Vida, Marco Girolamo (c. 1485-1566):
[ Dialogi de rei publicae dignitate ] M. Hier. Vidae Cremonen. Albae Episc. Dialogi De Rei Publicae Dignitate. – Cremonae : Apud Vincentium Contem, 1556. - [2], 110 lvs., [1] p. : ill. ; 8o. - Type area 13,1 x 7,1 cm - Call number : Sch 103/257

---

Note:
­This text is addressed to cardinal Reginald Pole (1500-1558), who in 1554 was sent to England in order to assist Queen Mary (1553-58) in restoring the Catholic Church in England. The author says he left his episcopal see of Alba (Piedmont) in a time of war and retired to Cremona, his home town, where, taking advantage of his leisure, he finished the dialogues on the republic (or: the state) Reginald Pole had inquired about. The dialogues are set in Trent during the Council (1545–1563) that advanced the Counter-Reformation. Reginald Pole had been appointed as one of the three papal legates to preside over the Council. Vida took part in the Council as well. There, both men were guests of the bishop of Trent, Cristoforo Madruzzo (1512-1578).
For exhaustive information on this text, please see the following edition: De dignitate reipublicae, Über den Wert des Staates : Einleitung, Text, Übersetzung, Kommentar / Peter Hibst. - Trier : WVT, Wiss. Verl. Trier, 2004. - 745 S. (Bochumer altertumswissenschaftliches Colloquium ; 57)

Table of Contents:
(Title page, figurative) fol. *1a
(Privilege) fol. *2a
M. Hier. Vidae De Dignitate Reipublicae Seu Civilis Societatis Ad Reginaldum Polum Cardinalem. Liber Primus. fol. 1a – fol. 4a – fol. 7a – fol. 10a – fol. 13a – fol. 16a – fol. 19a – fol. 22a – fol. 25a – fol. 28a – fol. 31a – fol. 34a – fol. 37a – fol. 40a fol. 43a
M. Hier. Vidae De Dignitate Reipublicae Seu Civilis Societatis Ad Reginaldum Polum Cardinalem. Liber Secundus. fol. 44a – fol. 47a – fol. 50a – fol. 53a – fol. 56a – fol. 59a – fol. 62a – fol. 65a – fol. 68a – fol. 71a – fol. 74a – fol. 77a – fol. 80a – fol. 83a – fol. 86a – fol. 89a – fol. 92a – fol. 95a – fol. 98a – fol. 101a – fol. 104a fol. 107a
Finis. fol. 110a
Series Foliorum. - (Colophon) fol. 110b

 

Vida, Marco Girolamo (c. 1485-1566):
[ Opera ] Marci Hieronymi Vidae Cremonensis Albae Episcopi Opera. Quorum catalogum sequens pagella continet. – Lugduni : Apud Ant. Gryphium, 1581. - 573, [1] pp. ; 8o. - Type area 10,2 x 5,6 cm - Call number : Sch 073/339

