August 2004 Ruediger Niehl
new TEI header; typed text - structural tagging complete - no semantic tagging - no spell check. Please note that texts from this anthology do not provide reliable copies of the original editions.

IUSTI VULTEI HESSI.

In obitum Philippi Lantgravii Hessiae etc.

HEu fragiles hominum curas, vitamque caducam!
Quam nihil est firmum quamque perenne nihil?
Quam dubiis quatiens nos insidiosa procellis,
Iam fortuva primis, iam male fide levas?
Nunc opibus plenis magno sub honore triumphas,
Nunc spolias partis, evacuasque decus?
Est, cum consiliis auges fidisque patronis:
Est cum desettis rem vaga spemque negas.
Voluitur incertis cemebundes casibus orbis:
Quaeque beat, slabilis non manet ulla dies.


page 1051

Hessia: (nam tecum iustas instauro querelas)
Proh dolor, haec proprio vera dolore probas.
Principe quae celebri famâ rebusque gerendis,
Extuleras nitidum nuper in astra caput.
Heu nunc ereptum fatis et morte peremptum
Plangis? et heu clamor lugubris astra ferit.
Puluere iam spargis caput, et pia pectora tundis,
Et foedas laceras lacrima densa genas,
Ille tuus Princeps, tua maxima cura Philippus
Occubuit: cecidit laus tua, fama iacet.
Heu mihi! communem, proprium sibi quisque dolorem
Hunc facit, et luctu non vacat ulla domus.
Non secus ac proprium si fleret quisque parentem,
In luctus querulos, in lacrimasque ruunt.
Heu Princeps; heu chare pater; heu tutor; in ore
Omnibus est, heu te mors inopina rapit.
At tua iam nobis, ullo si tempore, rebus
In dubiis fuerat cura senilis opus.
Cernimus ut surgant obscuris horrida causis
Bella, quibus petitur fors quoque nostra salus
Quam tua terribili praestabant nomine tutam
Agmina, proque aris proque coacta foris.
Ut pavet imbellis procul orto cerua Leone
Et gelido trepidant impigra crura metu:
Sic propesola tuae tremefecit gloria laudis,
Quotquot in his odiis imminuere Lares.
Editus in lucem patre bella gerente fuisti;
Bellaque gessisti maxima pene puer:
Solaque quae possent vim propulsare nefandam
Quaeque sacris labem pellere, bella moves.
Rustica gens armis temere temeratia sumptis
Per medias ibat cincta furore vias:
Arbitrioque suo leges insana ferebat,
Principibusque dabat iura sequenda suis.
Scilicet ut validos ducunt male plaustra iuvencos,


page 1052, image: delf1052

Audit et ut nati non bene iura pater:
Sic neque te decuit gens rustica figere leges:
Muneris est stivae ligna tenere tui.
Imperium teneant, quibus hoc divina potestas.
Indulsit; morem turbo quieta gerat.
Quis furor insa nos in proelia fuit amores?
Cura magisteatus contemerare nefas.
Haec iuvenis commota vigis incendia, flammi,
Delêteforei, magne Philippe manu.
Hinc ubi se stabiles aetas collegit in annos,
Iam reducis curam religionis agis.
Augiae stabulum (sordes congesserat illuc
Papa suos) purgas, et grave tollis onus.
Quae tibi mens seram permansit ad usque senectam,
Magnanimoverbum protegis ense Dei.
Protegis hoc etiam facundo plurimus ore,
Hoc quoque Caesareos ante tuere thronos.
Nec pudor (ô lanctum!) prohibet praeposterus ille,
Cetera qui procerum corda stupore premit,
Nec te propositae meditata pericula mortis
Deterrent, neque te visve Minerua movent.
Fortior inque dies iuratos surgis in hostes,
Dementes meretrix quos facit esse mero.
Nullaque te regni deflexit avara cupido;
Proposito pepulit gratia nulla ducum.
Acer et a puero fera providus arma tulisti,
Pro veroque Deo, pro patriisque focis.
Hinc etiam canos postquam tibi sparsit honores
Cruda senecta; geris munus inermis idem.
Consiliisque iuvas rem relligionis amicis,
Vibrans et quoties res tulit, ense minas.
Gallia quod Christo fruitur, verbumque recepit;
Muneris exsultans clamat id esse tui.
Qui iugulis enses et agris hostile remôsti
Agmen, ut aspiciat iam levis arua quies.


