CAMENA Early Modern Latin Texts

NB: Greek words may not display properly on your browser (Sgreek Greek font installation required; see http://www.silvermnt.com/fonts.htm).

L. [abbr.: Licentiati] CHRISTIANI FRIDERICI GARMANNI ET ALIOR. VIROR. CLARISSIMOR. EPISTOLARUM CENTURIA Argumenti Miscellanei, potissimum Physico-Medici, Selectioris et Curiosi. e Museo L. IMMANUELIS HENRICI GARMANNI Physic. Provincial. et Pract. Schneeberg. ROSTOCHII ET LIPSIAE. Sumtibus CHRISTIAN-GOTTHOLD GARMANNI Bibliopolae Rostochiensis. M DCC XIV.

PERILLUSTRI ET EXCELLENTISSIMO DOMINO HENRICO ALBERTO de BUSCH SERENISSIMI AC POTENTISSIMI Electoris Brunsvicensis et Luneburgensis Consiliario Intimo ac Rerum Metallicarum Praefecto Summe et reliqv. DOMINO MEO GRATIOSO.

PERILLUSTRIS ET EXCELLENTISSIME DOMINE, Domine Gratiose.

EX aliena fruge Honori Perillustris Vestrae Excellentiae litare constitui, cum de mea qvalicunque penu non sit, qvod in praesens offeram. Devotissima mente colo ac recolo Gratiam illam decumanam, a Perillustri Vestra Excellentia et in thermis Carolinis et in itinere Halensi, vario deniqve literario alloqvio mihi exhibitam: qva occasione multiplici incomparabiles animi dotes et inprimis rerum naturalium profundissimam cognitionem qvin et in earum cultores gratiosam propensionem mihi satis dedit conspiciendas, quas praestabit silenter admirari, qvod eloqvium

transcendant, qvam imbecilli crena eas adumbrare et debitis laudum titulis proseqvi, qvod etiam Perillustris Vestra Excellentia a persona medici nec expectabit nec postulabit. Illud autem minime aegre feret plane confido, si qvod Obligatio multiplex, tantaeque mihi declaratae Gratiae ac beneficiorum memoria jubet, Perillustris Vestrae Excellentiae me debitorem maximum esse publice tandem profitear, dum Centuriam Epistolarum Physico-medicarum Parentis mei et aliorum non infimi subsellii Virorum evulgare, et Perillustris Vestrae Excellentiae Nomini ac Meritis consecrare paro. Placuit olim Magno et Immortali Schoenbergio cum Perillustri Vestra Excellentia his nostris oris in parili dignitatum fastigio constituto, opella parentis mei et inprimis tractatus Homo ex Ovo insignitus tanto, pere, ut gratiosae suae voluntatis in Epistola LXXXIX. hujus Centuriae luculentum ediderit specimen. Qvod si mihi contigerit esse tam felici, ut Perillustris Vestra Excellentia conatum meum humillimam gratitudinem et devotionem

declarandi, quo excelsiori Ejusdem tutelae epistolicum hoc opusculum trado ac commendo, gratiose approbet, erit de quo mihi impense gratulabor. Caeterum Gratiositatis pristinae in me constantiam demissius peto acspero, quin et ut Deus Optimus Maximus Perillustrem Vestram Excellentiam diutissime incolumem praestet ac altioribus adhuc honoribus reservet, cordicitus voveo. Schneebergae Sudetum, die Alberti, 24. April. Anno 1714.

PERILLUSTRIS VESTRAE EXCELLENTIAE humillimus Cliens L. Immanuel Henricus Garmann.

Lectori Benevolo Salutem et Observantiam.

PIetas in beatum meum Parentem, reliqvorum majoris commatis Virorum memoria colenda, qvin et stimulus, qvem varii addiderunt, qvibus obseqvendum erat, tantum penes me valuerunt, ut colligendo ac edendo huic epistolarum fasciculo vacarem. Dudum Viri summi, qvibus amplificatio rei literariae curae cordiqve fuit, existimaverunt, ad eam excellentium Virorum epistolis magnum adferri pondus et momentum; qvorum autoritate communi suffragio confirmata praemunitus, cum in his varia offenderem, quae argumenti utilitate et jucunditate sese commendarent, imo etiam alia, quae ad historiam ortum scilicet, progressum et fata Collegii Curiosi pertinerent, cui stabiliendo et exornando indefessam ac plane egregiam navavit operam Uratislaviensium Podalirius Philippus Jacobus Sachsius a Lewenheim (qvi dignum virtutum suarum praeconem nactus in

Medico et Polyhistore incomparabili Joh. Daniele Majore vid. memor. Sachsian. in append. Ann. IV. Decur. I. Miscellan. Natur. Curios.) eas publico commodo destinavi, qvas nonnulli antea non sine qvadam animi voluptate privatim perlegerant. Eqvidem non inficior, aliqvas beati Parentis mei Epistolas huic Centuriae insertas jam extare, e. g. Epistolam I. et II. in allegati Domini Majoris Chirurgia Infusoria p. 86. et sqq. et qua observationes, quas continent, Epist. LXVIII. LXXIII. LXXVI. XC. in Miscellan. Natur. Curios. Anno I. II. et III. connexionis tamen gratia a reliqvis minus separandas esse duxi. Qvod si hoc meum qvalecunqve studium Tibi, Lector Benevole, non ingratum intellexero id inposterum agam, ut si DEUS vitam et sanitatem concesserit, adhuc una vel altera Epistolarum Centuria, Tractatus de salubritate et noxa halitus humani, ac forsan plura Parentis mei opuscula Physico medica conspectui Tuo se sistant, Vale!

EPISTOLA I. DE CHIRURGIA INFUSORIA. Dn. D. Joh. Daniel. Majori Christianus Fridericus Garmann ILEBURGO HAMBURGUM. S. P. D.

NE mireris, quod ignotus, eqve obscuro prodiens tuguriolo Humanitatis Tuae fores pulsito, meque coram Excell. T sisto. Celebris Humanitas Tua, et edecumata Doctrina, qvibus doctorum orbi pridem innotuisti, nescio quo magnetismo calamum traxere meum, ut hunc, perpetuae alioquin damnatum

quieti, arripuerim, hocque, inculto quamvis et agresti, (voce dum nonpossum) Te alloqvi decrevenm. Et fecissem quidem illud post curiosae et comtae Tuae de Cancris et Serpentibus petrefactis Dissertationis Epistolicae editionem, nisi fama de abitu Tuo Witteberga Hamburgum versus certiorem me reddidisset. Qvo percepto nuncio immensum dolui, quod sic commercii literarum non tantum inhiberetur serra, sed et cogitata de fibris corporum naturalium mixtorum, (ea enim tunc tacito versabam animo) quae Te, inprimis in doctrina Lapidum, aureum expectabant Phosphorum, hoc modo oppido sufflaminarentur.

§. 2. Inter hos tamen mentis dolores non potui simul intermittere, Tibi, Vir Excell. tacito cordis tripudio gratulari, quod potentissimus ille rerum Arbiter T. Excell. tribuerit tam nobile et splendidum Theatrum, in quo insignis. Tua eruditio toti conspicua sisteretur orbi, et in omnes mundi dimanaret angulos. Placuit tunc Phoebi de Te augurium, quod AEsculapii Columnis

MAGNUS erat MAJOR, MAJOR fuit Albis ad undas, MAXIMUS Hamburgi, crede, Machaon erit.

§. 3. Nec destituit eventus hoc optimi vatis augurium. Non jam afferam egregiam illam, quam aegris curandis insumere soles operam, non quem aliis curiosis Physico-Medicis, inprimis Lithologiae Tuae, impendis laborem; Chirurgiae infusoriae Tuae Prodromum, nuper luci publicae donatum, tantum allegabo. Dicere vix possum, quanto desiderio ab eo tempore hunc expectarim, quo ipsius titulum Catalogo Librorum insertum vidi, quantis gaudiis illum exceperim, vix exprimere. Ut legi, obstupui, felicitatem Medicinae hoc nostro seculo miratus, quippe quae tot fere nobilissimis superbit inventis, quot seculum annis. Quae ante Hippocratis tempora in cunis vagiit infans, venerabilis Matrona jam conspicitur, et a tot nobilissimis ambitur Procis. Qveis et Tu Vir Nobiliss. accensendus cum nobili

illo invento, Chirurgia Tua infusoria. Hac enim doces, qvo modo deplorati et ad orcum spectantes vitae sint redonandi, et orci faucibus eripiendi. Basiis hunc Tuum laborem dudum prosecuta est alma Medicina, nec oscula huic denegarunt Viri in hac arte celeberrimi. Truncus essem, si non et ipse hoc Tuum venerarer studium, si non laudibus obruerem, non homo. Placebit hoc institutum posteritati, nomenque Tuum transfundet in seros nepotes.

§. 4. Dum igitur totus lectioni pagellarum Chirurgiae Tuae incubui, inter legendum quaedam occurrerunt, quorum dilucidiorem explicationem ingeniolum desiderat meum, idcirco quaedam ex his tribus tangere hic proposui, non ista intentione, quasi Te, Vir Experientiss. a veritatis tramite aberrasse autumem, sed ut integrum tractatum hac de re conscriptum maturares, autor Tibi essem. Sat commoda occasio Tibi ansam dedit, ut mentem ad ingeniosum hoc inventum converteres, sudoris nempe infebribus, et aliis affectibus malignis contumacia. Certe si quid est,

quod in morbis malignis Medicos et aegros saepius fatigat, sudor est. Omnes, hic ut moveatur, unice quasi desudant Practici, omnes tamen finem optatum non attingunt, inprimis si Petechiae et morbillorum Carbunculi a circumferentia ad centrum recurrunt.

§. 5. Movit hoc sudorem saepius ante annum Viro Cl. Dn. Licent. Gotfrido Buxbaum, Medicinae Practico hic loci felicissimo, Fautori et Praeceptori meo honorando, in dysenteria maligna epidemica, quo tempore citius quis aquam e pumice elicuisset, quam e quorundam corporibus sudorem, inprimis eorum, quorum extrema a prima morbi invasione rigebant, et usque ad ultimum vitae halitum rigida et frigida permanebant. Et in febribus petechialibus, quae passim jam grassantur, sudoris contumacia singulis fere momentis nostris objicitur oculis et auribus.

§. 6. Quosdam quidem absque sudore curatos memini, sicut et exemplum alicujus Peste infectae et curatae annotavit Experientiss. Giselerus de Pest. Brunsvic Obs. 29. quae propter inquietudinem,

ne guttulam sudoris profuderat, sudoris tamen necessitatem, ut malignitas a corde amoveatur, non sine causa serio inculcant Practicorum Pandectae.

§. 7. Possem hic in sudoris originem altius me immergere, et varias variorum de hujus ortu opiniones recensere, si tractatui, non epistolae calamum admovissem: Verum cum hae Tibi satis superque sint cognitae, meam tantum mentem ex dissertationibus meis de Fibris corporum naturalium mixtorum paucis afferam. Citato loco, Fibris (ex quibus omnia mixta proxime constare videntur) in animalibus inter alia et hoc officii assigno, ut sugant instar hirudinum ex venis capillaribus sanguinem, et in cavitatibus ipsorum, tanquam stomachulis, coquant aliquantisper, ut eo melius postmodum in alimentum et augmentum sibi adaptent. Jam vero cum sangvis non tantum ut eo melius moveatur, sed et a Fibris commodius attrahi possit, laticem serosum s. lympham habeat admixtam, illa serositas, utpote corpori alendo inutilis, facta assimilatione a fibris postmodum

segregatur, et per poros beneficio caloris tam externi, quam interni apertos modo sensibiliter, modo insensibiliter ejaculatur.

§. 8. Queis praesuppositis facile causas sudoris sangvinei, (cujus Exempla praeter ea, quae allegat Excell. Sachsius in Oceano Microcosm. §. 75. recensent Theophrastus L. de sudoribus, et ejus Commentator Daniel Futlanus, Salomon Albertus Orat. de sud. Christ. sanguin. Zacut. L. 2. Hist. Med. Princ. 20. p. 183. Sebizius Exerc. 11. Probl. 5. Gregor. Horstius L. 1. de morb. mul. part. 2. Obs. 15. Poterius Cent. 2. cur. 42. et alii,) dari posse ibidem demonstro.

§. 9. Quocirca cum in peste et aliis morbis malignis pori sic obstruantur, ut nulla subsequantur sudoris effluvia, haud vana Te, Vir Excell. subiit solicitudo, unde haec sudandi difficultas prima sumat cunabula, Et acute satis allegas sangvinis visciditatem, quae in venis capillaribus, addo cumprimis Fibris, quas retrograda materia occupavit et obstruxit, inchoata, majoribus etiam venarum ramis tandem communicatur,

ut in his sangvis instar gelatinae concrescat, et moveri inaequaliter et cum langvore inchoet.

§. 10. Unde vero sangvinis haec visciditas? A Miasmate maligno, respondes, utpote quod brevi temporis spatio massam sangvineam sic disponere et alterare possit, ut fiat serosi laticis a fibrosis partibus secretio. Magnus se hic aperiret dicendi campus de sangvinis visciditate, si ambagibus indulgere et liceret et liberet; contraham tamen sermonem, ne humanitate Tua abuti videar.

§. 11. Varii et admirandi a Naturae Consultis fulminis effectus annotantur. Non enim tantum

Non tantum hoc dolia exhauriuntur intactis operimentis, nulloque alio vestigio relicto, quod Plinius testatur. L. 2. H. N. c. 57. et Lucretius l. 6. de nat. rer. v. 227. dum canit:

Seneca L. 2. Nat. quaest. c. 31. vel ut loquitur Meurerus (Meteorolog. p. m. 237.) vase diffracto obstupescere facit vinum ne diffluat per biduum aut triduum. Causam subjungit hanc, quia subita et velox alteratio vini in extremum ambitum vasis expulsa ceu pellis obducitur liquori, ut consistere ad biduum aut triduum possit, ne diffluat, haud aliter quam ovum recens tenera pellicula obducitur, qua continetur omnis ovi natura, ne dissipetur in ventre gallinae. Posse autem, pergit, talem ceu pellem in vino gigni, ostendit natura psyllii, quae vino injecta lentam quandam visciditatem, qua abundat psyllium, communicat vino, quae a calore vini expulsa ad extimas partes, adhaerescit vasi et densatur, ut etiamsi detracta spina dolium aperiatur, non tamen effluat vinum. Haec ille.

§. 12. Magnus Sennertus. l. 4. Epit. Phys. c. 2. p. m. 393. calorem fulminis exteriores vini partes condensare, ut vinum quasi pelle inclusum concretum stare videatur, autumat. Gerhard. Joh. Vossius l. 3. de Orig. et progress. Idolol.

§. 13. Has rationes mihi trutinanti Tu commode obvenis cum Nobiliss. Sachsio, Jllustri Naturae et rerum naturalium scrutatore. Tu quidem dum in Dissert. de Cancr. et Serpent. petrefact. §. 18. asseris, fulminibus inesse Sal tartareum; Ille vero, dum supra citato libro §. 52. refert Sal mirabile Glauberi etiam vinum in durissimam glacieique aemulam soliditatem compingere, et, dum a Mercurio et aliis venenis intro sumtissangvinem in Venis congelatum fuisse exemplis demonstrat §. 136. Jam vero et fulmini inest vis venenata, vel, ut Senecae verbis utar, pestifera, sicut id vinum testatur fulmine congelatum, quod homines bibentes interimit vel ad amentiam redigit. Et probahile est, aves cum canibus a fulmine percussorum cadaveribus abstinere ob veneni suspicionem, quamvis sulfureum odorem, quem spirant, cum Plutarcho l. 4. Sympos. q. 2. etiam aliquid valere putem. Cum ergo a venenato et Tartareo halitu vinum coagulari non statuamus?

§. 14. Obiter hic inspergere liceat ex Sylvestr. Ratray adit. ad Sympath. et Antipath. p. m. 24. remedium praeservativum vini esse, ne fulmine tangatur, si ferrum doliis superponatur. Ferrum vero venenis resistere, nullumque venenum esse Martiale, cum Mars [note of the transcriber: in the print: sign for Mars] sit quasi minor Sol [note of the transcriber: in the print: sign for Sol], sed vel Saturninum, vel Mercuriale, vel Lunaticum docuit Ezlerus Isagog. Phys. magic. med. c. 3. p. 77.

§. 15. Sed quorsum haec, inquiet quispiam? Scilicet, ut hoc exemplo effati Tui veritas magis magisque patefiat, et causa sangvinis congelati aprico exponatur soli. Quod enim vino a veneni inspiratione contingit, idem et sangvini, quocirca vino illum comparare Viri in arte nostra Celeberrimi, Deusingius Exerc. de alim. depuration. §. 35. et Willis de Febr. c. 1. non sunt veriti. Vinum a Tartari praesentia non raro redditur turbidum; sic quando in sangvine propter malam digestionem particulae salinae non rite exaltantur, verum crudae, et magna ex parte fixae permanent, inde cruor evadit spissus et Circulationi ineptus, citatus Willis recte

statuit, qui et totus Tuus est, dum c. l. c. 12. scribit: sunt alius generis venena longe periculosiora, quae sangvinem congelant, ejusque mixtionem destruendo corrumpunt; scilicet massae sangvineae primo congelationem, dein putredinem inducunt: Cum enim Spiritus cruoris a veneni contagio profligati, dissipantur, liquoris mixtio inaequabilis solvitur: quare particulae crassiores se mutuo implicant, et (instar lactis ab infuso coagulo aut spontanea acescentia) invicem coagulantur; et quae alia ibidem legi merentur. Quae ipsa sangvinis viscidicts et causa est, cur veneno extinctorum corda in igne instar Salamandri ad tempus illaesa perdurare possint. Ad tempus dico; non enim penitus incombustibilia esse, prout credidit antiquitas, ex Spigelio nos informat meritissimus Praeceptor Magnif. Rolfincius Diss. de Corde c. 2. p. 22.

§. 16. Nec tantum venenata miasmata per cutis spiracula et oris halitum attrahuntur, sangvinem ut congelent, sed et venenatam qualitatem in corpore nostro generari posse olim concessit

Galenus 6. de loc. aff. c. 7. quin imo venenum, Kircherus Scrutin. de Pest. s. 2. c. 2. et ex hoc animata putredo, quod ante lustrum fere primus docuit Hauptmann. Epist. de viv. mort. imag. et post hunc citatus Kircherus, Petrus a Castro de febr. punct. et desideratiss. Praeceptor Christian. Langius dissert. de morbill. et praefat. in Scrutin. de Peste Kircheri.

§. 17. Dum igitur sangvis in venis a veneno glaciali rigidus sudoriferorum efficaciam reddit irritam, non immerito mentem illorum abhorres, qui in re tam ardua omnia Prognostico committere solent, et desperatos non esse attingendos, clamitant. Scite Poterius Cent. 2, Obs. 1. In levi et per se sanabili morbo Medicus quivis aegros ad optatum et placidum sanitatis portum reducere potest: Contra vero in gravissimis morbis, ubi susque deque omnia feruntur, et in quibus Symtomatum et signorum agmen magno impetu in nos ruit, non nisi cordatus et navigationis ejusmodi expertus mortales ab hac tempestate reducet. Hinc ut Te hic praestes virum, omnibus seculis inauditam

§. 18. Recte autem mones §. 22. in affectibus a sangvine congelato proficiscentibus eam tantum locum habere, non vero in quibus sangvis liquatus. Talem siquidem sangvinis liquefactionem in Peste et praedictis affectibus testantur Haemorrhagiae insignes narium, mortis instantis non raro praecones, cujus exemplum ante aliquot septimanas in Studioso, petechiali Febre correpto et mox fatis functo, supra laudatus Dn. L. Buxbaum observavit. Memorabilem historiam annotavit Georgias Agricola l. 2. de Peste dum scribit, Anno Christi 1552. Misenae mulieris alicujus Pestilentia correptae pectus et caput triduo sudasse sangvinem, priusquam extingveretur.

§. 19. Nec tamen in omni sangvine congelato Chirurgiam Tuam locum habere, si felici eventu stipari vult, judico. Sangvis enim aut est congelatus et putredini proximus, aut totaliter corruptus. Priori modo constituto illa subvenire aliquantisper posset; si

vero mortali fermento impraegnatus sangvinis naturam exuit, ut illum ne quidem sanguinis nomine nobilito: (vix enim credo cum Helmontio, Tract. lunare tributum, illum vinum potare, acetum qui bibit, quamvis hoc ex illo factum sit) ita illum inutilem plane dico cum Galeno 4. M. M. c. 1. qui ad naturam suam penitus reverti non potest, dictitante Foresto l. 20. Obs. Med. 3. Quod et ipse fateris, dum §. 38. edicis: Quo firmior vitalis purpura concrevit, eo certior mors, ut minus spei tunc fuerit ex Chirurgia infusoria petendum.

§. 20. Circa conditiones §. 21. positas nihil habeo quod moneam, nisi quod c. l. et antecedente §. 11. doces, in sufflari posse per tubulum, et etiam ope manus in venam intrudi liquorem. Jam si quaeratur, uter modus convenientior videatur, ego posteriorem eligerem. Prior enim partim Chirurgo, partim aegro aliquid creare, vel saltem minari potest periculum. Pestem halitu oris propagari inter alios annotat Hieron. Jordanus, de eo, quod

est in morbis divinum, c. 13. p. 54. Quid si et Chirurgus halitum venenatum e vena per tubulum exhalantem exciperet et eidem subjiceretur eqvuleo? Nec aegro oris halitus simul cum liqvore venae intrusus semper conveniet. Salivae non tantum vim fermentantem tribuunt moderni, inprimis Schenk. hist. ser. Sangv. c. 5. Svvalbe ventric. quere l. et opprobr. p. 43. eamque Fermenti cujusdam vicem subire in ventriculo Wartonus Adenograph. c. 21. p. 125. asserit; sed et halitui oris illam tribuendam esse vel peritiores norunt Pharmacopoei, qui Syrupos in propriis vasculis gustare recusant, ne ob halitum oris vasculo communicatum, fermentationem experiri et acescere Syrupi necesse habeant. Et quamvis halitum sani et probe nutriti hominis expiratum, et inpeculiari ad id excogitato Pnevmatolabio in albicantes cristallos concretum in Phtisi summopere extollat Fabritius Bartholettus Method. in Dispnoeam l. 5. p. m 391. tamen quis quaeso est, qui quamvis alias sanus, vel ob assumtum cibum et potum mutatum et odore

exotico coinquinatum non exspiret halitum, qui medicamentum et liqvorem infundendum alterabit, et ejus vires immutabit.

§. 21. Et hoc tanto magis, si Chirurgus in cuniculatis pulmonum partibus phtisin gestat. Talismodi halitus propter foedas pulmonum exhalationes liquorem defoedabit, et medicaminis vim infringet, quod vel exinde patet, quia halitu oris phtisis propagatur, ceu docet Septal. Comment. in Arist. Probl. p. 381. et Exemplum memorabile narrat Phil. Salmuth. Cent. 3. Obs. 64. Halitus oris quid possit, qui oculorum curae incumbunt, usu apprehenderunt, qvare ne ille oculis affectis nocivus existat, foeniculum mandunt dentibus pro halitus alteratione. Et quod saepe vulnera et ulcera tardius curentur, non minimam culpam puto in Chirurgos esse rejiciendam, utpote qui, dum vulnera deligant, halitu oris saepe foedissimo illa afflant, et fermentationem corruptivam apposito Medicamento contrariam sic excitant. Quamobrem ne Chirurgus, prout dictum, laedat aut laedatur, svaderem,

ut aut posteriorem modum eligeret, aut halitum masticatione radicis alicujus alexiteriae corrigeret. Haec de modo applicandi.

§. 22. Jam de liquore infundendo, qui Tibi, ceu §. 46. ingenue fateris, scrupulum aliquem adhuc movet. Fateor in hujus cognitione inventi cardinem verti: imo nisi hic innotescet, tota hujus inventi collabetur strues. Dicis autem, vel hunc esse debere naturae salinae, vel Sulfureae, vel cum miasmate pravo homogeneae. E salino genere tibi arridet Spiritus salis ammoniaci, cui virtutem [reading uncertain: print faded] diaphoreticam et incisivam tribuit Excell. Schroederus l. 3. Pharmacop. c. 25. Nec incongrue hunc adhiberi observatio et experimentum Olai Borrichii, quod Nobiliss. Bartholinus Diss. Anat. de Hepate defuncto circa finem, demonstrat; ita vero habet: Cl. Vir Olaus Borrichius, Collega et amicus, nuper valido cane vivo secto statuit quinque vascula vitrea ordine, quibus infusus erat Spiritus aceti, ol. Sal. Tartari per deliqvium, solutio aluminis, Spir. Salis ammoniaci, Spir. vini; in

singula vitra ex arteria ingvinali calentem sangvinem infudit; inspexit post intervallum et plenius postridie omnia, observavitqve, sangvinem, cui affusus erat Spir. aceti, redditum nigricantem, instar sangvinis melancholicorum, sedimento crasso, copioso, atro, supernatantem liquorem pene etiam atrum: cui affusum ol. Sal. Tartari, redditum coloris sic satis floridi, sed turbidiorem liquorem, sedimentum nullum, ramenta tantum fibrillarum instar hinc inde conspicua: cui affusa solutio Aluminis, redditum instar putidae et subcineritiae putrilaginis, omni sangvinis colore prorsus abolito: cui affusus Spiritus vini, redditum turbidiorem, quam cui ol. Sal. Tartari; cui Spiritus Salis Ammoniaci, redditum omnium elegantissimum, colore floridum, substantia tenuem, in fundo sedimentum diaphanum instar gelatinae ribium.

§. 23. An ad Opiatorum asylum hic confugere liceat, dubitas, et ipse tecum. Medicamenta somnum conciliantia sistere vel figere Spiritus, et quasi torpidos reddere, stuporemque inducere, in confesso est, ideoque iis abstinere debet

Medicus, ubi expellere animus est Giseler. c. l. Obs. 36. Hinc paucis ex pestifero contagio Phreneticis parva dosi in principio data, oborto nempe sudore profuisse, idem affirmat Obs. 42.

§. 24. Sulphurea quod spectat, ea, quae Petro a Castro de his mens fuit, Hippocratis quadrat experientiae, ut apud Kircherum c. l. S. 3. p. m 358. legere est, qui in sulphuris et sulphureorum laudes totus fertur, et ea de causa illud [gap: Greek words] vocatum a Dioscoride l. 5. c. 78. astruit. Iisdem encomiis Balsamum Sulphuris obruit Unzer. tr. de, Sulphure assert. 1. p. 51. Quae celeberrimi Kircheri opinio ut repudium non meretur, ita alias adhuc dari causas, ob quas Sulphur [gap: Greek words] s. divinum audiit, non negandum. Fulmen, cui aliquid divini inesse sibi persvasum habebat gentilitas, odorem spirat sulphureum, hinc fulmen sulphur sacrum dicitur Persio Satyr. z. v. 25. qui haec de Jove:

l. 11. de aureo asino patet, ubi haec leguntur verba: Simulacris rite dispositis navem faberrime factam picturismiris AEgyptiorum circumspectus variegatam summus Sacerdos teda lucida et bvo, et sulphure solennissimas preces de casto praefatus ore, quam purissime purificatam Deae nuncupavit dedicavitque, quo de plura in hunc locum annotavit Beroald. p. m. 714.

§. 25. Willisii sententia §. 50. allegata non ita plana est, et clara, ut planiorem et clariorem non exposcat dilucidationem, cum multis adhuc sit obnoxia scrupulis. Non semel interim admiratio mentem meam subiit, cur Bufo venenum traheret e bubone, et aranea ipsa apposita et trita resistat puncturae, ab ipsa factae, cur itidem aranea veneno bufonis fiat antidotum, et Thora juxta Anthoram sata felicius crescat.

§. 26. Modum, quomodo medicamentum sive liquor in venam intrusus operari debeat, aperis §. 53. dum scribis: ope cujusdam liqvoris penetrantioris novam quasi in sangvine fermentationem suscitari, qua fibrae utcunque rursus

dissolvantur, conjiciendo corpus artificialiter admodum in febriculam, tanquam morbum minorem etc. Sententiam hanc Tuam fulcis oraculis Hippocratis, inprimis aph. 57. S. 4. Si cui convulsione aut distentione nervorum detento febris successerit, morbum solvit; cui addi potest S. 6. aph. 57. Verum auxilium ab hoste peti, quis non videt? Praesupponitur hic ( a) Naturam esse victam, vel, ut cum Helmontio, Tract. Ignotus hospes morbus, n. 89. loquar, jacentem, morbum contra, victorem et stantem. Jam vero absque Naturae ope qvi medetur, frustra medetur. Frustra fermentationem quis excitare nititur, si Archeus impetum faciens auxiliatrices ipsi non associet manus?

§. 27. Et licet ( b) concederem, fermentationem posse excitari et febrem a Medico, anne illa morbo aequabiliter auferendo statim respondebit? cum proportio interagens et patiens utique requiratur. Si levis erit febris, affliget potius Naturam, qvam juvabit: sin acuta et vehementior, illa Naturam, cui

morbus intimius nupsit, de virium dejiciet robore, ut sic palmam morbo porrigere oppido cogatur.

§. 28. ( [gap: Greek words]) Venenum fixum et in circum ferentia haerens, excitata fermentatione volatile factum, centrum subibit cordis, et morti portam aperiet et fenestram.

§. 29. ( [gap: Greek words]) Natura sit adhuc vegeta; fermentatio in sangvine suscitata; febris proportione respondeat morbo; an idcirco sudor (hunc enim ut excitemus, sudamus) in instanti seqvetur? Considera febres ardentes, febres ipsas malignas et pestilentiales, quantam sangvinis ebullitionem, quantam fermentationem causantur, et tamen raro, nisi critice, huic succedit sudor. Quod si hoc evenit, dum Naturae robur morbo palmam adhuc facit dubiam, quid fieret viribus a morbo prostratis et profligatis?

§. 38. Loca quod concernit Hippocratis, nec ea omnium ferunt applausum. Non omnem febrem tollere Spasmum, sed ephemeram tantum, aut levem putridam, Galenus Comment. 57

fatetur. Apoplexiae febrem conferre probat Zacut. l. 1. d. Med. Princ. hist. q. 23. p. 66. Nymmannus tamen tr. de Apoplex. c. 37. simpliciter hoc verum esse negat, quod nec ipse Hippocrates it inficias. 1. Prorreth. 2. aph. 58. et exemplo filii Numeni confirmat Galenus in h. l. comm. 2. adeoque ob hanc causam illud remedium minus tutum pronunciat Sennertus lib. 1. Prax. part. 2. cap. 27. pag. 555.

§. 31. Sed qvo dilabor? Quid scintilla ingenioli et judicii mei ad facem Phoebeam judicii Tui defaecati? Quid gutta doctrinae meae ad immensum eruditionis Tuae Oceanum? Claudo hosce rivulos, magnum in modum Te, Vir excellentiss. rogitans, ut haec ingenii mei crepundia faventibus lustres oculis, et pro celebri Humanitate Tua in optimam partem interpreteris. Quod si hoc cum paucis lineis responsoriis a Te, Vir celeberrime, impetravero, magnam desiderii mei partem assecutus mihi videbor, meumque in id unice incumbet studium, ut tuo velificetur honori et favori. Vale.

EPISTOLA II. DE CHIRURGIA INFUSORIA et aliis novis inventis. Idem Eidem LIPSIA KILONIUM. S. P. D.

NE grave sit, iterum Te salutantem benevolentia et humanitate Tua toties celebrata excipere. Nominis Tui celebritas, qua orbem, admirabilis tua eruditio, qua doctos, indefessa industria, qua Medicinam, reples, exhilaras, auges, tantum apud me valuerunt, ut calamum amplius inhibere non potuerim. Calcar addidit huic meo conatui nuper per Dn. Jac. Barnerum Tui facta mentio, qui literas meas dudum ad Te exaratas, Tibi non ingratas fuisse, confirmavit. Excusso proinde omni rubore de eadem ferme materia pauca qvaedam adhuc Tecum verba facere constitui. Anteqvam vero id faciam, non possum

non tacite mihi ipsi gratulari, quod ad Te scripturo nova Tibi gratulandi se mihi offerat occasio. Priores literae ad Te datae, quod in sinum suum Te susceperit Hamburgum, Medicumque Loemicum constituerit, gratulationem votivam in fronte ferebant. Quid mirum, si eam itidem foveant secundae, dum sparta Tua Hamburgi secundis avibus probe defunctus, novum novae in Cimbria Academiae fulges lumen, dum Professionis in arte nostra ornatus titulo, eandem restituis, restitutam excolis, excultam vero toti mundo videndam sistis. Pulchrum factum! Constitutus vivis Vir excell. hic in Theatro, in qvo amplissimi Tui ingenii radios et dotes in totum transfundere orbem, artisqve filii iisdem ut coruscent, efficere vales. Adlit Tibi summi Archiatri gratia, qvo Te diu colamus superstitem, Scriptorumqve tuorum Aurora toti arti medicae propediem, quem spondet, clarum lucere faciat diem.

§. 2. Caeterum cum Te jam totum in Chirurgia illustranda ac excolenda occupatum testentur Deliciae tuae hybernae

nuper luci publicae donatae, rem non ingratam Tibi futuram spero, si, ut modo dixi, pauca qvaedam circa tria tua nova inventa addam. Inventionem Chirurgiae Tuae et sibi tribuere videtur Cl. Elsholzius, ut non sine causa mireris, cur Tui in Clysmatica nova sicco calamo praeterierit mentionem. Experimenta vero ejusdem multum sane lucis praefato tuo invento affundunt. Quod in homine eandem facilius procedere scribit, ac in canibus, facillime ipsi largior. Utitur iste in hunc finem instrumento clysmatico, quod commodius est, quam fistulae aut tubulo alligata vesicula, qvia majori cum impetu in venam intruditur liquor, altiusque venis hoc modo inflatur. Felicius id procedet, si rostro aliqvantisper incurvato hoc instrumentum gaudeat. Lancettam loco Phlebotomi qvando eligis cum eodem, facile meum assensum reportas. Placet cumprimis vulnus longitudinaliter sectum, cum ob alias causas, tum quia Sangvis minori cum impetu videtur egredi, liqvorisque ingressum non ita sufflaminare.

§. 3. Miror interea, cur medici timidiusculi aegris non persvadeant, ut hanc divinam operationem, morborum confirmatorum averruncum strenuum, admittant, sanitatem ut recuperent pristinam. Commendavit hanc in suo de Peste scripto nuper Cl. Erpenius summo Horstio; an vero contra hydram hanc praefato usus fuerit Hercule, nondum mihi innotuit.

§. 4. Te, Vir excellentiss eandem in brutis et hominibus tentasse, nullus dubito: miror tamen, cur nullam experimentorum factorum invento tuo primo adjeceris mentionem. Reservasti forsan eadem Chirurgiae infusoriae propediem edendae, qvam ne docto amplius invideas orbi, hisce obnixe sollicito.

§. 5. Causa, cur abstineant ab hoc opere Chirurgorum et Medicorum manus, non tam est ipsa operatio, qvam vexata illa de liquore infundendo, ejusqve dosi, controversia. Talem omnes reticent, qui in hoc stadio sudarunt, imo de illo ipso certi quid proferre, piaculum putant. Una omnibus vox, talem

esse debere liquorem, qui non sangvinem, aut potius sal in ipso volatile figat et praecipitet, morboque ipso majorem corpori minetur noxam.

§. 6. E sale centrali naturae eundem parari posse, voluit nuper Vir quidam clarissimus; sed illud inter entia rationis reposuit Chymiater eminentissimus. Mercurium universalem commendat Tackius, ut et sulphurea, tincturam solarem, cygnum in fonte sapientiae submersum, post mortem resurgentem se ipso candidiorem, inque Phoenicem rubicundum abiturum. Sal liqvidum volatile Sylvianum hic aliquid posse, dictitat August. Henr. Faschius, Ord. et method. cognosc. Causum, cap. 41. pag. 80. Talis generis hic liquor potest esse, ulterius pergit, cujus descriptionem Chymiae cupido hanc proponimus. Aqvila esuriens seu volitet, seu in nido haereat, putrescit in fimo, tandemque per novam generationem resuscitatur, juvenis facta eleganter nitescens, cui nisi maturo tempore struatur nidus, avolat in auras, nec amplius oculis se subjicit nostris. Oedipum talia reqvirunt,

non Davum, et absque vatibus et Prophetis non facile intelliguntur. Queis haec Eleusina rimari non licet, particularia, pro ratione morborum et indicantium, adhibeant. Possem quidem circa hoc negotium quaedam balbutire, sed cum experientia eo modo, quo debet, mihi non sit a latere, absque ejus satellitio prodire erubesco. Dicant id potius ad clavum artis nostrae sedentes Dictatores, qui si hac in re meam confirmabunt sententiam, magnum in modum ingeniolo meo gratulabor.

§. 7. Infudi hactenus sulphurea, acida, narcotica, purgantia, canibus saepius: id tamen testari possum, me unius liquoris infusi diversos saepe deprehendisse effectus. Hoc cum primis notatu dignum, qvod non tantum purgantia, ut ipse in Prodromo §. 44. notas, etiam in majori dosi canibus propinata, nil proficiant, sed et opiata. Dedi namqve aliqvando XVII. grana opii crudi cani, in qvo tamen ne minimam quidem ad somnum propensionem animadverti. Contra vero, si venis instillentur, solennem concitant effectum.

§. 8. Quae curiosum animum exercere posset, haec esset quaestio: An Chirurgia infusoria in foetu in lucem edito administrari possit per vasa umbilicalia, ut ita non tantum a morbis futuris praeservetur, sed et ab haereditariis liber degat? Multa svadent hanc operationem; Venularum patentia, via recta, qua ad epar, et ab hoc ad cor fertur salutaris hic liqvor, prout sanguinis in foetu circulatio a Maurocordato, Instr. pnevmat. Circ. sangv. c. 11. p. 95. tradita id confirmat. Posset et haec adhiberi, qvando foetus exanimatus fere lucem adspicit, si non tantum balneetur in vino, sed et vini Malvatici aliqvot guttulae hoc modo ipsi infundantur. Tentavi hanc operationem, quamvis difficillime in hoc procedit, in catello, qui modo in lucem editus erat. Infundebam ipsi aliquam portiunculam spiritus vini Rhenani; et praeter solitum incalescebat; paulo post superinjiciebam aliqvot guttas liquoris narcotici, et en horrore percutiebatur, et stupidus evadebat. Elapsa semihorula de purgante paululum inspersi, et alvo soluta

§. 9. Ad alterum Tuum inventum paucis me converto. Ingenium sapit haec genuina Chirurgiae Tuae soboles, Transplantatio, a nullo, quod sciam, ante Te propalata. De Transplantatione mumiali multa Tenzelius in Medic. diastatic. de hac vero Tua altum apud omnes silentium. Hoc unicum tantum recordationem subit meam, in Anglia pariter eandem ex parte demonstratam fuisse a D. Entio, prout a Medico Doctore, qui ad tempus Londini vixit, mihi narratum. Affirmavit mihi praedictus Entius, se velle unius hominis sangvinem in alterius corpus derivare, si modo congruis instructus esset instrumentis. An vero in usum, usum ut praestet, trahenda haec Transplantatio, vix credibile, nisi in iis, quos haemorrhagia ad internecionem usqve defatigavit. In caeteris contra, v. g. Causario, Phtisico, Hectico, qui hoc modo sangvinis purpuram depravatam emaculare conatur, aethiopem lavat. Causa in promtu est, quia ut ut aliquot

unciae sangvinis puri venis, impuritatum amurca refertis, infundantur, nec tamen pristinus nitor redibit cruori, nec vigor:

§. 10. Aliquando sangvineus liqvor visciditatis peculiaris satellitio stipatur, ut vena aperta nil effluat, quam sangvinis bonitas; fex contra humorum excrementitiorum venarum canalibus infixa, relinqvitur, iisdem non raro ut mucus intestinis adhaeret, cujus portiunculas dum secum aliquando incisa vena violenter erumpens sangvis educit, membranas albas, sangvini innatantes, mentitur, ut tale quid in Pastore quodam, Scirrho epatis laborante, deprehendit Beatus meus Parens. Ut igitur pauca fermenti portiuncula totam massam fermentare facit; ita et relicta in venis impuritas totum sangvinem. Non addam tonum viscerum in talibus insigniter laesum, eaque aliquando scirrhosa et corrupta deprehendi. Quid ergo commodi praestabit sangvinis floridi in venis portiuncula stagnans,

nisi et illa a vitali et mumiali balsamo condiatur, aqve specifico viscerum fermento impraegnetur? Traham huc illud Poetae:

§. 11. Tertium inventum verticis inunctio vocatur. Qvae de topicis morborum, oppido merentur calculum. Non miror, Te ad verticem respexisse in hoc, obrationes a Te allatas: hoc tantum miror, cur non idem umbilico assignaveris, huncque illi praeposueris. Non tantum Umbilicus centrum est abdominis seu ventris, secundum Elsholz. Anthropom. c. 24. pag. 231. sed in illo centrum gravitatis totius corporis non sine causa esse voluit Helmontii Filius, Alphab. Natur. Colloq. 4. p. 27. Commoditatem itineris a verticis vasis ad cor allegas: sane commodiorem medicamentorum viam ab umbilico ad ipsum cordis centrum vix habebis. Petit nempe huic communicata visstatim ipsum hepatis parenchyma, et ab hoc a venae cavae propaginibus excepta, ipsum cordis atrium. Perspirabilem

esse illum capitis tractum adstruis; verius hoc ad umbilici clima trahitur. Qvid enim umbilicus aliud, qvam sensibilis et conspicuus abdominis porus, per quem sine dubio validissima diaphragmatis compressione fit exspiratio et inspiratio aeris sensibilis. Probant id topica umbilico summa cum utilitate apposita in praecipuis corporis nostri morbis. Illustrasti hanc meam sententiam, invent. 3. §. 9. inqve eam abire penitus, mihi videris. Cordialia refrigerantia et calefacientia epatica huic admota, multum profuisse memini, et emplastra foetum roborantia et abortum praecaventia foetui et matri in solatium cedere, quis est, qvi nescit? si gravidam purgare gestias, ventri, inprimis regioni umbilicali, panem tostum cum Nuce moschata Grembsius apponit. Et olea et balsama stomachica hic commodum invenire locum in dysenteria ante aliqvot annos epidemica pluribus observationibus deprehendi. Cucurbitulam ingentem cum multa flamma umbilico impositam, incantamenti instar colicae tyrannidem

compescere, ex antiqvis Galenus et Actius, e recentioribus vero Experientiss. Balth. Timaeus a Guldenklee lib. 3. Epist. 9. pag. 167. expertus est. Nec plebi hoc ignotum, qvia non tantum lateres et marmora calefacta, ut olim Trallian. lib. 10. cap. 1. sed et fila cruda, (Rohe Garn) quod in Hetruria faciunt, notante Solenandro, admovent. Et recte monet Hartmannus in Praxi, Balsami Apopl. aliqvot granis Zibethum animatum, et umbilico illitum, multum praestare.

§. 12. Sed cur haec prolixius, qvam deberem, Tibi propono? cui haec vilia facile stomachum ac bilem movere possunt. Sufficiat mihi, in his sublimioribus aliquid tentasse. Si aberravi, in viam errantem, qvaeso, reduc, Tibique a benigniori coeli influxu infusam Humanitatem in haec ingenioli mei dumeta transplanta, favorisque Tui balsamo ejusdem debilitatem corroborare non abnue, meque, si dignum judicaveris, amare perge. Servet Te DEUS, artis nostrae ocellum!

EPISTOLA III. CHIRURGIA INFUSORIA. PLANTAE MONSTROSAE. TABULAE PHYTOSCEPTICAE. D. Joh. Daniel Major Christiano Friderico Garmanno KILONIO LIPSIAM Salutem et amorem.

NOn minus animo grato, quam hilari manu tuas alteras accepi, doctrinam aeque, ac favorem Tuum in me abunde contestantes. Quantum ingenium Tuum miratus sum et de constanti in Chirurgiam meam infusoriam solicitudine laetor: tantum vicissim doleo, quod temporis injuria et concatenatae in dies occupationes, curam rei familiaris praesertim concernentes, nolentem me ad adeo pertinax silentium adegerunt: id quod meritissimo aegre ferres, nisi pro candore meo et promta in bonos quosvis officiositate, Clariss. Dn. Barnerus noster, data occasione

peramice salutandus, noviter penes Te, nec sine efficacia, perorasset. Unde obliterata omni in posterum mali de me suspicione ex animo tuo, firmiter hoc credas, mihi nihil gratius fuisse hactenus, et porro fore, literaria Tua conversatione, ad quam etiam justa responsione de dubiis Tuis eruditissimis, mihimet communicatis, calcar adderem, nisi pleraque, quae scribis, palato meo sint valde conformia; ad reliqua vero, sicut ad aliorum Clarorum Virorum dubia, responsiunculae meae in dies hic ferveant sub praelo. Unde laborem scribendi aut transscribendi nolens, imo vix sufficiens etiam, quia Impensor postulatione operis, Typographus impressione ejusdem, et Tempus residuum aliis occupationibus, me urgent, amice peto, qualemcunque, quae usque ad perfectionem opusculi nunc superest, morulam aegre ferre nolis. Neque in gratiam rei Botanicae, cujus illustrationi magna cum laude incumbis, quicquam possum conferre nunc, nisi hoc unum, quia de Plantis monstrosis aliquid edere cogitas, de

quo Tibi ac literis sincere gratulor, notam Clarit. T. indubie fore Sleswici ante biennium editam dissertatiunculam meam de Planta Monstrosa Gottorpiensi, Qvo libello viso, similis plantae effigiem Schwinfurto ante annum, cum mihi transmiserit Excell. Dn. D. Joh. Michael Fehr, Physicus ibidem celebratiss. lubens illam, cum parte epistolii Tibimet transmitto, delineandam, si ita placeat, et postquam illius non amplius opus habiturus es, commoda occasione retribuendam. Caeterum neqve hoc Te clam esse cupio, me hoc anno, quamvis non sine quodam primum labore ingenii, excogitasse in gratiam laudati studii botanici, et spartae meae exornandae, fundamentales quasdam Tabulas phytoscepticas, eo fine ac usu, ut praecepta generaliora et regulae certae characteristicae exin formari possint, respectum habentes ad distinctam foliaturam stirpium, et ducturae plantarum etiam ignaros, si modo Tabulas istas, aut regulas inde parabiles, plantis vivis, ubicunqve etiam sibi occurrentibus rite applicent, ad

distinctam aliquam stirpium cognitionem, sine omni alio etiam manuductore, vivo, aut muto, imo sponte quasi, e. g. si plantae alicubi occurrentis, et regulis applicandae, figura, nervorum dispositio, situs, etc. sit talis vel talis, erit plantae species haec vel ista, vel alia etc. et sic consequenter. Sed antequam omnes, qvae tam Bauhini quam subsequo tempore cognitae fuerunt, ad meas regulas restringam, sub quibus dein, tanquam exempla tot stare debeant, et conferam descriptiones foliaturae ab Autoribus datas, cum ipsis vivis, aut siccatis, quotquot haberi valeant, exemplaribus, res est, si occupationes meas alias magis urgentes considerem, laboris prorsus infiniti, vel certe sine Synergo quodam, cui par sit in negotio tali constantia et ardor, haut facile ad umbilicum, quod dicitur, deducendi. Itaque, si coram adesses, facile Tibi, curis familiaribus, ut arbitror, nondum immerso, istam palaestram concederem, me forsan felicius obambulandam. Neminem sane in tali studio habemus praecursorem. Sed ut

mittam haec: Insertae his literis Plantare monstrosae Iconi, exemplar primi quaternionis, ad Chirurgiam meam infus. praelum jam subeuntis, spectans adjungere ratus sum, ut clare liqueat, quam non ingratiis meis scripta fuerint dubia Tua, contra illam doctissime prolata. Plura alio tempore. Nunc mihi pluries salve, et DEO, ac certissimae inposterum famae literariae serio commendatus. Vale. Scribeb. Kiloni, d. 9. Jul. 1667.

P. S. Quia CL. Tua in literis ad me mentionem facit Erpenii de Peste, et Aug. Henr. Faschii Dissert. (forsan Disputat. Jenens.) de ordine et methodo cognoscendi causum; nec scriptorum eorum copia in Bibliopoliis nostris est, quaeso valdopere, si potes, utriusque rei exemplar unum proxime ad me amandare velis, impensas redditurum.

EPISTOLA IV. DE CHRYSANTHEMO MONSTROSO. D. Joh. Michael Fehr. D. Joh. Daniel. Majori SCHWINFURTO KILONIUM. S. P. D.

CUm diebus hisce ab Amico qvodam oblata mihi esset limatissima illa Tua Dissertatio botanica de Planta monstrosa Gottorp. Ultrupiensi, mihique non deesset ejusdem cum posteriori Ideae Chrysanthemum, idqve forsan monstrosius et elegantius, nolui Excell. Tuae id celare, ut cum illis in aciem productum ludentis Naturae vires et solertiam humanam eludentis, vel potius excitantis summi Conditoris Sapientia exinde clarius elucesceret. Est autem hoc Chrysanthemum nostrum natum hic anno 1661. inter avenas et ex vulgatissimo illo genere, qvod

foliolorum cincinnis et floribus fere cum chamemelo vulgari convenit, flosculorum saltem foliolis discum aureum ambientibus itidem aureis differens, quae in Chamomilla alba sunt, ut in Bellide sylv. seu buphtalmo; nostratibus dicitur Gold-Blümlein/ Johannis-Blümlein/ Lungen-Blümlein/ ab usu, eoque agri nostri praesertim steriliores tantopere nonnunquam luxuriantur, ut procul intuentibus aurei plane appareant. Proliferam proprie dici posse Plantam hanc monstrosam (liceat haec mihi cum pace Tua, Nob. Vir, addere) vix adducor, ut credam, non enim ex uno flore (quod proliferorum proprium est) alium ceu foetum novum ex utero suo enititur, velut id in Calendula, Primula veris, Bellide Sativa, Chrysanthemo Peruviano, floribus tunicis, saepius et Rosa centifolia hoc anno hic observavi, sed e pluribus, iisque arctissime concretis et tenuissimorum filamentorum instar ceu stamini trama sua artificiosissime contextis scapis flosculos suos in fimbria congestos et consertos proferat, partim singnlos et separatos,

maximam autem partem angustissime counitos, ita ut vix numerum eorum inire liceat: in Chamomilla vulgari itidem notavi plures flores simili modo unitos, uni quidem scapo, sed eo latiori insidentes: Uva monstrosa, quam antehac cum Nobiliss. nostro Phosphoro communicavi, videatur in ipsius Ampelographia; nec deessent hujus rei plurima, si aut otium superesset, aut viarum longinquitas non obesset. Iterum vale Nobiliss. Vir, cum lectiss. et dilectissimis, ut in literis, et Fratrem meum germanum Samuelem Fehr Chirurgum Dietmarsum de meliori Tibi habe commendatum.

EPISTOLA V. DE CHIRURGIA INFUSORIA. TABULIS PHYTOSCEPTICIS BOTANICORUM PRAETERLAPSI SECULI. ERPENII TRACT. DE PESTE. D. Joh. Daniel Majori Christian Frider. Garmann LIPSIA KILONIUM. S. D. P.

ACcepi Tuas Vir Nob. ad me datas, easque summa cum delectatione, juxtim et rubore non semel percurri. Quae enim Tua Humanitas est, quod ingenioli mei cogitata animo grato ac hilari manu suscepisti, susceptaque literis summorum virorum adjungere, et cum illis publice exstare voluisti? Sane ut fateor, nunquam ea intentione haec ad T. E. exaravi, sed ea saltim de causa, ut Tibi tam Nobilis Inventi Inventori partim gratularer, partim ulteriorem in hac ardua materia informationem peterem. Quo meo merito factum est V. N. quod me non solum Amicorum Tuorum Albo inscribere, sed et immerentem tot laudum cumulis obruere dignatus es? A tanto Viro landari veram mihi quidem duco laudem, quod vero ea, quae in mea tenuitate coruscare asseris, vix scintillent, summopere doleo. Indefessam interim, hoc Tuo praeconio incitatus, insumam operam, ut subsequo tempore eorum, quae in me optat potius quam praedicat T. E. aliquando umbram

saltim oculis se legisse, docta judicet posteritas. Caeterum multa adhuc supersunt, quae primam Epistolam illustrare, et ad eandem spectare videntur, illa assertio, qua quaedam venena sangvinem congelare dixi, exempio Cicutae Plinius l. 25. hist. nat. c. 13. confirmat. Quaedam contra eundem tenuiorem et subtiliorem reddere, praeter illam Agricolae historiam, etiam observatio Joh. de Laet l. 15. Rer. American. c. 6. quam etiam repetit in Notis ad Georgii Margravii histor. rer. nat. Brasiliens. lib. 6. c. 13. p. 240. Tit. Ibyara, declarat, de Ibyracua serpente, cui tam vehemens virus censetur, ut homini, quem momorderit, quantocyus sangvinem ex oculis, auribus, naribus, gutture et inferioribus corporis partibus expellat, tanta copia, ut nisi statim subventum fuerit, emoriatur. Reliqua circa Chirurgiam Tuam observata lectis prius summorum Virorum judiciis, suo tempore communicabo. Dissertationem Tuam de Planta monstrosa Gottorpiensi dudum legi, haecque ut id argumentum plenius mente involvere

aggrederer, incitamento fuit. Chrysanthemum monstrosum Exc. Fehrii summa cum voluptate lustravi, musteamque ejusdem adjunctam Epistolam. Et in hac parte Tuam exosculor facilitatem et candorem, remittamque proxima occasione ejusdem cum literis Iconem. Quae de Tabulis Phytoscepticis scribis, egregia sunt, et a qvibusdam superiori seculo quidem tentata, absoluta tamen minime. Prodiit Argentorati anno 1552. excudente Wendelino Rihelio Herbarium Tragi, a Davide Kybero in latinam lingvam conversum, cui corollarii vice adjectus est Benedicti Textoris Segusiani de stirpium differentiis ex Dioscoride secundum locos communes, libellus. Notat praedictus Autor in praefatione ad Lectorem (quae habetur p. 1130.) se huic labori accinxisse instinctu Jacobi Sylvii ut proclive sit eundem tanquam filum seqvuto primo statim occursu deprehendere stirpem, nec antea visam. Addit qvidem, se velle illud opus e Theophrasto et aliis illustrare, an vero id praestiterit, nondum mihi constat.