---

Note:
As Vida was mainly known as a poet, the title of this collective edition of his poetry reads just Opera (instead of Opera poetica). The division of the collection into two parts is defined in this way (see verso of the title leaf): Poëmata omnia, tam quae ad Christi veritatem pertinent, quam ea quae haud plane disiunxit a fabula, utraque seorsum ab alteris. The first part contains Vida’s religious poems, the second part the poems of secular content.
The first collective edition of Vida’s poetry that includes the Christias (an epic first published in 1535 in Cremona) seems to be the following: M. Hieronimi Vidae ... Opera, quae quidem extant, omnia. Nempe, Christiados, hoc est, de Christi uita, gestis, ac morte, libri 6. De poetica, lib. 3. De bombycum cura ac usu, lib. 2. De scacchorum ludo, lib. 1. Item, eiusdem Hymni, odae, bucolica, una cum alijs. Accesserunt in haec singula singuli rerum ac verborum memorabilium indices. - Basileae, per Balthasarem Lasium & Thomam Platterum, 1537.
The analogous Venetian edition printed in the following year exhibits exactly the same title. The famous publisher Sebastianus Gryphius (1493-1556) of Lyon, who had printed the Christias in 1536, issued several collective editions of Vida’s Opera [sc. poëtica] from 1540; his son Antonius continued printing these texts that were already regarded as classics. The present edition has no indexes.
Instead of listing the numerous recent editions and studies of Vida’s poems, we here quote instances of critical appreciation (iudicia) of Vida’s poetry from works of historia litteraria contained in CAMENA.
- Giraldi, Giglio Gregorio: Opera omnia. - Leiden, 1696 ; tom. 2, p. 537: Admirari ego soleo, id quod vos minime fugit, M. Hieronymum Vidam Cremonensem, unum ex sodalibus, quos a vitae regula Canonicos appellamus, quem unum hac tempestate meo iudicio eò pervenisse videmus, quò sine Graecis, duce cumprimis Vergilio, pervenire poëta potest, adeo ut a malevolis surripere nedum sumere dicatur, in nullo certe Maro magis deprehenditur : hanc ille incudem die noctuque tundit, uni insistit, vastus illi animus atque poëticus, praecipua eius, ut mihi quidem videtur, virtus excellens ac mira quaedam in poëticis materiis disponendis illustrandisque felicitas. [...]
- Lotichius, Johann Peter: Bibliotheca poetica. Pars 2. – Frankfurt a.M., 1625 ; p. 85 : M. Hieronymus Vida, Poeta. [Elogium :] Materiâ priscos superavit, et arte Poëtas / VIDA, canens fidei carmina plena sacrae. / Caesaris est vates MARO; VIDA sed esse Iehovae, / Et CHRISTI Vates maluit esse sui. – Marcus Hieronymus Vida, Cremonensis, summi ingenii vir, summaeque doctrinae; Poetarum Scholae Christianae facile Princeps; Heroico spiritu Maronem feliciter aemulatus; quod satis ipse testatum fecit insigni illo Christiados opere numquam satis laudato; Praesul Albae, Et Episcopus communibus suffragiis creatus, meriti et virtutis singularis ergo; fide bona, integraque fama laboribus immortuus divinis, mortalitatis humanae deposuit exuvias. (Reusn. ibid.)
- Borrichius, Olaus: Dissertationes academicae de poetis. - Købnhavn, 1683 ; p. 107 : [...] Marc. Hieron. Vida Cremonensis, Albae Episcopus disertissimus, [...], Poeta, dictione accuratus, distributione et dispositione fabulae concinnus, spiritu et nervis ubique plenus, robustusque, etiam in minimis facundus, uber, floridus [...].
- Magirus, Tobias: Eponymologium Criticum. - Helmstedt, 1687 ; p. 794: Universum paene opus eius quasi Parodia sumpta atque formata e Virgilianis. Cento quasi quidam iudicari possit. Multa nihilominus divina sunt, atque omni maiora obtrectatione. Christias meretur summam laudem : non enim nisi a viro pio atque etiam Optimo proficisci illa potuêre. Bombyx liber, rex est librorum Vidae. Scalig.in Hypercrit. [ Iulius CAESAR SCALIGER IN Hypercritico, i.e. Poëtices libro sexto] p. 804. 806.
- Hofmann, Johann Jacob: Lexicon Universale [...]. - Leiden, 1698 ; T. 4, p. 638: [...] Primus inter Italos, post Jacobum Sannazarium, Poëticam ad res sacras transtulit, et versibus elegantissimis ac purissimis provinciam suam excoluit, Thuan. [lib. 38] Virgiliani carminis incomparabilis imitator Sixto Senensi. Cetera eius scripta narrat Teissier, Elog. Part. 1 & 2. ubi de Bombycibus carmen maximi habitum Scaligero. [...]

