SCilicet hos motus plures instare monebant,
Cum fines adii Francica terra tuos.
Hoc equitum turmae nimirum fine coibant,
Albanum falso quae petiere Ducem.
Hoc sub iter primum sibi fulmina lapsa volebant,
Et stagnans subitis Lipsia dives aquis.
Dicta dies aderat, tres convenere sodales,
Hora fugit spadix poenaque mandit equus.
Festinare vetant imbres. dissua det amicus:
Cras melius longas forsan inire vias.
Nil veriti pluvias, caelo prodimus iniquo,
Votaque pro reditu vix valitura sonant.
Aspera, virtutum sectans, non ferre recuset,
Qui fugit hanc, vilis vult residere domi.
Post tenebras oritur nova lux post nubila Titan,
Mundus et alternas fert patituorque vices.
Quid varii cafus non intellecta periclaa?
Fortendit celeris quid mihi funus equi?
Nam Galli insidiis, scis Argentina, cadebat,
Cis Rhenum patuit sic mihi Galla fides.
Atramen infidae patriam star gentis adire,
Et longos iuris ponere inarte dies.
Ergo iter ingredimur succincti numine laeno,
Tam subito prohibet nos remeare pudor.
Nec mora perventum est urbis sub moenia mgnae,
Quae ret net foedi homina digna lati.
Biturigum stu diis sedem sed legimus urbe,
Haec fessis longi meta laboris erat.
Heimiih, quam magno sed constitit ista voluptas,
Quaesita est vitae quanta ruina meae.
Ignarus tumidum sic intrat navita pontum,
Piscibus immensa praeda futurus aqua.
Sic tiro properans ad prima pericula belli,
Cernuus hostilem cras pede pulsat humum.
Quam cito conticuit vox exoptata docentum?
Non iuvenum feruent atria nota choro
Pro libris arma, arma sonant, et classica rauca,
Militis et totâ regnat in urbe furor.
Hotomannus abit, te, dum defenderis umbris,
Exstinctum veluti turba Donelle dolet.
Praecipue Christi conquiritur undique cultor,
Ante suas aedes vir mulierque ca dunt.
Funera densantur per compita secta. viasque,
Res agitur contis glandibus ense manu.
Comportatur opum subito direpta supellex,
Lurida praesentis terret imago necis.
Cominus ô utinam collata ad figna cadendum,
Et de Germanis adforet una cohors.
Laetius occiderem saltem, nec prorsus inultus,
Praestarem telis inferiasque mihi.
Hospita terra vale, charique valete parentes,
Pro Christo, puero vel mihi, dulce mori.
Solue moras latro mortem nam ferre necesse est,
Viximus; est fati tela peracta mei.
Hanc animam clemens a vulnere suscipe Christe,
Corpus at infletum vitis arena tegat.
Namque Palatini hic manes sine honore relicti,
Quem rapuit coeca lethifer amnis aqua.
Tu tamen es servare potensa dente Leonum,
Arma tibi cedunt optime, mixta dolis.
Audiitex imo suspiria pectora ducta,
Diligit humanum quisine fine genus.
Edicto miles crudelibus abstinet armis,
Et statuit caedi turba scelesta modum.
Praesidium portis, muri et statione locatur,
Signaque pontificis tum manifesta volant.
Tertia lux miserae vitam sic, reddidit urbi,
Et simul e latebris ipse resurgo novus.
Gratia Christe tibi: lonam sic belua reddit,
Amplius irati nec fremit ira maris.
Praesidis hinc humiles stipati limen adimus,
Fert donis inhians ipse satelles opem.
Ingressi saluis liceat modo abire precamur.
Editur hîc quare, quis fuit, unde domo?
Annuit, has placido fundens ex ore loquelas;
Mars furit, in patriam quisque redite suam.
Detecta in Regem quia conspiratio tetra est,
Hinc data sunt passim corpora multa neci.
Collignus cedicit vafro deprensus in astu,
Nobiliumque iacet degener ordo solo.
A raptore lupo sic acculsatur et agna,
Flumine deponens in feriore sitim.
Ite per obscurum: vobis sit litera testis,
Quam dabo, solliciti per loca plena metus.
Progredimur pedites per aperta repagula missi,
Villica gallinas ceu numerare solet.
At tu veste lates Germana, amploque Galero;
Pendula tum mento barba resecta fuit.
Gratia sic charis referenda alterna magistris;
Hoc pro doctrina muneris. Hugo, capis.
Cladibus erepti proceimus ordine recto,
Ducitur ad pugnam ccu cuneata phalanx.
Ignarique viae per inhospita saxa vagnamur,
Unda fluens potum praebuit, herba torum.
Palmite detrahimus botros; si forte repugnent,
Tum libet audaci stringere tela manu.
Interdumque fero simulamus lumine Martem,
Et fictum ad Regis castra tentemus iter,
Lugduni demum claram devenimus urbem
Miscet ubi Rhodano flamina lenis AR AR.
Cernimus hic vicos immani a caede rubentes.
Et pontem unde manus praecipitata virum,
Quid mororiinfesta Gallorum excedimus ora,
Et pariter victum terra Sabauda negat,
Donec iter ducat nebulosae ad tecta Genevae,
Haec quoque tum pribem Martis ad arma ciet.
Hic tu subsistis: dilabimur undique laeti;
Pars per Bernatum, sed bona pergit agrum,
Helueticos adiens fines, atque aspera saxa,
Et Rauracorum moenia facta manu.
Intra quaemagni corpus requiescit Erasmi,
Ingenio cuius Teutona gaudet humus.
Additus huic, rhenum decurro lintresecundum,
Nosque tibi reddit post Schola tuta Nicri:
Militiae est species studium; discedite segnes:
Nos iuvet ingenio quaerere morte decus.
GVrgite quot Veneto pisces tot in urbe puellae:
Tros Paris has totidem diceret esse Deas
Sed niveam faciem tenui velamine celant.
Cum tamen a collo pectora nuda gerant.
Forte Cupidineas ne spargant lumine flammas,
In Venerem pronos sollicitentue mares.
