FRIDERICI WIDEBRAMI THURINGI.

Palamadia.

QUam varios aptum nascatur stramen ad usus,
Commoda quam praestent tenues ingentia culmi,
Expediam numeris, fragilique in arundine magni
Virtutem monstrabo Dei, sapientia quanta
Illius et bonitas cumulandis prodiga donis;
Quam natura nihil, quantumuis debile frustra
Condiderit, sed cuncta velit prodesse, sed uni
Saepe rei plures assignet provida fines.
Christe puer stabuli dignatus pauperis hospes,
Stramineo recubare toro, foenoque repostus,
Pastorum tenui celebrari Pastor arista:
Splendida testatus quam mundi regna perosus
Simplicium cultu laeteris simplice rerum:
Has quoque ne stipulas et agresti Carmen avena
Despice; sed facilis, sed dexter adesto, levesque
Tractantem calamo calamos, praesente guberna
Numine per latebras vestigiaque abdita rerum:
Ne puet in triviis ab iniquo iudice dicar
Stridenti stipula miserum disperdere carmen;
Neuleve paeniteat calamo trivisse labellum.
Sit licet in speciem tenuis, sit nominis expers,
Non tamen indignus labor est, nec prorsus inanes

Excutimus paleas: pingues teris arca culmos.
Cum sensim pluia resoluta putredine grana
(Grana revicturae post mortem carnis imago)
Prolifico feruent inflata calore: tumentes
Rupta secant tunicas, teneroque cacumine molles
Prod udunt fibras, et acuto germine fila,
Quae media mox parte sui dispuncta cavernis
In calamos abeunt teretesque totunda canales
Altins educunt laetis fruticantia plantis;
Articulis teneras inter distincta cicutas.
Motua quas firmant solido internodia nexu;
Ne cedant oneri, cum praegnans semine spica
Exerit alta comas gravidasque exponit aristas,
Interitum matris numerosa prole reponens.
Hinc cibus est hominis nuturae ex omnibus unus
Conveniens, proprius vitaeque addictus alendae,
Corpora natino confortans robore, Pevis;
Nulla sui pariens fastidia, quamlibet ulu
Assiduo sumptus; quod nec dulcedinis expers,
Nec dulcis nimium, frigus moderante calore,
Temperie grata Iustum delectat edentis.
Unde nec erubuit se panem dicere vita,
Corporis atque sui dignatus nomine panem,
Christus, alens animas, et ut esca beata salutis
Solus vivifica sustentans pectora carne.
Sic ubi collecta ditatus messe colonus
Plena domum vestis distenderit horrea planstris,
Iamque per Autumnum grato pulsata sonore
Grana flagellatis excusserit area culmis:
Arida per Brumam nudatis gramine campis,
Stramina iumentis etiam sua pabula praebent,
Cum, prono impellens falcatum pectore scamnum,
Secta minutatim resona molit incita falce
In paleas, miscetque dehinc frugalis avenae
Quae medeantur equis, quaerens compendia pastor.

Saepe stat esuriens et ruminat integra buccis
Hinc alimenta petens pecas et medicamina; quando,
Stramina conveniunt, non porua myristica, faccae.
Haec cadem in stabilis fesso substrata quietem
Dant pecori et laceris ventos ab ovilibus arcent.
Quin homini vacuis instrata cubilibus aptos
Conciliant somnos et spondas stramina replent
Stratoruinque vicem supplent. Sic inde parabat
Nostra torum genitrix distentaque stragula culmis
Linea complebat, partus aditura dolores,
Ventretumens gravido, quo reclinata cubaret,
Aegra, supina gemens enixa puerpera fetum.
O quoties eadem recubantibus, hic ubi plumae
Deficiunt, lectos et puluinaria praebent
Pauperibus! Iuvenis sic saepe Scholasticus ante
Cognita quam celebrem designet Musa Magistrum,
Ut felix fructum speciemque agnominis edat,
Pauperis hospitium tuguri subit atque viator
Sub scamno interea declinat corpore stramen:
Indeque fasciculum componens, ordine nullo
Supponit capiti ceruical eoque recumbens
Omnibus explicito valedicit pectore curis,
Despiciens thalamos et plumea strata potentum
Structa voluptati, vel atroeibus addita morbis.
Huic, quando ad vigiles hiberno tempore Musas,
Surgit, ubi sulphur taedae sarmentaque desunt,
Concipit hoc ardens incendia fomite fornex;
Cum calefacturus convoluit mane maniplum,
Et super iniectis carbonibus excitat ignem,
Pone focum residens atque assans sibila poma.
Sic ubi plana patens medios Thuringia campos
Explicat, a silvis saltuque remota Baceni;
Nescia tignorum, pro lignis stramina ponit
Nutrimenta focis; carnesque elixat et assat;
Ceu struit et flammas et plumbea curat ahena

Saxo, salem quando salsis educit ab undis,
Cui Lunae et montis dedit appellatio nomen.
Vidi ego saepe coquam Martino sacra parantem
Fercula, cui digitis iam pene rapacibus anser
Deplumatus erat, vicibus succendere crebris
Stramineam super igne facem et radicitus altas
Haerentesque cuti flammis exurere pennas.
Vidi etiam Lanium, feruentem quando Culina
Non coxisset aquam, Caeso fubsternere porco
Ardentes stipulas, setasque absumere fumo,
Ut caro nativum solidata calore vigorem
Incorrupta diu fuligine tosta teneret.
Dolia quando recens ligat incrustanda vietor,
Et pice iuncturas liquefacta munit hiantes,
Curuaque iam circum baculorum vimina tendens
Pulsibus alternis compacta cohercet in arctum
Straminis accensum mox ventilat ille maniplum,
Insertumque tenet vasi, dum lenta liquentem
Flamma coquat, resinam mox claudit opercula, rursus
Laxat aperta, manu celer erigit atque citatum
Vas rotat in gyrum. Fluit hanc fluit ocius illam
In partem et rimas obdorat fusile gluien,
Eructansque atrum propellit ad aethera fumum;
Pulsus et in numerum crebris crepat ignibus aer.
Quod si vasa diu non usurpata verustum
Contraxêre situm, sapor unde malignus odorem
Conciliare mero viciumque inducere posset:
Conicit in medium stipulas pincerna flagrantes,
Ut novus exustus squalorem corrigat ignis,
Huc ubi de prisana Germanus cocta recondit
Vina quibus Zythi est cereris seu visio nomen:
Quae relinens et aperta diu bibiturus, ab aestu,
Incorrupta, situ ne mucida prorsus acescant,
(Quis putet) edoctus quoque straminis applicat usum,
Cum pro crassitie latique cupedine vasis

Segmina culmorum parat atque foraminis ori
Desuper infinuat lupulique inspergit odori
Folliculos, clausum hinc vas fundo imponit, et altum
Erigit unde situ variante supernatat intus
Cum calamis Lupulus. Manet hinc mucaginis erpers
Tecta superficies, et mucidus ab aere potus.
Sic ubi vertibulum mutato saepe terebro
Transpositum magis atque magis decline propinquat
Foecibus et fundum sensim vicinius urget:
Non abit in, vappam liquor, atque subinde priorem
Quae que cadi retinet pars evacuata saporem.
Mutatura domum cum ancilla relinquit herilem
Iam defuncta operis et pactis mensibus armi
Praemia migranti, succenso e stramine lampas
Anteit et fausti discessus ventilat omen.
Quid quod et inde faces ad luminis excitat usum
Rusticus in tenebris, cum surgens mane propinqua
Moenia mercatum petit, aut a calle vagantem
Nocte viatorem secum ad sua tecta reducit?
Saepe notans vulpes coecis venator ab antris
Elicet ante specum faciens destramine fumum.
Nulla potest etiam calamis structura carere
Namque ubi maceria sepes praetenditur horto,
Seu novus erigitur paries, seu lignea forti
Contignanda domus loca: Caementarius ante
Providus argillam conciso stramine condit
Et pede calcatam subigit, qua vimina tiguis
Intertexta recens linit incrustataque firmat.
Tegula cui laterum, seu scandula lignea defit,
Ille levi stratum compingit arundine tectum,
Atque humilis tuguri consternit arundine culmen.
Utilis hinc varia contexitur arte suppellex
Fiscellae e calamis atque omnis vasa figurae,
Commoda candelis, retinendis commoda fusis,
Duratura din nelapsu fricta fathiscant.

Saepe sagax species morbornna et semina monstrat,
Straminea e rheca cum protrahit urinale
Aegroti Medicus. Sic vitra illaesa reponit
Mollibus unguentis, plenasque liquoribus urnas.
Sic vitreum calicem quo sancta bibobat Elisa
Insignitum Aquilis eriamnum tempore nostro
Saecula durantem prope quattuor integra sernat
Teutomiburga, domus Sulani antiqua Baronis.
Cui genus et patrium dedit olim Vargela nomen.
Hinc quoque viminei calices et pocula fiunt,
Fulta picis resina cannaque fragrantis Amomi:
Quae seu stricta manu tenet, aut potator in altum
Euacuata iacit, non mensae illiso dehiscunt.
Sordida cum clibani purgenda est area scopas
Complicat e vacuis compactas pistor aristis
Atque pavimentum luteo sub fornice verrit,
Ne quid ahaerescat einetum cum puluere crustae
Caleulus unde queat prim ordia sumere rerum.
Arte fere similiconsertis scopina spicis
Compingi quoque parua solet, madefactaque tractim
Fumibulo exemtum guttis aspergere panem,
Unde superficies flavedine tincta rubescat.
Utitur hac itidem, quando aut albedine calcis
Tingendusve fuit paries ingredine, fullo;
Peniculum pictor cui forte negavit Apelles.
Quin ferrata rotae cum Fabro impingitur Absis,
Lamque extracta foco tota ignea lamina candet
Scopina de calamis solet urna inrincta metalli
Scin tillantis aqua stridenti exstinguere flammam
Ne nimius ligni iuncturas aestus aduret.
Cocturus spiras ad Bacchanalia Pistor
E calamis adhibat stoream, qua mitiget aestum;
Namque decussato connoluit ut orbe farinam
Extractamque ab aquis feruenti exemit aneno
Imparit stipulis lentaque refrigerat aura;

Straminis unde manent cocto vastigia pani.
Hinc quoque pro phaleris auriga ornarus equorum
Sumitur, in nodum cum vincta volumine cauda
Intextusve iubis in frontis vertice conus
Surrigitur, lutea ne tincta aspergine crines
Aut foedent latera, aut oculorum lumen obumbret.
Hinc capula et scuticis extrema manubria texunt
Catrorum aurigae, quando vigent tarda flagellis
Ad currus iumenta coaxantesque fatigant
Vidiego latronem diuturno carcere clausum
Inque specu turris meditatum plurima secum,
Liber ute tenobris evadere posset in auras;
Vincla prius nexo texentem e stramine, resti,
Quam vigil oblitus demissa liquerat urna;
Elapsum e cavea summa ad pinnacula, corpus
Libratum immani demittere desuper ausu
Praecipiti e specula; defectum quando vocantis
Straminis, annexo supp! ê sset fune probaque
Appensi lapidis, num fundum attingeret, oram
Explorasset humi tactu. Volat inde perauras
Stramineum amplexus laqueum funemque cruentis
Attritum manibus, spacioque superstite tandem
Lapsus humum; donec pomaeria proxima fossae
Transcendens superaret ineluctabile fatum
Sensibus humanis. Tanta est custodia cuique,
Tantus amor vitae et retinendae cura salutis,
Consilium e fragili quoque gnara capessere culmo
Ultima quando reis ventum ad discrimina lethi:
Quantus et ad pugnam sit straminis usus in armis,
Rustica testatur celebrans plebs orgia Bacchi,
Gum vice thoracis loricam e stramine texens
O buoluensque humeris plagas adversus et ictus
Ludicra committit iunctis certamina thyrsis,
Quando secuturae signans praeludia pugnae
Quisque parans socio, quem provolat, ante coronam