Post hunc Tabulas in eundem forsan finem de stirpibus et eorundem partibus e Theophrasti praecipue libris confecit Conradus Gesnerus, quas Tiguri anno 1587. edidit Caspar Wolphius. Nostro Seculo cumprimis eo suum studium beatae Tuae Conjugis Avus Exc. Sennertus direxit, in Epit. Phil. nat. ut certis cancellis infinitum fere Plantarum includeret cumulum, cujus ductum in Herbario portatili secutus est Th. Pancovius. Vides igitur V. N. quanti habitum fuerit etiam majoribus nostris hoc Tuum propositum, quantique facturi sint id posteri, si e Tuo prodeat id inge nio. Et quamvis laboris id videatur infiniti, nae tamen proinde labori cedas velim, firmiter credens, nihil virtuti esse invium, nec quicquam erudito orbi cedere fructuosum, nisi insimul sit et laboriosum. Optas ipse coram adessem, Teqve in hoc stadio sudantem juvarem. Optarem sane et aspectu Tuo frui et alloquio an vero hac in parte Exc. T. operas sublevare valerem, vix persvadeor. Qvod si tamen instituti Tui rationem, modum et methodum me clam esse nolles, firmiter

Tibi persvasum habeas, me omnem operam in id locaturum, ut tam nobile pariter ac utile promoveatur institutum. Cl. Erpenii Tr. de Peste quod spectat, prodiit ille Durlaci 1666. non nominato Autore, sub hoc titulo: Ordnung/ wornach man sich bey ietzigen Läuften gegen angedräuete Land-Seuche in der Marggraffschafft-Baden und übrigen dazu gehörigen Herrschafften und Landen zuverhalten. Peculiaris medicamenti antipestiferi in eodem facit mentionem quod Margaritas minerales vocat. Misit proinde eundem ad Magnif. Dn. D. Michaelem, ut non tantum propriam super hoc medicamento pronunciaret sententiam, sed et Clarissimos hac de re perorantes viros alios audiret. In praedicto Tractatu vero et de Tua Chirurgia haec protulit verba: Verwundere mich/ bey diesem Englischen remedio, des Kröten Pulver/ daß ihr Collegium Medicum Experimentale bey ihm annoch anhaltenden Pest/ Clysmaticam sangvinis nicht völlig legitimiret/ und stehet zu hoffen/ der Weltberühmte J. D. Horstius zu Franckfurth/ werde bey Gelegenheit

ihrer infection, die ihme von Herr D. Major in protection und Censur gegebene Chirurgiam infusoriam durch dero exponirte Herren Medicos und Chirurgos in usus publicos practiciren lassen/ gleich dieser GOtt Lob noch reinen Orten auff solchem Fall auch tentiret/ und der success fleißig communici ret werden soll/ weil je in dieser gähen/ mehr als in andem Kranckheiten es an expediten Mitteln gebrechen will/ welche unfalsch darinnen scheinen befindlich zu seyn. Die liquores obvios zum einspritzen in die Adern/ aus den penetrantisten und in dieser Seuche appropriirsten Spiritibus mit dero eignen extractis salibus per Circulationem exaltiret und aufgeschlossen/ wird gern geglaubet/ daß neben dieser ein ex universalis Naturae fonte geschöpffter/ zu diesem scopo der geschickste sey; Soll derowegen hochgedachten Herrn Horstio mit ersten ein aqua sicca des Mercurii [note of the transcriber: in the print: sign for Mercurius]Philosophorum näheste Anverwandtin von einem dessen alten/ und nicht gantz ungerathenem discipulo zugesand werden/ damit zu dieser und andern intentionen weiter zu procediren. etc.

Transmisissem hujus Tractatus Exemplar, sed unicum tantum vidit Lipsia nostra, idque habetur in Bibliotheca laudati D. Michaelis. Faschii mauguralis Dissertatio nec hic, nec Jenae amplius prostat. Ut igitur desiderio E. T. ex parte satisfaciam, meum Exemplar transmitto. Adjunxi huic Discursum Physico-Medicum de Gemellis et partu numerosiore a me nuper hic loci ventilatum. Prodiit hic sub celeberrimi. Tui nominis auspiciis, ut observantiam et honorem diu Excell. T. debitum ex parte declararem. Aspice et perlege eundem fronte serena, oculisamicis, nec chartarum tenuitatem, sed affectum aestima. Salve interim vicissim mihi pluries Vir Nobilissime, DEO que serio commendatus Vale. Lips. Die 28. Jul. 1667.

VI. DISCURSUS DE GEMELLIS ET PARTU NUMEROSIORE PRAELUDIUM Christiani Friderici Garmanni Med. Bacc.

donarunt, multum quidem ad ejus perfectionem, minus vero ad hujus perfectionis excellentiam respexisse mihi quidem videntur. Fateor enim cum Olympiodoro, ut dies parvus annus; ita et homo parvus mundus. Declararunt hoc solertiores hujus argumenti indagatores Mizaldus, Nancelius, Tidicaeus, Licetus, Castrensis, et id beneficio Anatomiae Essatae abunde se demonstrasse ubique fere jactat Paracelsus. Scilicet et in homine splendet firmamenti jubar, ineo, si dantur, resident intelligentiae orbium, si et has prae supponere libeat, matrices; Quid septem illa viscera principaliora, quam interne veluti microcosmi Planetae conservationi destinati, quid reliqvarum partium structura, qvam tot in coelis micantium stellarum emblemata adumbrata. Qui in sublanaribus corporibus vigent entis gradus, in homine quasi concentratos invenio, dum est, dum vegetat, dum sentit. Utut vero haec ita sese habeant, multumque hominis perfectionem illustrent, ejus tamen respectu totius non plane exhauriunt excelientiam.

Eduxerat e nocte Orphei aut orco Hip, pocratis illud, quod universum vocamus, summi Numinis omnipotentia, fatigata videbatur tot specierum creatione, et en inauditae dat specimen solertiae, in hominis productione veros divinitatis suae sinit lucere radios. Dignissima tanti operis coronis Homo. Mirabantur ante creatum hominem Solis facem et faciem, lunae genas rorifluas, reliquarumque stellarum picturas sublunares animae, Aerem undantem, Aquam rotunditate mobilem, Terram nobile illud firmamentum suspiciebant unice. Homine vero condito omnium oculi in oculos ejusdem vertebantur, mirabanturque et tantum non adorabant conspicuum in eodem divinitatis characterem. Et sane si polluissent tanto ingenii acumine ut animam hominis intueri, mentemque Sapientia admirandam cognoscere ipsis licuisset, nullusdubito, quin divinis honoribus illam prosecuti fuissent. Habet enim microcosmus, quod macrocosmo denegatum, et quamvis supernis lationibus substet, astris tamen recte

dominari dicitur homo, mensque ejus coeli aemula coelestes arces transcendere. Ipse mundus, si totum respicis, mente destituitur, nec animam, qua vivat, obtinet. Finxere quidem Stoici, ut est apud Johannem Damascenum, DEUM animam Mundi esse, mundum vero DEI corpus, oculos Solem, Lunam et astra. Sed quae inde pessima asserta? quippe quae Deum ita Naturae astringunt, ut sine hac nec operari, nec esse queat. Animatum voluit Mundum Plato, inde animal eundem vocavit, sed quae de hac assertione tradit, vere Platonica sunt, hoc est, non tam humanis eloqviis quam divinis oraculis similia. Ab Alchymicis mundo Spiritus et Entelechia ascribitur, sed nec eorundem asserta sine Vatibus et Prophetis intelliguntur, potiusque circa hancrem ludentes quam serii, meo quidem judicio, esse voluerunt. Quae vero homini obtigit mens, vera est divinitatis aemula, omnium scientiarum scaturigo. Dirigit haec corpus, ut mutuo consensu unum viscus alteri auscultet, mutuoque auxilio, qvo unum alteri ad rationis nutum

assit, juvat. Movit id illum sapientem Romanum, ut concordiae emolumentum civibus suis inculcaturus e totius corporis harmonia non incongruum nec frustraneum sumeret argumentum. Meruit haec tetrachordon, quod ab Orpheo elementis, conventum a Pythagora stellis, aut a Fluddo Puteano et Kirchero mundo tributam consonantiam. Altius adhuc ascendit haec Microcosmi anima, hominemqve parvum mole, immensum aesti matione reddit, dum Solis antevertit cursum, et totius Illada parvae inclusam nuci circumgestat. Putavit inde Helmont, ideo hominem microcosmum vocatum, quia omnes omnium rerum spiritus ac velut essentiae in nobis latent, et microcosmicatrice phantasia duntaxat nascuntur et educuntur. Assequitur id rationis beneficio, imaginatricis Phantasiae auxilio recondit, et recordationis ope iterum depromit. Quocirca totam naturam mentis acie versat, deque se ipso certas suppositiones factas explicat, et in sese descendendo anima rationalis proprias sibique soli cognitas format

Ideas, propriamque delineare conatur Entelechiam. Fluunt inde etiam tot Artium inventa, quae Naturam, ejusqve opera exacte repraesentant. Coelum absque crelo videre si expetis, ejusque motum globo inclusit Archimedes, machinamento horol. pariter vitreo Kircherus. Solis motum aemulabatur statua illa Ravennae a Boethio fabresacta Art. magn. Luc. et Umbr. P. 2. p. 837. Si montes, si flumina, si mana, si totum mundum cernere desideras, Machinam pantoparastaticam iterum Kircherus docto communicavit orbi, c. l. p. 377. Ne quae Chymicorum laboratoria, quae Mechanicorum experimenta, videnda sistunt, afferam, hoc tantum addam, hominis ingenium aliquando ipsius Naturae superare solertiam, prout eleganti dudum id delineavit Emblemate Fluddus. Unius fere, cujus gratia tamen calamum arripui, oblitus fuissem, quod praedictae hominis prae mundo ipso Excellentiae magnum affundit jubar, individuorum nempe perpetuatae animae assistentis virtute propagationis. Unum voluit esse

mundum, Mundi Conditor, non plures, ut quidem Alexandro M. Anaxarchus, Indis Bramanes, Democritus vero Epicurus et Empedocles toti mundo persvadere conati sunt. Plura contra humanae spei voluit extare individua, ut continuo generationis et corruptionis fluxu refluxuque servaretur praedicta species, usqve dum tota universitate hac deflagrata aeternitatem ambiret et conseqveretur. Hoc pacto microcosmus alterius fit Macrocosmus, et foemina evadit animal Symbolizans in animali, suiqve imaginem peculiari Spirituum Mechanicorum ope meditatur et concipit. Non immerito indignor P. J. Fabro, Sagacissimo alias Chymiatro, qui tot in mundo mundos dixit, qvot in eo mixta. Rectius dicere possem, tot in homine mundos latitare, quot sub uteri latebris occultat foetus. septem praeter hunc mundum dari mundos finxerunt Brachmanes, magis congruum dicerem, septem, imo plurium mundorum, uterum saepius existere compendium. Digna sane res, in cujuscausas accuratiores inqvirant Philosophi,

cujusqve historias exactius excutiant elegantioris doctrinae Medici. Ipse his Naturae miraculis inescatus, dum Cathedram publice adscendere saluberrimae Facultatis Medicae consensu mihi licuit, nec digniorem nec jucundiorem, addo et utiliorem materiaw proponere, quam praesentem Gemellorum et partus numerosioris historiam, potui. Agite igitur, Auditores omnium Ordinum Honoratissimi, excipite fasciis carthaceis involutos Gemellos vestri favoris ulnis, placida censurae et disqvisitionis Vestrae ventilatione tanquam cunis eosdem agitate, Vestraeqve eruditionis lacte imbecilliores solamini; adolescent tandem teneriores quamvis, et idcirco abortus potius quam foetus dicendi, non autoris, sed Vestrae gratiae, Vestri favoris fotu

EPISTOLA VII. DISCURSUS DE GEMELLIS ET PARTU NUMEROSIORE DEDICATIO. D. Joh. Michaeli Fehrio Christian Frider. Garmann LIPSIA SWINFURTUM. S. P. D.

UT magnos magna decent, ita et curiosos curiosa. Jnde properarunt vel sponte sua ad V. Exc. Hi mei Gemelli partusque numerosior. Curioso digna res est scrutari haec sacra, prudentisqve curiositatis libella examinare. Concernunt hae meditationes ortum Microcosmi, sine cujus cognitione exacta nemo, me judice, curiosi nomen digne merebitur. Laudabilis curiositas est in viscera terrae ire, ortus mineralium et metallorum et lapidum scrutari, nec minus commendanda illorum industria, quae vegetabilium generationem et nutritionem spectat.

Fluunt ex horum indagatione tot in Microcosmum utilitates, ut eas nec calami nostri asseqvi possit tenuitas, nec pagellarum harum angustia complecti. Dum vero Microcosmus Microcosmum subit, inqve natales ejusdem satis abstrusos exactius inquirit, rem nec Diis, nec Deorum filiis ingratam, totique Microcosmo salutarem patrat. Vidit id in Ethnica sua caecitate Galenus, inde qvando partes, partiumque corporis nostri actiones exacte scrutabatur, putabat se longe gratiorem rem Diis facturum, ac si plures ipsis immolaret Hecatombas. Recte hic usurpare possem verba illius Cynici, qui in tuguriolo sedens fumante praetereuntes alloqvebatur: Ingredimini, namqve et hic (in membris genitalibus) Dii sunt. [gap: Greek words] dixit Galenus, quid impedit, qvo minus et hoc de hominis in utero formatione potius pronunciemus. Omnia Deorum etiam in foro Physico et Medico plena sunt, nec solum illud [gap: Greek words] morbis, sed et facuitatibus et actionibus partium corporis nostri tribuendum censeo. Sed

cur haec Tibi, Vir Excellentissime? ut rationem instituti mei Tibi declarem, et causam, cur hunc Discursum PhysicoMedicum non tantum conscripserim, sed et V. Excell. inscribere non erubuerim, Stella es in Coelo curioso primae magnitudinis, radiis ingenii Tui hactenus totum curiosum illustrasti orbem, inde ut et illis coruscent Gemini mei, V. Exe sinum qvaesiverunt. Curiosa satis est materia, niltamenminus prae se ferunt, qvam doctam curiositatem. Cum igitur connatam non habeant, acqvisitam desiderant, qvam curiosa Tua illustratione facile illis impertiri poteris. Qvod si fiet, Tibi alias addictum, magis Tibi devincies Autorem, et Gemin hi, ut aliquando adolescant et comtiori curiositate prodeant, eidem Autor eris. Cum vero cumprimis problematis circa finem huic discursui additi solutionem exoptem, circa illud V. Exe. mentem et sententiam paucis lineis descriptam his ipsis sollicitatum veni Prodibunt et futuris nundinis Autumnalibus, DEO volente, Exercitationes meae de Plantis monstrosis, et

de Plantis a Natura inscriptis et pictis Schediasma, ut igitur nullus dubito, qvin multa curiosa de his secum servet V. Excell. inde ut illis ipsis opuscula mea praedicta illustrare dignetur, hisce desidero. Interim Geminorum meorum Susceptorem V. Excell. quod elegerim et Patronum, boni consulat, meqve ultoribus suis annumerare dignetur. ipsiae 17. Jun. 1667.

EPISTOLA VIII. EJUSDEM ARGUMENTI CUM ANTECEDENTE D. Philippo Jacobo Sachsio a Lewenheim Christian Frider. Garmann LIPSIA URATISLAVIAM S. P. D.

NObiliss. Vir. etc. Salutat Te tandem rudis meus calamus, umbramque meae in Te Tibi sistit observantiae. In causam anxius ne inquiras, curve hanc induerim frontem, ne mireris.

Totus orbis literarius in amplexus Tuos ruere desiderat, Tuosque admirandos, Phosphore, summa cum voluptate excipit radios. Tanquam Jovis cerebro delectatur Gammaris Tuis, qvodve novus eruditorum Ganymedes Nectar ingenii doctis propinasti, avidis hausit labris. Qvem igitur foecundi hi calices non facerent disertum? qvem non facundum? Pretiosa Tua de Lapidum miranda Natura vere Te nobis reddidit pretiosum, et quam late pateat ingenii Tui mare, satis abundeque nobis declaravit Macro-microcosmicus Tuus Oceanus. Motus proinde Tuis in rem medicam meritis, silere amplius nec debui nec potui. Nec id amplius suffiaminare vaiuit mea tenuitas, nec ingenii imbecillitas. Phosphorus es, abjectis etiam lucem foeneraris rebus, minima irradias. Inde in lucem nuper producti mei Gemelli, lucidum Tuum ultro desiderarunt affectum et candorem. Jllustravit illos Nominis Tui nobilitas, famaeque Tuae splendor illis asyli loco fuit. In sinum proinde Tuum eos recipere non abnue, hosque

ad Te non tam properantes, quam testudineo repentes motu, suscipere dignare. Caeterum cum sciam T Nob. Excell. magnopere non tantum curiosis delectari qvaestionibus, sed et quanto cum judicio easdem resolvere possit, publica testentur monumenta, problema discursui meo de Chirurgia infusoria addidi, ut Te, et Excell. Dn. D. Majorem cumprimis hac de re audirem perorantes. Prodibunt etiam futuro tempore, annuente divinagratia, meae de Plantis monstrosis Exercitationes, et de Pictura et scriptura in Plantis schediasma. Quid de Causa monstrositatis et picturae istius in Plantis sentias, Nobiliss. Sachsi, et an singulares Tibi hac de re in promtusint observationes, ne me celes, sed si occupationes permiserint, paucis mihi pro candore et in omnes literatos affectu Tuosignifices lineolis. Quam gratum erit mihi in hac difficili materia haerenti Tuum consilium, quam acceptum orbi literato, si Te facem mihi praeferentem obtinuero Phosphorum. Totus in eo ero, ut non tantum publice hanc Tuam facilitatem

et favorem celebrem, sed et honori Tuo velificabor, dum vivam. Vale Vir Nobilissime, et rei literariae emolumento diu superstes vive. Lipsiae, prid. Calend. Jun. 1667.

EPISTOLA IX. Responsio ad praecedentem. URATISLAVIA LIPSIAM.

EXosculor jure meritisilmo tenerrimum Praestantiae T. erga Collegium Curiosum affectum, veneror non minus eundem, quo me immerentem et nullo officiorum genere adhuc obstrictum proseqvitur. Saxeus quidem sum nomine, mollissimum tamen mihi pectus, ut promtissime moveatur ad novae amicitiae ab Eruditis oblatae ineunda foedera. Nimius tamen fuit Praest. T. impetus primus, nimia verborum laude in edita mea opuscula ruens; optime curtae meae suppellectilis memor, et qvid valuerint humeri, qvid ferre recusarint, mihi conscius, immaturos hos foetus et fere non abortivos

inter molestae Praxeos occupationes praepropere prognatos, non tanti ponderis esse scio. Nam et Gammarologiam sinistra Lucina editam, et qvarta Luna prognatam expertus sum. Augustas obstetricantes manus et Infularis purpurae custodiam non tam a matre rubenti Gammaro, qvam toti Collegio Curioso favorem implorare demississime flagitaveram, sed, qvod in aurem dictum sit, nec responsione, nec aliqva gratia susceptus Gammarus, vix deniqve paueorum nummorum pretio muneratus, post biennii ab oblatione moras aula excessit.

Tibi, Vir Eruditissime, merito gratulatur Collegium Curiosum, ut de sincerissimo affectu, sic de egregio hoc specimine eruditionis curiosae et curiositatis eruditae; gratularetur sibi eo magis, si Praest. T. ad intimiora Medicinae adyta jam admissa, nomen suum Collegii legibus subscribere, et nobiscum inposterum amabilis non tam castae Penelopes, qvam vastae Vestae et mammosae Naturae procus ejusdem amabiles et reconditos sinus perscrutari

desideraret. Qvae non speranda fertilitas, ex novi hujus conjugii foedere? Nondum effoeta est Natura, novis qvotidie sectatores recreat oblectamentis. Non gemellos saltem, sed numerosiores partus exfacundo et foecundo Tuo ingenio nobis spondemus prodituros. Ex ungue Leo noscitur, et primogenitus hic Tuus patris firmos demonstrat lacertos, roburqve. Qvare cum Adjunctorum Collegii munus sit, novos in Societatem invitare Collegas, en me Proxenetam sisto, qvinon solum Collegii nomine omnem favorem offero, sed et promtissimam susceptionem et inscriptionem Albo Collegii. Dn. D. Laurentius Bausch jam ante biennium [gap: Greek words] reddiderat Collegium, matura qvidera sexaginta annorum aetate, praematura tamen Collegio morte vivorum numero subreptus, cui succenturiatus Hercules datus, ut in Consulatu Urbis Swinf. CL. D. Fehr, sic et in suscipiendo Praesidio Collegii, cujus hac de re Programma nundinis his Autumnalibus, una cum ipsius Absinthio curioso, et D. Grabae Med. Erfurt.

Cervo distribuetur. Tandem ut Praest. T. favorem ulterius demereri dignus viderer, subjicienda essent nonnulla ad proposita problemata de Infusoria Chirurgia in infantibus et pictura in flonbus, brevitas temporis tamen et occupationum moles calamum Practicis negotiis intricatum alio avocat, proximis tamen qvaedam qvo subjungam, maxime memor ero. Vale interim Vir Eruditiss. et qvem Amicum Tibi selegisti, porro eundem sincero affectu proseqvine cessa. qvi Praest. T. ad quaevis officia, dum spiro, ero pararissimus.

X. LECTIONUM PUBLICARUM INTIMATIO. PHILIATRIS ET NATURALIS SCIENTIAE CULTORIBUS C. F. Garmann Med. Baccal. S. D. O.

esse in nosocomia et aegrotantium grabatos, sed et interdum, ut causam dicant et discant, in demortuorum cryptas et feretra, serio svadent non tam necessitas et utilitas, quam inde emergens jucunditas. Quae etenim eos grabatis astantes saepe reddidit dubios causa, ea in demortuorum Cadaveribus apertis aperta satis emicat, et aprico exponitur Soli. Tantum decessisset nobili Medicinae, quantum ex Anatomiae cultura eidem accessit, si cadaverum inspectionem praeterlapsorum et praesentis Seculi abhorruissent Professores. Nec novacula semper opus est, ut viscera invadamus Microcosmi feretro imponendi; sufficit aliqvando, si mentis acie superficiem ejus tantum contemplemur, qvaeque Natura in his patrat miracula, exacte trutinemus. Suspensos illa saepius nos reddunt, ut anxii, qvo nos vertamus, neseiamus, si circumstans multitudo causam percontetur. Admirationem cui non movet cadaveris haemorrhagia, vomitus, partus. etc? Si tamen doctorum super haec evolvas Judicium,

observationes gemellas quidem referunt, rationes et causas non addunt. Potuissem vel hac de causa aliam arripere materiam, dum pro Licentia, summos in Arte nostra aliquando capessendi honores, lectiones consvetas habendi a gratiosa Facultate Medica mihi injunctum est, sed materiae drgnitas et jucunditas, ne semel conceptam mentem exuerem, calcar addidere. Stat ergo sententia semel concepta, indeqve hac septimana Vobis, Fautores et Amici honorandi, Decurias duas Miraculorum, ut vocantur, in Cadaveribus obfervatorum proponere, et rationes cur haec vel illa ita contigerint, ea qva pocero brevitate addere decrevi. Destinata est huic labori hora X. promeridiana, initiumque dabit crastinus dies. Adeste igitur, meque de praedictis mortuorum miraculis legentem, aut potius balbutientem audire. ne dedignemini. Ne coeli vos laedat inclementia, succinctus ero, ne temporis jactura vos absterreat, ea quae usum Medicum spectant, sedulo annorabo. Nunquam me fugiet hujus favoris et

honoris memoria, et sicubi vobis vicissim officia mea gratificari poterunt, promtus apparebo paratusqve. P. P. Lipsiae d. 17. Novembr. 1667.

EPISTOLA XI. QUAEDAM DE PLANTIS MONSTROSIS. D. Joh. Michael Fehrio. C. F. Garmann, Med. Lic. MARTISBURGO SWINFURTUM. S. D. P.

EA, Vir Excellentissime, eruditorum est indoles, ut qvam vis longo intervallo sejuncti, sibique faciem ignoti, literariam tamen affectent familiaritatem. Motus hac de causa, ante annum fere dissertationem meam publicam de Gemellis et partu numerosiore, Tuo et Excell Bauschii nomini inscriptam, cum Epistola transmisi. Latuit tum temporis me mors Excell. Bauschii, quam a Nobiliss. Sachsio mihi intimatam serio dolui. Qyicquid fit, etiam

manes tanti viri honore esse proseqvendos, quis est qvi negabit? Gratulor interim Jllustri Vestro Collegio, qvod Te Praeside gaudeat, Tuisque in Rempubl nostram meritis coruscet. Interea avido expectavi desiderio Tuas responsorias, spe tamen cassa et inani. Facilitas Tua humanitate satis laudabili ferrnentata, et in curiosos amica propensio, Te nec praedictam dissertationem accepisse, nec epistolium, suspicionem sensim sensimque animo implantarunt meo. Calamum proinde ut iterum chartae adaptarem, animus svasit suspicax, occupationes tamen hactenus et studia, dum Licentiam non ita pridem in Arte nostra ambii, et brabeo tandem mactatus abii, hoc meum sufflaminarunt propositum. Jam mihi redditus tandem, quanti Te tuaque scripta faciam, his ipsis testari volui: Quod si igitur inter Cultores Tuos locum mihi concedes infimum, summo id mihi ducam honori. Me autem hactenus in eo totum fuisse, ut plantarum monstrosarum historiam illustrarem, prioribus literis indicavi. Qvantum

vero in Botanicis sis versatus, Scorzonera Tua, et Tua Hiera picra satis evincunt. Historiam uvae monstrosae habet Phosphorus Vester, Plantae vero Gottorpiensis monstrosae Iconem, docto orbi communicavit Vester Hesperus. Huic cum institutum meum ante menses aliqvot aperirem, Iconem Chrysanthemi monstrosi cum historia a Tead illum scripta, transmisit, qvod delineatum exercitationibus meis, cum honorifica Tui mentione, inserere gestio. Te vero plura adhuc in regno vegetabili naturae observasse miracula et lusus, in praedictis literis fateris. Ab eo tempore avide eorundem historiam a Te expectavi, praedictis exercitationibus ut accederet auctuarium. Ne spe excidam, ad Humanitatem Tuam iterum appello, nullus dubitans, qvin propediem desiderio meo sis satisfacturus. Qvanta scripto isti acceder autoritas, si Tua nobilitatum superbiet experientia, rarisque observationibus! De rebus pariter inscriptis et pictis, ut et de Buxo elaboratum apud me servo Schediasma. Si Tibi quidem hoc meum

placebit institutum, lucem pariter videbunt et diem. Literis his adjunctum discursum inauguralem sereno vultu dignare. Si qvid erratum, festinationi, qva urgebar, imputes velim, illustrabitur hoc Thema aliqvando pluribus, adjunctaque Theoria morborum Embryonis in utero, cui jam lito, locupletabitur. Vale Vir Nobiliss. meqve Cultorem tuum indefessum ama. Martisburg. d. 20. April. 1668.

EPISTOLA XII. DE PRINCIPIIS CHYMICIS QUAEDAM. Lic. Salomoni Eichlero C. F. Garmann, Med. Lic. MARTISBURGO LIPSIAM. S. P. D.

SI tardius forsan hae ad Te eunt, Amicorum colende, aut occupationes Tuas Hygiae et aliis curiositatibus sacras interpellant intempestivius, ne molestum id Te habeat. Illud occupationibus,

hoc amori des et affectui. Fervet enim adhuc illud tecum de Naturae et qvibusdam Artis nostrae arcanis colloqvi desiderium, et dum ore ejusdem fervorem temperare a novercante prohibeor loci distantia in calamum id muneris transtuli. Cum vero a prosperis prologum ordiri studiorum et honorum tuorum ratio postulet, Tibi non immerito, serius qvamvis, vere tamen gratulor, qvod exantlatos labores tam egregius et splendidus titulus exceperit. Adsit porro tuis conatibus Siderum faventia, qvo ad votum succedat pollucibiliter praxis, brevique Doctoris infula superbientem Te conspiciam us. Boylei exasciati Chymici Chymistam scepticum tandem transmitto, data oportunitate iterum mihi restituendum. Qvae Chymicorum principiorum statuminatoribus opponat, qvaeso Chymicus nulli secundus inde perspicies. Cariosa haec principia inter Chymicos primus exsibilavit H elmot. tr. de trib. Chym. princ. Hic enimut Paracelsi Monarchiam exploderet, duo cumprimis ejusdem dogmata

annihilare ausus est, de praefatis principiis unum, alterum de tartaro. Et si recte opinione metior, Chymista hic scepticus Willisii doctrinam de his principiis fermentationi praefixam tacite mordet, cum videret iisdem qvasi abuti praedictum Willisium. Tu cui clarius haec sacra patent, qvid sentias, qvidve Boyleo et Helmontio reponas, candide qvaeso communica. Hoc cuivis hanc doctrinam inspicienti patet, Chymistas, sensatos illos artifices, dum noeticis Aristotelicis relictis, ad hypostatica haec ut vocantur Beguino Tyrocin. Chym. c. 2. provocant, sibi saepe non constare, verbaque sine sensu veritatis tantum spargere. Ea non esse simplicissima et omnino incomposita, Willisius edixit, ex Elementis dependere astruit Anthon. Günther. Willichius in thessal. rediviv. c. 10. 9. 73. et 74. Qvod si igitur Elementorum tetragonus in trigonum aut pentagonum hunc reducendus modum, scire desiderarem, annon sic principiorum darentur principia. Qyid si dicerem, haec non esse universalia, adeoqve sic

principiorum dignitate excidere, qvae universalitate, ut sic loqvar, suam metiuntur existentiam. Simplicia corpora sane infelicia, qvippe qvae his fulcris destituuntur. Inde sui oblitus P. J Faber, qui coelum e tribus principiis componit l. 1. Panchym. c. 13. p. 16. et in eo haec tria reperiri l. 2. c. 3. p. 105. asserit.

Nescio, qvis alios agitet Ajax, qvi etiam Sal ignis et Aeris se possidere jactant. Ut non immerito mirer cum Joh. Th. Schenkio hist. hum. generat. cur non ipsum Deum ex iisdem constitui doceant. Si igni tanqvam corpori simplici suum Sal, suum Sulphur non est, cur id parare satagunt. Citius e pumice aqvam spondeo, qvam, si dictam Chymicorum hypothesin seqvaris ex elementis Sal, Sulphur et Mercurium. Inter praeparata Payngkii etiam apud Thom. Bartholin. Cist. Med. pag. 636. legitur Salignis. Sed vereor, ne fumum vendat, ut clari alias nominis Chymicus Frundekius, qvi Amstelodami in Collegio Chymico anno 1662. idem promisit. Animadvertit tamen Olaus

Borrichius illum igni tribuere, quod carbonibus et cespitibus debebatur, idqve oleum et sal nihil aliud esse qvam germanum fratrem fuliginis, qvod scripsit ad Th. Barthol. Cent. 4. Ep 17. p. 72. idem de Sulphure et Sale Aeris sit judicium, de qvibus allegatus Borrichius ap. Th. Bartholin. c. 1. Ep. 38. p. 221. Non enim quid in aere est, aeris est. Sed qvo dilabor, dum paginam limite parciore arctare cura sedet, eandem verborum eluvie redundare animadverto. Ignosce calamo tecum amice conversari gestienti, et si placet hanc hypothesin pensiori judicio trutinatam, mihi remitte, una cum dudum desiderata Tua inaugurali, Veslingioque et aliis ad usum tuum Tibi communicatis. Si quae alia occurrant nova in arte nostra, addas qvaeso. Procurante Dn. Schollero, ea optime ad me deferentur. Vale Amicorum colende, meque si dignum judieabis, amare perge. d. 28. Mart. 1668.

EPISTOLA XIII. DE COLLEGIO CURIOSO. D. Philippo Jacobo Sachsio a Lewenheim, C. F. Garmann Med. Lic. MARTISBURGO URATISLAV. S. D. P.

SICcine et meae qvod tribuis tenuitati, Celeberrime Sachsi, ut musteis Tuis verbis mihi Naturae et Hygiae litanti calcar addas et animum. Gratulor mihi non tantum, qvod Sachsio innotuerim, sed eo cumprimis nomine, qvia in mea tenuitate qvid reperit Sachsius, qvod sibi sit ad salivam. Ut doctorum Virorum favorem semper omni pretio praetuli; ita Sachsio placere, anni antepono pretio. Nolo palpum Tibi obtrudere, sed his ipsis tacitum qvod concepi gaudium, saltem testari. Hoc interea juxtim hactenus animum momordit meum, qvod eruditis Tuis literis responsum citius reponere non valui. Ipsa necessitas obicem mihi

objecit, et honores, qvos hactenus ambii, jamque in hac nostra Philyrea Praeceptorum suffragio retuli. Inde alio abreptus animus, nec sibi vacare, nec aliis ad votum potuit. Nil dicam de abitu in Patriam, in qva jam Praxin exerceo. Qvocirca tam longum silentium pro Tua Humanitate in optimam interpretaberis partem. Quae de Collegio Vestro curioso scripsisti, gratissima fuere, et miror Dnn. Collegarum industriam in Naturae eruendis arcanis. Hiera picra Excell. Fehrii, Elaphographia Grabbae, omnium tulerunt puncta, Vestraeqve Academiae insignem affricarunt nitorem. Plura in dies avide expectant Naturae Mystae, qui Naturam Vobis multa debere, ultro confitentur. Stabit tantorum Virorum memoria etiam apud posteros incorrupta, tantiqve beneficii recordatio apud seros recrudescet nepotes. Quid vero hoc, mi Sachsi, qvod nullo merito meo, ut et Vestro me adjungam Ordini, humanissime invitas? Aquilam obviam venientem cernere, semper inter laeta reputatum fuit auguria. Sed ô si

tanto Proxeneta dignum me sistere possem. Dudum modeste de me sentire didici, memor illius, qvi

Quod si tamen ita placeret Incluto Vestro Ordini, repudio humanissimam Tuam invitationem excipere, piaculum judicarem. Ferunt regulum aliquando summas transfretasse auras, sed Aqvilae alis subvectum: si Tuus me juvabit affectus, quidni sublimi ferirem sidera vertice. Interea Salve Vestrum Academicum desidero, quod in nostris non amplius prostat bibliopoliis, et reliqua Vestrae Academiae decreta, quae candide mihi communicabit, ut confido, candor Tuus et affectus. Discursum meum Inauguralem his transmitto inclusum. Ignosce erratis et vacillantem miranda Tua eruditione suffulci. Scriptae sunt ad clepsydram hae pagellae, et vix dum natae, praelo destinatae. Si vitam, si vires non denegabit Divina Clementia, comtiores prodibunt et elegantiores, una cum Theoria morborum embryonis in utero, cui vacuas hactenus impendi horas.

Qvae de Plantis monstrosis et incriptis commentatus sum, a Tua Curiositate promissum expectant auctuarium. Adjungetur his forsan de Buxo Schediasma, in gratiam Excell. Dn. Godofredi Buxbaums, Med. Lic. et Practici Ileburgensis, Intimi mei, qvi Te amice salutat, conscriptum. Qvodsi et alia de Plantis curiosa serves, qvaeso communica, non sine honorifica Tui mentione allegabuntur, candideque dicam, cujus Solis stella sim, cui lucem debeam. Vale interim cum Tuis ad votum, meqve Tui observantissimum, amare perge. Martisburg. d 28. April. 1668.

EPISTOLA XIV. VOTUM PROPEMTICUM. M. Godofredus Reichius L. Christiano Friderico Garmanno ZWEMA MARTISBURGUM. S. P. D.

facere videor, cum literis Te meis interpello, cujus jucunda fausti faxit T. O. M. jam ineundi itineris molestia occupat animum: Qvoniam tamen proximo elapso die Tibi fidem dederam, meletematum nonnulla meo rum ad revocandam aeternum devincti REICHII Tui [gap: Greek words], ad Te mittere; putavi me non satis ex officio facturum, nisi cum datae starem. Plurium qvidem copiam Tibi facere in votis habui, sed eorum necessarios alioqvin meos me inopem reddidisse, fateor Siqvid grati exinde Tibi emerserit, gratulabor mihi; sin minus, infucati animi erga Te mei tesserae loco haud gravatim accipias, bonique consulas velim. Cum etiam dignaberis rescribere, utut gravioribus Te occupationibus tum teneri noverim, ad Dominum Rudolphum Lipsiensium non infimae sortis Mercatorem literas curabis deferendas. Bene vale, germane GARMANNE, ac Tui in precibus ad DEUM meis ardentissimis nunquam non mentionem futuram, credas. Qvare eo, qvo coepi voto in felicissimum abitum et aditum tuum,

devote finio: SIT INSTAR FLUMINIS PAX TUA, ET PROSPERITAS TUA, UT FLUCTUS MARIS, Es. 48, 18. Iterum iterumque Vale!

EPISTOLA XV. QUAESTIO, AN E PULMONIBUS IN CADAVERE DE AETATIS ANNIS FIRMUM POSSIT FIERI JUDICIUM? D. Philippo Jacobo Sachsio a Lewenheim L. C. F. Garmann CHEMNITIO URATISLAV. S. P. D.

OBstetricante occasione V. Excell. insalutatam praeterire nec potui, nec debui. Ut enim celeberrimorum Virorum favorem ambire singulis momentis gestio, ita Te Virorum celebernime, his iterum salutare, inter rara felicitatis meae reputo documenta. Excussere, ni fallor, animi mei propensionem

praeterlapso mense Martio V. Excell. transmissae literae, qvas una cum mea Inaugurali V. Excell. accepisse, nullus dubito. Jam dum, divina ita dirigente gratia, Chemnicii dego, a Prudentissimo Senatu Physicus Ordinarius vocatus et constitutus, vel eam ob causam mihi hanc spartam gratulor, quod commodius V. Excell. literariam observantiam offerre valeo. V. E. eruditorum literas magni aestimare, publica testantur monumenta, rerum tamen vacuas, qvales meae, an favente supercilio dubitarem, nisi priores ad me datae favoris singularis spirarent fragrantiam. AEternus sit mihi hic favor ab illo, qui ipsi aeternitati nupsit intime. Sed en! dum haec scribo, attestatum Vienna huc delatum de morte Mercatoris Chemnicensis mihi traditur, in qvo et haec verba continentur: Der Toden-Beschauer hat nach der Lungen-Beschauung befunden/ daß der Verstorbene 45. Jahr alt. Erat vero defunctus annorum 47. Mentionem horum inspectorum facit Hoeferus l. 6. Herc. med. c. 3. p. 295. quomodo vero e pulmone de annorum

aetatis numero judicent, non addit. An e numero loborum, qvod tamen vix credibile, quia impossibile, an aliis e signis, non facile dixerim. Si V. Excell. hac in rejudicium mihi fuccurrere vellet, res sane gratissima mihi accideret. Plura non addo, urgentibus ita Mercatoribus Nivemontanis harum gerulis qui a V. Excell. responsorias desideratas, nisi graviora obstent negotia, expectant. Vale Vir Celeberrime, Fautorum Phosphore, meque amare perge.

EPISTOLA XVI. SALVE ACADEMICUM. D. Philippus Jacobus Sachsius a Lewenheim L. C. F. Garmanno URATISLAVIA CHEMNICIUM. S. D. P.

INjurius essem in sanctae amicitiae leges, si binis Exc. T. literis instigatus, ulterius foverem silentium.

Prioribus responsoriae denegatae fuerunt, quod bivius haeserim, quorsum literae sint mittendae; nunc ubi per postremas certior factus, E. T. fixas sedes Chemnitii elegisse, et Exc. T. et mihi de tam insigni felicitate gratulor. E. T. quidem, quod in ea urbe Medicinam cum laude exerceat, in qua olim Caspar et Johannes Naevius de Republica Medica optime meriti vixerunt; mihi vero quod ad minimum quater in anno per mercatores Schneebergenses quaternis nostris nundinis secure remeare poterunt literae, absque metu naufragii in hoc terrestri itinere. Secl dum animo constitueram, longiore epistola E. T. avidam saturare famem, inopinata fati necessitas, quae ante annum sororem novendecim annorum, ante novem mensium spatium Parentem senem fere octogenarium e viventium numero proscripserat, conjugis meae dilectissimam matrem his ipsis nundinis sexagenariam peremit, unico meo filio febre maligna correpto, vix eandem cladem evadente. Hae concatenatae privatae curae et molestiae,

et occupationes funebres, gravioribus curis et seriis cum Amicis. eruditis confabulationibus pausam injecerunt. Excusabit igitur E. T. quod tam tardus sim in suppeditandis curiosis de Plantarum miraculis, non omittam eandem recoquere crambem, animus ubi paulum sedatis procellis rursus erit compositus. Testem interim mitto aliquot carmina, cupressis feralibus appensa, qvorum ultimum Langiam viduam socrum meam concernit. Adjunxi orationem meam nuptialem olim mihi conscriptam ut aliqvo munusculo redhostirem binas Tuas Disputationes mihi transmissas, Nectare mihi svaviores. Et cum illae locupletissimum praebeant testimonium sincerissimi affectus erga Collegium Curiosum, non possum non E. T. antea invitatam, pro ineunda nostra Societate, nunc, post concessos summos in Medicina honores, plenis ulnis suscipere, et pro concessa mihi a Domino Praeside et Collegio Curioso potestate, tanquam Adjunctus p. t. Collegii, Exc. T declarare, et declaratam proclamare Collegam Curiosum.

Gratulatur sibi Collegium de indefesso E. T. labore, et curiosissima diligentia in enodandis sacrae Picturae arcanis, optimos sibi spondet fructus a tam florentissimo annis et eruditione Doctore, et dum Hoffmannum Profess. Altorfinum Collegio quoque accessisse inaudio, binis his columnis Herculeis suffultum Collegium, omnes eludet temporis injurias, et latius ceu palma onere pressa succrescet. Cognomen quod libuerit sibi seligat, quod pro confirmatione et inscriptione Swinfurtum ad Dn. Praesidem mittam. Salve igitur Excell. Dn. Collega, et faustis avibus nomen et omen Curiosi Collegae suscipe, et reliquis Tuis Honorum titulis adjunge, speramus data occasione ex Aula Caesarea immunitates quasdam pro Collegio, ut his honorum stimulis eo citius bonae famae avidi, in castra nostra descendant, nec Curiosi Collegae nomine salutari erubescant. Mitto, quae ante paucos annos Leges Collegii fuerant promulgatae, hactenus tamen sententia fuit quasdam immutare ad Dnn. Collegarum lubitum. Si itaque

Exc. T. quaedam in his desideret, quae emendari cupiat, calculum suum subjiciat. Numerus Collegarum etiam ex illo tempore succrevit, alii ex horum numero nondum solutis Symbolis dr [gap: Greek words] convivio excesserunt Curioso, plurimi adhuc aere quasi solvendo obstricti. Quod si hae leges antea in Exc. T. Bibliotheca haeserint, data occasione hujus exemplaris remissionem expecto. Vale Exc. Dn. Collega, et ulterius fave Amico Tuo integerrimo, qui ad omnia Amicitiae obsequia praestanda ero paratissimus. Vale quam longissime, in Collegii Tuorumque incolumitatem.

EPISTOLA XVII. HYPOCHONDRIACI HISTORIA. QUAEDAM DE MOSCHOCADUCUS UTERI. D. Joh. Theodor-Schenkio L. C. F. Garmann CHEMNICIO JENAM. S. P. D.

vel magni Bartholini judicio, Magne, audacem nimis, nisi Tua Humanitas timidiusculae crenae adderet calcar. Tanta ea est, ac eruditione summa ita fermentata, ut eam stupeant omnes, mirentur singuli. Ipse ante decennium, et quod excurrit, abunde eandem expertus, illam animo excludere nec potui nec debui. Quocirca altiores hujus memoria in animo egit radices, adeo, ut saepius male voluerim novercanti fortunae, quae me insperato eidem subtraxit. Interim mihi non immerito tacite gratulor, non tantum quod divina Clementia ea sparta me nullo meo merito mactare voluit, cui summa cum laude olim praefuit T. Excell. sed et quod Tui memoriam singulis fere momentis mihi refricant civitatis nostrae Proceres, ut in laudes optimi Praeceptoris ire nunquam non se mihi aperiat occasio. AEterna sit illa nominis Tui fama, apud seros recrudescat et magis magisque inclarescat nepotes! Inter eos vero, qui Te magni aestimant, etiam cumprimis numerandns venit noster Theophilus Voigt, Chirurgus haud

vulgaris experientiae, cujus filius summae spei juvenis, qvod adhuc apud vos decumbit, summopere doleo. Si vivit adhuc, si blandioris valetudinis sentit faventiam, DEO id debet, Tibi juxtim secundum DEUM. Cum vero ejus praesentiam desideret Parentum [gap: Greek words], sanitatisqve obicem ut divino auxilio Tuoque consilio adjutus removeam, Parentes expectant, morbi causam curamque hactenus tentatam, qvaeve inposterum e re aegroti sint, ne me celes opto, optant Parentes. Opinione si recte metior flagellum est illud, eruditos qvod exercet, eruditionisqve Candidatos, malum hypochondriacum. Hujus incremento et Symptomatum farragini inprimis contumaci alvi obstructioni forsan velificabitur prava succi pancreatici constitutio qvippe qvi succus solum fere melancholiae rudimenta mihi videtur constituere. Dissertationis Tuae de Moscho saepius apud eruditos, cumprimis Halis Saxonum, non ita pridem facta fuit mentio, oculis tamen multo minus animo eandem usurpare non licuit. Tetigisti sine dubio in eadem

de Moscho veterum controversiam vexatam satis, ejusque generationem, prout soles, docte illustrasti. Odor ejus an instantanee nutriat, instantanee dum reficit, quid sentias, dubio procul ex eadem patebit. Cur Moschus et alia odorata caput mulieris turbent, uterum debilitent, et an hoc modo consensus uteri et cerebri stare valent, forsitan non intactum reliqvisti: Natus es tricis medicis extricandis, variarumque monstrosarum in arte nostra opinionum hactenus strenuum Te praestitisti averruncum. Ut igitur et hos scrupulos docta Tua mihi eximat dissertatio, ejus exemplar meae non invideas precor expectationi. Quod si et alios fructus menstruos, pro ut solet, patulae objecit aurae Vestra Palma, iisdem meam tenuitatem exhilarare non dedigneris. Pretium proxima restituam occasione. Curationi meae concredita hic vivit qvaedam foemina, Caduco uteri aliqvoties tentata, ut ut menses solito fluant tempore. Remediis alias expertis hactenus cedere noluit malum, an corpore probe evacuato

sternutatoria prosint, titubantem quaeso mone. Transmitto his adjunctos Discursus Academicos observantiae debitae tesseram tenuem quidem, ab observantissimo tamen E. T. profectam. Ignosce erratis. Prodibunt aliquando emaculatiores et comtiores. Finio cum Romano illo apud Tacitum: Dii Tibi principatum dedere, nobis obsequii gloria relicta est. Vale, Vir magne, mihique serio fave.

EPISTOLA XVIII. RESPONSORIA AD PRAECEDENTEM. D. Joh. Theodor-Schenkius L. C. F. Garmanno JENA CHEMNICIUM. S. P. D.

DUm nominis Tui, Vir Nobiliss. memoriam in mentem mihi revocas, grato illud agnosco animo, fateorque protinus illam mea excidisse memoria,

quod equidem grave Te laturum non spero, qui optime cognoscis, rerum multitudinem, in primis vero mutationes temporum causam ejus esse principem. Caeterum de eruditione singulari et dexteritate Practica animitus Tibi gratulor, gratias una agens pro speciminibus transmissis elegantissimis. Placuit admodum mihi, Rempubl. Chemnicensem in hanc descendisse personam, quae optime meretur praeesse Spartae publicae, seu ut vocant Physicatui, cui olim me praefuisse scribis. Propitiam Tibi civitatem precor; utque meliori fato vitam illico et famam pertexas, quae pluribus sinistra cessit, an fato singulari, an loci culpa, hoc de mihi non satis constat. Filium Chirurgi hypochondriacum Tuae curae tradendum lubens audio, affectus chronicus est, saepius lentam ferens manum aeqviori tergore. De Pancreatico succo et novis inde in Medicinam pertractis hypothesibus, modice sentio. Nec enim quod pueri quaerunt in faba, hujus praesentia exhibet et monstrat. Sed hic valere

qvenqvam suo sensu permitto, cum certum sit, eum neque citius neque felicius, neque aliter morbum curaturum, licet ita esse imaginetur sibi. Moschi historiam exhibeo, quae opus non est genuinum, si limam adjectam exceperis. Plura ubi desideras, curabo, ne desint appetitui Tuo. Interea Vale, atque favorem veterem literarum ulteriori continuato commercio conserva. Cursim Jenae. d. 28. Junii, 1668.

P. S. Sternutatoria in caduco isto affectu non probo. Affectus Sympatheticus utero ante omnia prospiciendum esse monet. Tu injectiones uterinas ex Rad. Mandragorae, secundum Hippocratis consilium, frequenter adhibe.

EPISTOLA XIX. CADAVERUM CRUENTATIO. Dn. M. Godofredo Reichio L. C. F. Garmann CHEMNICIO ZWEMAM. S. P. D.

Patriam, meum Chemnicium, sine molestia, sine defatigatione. Ne mirare, Amicorum optime, qvi id fieri potuerit, Tuae, quaese mihi comites adjunxere literae, omnem spongiae instar itineris abstersere molestiam, votumque incolumitati et prosperitati meae sacrum omnem exclusit defatigationem. Pavi oculos meletematum tuorum aspectu, lectione eorundem animum. Pro vehiculo mihi fuit tua facundia, ingeniiqve tui mira foecunditas. Inde data occasione semel datam fidem ut amica responsione redimam, has literas perennaturae amicitiae obsides remittere tibi placuit. Statum igitur meum si scire aves, me dextra valetudine, Patronorumque meorum, nullo qvamvis meo merito, stipatum adhuc scias favore. Divinae benedictionis haud obscura indicia qvotidiana suppeditat Praxis, qvam hactenus magno, praefiscine hoc dixerim, aegrorum solamine, exercui. Adsit porro ausibus Archiater coelestis, cujus honori solum meus velificabitur labor. Pharmacopoea nostra, ut pristinam

resumat faciem in eo multum mihi terendum est temporis, multosque hactenus aliis studiis sacros mihi hoc Amplissimi Senatus nostri mandatum subduxit dies. Nec Patronorum conversatione excludor, utpote quae reliqvarum succisivarum horarum sibi postulat momenta. Caetera cum mortuis qvidem non ambulo, qvod ille Stratonicus Citharaedus de Cariae incolis melancholicis dicebat, nec cum Democrito Abderita extispicio brutorum in specu vaco, cum mortuis tamen saepius reliqvum temporis fallo. Feretra adeo, busta scrutor, cryptas eorundem aperio, et an etiam Dii ibidem sint, qvod olim de fumoso suo tuguriolo affirmabat Diogenes, percontor. Multum vero ibidem qvod curiosum oblectat animum, reperio. Video cadavera parere, sudare, guttur inferius deponere, fragrantiam spirare, putredinis effugere dominium, et petrefactionis contra idem se tueri privilegio. Nec minus stupendum Cadaver cruentum stillare liqvorem, qvod vivis alias competit corporibus. Non

tantum Medicos, sed et JCtos et Theologos spectabit haec Speculatio, tricas ut effugiant alias inextricabiles. Exempli loco, qvia Te ejusmodi curiosi tatibus summopere delectari scio, qvalis fuit ille clamor sangvinis Abelis coelum penetrans? putant qvidam Jovam Cainum ad Abelis deduxisse cadaver, et cum pernegaret factum, cruentatione illud homicidae obsignasse praesentiam, inter quos est Jsaacus Silberschlag Explic. Evang. Dom. 11. post Trinit. Locum, in qvo filius Barachiae Zacharias trucidatus fuit, perpetuo sangvinis evomuisse undam, usque dum expiaretur a Nebusar Adan, alii prodidere, vid. Sturmius in Calend. Sanctor. p. 39. Disqvirit Vincentius Mosles in Philosophia naturali sacro-sancti corporis Christi c. 14. dub. 3. An a morte Christi naturaliter sangvis ex aperto latere profluxerit? affirmative respondet, et addit: Alicui videri poterit, qvod sangvis naturaliter fluxerit, quod praesens erat homicida. Non implicat qvidem naturalem illum fuisse sangvinis et aqvae effluxum, mysteriumque simul

sub fuisse. Qvod vero fluxerit ad testandam homicidarum praesentiam, non facile pronunciarem: Non dicam, quod omnes fere sentiunt, cadaver dum cruentat, Spiritus laesos enormiter irritatos et conturbatos, praesente homicida ultionem sangvinis hac stilla desiderare. Obstat enim illud ultimum plenum mansvetudinis et amoris verbum: Pater remitte eis. Hoc tantum afferam, sangvinem praesente homicida aut sudare cadaver, aut spumam sangvineam circa oris labra comparere, qvale exemplum habet Zeilerus part. 2. Epist. p. 1032. aut per nares, rarissime per oculos cruorem exire, aut tandem per vulnera ante mortem inflicta, neutrum horum in cruce pendente Christo animadvertitur. Vulnus enim post mortem demum inflictum, sangvinem extravasatum copiose egessit. Quod si valeret, et homicidii argui posset Anatomicus, dum ipso praesente corpusqve incidente, vasa laesa in cadavere, aut cor apertum cruoris emittit imbrem. Tibi si circa haec Problemata e Rabbinorum et Theologorum

scriptis qvaedam occurrunt, communica quaeso, ut et a Tua facilitate et eruditione defecata, meo aliqvid accedat opusculo. Interea amare perge eum, qvi Te amat serio, Tuisqve conatibus omnia fausta apprecatur et felicia:

Ut finiam cum Aristophane Teqvecum Tua, qvam saluto, Tuisque valere jubeam diutissime, Chemnicii d. 20. Jun. 1668,

EPISTOLA XX. DE PLANTIS MONSTROSIS, D, Augusto Schaeffero L. C. F, Garmann CHEMNICIO HALAM SAX. S. D. O.

