March 2004 Ruediger Niehl
new TEI header; typed text - structural tagging complete - no semantic tagging - no spell check. Please note that texts from this anthology do not provide reliable copies of the original editions.

MARTINI BRASCHII GRUBENHAGIENSIS

Megapolitani. De vita et morte Illustrissimi et optimi trincipis et Domini, Dn. Sigismundi Augusti Megapolit antae Ducis, etc. CARMEN EXEQUIALE.

QUod veriti, et dudum nobis formido minata
Praedixit, tandem veris rumoribus affert
Fama, obiisse ducem quem MEGlaburgica quintum
Stirps numerabat adhuc, Sigismundum: iamque sepulchrum
Accipiet cineres, la chrymosaque funeris ossa.
Cingere funereâ nunc cingere Musa cupresso,
Non telaeta decent: pullae velamine vittae


page 694, image: dela0694

Nunc tetricum caput et deformem obnube capillum.
Huc lacrimae et gemitus adsintd: nunc flere popellum,
Nunc decet et proceres. quin nos ad litora Varni
Nunc quoque luctisonum par est coniungere lessum.
Vulgares persaepe homines, vulgaria flemus
Funera, num princeps patriae in defletus obibit?
Et quem fel nigrum invidiae sic ustulet, ut non
Extremos lausum Sismunde donet honores?
Aut cui non pietas animum ppercellat? amozque
Nativus patriae, votia ad sidera fusis
Obsecret ut stirpem servari gentis avitam
Meglaburgiacae, atque annos regnare perennes?
IAN ALBER TE olim fasces cui patria tellus
Contulit et dominum agnovit. mitemque parentem,
Nunc etram ex binis postremus ad astrasecutus
Te natus, manesque tuos. nam praevius alter
Anteiit, solos exte superesse nepotes
Cernimus, atque utinam multos cernamus in annos.
Sed si maiorum non fas abolescere facta,
Sique patrum virtus decorat clarissima natos,
Manat et in prolem plerunque haud degenerardor,
Te patre felicem SISmundum! te neque iusti
Nec pacis, nec erat pietatis amantior ullus.
Ingenii bonitas in te luxisse perinde
Illustris pernibetur, ut inter lumina caeli
Eminetante alios ignis Phoebeius ignes.
Te Musae et Charires, Themis et Tritonia Pallas
Cingebant; non barbara erat nec inhospita doctis
Aula tibi, non clausa manus, nec parca Camenis.
Hoc novit Varnus, nos et qui cumque Lycco
Varneo, Musisque ahnis, Phoebeque litamus,
Novimus et cunctis non inficiabimur annis.
Ergo etiam in nato dotes fulsêre paternae,
Inprimis pietas: pietas, quae maxima virtus,
Quae dux virtutum, quae mater et aurea norma est.


page 695

Namque age victrices turmas, gere fortia bella,
Deiectas everte urbes, duc mille triumphos,
Ingenii praesta subtilis acumine, linguae
Facundae doctusque audi, titulisque superbi
Sexcentis, Felix dicare et Magnus et Afris
A domitis. quid enim? non terque quaterque beatum
Clamabunt rostra et rauca plebecula voce?
Ah nimis infelix, nimis atque inglorius aevum
Concludes. Pietas nisi tantas inclita dotes
Illustret, veluti lucentem gemmeus ignis
Annellum pietas una est gratissima Divis,
Unica pandit iter radiosi ad limina caeli,
Hac sine quodcumque est pulchri, quodcumque bonorum,
(Dicam equidem) exanime est plane et deforme cadaver,
SISmundo haec igitur caeli ad tentoria ductrix,
Haec genitrix virae, aeternae fultrixque salutis
Ante alias curae. non certe obse derat illi
Pectora contemptus Divum, non ista pcticli
Secura impietas cui quicquid pulpita clamant
Ardua templorum, iocus est et lusus inanis,
Cui Christus nugae, vanus cui fulmina legis
Terror, et extremus non est nisi fabula iudex.
Quin ille ante oculos caelestia dogmata Christi,
Ante oculos foedus iuramentumque gerebat
Christiadum, sacri firmatum aspergine roris
Pignore firmatum coenae, ceu marmore pressam
Cernimus effigiem, divinae oracula chartae
Credita sic animi fibris impresserat imis.
Atque (ut certa fides dictis) nisi corporis aegta
Forte valetudo mal esan um in limine privo
Continuit, nil aetherea seclusit ab aede
Saluificisque sacris et vivi voce ministri.
Vidimus et lucem quoties aurora reduxit,
Mollibus ut surgens stratis, tril coeperit ante
Humanorum operum triplex in simplice numen


page 696, image: dela0696

Quam prece devotâ veneratus ad astra levasset
Supplex caesariem, votis caeloque litasset.
Ast age civilis quo pacto munia vitae
Expleure? qui iustitiae defensor et aequi?
Quae probitas animi? quaenam clementaia? nunquid
In miseros non parca manus verbbique ministros?
Quaeque aulae modux et ratio? num prodigus? et qui
Porte exhauriret nimio patrimonia sumptu?
Iustitia est equidem reliquarum in principe gemma
Virtutum quâ non in caelo illustrius ardet
Lucifer, hanc regum rex et dominator Olympi
Insenlp sit sceptris regum, legesque tueri
Iussit et omne nesas ultrici excindere ferro.
Haec nisi confirmet regnum. populumque refrenet,
Omnia eunt pessum, vis effrenisque libido
Exaltat, fas iusque fegit, pax exalat omnis.
Illa ramen magis effulget, magis occupat acres
Obtutus hominum, maiorque videtur, ubi ampli
Im perii fines, ubi rex pouplosa gubernat
Opprda et innumeras animas litesque coercet.
As data SIS mundo ditio non magna, sed ultro
Arctis paco tus princeps regn abat in oris
Linquens frarernae maiora negotia curae,
Cum parte imperii, parte et potiore ducatus.
Nec tamen idcirco sanctae minus ille vacabat
Iustitiae sacris quam-si vel Persica regna
Vel si Romanum frenaret legibus orbem.
Quod si forte tibi mirum hoc magnumque videtur,
Die mihi, vel paruae qui consul praesidet urbi,
Non iura et sanctas aeque defendere leges,
Parcereque insonti et sceleratos plectere poenis
Ille potest quam si compescerer oppida centum?
Quid dicam? ut sumptus prudens vitarit inanes?
In quibus a summis passim pecatur et imis.
Principis haec; inquis, virtus non magna quidergo?


page 697

Caesaris ingenium cernis frugale TIBERI,
Qui quamvis vitio non dicitur oblitus uno,
Parcior ille tamen, quam luxuriosus haberi
Maluit, in gentemque auri post fata reliquit
Non sibi, sed regno summam haredique futuro.
Cernis et haere dem non? annus fluxerat unus,
Thesaurum luxu cum iam prodegerat omnem.
Hunc magis anne illum laudas? ego rectius illum;
Nam quid habet laudis plebi dispergere nummos?
Ex cedris fabricare rates? in sternere gemmis
Puppes? quid lactis expulsum molibus aequor
Siccare? atque alibi campis inducere montes,
Ast alibi montes campis aequare? quid undas,
Et mare vinosum facere, (admirabile dictu)
Ut repleta mero stagnent spumantia Baccho
Litora, odoriferosque secent rostra aurea fluctus?
Moxat, ubi exhaustam nummus defecerit arcam,
Ponere vectigal, miseros exugere cives,
Fraudibus hos, avidis illos lacerare rapinis,
Privatas scutari arcas. neque parcere sacro?
Quam dispar illis noster, qui principe dignam
Civi atque externo quamvis ostenderit aulam,
Sic tamen inclusit mediocribus omnia metis,
Ut neque subiectam misere deglubere plebem
Esset opus, sumptu neque milia multa profuso,
Soluat utirascens haeres, conflaverit aeris.
Quin hares grato post mortem paraedicat ore,
Laetaturque bonis aditis, cineriq precatur
SISMUNDI terramq levem, pacemque perennem
Ergo vappa fuit, vel qui nil distet avaro?
Non fuit. illum ingens servorum et splendida turba,
Illum multus eques circundedit, ut neque maior
Fratri olim caetus fuerit nec splendidior res.
Principe non illo doluit mercede negatâ
Nec quis pro meritis sperato munere frustra


page 698, image: dela0698

Ingemuit: norunt equites: novere clientes
Plebei: medici norunt, non panperis illi
Dextera desertrix, neq mensa ersa Poetis.
Inprimis bonus in sacros largusque ministros.
Omnibus ille quibus lacrimis defletur acerbe
Defunctus magnoque velint ex morte redemptum.
Quid quod STR Elitium ventura ad saecla loquetur
Munisicum pietatis opus? pulcherrima templi,
Principe Sl Smundo nata atque educta subauras,
Visitur hic moles speciosiore altera toto
Ut perhibent, nusquam stat conspicien da ducatu.
Quid? re qua superisque pares, ferrique sub astra
Dicimur, an ta ceam mitis clementia? teque
Quam perhibent tumidos animis eradere fastus?
Quamvis non arces semper laqueataque regum
Culmina conscendas, an imis si quando superbis
Despiciat magnos simul et vilissima corda
Contempor superum atque hominam rex improbus. atte
Non sprevit, non praecipitem turbavit ab aula
SIS mundus, proprii quin te per viscera cordis
Admissam, Divae in morem veneratus, amavit.
Illi humiles animi sensus; mens conscia fastus
Nullius; haud quenquam rigido conterruit ore,
Affatu facilis, summis non asper et imis.
Illum haumilem mensam et frugalia prandia civis
Non dedignantem convivam aspeximus, olim
Caesare in Augusto quod dens mirata Quiritum est
At non militiae clarus, non acer in armis,
Quassavit galeam, lorica inductus ahena.
Nec pater aut patruus nunquid laetamur adeptis
His minus? imo ambis patruum complectimur ulnis,
Laudamusque etiam patrem, caeloque locamus.
Nec cui crista tegit tantum Mavortia crines,
Classica qui ceccinit, qui magnas terruit urbes,
Omne tulit punctum, qui se superarit et acres


page 699

Qui domat affectus, mortalia carcere frenat
Qui vitia et labes, fortis palmare meretur
Ille viri nomen quid? qui sub rure paterno
Agricolam nutrit? qui tutas civibus urbes,
Qui mare navigerum nautis, qui praemia Musia
Praestat et hospitium? defendit munia pacis
Caerera, con servatqu bonus; bellator an illi
Eriperet palmam? iusto pax optima bello
Est potior multis pax anteferenda triumphis.
Forre sed et nuptae taedas thalamique requiris
Fortunam? paribus quis nescit stemmata iungi,
Progeniemque parem? nostris Pomerania terris
Adsita fecundae praecellens ubere glebae
Principibusque viris praestans atq urbibus amplis,
Consorrem thalami, qualem exoptarat honestos
Misit in amplexus, generoso principe natam
BUGSLAO, quo non superum observantior alter,
Cui Themis et Pallas, cui commoda publica curae.
O dum spirabat. felicem hac coniuge! qua non
Obsequiosa magis, magis officiosa nec ulla
Inventu facilis, quae sic exarfit amore,
Sic observavit memtem, sic iussa mariti,
Phlebeia ut natam quamcunq exstirpe superbam
Prae se reddiderit. seu tabe exhaustus amara,
Quam moriens binos pene exantlaverat annos,
Defixus lecto iacuit, subtristis et aegra
Astitit in nutus omnes, curasque parata
In famulatrices seu de languore fugando
Sollieitus, longe a patria, laribusque paternis,
Ille salutifero fumantes sulphare thermas,
Thermas, quas perhibent donatas flumine sacro,
Abluere ut morbos possint male sanus adiret;
Illa latus clausit, comes illa tenacior haesit,
Quam Caroli soror Elisabe, comitata maritum
Christiernum regno expulsum, et rerum omniumegents


page 700, image: dela0700

Per maria et terras. prope sic et CLAra Maria
Per montes, per agros, peraquas, per tesqua, pervibes
Exilio quamvis non extera regna petentem,
Sed reducem simul ipsa redux, comitata maritumest.
Saepe super longum suspiria plurima morbum
Et largas mittens lacrimas: saepe anxia spcoos
Suppeditans medicos et lenimenta doloris,
Saepe levans tristes miti solamine curas.
Atq utinam positis in puluinaribus aegrum
Sic porro amplecti et languenfia memoramatenrem
Optima quivisser! magis illio optabile quioquam
Non fuit, aut lachymis tam saepe avideque petitum
A superis. hoc illa dies, hoc anxia noctes
Ingeminans crebris pulsavit sidera votis.
IOVAE aliter visum, qui primâ ab originererum
Imo ipsum ante ortum, prima et cunabularerum
Finivit certo mortales limite vitas.
Ire iubens animas caelesti e semine cretas,
Corporeosque habitare lares et carcere cludi
Non longo; revocans mox tempora casitern
Atque exire iubens, et linquere vincula parent.
Illae ad iussa patris redeuntque adeuntque vicrssim.
Ergo voi SIS mundi praescripta exiverat aeras,
Aeternis iussus sedes mutare caducas
Spiritus, ad patrii gemmantia moenia caeli
Iam respectabat patriamque, subire volebat.
A fatis via quaesita est; rediitque repente,
Crevit et in paucas morbi vis effera luces.
Praesensit princeps (neque enim illi imponore letbum
Dudum exspectatum potuit,) fatalia sensit
Tempora et instantem decurso carcere metam.
Ergo nec attonitus (quamvis quem luridamortis
Non terret species? quid non mortalia cogit
Pectora lucis amor, vitaeque innata cupido?)
Ille sed aeternis pensans peritura, timorem


page 701

Pellit et exanguis temnit pallentia lethi
Ora infinitae sperans exordia lucis.
Intere augetur languor tristesque susurri
Passim increbescunt prima inter talia, coniunx
Adveniens (timidam quis fallere possit amantem?)
Consternata ruit vix et sibi conscia mentis
Me miseram, ex clamat, quo nunc, carissime rerum
Catdine versamur? quaenam haec mutatio? morbi
Quas vires? quem pallorem? quae conspicor ora?
Tandem, quod dudum visa est tam lenra minari,
Perficiet lachesis? toties convellere adorta
Corpoream molem tandem expugnabit? et atros
Attraher ad manes? non haec mihi credula, non haec
Fingebam fore, sed, sanato st corpore mecum
Exigeres reliquos fatis clementibus annos.
O dolor et lacrimae! nondum duo lustra peregi
Coniugis in thalamo et iam te mors invida nostro
Extortum arcebit complexu? abitumque minaris?
Saltem si qua mihi de te suscepta fuisset
Ante obitum soboles, si quis mihi paruulus aula
Luderet ULRicus, patrui qui facta referret
Et tua: non plane vidua et deserta viderer.
Quem vel em pro te tales tolerare labores?
Quam mortem tumulumque paei, te mortis adempto
Ex vinclis? quamvis ô si mollescere fati
Iura queant per sacra thori, taedasque iugales
Vos ego contestor, superi, vos obsecro fata
Vertite retro, potestis enim nostrisque querelis
Heu desperati vitam donate mariti.
Dixerat, et collo haerescens quam longa moratur
Et pectus pulsat pugnis et questubus astra.
Ille premens tacitum tabenti in corde dolerem,
Tandem pauca refert; nihil est, quod plurima fando
Cara mihi coniunx quereris, quod si mihi nostris
Arbitriis longam liceat producere vitam,


page 702, image: dela0702

Nondum equidem morerer, non te, dulcissima solam.
Desererem: sed. quod memori tibi pectore finum est,
Et nunc esse decet, morti debebimuromnes,
Stat sua cuique dies, breve et irreparabile tempus.
Nec metam transire datum est. sic digerit ordo
Fatalis, vitae et mortis sic imperat auctor.
Huic ego non parebo libens, si terminus aevi
Hic fixus? quod si non hunc indixerit idem,
Vivam nec moriar, quid tu mitissima mortem
Planctibus antevenis? IOVAE liberrima fati
Sunt iura, ille potest frenis compescere lethum
Ille meas revocare porest anareque vires,
Desine meque tuis teque exanimare querelis.
Sic ait, utque potest simulat pro tempore robur,
Vix et dimittit plorantem et multa gementem,
Spemque metumque inter, paucis post solibus actis,
Nil medicae potuere manus, nil pocula succis
Im pleta: exuperat: abes augetque peric um.
Ipse sibi donec finem praesagit et horam.
Haec ait, haec lux est, non has, mihi credite, vivus
Nocturnas superabo moras. ibo acer adibo
Caelestem ad patriam et vobis peritura relinquam.
Obstupuere animi procerum. neque secius ille
Perstat et ad mortom verbo praecordia munit
Aethereo, Christumque animo, Christum ore frequentat.
Christe salus hominum, proles aeterna parentis
Ad te me refero solum et tua numina adoro,
Tu mihi vera salus, vitae et certissimus auctor
Tu nostras roseo lavisti sanguine culpas,
Huc ades, hanc fessamque animam deducito ad astra.
Nec minus e sacris lectissima dicta libellis
Aure bibit cupida fibrasque immittit in imas.
Quin licet ante cibo fuerat saturatus codem.
Nunc etiam sanctae se firmat robore coenae
Atque iter ad tantum praeclara viatica carpens


page 703

Suspirat caelum, mundanaque euncta resignat.
Iamque ibant tenebrae, mediae et confinia noctis,
Quando ille exposcens iterum sacra biblia et illas
Haurire aureolas Christi de sanguine voces,
De merito, dicensque preces atque ultima verba,
Nil mente emota, nil deficiente loquela;
Sic placide, magna procerum cingente corone,
Ut conniventes somno qui claudit o cellos,
In latus adductum ponens caput, expiratuit.
Fortunate nimis princeps; gratissime caelo,
Cui tantos licuit letho superare dolores!
Nunc iuvat exemptum mortalis carcere molis
Temperiem puram et liquidi spacia avia caeli
Insolitis penetrare modis: ubi non metus, ullo
Ne morbo aegrescas, ne te vel lurida febris,
Tabida neve lues, neu laedat languor aquosus,
Ver ubi perpetuum et caeli tepor aureus, in que
Purpureae volitant animae, densaeque recumbunt
Aetherei patris ante thronum, paeana canentes
Laetisonum patriatque agno, quas visitur inter
Et tua, sub limes spatiata per aetheris orbes,
Laetitiae sensu, vita que beata perenni.
Nos tamen in pullos squalentia corpora amictus
Colligere est aequum, nos tristem ad principis urnam
Mittere singultus, atque exequialia verba
Dicere, quae memori seruet sub pectore Varnus.
Nam licet adversum nihil et miserabile sanctis
Manibus acciderit, nec nostris ille querelis
Indigeat; tamen orbati doleamus oportet,
Hoc pietatis opus praesertim in funere tanto,
Quo non eripitur praetor, non vilis agaso,
Sed patriae princeps. iactura est publica princeps
Cum moritur patriae ceu, quae cherrima cemis
Templa domosque altas, illis si forte columnam
Unam, et adhuc unam ten tes subducere, pronum


page 704, image: dela0704

In latus obliquent sese lapsumque minentur:
Non aliter, si Morta duces exculpar, et uno,
Mox et adhuc uno rapto ad penetralia tumbae
Paulatim stirpem exidat, Respublica laptum
Praemetuat nutans, fulcrisque avertat, oportet.
M Eglaburga domus, stabant tibi quinque columnae,
Quinque duces, patris Alberti de semine creri,
Fratribus ex illis unum modo mascula proles
Effe cit patrem, nostroque superstitat aevo.
Ian Alberte tibi concessa haec gloria: quanquam
Funera natorumiam passi bina tuorum,
Vivit adhuc sanguis, vivit tuus: ecce nepotes
Fulcra duo im perii, geminae populique columnae
Vos Meglaburgae vos ô duo germina gentis,
Quos avus atque pater, quos ad prae clara senescens
Frateravi Ulrtcus stimulat, Iane et Fridertce,
In vos tota domus nunc in clinata recumbit,
In vos defigunt oculos. vos omine fausto
Designant plebs et proceres natique patresque,
Iustitla et leges templorum pulpira ludi,
Pax et relligio, vestiis se dedere gauden
Sceptrorum auspicils, quin et matercula quaevis,
Si quem ventre gerit, vestris sub fascibus olim
Felicem fore praesagit, vos publica vota,
Communes obeuntque preces, iterom aurea vobis
Prin cipibus nostris nascentur saecula terris.
Vivite et egregiis virtutem extendite factis,
Saeclaque maiorum servate in postera nomen.
Interea dum vos teneris adolescitis annis,
Et firmata viros paulatim fecerit aetas.
ULRicus vivat nulli vircute secundus,
ULricus patriae pater in quo vertitur omnis
Nunc rerum moles quem tot iam cernimus annos
De patriâ bene, de nobis, nostrisque mereri,
Cui, furor haereticus patriis quod abactus ab oris,


page 705

Quod visatque nefas lateant Adamante revincta
Iudicis et legum, quod Mars, quod et horrida longe
Absit barbar es, equidem charissima vitae,
Quae quisquam exoptet, liceat contingere cuiquam,
Munera debemus, cui mens sic ferrea qui non
Hoc superum laudet gratus venerabile donum?
Non muitas optet messes, longeamque senectam
Rectori tanto patriae mitique patrono?
Quin vos ô lecti iunenes, iuvenumque parenter,
Qui sic intentos in me torquetis ocellos,
Inque moas voces avidas immergitis aures,
Et vos cum populo proceres, queis cumque recursat
Relligio nis amor, queis pax gratissima rerum,
Queîs leges cordi, queis dira invisa Tyrannis,
Hoc agire, hoc mecum: seu sol rubefecerit ortum
Sive iterum occasu, medii seu tela diei.
Sparserit, ut liceat centenas vivere aristas,
Concessum aut ultra estsi quid mortalibus aegris,
Ulrico et (arolo, sceptri qui proximus haeres,
Proximus est tutor pietas, clementia, prudens.
Integritas: odium vitir: defensio recti
Cui curae, ast illis cum tandem iniecerit atram
Parca manum (neque enim quicquam immortale qued, ortum (est.)
Ut sub principibus, qui sunt de stemmate nati
Meglaburgiaco, porro et nascentur ab illis,
Vertere aratorisulcos, imponere vitem,
Pascere oves, plantare pyros et condere messes,
Neu quisquam nostris regnet peregrinus in oris,
Hoc orate Deum, mecum hoc exposcite caelo.

