fabvi001
fabvi002
fabvi003
DULCISSIMAE PATRIAE
In Eaque
VIRIS
ILLUSTR. GENEROSIS, MAGNIFLCIS,
NOBILISSIMIS, AMPLISSIMIS
BURGGRAVIO,
PRAECONSULIBUS,
CONSULIBUS,
SYNDICO,
PATRIBUS PATRIAE
PIETATE, FIDE, CONSILIO,
INDUSTRIA, CONSTRANTIA
PACIS AEQUE AC BELLI
TEMPORE
DE SALUTE EJUS
PRAECLARE MERITIS ET
MERENTIBUS,
DOMINIS, MAECENATIBUS, PATRONIS
SUIS AETERNUM
COLENDIS.
fabvi004
Illustr. Generofi, Magnifici, Nobilissimi, Amplissimi, Patres Patriae, Patronisubmisso mihi observantiae cultu devenerandi.
QUod Opufcula Parentis meijam ante annos feptendecim defuncti in lucem nunc quaedam redeunt, alia nova prodeunt, quodque ipse adeo quasi postliminio nunc vitae restituitur, id unice memoriae debetur, qua Eum, licetpridemereptum, illorum, quibusolim cognituserat, Virtus, candor et Benignitas, etiamnum
fabvi005
prosequi non cessat, et complecti. His me debere ratus sum eam operam ut, si quid scriptorum Paternorum in schedis delitesceret, eruerem, et cum his, quae pridem jam lucem viderant, sed jam distractis omnibus Exemplaribus recudi expetebant, conjunctum publicarem. Sed eos ipsos inter nisi VOS vel inter primos recenseam, injuriam Amori in Eum Vestro videar facturus. Nam quamvis benigni in Eum Judicii Vestri plurima olim
fabvi006
exstiterint, et illustria monumenta, cum eum ante hos annos triginta et novem singulari quadam benevolentia ad amplissimum Syndicimunus apud VOS obeundum ex Serenissimi Lubecensium Episcopi Aula, vocatione sane honorifica accersere dignati estis, cum insuper in negotiis Reipublicae Vestrae saepe maxime arduis studium indefessum, pariterque inviolatam atque illibatam, fidem cumulo honoris Consularis illustriorem
fabvi007
effecistis, cum denique obitum Ejus, simul tristis fama Nuntios Warsavia missos ad Vos pervenit, summo dolore cum universa Civitate prosecuti estis, et veris lacrymis decorastis: tamen praeter ista omnia nunc etiam Ipsum, post tot jam non nisi pulverem et umbram amica, fovere memoria non intermittitis. Et ut taceam, non privatim modo, sed et in publicis propensi erga eum Judicii Vestri etiamnum exstare documenta,
fabvi008
et per benevolas recordationes effici, ut is nuc quoque in Curia Vestra, in qua saluti Reipublicae nostrae fidelissime invigilatis, vivere, ac superesse videatur, his ipsis ingenii Paterni monumentis, quae nunc lucem adspiciunt, antequam eam viderant, non pauca benigni Judicii signa ac testimonia exhibuistis. Egregia sane res est laudari a Laudatis, thesaurusque inaestimabilis, qui non, quemadmodeum cetera rerum humanarum
fabvi009
fluxa atque inania sicuti originem, ita finem quoque suum sortitur, sed sibi usque constat, et fert aetatem; ita ut nulla vetustate aboleri, necullis interire seculis possit. At vero ab Ornatissimis ornari id demum bonum pretiosislimum nuncupari meretur, divitiasque adeo omnes, et quicquid praeterea praeclarum censeri potest, multis parasangis exuperat. Expertus est utrumque piae memoriae Parens meus: qui licet ambitionis omnis
fabvi010
alienissimus inveniretur dum vixit, a Vobis laudatis simis laudatus, a Vobis or natisimis ornatus est: lau datur quoque post mortem ornatur, post quam nihil prae??? ter ejus scripta superesse animadvertitur. Agnoscit tot ac tanta beneficia unicus illi Paterni Nominis haeres humillimo, quemadmodum par est, observantiae cultu; cumque ipsi propter tenuemvirium suarum facultatem plane nihil, quod hid dignum judicari possit, rependere contingat, ne???
fabvi011
ingratus tamen omnino vivere, imo etiam mori velle, credi possit, exiguum saltem hunc foetum Amplissimo Nomini Vestro, ad quod ille jam dudum, quasi ad portum amicissimum, tendit, confugitque, consecrare annititur, easpe atque fiducia erectus, futurum ut serena fronte suscipiatur. Favete itaque benevolis animis, MAECENATES AMPLISSIMI, quod fecistis hactenus, observantissimo Nominum Vestrorum, et ad quasvis officiorum genera
fabvi012
paratissimo Fabricio, Fabricii olim vestri filio superstiti unico, qui Deum Opt. Max. ardentissimis precibus invocat, ut Vos Columina ac fulcra nostrae Civitatis salvos et incolumes quam diu??? tissime praestet, quo sub pietatis, et virtu??? tis Vestrae pervigiliis, ac prospero mo??? de ramine Pax et Concordia Rempub Gedanensemk suavi usque faveant am??? plexu, salusque Civitatis perpetusi in??? crementis prosperrime efflorescat, et perennet.
G.G.M.M.A.A. N. N. V. V.
Dabam ex Musaeo meo Gedani ipsis Kal. Octobr. An. 1684.
devotissimus
FRIDERICUS FABRICIUS.
fabvi013
Ad Lectorem
FABRICIO, Lector, non vno tempore scripta
Adspice, et illustris suscipe dona Viri,
Vixerat Ausoniis Saxo et Pandionis Oris.
Tota penus Virtus, totaque Musa fuit.
Dotibus his potuit nostris placuisse Monarchis,
Et Dantisci inter Nomen habere Patres.
Hac ex se NATUS vivit post funera laude:
Ipse Sui Tradux, Stator et Ipse Domus.
JOAN. ERNEST. SCHMIEDEN. Cos. GEDAN.
PAlladis heroes inter, Themidosque Sacratos,
Et Consi Proceres, Gloria FABRICIUS.
Quam fuerit stylo, et ore potens, haec pagina pandit,
Usque Tuum ex meritis URBS cole grata DECUS.
ex debito pos.
SAL. WAHL.
Ad Celeberrimi Parentis Egregium Filium scripta Paterna edentem.
FABRICIO quondam felix si Consule Roma
Claruit, et victrix intemerata Fides;
Haud minor Hamburgi laus est, VINCENTIUS ortum
FABRICIUS primum hac Urbe, Genusque tulit.
fabvi014
Miratur Civem Tiberis qui Regia sprevit,
Fortunam ridens, munera, pauper opes.
Albis, et insignem meritis sic Vistula NOSTRUM
Cum Pelago monstrant integritate parem.
Belga suum dicit, negat id Germania, Gallus
Vindicat, Heu Gedanum gratum habuisse dolet.
Quem Themis ac doctae certant ambire Camoenae,
Suada trahit, nulla cedit Apollo prece.
Trux rapuittandem Libitina ut corporis umbram,
Ossa humus, atque Animam possidet ipse DEUS.
Fama viget vivos inter pulcherrima: Gnate:
Magni Te stimulis urget imago Patris.
Honoris et officii causa pos.
ISRAEL CONRAD, D.
QUem Graji dixere Suum, pariterque Latini,
Maximus Ingenio, maximus Eloquio:
Immortale Decus nostrae FABRICIUS Urbis,
Gloria Prussiaci, Deliciumque soli,
Hic Gazae exponit nobisfragmenta beatae:
(Invida nam multas mors abolevit opes.)
Ut potes ex uno metirier ungue Leonem,
Sic canet Auctorem linea quaeque suum.
Reverentiae erga Magni FABRICII Nomen, atque insimul Amicitiae cum Filio ejusdem unico Nobiliss. Dn. Editore testandae gmtia l. mque. f.
SAMUEL SCHELGUIGIUS, Ecclesiae ad S. Catharinae Minister et SS. Theol. Professor Publicus in Gymnasio Dant.
fabvi015
Nobilissimo DN. FRIDERICO V. F. FABRICIO.
EDe perennantis scripta immortalia famae,
Docta quod exspectant secula, profer opus.
Hocnempe est Vitae pro munere reddere Vitam,
Hoc Pietas Natum relligiosa jubet.
Dum cupidus Magni volvet Monumenta PARENTIS,
Te pariter grato Lector in ore feret.
Gedani L. M. Q. applaudeb.
JOH. PETR. TITIUS.
In exquisitisimas SUADAE FABRICIANAE Lautitias
FABRICIUS Gedani clarissima Gloria, Cujus
Flectere Suada potens Ore locuta fuit,
Reg ales quoties demulsit Principis aures,
Votorumque Urbis publica Lingua fuit;
Redditur optati NATI dum munere, Lector,
Quantus erat Calamo, quantus et ore, vides.
Fabricii sileant Latii miracula terrae,
Et sese hoc jactent secula nostra Viro.
En! tanti superest dum NOMINIS aemulus Haeres,
FABRICIO Gedanum non caret orba suo.
G. GEYER.
fabvi016
MEMORIAE Viri Magnifici lateque Inclyti VIN CENTII FABRICII, Regiae Civitatis Gedanensis olim SYNDICI, deinde etiam CONSULIS gravissimi et meritissimi, Cum Ejus Ingenii Monumenta post Fata Ipsius pietate et cura Filii FRIDERICI FABRICII, in Lucem publicam prodirent.
NOn mihi FABRICII notas mens dicere laudes
Ne sim Castalio nausea justa Choro.
FABRICIUM doctae norunt vel abunde Sorores,
Seu Ternas numerem, seu numeraro Novem.
Nomen Idem. Phoebus novit, Phoebique Senatus
Omnis, et agnoscit laetus ovansque suum.
Quaecunque Aonio pridem stant vertice Lauri,
FABRICII Nomen, vulnem grata ferunt
Ille libris doctis, foliisque perennibus haeret,
Testis Ei Phoebi est qua vires omne nemus.
Ipseque, namque suum mirans Pater Incrementum,
Et Laurum, dignum Nomen amore suo.
Haec illa excutiunt cupido mihi pollice pensum:
Nec jam FABRICIUM dicere, cura manet.
Sat mihi, dum magnae miror vestigia Famae,
Quod pede, qua capio, metior illa pio.
Quod rea Castalio non sit mea neusea Rori,
Huic, quem FACRICII mellea vena dedit:
fabvi017
Quod memor agnosco, quicquid manavit ab Ore
Ejus, id ad priscas surgere delicias:
Quod non diffiteor seu sese sisteret Ore,
Seu Calamo, neutrum non habuisse Decus.
Philtrumque Ejusdem, Linguamque Manumque fuisse,
Praeda cui Auditor, praedque Lector erat.
Quod scio, cum potuit summis certamen amaris,
Quod amor oblique junxerat, esse Viris.
Blandaque cum traherer Doctos in vincla, quod una
Principibus fuerint haec quoque grata Viris:
Et quod, cum rebus coepisset adesse gerendis,
Illi Amor hic etiam manserit usque comes:
Quodque ultro tamen sit quondam amplexa Gedanum,
Laetaque Honorato foverit usque sinu.
Haec mihi sat fuerit tenui deducere culmo,
Haec sacra FABRICIO sit mihi ferre satis.
Dum Famae eximiae GNATUS non immemor Haeres
In merita sistit scripta PATERNA die:
Famaeque inscribens tabulis Monumenta Paterni
Nominis, inscribit non minus hisce suum.
Haec quibus auguriis, quo prosequar omine coepta?
Ipsa suum nostro Clarius omen habent.
Phoebus ait: Vivet Laurus PATRIS ardua, vivet
Quam GNATI pietas non moritura vigat.
CHRISTOPH. BEHR.
fabvi018
SERIES MATERIARUM QUAE IN HOC VOLUMINE CONTINENTUR.
ORationes nomine Civitatis Gedanensis ad Sereniss. Poloniae Reges habitae.
Oratio de obsidione et Liberatione Civitatis Leidensis.
Dissertatio de Divitiis. Utrum eas vir sapiens possidere, et quomodo tuto, sine molestia, cum aliquo emolumento, boneste habere possit.
Pransus Paratus in Poetas et eorum contemptores Satyra.
Pauli Parutae Discursus aliquot politici ex Italico in latinum sermonem translati.
De Par lamento Parisiensi.
Positiones Medicae, Miscellanea.
Fasciculus Epistolarum, in quibus inter caetera de Comiti is Polonorum, primo Rege Christianorum etc. etc.
Poematum pars 1. et 2.
fabvi439
VINCENTII FABRICII POEMATUM PARS PRIMA.
fabvi440
PRAEFATIO ad LECTOREM praemissa olim Editioni Secundae factae Amstelodami ANNO DOMINI M. DC. XXXVIII.
AMice Lector. Quoties a mclestis cogitationibus aliqua hilaritate abducendus est animus, aut cum aliis studiis lassato nihil serium agere libet, nasci mihi versus solent. Id praedixi, ne tu me tempora alia a te poscere putes, quam cum ipse quoque graviores meditationes levibus oblectamentis distinguis. Novi quanta ingenii laude, quam insigni carminis ubertate aliquod poetae nostri seculi memorenrur. Eorum luminibus a me, aliisque aemulis febriculosis non officitur. Denique nihil nisi honesti otii voluptatem quaesivi, et adolefcentiae indulsti Salrem si cum primis annis non illiberaliter egerunt Musae, habebo quod splendorem curis altioribus conciliet, aetatem etiam sequentem oblectet. Ita que si famam carmine non consequar, non mirabor; quando ea ludentibus non contingit. Et si quid vitii erit in his libellis, id levius videbitur, si hoc ver aetatis respexeris. Non potui esse tam tetricus, ut festivos annos inepta morositate damnarem, et ridiculo schemate senectuti praeluderem. Ergo aliquem lusum mihi dedi, qui tam procul abcsset ab obscaenitate omni, quantum absunt a virtute,
fabvi441
qui invidiam odiumque pro judicio indu unt, quid enim an ego maximam studiorum voluptatem sponte mea abjiciam, ut pauci Zoili modestius supercilium habeant? Qui cum omni sensu laudis et eruditione vacui sint, barbaram atque inhumanam maledicentiam etiam ad otii nostri delicias porrigunt. Serias autem scientias semper jactant. Ad quas quoties vocantur a nobis, contrahunt sese demisso aculeo, ac elabuntur. Itaque elegantias studiorum, quas non capiunt, traducunt: earum autem, quas vindicant, artium opinionem duntaxat, et fastum habeat. Et tamen si me diversa sequentem ferre non possunt, sane oderunt. ??? Ad hanc porro editionem nihil me impulit magis, quam quod succurrendum pudori fuit, quo me prioris conatus mei infelicitas infudit. Cum enim ante annos quinque aliquo puerili fervore abreptus temere me publico credidissem, pariter eum tenellius Musis famam meam prostitui. Sed id fortassis excusatius erit, si autoribus summis, maximisque Viris blandae huic, nec illiberali ambitioni consensi. Ergo ante biennium operam dedi, ut, quae nuda erant, et rudia auctiora denuo, et nitidiora prodirent. Etjam sesqui annus est, ex quo paratum editioni opusculum Belgium transiens, penes amicos reliqui, Quorum industria in exequendo negotio mirifice hactenus intricata et districta est, donec ipse huc rediissem. Haec apud te familiarius, mi lector, quoniam potius visum est simplicitatem, et candorem in ipso limine, quam adulandi libidinem profiteri.
fabvi442
Neque enim molestus esse possum Magnatibus, quos remissiones nostrae non capiunt. Eorum plurimi totum hoc dedicandi officium, exsculpanid munusculi astutiam interpretantur. Meae autem tam simplices musae et exiles contemptim admodum haberentur, et perfunctorie. Singulos itaque libellos singulis clarissimis Viris inscripsi, quod ingenii judiciique gloria cum omni aeternitate, amicitia etiam mecum conjunxit. Agnoscis lenocinium poetae, qui quam ipse laudem desperat, eum viros incomparabiles audacter compellando, invitae posteritati extorquet. Sed me amplissimorum hominum tam profusa, et pene domestica benignitas facile absolvet. Et si nihilominus hac in re ambitionis plurimum inesse videbitur, id malim sane, quam impudens aut sordidus videri. Caeterum co illos ordine collocatos videbis, quem ipsis casus, non consilium meum dedit. Cum enim nugarum mearum histrionia ageretur, posse convenire viros summos ad spectandum credidi, remotis dignitarum rationibus. Quemadmodum si confluerent ad funambulorum lucida fortuito consisterent, sublata inde pompa omni, ubi festivitas, et animi remissio quaeritur.
fabvi443
SERIES LIBRORUM. Elegiarum Liber primus continet
QUerelam Matris Moisis cum filium in fluvium abjiceret. Eleg. 1.
Naeniam Davidis post nuntiatam caedem Sauli et Jonathae. Eleg. 2.
Querelam Dinae devirginatae. Eleg. 3.
Querelam Davidis cum filium Absolonem fugeret. Eleg. 4.
Orationem Judithae post interfectum Holofernem. Eleg. 5.
Elegiarum Liber secundus continet
VINC. FABR ad JANUM BODECHERUM BANNINGIUM. Hyemem amatori maxime aptam esse. Eleg. 1.
ZACH. LUNDII ad CHRISTIANUM CASSIUM. Aestatem amatoribus maxime aptam esse. Eleg. 2.
V. F. ad JANUM MEIERUM nuptias Danicas spectantem, Amatorem Regi similem esse. Eleg. 3.
Z. L. ad CORNELIUM CRISPINUM. Amatorem mancipio et capitvo similem esse Eleg. 4.
V. F. ad DIDACUM PLANCIUM. Amatorem audacem esse debere. Eleg. 5.
Z. L. ad CORNELIUM GENTILEM. Amatorem timidum esse debere. Eleg. 6.
fabvi444
V. F. ad ERASMUM STELLAM de ejus Nyctide. Deformes pulchris praeferendas esse. Eleg. 7.
Z. L. ad ALEXANDRUM LAELIUM. de ejus Margaride. Pulchras deformibus esse praeferendas Eleg. 8.
V. F. ad THEODORUM BOULIUM se puellas simplices maxime amare. Eleg. 9.
Z. L. ad BRANDANUM AETRIUM. Se prudentem maxime amare. Eleg. 10.
V. F. ad PHILIPPUM RUBENIUM. Pictura Merillae Eleg. 11.
Z. L. ad CHARINTAM de ejus laudibus Eleg. 12.
V F. ad JOANNEM FRIDERICUM GRONOVIUM. Virgines viduis praeferendas Eleg. 13.
Z. L. ad CORNELIUM CROTIUM. Viduas Virginibus praeferendas. Eleg. 14.
V. F. ad DANIELEM HEINSIUM. Amatorem absentem minus proficere. Eleg. 15.
Z. L. ad AUGUSTUMBUCHNERUM. Amatorem absentem maxime proficere. Eleg. 16.
Elegiarum Liber Tertius continet.
Ad DAN. HEINSIUM de Laribus Dousicis Eleg. 1.
Ad ZACH. LUNDIUM. Novi Amoris initia Eleg. 2.
Ad JAN UM MARIUM. Quo pacto Merillam amare ceperit. Eleg. 3.
Amatorem tempestati comparat. Eleg. 4.
Ad PETRUM SCRIVERIUM. Nullas sibi amandi inducias dari Eleg. 5.
Nimis verecunde se amare. Eleg. 6.
Ad Cupidinem Eleg. 7.
fabvi445
De Ancilla, quae cum diu virum simulasset, et militem egisset, tandem Amstelrodami uxorem quoque duxisset, postremo capta est, et poenas dedit. Eleg. 8
Ad MERILLAM. Eleg. 9.
Ad MERILLAM in Angliam navigantem Eleg. 10.
Ad CASPARUM BARLAEUM, Amorem suum pudicum esse. Eleg. 11.
Elegiarum Liber Quartus continet.
Ad CONSTANTINUM HUGENIUM Eleg. 1.
Ad CHRISTIANUM CASSIUM de lusu Virginum Batavorumin glacie Eleg. 2.
Ad FRANCISCUM LEWIUM a GOUDA. Optima ingenia amoribus operam dedisse. Eleg. 3.
In Lampades et reliqua dramata BERNHARDI MEIERI, Eleg. 4.
Ad ZACHARIAM LUNDIUM. ut in Hollandiam veniat hortatur. Eleg. 5.
Ad ADOLPHUM VORSTIUM. Cum ipso Praeside, de omnibus cerebri ac capitis affectibus publice disputaret. Eleg. 6.
Ad CHRISTIANUM CASSIUM. lug. Batav. in Patriam revertentem. Eleg. 7.
Epistola MERILLAE ad V. FABR. postquam ex Hollandia in Patriam rediisset. Scripsit Z. L. Eleg. 8.
Ipse and superioremk Epistolam respondet. Eleg. 9.
Ad Z. LUNDIUM Eleg. venatorias edentem Eleg. 10
Ad AUGUSTUM BUCHNERUM. Cum post horrendam illam inundationem, quae Anno 1634. contigit, in Cimbrica Chersoneso viveret, et aliquot
fabvi446
orationes ab ipso Witteberga dono missas accepisset. Eleg. 11.
In Nuptias CHRISTIANI CASSII. Eleg. 12.
Ad CORNELIUM GROTIUM ex Germania in Sueciam discedentem.
Silvarum Liber unus continet.
In obitum ERMGARDIS RUTGERSIAE DAN. HEINSII. Uxoris.
Ad Civitatem hamburgensem cum ibi ageret HUGO GROTIUS.
Ad PETRUM CUNAEUMJC. cum primo Lugdunum Batavorum venisset.
Ad CLAUDIUM SALMASIUM de stupendo et admirabili casu qui in Hollandia tempore pestis contigit.
Ad FRIDERICUM LINDENBR OGIUM.
De cruenta expugnatione Civitatis Magdeburgae.
Ad DAN. HEINSIUM cum Lugd. Batavorum venisset.
Ad Civitatem Leidensem, pro Orationede Obsidione et liberatione ejusdem Urbis An. 1632. 4. Octobr. a se habita.
Ad MARCUM SVERIUM BOXHORNIUM, de natali utrisque, qui in annum eundem et diem incidit.
Miscellaneorum Liber unus.
Manes CORNELIAE VOSSIAE.
Vindemiae anni clo Ioc XXXVII.
Elegiarum Juvenilium reliquiae.
Elegia in Natalem NICOLAI HEINSII.
Carminum Adoptivorum Liber.
fabvi447
VINCENTII FABRICII ELEGIARUM LIBER PRIMUS. In quo Biblica.
ELEGIA I. Querela matris Moisis, qvum filium in fluvium abjiceret.
ANte annos ergo, fili miserande, natabis?
Tam tenero quam non convenit ille labor.
Sed tamen immitti si rege benignior unda est,
Parve puer, placidas experiaris aquas.
Exiguos juncos, nexasque bitumine cannas
Ultima perculsae dona parentis habe.
Augebunt lacrimae flumen, suspiria ventos.
Me miseram! summa est muneris illa mei.
Parcite crudelem steriles clamare puellae.
Quod peperi, quo sum crimine facta nocens?
Nil merui. Phario convitia dicite regi:
Ille parum mkites cogit habere manus.
Ille latus tenerum quaerit mucrone corusco,
Spirat et infestas ore furente minas.
fabvi448
Illinc non una madidus stat caede cyrannus:
Hinc Deus. et Nilus, et male fida ratis.
Aut morere infelix, fatisque occurre sinistris:
Aut fluvium tenta, propitiumque Deum.
Si tamen, ut pereas, superi voluere, ratumque est;
Tutius est superos, et pia fata sequi.
Deliciis saltem feralibus laula carebit,
Et minus ad lethum flebilis illa via est.
Non ego carnificem venientem cernere possum,
Nec rutilos enses ferre, nec arma pati.
Ante oculos ut te latro discerpere tentet,
Inficiatque tuo saepe cruore sinum,
Parvaque crudeles ut raptent ostra ministri,
Non animi satis est ista videre mihi.
Quam miserum est, Reges pueris indicere bella?
Quam miserum est fortes heic habuisse manus?
Debuerat validis concurrere tanta potestas:
Ut puero noceat, non habet ira locum.
Sat fuerat misero plebem lassare lab ore.
Post operas, nostrisanguinis ecquid eges?
Carnificem domino cur jungis? sufficit istud
Nomen, et oppressos est satis esse semel.
Ut facias servos, cur servis jungimur orbae?
Ah nimis indigne paena secunda praemit!
Utere mancipiis: operas intente flagellis:
Plurimus immisto sanguine sudor eat.
Aetati saltem tenerae post omnia parcens,
Ultorem sceleris disce timere Deum.
Quin tamen incassum sterilis consumitur ira.
Crescimus ante oculos, saeve tyranne, tuos.
fabvi449
Crescimus Isacidae: tantisque furoribus acti.
Sensimus a nostris partibus esse Deum.
Sola tibi rabies superest, horrorque, metusque,
Et scelus, et multo sanguine tincta manus.
Intus adest animus tortor, versatque, rapitque,
Hoc precio servi, nec sine caede sumus.
Nos tamen absolvet tandem lux candida fessos.
Auguror hanc miseris non procul esse diem.
Te tua perpetuo damnabunt fata furori;
Haerebit lateri, visceribusque dolor.
Adstabunt tumulo furiae, scelerataque cura,
Et diri gemitus, attonitusque pavor.
Adspicies tristes circa maestissimas Umbras.
Et faciem sceleris quolibet esse loco.
Hic quoque supplicium teneris ploratibus auget
Parvulus extorrem, quem facis ante diem.
Da veniam trepidae, fili dilecte, parenti:
Quod potui, feci, consuluique tibi.
Praeripui gladio jugulum, regique frementi:
Disponet placidus caetera fata Deus.
Jamque vale, puer infelix; miseramque salutem
Quaeras in mediis, oinveniasque vadis.
Sin moreris: fato tecum tollemur eodem;
Me lacrimae tristes, te tua merget aqua.
ELEGIA II. Naenia Davidis post nuntiatam caedem Sauli, et Jonathae.
Exlib. 2. Reg. cap. 1.
INclita posteritas Judae, si fletibus ullum
Tempus eget, misere est haec tibi flenda dies.
fabvi450
Ecce decus regni, columenque, et regia pubes
Turpiter indigna morte perempta jacet.
Jamque madent summi regali sanguine colles.
Hei mihi quot clades illa ruina dedit!
Nesciat haec, nostrume nec Gatta superba dolorem
Laetitiae causam, materiemque puter.
Ascelon immitis nulla cognoscere fama
Debuit, insignes occubuisse viros.
Neve leves choreas, infandaque carmina discat
Laetior ante suos virgo Pelistha Deos.
Quod jactent, nolim quicquam superesse puellis,
Haec patris amplexum dum petit, illa viri.
At vos Gilboi jubeo sterilescere colles:
Invidiam sceleris sustinet ille locus.
Et nocuas valles, et conscia culmina caedis
Imbribus, et nullo rore madere decet.
Tam funestus ager nullo renovetur aratro;
Nec segetem cultor colligat inde sibi.
Non illic ponendi aris nascantur odores,
Aut quaecunque dari est fasque, piumque Deo.
Impius est campus tantorum strage virorum,
Criminis ultorem sentiat ille Deum.
Heic clypeum Saulo potuir rapuisse Pelisthus.
Regalem frustra texerat iste manum.
Hei mihi! ludibrii summam fortuna peregit:
Rex cum plebe pari conditione jacet?
Non Jonatha melius quisquis lunaverit arcum:
Certior ad cladem nulla sagitta fuit.
Nec Sauli gladios impune lacescere posses:
Sanguinis hei quantum dextera tanta dedit!
fabvi451
Regius occubuit juvenis cum patre peremptus.
Una dies belli fulmina bina tulit.
Quae fuerat vitae quondam, et concordia morum,
Nunc etiam fato junxit utrumque pari.
Miraris celeres aquilas, per inane volantes.
Desine mirari: talis uterque fuit.
Vidisti validos descendere monte lcones:
His etiam majus robus utrique fuit.
Exequias Saulo plorantes ite puellae:
Gloria cum Saulo vestra jacente jacet.
Vobis ille croco, et fulgentem murice vestem,
Et rutilum gemmis tegmen habere dedit.
Crinibus ah quis deinde dabit flaventibus aurum?
Quo se jactabit munere pulchra manus?
Hei mihi, quod rapuit fortissima pectora fatum?
Cur Jonathae facta est sanguine Parca nocens,
Si quis adhuc superestsensus felicibus umbris,
Et meminisse mei post tua fata potes,
Accipe fraternos, Jonatha dulcissime, fletus:
Occubuit tecum vita, salusque mea.
Quod juvenis tenerae castus largitur amicae,
Hoc, donec licuit, tu mihi semper eras.
Quod facit, ut placeat sponso, pudibunda puella,
Amplius in nostro, frater, amore fuit.
Hei mihi, quid fieri potuit orudelius istis,
Tantus amor populi quod cadit ante diem.
ELEGIA III. Querela Dinae devirginatae.
SI lacrimis possem laesae succurrere famae,
Criminis immunis flensque, dolensque forem.
fabvi452
Post lacrimas, gemitusque, manent vestigia culpae,
Et peragunt sceleris, flagitiique ream.
Tunc potius decuit pectus diducere luctu,
Cum mihi per Solymos impetus ire fuit.
Quin ego sidoniam sumpsi formosula pallam,
Quin ego distinxi, composuisse comas.
Et manibus data sunt, et sunt redimicula collo:
Et simul infelix, et speciosa fui.
Pone sequebantur famulae. Sed caetera vicit
Splendida virginitas pompa, meusque pudor
Laudabant Solymae Formamque, pedesque puellae,
Funeris auspicium laus fuit ista mei.
Converti juvenum vultus, et amare coegi.
Quod placui, nocuit, perniciemque tulit.
Hoc erat, ut rapto tam pulchra pudorem redirem:
Id fuerat facies illa, decorque mihi;
Do veniam juveni: pulchram Sichemus amavit.
Debuerat facilis Dina manere domi.
Debuerat sancti monitus audire parentis.
Ah quoties dixit: tu tibi, nata, cave.
Ah quoties dixit: moderatius utere forma:
Lubrica res pudor est; disce manere domi.
Ut nihil admittas; dum laeta vagatur ubique,
Quod tamen excuset, foemina semper habet.
Aetatis florem nimium ne credito Soli;
Ille tuus tener est, insidiisque patet.
Abstulit ambitio miseram, vitiumquejuventae:
Et pia pro vano dicta monentis erant.
Discite formosae monitis felicius uti,
Et juvenes oculis sollicitare minus.
fabvi453
Ut peccare viri dicantur, et esse protervi
Illecebras nostro crimine semper habent.
Nos oculis miseros, nos blando ducimus ore:
Nos trahimus roseis sponte, vel arte genis.
Dum movet argutum varie lascivia corpus,
Formaque luxurians dum placet ipsa sibi;
Dum vaga nequitiam, morbumque lacinia prodit,
Lacteaque abducta veste papilla patet:
Omnia dum facimus; stultumque est deposcere culpam
Ut caveant juvenes, abstineantque manum.
Sic ego deliqui. sero mea crimina sensi,
Nunc patior paenas, promeruique pati.
Quae modo compta fuit, furioso scinditur ungue,
Materiesque mali desinit esse coma.
Quantus inest oculis, lacrimae fecere tumorem:
Hos etiam turpes esse coegit amor.
Os quoque peccavit, scelerataque basia sumpsit,
Quae nunc infesto pollice saepe luit.
Pulchra olim, rabidis lacerantur pectora palmis,
Debuerant aliam non ea ferre manum.
Hoc miseram decuit Solymis occurrere vultu,
Ut miseranda magis, quam rapienda forem.
Quod potui incompta facieque, comaque tueri,
Excidit ornatae, deperiitque decus.
Et tamen una fui venerando filia patri.
Scilicet ut nullam mallet habere pater.
Quin ego tot fratrum quondam germana vocabar:
Omnibus ut fierem dedecus una soror.
Sola ergo post facta patris, fratrumque meorum,
Ludibrium, tantae posteritatis ero?
fabvi454
Et merui. Tantum cupiat succedere culpae,
Erroremque meum nulla puella sequi.
ELEGIA IV. Querelam DAvidis, cum filium Absolonem fugeret.
FIlius ad portas aderit: fugiamus amici.
Est dandus sceleri, flagitioque locus.
Agmina jam volitant: jam rauco tympana cantu,
Jam tuba ferales edidit inde sonos.
Ille meus rabidam conquirens undique plebem
Dux praeit, et socios impietatis habet.
Festinate viri, ne tam scelerata caterva
Omina de nostro sanguine prima petat.
Fatalis juvenem rapuit vecordia morum.
Omnia nunc auder: nec putat esse Deum.
Hanc modo cervicem funestus postulat ensis.
Ni fugimus, peraget filius ipse nefas.
Haec quoque nobiscum ferali maenia ferro
Eruet, et junget crimina multa furor.
Forsitan in vacua placidus dominabitur aula:
Mitius ejecto saeviet ille patre.
Et nos exilio pariter servemus, et urbem.
Ille gerat manibus perfida sceptra suis.
Ille capillatus nostrum diadema capescat:
Succedatque patri filius ante diem.
Saltem regali non inveniatur in ostro
Sanguis, et haec careant sceptra cruore meo.
Non ego fortunae consensi invitus, amici.
Infelix meruis deteriora pati.
fabvi455
Ante oculos miseri caedes versatur Uriae,
Et non legitimo Berseba juncta toro.
Obruimur justis, post tam crudelia, poenis;
Et premit infandum numinis ira caput.
Impius est gnatus: Sed summo crimine crimen
Pensat, et exemplo est impius ille meo.
Quamlibet immitis, peragit mandata Jehovae:
Peneque jam veniam tam sceleratus habet.
At vos, o socii, nostris involvere fatis
Ah pudet! Illed dolor debuit esse meus.
Eheu, cur, toties mihi quae spectata secundis
Rebus in adversis cogor amare fidem?
Tu saltem tantis a casibus hospes Ithai,
Servatum patriae subtrahe quaeso caput.
Si mea sors nondum (nec profuit) hactenus unquam,
Profuit; at saltem non onerosus ero.
Me juvet exilio contentum hinc inde vagari:
Tu poteris multis utilis esse domi.
Te tua seposuit blandae fortuna quieti:
Me mea sors solitis versat, agitque modis.
Quae dulcem misero quondam rapuere juventam,
Exercent eadem fata secuta senem.
Quas ego non latebras didici, cum Saulus adesset,
Et caput infesto quaereret ense meum?
Exul eram, cum sceptra Deus concessit, et ostrum.
Nunc ego privatus rursus, et exul ero.
Si nunc restituar pecori, vitaeque priori,
De superis nondum justa querela foret.
Illa pedo posito vidistis sumere sceptra:
Cur querar adsumpto ponere sceptra pedo?
fabvi456
Nil mihi tanto, praeter fastidia, regno.
Restat, et exilium, sollicitosque metus.
Quodque dedi scelerum paenas, sed et hostibus olim.
Materiem risus, ludibriumque meis.
Hanc ego cur aulam campis mutare recusem?
Pascentes melius vivitur inter oves.
Illic insidias ignorat rustica pubes,
Et dominum pecoris non doler esse patrem.
Tam placida si me componant fata quiete,
Quod juvat, exul ero: nec gravis ista fuga est.
Sin Deus ereptas rursus mihi destinat arces;
Obesequar. Obsequii gloria major erit.
Dulce erit interea cognoscere, vivere gnatum,
Et sceleris juvenem poenituisse sui.
ELEGIA V. Oratio Judithtae post interfectum Holofernem.
POst libertatem, Cives, vitamque receptam
Ut decet, ultori solvite vota Deo.
Truncus in infami, tabo fluitante, cubili
Dux jacet, hac cecidit barbarus ille manu.
Ultra foemineum gladios tentare vigorem
Ausa, dedi patriae, quod nequiere viri.
Sed tamen id meritum superis transscribere praestat.
Impetus aeterni numinis ille fuit.
Ipse Deus teneram dextram direxit ad ictum:
Ipse Deus jugulum pressit, opemque tulit.
Parcius huc cumulare rofas et munera, Cives:
Servantur melius tam pia dona Deo.
fabvi457
Rem tamen, ut gesta est, si qua est audire voluptas,
Discite. non gravis est commemorare labor.
Prodieram sola (nostis) comitata puella.
Cingebat nitidum splendida vitta caput.
Luxurians Syrios coma diffundebat odores,
Ornataeque manus: et rubuere genae.
Candida Sidoniam velabat palla lacernam:
Nec caruit gemmis utraque pulchra suis.
Hei, miseram quam non decuit tam pulcher amictus?
Hei, viduae quam non convenit ille color?
Nec tamen hunc cultum persuasit foeda libido.
Sit procul a nostris moribus ille furor.
Nec pariter crocea cum veste superbia sumpta est.
Hac animum testor labe carere meum.
Hostibus ornabar: ut non impune placerem.
Barbarus ut caderet, compta, decensque fui.
Non didici junctis umbonibus ire per hostem:
Arma gerant fortes, qui didicere, viri.
Foemina festivis oculis formosa genisque
Vincat, et argutis, quos dedit ore, sonis.
Tutius insidias, animis et viribus impar,
Inftruit, et pugna cauta puella dolis.
Hac ego pugnavi, superis suadentibus, arte.
Propatria, Cives, ingeniosa fui.
Tempus erat, quo fusca comas Aurora resolvens
Solares primo lumine prodit equos.
Inferimur castris: horrebant omnia pilis:
Plurimus ad portas miles, et intuserat,
Protenus ad primos quijungunt agmina cervos,
Undique concurrunt, injicinnique manus,
fabvi458
Nec tamen erubui conspectis cominus armis.
Scilicet haec oculi jam didicere pati.
Quod placuit cultus, quod non absurda videbar,
Assyrio ducor praeda futura Duci.
Blanditias decori junxi, mendacia formae.
Barbarus attonitus captus utroque fuit.
Ipse quidem rutilo tumidus recubabat in ostro:
Regius in lato syrmate luxus erat.
Stabat inaurata galeatus veste satelles:
Omnibus in dextra cuspidis hasta fuit.
Et tamen imposui tam forri, et amare coegi.
Hoc superi dederant, illaque forma mihi.
Mox infelicem, quoque exarderet in ipso
Funere, subjecit prima libido facem.
Et jacui supplex: sed non tulit ille jacentem.
Et flevi: lacrimas non tulit ille meas.
Inde dies, alterque dies: et tertius ibat;
Et licuit soli vivere more meo.
Jamque aditus, reditusque, et pervia castra patebant.
Undique, nec quicquam qui prohiberet erat.
Luce tamen quarta, suadente libidine, tandem
Splendida regales instruit aula dapes.
Criminis interpres infamis semivir ibat
Bacgus ah domino turpior ipse suo.
Ut veni, Ductor sublimi in sede locari
Jusserat: et lateri proximus ipse fuit.
Hinc alios late proceresque, ducesque videbam
Ordine pro meritis quemque curare suis.
Jam famuli totis ponebant vina Smaragdis,
Et solidae gemmae sustinuere dapes.
fabvi459
Sola ego, quod vetitas epulas gustare refugi,
Parte cibi modica simplicis usa fui.
Abra comes tostam posuit cum pane polentam:
Hanc veniam nostris moribus ille dedit.
Jam pateras vario cingebant flore corallae:
Jam calidus circum tempora Bacchus erat.
Donec de vino sumpsit petulantia vires,
Flammaque de flammis, deque calore calor.
Sancta Dei, Cives, contestor templa, pudoris
Infandum spolium non habet ille mei.
Ebrius amplexus solos, et basia sumpsit:
Haec etiam casta mente, coacta dedi,
Caetera servabat thalamo prior ipse locatur,
Insano fessus, deficiensque mero.
Huc quoque concludor. Tempus Deus ipse, locumque,
Et mentem ausurae, consiliumque dedit.
Languida purpureo pendebant colla cubili:
Auratis fixus post bus ensis erat.
Scilicet implevi facinus, cervice recisa:
Huc comes infandum condidit Abra caput.
Cernitis, ut multo caligent lumina tabo:
Felici tandem pressimus illa manu.
Exsangui superest vesana ferocia fronti:
Et praefert solitas turbidus ore minas.
Sed jacet. Auspicium vestrae Juditha salutis
Praetulit. Huc animos, armaque ferte viri.
Ductore amisso, pavidam prosternere turbam
Sufficit Exigui sanguinis illud erit.
fabvi460
VINCENTII FABRICII et ZACHARIAE LUNDII Hyberna, Sive ELEGIARUM LIBER II.
fabvi461
Illustrissimo Viro HUGONI GROTIO, Regni Suecici apud Regem Christianissimum Oratori, S. D. VINCENTIUS FABRICIUS.
CUm nuper Cornelius Tuus, juvenis admirabilis atque ingenii beic esset, Amplissime Groti, libens sensum pristinae amicitiae tam jucunda, et honorific a consuetudine resumpsi: Idque eo ardentius, quod in generosa fronte, vividis que oculis Tua, indoles, illaque animi incomparabilis sublimitas legeretur. Et partem quidem voluptatis Lundius, familiaris meus, venit. Quem filio Tuo candor, ingeniique venustas facile conciliavit: cum tamen idille, qua est modestia, mei esse benefici profiteretur. Caeterum Cornelium consiliorum suorum ratio alio vocavit. Nobis saltem hoc reliquit, ut quoties tanta morum amoenitas obversatur oculis, ingenti delectatione prefundi animum necesse sit. Quoties deinde ad virtutes, et magnitudinem Tuam cogitando deventum est, nescio quo repente numine impetus animus adsurgat. Eoque ardore abreptus praeconia Tua titulosque heic commemorarem, nisi scirem, Te virum talem, qui illam
fabvi462
gloriam es consecutu, qualis vix orbetoto capi posse videatur, magis Tua Te vi nosse, quam alienis laudibus aestimare. nec sane hujusmodi virtutibus quicquam adjungi vel exquisitis adulationibus potest, quas ut destrueret, ipsi etiam fartunae locus fuit. Quod cum ab ineunte aetate semper mihi persuasissem; a Te tamen imposita mihi necessitas est, ne caetera pluris, quam conspicuam Tuam, et incredibilem humanitatem facerem. Quintus enim nunc annus agitur, ex quo res meas, studiorumque rationes ad Tuas curas pertinere pateris. Cum non contentus religiosum cultorem admittere, salva magnitudine Tua, ad amandi quoque facilitatem descendisti. Idque literis subinde ad me indulgentissme scriptis testatus es. Porro occultus esse adfectus Tuus non potuit: quod non raro tum in patria mea, tum alibi honestissimis, et, quod caput est, Tuis laudibus, ut aliis quoque laudandus viderer, effeceris. Cum autem tota vita mecum Lundius ita vixerit, ut nihil ab ipso seor sim haberem: patere quaeso, ut amoris quoque Tui, et summae benevolentiae usuram cum familiari dividam. Qui profecto, quoniam jam ante in possessionem me volente venit, de ea jam non, nisi violenter, dejicit poterit. Quanquam autem eanunc sit dignit as Tua, coque loco vivas, ubi nihil nisi augustum, nisi Te dignum occurrat: non invitum tamen puto ad versiculos a gravioribus negotus deduci. Nunquam enim sine maxima delectatione reverteris admemoriam adolescentiae tuae, qua omnibus omnis aetatis poetis induxisti caligenem. Calumniam omnino, aut invidaiam non reformidamus, si iis quandoque oblectionibus seria studia
fabvi463
temperamus, quas omnium gentium summi, at que celeberrimi viri inter remissiones suas habuerunt. Qui autem cas adspernantur, sastuo si, et sola omnium rerum ignomntia memorabiles, meminisse debebant, etiam ineptissimis versibus suavius, quam nihil agendo, otium perire.
???
Inter quos tamen quidem maxime iniqui in carmine modestam lasciviam reprebendunt, et ingeniorum luxuriam non ferunt, qui, adolescentia inter vina et scorta intemperanter consumpta, in moribus nec lasciviae modum, nec luxuriae habent. Nobis semper diversa ab iis ratio placuit. Inprimis, cum manifestum esset, miseris istis, ex tam beatis, ut arbitratur, occupationibus nihil, nise scelerum memoriam, fmctamque, invalidam senectutem relinqui. Ferunt mandragomm, si juxta vites nascatur, vim suam vino communicare. Suavius enim dormiunt, qui id biberunt. Nobis profecto nunquam felicius succedunt graviora studin, quam cum his Musarum amoenitatibus non alieni sumus. Quibus refectus, quasi, et mitigatus animus severius reliquarum artium supercilium minus expavescit et majori dexteritate consequitur. Hac ratione inter alia Elegiae complures Lundio meo, ac mihi aliquando nataesunt. Cum autem ipse ante biennium in Cimbrica Chersoneso, quasi exul, agerem, qui id temporis calor poeticus illius coeli frigus mihi mitius reddidit, eum nunc Hybernorum titulo praescriptum tibi mittimus. Scimus, autem, Te in amando semper mores Tuos tenere. Nam, ut dixi, humanitatem
fabvi464
Tuam privatim novimus: et amoenitatem ingenii cum infinitis publice, cognitam habemus. Cum ergo morosus, et arrogans, et si ipse velis, esse non queas; Poesin autem, si odisset, naturae Tuae vim faceres: sumpsimus eam confidentiam nobis, ut Hiberna ista cum nostra esse diutius nollent, Tua esse juberemus. Quae si in clientelam Tuam recipis, facis Tu, quidem, quod soles, ut nihil humanitatis in Te desiderari sinas: sin respuis et excludis, illae minus patiuntur, quam meruerunt.
BRuma riget, gelidusque jubet torpore December,
Et Janus rigidas excubat ante fores.
Saturnalitus redeunt sua tempora festis,
Unde sibi timeant non habet iste dies.
Quid facis o Vatum non infima gloria Lundi,
Fabricio nunquam dissociate tuo;
Aut tu, Vincenti, superat quem nullus, et unum
Cui se contendat Lundius esse parem?
Felices Phoebus quibus est, et amica Cythere,
Quosque sibi petit haec, et petit ille sibi.
Vobis vel media sub grandine nascitur illud
Quod placido Musae condere Vere solent.
At quibus est Paphiae tenuis reverentia Divae,
His riget aeterno Castalis unda gelu.
CORNELIUS GROTIUS.
fabvi465
ELEGIARUM LIBER SECUNDUS.
VINC. FABRICII. Ad JANUM BODECHERUM BANNINGIUM. Hyemem amatori maxime aptam esse.
ELEGIA I.
OBliquam Phoebo submisit Aquarius urnam
Paulatim relegunt sidera Solis equi.
Vicinus Boreas arctoa per arva vagatur,
Induratque nives, et remoratur aquas.
Hoc ego sub coelo vobis, Bodechere, supersum.
Proxima stat capiti Parrhasis ursa meo.
Te quoque, sed miti sub sidere, lenius urit,
Optime Benningi, sed tamen urit hyems.
Incendant pueri congesti cespitis ignes.
(Deficiunt isto nos quoque ligna loco)
Vinaque libentur Batavis sincera Camaenis.
(Fabricio gratas reddite fata Deas.)
Inter vina mihi dulces memorentur amici.
Hoc mihi de vobis Di superesse volunt.
fabvi466
Quot lepidas noctes jucunda resumit imago!
Quos posui tecum, quot Bodechere dies!
Boulius arrepto cyatho clamare videtur:
Dent pia, Vincenti, fata, quod opto, tibi.
Leevvius applaudit: nec tu, reor, optime cessas,
Et memorem si quem non pudet esse mei.
Haec ego dum meditor, vel tanquam facta recordor,
Labitur irriguus per mea membra Deus.
Vivatissocii. Superi feliciter annos
Continuent vestros, adjiciantque meos.
Sic nos ante focum ducamus suaviter horas,
Et delectet hyems, nec gravis esse queat
Desipiat mecum, quisquis sapienter amabit.
Tutius hybernis noctibus illud aget.
Jam dudum tenebris uti didicere puellae.
Simplicius nulla tollitur arte pudor.
Cum neque vicinae custodia prodit amantem:
Cum sedet in primo limine nulla parens.
Qui sapit, aut latebras trepidae condonet amicae:
Aut spem decipiat ne miser ipse suam.
Verticis Idaei metuit Saturnia lucem:
Nubibus obductis non negat illa Jovi.
Raro contemnit famam profusa libido;
Quae caut est, metuit, prostituique timet.
Rumorem quisquis postponi credit amori,
Ah nimium formam diligit ille suam.
Cum glacie steterint undae, via pervia facta est,
Si tibi dilectam circuit unda domum.
Hoc tamen exiguum est. Sed, cum tibi venerit usus,
Exiguum majus, quam nihil, illud erit.
fabvi467
Nec te commoveat nocturni frigoris horror,
Ipse licet boreas pulset utrumque latus.
Plenior officio merces mihi credefutura est,
Tam dulces dominae cumpatuere fores.
Hinc quoque, si nescis, cogetur amare puella:
Hinc quoque se dignam sentitamore tuo.
Si tamen in portum te detulit aurea Cypris,
Jamque patet votis tota puella tuis;
Elige de multis totius partibus anni,
Commodius nullum tempus habere potes.
Jupiter ut vellet binas committere noctes,
Causa fuit vernae tam breve nocte iter.
Ludere qui vultis, nimium necredite Soli,
Proditus hoc Mavors, et Venus ipsa monet.
Dissolvit Venerem, lateris cum viribus aestas:
Praeripiat Brumam, si qua puelle sapit.
Nunc quoque candidulas lascivius implicat ulnas,
Et propius tenerum jungit amica latus.
Frigora causatur. Sed basia caetera dicunt.
His etiam loquitur, sollicitatque pudor.
Quae tibi seponit tua Fulvia, Jane precamur
Brumali eveniant gaudia nocte tibi.
ZACH. LUNDII. AD CHRISTIANUM CASSIUM, Aestatem amoribus maxime aptam esse.
ELEGIA II.
CAssi, cui prae me ridet fortuna beato
Sidere, et egregiis Pallas amica viris;
fabvi468
Cum patre Grotiade natus quem Grotius arsit,
Et pater Heinsiades, heinsiadesque minor;
Quem Franci, Belgaeque sibi, Cimbrique reposcunt,
Quem pridem voluit Leucoris esse suum;
Dum calamo meliore refers convivia magni
Principis, et socii regia festa tori:
Ingenuos lusus: vel quae spectacul Circus
Exhibuit; vel quae Comica turba dedit:
Quid mea forsan agat, mihi si qua Charinta, requiris,
An veteri gelidos temperet igne dies?
Omnia confiteor: postquam se pronior ignis
Solis in occiduas mergere caepit aquas,
Caepimus exclusis et nos torpescere flammis:
Pectora brumali diriguere gelu.
Tempora vertuntur: certe vertuntur amantes.
Ur sese coelum, sie homo semper habet.
Cum gravis ardebat Phaebeis ignibus aestas,
Ardebant flammis pectora nostra suis.
Decrescente die, decrevit pectoris ardor.
Frigidus huc illuc, egelidusque feror.
Nec bene, si credis, cum frigore convenit aestus,
Ingelidam brumam nonagit Ignis amor.
Nec Venus apta potest hyemi, nec filius esse:
Haec tenera est: toto corpore nudus Amor.
Ipsa Charinta tepet multis hinc millibus absens:
Nec quamvis cupiam visere, bruma sinet.
Ter volui veteres dominae revocare calores:
Irrita fecerunt ter mea vota nives.
Interclusit iter glacies fallacior Albis:
Heu quod nec fragilis, nec solidata satis!
fabvi469
Sis mitis; pater Albi mihi, vel transfer amantem;
Tranandi liquidam vel mihi pandeviam.
Sed cedat potius glacies, et Vere reverso
Flamma vetus redeat, cumque calore calor.
Optat idem mea Lux: sed eo sapientius optat,
Quo tunc commodius sentit amoris opus.
Discite qui sapitis (si quis sapit inter amantes)
Aestivos hyemi praeripuisse dies.
Jupiter ut posuit cunctis sua tempora rebus,
Jussit ut hoc tempus semper haberet Amor.
Consiliis usus felicibus inter amandum
Elector calidi temporis ipse fuit.
Cum dulcem tulerat spatiosa per aequora praedam,
Nondum constrictus frigore Pontus erat.
Omnia ridebant, et erat formosior annus
Cum bos in laetis luxuriaret agris.
Prima cupidinibus si sola est apta juventus,
Et verum est, quod sit turpe senilis amor;
Ver solum teneris dicetur amoribus aptum:
Hic hyemis speciem, Veris at illa refert.
In gelidam quisquis brumam suspendit amores,
Crede mihi, flammas negligit ille suas.
Nubere Vere decet: sic ut juvenilior aetas
Firmior, et qua non ardeat ulla magis.
Ut calor a bruma toto proscribitur orbe:
Sic idem laeto Vere receptus adest.
Vere calet gremium terrae, gremiumque puellae.
Vere calent flamma mundus amorque pari.
Si tamen a brutis exemplum sumere fas est.
Non unquam melius conciliatur amor.
fabvi470
Tunc avis in silvis, et silva quod ardeat ipsa
Ambit, et in media piscis Amator aqua.
Oscula dant Conchae: repetit sua murmura Turtur:
Admittit cupidam foeta Columba marem.
Palmaque vicinae transmittit brachia palmae,
Mixtaque stat myrtis Laurus opaca suis.
Quaere toros, cum vena calet, cum sanguis abundat,
Cum caput aequoreis exerit Haedus aquis.
In Geminos transit Phoebus, duplicatque calores.
Ardet, et in flammas omnis Olympus abit.
Hinc quoque, si nescis, flammae geminantur et ignes;
Hinc quoque, si nescis, fortius urit Amor.
Fortius urit amor, flammaeque incendia flamma
Ventilat, et stimulos ignis ab igne capit.
Dum redolet tellus herbis, dum campus aristis,
Quin age festivo tempore disce frui.
Si tibi dilectos paries disjungit amores,
In rus cum sola solus abire potes.
Heic impune licet, quicquid fecisse voluptas
Suaserit, et fieri quae sine teste velis.
Quod si conjugium cupis, et quod ludere possi,
Omnia, praeterquam carmina, sylva dabit.
Ne tamen haec desint, versus Philomela parabit.
Caetera de viridi gramine Lectus habet.
Differ opus, cum Pleiadum se sidera condunt:
Cum remeant eadem, tutius omen erit.
Vere redit medio Tegaeae stella puellae:
Cur nisi quod caleat Vere puella magis.
Tunc dat sponte tibi gratis, tunc basia vendit,
Quae vix hyberna nocte coacta daret.
fabvi471
Non est ulla Deae Paphiae pars aptior anni.
Laetatur pulchro tempore pulchra Venus.
Si qua mihi tecum, Cassi, concessa puella est,
Maturo veniat non nisi Vere precor.
Ambae formosae formoso tempore dentur,
Quoque magis caleant, Veris adesto calor.
VINCENT. FABRICII Ad JANUM MEIERUM, Nuptias Danicas spectantem. Amatorem regi similem esse.
ELEGIA III.
DUm quatit Arctoam taedis regalibus aulam,
Festaque Principibus gaudia condit Hymen;
Te quoque laetitiam patriae sentire patamus
Ante tuos positum, candide Jane, focos.
Cum tamen amplexus, et principis oscula cernis,
Principis exemplo forsan amare potes.
Saepius alterius quidam spectaverat ignes:
Spectanti taeitus venit in ossa calor.
Sed juvenes regum multo conspectius ardent.
Materies flammae latior inde patet.
Vix Superum Rector fuerat manifestus amator:
Intepuit subito quilibet igne Deus.
Inde Venus precibus Gradivi cessit amantis,
Et Clytie Phoebo, Leucothoeque placent.
Inde replet terras, coelumque licentia Divum:
Inde timet Satyros rustica, si qua bona est.
Et tibi nunc quaedam forsan regina vocatur:
Et dominum rursus te vocat ille suum.
fabvi472
Illius amplexu secptrum transcendis, et aulas;
Et tibi regales credis habere manus.
Nec minus est formosa; nec incivilis habetur;
Basia nec quicquam rusticitatis habent.
Ut Princeps opibus nobis, vel origine distet:
Qui sapiant, oculos an tamen unus habet?
Cedimus obsequio: nunquam cedemus amore.
Hac quoque nos reges conditione sumus.
Qui superos coelo detraxit, Jane, Jovemque,
Aequat amatores regibus ille puer.
Deseruit regnumque Paris, regemque parentem:
Deserti precium, causaque Nympha fuit.
Imposita quoties contingeret ubera dextra:
Iste locus regnum est, dixit, et aula mihi.
Nec me desiciet nostram jactare Merillam.
Principe digna viro, maluit esse mea.
Est mihi sectus humum, purisque liquoribus udus
Hortulus: hunc mecum possidet illa tamen.
Areolas horti quoties numeramus et herbas,
Tot populos regni credimus esse mei.
Illa legit violas, vel decutit arbore poma:
Laetaque de quavis gente tributa petit.
Interea carmen mihi provenit inter odores.
Imperii census dicitur iste mei.
Non diadema tamen, non sceptrum defuit unquam:
Implent serta caput, myrtea virga manum.
Omnia pro regno: nisi quod nec sica timetur,
Et dolor occlusas non sedet ante fores.
Invidet et nemo: nisi quod fortassis amamur,
Peneque plus justa parte Merilla favet.
fabvi473
Tutus ab insidus: nisi cum blandissima Virgo
Versibus intento basia pauca rapit.
Nec terit ambitio limen, sed candor, et ille
Ingenuus purae simplicitatis amor.
Haec inter, teneram complexus, Jane, Merillam,
Principe dedignor quolibet esse minor.
ZACH. LUNDII Ad CORNELIUM CRISPINUM, Vandalum. Amatorem captivo et mancipio similemesse.
ELEGIA IV.
CUi placuit Latiis exculta Batavia Musis,
Leidaque Cecropiis doctior una Scholis,
Cur jam Palladios, celeberrima pectora, caetus
Despicis, ad patrios desidiose focos?
Quin age, Corneli, potior sententia prima est,
Si sapis, ad Phoebos disce redire tuos.
Non sinit acris hyems, inquis, non pulchra puella:
Impedit haec blandis vocibus; illa gelu.
Credo ego, nec miror: (quis enim bene fugit amorem?)
Dis autem pedicas extruit ille suas.
Basia causaris: nec opus fuit addere brumam,
Hactenus in causam sufficit unus amor.
Aspice captivos ut circumducit amantes.
Aspice, subjectis imperat ille Diis.
Degenerant alli: patrias hic vindicat artes:
Mulciber, exemplis utitur ille tuis.
fabvi474
Vincula quae nectis furtim dum concipit uxor,
Vincula furtivus nectere discit Amor.
Ex illo totum sibi debellavit Olympum.
Quid mirum? si nos sub sua jura trahat.
Ille velit, subito deponet tela trisulca
Jupiter, et fiet bos, ovis, imber, olor.
Ille velit, mox oblitus cytharaeque suique
Perferet Aemonias pascere Phoebus oves.
Jusserit, abjecta qraeret Mars Casside Cyprin;
Jusserit, ipsa sui nescia Cypris erit.
Alcides mollem versabit pollice telam:
O tantas poscunt altera tela manus!
Nectit Atlantiades frustra talaria blantis,
Ut fugiat pueri retia, et ipse volat.
Saepe tibi eripuit virides, Semeleia, thyrsos;
Excussa est liquido fuscina saepe Deo.
Nunc quoque fuspirat veteres Neptunus amores,
Dum riget astrictus aspera Tethysaquis.
Ipse domi didicit, quam sit res saeva Cupido,
Lundius exemplum cur aliunde petam?
Nulla fugae ratio est postquam sum factus amator.
Impediunt cursus vincula lenta meos.
Basiolis jungit blandissima verba Charinta:
Sic volucrem visco fistula juncta capit.
Explicat ornandos operosa ministra capillos:
Adstat, et hinc tacire vincula nectit Amor.
Sed neque Lictores desunt, quos mittat, ocelli.
Nec Carcer, nam pro carcere pectus habet.
Omnia sustineo: nisi quod custodia duplex
Excubat ad surdas spesque metusque fores.
fabvi475
Flagra tamen patimur: dominae funt verba minantis,
Quodque supercilium fulmine pene necat.
Subvenit et nemo: nisi cum fortasse Thalia
Dulcia Castallis porrigit hausta vadis.
Sie ego mancipium pridem sum factus amoris:
Nec fieri liber spero, nec esse volo.
At tu, Corneli, me vindice, disce putare
Servitium, puero sub duce signa sequi.
VIINCENTII FABRICII AD DIDACUM PLANCIUM. Amatorem audacem esse debere.
ELEGIA V.
DIdace, quem misero trepidantem addixit amori
Ridiculo forsan crimine laesa Venus.
Quid juvat insomnes gemitu producere noctes,
Testarique Deos, de Dominaque quaeri?
Si nihil ah simplex caeptis in amoribus audes;
Fortunam trepido si premis ipse metu.
Nunc tantum foribus surdis male sanus oberras,
Ostendat Dominam si qua fenestra tibi.
Callida furtivo ridens de poste puella,
Suavius hoc misero nullus amavit, ait.
Didace pone metum: quem si non ponere nosti,
Tam male ponatur conciliatus amor.
fabvi476
Sume animum, frontemque viri; potiere cupita.
Rusticitate potest femina nulla capi.
Quam miser erubui nuper praesente puella,
Fortia praeriperet cum tibi verba pudor.
Illa quidem amplexus agitabat et oscula secum:
Te tuus attonuit, destituitque metus.
Sensi purpureum totis traxisse ruborem,
Cum pavidus stares, et sine mente, genis.
Illa tamen vultuque oculisque exorat amorem:
Conjungunt tacitas pectus et ora preces.
Nec tetricos mores, nec credimus esse severam,
Tam lepidam frontem cui Cytherea dedit.
Formosam timide quisquis compellat amicam,
Me sceleris tanti non agat ille reum.
Te quoque de Domina quicquam sperare vetamus.
Ni male consulta simplicitate cares.
Ridet amatores Cytherea proterva timentes.
Ludibrium pulchrae nolumus esse Deae.
Crede mihi, cupiunt quaecunque ubicunque puellae.
Ah tam festivo crimine nulla vacat!
Quod teneo gremium Dominae, quod basia libo;
Praemia non pavidi pectoris illa fero.
Parcius id facerem; cum me vocat illa scelestum
Mitius irasci nulla puella potest.
Cum nimis audacem clamat, petulantius insto.
Vincitur, et cogi gaudet, et esse minor.
Ah quoties matrem caussata, levesque susurros.
Cum premerem, vanos prodidit ipse metus.
Vix mihi colloquii concessa est copia primi,
Coloquio primo basia bina tuli.
fabvi477
Nec tamen excludi merui tam liber amator.
Profuit audentem non tenuisse manum.
Qualiter aversos incumbit victor in hostes,
Id tamen ad famam non putat esse satis.
Sed celer in tergis haeret, spoliisque potitus
Arma tenet valida, raptaque signa manu.
Sic dominae dextram, mox colla genasque subegi,
Illaque Acidaliis aemula labra rosis.
Mox habiles sensim tangi didicere paillae.
Tam pulchro posui nostra trophaea loco.
Ulterius si quid: forsan succumberet illa,
Nec nimium simplex me trahit inde timor.
Sed quod amo Dominam, tangorque libidine nulla,
Delitias modicas suasit utrique pudor.
Quit timidus non est, ne sit lascivus amator.
Qui sapit, exemplo discat amare meo.
ZACH. LUNDII. Ad CAROLUM GENTILEM. Amatorem timidum esse debere.
ELEGIA VI.
CArole, qui nondum quid sit Venus effera nosti,
Cui nunquam illusit fraude protervus amor,
Cur mihi jam toties, timidos cur objicis ignes,
Et pavidum vere pectus amare negas?
Praecipis ut poscam quidvis audacter amicam,
Ne pereant turpi tot mihi dona metu.
fabvi478
Non tutum est quod amice mones: sit blanda licebit,
Mista tamen casto est nostra pudore Venus.
Atque utinam soli maneat mihi casta Charinta,
Nequitiaeque velit non meminisse meae.
Fallor? an externos jam nunc conquirit amores.
Lundius haec calidae praemia mentis habet.
Et merito: quid enim monitus accepimus omnes?
Illa levis facta est crudelitate mea.
Causa tamen non tota mea est, ex parte puellae est,
Tertia pars, sed pars maxima sola tua est.
Aspice, dum per te nimium petulanter amamus,
Excidimus cunctis, Carole, pene bonis.