QVoties, Fautorum et Amicorum optime, animum subit gratissima Tua nuper tecum habita conversatio, subit autem saepjssime, toties mihi de

novo tecum partae amicitiae foedere tacite gratulor, beneque coeptis perennitatem cordicitus voveo. Hujus igitur desiderii scopum, ut eo melius attingam, ori manum jungere decrevi, et ferente occasione, dum coram non licet, de hac vel illa re discursus beneficio literarii commercii seram. Qvod dum facere gestio, succurrit nuper de Plantis monstrosis tecum institutus discursus, cujus recordatio me huic materiae vacantem mirum in modum delectavit. Causas harum monstrositatum non sine causa rejecit Dn. D. Major de Plant. Monstros Gottorp. in materiae excessum, et anomalam succi nutritii fermentantis ad indebitas plantarum partes lationem. Nec ars hic exeludenda, qvae solertem hic se qvoqve partim insitione, partim aliis ab artifice excogitatis modis praestat parariam, prout e Mizaldo, Porta, Laurenbergio et aliis constat. Nimiam coeli humiditatem fructus aliqvando monstrosos reddere animadverti saepius, cumprimis inglandibus glandiumqve cupulis, quas vulgi simplicitas

luxum vestium aut ornamentorum aliorum capitis taxare firmiter credidit. Casus etiam non raro huc suum confert symbolum. Imaginationem suo modo tribuit Plantis Helmontius. tr. Tumulus Pestis, quae sane non immerito multum faveret horum productioni, nisi sana ratio Helmontianum exploderet figmentum. Pluribus haec tetigi in peculiaribus qvibusdam Exercitationibus, quae aliqvando lucem videbunt publicam. Varias in iisdem deprehendes monstrositatum partim imagines, partim Naturae lusus. Dedit eos cum propria observatio, tum cum primis celeberrimorum Virorum Sachsii, Majoris, Fehrii et aliorum facilis liberalitas. Te multa circa hanc materiam pariter observasse, nuperus tulit discursus. Ut igitur et Tua in hac re docto orbi communicetur industria, Catalogum et Icones eorundem mihi ne invideas precor. In specimine Florae Hallensis Clariss. Dn. Olearii (qvod Tuae debeo, liberalitati) etiam Tulipam, cui Monstrum nomen, invenio, nominis hujus causam, et plantae

ipsius descriptionem tua pariter mihi despondet humanitas. Paratos cultros anatomicos ab artifice, ut et acus pro setaceo, data occasione transmitte, pretiumqve significa: Transmittam illud proxima occasione, et si reciprocis officiis hanc Tuam facilitatem redimere potero, semper paratus apparebo. Nobiliss. T. Dn. Parenti multam Salutem! Vale Fautorum optime, mihique inposterum favere perge. Chemnicii, d. 21. Jun. 1668.

EPISTOLA XXI. SALVE ACADEMICUM, D. Joh, Michael Fehr et D. Elias Schmidt, L. C. F. Garmanno SWINFURTO CHEMNICIUM. S. P.

ET si nulla hactenus vel familiaritas vel literarum commercium inter nos intercesserit, attamen crebrior praeclari nominis Tui fama, praesertim

autem honorifica recommendatio Excell. Phosphori nostri, et eruditissima dissertatio departugemeilo, Collegio nostro asscripta, tantum fecere et profecere, ut post debitam et bene meritam de dedicatione hac gratiarum actionem, ad Consortium nostrum Te praesentibus invitare non dubitaverimus, quo, nomine etiam SALVE NOSTRUM ACADEMICUM (in quo instituti hujus occasio, ratio, invitatio solennis, Legesque fusius continentur) ad Tuam Exc. transmittimus et petimus, ut invitationi huic nostrae tam honestae, Tuaque Exc. ut putamus, dignissimae, assensum haud gravatim praebere velis, qvem proximae responsoriae literae declaraturum omnino speramus. Fuere autem jam dudum Castor et Pollux fratres gemelli, et fortissimi Argonautarum Heroes, hodieqve splendidissima firmamenti lumina. Cum itaque tantum laborem de gemellis aggredi, Tibi grave non fuerit, itaque jure bene merito alcerutrum horum nominum, pro agnomine et praemio in Collegio nostro feres, utrum

autem libuerit, et ea omnia, quae in Lege 14. continentur (cum Exemplaribus aliqvot Dissertationis dedicatae) ex proximis T. E. literis certiores redditi, Albo et Archivo nostro inseremus. Accipe, Vir Excell. hasce hilari fronte, Nobisque bene et optime fave!

Nobilis et Clariss. Vir.

JUcundissima nobis accidit animi tui in Collegium nostrum propensio, qvam non tam privatis ad Sachsium, Phosphorum nostrum literis, qvam publica tua de Gemellis disputatione abunde declarasti. Geminas Tibi pro Gemellis debemus et habemus gratias. Disputationem ipsam, quam non dum vidimus, ut in Archivo reponetur, qvaeso mitte, et qvam primum respone, electio datur tum in materia elaboranda, tum in agnomine capiendo. Est enim in Vicinia Tua Vir qvidam Clarissimus, qvi itidem nomen suum Albo nostro inscribendum desiderat, qvem Exe. T fratrem seu Gemellum uno eodemqve tempore Academjae

N. C. adscriptum civem simul agnoscimus, de amborum mutua et in universos benevolentia nihil qvidqvam dubitantes. Nihil, me judice, homine dignius, quam de omnibus bene mereri velle, et nostra est cynosura. Vale, clariss. Vir, et festinanti calamo atque ex malo hypochondriaco trepidanti manui ignosce, Svinf ut supra.

Erffurto Mulhusam vocatus Dn. Graba, Cephalus, inter vacua ibi. Sedem reliqvit. Sic D. Krantz Archiater Comitis Hanoviensis nuper obiit, et Physicatus Salfeldensis vacare dicitur.

EPISTOLA XXII. PAUCA DE SERICO METEORICO SEU MONSTROSO, D. Joh. Michael Fehr L. C. F. Garmanno SWINFURTO MARTISBURGUM. Salutem.

excusavi, nec adhuc dum convalui, qvod hiulca scriptio manusqve tremula loqvuntur. Gaudeo, mihi crede, et pariter doleo super literas, qvas die 25. Maji sesamo amoris et papavere benevo lentiae sparsas ad me dedisti, vidiqve ex addita disputatione Genium Tuum generosum, macte ita virtute!

Doleo a. et animitus qvidem, qvod nec literae, nec disputatio ista de Gemellis, cujus non semel apud mementionem fecit Nobiliss. noster Phosphorus, per tantum temporis spatium ad nos non sit delata, Aurigae eqvos curant, non literas, homines in Boeotia nati, morositatem istam in respondendi officio qvaeso nobis ne tribue, praesertim mihi, qvi alienissimus sum ab ejusmodi insulso more, qvod omnibus nostris Collegis notissimum. D. Bauschius ob [gap: Greek words] excusatissimus est. Qvod nugis meis tribuis aliqvid momenti, id ex abundantia amoris profectum esse puto, hoc tamen fincere Tibi promitto, in regno vegetabili versatissimo, si qvid e provincia et territorio nostro lucubrationibus Tuis

accedere posset, id liberrime exposcas, [gap: Greek words] providebo, sed mittenda prius erit qvaedam tractatus Tui de monstrosis Plantis sciagraphia et titulus, et de qvibus in prioribus nostris mentio facta est occasione nundinarum Naumburg. Responde qvam primum, et si non alia datur occasio, responsorias Noribergam mitte per tabellarium Lips. ad hospitem publicum zum rothen Rößlein/ exinde Swinfurtum certissime deferuntur. Indica qvoqve tempus accessus Tui ad Chemnicensem Physicatum, qvem Tibi feliciss. comprecor, eaqve cumprimis de causa, qvod uberrimus Tibi in regno vegetabili ex voto exspatiandi campus detur, sed, ut finem faciam ne Martisburgo excedas precor, priusqvam de serico vestro monstroso, cujus in Hiera mea mentionem feci, me certiorem feceris, aut unum et alterum filum, fi qvod suppetit, cum Eruditorum judicio miseris; In Chinae regno passim illud in arboribus ita suspensum reperiri constat, sed vale et fave

EPISTOLA XXIII: SUCCUS PANCREATICUS. HYPOCHONDRIACI CURA. CADUCUS UTERI, ET LEPRA. D. Joh. Theodoro Schenkio L. C. F. Garmann CHEMNICIO JENAM. S. P. D.

GRatissimae mihi fuere literae Tuae, infusam Tibi a clementiori sidere humanitatem affatim spirantes, nec minus gratae illis adjunctae dissertationes, antiqvum suum Jenam vestram adhuc obtinere liqvido testantes. Vellem aeqve facilis mihi suppeteret facultas reciproco munere Tuam in hac re exhilarare facilitatem, sed illud praesens qvidem denegat, qvod futura forsan dabit dies. Interea qvod rem acceptam spe redimere cogor, aegro non feres animo. Qvae de succo Pancreatico scribis, oppido placent

cileqve assensum meum reportas, qvando non idcirco felicius morbos curari asseris. Interea melancholiam veterum huic germanam essenullus dubito, parumqve referre existimo, sive succus Pancreaticus vocetur, seu melancholia in liene fluctnans. Fusius hoc argumentum explicabit desiderata Tua historia humorum specialis, qvam ne multos premas in annos, vel ipsa salus reqvirere videtur. Chirurgi Filius ad nos delatus, hypochondriaca immensum fatigabatur flatulentia, cui incerto et vagabundo insultu febris erat a latere. In consilium vocatus, lenioribus aperitivis et spleneticis, ad monitum Tuum, huic malo ibam obviam, a qvorum usu flatus qvidem remiserunt, febris tamen interea vires fere omni exuit vigore. Propinavi proinde ipsi pulverem meum Anonymum, non qvidem pretio, virtute tamen etiam febrifugo Peruviano facile anteponendum, a cujus prima sumtione febris non amplius apparuit. Materia igitur fermentans hoc modo praecipitata, expurgationem poscebat, qvam etiam

seqvente die propinavi, a qua novies expurgata alvo flatus et febris cessarunt, divinaque Clementia intra decendium restitutus, hactenus nec morbum, nec molestiam sensit, valetque ad votum. Interea diaetae observationem ipsi commendo, rapisque ut crebrius in cibo uteretur, svasi huic et aliis, beneqve res cessit, ut non sine causa in qvartana has commendet Giselerus et alii, imo solo harum decocto eandem integre sanari scribant. Illa, cui etiam in lecto decumbenti uteri caducus molestiam parabat gressumque figere firmum inhibebat, etiam, DEO soli sit laus, valet optime, nullaque amplius tentatur calamitate, ut ut aliqvot annos huic obnoxia fuerit eqvuleo. Injectiones uterinas recusabat, inde ab uterinorum et Cephalicorum interno usu, praemissis universalibus, convaluit. Cumprimis Aqvae Cephalico uterinae ex speciebus consvetis et Gelatina Cranii humani et ungulae Alcis se multum debere asserit. Excusso morbo dolor scorbuticus (nec enim ab hoc erat libera) pedes irritabat, qui exhibitis

sudoriferis antiscorbuticis, cucurbitulis demum et fomentationibus etiam cessavit. Jam sub cura mea puella est leprosa quatuor annorum. Tresannos tyrannidem hanc sustinuit, in ipsum etiam membrorum incrementum saevientem, cum statura vix infantem duorum superet, et, quod notabile, vix duo aut tria verba proferre valeat. Curare hanc ante me tentavit Practicus qvidam in vicinia non incelebris, sed qvia potiones ex lignis ad uncias aliquot una vice propinandas praescripsit, nec corpus tenellum eas admisit nec tulit. Invitus hunc suscepi, facto prius prognostico, laborem, memorillius, desperatos non esse tangendos. Patris tamen viri optimi preces et candor, ut aliqva saltem tentarem, me adegere. Observavi purgationes et clysteres qvamvis fortiores, nihil expurgare vitiosi humoris, imo vix alvum. movere: diuretica vero multum praestarunt et diaphoretica. Juscula loco communis salis, aperientibus et sangvinem purgantibus condire jubeo, Spiritus et Tincturas tales etiam potui

admisceo. Magist. Carn. Serpent. Cochlear. et Sal. viperar. singulis fere diebus utitur, spemque aliqvam reconvalescentiae qvidem concepere parentes, ego vero adhuc in bivio haereo. Spiritum Sangvinis humani et Sal viperar. et CC. volatile Hydrae huic libenter opponerem, sed nec in nostra, nec Lipsiensibus nec Dresdensibus prostant Pharmacopoeis. Qvod si forsan Tibi aut Illustri Rolfinkio hujus sit copia, aut alia contra sonticum hunc morbum in usu Pharmaca, addito pretio communica qvaeso, successu ita in cura ferente, et vestrum consilium publico nobilitabo praeconio. Schrekius Vester apud nos fuit, jamque metallicas adiit fodinas. Si qvae apud Vos occurrunt curiosa, curiosique in lucem protruduntur discursus, precor iisdem inposterum appetitui meo satisfacere pergas. Vale Vir Nobiliss.

EPISTOLA XXIV. IN PRAECEPTOREM PIETAS. VACUUM. SPIRITUS MUNDI. Dn. M. Joh. Cammerhofio L. C. F. Garrnann CHEMNICIO MAGDEBURGUM. S. P. D.

SErio adhuc irascor occasioni, nimiaeqve aurigae festinationi, qvae me desideratae Tuae subtraxit non ita pridem praesentiae. Annus est, et qvod excurrit, ubi per horulam Magdeburgi respirans Brandeburgum pergerem, Teque, Praeceptorum qvondam optime, invisere decreveram. Dum vero fores pulso, dum tuam reqviro humaniratem, nec mihi, nec aliis domi es. Subduxerat Te scilicet mihi officii Tui ratio, et incredibilis informandae juventuti sacrata solertia. Non multum tunc urgebar hac incommoditate, quia sub reditum, quod tunc denegabatur, me assecuturum spe lactabar. Inanis tamen haec fuit et cassa, quia per aliam

viam relegebat iter inconstans auriga, saepius ab eo tempore Tui gratam fovi memoriam, sanctaque ad gratitudinis aram pro Tua incolumitate deposui vota. Dum vero iter ad Brandeburgenses vocatus Physicus resumere gestio, nomine Senatus Chemnicensis a Syndico Sparta mihi defertur non contemnenda, quam ut amplexus sum, de ulteriori ad vos itinere spe protinus excidi. Qvocirca ne omnem Tui memoriam animo me exuisse meo credas, literario commercio inposterum oralem affatum supplere constitui. Hoc ut facerem, aures ipsa vellicat gratitudo, urget pietas. Qvod enim non tantum felici sidere studiorum hactenus emensus sum oceanum, sed et proximo meo juxta concessum a Deo T. O. M. talentum inservio, id uni secundum DEUM debeo Cammerhofio, Didacticorum facile Principi, cujus famam et fortunam perpetua ut respiciat gratia summus Arbiter, cordicitus voveo, voveamque dum vivam. Interea, ut gratam Tui Garmanni serves memoriam, en Inauguralem discursum

in ipsa natum arena, cum paucis festivitati meae nuptiali dicatis carminibus. Addidissem et alia specimina Academica, si vel unum eorundem exemplar superfuisset. Prodibunt ea ad Fautorum et Typographi instantiam, circa nundinas Paschales, duploauctiora, cum aliis curiosis commentariolis, eaque tunc redhostimenti loco pariter a me expectabis. Interim quid apud vos agatur, et an quaedam etiam de Methodo in arte nostra Te digna excogitaveris, hac occasione scire desidero. An Nob. Otto vester Goricius adhuc lucem usurpet, quidque novi moliatur in Mechanicis Vir celeberrimus, ne me celes. Celebrem hunc reddidit instrumentum pro declarando vacuo, quod delinearunt Schottus et Hauptmannus. Ante hunc idem volvere saxum e modernis Drebbelius, Fluddus et Pater Valerianus M. qvem publica dissertatione refutavit Chytraus. Visu id percipi in Aere docuit Borellus. Mechanicis experimentis id etiam probare conatur Helmont. Spiritum mundi ex Aere peculiari instrumento

praedictum Dn. Goricium extrahere juxtim fama fert. Tentavit id hactenus et Hallis Saxonum Dn. D. Nietnerus, medicamentumque confortativum exinde paravit, quod tamen depraedicatas hactenus minime praestitit virtutes. Talis mundi Spiritus an detur, adhuc dubito, vereorqve, ne tales pro Junone nubem exosculentur. Similes hos dixi in discursu meo de Gemellis et partu numero siore, illis apud Plinium, qui e cineribus Phoenicis medicamenta componebant, Sed haec Tu me melius, eo qvo polles mentisacumine enucleare vales, quid sentias igitur rescribas, et si qvae alia curiosa possideas, ea mihine invideas. Vale. Chemnicii, Calend. Sept. 1668.

EPISTOLA XXV. INFULAE DOCTORALIS GRATULATIO. L. Christophoro Ernesto Stempelio L. C. F. Garmann CHEMNICIO ANNAEBERGAM. S. P.

Naevio, Apollinis nostri erga Te affectum, utpote cui placuit brabea brabeis accumulare, dignaque Te tandem purpura coruscantem nobis fistere. Foreiter hactenus excoluisti artem nostram acgnaviter, Oceanum nostrum tandem tranasti feliciter. Servasti cives, civiumque Proceres, quid restat igitur? Corona, non querna, prout olim dabatur

Civem servanti querna Corona, fed aurea, cujus partem ipse aureus. Apollinis tripus sibi vendicat. AEsculapius hactenus Tibi ante oculos, qui

Acutum modo sustinet Draconem:
Nodosum modo sustinet bacillum:
Vernantem modo sustinet Chelydrum:
Gallinae modo sustinet maritum.

Animarunt Te dicta AEsculapio nostro addita hieroglyphica, ut evaderes talis, qualis mox pronunciaberis. Instar Draconis. acumine artis nostrae. lustrasti abdita: tricas ejusdem ut enodares improba sedulitate, nodosus Tibi dictitavit bacillus: ut pristino vigori restitueres corpora Morbonae mancipata,

Gallus Te docuit. Non illos secutus es, qui laciniam purpurae assuunt nostrae empirico conamine, anicularum superstitionibus dudum misisti repudium. Vera methodus medendi mercurialis instar statuae Tibi fuit, rationique juncta experientia.

Bonis igitur avibus cape, quod mereris, et inposterum de arte nostra bene mereri perge Ita Artis Antistites, ita Patria, ita Tui laetabuntur. Addo et mea vota, prout praesenti variis circum ventus negotiis inconcinno, a bona tamen mente profecto carmine testari volui. Quod ut pro Tua Humanitate et amica in me propensione bene consulas, opto. Vale interim, mihique inposterum favere perge.

EPISTOLA XXVI. SALVE ACADEMICUM REITERATUM. D. Philipp-Jacob-Sachsius L. C. F. Garmanno URATISLAVIA CHEMNICIUM. S. P.

CUm ante aliquot mensesper Mercatores Schneebergenses E. T. Chemnicio literas accepissem, maximo perfundebar gaudio, quod singulis nostris nundinis, qvater nimirum ad minimum per annum E. T. eruditissimo literarum commercio frui liceret. Quare abeuntibus Schneebergensibus comitem adjunxeram responsoriam et de felici E. T. conditione gratulatoriam, et quae ex concessa mihi a spectabili Curiosorum Collegio E. T. Pro meritis in numerum et Societatem Curiosorum susciperet. Vereor autem, ne in terrestri itinere per incuriam Vestratium naufragium fecerint, cum his nundinis nullae ab E. T. remearint responsoriae.

Qvare adhuc hac vice tritam repeto semitam Schneebergam, versus, non desistam tamen his nundinis Lipsiensibus, Lipsiensem quoque tentare viam Chemnicium versus, ut eo certius E. T. aditum assequantur literae. Quare si priores E. T. museum intraverint, repeto priorem meam cantilenam, ut E. T. non dedignetur Choro Curiosorumassociari, exungvibus enim, diversis aliquor scriptis editis, sat cognovimus robur Leonis, et ex accessu E. T. et aliorum Eruditorum Virorum, majora in dies incrementa sibi pollicetur Collegium, praecipue si inposterum Magnatum succedat munificentia et favor, quem ab Electore Moguntino Collega noster Exc. D. Petri dedi cando Carduum sanctum impetrari, ego vero ex Aula Caesarea splendores quosdam Collegio me impetraturum confidimus. Plura in proximis literis. Vale Vir Excell. et proxima occasione mentis recessus explica.

EPISTOLA XXVII. PRO HUMANA INVITATIONE GRATIARUM ACTIO. MULTA DE COLLEGIO CURIOSO. D. Philippo Jacobo Sachsio L. C. F. Garmann CHEMNICIO URATISLAV. S. O.

EXosculor affectum et favorem Tuum, quem mellitissimis tuis literis nuper mihi iterum intimasti, dum me non tantum Ordini Vestro ascribere voluisti, sed et ut idem praestarent Excellentissimi Dnn. D. Fehrius et Schmidius, ille Praeses, hic Adjunctus Collegii Vestri, incitamento fuisti. Quas vero Tibi Vir Nobiliss. referam grates? quae officia in sinum Tuum refundam? Collegam me vocasti, servusTuusero, cultorque Nobiliss. T. Exe. perpetuus. AEgre interea fero fati acerbitatem, quae ferias indixit Musis tuis. et mentem utilibus curis

immersam alio traxit. Scis fati necessitatem, et nos saepe respirare, non ut vivamus, sed suspiremus, vivere vero ut concatenatis exerceamur calamitatibus. Proinde animum inposterum his curis exue, et ad severiora et jucundiora eundem transfer, cumprimis qvia fel illud melle temperare voluit divina Clementia, orco destinatum filium unicum in vitam revocando. Vivat ille, ut in eo vivat Pater, vivat Pater, ut similis Patri aliqvando vivat filius, Meletemata Tua [gap: Greek words] iis adjunxi, qvae memoriam Fautorum et Amicorum apud me servant sartam tectam. Quae remittam non habeo, praeter pauca qvaedam nuptiis nuperis meis dicata carmina, quae non idcirco transmitto, ac si ea aspectu Tuo digna judicarem, sed ut literarium commercium hactenus omissum tacite excusarent. Cognomen Castoris aut Pollucis proposuere Dnn. Svinfurtenses occasione dissertationis de Gemellis, et quia his ita placuit, Pollucis elegi. Materiam publice orbi sistendam ad normam Curiosorum, dabit Pica loqvax, et divinans

illa virgula Corylus. An alius Collegarum forsan in his sit occupatus, data occasione rescribe. Sancita Ordinis Vestri placent, ut et ea, quae a Beato Zephyro tradita Gammarologiae Tuae inseruisti. Manca tamen ex parte, salva Dnn. Concipientium existimatione, mihi videntur et imperfecta. Collegium aut Academia u est, in Ordines quosdam eandem ad normam Collegii Regii Anglicani distribuendam cenlerem. Qvinque vero cumprimis amplecterer; ita ut I. esset Botanicorum. II. Anatomicorum. III. Chymicorum. IV. Chirurgorum. V. Practicorum. Juniores Botanicae et Anatomicae inscribantur classi. Chymicae aut Chirurgicae per quinquennium, et tunc venerandorum Practicorum inserantur choro. Sic enim juniores dum per omnes gradus curiositatem exercuere suam, perfectiores evadent iis, qui absolutis studiis Academicis unice se vovent Praxi. Unicuique Ordini suus sit Praeses, ad quem experimenta facta mittenda. Accepta experimenta aut Problemata curiosa aliis ejusdem Ordinis

examinanda ille transmittat, quo facto Directori seu Praesidi summo communicentur, ut lucem videant publicam. Ut Angli et Galli non tantum propria experimenta propalant, sed et ab aliis propalata examinant, quidque de hoc vel illo libro sentiant edicunt; ita et nos eorundem vestigia legere possemus, Germanisque pro cerebro non esse fungos liquido demonstrare. Professorii Ordinis Viri in celebriori bus Academiis Albo nostro ut inscribantur pariter annitendum sedulo, non tantum quo juniores eorundem vestigia premant, sed et ut curiosa ab hoc vel illo facta experimenta et inventa reliqvis Collegis communicentur. Archiatri etiam Regum, Principum et, Magnatum non exulent, an forte hac via Illustri Capite Collegium nostrum superbire possit. Nec Comites, Barones, aut Nobiles doctoset Curiosos ego exeluderem cum Beato Zephyro, major eidem ut addatur autoritas. Quod si ante opera absoluta diem suam obeant Collegae, fragmenta eorundem sedulo a Praeside ejusdem Ordinis

colligantur, et summo Directori tradantur, ne pereant, sed ab aliis continuentur Collegis. Edendis fragmentis Programma Academicum de ortu, vita et morte Authoris praefigatur, quod etiam fieri posset, si post mortem Authoris libri ab eo editi recudantur. Singulis annis summo Directori transmissa Problemata, Experimenta, Inventa, etc. ab Adjunctis in ordinem redigantur, et ne hac in parte aliquid singulare habeat Gallia aut Anglia, typis evulgentur, quod ut summe proficuum, ita Academiae nostrae magnae cedet autoritati. Sufficiant haec, ne limites Epistolae excedam, et onerariam affecrare videar, qui celoci regundo non sufficio. Scripsi haec, quia jussisti, quia voluisti, non ut leges tot Celeberrimis Viris praescriberem, sed ut mentem meam ad nurum Tuum candide expectorarem. Interpretare haec pro Tua humanitate, et ad qvaesita mea dudum proposita data occasione responde. Vale interea, et me, si merebor, ama.

EPISTOLA XXVIII. GRATIARUM ACTIO PRO GRATIOSA RECEPTIONE IN COLLEGIUM CURIOSUM. D, Joh. Michaeli Fehrio L. C. F. Garmann CHEMNICIO SVINFURTUM. S. D. P.

A Ccepi tandem Tuas et Nobiliss Dn. D. Schmidii, d. 22. Jun. ad me datas, Calendis Augusti. Sero qvidem, nescio qvo impedimento, advenere, exoptatae tamen et defideratae, idcirco magis gratae et acceptae. Etenim qvam non erga me immerentem spargunthumanitatem? quae non insignis favoris produnt vestigia? Collegam me optas Tuum, Venerande Senex, me, inquam, cui conveniret ad pedes tuos sedere, mirandaque Tua eruditione mentem illustrare et exsaturare. Solis in hoc, Phoebe noster, facem imitaris, qvae non tantum montium cacumina,

sed et valles et loca abjecta radiorum favore illustrat. Quae mea sit tenuitas, dudum didici, quae Tua vero eruditio et in Naturae arcanis explicandis felicitas, Tua loqvuntur scripta. Ut igitur inter rara meae felicitatis monumenta id merito repono, quod a tanto Viro provocor, tamqve Nobilis Collegii pars constituor; ita immensum doleo, quod literae meae jam ante annum datae, una cum discursibus quibusdam Academicis ad Vos non pervenerint. Ne igitur in hoc Tibi, Vir Magnifice, amplius desim, discursuum quae adhuc superfuere Exemplaria mitto, utque qvod a Tua luce splendorem istis mutuare voluerim, in bonam interpreteris partem, juxtimpero. Magnifici Dn. Bauschii tunc me latebat obitus, nec puto in scopulum me impegisse, dum etiam manes tanti Viri honore prosecutus sum, qvem vivum digno encomio mactare non potui. Quae de nominis electione scribitis, placent, et si per Vos licet, Pollucis mihi sumam, non quasi crederem ambitiose me tale nomen mereri, sed ut incitamento

mihi sit, inposterum eo summo studio collimare, quo si non Phoebea face, saltem pauculis qvibusdam radiis artem nostram illustrem. Cui fini ad normam Methodi Vestrae Picam et Corylum vobis, dante DEO, sistam, et fituris nundinis de miraculis mortuorum Schediasmata, de Plantis monstrosis Exercitationes, et discursum de Gemellis auctiorem, cum annexa Theoria morborum Embryonis in utero, cum aliis, in lucem mittam. Tu qui in his Naturae arcanis eximie versatus es, beneficia beneficio adde, rarasqve Tuas observationes cumprimis circa Plantarum monstrositatem, (tales enim Te habere in Epistola ad Hesperum nostrum, una cum Plantae monstrolae Icone, mihi ante annum ab eodem amice communicata fateris) pro Tua Humanitate communica. Inseram easdem cum honorifica nominis Tui mentione, et candide dicam, cui mea debeam. Vale interim, Vir Magnifice, meque inposterum favoris Tui radiis exhilarare perge. Chemnicii, Calend. Octobr. 1668.

EPISTOLA XXIX. EJUSDEM CUM PRAECEDENTE ARGUMENTI. TRACTATUS DE FERRO. ARBOR MEDULLA FERREA. D. Eliae Schmidio L. C. F. Garmann CHEMNITIO SVINFURTUM. S. D. P.

QUid hoc est, Vir Excell. quod me tantis obruis Humanitatis radiis? Tantus primus horum fuit impetus, ut quid reponam, qvibusve officiis et servitiis immeritum hunc favorem redimere possim, haeream. Verus mihi videris Phaeton qui feliciori nisu prae illo Poetarum doctum non solum accendis orbem, sed et doctorum admiratores flammis Humanitatis Tuae inflammare tentas. Quae mea sit tenuitas, probe mihi notum, quae vero Vestra eruditio, orbi dudum propalastis. Verbo dicam: Corpora estis.

ego umbra. Sidera artis spectatae magnitudinis, ego scintilla volans. Ut ut vero res meae se habeant, tamen hoc ipso mihi in aures insusurrare voluisti, neminem doctum esse, nisi sit insimul humanus. Qvocirca fungum pro cerebro gestarem, si hanc Vestram non grata mente agnoscerem et exoscularer Humanitatem. Scio corporis nostri partes se ipsas nobilitate et excellentia vincere, in communem tamen totius conspirare utilitatem. Dum igitur me tanquam ignobile membrum nobilissimo Vestro Ordini adjungere voluistis, idem Vobis animus, eadem fuit intentio. Collegam me vocastis, servus ero Vester et humillimus cliens. Interim Exemplaria desideratae Dissertationis juxtim transmitto, et Carmina nuptiis meis dicata, ut eadem moram in respondendo tacite excusent. Tuum de ferro Tractatum non vidi, Tetamen in alma Lipsiensi sub praesidio Dn. D. Michaelis de ferro disputationem habuisse comperi. Auxisti sine dubio, eandem nobilibus observationibus et experimentis. An etiam in eodem tetigeris

historiam illius arboris, quae teste. Petro Servio tr. de ungvent. armam. medulla gaudet ferrea, cujus etiam mentionem feci, in sect. 1. Exerc. 1. §. 3. de Plantis monstrosis qvem tractatum futuris nindinis, DEO dante, inlucem mittere decrevi, scire aveo. Tu, si quaedam de hac forsan concepisti, proximis literis indicabis, carmenque isti operi praefigendum, ut et nomina Dnn. Collegarum, qui post editum Salve Academicum Vestro Ordini dedere sacramenta, adjunges. Interea quem Tibi amicum elegisti, favore Tuo inposterum prosequere; coeptumqve commercium literarium promovere strenue perge.

EPISTOLA XXX. DE CARDUO SANCTO. D. Georgio Christophoro Petri L. C. F. Garmann CHEMNICIO ERFURTUM. S. P. D.

tuam compellare, si vel nulla alia causa urgeret urgent autem plurimae, Academiae nostrae Curiosae laudabile institutum esset, quae me Vestro ordini ascripsit, adeoque T. Excell. data occasione alloqui tacite non ita pridem jussit. Nec Nobilissimus Phosphorus noster hic excludendus, utpote qui in nuperis ad me datis Cardui Tui Curiosi mox edendi mentionem fecit. Egregium sane factum, quod etiam naturam in abjectis magnam curiosa demonstrabit indagatione. Magnam hactenus reportarunt gratiam, qui orbi erudito dedere lilia mixta rosis, majorem sane mereberis, Vir Nobiliss qui in re abjecta divinitatem quaeris et invenis. Rem nobilem laudare, uniuscujusvis est, ignobilem vero nobilitate donare nullius, nisi Tui, Tuique similium. Spinas istas et tribulos maledictionis ob praevaricationem creaturae etiam benedicti quid in sinu fovere, Te duce novimus. Merentur inde vere nomen benedicti cardui, et inter medicamenta manus Deorum dicta locum merebuntur. Quid vero

de spinis et tribulis istis Paracelsicis et Helmontianis microcosmo fatalibus? Discussisti forsan pro ingenii Tui acumine in praesato Tuo tractatu hoc; argumentum, spinosaque eorundem solvisti problemata. Quid pariter de lacteis in lacteo Carduo fluminibus sentias, curve lactescentes plantae folia lacteo non monstrent colore, non lactescentes contra albescant sine dubio ibidem dilucidasti. Deprehendi in Carduo aliquando varios Naturae lusus, folium spinis destitutum reliquis spinosis, caput circa radicem floridum, numeroque simul insigniter in summitate luxuriantia et connata capita. An propter signaturam Pleuritidi medeatur Carduus, vix persvadeor, quia fallax et fere ridiculum ab hoc quod desumitur effectu judicium esse, ipsa experientia edocti monstrarunt sennertus, Helmontius et altii. Si propter signaturam Pleurae puncturae medetur Carduus, cur non et capitis, pedum brachiorumqve puncturas similiter profligat. Si Carduus Mariae antipleuriticum est, eodem modo id praestat, quo Endiva

divia, lactuca, et reliqua refrigerantia inflammationem et sangvinis aciditatem temperando et privative quasi praecipitando. Sed cur his immoror, non ut Te moneam aut doceam, sed ur te Doctorem in his curiositatibus inposterum habeam, et sequar. Tupro Tua Humanitate haec interpretare, meque celeberrimi nominis Tui cultorem clientibus tuis annumera. Carduus Tuus ne a me insalutatus lucem videat, sequens adjunxi Epigramma, siqve meis de Plantis monstrosis, et mortuorum miraculis exercitationibus futuris nundinis Deo dante, prodituris, Epigrammara pariter praefigere vellet T. E. rem sane mihi gratissimam praestaret. Literas cum Epigrammatibus ad me deferri curabit Dn. Christianus Kircherus Bibliopola Lipsiensis. Vale.

In Carduum Curiosum Dn. D. PETRI.

Cardue, spinosis qui turges undique cristis,
Cardue, tristis agris, tristior Agricolae.

EPISTOLA XXXI. DE MACULIS SCORBUTI, ET PEDICULIS IN CADAVERE. D. Valentino Andreae Mollenbroccio L. C. F. Garmann CHEMNICIO HALAM. SAXON. S. O.

AB eo tempore, quo scripta Tua cedro dignissima, cumprimis aureum de Varis tractatum videre mihi contigit, non tantum semper magni Te aestimavi, sed et literario Tecum frui possem commercio, serio optavi. Calamum vero officiosum quoties arripui, toties ejus fervorem repressit mea tenuitas, et defecata Tua eruditio. Jam dum novus Academiae vestrae audio Collega, Magnif. et Nobiliss. Dn. Fehrio, Schmidio, Sachsio et Majore me perhumaniter invitantibus, frontem tandem deponere, excussoqve omni rubore, in conspectum tuum venire decrevi. Quod ut facerem cumprimis

Humanitas Tua flagitavit et insignis experientia, ob qvam Gallum Tibi quilibet mactare, et debitum cultum tanquam. AEsculapio nostro deferre debet. Id dum parare gestio, commode mihi jam succurrit illa in praefato Tuo tractatu c. 3. p. 14. §. 12. historia de Studioso illo Lipstensi Hempelio, cui demum post mortem maculae scorbuticae per totum corpus erupere. Cum igitur illa eruptio non imerito miraculis mortuorum annumeretur, et ego lapidem istum jam volvam, quae hujus eruptionis sit causa, non vana me tenet solicitudo. Maculas istas sangvinis scorbutici esse progeniem in confesso est omnibus, qvod vero erumpant, naturae bonitas et robur, et materiae facit turgescentia. Qva contingente e majoribus ad minores venas, et ex his ad capillares detruso humore oscula earundem aperiuntur, et talibus stigmatibus defoedatur cutis. In cadavere vero dum conspiciuntur, causae praedictae locum habere minime videntur. Desunt Spiritus impetum facientes, naturae illud robur, cessatque maximam

partem humoris fermentatio. Calorem praeternaturalem allegas, Vir No biliss. sed an hic post mortem maneat in corpore spiritibus vacuo, haereo, et ut ut hic detur, cur fortius agat expellendo in demortuo, quam in vivente, causam scire vellem. Ego dum partes suas liquit anima, ultimum Naturae conatum hanc expulsionem promovisse dicerem. Ita videmus in Epilepsia et Apoplexia extinctis dorsum nigricantibus et coeruleis tinctum maculis, in hysterica passione sublatis idem advertit Helmontius: veneno exanimati pariter maculas aliquot monstrare, et peste defunctos bubones exclusisse, observationes referunt. Unde vero ista antea non visorum animalculorum in eodem studioso turba? Laudat qvidem Heinsii svada festiva Orat. 36. p. m. 598. horum fidelitatem, dum hominis comites fidi ac perpetui eum in crucem usque seqvuntur, hospitem tamen suum moriturum cum videant, agminatim cedunt, unde ariolos nonnulli et divinos, ut jocatur, autumant. Ubi vero delituerit invisa illa caterva vivi hospes comesque

que corporis, non ita patet. In poris corporis aut sub cute illam potuissehaerere, Phtiriasis docet. An in instanti e materia antea praeparata vi istius caloris praeternaturalis in corpore relicti, generari potuerit, tu me melius docere potes. Proinde ne prima mea Epistola stomachum Tibi moveat, et limites destinatos excedat, pausam calamo impero, utque haec e curioso profecta animo bene consulas, Humanitatem Tuam solicito. Si plures miraculorum in mortuis a Te observatorum historias tua Tibi suggerit experientia, eas mihi pro laudabili nostrae Academiae instituto juxtim communica. Allegabo illas non sine honorifica nominis Tui mentione, et facilitatem Tuam doctae consecrabo posteritati. Prodibunt praedicta de miraculis mortuorum Schediasmata, ut et de Plantis monstrosis exercitationes, futuris nundinis, queis si Epigrammate majorem conciliare velles autoritatem, magnum favoris Tui documentum putarem. Interea vale, sique responsoriis has dignari forte animi sedet sententia, eas Bibliopolae

EPISTOLA XXXII. MACULARUM SCORBUTICARUM IN CADAVERE CAUSAE. UNDE PEDICULI. D. Valentinus Andreas Mollenbroccius L. C. F. Garmanno HAL. SAXON. CHEMNTIUM. P. S.

LIterae tuae mihi admodum gratae fuere, tum quod sincerum in me affectum ac amicitiam beneficio literarii commercii ineundam, tum quod Te Naturae Curiosorum Collegam factum esse, testarentur. Gratulor et mihi et toti Collegio de hoc amico et collega. Laudem mereris, quod doctissima Tua scripta de miraculis mortuorum et plantis monstrosis bono publico et collegii nostri incremento in lucem

edere pares. Versus praesentes rudi Minerva elaboratos, ut aeqvo animo accipias, meque etiam Tuis eruditis, cum brevi, cum DEO, tractatus meus de Varis longe auctior et emendatior proditurus sit, atque aliis ad argumentum hujus rei facientibus a Te observatis, bees, commerciumque literarium inter nos matures et continues, est quod rogito.

Ad quaestionem propositam: Unde seilicet maculae et pediculi in Hempelio, cujus in jam nominato tractatu p. 14. mentionem feci, post mortem provenerint? Respondeso: Rarum non esse, maculas Scorbuticas post mortem efflorescere, sicut id ex Sennerti lib. 3. Med. Pract. part. 3. sect. 2. c. 4. p. 576. et Gr. Horst. de Scorbuto Sect. 2. §. 5. p. m. 226. patet. Causam harum protrusionis, in virtutem caloris praeternaturalis post mortem adhuc superstitis, non autem naturalis, utpote qui cum anima abiit, transtuli. Per calorem praeternaturalem vero intelligo putredinalem, qui, ut experientia constat, aliquando tantus est, ut aegrotantium

corpora, humum gelidissimam aut frigidissima marmora excalefaciant, imo post mortem calidiora sint ac fuerint in vita, nam luxurians putredine sangvis, turgentesqve humores, calore naturali, cujus dominio subjecti erant, extincto, sui juris facti, ebulliunt, ac impetu, qvocunqve libet, facto, erumpunt, unde cadaverum maculae, livores, rubores, stigmata et cruentationes contingunt, atqve Nicolai puero apud Hippocr. l. 5. Epidem. text. 85. posteriora rubra sunt facta, eandemque ob causam sine dubio uxoris meae Aviae ante aliquot annos post mortem tubercula instar milii Solis in roto corpore apparuerunt, idqve praeprimis in cadaveribus scorbuticorum ob salium sylvestrium et inter se contrariorum in ipsorum sangvine abundantium ebullitionem et pugnam, qualem qvoqve in praeparatione tartari vitriolati videmus, haud difficulter fieri potest. Nec harum macularum propulsio naturae robori semper, sed non raro materiae copiae imponenda est.

ejus corruptionem genitos, ex poris cutis agminatim excurrentes, cadaver, denegata sangvinis dulcedine, pro more suo deserturos, ob ingratos tetros et malignos ex cadavere tali exhalantes vapores, inanimes quasi ac debilitatos, ulterius progredi non valuisse, atqve ita ibidem detentos fuisse, autumo. Putredo et fermentatio verminosa Kircheri, si locum haberet, lucem huic rei adderet. Hic filum propter angustiam temporis, quae et tardae responsionis causa est, abrumpere cogor. Vale cum Tuis feliciter, et ut coepisti, favere perge.

Qvae scriptitas MIRACULA,
GARMANNE, Vir CLARISSIME?
An MORTUORUM ventilas
MIRACULA? an viventium?
DEMORTUORUM scriptitas.
Qvid est? qvid hoc rei novae ?
Num Mortui MIRACULA
Post fata possunt edere?
Possunt et edunt saepius,
Ergo tuis dignissima
Sunt ventilationibus
Doctissimis MIRACULA

Halis Saxon deproperat VALENTINUS ANDREAS MOLLENBROCCIUS D. Med. ib. Ordinar. Aeadem. Curiosor. Pegasus.

EPISTOLA XXXIII. VARIA DE SERICO. D. Joh. Michaeli Fehrio. L. C. F. Garmann CHEMNICIO SVINFURTUM. S. D. P.

demum accepi, constanternqve Tuum in me affectum laetus exinde perspexi. Dolui vero animitus juxtim, valetudinis Tuae quae persentiscis incommoda: Faxit, ut dexteriori fruaris propediem, divina Clementia. Qvod de accessu meo ad Physicatum Chemnicensem scribis, ille factus est Calendis Maji anni nuper elapsi, quod Excellentiss. Schmidio, qvem amice saluto, literis nuperis ad Magn. V. et illum datis, intimavi. De Serici illius monstrosi veritate, non est quod amplius dubites. ipse fila lila in Aulam Martisburgensem delata vidi, horum unum adhuc asservat Halis Saxonum amicus meus Dn. D. Augustus Schaefferus. Qvia tum temporis extra Patriam versabar, horum possessione excidi, ut idcirco Tibi hac in parte, quod doleo, satisfacere neqveam. Possidere etiam dicitur horum aliqvot Numburgi Excell. Dn. D. Eringius, a cujus facilitate si unum atque alterum impetrare potero, propediem transmittam. Historiam hujns texuit qvidam Lipsiae, prodigiorum talium sedulus compilator M Johannes

Praetonus. Judicium alicujus Viri docti non vidi, praeter Dissertationem Physicam de Filis Meteoricis (ita vocat pulchre D. Virginis fila) qvam sub Praesidio M. Sebastiani Kirchmajeri Wittebergae d. 9. Maji anno 1656. habuit Bernhardus Barnstorff Rostochiensis. In fine hujus Dissertationis mentionem hujus Serici facit, nilque monstri ejusdem productionem alere asserit, praeter solam firmitudinem, qvae paulo fuit insolentior, colorem coeruleum dedere nebulae mixtae, exhalationes eodem colore tinctae, firmitatem et longitudinem exhalationum copia et spissitudo. Monstrat id exacte materia in intestinis Bombycum apparens, e qva Sericum conficiunt. ipse tum temporis raritate hujus prodigii motus, exercitatiunculam de Serico hoc horis succisivis conscripsi, et variis novis de bombycibus et araneis observationibus hoc argumentum illustravi. Mittam illam ad Te proxima occasione, Curiositati Tuae ut ex parte satisfaciam. Quod in Chinae regno sericum in arboribus reperitur, illi mirum non

videbitur, qui considerat bombycum in illo regno copiam, ut etiam sylvestrem agere cogantur vitam. Idem de Florida Insula legitur apud joh, Ludovic. Gottfrid. Hist. Antipod. part. 2. p. 325. E sylvis postmodum industria hominum bombyces transtulit, qvod etiam Vida l. 1. de Bombyc. annotat. Utigitur aestivo tempore erucae in ramis arborum sua suspendunt fila, ita et ibidem bombyces. Hoc non praetereundum, in Insula Summers araneas fila texere de arbore in arborem, crassitiem sericeam superantia, et adeo firma, ut aves si illis implicentur, se inde extricare neqveant, quod et annotavit Gottfrid. c. l. part. 1. p. 280. Muscum viridem et coeruleum in floribus et arboribus reperi in Florida, qui ita ad serici formam accedit, ut Reginae et Virginibus pro ornamento sit, idem confirmat c. l. p. 264. Sciagraphiam tractatuum meorum inclusam mitto, utqve experimentis Tuis illis lucem affundas promissam, obnixe rogo. Interea vale et favere perge. Chemnitii, Calend. Januar, quae ut Tibi sint auspicatissimae, cordicitus voveo. 1669.

EPISTOLA XXXIV. DE PULVERE LYCOPODII, PINI, ET CORYLI. D. Philippo Jacobo Sachsio a Lewenheim L. C. F. Garmann CHEMNICIO URATISLAV. S. P.

CAlamum tandem nisi resumerem officiosum, in ipsum amicitiae nostrae foedus peccarem, qvippe qvod his Calendis Januar. Vota pro Fautorum et amicorum salute serio litare jubet. Cum igitur in meorum numero Tu primum obtineas locum, ut inposterum Ordinis nostri incremento et decori vivas et valeas, voveo Tibi nostro Phosphoro mera serena. Meas elapsis nundinis Lipsiensibus Te accepisse, nullus dubito, meumque Vestro Ordini studium nullo non tempore sacrum exinde intellexisse. Vosjam nova et perfectiora Ordinis praedicti noitri statuta, una cum novo Collegarum

Catalogo meditari, nuper Dresda ad me qvidam amicorum scripsit. Qvod ut in incrementum Ordini nostro cedat, animitus opto. Qvae curiosum. Tuum animum jam oblectare possunt, jam non occuruunt, nisi forsan id praestaret Lycopodium seu Muscus terrestris, Scilicet ille mense Augusto et Septembri pulverem dat subtilissimum, qvi non tantum exsiccat vulnera, ut habet Schroederus in Pharinacop. sed et a nostris mulierculis, propinatur infantibus Cardialgia et torminibus alvi flatulentis laborantibus, vocant den innerlichen Fresel/ inde vocatur das Fresel-pulver/ Lipsienses vero die schwere Noth im Leib. vid. Dravvitz. Aliam praeterea curiosa indagatione non indignam parit jucunditatem iste pulvis, dum vi fulminante gaudet, qvod nec Persis ignotum, ut notat Olearius l. 4. Itin. Pers. c. 24. p. 460. Pulvis; recens dum est et probe siccatus, majus concipit incendium, prae illo qui dudum colectus est. Hoc anno collectioni hujus anni tempestas pluviosa obstitit. An blandum illud fulmen, a calidi et humidi repugnantia, an a resmosa substantia proveniat,

si qvaereres, utrumque admitterem, cumprimis qvia teste eodem pulvis e resina idem praestat. Cur vero prunis injectus non tonet, sed flammae inflatus, ignis violentiae erit adscribendum. Verno tempore Pinus pariter talem spargit pulverem, qvi vento tumultuante pluviae mixtus sulphuream mentitur pluviam, ut annotavit Crügner im Chymischen Tannebaum/ Moellerus in Annal. Freibergens. Contra Scorbutum illum valere hariolor, eo qvod Pinus inter Antiscorbutica cumprimis eminet, E Corylo talem etiam acqvirere verno tempore possumus, qvi inter secreta contra Epilepsiam fuit Dn. D. Ganzlando Archiatro Dresdensi. Sed de hoc in Corylo meo Curioso. Tua an de his pulveribus aliqvid Tibi suggerat experientia, quidque dehis sentias, proximis significa. Liqvor Tuus refectivus qui in multorum ore est, quomodo paretur, scire aveo, ejus proinde parandi genuinum modum si iisdem inserere velles, magni favoris arrhabonem reputarem. Sciagraphiam Operum duorum propediem edendorum his inclusam

reperies, his ut aut Epistolas, aut Epigrammata praefigas, et si a penu Tuo augmentum capere possunt, pro Tua liberalitate promas, opto. Vale.

EPISTOLA XXXV. DE PLANTIS MONSTROSIS QVAEDAM. TRACTATUS DE FERRO. D. Elias Schmidius L. C. F. Garmanno SVINFURTO CHEMNICIUM. S. D. P.

POI lucent in literis tuis humanitatis et eruditionis Tuae radii, ut legentis fere oculos excoecare valeant, procul dubio, tales Lipsia, Lyceum Amoris et Charitum, Te docuit, anget consvetudo, ita enim cum Magdalenis novellis loqvi solemus; loquere cum illa, loquere etiam nobiscum, meum est acclamare: Feliciter! gratulor etiam de vocatione ad Physicatum Chemnicensem, DEUS omnia Tua coepta secundet, ut gloria

nominis Divini et Garmanni undique celebris fiat. Porro gratissimum Nobis fuit, quod tam benevola promtitudine Consortio nostro Teadjungere volueris placueruntque omnia, quae de agnomine Pollucis et materia (Pica scilicet et Corylo) assumere voluisti, nulli dubitantes, quin egregium fulcrum Collegio nostro sis futurus; inserentur quae scripsisti omnia Albo Academico tenore leg. 14. Speciales insuper debeo Tibi, Collega svavissime, grates, quod sanctos Manes Bauschianos solenni dedicatione disputationis Tuae venerari dignatus es, memor procul dubio illius: Musa Virum laude dignum mori vetat. Utinam, si votis fata mutare liceret, adhuc dum in vivis esset, sed vita brevis! Sexagenarius erat, cum decederet, ejus Museum et bibliotheca ad me venere, in qua post beatam Viri [gap: Greek words], hunc de coeruleo et Chrysocolla tractatum inveni, quem publici juris et usus feci, ejus, exemplar ad Te transmitto. In dicto Museo varia sunt, quae monstris Plantarum annummerari possent, quale est frustum ingens ligni

qvercini, post tactionem fulminis crystallificati, item cortex quidam arboris in margam (quam ebur fossile dicunt) mutatus, rosa Hierichuntica, quae assumto novo humore se dispandit. etc. de ligno alni narrant, quod si cerevisiae incoquatur, et in locis subterraneis arena tegatur, in lapideam duritiem indurescat, fecimus periculum, sed res non successit, adeo induruit lignum, ut corruptum penitus friabile factum sit. Sed de his omnium Autorum libri clamant.

Meum de ferro tractatum nondum absolvi, si quid ad expolitionem hujus addere novisti, fac quaeso, inserentur omnia cum debita et honorifica nominis Tui mentione. De arbore illa cujus medulla ferrea sit, nihil habeo, ejus tamen, simile quid habet Kentmannus, ut et de vite aurea, Phosphorus noster et Sennertus; Carmen incultum apposui, serius vero et post sestum, ut ajunt, illud venire scio, apposui tamen, ne petitioni Tuae desim. Numquid modus Langianus Spiritum salis destillandi Tibi cognitus est? si est, quaeso, communica.