page 1053

O quoties votis tua sunt adiuta piorum,
Facta, quibus deerat te duce nulla salus.
Eheu quam tristi cecidisti tempore nobis:
Auxillo sanctos destituisque tuo!
In quos sanguineo rictus distendit hiatu
Terribiles, septem bellua celsa iugis.
Sancta Dei bellis ecclesia tunditur; at tu
Praesidium nuper grande Philippe iaces.
Hinc dolor atque imis suspiria tracta medullis,
Hinc urbes gemitus tristis et implet agros,
Morte remota tua gemuerunt regna; nec orbis
Hoc vulnus potuit dissimulare suum.
Haec tibi iustiriae res conciliavit honorem
Desertos socios nec sinit esse tuos.
Qui quoque praevalido defenderis unus: ab hoste;
Est ope quos ausus nemo iuvare suâ
Arguis hinc stabili vallatum robore pectus,
Magnaque virtutis signa virilis habes.
Quaeque Deo vitiis odiosior omnibus una est,
Displicuit semper lingua superba tibi.
Qui gestu, qui veste fuit, qui denique vultu,
Talis, ab hoc totâ mente remotus eras.
Ludibriis etiam tumidos vexare iocosis
Consueras animos, nec fera corda pati:
Aequa distribuens dicebas iura bilance,
Non huic gratificans, hunc odiisque premens.
Aures pauperibus faciles aperire decorum
Credebas summis esse pium que viris.
Munera quin etiam te plurima dante ferebant
In vacuum nummos te iaciente sinum.
Arcta quibus res est, quibus est fortuna noverca,
Spectabat nutum verba misella tuum.
Quos olim cernes sua re sub amica vocantes
Atria, cum Christo iudice finis erit.
Ex his qui remanent, qui te videre sepultum;


page 1054, image: delf1054

Hi tibi sunt visi pertua fata mori.
Quis bene Germanos iunxit concordibus Heros
Pectoribus proceres? pacis et auctor erat?
Quem venerabantur, quem fida mente timebant,
Non secus ac proprium pignora chara patrem?
Ille Philippus erat, cui paruit Hessica tellus;
Singultus miseri cui lacrimasque damus.
Disciplina tuâ mod erata vigebat in aulâ,
Tam neque stricta nimis, tam neque laxa nimis.
Et quos pulcher amor laudis tangebat honestae,
Ut non austerum te coluere ducem.
Te reverebantur, tua iussa sequenda putabant:
Vidimus hoc ipsi, tu metus unus eras.
Offensum quoties te senserat aula, studebant
Iras certatim mollificare tuas.
At cum laetitiae dederas nova signa receptae,
Gaudia per laetas insonuêre domos.
Et tua te proles illustri sanguine creta
Ut quendam observat cum pietate Deum.
Te metuunt, tua dicta tremunt, tuaque ora verenti;
Componunt mores ad tua iussa suos,
Exemplum dederas pietatis ut ipse paternae,
Sic humilem soboles se tibi chara tulit.
Quae nunc conficitur lacrimis et maesta perenni
Ora rigans fletu, fata paterna gemit.
Hui quanti redimat mortem, si copia detur,
Illa tuam! sed iam nil nisi flere datur.
Quod potuit, tibi iusta pio solennia more
Fecit et exequiis est operata tuis.
Heu quot singultus? quot ab imâ mente dolores
Edidit! heu lacrimas quas gemitusque dedit.
Ter conata loqui, quenbundaque verba profari,
Ter vocem pressit victa dolore suam.
At cum iam tumulo corpus succederet, et cum
Cerneret in vacuo membra reposta solo.