Ioanni Bacmeistero Sponso.

NOn tibi Hyperborea tentandus remus in unda
Non iterum Helueticis visendi montibus amnes.


page 706, image: dela0706

Carbasa iam convolue et laetas fige coronas.
Sed modo non tali cum viscera captus amore
Spirares rapidos abitus, et dissita longe
Arua peregrinasque ardens cognoscere gentes
Trasiceres Balthen: ridens Erycina dolo sum,
Emicat, et licet extremas te proripis oras,
Quâ citat aut ponit flammas Titania lampas
In patriis, inquit fies mihi praeda R osetis.
Tu securus abis: qualis quem fulua papillis
Depulit aut genitrix ant iam matura iuventas,
Feruidus obscuris exire leunculus antris
Audet in ignotos montes et inhospita tesqua:
Ille nec in Ceruum tardus conspectaque vaccae
Pignora, nec fluvios timidus tranare rapaces,
Vela volant, nîi ambitis contermina terris
Te freta, contiguas mordenta fluctibus arces,
Nil venti terrent, nil stante crepidine rupes
Nil glacie incretae et fluidae toto aequore moles,
Marmora aum Zephyris primum rumpuntur apricis,
Nîl ingens vastis mare monstra vomentia rostris
Abserptura rates aut demersura profundo.
Nec fatis ad Scaniae littus quam Gotticus ambit
Limes et illapsis claudit Wendera fluentis,
Aut quas divisas interlabentia terras
Aequora discernunt Codano connexa refuso
Venisse ad Cimbri in ledem Scagaeque vadosas
Syrtes quin iterum Neptuno in vota vocato
Cymothoeque dares austro latus, horrida donec
Noruegia ingresso se aperiret et ultima Thule,
Illic ut perhibent tostis radicibus Heclae
Aestuat et clausis furit in fornacibus ignis
Interdum cinerem eructans et flammea saxa:
At rigidus vertex stat supra et ab igne remotus
Hiberno barbam atque genas albescit amictu.
Aestatemque hyememque nec unquam frigora ponit:


page 707

Quod si tu Hesperiis rapturus mala puellis
Isses aurifero servata Athlantisin horto
Alter ut Alcides: vix tot miracula rerum
Lumina lympharent, nec tam celebratus abires
Auectis spoliis interfectoque Dracone.
Huc ades, hîc Roseis tibi mala leguntur in horeis.
At tu Cimbrorum regno atque Aquilone relicto
Tendis in adversos vicino sole calores
Albis vobi flavas torquens arrodit arenas
Leucoreisque aperit spatiosa palatia Musis:
Lipsiaque et iuxta montosae moenia Ienae
Pulchra iacent, conduntque novem sua regna sorores
Atque choros regit in medio saceraugur Apollo.
Qui tibi divitias bonus et quodcunq, salubre
Excludens procul indignos, penetralibus abdit
Indulsit veloce manu et non mente ma ligna
Ut scires, nimis excrescens quid cogitet ardor
Cordis et incenso salientes sanguine fibrae,
Quo ie cure orsum signo, quo viscera laesa,
Innascensque udis nosses pulmonibus ulcus,
Et quo depulsos releves medicamine morbos,
Hic te repentem declivis margine ripae,
Ripae vel collis floresque et odora legentem
Gramina praesenti conspexit imagine Nympha
Atque tuos sibi nequicquam speravit amores
Huc ades hic Roseis tua Nympha adolescit in hortis,
Et quae iam diversa petis? quid flumina Lani
Quid Nicri tibi, quem aetis clangoribus implet
Inventa tandem catus Olpheus ille Rosira,
Et Sophla et Themidis gemma aoniaumque Graterus,
Quidtibi Eriscos decus immortale Friburgum,
Olim ubi conscendens pernicibus astra quadrigis
Aethereae mentis, volucres Copermicus orbes
Lustrabat, veluralter tla, alterue Promtheus?
Quid Rhenum cunctae regem Germandios undae


page 708, image: dela0708

Impositasque illi percurrere proderit urbes:
Claram Argentinam monumento et nomine Sturmi
Wormatiae insignes portas, Spiramque tribunal
Teutoniae et cultae celebrata Lycea Tubinga
Helmeticosque etram Basileae intrâsse penates?
Non modo quo patrii natalia Httora Varni
Quoque illic vivat civis, quoque advena censu
Sed quibus externo passim degatur in orbe
Moribus et normas atque evariantia legum
Longinquos inter populos discrimina nôris,
Naturam pariterque hominum, ingeniumque locorum
Atque situs, acie praesens circum omnia lustres.
Quam dulce et pulchrum mutis tibi lecta libellis,
Cernere et intentis supponere singula ocellis
Postibus impressa historiae monumenta vetustae,
Victorum vereres arcus tumbasque perennes
Unde resurgentes spirant post funera manes?
Quanti autem vivas facies et clara virorum
Lumina quae pictis soliti lustrare tabellis
Attoniti, am plecti coram et dare basia dextrae
Mutua et alternas audire et reddere voces
Illorumque etiam certum concire favorem?
Vidisti Hippocratis natos, quos dicere longum est
Obrechtumque et Sebitium vuhusque Plateri
Innumerosque alios, quorum exarmata medelis
Mors indignatur plceoque immugit Auerno,
Et queritur multos sibi nauta perire trientes.
Tantae frugis erat rigidas calcare pruinas
Interdumqui; altos pedibus conscendere montes
Tendere vel parua digitos atque aera phaselo.
Atnunc es doctus tandem satis atque disertus
Huc ades hîc patrios revocat te Nympha sub hortos
Dum fatis actus laevae Iunonis ob iras
Labitur Aeneas pinu, maria monia circum,
Ignotum quaerens Tybirm et fatalia regna:


page 709

Interea lare sub patrio labentibus annis
Crescit ut irriguus palmes Lavinia virgo
Nubilis externo, quamvis invita marito:
At te nulla manent votivi pacta duelli
Non socer externus petitur, non extera virgo,
Huc ades, in patriis tua spes maturuit hortis.
Iamque adeo portamque subis patriumque rosetum
Et patria a prima tibi trita Lycea iuventa;
Thesauros Sophiaeque omnigenos et ditia mentis
Fecundae spolia exponens interprete lingua,
Quicquid aristoteles quicquid mens docta Gaieni
Eruit, et Phoenix aeterni Scaliger aevi,
Non aliter quam Barbari ci nova litrora mundi
Qui petit occiduo solis subiecta cubili
Cum post Septembres binos, binosque Decembres
Herculei portus pleno subit ostia velo,
Americam totam ostentat, tabulisque recludit
Aurumque argentumque, marinae et fulgura conchae
Funduntur circum cives et praemia ponunt
At collo pendet coniunx dulcesque nepotes.
O praestans animi iuvenis, cuî sidera rident
Cui miti nen tur felicia saecula rhombo:
Hîc ubi Varniades tete excoluere sorores
A puero ingeniumque tibi tam lene dedêre,
Nuncque eaedem in te omnes pendent gaudentque recepts
Hic tibi vernanti de stirpe tenerrima laurus
Nascitur, inque tuos modo maturescit honores
At contra suavi surgit de germine myrtus
Aemula, iamque tuos matura serenat amores
Nunc myrti ramos, mox et decerpito lauri.
Laurus odorato Parnasi plurima colle
Naribus invergit liquidas sitientibus auras
Damna nec autumni nec decrementa senectae
Nec rabiem venti metueus nec fulminis ictus,
Nympharum digitis aspergine lora frequenri


page 710, image: dela0710

Aeternum ducit iuvenanti fronde virorem
Una triumphantis bisseno fasce Quirini
Una lovis gremio, victoreque digna Corinthi
Haec tibi mox lerpet iuvenilia tempora circum.
Mox lauri ramos, sed nunc decerptio myrti.
Myrtus A cidalia Cythereae plurima valle
Nectareis succis captos irritat amantes:
Basia nativis pendent crescentia ramis
Basia et amplexus, nuptis et amica voluptas.
Nec myrtus lauro nec myrtus ceddat olivae,
Haec quamvis pacem. quamvis notet illa triumphos.
Serta coronato victricia praebet ovanti
Praebet amatori. Veneri gratissima myrtus,
Haec tibi nunc serpit flaventia tempora circum
Nunc myrti ramos, mox et decerpito lauri.
Ecce Dioneae tibi ducitur Heroinae
Aemula, crystallos portans in fronte micantes.
His in crystallis lustrat sua lumina Cypris
Sivel Iunonem vel vult anteîre Minteruam
His in crystallis acuit sua tela Cupido
Quando novum vulmus misero molitur amanti
Blanda superciiiis ia cientem spicula limis
Nonne vides? tibi sic risu, sic dente renidet
Nudato, tibi sic vultus componit honestos,
In te purpureis ignescit in ore lituris
Inte succutitur molli praecordia lapsu,
In te slagranti contorquet colla rotatu.
Iungite flagrant4es duce Cypride, iungite frontes.
Curopam atque Asiam potuit committere bello
Femina, millenis Graûm repetita carinis.
Ausa tubis Latiis Aegypti opponere sistra
Femina et in stuprum dotalem exposcere Romam.
Coniugium tredecim letho depacta procorum
Femina victori soluit sacra vincla marito.
Dignior haec facies, quam propter Troia periret


page 711

Antonique minas perterrita Roma timeret
Et Pelopi le ho quae cederet empta parentis.
Iungite flagrantes, duce Cypride inngite frontes.
Ut sumpto clypeo raptisque hastilibus Hector
Agglomerans raptim cuneos impressit in hostem
Et loca vasta dedit tepido manantia tabo:
Suspenso clypeo positisque hastilibus idem
Andromaches gremio requievit et osculs sumpsit
Mulceri passus barbam horrentesque capillos:
Quando laboriferis studiis defessus anhelas
Forte vel aegrotis longas impendere noctes
Iussus desidiae languentia membra reponis
Andromache tibi erit Christina et dulcibus ora
Insiciet succis curasque levamine soluet
Iungite flagrantes, duce Cypride iungite frontes.
Quis mihi quis teneris implet garritibus aurem!
Quem video involui netae velamine lanae;
Ecce ut honoratos promit velamine vultus
Ut micat ut binis ridens lascivit cellis?
Hic puer his sibi transcribi pia nomina sacri
Poscit avi collo mox et pendebit avito
Aemulus et factis iuvenis succrescet avitis.
Iungite flagrantes, duce typride, iungire frontes.
Dulcis amor, quae te peperit blandissima mater
Quae tibi mellitas insevit amabilis auras
Aurasque illecebrasque iocosoque et mille lepôres?
Non equidem humani praefers commercia partus
Altior et penitus tibi stat caelestis origo
Aeterhis in nos flammis hic diditur ignis
Ille genitrici primae, primoque parenti
Impete nativo primos operatus amores
Inde rigans vis alma sinus et corda minorum
Illice titillat mortales nectare mentes.
Huius sume tibi, quoties placet, optime Iane
Mellis, in amplexur veniens cum Sasside gustum,


page 712, image: dela0712

Gaudiaque alterno decerpite mutua fructu
Felici aeternum vobis servande tenore
Auspicibus Divis solidique volumine fati,
Quod precor, atque meipono tibi pignus amoris.
Ad Dominum Christianum Marchionem Brandeburgensem. etc.

ROSTOCHIUM INGREDIENtem fausta acclamatio.

ET Christianum quis taceat Ducem,
Dum littoralem cogitat Hafniam,
Digressus ad valles propinquas
Molleque Varniadum Rosetum?
Quem qualis olim sole sub Africo
Regina coetus aligeri, novis
Repullulascentis iuventae
Viribus educat in supremâ
Pullos senecta; robore masculo
Maturus aevi progrenuit senex
Septemvirûm nulli secundus
Marchiades, genitrice Elisa.
Prisco petitum quem tibi comparem
Heroem ab aevo quem iuvenem tibi
Formose princeps? par Achilli
An memorabere sub magistro
Phoenice? (nondum rege Agamemnone
Troiam profecto, stantibus Ilii
Muris Lacenâ nec secutâ
Iliacos Paridem peragros)
Haurire pacis, Martis et ardui
Praecepta quem nec dedecuit, manus
Illas nec obiecisse flagro
Queis aliquando periret Hector?
Deliberantis num magis Herculis
Caudes vocari frater an aemulus,
Blandida nequicquam voluptas
Hie rebrosa ubi ei tetendit


page 713

Ridente vultu brachia, Cypriis
Crines et aures picta coloribus:
Quin mente victrix irretoritâ
Scriberet in sua castra virtus
Ultro sequentem, conspicororbitam
Parem iuventae conspicor aemulos
Virtutis ignes, tam decorus
Non sine Diis eris ortus infans.
Quae forma vultus? frontis amabills
Qualis venustas? quanta suavitas
Diae loquelae? qui lacerti?
Quam celeringenii rotatus?
Nunc et Camenae mellea nectaris
Tibi propinant pocula, nunc penum
Recludit augustum Minerua,
Et Charites et Apollo, cultis
Quicquid vetustas e sapientiae
Promsit tabellis, saeculo ab altero
Transmisit aetati minorum
Quicquid et Historia et polita
Poesis, ergo iam neque barbarus
Tibi est Latinus, nec tibi Achaicus
Scriptor. quis illis fabulosas
Deliciis lovis anteponat
Mensas et Heben? sed gravioribus
Reservat aetas te sibi, subdito
Quando paternae lenitatis
Legibus accipieris haeres
Olim popello. nunc iuvet interim
Lustrare campum, tortile nunc mann
Vibrare lignum, nunc caballum
In celeres agitare gyros
Fessum severis Pieridum choris
Nunc, quod parentis luminaque et iecut


page 714, image: dela0714

Titillet, in ceruum aut ferocem
Cornipedem stimulare in aprum.
Velim ipse, A pollo hoc et Charires velint
Mecum et Camenae; Varniadum in siau
Paulum moreris, nec citatum
Deproperes abitum, corollae
Centum manerent hic tibi, munera
Pulchri capilli: traderet et tuos
In arbitratus se regendum
Nostrae Academiolae senatus.
Haec forte posthaec labilis afferet
Aetas. Danorum tempora principis
Nunc Chr. stiam te lacessunt
Regis et ista dies futuri
Augusta: celso quâ diademate
Primâ superbus sceptra potentia
Non simplicis regni indipiscet
Et procerum et populi frequente
Suffragiorum non sine calculo,
Divis et ipsis propitiis. age
Mittamus et te prosequamr
Omnibus placidis euntem,
Iamne expeditus navita Cimbricam
Balthen et udae tenditad Hafniae
Litus? secundis auspicato
Utere, dum vocat aura velis.
Pro te paterna qui sedet in domo
Quicumque fratrum, tergemina allevant
Pro te parentes vota. quantâ
Excipiere redux coronâ
Congratulantum? detineat cave,
Te Cimber illex, et, licet imperans
Regnis duobus, Christianus,
Nec soror unica Christiani.


page 715

Ad Dominum loachimuus postulatum Administratorem prinatus et Archtepiscopatus Magdeburgensis, etc. Cum Rostochium inviseret

IOchime princeps, inclite Marchio,
Primaeve Iani nate Georgii,
Cui Magdeburgae paret omnis
Clericus et pariter profanus:
Vix murmurantis praevia sibila
Ven ere famae, vix equitum sonus
Auditus, ingenti tumu ltu
Cum subito pater ipse Varnus
Excitus, altum flumine verticem
Tulit, strepentes murmure semitas
Miratus, hinnitusque equorum
Terribiles, equitumque turmas.
Convertit in te caerula protinus
Fulgore tractus lumina regio,
Ceruice flexâ ter quaterque,
Sic, ait: Ingrediaris hospes
Felice fato. quam iuvat in tuos
Pendere vultus, vultibus aemulos
POLLUCIS, ut nostra libenter
Teque tuosque lavabo fessos
Vivace lymphâ? nam memini in meo
Narrare vatem Protea litore,
Lucere te multis avorum
Et titulis, propriâ et decorum
Virture. Achillis Teutonici manum,
Heroici vim pectoris igneam,
Mavortis invictumque robur
Fama cui tacuit minorum?
Audita cui non bella ferocia?
Cui non per omnes proelia vortiees
Raptata fortunae? IO Chimos
Quis geminos proavumque avumque


page 716, image: dela0716

Ignoret? illis nemo disertior,
Cogente magnos Caesare principes,
Pericula et rerum labores
Flumine Nestorei palati
Aequare. quid quod non sinit alterum
In liter atos munificentia
Praeclara Musarumque castris
Conspicuus Viader sileri
Annos per omnes, sidera quandiu
Caelum perenni torta volumine
Rotabit; et Musis litabit
Donec avis patribusque pubes
Summissa? vis et nomen amabile,
Excelsiorem vis patris indolem,
Illum et benignum, vindicem sed
Flagitit, in meritosque largum
Audire? Vel quod, quicquid habent libri
Culti Sophorum, et nobilis Historis
Quicquid tabellae, sub iuventâ
Diceris ipse bibisse nectar,
Quodque eloquenti gutture Teutonem
Mutas Latino, sive necessitas
Linguam peregrinam, voluptasue
Exigat? Illa meas refudit
Non falso in aures singula nun cio
Multo ante Proteus. hactenus auribus,
Nunc corem ocellis, eminentem,
Quod volupe est, licet intueri
Oris decorem. lumine flammeo
Sic te micantem, sic patris aemula
Virtute plenum, sic decorum
Quae peperit generosa mater?
Et iam retorquet colla flagrantia
In te decoris uxor ocellulis,


page 717

Iunonis instar dum maritum
Pone subit rutilante curru,
IOHANNE nato non sien: Ponticum
Ulsura tecum nobilis Haffniae
Navale, et exceptura regem,
Quo decet intuitu, futurum.
Praedio mitem Nerea sidere
Vobis benigno, mitia slamina
Fluctusque sedatos. sed ante
Quin libet hîc tibi commorari
Paulisper? hospes magne penatibus
Succede nostris. si renuis diu
Mansisse, si Septentrionem
Certus adis; piget opperiri
Duas vel unam quaeso dieculam?
Dum te calentem solis ab ignibus.
Tuos respergam dum sodales
Gurgite frigidiore: donis
Regalibus te dum decorent patres
Cum plebe: docto dum tibi carmine
Felicitatem comprecetur
Cum redituque iter auspicatum
Musea pubes? accipe debitos
Princeps honores, quicquid id est, brevem
Hymnumque laudatosque noli
Temnere cum patribus nepotes.
Ducam silenti fluminis alueo
Moxte receptum: litora Cimbrica
Saluus videbis, saluus inde
Saxonicos repetes penates.
Haec Varnus. et mox condidit vuidum
Undis capillum. singula ego intuli
Fidis notata codicillis,
Ut meminisse queant minores.


page 718, image: dela0718

Hodoeporicon Germanicum.