Table of Contents:
(Title page with printer’s emblem) pag. 1
Eorum, Quae In Hoc Opere Habentur, Catalogus. pag. 2
Hymni de rebus divinis, nunc primum editi. – Deo Opt. Max. pag. 3 – pag. 8 – pag. 13 – pag. 18 – pag. 23 – pag. 28
Dei Filio, Deo Opt. Max. pag. 34 – pag. 39 – pag. 44
Spiritui Sancto, Deo Opt. Max. – pag. 50 – pag. 55 – pag. 60
Iesu Christo Opt. Max. pag. 66
In Eucharistiam. pag. 70 – pag. 75
I[esu] Christo Opt. Max. De Carolo V. Imper. pag. 81
In I[esu] Christi Crucem. pag. 83
Magnae Matri Virgini. pag. 88 – pag. 93 – pag. 98
Beato Michaeli. pag. 101
Ex Cantico Mosis. pag. 104
Divo Davidae Regi Prophetae. pag. 107
Divo Ioanni Baptistae. pag. 112
Divo Petro Apostolo. De eius Cathedra. pag. 115
Divo Ioanni Apostolo. pag. 119 – pag. 123
Divo Andreae Apostolo. pag. 127
Divo Paulo Apostolo. pag. 133 – pag. 138 – pag. 143 – pag. 147
Divis Infantibus Beth. innocentibus. pag. 151
Divo Stephano Protomartyri. pag. 152
Divo Laurentio Martyri. – pag. 154 – pag. 158 – pag. 162
Divo Laurentio Martyri. pag. 166
Divo Laurentio Martyri. pag. 168
Divo Dalmatio Martyri. pag. 169
Divo Cassiano Martyri. - Divo Christopho. Martyri. pag. 174
Divo Sylvest. Pont. Max. pag. 175
Divo Aurelio Augustino Hipponis Episcopo. pag. 177
Io. Matthaeo Giberto Veronae Episcopo, non in apotheosin relato. pag. 182 – pag. 186
Divo Homobono Cremonensi. pag. 190
Divo Thomae Aquinati. pag. 193
Divae Margaritae Virgini. pag. 199
Divae Margaritae Virgini. pag. 201
Divae Pelagiae Virgini. pag. 202
Caelitibus Virginibus. pag. 209
De Divis Caelitibus. pag. 211
Divis Caelitibus. pag. 214
Finis (Carmen). pag. 215

Christiados libri VI. – Lib. Primus. pag. 216 – pag. 221 – pag. 226 – pag. 231 – pag. 236 – pag. 241 – pag. 246
Christiados Liber II. pag. 249 – pag. 254 – pag. 259 – pag. 264 – pag. 269 – pag. 274 – pag. 279
Christiados Liber III. pag. 284 – pag. 289 – pag. 294 – pag. 299 – pag. 304 – pag. 309 – pag. 314
Christiados Liber IIII. pag. 319 – pag. 324 – pag. 329 – pag. 334 – pag. 339 – pag. 344 – pag. 349 – pag. 354
Christiados Liber V. pag. 356 – pag. 361 – pag. 366 – pag. 371 – pag. 376 – pag. 381 – pag. 386
Christiados Liber VI. pag. 390 – pag. 395 – pag. 400 – pag. 405 – pag. 410 – pag. 415 – pag. 420 – pag. 425

( De Arte poetica libri III.) Poeticor. Ad Francisci Regis Franciae filium, Delphinum. - Liber I. pag. 426 – pag. 431 – pag. 436 pag. 441
Poetic. Lib. II. pag. 446 – pag. 451 – pag. 456 pag. 461
Poet. Liber III. pag. 467 – pag. 472 – pag. 477 pag. 482
De Bombyce libri II. – Liber I. pag. 487 – pag. 492 pag. 497
Bombyc. Lib. II. pag. 502 – pag. 507 pag. 512
Scacchia Ludus. pag. 518 – pag. 523 – pag. 528 – pag. 533 – pag. 537
Bucolica. - Ecloga I. Daphnis. pag. 541
Ecloga II. Corydon. pag. 544
Ecloga Tertia. Nice. pag. 547
Carmina diversi generis. – Io. Matthaeo Giberto. pag. 551
Leoni X. Pont. Max. pag. 553
Io. Matthaeo Giberto. pag. 555
Io. Matthaeo Giberto. pag. 557
Gelelmi Vidae Et Leonae Oscasalae Parentum Manib[us]. pag. 559
Clementi VII. Pont. Max. pag. 565
Paci. pag. 567
Telluri. – Scipioni Vegio medico. pag. 570
Româ discedens. – In quendam. pag. 572
In Cenaculo Villae Suae Roncianae. - Finis. – (Statement of author’s will.) pag. 573
(Printer’s emblem) pag. 574

