ABRAHAMI LOESCHERI.

Davidis et Goliae Monomdchia.

UT referam tenui Davidica proelia versu,
Non regat incoeptum Pieris ulla melos.
Tum vocet ingenuas Heliconis ab arce sorores,
Cum volet ambiguos dicere lingua modos.
Nunc aliud molimur opus, graviora canantur,
Nunc alio cursu nostcr anheict equus.

Horrida sanguinei gliscunt certamina Martis.
Ingruit armigera turba cruenta manu.
Summe pater, qui sceptrageris, primaeva potestas,
Quique triplex uno numine numen habes:
Tu rege conatus, flagrantibus annue votis:
Tu, cum destituar viribus, affer opem.
Attigit Hebraeos regio contermina fines,
Effera belli strepis motibus, ampla situ.
Noxia finitimis, tetrico malefida tumultu,
Plena peregrino sanguine, plena metu.
Gens coluit funesta dolis, asperrima bello,
Perfida, vicinos docta cremare lares.
Contemptrix iusti, patria temeraria fastu,
Impia, perpetua seditione ferox.
Ecqua Palaestinos ignorant secla furores?
Ecqua Palaestina pagina gente caret?
Haec ubi multiplices tentat captare rapinas,
Innocuasque truci laedere Marte plagas.
Excitat assiduos bello indefessa tumultus:
Et cum possideat plurima, plura petit.
Cogitat Hebraeos armis excindere fines-
Haec agit, huc patrias aemula vertit opes.
Nec mora, bellaces infesto milite turbas
Colligit, altigrados cogit ad arma duces.
Confluit elato pugnax vicinia cursu,
Et iungit so cias officiosa manus.
Disponunt equites, turmis coeuntibus alas
Claudunt, sub signis agmina dira locant.
Conglomerant densas cuneo stipante phalanges,
Hinc quoque praesidiis cornua facta tenent.,
Iamque cruenta phalanx aciesque educta movetur:
Ingreditur vasto turba nephanda gradu.
Signa volant, iam signa volant, lituisque rotatis
Perstrepit horribiles buccina curus sonos.
Proxima Iudaeae subeunt confinia terrae,

Huc exploratis finibus arma ferunt.
Ordinibus pandunt aciem, castrisque locatis
Undique frugiferos depopulantur agros.
Abscindunt virides intorto culmine spicas,
Extirpant tenero semina flava satu.
Diripitur matura seges, truncantur aristae,
Herba pruinoso caule resecta cadit.
Quaeque laborantes caperent alimenta coloni.
Ecce capistratis pabula dantur equis.
Asta repercussis volitant incendia flammis,
Ustaque latisono tecta fragore ruunt.
Fracta re pentino voluuntur moenia casu,
Ardua collapso pondere templa cadunt.
Insequitur vario caedes promiscua luctu,
Tinctaque purpureo sanguine terra madet.
Hic iuvenes pereunt, rapiturque impune senectus,
Hic trahitur passis laesa puella comis.
Hic matronali pulcherrima femina cultu
Interit, hic rigido caeditur ense puer.
Plurima victrici sternuntur corpora ferro:
Et qua quisque potest fraude nocere, nocet.
Praecipue Golias volucri temerarius hasta
Saevit, et ingenio cedere turpe putat.
Ut mons incedit: sex corpore conti net ulnas:
Addi non potuit septima, palmus erat.
Hac serpentigeri specie vixere Gigantes:
Talis erat Briareus, sic Polyphemus erat.
Prominet ingenti cassis longissima cono,
Ambit inornatum barbara crista caput.
Hic oculi radiant, oculis radiantibus horret,
Et varias tumido voluit ab ore minas.
Ampla sub aeratis lorica reflectitur hamis,
Consertisque micat partibus aere trilix.
Effulgent teretis spaciosa volumina scuti.
Quid loquar? in clypeo plurima monstra sedent.

Parte sub adversa colubros, umbone dracones
Sculpserat, obliquo pinxerat orbe lupos.
Baltheus eninctis ter circuit ilia bullis,
Ferrea barbaricum fibula nectit opus.
Stant ocreae leves, ocreis velantur ahenis
Cura, sed immenso cingitur ense latus.
Horrida frondosam superant hastilia quercum,
Quae maturato robore nixa viret.
Aut quam praecipiti textor descindere trunco.
Nititur, ut crasio stipite fila liget.
Hasta corruscantis praefixo pondere ferri
Emicat, et lata cuspide tota nitet.
His igitur rabidus Golias incingitur armis,
Et pugnas tali mole superbus obit.
Sed furit improbius viridesque licentius agtos
Vastat, et incensas destruit igne domos.
Traicit immiti rorantia corpora ferro,
Tota repentinis caedibus arua replet.
Haec ita multiplici dum bella furore geruntur,
Opprimiturque gravi concita terra meta:
Fama volubilibus passim circumuolat alis.
Et strages memorat facta nephanda canit
Intrat honorati spaciosa palatia Saulis,
Et reperit simili proelia dira modo.
Quinetiam gravibus vicinia pressa periclis,
Auxilium supplex terque quaterque petit.
Inde sagittiferum Rex impiger evocat agmen,
Marte Palastinas frangere tentat opes,
Colligit indigenas: quae sint exordia belli,
Indicat, hinc fortem quemlibet esse iubet.
Nunc opus est animis animos atrendite cives,
Nunc et inatronita spicum ferte manu.
Hostis adest, patriamque tenet, portate bipennes;
Dux cro, crudelis me duce turba cadet.
Sicair, et medic simulinduit arma tumultu,