VIcinunm Titan afflaverat igne Leonem,
Coxerat aestivas flammata Canicula messes,
Poscebant falcem raucae clamore cicadae.
Decussis fronti sidenti in levia rugis,
Extimulata recens tentat praecordia cura,
Teutoniae impositas percurrere collibus urbes.
Crescit amor stimulatque iecur. tunc alta precabar
Unigenam caeli supplex ad limina prolem,
Det facilem cursum atque audacibus annuat orsis,
Praeterea, nova ne rerum me turbet imago,
Interualla, modumque viae. variosque labores,
Omnia dispiciens animo mecum ipse peregi.
Ergo ubi iam decreti abitus; patrem ante (bytreun.
Amplexus, reddo gemitus atque utlima verba
Ille tenens dextram pro tempore pauca profatur,
Canitiemque licer tunc puluinaribus aegram
Mordaci renem laceratus utrunque dolore,
Presserat, obnixusque animo, thalamoque levatus,
Ignotas praeit ipse vias et pollice signat
Exiguâ in tabulâ, et spectanda per omnia ducit,
Urbesq, allapsosque edisserit urbibus amnes,
Et quo quenq modo fugiamque feramque laborem,
Admonet immiscetque preces, dextramque remittens,
Vade ait, et monirus non obliu scere nostros.
Est locus Aonii prope culta vireta Roseti,
Necfama insignt. verteri neq, notus ab aevo;
Irrigui fortesibi. piscosaeuive paludes,
A. tibus niqos pecori dant pascua silvae,
Indigenae, silvas. habitanr et vomere duros
Exercent colles, atque horum asperrima pascunt.
Hlc ego vitales in luminis editus auras,
Infantes tenui compleni murmure cunas.
Huc primum innctis ad frena ingalia mannis


page 719

Ire paro, simul et qui sanguine tendimus uno,
Eximium fidei decus Aonidumque Erederus.
Germanam cupio, dulcemque revitere matrem
Ante abitus, si forte negent mihi sara regressum,
Et quis in adversum rapiat casusue Deusue.
Ah quam pene (adeo est anceps via) limine in ipse
Venturus lachrimis, la psuque oppressus acerbo!
Nam dum laxa nimis pulsantibus arua caballis
Auriga immissis retinacula donat habenis,
Procumbens, pedibusque simul, manibusque remissis,
Ut bos icta cadit, mediis effundor arenis
Inter utranque rotam: subiti hîc in cardine puncti
Verro manu pedibusque solum, lumbosque retracto,
Nequicquam et currum surdosque inclamo iugales.
Ut rediit calor et talis insistere coepi
Erectis, duplices tendens ad sidera palmas,
Servatae superos veneror pro munere vitae,
Atque inspiratae supplex applaudo saulti,
Iamque adeo ingemino, atque iteratos excito plausus
Bis racitas terris rediens dimoverat umbras
Lucifer, assurgens mensis exinde relictis,
Dulces amplexus, brevia et convivia rempo,
Desero natalemque larem, paruosque penates.
Fletur in excessum, iuxta genitrixque sororque
Utrinque ad portam maestae comitantur euntem,
Vota metu duplicant, propiorque it cura periclo.
Digredior comite adiuncto et fulgentibus armis,
Ad rapidas Austri partes, solemque calentem.
Ut ducis Ulrici terras, collesque propinquos
Liquimus, ad stagnis Maochovi incincta vadosis
Moenia, Marchiadum silvas atque arua subimus,
Marchiadum, qui credra fovent aluearia vernis
Floribus, at campis steriles dominantur arenae.
Wistochum primas somni cum munere mensas
Praebet, ibi Glinztzam commistis adbibit unlis,


page 720, image: dela0720

Quod Dolsam indigenae vocitant, ignobile flumen,
Altera, Kiricii portie et turre relictâ,
Transgressos lucum ingentem alitibusque sonantem,
Lux ad Marchiacum sero deducit Havelum,
Ille meae rumpens patriae de fonte propinquo,
Collectis nutritus aquis, fluvioque Suevo,
Mox iunctas A Lbi donans cum nomine ripas,
Leni, vicinam parilis cognominis urbem
Ponte supergemino instratus, circumfluit amue,
Montem urbemque inter, qui plurimus imminet urbi,
Magnifi cas am plexus opes templumque vetustum.
Ante quidem loca Silvanis habitata ferisque,
Nunc domus et magnis sacrata altaria Divis.
Namque ferzunt gentes (fama est obscurior annis)
Has Henetas, quique in sedes venêre relictas,
Saxones, e veterum servato more parentum,
Nescio quem toruae frontis coluisse Triclavum,
Monstrum horren dum, informe, ingens; cui guttura trina,
Tergeminum caput et ceruix, sed luminis usus
Nullus erat, gelidoque rigebant brachia ligno.
Invitis labens aliquando his attulit aetas
Auxilium adventumque Dei: venit arduus ultor
Idoli, bello et meritis Otho fortibus ingens,
Teutoniae ingentes iam tum moderatus habenas,
Aucupe defuncto; tanti patris orsa secutus
Natus adest, flammas spirans ex ore paternas
Caelestis zeli, truncum prosternit et igne
Vindice membra cremat, cineres bibit amnis adusios,
Flumine tunc omni, totaque ex urbe relegat
Sacrilegos cultus, et aquis lustralibus ipse
Expiat instaurata Deo delubra, sit Udo
Presbyter: huic sacri melior custodia templi
Commissa, et vittis comptae candentibus arae.
Felix, fata lem si numquam nôsset acerram.
Indomitae plebis, quam curâ iraque coquebat


page 721

Vana superstitio, et veterum iactura sacrorum,
Ense rebellanti sparsas truncatus ad aras
Ah cadit, et niveos consipurcat sanguitle cinctus.
Exillo tamen oppressi, frenisque receptis,
Romana perstant in relligione minofes.
Nunc coniuratis patris in meliora Liheri
Sacra viris, positis ludis et murmure inani,
Legitimo praeit auspicio atque instigat honestis
Arbiter exem plis, fundesque et iural locorum
Arcet ab insidiis atque a praedone profano
Ludecus, tantis cui par industria rebus.
Me licet ignotum, de se et nil tale merentem,
Qui bonus hospitio excepit, madidoque refectum
Cratere, adiutumque animo dimisit et auro.
Ergo iter inceptum celero. prope maximus Aibis
Ante pedes latas peregre venientibus undas
Obicit insurgens, sed tum sine fluctibus ibat
Mitior, in morem ctagni, placidaeve paludis.
Ludebant fulicae. nosque in declive vocabant.
Procumbens ante, et sumptis e gurgite lymphis,
Aspiciens caeli, superos, convexa, precabar.
Sit felix, inquam, ista dies mihi, tuque secundo
Numime quaeso fave Diuûm rexidein quoque Nymphas
Caeruleumque Albim veteri de more saluto.
Continuo adversae subuecti exponimur uluae,
Et valido solidas ascendimus aggere ripas.
Instar murorum praeceps, scopulive marini
Agger erat, frontem praecinctus crate salignâ
Quadruplici, in textâ, cespes postica regebat
Densus, et a timidis circundata rerra colonis.
Nî faciant, medio miseri luctentur in amne,
Humidus im briferis si quando aur Iupiter austris
Torquet aquosam hiemem, et caelo cava nubila rumpit,
Montibus aut moles niveae soluuntur ab altis
Excemplo tumidis exaestuat alueus undis


page 722, image: dela0722

Maior, et aequatas violento vortice ripas
Arietat oppugnans, refluasque relambit arenas.
Interdum et victor, ruptis immane catenis,
Exitacerba fremens, campisque insaevit apertis,
Raptatas torquens silvas, pecudesque, virosque,
Oppidaque, intereunt hominumque boumque labores.
Heu male tum solis illie habitatur in agris.
Rusticushanc meruens stragem, cautusque futuri
Montes im ponit validos atq, obiice frenat.
Hinc et Stendaliae campos et pressimus urbem,
Curantes Cerere et nocturno corpora somno.
Defuncti somno et matura perorita nacti
Provehimur, varioque viam sermone levamus.
Ecce autem subito con cussus lumina visu,
Conspicor assurgens sublimibus edita saxis
Moenia, turrigerumque solum: salue in clita, salue
Magdeburga, viris studiisque asperrima belli.
Inquibam, iamque approperans in tecta subibam.
Spumiferum longos muris porrecta sub Albim
Urbs iacet in tractus terni discrimina muri
Fe cerunt triplexque forum totidemque Secatus.
Hîc primum optanti, qui non ignarus avorum
Diceret interpres mihi gesta prioribus annis,
Doctrina praestans et amoenae flumine linguae,
Offert se facilem, votisque supervenit ultro,
Cantrie Sacus tardatus genua senili.
Imus coniuncti in remplum non passibus aequis,
Magni opus Ottonis: lux maior oborta repente
Ingessis, faciles oculos fero singula circum
Admirans capiorque locis atque omnia laetus
Exquiroque notoque virûm monumenta priorum.
Hic inquit molis tam magnae conditor Otto
Coninge cum natisque suis, dum vita manebat,
Astitit alta choro cernis simulachra supremo,
Hic demum vitae voluit post fata reponi


page 723

Inferior, eupro inclusus, levique orichalco.
Ast illic, ubi lata vides altaria saxo
Concreta ex uno, donaria praesulis olim
Supremi, sedes coniunx est nacta quietas
Anglica, suolimique adeo tenei ossa sepulchro.
Cerne et Burcardum templique araeque magistrum.
Ille ferox nimium, vetitisque addictior armis,
Bis captus, bis dimissos, sttmulante dolore
In Martem ruit (at dictis tu et pace maneres)
Tertia bella novans civili concidit ense,
Atque illic tandem crudeli a morte quievit
Ce rnis et in pronam defix as lumina terram
Effigies binas inclusaque colla catenis?
Marchio uterque minis nequicquam terruit urbem
Sa crificosque patres: versa mox sorte, minaces
Experti voces dant ferro et compede poevas,
Neve nimn iactent, hortantur, magna, minores.
Haec mihi sic memorans perstat pater ordine S Accus,
Ingrediturque comes: positam tunc insuperarcam
Suggesti ascensum iuxta fraudesque retectas
Tecelii, et rimis immissa patentibus aera
Addit, ab incautâ suscepta piamina plebe.
Quid referam simulachra modis referentia miris
Virgineos vultus? habet e regione, sacelli
In medio, pars haec quinas, pars altera quinas.
Stant hae ridentes, stant slentes cominus illae,
Vivere iurares, vocem modo iungito vinent.
Nec minus extra urbem, instaurataque moenia circum,
Disiectos belli tumulos, verteresque ruinas,
Fixa ubi porrectis stererant tentoria velis,
Progreditur monstrans. miseri hîc duo fulmina muri,
Ambo animis, ambo insignes praestantibus armis,
Mauritius princeps, viridique Georgius aevo,
Tendebant pariter, pariterque in bella ruebant
Hac noctu egressi portâ per nota viarum


page 724, image: dela0724

Vadebant cives et bellifurta parabant.
Mox alti redeun in equis, caprosque reducant.
Collis erat (collem digimmonstrabat) et alta
Fossa, sub hac invenes intecti pellibus, acri
Conatu invadunt turritam excindere pinnam
Assiduo tonitru et calefacti verbere ferri.
Illa tremit, nutansque trahit collapsa ruinam.
Nunc ramen aerias iterum consurgit in auras
Cincta caput plumbo, defuncti munere luli
Gunelfia ci ducis. at qua nuno habitatavirorum
Densa vides, veterum portarum ad limina, terta,
Reddita quaque suis sunt bina suburbia muris.
Campus erat, statio et tantum malefida superbis
Militibus, nocturna vorârat cetera flamma.
Quis cladem illius noctis, quis funera fando
Explicet? haec fatur, mediaque in voce resistit,
Vultum fixus humi, lachrimaeque sequuntur inener,
Et mentem fubiit tantae virtutis imago.
Quae me praesentem postquam persingula duxit
Visa senex, aliosque simul complexus, amicis
Ascripsi;; pontes raptim transimus et A Lbim.
Ordine erant pontes centum quos plurima subter
Quercus adacta solo, tener et vis saxea molem.
Alter A haltinae defosso limite terrae
Dividit arua lapis. Dessae tenet atria princeps.
Seruestam premimus, fessique ibi nocte moramur.
Luce nouâ ad niveâ dictos albedine colles
Tendimus. hic templum ingreffis, insigne columnis
Adiacet, imo ipsam quod p ane interia cet arcom,
Ora ducum vivo facies ex matmore ductae,
Atque opera artisi cum patrieo quibus ardet virinque
Scintillans, oculosque simul sibrasque lacessens
Spectantum illustres, saecli monumenta verusti,
Pendentes tabulae, simulansignita patescunt
Ipsa sepulchrorum senlptis Epicredia cippis.


page 725

Emicat aeratis immanis truncis in armis
Elector Sepiens, thoraca indutus ahenum.
Aeratus iumbos surasque, superstite vitâ
Qualis erat, quantumque armis se in bella ferebat.
Primus hic Aonides vitreum deduxit ad Albim.
Aspicit hunc contra, vultus demissus honestos
Germanus, mirâ insignis pietate lohannes,
Augustae Christum minimo discrimine lethi,
Concilio in medie, toto simul orbe rebelli.
Considens animis, zeloque ingente professus.
Arctoae iuxta fulgent duo sidera terrae,
Nunc otiam ardenti flagrantia lumina gyro
Contorquet spiratque minas ignesque Luthesus,
At miti obtutum dulcedine ponit Achates,
Infra vicinis cineres posuere sepulchris.
Saluete ingentes animae, quam corpora vestra.
Oraque, pendentesque togassub imagine pictâ
Cerno libens? felix, calidas concingere dentras
Cui licuit, date thura piis, date lilia cives
(Auctores vestrae neve ignorate salutis)
Manibus, haec fatus deflecto lumina luxta,
Antiquâ pendet iuxta tubula inclita famâ,
Pictoris monumen Lucae. discrimina mille
Conspicot umorarum, discrimina mille colorusn.
Pinxerat hic Solymas iter Electoris in arces
Longinquum augustum: minioque imitatus et arte
Ad facies pictor limaverat omnia veras.
Ibat inexhausto lordanes spumeus amne,
Caerula frondosum crispant palmeta virorem,
Paupere subsidit non maxima culmine Betle,
Erigit alta Sion flaventibus atria portis.
Fecerat et montis silvam quam plurima pendet
Pallida bacca super tarde cerescentis olivae.
Atque hîc caelestes tumulos et sindonis albae
Relliquias, ipsumque ducem comitemque cateruam


page 726, image: dela0726

Tendentesque manus et toto vertice pronos
Addiderat, veterum pro relligione parentum.
Augustinia ci manet et conclane Lutheri,
Fatalilque illic superant oracula cladis,
Quae pater ipse manu numeris inscripta notavit,
Et super ipse dedit lachrimas est cernere pictos
Milleque sexcentosque annos. post ad fore dirum
Regnatorem Asiae, vincturum impune catenis
Germanosque Italosque (nefas) feruilia colla,
Ante nisi arsuris labens polus intonet astris.
Imus et abscissis albentia carnibus ossa
Lustratum (Sceleton Graii dixêre) quot illie
Convexis sub ventre cavo pellucida costis,
Apparent variis animalia mista figuris?
Nec vos praeterii calamis maioribus Hunni
Scribende, et nostra vix exaequande Camenae
Gesnere, Albiaci clarissima sidera caeli,
Sidera Castoreos radiis superantia fratres.
Hospitio iunxi dextras, vinique cibique
Colloquiique fui consors. dein limina muto,
Ascendens ripis, vitreas ad fluminis undas,
Tertia ubi croceos pulfat Thaumantias ortus.
Tolga vocat, Zythi celeberrima Torga liquore.
Turbidus hîc lachrimis, properata in morte, Latherm
Constituit tumulum uxori. manesque vocavit.
Impressi tumulum plantis oculisque notavi.
Ette, quam misit magni gens patria Pyrgi
Conspexi, cineresque tuos, Sophia inclita, templi
Oblonga in tumbâ. Quibus altae laudibus aulae,
(Wilhelmus princeps ubi nunc tenet ardua rerum
Imperia, atque abavi venit in vestigia avique)
Purpureas aequem portas et eburnea tecta?
Fornicis aut miros flexus, actasque sub altum
In sentum latae scalas testudinis orbem,
Quadriiuga ut possint temone petorita recto


page 727

Incuruata sequi saliente cacumina lapsu?
Tu quoque in Eois non abdita fluminis oris
Teutonicae Cannae et nomen Mulberga nefandum,
Dum nos occiduae recepit vicinia ripae,
Obicis hinc oculis longe fatalia tecta,
Hospitii et dirilateres, et flebile templum.
Aspectua arrigimur subito gemitusque sequuntur,
Et voces: vos ô colles, tu spumifer Albi,
Et vos Leucoreae, fluvialia numina, Nymphae,
Cur non ereptum texistis arundine glauca
Heroem, aut fluvii latebrosa in claustra vocastis?
Salue magna ducum soboles, decus addite caelo
Ianfriderice: suas dum subuomet Albis arenas,
Gramina dum cingent liquidas hamentia ripas
Pulsabunt vitreis pisces dum flumina caudis,
Semper honos nomenque tuum, laudesque manebunt.
Et nunc carminibus nostris te culte Georgi
Dicendum tumulosque tuos, actosque labores
Turritis offert scopulis increta per auras
Misena, illa olim cavea idolique sacellum
Bennonis, nunc Saxonicis domus hospita Musis.
Scilicet hi scopuli saxa haec pendentia mole
Praerupta, roseo viderunt solis ab ortu
Solis ad occasus agitantem pectore docto
Magnum aliquid, quo te ventura superstire sama
Non ignoraret annis labentibus aetas.
Ah fera Tisiphone, vosque ô immitia fata
Siccine lustra decem medio rapuistis in aevo?
O obitus immaturi! te saxea tesqua,
Te vitrei fontes et maesto flumine ripae,
Te liquidi flevere lacus: tua molliter ossa
Terra tegat, vigilentque novem ad tua busta sorores,
Ipse quoque Assyrios invergat Meinius hortos.
Adiacet hic templi moles in monte supremo
Ingens antiqui, quod cum patre condidit Otto.


page 728, image: dela0728

Multi fatalem cineri extruxêre quietem
Impositis cippis aggestoque aggere terrae,
Saxonicique duces et tecti tempora vitâ.
Vestibulum ante ipsom primoque in limine templi
Conditur ad dextram proprio de more sacello,
Iam potita insana post fata Georgius ira.
At, dum vita fuit, fuffarum prima, Lutherum
Accensam contra stimulis agita bat amaris
Sanguineam rabiem t furiales pectoris ignes.
Ille etiam, fatis cum circumuentus iniquis
Elector data victori concesserat arma,
Iamque hic finis erat belli: mox turbine famae
Euolat excitus propere, plausuque secundo
Cum patribus caluis et semiviro comitatu
Altior ingrediens, circunfert postibus undas
Igne coronatis, solenniq: orgia ritu
Instaurans hymni laetos indicit honores,
Ipse triumphali frontem praefixus oliva:
Exoritur cantusque virum clangorque tubarum,
At pater aethereus, victi quem cura subibat,
Aspiciens oculis haec indignatus iniquis,
Corripuit trifidum flammanti cuspide fulmen,
In mediosque iacit, magno ingeminante fragore.
Diffugiunt trepidi, cantusque et sacra relinquunt.
Signa manent, vidi tactos a fulmine postes,
Quaque iit abruptos saxi ignescentis hiatus.
Atque hinc cursus erat, tenuis qua semita ducit
Saxonis ad sedem, regalia moenia, Dresdam.
Littoreis laevam fluvius claudebat arenis,
Aethera mulcebant cantu iuxtaque supraque
Assuetae ripis volucres, dextram undique colles
Inclusêre cavi et quercu declivia cinguunt.
In medio valles et culti vomere campi,
Ambrosios longe spirantia pascua flores,
Mortique et ramis pendentia poma reductis,


page 729

Inque aliis nondum maturae collibus vuae,
Continui spirant Zephri, micataureus aether.
Crediderim si vera fides, per Thessala Terrpe.
Quae medius fluvio Peneus humectat amoeno,
Aut Paradisia ci super arua beata vireti,
Largus ubi pulchros fons quatuor exit in amnes
Perpetuis talem Zephyris ivisse teporem.
Non hic horrentes clavis et acumine ferri
Turtigerae Dresda, quas noctes ille diesque
Bellator Saxo multo custode coronat,
Portarum valuas, nitidos neque segmine pontes
Aerato, aut ternis tot propugnacula muris
Imposita, et duplici praecinctas aggere fossas,
Non moror urbis opus:poscor maioribus orsis,
Ni me destituat ieiuna in carmina virtus,
Dux mihi, cui portae custodia credita, miles
It laevus, medii tibi debebantur honores
Godelmanne cur me affinis amore propinquum
Gaudeo, Saxonicis praefecte haud futulis auctor
Con siliis, animo pollens et divite lingua.
Iam primum aerias murorum has aspice moles,
Turritamque arcem, caelumque aequantia tecta,
Miles ait, forti fundata palatia cernis
Mauricto, postquam imperii tulit arduus ensem,
Attulit Augustus maiorem rebus honorem,
At natus, dum vita fuit, cui nomina CH Risti,
Confectum dedit acer opus, limaeque labores
Addidit: haec fatus comitem intra limina ducit.
Area lata, ingens, centum circundata pilis
Intus erat, volucres quam supra impune volabant,
Et liquidae, nulla inducta testudine, nubes.
Hac habitata duci nitidis domus aurea gemmis,
Illac par arci contra se tollit equile.
In medio flava campus solidatus arena
Saxa super:levibus soliti hîc volitare caballis,


page 730, image: dela0730

Ludicrisque duces obnixi incurrere telis,
Utrinque aurati praecingunt extima postes.
Atque haec lustramus raptim stabulumque subimus,
Delubri in morem candente nitescere saxo
Ipsa pavimenta, et teretes consurgere pilas
Cernere erat, pilasque cava testudine niti,
Atque ipsis largum fontem prorumpere pilis.
Astabant centum quadragin taque iugales,
Auro tecti armos, mandunt sub dentibus aurum,
Centum illis famulique lebetesq: ordine centum,
Et strigiles totidem, positaeque in vertice creistae,
Hinc curuo ducit nos cochlea tramite in auras.
Bina hic in longos porrecta armaria tractus
Ingredimur, subitoque oculos percellimur ictu,
Vestibulo in primo trepidi:luntanta patescit,
Tot rerum subeunt miracula, tanta virorum
Armorumque acies et tantus fulgor equorum;
Omnia in artifices simulachra expressa figuras.
Terni equites astant, flant contra ex ordine tern.
Obversi intentas velut ipsa in praelia frontes,
Et totidem numero series geminantur eodem
In medio, circum tenuis quos semita currit.
Omnes accincti gladiis, hastilibus omnes;
Pectora loricae circum: galeataque ceruix:
Purpureo pendent substrati murice lumbi:
Sublimes in equis resident, hastasque prehendunt
More coruscantum, iamiamque in bella ruentum,
Ast ipsi alipedes solers quos extudit arte
Mentorea plastes, flavamque animavit arenam,
Stant pedibus ternis, quarto de more sub aluum
Adducto frontemque tenent sublime comantem,
Fulgentes ostro toti pictisque tapetis,
Fimbria quae stringit triplici gemmata Meandro.
Plutimus ardescens gladiis atque aere satelles
Claudit utrunque latus, fictae custodia pugnae,