Hastae praefixam stipularum e frondibus offert,
Quae gerat ex pacto virtutis symbola victor.
Testis Maeonides, ubi carmine dira recenset
Proelia Renarum cum muribus, atque paratum
Almorum ingentem. Namque illis addita circum
Culmorum radians cingebat fimbria vestem
Artificinextu ceu Caesaris aulicus ille
Prodigus cludens obiecti approbria luxus
Frugalemque habitum simulans, quando aurea quondam
Semper adoprarat chlamydi, post vilia fila
Culmorum e sibris pro limbo in margine gessit
Ridiculo crnatu, quae sunt ludibria scurris.
Talem pene ferunt habitum gessisse Cainum,
Quando novam sobolem iam nati ab origene mundi
Ante Dei faciem primi statuere parentes
Lustrandam Domino. Cum mundis vestibus omnes
Ordine prodirent alii; tum sordidus ille
Et foeno et stipulis male comptus agrestibus, ibat
E latebris toruo deiectus lumina vultu.
Oua malus coruus nen se meliora daturus
Degeneris genitor generis ceu degener ipse.
Cum contra insurgens Ludovicum Gallia regem
Hugonique favens Magnoque rebellis Othoni
Stringeret adversus crudelia Teutonus arma:
Ille Deo fidens tot se imperterritus hosti
Stramineos dixit pileos opponere velle
Tota quot a cunctis non Gallia viderit armis.
Nec mora, militibus textos e stramine casses
Imperat, Hugonemque fugans in Sequana rura,
Regna dat affini Ludovico celtica victor
Gallica testatus tam se non gaesa timore,
Quam solis radios proiectus miles in umbra.
Quid? quod et adversus conducit frigus et aestum,
Seu calamis fartas hiberno tempore munit
Rustica gens calces, seu currum stramine sessor

Replet ad usque genu, petaso aut solaribus aptam
Obicit umbellam radiis, arcetque vapores
Thermarum, capiti dum tegmina praebet in aestu.
Sic teneros frutices, hotren sia germina contra
Frigus in areolis stipularum tegmine condunt
Aut tepido cellae bellaria fernice servant.
Quinc circum arborea nectunt instirpe coronam,
Nescio qua Magica sub relligione Coloni,
Frigore ne ramos hiberno Caurus adurat.
Quid tectas stipulis foveas quibus incubat ilex
Anser in insidiis, et subdola scandula dicam,
Sub nive structa lupo, cui hiberna viscera feruent
Extimulata fame; sera dum nocte per umbras
Ambulat exululans, stellataque lumina torquens
Etenebris, steriles nequicquam naribus herbas,
Concreta ximatur humo. Forte excitus alis
Instrepit ales. Isore inhians dum gutture praedam
Captat, onusta premens pede stramina decidit altam
In foveam, captusque cavo mansuescit in antro,
Pelle soluturus quam nondum contigit escam.
Ordine sic restes et longo vincula tractu
Frugibus obtendunt, appensaque tumula vitra
Terrendis obiecta feris in margine ponunt
Agricolae, leviter quae tacta vel aere mora
Versa repente retro fugiant anaimalia campi.
Hinc vigilin pratis et custos mutus in hortis
Terrori erigitur, volucres ne semina laedant;
Qui quod non prohibere potest, prohibere videtur.
Sic laqueos torquens madefacto e stramine messor
Siccatas segetes aestivo sole maniplis
Complicat. Hinc omnis meditata ligamina formae,
Vimina cum desunt et stuppen vincula, nectunt
Flumine seu canabim seu stricto semine Linum
Macerat unda putris, palmesue in vite ligatur,
Ut tegat a vento maturas pampinus vuas,

Pertica seu teneris Lupuli annectenda flagellis.
Illa etiam varios sumunt mentita colores
Apta plicaturis, storeaeque accommoda textis,
Unde recnmbenti substrata sedilia siunt.
Quin secat e calamo teretem pincerna canalem
Quo potum gustare supremo vasis ab oret
Sorbillando queat, dum vina sequacia sursum
Aeris attractu, vacui ratione, moventur.
Ars vafra, Pierii quondam comperta ministro:
Qui domino e cella dum potum promit, et inter
Dolia delibata merum Cretense seossim
Gustat; quottidie culmohinc frugaliter haustum
Non animadversum trahit, iniectis que lapillis
Pualatim e fundo quod supra exhauserat, explet
Callidus (artifici ceu quondam more profunda
Surgere fecit aquas ex urna Aesopica cornix)
Inque dies rediens, dum seper visa superne
Labra repleta manent, vacuatum denique vinum,
(Heu male comparsum Domino) lapidescere sensit,
Maluaticique satur fugiens memorabile furtum,
Qua metam orphosis ratione sit edita prodit.
Sic sorbere solet frugali gutture potum
Ecyatho gelidum, si cui penetrabile dentes
Intestat frigus gingivaque laxa fathiscit.
Aut liquor effusus Zythi feruentis aheno
Quando propinatur pueris srtientibus, illi
Discutiunt flatu calami mediante vaporem,
Ne subitus nimium linguam contactus adurat.
Quando utrumque invat sorbere et flore bibentes.
Sic ubi penna decst, calamo turgentibus inflat
Vesicam baccis lanius, seu exenteiat ense
Exta bovis caesi, aut mactati viscera porci,
Insertisque fabis terret poppysmate feles.
Serta quid expediam, quae torta e stramine ritu
Templorum patrio gestare Scholastica pubes

Cogitur in poenam, festis si quando dictus
Florida cum sociis, ceu iussi in veris honorem
Iam florente rosa, non secum ad sacra tulerunt;
Annis utendum, moniti quasi floribus esse.
Tortus in obliquum convoluitur insuper obem
Circulus aurigae piceum si quando liquamen
Coxit in axungam, coctamque removit ab igni,
Utque refrigescat, feruens imponit ahenum,
Firma situ stabili sistens curuamina fundi.
Inde minutatim sectis ubi carnibus explet
Intestina coquitque foco farcimina fartor
Cocta reponit humi et substrato stramine fulcit;
Donec ab haltitibus siccata refrigeret aer
Delitias hiemis quandoque futura colonis.
Inde sinus perae medios extensaque farcit
Cum suit e corii marsupia segmine sartor,
Ut magis ampla vacenr capiendis commoda rebus:
Unde leves turgent loguli plerumque puellis,
Quasque putes nummis oneratas, stramine cernas.
Sic cutis asservata coque. quam forte peremptae:
Detrahit anguillae, scuticam siccata ministrat,
Quando trochum flugris in gyros vere sotatum
Circumagunt pueri. Sic movit poellio risum,
Cum legerem exconians effartum stramine campâ
Post carecta locat, quam lusco lumine simplex
Venator dormire ratus, prope passibus ambit
Sollicitis, avidoque premens celer irruit ictu,
Ridiculo captans e velliere pulpamentum.
Cola parans olim calcatis vinitor vuis.
Vimineos qualos in fundo stramine tectos
Sternebat qua acinis purgaraque fecibus intra
Lapsa leves calamos expressa recentis musta
Guttatim lerfra serpigine destillarent.
Qualiter ad solii laxatum in vase foramen
Per tenues culmos tran smissus desluit humor

Cum Lupulo et Prisana quem feruens macerat undat,
Unde per aestatem gustant hordeacea vina
Ad pernas Menapii, cum frigida fercula ponunt.
Sic quoque per stipulas cinerum salsedine tincta
Area lotrici colo lixivia fiunt.
Cum fragiles merces mercator baiulus altis
Clitellis onerat, speculis intexta vitrisque
Stramina suffulcit, ne motu allisa fatbiscant,
Integra sed coeant, dum cedunt mollia duris.
Non secus aurigis ubi conftringenda suppelle
Restibus in curru est, strictis que liganda catenis.
Subdita fasclculi stipularum fulcra ministrant,
Ne gravis attactus capiat res detrimentum.
Inde rotae fulcro rectum genitale columbis
Erigit villae medio sublime colonus,
Undique stramineo contextum pariete circum
Accipitrem contra, Brumaeque horrentia flabra,
Vimineis intus dispôstis, ordine nidis;
Hîc ubi vere novo cum iungunt feta volucres
Oscula, et inter se concordes caerula blandis
Colla corruunt rostirs, et femina parturit ous,
Masculusad thalamum molles legitundique culmos
Straminis, et struit ungue torum spes prolis amatae,
Quam socio inculbitu fida cum matre maritus
Educat, alternis recreatam mensibus anni.
Inde puerperium meditans genus omne volucrum
Stragula substernit soboli. Gallina seorsim
Excubitoris amans cum partnrit alitis uxor,
Tecta tenebroso seu vase calentibus alis
Excludit pullos vel alendo nata colono
A partu glocitante recentia deserit ona.
Extruit hinc hortis aluearia texta colonus
Hyblaeis apibus, qua messo germine florum
Constipata favis suffigant caerea regna,
Innumeros homini vitae mortalis ad usus.

Quin Zythi potum calido cocturus aheno,
Pro lignis stipulas ardenti subicit igni;
Unde novi generis cinis exustaeque favillae
Rura fimo pinguilaetaque uligine spargunt.
Quid? quod et in sacris templorum straminis usum
Coeca superststio prorelligione recepit;
Vertice cum raso atque stola spectantibus alba
Excussa granis siliquas exordine mysta
Complicat in fasces et aquis immergit aheni,
Ut latices incantatos supe obvia spargat
Agmina: quo ritu blasphema in gente sicerdos
Tartarus, ascensa super arbore sacra professus
Sanguinis atque fimi lactisque aspergine lustrat
Barbaricam, et vere propetantem ad Tartara plebem.
Lotio munda magis, culmorum quando maniplum
Convoluit famula atque argutis stridula arenis
Nocte vigil mensas stringens et pulpita tergit;
Aut acie cinerum fumosas defricat ollas,
Et quaecumque lavans terit instrumenta culinae.
Rectius Isacidae quoque coniunx altera, quando
Rapta idola patris Rachael furata Labani
Straminis incumbens tegit occultata maniplo;
Dum simulat morbum prohibstque inquirere furtum.
Nec vos ruricolis et agrestibus organa Musis
Ludicra transierim resonantibrs aemula plectris,
Ordine disparibus se inter religata cicutis,
Pan quibus ipse gregum custos seu Tityrus olim
Ridiculum docuit pastores ludere carmen,
Pro citharae chordis, rauca modulatus avena.
Sic saepe in triviis, si sistula tempore messis
Forte deest, buccis calamos puer inflat agrestes
Et tremulo rimam stridore fatigat hiantem,
Gradia saepe etiam, cum cultro imposta fuêre
(Quis putet?) ossa Bovis, tenuis quassata manipli
Straminis impulsu displosa dehiscere cernas