Et fera sollicito pectore bella parat.
Quid facis infelix? quis te furor improbus urget?
Quo ruis? aut quo te cardine fata trahunt?
Aspice, quid moveas, dubiis confidere rebus
Non decet: innumeras Mars ciet ipse vices.
Non es, qui fueras: divina potetitia cessit,
Te malus ambigua spiritus arte regit.
Interea celeri concurrunt agmina passu,
Aptaque militiae civica turb acoit.
Expediunt enses, galcas forrugine purgant,
Imponunt pharetris spicula. scuta tenent.
Non clades obstant, non mille pericula terrent,
Pro patria miles quilibet esse cupit.
Rex igitur validas mittit sub signa cohortes,
Magnanimosque legit, pectora fida, duces.
Iamque tubae clangunt: portis educit apertis
Agmina, praesidiis et loca tuta petit.
Mons iacet, inculti circumstant undique sentes,
Silvaque dumosis vopribus atra subest.
Tutus ab insidiis assurgit in aethera vertex,
Rara, sed occulto semita calle pates.
Hunc perit, hunc celeri propesat conscenelere passu,
Huc prius excisis vepribus, arma refert.
Alter item simili sustollitur aggere collis,
Et latera umbrosum claudit opoca nemus.
Hunc iam ferratis hostes tenuere cateruis,
Hic iam peltigeros disposuere greges.
Sic infinitas vallis tenebrosa cohortes
Secrevit curuis inde vel inde iugis.
Sic, quibus ingentes Mars ipse inseverat iras,
Obversi montes alter et alter erant.
Hic saul hostiles curat praenertere sensus:
Consiliis animum versat et arma capit.
Mitia pacato profert solatia vultu,
Quemlibert in pugnas fortieter ire iubet.

Saepe refulgentem clavis in signibus hastam
Totsit, et haec multis noxia, dixit, erit.
Gestibus hunc alii, strepituque sequuntur eodem,
Et ducis exemplo magna subire parant
Iamque struunt aciem, turmisque sequacibus alas
Arctant, ductores cornua prima movent.
Ignescunt animi, pugnaeque libidi ne flagrant:
Quaeque pericla metus subicit, ira premit.
At Golias lato torquens vestigia gressu
Prodit, et immensi ponderis arma quatit.
Ventilat immanes nutanti casside cristas,
Consertoque graves explicat aere manus.
Hei quam crudeli distorquet lumina vultu?
Quam formidandis flexibus ora movet?
Quis furor in facie? quam livent sanguine dentes:
Inficit horribiles quae nova forma genas?
Quo vox infrendit sonitu? quo labra veneno
Spumant? quas edit perfida lingua minas?
Hoc viso, Iudaea phalanx perculsa recedit,
Haud secus ac viso territa dama lupo.
Diffugiunt trepidae per devia rura cohortes,
Nota pavefacto milite castra petunt.
Ille Giganteos agitans hinc inde lacertos,
Instat, et apprensos comminus ense ferit.
Instat. et extremo quos corripit agmine victor
Sternit, et herbosam sanguine tingit humum.
Acvelut alipedes ventor quaerere ceruos
Cum studet, aut celeres figere monte capras,
Explorat vacuos nemorali indagine saltus,
Et caus praedipiti vertice lustra notat:
Instituit metas, nodosaque retia tendit,
Emittitque vagos per iuga summa canes.
Hi certant flavos cursu transmittere campos,
Diversaque agiles quaerere parte feras.
Ipse sabadversa ponit venabula quercu,

Custoditque graves, pronus in arma plagas
Iamque premunt volucres per rura patientia aceruos,
Aut agitant timidas per iuga summa capras?
At simul hirsutum nemoroso monte leonem
Offendunt, fuluis qui premit antra iubis:
Protinus attonito relegunt vestigia cursu,
Et celeri glomerant agmina densa fuga.
Ille recurrentes sequitur, fugie ntibus instat,
Extremosque fero noxius vugue rapit:
Sic Golias sequitur, sic signa novissima telis
Obruit, aut rigido barbarus ense neca:
Iaruque fere attigerat medio tentoria cursu,
Constitit, et tales rettulit ore sonos.
Ecquid adhuc bellare iuvat? bellare paratis.
Ecquid adhuc castris iungere castra libet?
Proelia coeca placent? commissa potentibus armis
Pugna iuvat? timidos scilicet ista iuvat
Arma retractatis? nec nos movet in clyta virtus?
Tincta nec humano dextra cruore movet?
Scilicet abiectae subeunt certamina mentes,
Scilicet imbelles arma severa decent.
Qui timet, interat, mollesque inglorius anncs
Exigat: at fortes fortia bella gerant.
Haec manus est. haec illa manus qua cuncta domantur,
Qua cecidit subitae tradita turba neci.
Hanc si maiori vultis sentire tumultu,
Eia age converso proelia ferte gradu.
Aut aliquem toto iamiam secernite coetu,
Praestantem varia mittite laude virum.
Qui sese nostris interritus offerat armsi.
Et subeat parili mutua bella metu.
Hic ego non vitam, non arma decora paciscar:
Si pereo, vitam supprimat arma ferat.
Si pereo, patriis Saulus dominabitur oris,
Iura palaestinis gentibus ille dabit.

