ARGENTORATI in nobili Sturmiorum familia, anno Christi millesimo, quadringentesimo, nonagesimo, natus est Iacobus Sturmius, patre Martino Sturmio, matre vero Otilia Schotta. Parentes, conspecta in puero ingenii promptitudine insigni, optimis magistris, Caesarispergio et Wimphelingo, mature eum inform andum tradiderunt. Sub iis adeo feliciter profecit: ut aequales facile superaret omnes: atque doctrinae copiam non contemnendam, parvo tempore, labore improbo, sibi comparatet. Doctrinae eruditae fuit vitae innocentia, et facundia rara, cum siogulari prudentia coniuncta.
Ad rem pub. ante bellum rusticanum accessit; paucis mensibus et senator, et quindecim vir, et praetor factus. Inquo principio ita egit; ita consuluit; ita magistratus decreta suscepit et defendit: ut ex alia civirate aliqua magnum usum ad suam Rem pub. et patriam attulisse, non ibi comparare velle videretur. Inciderunt eadem tempestate periculosissimi motus, et conversio religionis, mutatio ceremoniarum, dispensatio sacrorum bonoru: Helvetiorum foedus et bellum: confessio Augustae exhibita,
propterque eam offensiones, minae, et pericula. In his omnibus, quae ipse consuluit non solum a periculis; verum etiam a metu periculorum remota semper fuerunt. Itaque mala, quae evitata ab illa Republ. sunt consiliis Senatus, in iis Sturmium si non auctorem et ducem, socium cette et comitem habuerunt.
Cum anno vicesimo octavo Argentorati, de superiorum sententia, religionis facta esset mutatio, et missa abrogata: idque Caesar ac Imperii principes graviter et per moleste ferrent: Sturmius hincinde, Reip nomine, ad imperii comitia legatus est missus; ut magistratus factum excusaret.
Tum etiam reliquae Imperiales civitates superioris Germaniae, quae religionem mutarant, hunc Sturmium elegerunt; ut suae causae ad Caesatem patrocinium susciperet. Quamobrem plurium Imperialium civitatum per multos annos in comitiis legatus atque orator magna cum laude fuit.
Anno undetricesimo cum Spirae in conventu esset: atque Euangelicorum legati a consessu, propter Missam nuper abrogatam, excluderentur: Sturmius intrepide ea de re est protestatus, atque sui magistratus et sociorum nomine dixit: quod si boni viri, praeter Imperii morem atque legem ad hunc modum loco removeantur: non esse quod posthac ab ipsis ulla sumptuum communicatio exspectetur.
Ab illa actione Spirensi, et prin cipum ac ordinum protestatione primum Protestantium nomen est orrum: quod non solum in Germania, sed apud exteras quoque gentes pervulgarum est atque celebre. Postca tamen in comitiis Ratisbonensibus Evangelicorum assessores cum aliis in camera sunt admissi.
Sequenti anno Sturmius iterum cum Matthia Pharrero ad magna Augustana comitia legatus missus, tanta prudentia et facundia suorum causam egit: ut omnes in sui admirationem adduxerit. Inde anno trigesimo sexto civitatum Germaniae nomine fuit ad Henricum regem Angliae legatus designatus: ut de rebus maximis cum eo conferret.
Domi ergo et foris cum in magna auctoritate esset: cogitare coepit, quinam rationeliterarum studia provehere, et patriam exornare posset. Itaque Senatui et Resp. Argenroratensi auctor fuit, Gymnasii constituendi, atque viros doctos liberalibus stipendiis in urbem evocandi. In his Ioannem Sturmium virum doctissimum adhibuit, qui instituendae iuventutis, et tamquam in classes distribuendae rationem, ac universam docendi viam, et senatui ostendit, et post edito libro copiosius explicavit. Aperta est schola anno Christi millesimoi, quingentesimo, trigesimo ootavo, et brevi sic effloruit diligentia doctorum:
ut non solum extremi Germani: sed exterae quoque nationes eo confluerent. Eam scholam, urbis Argentotatensis monumentum praeclarissimum, adeo dilexit Iacobus Stutmius; ut eius curam deponeret numquam: et a legationibus vix reversus, ta ad iuventutis illam et doctrinae domum properavit: ut absens desiderasse videretur, ??? dillimulate amosem potuisse.
