06/2008 Reinhard Gruhl markup
text typed - structural tagging completed - spell check partially performed - no orthographical standardization

image: s001

IOANNIS ATROCIANI ELEGIA DE bello rustico; anno redempti orbis M: D: XXV: in Germania exorto. Praeterea Eiusdem Ioannis Atrociani Epigrammata aliquot selectiora. Praemissa etiam est Epistola ad bonas literas hortatoria.


image: s002

[gap: blank space]
image: s003

AD CANDIDVM LECTOREM EPISTOLA.

CVm literarum pernicies, neglectusque, cum saepius antea, tum maxime hoc infelicissimo saeculo me male torqueat, candidissime lector, miror quae Erynnis, quisue cacodaemon exagitet quosdam, qui uel in publicis contionibus non uerentur non solum contemnere quas nesciunt literas, uerumetiam dissuadere, et ab eis auocare ingenuam pubem, parentibusque persuadere ne pijs moribus et disciplinis imbuendam tradant, temerario quodam ausu non erubescunt. Ad quid, inquiunt, opus literis? Habes Euangelia in linguam uernaculam tralata, quae cum legere nouerit iuuentus, satis superque instituta fuerit. O meram rabiem, o insanum consilium. Sicne te docuit Christus adolescentiae curam habere? quam tam sollicite non uno in loco nobis commendauit: ubi inquit: Sinite paruulos uenire ad me. Et, Nisi facti fueritis sicut paruuli etc. Item, Si quis scandalizauerit unum ex his paruulis, ei melius foret, ut mola asinaria in collum eius suspensa in maris pro fundum demergatur. etc. At tu, omnibus his posthabitis, non solum illi praebes ansam aspernandi literas, quibus tamen optime et componitur, et ab illicitis prauisque actionibus cohibetur: sed et contemnendi, exhibilandique, contra proximi charitatem, doctos, bonosque omnes. Nescis, neque lectione uernacula, si ita rem agi uelis,

image: s004

sed ut Christi dogmata intus in corde latitent, infixaque haereant esse necessarium? Neque eo solum tuam tendere debere orationem, ut Euangelia a pueris legerentur, sed qua uia commodiore illis assuescerent, pieque ac syncere ad Christi doctrinam amplectendam simul et opere explendam perduci possent, tibi esse perpendendum. Certe non fiet hoc unius aut alterius Euangelij frigida lectione. Neque uel tantulum leget dissoluta iuuentus. Putasne quae natura in malum prona est, eam suo iuri relictam ultro amplexuram aut aggressuram di uinarum literarum lectionem? Ignoras quod hactenus blanditijs, minis, interdum uerberibus, denique totis im missis calcaribus uix adigt potuerit effrena iuuentus ad literarum quantumlibet etiam amoenarum dilectionem? Illi ipsi tu persuasurum te speras inani admonitione ut liter as sacras amplectatur? Profecto falleris: mundus, mundus est, permanebitque perpetuo fallax et insipidus. Sed habent (inquiunt) qui lectionem uernaculam ocyus doceant, Praeceptores dicunt Germanicos. At quod barathrum immanius, quas insidias perniciosiores, quos laqueos tenaciores diabolus unquam mun do ten dere potuit? Noui ex Germanicis istis praeceptoribus, qui secum ad fornicem iuuentutem abducerent: noui qui tam dissolutis moribus, tam scurrilibus uerbis suos docerent, ut uel Leno inter prostituta scorta proferre erubesceret: imo uidi apud eos, ipsos adolescentes inter

image: s005

scorta pasci. Quod si mores utrinque componas, inuenies ab his leuitatem, inobedientiam, luxuriam, audaciam, temeritatem (ut quos increpare non audeant, ne bolus e faucibus eripiatur, et famelici tabescant) lasciuiam insuper, et omnium sacrarum simul et prophanarum rerum contemptum tradi, nullum honorem, nullam reuerentiam senibus exhiberi, etiamsi Cathones praestent omnes: uerius quoque omnium fere uitiorum chaos auspicari, quam quicquam sacri aut piae eruditionis doceri: postremo ius ac phas [reg: fas] nihili duci, et uitium praemio pensari. Quid de tam dissoluta, tam effrena, tam procaci, tam elati animi iuuentute in posterum sperandum, quae nullum uirtutis genus iam ab initio uel nauci facere assueuerit? Olim, et adhuc apud probatos contra, summam grauitatem, obsequium sedulum, continentiam, prouidentiam, timorem et reuerentiam persuadi (iuxta dictum Pauli: alter alterum honore praeueniat) ad haec, diuini simul et humani iuris rationem haberi, certis quibusdam legibus astringt, denique studia honesta, et honestissimorum uirorum exempla literis prodita enarrari, et ad simile quiddam tentandum instigari conspicies iuuentutem. Si haec te non mouent, moueant perniciosissima haec tempora nostra, in quibus praecipue opus doctissimis uiris, Nemo enim inficias ibit, indoctorum (ne dicam etiam doctorum quorundam) sacerdotum uitio, rusticum bellum exortum, iustitiam propulsam, omnes

image: s006

uirtutis species sub Euangelij praetextu in praeceps deturbatas, imo ferreum seculum mundo exortum: ut qui praecipites inuerecunde docere expetiuerint prius, q [abbr.: quam] discere. Praeterea, interire passim nobilia ingenia, ut timendum sit, ne uel post admodum paucos annos foedae ignorantiae tenebrae penitus rursum inhorrescant. Sed impostor ille, uniuersi generis humani aduersarius cacodaemon pessimus, non commodiore uia nos seducendos conspicit, quam ut ueritatis luce sopita, densissimis tenebris mundum inuoluat. Conspicit enim literarum syncera cognitione, rerumque experientia, nos in uerae lucis et euangelicae doctrinae cognitionem perducendos: itaque illi iam totis remis uelisque enitendum, talesque doctores subornandi, ne diuini spiritus flatu, quo tendimus, prouehamur. Et profecto crede mihi, literarum peritia uiam nobis ad ueritatis lumen aperuit: eisdem neglectis, foeda barbaries rursum imminebit: id quod sedulo curat impostor antiquus. Neque hoc te mouebit parum: Olim in pretio erat doctus, et uix totidem sufficiebat honos, quot humanae uitae necessitas exquirebat. At hi auertere student a literis candidatos, et stolide opinantur sublato honore, sublatis praemijs, sublatis denique omnibus ad uirtutem illecebris, remissam iuuentutem instinctu proprio ad literarum amplexum properaturam. O execrandam uersutiam. Omnia demoliri student, et quibus studiosi alerentur, in uulgus dispergi se