Vera loquor: nec dum pulsis lux orta tenebris,
Obsessumque gravi frigore corpus erat.
Accessi Dominam solitos canturus amores.
Quos ex quo caepit temnere, mensis abit.
Illa sed expassos thalamo formosa capillos
Ut decet, hesterno lassa labore jacet.
Qualis fessa olim peragratis Delia silvis
Fertur in umbrosis accubuisse toris:
Qualis et Hesperio quo segnior exit ab ortu
Pulchrior hyberno tempore Phoebus adest
Quid facies? dixi; mittenda occasio non est;
Aude aliquid, subito tempora noctis eunt.
At (memini) vigilem cum non ambire timebas,
Nunc jacet, et nullo sanguine pectus habes?
Ni facias, pudor est: facies? audacia magna est.
At decet, et fas est, quod jubet acer amor.
Plus valuere tamen tot amici verba monentis,
Illa fere leti causa fuere mei.
fabvi479
Illa coegerunt positos accedere lectos,
Osculaque admota sumere pauca manu.
Unica sumebam, somnoque excussa jacebat.
Plus nequii, pavido dextra retenta metu est.
Ah nimium sumpsi: nam quid nisi jurgia sperem?
Di precor, heic fluctus fregerit ira suos!
Siccine Fur, inquit, nostram turbare quietem
Ausus es, et labris tangere nostra tuis?
Hactenus audaci licuit tibi, desine posthac;
Aut nisi desieris, desinet ipsus amor.
Scilicet hoc noram: nocuit fiducia certe
Pluribus in rebus, plus in amore tamen.
Quisquis amas Juvenis, nimium non esto protervus:
Urit amor: tangi sulphuris instar amat.
Sperabit mecum pariter, pariterque timebis,
Quae non est hodie, cras bona forsan erit.
Nolumus andaces immitia vellere poma,
Quae matura sua postmodo sponte cadent.
Ah! levis est, mites quae moverit ira puellas,
Quaeque tot amplexus solverit hora brevis.
Saepe ratus salva portum subiisse carina,
Nauta ruit mediis naufragus aequoribus.
Carole, si qua mones, consultior admone amantes.
Non habet eventus vox malesuada bonos.
VINC. FABRICII Ad ERASMUM SELTAM, De ejus Nyctide. Deformes pulcbris praeferendas esse.
fabvi480
ELEGIA VII.
ANnos pene duos in Nyctide ludis, Erasme:
Jam nimium sero displicet illa tibi.
Crede mihi, quem non admittere turpe putabas,
Turpiter infelix ejicietur amor.
Ast nimis absurda est: talem reor ante fuisse,
Cum tibi vel Leda pulchrior illa foret.
Erravisse tamen quereris. Quid fecit amica?
Erroris poenas cur dabit illa tui?
Nempe verecunda est, vitiumque pudore rependit.
Ille pudor formae pondus et instar habet.
Elige formosam: venit metuendus adulter.
Quod pateris, minus est, simplicusque malum.
Nyctidis haud onerat alieni colla lacerti;
Nec tua, quae jactet, gaudia maechus habet.
Praeter anum matrem, Selta, vetulumque parentem
In tota, quod amet, non habet illa domo.
Nemo mane notat positos in limine flores:
Non ibi versiculi, non ibi serta jacent.
Non veniunt in idem pudor, et praestantia formae.
Ah satis insidias nulla venusta cavet.
Nec mirum, si mille dolis, totiesque petita
Laesa pudicitia est, succubuitque semel.
Amovit reliquos, Atridae Tyndaris uni,
Et tibi me, dixit, trado meamque fidem.
Servassetque fidem, si non formosa fuisset.
Hoc vacuum Nyctis te jubet esse metu.
Archidamus sapuit: positis ante ora duabus,
Virginis illepidae maluit esse procus.
Et pariter (mulctam Lacedaemon stulta poposcit)
Hoc precium fidae conjugis, inquit, erit.
fabvi481
Adde quod et fastus sequitur plerumque venustas,
Ipsa suam faciem si qua puella probat.
Hinc ancilla procax, et raro limen amicum,
Et Dominae mores janua docta suae.
Quam turpe est nunquam recipi, nisi ploret amator,
Et macies miseras multa stet ante genas.
Pluraque, queis stolidus duravisaepe ferendis.
Eveniat nulli, nec tibi, talis amor.
Fata tuam servent modo Nyctida dulcis Erasme,
Gratior haud ullum limen adire potes.
Ipse venis quoties, occurrit, et oscula jungit.
Quae tamen invideat oscula nemo tibi.
Laetitiam trepidando, oculis testatur amorem.
Omnia siposcas, non reor esse gravem.
Ille ramen vultus nullis violatur ab annis.
Formosae senii damna subinde timent.
Eveniat morbus: minimum corrumpet in illa.
Ure alias; istic nil tibi, Phoebe, licet.
Quam tamen illepidam dicis, nec posse placere,
Quo tandem facies crimine factarea est?
Prominulos oculos stulte damnabis, amice:
His quoque transversim, cum volet, illa videt.
Et simae nares, oculis quod parcius obstant,
Sic etiam laudem quo mereantur, habent.
Et quia commodius sic percipiuntur odores,
Utitur utilius naribus illa suis.
Has probat in nostra, mihi crede, Merilla Lycisca.
Haec quoque judicio, si valet ulla, valet.
Labra tument, inquis, sed habent quoque talia. Fauni,
Quos Dryades pariunt, Naiadesque Deae
fabvi482
Nigricat. Andromede Cepheia talis amata est.
Et niger uberius semina reddit ager.
Talemerum caenis Heroum apponit Homerus.
His quoque gustandis ingeniosus erat.
Oebalium florem, violamque adserta requirunt:
Et tamen haec fusca est; et tamen ille niger.
Accipe in exemplum volucres ratione carentes:
Nigra placet nivaeo saepe columba viro.
Psittacus est viridis, turtur redamatur ab illo,
Et merula a turdo: nec color ille nocet.
Quod superest dicept pro Nyctide mater amorum.
Ipsa nigri voluit esse marita Fabri.
ZACH. LUND II Ad ALEXANDRUMLAELIUM, de ejus Margaride. Pulchras deformibus esse praeponendas.
ELEGIA VIII.
FRigore quaeque rigent et tutamen ignibus ardes.
Ah nimium Laeli, rara in amcre fides!
Crede mihi, ceu Vere novo mefortius urit,
Sic meus hyberno esttemporelentus amor.
At tuo formosa est: nec se male credit amari
Illa Deae facies, et decorare carens.
Scilicet is felix, quem forma venustior urit;
Quem donat pulchra Virgine pulchra Venus.
Et tibi tendebat quoniam sua retia Cypris
Formosae melior praeda futurus eras.
fabvi483
Elige deformem: veniet decor alter emendus.
Absument nummosmerx peregrina tuos.
Quam natura negat, charemeicabere formam.
Celari damno vult sua damna tuo.
Margaris externo precio formosa negatur:
Naturam quase rectius ornet, habet.
Non opus estsertis: ipsi sunt serta capilli.
Pulchrior ingenio stet comaflexa suo.
Oesypa non coemes: meliores spirat odores,
Tinctaquenativo sanguine labra rubent.
Non placet empta Vennus. formosam praefero: sed, quae
Sponte sua, nullo munere culto nitet.
Cesserit Ornatrix, et erit non pulchra Corinna.
Abluerubricam: Delia turpis erit.
Cynthia, ne caperet formosior altera Vatem,
Pulchra peregrinismaluit esse bonis.
Margaris hoc nolit: satis est nativa venustas.
Ut placeat nullas clam tibi carpet opes.
Nec pigeat, quod quisque tuos Rivalis amores
Ambiat, hinc etiam charior esse potest.
Non ego stultus amem, nisi quod sibi quilibet optet;
Et mihi quae nulli displicet, illa placet.
Invidiam pateris? Plures tua Margaris ussit?
Invidiae pudeat non tamen essereum.
Dulce est tunc recipi, cum spes habet irrita multos,
Clausaque stant aliis limina, aperta tibi.
Nec te unum formasa minus constanter amabit:
Vulgus formosas credidit esse leves.
Fucatis studium est plures conquirere amantes,
Queis veluti facies est levis ipse pudor.
fabvi484
Penelope formosa fuit (quis credere nollet?)
Nempe illa innumeris sollicitata procis.
Pulchra fuit multis: uni sed fida marito.
Tu quoque Sisyphides hactenus alter eris.
Nulla mihi faveat, nisi quam concinna venustet
Gratia, non tetris frons maculata notis.
Hostibus eveniat, si quae sit lumine lusca.
Forsitan eveniet hinc quoque luscus amor.
Odi turgentes, non dignas Virgine malas.
Polluitur nulla foemina labe magis.
Vidit, et abstinuit calamos inflare Minerva.
I, dixit, tanti est tibia nulla mihi.
Ut vosspreta decet facies, sic blanda puellas.
Haecplures, nullos sordida forma capit.
Tyndaris Oenonae Phrygio praefertur amanti;
Scilicet absurda haec, illa venusta fuit.
Ipsa Venus sapuit: nigri pertaesa Mariti
Belligero voluit concubuisse Deo.
Scilicet haurimus puris e fontibus undas:
Colluvies nulli pulvere crassa placet.
Delitium nostrae nivea est Melitaea Charintae.
Agnam, quae molli vellere candet, amat.
Aspice quos modo submittit bruma ipsa nitores,
Candidior posita sub nive terra latet.
Si quisquam afficitur formoso flore rosarum,
Idalias vincunt pulchra labella rosas.
Cerera pruna cupis? Sed quis non vellet amicam,
Quae superet flavis cerea pruna comis?
Quod superest optes, quoties te Maragris urit,
Urat ut et Vatem non nisi pulchra tuum.
fabvi485
VINC. FABRICII Ad THEODORUM BOULIUM. Se puellas simplices maxime amare.
ELEGIA IX.
DOcta parum est, inquis, quamvis formosa Merilla:
Rusticus est, talem si quis amare potest.
Illa tamen simplex animum sine crimine gestat;
Hunc animum, Bouli, fas sit amare mihi.
Quamlibet argutas totatibi collige Leida;
Conveniant quotquot nobilis Haga capit:
His componemean. Bouli, de mille puellis,
Si pateris, tanta non amat ulla fide.
Illas a teneris crimen didicisse juvabit:
Nostra pudicitiam simplicitate probat.
Ut neque versuta est, sic nec facunda Merilla est.
Nec moveor Bouli. sufficit esse bonam.
Tupe virimbellis: turpe est vinosa Senectus:
Turpe levis juvenis: turpe puella loquax.
Quae tibi tam lepide dicit uta Phyllis in aurem,
Scilicet haud uni dixeras ante viro.
Illaque luctantes quae nectunt oscula linguas,
Queis Juvenum castus sollicitatur amor.
Qualia nulla puto Phoebo debere Sororem.
Belligero Venerem sed dare saepe Deo:
Et gemitus illos, nervosque juvantia verba,
Crede mihi, discit nulla puella domi:
fabvi486
De nostra, Bouli, fidissima basia sumo.
Afficiorque magis, quo minus artis habent.
Sic animum pariter, pariter conjugimus ora,
Blanditiasque inter plus tamen illejuvat.
Phyllida jactabas, cum Thaide Phyllida confer:
Et puto jam facta est ingeniosa parum.
Laida qui laudat, Tecmessam malit amare:
Tristior haec quamvis, non rudis illa foret.
Si sapit Atrides, quamvis civilior ista est,
AndromachenHelenae praeferat ille suae.
Lecta Corinna placet: sed non ut amata placeret.
Nasoni satis est imposuisse semel.
Lesbia amatori merito suspecta Catullo est.
Si nescis, simplex non erat illa nimis.
Frons sine pigmentis, si sit formosa, probatur:
Et decor arte carens: et sine labe pudor.
ZACH. LUNDII Ad BRANDANUM DAETRIUM. Se prudentem maxime amare.
ELEGIA X.
INgenio non est felici dignus amator,
Cui curae non est ingeniosus amor.
Quod rudis et simplex non est, trahor igne Charintae,
Si turpe est mihi, mejudice, turpis ero.
Sit licet insanum: dum mesciat apitus uti,
Et melius geminas conciliare faces.
fabvi487
Rustica sollicitos moderari nescit amores,
Quoslibet amittit, prostituitque suos.
Ut mea nec fatua est, sic nec lasciva Charinta est.
Basia poscenti saepe, sed apta negar.
Nulla puella sapit, quae quodvis cedit amanti.
Gignit amatori taedio pinguis amor.
Cecropidae interdum si Cressa puella negasset,
Non ad desertas questa fuisset aquas.
Hinc Paris Oenonen, hinc Colchida liquit Jason,
Hippolitus Phaedram, Phyllida Demophoon.
Unica Penelope fuerat prudentior istis,
Quae quia cauta fuit, semper amata fuit.
Dum neque dura nimis, nimium nec visa benignaest,
Detinuit multos ingeniosa procos.
Hoch quoque nostra potest, alias facunda puella.
Rusticus est, quem non talis ubique capit.
Seu melanguor habet; seu tristia nuncius adfert,
Officio semper fungitur illa suo
Ne noceat, ludamus ait datur alea fallax,
Quin jacias talos, inquit, et ipsa jacit.
Basiolis redimit, si quae blandissima perdit:
Ut rursus redimat, perdere saepe studet.
Nunc quoque concretae cumstent Aquilonibus undae,
Brumaque praesentes non sinat esse duos.
Verba mihi scriptis transmittit amica tabellis.
Quae, nisi carbonis pulvere tacta, latent.
Digna domus lacrymis, et Vir, cui desipituxor.
Hanc cum deberet sustinuisse, ruit.
Vir sitit inter aquas: nunc se sequiturque sugitque:
Nunc sub Sisyphio pondere saepe labat.
fabvi488
Procurat dum Servus opes, Ancilla culinas,
Clausas custodit fida catella fores:
Sola sui simplex oblita est muneris uxor.
Hostibus eveniat talis amica meis.
Praeter concubitum nihil est quod speret amator.
Forsan et heic nimium simplicitatis habet.
Vis sobolem ingenuam? prudentem praefer amicam.
Quicquid habet simplexfilia, matris habet.
Socratis ut multa est soboles, sic degeuer omnis.
Cur? nisi quod simplex et rudis uxor erat.
Curia solerti dirimit sub Sonsule rixas;
Sub Duce solerti litibus aula vacat:
Est, si non rudis est uxor, sine bile maritus,
Et sine labe torus, et sine lite domus.
VINC. FABRICII Ad PHILIPPUM RUBENIUM, nobilem Pictorem. Pictura Merillae.
ELEGIA XI.
FOrmosos varie celebris miscere colores,
Pingere sed solas digne, Philippe, Deas;
Effigiem Dominae facturus prome tabellam,
Non tua nobilius dextera fecit opus.
Nec tamen illa Dea est quamvis juraveris esse,
Si videas vultus, aptaque membra Deae.
Pinge modo Dominam: Dea debuit esse videri.
Cum non mortali pingitur illa manu.
fabvi489
Hac Venus amoto formari malit Apelle.
Invideat Dominae, quod precor, illa meae.
Quam mihi nunc pulchra est, aliis laudanda Merilla,
Hoc artis meritum credet habere tuae.
Jamque sede. mercedem operis tria basia sumes.
Basia custodit quarta Merilla mihi.
Prima coma est: molli fluit illa coercita nodo
Aurea, non aperit colla, tegitve nimis.
Si tamen excussis, cervice patente, capillis
Formosum quatiat laetior illa caput.
Phosphorus apparet Coelo, nitidumque serenum
Exserit, Eoo pulchrior ipse suo.
Non ego caesariem possum contemnere Phoebi.
Altera debetur palma Merilla tibi.
Nec tamen inferior. Sed Phoebi deprecor iram.
Novimus infestos quid sit habere Deos.
Et Niobe terret temere praelata Dianae.
Cur Niobe saxum est? ambitiosa fuit.
Crinibus exactis frontem suppone Rubeni,
Desuper exigua luxuriante coma.
Illud ebur raro melius perstringitur auro.
Si nimium veles, non nitet illud ebur.
Jamque supercilium, sed parcis ductibus, adde:
Ex flavo leviter nigricat inde pilus.
Sed neque divisus nimium distinguitur arcus,
Sed neque confusas jungit uterque comas.
Glauca subest acies geminati luminis illis.
Jurabis totidem stare, Philippe, faces.
His aliquid paeti miscet pudibunda libido.
Hoch Veneris, pulchrae Palladis illud habet.
fabvi490
Protenus artifices, pictor, sepone, colores,
Ipsa fibrat flammas linea ducta suas.
Aut preme dejectos oblique cautus ocellos:
Qui venit hinc ignis, parcius ille nocet.
Adde genaus oculis hilari candore rubentes.
Heic amor excubias, heic agit ipsa Venus.
Sed modice tumidas formoso marmore nasus
Deprimit, et limes inter utramque jacet.
Ora rubent, tenerisque lacessunt oscula labris.
Ah animae sedes est Iocus iste meae.
Spem mihi regnandi fortuna, Philippe, negavit:
Nec mihi sunt tituli, nec cumulantur opes.
Quod numerem nihil est. Numerantur basia sola;
Et sedeo laetas arbiter inter opes.
Molle tibi mentum superest, et eburnea cervix.
Caetera sunt oculis non adeunda tuis.
Sod tumor et leviter diducta lacinia pectus
Prodat, et hanc digitis detque negetque viam.
Ut geminassub flore rosas complexus hiante
Ex modica retegit parte, tegitque calyx.
Sed risum mollem, vocemque, salesque venustos,
Et Dominae mores, ingeniumque meae,
Corpore de toto Charites hinc inde fluentes,
Exprimit ah tantum linea nulla decus.
ZACH. LUNDII. Ad CHARINTAM. De laudibus ejus.
fabvi491
ELEGIA XII.
QUod bene dissuasit pudibunda modestia coram,
Laudare absentem cogit iniquus Amor;
Non suspensa semel mihi voxpraesente puella,
Haesit et ad primos lingua retenta metus.
Aut ea caussa fuit tua vox, qua nostra repressa est.
Quid mirum? magnum tangeret illa Jovem.
Aut quia tunc coram toties collusimus ambo,
Junxerat et geminos saepius una domus.
Quotidiana jacent. amat intervalla Cupido.
Absentes animos acrius urit amor.
Et mihi semoto majores ventilat aestus.
Heu mihi! cur flamma non propiore petor?
Ille mihi gravior, mihi quo longinquior ignis
Evenit, et Vatem non sinit esse suum.
Adstitit, et cupidos simulans lenire furores,
Ecce, ait, ex alis haec tibi penna meis.
Scribe quod absenti poterit placuisse Charintae.
Si coram puduit, nunc cecinisse juvet.
Non ego mendaces ausim defendere formas
Aut siquae externo tincta colore rubet.
Altera praefertur Veneri, lascivior illa est:
Altera Junoni, tertia Pallas erit.
Vidi ego qui Dominam meditato carmine Soli
Contulit, et quicquid debuit esse, fuit.
Cynthia sic dicta est, tanquam ingeniose Properti,
Cynthia non Domina sit magis alba tua.
Rossaque nomen habet, tanquam sit filia roris:
Blanda Venus, nunc es vilior orta mari,
fabvi492
Non ego, non tantum formoso tangor ab ore;
Sunt aliae causae cur ego semper amem.
Nec mea sit, quae vel solum dotata superbit;
Aut claro tantum sanguine nata tumet.
Non celebres census, celebresve arcessimus ortus:
Lundius est causae nobilioris amans.
Vita, fatebor enim, quamvis nec blanda venustas,
Nec tibi, si liceat dicere, forma deest:
Te tamen haec melius decorat reverentia morum,
Major in ingenua gratia mente nitet.
Forma bonum fragile est, sed juncta molestia firmat:
Forma quidem, sed meforma modesta capit.
Sat quoque dotis habes: sed me dos altera major
Jam tetigit Pietas, hac mihi dote places.
Omnes exuperat census pia vita puellae,
Et proba mensdotes, Hippodamia, tuas.
Nectuatam multae commendant atria cerae,
Quin laudis mereat plus tener iste pudor.
Tyndaris, illa Jovis soboles et regia conjux,
Rapta suo tantos crimine faedat avos.
Haec tua laus summa est, quod sit sine labe Cupido,
Quod maculet nostras nulla libido faces.
Si pateris, pergamlaudes memorare secundas:
At si non pateris, me tamen urget amor.
Si piget, ignoscas, mendacia deprecor, ausis.
Non mea, sed pueri culpa jubentis erit.
Laudandos aliis flavos transcribo capillos,
Quos capiti vellet Phoebus inesse suo.
Ingenium plus est, et quae coma munera velat.
Hoc quoque cum pulchra vellet Apollo coma.
fabvi493
Emicat ex oculis plusquam prudentia simplex:
Si nescis, tantas prodit ocellus opes.
Lumina quod non sint stibio, non tincta favilla,
Incidium purae nobile mentis habent.
Caesius ille color, fertur color esse Minervae:
Esse aliis odio: Numinis esse tamen.
Afficit os alios: sed me magis oscula tangunt.
Quique verecundo solvitur ore sonus:
Quo mihi blanditias dicis, Dominumque salutas:
Heu procul a Domina cur vocor ille mea!
Quid variis memorem circumdata brachia gemmis;
Quid memorem dignas, te quoque Juno, manus?
Brachia complexus circum mea colla tenaces,
Commendat similem candida dextra fidem.
Collaudent alii tinctas bis murice vestes:
Sola movent sensus interiora meos.
Pectora prospicimus in quae mea vota recondam,
Et molles, in quos opto redire, sinus.
In te aliquid majus proforma et dote tenemus:
Dos fuerit Pietas, Lux mea, Forma pudor.
VINC. FABRICII Ad JOANNEM FRIDERICUM GRONOVIUM. Virgines Viduis praeferendas esse.
ELEGIA XIII.
SIVenerem Musis conjugis, docte Gronovi,
Ingenio dederis altera vela tuo.
fabvi494
Decerpsit primum Phoebus Peneide Laurum:
Carminaque autori conciliavit Amor.
Si placet exemplum, lepidos admitte calores,
Mixtaque blanditiis basia disce pati.
Haec tamen intactae quisumit ab ore puellae,
Quod satis est, didicit, ingenioque valet.
Magnum virginitas precium complexibus addit,
Et rudis, et nunquam sollicitatus amor.
Cum pudor invitat, gestitque modestia vinci;
Atque aliquid grata non sine lite datur.
In vidua nihil est quod ames, passaque maritum.
Omnia praeripuitgaudia primus Hymen.
Nec tamfida tibi, nec tam pudibunda, Gronovi,
Oscula, nec tanta simplicitate dabit.
Interdum repetet, nimiumque audebit in illis.
Delitias timide quae facit, illa facit.
Sic animo taedas agitas, innupta petenda est,
Nec tuus ad viduas abjiciendus amor.
Mane novo, tenero madidas de rore viator
Carpit, et arentes praeterit ungue rosas.
Utilius puris, Frederice, natabis in undis,
Vitreus illimes cum vehit amnis aquas.
Pocula delectant animos splendente Lyaeo,
Diffunditque recens dulcius urna merum.
Nemo cibum poscit, quem praelibaverat alter.
Pomaque denitida sumere lancejuvat.
Ille torus veteris praefert vestigia flammae.
Et jam non primo lectus amore calet.
Oscula si dederit: prius his meliora dabantur.
Molle. latus jungit: junxerat ante latus,
fabvi495
Blanditias loquitur, non te tamen, illa magistro.
Utitur ingenoio, quo prius usa fuit.
Colla manusque illas quidam possederat ante.
Jamque aliqua cervix livida forte nota est.
Ante manum didicere pati, tangique papillae.
Quodque agis, ah alius dulce peregit opus.
Saepe etiam proles veteres testatur amores:
Et dolor ante oculos itque reditque tuos:
Primaque formosi florem Lucina peremit
Corporis, et languet, qui fuit ante, vigor.
Qui sapit, intonsis sibi pascua quaerit i agris.
Qui spait, intactis fontibus ora lavat.
Gaudia de tenerarapies sincera puella.
Quod metuit, grato cogit amare metu.
Ad blandae nomen Veneris tremuisse modeste
Cernitur, et totis erubisse genis.
Mox ubi succubuit precibus, vincique necesse est,
Ah dulces lacrymas mittit in ora pudor.
Sentit, et ore suo preciosum haurire liquorem.
Gaudet, et hoc fidei pignus amator habet.
Mens abit, et moritur, quoties audacia sensim
Cresoit, et amplexu praevenit ipsa suo.
Non ea morosa est, non imperiosa, nec audax.
Obsequium satis est exhibuisse viro.
Mox sobolem casta tollens de matre maritus,
Heic etiam vultus invenit ipse suos.
fabvi496
ZACH. LUNDII Ad CORNELIUM GROTIUM. Viduas Virginibus praeferendas esse.
ELEGIA XIV.
CUm per hyberboreas, Groti doctissime, terras,
Frigida perpetuo qua riget aura gelu;
Perque urbes steriles, perque aspera regna vagaris,
Regna sed haud duris hospita Virginibus.
Quae tibi mens, Groti, est, teneris ubicunque puellis
Immistas quoties conspicis ire nurus?
Forte tua heic aliquis deflexit lumina vultus,
Jamque animo insedit cura molesta tuo;
Quam potium deames, cui verba precantia dicas,
Intret et in thalamos sponsa petita tuos.
Gratia cuique sua est: longe tamen aptius urit
Foemina, praeterito quae viduato viro est.
Blandius inserpit, mollesque inspirat amores,
Quae nunc non primum est erudienda Venus.
Gnara viri mulier, quoties cupis, oscula figet
Nec lasciva nimis, nec pudibunda nimis.
Illa modum didicit, monitisque instructa Diones
Officium peragit, nec sine lege, suum.
Virginis autrudis est, nimis aut furiosa libido,
Saltem quod poscit, obstupefacta timet.
Qualis in ignotis trepidat, cum fluctuat undis
Navita, et insolitas auxius horret aquas.
Qualis inexpertus metuit certamina miles,
Primaque torpenti corripit arma manu.
fabvi497
Haec quoque militia est? nisi quod tibi foemina castris
Sueta Cupidineis, mitior hostis erit.
Et minus adverso rades haec littora cursu:
Et potes assueta tutius ire via.
Virginitasrudis est. tulit hancinscitia laudem.
Qui sapit, expertos praeferet ille toros.
Ex tali carpes maturos arbore fructus.
Istis non fallit Dis poerata manus.
Si sobolem nutrit, flamma monumenta prioris,
Hoc quoque praeferri cur mereatur, habet.
Pignora testantur, quae te jam nata coronant,
Non infecundum, quem petis, esse torum.
Nec tamen informis, nec quae sit inutilis annis,
Sed vidua in medio nupta vigore placet.
Quamvis si fuerit grandaevior ila, quid obstat,
Dummodo non turpis, nec videatur anus.
Quanto sera magis, tanto est sapientior aetas:
Et senibus rerum grandior usus adest.
Qui voler, immites carpat de vite racemos;
Qui volet, ad praelum fervida musta bibat.
At mihi perpetuis aevo certantia fastis.
Nataque sub prisco Consule vina placent.
Conscius admittit, Groti, cumlectus amantes,
Nil tua quod longum gaudia tardet, erit.
Non timet: aut certe moderatur docta timorem.
Ipse pudor blanda cumratione pudet.
Nec lacrymas opus est maesto detetgere vultu:
Hoc alia est pro te functa labore manus.
Lenis amat Vidua, et patitur selenis amari.
Vigtinitas caussas mille doloris habet.
fabvi498
Hoc docet occluso rosa quae sub cortice tecta est,
Aut quae jam patulis fulget amicta comis.
Hanc lecura manus carpit: rubus asper in illa est:
Suaviter haec nares afficit: illa riget.
Elige quam malis, Groti: mihi poma probantur,
Quae minimo constant, plus tamen ora juvant.
VINC. FABRICII Ad DANIELEM HEINSIUM. Amatorem absentem minus proficere.
ELEGIA XV.
SI tibi Fabricii nondum meminisse molestum est,
Fabricii versus languidioris habe.
Deficimus, quodque antefuit, Vir magne, vigoris
Interit; quicquam sitamen antefuit.
Seu vitium caeli, vicinaque frigora sensi.
Et nocet ingenio Maenalis Ursa meo:
Seu procul a Batavis quod ago, nostraque Merilla,
Exilium sequitur nulla Camaena meum.
Nasoni Pontus nocuit. componere parva
Si pateris, similis pene querela mea est.
Denique, quod magis est, Heinsi, te teste caremus
Destituit ventus carbasa nostra tuus.
Mollius umbrosae tiliae, formosaque Leida
Carmen, et in tepido dictat amica sinu.
Si bene commemini, tenta tum carmen ibidem est;
Si bene commemini, non nihil egit amor.
Heinsius ignovit conanti. postmodo laudes
Addidit, et Musas caepit amare meas.
fabvi499
Ille rudimentum trepidi produxit amantis,
Movit et ardoris semina prima mei.
Mox aliquam sensi paulatim crescerefamam
Scilicet et caussam nominis indetuli.
Annuit audenti, primisque Hugenius annis.
Haec quoque post curas Principis una fuit.
Adsensere alii. dum se juvenilior ardor
Explicat, et crescit impetus ille mihi.
Qualis equus domini plausum non deneger audit,
Et fremit, arrectus luxuriatque jubis.
Qualis et aequoreas cursu praetervolatundas,
Utilis admissam siferat aura ratem.
Qui solet ah nostra non est in puppe magister
Heinsius; incerto fluctuat illa mari.
Et nemus Aonidum, mediisque in moenibus umbra,
Illaque abest Batavaeproxima filva Scholae.
Illic Heinsiadae doctos pulsare penates,
Et memini sacro saepius ore frui.
Interdum dulces epulas junxisse recordor,
Molliaque argutis addere vina jocis.
Heic etiam Musas colui sub paupere tecto,
Haud procul a tectis, magne poeta, tuis.
His quoque sub tiliis centum venabar amores:
Eheu cur misero nunc mihi nullus adest?
Nec quae basiolis nascentem suscitet ignem
Ut solet, a collo pendet amica meo.
Omnibus excidimus: nisi quod desidero tantum,
Et, donec liceat corpore, mente fruor.
fabvi500
ZACH. LUNDII Ad AUGUSTUM BUCHNERUM, Amatorem absentem maxime proficere.
ELEGIA XVI.
SI nondum nostrae subenunt fastidia Musae,
Forsan et heic aliquid, quod juvet, esse potest.
Proficimus, quaeque ante situmens pigra jacebat,
Nunc viget, inque usu se probat ipsa suo.
Utglacialis hyems omnes constrinxerit amnes,
Castalias nondum frigore clausit aquas.
Nec licet illecebrae desinit absentis amicae,
Irritus excluso cessat amore labor.
Hoc, Auguste, parum est, pluste monitore calemus.
Plena tument Zephyro lintea nostra tuo.
Dicebas, bene si memini, quin pergito Lundi:
Una haec immensum vox mihi calcar erat.
Caussa tua est, quod tot recitentur carmina nobis:
Carmina sed rursus quod mala, caussa mea est.
Ingenium reliquis majus praesente puella est:
Hactenus ingenium non reor esse mihi.
In gremio Dominae quodvis, quod agamus, habemus,
Nec Phoebi possim, nec meminisse mei.
Nunc cum dividimur, mihi crebra occurrit imago,
Et cupit in numeros protinus ire suos.
Sive rosam video, titigisse labella recordor,
Et quasi tunc renovet basia, versus adest.
fabvi501
Nexilibus simul ac hederis circumdata cerno
Robora, praeteritos mente revolvo dies.
Et mox: nexilibus sic junximus oscula linguis;
Sic in complexus serpsit amica meos.
Aspice (nam causas sibi quas non fingit amator?)
Ut superimposita sub nive terra riget.
Excidit hoc etiam creber mihi nomine versus,
Quam gelidum in niveo corpore pectus alat.
Cum medio Mauros pulcher Sol uris Olympo,
Urit nos, inquam, pulchra Charinta magis.
Materiesque mihi nocturnis surgit ab astris:
Lumina sunt Dominae non minus astra meae.
Denique ne desint, mihi qui scribantur amores,
Illa quod hinc procul est, scribimus esse procul.
Adde quod invidiam patimur. sed et hinc quoque Vates
Majores animos, ingeniumque capit.
Qualis aper frendens graviores surgit in iras.
Sanguinis infectam cum videt imbre cutem.
Qualis et interius latitantes evomit ignes.
Excussus ferro verberibusque silex.
Omnibus exstimulor, te uno tamen aptius utor,
Quique legenda petis, postmodo lecta probas.
fabvi502
VINCENTII FABRICII SECESSUS NORTVICENSIS, Sive ELEGIARUM LIBER III.
fabvi503
Nobilissimo, Amplissimoque VIRO CONSTANTINO HUGENIO, Equiti, Zuylichemi Domino, Illustrissimo Principi Aurasio a Consiliis et Secretis, S. D. VINCENTIUS FABRICIUS.
LIbellum istum, Vir Nobilissime, cum in lucem editurus essem, Tu inter omnes occurristi, cujus nomen ornaret hoc vestibulum, et ad caetera cognoscenda homines amoenos invitaret. Quando enim primo in Bataviam vestram studiorum caussa veni, continuo diligere ac venerari ingenium, virtucesque Tuas coepi. Qui cum adolescens generosam illam indolem per diversas artium, disciplinaruque rationes direxisses, industriae subsidia, atque instrument a virtut is ita in ornanda, augendaque Republica consumpsisti hactenus; ut efficeres tamen, ne Te in caeteris magis, quam in remissionibus Tuis miraremur. Quas ut primum vidi, incessit me calidum fortassis, non tamen illiberale desiderium,
fabvi504
propius, et coram cognoscendi dotes illas, quas in ignoto adorabam. Sed, dum haererem inter cupiditatem, pudoremque: dum molliora semper tempora aucuparer, aut exspectarem; hactenus quidem videbar et tenuitatis meae, et Tuae dignit at is rationem habuisse: ut tamen tanit i temporis jactura mihi verecundia illa steterit, eam ut ante annos aliquot majori vi expugnarem, non intempestivum tunc quidem arbitrabar libelli hujus dedicatione invocare Genium Tuum: quo, si Poetica accusaretur, non alium invenire poteram rerum locupletiorem. Quod cum alacrius facerem, viri illustris DANIELIS HEINSII consensu confirmatus: prolixa tamen humanitate Tua, quam postea sensi, aliquid consecut us sum, quod ultra votum esset. Idque non desino inter aemulos jactare, qui tantum maximorum hominum in mefavorem aegre intuentur. Caeterum Nort vicenses istas elegias, exactius rescriptas rursus ad Te mitto, ut intelligas etiam absenti mihi pristini judicti mei constare rationem. In eo tamen amoenitatem, si qua est, ne excusare quidem Tibi possum. Nec enim natum adeo tristi et recondita es, ut ferre libralem animi remissionem (quae ex studiis nostris honestissime petitur) in homine nihil minus quam moroso, aut anxio non possis. In quo quoniam ipse fuisti; patere, quaeso, me in iisdem itineribus quamvis non aequis passibus, tamen utcunque incedere. Caeteros, quos acerbi sui mores, geniique immanit as tuntum a se impetrare non sinunt, ut venustatem ullam amare possint, qua semper soles, CONSTANTIA, generosoque contemptu nobiscum ulciscere.
fabvi505
Ad CONSTANTINUM HUGENIUM.
POtentis aulae, Principisque non victi,
Vatumque cura, corque, nec minor vates,
Novem Dearum restitutor HUGENI,
Seu nunc viros incedis inter armatos,
Dum vestra pubes fortiter movet bellum,
Genaeque saevo cominus nitent auro,
Et triste fulget lux cruenta scutorum;
Seu testis ingens Belgicas stupes dextras,
Ducemque, adhaerens, fulmen arduibelli,
Casusque tantos per secunda raptantem,
Dum prima motans praelia, et suum ferrum,
Prosternit urbes, occupatque transcurrens;
Et nunc sub isto stare nunc times ictu,
Quo Principis, quo fata sunt Batavorum:
Si quid soluti temporis tibi resrat,
Vacuumque curis, et tumultibus belli,
Dum campus ardet, dum tubae cient Martem,
Feroxque totis classicum fremit castris,
Flectitque pavidos, fortibus metum demit,
Venustiores excites Deas mecum.
Et quae juventae raptus impetu primae
Amaena, sed pudica, sed verecunda,
Heic in recessu littoris mei lusi,
Ibi inter arma perlegas, opus pacis.
fabvi506
VINCENTII FABRICII SECESSUS NORTVICENSIS Sive ELEGIARUM LIBER TERTIUS.
ELEGIA I. Ad DAN. HEINSIUM. De laribus Dousicis.
DUm tituli famae crescunt, vir maxime, tantae,
Et causam serae posteritatis agis,
Totaque Lugdunum facundo pendet ab ore,
Quosque animi motus non habet, inde capit:
Me mea Nortvicum studio componit inerti,
Quodque sonat fractis undique littus aquis.
Heic ego vel totos in littore transigo soles,
Et mare prospectu merior inde meo:
Vel procul in tumulis, positisque vagamur arenis:
Vel prope per campos, blandaque rura feror.
Saepe haeret lateri tandem exorata Merilla,
Saepe praeit, lepidae, duxque comesque viae.
Illa diu tristis: sed post lacrimasque, precesque,
Cum morerer, vitam reddidit illa mihi.
fabvi507
Nunc quoque si fas est, tandem concedit 'amari.
Nunc quoque, si fas est credere, forsan amat.
Sic mihi tempus abit: virides sic curritis anni.
Di faciant, vitae sit 'modus iste meae,
Heic quoque famosos miratus odoro penates,
Et cineres Dousae, reliquiasque tui.
Quaeque viri vultum, rotamque ex ordine prolem
Aedibus in mediis picta tabella refert.
Talis Dousa fuit, cum quantum posset in armis
Sensit, et ad Leidae moenia sedit Iber.
Talis erat, quoties solitos cantaret amores
Sive, Secunde, tuos carmine, sive suos.
Ah quoties spretoque foro, curisque remissis,
Nortvicum lepidas transtulit ille Deas?
Cantantem quoties virides per prata Napaeae
Formosa obstupuit pone secuta cohors?
Ipse pater Triton, Batavae Nereides ipsae
Attonitae fluctus deseruere suos.
Jam Picus Galateam, et Tethyn Faunus amabat,
Iste suis pulcher cornibus, ille coma.
Ambo capripedes, auriti largiter ambo,
Egregii lepores ambo, ferasque sequi.
Ah cur sera mihi neverunt stamina Parcae?
Cur ego non illo tempore natus eram?
Cum teneram caneret mansuris versibus Idam,
Evinctus myrto tempora, Dousa tuus.
Cumque tuos legerent blandae Nortvicides ignes,
Et notus Rossae non minus esset amor:
Abductum quoties Musis Leidensibus ille
Jussit per tumulos, et sua rura sequi.
fabvi508
Forsitan et nostras licuisset jungere curas:
Forsitan et quodam notus amore forem.
Inter et ardores tantos, Rossam inter et Idam,
Audisset laudes forte Merilla fuas.
Nunc tua sublimes pertentant pectora curae:
Nunc propior coelo vadis, et astra petis.
Blandaque complexu fessam Rutgersia mentem,
Nataque solatur; Heinsiadesque minor.
De Dousa nomen superest, vacuique penates,
Et quaejam nullo carmine tecta sonant.
Quaeque errat latis maerens in collibus Echo,
Et queritur vatem sola relicta suum.
ELEGIA II. Ad ZACHARIAM LUNDIUM. Novi amoris initia.
LUndi, quem faciles Musae, quem blanda Charinta
Jamdudum prohibent post tua fata mori;
Dum tu Maenalios demulces carmine Cimbros,
Et stupet ad citharam pontus uterque tuam:
Heic ego, qua Batavas tundit Neptunus arenas,
Et fremit attritis undique littoribus,
Heic ego crudelis Musarum transfuga plector,
Et penitus toto pectore Phoebus abit.
Scilicet Hippocrates successerat; altera cura.
Post tot laeta manus injicit ille mihi.
Nunc Venus e manibus curas excussit utrasque,
Et mihi jam nulla Phoebus in arte placet.
fabvi509
Sive manus medicas pallentibus applicat aegris,
Sive mihi lepidi carminis autor adest.
Hei mihi cur toties huc me mea vota tulerunt?
Cur nimium velox in mea damnafui?
At potui Batavas non ignorare puellas,
Et Leidam pueri non nova castra Dei:
Regnaque Musarum: divisaque regna Diones.
Haec quoque cum Musis aemula jura dedit.
Scilicet exillo didicit petulantior esse,
Et nimium vires caepit amare suas,
Ex quo succubuit virtus non infima Dousae,
Et nova materies carminis Ida fuit.
Inde alii, sed praecipue meus Heinsius arsit:
Ille Deae Veneris maxima sama fuit.
Jamque oculus Rossae non laudat solus, amatve:
Rivalis totus, si licet, orbis erit.
Illius exemplum, sifas praetendere culpae est,
Sufficiens culpae debuit esse meae.
Scilicet exemplis tuto peccatis amantes,
Delicti veniam sic sibi quisque dabit.
Erubuit peccare Orbis: cum Jupiter arsit,
Dedecus, immunem criminis esse, fuit.
Ex illo faciles nimium placuere puellae.
Blandius ex illo foemina nomen habet.
At mihi quid prodest, ista quod tutus in urbe
Hactenus, et nullo tactus amore fui?
Quid Lugdunenses spectasse impune puellas?
Si venit immenso foenore tardus amor.
Nortvicum mihi caussa mali. Sic fata tulere.
Heic ego nunc fessas do, Venus alma, manus.
fabvi510
Alma Venus faveas, veniam nova praeda, nec ultra
Sustineo morbum dissimulare meum,
At memini non illa tibi promissa dedisse,
Phylli, nimis puero dulcis amica mihi.
Vix tria (me miserum) fuerant mihi lustra peracta.
Cum me servitii suave premebat onus.
Innocuos primus mihi cum calor imbuit annos.
Et volui jargutus scire, quod esset amor,
Illa quidem facilis castas admitt ere flammas
Elicuit versus, ingeniumque dedit.
Invidiae fuimus nimium feliciter arsi.
Laetitia hei misero quam brevis illa fuit?
Vix semel ingentem Sol circumvolvitur annum,
Et moritur Phyllis, et mea vota cadunt.
Atque utinam praesens tantum, delicta, fuissem:
Texissent digiti lumine fessa mei.
Osculaque in gelidis posuisse maesta labellis,
Traxissemque animam tristis ab ore tuo.
Quod licuit, tumulum statui de cespite inanem,
Et miser in cineres ultima dona dedi.
Lundius inferias mecum tulit: omnia fecit:
Deque suis lacrimis humida serta dedit.
Haec fuit illa dies, qua me sine amore futurum
Juravi, et, Lundi, tu quoque testis eras.
Ter Phoebus (memini) sua signa recensuit, ex quo
Occubuit Phyllis: et sine amore fui.
Nunc demum titubo dilecti ignoscite manes.
Ulterius fido non licet esse mihi.
Prae reliquis quaedam potuit formosa videri.
Quam vellem heic oculos non habuisse meos!
fabvi511
Hei mihi, vix primos animus bene sensit amores,
Ut calui, ut subito totus in igne fui.
Sic ratis, admissos cui commodat AEolus Austros,
Protenus ex oculis fertur, et alta tenet.
Sic modo siccatas vide moratus arenas
Obvolvi subita, cum redit aestus, aqua.
Tu, Lundi, placidos cui nutrit amica calores,
Cui faciles alas praebet amicus Amor;
Si qua tibi superest nostri non immemor hora,
Ad lacrimas nostras, quod potes adde tuas.
ELEGIA III. Ad JANUM MEIERUM. Quo pacto Merillam amare coeperit.
ET male dissimulo quis enim bene celat amorem?)
Indiciisque suis jam mea flamma patet:
Et tu vitanti conjector callidus instas,
Et quod amas, furor est notior ille tibi.
Eloquar: erupuit pariter cum pectore sensus,
Unica, sed magno digna puella Jove.
Da veniam fasso: decepit idoneus autor:
Non potui leto nobiliore mori.
Forte fere melior fuerat pars acta diei:
(Quid prohibet fassum dicere cuncta semel?)
Cum mihi littoreos mens inconsulta recessus,
Et toties tritos suasit adire locos.
Illa dies miseri fatum mihi duxit amoris.
Naufragium mentis lux fuit illa meae.
Heic oculos primo nimium formola Merilla
Attonuit nostros, eripuitque suis.
fabvi512
Nec me defecit crudo pugnare furori,
Et premere ardores, et dare verba mihi,
Et nolle in ectis animum submittere flammis.
Quam gravis ah misero lis fuit illa mihi.
Quod pudet, et doleo: valuit sententia pejor.
Judice me victus, jussus amare fui.
At culpae invidiam tollit, quae fecit amorem.
Contigit ingenio digna ruina meo.
Illa quidem bibulas pedibus calcabat arenas,
Quas Batavum primis alluit aequor aquis.
Pulchra verecundis visa est illudere talis,
Et levitet summam radere vestis humum.
Deque comis pars compta fuit, pars libera fluxit,
Qualis erat Veneris, cum stetit orta mari:
Quin et neglectum quiddam de pectore vidi.
Parte satis fuerat qualibet inde capi.
Ac primo (testor flavos, mea retia, crines,
Et fures oculos, qui rapuere meos,
Neptunumque patrem, virides Nereidas omnes)
Nympharum dixi sanguinis esse Deum.
Qualis inexcultis hyacinthus provenit hortis,
Quem tepidi soles, auraque verna fovet:
Qualia delectant spatioso lilia prato:
Seu quicunque placet qualis ubique color:
Talis in extento mihi littore visa Merilla est.
Hei, quantum nocuit visa puella semel!
Nunc ego perpetuos circumfero corde calores:
Nunc mea perpetuos viscera carpit amor.
Sod trepido infelix, et abest fiducia votis:
Spesque metum perimit: et cadit illa metu.
fabvi513
Quod possum totis sequor hanc, et specto diebus.
Hactenus audaci dum licet esse mihi.
Nec tamen hoc, nisi forte procul ne sentiat illa:
Et mea confundat plutimus ora rubor.
Illa Deae similis graditur formosa per agros,
Aut tenero Idalias demetit ungue rosas.
Haec ego dum sector late vestigia, non quid
Ire juvet video: sed tamen ire juvat.
Qualis in Arcadia sectatur Chlorida Faunus,
Osculaque imponit, quam Dea pressit, humo.
Aut procul excelsa despectat ab arbore nympham,
Nec tamen infelix inde levatur amor.
Quin miser interdum facio convitia nocti.
Infelix meritum subtrahit illa mihi:
Gaudiaque invisis abscondit nostra tenebris.
Haec quoque post tenebras altera damna fero.
At tibi, qui nitido praecingis fulgure frontem,
Officii, Titan, debitor hujus ero.
Tu nobis, quoties hunc orbem lumine lustras,
Tristitiae blandum, Phoebe reducis opus.
Hoc misero superest. Quandoque in littore nostro
(Littoris ad nomen hei mihi sanguis abit!)
Aut teres aequatam radius conscribit arenam,
Et leviter signat: PULCHRA MER ILLA MEA EST.
Aut rapidis trado mea vota involvere ventis,
Materiam vasto, ludibriumque mari.
Hic mihi transigitur vitae modus; hoc fuit illud,
Nortvicum misero cur habitanda foret.
Junge, Mari, dextram, Thymbraei gloria Phoebi,
Sed pariter jactar quem Cytherea suum,
fabvi514
Proficiam tiro sub te, dilecte, magistro.
Sufficit auspiciis castra subire tuis.
Quaeque, doce, possint mecum sociare Merillam,
Quaque sit a nobis arte regendus Amor.
Sic faveat puer ille procor: sic praebeat idem,
Qui mihi nunc saevit, mitia tela tibi.
ELEGIA IV. Amorem tempestati comparat.
QUalis quem rapidus deprendit in aequore nimbus,
Quem crudelis hyems cingit, et ira maris,
Ambigit, et partes animum convertit in omnes,
Et mutat dubias speque metuque vices.
Jamque placet tortum pelago subducere linum,
Et rate, quo ventus, quo ferat unda, sequi.
Mox parat invitis, frustraque negantibus undis
Obversa portum puppe tenere suum.
Talis ego, dubio quem versat turbine Cypris.
Cui non una minax surgit amoris hiems.
Huc feror, atque illuc: nec me permittere ventis,
Nec placet insano pandere vela freto.
Sola ratem sistet tuta statione Merilla.
Commodius nullo stat mea prora sinu.
Hac mihi contingat tandem tellure potiri.
Heic ego despiciam, quicquid ubique mala est.
Sin mihi tempestas submerserit ante carinam;
Naufragii tabulas colligit illa mei.
fabvi515
ELEGIA V. Ad PETRUM SCRIVERIUM. Nullas sibi amandi inducias dari.
DUm nova, Scriveri, meditantur foedera Belgae;
Splendida sollicitos dum tenet Haga partes:
Et placet unanimas in pacem mittere gentes:
Et placet ad fidos ponere tela lares:
Heic mihi Nortvici misero nova bella geruntur:
Heic patior clades: nec datur ulla quies.
Non tamen iratus gladios distringit lberus.
Nec pedites urgent: nec gravis instat eques.
Non ego, quas patitur, patior, Germania, strages.
Ah alla miseri conditione sumus!
Praelia miscet Amor, crudelem novimus hostem.
Quam facile est homini bella movere Deos?
Ille meae residens dominae insidiator ocellis
In miserum mittit spicula mille caput.
Inde mihi veniunt mea vulnera; non tamen inde
Vulnera, quod debent, nostra, levamen habent.
Nec mortem sperare licet: nec vivere possum,
Hac videor dominae lege placere meae.
Tu tamen ingentes hortaris dicere Dousas,
Et cineres tanti concelebrare viri.
Nomina, Scriveri, latum tangentia coelum
Esse queunt magni non nisi vatis opus:
Non, nisi cui totas concessit Apollo sorores
Indolis agnosco flumina parva meae.
Dum tua, dum Groti praeclara volumina vivent:
Dum pulchra Heinsiadae Musa superstes erit.
fabvi516
Dousiacae laudes toto noscentur ab orbe.
Hinc decuit tanti nominis ire decus.
At nobis Paphiae meditari opprobria Divae,
Et Dominae liceat de feritate queri
Da veniam Scriveri et te quoque torserat Anna:
Illa licet votis non gravis Anna tuis.
Hei mihi, quid superos tandem mihi fecit iniquos?
Cur igitur vento non mea cymba tuo?
Te cito felicem, ventisque ferentibus usum
In portus placido flamine vexit amor.
Heinsius argutae cum ferret basia Rossae,
Vix semel occlusas fleverat ante fores
De domina nihil est, nisi tantum injuria, mecum:
Et querulae voces, et male gratus amor.
Verbaque cum lacrimis surdo jactata profundo,
Qua Batavam Nereus caerulus ambit humum.
Heic queror: heic toti dico convitia coelo:
Heic ego me nullos clamo putare Deos.
Et jam caerulei nostros Delphines amores,
Neptunusque pater, Nereidesque sciunt.
Et fulicae, et circa volitantes aequora Iari,
Hei mea littoreae fata queruntur aves.
Heic ego vicinis inscribam denique saxis,
Quod procul ex alta navita puppe legat:
Dumque legit, duris dicat mala multa puellis:
AUTORES DOMINAE SAXA FRETUMQUE MEAE.
ELEGIA VI. Nimis verecunde se amare.
NUnc ego Sisyphium video me volvere pondus:
Spem refugae frustra nunc ego sector aquae.
fabvi517
Me torquet, rutilum cum Phoebus promovet orbem,
Me, quoties fessum gurgite mergit, amor.
Et tamen illa mei tristissima causa doloris
Ignorat curas sola Merilla meas.
Non Veneri gratus vivit, nec amoribus aptus,
Cui misero nimium frontis, et oris inest.
Ah quoties conor tanti dare signa furoris,
Vulneribusque meis quaerere fessus opem?
Ah quoties pereunt trepido mihi verba, notaeque?
Sive est rusticitas, seu pudor iste meus.
Et libet, et timeo quantumque audacia movit,
Et bene profecit, destruit ille semel.
Non mihi spem possum debere diutius illam,
Quicquid erit: fortes non decet iste timor.
Errat, desidiae qui praemia credit amores.
Tam bona cum cura praeda petenda venit.
Hippomenes nequiit Scaeneida ferre sedendo.
Nec fuerat merces illa labore minor.
Aut ego non novi, quantum fiducia possit:
Aut facilem dudum suspicor esse viam.
Stat mihi vel precibus tenerum convellere pectus;
(Et dicunt humiles plurima posse preces.)
Aut teneras lacrimas verba inter singula fundam.
(Et lacrimas dicunt vel sine voce loqui.)
Si tamen alloquium nimis est audere, pudetque:
Orabit causam littera scripta meam.
Forsitan et facilis bene se praebebit amandum,
Res habuit vanos forsitan illa metus.
Ut faciem vidi, nil praetulit ille severi.
Mitius augurium, si licet, inde petam.
fabvi518
Sin spernor, nec amat (nullum sit in omine pondus)
Mille modis facilis retia tendet Amor.
Non sum, qui factum versuti culpet Aconti.
Insignem meruit tam bona virgo dolum:
Ignosco Paridi, nec probra meretur jason.
Tam lepidum facinus suasit utrique Venus.
Pulchre emitur, quicquid caeptis immanibus emptum est.
Non est consilii, nec rationis amor.
Auspicio felix audacia quolibet ibit.
Conare: addicent heic tibi semper aves.
Possumus iratis puppes obvertere ventis,
Si miseris placido non licet ire mari.
Possumus et rigidam pulchre contemnere mortem.
A domina nunquam mors venit ulla gravis.
His Venerem potius colimus, quam thuris honore,
Quam de formoso si cadat agna grege.
Quin mihi nec facta Lacedaemon classe petenda est.
Non ut amer, ratibus me jubet ire Venus.
Non ego trans pontum quaero mea vota natando,
Nec mihi nunc terras dividit unda duas.
In nostris oculis, tanta est vicinia, vivit:
Tangitur et nostra pene Merilla manu.
Quid fugio donis victum pensare pudorem?
Sufficit in precium basia pauca dari.
Sufficit in roseis amentem haerere labellis,
Delitiasque suas, blandaque verba loqui.
Sin minus eveniet felix audacia prima,
Excutiar coeptis non tamen ipse meis.
Vidi fallaces toties qui fugerat hamos,
Perrupta piscem post jacuisse gena.
fabvi519
Sic quoque quam vitat, volucris corrumpitur esca.
Sic quoque post centum retia capta fera est,
Saepe etiam multum defensi, postmodo dextra
Non magis hostili, quam cecidere sua.
ELEGIA VII. Ad C UPIDINE M.
BLande puer, toto qui leges figere coelo
Diceris, et magni spernere fulmen avi.
Spicula cui teretem distendunt parva pharetram.
Illa tamen feriunt spicula parva Deos.
Illa Stygem penetrant: et scilicet orbe subacto,
Post domitos superos, tertia regna petunt.
Blande puer, si rite olim tua castra subivi,
Et calui primis ignibus ipse puer,
Tractavique faces rudibus maturior annis,
Sedit et exiguo Phyllis amata sinu:
Tandem parce tuis caput hoc implere sagittis.
Parce precor, poenae non satis unus ero.
Nulla Deo laus est hominem sine viribus unum
Vincere, vince duos, palmaque major erit.
Hei mihi, quam vereor, ne, cum consumpseris omnes,
Id dominam veniat nulla sagitta meam.
Heic te materiam virtutis quaerere fas est:
Heic tibi sint arcus: heic tua tela volent.
Post domitos, victosque viros, Phoebumque Jovemque,
Una tuo mulier numine major erit?
Si pudor est, iram discat matrisque, tuamque:
Quosque negat, magnos sentiat esse Deos.
fabvi520
Me miserum nunc illa ferox impune superbit.
Et toties vestras ridet inulta faces.
Ille ego, qui vobis nunquam mea colla negavi,
Mancipium pulchrae matris, et inde tuum.
Ille ego ni tantis morerer cruciatibus, essent
Scilicet imperii jura minora tui.
Non mea Lemniadum genitrix de matribus unaest.
Cur peream proavi non meruere mei.
Nec Phaethontiadum dicor de gente propago,
Nec Diomedeae suffero fata domus.
Sicut et Hippolytus vita crudeliter acta
Eripui numeros non tibi, dive, tuos.
Blande puer, merui tandem cur parcere velles.
Hactenus immiti sufficit esse tibi
Quod petimus justum est. aut vincula nostra remitte
Aut eadem dominae vincula nocte meae.
Si te crudeli percellat Gorgone Pallas
Parcius, et leges discat amare tuas.
Sic tibi non ungues, quoties praesepibus aufers
Dispositosque favos, mellaque, pungat apes.
Si tamen obduras, si nil tractabilis audis,
Si mea provano verba precesque cadunt:
Ille tener toto plores mille ulcera tergo,
Ridiculus superis, ridiculusque mihi,
Carduus, et mistis urens urtica myricis
Dent tibi quoque rosis, pro violisque torum.
Ille tener, quoties incumbit frigidus annus,
Tristis in Edonis montibus exul agas.
Herculei quoties conscendit terga leonis
Phoebus, et arentes Sirius urit agros,
fabvi521
Ad procul informes abigaris in utilis Indos.
Quodque serunt Arabes, Aethiopesque solum:
Quaque celer dubio Nilus devolvitur ortu,
Et patriam tantae vix bene monstrat aquae.
ELEGIA VII. De ancilla, quae, cum diu virum simulasset et militem egisset, tandem Amstelredami uxorem quoque duxisset, postremo capta est, et poenas dedit.
OMnia jam credo. Nunc Atlas fulcit olympum
Scilicet, et Perseus alite fertur equo.
Nunc etiam ligno tenerum per corpus aborto
Peneis ad patrias constitit arbor aquas.
Daedaleas alas; injectum Pelion ossae;
Ventribus haerentes, inguinibusque canes:
Cum se sexus amet, nubatque puella puellae.
Omnibus historiis cogor habere fidem.
Non ignota loquor. Batavae ridete puellae.
Tam lepidos testes postulat ille jocus.
Et peream, si non invitent omnia risum.
Si quis abire potest, ferreus esse potest.
Amstelios nulli licet ignorare potentes,
Maeniaque ornatu conspicienda suo.
Heic ubi surgentes immensis molibus aedes
Divitias unae quaelibet urbis habent.
Praecipue lepidis laudantur amoribus illic.
Liberior nulla regnat in Urbe Venus.
Heic mulier nuper vel, si fas credere, virgo
Veste viri sexum dissimulata fuit.
fabvi522
Praemia militiae jam tres sectata per annos,
Gesserat imbelli non sua tela manu.
Foemina quo tendis? non cultus convenit iste.
Non possunt digitos arma decere tuos.
Quid tibi cum gladiis, et acutae cuspidis hasta?
Non tibi bombardae, non tibi facta tuba est.
Illa manus tremulis annectat licia telis.
Aptior est operi lana, colusque tuo.
Utiliter nunquam se credidit aurea pugnae,
Illa licet Scythici Martis amica, Venus.
Et calathi vobis, facilesque agitentur amores.
Arma gerant alii, foemina semper amet.
Quis ferat in Baccho laurum, pharetramque fidesque?
Si quatiat thyrsos Phoebus, ineptus erit.
Quid si flaventi sua tempora Delia spica
Cingeret? arcitenens staret ubique Ceres?
Aut potius, si te proprior plus tangit imago,
In manibus patitur quis data pensa viri?
Illa tamen sexumque suum, tenerumque pudorem
Exuit, et miles maluit arma sequi.
Nec stetit hac fini metas audacia transit.
(Ut primum impulsa est, depuduitque sernel)
Jamque meus Sthenelus quod amet, quod ludere possit,
Quaerit, et arma subit, militiamque novam.
Mox captat varios procus ambitiosus amores.
Plorat et ad surdas nocte, jacetque fores.
Exprimit et gemitus, quos novimus esse virorum.
Exprimit et lacrimas, blandaque verba refert.
Denique furtivum jam non meditatur amorem;
Conjugium poscit, legitimamque facem.
fabvi523
Artibus his donec non pessima mota puella est.
Visaque simplicitas est ea posse capi.
Jam quoque ceu sponsus, nec non formosus, amatur.
Aspiceres, nulla parte pigendus erat.
Jam quoque (quid credat?) socialia sacra parantur,
Ridiculasque faces ventilat acer Hymen.
Ipsa Venus cernens de summo risit Olympo,
Et dixit: volucres lentius ite meae.
Et dixit: quae jam in sponst non frigida vultu
Assidet, heu votis excidet illa suis.
Mersus erat Batavo fessus modo gurgite Titan,
Hesperus et fusci lora tenebat equi.
Jamque parens sponsae fulcrum geniale locavit,
Et, pede felici, filia, dixit, eas.
Omnia quae captabat anus: vade, inquit, amata.
Non tibi vulgaris sternitur ille torus.
Illa solo infelix oculos dejecta verentes
Vadit, et in vultu signa pavoris habet.
Qualis in amplexus, sed primos, Tyndaris olim
Plisthenidae madidis dicitur esse genis.
Ipse novus risit convitia festa maritus
Ad thalamum a pueris, virginibusque cani:
O felix una ante alias, felicior illo,
Qui tenet in molli nunc tua membra sinu.
Obsequere audenti, quamvis pudibunda marito.
Ille tibi Veneris praemia blanda ferat.
Non illo melius quisquam consumere noctem,
Fallereve optata mobilitate queat.
Audiit a summo Saturnius aethere ridens,
Et dedit infreni vota ferenda Noto.
fabvi524
Interea trepidat virgo inter spemque, metumque,
Gaudiaque innumeris fingit inepta modis.
Praeliaque exspectat. sed qualia praelia miscet,
Cum jacet infusas Mars, Cytherea, tibi.
Miraturque moram, et quoties se concutit ille,
Principium voti credit adesse sui.
Ille nihil, nec enim cupientem vana moratus
Languida dat tepido colla ferenda toro.
Et jacet, et toto spirat de corpore somnos.
Ulterius sponsi nil habet illa sui.
Sic etiam tenerae tanguntur veste puellae:
Sic jacet in fratris virgo pudica toro.
Quid petis infelix decerpere quercubus uvas?
Non sua, quae carpas, mala racems habet.
Scyrias Aeaciden quem credidit esse puellam,
Postmodo non nolens credidit esse virum.
Illa tamen melius decepta: superfuit illi.
Tu misera in sicco pumice quaeris aquam.
Jamque ierant noctes aliquot caepitque puellam
Frigoris ut fas est, poenituisse sui.
Donec nescio quid tetigit maestissima virgo,
Ah trepidam dextram tum malus error agit.
Utque nefas sensit, tanquam quae presserat anguem,
Horruit, et toto corpore nulla fuit.
Mox ubi mens rediit, palmis percussa lacertos
Flevit, et invasit unguibus ora suis
Fit strepitus tectis: plorant materque, sororque:
Et facies captae scilicet urbis erat.
Turbantur cives: currit vicinia tota.
Plurimus in tanto turbine risus erat.
fabvi525
Undique risus erat. tolae flevere puellae.
Ut solet interdum mutuus esse dolor.
Protrahitur tandem turbata fronte maritus,
Et jam pro cara conjuge vincla gerit.
Proque toro sponsae vectes et claustra tuetur:
Quotquot videt manicas, tot putat esse faces.
ELEGIA IX. Ad MARILLAM.
QUod si non esses vestris immitior undis,
Si non in tenero pectore saxa forent:
Jamdudum poteras precibus succumbere nostris,
Et lacrimis tantis tradere victa manus.
Nunc mea discerpunt insanae vota procellae.
Et prope spumantis diripit unda maris.
Ipse licet clamem: dilecta quid obstruis aures;
Desine: in humanam sufficit esse semel,
Vel tibi jam nullum est; vel non, fera, quale decebar
In tam formoso corpore pectus habes.
Cur potui infelix argutis credere ocellis,
Cur aliquid flavis, dura Merilla, comis?
Si nihil exaudis; si nullo flectere questu:
Gaudia si de te nullus amator habet.
Me quoque, quicquid erat, potius nescire juvarer.
Vix facies tanti, totaque forma fuit.
Quo magis inclamo, minus et minus utilis adsto.
Respuis aversa ut tamen aure preces.
Interea fuit ora color, tenuantur et artus.
