IOannes Schneidewinus in hanc lucem editus est, in vigilia S. Thomae, anno salutis decimo non supra millesimttm, quingen tesienum, Seolbergae, quod oppidum est comitatus illius, a fodinis chaly bis appellatum, situmque ad iuga Hercyniae, ubi haec Turin giam a Saronia disterminant. Pater ei fuit Henricus, praefectus aerario comitum Stolbergensium, vir integritate, sidei atque viraeute eximia qui cum ex coniuge honesta inter quindecim liberos hunc Ioannem in senecta suscepisser natu minimum, prae ceteris eurn tenerrime dilexit, velut [Gap desc: Greek word] senectutis suae, et diligentissime erudiendunr instituendumque in literis curavit. Nam
[Gap desc: Greek words] .
secnudum Oppianum. Ac fuisse Henricum ea etia parte soelicitatis humanae divinitus donatum apparet, quod et mediocriter numerosam sobolem, et minime degenerem post se reliquit. Inter silios duos, qui summos doctrinae titulos atque honores consecuti, et Iuris doctores creati fuerunt: quorum alter patri cognominis munus cancellarii in aula ducum Vinariensium cum dignitate atque usu publico sustinuit: alter est hic, de quo in praesentia agimus.
Scheide Winus igitur noster postquam in patria schola fundamenta primarum artium et pietatis posuisset: in Academiam Wirtembergensem, aetatis suae anno undecimo Christi vero millesimo, quingentesimo trigesimo, a parentibus inissus est: atque Lutbero imprimis, cui propter patriae vicinitatem, et nominis celebritatem, usus amicitiae atque necessitudo quaedam enterceslerat, commendatus. Qui cum indolem in adolescen tulo egregiam ad virtutem atque literas perspiceret: paterno cum amore est complexus; secumque habuit convictorem ae domesticum toto propemodum decennio. Quo ille, privato istens studiorum gubernatore Vito Theodoro Noribergensi, et in studiis optimarum artium laudabiles progressus fecit, et initia doctrinae iuris degustavit.
Conversatione vero quottidiana atque assidua cum hoc vire atque magistro egregio pieratis divinitus excirato,
Luthero, ita in doctrina pietatis et articulis fidei informatus est atque edoctus; ut quid de singulis sentiendum, perceprit, et sermonibus, scriptis ac contionibus huius adiutus, Deum vere agnoscere atque invocate didicerit, animique sui pieratem deinceps comnibus Christiano homine dignis virtutibus, in omni vita atque officio, constanter rchgioseque declararit universis; quibus innotescere unquam potuir. In lectione seriptorum Prophericorum et Apostolicorum, et in frequentandis contionibus sacris ita fuit indefessus et assiduus; ut plerasque domi habitas a Luthero, ipse una cum praeceptore suo Vito Theodoro exceperir; sivaque manu descripserit: quae deinceps et publicatae fuerunt. Quin etiam in publicis contionibus, quae ad populum habrentur, si quid notasset: quod vel consolationem efficacem vel loci obscutioris explicationem continerer, id magno studio et alacritate exceptum, margim contionum Lutheri domesticarum asschbere solitus fuit.
Lutherus ergo, quod filii hunc loco habere, eriam curam de matrimonio ad se pertinere existimabat; suasorque Schneide-Wino fuit; ut ad coniugium tempestive animum applicaret; quo abduceret adolescentem a sodalitio, submde inculcans ei; nullamesse inter homines maiorem et dulciorem amiciriam coniugio. Reigitur communicata cum parentibus; Schneide Wino, vicesimum aetatis, annum agenti, desponder, non solum honesta specie atque forma, verum etiam pudicis et venustis praeditam moribus puellam, Annam natam ex honorata familia oppidi Wittem bergensis, quae nomen gentilitium Turingorum habuit, agnomen vero Aurifabrorum. Pater sponsae vir honestus, socio Luca pictore seniore, primus suo sumptu officinam Typographicam Wittembergae instruxit: ut promoveri doctrinae propagatio, editis ac publicatis magno numero seripris Lutheri, et collegarum atque Bibliis vernacula lingua redditis, posser
Maritus igitur factus Schneide Winus, totum se ad pertexendum Iuris fludium convertit: in quo operam dans publicae scholae, magnaque assiduidate docentes audiens, intra quinquenmum id est consecutus; ut publice responderit de iure pro consequenda Licentia, praeside Laurentio Zochio I. C. qui postea docuit in Academia Francofordiana. Spectata tum industria ipsius, nomen ei et famae celebritatem peperit apud exteros. Itaque expetita et mox opera eius a comite Gunthero Schvvartzenburgico: in cuius aulam concessit; ac gubernationis consilia magna fide atque prudentia rexit.
