EX asino ducit putrefacto Cantharus ortum:
Bobus apes: vespae progenerantur equis.
Nascitur ex hominis putrefacto corpore serpens:
An quia stirps quorum est dedita nostra satu:
Afflavit primos labes anguina parentes
Diffuditque suum virus in omnc genus,
An quia, qui vermes olim pasc mus et angues,
Et quorum soboles vermis et anguis erit?
Nos decet illius memores et fines et ortus,
Ponere submisse, grande supercilium?
EXu viis ovium proscriptos ante parentes
Vestir in exilium, quam iubet ire Deus.
Tum quia qui victum dedit, idem curat amictum:
Tum quia nos agnus vestit honore suo.
Agnus ab extrema mactatus origine mundi,
Cuius morte fuit nostra redempta salus.
Hoc nisi iustitiae circumuestitus amictu
Audeat aspectum nemo subire Dei.
O nos Christe tuae superindue veste salutis:
Ne caelo nudos arceat ira patris.
UT Noha se nudat nimio repletus laccho:
Utque pudenda patris nuda revelat Hamus:
Sic aspersa aliqua est omni labecula sancto:
Deque humana homines conditione monet.
Quilibet ut mores cura maiore gubernet,
Et caveat pronas ad sua probra vias.
Nec tamen hos naevos, mendas, errata bonorum,
Aut tegit, aut sanat futilis im probitas:
Luce sed in media nulli non prodita ponens,
Exagitat miris amplificata modis.
Christe Deus macula qui solus liber ab omnies,
Obtege iustitia nostra pudenda tua.
TEmpora personas, loca declinare memento
Quae vitiis ansam suppeditare queant.
Sunt vicina malis irritamenta malorum:
Si prius haec caveas illa cavere potes.
Ex facili mentes occasio, causa, facultas,
Decipit, inque nefas lubricus error agit.
Ergo vias omnes ad lapsum defuge pronas,
Et frenis animos disce tenere tuos.
Sed quia nostra tamen non est industria felix,
Praesidiique satis non habet absque Deo.
Ut gressusque tuos omnes moderetur et actus,
Quisquis es hanc supplex in tua vota voca.
Sic quia spectatum, spectetur ut ipsa vicissim.
Egreditur patria Dina venusta domo:
Virgineum perdit corrupto corpore florem,
Conicit in luctum maestitiamque patrem.
Accersit mortem sponso sponsique parenti,
Omnibus importat civibus exitium.
Unde tamen miseris, qui labe vacare videntur,
Flagitium domini fit capitale sui?
An quia plebs plerumque luit deliria regum,
Iustus ab his poenas cum Deus ultor agit.
An quia delictis facit in communibus ambos
Consortes eadem noxia supplicii?
Et, praeeunte suo cives rectore Sichemi,
Immunes sceleris non habuere manus:
Quippe rudes animos exemplis fortius intrat:
Fortius exemplis regula nulla movet,
Et magis exemplo, quam facto noxius ipso est,
Turpe quid in summo qui gerit imperio.
An qui participes malunt se reddere culpae
Principis, admissum quam reprobare nefas?
Offensam veriti, si paenituisse reatus
Et raptam moneant restituisse patri.
Ut plerumque quibus numerant stipendia reges,
Magnorumque ducum quos alit aula, solent.
Quos manet his tandem, cum civibus exitus idem,
Cum peragat poenae crimen herile reos.
Quod vel dissimulant falso vel iure colorant:
Dummodo blanditiis gratificentur hero.
Impius maesto Bilham contaminat ausu
Et patris aspergit labe cubile Ruben.
Heu mihi sic soboles summorum noxa virorum est,
Laudatique patris laude propago caret!
At cur degenerat maioribus ortus honestis:
Praestantemque nepos non imitatur avum?
Cur tenet heroum vestigia rara parentum
Posteritas omni dedita nequitiae?
An quis progenies sapiens industria felix,
Provenit a soso non altunde Deo?
An quia saepe luit soboles peccata parentum,
Et vitiain magni sunt quoque magna viris?
An quia cum mund senio natura relanguet,
Curriculi spatiis extenuata sui?
An quia posteritas rebus lasciva secundis,
Fortunam patriam non reucrenter habet?
Maiorumque bono petulanter abutitur omni,
Dum sibi pro libitu uncta licere putat?
An quia dum patres commissa negotia tractant,
Officilsque domi militiae ve vacant:
Interea matre natorum corpora curant:
Formandis operam nemo dat ingeniis?
ESse quid hoc dicam? quod cladibus obruta tantis,
Membra tot aerumnis sunt onerata Dei?
Quod pius in patrem Iosephus et aequus in omnes,
Immeritae fratrura subiacet invidiae?
Dura quod ob casti decus immortale pudoris,
Cogitur in tetro carcere vincla pati?
Quod iustus mactatur Abel a fratre Caino,
Quod iugulat Paulum bellua saeva Nero?
Quod cadit Herodis Baptista furore necatus?
Quod tot ubique bonis vim facit improbitas?
Quos tamen et Deus ipse suos appellat amicos,
Pupillamque oculi praedicat ipse sui?
Fallor, an has summas virtutes, illa palaestra
Excitat in sanctis exa cuitque viris?
Quas, velut assiduo splendescit nomen aratro
Expirant nullo ceu quatiente faces:
Sic exercitiis agitatas crescere certum est,
Et resides usu deficiente mori.
An quia, qua mundi peccatum totius ira
Vindicet in poenis discere quemque iubet?
An quia sit quam morte Pii profitentur in ipsa,
Doctrinam veram comprobat ipse suam:
Quaesibimet pretium ipsa sui et pulcetrima merces
(Quantumuis odiis omnibus exposita) est
An quia vult soiri, quod post hanc altera viram.
Vita Vita bonos maneat, morsque secunda malos?
In quia pro meritis aequales praemia iusti,
Poenas iniusti, tempus in omne ferent.
An quia discipulos similes tibi magne magister
Christe, suam tecum vult tolerare crucem?
An quia naturae quae pestes intus inhaerent,
Eruncare monet pectore quemque suo?
An quia cum sanctos oppugnat et orbis et orcus,
Nec spes auxilii est ullius ulla super,
Admiranda Deus dese spectacula praeber,
Praesentique inopes eripit exitio?
An quia sponte suos hos arguit esse clientes,
Inque clientela sponte manere sua?
Gloria morigeros quos efficit una patroni,
Nullius adiectos utilitate lucri.
Qui cupis ergo tibi requiem stabilire perennem,
Ne tua, ne Christi subtrahe colla iugo.
Ipse laborantes adse vocat, ipse gravatos
Sublevat ad tempus quos sinitante premi.
Quippe coronari nisi victor, nemo meretur:
Ante nisi certet vincere nemo potest.
Nemo potest certare nisi crux praebeat hostem:
Crux igitur prodest omnibus una piis:
Ut sese explorent, ut certent, utque subacto
Iustus victores hoste coronet honos.
NVnc de spititibus, primi sub fine libelli,
Pauca sed e multis optima lecta, canam.
Spiritibus, quorum de gestis ordine rebus,
Moysis in primo mentio crebra libro est.
Spiritibus quorum substantia fiammea tota est,
Auctorisque refert os habitumque sui:
Quos cibat ambrosia quos vivo nectare pascit
Fons indeficiens omnis origo boni:
Quos Deus excubiis circum vallare piorum
Castra sua vigiles in statione, iubet.
Omnibus ut Stygium deturbent finibus hostem,
Mille aditus doctum quaerere mille viis.
Heu mihi, victoris quantis calcanea Christi
Morsibus, infestat perfidus ille Draco!
Quam furit aeternis defixus Apostata diris
Desertique inhians ordinis exitio!
Quas genus in nostrum coquit adversarius iras.
Quas odii flammas, quas alit invidiae?
Exuviis postquam divinae lucis ademptis
Praecipitem supera misit ab axe Deus.
Luciferique prius bona nomenclatio, contra
Facta tencbrarum, transfugiique nota est.
Vix novus in tenero pubescere ceperat aevo
Artificis magni nobile mundus opus.
Inque suburbano caelesti villicus Adam,
In quo deliciis perfrueretur erat.
Cum rabie feruens crudelique incitus oestro,
Indoluit primi patris honore Santan.
Commentusque dolum, violata carpere pomum
Arbore consorti suasit Adame tuae:
Suasit, et incautae persuasit fraude puellae:
Ut cupimus votis quisque negata suis.
Illa quidem vetito spoliat pomaria fructu,
Attra hit in malo sed capitale malum.
Fat feramque avido vorat ore nepotibus escam,
Quippe perhos tantae semina labis eunt.
Illius ob dentes in pomi cortice mersos
Omnibus est hominum gens coo perrta malis,
Non modo proscripti patriaque exire coacti,
Dulcia felicis liquimus arua soli.
Non modo subiectos morborum mille figuris,
Mors trahit audaci sub sua iura manu.
Pars quoque sed nostrae praestantior altera vitae,
Saucia lethali vulnere facta iacet.
Ut flos purpurcus formosi ruris ocellus
Quem mulcent aurae sol fovet, imberalit.
Vomere depressi simul ac succisus aratri est,
Quo stere rat, notus desinit esse loco.
Exiguumque sui sine nomine pene cadaver
Interit, in nihilum proteriturque solo.
Aut saber, egregie pictam si forte tabellam
Nobile divini radat Apellis opus.
Abrogat ad vivim dictos in imagine vultus,
Qui superest pretii nil rudis asser habet.
Sic deleta fuit primorum labe parentum,
In speculo nostraementis imago Dei.
Subdita Sathanicae cui monstra tot horrida laruae,
Nulla quot in numerum lingua referre queat.
Quae prius auctoris flagrabat amore voluntas,
Cepit ab hoc summo cedere versa bono.
Et peregrina Deo quaerens obiecta relicto,
Est procul a verae tramite lapsa viae,
Inde, velut tumidum vento iactante peraequor
It, redit huc, illuc pulsa repulsa ratis.
Sic varie sine lege ruit, sic ordine nullo
Appetit asiidua res levitate novas.
Nox animi speculae densis offusa tenebris
Abstulit in media luce repente diem,
Sicut aquas igitur tremulis agitantibus undis,
Incertis oculos ludit imago notis:
Notio sic nostris quae mentibus insita lucet,
Et nobis aliquein praedicat esse Deum.
Et res discernit turpes a rebus honestis,
Non satis assensus certa tenaxque sui est.
Cor quoque non licitis incensum motibus ardet,
Rectaque mandanti saepe repugnat hero.
Atque volontatem mentis dictata probantem,
Transversam mota seditione rapit.
Ut quamvis videat meliora probetque voluntas,
Nil tamen addubitet deteriora sequi.
Excusso velut arigâ non audit habenas
Currus et indomiti praedominantur equi.
Unde creaturâ fit ut aerumnosior omni
Et magis infelix sit prope solus homo.
Nam quid dissimulem postquam fastidia matri
Heu miserae menses longa tulere decem,
Nascitur invalidus nudusque et inermis et infans;
Nec pes officio nec manus apta suo est.
Vagit ad indicium vitae lugubrae futurae,
Surgere nescit humo, serpere nescit humi.
