August 2004 Ruediger Niehl
new TEI header; typed text - structural tagging complete - no semantic tagging - no spell check. Please note that texts from this anthology do not provide reliable copies of the original editions.

IOAN. MATTHAEI WACHERI CONSTATINI.

Nuptiis Lud. Schwartzmarii [(transcriber); sic: Schartzmarii] et Anna Freimoniae.

ECce novos iterum Venus aurea iungit Amores:
In Schvvartzmariadum, Freimoniaque domo:
Quam decus hinc: illinc pietas et plurima virtus
Iam dudum innumeris nobilitat meritis.
Quam patriae pater, et Romani maximus orbis
Arbiter in precio divite, Caesar, habet.
Ut pote qui Genero venerandi iura senatus
In regno tribuit, terra Boema, tuo.
At socero, Aulai evecto ad subsellia prima,
Normam et ius calami credidit omne sacri.
Orari et solida celebrandi laude Hymenaei;
Talis ubi hinc gener est: talis ubi inde socer;
Iunge ambos: iuvenis vigor: et sapientia cana,
Iungentur: iunges robur et ingenium.
Et poterit spondere sibi Respublica, mixtim
Auxiliuma Genere: consilium a socero.
Denique: quam famam socor et quae iam ante tropaea
Sustinet: haec eadem tollet ad astra Gener.
At tu, felici sata sidere, dia puella,
Ante parente: et nunc nobilitata viro:
Vive Sybillinas, quibus es dignissima messes:
Cara patri: cupido sed mage cara viro.
Vive; domumque novam (quod Cinthia iuverit) imple
Semivirisque diis semideilque viris.


page 1058, image: delf1058

Nobilitas, Virtus Doctrina, Decusque beatos
Quae bls bina homines reddere dona queunt;
Quattuor haec dudum, quatterno stemmati adhaerent,
(More hederae teneras cum explicat illa manus)
Freimonio: Schvvarizmairiadi: et cui saxea rupes:
Cui campus nomen pulchrum et alauda dedit:
Quas gentes si olim seiunctas seque paratas
Ad celsa eucxit fidera laudis amor:
Quid de cor nubio haec sperare aut dicere fas est:
Has gentes unam quod facit esse domum?
Scilicet optata iunget symplegade cunctas:
Et Genii ac sortis multiplicabit opes.
Ac si homini fas est casus aperire futuros:
Nec vatum hoc nomen, nomen inane cluet:
Nil nisi Nobilitas: Virtus, Doctrina Decusque
Me vate; hoc poterit surgere de thalamo.
Immo olim hinc aliquis nascetur (Dii omina firment)
Cecrops, Alcides, Caesar, Aristoreles.

In Connubium Tobia Seulreti: et Catharyllidis Treutleriae.

Treutliades, Phoebi, Charitum, Themidisque Sacerdos:
Vir calamo clarus, clarus et eloquio:
Vivus adhuc propriis implevit laudibus Orbem
Ad seros, usque a Sole Oliente Gades.
Sic, ut Fama semel partis saturata nophaeis
Amplius haud quicquam quaereret aut petetet.
Fata tamen, bona Fata vito post funera laudem
Deciêrunt mire conciliare novam.
Filia Trentliadae, Catharyllis, dia puella est
Sculteto hanc luno nubere blanda iubet.
Sculteto, quo nou vates praestantior alter:
Quo melior nemo, nemoque amabilior.
Sic Soccro, a genero nova crescit adorea: et uni
Laudum apici accedit iam novus alter apex.
O Socerum! ô Generum! ô par nobile, Dicite, Maior


page 1059

An Socero gener hic? An genero socer hic?
Phoebe pater, tu dic. Phoebus, Volo, dixit, ut omnis
Audito Magni nomine dicat, uter.

In hortum Laur. Scholtzii.

Thessaliae laudent alii cultissima Tempe:
Commendent hortos Alcinoique alii.
Ille Guilandina viridaria consita dextra:
Iste Aicholce tuos Caelariane cholos:
Nos Scoltzii miros celebramus solins hortus
Naturae atque artis nobile ditie opus.
In queis Thessaliam vincit vel Sarmuta tellus,
Slesius Austriacum, Prossiacum, Alcinoum.

