STutgardiae Martinus Borrhaus, qui et Cellarius dictus, natus est anno
millesimo, quadringentesimo, nonagesimo nono. Primis mature imbutus
literarum rudimentis, Tubingae cum aliis, tum Ioanni Reuchlino operam
aliquandiu dedit.
Habuit etiam usum quendam cum Melanchthone: qui ibidem tunc agebat.
Postea Haidelbergae doctrinae et linguatum necessariarum cognitionem
ac copiam ita auxit: ut testimonium Philosophicum, magisterii gradum,
fuerit consecutus.
Hoc ornatus Wittembergam venit: ubi a Melanchthone amice acceptus et
tractatus fuit Cumque ingenio esset minime hebete, ac studii
diligentia excultus: tradidit ei Melanch. discipulos instituendos in
schola privata; quam habuit frequentem et fructuosam.
Ibi ergo cum et Marcus Stubnerus ageret, unus ex primis auctoribus
fanaticae Anabaptistarum sectae; Cellarium in suas partes adduxit; eum
que amicum, socium, et adiutorem habuit: cum patrocinio Carolostadii,
et favore Melanchthonis niteretur. Censuerunt isti demoliendum statim,
quicquid perperam in ecclesiam esset introductum. Inprimis autem ritus
in Eucharistia peragenda, et collocatarum in templis imaginum ac
simulacrorum amotionem urserunt. Adhaesit sectae illi diu Cellarius:
sed cum nec Lutherum, nec Melanchthonem, nec alios eruditos,
applausores inveniret: Wittemberga discessit.
Inde ubi in Borussiam venit, anno vicesimo quinto: iussu principis in
liberam datus custodiam multa de doctrina illa scripsit. Verum cum
videret labascere partes: et spe se frustrari: mutavit sententiam
Itaque sub annum trigesimum sextum, Basileam venit: ubi cognita eius
doctrina, professoribus Philolosophicis adscriptus, Rhetorica ex
Graecis Latinisque auctoribus, cum applausu auditorum, tradidit.
In Philosophorum ordine ita aliquandiu versatus, non sine doctrinae
vitaeque integritatis laude, divinas literas, quarum interea studium
numquam seposuerat, pro cathedra publica enarrare est iussus, anno
quadragesimo quarto.
Hanc nactus Spartam, Veteris Instrumenti libros
[Gap desc: Greek word] ex ipsis fontibus, quae optima Theologiae docendae ratio,
aggressus est interpretari: enarravitque Mosis Pentateuchum, Iosuae,
Iudicum, et Regum libros, cum aliquot Prophetis, et Ecclesiastae atque
Iobilibro. Utqui publico scholae testimonio, et aliorum praeclaro de
se iudicio ornatus, maiori cum auctoritate faceret, quod faciebat:
anno undequinquagesimo, mense Iulio, summa Theologiae insignia, quae
Doctoralia vocant, passus est sibi conferri.
Tenuit illum vitae cursum, donec ad vitam meliorem abiit: quod factum
anno millesimo, quingentesimo, sexagesimo quarto, die undecima Iulii,
aetatis ipsius anno sexagesimo quinto: quo, cum paulo ante
commentarios in Proverbia Salomonis absolvisset: ac gravissima lue
Basiliensi in urbe graslante, septem circiter hominum milia
periissent; peste ipse quoque correptus, quarto a decubitu die
exspitavit.
Sepultus Basileae est in circuitu templi cathedralis, eiusmodi
apposito monumento:
TRINO ET UNI S. MARTINO BORRHAO STUTGARD. S THEOL. PROFESS. EXIMIO, ET
NUNQUAM INTERMORITURIS
IN OMNI LITERARUM GENERE LUCUBR. CELEBERRIMO, POST MULTA ET VITAE ET
ERUD. PRAECLARA EXEMPLA, MORTE PLACIDISSIMA HUMANIS EXEMTO, ANNA
SCHMIDIN, UXOR TERTIA. MARITO DESIDERATISS. S. S. Q. R. MON. F. C.
MILITAVIT ANNIS LXV. MISSIONEM OBTINUIT EPIDEMIALEM ANNO SALUTIS M. D.
LXIIII. AD V. ID. OCTOBR.
[Gap desc: Greek sectior]
Paulus Cherlerus, qui praeclarorum Basileae tunc exstinctorum virorum,
obitus carminibus deflevit, hoc etiam Borrhaum epicedio est
prosecutus:
Hic est Borrhaus Pario sub marmore clausus;
Pierides vati quod posuere suo.
Hoc satis esse tibi potuisset, candide lector,
Sitamen hora sinit, cetera pauca legas.
Vir fuit iste bonus, similes cui Teutona tellus
Non multos nostro tempore for san habet.
Grata Deo fecit: fecit mortalibus apta:
Dum licuit nutu vivere, Christe, tuo.
Non etenim carpsit fluitantis mollia vitae
Otia, nec mundi gaudia mente tulit.
Non illum falso pertraxit gloria fuco:
Impia non sanctum cura repressit opus.
Sed potius sacri meditatus mystica verbi,
Egregia multos condidit arte libros.
Quos hodie docti passim mirantur inorbe:
O vere tanto pignora digna viro!
Homo fuit staturae pusillae; corpore autem robusto et obeso Quod ad
literas, linguae Hebraicae, Syriacae, Chaldaicae peritissimus; in
Theologicis apprime versatus: iudicio praeclaro insignis: verum in
politicis ingenio sim plici, ac minus exercitato. Itaque
[Gap desc: Greek words] negotia illa aversatus, totum sese literis
abdidit: atque legendo, commentando, scribendo, olea etiam succisivis
horis interdum ex variis, ut vocant, speciebus extrahendo tempus
consumpsit. In fatali illo religionis motu, cum literarum omnis usus et
auctoritas peritura videretur: ipse victus causa fenestrario opificio
sese addixit. Sed non multo post, cum sua dignitas et existimatio
literis restitueretur, ad intermissa reversus est studia, cumque
amicis veteribus in gratiam rediit.
Scripta, quae posteritati elucubravit, Philosophicapartim sunt, partim
Theologica. Philosophica haec laudantur:
De censura veri et falsi libritres: quibus Aristorelis Logica egregie
illustravit.
Annotationes cumprimis eruditae in Politica Aristotelis. Exstant
eiusdem [Gap desc: Greek word] Mathematica, elegantissimis postea
figuris Luteriae ab Orontio illustrata.
In Theologicis haec edidit.
In Salomonis ecclesiasten commentarium, cum praefatione ad Carolum V.
In quinque libros Mosis: Iosuae, ludicum, Ruth, Samuelis et Regum
commentaria. In Iesaiam item, Iobum et Apotalypsin commentarios.
Librum de veteris et novi hominis ortu et natura: de operibus DEI: de
ortu, natura, usu atque discrimine Iubilaeorum, quos DEUS instiruit:
quidve inter hos et falsos intersit: de usu, quem desperabundi
Francisci Spirae exemplum afferat: cum aliis huiusmodi.
Pantal. lib. 3. Prosopograph. Zvingerus in Theatro: Camerarius in vita
Melanchthonis.