Si licet ad tumulum tristia fata queri,
CArmina si par est maestis adhibere querelis,
Si licet ad tumulum tristia fata queri,
Cur non deliciis etiam, rebusque secundis,
Conveniant calami turba novena tui?
Florea pro maesta cur non sibi serta cupresso,
Sumat et ad numeios pulset Apollo lyram.
Tempora laeticiam quoties felicia poscunt,
Cum pulsa apparet nube serena dies.
Dicamus bona verba igitur, purique vocemus,
Ad foedus castas connubiale Deas,
Excipe gratantes tibi sponse Arnolde Camenas,
Namque dicata toro lux erit ista tuo.
Dum canimus pulchra iuvenes Lybanotide cincti,
Excipiant castos ore favente sonos,
Adsit blanda Venus comitata Cupidine paruo,
Et sua coniugio vincula portet Amor.
Adsint et laeto charitum tria numina vultu.
Quique fovet thalami iura iugalis Hymen.
Ecce per orna tas passim discurritur aedes;
Florca compositus serta capillus habet.
Laeticiam plausu testatur pompa frequenti,
Qua coit ad sponsae plutima turba domum.
Nec mora cum laeto sacrum petis agmine templum,
Ante alios nitidis sponse vidende comis;
Ut rata divino firmentur foedera verbo,
Utque Deo fundant femina virque preces.
Progrederis studiis dudum melioribus auctus,
Qua fover extorres Leucoris ora Deas.
Serta illic, Phoebo ribi decernente, tulisti,
Quae tenera Aonidum nexa fuere manu,
Ingenium solers indefessumque labore,
Laudat adhuc taruae parua iuventa scholae:
Qua formans animos vera p etate tenellos,
Alter in Aonio munere rector eras.
Nec minora placidis tegloria moribus auget,
Pierio quales convenit esse choro.
Inde puellarum sequitur tua nupta cateruam,
Inter honoratas conspicicnda nurus:
Regia cui luno, Pallasque et mater Amoris,
Certatim e largo dona dedere sinu.
Nec tantum a forma, veteres qua Heroidas aequat,
Femineae poterit laudis habere decus;
Purpura cui pulchros gelasinos grata pererrat,
Et niveum in reliquo corpore fulget ebur:
Dona animi, qu bus illa viget maiota putanda,
Et decus ingenuo est maius ab ingenio.
Felix, ô nimium felix, cui contigit uxor,
Tam pulchris, Divum dotibus aucta bonis!
Eois cedant constructa palatia gemmis,
Dives et auriferi cedat arena Tagi.
Illa sui cor est, studium, meni, flamma mariti,
Spes, vita, ulterius si quid et esse potest.
Nec se magnificas cupit inter vivere matres,
Dum possit charo chara placere viro.
Cuius ad arbitrium mores vitamque gubernat,
Ut modo sit felix, sit sine lite torus.
Ille etiam paribus certat contendere flammis,
Seque sua vinci coniuge turpe putat.
Felices facibus quos sic mel oribus ustos,
In sua purpureus vincula cogit Amor.
Sic Romana tuo nuptam te Portia Bruto,
Dixero coniugii commeruisse decus.
Sic nunc quae quondam vixit Lucretia vivit,
Vivit et Eumeli, Telemachique parens.
Ista etiam, quam nunc Cytherea faventibus astris.
Mater legitimo iunxit amore tibi,
Veras cum formae numerat tibi munere dotes,
Femineum possunt quae decuisse genus.
Eximios mores, mentem pietate verendam,
Et custo ditae dona pudicitiae.
Nec non Palladiis est dextra laborbus ap a,
Otia que in nullis sordida rebus amat.
Et quae praeterea castarum propria matrum
Dicuntur nullo negligit illa loco.
Iungeris ergo illi, populo spectante, maritus,
Sponsaque per petuo iungitur illa tibi.
Vos uno geminos constringit foedere, primum,
Qui sanxit thalami iussociale, Deus.
Ut series vobis crescat numerosa nepotum,
Auctius humanum fiat et inde genus.
Vestraque ne illicitis rapiantur pectora flammis,
Quasodio casti foederis auctor habet.
Casta illi mens est certe, numenque pudicum,
Innocua iussit se quod; mente coli.
Nec patitur sparsae sine lege libidinis usum,
Crimina sed gravibus vindicat ista malis.
Pergama sic, sic Roma potens, sic Graia Corinthus,
Oed: podioniae sic cecidistis opes,
E contra sancira etiam connubia servat,
Rebus et in duris auxiliator adest.
Fecundat, nutrit vestit, custodit et auget,
Cum vivunt socio femina virque toro.
Multa etiam emendat, condonat plura, tegitque,
Cum nudo texit te velut Eua viro.
Et ceu Baptistae paruo Pater agmine cinctus,
Coniugio potuit. tutusab hoste frui.
Romanus licet hinc, sine fine, pedestribus armis,
Inde ferox Parthus bella cieret equo.
Sic nunc mota gravi cum Teutonis ora tumultu
Intestina domi nil nisi bella timet.
Casta Deo, quae sanxit eruut connubia curae,
Ille reget coetus omnia membra sui.
Hoc Duce, com fractus nulla asperitate, pudicam,
Moribus, atque piam duxeris ipse nurum;
Ne dubita ambobus feliciter omnia cedent.
Stipabunt vestrum commoda larga torum.
Est aliquid longos cupias quae stare per annos,
Tentasse auspicibus, ceu decet, illa Deis
Ite igitur po mpa ceiebri, iam tecta subire
Tempus, et instructis membra fovere cibis.
Quod prohibet taedas cantu celebrare iugales.
Et posito curas attenuare mero?
Vos etiam verna iuvenes aetate vigentes,
Diffuso quorum sanguine membra calent.
