LAurentius Zincgrefius natus est anno Christi millesimo, quingentesimo, quadragesimo primo, die octavo Ianuarii, Simmerie, primario ditionis, quam Hundesruck/ vel{* Nec n a dorso eanis: sed ab Hunnorum pla nicie, velrecessu dicitur. Pater.} rectius Hundesruck oppido. Patrem habuir cogoominem, Francofurto ex honesta satisque antiqua familia oriundum, Maximiliani II. Imperatoris, et postea Ioannis Comitis Palatini, eiusque filiorum, monetariorum praefectum.
Rudimenta linguae Latinae didicit Coloniae Ubiorum, illucsta Coloniam mistim auno aetatis decimo biegatus a patre: quem spse in descriptione vitae soae sic sele alloquentem introdecit:
Sape domi patrum sobolem pervertit amatam
Mollicies: matres sunt sine fine bonae.
Quare age nane apto ritifirmum est corpore robur:
Sit Usca exemplar gens peregrina tua.
Colonia birannio post, ob contagionis luem in patriam revocatus, et Francofurtum ad Moenum missus est: biennium etiam ibi positurus, msi patris iussu propter saevitiam plagosi magistri inde Ursellas ei migrandum fuisset. Ibi ergo triennium egit, sub diseiplina M. Wolfgangi Lorberi, rectoris ludi: cuius fidem ac sedulitatem semper depraedicavit. Ac quanta pietate memoriam viri veneratus fuerit: documento esse potest hoc: quod epistolam eius, Argentorati, ut mox dicemus, ab ipso redditam, longo tenipore post inter schedas scholasticas repertam, et iniuria temporis attuitam laceramque, diligenter restituendam, ac pareiculas etiam conglutinandas curavit: cum voluptate subinde relegit: rantumque non exolculatus fuit.
Ursellis, sub annum quinquagesimum sextum, Argentoratum abiit: ibique triennium ipsum audivit Ioannem Sturmium: inprimis vero exercirarionibus privatis, qua prola, qua ligata, stylum excoluit perpolivitque: nec non Graecae linguae operam navavit haud paenitendam. Cumque poeseos studio, quo ducebatur, Musicam, tam vocalem, quam instrumentalem adiunxisset: co usque in utraque arte progressus est: ut gtata eius consuetudo fuerit omnibus et iucunda. Ex historia Ro mana insuper didicerat: nemini{* Sallust. Cati.} ingenium sine corpore exercendum. Itaque nec gladiatoriam neglexit: quantum quidem eam ad corporis sanitatem viresqueve firmandas facere arbitrabatur.
Inter haec, cum applicare animum ad studium sacrarum legum constituisset: consilium praeceptoris sui inde Ursellis accersere voluit: quod literis illis, de quibus paulo ante, ille ita perscripsit: probari sibi modis omnibus, quod animum ad iur is studium honestissimum, ac generi humano summe necessarium appielisset: quod vero non illotis, ut aitint, manibus id aggredi velit: sed animum, artium dicendi scientia prius instructum, afferre: id vero singularis esse prudentiae. Harum autem artium usum melius ac magis methodice a Philippo monstrari; quam ab Argentinensibus. Quare consultissimum videri; ut Wietembergam se conferat, ibique fundamento legitime iacto, ad Gallos vel Italos abeat; apud quos facultas iuris potius, quam in Germanta vigeret. Sed et animum ante omnia probe muniret doctrina Christianae cognitione.
Cum autem Argentorato reduci, pater quamvis in re satis lauta, sed ad rem attentiot, impensarum magnitudinem veritus, subsidium denegaret: eo quod videret filium spatiosiori studiorum circo sese inclusisse, quam ipse maluisset: annum domi inter spem ac metum difficultatis paternae haerere conactus, tandem adhibitis petsuasionibus magnorum virorum, qui ingenium eiusae [Gap desc: Greek word] perspectam habebantra patre Wistembergem dimissus fuit.