Ipse faciet Syrabolum Menavii.

Parce metu: aethereum nutu qui torquet Olympum,
Is faciet: votis annuet ille tuis.
Annuet, ac tumidis si quando urgebitur Austris,
Tutus erit dubiae notlus et aura rati.
At certam humanis qui spem sibi ponit in armis,
Franget in immenso carbasa fluxa mari.
Vel rapidos Scyllae si quando effugerit aestus,
Incidet in scopulos dira charybdi tuos.
Scilicet instabili rerum vice nostra laborant.
Auxilium a Superis quod venit, omne venit.
Ergo tuas liber curas concrede Tonanti:
Non alio melior sub duce miles eris.
Ille ubi languidulos somnus tibi soluerit artus,
Officium faciet pervigil ipse suum.
Ille tuos rigido victor pede proruet hostes;
Et dabit in praedam castra inimica tuam.
Denique flexanmo quaecumque rogaveris ore;
Illa tibi semper, vel meliora, dabit.

In Ortelii theatrum.

Orteli, pater Orbium novorum:
Novorum? immo etiam vetustiorum;
Quos iucunde nova novos parasti,


page 1060, image: delf1060

Arte mitifica; improbo labore:
Pro tantis meritis quid universi
Orbes persoluant tibi? quid? anne
Pallor? an tibi forsan universi
Isti Orbes statuent novum tropaeum,
Quum tuo, titulos superbiores
Aetas postuma, nomini sacrando,
Te plastem et figulum, politoremque,
Vel quod verius est, novum Architectum
Novorum et veterum Orbium vocabit?

Ad religionem.

Quem tu, Relligio semel
Armatum fidei casside texeris:
Illum non Getici minae
Terrebunt gladii: non novus avium
Sectarum furor opprimet
Incautum: neque gens Isacidum, Dei
Nato cedere petuicax
Nutantem, ad veterem stultitiam trahet,
Auratum ut vitulum colat.
Sed partim Veteris scripta Voluminis,
Partim foedus eum Novum
Caelesti faeiet dogmate nobilem.
Caetus sanctior, improbae
Meturbae eripiens, inter amabiles
Gaudet ponere filios:
Et iam dente minus Tartareo impetor.
O Iesu patris optimi
Felix progenies, par soboles patri!
O gentem quoque deviam
Suscepture tuo, ni renuat, sinu!
Totum muneris hoc tui est,
Quod vive et valeo, teque Deum colo,
Cum Patre, atque Animo patris.
Quod sim, Christe, tuus, tuque meus, tuum est.


page 1061

De Peste.

Quem tu, Pestis atrox, semel
Correptum tetrica labe repleveris;
Illum non medieus labor
Sanabit neque si Pergameum senem
Ex Orco reducem darent
Fata; aut Hippocratis daedala Coii
Mens, aulam Rhadamantiam
Linquens, ad superas nidita corpori
Antiquo, redeat demos.
Sed quae virus atrox, et saniem vomunt
Foedis Ulceribus boae,
Reddent tabificum tubere marcidum.
Vespillonia iam cohors
Festinet miserum inter lacrimabiles
Aegrum ponere me greges:
Et iam Parca mihi fila ferox secat,
O contagio sordida
Quae diram tacita fraude seris luem!
O caeli quoque civibus
Illatura feram, si liceat, necem!
Totum muneris hoc tui est,
Quod vita ancipiti fluctuat in malo,
Certam haud inveniens opem:
Quod langueo, et morior, si morior, tuum est.

De superbia.

Quem tu cumque Superbia,
Captum reticulis vinxeris aureis;
Illum non patrii lares
Cernent agricolam; non mare naufragum
Spe lucri in laceras trahet
Puppes, ut patrium mercibus exteris
Mercator locuples solum
Ditet: neclepido Musae Aganippides
Reddent eloquio inclitum.


page 1062, image: delf1062

Sed quae paupericm luxuries premit,
Et fastus miser ac procux,
Fingent a tenui semine nobilem.
Iam tum me aulica Principum
Magnorum soboles magnificos amat
Inter ponere Satrapas:
Et nunc dente magis mordeo livido,
O spes longa, sed arida,
Quae cortis miseras sola foves aves!
O Croesi quoque divitis
Donatura Codri, quando voles opes!
Torum muneris hoc tui est;
Quod pro laude mei nominis omnia
Larga prodigo dextera:
Quod mî nil superest, nilque deest, tuum est.