Sic videor dure posse placere tibi.
Inspice, si fas est, nostros, age ferrea, vultus:
Inspice saevitiae pulchra trophaea tuae.
fabvi526
Ut moriar, superest. ibit sine labe triumphus.
Et moriar: palmae summa sit illa tuae.
Te satis est nostrae laudem conquirere mortis,
Inque brevi duram marmore saepe legi.
Hunc titulum cernas titulis accedere tantis.
Hinc quoque fama tuae nobilitatis eat.
Quae nunc evecta per avorum nomina stirpe,
Non humili quondam sanguine nata, tumes.
At mea quod paucae commendant atria cerae,
Quod celebres nullos praefero, spernor, avos.
Attamen aequoream Peleus bene Tethyn amavit.
Ille quidem magnus; sed Dea Tethys erat.
Candida Sisyphiden cumfleret abire Calypso,
Ni fallor, generis non fuit illa memor.
Endymion Lunam tenuit mortalis in ulnis:
Nec tamen Endymion turpis amator erat.
Quin mihi nec mens est ignobilis. heic ego gentem,
Heic titulos stirpis credor habere meae.
Ingenui mores: animus sine crimine: purum
Pectus: et in puro pectore cana fides.
Nulla dolis queritur nostris decepta puella.
Nulla mei spolium maecha pudoris habet.
Hoc genus, haec nostri mensura est sanguinis una.
Sic reus indignae postmodo stirpis agar.
Et colimus Musas, est pars quoque laudis in illis.
His ego fortunae damna rependo meae,
Hinc quoque, si nescis, surrexit gloria vobis.
Hinc quoque, si nescis, non leve nomen habes.
De tanta rerum turba, factisque tuorum
Maxima laus nostras est coluisse Deas.
fabvi527
Et nos, si fas est, aliquid committere famae
Possumus: et nobis non rude pectus inest.
Et tibi de nostris quaedam speranda Camaenis,
Si non mens nimium laeva fuisset, erant.
ELEGIA X. Ad MERILLAM In Angliam navigantem.
TRans mare vicinos petiit mea vita Britannos.
O saciant celeres ventus, et unda vias.
Nam cum non lacrimis, non vocibus illa tenetur
Ferrea; quid restat nunc, nisi vota, mihi?
Quin ego ploravi: quin dissuadentia verba
Addidi: et, o, dixi, quam gravis illa via est!
Non tibi totsilvis petitur formosior Haga:
Qua tendis, tumidum per mare ducit iter.
Heic tu nec flores, nec prata nitentia cernes.
Undique, quod videas, nil, nisi pontus, erit:
Et superimpendens cunctis mortalibus aether.
Forte etiam fuerit nubibus ille minax.
Et quae marmoreo fert monstra sub aequore pontus
Effera, non uni perniciosa rati.
Quae quoties undis insueta natare videbis,
Quam tibi tunc toto nullus in ore color!
Nec volucris canet ulla. haec sunt solatia ruris.
Hei mihi, quam longe tunc Philomela tibi!
Inter inhumani clamorem, et jurgia nautae
Auditur toto, nil, nisi triste, mari;
Ingratus quoties per funes sibilus exit:
Aut strepit, impulsum cum premit unda latus.
fabvi528
Non tibi sunt, mea vita, pedes, non membra manusque,
Horrida quae possint transtra, ratemque pati.
Heic tibi non plumae somnos, non stragula ducent.
Uteris sumno commodiore domi.
Heic, quoties motam gravis impulit unda carinam,
Excutiet miseram, destituetque torus.
Quin tua nec potus, cum summus vertitur aer,
Pallida nec poterit ora juvare cibus.
Hactenus o aliquid patieris carcere pejus,
Nam tibi pro duro carcere navis erit.
Vix septem tabulis tota est compacta carina.
Post sep tem tabulas caetera pontus erunt.
Hei mihi, quam tenui secernis limite fatum!
Cur sequeris mortem de propiore loco?
At, nuper lacerasque trabes, proramque revulsam
Ludibrium nostri vidimus esse maris.
Cum procul adstares deserto in littore mecum.
Et memini, facies tunc quoque flentis erat.
Unde novus rigor hic? quae tanta ferocia mentis?
Cur nunc attonitae non venit ille timor?
Ah vagus aequoreas solus secat institor undas:
Trajiciat tumidum nulla puella fretum.
Ille peregrinas, redimens compendia, terras
Undique per vastum Nerea saepe petat.
Adsuescant tenerae tellurem habitare puellae
Fontibus, irriguam fluminibusque suis.
Quod si tantus amor pelagi est, undaeque marinae,
In bibulo ponant littore saepe pedem.
Hic Batavi juvenes pugnantem quilibet unam
Imponunt refluis ad genua usque vadis.
fabvi529
Hactenus inclamare Deos in littore tutum est,
Perniciem citra, naufragiique metum.
Quod si me, mea vita, fugis: si denique nuper
Est tuus in nostri taedia versus amor;
Exerces nimiis stantes mercedibus iras,
Si, dum me fugias, ipsa perire potes.
Jusseris efficiam ne sim tibi caussa doloris:
Exiliique mei poena superstes ero.
Diximus. Erubuit, lacrimisque Merilla subortis,
Osculaque admiscens mille, revertar, ait.
Pluraque dum voluit, lacrimae tenuere loquentem.
Vix potuit paucis: sum tua. deinde: vale.
Aeole tu placidos per fluctus lenibus auris,
Quo pia fata volunt, gaudia nostra vehe.
Dumque vehis, nullus, pontum subeuntibus haedis,
Aut tumdium Boreas, aut Notus aequor agat.
Tu quoque tum positis, Neptune, vagatis in undis,
Offendas dominae sidera dextra meae.
Hactenus hanc ommendo ratem. dum Thessala Tyro,
Alcyoneque tibi maximus ardor erit.
Quin et Amymone, nondumque comata colubris
Quem tenuit, teneat nunc quoque virgo locum.
Interea properet, pelagoque Merilla remenso
Pendeat a collo sarcina grata meo.
Dum properat; dans vela rati tener ipse, legensque,
In pulchra sedeat puppe magister Amor.
fabvi530
ELEGIA XI. Ad CASPARUM BARLAEUM. Amorem suum pudicum esse.
PIeridum, Barlaee, decus, quem juret Apollo
Virgilio aeternis versibus esse parem;
Dum te Maeonius sublimem spiritus implet,
Et numero cantas signa, virosque gravi;
Seu modo magnanimis circumdas arma Batavis,
Nassaviique refers mille trophaea Ducis;
Seu modo non victas educis in aequora classes,
Dum fugit, et tantas deserit hostis opes.
Me tener in gremio dominae, post oscula, nostrae,
Ut solet, exiguo carmine donat Amor.
Haec voti mensura mei est. si crimen amare est,
Unius potero criminis esse reus.
At non immodice, nec quantum vulgus, amamus.
Haeret honestatis limite nostra Venus.
A castis scelus est nimium sperare puellis.
Me miserum, scelus hoc cur prope nemo timet?
Et pereat, quicunque vagos sectatus amores
Nomen amatoris insidiator habet.
Et nunquam casta laetetur conjuge, quisquis
Praemia direpto saepe pudore tulit.
Hunc ego majorum potuisse revellere manes,
Et patrios credo contemerasse rogos.
Hunc ego germanas corrumpere posse verendas,
Et puto maternam sollicitare fidem.
Est aliquid pressis animum retinere lupatis.
Scilicet et frenis indiget acer Amor.
fabvi531
Qui simul admissus laxatas sensit habenas,
Fertur, et in campos fulminis instar abit.
Scilicet iste Amor est, rupes qui transilit altas,
Et glaciem patitur, Sithoniasque nives.
Ille per oppositos fluviorum carpere fluctus,
Vastaque nudatos aequora suadet iter.
Ille faces, rabidosque insanus corripit enses,
Et nectit laqueos, et minitatur aquis.
Ille cruore suo scenas infecit, et orbem:
Seu repetit raptas undique, sive rapit.
Hinc quoque privigni tabescit amore noverca.
Hinc miseri attonitis diripiuntur equis.
Illius auspiciis maechus praefertur Atridae,
Illius auspiciis cum patre nata cubat.
Seu tandem quocunque Tragoedia carmine crevit,
Et legitur totis scripta voluminibus.
Ignibus at quisquis flagrat, sine labe, pudicis,
Et sequitur castas; is mihi slus amat.
Non parat insidias: non utitur ille tenebris:
Non tacitos noctu dirigit ille pedes.
Nec didicit furtim castis obrepere lectis.
Eveniat nostris hostibus ille furor.
Arboreos fructus caute decerpit agrestis.
Improbus avulsa cortice raptor abit.
Castus amans modice libat de fonte cadentes;
Turpiter ingressus polluit alter aquas.
Castus amor meus est. non possumus esse protervi.
Non mea surripio crimina; livor abi.
Sufficiat meruisse aliquid, placuisse Merillae.
Invidiam candor detrahet ille mihi.
fabvi532
VINCENTII FABRICII ELEGIA RUM LIBER IV.
fabvi533
Clarissimo, Maximoque VIRO PETRO CUNEO, JC. S. D. VINCENTIUS FABRICIUS.
IN fluviis videmus, Vir maxime, simul exiguum aliquid extra nudas eminet, quod fundo cohaeret, quicquid postea secum flumen trabit, adhaerere, firmarique invicem, et insulam moliri. Eadem plane horum libellorum ratio est. Cum enim ant et annos quinque, praecoci, quod fateer, temeritate adductus fasciculum inanium versiculorum edidissem, ex eo tempore confluxere et alia, quae paulatim cum caeteris coalescunt. Itaque jam quiddam, quasi volumen factum est. Novi quid de hoc remissionis genere judicent plurimi. Sed ego abuti otio meo aliter nequeo, quod plerumque aemulis nostris inter flagitia perit. Et quid agas, si hoc malum poeticum ita comparatum est, ut, quod lippientibus evenit, abstinere manum nequeas, quamvis non sine dolore frices. Equidem, cum rem cogito, quod de quolibet juvene festive dixit olim Alexis, id in poetam maxime convenit. Ajebat Alexis, adolescentem, perinde ut vinum recens, antequam usui cuiquam esse queat, ??? debere, ??? Poetam
fabvi534
ego judico, cum aliquandiu indulserit ingenio, ??? ut idem loquitur, tandem ???. Vides, quantum mea intersit, semel defervescere. Neque aliam ob causam haec nunc a nobis eduntur, quam, ut hoc studiorum quasi turbidum aliquando exhauriam. Ne autem in libellum hunc malevolis quicquam liceat, nominis Tui splendorem advoco, Vir maxime: ad contemnendam imperitiam vulgi Tuis jam olim monitis armatus. Narrarem hic aliqua de affectu Tuo. Sed cum tu ea neminem amicorum Turoum ignorare patiaris, gratias saltem agerem pro tot beneficiis, nisi hanc quoque necessitatem ex amicitia nostra pridem sustulisset. exquistissimae porro eruditionis Tuae laudes, ubique diffusas, notasque publice recensere hoc loco, et amplitudo earum, et mea tenuitas prahibet.
fabvi535
VINCENTII FABRICII ELEGIARUM LIBER QUARTUS.
ELEGIA I. Ad CONSTANTINUM HUGENIUM.
DUm furit, et trepidas Grandivus concutit urbes,
Dum volitat circum castra Batavus eques,
Clamosos inter lituos, et saeva tubarum
Murmura, quae profugus non bene vitat Iber,
Hugeni calamum nostrae meruere Camaenae,
Et partes habuit blanda Merilla suas.
Sepositis patriae rebus, cum Principe magno,
Fabricii Musis dextera tanta vacat.
Sive aliquis enius nostris non abfuit ausis,
Seu dominae debent quod placuere meae.
Scilicet haud unquam stulte elegisse videtur,
Qui sua cum multis gaudia juncta videt.
At quantum est retulisse tuas, vir maxime, laudes?
Materiem, quantum est, carminis esse tui?
Hoc demum est medium Pollcue et Castore poni,
Quaque patent coeli sidera, ferre pedem.
fabvi536
Ipsa meo nuper modice laudata libello.
Nunc etiam debet plura Merilla tibi.
Illa suis campis insueta, et mollibus arvis,
Te duce nunc didicit castra, tubasque sequi.
Tu mediam Batavis docuisti incedere turmis,
Et strepitus tantos, militiamque pati.
Te duce magnanimo propior cum Principe vadit.
Te duce nunc aulam possidet illa tuam.
Nunc etiam pulchram tecum circumspicit Hagam,
Miraturque locum, delitiasque loci.
Heic quoque quod caepit pridem haud ignota vagari,
Praedicat officii munus habere tui.
Nos procul e nostro miramur littore plausus.
Huc quoque laetitiae non nihil inde venit.
Nec nihil ingenii videor, nec laudis habere:
Et levis ardori blandior ipse meo.
Me licet a patria totum diviserit aequor.
Totque interjectis millia multa vadis.
Longe a complexu matris, geminaeque sororis,
Quicquid et est ista dulcius urbe mihi:
Tot tamen amotis te compensavimus unum,
Et videor nulla parte carere mei.
Quin mihi si fragilis transacto tempore vitae
Ultima in hoc Parcae littore fila legant,
Non tamen ingratas inglorius ibo sub umbras:
Nec tumulus nostro nomine nullus erit.
Quamvis, quae lacrimis perfundat funera justis,
Adsit cum misera nulla parente soror.
Ipsa suis manibus fugientes claudet ocellos,
Summaque defuncto dona Merilla feret.
fabvi537
Sed titulum busto, carmenque Hugenius addet:
FABRICIUS DONEC vixit AMATOR ERAT.
Et quoque, quod nondum juvenis, quod mollibus annis
Opprimor indigna, forte queretur, humo.
Quicquid erit: seu nunc aestates currere plures,
Sive hanc postremum Jupiter esse volet;
Hugeni transire tuis mea tempora fatis,
Si modo non videat degener esse, lubet.
ELEGIA II. Ad CHRISTIANUM CASSIUM. De lusu virginum Batavarum in glacie.
SPectatum luperi concurrite, Dique, Deaeque,
Ad Batavas Rheni deficientis aquas.
Quem post oppositos colles, tumulosque morantes.
Nunc alia lentum compede vinxit hiems.
Currite: laetitia res est dignissima vestra
Indiget eximiis testibus ille jocus.
Non laquei veteres Veneri strinxere Gradivum:
Scenaque flagitii nulla retecta patet.
Nec demens vestram conclamat Mulciber aulam,
Dedecoris foedus proditor ipse sui.
Festivas juvenum choreas, agilesque puellas,
Praecipitesque pedes, remigiumque novum,
Et glacie tota volitantes cernite turmas,
Fulminibus vestris ocyus, atque Noto.
Ipsa verecundam Pallas generosa sororem
Huc trahat, haec facies crimine tota vacat.
Erubeas posito, Maja prognate, galero.
Plus virgo e Patavis quaelibet una potest.
fabvi538
Tu quoque post superos venias gratissime Cassi:
De superis tecum pars quoque magna venit.
Formosae Charites, tempestivique Lepores,
Pieridesque Deae, Pieridumque pater.
Aspice correptas spatiis ferventibus undas:
Aut glaciem, nuper quo fuit unda loco
Inde aliquis juvenum cursu praevertitur auras:
Hinc volat audaci blanda puella gradu.
Et nunc illa viris plantis pernicibus instat:
Nunc simul innexa gaudet abire manu.
Graecia tota heic est. Quondam Pisea juventus
Huic oleam stadio cedat habere suam.
Plus heic Isthmiaca, Cassi, spectamus arena.
Isthmiacae tantum frontis honore carent.
Esculeam Batavis Phocis Phoebea coronam,
Quamvis, qui colitur, sit Deus, ipsa dabit.
Sed teneat palmam, qua gaudet et Elis, et Isthmus,
Archimorusque suam, Phoebus Apollo suam!
Debetur Batavo myrtus pulcherrima circo.
Non aliae frondes ista theatra decent.
Una viris, teneris donentur bina puellis
Formosae Veneris serta revincta manu.
Quod ferit igne novo juvenes, super atque volando,
Jam bis victorem gens movet ista pedem.
Hei mihi, quot tanto spirant in frigore flammae?
Quantumvis medias est Venus inter aquas.
Ecce leves pueri, Veneris formosa propago,
Si qua fides oculis, hoc quoque more volant.
Una puellaris sequitur vestigia sulci:
Una praeit: nitidum pars tegit una latus.
fabvi539
Omnes aligeri: soleisque secantibus omnes:
Omnibus ex humeris aurea tela sonant
Hei mihi cur nimium decurrens illa venusta est?
Hei nimis argutum cur rapit ista pedem?
Illa verecundis incessibus emicat: ista
Mobile quod corpus ventilat, inde placet.
Illa procax urit: lento capit altera motu:
Alterius faciles cogor amare pedes.
Ista placet modicum curvata: erectior illa:
Haec timet, et nimium grata timore suo est.
Utque libet, moveantur, habent, cur semper amentur.
Materies magni quaelibet ignis erit.
Huic tamen e cunctis, agili quae blando decoro
Nec tetrici multum, nec gravitatis habet.
Huic decimam de me, juvenes, concedite myrtum.
Isti non gemina est, hei mihi, palma satis.
Talis crudeli virgo Schaeneia campo
Liquit et ejecit post sua terga procos.
Haec quoque, quaecunque est, pariter volitatque, necatque.
Hoc differt, quod me cogit amore mori.
ELEGIA III. Ad FRANCISCUM LEVVIUM a GOUDA.
SIquis adhuc teneros damnat levitatis amores,
Judice Fabricio non meret ille fidem.
Virtutis studium, morum, Francisce, palaestram
Intrat, ab ingenuo quisquis amore calet.
Post titulos legum, post dogmata mille Stagirae,
Post centum libros, post Cytherea docet.
fabvi540
Una Venus trepidas audet producere mentes;
Ingenii vires colligit una Venus.
Nil didicit cultus juvenis, qui nescit amare.
Spem, miser, et votum destruit ille suum.
Nec nihil est aliquam lepido sermone mutari,
Nataque, dum loqueris, sed tamen apta loqui.
Oscula qui blandae persuadet saepe puellae,
Crede mihi, qua tum sufficit, ille sapit.
Exeat e mundo, qui tetricus esse laborat.
Hostibus eveniat tam gravis ire meis.
Quam bene foecundum pectus submittis amori;
Indolis, o Levvi, res erat ista tuae.
Aeacides lepidos armis admiscuit ignes.
Huic quoque non durum, nec rude pectus erat.
Quin amat Atrides: et virtus Hectoris ardet:
Magnanimusque Senex Nestor amator abit.
Solus Thersites nusquam calet. Ite severi.
Hos animus motus non nisi magnus habet.
Non residem Cypris plebem trahit. aspice vulgum.
Non est angusti pectoris ille calor.
Vivida quem virtus, et Jupiter excitat aequus,
Quo plus est animi, debet amare magis.
Hic cumulus laudum, Levvi: non altius itur.
Ad famam satis est una puella tibi.
Sed tamen argutos modice quae vibret ocellos:
Et praeter faciem plus, quod ametur, habet.
Formosum pariter quiddam, pariterque verendum.
Quod repeti sola non nisi mente potest.
Quale tuae Seliae, si nescis, optime Levvi,
Emicat ex oculis, purpureisque genis.
fabvi541
Intrepidum, blandumque, et quod nec dicere possum,
Non leve, nec tristi cum gravitate tamen.
Currite mortales: omnes distinguite formas:
Iste decor nullo judice nomen habet.
Ipsa quidem facies ad blanda incendia nata est:
Quam tamen ingenue semper amare velis.
Ne cupias quicquam, quamvis cogaris amare,
Qui vetet, ah teneras stat pudor ante genas.
Huic simili vultu silvas Diana pererrans
Praesidium in sola fronte pudoris habet.
Sic, nisi quod sparsos obnubit casside crines,
Detinet attonitos sola Minerva Deos.
Arsisti merito, Levvi, plus conspicis illic.
Isti oculi quiddam numine majus habent.
Aurea parce Venus. Seliae postpono Merillam.
Judicium primus nunc ego damno meum.
ELEGIA IV. In Lampades, et reliqua dramata sara BERNHARDI MEIERI.
HActenus Aeacides scenas infecit, et Ajax,
Ille Dei manibus dum cadit, iste suis.
Ardentem Alciden, furias spectamus Orestis,
Hectoraque, Aemoniis cum raperetur equis.
Ah quoties patrem Thesides sentit iniquum!
Ah quoties nimium Phaedra noverca fuit!
Sustulit amplexum quaerentes perfida natos
Phasias, haud uno crimine facta nocens.
Oedipodis, Pelopisque domo vix notior ulla est.
Dum simili varium carmine crescit opus.
fabvi542
Manibus exstincti Priameia nupsit Archillis,
Et tepidum tinxit caesa puella rogum.
Heic aliquis Sophocles, heic dum se jactitat alter,
Turpis anus mater, maestaque, vendit olus.
Heic animos quisquis potuit praesumere magnos,
Fortiter insurgit, et sibi saepe placet.
Quae mihi, dum thyrso dudum graviore moveris,
Quae mihi nunc sordent, dum meliora canis.
Tu rapis accensam, Mejere, ad sidera mentem,
Et procul aeternum carmine numen adis.
Nissides, natique, et tanti classica belli
Materies Musae sunt magis apta tuae.
Improbus, et dudum coeli contemptor Achabus,
Infandae poenas impietatis habet.
Impetus ille tuum decuit, vir magne, cothurnum.
Haec laus ingenii debuit esse tui.
Qui quoties facili transis tua pulpita socco
Lenior incedens; utraque palma tua est.
Heic quoque non foedum quaerit pro conjuge scortum,
Nec probat in gnato, quod facit ipse, senex.
Non tibi lascivos excludit Thais ephebos,
Lenaque in his partes non habet ulla suas.
Sed pius aeterni decantas munera regis.
Hinc decuit famam carminis ire tui.
Nunc ea, quam quondam praemittis, splendida Lampas
Ad laudem reliquis monstrat, amice, viam.
fabvi543
ELEGIA V. Ad ZACHARIAM LUNDIUM. Ut in Hollandiam veniat, bortatur.
SIc tibi festivi faveant, ut semper, Amores:
Sic tua festivus carmina Phoebus amet:
Ut nihil esse potest conspectu laetius illo,
Spem modo non vanam, quam facis, esse velis.
Incipe pollicitis, Lundi conjungere facta:
Incipe promissis ocyor esse tuis.
Quosque optas celeras, quamque, o dilecte, dedisti,
Inveniant ventos carbasa, verba fidem.
Quamlibet invisis complexibus ire moretur:
Testeturque suos blanda Charinta Deos.
Et modo bacchantes causetur sedula ventos:
Milleque dejuret monstra natare mari.
Aut modo vertendis non sidera fluctibus apta,
Aut pelagi tumidas saepe queratur aquas:
Omniaque objiciat, quo sis metuentior undae;
Ne moveant animum nomina vana tuum.
Plurima dum fingit, dum plurima foemina credit.
Dedidicit dudum religiosa loqui.
Quicquid erit, sacros servat Galatea poetas.
Hoc Siculi precium carminis illa dedit.
Naviget incolumis, quemcunque eduxit Apollo,
Ne pereat. toto lex ea dicta mari.
Sed metuo tremulas per amantia lumina guttas.
Et metuo gemitus verba secuta suos.
Osculaque, et quicquid post oscula dulce putatis.
Ah nimium gratas pars habet illa moras?
fabvi544
Heic quoque non turpes spectantur, crede, puellae.
Heic quoque, si nescis, basia carpit amans.
Nac sunt illepidae: nec sunt post oscula durae:
Nec nimium frontis, nec gravitatis habent.
Tu modo pande sinus, et totis utere remis.
Heic quoque regnat Amor. tu modo pande sinus.
Quid nunc Heinsiaden referam? quid nomina plura?
Hi quoque sunt tanti. tu modo pande sinus.
Heic nos sublimem pariter mirabimur Hagam:
Auriaci pariter regna, domumque Ducis.
Nec nos deficiet littus lustrare Batavum:
Nec tremulis undis tingere saepe pedes.
Ah quoties istas mecum percurrit arenas,
Dum fugit et trepidat nostra Merilla capi.
Heic quoque Nortivici secessum saepe videbis:
Fabricii Tempe, delitiasque tui.
Invenies illic Dousae monumenta, laresque.
Proxima musaeo, grataque tecta meo,
Iste locus nostris aliquid debere Camaenis
Nec negat, atque olim cur fateatur, habet.
Heic quoque formosam dabitur spectare Merillam:
Pluraque felicem tu modo solve ratem.
ELEGIA VI. Ad ADOLPHUM VORSTIUM Medicum. Cum ipso praeside de omnibus cerebri ac capitis affectibus publice disputaret.
JUnge manum, Vorsti. tandem discedimus illinc,
Quo vocat impelles desidiosa Venus.
fabvi545
Est aliquid lepidis Musas donare puellis;
Nec nihil ingenii, nec nihil artis habet.
Sic quoque mansurae junguntur tempora famae.
Candidius nullum laudis amatur iter.
Et me vel temere, vel non sine numine motum,
Obsequium dominae quaerere jussit Amor.
Exciderant versus, quid enim non tentat amator?
Hos quoque qui legerent, unus et alter erant.
Forte etiam decuit; dum non majoribus apto
Una Merilla mihi seria cura fuit.
Dum calet, et pulchra fertur levita te juventus,
Aetatis numeros convenienter habet.
Nunc alios meditor prima lanugine mores:
Et pudet ardoris, displiceoque mihi.
Quin duo post tergum cum lustris lustra duobus
Objiciunt curae, sed gravioris, opus.
Junge manum, vir magne. lubet majora movere
Auspiciis tecum, si sinis ipse, tuis.
Nec mihi conandi generosus defuit ardor,
Nunc animus nobis te duce major erit.
Ite Deae steriles: alios sectamur amores.
Tu quoque cum Musis, blanda Merilla, vale.
Vorstius infestos monstrat pervincere morbos:
Quae noceat radix, quaeque sit herba potens.
Quid lapides, gemmaeque juvent: quodcunque medendi
Utile vel tellus tota, vel aequor habet.
Has ego cognoscam, Vorsti secutior artes;
Nec metuam dominae verba, minasque meae.
Nec cogar famulamque trucem, postesque severos,
Rivalisque dolos, inviduamque pati.
fabvi546
Thessalus Aeaciden tuum Sperchios habebat,
Cum juveni nondum foemina nota foret.
Cum Sapiens Chiron herbas, fruticesque doceret;
Et quicunque viret qualis ubique color.
Quid valeat lapathum, quid lychnis aquosaque lotos,
Quaeque a converso sidere nomen habet.
Jam quoque morborum titulos, caussasque tenebat:
Jam satyris medicam saepe ferebat opem.
At postquam infelix herbasque, senemque reliquit,
Protenus in vacuo pectore sedit Amor.
Quis turpes habitus nescit, raptumque pudorem,
Hospitii laesam, conjugiique fidem?
Caetera quis nescit? Sed visa Poyxena tandem
Indomitae mentis summa ruina fuit.
ELEGIA VII. Ad CHRISTIANUM CASSIUM. Lugduno Bat. in patriam revertentem.
SIc tibi contingat ventis felicibus uti,
Nec sint difficiles, dulcis amice, viae.
Utque solet, laeto te Grotius ore salutet,
Excipiatque manum dextera tantatuam:
Ut cupio vestram sine me non solvere navem,
Sive etiam terra pergitis, ire comes.
Tecum dilectas videam cum martre sorores.
Exiguumque larem, gombriviosque meos.
Albis habet nostrae cunabula prima juventae.
Hei mihi, tam gratas quis mihi reddet aquas!
Me procul e Batavo spectantem littore, Cassi,
Non eadem tecum puppis, et unda feret.
fabvi547
Quin eadem tecum me puppis, et unda tulisset:
Injicit ah teneras sola Merilla manus.
Propositamque viam lacrimis, et voce moratur.
Durior est saxo, si quis abire potest.
Objeci matrem: per me cognoscis candem,
In me germanam, dixit, utramque tenes.
Objeci patriam: patriam, dulcissime, Leidam,
Me miseram, cur te, dixit, habere pudet?
Sic ait, et dictis gemitus, acbasia jungit.
Ferreus est siccis, qui videt ista genis.
Non sequimur, dilecte, tuas, ignosce carinas.
Sistitur in primo limine nostra ratis.
Non patior dominae plorantia lumina Cassi.
Da veniam: duro non licet esse mihi.
Saepe animum sumpsi rigidus, sprevique puellas.
Venerunt capiti cornua saepe meo.
Ut dominae vidi lacrimis venientibus ora;
Exciderat virtus, et male forti eram.
Andromache quoties suffusis stabat ocellis,
Priamides stupuit, languidiorque fuit.
Tunc fratrem damnavit, et infelicia bella:
Saepe hastam tremulae non tenuere manus.
Ogygia quaerentem Ithacum discere terra.
Orantis lacrimae detinuere Deae.
Vix ierat mensis, patriam deposcere caepit:
Ante oculos conjunx, Telemachusque fuit.
Formatura rudem flectebat robora cymbam.
Ipse opifex navis, ipse magister erat.
Jamque revertendi certus, licet arte carentem
Addiderat clavum, velaque parva rati.
fabvi548
Praemia mansuro proponit summa Calypso,
Conjungitque preces, sollicitatque minis.
Patria praevaluit donis, licet aspera, tantis;
Penelope precibus, Telemachusque minis.
Suspendi teneris guttas ubi vidit ocellis,
Cessit, et ut victas tradidit ipse manus.
Nunc quoque sedisset, nisi Jupiter ipse vitaret,
Oblitus patriae, cum patriaque sui.
Ah lapis est, ferrumque, precantis quisquis amicae
Non ullum lacrimas pondus habere sinit.
Pone, precor, mediis me syrtibus; adde Merillam:
Jam patria fiet gratior ille locus.
In patria est, quisquis gremio consedit amicae.
Qui dominam flentem deserit, exul abit.
Interea nostros sine me visurus amicos,
Cassi, propitios experiare Deos.
ELEGIA VIII. Epistola Merillae ad V. Fabricium, postquam ex Hollandia in patriam rediisset. Scripsit Z. Lundius.
AN fuerat tanti nostra discedere Leida;
An tanti patrios rursus adire lares;
Ut desiderio lento consumpta perirem;
Speque tui reditus pene sepulta forem?
Si memor es fidei; vel si tibi cura Merillae est;
Rebus promissam parce negare fidem.
Improbe, non memor es: nam sic, fugitive, redires.
Non est res lentae conditionis amor.
fabvi549
Promissis tunc dives eras, cum vela parabas.
Abstulit ah idem vela, fidemque Notos?
Non queror, ex oculis quod sum, sed pectore lapsa:
Cur tibi tam simplex decipienda sui.
Dicere te quoties memini: confide Merilla.
Prolixi non est temporis illud iter.
Unum, dicebas, expectes, optima, mensem,
Et videas reducet me retulisse gradus.
Velle mihi crebros, dicebas, mittere versus.
Dicebas, tots mittere velle libros.
Et quid non poteras abiens promittere pulchrum?
Quae simulatoris non data saepe manus?
Credula turba sumus, facile fraudamur amatae.
Saepe puella sibi simplicitate nocet.
An laudasse piget? MEA num scripsisse MERILLA EST?
Quodque legor libris non moritura tuis?
Si placet, excludar, tantum conare reverti.
Diligo prae fama, te, mea vita, mea.
An fuit in patriis formosior ulla puellis?
Si formosa: tui non studiosa magis;
Cum tu me peteres (nec enim potes ista negare)
Continuo volui tradere victa manus.
Non immitis eram. quicquid tibi dulce putabam,
Ut facerem, in votis hoc erat omne meis.
Ibas in campos: in campos ire placebat.
Saepe eadem nubis silva duobus erat.
Saepe in littoreas tecum abducebar arenas.
Semper eram lepidae duxque comesque viae.
Basia praetereo, quae tu non rara tulisti,
Quasque dedi, faciles in tua colla manus.
fabvi550
Quod potui, feci, nihil accepisse videris.
Spernimur, aut si non spernimur, ecquid abes?
Nec quod abes tantum, quam quod nil scribitur, angor.
Nulla venit digitis charta notata tuis.
Nec tibi difficile est. Batavis res nota puellis,
Ingenii currant flumina quanta tui.
Naso, quod incedit comptis Elegia capillis,
In facie maculas, signa pudentis, habet.
Et lepide loqueris, et culta poemata scribis,
Ut fugiat casses nulla puella tuos.
Me dudum fateor captam. nam nolle fateri
Quid foret? in facie proditor extat Amor.
At, dum captabas, mittebas carmina nobis:
Jam captae mittis, perfide, nulla mihi.
Ne languescat amor, ne siam aliena, cavendum est.
E cavea volucris non bene culta fugit.
Da veniam fassae. nostros qui flectat amores
Non procul, atque idem non male notus adest.
Ne mihil efficiat, mittit cum carmine lenam,
Quaeque ferat pleno grandia dona sinu.
Quaeque meos narret comptos splendere capillos,
Ut capiat blandis insidiata modis.
Ipse quoque agreditur: me laudat: plurima fingit:
Quam videar mitis, quamque venusta sibi.
Quam placeat ultus, quantum Junone Merilla
Pulchior; et prae me non cupienda Venus.
Blandus Amor Deus est, teneras capit ille puellas.
Et vereor, ne sit fluxa Merilla fide.
Quid loquor ah demens? non cultum carmen amantis
Me capiet, missis decipiarve datis.
fabvi551
Pergat adulator: non me mendacia mutant.
Blandus erit: firmo pectore durat amor.
Tu modo qui valeas, cujus jam cura Minervae,
Litera fac veniat longa legenda mihi.
Sed non forte vacat. Amor heic mihi villicat aurem,
Te modo natali festa litare Deo.
Quodque suos adsit Genius capturus honores
Fumer et accensus thure, meroque focus.
Patria quod virgo sertis tua tempora cingat.
O nostris fuerant illa tegenda rosis!
Dicantur bona verba Diis, urantur odores:
Dummodo te mecum mutuus urat amor.
Pone merum Genio: lacrimas ego questibus addam.
Quae tua laetitia est, sit mihi flenda dies.
Nec mutare queo te, te suspiro relicta;
Te totas noctes cogito, teque dies.
Ne frustra exspectem, ne macerer amplius, aut dic
Te non venturum, aut, quod magis opto, veni.
ELEGIA IX. Ipse ad superiorem epistolam respondet.
SIc contingat amor, mea vita, tibique mihique
Mutuus, ut venit mutuusille dolor.
Scilicet exiguum superis, dulcissima, visum est
Fabricium Batavis eripuisse tuum:
Ni pariter toto ferme disjungeret anno,
Et fierem fraudis, perfidiaeque reus.
Hoch quoque curarunt, saltem, si justa querendi
Non tibi caussa fui, tu mihi caussa fores.
Nil erat in nobis (nec enim pudet ista fateri)
Dicere cur posses; dignus amore meo es.
fabvi552
Non ego formosus, mea Lux, non dives habebar.
Inferius voto scilicet illud erat.
Nec nimium doctus credor, nec valde disertus,
Hoc vitium multis suspicor esse tamen.
Candorem de me poteras sperare, sidemque.
Hac quoque me superi laude carere volunt.
Tu simul (ah justis ignosce, Merilla, querelis)
Invidiam misero conciliare studes.
Nec satis irasci fuerat: convitia jungis.
Hei, tibi tam faevas quis putet esse manus?
Non tamen accuso, tanquam quae laedere velles.
Tam faciles flammas indicat ira tuas.
Tu mihi succense, sic ut cogaris amare.
Hoc precio nondum poenitet esse reum.
Si tamen est animus rixari, irascere fatis.
Crede mihi nostrum fata morantur iter.
Per tua, quae cupio contigere, lumina juro,
Quod venio nondum, non ea culpa mea est.
Tu tamen externos meditari dicis amores,
Ut tibi persidiae plena querela foret.
Jamque putas, aliquam patria de gente puellam,
Quae tu debueras, oscula ferre mihi.
Scilicet in culpa minimum est. tu denique credis
Conveniens nostris moribus esse scelus.
Sed superos, Geniumque loci, nostrosque Penates,
In partrio vitreas flumine juro Deas,
Non mea nectuntur alieno brachia collo.
Tam lepidum munus servo, Merilla, tibi.
Libavitque genas, nisi cum tu summa dedisti
Oscula, Fabricii nulla puella tui.
fabvi553
Nec patior. ne dulce tuum peregrina voluptas
Auferat, in labiis quod sedet usque meis.
Dulce recordari est et rerum, et temporis acti:
Res secum ingrati non minus illa trahit.
Sed tamen hoc dulce est, et te meminisle videmus
Quamlibet iratam: sed meminisse tamen.
Cum facili lusu mecum certare solebas.
Palmaque festivaebasia litis erant.
Naiades innocuam spectantes undique pugnam,
Me quoque ridebant succubuisse tibi.
Et Batavum littus, viridesque per aequora Nymphae,
Laetitiaeque notas conscius hortus habet.
Haec ego cum meditor: crudelia numina, clamo,
Tam procul a Batavis cur ego solus ago?
Illa (quid heic faciam?) servat mea gaudia tellus,
Quid mihi cum patria, si meus ignis abest?
Sic misero tristes abeunt, dulcissima, luces.
Contingit mediis noctibus illa quies.
Ah quoties positis dapibus (nota certa furoris)
Nec capior potu, nec juvat ora cibus.
Assidet, et vultum custodit callida mater.
Hei mihi tam late cur mea cura patet.
Conjicit et morbum. sed cum suspiria sentit,
Nescio quid doleas, inquit, et ipsa doler.
Maesta soror tremulas suspendit lumine guttas,
Atque ait: an nondum me quoque, frater, amas?
Non agitur de te. cura majore tenemur.
Haec tacitus mecum, dissimulansque loquor.
Forte etiam dubitas. quin ergo reverteris, inquis.
Me miserum, voti pars erat ista mei.
fabvi554
Fata negant reditum. ne pergant fata negare,
Adde meis precibus, Lux mea, faepe tuas.
Non tamen heic totam possum defendere culpam.
Consiliis nostris error inesse potest.
Absolvo superos: si mens non laeva fuisset,
Ominibus poeteram stultus habere fidem.
Ter memini vestro puppim descendere portu:
Ter retulit timidam ventus, et unda ratem.
Ah quoties dixi, retro rapientibus undis
Adversi traherent cum mea vela Noti:
Sollicitat superos formosa Merilla, parensque.
Sed trahit in partes sola Merilla Deos.
Ire tamen volui, licet Aeolus ipse vetaret.
Justaque caussa viae languida mater erat.
Caetera non felix. sed salva matre reperta
Deposui miserae taedia longa viae.
Quo tamen incolumem Dii reftituere parentem,
Si spem destituis tu, mea vita, meam?
Scilicet immensis a te quod dividor undis,
Non satis infelix, nec miserandus ero:
Ni simul extinguat nostrum rivalis amorem,
Atque alius de te gaudia nostra ferat.
Crede mihi, ut legi trepidans immitia verba,
Excidit e digitis litera lapsa meis.
Quisquis es, absentis desistas jura movere.
Quam male sollicitas, est mea, tolle manum.
Sic tibi conjugium nullus deformet adulter:
Sic thalamos intret casta puella tuos.
De nostra noli quicquam sperare: pudica est.
Diverso spolium de grege quaere tibi.
fabvi555
Denique natalem memoras, et gaudia festa.
Eveniant sine te gaudia nulla mihi.
Nunquam laetitiae minus, aut desertior ara.
Dis laribus nunquam thura minora dedi.
Vix semel infuso Genium discedere vino
Sensimus. intulerat vix tamen ille pedem.
Lundius admonuit BENE proclamare MERILLAM.
Et bibimus cyathoster tibi quisque duos.
Caetera solventur superis praesente Merilla,
Victima pro reditu cum cadet agna meo.
ELEGIA X. Ad ZACHARIAM LUNDIUM Elegias venatorias edentem.
LUndi, qui Venerem venatum educere tecum,
Et Veneris natos, Pieridesque soles,
Cui Dictynna feram, melior Cytherea puellam
Implicat, in praedam nesatis una foret,
Sic tibi succedat felix venatio duplex,
Et faveat caeptis utraque Diva tuis:
Ut silvas nemo Satyris dilectior intrat,
Aut animo Dryades candidiore colit.
Novimus Hippolitum. Dum non admisit amorem,
Gloria decrevit, nec sine labe fuit.
Ut Phaedram nollet: reliquas sapienter amasset.
Crimine simplicitas tanta carere nequir.
Scilicet hirsutos iret venator in ursos,
Opprimeretque lupos et sequeretur apros,
Basia qui tenerae metuit, greminmque puellae.
Non satis est fortis, quisquis amere timet.
fabvi556
Et robur Cephali pariter laudamus, et ignes.
Dignus habere fuit, promeruitque Deam.
Exemplo Cephali venator Lundius esset;
Si celebris fama carminis ille foret.
Lundius ad reliquas laudes cum jungeret istam,
Aemulus exempli nobilioris erat.
Cariminis autor erat, nec ab uno laesus amore
Pythius a silvis hoc quoque nomen habet.
Quis venatorem Pythone jacente negavit?
Lumdius autorem jactat habere Deum.
Tunc quoque cum Daphne primo conspecta placebat.
Quaerere silvestres ibat Apollo feras.
Illa quidem placuit: sed non tu, Phoebe, placebas.
Quam facile elepsa est tam bona praeda tibi!
Optime venator, Lundi, tibi sponte Charinta
Mnnuit et capitur: sed magis ipsa capit.
Cumique fugit, sectatur, et instat, et optat amari,
Nec nemorum Nymphas, invidiamque timet.
Nos quoque non laqueis trahimur, sed carmine docto.
Quale tibi medium provenit inter opus:
Durs patrias silvas, et Pindum cassibus istis
Cimgis, et hinc famam quaeris, et inde feram.
ELEGIA XI. Ad AUGUSTUM BUCHNERUM Cum post borrendam illam inundationem, quae Anno 1634. contigit, in Cymbrica Chersoneso viveret, et aliquot orationes ab ipso Witenberga dono missas accepisset.
ME prope divisum totis, Auguste, Camoenis
Parrhasis egelido despicit. Ursa polo.
fabvi557
Hoc tamen exilium Buchneri dona sequuntur:
Nec sat erat, nondum dememinisse mei.
Incalui subito, postquam facundia nota
Heic quoque dignata est, sed sine voce, loqui.
Quin mihi nunc vultum videor dicentis, et ora
Conspicere. et quicquid denique fingit amor.
Omnia fingit amor. sed plus desiderat istis.
Pene voluptatem destruit ipse suam.
Expetit amplecti coram, quem diligit absens;
Jamque oculis istis optat, et ore frui.
Interea doctae delector imagine mentis.
Autoris pretium missa papyrus habet.
Hac ego desertum consolor, et otia moesta,
Inque viam redeo, restituorque mihi.
Denique delitias studiosum saepe resumo:
Colligiturque recens ignis ab igne tuo.
Jamque minus tristis non indignatur amoenas
Ad sua Pierides regna vocare Themis.
Non tamen, ut quondam, totus mitescere possum.
Materies nondum carminis extat Amor.
Nec tamen accuso dominam, satis illa benigna est.
Si qua puella potest esse benigna satis.
Sed nostram avertit facinus crudele Camaenam,
Iraque Neptuni, ludibriumque maris.
Vidimus immanes terras invadere fluctus,
Et quales prisci Deucalionis erant.
Nulla mali facies nocti non adfuit isti,
Quae miseris terris ultima pene fuit.
Naufragium mundo non tristius extitit ullum.
Huic similis stragi nulla ruina fuit.
fabvi558
Nunc ego reliquias tanti considero damni.
Musaque languorem quem trahit, inde trahit,
Indignata nefas convitia fluctibus illa
Colligit, ad famam quod putat esse satis.
Jamque hominum, pecudumque exprobrat millia multa.
Posteritas quantum credere nulla potest.
Inde canet pacemque, et mitescentia bella.
Si modo mitescunt nunc ea bella satis.
Ad dominae gremium tandem post cuncta reversa,
Hoc quoque Parnasso praeferet illa suo.
ELEGIA XII. In Nuptias CHRISTIANI CASSII.
VIrtute emeruit fortunam Cassius omnem.
Cedat, et hic livor nil sciat esse suum.
Grotius ingenium produxit, et omina fecit.
Illustrem juveni praetulit ille facem.
De laribus tantis egressum provocat Aula.
Non aliam poterat dignus inire domum.
Occurrit Princeps, meritisque aequavit honores.
Crescere non alio debuit ille modo.
Omnia contigerant, et jam patriaeque, Ducique
Sufficit, at nondum sufficit ipse sibi.
Omnia cum teneat, desunt tamen omnia votis,
Ulteriusque aliquid, quod velit, esse putat.
Nec tamen ambitio est. cum nemo modestius uti.
Fortunae ingenio, muneribusque sciat.
Sed nec amor nummi corruperat. Integer ille
Principis ante oculos itque, reditque sui.
fabvi559
Et quoque, quic quid erat, nondum explorare vacabat.
Praefertur studium, quod jubet aula sequi.
Praefertur Princeps. sed, dum praefertur, in ipso
Obsequio quiddam, quod reprehendat, habet.
Scilicet enituit tandem Venus aurea victrix;
Imperioque Ducis fortius urget Amor.
Bussia conspecta est: et fit privatus amando
Cassius, et cedit, nec negat esse minor.
Delitias aulae jam parcius ille frequentat.
Et dominae modicos praetulit inde lares.
Spes quoque concludit gratis amplexibus omnes;
Et tepido finit maxima vota sinu.
Imperiosa Venus juvenem sibi vindicat uni.
Da viam Princeps, non vacat ille tibi.
Da veniam cupido. Nimis, ah, nimis illa venusta est,
Immemoremque sui quemlibet esse facit.
Et redamat. saltem redamando exorat amorem,
Et modicum virgo tam pudibunda petit.
Quae tibi debentur, Princeps, horaeque, diesque,
Hinc aliquot saltem postulat ille sibi.
Dum formosus Hymen rubicunda virginis aures
Vellit, et in tenera flammea fronte sedent.
Dum pavet ad nomen Sponsae, trepidumque pudorem
Instruit, et laetum vix bene discit opus.
Mox ubi praelusit nascenti Cassius igni,
Festivis tantum noctibus illud agat.
Sic etiam ille tuus quadam versatur in aula.
Ipsus Amoribus praesidet, ipsa Venus.
Oscula dum carpit, dum lactea pectora tangit,
Vestibulum regni gaudet adire sui.
fabvi560
Arx torus est, regina tori pulcherrima virgo
Concutit insigni sceptra verenda manu.
Huc quoquc dum tendit, mores non deserit aulae,
Seque suae dominae projicit ante pedes.
Caetera confundit thalamus, votumque precesque,
Quaeque parum fortis saepe puella timet.
Quaeque modestus amans trepidanti adjurat amicae,
Et tenerae illecebras virginitatis habent.
Donec jura lui pariter, sceptrique, torique
Dulcis adulanti tradit amica viro.
ELEGIA XIII. Ad CORNELIUM GROTIUM, Ex Germania in Sueciam discedentem.
EXtremum Boream visurus, candide Groti,
Tam gelidam propera lentius ire viam.
Invenies nullas illo sub sidere Musas:
Non illic Helicon: non Heliconis aquae.
Illic nec valles, nec amica est vallibus umbra,
Quaeque premat doctum digna corona caput.
Non Veneris myrtus, non Phoebi nascitur arbor.
Perstringunt steriles frigida saxa Noti.
Quo ruis, aut quo terrarum sponte relegas?
Non tibi, Corneli, convenit iste locus,
Ingenium patriae debes, coeloque Batavo.
Redde precor patriae, quod dedit illa tibi.
Illic magnanimi cernes vestigia patris.
Quae fuerit pueri gloria, quanta viri.
Inclyta virtutis summae monumenta supersunt:
Famaque cum domino non simul acta rea est.
fabvi561
Exilium patriae est, quod non est Crotius illic.
Scilicet hoc ingens nomine crimen habet.
Non minus invidiam Corneli disce mereri,
Et tanti heredem nominis esse proba:
Nec tamen egelida tibi vestiganda sub Ursa,
In patria melius provenit illa tibi.
Quin et nunc patruus superest, et avunculus illic,
Et viridi senio conspiciendus avus.
Et frater primis cui laudem Vossius annis
Quaerit, et ad famam duxque, comesque praeit.
Sed, puto, praevaluit, mentemque injuria tangit.
Gallia quid fecit tam bona terra mali?
Si tibi non fuerat speciosa Lutetia tanti,
Maximus at tanti debuit esse pater.
Ille suos gnato titulos, et nomina servat.
Dignius auspicium non aliunde feres.
Heic quoque nobiscum cernes habitare Camaenas.
Heic quoque, sed parce, Castalis unda fluit.
Fabricius summos latices gustare laborat,
Et bibit ad ripam, vix tamen inde bibit.
Si meruit quondam (nam tu meruisse fateris)
Amplexum magni dignus adire patris:
Si fuit in teneris, aut visum est versibus esse,
Cui tacita posses dicere voce, placet:
Hoc saltem subsiste loco precor. Exul abire
Si cupis, exilium mitius illud erit.
fabvi562
VINCENTII FABRICII SILVARUM LIBER UNUS.
fabvi563
Illustri, et Incomparabili VIRO DANIELI HEINSIO, Equiti, Consiliario, et Historiographo Regio. S. D. VINCENTIUS FABRICIUS.
EXhibemus heic Tibi denuo, Vir maxime, eas lacrimas, quas olim manibus Divae Rutgersiae, incomparabilis Conjugis Tuae, sine pompa, sine affectione ulla libavimus. Luae abjectae sane, et contemnendae videri poterant, nisi Tu eas inusitat o praeconio aeternit ati consecrasses. Memini sane, toto illo tempore, quo acerbissimo casu prostratus, morboque ex maerore contracto, ingentem metum nobis omnibus inciiteres, nihil Te nisi versiculos istos, quos memoria tenebas, accedentibus officii caussa amicis recit asse. Nec metuo ne aliquid fort assis elatius dixisse videar. Equidem pro me respondebunt viri amplissimi amici, Tui, qui tot honestis vocibus, scriptisque Eipstolis effecerunt, ut quamvis multum luctui tuo decederet; majus tamen gloriae incrementum iose auferrem. Luod si tamen amhitiosum me esse cogunt malevoli: sim sane.
??? ut Tuus ait Sophocles. Id saltem constare omnibus cupio, fi
fabvi564
qua in re vel ingenio, vel eruditione valeo, quamvis axiguum id sit, omne me tamen Tibi habere acceptum. Tuis enim laudibus crescens, illaque mascula, et fortioratione Tua erectus ad aliquam spem famae incalui. Accessit consuetudo pene domestica, et sacra hospitalis mensae. Neque enim sine summa animi voluptate recordor jucundissimos illos inter epulas Tuas, natos sermones: honesias illas sententias, quibus me tanquam igne quodam accensum, et ardentem semper dimittis. Luid nunc jocos facetiasque commemorem: quoties scilicet ??? curarum, studiorumque inducias suadet. Luarum rerum sola memoria, distractus a Te, et cum fortuna pariter, atque invidia conflictatus, hactenus animum sustentavi. Luemadmodum enim ferrum vi ignis primo laxatum, mox frigide immissum densatur: ita sane sensi impetum ingenioli nostri Tuis encomiis provectum, cum postea in invidiam incidisset, solidum demum robur sumpsisse. Sed ista buc fortasse non pertinebant. Dum tamen agnoscas affectum meum, Vir illustris, quidvis de me sentio. Porro librum hunc jure Tuo Tibi deberi cuilibet manifestum est, qui quidem non ignorat, quas tu mihi ad studia praeclara faces praetuleris. Luamvis autem superiora omnia ad te pertinerent, quia me primis Musarum amoribus insuevisti: iste tamen liber potissimum ad te ibat, vel quod, ut inter mea, argumenti gravitate eximius esset: vel quod ex eo maxime loco famam speraret, unde carmen, quod in fronte legitur, fiduciam immortalitatis pridem adsumpserat.
fabvi565
VINCENTII FABRICII SILVARUM LIBER UNUS.
In Obitum ERMGARDIS RUTGERSIAE DAN. HEINSII, Uxoris.
PArcarum crimen superis, injustaque fata
Exprobrare juvat, tandem patientia tanta
Perdoluit, crescensque animos injuria vicit.
Publica damna queror, mundus plangoribus istis
Laeditur et quantum lacrimis in funere magno
Heinsius indulget, toti deciditur orbi,
Posteritasque sibi praereptum sera queretur.
Scilicet cjectis saevo maerore Camaenis
Heinsius in fletus transit, pectusque sacratum
Aeternis studiis, studiorum oblitus, et expers,
Ingenti rumpit gemitu. collabitur ardor,
Et tristi torpore jacet. nec pristinus ignis
Excitat excelsos animos, quoque omnia fregit,
Quae coelum invasit, quo secula mille meretur,
fabvi566
Excidit e manibus calamus. mens ardua nuper,
Nuper sublimis, ac pulchrae conscia famae
In luctus nunc una vacat. sed ipse, rogoque
Conjugis extinctae maestis complexibus haeret,
Compositosque lav at cineres. Sed pectore vivit;
Heic mores, vultusque suos Rutgersia servat,
Multa movens, variaque excantat imagine mentem.
Qualis in Aemoniis bis raptam montibus Orpheus
Luxerat Eurydicen, cum vasta voce resultans
Eurydicen Rhodope, Eurydicen clamore citaret;
Pone jaceret ebur; nec jam qui carminis olim
Esset amor; totis marescens sensibus uxor.
Viveret ante oculos: Sic nunc in conjuge vultus
Heinsius, atque animos infelix fixit amator.
Jamque agitat secum, qualem se candida primo
Intulerat thalamo, cum non adsueta rubentis
Tempora velarent, et pulchram flammea frontem,
Pupureasque genas. Mox blandae gaudia noctis
Cogitat, amplexusque novos, zonaeque solutae
Primitias versat. Qua dici voce maritus
Caeperit, atque pater. nunc clamat nominis hujus
Dimidium superesse sibi. Mox ultima tangunt
Tempora maerentem. quanto pallore jacentis
Semianimos artus, et languida viderit ora.
Aruerat jam frontis honos, et blanda genarum
Purpura: non oculis idem vigor: illaque membris
Laetitia exciderat. cum tristi mersa cubili
Destitui tandem vita Rutgersia sensit.
Abstitit, aegrotasque manus effinxit amica
Ipse manu, jussitque animos revocare maritus,
Et facilem sperare Deum. Sed quamlibet alte
fabvi567
Conditus, et tremulis praetendens lumina guttis,
Conscia signa dolor tandem dedit. undique totus
Prorupit lacrimarum imber. Patremque secuta
Jam misero cum fratre soror, super ora parentis
Languidulae, luctum teneris ploratibusauxit.
Donec deficiens postremasque illa reliquit
Dilectis animis voces: Si nomina gentis
Inclita, si proavos didicissent fata vereri,
Debueram superesse diu. Non stirpis egemus,
Non animi. Torvae despectant stemmata Parcae.
Nobilitas sub morte jacet. Si respicis aevum;
Sum viridi propior rapimur melioribus annis.
Sed satis est, vixisse parum. Sine labe tenemus
Quicquid id est vitae. Non obstat fama pudori
Decolor. Innocuo candore extenditur aetas,
Quam spoliant annis superi. Nec Numina culpo.
Quicquid in hac pulchrum potuit contingere vita.
Contigit. Ingentes animi fratrisque, virique
Sufficiunt famae. Consuevit regibus ille,
Et quondam Arctoum decuit, dum vixit, Achillem
Ad Batavos hoc teste loqui. Successibus istis
Excusant superi funus crudele, necemque
Erepti juvenis. Nunc latum calcat olympum
Sublimis, laudesque suas Rutgersius audit.
Cui comes insignis spoliis Gustavus opimis
Ingreditur, domitumque Albim, Rhenumque stupenti,
Hostilemque Istrum cladesque, et funera sceptri
Austriaci, raptasque aquilas ostentat, et urbes.
Sed plures titulos possum jactari mariti,
Si pateris. Tota tua sunt vestigia mundo.
Praetereo Venetos plausus, et praemia tanta
fabvi568
Adriacae gentis inculpatumque favorem
Principis Arctoi, nostraeque insignia terrae.
Plus est, quod tribuunt populi. Sic denique palmas
Decerpis, dum cuncta tenes, dum nomen ubique
Surgit et a toto laurus tibi plectitur orbe.
Hunc ego conscendi thalamum, dum fata sinebant.
Ut caream cunctis: hoc dicar conjuge felix.
Ah quoties lassos animos complexibus istis
Permulsi! quoties, post non mortalia magni
Ingenii monumenta, meis defessus in ulnis
Ardores posuisti illos, mentemque levasti!
Nunc aliud superi decernunt cedimus illis.
Cedimus, o conjux, et tristis vertitur ordo,
Crudelesque vices fatorum. Muneris unum
Hoc teneo, dilecte, tui CONTEMNERE MORTEM.
Dedidici trepidare et praeceptore marito
Profeci: Quantum restat, nunc denique fructus
Accipe coelestis doctrinae. Parce querelis
Meque, tuumque animum, teneramque accendereproblem.
Non opus est lacrimis Amissa conjuge grande
Posteritatis habes solamen bellice tanta
Offensam nemo, contestor Numina, vidit,
Dum vixi. licet ambires manifestus amator,
Notaque flamma foret. Nihil est cur cedere nolim,
Cedo bonis. haeres haec nostri nominis esto.
Quin superant geminaesuavissima pignora prolis,
Haec requies maerentis erunt: haec saepe parenti
Effigiem matris referent. in utroque supersum.
Hinc gravidae demum lacrimas, et saepe repressas,
fabvi569
Non tenuere genae. Cum ducens pectore ab imo
Ingentem gemitum, natemque amplexa, severis
Invidiam fecit superis. Ah dividor, inquit,
Dividor, o miseranda, nec istam cernere lucem
Aspera fata sinent, qua formosissima taedas
Aspicies, thalamosque tuos, insuetaque disces
Gaudia. nec teneram velo praecingere frontem
Ipsa parens potero. nequicquam ornata requires
Maternas fortasse manus. oculique pudici
Laetitiae tantae praeclara teste carebunt.
Sed scelus est pugnare Deo. Tibi candida fata
Evolvat Lachesis. maternaque tempora vince,
Ut mores. lacrymasque patris solare verendas.
Tu quoque, nate, vale. Quas pressit avunculus olim,
Illustres insiste vias; ad maxima niti
Arduus, et famae non degenerare paternae.
Dicenti injecit dextram, crinemque solutum
Immitis secuit Proserpina. Labitur illa.
Postremoque virum gemitus, lacrimasque cientem
Obruit amplexu. Discedens umbra piorum
Concilia ingreditur, camposque, nemusque patentis
Elysii. Occurrunt trepidanti, et cuncta stupenti
Penelope. fidamque trahens Alcestin in umbras
Laodamia Iocant omnes mediamque reponunt.
Exsultantem animam. Circum fecunda Favoni
Aura parit flores; dulcique adspirat odore
Narcissus, violaeque, et languentes hyacinthi:
Sacraque divisas formoso tegmine frondes
Explicat, et molli laurus complectitur umbra.
fabvi570
Ad CIVITATEM HAMBURGENSEM, Cumibi ageret HUGO GROTIUS.
SI licet erectos animos virtute mereri
Indigena, et quondam generosa superbia laudi est;
Attollas Hamburga caput, dum Grotius illud
Eligit exilium: dum cunctas praeterit urbes,
Proscribitque orbem et contentus sedibus istis
Aeternos plausus populorum, ac praemia famae,
Virtutesque suas muris felicibus infert.
Stat Tarpeja domus, adfertoresque Camillos,
Intrepidos Paullos, bellorum fulmina jactat
Scipiadas, Fabiosque suos, et mille triumphos,
Et famulos reges, et adactum legibus orbem:
Quas quoque nunc solo sacrorum horrore tuetur.
Deditus immensae dominae: patrique Tonanti
Magnanimos proceres ista prosternit in arce.
Fluctibus injectum marmor, Thetidisque superbum
Connubium ostendat, et classes Adria centum,
Seculaque imperii, et privatis subdita sceptra.
Scilicet undantem spatiosa Lutetia turbam,
Confusos populos, totumque in moenibus orbem,
Ut titulos, laudesque refert. Quocunque merentur
Attonitis Urbes clarescere nomine terris;
Opponas hunc, diva, virum. Si caetera famam
Facta negant, toties jam cognita navibus Eos,
Arctoasque undae, nigrumque occasibus aequor:
Grotius in laudes satis est, clarissimus exul.
Hinc animos praesume tibi, testataque divos
Nil hoc nobilius cognosci nomine jura,
fabvi571
Et nusquam par stare caput. Non maenia tanti,
Alma parens, aequata polo, famosaque moles
Murorum, mundique stupor. Majora parantur
Culmina, et aggeribus monumentum firmius istis.
Tutela aeterni decoris, quod tempore nullo
Vincendum adsurget post secula, Grotius hospes.
Invidiae sed tanta pates. Quod quilibet optat,
Mundi vota tenes. Dumque omnes explicat undas
Flavus, et immenso Tethyn complectitur alveo,
Quod Rheno exprobret tumido, vitreoque Visurgi,
Albis habet; caelo acsuperis gratissimus amnis.
Ipse licet septem solvatur in aequora portis,
Et pharias Nilus non exeat unus in undas?
Huic decori cedat tandem; fassusque minorem
Eridanus nostro vinci testetur ab Albi,
Nec Phaethonteas tanti pudet esse quadrigas.
Aonides Musae, si non sine numine vestro
Procedit carmen, heic totae adsistite Divae,
Et faciles donate undas dum laudibus istis,
Obruimur, tantisque animus non sufficit orsis.
Est aliquid tota Phaebum conquirere Cyrrha,
Cum recipit laudem virtus et carmine fas est
Complecti, quodcunque probas. cum plurima vates
Imputat, et magnis aliquid donare canendo
Persuadet titulis, nec solus inutilis adstat.
Grotius excessis famam. Non teste poeta
Tantus eget. Crescant plebejae carmine laudes.
Quos sua defecit virtus, damnatque stipentis
Ingenii torpor, alieno vivere tentent.
Grotius ipse sui precium est sibi. Mollibus annis
Gloria complexa est infantem, atque ambiit ultro.
fabvi572
Et prope nascenti dulci se federe junxit.
Praeripuit virtus annos, doctrina senectam,
Et genius pubem. Jam laudatissimus ardor
Junxerat Aonides Themidi. pariterque stupebat
Mobilis Haga sonum citharae, responsa tribunal.
Mox animus laudisque capax, et pastus amore
Musarum, magnis ultra virtutibus actus,
Dedignatus humum, fretus felicibus ausis
Intulerat coelo curas. Jam brachia Cancri
Octipedis nitido discebat quaerere coelo.
Jam puer Idaeus obliquam flexus in urnam
Nectare permistas fundebat notior undas,
Quaque jacet verso languens temone Bootes,
Quaque comes Bacchi nitido consurgit Olympo
Ampelus, et fractae reparat discrimina vitis;
Omnia Grotiades lustrat terr amque, polumque
Subjicit ingenio. Dumque inconsulta juventus
Eructare merum, lusu producere noctes,
Et Venerem properare, vagaeque libidinis aestum
Quaerere, et infando gaudet distinguere luxu;
Grotius evectus magna per sidera mente,
Ingreditur, cernitque Deum sub quolibet astro.
Haec sibi lasiatus studiis majoribus olim
Laxamenta dabat, viridi maturior aevo.
Vix tria lustra puer, superis mirantibus ipsis;
Egerat, et totum discendi exhauserat orbem,
Terrueratque viros. Quicquid Romana vetustas
Tradidit, et nunquam perituris Graecia chartis
(Credite, nam manifesta fides) se pectore totum
Condiderat nondumjuvenis. Complexa venustum
Ingenii florem formosa Lutetia magno
fabvi573
Exhibuit Regi nondum lanugine picta,
Nota tamen populo Musis felicibus ora.
Adstitit Henricus puero, blandeque rubentem
Regali tractare manu gavisus, honorum
Ommina praemisit, jungensque ad munera laudes
Insigni pulchram cervicem torque revinxit,
Pieridum plaudente choro. Sed patria tantum
Poscebat civem. Plus scenae debuit isti,
Quam studiis, quam mille libris. Sit magna Platoni,
Major Aristidae, vel saltem verior exslat
Gloria. Sed minus est illic. Complexus utrumque
Grotius, Auspiciis ad publica grandibus usus,
Profecit, quantum licuit civitate modesto,
Atque Senatori, dein libertatis amanti.