Quadriennio exacto revocatus in Academiam Wirtembergenlem honorificis literis eo rediit; est que ei locus inter professores attnbutus, initio anni quadragesimi noni, et instirutionum iuris ordinaria praelectio demandata. Ei muneri ita praefuit; ut
diserta et succincta explicatione lucem afferens plerisque materiis, plutimum adiuverit et provexerit studia discontum. Cum enim adolescens operam dedisset cl. viris, Hieronymo Schurffio. Chiliano Goldstein, et Melchiori Klingio: methodum eorum in docendo apte fuit sequutus, seque totum ad artificum illorum imitationem composuit.
Non autem in scholasticis solum operis, enituit ingenii ipsius atque iudicii rectitudo; sed et in dandis consiliis fides atque prudentia. Itaque Electoris Saxoniae mandato cooptatus est in iudicium provinciale, et senatum ICtorum; a quo responsa petuntur in gravissimis controversiis; quae variis ex locis eo perferunt.
Biennio post quam ex aula rediit, titulum atque insignia Doctorum in facultatc iurisconsultorum, assumpsit, non tam privato arbitrio aut ambitione quadem, a qua natura fuit alienissimus: quam amicorum precibus persuasus: cum honorum competitores haberet viros praeclaros: Christophorum Trautenbul, syndicum civitatis Goslariensis, Stephanum Glodium, qui ope ram dedit principibus Vinariensibus, Ulricum Sitzingerum, qui et Reip. N. rmbergensi et Maximiliano II. Augusto consilio ad fuit: et Andream Wolfium, Wittemberg. oppidt civem.
Nec vero in scholasticis pulveribus, autumbratilt otio, consenescere Schneidt Winum passa est honorifica de ipso summorum virorum existimatio Itaque accerstius saepe multum que ad exteros fuit: et expetitum consilium eius in gravissimis causis; quibus ille sic praefuit; ut in dicendis sententiis unam semper aequitatem sibi atque ius propositum habuerit; et ad scopum divinae legis et iuris Romani atque Saxonici respexenit; nec sententiam ad placitum voluntacemque cuiusquam inflexerit. Ac saepe dixisse illum Ioachimus de Beust narravit: illud Regis nescio cuius, iurisconsulto sequendum esse in causis: NEC SPE. NEC METU. Ad hac igitur praeclatiffimam normam et sua consilia, et labores universos dirigere atque accommodare studuit Schnerde Winus; atque hocnomine carus fuit bonis omnibus, atque praestantibus e nobilitate viris. Nec defuerunt successus honestissimo cursui ipsius. Anno millesimo quingentesimo quinquagesimo septimo de mandato et sententia electoris Augusti Ducis Saxoniae, missus est Spiram, ad inspectionem et diiudicationem maximatum controversiarum, de quibus disceptatum in senatu Camerae imperii longo iam tempore fuerat.
Non multo post, cum de dotalitio fundo lis inter electorem Saxoniae et Landgravium Cattorum orta esset, quae exarsura in malum gravius atque detrimentum periculosum, nisi tempestive prudenterque ei occurreretur, videbatur; commissum negotium fuit ad coguoscendum ac dirimendum magnis utrinque viris; in equestri ac literatorum ordine, delectis ac iuramento obstrictis,
in oppido Mulhusio; ne quis parti suae nimium favens, alienam ab aequi tate sententiam ferret. Quo in negotio arduo itae excelluit Schneide Wini purdentia, moderatio, et fides; ut cum ad optatum findem deducta compositaque res esset; et causa electoris vicisset; magnam apud hunc gratiae accessionem fecisse visus fuerit. Perfunctus enim hoc munere, praemium satis amplum et munificum, ex regia inclitaque clectoris Saxonum liberalitate est consecutus. Sed et postea, in causa quadam non parvi momenti atque industriae usi sunt opera huius, in iudicio Camerae equestri dignitate praestantes viri.