Sin mihi propositae cedat victoria pugnae,
Et mea transactae gloria litis erit:
Vestrae Paiaestinum regio transibit in orbem,
Victaque victrici seruiet ora plagae:
Dixit: et ut diris movit conatibus hastam,
In sua continuo castra reversus abit.
Utque ferox rediit gaude ntibus omnia turbis,
Narrat, inornatis plausibus acta refert.
Sic tulit infelix convicia turpia Saulus,
Sic sua praecipiti rettulit arma suga.
Fit strepitus, clamorque virum, clamoribus aether
Assonat in Goliam quisque tuerur ovans.
At Saulimmenso iamdudum voluitur aestu,
Soluuntur pavido corda subacta metu.
Horret inoffensi vultus, et monstra Gigantis:
Et tamen ut vultus horreat arma, capit.
Alta celebratae repetit primordia stirpis,
Et bellum, gentis motus horore, parat.
Quid? fugiam tumidi certamina foeda latronis?
Et notus tanto crimine Sanlus erit?
Attinget seros infamia tanta nepotes?
Nec sequar antiquos belia securos anos?
Sed moriar? quid obest? pulchre moriemur in armis
Er dicar patriae susti nuisse vices:
Sed neque me indecorem Golia truculente videbis,
Forsitan et nostras experiere manus.
Haec secum voluit radiantibus integer armis,
Saulus, et in bellum strenuus ire cupit.
Stat commutato concurrere protinus ictu,
Stat magnum dubio Marte referre decus.
At Deus ingenti praecordia fracta tumultu
Perculit, aetherea misit abarce metum.
Eripuit vires, pavitantia corda subegit,
Abstulit audaci robora cuncta viro.
Hinc rimet, hinc timidas acclivi monte cohortes

Continet, hinc pavido milite castra subit.
Scilicet alter erit dubii victoria Martis
Cui dabitur. Goliam qui necet alter erit.
Vir pietate fuit, celebrique granissimus ortu.
Nomen abest? Isai (quid petis?) illud erat.
Res tenuit patrias Ephracitidos incola terrae,
At tum praecipuo vixit honore senex.
Hic octo fausta suscepit origine natos,
Felix fecunda coniuge, prole potens,
Tes primi saulumque iuvant, Martemque sequuntur,
Et circumfoso milite bella gerunt.
At David minimus per pascua rura bidentes
Pavit, et intonsas egit in arua capras.
Huic ubi balautes stabulis incluserat agnas,
Rettulit effetus talia dicta pater:
Ipete castra puer, gregibus pete castra relictis:
Inspice, quo fratres ordine signa ferant.
Quo duee bella gerant aut qua statione morentur,
Hei vereor, ne quem sors inimica premat.
Adfer eis teneros adiuncto polline panes,
Mittere dic charum talia dona patrem.
Caseus armigero, fuerit quicumque, tribuno
Detur, ut ex ternas sumat et ille dapes.
Dixit: et ut dixit, seiectos ordine panes
Promit, et in fasces cetera dona ligat.
Mane capillosos temeans aurora iugales
Ut dat, et auricomum monstrat adesse diem:
Custodem david pascendis eligit haedis,
Ipse volutato pondere carpit iter.
Carpititer, laetis arrident omnia signis:
Nescio quid magni plurima signa notant.
Maius inassueto Sollumen lumine fundit,
Et bigas vultu splendidiore movet.
Submittunt frutices silvae, nemus omne triumphat,
Terra pruinosos pandit amica sinus,

Ingemina dulces spirabilis aura susurros,
Roscida fragrantes exhibet herba comas.
Interea gravibus Golias temerarius armis
Prodit et Hebraeos terret, ut ante, duces.
Euomit impuro convicia turpia rictu,
Euomit armigero praetereunte, minas.
Inclita quadragies produxit lumina Phoebus,
Quadragies atra nocte revexit equos.
Cum ferus assiduo repetit convicia fastu,
Seu redit orta dies, seu cadit acta dies.
At David propero torquet vestigia passu,
Iamque reclinato pondere castra subit.
Prodiit arctatis acies animosa cateruis,
Et gressus populo vocifera nte tulit.
Iunxit et horrisonas contraria turba cohortes,
Iamque in procinctu robore freta stetit.
Nil nisi laetifero promiscua vulnera motu.
Cumque gravi clades imminuere metu.
His igitur visis, et dona paterna relinquit
David, et ad fratres dura per arma volat.
Hic quid agant, quaerit, quid agat pater ordine narrat:
Cur aciem fuerit iussus inire, docet.
Vix bene postremis concluserat omnia verbis,
Alter et alternos miserat ore sonos.
Ecce Palaestinis Golias truculentus in armis
Rursus adest, rursus verba priora facit.
Vasta Gigantaeo distendit brachia nisu,
Explicat immenso crura proterua gradu.
Ut fugiunt celeres aquila grassante columbae,
Languida carnivoros ut fugit agna canes:
Sic quoque iudaeae Golia veniente cohortes
Dant indiscreta mollia terga fuga.
Abiciunt clypeos, et scuta micantia vibrant,
Hic galea, hic curvo baltheus ense iacet.
Haec ita dum fiunt, dum per deserta viarum

