FELICIS FIDLERI BORUSSI

Fluminum Germaniae descriptie, Rhenus.

PRacipuas inter Germanica flumina partes
Ortus ab Alpino vertice Rhenus habet:

Cui decus imperii, sceptrique resignat honores,
Quae rigat Ausonium Tybridis unda solum.
Principio geminos rauca sub valle meatus
Quaerit, et effusis praecipitatur aquis.
Curia quae sedes Romani praesidis olim
Floruit, in dextro littore prima iacet.
Cuique recens tribuit vetus urbs Constantia nomen
Non immutato perfluit amne lacum;
Nec commixtus aquis, viridique colore retento
Tingit ad occiduas Raurica rura plagas.
Hinc Nemetes et Vangiones, Ubiosque pererrat,
Ht qua ivuctamari Belgica terra patet.
Vastus ibi trifido prolapsus in aequore cornu,
Oceano puri fluminis addidit aquas.
Rhetia quae nivibus saxisque rigentibus horret,
Auriferi Rheni dicitur esse parens.

Neccarus.

NEccarus exoritur celebri conterminus Istro,
Imminet Abnobiis qua Nigra silva iugis
Pux ubi iura tenet Virtembergensis, in oram
Labitur et medii perstuit arua soli.
Teque novenarum sedes Tubinga sororum
Alluvie muros praetereunte rigat;
Et petit Eslingam senos ubi virgo per annos
Grande puellari ventre fovebat onus;
Innatumque suo deferri corpore monstrum
Fecerat indigenis hospitibusque fidem.
Donec inauditae commenta latentia fraudis
Turpiter amoto sunt patefacta dolo.
Flectitut hinc gelidae factus vicinior arcto,
Sertaque pampinea fronde reucita gerit.
Credibile est eius quia nomine gaudet eodem,
Misceri superis a Ganymede merum.
At simul Encingum Cocharum laxtumque recepit,
In Rheni virides praecipitatur aquas.

Moenus.

MOns ubi Francorum specula prospectat ab alta
Pinifer assurgis flumine Moene tuo.
Francica vitifero dimensus iugera tractu,
Cernis anhelantes Phoebus ut abdit equos;
Herbipolinque rigas, ubi divae virgivis arcem
Fanaque sublimi condita monte vides.
Hinc ubi delecto sententra Caesare fertur,
Dividis obliquis oppida bina vadis;
Commixtusque patri, qua stat Moguntia Rheno,
Coeraleas vitreo gurgite voluis aquas.
Urbs sortita tuo nomen de slumine servat:
Nam veteri dictus nomine Mogus eras,
Multa per hauc urbem lapidum monumenta vetustas
Extruxit variis conspicienda locis.
Drusus et heic statuit procera mole colossum,
Dictus is a forma nominaglandis habet,
Heic quoque bellando matura caede peremtus,
Busta sepulturae condita Drusus habet.

Visurgim.

EFfundit celerem Turingica silva Visurgim,
Hessia montanis qua iacet orta iugis;
Cattorum vereri qui flumine gressus abagro,
Alluit undoso Saxonis arua vado.
Ripa sinistra moras flexo trahit amne rigatque
Orebra paludo sis Vestphala ruca locis.
In quibus herboso viridantia pascua flore
Ornat et armentis prata liquore fovet.
Inclita spumifero contendit ad oppida passu,
Ad caius ripas ultima Brema iacet.
Incipit immenso late distendere tractu
Flumina Teutovico facta propinqua salo;
Albiacae donec contermina fluctibus orae
Oceani refluas ingrediantur aquas.
Quanilo sub augusto bellator Caesare Varus

Adderet Ausonio Teutona regna solo;
Pugna ferox alri prope lata fluenta Visurgis
Vestphalicam multa caede replevit humum:
Nam Dux Arminius, Germanaque pectora ferro
Straverunt turmas Itale Vare tuas.
Tu quoque sub propriis cecidisti saucius armis,
Atque tua laudem caede Visurgis habet.
Te duce consumtis legionibus, inclita Romae
Gloria funestis est labefacta modis.
Num tibi tunc animos Germania, Caesar, ademit,
Incussitque tuis urbibus hoste metum?
Diceris audita miseranda strage tuorum,
Illisum foribus debilitasse caput;
Munivisse tuam positis custodibus urbem,
Et liquet attonitum te voluisse mori,
Et vovisse lovi spectacula publica ludos,
Si modo Germano tutus ab hoste fores.
Tantus in Arminio pro libertate tuenda
Ardor, in adverso milite terror erat.

Amasus.

PRofluit Hessiacis Amasus de montibus ortus,
Et per Vestphalicam caerulus errat humum.
Vestphaliae duplices referunt de nomine causas;
Una fidem quare promereatur, habet.
Sunt qui Vesta liam dicant, quia lucida Vestae
Germano veteri numina culta ferunt.
Altera de linguae proprio sermone recepta
Causa magis certas est habitura notas.
Qui venit occiduode caeli cardine ventus
Dat tibi cum pullo Vestphale nomemequo:
Hoc insigne vetus sub milite Saxo gerebat,
Cuius magna prius pars tua terra fuit.
Cumque plagam teneas, qua mergitur aequore Titan,
Significat positum syllaba prima loci.
Has ubi caeruleo peragrarit flumine terras,

Atque coloratam gramine pinxit humum.
Uda rebellantis Frisii secat atua, rigatque
Embda tuas fluvio proximiore domos.
Inde via fessus, cumuloque gravatus aquarum,
Ingerit Oceano pondera vasta patri.
Bructerus infelix Amasi congressus in undis
Adversus classem bellice Druse tuam:
Marte cruentato navalia proelia gessit,
Atque dedit victas caesus ab hoste manus.

