ANnua natalis venerunt tempora Christi,
Cuncta Deo festa sint operata die.
Huc ades interpres Diuûm, natique patrique
Spiritus, et vivi vivus amoris amor.
Huc ades, ôwitae splendor, qui cuncta gubernas,
Cordaque caelesti lumine nostra riga.
Venit enim longum lux exspectata per antium,
Illuxitque novo sidere fausta dies.
Qua Deus, et rerum Sator et genitoris imago,
Prodiit e casta virgine natus homo.
Et tandem nostri magno superatus amore,
Ingens pro nobis pertulit illud onus.
Ut simul humani formamque et corporis artus
Indueret supera lapsus ab arce, Deus.
Nam pater omnipotens caelo miseratus ab alto,
Noluit humanum perdere morte genus.
Ne, quos aeternos, divis similesque crearat,
Perpetuo traherent corpora pressa iugo.
Neve etiam tantis venturi prisca nepotes,
Suppliciis luerent crimina sontis Adae.
Ergo ut primorum ablueretur culpa parentum,
Has genitor natum iussit obire vices.
Aeternique volens subiit mandata parentis
Filius, errantes nos miseratus odes.
Filius effigies patris, atque aequeva potestas,
Veraque personis de tribus una Dei.
Atque Deum, quem non vasti capit ambitus orbis,
Claustra tenent uteri virgo pudica tui.
Nam vigor omnipotens, et inenarrabile verbum.
Viscera divina casta replevit ope.
Iamque Iovem rutilus Sol circum mensibus actis,
Gaudia purpureis nostra ferebat equis.
Cum nova virgoparens tecto sub paupere natum
Edidit, illaesa virginitate, suum.
Sed neque tunc violas tellus neque prata ferebant
Gramina, nonsegetes vonrere cultus ager.
Horrebant montes, horrebnne frigore silvae,
Florebant Solymis balsama nulla iugis.
Te quoque sancte puer non divite splendida cultu
Excipit aut Pario marmore fulta domus.
Sed casa fumoso desertaque culmine tecta,
Qua paries taro vimine textus erat.
Ne tyrio nudum texit velamine mater,
Frigida adhuc tenero ne qua noceret hiems.
Vidit in agresti stipula ad praesepe iacentem,
Pervia qua ventis stabat aperta domus.
Pro pluma foenum, pro molli stramina lecto,
Pro thalamo stabulum deficiente fuit.
Quique homines, maria, et caelum qui conditi altum,
Hospitii toto vix habet orbe locum.
Ergo tantus amor nostri fuit, optime rerum.
Sancte puer, pupuli spesque salusque tui.
Ut generis tollens contagia, flebile nostrae
Indueres carnis Christe redemptor onus?
O felix tali partu Iesseia virgo,
O felix tali prole beata parens.
Ipse chorus superum gentes felicis Olympi,
Et quidquid caelum, quidquid et orbis habets
Insuetum mirantur opus totumque per orbem
Auctori plaudunt cuncta creata suo.
Ipsi quadrupedes terrae, volucresque feraeque
Laetitiae produnt conscia signa suae.
Cernunus ad cunas pueri procumbiat asellus,
Et dominum in nuda pronus adorat humo.
Et bos a laeva tepidum flans ore vaporem
Fumificis arcet flatibus arce gelu.
At populi quescumque videt Sol ipse recurrens
Eoum late per mare, et Hesperium.
Pulchra renascentis mirantur tempora mundi,
Aetas maiorum qualia nulla tulit.
Est locus extremis procul hinc habitatus ab Indis,
Qua videt exoriens Persida Phoebus humum.
Terra ferax regum magnorum et gentisavitae,
Auro deliciis, ubere terra potens:
Illinc stella micans tres ad cunabula reges
Laeta Palaestini duxit in arua soli.
Non haec pallentem referebat crine cometam,
Purus erat clari sideris ille nitor.
Inter et innumeros astrorum atque aetheris ignes
Sola fuit media lucida visa die.
Cuius ut haud dubios ortusque obitusque notarunt,
Aut magni genium numinis esse putant.
Aut aliquem mediis Superum de sedibus ortum,
Imperio populos qui sine fine regat,
Vel qui ventutae quondam nova gaudia vitae
Adferat atque omnis sit medicina mali.
Tres igitur summa lecti de gente Tyranni,
(Illud et in precio tum quoque nomen erat.)
Quaesitum veniunt felicis munera partus,
Humana genitum d'que parente Deum.
Atque iter emensis bissenum forte dierum
Contigit opta meta petita viae.