Ibi Melanchthone iam defuncto doctores habuit Casparum Peucerum, Sebastianum Theedoricum, Winshemium, Edonens Huldaricum, et alios: [Gap desc: Greek word] vero et amicum praecipoum. Pantaleonem Candidum Austriacums quibus omnibus gratissrmum fuisse, restantur literae cotum ad eum perseriptae. Ad Mathematica autem inprimis incubuit; quod infinita docent volumina, quae in argumentis eiusmodi, summo cum labore, tum a dictanribus excepit, tum aliunde conseripsit. Nullas autem lectiones maiori assiduitate frequentavit, quam Theologicas: ut in vera religione confirmaretur. Modum vero diseendi super omnes amplectebatur; qui per tabulas, sive sehematismos, summariam rei cognitionem uno intuitu nobis ob oculos ponit. Summa, tanto ardore ferebatur ad studia; ut patri qui ad Magisterii gradum adspiranti, sumptus, ut erat virpro saeculi sui moribus severus, iterum denegaturus videbatur, ingenue seripserit: Es seye, vumuglich / dass einer / so die sussigkeit der studien und freyen kunsten einmal geschmackt/davon ablassen konne/ zwar / ehe er das studieren verlassen wolte / ehe wolle er alle das seinige/ so er von ihm zu gewarten / verzehren / er konne shm doch kein bessers noch herrlichers patrimonium hinderlassen/ als kunst und geschicklichkeit; hoc est: fieri non posse; us qui semel liter arum dulcedinem degustarit, eas deserat. Se quidem ita induxisse animum, ut, priusquam studiis valedicere velit; totum patrimonium aliquando exspectandum, sit insumpturus. Nec enim ullam posse liberis relinqui heredit atem prastantiorem, quam eruditione.
Tandem ope et suasu Othonis Calii Icti, qui Georgio Palatino tunc a consiliis, obtinuit a parente sumptus: ut vicesimo Martii anno sexagesimo quinto magister Wittembergoe cum laude rcnuntiatus, adeoque postea a senatu Academito studiosis ibidem Graecum restamentum novum lectionibus publieis prositeri iussus fuerit. Sub initium sequentis anni reversus in patriam, ubi revocatis ad animum monitis expraeceptoris sui Ursellani consideraslet: apud Gallos ob virorum doctissimorum proventum maximopere florere studia iuridiea: vidisserque, iis, qui peregrinas perlustrarunt regiones, linguis ac moribus peregrinis imbuti essent, post ad officia Rei pub. adhibitis, multo maorem dignitatem ac honorem obvenire: quam iis qui cochlearum instar,
perpetuo domi laterent, tum quod locorum novitate, ac hominum peregrinorum consuerndine, ad maiorem sollertiam sese excitatum iri puraret: cepit de adeunda Gallia omnino cogirare, idque consilii cum Petro Ofendalio, Iurium Moguntis Professore, affine suo, nec non Matthia Rodlero Icto Cancellario Georgii principis, communicavit.
Cum vero patrem rursus animadverteret, difficiliorem in exspectandis studiorum suorum fructibus, et subministrandis sumptibus: Georgium principem Palatinum, cuius hortatu maxime peregrinationem hanc susceperat: quique saepius ipsi coram favorem suum munifice satis obtulerat, compellare ausus est; qui ad quadriennium, ipsi, ex collegii Ravengirsburgensis obventionibus, in singulos nimirum annos centum Ioachimicos ad iter conficiendum, et continuanda studia promisit; ea tamen conditione; ut tam illo; qui his feliciter absolutis, nullius se servitiis praeterca manciparet.