Merseburgum unde quaeso nomen habet? adhuc dum ibi templum esse mihi relatum est, quod olim Marti sacrum fuerit, verine quid subest, nec ne? Dnn. Collegarum nomina in sequentibus addam jam impedior ob festinationem Mercatoris nostri abeuntis. Bene vive et optime vale. Svinfurti, 19. Decembr. 1668.

Monstra salutantur Naturae errata, sed illa
Non errare, tamen ludere saepe solet.
Hujus nemo satis tentavit prodere lusus,
Ausus es, et multo monstra labore domas.
Praemia quae lusus? et quae victoria mansit?
Dixissem prima est MAGDALA grata Tibi.
Functio Chemnicii merito Tibi fertur honesta,
Gloria quae studiis digna secunda Tuis.

EPISTOLA XXXVI. DE COLLEGIO CURIOSO, ET PLANTIS MONSTROSIS. D. Joh. Michael Fehrius L. C. F. Garmanno Sal. cum auspicatiss. Novennio. SVINFURTO CHEMNICIUM.

MIrabere forsan, Excellentiss, Vir, quod novo quodam modo E. T. audacter alloquar, sed id nominis crede mihi, et quidquid est honoris, jure meritoque tuo meruisti dudum. Salve igitur denuo, mellitissime COLLEGA, Salve S. R. I. Academ. Nat. Curiosorum immortalis POLLUX, et utere inposterum

hoc titulo ex nostro jussu, consensu ac Anthoritate ab inclyto N. Curios. Collegio nobis gratiose concessa, salvus et incolumis, diutissime, felicissime; nec unquam desine, immortalitatem istam Polluceam, quam exasciatiss. tuis lucubrationibus jam dudum assecutus es, longius proferre, aliisqve velut alter Pollux communicare ea, quae humano generi utut rara, salutaria tamen, imo literatis scitu necessaria sunt, ideo, quod ad eos tanquam ad Oraculum quoddam Delphicum appellent omnes, quotquot in errorum scopulis haerentes, nec tranquillo, nec a ventis agitato mari se committere audent: Me certe beasti dissertationibus istis Tuis tam elimatis ac delicatis, et

Ut solet accenso vivere flamma foco. Doluimus hactenus E. T. literas cum adjectis deperditas, et detestati sumus supinam eorum negligentiam, qui lucello suo inhiantes, pretiosissimas literatorum curas et labores cum aranearum telis superciliose contemnunt. Nemo enim omnium, sat scio, facile

reperietur, qui nos ejusmodi morositatis aut inhumanitatis arguere ausit, cui amice provocati (taceo tanto honore affecti, quod ab E. T. nobis contigit) commercium literarium denegaverimus, absit id vitii ab humano omine, absit a Gratioso nostro Collegio sed magno cum foenore compensasti jacturam istam, prodige litasti nobis, ac si dicere liceat, proterve. Ego sane plurimum Tibi me debere fateor, nec quod reponam, habeo, nisi chartacea quaedam munuscula, quae expetiisti, sed vereor ego, ne splendidissimae Tuae Purpurae assuta illa, obsoletae videantur et attritae laciniae, Tuae autem voluntati, Amicorum Ocelle, qvidpiam denegare, nefas esse duxi, cum Te cum Hespero nostro nugas meas esse aliquid censere videam, gratulorque Tibi ex animo, non tam ob matrimonium cum lectissima Amaryllide felicissime contractum, quam ob Spartam tam luculentam a Chemnicensibus oblatam; Hanc, sat scio, Tu bellissime, illa autem Te deliciose exornabit;

Pica tugurio proprior crocitans, nostris advenientem Amicum praesagire dicitur, quo ipso augurio perculsa Pasicomsa Tua protinus excepit advenientem hospitem, ut Amicum [gap: Greek words], et Tu virgula divina e Corylo desumta praemunitus alacriter ipsi dextram porrexisti, ejusdemque simul opera metalliferos Chemnicensium montes et venas aureas vobis aperuistis:

Tu autem, Excell. Vir, rectissime mihi facere videris, qvod tantorum beneficiorum memor, utriusque encomia per orbem literarium justo Commentario depraedicas, quem hic maximopere desideramus, et ne ulla in re Tibi defuisse videar, disticha qvaedam his adjeci, invita quidem Minerva et cum aetate viribusque jam exarescente vena, sed ex animo benevolo, cum omnigena felicitatis comprecatione fusa, quibus Te cum Dulcimunda Tua et chariss. omnibus plurimum valere, Ordinique nostro diutissime superesse,

QVibuslibet nundinis Lipsiensibus nostri Mercurii Lipsiae convolant ad mercatum, apud Henricum Nerlingium divertitur Christian Wolff, cujus frater germanus Michael Wolff civis est Reichenbacensis, meus affinis, is cum fratre suo Christiano cive nostro continua agit commercia, per quem etiam extra nundinas tutissime possunt mitti literae. Monstrosas vel raras quasdam plantas numero sex in effigie trado, licet pictor mihi non omnino satisfecerit, praesertim in uva, quae copiosissimis acinis conspicua esse deberet, et qvod primae ejus alae, nostris vernacula lingva Oehrlein (auriculae) dictae, respectu reliqvarum viti adjunctarum uvarum quantitatem debitam fere excedant, coronidis loco, e Neptuni pecudibus cancrum tridentiferum adjeci. Tu pro Humanitare Tua omnia aeqvi bonique consules. Vale.

tecum subscripsit Dn. L. Jeremias Rhetius Practicus Arnstatrensis celeberrimus ab achille nostro Dn. D. Petri Phys. Erf nobis commendatus, quem ea de causa Castoris nomine saluta vimus:

Pro felicitanda Argus nostrae navigatione ex leg. 12. plures remiges adducere ne gravare. Ex Phaetonte nostro plura et fortasse meliora. Iterum ite, rumque Vale.

OMnibus in rebus Natura omniScia ludit,
Et vario pascit schemate sensa animi;
Colludit GARMANN, et ludere doctior ejus
Eludit mire-ludificantis opus.
Ludere qui nescit, laudabile NUMEN adoret;
Solus enim DEUS est, qui mera mira patrat.

Qvem hisce collaudare voluit, debuit Joh. Michael Fehr, Philos. Et Med. D. Phys. Svinf. Ord. S. R. I. Acad. Nat. Cur. Praes. Et Argonauta. POLLUCI [gap: Greek words]!

IMmortalis erat POLLUX, sed CASTORIS ergo
Induit humanae conditionisonus:
Tute immortalis divina mente manuque,
GARMANN, hoc tanto munere quosquebeas.
Filius Aurorae rorans argentea grana
Marcida vivifico Nectare prata rigat;
Naturae Genius GARMANN vitalia fundit
Balsama in exanimes: Qvis queat ergo mori?

EPISTOLA XXXVII. DE CHIRURGIA INFUSORIA. D. Joh. Danieli Majori L. C. F. Garmann CHEMNITIO KILONIUM. S. O.

segnitiesque rebus compositis scriptione expianda. Annus est et quod excurrit, ex quo ultimas, cum adjuncto discursu meo de Gemellis et partu numerosiore Tibi inscripto, Faschuque de Causo dissertatione, transmisi, nec ab eo tempore responsionem desideratam obtinui, ut an istas acceperis nec ne certo pronunciare non ausim. Hac de causa non tantum calamum arripere volui, sed et debui, ut grates Tibi ageret devotas pro insigni Tuo favore et honore, quo in nova Tua infusoria nuper meam tenuitatem beasti. Laciniam meam assuisti summorum Virorum purpurae, measquenugas aliquid esse orbi eruditorum persvadere voluisti. Quid ista encomia, Vir supra laudem posite, qvibus me obruis? Humanitas Tua fecit, ut ita nomini meo blandireres, et plausibilem hunc errares errorem. Vitrum cum pretiosis aliqvando certare videtur, Sed dum splendet, frangitur. Idem contingeret meis ineptiis vitreis, nisi a nominis Tui splendore sumerent lucem et perpetuitatem, haud aliter ut malleabilitatem

a manu artificis vitrum. Interim mihi gaudeo, Tibi gratulor, quod Tua Infusoria jam magis magisque excolitur, ut de ejus successu amplius dubitare a sana mente non possit. Qnid valeat, Clysmaticae Elsholzii appendix declarat, et in Dissertatione publica Lipsiae nuper habita Dn. D. Mich. Etmul. ler, amicus meus, pluribus demonstrat. Ego etiam hac hyeme experimenta mea colligam, novisque exinde deductis conclulionibus illustrabo, sique Tibi ita videbitur, luci sistam publicae. Tentassem hactenus eandem in aliqvot scorbutica labe confectis, sedqui admitteret hanc operationem, non inveni. Haec dum ita geruntur, miror qvosdam, e doctis etiam, eandem non approbare, et transfusoriae nihil fere tribuere, ut eo etiam inclinat Dn. D. Frid. Hofinann Medicus Hallensis in Methodo Medendi, cujus rationibtis propediem satisfaciam. Cur injectionem medicamentorum vomitus inseqvatur, non sine causa quaerit Clarff. Elsholzius. Ego partim causam inventriculi tonum enormiter a morbo, laesum

rejicio, partim in pravos humores in ejus cavitare stagnantes. Praecaveri igitur poterit praemisso leni purgante symptoma illud molestissimum. Medicamenti qvalitas purgans huc etiam facit, ab alterantibus enim in venam immissis nec nausea, nec vomitus, si a cruditatibus liber existat ventriculus. Concludendum exinde, causam. vomitus non semper in, ipso ventriculo latere sed etiam in venis, quod in febribus ad oculum patet, ut male idcirco semper nauseam et vomitum vomitu curandum existiment. Quando vero e spelunca sua prodibit toties a doctis defideratus Baumannus?

Epigramma leve huic destinatum sereno vultu accipe. Plantam Tuam monstrosam Sculptori jam tradendam, proxima occasione, remittam. Vale interim, novumque hunc annum et plures seqventes, sanus et ex omni parte be atus transige, Vir celeberrime, Collega exoptatissime.

HEspere, cur radiis saevis in viscera Terrae?
Hespere, cur Major Sole micante micas?
Scilicet illa Tuae mentis solertia Phoebum
Provocat, exsuperat noctivagamque Deam.
De coelo lucem mortalibus ille Promertheus
Quod tulit, est magnae sedulitatis opus.
Qvod vero illustras Baumanni viscera, MAJOR,
Majoris sane est utilitatis opus

EPISTOLA XXXVIII. DE MIRACULIS. MORTUORUM ET PLANTIS MONSTROSIS. D. Philippus Jacobus Sachsius a Lewenheim L. C. F. Garmanno URATISLAVIA CHEMNICIUM. Sal. et novi Anni auspicium.

Collegae perquam jucunde susurravit meis in auribus, quare E. T. gratulor de felici accessu, et ut in incrementum Collegii quam diutissime vigeat, omnes unanimiter apprecamur. Qnae de Collegii Legibus emendandis subjecit, ea gratissima fuere, communicato cum reliqvis Dnn. Collegis consilio, quid pro incremento Collegii stabiliendum sit, allaborabimus. Interim qui de Gemellis tam bene disseruisti, Gemellis Tuis partubus et de Monftrosis Plantis, et de Miraculis mortuorum [gap: Greek words] acclamare volui binis Epigrammatibus hac occasione transmissis; Vena poetica jam fere exaruit, mentem itaque potius candidam aestimes, quam versuum pondus. Lubentissime quaedam addidissem de Miraculis Mortuorum; sed quid ego Tuae purpurae laciniam adderem? Sane curiosissimus nihil praetermittet, quae pro tam insigni materia erunt exornanda. Olim Kornmannus Miracula Mortuorum edidit, sed plurima addidit supervacanea. A Te ex lapidum sepulchralium monumentis nil speramus nisi ponderosa eruta.

Et quae non monstrant sectiones mortuorum cadaverum miracula. Inde Senis. in Gallia foetus lapidefacti praeterito seculo, inde foetus Mussiponeanus lapidefactus nostro aevo inventus, de qvibus praeter alios sermonem feci in de Lapid. mirand. Natura. p. 86. et seq. Renem petrefactum in cadavere inventum, qvem propriis manibus palpavi, notavi in Gammarol p. 901. Cor pilosum enumeravi in Ocean. Macro-Microcosm p. 32. et quis omnes posset enarrare casus, in fectionibus eventus, quorum amplam messem Tua exhibebit Dissertatio: addi etiam possent praecipue de cruentatione cadaverum observatibnes, ni angustia temporis calamum avocaret. Qvid loquar de floribus monstrosis? Vitem barbatam enumeravi in Ampelograph. p. 55. quanquam quomodo ea produci arte possit, e Borell in Append. p. 17. addidi. De vitibus aureis Ampelogr. p. 41. et Append, p. 16. De arbore ex homine progerminante Hispano, Gammarol. P. 190. Verba fecit de Planta monstrosa Gottorpiensi Dn. D. Major, de aliis D. Jonston, in Thaumatographia. De arbore

serpentifera Kircher. de Magn. P. s. L. 3. ip. 623. De Boramez s. Agno Scythico, Idem p. 638. de Arboribus anatiferis Scotiae, Idem, et quae de, iis notavi in Gammar. p. 189. et seq. in Ampelogr. P. 17. Sed quid ego Noctuas Athenas porto. Ex. monstrosis floribus Rosa triplex in uno stipite quam Altenburgi prognatam ante aliquot annos aere incidere curavit Collega noster svavissimus. Zephyrus D. Ursinus Botanicus Lipsiensis. Nunc pari candore Rosam mitto Svinfurti prognatam, a Dn. Praeside nostro communicatam, quae ubi notata, perlecta et perspecta fuerit, ut Museum meum repetat transmissum exemplar, enixe oro. plura adderem, sed cum scopus E. T. Scriptorum ex. praefixo Titulo non satis possit asseqvi, meliorem informationem et delineationem tractandorum prius expecto. Si itaque occasio fuerit, ante editionemopusculorum, plura de hac materia communicandi, significet, paratissimus ero in hoc officiorum genere obsequia exhibere. Vale interim, Vir Excell. Et fave.

BArbara Pyramidum jactet miracula Memphis,
Hic majora dabit pagina docta Tibi.
En portentosas alio sub Sole calentes
Stirpes GARMANNI Daedala charta refert.
Quicquid in. augusto Cybele mammosa theatro
Possidet, angusto limine scripta tegunf:
Vel quae Flora suo depromit divite cornu,
Haec sine labe notat monstra secante manu.
Nauseat Alcinous sua prata, nec aurea poma
Hesperidum melius carpsit avara manus.
En novus Aleides POLLUX GARMANNUS, amoena
Florum monstra sua dexteritate capit.
Hosce theatrales ludos, Floralia quis non
Portentosa vehat laudibus usque polum?
Post inter Flores GARMANNI fama virebit,
Florea quot redeunt fecula vere novo

QVae nova de nigris scintillat Flamma sepulchris,
Bustorumque antris vult reserare diem?
Aedepol haut Nautis Pollucis NUmen amicum
Gratius illuxit dum fugit ira maris:
Lampade ceu NOSTER POLLUX illuminat orbem,
Abdita dum Lethi, QVAE tegit URNA, refert.
Felix qui potuit tantas cognoscere causas;
Tramite in obscuro qui bene calcat iter!
AEmula [note: Allusio ad Lucernas, subterraneas, plurimos an nos in sepulchris ardentes, qualis Tuliiolae M. T. Ciceron filiae ultra 1500. ardente in via Appia Paul. III. Pontif, inventa, aliisque Fortunius Licetus in de Recondit. Antiq. Lucernis l. I. cap. 2. et seq. ] PERPETUAE GARMANNI est FAMA LUCERNAE,
Quam persaepe dedit crypta patente sinu;

EPISTOLA XXXIX. DE CLAMORE SANGVINIS ABELIS. DE TRUCIDATIONE ZACHARIAE FILII BARACHIAE. DE SANGVINE E LATERE CHRISTI. DE SANGVINEO AD MONTEM OLIVETI SUDORE. SANGVIS EJUS SUPER NOS JUDAEORUM CLAMOR. CADAVERUM CRUENTATIO. M. Gottfrid Reiche L. C. F. Garmanno ZVEMA CHEMNITIUM. S. D. P.

auspicio, divina quod dicitur virgula, facto, hujus et seqventium exoptatum et ab adversitatum procellis immunem ex animo Tibi Tuaeque apprecor ingres sum, progressum et egressum! Quam ardentissimo hactenus flagrarim desiderio, brevibus modo literis Te, ô Amicorum Phosphore! compellarem, exprimere vix queo, nondum promissi et debiti mei immemor. Ab altera quippe parte dolor, quem lugendus Socrus tuae obitus, adeoque fati proh? uxorii mihi tui molestia pepererat, citius aperiendus; ab altera quoque tenue ad doctissima ante semestre anni spatium, jucunditate nescio, utrum utilitate magis insigniori referta problemata, [gap: Greek words] adjiciendum fuisset: Verum qui durioribus exposito fatis pro necessitudine nostra satisfacerem, metuendo, dum solamine Amicissimum, meum Garmannum erigere conarer, moeroris potius causa existerem, admodum me cespitasse fateor. DEUS, cujus sapientissimo Providentiae moderamine humana omnia diriguntur, quae mala Tibi videntur, in

bonam propter Christum Mediatorem nostrum clementissime converrat partem et a Familia Tua tristia quaeque a nunc longissime abesse jubeat! Redeo demum ad id, quod alta residet in mente, et mihi invito publicis hucusque ac domesticis (qualia qualia etiam fuerint) occupato negotiis, efficere non licuit. Scilicet mira literarum tuarum svavitate me perfusum, ad amicam insuper de mortuis, et quae huc quadrant elegantissimis [gap: Greek words] invitans, utra mihi in sequentibus erotemasi arrideret sententia et [gap: Greek words], scire amasti. Ut ut vero ad singula diductius, uti libenter Voluissem, ita facile potuissem, respondere: prolixior tamen esse minus ratus fui, siquidem Autorum a me citandorum, eorumque sententiarum Tibi copiam fore, nullus dubito. Quare brevissime, et ad primum quidem haec dico [gap: Greek words]:

I. Qualis fuit ille clamor sangvinis Abelis coelum penetrans? Gen. IV, v. 10. 11. Silberschlagii, quam profert, sententia, cum aegre probabilis, textusque non tam [gap: Greek words] quam [gap: Greek words]

av et [gap: Greek words] considerandus sit, vide sis quid dicant Starkius in Concion. super Genesin in h. l. Aug. Varenius Commentar. in h l. Fesselius advers. p. m. 365. Ravanell. Bibl. S. in vocula Sangvis (pro caede) p. 2. n. 2. d. 4. in dictione clamare p. m. 471. etc.

II An verum, quod locus ille, in quo Zacharias filius Barachiae trucidatus fuit, perpetuo sangvinis undam evomuerit, usque dum expiaretur a Nebusar Adan? Resp. cum non sit articulus fidei, varieque alludi possit haec ipsa opinio, non levis momenti est, utpote confirmat praeter alias a se adductas Bakius expos. Evang. in 2. Fer. Nat. Christi S. Stephani Festo, ubi salivam movebit Lectori jucundissima lectio.

(a) Obiter inspergi possit, ritus ille Antiqvus, qui Gen. XLVI, 4. legitur, hodieque num reperiatur quoque, quod mortuis claudantur aut manu deprimantur oculi, Ursinus respondet Anal. S. P. I. L. I. C. 27.

III Qvaerit Exc. Tua, an a morte Christi naturaliter sanguis ex aperto latere profluxerit? Resp. verba

Evangelistae tam accurate et distincte hos sangvinis et Aquae prorumpentis rivulos describentis, praeternaturaliter factum, et accipiendum esse, contra nonnullos Calvin. defendit Raupp. negando quaestionem in Commentar. ad Joh. 19. 34. Confer Francisc. Collium Tract de Sangvine Christi Leonhard. Matth. de Sangvine Christi in triduo mortis, utrumque pontisicium. Apud nostrates ventilavit Andr. Prucknerus vindic. in h. 1. D. Meisner. Disp. de Sangvine Christi anno 62. habita, §. 21. et 22. Ex hac quaestione propullulant hae:

(b) An dextrum, an sinistrum Christi latus perfossum? et inde: an sub mamilla sinistri lateris perforatus Sanctus Benedictus ille? Vide M. Sharff. in meletem. de ritu crucifix. Christi Romano anno 66. edito.

(c) Derivatur amplius exinde seqvens eperotima: an sangvis ille ex corpore Christi mortuo (non aurem cadavere, quippe cum illud omnis corruptionis expers et [gap: Greek words] fuit) profluens, meritorius fuit? Tostatus respondet negando, Franc. collius vero

mitior est. Vide quid Lorinus dicat ad I. joh I. 7. Gvilielinus Estius et alii.

(d) An sangvis ad montem Oliveti et in ara crucis effusus computruerit? litigant ea de quaestione Dominicani et Franciscani acerrime. Vide quid circa Annum 1463. sub Papa Romano Pio II. acciderit ap. Ehingerum hist. Eccl Nos Dominicanorum suffragamur sententiae negativae ex Ps. 16, 10.

(e) Neque hauseam Tibi parere credo, illud, quod inter Philologos disqviritur: Ah sangvis Christi ad montem Olivarum in horto emissus naturalis, et naturaliter factus fuerit? ad haec respondet Darinhauer. Christosoph. p. 224. Item: an, cum sudor ipse, tum et ejus excretio et fluxus e corpore Christi, opera fuerint solius Naturae, neque concurrerit modo quodam speciali causa sublimior et potentior alia, ut propterea ad hanc potius, quam ad ilam referri debeat? Exponit Dn. Posner. in Disp. de Sudore Christi sangvin. Ienae anno 61. a Büttnero habita. Confer Ravanell. Bibl. S. Grumus et Sangvis n. i. d. 12.

(f) Tandem qvoqve delector speculatione verborum Plebis Judaicae Matth. 27, 25. propalatorum: Sangvis ejus super nos et filios nostros! an hisce foetor et subflavus vultuum hujus modernae gentis (recutitorum) color, loco notae infamis, prout Caino contigit Gen. 4, 15. imputandus, et pro certo id, quod narratur, credendum sit? Autor des Berichts von dem Jüden Ahasvero (ni fallor apud Rivetum Belgam, et Cocum Anglum quaedam extant, quae ibi legerim) nonnulla scribit. Vid. Ravanell. Bibl S. Sangvis. n. 2. p. m. 970. Putant aliqvi, ideo Judaeos rapere Christianorum pueros, an non vero sangvinolentae malitiae horum neqvam magis imputandum, jam in medio relinqvo, suspendit suum judicium Johann. Heinric. Hottinger. Thes. Philol. l. i. c. i. de Relig. Sect. 7. de Christianis. p. 53. et. 54.

Ut IV tum Problema Ampl. Tuae repetam, qvid de mirabilibus cadaverum humanorum symptomosi statuendum, v. g. de fluxu sangvineo corporis occisi ad praesentiam occisoris? Resp.

Cum rationum naturalium et exemplorum sacrorum ponderede destituamur, nil facile asserendum, magis tamen pro signo fallaci habendum esse, disputant id JCti et Casuistae Theologi. Vid. simul M. Pfauz. Disp. hac de quae stione ex professo Lips. anno 64. D. Andr. Rivin. quaest. Philol. et Philos. de pollinctura seu Balsamisatione, Lips. anno 55. Atque haec paucula, minus quidem erudita, eo magis vero trita, unico die excerpere, Tibique rescribere volui. Si qvid parum acute, nec doctorum more scriptum reperias, non mihi, sed molestissimo rei domesticae meae turbini, proh! a solertiori investigatione me avocantis et perturbantis, imputes, rogo. Brevi posthac responsum, et aliud qvippiam gratum ab Ampl. T. uti expecto, ita opto, hoc Coronidis loco per amicitiam nostram etiam atque etiam precando, ut Reichii tui, cujus spes in Patria ex fato Martisburgensium infausto, nescio qvibus non postpositorum jam plane succubuit, (quod Tibi probe notandum erit) apud Chemnicensium tuorum Antesignanos et Clavigeros mentionem facias. Divinae interea Providentiae

confisus, me non confusurum iri firmissime credo. Diutissime proinde vale, et sis benedictus in aeternum. Zvemae, d. 14. Jan. 1669.

EPISTOLA XL. DE CARDUO SANCTO, ET COLLEGIO CURIOSO. D. Georgius Christophorus Petri L. C. F. Garmanno ERFURTO CHEMNITIUM. S. P.

LIteras Tuae Exc. exacti anni mensis Octobris die 25. exararas, maximum affectum in me ignotum immeritumque spirantes, accepi justo serius, 18. nempe Januar. anni currentis, qui ut Tibi Tuisque feliciter fluat, ex animo precor: earum lator fuit Dn. Christianus a Saher, Bibliopola Erfurtensis, qui illas forte in nundinis Lipsiensibus a Domino Kirchnero acceperat. Optassem illas habuisse, anteqvam Carduus noster prelo committeretur, non exiguum enim splendorem illi attulisset E. T. observatio de uno folio non

spinoso, qvod mihi, qvantum memini, nunquam observare licuit. Carduum benedictum prorfus sine spinis nasciturum promittit Hieron Cardanus, si seminious, antequam terrae committantur, evellatur pappus ille barbatus, de qvo experientia consuli potest: addit etiam rationem, cur hoc fiat, dum inqvit: ex pappo ilio partes magis terrestres et sicciores, quales sunt spinae, generari. Signatura Cardui benedicti ipso Naturae naturantis inscripta digito, non omnino videtur negligi posse: omnibus illum universaliter puncturis, non pleurae solum, mederi, demonstrat jam sub prelo sudans noster Tractarus, ad qvem propediem lucem visurum Ex. Tuam remitto, licet tanti vix aestimem laborem hunc, ut coram oculis Viri docti sine verecundia comparere possit. Natus enim est hic foetus inter varias interpellantium aegrotorum turbas, diutius a me lambendus tersiusqve exasciandus, nisi tardanti et multa addituro obstitisset Praesidis nostri authoritas, qui ut grassantibus hoc tempore febribus mali moris, Carduum

benedictum ederem, per literas non semel a me efflagitavit. Si non omnibus ex asse satisfacier hic labor, nullus irasci possum, qui ingenue profiteor, mihi ipsi in multis hanc opellam displicere, utpote cui plurima addi denique potuissent. Qvicquid sit: jacta nunc est alea. Ignoscat Orbis erudistus Carduo nostro, subrusticis quidem spinis armato, sed inermiori, quam decebat, in arenam descendenti, veniamque deprecanti. Circa unum simplex vegetabile prolixo occupari stylo, vix jucundus et tantum non sterilis labor est, illi praesertim, cui varia et. minus ad rem pertinentia heterogenea admiscere inconsultum videtur. Occupatus sum inpraesentiarum cum Argonauta et Phosphoro circa quaedam Privilegia, Collegio nostro in Aula Caesaris exoranda, in quo negotio Elector noster Clementissimus, quem hoc nomine humillime compellavi, suum conferre potest [gap: Greek words]: nec dubito, voti nos compotes futuros, modo sat certo inter nos conveniret, qualia privilegia sint petenda. Forte, gaudebit inposterum

Collegium nostrum splendido Academiae Curiosorum S. R. I. titulo, quae Praesidis et Phosphori mens est. Sed quid titulus sine vitulo? Immunitates et praerogativas plures si pro sudoribus nostris nobis concederet Aqvila Romana, melius nobiscum ageretur: sic futurum esset, ut ad majora excitaremur. Sed habet etiam in re tenui magnus animus, ubi se explicet, stadiumque suum strenue decurrat. Pro adjecto carmine, praesertim elegantissimo illo ad Zoilum Epigrammate, sum gratissimus, affectum inde metior multis opibus mihi potiorem: quia autem justo serius mihi missum est, velim ignoscas pro T. Humanitate, si forte non fuerit debito positum loco: nudius tertius misi illud Typographo Jenensi, Johanni Nisio, eundemque monui, ut operam det, quo reliqvis adjungi possit: sin secus, in calce Tractatus ante appendicem illud imprimat, cum hac inscriptione: (Serius missum.) T. Exc. omnia aeqvi boniqve consulet. Addidi vicissim stridenti stipula misere disperditum Scazontem, illum quidem loripedem,

sed monstris eo magis accommodatum. Nullus dubito Exc. Tuam Catalogo monstrosarum Plantarum etiam inseruisse rosam proliferam abhinc decennio, et quod excurrit, Altenburgi enatam, ex qua majori duas alias minores progerminantes ostendit aeneus typus Lipsiae exeusus. Datur etiam Pisum proliferum: ut et herba paralysis et anemone prolifera. etc. Qvid de Anseribus, anatibus in Scotia e putridis lignis nascentibus, ut et qvibusdam AEgypti muribus eodem modo orientibus, ut et ovibus vegetabilibus sentias, procul dubio enucleat eruditus Tuus tractatus, qvem videre brevi desidero. His vale quam optime, et me amare perge. Dab. [gap: Greek words] e Museo Erfordiae, prid, Cal. Febr. 1669.

Miretur aetas prisca Doricum Alcidem
Ammone dignum Patre pupulum in eunis,
Adultiorem tot nefanda monstrorum
Forti domantem secla dextera: parta

EPISTOLA XLI. OBSERVATIONES DE SCORBUTO ET ARTHRITIDE VAGA SCORBUTICA. D. Valentino. Andreae Mollenbroccio L. C. F. Garmann CHEMNITIO HAL. SAXON. S. P.

vaga Scorbutica observationes. Tenties sunt tales, ab amico tamen profectae pectore. Annotavi easdem et e schedulis meis collegi, non ut Tuo expotito et erudito operi aliqvid accederet, sed saltem ut Tuae obsecundarem voluntati et petitioni, literisque tuis affectum et eruditionem affatim spirantibus, aliquid reponerem licet minus eruditum. Odam addidi nona Pegaseo liqvore inebriatus, sed a Tua, immortalis Pegase, Humanitate invitatus, utpote cui grave non fuerit, meo demiraculis mortuorum opusculo elegantissimum praefigere Epigramma. Propediem, si Bibliopola non obstiterit, lucem videbit et diem. Jam ultimam dum subiit limam, Kornmannum qui de eodem argumento librum edidit, desidero, iste nescio qvo fato, supellectili meae literariae Martisburgo nuper huc traducto se subduxit. Hujus eo magis doleo jacturam, quia neque in Lipsiensium nec Freibergensium reperitur Bibliothecis, in vestra vero eundem, una cum tractatu de vivorum miraculis ejusdem, laticare, nulium est dubium.

Hunc igitur si procurante Te V. E. Ad paucorum dierum usuram conseqvi possem, magnum illud Tui in me affectus reputarein documentum. In aliis vicissim V. E. mandato assurgere et gratificari promtitudinem declarabo nunquam non solertem. Interea ut promissum Tractatum de Anthntide vaga Scorbuticamaturet, vel ipsa salus, torque aegrotorum suspiria flagitare videntur. Inundavit hoc scelus totum fere orbem, quis dubitabit, qvin hoc modo totum orbem Tibi devincias. Vale intenm, mihique favere perge.

Observatio I. ad praeloq. n. 1.

NOn temere illa nomina, Schormund, Schorbuch et Schorbein ficta esse et facta arbitror. Diffserunt enim ( a) loco affecto seu subjecto. ( b) Signis et accidentibus. ( g) modo curandi. Scorbuto oris hic ante tres menses laborabat Civis quidam Martinus Freiberger, hic non tantum cruentas, sed et per integrum mensem adeo tumidas in maxilla dextra obtinebat gingivas, ut de solidis nihil, de liquidis pauca difficillime (os enim aperire non poterat)

ingereret. Nihil externa, interna vero via regia a malo obsessa non admittebat. Nec apertioni a Chirurgo faciendae ob oris aperturam denegatam, locus. Rupto tandem tumore, humor scorbuticus, cum eum expuere non posset, cumprimis noctu, ad pulmones descendens, easdem exulcerabat. Extraxit tandem magnas maxillae dextrae particulas nigricantes et corruptas, Chirurgus. Se totam maxillam successive tali aegro extraxisse, alius referebat. Obiit tandem doloribus capitis, et maxillae, ut et pulmonum labe misere excruciatus. Schorbuch, mirum in modum meos exercet Chemnicenses. Alvi his est durities, obscurus et urens in mesenterio dolor, ut et circa medullam spinalem usque ad Diaphragmatis regionem, a cibo assumto pejus habent, a potu, cumprimis cerevisia nostraChemnicensi, pessime. Mucilago fauces et lingvam nauseabundi saporis obsidet, inde omnem cibum cumprimis carnem abominantur et nauseant. Urina rubicunda, ut in febre ardente, quod etiam notavit Willis. de Urin. c. 4. p. 352.

sedimentum arena ad rubrum vergente conspicuum. Sabulum illud ab arteriis mesaraicis ad renes transportari non sine causa credidit Moebius fund. med. Phys. c II. p. 208. qvod dum fit, dolores mesenterii insignes sentiunt, cordisqve anxietatem. Hypochondriacum diceres malum, sed anti-hypochondriacis non cedit, qvamvis obstructiones in his Scorbuto nidum struant et focum, et nisi Scorbuto curam opponas, frustra laboratur. Vocant nostri, das innere Fresel, das hitzige Fresel. Haereditario jure facile in Infantes transit, eosque vix natos trucidat. Schorbein, ut vocatur Petraeo Nosolog. Part. 2. disp. 38. th. 3. ob nervosarum partium in cruribus laesionem, vocari possent illi pedum tumores noctu praecedentes cruciatus. Aliquando eosdem Arthritidis esse prodromos praxis monstrat, Haec tria monstra concurrunt.

Observ. II. ad n. 2. et 5.

Septentrionalibus, tanqvam morbus Endemius, cognitus fuit Scorbutus, ut patet ex Olao l. 9. hist. Septent. c. 8. cumprimis l. 16. c. 51. Graecis vero neutiqvam

quam, [gap: Greek words] Hippocrati Scorbuti accidentia, sed generaliora, spleneticis etiam familiaria tantum notant. Qvae in Scorbuto conjuncta, disjunxit divinus Senex, imo laborare quis Scorbuto potest, etiam his signis non apparentibus. Docet id cura magni Lienis ab Hippocrat. s. 5. l. de intern. aff. p. m. 575. minime Scorbuto accommodata. Inde Autumnalibus morbis [gap: Greek words] accensentur, l. 3. aph. 22. quartanae enim et aliarum febrium sunt producta vulgo Fieber-Kuchen. Observavi ante biennium hoc malum in pluribus Ileburgi, cumprimis in duabus Virginibus nobilibus, quarum una qvartana, altera qvotidiana epidemica tenebatur. Plura Wierus in Obs. morb. nov. Poterit huic addi Tulpius l. 2. Obs. med. c. 30. p. 152. De causis magnorum Lienum Th. Bartholin. Cent. 4. Epist. 14. p. 53. Lienem natura et morbo magnum, praeter alia notabilia ante aliquot septimanas deprehendi in cane, subito extincto. a me dissecto. Difficulter dum vivebat, spirabat, et instar melancholici somnolentus incedebat. Lienem e sinistro ad dextrum latus porrectum

inveni, tumidum, et in sinistro duas enormes scissuras passum, inde sangvinis nigricantis copia insignis in abdo mine stagnabat. Pondus Lienis tres cum dimidia excedebat libras. Gingivarum et crurum exulcerationi sangvis ut vocatur melancholicus eo traductus, ortum dare poterit. ldem de convolvulo sangvineo seu Ileo Haematite pronuncio, et mecum Dodonaeus Obs. med. c. 33.

Obs. III. ad n. 5.

SUnt, qui [gap: Greek words] nomen Scorbuto Galenum dedisse asserunt, 3. de Sympt. caus. c. 2. contrarium tamen dabit textus. Eundem etiam inter magnos Lienes retulisse in S. 3. aph. comm. 22. Albertus de scorbuto th 188 prodidit, sed in obs. 2. refutatum.

Obs. IV.

QUae de fonte Aquae dulcis apud P linium leguntur, l 25. c. 3 dentium casum et crurum imbecillitatem inferente, huc non spectant. Potuit in hoc argenti vivi vena latitare, quae dentium casum et artuum debilitatem induxit.

Obs. V. ad n. 7.

CEnturionis famulum Scorbuto laborasse non facile dicerem. Textus expresse Paralyticum vocat. Rationi a dolorum praesentia desumtae respondet Th. Barthol. tr. de Paralyt. N. T. p. 28. et seq. Nec in omni Paralysi Scorbutica dolores adsunt, illam vero saepe antecedunt. Vid. Drabiz. Tit. 3. p. 144.

Obs. VI. ad n. 9.

QUo tempore nostras invaserit oras, non ita patet. Annum 1486. allegat Cyriac. Spangenberg. Chron. Saxon. c. 343. annum sequentem Andreas Mollerus Annal. Freiberg. p. 126. Hic de Misnia, ille de Saxonia. In oris maritimis eundem primo apparuisse anno 1556. vix mihi persvadebit Helmont. tr. Tumulus Pestis. p. 848. Ab eo tempore hujus contagium totum inundavit orbem. Chemnicenses nostros mire exercet hoc malum, et vix unus atqve alter morbus reperitur, qvinon praesentis juxtim Scorbuti referat vestigia.

Obs. VII.

habuit, adhuc servet typum, Proteo mutabilior Scorbutus, ut dubitem, facit illa de Scorbuto antecedentis Seculi narratio Georgii Fabricii. Ita enim ille l. 2. Annal. Urb. Misn. p. 162. ann. 1486. grassatus est novus et inauditus in his terris morbus, qvem nautae Saxonici vocant den Schorbock qui est inflammatio in membris partium carnosarum, cui qvo celerius adhibetur medicina, eo citius malum restingvitur. Sin mora accedit paulo tardior, seqvitur membri affecti mortificatio, qvam siderationem nostri, Graeci [gap: Greek words] dicunt, et continua quaeque a lue corripiuntur. Fuit idem morbus contagiosus multorum mortalium gravi periculo. Haec Jlle. Cur tales morbi jam non ut olim saeviant Lemnius L. 2. c. 14. p. m. 288.

Obs. VIII. ad n. 10.

DUm haec scribo, ad Lanionem hujus loci vocor, qvi triginta annos hujus mali sensit tyrannidem. Pro hypochondriaco a multis habitus et curatus, nullum sensit levamen. Hactenus Scorbuticis qvotidie a me praescriptis usus, maculas coeruleas et nigricantes

dorsum totum obtegentes, mihi monstravit, jurares, dorsum a fustigatione sugillatum, in pedibus vero rubras, qvarum circumferentiam Joachimicus non caperet, in cruribus ejusdem coloris lenticulares maculas illas, qvas sabulum urinae vasculo Urinario aftricare solet, exacte referentes.

Obs. IX.

SAbulum in Urina non tantum rubrum, sed et aliqvando citrinum, semel in Puella scabie Scorbutica tam deformi, ut lepram referre videretur, nigrum animadverti. An si non expurgetur, inde arenae ac cineres in sangvine, de qvibus Jessen. Judic. de sangv. missione p. m. 24. et Bruno in not. ad. h. l. p. 205. non immerito qvaeritur.

Obs. X.

CUm tota Pinus sit Anti-scorbutica, qvaeri potest, annon pulvis iste citrinus, qvem verno tempore Pinus fumat (ut pluviae mixta pluviam sulphuream referat, vid. Crugner. im Chymischen Tannen-Baum/ terra lutea pluisse videatur, qvalem pluviam Chemnicii observavit Agricola l. 5. de ort. subterr. p. 552.) antiscorbuticis

scorbuticis possit admisceri, cumprimis quia pulvis ifte fulminans Lycopodii nostris in usu contra hoc malum, et qvibusdam vocatur das Fresel-Pulver. Fribergae olim Fossores metallicos aqvam e fimetis contra hoc malum haufisse, e Manuscripto D. Danie Thor Schmieds annotat Moellerus c. l.

Obs. XI. ad c. 1. n. 6.

NOstris das lauffende Fresel/ si frigore membra concutiuntur et tentantur, das kalte Fresel.

Obs. XII. ad c. 3. n. 2. et 5.

SAngvinem in hoc malo absolvo, adeoque e Willisiotr. de Scorbut. illum vino pendulo comparare, religionem duco, lympham vero vel rorem microcosini Tecum verum causae morbificae vehiculum statuo. An sale volatili impraegnata sit, haereo. Non opus eritad volatilitatem confugere lymphae volubilitatem perpendenti. Dein eritne sal illud sangvinis an lymphae? Lymphae non erit, quia haec paueo sale gaudet, utpote insipida, non sangvinis, alias ille sangvis non amplius esset sangvis, sed humor corruptus, et in sua

principia resolutus; quam tamen resolutionem in corpore vivente contingere posse, admodum dubito. Sordes ergo culinarum erunt, ut loqvitur Helmontius, alatice abrasae, partibusque nervosis, his enim ut et reliquis partibus, vid. Hieron. Barbat. de Sero Sangvinis, latex nutrimentum dat easque humectat, communicatae. Colligitur ista materia acido-Salina (aciditas enim hic penitus non excludenda) cumprimis in glandulis, et ab iis adexteriores. corporis partes amandatur.

Obs. XIII.

ACiditas ista in stomacho prima surmit cunabula. Nuper pie defunctus est Consui hujus loci, quem multos annos hoc malum afflixerat. Praesente morbo appetitum prostratum, sitimque intolerabilem ob laticis defectum et ad exteriores partes motum fentiebat. Vomitu continuo solicitabatur et materiam adeo fermentantem et acidam rejiciebat, ut acore. astantium nares feriret. Agrypnia infestabatur perpetua ab acore ventriculi, nec cibos, necvinum, nec cerevisiam, nec medicamenta etiam insipida admittebat

ventriculus, sed vomitu eosdem extemplo excludebat, contentus Cerevisia secundaria aut aqva fontana. Inde per mensem ante obitum nee somno, nec cibo, nec potu, praeter aqvam, nec medicamentis usus, mente adhuc, quod mirandum, constans, in Domino placide obdormivit.

Obs. XIV. ad n. II. et c. 4. n. 18.

MAlignam qualitatem Scorbutico tribuis sali, ob varias causas, cumprimis quia contagiosus existit. Contagium illud vel a Parentibus in Sobolem, vel ab uno in alium et proximum traducitur. De primo non est, ut dubitemus aut anxle in causas inquiramus. Elympha semen, inde et ideae morbosae lymphae impressae a Parentibus transeunt in liberos. Inde pleriqve morbi haereditarii sunt lymphatici. An vero eo modo sit contagiosa Arthritis, ut etiam alios inficiat, dubitarem. Tacite etiam dubitantes mecum invenio Medicinae conditores, qui asserunt, tale contagium non inficere, nisi in corpore adsit apta viscerum dispositio. Qvaesiadest, in actum tandem traducetur,

nullo quamvis praesente contagio. Secus vero in Peste accidit, cum optimae constitutionis corpora tentantur, et ad Coemeteria ablegantur.

Obs. XV. ad n. 23.

QVaeris, cur nervosis et tendinosis partibus, non aliis infestum sit hoc sal. Dicis ex totius substantiae proprietate id contingere. Eodem modo et convulsiones ob talem humorem specifice nervis obnoxium evadere respondit olim Sennertus. Possent addi et aliae causae, partes sangvineae obtusioris sunt sensus, sangvinique juncta dum adhuc stagnat lympha, ab ejusdem unctuositate et dulcedine ejusdem temperatur acrimonia et aciditas, a sangvine vero separata, et ad gkandulas amandata, non tantum in eadem salsedo exaltatur, sed glandulis copiose collecta eidem communicatur, de partium membranosarum exquisito senfu, ut nihil addam.

Obf. XVI. ad c. 4. n. 12.

QVae de mulieribus a menstruorum suppressione afflictis refers, saepius observavi. Cordis angustiam suffocatio

uteri seqvitur, quae a consvetis contra suiffocationem Pharmacis magis exasperatur. Sudore subseqvente melius habent, inde ad Diaphoretica Scorbutica me converto. Ab odore Olei Succini, nullo alio juvante, plures excitatas vidi.

Obs. XVII. ad c. 6. n. 7.

TUmores etiam. Tales deprehendi in Consule, cujus Obs. 13. mentionem feci. Jn calce utriusque pedis talem tumorem habuit, qvibus apertis, humor serosus, aliquando lacteus effluxit, multum inde ad tempus sensit levaminis.

Obs. XVIII. ad n. 8.

NOctu dolores exacerbantur, quia ut in aqvam Macrocosini suum exercet dominium Luna, ita et in Microcosmilympham. Plura Helmont. tr. Catharr. delir. n. 67. et feq. Vermiculos in urina nunquam potui observare, hoc vero saepius, quod instantibus doloribus urina instar loturae carnis apparet. Alvus vero est astrictior solito, ob exoticam succi Pancreatici qualitatem. Lanio iste, cujus supra Obs. 8. mentio facta,

saepe per integram septimanam nihil excernit. Nihil hic Clysteres. Sumsit saepius fol. Senn. sesqvi Unciam et parum profecit. Hactenus praemissis aperientibus Scorbuticis, aliqvando etiam Clystere, Fol. Senn. unciam cum prunis clecoxit, decocto isto sumto Resin. Galapp. gr. XV. aliqvando scrupulum, Resin. Scammon. gr. v vel vij in Spiritu Foenicul. et Cuscut solut. cum Syrup. Sceletyrb. uncia deglutiit, et bis, rarius ter alvum deponit. Singulis, fere mensibus contumacem alvum hoc modo castigat, materia varie colorata egesta, ut paucorum dierum sentiat levamen.

Obs. XIX. ad n. 10.

NOn solum ob dolorum atrocitatem, sed et calamitatum varietatem veneficis aliquando hic morbus ascribitur. Die 18. Junii elapsi anni qvidam juvenil 20. annorum Tzschopensis cum Chirurgo hujus loci Theophil. Voigt me conveniebat habitus Scorbutici, qui a primis fere annis hoc malo laboraverat. Corripuerat hunc ante aliqvot annos enormis et vagus oculorum dolor,

quem insecuta dextri coecitas. Remittente dolore, sub ala sinistra tumor apparuit, salis Scorbutici mordacitate summe dolorosus, qui suppuratus, demum ichorem salsum copiose evacuavit, nullo adhibito Chirurgo aut Medico, materia retrograda dolores in utroque hypochondrio excitavit, siccescente aliquantisper humoris scaturigine. Ante annum demum consvetum locum repetiit, doloresque brachiis intulit feroces, brachium tandem dextrum ita turgidum reliqvit, ut illud ab Hildano Cent. 4. Obs. 69. depictum repraesentaret. Certis vicibus dolorem in eo sentit mordicantem, ut et in manu sinistra, cujus digiti etiam tumidi ex parte apparebant. Veneficio vulgus id tribuit, quod Scorbuto debebatur. In fusoriam huic libenter adhibuissem, sed recusabat. In Arthritide eam Gedanenses non sine fructu adhibuisse Elsholz Clysin. nov. append. p. 71. testatur, nec in Cachexia Scorbutica eam improbat Etmüller. de Chirurg. Infus. Concl. 5. §. 3.

Obs. XX. ad c. 7.

PRopter peculiarem cum corde Sympathiam si sinistrae manus digitus minimo proximus, articulari morbo corripiatur mortem instare, vult Lemnius l. 2. de occ. nat. mirac. p. m. 182. et seq. qvi tamen experientiam saepius habet repugnantem. Hoc animadverti in Consule saepius allegato, malum illud a medio sinistrae manus digito mcepisse, et postmodum reliqva infestasse membra, eumque demum mense exacto trucidalsse.

Obs. XXI. ad c. 8. n. 19.

FOnticulorum usum singularem deprehendi in modo commemorato Consule, hic in dextro brachio meo consilio fonticulum gestavit, et illud ab hac tyrannide, caeteris omnibus afflictis, sensit incolume. Lanio iste, de quo Obs. 8. dextrae malae, obtendines musculorum laxatos, ab humore Scorbutico Paralysin incurrit, inde musculis prolapsis oris turpitudo, loqvelae difficultas, lingvae enim motus a musculis impediebatur, oculique dextri sufflaminata dausura et imbecillitas.

Multis frustra adhibitis, malum illud fonticulus sinistro brachio affixus sustulit.

Obs. XXII. ad c. 9. n. 33.

OMnes fere Scorbutici et Hypochondriaci difficulter purgantur, Sal illud Scorbuticum aut acor, an purgantium vires infringat, an obstructiones viam intercludant, quaeri posset, utrumque non absonum. Alkalia digestivi loco praemissa, faciliorem fecere alvum. Qvod purgantia in minori dosi idem praestent, quod in majori, etiam de Pilulis Glassianis publice proditur, ut credam, induci non possum. Obstat illud: vis unita fortior. Nodulos vero utpote qui sensim aperiunt, materiam incidunt, et evacuant, cum fructu adhibere soleo.

Obs. XXIII.

HOc etiam in Scorbuticis notandum, eos aliqvando subita corripi [gap: Greek words] sensibus et reliqvis actionibus incorruptis. Tenebatur ea ante aliqvot annos Juris Studiosus per quatriduum, ut ipse mihi retulit.

Obs. XXIV.

MAteria confestimin parte cumulata, dum dolores subsistentes concitat, vesicatoria blanda commendo. Blanda voco Cataplasmata ex Anti-scorbuticis et lenientibus dolorem, quae calidiora quam par est, membro applicata, non solum dolorem mitigant, sed et vesiculas excitant, qvibus apertis humor exstillat. Profuit hoc multis, et in Ischidiaco dolore intolerabili nuper etiam successit. Hanc ob causam etiam Thermae Annaemontanae a multis praeser vationis gratia salubriter adhibentur. Post aliqvot ab earundem usu dies, vesiculae per totum corpus erumpunt, inde multum humoris evacuatur, cutisque erosa aliquantisper ab earundem usu post aliquot dies iterum consolidatur.

Obs. XXV.

ARthritis ista si in Paralysin transeat malum. Accidit hoc saepius allegato Consuli. Doloribus remittentibus nullus in toto corpore motus, dextrum si excipias brachium. Duabus vero

ante obitum diebus rediit motus, ut etiam incedere posset, et mansit usque ad extremum halitum. Sed abrumpo. Plura cumprimis de causa hujus mali, in subseqventibus literis. Tu interea, Vir Excellentissime

Da veniam maculis, quas aut incuria fudit
Aut humana parum cavit natura. (Horat. in art. Poet.)

In Tractatum de Arthritide vaga Scorbutica.

VIcit Chimaeram, vicit Amazonas,
Vectore prudens Bellerophon eqvo
Medusa qvem tridentiferque
Progenerasse ferunt Parentes.
Septentrionis bestia Balthici
Infamis olim littoris Incola
Scorbutus, et nostras in oras
Membraque spicla tremenda vertir.
Cruore dentes et maculis genae
Foedantur, altum ducere Spiritum
Diaphragma cogitur, gravatum
Effluviis hypochondriacorum.

EPISTOLA XLII. AD PRAECEDENTEM RESPONSORIA. D. Valentini Andreae Mollenbroccii HALA CHEMNITIUM.

LIteras tuas responsorias una cum Carminibus, Disputatione Inaugurali ac Observationibus accepi, ad illas cum DEO brevi fusius respondebo, pro istis gratias ago maximas, has ob negotia perlegere mihi nondum licuit, perlectas autem Tractatui meo, D. V. non sine honorifica Tui mentione inferam. Kornmanni Tractatus num in Senatus, aut Collegarum meorum Bibliothecis reperiatur, expiscabor, Tibique si in promptu sit, procurabo. Hisce vale et favere perge.

EPISTOLA XLIII. DE DIDACTICA NOVA. DE NOVIS INVENTIS GOERICENII CONS. MAGD. ET ACADEMIA CURIOSA. M. Joh. Cammerhofius L. C F. Garmanno ISLEBIO GHEMNITIUM. S. D.