Sub id tempus Carolus Caesar plurimum laborabat; ut religionis dissidium in Germania sopiretur. Itaque anno quadragesimoprimo, Ratisbonae comitia indixit; ac doctorum virorum utriusque prtis colloquium instituit. In co Caesar Sturmium cum Theodorico comitea Manderscheit, et aliis, testimonii causae voluit adesse. Caesar per Italiam expeditionem Africanam suscepit. Cum autem ex Italia rursus in Germaniam rediisset, atque bellum metueretur: Sturmius anno quadragesimo quarto Spiram legatus ad eum missus fuit: ut cum eo de pace ageret. Qui secundo die Augusti admissus, rem ex voto confecit. Sequenti anno idem Sturmius Wormatiae cum Granvellano et Caesareanis plurimis egit, ne pax Germaniae turbaretur.
Postea vero cum bellum Smalkaldicum esset exortum, cuisese et Argentoratenses confoederati immiscuerant; atque Carolus passim victor triumpharet: multique principes et civita- tes imperata facerent: Sturmius hic, Caefari iam ante notus, et ob virtues gratus, cum illo odem Pharrero et Marco Hagio ad Imperatorem missus, urbem ei reconciliavit, pacemque impetravit. Deinde quo et religio maneret salva, idem Sturmius ad Caesarem ablegatus, Coloniae hoc responsi accepit; agerent Argentoratenses ea dere cum episcopo suo: id quod pacifice factum. Ioanni deinde Sleidano scribendae historiae Germanicarum rerum materiam suggessit: et quicquid in omitiis religionis causa actum fuerat, bona fideipsi retulit: ut ad posteritatem id propagaretur.
Hoc ergo modo cum patriae multisque aliis rebus pub. salutaribus consiliis, et quibus poterat modis profuisset: vitam que omnem cum gravitate morum et auctoritate praecipua consumpsisset: Praetorem urbis (quem ibi Stadtmsister / et summum magistratum dicunt) aliquoties egisset: legationes monaginta unam obiisset: tandem bene actam vitae fabulam catastrophe beata clausit. Die enim trigesimo Octobris, anno aetatis suae sexagesimo quarto, salutis vero quinquagesimo tertio, post millesimum, quingentesimum, e duplici quartana febri, inter am plexus carissimorum fratrum Friderie i et Petri, atque honestissimae sororis, placide exstinguitur. Funuselatum est a tribus classicis praeceptoribus, et totidem ministris rei publ. Argentoratensis;
inque spern resurrections feliciss terre mandarum ad Praedicatores: ubi in Scholarcharum conclavi tale monumentum legitur:
Cedite pictores, hinc blandi cedite vates:
Orweorque tuo flumine constiteris:
Sturmius ut fuerat, non est imitabilis arti:
Talis et ingenio, taelis et ore fuit.
STURMIORUM GENIT, CUIUS ANTIQUITAS A RUNDOLPHO HABSBURGIO ROMANORUM REGE, CONFIR MATA FUIT, PERPETUO NOBILITATIS OFFENBURGICAE BENEFICIO: QUID AB EO WERNHERUS STURM ACCEPIT: QUI ANNO M. D. LX. SENATOR ERAT. IACOBO ITEM STURM. ORNAMENTO MAIORUM, EXEMPLO NEOPTUM, ANNO CHRISTI M. D. XXIV. SENATORI, XXV. XV. VIRO, XXVI. XIII. VIRO, SAEPE PRAETORI, XCI. AD COMITIA IMP. CONVENTUS PRINCIPUM, CIVITATIS LEGATO: QUIBUS LEGATIONIBUS AB URBE ABFUIT ANNOS PROPE MOVEM: QUI GRATIS, MAIORUM EXEMPLO, PATRIAE CONSULERE MALUIT; QUAM ELECTORUM ET PRINCIPUM CONSILIIS, MAGNO SUO EMOLUMENTO PRAEFICI: CONSTITUTIS SUO CONSILIO SCHOLIS: AMPLIFICATA SUA PECUNIA BIBLIOTHECA: ACTISQUE SUO TESTAMENTO SCHOLARUM FRUC TIBUS ANNUIS L. AUR. ARGEN. NATO ANNO CHRISTI
M. CCCC. LXXXIX. MORTUO M. D. LIII. AETATIS LXIV. PLENO AC X. AUGUSTI; HEBDOMADE XII. XXX. OCTOBRIS: OPTIMO CIVI: CLARISSIMO VIRO: CARISSIMO FRATRI: FRIDERICUS ET PETRUS STURMII, AMORIS, HONORIS, MEMORIAE, EXEMPLI ERGO HANC TABULAM POSUERUNT.
