SPECULUM IMAGINUM VERITATIS OCCULTAE, exhibens SYMBOLA, EMBLEMATA; HIEROGLYPHICA, AENIGMATA, OMNITAM MATERIAE, quam formae varietate; EXEMPLIS SIMUL; AC PRAECEPTIS ILLUSTATUM; AUTHORE R. P. IACOBO MASENIO, e Societate IESU. EDITIO TERTIA Prioribus Correctior.
[Gap desc: illustration]
COLONIAE UBIORUM, Sumptibus Viduae, et Haeredum IOANNIS ANTONII KINCHII. Anno M. DC. LXXXI. Cum Privilegio S. C. M. Generali et Speciali.

PRIVILEGIUM.

CUm ex mandato Sacrae Caesareae Maiestatis omnibus, et singulis Typographis, Bibliopolis, ac aliis, quamcumque librariam negotiationem exercentibus, serio prohibeatur, ne quis ullos, a Societatis Nostrae Patribus hactenus editos, aut imposterum edendos libros, intra Sacri Romani Imperii, Regnorum, et Dominiorum Suae Caesareae Maiestatis Haereditariorum fines, quocumque charactere, aut forma, sive in toto, sive in parte excudere, recudere, vel alio excudendos. vel recudendos mittere, vendere, distrahere, clam, seu palam, citra supra dictorum Patrum consensum, ac testimonium, audeat, vel praesumat. Hinc Ego infra scriptus, Societatis Iesu per Provinciam Rheni inferioris Praepositus Provincialis, potestate, mihi a Patre N. P. Ioanne Paulo Oliva, Praeposito Generali, ad id facta, concedo Viduae, et Haeredibus Ioannis Antonii Kinchii, Bibliopolis Coloniensibus, facultatem recudendi Speculum Imaginum Veritatis Occultae, P. Iacobi Masenii, legitime ante hac censum, probatum que: iisdem Ius Caesarei Privilegii usurpandi eatenus indulgeo, ut, ipsis invitis, librum hunc nemo deinceps recudere, nemo intra Haereditarias S. Caesar. Maiestatis Provincias, et S. R. Imperii fines importare, aut venum exponere audeat. In cuius rei fidem has litteras manu nostra subscriptas, et sigillo munitas, dedi Coloniae 15. Februarii, Anno 1680.

Rev.mo [Abbr.: Reverendissimo] et Ill.mo [Abbr.: Illustrissimo] Principi, ac Domino, D. HERCULI VICE-COMITI: Dei, et Apostolicae Sedis gratia, ARCHIEPISCOPO DAMATIENSI, S. D. N. INNOCENTII, Divina Providentia, PAPAE XI. PRAELATO DOMESTICO, et ASSISTENTI. Eiusdemque, Ac Dictae SANCTAE SEDIS APOSTOLICAE Nuper ad MAGNUM DUCEM HETRURIAE, Nunc ad TRACTUM RHENI, aliasque INFERIORIS GERMANIAE PARTES cum potestate LEGATI DE LATERE NUNTIO etc. Domino, et Patrono suo Clement. mo [Abbr.: Clementissimo]

RIgent, et frigent omnia, REVEREND.me [Abbr.: REVERENDissime] ARCHI-PRAESUL, PRINCEPS Ill.me [Abbr.: Illustrissime] , DOMINE, ac PATRONE CLEMENT. me [Abbr.: CLEMENTissime] , quando sub praelo sudat appositum, quod nunc in lucem exit, tertia vice, tersius, SPECULUM. Cui

dum de patrocinio circumspicimus, appellis ecce opportune, ab Hetruria apud Ubios, PRINCEPS Ill.me [Abbr.: ILLustrissime] , de antiquissima VICECOMITUM apud ME DIOLANENSES Romano-Germanicae Domo, quae ab HERCULIANIS Legionibus (a Maximiano, novo suo Hercule, nomen hoc superbe affectarunt) originem, et Gentilitiam Aquilam mutuata, honoribus et opibus illa in Italiae parte, quam, et quando LONGO BARDI tenuerunt, eminuit, pro Imperio, et Ecclesia stetit, dimicuit adversus utriusque Hostes, etiam coronatos, quos gemini signant (uti fabulosi a Iunone, in Herculis Infantis; sic hic Styge, in utriusque frustra summissi exitium) Serpentes: ut vel eapropter hanc ipsi familiam, tunc nascenten, velut Infantem, in ore ferant, atque inviti etiam in fastis depraedicent.

Quae laudatissima Familia devictis postea Romanae et Religionis et Ditionis Hostibus, nominatis Longobardis, per utriusque Assertorem, Defensoremque, CAROLUM, re et

factis Magnum, everso eorum Regno, atque in potestatem, formamque regiminis Sacri Romano-Germanici Imperii redacto, a praelaudato Eiusdem Fundatore huic praefecta est Pro vinciae, pro Aquila excubitura, cum titulo VICE-COMITIS. Quam quidem praefecturam togati et sagati tanta cum laude administravere Posteri, ut DUCUM nomen et decus, per Wenceslaum concessum, heroica virtute, velut generosi (quos Agalma Gentilitium exhibet) in pugnam pedesque enixi, caput, et caudam obicientes, LEONES; et circumspectissima prudentia, velut astuti SERPENTES, tuiti pro bifronte Aquila, Galliae et Hispaniae Regum Affinitate CORONARI meruerint: unde Utraque Insubriam ad se contendit pertinere. Praetacta Insignia, et arma Gentilitia hoc clauduntur metro:

Est Aquila in medio; geminus circum Leo, et Anguis;

Isque Coronatus: Reptili in ore Puer.

