CAMENA Early Modern Latin Texts

ERYCII PVTEANI EPISTOLARUM SELECTARUM APPARATUS MISCELLANEUS, ET NOVUS, IN QUO Praeter Officia familiaria, negotia, studia varia amoris ac benevolentiae significatio. CENTURIA SECUNDA. [gap: illustration] AMSTELODAMI, Apud JODOCUM JANSSONIUM. M DC XLVI.

ILLUSTRISSIMO VIRO D. FERDINANDO DE BOISSHOT. EQUITI ORDINIS SANCTI JACOBI, BARONI De SAVENTHEM, TOPARCHAE De STERREBEKE, OSSEGEM, ERPS, QUAREBBE, etc. BRABANTIAE CANCELLARIO, A CONSILIIS STATUS, SANCTIORIBVSQue, GALLICA BRITANNICAQue LEGATIONE INCLITO, GLORIAE REGIS ET SALUTI PATRIAE NATO, CVIVS MVNIA NONNISI MERITA SVNT, AVCTORITAS NONNISI HVMANITAS, VIRTUTUM ET ELEGANTIARUM, Publico Patrono, suo privato, ERICIUS PUTEANUS Epistolas hasce ad plures, Partim magnos, partim amicos, Uni et magno, uni et amico magno, Tanquam scribat, inscribit.

EPISTOLA I. Mediolanum. ERYCIUS PUTEANUS BAMELRODIVS JULIO ARESIO, Praesidi, S. D.

FRustra coeli, Illustrissime Praeses, nisi et stellae sint: frustra urbes, nisi et Viri. Vestram ego quoties ad memoriam voco, reperisse in terrâ stellas videor; aut certe viros coelo oriundos. Quae lumina! quae decora! Sed profecto

Ut sic loquar, suadet nomen, et res ipsa cogit. Inter viros Deus es, inter stellas sidus: et nonne Solis liceat appellationem usurpare? Spargit se virtutum tuarum jubar, non Alpium jugis, non regionum spatiis impeditum, et in remotos Belgarum fines penetrat. Ecce incalescimus sub frigidis locati astris populi, et ab Italiâ prisci doctrinam exempli prudentiamque agnoscimus: in uno viro animum, saeculo non uno majorem. Quae dicis, Reipublicae caussâ, et facis, hac laude digna sunt: observantur ab omnibus; a SACCO vero, et MONVORFANO studiose praescribuntur. Sic enim dicis omnia, sic facis; ut ore Apollinem, et Minervam; pectore

Consum, et Themidem exprimas. Tot etiam virtutibus accedit humanitas, quae me potissimum spectat, et in admirationem rapit. Me, inquam (nec fallor) quem loco jam et lare alienum, eruditione et ingenio mediocrem, tanquam civem amas; tanquam clarum laudas; sed amando, laudandoque ostendis, tuum, esse. Quia igitur tuus, jam quodammodo civis, et clarus sum; et aliquam pariter stellae imaginem assumo. Lucere incipio, sed a majori sidere: ab amore, velut igni, radios experior. Sic amer porro, sic illustrer! grati saltem animi professione merebor hanc fortunam; ostensurus semper, a quo amer, a quo illustrer. Vale Vir Summe. Lovanii, in Arce, Kalend. Martiis, oo. ICC. XIX.

EPISTOLA II. MARTINO PERSAEO, Poeta Caesareo.

TAndem a PUTEANO litterae? inquies: et quidem sine verecundiâ tardae. Etenim postquam cessare coepi, audacia silentii crevit. Sed quid? accessit morbus, ille gravis, et diuturnus, cujus nunc etiam septus reliquiis premor, partim, quod mireris, selix, partim infelix. Felix, quia per justitiam hoc quoddam a negotiis alienus; infelix, quia a studiis. Tam enim miserum mihi nihil agere, quando a studiis abstinendum est, quam jucundum otiari, quando negotia molesta sunt. Nimis profecto verum est, Vitam sine litteris mortem esse, et vivi hominis sepulturam. At ego, an per morbum vixerim, vix equidem scio. In lectulo, tanquam sepulcro, jacui, mortuo tamen dissimilis, quod

ad vitam essem rediturus. Nunc etiam ne prorsus ingenium torpeat, mollissimo scribendi genere me oblecto, Epistolarum. Cum amicis colloquor, quia adhuc cum libris non licet, et in illis libros invenio, quia librorum fructum. Quidni in te quoque, mi PERSAEE, qui doctissimus es, et ingenii famâ Orbem jam cultiorem imples. Sed obsecro, quam celebris, tam mihi benignus sis. Tuas exigo Litteras, ut meo ignoscere silentio videaris, cum scribes; dabo litteras, ut commissum errorem diluam. Vale. Lov. in Arce, Prid. Kalend. Mart. oo. ICC. XIX.

EPISTOLA III. Mantuam Carpetanorum. VINCENTIO MARINERIO VALENTINO, V. C.

ACcepi vero litteras tuas, et avide, imo [gap: Greek word(s)] legi. Hem, tam effusum te esse! Rivos laudas, et flumina ipse ducis, imo hauris. Ut ista molimina sunt, capis quidquid elegantiarum est, et exundas. Sed hoc profecto mirum: e Graeco fonte laticem te tam Latinum promere. Verterat suum hoc ipse epigramma HEINSIUS; sed jam nec erubescet tuo apud gentem togatam ore loqui. Videamus igitur reliqna feliciter sic translata, in MARINERIO HEINSIUM quoque habituri, in HEINSIO MARINERIUM. Quidni sic sentiam?

Alterum Epigramma, quo et laudes meas, et simul nomen exprimis, dum oculis, [gap: Greek word(s)] est. Serviunt nomini primae cujusque dictionis litterae; dictiones laudibus. Multum, ita me

Deus, amas, qui sic scribis: sed ego facilius jam amoris exemplum, quam scriptionis sequor. Langueo enim a molesto ac prolixo morbo, qui vires et vigorem exhausit, et me, ut sic dicam [gap: Greek word(s)] fecit. Desino igitur: scribere, inquam, non amare. Ut utrumque tu facias, rogo. Vale. Lovanii, in Arce, VII. Eid. Martii, oo. ICC. XIX.

EPISTOLA IV. Veronam. PETRO PAULO VENTURINO.

QUem ignotum, possis et nunc inhumanum appellare. Ecce ante menses aliquot litteras tuas accepi, et silui. Litteras, sed delicias, et melle suo stipatas. Tam suavis mehercle et foecundus amor est, ille honesti fomite accensus. Sic te vero scribentem, absit ut ignotum ego dicam: humanum vero bonâ mihi fiduciâ audebo polliceti. Nisi excuses silentium meum, indignus litteris tuis sum: ut excuses, humanitate opus. Sed ego cum scribere possem, distuli; cum vellem, non potui. Repente enim in morbum conjectus, viribusque imminutus, umbra magis hominis, quam homo jacui; ac prorsus videbar vitae meae fabulam clausurus. Humanâ propemodum ope destitutum respexit Deus; vivere me voluit, et ad pristina ingenii munia redire. Haec aggressus sum; lente tamen ac remisse, quia non omnino adhuc serenus. Post tempestatem nubium etiam reliquiae sunt, liberumque Solis jubar impediunt: sic se morbus habet, nunquam tam benignus, ut totus ac repente abeat. Via ad sanitatem languor est. In hoc languore igitur scribere volui; sed qualescumque litterae futurae

essent, silentio meliores. Promittere volui, quidquid ab homine fideliter noto, et humano possis exspectare. Vale, Lovanii, in Arce, VI. Eid. Martias, oo. ICC. XIX.

EPISTOLA V. Bruxellam. PETRO WEYMSIO, I. C. postea in Supremâ Belgio Curiâ Senatori Regio.

REmitto LIPSI in Florum Notas. Breves, et paucae sunt; sed LIPSI sunt, et hoc satis ad commendationem: in Florum sunt, et vel ideo aestimari dignae. Quis brevius et simul plenius, quis ingeniosius et venustius tantam rerum gestarum molem ex Antiquis repraesentavit? Aliorum conatus citeriori deinde laude stetit. Operae pretium sit, semel hunc Scriptorem dare, qualis aliquando fuit, et adhaerescentes adhuc maculas criticâ spongiâ elutum ire. Non contemnenda subsidia liber Manuscriptus; qui penes me, suppeditet: ex quo hoc specimen depromo lib. I. cap. XVII. legi solet; Hactenus Populus Romanus bellum cum singulis gentium: mox acervatim, tamen sic quoque par omnibus. Etruscorum XII. popnli in id tempus incitati, antiquissimus Italiae populus Samnitium, reliqui in excidium Romani nominis repente conjur ant. Ecce sanus, ut videtur, locus, vulnera sua tegit. In id tempus incitati [gap: Greek word(s)] mihi nequaquam est. Liber, intacti; et Vmbri inseruntur: Etruscorum XII. populi, Vmbri in id tempus. intacti. Umbros quoque secundo loco recenset Orosius, lib. III. cap. XXI. Anno urbis

conditae CCCC. l. Q. Fabio Maximo V. et P. Decio Mure IV. Coss. quatuor fortissimi florentissmique Italiae populi in unum agmem foedusque coiverunt. Namque Etrusci, Vmbri, Samnites, et Galli uno agmine conspirantes, delere Romanos conati sunt. Intactos vero in id tempus fuisse Umbros, in Livio videmus, lib. IX. Tranquillas res cum Etruscis turbavit respentina defectio Vmbrorum, gentis integrae a cladibus belli, nisi quod transitum exercitûs ager senserat. Gens integra, omnino intacta est. Jam quid hoc? Antiquissimus Italiae populus Samnitium. Non enim Antiquissimi Samnites, sed Umbri. Ita Plinius lib. III. cap. XIV. Vmbrorum gens antiquissima Italiae aestimatur, aut quos Ombrios a Graecis putent dictos, quod inundatione terrarum imbribus superfuissent. Iisdem verbis Isidorus lib. XIV. Originum cap. IV. quod tempore aquosae cladis imbribus superfuerint. Ergo [gap: Greek word(s)] . Sic quidem aut mendosus hoc loco Florus, aut Umbri exprimendi: ad quos melior distinctio sententiam, atque praerogativam Antiquitatis referet: Etruscorum XII. populi; Vmbri in id tempus intacti, antiquissimus Italia populus; Samnitium reliqui in excidium Romani nominis repente conjurant. Recte Samnitium reliqui, quia vis eorum jam antea fracta. Argumentum capitis sic quoque concipiendum est: Bellum Etruscum, Vmbricum, Samniticum, et Gallicum. Quemadmodum in Orosio: Etruscorum, Vmbrorum, Samnitium, et Gallorum contra Romanos conjuratio et clades. Florum, ut vides, amo; sed Tacitum tracto, nuper etiam brevi encomio mihi laudatum. Quo effectu AFFECTUM expresserim, judica: judicet Amplissimus Astraeae et litterarum Mysta CORSELIUS, ad quem simul exemplar adjungo. Vale, et me ama. Bruxellae nuper fui,

sed valetudinis caussâ domum subito redii. Si aura permittet, sub finem anni me videbis. Iterum vale. Lovanii, in Arce, XII. Kal. Januarii, oo. ICC. XlX.

EPISTOLA VI. Bruxellam. VALERIO EURISTIO.

LOvanium e Gugrenis meis reversus, litteras tuas inveni, illas luculentas, sapientiae et facundiae plenas, modestiae et candoris. Sed quid ais, et quid agis? ut quas publico mereris judicio praeconioque laudes, rejicias? attrahis. Sole lucente, diem quis abscondat? Virtutes tuae in omnium ore sunt; virtutum nequit lumen occultari. Facis laudanda, tu meus; tuus ego non sim; si taceam. Amo pulchrum, proximum est, ut celebrem. In te amo, non potest silentio affectus obmutescere: in te celebro, non potest sine encomio judicium absolvi. Multi homines videntur profecto sine animo vivere, vitam in arcâ habere: nemini nati, relinquunt morituri tandem nummorum acervos, quos aliena discerpat aviditas ac dissipet. Quanto melius fortunae munetibus ad virtutem uti! facere quod laudem tempestivâ liberalitate mereatur! Uteris, facis. Sed ut scias ad omnes omnino Belgas beneficia tua spectare, ecce gratus ego omnium nomine esse incipio: laudando agnosco, quae facis; et accepisse videor, quae laudo. Cogita non minus Puteanum, quam adolescentes illos tibi obstrictos esse, in quos benignus es: de universâ enim gente nostrâ et Patriâ bene mereris.

Hoc ignoscere, nullum vitium est; vitium potius non extollere. Quare, quam tibi honestum, generosa agere, tam nobis, depraedicare: saepe autem, qui non laudavit virtutem, ignorasse visus est. Satis ista ad litteras tuas. Inscriptiunculam vero, quia sic placuit, in plura exemplaria typographus describet. BEMEDENUM, et ATHENIUM ut amare pergas rogo, et ut se amari etiam otiam meâ caussa intelligant. Vale. Lovanii, in Arce, V. Eid. Octob. oo. ICC. XIX.

EPISTOLA VII. Antverpiam. PETRO ANDREAE CANONHERIO, V. C.

EPistolam tuam, aut potius Pandorae pyxidem inspexi, et cohorrui. Siccine et naturae et fortunae malignitatem conspirasse? Robur sume, mi CANONHERI, et quia a corpore jam aegritudo depulsa est, cogita sperni posse, quidquid animo minatur. Vir es, et vetus Sapientiae alumnus. Pati posse, primum felicitatis rudimentum est. Atque haec Doctorum Magnorumque virorum omni aevo conditio fuit, negligi, sperni, premi. Contra assurgit Virtus, et in gloriae argumentum omnem saevientis fortunae vim et malignitatem convertit. Clari jam multi sunt, quia miseri aliquando fuerunt. Primum statue, te infelicem non esse, mentem tuam ab alieno nec arbitrio, nec favore regi. Si nihil ad te pertinere vel miseriam, vel injuriam putabis, numini proximus eris. An manifestius ullum divinitatis signum est? Tuo merito

non alienâ opinione tranquillitatem definies. Non quid dicant alii, sed quid ipse agas, trutinabis: laetus, intrepidus, quia recte agis; quia ut de genere humano bene merearis, non pecuniae, sed doctrinae ingenium impendis. Quid verbis opus? ipsa te laborum conscientia securum facit, et supra homines tui ordinis attollit! ut sic quidem domi, et a te consolationem habeas. De Virtutibus Vini dignum industriâ tuâ opus erit: prome, et ostende, te adversitatibus non dejici: ostende, ingenium tuum veluti vinum esse, et vigere; Fortunam tanquam aquam, ac diffluere. Si posteris vero scribis, cogita me inter illos jam esse. Admiror labores tuos, tanquam ab alio aevo: quos facilius fortassis non nemo hodie carpet, quam praestabit, aestimandos ab eo, qui vel in parte intelliget. Vale. Lovanii, in Arce, XV. Kal. Jan. oo. ICC. XIX.

EPISTOLA VIII. Lugdunum Bat. JOANNI MEURSIO, V. C.

NOn suavem tantum, sed et utilem Amicitiam tuam experior, Clarissime Vir. Ingenii namque tui felicissimi divitias mittere ad me pergis: post Orchestram Principes hos Tragicos, etiam in Reliquiis Magnos. AEstimo igitur munus, quia et ipsum magnum, quia et tu mittis. Perfice, perfice, quam promittis BIBLIOTHECAM: te secundum tot librorum velut Auctorem posteritas agnoscet. Sane quemadmodum non omnium olim fuit, sic colligere. Solertiâ et judicio opus, indsturiâ et doctrinâ: quibus omnibus jam profecto consecutus

es, ut alio saeculo vitam, alio docere calamum videaris. Quid verbis opus est? Tuo beneficio redivivam Antiquitatis, et potissimum Graecae, eruditionem exspectamus: nec morientur ingenia, quibus tuum impendis. Plura vellem; sed breviorem me languor facit, a longo et gravi morbo adhaerens. De Cometâ tamen absolvere [gap: Greek word(s)] quaedam ausus sum; ante morbum affecta; quae ad te propediem mittemur. Obtrudam mea, vel cum famae: damno, ut tua eliciam. Vale, vive, et aeternitate, quam pulcherrimo scito ubique inculcas, fruere. Lovanii, in Arce, VI. Eid. Mart. oo. ICC. XIX.

EPISTOLA IX. In Castra Bohemica. CAROLO LONGEVALLIO, Comiti BUCQUOYO.

AN iterpellare audeo? sed solitâ humanitate tua fretus. E mea domo, hic meus abit, ut unus e mille fiat, Joannes Batrincurius, promptus, obsequiosus, fidus. Hunc commendo, a Minerva ad Martem, a studiis ad pericula transeuntem. Verumenimvero, infelix non erit, qui tuo ductu, auspicioque pugnaturus est; qui quoties Imperatorem suum cogitabit, ignavus esse non poterit. Suo quoque genio excitatus est, intrepidus, ac prorsus Martialis; ut soli Militiae exoluisse ingenium videatur. Frustra eruditum voco, manu res gerenda est: Litterarum tamen ornamenta si laudari possunt, etiam in milite placebunt. Hoc pulchrum puto, et gladium, cum opus, et simul calamum movere. Pulchrum? imo necessarium. Hic meus:

erro: hic jam tuus, scite scribit, facunde loquitur, paratus quidvis facere et pati, quo fortis appareat, id est vere tuus. Sic tui omnes sint; fortes inquam, ut felices sint; vere tui, ut hostem non timeant. Vale, vince ad nos redi, qui ut fortes ac felices simus, tua et virtute et fortuna indigemus. Lovanii, in Arce, Eid. Mart. oo. ICC. XIX.

EPISTOLA X. Veronam. ANDREAE CHIOCCO, et PETRO PAULO VENTURINO.

ET suam bonus Amor fiduciam habet, et fiducia amorem. Ecce scribendi compendio utor, ut brevitate copiosus sim: te Clarissime CHIOCCE, te Optime VENTURINE, eadem hac epistola compello; ne tam conjunctos et amicos separem. Addo munusculum ad duos unum, et sic tanquam ad unum. An frugalitatem meam excusabo? amplius onerare tabellarium ausus non sum. Hoc igitur non scribendi tantum, sed donandi compendium est: quod profecto non aliter placere vobis intelligam, quam si non sequamini. Litterae vestrae, imo et munera (illa ingenii intelligo) numerum faciant. Tuas, et tu mittes CHIOCCE; tua et tuas VENTVRINE: sic a duobus me amari sciam. Extra jocum: quia non minus occupari hoc tempore, quam convalescere coepi, quibusdam velut diverticulis utendum est. In inscriptiunculis illis vigor est; imo ignis est, et amorem spirat. Nunc de Paradoxis meis judicia

vestra, imo vestrorum exspecto. Ingenio et doctrina praestantem Virum ANTONIVM MELCHIOREM salvere jubeo. Valete. Lovan. in Arce, Kal. Aprilis, oo. ICC. XIX.

EPISTOLA XI. Antverpiam. CAROLO SCRIBANIO, Societatis JESV, in Provinciâ Belgica Praefecto.

QVae de Cometa nupero Paradoxa scripsi, Vir Summe, mittere ad te gestio. Ne otiosum penitus et ignavum haberem morbum, sic occupari volui, tamque admirandum naturae spectaculum ad litteras revocare. Statueram initio pauca tantum Academiae nostrae anribus committere: sed quia morbus, e nocturno natus frigore, eloquentiae consilium abrupit, mutavi, imo auxi formam, producto in. Libellos Duos argumento; quorum prior Admiranda, posterior Eimenda familiari brevitate con tinet. Ipsum vero Cometam scribendo imitatus sum: ille a Sole, ego a nomine tuo lumen duxi, et produxi. De morbo certe meo agere non potui, nisi ut tuum, tanquam meum, recenserem. Hîc ingemui. Felix jam, non quia ego mihi, sed quia tu omnibus redditus es: felix, quia jam bis convaluisse videor, meâ semel, tua iterum aegritudine liberatus. Vale porro: sic, tametsi aegrotem, extra morbum tamen semper ero. Lovanii, in Arce, VI. Eid. Aprilis, oo. ICC. XIX.

EPISTOLA XII. Bruxellam. GEORGIO AB AVSTRIA, Praeposito, et Cancallario Lovaniensi.

NVllam sine morbo aetatem esse, quotidiana exumpla docent. Atque ego per hos aliquot menses expertus sum, infringi, cum minime suspicêris, vitae robur, atque debilitari. Adhuc igitur langueo, et tanquam aegrotem ago. Interea de tua quoque aegritudine nunciatum, qua non minus affectus sum, quam si pariter hoc meo malo malum accessisset. Respexerit vero te jam Deus, audieritque bona bonorum hominum vota. Nam tua salus, multorum est, tua vita, multorum. Quare ut vivas valeasque prae multis, multi optant: ego in multis, vel ante multos, qui me profiteor, non uno beneficio tuum esse; et haec quodammodo tua, quae ingenio molior. Talîa Paradoxa quoque ista, ante morbum quidem meum praeparata; verum in morbo absoluta. Sic aegrotare et quiescere simul non potui. Bene scripserim, si nihil in hoc libro morbi invenies: bene miserim, si te jam liberatum morbo. Liber inveniet. Ita spero, et vitam atque robur apprecor. Vale. Lovanii, in Arce, Eid. April. oo. ICC. XIX.

EPISTOLA XIII. Epternacum. PETRO RICHARDOTO, Abbati et Toparchae Epternacensi.

QVis novus hic Favonius, qui flores spirat, et purpureo Vere horridam non anni tantum,

sed saeculi hiemem expellit. Pietatem THIOFRIDI tui, an Doctrinam magis admiter, nescio. Illam fi inspiciunt plerique hodie hominum, frigora sua damnent, quibus indurati sunt: hanc vero si examinent, incalescere fortassis malint, quam inclarescere. Mihi sane hic liber admiraudas, et vere [gap: Greek word(s)] visus est. Dignus THIOFRIDUS, cui nova quaedam, ut sic dicam, [gap: Greek word(s)] dedicentur; dignus floribus, quos spargit. Non potuit hoc tempore magis opportunum opus produci, aut utilius adornari. A te productum est, et quid nisi a novo THIOFRIDO? a ROBERTIO adornatum est, et quid nifi a novo quoque THIOFRIDO? Tua hîc pietas relucet; illis doctrina; docta pietas, et pia doctrina: sic juncta et velut nexa, ut pium fuisse THIOFRIDUM, et simul doctum agnoscamus. In argumento pretium est, in stilo amoenitas: Notae ROBERTIANAE illae, velut rosae additae sunt; pretium pretio, amoenitati amoenitas. Ecce quidquid laudo, munus est; quidquid aestimo, ad me transmissum. Ut obstrictum me fatear, munusculum repono: non flores profecto, sed quisquilias, et per morbum hunc meum, in corollae velut speciem collectas. De Cometa nupero PARADOXA sunt: an aegri somnia? quidquid sit, sic scribere, quam otiari malui: et fortassis non omnino vanus fui. Judicabis, et me amabis. MICHAELEM SCHLECHTIVM quidni complecti velim? Sentiet quanti debitam virtuti atque eruditioni indolem faciam, praesertim benignitatis tuae: suffragio commendatam. Vale Lovanii, in Arce, XIV. Maij, oo. ICC. XIX.

