PANTALEONIS CANDIDI AUSTIACI.

Centum et Quinquaginta Fabulae DE DIIS. Fabulae I. Iupiter et Simia.

IVppiter omnigenas cupiens perdiscere formas,
Ad se vocavit universas bestias.
Sistit ei natum pisa suvum tunc Simia dicens:
Pulchrone, quaeso, pulchricorem cernere
Hocce meo possis nato? infit luppiter illi:
Formosos est, natesque nudus candidas.
Qui proprie laudes proprias ebuccinat ore,
Propinat ille ceteris se risui.

Iuppiter et testudo 2.

COnnubio sibi Iunonem cum ducere vellet,
Iuppiter, et taedas concelebrare sacras,
Et simul omnia, ad haec, anim alia, festa, vocasset:
Adfuerunt studio, singula bruta, bono.
Sola moram traxit testudo: rogata, quid esset,
Curadeo longam, traxerit illa moram?
Respondit: Sua cuique domus carissima semper.
Poena hac, iratus quam decus ipse ferit:
Ut, quocumque loco sit, iter quocumque capessat,
In tergo propriam, baiulet illa domum.
Unde et tardigrada, et domiporta et sanguine cassa,
Testudo, antiquis indigetata fuit.
Aularum utiliter quidam splendoribus, ante,
Exiguas, magnis, res posuisse solent.
Cueictando proceres timeas incandere, bilem
Namque mora in nasum coneit, ut ipsa fames.
Molliter, offensas studoas placere laquendo:
Sermo ferox aliis soepe movet siemachum.

3 [(transcriber); sic: 2] . Iuppiter et anguis

CAlcatus anguis a quibusque Iovem suis
Onerat querelis, ob graves iniurias,
Quas cogeretur undiquaque perpeti.
Huic Iupitet, si primus, inquit, calcibus,
Qui te petivit, vulnera et morsus tuos
Sensisset, haud pedem intulissent ceteri.
Iniurias primas regerens, cavet novas.

4. Iuppiter et apicula.

APis dolens damnum suis laboribus,
Inferri ubique a quolibet, favos Iovi,
Affabre factos exhibebat supplicans,
Sibi, letiferos aculeos ut inderet,
Iniurias uti qucat propellere.
Immanitate ea bestiola Iuppiter,
Offensus: immo, refert aculeos tuos,
Dabo esse vitales, ut amissis eis,
Vitam simul cogitaris ipsam amittere.
Poenas mideratas esse delinquentiam
Decet. nimia ira Diis vel ipsis displicet.

5. Sol et aquilo.

SOl ardens, Aquiloque tumens de robore quondam,
Inter se lites instituere graves.
Convenit utrivis, utfortior ille feratur,
Veste viatorem qui spoliare queat.
Prima tenens Aquilo, resonantibus aspera ventis,
Flabra, viatoris corpus in omne quatit.
Quo magis ille furit, magis hoc se veste viator
Integit obnitens, involuitque magis.
Posterior Phoebus radiis hunc lenibas ambit,
Intendens astum, dein magis atque magis.
Ille calore acrilassus sua pallia primum,
Exsuit, hinc vinclis liberat et tunicam.
Sic quod vis nequiit, moderatio praestitit illud,
Viribus ingenium pranaluiss solet.

6. Sol et noctua.

NOctis quod umbras Sol suis splendoribus,
Soleret illustrare rebus et diem,
Tenebricosus undiquaque reddere,
Ferebat aegre amica noctis noctua,
Ob id dicamque dixit illi maximam.
Phoebus suam volens tueri gloriam,
Quid, inquit aureum meum incusas inbar?
Quod luce cuncta lustrat, et fovet sua?
Non haeret in me culpa, sed in oculis tuis,
Qui lucis indociles, diem pati haud queunt.
Odere virtutem, et queruntur improbi,
Quod detegai nefanda corum crim na.

7. Diabolus et faenerator.

FOEnoris exactor simul et malus angelus ibant.
Ferret ut hic homines ferret ut alter opes,
Praetereuntque domum, qua flenti irata puello,
Trux ferat ut Daemon te modo, mater, air.
Ille monet Genium, tibi deditur, i, puerum aufer:
Cui cunctabundo sic ait ore Satan:
Quae dixit nato, non d xitseria, mater,
Cor aliud sentit, vox aliudque sonat.
Perrcxere. venit cerdo, quem debita poscit:
Debitor huicanimis exstimulatus, ait;
Te malus ut Damon rapiat cuna foenore ad aurrs?
Tunc comiti Genius sic ait ore malus:
Hic vero loquitur modo seria, deditus es mî.
Dixit, cum medio corripuitque virum,
Luctanrem et Siygias secum raptavit ad undas.
Sicque sua praeda praedo potitus abit.
Dana est incautis matrum indulgentia dictis.
Et nugis etiam vis sua saye subest.

8. Satyrus et ignis.

IGnis favillas ipsa cum Prometheus,
Furto Iovi abstulisset, et mortalibus

Primo attulisset, et Satyrus ovans eum
Oculis suis lustrasset, ampelcti parat,
Et osculari, quippe qui mire illius,
Splendore delecterur, at hunc prometheus,
Tactu iubet abstmere ni barbam sibi,
Mentumque totum adurier velit suum.
Vehementer ergo tunc Satyrus Promethea,
Fertur reprehendisse, quod tam splendidum
Malum attulisset muneri mortalibus.
Simalque respondisse tunc Promethea,
Ignem malum non esse, quamvis ureret,
Ut qui simul lucem et calorem maximae
Iucunditati, et usui mortalium.
Praeberet inque fabricationibus,
Rerum variatum. commodaret plurimum,
Si dextre eo, et recte quis vei nonerit.
Erum omnium suus tenendus usus est,
Sinistra ne damno sit usurpatro.

DE HOMINIBUS. 9. Hame, et leo.

HOmo leonem, cogitans pervincere,
Quod fortiores sint homines leonibus
Monstrat simulacrum, in quo leonem homo ot terat.
Leo insit illi. si genus nostrum edere,
Simulacra quiret: in qua hominem fortis leo
Prosternat, effigiem darem contra tibi.
Vana est propria virtutis ostentatio.

10. Homo et statua.

POnebat statuam domi in sacello.
Divi, nescio, cuius, huncque multo
Quidam deveneratus est honore,
Et rogare, ut opes sibi benignas
Largiretur, et hoc magis magisque,
Indies agiravit: hinc sed haud est

Pilo ditior ille factus uno.
Tandem ira incitus impotentiore,
Invasit simulacrum, humique dextra.
Constravit: simul utque testa saxo,
Illtsa est capitis, fragore magno,
Ecceauri, quod eo latebat, ingens
Vis hinc exiliit. quod ct recepit,
Quae nam, Dive, ait, insolentia haec est,
Cultorem modo me ipse negligebas,
Contemtorem opibus beas opimis?
Pravos obsequio minus, feroci
Quam deviceris obstinatione.

11. Senex et duae concubinoet

DVas habebat concubinas vir senex,
Canis respersus lam capillis tempora,
Hae moribus fuere, et ore dispares,
Iuvencula haec, procaxque tetrica altera.
Senexque ut hanc accessit, aut cam, piloc
Ita quaeque dormienti ei, sibi dispares
Eullusit, haec nigros, sed illa candidos:
Sic ille fronte depilatus undique
Risum iocosque in urbe movit omnibus.
Contrariis nete implica negotiis:
Ne cum pudore damna dira sentias.

12. Aethiopem Lavans.

QUidam emit Aethiopem, dominique incuria
Sic decoloratum esse prioris autumans,
Eum lavare sedulo, acdistringere
Nitique diligenter, ut sordes cas,
Quemadmodum rebatur esse, abstergeret.
Nil hic suo tamen labore proficit.
Centum addidisset, si ille pondo smigmatis
Micam Aethiopis non reddidisset candidam.
Misero insuper agritudinem induxit gravem.

Natura et ingenium nequeunt mutarter,
Semper servant quoe inbibere proprta.

13. Iuvenis et hirundo.

VEstes suas quidam abligurivit heluo,
Brumae sub horam, et una restebat modo
Penula. sed ille veris indicem videns
Hirundinem, decoxit illam et penulam,
Aestate ea quasi esset indigus parum.
Sed falsus est? nam Caurus acri frigore
Spirans inhorruit grave. ille ibi, hev, miser,
Frigens, dolentque semi oberrat mortuus.
Torpore confectam deinde hirundinem
Quum cerneret iacere: ibi ex sultans ait:
Infausta avis; non veris es, sed frigoris
Praenuntia, et poenas merito luis tuas.
Me teque noxa hac perdidisti pessima.
Non una ver hirundo fulgens efficit.
Non bolus unus improbam sidat famem,
Res una iuste quoeque fiat tempore.

14. Herus et Asinus.

AVrita [(transcriber); sic: AVurita] quum longo pecus iam tempore,
Hero fideliter ministrasset suo,
Graves subinde deferendo sacrinas,
Lapsa et suo non esset unquam poplite.
Dein forte iniquo praegravata pondere,
In calle plano impegit, atque corruit.
Herus repente hic advolans, miseram feram
Conviciatur non modo, sed improbe
Duris etiam tundit, dolatque fust bus,
Cumana ab imo acerba ducens pectore
Suspiria, heu, dolens gemensque bestia,
O qualis haec ingratitudo, quod nefas
Est, inquit? huic insetuii tot, en, hero
Annos, nec unquam errante concidi pede
Nunc illius fidelitatis immemor,

Ob unicum hoc mesplialma tam tractat male.
Perit, quod ingrato exhivebis, offici.
Ingratum ad urbem prepriis si Romuli,
Portaris humeris, ac cum non molliter
Ad portam ibi fortasse collocaveris,
Tanti laboris perdidisti gratiam.
Spectant homines fere id quod illo tempore
Aquoptam sit, haud quid antea egerit.
Saepe error unus merita priora obliterat.

15. Aegrotus et Medicus.

ROgatus aeger a medico, qui proximam
Noctem peregisset? respondet: admodum
Sudavi. at ille ait: bonum est. dein altero
Rediens die, pariter, qui se habuerit? rogat.
Aeger respondet: horror ingens mî in stitit.
Et hoc, ait medicus, bonum est. tum tertio,
Sic suscitatus, qui nam habuisset? ilico
Audivit: esse aquam profusam intercutem,
Et hoc, ait medicus, bonum est. Eo sed hinc
Digresso, amicorum unus accedens, rogat,
Qui sese haberet: aegerinquit, optime,
Nam prae bonorum exstringuor ipse copia.
Succenseamus meritoiis, qui nos vosre,
Adblandiend oblanditiis perdunt suis.

16. Medicus de Aegroto mortuo.

FVnus habebatur ferali flebile pompa:
Ad tumulum magna est quo comitata cohors.
Una ibat medicus, qui olim curaverat aegrum,
Multa super tali funere verba serens:
Si vino aegrotus sese abftinuisset, et aluum
Laxasfet. Senae pulueris usus ope.
Haud dubie poterat saluam producere vitam.
Tunc ad cum fenior qui, comes ibat, ait.
Quaemodo verba facis, dudum fecisse decebat,
Aeger adhuc vivo corpore quando fuit.

Post obitum sero, et frustra medicamina fiunt,
Intempestive scilicet ista mones.
Tunc succurreadum est, cum res tempusque requiri.
Ferre labar anti convenit auxilium.

17. Mercator et Agaso.

MErces suas cum forte vellet institor,
Ad nundinas deferre, conduxit sua
Mercede asellum, pandum. eique sarcinas
Imponit huic agaso procedit comes,
Sub aestuantis igne solis arduo.
Tunc institor Phoebiut caveret spicula,
Scontia sub umbra aselli, humise condidit.
Ut hocagaso vidit, ilicet sibi.
Hunc ipse deberi locum umbrae clamitat,
Asinum, inquiens, locavi, et haud umbram tibi.
Id hic ait quidem, sed ille pernegat.
In urbe proximaque iudices sibi,
Uterque dum quaerit, vacatque litibus,
Ecce, interim ipsae transiere nundinae.
De frivolis certare multi sic solent,
Res serias ut vilipendant interim.
Quid hi aliud agunt, quam quod de asini umbra disputant.

18. Cuiusdam altercatio intempestiva.

QUaedam mulier formosa, eademque iuvencula,
Habens virum. qui saepe abesse sueverat
Domo lucrosis et vacare mercibus:
Amare quempiam solebat alterum.
Qui forte apud se quum foret; ruit ilico
Qui nuntiat, venire maritum. ibi femina
Iubet hominem istic prope puteum sibi quaerere
Per quos repente evadat ille cuniculos.
Amans abit, reditque, nullum ibi, inquiens,
Puteum esse, sed vestigia putei modo
Quaedam veteris mulier: quid hoc, ait, tua
Refert? modo fac, ut appropinquanti viro

Te subtrahas meo. ille [(transcriber); sic: illae] ; quin te autem bene.
Recteque monstras? illa: quin tu autem fuga
Tibi consulis, verbisque parcisinanibus?
Non ille vero litgiare desiit,
Maritus illum donec aprehenderit
Poenisque moechum debitis oppresserit.
Sic ille, prolevissima re, maximas
Loquacitatis futilis poenas dedit.
Est poenae garrulitatis infortunium.

19. Tubicen.

FOrte excitatis Tubicen aciebus suo
Cantu, atque facto proelio captus neci:
Ne me, inquit, date, nemo quia ex vestris mea.
Occisus est manu, videtis ipse quod
Inermis, hanc praeter tubam, gestem nihil.
Imo inquiunt hoftes, ob id te scilicet
Lethabimus, pugnare quod cum nescias,
Alios ad arma, ipsasque pugnas ineitas.
Magis nocent ii, qui potentes incitant,
Alii ut faciant male, quam qui ipsi sunt mali.