page 731

Bina haec inter erant, fictis induta la certis,
Argento ez solido preciosi ponderis arma.
Limite digiessos transmittit ianua parpo,
Materies ubi visendi et nova sorgit imago,
Binaerhedarum series; sua cuique iugorum
Ornamenta: suus sonipes:sua vestis utrisque
Auro intertexta et gemmae Garamantidos igne;
Fixi cornipedes caudas et tempora plumis,
Eois Indus longe quas misit ab oris.
Addubites ostri magis argentiq superbum
Gemmarumq aurique iubar mireris an ipsum
Artificis decus et variae spectacuia formae.
Esseda visuntur viventibus aemula cygnis,
Pluma latus cygnea tegit fit candida temo
Cesuix credideris dare per sua coila sonorem.
Horribiles iuxta quae suntimitat Dracones,
Corpore sulphureo et maculis interlita nigris,
Ore vomunt ignem; aut iamiam vomitura videntur.
Est quod pontivagam sese collegit in alnum,
Prora illi et puppis: malum tenuere rudentes:
Rostrato geminus leo sub temone recumbit.
Emicat ante omnes argento insignis et aere
Lucida nativo, locupletibus eruta terris,
Quam tale in specimen faber arte coegit et igne,
Praestanti forma atque immenso pondere rheda,
Suppositi vitreis, viceni ytrinque, fenestris,
Expectant comites lateri rhedisque parati,
Versicolore equites veste et variantibus armis,
Hi curta in tunica lotica atque ense decori
Teutonico ternis variante colore caballis,
Obversis lustrant galeis pilenta: sed illi
Hungaricis veniunt in equis patriumque sagorum
Infima pendenti claudunt calcanea limbo.
His olim rhedis, atque his praelustribus armis,
Hoc aulaeorum steilas aequante paratu


page 732, image: dela0732

Ludicra pugnarunt flavo certamina campo
Vivis ensiferi cum decurrêre caballis.
Nunc tali hospitibus monstrant servata sub umbra
Venturis poliuntque annis, eademque in arenam
Campestrem, si quando volunt aciemque reducunt.
Iamque ea perculsis ut vidimus omnia fibris,
Quatuor ingredimur foribus patefacta reclusis,
Miramurque pari decorata cubilia fastu.
Vermiculata nitent Pario de marmore saxa,
Marmoreae bivis mensae: duodenaque mensas
Marmorea in teretem complexa sedilia circum
Marmora lectorum binis:argentea lectis
Fulcra, sed auratis flaventia cingula fulcris.
Stragula dependent Sidonidis aurea dextrae.
Scilicet has mensas multo cratere coronant
Regificisque onerantepulis, si quando nitescunt
Hospite solennes peregrino principe luxus,
Magnisicisque bibunt convivia publica gemmis.
Idcirco illustri nativi mole metalli,
Morem in fornacis, paries suffultus ahenis
Aeris inardescit radiis: simulachra ferarum
Margine mira iacent altis execta fodinis.
At sublimis eques terebrata condituraluo.
Hic, quoties coecis laxata foramina vinclis
Soluuntur, lento veniens ex carcere gressu,
Quantus in arma patet:magnum cratera, coruscis
Amplexus digitis, libato margine, portat
Convivae, et miro spectantum utrinque favore,
Inflexa defert galea, mutoque cupitos
Adventus laeti signo gratatur amoris.
Obstupui, insano guttur diductus hiatu,
Nec vidisse semel satis est, iuvat usque morari,
Digressum donec duro increpat ore satelles.
Angusto oblongos amplexus limite tractus
Est prope, contiguae stabulum quo nectitur arci


page 733

Transitus icta recens, cunctorum hic nomina regum,
Saxonicis qui sunt praefecti ab origine rebus,
Bellaque pacificasque manus, gentesque subactas
Atque rebellantes fortunae utriusque tumultus,
Mortesque intueor diras et mitia fata,
Cuique suus signat quaescripto in carmine limes.
Hic nondum aetherei tinctos aspergine roris
Ille tenet tinctos paries; medio itur in ipso.
Exin postica mihi pandirur area porta
Pergenti in valli tumulum: insatiabilis alta
Illic in cavea ferro concluditur ales
Struthio robustos quantus consurgit in armos?
Ungula quanta pedes sulcat ceruina bilices?
Gutture quantus hiat? quales everberat alas?
Hei mihi! dii talem terris avertite pestem.
Interea raucis geminati incudibus ictus
Auditos referunt gemitus, ubi proximus ignis
Ultimus argentum coquit et sub forcipe versat.
Massa fatigatur; fiunt sub verbere ferri
Saxonis inscripti praelustria nomina nummi.
Quaecunq infernis radiciaus eruta ab umbris
Tergemini mittunt non debita foenora, montes,
Extremo hic demum flammia diffusa liquore,
Artifici niveos tortu conflantur in orbes.
His animadversis armamentaria magna
Longinquo vici petimus submota recessu.
Contorta e cornu quanta interualla reducto
Transoluat aereum per inane, volatilis ornus,
Sena parispacio tabulata reclusa patescunt,
Distructa armorum telis loca plena coruscis.
Ferrea sufficiant vix tantis guttura rebus.
Hamis consertae loricae auroque rigenti,
Insigni specie atque immani pondere balthei,
Illustres galeae, cristae, curuaeque secures,
Ensesque clypeique, veruta acresque bipennes,


page 734, image: dela0734

Romphaeae et nitido praefixa hastilia ferro
Visuntur caestusque graves, monumenta vetustae
Militiae, sero pendent servanda nepoti.
Bombardae genus omne, iacent, sua cuique suppellex:
Laxati pendent arcus, et spicula tersa,
Fundae, malleolique et acuti tympana belli,
Squallentes auro phaleras et ephippia et ostro,
Mille super scuticas, super et calcaria mille,
Alipedum plumas, auro flaventia frena,
Quis tantum sese ore ferat. qui flumine linguae
Exuperet? cedat Romana potentia cedant
Bellorum portae et Martis tabulata reclusi,
Ars numero certat, numerum preciosa meralla
Exaequant, sed cuncta super tersissima ferri
Mundities, speculi in morem, stellave cadentis,
Tergendi centum tanta est industria seruis.
Non mihi si linguae centum sint, oraque centum
Fecundoque decem rumpam de pectore Phoebos,
In tantos dignum potero me ferre paratus,
Quaeque oculis hausi ipse meis aequare canendo.
Deficio attonitis obmutesco que medullis.
Lucifer interea geminus concesserat astris.
Discessus specto et portam, pauca ante locutus
Leisero, labiis manaut spumantibus amnes
Cuius inexhausti, et mira dulcedine raptos
Verba ferunt animos, patriae vernacula linguae,
Dii servate virum vestri cui numinis ardor,
Cui pia relligio, cui vita sacerrima curae.
Albino quoque me in sinuo linquenda propinquat
Friberga monstrans ascensum ad culmina porta.
Hic primum occiduo cursum deflectimus Albi,
Ditior exectis aeris Friberga cavernis,
Ubere quam glebae (sed dives et ubere glebae)
Nativas ostentat opes et viscera terrae.
Spelunca alta fait (quales in montibus illis


page 735

Mulae ostenduntur) vastoque immanis hiatu.
Cocytum iure, furm et spiracula Ditis
Pestiseras aperire fores. nos cannabe cincti
Agresti (hunc morem poscunt angusta viarum
Sudanti tactos foedantia sandice limbos)
Instructi monitis simul ante Deumque precati,
Coeca per antra, cavae montis demittimur aluo.
Nitimur et plantis et fide forcipe dextrae.
Crura infra, ast oculos supera in convexa tenemus,
Ne via et in piceum praeceps despectus Auernum
Perculsas subita soluat formidine palmas.
Lux abit, horrenti mox circumfundimur umbra,
At noctem tenuis soluunt funalia lychni
Praevia: descensu scalas evasimus octo,
Saxoso totidemque iterum totidemque meatu,
Lassati terno puteique resedimus ore,
Inde gradus aliquot prona devoluimur aluo.
Saxa super pressa impediunt tangentia terga.
Hic demum in solido via facta securibus aere.
Imus in adversum et flexa cerui ce sedemus.
Astabant nudi Chalybes, cornuque gerebant
Exiguas faculas, faculis horasque diesque
Emensi et noctes, scopulosque Adamante secabant
Et ferro, scopulisque simul concreta metalla,
Dulcisona durum minuentes voce laborem.
Traxerat hic solidos argentea vena canales,
Astalibi sterili suda bat malleus ictu,
Nequicquam et laetos fallebat scoria cantus.
Quid memorem celsasque rotas funesque rotarum,
Exque ima tractam tellure capacibus urnis
Argillam simgl et scopulos, ochramque rubentem?
Quid facta in lapsum prono fulcimina monti,
Arboreamque domum? et fontes per opaca sonantes?
Et coecis strepitum facientia flumina terris?
Omnia iam vulgata venusti carmine Cordi.


page 736, image: dela0736

Ilicet in superas connixi erumpimus auras
Transmittit media Moldam vicinia valle,
Saxosas querulo pulsantem gurgite ripas,
Ad tipas detonsa cavis ex montibus omnie
Materies vehitur plaustris ingentibus atque his
Ignivoma toties fornace recocta liquescit,
Dum recrementi desudet inutile pondus,
Secernat purum septenaque flamma metallum,
Intus perpetuis nigricantia tecta favillis
Contortosque rotae vicinis fluctibus axes
Vidi atque attractas taurinis follibus auras.
Vidi et flammantes rapido carbone caminos,
Aesque rude ignitis: terumque iterumque refusum
Ima per antra focis reliquumque ex mole recocta
Argentum: atque adeo quid non mirabile vidi?
Qua non obstupui commotus imagine rerum?
Nec minus urbani nobis penitralia templi
Mauriori ducis ostendunt e marmore tumbam
Sublimem augustam; quam plurima margine circum
Bella viri, et ductos pro liberrate triumphos,
Famae et vernantis crudele in limine lethum
FABritius numecis olim signavit et annis
Viginti ducibus prope (sic audimus) et uni
Est data fatalis requies: avus omnibus idem,
Aut pater aut thalami vinclis affinis et ipse
Hic situs, Henricus, cui nondum erat aureus eusis,
Idem cum ternis natis ambobus, et uno,
Enstferis, nuperterris abeunte nepore,
Totus Inaurata, vivos imitante colores,
Effigie rutilat, membris rubicundus ahenis
Quatuor inde virum defixi in pariete trunci,
Tres hinc feminei contra: decor omnibus idem,
Flaventes auro crines, flaventia colla,
Incusaeque auro surae: vidi omnia vidi,
In nivea legi septenaque nomina calce.


page 737

Singula quae circum postquam me duxit amico
Susce ptum bospitio laticesque indulsit odoros
Doctrinae et mentis specimen Mad: burgui avitae,
Lipsiacas petimus portus, et flumen Elystri.
Binae urbi patinae geminique insigne decoris,
Hoc Phoebus velit et Musae, Cyllenius illud.
At Musae nobis et Musis dedita cordi
Pectora iam primum faciles dat Grosius aures,
Dat mites victus, dat opimi dona Lyei.
Schilterique utinam mihi Dresserique petitos
(Nunc etiam indoleo) non sors inimica negâsset
Amplexusicupiebam equidem limenque subibam.
Ecce autem invecti rapidis ante ora quadrigis,
Euadunt celeresq gradus, oculosque sequaces.
Causa patet, remat ut tantis censoribus altae
Misinae, Climmaeque simul Portaeque iuventus.
Illi abeunt tunc Albinum de more saluto,
Cui cirharae canor et chordae cui carmina curae.
Conditur innumeris ibi Bibliotheca libellis,
Ampla augusta, ingens: conclavibus abdita binis:
Quini terdecies plutei, pluteisque catenae,
Multa manus veterum per prisca volumina currit.
Consector titulos, foliisque volumina verso.
Credo equidem his scamnis, haec inter castra librorum
Aestinos olim soles cum solibus umbras
Ille sui exegit Phoenix Camerarius aevi.
Nunc famae aeterno sublatus in aethera plausu,
Ante alios felix fortunatusque laborum,
Excluit tumulo cinetes, caelumque petivit,
Accesii tumulum manesque; animamque vocaul.
Transgressi, vesper cum declinabat Elystrum
In latus aestivum foetum venientibus austris.
Soluimus in placidum Lucelae membra soporem.
Cum sole emotis caelo surgente tenebris,
Tendimus ad dictam scopulis candentibus urbem.


page 738, image: dela0738

Hîc primum, ante, Salae, longe veniente fragore,
Littoreum audimus fremitum et crebrescere murmur,
Sexonicasque simul procul apparere Salinas
Conspicimus, quas praeter aquis donatus Elystri,
Ille per irriguas valles, per pinguia culta,
Coeruleo illabens tandem se proluit Albi.
Nos contra adversa ripas consecendimus unda.
NAumburgi mora parua tenet? data dextra Rosino,
Colloquiique vices, hausti vuarumque liquores,
Et perlustratae templi cathedralis arenae.
Panditur in noctem vicinae ianua Portae
Inde Turingiacos campos, inde humida prata
Udo intermedios modo limite separat amnis.
Ocyus instrato transimus littora ponte,
Et simul apparent clivosae moenia Ienae,
Et circum colles, incretaet et collibus vuae.
Iena quidem, neque molle capax, neque moenibus ampla,
Divite nec censu, neque divite foeta metallo:
At Musae et Charites et moenia fundat Apollo,
Aonidumque illic feruent et Apollinis artes,
Innumeri artifices, quis te celeberrime, linguam
Nesciat et Mollere tuam, tuaque inclita facta?
Teve Meduseo ante alios imbute liquore
Reusnere, immenso quondam cui captus amore,
Ipse suas artes, sua munera laetus Apollo
Plectra manu, citharamque dedit cantusque sonoros?
Ah me infelicem! quae non ego carmina legi?
Quos non affatus vestro meditatus honori?
Ut veni, Caurus spe, et ludibria vana
Obruit. hei nostros alii amplexantur amores.
Sed non subductum mihi te voluêre puellae
Mnemosides, nulli vatum Rhodomanne secunde,
Seu Latia ora velis seu Graia accendere cantu.
Teve Palatini lauro dignate Melissi
Pratori ingenii decorant cui munera mores,


page 739

Gratior et pulchro veniens in corpore virtus.
Vos et quos reprimo, praelustris imagine pompae
Una emnes dedit ille dies, notaeque calendae
AV Gusti positis regni cum fascibus acer
Virgilius, stomacho multum indignatus amaro,
Atque excandescens insanae labe iuventae,
Sceptrorum indulgens Schrodero cessit honorem.
Lare tendebat locus, aulaeisque micabant
Insignes cathedrae, mille et subsellia circum,
Illustres a derantque duces, iuvenesque Barones,
Infraque et circa scamnis infusa iuventus.
Audivi et legum tabulas et ahenea iussa.
Ille dies epulis datus illecebrisque Lyaei.
Postera cum roseis aurora invecta quadrigis,
Admissi pluteos discussimus, aureus illic
Certa recurrentes capit incrementa perannos
Thesaurus, primis ponens fundamina tectis
Tam magnas indulsit opes Fridericus et augent
Amplificantque etiam donaria prisca minores
Regis opus; suus ornatus, sua cuique superba
Mundities, bullisque nitent et pelle politâ
Praeterea tabulae pendent sub fornice centum,
Immanesque globi: Sphaerae ingentesque rotarus,
Quadrantes, radiique, licet tellure morantem
Hîc oculis totum liquidis percurrere caelum
Stellarum lunaeque vices, Solisque recursus.
Nec minus et maria et terra penetrare pecomnes,
Furopam atque Asiam, Libyaeque calentia regna,
Iamque pererratis plerisque, ubi tempora poscunt,
Tendimus inde viam tonfisque incedimus agris,
Mergitibus iam porrectis iam falce calente.
Sed fugit interea fugit irreparabile tempus,
Singula dum capti circumuectamura amore
Et via longa super: spatiis Erfordia latis
Iam primum visenda; nigra nemus abiete cinctum


page 740, image: dela0740

Inde Turingiaeis peragrandum immane sub aruis.
Mox Noriberga vocat clarum Altorfique Lyceum.
Hinc Bavaros campos, atque Ingolstadia vidi
Moenia, transgressus vicina binominis sstri
Littora iamque Lycus candentes ducit ad alpes
Perpetua nive sed citra vestigia fixi
Augustae. quâ Teutoniae non pulchiorulla
Urbs micat: hinc Ulmam pergo, celebremque Tubingam
Atque hinc Brisgois in finibus alta pererro
Harcynii nemoris saxa, in caelumque minaci
Vertice tendentes scopulos: regalia donec
Tecta Argentina ostendit cum flumine Rheno.
Rex Germanarummerito qui fertut aquarum.
Flumineo hinc relegens cursum descendo phaselo,
Omnes perlustrans Rheni in confinibus urbes,
Iustitiae sedem Spiram, Aonidumque ministram
Heidelbergam, udi spumantemlittore Nicri,
VVormatiam inde, Moguntiacique suburbia muri
Et Francofurtum, Menus quo convocat omnem
Mercatu celebri Europam, spectator et ipse
Mercibus intereram et librorum mille tabernis.
Hinc loto calidis immergor corpore thermis.
Navigio lapsus, pagos atque oppida multa,
Sive Moguntinus seu vectigalia poseat
Dux Treverum seu Nassoiae comes inclitus, atque
Rhenigenûm princeps Ubiorum aliive patroni,
Vineta et montes praeteruehor inter amoenos,
Dum mihi truncatâ spatiosa Colonia turri,
Prolata Ausonti pomoeria monstrat Agrippae.
Hic animus fuit aut Belgae vicina ferocis,
Cum pingui Frisia vel VVestphala visere rura:
Sed grassator eques claudebat opaca viarum.
Ergo metus expers redeo, qua proxima mera est,
Per Bergae colles, siluisque horrentia tesqua,
Transeo Nassoiae fines, ubi condita Siga,


page 741

Surripit Herbornae Musarum et Palladis artes.
Hassia deinde patet, doctorumque atria Martis
Urbs Landsque aperit: Cassellis pauditur aula.
Aruaque Guvelfiacis ducibus regnata propinquant.
Harcynias iterum silvas et frigora vinco.
Goslariae subeo portas, Iulique Lyceum,
Brunswigamque amplam: iamque in vicina reverso
Limina, Marchiacos reddit Soltquella colonos.
Vandalici hinc pagi, vastus transitur et Albis.
Donecin Ulrici terras et sceptra relabor,
Sospes et in roseas refero vestigia valles.
Atque hic finis erat cursus, haec meta laborum,
Sed si quivo cepi. pertexere singula filo,
Quam multa antiquis monumenta reperta columnis,
Quod coram amplexus doctos sim nactus amicos,
Ceperim ut augustis convivia publica mensis,
Missaque in hospitium biberim Bacheia dona,
Utque unum perlustrârim et duodena Lycea,
Et quae vitârim trepidi discrimina lethi,
Omnia per latos vellem diducere campos,
Ante tenebroso se nox invertat Olympo.
Et iam sat longis saturae garritibus aures
His tibi, credo dolent studiis operata iuventus,
Illa alio venient forsan tingenda colore.
Atque alio dicenda loco spes si qua futuri est.

Ad Christum Saluatorem pro felici peregrinatione.