image: s007

expetere simulant, quo illius, quod quae carnis sunt libenter amplectitur, fauorem sibi concilient. Inte rim tamen ipsiuel praediuitibus uiduis, uel opulentis monialibus, aut alia quauis astutia praecauent, ut terrena abundent, et summis in delitijs uictitent. ut profecto mihi apparet, priscorum eiusce farinae sacrificulorum quosdam lotio perfudisse, nos, istos penitus concacare. Et tamen omnes in utramuis aurem dormitamus, ista non animaduertentes. Sed decet fortassis institutum illud fidifragos, et aeque phas ac nephas ducentes. Non enim uolunt aliud, quam ut Musis literisque sublatis, ipsi suspiciantur soli. Timentque uel similes, uel doctiores, quo minus ipsis applaudat inscia plebes. Hic rursum habent quo se fulciant. Christus, inquiunt, piscato ribus, textoribus, reliquisque agrestioris fecis hominibus sua dogmata posteris tradenda commendauit, eisdemque spiritum sanctum transmisit, non legisperitis et mun dana doctrina pollentibus. Attende paulisper, et rem exactus pensicula: Christus legisperitos ueteres utres et in idoneos quibus mustum committeretur censuit, ut quorum corda iam obduruerant neque de illis, sed de adolescentia nobis sermo. Docuit autem agrestiores, sed prouectioris aetatis, ut quos iamiam ad euangelij praedicandimunus accingt, et quos coram, et in ecclesiae primordijs quasi miraculi loco tam instructos uideri uellet; illos tamen neque sceleri (non enim mihi immerito

image: s008

scelus dici uidentur) instituendos tradidit: neque propterea ineruditam effrenamque iuuentutem negligendam, aut frigide curandam docuit: sed ipsemet summa bonitas, longo tempore, summis laboribus, pientissimis admonitionibus, conuersatione mitissima, miraculis quoque omnibus modis suspiciendis, uix eo perduxit ab ineunte aetate pie enutritos, ut ul [abbr.: uel] paucissimi syncere sua dogmata caperent: id quod sacrae probant literae, diuersa etiam et a diuersis tradita Euangelia, et ab ecclesia reprobata: imo et ipse Petrus Apostolorum antesignanus, quem Paulus iudaizantem increpat. Quomodo ergo putas, successisset, si pessimis instituti moribus coaluissent, uel a cunabulis (ut aiunt) pubem salutaribus monitis educandam suscepisset? Quantis sudoribus (sieam saltem suo iurirelinquere, et nihil miraculi aedere uoluisset) quam uarijs etiam illecebris illi tum opus fuisset? At quanto etiam excellentiori feruentiorique spiritu Paulus Gentium doctor, a teneris ad pedes Gamalielis educatus, et accurate institutus, Christum est professus? qui uel solus argumento esse posset, quantum rerum peritia praestet. Neque huic tamen (quod obijcere posses) omnia sug gessisset spiritus, nisi memoriam studio renouasset. id quod probant cum chlamyde transmissi libri. Videsne quid intersit doctine an rudes, benene an perperam enutriti Christum profiteantur? Sed Christus (aiunt) praebuit gratiam, eius nondum est abbreuiata manus. Et uere

image: s009

non est abbreuiata, omnibus itaque totis uiribus, etiam ab ineunte aetate enitendum, literisque inuigilandum, ut digni et idonei efficiantur tandem aliqui, quibus praedicandi Euangelij munus demandari possit. Christus etiam praebet gratiam. uerum dicunt, praebet quidem, at non omnes capiunt. Quomodo autem praebuerit quibusdam, qui sibi impudenter gratiam aut spiritum (ut ipsi aiunt) collatum gloriantur, sanctissimisque patribus adimunt, eosque caecutiuisse asserunt, satis probant cruenta passim exempla non longe ante hac aedita. Neque ego tamen uelim absque iudicio quicquam pueris tradi, sed ut uiris honestis, et uitae sanctimonia probatis, ne torpescant, demandentur instituendi, qui sacras atque honestas disciplinas cum omni mansuetudine, omni modestia, omni denique industria in eorum animos instillare et a prauis exercitijs cohibere atque auellere dinoscant. sic optima quaeque de matura fruge speranda. Quo enim semel est imbuta recens (inquit Horatius) seruabit odorem Testa diu. Haec tecum, candide lector, commentari placuit, ut eorum technas euitare studeas. Sed finem facio, ne utraque manu epistolium teneri oporteat. Tu lector optime, ama literas, studia honesta prosequere, praeceptores optimos selege, lenones deuita. Istos autem execrandos literarum osores haud secus ac latrones fuge (animarum enim, ingeniorumque proditores sunt pessimi) dignos qui uirgis caesi, ab hominum consortio

image: s010

longe relegentur. immo, turpissima morte affecti, ad orcum demergantur. Quod licet hic euadant, aeternos tamen cruciatus minime euitare poterunt. Si enim literae deperierint, profecto de re Christiana actum erit. Nam non uideo quibus studijs honestioribus iuuentus (quam exerceri, et quasi uarijs condimentis educari operae pretium est) commodius potuerit coalescere. Vale.

ONOPHRYVS ATROC. LECTORI

Perniciosa uomunt totum uenena per orbem,
Qui temnunt pulchras plebs fera literulas.
Plebs sunt doctores quidam Germana iuuentus,
Qui pendunt nihili plebs fera literulas.
Et retrahunt teneros animos ne grammata discant,
Authores omnis plebs furibunda mali.
Hos ut tartaream pestem Germana iuuentus
Heus fuge, nam uirus impia turba uomit.


image: s011

IOANNIS ATROCIANI ELEGIA DE BELLO RVSTICO Anno redempti orbis M. D. XXV. in Germania exorto.

VIS FVROR EXAGItat Germanas undique gentes?
Quae pestis miseros inficit atra uiros?
Iustitiae terram qualis diuexat Erynnis?
In quam perniciem rustica turba ruit?
Arma peronatus Mauortia clamat arator,
Martia luctificus clamitat arma furor.
Concutit arma ferox, placidus qui rura colebat,
Affectatque orbis feruidus imperium.
Nomen habent uexilla tuum mitissime Iesu,
Et, Verbum domini tempus in omne manet.
Nomen Christe tuum nullus non fundit ab ore.
Omnis Paule tuum personat agricola.
Voce Euangelium ingeminant gens rustica, quamuis
Nemo euangelico uiuere more uelit.
Non tantum insanus quondam insanibat Orestes,
Nec Penthei genitrix tam furiosa fuit,
Vt nunc agricolae, diuina lege superbi,
Et quibus est Christus semper in oresuo.
Credimus immites Phlegethonte exisse sorores
In nostram, faciant quo mala multa, plagam.