Itaque cum bono Deo Lutetiam accessit, anno sexagesimo sexto, aetatis suae vicesimo quintc; ubi multis ex Gallica iuventute, Astro nemica et Spherica, quae inter illos, utpote qui ut plurimum lucrosis sestatim artib. applicant, non admodum florent, privacim praelegit; coque magni ab ipsis habitus fuit. Inde sequenti anno proprer motus cius regni civiles, religionis causa excitaros, in balgessm progressus, nomnihil remporis Duaei, maxime vero Lovanii consedit; ibique amicitiam contraxit cum Tidmanno Gisio Borusso, et Iacobo Frisio Tigurino; Antverpioe vero, cum Ioanne Posthio Medico et Poeta, quam sancte postea coluerunt. Sedatis paulum Gallicis tumultibus, ad Parisienses rediit, anno undeseptuagesimo, ibique samiliariter admodum vixit cum Antonio Oleviano Trevirensi, et Ioanne Torbekio Dantiseano. Multa hoc in itinere perpessus est indigna, tum propter alia incommoda, tum propter pecuniariae penuriam, cum inter peregrinos agens a patre nihil acciperet: et illa, quae ex principis liberalitate, nec non secreto a matre transmissa suerant, interciperentur apud Wechelium, Bibliopol. notissimum; quippe cuius bona omnia confiscata fuerant, ipso regni limitib, proscripto, reliquisque ut plurimum Protestantium libris ab officina illius, Lutetiae publice combustis. Et multo plura ac graviora perpessus fuisser, nisi generosus quidam Bavarus, Ernest. a Rechberg de Hehen Rechberg, inde in Angliam abituriens, cognita eius sinceritate, postquam nempe aliquandiu privat ipsius institutione usus fuerat, per integrum quadrimestre sumptus habitationis et mensae proipso ex solvisser, haclege; ut se Diepam usque ad mare comitaretur, et interim, dum in Angliam traiceret, aureas suas cetenas, acreliquam supellectilem, lane quam pretiosam, ad reditum usque adservaret, Interim cum Wechelianis transigere, proque pecunia sibi debita libros nonnullos, quos clam adhuc illi servarant: ac confiscatoribus Regiis subduxerant: sumere
coactus fuit. Hos cum postea e Belgio Rheno adverso in patram avehendos curasset: imprudens auriga, qui cos poerd Simmeriam perferre debebat, prope Baccharacum flumine fere submersos corrupit: qua de re ille haec cafmina:
O mihi dilecti, soli, mea cura, libelli:
Credidit auriga quos mea culpa malo:
Ille malus Dominique sui mandata recusans,
Non quod iussus erat, forte secutus iter:
Arbitrioque suo dubias permittit in undas
Currum, Rhene, tuas, quets via tecta fuit.
Protinus in caecum subsidunt emnia limum:
Retro evadendi copia nulla manet.
Currus equique natant: spectantum clamor ad aurat
Tollitur, ante oculos certa ruina fuit.
Nauta tamen cymba succurrit, et adiuvat orno:
Mox et equi vires exseruere suas.
Mitior ergo meus dotor est, quam docte Terenti,
Naufragus amittens scripta diserta, tuus.
Deformata tamen sunt omnia fluminis unda:
Et priscus librts nunc decor omnis abest.
Vix scriptura potest cerni, chartaque tenaces
Humorum, ullius vix pretii esse queunt.
Nunc hiscunt partem misere detorti in utramque:
Nunc laceros aliquis vix reserare potest.
Ergo mihi cari libri, magno are parati,
Quos colui studio nocte dieque pari:
Adducti procul in patriam periistis in illa:
Dii dent vectori proemia digna malo!
Reverso ex Anglia Rechbergio, tandem que accepta iterum aliqua pccunia, Aurelias sese contulit: ibique gradu utriusque iuris ornatus est, anno septuoegesimo, sub rectoratu Guilielmi Formerii I G. seriptis et fama clari: cuius tunc collegae loann. Robertus, Antonius Contius, Laurentius Godofredus: qui omnes singulari benevolentia Germanum hunc ob eruditionem ac modestiam sunt prosecuti.