Haec laudis tuncsumma fuit. Quod defuit unum,
Fortunam destruxit. Erat quod Gallia Belgis
Objiceret, Batvoque infultans Sequana Rheno.
Hunc quoque decurrit virtus pulcherrima Circum
Major ab aerumna. Placidas inglorius undas
Navigat, imbellique jacentia caerula somno
Magnanimus Tiphys. Cum toto carcere laxat
Aeolus imm itas fratres; jamque omnia versant
Africus, et mersis infamis classibus Auster,
Et pelagum sibi quisque rapit: nunc emicat ille
Contemptor fortunae animus, clavumque reducit
Non rudis undarum, donec constantia ventos
Frangat, et invitis subducat carbasa nimbis.
Ad PETRUM CUNAEUM JC. Cum primo Lugdunum Batvorum venisset.
DUm mea civiles exercet cominus iras,
Aeternis disjuncta odiis, teriturque, teritque,
fabvi574
Consumitque suasin se Germania vires:
Haec placeat, Cunaee, quies, quae candida vestris
Donatur populis, et blanda in pace Camaenas
Laeta fovet, placidaeque lubentes imputat urbi.
Horribili procul a bello. Dum fortiter hostes
Auriaci virtus Batavis a finibus arcet,
Et late invisum secernit victor Iberum;
Heic liceat secura meis dare tempora Musis,
Innocuisque sacris: et quas ego semper amavi
Gambrivios procul, et nostrum semotus ad Albim,
Heinsiadaeque tuasque stupere, et cernere laudes.
Illustres animae, quas multum cognita virtus,
Famque virtutis tantae pulcherrima merces
Junxit, et ad summum provexit plurima culmen
Invidiam supra elatas, vestris ego, vestris
Laudibus excitus, et tantae numine famae,
Quam dudum immenso late increbrescere mundo
Attonitus specto, Belgarum in finibus adsum
Virtutum cultor tantarum. Heic terminus esto,
Et votis sua meta meis. Heic non ego sortem
Deposco mihi, Craese, tuam: non quicquid et Indus,
Et jactat deformis Arabs: quodque imputat aurum
Hermus avaritiae, vel Lydius egerit amnis;
Et quae praeterea populus miratur, et optat.
Hoc mihi sufficiat, quod vos ego nomina tanta,
Expositos, facilesque coli, non turpiter audax,
Et nec adulator faedus, sed castus amator
Musarum, Phoebique, et pulchri cultor honesti
Cominus admiror, meruique admissus amari.
fabvi575
Ad HIERONYMUM VOGLERUM, Cons. Hamb.
SI vacat ad parvas animum submittere curas,
Magne pater patriae; si mens, mens aemula coeli,
Nata supra vulgum fastigia quaerere Divum
Tantum habet a studiis, patriaeque laboribus oti:
Huc vultus, oculosque illos, et tempora circum
Splendida formosis nivibus, si forte meretur,
Ad civem deflecte tuum: placidasque secures,
O nulli invisas, quas nemo protinus odit,
Et mea conspicuos dimitte ad carmina fasces.
Tandem etiam, lux Gambrivii, decus addite Divis,
Tandem etiam adplaudens, quantum mea carmina possunt,
In laudes adsurgo tuas; et fervidus inter
Erigor ardentes cives, non degener olim
Incola, nec patriae,(faveat fortuna) pigendus.
Erigor, et tantae virtutis nobile culmen,
Divinam mentem, quae nunc de sede curuli
Prospicit, et placido disponit singula nutu,
Admiror, tacitusque precor: in secula vivas,
Magne senex, tardeque tuos pia numina canos
Invideant patriae: tum vox ea vivat in annos
Aemula Nestorii mellis, qua scilicet omnes
Affectus populi, possessaque pectora flectas,
Vel Laertiades, vel nostrae Tullius urbis.
Quam veneratur, amatque, et multa laude senatus
Excipit, egregias cui reddit Curia voces,
Praesidio generosa tuo, laudataque in omni,
Quantum fama potest laudare, et nobilis orbe.
fabvi576
Scilicet invicto quod furgit patria fastu
Hactenus, et tantas ostentat splendida moles,
Immensasque minas murorum, aequataque coelo
Quod sese excedit, spatiisque ingentibus ambit
Contractus quondam metas, quod fervida crescit,
Dimidia parte aucta sui, profertque subinde
Aggeribus fines, et moenia moenibus addit:
Id, pater, id debere tibi, et virtutibus istis,
Invictoque animo, qui cum feliciter urget
Ardua, ab egregiis emergit fortior ausis,
Una voce patres patriae, civesque fatentur.
Quos inter membrumque urbis, vel portio nostrae,
Et populi pars una tui, canos, pater, illos
Rite colens, reliquis multus plaudentibus adsto,
Et voces conjungo meas cum vocibus istis.
Ad CLAUDIUM SALMASIUM, De stupendo et admirabili casu, qui in Hollanelia tempore pestis contigit.
MAxime Salmasi, si te tua Gallia tandem
Restituit miti coelo, Batavaeque ruinae
Subduxit fortuna caput, dum Leida nefandis
Cladibus obruitur, vastamque vagata per urbem
Dira lues mortem divulgat mille figuris,
Et centum manes urna confundit in una
Ingenium crudele necis: si salvus oberras
Ante Ararim patrium, seu te laetissimus amnis
Sequana praereptum fato, ripaque salubri
Detinet, ut quondam, clamabo munere tanto
Compensare nefas superos, leviusque videri
fabvi577
Quod Batavos pressit dicam te sospite damnum.
Hei mihi, quam faede coeli inclementia pulchris
Maenibus incubuit! Hei quanto turbine fatum
Incidit in populos, raptamque a sedibus urbem
Eruit! Attonitae, grataque a sede revulsae
Excessere Deae. Passa est languescere Phoebi
Ira Deum lauros veteres, maestumque Lycei
Praetendi foribus taxum. Per funera Pallas
Ingreditur, speratque fugam. sed Palladis ales
Funestae bubo feralis praesidet arci,
Carmineque inviso miserum, post omnia genti
Dividit augutium. Nec jam Bachatur in una
Urbe furor tabis plena diffunditur ira
Vis superum. Jam mille rogis Hollandia densat
Funera jam totis cumulata cadavera campis
Vix recipit tellus. succumbitur undique morti.
Nec tamen interea, dum formidanda reponit
Crudeles Libitina vices, scenamque tremendam
Instruit, et rabido praebet spectacula Diti,
Dedidicit praecox solitum fortuna jocari,
Insanosque rogis aufert Venus improba ludos,
Obluctata Diis, maestisque illudere fatis
Obvia, et immiti componere tristia risu.
Infelix Aegle, cum toto corpore pestem
Proderet, invenit qui vellet amare cadaver,
Blanditiasque suas, et persuadentia verba
Inter busta loqui. Ne tanti nescia fati.
Posteritas scelus esse putet tacuisse furorem
Eximii juvenis, me tandem tradere samae
Insolitos ignes, sumptosque ex morte calores,
Et facinus, Cytheraea, tuum, et ludibria gnati.
fabvi578
Impulit Aonius complecti versibus ardor.
Tu faveas perculso, et non audita canenti
Maxime Salmasi, si nondum desiit esse
Fabricius quocunque loco, tantique penates,
Ut quondam, grato venientem poste receptant.
Certabat Batavis Aegle formosa puellis
Moribus, et vultu. Sed vili in plebe relictam
Fortunae pressabat onus: nec honoribus ullis
Conspicuos referebat avos. sed paupere cultu
Excludedat opes, centumque in corpore dotes
Servitio, et tristi famulandi sorte premebat.
Non oculos tamen effugit, laudemque juventae
Ille decor formae. paupertatique pusillus
Intervenit Amor. Non ulla fidelius ardet
Foeta opibus, fastuque suo, licet undique collo
Illudant gemmae, rutiletque in vestibus aurum,
Et moveat tenerum lasciva superbia corpus
Mille modis, fiatque gradu manifesta libido.
Egregius Cordion, et Thyrsis viderat Aeglen.
Thyrsidis ardori facilis concessarat Aegle,
Et votis. movet oris honos, et vividus aevi
Sanguis, et insigni volitans a fronte venusta
Caesaries, florensque nova lanugine mentum.
Ille quidem ambibat magnis ardoribus Aeglen
Fidus amans, totoque undabat pectora flamma.
Nec leviter redamat, rudibusve caloribus illa
Respondet juveni. Sed quo conspectius ambos
Ureret, immani documento explorat utrumque,
Conjungitque illum feralibus ignibus ignem
Immitis Lachesis. Teneris contagia membris
Dividit, et toto extendit se corpore pestis,
fabvi579
Affligitque Aeglen. arent fervoribus ora,
Quique rubor teneras formosa flore puellae
Tinxerat ante genas, atroces ducere flammas
Incipit. acceptum venae sensere venenum,
Irrequieta tenent lethales corda calores,
Pertentantque caput Totam juraveris Aetnam
Invasisse artus. Steropen tractare cerebrum,
Forcipeque immani praecordia vertere Bronten.
Jamque ejecta domo secreto secubat horto
Non semel infelix. et morbo tristior omni
Illa fuga est, cingit miseram moestissimus horror
Vastitiesque loci. tabi, fatisque relicta
Nequiquam comites, dominamque inclamat, et alt
Poscens voce Deos, aversos fensit utrosque,
Et precibus surdos. Pavitant ad jussa ministrae,
Languentemque proculspectant. Sic forte viator
Funestum Triviae sacrum cum conspicit, horrer,
Divertitque viam. rapido sic fulmine laesum
Horrificat mentes, devitaturque bidental.
Thyrsis adest, animumque in mille pericula durat,
Fortis, et infestis queritur convitia Parcis,
Testaturque Deos: si poenas sumere certum est,
Sufficio in poenas dilectis parcite membris,
Inque virum transferre iras, fatisque malignis
Hoc mactare caput. Summa mercede puellam
Compensare juvat, et vitam morte pacisci.
Talia jactantem quantumvis languida virgo
Increpat, et damnat votum juvenile, precesque
Opponit precibus. Pallenti brachia collo
Induit, attrectatque lubens morientia membra
Thyrsis, et avelli negat imperterritus illis.
fabvi580
Nec timet ille luem: sed basia mixta veneno
Sumit, lethalemque animam trahit oscula libans,
Confunditque sua. Tangit pia dextera virus,
Et meditatur opem, flagrantiaque ulcera mollit,
Effingitque manu Venus ipsa jacente puella
Suscitat ardorem, mediisque ex ignibus ignes:
Praecipitat, morb que incendia miscet amori.
Sentit amans juvenis g liscentem pectora flammam,
Permittitque sibi postrema auferre puellae
Gaudia, praesentisque ardens discrimina lethi
Amplexu bene credit emi. moderatius Hero:
Jactet amatorem. quantumvis aequore vasto
Sustinuit tentare viam, jactansque profundis
Fluctibus, et trepidae portendens brachia amicae
Oscula Leander tanta mercede redemit.
Thyrsis amans famam coepit majoris habebit.
Donec erit teneris petulantia grata puellis,
Et sine fronte Venus, juvenesque audere parati
Vim placidam, et lecto confundere vota calenti
Aegle passa virum, tepidis amplexibus aestum
Digerit, et morbo nondum defuncta venustum
Discit opus. facilis Clotho miserata puellam
Sustmuit fusum. tristes Venus ipsa sorores
Exorat complere colos, repetitaque pensis
Nectere pensa novis. Vidit ridere coactam
Thyrsis, et invisas lusu transmittere febres.
Ipsa favet morbo, et mavult aegrota videri
Parcarum secura, necemque evincit amando,
Grataturque sibi, cupisdisque incincta lacertis
Thyrsidis, infandos sentit cessare calores,
Et sic sanari jactat debere puellas:
fabvi581
Feralemque luem, quam non lenire Machanon
Ipse, nec innumeras miscens Epidaurius herbas
Possit, in amplexu juvenis mitescere jurat.
Sic nos Euridicen vitam sumpsisse priorem
Credimus, et blanda victam dulcedine tabem
Complexu cessisse viri: quem pectine sacro
Instructum, faciliquelyra penetralibus orci
Fama est, Elysioque ausum succedere luco.
Nec satis est Aeglen maesto consurgere lecto.
Munere festivi juvenis, lepidoque refectam
Officio veneris, geminant miracula Parcae:
Thyrsin Di tutantur. Habet quod Belgica mundo
Ostentet, seros jubeatque stupere nepotes.
Et nuncille suam tutis amplexibus Aeglen
Detinet. ipsa faces praefert, optataque fronti
Flammea praetendi patitur, Geniumque calentrem
Provocat, et sublimi Hymenaeum voce lacessit.
Alma Venus, comitesque Deae, formosaque proles,
Exiguo cum fratre jocus nubentibus adstant
Spectatumque Deos coelo descendere cogunt,
Attonitos monstris audacibus. Emicat inter
Plaudentes juvenes generoso vertice Thyrsis.
Conscius ingentis caepti dextraque rubentem
Pulchrius, oblitamque mali deducit amicam.
Tisiphone procul infaustis evincta colubris,
Invidiae manifesta sedet, pectusque dolore
Rumpir, et insana vellens a fronte Cerastas
Inquinat horrendo feralia pectora tabo,
Sanguineamque vomit saniem. Sed prouba Cypris.
Indomitam, et frustra jactantem a vertice virus
Corripit, et rabidam caeco demittit averno.
fabvi582
Ferte rosas juvenes, et spargite floribus Aeglen;
Thyrsin formosae myrro decorare puellae,
Innexique manus festae solemnia lucis
Instaurare choris, et blando ducite cantu,
Me si fata volent melioribus ire per altam
Auspiciis Cyrrham, Musisque faventibus uti,
Et Genio, forsan famam sperare jubebo
Thyrsin, et aeternis dicetur versibus Aegle.
Interea quanto disponant ordine fata,
Salmasi, superos mecum mirare potentes,
Sic laetas tibi fata vices, immotaque donent
Gaudia, et aeternis aequent cum laudibus annos.
Ad FRIDERICUM LINDEBROGIUM JC.
SI placet audendi, Vir maxime nobilis ardor,
Cum sese excedit, fastiditque ignea vulgum
Vis animi, stimulosque sibi ferventior addit,
Pulchrae laudis amore calens, imitate que coelum
Inclita, conari quiddam excellentius audet:
Sis facilis, mitisque mihi. Sublimior ibo.
Si laudis mihi pandis iter, racitoque favore
Erigis, et capiti, quae nunc est, detrahis umbram.
Scilicet, est aliquid stolidum contemnere vulgus,
Et multum placuisse tibi, te judice, tanto
Privatam sperare olim dcerpere laurum.
Est aliquid ducibus vobis, o lumina mundi,
Vulgari non ire via, secernere plebem,
Non mendicatas jactare, aut vendere nugas
Doctrinae stolidae, linguaeque volubilis artes.
fabvi583
Te duce, Lindebrogi, quem virtus, famaque tanta
Immunem invidiae, felicibus inserit astris,
Te duce fucatus discam contemnere laudes,
Er sensim majora sequi: quo me impetus acer,
Impulerit, tangensque animum generosus Apollo
Seductum a vulgo. Seu me Romana vetustas
Abripiet, facrisque suis immittere mentem
Attonitam, veteresque Urbis recludere ritus
O multum veneranda volet: Seu Graecia campos
Ostendet spatiosasuos, capietque volentem
Porticus, et magnae quicquid tenuistis Athenae.
Seu divina Themis centum me involvere chartis,
Et sua jura docere volet. Tu maxime tantum
Lindbrogi faveas, tacitoque lacessere plausu
Ingenium, quodcunque mihi est, calidamque juventam
Digneris, praecasque tuis ad maxima votis.
De cruenta expugnatione CIVITATIS MAGDEBURGAE. Magdeburga loquitur.
HOstis habet muros, cives: fortuna recessit.
Quo ruitis miseri? Nihil est. via nulla saluri est.
Frangimur, et totos ostendunt praelia Divos
Hostiles agitare manus. Cedamus amici.
Cedamus superis. et, dum non arma potestis,
Exitio nostro lacrimas date. Scilicet omnem
Eruere hanc gentem, et suprema absumere clade
Caelicolis placuit. Non defensoribus armis
Tempus eget. media dominatur Caesar in urbe.
Iratasque aquilas, et victis triste minantes
Circumagit, totasque incensis maenibus infert.
fabvi584
Quin miseri cives, quin tantae ceditis irae;
Sat fidei, nobisque datum. quin ponitis arma
Victori submisla, et vel nunc denique mentes
Tentatis mollire feras. quid ad arma reditis
Nequiquam, et tantum morituri invaditis hostem?
Heim mihi quantus adest infestis ignibus hostis!
Hei mihi, quam subitas volvunt incendia flammas!
Ut furit immissis, ut spargitur aestus habentis,
Jamquedomos, jam templa haurit! si caetera abibunt,
Quid superi meruere? sacris absistite tectis.
Sufficiat, sicuncta ardent. defendite ab aris
Sacrilegos nunc demumignes. Proh quanta per urbem
Exoritur caedes! Conjurant flammaque, et hostis,
Ut non simpliciter peream. Proh quantus inundat
Hinc atque inde cruor! Video puerosque, puellasque
Alterum in alterius lapsantes sanguine. Sed pars
Maxima in igne perit. O plus quam fortia corda,
Egregii cives, quando ultima cernitis, ite:
Ite, explete animos, mediamque irrumpite turbam:
Atque aliqua infandae solatia quaerite cladi,
Et eineri vestrorum. Hei quo proceditis hostes?
Quo tandem vaeat esse feris? An parvula turba,
Insontes pueri, caedis, tantique furoris
Materies feralis erum? an denique perget
Ad cunas rabies? nulla est cui parcitur aetas?
Usserunt Grajae Neptunia Pergama flammae,
Et meritas sceleris poenas, turpisque rapinae
Supplicium Troja expendit, ceciditque superba
Ultori spolium Atridae. Sed parcere tandem,
Irarumque modum potuit decernere victor,
fabvi585
Contentus periisse viros: nec visus in urbe
Foemineus cruor, aut pueri de vulnere sanguis.
Una ego quid merui? quod nostrum est denique crimen?
Cujus convincor sceleris saevissime? Sed fac,
Fac recte periisse, et justas pendere poenas:
Quid timidae matres tandem, pavidaeque puellae,
Quid pueri potuere et plus quam innoxia turba
Infantes. Pereunt alternis mortibus omnes:
Albi pater, pater Albi, haec qui nunc rudera lambis,
Et cineres, ubi ranta fui. tu jam excipe cives,
Queisque hostis terram negat, in mare corpora volve.
Proh quam te nostras ignorans caerula clades
Horrebit tanto venientem Tethys acervo;
Nec solitas rapientem undas; nec vertice flavo
Insignem, ut semper: sed tristi a caede meorum
Deformem, et multo faedatum flumina tabo.
At tu, qui nostris insultas saeve ruinis
Victor, et ex tanta nihil urbe relinquere tentas,
Subsiste, et sumptos placide depone tumores.
Libertas mihi tota mea est. Quid, vane, superbis.
Rudera fola tenes, disjectaque saxa domorum
Quae superant, tua sunt. Nec longum, fi licet unquam
Illtores sperare Deos. Haec diruta tecta.
Et lapides servire doce. Dum Caetera desunt,
Huic aulae dominare ingens: hucusque furori
Audaci licet esse tuo. Concedimus ultro,
Quas perquiris opes. Facilis jactura bonorum est:
Ipsa ego non capior. Est quae sibi libertratem
Exitio bene credat emi; vitamque suorum
Inclita non dubitet tanta pro laude patisci.
fabvi586
Ad DANIELEM HEINSIUM. Cum Lugdunum Batavorum venisset.
PHaebe parter, Musaeque, et quicquid magna Deorum
Lugdunum veneratur, habetque in sedibus illis,
O multum salvere mihi, si numina fas est
Mortali salvere, et si salvere Deorum est.
Quaerimus hospitium. date in ista sede morari
Di Batavi, et vestris merear succedere tectis
Advena, propitiasque mihi, multumque faventes
Experiar castas, tua numina, Leida, Camaenas.
Scilicet est tanti patriamque, meosque penates
Deserere, Arctoumque Albim, qui mille per urbes,
Et populos, nostra deductus origine, voluit
Vim flavam undarum: sceptrique superbior haeres
Famosis pariter Rheno succedit, et Istro.
Est tanti turresque tuas, aequataque coelo
Maenia, surgentesque minas, et ad aethera ductas,
Inclita Gambrivium, tantasque relinquere moles,
Mutatas meliore loco; dum vestra stupere
Lumina, facundique licet sacra ora tueri
Heinsiadae, o Batavi, et voces haurire disertas.
Heinsius est tanti, propter quemfaxa Cyclopum,
Et Scyllae rabiem, formidatamque Charybdim,
Et caecas ausim Sirenum accedere rapes
Impavidus, peragremque tuo, miserande Prometheu,
Supplicio infames scopulos, vel quae loca Tigris
Impiger, et plus quam famosus carmine Hydaspes
Immensis lambit inculta, et dividit undis.
O quis erit, qui me centum felicibus alis
Subvectum, plebemque istam post terga videntem
fabvi587
Aonio sistat monti, castisque fluentis
Immergat cupidum, et sublimi carmine donet
Heinsiadem cantare mihi, tot dotibus auctum
Undique in exemplum pulchris. seu laetus amator
Formosae infusus Rossae, florentibus annis,
Phoebo non indigna canit, seclisque futuris
Ipse suos lepidis transcribit versibus ignes.
Seu cum facundo stupefactas fulmine mentes
Attonat, evectusque tibi concurrere, Tulli,
Audet, et ambiguam palmam facit, aut facit aequam.
Sive tot egregiis sordes, maculasque poetis
Abstergit, primusque docet, quid carmine in isto,
Quod lepidus patria vates cantabat in Ascra,
Arcanae lateat Sophiae, quantum Venusinis
Abstrusum salibus; quaeque hactenus omnibus una,
Nec de plebe viris, obssedit opinio mentem,
Tollit, et inflatum jugulat post omnia Nonnum.
Seu cum Cecropii irrumpit secreta Lycei,
Socriaticumque larem, et quodcunque a plebe remotum
Porticus edocuit rigidos antiqua magistros:
Virtutisque praeit cunctis iter, invisamque
Praecipit (o divinum animum!) contemnere mortem.
Sive viros, et signa refert, Martemque Batavum,
Et debellatas Belgarum viribus urbes,
Ejectumque hostem, et victricia Principis arma
Auriaci, clarosque Duces dextraque, fideque.
Victura aeternis commendat nomina chartis.
Eximium ardorem! Nec enim certamine ab uno
Sat laudis retulisse putat: verum undique palmas,
fabvi588
Et quod sufficiant multis, feliciter unus
Colligit, et toto jactat sua robora Circo
Inclitus, haud una praecinctus tempora laura.
Hunc mihi nunc Batavi, priscae gens aemula Romae.
Germanis vicina meis, sed nec minor illis,
Exhibet, et nostro facilis permittit amori.
Et mihi nunc (illuc vadunt meavota, nec ultra)
A vultu pendere viri licet, atque fruisci
O dudum dilecta anima. Nihil additur illis.
Sufficiat. Dimitto Deos, lassataque votis
Numina saepe meis. Teneo, quam quaerimus, urbem,
Seque lubens nostro totam Batavia mater
Imputat ardori: et, qui multo est amplior illa,
Heinsius ignoscit, cupidumque admittit amantem.
Ad CIVITATEM LEIDENSEM. Pro Oratione de obsidione et liberatione ejusdem urbis Anno 1632. 4. Octob. a se babita.
INclita Lugdunum, cujus devinctus amore
Cunctatur, revocatque pedem, sensimque propinqua
Dedidicit blandus misceri Doride Rhenus:
O Dea, quam virtus, et tantarum aerumnarum
Gloria non simplex, toties que repuisus Iberus
Diis mircet superis, et dat considere coelo:
O salve formosa mihi, non victa tot armis,
Ut semel intumuit virtus, et prodiga lucis
Frangere fortunam, tantisque laboribus arsit
Spes Batavas audax, libertatemque tueti,
fabvi589
Et satis aperire vias. O terror Iberi,
Hesperiae scopulus! quam plenis viribus acer
Hostis et indocilis vinci, madidusque cruore
Belgarum, totisque exspirans vultibus iras,
Diruere aggressus infesta sub arma coactam,
Vimque, animosque tuos didicit. ceu turbine rupto,
Cum Notus Aeolio dimitti carcere speriat,
Jamque hyemes, nimbosque, et nubila protenus armat
Indomitus, repatatque suis jam caerula votis;
Si forte opposuit postes, et saxa furenti
Rex tempestatum, fractus languescere sensim,
Compressusque mori paullatim cogitur ardor.
Hinc libertatis nomen, pulcherque revixit
Impetus; hinc cunctis ejectus finibus hostis.
Jamque magis gladio Batavus descendere toto
In jugulum Hesperiae caepit; avertere gazas
Immensas, dominasque Orienti immittere classes;
Et qua sudantes Sol abluit amne caballos,
Virtutem proferre suam. Tot fortibus ausis,
O nullis evicta malis, tot fortibus ausis,
Principium tu sola, atque omen, Diva, dedisti.
Sed quantae fuerint vires; quod strinxerit enses
Dirus Iber: turpesque metus: ut cesserit omnis
Obsequiis natura tuis: ut cuspide mota
Neptunus pelagique fidem, solitosque meatus
Reperit, iratas immittens hostibus undas:
Omnia deinde canam, cum me crefcentibus annis
Provehet, atque animum major diffundet Apollo.
Adjungam illustres mentes, tot nomina nota;
Heinsidae ardorem, vectamque ad sidera famam:
fabvi590
Cunaeumque meum, quem summis dotibus auctum
Nunc fovet alma themis: tum, qui nunc tertius illis
Accessit, toto clarus Scriverius orbe:
Et quos praeterea donasti, o inclita, mundo,
Junxistique mihi. Nunc tantis laudibus impar,
Incipio sensim magnis praeludere caeptis.
Tu faveas, o Diva, et, queis nunc leniter undis
Spargeris hinc toto perfundi flumine spera.
Ad MARCUM ZVERIUM BOXHORNIUM. De utriusque natali, qui in annum eundem, et diem incidit.
EMensus fulvi flagrantia terga Leonis
Aestivam rabiem mansueto virginis astro
Temperat aetherius Titan. Doctissime Zveri,
(Si tamen absentis cura est meminisse sodalis,
Nec toti excidimus) fundamus mollia vina
Natali Genoo, qui nos conjunxit eodem
Sidere nascentes. Quantumvis largius illud,
Marce, tuo capiti superastitit, indulsitque
Uberius lumen; Dum me declivior afflet,
Et leviter radius vix summo fulgere stringat.
Sic nos, cum vernus quondam descenderet imber,
Vidimus immaduisse agros, gaudente colono,
Felici pluvia: pariter vicina malignis
Adspergi pluviis, parcisque novalia guttis.
Fundamus Genio: Fundamus et altera Parcis.
fabvi591
Hae mea fatali cum nectere stamina fuso
Ingressae, rudibus torquerent licia telis;
Et tibi, materia sed de candente, cucurrit
Nobilius, Zveri, pensum. Sic tempore junctos,
Atque annis, precio placuit discernere fili.
Hinc est, quod primo fortunam ordiris ab aevo,
Et vix dum tenera malas lanugine pingens
Auspicium sequeris famae; traheris que, rapisque,
Ingentemque animum magnis successibus aequas,
Interdum superas Dum nos post terga relicti
Fatorum inviduam querimur. tardeque movetur
Impetus, et timidis languens conatibus ardor
Deficit in cursu. Ceu littore saepius uno
Descendunt geminae puppes, pariterque rudentes
Excutiunt, pariter remis propiora lacessunt
Aequora; dissimuli fato. Dum fortiter illa,
Fluctibus indomitis nequiquam aversa, ferentes
Explorat Zephyros velis, portuque potitur
Jam pelagi secura prior. lentatur in undis
Altera, degeremque trahit gravis unda carinam;
Saepe etiam mergit. Vel eodem pulvere Circi,
Carceribus currus cum praecipitantur ab iisdem,
Admissique ruunt pariter. volat alter et addit,
Diffunditque feris, spargitque undantia lora,
Ferventique rota metam transitque, cavetque.
Alter destituens frenum, temone revulso,
Haeret, et in media excussus spem fallit arena.
Hanc mihi nascendi sortem cum fata dedissent,
Non spes ingenii puerum, non indolis ardor
Eripuit plebi. Non pondera divitis auri,
Non celebres utroque atavi de sanguine ducti
fabvi592
Addiderant fastum. Sed opum, sed stirpis egenti,
Quod potuit, solos animos fortuna reliquit,
Indomitos, laudique pares nisi fata negassent
Liberius coelum, et pubente aetate magistros
Ut decuit, similesque tuis; quos mollibus annis
Indulsit fortuna loci, superique faventes,
Et magnae virtutis avus. Qui vix pede primo
Conantem gressus, et adhuc materna petentem
Ubera, sollicitans felicia semina mentis
Virtuti adseruit primae, famaeque capacem
Fecit, et ingenio teneras circumdedit alas.
Tale rudimentum, Zveri, crescentibus annis
Leida auxit, facilesque Deae, quas lenibus umbris
Jucundae tiliae, formosaque detinet unda
Pegaseis potior; postquam Parnassia rupes
Viluit Aoniusque latex, et Castalis aret.
Heic te materiem laudis, virtutis amorem,
Sacraque Musarum, nulli tangenda profano,
Intonsus docuit-sub qualibet arbore Phoebus.
Jamque puer famae man ceps, adsuescere magis,
Quos Batavi mundo jactant, Heroibus ausus,
Seu generosa ingens obverteret Heinsius ora,
Mansuetusque senex platano Scriverius ampla
Suppositus, lepido deduceret ordine Musas;
Quolibet occursu studio incrementa dedisti,
Ingenio stimulos. Sic praeceptore parente
Magnanimus tiro Pyrrhus, natritus in armis,
Ardorem adsumpsit, quoties occurreret Ajax,
Aut aliquis Sthenelus, quasque olim effudit in hostes,
Hauserat ex ipsis Tydidae vultibus iras.
Auspiciis tantis ingressus candida famae
fabvi593
Omina, quod superest vitae sperabis, amice,
Fortuna transire pari. Quod Apollo Batavus
Et Lugdunensis Pallas tutela Lycei
Annuat. Ipsa tibi trabeam, plausumque juventae
Ambiit, ipsa suas vestigia fecit ad arces.
At mihi florentes inscitia distulit annos,
Abjectusque labor, praeceptorumque meorum
Fatalis stupor, et vesana libido docendi
Quisquilias. Jacuit, quantum fuit indolis altae,
Oppressum tenebris, immortalique veterno
Deficit. cecidere animi, languorque malignus
Forsitan ausurae pressit primordia mentis.
Sic ego ludibrium fati, ter quinque per annos
In poenam vixi. Donec mea vincula rupi;
Evicitque dolor tandem secernere vulgum:
Meque mihi adserui: devitatoque viarum
Limite plebejo, Cyrrham tentare patentem
Praesumpsi, et doctas clam sollicitare Camaenas,
Sepositus fidis laribus, tenerisque libellis
Elicere, et tacito Phoebum concludere tecto.
At veluti, qui se praedoni forte viator
Eripuit, celerique fuga vicina petivit
Camporum secreta, metuque paventia membra
Abdidit in filvas, animo redeunte, falutem
Molitur quacunque via. sed devius error
Suspendit trepidum; tenebrisque exterritus ipse,
Et triviis centum, quo pergat tramite nescit,
Consumique metus primos majora timendo.
Sic juveni, studiisque vago, dumque omnia tento,
Incubuit gravior ferme fortuna, ratemque
Imbellem, pelagique rudem, sine remigis usu,
fabvi594
Et viduam clavo, nec sidera certa notantem
Exposuit ventis, et vastis intulit undis,
Exiguum est, Zveri, quod viximus, undique saevis
Raptati fatis. Unum est, quod numina magna
Excusare queat, Batavos vidisse, tuique
In partem venisse boni. Nec distulit ingens
Heinsius amplexum. subitoque adsuescere famae
Jussit et audaci Musa tentare Merillam,
Ardoremque animi, si quis superesset, amando
Exerere, innocuoque lacessere carmina Cyprin,
Nec tuus ingresso primos Scriverius ignes
Defuit. ille manu placida, mitique loquela
Sustinuit timidum, nec adhuc bene nota tenentem
Sacra manu. Non Cunaei notissima virtus,
Non tuba Barlaei, Non blandi Vossius oris
Abnuerant junxisse manus, geniumque calentem,
Audentemque aliquid magnus Salmasius auxit
Aeternis monitis. Produxit denique totum,
Exhibuitque suae prudens Hugenius Hagae.
Jamque aliquo poteram famam sperare videri
Carmine. Praevertit sidus, quod presserat ante
Nascentem, fatumque annos extendit in omnes:
Et me praeripuit Musis, mentemque molestae
Implicuit curae; fruticesque, herbasque legentem
Compulit immanem morborum ediscere censum.
Haec tamen abjeci tandem pertae sus, et almam
Complexus Themidem, trepidantia nota novavi
Serus, et instabilem defixi hoc limite sortem.
Nec satis hac fortuna fuit de parte severa:
Exilium accessit. Postremam ejectus ad Arcton
Igniculos coeli vestratis frigore tanto
fabvi595
Consumpsi, totoque excussi pectore Phoebum.
Nunc demum patrium sedeo illaudatus ad Albim,
Immersus titulis legum; sterilique papyro
Immoriens, praesumo fori convitia mente,
Et miseras meditor lites, queis deinde tribunal
Personet, atque invisa reis subsellia plaudant.
Haec inter Genio diffundo debita vina
Luce mea, pariterque tua. Speroque secundos
Postmodo successus fatorum, et mitius astrum.
fabvi596
VINCENTII FABRICII MISCELLANEORUM LIBER UNUS.
fabvi597
Amplissino et Celeberrimo VIRO JO ANNI BEVEROWICIO, Medico, Urbis Dordracenae Seniori, S. D. VINCENTIUS FABRICIUS.
ARbitror ingenii candoris esse, Vir Amplissime, memoriam amicitiae, quam ante annos quinque contraximus, publice profiteri. Me quidem cum amoris Tui initia cogito, nulla res oblectat vebementius. Nam quod in tanta dignitate constitutus, hominem ingenio nullo, nullis fortunis eximium, ignotum, nec visum unquam, absentem quoque, tanta subito benevolentia obrueres, quanta esse solet, quae maxima est: ea fortasse humanitatis tuae laus erit. Quod tamen constanter illum in me animum retines: non nisi judicium, et justi conslii ratio videbitur. Sed et hoc quoque, forsitan non tam mibi quam ??? Heinsio tribuis. Nosti ???, artem honestissmam esse, qua apud Xenophontem Socrates Antisthenem suum celebrat. Ea nimirum Calliam Prodico conciliaverat, et Aescbylum Phliasium ad Socratem perduxerat. Non Minori affectu invicem conjunctos,
fabvi598
quam quo nos, conciliante Heroe nostro, hactenus ut festivissime Xenophon loquitur, ???. Etenim jure convenio fortunam, quae cum amicitiam Tuam indulsisset mihi; quod tamen nondum coram videre et amplecti amicissimum pectus concedit, tam prolixum benesicium corrupit. Sed et hoc aliquando fiet, posiquam Bataviae vestrae bona tandem fide restitutus sum. Feror enim naturae quoaam impetu ad amorem vestri. Nec genium quidem ab illo coelo abhorrere arbeitratur Heinsius Tuus. Idque aliis fortasse jam persuadet. ???. Sed de me quid futurum sit, nondum scio. Te saltem, Amplissime Vir, quotidie intueor, quoties in manibus sunt, sunt autem frequenter, Tuae de Vitae termino doctissimae disquisitiones. Quod si aliquid jucunditatis habet, mei meminisse; libellus iste tantisper Tecum esto, donec ipse conspectu benignissimi vultus Tui ad consummationem gaudii mei perveniam. Agnoscis tenuitatem munusculi: et pleraque horum, carminum rogatu aliorum scripsi. Quo genere nibil potest esse morosius. Sed ego omnino extare do. cumentum mei affectus cupiebam. Qui tamen animas, ubi nos aliquod fatum conjunxerit, multo notior in Te aliquando, at que illustrior existet.
fabvi599
VINCENTII FABRICII MISCELLANEORUM LIBER.
Ad Illustriss. BOGUSLAUM Comitem de Lesna, etc.
ORbis Poloni corculum, Boguslae,
Spes tanta regni, spes parentis excelsi,
Qui nunc verendos magnus inter Heroas
Regisque curas fulcit, et verecundas
Cum laude dictar Sarmatis suis leges;
Dum tanti honoris ardumm tibi culmen,
Suamque famam destinat Palatinus.
Illustris anima, debitum caput coelo,
Aeternitati, posterisque tradendum,
Heros beate, mentis inclitae consors,
Quem non vetustae stirpis arduum nomen,
Non imminentes atriis tuis cerae,
Non mille fasces, purpuraeve majorum
Ab imperito dividunt magis vulgo,
Quam pectus illud, igneaeque virtutes,
Nec prostitutae laudis, obviae cunctis
Captator animus, non libidinis praeda,
Non mancipatus improbae voluptati,
Sed candidus, sed innocentiae mystes,
fabvi600
Castusque amator, et procus Camaenarum,
Et quicquid usquam vel scientiae prostat,
Vel eruditis conditum latet chartis,
Complexus in se. Signifer juvenrutis,
Insignis hospes urbiurn Batavarum,
Columenque Leidae pariter, et decus nostrum,
Salve subinde sanguis inclitae gentis.
Et si quid usquam Leida jactitat nostri,
Aevique florem pulcher imbuit Phoebus,
Donatque carmen, nec sinister adspirat;
Dum limen ingens Heinsius tuus pulsat,
Faetumque pectus tot scientiis infert,
Dum litterarum sospitator illustris
Adstat tibi, superventive Cunaeus,
Salmasiusque Belgii novum sidus,
Sed orbis idem maximum diu sidus,
Tuos labores gratus hospes obturbat;
Et me stupentem mentis indolem tantae
Dignare venia, nec gravatus admitte.
Interque mille gratulantium voces,
Et vota mille candidae juventutis
Cliens pusillus, sed fiedelis obrepam.
Kal. Jan. Anno CIC IC CXXXIV.
ANnos volantes, circinosque temporum,
Redintegrati Solis alternas vices,
In se reflexas semper, et femper novas.
Affixa nugis, naeniisque seculi
Incuriosa negligit mortalitas.
Post immodesta vota, post spei moras,
Deliberantes semper, acturi nihil,
fabvi601
Et inchoando, transiere plurimi
Vitae pudendae lustra festinantia:
Quos ante vitam Parca semovit senes.
Quisquis sapis, praeoccupes canos tuos,
Labentis aevi reprehensor sedulus;
Ne praevolante, quo soles semper, gradu
Post terga vita incogitantem deserat.
Est cum colonum diligentem decipit
Matura satio. sera semper pessima est.
Ad JANUM BODECHERUM BANNINGIUM. Cum Phaleucos suos ederet.
JUcundissime Jane, da Phaleucos
Mellitos, agiles, tuos Phaleucos,
Quos discit Venus, et tener Cupido
In blandis recitat parentis ulnis,
Et quamvis tetricae probat Minervae.
Jucundissime Jane, quaere famam,
Et tot judiciis probatus ante
Gustum posteritatis experire.
Vitae summa brevis, venuste Jane,
Juventae brevior vetat morari,
Quae dum labitur, et negat reverti,
Nosque una rapit, et vetat reverti,
Illandatus abire qui laborat,
Is laudabilis esse non laborat.
In Carmen de Ambitione, et reliqua poematae MARTINI PILII, edita a JACOBOPILIO.
fabvi602
STabat inexhausto Musarum tactus amore
Vix teneram spargens Pilius ore comam.
Stabat, et erecto, rara virtute, trophaeo
Post famam victor ambitionis erat.
Cum vitae insidias Lachesis meditata calentem
E mediis juvenem plausibus eripuit.
Belgica conduluit rapto. Nunc Pilius alter
Excusat superos, restituitque novam.
Ad ZACHARIAM LUNDIUM. De virginibus Batavis.
GErmanae Lundi fueris conviva puellae:
Detur in amplexus Anglica virgotuos:
Itala concubitu gratissima: Galla loquelis:
Belgica, quod dederint quatuor, una dabit.
Ad JOANNEM GARMERUM JC. Reip. Hamburg. Syndicum. Cum post amplissimam legationem ex Hollandia redux Nuptias secundas celebraret.
LUmen Sentaus, Civitatis antistes
Ingentis ingens, qua pater suas Albis
Dissolvit undas, Tethyosque vicinae
Regnum salutat ampliore torrente,
Garmere salve: dum penatibus tantis
Lictore moto, sarcinaque curarum,
Hymen facetus, et Cupido succedit.
Pusillus ille, trossulus, cavillator,
Haga reducto, maenibusque Lugduni,
Et delicatis finibus Batavorum.
fabvi603
Ceu praestolatus incubat. Velis, nolis,
Inusitatae curiae tibi limen,
Garmere magnae, conspicis frequentandum,
Ubi sola, sed verenda praesidet Cypris;
Subselliisque parvuli imperant gnati,
Sententiasque colligit procax Hymen.
Hoc, sponse, coram dum reus tribunali
Grato vadatus sisteris Deae jussu,
Nos, qui remoti Belgico procul Rheno,
Musisque Leidae detinemur aeternis,
Luas, precamur, frigidi moras lecti,
Et destitutos tot Cupidines annis
Complexibusque, basiisque millenis.
Ad THEODORUM VALLENSEM JACOBI, Archiatri Principis Auriaci, filium. Cum Medicinae Doctor crearetur.
QUam bene praeclarum sequeris, Theodore parentem.
Ille favet titulis; nec dolet esse parem.
Procedit juveni famae mensura paternae:
Dignius exemplum non aliunde petes.
Ut Parens Ductori ipsi, tu civibus adsis.
Sic quoque quod doleat saevus habebit Iber.
Auriaco salvo facile contemnitur hostis.
Cumque suo Batavi stantque, caduntque Duce.
Nec negat Auriacus Medico debere salutem.
Est ea tota patris laus, Theodore, tui.
Imputat hoch damnum trepido vir summus Ibero.
Sic Batavi vincunt: nec magis arma nocent.
fabvi604
Vallensis, quoties meritis sua praemia constant,
Proximus est palmae, subsequiturque Ducem.
Pro patria Princeps, Medicus pro Principe pugnat.
Sic quoque pro patria pugnat, et arma gerit.
Ad JACOBUM PILIUM, Cum de Tutelis et Curationibus publice disputsret; Ejusque praesidem ARNOLDUM VINNIUM, JC.
JUris, forique litigantis arbitri,
Proles Triboniana, gens vaferrima,
Exceptiones invenire callida.
Aliis cavere docta, sed vobis magis,
Ne quando sacculum oppleant araneae,
Focusque ligno parciore splendeat:
Aequi bonique conditores, ut volunt,
Sed universos advocare haud attinet;
Duos abunde est si rogare nunc licet.
Pili venuste, docte, tuque Pilii
Periclitantis inter hostium minas.
Artesque mille, totque captiunculas,
Defensor acer, et patrone sedule,
Vinni, Batavae palladis novum decus,
Adeste paucis. Seculum hoc, quo vivimus,
Superesse rebus amplius nequit suis.
Tutore, Curatore, vos videbitis
Utro indigere cenfeatis maxime.
Ego imperitus juris antiqui, ac novi,
Mediique, nil diffindere heic possum, viri.
Hoc scire possum: audire nec Joqui potest.
fabvi605
Calumniari, quod potest, solum potest.
Delirium non suspicamur denique;
Manu tenemus. jam furit, jam vim facit.
Nec sumptuosum est amplius, sed prodigum,
Vestra illa cura est. Sive lege Titia
Tutor videtur dandus, aut Praetorius.
Nec displicet fiduciarius tamen.
Si Pilioque, Vinnioque sic placet.
Vobis libenter, quicquid est, remittimus:
Postquam Imperator ille justus, et bonus
(Theodora si modo, atque Caelites sinant)
Artis medendi candidatos abjicit,
Nec esse tutores sinit, licent velint.
Etenim minores fallere, ut non sentias,
Nec Praetor ullus postulet satis dare,
Cunctique rem gessisse judicent bene,
Mediocris hominis qui putat, sentit nihil.
De Lauru HENRICI CILLENII.
ORnatus lauru vates Cillenius adstat.
Plectrum Pierides addite, Phoebus erit.
Ad JOANNEM ADOLPHUM FABRICIUM.
SI modicis potui Musis cantare Merillam,
Et mereor laudes, mitis Adolphe, tuas:
Forsitan aetatis nondum me poenitet actae.
Illa suos numeros convenienter habet.
Nunc quoque, ne solis vanescat amoribus ardor,
Melpomene sacro pactine pulsat ebur.
fabvi606
Jessiadae lessum, miserae suspiria Dinae,
Devinxi Latiis, composuique modis.
Tertia succedit genitrix moestissima Mosis.
Heic etiam lacrimas invenit illa suas.
Ut placeant primi lusus; haec carmina, Jane,
Non minus ingenii, plus pietatis habent.
In ALBO JANI MARII. Ubi ex adverso picta erat Civitas Leidensis.
LEidae maenia, porticus Lycei.
Tot magnas animas, et eruditas,
Leidae gaudia, candidas puellas,
Tot messes, segetesque basiorum,
Cumque his Fabricium suum relinquens,
Ne semel simul omnibus careret,
Leidae maenia, tot viros celebres,
Et cum Fabricio suo Lyceum.
Tot pulchras Marius meus puellas
Heic complectitur unica tabella.
In Mopsum.
IS labor est multis, ut discant omnia: Mopsus
Immani didicit sed utilitate nihil.
Ad HERMANNUM JUNGIUM. Quod praesentissimum mortis periculum evaserit.
PEne Fabticius tuus perisset,
Jungi, summe meorum amiculorum,
Et jam vix digitis tribus, vel uno
fabvi607
A nostris stetit atra mors capillis.
Cum sclopo globus improbo vibratus,
(Uri debuit artifex nefandus,
Mortis ingeniosus architectus,
Qui primus docuit vibrare sclopum)
Sinistram sonuit volans ad aurem,
Ut si qua propius volasset ille,
Ille spiritus evolasset una.
Nec nunc hendecasyllabus meos tu,
Nec lusus legeres tui FabricI.
Servavit melior Deus, nec isto
Mi fatale fuit perire ab ictu.
Idem te, voveo, diu valere,
Et velit Clariis praeesse Musis,
Jungi, summe meorum amiculorum.
De Homeri Poematis.
MAeonium vatem conclusum hoc fasce videmus.
Si qua fides, codex continet iste Deos.
Si qua fides, natura suo se indulsit Homero
Tota, et, si fas est, par fuit ille Deo.
Ilias aeternum, rumpatur Zoilus, esto,
Quod referat quiddam numine majus, opus.
Dulichius, natusque, et casta, et callida, conjunx
Vivat: et heic livor nil sciat esse suum.
Quisquis eris, lector, Naturam, Numina, Coelum,
Orbem utrumque istis crede habitare libris.
Tumulus LAURENTII NYBURNII.
PIetas, sed erudita; puritas morum
Non ficta, non fucata: mens verecunda:
fabvi608
Annosque praetergressus ingenii fervor:
Decus juventae: Civitatis immensae
Non vilis exspectatio: Patris lumen
Nyburii, sed unicum, sed insigne:
Matris voluptas summa, nunc dolor summus:
Si plura quaeris, hospes, heic jacent plura.
Kal. Jan. Anno CIC IC CXXX.
Ipse se alloquitur.
VIncenti, elapsum finis nunc terminat annum:
Exue, si quid erit, quod decet exuere.
Exue peccantem, quicquid turpe, exue vitam.
Lux haec ejectis ultima stet vitiis.
Vincenti, instantem lux crastina proferet annum:
Indue, si quid erit, quod decet esse novum.
Indue correctam, quicquid decet, indue vitam.
Illa dies vitae stet tibi prima piae.
In Orationem. AUGUSTI BUCHNERI, a Christiano Cassio editam.
ILlustre robur, indolemque Buchneri,
Erectioris eloquentiae fulmen,
Vocesque gestis maximi pares regis
(Quas noster Albis Leucorisque, sed vivas
Quondam stupebat, jam periculis functa,
Post bella Musis denuo redonata)
Sistit Batavae Cassius meus Leidae.
Et sistit orbi. Dignus intrat orator
Majus. theatrum: Civitatis unius
fabvi609
Vox tam diserta maenibus negas claudi.
Nunc teste mundo gladium vices narrat,
Caedesque mixtas. Destituta Libertas,
Hostemque passa, triste sub jugum missa;
Sed strage demum vindicata non una,
Post facta regis, vindicesque pugnantes,
Debet loquenti non minora Buchnero.
In obitum JOANNIS MARCELLI.
HAs tibi, flos juvenum, exequias, Marcelle, paramus:
Incerti, nostras quis paret exequias.
Felix qui potuit bene praecessisse sequentes!
Felices naves, quas cito portus habet!
Ah liceat tali portum contingere vento;
Et libeat vel nunc explicuisse sinus.
VINUM POETARUM EQVUS.
ANacron bibebat,
Anacron po eta;
Recentibus sertis
Semper mero calentem
Frontem revinciebat.
Et inde tot lepores,
Sed aurei lepores,
Et inde tot jocorum
Argutiae fleubant.
Feliciter Poetae!
Qui non ubique Phoebum,
Non virgines novenas,
fabvi610
Sed saepius refertis
In versibus Lyaeum.
Vino calent Poetae,
Mere Thyoniano,
Quod diligit Catullus,
Horatiique fervor,
Cum dulce cantat Eva.
Vobis habete fontes,
O virgines novenae,
Vobis habete tristes,
Quas possidetis, undas.
Quisvis liquore blando,
Sed Bacchico liquore
Veteris cadi liquore
Se perluit, poeta est.
In Albo cujusdam, ubi eadem pagina scripserat Zach. Lundius.
UT junxit nos ante fides, et candida virtus,
Et nondum laesae fedus amicitiae:
Fabricio junctus suus heic quoque Lundius esto;
Et coeant charta corcula bina sua.
Si qua istam laedet manus improba; laedet utrumque,
Heic quoque sub fato stamus uterque pari.
In obitum CASPARIS MOLLERI, JC. Qui in itinere militarifacinore captus, ex squalore carceris contracto morbo in patriam redux obiit. DIRAE IN MARTEM.
GRadive vecors, signifer scelestorum,
Iniquitatis et furoris antistes,
fabvi611
Mixtam cupresso splendidam para laurum;
Para trophaeum, sed cruore distinctum,
Feralibusque gaudiis-tubas junge.
Ad summa ventuma est. Cladibus suis fessa
Non fufficit Germania ad tuam famam:
Quam tot per annos, saevus artifex, bellis,
Incendiisque, caedibusque committis.
Superest triumphus innocentiae victae;
Virtus inermis fraudibus tuis rapta
Ingens priori pondus additur laudi.
Nimis minutum est fortitudinis nomen:
Latrocinari convenit viris tantis.
Ad alta famae ne quid uspiam desit,
Praedo vocari gloriosius malis.
Tantisque factis nobilisque, clarusque
Para trophaeum, sed cruore distinctum,
Feralibusque gaudiis tubas junge.
Aliud.
CUm ferus injiceret Mollero vincula miles,
Ipsa fere virtus est sibi visa capi.
Nunc liber, vanaeque solutus carcere vitae
Evolat, et coelo redditur, atque sibi.
Libertatis amans animus post vincula prima
Libertus summi maluit esse Dei.
In albo CHRISTIANI CASSII.
INgens amor, optime Cassi,
Qui Fabricium tibi constrinxit.
Quem si tribus heic testor verbis,
Brevibusque notis, versuque rudi;
fabvi612
Tamen affectum non diminuo.
Minus ardet, qui plurima jactat.
In eodem.
DUlci quisquis abutitur sodali,
Ut vagus solet institor moneta,
ventis navita, mercibusque mango,
Admittitque libenter, et vicissim,
Tanquam qui nec amaverat, remittit,
Et pari fruitur, caretque vultu,
Cassi candide, dignus est habere
Multos, nec nisi pessimos sodales.
Ad CRISPINUM.
CUm mihi, germanaeque meae, matrique negatur.
Filia Crispini, scilieet aegra jacet.
Nec male, formosis morbus, Crispine, puellis
Saepe pater durus maximus esse solet.
Kal. Jan. Anno CIC ICC XXXV.
Ad CHRISTIANUM CASSIUM.
ABire, Cassi, nemo tonstrina solet,
Speculum priusquam consulat, tangat caput,
Mento relictam examinet fingat comam,
Ne quid supersit, vel remissum, vel vagum,
Ne surgat hic cincinnus, ille pendeat,
Nimisque frontem vel revelet, vel tegat,
Quod aut puella curiosa rideat,
Aut de fenestra lusca prospectans anus.
Transimus annos. docte Cassi, nec semel
Nulla ne vita labe sit deformior,
Accesserintne turpe quiddam moribus,
fabvi613
Quod vel secare praestet, aut inducere,
In curiosis quaeritur mortalibus.
Nihilne frons minetur impudens, leve,
Aut vultuosum: pura num constet sibi,
Rectumque mens tutetur, aut servet bonum,
Decora, simplex, casta, nesciens doli,
Depressa nullis temporum deliriis,
Nec inquinata sordibus, ne debeat
Ludibrium prudentibus, poenas Deo.
Sed per nefanda vota vitalabitur:
Longam precamur singuli, nemo bonam.
Ad NICOLAUM ELSTORPIUM.
DIserte Nicolae, quem pater Phoebus
Sacro laborat collocare Parnasso,
Inebriatum fontibus caballinis,
Lauruque frontem, nubili coronatum,
Si semper iste pulsat impetus pectus,
Justamque fata pollicentur aetatem,
Quid me, diserte Nicolae, vix notum
Et immerentem laudibus vehis tantis,
Affectui tuo, tuoque candori
Debemus, atque Lundio, seu audaci
Sed immodesto interpreti meae famae.
Errare tanto teste si tibi fas est,
Amare tanto teste non minus debes.
In Quendam Anagrammatistam.
CUm sapere nolis, nec queas, licet velis,
Minus operose desipere poteras tamen.
fabvi614
Ad HENNINGIUM GEORGIUM, Cum Rostochii J. U. Doctor crearetur.
QUemcunque virtus, et Deae Parnassides
Sublimiori destinarunt culmini,
Hunc laudis ardor, gloriaeque incendium
Blandis adurunt ignibus, quos non capit
Pullata plebes, sordibus suis ferox,
Caliginis patrona nugis obsita,
Nutrix quietis, obstetrix inertiae.
Erecta mens coelum tuetur, et sui,
Originisque conscia, ingenti calet
Amore laudis, urget, atque instat sibi,
Quantumque fama crescit, ipsa proficit,
Et laeta pulchrae conscientiae favet:
Mox inficetum vulgus arcet, et fugit,
Fastidioque liberali despicit.
Felix Georgi, cui Camaena, cui Themis
Laudem auspicantur, imbuuntque honoribus
Insigne pectus, atque virtutis capax.
Nunc gloriae securus ingenti trahis
Famam triumpho. Diva praesidet Themis
Tuo curuli. Pone Phoebus, et Deae.
Novensiles sequuntur, et jungunt manus,
Juxta recumbit Fama proximo loco,
Et eruditam amplexa dexteram tenet.
Te vultus acer, proditorque gaudii,
Doctamque digna laurus incingens comam,
Ardensque lena, coccinoque lucidum
Ostendat ostrum, segregatque caeteris
Aeternitatis candidatum, et gloriae.
fabvi615
In Compendium Musices. ERASMI SERTORII.
FElix autor, et arbiter jocorum,
Invenire facetias disertus,
Blandae vocis Erasmus architectus
Artem, quam Polyhymnia magistra,
Quos Phoebo didicit sonos magistro,
Profert denique, posterisque reddit:
Famam denique posteri reponent.
In obitum JOACHIMI DAMMICHII, Theologi.
DAmmichius magnis tandem languoribusimpar
Exuvias tenues ponit, et astra petit.
Quod superest, anima coelo superisque recepta,
Nos tumulo sancti condimus ossa senis.
Addimus et lacrimas, et bustum spargimus istis,
Et ferimus cineri dona suprema pio.
Hei mihi, quo mores tam lenes fata relegant.
Queis nil candidius patria nostra tulit!
Hei mihi, cur blandae mitis facundia vocis
Tam placide dudum desiit ore loqui?
Et vocem, et mores Ecclesia moesta requirit,
In luctus fuerat caussa vel una satis.
Funera privati deflent plebeja penates:
Nec patet in plures, egrediturve dolor.
Dammichii exequias lacrimis communibus imus.
Et minimum est luctus, quod domus intus habet.
Publica maestities in vultu cernitur urbis.
Qui bonus est, partem vindicat inde sibi.
fabvi616
In descriptionem Regiarum Nuptiarum in Dania, CHRISTIANI CASSII. Ad Lectorem.
SEptentriones sumptuose lustrator,
Quocunque ab orbe sedibus tuis motum
Celebritatis fama Cimbricae traxit,
Regaliumque festa flamma taedarum;
Seu te voluptas, et libido spectandi
Inutilis, preciosa, pervicax, vana,
Sumptus pati coegit, et moram suasit;
Seu te manendi taediumque, damnumque
Domum remisit irritum spei tantae,
Dum diva virgo de parentis amplexu
Aegre revulsa splendidas moras nectit,
Differtque laeti principis voluptatem:
Uterque praestinate Cassii librum.
Videbit alter diligentius cuncta,
Et se requiret, nec satis sibi fidet,
Semelque visa denuo recognoscet,
Nec ante visa, dum vel impudens custos
Exclusit, aut rejecit irruens turba,
Tumultuansque, nunc videre gaudebit:
Alter dolores ac inutiles sumptus
Non paenitendis nummulis redempturus
Lucro reponet, quod retraxerat, tempus.
In obitum. ULRICI PAULI.
IMmite fatum, triste funus, ac crudum,
Insignibus suspiriis frequentamus,
Dum lacrimis, convitioque crudeli
fabvi617
Afflicta mens vices doloris alternat.
Puer venuste, te nec innocens aetas,
Nec flos pudoris elegans, verecundus,
Vigorve mentis, luminumque pulchrorum,
Risusve mollis, et frequens, et argutus,
Non os disertum, delicatius malle,
Leporibus, facetiisque jucundum
Magno parenti luctibus fatigato
Ultra tuetur, aut reponit ereptum.
Qualis tenello flosculus latens nodo,
Quem vernus aer lenibus fovet ventis,
Sparsim salubri rore, rivulum juxta
Grato tremore garrulum, susurrantem,
Gaudet videri, suavibusque stricturis
Tenerum ruborem prodit, et tamen celat,
Calycemque rumpit semihulcus obliquum:
Mox languidus fiduciam colonorum,
Opesque ruris invido trahit fato,
Quoties maligni turbinem cient Cori,
Aut vastas imber, aut nives procellosae,
Gravisque campis pinguibus furit grando,
Te vere primo molliter virescentem,
Et vagientem pene, de sinu matris,
Complexibusque patris abstrahens fatum,
Superumque livor, blande, dulcis Ulrice,
Prosternit ante debitam tibi pubem,
Fidemque fallit, destinatque telluri
Onus minutum, leniterque pressurum.
Jam dignus heres indolisque, famaeque
Summi parentis enitebat, et primos
Animus colores duxerat, venustumque
fabvi618
Virtutis omen fecerat secuturae.
Jam vota, spesque casta junxerat mater;
Cum vota, spesque luctuosa tempestas,
Et immodesta Parca dissipat, tollit,
Atrocibusque fletibus patrem lassat.
Qui nunc reductus, abditusque crescentem
Sentit dolorem, lacrimisque consumptis
Turbam clientum submovet sera pulla,
Non ille leges consulentibus promens,
Non jura dictans, nec sibi magis dici
Leges dolendi passus, aut modum poni,
Includit ingens vulnus, et vacat curis.
Ad BRODERUM PAULI, JC Cum ipsi, filiolo unico paullo ante mortuo, statim alterum uxoris peperisset.
VIx tristis Libidina tam venustum,
Tam charum abdidit sepulchro,
Vix dum desierat pater vocari
Plorans Pauliades, et orbitatis
Ipso in limine constitutus, alto
Testatus gemitu suum dolorem:
Cum vagitibus, aemuloque fletu
Fratrem poscere creditus, venustus
In moestae gremio parentis infans,
Recens editus expetitus infans,
Arridensque parentibus, reducit
Pulsa trislitia serenitatem,
Et suspiria, servidosque luctus
Mutat denique laetiore vultu.
Tanto numina gaudio querelas
fabvi619
Compensant bene: non tamen vicissim
Distinguunt bene gaudium querelis.
De eodem.
DUm moritur frater, subito bene nascitur alter:
Non bene, dum frater nascitur, alter obit.
De eodem.
OCcurrunt dubiae luctus, et gaudia matri,
Ante rogumgnati dum parit illa sui.
Dic mihi, dum peperit, quo curat funera vultu?
Dic mihi, dum curat funera, quo peperit?
Ad ZACHARIAM LUNDIUM, Cum ipsi GRotii libellum de veritate Religionis Christianae dono daret.
LUndii, Fabricii tui voluptas,
Sectator pietatis eruditae,
Verae religionis aestimatur,
Caussam religionis adserentem
Insignem lege Grotii libellum.
Non heic, optime, quaere syllogismos
Algentes male, languidos, solutos,
Et quales pede proruuntur uno,
Vel quales recitat rudi popello,
Immani strepitu, rudis magister,
Dum quassat cathedram manu furente,
Post obsonia, fervidamque palpam,
Suffultus stomachum mero calente,
Sacris Grotius utitur pudicis,
Robustis agit ille rem lacertis.
Ille sensibus arduis, piisque
fabvi620
Agrumenta rotat, trahitque mentes
Cordatis rationibus rapitque,
Et totum docet, ingeritque Christum.
Lundi, Fabricii tui voluptas,
Relinquo tibi Grotii libellum
Caussam religionis adserentem,
Ut, quem caepimus invicem fovere
Blandis igniculis levis juventae,
Primis laudibus eruditionis,
Post lectum tibi Grotii libellum
Amor religiosius colatur.
Ad JOANNEM FRIDERICUM GRONOVIUM, Civem suum: Diatribas suas in Statii Silvas cedntem.
HAcentnus a vulgo, frater dilecte, remotum
Adseruit studiis dulcibus alta quies.
Blandaque Lugdunum cum pulchra dividit Haga
Ingenii dotes, delitiasque tui.
Post procerum plausus, monstres tua nomina mundo
Area virtuti latiorunde patet.
Magna secuturae designans omina laudis
Statius, in famam nobilis autor adest.
Posteritas tanti referens praeconia vatis,
Enumeret titulos, adjiciatque tuos.
Si capit insignem virtutem; quicquid habebis
Nominis, opponat patria nostra sibi.
Sin minus; et laudes inscitia despicit illas:
Invidiam satis est promeruisse tibi.
fabvi621
In REINHOLDI BLOMII, Disputationem publicam.
VEuuste Blomi, corculum juventutis,
Quem laudis ardor, morbus eruditorum,
Honesta labes mentis igneae, magnae,
Ultra profanae plebis extulit sordes;
Qui sacra Phoebi, masculamque doctrinam,
Amoenitates cum scientiis jungis;
Prodi venuste, dulcis, clegans Blomi,
Pulchraeque veritatis acer adsertor
Nuda lacertos: nobilique conatu
Illustriores auspicare successus;
Parentibusque, patriaeque communi
Miraculumque, gaudiumque promitte.
fabvi622
Manes CORNELLAE VOSSIAE.
fabvi623
Clarissimo Viro MATTHAEO VOSSIO, S. D. VINCENTIUS FABRICIUS.
IGnoscendum est amori meo, mortulium suavissime, si luctum tuum, quem omnino longa dies mitigare debuit, novis iterum lacrimis exulcero. Equidem dudum aliquid inaudivemm: sed quod rumor sine capite maneret, meliori spe invisum timorem libenter excussi. Donec tandem Cl. Gronovius noster sero, se ferali nuntio fluctuantem animum pene prosterneret. Nosti illud Tragici:
???