O Nymphe, extantes potius velate papillas,
Et patulum stringant lintea densa sinum.
Has natura iubet partes abscondere natae,
Incendunt iuvenes ubera laxa leves:
Ponit et exuta mulier cum veste pudorem,
Qui semel amissus non reparatur honos.
At quia caelestis facies est numinis instar.
Os pateat, malae purpureusque decor.
Udae Nereides patrio sie aequore ludunt,
Nuda Thetis vultum, nuda Venusque fuit,
Si tamen antiquo mori parere negatis;
Hospitibus saltem fas aperire genas,
Inprim is gelidi Boreae sub flatibus ortis;
Non stimulat Paphius frigida corda puer.
Ipse velim tantum blaesas auditore loquelas,
Et sine delitiis turpibus orefrui
Tum formae lustrare decus, teneroque referte
Carmine, quod cupide virgo Latina legat.
Virgo amat illeoebras, est in muliere libido,
In venerem rabide frigida fertur anus.
CVm trux et Aquilis pugna congressus iniqua
Atthila concutiens saeva flagella Dei.
Pannonicam rediit collecto milite in ortam,
E campo, rastris quod Cathalanus arat.
Hanc ignominiam rabidis quo demeret Hunnis
Contra Caesareos arma nefanda parat.
Foedere con ungens populos sibi Marte feroces
Marcmannos, Auares, Sarmatas atque Quados
Terribiles omnes, expertes numinis omnes,
Cum quibus erumpens regna Latina petit.
Turbida ceu quando tempestas saepe coorta est,
Dissipat incuruas dira procella rates.
Murmure concutitur grandi domus ardua caeli,
Abditaque ex imis valibus antra sonant.
Fit fragor horribilis, fulgur micat aetheris oris,
In turresque cadunt tela trisulca lousi.
Sternuntur pecudum fetus cava littora circum
Perdituratque boum persata culta labor
Conaque limosas transcendunt flumina fossas
Ruta scatent rivis, florida prata natant.
Mortalesque gemunt quod spes intercedit anni:
Multus et agricolae pallor in ore sedet.
Haud alia facie se babarus intulit hostis,
Cunctaque prosternens obvia Marte furit.
Et desolatas evertit civibus urbes,
Igne domos, fuso sanguine templa replens.
Altinum praestan, ardor vulcanius hausit.
Et Padua in cineres mersa resedit humi.
Sensit et extremam florens Aquileia ruinam,
Urbs et concordis nomina Pacis habens.
Tum Romam propeare iubet successibus audax
Ut regnum Domina conderet urbe novum.
Obvius hunc Praesul sacro placavit amictu,
Forte quod hic tanti meta furoris erat.
Sic misera turmas a caede reducit ad Istrum,
Et Latii spoliis victor onustus abit.
His compulsa malis vicina cessir in aequor,
Fertur et in salsis delituisse vadis:
Praeque metu Adriacas mox incoluisse lacunas,
Hostibus externis qua via nulla foret.
O si nunc aliquos liceat reperire recellus
Dum Selymi regnis imminet ira sacirs,
Gnatus atad rivum consedit conditor Altum,
Qua modo lacobi cernere templa datur.
Hunc sortita latum est haec in cunabula prima
Urbs Venetum, semper viribus aucta novis:
Donec ad hanc speciem crenit labentibus annis,
Inque vicem populis intutit arma feris.
Perque Asiam duxit victricia signa Minorem.
Atque Palaestinos classe peregit iter.
Paruit huic Cyprus, iam Turciserva Tyranni.
Atquetulit Venerum Graecia capra iugum.
Hac socia Gallus Byzantia moenia cepit,
Pulsus et est huius Thracius hostis ope.
Istria paret adhuc simul et Minoia tellus;
Insula Corcyra, Dalmaticumque solum.
Cisque Padum late dominus urbs rendit habenas.
Qua Lombardorum rura beata manent.
Quicquid Sparta boni, quicquid tenuistis Athenae,
Romaque Didonis terraque clara rogo.
Urbs memoranda suis accommodat usibus omne,
Consilio frenans in sapiente status:
Imperat haec populis placide sine moenibus yllis:
Nam fregit alternis et redit unda modis,
Comminus hinc nullam prorsus vel passus ruinam.
Cinctave plus seclis obsidione decem.
Pipinus docuit depulsus ad usque Ravenam,
Quod ratis in ficco gurgite firma stetit.
Terrestri frustra tentari proelia Marte,
Exemplo Caesar Maxmilianus erit.
Nam que suburbano de littore verberat auras,
In salsos latices et pila missa cadit.
A Ducibus quondam pulsis est recta Tribunis:
Ordine nunc mixto sceptra Senatus habet.
Regia sic persona licet Ductoris et aulae,
Haec tamen a denis pendit et iila viris.
Quos capiti rursum scito parere trimestri:
Tam subito rerum nam variatur apex;
Per scelus invadat ne quis moderator habenas;
Fascinat imperii ceu furialis amor.
Hos penes est belli pacisque suprema potestas;
Principis est horum poena salusque manu.
Ille oratorum comitatus ab ordine prodit,
Cum dare ponticolis ora videnda solet.
Vel cum despondet tumidas sibi Tethvos undas,
Qua rediit mortis victor ad astra, die.
Ante, tubae, pileus, vexilla, umbracla, sedile,
Puluinat; gladius posteriore loco.
Hic iter est duplex cuivis terraque matique;
Rhedarumque subit tecta catina locum.
Maxcus Alexandri quondam translatus ab urbe,
Praecipuum cultum, numinis instar, habet.
Hic mercatorum funt artificumque tabernae:
Europamque replent Daedala prela libris.
Teutonus et merces comportat in aedibus altis,
Atque simul gentis prandia more capit.
Et multa hic habitant recutitae milia sectae;
Cum Turrisque feris mixta sepulchra tenent.
Crinitus flamen peragit sacra gentis Achivae,
Nonnihi â sacris Roma aliena tuis.
Intra Muranum conflantur splendida vitra;
Incola Iudaeae smegma parare solet.