20. Lignator et Vulpes

INstante vi canum misera vulpecula,
Cursu ad Colonum venit ante casum suam,
Qui forte ligna cecidit: hund supplex rogas,
Quavis misellum ut abderet cavernula,
Diris ne fieret praeda veneratoribus.
Colonus hanc intra domum post ianuam
Iubet venire, qua lateret optume:
Mox cogitans quod quadrupes sit noxia,
Sequentibus repente veneratoribus,
Cum quaererent, vulpem ne vid erit viam
Huc tendere, aut sese abdidisse quopiam?
Non ille aperte supplicem tunc prodere
Est ausus, idcirco ore magno pernegat
Vidislc, at interim manu et vultu indice,

Locum notat, latere qua vulpeculam
Intelligi vellet. Sed hi verbis modo
Cum attenderent, non nutibus, praeteruolant
Celere exit hinc vulpes, abitque iustico
Ipso insalutato. sed enim conspexe at
Audiveratque, perfidus quid egerat.
Inclamat ille, quo male grata te abripis,
Vitae salutem, qui mihi debes tuae?
Ad haec: agerem, Vulpes ait, grates tibi,
Si cum tuo sermone vultus et manus
Consentiant. si quid bene precabor, bene:
Linguae precabor: interim manum tuam
Esse amputatam, oculos sed effossos velim.
Multi bene pollicentur, ac faciunt male.
In ore mella. in corde bella, qui gerunt.

21. Agricola et Anguis.

IN rusticanae vestibulo domus
Lares habebat seps viridis suos:
A filio calcatus ille
Illius Aricolae puello,
Eum momordit, virus et inferens
Lerhale tristi tradidit, heu neci.
Dolore non vulgati et ira
Percitus agricola impotenit.
Anguem hipenni conterere expetit.
Quando cubili reperet e suo.
Seps crimints tanti sibi ipse
Conscius, haud fuit ausus indc
Prodire caute sed caput extulit,
Ferit, colonus seps cavet, incidit,
Ictus caverna prominentem
In lapiiem, facit huicque plagam.
Exire nollet sepsubi, rusticus
Ad ora, panem salque foraminis

Apponit, optans egrediillum.
Pacem uticoncliare possent.
Respondet anguis, pax fieri nequit
Sincera donec tu videas tui
Nati sepulchtum donecipse
Signa mei videam cubilis.
Coniunctio non esi animcrum ea
Constans, amore aut intima candide,
Irae cicatricum, prioris
In qua aliquid superesse cernas.

22. Agricola Anguem in sinta.

INvenit anguem paene duro frigore
Colonus, enectam, atque misericordin
Permotus huncsuo recondit in sinu.
Anguis clacrem sentiens, et viribus
Suis receptis, virulenteo, rusticum
Lethale ad exitium momordit vulnere.
Hanc a malis boni reportantgr atiam
Auguem in sinu, qui promosset improbum gerit.

23. De Rustico, Serpente et Vulpe. Quae sit mundi merces.

FOrte fuit diro serpens maculosus in antro,
Obice conclusus saxi, nec reddere dio
Se potuit, strepero, sed longum exhibilat ore.
Hos sonitus simul ut, curas vestesque solutus;
Audiit agricola, huc grefsum deflexit. ibi Anguis
Sensit cum, et multis supplex cum vocibus orat.
Eia ades, ô bone, et hoc quo contegor, ah, mihi saxi
Amolire, meo et me exserium carcere serva.
Ille, quid hinc mercedis erit mihi? (nescius cheu
Qui maneant illum casus) quas pro bene factis
Egregiis mundus suevit persoluere grates,
Seps ait, exsoluam. Saxum antrorusticus aufert,
Mercedemque petit: serpens cui protinus infit.

Ergo tibi, mundus quae soluit praemia, soluam
Teque, neci lingua hac, letali vulnere tradam.
Munere pro vîrae mundus quia funera reddit,
Et simul attolit caput, et se adcuruat in ictum.
Audiit, expavitque miser, d xitque colonus:
Vince animos, iramque tuam, neu censor iniquus
Dum praeceps nimium properas in vindicis aestum,
Esse velis. non has mundus fert, o bone grates.
Auctoremne tuae, quaeso vis perdere vitae?
Quod si iudicio libeat contendere tecum,
Caussa stabo mea, sed enim, quaeso arbiter esto,
Ut quemuis primo dehinc offendemus, ituri,
In sententiam eam serpens tunc ivit, ibi illi
Deveniunt ubi equus post saepes forte iacebat
Exsanguis, sine visceribus vix ossibus haerens.
Hunc de mercede inquirunt quem pendere mundus
Suerit? Equus serpentem absoluens, inquit. Ego omni
In vita domino seruii, mea terga premebat
Sessor herus, meque huc agitans equitabat, et illuc,
Saepe labore meo sulcos findebat arator,
Saepe domum silvas et cadua ligna trahebam,
Omnia sudor erant, iam nunc sed inutilis annis,
Heu canibus linquor dirisque volucribus esca,
Seps victor miserum voluit lethare colonum.
Ille rogat: ne saevi animis, quaeso, arbiter esto,
Quifquis adhuc nobis pergentibus obvius ibit.
Annuit his serpens, aegre licet, atque ubi pergunt,
Forte canem cernunt in dumo post septa iacere.
Idem quaesitus iudex suffragia sepi
Reddit: ego multis seruivi sedulus annis,
Inquit hero, diros arcens ab ovilibus hostes,
Os ori laterique latus dum forte luporura
Obicio et multa obtineo per vulnera palmam,
Has nunc his meritis pro talibes aufero grates,
Dirarum infelix avium dein praeda futurus.

Iam morere, ergo, refert serpens. Miser ille colonus
Rursus ait, sine nunc, sine, tertius arbiter, oto,
Quisquis erit nobis abeuntibus obvius, esto.
Abnuit hoc serpens primo, post annuit idem.
Procedunt: fit, iter carpentibus, obvia vulpes,
Audiit et litem, vulpes: Ea multa sagaci,
Secum animo voluens tacite sic ore profatur:
Ardua iudicio res est, et acumine multo
Indiga, sed tam en hanc aequo componere iure
Quivero si modo me censorem ferre voletis.
Et simul agricolae clam vocibus inquit in aurem,
Heu mihi, quam graviter, tua caussa, colone, laborat?
Vinctus es, huic cuncum si non invenero nodo.
Dede tuas mihi gallinas, me, liber abibis
Vindice: non modo gallinas, mox rusticus inquit,
Insuper et gallum tibi me promitto daturum,
Et quicquid volucrum mea in aedibus area habebit.
Tu modo meincolumem tali in discrimine serva.
Iudicio praeses vulpes utrinque recepto,
Incipiens graviter facunda ita voce locuta est.
Haec mihi mente animi pietas, haec regula cordi
Prima sedet, ne cui mea sit sententia traudi,
Idcirco totam a principio noscere caussam
Me decet, et penitus rerum momenta videre,
Atque ipsum spectare locum facietenus, in quo,
Hae tam difficiles habuere exordia lites.
Hoc etiam serpens dare cogitur. Ergo retrorsum
Pressa pedum et ventris relegunt vestigia, et una
Antrum adeunt, quo seps fuerat. Vulpecula circum
Omnia collustrans: hic ne est spicus, hoc ne forameu,
Inquit, erat, tu quomodo in hoc subrepere quibas?
Qui te flectere in hoc? imo seps, talis agebam,
Me inquit, et ingrediens rursus prorepit in illad,
(Mens fato erepta est angui, subiitque cavernam)
Volue cito saxum specum et obsttue, vafra colono.

Bestia ait: ruit ille, repente locoque retrudit
Saxa agilis. Sic ingratus sua digna recepit
Praemia, et immeritas cuasit rust cus iras.
Ergo petit vulpes Gallinas Rusticus inquit,
Cum Sol Hesperias post declinabit ad undas,
Tunc tibi faxo omne ut sit gallinarium apertum,
Unde queas omnes comprendere cortis alumas
Conditio plaeet, ur proprias devenit ad aedes
Rusticus, uxori rem, ut gesta est ordine narrat,
Sequ reum voti memorat, ne debita unlpi,
Abnuat. Illa suatum ad verbum Gallinarum,
Pingitur, ac magnas exagerat ore querelas
Dicit, et, infausto convitia multa marito,
Qui vel in hospitiis Bacchousque litaverit, aut qui
Frivolus astute nugas confloxerit istas.
Inque malam cum vulpe crucem, hinc, ut abiveris, inquit
Rusticus: haud quae so tantam accendaris in itam,
O mea, promissis fas est nos stare: lbi coniux
Fraude nova ingrediens, placida infit voce marito:
Esto, fere noftras promiseris ipse volucres:
Non ea vota ligant, quae sunt extorta periclis,
Nec quae non tua sunt alii deponere quibas,
Ius in Callinas ego mi, mihi vendico regnum.
Non gravie est vulpis, magna est iactura cohotis,
Fallere, fallacem licita est fallacia vulpem,
Cum veniet gallinarum lethabimus hostem.
Audi is quibus haud multum ipse repugnat agrestis,
Immemo. officiis, et pietatis et immemor omcis
Heu, fidei, Post condicto cum tempore vulpes,
Gallinarium obit, tunc villica prodit, et illam
Verberibus male tractatam obtruncavit acerbis,
Quae moriens tales expressit voce querelas:
Quod bene pro factis mundus mala praemia soluat.
Id misera, heu propria cum belle et sanguine testor.
Sic mirabiliterfors et ius omnia pensant.

Anguina, heu, toto merces deminarur in orbe.
Sunt, hone quis faciat, male quitibi facta rependant.

24. Agricola, Vultur et Columba.

TAnto Columba prosecutus impetu,
Est Vultur, ut sub tecta villici, simul
Sint devoluti: ibi necandus quum foret
Vultur, rogavit villicum. parce, in quiens
Parce, ô, nec enim quicquam tibi feci unquam mali.
Respondicilli villicus nec enim mei,
Fecere quicquam, unquam, tibi aut tuis male.
Simulque praedonem necavit improbum.
Illata servo iniria, ipsius est heri
Et subditorum vindicent iniuria,
Tamquam sibi illatatmet, ipsi Principes.

25. Agricola et Ciconia.

INter grues colonus et ciconiam
Cepit: rogat haec vitam sibi donarier,
Quod innocens, pia, et hominibus sit utilis.
Etenim venenatas ait. nostrum genus
Captare suevit, et vorare bectias:
Suos humeris et imbeci las arida
Gestat parentes in senecta, et sublevat.
Huic Agricola infit ista, ut inquis, omnia
Vera esse credo, sed tamen quoniam tu in hoc
Simul nocentem deprehensa es agmine,
Cum eis candem ferre cogeris necem.
Quivis similis habetur illis, cum quibus.
Degit, et iisdem sapius abripitur malu.

26. Herus et Simiae.

SImia erat domini cuiusdam pergula in ampla,
Versuti pollens viribus ingenii,
Ne quisquam quicquam auferret de mercibus ullis.
Illa observatrix gnara sagaxque fuit.
Notus homo dominum monuit, ne crederet isti

Bestiolae, istius tam bona multa loci.
Illud hero renuente, fubit viris, et bona vina,
Saccaraque apponit dulcia Simiolae.
Quae, simul illa bibit, sopita est, is preciosum
De bysso pannum suftulit, ac abiit.
Amissa pro re dominus stomachatur: at ille,
Quae tulerat, domino reddidit illa suo.
Nec reticebat enim, qua calliditate, vel astu,
Victus ei nuper servolus ille foret?
Asper herus tunesimiolam pro crimine tali.
Tractavit duris undique verberibus:
Simia dein quoties hominem procul aspicit illum,
Qui dederat nuper dulcia vina sibi,
Reffugit, ac oculos manibus diducit utrinque:
Sic sua ne veniat somnus in ora, cavet.
Icta semel vino, dein procula, bestia vitat.
Solus homo non vult damna caverer meri.

26. Rusticus et Simia.

IN sacculo nuces gerebat rusticus,
Fessusque longa de via, sub arbore
Densa sedens, in somnum adactus incidit.
Hoc conspicata Simia, illa ex arbore
Descendit, et manu resoluit sacculum,
Nucesque sumit, quotquot ore ipso, et manu
Portare quibat, utque in arborem redit,
Delapsis nux est una. quam ne amitteret,
Descendit ac capit, subitque denuo
In arborem. sed ecce lapsa denuo
Nux eft, quam dum recuperare satagit, gravem,
Edit strepitum: quo expergefactus rusticus
Cum fuste Simlam insequens, tractat male.
Sic vapulans reliquas etiam amisit nuces.
Res appetens plures, quoque perdis, quas habet.
Aes negligere in loce eoeimium interdum est lucrum.

28. Faber Lignarius et Simius.

ORnum pararet findere quum Faber,
Fortem brpenni tunc cuneum gravi
Impingit, illis et relictis,
Hoc modo, abit dapibus vacatum.
Hunc in quietus, stans prope Simius,
Sic factitantem viderat, ac eo
Accedit, insidensque ligno,
(Tangere nam pede humum nequibat.)
Multum occupatur, quo cuneum queat
Movere eumque impellere denuo,
Sic ut fabrum fecisse dudum,
Viderat. hoc dum agitat, misello
Fissoram in ipsam forte pudendula
Pendere, postquam sed cuneus fuit
Libert, coit rima et pudenda,
Comprimit. hic queri et eiulati.
Pervasit aures clamor is ad fabri,
Et ceterorum, qui subito advolant;
Et fustibus magnisque contis,
Simiolum male dedolarunt.
Qui curiose mulia sacessere,
Falcemque messem mittere qui solent
In non suam, multa hos acerbe
Damna pudore pati necesse est.

29. Pastor et Venator timidus.

VOcibus inflando venator se tumidis, cui
Frigidus in molli pectore sanguis erat,
Nunc age, mî fului vestigie certa Leonis,
Monstra ad pastorem, qui prope agebat, ait:
Pastor ad hunc: en hic ca sunt, bene habet, nihil ultra
Nunc peto, venator constupefactus ait.
Verborum ampullas ructant quidam ate Thrasunes,
Sed cordis minimum ret ut poscit, habens.

