DATUS Belgis est Philippus Marnixius eques Sant-Aldegondanus, Bruxellis, anno Christi millesimo, quingentesimo, tricesimo octavo, e parennbus Burgundicis; qui eo concesserant. Nomen eius per Europam clarissimum: et in viro genus cum ingenio, ingenium cum eruditione, eruditio cum virtute, virtus cum industria certarunt.
Itaque cum Belgium oppressum ingemisceret, sub intolerabili Ferdinandi ducis Albani iugo; suosque vindices ac defensores desideraret: ecce inter primos hic sese obtulit Marnixius: quiex Germania superiore, quo profugerat, ac Haidelbergae aliquamdiu adsessorem senatus ecclesiastici egerat, in Bataviam, Belgicae libertatis arcem, statim contendit, anno Christi millesimo, quingentesimo septuagesimo secundo. Quo in loco rem non tam fortiter gerendo, quam imitatione Cyneae cordate loquendo, non postremum patriae, libertatis propugnatorem se declaravit: et a Guilielmo Nassovio Auraico, magno principe, summo in honore est habitus. Incredibile dictu, quantos labores, quae pencula, pro repub. patriae bello illo exceperit; semel iterumque {*Thuan. li. 59. histor.}captus, et aegerrime dimissus, interventu Hispanorum ab altera parte interceptorum.
Respirante iam Belgica, Brabantia, Flandria, aliisque provinciis, libertaiem apeite amplexantibus, magnum huius nomen fuit apud omnes. Legationes ad reges, ad principes, ad res publi diversas obiit saepius: et quidem anno septuagesimo quinto, decreta in {*In Angliam. Th. lib. 60. hist.}Angliam legatione, missi sunt Philippus Marnixius, Ianus Dousa, Guilielmus Nivellus, Paulus Busius, et Franciscus Maelsenus: qui certis conditionibus se illius patrocinio subicerent. Anno deinde millesimo, quingentesimo, septuagesimo octave, cum Imperii comitia Womatiae Vangionum Caesar indixisset: eo a Matihia Marnixius missus, orationem mire {*Th. lib. 66. hist. pag. 169. Oratio eius.} liberam habuit ad Septemviros, et qui aderant Imperii principes, nonis Maii: qua, deplorato miserabili Belgii statu, et Albani tyrannide acerbis verbis exagitata, Imperii opem imploravit. Dixit tunc: commune esse periculum: et fore, ut belli incendium, nisi mature exstinguatur, se latius latiusque diffundat: et ipsas Imperii civitates apprehendat. Typis excula in publicum prodiit ea oratio: qui quidam Calidius Chrysopolitanus alia oratione, Lucenburgi edita, respondit; quae tota in exagitanda Belgarum, tum in Deum, tum in principem rebellione occupatur.
Anno dein octogesimo, cum diu de principe aliquo externo deligendo, ab ordinibus Brabantiae, Flandriae, Hollandiae, Zelandiae, Mechliniae, Frisiae, deliberatum esset: Marnixius; et alii, cum plenis, ut loquuntur, mandatis, in Galliam {*Thua. lib. 7. histor.} ablegati sunt: ut cum Francisco principe Andino agerent, desuscipiendo illarum provinciarum imperio. Anno octogesimo tertio, cum Uranii princeps in Zelandiam cum aulica familia contenderet: antequam discederet: ratioem magistratui Antverpiensi {*Thua lib. 77. hist sub ann. 1583} praesetipsit, qua se in urbis administratione dirigeret; et Marnixium, cuius fidei ac prudentiae plurimum tribuebat, in proximum annum consulem designavit, Pratoris, quem Margravium vulgo vocant, etiam dignitate, quam ille recusavit, delata,
Gessit itaque Antverpiae consulatum ea tempestate; qua Alexander Farnesius, Parmae princeps illam urbem {*De qua obsidione Th. li. 80 sub ann. 1584.}obsedit: quam boni consulis munere perfunctus ubi reliquit: sibi ita vixit, ur et aliis vixerit. Nullum autem maius prudentiae specimen edidit ea obsidione; quam quod cum ipse rei frumentariae, viritim fere tenuioribus distribuendo, praefactus esset, collegis Gualtero Grutero ac Luca Rosa: nemo unquam e plebe sentire potuit horrea ita exhausta; ut si triduum adhuc dilata fuisset pacificatio cum principe Parmensi, fame expugnari potuisseturbs tota. Sane nihil fuisse tunc tem poris frumenti in publico, imo ne in privato quidem; inde liquet; quod primis diebus, nulla pecunia ibidem potuerit comparari panis: ac e vieinis pagis inferen dus fuerit commeatus.
Postea cum anno nonagesimo tertio Friderico IV Elect. Palat, Loisa Iuliana, Wilhelmi Auraici principis filia, sub finem mensis Maii delponsata, adducenda esset: Marnixius eam sponsam primum Dillenburgum, dein Haidelbergam duxit, caput legationis, Nuptiae autem celebratae sollenniter fuerunt Dillenburgs mensis Iunii die duodecimo,
Postremum in Galliam legatus, valetudine obnoxia, fractoque multis laboribus corpore Lugduni Batavorum, in Musarum gremio exspiravit, cum in urbe illa Bibliorum translationi incumbens, annos aliquot exegisser. Obiit anno millesimo, quingentesimo, nonagesimo octavo, die decima quinta Decemb. aetatis suae sexagesimo. Exstat in virum incomparabilem epigramma epitaphivim huiusmodi:
Non poterant alibi tua dignius ossa cubare,
Marnixi, iuxta clare sago atque toga:
Quam Leidae; Martis quae et Palladis artibus alte
Effert prae reliquis urbibus alma caput.