Fluctibus in mediis est rerum copia larga,
Puppibus et veniunt Cretica vina citis.
Piscosisque vadis conchylia tecta leguntur,
Pellere queis svenit natutica turba famem.
Et cum fontanae nullae sint civibus undae,
Caelestes puteis excipiuntur aquae.
Neve quid ad cultum populosa desit in urbe,
Arboribus passim consita floret humus.
Aggere sunt horti quem Clodia fossa coercet,
Aestus ubi ingreditur, caerula stagna maris.
Exulibus portum Respublica praebet amice,
Et lue correptis tecta benigna patent.
Aedes nobilium sunt alta palatia regum
Quae decorat pariis celsa columna iugis.
Instructas servant armamentaria classes,
Haec quoque bellorum, quod cupit usus, habent.
Tela tot, et saevas tormenta vomentia glandes,
Arma, laborantum contiguasque casas,
Ne referam nunc templa Deum, granaria, turres,
Ac aulaea Ducis marmoreosque lares:
Signa, sacras statuas, monamenta, altaria discos,
Thesauros tribuum, multiplicesque scholas.
Cornua bina ferae solis quae degit ad ortum,
Saepius Inda quibus belua fixa cadit.
Ornamenta duics gemmas, regumque coronas;
Quae licitum festa cernere cuique die.
Scriptorumque penum reliquorum e classe Pelasga,
Quae fuerant pulsi Bessarionis opes.
Curia seu petitur, coiit cum nobilis ordo,
Utque magistratus vota rotunda creant.
Seu cum magnificos ius cernere dicere patres,
Seu populi leges atque siatuta lego.
Bellaque perpendo varias confecta per oras,
Foedera tum regum, Pontificumque minas,
Opprimor, atque ingens me vincit gloria rerum;
Orbis in hac una scilicet urbe patet.
Ne Constantini Romam nunc quaerite in arce,
Extat in adriaco marmore Roma recens,
Europae regina, maris tutela profundi,
Qua mirbilius creditur esse nihil;
Moribus et studiis florens, inimica Tyrannis,
In bene promeritos grata reperta satis.
Hactenus ipse tui stupeo detentus amore:
Post decimi at finem mensis abire paro.
Quid tibi sed melius precer, aut praestantius optem,
Quam ne sub sic cis inveniare uris?
Unicuique dedit quae res exordia prima,
Temporibus longis hac rerinetur idem:
Tum cuperem propius be noscere dogmata Christi,
Abiurare Papae Vana reperta cito.
Atque cuculligeros ad remos trudere fucos,
His sit ut accessus qui meliora docent.
Qui docili solum cognovit pectore Christum,
Prae reliquis caeli munera dines habet.
QUi primus viridi studium consumpsit in horto,
Naturae propior pacis amansque fuit.
Namque locatus Adam paradisi pulcher in horum
Flumina quem large quatuor ampla rigant:
Si modo mansisset dictis, uxorius et non
Aeternas morsu debilitasset opes.
Hei nimium simplex, anguis qui verba dolosi
Antetulit monitis, conditor alme, tuis,
Sed genus humanum genitor licet excidit horto,
Gaudet adhuc viridi delituisse loco.
Nec mirum Heroes eomplures vivere ruri:
Nam priscis latitans villa recessus erat.
Pensile praelustres altae Babylonis ad arces,
Fama Semiramium sera loquetur opus.
Vatibus antiquis viridaria dicta manebunt.
Attalicas ne scit quis modo delitias?
Quales inprimis Itala visuntur in ora:
Qua reor in terris cultius esse nihil.
Poslidet Hippolytus quales decus ordinis ingens
Pontificem cuius vota creare solent.
Quo domus Estensis gaudet, quo principe Roma,
Quique vacat Musis ingeniisque faver.
Sive locum quaeras. sunt hi prope Tybur amoenum;
Seu caelum, Phoebi temperat aura faces.
Qua responsa dabat populis vetus illa Sibylla,
Mermure qua vasto lympha Aniena cadit.
Unde se dillustres exordiar ire per hortos,
Mille ubi sunt Veneres milleque sunt Charites.
Atria principio stant quae satus Hercule magno,
Temporibus vernis urbe profectus iniit.
Omnia barbaricis cernas ornara tapetis:
Regales Cameras, magnificasque fores.
Dux meditans illic strepitu subducitur aulae:
Hic solet at ludens mittere turba pilam,
Offert sub gradibus fese fons limpidus altis;
Graminei circum floriferique tori.
Tum genus omne nucum pomaria, raraque pruna,
Pone suas spargit citius odore comas;
Aurea nec desunt Medorum pabula, mala,
Ficus ibi, Laurus, laeta vepreta rosae,
Area porticibus variatur amoena iocosis:
Umbraque depictam mollis opacat humum.
Quadrati spirant cellis plantaeque rotundis:
Maeandro triplici quam, Labyrinthe, nites?
Laeva salutares herbas atque usibus aptas,
Gignit et externa sttirpe superbit humus.
Ros maris hic surgit tumidoque cucurbira ventre
Estque suus violis, liliolisque locus.
Hic socia Bacchus florens adolescit in ulmo.
Et frut cum late serpere cerno nemus.
Semina felici quotquot mittuntur ab ortu,
Terra suo fandit quae Pervana sinu.
Dulcis odor cerebrum, mentem bonus adficit ordo;
Atque oculos varit germinis arca replet.
Ne tamen et flores ipsa morian tur in herba
Et fatuo Dominum gramine destinant:
Interualla tenet sucum vitam que ministrans
Machina multiplices et iaculatut aquas.
Non illic studio, non sumptibus illa pepercit:
Monstrat id artificum sculpta figura rnanu:
Vermiculata gerens labra, atque emblemata mira,
Totque voluptatum nomina, monstra maris.
Hospes ibi atto nitus, gelida spa ciatus in umbra
Nescius est subitus fluminis unde liquor.
Emicat a tergo scaturit que Draconibus unda,
Penetuum referens, Martia canna sonum.
Albus olorleni fertur percaerula motu.
Insaetumque strepens aequora tranat anas.