Cum tandem anno millaesimo, quingentesimo, sexagesimo otiavo, qui fuit aetatis ipsius undequinquagesimus, et clymacter periculosior, hiberno frigore satis acti et im miti, Wittemberga in vicinam servestam, ducum Anhaltinorum oppidum, ad explicanda componendaque senatus negotia quaedam evocatus esset: socio Michaele Teubero, inter occupationes pias et Rei pub, salutares, mortem obiit repentinam, cum confectis pridre rebus, abitum pararet, ac recte valens, peneque incoenatus in lectulum se incolumis, ut videbatur, composuisset; et nemine advertente, mane complicatis in formam crucis manibus, nihilque depravato rorporis positu, ibidem repertus esset, cum omnium eius loci hominum luctu, ac Principis ipsius et senatus comploratione. Praesagiir animus hanc illi noctem supremam et fatalem fore: cum hospes principis Anhaltini Ioachi, mi Ernesti inter medias epulas surgens a cena, eidem valediceret, et oulpam praematuri atque indecori abitus verecunde deprecartur, quod sub noctis medium iter ingredi ad suos constituisset. Impetrata igitur venia a principe, cum in hospitium progressus, placide se ad somnum composuisset, sobria atque integra mente, et precibus Filio Dei se commendans; ita tum praeter omnium exspectationem, ea nocte obdormiit. Fama igitur inopinati huius atque acerbi casits disseminata, non solum domesticos et propinquos demortui gravissi me perculit; sed et Academiam Wittembergensem et oppidum universum. Itaque peractis de more iustis funebribus corpus Wittembergae tumulo impositum est ad latus Martini Lutheri; quo ille in vita hospire atque magistro ad pietatem usus fuerat. Est in eum Nic. Reusneri epigramma eiusmodi:
Dum ius rite doces, ius dicis et omnibus aeque:
Consultus iuris, sed mage iustitiae:
Iustitiae merito dicaris Iane sacerdos:
Par Celso, aut, magno hoc nomine, Sulpitio.
Fuit Schneidewinus non solum iurisperitus egregius: verum etiam vir bonus et iustus, Deum timens, qui prodesse studuit omnibue, nocere nemini, unice id agens omni cura et diligentia;
ut sacerdos iustitiae esler ac perhiberetur. Saepe Baldi seintentiam, velut regulam professionis suae, commemorabat: iudicem debere utroque sale instrucium esse: uno scientia, sine quo sit insipidus: altero conscientiae, sine quo sit Diabolicus. Habuit etiam ante oculos contionem regis Iosaphati, qua is utitur ad iudices in populo Dei; Videte quid agatis. Non enim hominis iudicium exercetis; sed Dei, et ipse Dominus Vebiscum est in iudicio. Ideo timor Domini sit in vobis, et singula sedulo diligenterquefacite. Nam apud Dominum non est iniustieia, nec personae respectus, nec muneris acceptio.
In ferendis sententiis accurat peneque superstitiosa utebatur diligentia et circumspectione; ut ne quid de re non satis explo rata compertaque diceret inconsultus; aut statueret, cuius ipsum paenitere deinceps posset, crebro in ore Illud habens: adpaenitendum properat, cito qui iudicat. Iraque cum pronuntiandum de capite et fortunis cuiusquam esset, saepius perlectis rerum gestarum commentariis, et rationum mometis accuratius pensitatis, Deum orabat; ne interlegendum otioso esset animo, aut retum alienarum curis occupato: sed tantum in praesentem causam intenro, arque uni solum negotio vacante. In negotiis vero principum et Kerumpubl. ita versatum fuisse cognovimus; ut semper repeter er illud: Nec spe, nec metu.