EPISTOLA XIV. Bruxellam. HENRICO SVCHTELENO, Satrapae Carpensi.

ABsentem profecto non puto, quem in litteris ad me missis cerno, et spe jam quidem laetiori erectum. Magnum hoc sane negotium est, et animum quoque magnum poscit: talem, inquam, qualem possides. Constantia et integritate mereri magnorum favorem perge: aderit quoque lenis AVSTER, et in optatum portum navem diu jactatam referet. Confide: suavior post tempestatem, tranquillitas erit, securior post periculum quies. Quis unquam navigavit, et jactatus non est? vita, mare est; curae, undae; nec ab uno turbine oppugnamur. Hinc invidia spirat, illinc perfidia; hinc injuria, illinc injustitia: quot venti, tot aerumnae; quot mali, tot hostes. Sed quid? bonae caussae in maximo discrimine Castores affulgent, numinisque opem pollicentur. Habes clarissimae virtutis, doctrinae, dignitatis viros, KINSCHOTIVM, et ROSAM, lucida Belgicae sidera, puros et incorruptos Justitiae ignes, Helenae, id est innocentiae fratres, et sic Patronos. Itaque majori jam fiducia cursum negotiorum diriges. Fugient venti, recedent nubes, et faventia omnia astra coelum ostendet. Tuum erit, quo animi robore iniquum Fortunae onus tulisti; ea moderatione e reliquiis malorum eluctari. Viri fortis est, magis victoriam, quam vindictam spectare: magis etiam ignoscendo, quam ulciscendo deprehendes, quantum ferre potueris. Vt etiam istae litium pugnae sunt, nemo sine

damno vincit: sed levior, honore recuperato, fortunarum jactura est. Vide an mollioribus quibusdam conditionibus remittendum sit, si quid judicii exitum possit impedire. Vide, inquam, et otio, quod desideras, apud me fruere. Sic respirare post tempestatem poteris, et in Musarum contubernio refici. Vale. Lovanii, in Arce, V. Kal. Maij, oo. ICC. XIX.

EPISTOLA XV. Franekeram. HESSELO AB HERMANA, V. N.

QVod felix faustumque sit, Filium habeo, qui continuo gratissimam tui memoriam suggeret. Hesselus est, et ipso nomine velut stimulo ad Virtutem et doctrinam excitari aliquando poterit, Nomine, quia pulchro, quia raro, quia tuo. Sextus hic vero filiorum est, decimus liberorum: quasi peculiari quodam mysterio hunc utrumque censeri numerum, insinuem. Senarius enim perfectus est, denarius absolutus. Ille bonitatis, hic magnitudinis symbolum habet, et quodammodo omen. Nomen ipsum a bono et magno derivatum est: et imaginem idcirco boni magnique puer referet, simul vero amicitiam nostram nunquam non loquetur. In sacro fonte BRONCKHORSTIVS vices tuas sustinuit, egregius profecto, et dignus Majoribus suis juvenis; mihi quoque hoc nunc officii vinculo conjunctus. Sed te, ô Optime virorum, quando reducem complectar? Quamdiu abes, in jucundam quasi, et solitariam duco vitam: unde et difficilius morbi mei reliquiae expugnantur. Veni, et me mihi redde; imo vale, ut venias. Libellum

hunc meum munusculi loco mitto: si tantum otii, lege; vel differ, in itinere levamen habiturus. A Clarissimo ARCERIO litteras accepi. Amo, colo, saluto hunc virum, quia bonum, omnesque bonos. Iterum vale. Lovanii, in Arce, Prid. Kal. Maij. oo. ICC. XIX.

EPISTOLA XVI. Embricam. HENRICO STAPEDIO, Soc. JESV. Praeceptori olim suo.

NOn exulare e pectore tuo Puteanum, Optime Pater, ostendis ipse, indicant alii: at ego hactenus officium magis, quam affectum deserui; non scripsi, sed amavi. Sic interdum sine flamma ignis est, et velut sepultus vivit. Omitto impedimenta alia: gravi ac diuturno oppressus morbo jacui, vitam non vitam traxi, umbrae quam homini similior. Quo in discrimine fuerim, ex hoc ipso uolumine intelliges, per merum languorem scripto. Cometa est, qui nuper terrere visus: Paradoxa sunt, nec scio tamen an Stoica; munusculum est, satis jam idoneum, si in signum excusationis veniat. Quod si mireris tamen, quomodo facilius libri, quam litterae potuerint scribi; dixero, hoc quoque Paradoxum esse. Sed tu nunc, Optime Pater, libros tanquam litteras habe; et quam me ames, perge ostendere, ut semper ames. Sic vero age omnia, ut semper valeas. Vale. Lovanii, in Arce, IV. Eid. Jun. oo. ICC. XIX.

EPISTOLA XVII. Bruxellam. BALTHASARI ROBIANO, Supremo Belgicae Thesaurario.

AMicum hunc mitto, ut de Praetura loquatur. Novit ille statum urbis, quippe Consul: et exponet, quia boni publici studiosus. Tu illum audies igitur, et pro prudentia tua expendes singula, imo pro affectu in urbem, publicumque bonum, decernes. Mutatio quidem, ut et meam ego sententiam promam, non exigui momenti est; sive illius caussa, qui movendus; sive illius, qui admovendus. Movere a munere virum probum, exercitatum, et de quo bene boni omnes sentiunt, difficile puto: nescio enim quid sinistri de hac novitate cives sentiant. Admovere autem merito suspectum, hoc vere est, malam hominum opinionem confirmare. Si ullibi, in ea nostra urbe boni rectores necessarii sunt, ut in omnem casum, et pro Principe, et pro Religione simul prompti sint. Ostendet Princeps, non se urbes praetoribus, sed praetores urbibus dare. Cives vero ut reguntur quoque-Boni erunt, si boni praeerunt: sed hunc bonum esse omnes judicant; imo boni erunt omnes, si non omnia utilitatis caussa fieri intelligent. Ad summam, Utilem Principi praeturam reddi, utile censeo; sed hoc dispiciendum, ne majus deinde damnum e lucro pullulet. Ac sane. qui magna sumptuum onera subire Praeturae caussa paratus est, gravis multis, noxius, saepe iniquus erit: quidquid vero peccabit, nonne in Principem conferet? Quod si omnino placeat alium admovere, sumatur ille, qui maxime ab ambitu

remotus est, et bonus omnibus habetur. Tum vero agendum, ut honorarium, hactenus expraetori datum, in nostrum transferatur. Ita ages, Vir Amplissime, ut novum tibi beneficium Patriae nomine debeam; qui meo, Patriae non semel benignus fuisti. Novum autem erit, nihil hoc tempore in Praetura innovare. Vale. Lov. Postrid. Eid. Maij. oo. ICC. XIX.

EPISTOLA XVIII. Bruxellam. JOANNI VILLELAE, Justitiae Militaris Summo Praefecto.

AEStimare lucubratiunculas jam meas incipio, quia desiderio tuo dignas. Mitto igitur, et a recentioribus ordior, an et a minimis? Mitto, ut post desiderium etiam judicium eliciam, hanc, inquam, de Officio Judicis Differtationem, hanc de Cometa Paradoxologiam. Leges hîc quidem Puteanum, quem heroico nuper affatu dignatus es. Et fruar ego iterum humanitate tua, cujus excellentem doctrinam admiratus sum. Vicisti dignitatem animo, Fortunam ingenio, Martem Minerva; prosperumque Sagi forum arbitror, quia tam beata Toga mitigatur. Quantum litterae possint, consilia tua, judicia, imperia ostendent: haec blanda, illa aequa, ista provida: quidquid jubebis, statues, suggeres, salutare erit. Quid dico, erit? Est. Videre hunc Solem non potuimus, nifi ut diem haberemus. Fugiuut tenebrae, recedunt nubes, et optata rerum serenitas quaedam redit ac ridet. Felix Belgium te lucente! Etiam ingenia beneficio tuo caliginem effugient. Sed ego,

quia in hac Discertatione, itemque Paradoxologia legi incipiam beneficium agnoscam. Vale, et lucere perge. Lovan. in A. Postrid. Eid. Jun. oo. ICC. XIX.

EPISTOLA XIX. Mediolanum. FREDERICO BORROMAEO, S. R. E. Cardinali, et Archiepiscopo Mediolanensi.

MAgnifici Rectoris nostri litteras, quia superiori hebdomade meis comitatus non sum, jam sequor. Scripsit ille Academiae velut nomine, imo Urbis; et sic meo. Utriusque enim pars sum. Sacras petiit RELIQVIAS, et quia populi affectum repraesentavit, etiam meum. Suave autem hîc imhi, cum populo censeri: suave, colere DIVUM, quem tam multi colunt. Hoc te rogo, Magne Praesul, ut non doctrinam, si quae est, non famam, si quae affulget; sed solam nunc pietatem meam respicias. Placere tibi cupio, sed ut Belgae omnes placeant. Sane quo magis illi debebunt, ego obstringar: debebunt omnia, qui tam cara pignora mea caussa accipient. Auctor igitur sum, ut in Summo potius urbis, quam in parvo Arcis templo deponantur. Ecce, nego mihi pretiosissimum hunc thesaurum, ut magis inveniam: iturus ad populum potius, quam ut ille ad me. Descendere mihi uni facilius erit, quam tam multos ascendere: imo descendere mihi jucundum erit, ut ad Sanctissimi Viri Reliquias ascendam. Voti mei summa est, S. CAROLVM colere, et patronum in coelis habere, te in terris. Felicius sic quidem, cum Deo visum erit, e terris in coelum

EPISTOLA XX. Bruxellam. FRANCISCO PAZIO, Archiatro Regio.

HEri litteras Clarissimo V. GODEFRIDO WENDELENO ad te ferendas dedi; Viro, sive ingenium, sive doctrinam, sive elegantiam considerem, summo Aliqua jam familiaritate haec omnia penetravi: magisque se aperuit ipse, postquam in Arcem hanc, et Bibliothecam meam pedem intulit. Rarum hoc aevo est, Antiquitatem exploratam habere, ille habet; Historiam omnium temporum perlustrasse, perlustravit, Latinae, Graecae, Hebraicae linguae peritiam hausisse, hausit. Accedit morum magis probitas, quam calliditas; simplicitas, quam [gap: Greek word(s)] . Sed quam illi facile fuit, discere omnia, tam difficile, placere omnibus. Coluit mentem, et sic negligere corporis curas potuit: quasi satis dives, si satis doctus esset, satis selix, si placeret doctis. Vide nunc libellum ejus de Cometa, et varietatem rerum, subtilitatem, novitatem admiraberis. Qnia a scitis Peripateticorum abit, non confidentior, sed ingeniosior est. Et nonne tamen praeire vetustiores videntur? Honum cum reprehendisset opinionem Aristoteles, quid nisi et suam examini subjecit? Nimirum, non penetravit unus omnia: angusta quoque natura esset; nisi omnes occuparet. Nova doctrinarum, ardua semper esse, saepe odiosa, fateor: rideri ac contemni, si quis ad Mira veniat?

COLVMBVS nuper, quia novum invenire Mundum voluit, desipere visus est: esse novum, nemo credebat. Sed profecto nisi fidem amentiae huic femina habuisse, quae major viris omnibus erat, adhuc se Orbis ignoraret. Coelum fortassis sie jam explicari vult, et ab eo, qui admirandus esse non potest, nisi ut ineptire videatur. Sed quid? aut fallor, aut hoc est sapere; non sequi ea, quae vulgus aestimat. Ego quoque quia recedere ab opinione multorum ausus sum, de Cometa scripsi: neque adhuc consilium mutuo. Satis ista; quia ad Doctum, et Amicum scribo, quia pro Docto, et Amico. Vale. Lov. in A. X. Kal. Jul. oo. ICC. XIX.

EPISTOLA XXI. Bruxellam. GERARDO CORSELIO, V. A. a Consiliis Sanctioribus.

NOva dignitatis spatia ingressus, Sanctioribus ostendes consiliis, quid sit bene de Principe et Republica mereri. Huc te vocabat virtus tua, nec sinet consistere. Etenim ascendere coepisti, ut ad summa pervenias, quanto propior Principi, tanta utilior. Videbit ille te Optimum, Doctissimum, Prudentissimum, quem hactenus credidit, a fastu, vanitate, vitiis alienum. Amabit mores, in quibus nihil reprehendet. Sed ita a Natura, Minerva, Astraea factus es, ut qualem optare publica utilitas virum possit, exprimas; agas exemplo, quod consilio. Naturam tuam norunt boni, Minervam Docti, Astraeam Prudentes: ego sane ut te amem, laudem, venereri Boni nomen, Docti, Prudentis usurpabo:

impendam eruditionem, ut agnoscere tuam, et aestimare videar. Sed quid? agnoscendo, et aestimando ostendo, quantum debeam: quippe tuo adolescens exemplo ad virtutem ductus sum, cum prima studiorum libertate Lovanii fruerer; tua familiaritate amoenitatem et elegantiam, tua institutione ad solidam Juris scientiam, et quae cum laude magis, quam lucro conjuncta, docet HONESTE VIVERE, NEMINEM LAEDERE, SUUM CUIQUE TRIBUERE. Amplius in hoc praecepto est, quam quidquid respondere omnes Jurisconsulti possunt: inte est, quidquid hoc praecepto continetur. Vive tantum: non enim potes, nisi honeste vivire. Ut nemo laedatur, ut suum cuique tribuatur, vitae et auctoritatis tuae suffragia efficient Iterum vive, et meliora quoque litteris tempora dabis: mores ferociam, ingenia barbariem exnent; habebimus Justitiam, qualem docuisti. Faciat Benignitas Numinis! et ut ego magis magisque Tuus sim, qui semper! Vale. Lovanii, XV. Kal. Jul. oo. ICC. XIX.

EPISTOLA XXII. NICOLAO DANILOWICIO ZUROWIO, Supremo Regni Poloniae Thesaurario.

SCribendi occasionem, Illustrissime Domine, Orationes istae praebent, quae ad Patrem a Filiis veniunt, in Sarmatiam e Belgis. Virtutis tuae videbis indolem: sic loquuntur qui te referunt, corpore animoque in totâ juventute nostrâ egregii; sed quia te referunt. Quis quantusque sis, e publicâ famâ scimus, et in geminâ ista velut imagine tui videmus. Indicant

hae scintillae originis suae ignem, hi rivi fontem. In scintillis plenum lumen est, et coruscat; in rivis surgens copia, et fluit. Lumen, quia aethereum, extingui non poterit; nec siccari copia, quia perennis. In te. Vir Maxime, quidquid est, aethereum et perenne est: quidquid agis, pnlchrum; quia ex Virtute agis. Hinc et Thesauros regni ita tractas, ut abundent semper, et publicae utilitati nunquam non pateant; ut impendantur et crescant. Militiae stipendia prompta sunt, Virtuti praemia, Regno felicitas. Audent omnes strenue fucere, quia nemo frustra. Sed et exemplo eriguntur: Fortem vident, ignavi esse non possunt. Sic vero suave est, aurum ab eo accipere, in cujus manu amplius etiam ferrum splendet. Supremus Regni Thesaurarius es; sed prae thesauris tibi Filii sunt: hos habere satis non est, nisi doctos, gnavos, et Reipublicae utiles habeas. Succedunt vota: habes, quales optas; daturus Reipublicae, qualem te ipse praestas. Hactenus peregrinati sunt; sed quia sub oculis Nob. V. ERASMI. WIERZBICKI, tanquam sub tnis vixerunt; quia et in Academiâ hac nostrâ, maturuisse quodammodo videntur. Nihil me auribus dare, Orationes hae testantur, pulchrae prorsus et politicae, graves et maturae, doctae et facundae. Quid amplius? dignae, non in Academiâ hac tantum, et Belgarum Scholis; sed in Aulâ et Comitiis Sarmatiae audiri. Adulationis vitium proscribitur: quid sanctius? De milite Externo et Interno disputatur: quid aptius? Utrumque PETRI tui opus est: De consilio Principis agitur: quid utilius? Vera Nobilitas examinatur: quid speciosius? Utrumque STANISLAI tui est. Ut repetam voces meas; sic loquuntur, qui te referunt: imo sic te referunt,

qui omnem in doctrinâ et virtute magnitudinem ponunt. Ego ut tales tibi filios, Illustrissime Domine, gratularer, scribere haec pauca, et his paucis comitari, ut sic dicam, Orationes filiorum volui, studia vero mea omnia et obsequia jam delata filiis, Patri contestari. Vale. Lovanii, in Arce, Kalend. Sextil. oo. CIC. XIX.

EPISTOLA XXIII. Hamburgum. GEVERHARTO ELMENHORSTIO, V. C.

SPecimen Apulejanae editionis accepi: ô pulchrum, et industriâ tuâ dignum! Cepit me ille Characterum nitor, illa formae majestas, illud papyri decus: quibus omnibus exornari tandem facundissimae sapientiae scriptor debuit, ut vilitatem effugerer. Eo ventum est, ut etiam veste censeamur, et a typographo pretium ingenii pendeat. Sed profecto tuum hîc ostendis, qui alienum ornas; vincis quidquid typographi praestant, et tanquam vivere, imo loqui Apulejus incipiat, vitam et linguam donas. Video Philosophum, non pallio ridiculum; sed togâ decorum: video quem amare Litterarum omnes mystae possint. Isti quidem prae gemmis omnibus typi sunt; et facis AUREUM, quem frustra appellamus. Error quidem, ant admiratio, existimodi olim titulum dedit; et quia pulcherrimum existimavit Lucii Asinum, a pulcherrimo metallo nominavit. Sic quidem et Pythagorae carmina, et alia multa, quae commendari poterant, [gap: Greek word(s)] . Si meo suffragio res geratur, simpliciter de ASINO, vel METAMORPHOSEON inscribam.

Vide, nisi grave, Epistolam meam ad LIPSIUM, Centuriae I. trigesimam octavam. Sed tu fortassis jam Notas meas, quam Epistolas malis. Me miserum! qui quod ipse malo, jam praestare nequeo. Notas illas Bembini codicis lectiones, ante triennium quidam a me Amicus meus et Auditor accepit: an Amicus? accepit, ut supprimeret. Dederam ego, ut in lucem mox proferret. Quia igitur a Clarissimo BRANTIO nuper tuo nomine interpellatus sum, tabellarium cum litteris ad amicum illum, non amicum, misi, librumque repetii. Sed quid? frustra omnia: non rem, sed verba dedit; blandus tamen, non negar, sed procrastinat. Deprehendo, mi ELMENHORSTI, meum non esse, quod tam facile manumisi. Et tamen adhuc urgere pergam, traditurus vel BRANTIO, vel SCHOTTO, si quid accepero. Delibaveram in Epistolarum mearum Centuriâ I. et II. Emendationes quasdam Apulejanas, quas ut expendas, et ut opus tuum promoveas rogo: opus, ut dixi, pulchrum, et industriâ tuâ dignum. Ostendes post Beroaldum, Stevechium, Clovium, Wouwerenum, quid sit bene de praestantissimo scriptore, bene de Litterarum studiis mereri. Vale, et a me quoque plausum expecta. Lovan. in A. Postrid. Kal. Sext. oo. ICC. XIX.

EPISTOLA XXIV. Bruxellam. ENGELBERTO MASIO, Consilii Sanctioris Praesidi.

IN Academiâ ago, et ex intervallo tamen quid prodesse Reipublicae possit, expendo. Hoc

sane est, occupare ingeninm, ne sine fructu consenescat; et occupare munus, ne otiosum videatur. Censeo igitur, quod in TE Virorum Summe video: censeo, beatum semper fore rerum statum, si ab Optimis administretur. Talem vero habemus PRINCIPEM, aquo regimur; talem te PRAESIDEM, per quem regimur; tales quoque alios dignitate et anctoritate eminentes: sed ut porro habeamus enitendum est. Ecce in Consilio Namurcensi vacuum esse locum intelligo; et hoc jam agi, ut e bonis multis optimus, ex aptis aptissimus elegatur, Quia inter Competitores nomen suum professus est Clarissimus hic inter Amicos meos Vir; eum commendo, et Optimum Aptissimumque audeo dicere; sed ut neminem deprimam. Caussas cur audeam, alias protuli: ne trustra protulerim, savore tuo ostendes. Ita intelligam quoque, cogitationes meas, quibus prodesse Reipublicae conor, gratas esse, studia vero mea etiam ad Rempublicam facere. Vale. Lov. in Arce, V. Eid. Quinct. oo. ICC. XIX.

EPISTOLA XXV. Bruxellam. GUILIELMO BERNARTIO, I. C. Auditori pridem suo.

SPirant amorem litterae tuae, et simul elegantiam. Quid dicam? feliciter sic quidem parentem tuum, illum optimum, illum doctissimum exprimis. Ille quia optimis. Ille quia optimus, facilis ad amorem fuit: quia doctissimus, elegantiam ubique ostendit. Tu mihi ex hoc Phoenice Phoenix es: meus es, quia Solem me

vocas. An nescis avium miraculum, siderum splendori sacrum fuisse? Sed non agnosco hanc laudem. Sol non ero: tu tamen meus eris: quemadmodum tuum ego me profiteor. Fuisti meus, ut semper esses: et in te amavi, quem refers, ut amarem semper: refers illum optimum, illum doctissimum, quem dixi, parentem tuum: refers amore et elegantiâ, et hoc me gemino vinculo tuum facis. Vale. Lovanii, in Arce, III. Non. Sextil. oo. CC. XIX.

EPISTOLA XXVI. Bruxellam. RICHARDO STANIHURSTO, Vicario Exercitus.

QUidquid audacia mea peccabit, tua leniet humanitas: hanc sane quia brevi nuper affatu in me derivavi, liberior nunc scribendo sum, et alienae necessitati subsidium, aut potius virtuti praemium imploro. In eo quem vides, haec necessitas, haec virtus est: ipse quidem mihi non prorsus alienus. Primum, quia e propinquis et cognatis; deinde, quia e bonis, doctisque. Operam Theologiae aliquot jam annos dedit, et insignes progressus fecit; Ecclesiastico aptus muneri, et castrensi functioni. Eo ingenio, eâ doctrinâ et moribus est, ut vocari rogarique debeat, nisi roget. Rogat autem, ut Cohorti Silvaducensi Mystagogus detur. Huic potissimum, in quâ praefecti vices ejus nunc affinis gerit. Quia Affinis, pariter quod peto, petit; quia strenuus, et de militiâ nostrâ bene meritus, hoc favore dignus est. Concede quaeso, quod concedi potest; et quod pariter rogamus,

simul obstringendi. Concede, quod necessitati dabitur, et virtuti persolvetur. Hoc etiam erit bene de militibus mereri, qui ut fortes sint, pii esse debent: pii autem et consuetudine, et exemplo viri hujus evadent. Vale, et ut sciam audaciâ me non peccasse, petitioni fave. Lov. in Arce, III. Eid. Quinct, oo. ICC. XIX.