Quando levi robur naturae vincitor arie,
Solertique situ rupturam promovet ictus.
Cum seges aestatis pingui maturuit eruo,
Pisa manu vellens succensa colonus amstis
Ustular in campo lentaque uredine rosta
Ventilat a stipolis, vannoque e puluere verrie
Grana sierbundis irritamenta colonis;
Quae gustata dehinc festis sub sole diebus
Ora lacessentum fuligine tincta colorent;
Et ciothos inter sitis irritamina fiunr.
Sapeleu m stipulam sterili succendit in agro
Atque indes demmis sulcos crepitantibus urit,
Unde veloccultas vires et pinguta tellus
Pinguia concipiat; sive exudando malignum
Excoquat bumorem calor atque novum attrahat herbis;
Aut pluvias contra et penetrabile frigus hiantes
Astringat venns aut solis duret ad aestum.
Quando recens nato infanti nova balnea mater
Instruit impositumque scaphae tepida abluit unda,
Rite reclinata puero ceruice coronam
Substernit, collique situm erigit cre supino:
Illeiacet tene: oque lenes pede calcitrat undas.
Hinc cranii falcro a teneris assueta virago
Franca Palatinis contermina, mixtaque suevis,
Orbiculum capiti insternit calamisque refercit,
Quo levet ingentes erecto vertice fasces
Plenaque gestatoquis aequo libramine vasa,
Sic parcens humeris: sin prono pondere dorsum
Incuruatum onerat compressis baiula lumbis,
Fulta latus stipulis avertit provida callos.
Cum faber e ferro fundens aerarius ollas
Effingit formam, cui det liquefacta metalla,
Convoluens solidum contorto e stramine funcem
Oblinitargilla, spacioque hinc inde relicto
Aequali circum, mox exteriore secundam

Parte linens crustam, ceu vasis forma futuri
Isse capax debet, sinit indurescere solis
Expositam radiis, donec basin exerabat inde,
Etvacuo immittat spacio iam fustle fertum
Dispositis test isque solo longo ordine restis.
Quando excisa ulmo est conve xa et concava flexu
Curuatura Rotae radiisque volubilis axis;
Lingua faber circum crepitantia stramina quaequae
Ustulat et lenta fuligine tosta cohercesn
Conolidat, ne quo madefacta humore fathiseant.
Estlocus ad Salam qua non procul influit Ilmus,
A Saledictus, uti tincto salsedine fonti
Miscciagrestis aquas alienas advena vena,
Ut mixuta sali non sit satis apta coquendo.
At nota confusos hac segregat arte liquores
Maachina stramineis contexta tapetia velis
Ordne sub die suspensa per aera, ventis
Obva tenduntur, rudis ut quae affunditur unda
Alteret humorem. dum pars levis aere constans
Flaubus xpirat siccasque cxhalat in auras.
Parterrarn sapiens sensim destillat in uroas
Supositas salis unde magissyncera soquatur
Coduiae ratio, minuens impendia lignis.
Utstit et opilio disposta mapalia ruri
Tegmine stramineo calamoque cubilia sternit,
Sivegregem vigilans hiberno temporen noctu
Sertat inexcubris, seu quae defensa selingui
Cogt hiems, mutat translatis pascua gerris.
Sicquoque loripedum turbae, quando annua vulgo
Vissat empoiia, ut mendica der otia ventri
Tessa rudi stipula motoria scena patatur,
Qurcubat in eriviis ad portae proxims valuas
Et norbos simulans a praetereuntibus alto
Flanitat ore stipem, miscens dirasque precesque,
Vix oti compos fiat miserabile vulgus.

Quin vice Gnomonis, ruri si forte quadrantem
Non habet Astronimus, sed tempus nosse requirit,
Indice corripiens sectum de stramine culmum,
Pollicis appositum menti sub sole diurno
Obvertiti radiis digitisque sagaciter usus,
Doctus ad articulos ex umbris aestimat horas.
Ad falmmas Chymicus cum faecibus angit aducstis
Excoctum cacabo succo fragrante liquorem,
Lamina de cypro si deficit aenea fabro
Derivata foco lentis stillantia guttis
Sublimata fluunt per culmi vina vanalem.
Cum pluviis madefacta via cst aut lubrica plantas
Fallit hiems glacie titubantes, inter eundum
Strata pedum siccant sparsis vestigia culmis,
Bona vacillanti ne incessu genua labascant.
Sic concreta gelu cum cursus flumina sistunt,
Tecta superficie tenus incrustataque culmus
Densa magis coeunt atque indurata rigescunt;
Ne, transmissa roris cum traicit orbita currus,
Mole crepans nimia sub pondere crusta fathiscat.
Quando operata colo Brumales transigit horas
Femina, pensa tiahens deductis linea filis:
Straminis obvoluens baculo quandoque maniplum
Erigit imponitque obductos stamine fusos
Ne quem forte acri compunctum cuspide laedant.
Sic quoque foenisecis e stramine vincula nectit
Falcibus implicito mercator acumine ferri,
Quando foro exponit venales tempore messis.
Sic uti siccato foenilia gramine pastor
Electa a pluviis in eundem cogit acerrum,
Desuper e storeis nexum vice tegminis amplum
Insternit petasum; detractis unde maniplis
Sera colonus equis in Brumam pabula carpat.
Fessus ab arguta stipularum indagine, dixi
Quanta sit utilitas, quam straminis omnia plena,

Dum retuli numeris vix enumeranda, sed omnes
E mundi latebris evoluere straminis usus,
Non labor hic hominis, non hoc opus unius anni;
Non si oculis Argu: sim cenrum praeditus, imo
Miile loquar linguis atque ipsius ore Maronis,
Quas qui scire velit, vasti velitaequoris idem
Nosse, quot aestivo nascantur tempore culmi,
Quot folia in silvis, quot grana tegantur aristis.
O homo, disce Dei revereri ingentia dona
Tot variaia modis, tot ad usus commoda vitae
Cuius et e mimmis passim vest gia rebus,
Quanta sit autotis bonitas et gioria, fulgent.

Hodoeporicon exilii.

Missus in exilium, cum iam pro tempore vellem
Mane salutata conscendere coniuge currum:
Multa animo repurans vicini temporis acta,
Quam dubias istis captivus in aedibus horis
Traxissem quae fata mihi, quot quanta pericla
Continuata adeo, nec acerba morte minora.
Exhibuisset ibi sub aresto tercius annus:
Octo prius, dextra Musaei in fronte legenda,
Carmina consigno iusti monimenta doloris.
Cumque domo egredior valedictis ordine Musis,
Obvius ante fores sub opaca crepuscula Maius
Primus in amplexum ruit ex valed c tamico
Illacrymans, miscetque pio solatia luctu.
Hinc sobolem excipiens amplexibus inter eundum
Laetus et harmonico vehor extra moenia cantu
Tristia Numburgi late resonante platea.
Desero te numquam nec tu me deseris unquam
Duxque comesque Deus, mihi quo praeeunte, viarum
Semita plana patet, ne me vagus implicer error;
Qui cum morte metum cum carcere vincula tollis.
Patria terra vale, non me visura deinceps.
Ergo, velut volucris quae capta sub aucupe quondam

Clausa diu latuit, caveae pertaesa, sub auras
Libera cum fertur, desuetum tempore longo
Laeta melos renovans ludit super arbore carmen
Sic prius indigno detentus carcere, tandem
Munere dimissas divino, rurus in orbem
Liber eo, sede mque alio sub climate quaero,
Dulce Deo memori dicturus pectore carmen.
Atquie soluturus soteria debita Christo,
Qui puer ipse, suis factus pro fratribus exul
Exihi nos membta sui comitesque requirit;
Quo requiescamus, tandem praesepe daturus,
Iamque ubi transieram Cambergae rudera turris,
Et seu de spinis sed dictam a turribus arcem,
Quaeque coriuscantis titulum fert splendida montis
Culta sacrum Musis monstrat Salana Lycaeum:
Hic ubi me veteres non ulcimus inter amtcos.
Visirat Arnurus, nos excipiente Beroide,
Cur vox nota, tait, facies agnota, quod essem
Proisus ne apectatus ei tum tew pori: hospes:
Donec is audito VVidebrami nomine, latus
Dissluit in lacrimas, et collo brachia tendit,
Multa super natis rogitans, de coniuge multa.
Salue Iena wers quondam domus hospita Musis,
In qua sancta puei didici, docuique professus,
Iena vale prius exilii quoque conscia nostri:
Saepe graves experta vices et fata docentum.
Dum pctes et licitum est tranquillis utere Musis:
Invidet ist ib quibus uteris otia daemon.
Hinc vib transgtedimur Salam prope moenia Salae:
Libeta per tenebras intrantibus ostia pandesn
Orta dat hospitium, piceis repleta quadrigis,
Quas inter residens Thuringae vector avenae,
Thymusm occursum venit atque salutat amicum.
Nobilis hic iuvenis VVemasolae immania narrat,
Antra specus, Labyrinthaeis, amb gibus alte

Acta per Hercinlae scopulae, nunc flexa deorsum,
Nunc ad utrumque latus curuis sinuam cavernis,
Omnis ut exclusus candelas deleat aer,
Ne regredi possis nium fisa sequacia tendas,
Hîc ubi rotantes media inter viscera montis,
Fundat aquasputeus, veteris monumenta receptus,
Attila cum profugos vostarit Saxonas Hunnus,
Sic ut adhuc rigeant humanis ossibus antra.
Omine longa gravi subiit memorabilis Orta.
Currus equis tractus trinis nigricantibus illic
Eregione meis albenribus obvius ibat;
Utque meos videre nigri quasi coneitus Oestro,
Qui prior ibat, equus sublatis aera pulsans
Calcibus insurgit retrahens vestigia donec
Ad latus excurrens temonem fregit ob axe
Cum crepitu, luger laceras auriga quadrigas
Noster; at optatis iter urget currus habenis.
Sic frustrati utinam studio frangrantur inani,
In medioque pedes cogantur sistere cursu;
Qui mihi cumque viae vestigia recta tenenti,
Vera opponenti falsis et candida nigris,
Cornibus adversis non occursare verentur.
Tum natale solum ptrias Pesnichia portas
Et tenuem soluens aperit Cotsavia rivum.
Hîc mihi ceu longo non viso tempore laeta
Cum lacrimis dilecta, ad clauda, fit obvia mater:
Inter et amplexus; ut te carissime, dicit,
Post varias curas, post tot suspiria nate,
Respicio gratatam Deo sit gloria cuius
Insperata mihi data munere gratia tanta est,
Ut spectare tua patrios in imagine vultus,
Quam vita moriens, defungerer anteliceret,
Tu ne mihi depatriis visum est disponere fundis
Atque ex aere graves alieno quaerere sumtus,
Exilii neruos dubiaeque viatica vitae,

Sic data quando dies carae fuit altera matri,
De cruce, de senio, de morbis multa querenti;
Fuicra decem fidei valedicens voce relinquo:
Ut superata malis ne mens despondeat, illi
Certa fidem firmet promissio; iuramentum;
Patris amor; nati mors totum sparsa per orbem;
Voce ministerii teststaque sacra mentis;
Exemplisque patrum; quae obsignet cordibus imis
Spiritus arrha sacer, per quem peccata remitti
Credimus. atque pieces ubi diximus, addimus Amen.
Inde mei signans monimento nominis aedes,
Utpote supremo iam visas tempore natus
In quibus hausissem puer olim luminis auras,
Egredior porta paucis comitatus amicis:
Respiciensque retro, iubeor pinnacula muri
Observare, suum qua parte Ciconia nidum
Fergeret, Hîc aiunt (mensis trigesimus iste est)
Vidimus augurium memorabile, quando Calendis
Iunius elapsis, Nonas erat orsus easdem.
Exierat pastum tum facta ciconia mater
Quattuor a pullis in nido forte relictis.
Protinus obsessos crocitantes undique corui.
Sub cruce praeteritis congressi sepe diebus,
Invadunt ictuque petunt, contraque volentes,
Tendere discerpunt hos rostris unguibus iilos
Deiciunt nido; coram spectantibus illud
Civibus ac frustia prohibere studentibus omen,
Voce minisidoec iam fessa cicon a pastu
Sero reversa nimis, tum non velut ante relictum,
Invenit, in gyrum citcum volat anxia, nidum;
Rapraque lugubri deplorat pignora gestu.
Nec moia, diffugiens patria velut exul ab urbe,
Cessie et aestatem desertis degit in aruis.
Omen in augurio est, quoniam cum tempore, dixi,
Congruit: a propriis quia tunc Ecclesia, coruis