Vida, Marco Girolamo (c. 1485-1566):
[ De arte poetica ] Marci Hieronymi Vidae Cremonensis, Albae Episcopi, De Arte Poetica Libri Tres / Autoris Vitam praemisit, & Annotationes adiecit Tho. Tristram. - Ed. 2. – Oxonii : E Typographeo Clarendoniano, 1723. - X, 131 pp. ; 8o. - Type area 14 x 7,5 cm - Call number : Sch 073/033

---

Note:
This might be a separate issue of a part of Tristram’s collective edition of Vida’s poetry produced in 1722 by the same publisher. The life of Vida, summaries and notes added by the editor are of considerable value. Tristram displays full command of Vida’s biography, of his ancient sources and of related texts of the renaissance.

 

Table of Contents:

(Half-title) pag. *1

(Elogium) Out of Mr Pope’s Essay on Criticism. pag. *2
(Title page) Marci Hieronymi Vidae, Cremonensis, Albae Episcopi, De Arte Poetica Libri Tres. Autoris Vitam praemisit, & Annotationes adiecit Tho. Tristram, A. M. Coll. Pemb. Oxon. Socius. Editio Secunda. Oxonii, E Typographeo Clarendoniano, 1723. Prostant venales apud Gul. & Joan. Innys Bibliopol. Londinensem, Ant. Peisley & Steph. Kiblewhite Bibliopol. Oxonienses. pag. *3
Imprimatur, Rob. Shippen, Vice-Can. Oxon. Oct. 28, 1721. pag. *4
De Auctoris Vita Et Scriptis. pag. *5
(Epitaphium) pag. *9
(List of Vida’s writings) pag. *10

Marci Hieronymi Vidae Poeticorum, Ad Franciscum, Francisci Regis Franciae Filium, Delphinum, Liber Primus. pag. 1
ARGUMENTUM. INVOCATIO. Dedicatio ad Delphinum, quem in Hispania exulantem VIDA consolatur, et ad studium Poeseos invitat. Heroicus prae ceteris versus laudatur. Epici carminis leges tradendae proponuntur, quae tamen alia carminum genera excolentibus non erunt inutiles. Eligenda materia ingenio congrua. Nil magnum derepente aggrediendum. Rerum Verborumque copia comparanda. Effigies Poematis oratione soluta primo fingenda. Musis dicatus puer ab aetate tenera iis assuescat, optimoque statim praeceptori tradatur. Virgiliana lectione imbuatur, et Homerica. Homerus Graecorum poetarum facile princeps. Illi quo quisque aetate propior, eo praestantior. Origo et progressus Poeseos in Italia. Virgilius omnium in hoc laudis genere primus. Postea sensim degenerans Poesis Italiam tandem, irruente Barbarie, penitus deseruit; iampridem tamen ope insignium virorum e gente Medicea revocatur. Virgilium ante omnes Puer veneretur, eumque imitetur; nullosque in deliciis, nisi qui sub Augusto floruere, poetas habeat. Praeceptor quaerendus omnibus numeris absolutus, et minime severus; qui laudis spe et aemulatione, potius quam minis, animos iuvenum excitet; quos semel his illecebris ad Poesin ductos ipsius artis dulcedo facile detinebit. Ponuntur signa, quibus aptus ad haec studia ab inepto dignoscatur. Nimis praecox ingenium improbatur. Ludi puero concedendi. Proprietates ingeniorum diversae. Invigilandum praeceptori, ne blanditiis amoris Alumnus irretiatur. Pubescentem non Poeseos tantum, sed et aliarum artium, studio oportet incumbere. Poetae scribentis descriptio. Sumenda est aequa viribus materia. Quomodo Praeceptor, quae corrigenda sunt, emendet. Secessus ruris egregium quicquam inchoanti petendus. In honore vates haberi aequum est, quippe qui Superis dilecti. Musarum origo caelitus ducta, Hymnus ad Deum poetarum praesidem. pag. 2

Marci Hieronymi Vidae Poeticorum Liber Primus. pag. 3 – pag. 8 – pag. 13 – pag. 18 – pag. 23