Quas reliquis vires animantibus esse videmus
Cuique datas generis pro ratione sui.
Pars rigida est setis, pars pellibus obsita duris,
Vellere pars testis pars a doperta cutem.
Pars horret spinis, seque in sua colligit arma,
Hostis utinsidias sentit adesse sui.
Calcibus hae sese defendunt, unguibus illae,
Sunt quoque quae laevi cornua fronte gerant.
Negenus illarum loquar exoptabile vitae
Quae varia simplex anxietate vacat.
Non redit affictis labor annuus actus in orbem,
Non eruncandus non subigendus ager.
Vinea non illis tondenda, pedanda novanda est,
Flava nec in curua falce metenda Ceres.
Nec segeti metuunt, cum grandinat aere toto,
Aut tempestatem plumbeus Auster agit.
Clandibus, et nucibus pomisque et gramine sese,
Terra sinu victum quem bona fundit alunt.
Fonte sitim sedant aut vivi fluminis unda,
Silva iacit densas, quam super alta comas.
Optandi fincs et habendi denique norunt,
Absit ab humano cum modus ingenio
Non illis auri nec opum furiosa cupido,
Remigiis suadet sollicitare fretum.
Non illis somnos abrumpit cura salubres,
Rostraque et insani lis tabulaeque fori.
Nec populi, fasces nec regum purpura cordi,
Dira nec ambitio, nec dolor invidiae est.
Et quae nos aliae, genus innumerabile pestes
De misera nostri conditione monent.
Unus quas homines olim diffudit in omnes
Ius violare Dei vindicis ausus homo.
Tantum crimen erat vetitos attingere fructus,
Imperioque aures non adhibere dei.
Hocanimadverso sceleris fraudisque repertor,
In scelus et fraude m est postea factus iners?
Non ita sed nobis mala tempore cepit ab illo
Reddere prima novis asperiora malis.
Cumque reis iustâ plactum sciret in irâ
Ob gnati meritum se fore, summe pater,
His etium facibus duplicans acuensque dolorem,
Frena dedit furiis liberiora suis.
Desperansqu metuque audax, multosque cupiscens
Supplicii socios reddere posse sui.
Ut Leo sine Lupus latrante famelicus aluo,
Circuit inclusos adlatus omne greges.
Et dentem subigens in dente cupidine praedae
Pandit in optatos guttur inane cibos.
Sic avido sitiens humanas pectore clades,
Irruit in nostrum vique doloque genus.
Iamque Cain viridique Abel florebat in aevo,
Quo sua praecipue damna levabat Adam.
Cum Sathanae stimulius iustus cultorque sacrotum
Alter, ab iniusto fratre necatus obit.
Quam fuit hoc misero spectaclum triste parenti,
Quam fuit haec illi causa doloris atrox.
Atqui perpetuo nihil exoptatius hosti est,
Quam regni fines amplificare sui.
Dum diversa, simul sed noxia vulnera mundo,
Non requie patiens ulla coire, dedit.
Ah quoties homines ad numina unaa Deorum
Abstulit a veri cognitione Dei.
Vilibus auderent ut se concredete lignis,
Et mutis statuis tura precesque darent.
Ah quoties aliquis non sonti sanguine lavit,
Hoc sceleri causam sufficiente, manus.
Et quoties passim, grassans impune libido,
Exitio populos totaque regna dedit.
Hinc calido Sodomae vicinia sulphure fumat,
Fractifero fuerat quae prius uber agro.
Hincin diluvio communia funera potans
Gens hominum, saluo tora peremta Noa est.
Hinc testis Stragis Spartanae Leuctra citatur,
Occidit et Graio Troia cremata rogo.
De Sybari nihil est nisi nomen inane superstes,
Cladibus hinc aetas haec quoque fracta iacet.
Denique quod scelerum tot pestibus orbis abundat,
Quicquid id est, Stygii est omne Draconis opus,
Ille mali plures novit, quam possit ut omnes
Ullus homo verbis enumerare, modos.
Fac tibi proponas spectanda palatia regum,
Quasque ibi res Satanas, intueare, gerat.
Nullius absque Deo felix moderatio regni,
Nullius absque Deo vis bona consilii est.
Ut videant oculi rectoris, ut audiat auris,
Morigeri populi, praestat utrumque Deus.
Iste sit in speculis nisi tutelarius urbis,
Proficiunt vigilum quaeso quid excubiae.
Et tamen aula fere quaecumque negotia tractat
Aspicis ut rebus praeferat illa sacris.
Venatus, fabricas, convivia, ludicra, pompas,
Ponere prae reliquis sueta priore loco.
Consilio sapiente ferox, opibusque coactis,
Heu male posthabito firma sagaxque Deo,
Sic populi numerum, Satana suasore, Davides
Ostentator init roboris ipse sui.
Unde cadunt decies morientum milia septem,
Angelica strages accumulante manu.
O utinam numquam, cum relligiosa loquelas
Aula reformanda de pietate serit.
Commoda praetexta sua relligione coloret,
Et bona non Christo, sed sibi parta velit.
Nonne, piis olim quas elargita parentum,
Usibus est aetas aula profanat opes.
Ah, modo ne pactis et rupto foedere ludat,
Ceu pueri trochulis astragulisque solent.
Ah, modo ne laudes confingere posse colores,
Se quibus excuset non bene culta fides.
Ah, modo ne pravas fucare Sophistica causas,
Magnorum libitu sit studiosa Ducum.
Cetera quid memorem? quanti custodia legum,
Quoque loco est aulis iudiciale forum.
Ius et vis apicum paruo discrimine distant,
Rex ius semper habet; vim quoque semper habet,
Ius hominis tenuis quid praeter nomen inane est
Quippe quod effectum iuris habere nequit.
Quid loquar ut pateant hic obtrectantibus aures,
Brtot opinantes in mala quanta trahat
Praetextus causa, mutantur nomina rerum,
Ille timet, tutâ qui monet ire via.
Qui laxat temere frenos affectibus ones,
Hic Domino veram praestat amicitiam.
Qui circumspectum sese gerit atque modestum,
Audit inops animi, stipes, ineptus hebes.
Inflammans odium, se comprobat esse fidelem,
Omnia depravans suspicione sapit
Simplicitas probro, sed diffidentia laudi est,
Factaque deformat falsus honesta color.
Fallor, an has avide, Cacodaemon arripit ansas
Cedere quas magno scit sibi posse lucro?
Dum cupit extremo saevire tragoedus in actu,
Et pensi numeros absoluisse sui:
Emeritae mundo iam succumbente senectae
Et scelerum poenas exa cuente Deo.
Inde tot ab imperiis insedit sontica labes,
Vix ut adhuc animam mortua pene trahant.
Inde velut diris exstincta cadavera morbis,
Regna tot ante oculos collabefacta iacent.
Inde tot evacuant sumptus aeraria regum,
Vix ut ad expensas cuncta sat esse queant.
Inde tot indictum collectis grande tributum
Civibus exactos depopulatur opes.
Quid vult illa sibi commissae mentio pugnae
In libro Daniel bis repetita tuo.
In qua Persarum sese cum Principe narrat
Angelus invictas consernisse manus.
Seque reversurum paruo post tempore dicit,
Ut cum Persarum Principe bella gerat
Quid nisi quod Satanas magnis dominatur in aulis,
Quid nisi quod Princeps insidet im periis.
Quae facili gyro, trochus ut volat actus in orbem,
Perderet, Angelica non inhibente manu.
Rex pius ediderat decretum nobile Cyrus,
Eversas domitae post Babylonis opes.
Quo patrias iterum migrate licebat in oras,
Omnibus exulibus gentis luda tuae.
Quo permissa novi simul aedificatio templi
Quo reditus templo scriptus et auctus erat.
Iamque indefesso feruente labore fabrorum,
Tollere se moles approperabat humo.
Massageta Cyrum cum vidit ab hoste peremptum,
Et templi fabricam siniit una dies.
Mox oritur, Satana patre nata Calumnia pestis,
Quam solet ante alias aula fovere sinu.
Haec vocat insontes in acerbum crimen Ebraeos,
Perpetuaeque reos seditionisagit.
Natio sit regi quasi tota futura rebellis,
Inceptum simulac perfabricarit opus:
Et Phario bellum Persis faciente Tyranno,
Desertura nouâ transitione fidem.
Cambyses igitur iubet interrupta relinqui,
Quae fuerant sacris sem irefecta locis.
Heu mihi! sic aulae praeceps iniuria lenta est
Gratia, quae subitas mutat, ut aura, vices.
Dulce mel infusi lue sic corrumpit aceti,
Quosque adeo nuper foverat, aula premit.
Aspice, qua Satanasactum vertigine Saulem,
Impellit furiis in scelus omne suis?
Quem Citharae mulcet numeris et catmine David,
Sed pretium laeti triste laboris habet.
Contemplare lobum, cui nomen amabile virtus,
Quae seit ferremalum leniter omne, dedit.
Quam Satanas uni variis huic ingruit armis,
Perstantem quoties sternere tentae humi.
Ut neque tot fontes, tot flumina magna, tot imbres
Mutato faciant dulce sapore salum.
Sic adversarum tempestas turbida rerum,
Visque virum fortem vertere nulla potest.
In proprium, quaecumque cadunt trahit ille collorem,
Inque suo stabilis permanet usque gradu.
Omnibus externis robustior, omnia vincens,
Et virtute docens esse minora suâ.
Crescat ut ad laudem per clades corpotis ipsas
Fortunaque probat sese in utraque Deo.
Quam tamen hunc Satanas in casus distrahit omnes,
Aggerat huic damnis quam sua damna novis
Incitat assuetas ex rapto vivere gentes,
Horrida quas Arabum nunc quoque terra creat.
Ut captos abigant caeso custode Camelos,
Tardigradosque asinos, agricolasque boures.
Caelitus hinc sparso cremat igne peculia ruris,
Pastorumque casas cum stabulisque greges.
Post, altas agitans flabris immanibus aedes,
Luxa frequentato verbere tecta facit.
Unde domus trahit ingentem quatcfacta ruinam,
Et necat afflicti pignora chara patris.
Exhausto lacrimis tandem serieque malorum
Occupat urenti membra peresa lue.
Quisquis es, hoc uno Cacodaemona discere facto
Et potes, utque velis esse necesse puta.
Si duce sub Christo miles stipendia caeli
Exspectas, hostem noscere disce tuum.
Qui tibi cum vigili momentis omnibus instet,
Securone hostem non magis esse putas.
Ille Dei gnato mendax homicidaque dictus,
Nonne tenet merito nomen utrumque suo.
Nonne per haeteticos divini dogmata verbi,
Reddidit obducto squalida saepe situ.
Proraque vivificae corrupit pabula mannae,
Quam pluite caelis in pia corda deus.
Seiunxitque animos, et in uno corpore Christi
Avertit capiti membra revulsa suo?
Cumque diu studii versatus in artibus huius,
Luce queat tenebras dissimulare suas..
Fucata specie veri mendacia pinxit,
Tectaque sub dulci melle venena dedit.
His se praestigiis mundo insinuavit et astu,
Addidit et titulis parta trophaea suis.