Luppia.

LVppia Vestphalicis fontem derivat in oris,
Non procul a patriae finibus Hesse tuae
Vestphalicos radit campos, ubi tendit ad urbem,
Afluvio Lippam praetereunte vocant;
Inque dioecesi, tribuit cui nomen sulus,
Subicit imperio se vage Rhene tuo.

Lanus.

STat nemus Herciniae soboles genuina parentis,
Claudit ab Hessiacis Francica rura iugis.
Cumque situm teneat fert unde Favonius auras,
Dicitur occiduae nomen habere plage.
Hinc Lanus exoriens silvaque egressus opaca,
Hessiacos tardis flexibus ambit agros;
Marpargumque petit, sacris domus inclita Musis
Quae viget, et magno vate superba fuit.
Exosus veterum deliramenta deorum.
Hessus et antiqui facta profana lovis,
Pro love caelestemque patrem, Christumque canebat
Ad vada formosi fluctibus orba Lani;
Et sacra divini referens oracula verbi,
Movit lesseae mystica plectra lyrae.
Hoc Lanus ipse refert, auditaque verba recantat
Humida Rhenanae cum subit antra domus.

Mosa.

MOsa redundantes Eburonicus eggerit undas
Montis ubi Vogesi frigida terga rigent.
Arua Lothringorum spectans confinia terra,
Belgica cymbiferis oppida stringit aquis.
Gallicus adversos cum caede Lotharius hostes
Sterneret, et pulso victor Othone foret,
Vix sibi, capituo ne vincula Marte subiret,
Fertur Otho celeri consuluisse fuga
Nactus et Arduennae penetralia devia silvae
Dicitur occultis delituisse iugis.
Irrigat has nemoris vicino gurgite partes,
Perque Sicambrorum iugera Mosa fluit.
Hannoniam spectant ripae vada curua sinistrae,
Dextra rigat fines Geldria parua tuos.
Excipit hunc Vachalis cornu spectabile Rheni,
Insula fit Batavum quo dirimente solum.
Immemo officii liquidissime Mosa videris,
Rhenus et ingratas excipit hospes aquas.
Namque tuo regi iunctus, nomenque decusque
Mutato Rheni nomine solus habes.

Mosella.

EDitus insigni Vogesi de rupe Mosella
Tullingos placido murmure lapsus adit.
Obrincam veteres dixisse feruntur eundem,
Sortitur dubiam vox tamen ista fidem.
Flava sub immenso spectatur arena profundo,
Oblita coenoso nec latet unda luto.
Imperiosa Nini Babylona Semiramis uxor
Regia defuncto coniuge sceptra tulit,
Privignumque suum patria de sede fugatum
Trebeta diversas iussit adire plagas.
Is fugit a regno dura cogente noverca,
Et venit ad ripas culta Mosella tuas.
Disponitque loco muros; et condidit urbem,

Cui quod adhuc retinet nomen habere dedit.
Treveris haec urbs est quae multis paruit annis
Subdita principibus Belgice Galle tuis.
Trevir ab antiquis Gallorum gentibus ortus,
Nobile virtutis nomen amore tulit;
Et meruit fortis sub Caesare miles Iulo,
Copia Pompeii cum daret acta fugam.
Urbs, ubi tranquilli Rheno levis unda Mosellae
Confluit a fluvio nomen utroque tenet.
Fortunate viges aeternis laudibus amnis,
Nec tuus ignotas alueus abdit aquas.
Contigit Ausonii docto tibi carmine vatis,
Nescia longaevo tempore fama mori.

Athesis.

ALta Tridentinis ubi rura sub Alpibus extant,
Est lacus; hinc Athesis praecipitatus abit,
Alpinasque replet stridenti murmure valles,
Et ruit ad fines Itala terra tuos.
In quibus ex collo natas gerit accola strumas,
Et liquidas tumido gutture sorbet aquas;
Quaeque suum iactat nato Verona Catullo
Nomen ad illius littora structa iacet.
Hinc qua spumiferis mare fluctibus Adria pulsat,
Occulit undarum vi superante caput.

Danubius.

DAnubius fratri diversus origine Rheno
Surgit ab Hercynio progrediturque iugo.
Hucque iter obliquum tepido convertit ab Austro,
Unde nigri surgit Memnonis alma parens.
Suevica perlabens et Norica iugera findit,
Austriacique rigat pinguia culta soli:
In quibus intorto sinuatos vortice gyros
Circinat, et versas torquet ad ima rates.
Heic quoque Scylla rapax heic irrequieta Charybdis
Devorat immani nautica vela freto.