Expugnata domi est, compulsa relinquere nidum.
Dum loquor, apta parat Micael mihi ptandia lanus
Croelipa Branstenium qua suspicit atque Ranissam.
O fortunatos si commoda rust. ca norint,
Cura quibus gregis est pascendi tradita ruri;
Tuta quibus pax est, quibus ubere copia cornu
Fundit opes varias, per prata, per arua, per hortos.
Hinc cito digressos laedis Sals feldia portis
Excipit, accendens hymeneia festa Bramero;
Qui recto incedens, et aperto tramirte veri
Barbara nil veritus polidi ludibria mundi,
Me sibi cingentem dextrum latus inter eundem
Patris obire vicem iubet atque hunc poscit honorem.
Hîc velut in numerum fortuna coegit amicos,
Quotquot erant veteres, quos iam merus ante pericli
Fecerat atronitos, pavidoque in amore silentes,
Non minus interea iusti verique tenaces.
Dulcis Adame, puer puero sed adultus adulto
Caro magis salue; salue gratissime Lauri
Furstenaere comes; vos ô saluete sagaci
Lust rantes Aquilae Christi mysteria sensu;
Quae que brevi noqueunt comprêndi nomina fratrum
Tum veteres ex more iocos iam tempore longo
Ult ima desuetos re nouavit vespera nobis,
Exigua ingentis proh condimenta doloris.
Mane profecturus, Satanaeludibria bina
Impedientis iter manifestis sensio signis,
Quando erat in currum mihi transponenda supellex
Ianua causa foris furt, intus clave relicta.
Vix reserata fabro est, cum structo in cautius igni
Fumibulum, multa dodum fuligine plenum
Protinus exarsiunon advertente ministra.
Ore sed obstructofornacis, flamma resedit.
Usqueadeo misecis terrorum ex fraudis abunde est.
Mox iter ingressi conspexivus cminus arcem,

Conspicuo castrum referentem culmine Planci,
Iam prope desertam qua lentis prata genistis
Semitaper medios fert consita mespila campos;
Quos geiido findens, interluit amne Suarza
Huc meliore loci convertimus omnie eurrum.
Margaris leic ipsa nam facta puerpera nocte
Vix sorot ed derat (sed adhuc sine nomine) prolem.
Hîc edem comes est urerinus frater eunti
Additus opp dulum, me pone secutus ad Ilmi.
Salue Urbane, loco mihi quondam caste parentis;
Iudicio cuius iuvenes constante regebar.
Infandos Urbane mones memorare labores.
Tota merreserata patent tibi viscera cordis.
Vive meique precos inter memor esto, valeque.
Postera desertam nos lux praeteruehit arcem
Thytigetis olim Scarabei a monte vocatam,
Qua iacet Armstadium, laetis uberrima campis
Propria Guntheri comitis, Suatzburgica sedes.
Hîc duo visa mihi spectacula digna relatu.
Una rotas sex atque decem Mola flumine versans
Exiguo, cuius digitis vix unda profunda est
Tota nonem, seseque decem protendit et unum
Lata pedes, caveis quae dispensata bis octo
Dividitur, iam iapsa decorsum, deinde relapsa
Inferiora rotae comprensa volumina versat.
Ordine stant totidem cistae totidemque molares,
Pulsatusque cadit loculis a polline furfur.
Nec procul Alcinoi similes lustravimus hortos,
In quibus omne genus fruticum genus omne voluerun
Herbarumque vides, proprio quas tegmine clausas
Munit ab hiberno tepefactas aere fornax.
Quid Labyrinthaeos flexis e vitibus arcus,
Mille per anfractus variis ambagibus actos
Enumerem, Batavosque boves, olidoque Cibetam
Ventre sacram, Veneri colicisque doloribus aptam?

Quid loquar aestivo tectos sub fornice fontes,
Arque inter gelidos umbracula grata recessus?
Irrigat haec medius liquidop seosus Hiera
Flamine, proceris ex ordine consitus aluis:
Cuius arenoso sub gurgite plurima lndens
Remigat in gyrum squamis aurata coruscis.
Staut prope piscinae quas margine cespes amoeno
Distirguie medius specieque oblectat euntem.
Quid memorem Hippodromum, cuius sub fornice pingi
Coeperunt urbes et totius oppida mundit
Omne pecus campi, genus omne volatile caeli,
Et quaecumque natant sub aquis et in aequore pisces?
Splendida quid referam conclawa, cincta tapetis,
Vermiculata typis e marmore sive metallo,
Principe seu quovis etiam dignissima Rege?
Omna quae coram Schellerus et indice certo
Exhibet Urunnus, tam iuris uterque peritus
Quam numeris doctus concinnum pangere carmen.
Hinc vocor ad cenam, conviva piumque disertum
Colioquium Comitis, quo non facundior ullus,
Non Comes Imperii pacis ftudiosior alter,
Ardua qui magnis mccum de rcbus, aperto,
Quo solet, ingenio de relligione statuque
Communis patriae, non absque dolore, locutus:
Blanda voluntatis generosae signa probavit,
Sumtibus hospitii, quos feci cumque, solutis.
Militis exemplum rari? qui sicut in hostem
Asper et intrepidus, sic comis et aequus amicis,
Quâ ratione potest hortatur ad otia pacis:
Et iam festa dies Andraeae illuxerat orbi,
Cum tres contiguis fulgent in mentibus arces,
Una Molae, Cerae altera, tertia nomine Glichae,
Quas sequitur campis laetissima VVeichmatis, et auqe
Aemilii tecit Schossero Emloebia nomen.
Non procul ad dextram linquentes ruderâ Gothae

Traicimus Linam, qua se nemorosa Bacenis
Continua serie silvarum rollit in Austrum,
Appeliae ripis vallem complexa Georgii,
Caenobiumque vetusd ctum de fonte Renhardi;
Thyrigetum quondam Dominorum illustre sepulchris:
Atque Amasae madido stagnantem verrice montem,
Insula cui vulgo vel nomen fecit Eremus.
Culmine mox bilugo se surrigit horrisonus Mons,
De Sathanae statione suo dans nomina pago.
Iam tum vesper erat cum accensis rustica taedis
Culmina famabant: tenebrosa in valle rotato
Voluimur axe leves ad amoenas Isidis arces,
Ambages radiis Lunâ retegente viarum
Nesse pater quid tristem adeo quid te Horsela maestum
Conspicor? en luget nudatos vinca colles;
Per nemora, et vacuas sunt alta silentia valles,
Nempe puer patriis qui quondam laetus in hortis,
Inter apes vulnera carpebat fronde Melissam,
Et sacra Trebelii, Musis comitatus Husani,
Antra subingressus invenis resonabat Elisae
Fata, chalyn pariter tractare peritus et artes,
Tristis et exulabit, non has reditturus in oras;
Non laudes vestras post cantaturus, ut olim.
Cara vale soceri domus, Isis amoena valeto;
Non hoc elapsura animo. dum traxero vitam.
Spem gregis interea atque examina pasce Melissa:
Dissipat ursus apes, turbant aluearia fuci.
Iamque dies aderat solis, qui sine sub anni
Denotat Adventum Domini, seriemque rerexit
Ingressus solymi, quo concio publica nostri
Prima ministerii iam quondam coepit ad Albim.
Mane ducem in tenebris nacti, cum lumine lychnum
Isidis egredior poitis altamque subinde
Respicro speculaae, Ludovim nobile quondam
Sadatoris opus, monum entum tristis Elisae.

Historiae cuius cum forte remetior acta
Tempora prisca, statu communia pleraque mecum
Exilium, causa. irer incerrumque iuventae
Hospitium ingenrem tacito premo corde dolorem,
Sic animo pariter luctans et corpore fesso
Transgrediot salebras vestigia, arcta viarum.
Vix eluctati longo mo limine tandem
Iugera Turingi superavimus ardua saltus,
Semita qua a ventis (quibus est obnoxia) dicta,
Despicit ex alto velut ima in valle iacentem
VVarturgi specu am, et se iam Turingia claudit.
Hic ego dum iussos propero transcendere fines:
Quis putet? impetuosa gravi cum turbine surgens
Tempestas picea texit caligine caelum,
Aspera grandinibus grassantibus horrida nymbis:
Nec mora praeci piti ruit ater ab aethere turbo
Cum tonitru: tremit omne nemus, vallesque profundae.
Hîc eversa ruit procula ra dicibus ilex
Illic fracta crepat medio de stipite quercus.
Attoniti stant quadrupedes, incertaque stantes
Crura gradu sistunt trepido Stat et usque vacillat
Flatibus hinc, illinc pulsatus grandine currus.
Respicio et rapido correpros turbme ventus
Sternit humi comites dubiis recinacula terrae
Prensantes manibus ne praecipitentur ab alto.
Omnia misceri summa imis, infima summis
Visa fuere, dies et adesse novissima mundi,
Fallor? an indignans turbarum Spiritus aegra
Mente tulit satanas, semel hoc me carcere missum
Barbaraque explicito linquentem vincula collo
Exilio ingratos patriae transmittere fines?
Sic ubi post horam tem pestas saeva remisit.
Progressi ad dexrram salebroso calle viarum,
Parua Lutheranae linquentes culmina Moerae,
Rudera conspicimus sedis deserta vetustae,

Quam dixere sua quondam degente Coloni
Francorum lapidem, quam Rex destruxit Adolphus,
Qua prope coenobium veteris cognomine Pagi,
Vidimus in viridi stringentem valle Ulerram
Moenia Salsongae salso contermina stagno;
Inque sinu montis dirum Cacodaemonis antrum,
Protinus ad Levam vestigia versa legentes,
Francia nos sero suscepit vespere Chalcis,
Clausa diu portis, sed aperta rogantibus, atqui
Hospitio instabili proprer convicia Momi;
Nil nisi ructantis diras, atque ore proteruo
Non veriti in cathedra rabiosis sancte Melanthon
Vocibus haerticum te iudicis ante tribunai
Supremum Christi pro relligione citare.
Non ego, si tantum lacrimarum fandere possim,
Quantum Sala vehit, quantum vehit Albis aquarum,
Exhaurire queam conceptum corde dolorem,
Aemula quem tabies parit intestinaque fratrum
Ambitio, litesque serens ex litibus error,
Surgentemque premens indocta superbia lucem,
Coeca furens odiis civilibus, inque piorum
Ceruices acuens pollutas sanguine sicas,
Hostibus ipsa movens ad fata domestica risum.
Mane iter implicitum montanis nos labyrinthis
Distinet, haerentes hinc sordibus, inde supino
Eversos curru. Vix dum Pelsusia pransis
Praebuerat victum cum sub radicibus alti
Substirimus montis silvarum in valle profunda.
Tum vero ingenti tendentes corpora nisu
Quadrupedes urgent adverso pectore montem
Cum gemitu: sit lucta gravis qutit acre flagellum
Et reionas auriga minas calcaribus addens
Feruidus in stat equis fumantibus, atque fatigat,
Emeritos tenet alta rotas argilla, parumque
Vesperadhuc aberatine iam spes ulla superstes
Esset ad hospitium vexiendi ibi forte fecuris