CMriste per humanos puerexplorate labores,
Inque peregrinis advena facte focis,
Ibo longinquas non cognitus hospes in oras,
Tu comitem mecum fer precor, ipse pedem
Tu mihi cum verax prodas oracula vates,
Augurium quonam certius ore petam?
Sive per immanes pedibus libet ire colubros
Sive leoninum calce ferire iugum,


page 742, image: dela0742

Calcati, dixti ponent aconita colubri,
In te compescet guttura clausa leo.
Quis nunc derisae descendat in antra Sibyllae,
Talia cum vates tu mihi fata canas?
Ergo age promissis veracibus omnia confer,
Experiar certam, te tibi teste, fidem.
Commoda tu melius, meliusque incommoda, quam nos,
Quae peregrinanti sunt metuenda, vides.
Inque tuos, quaecumque vides, arcessere nutus,
Iam licet adfuerint iamque propinqua, potes.
Spicula quis medio frenare volantia cursu,
Quis melius fluvias sistere novit aquas?
Ignis et unda tuis iussis mitescit et aer,
Fulmineas audit brutaque terra minas.
Ponunt mortales Adamantina corda, receptat
Brutorum tanto numine frena rigor.
Consule quicquid erit, quencumque averte timore:
Insidiis Orci nil queat atra cohors,
Abdita nii in me diri spelunca latronis,
Hospitis aut peior facta latrone domus.
Quanti erit hac vili conspergere gramina guttâ,
Aut tenui loculos exuere aere meos.
Mitescat feritas in me cicurata leonum,
Compescat rictus vipera torta suos,
Ignea flammantes supponat turba lacertos
In lapsus alâ praepete rapta meos.
At fugiant morbi semperque per integra manet,
Igne salutifero qui iuvet, ossa calor.
Ah miser et si quem (quod tu prohibeto) retentum
Obruit externo saevior orbe lues.
Non soror aut illic madididis pulsata lacertis
Languentes coniunxassidet ante toros.
Quis premeret molli morientia lumina dextrâ.
Assyrio et cineres spargeret imbre meos?
Sic redusem teneat me flens in limine mater,


page 743

Ut vitae toto tempore gratus agam.
Depositis flammis, fictique Cupfdinis igne,
Mox veniam vates in tua sacra novus.
Hîc te natalis deducam e limite terrae,
Inque tuas current carmina nostra vias.
Dicam Betlemicis tolerata cubilia cunis.
Longinquum gravidae cum patre matris iter.
Utque illic fueris non tantus cognitus hospes,
Nec super uda Phari littora quantus eras.
Quis fuit, extorri qui conciliavit amicum
Isacidae, reduci quis dedit ampla bona?
Excipiunt Medi quo con ciliante Tobiam
Et non sperata nascitur urbesocer?
Per mare per fluvios, per inhospita tesqua perignes
Gens cognata tibi quo duce tutafuit?
Candentis rapido quis texit in igne camini
Illaesâ ternos non sine veste viros?
Hac te mactabo, veniant modo tempora, laude,
Viribus aggrediar nec nimis ampla meis.
Aequem ego Daviden cantando vel Orphea, tantus
Si mihi clangenti regnet in ore Deus.
O mihi quanta lyrae nascetur idonea cultae
Materies; quantus vox mea plausus erit?
Me quoque subtexam, si serues munera vitae,
Muneris et fiam pars quotacumque tui.

Ad Martinum Marstallerum, ante profectionem.

DIi bene quod vertant, caro valedico sodali,
Hinc procul externas dum libet ire vias.
Hunc tamen ante diem genialibus addere mensis
Inter amicorum pectora culta iuvat.
Abiice paulisper tetricos Martinc labores:
Quis scit an ad patrios sim rediturus agros?
Quamvis errores nolim tentare Columbi,
Primus et Americus quod trabe fecit iter,


page 744, image: dela0744

Vix tamen occultum potero vitare latronem:
Ex insperato saepe ruina venit.
Nunc coquit estivas flammata Canicula messes,
Corporis haec tinget membra perusta mei.
Mox eris incertus, reducis cum videris ora,
Fuscus, ut exieram qui, negat esse color.
Nunc et displosis supra caput impluet imber
Nubibus, et iuxta fulmina missa cadent.
Aspicientruri me sidera saepe cubantem,
Saepe nec inveniet lumina nostra sopor.
Si tamen ignoto commisero membra cubili
Hospitii fiet quae mihi tuta fides?
Quis gelidam praebebit aquam; quis stragula fesso:
Deponet tunicas quaeve puella meas?
Haec mihi tunc venient; sed nunc laetemur amici:
I puer affuso cymbia tinge mero,
Atque age convivis virides dispone coronas,
Et Myrti nostrum contege fronde caput.
Gaudet amor myrto: tenerum veneremur amorem,
Proveniat nostris si modo myrtus agris.
Huc iubeas nostram, veniat redimita, puellam,
Et bibat in reditus pocula terna meos,
Pocula terna bibant convivae et pocula votis
Consignent, prisci sic statuêre patres,
Tu nostrae custos Martine legere puellae,
Inque ruam veniet tradita virgo fidem.
Sed quae tutelae fuerint, simul accipe leges,
Non est vile mihi casta puella bonum.
Huic quaecumque voles modo non lasciva, loquêris,
Lasciva irritant debile verba iecur.
Scilicet et vultus blandosque licebit ocellos
Spectare, obtutu nulla puella perit.
Nec potero irasci, lateri cum iuncta sedebit,
Aut ibit lateri iunctior illa tuo.
Oscula et amplexus et lecti deprecor arma,
Haec tria si tuleris; fidus amicus eris.


page 745

Interea nostros sola birur annulus ignes,
Est mihi promissi qui datus arra tori
Illius insculptae frontem complexus amicae,
Parte sub obversâ lucidus ardet onyx.
Sive ego nubiferat agili pede tollar in Alpes,
Sive per Hadriacum duxero vela mare,
Huic, desiderio quotie tentabor amaro,
Appressis figam basia mille labris.
Nec minus illa meos reditus optabit in horam,
Meque nimis longâ dicet abesse morâ.
Tunc illam miti placabis amice susurro,
Promittens reditus approperare meos.
Sin forte (in ventos raptum tamen avolet omen)
Fata mihi absenti fila suprema legant.
Cum volet ad manes nostris comes ire sepulchris,
Crudeli insontes vi cohibeto manus.
Si libet, et nostrae flammas tibi summe iuventae,
Non animâ exutum me tuus anget amor.
Sume tibi et veterum fuerit quodcumque librorum,
Et quaecumque meâ scripta notata manu.
At mea praeproperi iuvenilia carmina torni,
Omnia tu rapidis trade cremanda focis.
Nunc vos ite procul curae, meminisse futuri
Nil invat: huc cyathos, huc puer adde merum.

Ad Nicolaum Reusnerum.

SIC desiderio frustra tabescit inani
Haemonis Haemonii Laodamia viri
Huic tamen assurgit passis umbratilis ulnis
Quamvis captantes fallat imago manus.
Me neque vera tuae tetigit pellacia frontis,
Nec mendax somnos attigit umbra meos.
Quid mihi vobiscum pueri, Misenaque tecum?
Contigit ille tibi, quem mihi nemo dedit.
Tantine ergo rudis fuerant exanima pubis,
Euentus caperent ne mea vota suos?


page 746, image: dela0746

Iam tacita erectam tentabant gaudia mentem,
Cum legerem fiavi littora curua Salae.
Et licet exiguos Procyon saevisset in artus,
Et mea sudatâ membra rigâsset aquâ.
Exciderant omnes, tuleram quoscumque, labores,
Et si quid passus, non male passus eram.
Perrexi et puram sumpsi de flumine lympham,
Et lani infectas rore madente genas,
Paulatim et linguâ, quo te lenire volebam
Affatu coepi praemeditante loqui,
Compositoque sinu, ductisque in levia rugis,
Ad pulsas digitis mollibus asto fores,
Cum perconctanti de te procul urbe profectum
Intrepido durus ianitor ore refert.
Falce nouâ tonsae veluti labuntur aristae,
Et folia ut primo frigore lapsa cadunt,
Mens cadit icta mihi, cadit et cum sanguine vultus,
Chytraei e manibus littera et ipsa cadit
Quid facerem? tacitam defigo in limine frontem,
Et propriam coepi iure dolere vicem.
Per mea fata tuam mihi sed contingere dextram
Felici coram si licuissetave,
Iussisses posito, vellem quaecumque pudore,
Diductâ in mitem reddere fronte sinum.
Illic discusso per ludricra dicta rubore,
Quaesissem missis seria pauca iocis,
Rimatus bifidi divina sacraria collis,
Quo duce secretum sic penetrâris iter?
Quis festinanti callem praeiisset Apollo,
Quo tua tam dulci fonte levata sitis?
Invidiae stimulis si non torqueris amaris,
Iam possem monitis certior esse tuis.
Non tibi quo parili sperem contendere gressu,
Aut animos urat tanta libido meos,
Non cupit arcanam lauri mordere medullam


page 747

Contenta ambeso cortice nostra fames.
Sed mihi si tenuis dentur libamina grani,
Ille mihi grani gustus aceruus erit.
Iam, quia me nullos praesentem misit in usus,
Quod doleo, alloquii copia adempta tui,
Mille tuos verso non magna mole libellos,
Sed magnae netos mentis et artis acu.
Non ita cerati lucent imitamina vultus,
Sic referat faciem nuila tabella tuam,
Totus uthîc ipso te stas depictus Apelle,
Vivus et ingenii dat simulachra color.
Huc agite, hîc viridem iuvenes decerpite frondem,
Ut tetigi, certe laureus exit odor.
Quis scit an hinc titulum rapiam nomenque Poetae,
Atque utinam! votis sed dabo frena meis.
Parua mihi tenerae sat erunt umbracula myrti,
Aeternis lautus te tegat alma comis.

Ad Laurenium Rodomannum.

ITe leves Elegi, celerem perferte salutem
Agelidis Balthes, hinc ubi dego, vadis,
Huc ubi vitiferas inter Sala lapsus arenas
Ambesam leni murmure pulsat humum.
Iena Turingiacas interque celebrior urbes,
Sidereo magnum devocat axe Deum.
Qui me praesenti fovit Rodomannus amore,
Excipiet miti vos quoque credo, manu.
Sed matutinam turbare cavete Mineruam,
Totus in arcanis tunc solet esse libris,
Sive illi Latius, sive illi Graius Apollo
Subiciat doctae non leve mentis opus.
Prandia cum feruent et adulti pocula Bacchi,
Haec fuerit vestris moliior hora iocis.
Dicite, digressus non immemor ille supremi,
De reditu quaeret plurima quando meo,
Ut tres immenses peregrinae puluere terrae


page 748, image: dela0748

Opplêrim lassos, impediente pede
Seu stetit in caeli praeruptus nubila vertex,
Sub cane quem nebulis multa replevit hyems,
Traxis praecipitem sive addita vallis hiatum
Utrunque, ut potuit, dicite, vicit iter.
Vicit et aestivi flammantem sideris aestum,
Vicit et hibernae frigora prima nivis.
Danubii ripas, Rhenique subivit et Albis,
Saepe famem sensit, saepe venire sitim.
Quid pius Aeneas, quid non catus egit Ulysses,
Per mare per terras quanta tulêre mala?
Illa quoque in ventos non est operatus inanes,
Talis ei peperit commoda magna labor.
Omnigenum mores populorum vidit et urbes.
Vidit et hic veterum tot monumenta virûm.
Quot festinanti torsit vestigia plantâ,
Quot sparsis humeros impluit imber aquis.
Quicquid agit pictis obscurior umbra tabellis,
Ipsi oculi certi sunt in agendo duces.
Nunc ubi labuntur, bene novit, et Ister et Albis,
Et quantas voluat Rhenus et Ister aquas,
Inprimis doctos venerans et dedita doctis
Lustravis praeter torna Lycea decem.
Sumsit honaratis convivia publica mensis,
Missa sub hospitium publica vina bibit.
Iam dulcescentis regressus adocia Musae
Ludit Apollineâ carmina blanda fide.
Interdum et iunctos inter memoranda sodales
Cum visi longae disserit acta viae.
Sed quia nostra carent vivacibus aequora lauris
Pene catenato semper operta gelu,
Ante Palatinos illum comitatus in hortos
Quadruplici insigni nobilitatuseques,
Aeterna iussit decerpere fronde coronam,
Cuius ei coram sponsor et auctor eras.


page 749

Ecquid honorato plaudens assurgis amico?
Optat; inoptatus te iuvet ire suos.
Hoc te REVsneros quique est tuus incola, vatem;
Communi per nos poscere voce iubet.
Forte novo fiet mox ut plaudatis honori,
Nescimus, limen quis modo pulset amor.
Haec ubi porrectâ dixistis singula fronte,
Compositis, Elegi, claudite labra sonis,
Ite, lues alâ pervertite remige ventos,
Responsi nostrum iam quatit aura iecur.

Ad marinum Marstallerum post perfectam peregrinationem.

NOlis sollicitas formidine rumpere noctes,
Sidereo feci milite tutus iter.
Gratantis potius plausum meditare favoris,
Laetus et in reditus dic bona verba meos.
Vina bib tecum digressu maesta supremo,
Vina redux veteri mutua more bibam.
Ante sed aethereo patri sobolique parentis
Promissis soluam debita vota meis.
Nam modo, cum sumptâ, circumdatus ense, lacernâ,
Dixissem verbis ultima verba tuis,
Discidii praesens me contristabat imago,
Et labor et durae taedia multa viae.
Lentus eram fortibusque ipsis me sponte tenebam,
Solatus paruâ tempora longa morâ.
Quô miser, inquibam, tendo? cur sidera muto?
Quid iuvenem mediis cogit abire rosis?
Ut cursu cedant me sospite. coepta secundo,
Commoda quanta mihi res tamen ista feret?
Nunc Canis aestivos ignes, brumaeque pruinas,
Cumque fame ardenten nunc tolera bo sitim,
Nonne foret melius ventos audire cubantem,
Et somnos molli continuare toro?
At pudor est, iuvenis tacitis inglorius annis


page 750, image: dela0750

Si piger alatam non imitatur avem
Scilicet exte ni radiis nigrescere solis,
Magnum fert nobis, iudice plebe, decus.
Hei mihi! quas dicunt ibi nubila tangere silvas,
Silvas quamque truces, quotque habitare feras
Hiscere praeruptas quas ima in tartara valles,
Vallibus enasci flumina quanta ferunt?
Hîc per saxa mihi quis pandet in hospita callem?
Quem comitem lateris, quemue tenebo ducem?
Christe per humanos puer explorate labores,
Tu comitem mecum fer, precor, ipse pedem.
Tu potes in mediis dux esse salutifer umbris,
Te duce susceptum fecero saluus iter.
Iubila tum nostcis tibi quanta canentur in hortis,
Me discent ipsae carmina vate rosae.
Talibus oranti dictis valuasque tenenti
Admotâ clemens annuit aure pater.
Sensi vel tenuem visus sentire susurrum:
Felici, quo vis, i pede, tutus eris.
Tuta peregrinis posui vestigia terris,
In patrio tutum nunc lare pono pedem.
Sume lyram votis Martine teneris iisdem:
Communi debes soluere vota die.
Dicemus summumque patrem, natumque parentis,
Quique peramborum numina numen habet,
Ut Deus hoc nitidi suspensum fornice caeli
Condiderit magnae molis et artis opus.
Mox et inexhaustum Christi dicemus amorem,
Inque cruentatum spicula fixa latus.
Sic iuvat et fas est hodiernam ducere lucem,
Debentur superis prima secunda mihi.
Nunc mecum sacris accendito barbita plectris,
Crastina festivas lux dabit orta dapes.
Ebrius am plexae te percontabor amicae
In reditus, lachrimas, quotquot iêre meos.


page 751

Ipse metus referens vitate pericula nostri,
Scribam confectas in tua vina viae.

Ad Henricum Meibomium.

LEgi missa tuis anagrammata culta tabellis:
Quâm nostri est illic ingeniosus honos!
Legi et non minimum me, te censore, Poetam:
Siccine, quodcumque est, fallitur omnis amans?
Quamvis arcanis animum pulsantia fibris
Condiderim tacito gaudia nostra sinu;
Non tamen abstinuit pudibundae purpura frontis:
Illa verecundas tinxit honesta genas.
Ista vel inductis praeconia tolle lituris,
Vel tu Mulcibero redde cremanda seni.
Me tenui sparsit natura puerpera guttâ
Non bibit ex largo flumine nostra sitis,
Hoc potet tot depleto fonte Rosina,
Et Paullum paeto lumine blanda notet.
Postbius et culti proles rediuiva Secundi
Dividat Aonio carmina tincta lacu.
Ante alios vectus Reusnerus ovantibus alis
Bellerophonteo terga reclinet equo.
Tuque Grutere tui numerosa pericula Belgae
Clangentis famae non sine laude fleas.
Scilicet et fastos vicesima proferat aestas,
Illis Chynaeus quos bene lavit aquis,
Nec minus emissae niveae saluete Columbae,
Hoc posuisse liquet vos quoque rore sitim.
Accubet et magni Rodomannus alumnus Homeri,
Ille cui linguâ stillat utraque liquor.
Sed quis te taceat? veteres reminiscere lusus
Docte Uterhoni: palma suprema tua est.
Ausim nominiubs si me subscribere tantis,
Icarus Icariis fecero nomen aquis.
Men' vis Meibomi Zephyris debere ruinam?
Quae mihi transcribis praemia, sume tibi,


page 752, image: dela0752

Ipse coronatâ tu scribes carmina frome,
Sufficient nostris myrtea serta comis.
Optimus venon sum, (qui sum te vat) oeta:
Optimus ut quicquam credis amicus ero.

Memoriae Christiant Mollere comitus mei in itinere, paucis diebus post redicum extructi.

QUid nos exterrent rabiosi murmura Nerei?
Cum fiat magnum gutta vel una mare?
Tene Albim, te Danubium, te littora Rheni
Transgressum, exiguae conficit haustus aquae?
Iam mihi dicebas: sic sim maneamque superlies,
Atque utinam reducem cernat uterque parens:
Sudores nostris quantos debebo libeilis,
Ut curas acuet pristina flamma meas?
Musis auroram, dabo sera crepuscula Musis,
O quam nostra celer tum via cursus erit!
Parca subaudivit, vultumque retorta, redibis,
Dixit, erit reditus sed mea praeda tuus.
Heu sic venturos anni vovet ante labores
Agricola, hunc mortis sed domat ante labor.
Crude is Lachesis, tuque illachrimabile lethum,
Immiti rapitis bis duo lustra manu?
Est tamen in notis animam posuisse lacertis,
Est aliquid sacras inter obire preces,
Flevit ubi manes scissis turbata capillis,
Atque ocules genitrix texit amica tuos.
At tu parce truci corrumpere lumina fletu
O mater, Iachrimas fundere parce pater.
Nunc opus est animis, nunc uti pectore firmo,
Sentiat iratus nunc sua frena dolor.
Qualia victuri carpsisses commoda nati,
Nolis in mentem mittat amarus amor.
Quid prodest, si nunc probitas te flenda remordet,
Quam penitus venis traxerat ille tuis?
Ut numquam irarum flagraverit igne rebelli,


page 753

Non in doctores ceperit arma suos?
Utque adeo vernis studia amplexatus ab annis
Frugibus Aomis iam bene pastus erat?
Ut fuerit messi iam falx acuenda propinquae,
Iamque humeros posset mole levare tuos?
Isto recordatus quid enim Iucrabitur omnis,
In lachrimas quamvis flammeus iret amor?
Quin tu conversa meditaris idonea mente,
Ereptus quantis cesserit ille malis?
Sanguine non illo lunatos imbuet enses,
Non statuet capto lytra superba Geta.
Non illum erratis inducet inutilis auctor:
Non labem exemplo degenerante trahet.
Non illi imponet frons et fallacis amici
Fucus et in diram mellea verba necem.
Non metuet nudos mordentia frigora vultus,
Despicietqui, famem despicietque sit im
Vellesne (ut fati Deus in tua vota resignet
Durum iter) illum iterum tanta subire mala,
Qui nunc igniculos liquidi depastus Olympi
Gaudia cum trino numine longa capit?
Quamvis et velles: erit hic optatus inanis:
Praeclusae rigido stant Adamante viae.
Non illinc superas quisquam poscetur ad auras,
Flectuntur nullâ ferrea iura prece.
Nos magis in numerum non evitabile lethi
Ius vocat, huc omnis pallida turba ruit.
Quando tubae extremae clangore remugiet aether,
Tunc repetent artus flamina quaeque suos.
Tunc tibi reddentur rapti solamina nati
Saeclorum in nullos eripidenda dies.
Interea pateat venientibus obvia fatis
Acceptura nigros ianua nostra rogos.
Dum loquor et luctus verbis consolor amaros,
Me tabulis scribet crastina forte dies.


page 754, image: dela0754

Paulo Melisso.

POeta princeps, cui Deus et pater
Phoebus, Poetarum in melicum gregem
Ius omne censurae resignat,
Imperiique sacrum tribunal.
Non sic anhelant sub Styge torridâ
Aetnae furentis perpetuâ siti
Titanos, affixus nec Atlas
Ponderis astriferi columnis:
Ipse aestuani pridem ut anhelitu
Indesinente; nec caderem necc
Citante non lustratus igne
Ante supercilii benigni
Civis Quiritum. nunc glacialibus
Progressus undis, impiger aemulus
Ad tecta LIVI commeantum,
Sum propior lubitum tenenti.
Me nec nivosi lucida montium
Cacuminati ad sidera vertices
Deterruerunt, nec cavati
Pene ad avernicolas hiatus.
Tuli calentem flammam Hyperîonîs,
Tuli madentes Pleiadas imbribus,
Et lina sudato liquore;
Et pluvia vuidulus procellâ.
Perire tantum, durus, in hospite
Sines laborum? pone quod arduae
Curae premebas, abdicatae
Pone supercilium Mineruae.
Debes amicis atque clientibus
Furtiva parui temporis otia:
Laboriosae mox recurrent
Excubiae, tetricique soles.
Iamiam solutos lanitor emovet
Nodos serarum: iam meditorgradum,


page 755

Iam verba, iam vultum loquentis,
Basia iamque, pedumque flexus.

Carolo Utenhavio.