Ad numeros, donec licet, indulgete choreis,
Et patrio festos ducite more choros.
Dum loquor: en nox iungit equos, tenebrisque reductis,
Roscidus auricomo lumine Vesper adest.
Vincte comas Hymenaee veni tibi dulcia curae,
Coniugia, oflicium nox petit ista tuum.
Tu sponsae lachrimas, rixasque in gaudia vertis,
Te Duce pacta diu foedera pondus habent.
Ecce venit, teneroque movet vestigia gressu,
Crine coronato conspiciendus Hymen.
En dextra Sponsum ducit, Sponsamque sinistra;
Et placidos pulchro concinit ore modos:
SPonsa quid chari teneros mariti
Iam sub am plexus dubitas venire?
Cur maritali sua ferre differs
Iura cubili?
Igne iamdudum tibi Sponsus ardet,
Qualis Aetneis furit in cavernis;
Lydii prae quo tibi dives unda
Sordeat-Hermi.
Cernis ut castos meditetur ignes,
In tuos figens oculos ocellos,
Ut tuam spectans faciem medullis
Aestuet imis.
En etit felix domus et beata
Vestra, si saltem licet ominati:
Affluet plenis simul hinc et illinc
Diva quadrigis.
Nulla concordi thalamo nocebunt
Fata erit prosper, sine lite, lectus,
Et torum prole innumera beabit,
Mater Amoris.
Ad maritalem properate lectum,
Sponse dic, dic Sponsa places, placebis,
Haec rogo extremo nisi mixta numquam
Flamma quiescet.
Tu tuo vultus placidos matito
Finge, tu crebro teneram beabis
Osculo, ut par est, sociique poscit
Munus amoris.
Ludite aetatis memores fugacis,
Ah cito rugosa venit fenectus,
Tunc procul frustra reucata Veris
Tempora fallent.
Dum sinunt anni, bibulas amore
Pascite alternis tenero medullas,
Ius sit hoc vobis: ego sat precatus,
Limina claudo.
EOis nitidum Phoebus caput exerit undis,
Memnonis et primo cardine mater adest.
Vos mecum, iuvenes, imponite serta capillis,
Florea, quae sponso nupta liga nda dabit.
Adsis, orta mari, comitata Cupidine paruo,
Vestibus in castis mater Amoris ades.
Te duce fama refert, ista quod luce Quiritum
Iuerit in spretos rapta Sabina toros.
Cum sterilem dives vicinia sperneret urbem,
Esset et exulibus nubere velle pudor.
Te duce nunc gratos afpiret amantibus ignes,
Firmaque coniugii vincula nectat. Hymen.
Tu quoqe blanda canas Erato connubia mecum,
Oraque Mopsopio nostra liquore riges.
Concine flagrantem sponsum Dea. concine sponsam,
Sic ego: sic Musae verba loquentis erant.
Immensam prima fabricarat origine rerum,
Ille opifex, molem, quae fuit ante nihil.
Coeperat inque novo iam lumina spargere Titan
Aethere, nocturnos Luna regebat equos.
Ver erat, et Zephyris blandas mulcentibus auras
Florebat ceneris terra benigna rosis.
Fertile nectareis spirabat floribus aruum,
Promebatque suas arbor opaca comas.
Cum pare quisque suo nabat iam piscis in unda,
Cumque suo iunctus turture turtur erat.
Solus inutiliter duces sine compare vitam,
Ecquis erit nobis additus? inquit, homo.
Audit, et irriguo mulcentem lumina succo
Membra viro somnum mittit in ima Deus,
Illius et dempta (mirum) de corpore costa
Molliter inde artus extruit, Eua, tuos.
Adductamque viro charo te iungit, et aequum
Legitimi iunctis mandat amoris opus.
Unanimes, inquit, concordi vivite mente,
Pectora corporibus iuncta duobus erunt,
Impleat immensam per vos generatio terram,
Auctiu humanum fiat ut usque genus.
Crescite: grata mihi talis coniunctio vitae,
Et mihi legitimi foedera grata tori
Casta Deus mens sum, spatsaeque libidinis osor.
Innocuae posco nil nisi mentis opus.
Illicitae graviter Veneris damnabo furores,
Impiger incestis ignibus hostis ero.
Direrat: hinc gentes ordo manabit in omnes
Sauctior, ut vivat femina iuncta viro.
Nec quisquam tuto temeravit foedera lecti,
In cestos ausus sollicitare toros.
Ergo puer spargit passim pharethratus amores,
Et telis hominum saucia corda petit.
Ille puer iuvenem gemmata palatia Regum
Divitis et Croesi spernere regna facit:
Dummodo suaviolum possit libare puellae,
Et dominam longa demeruisse fide.
Ille puer seris exhaustum sanguine in annis
Sumere saepe facit cor iuvenile senem.
Nec bibulas ullinon sauciat igne medullas,
Autnunqum indomitus vulnera fecit, Amor.
Fecit amor tibi iamdudum quoque vulnera, sponse,
Nec tua nodosum pectora robur habent.
Nestoreos nondum vultus tibi sulcat anilis
Ruga, nec exanguem tarda senecta premit.
Nunc licet, et blandis apti nunc lusibus anni:
Tempora nunc verna cingere fronde decet.
Iamdudum Aoniis progressus inartibus, ingens
Ingenio poteras nomenhabere tuo.
Iam tuleras Phoebo tibi decernente coronam,
Flavus ubi placida labitur Albis aqua.
At nondum, quas coeca homini fortuna ministrat,
Omnibus exaequo dotibus auctus eras.
Deerat enim consors vitaeconsorsque laborum,
Viveret in longosquae tibi iuncta dies.
Nec mora turbatum tibi suspirabat amores
Intus et occu tum, pectus, alebat onus.
Da mihi, dicebas fructu, Cytheraea caloris
Da chara saltem coniuge posse frui.