30. Pastor et Lupus

PAstor catulum lupi inveniens tulit domum,
Et cum canibus aluit suis. et quando oves
Invaderent lupi, ipse cum domesticis,
Hos persequi et propellere in stitir. sed ut
Canes lupsu fessi haud valebant assequi,
Contentione maxima lupos petit,
Praedae ac eorum factus ipse particeps,
Et ventre farctus. ad canes redit suos.
Quin ipse cum commilitonibus suis
Canibus, oves domivoravit improbus.
Hoc pastor advertens, scelestum cum lupum
Pendens ab alta strangulavit arbore.
Tilos lupus mutare, non animum solet.
Prava ingenia raro induunt mores bonos.

31. Pastoris Canis degenerans.

EGregius fuerat pastori ad ovile Molossus,
Quem latere, ac animis noluit esse rudem,
Cuius ope infestos arcere luposque, ferasque,
Atque suum sluum posset habere gregem.
Vana nec ista fuit domino spes. irruit ardens
Forte lupus, miseras ut laniaret oves,
Hunc canis aggressus, domini auxiliaribus armis.
Terruit, incolumes et servavit oves.
Tamque diu saevos vim exercuit acer in hostes,
Marte suo didicit dum superare lupos.
Sic adeo effecit, ne quis regionibus illis,
Amplius auderet se tenuisse lupus.
Libera gens ovium tecuris, tempore longe,
Pabula carpebat dulcia ubique locis.
Otmm at interea traxit geniale Molostus,
Pinguis in effceta dehtuitque domo.
Post messes aliquot longis lupus unus ab oris.
Venit, et in teneros irruit ore greges.
Tardior ad bellum iam desuetudine longa,

Ille, fit inferior protinus hoste, canis.
Ex illo numerus minor et minor ille vider,
Semper oves avido diripiente luop.
Hoc dominns cernens, ô, quam foret utile, si pax
Tam longa haud nobis ista fuisset, ait.
Deque novo tardum exstimulare ad dura Molofsum.
Proelia, terficos debuit, inque lupos.
Elanguet nullis stimulis exercita virtus.
Marcere solet virtus sine adversario.

32. Pastor et Canis.

PAstor gregi canem ministrum praebuit,
Eiusque curam habere iussit impigram,
Hero canis praesente perfideliter
Fovit gregem, luposque saevos aruit.
Hero sed ut sidem suo probaverat
Iam sat diu, et confisus illi herus cani
Abesset: ipse lautulas carpens oves
Voravit, idque tam diu dum nosceret
Hoc pastor. is quum fune eum suspendere
Aggrefsus est, ô parce, parce, ait, canis;
Lupumque necte fune, qui quottidie
Gregi tuo insidias struit, rapit, necat,
At pastor huic: apertus hostis est lupus,
Tu vero, ait, fur es mihi domesticus,
Cavere ab illo: queo, abs te non item.
Supre lumpum altiore dignus es cruce.
Domestici fures nocent plus exteris.

33. Pastor et Mare.

OVes tenebat pastor ad littus maris,
Illud quietum stare quumque cerneret,
Extemplo mercaturam facere cogitat,
Auris daturus alta latis lintea.
Grege ergo cuncto vendito, palmas emit.
Dat se mari. Sed ecce tempestas mare
Coorta vertit: unde palmas cogitur,

Navis sua, suique tuendi gratia,
Proicere in undas, atque sic elabitur.
Idem deinde quum sederet ad mare
Tristis videret et quietitudinem:
Qui stantis admiratus aequoris fuit,
(Venti posuerant quippe iam) respondit huic:
Scio, quid haec tranquillitas velit, scio:
Quas devoret, palmas requirit alteras,
Mercatore pastore, perciclit abitur.
Piscaror ictus, si sapit, pulchre sapit,
Pisepator ictus, si havi sapit, nihil sapit.
Tescator ictus, si sapit fit cauttor.
Qui propriam Spartam velinquens eppent
Diversam, acerbu obucit se casibus

34. Pastoris memoria.

FOrte abiturus erat quidam Villanus in urbem
Negotiandi gratia.
Hunc aferre sibi blanda cum voce rogabat,
Monile coniux aureum
Reticulam famsla, et precuiosas filia vestes:
Parua sed in crumenula
Pastor ei nummos largitur, aitque, sonoram
Merceris, oro, fist ulam.
Rebus in vibeactis, rediturus, et ordine lustrans
Suas colonus sarcinas.
Reperit hic loculos memor et pastoris, rbi ilio
Mercatur aere fiftulam.
Pastorique domi reddit. tunc uxor, et ipsa
Ancillula, atque filia,
Filia praecipue, sua poscere quaeque. Sed ille
Quum se haud meminisse diceret,
Quidnam debuerit cuivis: ibi femincus grex
Dolere et indignarier,
Quod potiora suis habuisset iussa bubulci.
Vos inquitis, mirarier

Desinite, eius enim memori sub mente crumena,
Est prosecurta me comes.
Invenias, tenues operas. fortasse rogari
Proestare qui gratis velint.
At quid de proprio gratis dent oere, iuventque
Emille vix erunt decem.
Tasstoris memores fieri cupienque crumenoe,
Oblivionis a metus.

35. Piscatores et Thunnus.

QUi captare solent pisces fluvialibus undis,
Iam multos operae lassi exhausere labores.
Et tamen haud ullum potuerunt prendere pisem,
ERgo parant animo indignante abscedere lymphis,
Et cymbam ad terram convertere. tum simul, ecce.
Piscibus a magnis agitatus in aequore thunnus,
Insilit in vacuam, ante illos, ped praepete, navem.
Factus et est avidis ita piscatoribus esca.
Inde dom um laeti praeda hac abire potiti.
Saepe solent forte, et fortuna obtingere, quae non,
Arte queunt ulla aut ulla ratione parari.

36. Piscator somnians se capere piscem aureum.

CEpisse piscem somniabat aureum,
Se, ponderosum, retibus scrutans mare
Piscator: et dives quoniam sit oppido
Iam factas, a labore sese postmodo,
Iurat vacaturum esse. post cum somnus est
Fugaus, illum piscem, mare, som nium,
Et aeque, ut antese, esse, cernit pauperem,
Diuque secum disputans, qua se via
Aiureiurando expediret, dormiens
Quod fecerat, tandem necessitas eum
Absoluit, et rursus suo fungi impulit
Labore, ni vellet per ire inedia.
Spes pelle cutur aureas quidam sibi,
Eua Idoe quoe post in auras exaunt.

37. Piscator Smarim capient.

HAud magnus est piscis, Smaris, sed esui
Pergratus, nanc picstor ur cepit. Smaris
Eum rogat, quum parua sit grandescere
S sineret, hinc maiorese cum commodo
Illum recepturum esse, mox piscator, huic,
Desipiam ait, paruum licet, si emitterem,
Manu futuri spe boni vel maximi,
Incogitans est, magna qui potius bona
Sper are malit, quam frui mediocrrbus.

38. Piscator turbans Aquam.

UT pisces caperet, limum turbavit in undis
Piscator. quare hoc adeo faceretque rogatus.
Ni lutum, ait, turbem, fame erit mihi obire necessum.
Quidam Alcibiadoe legas pacemque perose
Commoda sddidiis propria in civilibus augent.

39. Piscatores saxum trahentes.

CVm Piscatores traherent e flumine nassam,
Sentirentque [(transcriber); sic: Sentirent] gravem, praegrandi pondere, molem.
Laetitia exsultant animis; et gaudia versant:
Osocii, non henc operam sumemus inanem.
Ut vero ad terram traxerunt retia, ibi ingens
Esse vident saxum, quod praedam ante esse putabant.
Concidere illi animis tristari et corde vicissim,
Ob damnum proprium et vani ludibria casus.
Tum quidam ex illis senior sic ore profatur:
Ne vero, ne ferte animis id quiequid, iniquis,
Laetitiae consanguineam quin creditis esse
Maestitiam, hoc animis nobis iam praecipere ante
Debueramus. habere suos quoque gaudie luctus.
Ne latare prius quam optata es sorte potitus

40. Piseator cum Tibia.

PIscator liquidas venit cum tibia ad vadas;
Hoc sibi promittens, quod si tam suavia pisces
Auribus acciperent modulamina, continuo se

Sint in humum, pede, delympha, exsiliente daturi.
Spefalsus, subito sua retia sumit et illa
Demittens in aquas, multos e flumine pisces,
Extrahit. expositis et subsilentibus illis,
In ripa: modo saltatis, stomachosior infit,
Piscator, qui me calamo tam dulce sonante
Intempestmam tenuistis in amne quietem.
Quoe non cumque suo sunt tempore facta, locoque
Laude carent, nibil et commditatis habent.

41. Auceps et Auiculae praecepta.

AVcupem avis, qui se tenuit, studiose rogabat,
Utlibertati sese donaret avitae,
Facturum illum opera precium memorabile paruae,
Terna etenim se velle illum praeceptea docere,
Servatis quibus is semper queat esse beatus.
Auceps polliciti gaudens spe divite tanti,
E vinclis dimittit avem. super arbore sidens,
Illa suo praecepta tria haec e gutture promit:
Crede parum, tua serva, et qua periere relinque.
Libera avis tales ctiam dedit ore loquelas:
Dii Superi vobis magna ago pectore grates,
Pro libertatis dono hoc. quod si bonus iste
Scisset, ego quali thesauro nobiles essem
Numquam is me teneras misisser liberum in auras.
Nanque Smaragdus inest mî, unam qui ponderis ampla
Unciam habet. simul audivit quae credulus auceps,
Angit sese animis, et pectore maestus acerbo,
Paenitet, heu praedam quis sic dimiserit illam.
Hunc avis affata est istis sermonibus: Ohe,
Si mea non servas praecepta, invare nequibunt.
Cur mihi nam credis quod tam eam in visceregennata
Ipsa mco gestem, quae pondere ad vi ciam haberet,
Quando meum integrae non sit semmncia pondus?
Quod si hoc est verum, cut me non asservasti?
Hoc adeo sed quum neglexeris, id modo restat:

Quae repeti haud possunt ne frostra amissa requirat;
Aut horum desidertio excrucieris inani.
Aucupe et his misso dictis procul inde volavit.
Crede parum tusserva, et quoe periere relinque.
Mutli multa bona accipiunt proeceproe: sed illoe
Qui seruet, vix sir multis e milibus unus.

42. Auceps et Anguis.

ET ibat auceps avibus insidias struens,
Turdumque in alta conspicatus arbore,
Aptare arundinem, illinere et visco institit,
Fixis oculis in alite, inque spe sua.
Haec inter anguem herba latentem, calcibus
Incautus ille pressit: a quo concito
Ictus repente, laesi feroque vulnere,
Accepto ait: miserum mealii qui dum struo
Fallacias, vitam ipsus amitto meam.
Malum consilium est consulenti pessimum.

43. Auceps et Fringilla.

TEtendit auceps rete, in insidiis sedens,
Escamque sparsit. aft aves quum pauculas
Eo advolarent, et saturae recederent,
Retique noller impedire pauculas,
Simul sed occupare vellet plurimas,
Diem sedendo pene abegit integrum,
Fringilla et inde ex omnibus capta, suam
Inanis et gemens abivit in domum.
Et parta sowpe cura perdit plurium.

44. Fluctuum numcrator.

AEQuoris undisoni fluctus numerare volebat,
Navita, sed nequiit: maestior ergo sedet.
Maestitiae caussam veniens vulpecula quaerit.
Audit, et hos fluctus dum numerare volo.
Praeteriere mihi, quos, heu, numerare nequivi,
Talia cui vulpes provida, iussa dedit.

Praeteritas missos facias, sed si modo, si vis,
Inde secuturos ordine connumera,
Non quod proeteriit. sed quod modo restat agendum,
Respice, tranquillos qui cupis ire dies.

45. Viator vovens.

LAssus viator ex via Cyllenio
Votum facit, se velle ei persoluere
Id dimidium, quod inveniret in via,
Tunc sac culum palmis refertum, et amygdaiis
Quum repperisset, ex eo fructus quidem,
Comedit, illarum nucleos vero, et graves
Testas amygdalarum in aras Mercuir
Im ponit, inquiens, ei quod solueret
Votum, reperta namque partiendo. se
Externa sic offerre, sic et intima.
Auarus ut suis cupiaitatibus
Fruatur, ipsos ludificatur caelites.

46. Viatores [(transcriber); sic: Tiatores] .

STabant viatores ad alti litora
Maris, videntque nescio quid adnatant:
Procul, rati navem illud esse maximam.
Paulo morantes, esse lembum existimant.
Ut venit id propinquius, istorum nihil,
Sed esse sarmenti struem ingentem vident
Quid hic, viatores, moramur, inquiunt?
Navem quid exspectamus hic inaniter?
Docemur, ignotos alis formidini,
Quosdam esse homines opinione quidem sua:
Sed his ubi congredi accidit propinquius,
Extemplo eorum futilotatem cognitam
Plerisque reddi, ignaviamque conspict.

47. Inimici.

DVo vehebantur inimici acerrimi
Inter se eadem navi: e quibus hic occupat
Pattem priorem, ast alter in puppi sedet.

Tum ventus ingens turbidum movet mare.
Eratque navis obruenda fluctibus
Tunc puppe quisedebat, ad navis ducem
Air, quid oro, in nave, prora, puppis an
Contingit undis premipis mergi? prior
Ora, inquit ille: tum sibi ipsi gratulans,
Ait, bene ergo non mihi mors iam gravis
Mea est futura, quod enim, cum istum meum
Perire, fas, oculis meis sit cernere.
Mulei suis non afficisolent malis.
Dum modo suos hostes usdem involuies
Quoque videant periculorum casibus.
Ut quondam Achilles haudrecusarat mors
Letho prius si tradidisset Hectorem,
Licet insctus non esset ipse, quod sibi
Ab illius quoque moriendum esset nece.

48. Duo Amici et Ursus.

INter se duo fuere coniunctissimi
Amici, operasque tradidere mutuas,
Per lata eis dumeta iter capessere,
Fuit necesse ubi e propinquis saltibus
Ursus ruens adortus est improvidos.
Hic ille se fuga dat aliam in arborem:
Alter solo recumbit hoc quia noverat,
Inferre dentem non solere mortuis
Ursum et tenens suum sub ore spiritum,
Non esse vivum fe, sed esse mortuum
Fingit.. Stat ursus ac boit, tum singula
Pertentat, os iri frequenter applicans
Aurique, mortuum relinquens. post, abit.
Tum liberati ambo metu alteralterum
Rogat. quid Ursus, oro. quid nam auri tuae
Immurmuravitemulta, is inquit et bona,
Praecepit; hoc sed omnium utilissimum:
Amicum cum esse ne mihi persuadeam.