Exinde ad suos reversus, mortuo interea Georgio principe. Richardo successori operam suam obtulit. Sed cum nullus tunc forte locus vacaret, impetratisliteris commendatitiis Haidelbergam ad Fridericum III. electorem recta contendit. Qui cum sub id tempus secessum in rura pararet; consiliariis suis rem expendendam reliquit. Hi cum ipsi magnam partem peregrini essent, electori reseribunt: hunc et iuvenem adhuc inexercitatum et extraneum esse: tum vero promovendam ante omnes Palatinam iuventutem. Hisce elector ex arce Dilsperga haec respondit: sententiam vestram de Zincgresio
intelleeximus: cum autem viris doctis plane indigeamus ad adsessorum dicasterii nostri numerum implendum: iste vero nobis pro ea, qua est iuventure, abunde laudetur, et a fratre nosiro Georgio Duce p. m. sustentatus, atque adeo (sequentia princeps optimus manu sua ad matginem notarat) inpatria nostra Simmeria, hoc est, in Palatinatu natus fuerit: hac duo loca proponenda ducimus: ut per aliquod temporis spatium aut Spira aut Haidelberga in Dicasterio initietur publicis exercitiis, quo tanto maiore cum emolumento nobis imposterum in servire quesit, quo fine sexaginta storenos ipsi pranumerare cogitamus.
Ita noster ille tandem mnumetum consiliatiorum cooptatus a. d. i. Septemb eiusliem annt; biennio post ab codem Electote filto suo Christophoro, iuventutis principi, una cum auxiliaribus copiis in interiorem Germaniam profecturo, consiliaris beilici vice adiungitur. Permorus ille praecipue verbis ipsius Electoris, qui robustum eum et iuvenem diec bat: quos deceret non pennam solum, sed et bipennem tractare: obsecurus est Electoris votuntati; et Haidelbergoe decimo tertio Februarii, anno septuoegesimo quarto valedixit, una cum principe suo Chrisiophoro; cm discedenti pientissiums parens elegantissamas paroeneticas regulas viaticiloco commendavit; quarum summa ad illud Paulmum redit; quo monet; ut pie, iuste, sobrie, temperanterve vivamus.
Porro cum historici nonnulli varia, nee non ineerta loquantur, de infausto exiru apparatusistius bellici audiamus ipsum Zincgresium: qui ad amicum quendam ita senbit. Ad diem decimum tertium Februarii hinc discessimtes cum aliquct equitibus. In via hinc inter Mosellam auctus est numerus aliquot peditib. et equitibus. Traiecta Mosella celerrimts itineribus per nives et frigera Eyfeldioe profecti, iuxta Deuram oppidum Iuliacensis ditronis progred entes quarto die pervenimus in claustrum Roid. Ubi octiduum fere consumptum est inrebus deliberandis
Iam enim proecesserant cemites{* Ludovicus et Henricus.} Nassovii, cum aliquo equitatu ac peditatu Trasecti occupationem incassum tentantes. Dum igitur ibi frustra tempus extrahitur i neque illi qui nuper hic cir cumvagatii sunt, sclopetaris Gascones, quos indies exspectabamus, venirent: castra movimiss propius urbem tribus miliaribus a clasestro Roid distantem: ipso elausiro post nos incenso: ec quod abbas se declaraverat: nulla tribute se soluturum: proinde agere nobis permitteret, quod vellemus. Itaque cum eius suoediti se hostiliter contra nos gessissent: fecimus qued hesibus debetur: Cum autem per octiduum in castris, uti iam dictum est, propius urbem locatis persevera ssemus, deinceps iterum mutavimus, adhuc propius accedentes; ita ut fere octava parte millearts ea extrempts copiis nostris atsingeremus. Er amus tunc ad 5000. sclo; etarii: insigniae
nempe 7. Gallorum perissimorum militum, Germanorum 48, insignia: centum sub uno insigni computatis. Nam nulli aderans longis haestis instructi nulli armis, ursolet induti. Equites ad 1500. aut paulo amplius erant: quorum pauci instructi armts fuere. Praeter hos erat plurima turba inurilsum hominism, lixarum mercatorum, meretricum, prodctorum quoque credo. Ita rebus nostris stantibus: subinde cum heste levia prelia committuntur, iam aliquibu, ex nostris, iam ex hostibus cademibus: plurestamen ab hostium parte damna acceperunt: quaomnia proesens speciatim commemorare possim. Ad diem vicesimum primum Martii iterum castramovimus retrocedentes parum, nimirsem ad unius aut duorum milliarium spatium, erspectantes quottidie adventum peditu Gallorum: Quippe hostisiam in urbefortis erat, nes vero non satis instruete eramus armes ac bellicis tormentis, quibus resisteremus. Loca itaque magis tuta in illa mora quarenda erant. Pesita igitur castra sunt in comitatu Falckenburgensi, oppidumque eius nominis a nostris occupatum fuit. Morati ibi 18. dies sumus. In ipsamora aliqui equites bona cum gratia dimissi sunt. Residui vero mille fuerunt. Neque enim nostri putabant, adeam rem, quam in animo deinceps agitabant, opus esse tot equitibus, prasertim non armatis. Interim quoque varia levia proelia acciderunt, multa quoave a nostris tentata, multa in Limburgensi ducatu occupata sunt. His gestis cum neque diu exspectati illi milites appropinquarent nec quicquam nobis isthic locorum ex animi proposito succederet; hostis quoque indiesrevocatis ex Selandia et Hollandia omnibus prasidiis, nec non novis in tota regione convocatis auxiliis, fortior redderetur: adeo quod vero simile esset proditionibus nos circumveniri: tandem ad octavum diem Apritis castris motis cum omni exercitu prosiciscimur subitis itineribus per ducatum Iuliacensem, ubi loca quoedam infesta igni ac Vulcano inter proficiscendum tradidimus: quoedam vero castellanos non receperunt, quoe quod tormentes careremus intentata reliquimus. Ad d. 13. venimus ad{* Ericeta Mue kensia vulgo Muckerhalde.} campestria N viomagensia intra Mosam et Waldum, ubiprope Mosam attigimus Hispanicos quosdam equites, cum quibus nostri e vestigio constixerunt: quatuordecim eorum interfectis, ac uno capto; qui, ut ex literis quas in sinu gestabat, cognosci poterat, magni nomin is capitaneus{* Dictus Lasso cognatus Lu dovici Requescentii magni regni Castilia commendatoris regu consil gubernatorisve in Belgio.} fuit: et postea in fuga nostra simul Dilleburgum avectus est. Post conflictum istum equitum, Hispanici selopetarii egressi, cum nostris aliquandus bombardis egerunt. Interim nos castra in duobus pagis assignata occupavimus. Nox advenit. Faciunt nostri aggerem: Tota nocte est silentium: summo vero mane redintegratur inter sclopetarios nostros Gallicos cum hostibus velitatio, qua diu durat: qua durante equites Hispanici turmatim egrediuntur: nempe una turma equitum
Germanicorum, una turma sclopetoeriorum, bombardas suas oblongas in equis furcis sustinentium, viridibus tunicis, curena hastaeorum rubris tunicis induti super arma; ve solent, et alii quidam proeterea equites, quorum summa, ut aliqui eae nostris coniecerunt, fere oco effecit. Quo intellecto nostri equites quoque in campuen celeriter progrediuntur. Summoe fere erat 600, dumque iam alteri alteris e regione consisiunt, quasi iam iam conslicturi: excurrunt ducenti ave trecenti sclopetarii hostiles adversus aggeres nostroruin haud alieer, ac si eos expellere vellent: ibi nestri Germanici milites, qui istos aggeres tenebane, adhue longe exsistentibus aggressoribus incipiune summa vi omnes bombardas eiaculari: quo facto, cum se paulatim quasi re bene gesta, ex aggeribus subducerent, neque quicquam moveret eos exhortatio principis, comitum, ac ducum belli, progressi adversarii aggerem occuparunt, nostris omnibus dilapsis. Interim accenduntur utraque castra a proditorieus. Hoc peracto equites nostri inter quos princeps et comites erant, cum tribus turmis ruunt in hostem, ac disiciuns Gerinanicam hostium trium centenorum equitum iurmam, ad di,odsam inque partem concisam; ita ut insigne eorum in terrag protruderetur equorum ungulis, nec quiequam eorum amplius ex reliquis in loco apareret. In hoc conslictu isdem nostri equites ab hastatorum turma, quam quidam ex nostris aggredi recusabant, non sine pudore loco recedentes, ac hosti hoc modo vistoria occasienem prabentes, a latere ita afflicti sunt: ut ipsis inagnum damnum datsm sit; ac coacti fuerint se retrahere. Neque postea amplius princeps noster cum comitibus visus est. Equites cum nullum refugium amplias haberent; utpote quando omnes pedites iam in fuga essent: duces quoque belli amisse viderentur: bis tamen adhuc cum hoste manus conseruerunt, animo plane virili: licet sllo armorum apparatu et praerogativa campi, longe inferiores essent.