Hostibus eveniat, sterili tabescere flamma,
Et vacuo somnos continuare toro
Talia saepe legens pulchris in vallibus heibas
Iacta bas tepidis verba ferenda Notis.
Cumque potestates radicum et gramina Veris
Nota forent, Medicis usibis apta, tibi:
Nulla erat utiliter flores tibi carpere cura,
Unde tuum posset sumere vulnus opem.
Gramina sed Teucri, spinisque Eryngion horrens
Et sterili Alsinen dextra legabat agro,
Ergo tuo pondus caelestia Numina voto,
Et sterili sociam prompta dedere toro.
Adstrinxere fidem vobis data pignora dudum,
Annuit et votis virgo rogata tuis.
Pacta tamen tibi, dicebas, quid gaudia differs?
Quid iuvat vua tibi non resecanda manu?
Altera nunc ergo, quibus astringuntur amantes
Fortius ambobus vincula nectit Hymen.
Traditur et cupido tibi desponsata marito,
Nupta vito tali filia digna patre.
Dum licuit studiis Musarum clarus et arte
Paeonia paucis ille secundus erat.
Hostis erat scelerum gravis, et sectatur honesti,
Cultus et a doctis Principibusque viris.
Adde quod, heu nobis rarum, caelestis amorem
Docteinae castis moribus addiderat.
Cumque hominum rabies passim tuncsaeva furenter
Turbaret verum dogma salutis iter:
Exilii socius tibi Christe lodocus adhaesit,
Nomine perpessus plurima dura tuo.
Nunc illum Elysiae valles, cum fratre Philippo,
Qui pariter medica floruit arte, tenent.
Felici nimium prognatos sidere fratres,
Et Buchemerae nomina fausta domus.
Ambiguas rerum causas rerumque parentem
Ingens, nosse, quibus pectoris ardor erat.
Cum castis placuere quibus commertia Musis,
Verior unde bonis fama venire solet.
Sancta quibus fuit innumerois iuvisse voluptas,
Officiisque omnes demeruisse bonos.
Ergo illos, veluti cum fratre Machaona, vivax
Posteritas dignae laudis honore beat.
Flebilis ambobus soluit funebria coniunx,
A patria longe nobilitata domo.
Charaque pest obitum communis pignora lecti,
Quam potnit monitis imbuit illa piis.
Non ullo viduum conspersit crimine lectum
Prodidit aut famae labe notata, decus.
Possidet istarum virtutum semina natae
Pectus, et ingenium, filia, matris habet.
Nec dubitas illam nuribus praeponere priscis:
Usque adeo mores ingeniumque placent.
Cum custoditi caelestia doona pudoris
Aspicis, Euadnen Penelopenue vocas,
Cum decus in membris roseum: suspiria ducis,
Et quereris longas temporis ire moras.
Illa etiam similes sentit sub pectore motus,
Atque suo tecum non minus igne calet.
Sive quodaequa tuos commendatgrat a mores,
Vultus haud durae pignora mentis habet.
Sive quod a cunis Musarum castra sequutus,
Poeonia patrium quaeris acarte decus.
Dispercat blandis quae non satis aequa Camenis,
Indocti tantum divitis ambit opes.
Vivat at illa diu nostro celeberrima versu,
Cui decus ingenii cum probita te placet.
Commendat longava et amte sponse parentum
Et patriae natis debita fama domus.
Namque seni soluens Dumerichorumor honorem
Publicus a sera posteritate favet.
Acer honestatis fuerit quod cultor et urbi
Commodus, et pure relligionis amans.
Verna ntesque domi formarit ad optima natos,
Instillans morum cum probitate decus.
Et dederit sumptus alimentaque larga, iuventus
Illorum studiis cum foret apta bonis.
Laudibus accedit vestris, decorique parentum
Amborum patrit gloria magna soli.
Nam quem nota later fumantibus Halla salinis?
Contiguis stringit quam Sala dives aquis.
Cuius amoena virent, veluti Peneia Tempe,
Pascua, qua letos copia ditat agros.
Possidet illa antris falsos putealibus amnes,
Quos tectis facibus torridus ussit ager.
Hinc feruente salem purum coquit incola flamma,
Quem mensis adhibet Teutonis ora suis.
Quidquid idest: donum superis monstrantibus illud
Divinum grata mente colonus habet.
Cetera non refero, Nam quis pia dogmata Christi
Exulis, hic aliquem nescit habere locum?
Quo non laudatae decus est praestantius urbis,
Quo sine nii solidae cetera laudis habent.
Nec refero legum quod iura severa tuendo
Consilio cives iustitiaque regat.
Fraebuit haec vobis primas nascentibus auras:
Haec etiam praebet gaudia prima tori.
Fulserunt eadem vobis ibi sidera quondam,
Nanc geminis idem mentibus ardor inest.
Firmiter eigo liger vestras concordia mentes
Flagret in unanimi mutua flamma toro.
Vivite Nestoreos iuncti sine litibus annos
Sitque frequens vestro faustaque messis agro.
Ad genua alludant parui tibi sponse nepotes,
Obsequiis matrem filia parua beet.
Dum datur atque licet blandae sua iura iuventae
Reddite: non tardo praeterit illa pede.
Quam cito deperdunt vernos violaria flores,
Aut rosa virgineo pollice tacta decus.
Tam cito, si cessas, fugit irrevocabilis aetas,
Albeseit canis et caput omne comis.
Plura loquuturam Musam rutilantibus adstans
Turbabat facibus connubialis Hymen.
Ille latus sponsae cingens, sponsoque sinister
Stabat in ornatis ante cubile comis.
Cetera, dicebat, nostra fas voce moneri:
Quod superest orto Vespere, claudo torum.
