DEscripsit radio dudum qui maximus urbes,
Descripsit radio dudum qui maximus Orbem
Totum, et convexo nutantem pondere mundum,
Terrasque, tractusque maris sentesque remotas
Indorum, Europae ac Asiae Libyaeque calentis;
Montesque et fluvios, silvas vallesque profundas,
Qua sol Eoo nitidum caput exerit ortu.
Qua medium pleno conscendit seruidus orbem
Autstat stellati Boreali cordine caeli,
Pallidus Hesperiis propere vel conditur undis,
Ortelius Regi nimium dilectus bero,
(Quodiuper ipse sua molitus laude laborem
Egregium solisque domum complesset utramque,
Per totum illustri mundum radiante theatro)
Pertaesus vitae morales ecce reliquit,
Et procul in tenuem ex oculis evanuit auram,
Atque piis exspectatum nunc incolit orbem.
Quippe videns Martis misceri cuncta tumultu,
Processu et vario varios crudescere morbos,
Arque famis rabie confecta cadavera ferri:
Mutebo sedes reputabat sedulus istas
Immundi mundi: perfecto aclaetus honore
Inte merata focis libans haec vota leovae:
Alme Deus, caeli qui maxima numine reples
Moenia, terricrepa cum maiestate tremendus
Queis astrorum Ignes lucent, et splendidus aethrae
Siderea polus et caeli spirabile lumen:
Quae mala stent circum nos undique prospicis unns,
Bellaque iam sama tocum vulgata per orbem
Qua mare, qua terras mundi circumuolat axis,
Nec pax his nostris iam totlabentibus annis
Floruit in terris steriles saeva arma per agros
Arma ruunt. scelerata furitque insania ferri,
Acomnes sonitu crepitante Arma Arma loquuntur,
Vomeris haut hautfalcis honos heîc omnisaratu
Cessit amorrigidum falces conflantur in ensem;
Vel da quo vigeat rursus pax aurea rerum,
Ac fundat facilem victum iustissima tellus,
Per campos pascantur equi, bos tuta per arua
Ambulet, impulio resonetque heîc vomere compus
Vel me iam tantis fessum subduce periclis,
Et rape mortalem formam, numeroque Deorum
Mox inferre para mundanis casibus actum;
Quid quid erit mortale iube deferre sub umbras:
Quid quid erit caeleste iube deferre sub auras:
Talibus orantem dictis gemitusque trahentem
Audiit omnipotens, et tuta in regna recepit,
Quae neque bellorum vires nec robora frangunt,
His extra curas positus nunc exigit aevum
Perpetuum, aetherea laetus quoque vescitur aura,
Contentus pace aeterna, aspectuque Deorum,
Acquae iam pridem docto depinxerat aere,
Puncti instar cunctas prospexat desuper arces,
Sordida deridens perituri gaudia mundi.
Ac ausus Regum vanos procerum que triumphos,
Et stultos vulgi sine vera sorte labores
Lite, odio, ambitione, cupidine quaque remotus,
Et reliquis quae nos supero discludere amore
Sunt sueta, et stygiis immittere nomina poenis
Impiger heic latices haurit sine fine perennis
Iustitiae, ingeminans plena isthaec carmina voce,
Dum vigeant quatuor iunctis elementa siguris
Ignis et aerei tractus, Terra, aequoris undae,
Dum caelos homines animalia cetera terras
Aspiciant, sacram Cererem dum vita requirat:
Cum pace optata dabitur quam luce fruisci:
Semper honos nomenque Deo cultusque manebunt.
Orbis eram vivus cultor, functum colit orbis.
Tunc meus orbe labor, nunc meus orbe favor,
Depinxi varias terrarum sedulus oras:
Una sed ossa tegit puluere terra suo.
Terra fui: terra sum factus, terra futurus,
Et iam sum terrae nil nisi terra genus.
Quos sol est stellis, lux mundo, sidus Olympo,
Quod pater est natis, Dux quoque militibus,
Quod flos est pratis, seges agris, fructus et hortis,
Quod lex in templix, paxlare, iusque foro;
Hoc Baumgarnterus fuit ille scholarcha Duumvit
Endoperator, civibus atque scholae:
Sol orbis lux atque virbis, sidusque Senatus,
Pauperis ipse pater, Dux sapientiae aegro,
Consilii flos, et seges auxilii ingenii Frux,
Lex sider, patriae pax, dice et ipsa foro.
Baumgartneri igitur deflent nunc funera; Sol, Lux,
Stella pater, Dux, flos. frux, seges, hortus, ager:
Iustitia et pietas, probitas sapientia, Caesar,
Imperium, urbs, cives, curia templa, schola.
Hortus erat toto fama celeberrimus orbe,
Amne ubi Pegneius Norica castra lavat:
Nomine de sacro ille hortus seram arborem habebat,
Texerat haec foliis civica fruge patres:
Iusticia huic fuerat radix, sapientia truncus,
Fruns candor, pietas flos, schola, curia frux:
Dese cuit fama viridantem, et brachia late
Spargentem ad terrae terga, senecta gravis.
Unittine Deus da, ex arbore surculus ista
Hortulo ut in sertus commoda mille ferat!
Lux est in densis versanti grata tenebris,
Algoris Gratus tempore quippe calor.
Foetores grato Rosa pellit suavis odore,
Subque aestu gratum fonte levare sitim,
Ipse Sopor gratus lassatis pondere membris.
Erranti nimium Regia grata via:
Sponse magis roseo tua gratior ore Marta,
Luce, calore, rosa fonte, sopore, via.
Auricomis chara est radiis Faxaurea solis,
Charum est felici fertilitate solum.
Chara sali facies sedato murmure aquarum,
Caeruleus floris suavis odore color:
Suavia camporum loca sunt vestita virore
Suave est astrifera luce micare polum:
Sponsa tibi sponsus mage charus, tum mage suavis
Sole solo atque salo, flore, virore, polo.
Grammaticos veteres cum iam revocasset ab Orco
Putschius Elias, Grammaticus iuvenis:
Non impune feres, fremebundus dixerat Orcus;
Liber: eant vereres: te iuvenem rapiam.
Risi infans mundum, iuvenis mundanaque risi:
Quod fletus reliquis, hoc mihi risus erat.
Ridere et nasci, gaudere petique dolere, et
Laetari, atque uno vivere et ore mori.
An non haec animi constantia vera senilis?
Dicere fas iuvenem hunc corpore, mentesenem.
Dousa fuit! faciant tristes ante omnia Musae
Nunc Dousae lessum carmine: Dousa fuit!
Dousa fuit! doctam statuit qui Pleiada nobis
In Sophiae caelo sed sine nube sacro.
Dousa fuit! Dousa est quod plus, erit ipsa Dousa,
Corpore, laude solo, flumine, mente polo.