DIserte vates, gemma Coloniae
Solis micanti lampade clatior.
Lunaeve, fratris commodatam
Quum niveo bibit ore flammam.
Quem nec decorae gloria patriae,
Nec fundi aviti, nec timor hosticus
Fregêre, quin spretis propinquis
Egregius properaris exul.
Mentem retecto schismateiiberam,
Caelique amorem, stemmatibus tuae
Gentis vetustis, atque honori
Anteferenda putans relicto.
Haec qui volanti scripturio manu
Exutus udis vix etiam ocreis,
Quis? unde? quo sim gratiosus,
Quaerere num stagis, patrono?
Ignotus adsum: Balthica patriam
Tethys inundat: quo procul ambitu
Veni, paludes et fluenta
Multa lavant bibulas arenas.
Narrare longum est: nec phialis sinum,
Aurive lamnis, Iaspide necgravis
Quae concupiscis nullus, hospes
Gratior esse tibi allaboro.
Gustasse primis Pierios lacus
Si quid labeliis meiuvet: in tuas
Nonauxius non exigendus
Ingrediar peregrinus aedes.
Ome beaium sitenebrestuis
Vel raptim ocellis irradies meas,
SI Nata nostrae instillet auri
Mella loquens utriusque linguae.


page 756, image: dela0756

Hermanno Kirchnero.

VIdes ut Auster rura perambulet
Nudata, nec iam sit suus ilici
Vernans amictus, candidisque
Mane novo rigeant pruinis
Terrae iacentes: ipsa ciconia
Iamiam futuri conscia frigoris
Cum prole quaesuit calentem
Posthyemem reditura, mundum.
Quid nos moramur Solesub extero,
Montes nivales udus Aquarius
Dum moliatur? fumum aviti
Quando erit ut videam tigilli?
Haec dum silenti voce recogito,
Et iam relicta tendo Colonia,
Compendio recto viarum
Ad roseum rediturus ARnum.
Mi vellit aurem Phoebus et admonet:
Quamvis reverti deproperes, tamen
Vicina Lani transiisse
Ante fluenta morae pusillae est.
Iuvabit orbem,colle sub arduo
Hessus dicavit quam mihi propriam
Vidisse, et audivisse cygnos
Tot celebres utriusque ripae.
Adsum monenti morigerus Deo
Ignotus hospes: quis bonus ocyus
Reddit salutanti salutem
Incola? quis mihi gestienti
Lustrare, ripa condidit inclita.
Illustre quicquid nobilis artifex,
Ostendit index? quis vetusti
Historias simuladdit aevi?
Tune es patrimae gemma Viraginis,
Tune ille es, olim quem bene cognitum


page 757

Novem pueilis esse rumor
Veridicus mihi nuntiarat
Kirchnere? porro depereant novem
Sic te puellae, poeniteatmei
Ni te, futuro feriatus
Des faciles aditus amico,

Ad Christum Saluaterem post Reditum.

VIs et flamma patris, neque vilibus agnite cunis,
Nec septem gemmini tantus super ostia Nili
Quantus eras, quali reddam tibi iubila lingua?
Quas acuam citharas? qua figam altaria lauro?
Audisti nostra et succedere vota dedisti:
Ipse redux testis, saluaeque in corpore vires,
Teque duce Harcynium nemusatque minantia caele
Victa fatigati perone cacumina taili,
Et vitata fames te sanguinolenta ferarum
Cuftode, et lapsuspraerupti, et mille latronis
Insidiae, nullaeque admissae in viscera pestes.
Debebo tibi cuncta, pater, tua munera sunto.
Porro etiam dextro tua munera numine firma,
Adsiss ô, si iusta peto, et rege coepta secundo
Flamine, quando vices atque interrupta capesso
Officia, in cursum nostro aspfrato labori:
Funde novas neruis vires da mentibus auram
Caelestem, mihi da cerebri, da munera vocis:
Da dociles discentum aures, da errea corda.
Sic iuvenes ducam studiis inglorius annos,
Non cognoscentem sic obruet ante senecta,
Semper honore meo, sem per celebrabere versu.

In Fridericum Vvilhclmum, Administratorem Electoratus Saxoniei.

SEmper habet Saxo Fridericos: semper et ipsi
Propria promeritae nomina laudis habent,
Strenuus, Admorsus, Placidus, cui nomina Belli,
Facisficus, Constans, cum Sapienre, Gravis.


page 758, image: dela0758

Octo duces: quem sed quem te Friderice minores,
Dicent? octo ducum nomina nonus habe,
Strenuus Admorsus, Placidus, Bellator, es unus,
Pacificus, Constans, cum Sapiente, Gravis.

Davidi Peifero, Cancellario Saxon.

PEiferus anne est ipse Gerstenbergius?
Naturae uterque flos: Promethidae seges
Miraculosa dextra uterque Saxonum:
Uterque plebis Principumque aulaeque amor:
Suadae medulla et hic et ille; munera
Paria parique gnaviter tractant styio.
Vinariae hic stella, ille Dresdae fulgurat;
Pollucis alter, alteri instar Castoris.
Astraea utrunque, utrunque Apollo diligit,
Vates et hic et ille, amicus vatibus.
Quod si Columbas aestimat Gerstbergius,
Peiferus aestimet Poema BRASCH.
Sic siat gemellt: sed gemellian nos sumus?
Ne comparatio gemella claudict,
Taubmannus interim sit ipse Braschius.

Matthao Dressero.

URbibus hic ternis, ternis super aethera Divis
Lis (neque non merito) te super acris erat.
Ille mihi debet eneras, Erfordia, cunas,
Dixit et hanc lucem nonne erit ergo meus?
Ille mihi deber primae, Misena, iuventae
Culturam dixit, nonne erit ergo meus?
Ille mihi debet perfectam, Lipsia, mentem.
Dixit et ora viri; nonne erit ergo meus?
Scinduntur Divi patriae subscribit Apollo,
Misenae Peitho, Lipsidi Mereurius.
Cum subito ostenso rediato Iupiter arcu
Motibus his, inquit, parcite, vester erit.
Phoebe dabis medicum, dabis aurca Suada trilinguem
Historicum et vatem Plcione nate dabis.


page 759

Erfordis medico, Misena fruare trilingui,
Historicum et vatem Lipfia sume tibi.
Consensere Dei firmat Iovis omnia nutus
Urbibus applaudunt numina terna tribus:
Mercurius, Phoebus, Peitho, Albis. Elyster, Hiera,
Numina fluminibus flumina numinibus.

In Columbas Taubmanni.

PAssim nunc, calor est ut huius aevi
Pruritusque novis volare peniis,
O quam ridiculae volant columbae?
Queis nec cor sapit, ut probis columbis.
Nec collum nitet, ut probis columbis,
Nec rostrum sonat, ut probis columbis.
Nuper progenitae sed e cerebro
Taubmannig enitae in modum Mineruae,
O quam legitimae volant Columbae?
Queis et corsapit, ut probis columbis,
Et collum nitet,u t probis columbis,
Et rostrum sonat, ut probis columbis.

Invitatio columbarum.

HVc adeste meae, rogo, volucres,
Meae deliciae, recens voluptas.
Huc divortite sub meas fenestras.
Non hic accipitris ferocis ungues,
Non felis rabiem, trucesue morsus,
Non imbres metuetis aut pruinas.
Hanc mensamque, finumque lectulumque,
Vestris unguicolis nimis tenellis,
Puris, perlepidis, et hinc et illinc
Vestro inire licebit arbitratu.
Vobis prandia nostra coenulaeque
Uno eodem simul coquenturigni,
Vobis sobria vina, iusculumque,
Una, quando libet, bibentur urna.
Vos et nostra puella basiabit


page 760, image: dela0760

Plus, quam Lesbia passerem vel ipsum
Suis obruit osculis Catullum.
Ad tot tamque bonas beatitates
Num venire piget meae volucres?

Nomen Pauli Melissl, quatuor Anagrammata, addita una litera. Paulus Melissus

Ullus sum, apis es.
Mellis usu pastus,
Esus mulsa pluis,
Musa sis vel plus.

OEdipe quaeso veni, sedtantaun nomine Sphinx est,
Oedipe nil poteris; cana Sibylla veni.
Quid dat a pis? mel dulce? quid hoc? liqueutia Muisa,
Quis diguus mulso? Musa vel Arcitens.
Paule nec Ullus ego, numero nec habendus in ullo
Sum, tu Germanis unica et una Apis es.
Liquerat imbelles tua vix infantia cunas,
Viu iam Mellis cum bene Pastus eras.
Hinc Esu dulces et dulcia pocula libans
Ambrosiam spumas gutture, Mulsa pluis.
Iam quis eris? velplus, vel sis mihi Musa. quid ergo,
Si plus? iam fies trinus Apollo mihi,

Parodia in Basilidem Tyrannum Moschum.

TYrannus ille. quem videtis inferi,
Merus fuisse ait Tyrannidis pater
Neque ullius ferocientis imputum
Nequisse przvenire, vel potentia
Abuti opus malis vel artibus foret.
Et hoc paterna regna Moschici soli,
Et oppida Astragensium atque fertilis
Poloniaeq Lithuaniaeque agros
Negat negare et inclitam Livoniam.


page 761

Ubi iste nune Tyrannus unus omnium,
Quot et fuere et usque principes crunt
Cluit perenne principum improbissimus.
Rutene fluminumque Volga maxime,
Tibi hoc fursse et esse cognitissunum
Ait Tyrannus, et tuos cadavere
Frequente funerasse dicit alueos,
Tui cruoris imbisse rivulos.
Et inde tot truci innocontium greges
Neci dedisse, civici vel exteri.
Vel utriusque militem efferum simul
Luberet imbui fluore sanguinis.
Neque ulla vota principalibus Diis
Sibi esse facta, dum teneret impium
Tribunal illud ad novissimum hunc diem.
Sed haec prius fuere, nunc superbia
Carer priore, seque mancipat tibi
Hera en Proserpina atque Hereen Proserpinae.

In Natalem Christi.

TV quae diffusum pandis Latonia lumen,
Inter caelestes ambitiosa choros,
Et vos constantes numquam variantia gyres
Usque volubilibus sidera lapsa rotis,
Sistite, partus adest sacer, huc defigite vultus,
Si potis est fixo stet polus ipse pede.
En Deus humanis alui compagibus exit,
Et Deus atque Dei nomine mistus homi,
Ceu matutini quem provocat aura Favoni,
Flos calice immissis prodit hiante comis,
Et qui ter magnum contorquet numine mundum,
Pastoris parua vagit in aede puer,
Et cui nulla viri consortia facta puellae,
Ventre sacrum genitrix innuba ponit onus,
Haec pote si fieri positas vertentia leges,
Cur non defixo stet polus ipse pede?


page 762, image: dela0762

In Regulas Studiorum Davidis Chytraei.

HOc prae libello quosque continet favos,
Sim iudicii expers omnis ultro, aromatum
Arundinosis quicquid e cannis fluit
Bene olentis Indi quicquid alucariis
Hyblaea stipat meilis artifex apis;
Quicquid minister et Deumapponit Iovi:
Ni nautea et fex et merum fastidium est.
Ita hic palato nulla demitur fames
Se melincitato, ruminando sed magis
Magisque non potens sui renascitur.
Priusne dictionis agmenaureae
Rivi in modum fluentis absque murmure,
Seriesue collocata non sine ordine,
Prudentiaeve iudicantis calculus,
Utilia dividens superuacaneis,
Capacitasue capitis haud superfluens
Omnirepleta licet sit scientia,
Me rapiat? hic mysten Dei; hic interpretem
Iustiniani; Hippocratem hic pene alterum;
Hic Rhetorem virtutis et morum arbitrum.
Polyhistorem, vatem; et quid unam non vides.
Intrasse frontem? ô unicus partus Poli:
Terrae decus:mortalium sol: Teutonum
Ocelle. tolle quicquid est voluminum
Vives vel uno mi Chytraec perpetim,
Vivente, vives et magis iam mortuus.

Davides Chytraeus. a)na/gram. Duc sidus atheri.

FVlgore luxit hactenus
Tuo, micante clarior,
Triformis orbis, aethere.


page 763

Mox (absit hoc diu tamen)
Vinclis solutus terreis
Ducsydus atheri. Locum
Tibi remittit Hespetus.

Iohannes Godelmannus a)na/gram. Nae non dignus es malo.

SEu tu consiliis prudens deposceris auctor,
Seque tibi credit Saxonis alta domus,
Seu dubias recti decidis acumine causas,
Teque cadit summo iudice lite reus,
Seu quodcumque facis, seu es quodcumque locutus,
Omnia nativa dexteritate fluunt.
Nec minus his surgit meritis pulcherrima merces,
Ensiferi primum principis almus amor,
Vique solent, certi monumentum et pignus amoris,
Ditia inexhausto munera prompta penu.
Adde decus procerum, crebros et plebis honores,
Adde tibi natas plebis ab ore preces.
Sic fas: lingna tibi, bona mens, et pectus honesti
Cum sit amans: ne non dignus es ergo Malo.

In natalem Erasmi Filii loannu Postii.

QUae cunae? Postii. quis circum plaudir? Amores.
Quaenam obstetricis munere functa? Venus
Undeaqua Iustralis? Clario de fonre. quis hausit?
Aonides. frontis quis decor? Hippolyti.
Quis mentis? patrius. quis fatacdixit? Apollo.
Quae fata? aut par hic, aut patre maior erit.
Cresce puer, mox et patrium conscende veredum,
Huic tu non alius posccris alter eques.

Erasmus Postius a)na/gram. Ramus es positus.

HIc Myrtilleti pulcherrimus adiacet hortus,
Qua Nicri Rhenus combibit auctus aquas,


page 764, image: dela0764

Vernantes flores, vernantes conspicor herbas,
Tunc etiam his POSITUS RAMUS ES areolis?
Neccarides Nymphae, fluvialem aspergite rorem,
Hic ramus iamiam fertilis arborerit.

Georgio Reichio. I. V. D. assessori Camerae Imperialis.

CLarus avus, clarus genitor, clarissimus ipse es,
Illustrat clarus te quoque luce socer.
Saxo potens socerum, Themidos te Spira tribunal,
Grypsuvaldis patrem, sed Rosa clarat avum.
Nil nisi clara decent quoniam tua nomina Reichi,
Sit tibi cum nato clarus et ipse nepos.
Vosestis, dum fata sinunt, eritisque perenne,
Sidera clara solo, nuera clara polo.

Paradoxon.

SI quae dulcia, bis decet reponi,
Bisue terue quaterue centiesue,
Nostra guttura cur repente mutant?
Taubmannilepidas nimis columbas,
Doctas, Iupiter. et laboriosas,
Legi a fronte volans ad umbilicum:
Sed nolunt relgi; venustiores
Quamvis alitibus sient Diones,
Et rostris mera mulsa temulentis
Et pennis nitidum ferant metallum:
Quid ergo? ah puditum est enim fateri,
Quid? cur lumina laesa, pulchrioris
Obtutu Veneris dolent Mineruae?

Friderico Taubmanno.

CArmina nulla mihi nisi quae suncpura probantur,
Nec lita plebeiae faecis olente luto.
Sed quae Castalii manantia rore liquoris,
Fonte vetustatis deposuere sitim.
Qualia Pindarico teres accinit Appulus ore,
Imparibus princeps tuque Tibulle modis.


page 765

O mea si tali tinniret fistula bombo,
Parnassi semper numina montis amen.
Taubmannolicuit, cuius tam pura columbae
E medio Aonii grana tulere iugi.
Saluete o niucae mea maxima cura, volucres,
Adiunget miti vos Venus ipsa iugo.
Tuque columbarum genitor pulcherrime salue,
Me vate a nullo vate se cundus eris.

Adamo Hamelo Grypswaldio Cosslinum eunti.

CIrcumagor ventis, aliumque revoluor in orbem
Iam toties, caros quamvis complexus amicos
Imbuerim lachrimis abitus testa tus amaros,
Necdum etiam Veneris flammasneque vulnera sensi,
Lotichii in morem solus iuvenilia ducens
Tempora, et optatae thalamo delusus amicae,
Dica mine an ludens spem me exoptantis amicae
Nunc ubi decretas sedes, mansuraque figo
Limina, ni Superis quid me prohibentibus obstet,
Varneas subitus mihi nun cius advolat undas,
Ascribi nostrae fortunae, et vasa movere
Te quoque Gryphiacis satagentem excedere silvis.
Indolui; non quo nostris tua commoda votis
Euentura morer; non sic in foedera veni,
Nec mihi cor livore mader felicis amici.
Prospereas nec te venti nec fulmina turbent,
Nec lupa, nec crocitans inimico gutture coruus.
Sed quae nuuc Gryphum in silvis Philomela sonabit,
Quae nuncimplebit silvas et sidera cantu,
Cui dabit attonitos volucrum gens cetera plausus?
Iamne vides Cirin tacitis suspendere pennis
Se caelo et pressa nequicquam stridere voce?
Moesla sedens spineta internihil hiscit acauthis.
Ipse tiam mussat vicino in litiore cygnus.
Una modo exultat fringilla ignobilis ales,


page 766, image: dela0766

Indignum vacuis regnum sumptura fruretis.
Perge tamen, placidi tibi ponant murmura venti,
Et nitidus densis purgetur nubibus aether,
Et solem geminis aurora coronet elenchis.
Mox cum Persantae transis piscosa fluenta,
Et procul hinc sacris Cossmi advolueris aris,
Respice, nec nostri memores deponito curas,
Nos quoties positis aderunt encaenia mensis,
Interdum roseo cingentes tempora serto,
Absentem bis ter de more bibemus ADAMUM.

Ioannes Postius a)na/gram. Potus es Aonisin.

POstquam barbaricos experta est Graecia fasces,
Fugerunt mites classica saeva Deae,
Delphica tum laurus pallentibus arida ramis,
Dum stetit attonita fons revolutus aqua.
Acceleremus, ait quo fors nos ducit, Apollo:
Dixit; et ad Nicrum vasa laremque movet.
Quam cito tam cultas est nacta colonia sedes?
Quam late lauri iam volat almus odor?
Heidelberga viris studiisque sacerrima Phoebi,
Nympharum salue Pieridumque domus.
Ludis adhuc et te ficta sub imagine celas,
Phoebus es. o frustra Paule latere cupis.
Sed quem te faciam, quem te cultissime Postii?
Tu fons, tu dulcis Potus es Aonssin.
Ex te Hippocrene stagnantibus effluit undis,
In te restinguit turba novena sitim.
O mihi des tenuem labris contingere guttam:
Alterero Phoebus, me modo gutta riget.

In Lycum.

DEum propago tu potens poetarum
Homere,tuque haud impari gradu tendens
Nutrite Minci mollibus puer ripis


page 767

Mortalibus qui dissiti procul turbis,
Nunc valle nectar ducitis beatorum,
Frequente sublati sacrigregis plausu,
Ecquid quietem suscitavit amborum
Auresque, nostris evolans locis rumor
Probri nefandi, quo nec improbus peius
Sceleratiusue Zoilus quite effari,
Nec impudente scurra fronte Filistus.
Lycus ille, eristas aemulas ferens caelo,
Meros Platonas qui in labris gerir semper,
Cuius vorato rumpitur tumens venter
Nato Stagerae, qui diesque noctesque
Seu serium minatur ardua mente,
Seu quid iocosum: sive prandium sumit,
Ienta culum, coenam, cacatue seu mingit,
Seu somniat, seu parturit vigi somnos,
Nil gloriante voce ni Sophos ructat,
Ipsosque iam sapientia Deosvincit:
Ille Lycus (at qualis sit, ecquid audistis?)
Nihili poetas dixit, o nefas grande!
O os scelestum! o ferreae probrum linguae.
In ius vocetur magniad Aeaci rostra,
Totâ cohorte concita poetarum.
Ignes, catenas eculeos, cruces, uncos
Huc expedite. quie luat reus poenam.
An poenitet convitii Lyce? atsero.

Iohannes Blomius a)na/gram. En ibi Almus honos.

QUo tua tam largo sic fama repullulat imbre?
Unde tibi tanti nominis almus honos?
An quoniam priscis insignia condita ceris
Missa per innumeri saecla tueris avi?
An tua tot flanae quod rumpant horrea messes,
Luciferos fessis quotrapit annus equis?


page 768, image: dela0768

An quia civiles causarum expendere casus
Consiliis defert regia plebsque tuis?
Anne Periclea facit hoc fa cundia linguae?
An variae rerum cognitionis opes?
Sive quod in studiis iuvenes exegeris annos,
Sive adeo, quod si nobilitatis apex?
Non illorum aliquid, tibi sed sunt omnia Blomi:
En ibi (quaerendo quid moror?) Almus honos.

Iohannes Frederus, a)na/gram. Auis ferens Rheden.

DVlicis, Auis sublime Ferens modulamine cantus
Aoniam, Varni quam lavat unda, Rhoden,
Seu tua sidereos ad barbita flectere gytos,
Seu libuit brutis indere corda feris,
Sublimi plaudens regnatlovis ales in aethra,
Flumineis humilis cygnus inerrat aquis.
Quamvis sublimi regnet lovis ales in aethera,
Tu mihi blandisono gutture cygnus eris.

Ianus Gruterus. a)na/gram. An tu ver sugis.

ANtu ver sugis? sic auguror, ipsa iuventus
Veris Apoollineis est tibi amicta comis.
Vernantes rutilant oculi, vernantibus exit
Sermo labris, pulchro vernat in ore decor,
Ceu rosa verna micat ceu candida lilia lucent,
Purpureas vestit floride barba genas.
Nec minus ingenium verno frondescit in aevo,
Ingenii superat membra venusta viror.
Et simul hoc. simul ecce tibi de vere corollas
Dant Musae, Charites, Pallas, Apollo, Themis.
Ut fundat flores queque verna senecta, Grutero
Aestas, autumnus, bruma quae parce meo.


page 769

Carolus Utenovius a)na/gram. Uno ros vivus lacte.