Quae si cuncta velim vel strictim dicta profari,
Destituet medios arida lingua sonos.
Ex alia vero quot caedes parte peregit,
Nominis in causas promptus utrinque sui.
Omnia dum Proteus tentavit in omnia versus,
Posset et ex nostris gaudia ferre malis.
Dum fuit in cura terris immittere curas
Dissidiisque hominum dilacerare genus.
Perlege res gestas, tot bella, tot erue fastis,
Cautus et hunc hostem, si sapis, inde nota
Quam varie sese civilibus atterit armis,
Fortis in exitium natio Graeca suum.
Donec Athenarum destructis moenibus uribs
Helladis imperium Sparta superba tenet.
Cuius ut attigerat supremum gloria culmen,
Tollere se metis altius ausa suis.
Instat, et hanc alio Thebana potentia transfert;
Mox cadem macedûm Marte subacta perit.
Sic humana suos Satanas incommoda lucos,
Sic pacem mundi nomen inane facit.
Ecqua tamen scelerum poenarumque extat imago
Qualis in historia est, Oedipe picta tua.
Terreor, et gelidus mihi membra perambulat horror,
Cum subit haec animo dira figura meo.
Oedipus occisi pollutus sanguine patris
Communem sociat cum genetrice torum.
Et creat ex illa susceptam coniuge prolem,
Ex qua (proh facinus) matre creatus erat.
Post, ubi resciscens tam detestabile crimen,
Omnibus invisum se videt esse Deis.
Conscia pertaesus ceoli convexa tueri,
Sponte volensque oculos eruitille suos.
Et miser, et nulli miserabilis, exul oberrat,
Temporis et regni triste catharma sui.
Donec, ubi tandem terrae perit haustus hiatu,
Finem mous affert omnibus una malis.
At regina gulam laqueo sibi frangit, et alta
Flebile conspectu de trabe pendet onus.
Mox animas nati per mutua vulnera reddunt,
Alter et alterius caesus ab ense cadit.
Hos odii rabies adeo distraxerat ambos,
Dum gladiis causam, rex uter esset agunt.
Ut post fata pyram cum conicerentur in unam,
Dividuo fueritflamma dirempta rogo.
Quid moror in priscis exempla recentia passim
Tristibus eventis aspeice nacta fidem.
Vidimus exilio mutantes nobile regnum,
Heu mala quot claros quanta tulisse viros!
Vidimus excindi viduatas civibus urbes,
Quos hostis dederat perfidus ante neci.
Felices qui morte suos clausere dolores,
Excidio iussi non superesse suo!
Vidimus hortibiles plagas, iustumque cruorem
Terra bibit maesto patria saepe sinu.
Quae tibi quid multis exponam Gallia verbis,
Omnia sunt fato testificata tuo.
At Satanas animos ista feritate profanat,
Naturae memores nec sinit esse suae.
Foedes ut abrumpant et in unc corpore sese
Consumant miseris mutua membra modis.
Uts mel humanâ quem fecit caede cruen um,
Exuat hmani sensibus ingenii;
Inque lupum vertat, cui quaelibet obvia ludus,
Et volupe est morsu dilaniare suo.
Ille domos inimicitiis et litibus implet
Legitimisque infert noxia multa toris:
Mater ut in proprios Medea sit impia partus
Inque pa rem soboles, in sobolemque pater.
Ut se mancipio Sathanae dare nequiter ausit
Styx eiurato perfidiosa DEO.
Ut ferus Astyages ignaro cocta parenti
Viscera filioli det comedenda sui.
Ut patre Cambyses Prexaspe vidente sagittam
In medium nati cor truculentus agat,
Ut fratris iugulum petat, incestetque sorotem;
Ut granidam dedat post homicida neci:
Ut madeant primi fraterno sanguine muri,
Urbis in exortu, saeve Quirine, tuae.
Ut patris invadat sceptrum regale Davidis,
Ut stupret uxores filius ipse patris.
Audeat ut proprias tres deflorare sorores
Tib a cognomen cui caligata dedit.
Sacrilegas ut matre manus et utraque marita
Inquinet occisa bellua tetra Nere.
Excusare necem dum Papiniane recusas,
Dedat ut indignae te Caracalla neci.
Strangulet ut fratres patrique veneficus ipsi
Et vitam Selymus tollat et imperium.
Ille putres spargit contagia dira perauras;
Saepelues totis gentibus unde venit.
Immittitque satis vitium, spemque enecat anni;
Ut populis victum deneget aegra seges.
Ah homines, rectae nimium rationis inanes,
Dicite quis versat pectora vestra furor?
Undique circumstat vos immanissimus hostis,
Subdolaque ex omni retia parte locat.
Capturaeque inhians, nunc hac nunc circuit illac,
Possit ut aucupii praemia ferre sui.
Et tamen amentes trahit affectata voluptas,
Carpere praecipites in mala vestra vias.
Nec mouret insanos propriae iactura salutis,
Heu mihi non finem, non habitura modum,
Proh dolor, humanas rabies haec impia mentes
Prodit et aversas arguit esse Deo.
At nisi vos idem desendat amore paterno,
Ecqua diu vestri pars superesse queat?
Nonnc oculi nictu, non vos modo tota sed huius
In nihilum mundi machina versa foret?
Quin animos igitur quin huic advertitis aures
Immeritos tanta qui bonitate foret.
Qui vos spiritibus caelestibus undique septos
Tarrarei praedam non sinit esse lupi.
O fortunatos sua si bona nosse laborent,
Praesidio munit quos Devos ipse suo.
Pro quibus haec acies animarum sancta volantum
Atilitat auspiciis dux bone Christe, tuis.
Pro quibus hic rutulis exercitus aureus alis
Sustiner invicta fortia bella manu.
O quis sufficiet linguae mihi robur, ut huius
Militiae digno carmine membra canam!
Invoco te triplis simplex in numine numen:
Tu mea caelesti corda calore moure.
Cum laudo manuum tam nobile plasma tuarum,
Omnis ad artificem laus redit illa suum:
Cuius in hoc speculo pulcherrima lucet imago,
Cuius in hoc opere est conspicienda manus.
Scilicet has primo naturas finxit in aevo,
Omnia cum mira conderet arte Deus.
Utque oculus mundi propriae sol lucis egentem
Irradiat Phoebem luminis igne sui:
Hic sol iustitiae vivus semperque coruscans,
Imbuit has animas lucis honore sui.
Quas hominum voluit custodes esse piorum,
Et domini comites ad latus ire sui,
Utque simul caelo simul et crudelibus ausis
Excidit Angelici pars aliquanta gregis:
Dum contra Dominum conspirat, et invidet illi,
Cui vis invidiae nulla nocere potest:
Sic mansere sua pars in statione fideles,
Nec ducis imperium deseruere Dei.
Hi vero proceres puro fulgore micantes,
Dotibus exuperant cuncta creata suis.
Namque Dei cives in Consulis urbe superna
Aspectu recreant se propioris heri.
Exaturantque sitim libato fonte perenni,
Unde fluit summiv is opulenta boni.
Utque oculis immobilibus regina volucrum
Flammivomi solis fulgura ferre potest:
Auctoris sic ora sui, vultmque tuentes,
Ipsius ardescunt proximitate Dei
Hunc circa volitant huius mandata capessunt,
Huic inter choreas carmina festa canunt
Gloria maiestas, honor, exaltatio, virtus,
Gloria ter sancto gloria summa DEO.
Qui nullum patitur consortem nominis hius,
Qui nullum socium numinis unus habet.
Qui caelum liquido suspensum fornicat arcu,
Aurea qui certa sidera lege movet.
Qui mare praescripto diffusum sine coercet;
Qui terram medii librat in axe globi.
Cui cisium est aether et eunti semita nubes,
Alipedes venti quem per inane vehunt.
Ancillata cui praebet subsellia tellus:
Intremitad nutum cuius uterque polus.
Tempore qui rebus, cum sit sine tempore ponit,
Qui capitur nullo, cum sit ubique, loco.
Ante oculos cuius praesentia cuncta feruntur,
Quaeque fuere prius, quaeque futura cadent.
Gloria, maiestas honor, exaltatio virtus,
Gloria ter sancto gloria summa Deo.
Sic iterant rerumque canunt Paeana parenti,
Laeta resoluentes dulcibus ora modis:
Alta quibus vasti domus aetheris icta resultat,
Et sonus in caeli templa volutus abit.
Huius ad arbitrium mundi ornamenta superni,
Lu nipaque et liellas astraque fix arotant.
Unde suis quadruplex se partibus alterat annus,
Unde dies certas, nox habet unde vices.
Huius ad arbitrium ventos mode atur et imbres.
Concretas nives fulminesque faces.
Bisque Elementa duo genitalia semina rerum,
Equibus existun omnia principiis.
Quas aqua quas aeranimas, quas optima matrum
Terra sinu plantas omniparente creat.
Huius ad arbitrium tempestatesque sonantes
Et tumido mulcent aequora mota freto
Huius od arbitrium mortale saepe per oras
Nuntia supremis sedibus hausta ferunt.
Nec raro, volucris pueri flammave figura,
Expediunt celeri iussa ministerio
Qua ratione quidem Cherubi, Seraphique vacantur,
Nominaque a spectro convenienter habent;
Quod tulit ex ara candentem forcipe prunam
Applicui que ori magne Propheta, tuo?
Abstersitque aspersa tuis contagia labris,
E populi media labe profecta tui.
Aut sibi quod scribit Daniel in littore visum,
Praecipitat rapidis hîc ubi tigris aquis,
Fulguris in morem facie vibrante corusca,
Lampadis ex oculis instar eunte foco,
Incinctu radiis vincente micantibus aurum,
Veste recen sparsas exuperante nives.
Fulgorem, qualem iacit aeris massa politi,
Tum manuum specie tum referente pedum.
Corpore Ch ysolithi claros hebetante nitores,
Innumerae vocem turbae imitante sono.
Ante voluptatis stant ianitor Angelus hortum
Et fiammam gladii versat in omne latus:
Incustodita ne rursus ab arbore vitae
Ausit homo sonti carpere poma manu.
Poma quibus primi patris immoderata Cupido
Se dedit aeternae progeniemqueneci
Angelus ut dominam colat observantius Agar
Obsequium rediens ad famulare, monet.
Crux, Schola vera dei est, in qua vel purgat amicos.
Vel probat, aut etiam praeparat ille suos.
Scilicet ut fructu norint maiore deinceps
Accurare suo debita pensa loco.
Post ubi praesidiis Ismael omnibus orbus,
Exul et exhaeres a parte factus Abra.
Cum genetrice sua per Inhospita tesqua vagatur,
Vinere necquare longius optet, liabet.
Iamque atram comitata tamem sitis, ipsaque tandem
Mors subit extremum totius una mali.
Abiectumque parens animamque relinquit agentem,
Et nat lacrimis et madefacta suis.
Angelus emissa de caelo voce per auras,
Nuntiat ostenso fonte salutis opem.
Fide Deo caviae quem destituere secundae,
Quicquid et humana est in ratione boni.
Quem pater et genitrix et deseruere propinqui,
Desertum patitur non tamen esse DEUS.