Iamque ubi perventum est quaesitae ad limina sodis,
Vasus et intacta cum genitrice puer.
Ordine procumbunt subnixo poplite reges,
Fundentes humili talia verba sono.
Salue sancte puer salue divina propago,
Qui mare, qui terras, sidera quique regis.
Has tibi primitias Myrrham Nabathaeaque tura
Per longas serimus, Mystica dona vias.
Suscipe submissos regum rex maxime reges,
Blandaque nos recreet numinis aura tui.
Tu genus et regnum, tu nobis sceptra dedisti,
Auxilio haec eadem sint sine tuta tuo.
Haec illi atplacidis puer ut subrisit ocellis,
Divinus roseo venit ab ore vigor.
Nec minues et furias aliorum, et inutile votum,
Insidiatrices sensit et ille manus.
Nondum flava quater Tithonia viderat albos
Hesperio mergi gurgite Solis equos.
Ecce novi tanto perculsus nomine regis,
Herodes varia cogitat arte dolum.
Dumque animo crudele nefas meditatur iniquo,
Eheu quot Stygiis corpora mersit aquis.
Ne quid regali quondam de sitrpe supersit,
Occupet aut patrii debita regna soli.
O infelices natorum sorte parentes,
Matribus ô miseris illa nefanda dies.
Quamquam idem exsoluit meritas pro crimine poenas,
Caesorumque pari funera morte luit.
Si modo par potuit superis ea poena videri,
Qui iustis oculis omnia facta vident.
Pro tot natorum sceleratum milibus unum
Immeritis ficca morte perire virum.
Qui meritus graviora fuit dignusque dolores
Assiduos, vivo corpore, ferre graves.
Caucaseae volucres levioris poena rapinae,
Atque Promethaei praemia digna doli.
Tantalidesque undae, saxumque Ixionis ingens,
Durius et si quid criminis ultor habet.
Non satis aequarent iustas pro talibus ausis
Poenas, heu quali caede piandus erat?
Dignus erat mortis toties sentire dolores,
Et toties sceleris conscius esse sui,
Crudeli quotquot natorum milia letho,
Corporaque indigna morte perempta, dedit.
Verum haec iudicio stant compensanda Tonantis,
Praemia pro merito qui sua cuique dabit.
Ergo Palaestina puer alme relinquere terras
Cogeris. et longas quaerere nocte vias.
Cuncta que dum placidos capiunt animalia somnos,
Ipse sub obscuro sidere tendis iter.
Exul in hoc mundo, mundum qui condidit, errat,
Paruulus et lactens et sine voce puer.
Et petit exilio veterum loca nota parentum,
Pressorum tristi sub Pharaone iugo.
Septima iamque ierat maturis frugibus aestas,
Dum Nili vitreas accolit hospes aquas?
Cum nova Niliacas vulgata est fama per urbes,
Vindicis irarum nuntia fama Dei.
Scilicet horrenda consumptum morte Tyrannum,
Insidias puero qui meditatus erat.
Nox erat et roseis per caelum cornibus ibat
Luna, vehens curru somnia mille suo.
Iosephus dulci languentia lumina somno,
Atque humili dederat memebra levanda toro,
Ecce sed ante oculos caelestis venit imago,
Et placido tales edidit ore sonos:
Fortunate senex taline quiete potitus,
Et molli pressus membra sopore iaces?
Surge age surge senex, vigila, et mandata Deorum
Exequere, ad patrias i rediture domos.
Solue metum, feret haec aliquam tibi fama salutem,
Fata iubent notas te remeare vias,
Occidit, expleri mentem qui fanguine nati,
Et voluit tanti funeris esse nocens.
Haec ubi dicta dedit, tenuesque recessit in auras,
Aetherei repetit limina nota poli.
Iamque ubi nox oculis cessit, somnoque peracto,
Opprimit exoriens sidera prona dies.
Longaevus dubia turbatus mente Sacerdos
Consorri memorat somnia visa fuae.
Agnoscunt mandata Dei, simul innuba mater
In gremio puerum collocat ipsa suo.
Ingrediturque viam, numen tutatur euntes,
Dextraque custodis protegit alma Dei.
Non glacialis hiems illos, non terruit Auster,
Frigora nullius causa fuere morae.
Ipse puer ventos, et saevos cogitur imbres,
Multaque longinquae taedia ferre viae.
Sic visum superis, vult hoc divina voluntas,
Unum pro nostris omnia ferre malîs.
Unde tibi Deus omnipotens, pater unice rerum,
Sit tibi lans omni pro bonitate pater.
Qui genus huma num mediis e faucibus Orci,
Duxisti infernas per Phlegetontis aquas.