EPISTOLA XXVII. Lugdunum Bat. DANIELI HEINSIO,

HOc agere non possumus quod agimus, Vir inter omnes eminens, nisi ut invisi multis simus. Odit hoc nostrum virtutes aevum; odit artes, quae virtutibus serviunt. Sed nobis tanti ingenium erit, quanti aliis vitium: spectabimus coelum, quia plerique circa terram volutantur. Tu quidem ut pulcherrimis monumentis immortalis es, ita contemptu mortis ostendes, quam pauci vivant. Et an ullo argumento ascendere altius potuisti? Hoc est profecto inter Deos, non homines versari: et vere intelligis vitam, qui contemnendam esse mortem doces: qui, cum ultra naturam vidêris niti, naturam nobis commendas, et coramunissimum necessitatis decretum. Moriuntur omnes, sed non pulchre omnes: timent mortem, quia perverse nonnulli vivunt; fine et exitu miser, quia totum iter sinistrum est.

Fortassis et paucissimos mortalium haec sapientiae mysteria, haec decreta tua capient: producenda tamen, ne timuisse contemptum

videaris, qui de contemptu mortis scribis. Prome, prome liquorem Suadae tuae, in quo invidiae nausea amamlentiam fellis, noster candor mellis suavitatem degustabit. Mi HEINSI, ut vivete possim, discere contemptum mortis cupio: ut [gap: Greek word(s)] vero inelegantis et virtutibus iniqui saeculi negligas, amicitia nostra impetrabit. Vale [gap: Greek word(s)] , ut tuas tibi voces reddam, et me ama. Pridie Non. Sext. oo. ICC. XIX.

EPISTOLA XXVIII. Bruxellam. CLAUDIO DOINGNIES, COMITI DE COUPIGNY, Sanctioris AErarii Praefecto.

MErus me impellit Patriae amor, ut quodammodo vim verecundiae meae inferam, et consignem scripto petitionem, ore nuper expressam. Sed an honestiori caussâ pietas mea stimuletur? pro civibus meis, pro amicis, cognatis, propinquis Venlonensibus loquor, muro et munimento destitutis, Periclitantur, qui sic habitant; in urbe, tanquam non urbe: digni sane propugnaculo, qui fortissime, et jam saepius hostem propulsârunt. Ita res constitutae sunt, ut nisi in pace muniti simus, frui securitate pacis non possimus: si in bellum munitio differatur, pugnam periculum antevertat. In finibus oppidum hoc situm est; et quod nisi provinciae propugnaculum? Vulneri patet, quisquis scutum negliget, et frustra defendet urbem, quamvis sine muro fortis. Saepe et imbecillitas nostra audentiorem hostem facit. Suo nos exemplo adversarii monent: quas occupârunt

urbes, muniunt; gnavi, dum otiosi. Quidquid publice utile, sumptuosum non censent. Sed opus hoc an sumptuosum appellare debeam, nescio: ceptum est, ac necessarium. Quia coeptum, absolvi debet; quia necessarium, negligi non potest. Libere loquor, sed pro Patriâ loquor: nisi enim muniatur, periculo obnoxia est, et arbitrio, ut sic dicam, fortunae relinqui videtur. Fortes erunt, qui non moenia, sed pectora hosti objicient: tuti non erunt, nisi protegantur. Ut pugnare possint, locum postulant: quemadmodum autem pugnârunt hactenus, sanguine suo muros meruerunt. Vale. Lovanii, in Arce, VII. Eid. Sextil. oo. ICC. XIX.

EPISTOLA XXIX. Trajectum ad Mosam. CAROLO DE BOURGEOIS, Consiliario Regio.

SAEpius humanitati tuae gratiam debeo, ut beneficium saepius petam. Nuper sane in caussâ fratris mei, quia favere dignatus es, beniguam Justitiae opem sensi. Et commendabam caussam, quae, ut aequissima, ita favore tuo digna erat. Nunc interpello quoque, et auctoritatem tuam imploro, quâ, non quidem jam fratris, sed propinqui negotium, tauquam fratris finiatur negotium justum, et intercessione meâ hactenus adjutum atque promotum. Non jam de lite, sed de sententiâ litis agitur, ab Amplissimis Collegis tuis, Trajecti, Kalendis Septembris, anno superiori pronunciatâ: quae adversarium plenâ, et cum legitimo foenoris incremento persolvendâ summâ condemnavit.

Is vero jam diverticula quaerit, et e suis, ut intelligo, humeris onus totum rejecit, quo se duodecim annorum pertinaciâ ipse gravavit. Suam, non alienam agit caussam, qui sic agit; et profecto eludit sententiam, qui sic declinat. Si recte examinamus, sustinuit litem, ut injurius esset: dignus poenâ, quia sustinuit. Aut vincere igitur, aut ludere voluit: prorsus in aerumnas adversarium conjicere, ut suum deinde collum subduceret, ac noceret. Facile judicabit prudentia tua, iniquas has artes, et reprimendas esse. Ego pro Amico, et sic pro justitiâ nunc iterum loquor: hoc ago, ut suum sententia pondus obtineat. Facies, favebis, Vir Amplissime, et confirmabis quod pronunciatum est, quia recte pronunciatum. Id simul ratio et existimatio Collegarum suadet, adeoque Consilii universi. Vale. Lovanii, in Arce, IV. Kal, Septemb. oo. ICC. XIX.

EPISTOLA XXX. Rigam. HERMANNO SAMSONIO, Inspectori Scholae Rigensis.

NOn proletariae profecto humanitatis, Vir Clarissime, ille affectus tuus, e tam longinquo missus. Quemadmodum lucet, ita urit quoque, et in ipsa viscera. mea penetrat. Primis statim verbis correptus sum, et incalui: felix, ut infelix tamen essem. Quid suavius, quam amorem tuum videre? quid acerbius, quam meum non ostendere? Hem, non venerat ille, qui commendatus erat: frustra quaesitus, quia alibi substiterat. Accusabam igitur sortem meam:

eo magis, quia scribendi officium alienâ culpâ impeditum. Vis et a me caussam? in gravem atque diuturnum morbum incidi, prorsusque tanquam non viverem vixi, unius, ut sic dicam, lineae homo, aut imago hominis. Qualem his verfibus quasi ludens, adumbrâram.

Regales Croesi vultus, et pauperis Iri
Si maciem lubeat sub eâdem cernere formâ,
Si tristes senii rugas, floremque juventae
Purpureum, et ventris mystas, atque alba piorum
Ora virûm; hoc naturae opus, hoc sine luce colores,
Corpus non corpus spectato; an corporis umbram?
Tantum nec Zeuxis potuit, nec pingere Apelles,
Fallacem diae vitam qui miscuit arti.
Ab, nimium potuit, nimium! Mors lurida, tetra,
Mors pingenda fuit: namque hac in imagine cunctae.
Sunt hominum formae, et cunctorum haec ultima forma est.

Sic jacui, et plures quidem menses: mortis formam vivus exhibui, ut ignavus inutilisque essem. Postquam ad me redire coepi, et movere manu calamum, hanc de Cometa [gap: Greek word(s)] absolvi: quâ meliorem utcunque valetudinem restatus sum. Vide, et judicium tuum prome. Nunc pro sano ac robusto me iterum gero: impendere vocem Academiae huic, stilum omnibus coepi, pandere larem et pectus paratus illi bonae matris bono filio, ut appellas, si progredi eum ad nos contingat. Vale, Vir Optime, et in optimo affectu persevera. Lovanii, Prid. Kal. Septemb. oo. ICC. XIX.

EPISTOLA XXXI. Mediolamum. JO. BAPTISTAE SACCO, Senatui Mediolanensi a Secretis.

LEgi cruciatus tuos, Clarissime Vir, et quodammodo ipse sensi: legi aerumnam luminis, et caecutire visus sum Gravia haec, sed humana tamen; ferenda, ut leviora fiant. Jam experiri animum tuum Deus vult, corpus affligit: te ostendit suum esse, et in exemplum velut producit. Tu ostende Deum quoque; fortis, constans, laetus esto, vel in ipsis malis. Haec conditio et lex omnium, PATI: bonorum et sapientum, FORTITER PATI. Vincit autem, qui sic patitur; et cum alia desunt, hoc a se quisquam remedium capit. Video robur tuum: sustinuisti dolores calculi, ut post calamitatem felix esses: ejecisti, quidquid morbum faceret, ut novae nihilominus aerumnae obnoxius esses. Voluit offundere sinistro nebulam oculo Deus, sed fortassis non duraturam. Sic Solem videmus impediri interdum, ut sereniorem mox vultum efferat. Diffluet, ut spero, illapsus hic humor, caliginem abstersurus. Pelli quoque opportunis remediis poterit, sed sine dilatione. Dexterum jam lumen monet, sinistri rationem habendam esse.

Valere te cupio, et fortem esse ut valeas. Lovan. in Arce. Postrid. Non. Sept. oo. ICC. XIX.

EPISTOLA XXXII. Bruxellam. RICHARDO STANIHURSTO, Vicario Exercitûs.

QUia benigno semel vultu acceptae litterae meae, ecce redeunt, et pro eodem hoc cognato meo et Amico intercedunt. Removit ille impedimenta, per quae non poterat concesso statim beneficio uti: sed novus nunc iterum petitor adest, ut voti compos, bis obligetur. Obligabor ipse, geminumque nexum profitebor: semel, quod annuere commendanti benignitas tua voluit: iterum, quod ad affectum candidissima promissa venient: promissa, quae jam tum beneficia fuerunt. Etenim annuere, hîc erat dare: et quidquid accipiet commendatus, jam accepisse visus est: debere enim coepit, postquam petere. Accedit igitur, ut se tuum esse ostendat, et futurum semper; ut adipiscatur munus, quod a favore tuo profecturum sperat; et nihilominus profectum esse gaudet; semel obligatus, ut semper maneat. Ego sum, ego ero: quidquid enim meâ caussâ cognatus et Amicus obtinet, obtinere ipse videor. Vale. Lovanii, Postrid. Non. Octobr. oo. CCI. XIX.

EPISTOLA XXXIII. Neostadium. IO. PHILIPPO PAREO, V. C.

NIsi affectum tuum aestimem, Clarissime Vir, ab omni humanitate; nisi munus, ab omni elegantiâ, et his ipsis litteris alienus sim. Jam

merebaris ipse affectum priusquam munus mitteres; dignus munere potius aliquo meo, cui satis non fuit amare. Plautum igitur mittis: an observantiae tuae [gap: Greek word(s)] ? imo doctrinae, industriae, famae. Euge, Herculis vicisti labores omnes hoc labore, virtutes hac virtute. Arduum sane fuit, extra nubem nobis ponere Solem ipsum, et impeditum hactenus omnis elegantiae jubar: posuisti; sed ut non minus ipse resplenderes. Plautus sic tandem Plautus esse coepit; quia a te expurgatus et productus: tu te PAREUM ostendisti. Ergo quantus hic scriptor, tantum profecto tuam quoque beneficium est, et ad omnes se extendit: imo tantum et nomen est, majoresque omni barbarie radios spargit. Confide: quamdiu Socco honor Romano erit, honorem invenies, inter litterarum Heroes censendus: et quamdiu decima illa Musa comoediae nectar fundet, suum te velut Apollinem agnoscent viri omnes docti, censurae tuae candore AEternitatis albo inscripti. Mehercle quia lucem Plauto fecisse dicuntur, tuo elogio, quam ingenio suo feliciores sunt. Laudes istae, gemmae videntur, et libri vestibulum insigniter exornant. Sed quid? Me quoque dignum laude habes, Unionem inter gemmas nominas: an quia perenni aliquâ luce perfusum? Tu me facis, cum sic nominas; tuum facis, quem sic amas: amas autem, ut illustres. Mehercle cupio porro tuus esse, ne ignotus sim; clarus esse, ut in te quam accipio lucem regeram. Vale, et quemadmodum de Plauto meritus es, ita et de Comito Afro merere: majus beneficium his litteris nemo dabit. Lovanii, in Arce, Prid. Kal. Sept. oo. ICC. XIX.

EPISTOLA XXXIV. Lutetiam. NICOLAO PELLOQUINO, V. C.

POst longum acremque morbum, post itinera et impedimenta tandem scribo, mi Amice, et Amicum me profiteor. Si morbum spectas, propemodum funus fui, penitusque corpore defeceram. Paullatim rediit vigor, etsi non omnino pristinus ille, fortassis nec totus rediturus. Bene est, facilius, cum Deo visum erit, domum caducam deseram: sic quoque disco mori. Et tamen itinera suscepi ut viverem, certe ut valerem; idque e consilio Medicorum. Quid? vivere et valere utcumque coepi, ut impedimenta invenirem, majora etiam, quia post morbum. Et quae igitur sine nube serenitas est? Noctem evasi, sed ut Solem adhuc non cernerem: tempestatem, et mare nondum tranquillum est. Quid agas? vita motus est, rerum et curarum undis agimur. Sic tamen tranquillos unum Sapientiae ac Pietatis studium reddit, ad Deum et aeternitatem ducens. Ostendi morbum meum, itinera, impedimenta; et nonne dignum excusatione silentium arbitraris? Nunc etiam ne nuda scriptio sit, juvenem istum tibi commendo, ut doctorum virorum illi amicitiam aperias. Tuam appetit, commendari meretur: tu mihi inter Doctos es, aperies. Thyrsi et Caecitas quo loco sunt? utinam multorum desiderium expleas? Vale. Lovanii, Postrid. Eid. Septemb. oo. ICC. XIX.

EPISTOLA XXXV. Bruxellam. ALOYSIO VEREYCKEN. Audientiario.

ETsi quieti litterisque deditus sum, interdum tamen ad Rempubticam, imo ad militiam cogitationes transfero, ut suggeram, sive suadeam, quae cum communi bono conjuncta sunt. Hoc fine JOANNEM BRETOCHIUM nuper commendavi, veterem militiae, aptumque muneri quod petit. Plures jam annos rexit ac velut formavit disciplinâ milites, quos suos vellet sacramento esse. Meruit centuriatum, priusquam peteret; nec peteret profecto, nisi meruisset. Nunc igitur favore opus, sed qui virtutibus dari solet: tuo opus, qui virtutum caussâ omnia facis. In antecessum quoque suffragium Marchionis SPINOLAE flagitavi. Is intelligit se fortes habere milites non posse, nisi duces habeat: nisi tales, qualem exercitata per omnes gradus virtus hunc ipsum commonstrat. Neque sistendus hic cursus est: a majori dignitate majora commoda venient; ac majori dignus est, qui prodesse amplius potest. An adjungo? vexillum quod gerit, tui sinet arbitrii esse, etiam fratrem, hactenus Commilitionem, si in alium oculi tui flectentur, neglecturus. Prorsus quemadmodum tuo judicio vota sua committit; ita de alienis nihil ipse statuet. Ut plures obligentur, petit beneficium; et ne solus obstrictus sit, alienis meritis locum faciet. Ego quoque Amici caussâ in obligationem veniam, et quidquid militiae bonoque publico accedet, justissimo favori tuo adscribam. Vale. Lovanii, in Arce, VII. Eid. Decemb. oo. ICC. XIX.

EPISTOLA XXXVI. Coloniam Vbiorum. BERNARDO PUTEANO, Juliae Procancellario.

POst intervallum scribo, et benevolentiae officio hunc ad te euntem virum comitor, satis vel ipsa fortunâ sua notum. Quemadmodum infelicem amo, ita commendare humanitati tuae audeo. Consilium autem meum est, ut tranquilliorem vitae statum a thoro instaurando ordiatur. Uxorem habet, sed tanquam non habeat; illam domo, nomine, animoque magnam. Dissidere miserum est; et quomodocumque culpam removeas, nota manet: hîc enim sive accuseris, sive accuses, reus es. Unum remedium, Conjungi; ideo enim conjuges sunt, alter alterius, neuter suus, nisi abire quoque a se ipso uterque velit, ac dividi. Romani olim, si fribusculum inter virum uxoremque natum esset, ad aram Deae Viriplacae ibant, discordiam posituri. Romanum ritum, quidni in Romanorum adhuc Colonia sequamur? Ego ducere, imo impellere Virum ad Viriplacam, id est, ad auctoritatem tuam audeo, qua permotus novo igni accendat animum, conjugemque, velut sponsam denuo complectatur. Sed eâdem auctoritate opus est, ut maritum esse maritum velit, quae suavissimum amorem felle miscuit, sinistra magis opinione, quam justa caussa commota. Fomenta aeque accusanda sunt, ac principia: animique semel laesi, etiam levissima offensione exulcerantur. Veniendum ad [gap: Greek word(s)] est: nec aliud reconciliationis initium, quam

oblivisci. Adnitere, Vir Amplissime, et felices redde, qui conjuges sunt; ut de ipsis, de liberis eorum, totaque familia bene merearis. Conspirabunt in bonam concordiam amici, et qui proximi: suae pariter famae consulent. Sed nolo plura. Commendare satis est, cur commendem ipse intelligis. Matrimonii felicitate instaurata, componet hic noster negotia sua, et recto ad plenam quietem tramite ibit. Huc quoque ducent consilia tua, prudentia tua, benignitas tua in hunc virum, et sic in me quodammodo derivanda. Vale, me, et obsequia mea Amplissimo Magistratui defer. Tam magnis placere, magnum mihi erit: operamque daturus sum, ut placeam. Venlonae, Prid. Kal. Octob. oo. ICC. XIX.

EPISTOLA XXXVII. Bruxellam. ALPHONSO CUEVIO, Marchioni Bedmario, Legato Regio, postea Cardinali.

AFfectus ille tuus in C. Cornelium Tacitum, hunc meum elicuit. Laudavi Historicum, quem sciebam tuum esse, ut encomium facerem. Alii forte quid scripserim, ego cui inscripserim expendo; securus ingenii, si obsequium probem. Quare si dicta placuit haec Oratio. magis placebit dedicata; fama a tutela veniet. Taciti quoque Laudes tuae sunt: quidquid prudenter ille et recte scribit, facis. Quasi praescribas ipse, quomodo Politicae Doctrinae Auctorem tractent, qui boni sunt, ne calliditate pervertantur; quomodo qui magni, ut virtutem potentiae anteponant. Te, quam a vitiis

natura sejunxit, et inclytae stirpis honos; tam virtutibus doctrina elegantior sociavit, aptum administrare publica, componere turbida, vincere ardua, denique pacis bellique consilia pari et animo et ingenio fulcire. Hoc fine in Belgicas a maximo Rege Provincias Legatus venisti, gratus principibus, quia optimis; imo gratus, quia quidquid laudari potest, adfers. Venisti, ut tuo jam ore Rex loquatur, in te omnes Regem audiant. Libenter audient, virtus loquetur. Fructum simul Litterarum Heroica ostendet Suada tua; ostendet quantum rebus prosit Taciti familiaritas, breviter hîc quidem, et publice, in gratiam Academiae commendata. Vale, vive: te sospite, meliores artes vigorem sument, et his artibus publica felicitas stabilietur, Lov. in Arce, IV. Eid. Nov. oo. ICC. XIX.

EPISTOLA XXXVIII. Lugdunum Bat. DANIELI HEINSIO, V. C.

SCribere, cum nihil sit quod scribas, certissimum Amoris signum est. Hic enim ut facundus sit, argumento nequaquam indiget; ut loquatur, sermonem in ipso silentio promtum habet Dicis ergo caussa instituant alii epistolare hoc commercium, et ad delicias humanitatem ducant: noster nobis calamus merus candor est; quot litterulae, tot flammulae puri Amoris. Sic nec breves sumus: in pagella volumen est, in scintilla incendium: Silere etiam non possumus, quemadmodum non amare. Enimvero loquitur, imo alloquitur Amicum, qui cogitat: atque hic suavissimus interdum sermo est, uberiusque deinde sive stili sive oris officium dilatat.

Nunc tamen, tanquam cogitem, non scribam, scribo: tu affectu ubertatem metieris. Ain'vero? Jam tua tibi iterum cordi studia esse? jam magni Aristotelis libros [gap: Greek word(s)] extra tenebras poni? Gandeo: ac sane oportuit e mari. in portum redire, a curis ad tranquillitatem. Bonae mentis genius alimentum a quiete sumit; prodesse etiam mavult, quam contendere. Doleo vero, generosi stili tui impetum saeculi malignitate inhiberi, ut premas thesauros, quibus sine damno publico non caremus. Cogita, in alia quoque te saecula natum esse: venturos homines, qui sine gratia, sine offensa judicent. Ad me quod attinet, displicere quibusdam non potui, nisi ut ostenderem multorum mihi vitia merito displicuisse. Sed neque adeo adhuc animus hic eviluit, ut moribus aevi blandiar. Quaeso, quid te deceat, vide: scriptionis pretio quidquid times superabis. Vale, ô grande litterarum decus, et majorem te hoc saeculo etiam atque etiam ostende, Lov. In Arce, IV. Kal. Novemb. oo. ICC. XIX.

EPISTOLA XXXIX. Bruxellam. PETRO PUTEANO, Supremo Judici Castrorum.

TUa utar manu, mi PUTEANE, ut hic fasciculus destinetur. Tua, quia lubente, Certe quo cultu Illustrissimum VILLELAM prosequaris, ignorare non possum: et nonne ipse nuper testatus? nihil tum mihi suavius erat, quam tanti viri laudes degustare; ut tu mihi lautissimi convivii ferculis addere condimentum

visus sis. Quam raro his intersim sacris, opinor, nosti: sed illa me mensa laetum et genialem habuit, in qua et aures potuerunt epulari. Verumenimvero non me putabam tam robustum. Postquam enim e gravi nuper tempestate morbi in portum redii, tota non potui nausea liberari. Quid igitur sumus mortales? fragilitatis [gap: Greek word(s)] miseriae simulacra, nunc, fortunae, nunc naturae ludibria. Sed non est meum queri: ferre potius, quidquid mutari nequid, et majorem corpore animum habere. Utinam ex hac mente aliquid ad populum, et imprimis vestrum, derivem! utinam vires ille suas obsequio metiatur! Saepe qui ab uno regi nolunt, a plurimis affliguntur. Ergo et hoc exemplum jam Bohemi ad se trahunt, rerum, novarum cupidi, ut calamitates sibi aliisque provocent. Sed quid? terram coelumque misceant, major Deus est: et quemadmodum unus, ita proteri in mundo hoc inferiori imaginem imperii sui non sinet. Caesarem volet Caesarem esse, volet unum esse, et majorem omnibus hisce malis. Vale. Lovanii, in Arce, XII. Kal. Dec. oo. ICC. XIX.

EPISTOLA XL. Coloniam. HENRICO SUCHTELENO, Satrapae Carpensi.