Infonuit silvis, ubi carbonarius urens
Ligna cedere refert virino in colle colonum
Octo boum Dominum qui contra tendere montem
Curribus assuessent. Venit ociusille rogatus
Bobus et adiunctis e sordibus eripit axem
Difficili tractu, vectumque per invia sursum
Ducit ad hospitium, quod haber Malmersia ville,
Vix aurora diem produxerat altera terris,
Visa refert ferri foe cundas Sula fodmas
Cyclopumque focos, ubi crebris aestuat ignis
Follibus et rapida coquitur fornace metallum
Purgatum a scoriis. Stant nudo corpore sibri,
Et valida e flammis extractam forcipe massam
Incudi imponunt quam malleus incitus unda
Tundit et alterno pulsatam verbere format
In radios, sitae varios mortalis ad usus.
Inde per et frutices et saxa per aspera vecti
Schleusingae ingredimur cognomina moenia rivo.
Hinc cito Musarum comitem compello Glaserum,
Defixum lecto atque exhaustis viribus aegrum.
Ille ubi praesentem me conspicit ilico surgens
Et super iniciens humreis indusia nudis
Omihi dilectum nec non venerabile semper
Nomensait, quoties VVidebrami har nomen ad aures;
Venit utauspicio faciem nunc laetus amici
Ante diem moriens quam vitae claudo supremum!
Dixit et instre cta est in temporae Musica cena
Colloquiis condita piis modusisque socosis,
Ut blando aspiciant Gallinae lumine Gallum.
Sed male Musarum numeris concordat Alector,
Obsessum furiis Alecto quando fatigar.
Ille fimo gaudens, quia gemmas spernit etaurum,
Erutaque imundo praefert e stercore grana.
Unguibus infurgens et apertis turbidus alis
Incrpuit dirum ferali gutture carmen

Rugitumque screans imitatur voce leonis,
Sensit ut augurium et Galla versatilis omen
Uranie ingemuit, nec Oreadas amplius inter
Ausa manere Fugam quin hinc cito sumimus? inquit,
Hîc quoque tempestas instat; ne credite Gallo,
Namque sequens ventos pennas accommodat Austro.
Lude ca blande, Dei proprio cui nomine dona
Sunt collota, vale, sed tu revalesce Glasere,
Docte vale Caesat tuque ingeniose scholarche
Ladislae; tibi Dominus, tibi grata rependant
Omnia discipuli, quae praeceptoribus offers.
Hinc domus Hilperco Francorum condita Regi
Rudera monstrauti nudataque culmina tectis
Impete ventorum, quos improvisa procellis
Prorsus inauditis tempestas intulit urbi,
Quae speculatorem turris tabulata tenentem
Ardua cum tecto cum conigue cumque pusillis
Praecipirem dedit et quasi nave per aera vectum
Incolumem prostravit humi, cui paruulus infans
Risit in eversis inventus vivere cunis:
Angelicum specimen cunctis memorabile saeclis.
Et dubitamus adhuc, an in istc turbine rerum
Esse Dei praesto nobis custodia possit?
Protinus Hilpurgum petimus, qua in monte propinquo
Marmoreis vena est Alabastris clara fodinis,
Hoc immane loco facinus narratur Iberi
Militis: ut furtim succensa Antuerpia flammis.
Castellique flagrans hostilis ab arce propinqua
Tormentis quassata simul, direptaque praedae
Cesserit Hi sani pariter repleta nefandis
Caedibus et tupris, mulctato cive per aedes
Et bona spe vitae proserre reposta coacto.
Cuncta Locharingis quae nuntiat hospes ab oris,
Tatia micatus Belgis impune propinquis,
Ante fores fieri, toto spectante senatu

Imperii, nobis aliquando futura minatus
Germanis cadem. Paries dum proximus ardens:
Negligitur, nullique gemens vicinia aurae est
Contigit hic nobis, licet imprtuna, Matthiae
Gratia Cigleri, dum largo munere vini
Affecit saturos post actae fercula cenae.
Signaque depromens generosi pectoris, ultra
Obtulit hospitium multorum sponte dierum.
Vulturis hinc montem et Seslingia lucc sequenti
Moenia transimus, pagus quibus ampla salubris
Prandia, ceu sponsi vicina repotia taeids
Praebuit ad cenae requiem dat lamia villa.
Postera lux aperit Glycyrizae fertilis hortos
Quos tenet Alstadii prope Moeni littora campus.
Vix celeri nantes cymba traiecimus amnem,
Splendida turritis late Babeperga refulget
Collibus Henrici fundatio regia Claudi;
Eius et uxoris Cunegundis regia sanctae;
Clara Berengarii vinclis et carcere Guillae,
Regis et indigna nece nobilitata Philippi;
Tempore quo hospitium cognatae Ecbertus Elisae
Praesul in exilio sub eadem praebuit arce,
Quae fuit antiquo sedes de monte vocata
Alberti Comitis, quem proditione nefanda
Perfidus obsessum Ludovico tra didit Hatto.
Talia praeteriti repetenti temporis acta
Et loca lustranti, quo singula gesta fuissent,
Plena voluptatum mihi prandia sumpta fuerunt,
Grata magis, genitus quod in hac Camerarius urbe
Et gener Esromus patria prognatus eadem
Hîc monumenta sui iu cunda osten deret ortus.
Excipit hinc fessos variis Hirsavia sectis
Dedita, sacrificis et Apellis mixta. Quid isthic
Non ego nugarum miser inter rustica vidi
Feroula, quam crassae sensim pro luce tenebrae:

Mentibus obrepant hominum, dum armata Tyrannis
Pontificum soboies sanctorum clade superbit?
Francica subsequitur validis Forchemia muris,
Quaetuiis Heroem, quo praeceptore iuventae est
Asceniaeprinceps quandoque Georgius usus:
Proxima de Pago Bavarorum nomine dicta
Moenia trangressis, Erlunum prandia praebet.
Dicta sed a fago cenam dat vespere villa,
Iudicio arguri conditam militis. illic
Relligionis enim cum mentio foste fuisset
Facta quibus passim subiecta sit illa periclis:
Praesulibus sanctos pellentibus undique mystas:
Spesnova (laus Domino) miseris ait ille, refulget
Civibus ad Rhenum; quoniam scelerata deinceps
Secta Suitarum, quae polluit haectenus orae
Templa Palatinae, sedem mutare coacta
Ibit in exilium, nec erit locus amplius illic
Sacrilego generi, quod damna tot intuiit orbs.
Error in obiecto est. Campanas ille sonantes
Audiioignarus quibus illae in turribus extent.
O furor ô hominum rabies! ô saecula! wores!
Siccine de tantis, tam sanctis futile rebus
Iudicis in Christum partes sibi sumere vulgus,
Atque penes coecos censuram stare colorum?
Inde refecta sevi cum membra fuere sopore,
Edita conspicua procul urbs in colle patescit
Norica. sive situ, seu nomine dicta Neronis,
Turribus auratis, spatioso amplissima tractu;
Quam caput imperii seu dexrram iure suumque
Tota potens oculum Germania dicere possit,
Seu grave patricii genus ordinis atque senatum
Legibus armatum solidis populumque potentem
Templa, scholas, studiis cultas florentibus artes,
Artificum que notes operas, seu splendida tecta,
Arcis et exsurgens immani mole theatrum,

Murorumque minas et celsis moenia pinnis,
Seu varias spectes spatiosa per artia merces,
Toties advectas procul e regio nibus orbis,
Quae medius strato coniungens ponto platea:
Piscosi dirimit Pegnessus fluminis alueo.
Salue Heilinge pii Comes indefesse Philippi
Docte, benigno senex salue ô gratissime Lauri
Dornhoefere comes, collega fidelis Eberi;
Fortibus ambo pares animis, virtute fideque
Quam sibi, quam patriae Christus sociis quie requiirit.
Tu quoque iustitiae praestans utriusque sacerdos
Herdesiane, Deo dilecte fidelis amicis:
Qui quem voce refers, quoque fers inpectore Christum.
Hîc Clypei prudente facri cum praeside salue.
Vos mihi vos dubiis tandem velut anchora rebus
Succurristis, et in vasto quasi gurgite nantem
Prensantemque diu scopulos hinc inde per aequor
Eripuistis et insicca statuistis arena,
Qua speciosa comas frondentes explieat arbos,
Et sapidis ornat redolentem fructibus hortum,
Tecta manu Domini, ne tristi verbere tactam
Concutiat grando neu morsu livida campe
Polluat infectam, sub tegmine cuius in umbra
Naufragus ad ramum cytheram suspendit Arion,
Attonitusque notat vicinnlittoris aestum,
Iam, quibus emersit, miratus in aequore fluctus
Cui vario strepitu, tamen irrequietus in Aetna
Personat obtusas Vulcani malleus aures;
Atque eadem assiduis fremit et tremit ictibus incus,
Dumsociis fabricans funesta Cyclopibus arma
Aestuat et rupto fera findit sanguint labra
Turgidus et nimium popularibus incitus auris.
Parce nec impedias requiem, Polypheme, quiesco.
Mox, turbare fretum simulac cessarit Orion,
Halcyoneque rudes excluserit anxia pullos;

Rurus in Oceanum vecti Delphine feremur,
Quo nos fata ferent quo cumque in littore sistent
Si sapis interea et lano tibi pectore constas,
Ne rogo fortunae ludibria coeca secutus
Protinus in vulgi praeceps suffragia tendas,
Qualis Aristidem damnabat calculus olim.
Sub cruce quandoquidem, duris exercita rebus,
Pondere, non numero Christi sapientia certat,
Et cito mutatur cum tempore gratia mundi.
Sed cum fata bonis incumbere publica cernis, fiant:
Non modo, quae fiant, sed quomodo singula,
Et quibus ex causis attento pectore versans
Sis memor, in lucem tempus producere quicquid
Nunc dolus occultat vel vis manisesta sepultum
Obruit, e tenebris prohibens emergere verum
Sic procul a patria cum prole et coniuge, artis
Dum peregrinator sive sedibus exul oberro;
Sola Dei monstrat mihi provida cura re ceptum,
Praeviaque ad rempus quasi praeparat hospita sedem
Grata quies fessis si quem pia munere tanto
Uti fata sinunt, ut certa sede receptus
Inseruire Deo sobolemque educere possit,
Inter et amplexus generosae coniugis alto
Oscula tracta sinu dilectis figere natis,
Et quaecumque viro, seu gaudia sive dolorem
Sorstulerit pariter communia ferre. Quid autem
Interea recum fit dulcis Elisa. meum cor.
Quam procul extorris certa sine sede vagantem,
Sollicitam curis, longisque doloribus aegras
Sorbentem lacrimas quinto iam mense relinquo,
Da veniam, invitus tanti tibi causa labotis
Et mihl, crede fui: Quae me fortuna faetigat,
Temporis est vitium, cui te quoque cedere par est;
Dum sumus una caro, dum corporis unius ossa:
Quando volente Deo, quae fiunt, omnia fiunt.

Tu quoque prime mei flos sanguinis, ecquid Elisa
Nata vales? Cur non te sum mihi vivere? cur non
De pietate, Dei de cultsous atque piorum
Sorte licet Latias haurire et reddere voces,
Teque tuos inter fratres tenerasque sorores
Musica nunc quarta resonantem carmine voce,
Nunc advire agili plectro Tetrachorda vibrantem,
Aut tereti cytharae mulcentem pollice chordas,
Et quae plura movent generosa in prole parentem,
Cernere, virtutum vestigia casta tuarum.
Perge, quod una soles maestae solatia matri
Addere; perge Deo supplex instare precando,
Ut levet aerumnas aut vires addat, ut aequa
Mente feramus onus, quod restautrinque ferendum
Dumque sta distracti non una possuumus csse
Corpote praesentes, praesentes pectore simus,
Dum loquor ecce novus consurgit ab aequore turbo,
Nam procul obscuro turbari murmure caelum
Audio Proh veteres renovat Vulcania fluctus,
Nubibus attractis, ruit impetuosus ab Aetna
Aeolusatque ciens e fundo turbat arenas.
Fallor? An exoriens nymbosum sidus Orion
Muat et in fluctus a littore pulsus Arion
Regreditur salicis repetens e stipite concham.
Macte Deo Fidicen, ne naufragus abice mentem
Cum fidibusque fidem cum chordis intima cordis
Vota et fata Deo soli committe regenda.
Ille potens nutu ventos compescit et aequor:
Cernis ut ad cytharam ludant Delphines in undis,
Et quasi certatim nanti submittere terga
Vectores studeant? Viden alta mole Gigantem
Impositum seapulis puerum per aperta ferentem
Marmora, subuixum ra dicibus arboris altae
Plenaque tendentem largo marsupia victu,
Luce gubernatum vicini in littore Nani?