image: s012

Eumenides passim discursant, nulla furore
Non est plena domus, regnat ubique furor.
Inde est quod ferrum in dominos gens rustica stringit,
Et domino seruus denegat officium.
Defensare fera dominum qui morte solebat,
Nunc iugulat dominum seruulus ense suum.
Testatur crudele nephas Vinsperga, peremptos
Quae luget claros nobilitate uiros.
Oppidulum infelix, quod nullum nomen habebat,
Occisis dominis nobile nomen habet.
Seruo quid credas? seruo quid credere possis?
Omnis seruorum contaminata fides.
Quam felix Vrbinus erat, quem cura fidelis
Seruabat serui nobilitata nece.
Sensit opem serui finita Scipio pugna.
Laudatur seruus Marce diserte tuus.
Euasit liber seruili Restio techna.
Concelebrant uernam tempora Gracche tuum.
Viuere qui cupiat, longam et producere uitam,
Agros hic linquat, ruriculasque feros.
Nemo magistratus audit, regesque potentes,
Caesareas leges, caesareasque minas.
Scripturae quam nullus honos, quam uilis ubique
Verbum qui domini praedicat ore pio.
Nulla salus monachis, non est uittata sacerdos
Tuta, nihil tutum seruat ubique furor.

image: s013

Sacriraptantur calices, uestesque sacratae,
Disiectaeque iacent sub pede relliquiae.
Deuastata ia cent etiam tinctoria sacra.
Angelicus panis non habet ille locum.
Diuorum delubra cadunt uastantibus armis.
Infelix plebes nil sinit esse sacrum.
Profer Diuorum effigtes, depictaque signa,
Auertent oculos rustica turba suos.
Prostituat si quis Lalagen, uel dulce canentem,
Auertent oculos contio nulla suos.
Aurum ostende rubens, auratam ostende figuram,
Nunquam uilescet nummus imaginibus.
Tempora sunt, magni quae praedixere [orig: praedixêre] Prophetae,
Et quae non uani concinuere [orig: concinuêre] uiri.
Discessit uirgo, desunt Saturnia regna,
Venerunt duro ferrea secla pede.
Aetate hac prorsum cecidit sanctissima uirtus,
Regnat ubique malum, regnat ubique scelus.
Omnia languescunt natiuo exhausta uigore,
Festinatque suum mundus ad interitum.
Lympidiora olim praebeb at lumina Titan,
Clarior et Phoebus lumine clarus erat.
Ipse uides pariter pulchram decrescere lunam,
Parcius et noctu luce micare sua.
Cretica flagrantis decrescit stella coronae.
Lucis habet Veneris stella serena minus.

image: s014

Sentit paulatim uiduari luce Bootes,
Euaditque istud stellula nulla malum.
Ardebat modo fulgenti carbunculus igne,
Fortius et tenebras irradiare nigras.
Quondam thura dabant molles meliora Sabaei,
Iam nec tam praestans India mittit ebur.
Virtutem amittunt frutices, herbaeque salubres,
Amittunt uires semina quaeque suas.
Falluntur medici, falluntur pharmacopolae.
Abrotani uires secula longa premunt.
Censes illaesum pomis mansisse saporem?
Censen dulcorem uina tenere suum?
Mitius afflabant zephyri melioribus annis.
Ver mage formosum tempora prisca dabant.
Tunc mage mellifluo resonabant carmine syluae.
Psallebant uolucres tunc mage dulce melos.
Quamuis cantillet modulos philomela canoros,
Imperfecta tamen debilitata canit.
Mirati ueteres longaeui cornua cerui,
Nunc uix miramur cornua cerue tua.
Praecipitem leporis lapsum, ceruosque uolantes,
Mirata est multum stirps ueneranda patrum.
Nos, quia deficere incipiunt cerui, leporesque,
Miramur ceruos parcius et lepores.
Vbera lacte domum u accas distenta uidebis
Gestare (ut quondam) caprigenumque genus?

image: s015

Tanta mole Ceres curuabit rustica plausi.
Curuabis uites munere Bacche tuo?
Squamosi nequeunt pisces euadere damnum,
Fluminibus pisces damna tulere suis.
Barbo quippe minor liquidis innascitur undis.
Flumina iam breuior pascitat alta lupus.
Ister lentescit, lentescunt flumina Rheni.
Diminuit cursum Strymonis unda suum.
Aurea nunc ramenta Tagus minuisse putatur.
Auri Pactolus fertur habere minus.
Nullus Erythreo inueniet tot gurgite gemmas,
Inuenit ueterum quot studiosa manus.
Bethica praediues fundebat multa metalla,
Attraxit uires Bethica terra suas.
Nec tam subtiles contexit aranea telas.
Daedaleae bombyx nunc minus artis habet.
Nonne uides hominum quam nunc sint corpora parua?
Nunquam tam paruus corpore mundus erat.
Quando adeo morum probitas iacuit, pietasque?
Quando adeo fidei, iustitiaeque decus?
Quando adeo infelix regina pecunia mundus
Sic tibi seruiuit? sic quoque te coluit?
Quando adeo neglecta fuit dilectio fratrum,
Quam toties Christus praecipit omnipotens?
Quando adeo placuit curare cutem interituram?
Viuimus o uitam Sardanapale tuam.

image: s016

Quando adeo illicito stimulatus adulter amore
Neglexit leges o bone Christe tuas?
Quando adeo interijt rerum pulcherrimus ordo?
Quando adeo passim uita pudica ruit?
Nunquam stelligero deiecta superbia coelo
Aspernata magis numina magna fuit.
Qui non arma capit Christi non dicitur esse.
Bella gerunt Christo rustica turba suo.
Qui non bacchatur uulgi de more furentis,
Inter Christicolas non habet ille locum.
Non didicit Christum nisi qui simulachra perurit,
Atque sacerdotum qui spuit in faciem.
Non didicit Christum nisi qui aeramenta malignus
Irridet, bombos et docet esse lupos.
Non didicit Christum nisi qui temerarius audet
Omnia sanctorum spernere dicta patrum.
Non didicit Christum cui Franciscana lacerna
Ex humero pendet plurima adusque pedes.
Non didicit Christum ieiunans tempore certo.
Sultano est peior festa sacrata colens.
Non didicit Christum manibus qui numina passis
Implorat, curuans temnitur atque genu.
Non didicit Christum psallens tibi conditor alme,
Exultansque chorus relligione caret.
Non didicit Christum nisi qui Mezentius alter
Contemnit diuos, angelicosque choros.

image: s017

Non didicit Christum qui te pia uirgo salutat,
Angelicumque tibi concinit illud aue.
Non didicit Christum natos qui chrismate sacro
Vngi permittit nomine Christe tuo.
Non didicit Christum nisi qui renouarier optat,
Baptismumque iterat credulitate uacans.
Non didicit Christum nisi qui mendice labora
Dicit mendico, paupere pauperior.
Non didicit Christum, talpa quoque caecior ille
Fertur, opus qui nunc asserit esse bonum.
Non didicit Christum requiem qui rite precatur
Aeternam, quorum corpora humata iacent.
Non didicit Christum cui libera abunde uoluntas
Asseritur, non est scilicet arbitrium.
Non didicit Christum nisi qui te Missa nephandum
Esse nephas rabido publicat ore suo.
Non didicit Christum nudat qui uulnera mentis
Foedasacerdoti, mortiferumque malum.
Non didicit Christum gaudet qui coelibe uita.
Vxorem ducat qui uelit esse pius.
Non didicit Christum, census, decimasque libenter
Persoluens, illum lurida lepra tenet.
Non didicit Christum nudato uertice doctis
Assurgens, quicquam uix pia turba probat.
Non didicit Christum doctas qui mittit Athenas
Filiolos, multum nil didicisse iuuat.