Harum fere omnium rerum nos in ultimis castris, dimidio fere milliari a loco pugna commissoe distantibus, ignari, tandem admonemur hostium ipsorum adventu: quibus dum 400. seloperarii nostri, ad castra custodienda deputati, occuirunt, cumque illss aliquandia proeliantes eos detinent: tandem capiuntur partim, partim occiduntur. Nos summa cum festenatione fugam arripimus; retro, ante, et a lateribus hostem fanguinolentum undique conspicientes.
Fuga ista cepit circa meridiem. Vespere isto pernoctavimies Sanctemii, oppido Iuliacensis ducis; dominum nostrum sumeno cum dolore desiderantes. Nuntiis hinc inde missis nihil certi ds loco, ubi ageret, resciscere potisimus: nisi quod nobis
affirmatumfuit: bono loco eum adhuc in vivis agere. Hactenus ipse.
Exantlatis hisee discriminibus, Haidelbergam reversus sexto Maii, cum ad Electorem intromitteretur: quaque decet reverentia salutasset: ac contolari iam vellet: princeps ipse, eum praeveniens, mascule sic affatur: Tu vero venis, mi conterranee, (ita solebat eum appellare) at ubi doiminus tnus? illo ad haec verba obmutescente, pergit princeps, et, noli; inquit, timere: rem omnem iam novi. Equidem carissimum filium in veroe semper pietatis educavi cultu: adeoque certo certior ium: ipsum ut verum decet Christianum, fortiter ac pie occubuisse in infelici ista expeditione: cuitamen ipsum, propter gloriam divinam, et religionis orthodoxoe defensionem, interesse volui, ac omnino velle debui. Non petuisset ille quidem melius impendere vitam suam. Quod si vero Deo meo placuisset, illum mihi domum reducere salvum et incolumem: ab eius paterna voluntate ipsum, tamquam denuo natum, accepissem. Tu autem ad pristium officium redito: et veterem diligentiam ac fidem miht atque patria probato.
His dimislus, totos deinceps triginta octo annos, quibus supervixit, omnia consilia sna Palarinarni impertiit, variis ac arduis negotiis, indefesso labore, singularique prudencia expediundis; obeundo diversas summa cum fide legationes; nec non perfungendo rationibus tam Academiae, quam civitatis Electoratus metropolis.