CAsta Deus mens est, et labe remotus ab omni,
Innocua gaudet se quoque mente coli.
Naturis vere secretus ab omnibus errans
Non vila quarum lege vagatur amor.
Illicitis vere flammis succenset, et odit
Perpetuo in Venerem pectora prona vagam.
Et rapit ad poenas, motus quicumque sequuti
Illicitos castum trausgre diuntur iter.
Utque etiam, quibus est sacer et caelestis origo,
Artificem referant pectora nostra suum:
Connubii sacras leges et foedera sanxit,
Et statuit menti congrua iura suae:
Obiecitque vagis haec vincla epagula flammis,
Frenandae ponens septa pudicitiae.
Iuncta vira, dixit, consorti femina vivat,
Et sint unanimi corpora mente duo.
Ah levis es nimium sacras si spernere leges,
Dicentique Deo congrua iura potes!
Caucosei certe montis te rupibus ortum,
Aspera duricie vincere saxa putem.
Tristia poenarum nitot te exempla morantur,
Quae, sit quanta Dei via dicis ira, monent.
Incestam propter Venerem cinilibus armis,
Israeliticas perdidit illa tribus.
Aerhereis Sodomae perierunt moenia flammis,
Et poenas caelo tacta, dedere graves.
Stagnat adhuc astis ibi foeda paludibus unda,
Inque ip sis spe cies horrida restat aquis.
Graecia Cecropias quondam iactavit Athenar,
Summa Phrygum veluti gloria Troia fuit
Nec non Roma alias inter caput extullt urbes,
Floruir et summo conspicienda loco.
An non haegravibus perierunt cladibus omnes,
Hostibus et victae sceptra dedere suis?
Usque adeo sparsae sine lege libidinis usum
Et scelera iratus punit iniqua Deus.
Errat inexculris vates lessaeus in oris,
In patrem nato bella ciente senem.
Et, veluti roto grassantibus aere nimbis,
Aerumnis exul tristibus obruitur.
Sustinet has ideo poenae, quia legibus audet
Posthabitis veritum commaculare torum.
Sic raras potero forsan superaddere gentes,
Causa quibus labes non fuit ista mali.
Felix et superis charus qui pectore puro
Alterius discit castior esse malo.
Ergo tuam quis non pietatem laudibus amplis
Efferat, et studium nobile, Luca, probet?
Coniugio mavis liber qui vivere casto,
Quam servum viciis pectus habere tuum.
Quam praeceps quo cumque rapit temere ire, libido,
Et domui poenas accumulare tuae.
Grata Deo praestans, tua dum florentibus annis
Artificem referunt corda pudica suum.
Nil poteras Divum melius coepisse favore,
Nec faciles sentit res magis ulla Deos.
Ecce pias tecum summam venarenter ad aram
Gratati fundunt femina virque preces.
Ut taedis, cui sunt haec mutua foedera curae,
Dignetur vestris dexter adesse, Deus.
Gratanturque tuis belle quod moribus apta
In thalamos intret dignaque nupta tuos.
Illîus eximias quas non Heroidas aequet
Splendida proceri corporis effigies?
Non frons, non oculi, non os digitique genaeque
Non miro totum corpus honore vacat
Unde puellarum toto sic agmine praestat,
Incultos inter ceufaliunca rubos.
Nec non Palladis est dextra laboribus apta;
Nectit et artifici texta magisterio.
Convenit et morum iucundae gratia formae,
Ingens virtutum Convenit atque decus,
Quas teneris, edocta domi, sic hausit ab annis,
Ut vix digna procis sit magis ulla peti.
Non magis optarim gazas gemmasque nientes,
Quotquot Erythraei perluit unda maris;
Quam mihi contingat pulchris ut morib. uxor,
Et liceat casta coniuge posse frui.
Digna favore omnis virtus, discedat ab illa,
Quisquis inexpletae seruit avaritiae.
Ergo ades et sponsam complectere Luca pudica,
Teque lubens nuptae suaviter addae tuae.
Illa suos rara referens virtute parentes,
Accedet domui fama secunda tuae.
Quis neget esse decus, claris maioribus ortam
Auctores generis dinumerare bonos?
Regia degenerem coruum non procteat ales,
Nec praedatorem fulua leaena lupum.
Sic Augustino patre non indigna parente,
Schurfiadum poterit, sponsa, decere domum,
Ille fuit multis medicus praestan tior unus,
Altibus et clarum nomen ad astra tulit.
Naturae docuit vires, usumque medendi,
Alter et in nostra vixit Apollo schola.
Ornabant vigilem solers industria mentem
Et morum, studiis addita dexteritas.
Illius est fidei clarissima testis, et artem
Praedicat Ascaniae nobilis aula domus,
Ah taedis utinam natae foret ille superstes!
Ingens Leucoreae viveret utbis honos.
Iamque latus natae cingens simul iret ad aram,
Proque suae ferret vota salute domus.
Prospiceret gaudens quantus foret agminis ordo,
Turbaque quam longum, compta teneret iter.
At vetuit fari non evitabilis ordo,
Quem nentes puero constituere Deae.
Fratris adhuc specimen vivos Hieronymus inter
Extat totius gloria summa fori.
Interpres luri summus, pius arbiter aequi,
Iustitiamque suis moribus ipse colens.
Cuius vel virtus etiam tibi, Carole, nota est,
Caesarea gestas qui modo sceptra manu.
Gloria quae maior, tantum quam posse mereti
Nomen et Augustis sic placnisse viris?
Laudibus accedit fratris decorique parentis
Innumeris mater nobilitata bonis.
Praestitit illa nurus inter, ne prisca vetustas
Lauda pudicitiae saecula nostra premat.
In prolem studiosa parens, ceu Sara, domumque,
Exemplum potuit coniugis esse bonae.