Agmine quem raro stipatum at praepete laeti
Ominis augurio, corui comitani Eliae,
Nota quibus longo medicina salutis ab usu est,
Signatique gerunt crucis indita stigmata fronti.
Hic clypleum, ramum lauri tenet ille virentis
Ore, coronatus spinis et cratibus ustus.
Arboreis alii fructus; rimantur in hortis,
Salano reliqui promunte gurgite pisces.
Daedala quos inter clypei ve ara sub umbra
Sola columba volat sortitaque nomen ab anno,
Ambrosias eructat aquas et aromata spargit,
Quae tristi malleo, quasi tem pestatis ab alto
Nuntia vicinos compellat in aequore mergos,
Excutiant alas largaque aspergine tinctas
Tergoris iniciant splendenris Arioni plumas.
Ergo valete Deo suavissima pectora. Vobis
Rursus amicitiae compenset munera. vobis
Det diuturna semel quae contulit otia Christus.
Si quis in hoc restat, virtutis pectore sensus,
Si qua Deo pietas et amici debita; vestri
Perpetuo memorem me habituri nominis estis,
In quaecumque Deus tandem me regna vocabit.
Ne quae interea vos discedentis amici
Conditio infelix tristisque offendat imago.
Et licet excipiant dubiis nos tempore faris.
Mente tamen placida solispem credite Christo,
Qui videt in caelis et vindicat omnia iudex:

Depositio scholastica.

NE gravis offensus nugis scurrilibus hospes
Quaerat, in hac cena quid futilis histrio quaeram
Monstrosi pecoris ductor monstrosior ipse:
Pauca locuturo placidas advertite mentes.
Non miser e flamma parasitus fercula capto,
Aut stolidus tantum magnorum docta virorum
Insulsis salibus convivia condio Mimus.

Functus at officii man dato munere, vultu
Ludicra dum simulo specta cula seria tracto;
Rectius, ac muli qui ritu temporis huius
Optima proponunt foris, intus pessima condunt,
Mel quibus a labris, fel ab alto pectore manat:
Aut qui decipiunt pompis minus inque recellus
Quam prima dederunt promissum fronte tegentes:
Ferrea vix praestant dum saepius aurea spondent.
Tecta sub hac etiam latitat sapientia veste.
Scilicet hae laruae cornutaque monstra feroces
Designant enimos effrenaque colla iuventae
Qua tandem ad frugem possint ratione reduci,
Ut domiti sapiant et munera debita praestent.
Insipiens iuvenis iudo ferulaque relicta
Pulpita cum tyro contendit ad alta scholarum
Multa malis secum contagiae moribus affert,
Coecus, ineptus, iners stolidus, temerarius, audax:
Et tamen impatiens et recta monentibus asper
Contemptor legum sciolus quem plurimus urget
Fastus, et inflati persuasio turgida ventris.
Iamo; levans cristas et comto vertice cirros
Altius ingreditur, transversaque crura reponens,
Se putat a cunctis spectari et dicier, hic est.
Securus pretii. quo constet emenda farina,
Rara avis in templo: raro auditoria cernes,
Crebrius interea vini lustrare tabernas
Et calcare forum solitus; cui pocula semper
Et citharae cordi, choreae, mollesque corollae,
Aleaque et rubri chartacea symbola Regis.
Haec vita eit iuvenis, quem mens secura futuri
Atque aerumnarum morialis nescia vitae,
At tapidis contra flammis impulsa voluntas
Raptat in exititium, nisi mox exercita curis
Prima iuventutis feruorem diluat aetas,
Stultieiamque frequens doctrinae corrigat usus.

Ergo rudimentis opus est, quaedamque reatus
Signa fero iuveni primis adhibenda sub annis;
Ut, qui ceu Phaeron conceperat aethera mente,
Iamque ferebatur pronis effusus habenis
Arduus elatus semper sublimia spirans,
Depositus longeque gradu inferiore locatus,
Serpere discat humi, caudamque remittere supplex,
Ne volet ante diem nondum crescentibus alis,
Verbis verberibus mentem mutare coactus.
Hîc armis opus est, varirs opus instrumentis.
Huc directa mihi tota est quam tracto, supellex,
Horrida materiae similis, cuiforma paratur,
Serra, dolabra, bidens, dens, clava, nova cula, pecten,
Cum terebra tornus, cum lima malleus, incus,
Rastraque cum rostris, cum furca et forcipe forpex.
His ego distortum nodoso robore truncum
Tondeo, tundo, seco, rado, lavo levigo, limo,
Scalpo sculpo scabo. fodio, tero torno, terebro.
Divido compono, frico dedolo, cudo, recudo,
Si qua, dante Deo, tam crasso e stipite possim
Fingere Mercurium et quod curuum est, ponere rectum
Durior ista quidem teneris rasura vidaetur.
Filiolis matrum quam quae subtilibus istis
Conveniat merito dominastris debita: verum
Hoc tytbcinium est, haec sunt praeludia tantum
Alterius longe gravioris nempe plaestrae.
In qua venturis omnes Deponimur annis,
Cum quae ferre dolet, cogêris plurima ferre.
Tum vero. quod nunc pateris, ludumque iocumque
Dixeris esse paeut quae promet adultior aetas.
Haec levis et brevis est et vix dolor unius horae,
Illa quoad vivis semper correctio durat,
Mille molesta modis plagis obnoxia vitae
Perpetui, hominumque geadus extensa per omnes.
Sic tibi praeceptor, si perges improbus esse,

Deponet cristas, iuncturus verbera verbis,
Prava refecturus, morum contagia, donec
Exueris agrestem animum studioque frequenti,
Quas tibi proponet, perdiscas sedulus artes.
Traditus hinc templis, legati voce ministri
Excutienda reus dabis abdita viscera cordis,
Occultas animae iussus Deponere sordes,
Ut mala congnoscas et cognita tollere discas.
His nisi parueris Deponet cornua carcer
Lictorumque manus, seu disciplina magistri
Ultima carnificis qui quos Deponit, eosdem,
Scandere quo nolint, non raro tollit in altum.
Quod si quando tibi veniet sapientior aetas
Iamque aliis iterum prodesse iubeberis ipse,
Seu plebi Pastor seu Consul civibus olim,
Seu Dominus seruis, uxori sive maritus:
Tum vero centum venient tibi Deposirores,
Qui quae protuleris, quae dixeris, omnia carpent,
Qui tibi multiplici curas ratione facessent,
Atque onus officii modo vi, modo fraude grava bunt.
Nobilis inde ribi, tibi rusticus, inde molestus
Civis erit, vicinus erit propriique propinqui:
Nec tibi discipuli parent, qualisque fuisti
Ipse aliis; tales olim praeceptor habebis.
Sin eris Oeconomus, tibi turba domestica serui,
Mille struent fabricas ancilla secuta ministrum,
Et famuli famulorum et tu famulaberis illis.
Saevior his autem, nisi caveris, omnlbus uxor
Depositum subiget, cum sceptra domestica sumet
Imperiosa, dicax mordax morosa, rebellis,
Quae lotura caput lixivia tinget aceto.
Et tersura pilos crepidas pro pectine stringet.
Quisque suos patimur naevos, non Doctor in aulâ
Depositore caret. non Rex. non Papa, subinde
Cum Deus ex alta Deponat sede Potentes:

His ita defunctos tandem in commune sepulchrum
Deponit vespillo, haec ultima depositura est.
Haec et plura puer ritu praefente moneris,
Ut ventura statim mentem ad certamina firmans,
Quae restant placide tolerare pericula discas,
Tu modo Depositus, rerum quas trado fidelis
Depositor, fidus quoque Depositarius esto:
Quae praevisa notas, minus olim tela nocebunt.
Verbaque depositus generis fuge Deponentis,
Sive ea nunemalis communia dicere, totum
Quod vulgata genus spargant commune per orbem
Osculor, amplector reverenter palpor, euntes
Praestolor, opperios, comitor comitatus operta
Fronte verecundor, quoque, blandior, alloquor, extra
Gratulor, astipulor, sed mentior, imprecor intus,
Aemulor indignor, bene dicta calumnior, artes
Commentor, falsoque interpretor atque cavillor.
Despicor, aspernor seniores, convador illos
Irascor, stomachor, raptos ulciscor honores,
Criminor; insector, convirior, invehor absens:
Quod doluit reminiscor: quod iuvar obliviscor,
Suffragor Dominis illis assentor, adulor.
Non patriam miseror, non quicquam largior aegrae,
Non medicor. non auxilior, patro cinor autem,
Grator, grarificor reprobis, assentior illis.
His ego conversor diversor et hospitor, illos
Intueor, tueor nutricor, muneror illos
Scilicet hos imitor, solos admiror, eorum
Me pede me modulo quoque metion utque vicissim
Gloriolâ vescar, laudes impertiorillis,
Indignos dignor, dignos dedignor honore.
Sic quoniam venor popularemque aucuporauram,
Hinc illinc palor, vagor huc, proficiscor et illuc,
Rusticor, aurigor, peregrinor, villicor, illic
Pabulor, obsonor, frumentor, lignor, aquorque,

Quando professus ibi praemetior, auguror alta,
Fator, vaticinor praefatus fata propretor,
Quin et rhetoricor ratiocinor, argumentor,
Atque ancana profatus aruspicoratque poetor.
Omnia percontor. secreta expiscor. odoror,
Scilscitor et rimor. nasum nidore supinor.
Si quid comperior, cito contmversor et omnes
Praevertor. iurgor, laudumque libidinor aestu,
Sic reor essealiquid, sed imaginor illud, opinor,
Arbitror, et nugor, fumos modo ructor inanes.
Nam quia tuncta sequor, nihil assequor, ordior alta,
Machiaor, insidior, mala molior, impia conor,
Mirificas fabricas fabricor, sed quando deorsum
Et sursum praxes hinc partior inde, repulsam
Cum risu patior tristemque enitor abortum:
Non caeli numen vereor, non ferior illi,
Legibus adversor. praevaricor, omnia iura
Tranfgredior, non morigeror non obsequor ulli
Nitor at in vetitum, refragor, ubiq reluctor,
Piurima pohliceor stripulor, verbisque paciscor;
Sed modo ludisicor, nihilequor, omnia frustror:
Virtutem detestor abominor, execror omnem.
Orapulor atque epulor pergraecor, luxuriorque
Suspieor altercor, rixor. post iurgia lymphor,
Perfora vociferor, per recta tumultuor: omnes
Cum fornace fores demelior atque fenestras:
Beliordegladiot. grassor, debacchorin omoes:
Velitoratque minor, conflictor, praelior atmis,
Cum porcis stabulor, sed cum mane expergiscor,
Pandicalor, ientor, saturoscitor: ergo vicissim
Expatior, iaculor. rursusque meridior, inde
Fabulor et ioeulor, modulor iocor atque cachinnor,
Opne fatuis fatuor. fareor totusque fatiscor,
In strdiis ita regredior, quia namque tabernas
Demoror, ingenium remoror, mox nictor ocellis,