Aliud.
Conditur hoc tumulo Marnixius ille Philippus,
Clarus consiliis eloquioque potens.
Qui magni illius, cui debet Belga salutem,
Principis Auraici cor animusque fuit.
Cuius opem sensit. Res publica libera magnam:
Et purae adsertus relligionis honos.
Per densa invidiae tela ille et mille labores
Herculeo vere secandit ad astrae gradu.
Est et hoc Iani Gruteri in manes Philippi Marnixii carmen:
Orbis delicies amorque Marnix,
Quo digno poteris tegi sepulcro?
Defunctis aliis, satis sepulcro est
Pars terrae brevis: orbis ipse dignum
Vix totus fuerit tibi sepulcrum,
Orbis delicies amorque Marnix.
Fuit vir hic et Theologus et Politicus cum paucis conferendus. Prudentiae et historiae cognitio quanta in eo fuerit, scriptum illud declarat, in quo agit de Hispanorum scopo, ad quem sua ipsi tela dirigunt; qui Morarchiam sibi praefigentes, nihil non ausint. In eodem tamquam vares prognosticis politicis multa praedixit: quae evenisse Britannia, Polonia, Gallia, aliaeque regiones restantur. Inter varias gravissimasque occupationes aut scribebat aut commentabatur semper aliquid, Reipulbicae aut ecclesiae profuturum. Cumque singulari sacrarum literarum amore flagraret; e lingua Hebraea: cuius prater alias plures apprime peritus erat, psalterium in mere Belgicam linguam, exclusis Gallorum vocibus, quibus alioquin hominum corum versus tunc temporis scatebant, rhythmis modulisque constrictum industriosissime convertit. Id opus hactenus aliquoties typis publicatum, sed numquam communi contionatotum consensu est receptum: cum contra versio alterius a tot milibus ediscatur. Nimirum
Pro captu lectoris habent suae sata libelli.
Biblia quoque ipsa ordinum Belgii auspiciis est adgressus: quod opus absolvere mors ei non permisit.
Scripta ab eo in lucem edita partim Theologica, partim Politica, sunt praecipue haec: Psalmi, ut diximus, ex Hebraea in Belgicam linguam translati: deinde ad rhythmos Belgicos ab codem revocati: sic etiam Veteris et Novi Testamenti cantica. Theses aliquot de ecclesiae atuqe ecclesiasticarum traditionum [Gap desc: Greek word] seu certa norma. Item de sacramento cenae Dominicae. Responsio ad Michaelis Baii, regii professoris Lovaniensis apologiam.
Epistola consolatoria ad fratres exules Brabantos, Flandros, Hannones, Artesios, aliosque Belgas, ob evangelii doctrinam peregrinis in regionibus dispersos.
Tractatus de cena Domini, ad Galliarum regis sororem, Lotharingiae duci nuptam.
Contra Libertinos, apologetica responsio contra anonymum quendam Libertinum.
Alvearium Romanum dedicatum Francisco Sonnio, primo Silvaeducensi episcopo, Hispanae inquisitionis haud infimo. Editum hoc scriptum anno septuagesimo primo, quo tempore crudelissime in viscerea Belgieae saeviebat Albanus; estque varietate historiarum, et acumine sententiarum refertissimum: iocis factissque, in Papistarum theatrales nugas et fabulas mire conditum: adeo ut lectoribus istorum temporum praecipue, singularem attulerit voluptatem: et occasionem multis praebuerit, de religione Christiana serio cogitandi. Et hic liber ut populari applausu exceptus, sic non sine fructu plurimorum lectus, plus rei Belgicae illa tempestate in religionis negotio profuit; quam eruditi aliquot commentarii.
Edidit et tabulam, qua differentiam exponit Christianae et Pontificiae religionis. IN hac multa ex alveario hausta: multa nervosis argumentis serio tractata: a Belgis Gallisque summo studio desiderata et lecta. Prodiit anno nonagesimo nono.
Politica eius haec sunt: oratio illa Wormatiae pro archiduce Austriae Matthia, et ordinibus Belgicis habita: quae a Baptista Hovarto poeta Belga ad patrii idiomatis rhythmnos est revocata. Huic accedunt variae variis temporibus evulgatae admonitiones, declarationes, interpretationes, et inter seria ioci ac facetiae, alique anonyma multa Marnixio auctore: quae pro temporum ratione suis Belgis, patriae religionisque libertatem propugnantibus, prodesse vir prudens iudicavit.
Ab hoc etiam profecta dicitur decantata illa cantilena, composita in laudem principis Guilielmi Nassovii, ad Belgas, tyrannide Albani oppressos, edita. Quae quidem cantilena ita scite facta; ita concinnis rhythmis modulisque suis est attemperata: ut plebis animos mire ad principis libertatisque patriae amorem inflammarit: et ipse alterum se Tyrtaeum, toties a Platone laudatum praestiterit.
Et tantum de Marnixio hoc Theologo et Politico ex Academia Lugdunensi et elogiis doctorum virorum: item ex deliciis poetar. Belgicorum.