Qui quandoque suis se representat ut hostis,
Protrahitin longas auxiliumque moras.
Si sapi adversus quanto magis ille videtur,
Tanto plus charum quo redameris, habet,
Crede oculis invisa tuis dilataque spera;
Ad findem constans usque beatus eris.
Nam velut a nobis longe distare videtur
Sol, ubi brumali frigore saevit hiems:
Signa tamen peragrat nihilominus infima caeli;
Et citimo terris tollit in orbe gradum:
Sic sol iustitiae fons lucis, origo salutis
Ille coaequalis cum genitore Deus;
En xa est hominem quem virgo puerpera factune,
Qui tetigit brumae tempore natus humum
Cum procula nobis censetur abesse remotus,
In medio dux est agminis ipse sui.
Angelus Abrami natum mactare parantis,
Extentam cohibet retroagitque manum,
Angelus Abrami servo, Chaldaea petenti
Regna, viam sternit, prosperat acta viae:
Pronubus ignaram facit occursare Rebeccam,
Officio sese prodar ut ipsa suo:
Uxorem nato quam ducere iussus herili
E Cananaeorum gente profectus erat.
Fortuiti casus proculite: facessite sortes,
Et Dea quam fingunt stare volante globo.
Fato fit, multis e milibus una quod unum,
E multis unam milibus unus amat.
Quod genitos magni diversis partibus orbis,
Legitimo castus foedere iungit hymen.
Saepe quod absentes et vix sibi nomine notos,
Nec facit, visos mutuus urit amor.
Iustus apud cives sceleratos incola Lothus,
Qua sterit urbs Sodome, nunc inamoena palus.
Indigenum factis animam cruciabat iniquis,
Inctep tans lentum longanimemque DEUM.
Iamque ultor caelo sparsurus sulphur et ignem
Noxiaque exitio regna daturus erat.
Cum Genii Lothum clades vitare propinquas
Maturaque monent anticipare fuga,
Nectentemque moras, exire, manuque prehensa,
Curriculo cogunt accelerare gradum.
Fratris in hostili regione lacobus oberrat,
Praesidioque isto se scit ubique tegi.
Custodesque viae positos procedere cernens;
Haec sunt castra Dei nos comitantis ait.
Angelus Aegyptum pertransit amicus amicus.
Mortgerus Chenctes dum negat esse DEO.
Inque domo primas gemituras percutit omni,
A pecudum stabulis regis ad usque thronum
Angelus e Memphi tua cum lacobe propago
Migrat Aerythraei per frera salsa maris.
Anteit, utrumuis ciaudit latus, agmina cogit,
Metator prodromus, dux, comes, excubitor.
Disciusis aperit tantisper fluctibus undas
Caseraque subsequitur posteriore loco;
Dum vadat immensum gens omnis E braea profundum,
Et retluis hostes obruit aequor aquis.
Angelus ad regem cum velles ire Balacum,
Impeditin mediaete, Bileame, via:
Tunc ubi bruta pecus voces emittere cepit,
Humanoque asina est verba locuta sono.
Angelus educto Iosuae venit obvius ense;
Quoque modo lerichus sit capienda docet.
Angelus uxori Manoaenova gaudia narrat,
Quod sterili natum sit paritura sinu
Detonsura caput cui nulla novacula ferri
Samsona, prototypum Samsonis alterius.
Ille DEI medicus superaeque apparitor aulae
Qui Raphaelis habet nomen et Azariae,
Se Tobiae, Medos patria procul urbe petenti.
Associat longae duxque reduxque viae.
Arcet ab hoc iugulis haesuros saepius enses,
Per loca dum varii plena timoris eunt.
Arcet ab hoc avidum monstri fluvialis hiatuns
Ingelido fessos dum lavat amne pedes.
Copulat huic sactum na aam Raguelis et Annae;
Nupt foret septem quamlibet ante procis:
O dine saevierat quos asmodaeus in omnes,
Illa maritalis pestis acerbat tori.
Carcer in Aegy ti cui circumscriptus eremo,
Vinclaque saunt validis nexal gaminibus.
Denique commonstrat quam magnum praebeat usum,
Ad medicam piscis cor, fel, et epar opem.
Angelus indignans Urielus corritit Esdram,
Sensa laborantem nosse retrusa DEI.
Desine quisque DEI finem faciente docendi:D
Discere sit studii terminus ille tui
Quatenus ille tibi praeit indagando sequaris:
Sit via quaerendi clausa tacente DEO.
Ille diu surdas fletu qui planxerat aures
Laxarus, ante tuas Sardanapale fores
Optaratque tua prandere cadentia mensa
Fragmina vel micis posse levare famem,
Cuius abhorruerat nihil vulcera lambere linguis
Brutorum pletas officiosa canum:
Spirituum manibus tranquilla morte peracta
In requiem gremii fertur Abrame tui.
Ille DEI septem de stipatoribus unus,
Ut domini Gabriel imperioque potens,
Visa quiescenti Danieli spectra ferarum,
De quatuor summis explicat imperiis.
Rursus hic interpres Baptistae praedicat ortum,
Patre fidem magnae vix adhibente rei:
Thuricrema templum dum fumigat intus acerra,
Plebsque foris recitat relligiosa preces.
Caelitus ad Mariam perfert Euangelus idem,
Prima puerperii nuntia Christe tui:
Angelus apparet dubio narratque losepho,
Afflatu Mariam numinis esse gravem.
Mox tua caelituum globus in canabula lesu,
Ad caulas ovium concelebrata canit.
Ut petat Aegyptum monet Ange us ante losephum
Quam parat Herodis te iugulare furor.
Nec minus vi fatc concesserat ille reverti
Praecipit et patriae te redhibere tuae.
Tentat in horrifica cumte veteratae eremo,
Iste tibica tus qui famuletur adest,
Firmat oliveti te consolator in ho to
Angelus in medio morti agone tuae.
Ante tuum custos est in statione sepulchrum
Angelus, in vitam teque redisse docet:
Tunc ubi nubivago transcendens aethera gressu,
Morte triumphata tesuper astra levas.
Inde reucrsurum praedicunt lucesuprema
Induti niuca te duo veste viri.
Inque losaphatis positurum valle tribunal,
Pro meritot ibuas ut sua cuique suo.
Angelus excubiis obsessum carceris antrum
Discipulis aperit nocte silente tuis.
Angelus e solymis Gazam iubet ire Philippum
Candaces atrapa se referente domum;
Vatis ut saiae cupide monumenta legenti,
Panderet insigni condita sensa loco:
Inseretetque virum tibi qui primatis esset
Verbi praeco tui regna per Aethiopum.
Cum pius et gestis clarus centurio rebus,
Nunque am non faceret vota preceique DEO;
Cumque Elcemosynas hila is iargitor egenis
Omnibus et promptam suppeditaret opem:
Angelus hunc methodum iubet indagare salutis,
Institurque tuo Petre magisterio
Angelus Herodem lacobi Caede cruentum
In trabeaque ausum se similare DEO;
Vermibus immundis obsonia lauta daturum
Percutit, et magna strage supinat humi.
Cum rate Romanam deportaretur ad urbem
Paulus, Apostolici lumen apexque chori.
Acfera tempestas, et non tractabile caelum
Eruerent imo stagna refusa freto;
Deficeretque metu praesentis navita lethi,
Ariem maioris vi superante mali:
Angelus e numero vectorum defore nullum,
Tota licet navis fracta fatiscat, ait.
Tunc quoque cum rapidis abolentibus omnia flmmis,
In nihilum moles haec resoluta cadet,
Mille beatorum coetus, aciesque volantum
Alta canent caelo classica voce tubae.
Compellentque homines quatuor de partibus orbis.
In ius ad solium Christe venile tuum.
Perspicuum est igitur Genios praestare creatos
Seruitium nobis obsequiumque DEO.
Et patris aeterni, genus hoc ad inutile nostrum,
Ferre per aereas iussa verenda plagas.
Exemplum meritis in sontes edere poenis
Iusta movet laesi cum furor arma DEI.
Praesidiisque suis ceotus stipare piorum
Insidiisque varie quae vafer hostis obit.
Id quod agunt studio vigilantes gnaviter omni,
Quo fidei seruent credita membra suae.
Cumque Deum norit hominum sine crimine factum,
Ut proprio fieret crimine liber homo;
Mortalemque in se deriva visse reatum,
Et vitae nostram praeposuisse suae.
Istius exemplum certant imitabile normae,
Omnibus expressum posse referre notis.
Et vacui vitiis et in omni sorde volutos
Non hortent armis asseruisse suis.
Si modo dedamus tibi pectora nostra volentes
Ad meritum versi Christe benigne, tuum:
Vitemusque vias et causas sponte cadendi:
Et precibus superam sollicitemus opem.
Nam veluti fugiunt pulsae foetore columbae.
Fumus et admotus dissipat agmen apum:
Sic homini custos vitae datus Angelus huius
Peccati tetro pulsus odore fugit.
Ut semel ergo cohors haecfacta domestica nobis,
Excubias nolit deseruisse suas;
Temperet a vitiis et culpa quisque necesse est,
Et vitae fugiat deterioris iter.
Tum vero densis custodia sancta maniplis
Officio nobis gestitadesse suo;
Utque pedes saxum non impingamus ad ullum,
Sublevat in proprias corpora nostra manus.
Nec tam sollicite circumspectando vagatur
Per iuga per valles anxius upilio;
Cum grege de toto caput unum devius error
Abstulit, in numerum quod revocare cupit:
Donec ad inventum blandimentisque prehensum.
Ipse suis humeris suave reportat onus.
Nec face praelata tam sedula femina versit
Omne pavimentum quisquiliasque domus;
Femina nec sexu nec egenis prodiga rebus
Perdita de drachmis cui fuit una decem;
Quam simulac reperit, charos inclamatamicos,
Laetitiqueeque optat parte beare suae:
Converso veluti se pec atore vel uno
Exhilarat superi concio tota chori.
Cum scelus exosum vitaeque errata prioris
Paenitet effensi numinis esse reum:
Paenitet, et veniam supplex rogat, una roganti
Figitur in meritis anchora Christe tuis.
Ad frugemque bonam redit, et cavet omnia sancte,
Quae poterant iusto displicuisse Deo.
Ut petrns, ut meretrix, utlatro, domumque reversus,
Qui, bona perluxum dilapidasset, ait:
Peccavi pater in caelum, tibi degener haeres,
Nec mereor nati nomen habere tui;
Dum tua transgredior peregre mandata profectus,
Dum nego morigerus legibus esse tuis.
Nunc omnes causae me deseruere secundae;
Attuleris mis ro tu nisi solus opem:
Ecce fame pereo, quae venas acta per omnes
Exedit hos artus deficiente cibo.
Cum porcis tiam siliquis desidero vesci:
Hei siliquis stomachum qui mihi pascat, ubi est?
Attibi qui praestant operas mercede locatas
His tua tam victum praebet abunde penus,
Ut saturo tracent conductos ven re labo es,
Quodque iubes alacres aggred antur opus.
Fac precor ex horum numero me quemlibet unum;
Et dignum veniae redde favore tuae,
Unus in aede tua mihi regnum erita gulus hoc te,
Ut pater exerem si patiere sat est.