AUgiae stabulum Islebii everrendum novo mihi demandatum est fato: Moles negotiorum plus qvam AEtnaea imposita, humeros ferme deprimit, et manus calamo scriptorio ita delassatas evacuat, ut vix sese movere queant. Ignoscat igitur V. E. quod hatenus volenti ad Vos literas dare, et amicissimis Vestris veteris amicitiae nostrae obsidibus assiurgere, semper otium negotiosum averterit manum, nunqvam vero mentem. Utinam

dextris conjungere dextras Parthenopoli licuisset! Gratias ago pro affectu prolixiori qvem literae V. solida

eruditione, et elaboratissima Disputatio undique spirant Remetior hanc [gap: Greek words] qvalibus qvalibus hostimentis hactenus Islebii vulgatis, Concione Apotactica, Programmate et Disputatione Catechetica de Catechismo Practico, in qua Dnn. Mystas Islebienses oppido habui faventes opponentes. Addidissem Logicam Practicam, sed fortean visa est, neque ob sphalmata qvibus scatet, Doctorum vultum sustinere gestit, publice hic praelegitur, in Gymnasio Berolinensi suas egit radices. Syneretista Magdeburgensis DIB eam allatravit, sed privatim ore, non calamo, multas meditationes Didacticas mihi e manibus excussit per decennium, quas in praesenti statione similibus, aut scriptis in Theol. per DEI gratiam compensabo. Medicinae Didacticam Dn. D. Rolfinecio probatam esse, literae ipsius ante biennium ad me datae, abunde testantur. Ichnographiam illius et praegustum in Logica Practica dedi pag. 87. juxta partem generalem de fine subjecto et Mediis, et specialem Medicinae, Dn. D. Hoffmanni calculum dudum

tiam legi album de hoc Meletemate. In Theol. Jurispr. Philos. Philol. Organicis potiss. Logica et Rhetor. ut et poetica parilia in forulis jacent privatis. Theologia me totum habet jam modo: In cujus Systemate septipartito Exegetico - Thetico - Polemico - Ethico -Eusebiano - Paracletico - Casuistico ante octennium contubernium habui Studiosorum in convictu meo, vestigia illius legat V. E. in Disputat. transmissa. Ideam Systematis Theol. paucis septimanis Witteberga dabit, Licentiam Theol. Gradus praefixam volebat Alma Mater Leucoris, sed detrectavi hactenus, quamvis in statione moderna fuerint praedecessores hujus Agalmatis. Dn. Consul Goericenius (a Goeriken hodie Caesarea autoritate dictus) superat adhuc, intimae ipsi fui admissioni, ipsius Demonstrationibus et Msc. de Systemate mundi, aliisque [gap: Greek words] ferme immortuus. Caspar. Schottus superiori anno diem obiit. Ipsius Inventum evacuativum ipsi Clavis est totius Naturae vi oppositorum, in Meteoris Mechanicis et Astronomicis ad stuporem

usque versatus est Vir non quantitate molis, sed virtutis magnus. De Spiritu Mundi aereo, nihilipsi venit in mentem: Nietnerianus laudatur ab his, culpatur ab illis. Idem memini in Frisia aliqvando ex aqua pluvia tentasse Nobilem, cujus Spiritus ita subtilis erat, ut guttulae serme in aerem abierint effusae. Dn. Licentiatus in Curiosorum Collegio novus Democritus haec melius excutiet. Legi ante qvadriennium, et quod excurrit, novae hujus Academ. Dissertationem, et miratus sum D. Sachsii Ampelographiam, et Dn. D. Möhenbroccii Cochleariae acrimoniam, pergite, Vos magni AEsculapii, in Naturae Curioso studio emetiendo; Vestrum pensum scire aveo; meus Garmannus sit totus Mannus, et Holander, non Hollandus et quae sint nova V. Collegii Curiosi Membra, fortean Dn. D. Major ex Mediana Infusoria hodie notissimus, et alii accesserunt. Utinam in Theologicis Societas surgeret de Compendiis Hermeneuticis legendi et interpretandi Scripturam S. accuratiori Theol. compendio

quod fidem et vitam simul formaret. Polemica accurata et sexcenta alia exoptanda, ne tantum Controversiis, uti vulgo fit, Theologia aestimaretur, et solis Postillis. Sed qvo abeo! Ignoscat affectui calamario. Vale Dn. Licentiate, Amicorum optime, et hoc aeqvor saepius tranare non dubita, proceleusma amicitiae saepius pennam movebit.

EPISTOLA XLIV. EPHEMERIDES GERMANICAE. LIQVOR REFECTIVUS. D. Philippus Jacobus Sachsius a Lewenheim L. C. F. Garmanno URATISLAVIA CHEMNITIUM. S. O.

NOn dubito pro redhostimento voti a Te Calendis Januar. pro mea salute profusi, strenae loco a me aedes Tuas intrasse bina Epigrammata, Gemellis Tuis Curiosis partubus praefigenda

illa etenim Lipsiam Nundinarum tempore a me transmissa fuerant, ut inde data occasione Chemnitium migrarent. Qvare paucis lineolis significes, num absque naufragio portum Tuum intrarint; quod si vero adhuc nondum oblata fuerint, ne amplins parturientibus tuis laboribus moram injiciant, transmissionem hac occasione eorundem repeto. Interim mire arrisit erudita Tua Curiosissimorum opusculorum diathesis, quibus titulis hinc inde quaedam notatu digna a me addi possent, nisi vererer, laciniam Tuae Purpurae videri assuere velle. Et timeo, ne nimia mea mora Responsoriarum occasio capillata elapsa fuerit, si forte his vernalibus Nundinis Foetus Tui Gemelli Lucinam experturi sint. Fateor, me saepius calamum admovisse, sed alio distractus per Praxeos occupationes, aliasque turbas invitus discedere coactus fui, Quare ne ex hac tarditate scribendi animi candorem et affectum dijudices imminutum, oro obtestorque, qui Tibiperpetuo erit addictus, quam diu spiritus

hos reget artus. Mitto itaque hac occasione quaedam Curiosa Miranda mortuorum concernentia, proxima septimana adhuc alia seqventur, nec non ea, quae de incremento Collegii nostricum quibusdam Medicis his in Silesiacis oris meditatus fui, ex quorum munero, ut praeter opuscula Curiosa de Vegetabilibus, Animalibus, Mineralibus, ad eum modum quo Ephemerides Eruditorum in Galliis eduntur, Observationes Medicae tam Physicae qvam Anatomicae, Pathologicae, Therapeuticae, a Medicis tam in, quam extra Collegium viventibus communicatae bis in Anno Nundinis scil, vernalibus et autumnalibus sub Curiosi Collegii nomine edantur, addito nomine Medici cui et a quo communicatae, ne quis legitimo honore defraudetur, sic Observationes rarissime Svinfurtum transmissae, collectae, et a Triptolemo nostro impressae, rarioribus istis deliciis et Eruditorum palatum demulcerent, et Collegio famam majorem pararent. Quod si ex Collegarum numero quis excesserit, sub calcem istius

curriculum vitae, dies mortis, et edita opuscula addi possent. Plura propediem, interim hac de re Tuum judicium expecto. De Pulveribus Tuiscrepitantibus ex Lycopodio et Corylo observationes Curiosae illae fuerunt et notatu dignissimae, dignae ut Corylo Tuo inposterum annectantur, dignae, ut experientia crebra ulterius veritas exploretur. Liqvorem refectivum meum, quem petis, ut communicem, nescio sane, quid sub hoc nomine indigites, siquidem, quod certissime credas velim, talem liquorem non possidet pauxillum meum Armamentarium Chymicum, quem promptissime alias communicarem, una cum reliquis meis medicamentis. Olim quidem ante aliquotannos paravi medicamentum ex Benzoes, styrac. calamit. ladan. Balsam. Orient. ver. ana unc. semis, ambr. grys. drachm. sem. extraxi cum spiritu vini Tincturam, quae aqv. Rosar. praecipitata exhibuit liquorem lacteum Juleb. Violac edulcorandum, qui interne sumtus confortans censetur, externe cosmeticum pretiosum; hactenus

tamen non amplius tentavi laborem, cum illius vires non senserim fuisse extraordinarias, et Ess. Ambrae per se fere idem praestet. Qvis tamen Liqvoris hujus mentionem fecerit et commendaverit, rogo inposterum significes. Hisce vale, et proxima occasione plura expecta. Vale iterum et fave. Uratislav. d. 9. Mart. 1669.

P. S. De Mumiis AEgyptiorum selectissima mittam ex Itinerario Turcico-Persico Petri della Valle, quod Italice saltem editum.

EPISTOLA XLV. DE ALOE SCHLIBENSI. L. Christiano Friderico Garmanno Georg. Erdmann Voigt JENA CHEMNITIUM. S. D. P.

MEmor eqvidem fidei, de communicanda una et altera materia literaria aeqve ac hortensi, datae, eandem

nunc exsolvere eo libentius susciperem, si hoc ipso voto atque expectationi V. E. me satisfacere posse crederem. Primo enim nihil omnino de consignatis Scriptis coemere licuit, praeter unicum, qvem nupere tramissum acceperit, tractatulum; Caeteros vel jam tum redemptos esse, vel nondum librarias suas vidisse nostrates asserunt Bibliopolae. Deinde haud abs reneglectum horti Medici suspicatus sum, omnia qvippe ferme devastata, extirpata sunt, nilque nisi culinares quaedam herbulae inibi conspiciuntur. Num vero de novo reparatio fiet, docebit dies. Caeterum non procul abhinc fitus est locus, Schliben dictus, sedes qvondam Generos. Chiliarchae ab Heesler, qvi splendidum ibidem plantavit hortum, quem cum ante octiduum inviserem, reperi inter alia nobilem illam atque inter caeteras propemodum principem plantam, Aloen, numerosum promittentem florem, post decursum aliqvot duntaxat hebdomadum conspicuum: caulis ad minimum sex cubitorum longus, in circumferentia

dimidium cubiti densus erat, caetera aspectu jucundissima planta. Hanc dum vivis coloribus V. E. sistere neqveo, id tamen curabo, quo artificis manus eandem delineet. Tandem ut statum Academiae nostrae nominem, is etiamnum floridus est et egregie auctus nundinis hisce Lipsiensibus, supra ducentos enim Rector Magnificus, qui huc appulerunt, Studiosorum numeravit, ferunt Wittebergae nonnihil dissidii esse inter Academicos et urbis Cives, et hinc tantum esse confluxum. In quo vero Professorum nostrorum versetur nunc opera, perspici licebit ex Catalogo nuper affixo, quem mitto una cum Disputatione qvadam Medica. Denique E. V. plurimum valere jubeo, meque ulterioris Ejusdem favoris participem fore certus confido. Jenae, 16. Maji. 1669.

EPISTOLA XLVI. RESPONSORIA AD PRAECEDENTEM DE ALOE. L. Christiani Friderici Garmanni.

datae memor fidei, eandem oppido liberare tentasti. Te inviolato sanitatis cursu studiorum percurrere stadium libentissime accepi. Adsit Tuis DEUS porro coeptis, ut quam, nominis ejus ut propales gloriam, suscepisti metam, non inglorius in hoc stadio cursor aspires. Me qvem abituriens laetum vidisti, in sqvalore constitutum scias, nec sine causa. Mortalitati, quod mireris, altera ab abitu tuo die, satisfecit meae altera pars animae. Abstulit eam, qvam modo dederat divina manus, finisque Conjugii a principio sic oppido pependit. Qvae de Aloe refers, memoriam refricarunt Historiarum variarum, qvas in Horticultura sua communicat Elsholzius, et in de Aloe tr. Exc. Dn. D. Major. De ea etiam tractatum evulgare constituerat Dn. D. Urinus, Botanicus accuratissimus, ni morte fuisset praeventus. Iconem qvaeso communica, meis ut de plantis rarioribus Exercitationibus inseratur curabo, locum tamen et tempus accurate ut addas, cum reliqvis, si qvae haberi poterunt, circumstantiis opto. Cum strepitu

caules eam emittere Borellus observavit, et non nisi terrae concreditam eandem florere, Elsholzius. Idem an hic contigerit, qvaeso annotes. Vale.

EPISTOLA XLVII. DE MORTE CONJUGIS. EPHEMERIDES GERMANICA. ACADEMIAE CURIOSAE SIGILLUM ET LEMMA. COLLEGARUM RECOMMEN DATIO. D. Philippo Jacobo Sachsio a Lewenheim L. C. F. Garmannus CHEMNITIO URATISLAV. S. D. O.

QVod Phosphorus luce interfecta suspiriosis a morbo, idem mihi in tenebris sqvalori obstetricanti Tuae literae. Excusserat omnem animo splendorem sidus defunctum, defunctum inqvam sidus, animae meae dimidium, Conjunx dilectissima, Magdalis Bergeriana, die 20. Aprilis catharro

suffocativo insperato ablata, DEO oblata. Totus moestitia corrumpebar, tristitia mens in lacrymas praecipitabatur, curarumque purulentia in suspiria diffluebat animus. Musae mihi sordere incipiebant, imo ipsa Natura, qvippe qvae dum vitam corporibus naturalibus concessit, perennitatem ipsis invidisse videtur. Squalet adhuc animus, omneque studiorum genus, qvo olim tenebatur, depraciat. Si quid vero inposterum studiis ascribet temporis, id unum Tuae, Vir Excellentiss. Humanitati et affabilitati debebit noster Delius. Illis quod iterum sudare decreverit animusa studiis alienus, id unice Tuis referendum literis. Multum sane interest, a qvo qvis excitetur. Tantus autem mihi est Sachsius, jam vere meus, ut literarum vela quamvis complicata, ad effatum ejus si non panderem, piaculum putem. Et cur non hoc? Totus siquidem in eo es, Vir Excell. ut Te duce naturae pateat gremium, veritasque in puteo delitescens Te Autore in apricum emergat et sudum videat. Omnes id confitebuntur,

qui Tuam in stabiliendo nostro Collegio ruminabunt solertiam, quam praeter erudita tua scripta, de novo conditae leges aperte loqvuntur. Tantofervore a primis Collegii cunabulis ejusdem incremento litasti, ut ne levem quidem otii in Te fabulam dares. Qvid fiet inposterum, si Ephemerides nobilissimum illud institutum singulis annis lucem videbunt, nosque Epimenidis inter alia negotia somno minime indulgere liqvido testabuntur. Sane si qvicqvam est, quod Academiae autoritatem, nobis famam affricare poterit, Ephemerides erunt, utque alii in nostra transeant castra, tacite compellent. Quod vero meae tenuitatis hac in parte confensum reqvirere voluisti, id sane affectus, non ipsa tibi dictitavit necessitas. Assurgendum Vobis est, Viri Excellentissimi, Tibi inquam Magnis. Fehri, Tibi Nobiliss. Sachsi, Tibi Excellentiss. Schmidi, Vobis, repeto, vestrique similibus. Dii Vobis principatum dedere, nobis obsequii gloria relicta est. In illud modo Vester eat labor, ut publico programmate Ordinis nostri

ortus, progressus et Decreta propediem evulgentur, tempus quo seqventi anno Ephemerides primum evulgabuntur, et loca doctis, qvorsum observationes mittendae, accurate intimentur. Catalogus pariter Dnn. Collegarum, quidve sub manibus eorum sudet, his adjungatur, ut eo melius data occasione de hac vel illa materia cum illis communicare possimus. Qui sint illi Medici Uratislavienses, nuper Collegio nostro ascripti, scire desidero, ut et cum illis, ad Te cum itur, amica salutatione affectum ventilare valeam. Signetum ut vocant, Academiae consvetum, ut ingeniosum est, ita imperfectum videtur, si cum Anglico conferas, lemmate quia destituitur. Ut igitur et hac in parte consvetudini satisfiat, addendum erit aliquid, v. g. pagella, in qua oculus pictus: ANIMUS CURIOSUS. Hunc enim Emblema illud forsan denotabit, et ornabit: NUNQUAM OTIOSUS, partim ut solertiam nostram acuat, partim ut demonstremus, quam ab otiosa curiositate simus alieni, sed haec obiter. Liquoris

tui refectivi mentionem fecit in sua de Infusoria dissertatione, qvae sine dubio etiam Musaeum Tuum intravit, Dn. D. Michael Etmüller: Vir juvenis acuti ingenii, infinitae lectionis, multifariaeqve experientiae. qvam variis in Galliam, Angliam, Italiam et Belgium emensis itineribus feliciter sibi comparavit. Hujus ab ingenio qvin singularem sibi splendorem mutuare possit Academia nostra, nullus dubito, si eidem ascriberetur. Est et invicinia Schneebergae Practicus insignis Dn. D. Joh. Christ. Makius, Physicus ibidem celeberrimus, qvem nostro frui contubernio optarem, ut e Nostris mihi esset, cum qvo literarum serram reciprocarem commodius et felicius. Tu quid de nobili hoc Pari sentias, propediem significa. Si forsan ad Te non pervenit Dn. D. Etmülleri de Morsu viperae Inauguralis, eam adjunxi, utpote meo judicio doctam satis, satisqve curiosam. Infusoriae ejusdem exemplar, si lares tuos nondum subiit, ubi rescivero, proxima occasione transmittam, Qvod medicamentorum Tuorum

descriptiones laudanda facilitate, si easdem expeterem, me non celare decreveris, lubentissime accepi. Si peculiare Tibi Anti-Hydropicum, Scorbuticum, Melancholicum est, in eo vel publicae salutis gratia Te mihi praestes facilem. Haec enim sunt illa monstra, cum qvibus in dies Medici hic, et circa Metallicas fodinas commorantes, conflictari necesse habent. No tas Tuas in miracula mortuorum ut pertexas enixe solicito. Haec dudum vulgasset Bibliopola, nisi partim doctissimae pariter ac gratissimae Tuae ad ea in promtu fuissent Observationes, partim Kornmanni (nescio qvo fato, dum Martisburgo Chemnitium librariam meam supellectilem transferre jussi) jactura, quam neque Lipsienses, neque Wittebergenses, neque Hallenses, neque Freibergenses, neque nostra Bibliotheca resarcire hactenus potuere, moram posuisset et obicem. Te vero hunc Tractatum etiam asservare, indices Autorum operibus tuis annexorum propalant. Qvem si per harum latorem Dn. Graumerum, Mercatorem

Annaebergensem transmitteres, nihil gratius quidem mihi accidere posset. Remitram eundem per eundem, proximis Nundinis. Sed qvo dilabor? Tuum erit e prolixioribus literis affectus metiri propensionem, e petitis autem licet durioribus et sine fronte, spem firmam de sinceritate Tua semel conceptam. Vale.

EPISTOLA XLVIII. DE LEGIBUS ACADEMIAE CURIOSAE. D. Joh. Michael Fehrius L. C. F. Garmanno SVINFURTO CHEMNITIUM. S. P.

PRaeteritis Nundinis Lipsiensibus, quae hnjus anni Januario celebrabantur, debitae observantiae et honoris ergo, ac responsi loco, literas cum qvibusdam Iconibus meis Lipsiam ad Dn. Kirchnerum Bibliopolam et conseqventer ad E. T. deferendas tradidi,

sed qvoniam hactenus responsoriae huc appulerint nullae, et ego de traditione mearum nonnihil dubitem, hasce ad E. T. exarare volui, ut vel tribus de meis acceptis me certiorem facias, et animi Tui sententiam super Academiae Natur. Curiosorum leges auctas simul transscribat. Ardua haec res esse videtur, matura deliberatione opus erit,

Sed qvid tentare nocet, nemini, me judice, unqvam displicere poterit nostrum institutum, cum illud in gloriam DEI et proximi emolumentum vergat omne. Vale cum lectiss. et Dilectiss.

EPISTOLA XLIX. DE ALOE SCHLIBENSI. L. Christiano Friderico Garmanno Georg. Erdmann Voigt JENA CHEMNICIUM. S. O.

conscriptas praestolatus eram, cum eheu! peracerbam Conjugis dilectissimae mortem retulerint. Damnum inde ortum facile video, luctum persentisco, ipsemet compatior, eoque partem luctus facio meam; DEUM interea precatus, quod abstulit ille Omnisapiens, ut magno qvidem cum foenore laetitiae et felicitatis idem refundat. Qvod alioqvin rem pergratam fecerim Aloes nostrae memoria, ipse mihi gratulor, hoc ipso egregiam occasionem nactus, observantiam meam V. E. debitam exolvendi. Id igitur sedulo inposterum agam, qvo cuncta Regia ista de Planta notabilia innotescant. Nunc vero qvoniam pristinam adhuc habeat formam, neqve ramos ostenderit suos, nihil praeterea de eadem addam, nisi qvod contra Borellum certo ab Hortulano edoctus fuerim, sine omni strepitu caulem emisisse, imo ipso non animadvertente. Contra Elsholzium vero annotaverim ipse, non hanc terrae continuae et firmae, sed exiguae admodum lignisque interclusae concreditam, florem promittere. Reliqua

nunc tempore exclusus alia occasione data, exponam, et forsan fusius. Nihil caeterum quod nunc exhibeam ferme suppetit, adeo enim rarae sunt Medicae disputationes; proximis vero Cl. Schrökii pro Licentia disputationem accipiet. Sin autem interea V. E. nova qvaedam videre et legere lubet, communicabit Clariss. M. Engel Rector Tractatulum qvendam a Mathematico nostro conscriptum, quem ipse misi, in quo studio a communi sententia secedere videtur. Specimina alias Inventionum qvae ibi habet, maximam partem in aedificandis novissimis aedibus, non sine admiratione adhibuit. Hisce valeat faveatque.

EPISTOLA L. SUPER MORTE UXORIS SYMPATHIA. COLLEGARUM NOVORUM SYLLABUS. LIQVOR RERECTIVUS. SPIRITUS TERRAE SOLARIS. D. Philippus Jacobus Sachsius a Lewenheim L. C. F. Garmanno URATISLAVIA CHEMNITIUM. S. D. P.

COndoleo Fati necessitatem, qvae Tibi dulcissimam Tuam Cajam surripuit: ita inter funera semper mortesqve vivunt Medici, nec dum aliorum arcere student, proprias depellere possunt calamitates. Fortior omni humano ingenio et scientia divina Providentia, quae ut sortem nascendt omnibus constituit, sic et irreparabile tempus exeundi, ut meliore vita mortalitas compensetur. Hactenus per biennium Sororis, Patris fere octuagenaVVi neenon. Conjugis meae Matris funera,

lugubres mihi fecerunt aedes, Conjugi tamen cum qva per sedecim annos tranqvillam ago vitam liberisqve binis sanitas incorrupta, qvam ut DEUS longius adhuc conservet, exorare, precibusque supplicare mearum partium est. Faxit JOVA, ut E. T. inflictum vulnus consolidetur, qvo eo liberius Musarum et Curiosorum castra sequi possit. Pro cura quam cum Dn. Praeside in Collegii incrementum impendo, nulla opus gratiarum actione, faxit JEHOVA, ut conatibus nostris felix tandem succedat eventus. Ubi reliqva Dnn. Collegarum vota collecta fuerint, Programma, leges et reliqva necessaria propediem migrabunt per orbem, non defuturi erunt Collegae. Ego jam Uratislaviae tres in societatem nostram adduxi, Dn. D. Henricum Vollgnadium, qvi per plusculos annos Altenburgi in convictu D. Ausfeldii fuit: Dn. D. Jenisium, Virum admodum curiosum, et D. Joachim. Georg. Elsnerum, Physici nostri filium, qui praeter Germanicas Academias Lugduni Batavorum in convictu D. Sylvii vixit, Galliam

et Italiam cum fructu perlustravit, cum plurimis Medicis amicitiam contraxit, ut vel hujus opera ab Exteris literaria commercia et communicationes sperare possimus. Admonitio de Lemmate, NUNQUAM OTIOSUS, curiosa satis, qvare et ut eadem observetur, operam dabimus. Dn. D. Etmüllerus (cujus disputatio de Morsu viperae jam communicata, gratissima fuit, altera de Infusoria Chirurgia ab ipso Authore transmissa) Elsnero nostro familiarissimus, proxime invitabitur, et ubi titulum suscepero, Schneebergensem Physicum lubentissime proximis nundinis invitabo, interim nuper transmissae leges communicari poterunt. Physicum in Moravia Dn. Hertodium a Todenfeld pariter in nostra castra suscepimus, qvi de morbis Moraviae et eorum cura paucis ab hinc septimanis tractatum Viennae edi curavit. Sic in dies accrescit Collegarum numerus, invigilabunt ergo reliqvi Dnn. Collegae, ut et ipsi invitationibus sint freqventes in delectu Eruditorum. Interim qvaedam Tractatibus Tuis inservientia addere

volui, plura missurus, si temporis parsimonia liberalitatem debitam concederet; alia seqventur futuro tempore. Addidi Kornmannum deMiraculis Mortuorum, sed ut idem Liber futuris nundinis Wratislaviam innoxius per Dn. Graumerum Mercatorem Annaebergensem repetat, procurabis.

Liquorem refectivum nunc communicare nullus dubito, ne ulla parte; Amicitiae nostrae aliqvid detrahere videar.

Rec. Sp. Cinnam. cum vino parati (non cum Spir. Vin.) rectificatiss. adde. Ol. Jnniper. (qvod ex virid. baccis absque fermentat. praeparat) et Ol. Suc. cin. digere per aliqvot dies, post de still. aliqvoties, donec optime uniantur et Spiritus evadet pellucidus. Post Rec. Sal. volat. C C. ab omni Oleo se paratum, digere, destilla, donec Sal istud cum Spiritu unitum sit, et alembicum transierit Denique Lapid. 5. pretios. in Spir. sal. Comp. sol. ad oleitatem evaporent, illis suprafunde Sp. istum Cinnam. impraegnatum, digere, abstrahe, cohoba, donec maxima pars alembicum transierit,

Peculiare anti-hydropicum specificum et melancholicum, quod omnibus Individuis quadret, inveniri posse, dubito, interim observata simul methodo medendi aperientia selectiora magnam ferunt operam. Ex his Spir. Terrae solaris, non infimum capit locum, qvem communicare non dubito: Rec. Terr. Solar. p. III. Nitr. p. 1. fiant globuli, pelle per Retortam terream igne lentiss. in einen vorgeschlagenen Spir. Vin. sed lente, et ne tota massa libram unam excedat: Post idem Spiritus pellitur per Retortam super uncias duas Salis tartari, maxima fit ebullitio, adeo, ut Sp. per se in Recip. absque igne prodeant, altero die reliqvum igne pellitur. Optime obstructiones reserat. Plura nunc non addo, interim faustam Lucinam Gemellis Tuis partubus apprecor. An bina mea Epigrammata, quae bis fuerunt transmissa, susceperis, inposterum significes. Vale et me uti strenue facis porro redamare ne cessa.

EPISTOLA LI. QVAEDAM DE ALOE SCHLIBENSI. L. G. F. Garmanno M. Georg Erdmann Voigt JENA CHEMNITIUM. S. D. P.

QUo animo, Vir Excellentiss. quave benevolentia ergameam sis tenuitatem, perdoctum Tuum Carmen, quo Laureae meae splendorem sane haud exiguum, sed eximium, addidisti, facile edocet. Gratias proinde, cum aliud pro eodem nunc exolvere non liceat, easque maximas ago ac refero, DEUM supplex impiorans, ut devotum votum Carmini dicto annexum clementer audire et exaudire, atque vicissim me mei voti, quod pro Tua incolumitate, felicitate, futuraque nova thori Tui Consorte concipio, pro sua benignitate compotem reddere atque damnare velit. Caeterum quod Plantam nostram Aloen attinet, scias velim,

in optima nunc flore eandem constitutum esse, altitudo ejus excurrit viginti pedes geometricos, ramos ostendit plus quam triginta, et in universum flores quater mille sexcentos et amplius habet, coetera pulcherrima planta atque laudabdis. Locus ubi floret est exiguus pagus, uno tantum lapide a nobis dissitus, Schliben dictus, praeter hunc hortum omnino inglorius. Plantavit hortum hunc Nobilis ab Hesler Chiliarcha qvidam, atque dictam plantam decennalem apponi curavit; germinavit ibi circiter annos 40. ut adeo ejus duratio semi-Seculum vix excurrat. Tempus, quo caulem promiserit, scire cupis? Est dies 16. Martii hujus anni, in quo nihil fragoris hortulanus anim advertit, neque etiam tam subitam accretionem et augmentationem, quam alias Autores plantae huic adscribunt, insuper et in cista terra referta floret, quod contra Elsholzium notari velim, quamvis et hoc observaverim, quod ante annum terram plantam foventem cum nova hortulanus mutaverit. Nunc postquam flores conspicui

facti sunt, folia atque torus truncus marcet, rugasque concipit haud incertus futurae corruptionis index. Atque haec sunt, quae quidem de hac planta rescire potui, Tibi vero, Vir Excell. rescribere debui, ipsam effigiem additurus, modo pictoris defectus non obstitisset. Interea est, cur Te maximopere orem, nolis scilicet vitio vertere, quod tam inconcinne ac minus eleganter scripserim, velis hoc occupationibus meis, et nimiae tabellarii festinationi tribuere. Vale mihique fave.

EPISTOLA LII. RESPONSORIARUM AMICA PETITIO. L. Christiano Friderico Garmanno joh. Laurent Fehr/ Med Stud. LIPSIA CHEMNITIUM. S. D. O.

Audioritas a scribendo facillime deterruisser, nisi me Parens meus suppeditata scribendi materia incitasset, nunc insuper temporis opportunicas ad id tanto alacrius suscipiendum invitasset: Per literas eqvidem, quas hisce diebus a Parente meo accepi, cognovi, quod is praeteritis nundinis nostris hyemalibus per Dn. Kirchnerum Bibliopolam fasciculum literarum ad Exc. V. miserit; qvia vero hactenus nullum accepit responsum, ideoque an ille Exc V. debito modo traditus sit, ferme anceps haereat; ipse qvidem a Dn. Kirchnero hujus rei certitudinem nuper volui explorare, dubio autem cum me a se rursus dimiserit animo, tanto magis sum permotus ut ipsam Exc. V. per literas ea de causa adeundam esse censuerim. Qvo itaque Parentis mei desiderio aliquo modo satisfiat, sepositis aliqvantisper gravioribus, qvibus haud dubie plurimum distringitur, negotiis, ut Exc. V. haut gravatim vel gratificando ipsum Parentem meum, vel imperando me per literas ea de re certiorem faciat, obnixe peto, quod ipsum

et Parens meus officiorum atque studiorum promtitudine, quacunque oblata occasione, vicissim demereri studebit, et ipse grato atque officioso animo agnoscam, meque sem per talem, qualem esse conveniet, praestabo. Vale Vir Nobiliss. optime et fave.

EPISTOLA LIII. ALOE SCHLIBENSIS. INFUSORIA. TERRA SCHMIDEBERGENSIS. D. Joh. Danieli Majori L. C. F, Garmann CHEMNTIO KILONIUM. S. D. P.

TE meas nuperis nundinis ad Te datas accepisse, nullus dubito, cur vero responsoriae ad illas et aliquot ad Te hactenus exaratas nullae remearint, tam facile conjecturare non possum. Sine dubio ad altiora arduus negotiorum cumulus Te traxit, ut levidensibus meis hactenus vacaro

care non potueris. Qvicqvid sit, ne ullam Te compellandi occasionem praetermittere videar, data hac per Amicum oportunitate ad officium redire volui: Oblatus mihi nuper ab Amico Tuus de Aloe Vestra tractatus, qvi Nostrae in Thuringia mihi revocavit memoriam. Exsucca jam illa deprehenditur ac deflorata, postqvam floribus sine numero se fecit admirandam. Altitudo pedes viginti Geometricos exaeqvat Caulem emisit sine fragore, secus ut observavit Borellus, nec terrae firmae concredita, qvod qvidem semper reqvirit Elsholzius, in tantam exerevit vastitatem. Iconem propediem ab Amicis expecto, cur vero Tuae figura, ad qvam tamen provocas, tractatui non sit addita, haereo, si apud Te ejusdem adhuc latet Exemplar, per latores ad me commode potent transferri.

Infusoriam Tuam hactenus nullus aegrorum meorum admittere voluit, quid vero possit, testantur apud Elsholzium Gedanenses. Curiositatis gratia nuper mercurium vivum Cani infudi,

sine ullo incommodo, ut qvosdam Mercurium sine noxa gestare potuisse in venis fluctuantem, qvod Phosphorus noster ex aliis notavit, facile persvaderi mihi patior. In Plantis transfusoriam locum habere posse nuper ad Phosphorum nostrum scripsi. In Terra prope Schmidebergam flammas eructante Vitrioli calcinati copiam nuper deprehendi. Rubri est coloris, ex parte bituminosa, cinis eundem cum eo, qvem Veluvius eructat, spirat odorem. Vale, Vir Nobilissime, mihique serio favere perge.

EPISTOLA LIV. CONJUGIS OBITUS. LEMMA CURIOSORUM. EPHEMERIDES. ALOE SCHLIBENSIS. D. Joh. Michaeli Fehrio L. C. F. Garmann CHEMNITIO SVINFURTUM. S. D. P.

nundinis LipSiensibus ad me exaratas, meas etiam Norinbergam missas eodem tempore Te accepisse spero. Gratissimae autem mihi fuere, cum ob singularem favorem, qvem ubique vibrabant, tum ob adjunctas plantarum monstrosirates opusculo meo ob raritatem decori futuras. Qvod vero hactenus nullum gratitudinis reposuerim indicium, ne literis qvidem, id ne aegre feras, Vir Magnifice, enixe rogo. Praxis partim obstitit, fatique cumprimis acerbitas omnem crenae surripuit fluorem ac violenta revulsione, ut ad oculos vergeret, effecit. Planius dicam, Conjugium, pro qvo in nuperis vota faciebas amica, vix contractum, mortis solvit truculentia. Qvam 24. Augusti elapsi dederat vitae consortem, 20. April. vertentis anni iterum abstulit. Vides jacturam, et inde in luctum pronum animum facile conjicies. Luctui vero et Musis vacare quam difficile siet, qvis est, qui nescit. Ipse sane ad studia animum adhuc nondum applicassem, nisi Nobilissimi Phosphori nostri saepius ad me datae animo

veternum excussissent, cumprimis postremae, quae nova Academiae nostrae statuta inclusa gestarunt. His et V. Magnif. accedunt, nuperaeque Nobiliss! Tui filii Lipsiae jam Musis litantis, qui ut Dn. Parentis vestigia premat, ipsique decori sit aliquando, animitus voveo. Qvod statuta renovata spectat, ea mihi perplacuere, quidque pro tenuitate mea de illis sentiam, Nobiliss Dn. Phosphoro aperui. Sigillum aut Emblema, ne sine lemmate sit monui. Ab otiosa nostra ut discernatur Curiositas et solertia futuris inculcetur Collegis, darem illud: Animus Curiosus nunquam Otiosus. Sed haec obiter. Ephemerides ut publicum videant, summopere erit annitendum. Sic enim numerus ut Dnn. Collegarum crescat, Collegii autoritas adolescat, Curiosorumque ad varia experimenta facienda instigetur industria, commodissimam tenebimus viam. Pro Vernalibus Nundinis Vos easdem apparare Dn. Phosphorus in nuperrimis notavit, utque hactenus observata et ab aliis communicata transmitterem,

monuit. Mittam earundem partem cumprimis qvaedam de insectis propediem Vestrae Magnif. qvaedam de Metallis et mineralibus Exc. Dn. D. Schmidio, qvem amice et honorifice saluto, Botanica vero Dn. Phosphoro, et qvid de hac vel illa materia sentiatis, amice et observanter Vos compellabo.

De Aloe Jenensi, autpotius Schlibensi (nam in pago Schlieben in horto Chiliarchi ab Hesler crevit) haec addo: Decennalis horto illata fuit, germinavit ibidem circiter annos qvadraginta, ut adeo ejus duratio semi-Seculum vix excurrat. Caulem promisit vertentis anni die 16. Martii, sine fragore, qvod perpetuitatem observationis Borellianae evertit, neqve momentaneum augmentum, qvod alii volunt et notarunt etiam in Gottorpiensi noster Hesperus, hortulanus deprehendit. Non terrae firmae, sed ligneae cistae concredita, quod contra Elsholzii mentem floruit. Hoc tamen notandum, qvod ante annum terram plantam hanc foventem cum nova mutaverit hortulanus. Altitudo ejus pedes viginti

geometricos excurrit, ramos ostendit plus qvam triginta, flores 4600. et amplius, Mense Augusto truncus rugas contrahere incepit, sensimque Regia illa planta marcore contabuit. Ignis subterraneus Schmidebergensis sine dubio vobis etiam innotuit, cujus historiam et terram ignem concipientem, si desiderabit V. Magnif. propediem transmittam. Interim ut ad votum valeat diu, et senecta sine Senio fruatur DEUM precor.

P. S. Si Aloes Stutgardiensis Figura aeri incisa, ut et Rosae Altenburgensis a B. Zephyro evulgata in V Magnif. rarithecio latet, ut et raris et monstrosis meis plantis addatur, communicationem earundem peto easdem grata mente remissurus.

EPISTOLA LV. RESPONSORIA AD EPISTOL. LII. L. C. F. Garmannus. Joh. Laurent Fehrio CHEMNICIO LIPSIAM S. P. D.

GRatissimum mihi fuit ex literis tuis Dn. Parentis Tui constantem adhuc favorem erga me percipere. Inde cum officii et amicitiae nostrae ratio flagitet literario commercio hunc affectum ventilare, literas his inclusas Tibi transmitto, quae ut ad Dn. Parentem proxima occasione properent, procurabis. Interim ut paterno incitatus Exemplo severe nostrae lites arti, svasor Tibi sum, tuosque Praeceptores Lipsiae, a qvorum institutione etiam olim pependi, viros doctos et industrios sedulo audias moneo. Svave onus seqvetur honos, totque vigilatas Proserpinas aureus Apollo. Crebrioribus literis ut me inposterum compelles,

et si qvid novum et curiosum pariat Vestra Philuraea, communices opto. Id ut valeas Vale.

EPISTOLA LVI. NOVORUM COLLEGARUM RECEPTIO. EPHEMERIDES. QVAEDAM DE BURRHO. D. Philipp-Jacob-Sachsius a Lewenheirm L. CF. Garmanno USATlSLAVIA CHEMNITIUM. S. D.

GRatissimae Tuae literae mense Januarii hujus anni exaratae, omnes tenebrosas nubes discusserunt instar lucidissimi Solis, ut serenata mente ad tam laetum nuncium de optima gratissimi Amici valetudine exultaverim. DEUS Te servet in longissimos vitae terminos in Tuorum et Collegii nostri emolumentum. Collegium nostrum Lunae globo subjacet; ad eundem modum et incrementa et decrementa capit.

D. Grabae morte illatam noxam sensimus multiplici foenore redintegratam, nam et hic Uratislaviae D. Vollgnadius, D. Jaenisius, D. Elsnerus egregii Viri accesserunt (cum qvibus Trium viris initium fecimus colligendarum Ephemeridum) his se adjunxerunt Brinnae in Moravia D. Herstodius Vir maxime curiosus, Viennae D. Jungius ex Collegio Medico Viennenli, ille Crocologiam, hic Haematologiam propediem editurus; Lipsiae D. Etmüllerus; svasu D. Petrihisce nundinis invitavi D. Zapfium Phys. Vinariensem, et pro Tua amica admonitione his inclusis D. Makium. Pergite, o Charissimi Collegae, in invitandis qvoqve aliis, strenue nobis communicando rariora, cum jam alea jacta sit, et famam ulteriorem apud exteros conciliabitis Collegio, et pluribus maximum commodum. Specimen Ephemeridum edendarum his cape, et qvidem tria Exemplaria, qvae inter fratrem Tuum Arnstadi viventem et Makium divides. Prodibit sequentibus nundinis integer Annus primus, et qvidem in forma

quarta cum typis aeneis, cum jam plurimae observationes undique sint communicaeae, et partim jam sub prelo sudent. Scholia prioribuss binis observationibus addidi, non omnibus eadem addentur, sed saltem ubi per analoga exempla observatio possit illustrari.

Quare Vir Excell. ut praeter bina Tua Curiosissima Opuscula, quae hisce nundinis manumittere promisisti, praeter Picam et Corylum Curiosum, quae pariter olim promissa fuerunt, raris quibusdam Observationibus vel Botanicis, vel Practicis vel Anatomicis symbolum conferas pro augendis Ephemeridibus, illudque ad me Uratislaviam transmittas enixe rogo, nam cum a Dn. Praeside nostro Collegis Uratislaviensibus demandata primi anni Ephemeridum edendarum cura, necessarium, ut observationes huc dirigantur Ephemeridibus inserendae. Exemplar Tuorum Opusculorum expecto ex Tua liberalitate non minus qvam reducem Kornmannum per Graumerum Annaebergensem ad nundinas Uratislav. circa festum S. Johannis

scentem. Ultra septuaginta Observationes, in quibus varii rari casus, jam collectae sunt, singulis septimanis novae accedunt, ut initium quod alias admodum grave, optime succedat, et hinc inde applausum mereatur.

Vestrum tamen erit, o Collegae svavissimi, in communicandis et colligendis succenturiatam afferre operam, ut oneri ferendo simus pares, itaque et Dn. Fratrem et alios amicos hoc de negotio amplius sollicitabis. Seqventibus Nundinis Autumnalibus prodibunt seorsim novae Leges auctae cum Catalogo Dnn. Collegarum; si quaedam adhuc in iis emendanda videantur, amice moneas, et quantocyus rescribas.

Heri a D. Hertodio et D. Ardenstachio Medicis in Moravia degentibus literis significatum, famosum Burrhum e Dania cum duobus sociis profugum Moraviam latente nomine, cum se Boas vocaret, intrasse. Ubi Goedingam venit, viam quaesivit, quae duceret in Arcem nunc Turcico praesidio munitam Neuheusel. Res incolis suspecta,

hominem in vincla conjiciunt, et facto scrutinio vident Burrhum sub hac larva latere, inde civilius habitus est, sed cum in loci Capitaneum tormentum explodere, et fuga sibi salutem quaerere vellet, rursus receptus compedes tolerare coactus est, quorum impatiens, dicitur venenum sumsisse, ut, an adhuc vivat, dubia res sit. Eventum proxima posta significabunt dicti Dnn. Media. Quam tragicam sentit Catastrophen impostoris hujus vita! Alii discant cautius mercari. Vale interim et fave.

EPISTOLA LVII. CONSILIUM ANTHYPOCHONDRIACUM. L. G. F Garmannus M. Georg-Erdmanno Voigten. CHEMNOTIO JENAM S. D.

anni ad me exaraveras. Infirmitates stomachi, de qvibus scribis, cruditatibus in ejus cavitate collectis suam debent scaturiginem, et omissam praeterito autumno efflagitant Venae sectionem et evacuationem. Accedit vita sedentaria, qua praeter modum delectaris, valido impetu Musas ambiens; In teporem verteretur suaderem ex parte iste fervor, motuque crebriori solareres inter studia sensim tabescentem sanitatem. ipse Cynthius aures vellicat, quando dictitat:

Amant alterna Camoenae. Musarum ergo studio sanitatis adjungas velim curam. Medicamenta quae expetis, adjuncta accipies. Aqua Cinamomi fragrans, et vinum absynthites ventriculo robur addent et nervum, si ante prandium hauriantur, aut post coenam. A cibo motum iterum inculco sanitatis promum condum. Lucubrationes quid obsint ventriculo alias debili, sacile poteris hariolari. Pro transmissis Disputationibus Medicis debitas solvo grates. Quae in Physicis disputantur, ut juxtim mittas, opto, Synopsin

Mathematicum Weigelii Dn. M. Angelo transmissam nuper evolvi. Piacent inventa adjuncta, quorum copiam et delineationem si te parario obtinere possem, multum me tibi obstrictum redderes. Vale.

EPISTOLA LVIII. AMICA RESPONSORIARUM D. SACHSII PETITIO. D. Michael Etmüllerus L. C F. Garmanno LIPSIA CHEMNITIUM. S. D. P.

UT incognitus licet importunis hisce meis Te compellem, audacem me reddit Amplissimi Dn. Sachsii solicitudo, qui diuturna literarum Tuarum expectatione confectus, non parum est anxius de Excell. T. rerum statu, dubitans ne insveta taciturnitas, tristis forsan nuncii futura sit Prodromus. Sed merito mitiora fata expectanda

ab eo, cui tota Curiosorum cohors Nestoreos animitus precatur annos. Sin ergo, quod suspicor internunciorum rarior transitus literarum cum Domino Sachsio commercium impediat, en qualia qualia mea Tibi in promptu sunt servitia, quibus ut in qualibet, ita in specie in hac occasione ero obsequentissimus, cum haec votorum meorum sit summa, de E. T. bene mereri, ejusdemque non vulgarem ambire amicitiam, vix dulcius quid aestimans, quam cum Eruditis eandem inire. Vale, Amplissime Vir, et me Te amantem redama.

EPISTOLA LIX. OPUSCULORUM MENTIO. DE THERMARUM PROBATIONE PROBLEMA. SALVE ACADEMICUM. D. Michaeli Etmüllero L. C. F. Garmann CHEMNITIO LIPSIAM. S. D.

quo parario Tuam, Vir clarissime, merui amicitiam diu desideratam, exoptatam diu, Sane ab eo tempore, quo Artem nostram saltem ambire didici, nihil mihi unquam gratius accidere potuit, quam literarum commercio tui similes, h. e. doctos, curiosos, et in Arte nostra versatissimos mihi comparare fautores amicos, reciprocaque scriptione mutuum ventilare affectum. Facile hinc colligere poteris, quantopere Tuis affectus fuerim, adeo, ut nihil in illis displicuerit quam brevitas. Quae hactenus in officio segniorem solito me reddiderunt, luctus partim fuit, qui ob dulcissimae Vitae et thori Consortis obitum, animo nondum excidit, partim creberrimae aegrotorum interpellationes, quae ut scis quo minus sui juris esse possit Medicus, aliisque ad votum vacare, saepius prohibent. Accedunt his opuscula mea erudito orbi dudum promissa, quorum unum miracula mortuorum excutiet, alterum Plantarum monstrositates ventilabit, quae et sibi aliquam temporis partem vendicarunt. Tu, quemscio curiosis

teneri, ut [gap: Greek words] aliquam et praegustum curiosarum mearum ineptiarum habeas, titulorum seriem addidi, quod ut boni consulas, et si quid e penu experientiae Tuae iisdem accedere poterit, ne mihi invideas opto. Inseram meis cum honorifica Clarissimi Tui nominis mentione, ut Te in ingratum aliqvid contulisse, non habeas quod conqueraris. Prodibit etiam hic Chemnitii Martini Pansaede Thermis Annaebergensibus Germanicus Commentariolus, cum notis et animad versionibus meis a mulris diu expetitus. Edidit de eodem fonte olim tractatum Scheunemannus cui titulus Hydromantia Paracelsica fontis Annaebergensis, quem tamen hactenus nullibi offendere potui. In vestris vero Bibliothecis eundem latitare, ut nullus dubito, ita ut si forte in tua non haereat, in qua tandem prostet curiose inqviras, mihique ad paucorum dierum usuram transmittas, obnixe rogo. Interpretabor id ingenui affectus nobile argumentum, sique insimilibus et aliis vicissim Tibi gratificari potero, nullo

non tempore me experieris promtissimum. Quid vero Tu, Vir Clarissime, de Thermarum probatione? Spiritus isti minerales cum sint sanitatis operatores, anne per praecipitationem aut aliud vinculum ita poterunt figi, ut corporei appareant, cujusve mineralis sint progenies, accurate demonstrari? Titubantem experientia Tua quaeso fulcias, qvaeve de hoc tua mens, propediem pluribus diducere non graveris. Tibi sagax Natura dedit ingenium, cum profundo judicio. Natus es, ut Naturae explores vestigia; Naturam ut Erudito Orbi explicatam sistas, natus es, Id ut commodius expedias, age Nobis Te adjunge, Curiosoque nostro Collegio Nomen da et Sacramentum. Voti haec mei summa jam dudum fuit, ut literae ad Nobiliss. Sachsium datae testabuntur, voto vota addidere laudatus Sachsius cum Magnifico nostro Fehrio. En campum, qui Testrenuum expectat bellatorem. Hunc ut ingrediaris Naturae Genius aurem vellicat, praesto est laurea, celebres Te expectant triumphi. Ut igitur Collegam

Te propediem salutemus, quem Amicum exosculamur, desideramus. Vale Vir Ampliss meque serio amare perge.

EPISTOLA LX. THERMARUM PER PRAECIPITATIONEM PROBATIO REJICITUR. PLANTA MONSTROSAE. DE PLANTIS PHANTASTICIS ETOPIO. INSECTA E PLANTIS. D. Michael Etmullerus L. C. F. Garmanno LIPSIA CHEMNICIUM. S. D. P.

QUod literis Tuis amicissimis nullum remiserim Echo, ne tepescentis hibernis hisce rigoribus in Te affectus mei interpreteris signum, qvin potius hic ipse eo magis exarsit, quo uberiorem gratissimae Tuae subministrarunt fomitem: sed sedula inquisitio Hydromantiae Scheunemannianae nuspiam, neque in instructioribus nostris

bibliothecis, neque in locuplerioribus Bibliopolarum officinis inventae, remoram hactenus calamo injecit. Doleo sane imparem hac in parte, me esse meo debito, quem tamen defectum alia occasione pro virili restituam.

Thermarum probationes per praecipitationis modum institui posse, ita, ut genuina earum principia mineralia, aqveo tegmine velata exinde possint in apertum produci, vix mihi persvadeo. Cum enim per modum effervescentiae salium mineralium cum venis minerarum, in specie metallicarum, generari videantur thermae, sane in ista effervescentia ex reciproca actione et mutuo concursu et agens et patiens insigniter alterari, et utrumque non leviter immutari, novumque ita productum in aquis thermarum ex utrisque compositum generari videtur, ita ut licet instituatur praecipiratio quaedamartificiosa, tamen praecipitata non in sorma nativa, aut natura propria, sed potius ex concursu nova induta larva apparitura sint: adhaec omnes praecipitationes cum fiant additione

cujusdam tertii, quod vel praecipitandae rei se jungendo eam ad fundum trahit, vel liquori continenti se uniendo praecipitatum ejus poris extrudit, sane utroque in casu per tertium praecipitans et liquor continens et praecipitatum ipsum nova facta unione cum praecipitante, novo producto a nativa facie multum diverso, sensibus denuo illudet: adeo ut pro levi mea opinione existimem, aquarum mineralium per praecipitationem aut alio quodam tertio adjecto factam probationem, esse fallacem, quia ex tertio cum prioribus unito, nova entia sensibus imponunt. Sed hae conjecturae sunt meae, Tuae rationi et experientiae ad approbandum aut rejiciendum expositae. De caetero avide expecto specimina Clar. T. Curiosa de Plantis Monstrosis et miraculis mortuorum, eo gratiora, quo magis egestatem meam in talibus profiteor. Interim vidisse me memini in horto paterno aliquoties nonnulla plantarum monstra, ex plurium caulium coalitu inprimis pronata. Sic erat Corona Imperialis, similis quodammodo

isti, quam Bauhinus Histor. Plantar. T. 2. l. 19. p. m. 699. depingit: caulis ejus juxta terram quodammodo bifidus, quatuor digitorum transversorum erat latitudinis, crassitie unius digiti, foetara foliorum et florum erat laetissima, dum flores 30. numerum excederent, ita ut vix commode juxta se invicem haerere possint. Simile monstrum observavi in Hesperide flore albo odorato vulgo, alias Dodonaeo inprimis, Viola matronalis dicta, quam etiam inter curiosiora herbarii mei vivi adhuc asservo: propullulabat hujus caulis ad insignem altitudinem, similiter fere quatuor digitorum transversorum latitudinis, crassitiei justae, copioso foliorum comitatu spectabilis, cujus summitas in copiosos ramusculos late divisa, innumerabilem florum justi coloris, odoris et magnitudinis exercitum exhibebat. Asservo quoque Tulipam flore luteo, caulis nonnihil solito crassioris, duplici foliorum in flore ordine stipatam, ita ut duodecim numerari possint folia: adeo ut aestimem tam Tulipam flore pleno,

quam lilium album flore pleno, esse similiter foetus monstrosos, unde et non nisi raro admodum ad justam figurae aut coloris repraesentationem perveniunt. Sed quid dicendum de Caryophyllis colores mutantes, et in mutatione ad aliquot annos constanter perseverantes? an et hi sunt monstra? Observavi saepius caryophyllos majores flore albo et rubro, item flore albo et carneo tulisse ex eodem frutice, diversis super ramis, in uno legitimos variegatos flores, in altero vero totos rubros, vel etiam totos carneos, interdum etiam unum eundemque florem, adeo exacte divisum, ut altera medietas exacte albicet, altera autem sangvinea tinctura rutilet, et quidem si ramus iste singularis ista floris varietate conspicuus, separatim ab aliis per certum in vasculis exilibus, fisso leviter juxta originem ramusculo, ramusculos producendi modum, in novam plantam a matre distinctam cogatur, hic recens foetus, et multi ejus posteri ad aliquot annos iftum colorem variatum, v. g. totum rubrum, pertinaciter tuebuntur, donec tandem horum unus denuo florem

atavo proprium, nempe album et rubrum nova mutatione constanter proferat, reliqvis fratribus suam constantiam servantibus. Sed haec de monstris satis, quoad plantas phantasticas, i e. ut ego interpretor imaginationem perturbantes, nota dubio procul erunt ea, quae habet Döringius tr. de Opio: ubi nonnullorum remediorum vegetabilium certo modo imaginationem afficientium, mentionem facit. Memini hac occasione, me praesente, Parisiis in qvodam Curiosorum conventu, quos Conferentias vocant, quaestionem hanc ventilatam, non vero decisam fuisse, quare Opium copiosius assumtum, Orientalibus, Turcis, AEgyptiis, Indis, somnia hilaria, quasi in viridariis aliisque jucundis locis, imo in Paradiso versentur, conciliet, nobis vero Christianis Occidentalioribus et Borealibus somnia turbulenta, terrifica, et quasi a Daemonibus vexaremur, repraesentare faciat. Quoad insecta ex plantis, curiosum erat videre Romae apud JIlustr. Corvinum, exacta curiositate ab eo observatum,

ex singulis horti sui copiosis plantis insigniter instructi, corruptis et putrefactis plantarum speciebus certos vermiculos et eruculas, semper eodem habitu, necessaria quasi lege, prodiisse, qvorum insignem varietatem, una cum plantis propria manu accurate depictam nobis exhibuit. Sed ecce plantarum monstrosarum occasione, monstrosam ipsemet exaro epistolam, desecandae ergo luxuriantes frondes, ne nimia ubertate molestiam T. E. creent, modo gratias prius dixerim decentes pro benevolentissima ad Collegium Curiosum invitatione, cui jam ante, vellicante aurem Domino Sachsio, nomen dedi. Vale ergo, Vir Clarissime, et me Tibi addictissimum amare perge.

EPISTOLA LXL DISSERTATIONIS DE VIA SABBATHI DEDICATIO. L. Christiano Friderico Garmanno M. Georg. Erdm. Voigt JENA CHEMNICIUM. S. D. O.