page 1055

Tum Vero gelidus coit in praecordia sanguis:
Heu, oculi tenebris mensque stupore riget.
Mittite luctificas illustria pectora curas,
Addite iam lacrimis tristitiaeque modum
Ille quidem caeli iam vos e parte sereni
Spectat, et ô nati, sat gemuistis, ait.
Quod restat patriae memores virtutis, aviti
Imperii exemplo sceptra tenete meo.
Regula divini sit in omnibus obvia verbi:
Omnis in hunc tendet cura laborque scopum.
Haec quod prima fuit mihi, quod fuit ultima rerum;
Perpetua noster laude vigebit honor.
Nulla dies nostrae praeconia splendida famae
Obruet; exstinguet nomina nulla dies.
Per mea, si sapitis, vestigia nostra feretis,
Qua patet ad veri culmen honoris iter.
Unanimi societ concordia pectora nexu,
Qui bene Germanos emicat inter, amor.
Et cum principibus pacem colitote propinquis,
Quamlibet ille gravi lege colenda venit.
Vos patriae patres meritis praestate benignis,
Et faciles populo, qua licet, este Duces:
Sic ait: et referens sese in penetralia caeli
Duicia confectis gaudia rebus agit.
Illustres animae, decus ô muliebre sorores
Principe tam claro digna propago patre:
Quid vobis animifuit; haec ubi rumor ad aures
Pertulit attonitas? mens ubi nostra fuit?
Scilicet ut sermo luctus vulgaverat illos
Parcarumque audax audieratis opus.
Obstupuistis et oppressis vox faucibus haesit,
Horror et in toto corpore saevus erat.
Collapsas famulae miseras retinentque levantque:
Quaelibet et visa est iam sibi posse mori.
Iusta quidem nobis est tanti causa doloris,


page 1056, image: delf1056

Et decuit teneras illacrimare genas.
Sunt tamen et querulo quae vos solatia luctu
Eripiant, lacrimis iniciantque modum.
Vixit et aetatis maturos attigit annos:
Et vos legitimos vidit inire toros?
Eximiis Ducibus sociatas foedere lecti
Vidit, et hos claras iure tenere domos.
Non rapuit prima mors hunc inimica iuventa;
Intulit insolitam necfera parca manum.
Membra patris fratres gelido componere lecto
Mortua praesentes sustinuere sui.
Nescio: quid video lacrimarum fundere rivos
Hessia te, patriae terra benigna meae?
Et video, neque miror; et hos etiam accipe fletus
Principis expressos mitis amore meos.
Principis aeternûm lacrimemus vivere digni
Funera; nec gemitu noxve diesve vacet.
Narremus pariterque virum; pariterque canamus
Munera, quaeque dedit, quaeque docturus erat
Ingratum non flere iuvet: nos flere decebit;
Et meritâ lacrimae pro pietate fluent.
Nemo vacet lacrimis lacrimis iterate dolores:
Perdidimus patriae subdita turba patrem.
Qui mortem nostra pro libertate pacisci;
Ausus et est populi pro grege dura pati,
Quis siccis oculis illum tolerant ademptum:
Quis non, mente notans illius acta fleat?
Qui praeter reliquos, patriae quos liquit, honores,
Hac nos ex omni parte beavit ope:
Quod similes animis natos et imagine vultus,
Imperium moriens iussit habere suum.
Ergo deflendi cum tempora iusta Philippi
Transierint, illis laeta canemus. Amen.

Epitaphium eiusdem Principis.

Hac iacet Hassiacus Princeps sub mole Philippus;


page 1057

Summa Ducum quotquot Teutonis ora tulit.
Vindice Relligio quo vera revixit et error.
In cineres abiit, Papaque terga dedit.
Utraque proclivi cui paruit Hessia vultu:
Cui Comitum quaruor subdita terra fuit.
Historia laudes memorant: non hoc prior ullus
Vixit, sau spectes proelia sive Deum.