Sic ait applausit superae chorus a iger aulae,
In faciosque refert hunc celebratque diem,
Degeneris scelernm quo facta remissio nato,
Gratiaque est iusti nobilitata DEI.
Quin etiam regum genus irritabile frenat,
Sum re pro libitu nec sinit arma suo;
Iura sibi cum nata negant ferrumque minantur,
Indomitasque iras et fera bella coquunt.
Quos agit in gyrum rectae rationi, et intra
Offi ii metas se cohibere docet
Suffocatque odii prima ceu germen in herba,
Distractosque inita pace reconciliat
Nec sua permittit succedere vota Tyrannis,
Qui lacerant vero dedita membra DEO.
Sed coniuratos exsc ndere moenia caeli
Et parrio Christum praecipitare throno:
Obruit in medio tragicis molimine poenis,
Neve piis fraudi noxa sit ulla, cavet.
Hoc probat exemplis prior atque recentior aetas,
Gens tamen in primis stirpis Iuda tuae.
Sanheribus late per Ebraeas omnia terras
Ignibus et ferto vasta daturus era.
Utque ttahunt nubem caeli per inane locustae.
Inque colonorum spemque operasque ruunt:
Quasque ager aut cultus accepti praemia fruges
Educat, aut teilus fert inarata, verant:
Tum saturae liquidum stridoribus aethera terrent,
Agricola damnis illacrymante suis:
Non secus invadit trepidum manus illa Sionem,
Et violare suo cuncta furore parat.
Adversusque Deum dira convitia lingua
Euomit et vanas iactat in astra minas.
Nec mom, dux magnus Michael, quaeque aetheris alti
Militia est noctu castra superba petunt:
Horribilique omnes internecione trucidant,
Et restes cladis vix superesse sinunt.
Mane novo reregente diem fusumque cruorem
Sparsa recens facta caede tepebat humus:
Exutique anima ductor milesque ia cebant,
Obruerat vives quo soporante loco
Rex quoque totspectans sine nomine corpora circum,
Certus erat vitae vix satis ipse suae.
Arreptaque fuga, raroque satelllite septus
In patriam retro triste legeat iter.
Effuge dire latro quem non tamen effugis, hostem,
Vindice delevit qui tua castra manu.
Effuge ludaeam funestam clade tuorum.
Ecce parata tuae stat tua poena domi.
Iam procumbis humi non uno vulnere caesus:
Quaeque tibi soboles, haec homicida tui est.
Inunc inque Deum vanos molire triumphos:
Nulla diu durat vis inimica Deo.
Ergo quod asserta est tunc gens pia, quodque Tyrannus
Non sicca Stygias morte subivit aquas,
Praestitit Angelicae vis iinvictissima dextrae,
Vis aliis et iam notificata locis
Cum Syru insidias Elisaeo saepe locasset:
Dot hana tandem clausit in urbe virum.
Iamque videbatur castris et milite cinctus,
Et via captandae nulla relicta fugae.
Ah miser, an nescis ullo non obice claudi
Posse Deo iustis quo minus adsit iter?
Fallor, an igniferum delapsum caelitus agmen,
Ad latus agglomerat sese Elisaee tuum:
Eripit et praedam te venatoribus illis,
Quos avidos norat sanguinis esse tui.
Impia cum Daniel spernens praeconia regis
Ferret adorato vota precesque Deo.
Iudicro fano capitis damnatus, in antrum
Deicitur, Lybicis ut soret esca feris.
Sed veluti media si ferrum parte reponas
Magnetemque illic hic adamante loces:
Ad sese trahat ille suo quasi iure metallum,
Hic veter et ferrum non sinit esse sequax:
Sic quamquam stimulat feritas innata Leones.
Et longa rabies exagitata fame:
Angelus impasti barathrum tamen obstruit oris,
Inque pium vatem non vel hiare sinit?
Ergo sedens mortis mediis in faucibus Heros
Vivit, et excusso gaudet ovatque metu.
Audacesque feras terrens auda cior ipse,
Innorcuo Dominum praedicat ore suum.
Sic sidei decus aerumnis elucet in ipsis:
Suavius in denso sic rosa vepere tubet.
Nescia sic oneri succumbere palma resurgit,
Eque usto melior ture vaporat odor
Heliodorus erat Solymaeam missus in urbem.
Aedem thesauris expoliare sacram.
In qua cum viduae charisque parentibus orbi,
Hircanusque suas deposuisset opes:
Unus (et ille quidem custodia credita templi
Cui foret) has turpi prodidit indicio.
Iamque parante sacram legato tollere gazam,
Orcus erat tota non minor urbe dolor:
Quam si supplicium captae ferus inferat hostis,
Omniaque in cineres igne redacta ruant.
Cum subito sese liquidas effundit in auras
Instratus phaleris calce timendus equus.
Cuius terga premens eques Angelus appetit hostem,
Afflatumque velut fulmine fundit humi.
Ver bera mox etiam iuvenes utrinque iacenti,
Ter quater inflligunt ingminantque duo.
Ergo satellitio nuper pompaque superbus
Ad sacra qui tulerat despolianda gradum,
A circumpedibus modo succollantibus idem.
Egeritur mutus seminecisque domum.
Discite, magnates numen caeleste vereri,
Sacrilegasquc Deo non adhibere manus.
Quis iuvenes loquariniectos impune camino
Angellca laesit quos ope slamma nihil?
Flamma carens flamma, quae leniludicra tactu
Lambit inoffensos ureteque erubuit.
Quid te Matathiae loquar invictissime fili?
Egregiumz lo nomen adepte tuo.
Antiochi ducibus dum rebus ab omnibus impar
Aspera magnanimo pectore bella geris:
Dum caput innumeris obiectans casibus unus
Pro grege pro sanctarelligione facis:
Tunc ubi Timotheus praedas ex omnibus agris
Et vetus Ebraeis et novus hostis agit.
Turrigerasque feras equitum peditumque cateruis
Iudaicum Lysias addit in excidium.
Sponte sua sese tibi regia pandit Olympi,
Spirituumque affert caelitus agmen opem.
O dilecte Deo aut coniuratus ab alto
Militat inque hostes angelus arma capit!
Angelus auro ardens sagulo spectabilis albo,
Ante volans aciem praepete vectus equo
Quid te quem manicis et dura compede soluit
Angelus, eductum carcere, Petre, loquar?
Fide Deo quicumque Dei praecepta secutus,
Paiulus impositae cogeris esse crucis.
Sic onus omne feres leviter, quod ferre iuberis:
Sic adversa domans omnia victor eris.
Quid loquar ut Romae terror Maxentius urbs
Christiadum varie milia multa necat?
Gemoniaeque calent iustorum sanguine scalae,
Impia perpetuo quem laniena facit.
Iamque ea tes magnam tibi Constantine dolorem
Commovet, et vindex induit arma dolor.
Cum dubitabundo Deus argumenta favoris
Desuper, exhibitis praebuit ampla notis.
Arsit eum caelo crux prodigiosa sereno
Mane recens oritur qua regione dies:
Et fore te signo victorem pactus in isto,
Angelicus iuxta visus adesse chorus.
Traicit ergo tuus rigidas exercitus Alpes,
Et ductu Christi fretus et auspiciis.
Nec mora, qua Tiberi pons Miluius imminet amni,
Flaminiaeque patent strata superba viae,
Utraque concurrunt infestis agmina telis,
Statque aciem Christus signifer ante suam.
Vincitur et causae bonitate Tyrannus et armis:
Absorptusque perit flumine, Tibri tuo:
Ceu Pharao monitis claudens caelestibus aures,
Mergit Erythraeo seque suosque freto.
Ergo tot et tantis homines quia casibus actos,
Caelicolae miris eripuere modis,
Humani generis custodes iure vocantur:
Humanae curam namque salutis habent.
Ipse puer quondam (Thuringos inter et Hessos
Urbs ubr de ferro nomen adepta iacet:
Quae mihi nascenti vitales praebuit auras,
Isidis ut perhibent, aedificata manu:
Quaque arguta cient peramoenas murmura valles
Nessus et irriguis Horselus uber aquis)
Imbribus assiduis duo flumina crefcere vidi,
Perque liquefactas aucta tumere nives.
Limitibusque effusa suis spatiataque late
Omne paludosis rus operire vadis,
Et pecudes pecudumque mapalia versa ruinis,
Cumque sua raptas voluere plebe domos.
Non erat armentis ibi fortibus utile robur
Non ibi veloces esse iuvabat equos.
Stagnabant valles, peregrinasque advena passim
Iunxerat invitis fontibus humor aquas.
T urbineo vero qua vortice plurimus ibat
Iam socia currens amnis uterque via.
Et qua contorquens avulsas undique praedas
Crebra per ablutam saxa rotabat humum,
Quis putet? hic cunae cum paruo infante natabant
Quas fluvius tergo dulce vehebat onus.
Cumque vacillarent insani fluminis astu,
Ut ratis in tumido claudicat icta freto:
Non tamen his fluctus vis ullius ulla nocebat,
Sed puer in medio funere vivuserat:
Donec adhaere rent nudae cunabula ripae
Parua: sed hospitii maxima iure sui.
Dic sapiens, qui cuncta Dei miracula vides,
Quaeque tua pugnant cum ratione nogas.
Dic age, quis rapidis hanc cymbam rexit in undis,
Arcuit et cumulos assilientis aquae?
Venturae quis stravit iter, pressitque procellas
Ut piacida posset currere tuta via.
Nemo mihi casum fortunam nemo loquatur:
Res haec angelicam testificatur opem
Testificatur opem, quae non contingere casu
Numinisaeterni nec sine mente potest.
Quoque minus dubites oculis praesentia lustres:
Haec aetas etiam, quo probes illud habet,
Non alias adeo saevi fremuere tyranni,
Non alias iustos tot petiere minis.
Dum te Christe throno patris exturbare laborant
Notitiamque ardent obtenebrare tui.
At chorus expansis nos caelicus obtegit alis,
Et mundi fabricos non sinit esse ratos?
Hinc fluit et retro subiapsa potentia fertur,
Quam Reges audent opposuisse Deo.
Hinc velut adversas perrumpens fortiter auras,
Tendit ad obitantem iacta sagitta notam.
Sic vox vera Dei quam nostra voce sonamus,
Per medias victrix itque reditque minas.
Quas tibi nunc grates aererne creator agemus,
Quo tibi plandemus laudis honore Deus?
Summe pater, filique patris quo fratre suarum,
Nos legit haeredes graria patris opum:
Et qui progrediens natique et ab ore parentis
Par utrique Deus ius utriusque tenes:
Quaesumus his adhibe facilem vagitibus aurem
In quibus est laudis pars aliquanta tuae.
Quod sua sunt nostris hic alcedonia nidis,
Dum relagi saevit circumeuntis hiems.
Quod datur e portu fluctus spectare marinos
Dum faciunt alii tristia naufragia
Sub lare quod ventos audimus et aeris iras,
Dum pluvia caelo praecipitantur aquae
Omne tuae nunus bonitatis id esse fatemur:
Tu nos in media vivere morte facis.