Pannonas inde feros, et lazygas alluit Ister,
Mutatoque recens nomine nomen habet.
Praeterea Mysosqu sagitriferosque Triballos.
Spumifer innumeris amnibus auctus adit:
Denec ad extremum sep: ena per ostia lapsus,
Aequoreas intrat Nilus ut alter aquas.
Miscet Iasonio pulsatum remige pontum,
Exilii tribuit qui tibi Naso locum.

Licus.

FLavus ab aeriis ducit Licus Alpibus ortum,
Spectat et Arctoum, qua riget aura polum,
Magnus ad illius ripas Otho contudi Hunnos,
Teutonico intulerant qui fera bella solo.
Hinc procul aspectis Augustae moenibus urbis
Fertur, et inclusas alueus arctat aquas.
Saepe tamen positas egressus flumine ripas.
Mollia cum viridi gramine prata tegit.
Vindelicos memorant, et R hetica iugera quondam
In medio positum dissociasse Licum,
Amnibus hic variis sumtis, Vindque recepto,
Regia Danubii fluminis antra subit.
Hinc patet antiqui quae nominis extet origo:
Vindelicis nomen Vinda Licusque dedit.

Oenus.

ERigit Alpinos rupes ubi Iulia montes
Surgis ab exiguo non procul Oene lacu.
Ut ruit! talicas Athesis violentus in oras,
Sic ad Germani iugera flectis iter.
Demulces gelida labens sub valle Tirollos,
Aruaque caeruleis Norica findis aquis.
Quando latrocinii liquido petis agmine campum,
Pallide qui tristes concipis Oene notas?
Ah trepidas dirae perculsus imagine caedis,
Facta sub armigero quae Theodone fuit.
Hinc prope Passaviam, Bavaros quae continet, urbem,

In vada cum strepitu Danubiana cadis.
Maximus has ripas quondam Aemilianus amavit,
Undaque vix illi carior ulla fuit.
Urbs quae ponit recens nomen sortitur ab Oeni
Saeperecessaro caussa doloris erat.

Nabus:

ALta cacuminibus, crebraque recondita pinu
Iugera funt vitrei fons et origo Nabi.
Qui fluit algentis Boreae conversis ab axe,
Unde flat imbriferi lenior aura Noti.
Natiseis habitata prius periabitur arua,
Corrupte Noream tempora nostra vocant.
Cuique sub imperio fecere palatia nomen,
Sancta Palatinus fert ibi iura Comes.
Hac ugi transivit vestigia torquer ad urbem,
Quae ratis arguitur nomen habere bonae.
Auctus ibi socis Labaro Vilsoque duobas,
Succedit tectis Ister amice tuis.

Aegra.

AEgra, Bohmeorum qua Pinifer imminer oris,
Fusus ab angusto fonte recludit iter.
Deserit occiduas, Titan ubi mergitur undas,
Fronte resurgentes Solis adortus equos.
Quaeque vocatur aquis de praetereuntibus Aegra
Illius ad ripas aedificata iacet,
Heic ubi Caesareis Adilam Friericus in ulnis
Detinuit, thalamos constituitque novos.
At Lithomericios cum transiit a dvena colles,
Cymbifer Albiaco iungitur Aegra vado.

Albis,

EXit arenosus Moravorum finibus Albis,
Quaque colis silva cincte Boheme solum.
Lapsus ibi medio per rura Bohemica cursu,
Perque nemus gelidis amne volutus aquis;
Implet inexhausto sitientia prata liquore.

Multaque vicinis commoda praestat agris.
Atua rigat laetis ubi gaudet Misnia campis,
Et qua Saxonica gleba secatur humo,
Carolus in signi conducto milite Caesar,
Obtuit heic ciem Dux Friderice tuam.
At tu consiliis nimium confisus et armis,
Tristia commoto proelia Marte geris.
Dispergnatur equi, mixtaeque, sine ordine turmae
Diversas quaerunt hoste premente vias.
Tu potius quam sit tibi terga dedisse pudori,
Hostilem mavis sustinuisse manum,
Inque tua facie pugnando vulnus honestum
Longaque sub domino Caesare vincla pati.
Nec minus Albiacis sua prata refrigerat undis
Marchia, Lombardis quae fuit ante domus,
Inde salutatis Hamburgae moenibus urbis
In refluum lato funditur ore salum.
Nebilis, et multis felix virautibus amnis
Quando, tuae laudes ut moriantur erit?
A te progeniti fortes memorantur Othones,
Per quos tam late Teutona regna patent.
Dulce novenarum turba cantante sororum,
Te prope festivos duxit Apollo choros;
Nec semel ad carmen properatos sistere cursus
Visus es et lento praeteriisse gradu.
Salue Teutonicis ô fiumen ambile terris,
Cni tribuit summum quaelibet unda locum.
Maior es Eridano, nec Idaspi laudibus impar
Qui vehit ex imis aurea dona vadis.
Se debere tibi Germania tota fatetar
Quicquid ab ingenua nominis arte gerit.

Sala.