Turba fatigatos lassat anhelas pedes:
Miles ad ingenuum sic est Davida locutus.
Qui sit, nil refert dicere, miles erat.
Ecquid inornatos Golia frendente tumultus
Audisti? nostros im petit ille duces.
Vidistin tumidi crudelia monstra Gigantis?
Is venit, ut nostros terreat ore greges.
Hoc adeo nihil est, levis est iniuria linguae,
Obruit immiti proxima quaeque manu.
Exoriare aliquis, veniat, qui puniat hostem,
Horrida qui gravibus vindicet ora minis.
Huic Saul regali regalia munera cultu
Offerer, huic amplas annumerabit opes.
Huic iunget socio praestantem foedere gnatam,
Huic nubet iussu regia gnata patris.
Ne ve tributa ferat, ne vectigalia pendat,
Liber eritiregis munere liber erit.
Exoriare aliquis, veniat, qui puniat hostem,
Qui ferat ultrici regia dona manu.
Sic ait, et maesto ducit suspiria vultu,
Singultu summos testificante metus.
Exponunt eadem reliqui, tot munera Saulis
Expediunt simili bisue semelue sono.
Non tulit haec David, nec dum vis ulla supersit,
Haec impunit fraude ferenda putat.
Suscitat ingentes generoso pectore motus,
Ut leo, cum rapidos cernit adesse canes.
Mens pugnas agitat, pulchrosque ignescit in ausus:
Quamque sinant anni, fortius ira furit:
Ille quis est? aciem Domini cur voce lacessit?
Cur istam fugiunt agmina noistra luem?
Terreat augustam tetrico certamine gentem?
Incircumcisus rideat ille deum?
Iam me bella vocant, iam proelia proelia, fient,
Viderit, aetherea vivit in arce Deus.

Aggrediar, fas sit patriam, legesque tueri:
Excubat ipse Deus diriget arma Deus.
Virapior, cur vi rapior imens alta Tonantis
Incitar in Coliamme mea fata trahunt.
Nec probilbet dubiis aetas infirmior annis.
Ni Deus insinuet robora. robur abest.
Sie art. et melius tandem confidere iussit,
Auspicils felix exitus, inquit, erit.
Ast Heliab pulchros contrarius increpat ausus,
Fulminat, et tumido proicit ore minas:
Quid struis imprudens? quae grandia somnia captas?
Scilicet hunc iuvenem barbarus ille timet!
Incustoditas ima cur valle bidentes
Deseris? hanc genitor iussit inire viam?
(Hem scelus) intrepidi mihi nota superbia cordis.
Non novus hic furor est, mens levis ista facit.
Nequitia est quae te patriis deduxit ab oris,
Haec quoque lanigeras linquere iussit oves.
Seiticet ut pugnas ut bella cruenta videres,
Carpiisti longum pastor inermis iter.
Sic ait. et David contra? Cur frater in iram
Verteris? incenso cur ita corde fremis?
Megenitot misit pater ipse videre cohortes
Inllit, et haec veitro munera ferre duoi.
Dixit: et averso delinat lumina vultu,
Verbaque, quae passim fecerat ante, facit.
Interea magno narrantur talia regi,
Crebrefcit cunctis fama citata locis.
Advenisse, ferunt qui tentet adire Giganten?
Qui velit abiecto bella ciere metu.
Protinus in celebrem David perducitur aulam,
Protinus ad Saulum talia verba refert:
Pone metus, Rex pone metus, expelle timores,
Cessent assiduo corda pavere metu.
En adsum, qui monstra velim, tumidumque Gigantem,

Frangere, qui Goliae proelia ferre velim:
Saevitum satis est: aderit, qui supprimat hostem.
Annue, magnanimis viribus arma geram.
Quid frangas, quas te vertas Saul inquit, in artes,
Victrici caedas ut fera monstra manu?
Territus aspectu fugies. immania tollat
Lumina, iam trepido pectore nullus eris.
Ah miser absistas, Goliam qui vincere tentat,
Tentat inexhausti grande laboris opus.
Paruus es, infirmas iuvenili corpore vires.
Paruus habes: valido robore membra carent.
Ille senescentes armis ex ercuit annos,
Fortiaque ingenti corpora mole trahit.
Finis erat. contra David: Desiste vereri.
Ne dubites, iiulto deteriora tuli.
Pascebam placidas herbosa valle bidentes,
His aderant haedi, caprigenumque pecus.
At pastorales tenui modulamine curas
Dum levo, villosus protinus ursus adest.
Hunc leo subsequitur fuluos rapidissimus armos,
Et teneram patrio de grege sumit ovem.
Quam tenuit lato mordacia guttura rictu?
Quam vasta prensam fauce recondit ovem?
Quid facerem? sequerer? saltus, dumosque petebat.
Absumi paterer? sed gravis ira vetat.
Persequor audaces, avidoque pericula cursu
Expeto: si poenas raptor uterque daret,
Iamque sub umbroso comprendi monte leonem.
Et dixi, Certe tu feriendus eris,
Nec mora, continuos in vulnera molio lctus,
Fulgentesque peto terque quaterque iubas.
Eicit imbellem distracro gutture praedam,
In me letiferis unguibus ire parat.
Explicat horribilem tristi conamine caudam,
Amplaque districtis dentibus ora movet.