Tu confusarum positos in turbine rerum
Praesidio munis ad latus omne tuo.
Insertosque tibi ceu tamos arbor adoptat,
Utque parens uterum fert gravidata geris.
Atque tuae Sathanam tehebras offundere luci,
Hoc varie tentet quamlibet ille, vetas.
Esto, sumus reprobo ludibria publica maris:
At tua membra tamen quantulacumque sumus
Dum tua membra, tua dum simus in arbore rami,
Nos tua nocte regat lux tegat umbra die
Quicquid erit, placide superabimus omne ferondo:
Cui Deus auxilio est, huic onus ome leve est.
GEntis in auxilium Moses est missus Ebraeae
Seruitii Pharao cum duplicaret onus:
Sic populus supra vires qua cumque gravatur,
Stare Tyrannorum vis nequit ulla diu.
IMprobat exstructum saxis altare palitis:
Eque rudi factum vult Deus esse solo.
An qur non colitur sumptu, sed oportet in illum
Fixa sit ardenti mens animata fide.
An quia per Christum partae doctrina salutis
Nil opis humanae, nil eget ingenii,
Schematibusque tropiis figurarumque colore,
Quolibetaut alio non polienda modo est.
Ut magis ad captum rationis idonea quadret,
Arte politurae facta probabilior.
Aut ut ad arbitrium mangonizata potentum,
Applausus habeat plus odiique minus.
Sicut inaequali structurae regula Lesbi
Inflectente malo redditurapta fabro.
Et nunc fa ciunt e relligione cothurnos,
Gratia magnorum quos iuvat una Ducum,
More quibus Polypi color immutatur, ut illis
Quos penes est rerum summa placere vident.
O Animi felix, ô parte beatus ab omni,
O immortali proximus ille Deo:
Quem docuit mundi valedicere moribus huius
In verum pietas obsequiosa Deum.
Et sibi concessae contentum limite sortis
Exercere suo munia iusta loco.
Quem neque sollicitat mendaci gloria fuco:
Fluxarumue fames sacra fatigat opum.
Dira nec in varias trahit altercatio rixas,
Qua schola, qua templum qua strepit omne forum.
Nec mala degeneri corrumpit inertia luxu,
Unica corporibus iustis et ingeniis.
Qui nec obaeratus curis torquetur acerbis.
Nec iubet esse sua nomma certa fide.
Qui potius, dubias rabularum palbula lites
Quam moveat, mavult cedere iure suo.
Nec locat infami steriles in foenore nummos.
Et super insontem unera nulla capit.
Pascere qui multos vel equos famulosve necesse
Non habet, aut amplas aedificare domos.
Stare nec infida gaudet sublimis in aula,
Magnorumque potens ad latus ire ducum.
Sed iusta requie sese saturare, suaeque
Intra fortunae septa latere potest,
Educat et teneros chara cum coniuge natos,
Ut discant homini commoda, grata Deo.
Et cum transierint exactae tempora vitae,
Concludit tacitos ac sine labe dies?
O conclude meos hoc tandem fine labores,
Enc cat oppressum me quibus aula, Deus.
OAnimae spes una meae, dulcissime lesu,
Morte tua vitae qui mihi pandis iter.
Ecce duas isto circumfero corpore partes
Pugnantes secum dissimilesque sui:
Naturam sine peccato sine morte creatam
Esset ut auctori congrua tota suo:
Naturaeque notam naevi lethalis inustam,
Ex quo fonte genus profluit omne mali.
Naturam proprio me deformafse reatu:
Et sontem merito paenitet esse meo.
Ac me culpa quidem ditum mea vergit in Orcum,
Quae maior numero est, quam vel arena maris.
Tu tamen indignae non obliviscere mortis,
In cruce quam solo passus amore meies.
Eia nostra salus, eia charissime noli,
Reiliquias operis destituisse tui.
Ne mea naturam, quam tu sine labe creatam
Morte redemisti noxa det exitio.
Serva vas fragile hoc, tua quod manus optima finxit,
Dedecus emacula stigmatis omne mei.
Mole sub offensae nec dedignare iacentem,
Sed vultus ad me lumina flecte tui.
Illa quibus Petrum contemplabare, negantem
Unquam notitiam sese habuisse tui.
Illa quibus maestam contemplabare puellam,
Corpore quae quaestum fecerat ante suo.
Tunc ubi perfusos lacrimis tergere capillis
Et tibi peccatrix quamlibet ausa pedes.
Osculaque ardentem spirantia fixit amorem,
Ambrosioque unxit corpus odore tuum.
Illa, quibus miserum contemplabare latronem
De cruce quitecum triste pependit onus:
Quando tua fretus placabilitate rogabat
In caelo nolles immemoresse sui.
Ut mea cum Petro conversus crimina plorem,
Publica pecatrix teque ut amuitamem.
Cumque latrone tui nactus consortia regni
Perfruar aspectu tempus in omnetuo,
OQuo nemo manus felicius admovet aegris
Commodaque ad medicam pharmaca miscet opem
Docte vir, et terris mihi cognite nuper in istis,
Per quas sparsa volat nominis aura tui:
Ecquid agam quaetise Vigilo noctesque diesque:
Haec brevis est vitae summa tenorque meae.
Quae sit causa rogas? Ego nescio, corpore certe
Quod roto doleat sentio pene nihil.
Et tamen exercet vigiles insomnia sensus,
Corpus et ingenium deficit unde meum.
Forte tibi series non intermissa laborum
Hoc contraxit ais, multaque cura malum.
Exactrixque operarum et a domnem mobilis auram,
Ingenio requiem denegat aula tuo:
In quod pistrinum, primo sub flore iuventae
Te dedit, crrori debita poena tuo:
Unde, licet velis remisque eva dere tentes,
Non potes implicitum nunc revo care gradum.
Credo quidem: tu credenti tantum modo somni
Divinum repara qua potes arte, bonum.
Ne me spiritibus sine languescentibus angi,
Ne mihi cum neruis membra soluta trahi.
Ne sine me spasmos, ne form idare phrenesin,
Et mala tot cerebri tot mala ventriculi:
Quos parit effectus insomnia noxia pestis,
Quae miseram vitam claudere fine solet.
Sume rosas, violasque soporiferumque papaver,
Pomaque mandragorae filaque odora croci,
Nympheaeflores lactucae iunge maniplo,
Etquantum satis es lactis amygdalini.
Somniferumque haustum mihi terque quaterque propina,
Cogar in exequias nevigilare meas.
Neu qui triginta tres annos impleo nondum,
Letitumum iaceam mortuus ante diem.
Addesuis adhlbenda locis extrinsecus adde
Quae recte circum tempora frontis eant.
Quod sit conveniens manibus pedibusque laucrum,
Quo ratio victus instituenda modo.
Singula quae paruo perstricta notare libello,
Et mihi quam primum mittere quaeso velis.
Sic tibi sit, velut est manus ad medicamina felix,
Indigeat nulla sic tuus arte sopor.
ESt mihi sitque precor qui vincere cursibus Euros,
Teque licet volucrem. Pegase possit equus.
Quem generosorum nutrix et mater equorum
Edidit algenti Sarmatis ora sinu.
Podoliusque omnes aerefirmavit ad usus,
Nec facile frangiposse labore dedit.
Hoc vectore tuas peragravimus, Hessia valles,
Iunctaque Francorum moenia bina vado.
Et Rheni positas in margine fluminis urbes,
Praecinctamque altis montibus Alsatiam.
Inde Lotharingas postquam superavimus Alpes,
Saxaque in abruptis invia pene iugis.
Ingressus populosa tuos sum Gallia fgines,
O olim studiis grata magistra meis
Cum Duarene, tuo pen deret ab ore docentis,
Auarico mecum coetus in urbe frequens
Auteaque efflueret rebus florentibus aetas,
Heu quibus et quantis nunc onerata malis!
Dum versa in rabiem civili Gallia motu,
Perque vias edit funera, perque domos.
Cognataque acies curdele in propria fertum
Viscera sunesta corripuere manu.
Nec tamen hic istas volo deplorare querelas:
Ergo quod institui continuemusiter.
Ingressus populosa tuas gens Gallica terras
Nostraque te nuper nunc aliena Metis:
Liligerumque mei Ducis advena nomine regem
Ad Fontem bellae sum veneratus aquae:
Post iter ad dextram flectens in littore Somae
Aspexi clades Samarobrina tuas.
Quam prope Celtarum monimenta perennia caedis
Ossa iacent multis semisepulta locis.
Oppidaque inducto passim visuntur aratro,
Funditus excisis moenibus aequa solo.
Indigenas quorum letho dedit efferus hostis,
Tectaque et insontes igne cremavit opes.
Nec procul Auraico Duce circum sessa Perona est
Tuque extructa recens clara Philippopolis.
Innumeraeque aliae non parui nominis urbes,
Quaeque fere proprio nobilitata malo.
Iamque tuo Guysi Caletos Marte receptos
Venimus, viterius tendere nulla via est.
Unaque per terras pars est exhausta laboris,
Altera per salsas pars mihi restat aquas
Nescio quae medio procul albet in aequore tellus
Undique fluctivago circum eunte salo.
Fallor: an haec illa est Europae maxima nostrae
Insula plena viris, insula dives opum?
Insula Romanis quae dicta Eritannia quondam,
Et duce sub Latium Casare missa iugum?
Post ubi saxo fretum traiecit navibus Anglus
Est a gente nouâ nome adepta novum.
Cum pulsi veteres emigravere coloni,
Et patrios profugi destituere Lares.
Sedibus et late per Celtica littora fixis
Britones, antiquum num quoque nomen habent.
In quorum subiere locum, quos diximus Angli,
Gensque sagittifero Scotica marte potens.
O ubi per vastas traiectus idoneus undas
Quaque Anglos adeam quis mihi monstret iter?
Sic ego sic aliquis lateri vicinius adstans,
Hinc compos voti, si placet inquit, eris.
Glauca viro vestis, rorantibus humida guttis,
Barba manus callo dura, marinus odor
Turpiter in caligis bene laxis crura natabant,
Eque rubro capitis vellere tegmen erat.
Aspicias hominem tota testante figura,
Unum de polagi dixeris esse Deis.
Hic igitur quo nunc consistimus. Itius olim
Nomen ab itando portus habebat, ait.
Eregione Doris (Doveram dixere minores)
Angustum spatiis inter utrumque fretum est.
Saepius hoc nautae paucis transmittimus horis,
Afflatu ratibus cum favet aura suo.
Nunc etiam ventus spirans a puppe secundus
Terga levi summae murmure crispat aquae.
Utque vides, passim nautae retinacula soluunt,
Raraque adhuc naves anchora iacta tenet.
Si libet ergo meis una considere transtris,
Infer in hanc mecum teque tuosque ratem.
Sic ait et navim digitos intendit in ipsam.
Stabatin adversa quae propelittus aquâ,
Annuo, proque opera mercedem dicolocata,
Et meus ad navim iam famulatus abit.
Hic subsiste Simon et equorum corpora cura,
Primaque vectoris sit tibi cura mei.
Nec tibi dentatas strigilesadhibere frequenter,
Neu grave sit pasti lene focare cutem.