Cuius fidem non antea probaverim
In pessimis adversitatum casibus.
Utignis aurum, sic amicum crux probat.

49. Invidus.

QUum Iuppiter sensus hominum cognoscere
Vellet, ad eos suprema ab arce Apollinem
Misit voluntates eorum ut disceret.
In avarum hic incidit unum et invidam alterum,
Easque dixit: id quod uterque posceret
Se velle eis praestare: sed lege hac tamen,
Ut quod rogat hic duplum id daretur alteri.
Auarus hic rogare quicquam noluit:
Sed invidus tunc unum oculum sibierui,
Utroque avarus ut careret experit.
Niltnuido, ml est avaro terrius.

50. Navigans vovet.

PLures, in alto vela dabant mari,
Navi insidentes mercigerae viri,
Horrenda tempestas furenti
Aequora quum ciet atra vento.
Ne mergerentur mox aliquis Deos
Votis rogabat cordis ab intimis,
Promisit et se post daturum
Si videant sua tecta salui
Tam magnum et altum pondere cereum,
Quam malus esset turgida spiritu,
Qui vela gestet pando et aura
Totam ageret valida carinam,
Huic unus insit, qui bene noverat,
Quod prorsus esset re tenui domi,
Tam grande cur audes vovere,
Quod tibi soluere sit nebatum?
Respondit ille: si modo, si modo
Hoc exeamus grande periculum:

Nummi unius tunc certo omnes,
Ipse Deos facile expiabo.
Sunt polliceri munera qui solent,
In rebus arctis plurima et ardua,
Salute sedcum suntpotiti
Vult dare neam terruntium unum.

51. Ager et Colonus.

FVndum colonus apparabat optime,
Qui, messa multa ei replevit horrea,
Hunc rusticus dein ut colebat parcius,
Frugis parum zizaniorum plurimum
Tulit, quod exprobrans agello rusticus.
Audit: quam inique comparatum hocest, nihil
Das et petis multum laborem impenderis
Ut ante, arando et stercorando, sedulum:
Profecto messe te beabo pristina.
Suos agrs labore Vendunt redditus:

52. Adolescentes et Coquus.

ASsederant olim coquo pueri duo.
Suas agente res coquo, tunc ex iis,
De carnibus frustum, quod adiacebat est
Furatur alter, alterique tradidit,
Illud suo qui vafer abdidit sinu.
Frustum coquus videns deesse carnium,
Hunc a pueris his postulat, cum tertium
Facti huius alligare posset neminem.
Tunc ambo deierare, et is qui acceperat
Ab altero quidem, quod haud acceperit.
Vicissim et is, qui acceperat, quod haud pennes
Se carnis hoc sit. at coquus, boni, ô boni,
Vos verba, ait, dare mi potestis, at Deum,
Qui cuncta cernit, non potestis fallere.
Teccare noli, nam si homines id non vident,
Deus tamen, hoc qui vindicabit, adspicit.

53. Coquus et Canis.

CAnis culinam ingressus, intento et coquo
Rebus suis, rapit pecudis cor ac fugit,
In clamat hunc coquus: sit hoc, canis, tibi,
Impune iam, sum post futurus cautior,
Dedisti enim, non abstulisti cor mihi.
In re aspera vis excitatur ingeni.
Ictus semel, caveto, qua nocent, docent.
In eundem lapidem impingere bis, piget et pudet:

54. Mulier et Gallina auripara.

GAllina villicae diebus singulis
Ouum pariebat aureum. haec vim maximam
Auri putans subesse, gallinam neci
Contradidit quiret potiri quo semel
Auro universo, sed misera heu, nihil nisi
Ouum aureum recepit illic unicum,
Omni deinceps destituta foenore.
Magna appetens amittit et mediocria.
Cupititates divitiarum reprime.

55. Mulier et Ancilloe.

NEndo atque texendo, vidua ut vitam suam
Suosque sustentare posset, oppido
Mane excitavit famulas ad operas suas,
Sub tigno avis cristata cum daret sonum.
Haec visa permolesta res famulabus est;
Neci ergo dedere clamitantem illum alitem
Ut voce cuius heram excitare dicetent,
Sibi ut liceret esse quietioribus.
Verum adeo non fuit hoc eis bono, ut magis
Labore sint ex illo oneratae tempore;
Quod hera dein gallo haud sonnante iam am plius
Sub nocte eas prima excitare sueverit,
Ut quae futurae lucis haud nosset moram.
Saepe ca nocent quoe profutura credimus.
Bonoe spes consilia sape male exturt.

DE QUADRUPEDIBUS. 56. Quadrupedes et Trisces.

QUadrupedum simul omne genus, genus omne volantum,
De victis [(perhaps: victu)] inter se mutua bella gerunt,
Utraque pars socios, voluctes sibi in aequore pisces.
Reptila et vermes altera turba, legunt.
Venerat illa dies, quo classica rauca sonabant,
Debuit ad partes quilibet ire suas.
Hin cab aquis nequeunt pisces exire, sed inde
Vermiculi nequeunt expediisse gradum,
Sic tunc ceperunt bello desistere utrinque.
Iamque alium superat qui superare potest.
Faliitur is que spem promissa in foedera ponit:
Nil aude nisi quod perficere ipse potes.

57. Leo et Culex.

CVlex Leoni se inferens, ego haud te ait,
Formido nam quae tanta tua age, est gloria?
An quod miseras trucibus bestiolas unguibus
Discerpis? hoc iratae idem quoque feminae
Faciunt, viris quum proelia intentant suis.
Meumque robur at probem, age pugnas cie.
Dixit suoque illo canore Martio
Fractos sonitus imit tante tubarum, concitus
Intra leonis involat nares Leo,
Ira infremens suis laniat sese unguibus,
Naresque et os cruore foedat proprio.
Culex, lo laeta canens victoria,
Alte evolat, sed inscius, proh, paruulae
Subtilibus telis araneae miser
Inhaeret: a quo oppressus, et iam proximus
Morti, inquit, heu, quid hoc, quid infortunii est!
Victor leonis opprimor ab aranea?
Qui mogna partrant soepe casu abeunt levi.

58. Leo, Asinus, Lepus.

INferre bellum quum Leo volucribus
Veilet, suas lustraret atque copias,
Lepusque praeteriret ac asellulus:
Urso roganti, quorsum iis uti queat?
Erit hic ait tubicen, tabellifer lepus.
Tam nemo paruus aut humilis homuncio est,
Quin ad altquasves esse possit utilis.

59. Leo Animalia et Simia.

REgni quum Leo iam frena capesseret.
Brutorum placet hic parcere pinguibus
Ultro corporibus, quo sibi gloriam
Regis consiliet boni.
Hoc dein paenituit. Sed tamen haud palam
Ausus diripere est, undique bestias,
Sed quaerit placide comibus has sonis
An non feteat os sibi?
Dicentes malus est oris anhelitus,
Dicentes, bonus est oris anhelitus
Ut qui vituperent, falsa vel asserant
Has foede rapit ac vorat.
Dicentesque nihil, se velut haud parum
Obseruent laniat. tunc quoque simia
Cum quaesita fuit: messe Sabaea, ait,
Faux plena est tua, et os tuum
Assentaturci dulce adeo et bene,
Ut tunc noluetit perdere cum leo;
Sed non parcere ei constituit tamen.
Ergo tempore post dato,
Aegrum se simulat. stant medici prope,
Tentant continuo venam ibi languidam,
Sed nil aspiciunt esse periculi.
Non est corporis inquiunt,
Morbus, verum animi, sit medicus cibus,
Mensaelautities ordo sit et dapum.

Rex inquit, cupio discere, simia
Qui nam mi sapiat caro?
Regi sit cibus et fercula fimia.
Non vita integritas, non docus ingeni,
Non facundia nonore suavitas
Savis liberata viris.

Leo et ursus.

QUum fortuito in hinnulum ursus ac leo
Simul incidissent, ac uterque tenderet,
Eo potirirtunc a cerrime invicem
Coepere conflictari, et unus alterum
Sic impetivit, ut gravi vertigine
Oborta, humi ia ceret expers virium
Uterque Vulpes hoc videns, adproximat,
(Spectarat illa haud hinc procul pugnae exitum)
Et hinnulum moxe medio illorum abripit.
Quod semiapertis illi oculis cum cernerent,
Nec id valerent im pedire, ad invicem,
O nos miseros, aiunt, parumque providos,
Vulpisne dimicando perimus gratia?
Saepe alter alterius fruitur labribus.

61. Leo et rana.

CLamabat alta rana voce: trux eos
Ut audiit leo sonos,
Primum horret, ingentem esse belluam putane,
Quae voce tanta contonet.
Post sumpto animo circumspicit, contraque se,
Hostem, ille quisquis et foret,
Pugnae parat: tunc e propinquo cum lacu
Prodire ranam cerneret,
Pudore et indignatione percitus,
Ranam suo attrivit pede.
Non ad Prepitum expavere quemuis, convemi,
Incognita rone tremas.

Trux ira veritatis hostium, levi
Est fuimen opelui editum.

62. Leo sonem

AETate confectus leo, cum debilis
Ab omnibus contemneretur bestiis,
Imbellis asini etiam petitus calcibus:
Deflere fortunam suam, qui fortibus,
Ipse exstiterit nuper timori belluis,
Iam spretus omnibus feris sit risui.
Facti potentes, et gerentes munia,
Sic so tenento, ne faciem, sors postmodo
Si mutet, evadant aeliis contemptui.

63. Leo et asinus.

IBant leo ac asinus, foedere inito, simul:
Tunc obviantibus lupis, se promovet,
Hic gressibus prior, sonum ore quam potest
Altissimum edit, terrifica turos lupos.
Risere asinum lupi: leone sed prope
Viso, celerem arripiunt pedibus trepidi fugam.
Interroganti asinus leoni, cur ita
Procurrerit? respondit: hos uti ego lupos,
Percellerem; risere te hi quidem, sed ut
Videre me, fugam dedere protinus.
Elleo sic fatur: at vero, inquiens.
Non voce, sed virtute vincitur lupus.
Non dicta fortis, sed patraeta respicit.

64. Leo furiosus et capra.

CApella forte cum leonem cerneret,
Acri furore concitum,
Onos, ait, nos ô. misellas bestias,
Et sorti iniquae deditas!
Ut quae leones iam furiosos insuper
Cogemur experirier
Quorum ante mente compotum intolenbilem
Passae sumus tyrannidem.

Abile temperent et ira Principes,
Nec dopotestate exeant.

65. Leo cui mus in dorsum.

LAscivientes more sueto musculi,
Iuxta leonem dormientem, unum ex iis,
Incursione sic agitaverunt suis,
Iacentis vi insiliret in dotsum ferae.
Qui captus a leone deprecatus est.
Diram necem, non sponte. sed casu quod hoc
Sic factum. Is incitus licet, ignovit tamen.
Dimisit inviolatum et hoc animalculi
Tam vile. Post incautius praedam sequens,
In retia incidit, rugitum et edidit.
Mus audiens adcurrit oppido ac memor
Debere se quam reddat illi gratiam;
Rodendo fracta dissipavit vincula.
Sic liberatur exiit nodis leo.
Non paruitae spernenda, et impotentiae
Quorumlibet: iunare saepe nam queunt.
Decet referre pro benefactis gratiam.

66. Leo cui mus in iubam.

IVbas leonis dormientis musculus
Percurrit excitatus ille protinus,
Adire eo, quo cogitabat, destitit.
Irrisit hunc velut timidum vulpecula.
Cui protinus leo; haud sum ego tumidus quidem
Ait: sed hoc mutabitur viae tamen.
Saepe minimis res aestimandae maximae.

67. Leaena et vulpes.

Catulum quod unum modo leaena gigneret,
Vulpes ei exprobravit: illa, est nobilis
Hic unus, inquit, et leaenae filius.
Non res numere est censenda, sed praestantia.

68 Camelus formidatus.

CAmelum homines cum forte primo cernerent.
A granditate territi sunt bestiae
Tantae, ac animis perculsi, eum citis procul
Fugere pedibus inde mansiietudine
Ferae agnita, pedes suos propinquius
Tulere, et adspexere considentius,
Adeoque familiariter, frenos ei
Ut inicerent, puerisque agitaudam traderent
Casus terribiles saepe consuetudine
Sic mitigamur, ut timori sint paerum.

69 Camelus ontans cornua.

CAmelus a Diis petebat cornua:
Risere cuius insolentes hi preces,
Ipsis cumque mutilarunt auribus.
Ita inermis haud modo ille mansit belua,
Sed, quam fuit, factus quoque est deformiot.
Deos rogare non decet indecentia.

70 Equus et Ceruus.

SOlus habebat equus formosi gramina campi,
Quae pabulo ac escis fruebatur suis,
Quaesivit tandem pastum quoque ceruus ibidem,
Ceruus gerens ramosa fronte cornua.
Ringebatur equus, quod pascua carpat eodem
Ceruus loco, atque tale consilium innenit:
Accedens hominem rogat, ut depellere ceruum,
Ab his, velit se vindicando, saltibus:
Ille ait: hoc si optas, frenos patiaris oportet,
Et terga des, armatus ut insideam tibi.
His simul annueret, sonipes, neque ceruus abactus,
Iuris nec esse dein relictus est sui.
Sic qui alii invidit modicum, liber licet esset,
In seruitutem venit ille pessimam.
Nulli adeo invideas, ut, eum quo laedere possis
Tibimet ipse maius accersas malum.

71 Taurus et Culex.

COrnu insidens tauri culex, eum rogat,
Num se avolare vellet? ille: nil mea,
Seu tu sedeas hic, interest, sive avoles,
Accessionem enim velut haud sensi tuam,
Discessionem sic neque sensero tuam,
Multi sibi videntur esse maximo
Honore digni, cum fatui sint maximi.