Sed stravi durum pugna meliore leonem,
Post ursum: laeto victor utrunque dedi.
Ergo age dentatum potui superare leonem,
Nec fugit nostras ursa cruenta manus:
Et metuam foedi portenta nefanda latronis?
Qui vomit assiduis crimina foeda minis.
Qui Domino sacras audet ridere cohortes,
Occumbent simili monstra prophana modo.
Qui me setosi defendit ab unguibus ursi,
Dura lacessentis conteret arma Getae.
Me Deus hirsuti servavit ab ore leonis,
Me quoque sanguineo seruet ab hoste Deus.
Dixit: et intrepidos agitans hinc inde lacertos,
Bella cupit, Goliam sternere Marte cupit.
Saul ait: o quanto flagrant tua pectora motu,
I puer, et fuso victor ab hoste redi:
I, Deus auspiciis adsit, deus adsit eunti.
Fallor? an ingenuis vultibus omen in est?
Sed nudum gravibus caput obicctare periclis,
Non decet; en clypeos accipe, scuta dabo.
His potes insultus, et tela cavere Gigantis:
Haec, reor incassum missilis hasta petet.
Nec mora, dat galeam, rigidum circumligat ensem,
Loricam triplici porrigit orbe gravem.
Arripit exuvias, validisque incingitur armis:
Portat inassuetum psaltria Musa decus.
Iam librare gradus, iam tendere brachia curat:
Brachia prae nimio pondere fessa cadunt.
Languida deficiunt medio vestigia cursu,
Sarcina lassatos degravat ampla pedes.
Quid tamen his opus est? inquit, deponite scutum:
Est animus, posito qui neget arma metu.
Arma gerant alii usastas qui robore vires
Ostentant: Domini me pia dextra reget.
Sic ait, et gravibus coeuntia vincula nodis

Laxat, et implicitum liberat ense latus.
Casside flaventes soluit crepitante capillos,
Et cava deposita cuspide scuta refert.
Amnis arund ineas vicino flumine ripas
Praebuit, et vitreo gurgite voluit aquas.
Fovit et assidua fragiles aspergine iuncns,
Alga sub exeso pumice multa stetit.
Caerula flumineos eiecerat unda lapillos,
Obsita limoso gramine ripa fuit.
Hucig ur fert ille gradus, hinc quinque lapillos
Eligit: hi dirae cuspidis instar erant [(transcriber); sic: eraut] .
Post iaculatricem tenui molimine fundam
Tollit, et incurui corripit aera pedi.
His contentus abit elis, Goliamque lacessit.
Improbe quid possis, ex periamur, ait.
Ille cavernosos horrendo murmure montes,
Persrrepit et rauco concitat ore sonos.
Ut niger infrendit villis horrentibus ursus,
Cum tegit hiberno viscera pressa gelu:
Cum carpit longum glacie coeunte soporem,
Vestit et aggesta concava lustra nive.
Iamque canes adsunt, vastisque latratibus antrum
Irrumpunt, tristi murmurat ille sono
Surgit, et hamatos rapidissimus exerit ungues,
Saevaque pro dulci proelia sede ciet.
Sic Golias animoque truci, vastoque tumultu
Ingruit, et tumido personat ore nemus.
At lento graditur proles Ieseia passu,
Voce refert Goliae proelia, mente Deum.
Blanda verecundo sci ntillant lumina vultu,
Frons nitet, ad ducto prominet ore pudor.
Barba rubefactas tenera lanugine malas
Pingit, et affuso sanguine labra rubent.
Inclita Caeiaries apto discrimine flavet,
Insidet illaesis forma pudica genis.

Hac igitur David facie procedit in hostem,
Hoc cupit ingenio proelia dura pati.
Iamque animis inhiat timidis formosa iuventus.
Prospectum late densa catecua petit.
Congreditur steriles bellatrix turba peragros,
Davidisque probat tacta stupore gradum.
Nutat, et alternis petitur victoria votis,
Opponunt varias spesque metusque vices.
Et iam conveniunt, campisque patentibus astant:
Risit, et haec Golias protulit ore prior:
Erce, quis hic novus est miles? quibus utitur armmis?
Quam tenet egregia spicula dura manui
Quam vibrat teretem digno conamine fundam?
Quid miser, an pavidos credis adesse canest
Vir sum, sum Golias, Goliam dixere parentes.
Ecquis erit, qui me nesciat esse virum?
Laude vehor, mea fama viget, mea numina floront,
Qua patet extremo terra remota situ.
Vincere, non vinci tales didicere lacerti.
Tuque quid inceptasitu mea tela seres?
Scilicet in caelis Deus est, deus astragubernat.
Qui tibi languenti numine mittatopeto.
Si Deus est, miser est, id proelia nostra firentur,
Quam bene vos manibus liberat ille meis?
Quam supera sit inarce potens, tu morre probabis:
Quas vires habeat, tu documenta dabis.
Eia veni, quid stare libet? moriture quid haeres?
Quid differs lento fata propinqua gradu?
Hauriat effusum tellus madefacta cruorem,
Herbida promanans imbuat arua cruor.
Carnivorae rapiant rorantia membra volucres,
Montanis iaceant exta voranda lupis.
Dixit, et excelsum capulo connixus in ensem,
Horrida ter movit spicula, mota tremunt.
At David Cur sic animo scelerate superbis?