Factitii volucres concentibus aera mulcent,
Idquefit auxilio cunctipotentis aquae.
Musica parte alia docilis fons plectra gubernat,
Cantar et arguto pectine dulce melos.
Quo non ars peneccat. divinae mentis acumen,
Perdita perlapsum sunt potiora licet!
Iamque oculos pavisse satis: redeamus ad urbem,
Inclira qua muro septa vireta patent.
Macte animo princeps, hortis opibusque beate,
Felicis Dominituque colone vale.
Dl tibi dent curis vacuum diuturnius aevum,
Nec tibi tam pulchto mors sitamara loco.
Omnia cui rodens poterit nihil addere livor,
Cuique nihil vaecors detrahet invidia.
Quem potius decuit de Bello dicere visu;
Non iacter Thuscus, Roma vel ipsa parem.
Parthenope cedas Latio, Lombardia cedas
Tuque Toletana, Garzia, nate domo.
Alcinoi numquam tam culta vireta fuisse
Crediderim; vatum pereite turba mihi.
O iucunda quies ruris, vitaeque levamen,
Vallibus ô ingens fertilibusque salus!
Horto peccat Adam. Christusque resurgit in horto,
Quicquid et est soluit criminis alter Adam.
Ergo animis laetis fragrantia tesqua colamus,
Forida caelorum dum vocet aula pios.
Haec Latio rediens Riminalde diserte, canebam.
Pro candore suo consule quaeso boni.
que Vi miraris adhucannalibus edita priscis;
Annis facta patrum, Iane, stupenda legas.
Qua iacet ad sacrum porrecta Erfordia collem,
Illic Oedipodem scito fuisse novum.
Dum parathic genetrix nati cohibere furorem,
Conscendens famulae nocte filente torum.
Adventu pueri superata libidinis aestu,
O scelus! ipsa utero semina dira capit.
Hunc famaemetuens, longuinquas mittit in oras;
Ceu gravise furto facta ministra foret.
Intereaque parit ferali sidere natam;
Quae so mae praestans munere virgo fuit.
Filius hanc rediens thalami sibifoedere iungit,
Foedius incestans seque suamque domum.
Sic frater pater estidem. Tandemque maritus,
Mater, Sponsa socrus; filia, nupta soror.
Inscius at coniunx vitam producit uterque,
Et tegnursupra copula spurca fidem:
Ne cen Thebarum furiis agitentur in arce,
Semet et exitio vir mulierque darent.
O infaustus amor claraeque infamia tertae!
O sech labes caede pianda truci!
Rem vero gestam moriens, ne forte lateret,
Prodidit indiciis ipsa locesra suis.
Sic Venus exigne de fomite suscieat ignem,
Integrer at seraae fertur abtsse pudor.
LAnigerae pecudis custos canis arua perosus,
Mavult illustri sub lare ferre pedem.
Nam nitor externus praestrinxitlumina mentis
Hei mihi quam multos decipitille color!
Dumque illi vitae iam sordet forma prioris
Dumque stat ad nutum forte paratus heri:
Incautum a tergo grandes secuere Molossi,
Dum cupit hune mordax turba movereloco;
Nec prius abstinuir rabie genus acre latrantum,
Impete quem crebro cogerct ire foras.
Ille pedem referens, scalis turbatus ab altis,
Cognatas querulo sic monet ore feras;
Hei mihi cur unctas sequimur gens stulta patellas?
Tutior agresti sub lare crusta fuit.
Saepe alia invenias, bona quae prius esse putabas;
Quisoite sua continet ille sapit.
Lydorum tumeat cenis licet ordo potentum;
At lapfufacile est ut graviore ruat,
Vivendi ratio qua non incertior ulla:
Qui propius gressus intulit ille cadit.
Ancipitesfugite ô scopulos mea cura sodales:
Rura iuvent, Dominicum comitemur iter.
Caulae, non aulae, custodia tradita nobis,
Nerabidiusn fas in pecus ire lupis.
Pauperi, et tugurisol ant ieiunia micae:
Dumm edc non illas sors neget alma sat est.
Quemque iuvet notum vitae genus otia ruris
Si splendore caren osunt odiosa minus.
Vatibus audendi si quidlibet aequa potestas
Atque sacra brutis nomen ab arte venit:
Eia ege tentendum, num durae sortis Asellus,
Carminibus pesthac dignior esse queat.
Alea dum veteres damnosa exercet amicos,
Creber et infesta ducitur urbe chorus:
Aoniae mea cata Deae, Phoebaeque laurus:
Nec mihi sunt tanti pocula ludus, amor.
Ergo quod a vulgo distemus limite largo,
Dispatibus numeris quaeren vera lubet.
Congrediar monttris, vel Lernam robore praestent:
Anguincum nostro decidetense caput,
Vile, rudens animal ducit male sana caterua,
Marte, toga spretummec ratione probat.
Virtutes falso damnantur proptet abusum:
Nec minor est ornans Indica gemma pedes.
Inspice rem solers, animalia vincere dices,
Seu Taurus fuerit seu leomulus, equus.
Nec magis humanis pecus ulla est vubus apta,
Huius ager, mystes aulaque poscit opcm.
Hanc opifex rerum sapiens formanireo dem,
Quadrupedum quo sunt agmina facta die
Bellua dente nitens equus et genus acre Leonum,
Cornigeri cerui, ruticolaeque boves,
Saevus aper, turpes ursi caprique petulci,
Visque canum, innumerae magna minorque, ferae,
Formanda alipedum duris sunt ora lupatis:
Compellant stimuli sub iuga panda boves.
Nil horum simplex, Sileni victor inertis
Indigenat recipit pondera iusta volens.
Est cicur impensaeque levis, tenuisque paratus:
Chaonis utque ales candida, selle caret.
Aurea cum primo currebant saecula mundo,
Gens Asini residens tergore fecit iter?
Sic insignis Abras armis pierate ceiebris,
Ad Moriae pergit culmina sa cra parans.