Meus autem dolor idcirco vehementior fuit, quod non tam ???, ut idem alibi loquitur, sed fere domesticus esset. Effectum enim est maximis familiae vestrae beneficiis, ut nulla vobis impendere tempestas possit, quam mihi funestam non arbitrer. Accedit, quod aliquo saltem cultu placandi manes erant sanctissimae Corneliae, cujus summas virtutes nemo hactenus mortalium intellexit. Non ignoro, occurrere jam tibi crudele spectaculum, cum ex amplexu pene ablatam tuo sororem
fabvi624
optimam, ante oculos tuos, fatalis glacies mergeret. Cum singultu saltem supremo, interclusa voce, ope omni disparata, quam toties, nulla tui cura, ferre ausas fueras, ultimum vale pereunti diceres. ceres. Sed tam miserandum casum fortioir jam animo tolerandaum tibi censeo, quoniam me dolendi socium ultro obtuli. Videbis ideoneum, nec cedentem oneri, si praecipuam tristitiae tuae partem in me transtuleris. Qui, per fidem, si omnino aliquod in te incendium concitandum est, in medias tecum flammas venire decrevi. Coloniae ad Rhenum XII. Kal. Majas, Anno CIC ICC XXXVIII.
fabvi625
I.
AMstelii juvenes, qui tumbam fletib istam
Spargitis, et tristes defigitis ante cupressos,
Quin lacrimas tandem nobiscum impenditis omnes,
Indignamque necem verbis feralibus ultum
Pergitis, et justa moerorem incenditis ira.
Quod cecidit, tumulo quod secum condidit uno
Vossia virtutum quicquid laudare soletis,
Palladis invidia est. Sit fas iterare Dearum
Flagitia, et merito convitia dicere coelo.
Fumantes Trojae cineres, evulsaque saxa,
Ante aras priamum, natos ante ora parentis
In ferias Furiisque datos, Scythicoque Gradivo,
Dudum Pallas habet spretae solatia formae,
Et Veneris praelatae. Iterum surrexit in iras
Diva novas, iterum funesta clade faretur
Livorem. et ne quid praesumptis laudibus absit,
Omne decus tollit, virtutes dejicit omnes
Ambitio praeceps, et caecis mergit in undis:
Insignemque domum memorando fulmine quassat.
Vossia succrescens virtutis stirpe recenti,
Ibat honoratas inter spectanda puellas,
Quantum humiles celebs platanus supereminet ulmos
Quantum exsurgit Atlas, montesque cacumine vincit,
Nocturno quantum resplendet in aequore Luna,
Plena luce rubens, et cunctis purior astris.
Viderat hanc Pallas Batava sublimis ab arce,
fabvi626
Qua formosa caput Lugdunum tolht olympo,
Aeternasque artes, spem posseritatis, in orbem
Attonitum divulgat. Adhuc innoxia Pallas
Viderat hanc. nec dum indignam tentare ruinam,
Inque necem durare potest. Surgente puella,
Postquam jam solidas nacta est Cornelia laudes
Impatiens spectare parem, tandem aegide mota
Collegit rabiem, plenisque furoribus acta est,
Talibus exardens virgo Tritonia dicti,
Ut fuerat turbata comas: Mortalibus ergo
Ambiguum decus esse meum: semperque Minervae
Instituunt aliquam concurrere fata puellam?
Non impune tamen superis concurritur. Ultra est
Cynthia Moeoniam Nioben: Saturnia Juno
Cadmaeam Semelen. Nec in una caede peracta est
Ira Deae totum complevit stragibus orbem,
Aemulus incessit quoties furor. Et mihi patrem
Esse Jovem memini, Martis germana nec hastam
Nequicquam gestamus; et hoc a vulnere sanguis
Manat, et infestus circum aegida sibulat anguis.
Pendere Idmoniam jam Lydia vidit Arachnen.
Illa tamen gracili contendere stamine tantum
Ausa, puellari congressa est aemula fuso.
Hanc quoque si palmam nobis rapuisset inultae,
Egregiam vero laudem mortalis haberet
Pectine percusso sub tegmen docta ferire
Insertum, et facili radio percurrere telas:
Qua captiva solet censeri laude necato
Sponsa viro. tenuis famularum gloria tela est.
Vossia congreditur cunctis virtutibus. Illam
Et mores aequant, et forma verenda Minervae
fabvi627
Da capiti galeam, laevamque incinge Medusae
Anguibus, au daci dextra gravis hasta minetur:
Pallada jurabis patrio descendere coelo,
Sed placidam, sed ridentem, pacemque duello
Miscentem, et blando moderantem dulce severo.
Accessit, mentis solertia. Quicquid, ubique
Scire Deam fas est, quodque ignorare puellas
Humanum est, una complectitur indole virgo.
Quin nec nascendi jactat se sorte minorem,
Quae non ingenio cedit. Mihi Juppiter, illi
Vossius autor adest. Sed postquam eviluir omnis
Gloria divorum, pariter cum thure, molaque
Priscus in exstinctis refrixit Juppiter aris.
Vossius emeruit doctrinae laudibus astra.
Hinc animos sumit Cornelia. Junia mater
Adjicit insignes proavos. Hac parte minorem
Me videt, et nullos numerantem a matre parentes.
Quo mihi Germani, si frater quilibet illi
Mercurium praestat, et nostrum nomine Phoebum
Exsuperat? Fortuna domus conjunxit Olympum,
Et bifidum Parnassum, et tecto Castalin uno.
Tot titulis subnixa, mea Cornelia Leida
Absistat: Pallasque sua dominetur in arce
Unica. Quin aliqua nos majestate tuemur
Denique, et immani testamur strage dolorem.
Per facinus saltem tollenda est aemula regni.
Dixit at infelix, tantique ignara furoris,
Vossia Lugdunum, charos visura propinquos,
Supremum carpebat iter. Constrinxerat omnes
Tempestas hiberna lacus. et puppibus ante
Tentatam, admisso Bores duraverat axi,
fabvi628
Et volucri ferro, pedibusque audacibus undam.
Terra rotis pariter rapidis, fluviique teruntur.
O nimium non cauta! placet peregrina voluptas,
Et lubricum praefertur iter. Fraterque, Sororque
Adsistunt, currusque citis infertur habenis.
Discurrunt pubes glaciali ludicra campo,
Innectuntque manum, et pedibus talaria subdunt
Ferrea, quaque venit Cornelia, mixta puellis
Laeta cohors juvenum cursu volitante vigorem,
Ingeniumque probat. Confusae Najades istis
Ingressae, nivibus sparsis solennia ludunt.
Nec jam Leida procul. Miratur Pallas euntem,
Ut steterat summa spectans insignis ab arce
Mox odit: toto sugens scintillat in ore
Livor, et indomita coeunt in fronte fuores:
Ac modo concursu, modo plausu offenditur omni,
Imperioque timet. Quin fato intendimus, inquit,
Virginis invisae. Projectaque eminus hasta
Disturbat glaciem. Subsidit pondere currus,
Et misere excussam, nec tam crudele merentem
Exitium, infestis abreptam fluctibus infert,
Attonitus frater, et flens germana sororem
Frustra voce cient. Comites involvere cladi
Noluit, atque uno contenta est funere Pallas.
II. Cornelia loquitur.
FRigore concreta quaecunque vagaris in unda
Impune, audacem siste puella pedem.
Hic ubi diductam glaciem, velique relicti
Conspicis exuvias: illa ruina mea est.
fabvi629
Quae fuerim, Batavus tibi Rhenus, et Amstela dicent.
Caetera cura piae posteritatis erit.
Si tamen est aliquid jactandum: Vossia dicor.
Sufficit hoc nomen, ne sine laude cadam.
Hoc quoque non solidum est, superi! mea gloria saltem
Nequaquam patris debuit esse dolor.
Tempore tranquillo felix transire senectus,
Et meruit puros, et sine nube, dies.
Hei nimis ingenti precio sum filia dicta,
Si pariter mecum gaudia cuncta jactent.
Tam laudata domus si nostro fulmine tacta est,
Et patior fatum non ego sola meum.
Laetius hoc: nullo manes onerantur amore,
Quique fleat, nostro funere sponsus abest.
Quique parum justis verba inclementia divis
Dicat, et a tumulo nolit abire meo.
Non memini sensisse faces. tantique triumphi
Parvus Amor laudem clamat abesse sibi.
Si tamen est aliquis circa mea busta viator,
Qui plenus lacrimis, et quid amavit, adest:
Sive aliquis tacito petiit connubia voto:
Ista, quae perii, spem quoque mergat aqua.
At tu, cui juvenis placuit, nec amare recusas,
Fluminis hiberni disce timere fidem.
Felix, quam lacrimae, luctusque domesticus urgent:
Tu gemitus plures ad tua busta trahes.
Funere componis se dicet amator eodem,
Si pereas. Sponso vivis, et ille tibi.
Si tibi non parcis: ne sis crudelis utrique,
Quos uno fatifedere junxit Amor.
fabvi630
Denique, si qua voles, exemplis utere nostris.
Prodiga nec vitae virgo sit ulla suae.
Tutius irriguo violas decerpis in horto,
Aspera cum Zephyris pulsa recessit hiems.
Illic et choreas, innexaque brachia junges
Mixta viris festo virginibusque die.
Nec tentare veto labentes lintribus amnes,
Qui tenues undas, et sine faece, trahunt.
Dum porrecta queat pendentem tangere ramum
Dextera, et excludat proxima ripa metum.
Me, quam fata volunt raptam fallacibus undis,
Sufficiat damno vos docuisse meo.
Hoc precor: erecta ne parcat postmodo pinu,
Quo perii, miserum nauta notare locum.
Qua si quis juvenum, consumpto frigore, perges,
Inque tuo recubans dulcis amica sinu;
Commemorent nostrum saltem suspiria casum,
Eveniat liquidus sic tibi semper amor.
III.
CUm de fluctibus aureum marinis
Cypris candida verticem extulisset,
Sparsis protenus expedivit undis
Fluxos pectine gemmeo capillos:
Mox cum littoribus recepta primis
Toto se Dea baltheo videndam
Ridens attonito dedisset orbi;
Statim lumine puriore Phoebus
Cinxit tempora, flammeumque vultum,
Incessitque recens Deos voluptas,
Et toto aethere gaudium reluxit.
fabvi631
Dum Cornelia mergitur, videtur
Inviso Venus excidisse mundo:
Et tot gaudia, totque amoenitates
Doris fluctibus omnibus resorbet.
IV.
STabat in exstincta defigens lumina gnata
Vultum verendis fletibus
Vossius, et gemitu diducens pectora grandi.
Juxta pudica Junia
Ut fuerant adstricta gelu, liventia membra,
Et ora morte pallida,
Fratribus ostentans, accurrentique sorori,
Et imbre largo perpluens,
Invisam, glaciem detestabatur, et undas
Crudelis autores necis.
Sic priamus scissos deturpans, pulvere canos,
Querente juxta conjuge,
Troilon ante annos raptum, Phrygiaeque sorores
Fratrem poposcerunt Deos
Deflexit livor, cum tam crudelia vidit,
Innoxiusque transiit.
Scilicet invidiae vacuum hoc modo tempus habebit,
Quod Vossius lacrimis dabit.
fabvi632
VINDEMIAE ANNI CIC ICC XXXVIII.
fabvi633
Clarissimo VIRO JOHANNI FREDERICO GRONOVIO. S. D. VINCENTIUS FABRITIUS.
MItto adte fructum otii nuperrimi, quod indulseram mihi post tantam studiorum austeritatem. Nosti licentiam vindemiarum, quando inter rorantia pocula et cogitare quidvis, et loqui fas est. Plemque autem, qui hic scripta sunt, dum vel inter racemos versor, vel circa praela circumagor, praevenerunt. Adjunxi de amoribus meis aliqua. Drama enim Liberi patris nauci non est sine hoc episodio.
???,
Juxta Euripidem. Habes itaque, ut adsolet, seria, jocos, gaudia, querelas, multa amatoria, quaedam non sine stomacho, excitatioris spiritus aliqua, tenuia iterum et abjecta plurima: denique universum Bachi choragium. Ad te autem eundum ideo fuit, quod optime nosses, quam ego illam quasi quandam lasciviam, quae in versu conspicitur, ad mores nunquam, aut facta transferam. Saepe enim mentior psi mihi; et ille mortalium omnium ad amandum ineptis simus, tantisper dum carmen cantillo, in amoris quadam umbra versor. Quo exacto, nec Veneris unquam, nec Lycoridis in mentem venit: post profligatum poetices estum, etiam Amore ejecto, ???. Itaque ad studia severa revertor fronte non minus contracta, et gravi, atque adeo haud paullo felicius, quam plerique, qui ad bonas artes tractandas solum supercilium adferunt. Vale. Coloniae ad Rhenum. Mense Octobr. Anno CIC ICC XXXVII.
fabvi634
VINDEMIAE ANNI CIC ICC XXXVII. Sive Fambus familiaris, Ad JOHANNEM FREDERICUM GRONOVIUM.
DUm tu sodales inter, et dulces libros,
Amice Jane, gloriosa tempora,
Et otium tam liberale dividis;
Qua principalis Haga formosum nemus.
Tectis obumbrat, adjacentibusque agris
Tradit fluentem mille rivulis aquam:
Me vinearum speldndis recessibus
Tindemialis annus abdidit, manu
Thyrsos gerentem, et pervicaces Thyadas
Hinc inde totis concitantem collibus,
Ergo tumultum civitatis Ubiae
Mutamus agris; auriumque taedium,
Quas personante sistro, et aere tinnulo
Obsurduisse oportuit, silentibus,
Nisi quatenus aves garriunt, silvis damus.
Ergo solutus omnibus molestiis,
Et expeditus, et meus, pedibus traho
Quas litigator Proculus lites serit,
Quas lubricos nodos Sabinus implicat,
Tricas juventae, legulejorum cruces,
Et inquieti triste pabulum fori,
Latrantiumque rabularum naenias:
fabvi635
Queis immorati, immortuique sedimus
Aestate tota. Vultus in nubem coit,
Et larga summa fronte ruga dicitur:
Illa explicanda est liberali ludicro.
Et quando fervet omnibus Bacchus cadis,
Etiam eluenda est liberali poculo.
Sed quo loco, quibus vagemur montibus,
Quo comite, quaeris, quomodo exeant dies,
Quae studia pingui misceantur otio?
Dulcis Gronovi, paululum amotis libris,
Audire cuncta sivacat, cuncta audies.
Ingens ruentem pagus ad Rhenum jacet
Honfam vocarunt. causa nominis latet.
Antiquitatem saxa collapsa arguunt,
Et sparsa longis tractibus gurgustia,
Connexa quondam, junctaque invicem sibi,
Penes colonos si vetustatis fidem
Superesse censes. Cum relinquis Ubios,
Ripam legendo, sextus hicjacet lapis.
Iter est diei, sit licet contractior,
Vecto quadrigis navibus bidui est opus.
Quod concitatus fluvius obviam venit,
Et flexuosum vorticem advorsum trahit.
Nautas fatigans, atque navales pedes.
Sin pergis ultra, sextus est rursus est ladis,
Famosa qua Mosella Rheno jungitur.
Sic medio utrinque limite Honfa prospicit
Coloniam illinc, inde Confluentiam.
Septentrioni, Caeciaeque flatibus
Obtendit alta montium cacumina,
Jugumque septicolle, toto vertice
fabvi636
Nubes opacas provocans, et sidera.
Hoc imperatrix Roma debuit loco
Late tremendum tollere incoelum caput,
Orbique leges sede de tanta dare.
Hoc fonte primo devolutus incipit
Videre Rhenus, quaque pergit, quas potest.
Conducit undas, donec incitatior
Montes salutat ampliore flumine
Tribusque fertur alveis, et insulas
Molitur. Unam virgines sacrae colunt,
Fano pusillo, sed venusto conditae;
De nocte semper tinnientes, et die:
Maresque crate submoventes ferreo.
Nisi pseudothyro forte secreto venit,
Qui delicata victimam tentet mola,
Mollis camillas, sacra facturus domi.
Ego non vacabam singulis intendere, aut
Examinare sanctitatem virginum
Rimas per omnes. Praetuli discurrere
Immissus altis montibus. Stat ardua
Rupes Draconis. Illa Rheno proxima,
Ostentat arcem semidirutam procul,
Tergo, atque fronte saxea, et pede saxeo.
Hinc plurimus devolvitur templis lapis,
Et atriis sumptu struendis regio,
Fuit voluptas latomorum fabulas,
Dum bone montem rudia saxa levigant,
Spumante cyatho Provocare: Quam vides,
Hospes, cavernam, montis in medio sitam,
(Et est caverna montis in medio sita,
Profunda, laxa, exasperata cautibus)
Apud priora secula incoluit draco,
fabvi637
Visu tremendus, arduum attollens caput.
Olli prolixum sanguine, et flammis latus
Arsisse fertur: squameum dorso nemus
Totos trecentos patuit in longum pedes.
Luminibus ignes abstitere, et igneum
Manare visum est flumen atris faucibus.
Quo late adustum, quicquid hic campi situm est,
Nec Cereris olim, nec ferax Bacchi fuit.
Quin et colonos tristis adflavit lues.
Ibat Menalcas pulsus antiquo lare,
Et moesta juxta Phidile vaccam trahens
Fortassis unam, sordidosque bajulans
Sinu puellos. Qualis exhaustis venit
Bello perenni solitudo gentibus.
Sed navigantibus incubuit infestius
Ferale monstrum. nulla transiit ratis
Intacta, sive concitatis undique
Obruerit undis, sive flammis mergeret.
Quae dextra cladem tam nefandam averterit:
Quis diminuerit ictus infandum caput:
Aliquisne divum rebus humanis opem
Tulerit superne: si mortali mana
Facinus peractum est gloriosum, autor latet.
Laudisque tantae nobili fructu caret.
Nomen relictum est: caetera involvit dies.
Saltem annui, leviterque diduxi genas,
Ne quid viderer credidisse perperam;
Novosumque yathum liberatori dedi,
Divisque tute laribus sacri loci.
Qui deinde sequitur, est priore cultior,
Lenique clivo surgit, editior tamen
fabvi638
In fronte turris exstat, huic nubes suum
Dedere nomen, quas adaequat vertice.
Ultra induendi mons Leonis se objicit;
Pulchrum cacumen pene dicas circino
Manum peritam levigasle verticem,
Arcique destinasse, quae toti jugo,
Media inter omnes, omnibusque excelsior,
Velut imperante praesidet vastigio.
Quod praeter illos montium circa situm est,
Numerum arbitrare. inglorii cuncti jacent.
Atque his, amice, collibus Bacchus tuum
Tibi sodalem mille delitiis fovet,
Multo revinctum pampino mollem comam,
Satyrisque permixtum, et tenaces fraxinos
Vertentibus manu potente Thyasin.
Non aliud aeque Libero patri jugum
Placuit decoris vestiendum vitibus.
Nec aliud aeque dulce nectar fortibus
Praelis resudat, et quod incertam magis
Rinckoviano gustui palmam facit.
Adeo venustus otiaturum locus,
Neque abstinentem, cum favet faventia,
Inter sodales vinnulos, venustulos,
Miti Lyaeo sauciare tempora,
Sola illecebra dulcis allectet meri:
Me caussa gravior traxit, et magis intima
Amoenitas. Fateor, Gronovi, non queo
Excutere toto pectore antiquum malum.
Nondum puellas destiti sectarier.
Hoc grande vitium est, quo carere me nego.
Hic ille nimbus, qui pueritiam rudem,
Mox et juventae lubricum tempus meae;
fabvi639
Exercitatum, et inquietum, et mobile
Versavit usque, ut turbinemque pueri solent:
Qui circumactus pertinaci verbere,
Si paululum deerret extra semitam,
Saepe implicatur floribus, saepe et luto.
Sed quando manes quoque perpetitur suos,
Recteque ludus aliquis aetati datur;
Negotiosus dum fritillus plurimis
Insaniente personatur alea:
Puella me nec indiserta, nec loquax,
Plorare jussis ante limen aemulis,
Oblectet indus. Sed quid attinet tibi,
Homini venusto, nec timenti, cum vacat,
Aliquo lepore temperare seria,
Probare caussam comitatis mutuae,
Et osculorum, et innocentis Cypridos?
Ergo resumo, quod prius reliqueram.
Ut hunc recessum vinearum quaererem,
Non aeque odorus flosculus Bacchi patris,
Quam blanda Cypris, atque praepotens Amor,
Religansque comptam mote Najadum comam
Leviter Lycoris innuendo perpulit.
Illa Ubiarum de puellarum sinu
Avulsa, silvas, montiumque optaverat,
Umbras opacas, obsecuta tempori
Felicis anni. Verum, ut est non invida,
Vindemiari sola noluit sibi.
Me vis amica non repugnantem abstulit.
Quippe imparem, si lubricis amplexibus
Minetur illa, et suavii intentet metum.
Habere sensum gaudii meipotes,
Si basiorum mille sexcentas strues,
fabvi640
Segetesque totidem melleorum amplexuum
Inter susurros delicatos cogites:
Cum flore virgo pullulascens primulo,
Inter pudorem, audaciamque fluctuans,
Genis amorem spirat, et totis labris;
Modiceque flexo, et divagante lumine
Quiddam protervum nictat, atque flammeum:
Patiturque, quantum lex, pudorque siverint.
Fuge suspicari. Non amamus nequiter.
Et odiosi, et hac licentia Ioci,
Hinc inde flammis utriusque mutuis,
Custode nullo, quin et uvidi mero,
Lusus amoenos in nocenter ludimus.
Hanc legem, amice, moribus diximeis:
Sponte abstinere, non coactum, turpibus;
Nec, cum puellae volvor in sinu meae,
Obscaenitate gaudium corrumpere.
Ergo inter altas vitium propagines,
Pulchros corymbos ingerentes mutuo,
Et, si qua forsan uva pendet, quam procul
Vel involutam pampino, vel negligens
Vindemiator amputare distulit,
Praedam relictam, amabilemque invadimus.
Mox rusticorum divagati per casas,
Vel circumactas promovemus machinas
Auxius inani, debilique industria:
Vel lene tortis dum fluit praelis merum,
Sorbemus avidi, saepe supposita manu:
Vel liberalius aestuante de cado
Trahimus Lyaeum fictilic ciborio,
Donec Lycoris velitando suaviter
Cyathis minutis, floridis sentit genis
fabvi641
Ducens calores, et verecundo Deo
Percussa medice, montibus se denuo,
Ne morique reddit, et reclinatum caput
Meo reponit in sinu, donec levis
Inter pudica basia obrepit sopor.
Tunc me relictum scilicet soli mihi,
Et expugnantem gaudii cumulum mei,
Per otium millena rerum distrahunt,
Animusque fertur mille per species vagus,
Illic resumo, quicquid aetatis retro est,
Annos inertes per silentium mihi,
Ingloriosque sponte transactos mea.
Illic, quod instat temporis, si instat modo,
Praecipitur animo; quamque necsortem meam,
Nec indolem fortuna magna consequi,
Aut fama possit. Inde subducta satis
Ratione tota, cogitandi haec summa fit:
Quando nec ardor ingeni, nec impetus
Hoc imperitae segregat plebi caput,
Atque aliquod astrum me malignius premit,
Praecone fama, et dignitatum praemiis
Aequa carere mente, quod superest, queo.
Et quantulum illud aevi in orbe degitur?
Quamque incitatis passibus tempus fugit?
Idne omne chartis involutus perpetim,
Propter minutae gloriae pauxillulum,
Misero labore indesinenter extraham?
Vitaeque fructus abdicem potissimos:
Dulces amores, et sodalem Liberum,
Amoenitatis architectum musteum,
Illudque pulchrum per vireta vallium,
Per imminentes vineas vagarier?
fabvi642
Nemo latentem laudat: at nemo invidet
Inglorio. Facile resigno, si neque
Immunis a livore fama provenit,
Et omnium ludibrio, statim patet,
Me delibutum amplexibus Lycoridis
Invidia transit. vel quod umbra abscondidit,
Et ulmus illa: vel quod indignum abjicit,
Neque inquietas pertimesco nundinas,
Liceat trecenta prodeant volumina,
Nunquam erudita vapulamus a manu.
Aut sibi calentem, et prurientem dexteram
Semel experitur semidoctus pusio,
Merasque satyras, et cavillos parturit.
Nos nulla rabies, nullus admordet jocus.
Nemo, aut acumen languidum, aut sententiam
Fractam, minutam, saltitantem excogitat,
Ut me propinet simiis sodalibus,
Sociisque esellis publicum ludibrium.
At morionum naenias tollet dies:
Tollet, Gronovi. Verum ego auferar prius,
Nullumque mecum gloriae sensum feram.
Functi prolixis interim molestiis
Tandem suprema vespera componimur:
Idemque pulvis clarum, et obscurum tegit.
Te summus ardor per scientias rapit.
Tu mentem inundas literarum flumine,
Quicquid sciendum prostat, in numerato habes.
Atque id labore constitit magno tibi,
Ut nomen aliquod, atque famam quaereres.
Quam nugivendus Olus, et procax Lycus
Ineptiendo maximam multo auferunt.
Qui cum volumen sive priscum, seu recens,
fabvi643
Pluteo patente fastuosus deripit,
Postquam revolvit paginas aegre duas,
Limisque rapuit lemmatum primordia,
Mox cilium utrumque ad usque ducens tempora,
Multaque frontem exasperans prudentia,
Simul pitissans dulce suaviter merum,
Inter venustos, et comatos trossulos
Heros disertus altum, et arduum sapit,
Et insolentes dividit sententias.
Ne jam struices, plaustra, carrucas tibi
Memorem librorum, queis librariae tument.
Hiantis escam plebis atque fercula:
Quales trecentos edolat noster Lycus,
Et ernditus Olus unico die.
Turgent tremendis vocibus proemia:
Cumque incipit, tonuisse sub terra putes.
De caetero languet, beatus unice
Scopis solutis, atque Homerica nive.
Cum literarum gloriam invadat stupor;
Fastusque, sola tutus impudentia,
Rapiat laborum praemia, et mentis bonae;
Ignotus esse, mi Gronovi, mavelim;
Ne cogor Olum, et aemulum Lycum pati,
Tentare quidvis, et docere callidos,
Audaciamque praeferentes indoli.
Abjicio famam, quando et immeritis datur.
Noster Gronovi, haec inter exigitur dies.
Et jam Lycoris pressius tractans manum,
Victo sopore, longiores praemonet
Umbras propinquis projici de montibus.
Ergo receptis rustico gurgustio
Rugosa inemptas Baucis apponit dapes,
Deque intima affert Tityrus cupa merum.
fabvi644
VINCENTII FABRICII ELEGIARUM JUVENILIUM RELIQVIAE.
fabvi645
Nobilissimo Juveni NICOLAO HEINSIO DAN. FILIO, S. D. VINCENTIUS FABRICIUS.
QVam effuse meames, mellitissime Nicolae, cum anteasaepe coram, tum tot in absentem collatis beneficiis ostendisti. Puta jam esse ante oculos illa tempora, quibus gratissima consuetudine, ac pene contubernio tecum, et cum parente incomparbili conjunctus maximum vitae meae fructum cepit. Quam voluptatem quoniam fatorum meorum malignitas aliquandin eripuit mihi: id operam dedimus hactenus, mi frater, ut illa animorum nostrorum conjunctio mutuo affectu aleretur. Saltem existimationis meae interest, ut ab illa dome non deficiam, quam ingressus, primos impetus sensi bonesta omnia, et praeclara cogitandi. Itaque ab illo fonte ad aliquam hominum famam hactenus profluxi. Quam Facilius tueri potero, si ingenio tuo innixus, nominis celebrimtem ex amicitia nostr a petam. Nota est mihi indoles tua: notus animi vigor, acclarissima quaeque iturus.
fabvi646
???
Quae enim, Deus bone, carminum tuorum dulcedo? Quam molles, quam enodes elegi? Quam robustus Jambus, et delicatus? Fatebox tibi, frater dulcissme: meae me egestatis pudet. At vero quam tenem aetas? qui anni? Non inveiam fidem fontasse, si te primo flore pubescentem omnes optimorum Autorum elegantias, omnia ??? invasisse dixero. Tu vero, quae tua est urbanitas, bellum me quidem praeconeun, dices, sed suspectum. Sollicitasse enim benignitatem tuam videbor, quae in me praedicando modeum non habet. Elegiaes istas, quas vides, scripsi cum ejus aetatis essem, qua tu jam senes provocas.
???
Potui equidem facile vagientem partum in ipsis cunis strangulare. Sed nosti parentes plexunque nugis infantium arridere. Quorum garrula et balbutiens lingua ipsa etiam offensione sit dulcior. Quasdam tamen resecui: caeterae, ut er ant, apparere passus sum. Eas autem idcirco tibi inscripsi, ut agnosceres, puero mihi conatum non defuisse quondam: tibi etiam superfuisse successum.
fabvi647
VINCENTII FABRICII EL EGIARUM JUVENILIUM RELIQVIAE.
ELEGIA I. Dulcissimae Phyllidi suae parentat.
EXactis alter jam volvitur orbibus annus,
Et memini menses praeteriisse duos;
Cum tibi defunctae struxi, pulcherrima Phylli,
Absenti fictum, tristia dona, rogum,
Indomitus surdis quem nunc praeterfluit undis.
Aequoreas praeceps qua petit Albis aquas.
Quod potui, tumulum decoravi floribus omnem,
Et fudi in tenuem mollia vina pyram.
Et violas sparsi, et signavi carmine bustum:
HEIC. SUA. DEFLEBAT. GAUDIA. FABRICIVS.
Haec diva, o virgo, coelesti sede recepta,
Conscia tristitiae sint monumenta meae.
Haec vultum referant, moresque, piumque pudorem,
Quaeque mihi dotes, et placuere Deo.
Heic ego festivos oculos, mea vita, recordor,
Autores flammae, delitiasque meae.
Haec referant illam, quae Dis praesentibus olim
Suscepta estnobis, non violanda, fidem.
fabvi648
Cum tibi juravi, semper sine amore futurum,
Si raperent avida te tua fata manu.
Adfuit, ac praesens, ut erat mea verba notavit
Ipsamet, et memori condidit aure Venus.
Quam brevis illa fuit misero, et non vera voluptas!
Quor spes, me miserum, mors rapit ante Diem!
Ante diem jacet ah mea vita, nec ante videnda,
Quam premat immitis hoc quoque Parca caput.
Nec mihi jam solitis collum tetigisse lacertis,
Adspectuque licet, colloquioque frui.
Nec mihi, sed quorsum nequicquam ingrata revolvo?
Nil licet, aeternum flere, dolere licet.
Heic ego nunc sedeo moesta evinctus cyparisso.
Conveniens nostris luctibus arbor ea est.
Heic ego collapsum studeo componere bustum,
Dirutaque in formam colligo quaeque suam.
Inde importuno dejectos turbine flores
Sede sua moveo, substituoque novos.
Arentes illos, et jam languescere jussos,
Quatenus a pluvia destituuntur aqua.
Irrigat a nostris qui depluit humor ocellis,
Humor abundantis qui fluit instar aquae.
Quaeque datas tumulo, signum ferale, cupressos
Murmura, quae sparsas perstrepuere rosas,
Nulli caussantur venti suspiria nostra
Hos agitant motus, et leve murmur alunt.
Denique, quae bibulas vox personat undique ripas,
Est testis luctus, indiciumque mei.
Triste canit mecum viridi Philomela sub umbra,
Et lacrimas flenti commodat una suas.
fabvi649
Ipse meo fletu, moestos miseratus amores,
Albis in indomitis fluctibus ingemuit.
Ingemuit, sed mox, quo tandem pertinet, inquit,
Taedia ad ingratum plurima ferre rogum?
Semper eris sine amore miser. sed stultior ille est
Mortua qui infelix ad sua vota vocat.
Decrepitos lugere juvet. florentior aetas,
Dum licet, et fas est ludere, semper amet.
Ipse ego si fluctus, quos perod, perire dolorem,
Caussa foret lacrimis quaelibet unda meis,
Unde undam sequitur: si defluit illa, sequetur
Altera, materies quaelibet apta mihi est.
Non omnes eadem rapuerunt fata puellas.
Crede mihi, ad tantum non facit una gregem.
Crede mihi, in silvis quaecunque exscinditur arbor,
Non, quod ubique vides, abstulit una nemus.
Jam quoque nescio quae mentem formosula flexit,
Et potuit sensus sollicitare tuos.
Perge modo, haec illa est, quam non contemnere possis.
Et tibi quae placeat, quaelibet hora dabit.
Non est quod venerem, puerique Cupidinis iram,
Aut tristes metuas in tua fata Deos.
Divitiae cupidis, et opes addantur avaris:
Et tamen iratas perge timere manus.
Non minuit sua regna Venus, nec amoribus ullis
Invidet. hinc famam colligit illa sibi.
Dixerat. occuluit tremulum caput abditus undis
Nec potuit curas ille movere meas
Hoc juvet, et lacrimis, et questibus indulsisse.
Laetitiae tumulus meta sit iste meae.
fabvi650
Heic me perpetuis confectum fletibus olim
Condite, et has nostras, o socii, exuvias.
Tu, Lundi, carmen tristi superaddito busto
Aut hoc, aut liceat substituisse tuum:
FABRICIUS. PHYLLIS, PIETAS. CONSTANTIA. AMANTUM.
QUATUOR. HEIC. UNO. CLAUSA. JACENT. TUMULO.
ELEGIA II. AdBRODERUM PAULI JC. post decennium in Holsatiam bellis multisque cladibus afflictissimam revertentem.
QUalis maesta parens natum inter spemque metumque,
Absentem lacrimis invocat usque suis.
Temporaque optati reditus, solesque propinquos
Anxia sollicitis dinumerat digitis.
Saepe timet, totiesque sibi quem dixerat olim,
Promissum queritur praeteriisse diem.
Quique nocent casus, quaecunque pericula quondam,
Praecluduntque vias, injiciuntque moras,
Haec sibi fingit amans, et in omni pallida sorte
Angitur, in luctus ingeniosa suos.
Sive viae valido obsessae narrantur ab hoste:
Creditur hostili procubuisse manu.
Sive venenatos spargunt contagia morbos:
Creditur infestae praeda fuisse neci.
Omnia cum metuat, sperat tamen omnia demens.
Fluctat, ut dubiis acta carina Notis.
fabvi651
Ipsus donec adest, et praesens omnia tollit
Filius adventu spemque metumque suo.
Accurrit genitrix, natique infusa lacertis
Oscula per longas dat repetita moras.
Et trepidat misera, et media inter gaudia plorat.
Vix quoque tunc credit non sibi verba dari.
Sic te, divinae Themidis, Brodere, sacerdos,
Accipiet dulci patria terra sinu
Gaudebitque suis tandem retinere lacertis,
Quem toties tanta slevit abesse mota.
Scilicet undecimae redierunt frigora brumae,
Fecit et autumnos Pleias orta decem.
Poslquam longinquas, vir magne, remotus in oras
Liquisti patrii dulcia rura soli.
Nunc demum patriosque lares, Cimbrosque revisens,
Ingratae recoles taedia longa viae.
Et velut Aegeis cum navita fessus ab undis
Prospicit optatas non procul esse casas;
Laetatur, sociique et dant carae oscula terrae,
Dulichius patriae quae dedit ante suae;
Sic quoque post visas per tot discrimina gentes,
Mollia concipient otia, laetus eris.
Cum tamen accipiet reducem te Cimbrica tellus,
Turpis erit, scisso conspicienda sinu.
Scilicet immunda est: ornatus abstulit hostis,
Nunc tegit albentes trita lacerna pedes.
Forte tument oculi: signum est, flevisse suorum
Direpta hostili pignora chara manu.
Squallebuntque comae, et concretae sanguine vestes:
Vulnera perjuro plurima ab hoste tulit.
fabvi652
Est tamen in vultu gravitas, et vivida virtus:
Illaque vis animi, quae fuit ante, manet.
Vide age, natalisque saluta rudera terrae:
Vade age, candidior proximus annus erit.
ELEGIA III. In Mopsulum, Qui sibi adolescentiam objecerat.
VIdi, qui nostros in crimine poneret annos,
Quodque juventutis flos mihi primus eat.
Qui coma quod rigido non subsit plurima mento,
Culpet, et hoc vitii nomen habere putet.
Di faciant, possit tantum illued carpere livor,
Ultima delicti summa sit ista mei.
Nil mihi praeterea, quod dicat crimine dignum,
Invidus objiciat: nec reperire queat.
Scilicet hirsuta speciosus, Mopsule, barba,
Nil praeter setas, quod videatur, habes.
Caetera sat stupidus. Nil tot reperitur in annis,
Quod nequeat barbam dedecuisse tuam.
Est aliquid primae laudem quaesisse juventae
Est aliquid plebi non placuisse tuae.
Nos aetas non magna, et vix dum prima pubes
Recta ad Pegaseas impulit ire Deas.
Sive error, seu, dulcis ea est persuasio mentis:
Propitio videor ire per ista Deo.
Judicio plaeeam, nec caetera quaero, VagetI.
Hoc mereant precium carmina teste suum.
Is mihi, cum lepidus nostro blanditur amori,
Extollit venam, versiculosque meos.
fabvi653
Sive id judicium est: sive, ut magis exciter, inde est:
Egregios stimulos, nec leve calcar habet.
Phoebe pater, faveas potero credscentibus annis
Cum reliquis cursu vatibus ire pari.
Nil mihi vobiscum est, queis vulgi quaerere laudem
Exiguas tanti est: me meus ardor agit.
Ardor, et erectam rapit ad sublimia mentem:
Obveniat votis dum mora mulla meis.
Scilicet haec rata sunt: et sternuit omen Apollo:
Signaque praemittunt ex Helicone Deae.
At tu, qui nostros attente inquiris in annos,
Cui soli potui tardius esse senex.
Crede mihi, hirsuto si qua est prudentia mento:
Praecipuus poterit vel tuus esse caper.
ELEGIA IV. Poeticae valedicit.
NIl mihi vobiscum est: sat lusimus: ite Camaenae.
Fabricius vester non erit: ite Deae.
GIoria non tanti est, aut vani munus honoris:
Non tanti est vulgum post habuisse sibi.
Sustineant alii formam, titulumque poetae,
Et nectant capiti laurea serta suo.
Me mea fata, Deae, retrahunt a laudibus istis:
Et pudet in vestris nomen habere sacris.
Vulcanum orabo, vel, quae tenet aequora, Tethyn.
Excipiat versus ille, vel illa meos.
In cineres abeant teneri, mea carmina, lusus.
Ardebunt medio rectius illa foco.
Dicite, quid prodest, vestras, Musae, ireper artes?
Adjunctos studiis noctibus esse dies?
fabvi654
Innocuivates si sunt ludibria vulgi;
Et nihil his sacris vilius esse potest.
Si de plebe aliquis, si mundi turpis agyrta,
Possideat tantum plurima, major erit.
Scilicet hanc soecem decuit praeferre poetis?
Et sacri vates non pia turba sumus?
Vidimus e vulgo sordentes pluris haberi
Quoslibet, et nostras nil valuisse Deas.
Scilicet has Veneres formosa pecunia ducit.
Nemo volet vatem quaerere, quaeret opes.
Ascraeus si forte senex, qua ante solebat,
Adducat patrias ex Helicone Deas;
Si zonam attulerit dives, nummosque, placebit:
Sin minus: o alias quaere poeta Deas.
Ah pereat, qui primus opes, et divitis auri
Pondera divino fecit honore coli:
Virtutem praeferre aliis, postponere nummis:
Turpiaque invisae ponere templa Deae.
Is primus molli corrupit secula luxu;
Ex illo vates sordida turba sumus.
Phoebe vale, Clatiaeque Deae: nunc denique lucrum
Quaerimus; a vestris exulat illud aquis.
Quaeque aliquo precio se possint vendere discam:
Venduntur minimo carmina: Phoebe vale.
ELEGIA V. De formosa virgine Holsata, deformi marito nubente.
QVis mihi nunc coecum non affirmabir Amorem,
Aut oculos blandi tegmen habere Dei?
Non fuerit quondam: poterit nunc esse videri
Talis, et in multa cernere luce nihil.
fabvi655
Dicebam: Calle, sola es formosa, tuumque
Non dedignetur Jupiter ipse torum.
Oenonae potuit forsan praeferre Lacaenam
Priamides. posset non tamen ille tibi.
Et quam germanae voluit proponere Theseus.
Debuerat formae posthabuisse tuae.
Aut tunc vixisses, aut nunc superaret uterque;
Perfidiae fueras caussa futura novae.
Quam timeo, ne non te quisquam dignus haberi
Possit, et hanc formam demeruisse sibi.
Dicebam. Potuit Thersites. Numina testor;
Nil erat istius turpius ore viri.
Aspera forns: facie nil soedius: inspeice vultum,
In vultu maculas, signa bibentis habet.
Caetera deformis. Tamen hic tuus, optima Calle,
Hic tuus, infelix virgo, maritus erit?
Hunc ulnis, formosa, tuis, nitidisque lacertis,
Et potes in tepido blanda tenere sinu?
Iste tuos oculos, et candida colla prehendit?
Jungit et ad roseas sordida labra genas?
Iste (pudor) Calle, tua lactea pectora tangit?
O alia fuerant illa premenda manu!
Jamque toro junctus tecum, formosa, recumbet?
Quid facis? amplexus inquinat ille tuos.
Adstitit irato ridens Venus: utque locuta est,
Protenus in coelo nulla procella fuit.
Si turpe est, deformi, inquit, nupsisse marito,
Dedecus hoc primum debuit esse meum.
Mulciber Aetnaei fuligine sordidus antir,
Quo magis est foedus, gratior usque venit.
fabvi656
Si nescis, dulce est, si quid maculamur amantes:
Et juvat in multa labe videre genas.
Immundus fuerat, fuerat deformis Ulysses:
Penelope charus non minus ille suae.
Hujus in amplexu quae non invita jacebat,
Et semper voluti, filia Solis erat.
Quaeque annos septem possedit, blanda Calypso
Non potuit jussu non retinere Jovis.
Foemineum est vultus, et formae nosse decorem.
Sit naevus pulchri multus in ore viri.
Quaeque marem monstrate queant, non dedecus esto,
In facie tumidas mille videre notas.
Priamides pastor solitus formosus haberi,
Sed tamen in reliquo corpore mollis erat.
Crede mihi, ex illa magna est fiducia fronte:
Et licet a facie non dubitare virum.
Horridus, et minime pulcher Tirynthius heros
Densatas aluit cruda per ora comas.
His tamen a foeda maculatis caede ferarum
Moeonis haud timuit oscula ferre genis.
Saepe aderat crebra cum labe: decentior ibat.
Deformis multo sanguine: pulcher erat.
Adde, quod obscura velantur talia nocte:
Nec pudor est oculis opposuisse manum.
Quicquid erit: tanti non sunt sine crimine vultus,
Formaque, si chare venditur illa nimis.
fabvi657
ELEGIA VI. Natalis XVIII. Ad Amicos absentes.
FAbricii natalis adest: et abestis amici,
Pectora prae nivibus candida Sithoniis.
Nec licet ad positum praesentibus esse Lyaeum:
Nec licet ad partes vina vocare suas.
Non fari bona verba, aut carmine ducere noctem,
Non mutare suis seria mista jocis.
Omnia fata negant: patriis ego sola in oris
Annua natali sacra tuli Genio.
Solus ego, socii, nostrum semotus ad Albim,
In patrios fudi mollia vina focos.
Vos satum huc illuc nostro subduxit amori.
Et cogor magna parte carere mei.
Leucoreas suavi veneratus carmine Nymphas.
Demulcet blando Lundius obsequio,
Non humilis vates. Petraeus Norica in urbe
Jurgia clamosi tractat, et arma fori.
Jungius ad patrium Musas, sua numina, Storam
Et silvas inter, et colit inter oves.
Heic volvent, dulces, antiquae volumian, curas
Colligit aeternas, et sibi servat, opes.
Et tu Lunacriis pridem vicinus in oris,
Maxi, pars animae non moritura meae,
Tu nunc Lipsiades (Haec sunt tua fata) Camaenas
Eloquio poteris detinuisse tuo.
Audite, o superi, meque ista sistite in Urbe;
Et coeant uno corcula bina loco.
fabvi658
Intonuit laevum: quod posco, convenit omen.
Vertice sternutat Phoebus ab Aonio.
Et mihi, nescio quid, mens non ignara futuri
Speranti tacito suggerit indicio.
Interea, dilectae animae, salvete subinde,
Quo vos cunque volet Phoebus abesse loco.
Salvete absenti: cum fata, Deusque jubebunt,
Quo nunc mente feror, corpore junctus ero.
ELEGIA VII. Ad Poeticam redit.
DIcebam: valeat cum carmine carminis autor.
Aonides Divae, non ego vester ero.
Sperno leves hederas, puerilia munera vatum.
Area non nostris illa teretur equis.
Dicebam, et teneros, mea prima pericula, versus
Ausus eram tristi velle abolere rogo.
Et jam detuleram comburere. risit Apollo,
Irritaque infusis omnia fecit aquis.
Vigant exigui lusus, si forte merebunt,
Et superis visum est, qui vetuere mori.
Scilicet in gnatos scelus est saevire parentem;
Quaeque abolet faetum, non pia mater erit.
Nunc quoque, qua fratrem Colchis saevissima quondam,
Quaque tulit gnatos, est scelerata manus.
Impia convertit turpe in sua viscera ferrum:
Quae peperit, prolem sustulit illa suam.
Di prohibete nefas. soboles mea vivat in annos,
Causaque sit famae quantulacunque meae.
Nec, si non magno mihi curritur orbita Circo,
spectabunt nostras nulla theatra rotas.
fabvi659
Pro modulo mea navis erat. si magna negata est,
Exiguas nobis per vada linter eat.
Tantum opto summos leviter gustare liquores.
Hoc satis est alii pocula plena bibant.
ELEGIA VIII. In Nuptias HERMANNI LATERI, JC. Holsati.
VIx sua post varios suspenderat arma tumultus
Cimbrica non tanto turbine digna premi.
Vix tumidum exeussit modo non oppressa Gradivum,
Et rediit ridens in sua regna Venus.
Cede meis Mavors, dixit Cytherea, duellis.
Tellus ista Deos non feret una duos.
Cede age, si nunquam nostros Vulcanus amorem
Impediat solitis, et mea furta, dolis.
Espetis amplexus? amplectere, basia? sige.
In gremio esse? veni concubuisse? cuba.
Nec numerum quaeras, mea lux, mille offero lusus.
Tota subimperio terra sit illa meo.
Utque libensfacias, succedent praelia bellis.
Caetera conveniunt: sanguine nostra carent.
Risit, et est tanti, dixit Mars, vendere terras.
Et jam sola suo regnat in orbe Venus.
Lascivusque novas nunc demum impune sagittas
Spargit, et exultat restituendus Amor.
Et jam non solitas agnoscit Cimbrica flammas.
Qui domibus fuerat, mentibus ignis adest.
fabvi660
Et jam multorum quae viderat ante cruorem:
Multorum lacrimis ora madere videt.
Et vix illaesos, qui sint sine vulnere, cernit:
Inque animo pene quolibet haeret Amor.
Ardent innumeri, sed non feliciter omnes.
Nec simile in laeso pectore vulnus alunt.
In lacrimis multi tantum suspiria norunt;
Quos Venus, et dubio turbine ludit Amor.
Hei miseros! sinulla venit medicina dolori;
Flammaque non ullum tanta levamen habet.
Nec tamen excutiunt, qui primo insedit, Amorem.
Si nescis, ignes non movet ille suos.
Et poterit pennas forte amisisse videri:
Cum primum invaluit, non volat ille puer.
Te quoque Diva Themis, nuper, Latere, videbat
Ad dominae vultus erubusse tuae.
Nec nostri poterunt, inquit, subsistere alumni?
Et puer in populum jus habet ille meum?
Dixit; et ad teneram ridens conversa Dionem:
Tu quoque, si fas est, in mea regna veni.
Parce meos tantum crudeliter urere cives.
Sufficiat telis succubuisse tuis.
Et placidos ignes, incen dia mitia praebe:
Et non ille puer tetricus esto Deus,
Annuit, atque infusa Deae pulcherrima Cypris,
Plurimaque admiscens oscula, dixit, erit.
Inde tuas crevisse vides, vir maxime, flammas:
Sed quas affuso nectare pascit Amor.
Augerique novos, et gliscere suaviter ignes,
Et non inviso pectus amore premi.
fabvi661
Quem tua nuc virgo teneris complexibus auget,
Accumulatque novis usque cupidinibus.
Cimbrica juravit: Neptunum testorutrumque,
Non est in regno pulchrior ulla meo.
Seu videas vultum? poterit Venus esse videri.
Seu mores: Pallas, vel tua, Phoebe, soror.
Haec flexit formosa, et mitiv vulnera fecit,
Qualia Leda suo fecerat ante Jovi.
Haec eadem, Latere, tuis inclusa lacertis,
Persuasa ad bland um Cypridos obsequium,
Ne prius effugiat jucundi vincula nexus,
Quam vulnus fecit quod tibi, tollat idem.
ELEGIA IX. Ad JO ACHIMUM PETRAEUM Altorphi viventem.
SI qua fides tenebris, et habet sua numina somnus:
Esse peregrino captus amore potes.
Nec nihil illud erat, quod nuper imagine somni
Vidimus. heic verum si reperire licer.
A superis erat ille sopor. ne credere nolis,
Et qua prodierat, cornea porta fuit.
Nox erat, et nullum metuebant sidera solem,
Nostraque erant solito membra levata toro.
Cum mens interea (nam quo non somnia ducunt?)
Acta est per varios, ceu aliena, locos.
Forte velut rediens, multosque vagata per obers,
Vila est a vestris non procul esse jugis.
fabvi662
Norica sublimi qua surgunt maenia fastu,
Magnificaeque urbis nobile fulget opus.
Jamque videt vestri prope dissita tecta Lycei:
Parva quidem, sed quae sic quoque nomen habent.
A Musis locus ille calet. procul este profani.
Non pater haec quovis Urbs adeunda pede.
Si quis sensus inest somnis, vel inesse putatur:
Heic ego Petraeum quaerere visus eram.
Campus Apollineae suberat cultissimus Urbi:
In medio campi fons salientis aquae.
Innocuas lauros passim, florumque colores
Cingebat Paphiae myrtus amatae Deae.
Heic mihi Petraeus primis occurrit in herbis.
Nec solus: lateri juncta puella fuit.
Myrtea serta aderant, et candida vestis uttique,
Fallor, anhic Veneris dicitur esse color.
Ille tamen leviter formosae infulsus amicae
Ibat, et haerebat totus ab ore Deae.
Qualis in amplexu dominae Tirynthius hospes
Lydia per campos dicitur isse tuos.
Qualis et ad Xanthum, cum nondum Graja placeret,
Juncta ibat Paridi patria nympha suo
Si licet in somno: testor, Petraee, fuisti.
Irae materies, invidiaeque mihi.
Accessi: nec enim tu respondere parabas:
Porrexi dextram, nec tua juncta fuit.
Ut qui Gorgoniae modo viderat ora Medusae,
Protenus obriguit et sine mente fuit:
Sic tuus in dominae stupuit, sine voce labellis
Vultus inalbescens, pallidiorque nive.
fabvi663
Vix ubi Margaridos nomen, dominamque pejorem,
Instabili quondam federa pacta fide,
Cum primos ignes, et vulnera prima referrem;
Visus es offenso signa dedisse pede.
Caetera seu saxum. Tantum non dextra papillas
Pressisset, fueras hac quoque parte lapis.
Jamque ego dum tanto convitia quaero stupori,
Teque subirascor dememinisse mei:
Cessat, et invitis decedit somnus ocellis.
Sed tamen est animo pars bona fixa meo.
Et jam non dubito (nec sempersomnia fallunt)
Quin ista tuleris vulnus in urbe novum.
Quin tua dicatur nunc barbara Margaris illic,
Et rudis, et verbis ingeniosa parum.
Accedens formae placuit solertia vocis,
Quaeque peregrino mollius ore sonat.
Scilicet argutae, Petraee, ignosco puellae,
Cui praeter faciem vox quoque lena fuit.
ELEGIA X. Ad DAVIDEM CRAMERUM. Nat alis XIX.
ECce meos Batavos visit, patriaque relicta
Ad sua natalis tempora laetus adest.
Scilicet a nostro properans feliciter Albi,
Rhene pater ripis gaudet adesse tuis.
Et petit a domino consueti moris honorem:
Invitatque manus ad sua sacra meas.
Accedas, Cramere; dies tibi dicitur iste.
Fabricius Genio vina, tibique parat.
fabvi664
Vina sua Genio, genitale notantia tempus:
Et nova quae pariant gaudia, vina tibi.
Scilicet hac ex luce fluentes ordinat annos,
Qua lepidum posuit optima mater onus.
Qua mihi veridicae, quas omnia fata sequuntur,
Neverunt vitae stamina prima Deae.
Si qua fides, natum tremulis excepit in ulnis
Atropos, aeternis de tribus una soror.
Et leviter digitis deducens vellera, dixit:
(Audierat retuli quae mihi dicta parens.)
Tu quoque blande puer, non inficiande Camaenis,
Facunda Aoniis ora rigabas aquis.
Vive modo dilecte puer, gratissime Musis.
Et patriae quaedam gloria cresce tuae.
Dixerat. adsensere Deae. perque aera latum
Quae plaga dextra fuit, tota serena fuit.
Atque ea sive negavit iniquus, sive benignus
Jupiter eventum jussit habere suum,
Securus, Cramere, age ter tria pocula amici
Sospitis, atque iterum ter tria sume tui.
Ite Deae Aonites, cras vos revocabimus omnes.
Iste dies nobis festus agendus erit.
Huc cyathos. Cramere; et mollia tibi corona.
Proposuit siccis omnia dura Deus.
Non aliter fugiunt curae, tristesque labores:
Ut fugiant curae fortius adde merum.
Et bene me, bene te non unis adjicere votis.
Caetera vicino trade ferenda mari.
Et neque, cur pereat bellis Germania, quaere;
Quisve armet reges inde, vel inde furor.
Et neque, quid Sueci, quid magni Caesaris arma
In elades tumidi Martis amore ferat.
fabvi665
Disponent Superi. nihil est, quod quaerimus ista,
Quae tegit obducta condita nube Deus.
Fata viam invenient. Vina huc, Cramere, rosaque.
Nec tibi, nec sobrio nunc licet esse mihi.
Dicamus bona verba: procul, procul horrida bella:
Ter tibi fit Briareu: ter tibi sancte Geni:
Ter Charitum trigae: toties tibi candide Phoebe:
Bis toties Musis: bis toties Veneri:
Si qua animum, Cramere, tuum formusula flexit,
Huic tacite cyathos, si lubet adde duos.
Vivamus dum fata sinunt, dum non perit aetas.
Quis scit an haec iterum sit reditura dies?
Interea, Cramere, optes, ut semper amico
Candidior redeat, candidiorque tibi.
NObilissime Heinsi, dum in libellis illis excudendis praela fervent, animum ibi occupatum Natalis tui celebritas alio avertit. Quoniam autem ad tua sacra etiam me conferre thusculum voluisti, habe Elegiam exilem, et tenuem, quales a me proficisci solent. Debebam in tam egregio argumento esse ingeniosior. Sed ita me am indolem comparatam sentio, ut ne illustrihus quidem facibus admotis excitetur. Nisi fortassis in amico satis est, si affectum probaverit. quem integrum, sincerumque, quicquid de ingenio fiat, praestare tibi possum. Vale.
fabvi666
ELEGIA. In Natalem NICOLAI HEIN SII.D.F.
HEinsiade genio libamus thura, merumque.
Exeat a facris turba profana meis.
Qui malus est, lepidis qui vatibus invidet, illinc
Sit prcul, hanc lucem nec putet esse suam.
Laeta verecundus nobiscum festa frequentet.
Bacchus, et innocuae tresque, novemque Deae
Nec te, diva Venus, puerosque arcemus Amores.
Vos quoque cum Musis Heinsius ipfe vocat,
Quo valet, ingenium vobis debere fatetur.
Peneque Pegasea plus potuistis aqua.
Ingentis meriti lux conscia prodidit Orbi
Heinsiaden. vestri muneris ille fuit.
Eminus a Pindo cum sternuit omen Apollo,
Omina narratur bina dedisse Paphos.
Crescentem Cypris Phoebo divisit alumnum,
Et juveni partrium diva praeivit iter.
Illa domus teneris adsuevit amoribus olim.
Heinsiades patrias ventilat inde faces.
Nec negat ardenti genitor concedere gnato:
Indolis haeredem nec negat esse suae.
Qualis, Phoebeus quoties deterbuit ales,
De mediis flammis altera prodit avis.
Illa piae volucri, pennasque, apicemque reponit,
Auratumque jubar; perpetuamque facit.
Heinsius in pulchro juvenescit carmine grati;
Quodque amat, exemplo sentit amare suo.
fabvi667
Sed sacra natali Genio facienda supensunt.
Pone puer cyathos, innocuumque merum.
Nil sine laetitia Bacchi succedere narrant.
Fundite thyrsigero pocula prima Deo.
Mox Veneri, Phoeboque, tribusque, novemque Deabus.
Numinibus lepidis indiget ista dies.
Tu quoque cum Superis gnato tua gaudia confer,
Nec promptis, HEINSI maxime, parce cadis.
Quicquid habes vasta complexum mente, remitte;
Et tua folenni seria tinge mero.
Quae mihi formosa patera est evincta corolla,
Hanc Genio gnati fundo, liboque tui,
Inde tibi Genioque domus. Inniteris ipse,
Et domus Heinfiadae, tantaque fama, tuo.
Quamlibet immensum sobolem limitte per Orbem,
Ingenii foetus, et monumenta, libros:
Heinsiaden malles vel tota laude redemptum,
Et tibi jam tanti gloria nulla foret.
Junge merum votis, quae filius audiat ipse,
Seque patris curam sentiat esse sui.
Vivite felices: et tu, pater optime, cresce
Ingenio gnati; laudibus ille tuis
Zverius extendens nobiscum vota, precefque,
Laetitiae partem vindicet inde sibi.
Jamque animi curas aliquo distinguere Bacho
Quaerat, et hanc festam gaudeat esse diem.
Macte Heinsi sacrisque tuis, votisque tuorum
Stamus, et ante aras folvimus ista tuas.
Lysa comam spargit cumulatque altaria donis,
Et juvat orantes, et praeit ipsa preces.
fabvi668
Illa mero medico laetatur pingee mensam,
Nec, quod amat, posthac dissimulare potest.
Nunc et amatorem centum complexibus urget:
Nec timet invidiam: nec memor ipsa sui est.
Illa suo Heinsiadae proprios transcriberet annos,
Si possent superos flectere vota Deos.
Et flexit Superos, quaecunque puella Deorum
Pro tam festivo vate poposcit opem.
fabvi669
CARMINUM ADOPTIVORUM LIBER.
fabvi670
CARMINUM ADOPTIVORUM LIBER.
CONSTANTINUS HUCENIUS VINC. FABRICIO S.
QUi me inter arma, Nordovix novenarum
Mystes Dearum, non novelle, non prisce,
Sed sic utrumque, ut utrum sies, parum constet,
Puer diserte, non puer, vir imberbis,
Qui me inter arma, non inermibus chartis,
Sed de pharetra maximi Deum telo,
Telo Merillae fulminum, gravi telo,
Ignotus ignotum feris, et invisum,
Mox invidendum: Laureate Fabrici,
Sed imter ulnas educantium, ad cunas,
Et ante cunas Laureate Fabrici;
En dexteram, fidemque, si quid hoc tanti est,
En pectus imum, et intimum, en amicorum
Esto meorum; per fidem hanc, per hanc dextram,
Per Heinsium commune nomen utrique,
Commune numen, ctescet ille crescenti
Coaevus aevo, fixus, acer, aeternus,
Par ardor illi, quem fovetis utrinque
Fabricius Merillae, et illa Fabrici.
fabvi671
En arte Coa prorsus et Galenorum
Coeco apparatu, quo magis meus fiat,
Nihil necesse est. Vixerit senex Cous,
Fac totus in te vixerit (quod ut cano
Fiat mereris jam puer) quid exspectem
Nisi ut propinquis aeger a manu tanta
Reddat, quod ipsa Clotho venerit vivam,
Et sim diu, qui nil quidem refert an sim?
At qui sepulto cespitum gravi mole,
Gravioribus negotiorum, et armorum
Sin Patriae, nec Principi, sibi extincto,
Surdo, silenti, nescio Camaenarum,
Permessidos, Pindi, tui, sui, trunco.
Vitam remittis, et procul jubes vivam,
Jubes loquar, audiam jubes, jubes cantem,
Permissidem credam facis, facis Pindum
Colles cruentos, et sororibus divis
Quasi interesse, qui sororibus diris
Quacumque victor, aut revector, intersum.
Cujus Galeni, cujus e Deum turba
Potentiorum ???
Manumque, opemque, magne tiro, non vincis?
Me coecus error, me profunda caligo
Involvit, aut mortale non facis factum,
Qui me inter arma, Nordovix novenarum
Mystes Dearum, neminem, nihil nutu
Novum creasti, nempe recreavisti.
CONST ANTER.
Ad Rhenobergam, inter aulae et armorum perpetuas incudes, CIC ICC XXXIII.
fabvi672
In Amores Nortvicenses, VINCENTII FABRICII SUI.
DOusa pater vatum, patrii tutela Lycei,
Quo nil candidius terra Batava tulit,
Littora Nortvici, camposque accendit, et amnes,
In gremio dominae dum sua fata canit,
Ipsa Venus, Venerisque puer, quos lusit amores,
Quaeque Idae fixit basia mille suae,
Inscripsit foliis: flammasque, et carmina Nymphae
Hauserunt patriae, Nereidesque Deae.
Tota calet tellus, et adhuc locus uritur ipso:
Quem Phoebo junctus nunc quoque sacrat Amor.
Dignus utroque Deo vates meus arbet utroque,
Nec Paphae nec minus igne calet.
Incola Nortvici pariter Pindumque, Paphumque
Hausit. amatque simul, nec moritura canit.
Dousa meus doctos Nortvicum transtulit ignes.
Nunc afflat vates numine Dousa suo
DANIEL HEINSIUS.
In Secessus Nortvicenses doctissimi Juvenis VINCENTII FABRICII EPIGRAMMA.
FAllimur, an steriles inter Parnassus arenas
Surgit, et aequoreis proximus exit aquis?
Non Helicon, non Phocis abest tellure Batava
Fundunt Castalii pocula plena lacus.
fabvi673
Nobile Nortvicum, florent in pulvere Musae,
Inque tuis scribunt carmina docta jugis.
Nec tamen exuccos feriit levis ungula colles,
Aut latices ictu Bellerophontis habes.
Fabricius fontes aperit, novus incola vatis
Officio totis luxuriatur agris.
Hoc donat jam Saxo tibi, quod debuit Albi.
Invenit in sylvis, quod canat, ille tuis.
Quum magnos repetis, Batavum miracula, Dousas,
Post Dousas cupias hoc quoque teste loqui,
Si pius est, quisquis Patriae praeconia solvit,
Bis pius est vates, qui peregrina canit.
C. BARLAEUS.
Ad MERILLAM. In Amores Vincentii Fabricii.
IDA Cupidineis Dousae cantata libellis
Obvia Fabricio facta, Merilla, tuo.
Protinus invasit collum, lentumque, tenaxque
Basiolum impressit. Quid levis Ida facis?
Dousa tuus non est, non hic tuus, Ida, poeta.
Non est: sed Dousam credidit Ida suum.
P. SCRIVERIUS.
JANI BODECHERI BANNINGII Elegia ad VINCETIUM FABRITIUM, Nomine FRANCISCI LEEV WII a Gouda.
TUlicet in Batavis, patrio semotos ab Albi,
Dulcia tranquillis otia rebus agis;
fabvi674
Et modo Nordovica colis, tua gaudia, Tempe,
Quaeque latent istis montibus Oreades;
Et modo, qui Leidam circumstrepit undique, Rheni
Threicio fragiles carmine sistis aquas;
Queis caput extellens pulcherrima Neptunine
Murmura siccatis imbibit auriculis,
Vicinamque serit sublata voce per urbem,
Ut stupeat lenes Heinsius ad numeros:
Heinsius ille sui Varro clarissimus aevi,
Quem coelo similem vis facit ingenii.
Non tamen est laudanda tuae petulantia Musae,
Quae narrat, quod me calcet Amor pedibus,
Noc scio quid sit Amor, nec multum scire laboro.