Et requie turo stipulam substernere puram,
Lassque calfacto crura lavare mero.
Ipse redux omnem tibi compensabo laborem,
Et meritis referam praemia iusta tuis.
Tu modo, Christe, tui nos imbue fonte favoris,
Unice fons omnis principiumque boni.
Hospes ut adveniam gratus Reginaque prastet
Se facilem votis alloquioque meo.
Nemo potest proprio quicquam sibi sumere motu;
Quodque potest aliquis, muneris omnetui est.
Instrumenta quidem tua nos indigna fatemur,
Auctor at in nobis omnis es ipse boni.
Tu nisi sustentes retro sublapsa feruntur.
Quae miser aggreditur, quae meditatur homo.
Nec meus hic cursus, vario discrimine plenus,
Esse salucaris te nisi dante potest.
Ne currentem igitur contentio frangatinanis,
Et meus ad nihilum ne cadat iste abor.
Da precor optatae finem contingere merae:
Da bene re gesta posse redire domum.
Interea patrem faciatme fcitilis uxor,
Delitiae cordis dimidiumque mei.
Quam nunc bis granidam Incestus nolensque reliqui,
Tempore vicini pene puerperii:
Dum procui externis facio legatus in oris
Principis ad reges domine verba mei.
Illa anima, illa igitur tibi commendata sit oro,
Inque uno strues corpore. Christe, duos.
Si caput hoc saltem rediens offendero saluum,
Praemiaque optatis assequar ista sat est.
Audiit orantem Deus et manifesta favoris
Caelitus ostensis dat documenta notis.
Nubibus abstersis argenteus emicat aether,
Prosperaque a tergo fortius aura sonat.
Eia agite et velis expansis debita nautae
Exercete suo munia quisque loco.
Nobiscum Deus est, navim Deus ipse gubernat,
Nos vehet inportum duxque comesque Deus.
DIximus in mediis Salamandram vivere flammis,
At tibi res omni visa carere fide.
Desine mirari quod diximus. optime Gordi,
Hoc vetus eit, aliud nunc tibi dico novum,
Corde recepta meo est haeretque infixa medullis
Illa puellaeis lux theodora chori.
Cor flammis ardet, liquefiunt igne medullae;
In medio giaete durior illa sedet.
Ah quoriesimo gemitus e pectore duco
Absentis faciem cum mihi fingit amor!
Quam mihicorplenis suspiria follibus affiant?
Unde meus flammas fortius ardor alit.
Ac velutherbarum tenerigneresoluitur humor.
Guttaque subiecto stillat odora foco.
Non aliter cordiqui circumfunditurhumor,
Quo rigat ardores cor quasi rore suos,
Perpetuos velute calida fornace vapores
In cerebrum flammae vi ten vatus, agit.
Inde duo fontes lacrimarum iugiter orti
Ex oculis rivimore fluentis eunt.
Nec Theodora tamen misere miseretur amantis,
Sed rigetaterno conglaciata gelu.
In unc et dubita Salamandram vincere flammas
Frigoris indomito posse rigore sui.
OMnibus est aliis generosior unio gemmis
Concha satu roris quem gravidata creat.
Sic inter reliquas mea Margaris una puellas
Emmet et rota non hal et urbe parem.
Non habet urbe parem quid dixi? parcite; dicam
Amplius; in toto non habet orbe parem
Sive colorati decus oris amabile spectes,
Ridentesque oculos purpureasque genas.
Sive superciliorum arcus et frontis honorem,
Seu capitis flavas, aurea fila comas.
Aurea fila comas per eburnea colla fluentes
Promissas imum sub pedis usque genu,
Quid mollesue manus contracta vel ilia dicam,
Aut teretes digitos, exiguamque pedem.
Cetera non possunt sub amicut tecta videri,
Quae quim recta latent tam meliora puto.
Corporis accedit proportio congrua membris,
Mensuramque suam convenienter habet.
Parce tamen pulchrae nimium confidere formae,
Parce puella precor: debile forma bonum est.
Aut tibi flos formae, longis consumptus ab annis
Defluit; aut morbo depopulante perit.
Parce simul lautae nimium confidere doti.
Optima dos virtus hac tibi dote place.
Divitiae scelerum quam saepe fuere ministrae
Quam gravibus causam saepe dedêre malis!
Ergo bonis formam dotatam moribus orna,
In quibus est positum virginis omne decus.
Inprimis venerare Deum sine numine cuius
Omne quod institues dissoluetur opus.
Hinc eat in carum tua proxima cura maritum,
Cui bene si studeas esse probata, sat est.
Ut possis facile nulloque labore probari,
Haec animo semper quae mediterishabe.
Vir caput uxoris, coniunx est costa mariti,
Foedus in his metis coniugia le situm est.
Si caput esse voles, pedibus subiecta iacebis,
Ne pede calceris inter utrumque tene.
Hoc age cumprimi ut sis iucun la marito;
Quoque pie possi arte placere, place
Nulla potest funros vis cogere, nulla leones,
Arte tamen domiti quo iubeantur eunt.
Blanda sonant equites mixto poppysmata palpo,
Dum capiant frenis ora ferocis equi.
Quid dubitas: certa capiuntur et arte mariti,
Omnibus est verbis nempe fovendus amor.
Dum novus est facilique usu duo pectora primae
Gluten amicitiae consolidare potest.
Nossesui mores, sed non odisse mariti,
Cum sua sit labes cuique tributa decet.
Observarc decet quoque res et tempora rerum
Quaeque iuvent illum discere, quaeque minus.
Non adsit umido monstrosa superbia vultu,
Non animus petalans, non tibi lingua dicax,
Dulcibus obsequis mens exhilaranda mariti est,
Dulcibus obsequiis exhilarandus amor.
Unio mordaci dissoluitur omnis aceto,
Inque toro maesto diffluit omnis amor.
Nec male prae ceptrum est ut ameris amabilis esto;
Et merito magnes dictus amoris. amor.
Moribus ergo tuis mores tibi finge mariti,
Tu sis costa viri sit caput ille tuum.
SIcut in excelso radiantes aethere stellae
Non casu nitidum se per inane movent.
Lege sed immota sapiens ceu condidit auctor,
Et certis vicrbus cosiven: enrer eunt.
Nec tantum praebent obscuro lumina mundo
Umbrarum tenebris nox ubi texit humum.
Sed vires etiam rebus nascent. bus addunt,
Quas gravide teilus parturit alma sinu.
Non secus illustres ardere videbimus auro,
Extulio insignis quos pretatis amor.
Quique boni vares et Christo digna locuti,
Iustitiaestudio nil habuere prius.
Ac Bane de vitâ meriti dum vita manebat,
Praecepris alios erudiere suis.
Felices animae claro quibus ambit amictu,
Per Christimeritum parta corona capur.
Auspiciis cuius vestros ductuque labores,
Etgrave militiae sustinuistis onus.
Vos habet una domus, domus optatissima caeli,
Vossummi cives urbs habet una Dei.
Salue concilium, coetus saluete piorum
Gaudia vos dempto fine beata manent.
Quam cupio tandem mortali corpore solui,
Ut vestri fiam pats quotacumque chori!
Praesentique Dei viventis imagine pascar,
Erudiarque tuo, Christe magisterio.
Tu quoque nunc inter caeli convexa Melanthon
Lucida ceutremulo stella nitore micas.
Utque prius, supera procula regione remotus,
Hospesin his terris dum peregrinus eras;
Mente tamen sensuque pio votisque solebas
Caelestem numquam non celebrare scholam.
Quaeque acies hominis latitantia nullius hausit,
Omnia notitiae vi penetrare tuae:
Cognitaque in coetum iuvenum proferre silentum,
Os reserante tibi corque movenre Deo.
Sic modo post obitum terrena sede relicta,
Augusto veheris celsa per astra gradu.
Et si quid vivum doctrinae forte latebat,
Auctoris solide discis ab ore tui.
Despicis et morsus hominum vanosque labores,
Liberab hac omnis collunione mali.
Quo scatet immunditristis confusio mundi.
Quae totmonstra animis obicit una piis.
O divine senex. operas studiumque scholarum
Nate tui scriptis voceiuvare tua.
Nate Deo seruire. Dei cultumque decusque
Illustrare tuo nate ministerio:
Sancte vir aeternae patriae nunc reddite salue,
Has prius in terras unde profectus eras.
Iam circum susus caelesti luce coruscas,
Et nitidum sacro spargis ab ore iubar.
Ut scintillat, ubi caeli statione sereni
Albo conspicuus Lucifer exit equo.
At quos ho ribiles rutilanti crine cometas
Iam toties vacuo vidimus ire polo!
Vidimus et longas vibrare peräeta caudas,
Spectantumque oculos igne hebetare suo.
Quamquam perpetuas conatiextinguere stella,
Turpe caput densis exeruere comis.
Caelestisque famem panis morbosque nocentes
Accensasque ferunt ad nova bella saces.
Certatimque sui squaloris stercore lucem
Kuste senex tenrant obtenebrare tuam.
Non tamen illa alto glomerata incendia caelo
Vim causae ardoremperpetuantis habent.
Verum ubi vollecti deflagravere vapores
Materiosque suo deficit usta foco.
Expirant flamma sensim moriente cometae;
Eitque nihil rursus quod nihil ante fuit.
Gloria Christe tibi tibi solisidera fulgent:
Fulgebunt meritis tempus in omne tuis.
Fumos et terris spectacula dira cometas,
In nihilum tandem ventus et aura ferent.
ERgo ubi iam Spira reducem sors aspera fecit,
Stigelii mortem flere necesse mihi est?
Necsati in lacrimas obitus fuitante hilippi,
Sivo Staunde tuns sive Sabine tuusi
Discipulosque sui comitaros fata magistri
Perpetuâ serie mors properata rapit.
Quid Friderice Deitat dem paratira quid omnis
Ad summam reliquum credinus esse mali?
Anne ut Turca ferox Germanas rursus in oras
Praedo vel a Volga barbarus amne ruat?
Aut ut concilii male conciliata Tridenti,
Colluvies nostris inferat arma plagis.
Fortiter ô acuaht in Persas spicula Tutcae,
Tartaricas miles Moschicus urat opes.
Vos quoque Pontifices aliis indicite bellum,
Ah bellorumintra viscera nostra sat est.
Ecce fatigatur variis Ecclesia turbis
Mutua doctorum quas laniena dedit.
Et schola divulsis in eodem corpore membris
Soluitur, acla ceram vix trahit agra cutem.
Catera quid referam: sentis Respublica sentis
Quae ciet aerumnas causa propinqua tuas.
Scilicet afft ctis erat heu seges ante doloris
Cum sutis ampla foris tum satis ampla domi.
Nec mors Stygelii tam duro tempore rapti
Appendix reliquis debuit esse malis.
Flete boni vatis iacturam flete poetae,
Inclita quam late Teutonis ora patet.
Stigelioque purem non est habitura poetam,
Dicrre quam late Teutonis ora patet,
Tu quoque rumpe tuas tandem, Friderice, querelas,
Et mihifunebris porrige plectra lyrae
Stigelio pietas supremos soluat honores,
Pot meritis tanti debita iure viri.