Et cum vir bene de patria merirus, nonignoraret: senibus maxime dandam operam: ut et amicos, et iuventutem quam plurimum invent: permultos ipse novitios Ictos ad praxin, et ad aequitatis arrem usu exserendam, quasi manu duxit: arque sie post obitum quoque prodesse patriae studuit Si quando a forensibus negotiis nonnihil otii suppetebat: volupe ut maximum ipsi etat, historiarum seselectione oblectare: tum et bonos auctores, ac philosophicas etiam literas, quasi ex intervallo regustare, subinde Plinii illud in ore habenti: nullum esse librum tam malum; ut non aliqua parte prodesset. Memoria adeo fuit felici: nullus ut fere casus ad iptum afferretur: quin statim unum atque alterum e libraria sua iureconsultum produceret: qui illum in terminis, utloquuntur, decideret: cuius ille fundamentis probe prius examinatis insistens, cum non nesciret: haud unquam satisfieri posse obstinatis; et nihil adeo certum esse: quin controverti possit a disputacibus: soetis habuit, tribus vitiligatores verbis expedire; quam secare hydram. Praeterea
Iudex honestum proetulit utili, et
Reiecit alto dona nocentium
Vultu -----
ut a Flacico tantum sumamus: cuius rei exem plum unieum duntaxat e multis recitabimus. Nobilis quidam inter reliquos Electorales mercatorum conductores erat. Is nactus occasionem evagandi, per compendia viatum dictos mercatores praevertens eosque adoreus, omnibus, quae secum vehebant, bonis exuit. Hi cogn to forte ex gestibus et aliis indiciis homine, conqueruntur apud Electorem. Nobilis capitur: rem fatetur: capitis accusatur. Factum ab Electote deliberandum darur huie nostro. Cum itaque vita rei in manu quasi eius verteretur: idque cognati illius nobilis ab infido quodam ministro comperissent: domum istius veniunt: pecuniam, pocula, et nihil non promittunt: modo famam et vitam cognato captivo servaret. Sed hic egregie cos obiurgatos a se dinnttere, quod hisce se corrumpi polse putassent: facturum sine ipsorum muneribus; quae ad Denm et conscienriam suam excusare posset. Moxque adeo apud Electorem conquestus: nolle se dixit quicquam impesterum in hac et similibus causis statuere: nisi silentium imponanatur serio garrrules et perniciosis hominibus. Nec enim parvum sibi periculum ab illis nobilibus imminere: si re patefacta, contra cognatum eorum aliquid in relatione sua concluderet. In suis consilus autem et productis, ut loquantur, non solebat multis auctotitatibus accumulatis digladiari: ut hodie plenquede schola iuridica eriam ad vulgamsti na quaeque iuris axiomata farragines allegationum adducunt, tantum ut chutas impleant: sed disertis rationibus ex ipsias aequi boni sundamentis desumptis, et ad circumstantias controversiae applicatis causam explicare consu everat.
Mutata post obitum Friderici III. rebgione in Electorali Palatinatu, non imitatus est octetos [Gap desc: Greek word] , instabiles Vertumnos, licet saepelacessitus: sed constans permansit: iussusque, candide perscripsit confessionem suam: et novo Electori obtulit: adeoqueve in officio, propter causarum Electoralium notitiam, praeter suam ipsius exspectationem, auctario etiam ad ordinarium salarium adiecto, retentus fuit. In quo principi fides eius plane et plene constitit: quamvis variis iniuriis, ac libellis etiam famosis, a vulgo et otiosis quibus dam maligne satis appetitus fuerit. Tulit ipse omnia tanto patientius, ob cam ex qua promanabant, causam: quanto difficilius alias in civilibus eiusmodi concoqueresoleb it. Nam de iniuria etiam alii illata non secus, ac si sibi factaesset, indiguati consuevit.
Tandem catenatis laboribus exhaustus, cum ab Electore Friderico 1 V. miffionem hactenus obeinuisset: ut reliquis ipsi negotiis, quibusfere in finitis obruebatur, parceretut: et porro tantum audientiis, utloquuntur, adesser: ipso ad altimum senio, placide solutus, diem suum obiit Haidelbergae, die vicesimo
quinto Iunii, anno Christi millesimo, sexcentesimo, deeirno, aetatis suae septuagesimo primo; sepultus ad D. Petri: et epitaphio eiusmodi a I. Leonhardo Weidnero Palatino celebratus:
Falladis hic utraque iacet vir clarus ab arte;
Nempe toga inprimis utilis utque sago:
Quattuor ille suum indesessum huc veque probavie
Frincipibus studsum, perpetuamque fidem:
Necdum desusset mandato munere fungi:
(Tantus eum patrioe quippe tenebat amor:)
Ni gravium tandem miseratus IOVA laborum;
Celesiem in patriam iusset abire senem.