Marci Hieronymi Vidae Poeticorum, Liber Secundus. pag. 29

ARGUMENTUM. OPE Musarum rursus implorata, materiae aptae disponendae rationem Poeta in hoc libro se traditurum profitetur. Proponendi et Invocandi leges. Historica narratio vitanda. A rebus mediis, Homeri exemplo, exordiendum est, et ad primas inde revertendum. Lectorem diu, sed non ad finem usque, eventus actionis lateat. Digressiones non intempestive, nec ostentandae eruditionis gratia, sed ubi necessariae videntur, adhibendae. Sententiae interdum admiscendae. Cavendum ne comparationibus a rebus vilioribus ductis oratio sordescat. Servanda Verisimilitudo. Repetitiones fugiendae. Accurata brevitas commendatur. Opus exiguum dilatari potest Episodiis. Nitendum est, ut res aequentur verbis, et quasi graphice depingantur. Vigor poeticus non semper idem; languescens poetarum lectione saepe reficiatur; refectum ratio temperet. Ars naturae imitatrix. Ad huius imaginem Personarum mores exprimendi. Quo pacto moveantur affectus petendum est e Rhetorica. Modestiae studendum et Decoro. Homero non cedit Virgilius. Ad Italiae calamitates, aureumque saeculum Leonis X, cuius mors defletur, Digressio. pag. 30
Marci Hieronymi Vidae Poeticorum Liber Secundus. pag. 31 – pag. 36 – pag. 41 – pag. 46 – pag. 51 – pag. 56

Marci Hieronymi Vidae Poeticorum, Liber Tertius. pag. 59

ARGUMENTUM. STYLUS poeticus proponitur explicandus. Is debet esse perspicuus, et quam maxime variatus. Metaphorarum usus, et causa. Poetis maior licentia quam scriptoribus aliis conceditur. De Hyperbole, Metonymia, Apostrophe, Ironia, et Anaphora. Nihil dicendum per Catacbresin [ Catachresin ]. De usu [Graece * Eikónos]. Verborum delectus habendus. Hunc qualem esse oportuerit exempla veterum poetarum docebunt. Inter illos insignioris alicuius vestigiis insistendum est. Minus illustres non omnino reiciendi; nam ex iis seligi possunt quae in melius referantur. De poetis cultioribus imitandis. Saepe alludendum est ad antiquorum dicta. Verbis e Graeco fonte depromptis, barbaris item, et obsoletis nonnumquam locus est. De Periphrasi, et Verborum compositione. Haec licentius usurpata Latinos minus quam Graecos decet. De Tmesi et Syncope. Nomina asperiora arte sunt mollienda. Rebus verba, non verbis res, inserviant. Versuum sonus pro materiae genere variandus est. De scriptis emendandis. Praecepta, Diis non faventibus, parum valent. Autor e numero poetarum se modeste eximit, et inde delabitur in laudes Virgilii. pag. 60

Marci Hieronymi Vidae Poeticorum Liber Tertius. pag. 61 – pag. 66 – pag. 71 – pag. 76 – pag. 81 – pag. 86

Annotationes Ad Marci Hieronymi Vidae Poeticorum Libros Tres. pag. 89
E Prefat. [ Praefat. ] ad Edit. priorem. Quod ad Annotationes attinet, quas, vel explicandi, vel confirmandi gratia, ad calcem adieci, admonitum te velim satius me duxisse, saltem modestius, si non ubique sententiam meam de Praeceptis VIDAE insolenter ausus essem proferre, et de illis, quorundam more, Criticum agere; quin potius ea de eximiis scriptoribus fideliter excerperem, quae iudicium Autoris nostri illustrent. pag. 90

Annotationes Ad Marci Hieronymi Vidae Poeticorum Librum Primum. pag. 91 – pag. 95 – pag. 99
Annotationes Ad Marci Hieronymi Vidae Poeticorum Librum Secundum. pag. 104 – pag. 109 – pag. 114

Annotationes Ad Marci Hieronymi Vidae Poeticorum Librum Tertium. pag. 119 – pag. 123 – pag. 127

Finis. pag. 131