Ergo tuum Eois durabit semper inoris
Nomen, et Hesperiis, et sine fine decus.
Et tibi sancte puer magno consorsque parenti,
Gratia pro meritis, laus sit honorque tuis.
Qui ne quos veterum labes et culpa parentum
Perdidit, aeterna crimina morte luant,
Itsonti, immeritas soluisti sanguine poenas,
Ospes, ô mundi maxima Christe salus.
Solus ab horrenda qui nos caligine noctis
Duxisti ad superas lucida regna domos.
Tu reque mortalis tota cerba pericula vitae,
Nec tristes Erebi detinuere lacus.
Quo minus antiqui perferres criminis iram
Ac tot pro nobis subicerere malis.
Per te Tarta rei poenas effugimus Orci
Per te servati libera turba sumus.
Te veniente die, te decedente canemus,
Dum caelum stellas, dum mare voluet aquas:
Te pueri, innuptaeque canent nuptaeque puellae,
Et laudes dicent Christe benigne tuas.
Quin et sincero, quos serior occupataetas,
Cum lacrimis fundent, quas decet, ore preces
Ambrosioque Deus qui spiras numen abore,
Aegraque solando pectora nostra regis.
Sit tibi cum Nato, sit cum genitore perennic
Gloria sit sem per lausque decusque tibi.
Tu mentes hominum divino accende calore,
Cordaque caelesti nostra vigore riga.
Ut simul aethereis aeterna luce fruamur
Sedibus, Angelici pars quota facta chori.
ECce iterum feste Iani venere Calendae,
Purior et solito fulget in orbe dies.
Et iam bisseno peragrato sidere Phoebus,
Ad iuvenis properat signa ferentis aquas,
Ergo decet superis meritas persoluere saudes,
Et pura castas voce movere preces
Totus ut auspiciis eat hic felicibus annus,
Et reserat laetos et sine labe dies.
Totus ut ad pacem, studiumque reversus honesti,
Et procul hinc hostes, et procul arma fuget.
Iane pater, laetus, vultuque utrinque sereno
Huc ades, et placida tempora pace rege,
Horrendos casus, et tot discrimina rerum,
Et Martis prohibe triste furentis opus.
Te veniat nobis anni melioris origo,
Te, furor et praedae, vindice, cesset amor.
Cunctorumque pater finem da Iane malorum,
Claudantur geminae pace virente fores.
Namque exhausta satis multis Germania bellis,
Externo poenas milite fracta dedit.
Cognatoque peti vidit sua viscera ferro,
Quos aluit, natis facta rapina suis.
At tu fac redeant Saturnia saecula nobis,
Priscaque maiorum cum probitate fides.
Qualis erat multos veterum memorata per annos,
Numina cum nostris mista fuere locis.
Tunc cum regnabat, multoque in honore manebat
Laudibus Ascraei virgo notata senis.
Felicesque inter populos, gentemque beatam,
Maius adhuc studium relligionis erat.
Tunc erat in magno precio veneranda senectus,
Inque suo rebus utile consilium.
Florebat pax alma magis, pacisque ministra
Iustitia, et morum candida simplicitas.
Non rabies auri tunc, et tam dira cupido.
Non tantus Tyrii muricis usus erat,
Non caedes hominum, nec tanta pericula rerum,
Ortaque nec tantis bella fuere malis.
Parebat tum sponte sua, nec lege coactus.
Iusticiae populus, pacis amore pius,
Nulla erat ambitio terris, omnisque manebat
Intra fortunam, femina virque, suam.
Ducebat vir mansuetos ad aratra invencos,
Et solitum facili mente regebat opus.
Aut viridi recubans securus in arboris umbra,
Mulcebat tutas carmine pastor oves.
Interea variis assueta laboribus uxor,
Aptabat positis ligna cremanda focis.
Aut laetas pecudes, interque armentagravabat
Suppositos pingui et lacte recente cados.
Agrestique suos cantu solata labores,
Pendula femineum fila trahebat opus.
Aurea tunc vere regnabant tempora terris,
Auri inter populos cum minor esset honos,
O vos felices ô terque quaterque beati,
Laeta quibus vitae contigit illa dies.
O nimium felix prisci tam sancta vetustas
Temporis, atque aevo vita beata suo.
Ast haeceterno sunt committenda parenti,
Cuius ab arbitrio, quod venit. omne venit.
Ille aevum primus fecitque, et finiet aevum
Ultimus. et certo saecula fine regit.
Idem etiam praestet, sine sollicitudine praesens
Candidus, et felix, et bonus annus eat.