72 Ceruus altero oculo caeptus.

ID latus ceruus, quo oculo carebat,
Pabulans iuxta mare vertit, illinc
Nil mali sperans, alioque cernit
Lumine terram,
Vitet ut caute insidias: sed unda
Navis it; ceruum videt inde quidam
Ac eum contra sua tela certo
Dirigit ictu.
Ictus is, prô me miserum insciumque,
Inquit, a terra metui, sed undae
Sum quibus fretus, mihi diro acerbant
Funere mortem,
Saepe quae credas nocitura, quicquam
Haud nocent: contra, tibi profutura
Quae putas, creoro mala sunt timendi.
Caussa doloris:

73 Ceruus ad boves confugit.

ACtus ab infestis canibus, super aequore ceruus
Ad pingues patulo confugit ore boves,
Multa rogans, quo se admittant, non posse latere,
Hi, ceruum, referunt: instat et ille tamen,
Et memorat: quoduis se velle subire periclum.
Ergo illum accipiunt, straminibusque tegunt.
Villicus adveniens, obit ac abit, hic sibi ceruus
Plaudit, et in tuto se putat esse loco.
Audit at a bobus, dominum mox affore villae,

Gaudeat ac illum si latuisse queat.
Mex dominus venit, ac oculos fert omnia circum.
Adspicit et quo sint condita quaeque loco.
Ob male curatosque boves stomachatur, ibique
Hac illac proprias admovet ipse manus.
Singula dum lustrat, cerui quoque cornua lustrat,
Eius et ex hac est aucta culina fera.
Confugio qui sese alienis credere debent,
Mirum, si incolumes delittlisse queant.
Cura domus propriae magnum fert propriae fructum,
Cuilibet est domui quisque oculus, dominus.
Est oculus domui, domini praesentia cuique:
Est domus in tenebris si suus absit herus.

74 Asinus pelle Leonis inditus.

SE vestiebat segnis asellulus,
Fulua leonis pelle trucis, suo
Sic bestias occursu et ipsos
Terrifi cans homines, feroci:
Sed prominentes auricula patent,
Et rursus in pristinum asinus miser
Detrusus, hic tergo cruentis
Verberibus male dedolatur.
Sic cultus illis ac honor inclitus
Forte exhibetur, qui tamen hoc parum
Sunt digni eos mox vulgus omne
Dedecore officiunt pudende.

75 Asini pellis.

INgrata mors aliis mihi gratissima
Ades, meaeque rumpe vitae stamina,
His me eripe et malis, ait suo graves
Plagas, onusque tergo asellus perferens.
Mors haud morata, coram adest. tum desinit
Vite easinus, illiusque pelli tympano
Instrata, ut ante tunditur vel mortua.
Multos premit sors durae pertinacius.

76 Asinus et Catellus.

CAnis cum dominus rediret, illi
Adblanditus erat, pedes levando
Eius in gremium, benigna herus quem
Dignatus fuit applicatione.
Hoc cernens asinus, parem favorem
Exspectans ab hero. pedes priores
Misit in dominum, redux ut ille,
Intravit proprios suos penates.
Perversum hoc studium, ferociamque;
Iumenti dominus videns inepti,
Tergum illi rude fuste dedolavit.
Cum duo faciunt idem, hoc idem haud est.
Non omnes eadem decent, iuvantque.

77 Lupus saltans et anser.

EScam lupus cum quaesiisset, ansere
Reperto, in altas abstulit silvas procul,
Eumque devorare dum parat, catum
Excogitavit anser innentum, et lupum
Vehementer orat, ut. quod ipsius queat,
Facile fieri absque fraude, se sinat suum
Ante interitum parumper oblectarier,
Solamen hoc sui futurum funeris.
Lupus, quid illud esset eloqui iubet.
Respondet anser: ut choreas ducere
Queat, lupo choragum agente praevio
Lupus nihil subesse fraudis autumans,
Ait: licet, pennamque levae prendere,
Alae extimam anseris, salire et occipit.
Fugae sed hic eccasionem cum sibi,
Datam videret, in gulae pennam lupi
Reliquit, et seliberavit avolans.
Lupus volantem cum dolore persequens;
Saltare iciunum haud oportuit, refert.

Daemnanda sunt quae tempore haud fiunt suae
Non ventro iciuno iuvat saltatio.

78 Lupus et Asinus.

LVpus asinum videns, in eum irruit, tuo
Meum inquiens ventrem saturabis corpore.
Hic mox asinus: ô, quam mihi hoc gratum est ait,
Ut saepe qui mortem ipse mi exoptaverim,
Cum sempiternis conficiar laboribus,
Miser dum onera porto insuper et plagas fero,
Nunc musta de lacu, Cereremque ex area,
Nunc ligna silvis, saxa nunc de montibus
Portare cogor, at tibi, si videbitur,
Me vallem in hanc abducito, et vinctum quidem,
Ibique me mactato, totum et mandito.
Placet lupo hoc, et reste nectuntur simul.
Tunc asinus, ad id, qua seru iebat tendere,
Villae, et lupum illac attrahere ante homines, licet
Retro renitentem, et furentem plurimum
Tunc ruere agrestes ferreis securibus
Sudibusque acutis, ictibusque pluribus
Certare, ibi forte dissipatu vinculis,
Lupus male multatus, fugae ad silvas venit.
Ipse altum asinus rudit, exsilitque gaudio.
Hoc audiens ibi lupus, quantum libet
Clamoris, inquit, ede, quantumuis rude,
Numquam effisies ut alligar tibi amplius,
Tandem ipso damno stultus accepto, sapit.
Non tuta inimici, aut profutura consulunt.

79 Lupus et Haedus.

CApra ad pascua itura mandat haedo,
Ne cui pandere ianuas laboret,
Donec Hesperus albicans Olympo
Vellet condere lucidas quadrigas.
Vix profecta fuit, lupus propinquat,
Et caprae similem sub ore vocem

Effingens, aperire tecta poscit.
Haedus fraude patente mater, inquit
Imberbes vetuit, mera, hospitari.
Si morem patribus gerat iuventus,
Tunc salus pote certa comparari

80 Lupus et Vulpes.

VUlpes lupusque litigantes, arbitrum,
Accire simium, et ante eum valde acriter,
Sese invicem accusare, tum convitiis
Proscindere, insolentibusque iurgiis.
Tunc imperabat ut silentium arbiter
Te, lupe scio, inquit, esse rapacem prorsus, et
Astutiorem vulpe novi neminem,
Quapropter edico, sit inter vos quies,
Et mutua pax et ceterorum animantium
In vos odium sit, et simultas omnium,
Seu sint ea ratione praedita, seu minus.
Haec est mea illa, quam fero, sententia.
Arcto scelerosi pravitatis vinculo,
Sunt colligati aedinuicem. quapropter haud
Horum, bonos, dissersioribus viros
Decet moveri, eos sed aversarier.

81 Luporum et ovium pax.

GEssere bellum cum lupis oves canum
Freti auxilio semper pares: multoties
Victricem ab eis palmam reportantes, lupi
Victoriam haud sperare cum quirent placet
Rogare foedus mutuum, ovibus scilicet,
Catulos lupi suos darent ut obsides,
Oues, lupis canes darent ut obsides.
Iurata pax utrinque, utrinque et obtides
Dati. sed exiguo deinde tempore,
Catuli ululant luporum. adeunt oves lupi,
Easque pacem aiunt violasse. et obsides
Iniuria affecisse, quos dederint, suos,

Omnique defensore nudas, acope,
Miseras, perinde ut ante, diripiunt oves.
Facile arripit ansam, alii nocere qui cupit.
Aqueis tegi nos scimus, hos cotere decet.

82 Lupi ab ovibus canes petunt.

INgens lupis certamen et pastoribus
Ouium fuit: clades utrinque plurimae,
Ultro citroque illatae et acceptae simul:
Utrinque dimicationis taedium
Bellique animos incessit: arma ponere
Stat his et his, foedusque pacis icere,
Sed hoc tamen conditionis addito
Tenore, pastores canes ut dederent
Lupis suos, ut dissidii omnis unicam
Caussam et caput, verum hoc sibi cum maximae
Fraudi futurum ipsi opiliones noscerent,
Quippe omne sic qui praesidium auferrent sibi,
Tam fraudulenta pacta inire respuunt.
Si civitas nudata sit praeconibus
Verbi, Stygius, tunc opprimit cives lupus.

23 Lupus et agnus bibens.

PEllucidi claras ad undas fluminis,
Infra bibebat agnus, et supra lupus.
Hunc cum lupus, si devorasset, oppido
Vellet videri iure fecisse, ocius
Rictu patente ad hunc, et acer advolat.
Quid, inquiens, sceleste aquam turbas mihi
Ad me fluant ut inquinatae et turbidae?
Dignas enimuero dabis poenas mihi.
Agnus misellus et tremens, egon' ait?
Ate feruntur huc aquae, qui stas supra.
Ad hunc lupus, tun', ô, male mi dices, ait,
Nescis, pater quas soluerit poenas tuus,
Septem ante menses, oris ob proteruiam?
Tum natus, inquit agnus, haud fui Lupus,

Scin', inquit, herbis campum ut omnibus propt
Nudaveris? quid, infit agnus, hoc ego
Commiserim, qui dentibus caream miser?
Tandem lupus: etenim licet dicaulus
Sis, et disertus, attamen, mens haec mihi
Est fixa, cenitare laute quod velim.
Dixit cruento agnellum et ore deverat.
Id quod placet, fas est Tyrannis impiis.

84 Lupus et ovis praeteriens.

CAnes male quem tractaverant, sine viribus
Humi lupus iacebat, obviam rogans
Ouem, sibi ut potum, afferret, se postmodo
Operam daturum, possit ut frui cibo:
Quis dolum subsentiens: me scilicet
Cibo fruere, si tibi potum afferam.
Dolos cavere disce versipellium.

85 Simiorum regnum.

VEnerunt illuc, ubi regnum Simii habebant,
Unus homo constans, vanus at alter homo,
Ad regem capti mox adducuntur uterque,
Rex sedet in solio Simius ipse suo.
Aulica gens ibi simioli circum ad latus adstant,
Tunc rex ad vanum voce profatus, ait:
Quis tibi ego videor? tunc is: Rex esse videris,
Inquit: et hos proceres auguror esse tuos.
Rex hunc assentatorem tractavit honeste,
Protinus ac illi munera magna dedit.
Tunc quoque constantem rex laeto interrogat ore
Quem se, quemque suum hunc crederet esse chorum=
Is, quia sperabat dicendo vera quod esset,
Quam mendax alter plus meriturus, ait:
Simius es tumet, solio qui sidis in alto,
Suntque tui hi proceres non nisi simioli.
Offensus sed ea rex libertate, ministris,
Hunc discerpendum tradidit ipse suis.

Haec est aularum species perversa malarum.
In quibus est, verum dicere, culpa gravis.
Periculosa res in aula veritas.

36 Simiae urbem.

SEnatum habentes perfrequenti in agmine
Urbem aedificare constituere simiae,
Quo tutae ab insidiis forent, ut ceteri
Mortalium, qui iura servant civica.
Ex simiis antiquior sed simia,
Consultum, ait, quidem hoc foret, si moenia
Nos firma tutari queant. sed hoc mali est,
Si fortiores impetant nos bestiae,
Comprensae in his, velut in cavea, et circumdatae
Omnes futurae eis simul praedae sumus.
Quid sit boni, quid sit mali in requalibet,
Primo omnium considerare convenit.

87 Pardus et Vulpes.

De specie, lis est, pardo, vulpique, coloris,
Iudicis officio fungitur acer equus.
Ille pilos iactat maculoso tergore, qui nos,
Floribus ut pratum versicolore, iuvent.
Ista vastro obtendit versutam in pectore memtem.
Iudicis arbitrio illa stat, ille cadit.
Pectoris ingenium, non corporis inspice formam,
Mens animi dotes corporis exsuperat.

88 Vulpes et Cancer.

EXibat unda cancer, inque gramine
Pascebat; hunc vulpes adorta, luridam
Sedare cum veliet famem, decorticat,
Crudelibusque condit aluo dentibus.
Cancer sibi cum iam moriendum cerneret,
Iure hoc, ait, patior, quod ego fluvia tilis
Cum sim , solum audax institisse, limites
Intra meos me continere nolui.

Qui falcem alienam mittit in messem miser,
Labore frustratur suo et damnum accipit.

89 Vulpes et Ciconia.

COnuivio vulpes vocat ciconiam,
Et in catillo ei dapes lautissimas,
Proponit, ac eam iubet epularier:
Semet velut quoque factitare cerneret.
Suavissimum simul ligurit iusculum.
Sed ex eo dapes ciconia haud potest
Prensare, ob eius planitudinem, sui
Postrique acumen, inque pransa in prandio
Sedet, videns ita sese haberi comiter.
Ergo vicissim invitat et vulpem: velit
Venire cras unaque convivarier.
Excusat illa se, rogata adest tamen,
Ciconia hic vas vitreum angusto sibi
Cum collo adornat, huc reponit opiparas
Escas, iubens, vescatur, ac hilaris agat,
Semet velut quoque factitare cerneret,
Bellissimos simulque deglutit cibos:
Ex vase vulpes hoc nec ipse promere
Dapes vaiet: rem consulens sed hanc boni,
Non, inquit, hospes id tibi suc censeo:
Nam fallere fallentes alios quoque convenit;
Referre par pari ratio haud est insolens.
Reverti ad auctorem dolus solet suum.