Sicque petit sponsum soboles formosa Calebi,
Et rapto in regis ducta Nabale torum
Primus et Isa cidum procero corpore, Saule,
Inquirens sinas sceptra mereris humo,
Pignora sic ibant regum stipata ministris,
Quae canto vexit mitis sella gradu.
Mulcibet et Bsomius sic in fera proeiia tendunz
Terrigenum veluti scripta Pelasga notant.
Quingentas asinas lobus, praedives alebat.
Mille sed Arcadicis Maenalis ora iugis?
Quid referam Chartas, A sinus qubus aureus extat?
Hanc Domini in speciem versa figura fuit
Fax hinc bina renet nomen sub sidere cancri,
Haec pecus est Baccho victima grata patri.
Eiuldem saniludit sub gurgite piscis:
Et miram tutrim Felsina docta colit.
Insula in adriaco brevis sine agnomina sumpsiz,
Poilio Romano clarus et Eloquio.
Flectere nodosam possunt Asinina podagram,
Ubera lac sumptum toxica dira frigat.
Unde decus formae consors oppaea neronis
Abstulitillius non sine lactis ope
Stipat idem melli permixtum ocu isque medetur
Ungula, si iungas non redolente favo.
Adde iecur subito praebens medicamina morbo,
Mens oppressa sua cum statione iacet.
Omne animal reliquum prodest ad singula tantum:
Scit torui tantum natus arare bovis.
Noster atat, ducit paustrum frugcsque recondit,
Poplite quin citius pondera lapsa cadant.
Pauperis est aeque fidus, ditisque minister
Per nemus umbrosum, compita, templa vias,
E cute, fullonum dextris, membrana paratur,
Utilitas vitae non redit unde levis.
Glabra notas graphii recipit, patiturque lituram,
Hinc fatui doctis nomen inesse reor.
Quaeritis ô stupidi, cur non in frustula sectam
Hanc carnem mensis uncta popina coquat.
Humano generi placide seruire laborat.
Ergo bonae parcit nostra culina ferae.
Itque reditque vias conducens ligna farinam,
Tollat ut invisam tost siligo famem
Utribus impletis oneratur in urbe onirini,
Tibridis et fluvio terrea vasa replet.
Denique cum merces importet et extera vina,
Grande quoque hanc fuerat mandere vellenefas,
Huic data pax generi sed equo tuba rauca feroci:
Corpora sustentans vivere dignus erat.
Proloquitur clare Bileami territa Asella:
Quid fimile in libris optime lector habes.
Rex Syrus oppugnat cum regia mooenia bello,
Auritum grandivenditur aete caput.
Belgarumque recens exornat fercula fetus
Solennes epulas quando parare solent.
Fama Asini pugno statum fert, calce Leonem,
Orbis Alexander cum moderator erat.
Plus valet occisi, quam ceter aviva, cadaver
Maxillaque cadunt corpora mille virum.
Abdita fata canens natis moriturus Iacob,
Involucris a sini te quoque Christe notat.
Huius et in de cimo praecepto mentio facta est:
Bestia sic digitis nostra notata Die.
Prodiit hanc Christu prope castae matris ab aluo,
Aurea cui parent sidera terra salum.
Vagir et est huius tener in praesepibus hospes,
Hac ductus Nili fertur in arua puer
Lora re nens huius, Solymam processitad urbem
Affirmans sociis hac opus esse sibi.
Pullum qui lateri fecundae matris adhaesit,
Indicium voluit foederis esse novi.
Discite mansuetis homines hinc moribus uti:
Sint procul a vobis fastus; et ira procul.
Muneris assidui iussus labor otia pellat:
Scilicet in vita deside pauper eris.
Inunc et phaleras mihi praefer inepte caballi
Sim tibi nunc asinus, tu mihi grandis eques.
Non minus in gyrum spumantia ducimas ora
Cum libet haec dudum trita palaestia mihi.
Tergore cornipedis celeres traie cimus amnes,
Quique ferax Latium, Gallaque rura secant.
Nos asini nil labor in commune fatiget:
Forteque Seianus nunc tibi seruit equus.
Doedalus artifici liquidum secat aera penna,
Aequoreasque carens remige tranat aquae.
Multa manu Archytas fadricavit, multa perillus,
Troianique viros edidit aluus equi.
Monstravit citharam Thamyras et aravit Osyris,
Ingeniique ferax Graecia prisca fuit.
Inentum sed canna tuamest, Germana propago
Quaeiacit liorribili faxa, globosque sono.
Te vulgant auctore libros lita prela perorbem
Pressa quibus Cadmi filia nigra gemit.
Quantum vix denis vigilans homo scriberetannis,
Tantum nacta typos imprimit una dies.
Hinc rudis ad mores format sua corda iuventus,
Omneque doctrinae lumitur inde genus.
Tum fato eximitur clarorum fama virorum
Et viget ingeniis non periturus honos
Sed crudas tormenta notant reboantia pugnas,
Cum subito strages editur ampla virum.
Aut ubi continuo quatiuntur moenia pulsu,
Praebeat ut peditilata ruina viam.
Prudenti rex eloquio, et rex indigetarmis
Scilicet et populos haecduo iuncta regunt.
Namque Deus mundi tibi credidit aurea frena,
Te penes imperii iussit et esse decus.
Consiliis igitur bellorum suscipe molem,
Quasque tenes vires cum ratione move.
Id ne propositum tibi bella domestica turbent.
Subtrahe Pontificis libera colla iugo.
Trans ripam tum fer tua signa binominis lstri,
Ut repetant hostes Caspia claustra feri.
Ac velut Harminius, legionibus exue Turcam,
Magnanimosque recens gloria vincat avos.
SPonsa fave sacras tibi dum connubia ad aras
Gratulor et socii vincla pudica tori.
Sponse fave laetas vilidum munere mensas,
Accumulans, gratis porrigo vina scyphis.
Dent alii flores, alii genialia serta,
Dent alii parca mitia pomamanu.
Ipse tibi Bacchi fruges, quas vinea nuper
Deposuit, musti liquida dona fero.