image: s018

Non didicit Christum cruce signans se ueneranda,
Atque manu gestans signa rotunda precis.
Non didicit Christum germanis qui nisi uerbis
Vitali infantes amne lauare solet.
Non didicit Christum ueteri de more sepulchrum
Constituens, stultus qui monimenta cupit.
Tales progenerat fructus lachrymabile bellum,
Bellorum talis transitus esse solet.
Quis poterit deflere satis seruilia bella?
Flebilibusque elegis omne referre scelus?
Enceladum si quis uiuit, saeuumque Typhoea,
Magnanimum hunc dicunt rustica turba uirum.
Haec aetas sibi blanditur celare perita
Verrucas, scabiem, uulnera magna quoque.
Et si quem penitus uiciauit lurida lepra,
Sunt qui contendant purius esse nihil.
Hypsea si quis fuerit quoque caecior ipsa,
Attamen exuper at lumina milue tua.
Toxica qui reuomit, fertur dulcissima mella
Sparsisse in populos o deus alme tuos.
Cerbereos legit haec aetas miseranda screatus,
Bellorum fructus colligit omnis homo.
Callyroen uita referens et moribus atris,
Inter Pimpleas rite locanda uenit.
Hoc uerum, si cuncta probet, quae rustica plebes
Insanit, sanae non erit ullus honos.

image: s019

Quamuis casta magis non sit Tritonia uirgo,
Barbaricis ni sis moribus esse negant.
Aures occludas cum uulgus iudicat ipsum.
Iudicium uulgi qui fugit, ille sapit.
Et sapiunt omnes, damnant qui rustica bella.
Qui detestatur rustica bella, sapit.
Olim summa fuit capiti reuerentia docto,
Contemnunt doctos rustica turbauiros.
Solus habet nomen docti quem uexat Erynnis,
Et cuius linguam bilis amara regit.
Talem progenerant frugem tristissima bella,
Bellaque sunt tali munere nota modo.
Vrunt innumeros passim gens rustica libros,
Librorum passim copia magna perit.
Sed quantum facinus miseri tot perdere libros,
Soluereque in cineres tot monimenta sacra.
Rustica dic plebes, enarra barbara plebes,
Dic morum pestis, dic fugienda lues,
Impulerit libros crepitanti exurere flamma
Quae causa, infelix, pestiferumque genus?
Qui Phoebus potuit facinus, quique aurea Phoebe
Aspicere hoc uestrum? qui Deus omnipotens?
Nunquam adeo immitis Scyron fuit, atque Procustes,
Et Scinis et Cacus, Cercyon atque ferus,
Vt qui combussit pretiosa uolumina nuper
Seruili bello Martius agricola.

image: s020

O deflenda dies, nigroque notanda lapillo,
In qua tot noctes flamma perussit edax.
Tantalea dignus poena uilissimus author.
Dignus quippe rota, caucaseoque malo.
Quod uersas ingens authori Sisyphesaxum
Impone, aeternum sit tua poena grauis.
Nunquam adeo Mauors nostras perterruit urbes,
Nunquam adeo reges, belligerosque duces.
Vulcano pereunt altis in montibus arces.
Viuitur ex rapto, nulla rapina satis.
Flagranti uruntur flamma numero sine uillae,
Vrunturque humiles igne sonante casae.
Thestilis inde sua fugitat cum prole, requirens
Nidum pignoribus, filiolisque suis.
Et detestatur multum seruilia bella,
Insanos omnes ruricolasque uocat.
Insuper exclamat, pulsat rutilantia clamor
Sidera, conuellit Thestilis ipsa comas.
Quid clamare iuuat? quid uellere stulta capillos?
Non reparat clamor, nec coma uulsa casam.
Tu potius crines insano euelle marito,
Supplicio hoc dignus stulta maritus erat.
Ille quidem est author, quae tu perpessa, malorum,
Et causa est miseri Thestilis exilij.
Discite amare uiri sanctam super omnia pacem,
Immensum pacis discite amare bonum.

image: s021

Omnia tranquillo florescunt tempore pacis.
Nil non mellifluum tempore pacis erit.
Si quis praetulerit paci lachrymabile bellum,
Hunc perdent misere tristia bella uirum.
Thestilis hinc erras, paci quod bella maritus
Praetulit, in dominos impia bella gerens.
Quid domini faciunt? conducto milite pugnant,
Et pugnant domini, corpore quisque suo.
Innumeri agricolae iugulantur Marte feroci,
Ruricolum passim millia multa cadunt.
Nec tot apud notas prostrata cadauera Cannas,
Nec totidem extinxit Pharsala pugna uiros,
Quot nuper cecidere tuis Germania campis,
Campis humano sanguine nunc fluidis.
Tale malum quondam Siculas inuaserat oras,
Id ueterum certe quod monimenta docent.
Nam quidam ingenio fallaci, et mente dolosa,
Pollicitus seruis utile consilium.
Conueniunt, suadet, nec persuadere ualebat,
Displicuit cunctis utile consilium.
Tunc aliud mendax commentum rhetor adornat,
Consilioque deae credula turba perit.
Talem etiam nostri agricolae audiuere magistrum,
Tali ruricolae rhetore bella gerunt.
Atque etiam talis germanica pectora doctor
Seduxit, tali rustica turba iacet.

image: s022

Istalicet sint magnanimis, maiora timenda
Sunt tamen, immensi Lerna timenda mali.

te/los2.

IOANNIS ATROCIANI ALIQVOT EPIGRAMMATA RECENS IN LVCEM AEDITA.

AD VALERIVM ARIMASPVM ex barbae longitudine laudem atque nomen sanctimoniae uenantem.

ENutris barbam mire tonsoris egentem.
Barba tua est longa cuspide longa magis.
Vix totidem uiridi nascuntur gramina campo,
Quot uillos mento sanctulus ipse geris.
Inferior longe collatus portitor ille
Squallore horrendus, canicieque, Charon.
Quid gestare iuuat prolixae hastilia syluae?
Sic domino quisquam charior esse potest?
Fama uolat, stultae laudem te quaerere plebis
Ex barba, nomen Christicolaeque boni.
Crede mihi, inde potest laudem sibi quaerere nemo,
Nec faciet sanctum plurima barba uirum.