90 Vulpes et gallus super arbore.

ALta super gallus sedebat arbore,
Simulque gallinae eius. huic vulpecula
Fame acta persuadere nititur, solum
Ut in patens planumque condescenderet.
Nemo, inquiens est, quem timere debeas,
Cunctorum enim conventus est animalium,
Solenniter celebratus, et concordia
Est con lita, atque sublicata, mutuo,

Ne deinde nos laedamus, aut iniurias
Nobis subinferamus. Hoc ut audiit
Gallus bonum profecto nobis nuntium
Iam nuntias ait: simulque subrigens
Collum quasi longinquo obiret quippiam
Oculis, rogatus et quid esset? oppido
Respondet: accursare conspicio duos
Patulo canes rictu. audiens hoc, ilico
Vulpes: valere ergo, inquit, hic morae mihi
Nil amplius, quid gallus, inquit, hoc rei est,
Non tune dixti mutuam factam modo
Pace? excipit vulpes, ita est, sed quid si ad hos
Perlata adhuc non sit renuntiatio?
Meaque eis de pelle lusum praebeam,
Tuture cum Cretense Cretisaveris.

91. Vulpes et lepus.

VUlpes aethereum sollicitat Iovem
Ut ceu mente vafer sit, pedibus celer
Exin esse queat tunc etiam lepus
Donum tale rogat lovem,
Ut quam sit pedibus feruidus, ingeni
Tam praestare vafripossit acumine,
Inquit luppiter his: sese animantibus,
Olim munera singulis,
Impendisse sua, ac omnia: non fore,
In fraudem reliquorum simul omnium,
Fas, uni attribui: consuleret, monens,
Donum quodque suum boni.

92 Vulpes et gallus aegrotans.

GAllus valebat haud bene gallinaceus,
Ad hunc adit vulpes, necessitudinem
Prae se ferens. summamque benevolentiam,
Vires ei, et salubritatem comprecans.
Haic gallus inquit ille gallinaceus,
Gratam profecto rem mihi tu feceris

Vulpes, meaeque sanitati maxime
Conducibilem, si a me ocius discesseris.
Praesente quo vires redire mî haud queunt.
Periculosa est hostis obsequentia.

93. Vulpes et gallus canens.

CAmpestris prope culmina alta villa,
Vulpes sic levis est adorta gallum,
Quam vero speciosus et venustus?
Quam crispis rutilas superbe pennis?
Audirem modo si ore te canentem,
Vox est haud dubio optima et suavis,
Qualis et fuit in tuo parente,
Quae me non semel ante recreavit.
Gallo mollia verba cum pla cerent,
Ut vocem sibi inesse comprobaret,
Lenans sese oculisque utrinque clausis,
Altum gutture cepit insonare,
Vulpes hunc rapit interim ore, abita.
Quem mex russicus insecutus, infit:
En mi furrapit en meum iste gallum.
Vulpi gallus ait, calumniam istam,
Non vis ore tuo ipsa vindicare?
Id cum crederet aestimationem
Non parum facere ad suam, repenta,
Hic incauta alias acuta vulpes,
Mentiris sonat additura et istud,
Non fur sum, tuus est nec iste gallus.
Diductis modice ad sonum labellis,
Gallus avolat, ac ab arbore alta
Vulpis stultitiam hanc. ineptiasque
Magnis exagitat strepens cachinnis.
Alulta incommoda sunt loquaecitatis.

94 Hircus et vitis.

CVm pampinos hircus maligais dentibus,
Arroderet, tunc vitis hunc valide increpat,

Cur hoc faceret, cum silva abundet frondibus.
Finem sed illo non faciente, subicit:
Quantum potes nocere age noceas, licet,
Ego tamen tantum tulero meri, tuo
Mactando ad aras, quod satis sit corpori.
Qui vultnocere saepe prodest, alteri.

95. Hadus adoves confugit.

POstquam vim rabidi lupi cruentam
Euasisset, ad alta semet haedus,
Levi septa ovium fuga recepit
Illic tutius ut latere posset,
Illi subiciunt oves, receptum
Cur hic quaeris, ubi omnibus diebus
Mors certissima singulis timenda est,
Sacra cum iugulamur ad Deorum?
Haedus tunc ait: ut mihi sit ista,
Mors praeclarior exstitura. sanguis
Aras si Superum imbuat meus, quam
Si forte ora lupi irriget cruenti.
Mors communis et omnibus parata,
Cum virtutis opinione, cumque
Vera laeude et honestiore, debet
Coniungi, modo si cui pote hoc sit.

96. Haedus super tecto et lupus.

SVpra domus tectum sedebat haedulus,
Lupoque obeunti infra maledixit, cui lupus
Non tu, inquit, ast locus maledicit hic, mihi.
Tempus locusque animant quoque frigidissimos.

97. Oves et canes.

CVr, inquiunt, Pastori oves suo, canes
Tam laude alis: de mensa eis praebens tua
Cibos, licet ab eis tibi nihil sit commodi?
Nobisque quae erogas, quid est? quod auferas
Contra, haud parum est lanam, butyrum, caseos,
Agnos tenellos, herbulas depascier

Viles tenemur, his vicissim se canes
Dictis tuentur: haud herus peccat, cibis
A ehdo nos quibus salutem et omnia
Debere vestra vos meminisse convenit.
Vestris lupos arcemus a ceruicibus
Tutasque vos praestamus a periculis,
Quod absque nostra si foret custodia
Ad pabula haud exire prae formidine
Certae necis possetis. Haec oves simul
Ut audivere. non gravatis postmodo
Animis tulere, quod potiores se canes
Habeantur, et maiore sint in gratia.
Si lautius Duces habent, quam subditi,
Non ringi ob id debent nec indignarier.
Si Principium pleoi vigil solertia
Non consislat, plebs esse tuta non potest.

98. Canis in praesepi.

TRux in praesepi canis accubat, oreque frendens:
Dentibus, allatrat: timidae ne pabula vaccae
Attrectare queant: tunc una ita farier insit:
Quanta haec invidiae est? cibo enim nos exsuis illo,
Quos. neque tu cupias, neque possis vescier ipse.
Nec se iuvat, ac aliis nocet invidentia

99. Sus et canis de fecunditate.

SVs et canis certant: utra ederet suum
Partum facilius? et canis mirarier
Quidem se, ait, si sic animans, contra ulla se
Auderet hoc quae gloriari nomine,
Huic sus vicissim, memineris, inquit, hoc tamen,
Quod ipso tu catulos parias coecos tuos.
Non quod cito sit, sed quod bene fit, palmam auferet.

100. Canum exercitus versiculonis.

BEllo canes lupos statuerant aggredi,
Exercitumque compararunt maximum
Sic ut timora sint lupi gravissimo

Perculsi. at unus ex iis qui plurimos
Equos oves, bovesque ab annis plurimis,
Dividerat, spectatum iit, super editum
Montem et canum procul videns exercitum,
Multis variegatum coloribus, iubet
Animis lupos adesse praesentissimis,
Vincemus inquit, absque magno praelio.
Nam ceu coloribus canes sunt dissiti,
Sic mentibus quoque discrepant pugnantibus.
Cum dissidet miles perit victoria;
Consentiens miles parit victoriam.
Nodus duplex perdifficulter rumpitur.

101 Canis canem eliminans.

QUae feta ventre turgido fuit canis,
Canem rogabat alterum, domi suae,
Dum gigneret catulos, sibi daret locum,
Relatum ab illo iri perennem gratiam.
Ille abnuit primo, deinde supplicem
Submisit. Illa sic parit, Mox hospes hos,
Abire peregrinos iubet, sed advena
Tunc. quam prius, rogare multo impensius,
Nese tenellulos et imbecillulos,
Eliminet. Post pauculos idem dies
Iubet: Canis mater, Furit pluvialibus,
Tempestuosus, inquit, Auster imbribus,
Serenior, sine, oro, dum redeat dies,
Quid faceret hospes: Sic mora addita morae,
Mordacioribus catelli dentibus,
Infestiores, hinc dein minus et minus,
Secedere. aut placari animum inducunt suum.
Exclusus ille Penatibus canis suis,
Itam dolore exasperante iudicem,
Adit, querelas aggeratque maximas,
Ab ea, rogans se vindicari iniuria,
Iudex querelas audit ille; ceterum

Nolens sibi negotium facessere,
Et concitare in se tot hostes, ilico,
Cani querend dac potestatem, ipsemet,
Si Marte posset hos suo propellere,
Bona vel hostem eliminare gratia,
Recte saluti utipse consuleret suae,
Suum canis sic perdidit ius et domum.
Iuri ipsa vis iniuriaeque praevalent.
Nesplendidis promissionibus sidem,
Habeas: cave deceptus esse ni velis.
Saepe auxili parum ministrant iudices.

102 Lepores et vulpes.

COntra lupos bellum lepores parant,
Sibique vulpes auxilio vocant,
Communi eos ut Marte possent
Vin cere, ficque referre palmam.
Vulpes respondent: promti in id auxili,
Effemus omnes novimus at probe,
Qui sitis, et qui sint ii ipsi,
Vos quibus arma parare vultis.
Non hi salutem respiciunt suam,
Contra potentes tendere qui volunt,
Cumque his simultatei et iras,
Aut inimicitias fovere.

103 Leporum contio.

QUo tempore visum bestiis est omnibus
Conventum habere, quod aliarum plurimae
In ceteras essent querelae, et cum suam
Iam protulisset quaelibet sententiam,
Tum contionati lepores, ita inquiunt.
Aequum sibi videri, ut una bestiis
Sit dignitas, par et potestas singulis,
Tanto nec alias plus alis vero minus
Valere debere hinc futurum, ut insimae
Et im becillae neutiquam tum bestiis

Direptioni sint potentioribus.
Ad quae leones sic loquutos dicitur:
Dentes et ungues huic leporum desunt modo
Orationi, ceterum parum aut nihil.
Neruis carens inanis est oraetio.

104. Lepores et ranae.

VIsi lepores sibi omnium miferrimi
Animantium esse, quotquot aruis degerent
Latis vel in cacuminosis montibus,
Cum tot hominum insidiis, canumque obnoxii,
Omni forent fugaces aevi tempore
Deliberationis ergo praeviae
Communiter lata omnium sententia,
Consultius sibi putant semel mori,
Quem sempiternae mortis in formidine,
Praesentis usque et usque contabescere.
In proximam placent paludem, uno impetu,
Se praecipites dare, atque in undis perdere,
Hoc sum dubito accelerant pede perficere, ecce ibi,
Virentibus clamosiores herbulis,
Ranae insidebant ad paludis marginem
Hae cursibus leporum sonoris territae,
Mittunt repente se, in paludis alueum.
Quod sentiens unus leporum cordatior,
State inquit, ô socii pedemque figite,
In vosque nil violentius committite:
Et nos enim quaedam metuunt animalia,
Miseris aliorum miseriae est solutio.

105. Feles limam lingens.

IN officinam forti fabri ferrarii,
Irrepserat feles, repertam lingere
Cepit ibi limam, et fauciata cum cruor
Manaret e lingua, putavit, ipsa quod
Ferrum laceraret atque gaudens; haud prius,
Quin lingeret, cessavit, omnem quam suo

In ore linguam absumeret misera suam.
Multi cupitis sic adhaerent mordicus,
Ut damna quae paetruntur, haud curent sua.

106. Mus et Miluius

MVrem rogat laqueo impeditus miluius
Se liberet. mus id facit rodens plagam,
Compensat hoc murem vorando, miluius.
Mali malas bonis rependunt gratias.

107 Mus inter caricas.

COngesto latuit mus in aceruulo
Se pascens, caricarum hunc dominus manu
Una cum caricis corripit. ilico,
Mus eius petit improbo
Cum morsu digitos. is simul, omnia,
Inquit. proiciens: nil ita paruulum est,
Si se inferre suis hostibus audeat,
Qum sperando sit huic salus.
In duris onimus visque periculis
Praesens ac stabilis. Scilicet hoc, tibi,
Propulsare queas ut celerem necem,
Et palmam obtinea: dabit.

108. Mus et rana.

MVs brevis latum superare flumen
Gestiens, ranam, pote qui sit illud
Effici, blando sub aquis agentem
Consulit ore?
Rana pellacem meditata fraudem,
Si meo filum pede, si tuoque
Illiges, inquit, fluvii per altas
Praevia lymphas
Te traham. film pedibusque nectunt
Illa nat, murem liquidosque tractat
Subtet humores, miserumque fundo
Mergit in imo.
Mortuum miluus per aquas natantem

Abstulit murem, simul alligatam
Traxit et ranam, rabidoque utrunque
Condidit aluo.
Dat suae poenas ruditatis amens,
Dat sua poenas sycophanta fraudis
Callidus. quivis proprta fruatur
Sorte beatus.

109. Glires sub quercu.

SVb intimis radicibus quercus, suos
Glires lares habuere, et inde glandulas
Auferte semper et comesse svenerant,
Coepere tunc inire tale consili,
Radicibus quercus ut excisis, eam
Prosternerent, ne cogerentur toties
Ascendere, ut glandes ferant: Tunc prodien.
Glis, cana flavas barba cui texit genas:
Quid hoc ait, quid consili est filii ô boni
Nostram ne nutricem iuvat subvertere?
Qua perdita, omnes nos sumus quoque perditi.
Nam quis deinde, quaeso, qui glandes dabit.
Ob comodum praesens, futurum incommodum
Consulere velle, stulta consultatio est.

110. Testudo et ranae.

QUam membris agiles desultatricibus essent,
Testudo ranas viderat:
Ponderis Ipsa sui et molem deplorat inertem,
Tardis inepta gressibus.
Ast volucrum genti praedae cum vidit easdem
Feris et esse piscibus:
Quando, inquit, satius mi' est tarde vivere quam me
Letho expeditam dedier.
Saepe ea culpamus stolidi quae munera nobis
Natura solers addidit.

111 Talpa.

UTroque talpa capta forte lumine,
Sic inquit matri suae.
Morum praealtam conspicor; nares odor
Diverberat thuris meas;
Tinnitus aures aeris intrat: Heu mea,
Tunc mater inquit filia.
Non luce modo te adverto, sed aurium quoque et
Nasi carere munere.
Sunt magna qui iactant, sed in negetiis
Se dant pusillis turpiter.

DE AQUATICIS. 112 Fiber.