MUltae quidem rationes mihi suppetunt, Vir Excell. cur praesentem Disputationem inter alia etiam Nomini Tuo Clarissimo inscripserim, quas hic numerare omnes nunc non possum, neque etiam volo. Unicum illud, quod cura Tua medicaque ope aliquoties convalui, satis testabitur, longe plura, quam officiolum hoc est, me debere, quin totum Tibi obstrictum esse, quem tam feliciter sustentasti. Parum enim aberat, quin idem nuper fatum inciderem, quod ante duos annos tantum non ad incitas me adegisse novis, sed tamen Numinis inprimis gratia et auxilio atque Tuamedelarecte

conservatus sum. Nihil ergo me magis nunc decet, quam aeterno DEO gratias immortales; Tibi autem soteria exolvere. Quod si enim qui in fluctuoso mari diu periclitatus est, arque terram nunc tenet, littoralibus Diis vota nuncupat, hostiasque immolans sacra facit; quid ni ego gravissimo discrimine ereptus, sospitatoribus meis gratias, animique grati dona, maxime cum potiori hostimento destituar, offeram? Accipe igitur hoc, quicquid est muneris, manu benevola, testemque reputa, plura me debere, quam unquam sim exsoluturus. Caeterum de valetudine nunc non est, ut conquerar, nisi quod interdum flatuum copia intestina nonnihil infestentur, hinc ut obstructionibus inde metuendis occurram, non intermitto corpus frequenter commovere, contra studia (DEO et natura ita monentibus) remissius tractare, semper mecum reputans, melius esse sanum modicum sapere, quam sapientem multum aegrotare. Kornmannum a Bibliopola sine dubio anxie desideras, sed nec Francofurti,

nec Lipsiae dicitur venalis esse. Hinc ille integrum relinquit, num pro soluta pecunia E. T. alterius generis scripta, vel ipsa a ministro ejus Chemnitium futuris nundinis accedente accipere, vel per me ea hic deposcere velit, se promtum fore in exhibendo. Praeterea nunc nihil occurit, quod exhibere aut significare possim, nisi disputatio de Aloe, nec non descriptio Globorum coelestis et terrestris, quos nunc parat Excellentissi. Weigelius noster. Vale, et ulteriori favore ac benevolentia me prosequi non desiste.

EPISTOLA LXII. RAPA MONSTROSA. S. CAES. MAJ. IN COLLEG. CURIOSUM GRATIA. D. Philipp-Jacob-Sachsius a Lewenheim L. C. F. Garmanno URATISLAVIA CHEMNICIUM. S. D.

inter nos. Ad eas, quas nundinis Lipsiensibus miseram, nullae remigrarunt responsoriae, ni Schneebergenses intra aliquot dies ad nundinas Uratislavienses proficiscentes, cum Kornmanno meo ante annum misso, eas perferant. Nec Gemelli Tui Curiosi foetus lucem viderunt publicam, expetiti tamen a plurimis. Urgeo itaque ne ultra debitum tempus gestentur amabilissimi foetus. Citavi tractatum de planus monstrosis in Ephemeridibus nostris, ubi observatio est de Rapa quadam monstrosa, corpus foemininum exacte referente, Et hujus rapae occasione, quae depicta Viennam fuit missa, tantam meruimus apud S. Caes. Maj. gratiam, ut non solum specimen primi Anni Ephemeridum una cum Epistol. Invitatoria Ipsamet perlegerit, sed et Archiatris suis commendaverit, et gratissimum fore pronunciaverit, si Primus Annus Ipsi dedicaretur. Haec ex literis Viri Magni, qui haec verba ex ore S. Caes. Maj. hausit, et Exemplar a me missum obtulerat. Indulsit etiam, si quid rari

Naturalis in Thesauro esset Caesareo, ut a Chalcographo Caesareo in aes incideretur, et nostris Germ. Ephemeridibus inserendum communicaretur. Quare cum hac clementia extraordinaria freti, Collegium et simul hic labor Ephemeridum optime sibi sperare possit, obtestor omnes et singulos Dnn Collegas, ut fronte capillatam occasionem ambabus amplectantur manibus, et consilia non minus de stabiliendo Collegio, quam Curiosissimarum Rerum Naturalium communicatione nobiscum conferant, ut scriptum istud non indecorum futurum sit ad fulgorem oculorum tantae Majestatis. Tu Vir Excell. qui hactenus maximo prae reliquis flagrasti Curiosarum novitatum studio, quantocyus symbola Tua cum aliis in vicinia degentibus Medicis collecta confer, et nobis transmitte, imo et Schneebergensis Physici, quem commendasti, responsionem ad meas priores. XXI. Observationes jam sudant sub prelo, ad centum hinc inde communicatae dispositionem aliquant adhuc expectant, reliquis subjungendae.

Catalogum priorum his inclusum habe: rariora tamen nondum sunt hic signata. Vale interim, et succenturiato labore nobis assiste. Responsoriae si non statim recta Uratislaviam, tamen Dresdam aut Lipsiam transmittantur, ad Mercatorem Buhl Lipsiae habitantem in Briel/ a quo certo accipiam.

EPISTOLA LXIII. EJUSDEM FERE CUM PRAECENDENTE ARGUMENTI. D. Valent. Andr. Mollenbroccio L. C. F Garmann CHEMNICIO HAL. SAXON. S. D. P.

PAuca tecum hactenus, Vir Excell. ad meas dudum transmissas responsionem dum praestolor. Jam data occasione ad officium redeundum esse putavi, aurem cumprimis Phosphoro Nostro vellicante. Scilicet ille totus in eo est, ut Collegii nostri fama et autoritas totum pervolet orbem et aeternitati

nubat intimius. Inde Epistolam Invitatoriam typis excusam Te accepisse cum nullus dubitem, una cum Ephemeridum promulside, ut et a Tuae experientiae splendore immortale sibi mutuentjubar, Vir Excell. desiderat. Te ergo et hic Virum praestes, Tuasque raras cum Theoreticas, tum practicas Observationes Wratislaviam transmittas, optamus, precamur. Misitnuper Nobiliss. Noster Phosphorus Iconem Rapae monstrosae corpus feemininum exacte referentis, una cum Epistola Invitatoria Viennam, quo tantam apud S. Caes Majest. meruit gratiam, ut Epistolam cum primo specimine perlegerit ipsamet, ut et pronunciarit. gratissimum Sibi futurum, si primus annus Ipsi dedicaretur. Indulsit insuper, si quid rari Naturalis in Thesauro esset Caesareo, ut a Chalcographo Caesareo in aes ineideretur, et nostris Ephemer. inserendum communicaretur. En propitium nostris inceptis Jovem Illi ergo sacrificandum, Illi litandum erit nostra industria et curiositate. Haec ad aeternitatem via, caetera fumus, nihil.

Excusarum observationum numerum et titulos adjungo, ut et inter illas nomen Pegasi legatur, speramus. Vale.

EPISTOLA LXIV. BREVIS AD PRAECEDENTEM RESPONSORIA. D. Valentin, Andr. Möllenbroccii HAL. SAXON. CHEMNTIUM.

DIuturni mei silentii causa vix enarranda negotia fuere, quae et has pene impedivissent literas, brevibus ergo ad tuas respondeo. Amicum Sachsium et mihi epistolam Invitatoriam transmisisse, simulque de S. C. M. Gratia in nostrum Collegium me certiorem fecisse, ac Catalogum Observationum excusarum mihi aperuisse. Laetor ex animo de tanto Collegii nostri progressu, nobisque gratulor, nihil, quod ad Collegii incrementum facit, omissurus, Tu, Vir Excell. et Tua erudita opera Sachsii nostri conqverentis

Observationes eruditissimae de Scorbuto et Arthritide vaga optime mihi placuerunt, gratias ago pro his ingentes, Tui honorificam c. D. mentionem facturus.

EPISTOLA LXV. DE COLLEGII CURIOSI FELICI PROGRESSU, ET TRANSMISSIS OBSERVATIONIBUS. D. Philipp-Jacob-Sachsius a Lewenheim L. C. F. Garmanno URATISLAV. CHEMNITIUM. S. P. D.

LOngissimas expectaveram a Te literas post aliquot mensium famem, breviusculae istae literae eandem vix

sedare potuerunt. Interim sat multa brevibus inclusisti, dum et a Castore Tuo, et a D, Makio, et Responsorias et Observationes una cum Tuis Ephemeridibus inserendas promisisti, utinam prima data occasione id fieret. Fronte capillatam jam tenemus occasionem, recommendatur ab Jllustribus Personis S. C. M. nostrum Collegium, transmissa fuit Epistola Invitatoria, quam S. C. M. Clementissimis aspexit oculis, et gratum fore acceptumque pronunciavit, si a Germanis primus Ephemeridum Tomus dedicetur. Vides igitur, svavissime Domine Collega, qvous que negotium sit perductum, nos hic Uratislaviae degentes, qui primi Anni collectionem in nos suscepimus, a reliqvis Dnn. Collegis, qui consensum primum praebuerunt, nullas adhuc accepimus suppetias, praeter unicam D. Praesidis Observationem, et sex D. Möllenbrocci, qvi propediem plures mittet. Vienna tamen Medici quatuor e Mora via tres et Dn. D. Doberzensky Prof. Pragae, hactenus fideles fuerunt in communicatione et

quod alii hactenus neglexerunt, suis adjunctis symbolis correxerunt. Jam fere XL. Observationes prelo excesserunt, plures quoque singulis septimanis Lipsiam in Typographiam mittuntur, et speramus, primum annum integra centuria extiturum. Catalogum jam impressarum subjeci, quem cum Castore Tuo et D. Makio communicare poteris. Quibusdam uti vides, scholia adjecimus Historica saltem non critica, ob analogiam; video illa qvibusdam praecipue Lipsiensibus displicere, qui putant quasi Scholia haec virgulam censoriam contineant. Absithocanobis, et satis id declaravimus in Epistola Invitatoria, etiam Ipsorum monitione terrefacti Scholiis abstinuissemus, nisi Viri Jllustres, Religiosi, alii Eruditi, qui Bibliothecis Medicis carent, et tamen Physico Medicis delectantur, incitassent, ut in incepto pergeremus tramite. D. Joh. Ferdin. Hertodius Crocologiam ad normam Curiosorum confecit, quae pariter sub prelo fervet, proximis nundinis distribuenda. Optassem, ut et, Amicissime Dn. Collega,

Gemelli Tui foetus fausta Lucina prodirent, de qvibus antea spem fecisti, hisce literis nihil adjecisti.

Leges etiam promulgassemus hisce nundinis Autumnalibus, certis tamen de causis melius fore judicamus, si primo expectemus. quae judicia Ephemerides primi Anni sint expertura. Adeste igitur nobis, o fideles Socii laborum, et nostros conatus juvate, ne tanto oneri ferendo impares succumbamus, sic plurimorum exemplis incitati etiam alii strenuam navabunt operam. Exteros speramus inposterum nobis futuros maxime benevolos. Responsoriae si non alia occasione, tamen Lipsiam transmittipossent ad Mercatorem Dn. Buhl in Briel habitantem, qui ut ad me citissime proferantur, procurabit, Interim Kornmannus salvus rediit opera Graumeri. Vale interim, Vir Excell. et quamprimum rescribe, salutant Te Triumviri Nostri Uratislavienses Collegae.

Adjunxi aliquot Exemplaria Epistolae Invitatoriae, inter Medicos familiares dividenda.

EPISTOLA XLVL. SALVE ACADEMICUM. DE USU ACIDULARUM. D. Joh. Christian-Makio L. C. F. Garmann CHEMNlTIO SCHNEEBERGAM. S. D. P.

EN tandem a Nobiliss. Nostro Phosphoro literas, et iisdem insertum Academicum nostrum Salve. Litasti a teneris Naturae, adultior vero raro exemplo Physicam Almae Medicinae junxisti, Patris Celeberrimi legens vestigia. Fluxit inde vera felicitas Practica, quam tot non solum restitutorum loqvuntur cohortes, sed et sera posteritas, si quae speranda, admirabitur. Ne mireris igitur, cur et Te in suas partes trahere laboret Nostra Academia, curve Te Collegam futurum invitare decreverit. Sperat et a nobili Tua eruditione splendidum jubar, et

a raris Tuis Observationibus Physico-Medicis nitorem haud spernendum. Sis age proinde nobiscum in hancarenam descendere, Nostroque Cohorti. strenuum Te praestare Ducem non abnuas. Ars Nostra, cui Sacramentum pridem dedisti, flagitare id videtur, qvin et ipsa Salus. Ne id pluribus proseqvar, adjuncta Epistola Invitatoria typis impressa aurem vellicat,

Responsorias una cum Observationibus Ephemeridibus inserendis, Mercatoribus Vestris ad Nundinas Johanniticas Uratislavienses profecturis commode tradere poteris. Venator Primarius Angustoburgi postusum Noduli Cholagogi et pulveris aperientis rectius valere incipit. An Acidularum Egranarum usus eidem proficuus, scire avet. Adviscerum obstructorum deoppilationem earum usum eidem non dissvaderem, si modo Ventriculi tonus omnimode fere destructus aqvarum oneri ferundo sufficeret. Nec in paffionibus nephriticis omnibus earum usus probatur. Tu quid sentias, prima occasione ad me scribas. Imerea cum

EPISTOLA LXVIL. GRATULATIO DE RECEPTIONE IN COLLEGIUM CURIOSUM. L. Jeremiae Rhetio L. C. F. Garmann CHEMNITIO ARNSTADIUM. S. P. D.

UT vero Castorem suum olim adamavit Pollux, ita et Te tacite qvamvisadamavi, Excell. Domine, ab eo tempore, qvo primum non rantum ingeniuui et eruditionem, felicitatemque Tuam Practicam mihi intimarunt, Viri in Arte nostra Magni, Argonauta et Phosphorus Noster, sed et simul literis subindicarunt statim meam in Jllustre ipsorum Collegium receptionem, excepisse Tuam. Nec qvidem ob haec solum, verum et hoc, non

fine fato forsitan, flammam exasperavit, qvod uti meae tenuitati Pollucis, ita T. Excell. Castoris nomen tantorum Virorum tribuerit sagacitas. Vox tum una erat, votum unum

Hinc et nos fratres invicem vocare libuit Excell. nostris Collegis, utque data occasione ad Te meas darem non semel Svada Nostri Phosphori calcar mihi addidit et animum. Cum ergo optata tandem mihi illuxerit occasio, in officio amplius justo segnior esse nolui. Qvocirca et SALVE menm hoc ipso sero qvamvis, serio tamen E. T. transmitto, eidemqve junctam, jussu Phosphori Nostri, Ephemeridum nostrarum promulsidem. Prodibunt illae Nundinis Autumnalibus Lipsiae. Colligent autem eas. Uratislaviae Dn. Collegae. Nullus dubito, qvin et varia PhysicoMedica apud Te lateant observata, hinc ut et in Ephemeridum nostrarum antennis fausto omine mices, exoptatissime Castor, operam commodabis indefessam. Ultra LXX. Observationes se jam possidere Phosphorus Noster scribit,

et earundem numerum in diesaugeri sibi et nobis gratulatur. Ne amplius Tuum sollicitem laborem et amorem, fides et candor Tuus instar Castoris et Pollucis mihi sunt, qveis solertia Tua accedit svavissima illa doctis capitibus Helena. Fausto sic navigabimus Sidere imo Numine. Sic oppido Noster triumphabit Argonauta. Sic nobis novus non deerit Jason. Scis qvid Castori Pollux. Ita Maro:

EPISTOLA LXVIII. OBSERVATIONUM PRO EPHEMERIDIBUS ANNI PRIMI SYLLOGE, D. Philipp-Jacob-Sachsio a Lewenheim L. C. F. Garmann CHEMNITIO URATISLAV. S. O.

VEre Phosphorus es, Nobiliss. Sachsi, si quod coruscum jubar nostram illustrat Academiam, radiis sane Tuis id debet. Tanta eorum est virtus, ut non solum primae magnitudinis stellas, sed et ipsos post se trahat Planetas.

Qvid Phosphorus noster? ipsum Solem sollicitat, imo Jovem non eruditionis saltem splendore, sed etiam fervore inimitabilis solertiae. Conjunctis igitur viribus inceptum Opus promoveamus nobis non indignum, posteris profuturum recte contendis. Secutus Te

ut umbra corpus ut alacriter hoc stadium nobiscum decurrant Fratri meo Arnstadii, D. Makio Schneebergae, D. Möllenbroccio Halis Saxonum, D. Etmullero Lipsiae commorantibus stimulum addidi literarium. Ne [gap: Greek words] appaream, seqventia subjungo.

Obs. I.

AErem Araneis et aliis insectis in nutrimentum cedere saepius observavi. Araneas vitro inclusi, clausoque exacte foramine, omnem fere aeris usuram eisdem abstuli. Decreverunt de die in diem, adeo, ut grandiores qvamvis antea, vix pisum aeqvarent minimum. Ad incitas easdem redactas cum putarem, acu foramina qvaedam operculo induxi, et illico tanqvam famelicae foraminibus istis se applicabant, et post unum et alterum diem notabile sumebant incrementum, ut; etiam, modo locus fuisset commodus, a textura non abstinuissent. Concludebam exinde, eandem esse materiam filorum meteoricorum sive B. Virginis, ut vocant, et filorum, quae textura aranearum parantur, utpote qvam materiam

ex aere prius attractam, postmodum evomunt. Illustrant haec quae de nutritione viperillarum habet Strausius Epist. ad Com. Dygb. in Theatr. Sympath. et Antip. P. 131.

Obs. II.

NEc silentio praetereunda Araneae cum Bombyce Antipathia, a nullo, qvod sciam, annotata. Cum Anno 1661. et 1662. circa Bombycum naturam, educationem et transmutationem varias colligerem observationes, qvosdam adultos ex improviso aegrotare, et postmodum emori deprehendebam. Nulla ratione coloris apparebat mutatio, guttula saltem unica aut altera albicans in dorso vulnus punctim inflictum intimabat. Musaeolum aliqvando ingressus, araneam dorso Bombycis inhaerentem vidi, mortisque repentinae causam oppido intellexi. Invidia turgens aranea, an hoc modo insidietur optimo artifici Bombyci ob cognatam artem, in conjecturis est. Sie (die Spinne) hasset und verfolget die Seidenwürmer/ wie die Pfuscher die vollkommenen Meister.

Obs. III.

DE cibo Bombycum varia recitantur. Ulmi foliis, si mori foliorum non sit copia, eos pasci posse, Hieron. vida l. 1. de Bombyc. v. 209. docuit, ficuum foliis Bellonius L. 2. Obs. c. 105. Lactuca Vossius l. 4. Idolol. c. 69. p. 1542. A Lactuca comesta Dysenteriam incurrerunt, evaserunt pauci. Ficuum folia aut abhorruerunt penitus, aut iis deglutitis minus firma duxerunt postmodum fila, erucarum aut aranearum telis non absimilia. Mutarunt forsan cum coelo genium ficus. Qvod vero morus lautus pariter et utilis sit Bombyci cibus, succo ejus glutinoso ascribendum, qvi in ventriculo et intestinis exacte coctus et praeparatus, gummi modo albicans, modo citrinum mentitur, ex quo fila postmodum quasi vomentes texere solent, prout id Anatome ad oculum demonstrat. De Bombycibus, moro alba et serico librum Parisiis anno 1603. prodiisse Zeilerus part. 1. Cent. 1. Ep. 10. p. 24. notat, qvem cum in nullis viderim qvas perlustravi Bibliothecis, optandum, si in Tua vel alterius

Viri eruditi Bibliotheca lateret, denuo, si qvidem dignus judicabitur, recudatur.

Obs. IV.

DE Serpentibus in Jndia solidos haurientibus cervos taurosque Plin. l. 8. c. 14. Solinus c. 53. In Tartaria integros homines M. Paulus venetus l. 2. Chorograph. Tartar. c. 41. Busbeqvius Epist. Turcic. 3. p. in. 176. vidit eosdem integrors mures et bufones deglutiisse. Qvod bufones spectat, illud et amicus meus apprime colendus Dn. D. Godofred. Buxbaum Phys. Jleburgensis nuper observavit, qvi serpentem aperiens, grandem in ejus ventre reperit bufonem.

Obs. V.

INsectum illud, Scolopendram quod. vocant, nos die Nassel/ in tenebris ita lucet, ut complicatum si intuearis, carbonis igniti particulam reputares. Compressum scintillas spargit, emittendo humoris venenati, quo turget, particulas. In mortua ne minima lucis scintillula, quod et Pyrolampides probant, ut liqvorem aut alias res noctu lucentes

e mortuis evocare qui student, frustra laborent, quod et Kircherus l. 1. p. 1. Art. magn. luc. et umbr. c. 6. §. 1. p. 24. notavit.

Obs. VI.

GRaves sonos, fragores et tonitrua futuram perdere pullitiem, plebeji norunt. Observavit et id Aristoteles l. 6. hist. anim. c. 2. rationem dedit Harveus de gen. anim. exerc. 17. p. m. 69. Hoc annotandum duxi. Qvidam Mechanicus lima saepe ferrum et chalybem radens, gallinam ovis incubantem in eodem conclavi aluit. Qvid fit? pulli exclusi omnes vertigine rotabantur, ob spirituum aut aeris inordinatum motum, a molesto isto sono toties totiesque excitatum. Ita aspectus molendinarum, rotarum, trochorum, vorticum, cumprimis in corporibus debililibus, utpote qvibus faciliores et fortiores contingunt impressiones, vertiginem causare solet et Scotomiam. Vid. Avicenna l. 3. Fen. 1. tr. 5. C. 1.

Obs. VII.

Gallina: praesente vero aestate Anas ovum caudatum, qvae inter rariora mea servo.

Obs. VIII.

TErram oluit qvidam apud Borell. Cent. 4. obs. 8. p. 342. et paulo post fato cessit. Idem Martisburgi in puella infante febre consumta adverti et statim primo accessu nil boni ominabar. Post obitum mater cum signum mortis instantis ex me scire desideraret, odorem terrae fracidum allegavi. Consentiebat, et non solum in hac, sed et in aliis qvatuor infantibus instante fato se eundem odorem propriis hausisse naribus sancte asseverabat. Qvod ipsum et in aliis morituris posthac observare licuit. Qvaedam de hoc odore sparsi lib. 2. de mirac. mort. Tit. 4.

Obs. IX.

QUaedam hic loci Pannificis Conjux sub umbilico in regione pubis anno praeterito abscessum sensit magnitudine juglandis, qvem cum emollientibus tractaverat per duas septimanas Chirurgus, rumpebatur, et illico excrementa paulo post vero qvinque egerebantur

teretes lumbrici. Seqvuntur singulis horis plures, Advocatus, intestinum aliqvod crassum a lumbricis perforatum pronuncio, Plures ejuscemodi historias collegit Schenkius l. 3. obs. med. de verm. 5. p. in. 373. Adhibitis per os amaricantibus medicamentis, intra qvatuor dies ultra centum spithamae longitudine prodierunt lumbrici, praegresso semper aliqvali in vulnere doloris mordicantis sensu. Injectionibus consolidantibus per anum intra tres septimanas curata, jam optime valet. Similem abscessum in rustica foemina prope Ileburgum ante aliqvot annos in ingvine me vidisse recordor, e qvo tamen tres saltem lumbricos teretes exiisse memini.

Obs. X.

QUidam civis noster dies noctesque intolerabili cruciabatur totius horrore, nullis operimentis tantisper cedente. Balneo etiam calidissimo illatus, nihil levaminis sentiebat, et etiam in somno horrore percussus tremebat. Ab hoc pro febricitante, ab alio pro scorbutico habebatur. Me tandem

consulit, et qvamvis a scorbuto eundem penitus non absolvendum esse putarem, tamen Vermium praesentiam statim suspicabar, Firmarunt hanc suspicionem varia qvae a Practicis adducuntur signa, qvae propria aegri relatio confirmabat. Propinavi per aliqvot dies vermibus specifice contraria medicamenta, parum tamen sensit levaminis. Purgante tandem appropriato usus, globos duos vermium magnitudine ovigallinae per alvum excrevit, cum materia foetida et purulenta. Cessavit eodem momento horror, et eodem die consvetos alias, et per tot menses intermissos adiitlabores.

Obs. XI.

PEtroselinum incisum injusculo sumtum cum urina rejecit rusticus; puer muscas, pulices, dentes ovillos, saevum, nummos, et alia, ut apud Exc. J D. Horst. Part. 1. man. ad med. c. 2. p. m. 122. legitur. Qvidam vero Pastor a leni purgante primo ultra qvinqvaginta habuit secessus, seqventi autem nocte tormina sensit intolerabilia et egessit per alvum capillos, arenas, vitri fragmenta,

et qvod mauditum fere semen semini Hyoscyami respondens, perseveravit malum aliqvot menses, usque dum vitam in Domino cum morte mutaret, vir eruditus juxtim ac pius. Haec ex ore filii in munere Ecclesiastico successoris, qvi et partem collecti. seminis mihi communicavit, quod tanquam rarum quid curiosis ostendere soleo.

Obs. XII.

MErcurium vivum potum sangvinem coagulare credidit Primerosius l. 4. de Error. vulg. in med. c. 29. Id vero qvo minus credamus, facit Autoritas Claris simorum Virorum. Botalli l. de lue venerea [note of the transcriber: in the print: sign for Venus] c. 17. Paraei l. 20. de Venen, c, 28. de mendico impostore Wierus l. 4. de praestig. c. 6 de pagana muliere Platerus l. 3. obs. ult. De Georgio Marchione Brandenburgense retulit Thom. Jordanus l. 3. de phoenom. pest. eum noctu ad sitim extingvendam lagenam mercurio plenam arripuisse, vini loco hausisse, et innoxie iterum excrevisse. Plura dabit Unzerus in Anat. mercur. Spagyr. Nuper cum curiositatis gratia infusoriae litarem, ut mercurius sangvini mistus

quid patraret cognoscerem, semiunciam mercurii vivi venae crurali canis intrusi, venam exacte compressi per horam, et demum ligatura locum accurate munivi, nihil tamen exinde mali, post duas horas sedem habuit, sed naturalem, nec per illam diem aliquid urinae excrevit. An dosis fuerit justo parcior, an alia subsit causa, judicent eruditiores. Et haec sufficiant. Dedissem plura, si tempus, si chartae angustia permisissent, quae restant, alio transmittam tempore. Gemellus meus foetus dudum Bibliopolae Kirchnero traditus, nescio quam sinistram experiri cogatur Lucinam, Elephantorum imitaturus, si vera est fabula, partum. Novas hic erudito orbi spondet observationes et historias, nescio vero quae Bibliopolam fascinet remora. Si Trescherus Vester Curiosorum opusculorum excusor strenuus difficili parturitioni subvenire gestiret, libentissime a praedicto Bibliopola reposcerem, ipsique transmitterem.

EPISTOLA LXIX. LEGES COLLEGII CURIOSI SCHEUNEMANNI HYDROMANTIA PARACELSICA. FONS RONNEBURGENSIS. AQVAE MEDICATAE. CORTEX WINTERANUS. MERCURIFICATIO METALLORUM. D. AMMANNI MEDICINA CRITICA. D. Joh. Christ. Makius L. C. F. Garmanno SCHNEEBERGA CHEMNICIUM. S. D.

OBmutuisse me vel facile credas, qui ad amoris et favoris plenissimas Tuasunicum verbulum nondum reposui. Favor Tuus et amor in me sincerus si est, ut est, desisto ego silentii mei veniam petere; Nosti enim cum montibus et laboribus quantum mihi sir negotium, qvotidianum scil, et tantum,

ut si vel horula aliqvando supera, vires me deficiant. Phosphoro Vestro, dicam nostro! Excell. Nobilissimo D. Sachsio inclusas perbreves suscipe transmittendas. Te internuncio cur non utar? talis fuisti, et porrius esse discupis. Sane, utrumque est Tuae humanitatis et benevolentiae opus, cujus meminisse erit se Tuum profiteri et agnoscere debitorem. Exscriptas typis Acad. Nat. Cur. Leges Anno 1662. cum Tuis, quas jam remitto, contuli, iisdem conformavi et mihi servavi reformatas et adauctas. Et institutum et Leges nemo sanus taxabit; quis autem curabit insanos nasutulos? Addo Scheunemannum, citius Te eundem remissurum, quam semel lectum relecturum scio: Nigrum rubro neutiquam respondet. Ut et mihi de ipso fonte constet, adibo locum, licet nunc inaccessum. Ronneburgensem nuper vidisse et gustasse mihi contigit. pro simplici nunc bibituraqua, certe uti ipsum Pillingianum scriptum pro non scripto habetur. Ita enim est; Manifestatis non levi conjectura (ut saepius fit) sed artificiosa

operatione iis, quae aquis medicatis insunt, de viribus istarum aquarum judicari potest: ea tamen ratione, ne protinus omne illud, quod simplicioribus istis mineralibus et fossilibus in seconsideratis convenit, aquis hisce tribuamus, juxta Hippocr. l. de vet. med. notante Gr. Horstio. Cortex Winteranus, si adhuc Te curiosum tenet, quis sit me docuit fol. 460. l. 4. tom. 1. Histor. Plantar, Universalis, ubi exl. 4. c. 1. Clusii allegatam descriptionem video, quam et Mollenbroc de varis c. 13. p. 118. adducit: ipsa verba si legere gestis, curabo describantur. Jenae praeter Rolfincium neminem vidi: cum hoc mihi erat deliberandum de affectu Personae Jllustrissimae, cui ego prae Egranis acidulas Steebenses commendatas volui: Ipse consentit et nunc Patiens iisdem summa cum [gap: Greek words] utitur, delicatula licet medicamenta, quae ipsae acidulae desiderant crebriora, abhorreat. Adorfensium aquarum medicatarum descriptionem novellam, autore Leisnero Plaviensium Consule et Physico, ego nondum vidi, Rolfincium mercurificatio

Metallorum habet anxium et totum, hic enim ut ejusdem Nonentitatem stabiliat firmius, opponit Becchero jam peculiare scriptum, cujus priores paginas mihi monstravit, tractatulum prope diem spero. Ammanni Criticam procurarem, si eam Tibi vel gratam scirem; Impressa est Rudolstadii; extorsit ipse et a Parente meo ibidem Auliatro, Epistolam, quam a nonnemine inique acceptam inaudio, qui sibi vellem caveret. Ipsum Ammannum non decebat Parentis mei vel sensum vel verba Epistolae immutare, ut major exultaret recommendatio scripti, quod vel ipse adeo recommendatum forsan noluit. Interim otiosioris Professoris senex Archiater et Practicus negotiosissimus maledicta nec metuit nec curat. Sed abrumpo. etc.

EPISTOLA LXX. DE EPHEMERIDIBUS CURIOSORUM. D. Philipp-Jacob-Sachsius a Lewenheim L. C. F. Garmanno URATISLAVIA CHEMNITIUM. S. D. P.

PRo transmissis observationibus et experimentis, maximas ago gratias, gratissima fuere, et reliqvis adjicientur. De Bombycum natura elegantem tractatum edidit Malpighius Prof. Bonon. quem Angli tanti fecerunt, ut Londini rursus excuserint. Cum paucarum sit paginarum, non incongruum ducerem, quod et in Legibus nostris novis promissum fuit, ut ille tractatus rarissimus sub finem Ephemeridum nostrarum recusus adderetur, non minus quam Redi de Natura viperae e Florentino Experimentali Collegio tractatus ex Italico in Latinum Collega

quodam translatus, similesque alii rariores tractatus; Video tamen Dnn. Lipsenses rigidiores aliquan tulum esse, et nt nuila, nisi nova nec prius audita inserantur Ephemeridibus, svadere, Anglorum censuram metuentes, cum tamen non solum Exteris, sed potissimum Germanis nostris scribamus, quibus non ubique locorum tam insignes Bibliothecae sunt. Imo quae a Dnn. Medicis hinc inde transmittuntur, licet non unius ejusdemque ponderis sint, tamen necessario inserenda existimo, ne deterriti, quasi ipsorum communicata flocci penderemus, inposterum etiam graviora conferre omitterent. Scholia, quae hactenus quibusdam Observationibus adjuncta fuerunt mere Historica, nunquam Critica, a quibusdam laudantur, ab aliis ut penitus desistamus, crebriores fiunt adhortationes. Quare hoc primo anno in semel incepto persistendum erit tramite, colligenda inposterum judicia et censurae variorum Medicorum, et prout graviores aut plures rationes Methodum nostram vel culpabunt, vel

laudabunt, ad eandem normam Lesbiam inposterum dirigere placet subsequentes Ephemerides. Tu Vir Excell. et in hoc negotio pro candore Tuo mentem exponas, et alios, utpote Dn. Fratrem Tuum, D. Makium, aliosque amplius incitare perge. Nuperis per Graumerum missis Catalogum adjunxi observationum jam impressarum, hisce adjungo rursus aliquot titulos earum, quas Lipsiam jam dum misimus, multo tamen plures adhuc in scriptis haerent, quae in dies subsequentur. Cur Kirchnerus Exe. T. opuscula tam diu carcerata teneat, haereo, forte aliquo ea pretio redimere pernegat: Ita ingenium Bibliopolarum est, ut ipsi soli lucrum alienorum laborum capiant, Authores vero ne obolo quidem lucri partieipes reddant, quod et ipsemet expertus sum, nam et Trescherus noster nil aliud praeter sumtus Typographicos suppeditat. Crocologia Dn. Hertodi Collegae nostri hisce nundinis simul prodibit. Vale Vir Excell. et amplius fave.

EPISTOLA LXXI. EJUSDEM ARGUMENTI CUM PRAECEDENTE. Idem Eidem. URATISLAVIA CHEMNITIUM. S. P.

SUmma cum animi laetitia percepi E. T. ad secunda vota transiisse, quae ut vere sint secunda, animitus precor; et ut gemellum par uxorum, sic ut Disputationi eruditae de Gemellis Te parem praestes et Gemellos primo partu exhibeas, ipsemet qui gemellus a matre mea primipara olim eum fratre brevioris vitae editus sum, apprecor Tibi. Serius Tua prodeunt miracula mortuorum? quid Tibi nunc cum demortuis, qui viduitate excedens, cypressos removes, et flammeum quaeris. Sed quod AEgytii laude dignum fecerunt, ut in mediis conviviorum genialium apparatibus Mortis effigiem exhiberent, ut nimia gaudia mortalitatis memoria temperarent;

pari ratione nuptiales Tuae solennitates Mortuorum miracula non excludent; quare ut cum conviva non fuerim spectatorque Tuorum gaudiorum, ad minimum ut hospitio excipere possim Larvam tuam sepulchralem non abominandam, sed cum voluptate lustrandam, quantocyus procurabis. Quo labore hactenus Ephemeridum nostrarum Annum Primum tractaverim, testabitur opusculum Primi Anni, quod his nundinis Typographi prelum effugit, et eruditorum Medicorum eruditis judiciis se submittit; quae si candide quid monere voluerint, gratissimum erit, si nobis Collectoribus communicetur; hac etenim ratione evitabimus inposterum in continuando cursu varios scopulos, qui facile naufragium famae facerent. Ex Aula Caesarea Patrocinium certo promissum, quo una cum oblatione aliquot Exemplarium auctas Leges transmittemus, ut S. C. M. manu subscriptae inposterum secundo Anno praefigantur, una cum nominibus Collegarum. Jam ad hujus Anni opera conficienda manum

admovemus, a Reg. Maj. Poloniae Archiatro rariora quaedam promissa expectamus. Quare si E. T. finitis nuptialibus festivitatibus rursus observationum communicatione seria succurrere velit, grata id agnosceremus mente; praecipue cum nullum sit dubium, quin inspectio tot fodinarum metallicarum (praeter aliam ingenii Tui solertiam) materiam amplam sit suppeditatura: modum tractandi exhibebunt Ephemerides editae; quarum Exemplar lubentissime dono obtulissemus, nisi nostro aere essent Exemplaria coemenda. Rigidum et tenacem habemus Bibliopolam, quod si ex voto res successerit, ut inposterum liberaliorem se exhibeat, cogi poterit. Inclusas E. T. fidei commendo D. Makio perferendas, qui hactenus praeter gratiarum actionem nihil obtulit, ut tamen inposterum symbola sua adjiciat, una cum E. T. fratre Arnstadi haerente, serio erunt monendi: miror etiam D. Petri alias in Epistolis scribendis non adeo tenacem, jam tribus meis successive missis Epistolis responsorium denegasse. Tu Vir

Exc. constanter, ut incepisti, perge, ne soli derelicti in laudabili hoc stadio deficiamus. Dn. D. Major nescio qua de causa penitus altum fovet silentium, antea fervidus declamator, et Collegii Propugnator. Vale Vir Exc. et fave.

EPISTOLA LXXII. EJUSDEM CUM PRACEDENTE ARGUMENTI. Idem Eidem URATISLAVIA CHEMNITIUM.

NEc Veneri litandum semper, nec in novae Nuptae amplexibus nimis haerendum, ad Apollinis castra quoque denuo redeundum esse aurem tibi, Amice, vellico. Speraveram Nundinis autumnalibus e Lipsia literas, eandem spem fovebam per Schneebergenses Mercatores Uratislaviensibus nundinis, sed praeter spem voto excidi. Non dubito Ephemerides

nostras Chemnitium delatas fuisse, quas plurimis in locis cum applausu quodam exceptas fuisse, laetus intellexi, sed et Tuum expecto proxima occasione judicium. S. C. M. non solum serena fronte excepit novum hunc Partum, sed et magnam in eo ostendisse complacentiam, et paternam Societati Curiosorum promisisse Tutelam, mihi perscriptum fuit; nunc in eo occupatus fum, ut Leges nostrae renovatae in Aulam transmissae, S. C. M. subscriptione clementissime pro majori Authoritate confirmentur, et postmodum ita confirmatae Secundo Anno praefigantur. Ad secundum Tomum augendum, jam Brunsviga, Magdeburgo, Erfurto, Halis Saxonum, Warsovia, Thorunio, Praga, Vienna etc. novae advolarunt Observationes, easdem ut E. T. propriis Experimentis, uti antea strenue fecit, adaugere velit, rogo et desidero; inprimis etiam Exc. Dn. D. Rhaetius Arnstadii, et Dn. Makius Schneebergae, ad idem officium peragendum serio erunt solicitandi. Misimus Londinum duo Exemplaria.

plaria quomodo a Societate Regia excipientur, inposterum significabo; Exemplar unum Romam quoque transmissum fuit, pariter ac Parisios Domino D. Joncquet Medico Regio, et Botanico celeberrimo. Nunc cum instent nundinae hyemales Lipsienses, ab E. T. expecto transmissionem qvarundam rerum Curiosarum Ephemeridibus inserendarum, non minus quam primam partem Operis de Miraculis Mortuorum, quam nondum videre contigit. Nisi a Typographo pretium laborisTui expectares, forte non in conveniens judicarem, si inposterum Tractatus Tui de Plantis monstrosis pars prima, uti in Primo Anno cum tractatu Dn. Redi factum, sub finem secundi Anni adjiceretur, ita namque eo citius omnium Curiosorum manibus tereretur, de qua re Tuum expecto judicium. Si alius quoque paucarum paginarum Curiosus tractatus in Bibliotheca Tua haereret, qui dignus publica luce, simul subjungi posset. Dn. D. Bierlingius Medicus Magdeburgensis nomen Collegio dedit, et in numerum

Collegarum suscipi petiit. Et Tuam impendes inposterum operam, Excell. Garmanne, ut et Amicos solicitando, et diligentiae tuae adjectis symbolis quovis modo Collegii nostri nunc florescentis incrementa nobiscum foveas, Vale.

EPISTOLA LXXIII. OBSERVATIONUM BIGA, D. Philippo JacoboSachsio a Lewenheim L. C. F. Garmann CHEMNITIO Garmann. S. D. P.

NUnquam vero colo ita me alligabit Venus, ceu Herculem Omphale, ut curiositate laudabili relicta in sinu Cajae meae semper haerens improbas exorem delicias. Et qvi posset id Cypria, cum vel Epimenidis somnum animo excutere valerent blanda Sachsii nostri hortamina, quamque toti

orbi jam depalavit industria. Seqvimur hunc ut umbra corpus, seqviori qvamvis facultate, pari tamen consensu. Et minutissima stellularum corpuscula qvendam Coelo affricant nitorem Galaxiam constituendo, qvid ni et nostrae observatiunculae et phaenomena tot Sphaerae eruditioris luminibus Emphaticis, per accidens saltem ea illustrando, haec si cum illis componas. Cum igitur semel iis nomen dederim et sacramentum, castra vestra sequi constitui, quoad DEUS concesserit. Cumprimis, quia hoc nostrum institutum omnibus apud nos eruditis probatur, placidum que nostri conatus invenerunt Jovem. jam Bigam Observationum sis accipe:

Obs. I Aceti et acidorum usus nimius in gravidis foetui noxius.

NObilis quaedam feemina uterum gerens, toto gestationis tempore nullum cibum nisi acidum, prout ipsa retulit, expetiit potus vero loco

continuo acetum avidis hausit faucibus. Exclusit postea foetum absque epidermide, coetera perfectum et valentem quidem, qui tamen paulo post ob dolores a defectu cuticulae causatos, fatis cedere coactus est. Idem de Ludovico Hungariae Rege annotatum apud Curaeum part. 1. Annl. Siles. circ. ann. 1506. legitur, cujus mater an eodem in acida flagravit appetitu, incertum est.

Obs. II. Terror Tertianae et quartanae remedium.

EPilepsiam terrori aliquando cessisse Th. Bartholin. Cent. 3. hist. anat p. 83. annotavit. Podagricis eundem aliquando pariter profuisse, alibi relatum. Quod et febricitantibus non raro conducat, bigam exemplorum subjungam. Nobilis quaedam foemina Tertiana correpta, et in ipso Paroxysmo constituta a bombardae explosione improvisa terrebatur, ita utanimi deliquio correpta pro mortua haberetur. Vocatus. pulsum explorans, eundem fortem adhuc

invenio. Adhibitis igitur refectivis, ad se rediit, calore febrili oppido evanescente, nec postmodum redeunte. Alia Nobilis virgo per aliquot menses quartanaria, cum ab aliis in vitata cymbam intraret, morbi taedium excussura, cymba derepente mergebatur, ut omnes aqua et morte simul corripi viderentur. Periculo vero ereptae, quartanaria simul nullo postmodum paroxysmo tentata convaluit. Plura addere animus erat, sed Lichtenwaldam vocor ad Nob. a Carlowitz, quae restant, proxima occalione transmittam. Vale interim et fave. Chemnitii, in ipso anni 1670. funere.

EPISTOLA LXXIV. DE COLLEGIO CURIOSO, ET SCRIPTIS QVAEDAM. Dn. M. Joh. Cammerhofio L. C. F. Garmann CHEMNITIO ISLEBIUM. S. D. P.

solicitat crenam, affectum ut ventilet minime proletarium. Tuae biennio, abhinc ad me datae, qvantum me exhilararint, scribere vix possum, velob hanc causam, quia Te antiqvum adhuc obtinere, h e. accuratiori literaturae indefessam adhuc impendere operam, partim ut eandem restituas pristino nitori, partim ut confusam nova distingvas methodo, satis superque depalarunt. Adsit instatione molesta quidem, literariae tamen Reipublicae summopere proficua divina gratia, quo mentis agilitatem corporis vigor, savor superiorum indefessum laborem famaque nunquam non perennatura tot vigilatas noctes coronet. Abillo tempore, ut de meo quaedam superaddam statu, quo Tuas accepi.

Ipsa dies quandoqve parens, quandoque noverca fuit. Conjugium vix coeptum post sex menses disjungebat atra dies. Sic Tuus Garmannus in semi-virum, imo non-Virum, viduum, nempe insperata metamorphosi transibat. Deposito sqvalore secundas utinam vere secundas,

DEO sic disponente, inii Nuptias. Hoc aetas, hoc rei familiaris cura, hoc Praxis medica postulabant. Affectus, quo curiosam nostram Academiam in Tuis proseqveris gratissimus fuit. Praeter Domini Sachsii Ampelographiam, ejusdem Gammarologia, Dissertatio de miranda Lapidum natura, et Oceanus Macro-Microcosmicus lucem viderunt. Prostant primi Academiae fundatoris et Praesidis D. Bauschii de Haematite, AEtite, Unicornu fossili, Chrysocolla et Coeruleo Schediasmata. Scorzoneram et Absinthium, modernus Praeses D. Fehrius, Cervum Graba, Carduum benedictum Petri dederunt, subjunget propediem Crocologiam D. Hertodius. Quae de Planta monstrosa, de Aloe Gottorpiensi, ut et Infusoria Dn. D. Major commentatus est, nota sunt, cujus Baumannum seu de specu Baumanni scriptum ut et Lithologiam avidi expectamus.

Mollenbrocci de Arthritide vaga tractatus absolutissimus, ut et D. Schmidi de Ferro Commentarius lucem expectant.

Dederat huic Collegio etiam nomen Vester olim Physicus Dn. D. Keiling, qui aeris naturam explanare sibi proposuerat. Quod pensum absolvere non potuerit Vir experientissimus, ex animo dolemus. Filium tamen Patris in Sparta, ut fama est, successorem, ejus scrinia sedulo excussurum, ut ea quae desunt suppleat, et docto Orbi non invideat, speramus. Tu, Vir Excell. si apud Vos adhuc Praxin exercet, ut ei svasor sis et autor, in votis est. Felicitatem praedicti Dn. D. Keilingii in curando malo hypochondriaco multos celebrasse recordor, hoc vero malum cum nostros summopere fatiget, nullaque fere sit domus, in qua non aut scorbutici ejulent, aut melancholici suspirent, data quaeso occasione Vestrum Dn. Physicum mea salute salutes, et si aliqvod euporistum aut specificum possideat, ne Te celet, rogites, in simili casu vicissim me semper inveniet paratum. Meum pensum demum scire aves. Corylus est, Pica est: Formica tandem, si vires, si vita, si otium non deerunt, lento quamvis gradu

claudet agmen. De Miraculís Mortuorum libros duos conscripsi ante aliquot annos, qvorum primum transmitto, secundus prelo jam, committetur, et futuris Nundinis Francofurtensibus prostabit, De Plantis itidem Monstrosis libri tres in scriniis latent meis, ut et de buxo Schediasma, de morbis Embryonis in utero pariter quaedam in Chartas conjicere occepi, duplo auctior etiam meus de Gemellis et partu numerosiore excudetur Commentariolus. Te circa has materias multa curiosa possidere nullus dubito, quorum quaedam si impetravero, non sine honorifica Tui mentione meis inseram. Sciagraphiam lib. II. de Miraculis Mortuorum ut et tractatus de Plantis moristrosis his inclusi. Ephemerides nostras Curiosas anni 1670. Te vidisse indubium, vertentis anni variis Curiosis Observationibus refertae jam prelum subiere. Tua Opuscula videre desidero, imo statum Tuum e responsoriis cognoscere. Interim vale et favere perge.

EPISTOLA LXXV. DE COLLEGII CURIOSI SUCCESSIBUS. D. Philipp-Jacob-Sachsius a Lewenheim L. C. F. Garmanno URATISLAVIA CHEMNTIUM. S. D. P.

DOleo serio tam rarum inter nos propagari literarum commercium, quod ab E. T. maximopere exoptarem, ut succenturiatam mihi praestaret operam in communi nostro labore pro Bono Publico suscepto. Quare cum primum Annum exornaverint egregiae Tuae Observationes transmissae, ne sterilior sit Annus Secundus, Tu ex ditissima Tua suppellectile observationes qvasdam propediem suppeditabis, nam quod candide pronunciare audeo, hadtenus E. T. prae reliqvis Dnn. Collegis expertus sum, cordi curaeqve habuisse Collegii Curiosi incrementum. Perge, Vir celeberrime, inlaudabili hoc cursu. Ampliss. Oldenburgius

Soc. Reg. Angl. Secretarius datis 10. Febr. e Londino ad me literis testatur, oblatum Exemplar Miscellaneorum Societati Regiae fuisse gratissimum, admonet, ut in incepto opere landabiliter pergamus, cauti tamen simus, ne casta Philosophia Experimentalis relationibus et experimentis maculetur, qvae dubiae sint fidei, et fallant. Sereniss. Cardinalis Mediceus promisit e Societate Florentina communicationem Experimentorum, et misit Epistolam Exc. Bellini de Respiratione Geometrica, et Redi novum de viperis tractatum Italice, quae scripta gemella secundo sociabunturanno. E Polonia Regius Archiater quaedam egregia communicavit monstra Botanica, qvae figuris aeneis exhibebuntur elegantissime sculpta. E Bohemia supremus Militaris Architecturae Praefectus, Vir rerum Naturalium studiosissimus, operam suam in communicatione nuper promisit, si non pro secundo, tamen pro tertio Anno certo praestandam, is aliqvot millia coliegit experimenta a se probata. Scripsi Parisios, et Dn. Abbatem

de Bourdelot, et Dn. Justel Secretarium Regium (qvi ambo Praesides sunt Societatum Naturalia Experimenta tractantium) et ad Dn. Denys Medicum Regium, illisque conatus nostros commendavi Leviores illi adhuc fateor, sed graviores futuri, si in dies aemiilatione qvadam laudabili incitati, et Virorum Jllustrium Exemplis moti Germani Medici diligentiores fiant. Nescio sane an ob invidiam dixerim an ob injuriam et negligentiam occasio haec capillata Exteris demonstrandi Germanorum solertiam adeo negligatur. Nostra non solum quaeriturgloria, sed omnium quotquot hoc virtutis et famae templum ingredi amant; nos pro illorum fama labores subire non recusavimus. Forte viso secundo hoc Anno mutata sententia, mutabunt invidiam, et candorem nostrum perspicient. Ego hactenus variis impedimentis distractus nihilominus pro virili hinc inde officium meum obfervare et literis creberrimis tam sollicitando, qvam respondendo occupatissimus fui: nuper demortuo Physico

Reipublicae nostrae haec Sparta mihi commissi fuit; ita labores mihi duplicantur, nihilominus pergam publicae quoque utilitati et Collegii nostri incremento invigilare. Hac ipsa septimana porriger Magn. Dn. D. Czaschelius Cubicularius S. C. M. Medicus Imperatori libellum supplicem pro confirmatione Legum nostrarum, pro suscipiendo Patrocinio et qvae alia fuerunt annexa; bonum auguramur eventum, et postquam haec Diplomate ex Canceliaria Imperii fuerunt confirmata, non levis Authoritas accedet Collegio, Collegisque: si qvidam leviores sumtus sint faciendi pro solutione Diplomatis ex Cancellaria, non dubito, Dnn. Collegas aliqvos qvoqve Imperiales suppeditaturos, ne totum onus nostris solis incumbat humeris. Interim Collegarum Curiosorum nomen in Aula Caesarea apud Magnates non levem hactenus meruit gratiam. Qyid Makius Physicus Schneebergensis agat, scire desidero, ne verbulum amplius scripsit, unde necessarium existimo, ut ab E. T. inqviratur, num Collegio velit amplius

adhaerere, et nomen in Tabula Co'llegarum secundo Tomo annectenda ut addatur concedere: addemus enim Historiam ortus Collegii Curiosi, Leges correctas et confirmatas cum Diplomate, qvod ex Aula expectamus, et Nomina Collegarum, qvi constainter Collegio adhaerere desiderant. Unde et Dn. D. Rhaetii fratris Tui sententia erit exqvirenda: si non singularium conscriptione, saltem Miscellaneorum auctione, ut Coliegae operam dent sedulam, exoptarnus. Vale Vir Exc. et qvantocyus responde.

EPISTOLA LXXVI VARIARUM OBSERVATIONUM SYLLOGE. D. Philipp-Jacob-Sachsio a Lewenheim L. C. F. Garmanno CHEMNITIO URATISLAV. S. O

ta citam intermissae hactenus scriptionis exprobrationem involventem. Veniam dares ultro si Practicas occupation es, a qvibus interdum vix respirare licet, coram videres, ut de curis dome sticis, et laboribus, qvos opusculis inposterum, DEO dante, evulgandis imp endere soleo, nihil dicam. Tantum igitur abest, ut de Academiae nostrae incremento omnem deposuerim curam, utpotius omne cum Sachsio Nostro saxum movere decreverim, si modo in meatenuitate qvid esset, qvod vel tantillum ad ejusdem ornamentum et incrementum conferre posset. Conferam interim id, non qvod volo, sed qvoad valeo. Huic fini bigam observation um una cum primo de Miraculis Mortuorum Libro Buhlio Lipsiensi Nundi nis hyemalibus transmisi, qvae an V. E. oblatae fuerint, dubito, qvod nullam. earum in ultimis mentionem factam legerim. Jam ut Vestrae paream vo luntati, qvaedam adhuc subjungam. Novi olim Virum doctum, jam pie defunctum, qvi hyemis trigore saeviente iter aliqvot horarum eqvo

emensus paralysin penis incurrir. Successit oppido coitus impotentia, salva manente urinae excretione, qvod etiam Aetius l. 6. c. 35. observavit. Grave fuit illi hoc malum, utpote viro boni habitus, ad qvinqvagesimum vergenti, et praecipue (vid. Forest, l. 10. Obs. med. 93.) uxorem habenti. Medicosnon infimae notae in consilium vocarat in principio, sed nil profecere, manserat vir optimus, multorum antea liberorum parens

Ineptus thaiamis, torive rebus. Interim cum suo munere adhuc vasa spermatica fungerentur, resolutis saltem musculis aut potius eorum partibus nervosis tendinibus, nocturnis qvidem pollutionibus non tentabatur, singulis tamen mensibus tribus aut qvatuor ante plenilunium diebus, calore internarum partium, dolore capitis, cum appetitu prostrato et intolerabili cutis circa regionem pubis pruritu defatigabatur. Post urinam turbidam per diem unum vel alterum mingebat, qvae frigori exposita, magnam partem in materiam albumini ovi non absimilem resolvebatur, qvae

vero fundo scaphii adhaerebat, colore et consistentia lardum referebat. Fuit sine dubio semen, qvamvis pituitam etiam partem constituisse copia arguat, retentum. Qvod noctu non fuerit pollutus, singulare, qvodve urinam, si praefatos dies excipias, nunquam minxerit turbidam, aut filamentis albis conspicuam, qvalem in venereo seminis profluvio notat Lommius l. 3. de sign. morb. p. 287. sed claram et diaphanam, ob partium credo spermaticarum constans adhuc robur. An qvotidianus Tabaci usus, qvo impense delectabatur, consumserit portionem humoris genitalis, cumprimis aqveam, quod illis qvi sumo pasci amant in ore, non ita liqvet. A modico Tabaci usu impotentiam fumisugos non incurrere Magnenus Exerc. 6. ad Tabac. §. 10. p. m. 116. probare contendit, ab immodico autem usu seminis portionem aqveam et spumosam dissipari, aeream autem intensiorem fieri posse non negat (p. 117.) Si etiam e cerebro, ut placuit Hippocrati lib. de genitur. magna pars seminis descenderet ad vasa genitalia,

Tabacum, vi, qua pollet cerebrum exiccandi, multum seminis generationi obstaret. Narcoticae ipsius facultati (qvam quidem ridet et rejicit Primerosius l. 4. de vulg. error. c. 31. p. m. 176.) aliquid cumprimis dandum existimarem hac in parte, eomodo, utifamem sedare dicitur. Id namque non facit, ut approbe Helmontius tr. mortis occasiones p. 592. quasi satisfaceret defectui, sed in quantum defectus sensum tollit, simulque functionum exerciria. Cur vero circa plenilunium semen mejebat? ut sol Aeri, ita et Luna motricibus aqvis praesidet, Helmont. tr. formar. ortus n. 94. p. 120. respondebit. Medullis et ossibus praeest, secundum eundem tr. ignota actio regiminis n. 42. p. 270. Cerebri in et decremento juxta diversas phases alibi l. 1. de Mirac. Mort. Tit. 6. Tempore novi et plenilunii, venas sangvine repleri, medullis ossa, inde concubitum corpori tunc parum officere, conclusit Lemnius l. 2. de occ. nat. mirac. c. 41. p. m. 263. Calorem istum Cephalalgia stipatum, febrem dixisses aphrodisiacam aut potius spermaticam.