Natarum informans vernantia pectora, saepe
Discite filiole dixit amare Deum.
Discite virtutum primam pietatis amorem;
Altera virginei cura pudoris erit.
Pectora sint vobis sine labe, et nescia fraudis;
Curaque sit veris invigilare bonis.
Dum reliquae in cassum formae sibi munera quaerunt,
Sit vobis animi quaerere cura decus.
Forma bonum failax violator euntibus annis;
Virtutum longo tempore durat honos.
Fata quibus iongent quondam vos cumque maritis,
Cura sit hos longa demeruisse fide,
Arbitrio illorum castos componite mores,
Sic erit in vestro nulla querela toro.
Talia dum mater suaderet sedula natis,
Haeserunt animo sponsa pudica tuo.
Ergo recepta toro carum complectere sponsum,
Vinciat ut mentes mutua flamma duas.
Ceu Panthaea ipsum meliori dilige fato,
Utque viro Euadne commoritura suo.
Moribus ille tibi virgo non cedit honestis,
Et decus haud fictae par probitatis habet.
Non refero census, quos dat fortuna paternos;
Artifici decus est maius ab ingenio.
Grandis Apellaeam viget illi fama per artem,
Quae bene si dicas, muta Poesis erit.
Quicquid alit tellus, quicquid fovet aetheris orbis,
Carmine nos canimus: pingit at ille manu.
Dii quam felici delineat omnia dextra,
Utque rei donat cuilibet ille decus!
Huic tu si faveas hunc fi digneris amore;
Effigiem pinget dextera docta tuam;
Olim quam spectans aliquis; tua gloria, dicet,
Magdalis aeternos est habitura dies,
Nam velut eximium longe Cos iactar Apellem.
Parrhasiumue Ephesus Protogenemue Rhodos.
Sic etiam artifices victuros Albis habebit.
Huiuserit Lucas urbis uterque decus.
At quae Musa satis patrem canet, inclita cuius
Currit ad extremos gloria lata plagas?
Non certe titulis auxere minoribus illum
Ingenium praestans, artificesque manus,
Virtutum nitido quam commendata decore
Corda quibus magnos allicit ipse Duces.
Ergo fides longo iam tempore reddidit illum
Saxonicis carum plurima Principibus.
Iamque comes Friderice exul tibi fidus adhaeret,
Fortiter et tecum non leve vulnus habet.
Ac velut Aeneae classem lectatus Achates
Silamen maesto consiliumque fuit.
Fortunam superat tecum sic ille ferendo,
Creoraque pro vestra vota salute facit.
Ah sines urinam lenito Caesare, tandem
Aspiciat patriae laetus uterque suae.
Cumque domo illustri tota, Dux optime, possis
Pro reditu sanctis urere tura focis.
Dilectamque nurum tuus amplectatur Achates,
Et taedis possit dicere fausta novis!
Tunc ego fragranti Superos veneraber odore,
Et quantum valeant Numina testis ero.
Ah votum superos istud modo tangat, et illam
Leucothoe extem plo proferat orta diem!
Fortiter interea spe damna levabitis ambo,
Aethereis virtus sedibus illa venit.
Tu quoque nupta tuus coniunx fac sentiat ingens
Te desiderium diminuisse patris.
Obsequiis pectus tibi devincito mariti,
Ut patre sit levius nunc caruisse malum.
Grata erit ista viro pietas, testataque in omne
Tens pus, et absentis digna favore senis,
Susceptis thalamo natis sis aequa priore,
Matris et in partes officiosa subi.
Quam sint conspicuis reputa maioribus orti,
Atque tuo dignos esse favore sinas.
Cui non Pontani nota est sapientia, et amplum
Ingenium, splendens eloquiique nitor?
Cuius ab ore velut delapsus ab aethere nimbus.
Verba Periclaeo tincta lepore fluunt.
Cum facit in magno facundus verba senatu,
Aut causas coram Caesare iussus agit.
Illius ante tuo caste coniuncta marito
Filia, non ulla labe notata fuit.
Nec non digna tuo sponsique reliquit amore
Pignora praeceptis erudieda tuis.
Exigit hoc thalami foedus commune iugalis,
Sic pia non paucis testibus uxor eris.
At tu summe pater, firmis qui legibus ignes
A casto dirimi poscis amore vagos.
Adsis atque novis feliciter annue taedis,
Fac torus alternis litibus iste vacet.
Da liget unanimes firmo concordia nexu,
Sitque brevi multae prolis uterque parens.
Nestoreos aequet sponsus feliciter annos;
Cumaeos pariter vivat at illa dies.
Cernis et Arctoas ut Mars in proelia gentes
Concitet et ferro, caedibus, igne praemat.
Ut quoque dissidiis distracta Eeclesia, cladem
Sentiat et rixis dila cerata ruat.
Hos, qui bella volunt, surgens age contere coetus,
Et nostro reddas tempore pacis opus.
Ttque Diu maneat verbi custodia nobis,
Concordes animos lux tua sola regat.
Si non impuri colimus sinmulachra Deorum,
Quos Scytha, quos Maurus coecaque Roma colunt;
Si genitum aeterna de mente fatemur, et unam
Si maiestatem credimus esse tribus.
HOc tibi Leucoreis properatum carmen ab oris
Mitte procul taedis aucte Sebaste novis.
Hinc ubi vicino turbatus ab hoste, madentes
Caeruleis vultus occulit Albis aquis.
Paruaque, grata tamen, trepidantes otia Musas,
Marte fero patriam depopulante, fovent.
Hic mihi continuis liquescunt pectora curis,
Atque nemus lacrimis assonat omne meis.
Saepe queror, sine fine Ducum civilibus armis
Viscera iam patriae dila cerata peti.
Pannoniaeque diu defensas fortiter urbes,
Nunc Mahometigeno rursus ab hoste premi.