PInifer arctoum qua vertice conspicit axem,
Lenis ab inculta Sala remanat humo;
Praetorumque secat terras, Iambitque Doringos,

Misnenses quorum finibus arcet agros.
Urget iter, celeratque gradum properantibus undis,
Ut subeat colles flumine ena tues;
Heic ubi Stigelius Musas complexus ad Hmum,
Mulcet Arionia saxa ferasque chely.
Serpit et accensis qua fumigat Halla salinis,
Quae restagnantes fontibus haurit aquas.
Hunc gravat Hercynia de rupe profectus Hieras,
Miscet et Albiacum te prope Calba vadum.

Havelus.

CIncte comas uluis et creber Havele salicto,
Fontem Marchiacis finibus ortus habes.
Innumeros patriae fecundo gurgice pisces
Suggeris, et regni dinitis antra tenes;
Saxonibusque procul mittis gentique Doringae
Grandia pignoribus plaustra repleta tuis.
Effusus stagnas quasi Mintius alter et urbem
Perfluis a Brenno quae duce nomen habet:
Quo Senones Galli ductore ad Tybridis undam
Diripuere tuas Roma superba domos.
Urbe sub hac Brenni fulsit lux prima Sabino,
Qui puer ad ripas repsit Havele tuas.
Inde volutus aquis socio coniungeris Albi,
Marchica Saxoniam qua prope terra iacet.

Sprea.

FInit inaccessos ubi silva Bohemica montes,
Et petit aequato Slesica rura solo;
Lubricus exiguo Sprea fonte regurgitat undas,
Marchia cosque vago flumine findit agros.
Auctus aquis cursu clarissima dividit urbis
Moenia, cui nomen Parrhasis ursa dedit:
Heic ubi magnificas Ioachimus Marchio sedes
Struxit et arx mira stat fabricata manu,
Fama, Mycenaei sic facta palatia Regis,
Urbs ubi clarebat Sparta, fuisse refert.

Hanc Sprca praeteriens o culis rorantibus arcem
Suspicit et tecti culmina summa notat.
Heic foribus cap tur rutdo falgentibus auro;
Heic domus Oebalio marmore fulta nitet.
Materiam commendat opus; iam sistere cursum
Vellet, et haud aliqua mobilis esse via,
Ni natura vetet, lentumque sequentibus undis
Obruat, et tardas non sinat esse moras.
Non tamen inde procul so cio miscetur Havelo,
Cuitam regisicas narrat in amne domos;
Et quondam rigido praestantes milite Suevos
Commemorat ripas accoluisse suas.
Quaerenti duplici cur nomine gaudeat unus,
Se vetusa vevis nomen habere refert.

Odera.

EFfluit Albiaco conterminus Odera fonti.
Sortitus Viadri nomen hic ante tulit,
Alluit extructis insignem turribus urbem.
Qua non maiorem sub love Slesus habet.
Marchiacos campos, Pomeranaque perfluit arua,
Et petit Arctoi siderae tarda poli.
Humida pampinca redimitus tempora vite.
Cultori praebet musta bibenda suo.
Audiit ille pias modulentes carmina Musas,
Cantatusque sactis vatibus auxit opes,
Heic doctas sobane fides pulsare solebas,
Heic Huttene tuos audiit unda modos.
Nomen et antiqua referens a gente Sabinus
Threicio Viadri carmine malsit aquas:
Non secus ac cythara praestans Rhodopeius Orpheus
Ad ripas cecinit corniger Hebre tuas.
Inde recesserunt Musae, niveumque secutae
Fegason assistunt Bregela flave tibi.
At vagus obliquo prolabitur Odera cursu,
Arctoasque suo gurgite miscet aquas.

Varta.

VArta niger furgit nemoralibus editus aruis
Heic ubi frugalis culta Polonus arat:
Utque iacet regio per apertos libera campos,
Labitur in planis irrequietus agris.
Ille sub obscuris altissima condidit undis
Regna tridentifero vix adeunda deo.
Praeteriensque tuam Posnania nobilis urbem,
Plena soporiferis piscibus antra tenet.
Inde Polonerum subito digressus ab oris,
Lambit arenoso Marchica rura vado,
Et prope Costrinum Viadri confunditur undis,
Atque, nigrum longo tramite servat iter.
Hic locus hibernae contemnis frigora Brumae,
Nec stringenda pigro dat sua terga geln.
Triste caput glacie cum cetera flumina condunt,
Non occultato liber in amne fluit.

Istula.

IStula Carpathiis ducens e montibus ortum,
Pannonis exiguo iugera fonte secat.
Excipit hunc regis sedes invicta Poloni,
Quam vetus a Graccho nomen habere ferunt.
Urbs prope currentem sublimi turre salutat,
Cui grates tremulo murmure rursus agit.
Sarmaticos humectat agros: hinc flexus ad Arcton
Pingue Borussorum perfluit amne solum.
Labitur aggeribus ripam vallatus utranque
Et prope declives eminet altas agros.
Imbribus exundans, nivibusque e monte solutis
Crescit, et insanas fluctibus auget aquas.
Inde novas secat ille vias, fluctusque nocentes
Euomit, et spacio liberiore ruit.
Hic procul agger abit, motu disiectus aquarum,
Culraque praecipiti vortice mersa tegit,
Innoluitque trabes raptasque voragine villas

Sorbet et in latos expatiatur agros.
At tandem vario Dantisei moenia flexu
Praeterit et Codanum proluit amne sinum.
Heic ubi defessis starto secura phaselis
Sarmaticum nautis per mare praebet iter.