EXpectabam litteras tuas, et ecce meas mitto, rerum quae geruntur non modo solicitus, sed curiosus. Scire omnino desidero, quid in re uxoriâ actum: an placari Juno potuerit? Mihi sane hoc thori, quam illud fori negotium potius

videtur: prorsus componendum, ut quae solitia solent esse, tormenta esse desinant. Sed lenitate opus, et tanquam amare jam incipias. Habes blanditias; utere. Mulieribus hoc insitum, rogari volunt, cum ultro cupiunt: ut vero tuam tibi vindicabis. Fallor, an jam vindicasti? Sciam igitur. Sic age omnia, ut nostri memor sis, Optimus. ille vicinus noster jam adesse te desiderabat. Rebus compositis, facile erit venire: non componendis, istic mauere noxium. Valetudinem tuam cura, tranquillitatem sequere: quae finiri non possunt mala, abrumpenda sunt. Praestat enim de aliis te conqueri, quam de te alios. Atque hîc, mi SUCHTELENE, bonae mentis, famae, fidei fructus est. Nos, ut solemus, agimus, valemus, non omnino iufelices, quia quieti: te quietum volo, ut valeas. Lov. in Arce, XI. Kalen. Decemb. oo. ICC. XIX.

EPISTOLA XLI. Bruxellam. JOANNI VILLELAE, Justitiae Militaris Summo Praefecto.

TRahit me pietatis quidam ardor, ut bene de Patriâ urbe merear, certe mereri coner. Quia promptam humanitatis tuae opem deprehendi, scripto nunc ago, quod nuper sermone, et sublevamen aliquod civibus meis peto. Civibus, id est Venlonensibus, praesidio hactenus militari gravatis. Praeter equites, plures adhuc peditum centurias sustinent, vix ferendo oneri, quia respirare ne quidem per inducias concessum est. Miles morâ ac quiete in connubia pellectus, uxoribus liberisque implevit urbem, et

plus jam domorum quam moenium occupat. Cogita qua passim conditione miselli cives sint, qui in rerum atque fortunarum angustiis, non larem, non foenum liberum habent: ut dubitem milites omnes, an omnes cives sint. Cives videntur milites esse; plus concedunt tecti quam occupant, et mixti militibus habitant: imo milites videntur cives esse; et in alienâ familiâ uxoribus suis liberisque stipati, familiam faciunt. Hoc inde incommodum, quia in unâ urbe, qui stipendia faciunt, diutius commorantur. Quo etiam fit, ut si migrandum deinde, difficulter avelli queant. Ego sane, quia pro civibus intercedo, etiam consulere militiae videor, nisi crebro locum muter, marcescenti. Sed induciae sunt, dum licet, vires resumant cives mei, et velut respirent, ut si necessitas belli urgeat, ad solita onera paratiores sint. Fretus favore tuo, bene eos sperare jussi, tanquam centuriâ saltem unâ mox liberandos. Fac igitur, Vir aeternitate dignissime, ut quantum Patriae debeam, tuo in parte beneficio testari possim Tuam hanc urbem esse cupio, quemadmodum ipse sum: felicem enim fore video, si tua erit; si VILLELAE nomen, veluti conservatoris, publice privatimque scripserit. Scribet, scribam ego, ingeniique mei vires libens ac merito gloriae tuae impendam. Vive, vale, me ama. Lov. Postrid. Non. Decemb. oo. ICC. XIX.

EPISTOLA XLII. Bruxellam. GUILIELMO ATHENIO Suo.

DE valetudine tuâ solicitus sum, mi ATHENI; meam peregrinatiunculâ autumali confirmasse

jam utcunque videor. Gelros, sive Gugernos meos visi, coelum solumque, cui originem debeo. Quid autem suavius? non aliâ magis hilaritate Genius meus capitur, natura velut affectum stimulante. Nunc me Arx mea iterum habet; habent studia, et oblectant, sejunctum sic quidem a vulgo, et curis vulgi. Tutiori portu nemo quiescat. Apud vos an ad serenitatem omnia redierunt? Nimia fortunae dulcedo non sivit quosdam modestos esse, majora ausos, quia feliciter alias licentia cessit. Quid volunt igitur? Ventos Sole potentiores esse? nimirum ad Apologum veniemus. Male mehercle cum Republica agitur, ubi Principis auctoritas arbitrio populari obnoxia est. Debentur subsidia quae petita sunt, cur morosi aut obstrepiti sumus? petuntur, quae dari solita, cur queruli aut iniqui? Nescimus quam benigne habeamur. Vicinos vide: libertatem suam si in comparationem adferant, premi videantur. Imperant omnes, ut impendant omnia, et Reipublicae obnoxii sint: carent Principe, ut sub ancipiti fortuna gemant semperque metuant. Noster hic status, si modo regi velimus, felicissimus est: nos infelices, nisi status conservetur. Quod Principi datur, ad omnes redit; certe manavit a Principe, quidquid datur. Interroga nonnullos, cujus beneficio divites sint, et ingratos deprehendes. Hoc profecto est, fortunam suam non ferre. Faxit Deus, ut ferant, ut digni quiete sint, digni Principibus, qui tam sedulo ac solicite quietem omnium curant, vel ideo inquieti. Sed satis sic ista. Te valere cupio, quietum et felicem esse. Lovanii, VII. Kal. Decemb. oo. ICC. XIX.

EPISTOLA XLIII. Romam. FORTUNATO SCACCHO, AUGUSTINIANO, Sacrarii Pontificii Praefecto.

MEra fragantia Epistola tua fuit, suavissimam humanitatis auram spirans, suavissimam doctrinae. Legi Unguenta quae promittis, ac nescio qua aura afflatus sim, cum maxime vigore indigerem. Tabescenti similis gravem trahebam morbum, et capi deliciis coepi. Verba tua, ut vere dicam, aromata fuêre; eloquium, velut oleum. Quid? Gustum quasi operis calamus praefudit. Quando igitur explebo desiderium? quando plena utilitas ad omnes veniet? Sane postquam florem vidi, hortum exigo. Jam in titulo se commendat opus, tam curiose et eleganter constituto. Omnino pulchrum corpus venusta decet facies, magnificam domum insigne vestibulum. Legi liber debet, vel priusquam legatur, ut qua industria scriptus sit, a limine innotescat. Dixerim magnam laboris partem [gap: Greek word(s)] esse, sed quae plene et concinne argumenti totius imaginem representat. Tantus enim debet esse titulus, quantus liber est; tantum nomen, quantum volumen; istic brevitas, hîc majestas. Itaque [gap: Greek word(s)] , vel rectius [gap: Greek word(s)] formes. Quia etiam ad explicationem imprimis Sacrarum Litterarum faciunt, merito SACRA inscribentur. Haec opinio mea, sed quae tuam sequitur, ob morbum qui diuturnior fuit, aliaque deinde impedimenta,

serius expressa. An dignus excusatione sum? juro Genium meum, quo missurus essem litteras, ignorabam. Eximio LANCELOTTO gratiam, a quo monitus sum, et non exiguo beneficio affectus. Erenim tam amice compellari, ut jucundum fuit; ita non respondere, grave. Si permittis, Vir Summe, ostendam quam invitus siluerim: scribam deinceps litteras, quas in praeteritum computes; sed nomen tuum, doctrinam, pietatem, solenni pergam officio venerari. Vale. Lovanii in Arce, X. Kal. Decemb. oo. ICC. XIX.

EPISTOLA XLIV. Bruxellae. HERMANNO HUGONI, Soc. JESV.

HUmanissimus ille Hospes meus amica injecit vincula, et quem amat, detinet. Mitto igitur famulum, ut is Chromata illa Musica a te accipiat, quibus in hoc me otio paullisper oblectem. Philomusum me nosti: sed hunc morbum, si delicias alii putent, profiteri apud te nequaquam erubesco. Ecce, ut amplius aegrotem, medelam posco: sed valere non possum, nisi sic aegrotem. Tu vale ingeniosissime Pater; imo ut me magis ames, sic aegrota.

EPISTOLA XLV. Bruxellam. JO. FRANCISCO SLINGELANTIO Suo.

AMoenitas in litteris tuis est mi SLINGELANTI, quae indolem ingeniumque nobilioris naturae indicant. Ecce nunc te nosse incipio, postquam videre desii: dignum profecto, quem non Amicum modo, sed familiarem habeam; et a quo haberi velim. Adesse igitur te cogita, vel ideo quia abiisti. Epistola, quoties voles, sermonem dabit: scribam ipse, tanquam loquar; et videbor hoc quoque affectu studia tua fovere, promovere vota. Crede mihi, ubique Musae sunt, et coli ubique possunt: ad libros veni, et Academiam invenies. Nam ubi titulis agitur, et phaleris certatur, frequenter doctrinae magis nomen, quam fructus est. Tractant nonnulli scientias, ut rudes et agrestes sint: satis scilicet docti, si ornamenta despiciant. Et quid igitur totum illud scire? seipsum nescire. Altius tu mentem eriges, nullis jam vinculis aut legibus impeditus. Occupa otium, nulla melior schola est: sed legendo et scribendo occupabis. A. Gellium ut percurras moneo: et ut familiari lectione Plutarchum tibi vindices, in uno volumine bibliothecam habiturus. Ille Commentarios suos Noctes inscripsit: hic sane poterat Dies. Sed in Noctibus istis notes velim, Praefationem, velut facem fuisse; nunc vero in calce, et semiambustam lucere. Ecce, quidquid libro XX. cap. X. post Catonis hunc versum,

etiam hodie legitur, ad vestibulum volumini retrahendum est: [gap: Greek word(s)] , fateor, sed tamen retrahendum. Ipse Scriptor nonne indicat? Circa meditullium: Quae erunt autem in his Commentariis pauca quaedam scrupulosa et anxia, vel ex Grammaticâ, vel ex Dialecticâ, vel ex Geometria, non oportet ea defugere, quasi aut cognitu non utilia, aut perceptu difficilia. In fine: Capita rerum, quae cuique Commentario insunt, exposuimus hîc universa: ut jam statim declaretur, quid quove in libro quaeri invenirique possit. Vale. Lovanii, III. Non. Novemb. oo. ICC. XV.

EPISTOLA XLVI. Lovanii. PHILIPPO ET PETRO PAULO GUDELINIS, Fratribus et Jureconsultis.

VIrum ego Magnum, et merito, Parentem vestrum habui, Consultissimi juvenum; sed Virtute et Dectrina Magnum. Ut vixit, ita docuit: et ut docuit, ita vixit, verus Justitiae Mysta, et incorruptus Legum arbiter. Domi privatimque expressit moribus Leges: in Gymnasio et publice mores Legibus, GUDELINUM si quis inspiceret, exemplo erudiri poterat; si quis audiret, Justitiae putaret Genium loqui. Vestra haec jam pietas est; vestro beneficio pergit, qui extinctus est, loqui; et sic a Posteris conspici. An dico? vivere pergit, qui desiit, et prodesse omnibus. Bene est: quantum accepistis a Parente, redditis; et quantum redditis denuo accipitis, Famam, velut secundam vitam.

Prodeunt ecce scripta ejus, et in parte vestra, quia prodeunt. Prodeunt dictata ejus, et qui sic legitur, adhuc docet. A PACE auspicium est: et nonne ita decreverat ipse? Jure decreverat. Etenim pax Justiciae finis, et merces est, populi salus, Religionis tessera, rerum et actionum hamanaram corona: quam optant omnes nôrunt panci, merentur qui boni sunt. Sed de PACE scribere potissimum Parens vester debuit, qui Pacis amantissimus semper fuit, lites conatus omnes controversiasque sive privatas, sive publicas pace et concordia terminare. Sic profecto civibus singulis, sic Urbi et Academiae huic utilis, quia majora saepe praevidit mala, avertit. Deinde et PAX inscribi potissimum serenissimis Principibus nostris debuit, qui exemplo boni, regimine pacifici, ostenderunt Belgarum populis a sola Pace bona omnia esse, dignosque pace, qui ipsi boni sunt, et se dignos Principibus praestant. Quomodo tractari vero, sanciri, conservari Pax possit, hic COMMENTARIUS docet; de JURE PACIS est, populis commodus, Principibus destinatus, Librumque Juris, ordine ultimum, pretio primum, DE PACE CONSTANTIAE luculente explicat. Vos pergite, et quos coepistis e Bibliotheca paterna, tanquam doctrinae hereditate, thesauros promite: sic enim vestri magis fient. Pergite ostendere Posteris, quantus ille fuit, a quo estis: hoc enim erit patrissare. Valete. Lovanii, in Arce: Prid. Non. Januar. oo. ICC. XX.

EPISTOLA XLVII. Antverpiam. JOANNI MALDERO, Ant Werpiensium Episcopo.

HUmanitas tua, Reverendissime Antistes, facilem Pietati meae locum dabit: Pietas tua excusabit, quidquid humaniter ipse facio. Ecce Asceterii Arci huic vicini patrocinium suscepi: et petere a Magnis, Divicibus, Bonis, subsidia exorsus sum, quibus extrema loci necessitas sublevetur. Sed quam pie peto, tam facile quoque exandior. Primus ipse Serenissimus PRINCEPS interpellatus est, et liberali exemplo ostendit, quid fieri ab omnibus cupiat a Sole derivavi lumen; et quidni sidera indulgeant? ideo sidera sunt. E fonte aquam hausi; et quidni e rivis petam? Ideo rivi sunt. Permitte quaeso, ut quemadmodum curae quodammodo tuae hic coetus obnoxius est; ita te sidus suum, benigniore radio, te rivum suum faciliore latice sentiat. Ego adire Urbes omnes, Proceres, Antistites, constitui: et hoc auspicium est Omnium Humanitas tuam sequetur; omnium Pietas tua promovebitur. Vale, et inter Magnos, Divites, Bonos hîc mihi coli nomen tuum sine; cui aeternum obstrictus vivam. Lovanii, V. Eid. Febr. oo. ICC. XX.

EPISTOLA XLVIII. Bruxellam. JOANNI MOVERIO, V. A. Ex Assessoribus AErarii Sanctioris.

INter postremos officio, inter primos affectu novam virtutibus tuis Dignitatem gratulor, Virtutes

tuas Dignitati. Prorsus cum gloriâ Principis est, evehi ad haec culmina viros, quorum et integritas nota, et doctrina clara, et prudentia exercitata. Fuisti in Republicâ, ut Aulae par esses: et quia dedicatam olim Sapientiae mentem ad hoc munus adfers, magnum rebus subsidium venis. Curae publicae onera sunt: sed ut leviora fiant, tuos quoque humeros supponis, ostensurus a viro potius Dignitati accedere pretium, quam a Dignitate viro. Junguntur sic magis thesauris litterae, quae et ipsae thesauri sunt; quemadmodum Collegium istud Amplissimum non minus viris, quam thesauris resplendet. Video et veneror lumina, et tu novum accendis. Nolo nominare singulos: docti, culti elegantes sunt, et quemadmodum sciunt omnia, ita negotiis sufficiunt. O felicem te nunc igitur, qui tales Collegas invenis! felix Collegium, quod te augetur! Me felicem quoque, qui in Amico patronum studiis meis nactus sum! Verumenim vero, ut nunc quoque Amicns sis, postquam coepisti patronus esse, rogo; ut, quia cultum amori addo, ipse affectum augeas. Ego de Stipendio Militari Romano Syntagma in lucem nunc edo: ac sane rem hactenus involutam explicuisse videor: mittam mox librum, ut de conatu judices. Vale. Lovanii, in Arce, VI. Kal. April. oo. ICC. XX.

EPISTOLA XLIX. Herbornam Nassoviornm. JUSTO REIFENBERGIO, I, C,

BEnigne mecum agis, Clarissime Vir, et tanquam ab ipsis Gratiis factus, animum explicas. Nescio profecto an laudare me volueris,

ut amares; an amare, ut laudares, Non contentus scribendi officio. Encomium praemisisti; quasi satis tibi notus non essem, nisi clarus omnibus fierem. Meis igitur scriptis consecutus sum, ut sciri coeperim; tuis, ut illustrari. Omnino addidisti nomini meo famam, ut amicitia nasceretur. Sed haec mea sive felicitas, sive infelicitas est: beneficio cumulatus eram, et adhuc nesciebam me debere: obstrictus eram, et amare nondum coeperam. Quid dicam? ingeniosus mehercle affectus tuus fuit: ut epistolam mitteret, Parodiam dictavit. Nimirum decreveras nonnisi obligatum ad familiaritatem ducere. Ductus sum; atque tam amico nihilominus affatu, ut ab epistola orsus videare; Parodiam affectui duntaxat stabiliendo adjecisse. O Manum tuam! ô Musam! jungo utramque: nescio enim utram prius venerer. Discrevisti utramque, ut sic magis sociares. Reddo nunc meam ecce, sed manum, non Musam: et ingenio me vinci patiar, si affectu saltem par sim. Amo, quem laudare possum: tu me laudasti, ne sine caussâ amare viderere. Perge amare, ne frustra laudaveris: ego, ut amare me profitear. ad laudes stilum deducam. Addam ingenii munuscula, ut pariter eliciam, Vale. Lovanii, in Arce, Postrid. Eid. Apr. oo. ICC. XX.

EPISTOLA L. Bruxellam. PHILIPPO CHIEFLETIO, Suo.

O Te benignum, mi CHIFFLETI; non indicas te amare, sed ostendis. Ergo tanti est,

plures habere hostes, ut unum Amicum habeas. Unum, sed verum; unum, sed CHIFFLETIUM qui in florida adhuc aetate, maturos virtutis et doctrinae fructus profert. Sed hostes mei adhuc mihi ignoti sunt: et nonne aut timidiores, aut maligniores, quia ex insidiis conspirant. Amat calumnia latebras: erumpit, cum nocere potest. Erumpat vero, paratum me et impavidum inveniet. Tanquam pulchrum et gloriosum sit, per turbines et tempestates ad portum eluctari, sustinebo quidquid Fortuna minabitur, et vincam. Non potest nisi flammam fumus, nisi famam obtrectatio dare, si fumum ignis, obtrectationem animus superat. Ignis animus est, sed ille purus ac serenus, Deo et Sapientiae mancipatus. Deum sequor, quidni rerum humanarum securus sim? Sapientiam sequor aberrare a tranquillitate non possum. Et quomodo? manum tu quoque porrigis, roburque addis; quo vel majori injuriae sufficiam. Itaque parent incendium adversarii, paleas putabo; expediant faces, Puteus ero, et aquarum laticem effundam. Incalescent illae, et tanquam ab hoste sumant ignem, terrori erunt. Quid si dicam, jam incaluisse? Dico, sed amore tui. Vale. Lovanii, X. Kalen. Januarii, oo. ICC, XX.

EPISTOLA LI. JACOBO ROLANTIO, Contubernali suo. postea Cursorum Antverpiae PRAEFECTO.

UT a sermone ad epistolam veniam, Optime et Ingeniosissime mi ROLANTI, tam verum est, Trojam a Graecis captam esse, quam hominem

Pastorem Dearum libidinantium judicem extitisse. In coelo an deerant pulchritudinis arbitri, et in terrâ sumi bubulcus debuit? Venus igitur Helenam dedit, formae pretium, ut maximum malum daret, et universam Priami fortunam subverteret. Quis Auctor? Homerus: Quis? natione Graecus, ingenio Poeta, fortunâ mendicus. Pleraque ficta, quae in Iliade; ne vera putes, quae de sine belli ingeniose narrantur. Apud AEgyptios olim alia longe de his rebus opinio: quibus inter alias historias antiquas, haec quoque Trojana servabatur. Tyndarus, Spartae Rex, Castorem et Pollucem filios habuit, filias Clytemnestram Helenamque. Helena cum pulcherrima esset, adhuc puella, rapta a Theseo Athenarum Rege. Pro Sorore Castores bellum movent, Athenas expugnant, et Helenam postliminio reducunt. Imperabat eo tempore Argivis Agamemnon, sed peregrinus. Is potentiam suspiciens Castoris et Pollucis affinitate regnum firmatum ivit, ductâ in uxorem Clytemnestra. Helenam deinde fratri destinabat Menelao. Cum de his nuptiis ageretur, plures undique proci adveniunt; etiam e Priami regno et domo Alexander, quem Paridem dicunt. Hic tanquam potior potentiorque, sponsam obtinet, Asiaticam affinitatem Graecae praeferente Tyndaro. Opibus liberisque florentissimum Priamum esse: Clytemnestram jam nuptam Agamemnoni, satisque domi praesidii haberi. Nisi haec vero hunc in modum facta sint, quomodo alienam Paris uxorem abduxerit? Volentem? an nolentem? Nugae. Nuptiae fuerunt, non raptus: Maritum, non adulterum Helena secuta est. Repulsa, pro injuria Menelao fuit: sed Proci simul Graeci arma capiunt, tanquam omnes laesi; alii ad vindictam, alii ad

praedam adspirare. Pro fratre maxime Agamemnon egit, quia metuere Alexandrum poterat. Mittuntur igitur in antecessum legati, qui Helenam repetant: Graecam esse, Graeco in matrimonium deberi, non Barbaro. Quia verbis nihil impetratum, armis res geri coepit. Sed ejusmodi bellum facile sustinere Trojani potuerunt, quia robustiores. Promptos quoque caussa faciebat: Legitimi defensores matrimonii erant alioqui raptam reddere unusquisque maluisset, quam in discrimen urbem, regnum, sanguinem deducere. Verumenim vero pro Alexandro pater Priamus, frater Hector, et Trojani omnes steterunt. Sic apta esset, poterat sane post Alexandri mortem Menelao reddi, et Urbs liberari. At vero illa Deiphobo nupsit; ut scias nullum illi maritum, nisi Alexandrum fuisse: imo nihil Graecis concessum, ut scias ad iniquum bellum profectos. Sed si alii communi hanc caussam auxilio suscepêre, cur non Castor et Pollux? Minusne peccaverit Paris, quam Theseus? Admiratur ipsa Helena apud Homerum, non adesse vindices fratres: quippe a quibus semel fuisset reducta. Nimirum, ne pugnarent, jam obiisse diem a Poeta finguntur. Sed in vivis fuisse Castores, cum Helena dicitur rapta esse, manifestum est. Quid etiam? decennium Agamemnon impendit, ut exercitum colligeret. Hem! tamdiu expectaturos fuisse fratres, ad quos praecipue haec injuria spectabat? Cum suis proficisci copiis poterant, et statim proficisci: reducere sine mora ab Alexandro Helenam, quemadmodum a Theseo reduxerant. Praeterea Tyndarus pater cur non reliquis profectus est Graecis, si filii fatis jam concesserant? is vel maxime laesus erat. An aetas oberat? at Nestore et Phoenice junior erat. Quod

ajunt etiam, Menelaum Regem fuisse Lacaedemoniorum, falsum est. Tyndarus vivebat. Bellum ipsum sic gestum, ut nullam sperare victoriam Graeci potuerint. Plura passi damna, quam intulerint, non tam obsidere, quam obsessi videbantur. Accessit pestilentia, fames, et seditio inter Duces, denique clades varia ac fuga. Tandem ab Achille uno conversam belli faciem volunt: ab eo occisum Hectorem, qui intra Achillem occidit. Jam vero quam ridiculum, ab equo Urbem captam, in Urbem scilicet, ruptis muris inducto! Sed exitum videamus. Quomodo in Graeciam suam Graeci tandem reversi? non profecto ut victores, sed ut victores, sed ut victi. Coacti fugere (ut breviter dicam) hieme solverant naves, quas tempestas dispersit, Sic quisque venit domum, ut moerorem attulerit. Alius rejectus a suis, alius pulsus, alius occisus. At hercle Trojanorum res victoriâ auctae sunt, missusque cum classe AEneas ab Hectore, Italiam occupavit. Helenus in mediam erumpens Graeciam, apud Molossos regnum obtinuit. Magnarum virum hi successus sunt. Quid igitur? Quia alia Historia non erat, et Homero mendacium placuit, uni a posteris creditum est. Compendio haec ego, et succincte: plura, si voles, apud Dionem Chrysostomum vide, in Oratione, De Ilio non capto. Salve, et, si ita videtur, ad Amplissimum Parentem tuum, meum et Patriae magnum decus, in quo pari laude Virtus, Doctrina, Dignitas relucent, epistolae hujus exemplar transmitte: sermones nostros alios hinc ille, et quotidianos, colliget, imo amabit.