Privata eius vita plena fuit exemplorum, non solum iurisconsulto rali, sed Christiano homine dignissimorum. Coniugio usus fuit com modo, suavi, et iis bonis referto, quae piis hominib. vox divina tamquam prae mia religiosae in Deum pietaris, promittit. Fuitenim, iupcta ei mattimonio, Anna Duringia, quae nominis sui omen eastislimis ac gratiosis moribus expressit. Ex hacliberos suscepit sedecim: quorum plerique honores in repub. sunt consecuti, et affinitate iuncti hominibus praecipuis.
Historiam passionis Domini numeris Germarneis, acrhythmis: eleganrissime complexus est, suisque domesticis, ut formulam quottidianarum precum, commendavit.
Fuit et species viri per se valde honesta et decora; quae gravitatem minime aufteram aut morosam; sed suavitati ac comitati coniunctam prae se ferret: qualis et tali vito et professioni conveniret. Partium vero corporis atque membrorum omnium decens aptaque consormstio atque figura: habitus ad plenitudinem, quam medicorum vocabulo [Gap desc: Greek word] vocant, magis quam ad gracilitatem accedens: ex quo factum; ut quamquam sensibus integris et valetudine satis firma uteretur: destillationibus tamen interdum infestaretur, et capitis vertigine, auriumque tinnitu. Quae mala cum tandem crebrius recurrerent; non intermisit quottidie, sive de lecto surgeret, sive ad somnum accederet, se Deo commendare
ardentissimis precibus atque suspiriis; quibus et paratum se esse ad obsequium, quocumque tempore praestandum, evocanti Deo, et indubitata spe ac desiderio beattioris viae teneri ostendebat. Ita et D. Philippi vorsus cubiculo adscripserat, quibus commentari secum pie de migratione videbatur:
Sie ego quottidie de lecto surgo; precando
Ut mens ad mortem sit duce lata Deo.
Et eum aliquand o e consilio publico Scabinatus egrederetur; ae defatigatus lectione, compressionem pectotis atque angustiam praeclusi quasi spiritus perciperet; sublatis in caelum oculis praesenti animo, in haec verba, audiente Ioachimo a Beust, prorupit: quando tibi visum est, Christe ferias hoc caput placide clementerque.
Quantum forenses causae, quae ipsi crebro multumque osierebantur, permiserunt; assiduus in docendo fuit, et Spartam suam, quam propter opinionem virtutis atque docttinae nactus crat, ornare diligentissime studuit. Interea succisivis hotis commentatus est in epitomen illam seu Isagogen iuris, quae ex amplissimis voluminibus brevia capita excepta continer, Institutionum titulo, qui commentatii aliorum in hoc genere elaborationes vincunt, ac digni iudicati sunt a iureconsulto clarissimo Matthaeo Wesenbecio, quibus de suo quaedam adiceret, ut usui aptiores ac locupletiores fierent.
In effigiem eius circumfertur hoc epigraina Martini Henrici:
Quem fecunda tulit venis Stolberga metalls,
Lumine sed verbi ditior illa sacri:
Haec est Oenotomi Iani dectoris imago:
Effinxit Lucae quam tibi docta manus.
Carus erat Luthere tibi, ceu filius: instar
Hunc quoque fovisti, docte Philippe, patris.
Relligionis amans, veri studiosus, et aequi:
Integer et vitae vir, fideique fuit.
Laudibus est dignus geminis, dum certat utrumque,
Iuris in hoe sancta cum pietate decus.
Semina Romani iuris sub Leacoris urbe
Cum binis annis per tria lustra docet.
Dum quid sit rectum, quid iniquum e lumine verbi,
Ac iuris, facili dexteritate videt.
Lustra novem vitae cum quattuor egerat annis,
Cum Deus hinc vitae de statione vocat.
Ipse per Europae fama celeberrimus urbes
Mortuus aeternum nunc quoque nomen habet.
Ex oratione habita a Ioach. Beust Wittembergz, et elogiis doctorum virorum.