In tereunt flores, languescunt roscida serta,
Turpis edit tandem putrida poma lues,
At bene quo plures durando viceris annos,
Turgidulis quondam condite Bacche cadi.
Hos magis absumpta praedulcem faece saporem
Induis et puro corda liquore rigas.
Ergo quos thalamo iunget Venus aurea in uno,
Anna puellarum gloria sponse virum:
Esse mthi faciles certant dum voce Camenae,
Blandaque sub Shoebo iudice plectra movent,
E. TE canimus grato vehimus tua munera versu,
Conditor aetherea qui super arce sedes.
C. A te principium rerum, tu semina rebus
Sufficis o omnis fonsque paterque boni,
E. Vitiferi hinc collea hinc sucos nobile lignum,
Gtgnit et his horainum pectora maesta rigat.
C. Hinc socialis amor quem primo insevit Adamo,
Costae quicastr castae virginis ora dedit.
E. Hoc veteri Nohae sanum monstravit ad usum,
Imbribus oppressam qui reparavit humum.
C. Condidr henc auctor, quo pondera tanta laboris,
Sublevet, Sacuras leniat arte graves.
E. Terque quaterque solum ferro exercete coloni,
Tunc nova cum teprdi tempora veris erunt:
C A teneris orns est docilem fotmare puellam:
Tunc mattum assuescat vincula sana pati.
E. Scalpite cum prima Bacchusse ostendit in herba,
Dum prelis abeunt furuida musta novis?
C. Audiat a teneris praecepta salubria vitae,
Alterius thalamum dum nova nupta petat.
E. Praecipuus laborest intexere vitibus ulmos,
Umbrosam et curua falce putare comam.
C. Improbitas vincenda levis moresque salaces:
Virtutum melius culmina pulchra sequi.
E. Tum firma aggesti surgant molimina valli,
Ne subitis noceat nubilus imber aquis.
C. Emineat pietas: haec murus aheneus este;
Omnibus hac abeat tuta puella malis.
E. iamque autum nus adest apricum poscite solem,
Hoc sine proveniunt dulcia vina minus.
C. lamque viro iungi poterit crescentibus annis:
Vota date: a votis incipiendus amor.
E. Spargite humum foliis et laetas promite voces,
In patulos ibunt spumea musta lacus.
C. Sponse precare Deum laetamque exporrige frontem,
Iungetur lateri costa petita tuo.
E. Hei quoties tenero moriuntur cortice gemmae,
Vinitor et ventis irtita vota dedit.
C. Ah quoties raptos iuvenis suspirat amores,
Et duro immeritas sauciat ungue genas.
E. Prela vomunt tandem caufam pretiumque laboris,
Stantque coronato pocla vetusta mero.
C. Moxque sum ducens casto quam diligit igne,
Auctorem grato praedicat ore Deum.
E. Ipsa quidem bonitas vino instissima lause est:
Ergo flexibili non opus est hedera.
C. Ipsa quidem probitas tenerae sit nota puellae,
Non opus ut picae more loquacis eat.
E. At pereant olido, fricantes sulfure Bacchum,
Dum captant avida turpia lucra manu.
C. At pereant quibus est studium damnabile formz
Mentito et cupidos fallere crine procos.
E. Aspera venit hiems: vitem sinehonore relictara
Aspicis, et nulla luxuriare coma.
C. Venit iners senium viduam quis coniuge rapte
Respicit et spinam, cum cecidere rosae?
E. Vina repostadiu fumosis optima cellis:
Annosum seruent aerea vincla cadum.
C. Felices longam siqui videre senectam,
Coniugii leges quicoluere sacri.
E. Vina nocent animis, et vinum dicitur a vi
Vim facit: ex usu vis tamen omnis erit.
C. Attenuant iuvennm viciosa incend a corpus,
Castus amor flammis est medicina vagis,
E. Parcite mortales vitam breviare bibendo,
Inque avidam Bromii fundete dona gulam.
C. Parcite consortes famulas dare motibus aures.
Illicitis: Cypris non moderata nocet.
E. Hinc tun et aluus aquis hinc morbus tendine adusto
Saevit in articulos acceleratque necem.
C Hincmorbi mentes quibus horrent nomine solo,
Spurca venus vitiis datque alimenta novis.
E. Eurytusoccubuit i heseis obrutusarmis,
Nubigenumque fuit causa pudenda necis.
C. Davidides Ammon fraterno caeditur ense:
Hoc pretium rapti nempe pudoris habet.
E. Non cursu. Armeniam capies vel arundine Tigrim,
Quaetamen insidiis ebria facta perit
C. Degere saepe aliquae vitam sine labe putantur,
Quas Satanae in laqueosfoeda libido trahit.
E. Dic mihi, cur vinum contemnat nobile Christi
Palmitibus curuoqui nocet ense, Getes?
C. Dicsoror, Ausonii Baalis cur impia castum
Regula sacrificos foedus inire vete?
E. Viticolam tollit Iesabel furibunda Nabothum,
Quam iubet infami perdrre morte lehu.
C Antipas petulans incesto indulget amori,
Qui procul a patriae finibus exul obit.
E. Vitis ades generosa, tui te Christe racemi
Suspirant, mundi quos fera laedit hiems.
C. Christe veni, te nupta petit, pactosque Hymenaeos
Quam tumido extremus vexitir orbe labor.
E. Te vitem egregiam mortis falx demetitatrae,
At vitem insolitam laeta remittit humus.
C. Te ligno fixum luget nil tale merentem:
Excipit et reducem mystica sponsa Deum.
E. Quo feror? Oceano properat num tingere currus.
Sol pater an thalami claustra petivit Hymen:
C. Atria collucent, tremulum fax spargere lumen,
Incipit, et fessa regnat in urbe quies,
E. Sponse vale, et posito iuras dissolue Lyaeo,
Diluitur modico pallida cura mero.
C. Sponse valc et laeto tua gaudia perfice vultu:
Vera tibi castus gaudia fert thalamus.
Einierantnutu cum Phoebus dicta probavit
Arbiter, et tales misit ab oresonos:
Utraque delectat dulci placet utraque cantu,
Utraque non Clario est inficianda choro.