EPISTOLA LII. Bruxellam. PETRO PECQUIO, Brabantiae Cancellario,

AUreus iste e Jove ramus est, PHILIPPUS CHIFFLETIUS, et quod mireris, a me, et domo meâ venit. Talem ego contubernalem an non laudem? Magis etiam, quia Virtutes tuas familiarius veneratur. Vultum inspice, et animum notabis. [gap: Greek word(s)] . Sed tu, Vir Amplissime, auge benevolentiae tuae radium, et sic complectere quem amas, ut et meâ caussâ amare videaris. Non possum id quidem rogare, nisi aliquid meritis ejus detraham, qui cum tuo dignus sit affectu, meum possit negligere: rogo tamen cum modestiam ejus offensurus non sim, qui satis colere te non videtur, nisi in consortium obsequii me quoque adducat. Cupio sane vel superfluo officio testari animum meum, ut amorem impetrem. Et nonne hoc satis? Mereri videbor, si impetrem. ENCHIRIDIUM ETHICUM mox vel mittam, vel feram; non munus, sed pignus, ut videas, Commentarios me debere. Hos persolvam, et obstrictus tamen ero. Vale, Lovanii, in Arce, XVII. Kal. Jan. oo. ICC. XX.

EPISTOLA LIII. Lovanii, in Arce, ALBERTO RICHARDOTO, DOMINO DE BARLY Contubernali suo.

QUae aliquando in laudem Juventutis nostrae a me scripta, Nobilissime ALBERTE, in exemplum ecce depromuntur: et quae Avo tuo, Viro Magno, omnibusque saeculis admirando, inscripta, ad te veniunt, quasi jure quodam tua. Sive hunc autem inspicias, excitari ad verum decus potes: sive illa mea, te tibi repraesentant. Sic natus es, et eâ praeditus indole; ut Optimi Illustrissimique parentes tui, summa omnia exspectent: sic etiam educaris et institueris, ut nisi a te abeas, ostendere possis, quid sit vere nobilem atque generosum esse. Tenella quidem haec adhuc aetas, et velut ludens; mens tamen jam praecoci velut maturitate litterarum capax est, et lingua Latinitatis. Hoc igitur [gap: Greek word(s)] compendio discas, quae ad sermonem faciunt, rebus scientiisque citius admovendus. Loqui, primum est, et usu parari debet: sapere plus temporis exigit. Sed tu jam loqui coepisti, ut sapere mox audeas, et praestare, quae nostro etiam saeculo negata sunt. Cogitabis vero te in Contubernio meo esse, imo in Arce Principis. In contubernio meo; quemadmodum in LIPSI aliquando ipse Pater tuus fuit. In Arce Principis, in quâ CAROLUS ille V. ille vere summus, cum adhuc puer esset, et educatus, et institutus fuit. Alterum pium, alterum magnum exemplum est: utrumque si amabis, parvus nunquam eris, Ut cogites igitur, haec

EPISTOLA LIV. Bruxellam. JOANNI DE VILLELA, Justitiae Militaris Summo Prafecto.

IN ipsis studiis meis laboribusque, et Virtutem tuam, Illustrissime Vir, et doctrinam identidem mecum perpendo: etiam Munus; illud, inquam, Militare, quo profecto ad militiam ipse quodammodo ducor: non ut geram arma, sed ut lustrem atque examinem. In Antiquitate totâ quid nisi bella sunt? Ipsa nobis Minerva Martem repraesentat. Ergo ad nostra quoque tempora et consilia revoco, quae a Graecis olim, Romanisque gelta sunt; et praescriptas velut rerum nostrarum imagines deprehendo. Hactenus mirari soleo, cur nulla, aut exigua nobis classis sit, cum et mare habeamus, et adversarios mari feroces. Paullatim reprimendi sunt: paullatim allciendi, qui adferre peritiam simul, et sic victoriam possunt. Venient sponte, pellecti stipendiis, quae a Rege majora sunt aut hac de caussa esse debent. Ne dubitemus: cum lucro dispendium erit: nec frustra Pericles apud Thucydidem: [gap: Greek word(s)] Sextus Pompejus quam gravis surgenti jam Augusto et Imperio Romano fuit? Classe fuit, et velut novus aliquis Neptunus. Ut Rempublicam etiam fractus defenderet, in Siciliam fugit, naves collegit, Italiam infestavit, novumque tandem Caesarem ad conditiones pacis coegit. Foedera inita sunt, sed ut in bellum denuo erumperent. Non poterat vinci Pompejns nisi classe, et

semel iterumque impendit classem Caesar, ut nihilominus vinceret. Fugavit hostem, et quam potentem! trecentarum quinquaginta navium dominum, et toto mari pepulit. Non alia post Xerxem miserabilior fuga. Atque tum partium quoque nomen desiit. Passim se insinuant exempla, tam nova, quam antiqua, et Mare nobis commendant. Quid? monet necessitas, ut totam belli molem usurpemus, etiam in mediâ pace. Citra cladem licet, magni tamen momenti terror erit; inferendus aliquando, quâ se invictum hostis arbitratur. Paullatim demittet animos, si navium quoque fiduciâ irruemus. Ne pudeat imitari, quos contemnere potuimus: potentia Regis, si recte administretur, fortunam faciet. Ergo nec satis, habere classem: consilio, imperio, disciplinâ opus; ut qui regunt periti sint, et publicum commodum suo anteponant; imo, ut qui reguntur periti sint, et facili mercede, sevetâ lege fortes. Si res succedat, aliquo etiam fungi munere possit, ille nuper a me commendatus. Eâ enim probitate et prudentiâ est, eo ingenio et doctrinâ, ut jure commendatus. Tales omnino viri sint, qui rebus admoveneur, et cum fructu vires erunt. Vale. Lovanii, IV. Kalen. Febr. oo. ICC; XX.

EPISTOLA LV. Bruxellam. REMACLO ROBERTIO, Annonae Militaris Praefecto.

HActenus me typohraphus duxit, qui cum de ANTIBOCCALINO egeram, transegeramque. Jam vero longiores etiam videtur moras nectere nescio quibus fori pyctaciis impeditus. Itaque recepi librum: nec ille invitus reddidit,

cum a solitis nollet operibus recedere. Doleo ego alienâ culpâ obsequii mei fidem haerere: nam statim perlegi Scriptum, quod et argumento, et stilo se commendat. Latinitas facilis est, et colores alibi suos habet: acrimoniam duntaxat desidero ac vigorem. Operae pretium vero sit, plura BOCCALINI ad censuram vocari: qui cum bene agere non posset, male scribere voluit, et obtrectatione alienae famae, non tam venit ad famam, quam grassatus est. Ille quidem obiit, sed Parnassi petulantia vivit, toties violati, quoties judicem Apollinem fecit. Nonne et mortuis. ipse gravis? Nimirum vivos metuebat. Ergo Amicus ille, involuto nomine SANDORANUS, nomine aeterno dignus est, dignus appellari Magnus, qui magnitudinem CONSALVO asseruit. Vale, et me ama. Lovanii, in Arce, XIII. Kal. Octob. oo. ICC. XX.

EPISTOLA LVI. Huyum. AUGUSTINO NEAERIO, Summo Ordinis S. Crucis Praefecto

MAgnum aeternumque hoc beneficium est, quod accipio: in merita tantae familiae et sacro quodam jure, adoptari; participem, imo heredem fieri tot bonorum. Dives sio, et nihil fortunae debeo: bearus fio, et Deo atque aeternitati jungor. Ecce erigo animum salutari CRUCIS tesserâ, et jam tua signa, imo tua imperia sequor, miles ducis, filius patris. Alii vero pugnant, ad victoriam ego vocor: laborant alii, ad fructum ego venio. Ut omnia dicam, tuum me esse voluisti, et peculiari benevolentiâ complexus es. Hactenus igitur, et quidem a puero deditus Ordini tam Sacro fui; at jam mancipatus

sum, ne morte quidem divellendus. Etenim extendit se ultra naturae fines, et jura, haec, pietas dicam, an liberalitas? et cum inter homines non ero, tamen inter Amicos me Ordo vester censebit. Sic quidem vivus mortuusque capiam beneficium, et cum non ero, obstringi tamen pergam. Quid? vivere cum desinam, mortem ignorabo. Et nonne magnum igitur aeternumque hoc beneficium est? dixi: felix et aeternus ero, semperque tuus. Vale. Lovanii, in Arce, VII. Eid. Octob. oo. ICC. XX.

EPISTOLA LVII. JOANNI CONENIO, Monasterii Tongerloensis Priori

FAcit humanitas tua, ut peculiari affectu doctrinam, prudentiam, pietatem, reliquasque in te lucentes Virtutes colam. Sed cum doctus, prudens, pius sis, non potes non humanus esse. Ab istis fontibus hic rivus est, ab istis ramis hic fructus. Nunc ne longior sim, obstrictum me fateri malo, quam disputare quantum debeam: et gratiam dicere, quam modum beneficii definire. Vidi et lustravi [gap: Greek word(s)] structurâ, et magis disciplinâ, pulcherrimum. Amplius: vidi, te ducente, commonstrante, et sic magis animum voluptate imbui. Etenim captus benevolentiâ tam promptâ, captus amicâ sermonis dulcedine et elegantiâ, duci me passus sum; ut gemino simul ornamento fruerer, loci, et viri. Ornares locum, Vir Optime, nisi ornatissimus ille esset: et ornas tamen, licet omnibus ille modis resplendeat. De reliquâ hospitalitate nihil addo: magnificâ modestiâ testatus es, nomen

isthic meum in pretio esse, ubi an innotuisset, poteram dubitare. Mitto nunc haec e Germaniâ, et de Germania Schediasmata; Pietatis, quae addixi, Thaumata propediem missurus. Ecce familiarem me reddo, et redire aliquando cupio, ut otiosius Bibliothecam inspiciam: redire, ut praesentem ipsum Antistitem venerer, Solem in illo coelo. Vale. Comites itineris mei officiosam Sancti adscribi a me voluerunt. Lov. in Arce, VI. Kal. Oct. oo. ICC. XX.

EPISTOLA LVIII. DOMINICO AVENGOCHEAE, Senatori Regio in Curiâ Aragonum.

QUod et SACCUM amas, et LIPSIUM laudas, satis est, ut intelligam, quid quantumque virtutibus tuis debeatur. Sed ego parum profecto amare te videar, nisi laudem; laudare parum, nisi amem: in te Saccum, in te Lipsium habeo. Elegantissima haec epistola tua, quid aliud quam doctrinae prudentiaeque tessera est? Stilus, quid nisi amoris thyrsus? legi, relegi quae scribis, et vere admiratus sum. Admiratus quoque, inter magna illa nomina et familiaritatem Cruceii, Gyraldi, Rasarii, studiorum tuorum flores olim adolevisse. Sed fructum video; imo aetatem, quasi ab alio saeculo video, et hoc nostrum tuo nunc senio juvenescere. Sic vivis igitur, ut nunquam moriturus sis: et sic me amas, ut accendas. O vere radii! e sublimi, et tanquam a Sole. Nimirum immemor dignitatis tuae, humanitatem sequeris, et ad hominem alienum, atque inferiori positum loco venis. Si tanti litteras facis; a te evectas dixerim: tuas esse voluisti, et nunc me quoque tuum MEDICAEUS

ille a me descriptus placuit? Conatus certe Historicus est, et velut [gap: Greek word(s)] . Irruptiones Barbarorum in Italiam aliquis fortassis posteritates favor excipiet: quod ego opus feliciter (liceat dicere) de Insubribus condidi, ut bene de omnibus mererer. Nunc aut carmen ex intervallo pango, aut salutare aliquod dogma liberiore stilo explico. Facile vel in ipso otio negotium est; et mens cum sibi vacat, pulcherrime occupatur. Utili et laudabili labore tractat litteras, qui suos potius componit mores, quam alienos narrat: non quomodo Principes populique vixerint, sed quomodo vivendum sit omnibus, ore ac stilo tradit. Haec profecto vera Historia est; et qui sic scribit, non cassa animum lenit voluptate aut oblectat; sed solidâ implet ac roborat. Deinde ne aliunde expectet praemia, in se invenit: quippe virtutis et doctrinae stipat opes; quae, ut a nemine dantur, ita nec Fortunae obnoxiae sunt. Te respicio, Vir Magne, et felicem judico. Etenim, ut bonus doctusque esses, occupasti ingenium; et ut Sapientiae placeres, artes omnes et elegantias complexus es. His igitur fulcris subsidiisque, securum aetatis fastigium est, securum dignitatis. Oppugnari potes, dejici non potes. Nuper etiam si quid passus es, id gloriae accessit: et nonne tanti erat pati? Jam clarior, victis tenebris, luces; securior etiam, quia nullam amplius noctem times. Atque hoc est, virtute, non ambitu ad honores venire; innocentiâ, non cupiditate agere omnia; non minori eruditione, quam dignitate esse. Adversarios quidni vinceres? jam te ipse viceras; solicitus semper, ut omnem ab animo labem et corruptelam removeres. Ergo quia bonus eras, inimicos invenisti: sed elisa et confracta calumniae tela, verum animi tui robur

ostenderunt. Sic quidem doctrina armârat innocentiam, et strictum a te stilum suis acutiorem spiculis inimici confessi sunt. Sciebant fortasse te bonum esse, sed doctum nesciebant; et sic fiduciâ malitiae decepti sunt. Hoc nunc igitur sibi persuadeant velim, a nobis ingenium tuum coli, qui omnia virtuti deferimus; coli virtutem tuam, qui vitam omnem ingenio metimur: si quid autem in nobis virtutis, si quid. ingenii, id totum famae tuae impensum iri. Ecce ministros habes, licet auxilio non indigeas: et nunc triumphum tuum sequimur tanquam ad nos quoque victoria pertineat. Vides affectum, sed quem sine elogio depromere non potui. Sane ut lauderis, plures jam Lipsii erunt, ut ameris. plures Sacci. Ego, ego utrumque illum, ita me Deus, exprimam; imo utrumque conabor vincere. Sic Lipsius meo etiam ore loqui videbitur, quamvis extinctus: Saccus autem, qui adhuc loquitur, magis amare. Reddes vicem; laudabis utrumque illum, quia Summum, me amabis, quia tuum. Sic vale; et ut longum lauderis ac ameris, vive. Lovanii, in Arce, XVI. Kal. Novemb. oo. ICC. XX.

EPISTOLA LIX. Romam. JO. BAPT. AVOGADRO, V. C.

QUomodocumque ageres, Vir Doctissime, obscurus esse non poteras: ita enim in Belgarum jam conspectum venis, ut non invenias lucem, sed adferas. Prorsus Sapientiae deditus atque dedicatus, ne lateres, latêre voluisti: teipse scire, ne cui ignorus esses. Suave otium, quod

cum Musis agitur: laudatum silentium, quod te fama dignum et aeternitate reddit. Sic te scribere! Sane et acumen dictionis, et simul decus admiror. Finguntur verba tua, non cadunt; delectant, non onerant; quam robusta, tam pulchra; quam repentina, tam exacta. Quia mente scribis, nihil jam addi stilo potest. Una haec epistola tua, velut ingenii flammuia est, et lucet; velut gemma, thesauros indicant. An premas igitur, aut procrastines? VANNOZZIUS insignis prudentiae et dpctrinae Vir, hanc in te deprehendit felicitatem, ideoque angustis non sivit modestiae limitibus circumscribi: et tanquam de bono publico solicitus, tribuendum putavit nomini tuo, quantum ingenium meretur. Ego tribuo: te, mi AVOGADRE amo, et videre tua cupio; non ut censeam, sed ut laudem. In oprimis enim non judicio, sed elogio opus. Optima etiam censura, quae solâ laude perfecta est. Vale. VANNOZZIO tuo, (et nonne meo!) salutem reddo. Lovanii, in Arce, XI. Kal. Jun. oo. ICC. XX.

EPISTOLA LX. Bruxellam. JOANNI BEMBDENO Suo, V. C.

NEscio an hae te litterae inventurae sint. Frustra tamen malo scribere; quam aut officio deesse, aut amori non satisfacere nosti simplicissimum candorem meum, et ego tuum. Nosti, nihil mihi suavius esse posse, quam tecum philosophari. Sed magna pars hominum stulti sunt, quia sapientiam non ferunt, quia virtutem

pecuniâ metiuntur. Quis vere bonus est, etiam ex illis qui videntur esse? Si ausim dicere; lucri caussâ plerique mali sunt, et manum mentemque solâ avaritiâ occupant. Paucis hoc sapientia dedit, honestum ab inhonesto segregare; vivere, non quomodo vivitur, sed quemadmodum vivendum est. Hos valere dixerim, quia ab ipso animo, sed non aegroto, ordiuntur amicitiam, et alunt; felices esse, quia aliorum infelicitatem intelligunt. Tam nobile nonne ad nos exemplam pertinet? Animo et corpore vivimus: utriusque habenda ratio est. Animum sapientiâ perge colere, et laetum facies: corpori, quae bona valetudo exigit, indulgenda sunt; quae malam possint reddere, subtrahenda. An brevius? sic vive ut valeas, hoc erit sapere: sic vale, ut vivas, hoc erit felicem esse. Lov. in Arce, XI. Kal. Sextil. oo. CIC. XXII.

EPISTOLA LXI. Bruxellam. FRANCISCO CINSCHOTIO, V. A Supremo Belgicae Thesaurario.

LOqui audebo, ubi silentium velut delictum est: audebo, ubi de bono publico et honore agitur Principis, auctoritatem tuam interpellare. Vectigalium redemotores, qui Mosae commercia obnoxia sibi habent; grave et odiosum populis munus, iniquis et intolerandis plane modis exercent. Parum est exigere: etiam quae non debentur, extorquent, et officii nomine violenti sunt. Parum, est tondêre; deglubunt misellos, et alienam miseriam delicias suas habent, Privata avaritia quid nifi publicum

damnum est? Sterilis navigantium numerus paullatim redditur, et ad otium fluvius venit. Plerique enim, quia oneri non sufficiunt, commercis intermittunt: alii, quia nullum lucrum est, cessare malunt, quam vexari. Interea Batavi in rem suam attenti, et necessitate coacti; aliunde et aeris florem, et alumen, et alias merces perunt; imo hoc agunt, ut in posterum carere subsidio Mosae possint. Sic igitur transferentur negotia, nec facile restituenda, si cum publico damno, privatim quaerere lucrum conductores pergent Ab Urbibus populisque Geldriae rogatus nuper fui, ut hujus rei statum Illustrissimo Collegio vestro exponerem: quod facere tum quidem distuli, ut magis caussas mali penetrarem. Penetravi, et gravissimas deprehendi. Omitto, rem nunc quoque Fratrum meorum agi, qui ut querelas deponerent, Venlonâ huc venerunt, adversus violentas exactiones auxilium petituri. Ut benigne audiantur, rogo, et ut grassanti avaritiae obstaculum ponatur. Aperient ipsi quid hactenus passi sint, et quid tot alii quotidie patiantur. Ego hoc negotiam meum puto, quia de bono publico, et honore Principis agitur, quemadmodum dixi. Nunc autem restringi audacia debet, ut minus noceant: donec ad antiquam formam ratio vectigalium redigatur. Vale, et affectum meum, quo Patriae, et Principi studeo, ama. Lovan. in Arce, Postrid. Maij. oo. ICC. XX.

EPISTOLA LXII. Lugdunum Bat. DANIELI HEINSIO, V. A.

quae Amorem gignit. Semel, ita me Deus, juncti sumus, ne unquam disjungamur; amare in te coepi, quod extingui nunquam poterit. igitur quocumque vivemus fato aut sidere, semel dictam Sapientiae legem nulla convellet fortuna: in mediâ tempestate inconcussus affectus erit. Te nunc velut astrum quoddam non unus populus intuetur: turbent elementa, tamen lucebis; collidatur natura, tamen aeternus eris. Infra te est, quidquid homines aut timent nimium, aut aestimant, bonum suum aut malum opinione metientes. Peccent arma, in studiis hisce nostris pacem invenies; et tanquam nullum sit dissidium Reipublicae, de litteris utrique licebit loqui. Mentis tuae divinitas nonne argumentum ubique praebet? Haec nisi ametur ab omnibus, parum scitur: HEINSIUM nisi summum dicat, quisquis non omnino abjecti est ingenii, non satis novit. Ego tantum mihi tribuo, ut qui sis, et quam rarus in totâ eruditorum coronâ, probe intelligete videar, tu teipsum aestima, ut nullius sinistro judicio impediaris. Debebatur vero Virtuti tuae novus hic honos: sed ille a tali Rege, qui aeternitatem ante oculos habet, et veram a Musis gloriam exspectat. Non poteras major esse, quam eras: vidêris nunc tamen, postquam tuo nomine Rex ipse crevit. Crevit, inquam, et qui te in sublime extulit, multos infra se depressit. De stipendio Militari Syntagma istud ad te mitto, ut legas atque examines. LIPSIUM, ubi vel maxime ingeniosus fuit, hallucinatum esse, plures fortassis mirabuntur. Vale, Lovanii, in A. Postrid. Eid, Jun. oo. ICC. XX.

EPISTOLA LXIII. Bruxellam. AUBERTO MIRAEO, Serenissimis Principibus a Sacris.

GEOGRAPHIAM tuam ECCLESIASTICAM accepi, gratum profecto munus; quia et curiosum, et utile. Simut semelque repraesentas, quidquid a Sacris Infulis in Orbe terrarum regitur: nec potest jam tuum angustioribus limitibus nomen claudi. Ubicumque Episcopi sunt, MIRAEUS quoque erit, ingenio, labore, docttinâ Mirus, et jam dignus inter inter illos censeri. Amplius est, sic describere omnes Urbes, quam uni praeesse. Tuus sane calamus nihil Pedo Episcopali cedit: et corona tamen saborum (permitte ut dicam) Mitra erit. Ego in meo pulvere tenues pergo sulcos ducere, et nunc istud de Stipendio Militari Syntagmation publicabam. Inspice, si vacat: hoc velut pignore obligatum me profiteor. Vale. Lovanii, XVI. Kalen. Quinct, oo. ICC. XX.