Dicitur armata spicula ferre manu.
Est mihimens Phoebo, studiisque dicata Minervae,
Qualia, nulla trucem cum tenet hasta, regit,
Herculeos animo mallem tolerare labores,
Stymphalicasque sono vincere pelvis aves,
Antaeumque gravimembrorum mole timendum
Conari invalidis viribus opprimere.
Judice Fabricio. sed enim quia credor amare,
Saepius inquiro pectoris in latebras.
Et quia vix falli potis est in amore magister,
Quem Veneris puer, et quem legit ipsa Venus;
Proque suo statuunt Nasone incauta juventus,
Quo sub in his quae sunt commoda proficiat:
Rumino quid Seliae faciam cum limina viso,
Unde meus certo cognitus esset amor.
Nempe rubor malas turbat, tigor occupat artus,
Verbaque, quae veniunt, dimidiata loquor.
fabvi675
Inde premo digitos et lactea colla lacertis
Ambio, et humidulis oscula do labiis.
Et quibus, Idalius qualem nec pusio fundit
Unquam caelicolis, effluit ambrosia.
Quin mea furta etiam nuper tibi visa fuisse
Noctis, ais, longo tempore concubio.
Stat Selia ante fores, ac me deducit euntem,
Forte humeros Seliae candida palla tegit.
Tumque ego, quae indubium doceant sub pectore vulnus
Atque vale abscedens exprimo post gemitus.
Ergone Fabricius nostra haec secreta notavit?
Credite Fabricio, Leeuwius omnis amat.
Ast amat q quovis quae digna putatur amari:
Dein ego jam partes ipse subibo tuas.
Quod vero Seliae vis postposuste Merillam
Flagitium primus nunc ego dico tuum.
Invidus est, quisquis de me male judicat, et me
Invidia pectus dilacerare putat.
Non mea vipereo suffulsa est lingua veneno,
Pallor ab alterius nec mihi sorte venit.
Diligo quos virtus, et quos solertia mentis
Fortunae donis luxuriare facit.
Quique meis etiam votis contrarius obstat,
Saepius esse meo dignus amore potest.
Trans mare vicinos petiit tua vita Britannos,
Huc praebent celeres ventus, et unda vias.
fabvi676
HENDECAS SYLLABUM In Doctissimi Juvenis, VINCENTII FABRICII, Disputationem de morbis capitis.
LUsisti satis, et satis Merillae
Cantasti numeris leves amores,
Venustis numeris et eruditis,
Fabrici, juvenum venustiorum
Laus non infima: majus est agendum.
Et Musae veniunt severiores
Colendae tibi, quaeque Batavorum
Refellant bene Martialis aurem.
Annos innocuae rudes juventae,
Ut decet, lepidis damus libellis:
Sed postquam gravior nitescit aetas,
Nos totos tetricae damus Minervae,
Quae mensas faciat focosque pingues.
Teque Albis reducem videre gestit
Non tantum facilem, puto, poetam,
Quamvis et facilem velit poetam,
Sed justum quoque flaminem THemistae,
Aut gnarum quoque flaminem Aesculapi,
Qui servet vegetos probosve cives.
Et nunc tale tibi vigere pectus
Monstras omnibus, omniumque vultus
In te laetitia trahis stupentes,
Dum quicquid chymicis boni paratur,
Scrutatoribus optimi metali,
fabvi677
Magni dogmata jungis ad Galeni,
Et quid judicio scholae relinquis
Quam nuper Paracelsus erigebat.
Haud fungi penitus recentiores
Habendi, licet id superba multum
Coa natio, pertinaxque multum.
Credi postulet: aegritudo cedit
Non autoribus his, vel his, vel illis,
Fideli ast opera, et manu perita.
Verum quandoquidem quid imminutae
Meti subsidium sit argumentis
Doces indubie hinc et hinc petitis,
Sive insomnia spiritu meatus
Infestent cerebri, sopore sive
Sensus undique ferreo ligentur,
Seu penuria, sive plenitudo
Constrictus habeat prematque nervos,
Seu deliria spissa implicata
Deturpent rationis officinam,
Dic sodes mihi (praemio trecentos
Ultro polliceor statim phalaecos)
Ut sanes homines polliciores,
Qui solum bene disputant tacendo,
Et mali nihil integram per horam
Vel prima fere syllaba loquuntur.
An Rhazes tuus id, vel Avicenna
Non scripsere tibi genus medelae!
Huc ergo, mihi praemio trecentos
Ultro polliceare tu phalaecos,
Medelam tibi porrigam probatam.
Sed prius peragas tuam (potesque,
fabvi678
Qui facundus et eruditus audis)
Felici omine disputationem.
Ut dein Vorstitus, ille flos medentum,
Natus optimus optimi parentis.
Exclamat, Bodechere parce, non est
Quod des Fabricio tuo meoque
Quae te pharmaca nosse gloriaris;
Medelam teneas tibi probatam,
Donec est magis usui futura.
JANUS BODECHERUS BANNINGIUS.
Ad Clarissimum Ingenii et Eruditionis laude Juvenem VINCENTIUM FABRICIUM, Cognatum eximium, Cum ad virtutis ac scientia gratia institutam pridem, sed fortunae varietate interruptum peregrinationem, rediturus Hamburgo discederet ANNO M. DC. XXXVII.
SI, quod vulgari fertur sermone meretur
Forte fidem verbum; adversam cuique atque secundam
Fortunam fabricare suos et singere mores,
De te Fabricio non est dubitare necesse,
Quin tibi contigerit fatis melioribus uti
Te sortem moderante tuam, Vi Numinis almi
fabvi679
Adjuto, teneris qui sis ingressus ab annis
Praeclarum virtutis iter, pulchrumque putaris
Paene puer doctis poliendum tradere Musis
Pectus, et egregias vitam excoluisse per artes.
Nec te paenituit laeta subeunte Juventa
Successus urgere tuos. quantum addidit aetas
Annorum spatio, tantum provecta subinde
Adjecit curis, indefessosque labori.
Quo sine nil altum mens inchoat, illius alis
Altius evectus Famae contendis ad arcem
Egregio nisu. Jam pulchrum ostendere mundo
Ingenii sublimis opes, aususque Viriles.
Prodere vix prima juvenem lanugine tinctum,
Palladiis clarum studiis, magnique laboris
Conscia victuris monumenta intexere chartis.
Et quale et quantum decus innotescere magnis
Et placuisse viris, quos et nunc suspicit Orbis
Insignes meritis, et quorum postera doctas
Agnoscet curas, sirnul et mirabitur aetas.
His animum succincte bonis, his omnibus une
Nominibus felix, Vincenti, concipe veram
Et parilem sortique tuae, votisque faventum
Laetitiam, caeptumque bonis, ad culmen Honoris
Auspiciis iter ad nitidam decurrere Calcem
Pergo, tuo faveat DEUS et fortuna labori.
Nec minus interea contra ludibria caecae
Sortis et instabiles casus incertaque rerum
Quae fert vita hominum, momenta, vicesque superbas
Disce tuum munire animum, pulchreque memento
Compositum adversis fidens opponere rebus.
fabvi680
Et quanquam virtutis amor cultusque meretur
Praemiae prima, tamen si tu virtutis egenos
Virtutis videas nancisci insignia, contra
Facta tua in minimo, quamvis laudata, reponi,
Desine ad humanae subtilius omnia normam
Pendere mercedis, nec te damnosa lucelli
Transversum rapiat spes, aut aversa fatiget
Tristitiaque gravet: placeat tibi candida virtus
Illecebris formosa suis, nexuque sideli.
Alliget implicitum, dabit haec tibi praemia victrix
Et verum, dilecta, decus, meritumque profano
Secernet populo, et lucentibus in seret astris.
HENRICUS VAGETIUS.
JOHANNIS FRIDERICI GRONOVII Responsio ad JAMBUM VINDEMIALEM Viri Clarissimi VINCENTII FABRICII.
FElix Dearum cultor, et Boeotia
Rigatus usque et usque labra Castali,
Nunc spes, Fabrici, Themidos, in cujus sacro
Virtus Fidesque Numinum sotiant chorum
Et nil sinunt deesse magnum pectore:
Dum sat beata pastus ingenii dape
Vacare gaudes, dum Daphnes laeta caput
Coma revinctus, (non Daphnes qua Blovius
Implet tabernas, et coronarum institor
Ingenia cauponatur; haud qua Myrtilus
fabvi681
Et turba congrex sublinunt os seculo:
Sed qua verendus Maeonius natus stetit,
Regum furores enthea canens lyra
Et regna et urbes atque mores civium,
Vitae magister, summa lex prudentiae;
Qua Mantuanus Julios coelo ferens
Ortus; tuusque qua nitet Nafo tener
Festam marinae Cypridis jactans facem.)
Dum tactus hilari serta thyrso tempora
Frontem remittis inter ingenios jocos,
Hederisque laurum temperans sequacibus
Lepidus satelles ebrii incedis Dei:
Me qua Batavi coletur imperii caput,
Et tot potentum regna mittunt urbium
Commune sceptrum, plena nobilibus viris,
Urbs principalis, Haga privato lare
Interque fastus milleque inter turbines
Et nuntiorum ex orbe toto nundinas
Amabili quiete secretum tenet.
Heic Ulpiani scita, dicta servii,
Heic et Scabini et aemulas Proculi scholas
Mecum frequento, et quicquid ingentes viri,
Aequi bonique interpretes sanctissimi,
Legum tribunal, et sacerdotes Deae,
Quae jure gentes frenat, et fera civibus
Arbitria doctis abnegare virium
Justa cuique lance dispensat suum,
Pulchris relictum condiderunt paginis,
Avidus retracto et patrias artes sequor.
Mox vellit aurem prisca sapientum cohors,
Seu quos professos devio normam juvat
fabvi682
Monstrasse mori, et acre robur pectori
Suggerere contra Fortisincertae minas:
Seu qui prioris gesta famae tempori
Servant futuro, veritatis buccinae,
Et tot decora exempla virtutum vetant
Oblivionis nocte celari mala,
Pravisque nunquam desiturae infamiae
Seros nepotes et penes longam diem
Poenas severi judices pronunciant:
Seu fabularum qui tegunt dulcedine
Praecepta vitae, et serium Iudis agunt,
Phoebi ministri, turba Parnassi pia,
Qui te, Fabrici, gloriae haeredem suae.
Qui te sodalem, qui domesticum vocant.
Sive his repertrix omnis elegantiae
Superbit Hellas, seu nepotes Romuli.
Non admonendo Statius deest sibi,
Atque expiari februis salubribus
Thebas reposci, nec minus monstrat suum
Nobis Achillem. Qualis exuviis Draco.
Capite exsolutis inquies tendit cutem,
Vrgetque nodos aspero monti affricans
Nitensque, donec liber omni corpore
In alteram jam vernet aetatem novus.
Tum forte si quid interim subnascitur
Meminisse dignum, mensque faecunda est sibi,
Illudo chartis, temporis cautus mei
Ratiocinator ac avarus unius.
Sic condo soles, sic amoeno murmure
Fraudata somno multa nox saepe effluit:
At si labore fessus, aeger taedio.
fabvi683
Vacationem tetricae Musae imperet
Desertor animi corporis folliculus,
Est innocentum ampla lusuum
Et multa blandimenta, me queis avocem.
Leida profectis qua patet pedibus via,
Et prima pandit Haga nobilis sinum
Insigne portas exhibens pacis modo.
Praedives umbris occupat campum nemus.
Stat vasta quercus nubibus condens caput,
Expansa silvae more brachia implicans,
Quinas ter ulnas exigit trunci modus:
Alterius aevi, grata Dianae quies,
Dryadum voluptas, nocte quae circum choros
Ducunt silenti, et metiuntur ambitum.
Stat tilia pinguis, apta pennis fraxinus,
Et recta fagus, mille corpora arborum
Et foedere uno fervidos ictus vetant.
Subtus virenti laeta tellus gramine
Crinitur. ipsum frangere invitant prope
Et transeuntes ambiunt ultro tori.
Mites per auras aeremque termidum
Late comantum spiritum mollem vehens
Zephyrus susurrat, grataque afflat frigora.
Et undiquaque plumeum sonat genus
Solenne carmen aemula concordia.
Densentque virgae ac vimina in medio specum,
Fauni latebras, unde subsessor salax
Tentat fugacis nuptias Alseidos,
Matura collis nec deest apricitas
In parte quadam, et bibere soles invidet.
Delatus illo mente libera vagor
fabvi684
Visus per omnes, atque deliciis fruor,
Natura mater quas ministrat obvias,
Largoque cornu daedalis tribuit locis.
Non ob locatas, improbas, factas manu,
Quales paravit luxus impatiens sui,
Morum ruinas, illecebras turpium.
Patrimonii Charibdin et Syrtes meras,
Pestes juventae, et omnis aetatis probrum,
Saginam inertiae, officinas mortium.
Venusinus addit forte se mihi comes
Risus magister, aut Poeta ejus,
Qui cum Bathyllum miror. Atticae silens
Respondeo cicadae, Amorem somnio,
Canto Lyaeum siccus, et jungo rosas.
Nec quid lucrentur Caesii aut Aquilii,
Famae tyranni fragilis atque evanidae;
Nec quod frequenti scriptus in pittacio
Perambulet librariarum scrinia
Fontesque pingat nescio quis Olus tuus;
Aut barbarorum quid mihi decreverint
Comitia, quo me censeant in ordine,
Ibi recordor, assis aut facio unius.
Quod si libido garriendi accesserit
Et liberales serere sermones juvet,
Cohors amica est, quae libenter commodat
Aurem, et vicissim nec meas invitam rapit.
Bosvvelle, te fas nominari principem,
Cujus diserto loquitur ore Belgicae
Rex, qui Britannos triplices sceptro ligat,
Viris et armis et mari toto timor.
fabvi685
Nec de silebo, sera qui genti piae
Ruptis tenebris reddidisti stemmata,
O vera soboles Amstelae propaginis.
Te, magne Scotte, lux sarena Curiae.
Civilioris optimatis unica
Imago, quem nunc vindicem exspectant suum
Sub nocte multa destituta tempora.
Te, mens manusque Principis Celsissimi,
Divine Hugeni. Teque pars potior mei,
O lingua Peithus, Pallados sacrarium,
Et certi amoris symbolum, Grasvvinkeli,
Cujus requirit consili vires Gothus,
Qua se tuetur Veneta Libertas manu,
Quod tot procantur forte praesidium rei,
Squallentibusque simile praesidium reis
Te, docte Groti, cui renasci gestiunt
Prisci magistri, principes artis tuae.
Omitto numerum, versibus parcens malis
Et invenustis, nauseae parcens tuae.
Haudquaquam amori, cui pares cuncti, meo.
Est et leporum qui parentem Liberum
Adhibeat, et me suaviter rorantibus
Lacessere haud recuset udus poculis.
Haec, mi Fabrici, pro tuo laeti tamen
Vindemiali computamus heic die.
Nec invidemus uberantioribus.
Tantum Neaera non calet noster sinus.
Inter tot ignes et faces et illices,
Quando haec patranti lumine advocat virum;
Nudis papillis illa provocat manum,
Strictis et arte fasciae tumentibus,
fabvi686
Sororiari primulum doctis quasi;
Vultu pudoris dictat alia audaciam,
Natura quem si deneget, mira artifex
Quocunque fuco pallidis linit genis;
Defecta quaedam dote pulchri corporis
Procacitate res agit linguae suas;
(Volunt id ipsae comitatem dicier)
Tunc crebra schemata eruditulae et tropi,
Lasciviae velamen, ut rivis fluunt;
Aut oricilla gemma pendet imula,
Tribacca gemma, vel papillis objacet,
Solumque pulchram clara dotem divitis
Promittit arcae, quae procum sapientem emat.
Tot inter ignes et faces et illices
Contudimus arcus telaque insani Dei,
An ille potius ut rudem et durum fugit?
Caloribusque non paratum dulcibus.
Donec reversum accipiat expanso sinu
Et veste tota blandiens Albis pater,
Nymphisque patriis offerat mefomitem,
Flammisque fingar apta materies novis.
Ad excellentissimum Iuvenem VINCENTIUM FABRICIUM. ELEGIA CORNELII GROTII HVG. FILII,
OPtime Vincentii, cujus de voce perenne
Fulmen inexhausti funditur eloquii.
Non aliter, quam de flavis mella aurea ramis,
Aut de distentis lac fluit uberibus.
fabvi687
O felix caput, o nostris charissime divis,
Pieridum decus, et pignus Apollineum;
Tu per arenosum prostratus moIliter Albim,
Qua sperat genitor brachia Nereidum,
Hamburgumque suum lassis admurmurat undis,
Caeruleam vultu Dorida prospiciens,
Phyllida nunc ludis vario spiramine avenae
Demulcens patris flumina cornigeri;
Nesciat ut retrone tuos vertatur ad ignes,
An magis ille suum pergat ad Oceanum,
Tum myrti folia adsurgunt tua tempora circum,
Te tantum, et levibus digna Cupidinibus;
Et vellent pectus, vellentque invadere totum
Amplexa hinc atque hinc undique Fabricium,
Si non adspernetur amor velamina castus
Qui sub flamiseris stat tibi visceribus.
Me tenuis pater, et Phoebi vix nomine dignus
Ducit sylvestres inter Hamadryades.
Semicaprumque genus Satyrorum, atque agmina monstrat
Hirta, puellarum non adeunda choris.
Quotum cum mea per sylvas vestigia vidit,
Aut suspirantes pertimuit Pholec,
Respiciens iterumque oculis, iterumque, iterumque,
Extemplo nostrum profugit in gremium.
Namque per arboreas ubi Lipsia cernitur umbras,
Cramineo felix est locus in nemore,
Qui solos risus, solosque exspectat amores,
Et nescit gemitus, et refugit lacrimas,
(Illae etenim quoties thalamos tetigere virentes,
Noxia de campis gramina proveniunt;
fabvi688
Tum ramique cadunt, et qua se proxima quercus
Explicat, e mediis tollitur illicibus.)
Hic nos agresti luctamur arundine, donec
Ventus ab impressis exeat articulis.
Spiritus ille etiam nostros accendit amores.
Atque meas flatus ventilat ille faces.
Accendor, qualis fragiles ubi campus aristas
Quas hinc atque hinc jam Mulciber involvit,
Dum flammae magis atque magis, urgent creditantes,
Fratribus impelli sensit ab AEoliis,
Namque illi simul ac antro emittuntur opaco,
Unde tenent terras, unde agitant maria,
Immitis Notus, et Boreas Rhodopejus, et Eurus,
Dissimilique solum turbine provolitant,
Tunc incendia vesta feruntur in altius agmen,
Et velox teneros fax agitat calamos:
Sic et nunc mea me Pholoe, mea vita, meum mel
Sufflari levibus ridet arundinibus.
Ad VINCENTIUM FABRICIUM ELEGIA NICOLAI HEINSII. D. F.
SI licet Arctoas Batavis accedere Musas,
Heinsiadae versus deficientis habe.
Ante tuas aras tutelaresque penates
Victima de fesso, carmina, vate jacet.
Cedite sublimes, heroica praelia, versus;
Cede cothurnatis, Jambe superbe modis.
fabvi689
Imparibus veniat Elegeia laxa capillis;
Exilio vatis convenit illa sui.
Parva decent tenues; modo dent mihi fata recursum,
Cum dabitur Leydam visere, magna canam.
Me tenet aequoreis Uvasnaria cincta procellis,
Unde suas Batavus per mare mittit opes.
Exul agor, patriosque lares urbemque reliqui,
Nec dantur studiis commoda justa meis.
Me sterilis tellus inarataque detinet ora,
Solaque nunc oculos pascit arena meos.
Aut impacati cerno violentia ponti
Regna, vel in medio littore solus eo.
Forsan et e cano venientia lintea Nereo
Metior, aut vultus detinet unda meos.
Pone jacet Batavi species miseranda Lycei
Fataque quam prohibent visere, cerno tamen.
Orba sedet in medio natorum; in funere Pallas,
Nec valet armata pellere fata manu.
Leyda parens, miseranda parens, tua numina testor,
Invitus patriis abstrahor a laribus.
Non hic finitimos video, tua pascua, saltus;
Non hic Naiadum turba per arva canit.
Ceruleae veniunt gens invidiosa Poetis,
Nereides, gnati Dora canora tuae.
Semper defessos renovat Thetis uda furoret,
Et nunquam lassi gurgitis unda silet.
Marsque pater Nereusque pater sualjura sequuntur,
Militat in partes saevus uterque suas:
Aptus et aequoribus Mavors et navita bellis,
Si dubitas Batavo judice, Maurus erit.
Di maris, et Neptune parens, ignoscite fasso;
Non facit ad Musas aequor et aura meas.
fabvi690
Illa juvent nautas, mihisunt Parnassia curae
Numina, Phoebeo spiritus igne calet:
Molle mihi pectus, levibus violabile telis;
Et quo, si sequerer bella, carere velim.
Id quoque jamdudum Veneri debemus, et armis
Nostra quibus toties pectora fixit amor.
Tempore quo primum Cythereia furta notavit
Phoebus et arcanum lumine vidit opus;
Illa, licet facilis nec conjunge digna severo,
In teneros vates miles iniqua fuit.
Mars quoque Phoebaeo, si credimus omnia, vultu
Proditus ex illo tempore laesus erat.
Quis tibi, Phoebe pater, Gradivum laedere jussit?
Hei mihi, vindicta non caret ille Deus.
Et damnosa Venus, quamvis sine milite pugnet,
Non dabit immunes criminis esse manus.
Sed tibi nescio quid violentum fata minantur,
Cum fugiet vultus Thessala Nympha tuos.
Ah quoties cuperes non offendisse Dionen!
Ah quoties oculos non habuisse tuos!
Si nescis, solet esse, nocens offensa Dione:
Conjuge, si nescis, saevior esse solet;
Quamlibet hostili vastaverit Ilion igne.
Perfidiae paenas jam dedit iste locus;
Ah nimium pronus veniae Gradive fuisti,
Et tibi vindictae non satis una dedit.
Insectatur ad huc miseros Cytherea Poetas.
Exitus hic magnis vatibus esse solet.
Et nocet, et prodest; quoties sua spicula figit.
Materiem docti carminis addit Amor.
Lesbia sic longum, sic Delia nomen habebit;
Vtraque non firmo juncta puella viro;
fabvi691
Doctaque lascivi referetur pagina Calvi,
Atque aliae, quarum fama perennis erit,
Si Venerem demas, tenerosque Cupidinis arcus,
Da veniam fasso Cynthie, nullus eris.
Factus erat Naso tenerorum lusor amorum,
Tempore non longo nota Corinna fuit,
Te quoque, Vincenti, similis fortuna beavit,
Nomen et aeternum blanda Merilla dedit.
Illa rudimentum tenero monstravit amori,
Illa dedit flammis semina prima tuis.
Hos tibi praebebat Nortuicum blanda calores,
Finitimo quamvis non bene juncta mari.
Saepe illic niveas traxisti ad carmina vaccas,
Seu Veneres Dousae, seu canis ipse tuas.
Talis Threicius Rodopes in vallibus Orpheus
Movit inassuetis saxa nemusque modis
Talis et Amphion, in Thebano Aracynto,
Condidit argutis maenia carminibus.
Nunc quoque post Dousam, tibise debere fatetur,
Ingenio cum sit notior illa tuo.
Illa peregrino jam nunc versatur in orbe,
Et jam Sarmatico sustinet ore legi,
Illa pruinosam penetravit nota sub Arcton;
Atque idem dominum fluctus et aura tulit,
Quaque prius venit meritorum fama tuorum,
Nunc sibi praesentem Teutoni ora videt.
Adde quod et gremio Dominae vultusque carendum est,
In mediis patriae fluctibus, exul agis.
Quam tamen et Batavis mallem vicinior esses;
Me miserum, cur te Maenalis ursa tenet?
Te tua fata vocant, et tanta negantia rerum;
Me mea securum Bibliotheca tenet.
fabvi692
Sollicitorque tamen, curisque ingentibus angor;
Altera Lugduni est, altera cura tui.
Quam bene regales docuisti spernere gezas,
Mobile quas vulgus numinis instar habet.
Adde quod et cupidas mollit sapientia mentes,
Contentasque suis dotibus esse facit.
Si mihi dent superi rigidam contemnere mortem,
Et colere attriti rura beata soli,
Lugdunis vicina meis, ubi gurgite fesso
Rhenus honoratas sistere cogit aquas;
Non ego plura velim: fugiam modo ferrea Martis
Praelia, et ingrati jurgia saeva fori:
Et mihi si qua favent, caelestis turba, camaenae,
Effugiant rapidos nomina nostra rogos.
Haec voti mensura mei est. Tibi, maxime Vates,
Tradidit optatae pocula Phoebus aquae:
Et vixdum nato Deus adfuit, et tibi Pallas
Ubera formasa praebuit alma manu.
Turbaque Musarum de Pegasea Hippocrene,
Calliopen cunis praeposuere tuis.
Scilicet est aliquid Musas cum Pallade junctas,
Oraque Castalii cernere posse Dei;
Et patriae decus esse suae, victuraque semper
Nomina ab arsuris posse referre rogis.
Nos tenues tantum spiramus pectoreflammas,
Tibiaque ardori convenit ista meo.
Si qua tamen magnos capiet mea pagina vates,
Me tibi devotum postera turba leget.
Wassenar. id. Novembr. CIC IC. CXXXV.
fabvi693
NICOLAIHEINSII. D. F. In Natalem VINCENTII FABRICII ELEGIA.
FEsta Dionea redeunt solennia matri:
Cui sua cura Deae est, ad mea sacra veni.
Improba cum vano secedat inertia vulgo,
Ista dies causam posteritatis agit.
Fabricium terris ea contulit, ite profani.
Diva caput fastis hanc jubet esle suis.
Illa mihi viridi ter vestiat ora corymbo,
Vittatamque sacro tingat odore comam.
Liba litaturo mihi porrigat inde minister,
Pluraque sacratis vina ferat pateris.
Lisa preces addet modico suffusa rubore,
Et dabit accensis thura merumque focis.
Interea blandi venient, mea turba, sodales,
Quies sua percussit pectora mollis Amor.
Zuerius accurret gemino cominatus amante,
Hofferoque meo, Vettiadeque meo.
Quique suos reddit Lario Gronovius annos,
Abditus Haganis dum latet in silvis.
Hinc circumfuso Nortvicides aequore cinctae
Ornatis properent ad mea sacra comis.
Has etiam, hac patriis in littoribus currentes
Heinsius a saevo sevocat Oceano;
Qua meus ingrato vates contactus ab igne,
Dura Merilla, tuis ingemuit foribus.
fabvi694
Tu quoque vicinis quantumvis surdior undis,
Ferrea quantumvis, ad mea sacra veni.
Nec te nobilitas, nec te tua tardet euntem,
Sit licet antiquo sanguine nota, domus.
Quamvis AEneae Trojani suspicis arma,
Iliacoque refers a Ganymede genus.
Quamvis et veteres circumdent atria cerae.
Nequicquam tantis turgida nominibus.
Felix victuros qui debes vatibus ignes,
Mansurumque aliquo carmine nomen habes.
Denique servorum cuicunque est cura nepotum,
Natalis Genio credat adesse sui.
Pone puer cyathos; et sacris rite peractis,
Spumet foecunda lene merum patera.
Fabricio novies, tenere septena Merillae
Pocula libemus, bis tibi, Lisa, duo.
Dein iterum, atque iterum repetemus pocula, donec
Exaequent Charites nomina quaeque suas.
Albi pater, seu nunc generosus origine tanta
Laberis umbrosae saltibus Hercyniae.
Seu nunc diffufus spatioso latior amne
Dividis antiquae maenia Gambrivii,
Qua prius attrato percurrens pectine chordas
Fleverat attentis Phyllida Naiasin;
Lux ea tota tua est: huc o pulcherrime rerum
Labere pacatis, et tibi plaude, vadis.
Nec tu Tarpejo quicquam concede Tonanti,
Albi pater, priscis aemule nominibus.
Roma triumphato trabeata superbiat orbe,
Et rerum dominis alta tumescat aquis;
fabvi695
Tu quoque tolle caput, Latiisque oppone Poetis
Fabriciumque tuum, Lotichiumque tuum.
Fallor? an alma sacris Cytherea supervenit ipsis,
Poculaque affundit nectare Diva suo.
Illa Cupidinibus circumvolitantibus instat,
Et desiderium provocat una meum.
Lisa fave, vatisque tui moderare furores,
Dum mea lymphatus pectora pulsat Amor.
Si qua fides Veneri, mecum tua nomina crescent,
Rivalemque meae posteritatis ages.
Tu quoque non invita mihi debere fateris,
Jamdudum nostris cognita carminibus.
Nec mea degeneres admittunt pectora flammas,
Pectora, Lisa, tuis saucia luminibus.
Luminibus, mea Lisa, tuis celebrabimur ambo,
Tollemurque vagis Cypridos alitibus.
Illa meo geminos vati concedet olores,
Et formosa suis lora dabit manibus:
Donec Castaliis admoti collibus una
Ducamus blandos Pieridum latices.
Et mihi nota via est, qua se pater extulit ante:
Provocat exemplo me pater ipse suo.
Illic Fabricii lepidos cantabimus ignes,
Sive meos potius, seu, mea Lisa, tuos.
Ut post tot tenerosque jocos, tenerosque susurros
Ora columbatim jungat amica Venus.
Mense Septembr. CIC ICC XXXVIII.
fabvi696
Ad Clariss. Juvenem VINCENTIUM FABRICIUM Joannis Mejeri, Cimbri ELEGIA. Qua ipsius respondet, cujus initium est: et male dissimulo, etc.
VINCENTI, dubia miserum quem versat arena
Festivo forsan crimine laesus Amor.
Quid male celatas pergis mihi prodere flammas;
Et nostram lentus poscis amator opem?
Nec dubitas aliquid Jano te posse magistro
Discere, qui fiat mitis et aequa tibi.
Quae nimium argutis mentem externavit ocellis
Hactenus, inque animum jus habet omne tuum:
Quae post tot lachrimas tandem concessit amari.
Te quoque, si fas est credere, rursus amat.
Da veniam fasso, non est ea copia nobis,
Non vis ingenii, non animi illa mei.
Vix equidem primos memini sentire calores,
Telaque, quis toties pectora fixit Amor;
Quum mihi non durus concederet ordia Phoebus,
Sufficeret molles et mea Musa jocos:
Adfuit et praesto ludenti Candida, et ecce
Objecit sese versibus illa meis.
Illa meae rivos felices currere Musae,
Illa mei venam carminis ire dedit:
Illa mei balbum detersit Apollinis: illam
Materiam nostri carminis esse tuli.
Nunc ea destituit; quid enim non perdimus annis,
Nec satis ingenii, nec satis oris adest.
fabvi697
Tempora vertuntur, certe vertuntur amantes.
Excidis, et regnas, haec in amore rota est,
Nulla Merilla mihi sopitos suscitat ignes,
Et negat in partes Musa venire suas.
Scilicet hae faciles aliis in vota vocantur.
Me mea diversas sors jubet ire vias:
Ex quo delitias procul omni e mente fugavit
Euphrosynes castus nec minus acer amor.
Scilicet Idalios fas est dediscere lufus,
Et tandem injusto colla levari jugo;
Ingeniique decus nativi ostendere cultu,
Et Sophiae et menti velle litare bona,
Mortale est quicquid spondet peritura voluptas
Virtus aeterno gaudet honore frui.
Si Veneri, et Veneris nota sudavimus olim,
Dum calet in lusus ire juventa suos;
Si potui teneris non displicuisse puellis.
Et visa est probitas digna savore mea;
Me quoque felicem cari dixere sodoles,
Et placui vulgi suspitione mihi.
Sit meta hic: alio fervent jam pectora motu
Et magis augusto meus calet icta Deo.
At te, cujus apes quondam nascentis in ora
DuIcia Hymettaeis mella tulere favis;
Quem faciles Musae, tenerae cognata Dionae:
Instituit sacris candida turba suis:
Te decet ingenuam blando retinere puellam
Eloquio, et solum te vocat iste labor.
Seu libeat veteres cantare decentius ignes,
Toque hilares noctes, tot sine nube dies;
fabvi698
Et faciles curas, et gaudia prima juventae,
In delibatis ebria deliciis:
Mens abit, et vastum praepes super aethera tendo;
Me rapiunt numeri, cygne canore, tui.
Seu misere ante diem raptam tibi Phyllida luges,
Palleo, nec fletu lumina nostra carent.
Sive novos doctae suspiras mentis amores,
Urimur, ardentes sunt tua verba faces.
Molliter obliquis Paphiae subridet ocellis,
Ad numeros taedas concutit ipse Puer;
Cantantis facilis dependet ab ore Merilla,
Ingenio flammas eliciente suas.
Pallidulam tenui frontem redimire corolla
Contemtum, et parvae tendere vela rati,
Me sine, quam sortem tribuit fortuna, tueri,
Et steriles umbras et mea castra sequi:
Interdum et gracili disperdere carmen avena,
Quale meus Coridon vel Melibaeus amet.
Non quali primae memini sub flore juventae,
NOctibus aestivos continuasse dies.
Hei mihi quod pulchro riserunt lumine soles,
Quam faciles hilari vidimus ore Deos!
Tunc Cyrrhaea mihi patuerunt orgia crebro
Tum mihi de viridi lecta corona jugo est.
Non ea nunc aetas, non mens; vena omnis in usu
Aruit ingenii, si fuit ulla, mei.
Nil mihi cum Cyrrha, nil cum Permesside Lympha,
Nec facit aetati Pindus, ut ante, meae:
Sed cathedrae steriles, et quod nec dicere possum,
Non subtile Sophos, non populare tamen.
fabvi699
Hic mihi conteritur vitae modus, haec mea sors est,
Hic meus exultat et sibi plaudit amor.
At Te, quem Venus et Musae fecere Poetam,
Cui spirat missos trans mare lingua sales,
Formosas tantum fas sit laudare puellas,
Et Dominae nomen dulce referre tuae:
Quam mitem ut teneas, nec te querulere relictum,
Cum dare non possis munera, verba dabis.
Blanditias molles auresque juvantia dicta,
Crede mihi, quaevis nosse puella volet.
Nec faciem, nec te pigeat laudare capillos,
Oraque, nam nulli non sua forma placet:
Et frontis decus, et multis optata labella,
Et quicquid melius te meminisse putem:
Omniaque ingenuae facies proconia formae:
Dulcibus est verbis mollis alendus amor.
Illa licet foetam vincat feritate leaenam,
Sit licet et ferro durior et chalibe:
Laudibus edomitum dabit in tua brachia collum,
Et sensim niveos pandet amica sinus,
Osculaque adjiciet blandas simitata columbas,
Et si plura petas, non reor esse gravem.
Tantum perge aditus per carmina quaerere planos
Ad Dominam, et quovis dulcius ore loqui.
Nec tibi turpe puta mollem componere versum,
Quem legat in medio Roma vetusta foro;
Quem nec damnet iners, qui detrahit omnia, livor,
Nec spernant nostri praetereantque senes.
Sin furit, et tetricas exaequat torva Sabinas,
Attonitum solis sentiat esse minis.
fabvi700
Nec maledicta pati, nec verbera saeva recusa,
Prona nee ad teneros oscula ferre pedes,
Aut quosvis constante animo perferre labores:
Omnis amor longo vincitur obsequio.
Scilicet est aliquid lepidis servire puellis,
Et tam festivo subdere colla jugo;
Inter et accentus, et laeti munera Bacchi,
Ambrosiis animum pascere suaviolis.
Turpe senilis amor, juvenes caleamus oportet:
Haec Paphiis aetas lusibus apta viget.
Hic tuus est Circus, hoc laus tibi pulvere surgit;
Hoc quoque post genitis nomine notus eris.
Quum tibi praesertim cytharam transcribat Apollo,
Necnegat argutos Calliopaea modos:
Attica nec desit jucundis gratia dictis;
Omnia quaeque Venus, quaeque Minerva probant.
Haec tibi scribenti spaciosum pandit olympum,
Templaque vulgari non adeunda pede.
Illa docet raptos iterum conjungere amantes,
Inque pios Dominae posse redire sinus.
Macte animi juvenis, si praesens nauseat aetas,
Ingenio pretium postuma grande dabit.
Nos quoque amice, tibi, doctorum praemia vatum,
Quos juvat a tota posteritate legi,
Herois inter Statuam statuemus et Aram,
Ad quam perpetuo thure litabit Honor.
Lugduni Batavorum mense auspice
Anni Domini CIC ICC XXXIII.
fabvi701
Zachariae Lundii Ad VINCENTIUM FABRICIUM, cum ipsi valediceret. ELEGIA.
MAgna tuae matris Vincenti, magna sororis
Cura sed o animae maxima cura meae:
Nec tantum Batavae nuper dilecte Merillae,
Paene puer puero conciliate mihi:
Aspice quam dubia miseri versemur arena,
Nec mihi praesenti nec licet esse tibi.
Vix datur alterius spacium consumere messis,
Vix hyemes saltem continuare duas;
Protenus e nostris iterum divellimur ulnis,
Me miserum! quantum heic Sors quoque juris habet!
Plus oculis, res nota tibi, te semper amavi:
Tu quoque plus oculis me, mea vita, tuis.
Nos pariter curae, pariter nos languor habebat:
Nulla mihi soli gaudia nulla tibi.
Saepe soror nobis thalamos constravit eosdem,
Saepe dapes hilari diluit illa mero.
Neuter in alterutro quod vconquereretur habebat:
Labe mei mores, et daruere tui.
Carmina, si recolis, tua cum recitare solebat,
Res erat a votis non aliena meis.
Quos ego laudabam, versus placuisse putabas:
Hoc tulit a Musis et mea Musa tuis.
Non semel exhibui populo: te judice, versus:
Non semel admonitu facta litura tuo est.
fabvi702
Plura quidem subeunt, sed nunc ut plura loquamur,
Infelix, quae nos distrahit, hora vetat.
Omnia si confers, dici PHocaeus amicus
Non meret: a nobis quod didicisset, habet,
Illud amicitiae blandum, at variabile nomen
Cum deerit, Nisus postmodo nullus erit,
Respice posteritas. veri, si quaeris, amoris
Lundius exemplum fabriciusque dabit.
Ah quoties dixi: seu mens praesaga ruinae,
Talia seu fuerat sueta subinde loqui:
Di facite, hae longos prasentia duret in annos!
Heu mihi! dicenti jam prope finis erat.
Dividimur, nec vota Deos habuere faventes:
Corpora dividimur, pectora juncta manent.
At cur diversis similes secernimur oris?
Juncti animis, cur non corporibusque sumus?
Aspice, vincenti. volucres ratione carentes,
Hae comites, quibus est par color. usque volant.
Ipsa sodalitii venerantur flumina leges;
Incurrunt unsas Alstria et albis aquas.
Et comites undas magno dat Lenza Visurgi:
Et sequitur Rhenum parva Mosella suum.
Si licet exemplis non immortalibus uti,
Flumina sunt nobis paene beata magis.
Vna mihi tecum cum mens sit et una voluntas,
Cur domus unanimes non alat una duos?
Vel tibi me comitem, vel te mihi sumere fas sit,
Tam mihi magna tui, quam tibi cura mei est.
De Te non dubito: de me tibi spondeo certe:
Ipse tamen melior tu tibi sponsor eris.
fabvi703
Jam non sola tuos Germania novit amores:
Omnibus ignotos nec reor esse meos.
Sim sane ignotos: nihil est: nec valde laboro.
Me tibi, me notum sufficit esse mihi.
Ne tamen heic etiam fidei tu vincula rumpas,
Vt pariter simus, me, quod es, esse facis.
Quae, dilecte, tuos investit laurea crines,
Haec eadem capiti dimidiata meo est.
Deque suis sumptos meritis mihi tradis honores,
Deque tuis tradis serta revulsa comis.
Quae tibi debentur, pars est mea facta librorum,
Ne minor inde mihi, quam tibi surgat honor.
Noscimur externis ambo, qui noscimur intus,
Et tu dum legeris, non minus ipse legor.
Parcius ista tamen: quae tu charissime, gestas
Illa meum nequeunt serta decere caput.
Tu magis ingenio es quam nos feliciter usus:
Ingenio celebres cogimur esse tuo.
Tu facis hoc librique tui, tuaque aurea scripta,
Aurea jam famae nuncia facta meae.
Hoc facit officium, facit hoc pietasque fidesque,
Quique precor maneat non labefactus amor.
Cetera res, et fas, et carmina conscia dicent,
Famaque quae sequitur publica testis erit.
Sic Maro Nasonem decorat, sic Naso Tibullum,
Sic Titan radiis astra minora suis.
Cuncta satis sic salva mihi, versusque librique:
Sed nihil heic salvum ah ista ruina sinit!
Quas mihi communes parient tua carmina laudes
Me nihil, ut cogarte caruisse, juvant.
fabvi704
O pereant omnes potius cum Pallade versus:
Tu mihi, tu Pallas, tu mihi Phoebus eris.
Quod queror, ex animo est. scis me non velle videri:
Et tua jam testis facta querela meae est,
Tu lacrymans adstas, lacrymis dum cingor obortis:
Tuque valedicis, nec tamen ipsa vales.
Vincenti! mi vincenti! mora nulla viarum est:
Vota quidem retrahunt, non trahit hora moram.
Heic quoque, quae superi voluere, velimus uterque:
Utque diu valeam, tu prior ipse Vale.
Ejusdem.
TEutoniam ostendet cunctis, me judice, terris
Fabricius, salvum si pia fata volunt.
Heinsius haec de te. Qui dum fert talia, nomen
Ostendit terris omnibus ille tuum.
Ejusdem De Merilla FABRICII.
RIdes, Vincenti, quod me praesente Merilla
Lividus exhausto sanguine pallor habet.
Desine miraris. nequeo servere colorem,
Phoebus ubi radios perderet ipse suos.
fabvi705
VINCENTII FABRICII POEMATUM PARS ALTERA nunquam antehac edita.
fabvi706
SERIES CARMINUM Quoe in parte hac Altera continentur.
AD Doctissimum Virum Valentinum Thilonem cum in celeberrima Academia quae est Regiomonti Liberalium Artium Magister crearetur.
Elegia in obitum P. Cunaei.
In Tumulum Jacobi Cujacii qui est Avarici Biturigum cum adhuc Anno M. DC. XXXI. Epitaphio careret.
Ad Virum Illustrem Adrianum Ploos ab Amstel inter Ordines Generales Belgii, super obitu Filii ejus Henrici, qui Anno M. DC. XXXIX in Gallia decessit. Scazon.
In Nuptias Viri CL. Pauli Sperlingii Anno M. DC. XLII.
Ad Illustrissimum Virum CL. Sarravium Senatorem Parisiensem Elegia.
Epitaphium Henrici Lunsmanni JC. Syndici Hamburg. Anno M. DC. XLII.
In Nuptias secundas A. V. Christiani Cassii celebratas Anno M. DC. XLIV. cum paulo ante Exercitus Suecius Holsatiam et Jutiam invasisset. Scazon.
In dissertationem de Virtute paranda aliasque Orationes V. CL. Benedicti Bahrii
fabvi707
Cum iturus nomine publico in Daniam Anno MDC XLV. navi vectus in mari Balthico, horribilemque tempestatem expertus in proximo naufragii periculo versaretur.
Ad Joannem Pomereschium JC. cum cognato suo Stypmanno in professione Juris in Academia Gryphiswaldensi succederet.
In Effigiem Joannis Mochingeri V. C.
In opus Senelographicum Joannis Hevelii V. A.
Ad Benedictum Bahrium cum ad secunda vota feliciter transiret.
In alteram partem Orationum Academicarum C. V. Valentini Thilonis, Scazon.
In S. Biblia Curiae Gedanensis.
In Effigiem Constantini Ferberi Consulis Gedanensis.
In Nuptias V. CL. Joannis Petri Titii Professoris Eloquentiae et Hum. in Gymnasio Gedanensi.
In Effigiem Henrici Fredeci Consulis Geanensis.
In Civitatem Gedanensem calamo eleganter delineatam.
Ad Adrianum de Linda V. A. Consulem Gedanensem, et p. t. Senatus Praesidem, de obitus Filiolae Marthae Reginae, et versibus eximiis, quibus ipse Parens Nobilissimus defunctae parentaverat. Jambi.
In solennia secularia ob recuperatam a Crucigerorum Tyrannide libertatem Anno M. DC. LIV. d. VI. Martii celebrata Gedani. Oratione seculari a Joanne Petro Titio Eloquentiae et Poetices Professore publico.
Patricius Ancillam sibi despondens.
fabvi708
In obitum Nobilissimae Matronae Adriani de Linda V. A. Conjugis.
Paschasius pictus sine manibus.
In Tractatum Viri Excellentissimi Bernhardi Lindedemanni JC. de favore et favorabili.
Ad Crispinum de filia Ejus.
In obitum Joannis Christophori Konigsmarck Comitis in Westerwick etc.
Viro Eximio Domino Jacobo Westhovio Civitatis Gedanensis Secretario instar fratris unice amando, ducenti domum Nobilissimam, et unde quaque ornatissimam Elisabetham Giesiam.
De Casu mirabili Nicolai Fulqueti.
Elegia ad Musas Regiomontanas scripta occasione Legationis, quam ad Serenissimum Electorem Brandeburgicum, nomine Civitatis Gedanensis aspero et difficillimo tempore obibat.
Elegia ad Carolum de Linda V. N. in Hungaria contra Turcas militantem.
Strena seu votum pro Pace ad Illustrissimum Claudium Memmium Comitem D' Avaux. etc. etc.
Regis Christianissimi Legatum Extraordinarium, circa auspicia Anni M. DC. XLII.
Themistocles Tragoediola.
Carmina Adoptiva.
fabvi709
VINCENTII FABRICII ELEGIARUM LIBER I In quo Biblica.
fabvi710
Admodum Reverendo et Maximo Viro GERHARDO JOANNI VOSSIO, ECCLESIAE METROPOLITANAE CANTUA RIENSIS CANONICO, et in Illustri Amstelrodamensium Gymnasio DOCTORI PUBLICO. S. D. VINCENTIUS FABRICIUS.
QUantum me tibi obstrinxeris, vir incomparabilis, atque adeo tota domus Tua, profiterer in hoc limine, si summis beneficiis paria verba reperirem. Occurrit mitis et mansuetus ille vultus, illa in amorem nostri effusa benignitas, ille candor
???
Quibus tu laudibus censeri mavis, quam tanta literarum, omniumque scientiarum gloria. Accedit amicitia Clarissimorum filiorum tuorum, et, qualis inter fratres esse solet, consuetudo. Nec obliviscio possum universae Familiae Tuae affectum, quo me intra lares Tuos continuis saepe diebus liberalissime habent. Ut, quem ipse, quoties ad vos excurro, saluberrimis
fabvi711
monitis instruis, Tut convivtorum etiam comitate detineant. Quae merita, quanquam nulla oratione adsequi licet, tamen inter familiares meos, laetissima semper praedicatione circumfero. hac enim dulci ambitione delectatur animus meus, quoties alii non ignorant, quanta benevolentia studia mea foverint clarissimi homines, quos eruditio consummata, et consensus famae supra humanam proficiendi sortem extulit. Porro de communibus beneficiis tuis, quibus totum terrarum orbem demeruisti Tibi, jam ante omnibus constabat. Quae quamvis ad mequoque pertinerent, qui scriptis Tuis quotidie juvor: gloriosius: tamen videbitur, gratitudinis argumentum ex privata benevolentia petere. Pro qua hactenus nihil reponere possum, nisi consecratum Tibi, Tuisque animum, votumque ardens et salenne
???
Paucas tamen Elegias istas Tibi inscripsi, Vir summe, quibus argumenti gravitas duntaxat patrocinatur. Quod, ut vides, et sacris literis desumptum est. In plerisque ingenio indulsi, et inveniendi facilitatem praetuli. In Davidis saltem lesso cum non usque quaque negligerem eam curam, ut poeta apparerem; malui tamen interpres esse. Si non infelsciter hoc scribendi genus tentasse Tibi visus fuero, fortassis, ubi otium erit, libellus iste augebitur. Quod si abstinere melius erit, facile levi jactum defungemur. Nunc einm solummodo ???, ut ait Euripides.
fabvi712
VINCENTII FABRICII POEMATUM PARS ALTERA.
Ad Doctissimum Virum VALENTINUM THILONEM, Cum in celeberrima Academia quae est Regiomonti Liberalium Artium Magister crearetur.
EXhausit omne, quod Scientiae prostat
Vel eruditis conditum latet chartis,
Meruitque famae praemium Meus Thilo,
Suamque Laurum. gratulamur absenti.
Et dum remoti Belgico procul Rheno,
Studiisque Leidae detinemur, et Musis,
Imago restat, ingeritque Thilonem.
Nihil est Amicum nosse, si semel novis.
Semper tenendus, possidendus est semper,
Amorque tantus vanus esse non debet.
Haeres Amice, sed venuste, sed docte;
Marique vasto, fluctibusque divisus,
Populisque mille, non mihi excidis Thilo.
Me Rhenus etsi, et delicata Lugdunum,
Te Civitatis Patriae Borussorum.
fabvi713
Teneat Lyceum; non minus tam en laetor,
Dum tanti honoris arduum tibiculmen
Parat Lycei Patrii Gubernator,
Antistitesque ceteri favent votis.
Semper quidem ipsa sufficit sibi virtus:
Sed cum meretur, omniumque consensu
Palmam reportat, esse bis potest virtus.
In obitum P. CUNAEI ELEGIA.
QUem conferre potest quaecunque ad funera luctum,
Quas lacrimas centum Manibus ante dedit;
Illis exequias Cunaei Leyda frequentet,
Et semel insigni conferet illa rogo.
Ipsa suis manibus pretiosa condidit urna
Pallas, et in cineres ultima dona tulit.
Non alias tanta praecinxit limina taxo:
Non alias laesa est, ingemuit que magis.
Abjicit e digitis hastam, versatque cupressum,
Funereasque faces convenienter habet.
Nutantem galeam simili quoque fronde revinxit:
Nulla mali facies, nulla dolentis abest.
Gorgone projecta, duntaxat laeva furori,
Ut laceret sacrum pectus et ora, vacat.
Ite Deae Comites, moerorem incendite fletu,
Sentiat ut cultum flebilis umbra suum:
Ite Deae Comites ad tristia busta, Juventus,
Quisquis et aeternam Pallada semper amat:
fabvi714
Quisquis et ingenium studiis felicibus illic
Auget, et ad laudes hanc putat esse viam.
Dicite: Procubuit manifesto vulnere Virtus,
Et morum Probitas, et sine labe Fides.
Fama Viri superest, sed plus speravimus ista,
Deficit in cursus, praeripiturque sibi.
Dicite CUNAEO crudelis Parca perempto
Totius votum Posteritatis habet.
Heu quot conatus una mors conficit ictu!
Heu opere quantum distulit una dies!
Dicite plorantes: Doctorem pulpita quaerunt:
Desiit ipsa Themis, dum tacet ille, loqui.
Dux gregis innocui, columenque Paterque Lycaei
Occidit Infelix orbaque turba sumus.
Sic ubi tempestas dejecit puppe magistrum,
Fluctuat in certo vasta carina mari.
Sic ubi ductor apum coepit periisse videri,
Spargitur examen, destituitque favos.
Hinc aliqua si quis sperat caluisse Camaena,
Versiculos tanto non neget ille rogo,
Heinsius ad tumulum veteris confusus Amici
Sollicitat Phoebum, Pegasidesque Deas.
Scilicet et tanto fas est authore moveri:
Cumque fleat, siccis non decet esse genis,
Ille quidem Tumulus nomen titulumque meretur,
Heinsius aeterna quem notet ipse manu.
Vos tamen et cineri carmen donzte, rogoque;
Non magis ingenii, quam pietatis, opus.
Sic quoque Patroclum solus non flevit Achilles:
Conjunxit gemitus cetera turba suos.
fabvi715
Supremum officium facundo VORSTIUS ore
Solvat, et hos luctus non sinat esse breves.
Lugd. Batav. Anno CIC. ICC. XXXVIII.
In Tumulum JACOBI CUJACII qui est Avarici Biturigum cum adhuc Anno 1639. Epitaphio careret.
CUJACI cineres saxo venerare sub isto,
Nec famae dubites, Hospes, habere fidem.
Nam tumulus titulo caret; est sine marmore bustum:
Indice eget, quamvis sit sacer ille locus.
Sed caperet dignum tanto qui Nomine carmen,
Scilicet in toto non fuit orbe lapis.
Adde quod aeternos dum versat Gallia libros
Credidit Authorem, non potuisse mori.
Ad Virum Illustrem, ADRIANUM PLOOS ab AMSTEL, inter ordines Generales Belgii, super obitu filii ejus Henrici, qui Anno 1639. in Gallia decessit. Scazon.
VIr summe Patriae, qui penatibus Sacris
Laudes avitas, et propaginem tantem,
Decusque gentis Amstelae redonasti,
Adsume Lauros, atque adoream justam,
Non quam cruore pingit inclitus Mavors
Interque gladios nundinatur, et caedes,
Sed invidendae pramium, togataeque,
Et sustinendis publicae rei molem,
fabvi716
Dignaeque tam Te, quam Catone, virtutis,
Immotus ille, nec dolore fragendus,
Seu publice fortuna turbidum saevit,
Seu propius instat tristis, et Lares urget.
Stabat venusto Filius nitens flore,
Famamque Patris auspicatus, illustre
Virtutis omen fecerat secuturae.
Hac Tu patebas parte in ultimum vulnus:
Hac illa tandem credidit lacessendum.
Facinus peregit saeva: Sed tibi laudes
Tuas reliquit. Triste funus ac crudum
Gemitu verendo prosecutus, haesisti
Ad dedicandum publicae rei postem,
Oculo irretorto, Patriae vacans tantum,
Yuasque curas publica exigens cura;
Pulvillus alter. Inde scilicet tandem
Invidia discat robur Amstelae stirpis,
Luctuque pectora expedita plebejo:
Nil imputare fortibus viris Sortem
Virtute nixis: prosperam, secundamque
Semper mereri, qui domaret ad versam.
In Nuptias V. CL. PAULI SPERLIN GII Anno 1642.
INvidiae dudum, Sperlingi, cessimus ultro,
Manusque dedimus inficeto seculo.
Jamque quater Titan sua signa recensuit, ex quo
Carmen perosus, et juventutem meam
Seposui steriles formitantesque Camaenas
Illiteratis literis absconditus.
fabvi717
Scilicet haec animo sedit sententia, tandem
inscitiae vulgi litare sedulo,
Quicquid et ingenii, tum si quid laudis inesset,
Totum exsecrari, strenuamque inertiam
Magnificis rugis, et tristi fronte fateri,
Nihilque praeter formulas meras loqui.
Tu tamen ut faciam versus post quatuor annos,
Amoenitatum pristinarum transfuga,
Dumque Tibi insuetos Virgo Tua suscitat inges,
Amplexibusque delenitum et osculis
Exspectare jubet fatalis gaudia noctis,
Ut incalescam denuo Tecum mones.
Optime Sperlingi, cui nil Deus ipse negavit,
Neque nos negare sustinemus quidpiam
Contempta invidia: modo sint in carminavires,
Quales requirit indoles Genii Tui,
Et qualis forsan non defuit impetus olim:
Adhuc recenti cum calerem Apolline.
Scilicet insigni dum Tu blandiris Amicae,
Avique meritis et Parentis nobili,
Et quae tam digne mensuram sanguinis implet
Animique, corporisque mille dotibus,
Vixque Tibi credis, mentemque per omnia versas,
Felicitatis ipse vix compos Tuae,
Debuti et nobis dici lux inclita tantae
Festivitati comparando carmine.
Sed mihi sufficiet post tot Tua gaudia, Paule,
Si vota candida et voluntatem probes.
fabvi718
Ad Illustriss. Virum CL. SARRAVIUM, Senatorem Parisiensem ELEGIA.
NOn mihi sit Ligiris tanti, formosaque ripa,
Non Sancerrani plurima vitis agri;
Si nullae Aonides nitidis in collibus errant,
Deque sacro nullus fons Helicone fluit.
Denique si procul est SARRAVIUS utere remis
Navita; delitiis nolo carere meis.
Utere equis auriga, piget vitaeque, locique:
Non placuit Musis, non placet ille mihi.
Et jubet ipse meus SARRAVIUS inde reverti,
Meque Parisiacis reddere gestit agris.
Grande viae pretium properanti spondet uterque,
Quoque vocor Sedes Regia, quique vocat.
Illic occurrit per singula compita Phoebus,
Auratoque nitens pectine pulsat ebur.
Illic conspicias velantes limina lauros;
Sacraque Musarum quolibet esse loco.
Ara vetus colitur, Regum quae cura priorum
Numen adorandae relligionis habet.
Non aliud toto fanum est augustius orbe.
Non alibi tantae conspiciuntur opes.
Maximus Antistes quondam Casaubonus illic
Obtulit innocua splendida thura manu.
Successit sacrae Mystes Rigaltius Arae,
Atque loci genium quo tueatur habet.
Et confert sua vota Virum veneranda caterva
Nominis aeternum qui meruere decus.
fabvi719
Regalem vicit pieratem paene Thuanus:
Testis erit media nobilis ara domo.
Circumfusa cohors Puteanos undique Fratres
Perpetuo Musas thuris honore colit.
Felix cui procul adstanti semel ista tueri,
Participemque sactis vocibus esse licet.
Nec Tua SARRAVI, Domus est sine Numine: nec Tu
Inton si Mystes negligis esse Dei.
Indicat hoc sacrata et Te modo digna Supellex,
Splendida selectis BIBLIOTHECA libris
Occupet insami speciosa Lutetia luxu,
Quos delectat iners, et sine laude Venus.
Delitiaeque gulae. Vanos sectentur honores
Ambitio si quos non sinit esse bonos.
Me Tua, secluso, Tecum, dulcissime, vulgo
PORTICUS excipiat, restituatque mihi.
Hic nos innocuis faciemus uterque Camaenis;
Hic monitis crescam, proficiamque Tuis.
Hic nos invidiam facili transmittere risu,
Quodlibet ex quavis parte docebit opus.
EPIT APHIUM HENRICI LUNSMANNI JC. Syndici Hamburg. Anno 1642.
ADsta Viator, et tuis negotiis
Praevorte, paucis, quid velim, cognoscere:
Doctoris istic ossa LUNSMANNI cubant,
Quis fuerit ille dignitate; atque indole,
Doctrina qualis, quae Viri facundia,
Quae merita tandem; fama praeco est publica.
fabvi720
Hamburga Patria est, illa nascendi solum,
Illa indolis plaestra prima vividae,
Teneram erduivit literis puertiam,
Virtutis et morum magistra, non sine
Successuum laudisque felici omine.
Annos sequentes, et juventam ceteram
Studiis severis sancta servavit Themis:
Nec cura, mores gentium perdiscere,
Mundique varias atque Regnorum vices
Studio sagaci examinare, defuit.
Quacunque populis foeta et Imperiis patet,
Pervasit omnem sedulus Germaniam,
Belgasque vidit, et potentem Galliam,
Opesque Italiae, illas stupendas pristinae
Famae ruinas, dignitatis rudera
Umbram Imperii, cineribus obrutam facem.
Hinc ille mutuatus artes nobiles
Et eos disertum triplici facundia,
Rebus gerendis aptior reversus est;
Bremensis inde Antistes excivit virum,
Primiisque campus ille Virtuti fuit
Excitandae publicis negotiis:
Et par repertus, omnibus superfuit.
Sed Patria tandem agnovit errorem suum,
Caruisse alumno, incuriose negligens
Vernaculae virtutis, et proprii boni.
(Qui Civitatum plurimarum morbus est,
Vulgo ut putetur, ceu peregrinum piper
Et cinnamum, sic indoles idoneas
Pomoeria intra neutiquam propignier,
Sed ambiendas atque quaerendas foris)
fabvi721
Repetivit ergo ab exteris tam nobile
Hamburga pignus, propius adserens sibi,
Quod procuI abesse publicum erat opprobrium.
Sic ille patriae Syndicus tandem fuit,
Ubique meritis maximis spectabilis,
Utroque munere sive Patriae postea,
Seu Principis res administraret prius,
Integritate Semper et summa fide,
Domi, forisque, sive consilium daret,
Suadens diserte, copiose, forriter;
Sive arduis de rebus et gravissimis
Legatus iret: omnium capax fuit.
Uterque Rex, queis paret immenso ambitu
Arctous Orbis, eloquentiam Viri
Foetumque, pectus ardua prudentia
Coram probarunt. Publico quin nomine
Ad se, profectum Rector Hetrusci Soli
Complexus olim, doluti Italis parem,
Sive indolem res, sive alacrem posceret.
Praesentiam animi, cum pari facundia
Privata si tibi animus est inquirere,
Scires Maritum commodum; Patrem bonum,
Dominum benignum, Familiarem candidum,
In moribus nil turpe, nil foedum fuit;
Cordata, constans, absque fuco oratio,
Mentique semper congrua integerrimae:
Non alius oris vultus, alius pectoris.
Livoris expers, nemini vixit gravis,
Nisi quorum inique facta ferre noluit:
Exactor acer juris inviolabilis,
Gratus bonis, duntaxat invisus malis.
fabvi722
Sic ille mimum, quod datum fuerat sibi,
Peregit aevi, sat decore et comiter.
Fatalis illum morbus haerens ossibus,
Nullaque divellendus arte denique
Tulit, priusquam totus incanesceret,
Animo vigentem, senii in ipso limine,
Summo relictae cum dolore Conjugis
Et quinque liberorum, et afflictae domus.
Tantum est Viator. cum beatis manibus
Fueris precatus, quae precari fas jubet,
Incolumis illa perge, qua coeptum est, via.
In Nuptias Secundas V. A. CHRISTIANI CASSII celebratas Anno 1644. cum paulo ante Exercitus Suecicus Holsatiam et Jutiam invasisset. Scazon.
COrdate Cassi, cujus indolem rectam,
Et elegantes, atque melleos mores
Ardens et indefessa cura Virtutis
Finxit capaces utriusque fortunae;
Satis superque mensibus quater denis
Desiderarae Bussiae tuae manes
Flendo fatigas, et severus exactor
Tristis decori, frigido jaces lecto,
Agileque luctu detines juventutem.
Tandem resume pristanas venustates,
Et destitutos tot Cupidines annis
Admittelaetus. Quin facessat invisa
Procul cupressus, et recentibus sertis
fabvi723
Hilareque myrto frondeat domus tota,
Novumque thalamum festa taeda collustret.
Sic pertinaces saepe vidimus nimbos
Maesto colono frugibusque damnosos
Cessisse tandem, nubibusque detersis
Solis reducti laetius jubar spargi.
Sic, Si quid unquam vota vel preces nostrae
Superos movebunt, auguramur, exacta
Calamitate publica, Gradivoque
Ultra pruinas Thracicas relegato,
Germaniaeque, Cimbriaeque venturam
Serenitatis pristinae novam lucem.
In Dissertationem de Virtute paranda aliasque Orationes V.CL.BENEDICTI BAHRII.
GLoria praeclara est recte sentire, deinde,
Quae sentias posse eleganter eloqui.
Sed nos quis quilias plerumque obtrudimus orbi,
Nugas canoras, et sonos evanidos.
Florida succinctae vendunt uti serta puellae,
Odora paullum, sed voluptatem brevem.
Aut nos cordatos sensus corrumpimus ultro
Orationis faeculentae fordibus.
Quam diversas tua est facundia, candide BAHRI?
Denstat rebus, dictione splendida.
Non hic ingenii turgentia commata vani,
Non mimicae, non futiles argutiae;
Sed sermo computusque, et adaequans pondera rerum:
Qualis celebri fertur alveo Tagus,
fabvi724
Nec liquidas duntaxat aquas, sed divitis auri
Ramenta ducit, bisque ditat accolas.
Cum iturus nomine publico in Daniam An. 1645. navi vectus in mari Balthico, horribilemque tempestatem expertus in proximo naufr agii periculo versaretur, qui sequuntur versus in illo ipso agone facti sunt.
ALme Pater, solo qui placas aequora nutu,
Deprenso in mediis fluctibus adfer opem.
Non hoc ambitio, nec habendi caeca libido,
Sed ratio impositi muneris urget iter.
Sunt mea tot peccata quidem, quot verberat undis
Invalidae navis saeva procella latus:
Sed Tua peccatis major clementia nostris
Latius, irati quam maris ira, patet.