Spem quantam, fati nescias, inquit, habes?
Desine, postremum commendatgloria finem
Sed prius inteream, parce age panca loquar.
Tu geris horribiles clypeis rutilantibus hastas,
Terrisicaque rotas arma corrusca manu
Ast ego sideresfretus bonitato Toriantis,
Ingredior possto proelia tanta metu
Is mihi suppeditat robur qui caerula stringit
Aequora, nutantis qui regit astra poli
In mea speratas mittit praecordia vires,
Qui iacit ignivomis fulgura saeva globis.
Is iuvat Hebraeas dextra superante cohortes:
Et quas tu probris afficis ille fovet.
Hoc duce te perimam, nec tortilis hasta vetabit
Hac ego percutiam corpora vasta manu.
Traiciam volucri temeraria pectora serro,
Et capita abscindens sanguinolenta tranam
Caede Palaestinas turbabimus inde phalanges,
Vertemus mediis castra superba viis.
Insicient madidos laniata cadavera fines,
Horrescent putri puttia membra solo.
Haec volucrumgnisero saturabunt agmina pastu,
Haec pascent turpes semisepulta feras.
Sic sciet innumeras tellus divisa per oras,
Vivere rectorem, quem colat ipsa, Deum,
Vivere perpetuum supera regione Tonantem,
Qui iuvet Hebraeae regna beata plagae.
Hoc discent casu, praesentibus excita turbis
Agmina, non totuo milite bella geri.
Non in missilibus bellum consistere telis,
Fortiaque humanis viribus arma regi.
Omnia divino pendent certamina nutu:
Vis perit, aeteruim proelia numen agit.
Haec Domini res est, qui dum pia corda tuetur,
Interimet nostra corpora vestra manu.

Finis erat: subito Golias praevertere saltu
Tentat, et horrisona lumina voce movet.
Haud secus ac fuluus circo cum taurus aperto
Saevit, et immani cornua fronte rotat.
Longa capilloso vibrat palearia rictu,
Figit harenosos inde vel inde pedes.
Iamque propinquantes lato doscrimine gressus
Fert Golias, duram spirat ab ore necem.
Increpitat galeam, manibusque tena cibus ensem
Occupat assiduis ictibus arma ferit.
At At David (nec enim pugnam differre dabatur)
Aestuat, et telis obvia tela parat.
Expromit lapidem, teretis retinacula fuudae
Soluit, et intento verbere lora quatit.
Iamque lapis tenues motu dinerberat auras,
Et velnt ex arcu iacta sagirta, volat.
Protinus oppositum subito stridore Gigantem
Imperit et secum tristia fata trahit.
Inseritur fronti, cerebroque volubilis heret,
Fractaque discussis dividit ossa comis.
Ille repentino penitus prosternitur ictu,
Sparsaque cum gemitu pronus in ora cadit.
Pallidus extendit lato genua ardua tractu,
Gramineamque fero corpore pulsat humum,
Versat in horribilem luctantia brachia gyrum:
Surgere saepe studet, surgere fata vorant.
Sic quos aethereis afflarunt fulgura flammis,
Mors improvisis unguibus atra rapit.
Tunc David saevo victor supereminet hosti,
Imaque laetifero vulnere corda ferit.
Transadigit ruptis halantia pectora costis,
Hinc gravis effuso sanguine vita fugit.
Vicebipennigeti rabiem, furiasque Gigantis,
O decus, o patriae non dubitata salus.
Vince la cessentem, Goliam prosterne superbum.

Contemptor vivi numinis ille fuit.
Opprime damnosum telis victricibus hostem,
In patriam rutilas intulit ille faces.
Tristia lativagae contagia tollere pestis
Tu potes, hostilem vim superare potes.
Per te parta salus, miles te vindice fugit,
Per te confecto reddita vita metu.
Quam non te mentis fiducia vera fefellit?
Quam confirmato pectore certus eras?
Spicula defendunt alios et ahenea cassis,
Te pastorali subdita funda pedo.
Depromunt clypeos alii. parmisque teguntur
Tu manibus lapidum fragmina quina geris.
Scilicet aeterno mens immutata Tonanti
Credidit, hinc poterant nulla pericla sequi
Ast ubi non habuit David, quem stringeret ensem,
Currit ad extensi lubrica tela Geta.
Hic latus ingenti gladio spoliavit, et ambas
Comminus illiso sustulit ense manus.
Praeciditque caput, remanet cum pondere truncus,
Laetatoque niger rinus ab ore fluit.
I nunc, et priscas iactantius exere vires:
I nunc, et tumidi grandia facta refer.
Est, qui mortifero tua facta redarguat ictu,
Est, qui te iusta vi valuisse neget.
Qui tua fulmineo traiecit pectora ferro,
Vivit et aeternae praemia laudis habet
Quid lorica trilix, quid parma, quid hasta trabalis
Profuit? hac solum bella geruntur ope?
Falleris, arcano dominantia numina cursu
Plus possunt, supera plus Deus aarce potest
Sic ubi bellator cecidit, qui cuncta volebat
Vin cere, qui notis viribus acer erat:
En stupet attonitis acies temeraria castris,
Nec mora, praecipuo robore cassa, fugit.