EPISTOLA LXIV. Mediolanum. HIERONYMO BOSSIO, Eloquentiae Professori.

QUidni te complectar, mi BOSSI, et inter Amicos habeam? Sustines munus et adornas, quod me quoque insignium tot virorum famae adjunxit, cum ipsâ semper eloquentiâ victurae: sustines famam, ne intermori possit. Mea haec quidem gloria est, uccessisse tam magnis:

felicitas, te videre Successorem, quem magnum fore praevideo. Nam profecto non claudetur hac scholâ, aut hac fortunâ ingenii tui dignitas. Ut aetas est, flores adhuc colligis: fructum anni crescentes dabunt. Quid? Lucere incipis, plenum nominis jubar aliquando sparsurus. Quantum ipse cresces, mihi addes quoque; quem ut priorum fama provexit, ita tua suffulciet, et omnino faciet tuum. Utriusque mihi propono facem temporis: an tenebras timeam? a praeterito facundus ille MAJORAGIUS (nec plures jam recenseo) lucet: a futuro tu, Doctissime BOSSI, lucebis, et MAJORAGIUM exprimes. Non me scintillae Suadae tuae fallunt, nuperâ epistolâ expressae: ac sane potuisti a Clarissimo TITIO, velut eruditionis titione hunc ignem accendere. Vere igitur illum tuum nominas, olim et mihi (sancte dico) carum, et nunc in te colendum. Locum ejus cathedramque, a Bononiensibus denuo mihi oblatum, aestimare debeo; capere autem hoc tempore non possum. Impedimenta sunt; et vocari, quam ire facilius est. Sed ubicumque ero, amabo Italiam; amabo Italorum de me judicia, consensu quodam velut confirmata. Accedit et tuum suffragium; an elogium? Epigramma, inquam, gemino Musarum lepôre pictum. Bene est: amare te ostendis, et hoc suave mihi. De meo autem affectu an dubites? initio dixi: te complector, mi BOSSI, et inter Amicos habeo. Vale. Lovan. in Arce, XIII. Kal. Quinct, oo. ICC. XX.

EPISTOLA LXV. Bruxellam. FREDERICO MARSELARIO, Suo.

DE rebus jam meis parum est, modo feliciter tuae succedant. Sed an in parte successerunt? Nam Quaestoris te Vrbani munere auctum esse rumor nunciat. Gaudeo igitur, et gratulor: hinc enim jam facilius ad communia amicorum vota ascendes. Praestat paullatim, et velut per gradus evehi: ita facilius invidia fortunae cedet, et publico suffragio praemia decernentur. Crede mihi, qui nimium festinat, nec honorum sinit gradus esse, aut labi, aut lassari solet: pleno itineri moderata contentio sufficit. Praestat etiam ad nos ad honores. Denique cum mereri satis, accipere pulchrum est: te ipsa mox virtus ad Consulatum ducet: ac tum suave erit, a non uno munere prudentiam collegisse. Sed haec jam dignitas nonne luculenta? quam si obtineant plerique, se beatos putent. Eos respice, ut videas quam multos praecesseris. Praesenti sane munere ostendes, te majori dignum esse: ostendes te sedulum, integrumque esse, et Reipublicae natum. Sic fuisti hactenus, sic novo exemplo alios facies, qui in te, quia altiorem, oculos conjicient. Vale, et me nunc magis etiam ama. Lov. in Arce, VII. Kal. Quinctil. oo. ICC. XX.

EPISTOLA LXVI. Lugdunum Bat. MATTHIAE LEVAEO.

BEnignus es, mi LEVAEE: beneficium interpretaris, quod ego tanquam officium debui. An quis adeo barbarus, ut humanitatem peregrino neget? Sed nos quidem, et Sapientiae studium vetat communis naturae oblivisci. Homines omnes sumus, eadem origine censemur, eâdem conditione vivimus. Errat, qui aut sede, aut lare Amicitiae jura definit. Orbe terrarum juncti sumus: si nec hoc satis, coelo. Ergo generosae animae Patriam naturae finibus claudunt; unamque mortalium omnium familiam putant, et ab uno Deo velut Patre regi. Ne augeri affectum posse arbitreris, fratres sumus; majorque sic quidem ingenii, quam sanguinis nexus est. Sed ostendis affectum illum tuum; quia meum aestimas, et lepidissimis litteris extollis: ostendis, ut omnia dicam, jam infra merita tua officium meum fuisse, quod majori humanitate beneficium appellas. In Arcem te, comitesque tuos, juvenes praeclarae indolis, introduxi: et nonne bonis omnibus illa patet? In bibliothecam quoque: et an abscondi hic thesaurus debet? Signa vides, pectus meum occlusum non fuisse. Nunc etiam ut nihil tibi negem, admittere in contubernium Amicum tuum illum paratus sum, pro quo scribis: nec duriori Lege, quam quâ alii apud me utuntur, et usi sunt. Vale, et me amare perge. Ut Cl. ELMENHORSTIUM a me salutes rogo. Lov. in Arce, XI. Kal. Sept. oo. ICC. XX.

EPISTOLA XLVII. Bruxellam. PETRO PECQUIO, V. A. Brabanciae Cancellario.

INfra te hoc opusculum est, et tamen mitto. Suscipiet humanitas tua, quod eruditio despiciet. Displicebit pecunia, sed Romana tamen placebit. O quanto facilius est, scribere, quam possidere! an et addo: quanto melius! pauci quidem sic philosophantur. Ea autem tempora sunt, ut nisi quis nummos habeat, carere ingenio videatur. Ego, quos non habeo, scripsi. Sapui igitur, et fortassis desipui. Sed juventus tamen hanc mihi debebit gratiam, numerare incipiet. Vale. Lov. in A. XII. Kal. Sextil. oo. ICC. XX.

EPISTOLA LXVIII. Coloniam. JACOBO MERLOHORSTIO, Populari suo.

OFficium affectu suppleo, mi HORSTI, et adyra pectoris mei pando, quae penetres. Si me nosti, tuus sum, Nam profecto amore me fecisti tuum. Accedunt litterae, et amorem spirant, tam elegantes et doctae, quam humanae et verecundae. Ita scribis, ut stili ingeniique vigorem admirari cogar: ita vero librorum meorum extollis Genium, ut exprimas. Omnino ad dicentem encomia redeunt: et te vicissim laudo, ut mutui caussam amoris videas. Laudo

sub eodem coelo natum, ab eodem Praeceptore institutum, pari indole praeditum. Unde si Patriam spectamus, facilis amicitia est; si Scholam, sancta est; si Naturam, necessaria est. Nos autem Schola ad Naturam, Natura ad Patriam duci: huic prodesse, maxima charitas est. Faciamus sed Litterarum amoenita tibus, quas ut ego humanae, tu divinae perges sapientiae; sociare, Perges, inquam, ut vere magnus sis, et Deo dignus, imo ut inter homines quidam velut Deus. [gap: Greek word(s)] . Vale. Lov. in Arce, Postrid. Eid. Septemb. oo. ICC. XX.

EPISTOLA LXIX. Bruxellam. CHRISTOPHORO DE BENAVENTE ET BENAVIDES, Summo Militiae Regie Censori.

PLacuisse libellos meos vehementer gaudeo. Sed exignum hoc affectûs cultûsque mei signum est, et majoris, ut sic dicam, muneris auctoramentum. Hoc ago, ut tota ingenii mei supellex in Museo tuo sit, et Puteani nomen memoriamque ingerat. Quid autem gloriosius, quam a tam magno legi, cum vel a Solo legi, famam putem. Sane in summis negotiis menti vacare, in Amplissimâ dignitate elegantem, amoenum, doctum esse, rarum est. Intelligis quaenam solida rerum omnium fulcra sint, et usurpas. Ergo alii, ut recte emineant, exemplum tuum sequentur: ego, ut cum fructu tractem litteras, industriam tuam imitabor. Quam multa lecta, scripta, observata habes! ut in floridâ

aetate nihil ignorare videaris. Sermonis tui nuperi oblivisci non possum, quâ prudentiâ et sapientiâ, eâ humanitate temperati. Quia vero humanus es, amare me voluisti; quia prudens, et sapiens, eligere potuisti. quem amares. Unde quemadmodum affectu judicantis beatus sum: ita judicio amantis triumpho. Quid etiam? miitis litteras, ne leviter amare, ne temere judicare videaris. Vale. Lov. XIII. K. Oct. oo. ICC. XX.

EPISTOLA LXX. Veronam. ANDREAE CHIOCCO, V. C.

DE silentio meo cur severius statuas? Amorem inspice, nullo vitio labefactatum. Ingenue vis dicam? in pectore mihi nomen tuum sculptum est: et nonne meum in tuo?

Sic semel statue, et meo damno fieri, si non scribo quae leges; meo dolore, si non legam quae scribis. Ergo amplius apud me occupa tiunculae interdum possunt, quam desiciae: quippe hae pelliciunt manum, illae abstrahunt. Te compellare litteris, deliciae sunt; a te compellari voluptas mera. Quid etiam? effecisti scribendo, ut silere potuerim: dedisti voluptatem, quae delicias omnes vincat. O doctrinam tuam! ô elegantiam! sed cum aevum hoc nostrum superes, cum Antiquitate potes decertare. Ego te suspicio, et quia amor, non jam humiles animos gero. Ego te: tu magna, sublimia, aeterna: quemadmodum in pulcherrimo scito tuo lego.

Atque hoc profecto est, magnum, sublimem, aeternum esse. Ergo cum lucubratiunculas meas legis, humanus es, et de fastigio ingenii tui descendis: cum laudas, aliquid laudi tuae detractum is. Si tanti vero est, amicum me habere, faxo videas tam facile a me libellos, quam litteras mitti. Nunc quidem oculos tuos oratione istâ sacrâ implebo, inclusurus proximo fasciculo, Quae de Stipendio Romano scripsi. Ad Politica jam reversus sum, et Simulacrum paro, quo imperii arcana repraesententur. Geniales sermones meos in Amoenitatibus invenies, sive secundo operum tomo. Hunc, aliosque a BONERO meo VENTURINUS accepit: qui si tam inhumanus est, ut mea tibi neget, ne mihi quidem amicus esse potest. Sed longior sum, et fic utcumque diluisse silentium videor. Vale. Lov. in Arce, V. Kal. Febr. oo. ICC. XXI.

EPISTOLA LXXI. Coloniam. CONRADO BUTGENIO.

DEbeo et litteris, et munusculis tuis, mi BUTGENI, amice et liberaliter ad me missis. Nihil respondi hactenus, quia imperfectum erat negotium, procurari a me coeptum: nihil etiam reddidi, quia editionem libelli hujus exspectabam. Ecce quidquid meruerunt olim Rerum Domini hîc habes: et totum hoc tamen verbis absolvitur. Sequetur et Pecuniae, Veteris Ratio ad nostram revocata. Numero, quos alii possident nummos; et ingenii sensu audeo liberalis esse. Sed tu quae mittis volo aestimes:

persoluto. pretio, accepisse, nihilominus beneficium erit. Ut rem scias e tua etiam officina augere. Bibliothecam meam constitui. Et alii suam, si ad Encaenia nostra liber librorum commeatus erit. Pergam operam ego dare, ut sit. Sed dabis vicissim hoc amicitiae nostrae; quod obnoxie peto. Ex itinere recta ad Arcem nostram venies, et hospes meus eris, Venies, inquam, et Germanum candorem invenies. Meo utêris lare: ita enim tuum mihi patêre intelligam Utar aliquando tuo, si meum non neglaxeris. Vale.

EPISTOLA LXXII. Antverpiam. HUGONI GROTIO, V. C.

IN communi Bonorum omnium gaudio, Clarissime Vir, segnem esse calamum meum non sino. Ut amicum me ostendam, scribo, et hoc benevolentiae signo tuum pariter audeo affectum provocare. Carcerem si cum morte comparas, videri possis ex te jam natus esse, salutem et libertatem a te ipso adeptus. Evadere, parum erat; GROTIUM decebat ingeniose evadere. Et quanto hoc pulchrius, quam liberari! quanto laudabilius, suo ingenio, quam alieno suffragio salvum esse! Ut nihil cuiquam deberes,

te tibi vindicasti: liberari autem non poteras, nifi ut grave esset beneficium, quod ab inimicis accepisses. Sed quomodo acciperes? nullum exspectabas. Carceri, non morri mancipatus eras, ut saepius morereris: sola te saevitia vivere voluit, sed ne inter vivos esses. Quid igitur? hac ad vitam viâ redeundum erat: moriendum

saepius, ut tandem viveres, ac liber effes. Aperuisti exitum, ubi clausa omnia erant: et quis crederet in cista hominem laritare? Sic elatus, videri funus poteras, nisi quod e sepulcro veniebas. Mirentur omnes: totus in cista GROTIUS non erat: in cista corpus, in navi cista, in amne navis; in his omnibus, et extra haec omnia esse mihi visus es: mundum impleveras. Itaque custodiri in carcere corpus tuum potuit, ingenium non potuit. Clausus muris, cinctus custodia, obsessus satellite, ostendisti in ipsis te angustiis liberum esse, nullum Virtuti obstaculum objici. Macte Vir Magne, plus paucis horis fecisti, quam toto triennio passus es, eorum elatus manibus, qui maxime custodire annisi sunt. Totum esse libros crediderunt onus, nec falsi: tuo enim ingenio Bibliotheca constat. Ergo doctum omnes clarumque dicunt: ego fortem, non salute tantum, sed gloria et aeternitate dignum. Nonne scripsisti ante quod alii fecerant? scribent alii quod nunc fecisti ipse, cum Daedalo velut comparandus. Illum alae, te libri ex carcere extulêre, tanquam alae: ille si mul eduxit filium, sed ut perderet; tu reliquisti conjugem, sed ut servares. Quippe ferre carcerem illa tuum non poterat; suum jam, te salvo, potest. O verum conjugium, sic disjungi! Laeta est, quod libera esse desiit: certe digna, ut in libertatem veniat. Confide, veniet; nec ullum declinabit exilium, quae carcerem non exhorruit, Patriam in exilio, quia maritum, habitura. Agnoscis ipse, non esse Patriam, quam fugias, fugiendam esse, quae se novercam fecit. Exilium carcere melius est: evadere e carcere non potuisti, nisi ut in exilium ires. Respice miseriae tuae scenam: qui amici, hostes erant; ut ad hostes, tanquam amicos te conferres. An Themistoclem

propono? ad Xerxem ivit, in Athenienses suos non peccavit; Athenienses in Themistoclem. Sed exemplis nolo agere; rogo potius, ut tuum inter exempla venire nomen patiaris. Scriptionis jam morituri, et semper victuri dictum est, an exprobratio? Ingrata Patria, ne ossa quidem mea habes. Expende, quid feceris, et quid passus sis, merita, et praemia: Boni omnes quemadmodum explorata utraque habent; ita favere libertati tuae, studere commodis et incolumitati non definent. Sed quid est? ingenio transcendisti communem hominum conditionem. Ut Fortunam, et quidquid hinc pendet, generose despiceres. Itaque conquerantur alii, se post naufragium nudos esse, et opibus excidisse; tu in te opes omnes habes, nulli injuriae, nulli violentiae obnoxias. GROTIUS es, Magnus es, et hoc satis, ut intelligas, nihil tibi deesse. Patriam si amas. Hîc amor, haec Patria est: ejusdem coeli benignior serenitas, ejusdem Soli amoenior ubertas, eorundem hominum tranquillior status. Quid se jactant unius alteriusve provinciae populi? et nos Belgae sumus, liberi sumus, sub uno Principe, sed quem Patrem appellamus. Aliud fraenum, aliud jugum est: regimur, non affligimur, et, ut discordia exulet, multorum imperium aversamur. Omnis Antiquitas clamat: [gap: Greek word(s)] : imo tua nobis Fortuna clamat, nullam, ubi populus furit, sine discrimine stationem esse; nullum sine naufragio portum, ubi divina omnia et humana colliduntur. Quae irae! Quae odia! Ubi quies, aut felicitas? Quantum aquarum, tantum ubique ignis et incendii est: furiis ardere dixerim ipsum illud mare, Te Deus eripuit, mentem et consilium suggessit, quo salvus esses. Quid

restat? hoc age, [gap: Greek word(s)] . Is servabit porro, et quemadmodum, clusis inimicis, in libertatem te asseruit; ita securum deinceps ac felicem praestabit. Sic voveo, teque videre cupio et amplecti. Veni, non longa via est, et in hac Arce et amoenitate vigorem cape: dices te in Parnasso respirare. Offero dexteram, et eam hospitalem, offero officia, quae a vero amico exspectari possunt.

Vale, et quod iterum rogo veni. Lovanii, in Arce, Postrid. Kalend. April. oo. ICC. XXI.

EPISTOLA LXXIII. Vesontionem. JO. JACOBO CHIFFLETIO, V. C.

LItterae mihi tuae, tanquam deliciae fuêre: ut omnia dicam, quia tuae. Vidi non quidem vultum, sed animum illius, qui nulli jam ignotus est, et apud omnem posteritatem loquetur. Excellens es, et, ut Homeri illud usurpem,

Excellens Virtute, Doctrinâ Humanitate. Virtutem quidem et Doctrinam publice laudare possum, ac debeo; Humanitatem etiam privatim. Ecce scribis, affectum promis, et honorem studiis meis habitum is, tanquam tua agnoscas. Attollor ecce, quia dignus tam bona amicitia censeor: quia quem docti omnes in pulcherrimis monumentis, ego in litteris ad me missis lego. Ergo lucem capio, et suavissimâ voluptate fruor: perfundor amoris tui radiis, ut si ingenio meo nequeam, tuo beneficio inclarescam.

Sed Urbes et Regiones illustras; quidni et Amicum possis? Saecula caligine liberas; quidni et hominem unum? quem profecto quia tuum, etiam felicem reddis. De Fratre nihil dico: talis est, ut si tu permittas, vocare fratrem velim. Quare in contubernio meo sic erit, tanquam et ingenio meo sit, pars non Laris tantum, sed animi: quem consecratum tibi volo. Vale. Lovanii, X. Kalen. Mart. oo, ICC. XXI.

EPISTOLA LXXIV Lucemburgum. AEGIDIO BEVETIO, Quaestori Regio.

AFfectum meum ut aestimes rogo: id enim ago, ut tuum merear. Beneficium petiturus, ignotus esse non debeo; sed non amari, id vere est non nosci. Si quid Litteris tribuendum, eas tracto, in tuum quoque conferre honorem paratus, ut vere amare videar. Virtutis et Fortunae a teipso ornamenta habes: illa Famae aliunde admittes. Et quid pulchrius, quam in ore et oculis hominum esse, cum ipsa vita pulchra est, laude digna, a labe aliena? Ut aurum splendeat, die et Sole opus: ut Virtus et Fortuna, encomio, velut jubare. Sane quidquid in obscuro est, propemodum non est: nam quia ignoratur, sterilem fructum privata duntaxat voluptate abscondit. Tu quae agis publica sunt; et quia bene prudenterque agis, celebrari digna. Ego an id possim, nescio: conabor saltem, quasi possim. Sed posteritas cum intelliget. tuo quoque favore Litteras stetisse, de reliquis Virtutibus non dubitabit. Sic nunc igitur tanquam non ignotus, peto beneficium: et tanquam amatus,

exspecto. Beneficium, sed pecuniarium, ab Amplissimis Ordinibus ante annos aliquot promissum, ante menses decretum. Quidquid id est, meum appellare non possum; nisi acceptum humanitati tuae referam. Moram deprecor, quae Quaestoribus solennis est, facies numerando, quod fecerunt Ordines; donabis. Vale, Lovan. Postrid. Eid. Apr. oo. ICC. XXI.

EPISTOLA LXXV. Antverpiam. CAROLO COTTAE, Suo.

ACcepi munus, metalli pretio et splendore pulchrum; quod apud me velut animi tui cimelium sancte conservabitur. Suavius interdum vinum erit, sic haustum; quia non magis mero, quam amore tui nutriar, quoties bibam, Tanquam auram, tanquam vinum, COTTAE mei nomen erit, et suavissimam vitae morumque imaginem ingeret. Tu vero etiam post munus, mittes interdum ad nos animum, mittes sermonem; quem cum non audiam, legem. Linguae officium mannu usurpabit. Sed quod exigo, praestare ipse cupio: atque hoc nunc auspicium est. Auspicium, inquam, salutis et gratiae, ab amico, et vero. Quemadmodum dare munus, quam accipere majus est: ita ut libera litati tuae par sim, audebo gratus esse. Gratus autem, si beneficium aestimem. Ita quia debebo semper, semper dare videberis, quod semel accepi. Vale, et uberiores a me litteras exspecta, sed robustiore, Vuletudo enim vacillabat. Mei falutem apprecantur. Iterum vale. Lov. XV. Kal. Jnuii, oo. CC. XXI.

EPISTOLA LXXVI. Bruxellam. HENRICO LANCELLOTTO, Ordinis Eremit. D. Augustini Theologo.

PRaeclarum doctrinae, prudentiae, pietatis tuae testimonium hoc munus est, quo censuram non unius Provinciae geres. Videbit Germania virum, dignum majoribus etiam infulis: et jam retinere volet, quem semel vidit: sed nos repetemus, quem inviti dimittimus. Redibis ad Belgas, quia tuos; nusquam magis colendus, quam a tuis Erit hîc etiam quod lustres conseasque, quod restituas ac regas, si Germaniae fatum ad ipsum usque Oceanum extendatur. Tuum erit, victoriarum sequi vestigia: erigere pietatis trophaea, ubicumque Haeresis cadet. Cadet autem, aut me omnia fallunt, et quae mare proximum tenuit, suis in aquis sepelietur. Coactae sunt copiae, [gap: Greek word(s)] , sed ille [gap: Greek word(s)] venit: non sine bello tantus apparatus erit. Hem, quando vincemus, si jam non pugnabimus? Discent tandem adversarii majores Regis vires esse, quam ut contemni possint. Paci cedere noluerunt; armis cedent, quia potentioribus: cedent Deo: is pugnabit, imo is vincet, priusquam pugnaturi sumus, et ad conditiones summam belli deducet. Tu feliciter abi, celeriter perfice quae agenda sunt, ut tempestive nobis adsis, et pari potestate mos Bataviam adeas. Voveo, et ut prosperum iter sit! Quod ad amicos attinet, nullos in urbibus illis, quas nominas; habeo: quidni alioquin libenter scripturus, occasione tam amice oblatâ? Hoc age igitur, et tuos mihi concilia. Mei erunt, si intelligent,

tuam a me doctrinam, prudentiam, pietatem maxime coli. Vale. Lovanii, in Arce, VII. Kal. Maj. oo. ICC. XXI.