Nitor et annitor, non somno rite renitor,
Tristis et aversor, cum Prisci contuor anum.
Convivor lurcor, satur hclluoratque propinor,
Quodque referre pudet (sed deprecor auribus illud,
O scelus, ô mores) lenocinor et meretricor.
Suavior, ancillor, quin maechor, adulteror. imo
Cum lupor et scorror quasi re bene glorior acta.
Sic quia non operor, verum otioratqur nepotor,
Et iuvenis dominor, nec iusso munere fungor,
Ingratusque Dei donis fruor, utor, abutor:
In senio famulor, tum panem ruminor atrum,
Tum luxum moderor. ieiuno, sed quia ventre
Liqucr et emaceror, tenues depascor et artus:
Ergo novas scrutor meditor, vafer auspicor arres,
Caussor; caussificor cauponor naviculorque
Velisicor piscor mox naufragor. Aucupor ergo,
Quid venoricoruos Sed quomodo? nundior. Ecce
Conspicor expositas merces, delector eisdem,
Aggredior spenculor cunctor sermocinor atque
Gesticulor, liceor nil mercor, nidulor autem,
Manticulor tricor, moror venalia tecte
Mutuor alterius sic merce negotior: atqui
Iustitiam nullam veneror; sed foeneror et cum
Non satis inde lucror, praedor spolior populorque,
Furor depeculor, potior. laerorque poritus.
Cuncta sed inficior gravor, omnia Numina testor:
Sic nanciscor opes fic divitias adipiscor.
Sed non radicor. quia dignos artibus istis
Sortioreventus, laqueatus quando renertor
Carnificemque sequor. Nam quando periclitor, et iam
Ominor exitium. viraeque remetioracta,
Tum precor, obtector tum tristor conqueror imo
Non tantumqueritor, sed lacrimor et lamentor.
Atquia sero nimis; frustrâ consolor. adhortor,
Nec reus eluctor, dubio dum pectore luctor.

Quam male tunc radior? cum castra novissima metor?
Cum miser ad coruos gradior, scalisque gradatim
Exorior, mocior. ringor, cornicor, capricor,
Verminor exequior, cum coruos nutrior et iam
Vermiculor, pendensque pilis atque ungue renascor.
Nec tamen his vitiis medeor sed debrior, illis
Immoror immorior miserum me punior ultro.
Nec mala, quae mereor, vereor praesentia donec
Experior, truncor. cernensque tenebricor. Ah cur
Non mihi suppetior? Sic mortis labor ad umbras
Et Stygiis urinoraquis, miserabile dictur.
Haec tam tetra bonos quia Deponentia mores
Deponunt animamque necant, depone vicissim,
Et quae compositae similis cognata figurae,
Aut specie nobis hinc usurpata frequenti
Eiusdem generis, verbis generantur ab istis.
Non modo Grammaticis sed toti cognita mundo,
Non isto numeranda loco, loco habebis eodem.
Verba tuam passiva decent Activaque vitam,
Ut facias facienda pati patiendaque discas,
Ut mala sustineas, rite abstineasque cupitis,
Sis humilis gestu semper meditere, quis es tu?
Cautus in ingressu, gaudet doctrina recessu.
A teneris asuesce pati. patientia magnum
Est adolescenti decus et non ultima virtus.
Nunc faber aggredior magnum, memorabile et ingens
Deucalionis opus, quod nec contenderit ipse
Fingere Lysippus, enc praestans Daedarlus arte:
E saxo formandus homo est, ex ore Beani,
E cerebro Bachantis, agrestie caudice Palas,
Tu patiens ego sum medicus quaecumque propinc,
Exorbere tuum est ad plagas ludere risu,
Calcandum pedibus, tergum submittere cunctis,
Multa audire et pauca loqui, sussta e tumentes

Ad colaphos buccas et magnas addere grates:
Sic hodie est moris, sic mundus tractat amicos.

Iambici, in ritum Depositionis.

SAluete candidi hospites
Conviviumque sospites,
Quod apparatu divite
Hospes paravit sumite.
Beanus iste sordidus
Spectandus altis cornibus,
Ut sit novus scholasticus,
Providerit de sumtibus.
Mos est cibum magnatibus
Condire morionibus
Nos dum iocamur crassius
Bonis studemus moribus.
Lignum fricamus horridum.
Crassum dolamus rusticum:
Curuum quod est hoc flectimus:
Altum quod est deponimus.
Ut hunc, novum ceu militem,
Nostrum referre in ordinem
Queamus, eque stipite
Formare doctam Palladem.
Contrariis contraria
Curanda Pharmacis mala.
Feroae asellus esurit?
Lactuca labris convenit.
Ubi malignus nodus est,
Quaerendus asper clavus est.
Ut haec dometur bestia,
Ad denda verbis verbera.
Vos interim, dum ludicro
Tempus datis spectaculo,
Vultus severos ponite;
Frontem serenam sumite.

In obitum Philippi Molanchthonis.

OLachrymosa dies quae funus triste Philippi
Nuntiat, irati nuntia certa Dei.
O dolor, ô gemitus, hanc me vixisse sub horam,
Omnia qua video te moriente mori.
Sancte senex, dilecte senex, venerande Melanthon,
Magne Dei praeco, magne Propheta Dei.
Rebus in adversis comes indevicte Lutheri,
Obruta lux verbi cum reparanda fuit.
Sic ne sugis, miseraque tuos in valle relinquis,
Unica qui dubiis anchora rebus eras?
Naufrage dum Christi rabiosis Cymba procellis
Fluctuat et nullus navita fidus adest?
Sed fugis, ut medio moriens in funere vivas,
Et tua sit vitae mours tibi dulce lucrum.
Quae mihi quae luctum vox pectoris exprimat huiva?
Ora tuam mortem num satis ulla fleant.
Facundus dolor est: sed me dolor iste disertum
Non facit: at stupido vulnera corde premit.
Nec miser egeritur lacrimis, exoruit humor,
Arida quem virtus cordis anhela sitit.
Sicca negat numeros angusto flumine vena;
Nec creebrum ingenii vim meditantis habet.
Iam nunc sollicitus curis ingentibus angor:
Tam tua mors venit disra Philippe mihi.
Quam bene tecum agitur qui ingrati saecula mundi
Exosus caeli regna beata subis:
Tam male nobrscum qui te rectore carentes
Cernimus arma foris cernimus arma domi.
Dum periere duces, incauto militat ense
Tyto nec emeritis vult tamen esse minor.
Feruida quem stimulans circum praecordia bilis,
Plura movere armis, quam ratione inber.
Ille profana sacris et summis infima miscet:
Iamque malum dicit, quod fuit ante bonum:

Quicquid id est poteras unus compescere multos.
Nomine terrori tu quibus unus eras.
Cetera praesentis vetat invida temporis aetas,
Ersi nunc sineret me dolor ista loqui.
Invida proh aetas hominum quae carpere quiduis,
Ne veniat meritis gratisa digna, solet!
Si bene quod didici de te tamen ante, Philippe,
Si qua mihi dextro numine Musa favet:
Illa tuam pleno decorabit carmine tumbam,
Ut videar tota mente fuisse tuus.

Agaso.

MEractum pariter tendentes, inter eundum
Ducebant asinum filius atque pater:
Obvia quos pedites deridens turba: quid itis
O fatui, va cuus cum sit asellus? ait.
Annuit atque iubens asinum conscendere natum,
Ipse pater pedibus pone capessn iter.
Altera turba sequens. Quanta indulgentia Patris?
Quae nati impietas mollitiesq? refert.
Fili cede seni, defesso cede parenti,
Ire deceriuvenes, est equitare senum.
Mox pater ascendens asinum, descendere natum,
Rursus et ut populus iusserat, ire sinit.
Vix bene progressos iam tertius ordo, tenellis
Parcendum pueri cruribus esse, monet.
Et nimis in sobolem rigidum putat esse parentem:
Cum gestare simul mulus utrumq queat.
Tum simul incumbunt asino natusque paterque:
Omnibus et factum iam satis esse putant.
Sed iam quarta sequens, at iniquior omnibus illis
Turba, vide causam criminis unde petat.
Illa miserra asini clamat, miserumne fuerentes
Suppressum penitus vultis uterque pecus?
Sic ne forum petitis? precium de cedet asello,
Si quis erit, vobis emtor iniquus erit.

Tum pater incertus quid agendum nate vel uni
Ut modo censori sat faciamus? ait.
Restat ut hincasinum gestemus, filius inquit;
Forsitan hoc saltem qui probet, unus erit
Dixit quadrupedemque ligant humerisque receptum
Iam portant asivum filius atque Pater.
Ut male suantes sub iniquo pondere cernit
Obvia quae fessis proxima turba fuit;
Tum vero exclamat, Quae vos dementia coepit?
Cur asinum geritis vos bipedes asini?
Tum pater impatiens; quidagamus denique fili,
Iudiciis hominum quo placeamus? ait
Duximus alternis equitavimus, ivimus, ambo
Gessimus. At populus, quod reprehendat, habet.
Quid moror? Impatiensque asinum deturbat in undas,
Caussaque culpandi siccine cessat? ait.
Sed nova continuo caussatus nomina cuplae.
Hic quoque quae carpat plurima Momus habet;
Carnificem vocitans crudelem insontis aselli,
Perdere qui demens seque suosque velit,
Invidiae plenum, qui non donarit amicis,
Quod sine spe Iucri prodere maluerit,
Iniustum, cuius Respublica nomine damnum
Quam multos asinos prosit habere, ferat;
Qui non iumento solidam detraxerit ante,
Putrida quam fieret piscibus esca cutem.
Accusant alii, quod rot Iudibria passus,
Non in aquas dederit se quoque praecipitem.
Quisquis in officio es; miser atque afflictus Agaso es,
Agmina censorum qui nova semper habes.
Hic culpaverit hoc aliud culpaverit illud:
Peccas, seu ducas, sive geras asinum.
Ne tamen impatiens cedas a tramite recti,
Conatus cunctis velle placere cave.
Nemo unquam placuit, nemo placet omnibus unquam.

Nemo satisfecit nemo satis faciet.
Si te vana premit censorum turba nec illa
Iudiciis hominum parte placere potes:
Ipse placere tibi studeas bene conscius et cum
Displiceas mundo, disce placere Deo.
Conscia proposti recti mens optima testis
Omne Deo superat iudice laeta malum.

Indocti loquaces.

Vasa rudes homines imitantur inania linguis,
Quae magis impletis esse sonora [(transcriber); sic: sonara] solent.
Cassa levi digito late pulsata tremiscunt.
Aut tenui reddunt aere mota sonum.
Quae sunt plena, silent, et ut edant clara tenorem,
Impelli motu liberiore volunt.
Sic quo quisque minus didicit, rerumque bonarum
Indoctus solida cognitione vacat:
Hoc magis ille strepit vocali garrulus ore
Et Dodonaeo fortius aere tovat.
Qui sapiens vero quas debuit, artigit artes,
Metirique suo se pede sponte potest:
Voce pusillanimi rato et perpauca locutus
Cauta verecundo pectore verba facit.
Conscius: humanae quam non angustia mentis
Doctrinae capiat grande patensque mare
Quam sit opus magnum et paucis concessa facultas
Dicere, quae sapiens approbet atque Deus.
Hinc fit. ut audaces pierumque inscitia reddat,
Sed doctrina ferat voce molesta moram.

Amici probandi.

Sollicitis testam digiti, examinat emtor,
Num fragili rimam prodat hiulca sono.
Aut vafer admotam buccis spirantibus inflat,
An tacitis penetrans exeat aura poris.
Cur magis iliorum mores non ante probantur,
Cum quibus ignotis iungis amicitiam?