Nogadus.

IStula sub stunio cantante Porusside Nympha.
Fertur ad auditos incaluisse sonos.
Sustulit ex illa natum, Nogadumque vocavit,
Cui cingunt vitreas spicea serta comas.
Alluit ingentem spaciofis moenibus arcem,
Quae de Christipara nomina matre gerit.
Fornicibus quae nixta cavis specubusque profundis
Condita vix aliquam fertur babere parem.
Hoc ubi praeteriit vicino flumine muros,
Ampla Berussiaci fertur in ora sinus.

Ossa.

TV quoque Prussiaca pandis tellure meatus,
Et flexa paruas Ossa moraris aquas.
Te recipit fessum placido pater Istula vultu,
Hic ubi Grudenti moenia cella rigat.

Alla.

ALla Borussiacis in finibus ortus ab Austro
Vergit ad arctoas amne fluente plagas.
Non procul urbs (liquidos qua stagno pauditur amnis)
Nomen ab invidia quae trahit inde iacet.
Hinc Tydemanne tuam Praesul clarissime sedem
Alluit, et levibus murmura reddit aquis.
Exerit amne caput vitreisque sedilibus udas,
Te prope quando fluit convocat ore deas;
Exercetque choros ad amabile carmen in orbem,
Pierides quod te plectra movente canunt.
Summe vir Aonidum decus et spes ampla sororum,
Ad tua nil mirum si dea plectra salit.
Qui fidibus sacras imitatus Apollinis artes,

Horrida Moeonio carmine saxa trahis.
Haec concessa tibi facundae gratia linguae
Threicio vati te facit esse patem.
Gratus es interea, Musasque dedisse fateris,
Quicquid ab ingenio nobilitatis habes.
Rursus et ingenico complexus amore Camenas,
Quo decet Aonidum pectore sacra foves.
Ipse licet non sim numerandus in ordine vatum,
Esse tibi curae carmina nostra sinis.
Richins vepressit morbibundo corpore lectum,
Qui mibi vicino sanguine sunctus erat:
Sit tibi cum mei Pnaesul veneran de nepotis,
Cum sub humo gelida comumulabor, ait.
Verba memor vetines snprema reddita voce,
Nec cadit ex animo nostra Thalia tuo.
Ille favor doctas quo iam complecteris artes,
Immortale tibi nomen in erbe parit.
Quilibet Aonii ton pectora dedita Musis
Suspicit et vatum spemque decusque vocat,
Hoe tuns Alla Iosert, exceptus ab hospite Bregla,
Et celebrant laudes omns uterque tuas.

Bregela.

BRegla fundit aquas, silvestribus ortus in agris,
Condit ubi rabidas Prussia vasta feras.
Ille verecundae fertur sacer esse Dianae,
Quo sua venatu corpora fassa lavat.
Rapa frequentatur rictu deformibus ursis;
Hae aper, has alces, has bibit urus aquas;
Deposuitque turces animos quos tempore longe
Mixtus inhumanis traxit in amne feris:
Hospitium sacris quia praebuit utile Musis,
Quas manus Alberti Principis alma fovet?
Et quibus, aerii qui nubila findit Olympi,
Pegasus Aonias fonte reclusit aquas.
Ac veluti mugire feras silvasque sonantes

Audit ad Eoae lustra profunda plagae:
Sica ubi labentem recipit Mons Regius audit
Ad strepitum doctae carmina facta lyrae,
Saltantesque videt Satyros tenerasque Napaeas;
Utque leves ducat Nais in orbe choros.
Sis saluus semperque tuis feliciter undis
Labere, te flumen nobile quisque canat.
Gratus es Aonidum turbae, quam murmure dulci
Afsicis et cytharae pulsibus addis opem.
Odera Maeonides delectat, et inclitus Albis;
Nunquid in hoc numero Bregela nullus eris?
Nec minus innumeros alto sub flumine pisces,
Plenaque lutrarum milibus antra tenes,
Tendis ad occasum vagus amne sinumque subintras,
Frigida Sarmatici quem facit unda maris.

Memela.

MEmela saxosa prolapsis origine fontem
Non procul a Grodnae finibus urbis habet.
Hunc dixere Chronum sed nescia turba locorum
Nomen id alteriu fluminis esse putat.
Labitur ad Caunam, nullis circumdata muris
Quae patet, et geminis proxima gaudet aquis.
Hic multae glomerantur apes et in arboris antro
Aedificant dulces, rege iubente, favos.
Trina cris aeriis populosa volucribus Hybla,
Quae de flore novo pinguia mella legunt;
Aut iuga Cecropii quae melle probantur Hymetti,
Non superant Litavas, si numerentur, apes;
Quas vagus enutrit fluviali Memela rivo,
Dum viridem multo flore colorat humum.
Et merces varias, et apum vehit amne labores,
Grataque vicinis fert alimenta locis;
Misceturque mari sinus hic ubi Balthicus errans
Sarmatici pulsat littora curua Sali.

Gilga.

SCinditur in geminas sinuosus Memela partes,
Occiduis quarum laeva feritur aquis.
Ipsa suos cursus non longo fine moratur,
Quam Gilgam ripae turba propinqua vocat.