EPISTOLA LXXVII. Gotham. JOANNI WEITZIO, V. C.

GEmina, mi WEITSI, scriptione rapuisti hunc animum: adstricta, et saluta, Sentio, sentio vincula ingenii tui; et magis etiam amoris. Sed vere ostendis te doctum esse, qui tam benignus es; qui postquam accusare me silentii poteras, novis maluisti litteris provocare. Quid dicam igitur? Humanitati tuae obnoxius sum, omnem paratus amoris legem atque arbitrium subire. Unde si pertinaciori [gap: Greek word(s)] vitio peccasse videor, tua malo venia, quam mea excusatione poenam declinate. Hoc quoque amoris est, peccanti ignoscere, gratiusque officium, quod post delictum venit. Silentium, delictum est: scribere debui, quia provocatus. Magis nunc debeo, quia silui. Sed crede: delictum in supplicium commutatum est. Crucior animi, atque vereri incipio, ne quem tam humaniter compellasti, inhumanum judices, atque adeo superbiae vicinum. Ego vero, si quisquam mortalium, a gemino hoc vitio alienus sum, [gap: Greek word(s)] et modestiae candidatus. Quid homine dignius, quam se hominem nosse? corporis et simul ingenii imbecillitatem expendere? Nihil sumus, parum scimus; et ut quis multa discat, plura tamen ignorabit. Alios opinio, alios error mergit: nemo tam felix, ut totam mentis caliginem discutiat, ut sine fumo flammulam ingenii accendat. Quanto minores

coelo sumus! et hoc tamen nubes sub se noctesque suas, ut sic dicam, habet; serenum, ut interdum inhorrescat. Insaniae [gap: Greek word(s)] est, hominem, cum miser sit, superbum esse; cum caecus, in mediis quodammodo Cimmeriis diem moliri. Si hic litterarum fructus est, malo rudis et indoctus esse, et tranquillo fato ignorari. Tibi, Clarissime WEITZI notus sum, et obscurus esse non possum: tu me amare perge, et non perituros famae radios inveniam. Perge, inquam, ut coepisti, non me tantum, sed et filios tibi meos mancipaturus. Tenelli adhuc sunt, sed robustum jam affectum conceperunt. Tui sunt, ut me esse dixi, et pulcherrimo carmine tuo excitati, hoc jam sedulo agunt, ut gratiam aliquam referant. Vale. Lovan, in Arce, Postrid. Eid. Febr. oo. ICC. XXI.

EPISTOLA LXXVIII. Lugdunum Bat. PETRO SCRIVERIO, V. C.

ET Doctrinam, et Humanitatem tuam, Vir Clarissime, [gap: Greek word(s)] . Doctrinam, quâ aeternus es, et de omnibus bene saeculis mereris: Humanitatem, cujus in me radios peculiari astectu derivas. Alia alias a te munera, nunc Martialem, et Senecam Tragicum accepi: aurum, inquam, tuis gemmis exornatum. Luces igitur tuis, mi SCRIVERI, gemmis, maguoque ingenii pretio, quod exornas aurum, tuum facis. An satis? et me tuum. Hunc nexum non agnosco tantum, sed profiteor; daturus in posterum operam, ne ignorare videar, cui obstrictus sim. Nunc geminum istud [gap: Greek word(s)]

cape: alterum de Pecuniâ, alterum de Stipendio Romano. Si haec vero ratio placet, scire licet, quantum habuerint. qui potentissimi; quantum meruerint, qui bellicosissimi olim fuerunt. Tamen quasi praeter modum hactenus liberales fuerint Viri Docti, Martis imprimis miraberis praemia, ad nostrae quasi militiae modum accisa esse et imminuta. Nulla hodie sint, ut pacem, habeamus! Pacem, inquam, pacem, post inducias, quae a barbarie ad humanitatem ducit animos, et suavissimo amicitiae fructu beat. Sed nos tamen, si novo omnia bello inhorescant, Litterarum caussâ inter nos amemus, non censuri publice arma, si studia privatim amplectemur. Ego quidem sic animatus sum, et ero, dum ero, ut tuus semper sim, et frui ingenii tui monumentis pergam. Sic vale. Lovan. in A. Postrid. Eid. Mart. oo. ICC. XXI.

EPISTOLA LXXIX. Bruxellam. JO. JACOBO CHIFFLETIO, V. C.

ACcepi munus, et ingenio tuo, et liberalitate pretiosum. Civitatem donas, hanc scripsisti: et donare potes, auctor, et sic velut conditor es. Nimirum gubernare Urbem, tibi satis non erat; illustrare, imo tuam facere voluisti, ut sic omnium, et mea quoque esset; magis autem libera, quia omnium, quia mea. Scimus, te docente tandem, quâ origine libertas vestra conster, quo se capite Sequani jactent. Sed obsecro, cum ob unum servatum civem corona olim data sit; ob civitatem, quae te praemia manent? Ut quamdiu Civitas erit, lauderis, coroneris semper, et cum Duillio illo Romano, imaginem

quotidie usurpes perpetui Triumphi. Arx te Regia exspectat, ego voco. Venies, rebus compositis, et in Palladis sinu respirabis. Hauriet illa radium aliquem, et gaudebit excepisse virum, qui populos urbesque claras reddit: ego quem amo et suspicio, coram venerabor. Vale. Lov. XV. Kal. Maij. oo. ICC. XXI.

EPISTOLA LXXX. Antverpiam. GEORGIO OSSELINSKY, Regis Poloniae ad Magnae Britanniae Regem Legato.

INgens hoc humanitatis signum est, Illustrissime Vir, adhuc in mente tibi Puteanum esse, Litterarum alloquio dignum adhuc censeri. Equidem glorior, et me felicem dico. Nam ut semper meus esses, semel factus es: nunc ostendis, quam olim me amâris. Atque utinam igitur te videam, complectar, veneter coram! In reditu id audebo sperare: rogare quoque, vel Urbis et Academiae hujus caussâ. Indulge luminis tui jubar; et invise loca, quae studiorum scio caussa semper tibi cara erunt. Ostende te crevisse: hinc semina aliqua sunt. Virtutibus inclytus es, qui honores omnes stirpe et nobilitate promerueras. Sed Legatum esse, a Rege ad Regem mitti, nonne eximium est? Sane prudentiâ tuâ, et facundiâ opus erat, ut ardua quaeque negotia recte tractarentur; ut apud prudentem, facundum, imo doctum orares. Ita dico, et gloriae cultum Magno Magnae Britanniae Regi tribuo: quem a me tamen laesum esse, falso nuper aliqui suspicati. Mihi omnia sceptra sacra sunt: omnem adoro Purpuram:

et quidni illam sapienriâ fulgentem? Ecce de famâ meâ actiratum est: et hanc nunc humanitati tuae commendo. Nosti, et prorsus exploratum habes intimum affectum meum, quo luculentissimas ingenii dotes in eo semper Rege colui, quem philosophari potuisse, magis posteritas admirabitur. Vale: et quem olim audisti, ama; quem amasti, nunc obstrictum habe. Lov. in Arce, XIV. Kal. Mart. oo. ICC. XXI.

EPISTOLA LXXXI. Dolam. ANTONIO BRUNO, V. C.

NOvo, sed ingenti thesauro divitiae meae crescunt, Elegantissime Virorum, quem manu et mente advehis. Amor ille tuus eruditionis thesaurus est, et me opulentum facit: bonorum cumulus, tanquam sapientiâ muniar. Ruat in me fortuna saevior, laetus semper ero: minetur calumnia, clarus esse non desinam. Quia tuum me vocas, tua me involvet virtus, et majorem omni fortunâ faciet; imo tua me extollet fama, et terram, tenebras, tempestatem ignorabo. Orestis illud apud Euripidem usurpare liber:

Tu tamen sic ad me scribis, non quasi deferas amicitiam, sed quasi ambias, blandiente quadam famae aurâ impulsus. Nimirum ut bis humanus esses; et tui dissimulando ingenii dotes, quas non sine miraculo possides, et transferendo in amicum, quas dissimulas. Quae enim ista verba sunt? BRUNUM in collectaneis infantium consenesere; PUTEANUM inter Summi Palladis mystat esse? Ingenue dicam: aut erras, aut deceptus

es; et hoc potius. Nam profecto CHIEFLETII Achatis tui exemplum, quam tuum sequi judicium maluisti. Ille amare se ostendit: nefas tu putasti, eundem affectum non usurpare. Ego vero illum amo, quia amore dignum invenio, quidni amem? Leve hoc verbum est: colere, et venerari pergam, novos semper thesauros inventurus. Scin' etiam? Solem omnes aestimamus, sed serenum cupimus: tu quoque fac extra doloris nubem nobis luceas. Vale. Lovanii, in Arce, Prid. Non. Mart. oo. ICC. XXI.

EPISTOLA LXXXII. Antverpiam CAROLO COTTAE Suo.

VEgetum me jam litterae tuae robustumque invenerunt, etsi minus otiosum. Sic vivo, ut occupari semper debeam; imo si occupari, ut similis nihil agenti sim, et nunquam tamen non impediar. Quidquid sit, sepono omnia, et tanquam vacuam ad te manum feram, scribo. Etenim tam amice provocas, ut non possit sine piaculo silentium esse; non sine inhumanitate dilatio. Sed obsecro, cur non familiarius mecum? Non litteras, sed delicias mittis, et cum nimis Scriptionem meam extollis, agnoscere non videris quam facili et familiari calamo utar. Hoc est profecto loqui, laborem non adhibere; hoc est amare, sine pompâ loqui. Sermo omnis meus nudus est: si pulcher tamen, naturam repraesentat. Malo, ut omnia dicam, candidus, quam ornatus esse; Amici personam, quam docti in epistolâ sustinere. Et nonne satis doctus, qui amicus est? qui, ubi alii laborant,

ludit? Laudare noli, quod nimis facile praesto; aestimare noli; quod debeo; denique rogare noli, quod cupio. Oris officium nemo beneficium putat: at ego tanquam loquar, scribo: ideoque vicissim elegantissimâ facilitate tuâ capior. Ut excurras rogo, imo ut paullisper etiam apud nos sis, sed amoenitatis caussâ. Non longa via est. mox Antverpiam recurras, in Italiam tempestive profecturus. Carmen hoc vide: bonum an malum sit, nescio: ego tamen tanquam non malum mitto; tu fortassis, quia meum, bonum dices. Vale. Lovanij, in Arce, Proprid. Kalend. Jun. oo. ICC. XXI.

EPISTOLA LXXXIII. Coloniam Vbiorum. HERMANNO MYLIO, V. C.

ANte dies pauculus littera tuas accepi, Celeberrime Vir, et oblatam esse occasionem gavisus sum, quâ et mererer affectum ruum, et meum explicarem. Sed profecto facilis inter bonos et amicitia est: MYLIUM te esse, hoc saris ut omnibus notus, mihi etiam clarus sis; cum sciam nec virtutem, nec doctrinam ab hoc nomine abesse. Unde quemadmodum compellari suave est: ita occupari, amicum puto. Et quantillum hoc onus? Non equidem queam ad beneficium libentiorem aut manum, aut operam extendere. Verumenimvero non tam felix, quam promptus fui. JUSTEMONTIUS enim ille in his oris inveniri non potuit: fuisse autem alii indicant, sed in Galliam, et inde fortassis in Italiam discessisse. Fasciculum igitur remitto. Post Serenissimi Principis nostri mortem quid de pace aut indnciis sperandum sit, nescio, Coactae sunt nubes, novam daturae tempestatem,

nisi Deus avertat. Hic te, mi MYLI, servet. Vale. Lov. Proprid. Kal. Sext. oo. ICC. XXI.

EPISTOLA LXXXIV. Ruraemundam. HENRICO BONERO Suo.

PEtasatus ille non tulit ad me litteras tuas, mi BONERE, sed misit. Scribo igitur, ut si veniat, meas inveniat. Votum tuum est, ut me videas andiasque: et meum, ut vicissim te, post tantum intervallum. Suave erit torius itineris successum, quae tristia, quae laeta acciderunt, intelligere. Et nonne utraque hîc fortuna ludit? Sed hoc est peregrinari. Jactatus es, ut magis patriam ames; incidisti in malos, ut ipse semper bonus sis, et subsidia vitae in virtute ponas: denique lustrasti Italiam, ut ubique eam habeas, si ut doctior, prudentior, melior evaderes, lustrasti. Nunc quid agis? Quiete et otio frui potes; sed profecto [gap: Greek word(s)] . Moribus deinceps et vitae ratione ostendes, quid hactenus egeris. Breviter [gap: Greek word(s)] esto, illud Pythagorae dogma ante oculos semper habeto, quod aureum plane est dignum publice proponi: [gap: Greek word(s)] . Si et Latine vis, adjicio: Fugare modis omnibus oportet et resecare, morbum a corpore inscitiam ab animo, libidinem a ventre,

seditionem a civitate, discordiam a familiâ: in summâ, intemperantiam ab omnibus. Plura non scribo: te amo, visurus, si temporis ratio, quae adhuc dubia, permittet. Vale. Lovanii, in Arce, V. Kal. Quinct. oo. ICC. XXI.

EPISTOLA LXXXV. Lutetiam. PETRO BERTIO, V. C.

NOmen tuum ut vidi, Clarissime Vir, exosculatus sum. Nolo amoris materiam a laude colligere: Virtus cum encomium superat, rectius colitur, quam extollitur. Parvus admodum et obscurus sim, nisi magnitudinem et lumen samae tuae intelligam. Exsurgo ipse, ut intelligere videar, quia tam benignas ultro ad me litteras mittis. Sic scribis vero, non tantum ut esse te Amicum ostendas: sed et fuisse priusquam scriberes: tanquam pergas, non incipias; Quare vinculum amicitiae voto tuo metior. Quoties mittere voluisti litteras, accepi; et ex quo amari coepi, compellatus sum. Qui amoris caussâ non scribit, nec scribit: imo quisquis amat, scribit. Praestantissima simul expendo ingenii tui monumenta: quidquid publice legi, scriptum mihi censui; idem erudientis, et amantis officium esse. Studiorum conjunctionem nonne agnoscis? agnoscis animorum. Religionis nonne accessit? haec jam muta esse non potest. Mittis epistolam, sed officiosam; testaris animum, sed sincerum; commendas adolescentem, sed affectu tuo dignum. Amo epistolam, aestimo animum, exspecto adosescentem; quia bonae indolis, quia boni Patris filium, denique quia

a te commendatum. Cum filiis meis erit, et sic tanquam filius: is etiam conditionibus, eo sumptu, quem circumscribis. De Galliae rebus, ad rtanquillitatem iuclinatis, libenter audivi: nostrae post obitum Optimi Principis nutare videbantur. In regimine nihil mutatum. Copiae, nuper coactae, educuntur, ni fallor, dividendae. Quid si igitur pars in tutelam provinciarum nostrarum et finium erant, pars in Palatinatum? nisi conficiamus bellum, ubi coeptum erat, male incipiamus, ubi resederat. Adhuc quiescent Batavi, si non lacessentur, Germaniae autem fatum Juliacenses et Clivenses mox involvet, pacemque Belgis faciliorem dabit, aut bellum Regi nostro felicius. Sed haec in Dei manu sunt, qui te, Clarissime BERTI, valentem vegetumque diu servet. Vale. Lov. in Arce. Postr. Eid. Sext. oo. ICC. XXI.

EPISTOLA LXXXVI. Lovanii. Serenissimo Principi WOFGANGO WILHELMO DUCI NEOBURGICO.

ALbo hunc diem calculo notavi, quia ad tam benignum affatum admissus, Serenissimam tuam vocem, quae aliquid homine majus habet, haurire potui. AEstiment alii alia: hoc mihi maximi instar beneficii est, tam familiariter habitum esse, quasi aliquem jam amoris locum occupem. Quia igitur loqui ausus sum, sermonem sine voce formo, sed tanquam adhuc loquar; imo mitto sermonem, quem Historiae caussa de JO. JAC. MEDICAEO nuper stilo

expressi, cum res ab eo circa lacum Larium gestas enarrarem. Si admittes, Serenissime Princeps, libellum ingenii mei specimen consignatum erit: si leges quoque, novam jam ipse MEDICAEUS vitam videbitur adipisci. Arcem saltem lustrare, injucundum fortasse non erit: quam et ipsam offero, sed descriptam. Nihil amoenius hoc loco esse, et asseverare ego audeo, et ipsi PRINCIPES nostri ALBERTUS et ISABELLA confessi sunt: sed an aliquid loci, id est amoenitatis, stilus, sive descriptio habeat, Serenitas tua judicabit: cui cultum meum obsequiumque nunc etiam calamo devoveo. Vale. Lov. Postr. Non. Quinct. oo. ICC. XXI.

EPISTOLA LXXXVII. Montes Hannoniae. FRANCISCO WITEBORTIO, Consiliario Regio.

CAlamum sumpseram, ut scriberem; et ecce alterae tuae redditae sunt; quae veniam iterum, ubi nulla fuit culpa, poscunt. Siccine apud me? Laxo tibi pectus meum, ut merum, candorem videas. Et an ullus suspicioni locus sit? Populi mores Amicitia nostra non respicit, nec superfluis ullis officiorum deliciis alligatur. Excusare praeproperum discessum tuum potui, priusquam scriberes: te amare vellem, licet peccares. Sed hoc in te verbum non cadit. Animi rectus es, et quemadmodum in publicis virum te ostendis; ita in omnibus tui similis es, non frustra nuper plenis a communi amico nostro elogiis affectus. Quantum igitur Virtute tuam ille vitiorum osor delectatur, tantum ego

Reipublicae et Justitiae gratulor: quam administras, non sines vacillare. Tuum erit, ut cum Homero dicam, [gap: Greek word(s)] , viam sic etiam sternere ad altiora. Non hîc consistunt vota nostra. Ex Academiâ dimissus es, ut in Curiâ aliquando summus esses; radios deinde famae tuae ad Academiam remitteres. Non ubique ridet forum, scio. Sed amoenitatem in te semper invenies, Interdum ad litteras quoque, velut delicias eundum est: colligendus animus, ut in Curiâ et curâ vegetus sit, sine tristitiâ severus. Cum litteras commendo, me simul insinuo; ut quoties laetus eris, Puteanum tuum cogites; quoties tristis, studia admittas. Etiam in meis hanc quoque mixturam sequor. Seria velut per ludum tracto: et ludo, tanquam serio occuper. Specimen videbis Enchiridion Ethicum, in quo una fortassis parvitas, tanquam pravitas offendet, si oculis magis, quam animis legetur. Sic vere homines aliqui hodie sunt: vasta omnia, et paene inania aestimant; et qui frequenter obliviscuntur. Sed quanto pulchrius, vel in parvis magnum esse: cum in magnis suis plerique parvi sint; mole, non pretio aestimandi. Ingenium ostendere, quam laborem Antiquitas maluit, ad famam quam ad lucrum niti. Nunc profecto, quia in quaestu doctrina est, Ingenium instrumentum lucri factum est. Nolo plura; et haec fortassis nimia sunt. Vale cum suavissima conjuge, et liberis. Lovanii, in Arce, VI. Eid. Junii, oo. ICC. XXI.

EPISTOLA LXXXVIII. Bruxellam. PHILIPPO CHIFFLETIO, Suo.

QUam ingeniosus es, mi CHIFFLETI, tam me profecto amas: nisi potius [gap: Greek word(s)] , quam me amas, tam ingeniosus es. An hinc in coelum transiisti? nam homine majus est quod scribis. Sic Dii loquuntur, sic Apollo canit. Atque ego istis laudibus, velut alis subvehor, ex Arce mea ad astra tua feror. Hinc despicio quidquid depressum jacet, quidquid popularis aurae inconstantia atque improbitate volutatur. Et quidni serenus sim? infra me voluisti nubes esse: quidni coelum tangam? Deo vicinus sum. Tuum ingenium, mihi velut numen erit; tuum Carmen, velut palladium; tuum [gap: Greek word(s)] , divinum omnino munus. Et quid amplius dare potuisti? Ut igitur omnes sciant, quam ingeniosus sis, videant quam me ames; imo ut sciant quam me ames, videant quam ingeniosus sis. Ego abscondi hunc thesaurum, aut privatum esse non patiar. Vale, et feliciter abi, qui non abis; me ubique inventurus. Lov. in Arce, Prid. Kal. Jun. oo. ICC. XXI.

EPISTOLA LXXXIX. Antverpiam. FRANCISCO SWERTIO, V. C.

IN Grotiana hac SILVA, mi SWERTI, videntur omnia esse. Quae doctrinae varietas et copia! quae sermonis gratia et majestas! Ut

omnia etiam dicam, [gap: Greek word(s)] . Qui ignorant hunc virum, hinc noscant, ut fateantur, quod nomen indicat, vere magnum esse, et totâ Apollinis luce splendere. Scripsit autem ad me Epistolam nuper, quam ego thesauri loco habeo, tu pariter tanquam aurum admireris. Quod si exemplum cupis, mittam. Benignus autem in me VECTIANUS tuus est, qui cum exigere amorem possit, mavult petere, et ut amplius me obstringat, verecunde. Male me humanum putat, si ad gratiam et benevolentiae munia difficilem. Ecce patet animus hic meus, et tanquam mare, recipio omnes amnes. Mare, sed tranquillum, et perpetuo velut oleo perfusum: amnes, sed puros, et a virtutis et doctrinae fontibus defluentes. Quid dicam? vehit Virturem ipsam et Doctrina VECTIANUS: et qui a BARBERINO venit, a miraculo venit nostri aevi. Amabit vero [gap: Greek word(s)] meam, qui [gap: Greek word(s)] ambit: ego, ut ostendam quam amari velim; non peto Amorem, sed exigo. Vale, et ab ipso jam bello ubenorem deinceps scribendi materiam sume. Lov. in Arce, V. Eid. Sext. oo. ICC. XXI.

EPISTOLA XC. Mediolanum. RAPHAELI MONTORFANO Suo.

SAEpius mi MONTORFANE, epistolam tuam legi; satis enim non erat, semel sermonem Illustrissimi BORROMAEI haurire. Sic qua: ille dixit, scribis; ut quae scribis, ille dicere rursus videatur, O linguam! ô calamum! illam dicentis! hunc scribentis! Nullam inquiro,

aut per dactyliothecas dispono gemmam; sed profecto haec a manu tua, ab ore Antistitis gemma est, et sola thesaurum facit. Ecce candor meus illustratur; et an alio ad veram famam lumine opus? Illustratur a Sole; et an noctem timeam? Abeant, qui offundere tenebras conati: obscurari dies nequit. Egone, ut in illam Purperam, id est in ipsam virtutem, pietatem, doctrinam, aliquid non dicam stilo, sed vel cogitatione designem? Tum profecto extremus omnium mortalium sim, hac communi luce et vitâ indignus. Miror, mi MONTORFANE, miror, inveniri homines, qui improbis figmentis se oblectent; qui Christianae officium pietatis violare malint, quam mihi non obesse, Nemini gravis sum: quid me laedunt? bene de omnibus mereri studeo: quid tam male gratiam referunt? Si haec innocentiae et candoris praemia sunt, traduci, oppugnari, configi: me etiam nunc petant. Nomen mihi BORROMAEI munimentum est: amorem ejus vel his malis merebor. Sic igitur securus sum; plerisque facio non agnosci in me culpam ullam, quam si accusatus non essem. Vale, et hoc age, ut vicissim intelligat Magnus Antistes, quantum non modo jam amori ejus, sed et judicio debeam. Quid enim? testari judicio voluit, minui amorem non posse. Iterum vale. Lov. in Arce, VII. Kal. Sept. oo. ICC. XXI.