Haec tibi sponse sacris in Bacchilusimus hortis,
Vinez cum largas poneret omnis opes.
Hic potus musis superans dulce dine, natum,
Siveiugis Rhenisive Epidaure tuis.
Dent pateras alli, et baccara monilia collo,
quenalia cognati, tum pater ipse, dabunt.
Clio noster amor, dona haec, at paruula dona
Suscipe, teque animi signa colentis habe
Difticile est fateor, tempus consumere in arte,
Sed tibi sub messem commoda larga feret.
Illi palma datur poterit qui vincere cursu:
Doctrina assidui veralaboris eget.
Pulchra verecundos sequitur sapientia mores,
Qui terra rari qualibet esse solent.
Turba venit comitum pollensad polca Lyaei
At simul intonuit nemo sodalis erit.
Huc fili, monitis adverte fidelibus aures:
Istaque pectoribus verba reconde memor.
Agressu caveas blando meretricis avarae,
Neu teneant foedae lumina capta fores.
Dulce malum meretrix est mellitumque venenum,
Accetsunt atram suavia Philtra necem.
Nam velut aerea destillent ilice mella,
Sic ex ore Lupae nil nisi dulce sonat.
Candida Palladium superant et colla liquorem,
Decipiunt cupidos guttura blanda procos.
Ast ubi derectae fraudes artesque scelestae
Est res est fini foeda propinqua suo:
Non magis afficiunt absynthia tristia gustum,
Esuavique venit messis amara bono.
Illius properant gressus Phlegethontis ad undas:
Qui colit hanc, stygiis praecipitatur aquis.
SVnt, quibus excellis tria magna, Philippe Melanthon.
Ut merito laudum concelebrere sonis.
Integritas animi cum vita puriter acta,
Doctrinae pietas, eloquitque nitor.
Hinc ceu palma virens, tua fama sacrata triumphat,
Hancquae petens rabido Zoilus ore crepat.
COrpora fuscari veluti sub sole necesse est,
Seu facis hoc dextra sive agis illud opus.
Sic procu! externo qui vitam ducit in orbe,
Moribus assuescit, vestibus, atque sonis.
Felix qui nullum gestans in pectore virus,
Florilegae tandem more redivit apis!
UT magis afficiunt argento mala locata
Aurea lanx mensis plus velut inde nitet
Aureus articulis ceugemmam circulus ambit,
Quam Domino coram mutua causa fecit:
Aitibus ingenuis sic pectus nobile fulget,
Grandis et artifices splendor adornat opum.
Aeacidem Phoenix instruxit, Iasona Chiron,
Et Macedo coluit Magnus Aristotelem.
Sicque Syracusia invenem Piato iexit in urbe:
Nam bene stant manibus principis amne libris
His bona consistit Respublica nempe duobus,
Et vicibus cedunt arma cruenta togae.
DEntibus incumbens crassam ceu ducis alutam
Sutor, conficitur calceus unde pedi:
Artifici morsu rabulaesic saepe forenses
Iuraque dila tant simplicibusque nocent.
Gestat Atlas humeris Maurus velut aethera magnum
Stellatumque subit de Iove natus onus:
Sic Heros aliquis prece templa superna fatigans,
Sustinet irati fulmina prona Dei.
In medio et sistunt pugnantia vota ruinam,
Attrahit humanus cum sibi fata furor.
Piscibus atque avibus communis fertur origo,
Ducit et e lymphis utraque turba genus.
Squamiger ut pinnis, sic et natat aere pennis
Grex bonus alituum, stant quoque iure pari.
Auceps hincstudiis vacat et piscatoriisdem,
Tendit et ambobus lina dolosa simul.
Pabula quadrupedes religatos nulla saginant,
Nec mannos alacres pinguis avena facit.
Sed Domini vigiles oculi:seruilia numquam,
Factu perpendunt pectora quidsit opus.
Curtius et Codrus laudem meruere perennem,
Pro patria soli quod voluere mori.
Ultro quis regum pro relligione periret,
Quae patriam longe vincit amore sui?
Si quis adhuc mundo Dominantibus aspera suades:
Caedibus altorum commoveare ducum [(transcriber); sic: dudum] .
At quanto latius sceptro moderatius uti,
Mitibus edictis et sta bilire thronum!
Cum censu gentes adcrunt pendente tributum.
Legitimas ita rex accumulabitopes.
Pro Duce plebsque suo spontanea proferet arma,
Spetnat ut hostiles excutiatque manus?
Nec benefacta viri carpenscdet omnia tempus,
Ore sed ingratae posteritatis erunt?
Factio coniunctos cum dividit improba cives,
Atque aliquis neutri foederis esse cupit:
Redditur huic similis lortem qui sentit amaram,
Aedibus in medtis et tabulata colit:
Huic fumo inferior la crymoso vexat ocellos:
Irrigat at lotio turba superna caput.
Legifer unde solon neutrales damnat amicos,
Quos nulla afficiunt damna nec angit amor.
Rebus in humanis nihil est antiquius arte,
Quae procul a rebus florea rura colit,
Hac potuit numquam vel regum vita carere,
Haec exercentum corpora sana facit.
Cultorosque snos facie delectat amoena,
Autoiemque satis monstrat adesse Deum.
Agricolis conquirit opensine foedere turpi,
Bacchus, et astiduo nata labore Ceres.
Hinc mihi nullus honos cordi, Teubere potentum
Sic mihi praetectis rura nemusque placent.
Inter opes medium dictat mihi carmina Phoebus.
Menteque contemplor liberiore polum.
Naturaeque sequor ductum:dum vescor inemptis,
Urbanis careo delitiisque lubens.
Aequora ceu ventis subito commota tumescunt,
Aggere vel rupto pinguia rura natant:
Sic ventosa ciet cum vulgus mobile lingua,
Fit via vi, mescit plebs et habere modum.
In cladesque ruit coecas, monitisque repugnat,
Dum furor et caedis sit satiatus amor.
Qui nummos credis rogitandi ignare, potenti,
Hoc bene servato, tutior esse potes;
Sittibi consultus, formetur ut actio, Iuris:
Taxet et interpres conscia corda sacer.