FIber sub undis ferme vivit bestia:
Eius pudenda maximum
Usum medicrum in arte habere accepimus,
Hic ssequentes cum videt,
Homines sciens, cum rei id sit gratia;
Pudenda protinu sua
Praemordet, et sequentibus ebicit: suam,
Hoc, vitam agendo sospitat.
Ut obtinere corpus et vitam queas
Opes relinque coteras.
Sic Hipymeni non cariora, quam salus
Poma exstiter ant aurea.
His ille humi atque de manibus iactis, suis,
Vitam tuetur integrum.

113. Rana crepans.

BRevis rana bovem videns opimum,
Eius crassitiem assequi putavit
Quive se, modo si cutem explicaret
Rugosa ipsa suam simulque buccis
Sese inflat, teneros rogatque puilos,
Quam longe a bovis illa mole abesse

Videretur? ei inquiunt tenene:
Per, nostra, ô genitrix, per usque multum:
Tunc sese vehementius, prius, quam,
Inflans illa, quid esse crederetur
Rogat denuo? tum una ranula in fit:
Non huic, si medio crepes, eris par.
Caveto nimis ardua incoare.

114 Ranae regem petentes.

REgem sibi ranae petebant: Iuppiter
Truncum in lacum proiecit; hunc primo quid
Verentur, at post insident regi suo.
Et insolentiori habent contemtui.
Idcirco eis regem dedit ciconiam,
Is cum severitate ranis praefuit,
Saltusque dantes hinc et hinc rostro suo
Praehendit, ac aluo praehensos condidit.
Adeoque regemsese habere sentiunt.
Statum quietum despicati, in graves
Molesttas sibi et pericla conciunt.

115. Cancri.

CVr sic oblique incedis, porroque retroque?
Ad iuniorem cancrum ait cancer parens
Recta ibo, tunc inquit ait carissime, natus,
Idem prius si te facientem videro.
Quae fecere patres eadem didicere nepotes.
Exempla multos inquinant domestica.

116 Cancer et serpens.

VIsum fuit cancro atque serpenti simul
Habitare, amicitiamque colere mutuam,
At cancer ut videt anguem cundo volubilem
Giris Meandros tortuosis ducere.
Quando animal ingenuum, ipse, et esset candidum,
Sinuosa ei ista displicet perplexitas,
Cum callida coniuncta fraudulentia.
Anguem monere idcirco, et obtestarier.

Ut circulosis temperaret lapsibus,
Et fraudulentis abstineret moribus.
Audivit anguis haec quidem: at non paruit,
Versutior sed factus est, et pravior.
Dein tempore quodam. cancer anguem aggressus est,
Dum conglobatus dormiebat, ac eum
Collotenus, sua apprehendit forcipe,
Pressitque dum ille spiritum relinqueret:
Directus anguis cum iaceret mortuus,
Ibi cancer inquit: vita dum fuit comes,
Tu rectus esse debueras et candidus,
Si postulabas, anguis astutissime,
Ferri tuam a bonis necessitudinem.
Qui non aperte amicitiam. et pie colunt,
Sed fraudulente agunt: sibi ipsis hi nocent.

DE VOLUCRIBUS. 117. Aquila cestudinem docet volare.

ROgabat olim tarda, aquilam citam
Testudo, quo se per liquidum aera
Doceret hinc atque volare.
Abnuit hoc aquila, atque fatur:
Ne sit volandi, quaeso, animus tibi,
Natura pennas quando negaverit.
Non audit hanc testudo, at instat
Atque volare cupit doceri,
Ergo volucrum rex capiens eam,
Secum peraltum sublevat aera,
Ex vuguibusque omittit uncis:
Illa volat, celeri et rotatu,
Qua dura accuta saxa crepidine
Tellure stabant inferius gravi
Illisa saxis his, repente
Duro obit, heu, miseranda fato,
Parere si quis recto monentibus

Fronte obstinata respuit, et suae
Cupiditi indulget, pudendum
Ille sibi exitium parabit.

118. Aquila et Scarabeus.

SOrdida sub tenuis scara bei tecta refugit,
Fata cavens aquila dira, sequente, lepus.
Ille aquilam. ne supplicem, eum sibi, laedere vellet.
Per Iovis aetherei numina sancta rogat,
Rex avis, haec spernens, leporem rapit, et volat deinde:
Qua volet. huc oculos sed scara beus habet.
Illius in nidum ingrediens, ubi mollia habebat,
Qua, sui generis quo repararet aves.
Haec subter sese insertans provoluere tentat,
Nec labor huic fuit hic irritus: illa cadunt.
Lapsa incent et humi resoluta gravi acta dolore:
Illa, alia in summis rupibus ova parit:
Sed simili eventu. post confugit ad lovis aulam:
Propria nam Iovis haec esse putatur anis,
Illius inque sinu feturam ponit, eumque
Ut sese incolumem praestet et ona, rogat.
Sed nec ibi scarabeus abest, sterquiliniique,
Illius in vestes denoluir globulum.
Iuppiter hunc excussurus, sinibusque reductis,
Imposita e gremio deicit ova suo.
Illa pavimentoque rotata teruntur in aureo.
Iuppiter edoctus rem, velut acta fuit:
Quod sic vindictam scarabeus sumsit ab illa,
Quodque sui laesus nominis esset honos.
Mox redeundem aquilam valde obiurgavit, et illos
Quando alio nequiit conoiliare modo:
Qua tua excludas, aquila, illa tempore, nusquam
Amplius apparet quum scarabeus, ait.
Vel mimmos quosuis etiam laesisse caus o.
Ultrices alas et sca abeus habet.

119. Aquilae et testudinis certamen.

CVm rege avium certamen init Cochlea,
Ut, qui prior datum veniret ad locum,
Quum sol die mundum relinquit tertio,
Victor foret Sed fulminatrix cochleae,
Ales morantis tarditatem spernere,
Circumuolare, et hic et illic sidere,
Noctem quicscere integram. nec surgere
Sat mane cochleam putans se uno impetu
Facile anteversuram esse. At haec remittere
Nihil, nihil frustra in via immorarier,
Sed ad locum praescriptum ubique pergere,
Eaque sic contentione maximum
Regem volucrum vicit, et metam attigit
Prior, quae abesse adhuc putabatur procul.
Intentione animi et vigore saepius
Plus promoverier solet, quam corporis.

120. Aquila propriis pennis.

FOrte aquila ad leporem vultum defixa tenebat
Praecipiti quem mox raperet demissa volatu.
Hocce parans, subito heu transfigitur icta sagitta,
Utque haesit ferrum membris sed arundinis extra
Pennae apparerent. et eas aquila ipsa videret:
Heu mihi, quam vere hoc, inquit, miserabile fatum,
Nunc ego quod propriis feriorsub viscere pennis,
Res gravis. et labrymis est deplorande profusis,
Cum bonaxofica solent concire pericula nobis.

Pennis ferimur propriis.

HOc dicto Caesar, qui nomen habebat Iuli
Usus erat, Christi quum ediceret ipse, fideles
Ne doctrinarum studiis, et in arce iuventam
Rhetorica imbuerent disciplinasque docerent
Ingenuas, hinc usu etenim, in moremque venire,
Artium ut auxilio, veterum doctisque repertis,

Christiadae soleant elumbia paganorum
Scita refutare, et validis configere telis.

121. Galli gallinacei.

BElla duo pro gallinis asperrima galli
Acri gerebant impete.
Vulnera uterque suo et quum accepit corpora, victus
Sese latebris abdidit.
Victor in excelso se pariete sistit, et alis
Strepit, Paeana et concinit
Sublimi ore ibi forte aquila intervenit, eumque
Uncis necavit unguibus.
Prodiit ergo alter. gallinarumque potitur,
Nullo impetitus aemulo.
Elatis animis Dous adversatur, et astat
Sua modestis gratia.

122. Gallus unionem reperiens.

E Sterquilinio cibos, ut assolet,
Gallus petebat ipse gallinaceus,
Fimumque verrens pedibus, ecce splendidum,
Ingentis et precii unionem repperit.
Illo reperto, Gallus: ad quid unio
Mihi, inquit, iste tam preciosusiaridi
Ut cui petius granum fuisset hordei,
Quo ventrem aliqua satiare quivissem meum,
Neque ille mî prodest, neque illum ego tollere,
Vel ulli honorem conciliare vel decus
Scio. alter in neutro auxilii sic quicquam habet.
Fortuna opes et dign taetem pluribus
Saepe exhibet, quae sustinere non queunt.
Frequenter ir famare denique et solent,
Incommode contingit eruditio
Eis, caerecie utier qui nesciunt.

123. Gallinae in cavea.

QUae sunt exterius clausas ubi cortis alumnas
Gallinae aspiciunt semper habere dapes,

Laetae obeunt, rimamque petunt, penetrantque perillat,
Post voi non possunt inde redite, dolent.
Aula mihi quondam, nondum bene nota placebat:
Cognita sed tandem, dispilicet illa mihi.

124. Gallinae et Perdix.

GAllinis homo qui delectabatur alendis,
Huic quoque perdicem, quam ceperat ille, cohorti
Addidit, hanc morsu impetere, et propellere ab escis,
Gallinae occipiunt. Illa, heu, se affligere, et angi,
Corde suo sibi propterea hoc contigere credens,
Quod grege ab illarum dispar, peregrina quod esset.
Dein quoque gallinas sibi mutua figere rostra
Conspicit. hoc viso se consolatur, aitque:
Quid facerent aliis, sibimet qui parcere nolunt?
Publica conditio privata incommoda sedas.

125. Monedula et Columbae.

CIbis columbas copiosioribus
Frui videret avara quum monedula,
Nigredinem cerussa adobliniens suam,
Iis advolat, quae tamdiu facile hanc ferunt,
Os donec alto adstringeret silentio,
Sed eam, dein simul inamabili sono,
Exaudivere crocitantem: protinus,
Pulsam suo tum eliminant consortio.
Illa quidem adit, ubi erat prius, monedulas,
Sed a bicante quod colore praedita,
Sic sorte, quae contenta non fuit sua,
Sit visa ab his itentidem propropellitur
Petens meliorem utriusque perdit commoda.
Contentus esto quisque fortuna sua.
Cupiditates baudiuvant, rocert magis.
Comes loquacit as is infelicitas.

126 Columba sitiens.

ENecta quum siti columba cerneret
Cratera pictum levigato in assere,

Ibique inesse aquam putans, magno impetu
Defertur illo, et in tabulam impingens suam
Infregit alam, humique lapsa prenditut.
Incogitanter aggredi quicquam caus.

127. Columba et Cornix de fecund tate.

COlumba de fecunditate proelium,
Superbiens, quas in columbari abdita
Gignebat: id cornix ut audiit, quid hac
In re superbis inquit, in qua plurimum
Doloris et luctus misella gignitur?
Pullorum enim par et dolorum, copia.
In seruitute auget crucem fecunditas.

128. Anseres et Grues.

IN prato eodem, pastum habebant anseres,
Gruesque: tum appropinquante aucupe, hinc grues
Levitate sua adiuti avolant, sed anseres,
Gravitate, et mole sua impediti, ab aucupe
Nullo, implicantur retibus negotio.
Saepe urbe capta pauperes hostilia
Arma exeunt contra tenentur divites.

129. Hirundo et Luscinia.

HIrundo forte in solitudinem procul
Volans, ibi lusciniam sui quae filii,
Itis dolenda fata dulci carmine
Deflebat, offendit, monetque eam, quid his
In saltibus moraris, inquiens, feren'
Tuasque saxa cantilenas audiunt.
Tam dulcisonas? in urbe hominum consortia
Quaeras: ei luscinia respondit: sinas
Hic me esse, quaeso, namque hominum coniunctio
Veteris renovaret memoriam luctus mihi.
Praestat quiete vivere in silvis fori
Quam litigiosi audire vana iurgia.

130. Hirundo et Furdus.

FOrte suae matri dixit vernalis hirundo,
O genitrix, quam formosus, quam commodus aevi,
Est mihi monstratus compar. sub frondibus altis,
Quo cum sit dulcem mihi spes traducere vitam!
Mater ei: quisnam est consors tam commodus ille,
Cum quo sit dulcem tibi mens traducere vitam?
Illa, meos, inquit turdus delectat ocellos.
Mater ad haec: erit hic dispar tibi. filia compar,
Usque adeo inter se natura utriusque repugnat,
Tu mea nara fugis frigus fugit ille calorem,
Cara tibi est aestas, sed hiems est carior illi.
Non bene dissimiles, inter se foedera iungunt.

131. Hirundo et Auiculae.

LIni semina in arua quando primum
Spargebantur, ibi alites hirundo
Monebat reliquas, ut illa secum,
Undique eruerent, quod herba ab illis
Relictis, oritura sit, volucrum
Nocentissima coetui universo.
Hoc quum displicuit, monebat, herbas
Enatas premerent. revellerentque.
Quum et hoc abnuerent patrare, hirundo
Mox silvestria, solitudinesque
Relinquens, hominum greges adivit,
Illorumque colit sodalitatem.
Maturum capitur deinde linum,
Ex quo retia laxa construuntur.
In quibus misere alites tenentur.
Sero consilii neglectionem,
Deflentes temerariam salubris.
Quisquis consilium bonum repellit.
Non mirum est, male si periclitetur.

132. Miluius et Columbae.

EX formidine Miluii columbae.
Patronum accipitrem sibi advo carunt,
Cuius praesidio integrae esse possent.
Illas accipiter ferus columbas,
Admissus veluti parum obsequentes,
Castigans, Hyperionis sub una
Diurni face stragis edit atrae
Plus intra pavidos domi penates,
Quam si libere ubique pervolassent,
Longo tempore miluius dedisset.
Tutela est fera praesiduum malorum.

133. Accipiter et Luscinia.

EXsilem accipiter lusciniam vorax
Cepit qua tumidam comprimeret famen
Ne se morte necet luscinia obsecrat,
Quod ventrem expleat haud ei
Maiores volucres impetat. huic ait,
Qui certum quod habet deserit, et procul
Incertum sequitur, mente caret miser.
Ac illam accipiter vorat.
Quaesitum manibus qui spolium suis
Dimittit, locuples pollicitus sebi
Maioris, quod abest, aucupium lairi;
Expers est saepientiae.