Si tamen hocfatum est rabidis ut mergar ab undis,
Tam miseraeque jubes mortis inire viam;
Obsequor intrepide, Deus, o Deus alme, vocanti,
Inque manus animam trado dicoque tuas.
Ut, quamvis fragile hoc corpus, sine honore sepulchri
Fluctuet aequoreis esca futura feris,
Illa Redemptoris Christi quia sanguine lota est,
Libera ab infaustis fluctibus astra petar.
Aliud.
Coelestem intrabit, submerso corpore, portum
Exsors naufragii spiritus iste mei.
Ad JOANNEM POMERESCHIUM JC. cum Cognato suo Stypmanno in Professore Juris in Academia Gryhiswaldensi succederet.
fabvi725
STypmanno exequias Pomereschius ore diserto
Dum duxit, Oratoris explevit vicem.
Nunc cathedram Stypmanni implens, legesque professus
Patrio Lycaeo Jure Consultum probat.
Cognati famam propriis sic laudibus augens,
Quod adstruit cognato, id acquirit sibi.
In Effigiem JOANNIS MOCHINGERI V.C.
UT Mochingerus tabula spectetur in ista,
Artificis frustra est ingeniosa manus.
Membrorum est, quicquid Pictor depinxit, imago:
Mentem non licuit pingere, imago Dei est.
In Opus Selenographicum JOHANNIS HEVELII V.A.
INgentes animus, quas indefessus et acer
Agit inquietas cuncta noscendi labor,
Praeclarum Hevelii, post omnia, discite librum;
Opus stupendi et ardui conaminis.
Hic, post exhaustas feliciter hactenus artes,
Scientiarum cernitis fontes novos.
Scilicet audaci speculo scrutatus Olympum,
Et pervagatus astra sublimi gradu,
Hactenus invisos, oculis nunc subjicit Orbes,
Vasti universi proferens pomoeria
Hevelius, Gedani nova Gloria. Quisque ubique
Inusitatis gratularis'ausibus,
Ingenium aethereimecum venerare Columbi,
Virumque Patria, et Patriam dignam Viro.
fabvi726
Ad V. CL. BENEDICTUM BAHRIUM, cum ad seounda vota feliciter transiret.
TAndem adsuesce novis facibus, doctissime Bahri,
Post luctuosas frigidi lecti moras.
Non decet aetatis vegetae marcescere florem,
Mersasque Iacrymis vividas flammas mori.
Obstrictus Patriae dulcissima pignora debes,
Tuique similes publicae Cives Rei.
Cernis, ut insignis tecum conspiret amica.
Facilesque amanti praebeat virgo manus.
Illa quidem pavida ad tenebras, ignotaque sacra,
Teneras decora purpura vestit genas:
Ne tamen imprudens in publica commoda peccet,
Solvit metus, totosque condonat tibi.
Utere sorte tua: sic te tua facta probabunt
Patriaeque Civem idoneum, et sponsae Virum.
In alteram Partem Orationum Academicarum CL. V. VALENTINI THILONIS. Scazon.
EXi auspicato, exi faventibus Musis
Alter Thilonis foetus, elegaus, pulcher,
Primi gemelle delicate, idem nectar,
Favosque similes undequaque destillans,
Nullaque parte degener Patris tanti.
Exi auspicato, et altero doce exemplo,
Quantum invenustis literis, et incultis
Ratio studendi amoena, laeta, praeclara,
Et liberalis eruditio distet:
Quanto nitore, quaque luce collustret
fabvi727
Artes severas, et scientias rerum
Cordatioris eloquentiae lumen.
In S. Biblia Curiae Gedanensis.
QUisquis in hoc Patrum concessu publica curas,
Patriciae sacro dignus honore togae,
Inspice sollicitus divini oracula verbi,
Semper et in promptu sit liber iste tibi.
Seu res consilii poscat moderamine flecti,
Seu sit opus trepidis reddere jura reis.
Ut tua consistat recto prudentia talo,
Hinc monita, hinc leges, non aliunde, pete.
Sic te praecipitem nec lueri dira cupido,
Nec studium in partes, ambitiove trahet.
Sic tua Decisa, et tua sic Consulta probabit
Judicii Praeses Consiliique Deus.
In Effigiem CONST ANTINI FERBERI Consulis Gedanensis.
FErberi effigies eadem Virtutis imago est:
Pingi aliter facies tam veneranda nequit.
In Nuptias V. CL. JOAN. PETRI TITII, Professoris Eloquentiae et Hum. in Gymnasio Gedanensi.
OS mentemque, Titi, docilis formare Juventae
Ad pristinae Eloquentiae verum decus,
Auspiciis Patrum tibi quae provincia cessit,
Celebre in theatrum immisit ingenium tuum.
fabvi728
Circumfusa cohors facunda pendet ab ore,
Tantique ductum Rhetoris gaudet sequi.
Nunc aliam imponit Spartam BORCKMANNIA virgo,
Et illa ab ore suavius pendens tuo,
Non tam dicendi, quam munus adornat agendi,
Nec Rhetorem ista scena, sed poscit Virum.
Hinc etiam lepidos sperat Respublica Cives,
Novam scholarum scilicet propaginem.
Sed tibi, docte Titi, dulces praeludet amoris
BORCKMANNIAEQUE gaudium maeurius,
Exacto vobis decimo cum mense pusillus
TITIUS venustae matris obrepens sinu,
Blanditiasque suas festivo fragmine promet,
Vocemque provocantis agnoscet Partis.
Casta suo lac praebebit BORCKMANNIA nato:
TITUS tenellae pabulum dans indoli
Virtutis succos menti instillabit, et ori
Solers leporis inserer Patrii favos.
In Effigiem HENRICI FREDERI Consulis Gedanensis.
QUam cernis non est pictura, sed umbra FREDERI
Cordata mentis indoles, et arduis
fficiens rebus facundia, nescia pingi,
Coelo est dictat, et Patriae praeconiis.
In Civitatem Gedanensem calamo cleganter delineatam.
QUae tibi depictam GEDANUM tabula exhibet, hospes,
Artificis calami nobile cernis opus.
fabvi729
Pristina si pietas cives, immotaque Vlitus,
Justitiae constans perpetuusque tenor,
Et bene compositi servata modestia moris,
Mutuaque in Patriae jungar amore fides,
Prae tabula, hanc urbis faciem spect asse juvabit:
Afficit illa oculos, sed placet ista Deo.
Ad DRIANUM de LINDAV.A. Consulem Gedanensem et p. t. Senatus Praesidem De obitu Filioae Marthae Reginae, et versibus eximiis, quibus ipse Parens Nobilissimus defunctae parientaverat. JAMBI.
MAgnifice Consul, publicae curae Rei
Qui praesidendo caeteris nunc sustines,
Clavoque adhaerens fixa coelo lumina,
Atque irretorta vigil, et exsomnis tenes;
Ecquid dolori te domestico jubet
Vacare casus flebilis, et aufert tibi
Vim mentis illam, qua procellarum minas,
Et quicquid usquam improvidos animos quatit,
Sprevisse solitus, perferebas aspera?
Dubitare fas fortasse, quod clades nova
Nec usitata splendidos premit lares:
Postquam propago, nixa tot radicibus,
Pene invidendo flore crevit hactenus.
Neque nimbus ullus laeta germaina perculit.
Plerumque sic est: longa queis felicitas
Domum tuetur, et racemos vividae
Stirpis, doloris sentiunt stimulos magis,
Pulchro ex acervo quando manipulus perit.
fabvi730
Accessit ille lepos et illa amoenitas
Quamvis pusillae Virginis, qua saepius
Magni Patris curas levavit publicas,
Festiva, laeta, elinguis, et tamen loquax
Risu tenello, infantibus argutiis:
Quas cogitare quis queat sine lacrimis?
Quin ipse toties funebri ambustus face,
Animumque crebro sauciatus vulnere,
Qui liberos jam quattuor miser extuli,
Dum pristinam recogito aegrimoniam,
Magnifice Consul, de tua praesumpseram,
Tuumque luctus interpretabor ex meo.
Frustra id fuisse, et constitisse te tibi,
Elegi loquuntur limpidi, dulces, pii,
Quas manibus Tuae sacrasti MARTHULAE.
Oquantus ille mentis infractae vigor!
Quanta illa magni pectoris meditatio
Ostendit acre robur, invictum malis,
Vulgaribusque segregatum fletibus!
Nequicquam, amici, Consulem solabimur,
Tanquam indigentem: sentit intus ipsemet
Quicquid necesse est mitigando luctui;
Virtutis imperterritae constantiam,
Solatiumque grande, praesentem Deum.
In solennia Seculariaob recuperatam a Crucigerorum tyrannide libertatem Anno 1654. d. 6. Martii celebrata Gedani. Panegyri seculari a Viro Clarissimo JOANNEPETRO TITIO, Eloquent. et Poetices Professore Publico.
PRessa sub invisis, sed nunquam evicta, tyrannis
Prussia fatralem sensit adesse diem,
fabvi731
Qua sibi, propitiis superis, Rege Polono
Vindice, Libertas reddita prisca fuit.
Protenus optatae renovavir gaudia lucis,
Auspicium secli, post dua secla novi.
Prae reliquis DANTISCUM, operis pars inclita tanti,
Attollit plausus, et pia sacra facit.
Illa suas impendit opes, vituamque suorum,
Marte sub ancipiti dum bona causa stetit.
Nec locus invidiae est, si libertatis adeptae
Illa suam partem convenienter habet.
Sique fide invicta Majorumac sanguine partas
Et fruitur juste, et rite tuetur opes.
Scilicet his opibus Regem clementia favit,
Praecipuumque decus, praesidiumque fuit.
Sed quoque de Gedano Respublica tota fatetur,
Subsidum rebus saepe fuisse suis.
Dent tibi perpetuos superi, CASIMIRE triumphos,
Et redeat, pulsis hostibus alma quies.
Florebit GEDANUM felix, ut floruit olim,
Splendidaque auspiciis crescet, ut ante, Tuis,
Sic, quod nunc saltem centenis exhibet annis,
Perpetuum sacrum destinat illa Tibi.
Patricius Ancillam sibi despondens.
Nobilis ancillam cur ducis Pontice? bella est:
Perspiciem generi derogo Juridice.
In Obitum Nobilissimae Matronae ADRIANI de LINDA, V. A. Conjugis.
DEsolata domus, viduatus conjuge Conjux,
Ploransque liberorum et ejulans cohors
fabvi732
Sollicitant lacrimas, et consentire dolori
Aeque dolendo quamlibet duros jubent.
Et tamen adversus superos non justa querela est,
Quod Jura Fati non licet refigere.
Vult utrumque Deus: gaudet pietate dolentum,
Quosque avocat, laetarur obsequi sibi.
Qui non ostendit tam tristi in funere luctum,
Humanitatis scilicet sensu caret.
Sed qui perpetuis manes urgere sepultos
Nimiisque pergit immorari fletibus,
Dum cupit esse pius, coelo convitia dicit,
Terrestribusque affixus excidit Deo.
PASCHASIUS pictus sine manibus.
PRaemia Causidicis aufert, non Cincia dextras:
Qui tegit has, puras non habet ille manus.
CAusidici manus in tabula cur nulla videtur?
Callide in occulto, quod rapiunt, capiunt.
In Tractatum Viri Excellentissimi BERNHARDI LINDEMANNI JC. de Favore et Favorabili.
INnocuos Juris liber explicat iste Favores,
Queis sine non constant haec tua sacra, Themis.
Discimus hic, quod non Favor est in Judice crimen
Perpetuum, quoties Lege favente favet:
Sed quibus id causis, et quo moderamine fiat,
Tradere, non rudis est mentis et artis opus.
Grande operae pretius tibi, LINDEMANNE, paratur,
Pronus ab addicta posteritate Favor.
fabvi733
Ad CRISPINUM de Filia ejus.
EXcusas morbum Gnatae, ne ludat in hortis
Cum pueris festo Virginibusque die,
Matronae licet invitent, CRISPINE, verendae;
Semper ais: morbus detinet, ire nequit.
Nec male: nam lepidas morbus qui saepe puellas
Detinet, est durus, difficilique Pater.
In obitum. JOHAN. CHRISTOPHORI KoNIGSMARCK, Comitis in Westervvyck etc. obiit Stockholmie Anno 1663. d. Martii st. v.
QUem Bellatorem timuit Germania quondam,
Qui nuper Gedano maxima praeda fuit.
Quem non vis potuit, non fraus, non frangere carcer,
En! hunc prosternit noxa pusilla pedis.
Diique Deaeque fidem vestram! quae robora restant,
Si pedis ad nutum corpora tanta cadunt?
Tu vero ad tumulum Herois te disce Viator,
Et tua te doceant omnia membra mori.
Viro Eximio DN. JACOBO WESTHOVIO, Civitatis Gedanensis Secretario, instar fratris usice amando, ducend domum Nobilissimam et undequaque Ornatissimam ELLISAB ETHAM GIESIAM.
QUae tibi supremum largitur gaudia Numen,
Festivis merito prosequor ominibus,
fabvi734
Oanimo dilecte meo, Clarissime Sponse,
Quantumvis faveat nullus Apollo mihi:
Propitius quondam (si quicquam credis amicis)
Dum numeris usa est laeta juventa suis;
Nec placidam mentem infestarunt undique curae
Canitiem ante annos quae mihi deproperant.
Quicquid id est, tibi plaudo tamen; semperque virebit
Noster, et ex nulla parte senescet amor.
De Casu mirabili NICOLAI FULQUETI.
FUlmine succensi nitrati pulveris ictus
Evertit moles, Arx Pinerola, tuas,
Vis eadem fato miseros involvit acerbo,
Praesidiumque loci, praesidiique caput.
Cardine luxato stetit integer angulus, in quo
Fulquetus tristicarcere clausus erat.
Censeri potuit libertas coelitus ipsi
Reddita, et innocui causa probata Viri.
Non idem favor ast hominum in nova vincla retractus
Continuat sortem, Rege jubente suam.
In reliquis superos cum, Res invicte, sequaris,
Quem superi absolvunt, cur Lodoice premis?
Reponsoio Regis.
FUlqueto superi vitam servasse feruntur:
Sed quam Servaram scilicet ipse prior.
Ut penitus nulla plectantur crimina poena,
Ecquis de ccelo fulmina missa putet?
Fortuitum esse potest, convelli a sedibus arces:
Justitiae status est perpetuusque tenor.
fabvi735
Aliud
QUo Pinerola ruit, Fulquetum transit ictus
E Lupara dextram senserat ante Jovis.
Elegia ad Musas Regiomontanas Scrlpta occasione Legantionis, quam ad Serenissimum Electorem Brandenburgicum, nomine Givitatis Gedanensis aspero et difficillimo tempore obibat.
ME dudum abstuler at mansuetis Curia Musis,
Quas faciles sensi propitias que mihi,
Cum Juveni vegetus circum praecordia sanguis
Carminis ingenium, laetitiamque daret.
Nativo imprimis Elegeia compta decore
Fugerat a vultu, ceu aliena, meo.
Cur tamen argutum nunc tendere barbiton aude,
Et bene speositam sollicitare chelyn?
Unde novus calor iste? aut quo me numine dicam
Commotum imparibus nectere verba modis?
Vos mihi Bregelides multum salvete Camaenae.
Scilicet a Vobis impetus iste venit.
Ut tetigi vestras, o candida numina, sedes,
En dolor ex animo protenus omnis abest;
Blandaque pertentat mentem nec opina voluptas.
Sit procul a vestris turba profana facris:
Et simul absistant liventes undique curae,
Bellorumque metus, sollicitusque labor.
Haec quoque successu sese legatio laeto
Explicet, et levius, quod gero, fiat onus.
Felix, cui vestrox, Divae, adspiratis honores,
Atque animum blanda consiliatis ope.
fabvi736
Quicquid agat fortuna, nihil tranquillius illo est;
Saeviat, an facilem provehat aura ratem.
Non illum Martis furiae, non classica terrent:
Excipit et pacis commoda mente pari.
Inter utrasque vices, commissum fortiter urget
Munus, et ingreditur qua decet ire via.
Per medias acies perget quoque fronte serena:
Quodque agit, id plenus Numina semper aget.
Destituat licet eventus quandoque laborem,
Nil queritur, recte conscius ipse sibi.
Sin bene successit, nil inde elartius audet,
Autoremque operis non negat esse Deum.
Scilicet hoc vestris, Musae, praestaris alumnis,
Queis liquidas Pindi suppeditatis opes.
Par quotacunque mihi forsan deductur inde,
Qua placidus posthac compositusque fruar.
ELEGIA Ad CAROLUM de LINDA, V.N. in Hungaria contra Turcas militantem.
CArole, quem puerum blande succrescere vidi,
Ingenio recti moris, et ore probo,
Quemque ego nunc Juvenem magnis virtutibus auctum
Eximiis dignum cernere laetor avis:
Ergone Pannoniae incedens novus incola terrae,
Qua volvunt tumidas Dravus et Ister aquas,
Tendis in adversos animoso pectore Turcas?
Quo tua re Pietas, Relligioque vocant.
fabvi737
Macte animi Juvenis, qui cum nec stirpis egeres,
Et placide posses mollia fata sequi,
Optasti martem rebus praeferre quietis,
Proque pila placuit ensis et hasta tibi.
Marchio militiae primos concessit honores
Sceptriger, auspiciis erudiituque suis.
Nec leve momentum est caepti, tam splendidus Autor:
Nobilius speres non aliunde decus.
Non si magnanimus te produxisset Achilles,
Troicus aut Hector cingeret enst latus.
Impetus hic primus pulchrae dedit omina laudis,
Plenior ut posthac uberiorque forer.
Hinc tibi vota fuere illo decurrere campo,
Quo Patriae posses, quoque placere Deo.
Non etenim rabies aut desperatio praeceps
Compulit errantem Castra tubasque sequi;
Sed verae vittutis et indolis ardor honestae,
Atque pudor proavis degenerare tuis.
Visque animi bellis non auctoranda quibusvis,
Quae, nisi cause subest, flagitiosa putas.
Destinat ecce Deus votis tempusque locumque,
Materiam factis sufficit ille tuis.
Barbara Bistonio molis excita recessu
Incubat Austriaco Pannonioque solo.
Impia Threicius lata ciet arma tyrannus,
Agminaque Europae secum Asiaeque trahit.
Spe quoque jam vasta totum complectitur orbem
Qui fida Christum religione colit.
Denique praesumit coelumque lacessere et astra
Immprobus, atque ipsi bella movere Deo.
fabvi738
Scilicet haec demum est te Carole digna palaestra:
Latior ad laudes area nulla patet.
Huc tua deducunt ete fata, Deusque, volentem,
Ut virtutis agas, et pietatis opus.
O quaecunque cales generoso sanguine pubes,
Huc propera fortes addere in arma manus.
Huc ades o rebus spectata ubicunque Juventus,
Queis Patriae sanctus pectora rangit amor.
Quos neque barbarici strepitus, nec classica pulsa
Assiduusve truci terret ab hoste labor.
Queis animus lucis contemtor in ardua fertur:
Fortiter hic discant ultima posse pati.
Ipse Deus promtos ad praelia suscitat; ipse
Belligeraturis vimque animosque parat
Numinis haec causa est, quod cum adsit partibus istis
Prospera coelesti bella gerentur ope.
Quando erit illa dies cum vos lect ssima mundi
Pectora in Odrysio castra locare solo,
Bosphorii cum vos perfringere claustra Bysanti
Audiam et in captis pangere signa tholis?
Audiam et Idaei ripas calcere Scamandri,
Quaque suos flexus sponte Maeander agit,
Et qua se vitreo protendit flumine Cydnus,
Aut quaecunque aliae sunt Orientis aquae.
Denique Idumaeae domitas feliciter arces
Audiam, et in Solymis fixa trophaea jugis.
Illic o Juvenes veras decerpere palmas
Pergite: militiae meta sit illa sacrae.
Inde redux Gentemque tuam, Patriamque corones,
Atque diu posthac Carole laetus agas.
fabvi739
STRENA seu VOTUM PRO PACE Ad Illustrissimum CLAUDIUM MEMMIUM, Comitem D' Avaux etc. regis Christianissimi Legatum EXTRAORDINARIUM circa Auspicia ANNO CIC ICC XLII.
fabvi740
Illustrissimo VIRO CLAUDIO MEMMIO, Comiti D' Avaux, Utriusque Franciae Torquis Equiti, Comiti Consistoriano, et Christianismi Regis ad Poloniae, Daniae, Sueciae Reges, Principesque ac Status Germaniae federatos, Legato Extraordinario S. D. VINCENTIUS FABRICIUS.
Illustrissime Domine.
VOta, quae pro felicitate hujus anni, quem nuper auspicato ingressi sumus, pio studio suscepi, strenae loco Excell. Tuae offero, arbitratus Te non dedignari posse id commercium, quod cum tenuiorbus quoque summos olim Imperatores exercuisse constat. Quanquam autem et magnituidinem virtutum Tuarum, et fortunae amplitudinem intuenti deesse idonea scribendi materia non posset: illam tamen potis simum partem delegti ex omni vita, actionibusque Tuis, quae minimum invidiae, plurimum vero solidae laudis habere videbatur, eamque tam parum ambitiose tractavi, ut ne ipse quidem Livor impingere mihi suspicionem adulationis, aut succensere arguento tam innocenti possit. Dixi exspectari a Te, ut cum Illustrissimis Viris ad maximum
fabvi741
negotium selectus Pacem Europae, Imperiisque ac Regnis Christianis hoc anno conficias, Teque videri ad tanti boni procumtionem Orbi fataliter concessum, extantibus dudum tam in Italia, quamin Polonia et Suecia pacificorum Tuorum meritorum vestigiis, ad omnis aeternitatis memoriam pressis. Quae cum ad utilitatem publicam pertineant, non invidiosum est, opinor, ea a bonis celebrari: nec Tu ullum acroama libentius audis, quam quod Tibi non tam privatae Gloriae, quam pro Optimo publico exhaustorum feliciter laborum memoriam reducit. Panegyricum si scribere instituissem eruenda fuisset ex antiquitate remotissimagens Memmia, nobilit asque a Romanis orva: nec sine summa laude memorandus ille vestri Nominis gentisque Episcopus, qui inter primos Galliae Christianos, abolita propemodum impietate, veritati, quam professus erat, etiam sanguine suo litavit: recensissem decora Majorum Tuorum, qui cum ad Remp. administrandam continua serie nascerentur, non minorem tamen laudem propter eruditionem, ac studia meruerunt: gloria plurimorum eximiis monumentis adeo pervulgata, ut Memmianum nomen non jam hominum amplius, aut familiae, sed doctrinae ac literarum esse videatur: protulissem Patrem Octogenarium, et in sacro Regis Christianissimi Consistorio primum; Henricum Fratrem, Patronum eruditorum, Patrem scientiarum, et ob haec non minus memorabilem, quam quod Praeses est Tribunalis toto Orbe augustissimi: ipsum denique Te, eruditionem Tuam, solertiam in negotiis dijudicandis, in agendo dexteritatem, ac vim, in
fabvi742
omni denique vita prudentiam, benignitatem, affabilitatem, id est ipsius virtutis faciem suis affinxissem coloribus Sed omisi illa omnia, quod et severam aurium Tuarum modestiam nossem, et ne ullam sordium speciem aemulis et obtrectatoribus praeberem. Scire debent isti, nihil ex Tantis fortunis Tuis decidi, unde Panegyristes alatur. Quid enim illo egeas, qui omnia Tibi debes? Cujus actionum singularum momenta, in splendore ac luce muneris publici, testimonia sunt manifestissima Virtutis Tuae, atque earum Tu scientiam, quam encomia habere mavis. In co autem videor Tecum, excellentissime Memmi, paria facere, quod quemadmodum Tu ambitiosum adulatorem pati nequis, ita ego talem praestare non possum: sive ea verecundia mea est, sive liberale, ingenuumque fastidium. Ad hunc usque diem nibil unquam Magnatibus obtrusi, et testantur hoc adolescentiores Musae meae, quass ante annos aliquot non ad Potentum atria, sed ad Musaeae eruditorum, singulari quodam meo consilio oblegatas emisi. Ne haec quidem tradere Tibi sustinuissem, nisi notissima humanitate, qua me tam arcte complecteris, tam mihi timendi necessitatem, quam saspicandi causas aliis jamaudum exemisses. Et praeterea ipsum me argumentum absolvet, quod de Pace est, cui si quis parum favet, illum ego palam pro publicae tranquillitatis hoste habebo. Ideoque minus sollicitus sum de iis qui poetas oderunt, etiam optimos; quique Carmen, veltu malum comitiale, infaustum atque ominosum intelligendis agendisque rebus abhorrent. Quorum acerbitatem sane ut placerem, fateor me totos quatuor annos
fabvi743
et amplius versum prope nullum fecisse, quin et non minus refugisse hoc genus studiorum, quam aut viperam aut rabidam canem solemus. Quod vero hoc tempore ardor impetusque animi ac votorum meorum iterum me abripuit, ab illis aequum est veniam dari igniculis, quibus pro salute Germaniae, et Pace publica aliquanto fortasse acrius incalui, quam ipsi, qui mihi obloquuntur. Quam si dare nolint, nihil eos morabor, sed suae morositati relinquam. Tibi autem, Illustrissime CLAUDI MEMMI, salutem, vitam, prosperitatem, inprimis. maximi et salutaris operis, quod cum aliis Excellentissimis Viris, strenue pro pace ac quiete Orbis Christiani moliris, faustos ac felices successus a supremo Numine apprecor, et voveo. Hamburgiprid.
Non Januar. CIC. ICC XLII.
fabvi744
STRENA Ad Illustrissimum CLAUDIUM MEMMIUM.
SIlicet, et ttum est, Excellentissime MEMMI,
Desuetos animi motus, veteresque calores
Auspiciis revocare Tuis, arcessere Pindo
Sepositas dudum, formidantesque Camaenas,
Invidiam tanto dedicam autore vereri,
Censoresque rudes, stolidumque pavescere vulgus.
Scilicet ingenti studiorum clade redemi
Indoctae plebis suffragia, proditor ipse
Musarumque, meique: fuit pro crimine Phoebus,
Atque aliquid didiciste, fuit scelus ire per altos
Pieridum colles, et nescire omnia pulchrum.
Illustris MEMMI, dum Tu solennia Jano
Sacra facis, libasque novis pia thura Calendis,
Sit mihi fas adstare Tibi, et conjungerevota,
Quaeque praeis, bona veba sequi, carmenque profari
Sacratis impune adytis; submotus ubique
Dum procul adsistat populus, neque fascinet illum,
Qui nunc Pierius menti novus incidit ardor,
Implevitque animos, perculsaque pectora movit.
Omnia debentur magni felicibus anni
Auspiciis. bellis civilibus ultimus ille,
Si qua fides astris, si quid praesagia vatum
Adseruere prius, nec fallunt omina, curret.
Ille diem pulsit referet, solemque tenebris;
Ille novos Orbi mores, pacemque reducet,
Et leges et Jura: procul procul ille Gradivo
fabvi745
Ultra Threiciam Rhodopen. Tanainque fugato,
Junget magnanimos in mutua federa Reges,
Expulsis odiis immanibus. Undique faustis
Ominibus servent arae. statrara Juventus
Bellorum vitio, tacitoque a Numine mota
Audet opem fessis tandem promittere rebus,
Propitiosque Deos, mutandaque secula, voto
Praecipit, et, quamvis crudeles undique formae
Circumstent, nec adhuc terris deceslerit atrox
Bellona, infestosque alternet caedibus ignes,
Spe tamen antevenit sua gandia, quaeqe futura
Dii faciles spondent, tanquam praesentibus instat.
Nec Proceres animus res emendare labantes
Deficit: erectis in vultibus ipsa leguntur
Federis indicia, et promittunt lumina pacem.
Jamque tenens dextra frondentem laetus olivam
MEMMIUS, orditur votis felicibus annum,
Et pacem sperare jubet, certamque salutem
Portendit placidis obtutibus, ipse futurus
Maxima pars operis, quo priscum rursus in aurum
Bellorum defuncta malis, mutabitur aetas.
O quem Te memorem? quae Te indulgentia coeli
Concessit terris MEMMI? quae sidera sacro
Fulserunt capiti? cum Te castissima Mater
Excepit molli gremio, Patrique verendo
Exhibuit teneris complexibus irrepetentem,
Blandaque solventem primis vagitibus ora.
Adsedit Lachesis, et pensa sororibus aequa
Secula divisit. nunquam pretionsius illa
Deprompsit calatho stamen, nec laetius unquam
Accinuit pueris celse nascentibus omen.
fabvi746
Illa reducendae paci, rebusque gerendis
Vertendisque olim adversis in prospera rebus
Fatalem cantavit. Inaudivere parentes
Carmen, et augurium festo clamore probarunt.
Eventus habuere suos praedicta sororum,
Spemque Patris Marisque implevit Memmia virtus;
Aequavitque suos laetis successibus ortus
Inclita succrescens pulchrae solertia mentis:
Prompta, alacris, matura, orbem complexa sciendi,
Qualis ea est, quam non obscuro in pulvere turpis
Nugari docuit, deformavitque magister,
Sed monitis magni dudum innutrita Parentis,
Majorumque premens vestigia, Curia qualem,
Purpuraque illustris, Respublica denique finxit,
Auxit et eloquio, non quae facundia vulgo
Affectat precium, elumbis, nervisque soluta,
Sed cordata, gravisque et rerum pondere firma,
Suadendique potens, et blando pectora cogens
Imperio, varioque animos impellere motu
Ardua; longaevum ceu narrant Nestora quondam
Vi placida populi domuisse ferocia corda,
Dulci melle madentem, inculpateque disertum:
Sed veterem dicendi, et conciliante senecta.
MEMMIUS emicuit, cum vix lanugine prima
Coepissent pubere genae. totum instar in ipso,
Et virtute fuit; ec quicquam debuit annis,
Nec precium addiderant tria secula. Protenus omnes
Plauserunt Juveni, festinavitque gerendis
Gallia florescentem insuescere rebus alumnum,
Invenitque parem. Ludovicus maximus ultro
Produxit cupidum, nec, quo decurrere posset,
fabvi747
Distulit ingentem virtuti ostendere campum.
Materiem decoris pariendi, et praemia parti.
Scilicet Adriacas oracula regis ad undas
Pertulit, auspicio illustri. stupuere loquentem
Euganei Patres, mirati mentis acumen
Excelsae, juvenemque senes aequare trecentos.
Creditur, argutae quicquid scivistis Athenae,
Quicquid constanter robur Lacedaemonis altae
Sustinuit, qurcquid gesserunt fortiter olim,
Justitiaque pari, dum gloria prisca manebat,
Romulei Proceres, fortunam, vimque, decusque,
Consiliumque, et opes Veneto cessisse profundo.
Hoc sese Virtus jactabat Memmia Circo,
Hic rerum documenta dabat, vestigia summae
Indolis: atque ultro caeptis occasio favit.
Namque Pater de Tarpeia qui fulminat arce
Attonitas gentes, et sacrae praesidet Urbi,
Caeperat indignari animo, positaque Tiara,
Atque Pedo, dextram venerando armaverat ense
In Venetos, et jam praesentia bella parabat.
Nec minus Adriacum stimulabat prisca Leonem
Vis animi, jamque ille jubam, validosque lacertos
Terribili motu libraverat, et sua multo
Verbere terga secans, totam collegerat iram.
Senserat hunc motum quacunque ambitur utroque
Neptuno Italia, et studia in contraria praeceps,
Quo vel suscipio vaga, vel sua commoda quemque,
Aut merus impulerat, diverso errore ruebat.
Cum LUDOVIC us opus JUSTI congnomine dignum
Aggreditur, motos placide componere fluctus,
Et pacem suadere Viris, interprete magno
fabvi748
Memmiade agnovit laetus sua fata, Deasque
Memmius autores, et toto pectore tantae
Incubuit curae: nemo vigilantior illo
Aut rerum momenta, aut tempora idonea fundi
Praeripere, investasve odiorum tollere causas
Dexterior: nemo fuerat praeclarius usus
Munere, et eximiis jussis nec dignius unquam
Gallia Majestas meminist sese esse locutam.
Nec sine mole fuit tantum sedare furorem.
Illic imperii Urbanus toto Orbe tremendi
Conscius, atque omnes coelo deducere Divos
In partes solitus, terrebat Numine mentes.
Hinc patrii mores, et non obnoxia sacra,
Imperiurnque maris vetus, et cognominis undae,
Priscaque libertas, Romano a Principe summum
Pontificem semper distinguere, mentibus haesit.
Nil tam difficile est, quod non evincere posset
MENMIUS; ingenio fretus, quod uterque probabat,
Partibus excussit jam concurrentibus arma,
Exemitque animis furialis semina belli,
Plaudente Italia. Cumque integra jura sacrorum,
Et constare sibi solitos Urbanus honotes
Cerneret, irarum oblitus, sese obtulit ultro
Et facilem placari et consentire quieti,
Nec Venetus, tuta jam liberate, negavit
Memmiadae pacem debere, et federa pacis.
Excelsumque animum domuti. Sublimis ubique.
Memmius, ingentis meriti sibi conscius, ibat,
Spargebantque rosas, et candida lilia gentes
Ausoniae, quacunque incederet ipsa receptum
Maenibus augustis venerata est omnibus aris
fabvi749
Roma virum, factis famam mirata minorem.
Jamque quies Italis, atque otia reddita rebus:
Sed male dilatum reparabat Sarmata bellum;
Et retractatis odiis, armisque resumptis
Immani strepitu borealis inhorruit Arctos.
CLAUDIUS ecce iterum excitus (sic fata jubebant)
Suadendae pacis populis decernitur autor:
Ire jubet LUDOVICUS et exarmare Triones.
Hoc quoque spectari virtus iterata theatro
Deburt, et famem diverso quaerere in Orbe.
Successitque labor, quamvis, quodcunque reductis
Baltica littoribus complectitur Amphitrite
Terrarum, saevo quateretur ubique tumultu,
Diraque perculsas terrerent omnia mentes.
Ibant magnanimi praesumpta in praelia Sueci,
Jungebatque suas bellatrix Finnia turmas,
Et vetitam ratibus prospectans Lappia Zemblam
Excitos populos rigido mittelbat ab axe.
Illinc Sarmaticae fortissima robora gentis
Bella lacessebant votis, laetumque strepebant,
Vibratis manibus jaculis et acinace stricto.
Jamque pares animis campo commiserat ambos
Inque unum fortuna diem: jam rauca sonabant
Tympana, jam rabiem Mavors, pugnamque parabat;
Distraxit gladios, et tela emissa repressit,
Sacratumque caput praeceps objecit utrisque
MEMMIUS, erubuere viri spectare ruentem
Per medias acies; atque illa modestia prima
Armatis fuerat. Mox illud dulce loquenti
Pondus, et in medio placidus discrimine vultus,
Laetitiaque pari, et mixta gravitate decorus
fabvi750
Excussit totam feritatem mentibus altis,
Tranquillosque animos ad pacem compulit aequam.
Jamque parabantur toto convivia campo
Bellorum oblitis. permixtis Sarmata Sueco
Federa jurabant, detestatique nefandas
Armorum clades, rorantia pocula laetis
Versabant dextris, et dedignantibus ensem.
Moenalio Pater ipse Deum spectavit ab axe
Hanc faciem, festasque dapes, caeloque sereno
Mansuetum tonuit, atque omine facta probavit.
At stygiis demersa undis furialis Enyo
Effera tartareo plangebat pectora pugno,
Scindebatque genas, sanieque oppleta crunta
Pendentes laceris mandebat crinibus hydros.
Memmiaden late populusque Ducesque ferebant
Federis autorem; defixasque hospite pulchro
Sarmaticas nova carpebant incendia matres.
Ipse LADISLAUS, proceres cui sceptra Poloni
Gestare,, incolumi sed libertate, dederunt,
Laudavit studium, et meritos cumulavit honores,
Gavisus coram regali plaudere dextra
Ingenio, samaeque viri, sobolemque probavit
Dignam gente sua, et magno, pridemque Polonis
Expertae virtutis Avo, cum GalIia vidit
Sarmaticos proceres, longinquo ex orbe profectos
Andegavo portare duci diadema coruscum
Sponte sua, Juvenemque adsceptra parata vocare.
Inde domus gelida dudum praelustre sub Arcto
Memmia nomen habet, quod nunc Annalibus amplis
CLAUDIUS insertum, duraturumque reliquit.
His veluti jussis superum, Fatique peractis
fabvi751
Aeternas tandem poteras absolvere Parcas,
Securus famae; poteras sperare quietem,
Quaerendamque aliis tuto transmittere palmam,
Laudatus satis, et duplici redimitus oliva.
Sed quae sufficiant aliorum singula votis,
Successusque juvare, et spes implere profundas,
Immensasque queant, ea felicissime MEMMI;
Splendida majoris ranquam praeludia caepti
Objecit fortuna Tibi, laudique supremae
Augustum servavit opus, quod sera loquentur
Secula, et aeterna memorabunt laude neoptes.
Scilieet ambiguo donec discrimine Mavors
Raptat adhuc tumidas in mutua vulnera gentes,
Inflix nec dum a bellis Europa quiescit,
Non privatus eris. Quemvis trial lustra fatigent
Lassatm curis, Patriaeque, Tuisque carentem
Delitiis, quamvis grandaevum saepe Parentem
Et tenero fratres gemitu, votisque requiras.
Hoc tamen exilium, si fas ita dicere, tanti est,
Dummodo concilies populos, bellique furores,
Infensosque anime Regum, et crudele minantes
Feder, componas optato, et utrinque probando:
Non nisi pacato possis discedere Mundo.
Sic ego dum Tecum, tuaque ante altaria, Memmi,
Inter thura merumque, et faustas undique voces
Auspicor illustres, fortunatasque Calendas,
Praesentes sensi superos favisse precanti
Omine propitio, lumenque a parte sinistra
Claruis, et toto nubes decedere Coelo.
fabvi752
THEMISTOCLES TRAGOEDIOLA.
fabvi753
THEMISTOCLES TRAGOEDIOLA.
PERSONAE
THEMISTOCLES
ADMETUS RexMoloss.
PHITHIA Conjux Adm.
XERXES
ARTABANUS
CHORUS.
NUNCIUS
ACTUS PRIMUS THEMISTOCLES, NUNCIUS.
ODii, Deaeque, O jupiter Rector Deum,
Sidera cito qui sparsa mundo qui vagos
Caelestium rapis meatus ignium,
Celerique versas cardine poli omnes vices.
Luminibus aequis aspicis tantum nefas?
Ante pater, cum tanta torques fulmina
Frustra timemus; atque caeciin nubibus
Ignes inane murmur et ranum cient?
Huc flecte vultus Rex Deum atque hominum Pater
Huc dirige oculos, et inde magnum nefas,
Regnum invidia victrix, scelusque possidet.
Ejecta pietas exul et virtus abit.
Superbit illa, et invido fastu tumet
Urbesque magnas territat (dirum scelus!)
Haec vincitur: Patriae salus patria caret.
fabvi754
Quonam ire suades, quasve terras quaerere,
Pater Deum? sceleri dabit virtus locum?
Cedemus invidiae. Quis orbis me manet?
Fugimus, fugimus; hocfata quando sic volunt.
Quas petere terras, quas plagas, quae littora
Jubes? an Indos, Maenalis an orbem ultimum,
An Phasin, an Bessos petam, an Symplegadas?
Quae maria suades? siculas neangustias,
Fauces pelori? num Pachyni terminos,
Trinacria regna? Aetnae cavernas durum onus
Enceladi? an immania Cyclopum littora?
Nunquid sub axe frigido pontum Scythen,
Humilemque jolcon? Thracios populos petam,
Hebrique gentem? Aut hostibus supplex meis,
Victis supinas victor has tendam manus?
Ad quas remittis me plagas; O jupiter,
Concede misero hoc: exuli exilium dato.
Te genitor, aethereaque testor sidere,
Tuumque numen Phoebe, te Tritonia,
Patriae, suis nimis heu, iniquae civibus
Ingens decus: vos testor, almi pati coelites
Quicunque summa aetheris colitis domos
Nunquam impius, vos testor, exilium pati
Merui, nec unquam tale patravi scelus
Paenatibus profugere quod cogatmeis
Potui tueri, et nunc potero patrios lares.
Salamis et Euboici maris alius color,
Fluctusque, tantae conscii cladissibi
Fatentur: Et tritum est, jugum jam jam imminens
Forti abstulisse dextera; ac hostes procul
fabvi755
Minasque belli, et Graeciae interitum, manu
Hac depulisse. Exul fero nunc praemium
Virtuits et meritos triumphos aufero.
Vitam dedimus: eripiet haec meam mihi:
Ego liberam feci mihi instat servitus;
Heu mortepejor servitus et durior.
Sed quem volantem huc video praecipiti gradu
Mens trepidat animus totus obstupuit metu
Video notus in ore tristes turbido
Servate Dii pios malumque avertite!
NUN. Themistocle fuge, fuge, salvo dum licet.
Ut superet incautum hostis a tergo premit
Spartanus, urget insequens magnus Cimon,
Eripito te hic; et dum licebit effuge
Hostis sequentis asperas citus minas.
THEM. Quae terra, quod recipies exulem mate?
NUN. Adi Molossos non sequetur te Cimon,
THEM. Sed regis iram vereor offensi prius.
NUN. Deus videbit. THEM: irae habet causas graves.
NUN. Quod imminet fugito periculum, viam
Ingredere, praesentique morti te eripe,
Placabit animum regis, ipse aderit Deus.
THEM. Ibo, sequar, quam fata monstrabunt viam.
CHORUS Choriambici et Glyconici.
OQui luciferis Phoebe diem rotis
Eoo radio qui pelago vehis;
Ad cujus nitidas Cynthia flammulas.
Nocturnum cupidis elevatos genis
fabvi756
Aurorae calida Suppositi plaga,
Qua primum bijugis mane rubes equis,
Et qua languidulas praecipitas rotas
Dic Titan Populis, dic fugere mindae
Ejectum Patriae regna themistoclem.
Tellurem et pelagum pallidus aspice.
Et frontem nebulis cingere turpibus,
Turbatus radios occule lucidos.
Ne tantum aspicias Phaebe pater scelus,
Quando, Graeciae nobilis,
Quando fata Themistoclem
Tantem restituent tibi?
Quas olim aspera, quas manus.
Posces, cum tibi perfidus
Durum Persa jugum feret?
Et tectum mare classibus
Horrorem incuriet gravem,
Aut sub pondere militum
Clades pressa gemes tuas?
Quis pacem populo dabit?
Quis Persarum abiget minas?
Aut quis maenia Palladis
Demum exstructa tuebitur?
Urbis maxima culmina
Murorum aeriae minae.;
Quando fata volent, ruent.
Olimque Hectoreas domos
Et regnum priami vetus
Aequarunt humili solo.
Novi magnanimos duces
Infelicem Agamemnona.
fabvi757
Cum Pyrrho Aeaciden patrem
Et qui exscindere pergma
Heroes Hecateia
Jurarunt Simul Aulide.
Non est hisce Thomistocles
Defensos Pariae minor.
Cujus jam Euboicum mare
Virtutem et Salamis refert.
Nunc victor patria caret,
Exul pauper, inops, miser;
Virtutis sibi praemia
Haec dux optimus abstulit.
Planctus maenia personet,
Sciscis maesta fleat comis
Et pictus manibus premat
Direpto mulier sinu.
Pubes graia Puellulae
Innuptae, trepidi senes
Magni fata Themistoclis,
Et tristem doleant fugam.
CTUS SECUNDUS PHITHIA THEMISTOCLES?
QUaenam invidia, quaefata, Graecia decus
Praesidium Achivae gentis, O Themistocles,
Potuere patriis finibus te expellere
Haec praemia tibi rege victo Persico
Retulere? THEM. Fortunae vide varias vices.
Qui clarus olim nobili fulsiloco,
Inter duces longe eminens, et inclytus,
fabvi758
Generosus excellens, decore magno potens:
Cujus utraque domus solis insignes canit
Landes; Patria per quem incolumis et libera est:
Heu quo redactus! eripuit haec omnia
Parca invida, miserumque jam exilio dedit.
Expulsus, exul, undique afflictus, miser,
Servare quam potui, careo nunc Patria.
Iniquus a tergo imminens civis premit,
Insequitur, immanesque spirat horridus
Minas; meo beneficio liber, necem
Ferrumque jugulo intentat exertum meo.
Elapsus jonium mare celeri fuga,
Pelopisque, laeta regna, et omnem Graeciam
Trans Gressus; adii tot miser pericula,
Quot sidera vagus hic vehit coeli polus.
Citius arenas, atque Myrtoi maris
Numerabis undas, quosque sicula pavit favos
Hybla vel opes veris, vel hybernas nives:
Quam quos labores quas miserias hac fuga
Tuli, queas numerare, regina inclyta.
Nunc te per has, quas tendo tibi, supplex manus
Oro recipe profugum, exulem, si quid preces.
Si quis locus erit lacrimis. PH. Sifte lacrymas
Recipimus. THEM. Admeti sed animum conjugis
Iramque regis vereor, et justas minas,
Tibi conjugi fas saevientem jam aggredi
Tu sola nosti commodos aditus viri,
Et molle tempus. PH. Lenietur arripe
Fortis animum illudque tibi consilium accipe.
Rex aderit. atque victimas aris feret,
fabvi759
Poscetque magnos hoc loco supplex Deos
Tu regiam manibus tenens prolem et pedes
Trepidus Patris complexus iram omnem auffere
Ignoscet: Hyrcana nec ille tigride
Natus, nec altis Caucasi sub Cautibus.
Sed quis sonus subito, quis aures contigis?
Ecce egreditur ad sacra rex; accingere,
Supplex adi Themistocles, natum tene.
THEM. Hei timeo totus, corda palpitant metu.
Totumque curis pectus uritur anxium:
Tremisco, vox in ipsis faucibus stupet
Nec pervium verbis iter praebet metus.
PH. Confide, nequicquam times regem vide
Non est minus vultus nec oculi sunt truces.
ADMETUS. THEMISTOCLES. PHITHIA.
TIbi, quem penes sunt jura praecipitis poli,
Genitor Deum, tibi ego has parabo victimas,
Supplexque templis hos honore inferam.
Adeste chaony duces, decora inclyta,
Epiri, et aris supplices spumantia.
Inferte lactis Cymbia, corollis sacros
Cingite focos, inferte thura et hostias,
Vaccamque candentem, et coronatum bovem:
Sertisque templum halet recentibus jovis,
Ego, qua cupreisus incubans sacris focis
Umbris opaca amplectitur patrios Iares
fabvi760
Passis manibus aeterna Divum numina
Poscam jovique preces feram supplex meas.
Quis ille tristis, vestis obtectu caput
Juxta Deos velatus astans praesides?
Grajum indicat vestitus. An vere auguror,
An hunc video? Mopsopius irrisor meus
Adest Themistocles? adest; poenas dabit
Vulnus recrudescit, redit odium vetus;
Mentem ira praecipitat furorque juvat, juvat
Poenas sceleris audaciaeque sumere.
Anne hoc inultum patiar aufferri nefas?
Et perfidus is impune regem irriserit?
Sacros per ignes, perque praesentes Deos,
Capitisque juro regium hoc decus mei;
Ulciscar, atque sanguinem Themistoclis
Poscam pariter, infensus, et poenas graves.
Audaciam vide; gratum contra ferox
Ferre audet, assatus petere propius meos.
THEM. Admete, stirpe a Regia nomen trahens
Cui Chaonia nunc paret, et Molossici
Fines, mari Jonio hinc et hinc Achaja
Circumdati; facilis parumper, rex potens,
Verba, precor, excipe aure patienti mea.
Invidia finibus expulit me Patriis
Nec ullae opes mihi supersunt exuli:
Tu quaeso quassatam bea portu ratem
Per hos Deos ignesque non violabiles
Hi siquid ignes, si movent pia numina
Obtestor, oro ignosce si quidam fuit
In me error lim, crimen est, culpa caret.
Nunc haec genua complector, et tuos pedes
fabvi761
Supplexque praesidis peto dextre fidem.
Recipe Themistoclem, recipe precor exulem.
AD. Scelus est, an error regios contemnere
Vultus? Athenis splendido fulgens loco.
Ridere potuisti meas tumidus preces:
Nunc cum superbia nobili expulsum statu
Coegit exulem fugere patrios focos;
Illusi adis regis lares. Credis tuum
Meruisse scelus, ut te reciperem supplicem?
An latuit iras quod gerunt reges graves?
Fugisse credis omne te malum? error est:
Huc huc sequuntur supplicia Themistoclem
Patria tibi exilium dedit; mortem dabit
Admetus: en malum gravius hic te manet.
Egon ut tuerer te tuamque fugam? prius
Noctem reducet, Sol diemque sidera:
Incerta Syrtis ante promittet freta
Amica ratibus: referet occasus diem
Exstinguet ortus: ignis undae, astris mare
Jungetur, Ausonio sicula lateri plaga
THEM. Si semper aeterna odia morales agant,
Nec caeptus unquam cedat ex animis furor
Omnia ruent: inimicus ensis et hosticae
Flammae omne tollent; bella mundum omnem oppriment
Adde huic, quod errat sors levi instabilis rota,
Nunc mihi benigna, nun tibi, nunc alteri.
Me me vide, quem varia fortuna ac levis
Praeceps potentem abjecit, exilio dedit.
Confide regnis; sors rapida Priamum expulit
Confide opibus; et Craesus habuit olim opes.
PH. Animi tumores pone vesanos tui
fabvi762
Conjux et irae fraena nelaxes, praecor.
Mutabiles confidera sortis vices:
Huc fert et illuc regna et ingentes opes
Cassus levis firmum haud habent reges decus;
Solumque stabile, nulla quod minuat dies:
Protegere misero, supplices fido lare
Recipere; solum sideribus hoc te inseret,
Servasse te horridem, injurias regem pati.
THEM. Si te nec ignis, nec movet praesens Deus,
Nec lacrymae, nec fortis instabiles vices;
Moveat, manu quam teneo, proles regia,
Haeres opum, regnique solus inclyti,
Concide puero, Admete, quod negas seni;
Gnato tribue, quod non Themistocli, tuo;
Annue domestico, quod externo abnuis.
AD. Quis te hos docuit astus? Capior hac machina
Religio, surgentisque gnati amor jubet
Ignoscere, ignosco: tuebor exulem,
Confide, succede laribus Molossicis:
Cdium abstulere gnatus et tuae preces,
Nulla ira mihi restat, recipio supplicem.
CHORUS. ANAPAESTICI.
PHoebe sereni magnum mundi
Decus, o almae genitor lucis,
Secula celeri qui tarda rota
Voluis, vario qui signa regis
Cursu bissena; et tu semper
fabvi763
Soror occurtens Cynthia fratri.
(Scilicet omnem visitis orbem)
Dicite si quid stabile est mundo
Quod non longum minuat tempus
Quod non rapida mobilis aura,
Aufferat hora, aut celeri fluxu
Dubia nitens fortuna rota
Sicut rapidi flumina Tigris,
Sicut Phari flumina Nili;
Tumindis. si qua turgent undis
Viribus aucta et robore, fluxus,
Omnia mergunt, secumque trahunt,
Velut Euboica nutans unda
Varias torquet, mutatque vices
Celerem Euripus versans pontum:
Sic quoque vicibus mobilis errat
Fors alternis; stabilis nunquam
Mutabilibus labitur alis.
Nulli obnoxia metuit nullos,
Totique audax imperat orbi.
Primo arridet blandula vultu
Dulcique capit corda veneno;
Moxubi mutat variatque rotam.
Effugit ipsis ocyor Euris
Lubrica, titubans, perfida, fragili,
Vultumque parat turgidiorem,
Blandior alii, saeva priori.
Haec sub leges ordine nullo
Cogit plebem regemque suas:
Nec nitida arcet purpura regum
Rapidos lusus fortisque dolos.
fabvi764
Eadem Priamum vertice blando
Fragili quondam sustulitala
Fecitque jovi, coeloque parem;
Eadem oppressit: viditque senex
Convulsa attae culmina Troiae
Interque Hostes obiit Grajos.
Eadem Lydium quondam Craesum,
Feliccm auro tantisque opibus
Tradidit hostis turpique rogo.
Tollit ad altum fallax culmen,
Quos gravius vult edita ab arce
Ruere ingenti expulsos lapsu
Et te Grajum maxime Princeps
Gloria Patriae nomenque tuae
Te quem XERXES, et mille rates
Pontusque timet, culmine summo
Fors dejecit, cogitque fuga
Patriam terram dulcesque lares
Linquere, et hosti tendere victas
Timidum palmas? Parcere nescit
Fors virtuti, sequiturque viros
Quos sublimes vertice laeto
Inclyta virtus inserit astris.
AGTUS TERTIUS. ADMETUS THEMISTOCLES.
MAgnae Salus et liberator Graecia,
Xerxis domitor, Euboica quom ducem inclytum
fabvi765
Pulchrisque nobilem unda vidit classibus,
Nunc invidos experte lusus lubricae
Sortis et iniquae patriae injustas minas.
Ecce alius instat casus, et periculum
Priore majus, vulneri aliud additur
Vulnus, malo malum: Urget, et spirat minas
Fortuna majores: resiste fortiter
Nec moveat ictus hic Themistoclem aut dolor.
TH. An potuit ultra sors miseriae addere aliam?
AD. Potuit; patere si in te locum virtus habet.
TH. Fare iste quis casus, quod imminet malum?
AD. Exilia, vitae ingens periculum, fuga.
TH. His ego movear, Admete? pridem eadem tul.
AD. Animus metuo ne titubet assidiis malis.
TH, Accedit inde fortibus plus roboris
AD. Teritur Chalybs, ferrumque consumit dies.
TH. Assurgit ad onus palma, nescit supprimi.
AD. Nunc quicquid est pandam instant exilium novu
Fuge, fuge tutior alibi est Themistocles,
Chaonia non tuetur inclytos duces;
Non hic tuo est sat firmus exilio locus.
Orbis aliam quaerito plagam, his age finibus
Discede, sorte benigniori, opto, exules.
TH. An haec fides regum est? juvat nunc exulem
Risisse? fallere credulos non regium est
Admete, nec laus magna veniet hinc tibi,
Pietas ubi est, testisque praesens Juppiter.
Fideique pignus, ante Divos data manus?
Odium vetus, vel ira pectus obsidet?
Mordetque mentem illata quondam injuria?
Merui mori? en tibi offero niveum hoc caput.
fabvi766
Ne parce; mortem da; juvat juvat mori
Poenas simul sceleris dabo et moriar lubens.
AD. Jovem atque coeli numen hoc spirabile,
Tuumque praesens et meum Testor caput
Odium omne, et ira pectore excessit meo,
Inter sacra Deum ignesque vigiles coelitum
Pietate gnati motus ex precibus tuis,
Injuriae oblitus recepi supplicem.
Nec animus is mutabitur dum proximum
Molossiam pulsabit jonium mare.
Nunc Cecropides urgent, Themistoclem petunt
Insani, et innocuum reposcunt sanguinem.
Tradamne? pietas prohibet et fides data.
Tuebor? aderit miles et bello obruet
Regnum omne Choanium, et manu invicta potens
Te vi auferet, pellet meis me finibus.
Potior fuga est, sociis rateque ego te instruam.
Orbique tutum cuilibet sistam, simul
Uterque servabitur. Eas Themistocles,
Abeasque tutus; libera meos metu.
Sic fata sortitur Deum rex Juppiter
Vicesque volvit, en is ordo vertitur.
TH. O dura Patria indies crudelior.
Non sat erat expulsum Atticis me finibus,
Carere, quam servaveram ante, Graecia;
Irata sequeris usque Chaoniam truci
Vultu minax furibunda luminibus vagis;
Qualis facibus armata saevit horridis
Ultrix Megaera, atrisque serpentum jubis.
Fugi semel, fugi tuam elapsus manum:
Nunc fugam aliam imperas et exilium novum
fabvi767
Feram, impera, nec fortis exilio angitur;
Terra, omnis orbis, quaelibet, patria est mihi
Fuit exul Alcides Jovis stirps inclyta,
Patriaque caruit: Procul in Erimanti jugis
Cum Victor Arcadiam manu forti suam
Prostravit, aut cum Gerijonem in orbe ultimo
Monstrum triforme littus ad Tantessium
Peremit; acti sunt ab occasu greges,
Quos dein Cythaeron pavit, et Grajum nemus
Cum ponticum viduas Thermodontias
Invictus adiit. Credidit mundum undique
Patentem, et omnes orbis oras Patriam.
Videte Athenae, suscipio sugam libens:
Nec opus minis; frustra paratis copias;
Turmasque Grajorum et phalanges militum.
Abjicite flammas; non Molossici lares
Urentur; aufugiet libens Themistocles
Fugiet, nec exulem pigebit exteras
Terras, mariaque quaerere: favebit Dea
Quae prima nomen maenibus vestris dedit,
Aderit meo exilio, aderit, facilem fugam
Concedet, et vos quem expulistis, proteget:
Admete sequimur fata, stat suscipere iter
Marique terraque faveatmodo juppiter.
Quas petere terras autor es, quo flectere
Cursum? animus haeret, commovet me hoc unicum
Certum est fugere, at incertus est fugae locus,
Quid si Sicania regna, quae tumidum mare
Olim abscidit Italiae, petam, quae nunc potens
Regit Hiero, imperioque subdidit suo.
fabvi768
AD. Morieris: exilio Hiero mortem dabit;
Tyrannus est, nullos metuit audax: furit
Cum rabidus ira turget incensus animus
Sicut Leo Getulus antris abditus
Cum frendet, et rabiem erigit, surgunt jubae
Unguesque, et hirtae corporis setaetremunt.
Hieronem adi, parata poena est exuli
An credis odium iramque veterem mortuam:
Quod quondam Olympiacis superbus lusibus
Contemptus a te: Graeciae cum Principes
Hortatus es, factas Tyranni et splendida
Tentoria abjicerent, marique immergerent?
Pete Persiam Themistocle, Xerxen pete;
Hic sit Patria, nec laedet hostis insequens.
TH. Victorne victos. Grajus adeat barbaros
Supplex egens, fessique rebus opem petat?
AD. Petat ista si pax cum hoste victori expedit.
Fatum vides nec alius orbis tutior.
TH. Sequemur, haud fas Jussa fatorum et jocis
Negligere tu laborum socia sis precor
Comesque Pallas, patrium numen; minas
Aegis ferores cujus in laeva ciet,
Trucique vultu et ore saxisico horrida,
Te te sequetur, tu praei, Themistocles.
CHORUS Saphici et Anapaestici.
QUi tenax justi est, patrio quem amice
Respicit vultu genitor Deorum
Non cum exsurgensfuror impiorum
fabvi769
Vultis instantis rabidus Tyranni
Sive ferventes Aquilonis aestus
Sive fervores maris inquieti
Mente turbabunt solida, neque Auster,
Turgidi frendens Adriae imperator.
Sive quos magnus jaculatur ignes
Juppiter abextra rutilos tonante
Cum ciet totum tonitru hinc et illinc
Aethera humanis vitiis iniquus.
Si ruat caeli polus atque terrae et
In chaos priscum redigatur orbis
Non tremiscentem feriant ruinae.
Magnus Alcides, Helenaeque frater,
Arte subnixi hac potuere terras
Linquere et coelum celeri volatu, et
Lucidis quondam petere astra pennis,
Hac merentem te potuere Tigres
Matris exustae soboles lyaee,
Quae jugum collo indocili trahebant,
Fervido ad summa evehere astra curru.
Tu quoque vere soboles Divum
Inclyte quondam patriae princeps
Fortiter arte hac nitere et omnes
Fragiles fortis despice lusus.
Toties exul cogeris alias
Miser affictus quaerere terras.
Fortiter aude, nec te hic ritus
Dubiae sortis moveat quicquam.
Animosus adi, quicquid fatum
Sive ferendum dat, sive dabit.
Sive fugae haec est gradus alterius
fabvi770
Exiliumque hoc excipit aliud.
Aspice aviculas, aera quemvis
Patrium agnoscunt semperque vagae
Resonant cantus semper eosde,
Undae quaevis atque omne placet
Piscibus aequor, sive Hesperium,
Sive Actaeum, seu Myrtoum.
Sustine et aude O inclyte Princeps
Aderit tempus, cum tibi virtus
Praemia deferet, qualia meruit
Qui patriae olim libertatem
Victor retulit pene amissam
Ingredere viam, tumidumque mare
Et Achaemenios foelix portus
Facili Ponto, placidis Ventis,
Augurio exul tange secundo.
ACTUS QUARTUS. THEMISTOCLES. ARTABANUS.
RAdiate Titan, lucidum mundi decus,
Fave precor, stabilemque da fesso locum.
Haec lux meae tandem asserat finem fugae,
Benigniorque sit exuli terra hospita,
Quam quae tulit crudelis altrix Graecia,
Tu recipe miserum et exulem, dux inclyte
Artabane lumen Persiae, et magnum decus.
ART. Quae fors, loquere, quis casus exilio dedit
Te, quem video virtute praeditum inclyta?
Quae deinde adire compulit spes Persiam.
THEM. O Artabane quondam et ego miles dextera hac
fabvi771
Celebratus, excellens supra omnes eminens.
Periculis interfui dux bellicis
Invidia dejecit, vagaeque lubricae
Sortis vices, viris iniquae fortibus
Me Graja tellus (nec negabimus) tulit
Viditque praecipuum inter Heroas suos
Nunc omnibus, sie fata sunt, fecit parem
Quodque dedit olim, nunc iniqua omne abstulit
Sola superest virtus per undosum mare
Simul exul exulem secuta et asperum
Mecum omne passa, quicquid objecit Deus.
Quae nunc probari maximo regi cupit,
Cui paret omnis Persia, et vastum mare.
Nec serva dici regis inclyti abnuit,
Modo fas sit ipsum supplicem regem alloqui.
Nunc Artabanete, si quid exuli faves
Precor, aditum impetra; potes, tantum velis.
Solum colit te rex, tuamque suspicit
Virtutem, et inclytis honoribus afficit
AR. Gens quaelibet, nec te latet, leges suas
Tutatur a proavis petitas, et vides
Huic quod pium sit, alteri sit impium,
Quod placeat huic, displiceat alteri: tamen
Parere quemque legibus patriis decet,
Graii aequitatem, et libere ut vivant,
At nos Achaemenii, licet alias quoque vident:
Habeamus et laudabiles leges, tamen
Praecipua nobis est honores maximos
Regi tribuere, et instar aethere jovis
Praesentem adorare, his parem si legibus
Tefeceris, regique supplex, Parsiae
fabvi772
Mores sequeris poteris admitti, et simul
Regem alloqui, quod si vetat lex Patria
Et Graja libertas; per internuncium
Regem aggredi licebit illud si abnuis.
TH. Egon abnuam? haec causa huc eundi mihi fuit,
Augere Xerxis gloriam, et famam inclytam.
Parebo, vos tantum imperate, nec tuas
Violabo mores, hospita tellus, nec est
Cur pudeat istis legibus nos obsequi.
AR. Nomen necesse est hospes, et genus tuum
Praedicere, indica, nec est quicquam mihi
Referre regi quod queam; non arguit
Genus humile iste vultus, et frons splendida,
Non degenerem animum. TH. priusquam colloqui
Cum rege dabitur, indicabo nemini
Artabane, ne quaeras, precor, animo hoc sedet.
AR. Rex ecce prodit, si placet mos Persiae
Dum tempus oblatum jubet, supplex adi.
XERXES, ARTABANUS, THEMISTOCLES.
Effugiet ergo Graecia imperium meum,
Perfida, ferox, tumida superba contumax
Nec Persicum subacta patietur jugum?
Ergo irritum est mare occupasse classibus
Ad quos tremendus stupuit, et tremuit tridens?
Frustra et solum ingemuisse ad infinitum onus
Cum Graeciam omnem terribili in undaveram
Exercitu; nemora tremebant atque agri,
Urbesque; timuit ipsa tibi Tritonia.
Nunc illa victrix despicit nostras rates,
Milliaque militum innumera nunc erigit
fabvi773
Tropoea, et infinita Spolia Persiae
Quiescet ergo Achaemenia mea, nec suas
Demum exeret vires? an istam Graecia
Indomata victrix possidebit gloriam,
Victum esse Xerxen, Persiaeque copias,
Fugasse sese classium vim, et militum,
Potentiam fregisse opesque maximas?
Incensus heu furiis feror. Vigila inclyta
Persia vigila et aliam ingredere fortis viam.