image: s023

Barbatus licet ipse caper, non hunc tamen esse
Dicimus insigni relligione pecus.
Sed si tantus amor populi uenarier ora,
Atque Euangelici nomen habere uiri,
Exue stultitiam mentis, rectaque feratur
Pes tuus, errauit pes tuus iste satis.
Abijce uulgares curas, atque aeris amorem,
Nulla sit in toto corde Neaera tuo.
Ambitione graues emunda pectoris arcas,
Expurga inuidiae, luxuriaeque malum.
Vulpeculam exclude astutam, falsumque Sinonem,
Atque odij uirus, mortiferamque crucem.
Saeuum expelle animo Martem, foedosque Neronis
Mores, atque minas supprime terribiles.
Assyriae nec tu regem sectare pudendum,
Cui magnum nomen Sardanapalus erat.
Mordacem in primis linguam frenare memento,
Nec petulans uerbum prodeat ore tuo.
Displiceat quicquid mundanae conditor artis
Pestifero inspirat perfidus oresuo.
Extingue et carnis flammas, incendia nulla
Non accepta deo pectoris arca tegat.
Fac tua mens semper diuino ardescat amore,
Fraterno pectus flagret amore tuum.
Pauperibus fer laetus opem, fer fronte serena,
Obuia pauperibus sit tua larga manus.

image: s024

Nec miserum ex pecta, donec da nomine Christi
Flebilibus clamet uocibus horridulus.
Auxilium sed praeuenias clamare uolentem,
Atque inopes quaeras, pauperieque graues.
Viuito submissus, sisque omni tempore mitis.
Pacem semper habe, sis quoque pacificus.
Si quis te iratus rigido percusserit ense,
Fac gladium immotus condat imago tuum.
Dilige non tantum officio pietatis amicos,
Nam qui laeserunt, hos quoque amare iuuat.
Nunc Arimaspe uides quaenam sit semita recti.
Non reddit sanctum plurima barba uirum.

AD INGENVVM ADOLESCENtem Theodoricum ab Engelsperg compatrem suum, de uera nobilitate.

NEmo Theodrice est, qui te reprendere possit,
Nam recto ingrederis tramite sollicitus.
Sola abi cordi est multum pulcherrima uirtus,
Turpibus in uitijs tempora nulla teris.
Cumque alij soleant longas consumere noctes
Et Venere et Baccho, iactibus atque cubi,
Tu ueterum monimenta legis uirtutis amator,
Et docili includis pectore lecta tuo.
Sic iuuat Attalico quenquam de sanguine natum,

image: s025

Credimus hoc regum stemmata pulchra modo.
Perge igitur dilecte mihi, cunctisque diebus
Fac animo gestes haec documenta tuo:
Nobilitas certe non est in stemmate longo,
Nobilitat uirtus, et pia uita uirum.

IN PAMPHAGVM MIRE VOracem, atque ea quae uomuerat resorbentem.

SVnt hominem qui te dicant o Pamphage multi,
Errant sed magna simplicitate tamen.
Namque putant hominis praeter nihil esse figuram,
Diuinum ex facie crederis esse animal.
Audi, nam paucis quaesit sententia nostra
De te, dicemus Pamphage uera tibi.
Es lupus ingluuie toto famosus in orbe.
Es uomitu obscoenus, monstrificusque canis.
Nam tua glutiuit quae nunc immensa uorago,
Haec eadem insolito cum strepitu reuomis.
Vidimus in fluctu sellas, mensasque natantes,
Deucalioneum fundis ab ore malum.
Quid tunc conuiuae? maris o Neptune profundi
Rector diluuio protege nos miseros.
Et quo uita magis tua sit famosa, resorbes
Quicquid ab impuro decidit ore tuo.


image: s026

AD IOANNEM GILHERVM quo modo quis hac tempestate aerumnosa, queat sibi eruditionis famam comparare apud Germanos.

OMnia contemne audacter, si doctus haberi
Expetis, et doctum plebs malesana feret.
Literulas ride Graecas, rideque Latinas,
Fac solum placeat barbara lingua tibi.
Clama e suggestu, cunctos errare docendo,
Dic tibi sit do mini spiritus ille potens.
Stultus Aristoteles sit te doctore, Platonem
Subsanna magnum, Socraticosque uiros.
Andinum ride uatem, spernatur Homerus,
Princeps Romani sordeat eloquij.
Dic pueris Cypriae sacras dictarier artes,
Cum pueri discant dogmata Christe tua.
Et si quid nescis, simula te scire, perisse
Frontem de rebus tempora nostra docent.

IN DANAEN PVELLAM.

AF Fectas nimium Danae formosa uideri,
Non pingit faciem casta puella suam.
Hinc suspecta mihi, nullisque probanda diebus,
Quod non uirgineo uiuere more soles.
Nescis? nulla pudicicia sine grata puella est,
Hac sine turpis erit pulchra Diana mihi.


image: s027

IN SYLVANVM.

DIc Syluane mihi, ferrum quid stringere gentem
Cogat syluanam, ruricolasque rudes.
Nonne ignorantes quaesit diuina uoluntas?
Et quid mandarit filius ipse dei?
Quicquid id est linquam, satis est seruilia bella
Authori nunquam laeta tulisse suo.

DE TACITVRNITATE AD Ioannem Valtenbergium.

QVi uitare uelit permulta incommoda tutus,
Obseruet celebrem sedulus Harpocratem.
Postertora loqui interdum melius mihi craede,
Quam linguam dixit rusticus Armicola.

IN AVARVM.

AVrum si plueret, si pontus funderet aurum,
Haud tamen inciperes mitior esse tibi.
Discurris, non ulla quies tibi nocte dieque,
Tantus amor falsas quaerere diuitias.
Cum genio indulget tota haec uicinia nostra,
Arrodis solida srustula de Cerere.
Cognati accedunt qui paupertate grauantur,
Nummos ipse negas aedibus esse tuis.
Clamat egens: panem nobis da nomine Christi,
Non frangis panem turpis auare tuum.

image: s028

Quid te ipsum maceras? cur te sic perdis amando?
Quid toties laedis numina magna dei?
Vtere diuitijs, largire inopi, sceleratam
Exue nunc mentem turpis auare tuam.

AD D. FRIDOLINVM MEVlium, quam ob causam nolint hodie nonnulli sanctorum, licet Euangelio conformes, legendas (ut uocant) recitari.

SCire cupis cur displiceat uirtutibus actam
Diuorum uitam dicier in populo.
Paucis respondere uolo, breuiterque roganti
Est animus nobis pandere uera tibi.
Nescis? uera fides sanctos erumpit in actus,
Vera fides fructus gignit adusque suos.
Sic domino placuit multum Laurentius ille.
Sic quoque Martinus notus ad astra sacer.
Sed quia ficta fides multis, audire recusant
Quod morbum nudat, detegit atque dolum.
Lucem ferre negat mundi scelerata cupido.
Fac simules, Christi diceris esse, fidem.

EPITAPHIVM BALDASARIS Angeli Rinfeldensis.

CInxit Apollinea Caesar mea tempora lauro,
Caesar, nobilibus qui fauet ingenijs.

image: s029

Laetabar, fore credebam, me uincere posse
Nestoreos annos atque Sibylla tuos.
Eheu, fata negant dulcem producere uitam,
Palladioque uetant inuida honore frui.
Quod tantum optaui, quam paruo tempore cessit.
Abstraxit Rhenus laurea serta mihi.
Rebus in humanis quae sit fallacia disce,
Et quid sit mundus, gloria uana simul.
Aetherea laetus requiescat spiritus arce
Dic lector, graue sit nec pietatis opus.