Fuit hic vir antiqua fide et virtute, inimicus adulationibus, laboriosus, vehemens qui facilius, quam diutius irafcereturs quique quod vellet, valde veller: minime superbus, apertus et [Gap desc: Greek word] ; eoque nomine Casimiro deci gratissimus: a quo multis haud raro secretis privatisque negoeiis est adhibitus. Ob hane autem gratiam, ut solet in aulis, imo et in vita privata, non unius fuit invidiae obnoxius.
Statura fuit procer ore nec indecenti: habitu corporis ac membris bene compactis, et obid valetudine firma: corporoe robusto: et quod nullos non labores atqueincommoda sustineret. Ae propterea solitus fuit vesei plerumque eibis concoctu difficilioribus, ut puta pernis, carnibus fumo induratis, olereacido, pane nigro, Caseum vero in deliciis unice habuit, et omnibus etiam exquisitissimis et delicatissimis ferculis praetulie. Non amabat iocos, praesertim mordaciores, de quibus dicere solitus: nach solchen schwencken wersse man gern umb, hoc est, post eiusmodi motiones vel ioces. (vernaculum eius est ambiguum) plerumque currus evertitur. Symbolum quod hereditario a patre acceperat, usurpavit hoc: wie Gott wil: quod hoe reddirum versu:
Sic mihi cuncta cadant: ut sert divina veluntas!
In pauperes, qui litium aliquid habebant, affectu suit sangulari: et corum causas non rantum gratis egit, ursit, promovit: sed et ipsos recto suo et mensa accepit: insuper et pecunia iuvit: inde post obitum a multis non sine lacrimis est desideratus.
Multiplicem denique viri experientiam, et reconditam doctrinam, demonstrant aliquatenus apophthegmata quaedam, ipsi familiaria: de quibus haec: Nullam esse suaviorem harmoniam dixit; quam cordis et lingua: musicam omniun pulcherrimam mores esse concinnos. Eos, qui ditescere cuperent, oportere habere curam magnam, conscientiam parvam. Litem lites parere: adeoque qui litem habeat super gallina, illum ove accepre,
transigere debere. Ex uno dubie scqui infinita alia: Si non es sent improbi defensores; non essent improbt litigatores Nullum piscem sine spina et nullum hominem sine vitso esse. Eum qui inter homines cum gloria versari cupiat: iudicia etiam mediocrium aversari non debere Tribus demum rebus sapientiam solidam parari: antiquitatibus ac monumentis sedulo inspici endis multis libris legendis: tum peregrinis regionbus perlustrandis. Satius esse interbonos nomen habere; quam inter claros. Deum nonnumquam permittere, utinpeccata labamur: quo firmior fides nostra resurgat ab ipsa poenrtentia. In proesenti periculo oportere semper proevenire occasionem: numquam exspectare.
Interrogatus, ecquidnovi? respondit interdum nihil novi sub sole esse! Ad quendam laudantem valetudinis firmae bona, dixit zu gar gesund sey ungesund; hoc est, optimam valetudinem esse pessimam. De quodam, qui ommbus decoctis miles ex desperatione factus erat, dixit: Wann man das silber und sold verthan hat, muss man das etsen angreiffen. Stultos vocabat omnes: qui hostem suum parvi facerent contemnetentque. Si enim vincerent ipsum: minorem se vincere, non esse victoriam: sin vincerentur ab ipso: a minere vinci tanto esse turpius. Atque hactenus de hoc Icto et Politico ex vita M S.