Hinc pullulas non degener HERCULES, armis, dotibus, et laboribus illius Cognominis (de quibus in fabulis) Christiane iam tum decorus, et magis decorandus, Fortitu dine animi, ceu Leonis exuviis, tectus: scientiarum Clava obarmatus: Arcu pharetraque varii styli instructus; Catenulis ex ore ad alet colloquentium aures defluentibus, ut in animos influas, et eloquio trahas. Longe prospicis, ut Aquila; vigilas cum Leone; noxia advertis, ut Serpens. Idcirco asscivit Te, consiliorum suorum Socium, et Comitem, INNOCENT. PP. XI. suasque tibi delegavit vices apud Hetruscos, quas ita ibidem gessisti, ut Ipse, agnito ex ungue Leone, Rhenanam Electoralem (liceat sic compellare) superiore Autumno de mandarit Nuntiaturam, Tuque cum Hyeme in- et??? laudabiliter aggressus sis ibidem functiones LEGATI DE LATERE, ET NUNTII APOSTOLICI. Ubi cum Haeresi, velut septicipite Hydra, colluctandum: ubi rapaces Stymphalidis

aves (Ecclesiasticorum avaritia) in fugam compellendae; Augiae stabulum (Provincia ab inolitis contra sacros Canones abusibus) perpurgandum: ubi tricorpores Beneficiatorum Geryones exterminandi. Plura non explicamus; tute tibi ipsi decursu temporis applicabis cum gloria. Longiores nolumus esse, ne sacro tuo abutamur otio: quo tamen illud subinde interpelles, SPECULUM submississima cum devotione porrigimus, curiosum admodum. Accipe clementissime, inspice, lege, dilige. Aspexit illud Orbis bis sub umbra, patrocinio, et nomine (pro ut adhuc frontis picialis testatur lamina) FABII CHISII; in prima editione, Tui hac in legatione sub INNOCENTIO X. Praedecessoris; in iterata vero PONTIFICIS MAX. dicti ALEXAND. VII. Placuit ita doctis, ut tertium, et hoc praeli ipsi beneficium exorarint, quod ipsum Ill.mo [Abbr.: Illustrissimo] CELSITUDINIS V.rae [Abbr.: Vestrae] , qua, et quia NUNTII INNOCENT. XI. nomine ornari voluit, et debuit. Optamus, et speramus, ut

quartum superbiat, glorieturque insignibus tuis, et titulo, qua PONTIFICIS. Ita enim plus ultra quam submississime [(transcriber); sic: snbmississime] apprecamur, Coloniae Agrippinae, Nonis Febr. Anno 1681. Ill.mae [Abbr.: Illustrissimae]

INTRODUCTIO LECTORIS.

EN, mi Lector, Emblematicum opus, in arte nostra Argutiarum promissum. Speculum proponimus, atque in Speculo diversas imaginum species: tales opinor, quas neque Narcissus aliquis contemnere, neque Thersites possit aversari. Animorum potius, quam oculorum sunt; Mentes oblectant, erudiuntque, sapientiae avidas; Corriguntur in hoc etiam turpitudinis vitia colore virtutum. Nimirum et deformibus suum ex speculorum contemplatione esse potest emolumentum. Socratem, Philosophum, ad formandos discipulorum mores, speculo usum, memorant; hoc elegantis formae Adolescentibus suasit, ne morum vitio tam eximiam oris, corporisque dignitatem polluerent: hoc et deformes consulere non raro voluit: ut ingenii gloria, virtutisque pulchritudine corporis ac naturae damna rependerent. Utrisque idem Pater apud Phaedrum,

[Note: (a) Fab. 47] Consuluit, ita ad formosum Filium, deformemque Natam disserens:

--- Cottidie speculo vos uti volo.
Tu, formam ne corrumpas nequitiae malis.
Tu, faciem ut istam moribus vincas boneis.