DE SPECVLO AD ONOPHRYVM Atrocianum filium suum.

INuentum est speculum quo seipsum nosceret omnis
Mortalis cernens turpe decusque suum.
Formosus quo se sanctis uirtutibus ultra
Ornaret, uerum sumeret atque decus.
Deformis, uirtute emeret quod corpori abesset,
Et tegeret formae turpia damna suae,
Et iuuenis flore ex ipso cognosceret esse
Tempus, uirtutis quo subeunda domus.
Et senior carnis laethales pelleret aestus,
Atque recordetur mortis adusque suae.
Quondam sic memorant illum Clarij sapientem
Multum discipulos edocuisse suos.

image: s030

Commoda magna quidem speculo manare putandum,
Si procul a nobis omnis abusus erit.
Adueniens mulier speculum formosa salutat,
Digrediens iterum, terque quaterque facit.
Collo diffusos non colligit ordine crines,
Soluit neclectos, ni dominus iubeat,
Nil capiti imponit, quin sit qui consulat ante,
Syrmata consimili contrahit illa modo.
Illius ad nutum regis mouet improba clunes,
Occludit, reserat lumina falsa simul.
Ex speculo discit uultum mutare superbum,
Discit et incessum continuare suum.
Que natura alios rerum confinxit in usus,
Saepe suo ueniunt contaminata loco.

IN FABVLAS AESOPICAS.

FAbula grandiloquis olim celebrata Poetis,
O utinam nostro tempore grata foret.
Ingenijs rudibus nunquam meliora placebant,
Laudantur miseris barbara quaeque uiris.
Carolus indocto confundens omnia suasu,
Tersior incedit uel Cicerone graui.
Maeuius insulso perturbans pectora uersu,
Chordas infringit magne Poeta tuas.
Gallus Alexander Diomedis grammata uincit,
Omnibus est maior foetida glossa libris.

image: s031

At semel indignas cessa depromere uoces
Barbare, barbariem qui uomis ore nigram.
Aesopum liceat nostris uersare puellis,
Cortice sub cuius casta Minerua latet.
Non hic Pasiphae Dictaeo iuncta iuuenco,
Nec Semelen uiciat Iuppiter ille bonam.
Hic nec Vulcanus praetupi in amore ligatos
Collectis superis detegit artesua.
Sed quae uel sapiens, uel Pallas docta probabit,
Et quae uirgineis sunt recitanda scholis.

AD GEBHARDVM VVAGNER, de quodam iactabundo, qui dicit: haud dubito carnifici porrigere ceruicem ob Christi nomen, cum tamen propter eundem egeno uix tribuat nummum, nec prauis affectibus resistat.

ESt qui magnifico uerborum pondere sese
Iactitet, et uerbis qui uelit esse fidem.
Ille suum haud dubitat collum praebere secandum
Carnifici ob nomen maxime Christe tuum:
Cum tamen ob Christi nomen uix praestet egenti
Ex animo nummum relligiosus homo.
Nec frenum imponit, carnique resistere curat
Illius ob laudem, cui pia uirgo parens.
Ira scintillant oculi, inuidiaeque laborat
Crimine, nec nonest seruus auariciae.

image: s032

Ambitione tumet pectus miserabile semper.
Non est iustitiae, nec pietatis amans.
Vera loqui talem quis credit? iactitet ipse
Quam possit, nobis credere paucalicet.

AD LEONARDVM SVSHER DE insano Pamphili amore, qui post multos atque innumeros labores, cum se creder etiam nactum potiundae Glycerae opportunitatem, oleto perfundebatur.

PAmphilus insano Glycerae laqueatus amore,
Materiem risus praebuit insoliti.
Fabula quid sibi uult tacito sub corde uolutas,
Versu me credis ficta referre tibi.
Cum liceat, tamen haud nos tempore fingimus omni,
Ficta modum debent continuare suum.
Nec figmenta cano, res est uerissima, nobis
Digna fide testis Graecia maior erit.
Nec te decipiat uulgi stultissimus error,
Nec falso expositus doctus Aristoteles.
Mentiri certum diuinos multa poetas,
Quid sit mentiri corda prophana latet.
Siuacat, incipiet nostra enarrare Camoena,
Mouerit ut risum Pamphilus insolitum.
Virgo erat Ausonium pulchre celebrata per orbem,
Cui genitor Glycerae nomen habere dabat.

image: s033

Hanc, quia multiplici dote et uirtute nitebat,
Maxima Pandorae dona tulisse ferunt.
Vincebat forma Cypriam, facilesque Napaeas,
Atque Iouis gnatas numina magna nouem.
Eloquio Maia natum, ingenioque Mineruam,
Nec non Phoebeos uirgo tenella modos.
Virgine de tali uicinas fama per oras
Cum uulgaretur, cresceret inque dies,
Spectatum innumeri ueniunt, rarumque puellae
Tam praecellentis nosse decus cupiunt.
Quos inter uenit iuuenis quoque Pamphilus, alto
Sanguine prognatus, magnificisque uiris.
Atque ut mirandae conspexit uirginis ora,
Persensit uires saeue Cupido tuas.
Sordescit iuueni Lugdunum et Gallia tota,
Sola mihi clamat uiuere Roma dabit.
Indeuiam Oenotria potiundi uirgine quaerit,
Quaerit delitias nocte dieque suas.
Quid non euoluit mente insidiosus amator?
Quis quem non uertat Pamphilus arte lapis?
Conatur famulas auro corrumpere fuluo,
Ancillae haud capiunt munera missa probae.
Ante aedes dominae psallit conductus Iopas,
Et dulces resonant plectra sonora modos.
Improbus incassum labor omnis abire uidetur,
Amplifluam atque operam perdit ineptus amans.

image: s034

Haec igitur secum: iam iam me scribere oportet,
Literulasque istas dictitat alma Venus:
Inter mortales aerumnosissimus omnes
Pamphilus hoc Glycerae mittit epistolium:
Lugduno ueni Romam comitante caterua,
Conspicerem ut formam lucida stella tuam.
Et postquam aspexi numen mihi te uenerandum,
Exarsit totum pectus amore meum.
Nulla quies misero, nam nocte dieque laboro,
Et graue supplicium pectoris arca tegit.
Qui possem ulterius tantos sufferre dolores?
Non ego si ferrum, marmoreusque lapis.
Vnam igitur noctem petimus generosa puella,
Concubitus petimus dulcis amica tuos.
Quod si non dederis nostrae spes unica uitae,
Crudeli extemplo morte peribit amans.
Istud epistolium Glycerae legere ministrae,
Ignoransque doli casta puella manet.
Consultant famulae, atque alijs quae grandior aeuo
Inquit, fallatur perfidiosus amans.
Nos Lugdunensem uentura nocte uocemus,
Et credet Glyceram sic uoluisse suam.
Ecce uocatus adest nocturno tempore Gallus,
Concubitus sperans casta puella tuos.
Illum sed ridens multo perfundit oleto
Ancilla, et dicit, Pamphile stulte uenis?

image: s035

Haecres insolitum mouit super omnia risum,
Et Lugdunensis fabula factus amans.