Dumque gemo, imbelles maneant quae fata Camenas,
Labitur ex oculis plurima gutta meis.
Inde Deo precibus commendo pericula supplex,
Nec metuo a ventis irrita vota rapi.
Non erit assidua tectum caligine caelum,
Ponet et insanas aequoris unda minas.
Dum datur interea docti monumenta Galeni,
Sive senis Coi scripta vetusta colo.
Corporis et scrutor primas ab origine causas,
Sive fover morbos seu sine labe valet.
Herbarum varias formas mihi lustra recensent,
Gramina dum Medicis usibus apta lego.
Hanc ego militiam flavum dum sector ad Albim,
Et trepidat multo nostra Thalia metu:
Eoo longe mihi littera carior auro,
De taedis adfert nuntia grata tuis.
Famaque, pro bello, laetarum nuntia rerum
Adstitit, haud trepide dicere visa mihi.
Ille tuus Vates summum cui deputat aula
Patria consiliis illius usa, locum:
Qui thalami dudum fida consorte carebat,
Iam licito nuptam iunxit amore sibi.
Quartaque post sacras Octobris fulscrit idus
Quando dies, thalami gaudia prima feret.
Rumpe moras, castoque libens gratare cubili,
Conveniens numeris res erit ista tuis.
Ille tui fructu potiatur carminis, ora
Castaliis primus qui tibi lavit aquis.
Dixerat. ingemui magnis quod vatibus impar
Haud possim taedis dicere digna tuis.
Attamen haud verita est ceptis mea Musa vocare,
Quo sine procedit res bene nulla, Deum.
Illius auspiciis taedas celebrare iugales,
Et thalami castum foedus inire decet.
Ille vagas odit flammas, et pectora, sanctam
Si qua pudicitiam transiliisse iuvar.
Nec fa cili effrenis fert mente libidinis usum,
Foeda nec impuri pectoris acta probat.
Castus enim cum sit sinceraque norma pudoris,
Haud statuit menti dissona iura suae.
Illicitas nec vult temere nos more ferarum,
In Venerem flammas, qua libet ire sequi.
Ergo vagos metis firmis compescuit ignes,
Castior humanum quo genus ordo liger.
Sanxit et ut sociis, cum coniuge legibus uno
In licito vivat femina casta toro.
Ite procul sordent quibus ista repagula, quorum
Motibus illicitis degener errat amor.
Poena venit cessans gravior, nec protinus aufert
Fulmina, si differt, vindicis ita Dei.
At te sacrarum tangit reverentia legum,
Iuraque Sponse tibi praeteriisse nefas.
Utque vagos srenans motus iuvenilibus annis,
Auctori possis congruus esse tuo.
Unanimi mavis iungi tibi foedere sponsam,
Cui tuus aspiret, quamque sequatur, amor.
Caelibis expositus quam ferre pericula lecti,
Innocuas raro qui sioit esse preces.
Suaviolum roseis ergo quod Elissa labellis
Fert tibi, muitiis omnibus ante feras.
Quodque facis summo Sponsae laeteris amore;
Non gaudere tuis sit tibi turpe bonis.
Dum licuit, pater exemplum probitatis honestus
Virtutumque, domus patria, calcar erat.
Unde decus morum pierati iungere, cunis
A teneris illi maxima cura fuit.
Innocuum spondet tibi tata modestia pectus,
Ingenuaeque pudor pignora mentis habet.
Otia non sequitur, viciorum pabula, curam
Sed teneri summam casta pudoris habet.
Corporis has animi dotes, quoque dotibus ornat,
Quae nequeunt versu, ceu meruere, cani.
Gratia, commendat vultum, divina genarum,
Ora rubor, splendor lumina membra decus.
O quoties dum colla notas, velut inscius haerenc
Aspectu, quereris tardius ire diem.
Redde vicem tali dignissima Sponsa marito,
Atque tuo felix coniuge, redde vicem.
Sentiat ille tuos crebris amplexibus ignes,
Suaviolisque modum sit posuisse pudor.
Huic iungenda viro fortunatissima iure,
Ac Regum largis diceris aucta bonis,
Iam tua cum Sponso memorabunt nomina vates,
Quod niveis illi fama vagetur equis.
Si non innumeras proavorum dicere caeras,
Et versare soli iugera mille potest.
At decus aetatis, nec non sine crimine morum
Antiqua maius nobilitate gerit.
Quis nescit, puer ingenuas quam sedulus artes
Hauserit et Clariis ora rigarit a quis?
Nec tantum tenero Vates contendere versu,
Et magnae, didicit, Palladis ore loqui.
Sed fuit ulterius rerum perdiscere causas
Quaeque regunt terras sidera nosse, labor.
Inde creatorem propius quo cerneret ipsum,
Orbis in immensum mente vacavit opus.
Doctrinaeque sacrae tenebras nubesque perosus
De nato didicit dogmata pura, Dei.
Posset et ut patriae quondam pro parte fovere
Commoda: cum soli vivere, turpe sibi:
Acriter aequarum complexus vin cula legum,
Pro versu coluit iura severa fori.
Ingenuas non quod probet utilitatibus artes,
Atque minus dignas ducat honore Deas.
Sed decus et precium luris cum grande viderer,
Praetulit, Astraeae ductus amore, forum.
Nec mora longa senem prudentia reddidit, atqui
Vix roseas vestit lactea barba genas.
Praecipuis ergo nunc illum adscivit alumnis
Hennebergiacae nobilis aula domus.
Principis ut fando secreta negotia tracter,
Consiliisque forum iustitiaque regat.
Qualis Aristides patriis praefectus habenis,
Aut collega tuus Scipio qualis erat.
Templa patent fausto procedite sidere iuncti,
Ante Deum supplex fundat uterque preces.