Duna.

DVna cavis lacubus, syluisque palustribus exit,
Imperii sceptrum Dux ubi Moscus habet.
Voluitur ad Russos; hinc flumine lapsus aperto
Fertur, ubi campos vomere Livo secat.
Praeterit immensis tumefactus motibus arcem,
Quae vetus a Dunae flumine nomen habet:
Occiduasque petens deflexo gurgite partes,
Proflutt ad muros inclita Riga tuos,
Praeteriens illic undoso moenia tractu,
Extat Sarmatici ianua laxa maris.

Narua.

PAllet Hyperboreis ubi terra propinquior astris,
Undaque concreto torpet operta gelu:
Et lacus, a flavo Livonica prata Rutheno
Qui secat, et latas occupat altus aquas;
Dictus ab indigenis vulgato nomine Paevus,
Squamigerum vasto claudic in amne gregem
Parte sui media limes distinguit utrunque,
Assignans domino littora certa suo.
Hic lacus Arctoum qua fluctibus aspicit orbem,
Candide Narua tuas eiaculatur aquas;
Et quae perperuo tibi suggerit agmine Paevus
Sarmatico iungis pura fluenta mari.

De Eclipsi Lunae Anno 1551. 20. Febr.

PRimus agebaturbelli lacrimabilis annus,
Graecia quo miseris est laniata modis.
Sparta sue sabsidium pressae laruta Corintho,
Caesa per alternas monerat arma vices.
Nacta que; ro soctis Corcyra potenter Athenas

Intulit lonio Martia signa freto.
Cum niger hotribili coopertus imagine Phoebus
Delituit medium nocte tegente diem.
Signaque fraternat Luna celante quadrigas
Edidit obscuro prodigiosa dolo.
Incussere metum pavidis specta cula nautis,
Ditaque fatales attulit umbra minas.
At levar audaci trepidos sermone Pericles
Et comites firmi pectoris esse iubet?
Opposicaque tegens Navarchi lumina veste.
Ut pavor atto nitis eximereturait.
Quid praefecte, mali sacto tibi contigit isto.
Pallia quod visus oculuere tuos?
Non secus abstulerit meruenda pericula Phoebes,
Quae modo solares corpore texit equos.
Ponite tristitiam socii, vanumque timorem
Fallaces patiunt sidera tecta minas.
At male. contem psit signum caelestePericles,
Et poenas Phoebo vaticinante dedit.
Quodque cruentato suasisset milite bellum,
Hei mihi quam Danais exitiale fuit?
Quin gravis infectas pestis diversa per urbes,
Defectum sequitur nuntie Phoebe tuum.
Membraque lethalis rabie grafsante veneni,
Putrida de saevo corpore lapsa cadunt.
Hinc petat exemplum quisquis temerarius audet
Dicere, fallaci sidera nube regi.
Aut legat annales, monimentaque prisca revoluat,
Quicquid et historici concinuere viri.
Inveniet miseras ec iptica lumina clades
Fasaque Lernaeis asperiora sequi.
Haud impune suos etiam nunc Cynthia vultus
Condidit informi
Mensis enim gelidi cum nox vicina redisset.
Qui sequitur luces, Frigide lane tuus.

Virgineosque sinus facie complexa rubenti,
Cynthia iam capiti tuncta Draconis erat.
Indiga fraterni terra mediante caloris,
Stabat in ornatis conspicienda genis.
Ah quantas clades et quanta pericula secum
(DI faciant vano proloquar ore) trahet.
Dicere si fas est infaustos sidera motus
Suspicor in nostram constituisse necem.
Languida crudeli tabescent corpora morbo,
Vixque Machanoniâ restituenturope.
Et violenta lues contagia sparget in auras,
Membraque pestifera labe gravata premet
O quoties duri referens praesagia luctus,
Horridus ignavo gutture bubo canet.
Improba siyx quoties horrentes questa per umbras
Intempestinae nuntia mortis eris.
Nec contenta malis humana libido. gravabis,
Hoc onus armatas expedietque manus.
Ille per insidias, hic aperto saucius hoste
Ille gravi iaculo pestis, sic ense cadet,
O crudele genus, nullis medicabile flagris,
In soelus exirio quid properante ruis?;
Linquite ius belli strictumque recondite ferrum,
Quos sitts humani dira cruoris habet.
Siqui minns patriae miseret, quae coefurore,
Mutua crudeli vulnera caede gerit:
At parete beo, gladiosque monentibus astris
Condice, difficili mars ciet arma gradu.
Ille cadeace locum peregrinus in aede tuetur,
Pressus et infirma debilitate iacet.
Occidet infelix qui sponte lacesserit hostem,
Qui gerit invitus proelia victor erit.
Nen minus imbriferas praesagit ab aethere nubes
Cynthia defectu pernitrosa suo.
Fecundos populabit agros et ab aerheris axe,