Insequitur Iudaea phalanx profugosque trucidat,
Caesaque fertilibus corpora fundit agris.
Ditia barbarico spoliat tentoria cultu,
Et victas acri milite raptat opes.
At caput in Solymas Heros Iesseius arces
Infert, et tabo livida colla gerit.
Occurrunt mediis pulchrae sinaides agris
Et ducunt festos agmina lota choros.
Tinnula subtili stringunt psalteria plectro,
Sollicitant facili fila canora manu.
Turgida dulcisonis certant adiungere sistris
Tympana ductilibus cornua rauca tubis.
Ingeminant laeto victricia carmina cantu,
Et repetunt tenui dulcia verba sono.
Mille trucidavit Saulus rex mille peremit,
At David forti milia dena manu.

Ad Ericum Volchmarum a Berlepsch in obitum Lotichii. ELEGIA.

Me quoque Lotichii Mors importuna coegit
Scribere sed maesta carmina pauca manu.
Mens adflicta gemit, crebrisque offensa querelis
In iuctus roto pectore tristis abit.
Pieridus sed idem sed idem pulcherrimus ordo
Musarum, Phoebo praecipiente, facit.
En inculta iacet, tenebrisque abscondita Clio,
Plotat inornatas dilaniata comas,
Flet pia Caliiope, fidibusque infesta sonoris
Abiecit tristem tristior ipsa lyram.
Quaeque suo flores solita est effundere vati,
Deficit, et lacrimis fessa Thalia riget.
Flebilis ante alias Elegeia sparsa capillis,
Iam sibi non sictum nomeninesse putat.
Ingeminat longos inter suspiria plauctus,
Atque alit: heu tadtus debuit ille mori:

Heu modo tantus ubi es? Quae te vis mortis ademit?
Haec sunt inge nio dona parata tuo?
Aexitus hic vati datus est? Quem vita perennis,
Quem suus aeterna laude decebat honos.
Haec, aut plura refert, lacrimis verba vitima claudens:
Aggemit Aonii cetera turba chori.
Nos Musas sequimur (quid ni sequeremur?) amici,
Excquiarque tibi quisque Secunde, parat.
Quilibet, ut debot, meritos instaurat honores,
Manibus et pergit solvere iusta tuis.
Hoc quidquid tamen est, nihil est, quod laudibus aequet
Lotichii, toto quod viget orbe decus.
Ipsa nitet perse virtus, propsiisque superbi.
Pra sidiis, alias splendida nescit opes.
Cumque suos late fulgens ostendet honores,
Externae precium laudis habere negat.
Vera tamen serae dicent praeconia gentes
Lotichio et memori carmine dona ferent.
Huic locuples natura viro sit gratia dictis,
Posteritas iudex et mihi testis erit.)
Posteritas iudex et mihi testis ubere dotes,
Sensibus hamanis quae poruere dari.
Quicquid ab antiquis docuerunt tempora sectis,
Seu Chrysippe tuis, Pyrrhia sive tuis:
Tradita Ceeropiae quondam secreta senectae,
Et placita Ausoniis quae valuere scholis:
Democriti doctos risus, Samiumque tacentem,
Et quod quisque novum, nibilis arte, dedit.
Hic animo tenuit tenuit primordia rerum,
Atque harum quae sint semina, quaeque vices.
Quae sit norma boni, quo limite constet honestum
Quo degi possit vita beata modo.
Natura abstrusas his insuper addidit artes,
Quas simul hic longum commemorare foret.
Oceanus refluis toties cur aestuet undis,

Cur sale stagnantes infi ciantur aquae.
Qua caussa imbriferae nubes, ventique creentur:
Quis supero teneras mittat abaxe nives.
Quae vis fulmineos ex aere concitet ignes.
Cur sol obscuret lumina, curue soror.
Cur iris, quoties spectatur in aerhere, vultus
Signatos arcu versicolore ferat.
Denique quae tristes in cendat flamma Cometas,
Ex ista veniant cur fera bella lue.
Signa etiam volucris gemmantia novit Olympi,
Rimatus leges, fixaque iura poli.
Quo teretes opifex rerum trahat ordine stellas,
Quo surgant illae cardine, quove cadant.
Quae sint errantes, cur obluctentur in ortum,
Nec comites mundi totius esse velint.
Quo positu natis quid sidera singula donent,
Sidera quo positu singula quidue negent.
Donat honoratos hoc Iupiter ordine fasces,
Hoc infinitas tramite spondet opes.
Hic tribuit summos, cunis blanditus, honores,
Hoc nexu incolumes iungit umicitias.
Hoc saepe indomitos munimine reppulit hostes,
Faustaque victrici rettulit arma manu.
Servat inoffensam pacem, studiumque quietis
Insinuat, pietas hoc duce tuta sedet.
At tu qui Latia quondam tellure latebas,
Caelitibus regnis ut Iove pulsus eras:
Cur tot inhumanas vecors incommoda gentes
Congeris: Innocuos haec decet ira Deos?
Cur nos praecipiti properas absumere fato?
Nostraque lethali corpora falce metis?
Ingenii neruos hebetas atrique venenum
Sanguinis ad certam spargis in ima necem.
Tu seris occultas intra praecordia lites,
Cumque timore non est, vana timerciubes.