Quo sine nulla diu castos bene iungit amantes
Copula nec longo tempore durat amor.
Mentibus ire pares ambo florentibns annis,
Et rata iam fiant foedera, teste Deo.
Ecce latus Sponsae cingens Guilelmus adaram,
Quo melius nil est Principe vota facit.
Utque diu patriae possis superesse iuvandae,
Divinam pro te, Sponse, precatur opem.
Turba favens Heroa bonum circumstrepit omnis,
Gestat et ornatis florida serta comis.
Gratatur taedis hilari Respublica vultu,
Atque simul fundit pro Duce vota suo.
Quam fuerit bello iuventilibus inclitus annis,
Quando sequebatur proelia dura refert.
Fuderit ut Venetum signis victricibus agmen,
Aequoris Adriaci qua premit arua sinus.
Marte lacessitus quondam cum vindice fregit
Maximus Euganeas Aemilianus opes.
Hin nihil, illius virtutum conscia, novit
Carius hoc, magni Caesaris aula, Duce.
Illius et tantam fortis tunc dextera laudem,
Bertoldi quantam lingua diserta, tulit.
An tistes fuit hic magnae celeberrimus urbis,
Nobile quae Mogi nomen ab amne tenet;
Flexit et imperii Nestor velut alter habenas:
Hoc nihil excepto Caesare maius erat.
Omnis cura illi magnarum tradita rerum,
Illius inque humeris grande cubabat onus.
Saepe tulit medium se conditionibus ultro
Tacis, et eloquio sustulit arma Ducum.
Illius ampla etenim memorantur slumina linguae,
Et magis Hyblaeo dulcia verba thymo.
Quodque Palatinus moto certamine Princeps
Non Aquilae iratae praeda cruenta fuit:
Se debere tuis meritis, Bertolde fatetur,
Maxima cui patriae cura salutis erat.
Iam tua Guilelmus sectans vestigia, longe
Laudibus illustres vincere cettat avos.
Cuius fama bonos inter clarissima vivit,
Quo nunc iusticia Principe nemo ptior.
Nec vi sine minis, nec caede gubernat avita
Hegna, ferens aequis legibus ante metum.
Sed pletas munus quodcumque domestica poscit.
Civibus ex animo praestat id usque suis.
Non inopi durus Christo, Christique ministris
Exulibus munus denegat hospitii.
At sacra cum natis generoso sanguine dignis
Maiorum forti dogmata mente fovet.
Pectore de generis sunt haec aliena Tyranni,
Cura salutares arguit ista Duces.
Vive diu generose senex spes magna tuorum,
Sitque diu ductu patria salua tuo.
Uluite magnanimi, felicia nomina, fratres,
Hennebergiadum quos tulit alta domus.
Tuque tibi faciles, complectere, Poppo, Camenas,
Ingeniisque bonis ingeniose fauc.
Quod si iam motos inter status iste tumultus,
Incolumis per vos relligionis erit:
Donec adorabit Christimea patria nomen,
Perpetuo vestrum vivet honore decus.
Tu quodue consilio rebus praefecte gerendis
Publica non lentus commoda, ponse, iuva.
Et quod sponte facis sacra incunabula Christi,
Iam fastiditas perge fovere scholas.
Pluta monendus eras, blandised mater Amoris
Nunc vetat et serto tempora vinctus Hymen.
Ille Sacerdoris veneranda voce ligatos
Atctius in inalamo soedus inire monet.
Linquite iam sacras aedes; ium tecta subite,
Lusibus haec abeat dulcibus acta dies.
Ducite cum Sponso iuvenes, ad plectra choreas,
Tida mihi quorum pectora iunxit amor.
Inque vicem dulci recreet convivia cantu,
Qui patrio a Moeno nomina lanus. habet.
Fier et Ortolphi forsan si mentio, nobis
Thesaea, dieat iungitur ille fide.
Nominis ad numerum dilectae Thysius Ursae
Ingeminet fuluo pocula plena mero.
Ebibat at vetulae cornicis Ithygius annos,
Dumque bibit faveant atria rota seni.
Frangit inhumani mentem liquor ille Catonis,
Naturae memorem nec sinit esse suae.
Nec melius fundunt Phoebaei carmina Vates,
Plena bono quam cum nectare vena calet.
Restat ut in thalmo cupidi iungantur amantes;
Nox ruit inque polo Pleias orta micat.
Flagrantes placido iungat Concordia lecto
Foedera quosinter iam rata sanxit Hymen.
Ludite, dum tenerae durat flos iste iuventae;
Forma tumescentis labitur instar aquae.
Inter et amplexus dum iungitis oscula dulces,
Unanimi castas iungite mente preces,
Ut velut Abiadae passim grassantibus armis,
Coniugium patrio fovit amore Deus:
Sic nunc longa parant patriae dum bella Tyranni,
Incolumis Christo sit Duce vestra domus.
Ille duos uno concordes pectore iunget,
Et faciet castum lite vacare torum.
Utque: patris digni succrescant sanguine nati,
Aspirans domui pignora mille dabit.
Vivite Cumaeos iuncti feliciter annos,
Extremum donec claudat uterque diem.
SIquis erit cui non pariunt communia luctum
Fata, mihi longa, iuncte Rogere fide
Si quis erit caro qui Martia signa sub axe
Conspicit, assiduo nec rigat imbre genas:
Ille feras inter, silvis nutritus in altis,
Durius annoso robore pectus habet.
Dispeream totis si non mihi frigus oberrans
Visceribus, laetum non sinat ire diem:
Cum subit ut patrii, vobis superantibus Alpes
Vicinas, fuerit tristis imago soli.
Martia turbatis resonabant classica campis,
Obsessisque ingens civibus horror erat.
Rura nigros cirum sptrabant tristia sumos,
Saevus ubi magnas usserat ignis opes.