Ne jactet hostis, bella te victam irrita
Tentare, virtutem tuam fac sentiat.
Verum Artabane, quis ille lateri adstans tuo?
Fortem arguit facies, et oculorum decus
Tam placida frons est; tanta Majestas viro.
ART. Rex magne, Grajus est; genus tanti viri
Nomenque mihi non cognitum est, tibi indicet,
Liceat tuos ut exul affatus petat.
XER. Petat: favemus exulibus, adsit jube.
THEM. Magne imperator, terror omnis Craeciae,
Ad cujus arma terra, et obstupuit mare,
Me cum vides, Grajum vides Themistoclem,
Ducem olim Athenarum inclytum, nunc exulem,
Celebrem mari et terra Patria cui Graeciae et
Invidia fortitudini assidens comes
Retulere pro virtute praemium fugam.
Fateor fui hostis Persiae olim maximus
Variaque eidem damna victor intuli:
Potuit tamen prodesse quoque Themistocles,
Et tutus ut fugeres dedi, rex maxime,
Graecasque retinui insequentes copias.
Meruisse si potui tuere supplicem:
fabvi774
Jube impera, conabor imperium exequii
Viget, viget, quae olim fuit vis pectoris
Intrepida, nec languescit ardor, qui fuit:
Solam extuli virtutem ab ingrato solo,
Solam tuebor, hanc tibi rex offero.
Pericula adii quondam, adibo nunc quoque;
Impone, nullum onus grave est Themistocli.
Sin praevalet peccasse quondam, et Persiae
Auxisse clades, impera mortem exuli,
Non renuo supplicium modo liceat mori.
Jube, juvat sic cadere, cadere sic juvat.
XER. Themistocles, Grajum decus flos inclyte
Quotquot fuerunt, quotque erunt olim, ducum;
Didicimus et nos ira quid valeat Deum;
Et posse mutari modo faventis vagas,
Sortis vices, caduca novimus omnia
Fluxa, rapida esse quicquid orbis hic videt.
Tu Persiam tene tuae portu fugae;
Nec dubius angat animum, et incertus timor;
Tutior erit terra hospita ipsam Patria;
Nec gaudet haec tellus nece hospitum impia
Si forte dubia nostra videatur fides,
En dexteram hanc Deosque testes invoco.
Potuit honores maximos Patria addere,
Potuit opes; poterit idem quoque persiam,
Et possidet XERXES opes Graecis pares.
Solum hoc peto, si prisca virtus, et vigor
Nunquam tremiscentis animi idem adhuc manet,
Aggredere Graeciam, tribue XERXI hoc precor
Ulciscere simul me, et tuas injurias;
Quamque in supremo constitutam culmine
fabvi775
Vides Superbientem, et insolentiae
Plenam, jugo preme, cadat ista ferocia,
Cadat, nec oculis aspicit Saturnius
Aequis, nefas tantum, comes superbiam
Horrendus agili casus insequitur pede,
Exercitum floremque strenuum dabo,
Roburque Persiae, obrues his copiis
Ferocientem Graeciam et jugo premes
Regnum illud injustum ac iniquam Patriam.
TH. Aggrediar inclyte rex measque sentiet,
Patriam manus modo faveant Dii'caelites,
Patietur insolens jugum sparta invida,
Obliqua quicquid cingit uberi solo
Phocis, et in undis Ismenus tumidus suis
Quicquid rigat, quicquid Cytheron vertice
Summo videt premetur objecto jugo.
XER. Artabane Dii sunt certe iniqui Graeciae
Odere gentem perfidam, ruet, ruet
Regnum ferox, quod inclytum Themistoclem
Ejecit, expulit impie et dedit fugae
Haec haec dies tandem attulit, quod Persia
Optavit olim Graeciae exitium ultimum.
Tu copias belli para, atque collige
Quod virium superest, stat omnem exscindere,
Quae nunc tumet victrix superba, Graeciam.
Themistocle soboles Deum, dux maxime,
Succede faelix regiis penatibus
Praemiaque cape virtutibus paria tuis.
fabvi776
CHORUS Glyconici.
TAndem Persia nobilis
Xerxis regia maximi
Suscepit placido sinu
Quem quondam Patria invida
Infando exilio dedit.
Nunc portum tetigit suum,
Turpem deposuit fugam,
Terra tutior hospita,
Quam Victor patrio solo.
Inter praecipuos duces,
Inter luminae Persiae,
Et regni decora inclyta
Pulchris fulget honoribus.
Faelix ipsa Themistocle
Magna laetitia fremit,
Et plaudit sibi persia.
En caecae dubios Deae
Lusus et rapidas vices.
Qui nuper trepida fuga
Huc illuc vagus invidos
Vitabat patrios lares,
Terra omni exul, et aequore;
Nunc claro decore eminens
Celso vertice splendidus
Arces attingit igneas.
Et nunc taedia juppiter
Injustaeque metum sugae,
Atque exhausta pericula
fabvi777
His compensat honoribus.
Fata hoc ordine digerit
Magnorum genitor Deum et
Mutatas variat vices.
Sic anni facies nova
Non semper similis sibi est.
Mox terras Aquilo asperat;
Et duras patitur moras
Concretum mare frigore;
Candenti tunica riget
Tellus et nivea et toga.
Mox vere induitur novo
Blandis terra coloribus,
Pulcherque arboribus redit
Surgentique honor herbulae;
Et cantum repetunt suum
Tandem post hyemem erutae
Hybernis latebris aves.
Aestas deinde superfluis
Inflammata caloribus
Arentes segetes coquit
Autumnus sequitur, lacus
Undantes sapido irrigans
Musto, et nectareo mero.
Versat res hominum Deus;
Discit quodque vices suas;
Volvuntur celeri omnia
Fluxu, atque instabili rota.
fabvi778
ACTUS QUINTUS.
NUnc Graia pubes in meum caput ruat,
In me arma et ignes vertat, impium impie
Absumat audax, quaeque ab Attico venit
Animosa muro quaeque Spartana ferox
Descendit arce, vindicet quaequc patriam
Scelerata ab hac dextra. Potuit ergo impius
Themistocles, potuit scelus tantum aggredi?
Patriam hostibus Grajumque barbaros solum
Promittere? potuit? profundi turgide
Dominator aequoris, caput meum meum
Invade, mitte quicquid intimo gerit
Thetys sinu, quicquid tegit fluctu ultimo
Oceanus; Euboici maris me me impium,
Clarum scelere tanto in tremendos gurgites
Rape; horrida O prodigia caerulei maris
Adeste, et impium abripite: tu ingens Deum
Genitor, tona omni a parte, mitte fulmina,
Seraque vindica manu tantum nefas;
Jaculctur hic et ille flamantes globos
Polus, sonetque mundus, et fugiat scelus
Tantum, sceleris auctorem in infernos specus
Detrudat, atque ditis invisam domum
Quis me per altas rapiet aeris vias?
Quae me procella fervido quis turbine
Coeli per aures ventus insanus vehet?
Quae praepetem Sphinx, quae Chimaera hinc aufferet
Celeri gradu, vel, ad ultimas Strophadum insulas,
Quas nunc Celaeno, et impiae Harpyiae colunt.
Vel ad tremendum Caucasi abrupti latus,
fabvi779
Rupesque Caucasei Promethei arduas.
Urgent Achaemenii? Paternum audax solum
Invade, terramque genetricem dirue;
Preme Persico regnum jugo, quod te tulit,
Et fortitudinem patria videat tuam.
Pollicitus aggredi; quis impulit furor?
Quis suasit? an Megaera furiarum decus,
Illinic et hic valleta serpentum jubis
Proles Stygis nefanda? Nunc Themistocle
Aggredere Graeciam; recepisti, decet
Quod pollicitus, ut exequaris; copias
Exercitum habes, dedit opes persia,
Deditque honores, gratiam tandem refer,
Invade Patriamk. Absit; infandum scelus
Persia jubes ut exequatur haec manus.
Scelus est Paternum premere sub jugo solum;
Scelus est in ipsam bella matrem filium
Movere; an urges impia, et spiras minas?
Fugamque cogitas fugae superaddere?
Aut exuli mortem imperas, ni perfidus
Tantum exequor scelus? jubes faciam lubens.
Jubes mori? ipse mortis inveniam viam.
Egon animam ista in luce detineam amplius?
Mori recusem patriae exitium meae?
Morerque? nihil est stimulat infandum scelus
Angitque; nihil est: morte sanandum est nefas.
Ipsi jubent Dii, Genitor ipse juppiter.
Vidi liquorem modo Sacrum nigrescere
Fusosque latices in cruores horridos
Verti, tonanti vota cum solovi jovi.
Postquam est recedentem secuta nox diem,
fabvi780
Ferale bubo carmen alto in aedium
Culmine querula repetivit in noctem ultimam.
Poscam ipse poenas et nefandum sanguinem:
Sceleratum et improbum hoc caput neci dabo
Jaceat peremptus proditor patriae impius;
Videatque coelum, omnesque videant caelites
Poenas dedisse perfidum Themistoclem.
Vos impium hinc abripite Taenarei specus,
Aditus Averni; vosque Lethaei lacus.
Rapite hoc caput, et opprimite perpetuis malis.
Horrore moveor, membra subtrepidant gelu,
Tremuitque pectus anxium in dubio metu,
Mens turbine celeri huc et illuc volvitur
Nescia sui, quaerensque se non invenit.
Egon ut mea hac cadam peremptus dextera?
Virtusque langvescat solita? gens Attica,
Spartana pubes gaudeat? jactet Cimon
Domitum Themistoclem, jacere pectoris
Fortissimam vim? Aggrediar immites lares,
Captiva nostro subdita jugo Graecia
Decoret triumphum, et gloriam nostram augeat.
Victus Cimon vinctusque collum stupeis
Vinclis eat currum insequens eburneum,
Instruite copias, date arma, enses date,
Cristas comantes reddite et Galeam, juvat
Juvat jugum intulisse iniquae Graeciae
Fregisse cervicen insolentis Patriae,
Quid titubo trepidus? quid moras quaero anxias?
Tantum an scelus nostro et nefas ore excidit?
Diruere volui patriam et notos lares?
O improbum Themistoclem! mortem voco;
fabvi781
Tu recipe perfidum hoc caput mors unicum
Mortis levamen. Aestus ancipitem rapit
Dubium huc et illuc, turbine adverso ut solent
Venti feroces, bella rapidi cum gerunt
Miscentque maria flatibus contrariis.
Moriar tamen, animo hoc sedet firmum meo.
Mors sola finis erit meae, et portus fugae:
Urgebo propositum; exulem juvat mori:
Vel me imminente ex rupe praecipitem dabo;
Sublime quae hinc et inde distendit latus:
Vel Persici submergar aequoris senu:
Vel ense fodiam pectus intimum, extraham
Quicquid nefandi adhuc latet. Dubius feror,
Mors mors placet, sed displicet mortis via;
Juvat aggredi, sed quomodo aggrediar latet:
Moriar tamen. Reperi viam, placet, placet,
Bovis cruorem, quem jovi modo obtuli,
Moriturus ebibam, dabit spero, mori
Jugurgitabo avidisque faucibus hauriam
Ades o liquor ter sancte medicamen mali,
Themistoclem beato quam jam optat, nece.
Ingredere, Venas corporis precor irriga
Potu salubri, effunde te in membra omnia.
Sensimque vitales calores amove.
Videte Athenae magnanime vide Cimon
Tuque Dominator Persiae Xerxes vide
Vide Patria. Persiaque tellus hospita,
In neutram iniquus, obsequens cado omnibus.
Sic sic decet Themistoclem solum mori,
Sic adeo superos; haec ad astra patet via.
fabvi782
FINIS THEMISTOCLES Illis qui hac (si forte) legent S. D.
REprehendent forte cordati quidam in abortivo
hoc foetu brevitatem, et spiritum illum vere
Tragicum in plurimis desiderabunt: excusabor a
me ipso et hujus Tragoediolae argumento, utrumque
enim sterile maxime et tenue; ipse aetate et ingenio,
hoc, quod non fabulosum sit, sed historicum. Nec
potest non esse notum quibus vel mica sanae mentis,
quanto latus diffundamur in illis, quae fabularum
varietate se commendant, quam quae historica angustia
circumsepta arctius astringuntur: Nasutulos
omnino deprecamur, quos cum defore in hac
Tragoediola examinanda exagitanda minime credam,
monitos hoc loco volui, me eorum reprehensiones,
etsi ringantur, ad insaniam usque et multiplices
cavallationes non pluris facturum quam ut
cum Homero loquar, si me vel mulier verberet, vel
infans ???.
In Themistoclem eruditi et ornatissimi Juvenis VINC. FABRIC.
PEste sophistarum falsisque afflicta poetis
Exosam dulcis musa reliquit humum.
fabvi783
Et tibi docte tamen felici luce, Fabrici
In mediis tenebris dulcia metra fluunt
Gratior ut certe est ipsis lux orta tenebris
Clarius et sol, quem texerat umbra, nitet
Sic magis ille tuus, quam protulit umbra placebit
Foetus, et umbroso tempore gratus erit.
I.P.
ALea Vincenti jacta est: jam perge tenebris
Et nomen flammis eripuisse tuum
Perge, neco trepida; talis te sola potestur
Musa beare solo, Musa beare polo.
Ipse Necolides, tragico heic quem carmine laudae
Incipit in laudes buccina prima tuas.
Zacharias Lundius. Holsatus.
NOn tantum claudus latitabit sutor in umbra
Crede mihi ingenium vidit et illa suum.
Hoc in umbra amico meo ego umbmticola adumbmvi
Pollux Scotophilus.
fabvi784
CARMINA ADOPTIVA.
fabvi785
ELEGIA Ad Virum Clarissimum VINCENTIUM FABRICIUM.
VIncenti quem Calliope, quem tota sororum
Nascentem Clario fovit, in amne cohors
Qualis ad huc teneros pugnax Germanisa, foetus
Exploraturis durat in arma vadis.
Qualis et Aemonio lustravit mater Achilli
In dis juranda nobile robur aqua.
Te tuus e Latio procul Heinsius orbe salutat
Nomen ob expertam non tibi vile fidem
Fallor? an apparent inspectae signa tabellae,
Literaque auctorem prodit amica suum?
Apparere liquet, nec enim potes, optime rerum
Tam tibi dilectam non bene nosse manum,
Me tenet Assarici regnata nepotibus olim
Septeni spatium Dardana Roma jugi.
Roma Thriumphalis, metuendum gentibus omen
Heu mihi quam faciem non habet illa suam!
Rudera pro priscis ostentat foeda trophaeis
Funeris ah quanta mole superba sui!
Romani cineres et quae damnata favillis
Tecta ruinosam lapsa subistis humum;
Tarpeique solo moles aequata Tonantis,
Et frustra Iliaco sacra negata rogo;
fabvi786
Heu sedes augusta Deum! sic barbarus ignis,
Sic te sacrilegae diripuere manus?
Ten' tueor tene alma parens? ubi bellica virtus,
Nunc ubi majeslas numinis illa tui?
Tune subactarum moderatrix ardua rerum?
Tune ille edomiti Martius orbis apex?
Quaesors dissimilem tibi te facit? anne vel ipsas
Temporis exagitant, jura maligna Deas?
Nec tamen usque adeo penitus cecidisse puteris,
Pectine Fabricii nunc rediviva mei
Sic Amphioniae scenarum crimina Thebae,
Pergama sic Claria surgere jussa lyra,
Ipse loci genius, nec adhuc sine numine tellus,
Nescio quid, quare me sibi jungat habet
Seu nunc Herculei me Tiburis ora moratur
Consita pomiferis Tiburis ora jugis;
Qua scopulo lapisis Anienus inaesluat undis,
Et procul audita saxa fatigat aqua
Seu Circaea trahunt, viridaria, quaque tepentem
Fontibus egelidis temperat aestus humum
Jugera Telegoni cultissima, non ego vobis
Pingua contulerim fertilis arva Phari;
Non ubi Achaemenio Panchaia fragrat amomo,
Aut quae thurilegus culta sabaeus arat.
Sive pharetriferae nemoralis Aricia divae
Me tenet, aestivo silva petenda die;
Quaque Numae conjux, phrygiaeque Numicius Annae
Raptor amatrices gramine vestit aquas.
O non lustrandae properanti lumine sedes,
Avia Pierio rite dicata choro!
fabvi787
Sed desiderium deserti mite parentis
Jam monet, et spontis me negat esse meae.
Cui nunc conspicuis meditanti saecula chartis
Plorat ad Aonias aemula turba fores.
Haec eadem te, dulce caput manet ardua merces,
Non tu Lethaeis praeda futurus aquis.
Me quoque non totum quo postera negligat aetas,
Glorior ingenii pignus habere tui.
Nicolaus Heinsius. Dan. Fil.
In Nuptias CL. Viri Vincentii Fabricii.
ALbis ut indomitos Vincenti, infundit amores
Et placet e Patriae lecta puella sinu;
Jam tua Nordwices resonant perjuria colles
Et se post positam nostra Merilla dolet
Quae tua, quod Batavae commendant carmina gentes,
Pignora tot fidei credidit esse tuae
Sed gemit incassum. Nec dum tu deseris illam
Aut tanti sceleris te Juvat esse reum.
Utraque te fruitur, fidumque agnoscit amantem
Accipit et partes illa vel illa suas
Non haec perfidia est, nec totum possidet una:
Illa sibi vatem vendicat, ista virum.
Marcus Zuerius Boxhornius.
fabvi788
In easdem.
ULtima Fabricio jam reddite justa Camaenae
Nempe, Deae vobis illicet ille fuit.
Ille fuit vobis; miserae plorate Camaenae
Ulterius vestri non erit ille chori.
Tu quoque virginea redimitus Delie lauro
Aonium maesta concute voce nemus
Praevaluit cytherea tibi. Cytherea trumphat:
Quodque tui fuerat muneris, ille tenet.
Parnassi columen, parnassi prima voluptas
Fabricius sacrae Phoebe sititor aquae.
Transfuga Musarum, malisanae castra Diones
Prae posuitque tibi Pierisinque tuis.
Ulterius nec jam victura carminis arte
Phoebe tuos reddet, ut dedit ante, modos.
Sed tenera sacrum pensabit conjuge Pindum,
Et sinus hic illi fons Heliconis erit.
Obruet in tentum jam cura domestica vatem,
Ex alioque aliud somnia rumpet onus.
At vos Pierides, vestri pia cura poetae,
Ah precor, ah tantum ne sinitote nefas.
Tam culto docti migeat ut ab ore lepores
Aut suus ex isto pectore Phoebus eat.
Sed potius vivant aeterno foedore nexi
Fabriciusque Deo, Fabriciusque Decis.
ex tempore Nicolaus Heinsius Dan. F.
fabvi789
In easdem.
VIncenti amicorum meorum et sanguinis
Insigne cognati decus, cui gloriam
Et principum peperit virorum gratiam
Non obviis impensa cura litteris,
Quem rectius locum quieti deligas,
Post tot pericla, totque terra, tot mari
Haustos labores, dulce quam patriae solum?
Quae debitorum laude dignis civibus
Dat praemiorum scilicet primum tibi,
Animi puellam corporisque dotibus
Pulchre nitentem, dignitate familiae
Primis parem rei futuram praesidem
Domesticae, genialis assedamtori.
Quid? mene par est vocis expertem meae
Votique tanti nupitas transmittere
Cognati, amicique? id nec illa siverit
Cum patre sponsa et culta tam sancte tuo
Fides, amorque, dum licebat, mutuus,
Quo terra Candidius nihil tulit viro
Nec ille, quem cognate praestans debeo
Honor tuis virtutibus. Sit haec mei
Summa ergo voti. Summa cum (quae nota res)
Contigerit ingenit tibi felicitas,
Rerumque doctrinaeque summa copia,
Par indoli fortuna, par scientiae,
Sed illa constans, illa flecti nescia
Currentis aevi spatia Vincenti, tui
Et Angelae, juxta tuae, et tuos lares
Ad usque calcem prosequatur candidam
Heinricus Vagetius.
fabvi790
In easdem.
QUid liber solitis manere flammis,
Quid caste veneri suos negare
Sperabas numeros, tener Fabrici,
In primis ubi mentibus cupido
Subjectat stimulos sui furoris?
Num possis oculos vagos puellae,
Risus oscula, candidosque mores,
Et gestus sine vocibus loquaces
Immoto rigidus videre vultu?
Nec Phyllis, neque te Merilla talem,
Nec Rheni ad rapidas Lycoris undas
Dulci vulnere saucium videbant.
Atque illae facili vigeat levatae
Coelo carmine, quod puer cupido
Aeternum jubet esse, nec perire
Commislos fidibus tuis calores.
Nunc restat peragenda res, Fabrici,
Quae non versiculos leves requirit,
Sed quam versiculis licet referre,
Et solo decet expedire facto
Si blandis laiae fuere verbis
Contentae, fuerunt et haec ab ipsis
Tantum praebita, nunc dabuntur illa
Quae non sunt modo muneranda verbis
Te poscit juvenem puella: poscit
Conjux casta Virum: Marite turba
Debetur numerosa liberorum
Uxori, Patria, tibi tuisque
fabvi791
Haec laudare potest bonus Poeta,
Sed praestare potest bonus maritus.
Lugduni Batavorum fac. Reinhold Blomius.
STRENA Nobilissimo ac Consultissimo DN. VINCENTIO FABRICIO JCTO. INCLYTAE GEDANENSIUM REIPUBLICAE SYNDICO IN LABORIBUS PUBLICIS. VERE STRENUO CUM AD SERENISSIMUMELECTOREM BRANDEBURGICUM REIPUBLICAE CAUSA ABLEGATUS ESSET IPSO ANNI M. D. LVI.DIE AUSPICE OBLATA A VALENTINO THILONE, ORAT. P. P.
NOn uno nomine TIBI NOBILISSIME FABRICI strenam ac vota hoc novi anni, quem salutarem nobis, temporis Auctor atque Rector faxit, auspice die deberi videbam. Nam sive strenuam virtutem quam feliciter bono publico impendis, sive reliqua omnia aestimabam, undique ad id officii genus, non mos et consuetudo, sed sanctior necessitas provocabat: Et tamen ista inpreimis, tanto jure id requirebat, ut citra manifestum injuriae
fabvi792
crimen, omittendum minime videretur. Quid ???nim ea aliud, quam firmissima anchora, aut solitissimum fulcrum, cujus robore, salus, Nobilissimi Gedani, Publica, a ruina, et naufragio prohibetur? Experta id saepe Gedanensium res, cum, in inclyta Polonorum curia, ipsorum bono illam occupares, sedsemper ita occupares, ut, novo incremento florentem publicorum felicitatem juvares. Et volet Deus, hanc ipsam, qua inter mille pericula ac difficultates, nunc defungeris, non alio successu, geri expedirionem. Quin aliis gravis immineat praesens met us Tuam DOMINE tantum abest, ut moveat conslantiam, ut et fortius, in supprimenda mala, hanc animet. Quid vero hic? an, sine trena, curarum ac vigiliarum Tuarum dimit tenda sit strenuit as? annon votis omnibus, ac precibus, ut, quae tam salutariter huc usque usurpat a fuit, aet ernis usibus feliciter superet, coelum fatigandum? Tanto id quidem, me Judice, fit aequius, quanto minus carere eadem, status rerum publicus, posse videtur. Ne tamen in continuas curas vivacem Te opt are judicemur, id potius supremum Numen ommus ut tantum sub novum hunc novi anni exortum, novo gratiae dulcore pristinae sortis acerbitatem commutet. Non ego hic Caricas Romae, Ficusque curo, dum dulcissima, miserantis gratiae, suavitate frui nos velit Deus. Haec ergo mitiora tempora, ut reliquum vitae Tuae DOMINE, recreent, et gravissimis pro publica re laboribus, dulcior tandem succedat quies, oro. Et seria eo magis devotione id oro, quo arctiori amoris nexu Tuo meum adnexum est pectus. Ita
fabvi793
fere Romae actum notamus ut non tantum Clientelae sed amoris quoque mutui testimonia strenae praeparent atque vota. Scilicet sancta amoris necessitudo est, qua impulsus amantium animus, non effectu saltem et voto, sed opere ipso amoris aeterntiatem asserere studet. Quasi ergo his novis nodix quotannis amor devinciretur eo ritu calendas sacras volebant. Ast velit o si Deux, ut quantum Tuo, in me amori firmando animus destinarat, tantum vet genius, vel calamus exequi possit. Quicquid tamen sit ipse me solatur amor, qui nunquam externis ita capitur, ut non praeferat mentis aestimium. Ab hac ergo profectum, quicquid sterilis et exsucca protrusit vena, accipe, ac quid Amicorum Maxime Tibi sacrum amor voluit suum Amro acceptet. Ita Eeliciter e Publico et privato voto diu age, ac quem hodie ingrederis, felicioribus, aliis quam plurimis annis diu auge.
QUem prudentia quem sagacioris
Mentis coelica vis, fidesque pura
Regi, Principibusque, civibusque,
Prae multis totus dedit probatum.
Quem rarissimus eruditionis
Fructus, quem Sophiae recessus omnis
Lustratus, dedit ommbus colendum,
Nostro FABRICIO, salute plenas,
Plenas prosperitate, gaudioque,
Anni dum reducis percor CALENDAS:
O jam nectite Virgines sorores,
Et tu nectito Phoebe mi, Corollam,
fabvi794
Quae strenae vice sit: meretur istam
Virtus strenua et absolutioris
Qua magnus cluit, eruditionis
Laus, quin (scitis) amor meretur istam,
Quo constans sacra vestra curat. Ergo
Adsit vivida Laurus et virentum
Palmarum vigor et Sacratioris
Verbenae decus, ac amoeniorum
Florum, cunctus odor paratus adsit.
Post quicquid Cytharave, Barbitove
A vobis, Helicone teste, lusum
Huc huc addite: gratulationes
Ac plausus resonet Borussus aether.
Sit VINCENTIUS usque et usque vincens,
Quod-sors-cunque ferat molestiarum,
Et quicquid tulerit dies laborum,
Quas curae dederint acerbitates,
Has virtus jubeat, favente coelo,
Caricis ficubusque dulciores
Esse ipsi. Patribusque Patriaeque,
Utantur pariter beatiores
Rex cum principe, civibusque cunctis,
Et longa et facili VIRI senecta,
Quem prudentia, quem sagacioris
Mentis coelica vis, videsque pura
Regi, Principibusque Civibusque
Prae multis totus dedit probatum.
fabvi795
Ejusdem ONOMASTICON Ipso die VINCENTII oblatum.
SOrtis et invidiae, Vincenti victor amoris
Summa mei, summum hac luce colende mihi,
Debentur fateor, Vincenti splendida serta:
Quae quia jam Thilo nectere non potuit,
Hoc cape, non magnis meritis, sed tempore dignum sertum
Qualeque Thiloni nectere jam licuit.
Quanquam VINCENTI hoc quis dignum nectere
Possit, ni Musae debita serta ferant?
Floridius Gedani dulcis WESTHOVIA nectet
(Osis salvus Ei, salva sit illa TIBI.)
Quando stylo veteri nobisque Tibique recurret,
Lux ea fausta nimis, lux ea laeta nimis
Tuncque styli veteris memor, usu promptior, insta,
Ut VINCENTIOLOS ANGELA victa gerat.
Interea vincens felix curasque viasque
Invidiae et sortis Victor ova atque vale.
Accipe VINCENTI quod Thilo dat tibi sertum
Splendidius virtus, et Deux ipse dahit.
Cum ad Serenissimum Electorem Brandenburgicum FRIDERICUM WILHELMUM, Inclytae Reip. Gedanens. nomine verba facturus
fabvi796
Vir Nobilissimus, Amplissimus atque Excellentissimus VINCENTIUS FABRICIUS, JCtus Ejusdemque Reip. Syndicus clarissimus Regionmontum inviseret.
DUm triste nostros in jugulos rotat
Bellona ferrum, jamque acie rei
Omnes in ipsa stamus ictum
Desuper accelerante coelo.
Pacata dudum quaerimus anxii,
Calende votis aethere, tempora
Non cura PRINCIPEM quieti
Non PROCERES onerosa tradit
Grassans Polono limite, corripit,
Trux flamma Prussos undique cardines,
Telisque telorumque cuncti
Turbine deriguere campi
Et vestra jam nunc res agitur, puto
Cives GEDANI nobilis, et pavor
Vestras in oras serpit, aestu
Vistuleae glomeratus undae
Quanquam pavori qui pateant, fides
Quos sancta dudum, quos sacra moenium
Consepta, et agger altus, et vis
Consilii bene clausit acris?
Pars hujus ingens, FABRICIUS DUCI
Dum vestra nostro jussa renunciat
Orator, et cauti coitis
Finitimae studio salutis.
fabvi797
Momenta vestri non monitus ego
Perconter audax, aut, calami procul
Arguta linguens, ad tubarum
Classica deveniam, sat aequus,
Haud mente suasor. ne fremitus tenet,
Et festa Coeli gaudia Bregelae;
Me plausus et celebriorum
Dulcis Anactoridum voluptas
Assumpta tanti vultibus Hospitis
Quem dulce quondam Belgicus Amstela
Fides retentantem cnoras
Obstupuit, sociamque Leidam
Duxit stuporis. Non alio magis
Plausere Montes Hospite Regii,
Divos faventeis cujus omni
Coelitus expetiere coepto.
Foelix, O urbis floscule Patriae
Nec non SENATUS nobile cor tui,
Si FABRICI. debere vestris
Se quoque Pax velit alma suasis!
M. Christophorus Caldenhachius.
Ad CL. et in veterum ingeniorum comparationem evectum Virum VINCENTIUMFABRICIUM, Amicum tanquam fratrem ELEGIA qua Parentis sui desideratissimi obitum deflet Autor.
ECquid te Patriis viventem frater Athenis
Ad riguas Albis lene fluentis aquas,
fabvi798
Tractantemque sacras divinae Palladis artes
Juppiter! insueto nobilium studio.
Nostri tangit amor? omnique Perennius aere
Illud fraternae nomen amicitiae?
An sic intentis haeres. defixus ocellis
In Musas puero Numina culta tibi:
Ut tua non ullis impendas otia curis,
Pieridum praequam dulcibus alloquiis
Seu nunc Pergamei moles operosa magistri
Aonides jussit res sibi habere suas.
Seu Themis addixit cathedris, quod laetor utrinque
Implicar et gemini causidicina fori.
Aut ergo ante tuos vivis conviva penates
Et nihil arcana, Numina voce rogas
Dulcia securae consectans commoda vitae
Quam lepor et Musis pascat amica quies
Quicquid erit, nam te nunquam cessare putamus
Tradere nec molli corpora pigritiae
Illud dividiae est nos tot sejungere multa
Quantum Albis Cimbro dissidet Oceano
Coram flexanimas accidere et reddere voces
Oraque non fictis jungere svaviolis
Heu Divi quam dulce foret, quam pura voluptas?
Sic animum argutis pascere deliciis.
Et procul a strepitu, procul a clamore Potentum
Quos sua civilis cogit in arma furor.
Sub viridi tecum requiescere tegmine fagi,
Ceu patrias olim Tityrus inter oves
Nec modus aut blandi carmen recitasse Properti
Quem durae assidue torsit amor Dominae:
Aut legisse mei teneros Nasonis amores,
Ludorumque tuos umber amaene sales;
fabvi799
Unde haurire queas vitae praecepta beatae,
Et genium ingenuis exhilarare jocis.
Qualia contigerint nobis si munere Divum
Heu quam pro nihilo caetera cuncta forent?
Quae vulgus hominum stulte miratur et optat
Et gaudet solidis ante tulisse bonis.
Nam quo tam longis animum distendere votis
Non rerum fasces nec mihi venor opes.
Haec alii cupiant, nobis quaeuntur at illae
Ingenii, quales Euclio nescit, opes
Prudens simplicitas, livorisque inscia virtus
Mens bona, non tactis candidior nivibus
Et pudor et nunquam non invidiosa supellex
Carminis, et simplex qui vacet arte cibus.
Despectorque animus rerum, supraque Tyrannos
Spiritus, aeterno proximus igne Deo
O ego sic possem tranqulle ducere vitam,
Ignotus populo, notus at ipse mihi!
Sic mihi paulatim veniat non pigra Senectus
Tardaque mors, felix terminus ipsa sui.
Dii quibus humanae curae suntcommoda vitae
Et tangit superos haec quoque cura Deos
Si purus musarum adsto Phoebique sacerdos
Nec cor sollicitant facta nefanda meum
Este boni teneroque haec reddite vota Clienti,
Reddite, si merui, pro pietate mea
At tu qua Gambras Albis pater alluit arces
Et juxta pluviis Alstera stagnat aquis
Sivelegas veterum Vincentiscripta Quiritum
Quotquot et Heroas Craecia mater habet
Carmine seu mediteris opus, quod postera laudent
Omnia, quodque, oculosecla stupente legant;
fabvi800
Seu terras alto visum mox sole calentes
Ibis, et Aonii pars eris Imperii.
Si non ista tuos mutarunt secula mores
Non poteris Jani non memor esse tui
Undique cui puro non rident lumine soles,
Saepe ferit tenerum saevior aura caput
O prima infelix quae me lux edidit orbi,
Jussit et iratis vivere caelitibus.
Non ego nunc frustra dubiis tot casibus actus
Damnarem sortis fata maligna meae
Rorantes nequicquam oculos et languida tendens
Non audituris Brachia sideribus
Saeva meum postquam rapuerunt fata parentem,
Qui cum una tota est nostra sepulta domus.
Omma qui cum una perierunt gaudia nostrae,
Quicquid et in vita mollis alebat amor.
Siccine te nostris, genitor dulcissime rerum
Offensum vitis aura maligna rapit?
Nec tua te texit pietas, doctrina fidesque
Sanctus et integrae Relligionis amor?
Nunquam ego telucis postquam hujus munere functus
Et tua sunt matrie reddita membra suae
Adspiciam post hac? ac certe semper amabo
Semper moesta tua carmina morte canam.
Quale gemit moriens cum vocem intendit hirundo
Cui procul a nido devia mater abest:
Aut queritur teneroviduata columba marito
Daulias aut rapti fata gemens Styli,
Heu mea non ullis fortuna aequanda procellis,
In caput agglomeras ut mala multa meum.
fabvi801
Ipsa aliis quandoque parens, quandoque noverca
Me manet assidue dira noverca dies.
Et velut ansa ansam trahit, unda supervenit undae
Continuantque suas Phoebus et astra vices.
Sic ego continuo fortunae vulneror ictu
Nullaque non currit hora sinistra mihi.
Ecquid agam? contra natalia sidera surgam?
(Hoc foret in magnos arma movere Deos.)
Non ego fortunae furias patientia vincat
Hercle juvat fatum sic superare meum.
Caetera mittamus superis si scaeva minatur
Mane novum, vesper fors meliora dabit.
Nondum fata jubent nullam sperare salutem,
Tam non iratas increpat aura minas.
Nil desperat inops, cui nil sperare relictum
Saepius alternas exhibet ora vices.
Tandem etiam nobis per tot discrimina vectis
Optato veniet mollior hora die
Aerumnis factura modum, finemque labori,
Tam niveum dabitur quando videre diem!
Interea dum fata tonant, atque agmine toto
Concitat immites tutbidus Auster aquas,
Nixa Deo tantos spes et Patientia casus
Sustinet, aerumnis sola medela meis.
Di meliora precor, terroremque hostibus illum
Qui miserum multa versat amaricie.
Non tamen immemorem vestri, oblitumque Bonorum,
Quos ego constanti semper amore colo.
Luctu desiderioque plenus perscribebam Hafniae Dan. Mense Octobr. CIC ICC XXXIV. J. M. C.
fabvi802
HONOR NOVISSIMUS Magnifico, Nobilissimo, Amplissimo, Consultissimoque VIRO DOMINO VINCENTIO FABRICIO, J. U. L. CONSULI NEC NON per XXIII. annos SYNDICO MERITISSIMO WARSAVIAE, In Negotiis bujus Civitatis perquam arduis PIE DEFUNCTO Funeris Cohonestandi Memoriaeque celebranaae causa exhibitus.
fabvi803
In Obitum Amplissimi et Nobilissimi VIRI VINCENTII FABRICII, CONSULIS NEC NON per XXIII. annos Reipubl. Gedanensis Syndici fidelissimi WARSAVIAE In defunctione publica denati, ANNO M. DC. LXVII. Feria II. Paschatis. Quam pulchrum est in stationemori!
fabvi804
QUi quondam Patriae defendit Jura, diserto
Intrepide pugnans ore, styloque potens;
Nunc jacet elinguis: damnum haud reparabile, Magni
Fata Viri lugent Urbs, Patriaeque Patres.
FABRICIO tantum parva haec Respublica debet,
Quantum Roman suo maxima Fabricio.
ADRIANUS DE LINAD, Regius Capitaneus Mirachoviensis, Senior Civitatis Gedan. per XXXIII annos Praeconsul, pie defuncti olim amicus sincerus, et Compater, lugens scripsit.
fabvi805
DANIEL IS GEOR GII MORHOVII, PROF. INACAD. KILONIENS. MANES FABRICIANI.
fabvi806
MAGNIFICO DOMINO, DN. CHRISTIANO CASSIO, Com Palat Caesareo, S. Rom. Imperii Exempto, Consiliario Holsatico, et Cancellariae Uthinensis Directori.
Domino ac Fautori suo Magno.
MAGNE VIR, et nostris Maecenas Optime Musis,
FABRICII quondam maxima cura tui,
FABRICII, quem prima tibi conjunxerat aetas,
Qui primum, Duce Te, limen honoris adit.
Accipe, quos tenues in amico funere versus
Auspiciis scribo deproperoque tuis,
Ista tua est pietas, qui caras eminus umbras
Plangis, et in Cimbris me celebrare jubes.
Atque utinam vel Te scripsissem digna, vel illo:
Nunc culpam pietas corriget ista meam.
Siquid enim pecco, pecco pietate: minusque:
Nunc pecco; pietas quo fuit ista duplex.
Namque tua fretus pecco pietate meaque:
Nam mea fit pietas; et mea culpa tua est.
Ergo meos elegos (quam nunc falleris!) et omnem
Trado tibi culpam cum pietate meam.
fabvi807
ELEGIA In Obitum. Magnifici et Nobilissimi Viri VINCENTII FABRICII, Primum Celsissimi Holsatiae Principis, Episcopi Lubecensis, Consiliarii: Hinc Gedanensis Reipublicae Syndici et demum consulis bene meriti,
In Ipsis Comitiis Varsaviensibus, ipsisque Paschatos feriis, febre ardente exstincti.
Quis mihi laxabit refluas in carmina venas
Impetus, ut FABRICI funera mangna gemam?
Funera tot populis et tot plorata Poetis,
Queis ipsae Charites, ipse parentat Amor:
Funera sed Batavis tantum dicenda Camoenis,
HEINSIADAEque fuo jure canenda Patri:
Funera, PASTORI quae Musa domestica planget,
Queis TITIUS lenes difflu~et in numeros.
An mea tam doctis se querquera naenia chartis
Misceat et tenui vagiat aegra sono?
Ipse suas etiam lacrymis communibus addet
Vistula, et effusis funera flebit aquis.
Forsitan et patrius se fluctibus ingerat Albis,
Ut lacrymis pars sit nulla relicta meis.
Justa tamen, sed jussa dabo, ploraboque, si non
Spargo Medusaeis fusile carmen aquis.
fabvi808
Ejulet incomptis mihi pertica Musa querelis,
Et gemitus et suspiria fracta trahat.
Fundere si nequeo bene lotis carmuna labris,
Intercisis singultibus ora gemant.
Forsan et ingenium dolor hic excludit et artem,
Et pretium indocta de pietate capit.
Occidit hei! magnum seclorum momen et instar:
Orbis delicias invida claudit humus.
Occidit et tenues complet VINCENTIUS urnas,
Cujus non uno gloria sole patet.
Ipse heic Corycio Phoebus tumulatur in antro,
Inque uno Virtus, Gratia, Suada perit.
FABRICIUS jacet hei! cujus per secula magnum
Stat nomen, cujus fama per astra volat.
Occidit hei! magnique silet nunc lingua Senatus,
Qui sua nunc mutofata dolore gemit.
Mascula qui rebus Vir folverat ora gerendis
Heic tacte, et GEDANI firma columna jacet.
Sarmaticos inter proceres dum publicus Hermes
Considet et causas disserit ore graves,
Publica quem dum cura coquit sub pectore fixa,
Dumque bonitotum publicus ardor habet,
Quae flagrant animo, rapuerunt viscera flammae
Et lento febris tostus ab igne perit.
Ducitur extrernus per curas Spiritus istas,
Ut populo vivus se moriensque daret.
Occubuit tot Regni spectance Senatu.
Quae vitae, haec mortis publica scena fuit.
Nec levis illa fuit tam pulchrae gloria mortis,
Nepoterat fato splendidiore mori.
fabvi809
Sic mediis moritur miles generolus in armis.
Hac optent magni morte perire Duces.
Scilicet exemplo qui vixerat omnibus unus,
Tot nunc debebat testibus ille mori,
Quique olim insomnis prospexerat omnibus Argus,
Publica nunc inter lumina luce caret.
Sed fallor; non luce caret lux publica: sed cum
Sideribus media uunc quoque nocte micat.
Hei mihi! quantuserat! non perditur unus in uno,
Multorum e multis unus hic instar erat.
Vix puer ille suos superat VINCENTIUS annos,
Et matura suum mens stetit ante diem.
Jamque sacram meruit Pindi de vertice laurum.
Sertaque, quae Vatum Numen Apollo dedit,
Jamque illi Phoebi chorus assurrexerat omnis
Pectora jam multo Numine foeta notans.
Quis fuit ille, quis o Coelo dedu ctus ab ipso
Spiritus, et quantis ignibus acta chelys!
Ipse sui Phoebus dotes miratus alumni
Attonita sacros imbibit aure sonos.
Gloria prima fuit Batavis placuisse Poetis
Et quendam haec inter nomina ferre locum.
Ipse Amor, ipsa Venus geniali nectare chartas
Imbuit, et dulcis fluxit ab ore favus.
Illimis, nitidus, priscoque simillimus auro
Sermo fuit, qualem Roma vel ipsa velit.
Hos, reor, auritae quercus, nec surda secuta
Saxa sonos variis subsiliere modis.
Oblatas poterat Vates sibi spernere frondes,
Laurus enim in crines carmine tracta ruit.
fabvi810
Maximus hunc magno Grotius complexus amore,
Quo nullum majus Belgia nomen habet.
Ipse Pater Vatum non defuit Heinsius, is qui
Nec Nasone fuit, neve Marone minor.
Cujus judicio si stamus, is omnibus unus
Teutoniam populis exhibiturus erat.
Continuavit eos Patris post fata favores
Filius haud magno Vate Parente minor,
Qui sibi jam raptos infelix luget amores,
Et cineri forsan vota suprema feret.
Singula quis memoret? nullo se Belgia jactat
Nomine, quo non et jactitet iste suum.
Junxerat hinc Medicas plectris felicibus artes,
Et gemino cultus nomine Apollo fuit.
Sudatae luces, vigilatae ad lumina noctes,
Mensqueper immensos praecipitata gradus.
Jam Sophie se tota dedit sie veste videndam,
Totaque nunc patuit Graja, Latina Venus.
Inde tot expugnat decumanis secula curis,
Inde fuit studiis ultima meta Themis.
Magna nec una fuit variae facundia linguae,
Vincla triumphatis auribus apta parans.
Jamque petebatur rerum faber aptus ad usum
FABRICIUS Themidos culmina summa tenens.
Prima istas potuit cognoscere CIMBRIA dotes:
Heic lateri junctus Principis ille fuit.
Demeritura Virum hinc GEDANI Respublica tantum
Consiliis comitem jussit adesse suis.
fabvi811
His humeris suffulta sub hoc bene sedit Atlante:
His pedibus stetit: hoc ore locuta fuit.
Ille peregrinis pretium virtutibus aequum,
Illa deeus stacuit, nomen et illa dedit.
Nomen et ille dedit, quo sejactaret: eisdem
Mutua nam facibus gloria pasta fuit.
At nunc ille jacet, quamvis facundus, amatus,
Optimus, egregius, nunc tamen illejacet,
Et tacito, rapidos inter placidissimus aestus
Inque fori mediis fluctibus, igne perit.
Qui non hos votis voluit flagrantibus ignes,
Vincere, quis docta noluit arte malum?
Ter quater Aoniis exstinxere Cynthius illos
Fontibus et medico frangere ore parat.
Sed nec aquis morbus, nec erat medicabilis herbis.
Nec prosunt Claria pocula mista manu.
Flamma ferox ipsas sensim populata medullas
Intentat properam viribus aucta necem.
Vertitur in cineres corpus: verum igneus istis
Spiritus ad superos ignibus actus abit.
Qualis, ubi Alcides dotali arsisse veneno
Fertur, ab Oeteo est raptus in astra jugo.
Nos tamen has fusis ulciscimur imbribus urnas,
Et damus haec cineri tristia tuo.
Nostra tibi pietas, quanquam peregrina, parentat:
Ingemit exequiis non sua Musa tuis,
Annua quae, FABRICI, tibi munera sparget, et istos
Perpetua Manes relligione colet.
Perpetuus sic ille dolor durabit, eritque.
Haec lacrymis semper tincta favilla novis.
fabvi812
Ipsae Najades, ipsae flevere Camoenae,
Legit et e labiis oscula summa Charis.
Ipse lyram Pater et chordas sine honore fluentes
Odit, non Helicon Cyrrhaque lenta placet.
Interea has umbras gratissima myrtus obumbret,
Et cinis hic laurus germinet usque novas,
Laurus quae viridi decrescant fronde Poetis,
Et quaedam sacrae semina mentis alant.
Surgat Orontaeo lascivula cespite tellus,
Balsamque et Libycae germin messis agat.
Spargat odoratae per marmora Pallidis imbres,
Et nebulas semper vibret Achaemenias.
Panchaeas stillet lacrymas, felicibus auris
Spiret et aethereo gramina rore fricet.
Hic fons, quem liquido sudavit Pegasus ungue
Per medias docto garriat amne vias,
Facundo mutum cinerem qui perpluta imbre,
Unde levet doctam vel cinis iste sitina.
Hic Ver perpetuum vigeat. procul este Decembres!
Hic Majus passis ambulet usque comis,
Sic tumulos, sic vere suo tibi Flora coronet,
Edat ut usque novum foeta puerperium.
Haec Tibi parvorum metetur castra Quiritum,
Pictaque in accensa fulgeret iris humo.
Hic Nardi spicam vaga linea carminet, illic
Intexat Pulchro velere caltha toros.
Hic violae creicant immortalesque Amaranthi.
Cinnamaque et stacte, Cecropiusque thymus.
Depectant flores Zephyri laetique jocentur,
Lenis et in placidis oscitet Eurus agris.
fabvi813
Stet consanguineo rosa quae scintillet in auro,
Et veluti patulis porrigat oscla labris.
Fallor an ipsa suis celebrant te lilia linguis,
Et te diductu mussitat ore rosa?
Forsan et hic, aliquis cum pulsat barbita Vates,
Nutabit florum per sua castra cohors.
Et saltaturis similes hinc carmine tacti,
Hinc Vatis rapti numine, colla trahent.
Circum Apis aethereo pascatur plurima rore,
Daedaliaque leves imbricet arte lares.
Prandeat hic Siculae convivia dulcia Florae,
Manibus ut reddat non sua mella tuis.
Sed pura et sine cerai lentore refusa;
Qualia stillabant Vatis ab ore sui.
Huc quoque pictarum gens ingeniosa volucrum
Concedet tumulos soponte secuta tuos,
Et vectigales Vati persolvere cantus
Gestiet, et nidos heic struet illa suos.
Haec Musis afflata tuis meliora sonabit
Carmina, et hos Echo discet amoena sonos.
Ipsa perorabit fracto Philomela susurro,
Cognatusque elegos hic tibi fundet Olor.
Hinc franget Fringilla sonos, et triste Poetae
Gutturis obsequium solvet Alauda suo.
Omne genus volucrum Vatem memorabit, et aer
Vocali totus seditione fremet.
Infaustae procul eftis aves, non noctua, bubo,
Non ales rauco barbarus ore crepat.
Non pica et furtiva latrans ad pabula corvus
Musarum doctas ganniet inter aves.
fabvi814
Elysiis aderunt Vatum desedibus umbrae,
Et molles elegos ante sepulchra canent.
Heinsiaci venient ad pristina foedera Manes,
Et graciles junget Grotius ipse manus.
Heic quoque Barlaei festiva vagabitur umbra,
Et totum ducet post sua terga gregem.
O Nasamoniaco bustis incumbere ritu
Detur, et afflatu tangerer ipse tuo!
Et tibi te dignos posset mea scribere lessus
Musa, nec invitum sollicitaret ebur.
Plectra ageret priscis litem motura Poetis.
Vinceret et Thressae stamina docta lyrae.
Nunc indocta tibi lacrymas protrudit inertes,
Exspiratque tuos inter et illarogos.
Illa quidem queritur: sed te mortalibus umbris
Majorem noster non ferit ille dolor.
Nobis usque licet lacrymarum haurire culullos,
Dum tu divino nectar ab ore bibis.
Tu nunc sidereis immistus Vatibus astra
Tangis et ignavam despicis ales humum.
Exile hoc cernis (si cernis) ab aethere puncktum,
Et si quid puncto fingitur esse minus.
Exiguo rides bacchantem in pulvere turbam,
Ut puncto super hoc omnia puncta ferat.
Cum pelagus spectas, vix hoc tibi bulla videtur,
In quo tot fluctus nunc homo bulla movet.
Adspicis heic medio tot castra natantia ponto,
Totque super vili praelia mota luto.
Pulveris exigui jactu quae pressa quiescunt,
Ut turbare solet bella colonus apum.
fabvi815
Nil tibi cum terra, pedibus qui sidera calcas.
Egreditur spatiis Mens generosa suis.
Vicit io! vicit sacris VINCENTIUS armis
Deque suo felix funere Victor ovat.
Ipse suos celebrat cum SALVATORE triumphos,
Quaque die hic mortem; vincit et ille die.
Ergo pro lessu laetum paeana canemus,
Faustaque pro feretro ferre tropaea decet.
At nos exuvias sub marmore condimus istas,
Ipse suo quas de funere praedo tulit.
FABRICII hic pars nulla jacet, necrede Viator,
FABRICII quisquis nomina forte legis.
Sed tamen ista legis distinctaque conspicis auro
Nomina, vicinus quae notat iste lapis
Vel sculptoris erat, vel sculpti carminis error.
Nam tumulo inscriptum sic (puto) carmen erat:
FABRICIUS JACET HEIC. TITULOS NE QUAeRE VIATOR.
OMNES HOC TITULOS, OMNIA NOMEN HABET,
UL TIMA CUI DE MUM COMPLETUR LINEA RERUM,
VIRTUTUM POSTQUAM SINGULA PUNCTA TULIT.
EPIGRAMMA. De VINCENTIO FABRICIO. Dum legationis munere fungeretur exstincto.
FABRICIUS Geticam legatus abivit in aulam.
Dumque obit hoc munus, summum obit ille diem.
fabvi816
Idem erat e Coelo legatus missus in orbem,
Ut causam gerert non minus ille DEI.
Ergo DEO Patriaeque in munere serviit uno;
Fine sed haec alio munus, et ille regit.
Non eadem est hominum via, quae via Numinis: ista
Namque domo mittit: sed vocat illa domum.
Mutatur Dominus, sed munus durat, eritque
E Legato nunc Angelus ille DEI.
Ad INCLUTAM GEDANENSIUM REMPUBLICAM. De Morte Vincentii Fabricii.
MAgna Parens, GEDANUM, toto quae dividis orbe
Nomen et immenso tendis ad astra gradu,
Urbs augusta, potens opibus, Musisque benigna,
Laudibus o major, major et invidia.
FABRICH vah quanta tui jactura! quis iste,
Pectora qui tot agit, tot premit ora dolor!
Sarmaticam solers orator missus ad aulam
Immoritur curis, quam bonus ille! tuis.
Quanta erat haec pietas, quae gloria! quantaque damna
Hic sentit populus, quanta Senatus habet!
Quo minus ille tuus (nam Te non ille Parente
Natus) eo magis hic se probat esse tuum.
Non fuit ille suus, fuit aut alienus; at unus.
Integer et totus nunc fuit ille tuus.
fabvi817
Ut nunquam sese in partes abiisse probaret,
In partes totus solvitur ille suas.
Debita dumque Tibi, Naturae et debita solvit.
Et quam non animam debuit, ille dedit.
FABRICIO quam multa tuo, ditissima, debes!
Magnum hoc, quod nescis solvere, nornen habes.
Redde animam, vivat per te tuus ille superstes,
Da nomen, tua quod vincere secla queat.
Quis neget aequa? Tuo hic in munere mortuus: Ergo
Munere nunc Vivat mortuus ille tuo.
Ad Nobilissimum et Amplissimum Virum NICOLAUM HEINSIUM DAN. F. Ut Manibus Fabricianis parentet.
HEinsiade, Vatum Batavorum summa, sed una
Gloria, quem Phoebum patria terra colit.
Heinsiade, veteris vindex certissime secli,
Heinsiade, numeris non temerande meis.
Seu tibi Regales dispungunt otia curae,
Seu fovet in molli Calliopeja sinu,
Improba, feralis, nigrantibus horrida pennis
Auribus allapsa est praefica fama meis.
Cujus verba tibi refero, sed ferrea, sed quae
Excutiant capiti laurea serta tuo.
Ille Tibi quondam fraterno junctus amore,
Et tecum Clariis advena tinctus aquis,
Ille tuis quondam non ultima gloria Belgis,
Teutoniae summum, judice Patre, decus,
fabvi818
Ille tuis dictus toties totiesque Camoenis,
Ille tui praeco nominis, ille Tuus,
FABRICIUS tuus ille (quid hei, quid Fama minaris?)
FABRICIUS (titubant hei mala verba!) fuit.
Ergo fuit Tuus ille, fuit, vixitque. Sed ista?
Quis dicet digna funera voce dolor?
Quis gracili tantas aequaret carmina laudes,
Quae strepitum tenuis non meruere lyrae!
Hos ego do lessus (si quis tamen hos quoque, si quis
Aut legit, aut tanto Nomine digna putat.)
Sed dixi tamen has Vates inglorius umbras.
Non ego, non culpam deprecor ipse meam.
Namque tuos, Heinsi, carissima funera lessus,
Poscunt, et cineres hos puto velle pios
Forsan et Heinsiacas praesentit amica Camoenas,
Et correpta tuis subsilit umbra modis.
Forsitan (Euridices memorant ea fata Poetae)
Orphea poteras hanc revocare lyra.
Si juvit genio quondam nascentis Amici
Et libasse merum et thure litasse sacro:
Sive tuam quondam celebravit carmina lucem
Natali dicens optima verba tuo:
Extremum quoque nunc morienti munus amico
Redde, necaeterni differ honoris opus.
Heinsiaco poterit lessu tuus ille renasci,
Qui natalitii carminis instar erit.
Qui potes ergo, istos digno dic carmine Manes:
Me pudet in tanto funere posse loqui.
Cumque velis, facies (quis enim te velle negaret?)
Me pudet in tanto funere velle loqui.
fabvi819
MEM. P. P. MAN. AMPLISSIMI VIRI VINCENTII FABRICII, MONUMENTUM.
fabvi820
POSTERITATI. S VIATOR QUI. TRANSIS RESTA. AC. PELLEGE.
VINCENTIUS FABRICIUS H. S. E.
VIR A. VIRTUTE. MUSA. GRATIA. ET FOR TUNA RARA. FELICIQ. CONGERIE SI. QUISQUAM. FORTE ALIUS FACTUS. EDCTUS. ABSOLUTUS ORTUS. HAMBUR GI OPTIMIS. PAREN TIBUS. AB SE. TAMEN. POTIUS. GENITUS UT. MAGEAE. ANIMAE. SOLENT INITIUM. NOMINIS. IDEM. SUI. ET PROP AGO TANTO. CLARITUDINE. MAJORI QUO. GLORIOSIUS. EST AUCTOREM. ESSE. NO MINIS. QUAM. HAEREDEM
fabvi821
SUBLIMI. INGENIO ACRI. JUDICIO. NA VIT ATE. INCOMPARABILI OMNIS. SCIENTIAM. ANTIQUITATIS ET. DOCTRINAE INVASIT. OCCUPAVIT. TENUIT POETA. ORATOR. MEDICUS JURECONSULTUS DIVINITATATE. MENTIS RES. GENTIUM. COMPLEXUS OMNIUM ET. SECULOR. ETIAM.HETRUSCA.ET.GALLOR FACUNDIA. DECORUS UT. PLURIMUM. EXTRA. UMBRAM IN. LUCE. HOMINUM ACTIB. RERUM PRUDENTER. VERSATUS. EST. DECORA. ORIS. COMITATE SINE. OSTENTATIONE. SUPERCILIO CETERIS. INANIUM OMNIUM. HORARUM. HOMO VIR. BONUS. USQ. SAGAX. INGENUUS OMNIA. THA UMASIUS ATQ. HINC. ILLA DOCTORUM UNDIQ. AEMULA. APPETITIO. EJUS ET. AMORES. CLAUDI DE. MEMES. SARRAVIOR GROTIOR SALMASIOR. PUTEANOR. HEINSIOR. SCRIVERIOR. CUNAEOR. VOSSIOR. SELDENOR. GRONOVIOR.
fabvi822
BULIALDOR. HUGENIOR BOXHORNIOR BARLEOR. VORTIOR SECULI. SUI. ET. LITERAR PRINCIPUM QUORUM. AETERNIS. INGENI MONUMENTIS HAUD. MINUS AC. SUIS AGIT. SUPERSTES. ET. RESPLENDET ELECTUS JUDICIO. CELSISS. PRINCIPIS EPISCOPI. LUBECENSIUM. ET HOLSATIAE. DUCIS CONSILIARIUS MOX. GEDANI. SYNDICUS DEMUM. ET. CONSUL OSTENDIT. IN SPARTA ORE. ET. CALAMO QVIS. ESSET ORATOR. APUD. REGEM. TER. DECIES CAUSAS. CIVITATIS. MAXIME. ARDUAS EX. BONO. PUBLICO. ET. SUA. FAMA PERORAVIT. FELICITER PERTINAX. MANDATOR FIDEI. ILLIBATAE ARCANI IMPENETRABILIS UNO. VERBO FABRICIUS QVO ETSI. NON. TUO
fabvi823
CERTE. GLORIARI HAUD. MINUS. GEDANUM QUAM. SUO. OLIM. ROMA. POTES OSTENDIT. ISTE QUAMH AUDSEMPER: EXVERO. SIT ORACULUM. POLITICOR. MALUM. IN. REPUCLICA. SIGNUM PEREGRINUS DUM NULLI. NISI. PESSIMO. MALUS DUO. CONJUNXIT. DIFFICILLIMA PRODESSE. REIPUBLICAE ET. PLACERE TANDEM ABLEGATUS. URBIS VARSAVIAE IPSIS. REGNI. COMITIIS PERTENTATUS. LEVI PRIMUM POST. AMPHIMERINA. INDE. ASSIDUA PERUSTUS. EMACIATUS FEBRI SINE. METU. MOTUQ. IPSIS. DEI HOMINIS. TRIUMFALIB. AD. NOMEN. SUUM VERE. VINCENTIUS ET. VICIT. SIMUL. ET. VIXIT EMERITAM. PONENS. ANIMAM IN. VULNERE. REDEMPTORIS ANNO. O.R. CIC ICC LXVII III. ID. APRIL VITAE. LIV.
fabvi824
ACERBIS. JUXTA. SANA. DECORISQ FATIS UT QUIB. PRO. REPUBLICA. CURIS DOMI. INSENUERAT IPSIS. ILLIS APUD. PRINCIPEM. COMPONENDIS IMMORER TUR. FORIS TANTO. VIRO DA. LACRIMAS VIA TOR ET. PROLUGE HASUISSE. JAM. MISERUM. EST UT. PAR. SUCCEDAT CIVIS. PRECARE HOC. TE. VOLVI LECTOR SIS. MEMOR. ET. AMBULA
AMPLISSIMO. VIRO INSIGNITER. DE. SE. MERITO LUCTUOSO. IN. OFFICIO HOC. MONUMENTUM PRO. MUNERE. SUPREMO PERPLOR. POS.
GODEFRIDUS. DE. PESCHVITZ CIC. ICC. LXVII.
fabvi825
DIS MANIB. AMPL ISSIMI VIRI VINCENTII FABRICII.
OMnia Virtuti similis, pars altaque Phoebi
FABRICIUS, Patrii pronuba Suada fori;
Quo viguit Gedanum, velut Arpinate Quirites;
Quem Themis et Consus dixerat esse suum.
Ille Deis foetus tantis, seclisque socisque
Qua jacet, haud uno funere funus obit.
Suspice, qui transis, tot tantaque nomina rerum:
Inque UNO Manes tot venerare Deum.
G. de Peschwitz.
FAta perillustris nimium matura FABRICI
Longe extra centrum me rapuere meum.
Carminad dum tento suspiria fundere cogor,
Nilque nisi gemitus pectus inane strepit.
Fletibus ast totus quamvis immergar amaris,
Divus non lacrymis indiget ille meis
Ambitiosa meo non quaeram verba dolori,
Ne meus in Coeli Numina peccet amor.
Nec tam fata Viri, summe veneranda, dolere,
Quam raras dotes, quae periere decet:
Harum respectu concurrere multa videntur
Funera quae tristi contumulantur humo:
Moesta suum primo genium Respublica luget,
Communique illi voce litare studet.
Post illam viduata Domus gemit, orbaque proles
Hoc tam fatali fulmine tacta stupet.
fabvi826
Nec sua damna queri tanti cunctantur Amici,
Quorum antiqua fides candida corda notat.
Quod si virtutes, nostri miracula secli,
(Quae veluti extorres luce domoque carent:)
Spectamus, vero luctu comitante videtur
Virtus exequias ire caduca suas.
Musarum delecta Cohors, redimita cupresso.
Adstat, et hic tumulum credit habere suum
Sed nullis poterit redimi jactura querelis,
Delitium superi reppetiere suum.
Ex umbra sidus, divusque ex pulvere factus,
Spernit in exuvias ipse redire suas.
Sufficit, excelsae luctus quod publicus Urbis
Ostendit, qualem mors tulit inde Virum!
Ille mihi fuerit genialis Numinis instar,
Si quis mortales posset habere Deos.
Fabianus Gustmeier, Lutetiae Parisiorum 16.Cal. Jul
Pietas in Parentem desideratissimum.
TOta tuum lugens dolet Urbs maestissima fatum,
Dum propero nimium funere raptus abis.
Hoc tua Dexteritas; Prudentiaque illa meretur,
Et labor, et quavis cognita sorte Fides.
At quanto tamen est major Mihi causa doloris,
O Pater, O nostrae Spes Columenque Domus!
Heu mihi! Mors rapuit Genitorem ferrea, tantam
Qui curam Gnati gesserat usque sui.
Spara licet totum deposceret ardua, nunquam
Interea votis defuit ille meis.
fabvi827
Tradidit hic nostrae praecepta salubria vitae,
Et coeptum primo tramite rexit iter.
Quam mihi dulce fuit, Genitor suavissime, vultum,
Cernere, quam voces ante bibisse tuas!
Tu mea querebas animo incrementa paterno:
Tu monitor fidus, tu mihi doctor eras,
Tu me faepe, videns tractantem pensa Lycei,
Gaudebas ductu posse juvare tuo.
Saepius et stimulos, exemplaque grata daturus,
Narrabas, Puero quae Tibi gesta forent.
Narrabas studio vigilatas perpete noctes,
Et multa lectos sedulitate libros.
Nempe Tibi id cordi fuerat juvenilibus annis,
Virtutem, et doctas quaerere mentis opes.
Hinc tua cessavit nunquam solertia: pulchra
Discere, vel pulchre scribere, cura fuit.
Testantur varii tibi lecta Volumina census,
Quaeque tuas praefert pagina docta notas,
Testantur primis quondam tibi nata sub annis,
Ingenii et studii pignora certa tui.
Sic doctas Batavum Juvenis delatus ad oras,
Eximiis poteras jam placuisse Viris.
Hic quantus sese inciperet mihi pandere campus,
Si juvet in laudes longius ire tuas!
Sed tua dictabunt aliis Encomia Musae:
Me Dolor, et Lacrimae scribere plura vetant.
Animo Iugentissimo posuit
FRID. FABRICIUS.
INDEX.