Ille suit patriae communis origine nobis,
Ille fu tifirmaienctus amicitia.
Ille nonen rum patefe cit ad alta sororum
Atria secure quod sequeremuriter
Er capur ingenuas docuit sublime perartes
Cultaque Farnassiper iuga ferre pedem
Da mihi olusa licet nunc arma forensia tractem,
Addictus studio papiniane tuo.
Da mini Musa tamen vires in flebile carmen,
Stigeln mmulum quale decere queat
Utgratum meritis defuncto testet amorem
Deplorans lacrimis publica damna meis.
Interea rabidam compesce Calumnia linguam
Si potes, et furiis inice frena tuis.
Tu quoque sempere dax alieni Livorhonoris,
Verba loqui nescis si meliora, tace.
STigelius Vates aetatis gloria nostrae
Nunc animam morbi vi superatus, agit.
Huc ades ô medicae Deus artis et auctor Apollo,
Hucades, et promptam si potes affer opem.
Si potes affer opem iam mors gravis incubat aegro,
Fatalesque legunt ultima fila Deae.
Funde salutares sucos et pharmaca misce,
Quae subiti possint vim prohibere mei.
Vos quoque pierides, ô tutelaria vatum
Numina, divinas ô adhibete manus.
Nec iuga vos Pindi nec Pegasis unda retardent
Quo minus huc omnes acceleretis iter.
Ferte simul natos sub monte bivertice flores,
Et quicquid medicae postulat usus opis.
Vester honos agitur, vestrum decus: ite citato
(Dum manetin misero corpore vita) gradu.
Iamque laborisero delapsus in aequora curru
Vix iuga defessis Phoebus ademit equis.
Phoebe retro propera tempus praeverte diei:
Damna ferent minimae non reparanda morae
Si reditum solitas es dilaturus in horas,
Quei nunc aegrotat, motte solutus erit.
Dum loquor, extremae vates certissima luctae
Signa dat, haud uno signa notanda modo.
Mors debellatos victrix innadit in artus,
Et gelidus toto corpore sudor abit.
Phoebe vale, veterumque simul deliria vatum
Pierides praeter nomina vana nihil.
Ulla nec herbarum subiecta potentia vobis,
Ulla nec a vobis provenit orta salus.
Tu pater omnipotens et mentis imago paternae
Christe Deus veris fons opulente bonis.
Tuque patris natique vigor qui desuper afflas
Omnia personis in tribus unus, ades.
Luctantemque animam terrena mole solutam,
Alta per aethereas transferad astra plagas:
Ut radiis perfusa tuis, renonataque tecum
Vivat in aeternos non moritura dies:
Er tibi divinum laeto canat ore triumphum
Omnibus humanis exonerata malis.
Quae precor eveniunt. subit ecce simillima somno
Mors animam caeliquae statione locat:
Et miseros claudit felici fine dolores,
Tot quibus oppressum debile corpus erat.
Dicite quid nobis faciendum restat, amici,
Stigelio voluit quos superesse Deus?
Num melius lacrimis t de ploremus ademptum,
Laetemursupera quam regione frui?
Mentiaripse quidem si dissimula bo dolorem,
Patria quem tali percipit orba viro.
Qualis nemo fuit (liceat mihi vera fateri)
Forte nec e nostris civibus ullus erit.
Anger et in tantâ miserarum clade scholarum
Iamque totamissis. hunc obiisse virum.
Gioria qui patriae, qui temporis suis et Instar
Aiultorum poterat dotibus esse suis.
Nec dum legitimi metas excesserat aevi,
Mascula quo virtus robore plena viget.
Sed tamen illius decessu fortius angi,
Quam gaudere bonis vix reor esse pium,
Nam cum S igelio quis non bene iudicet actum?
Qui nunc aetherea sede receptus agit.
Ereptusque malis huiusque e carcere vitae
In gremi fingito carmina Christe tuo:
Qualia mortalis captus non hauriat auris,
Qualia non hominis ox imitata sonet;
Dum caelis animam custodia corporis arcet,
Et tenebris lensus ingeniumque gravat:
Sed quae sola chori norunt cantare piorum,
Exu ias postquam deposueresuas.
Quaque priuslatuese, Deo praeeunte magist o,
In supera plenae perdidicereschola
Surgite, iam supra terras emergit, et vonbras,
Discutit, et revehit lux reciuiva diem.
Ergo dies postqum decessit victa tenebris,
Etenbris eadem tristibus orta redit.
Nos ubi mor ales semel xhalavimus autas,
Nox oculos finem non habitura premit?
Non habit ra? piis o non aliena loquamur
Princip um vitae morsinelioris habet.
Nam veluti versis abscondita semina suleis,
Dum riget hiberno terra sub axe latent
Mox voi ver solem propius Zephyrosque reducit,
Etenpida tollunt molie cacumen humo;
Etteneris fibris et culmo nixa valenti
Inspem frueiferae messis adulta virent;
Proventuque suo tan dem solantur agrestes,
Foenere cum multo falce resecta cadunt.
Non secus usu a vitae desencta resurgent
Corpora, quae vacuo defodiuntur dermo.
Haerebunt com page nova mirabile dictu,
Ossibus ossa suis, et caro carne sua.
Etredidiva Dei se iudicis ante tribunal,
Cum tuba clangorem desuper edet agent.
Hactenus haec Tumulo nunc vatis inane cadaver,
Condite; pande tuos liospita terra sinus.
In terram recidunt, terra quaecumque creantur:
Quod fuit ergo tuum nunc cape rursus humus.
Et quoties decedet hiems extrema quotannis
Ac vicina novi tempora veris erunt;
Suavibus hoc violis vestire memento sepulchrum,
Purpureasque super prodiga funde rosas.
Ut si p aetereat. quicumque sit ille, viator,
Iudicium tumuli nobilis inde feat.
Tu vero duplic nunc orba parente iuventus,
Quam sors indo mito dura rigore premit:
Hocitudiis operam quae praeceptore dedisti,
Salanaeque doles eruta fulcra scholae:
Huc ades; hic planta lauros insignia vatum
Quos meritus caelo laudibus aequat honos:
Et dic, hocp etium doctrinae Chare magister
Quod tibi par unquam nemor pendet, habe.
Ut decorat pulchros baccis beneolentibus hortos
Laurus et aeternae frondis honore viret:
Sic patriae splendor sic irreparabile lumen
Musa fuit nostrae Stigeliana scholae.
Gloria perpetuo sic Stigeliana urrebit;
Donec erunt attes, carmina donec erunt.
ESt vetus et verum probat experientia verbum,
Id quod habent nostri semper in ore senes:
Tamquam man cipio data sit tibi vita, labori
Muneris incumbas in statione tui:
Nec secus assidue mortem meditere futuram,
Ac si nunc au date trahat illa manu.
Sicue enim tenui quam nectit aranea filo
Quolibet afflatupendula tela tremit:
Omnia sich hominum fragili pede nixa vacillant;
Et certam nulli est mors stipul ta diem.
Quid loquar? En oculis exempla tot obvia passim
Tristibus eventis aspice nacta fidem.
Medoacum nuper cum descendrsset in amnem
Velius a claris progeneratus avis:
Unicus ut natus patri dolor unicus esset,
Vortice turbinei gurgitis haustus obit.
Cum peterem Venetam paucis comitantibus urbem,
Et mare commotis intumuisset aquis.
Ante meos oculos Argentinamque, tuumque
Laure dane, furens obruit unda caput.
Nuper ubi Solyma Vastor pius urbe redisset,
Doctus, et illustistemmate natus eques.
Ante domus charum patriae quam tangerelumen
Etmonstra enovi posset honoris onus;
Tormenti proprii traiectus concidit ictu,
Per domini rap do corpus eunte globo.
Inunc et supera tot dura pericula lethi,
Et causam tecum fer necis ipse tuae.
Fugeratille quidem vasti discrimina Ponti,
Vicerat et longae taedia mille viae.
Sed quod suspensum sella portabatequestri
Exitium nondum fugerat ille suum.
Nec tamen h c casus fatales persequar omnes,
Quosneque lingua loqui mens neque nosse potest.
Mors homini ce ta est, nihil est incertius hora,
Qua nos sub leges quocat illa suas.
Aspice prae conctis Chlumium, quem nupera demptum
Austriaci deflet nobilis aula Ducis:
Antiqua Chlumium maiorum stirpe creatum,
Praestantemque manu consilique bonum.
Is dum fore domum festinat ab arce reverti,
Urbs ubi septeno nomine Praga iacet
Etsaluare iubet charos conviva sodales
Cornipedisque sedet tergore vectus equ.
In rabiem quadrupes agitur furialibus iris
Concitus hu illuc et sine more ruit.
Excutitur dorso sessor pronumque volutus
In caput et dutam praecipitatur humum.
Heu dolor atque nefas! fracta ceruice iacentem,
Specta culum famulae triste tulere manus.
Sic e sumposio discedens omine nullo,
Vadis ad exequias vir generose tuas.
Salue magne Chlumi, magni Ducis asecla vinus;
Nunc caelis obita morte recepte, Valc.
Nulla tuas poterit laudes abolere vetustas:
Semper honorato nom ne clarus eris.
At quicumque legis chlumii miserabile fatum,
Sis memor humanae conditionis homo.
SI mihi Rostochium Chytraee, venire liceret,
Coniugiique diem concelebrare tui:
Mille nec obicibus me clauderet aula nec isthuc
Ulla profecturi causa teneret iter
Sed m hi chara domi remoram nuno inicit uxor
Quaegrave maturi fert male ventris onus.
Iamque puerperium puncto prope temporis omni
Cogitat elapos dinumerasque dies.
Quam quia desurui peregre non ponte profectus;
Et seinel, et fieret cum quaterante parens;
Caesaris et Regum dum partim extrudorin aulas,
Partim obeo regnum terra britanna tuum:
Solliciti quaeso pieta i ignosce mariti,
Qui consors illi nunc curcis esse velim.
Praecique quan do qui verum praestet amicum
Suppetiis promptas exhibeatque manus,
Nullus in hoc populo est aut coruo rarior albo,
Exterus indigenas cum rogat hospes opem.
Quod verofa rurus eram pro tempore coram,
Absentis faciat lictera missa loco.
Ergo tuodesiderto respondeat opto
Suave pium felix, fertile coniugum
Quale precabatur noster Stigelius olim
Iret in amplexus cum Smediana tuos.
Cuius ut evenit laeeon non omine votum,
Accidat eventu sic meliore meum.
Ut fuit illa prior tua Margaris unio sexus,
Gemma domus matrum stella corona viri.
Sich haec postetior tua Margairs, omnibus ornet
Aciuvet officiis teque tuamque domum.
Quaeque amisisti cum foenore cuncta rependat,
Haec precor assensu sint rata Christe tuo.
Cetera quae desunt facto supplebimus ipso,
Nos bona quam primum iunxerit hora. Vale.
Nare sagax animo praestans gratissimus aulae,
Deliciae Domini gloria prima Canum;
Discerptus periit male cicore Curtus ab urso,
Collusore diu quo prius usus erat.
Magnorum quicumque Ducum versaris in aula,
Cicuribus nimium fidere parce feris.