Adde quod et late contagia noxia morlri
Sparserat in maestas Numinis ira domos:
Pieridesque, ferus potuit queis parcere miles,
Tristis ab Albiacis aura fugabat aquis.
Non ego Caucaseo sum vertice natus, ut istas
Debuerim laeta mente videre vices.
Ne tamen Aonidum sequerer non castra, putabam
Adriacae recum rura petenda scholae:
Cynthius Euganeas qua mulcet cantibus umbras,
Tectaque Musarum vocibus ampla sonant.
Inde libet caram Phoebo contendere in urbem,
Felsineo Rhenus qua minor errat agro:
Praeter et in sacris studium quod ponit uterque
Arbitus, aegra quibus membra levantur ope:
Tu geminis, radio et numeris, evectis ab alis,
Siderei penetras lucida regna poli.
Parnasi me dulcis amor me gloria vatum
Pulsa iubet digitis frla movere lyrae,
Dumque Dionaea meditor tibi carmen in umbra,
Sarcina solliciti pectoris omnis abit.
Suavibus interdum nacti secessibus hortos,
Plantarum formis pascimus ora novis:
Attonitamque tenent campi miracula memtem.
Naturae varias dum veneramur opes.
Interdum Veneta cymba sulcare lacunas
Urbis, et edoctos plurima nosse, iuvat,
Imperium quibus auspiciis succreverit amplum:
Quae dederit pubes nomina prima loco.
Qua proceres inter sedeat Dux inclitus aula:
Et qua Marce, tuum corpus in aede cubet.
Tyrrhenae liceat vires ubi cernere classis,
Quae domus insani Marrisad arma vacet.
Ut fluat et refluat magnam maris unda per urbem,
Utque frequens mediis insula constet aquis.
Plurima connumerare piget, nepaupere versu
Attalicas fruftra dicere coner opes.
Aequoreas unalustrat non segnius arces
Beutherus, nostrae duxque comesque viae:
Ausonium quo nemo solum studiosius orbe
Nemo sub Arctoo dissita regna videt.
Nec tamen indulget tantum praesentibus, ut non
Scruteturprisci tem poris acta prius.
Moenia vos Arni, testes vos Tibridos undae,
Totus ut a curis ferueat ille piis.
Quotiuga scitis enim, confecerit Apennini
Horrida quot rupes difficilesque vias:
Dummodo Martigenae vestigra sedulus urbis
Tarpiaeque vetus cerneret arcis opus,
Vix mensis sua, vix somnis impenditur hora;
Caliibus in septem dum quod agatur habet.
Dum positos victis quondam de gentibus arcus
Susuicit et pilscas Romulidum statuas:
Cumque ruinosis antiqua palatia thermis,
Et quodunque vetus per fora surgit opus.
Tarpeiae iuvat inprimis insistere rupi,
Et positom prisca marmor in aede placet;
Qua veteres quotquot fasces tenuere Quiritum,
Sunt interruptis nomina sculpta notis.
Ille diu signis inhiat prisci triumphos
Temporis, et captos elicit inde Duces.
Muliaque sunt alta coram quae mente reponit,
Dum rudibus pascit lumina marmoribus.
Strenuus hac etenim quantum desudet arena,
Quam que citos isto puluere ducat equos:
Quid tibi: amdudum constare Rogere, sub amplo
Fama polo late si volat ista, canam?
Altera nunc etiam de rebus scripta vetustis
In lucem Veneta conspicis urbe dari:
Ausonios Groiis menses ubi mensibus aequaus,
Iudicio priscas ponderat historias.
Conaturque, vagae quamvis sententia litis
Pendeat implexis quaerere rebus opem:
Rarior ut posthac remorari possit euntem
Scrupulus, et recto tramite constet iter:
Sive palaestinae gentis tibi sacra legatur
Fagina, seu regnis omnibus acta notes.
Nam celebres frustra lector scrutabere fastos.
Ibis et in latos lumine captus agros:
Ni sua temporibus tribuens discrimina, possis
Ad nostros veteram ponere gesta dies.
Ite procul mentem pestis quibus invida turbat:
Heic poterit Livor nullus habere locum,
Bactare iamdudum compsitiuvenilia Phoebus
Tempora, ne vatem lingua carina petar.
Iussit et Aonides, aderitcum serior aetas,
Nobile Daphnaea cingerefronde caput.
Non etenim medio poterit resistere cursu
Illius in vasto gurgite cymba volans,
Forsan et exemptus curis legumque forique,
Se quibus in Latio iam parat ille solo;
Inclica Teutonicae gentis ne fama laboret,
Suscipiet pulchri sponte laboris opus.
Ardoremque animo consurgere sentiet imo,
Invictum patriae cum decus ore canet,
Tunc ego tempestas redeat modo nitior anni,
Tunc ego Pierio si ferar ore loqui,
Frondenti gelidas ad aquas proiectus in umbra,
Inc piam blandae iungere fila lyrae.
Clara que si patriae non ausion dicere facta,
Pondere conatus debilitante meos:
Verba tamen nostro memorans gratantia Moeno,
Multa super caro flumine digna canam.
Vepalmae frondes illi celeberrima magni
Gloria Germanas conferat inter aquas;
Quem sua Teutonico primum de sanguine virtus
Extulit Ausonii culmen ad im peril:
Utque ferax Bacchi nostto sub sidere primum
Viderit Aonias illius unda Deas.
Cumque recensebo patriae florentis alumnos.
Quos virtus alios nobilis ante tulit:
Tempora Beutheri lauro quoque nexa virenti,
Et devincta mihi pectora, carmen erunt.
Nunc sat erit, tecum laeto quod possumus ore
Augurii vocem ferre, Rogere, boni:
Et nostri multa prece commendare salutem
Temporis Aonidum duraque fata, Deo.