Aspera nimboso turbine grando ruet.
Hortendoque strepent concussa tonitura caelo,
Et perdet solidas fulminis ictus opes.
Et mare puppe cava qui scinditis, inque profunda
Spem cupidi quaestus constituistis aqua.
Demite navigiis velum laxate rudentes.
Utilior vobis, quam mare, pontus erit.
Aut dubias vili naves onerate suburra
Non retinet certam mobilis aura fidem.
Aeolus Hippotades laxis mandabit habenis
Carbasa praecipires dilacerare Notos.
Quaeque procellosum mugitibus impleat aequor,
Flabit ab adverso saevior aura loco.
Et levis indomito Zephirus misce bitur Euro
Flamine navifragas concutiente trabes,
Insurget pelagus, solitaque ferocior ira,
Disiciet quassas fluctus et unda rates.
Et quascumque vehent pretiosas aequora merces,
Deseret in bibulo fracta carina mari.
Tantum Luna malum solaribus indiga flammis,
Nuntiat ah quantas excitat illa faces!
Cum tamen in medio steterit sol virginis astro
Desinet effectu Luna nocere suo.
At Deus ultrices ut poenae mitiget iras,
Ne quis supplicium pro gravitate ferat,
Quisque roget, vitam que novam moresque probatos
Induat, et verae sit pietatis amans.
Sic mala diffugient, quae nobis astra minantur,
Sic erit offensi lenior ira Dei.

Philotas, seu Ecloga ad Ant. Perrenoium Epise. Attrebatensem.

PAstorale rudi dicemus arundine carmen,
Diversa regione sati, quod Dapnis et Argus,
Custodes pecorum viridi cecinere sub umbra;
Daphnis arenosi qui fluminis accola Vindae,

Chara Lyci soboles aliquando resedit ad Istrum.
Alter ad hibernam genitus pastoribus Arcton,
Flavus ubi Codano coniungitur Istula Ponto.
Respice silvestres habitus, dignissime praesul,
Quosque tuus vates humili canit ordine saltus.
Si quis continuis versatur in urbe diebus,
Rura beata vocat, parituraque foedita vitat
Crebra paludosis urbana Palatia fumis.
Te quoque ne pigeat, sublimi sede relicta,
Pauca frequentandis concedere tempora Silvis.
In quibus haec Argo loquitur vetus incola Daphnis.
Daph Arge quid a patrii digressus limite ruris,
Vindelicis erras extraneus advena syivis?
Armane devitas et formidabile bellum?
An grave supplicium commissaque crimine poena
Te procula patrio discedere rure coegit?
Arg. Nec belli facies inopimetuenda colono,
Nec me vindicibus redimendi piacula flagris
Arua coegerunt natalia vertere Daphni.
Pax ibi vernantes non irrequieta per agros
Mollia securis pastoribus otia praebet,
Etme sponte domi, tauris ovibusque relictis
Cultores nemorum maesti flevere, volentem
Flectere diversas vestigia lenta per oras.
Daph. Sed quae causa viae? Num te temetarius ardor
Compulit ignotum praeferre penatibus orbem?
Arg. Non. ina divini me commovere Philotae,
Ut novus externis regionibus hospes oberrem.
Daph. Nominis istius dic Arge quis extitit index?
Famane longinquas adeo pervenit ad oras
Plena celebrati laeto rumore Philotae?
Arg. Sed gravat ardentem radiis flagrantibus aestum
Cynthius et medio currum moderatur in axe,
Hic ubi frondentes texunt umbracula quercus
Secedamus, eves etiam congesta remandent.

Daph. Si libet interea puris restinguere lymphis
Contractam feruore sitim, quin accipis utrem,
Non haustas putido de flumine continet undas
Fossa iacet pra ceps, urbis contermina maro.
Occidui feriunt qua candida moenia venti,
Accessum facilem gradibus via praebet eunti,
Vina scaturigo liquidis ubi cognita rivis.
Clausa latet muro sed ferrea ianua crebris.
Pervia cancellis praebet spectantibus undam,
Fistula bullantes extensa foramine lymphas
Colligit, et gratos sitientibus egerit haustus.
Quin etiam memorant illo de fonte bibisse
Qui ius imposuit pastoribus ante Philotam,
Isque vetus tribuit nomen fontemque salubrem
Dixit ab afflicto quia corpore tollere morbos
Nevit, et antiquis donare vigoribus artus.
His implevit aquis Galataea salubribus utrem.
Arg. Credo tibi sed nulla sitis me Daphni molestat.
At quo nota mihi sit carmine fama Philotae
Non erit ingratum gelida narrare sub umbra.
Eurytus ad ripas piscosi natus Haveli,
Tollitur excelsas ubi mons Harlungus in aures
Quo calamos inflante leves concentibus Echo
Respondere innat palmam cui tradit Apollo
Attribuitque locum Cyrrhaeos inter olores
Ille Lycaoniam nunc pascua servat ad undam
Inter Hamadryades nymphas. ubi Balthica Thethis
Nobilis electi suspensa monilia collo
Gestat, et indigenis pastoribus irrigat hortos.
Hunc ego saepe ducem per amoena vireta secutus
Cum grege compulso requie frueremur in antro,
Cantantem memini praeconia summa Philotae.
Tunc cepi patrios habitantes arua penates
Fastidire, novo mihi pectus amore calebat.
Non me lanigeri teneris in ovilibus agni,