Pluto, coecus et claudus in accessu, velox in discessu.

Claudus in accessu Pluto est et lumine coecus,
Distribuens coeca munera coeca manu.
Digrediens iterum pernicibus avolat alis,
Versaque dat celeri terga repente fugae.
Tempore sic sero, duroque labore parantur,
Sed subito magnae dilapidantur opes.
Quas magis indigni quam qui meruere, reportant,
Debita cum Virtus praemia tara ferat.
Quam meruere boves, ea pascit avena caballos:
Perdit amans aequum, tollit iniquus equum.

Orator mustela.

Quem Mustela prius fetum conceperat aure
Legitimo natum mensibus ore parit.
Sic bonus orator, prius auribus excipit atque
Concipit ingenio, quae parat ore loqui.
Audi multa sagax auditaque concipie mente,
Notaque, cum tempus flagitat eloquere.
Quae nata in labris oratio dissona mentiest;
Pro fetu ingenii foedus abortus erit.

Maximilianus Rex Regum et Dominus Dominantium.

Membra sibi taxans aliquando rebellia Caesar
Maximus haec ridens Aemilianus ait:
Sceptra gerunt alii Reges in subdita regna;
Et populos, Regem qui vereantur, habent.
Rex ego Rex Regum, Dominus Dominantibus unus
Impero, sic regnans sceptra iugumque fero.
Hei mihi, quot Dominos Dominorum quaelibet aetas?
Quot Reges Regum singula regna vident?
Sceptra volunt omnes, regnandi cedere nemo:
Praestat herus serui munera servus heri.

Apophthegma Caroli V.

Phoebus ut indurat limum ceramque resoluit,
Unaque discordans actio format opus:

Sic generosa bonos meliores gratia reddit.
Degeneresque magis degenerare facit.

In Historiam Guelphi Winsbergensis.

CEperat a Guelpho Conradus Suevicus arcem.
Quae vini et montis nomine dicta fuit,
Sic tamen, ut supplex Victoris quaeque favore
Femina thesaurum tolleret inde suum
Mox aufert humeris dilectum quaeque maritum,
Thesaurus victis maximus ille fuit.
Felix ingenio simili cui contigit uxor,
Quae velit e media tollere morte virum.

In Famam, de obitu Ioannis Stigelii.

Fama sile, meliota piis fer nuntia Fama:
Pieridum vivat gloria Stigelius.
Quid tibi cum doctis mors ô saevissima Musis?
Cede, tuum subeas barbara turba iugum.
Plus satis in doctos tua saeviit hactenus ita:
Omnia, si perges, barbara rursus erunt.
Vita nimis brevis est, nimis est via longa per artes;
Nec possunt iuvenes, quae potuere senes.
Ergo senes vivant, quorum est sapientior aetas,
Ut doceant iuvenes, quae didicere senes.

Echo querula.

Nympha refer numeros hoc montis ab aggere. Ec. xai=re
Principio satis est vox tua suavis. Ec avis.
Ede tuum nomen dum sciscitur hic ego Ec. Echo,
An persona? Ec sona Dic quis es Echo? Ec. Ego.
Quid loqueris? Ec quaeris? Mirum est tibi nomen. Ec in omen,
Dicis, quae refero. Ec re fero, quae refero.
An iocus est tibi Parnassus? Ec. parnasus. Acutum
Exeris ad sannas ingenium Ec. Genium.
Quod decus est, rides? Ec. strides, Furis aemule? Ec. Mule.
Mene vides oculos per prasinos. Ec asinos,
En tibi candelae Ec. dele. Quin sume lucernam.
Ec. cernam. Num. cernis iam magis aequus? Ec. equus.

Non equus aut asinus. sum Musa futurus Ec, ut Urus
Os ne meum risus sic tibi fiat? Ec hiat.
Non loquor haec urus sum Laureus. Ec aureus? Auro,
Si sapis, et lauro ne rogo fide. Ec. vide.
Dic age qualia det tibi carmina nostra Thalia?
Ec. Talia. Qualia sunt? Ec. Talia, qualia sunt.
Morion? Ec. Orion. Vah guttur mobile. Ec. bile.
Nugaris. Ec charis. At sciscitor acer Ec. acer.
Dic modo, quae reris. Ec, quereris. Nunc ordine verbis
Donec Camena probo? Ec. donec amoena probo.
Carmina mire sonidas filia. Ec vilia Quin dic
Unde sonas tam subrilia? Ec. sub tilia.
Qui sonus est cuculi? Ec. culi. Culine? Ec. culinae,
Qui fructus? Ec. ructus. Qui sonus hic? Ec. onus hic.
Quae strepitum volucres culculo dant auspice? ec. picae.
An melos hoc promunt ex tabulis. Ec. stabulis.
Anne e divinis? Ec. Vinis. Prolatane caelis?
Ec. cellis. Anne petunt fercula voce? Ec. foce.
Sic seruire volunt templis adeone? Ec. Deo ne?
Hoc scio, nequitie quod satagunt. Ec. sat agunt.
At facit hoc zelus Ec. scelus? At caeleste Ec. saeleste.
Sub pietate student dinodiis? Ec odiis
Biblia corrumpunt Ec. corrumpunt. Credo modestis
Quam nihil liis scurris est rationis? Ec. onois.
Sunt variis animis. Ec. nimis. in mortalibus omnem
Vim posuere bonis. Ec. imposuere bonis.
O gens seruilis Ec. vilis. proh vana Ec. profana,
Solo Euangeli dogmate solor? Ec. olor.
Dogmata cur corrumpitis omnia Ec. somnia. Demens
Talia num vulgus somnia credit? Ec. edit.
Et tamen arte tegunt haec pectoris ulcera? Ec. cera.
Non claudenda lupis ianua sera Ec. sera.
Aula Mydas arma cuculis Ec. Das arma Cucullis.
Horum qualis crit Muscia? Ec. sica, seca.
Quomodo potandae picae? Ec. pice. Guttura picis

Torque Ec. torque. Nimis saeva minaris Ec. a)/rhs..
Heic mihi cum Musis ubi nunc degemus? Ec egemus.
Dic qua dote fuit dignus Apollo? Ec. Polo.
At nimium nostra miseros aetate Poetas:
Ec. ô aetas. Quod eis das Xenium? Ec. senium.
Annua forte datur cum prole puerpera Ec. pera.
Ut ne manus mittant hic in opes? Ec. inopes.
Hinccine cana tibi sunt tempora? Ec. Tempora. Credo,
Sed quid agas talis tempore cane? Ec. cane.
Anne canam pani, Ec. Pani. Custodi ovis? Ec. ovis.
Ut modo pane vorax os satures. Ec satur es.
Natus es et puluis vivis de puluere. Ec vere,
Dives tum fies, cum morieris. Ec. eris.
Ceu canis indagas venaticus. Ec. Atticus. Olim
Plura sub hac dicam carmina valle. Ec. Vale.

Echo Phrygia in Paridem.

Musa cavis geminans voces in montibus Echo.
Carmen in hac tecum cogito sede. Ec sede.
Quod scelu: est Helenae? Ec. lenae. Num lene? Ec. Leaenr.
Haec vetus est Troiae fabula nota. Ec. nota.
Quid. Pari es? Ec. paries. Debebas esse; sed ignem,
Praedixit Phoebus, tu paries. Ec aries.
Num nocuit caulis? Ec. aulis. Aries Paris? Ec. aris.
Aras qua potuit re violare? Ec. Lare.
An quodei Atridae placuit mala cena? Ec. Lacaena,
Siccine responsum est officiis? ec. viciis.
Quae Paridi visa est species tunc Palladis? Ec. a)/dhs.,
Grata magis forsan Cypria pupa Ec. Upupa.
Quae pars visa autem Cypriae pulcherrima? Ec. rima,
Tamne gerat spurcus sceptra Balatro? Ec. latro.
Talis in imperio quid agas, ah restis? Ec. agrestis,
Criminis ire nequis inficias Ec. Vicias.
His Menelae nocent tibi partibus? Ec. artibus ista
Ars fuit ingenii res celeris. Ec. sceleris.
Edita concubitu sed Tyndaris est Iovis. Ec. ovis,

Sic lovis et Ledae fit Gener is. Ec. generis.
Ergo Iovis Generum reputas pro sulphere? Ec fure.
An pro dimidio furfure. Ec. fure, fure.
Sit ne Paris furfur? Ec. fur. Vocula trina? Ec. Latrina.
Hoc scelus e Phrygia ferre parate. Ec. rate.
Non opus est fugit ipse extorris. Ec. torris. An ardet
In Paridis signis? Ec. ignis. Amore? Ec morae.
Triste canis Vates Idylion. Ec. Ilion. Egit.
In flammas pellex Ilion. Ec. exilium.
Tale tuum foenus? Ec Venus. ô caligo? Ec. ligo. Quid?
Anne plagas? Ec plagas. An quoque flagra? flagra.
Qnam male blandiris? Ec. Diris. Tam dirane vindex?
Ec. Index. ne nimium Cypridi fide. Ec. vide.
Si sapis, huius olus ne mensae quaere. Ec sequere.
Non sequar. Heus alios Cypria falle. Ec. Vale.

Aenigma.

Pes iacet in terra, quadrupes quem forte iacentem.
Ut videt arreptum protinus inde levat.
Idque bipes cernens tripedem mox arripit, atque
Infligit misero quadrupedi tripedem.
Ut quadrupes tripedem bipedis iam senserat, unum
Deseruit profugus, quem tulit ante, pedem.

Solutio.

Pes fuit os tostum, quadrupes canis improbus ore,
Sutorisque tripes sella, bipesque puer.

In Argenteum ceruum, Poculi forma.

Laetitiae serus vagor inter pocula ceruus:
Si fueris tristis me bibe laetus eris.

Capus Geometrica proportione distributus.

Ad cenam Monachus vocatus hospes
Mensae nobilis assidebat: et cum
Iam primum coqua ferculum dedisset,
Pinguem abdomine splendidumque capum:
Hunc in membra secare iussus Abbas,
Hac partes ratione dividebat.

Ac primo caput exhibens marito.
Tu quando es Dominus caputq dicit,
Deberur capiti caput. Deinde,
Cum collum simul amputasset illud
Uxori dat ut hospite, quod uxor
Est vicina viro atque adhaeret illi,
Ut iuncta est ca piti propinqua ceruix.
Mox ambos resecans pedes, duobus
Natis exhibet et iocatus; Euge
Hic vester cibus esto, nam columnae
Estis stemmaque sustinetis, iniquit.
Post capo celer amput avit alas
Ambas proposuitque filiabus,
Nam fundis aliquando vos relictis
Haeredes vacuae avolatis inquit.
Restabat grave pectus atque venter,
Ut pars lautior. Haec mihi reservo,
Dicit, iure; Deus sagace sensu
Cui pectus dedit acre perspicaxque:
Nempe Ecclesia corpus illud almum est,
Cuius cura mihi data est ministro.

Affectus vitrum coloratum.

Clausa coloratum transmittens pupula Vitum;
Quae videt, haec simili picta colore videt.
Sic nebulas menti turbati affectio cordis
Obicit, et quae sunt vera, videre vetat.
Affectus remove, si vis agnoscere verum:
Nil tibi mens unquam consulit aegra boni.

Iudicia Principum sequitur vulgus.

Quando erit, ut sapias querebat forte ministrum
Princeps; cui versa voce minister ait:
O Here quando voles. Quis sic? quia subicit alter,
Quando tibi sapiens esse videbor, ero.
Nam quo quemque locas, qualis tibi quisque videtur,
Talem iudicio iudicat aula suo.

Sunt homines numeris similes fert quisque valorem,
Ut positum statuit Rex vel Arithmericus.