De Andrea Dudithio.

Cuiuscumque animo semel
Virtus Dudithii adfulserit aurea;
Illum non epulae Iovis
A tanti revocent colloquio viri.
Non si tota suas simul
Fundat delicias Parthenope; aut sacris
Immensa urbs Venetum vadis,
Quidquid mirificis artius excolit,
Uno depluat impetu:
Sed quae perpetuo fonte suavia
Verba e purpureis fluunt
Labris efficient nectaris ebrium,
Galli, Teutones, Itali,
Inter praecipuos nobili adorea
Illum ponere amant Sophos:
Et laudum cumulant perpete gloria.
O divinum animi decus!
O pectus vario munere tergidum!
Ipsis ô etiam Getis


page 1063

Fracturum rigidi marmorea pectoris:
Totum muneris hoc tui est,
Vulgus vilc quod a me procul arceo,
Germanae Sopiae cliens.
Quod, quae prima aliis, ultima mî, tuum est,

De Horatio.

Quem tu, Flacce, tuo seme!
Suavi Melpomene; carmine foveris;
Illum non Ovidii chelys,
Non magni adficiet Virgilii tuba;
Nec ludicra Epigrammata
Multo sparia sale et lusibus improbis,
Quos Verona suo, aut suo
Fudit Roma sinu: cuncta vel unius
Assis fecerit uspiam.
Sed quas imparius tu numeris sacram
Odas concinnis ad lyram;
Fingent Pindarico carmine nobilem.
Cyrrhae priucipis amnium
Dignatur Dominae te inter amab iles
Vatum ponere Principes:
Et laura viridi tempora vinciunt.
O qui Regibus es satus
Mecoenas attuis, optime Principum!
O fungo quoque Maevio
Donature Eratus, si libeat, chelin!
Totum muneris hoc tui est
Quod rex et pater et auctor Horatius
Romanae citharae cluet:
Quod tam dulce canit, quando canit, tuum est

De urbe Venetiarum.

Quemcumque urbs Venetum semel
Portu mirifico acceperit hospitem;
Illum non Gnydus aut Rhodus,
Aut blanda allicrat Cyprus, ut Hadriae


page 1064, image: delf1064

Caupo ullum anteferat locum:
Non si Thessalicis possit in hortulis
Aut ultra Elysias plagas
Vitam in perpetuis duccre lusibus;
Sic mentem satiet suam:
Sed qua per tacitum Gondola axiabilis
Huc illuc fluitat fretum:
Illic vivere amet semper, amet mori.
Romae, principis urbium
Nil huc delitiae,; nil faciunt scatet
Queis divina Neapolis,
Aut Lucca, aut Genua, aut clara Fluentia.
O urbs sola Deûm bonis.
Fundata auspiciis, aliteque aurea!
O ipsis quoque mortuis
Vitans, si lubeat, reddere idonea?
Totum muneris hoc rui est,
Quod quas delicias Ortus et Occidens
Pandunt, respuo: prae tuis
Quod Diis templa poli hand invideo, tuum est.

De Ceruisia Vratislaviensi.

Cui tu, Scepsiade, semel
Guttur Bresliaco nectare tinxeris;
Illum non Acheloia
Tentabunt gelido pocula flumine:
Non crudi levis amphora
Rheni Baccharico semine proluet
Potorem: neque creticos
Aut quos vua replet cenotria, ebriis
Custabit labiis, cados.
Sed quem Bresla liquorem e lupulo coquit
Byne triticea indita,
Curis sollicitum tristibus eximet.
Breslae principis urbium
Iam tum mesoboles inter obesulos
Potorum numerat greges.


page 1065

Et iam ventris onus vix tumidi fero
O Ceruisiola, aridi
Quae sedas rabiem Scepsia, gutturis;
O ipsi quoque Tantalo
Exstinctura feram, fi liceat, sitim!
Totum muneris hoc tui est,
Quod Sol, sive oriens siveiterum cadens,
Me semper madidum videt:
Quod numquam esurique nec sitio, tuum est.