OMnis lingua licet sibi te peregrina resoluat,
Et docto triplex regnet in ore Charis:
Hoc praestat; nihili quod tingit egentia fuci
Candidior nivea pectora lacte nitor.
Illa alii laudent: ego nominis omina sector,
Uno ros vivus lacte perenne fluis.

Martinus Crusius a)na/gram.. Satus murus Nicri.

CVlte Nicer, frpmtem spumantibus exire ripis,
Docta Meduseum tolle Tubinga caput,
Dum ducet vita spirabile ab aethere lumen
Magnus Apollineae Crusius artis honos,
Nullius in nutum veniens tremefacta ruinae,
Barbaries ripas nec teget ulla tuas.
Vivas aeternum Crusi. tu nempe Tubingae,
Tusatus es nicri mt. rus ahenus aquis.

Polycarptes Leiserus a)na/gram. Si cali supples rura.

TErrea supplebat centeno foenore rura
Tharides olim:sic Polycarpus erat.
Si caeli supples centeno foenore rura,
Num Leisere minus sic tolycarpus eris?

Andreae Herlicio, sponsam domum ducenti.

NEc iam vitra exspectes, Andrea, sicut ubi annus
Percoxit mites aestivis solibus uvas [(transcriber); sic: utas] ,
Vinitor autumnum non frustra in frigora differt.
Dum veluti lentum Phoebo trahit vua colorem,
Aequales inter tractis virguncula neruis
Crescit et ad thalami promissos tendit honores:
Tu te cum incusa tarde crescentia membra,
Et teneram nimium frontem, mollesque genarum
Tactus, nec dum etiam natos ad corda tumores.


page 770, image: dela0770

Unaque iam toto tibi lux fit longioranno.
Fertur ut Isacides, si quando sole recenti
Deduxit pastum missos ab ovilibus agnos,
Multa queri solitus desponsae tarda Rachelis.
Post septem bemum maturescentia messes,
Seruitii indigno connubia parta labore.
Infelix, qui neqquicquam per frigora et imbres,
Perque nives noctisque umbras sudataque lucis
Aestivae spacia, emeritos quaesivit amores,
Contactu et falsae deceptus imagine nuptae.
At nullae insidiae veris tibi gaudia falsa
Supponent, neque suspectis fraus ulla la tebris.
Margaris imo suis dabitur noscenda papillis.
Quamvis obscurae texant umbracula noctes.
Mitte queri:cessere morae: matura puella est.
Iam scit quid sit amor, iam viscera militat intra
Illius et veris sua signa praeinstruit armis:
Illa oblita domum caramque oblita parentem
Te petit atque ardet spirantibus ignibus unum.
O quo te excipiet venientem in limine vultu?
Pone moram: patris non hic tibi servus Abrami
Expectandus erit: dux et tibi pronubus ipse
Margarin auspiciis ducas in tecta secundis,
Dulcibus hic illam fidibus mulcebis, ut Orpheus
Saxaque monticolasque feras deruulsit et amnes.
At non tam fidibus, Veneris quam melle, volenti
Exhausturus eris niveum dulcedine pectus.
Dii vos commitrant sic, ut non arctius orbem
Mercurii stringat claudens amathusidos orbis,
Quotque nitet stellis Helice dux altera nautis
Exultent totidem patris circum oscula nati.
Forsitan exemplum recto de more secutus
Ipse tuum primae ventos captabo favillae,
Quae mihi nescio qua lambit iam viscera flamma;
Praeveniam superos lachrimis: his cetera mitto.


page 771

Ad Iohannem Frederum in Natli illiut.

HAec ais esse tibi primordia condita lucis,
Natali dentur signa serena tuo.
Iam primum nitidis venias Aurora capillis:
Absit, inest nebulis qui, male gratus odor.
Absint et questus et ductae funere pompae.
Nulla nec in lachrimis pignora mater humet.
Absit et arguta volucris funesta querela:
Laetitiae votis ipsa sit apta dies.
Dicitur et pateris virtus maduisse Catonis,
Tu quoque Iane senes dilue fronte plicas.
Paulum ludamus: viden' hanc de cespite caluam,
Cras talis nostrum forsitan altererit.
Quin potius dulces mecum reminisceris annos,
Et quod sint cunis addita saecla tuis.
Hiskias potuit tactis iam forfice filis
Per ductas retro cogere fara fores.
Nos ubi palluimus semel in numerumque recepti:
Pandetur nulla ianua nigra prece.
Et lenti vino genium celebrare moramur?
Fallamus, laetis dum licer esse, diem.

In Chronicon Saxonia Davidu Chytrsi.

HIstoriae Amramides quantum pater ille vetustae,
Thucydides quantum debet et Herodotus:
Saxoniae tantum debet tibi mascula virtus;
Auspiciis illi, vivet et ista tuis.
Fallor: plus debet: vitam huic das, reddis at illis:
Est, dare quam, vitam restituisse minus.

Eidem Davidi Chytraeo.

SIc est: nulla tibi neverunt otia Parcae,
Nec pigrum nasci nec voluere mori.
Transisti cunas coeptis puerilibus infans,
Spirabas pectus iam iuvenile puer,
Aetatem iuvenis curae praeiere viriles:
Cura viri, iuvenis flamma relicta seni.


page 772, image: dela0772

Nec fallor: iuvenes bustum spirabit odores,
Et vives Phoenix post tua fata tener.
Sic est: nulla tibi nevere oblivia Parcae,
Nasci mortalem nec voluere mori.

Laurentius Rodomannus a)na/gram.. Tu monens donaris latsru. Donaris lauru non tumes.

TVtua iura monens donaris virgine lauru,
Scilicet et tacitus sic tua iura mones,
Ut quamvis nullo frondescere tempora ramo,
Cristatis comtum nec iuvet ire comis,
Te tamen in gemini pollentem carminis usu
Non minimum vatem clamet utrumque melos,
Nunc meritum meritique tenes de more coronam,
Auspiciis felix sit precor ista tuis.
Atque erit: illaesos etenim quod servat honores,
Donaris lauru non tamen inde tumes.

Antonius Mocerus, a)na/gram. Tu canorus Simeon.

EMicat ecce senex, cui flamma perora coruscat,
Cui subito attonitum palpitat igne iecur,
Ut tenuit pressitque Deum labrisque rigavit,
Ultima fatidicus iubila mittit olor,
Quam flent du ce senes ac stagna Caystria cygni,
Ciris ut arrectum mulcet utrunque polum.
Tu quoque dulce pari Simeon canis alter in aevo
Sive andis Ciris sive Canorus olor.

Erasmus Reutcius a)na/gram. Utramus viresces.

SIc tibi vitales nascenti in luminis auras
Venturos cecinit Parca benigna dies,
Nascere parue puer, tibi flammeus ardet Olympus,
Saecula sunt fulis mollia nenda tuis.


page 773

Utramus, caeli quem ventilat aura. viresies
Ingenio, lingua moribus, arte, bonis.
Dixit et aspersu terinundans pumila membra
Fatidicis signat nomina dicta votis.

Henricus Meibhomius, a)na/gram. Hic humeris omne subi.

SEu res arcta tibi rigido quatit aegra flagello
Pectora, sive febris debile sicca latus,
Sive cremata domus rapidos consedit in ignes,
Fulmineumue seges sensit adusta Iovem.
Seu a periuro simolex deceptus amico
Ringeris in famam spicula torta tuam.
Seu missa uxoris per flammas ossa supremas
Legisti in maestos maestus et ipse, sinus.
Sive tuus magnum veneratus Apollo patronum
Ah nimis ingratas experiatur opes.
Post tua perpetua donabere fata quiete,
Hic humeris quicquid sors tulit. amne subi.

Cornelius Martinus, a)na/gram. Visn' cor lumen artu?

ADvena Iuliadum veniens peregrinus in urbem
Visn' age cor iunctum Lumen et artis erit?
Artis lismen erit Cornelins, artis et idem
Cor erit: hinc lumen coque tibi rapis.
Quam bene con veniunt et in una fronte morantur?
Quid sine luce cor est, quid sine corde oculus?

Salomon Frencelius, a)na/gram. Ofles nomine clarus?

OBone Frenceli fles cum sis nomine clarus?
Cui res Turca suas sustulit ille fleat.
Vilis in algenti cui non est nummulus arca,
Qui dives solo est cim ice et ille fleat.
Post sua con strictus sceleratos terga lacertos,
Qui miser ad furcam pallet, et ille fleat.


page 774, image: dela0774

Scripturiens famae qui frustra sudat honestae.
Qui sua pingit aqUis nomina, et ille fleat.
Excidit optatae qui spe derisus arnicae,
Alter habet cuius gaudia, et ille fleat.
Qui tua victuris inscribis nomina chartis,
Cui mille uxoris basia figit amor.
Conscia mens recti, res quem solantur opimae,
Gaude FRENCELI: non tibi flere licet.

Pro Iacobo Bordingo, Cancellario Megapolitano, cum uxorem Lubeca Rostocbium deduceret. Votum ad Christum.

QUi fibris castos mortalibus inseris ignes,
Mutati debet cui munera Cana liquoris,
Christe Deus, sine quo nil possit Iuno vel Hymen,
Protege Bordingum Bordigi protege nuptam.
Illa virum sequitur flammis accensa pudicis,
Anteferens clarae Varnea roseta Lubecae,
Haec iam illi domus, haec patria est hi deinde penates.
Qualis posthabitis cum fratre parentibus ultro
Admonitu serui sponso se dedit Isaco
Nata Sathuelis, vel qualis Abigail unum
Spirat Daviden defuncti oblita mariti,
Sponre novos thalamos regemque secuta vocantem.
Huc ades et nova te pariter sub limina transfer,
Ingressamque tuo veniens clementer obumbra
Numine: sint proculinuisae canta mina sagae,
Coniugit et tristes, furialia numina, pestes.
Osscompletis revoluti mensibus anni
Hithysa aliquid fecundo rore pararit,
Rideatinterdum et patris quod dormiat ulnis.
Tunc tota in laetos se fundet patria plausus,
ULRlcusque patri princeps et principis aula,
Littoraque hinc Varni, simulillinc littora Travae,
Varnei nos et pariter plaudemus olores.
Qui fibris castos mortalibus inseris ignes,


page 775

Mutati debet evi munera Canaliquoris,
Christe Deus, sine quo nil possit Iuno vel Hymen,
Protege Bordingum, Bordingi protege nuptam.

Ad Davidem Chytraum de Poemaus Nicolas Reusneri.

CHytraee, ocelle, quotquot uspiam est virûm
Nunc doctiorum et quotquot ante euntibus
Fuere saeclis, ac erunt venientibus.
Meministin ut lecto Melissi carmine,
Afflatus aurulae procacispiritu
Gestire et omnis ebrius poetico
Liquore, funditare versus coeperim?
Enim meo solus queo nisu nihil,
Neque aridus vel pumicis duririgor
Aeque vellexustae est arenae siccitas
Ego atque sum si nil opis conducerem
De proximo ut suere, queis domi parum
Rei est: idem instiri improba nimis manus
Tentare furtum, cum modo arriperem lubens.
Tuâ lubente porrigente dextera,
Leorina venae divitis Poemata.
Sed contigit, (verum hercle plane edisseram)
Ut copia obrutus famelicus magis
Hallucinante saltuatim lumine
Anceps oberrem, quae prius, quaeq altera,
Quae deinde raptem tertia vice: ita omnium
Caelestis ardet emicante stellulis
Nitore maiestas ubique aprsibi.
Chytraee per Deum sidem et mortalium,
Quae dubia coena est coena si non dubia sunt
Leorina venae divitis Poemata?

In Lycum.

DIxisti nihili ridenti bile poetas:
Non ego te nihili tu facis ipse Lyce.
Ixtollis rurus, Sophiae dicisque parentes:


page 776, image: dela0776

Nuncsa pis, en barbam donat Apollo tibi.
Socratica primus regna dominator in arce,
Ah miser, en dicunt sic quoque te fatuum?

In Ianulum.

DVm gemino addictus studio Paphiae atque Mineruae,
Ianulus, huic corpus consecrat illi animum,
Praemia militiae parat utraque Diva probatae,
Haec sua quamprimum reddere et illa cupit.
Anticipat Pallas, iuvenumque insignit honore
Palladio vidit Cypris et indoluit.
Et postrema licet, tamen hanc tibi consecro myrtum,
Inquit, et applicuit myrtea serta comae,
Militiae duplicis duplex insigne reportans
Ianulus emeritis mactus ovat spoliis.
Tempora nonne videtis utrinque ut ramus obumbret
Altera laureolus, altera myrteolus.

In insignia nobilitatis Hameliorum.

QUidnam hoc? caeruleum clypeum geminamque coronam
An cerno et galeam cornuaque aequa polo?
Cerno equidem: sed cur non hic et mater honoris
Anseris ex alis eruta penna nitet?

In eadem.

SIue intersectae praefulgens lamina peltae,
Ardentis galeae seu mihi visus apex,
Sive duplex iactis aries in postera ramis,
Sive duplex regum dulce corona decus,
Nulla magis vestram tulerint insignia gentem,
Quam quae nominibus facta dedere suis.
Cerne, animans qualis toto stet vertice supra,
Ceruicem ut deceant cornua flexa retro.
Iactet ut in celeres pernicia crura rotatus,
Ut non imbelli proelia fronte paret,
Pottet ut argentum villis flaventibus album,
Aurea ut extremos integat vina pedes.


page 777

Aude illi et ceruos, aude et conferre iuvencos,
Non aries ceruo, non cane peior erit.

In eadem.

UTforet aeternus Phryxeae portitor Helles,
Iam medio subito terruit astra polo,
Utgens Hamelidum nitida effe rretur in astra,
In terram e medio nunc redit ecce polo.
Alternare placet: dent illi scuta reverso
Vestra, da bunt vobis sidera clara locum.

In orationes Davidis Herlicii de correctione Calendarii.

MVtua civili dum spumant arma cruore,
Iulius et rapido proelia lustrat equo,
Debita nocturnis subducens tempora somnis,
Suspendit vigili lumina bina polo.
HERLICIUS morbos conducto milite contra
Dum studet, et medica pharmaci miscetae qua
Noctibus attentos figens in sidera vultus
Collocat in metas annua claustra suas.
Maior utroque illo, cives qui truncat et annum,
Hich anno est pariter civibus et medicus.

Iano Grutero.

Quid hi quinque sibi velint Phaleuci,
Quaeris scire? tuos volunt Phaleucos
Doctos perlepidos, catos Phaleucos.
Quingentos tibi mitterem GRUTERE,
Ad quinos nisi nausees Phaiencos.

In album einsdem.

BIs peccas; picam qui conicis inter colores;
His nisi dulce, illi nil nisi triste sonat.
Quantum garritu nostro ringentur inepto!
Quantus confuso me premet ore rubor!
Sed, puto garritu nihil hoc ringentur inepto.
Non picae ad strepitum suavior audit olor?


page 778, image: dela0778

In album Zacharia Prantelii.

PVlle sacer Veneris, Charitum mel gemma Mineruae,
Flos iuvenum, Phoebi cura; Themistos amor.
Dic mihi natales si fors reminiscere cunas,
Quae fuerit cunis stella benigna tnis.
Non tibi, non equidem rubicundo Marspiter igne,
Tardigradus nocuit nec pater ille lovis.
Iupiter ipse tibi, fulsitque Amathusia flamma,
Et cum Germana Sol et Atlantiades.
Inde manent totidem tibi adhuc caelestia dona,
Nobilitas, pectus, forma, Suada, sales.
Salue meque tuos inter sacrato sodales,
Cor animi Philio iam voveo omne Iovi.
Nonnumquam imparibus gliscit sacer ignis amicis,
Quo mage rara mihi, sunt tibi plura bona.
Pulle sacer Veneris, Charitum mel gemma Mineruae,
Flosiuvenum, Phoebicura, Themistos amor.

In Album Valentini Aeidalii.

QUin etiam hicce manes? maneo inquis at interim abire
Pergis: abire igitur nonne manere tibi est?
Quin, inquis, comes hinc mihi abis Eo sed tamen istino
Nusquam abeo, ergo isse hinc nusquam abiisse mihi est
Mirer? nullus ego. nec tu mirare, puto. anne
Me hicce manente manes? te hinc abeunteabeo.

In Album Laurentii Walfii.

DIstrahor ex oculis tibi mi plus unice Vvolfi:
Ex oculis, nusquam distrahor ex animo.
Ex animi fibris etenim qui distrahar illi,
Cuius ego sum animus, qui meus est animus?

Ad Adamum Hamelum in Natali Carrsti.

ADame tolle ocellulos
Nigrum micantes: an vides
Igneum faculis polum
Miro ludere motu?


page 779

Ille ille taurus horridis
Caelum lacessens cornibus
Quam repente, ferus prius
Emitescere discit?
Mitescit et canicula
Amicior mortalibus,
Nec inbam leo concutit
Caeli sidera terrens.
Adame tolle ocellulos
Flavum virentes: en tibi
Undique enitet ut cito
Terra et pontus et aer.
Connivet aura murmurans
Austri furentis: humidum
Piscium salientium
Caudis dissilit aequor.
Terrae it beata faustitas,
Intusque et extra gestiens,
In sonantia iubila
Ingens liquitur aether.
Ergone nos silebimus?
Noxô beata nox boni
Tam salutiferi ferax
Quis te carmine dicet?
Adame sume barbiton
Christi caventem cunulas:
Si negas: mihi barbiton
Huc cede et mihi plectrum.

Preces ad Christum in morbe, anno 1592.

CHriste Deus, patris aeternis enate medullis,
Qui vitas exire iubes mortalibus aegris,
Atque aliis idem vitales inseris auras:
Respice melenta confectum viscera tabe,
Et vix sperantem nigrosevadere manes.


page 780, image: dela0780

Si pius Hiskias tenui discrimine lethi,
Se tam vicinae potuit subducere morti,
Flens multa et lachrimis humectans strata profusis.
Cerne etiam nostro fusas e corde querelas,
Quas tibi mane novo damus et tibi vespere sero,
Nec tristes unquam decedunt pectore curae.
Non merui, scio, te mitem: me ventre parentis
Lapsum vagitus primi fecere nocentem,
Et, memini mala multa puer propiorque iuventae
Commisi: quae deprenso nunc intima cordis
Rodunt, et iustas inclamant soluere poenas.
At veniam indulage, tali meque eripe noxae.
Non, ubi sub gelidum moriens concessero bustum,
Te potero nomenque tuum laudesque sonare:
Nunc etiam exiguae saltem trieterida vitae
Implevi novies, mediane repente innenta
Succumbam, a duro ceu flos succisus aratro?

Iohanni Wesselo, Philosophie Magistro.

MOllibus Herodoti manantia bella labellis
Haurit Thucydides etiam puer, inde liquescit
Motibus arcanis animi, lachrimisque madere
Incipit: ergo aitille tibi de prole parenti
Felici grator: quam tu melioribus abdens
Historiae studiis, fidis committe magistris.
Quid quem non dormire sinit Marathonia pugna,
Ardentesque acuit stimulos, et in aemula raptat
Accensum studia alterius conspectus honoris?
Nec iam oculis ambit siccis alicna trophaea,
Miltiati donec maiore aequatus honore est,
Sedaruntque illi flammas, Salaminia propter
Rura, coloratae millenis caedibus undae,
Persarum extinctaeque minae, Xerxesque fugatus,
Usque adeo pulchra parti virtute decoris
Ardet inextinctus fibris mortalibus ignis.


page 781

Iane quid exultas meriti iam praemia nactus?
Tu quoque flevisti, cum te matercula cunis
Exoluit, miscens mellitis oscula crustis,
Amotis velles ut seria quaerere puppis,
Litterulas tenues lallare et grammata levi
Insculpta in ligno. stevisti haud ut male nati,
Limina quos valuasque ultra dispellere matres
Coguntur, longe ut vicinia rauca reclamet.
Ast amor expressit lacrimas nativus honesti,
Et iam maiores cursu superare eupido.
O quo ties nullam tibi sera crepuscula noctem,
Debita nec somnis fecerunt sidera somnos,
Multa revoluenri tacitumque cubile docenti
Lapsae praeteritos actus lucisque futurae!
Dum caelierubuit flaventi porta colore;
Et Iucem rimis immisit hiantibus, at te
Privarunt nullo dilucula prima sopor.
Nunc ergo merita haec neglecti praemia somni.
Saepius et spretae coenae ventrisque crepantis,
Ploratusque adeo antiqui udarumque genarum
En tibi Apollinea fragrantia praemia lauro,
Quae vel Miltiadis possint aequare trophaeum,
Vel nati laudes et fortia gesta Neoclis.

Henrico Heshufio Superint. Hildesiensi Doctori Theologia renunc.

HIc similem patri gravida de mole levatum,
Te mater cunis dulce locavit onus,
Hîc pia cepisti veteris purgamina culpae,
Chytraeo sacrâ teste rigatus aquâ.
Hîc tua deposuit primos infantia lusus,
Cum teneris Sophiae crustula nacta cibis,
Hic tua nunc velat Doctorea tempora mitra,
Omnia fortunae sint precor, illa tibi.
Omnia Rostochium deditilla: sed omnia nondum
Cur non hîc vivis vir morerisque senex?


page 782, image: dela0782

Eidem.