EPISTOLA XCI. Antverpiam. ARNOLDO CATHIO, Societatis JESU Theologo.

tamen ades, quid amiserim deprehendo. Veniunt quidem in vicem scriptiunculae mutuae: sed illae nescio quid infra sermonem habeant. Loqui suavissimum est; oculis usurpare quem audis, andire quem amas. Te audio tamen, cum tam nitide et Romane scribis; te video, cum sic lego. Prorsus animam litterae tuae habent; vivunt enim et spirant. Te habent: an jam absentem dicam? Ergo et spectavi quae istic solenuiter acta sunt, imo vere obstupui. Hem, etiam lapides et saxa ad numeros moveri! ad cytharae sonum in templum exstrui? Mira haec, mira sunt: et alia interim scripsi; illa DIVAE ASPRICOLLIS, non infelici, nisi ipse mihi blandior, stilo. Specimen vis? ecce adjungo. Aut fallor, aut hoc pietatis auspicio fama reliquis quoque libris veniet. Senecae locum divino ingenio tuo cedo: tuam amplector censuram, meam negligo. Et quid hoc est? laudare amicum, cum possis reprehendere? tu plus quam laudas: et quo fine? ut ostendas quam ames. Suave hoc mihi. Admitto laudem, quae amoris caussa tribuitur: laudem enim tanquam Amoris tesseram accipio. Vale. Lovanii, in Arce, X. Kal. Decemb. oo. ICC. XXI.

EPISTOLA XCII. Cliviam. ELBERTO PALLANTIO, Decano Clivensi.

POst longum tandem intervallum scribo, et humanitati tuae molestus sum: illud meâ, hoc alienâ caussa; et tamen velut meâ. Sane debeo scriptionis officium, ut quantum mereatur

ingenium tuum, intelligere videar: usurpo molestiam, ut ipse bene de propinquis meis merear. Nosti, nisi fallor, INGENRADIUM sororis meae maritum. Is filium majorem natu ERYCIUM habet, meo nomine: et hoc satis, ut intelligas e sacro fonte mihi, ut sic dicam, adoptatum. Gaudeo factum: egregie adolevit; studia et vitam omni dignam favore componit, et sic ad sacram togam dignitatemque jure aspirat. Ego quod a me non possum, per amicos molior: et quia in potestate tuâ est conferre, quod multi ambire solent, ecce accedo, et pro illo meo intercedo. Ajunt autem Lothemii nescio quod templi munus vacuum esse. Prensare audeo, et candidatum tibi sistere juvenem, in quo aliquid esse mei, quemadmodum nomen indicat, ita indoles ostendit. Sane tanquam ipse accipiam beneficium, debebo: et sic peto, tanquam libenter collaturus sis. De rebus meis, studiis, statu, velim plura: nunc impediebar. Video profecto amplius nunc esse scribere, quam humanitati molestum esse. Vale. Lovan. in Arce, VII. Eid. Nov. oo. ICC. XXI.

EPISTOLA XCIII. [correction of the transcriber; in the print XCIV.] ADRIANO STALPAERTIO, Abbati Tongerlonensi [correction of the transcriber; in the print Tongerloênsi].

TAnquam prorsus ego tuus sim, voluit hic tuus a me commendari. Scribo igitur, et liberior, quia ille me talem facit. Caeterum quod humanitatis munus est, et petenti impenditur, pia facilitas tua excusabit: judicabit prudentia, an impendi debeat. Promittit ille omnia, quae bonum promereri affectum possint. Tanti est, vel beneficio experiri, an bonâ fide promittat.

Plura, si adsim (atque utinam adsim!) dicam: vel fortassis audiam, quae sermonem quoque abrumpant. Quare si capax beneficii hic tuus est, aut erit; satis haec quae scripsi: si non, nimia quoque. Ego sane, quemadmodum tuus esse cupio; ita commendare ausus sum. qui se tuum dicit. Fortassis novo affectu novoque favore voles hunc tuum esse, ut esse me ostendas. Vale, et sic me ama, ut excuses: sic excusa, ut magis etiam ames. Lov. IV. Kal. Oct. oo. ICC. XXI.

EPISTOLA XCIV. Bruxellam. JOANNI STRIGELIO, Suo.

NOva quae accepi reddo, et obstrictum me significo. Germanica sunt, et hoc satis, ut placere intelligas. Mirum enim in modum, tam masculo sermone, id est veruaculo tuo, delector. Res quidem ipsae hoc etiam genio sunt, ac licet non omnino tibique in favorem melioris canssae; aperiunt tamen quid securius credamus. Minus fallunt, qui infra verum nostra nobis narrant, quam qui excedunt: tutiusque attollimus creduli fidem, quam dimittimus. Rogo igitur, ut ceu Germanum me habeas, vel certe facias. Tanquam sim, peto, quae Germanice in posterum legam; tanquam fieri velim, legam quae peto. Tuum erit, ostendere quanti ipse linguam tuam aestimes, si amico eam indulseris; vel amicum, si dignum pulcherrimo idtomate censebis, Mitte igitur, mitte, quae deinceps me delectent linguae eaussa, et instruant rerum varietate: ego quae accipiam reddam

statim, saepiusque me obstrictum significabo. Vale. Lovan, in Arce. XII. Kal. Sept. oo. ICC. XXI.

EPISTOLA XCV. Mediolanum. FREDERICO BORROMAEO, S. R. E. Cardinali, Archiepiscopo Mediolanensi.

QUasi ipsemet adsim, sacramque Purpuram, tuam venerer, hujus viri et amici mei ore loquar. Unus ille e paucis est, CAROLUS COTTA, qui Genti et genio suo junxit. quidquid in Belgis admirantur Itali, aut amant. Etiam in domo et contubernio meo fuit, sermonum imo cogitationum particeps: eâ modestiâ et candore, ut Belgam dicas; ea prudentiâ morumque cultu, ut Italum agnoscas. Neminem vidi, qui magis diligeret Litteras, aut intelligeret, quo potissimum cultu inter homines homo emineret. Hinc tuas virtutes suspicit, et te unum admiratur, in quo praeter fortunam et dignitatem animus maximus est; qui scientiis litterisque maxime exornatus. Admitte igitur, et audi virum: quidquid scribere possim, dicturus est, et Puteanum, quemadmodum animo conclusum gerit, sermone exprimet. Imo ama hnnc virum, et ipse ego affectum tuum sentiam. Quid moror? Admittis, audis, amas: et sic loqui jam desino, ut incipiam. Vale. Lov. XIV. Kal. Oct. oo. ICC. XXI.

EPISTOLA XCVI. Bruxellam. HENRICO HIVAEO, Ordinis Augustimani Theologo.

MAgnificum Academiae nostrae Rectorem et calamo, et ore interpellavi. Satis enim non fuit scribere, nisi insimul loquerer. Interpellavi, sed ut bis quid non possem intelligerem. Etenim Suadae meae Themidem ille suam opposuit, et rigorem juris; quem non quidem facinore ullo, sed quâdam pervicaciâ in se adolescens hic provocavit: reus ideo, quia esse noluit; dignus severitate, quia auctoritatem contempsit. Hac de re jam ipsum scripsisse Judicem opinor: qui ne omnino commendationem meam rejiceret, officiose indicare voluit, cur uon admitteret. Utinam vero hoc jam exemplo reliqua juventus sapiat! utinam plures mentem Litteris malint, quam nugis, ne dicam vitiis, occupare! Ut vita et mores quorundam sunt, poene elegantia est elegantias ignorare. Negotium, in otio et Schola diffluere.

Ne igitur inter [gap: Greek word(s)] Unus hic deinceps censeatur, censura ista faciet: pluris autem id erit, quam si pleuam libertatem Rector indulgeat. Vale Lovan. in Arce, XII. Kal. Septemb. oo. ICC. XXI.

EPISTOLA XCVII. Venlonam. JOANNI PUTEANO, Fratri suo.

PHilosophari incipio, et paullatim fastidire, quae sine me perire possunt; quae otiosa, aut non necessaria sunt. Etiam libri ad hanc frugalitatem venient, quos e multis meis seligo, ut paucos, et sic bonos habeam; imo si fieri possit, nullos. Quam Bibliothecam Socrates habuit? nullam, nisi quam formaret ipse, et sapientissimus tamen esse potuit. Quam Diogenes? nullam: ut careret omnibus, in dolio habitavit. Quam tot alii, quorum doctrinam admiramur? nullam: sine libris philosophati sunt: ipsi, ut sic dicam, libri, et sic liberi. Quid igitur? non habebo Bibliothecam, ut maxime habeam, et maxime meam. Habebo. quam scripsi ipse, et quam (si Deus permittit) scripturus sum. Sane ut sciam quam dives sim, operum meorum jam quoque Catalogum condo, quem publicum typis faciam. Omnes videant volo, otiosum me in otio meo non fuisse. Hi thesauri mei sunt, nec fortunae obnoxii: his vivam, quando nulla aliorum quorundam, solis qui se nummis extollunt, memoria durabit: imo his incipiam vivere, quando multi moriuntur; de quibus dubites quoque, an vixerint. Vale, et ut vivas, philosophari mecum incipe: ut omnia habeas, fastidire, quae sine te pereunt. Iterum vale. Lovan. in Arce, III. Eid. Sext. oo. ICC. XXII.

EPISTOLA XCVIII. Wesemaliam. JOANNI RESIMONTIO, Pastori Wesemaliensi.

QUi fui, esse gergo, ampliusque puto, constantem, quam Amicum esse; cum reverâ nemo Amicus, nisi qui constans sit. Tuus me olim candor cepit, saepiusque deinde non uno humanitatis officio obstrinxit. Sevisti affectum, et ne intermori possit, alis ac foves. At ego interim quam cupidus, tam felix non fui, ut in virum optime de me meritum reciproca benevolentiae signa regererem. Rogare igitur audeo, ut cum ad Urbem venies, nos visas; imo ut vel ideo venias. Fortasse nec injucundum putabis, post aliquot annos Puteanum tuum videre; videre Arcem, in quâ totius jam anni amoenitas ridet. Ut scias quo animo scribam, Carmen istud mittere volui, quod in honorem Tutelaris vestri et scripsi ex tempore, et typis mandavi. Id cum legi in templo Wesemaliensi patieris, videbor ipse preces coram fundere, et summum patientiae exemplum publice venerari. Vale. Lov. Eid. Maij, oo. ICC. XXI.

EPISTOLA XCIX. Lutetiam. DIONYSIO GUERINO, Medico.

TEamo, et silere potui; sed negotio, morbo, itinere, aliterque impeditus, Amo, inquam,

sic in me profusum, imo in libros quosdam meos, et ingenii labores. An sic vocem tamen? conatus potius, sive impetus aetatis et stili. Nondum quae perdiscenda erant, didiceram omnia; et docere ac scribere aggressus sum: sed quam multa adhuc ignorem, magis magisque incipio deprehendere. Pergo tamen docere, pergo scribere, annis quidem jam provectior; sed ut amplius ignorantiam, homini agnatam, ostendam. Felix interim, quod tibi Docto, Claro, Probo, sic etiam non displiceam: occupaturus tuo elogio Docti, Clari, Probi nomen, quia non displiceo. Et quidni igitur te, ut dixi, amem? Sed accuso ipse silentium meum, ut vere amare videar: accuso manum, quia animum non expressit. Vide autem, mi GUERINE: augeo epistolam, et libellum adjungo; qui non unam ipso argumento epistolam faciet, ac silentium delebit. Vale. L. in Arce, X. Kal. Quinct. oo. ICC. XXI.

EPISTOLA C. Antverpiam. JOANNI BRANTIO, V. C. et Graphiario.

SIccine igitur ELMENHORSTIUS noster vivere desiis? [gap: Greek word(s)] Occupavit vitam, et sic nunquam moriturus. Sed quam multa interrupta, atque impedita haerent! quibus ille manum aut adhibuerat, aut destinaverat, non profecto vilem aut plebejam. Testis Apulejus, nitide docteque editus, tuisque imprimis NOTIS pulcherrime insignirus. His, mi BRANTI, primus debebatur locus:

nam meae duntaxat Variae quaedam Lectiones sunt; in quibus nihil ingenii, parum eruditionis. Invenient pretium, quia cum tuis ponuntur; imo amittent, rursus, quia anteponuntur. In hoc erravit ELMENHORSTIUS (ignoscant mihi Manes ejus) cineres thesaurum putavit. Quid tamen est? non errasse videri potest. Optima voluit prima, et ultima esse. Pauca et viliora in ventrem libri, ut sic dicam, abdidit. Itaque quemadmodum bene ille de Milesiarum Scriptore, ita et tu meritus es, excepturus famam illius, quia vivis. Magnam jam partem Spicilegii tui legi: Spicilegii, quo vel messem facias. Sed malo haec apud alios. Tu vive, mi BRANTI, me amare perge, et permitte, ut inter prima nomina tuum colam. Vive; inquam, et vale. Lovan. in Arce, XV. Kal. Decemb. oo. ICC. XXI.

ERYCII PVTEANI EPISTOLARUM SELECTARUM APPARATUS MISCELLANEUS, ET NOVUS, IN QUO Praeter Officia familiaria, negotia, studia varia amoris ac benevolentiae significatio. CENTURIA SECUNDA. [gap: illustration] AMSTELODAMI, Apud JODOCUM JANSSONIUM. M DC XLVI.

EPISTOLA I. Mediolanum. ERYCIUS PUTEANUS BAMELRODIVS JULIO ARESIO, Praesidi, S. D.

EPISTOLA II. MARTINO PERSAEO, Poeta Caesareo.

EPISTOLA III. Mantuam Carpetanorum. VINCENTIO MARINERIO VALENTINO, V. C.

EPISTOLA IV. Veronam. PETRO PAULO VENTURINO.

EPISTOLA V. Bruxellam. PETRO WEYMSIO, I. C. postea in Supremâ Belgio Curiâ Senatori Regio.

EPISTOLA VI. Bruxellam. VALERIO EURISTIO.

EPISTOLA VII. Antverpiam. PETRO ANDREAE CANONHERIO, V. C.

EPISTOLA VIII. Lugdunum Bat. JOANNI MEURSIO, V. C.

EPISTOLA IX. In Castra Bohemica. CAROLO LONGEVALLIO, Comiti BUCQUOYO.

EPISTOLA X. Veronam. ANDREAE CHIOCCO, et PETRO PAULO VENTURINO.

EPISTOLA XI. Antverpiam. CAROLO SCRIBANIO, Societatis JESV, in Provinciâ Belgica Praefecto.

EPISTOLA XII. Bruxellam. GEORGIO AB AVSTRIA, Praeposito, et Cancallario Lovaniensi.

EPISTOLA XIII. Epternacum. PETRO RICHARDOTO, Abbati et Toparchae Epternacensi.

EPISTOLA XIV. Bruxellam. HENRICO SVCHTELENO, Satrapae Carpensi.

EPISTOLA XV. Franekeram. HESSELO AB HERMANA, V. N.

EPISTOLA XVI. Embricam. HENRICO STAPEDIO, Soc. JESV. Praeceptori olim suo.

EPISTOLA XVII. Bruxellam. BALTHASARI ROBIANO, Supremo Belgicae Thesaurario.

EPISTOLA XVIII. Bruxellam. JOANNI VILLELAE, Justitiae Militaris Summo Praefecto.

EPISTOLA XIX. Mediolanum. FREDERICO BORROMAEO, S. R. E. Cardinali, et Archiepiscopo Mediolanensi.

EPISTOLA XX. Bruxellam. FRANCISCO PAZIO, Archiatro Regio.

EPISTOLA XXI. Bruxellam. GERARDO CORSELIO, V. A. a Consiliis Sanctioribus.

EPISTOLA XXII. NICOLAO DANILOWICIO ZUROWIO, Supremo Regni Poloniae Thesaurario.

EPISTOLA XXIII. Hamburgum. GEVERHARTO ELMENHORSTIO, V. C.

EPISTOLA XXIV. Bruxellam. ENGELBERTO MASIO, Consilii Sanctioris Praesidi.

EPISTOLA XXV. Bruxellam. GUILIELMO BERNARTIO, I. C. Auditori pridem suo.

EPISTOLA XXVI. Bruxellam. RICHARDO STANIHURSTO, Vicario Exercitus.

EPISTOLA XXVII. Lugdunum Bat. DANIELI HEINSIO,

EPISTOLA XXVIII. Bruxellam. CLAUDIO DOINGNIES, COMITI DE COUPIGNY, Sanctioris AErarii Praefecto.

EPISTOLA XXIX. Trajectum ad Mosam. CAROLO DE BOURGEOIS, Consiliario Regio.

EPISTOLA XXX. Rigam. HERMANNO SAMSONIO, Inspectori Scholae Rigensis.

EPISTOLA XXXI. Mediolamum. JO. BAPTISTAE SACCO, Senatui Mediolanensi a Secretis.

EPISTOLA XXXII. Bruxellam. RICHARDO STANIHURSTO, Vicario Exercitûs.

EPISTOLA XXXIII. Neostadium. IO. PHILIPPO PAREO, V. C.

EPISTOLA XXXIV. Lutetiam. NICOLAO PELLOQUINO, V. C.

EPISTOLA XXXV. Bruxellam. ALOYSIO VEREYCKEN. Audientiario.

EPISTOLA XXXVI. Coloniam Vbiorum. BERNARDO PUTEANO, Juliae Procancellario.

EPISTOLA XXXVII. Bruxellam. ALPHONSO CUEVIO, Marchioni Bedmario, Legato Regio, postea Cardinali.

EPISTOLA XXXVIII. Lugdunum Bat. DANIELI HEINSIO, V. C.

EPISTOLA XXXIX. Bruxellam. PETRO PUTEANO, Supremo Judici Castrorum.

EPISTOLA XL. Coloniam. HENRICO SUCHTELENO, Satrapae Carpensi.

EPISTOLA XLI. Bruxellam. JOANNI VILLELAE, Justitiae Militaris Summo Praefecto.

EPISTOLA XLII. Bruxellam. GUILIELMO ATHENIO Suo.

EPISTOLA XLIII. Romam. FORTUNATO SCACCHO, AUGUSTINIANO, Sacrarii Pontificii Praefecto.

EPISTOLA XLIV. Bruxellae. HERMANNO HUGONI, Soc. JESV.

EPISTOLA XLV. Bruxellam. JO. FRANCISCO SLINGELANTIO Suo.

EPISTOLA XLVI. Lovanii. PHILIPPO ET PETRO PAULO GUDELINIS, Fratribus et Jureconsultis.

EPISTOLA XLVII. Antverpiam. JOANNI MALDERO, Ant Werpiensium Episcopo.

EPISTOLA XLVIII. Bruxellam. JOANNI MOVERIO, V. A. Ex Assessoribus AErarii Sanctioris.

EPISTOLA XLIX. Herbornam Nassoviornm. JUSTO REIFENBERGIO, I, C,

EPISTOLA L. Bruxellam. PHILIPPO CHIEFLETIO, Suo.

EPISTOLA LI. JACOBO ROLANTIO, Contubernali suo. postea Cursorum Antverpiae PRAEFECTO.

EPISTOLA LII. Bruxellam. PETRO PECQUIO, Brabantiae Cancellario,

EPISTOLA LIII. Lovanii, in Arce, ALBERTO RICHARDOTO, DOMINO DE BARLY Contubernali suo.

EPISTOLA LIV. Bruxellam. JOANNI DE VILLELA, Justitiae Militaris Summo Prafecto.

EPISTOLA LV. Bruxellam. REMACLO ROBERTIO, Annonae Militaris Praefecto.

EPISTOLA LVI. Huyum. AUGUSTINO NEAERIO, Summo Ordinis S. Crucis Praefecto

EPISTOLA LVII. JOANNI CONENIO, Monasterii Tongerloensis Priori

EPISTOLA LVIII. DOMINICO AVENGOCHEAE, Senatori Regio in Curiâ Aragonum.

EPISTOLA LIX. Romam. JO. BAPT. AVOGADRO, V. C.

EPISTOLA LX. Bruxellam. JOANNI BEMBDENO Suo, V. C.

EPISTOLA LXI. Bruxellam. FRANCISCO CINSCHOTIO, V. A Supremo Belgicae Thesaurario.

EPISTOLA LXII. Lugdunum Bat. DANIELI HEINSIO, V. A.

EPISTOLA LXIII. Bruxellam. AUBERTO MIRAEO, Serenissimis Principibus a Sacris.

EPISTOLA LXIV. Mediolanum. HIERONYMO BOSSIO, Eloquentiae Professori.

EPISTOLA LXV. Bruxellam. FREDERICO MARSELARIO, Suo.

EPISTOLA LXVI. Lugdunum Bat. MATTHIAE LEVAEO.

EPISTOLA XLVII. Bruxellam. PETRO PECQUIO, V. A. Brabanciae Cancellario.

EPISTOLA LXVIII. Coloniam. JACOBO MERLOHORSTIO, Populari suo.

EPISTOLA LXIX. Bruxellam. CHRISTOPHORO DE BENAVENTE ET BENAVIDES, Summo Militiae Regie Censori.

EPISTOLA LXX. Veronam. ANDREAE CHIOCCO, V. C.

EPISTOLA LXXI. Coloniam. CONRADO BUTGENIO.

EPISTOLA LXXII. Antverpiam. HUGONI GROTIO, V. C.

EPISTOLA LXXIII. Vesontionem. JO. JACOBO CHIFFLETIO, V. C.

EPISTOLA LXXIV Lucemburgum. AEGIDIO BEVETIO, Quaestori Regio.

EPISTOLA LXXV. Antverpiam. CAROLO COTTAE, Suo.

EPISTOLA LXXVI. Bruxellam. HENRICO LANCELLOTTO, Ordinis Eremit. D. Augustini Theologo.

EPISTOLA LXXVII. Gotham. JOANNI WEITZIO, V. C.

EPISTOLA LXXVIII. Lugdunum Bat. PETRO SCRIVERIO, V. C.

EPISTOLA LXXIX. Bruxellam. JO. JACOBO CHIFFLETIO, V. C.

EPISTOLA XCIII. [correction of the transcriber; in the print XCIV.] ADRIANO STALPAERTIO, Abbati Tongerlonensi [correction of the transcriber; in the print* Tongerloênsi].*