134. Accipiter et Luscinia canem

CAnens suave dulcis illa et paruula,
Canens volucris, omnium suavissime,
Praedone capta ab omnium fortissimo
Volucro praedonum rogatque et obsecrat
Se liberam dimittat, haud gratis enim
Facturum id illum, quaerit ille quid preci,
Quid illud ergo erit, melos suavissimum
Dulci, luscinia ait, modulabor carmine,
Ridens cam praedator ille et devorans,

Explere ventrem curo, non aures, ait.
Nulla Cyclopes arte mulcerti queunt.
Necessitas est praeferenda suavibus.

135. Accipiter et Luscinia.

LVsciniam accipiter pedibus comprenderat uncis
Illa implet miserabilibus clamoribus auras,
Sperans quod veniam sic impetrare valeret.
Ille sed: efficies querulis non vocibus hilum.
Hac et eas dixit, vel ego te huc ire docebo.
Dixit, eam et rostro queritantem eviscerar atro,
Non pietas saevis curae est probitasque Tyrannis.
Stultus qui sese bellando potentibus infert.
Victus cum multis capiet damna aspera probris.

136. Accipitrum Pax.

BEllum quam gererent accipitres simul,
Suaserunt faciles hisce columbulae,
Ut pacem colerent vulneraque amplius,
Ne inferrent sibi mutuo.
Parent accipitres paceque condita,
Ex illo in volucres, inque columbulas
Imbelles, miseris exa cuunt modis,
Ungues unanimes suos.
Diris quando mali litibus invicem
Discordan: simul et tristia mutila
Inse bella gerunt: praecipue bonis
Haec res utilis est viris.

137. Vultur aves invitat.

INuitat ad convivium Vultur vafer
Alias aves, quod esset ipsius in suo
Natali eis daturus, adsunt sedulae
Ad tempus indictum, fores ibi is suae
Claudit domus, aves premensque et ent cans:
Ex hospitibus suis epulas sibi instruit:
Quicumque sectatur voluptates ei
Cupiditatr aro ista convecit bone,

138. Merula et Vespertilio.

QUum caneret merula in cavea sub nocte silenti
Dixit ei vespertilio, cur luce serena
Non canisrilla refert laqueis quia tristibus olim
Capta fui, canerem clara quum ad lumina solis.
Tum vespertilio: misere ipsa caves modo, dudum
Debueras canisse prius, quem capta fuisses.
Post damnum acceptum, omnis circumspectio sera est.
Sero sapit, qui iam malo accepto sapit.

139. Pavo et Grus.

ANte gruem sese Iunonius extulit ales,
Pulchris venustus ales ille coloribus,
Quanta mea est, inquit, species, quae gloria formae,
Est quanta corporis tui deformitas?
Grus ea contemnens, subito avolat, ac ita fatur:
Quam tu es gravi, quam sum levi ipse corpore!
Ob dotes proprias alios contemnere noli.
Deus suo quemuis beavit gloria.

140. Pavo vocem optans.

VOce, Deae querula, Iunoni proprius ales
Supplicat, ut pulchris praestet quum corpore pennis,
Suavisonam quoque ei vellet concedere vocem,
Quando ea lusciniae excellens sit gloria paruae.
Iuno refertisine, non uni dant omnia Divi.
Non datur omnigenis excellere dotibus unum.

141. Cornix sitiens.

SItibunda cornix, urnam adinveniens, aqua
Medio repletum; noluit se desuper,
Ut ore lympham tolleret dimittere,
Lapsum timens in undam et haud evertere
Vas quibat, ut gravem restin gueret sitim.
Hanc ergo technam invenit: lapides plurimos
Tollens, in urnam abiecit, hinc elatior
In vate lympha se bibendam praebuit.

Quod obtinere vis nequit, hoc astus dabit.
Vis plura mentis efficit; quam corporis.

142. Cornicula alienis plumis ornata.

OMnigenas avium im plumis cornicula pennas
Induxit membris ambitiosa suis.
Et sic incedens, varioque colore superba,
Prae sese reliquas undique sprevit aves.
Vafra suam ut vidit pennam repetivit hirundo,
Abstuit et pennam garrula pica soam.
Hoc aliae atque aliae quum conspexere volucres.
Reppetiti pennam quaelibet una suam.
Sic ea furtivis nudata coloribus ales;
Ludibrio est cunctis exposita alitibus.
Commendicata non longo tempore durant,
Et facili casii dessoluuntur, opes.

143. Cassia.

CAssita nodis implicata dum cibos
Sectatur inquit: Heu miseram me, nemini
Res abstuli suas, nec ullus est mihi
Violatus. ob granum minutum tritici
Vitam modo in discrimen adduxi meam.
Multi ante vitam, quam cupita dese unt.
Multis gula et Genti nocet indulgentra.
Qui magna, parisi, aedeunt pericla, spelucri,
Est invenire saepe taler plurimes.

DE REPTILIBUS. 144. Araenea et Podagra

FOrte a texendis cessabat Aranea telis,
Et sese teneros oblectatura per agros
Exspatibábatur. cui se non gressibus aequis,
Illic ante oculos offert nodosa Podagra,
Iungere amicitias et foedera mutua habere:
Atque viam, visam, simul, est protendere utrique.
Et sic vicinae succedunt moenibus urbis.

Quaeque sua hospitium pro conditione petebat.
Non magnam insumens operam, pervenit Arachne,
Divitis eximias ostentatoris in aedes.
Ilicet illa suas inibi longo ordine telas,
Praepandebat et undique retia laxa parabat,
Laeta animis sed nescio qui trygo daemones illi,
Continuo textrinam omnem, vel arundine longa,
Vel virgis levium proturbavere scoparum.
Sic adeo quacumque lo ci se vertit in aula,
Momentaneus is fuit, et labor irritus illi,
Infelix plane. ut quae, rerum divite in aula,
Cunctarum sola, heu, compellebatur egere.
At Podagra, heu, miseri tunc mendicabuli ad instar
Pauperis hospitium tuguri vix obtinuit, quo
Postquam decubuit, nil non miserabile sensit.
Nam caenaturienti atra e silligine panis,
Vix et hianti aspris cum faucibus, urceus illi
Sordidus, insipido plenus de flumine lympha,
Apponebatur, quo, si velit, ora rigaret.
Deque via lassescenti torus horridus illi,
Frondibus haud ullis haud ullo gramine fultus,
Sed paleis duris granisque rigentibus asper,
Insternebatur, non hic mihi dicere mens est,
Quam membris mihime convenerit ista tenellis,
Atque cuti molli, ut sic dicam, holosericae et isti,
Lectica aspera, barbari et isti in tegmine villi.
Vix tandem radiis illuxerat ignicomus Sol
Exaudire potis Solomnia, et omnia obire,
Conveniunt ibi rursus Aranea, et aegra Podagm:
Illa prior vartos casus, variosque labores
Fraeteritae enarrat noctis, quos sumsit inanes,
Nunc et heri nimiam exprobrans circum omnia testa,
Mundiciem nuncservorum, purgamine crebro,
Saevit iam, inde suas quoque curua Podagra querelas
Aggerit, hospite quam sit paupere, et, usa, maligno.

Nec satis otii habet monstrare atque edere pandas
Vibices, ibi quas adamantina fulcra tenellae
Impressere cuti. Placet hoc, ut aranea deinceps
Tecta inopum subeat, locupletum at mollis in aedes.
Se podagra insinuet. venit Hesperus, atra subit nox
Vicinamque simul post ingrediuntur in urbem.
Consilii hic initi non immemor ipsa Podagra.
Cuiusdam pedetentim se illat ebravit in aedes
Divitis. hanc ut herus conspexit, dicere non est,
Qualibus officiis, quam voce, manuque benignis.
Prorsus et ambabus venientem exceperit ulnis?
Nec mora supponuntur ei per splendida tecta
Culcitrae olorinae. atque referta toralia plumis,
Plumis, perdicum quae sunt sub mollibus alis.
Ut taceam omnigeni fragrantia pocula Bacchi:
Aut Surrentinis natos in vitibus. haustus,
Hesperiis procul aut vinum quod crevit in oris.
Non ego ficedulas, quasque India, et ultima Phasis
Mittit aves referam, nihil et non omnigenarum
Ipsa gulae indulgens exhausit deliciarum.
Pauperis ipsa casae successit aranea tectis,
Illic gnata suos quocumque in pariete casses,
Raraque curuatis suspendit retia tignis,
Orbiculari operi, manibusque et corpore toto
Intenta, et pede percurrit vagastamina molli,
Fila tholes abrupta redintegrat, orsa figurat,
Iamque scopas omnes supra, non ullius ullas
Insidias timet, et vacua dominatur in aula.
Tempore dein quodam Podagra ipsa invisit Arachnem,
Ac epulas illi eximias, potusque suaves,
Deliciasque omnes magno depraedicat ore.
Nec minus et multis commendat aranea verbis,
Imperiumque suum, libertatemque laborum.
Ex illo placet haec sententia, tempore, utrique,
Ut quocumque abeant: locupletum condat in anias

Se Podagra ast inopum subrepat aranea caulas.
Est magis hic, loco in hoc, felix, magis alter in illo,
Merborum effusas domicilia dixeris Aulas.
Libertatis ibi plus est, ubi delictarum
Est minus, in tenui vita securius aevum.

145 Formica et Cicada.

FOrmica fruges humidas soli suas,
Veris sub horas explicabat: hic eam
Cicada pro cibo rogavit illa sed
Quaerit; quid egisti, calore quum suo
Sol arua recrearet, et laboribus
Hominum simul faveret ac animalium?
Cantu, cicada ait, resolui guttura,
Solamen afferens hominum laboribus.
Cantu resoluisti sub aestu guttura,
Solamen afferens hominum laboribus?
Age saliendo tua nunc recreato femora,
Formica ait, cibum cicadae et abnegat.
Res compara suo tuas in tempore,
Ut ad manum sint in necessitatibus.

146 Formica et Columba.

FOrmica potum forte quaerens, incidit
In fontis aquas, et ut moreretur, erat prope.
Quam cum laborantem columba cerneret,
Ramum refellit ab arbore fonti proximae,
Iacitque in undas: huic adhaerescens ea
Euadit in columis. Columbam auceps dein,
Ut vidit illic, insidias misellulae
Struens arundines detendit subdolas.
Formica praestiti officii non immemor,
Clam repit inter opus ad aucupem, improbe
Eumque mordet. ille territus, solo
Arundines iacit. unde stridor editur.
Stridore quo columba percita, avolat,

Salutem ab illa, cui dedisset, auferens.
En bene meritos nos essegratos convenit.

DE ARBORIBUS. 147 Securis et Lignator.

LIgnator a silva petivit iam recens
Factae, manubrium securi, Silva ei
Concessit hunc in usum oleastri stipitem.
Instructa ad hunc modum securi, protinus
Ille arbores suis spoliare frondibus,
Silvamque totam passim humi prosternere.
Ibi altae fertur inquiisse fraxino
Quercus: feramus aequo animo. et placide ô soret,
Nobis quod accersivimus ipsemet mali.
Hostes suos armare, quisapit, cavet.

148 Abies et dumeta.

QUum dumos humiles despicerer prope
Adstantes abies longa proteruius,
Huic illi: tua quanto
Sors praestantior est eo
Infelix magis est conditio tua,
Et duris magis obiecta periculis:
Nam gens Divum, hominumque,
Nectunt insidias tibi.
Nullius, licet est maxima, parisitas
Contemnenda hominis grandibus est viris:
Nam tolluntur in altum,
Maiore impete quo ruant.

149 Malus, pirus et rubus.

MAlus pirusque litigabant invicem
De stirpis et de fructuum praestantia.
Tunc e propinqua sede, dumus aridus,
Se nempe quidpiam inter illas aestimans
Adclamat: ergo tandem ab hisce iurgiis
Cassamus hisque litigationibus.

Bellum potentes dum gerunt, humiles quoque
Sibi arregare principatum gestaunt.

DE ALIIS INANIMATIS. 150 Ventris et membror um contentio.

HOminis, graves, externa membra corporis,
Querimonias habuere contra conditum.
Intus stomachum, quod devoraret omnia,
Magno labore quae pararent undique,
Potum, cibos. ipse otiosus interim,
Inventre, aqualiculus medio obtorpesceret,
Negantque velle se dinceps amplius
Conferre quicquam tam voraci et desidi
Cani. Stomachus quibus respondit invicem:
Ne. vero, ne mei, hoc animis inducite
Vestris amici, quod velitis munia
Mihi negare vostra, ne res proprium
Haec vergarin malum, atque perniciem ultimam.
Vobis enim meum laborat otium.
Quod vivitis, quod et nitetis; id meo,
Debetis omne, quod exprobratis, otio.
Vires enim toti ministro corpori.
Dibos mihi conferre si negabitis,
Vos tabe lenta et ipsa consumemini.
Considerantia hoc; suum officium ut prius
Ventri suo fecere membra denuo.
Egent manibus pedes, pedibus egent manus,
Egent stomacho membra, et stomachus membris eget.
Egent Ducibus cives, Ducesque civibus.
Homines operas praestare debent mutuas.
Non ex medico constat, medicoque civitas,
Non ex fabro constat fabroque civitas,
Sed ex medico fabroque constat civitas.
Res omnium pulcherrima est. concordia.

151 Poma et Perquilinium.

CVm pomis sterquilinium, superantibus undis,
Dum fluitat magnum esse putans quod in amne vehatur
Velifero, iuxtaque adeo viridantia poma.
Continuo, quam scite, inquit, nos poma natamus!
Sed non ista diu duravit gloria, nam mox
Stercus it in tenues resolutum evanuit auras.
Iactabundus homo nihil est, nisi stercus in undis.

152 Mons parturiens.

GRavi tumens immanis Aethna viscere,
Ceu partus instaret, gemensque plurimum,
Incussit ingentem metum mortalibus,
Gravem ruinam ubique pertimentibus.
Tandem repente vilis exit inde mus.
Sic magnus ille terrorin risum exiit.
Haud raro singularis exspectatio,
Nugis dat ansam vana facta maximis
Quod exprimi hoc vulgo solet proverbio:
Mous parturit, ride ndus exit musculus.