Tertius at validis miles circumdatus armis,
Auferat expugnansaera negata diu.
Lauriger et florens modo Bellisarius armis,
Militiae rector, Iustiniane, tuae:
Qui Gothos Latio pepulit, Romamque recepit,
Moenia restituens auctor et alter erat.
Fit mifer, et dulci spoliatus luminis usu,
Colligit a populo praetereunte stipem.
Sum vitis insignem quem virtus extulit alte,
Rursus et abiecit livor iniquus humi.
Praemia pro meritis munde haecingrate rependis?
Nunc ubi magnanimo Principe digna fides?
Immemores homines quam vere Pindare cantas!
Nam vetus est somno gratia victa gravi.
Sorsque vitro similis, medio splendore fathiscens;
Irus et est, Heros qui modo grandis erat.
Fertur ovans curru populos adiisse Sesostris,
Qua numquam tellus imbre rigata patet:
Quadrupedumque loco reges iunxisse quaternos,
Qui bello victas ante dedêre manus
Hos inter crebro sed lumina maesta reflectir,
Iussus et ut causam diceret, unus, ait:
Respiciens radios de nostrâ cogito sorte:
Ut rota sic volui Regia vita solet.
Vocibus his domitor permotus, ab axe ligatos
Solueret incertae sonis ut ipse memor.
Praebuit exemplum post ut superatus ab hoste
Subdita cuius erant Bactra vetusta iugo.
Esse levis Fortuna nequit diuturna; diurna est;
Cunctaque permutans hora vel una rotat.
Cernitis ut faciem Phoebi sorot aurea mutet:
Nunc nova, nunc medio pulchrior igne nitet.
Mox rubet, aut pallet nebulis modo tecta; rotunda
Expletis demum cornibus esse solet.
Sic fatis mundana ruunt, fatoque resurgunt:
Versat et incertus regna caduca status.
Xerxis ita attrivit mirandas Graecia vires,
Et restare ferunt de Babylone nihil.
Est acri iuvenum manus exercenda labore,
Consiliis artas est adhibenda sequens.
Ordo gravis precibus seniorum numina flectat,
Publica res maneat quo meliore statu.
Condendae quaeris quae sit via commoda legis?
Sit bona, possibilis, mitis, honesta ligans,
Praecipue plebis consensu rite feratur;
Ad minus illorum, qui potiore gradu,
Utile sic vinci subiecte fateberis omnis,
Pacis et aequali iure vigebit honos.
Ut sine pistillo frustra campana movetur,
Inque cavis semper turribus aera silent.
Esse superuacuas sic leges nemo negabit,
Has nisi praecipiat Rector habere locum.
Verns is imperii neruus, punire nocentes,
Et conferre pari praemia lance bonis.
Pascitur altilium caveis ut turba volucrum,
Vulnificis rostris vix patet unde locus.
Grana foris captans cum mater ut pullus oberrat,
Ac avido septis invidet ore cibum.
Sic penes est vulgus magnatum splendida vita,
Eximioque viros paenitet esse loco.
Ceu freno populos populis Deus ipse coercet:
Gentes opposuit gentibus atque feris.
Scotica gens flavis sic est adversa Britannis,
Anglia Gallorum submovet arma potens.
Ht Oastellanos ita naturaliter odit
A portn Gallo natio dicta sagax
Belligeris Moscus nocuit sic saepe Polonis,
In Oimbros Sueonum gens folet ire ferox.
Urbibus et magnis gravis est vicina Tyrannis,
Hae rursus claudunt limitibusque Duces.
Hos cohibent montes, circumsonat hos mare magnum,
Protegit ast alios invia silva, palus.
Causa patet: placide donis vult quemlibet uti,
Contentumque suis finibus esse, Deus.
Constet ut hic nexus sibi per commercia mundus
Ut sit honos sacris, iustitiaeque decus.
Tertia pars vitae somno deseruit inerti,
Tantundem tribuit plurima turba gulae.
Praeterit ut reliquum male, vel nil prorsus agendo,
Sortitur iussus tempora pauca labor.
Cura quid expediat priorest. quam cura salutis,
Seminat et sterili littore vanus homo
Nam nihil in mundo necis est incertius hora,
Inque cito partas funere linquit opes.
Ergo operare bonum, dono nec abutere vitae,
Cras aderit celeri mots violenta gradu.
Praemia pro meritis tunc exspectanda cuique
Dira Gehena malis; caelica vita bonis.
Quid sibi multiplici durus cum casside thorax?
Quid sibi cum libris pendula tela volunt?
Desine mirari vicinia; tempore prisco
Tecta capat galci culta Minerua fuit.
Legibus armari sic. lustiniane, volebas;
Regnaque sic armis condecorata probas.
Bellica nemo foris feliciter expedit arma,
Consilium sinon sit prius acre domi.
Ergo prioreloco ponantur Martia iura,
Telaque condantur civica dum sit opus.
Tum conferre manum medio iuvet aequore campi,
Tunc fuerit iustum dulce piumque mori.
Alterius misera qui gaudet sorte vicissim,
Huic gravis incumbit sors properante gradu.
Dissimula simula populi cui cura regendi,
Nam regnare nequit, qui simulare nequit.
Causa triplex perdit sublimia regna; Tyrannis,
Contemptusque Dei; luxuriosa Venus.
Hostiles abeunt facta cum pace cohortes,
Ponte vel aurato sternito quisque viam.
Dic mihi conflati cur lamina palleat auri?
Insidias metuit quas sibi nectit homo.
Qui nova sectatur trito sibi calle relicto,
Errat in ignotâ decipiturque via.
Prosperitas de Pace venit:sors dextra frequentes
Gignit opes, fastum divitiaeque parant.
E fastu luxus contentio diraque surgit:
Accelerat bellum rixa proterua nocens.
Tristia paupertas miserabilis excipit arma;
Fit submissus inops, atque quietis amans.
Tum votis optata redit Paxalma vicissim:
Res hominum has semperfert patiturque vices.