Ioann Sturmius F. Argentor. A. 1560.
Defuncto tum alii, tum I. Sturmius ille amicum veterem hisce epigrammatis ornavit:
Urbis consultor, dignus dominarier orbi,
Sturmius, ho uluit mortuus esse loco.
Abstulit una dies: anni quem mille requirant:
O patriae tristem pestiferumque diem!
Idem Graece:
[Gap desc: Greek section]
In cundem est hoc I. Sleidani:
Exstincto iam sole, Deum Argentina precare,
Fluctibus in mediis, densa et caligine noctis
Ut regat; et tuta navim statione reponat.
Urbes quinetiam Imperii lugete ruinam
Illius, ingenio qui vos et divite lingua,
Consilioque potens, crebris conventibus actis,
Defendit, vestra pro libertate nec ullam
Invidiam extimuit, veri patronus et aequi.
Fuit hic Strurmius vere, qnod de Tullio Caesar, [Gap desc: Greek words] : vir disertus et amans patriae: qui curis per petuis pro Reupbl. excubuit, et ecclesiarum concordiam pa cernque publicam unice expetivit: qui patriae et civibus suis domi salutaris: foris semper honorifius fuit: suis carus, exteris gratus: cuius virtutes non in ermania solum; verum etiam in Galia, et Italia, et Hispania celebratae Tresautem ei virtures praeter eximiam verecundiam praecipue tributae sunt: orationis, doctrinae, et prudentiae: quibus ita praestirit: ut inter disertos, et literatus, et sapientes, aur postremus quoties meditatus venerat concordibus sententiis peroraret: aut
quoties cum primis diceret, qui dicendo sequebantur, habert assentientes.
In congressionibus et sermonibus tanta eius fuit suavitas; tanta antiquitatis memoria; tanta literarum cognitio: ut omnibus semper eius praesentia fuerit iucundissima: tanta vero etiam in suavitate gravitas: ut ne in cenis quidem, aut conviviis, quicquam aut in verbis aut in gestu sentiretur, quod non vel publicis commodis, vol amicorum utilitatibus, vel morum disciplinae esset aggregatum: idque tanta cum verecundia; ut totum convivium honestatis atque pudoris plenum videretur.
Xenophon, et Aeschines, et Plato, quasi commentarios quosdam reliquerunt dictorum atque factorum Socratis; et sunt tamen utilia illa socratica [Gap desc: Greek word] : sed si omnia colligerentur, quae hic Sturmius egit, quaeve dixit; longe possent Socraticis consiliis antefrri, suavitate, prudentia, usu; utpote magis civilia, et nostris temporibus accommodata, et iis, qui per se usum in Republ. habere magnum volunt, perneessaria.
Valetudine ita perpetua usus est; ut ante morbum, quo exstinctus, nullam corporis aegritudinem senserit: id quod ex co paulo ante morbum auditum fuit: ut ante fatum suum aliquid fatale ominatus esse videratur. Hereditas ei tanta a parentibus relicta fuit: ut in opibus nihil ad necessitatem nec ad familiae honestatem defuerit. Collegio illi, cuius instituendi ipse princeps auctor fuerat, pecuniam magnam legavit testamento,
profuitque non testamento solum, sed etiam exemplo.
Ioann. Sturmius in onsolatione ad senat. Argent. de obitu Iac. Sturmii: Sleidanus in comentariis: Crusius in annalibus: alii.