Cur vero fundum petebat scaphii materia seminis? eandem urinae instar pingvedinis experti, Lemnius c. l. p. 287. Hugo Senensis Consil. 74. p. 64. aut crustulae albicantis, ut in praeparatione Cremoris tartari semper et constanter supernatare nec sidere agitatam Henricus ab Heer Obs. 18. docuerunt. Aqvositatem et id qvod aereum fuit, forsan semini subduxit nimius Tabaci usus, pondus vero addit pituitae admixtio. Urinae Chylosae meminit Th. Bartholin. de Hep. def. p. 54. lacteae Rhodius ap. Schneiderum l. 3. de Catharr. c. 7. p. 266. Symptoma quod Bieber vulgus vocat, qvo Urina lac fere repraesentans excernitur, Dravviz. de Scorbut. Tit. 9. p. 377. a Chyli crudi crudi cum urina miscela oriri statuit. In nostro vero Chylum esse absolvendum, contra semen potiorem fecisse paginam, corporis constitutio, ratio morbi et symptomatum, menstrua evacuatio evincere videntur.

Parisiis in Palatio linteorum sutrix vixit teste Borello Cent. 4. Obs. 74. p. 338. quae in fronte mentulae figuram gerebat.

De monstro bicipite, cujus utraque facies loco nasi membrum virile monstrabat, evolvatur Licetus l. 2. de monstr. c. 30. p. 130. Notabilem ejusmodi observationem annus elapsus nobis suggessit. Sutoris cujusdam foemina gemellos diversi sexus, foemellam mortuam, vivum autem puellum peperit. Puellus caetera nil monstrosi alens et sanus uti videbatur, occipiti annatum sacculum figuram priapi, seu fascini, veteribus [gap: Greek words] dicti, apposite referens gestabat. Cum igitur supinus infans cubare non posset, ut aperiretur svadet obstetrix. Accersitus Chirurgus noster Theophilus Voigt, ut et ipse simul vocarer, parentibus autor fuit. Sacculum istum dum curiose contemplor, humorem in eo fluctuantem non solum deprehendebam, sed et ea Cranii parte, quia ad suctum et vagitum erigebatur et extendebatur, qua annatus erat, foramen ad ipsum cerebrum pertingens subesse rebar. Inde ut a sectione et apertione abstinerent hortor, ne mortem aut gravia Symptomata tenello inducerent corpori.

Obseqvuntur. Elapso triduo, subito extingvitur. Aperto sacculo, aqvae subflavae uncias aliqvot extraximus, in osse vero occipitis prope lambdoideam foramen rotundum, cujus peripheriam fig, III. oculis subjicit. Et prece et precio, ut a parentibus Cranii apertionem obtineremus, casus iste nos stimulavit. Sed surdis fabulam. Seqventia saltem annotanda duxi. Pericranium durae menyngi suam debere originem, aperte in isto foramine deprehendebamus. Nihil de Cerebello apparebat, vacuo in quo latere solet spatio. Ductus illos oris live foramina duo ad cerebelli substantiam pertingere, stilus patefecit. Problematum curiosorum his subjungenda biga. An vere fuerint gemelli? Si ita, cur non ambo eadem excrescentia fuerint notati ?

Pericranium durae matris esse progeniem negavit qvidem Cortesius tr. de vulneribus text. 20. hoc tamen durae matri esse continuum, seque in theatro Anatomico saepius demonstrasse publice Petrus Marchetti Obs. Chir. 16.

p. 44. scribit. Et ut Horstium, Spigelium, Laurenbergium et alios, quiper fibras qvasdam saltem has membranas communicare invicem statuunt, refutet Th. Bartholin. Anat. Reformat. l. 3. c. 2. p. m. 308. eos ad crania infantum, in qvibus ossa nondum per suturas serratas coierunt, ablegat. Fluit inde Coi monitum, l. de Vuln. Cap. t. 19. Ad ipsas suturas fectio non adhibenda. Nocumenta recitant Franc. Peccetius Coelestinus l. 2. Chirurg. c. 64. p. 326. Gvilhelm. de Salicet. l. 2. c. 1. Marchett. c. l. et alii. Dum occiput sine Cerebello orrenderem, pronunciatum Aristotelis l. i. de Hist. anim. c. 7. p. m. 18. in mentem veniebat: Cerebrum sincipiti sübditum est, occiput inane. Qvod cur protulerit, se nescire fatetur Exc. Strausius Conat. Anat. Exerc. 1. §. 16. p. 10. Consulantur hic Commentatores. Transiit sine dubio in liquorem illum subflavum, cavitatem illam adimplentem Cerebelli substantia. Principium Hydrocephali fuit in hoc infante, ut in illo apud Zacutum l. 1. prax. mir. Qbs. 5. puero morbus confirmatus, in cujus

aperto cranio nihil cerebri repertum, duplicata tamen crassa menynx visa, aquam limpidissimam, bonique odoris, sed insipidam in se continens. De puella sine cerebro nata Historiam promisit Experientiss. Wepferus, qvae tamen ad manus nostras nondum pervenit. Medullae spinalis nullum vestigium visui occurrit, an defuerit plane, an non, ob denegatam accuratiorem inquisitionem dicere non possumus. Ductus oris observavit Tulpius l. i. Obs. med. c. 35. p. 72. qui ipsorum beneficio respirationem per aures fieri, quod olim de capris pronunciavit Alcmaeon Crotoniates. Viam hanc esse, cur surdi audiant acutius aperto quam occluso ore, et quae alia curiosa ibidem Lectori propinat. Masticatoria per hos ductus cerebrum evacuare indubium est. Fumum Tabaci itidem ad aures, imo et cerebrum pertingere, strepitumque aurium obtundere, et cerebri pituitam expurgare, in conjecturis. Quod ad problemata, superfoetatione insensibili, matrem concepisse conjicimus, non uno coitu hos foetus, adeoque

proprie sic dictos gemellos non fuisse. Cur vero uni turpitudinem affricuerit Spiritus seminis Mechanici, hariolari non ita in proclivi est, quocircat aliis hanc controversiam discutiendam relinqvimus. De rophis sub lingva (an lingvae, an tonsillis ascribendi, judicet Lector) sequentem narrationem Dn. D. Joh. Jeremias Rüttörferus, Physicus Oppenheimensis Dn. D. Christoph. Ernesto Stempelio, Practico Annaebergensi, Amico meo singulari transmisit. Erat Vir consistentis aetatis, huic frequentissime post vehementiorem masticationem tonsillae intumescere solebant, sine noxa tamen rursum detumescentes. Cum aliquando subito in tumorem insolentiorem elatae, deglutitionem impedirent, sensit Vir ille aliquam titillationem circa radicem lingvae, quam statim solvit tophus aliquis albicans majoris pisi oblongati magnitudine, quo excreto, levamen aliquod sensit, sed exiguum, donec post aliquot horas alius priori colore similis, et consistentia, quantitate tamen minor succederet,

quo facto, post unum vel alterum diem tumor plane evanuit sine recidiva. Symptoma illud scorbuticum mendaci specie calculum sistens, quod primus si recte memini, Dravvizius de Scorbut. Tit. 9. p. 346. delineavit, non solum scorbuticis sed et malo hypochondriaco affectis familiare toties animadverti. Scilicet Lien excrementititiam saburram seu tartarum hypochondrioxum per renes evacuare solet. Vidit id olim jam Hipp. l. de morb. intern. quod tamen non amplectitur Galenus 13. M. M. c. 17. ob defectum convenientis itineris. Disputat in hanc sententiam quaedam Deusingius Exerc. de alim. depurat. §. 19. p. 152. et seque qui videatur. Tartarus iste sub specie sabuli rutilantis ut plurimum in urinae subsidentia se prodit, in atomos subtiles adeo divifus, ut visum primo intuitu effugiat. Variis tamen iisque acutis angulis ejusmodi atomos gaudere inde patet, quod lateribus vasculi vitrei adhaerentes non nisi vi inde ablui possunt. Aliquando dum confertim evacuantur, sangvineum

prae se fert urina colorem. Arenulae istae Lieni et partibus vicinis impactae ardorem concitant, ad renes autem ureteres et vesicam delatae, nervosas has partes aculeis suis vellicant, convellendo torqvent, et tormenta ipsis nephriticis graviora et saeviora concitant. Comitem his se adjungit Stranguria intolerabilis et continua, partim ab atomis istis vellicantibus collum vesicae, partim ab Urina ad aciditatem vergente. Acida autem facile stranguriam concitare, Helmontii probat Experimentum tr. pleura furens n. 14. p. 319. Parum levaminis a Drawizio praescripta aegris afferre comperi calidiora diuretica, qualia Spiritus Therebinth. Junip. etc. malum exasperare experientia docuit. Spiritus salis armoniaci strenuum se hic praestat averruncum, ut et Spir. lumbricorum terrestrium: Essentia itidem Nephritica e ligno Nephritico cum Spir. sal. armon. et fragor. extracta. Vehiculi loco Aqu. Petrosel, aut Urtic. in qua Lap. Crystalli candefactus extinctus (quam etiam in Calculo commendat non sine causa

Strausius in Th. Sympath. et Antip. p. 138.) utor felici cum successu. Sufficiant haec. Rhetio saepius scripsi, sed nihil respondit. Makius Collegio nostro semel datam fidem propediem ut promisit aliquot Observationibus liberabit. Si nomen meum Catalogo Dnn. Collegarum immiscere animo sedet, ut ante annum factum, Reipubl. Chemnicensis, ut et diversarum Praefecturarum Physicum me appelles velim, ante annum namque non tantum omnium praefecturarum nomina non fuerunt addita, sed quod Clavigeros nostros ex parte male habuit, Respublica nostra penitus fuit omissa. Tuum est, Vir Nobilissime, haec mea boni consulere. Physicatum Patriae Tibi gratulor. Sic DEUS, sic Patria, sic merita tua voluerunt. Longum videat Te patria felicem, sanum, incolumem! Vive Tibi, Tuis, Patriae, Nobis omnibus, utque vere vivere valeas, Vale.

EPISTOLA LXXVII. AMICA COMPELLATIO. DE SCRIPTIS CURIOSIS QVAEDAM. D. Joh. Matthiae Nestero L. C. F. Garmann CHEMNITIO BERUTHUM. S. D. P.

MIraberis forsan, unde mihi animus, quod T. E. tam audacter compellem. Ut nominis Tui splendorem, famamque vera praxi medica paratam modo non allegem, amica salutatio a Pharmacopoeo nostro oblata frontem ut ponerem, stimuli loco fuit. Quid dicam de affectu, quando meas nugas aliquid esse putas. Ut mihi semper de Eruditorum favore gratulor, ita de Tuo quam maxime, utpote qui inter seculi nostri Eruditos micas, imo emicas. Nullus proinde dubito, quin literarium hoc meum alloqvium boni sis consulturus. Meum de Gemellis discursum, quem desideras, his adjunxi.

Conjeci eundem ut vides, in Academia adhuc vivens in chartam, qvem quia eruditis gratum fuisse ex eorum literis non semel adverti, auctiorem duplo et limatiorem propediem in lucem mittere decrevi. Posterior de miraculis mortuorum commentariolus jam Bibliopolae traditus, ante vernales tamen nundinas vix lucem videbit. Comitatur et has pagellas Inauguralis meus discursus, quem pariter Theoria morborum Embryonis in utero locupletatum aliquando sistam. Succedent his de plantis monstrosis, modo vitam det coelestis Archiater, libri tres, maximam partem jam confecti. Annum primum Observationum Curiosarum Academiae nostrae Curiosae sine dubio et vidit et perlegit T. E. De conatu nostro quid sentiat, si respondere grave non fuerit, precor paucis aperiat. Annus fecundus, ut ex literis Sachsii Nostri, etiam his nundinis prostabit. Nec hoc tantum. In paternis scriniis non solum, sed et in Tuis pluteis multas raras utilesque Observationes latitare nullus haesito cum

et beatus Parens ut Nestor Agamemnonem, multos olim [gap: Greek words] aegrotos restituerit, et T. E. adhuc qvotidie restituat. Quo igitur a Vestro jubare et nostri radient conatus, publici gratia nobiscum easdem communicare ut non gravetur, enixe voveo. Vale Nobiliss. Nestor, et Nestoris instar Pylii Exemplum vitae sis a Cornice secundae.

EPISTOLA LXXVIII. DE COLLEGIO CURIOSO. D. Philipp-Jacob-Sachsius a Lewenheim L. C. F. Garmanno URATlSLAV. GHEMNITlUM. S. P.

POsteriores Tuas rarissimis qvibusdam Observationibus refertas, cum tripudio excepi, sed quod serius aliqvantulum appulissent, finito jam secundo labore, pro tertio reservatae fuerunt

erunt Anno, non minus quam Exe. Dn. G. Hieron. Velschii, et Dn. D. Majoris, quae uno eodemque die mira foecunditate et jucunditate oblatae fuerunt. Interim priores binae ante dimidium annum transmissae, secundo Anno insertae fuerunt. Impense gaudeo Dn. D. Majorem serio ad nostra castra, viso Primo Ephemeridum Anno, reverti, nec dubito, emisso nunc his Autumnalibus Nundinis secundo labore, prolixiorem in dies messem futuram. Dedicatio rursus S. C. M. facta est, eam ob causam, ut per Diploma aliquod Confirmatio fiat Academiae nostrae, et Authoritas inde accedat. Nuperrime cum supremus Regni Bohemiae Cancellarius Dn. Comes Nostitius tanqvam Legatus Caesareus Electioni novi Episcopi Uratisl. in nostra Urbe haereret, et valetudine aliqua affligeretur sinistra, me consuluit: opportunam ego nactus occasionem, totum negotium adeo commendavi, ut de felici exitu non sit desperandum. Pariter per Patronos in Aula Caesarea tentavi animum ViceCancellarii Imperii Dn. Comitis de

Konigsek circa hoc negotium, et nihil non tentabo, ut optatum demum scopum asseqvi liceat. Addidi secundo Anno Historiam Ortus Collegii nostri, varia summorum Virorum et Exterorum quoque judicia de praesenti nostro instituto; Leges reformatas, demumqve Tabulam Dnn. Collegarum. Addidi selectum selectissimorum librorum Physico Medicorum intra pentadem annorum editorum Catalogum, unde ex hoc labore Eruditi videbunt, quaenam incrementa unico sumserit anno. Plurima et majora adhuc speranda, si reliqvi Dnn. Collegae et inposterum qvoque accessuri fideliter nobiscum labores suos sint conjuncturi. Ego hactenus multum insumsi laboris tot praecipue literis exarandis, et video vires meas tot laboribus frangi, sicuti haec inter dolores nephriticos titubante recensere soleo calamo, nihilominus spero E. T. reliquosque Dnn. Collegas, aliosque Germanicae gloriae AEstimatores in semel calcata via strenue perrecturos; ego qvam diu DEUS vitam concesserit, ab hoc labore non

Tu Vir Exe. strenue qua polles ingenii abundantia et felicirate ulterius assiste, leviusculum hoc adjectum chartaceum donum boni consule, brevi rescibe et Vale.

EPISTOLA LXXIX. DE CURIOSORUM LABORE JUDICIUM. D. Joh. Matthias Nesterus L. C. F. Garmanno BERUTHO GHEMNITIUM. S. D. P.

PRensatione Tua amica Nobilissi. et Excellentissi. Vir, Domine ac Amice exoptatissime, nihil mihi jucundius accidere potuit: eoque injurius sim non tam in communes Musas, quam in naturam ipsam, si tam prolixam voluntatem tuam et honestissimum

desiderium refutem. Qvanqvam enim quae temporum nostrorum infelicitas et ingeniorum scaevitas est, fucata hodie sint pleraque ac amicitiae non admodum sancte colantur passim: inprimis etiam meum hoc fatum sit, quod pro sincero amore odia subinde experiar atque occultas simultates: aliud tamen de Te sperare, et verbis facta fidem factura esse, nullus dubito. De me quid magnifice promittam, non habeo: dicant quam constanter et sincere qvos semel amplexus sum illi, qui me proprius moverunt, ac usum amicitiae meae aliquem habuerunt. Faxo etiam et curabo sedulo, ne quid in me desiderare jure possis. Potius favorem tuum qvibusvis artibus, officiis et comitate conservare studebo. Discursum tuum de Gemellis, quem hactenus anxie desideravi, commode accepi avideque perlegi, pro quo transmisso gratias habeo: suo tempore et loco ero etiam gratus. Eruditus Tractatus de Miraculis Mortuorum impense me delectavit, inprimis perhonorificum ex istimo, quod in istius praefatione honorificam beatissimi Dn. Parentis mei

mentionem fecisti, pro qua sane, ut debeo, gratias ago prolixissimas, simul ac rogo, ut operam des, quo posterior pars, cum typorum operis, sub qvibus gemit, uti scribis, fuerit absoluta, ad me transferatur: Reponetur cum priore inter [gap: Greek words] mea vel primore loco. Annum primum Observationum Curiosarum Academiae Vestrae Curiosae, ut et omnia scripta, quae a Nob. Sachsio, Bauschio et aliis in lucem edita sunt, mihi dudum comparavi, et perlegi. Elegantissima sunt omnia Vestra et cedro digna; iis enim mirifice delector et adjuvor, ac nihil credo avidioribus oculis unqvam usurpari posse. Loqvor ex animo, nec ingenium mihi factum ad assentandum, sed candidum. Annum secundum nondum vidi. Lipsia autem eum cottidie expecto. Laudabilem et nunquam satis depraedicandam Vos mihi insumere videmini operam, quod colligendis hisce observationibus raris toto pectore cunctisque nervis incumbitis unice, quo varii hi casus, qui hactenus in tenebris plus quam Cimmeriis latitavere, adusum

sum artis nostrae aperiantur, ac in lucem proferantur, sicque antiqvissimae ac utilissimae huic arti postliminio qvasi nativus suus restituatur vigor, atque nitor pristinus reddatur. Pro qua insigni cura ac meritis in rem Medicam gravissimis non exiguas aliquando gratias posteritas, si qva futura est, Vobis dicet.

Binos tuos discursus unum de morbis Embryonis in utero, alterum de plantis monstrosis, videre ambio; Ea propter si illos, quamprimum lucem aspexerint, et si qvid aliud jam proditurit, mihi tramittendos cures, ac uniuscujuslibet pretium adscribas, inter vota mea faltigium esset: Lubenti animo solvam pretium, ac redhostiam qua et quando potero [gap: Greek words]. Haec nunc potui inter servitia aulica. Bene vale, Vir Excell. ac subitae atque subidae scriptioni huic ignoscentiam indulge sis, et amicitiam feliciter inceptam crebritate literarum continuare haut desine. Pharmacopoeum Vestratem, matruelem meum carissimum, plurimum meis verbis salvere jubebis, ni grave

erit hoc officium, et ut ad meas respondeat, aurem vellicabis. Qvid Adjunctus Vester D. Elias Schmidt scripserit, scire aveo; non memini me aliquid de ejus scriptis unqvam vidisse: idcirco ut qvamprimum me certiorem facias, etiam atque etiam rogo. Iterum optime Vale, mi optime Garmanne, et me Tuum cense.

EPISTOLA LXXX. DE MIRACULIS MORTUORUM. DE MEDICAMENTIS SCORBUTICIS. D. Godofredus Schulzius L. C. F. Garmanno ISLEBIO CHEMNITIUM. S. D.

LIteras tuas una opera legi, Vir Excell. quas ad Clarissimum Cammerhofium expressit antiqvior pietas et benevolentia, qvam discentes docentibus et suae juventutis formatoribus etiam multos retro annos debent: Nec

non foetum Ingenii tui, Miracula Mortuorum, per aliquam temporis moram non sine effusa animi laetitia perlustravi. Inutroque monumento apparent stricturae subactae mentis, testimonio satis firmo, nihil industriae. hujus autoris pragmatici et activi, Qvintiliana voce, tam arduum esse, quin jactis primordiis perfici, et circulus operis multarumque rerum compleri queat. Proinde stetit animo meo sententia, literis praeeuntibus devovere me illius. Viri. amicitiae, cujus Ingenium. congruere. vidi cum. Virtute et Scientia Doctiorum, qui nihil mediocriter cupiunt, sed concitatiori gressu ad virtutem sepulchri expertem seu Nominis Immortalitatem feruntur Neque enim aliud quaero aetatis. nostrae vegetioris oblectamentum, quam Viros in sanctiori Medicina folide versatos, coram ac in literis et monumentis venerari, quae animum discendi cupidum et connatam famem. faturareqveunt. Honesta haec ambitio est, qva amicitiam et favorem conciliare mihi hoc epistolii genexe. non suppuduit,

quam quoque Tu Vir Excell. non moleste ferens una tibi persvadebis, me gloriae famaeque tuae, cujus [gap: Greek words] exasciatae curae erudito Orbi consecratae promittunt, indefessum Cultorem, et propagatorem fore; Videris enim mihi, si campus dabitur porro, in quo tota vis Industriae tuae decurrere et exspatiari possit, nihil non ausurus, cum verae et invidendae laudis incremento. Interea, quia mentionem fecisti Medicinae cujusdam anti-scorbuticae Keilingianae, cujus qvidem nomenclatura et energia his in oris me hactenus latuit, occasionem arripui, ut quas non ita pridem in publicum emisi, Meditationes scorbuticas, simul mitterem, si forte, quo perfixus es desiderio tuo inserviendi proximo, aliqua ex parte fieri possit satis, uterque autem inposterum gratam forte scribendi materiam obtineat. Nullus hic fere morbus se sistit Therapiis nostris, cui non implicita sit horrenda Scorbuti labes, plerarumque regionum et urbium comrauni fato. Optimis et secretioribus Antiscorbuticis non frustra obviam imus

opem nostram implorantibus, quamvis aegri non omnibus diebus pari frequentia nostras advolent aedes, quae levitas est et ignorantia seculi nostri, ut vice haud simplici [gap: Greek words] instituere animus fuerit, cum vitam practicam theoreticae praeferam, et annosa theoria sine uberiori Praxi nullum mereatur calculum; utraque autem si diligentia indefessa floreat, haec demum est vera felicitas et accuratio medica, licet Dii non vendant has delicias sine magno labore. Tu vero, Vir Exe. boni consule nostram ad Te scribendi audentiam, et jam inveteratam literatorum consvetudinem, qua vel maxime dissitos et antea nunquam visos, ast ubique terrarum fama praesentes, in suam vocant amicabilem notitiam et favorem. Et si nostris Musis favere poteris, et adesse, nec non illas aliqua in re adjuvare, juva. Silens quoque hic persolve, Tuumque elimati judicii monumentum ne invide.

EPISTOLA LXXXI. DE EPHEMERIDIBUS GERMANICIS. D. Philipp-Jacob-Sachsius. a Lewenheim L. C. F. Garmanno URATISLAV. CHEMNITIUM. S. P.

MIror maximopere responsoriarum Tuarum tarditatem! Miseram praeteritis nundinis Uratislav. per Schneebergensem. qvendam Myropolam et Ungventarium Jacob Tröger nomine Schneebergam reducem et Exe. T. et D. Makio nostro literas, qvibus comitem adjunxeram effigiem meam aeri incisam, Amici cujus dam Lipsiensis munificentia mihi donatam: sed cum hisce novis nundinis nullae redierint, literae, nec occasione nundinarum Lipsiensium ullae. ad me ex Chemnitio aut Schneeberga remearint responsoriae, haec res me valde tenet solicitum,

quasi nova Conjugii novi flamma imminuerit aliquantulum amicitiae collegialiter juratae faces. Sane posteaquam Academiae nostrae nomen Germaniae limites egressum exteris sese primum conspiciendum exhibuit, urgendus ille esset impetus in dies, et conjunctis viribus absque omni aemulatione et invidia propellendus ab omnibus Dnn. Collegis, sic Germanicae gloriae et comodo, cui unice litamus, optime consuleretur. Et secundo Tomo Exterorum favorem aucupari jam dum concessum fuisset, nisi novercans fortuna Sculptorem Noribergensem nobis obtulisset tam negligentem et tardigradum, ut finito jam a binis mensibus Typographi labore, sola Sculptoris negligentia tardaret operis publicationem, quam intra mensem futuram speramus, susceptis e Noriberga Tabulis; procrastinatio tamen illa maxime remorari videturoptatum Collegii cursum. Agedum Exc. Dn. Collega, perge uti coepisti nobiscum inposterum consociare labores, nec moveant quidam Germani Medici, qui nescioqua

de causa in novas factiones transire, novumque in Germania Collegium Medicum Experimentale erigere desiderarunt, et erexissent, nisi Viri (quem pro Patrono elegerant) Prudentia in prima herba illud sopire tentasset. Ego sane, (ex Germano loquor candore) hactenus potius totius Societatis, quam meum quaesivi commodum: si tam difficile stabilitam semel Societatem firmare, quam difficile erit erigere posse novam, cujus fundamenta sint certo duratura. Ad Tertium Annum edendum jam horrea sunt instructa, et tertio itineri nos secure committemus Excell. Medic. et Patronorum subsidiis muniti: si qui alii cultiora et curiosiora largiri poterunt, gratulabimur Orbi, eos exempla Academiae Naturae Curiosorum imitatos, nostra vestigia relegisse: Tu Vir Excell. etiam Tuam exornabis spartam, et Collegae Curiosi Nomen re ipsa comprobabis. Vale et quantocyus rescribe.

EPISTOLA LXXXII. SILENTII EXCUSATIO. HOMO EX OVO. DE COLLEGIO NOVO EXPERIMENTALI. IN SACHSII EFFIGIEM EPIGRAMMA. D. Philipp-Jacob-Sachsio a Lewenheim L. C. F. Garmann CHEMNITIO URATISLAV. S. O.

UT semper frequentia Tuarum mire afficior, ita doleo summopere, quod de tarditate mearum saepius ut conqueraris in causa sim. Optavi dudum, et adhuc opto, quo Tecum et Tui similibus, h. e. doctis, candidis, et probatis saepius literarum commercia agere possim, sed officii ratio et occasionis lubricitas ut animi desideria protelare cogar, imperant. Variolae et morbilli qui per aliquot menses nostros flagellarunt, et adhuc flagellant, omne literis exarandis alias dicatum tempus hactenus

subtraxere. Non dicam, quod aliquando etiam noctu quieti non fuerit tempus. Interim ne ex intermissione literarum in Academiam nostram tepidiorem affectum et propensionem aestimes, rogo, Idem semper est animus, eritque dum vivam, Quod ut firmiter Tibi persvaderes, Hominem meum ex Ovo nuper evulgatum sisto, Gemelli etiam nostri aucti et reformati cum altero de Miraculis Mortuorum libro prelum praestolantur, modo illis non desit Bibliopola, non nisi in libros Germanicos et Postillas sumtus conferens. Observationes novas his includere tempus non permisit, futuris tamen nundinis harum ad Vos properabit Sylloge. De Collegio novo Experimentali nihil mihi constat, nec ut successum sperent Patronorum raritas facit. Tu Vir Nobiliss. cum nominis Tui immortalitate qvod hactenus trivisti iter, terere pergas, et hoc ut possis, vires et facultates, Fautores et Patronos Summi Numinis largiatur Clementia.

P. S. Pro transmisso E. V. Icone gratias ago prolixas. Gratulor mihi, quod quem hactenus in literis et scriptis vidi SACHSIUM, aeri artificiose insculptum cernere possum. Debiti cultus symbolum sequens infelix crena subjecit extemporaneum:

En SACHSIUS nobis videndus sistitur,
Dum SACHSIUM dico meum, dico omnia,
Mentem bonam, ingenium sagax, Coelo aemulum
Pectus, vacantem omni labore Spiritum.
Quid Zeuxishic? delineare SACHSIUM
Nemo valebit praeter ipsum SACHSIUM.

EPISTOLA LXXXIII. DE OVO HUMANO. D. Michaeli Etmüllero L. C. F. Garmann CHEMNITIO LIPSIAM. S. D.

variis occupationibus cum domesticis, tum practicis alio distractus, jam mente ad serenitatem composita, antiqvum resumere, virosque doctos et curiosos ad officium solicitare gestit. Inter hos vero cum T. E. non immerito numerem, ab ovo primordium, laudabile Romanorum instinitum secutus, capere volui. Ab ovo, inqvam, sed humano, quod non ita pridem docto Orbi propalavit Curiosus Kerkringius. De eo ut meam aperirem sententiam aliquoties hactenus hortati amicorum quidam curiositatum harum amasii, qvibus dum obtempero, praesens enata est Dissertatio. Hanc ut perlegere dignetur T. Exc. quidve in ea desideret, candide, qvod etiam ab aliis Viris doctis expecto, moneat, voveo. Quid Angliae, Galliae aut Belgii Curiosi hactenus tentarint, quasve luci dederint curiositates, scire aveo, a T. vero E. harum studiosissima, cur non expectem? Collegium novum Experimentale quosdam e nostris meditari fama ad nos pervenit. Quid T. E. de hoc innotuerit, paucis indicet. Interea vale

EPISTOLA LXXXIV. RESPONSORIA AD PRAECEDENTEM D. Michaelis Etmülleri LIPSIA CHEMNITIUM.

HIlari fronte manuque amicissimas Tuas accepi literas, plenas amoris et benevolentiae. Pro transmissa simul exercitatione de Ovo, decentes ago gratias; perplacuit eadem, sicut omnia, quae a foecundo Tuo elaborata sunt ingenio. Res est curiosa consideratio horum ovorum, vidimus saepius ego et D. Bohnius in dissectionibus publicis subjectorum foemininorum, exacte conveniunt cum descriptione Kerkringiana, inprimis autem sunt conspicua, si integer testiculus in aqvam ferventem immittatur, sic enim ova brevi post in albuminis indurati

abeunt consistentiam, ut levi testis incisione et compressione vel sponte exiliant. Superiori anno in teste cujusdam infanticidae plus quam viginti invenimus talia ovula, distinctae tamen magnitudinis, quaedam milii saltem grani ad instar, quaedam majora, qvaedam perfectae magnitudinis, quae perfecta ova in medio testis, illa quasi imperfecta saltem ejus ambitum occupabant. Liqvorem contentum semper observavimus simplicem, duplicem ejus diversitatem nunqvam observare licuit. Quid novi in re literaria aliae Nationes nunc agant, eqvidem nescio, quia futuris nundinis nova nonnulla proditura expectamus. Collegium quoddam novum Experimentale anostis instituendum, ut scribis, novus mihi fuit nuncius, de quo alias nihil adhuc compertum habui. Sachsius noster praematuro fato abreptus, nobisque lethali morbo ereptus est: tristem equidem sempiternam tamen sui nobis relinqvens memoriam: remitto ergo quae ipsi transmittendae erant literae. Caeterum ut pro transmissa dissertatione

animi saltem ostendam gratitudinem, en praesentes se sistunt aliquot exercitationes Academicae quibus amico oculo favere velis, quin et simul mihi, qui Te optime valere jubeo.

EPISTOLA LXXXV. DE OVO HUMANO ET SPIRITU MUNDI. D. Godofredo Schulzio L C. F. Garmann CHEMNITIO ISLEBIUM. S. D.

TUa prensatione amica et docta quid mihi jucundius gratiusve accidere potuisset? Nihil praeter affectum in severiores reconditae Physicae et Medicinae scrutatores Tuae musteae, praeter exasciatam doctrinam nihil. Ambabus igitur ulnis easdem amplexus illic reposui, quo ab Amicis transmissas reponere soleo. Hoc saltem vellem, parciori meritorum et doctrinae meae, quae Tuae et reliqvorum

Doctorum Virorum comparata nulla fere, encomio easdem instruxisses. Quae molior, quae tento, non amore laudis et famae, sed veritatis molior, quidque valeant humeri, optime mihi conscius. Tuae vero Dissertationes transmissae Phoebum spirant, nosque de Te magna sperare jubent et altiora. Adsit Tibi DEUS, praesto sint Patroni, Tu nec Tibi nec nobis deeris. Pro transmissis uti grates refero, ita reciproci affectus his inclusi sigilla, Inauguralem meam, meam itidem de ovo humano Dissertationem, ambas inter varias natas occupationes, variis Paradoxis instructas ambas, Priorem mos in Academiis, ut scis, solennis extorsit; Curiositas, cui semel nomen et fidem dedi, alteram De hujus Paradoxo quid sentias, candide, siplacet, aperi, labantemque fulci, idem ab aliis viris doctis expecto. Et quia profundissimae doctrinae et magnae experientiae quondam Philosophi et Medici Dn. D. Andreae Nitneri p. m. Filiam, Summo sic providente, in svavissimam vitae sociam Tibi junctam inaudivi, ejus

de Spiritu Mundi scripto, quia in Bibliopoliis amplius non prostat, si illius forfan Tibi copia sit, hac occasione meum delinias desiderium, in votis habeo. Innotuit sine dubio et Tibi modus, quo Spiritum istum, utita loquar, incarcerare, et postmodum in, usum medicum convertere valuit, magno Doctorum stupore. Quodsi Tibi me devincire amplius gestias, et forsan totum processum aperire mysterii ratio prohibet, saltem umbram hujus aliquantisper delineare ne graveris. De fide ne dubites mea, nec de. silentio, omnia mea vicissim, ut etiam alias, Tibi patebunt. [gap: Greek words]. Vale Vir Excell. crebriorique alloquio affectum ventilare perge.

EPISTOLA LXXXVI. DE SCRIPTIS CURIOSORUM. D. Joh. Matthiae Nestero L. C. F. Garmann. CHEMNITIO BERUTHUM. S. O.

ad V. E. datis scopum praefixum ad votum consecutus sum. Favorem et amicitiamVestram iis ambibam, et ecce prolixum affectum contestantes ad me remeant Vestrae responsoriae. Id vero non meo merito, fed Vestrae debeo proclivitati humanitatique. Interimgrates V. E. refero de gratioso in Academiam nostram affectu, quem utique magni aestimamus, cum a tali proficiscatur, qui [gap: Greek words] summus de rebus Physicis et Medicis accuratum ferre Judicium et scit et didicit. Quod autem meas nugas aliquid effe. putat, in eo aut indulsit affectui, aut ne animum despondeam penitus saltem calcar addere voluit, Dudum mecum habitare didici, nec, quam sit mihi curta supellex, me latet. Interim hactenus quaedam luci donavi, ut non, tam Doctorum expectationi satisfacerem, quam laudabili Academiae nostrae instituto, et inprimis crebrioribus Dnn. Collegarum monitis. His et praesens de Ovo Humano Dissertatio debebitur, quam evulgare ausus, non ut materiam hanc abstrusam sane accurate

dilucidarem, sed potius. eruditorum super hac sententias et placita, colligerem, et tacite solicitarem. Hanc igitur ut perlegere dignetur V. E. titubantemque monere, est quod enixe precor. Dn. D. Schmidius hactenus. nihil, quod scio, in publicum misir, in, eo autem fuir, ut Martis naturam excuteret, tractatumque de ferro, qujus olim Anatomiam anno 1658. sub praesidio Dn. D. Michaelis Lipsiae publicae ventilationi subjecit, luci sisteret, quem, avide propediem expectamus. Crocologiam non ita pridem Dn. D. Hertodius, et sal volatile Plantarum Dn. D. Wedelius promulgarunt e Nostris, qvorum posterior de sale volatili Experimenta et curiosam de sale ammoniaco diatriben subjunget Ego in Oologia pergere, et de Ovo brutorum et vegetabilium aliquando prolixius, in animum induxi. Vestram vero Excellentiam ne observationes suas nobis invideat, oro ut exorem. Hoc namque facto, et Nostram Academiam, et omnes Curiositatum Physico-Medicarum amasios sibi devinciet. Qnod ut

Cheminitii, d. 28. Jan. 1672

PS. Dum praesentes obsignare intendo, literae Dn. D. Mich. Etmülleri Lipsia ad me properant, magnum Academiae nostrae praesidium et decus Dn. D. Sachsium Uratislaviae placide diem suum obiisse, notificantes.

EPISTOLA LXXXVII. SACHSII MORS. D. Henricus Vollgnad et D. Johannes Jaenisius L. C. F. Garmanno URATISLAVIA CHEMNITUM S. D. P.

PRaemature nimis PHOSPHORUM Nostrum sub Orbis literati Horizontem occidisse, si Vir Excell non percepisti, hisce id nolentes volentes significare officii nostri esse duximus. Dies erat 7. Januarii, quo morbo complicato

praeprimis e Scorbuti prosapia orto viribus ad incitas lento gradu redactis animam Creatori suo placidissime reddere cogebatur. Specialius de morte et in evisceratione observatis inposterum, jam temporis augustia exclusi, brevibus saltem T. E. intimare voluimus, ne existimet Continuationem Ephemeridum tertii Anni sic etiam intermorituram, sed Clarissimum Phosphorum nobis huic labori per biennium jam adsvetis quasi ex ultima sua voluntate et Testamenti loco demandasse sciat, quo hunc laborem continuando, Academ. Nat. Curios. totiusque Nationis Germanicae gloriam et emolumentum promoveremus. Propriam non qvaerimus gloriam, DEUM testamur, sed ne respondendi negotium turbetur, si alius locus Collectioni Ephemeridum designandus esset, quia hic locus vix omnibus, praeprimis Exteris cognitus factus est: Ea propter, Magnifico Praeside hoc non renuente, Tertii Anni Ephemerides jam tum colligere bono cum DEO incepimus, et sat abunde ex omnibus fere Europae

partibus Viri Magni Nominis et Clari, suas miserunt, et mittendas sancte promiserunt Observationes. Cum autem T. E. omnibus Collegis diligentia sua palmam fecerit dubiam, eapropter et inposterum Academiae emolumentum T. E. promoturam, nobisque sua Observata communicaturam nulli dubitamus, DEUS excitet caeterorum Dnn. Collegarum diligentiam, conservet Patronos, largiatur nobis vires. Ephemerides secundi Anni jam completae proxima septimana Caesaream intrabunt Aulam, quonam fato tempus aperiet. Interim DEO commendatus, Vale cum Tuis et fa ve.

P. S. Epicedium quo funus Dn. D. Sachsii celebrare conati sumus, ut in. Collegae desideratissimi recordationem suscipiatur benevola manu, est quod obnixe rogamus.

EPISTOLA LXXXVIII. DE OVO HUMANO MIRA SATYRIASIS. MELANCHOLICAE. EPISCOPI BAMBERGENSIS EXENTERATIO. IN MEDICOS SCOMMA. D. Joh. Matthias Nesterus L. C. F. Garmanno BERUTHO CHEMNITIUM. S. D.

SVavissimae Tuae, Nobiliss et Excellent. Vir, Fautor atque Amice honoratissime, mihi fuerunt valde grarae, utpote quae plenae amoris ac notis summae humanitatis perqvam insignes. Ab eo sunt profectae, cujus raram juxta ac variam doctrinam hactenus sum admiratus, atque semper permagni feci, cui quoque unice in optatis habui innotescere. Bene itaque est, jacta sunt fundamenta amicitiae cujus jura omni religione colam, dum vivam. Eruditissimus Discursus tuus de Ovo humano, pro quo transmisso gratias debeo

habeoque maximas, mirifice me delectavit; multa in eo inveni, quae nullibi videre mihi contigit: ideo de Te vere pronunciare possum, neminem fere mortalium in Germania nostra vivere, qui in hac materia aut plura nos docuerit, aut omnes docere possit. Idcirco ut, quo animum induxisti, de Ovo brutorum et vegetabilium prolixius perorare strenue pergas, ac futuris nundinis haec Ova una cum Libro secundo de Miraculis Mortuorum lucem ut adspiciant, procures, oro hortorque [gap: Greek words]. Cupidissimus enim sum et incredibili desiderio flagro talia videre. Sunt namque omnia tua [gap: Greek words] ac prorsus elegantissima, supraque quam dici potest a me aestimantur: Et hoc meum judicium [gap: Greek words] ad varios, qvibus cum literaria mihi necessitudo intercedit, occasione qvavis perscribo. Hactenus annum primum (alterum a Bibliopola Noribergensi hac septimana expecto) Ephemeridum Curiosarum Jllustris Vestrae Academiae non sine singulari voluptate ac fructu perlegi, inque iis nonnullas

inveni Observationes, de quibus mihi antehac notitia. Inprimis cum admiratione legi, quod tam variae ac mirae dentur hominum erga res varias Antipathiae vel Sympathiae.

Novi Virum doctissimum mihique familiarissimum, quem honoris ergo nominare omittam, qui quoties in Schola vel alibi puerum qvendam castigare, braccas detrahere ac ferulis caedere videt, illumque plorantem audit, toties sine membri virilis tensione atque tentigine semen copiosissime ejaculare cogitur, tanta animi commotione, ac si in lipothymiam incidere deberet, quod etiam ei dormienti saepius accidit, quando hac de re somniat. Iste laudatus Vir tantam etiam nauseam a fragis, malis cotoneis, aliisque pomis percipit, ut illa sine anxietate ac perturbatione neque aspicere, neque odorem eorum ferre possit: imo et quod magis mirandum, adeo ea aversatur, ut etsi in domo abscondita latent et ab eo non videntur, tamen ista olfaciat. Unde vero causa hujus fastidii ac seminis emissionis ortum habeat, an ad Idiosyncrasian

syncrasian et peculiarem ventriculi constitutionem a primo ortu contractam referenda, scire aveo. Fac, ni grave erit, mihi Tui super hac re judicii copiam.

Nuper vocatus fui ad Nobilem virginem, quae per annum fere integrum melancholia taciturna detenta fuit, et postea exhibito a me Extr. Diacolocynth. in jure prunorum dissoluto, praeter omnem spem et expectationem ad sanam mentem rediit, ac Confessionarium ad se accersiri fecit, qvem antea non videre, nedum audire voluit: per alvum cum murmurationibus in magna copia materiam morbificam detrudebat, cujus excrementa tota mucosa et pituitosa, atque adeo lenta ac viscida erant, ut in altum longe extendi potuerint. Postqvam paululum ad se rediret, corpus totum humore atro et melaricholico refertum esse putabat, ac propterea alvi excrementa sedulo inspiciebat, qvibus excretis atramentum scriptorium infundi ac permisceri curavi. Sic memini Anno 1656. cum Altenburgi Serenissimae Principis Medicus

ordinarius essem, accidit, ut honesti cujusdam Viri uxor, natura et constitutione corporis melancholica atque sterilis, die qvodam sereno in silvulam vel lucum prope hortum aulicum exspatiaretur canicula comitata, forte fortuna ex Arce adveniente Principe, qui tamen illam non viderat, sed solum canem feras insectantem, qvem propterea sclopeto trajici curavit; ex quo ictu perterrita mulier, aliqvid grave se commisisse, se in mala Principis gratia esse, quod in locum illum deambulasset, ac proprerea ad capitis supplicium damnatam esse, falso sibi imaginabatur, quo delirio nectes diesque vexabatur, non precibus, nec minis sibi aliud persvaderi passa, expectans subinde carnifices atque lictores (quos Venatores ex adverso habitantes esse putabat) venturos, ac supplicium de se sumturos. Plurimum me Medicum ac etiam Confessionarium, aliosque visitantes fatigabat illa, tandem adhibito Extracto Troch. Alhand. et alioarrepto dolo bono, a me curata fuit.

annos observavi, si proprer occupationum Aulicarum importunitates tantum temporis suffurari, ac manu scripta mea percurrere potero, libenter communicabo, modo aliquid notatu dignum invenero. Nob. Dn. D. Sachsium diem suum obiisse, et [gap: Greek words] abiisse, summopere doleo, ita brevi amisimus duos Viros egregios, et de re medica bene meritos, Sachsium nimirum et Schenkium Jenensem, metuendum, ne brevi tertius Rolfinccius noster, qui totus etiam, uti fando percepi, valetudinarius, subsequatur. Sed quo delabor? Athletice vale, Vir Excell. et amorem mihi tuum pertinaciter conserva; Ego Tibi meum fide Pyladea.

P. S. Elogium quatuor Medicorum, qui omni adhibita opera Episcopum Bambergensem curarunt, et ad purgatorium ablegarunt, videbis ex inclusa Schedula. O miserabilem Medicorum sortem!

Exenteratio Episcopi Bambergensis.

NAchdem Ihr. Hoch-Fürstl. Gnaden von Bamberg den 3. Febr. zwischen 4. und 5. Uhr, nach ausgestandener zwölft-wöchentlicher Kranckheit eines sanfft seligen Todes gestorben; Als sind dieselbe in praesentia medicorum, den 4. darauff geöffnet worden, und sich befunden, wie folget:

I. Das Miltz hat 15. Untzen gewogen, und ist in Häutlein gantz zerfahren, als man aber mit einem Finger hinein gestochen, ist es gantz zergangen, als wäre es eine auffgerührte dicke Farbe.

II. Die Leber ist schön gewesen, und gewogen vierdhald Pfund. Die Gallen in selbiger Gegend ist so lang als breit ein schwartzer Strich gewesen, bey dem Eingang der Leber hat es ausgesehen, als wann sie wolte faul werden, aber innwendig kein Stein gefunden worden, wie man sich dessen besorget.

III. Die Gall ist in vesica gantz zu Stein worden, und gesehen, als wenn es s. v. Schaaffs-Lorbeern gewesen, bey anderthalb qvintlein, von dünner Gall hat sich nichts befunden.

IV. Der Magen ist gantz leer gewesen, und dünn, wie eine Blasen, innwendig hat sich drey Löffel doll brauner Materi befunden, und gewogen ein halb Pfund.

V. Die Nieren haben keinen Mangel im Fleisch gehabt innwedig hat man Steinlein gefunden, unterschiedlich wie Erbsen und kleinere, haben gewogen 12. Untzen.

VI. Das Hertz ist rings herumb mit Fett eines Fingers dick, gleich einer Mandel mit Zucker überzogen, als man es von einander geschnitten, ist es innwendig gantz schön und trucken gewesen, hat gewogen 1. Pfund 6. Loth.

VII. Die Lunge ist äusserlich schwälckig und schuppicht gewesen, innwendig noch gut, hat gewogen 2. Pfund 10. Loth.

VIII. Als man das Haupt mit einer Seege einem Köplein gleich abgeschnitten, ist die Hirnschale eines Fingers dick gewesen, und das Hirn darinnen auff 3. Pfund 14. Loth gewogen, und sind Ihr. Hoch-Fürstl. Gnaden auff dem Bauch auff zwey Finger dick feist gewesen.

E Medicis quatuor morbum explanare Philippi,
Antea qvam cesset vivere, nemo potest.
Scrutari ingenii in vivo docuisset acumen
Qvod Vos cultello membra resecta docent.
Qvod neqvivere Viri, nunc Saxa reperta loqvuntur
Fellis, et in tumulo hoc ars tua, Phoebe, jacet.
Credere necessum est hic magnitudine Cordis.
Nam validos ictus coeca medela dedit.
Quam magnum exclamant Cerebrum pulchrumque videtis?
Non mirum est, Magnos maxima quaeque decent.
Ast vobis, Medici, (veniam concedite) parvis
In cerebris haeret maxima stultitia.

CENSURA MEDICI.

RESPONSIO POETAE.

VIta quidem longa est reddita saepe brevis.
Corrigit exiguo properata labore Poeta,
Errores vestros sed sola terra tegit.

SJeh! grosser Männer vier, dergleichen, kaum zu finden,
Darunter keiner konnt Fürst Philipps Schmertz ergründen:
Die Schärffe des Verstands hätt noch bey seinem Leben,
Nicht erst des Messers Schärff die Ursach sollen geben:
Was Aertzte konnten nicht, das können Steine sagen,
Die Gall von Steinen hart verursacht so viel plagen,
Das Hertz nicht klein kont seyn, nur diß zeigt seine Grösse
Weil es von Aertzten hat erduldet so viel Stosse:
Was macht ihr von dem Hirn und dessen Größ viel rühmen,
Wißt ihr nicht? grosser Sinn, will Grossen auch geziemen:
Ihr aber Doctors-Leut (verzeihet meinen Sinnen:)
Habt alle wenig Hirn, und grosse Thorheit drinnen.

Des Artztes Urthel.

Des Dichters Antwort.

AUch lebte mancher lang; Ihr habt ihms Hertz gebrochen.
Doch kan ein schlechter Reiin gar bald verbessert werden,
Hingegen Eure fehl deckt nichts, denn nur die Erden.

EPISTOLA LXXXIX. DE OVO HUMANO. Jllustris. Dn. Abrahami a Schönberg. etc. ad L. C. F. Garmannum FRIBERGA CHEMNITIUM. Vir Nobilis, Amice integerrime.

HActenus negotiorum qvibusdam nubeculis veluti involutus nunc pello, et prompto calamo gratias solvo amplissimas, quod auroleo Scripto

tuo de Ovo Hominis nomen meum praeponere, idque mihi dicare Tibi placuerit: Legi, perlegi, relegi illud non tantum cum voluptate, sed etiam cum admiratione, et satisfecit plurimum sua insperata doctrina; hinc gratissimum fuit munus, et statim justo loco in Bibliotheca mea repositum. Innotuit mihi quidem antea admirabilis Ingenii Tui vis ex egregiis experimentis referto, et immortali gloria digno Opere de Miraculis Mortuorum, et rarioribus Observationibus in Ephemeridibus Germanicis; Ex hoc vero Curiositatis specimine laudabili ea penissime patuit: cum mihi idem acciderit, quod Pythagorae, qui quanta corporis mole Hercules fuisset, e pedis modulo censuisse dicitur; sic et ego ex hoc brevi de tui Ingenii, Ingeniosissime Naturae Hermes, magnitudine ac praestantia judicare valui; cum nihil adhuc hoc in genere aut nervosius, aut majori perspicuitate elegantiaque scriptum eruditus Orbis viderit. Ovum alias res abjecta, hoc autem ob figuram insolitam, i. e raritatem, et mixtam

jucunditate utilitatem pretiosissirna. In hoc Ovo decumano esurientes lectores magna Eruditione abunde saturantur: Ex hoc ovo meruisti Ovationem: Ob hoc Ovum TIBI me totum devoveo, officiorumque offero omne genus, addito voto, ut tam divitis Ingenii Vena perenniter scaturiat; Sic Rempublicam Physico-Medicam magno devincies beneficio, et Opera posthaec in. Publicum proditura (quae mihi jam jam salivam movent) non intermorituri Nominis tui monumenta erunt.

EPISTOLA XC. SACHSII MORS. PRO EPHEMERIDIBUS OBSERVATIONES. D. Henrico Volgnadio et D. Johanni Jaenisio L. C. F. Garmann CHEMNITIO URATISLAVIAM. S. D.

PHOSPHORUS in Vobis rutilat qvod lumine clari
Phoebeo Phoebum redditis Orbicolis.