Insidias nectis, nocuumque latronibus ensem
Exacuis, crudo dic, quot ab ense cadant?
Tesocium caedis poscit, sequiturque ferocem,
Et parat alternas Martia stella neces,
At melior Sol est, melior quoque Luna, Venusque,
Et Maria natus qui genitrice fuit.
Hi generi humano melius, vitaeque faventes
Felici praebent gaudia plura situ.
Muneribus cumulant homines, et divite vena
Stipant, et cum sint plurima plura ferunt.
Prorogat hic vitae spacium, mensesque secundos
Ducit, et effetos vinere curat avos.
Illa verecundi socialia foedera lecti
Arctat, et aererno iungit amore duos.
Munera certatim fundunt successibus augent
Mortales, nequid possit obesse, cavent.
Haec quorsum dices? noster quia talia norat
Petrus et hac clarus cognitione fuit.
Nec tantum novit, sed et exornare disertus,
Cum voluit dulces fuditab ore sonos.
Pondus in eloquio, vivebat gratia verbis,
Undabat rerum flumine lingua potens.
Haec non ficta cano, norunt et nosse fatentur,
Congressus tanti qui coluere viri.
Testes sunt eriam, quos edidit ipse libelli,
Quantus in his vigor est, copia quanta fluit?
Imparibus quoties versus innectere nodis
Instirit, huic elegi non habuere parem.
At simul Heroum vel gesta vel arma sonabat,
Vix gravitas et vox grandior ulla fuit.
Parcite Pierides. Germani parcite vates,
Lotichius Charitum gloria prima fuit.
His ergo auxiliis medicas accessita ad artes,
Sed medica, quaeso, qua ntus in arte fuit?
Quam facile enati pepulit contagia morbi?

Tabe laborarint corpora, sive febri
Quam bene Poeonias herbas, succosque salubres
Miscuit hinc lassis ferret ut auxilium?
Ipse faceretur Pedalirius, ipse Machaon
Diceret hoc: medica tantus in arte fuit,
Inde peregrinas saepe est excitus in oras.
Sanaret docta languida membra manu.
Cuius ad adventum melius confidere coepit
Aeger, et ut veniat, fortior, inquit, ero.
Et tamen (heu quae vis, heu quanta potentia fati'
Heu quem non avida mors rapit a tra manu.)
Occidit hic noster septem vix lustra moratus
In terris. En hoc omnia fine cadunt.
Scilicet in fatum ruimus, cursuque citato
Ad declinatos labitur hora dies.
Quicquid praeteriit spacii, simula cra gerebat
Funeris, et species aemula mortis erat.
Sicque cadaveribus simile est, umbraeque fugaci,
Quod fuimus vitae tempore, quodque sumus.
Sed tamen haec ne sint, vereor praesagia cladum,
Poenarumque aliquid talia fata ferant:
Ne dum praestantes obeunt, fatisque domantur.
In gravat innumeris vasta ruina malis.
Dum loquor, ecce ferox ruit in certamina Moscus,
Et fera Riphaeis devocat arma iugis.
Volga pharetratas fundit sinuosa cohortes,
Perfidus alipedes Sarmata frenat equos.
Et iam vicinas vastant incendia gentes,
Et cognatorum terra cruore madet.
Ad Tanaim Turcae, tumidasque Borysthcnis undas
Barbara vipereo spicula felle linunt.
Lunatas vibrat pubes Hyrcania peltas,
A tergo ia ciunt ferrea tela Getae.
Non solum populantur agros, laribusque crematis
Interimunt cruda corpora viva manu:

Sed captos abigunt cives, Mahometica cogunt
Quos abiurato sacra probare Deo.
Tormenti hoc genus est, genus est miserabile poenae,
Heu dolor, heu gravibus saecula feta malis.
Talia ne sanctae videant, animaeque fideles,
Adspectu tristi subtrahit ipse Deus.
Tum poenae incumbunt, damnisque frequentibus horrent,
Et fortunatum quod fuit ante, trahunt.
At tu nunc caelo frueris, cursque peracto
Incolis aethereas, Petre Secunde, domos.
Nunc illum tandem medicum sectaris alumnus,
Omnia qui sanat vulnera, nulla facit.
Quaeque sub obscuris quasi nubibus ante videbas,
Iam tibi caelesti lumine clara patent.
Nunc penitus vivis, pondus mortale trahebat
Hactenus, ex illa parte gravatus eras.
Viveigitur felix, aeternam carpe quierem,
Vive Panomphaei sede recepte Dei.
Hos tamen extremos, feralia munera, versus
Inscribit busti marmore Musa tui.
Hic est Lotichii tumulus, subsiste viator,
Lotichii tumulo dic age, fausta precor.
Si pietas, sic cana fides, si vivida virtus
Posset ab extremis vim prohibere rogis:
Viveret hic: Nunc se mortalibus exuit umbris,
Ossa teguntur humo, spiritus astra colit.

In obitum Matthiae Zellii.

Heic situs est placida consumptus morte Matthias;
Si modo qui vivit mortuus esse potest.
Spiritus aethereas saluus pervenit ad arces:
Perpetuum toto nomen in crbe volat.
Hoc duce, divinum coepit splendescere verbum,
Ac bene deterso clarius esse situ.
Asseruit summi crescentia dogmata patris;
Dum vox dum virtus dum ratio ulla suit.

Quisquis es, huic faveas, et fausta precare, viator;
Et die, sub terra molliter ossa cubent.