FRontem cum pravitate sic venustam,
Linguam non sine mente sic disertam,
Mentem cum pietate sic politam,
Et quae cetera Dii tibi dederunt
Certatim bona, quaeque iam tibi dant,
Quo pinget mea Musa penicillo,
HESHUSI? cupio sed indisertam
Dives materia obruit Camenam.
Quid si essem vel HOMERUS? imo dicam
Verbo, si sinis, unico. Patrissas,

De eodem ad urbem Hildesiam.

HIldesie Martis victrix animosa ducuque,
Illaesum servans per fera bella caput:
Hildesie pacis cultrix studiosa, Deumque,
Doctorum genitrix ingeniosa virum,
Pande fores, date vos plausus date lilia cives,
Dicere tam festo fas bona verba die.
Quo properat mannis Heros intrare reversis,
Quantus non ierat: nuncage pande fores.

In Bibliothecam Pappi.

HIc pluteos cerno nec Franca nec Itala tellus
Certet eis, cedat Sequana, cedat Arar.
Et quae composuit victoris dextera Syllae,
Et Ptolemeaea pulpita facta manu.
Admirerne magis nitidum splendoris honorem,
Singula tantilla quo sine labemicant?
An mage me dives trahat et diversa supellex,
Milliaque e variis scripta petita locis?
An digesta suis cognata volumina metis,
Ordine nec nullo ceu rude iacta chaos?
Felix Pappe quidem tali ditate taberna,
Sed magis, unguiculis cuncta quod illa tenes.


page 783

Iohannis Simonio Poeseos Professori.

TAubmanni ut volucres sapiant, gemitusque Tobiae,
Atque uter ad gustum sit mage, Iane, rogas.
Cultus uterque fluit, puroque nitentior amne,
Fonte poetarum ponit uterque sitim.
Huic multum surgit. plus surgit acuminis illi,
Aemulus atrique est, non sine felle, lepos.
Nil deest, nil superest, sibi par decurrit ubique,
Verbaque collectis tornat uterque rotis.
Alter nativas trahit in sua carmina Musas,
Alter sudoris plus habetatque morae.
Haechodie: quae deinde rogas, maiore senatu,
Plus uterad gustum, cras tibi, lane, canam.

Paulo Melisso, lauream donanti.

MELISSE laurum tolle: myrtus sat mihi.

Petro Lindebergio, Poetae cultissimo.

LINDeberge quid audisti? quae factio solum
Me contra, quantis fulminet ira minis?
Mevius hic polypo damnatus; Fannius hirco,
Scortillis Aiax,quisque age quartus erat?
Indixere mihi quatienti bella tumultu:
Cantat ab insidiis classica dira Lycus.
Quid faciam? dem terga? quid ah cultissime? nescis
Si volo, mors cunctis unus Iambus erit.

Nicolao Wesselo iuveni doctissimo.

WEssele, cum Maronis arduam tubam
Tam bucculento sufflet ore Mevius,
Se cultiorem Delia, se Cynthia,
Sibi olens in aurem dicat ipsi Fannius,
Horatianae vendicator audiat
Lyrae Balenus, Bilbilim Aiax provocet,
Terentiano uterque scurra nequior,
Quiescis? ille Cypridos nepotule,
Phoebi medulla, Gratarum floscule,
Ignis Iunentae, inquam, quiescis, abditus


page 784, image: dela0784

Vel invidendo Harpocrati silentio?
O fr iuventae sucitatus spiritu
Tibique patriaeque debitume cites iubar,
Hisque improbis os obstruas Thrasonibus!
Nisi facis, ohe meque teque versibus
Quando cacatis enicare desinent
Aiax, Balenus, Mevius cum Fannio.

Ad Vividianum.

SCribere multa iubes, et longa volumina laudas.
Consiliumne sequar Vividiane tuum?
Prima mihi calami saciet iactura dolorem:
Altera chartarum tertia lucis erit.
Fastidit spissas operosa libraria moles,
Succinctas recipit: malim uter esse, rogas?
Ipse levis lector, longumque exosus aceruum,
Pagina, subsistes, vix ubi versa tibi.
Adde quod haud blattae de me ieiuna queretur,
Est cui pinguescat plus satis unde, fames.
Ne tibi sim, blattisue typisue, mihive molestus,
Scribere pauca iube, scribere multa veta.

Hymnus in Christum Saluatorem.

OMihi Palladio mentem depurget aceto,
Et dolet arguta cote Minerua iecur,
Non ego Pergameas armis emoliar arces,
Aut Tyrios ducam per nova castra Deos.
Non ausos primo convellere caerula remo,
Virgineisue canam furta patrata dolis.
Nec dominae duras mentitae eblandiar aures,
Aut celebratorum munera lauta ducum.
Christe, tuis primum procumbere nitereraris,
A te principium tu mihi meta fores.
Nam canerem duplicesque ortus, extramque potentm
Atque instauratae dulce salutis opus.
Posthabitos superumque choros, patriosque penates
Et maiestatis sceptra reposta tuae.


page 785

Lustratamque hominis veri sub imagine terram,
Atque salutiferae membra parata neci.
Aligerum rutilis venientem desuperalis
Inque puellarem reddita dona sinum
Conceptusque novos atque incrementa per auram
Aetheream intacti nobile ventris onus,
Et iam natalesque humiles castamque parentem
Dicam, et quae cunis riserit aula tuis,
Aula fatigatis non ignorata iuvencis,
Si quando stabulis dura coegit hyems.
Dicam et Gangaridum neges, Nabathaeque dona,
Quaeque per insolitum stella cucurrit iter,
Pastorumque hymnos faeti et munuscula ruris,
Cumque hedera canis limina picta rosis.
Nec sileam regisque minas gladiique tremorem,
Primo mutatos exilioque lares
Utque onus excipiens raptim matercula carum
Per suspecta cito fugerit arua pede,
Quamque exultarit vitreo sub flumine Nilus.
Ut tremula adventu luserit unda ruo.
Quantosque interea Bethle perpessa tumultus:
O furor, o ferro fuse tenelle cruor!
At mox insidiis postius modus: abiice rursus
Die metum: iam te patria tuta vocat.
I puer, et Nazaraea tibi cape nomina fatis,
Sic patri placitum: tu Nazaraeus eris.
Persequar et voto lustrata altaria censu,
Atque initas templi lege iubente feres,
Sollicitos matris reditus, luctusque timenils,
Haustaque percussis gaudia luminibus.
Te vero implentem canos pietare magistros
Annos emensum post duo lustra duos.
Mox mihi dicetur iuvenis, cui pulpita littus,
Ostrea cui victus setaque vestis erat.
Ille etiam nondum lapsus compagine matris


page 786, image: dela0786

Movit in adventum praevia signa tuum,
Quem nunc aeterna fatorum lege coactus
Candida lustrali tempora rore lavat
Dum pater altifremam quatiens cum murmure nubem
Te magno sobolem succinit ore suam.
Hincloquar ingressus exordiaque illa laborum
Et mundo attonitis gesta tuente oculis.
Ecce merum bibitur liquido de fonte revulsum,
Intumet et sumptis viribus ipse latex.
Aegra resanescunt infractis corpora morbis,
Lethiferae tactu terga dedere febres,
Iamque Elephas, iamque excessit subterflua tabes,
Femineus cessat sanguinis ire fluor.
Ast alibi affixos stratis natalibus artus
Vinctaque neruorum compede crura lcuae,
Audent pernici pedibus contendere ceruo,
Tam cito torpentes dedicere moras.
Quem caecum terris natura puerpera misit,
Aspiceret numquam solis ut acre iubar
Iussistique aperire oculos nubemque fugasti,
O non mortalis conditionis opus.
Euinctae extemplo soluere silentia linguae,
Impulit et subitus tempora surda sonor.
Invisae umbrarum dirae, saevissima pestis
Imperiis quoties intremuere tuis?
Rupisti mortis leges et ahenea iura,
Sub pede torsidti Cerbereumque canem.
An non et miros per rura virentia pastus
Septenas panum dixero reliquias?
Piscibus undantes fluctus mersasque carinas
Nî properam velles supposuisse manum?
Aut qualis vector Solymaete miserit urbi,
Qualia per vicos cantica perque vias,
Discubitus quales conviviaque ultima menfae,
Quo commiscueris pocula sancta mero,


page 787

Iamque crucem durosque obitus lacrimasque tuorum,
Illaquesa crilegis basia fixa labris,
Euulsos, spinis consertaque tegmina, crines,
Militis et faedas tempora passa manus
Septenasque; crucis monumenta celebria. voces,
Postremamque anima iam fugiente, sitim.
Sanguineque, et liquida manantia vulnera lympha,
Dum gelidum stricto panditur ense latus.
Mox et in exequias iret lacrimabile carmen
Et streperer pofito naenia maesta rogo.
Sic animam magni Herois caligine mersam?
Silicet hoc factis emeruisse meis.
Utque expirantem maerens aspexerit aether,
Visus et inferni congemuisse fragor.
Ut timorattonitum subitus tremefecerit orbem,
Ne nox obtusum conderet una diem,
Quando nefas fugitque oculis cursusque rerorsit
Sol et pallidulis lurida luna genis.
Fleverit ut solitis lordanes auctior undis
Pulla creatorem fleverit herba suum.
Et iuxta ruptis turbata e fronte capillis
Clamarit nimium sidera saeva parens.
Hinc tamen eventu pensans lugubria laeto
Mutatis quaterem cymbala grata sonis.
Nam quis io motus tumuli perrumpit operta,
Concussamque ima sede rolaxat humum?
En nivei cinctus. en lucida forma virorum:
Quam cito caelesti claustra reunlsa manu?
Anne etiam reddit, quas terra recondidit, umbras?
Ite animae lectae, lucis adite domos.
At tu dux vitae sublimi accingere plausu
Iamque triumphales murice conde rotas.
Quods mihi siliceat comitatibus ire remistum
Laetus cantantes inter ovabochoros.
Nec tantum hoc quin tempuserit, modo talia cures,


page 788, image: dela0788

Quo tibi te solido marmore templa sacrem.
Auratis stabit victoria pressa columnis,
Teque sub inferno praelia gesta duce.
Illic labentes deducam anfractibus amnes,
Fictaque caelatis urna liquescet aquis.
Aufugietque metu ripasque relinquet inertes
Cocyti verso gurgite nigra palus.
At diadema tibi claro radiabic ab auro
Florescensque auro fulgura fundet apex.
In medio mihi victor eris, circumque iacebunt
Corpora maerentum supplice fusa genu.
Ipse triumphato ducetur in agmine Pluto
Infami vinctus colla retorta sude
Atque hic innumerasacies, Acherusa monstra,
Nodoso involuens aere catena trahet,
Ibunt Eumenides deiecto in Tartara vultu,
Perpetuam metuent guttra trina famem
Mors expiranti similis ferrugine facta
Vix exarmata cuspide tela geret.
Contristautem argento puro electroque nitescet
Plebs pia, vexilli signa secuta tui.
Flammea quos interrutilescere castra iubebo
Et veris plausus assimilare modis.
Ipse quoque applaudam, vivo et super insequar ore;
Accendent vivos nablia iuncta sonos.
Qualiter ingentem meritis impleneris orbem,
O quam continuus vox mea cantus erit!
Tu mundi rerumque simul cum patre repertor
Quae tuus et patris spiritus in tusagitus in tus agit
Per te centgnos caelum sinuatur in orbes,
Et redit ad leges noxque diesque suas.
Ense rebellantes fortissime deicis hostes
Tu formidando numine bella geris.
Te remnit Pharii gensindurata Canopl
Hebilis innumeris obruta funeribus.


page 789

Quid quod nigranti nebulae te obnubis aemicta,
Nocturnoque iterum clarus in igne micas
Horridaque iniectis compescis flumina frenis
Sidereque in pronum praecipitata iubes.
Utque iubes, refluo involuis currusque virosque
Turbine, diductas cum mare reddit aquas.
Te dicente ignis mediis fornacibus alget,
Amitti viret ignis et unda suas.
Vuida propellunt scopulosae flumina cautes,
Et sedeat querulam saxea rima sitim.
Arcanus soli codex nostraeque salutis
Sponte reclusa tibi sa cra sigilla patent.
Ad solium lecti expectant tua iussa ministri,
Stant serie longâ corpora mille patrum.
Te dominum venerata cohors tibi prona recumbit,
Te verum ingeminans voxsonat una Deum
Maxima te tellus recinit, te lucidus axis,
Te brutae pecudes aequoreumque salum
Salue certa salus hominum, patris unica proles,
Nec tu primitias sperne benigna rudes
Dumque tibi postes delubri et limina condam,
En mea prompta tibi pectora parua domus.

In Natalem Christi.

CHristiane tolle ocellulos
Nigrum micantes: an vides
Igneum faculis polum
Miro ludere motu?
Ille ille taurus horridis
Caelum lacessens cornibus
Quam repente ferus prius,
Emitescere discit?
Mitescit et canicula
Amicior mortalibus,
Nec iubam leo concutit
Caeli sidera terrens.


page 790, image: dela0790

Christiane tolle ocellulos
Flavum virentes: en tibi
Undique enitet ut cito
Terra et pontus et acr.
Connivet aura murmurans
Austri furentis: humidum
Piscium salientium
Caudis dissilit aequor.
Terrae it beata faustitas,
Intusque et extra gestiens,
In sonantia inbila
Ingens liquitur aether.
Ergone nos silebimus?
Noxo beata nox boni
Tam salutiferi ferax
Quis te carmine dicet?
Christiane sume barbiton
Christi canentem cunulas:
Si negas: mihi barbiton
Huc cede et mihi plectrum.

In nomen Acidalii.

VIx te narurae laxatum carcere coeco
Lucina aethereis haustibus imbuerat:
Nectareo tenerum mox lustras Iuppiter imbre,
Musae Castalio purificant latice.
At Venus, haut satis hoc tacitis immurmurat auris:
Tu quoque tu nostro aspergine lautus eris.
Et simul infantem leni complexa susurro
Obstetricantis surripit e manibus,
Fontis Acidalii ponensiuxta alma fluenta,
Qua in medio Charitum ludit amicus Amor.
Heic tibi blandidulosque oculos, et saepta labrorum,
Molliculasque manus, molliculosque pedes
Abluit aspersu undarum, internosque recessus
Irrigat, et succum stillat in ima animi.


page 791

Stillat in ima animi. et meus ergo vocaberis, inquit,
Matris Acidaliae foetus Acidalius.
Nomineque ut notus nostro, sic ipsa vicissim
Nomineque et genio mox ero nota tuo.
Applausere cohors Charirum, nomenque iteratunt,
Vivat Acidalius, vivat Acidalius.
Fallor an hic patris fusus tinnitus in aures
Indidit inde tibi nomen Acidalii!

In opus Insoriptionum Veterum Iani Grudti.

VOsad Romuleam qui sie contenditis urbem,
Qui petitis celeri Gallica rura pede
Et quibus Hispanam curae est invisere terram
Et quibus Almanni iugera lata soli:
Ruique ultra Hesperii Gades pomoeria mundi,
Euphratenque ultra deproperatis iter,
Discere magnorum monumenta antique Quirium;
Haec quoniam vobis unica cansa viae est,
Si qua vetustatem et Martis fugere tum ultus,
Si qua situ et enebris exeruere caput,
Nunc satis est. illum iuvenes compescite cursum:
Unam prae multis praestat inire viam.
Quae petitis toto orbe vagi; locus offeret unus,
Heic ubi Masaei iura Gruterus habet.
Atlas antiqui IANE imperterrite secli,
Tantae tunc potes condere molis opus?
In quo concludas trifidum dispersa per orbem
Cerni millenis quae solita ante locis?
Magnificos victorum arcus, vastasque columnas.
Cum cippis tumulos, cum statuis tabulas,
Ate devictum dicet se Smetius, a te
Lipsius; et quisquis tale quid ausus erat.
Huc igitur vertatis iter iuvenilia corda:
Pro toto vobis orbe GRUTERUS erit.


page 792, image: dela0792

Davidis Chytrai Epitaphium.

INquem contulerant largi sua munera Divi
Praeclaras coruu caelite mentis opes.
In genio Archyta: memori tu Cyre cerebro:
Tu Plato cui dulci gutture victus eras.
Omnia qui norat reliqui quae singula, solus;
Quae mare, quae tellus, quae simul astra tenent.
Qui no cuit nulli, potuit quibus adfuit ultro:
Nullius irrisor nullius hostis erar.
Urbes quem magnae, magni cum Caesare reges;
Docti atque indocti quem coluere duces.
Qui meritis orbem, qui fama aequavit Olympum;
Qui si quis vita perpeteulignuserat:
Exigua magnus iacet hac Chytraeus in urna:
Dices denasciiam quoque posse Deos.

Defunctus loqutur.

MEprocul Arctoae Brakenheimua murmure Balthes
VVirtenbergiaco nutrit alitque solo:
Mox adii natus nondum duo lustra Tubingam
Laureolam Sophiae clara Tubinga dedit.
Atatem in dagas? annis sex adiice denos.
Laurea honoratum me VVitebergae capit,
Clara Lutherano tum nomine clara Philippo:
Illi carus hinc prolis adinstareram.
Munia dectoris mox ad prcclara; Lyceum
Rostochii, natum bis duo lustra, vocat
Me Varnus iuvenem: decies me quinque per annos
Doctorem: Varnus vidit obire senem.
Haec dixisse sat est: nam nosti cetera. vel si
Non nosti: saxum; vel modo natus eris,

De eodem.

CHytraeus niveos letho cum clausit occllos
Cygneique senis conticuere soni
Percita ferali Varnea Academia luctu
Comploditque manus dilaceratque genas.


page 793

Me miseram! exclamat, quo nunc auriga, paterque?
Quis ducet currus? quis reget inde meos?
Mente animi extincta qui vivam? me simul una
Me ferteatque unum codite sub tumulum.
Dixit et arreptum condens sub viscera ferrum,
Tecum inquit, vixi, tecum obeamque libens.

Adhuc.

SI commune bonum est, qui non sibi nascitur uni,
Non uni vivit, non moriturque sibi.
Si commune bonum est, cuius doctrina peritos
Constituit iuvenes, constituitque senes.
Si commune bonum est; qui solibus addidit umbras,
Spargeret ut dotes perloca plura suas.
Si commune bonum est: templis ludisque locandis
Consilio formam qui sapiente praeit,
Si commune bonum est, qui non modo praecipit ipse,
Sed prae ceptores vocelibrisque facit.
Ni commune bonum dici mereare, Chytraee;
(Non equidem metuo dicere) dispeream,

De Alodestia Chytraei.

OMnia Chytraeus, nihil et cognoverat idem,
Nil doctus quamvis omnia doctus erat.
Non credis? quin et medio feruore rigebit,
Inquis, et in media flamma calescet aqua.
Audi age: quin illud, nil scire, memento, quodolim
Socratices dicunt isse redisse labris.
Sunt qui nil aliis norint sibi cuncta: Chytraeus
Cognorat reliquis omnia, nilque sibi.

Ad exteros et famam.

VOs qui Teutonicis procul hinc habitatis in agris,
Longius et si quos dissita nutrit humus.
Obliquus vobis seu rectus surgat Olympus
Quotquot Chytraei candidus uritamor.
Quae vos saepe viri mortem mentita fefellit
Nunc veros dicet pallida fama rogos.


page 794, image: dela0794

Fama quid ah properas? pernices siste quadrigas.
Nuncins auditur sat cito, qui malus est.

De eodem.

NI mihi simplicitas imponat credula; nemo
Chytraei in maesto funere laetus erit,
Si tamen nullus erit mundi in quocumque recessu
Qui capiat tacito gaudia recta sinu:
Imprecor huic tantos crudeli in corde dolores,
Eumenidum quantos triga ciere potis.
Quantos Caucasco perfert sub monte Promethcus,
Vultuream pascens sanguine vivus avem:
Olim Agmemnonius quantos persensit Orestes,
Viscera maternis plena gerens furiis.
Quantos Alcides lethali exhausit in Octâ:
Damnatis quantos atra Gehenna parat.
Haec et plura prccor: donec de morte Chytraei
Deponat tacito gaudia tecta sinu.

Adhuc.

FElicem cenfet iuvenis Pelleus Achillem,
Praeco cui inventus magnus Homerus erat.
At modo laudatum multis dum cerno Chytraeum,
Certatimque omnes facra suprema ferunt,
Praecones, fallit nisi mensura, beatos,
Ut quoque vel prosit mortuus, ipse facit.
Nam quod laudis habet, meritis virtutis adeptus
Quis non emerito post sua fata darer?
Si quis at ignotus fuit hactenus: ille Chytraeum
Laudet, laudati nomine notus erit.
O quis enim hos inter Lysippos habebitur? aut quis
Pinget Apelleis funera tanta notis?

Idem.

DVm reliqui condunt praelonga encomia vates,
Atque oratores: ista ego pauca dedi,
Plura daturus eram, tardet nisi flebile vulnue,
Heu nimis ad vivum quo mihi pectus hiat.


page 795

Atque utinam rapidos quod contra Alceftidis orsus
Reddidit Euripides: hoc queat esse meum?
Verum absit; neque enim tantum inneniliter optem:
Sat mihi, sancte tous si modo obibo rogos,
Sancte Chytrae tuos tantillo carmine manes
Placem, sat felix carminis auctor ero.
Et nunc Dive vale dum Musae et Apollo manebuat,
Saxoniae et Varni tu remanebis amor.