Verum non ad fragile, vitreumque speculum provocamus, in quo Parides, Helenaeque frontem, aut capillos male diffingant, cincinnos calamistro vibrent, comant pectine, odorato spargant pulvere, fuco adulterent. Procul haec elegantiae lenocinia, haec malitiae irritamenta: animum, non corpus, ad bonarum artium, sapientiaeque leges fingimus. Speculum, non humano ex cogitatum ingenio, non fragili arte fabricatum, sed artifice summi Numinis elaboratum manu, exhibemus. Simile illi, de quo in Arcadicis Pausanias. Ad dextram, inquit (de Curetibus tractans) Speculum in tectorio parietis apte inclusum est, in quod qui inspexerit, suam ipsius imaginem, aut parum perspicue, aut prorsus non cernet: Deorum tamen signa dilucide intuebitur. Verius tamen apertiusque de huius speculi natura Apostolus, tum ad Corinthios. [Note: (c) 1. Cor. 13.] Videmus nunc per speculum, in aenigmate:

tum ad Romanos [Note: (d) Rom. 1.2.]. Invisibilia enim ipsius a Creatura mundi per ea, quae facta sunt, intellecta conspiciuntur: sempiterna quoque eius virtus, et divinitas: ita, ut sint in excusabiles etc. Speculum aliud non damus, quam quod ipse mundi Opifex, Deus, in creatis a se rebus proposuit, quibus non modo corporis mortales oculos, verum et immortales animi oblectare, atque erudire ad sapientiam voluit: adeo quidem perspicua divinarum rerum imagine, ut inexcusabiles Apostolus Gentes asserat, quae Dei invisibilia, eiusque virtutem in Creaturis non agnoscant.

Has in speculo hoc nostro animorum imagines prosequimur, quae Dei nobis potentiam, sapientiamque, quae mentis nostrae dignitatem, ac pulchritudinem, quae virtutis decus, excellentiamque in rebus creatis, tamquam per speculum in aenigmate exhibeant. Hae sunt, velut in testaceo vase cibus, [Note: (e) Vide Symbola fronti spicialia.] quo ratio, ingeniumque humanum alitur; Hae sunt, velut in nuce nucleus; in ovo vitellus; in laterna lumen; in serico glomere opifex. Sua his corporibus larva detrahenda est; ut rerum immortalium pulchritudinem contemplemur;

ex hoc speculo ars, et ratio praecipua, vitae morumque cum laude formandorum du cenda est.

Neque vero, ut rerum corporearum natura est, unius una tantum rei imago occurrit; Chisianae Gentis insignia; quot vel obiter cogitantibus suppeditent, rerum longe diversarum imagines, exemplo docuimus. Et sane, una Quercus, aut Aquila, non minus, quam Oliva, ac Columba Pontificia, eodem iubilaei numero censeri potuissent illis similes speculis, quae ex alia aliaque cum loci, tum aspectus varietate aliam reddunt aliamque imaginem; aut illis certe, quae rem eandem sibi obiectam innumeris pene imaginum reverberatarum umbris exhibent.

Opus hoc nostrum Speculum inscripsi imaginum, tum, quod Speculi instar varias tibi rerum creatarum figuratarum Imagines exhibeat: tum, quod res ipsas creatas invicem modum speculi nobis contemplandas obiciat. Ut enim speculare vitrum, non sui gratia, sed imaginum potius, in ipso occurrentium, causa, intuemur; Sic rerum corporearum mole figuraque exteriore neglecta, latentes sub hoc, velut cortice, veritatis imagines indagamus' Figuratas easdem imagines dico

quod formando, fingendoque tamquam corpus aliquod, eas mens nostra figuret: absolvatque: fingere vero, a quo figura dicitur, mentis potius, quam manuum opus sit; neque sane latina vox aptior ad propositi expositionem sese offer ebat-

Ratio autem suscepti operis illa, quae me impelleret, fuit potissimum, quod in prae clarissima hac, reconditaque imaginum disciplina, lucis aliquid, compendiique ad illius cognitionem me allaturum, sperarem, eius scientiae cupidis. Multorum vota ad rei difficilis ausum calcar subiecerunt, qui suis hanc disciplinam expensam principiis propositam varietate ac legibus itam circumscriptam desiderarent, ut neque copia, neque ornatus investigantibus deesset, Tum, ut in ista de hisce imaginibus scribentium varietate, ac vaga quadam libertate constaret, quid cuique maxime se quendum. Etenim uti alius Symbola, sic alius condit Emblemata; cum his etiam Hierogliphyca, Aenigmaticaque, promiscua usurpatione confundunt, ut, quibus singula ducere principiis, quibus finire terminis, aequum, nemosatis expediat.

ut simul Materiam copiosam Studiosis Hominibus, ex omni rerum ordine, imaginum faecundo, sufficerem; simul ipsos inventionum fontes aperirem; unde pro sua quisque ingenii felicitate hauriret, atque expertus disceret, in exhaustum huius disciplinae Oceanum esse: denique ut certis legibus, praescriptisque, quaeque imaginum genera suam in classem, ordinemque disponerem. Ne vero imbecillioribus ingeniis deessem, ipsam fere imaginis expositionem, sententiamque, compendio in libri margine adieci: non omnem illam quidem (nam plures saepe imagines, adeoque et expositiones res eadem continet) sed obviam magis, usitatamque, aut certe Veterum authoritate firmatam, quemadmodum Pierius iam olim magna laude praestitit. Non tamen existimandum idcirco, quamlibet earum, ut posita est, imaginem, expositionemque, a me probari; cum aliena plerumque referam. De quibus loco opportuno meam ego sententiam universe declarabo, quando suis quamque imaginem terminis legibusque adstringam.
[Gap desc: notes]