Non tetigere boves, curisque solutus ab illis,
Sub quacumque foret caeli regione Philotam
Quare constitui nec me mea cura fefellit.
Inveni, pretiumque tuli praegrande viarum:
Daph. Felix sollicito qui victus amore Philotae,
Et charas pecudes et rura domestica linquis.
Quem neque longinquo regio semota recessu,
Nec loca terruerint glacialibus aspera nymbis.
Quae tibi quaerenti forsan calcanda fuissent,
Ni iam vindelico sedem posuisset in aruo.
Arg. Quem fera tempestas, quem silva palustribus uluis
Terreatiextremo quamvis sit in orbe Philotas.
Me nec Hyperboreis canentia rura pruinis,
Daphni, nec adverso constricti frigore campi
Nec glacialis hiems (siquidem ventura fuisset)
Nec iuga terrebant squalentibus invia saxis,
Iamque sub Hesperio si versaretur Ibero,
Ad Tartessiacas foret impetus ire columnas
Daph. O decus, ô ruris pacator summe Philota,
Dignus es ut pastor tibi deferat omnis honorem
Et cuius toto vestigia quaerat in orbe.
Te quis enim vixit longis praestantiorarmis
Composita litem qui pace redemerit aruis?
Adserit hoc habitans villa propiore Menalcas
Qui vetus incuruam baculo fulcire senectam
Cogitur et vitae iam non bene computat annos:
Arg Ille quidem facilis, discordes tollere motus
Gaudet et a nostris arcere penatibus arma.
Nec minus antiquo ruris par esse magistro
Creditur Andino quem dudum carmine notum
Tityre faginea cecinisti lentus in umbra.
Sed Fortuna potens et amica furoribus a se
Nescio quas remoras pacantis incicit agris.
At tu germani decus ô spectabile ruris.
Mitis ades, nostrique fave custodibus arui.

Parsque tuae simus curae sic numinis instar
Semper eris, festosque tibi soluemus honores.
Collegi patriis natas in vallibus herbas,
Hae tibi servatae positam spargentur ad aram.
Quaeque tuli mecum fragrantia lingua cremabo,
Iuniperi, baccaeque sacrum vertentur in usum.
Ut tua solennes referanta taria fumos.

De obitu Nicolai Pemennoti.

SIqua graves unquam meruerunt fata dolores
Spectari siccis nec potuere genis:
Tristia flebilibus soluantur ut ora querelis,
Nunc est materiae convenientis opus.
Edire tam lacrimas quibus est Respublica curae,
Verbaque lugubres exhibitura modos.
Finiit imperii Granuel sol. unicus, aevum,
Ah nimis infausto preda reperta die!
Parca bonis inimica viris, quid caedibus ardes?
Arbitrii cohibe noxia frenatui.
Corpora nobilibus virtutibus inclita, quorum
Digna foret Pilii tempore vita necas.
Turpiter in vitiis quibus integra ducitur aetas,
Fila senectutis non odiosa trahis.
Parcere debebas vitae Granuelis: in illo
Publica servandae cura quietis erat.
Improba consiliis odii fomenta repressit,
Ne qua subornaret belliger arma Deus.
Legatus quotiesa Divo Caesare missus,
Discordes animos compositurus erat.
Verba Periclaea gravitate profatus, obibat.
Acri ministerii munus onusque sui.
Utque levarentur concordi pace tumultus,
Fracta quibus toties Teutonis ora gemit.
Fertur, ut eloquio surgentia bella caveret,
Supplice Germanos voce rogasse duces.
Quo magis ad tristem convertire pectora luctum,

Ad quos sama recens de Granuele venit,
Aspicis ut maestos habitn testata dolores
Aula gerat pullas Caestiana togas?
Nec minus imperii summis praefectus habenis
Carolus amisso de Granuele dolet.
Carolus invictis quo non praestantior armis
Caesar in Ausonia cognitus urbe fuit.
At sacer Antistes virtutis et inclite praesul
Qui superas patrium nobilitate genus,
Adde modum lacrimis et parcius angere planctu,
Triste nimis tempus funere maestus agis.
Quid iuvat ut luctu nimium perculsus acerbo
Invida sublato fata parence voces?
Parcius indulge la crymis: hanc cogimur omnes
Irrevocacilibus legibus ire viam.
Quin magis obdurarumidisque resiste procellis
Strenuus acceptam quo tueare vicem,
Casareosque regas animos ut pace reducta
Vivat in unanimi Teutona terra fide.
Candida sic facilem tribuat tibi Parca senectam
Ducat et e plena stamina firma colo.
At patris interea caelestes occupet arces
Spiritus in tumulo corporis ossa cubent.
Donec ad extremum, Christo regnante tribunal
Convocet horribili nos tuba ranca sono.

De eiusdem morte Epigramma.

Unde dies madidi pluviisque frequentibus imbres?
Quisve repentinas aethere fundit aquas.
Nunquid in undabunt caelestia flumina terras
Et tellus sicca destituetur humo?
Et nova, iactatis iterum post terga lapillis,
Cura propagantis Deucalionis erit.
Non ita: fletiseros exercent sidera luctus,
Et faciem tristi condita nube tegunt.
Proque piis lacrimis pluvialibus humida nymbis

Turbida funeste signa doloris habent.
Charaque sublati Granuelis funera maerent,
Ah quantos luctus mors violenta parit.