AD MAXIMILIANVM. CAESAREM.

SI quis magnanimi nomine principis
Vnquam dignus erat, maxime tu mihi
Dignus Caesar eris. iustitiae decus
Te cuncti uocitant, quod meruit tuus
Candor. quod patriae te populus patrem
Romanus, bonitas hoc meruit tua.
Nam cum bella parant in tua uiscera
Gentes barbaricae, Marte ferocior
Ensem fulmineum stringis, et irruis,
Et bello patriae uiscera liberas,
Hostilesque doces alta quiescere
Gentes. arma timent sic tua Santones,
Nec non Sythonij pectora climatis,
Et quicquid regio continet Indica.

AD D. CHRISTOPHORVM COmitem de Lupfen, de instabilitate rerum mundanarum.

NOnne uides huius quam fallax gloria mundie
Nil firmum stultus mundus habere potest.

image: s036

Quicquid mundanum cunctas mutatur in horas,
Mutatur quicquid lubricus orbis habet.
Tempora mutantur, mutantur tempore cuncta,
Mutandis rebus nec solet esse modus.
Aured nunc lampas spaciosum illuminat orbem,
Nunc radios lucis tetra caligo fugat.
Quae modo conspicuo uernabant prata uirore,
Turpta flaccescunt ariditate modo.
Qui iam praediues, ualido quoque corpore notus,
Inter mendicos claudicat ille modo.
Lasciuit nimium quae nunc formosa puella,
Mortua cras modica tecta iacebit humo.
Est ubi nunc Croesus regum ditissimus olim?
Est ubi Pompeius, Caesar et ipse ferox?
Dic, ubi Alexander quondam fortissimus heros?
Dic ubi qui solis nobile nomen habet?

EPITAPHIVM MAXIMILIANI CAESARIS.

HAc requiescit humo Caesar ter maximus olim,
Caesar cui nomen Maxmilianus erat.
Immortale tenet coelum, mortale sepulchrum,
Spiritus astratenet, corpus humo tegitur.
Mortuus haud igitur Caesar, sed Caesaris ossa,
Ossa iacent tumulo, Caesar in arce regit.


image: s037

AD D. HENRICVM GLAREAnum Poetam laureatum.

COnueniunt raro doctrina et uita probata,
In te conueniunt haec duo magna simul.
Eloquio polles Graeco, eloquioque Latino,
Vtraque confluxit pectore lingua tuo.
Manauit quicquid diuino ex ore Platonis,
Quicquid Aristotelis docte poeta tenes.
Historias ueterum abstrusas, regesque uetustos
Nosti, et qui gessit praelia prima ducem.
Quicquid amor iusti, quicquid reuerentia legum
Sanxit, foecundo corde poeta tegis,
Atque salutiferi sanctissima dogmata Christi,
Et quicquid uates concinuere sacri.
Quis tecum certet? scimus quam docta Mathesis
Ingenium exornet docte poeta tuum.
Nemo te melius uocum interualla peritus
Iudicat, et curuae dulcia plectra lyrae.
Iudice te chordis timide certabit Apollo,
Mulcebit trepide magnus Apollo chelym.
Non est qui te abaco, numeris quoque uincere possit,
Inuictus semper docte poeta manes.
Tu nosti aethereum uates super omnia cursum,
Natura est coeli cognita quippe tibi.

image: s038

Qui sint errones, et quae sint sydera fixa,
Ostendis docta tu Glareane manu.
Monstras stelligeri partes atque ultima coeli,
Et quis se uertit machina tota polos.
Prudens Arcturi exortum, Arcturumque cadentem
Monstras, Arcturi tempora quaeque doces.
Occasum ipse canis Maiae, et nymbosus Orion
Tempore quo surgat docte Poeta canis.
Arctophylax qua sit coeli in regione locatus
Discipuli edocti sunt Glareane tui.
Discipuli Erigonen norunt, magnumque Draconem,
Atque etiam chelas Scorpio saeue tuas.
Hinc facile efficiunt sphaeras, mundique rotundas
Componit formas ingeniosa schola.
Quis tecum certet? quis sic depingeret orbem,
Vt tua depinxit docte Poeta manus?
Si quid Nilus habet, si quid Gangetica tellus,
Atque Arabum si quid terra beata tenet,
Hoc monimenta docent totum uulgata per orbem.
Scripsisti calamo quae Glareane tuo.
Et tua si patitur laudata modestia, dicam
Quid clausum seruet pectoris arca mei:
Magnus amor recti, uirtutum maximus ardor,
Illustrat uitam docte Poeta tuam.
Virtutes te certatim exornare uidentur,
Vita tua est miris concelebranda modis.

image: s039

Conueniunt raro doctrina et uita probata,
In te conueniunt haec duo magna simul.

IN IRRISOREM.

NIL non irrides, nil non stolidissime rides,
Irrides quicquid mundus et astra tenent.
Auricomum irrides Phoebum, Lunaeque ruborem,
Rides tellurem, ueliferumque mare.
Cum loquimur rides, rides peruerse tacentes,
Tu ueterum rides et monimenta noua.
Irrides hyemem, uernantia tempora rides,
Irrides flores, Sythoniasque niues.
Irrides pacem, rides tristissima bella,
Irrides Martem, pacificosque uiros.
Cantantem rides, flentem stu tissime rides,
Noctes irrides, luciferumque diem.
Mingentes rides pueros, puerosque cacantes,
Dignus perfundi luride stercoribus.

AD CLARISSIMVM IVRECONsultum, Doctorem Bonifacium Amorbacchium.

IN duperatores quid sanctas condere leges
Perpulit? et mundo ferrea iura dare?
Nonne hominum praui, doctor clarissime, mores?
Iustitiaeque malis orbita spreta uiris?

image: s040

Recte igitur dictum, prauis ex moribus ortas
Esse bonas leges, ferrea iura quoque.

AD ALBANVM TORINVM.

SI tibi mellitum misera hac aetate uidetur
Viuere, uiue precor tempora Nestorea.
Sed quia nunc studia intereunt Albane diserte,
Viuere fellitum credimus esse tibi.

CORNELIVS CVRSIVS EMErat paruo aere speculum, quod furtiua ablatum manu amare deflebat: et ni consolatus eum fuisset quidam ex amicis suis, dolore contabuisset.

EMerat hoc speculum paruo Cornelius aere,
Sed ueniens illud sustulit atra manus.
Hinc noctesque dies ablatum deflet amare,
Et nisi soleris, morte periret inops.
Res lachrymis digna, officioso digna dolore,
Supplicio haud mortis dignior ulla fuit.
Te flentem qui Corneli solatus amicus
Quid meruit? summi regna beata dei.

EPITAPHIVM IOANNIS AQVILAE.

HAnc tu qui transis tumbam dilecte uiator,
Auribus haec petimus concipe uerba tuis:

image: s041

Spectati hic cubitant Aquilae ossa sepulta, decorae
Qui doctor Sophiae, presbyter atque fuit.
Doctum nil iuuat esse uirum, nihil esse sacratum,
Nil iuuat esse bonum, nil iuuat esse pium.
Imperit at mundo mors crudelissima, certe
Nomine nec non re Pamphagus esse solet.

PRO IMPERATORIS TVRCArum imagine, quam nobis dono dabat 10. Faber Emmeus Iuliacensis.

HIc est Turcarum foedissimus induperator,
Christicolas misere qui ferit ense ferox.
Hanc procul a nobis pestem, saeuique tyranni
Romphoeam, princeps arceat omnipotens.

IN CLAVDIAM EDENTVLAM, et tamen salacem.

LVmina quid iactas? oculos quid Claudia iactas?
Quem quaeris petulans Claudia nunc iuuenem?
Tu potius nunc amissos edentula dentes
Quaere, atque officium Claudia perficies.

IN SERVIAM ANVM LOQVACEM.

NVnquam non loqueris, uidit te nemo tacere
Vnquam, nam loqueris Seruia semper iners.

image: s042

Molesta es nocti, molesta es stulta diei,
Molesta es terrae, stelligeroque polo,
Molesta es tenebris, molesta es Seruia luci.
Molesta es coelo, tartareisque locis.
De te conqueritur Pluto, superique queruntur
Quod loqueris noctu, quod loquerisque die.
De te conqueritur perpulchro flumine Cydnus,
De te conqueritur Strymonis unda simul.
Et magni rogitant montes nunc Pindus et Ossa,
Atque precans superos altus Olympus adest,
Vt pereas rogitant omnes, Diuosque precantur,
Vt pereas rogitat quilibet usque deos.

IOANNES GLOTERVS, IOANNI ATROCIANO, HVMANOrum studiorum professori celeberrimo, amicoque optimo felicitatem.

PEgasidum salue tutor facunde cohortis,
Vxor salua siat, saluus et ipse puer.
Docta precor mittas Murmelli scripta Poetae,
Voluendi cuius uror amore graui,
Quemque ego uel merito possim conferre uetustis
Vatibus ingenio, moribus atque probis.
Nam si sermonem contexit lege solutum,
Non est Romano uel Cicerone minor.

image: s043

Si uero inspicias strictum, numerisque ligatum,
Cui similem uelles? cui nisi Vergilio?
Hinc referens uita tetricum constante Catonem,
Quod datur emissis cernere rite libris.
Sermo hominum quae sit mentis declarat imago,
Quid lateat tacito pectore scripta docent.
Hoc si non licet, historicum Bene mitte Venutum,
Quem tua praediues bibliotheca tenet.
Proinde tibi tanto referam pro munere grates
O utinam dignas, officioque pares.
Nomen habes atrox, numerisque subesse recusans,
Inde salutandi semita clausa mihi.
Nomen habes atrox, animus bonitate redundat,
Nullaque non uirtus insita honesta tibi.
Viuito iam felix, opto sint omnia salua,
Saluaque sit coniunx, docte SEVERE uale.

IOANNES ATROCIANVS, Ioanni Glothero respondet.

SAlue Musicolas inter numerande disertos,
Salue quem saluum numina magna uolunt.
Quod mihi transcribis mixtam Glothere salutem
Laudibus, hoc probitas efficit ingenij.
Namque ego uix ausim tantas admittere laudes,
Si tuus haud nobis cognitus esset amor.

image: s044

Si quid amiciciae donandum, credimus illud
Donandum, peperit quod generosus amor.
Quid sic nos oras? quid me Glothere precaris?
Foedus amiciciae nescit habere preces.
Fidit amiciciae? fidis hic fidit amicis?
Pectus amicorum qui prece sollicitat?
Murmelli nequeunt ad te uenisse libelli,
Ex capsis moti ni ueniant precibus?
Quicquid aues promptum est iamiam Glothere uenire,
Aedibus in nostris nulla retenta manent.
Bibliotheca tenet quicquid Glothere librorum,
Aduentum expectat fortis amice tuum.
Mittimus ergo tibi Murmelli scripta diserti,
Atque animi nostri mittimus indicium.
Haec documenta tibi semper seruare memento,
Atque animo infigas haec documenta tuo:
Si quis amicorum in numero uelit esse bonorum,
Diffidat precibus, fortis amice uale.

AD BEATAM VIRGINEM MARIAM.

SAlue regali pollens diademate uirgo,
Qua non in mundo sanctior ulla fuit.
Salue quae uerum meruisti gignere uerbum,
Quod summi prolem credere quenque decet.

image: s045

Salue, sol, luna, aurora, ac sanctissima mater,
Omnis fons salue uirgo beata boni.
Quis poterit calamo digne depingere laudes
Virgo tuas? mater uirgo beata tuas?
Non poterit calamo quantumuis magnus Homerus,
Nec Flaccus noster, nec Maro Vergilius.
Omnia tu super as longe praeconia uirgo,
Omnibus es maior sancta uirago modis.
Stultum igitur fuerit, laudum tentare tuarum
Immensam molem carmine tam tenui.
Carmine te potius celebret qui uincere Homerum
Possit, qui Flaccum, qui quoque Vergilium.

AD DEVM OPT. MAX. PRECATIO.

O Pater aetherea resides qui celsus in aula,
Imperioque tenes cuncta creata tuo.
Nos tua progenies multis onerata periclis,
Ad tua fidentes limina confugimus.
Pulsamus, resera nobis in nomine Christi,
Atque iuua miseros, fer quoque promptus opem.
Officium nec te pigeat praestare paternum,
Omnes ingrati quod sumus usque tibi.
Sed potius praesta, nostras ut spiritus ille
Erudiat mentes, spiritus ille sacer.

image: s046

Fac tua seruari genitor praecepta, uolunt as
Nec tua laedatur candida, sancta simul.
Vera renascatur pax et concordia fratrum,
Cana fides uigeat, sit pietatis amor.
Nullus auariciae, Veneri uel seruiat, ultra
Nec noceat gladio qui uiolentus erat.
Fac seruile genus dominos colat arte reposta,
Nec simulet faciens seruulus officium.
Inspira dominis rorem pietatis, et ordo
Fac redeat cunctis rebus ubique suus.
Inuidiae crimen, quo non crudelius extat,
Euelle ex nobis o pater ingenite.
Supprime surgentes animos, cordisque tumorem,
Per te non possint esse supercilia.
Nemo colat uentrem rodendum uermibus olim,
Te colat omnis homo, tu Deus omnipotens.
Haec si tu nobis genitor concesseris alme,
Sentiet humanum te genus esse patrem.

FINIS.

BASILEAE APVD IOANNEM FABRVM EMMEVM IVLIACENSEM, ANNO M. D. XXVIII.