Unum Solem, Jovem, Mercurium, saltim coelo tribuit olim antiqvitas, Soles tamen circa Solem, circa Jovem Joves, Mercurios circa Mercurium, Solan, Joviali et Mercuriali lumine lucere eodemque motu moveri, Galilaeus variis Observationibus, nobis persvadere voluit. Annon et. Vos Viri Excell. cum aliis hactenus Phosphori novi circa Phosphorum varia micuistis lumine, et per Orbem varios. variae doctrinae fudistis radios? Scilicet ut Phosphoro extincto tanquam genuini ejusdem subsidiarii. Academiae splendorem

conservaretis. Bene igitur nobis, qui vestra fulcimur solertia! Bene beato Nostro Sachsio, qui vestra olim stipabatur benevolentia, jam vero Vestro in Artem Medicam favore tanquam Mercurii Caduceo in vitam redit. Qvae in Phosphoro nostro extincta in Vobis decumano radiant lumine. Ut igitur sibi de Vobis, non immerito gratulatur Nostra Aeadernia, Vestrisque conatibus propitium vovet Jovem et pertuam reliqvorum Siderum faventiam, ne quid infelicis ominis Vobis obscaevet, ita et ego, qui ob Tanti Viri et Fautoris obitum sinapi tantum, victitavi hactenus, ab aegritudine animum abducendum putavi, Vestris, tamen musteis ad id compulsus literis, nil nisi favorem spirantibus, qviut mihi perennis sit, seriis aestuo desideriis. Academiae Nostrae incrementa promovere meae non erit tenuitatis, si quid tamen potero, lubens Vestrae potius petitioni quam expectationi satisfacturus communicabo. Dum vixi placuit Severi Septimii militaris tessera: Laboremus. Pro Anno, Secundo, transmiseram

Beato Phosphoro aliquot Observationes, ob moram vero in itinere eas pro tertio, ut rescripsit, reservare coactus fuit. Quae nuper Exc. Dn. D. Johannes Mathias Nesterus Archiater Beruthinus ad me scripsit, haec sunt. Novi Virum etc. vid. Epist. 88. p. 365. Quid in Melancholia Extractum Colocynthidos valeat, duabus Vir Excell. illustrat historiis, c. l. p. 368. et sq. A cicatricula almorbillis in praeputio relicta, quidam incurrit Phimosin, ut ad me non ita pridem Dn. D. Godofredus Buxbaum, Physicus Ileburgensis, per scripsit, qui matrimonii Candidatus farctus, mali ablationem ursit, quam etiam sectione facta obtinuit. Revocat mihi in meutem haec historia varia in morbillis et variolis hactenus Epidermiis observata, non ubivis obvia. Apud plebejos in quorum cura malignitatis scelus non attendebatur, sublatis morbillis variolae succedebant, et vice versa, aut febres viscerum humidum et facultates sensim infringentes, donec [gap: Greek words] cabire cogebantur. In infantalo post variolas petechiae lividae, coerurleae,

et nigricantes apparebant, quaedam quadratae, quaedam triangulares, quaedam trifolium exacte referentes. Epilepsia tandem correptus obiit. Haemorrhagia narium in principio profuit, in morbi vigore morbum protelavit. Sangvis rubicundus omni destituebatur sero, adeoque statim concrescebat, et post aliquot noras gummatis duritiem nanciscebatur. Mirabar saepius, unde ista seri absentia? an a calore serum absumente? sed antequam calor sentiebatur, tali facie conspiciebatur cruor, in vigore id eqvidem non negarem; an quia ob laesam et abolitam fere chylificationem et sangvini chylus et consequenter lymphae subtrahebatur portio? an demum ad miasma malignum sangvinem coagulans, ejusque motum sufflarninans, recurrendum. Motui sangvinis tardiori igitur Sympromata omnia dixi esse adscribenda. Si vero hic sangvinis motus tardior, quomodo ebullitio aut irapetuosa ejus fermentatio locum habebunt. Nec pulsus celeritas has, ut vulgo putant, indicabit, nec sangvinis motui

justo celeriori Haemorrhagia imputanda veniet. Quomodo sudorifera hic agent? an serum educendo, si sangvis eo modo, ut dixi, se habeat, vix crederem. Prudenter sane monet Septalius l. 5. Caution. aph. 52. p. m. 147. in Peste, pestilentialibus et aliis febribus sudorem non nisi Natura duce esse proliciendum, natura namque deside, licet moveas, nihil prpmovebis; an sangvinis motum promovendo, et maligni miasmatis vim infringendo? id qvidem darem facile, sed hoc non nisi admixtis Bezoarticis continget. Urinam, albam cum sedimento furfuraceo aut praesentes, aut mox affuturas variolas aut morbillos indicare, experientia docuit. In quibus subito disparuere, varia induxere Symptomata, v. g, Epilepsiam, ex his, quos quidem vidi, unicam tantum virginem servatam vidi, motus alios exercuerunt spasmodici, et ut ita dicam, ambulatorii, modo, brachium, modo pedem, modo faltim digitos varie torquentes, hi vero servati. Puella miris tentata convulsionibus claudicabat aliquot post morbum septimanas, adhibitis tamen balneis et nervinis

aliis, bene, DEI gratia, valet. Nobilis quidam puer morbillis detentus, adstantium incuria fenestram aperit, seque libero exponit Jovi. Recurrunt oppido, nihil tamen inde mali, ut videbatur. Altero aut tertio die dolorem dextrae sentit scapulae, post cordis angustias, et demum spasmum abdominis incurrit, iisdem Symptomatibus stipatum, prout eundem describit e Hoechstetero Sennertus l. 3. Med. Pract. part. 10. c. 8. p. 992. in hoc solum ab eo diversum, quod mentem obtinuit integram, et durahte Paroxysmo loquela destituebatur. Singulis fere horae quadrantibus de die Paroxysmus illum fatigabat, quo cessante loquebatur, bibebat, comedebat etiam aliquando, in lecto erectus sedebat, ridebat, et puerilia tractabat. Noctu quiescebata nona usque ad quastam matutinam, a Paroxysmis omnino liber. Alvus huic obstructa, quam enematis solicitabam. Dolor modo allegatus scapulae totum latus perambulabat, donec tandem sub specie vaporis frigidi pedis pollicem fatigans evanesceret. Detinebatur hoc

malo ultra duos menses. Optima adhibita fuerunt medicamenta ex aliorum Medicorum et meo consilio, morbum tamen in totum tollere nequivimus. Tandem, quod mirum, iterum variolis correptus, malum evanuit, et cum sanitate in gratiam redire incipit. Quod tam diu in sangvine latuerit miasma, singulare quid videtur.

Varices in gravidis si aperiantur, periculo non vacare historia sequens docuit. Foemina in pago Auerswalde ultra septem menses gravida, ut videbatur; cachectica varices in pedibus habebat. Intumuerant eidem per mensem pedes, et dum forte fortuna progredi tentat, sinistri pedis varix rumpitur, confestim exstillante sangvine aquoso, maritum vocat, fluxum ut inhiberet. Quod cum non posset, subito extingvitur. Foetus interim vitam in utero cum ex motu viderent, me et Chirurgum nostrum Theophilum Voigt vocant, an sectione obstetricante eundem vitali forsan aurae sistere liceret. Properamus ad pagum praedictum, sed loci distantia, ultra milliare namque distat,

fecit, ut ante nostrum accessum foetus, quamvis duas horas post mortem matris adhuc vixerat, etiam extingveretur. Petimus a marito, ut apertionem cadaveris admitteret, sed neque nostra nec aliorum prece id obtinere potuimus. Plura non addo, ne forsan Vestra humanitate abuti videar. Pro transmisso Epicedio grates ago, et optarem, ut unus e Dnn. Collegis Panegyrico quodam desideratissimi et meritissimi Sachsii memoriam et merita prosequeretur, et Tertii Anni Ephemeridibus adjiceret. Excell. Dn. D. Elsnero amicam salutem. Valete quam diutissime, Vestrumque affectum mihi pertinaciter conservate.

EPISTOLA XCI. OVI HUMANI EXAMEN. PANACEA MITNERIANA. D. Godofredus Schulzius L. C. F. Garmanno ISLEEBIO CHEMNITlUM. S. D.

LIteras tuas et junctum ipsis Hominem Kerkringio - Garmannianum, nec non Dissertationem Anti - Helmontianam, d. 15. Maji [gap: Greek words] accepi et praevia gratiarum actione, quas inpraesentiarum solennes Tibi refero, lectionis statim, pro ardore meo, primordia coepi: Inprimis vero Hominem [gap: Greek words] evisceravi, elimata Tua conjectura faculam Ordinis praelucente. Egregiam, haec mea fuit [gap: Greek words] post impetuosae lectionis finem, praestitit operam Curiosus Garmannus, dum Ovi Naturam (partialem) ex Poetis, qui veritatem sub involucris fabularum nutriunt, Medicis item, Hippocrate, Galeno, Aetio, Harveo, Stenone, Whartono

tono, nec non Philosophis, quorum Aristoteles [gap: Greek words] est et primipilus, eruere et quam amice sibi invicem conspirent in fundamento Kerkringiano, docto calamo adumbrare desudavit. Quamvis ita cum sacra Hygiia comparatum sit, ut nunquam hujus Artis incrementum pedem figat, sed erescat industria excolentium, et novum augmentum a secuturis seculis speret. Apollineae prolis praeclara Ingenia, dum altius Naturae viscera penetrant, non potest non in immensum exerescere [gap: Greek words] quae fere hic est [gap: Greek words] et usque ad mortalitatem rerum admirabilis, ut satius esse ducam, ea, quae [gap: Greek words] sunt Nova, non tam veteris seientiae conciliabulo inferre quam Naturae morem confiteri et venerari, quae non omnia omni tempore pandit etiam sagacioribus Scrutatorius bus [gap: Greek words] sed quaedam servat in multa retro secula, ut semper sancta existat et Numine plena. In hoc strenue se gessit, non crudum illud sed bene coctum, vi nominis, et subactum Ingenium Garmannianum, dum novam,

vam, quoad Muliebria, Pathologiam et Semioticam, utiriam et Pharmaceutico Therapeuticam, tradidit ad normam novi istius Principii [gap: Greek words] Et si in primo deliquisse videtur dum [gap: Greek words] quod Inventoris laudem tantillum diminuerit, quando haud novam esse dixit Ovorum progeniem, sed veteribus etiam AEsculapiis notam; In postremo tamen et accuratiori applicatione Naturae et primi Autoris, sic jocatur noster Calamus, favorem in se iterum derivavit. De tali enim aetiologia pathologica vix ulli constitit Mortalium. Ad neutrum tamen Veteres collimasse puto, si rationes nostras doctis tuis oculis usurpare non dedignaris. A nomine in argumentorum serie ordior.

1. Aliud enim est Ovum, aliud membrana, quae soetum in utero forma ovali decumbentem, pro forma scilicet et figura sui continentis, involvit. De hac Veteribus constitit, non de Ovo. Quare etiam dicta illorum, quae de membranis foetum involventibus

agunt, non ad ova Kerkringiana sunt detorquenda. Aliud nomen aliam rem significat, cum voces sint significativae rerum. Hinc etiam Hipp. [gap: Greek words] semen in uterum mulierem dixit emittere non ova. Quare etiam ipse Vir Excell, hanc doctrinam vocas nova et nemini cognita ortus humani principia.

2. Veteres Symptomata illa uterina non a putredine aut alteratione Ovorum deduxerunt, sed vel ab humoribus alteratis quos agnoverunt in Testibus Mulierum, vel sangvine in ipsis uteri vasis vitiato, quare curam non ad rectificationem Ovorum, quae ignorabant, direxerunt, sed ad pristinam faciem humori et sangvini corrupto conciliandam. Sic a fine et effectu argumentamur.

3. Aristoteles semen prolificum [gap: Greek words] Testibus muliebribus plane denegavit, quomodo statuere potuit semen virile ad Ova ista muliebria per Tubas coecas Fallopii prolapsum cum iisconjungi indicibili modo, et per breviores ilios ductus in uteri

) substantiam exstillare. Neque implicite, neque explicite de eo hoc affirmari potest.

4. Ova in testibus existunt muliebribus, membranae vero in cavitate uteri demum apparuerunt veteribus una cum foetu, cum igitur de membranis chorio et amnio loqvuntur Hippocrates, Galenus, Aristoteles, semper ad uterum respiciunt, non ad testes, in quibus sunt originaliter et radicaliter Ova. Hoc argumentum a loco petitum ad Recentiorum quoque stochasmum extendendum. In dictis enim Harveianis, Stenonianis, Warthonianis confundi videtur Locus. Iste, dum dicit: Omnia ex Ovo: aut primo conceptui competere definitionem Ovi; Ille, omnem uterum, dum foetum gerit, ovum gestare, Hic, primum foetus rudimentum Ovum efformare, non ad Testes muliebres digitum intendunt, sed ad ipsum foetum utero jam inclusum, et pro ejus pyriformi aut Ovali figura Ovum analogicum seu [gap: Greek words] exhibentem. Quid? quod Harveius de generat. animal. nullam

stium et seminis mullebris ad generationem et conceptionem necessiratem asserat, ne unum numero semen, una numero efficiens sc. causa, unum numero principium et finis, Materia una, unum patiens multiplicentur, et specierum non tam sequatur eductio, quam confusio; quare etiam in Cervis et Damis vasa praeparantia et ejaculantia non invenit, neque in aliqua foemina alia; testesque veros habere negat. Quomodo itaque ad Ova muliebria Testium, quo tamen omnis sermo et consensus veterum et recentiorum (mea quidem sententia) it reditque, ista Harveiana reduci possunt, cum Harveius, tantus veri Anatomicus, neque veros Testes, neque foecundum femen, neque vasa praeparantia et ejaculantia (illa Ova Kerkr.) statuat. Hinc nondum videtur illa Hypothesis solvisse inexplicabiles alios nodos de existentia seminis muliebris, et quod palmarium est, foecundi, utriusque mistione, condensatione etc. ut exinde notum emergat [gap: Greek words] Quis enim foecunditatem potentialem in his Ovis, aeque ac cum vesiculae adhuc

Fallopio nominarentur, manibus palpavit, quis transitum seminis virilisper Tubas Fallopianas sat dubias, officii designati ratione, et appulsum foecundantem ad Ova muliebria, horum denique cum seminis virilis seu Contagio seu Corpulentia in Uterum transsudationem vidit. Utinam Fortuna [gap: Greek words] Kerkringianum secundaret, ut Ova haec foecundata in via proxima ad uteri! m offenderet, tunc forte hypothesis magis firma futura esset et stabilis. A foetu enim Ovali in utero conspicuo vel per abortum elabente ad ovorum muliebrium foecundacionem vi seminis virilis eorumque per ductus illos breves exclusionem in uterum, vix argumentari licet. Pathologia nova in primis muliebris, quae in Ovo quaeritur, jam dudum in humore serosc in testiculis alterato aut ideam putredinalem concipiente radicata est eodem fundamento, quamvis nomine non eodem. Neque Praxis et Methodus medendi feliciori succedet oscine, si ad hoc fundamentum novum Pathologicum respexerimus, quam si Veterum et

centiorum saniorum Causas in syndrome symptomatum muliebrium probe ponderaverimus. Imo Therapia hactenus usitata et Ovorum nescia proniptiorem promittit opem et praestitit huc usque; Ut fere a posteriori vacillare videatur prius. Curatio enim et Praxis stabilit et firmat fundamenta Theoretica, ratione causarum morbi et symptomatis. Eadem ratio, militat in Hydropis cura, in qua inventis vasis lymphaticis, quorum humor vel qvantus, vel qualis, vel uterque juxta lymphaticorum hypothesin hanc serosam labem sistit, felicior nemo versatur, aut hydropicos citius ad sanitarem perducit, quamvis vel transsudationi lymphae vel erosioni vel vasculorum apertioni appropriata et iudicata pharmaca destinet. Sed satis de nostra Stera, illatiniori AEmilii Macri voqula, ejusque annexis et appensis. Tantum vero abest, ut novum hoc lumen anatomicum dubiis meis levioribus inumbrare, ut potius, cum opposita juxta se posita magis elucescant, lucem novissimo huic invento affundere praesumam

Hoc certe voti mei summa est, ut, quemadmodum Ova rore impleta Solique Majali in meridie exposita ab eoelevasi dicuntur, ita sublimi feriant sidera vertice placita haec ex Ovo nata et gratioso applausus rore opulentata, ut per medium aera volitent docta que per ora Virorum. Ova servantur hyeme in paleis, aestate in furfuribus; Hae quisquiliae non fospitent Ovum humanum, sed sacrum ipsi hospitium venerabunde pracbeant Doctorum animi, quibus per omnem seculorum decursum vigeat ipsius memoria sancta et incolumis per profundiores meditationes, nec unquam more veterum Ovorum, abominabilem saporem et odorem de se spargat. Et quamvis Ova defectuosa supernatent, plena vero deorsum demergantur, Ovum tamen humanum profundissimae doctrinae et accurationis plenum non ima petat, sed altissima, ut omnium oculis conspiciatur, aut in ipsa animi et cogitationum penetralia penes solertiores Medicos immergatur. Si quoque vero non absonum est, Ovum esse materiam radicalem Lapidis

Philosophorum, faxit divinus favor, ut dum ex Ovo sumus, in Ovo etiam panchresta mortalium extet Medicina intimiori cogitatione prosequenda. Multis sane jam dum Ova in sana et morbida hominis [gap: Greek words] prosunt: Cibi [gap: Greek words] Galeno audiunt Nullus alius cibus Plinii calculo, in aegritudine aeque alit neque onerat, simulque vim potus ac cibi habet, ac Ovum. Ovum Lombardicum medicatum et Electuarium de Ovo notum est. Antophtalmicum egregium est albnmen Ovi. In primis vero Muliebrem sexum Ovigerulum levant. Ova Perdicis illita mammas constringunt, Ovum sub gallina fractum uterum in suam sedem reducit. Ovorum testae ad gonorrhoeam egregiam conferunt opem. Et cur venerem excitant Perdicis Ova et priapismum titillantem ac imperiosum conciliant? Tantane potestas inest Ovo in Ovum? Sed cedat nunc Ovum, quod e Memoria nostra nunquam cedet, dum utrumque sexuin [gap: Greek words] pio amoreamamus, in altero quidem piam honestatem, in altero affectum in

honesta studia veneramur. Ad aliam nunc Panaceam, scilicet Spiritum Mundi Nitnerianum, cujus mysticam incarcerationem scire expetis. Et sane non es inter [gap: Greek words], ut facile Te admittere possim ad minora et majora mea epoptica, [gap: Greek words], si ipse D. Parens p. m. voluisset i [gap: Greek words], dum verebatur Hesychianum [gap: Greek words]. Nondum ipse ego his Eleusiniis interesse potui, sed potuissem, nisi susceptum olim iter in Muscoviam fores occlulisset. Dum enim Hamburgi subsisto, viram obiisse B. Nitnerum cujus sermone ante tantillum temporis fruebar, rama refert non incerto rumore. Desideravit me praesentem non una vice jam moribundus optimus Hermeti Galenoque aemulus, ut coram mihi panderet arcana, quae volebat omnes latere. Sed viae intercapedo invidebat me ipsius meoque deliderio. Nunc observationes practicas per quadraginta annos et descriptiones, ut vocant, inpaterna dispositione Medicamencorum singularium et arcanorum cum MSC

omnibus claudit livor eorum, qui sangvine meam dilectam attingunt, et nepoti ex filia natu majori Nitneriana, studiis Medicis imbuendo, vi et praetextu Testamenti reservant, quae vel manus paterna vel Typotheta signavit; Cum tamen expressis verbis Generi etiam Medici, qualis ego solus sum, mentionem faciat. Unicum epistolium ad Consules Hallenses tanquam Tutores praeeminenciores [gap: Greek words] hoc, quod scio, poterit impetrare. Distuli hactenus id ipsum, ut echinus partum, h. e. meo malo, accuratiori Methodo medendi, quae verum est arcanum, contentus, inposterum vero morae impatiens clavam Herculi extorquebo. Cuncta mihi nota sunt praeter Magnetem, quame Regno vegetabili desumsit, et Spiritum istum hujus vi incarceravit, quem post levissimo ignis gradu instar perlarum Orientalium exstillare coegit. Feci periculum in destillatione crudi, uti vocat, Spiritus Mundi, post ipsius fata relicti, et in haeredes distributi. Caput mortuum, quod instar Terrae rubrae apparet, materiam redolebat

triolicam et martialem, in sapore et odore, quo utroque Spiritus destillatus caret; neque tamen poteram exacte discernere Terrae speciem, cujus magna copia post obitum VIRI defsebilis in duabus scatulis fuitreperta, sed statim suppressa a malevolis, qui gloriam alterius suam poenam, felicitatem alterius suam carnificinam faciunt, ne in manus meas hoc opertaneum sacrum veniret. Egregius Beati Nitneri Tractatus in oculis versatur doctiorum de Spiritu Mundi, quem forte vidisti. Perstrinxit hunc Spiritum satis audacter, quamvis etiam satis docte Excell. Hofmanus Halensis in Opere suo de Methodo Medendi cap. de Alteratione p. 265. Utriusque sensa animi, si nosse discupis, et quae ad naturam hujus Spiritus faciunt liquidius perspicere, lege, si non legisti, et judica. In rationibus Hofmanni latere videtur destructoria hujus Spiritus veritas, quam tamen aegrorum, nisi lethaliter decumbentium, [gap: Greek words] perpetua et recuperata sanitas ex usu hujus aquae perennis, licet carius constiterit, falsidicam facit.

Mensuram enim decem Imperialium pretio vendidit. Sed claudo nunc rivos et rimam calami, satis jam prata chartacea biberunt. Amor in Te, Vir Excell. et sacra medica nimis propensus fines literarum transire jussit. quam etiam prolixitatem non aliter interpretari velis. Proinde valere Te jubeo, et nobis, si meremur, porro favere.

EPISTOLA XCII. DE EPHEMERIDIBUS ANNI TERTIl. D. Henricus Vollgnad et D. Johannes Jaenisius L. C. F. Garmanno URATASLAV. CHEMNITIUM. S. D. D.

COelum semper gaudere motu, adeoque nec Planetas in quacunque Sphaera eandem Horizontis faciem

obtinere posse, etiam Tyronibus Astronomiae non ignotum esse potest; ita nec Phosphoro nostro lucidissimo, sic jubente Coeli Terraeque Moderatore, licuit amplius literati Orbis Horizontem illuminare, sed directo cursu et descensione qs. obliqua mortalium hemisphaerium relinquere, quem fere secutus esset noster Jaenisius, qui ante bimestre spatium jam in octava seu mortis domo erat constitutus, ut jam jam occasum quoque suum nobis minari videretur, ast Divina clementia illum retrogrado cursu incedere jussit, quo ambo adhuc aliquandiu luminis nostri scintillulas saltem literato Orbi communicare valeamus. Tuam Excell. autem nobis exstincto PHOSPHORO, decumanos luminis radios attribuere, ex humanissima civilitate factum esse agnoscimus; Bene autem nobis, si a tantis ingeniorum dexteritate et industria praeditis Viris adjuti, Totius Collegii incrementa et cujuslibet Collegae famam, si non ingeniose, tamen negotiose promovere, et ampliare instigemur! Pro Anno Secundo B. Phosphoro

transmissas Tuas observationes, Tertio Anno ut dignissimas immatriculandas omnino Tibi persvadeas. Ad caetera Tua 26. April, docte nobis communicata concatenatis negotiis fere oppressi hac vice respondere supersedemus, illa autem in succum et sanguinem vertere, h. e. excerpendo Famam Tuam alias sat claram, hisce clariorem reddere non intermittemus. Beati Phosphori vitam una cum figura aeri incisa vivam ejus formam repraesentante Tertio Ephemeridum Anno annexum iri ne dubites. Pro munnsculo ingenioso et docto gratias habemus ingentes, utque pari ratione illud compensare queamus, vovemus. D. Elsnerus nobiscum salutem plurimam in sinum Tuum refundit, et ut diu sospes et incolumis DEO, Reipubl. literariae, Reique Tuae familiari superstes esse queas, animicus optamus.

EPISTOLA XCIII. OBJECTIONUM CIRCA OVUM HUMANUM SOLUTIO. D. Godofredo Schulzio L. C. F. Garmann CHEMNITIO ISLEBIUM. S. D. P.

NIhil vero gratius mihi accidere potuisset, quam docta et amica Tua ad meas responsio. Quam dum lego et vel decies relego, tacito suffundor pudore, quod citius eidem meam non reposui, fidemque datam solvi. Consul noster Dn. Berlichius hactenus saepius iter ad Vos meditatus est, cui meas ad Te comites adjungere decreveram, sed et ille aliis circumventus negotiis propositum mutare coactus fuit. His vero nundinis cum serenior occasio intentioni meae affulgere videatur, ne in amicitiae nostrae leges peccem, amplius filere piaculum duxi. Ut igitur ad docta Tua dubia circa Ovum humanuni Tibi paucis respondeam, recte asseris:

Aliud esse Ovum, aliud foetum forma ovali membranis involutum. De hoc, non de illo veteribus constitisse. Id vero meam non ferit sententiam. §. namque 15. p. 7. haud obscura hujus dogmatis apud Veteres deprehendi vestigia, posui, et §. 22. p. 12. Hippocratis. §. vero 27. p. 13. Aristotelis, Harvei et Stenonis opiniones breviter cum nostra contuli. Deinde si rem accurate examinamus, Ovum prolificum et foetus membranis inclusus non aliter differunt, quam illud, quod est actu et quod potentia, cum ex Ovo foetus membranis involutus utique prodire possit. Cum igitur veteres ovum humanum ignorarint, semen autem masculinum et foemininum in uterum delatum formam ovalem consequi et demum in foetum facessere ipsis non ignotum, idcirco hanc doctrinam nova et nemini cognita ortus hnmani voco principia. Nec a me aliena sentis, dum veteres non a putredine Ovorum sed humorum uteri morbos deduxisse prodis. Ego saltem §. 35. P. 16. nostrum assertum Pathologorum sancita illustrare

asserui. Neque Ovarectificari posse, ut quidem scribis, ullibi docui. Qvae de hypothesi Aristotelis, qua testibus mulierum semen plane denegavit, affers, Ova mulieres secundum Aristotelem non alere quidem evincit, meam tamen non evertit, quando Aristotelem conceptum Ovo comparare §. 2. p. 12. scripsi. Dum confusionem locorum urges, parum obtinebis, sufficit mihi, hoc namque potissimum intendo, demonstrasse tum veteres, tum recentiores inter Ovum et conceptum quandam agnovisse analogiam, pullumque in Ovo eodem modo formari, ut fixtus in utero. Hoc ipsum uti forsan non negabis, ita Kerkringius mecum eodem modo ut pullus ex Ovo Hominem educi et produci commode harioiari poterit. Et quid Ariolo opus est, cum Anatome hujus rei veritatem oculis subjiciat. Praeter Fallopium, Warthonum et Kerkringium celeberrimus nostri temporis Anatomicus Johann van Horne Ova haec publice demonstravit, vesiculasque inflatas in Musaeo asservavit, ut in Epistola ad Magnum

Rolfinkium exarata testatur. Ita etiam D. Bohnius et D. Etmüllerus Lipsiae in dissectionibus publicis ea saepius invenerunt et demonstrarunt. Superiori anno, scribit Dn. D. Etmüllerus, in teste cujusdam infanticidae plus quam viginti talia invenimus ovua, distinctae tamen magnitudinis, quaedam milii saltem grani ad instar, quaedam majora, quaedam perfectae magnitudinis, quae perfecta Ova, in medio testis, imperfecta saltem ambitum ejus occupabant. Idem congruo tempore instituta testatur Zootomia. Si namque integer testiculus in Aquam ferventem immittatur, Ova brevi post in albuminis indurati abeunt consistentiam, ut levi testis incisione etcompressione vel sponte exiliant. Quae de Pathologia nova muliebri addis, Methodum medendi hoc invento nihil mutari, neque curam morborum felicius successuram auguraris, lubens praetereo, id vero juxtim addo, nos jam accuratius de morbis mulierum judicium ferre posse, et unde tam mira aliquando Symptomata, felicius eruere, De Panacea

Nitneriana in sequentibus propediem pluribus. Tuum interim erit Vir Excell. haec boni consulere, nostrumque Ovum radiis favoris et eruditionis, ut coepisti, inposterum fovere. Interea vale, et crebnori affatu literario me Tibi devincire perge.

EPISTOLA XCIV. HYDROPS APERTIONE SCROTI CURATUS. DOLORES COLICI FLATULENTI D. Christoph Ernestus Stempelius L. C. F. Garmanno ANNAEBERGA CHEMNlTlUM. S. D.

QUantae equidem cum publice tum privatim occupationes Te distineant, me non latet, ideoque meis ad Te literis lubens abstinerem, incidit

tamen mittendarum haud despernenda necessitas. In recenti adhuc Nobilissi T. Excell. tenebit memoria, quae abhinc D. Schrammi, Medici Fraustadiensis ergo, quanto nimirum de literis Tecum communicandis flagitet desiderio, amice protuli. Quod commercium Tibi adeo non displicere, cum per me intelligeret, literas ecce has ad Te perferendas petiit. Responsum Tuum, qua animi anxietate expectet, ipse forsitan indicabit. Scroti in capitis magnitudinem tumefacti apertionem nuperrime in Viro hydropico me feliciter tentasse, et ita favente DEl gratia per vices multas aquas eduxisse, Te quoque scire faciam. Nunc justae magnitudinis scotum est, indeque inflictum vulnusculum sponte coaluit, e contrario crura qs. scarificata aquas istas salsas ultro emittunt. Parens meus filialiter venerandus per mults paroxysmos praeauditis fere incredibilibus murmuribus (gleich als wenn man vieles Wasser durch die Gedärme gösse) immani dolore, ventrisque cruciatu prope umbilicum affligitur, alvus ante alterum

vel tertium diem, quibuscunque licet adhibitis, nihil excernit, per vomitum quidem multa moventur, sed absque levamine. Qui dolores, uti pro colicis vere habentur, sic et communi methodo clysteribus magis leniendi ac sopiendi essent; verum cum Parens horum usum ferme abhorreat, nos contra praeter inunctiones (quae vel minus leves) vel balnea, (quae saepius ob virium jacturam postponenda) vel etiam suppositoria (quorum vires morbi vehementia spernere solet) tempore paroxysmi parum praestare possumus. Appello idcirco expertissimum Tuum, Fautor honoratissime, consilium, annon aliquod honestius Clysteribus substituendum esset remedium, sive cucurbitulae essent cum multa flamma et sine scarificatione abdomini et hypochondriis appositae, sive hujusmodi ungventa seu emplastra laxantia, sive similiter quid aliud. Vel etiam si post perpessum paroxysmum certum jucundeque expertum remedium recidivam praecavendi possideas, idem communicandum haud deneges. Usum

seri lactis caprini cum pulpa tamarindorum pro potu Ordinario ad tempus svasi, quae heic T. sit sententia, dicas quaeso; vicissim ad quaelibet officiorum genera me promtum paratumque habebis. Vive svaviter, valeque cum Nobiliss. uxore ac prole ex voto!

EPISTOLA XCV. DE CENTAURIO MINORI. D. Gottlieb Georg Schramm, L. C. F. Garmanno FRAUSTADIO CHEMNlTIUM. S. D.

DIu quod volui, imo et debui, tandem exsolvo, Annus enim jam effluxit, cum literae Nobiliss. Dn. D. Stempelii Practici Annaebergensis Amici mei Academici quondam candidi ad me datae deTuo in tenuitatem meam prono Affectu certiorem me redderent. In sinu profecto gaudebam, a

Viro tali Eruditionis fama Scriptisque editis celebri, ad literarium Commercium invitari ac salutari. Et nisi improbus Mars Regni nostri devastator impedimento fuisset, ex nunc pro amplissimo Amicitiae officio grates Excell. T. solvissem. Quapropter ex parte aliqua tranquillitatis spes cum affulgeat nobis, (licet ob Turcarum impetum et ea exigua sit) praesentibus hisce (ne in leges tam hononfice oblatae Amicitiae peccare videar) fores tuas pulsito, obnixe rogitans, ut serena fronte eas Vir Nobil. aspicere velis. Cum igitur erudita Excell. T. de Miraculis Mortuorum publicae luci exposita Dissertatio, literaeque ad Nobil. D. Majorem, Praeceptorem quondam, nunc Fautorem meum singularem, sat eruditae datae, (qui per me D. van Horne Anatomico Lugdunensi primum Exemplar Prodromi sui de Chirurg. Infusor. transmisit, ut ipse van Horne in litera responsoria D. Majori data, fatetur) satis ostendant, Te Vir Nobil. maxime Curiosum rerum Physico-Medicarum Scrutatorem agere, ad Te etiam jam

refugio, et si de Centaurio minori aliquid observatu dignum noveris, de quo non dubito, mihi communicare haud dedigneris, obsecro. De eo enim si DEUS vitam et Halcyonia largitus fuerit, aliquid commentari animus est. Notum Excell. T. erit, illud sponte in pratis et locis nunc arenosis nunc riguosis nasci, verum an in hortos translatum etiam crescat Camerarius in horto suo medico Philosophico et Celeberr. Jonstonus Fautor meus honorandus in Notit. Regn. vegetab. allegant. E contrario apud Th. Bartholin. in Cist. Medic. p. m. 464. legi illud in viridario Regio Hafniensi floruisse, ut et in Catalogo Plantar. Horti Academici Lugdunensis a Vorstio Botanico insigni edito duplex reperire licet Centaur. minus et purpureum quod commune esse, et in officinis. usurpari credo, et aliud flore luteo, quod non usuale. Circa quam Controversiam si meam qualemcunque etiam [gap: Greek words] addere liceret, putarem facta distinctione inter plantae hujus et illius diversitatem, tum ratione soli, tum et climatis componi

Sed cur haec prolixius, quam debebam, Tibi Vir Excell. propono. Manum ergo de Tabula. Unum saltem est, quod expeto, ut Excell. T. ulteriori Favoris affectutenuitatem meam beare velit, studiumque meum in indagando Centaurio minori adjuvare. Quod si a Te, Fautor honoratissime, impetravero, magnam desiderii partem mihi videbor assecutus, totusque in eo ero, ut officia mea atque gratitudinem Excell. T. sat demonstrare queam. Hisce Te cum Tuis omnibus Divinae protectioni commendo.

EPISTOLA XCVI. DE COLICIS DOLORIBUS ET ALVI OBSTRUCTIONE. D. Christoph-Ernesto Stempelio L. C. F. Garmann CHEMNITIO ANNAEBERGAM. S. D. P.

GRates Tibi debeo, Vir Excell. quod non solum Schrammii mihi conciliasti amicitiam, sed et simul observatione singulari meam supellectilem Practicam adaugere non dedignatus es. Immensum vero doleo Dn. Parentis Tui sortem, qui tanto eqvuleo subjectus, in vitae confinio ambulat. Quid vero a mea expectas tenuitate V. E. in statu hoc forsan deplorato? Ne Tibi desim, Tuisque, addidi quaedam, expectationi Tuae forsan minime respondentia. In Sene ad Physogona calida dum e frigidis flatus oriri hariolor, respexi si forsan ex voto non responde

at alvus, laxativum addidi, nec validum, nec lene, in tali casu saepius expertum. Advotum si non fluat effectus ex Oleo Amygd. rec. expr. cum portiunculaMannae, potiunculam huic superaddo. Alvi ista obstructio sphincteris ut observavi convulsione suam a flatibus debet originem, hinc fistula enematica, ut in pueris expertus, ano indita, saepius flatibus viam patefecit, sanitati portum. Fistula tali saepius enemata respuentes fraude bona circumveni, et enema feliciter injeci. Haec vero neque Tibi, neque Tuis, sed ut Tuae saltem obtemperem voluntati, cui Domino Parenti Tuo omnem sanitatem apprecans, haec transscribere volui.

EPISTOLA XCVII. DE CENTAURIO MINORI VARIA D. Gottlieb Georgio Schrammio L. C. F. Garmann CHEMNITIO FRAUSTAD. POLON. S. D. P.

REverenter habeo fortunam et Excell. Stempelii Affinis colendi affectum, quibus Tuam me debere amicitiam literariam oppido fateor. Occasioni vero novercanti irascor serio, quod mellitis Tuis hactenus responsorias reponere impeditus fui. Scis ipsus fata Medicorum, Vir Excellent. quod tum demum sui juris esse valeant, cum Medicorum exuunt nomen, alias autem ab aegrotantium postulatis et voluntate eorundem pendere voluntatem. Ignosces igitur, quod plumbeis ad T. E. hae meae properent pedibus, hominis namque sunt, non Deorum, quibus laneos

pedes tribuit antiquitas. Et si hoc, cur meis tantum tribuas laboribus, causam non penetro. Momentum, fateor, grande a testimonio tuo meis accederet, nisi blandus affectus id potius extorsisset, quam mea a Te quidem allegata, quae tamen vel nulla, vel saltem mediocris est, eruditio. Coepi famae viam currere hactenus, non famae sed semper boni publici scopo. Genium testor, testor Amicos. Varia habuere fata libelli mei, variaque judicii lance hic pependi. Si quid praestiti, Patronis et Amicis' id imputetur, qvorum creberrimis literis monitus studium hoc ingressus, reliqua mea erunt, quae juvenili abreptus intemperie literis mandavi, insipida. Tua vero meis quam erunt defecatiora, Centaurium Tuum Te Chironem oppido loqvetur. Non opus igitur fuisset meam hac in parte solicitare opellam, nisi affectus in me Tuus hoc Tibi insusurrasset consilii, Quocirca ut affectum affectu redimam, et

insubido e Charta in papyrum conjicere decrevi. Nomina, Descriptionem et vires ex antiquis Dioscorides l. 3. c. 9. Theophrastus l. 3. c. 5. Plinius l. 25. c. 6. L. Apulejus Ptatonicus de Med. Herb. c. 35. et ejus Commentator' Humelbergius. Galenus l. d. Simpl. med. (si quidem Galeni est) cui et alius de virtute Centaureae inscriptus, sed etiam spurius, attribuitur, et Tom. 8. Op. Galen. Basil. anno 1542. a Froben, in fol. edit. p. 346. insertus deprehenditur, dederunt vires, jungendi his moderni Autores, qui ubivis prostant: Ruellius quae de Nat, Stirp. passim inseruit, ex supra allegatis hausit. Mentionem hujus etiam fecere Lucretius et Virgilius, quanti Poetae, quanti juxtim Physici, uterque inter graveolentes numerat herbas, hic quidem l. 4. Georg. v. 270.

Praeterea quaecunque suo de corpore odorem
Exspirant acrem, panaces absinthia tetra
Abrotanique graves et tristia Centaurea.

Feritatem huic tribuisse Romanos e Festo annotat Gifanius Collectan. in Lucret. p. 314. Eodem modo ut tristes succos olim pro amaris posuit Maro. l. 2. Georg. v. 125. et alias triste ingratum sive gustum aut odorem spectes, alios jam lubens praetereo sensus) etiam Poetis denotat. Unde vero ista amaricies? Respondeat Epicuri de grege Doctor Lucretius l. 2. v. 309.

Ut facile agnoscas elaevibus atque rotundis
Esse ea, quae sensus jucunde tangere possunt:
At contra quae amara atque aspera cunque videntur,
Haec magis hamatis inter se nexa teneri. etc.

Egregius sane campus, in quo se exerceat Tua Curiositas, suamque Doctis monstret [gap: Greek words]. Praeluxere

nobis subtilis in Scriptis Cartesius et Gassendus, acutus Magnenus in Democrito, et qui horum legit vestigia Grubeus d. med. Simpl. cogn. s. 4. art. i. et 4. cum aliis veritatis Sectatoribus. Spectant huc illa curiosa circa salium e plantis paratorum figuras experimenta, quae ex [gap: Greek words] D. Antonii Olivae Professoris Pisani recenset Carolus Fracassatus in sua de lingva Epistola p. 226. ubi inter alia parietariae et Absinthio cuspides basibus invicem nexas, sed conum non absolventes ac sectas tribuit. In examinando igitur Sale Centaurii, quo felicius varia problemata enodare valeas, non inanem insumes operam. Cur ex amaris v. g. Centaurio Tuo, Absinthio, Fumaria, Ruta, etc. salia elicita vi dejectoria gaudeant, sic commodius explicabitur. Causam retulit in sal Gemmae a quo amaritiem deducit Quercetanus, sed et alia purgant salia, et e salibus confecta, Spiritum salis ad gutt. 15. propinatum in vehiculo alvo lubricandae profuisse vidit Bartholin. in Epist. med. inqvilin. p. 12. Quid Vitriolum album operetur,

tonsoribus et lippis non ignotum. Movit id Chymicos nonnullos, ut crederent a solis salibus vim purgantem proficisci, quod tamen absque limitatione non esse concedendum Boyle part. 5. Chym. scept. p. 715. judicat. Si quid sal in hoc puncto valet, non ut sal id praestat, sed quatenus certis angulis, iisque subtilibus gaudet, quorum vellicatione in furorem agit Pylorum, ut [gap: Greek words] materiam exturbet ac expurget. Mirum inde non est, ut quidem Harvco de gen. animal. Exerc. 57. p. m. 245. videtur, quod ab infusione Antimonii epota, quam nec gustu distingvimus, nee deglutitione aut rejectione molestam sentimus, ventriculus turbatur et commovetur. Hoc modo caustica venena ventriculum perforando aut escharam eidem inducendo, tam gravia inserunt Symptomata, mortis pararios. Nec solum sal Centaurii tui purgat, sed et Tulpius l. 2. Obs. med. c. 23. p. 239. observavit, aquam e Centaurio in putredinem redacto expellere potenter quicquid ventriculo parit negotium. Proinde et ipse ventriculo

noxia per vomitum evacuaturus mo nitum Schroederi observans l. 3. Pharmac. c. De vitriol. Gillam Vitrioli in aqua Centaurii dissolutam propino. Reliquae vires sunt febrifugae, aperitivae, Hydragogae, quare in malo hypochondriaco vim ejus extollit Grubeus. Antiscorbuticis eandem esse accensendam, experientia edoctus scribo, et Essentiam Rorismarin. Centaur. min. Fumar. Pini, cum Spiritibus antiscorbuticis extractam familiariter adhibeo. Reliqua propinabunt citati et post hos cumprimis C. Hofmannus, Schroederus et Simon Pauli. An etiam in hortos translata crescat tandem quaeris? Quamvis vero id in hortis me vidisse non recordor, tamen idcirco illud virere et radices ibidem agere non irem inficias, praesertim cum Botanici a T. Exc. laudati id confirment. Hoc tamen Tibi certo velim persvadeas elocis incultis ad culta translatas vires mutare et genium, cum consveto loci fermento iisdem amplius frui non liceat, juxta illud: Locus mutat locatum. Refert Wekkerus l. 1. Antid. Special. S. 8. p. 130

ut hoc adhuc addam, in freto Neapolitano herbam nasci, quae ita penitus Centaurium minus referat, ut qui non diligenter distingvat, facile decipiatur, et hanc multi Pharmacopoei loco Centaurii usurpent. Differunt tamen, subdit, in eo, quod in vero sit caulis quadrangularis, in altero rotundus, et sicuti verum est amarissimum, atque eam ob causam fel Terrae vocatur, ita in altero nihil plane apparet amaritudinis. Sed de his satis, imo plus quam satis. Tuum erit Vir Excell. haec in bonam partem accipere, scripsi haec non ut mea penuria Tuam adaugerem supellectilem, sed voluntati Tuae satisfacturus. Caeterum ut Centaurii Tui structuram, et in illa eruditionis et experientiae Tuae iconem propediem videat noster Orbis, Patriae Tuae Halcyonia, Tibi vero perpetuum corporis ac animi vigorem Calendis his Januariis ex animo voveo. Affectus testandi gratia Epigrammatum Bigam et meam de Ovo humano dissertationem his inclusi, Tu, si placebit Epigramma libro secundo de miraculis mortuorum praefigendum,

prapediem transmittes, Tuamque de Ovo humano sentemiam exponere non graveris. Interea DEO et famae literariae serio commendatus Vale, meque, si merebor, amare perge. Chemnitii Cal. Jan. St. V. Ao, 1673.

In Eruditam D. SCHRAMMII de Centaurio minore Commentationem. I

QUo Centauream vocitamus jure minorem?
Morbifugum cum vix Majus in Orbe detur.
Horrificas febres, hypochondria tenta, cruoris
Sentinam, labem corporis, illa fugat.
Plura cupis? Ne plura canam mihi vellicataures
SCHRAMMIUS, egregio qui docet ista libro.
Mittimus ergo suum Rha Ponto, mitti mus orco
Nepenthes, aegros haec panacea juvat.

II.

Materiae est similis Tua commentatio, SCHRAMMI,
Mole minor, major viribus illa cluit.

EPISTOLA XCIIX. DE VARIIS AD HYDROPIS CURAM MANUALEM SPECTANTIBUS. D. Christiano Ernesto Stempelio L. C. F. Garmann CHEMNITIO ANNAEBERGAM. S. D. P.

EGo vero Te in luctu et sqvalore ob mortem Dn. Patris Tui desideratif simi constitutum, illibenter alloquor. Quorsum me verto incommoditatis aliquid ex meo alloquio et Tibi et mihi emergere adverto, Multis Tecum agere importunus videbor, dum prolixa Sympathia vulnus ad cicatricem vergens renovo, luctuque luctum adaugeo. Obmutescam? inhumanus reputabor, et in nostram peccabo amicitiam. Media igitur via incedendum erit Solatio sit Tibi Tuisque, Beatum Dn. parentem hic vixisse nemini molestum, omnibus probatum, gratum bonis, malis formidabilem. Ecclesiae

utilem, et, quod omnium beatitudinum excedit terminos, DEO suo fidelem. Obiit, sed satur vitae inter lacry mas piorum et suspiria bonorum. Abiit, sed e miseriis ad beatitatem, e militia ad triumphum, e tempore ad aeternitatem, e vita mortali per mortem ad vitam nunquam terminabilem. Abiit a nobis ad DEUM, ad Angelos, ad beatos ipse beatus inter coelites agens. Interim ejus memoria in benedictione. Veneramur eundem mortuum ut vivum, Quocirca addam et de meo brevi Epigrammate prolixumaffectum testaturus, si per Te quidem licebit, ultimi honoris specimen, tumuloque sequens inscribam distichon:

Quae nuper de apertione Scroti in Hydrope communicasti, applausum merentur. Saepius eo inclinat natura, ut mole liberetur serosa. Eandem ideo probat Alex, Benedictus l. 15. de cur. morb. c. 40. commendat Praeceptor noster

Rolfinkius, eamque Paracenthesis vicariam nuncupat Schenskius l. 3. Obs. med. p. m. 452. quamvis nec periculo eandem carere omnino asserat Bartholin. Gent. 2. h. 6. Ipse vidi in quodam Cive Jleburgensi feliciter adhibitam, contra in alio ante sexennium abdominis Paracenthesin Halis Saxonnm, repugnante Medicorum Collegio, interim aegro per Magistratus decretum id urgente, infeliciter administratam, triduo namque post sectionem exspirabat. Singulare est, quod Hildanus Cent. 1. Obs. Chir. 48. recitat, cuidam Hydropico copiose in Scrotum delapsum fuisse humorem serosum et excitata Gangraena inde effluxisse, qui tamen a morbo liberatus liberos novo reparato Scroto procreavit. Quod Natura aliquando per umbilicum eandem tentet laticis expulsionem, exempla apud Zacutum l. 2. Hist. med. prine, obs. 24. et alios annotata docent. Fluxit inde illa decantata Sanctorii Umbilici apertio, de qua varia c. l. Schenkius et memorabile Tulpius l. 4. Obs. c. 42. p. 365. Foramine interpollicem dextri pedis. aperto, Hydropica

apud Zacur. c. l. Obs. 23. p. 405. convaluit. Ungvium in pedibus ad vivum usque resectionem, commendavit primus, si recte memini, Hollerius sed metus Gangraenae meticulosum non immerito facit operatorem, exemplo illo ab Henrico ab Heer Obs. 12. norato. Sectionem supra claviculas tentant Aegyptii Alpino teste, l. 3. de med. AEgypt. c. 13. f. 102. imo et cauteria, sub umbilico, liene et ventricnlo eodem observante c. l. c. 12. f. 100. inurunt, quod approbat Grembsius l. 2. arb integr. et ruinos. c. 1. §. 6. et Cantharides laudat Zacutus l. 2. dub. 7. quae tamen operatio displicet Septalio l. 7. caution. et anim. med §. 6. et Hildano c. l. Obs. 49. Sint tamen hi aegri [gap: Greek words], morbus in principio, vires adhuc virides et florentes, nec humor causticam salsedinem prae se ferat. Si namque tunc aut ab arte aut natura in pedibus loca quaedam aperiantur ulcera phagaedenica summe dolorofa et incurabilia emergunt. Talia observavi in Tua et mea Affini Gairi Pastoris Conjuge, cujus pedes aperti, adeo salsum stillabant laticem, qui non solum

lintea circumposita corrodebat, sed et guttulae inter deligandum forsan Chirurgi autastantis foeminae cuti illapsae, oppido eandem exulcerabant. Casu aliquando sanari Hydropem, si vulneretur abdomen, Benivenius de abd. morbor. caus. c. 100. Mich. Job. Paschalius l. 1. Meth. Cur. morb. c. 44. et Forestus l. 19. Obs. med. 33. p. 248. experti sunt. Addam his et meam, fortean raram nec injucundam. Rusticus quidam in pago Nauendorf prope Jleburgum Hydrops testiculi dextri laborans, excoriationem scroti incurrebat ab assidua equitatione. Balneatorem advocat, qui rei novitate territus, quid applicare debeat haeret, me igitur simul accersit. Invenio testes remoto Scroto pendulos, et dextrum sero tumere. Membranas testiculum involventes aperire svadeo, serum ut evacuetur, sed nec balneator nec aeger annuebat, ne ista apertio impotentiam aut sterilitatem post se relinqueret soliciti. Interim Emplastrum de Minio cum aliis applicare jubeo. Quid fit, reparato Scroto in latere dextro infra testiculum

locus relinqvitur grossi circumferentia, omnem respuens curam, quod aquae praefatae intermissae evacuationi tribuendum esse censebam. Dum igitur frustra occupatur Balneator, aeger ille aliquando equis pabulum porrecturus, stabulum intrat, et forte calce equi Scrotum ejus petitur, et per foramen relictum statim magna erumpit aqvae quantitas, qua evacuata, paucis adhibitis remediis postmodum curabatur. De his vero satis. Responsorias ad Excell. Dn. D. Schrammium his inclusi, quas ut data occasione eidem transmittas, precor, Desino in voto, non mori sed amori litaturus:

Sit Tibi sitque Tuis novus hic faustissimus annus
Ne qua Tuos cruciet Mors Tibi vita siet.

EPISTOLA XCIX. DE SERO HYDROPICORUM ET FONTICULIS. D. Christ. Ernestus Stempelius L. C. F. Garmanno ANNAEBERGA CHEMNITIUM. S. D. P.

EGo vero, Te nostrum casum luctumque ob desideratissimi Parentis nostri obitum ex animo doluisse, satius intellexi, et quod maximum, non parum inde percepi solatii. Debemus autem T. Exc. amplissimas gratias, quod non solum Parentis graviter tunc decumbentis morbo occurrere, benignissimeque mecum de eodem communicare, sed et elegans sane distichon Beatissimi tumulo Inscribere voluisti, nostrum erit, quam primum id fieri licebit, aliis praeprimis id ipsum praefigere, nostrum que officium, det DEUS benigniore Fortuna, declarare. Interea Summus vitae Princeps Te cum honoratissima Familia incolumem multosque

in annos, quod mecum omnes boni exoptant, et Tuis et toti Reipublicae medicae superstitem servet, animitus precor. Caeterum quod jucundissimis Tuis debeo responsum. studio idcirco distuli, dum quae grata acceptaque esse possent, minus haberem, nec inanibus fere gravissima Tua morari vellem studia. Tunc Clariss. D. Schrammius multifariam T. lectionem, incredibile insuper Judicium admiratus executor harum esse voluit. Quae autem Vir Exc. nuperrime de Scroti etc, apertione prolixius me docuisti, ea sane tam grata, tamque accepta fuere, ut vix dicere valeam. Est sane in hoc remedii genere plerumque parum auxilii, multum contra periculi positum, jucundius tamen est, gravius quid in morbo magno tentare, quam penitus abstinere, praeprimis, ut recte mones, si aegri sint [gap: Greek words] et morbus altas non egerit radices etc. Singularem merentur applausum, quae de latice isto seroso adeo caustico in Affine nostra Gairi observasti. Patruus meus Groschupfius eodem diro morbo extinctus

tantam citra ullum effluxum in cruribus sentiebat titillationem, ut ferme impatiens ad horulam eadem setis suillis fricare cogeretur. Scrotum in molem intumescebat, apertionem vero recusabat; E fonticulo autem quem in sinistro brachio gerebat hujusmodi serosus humor copiosus exstillabat, adeo salsus et causticus, qui et emplastra linteumque decuplum im positum permeans penitus humectabat, corrodebat. Mirum itaque non est, quin ex millibus vix decimus restituatur, cum vix unus in morbi principio Medicum accersat, nec curam, quam inchoavit, plane absolvat. T. Exc. si quae porro in praxi notatu digna observet, mecum quaeso communicet, idem Tuus ero.

P. S. Dum supra quaedam de fonticulis, in memoriam ecce incidit, qvae ex relatione D. Hegen-waldi habeo. Eundem nimirum in Cive quodam joachimico observasse, fonticulum brachio inustum ante obitum plane substitisse, post mortem vero largius exstillasse

Idem nuperrime Filia ejusdem demortui civis cum Viro Lengenfeldero sancte confirmavit. Quae observatio forsitan ad Tr. de mir. mort. Cui Tractatui vel potius T. meritis Epigramma brevius transmittam praefigendum.

EPISTOLA C. LIBRI SECUNDI DE MIRACULIS MORTUORUM TITULI. DE OVO HUMANO. EXTRACTI COLOCYNTHIDIS VIRES. D. Joh. Mathiae Nestero L. C. F. Garmann CHEMNITIO BERUTHUM. S. O.

MIhi vero jucundum fuit e V. E. ad Pharmacopoeum nostrum datis cognoscere, et sanitate V. E. adhuc frui incorrupta, et mei memoriam adhuc servare floridam, integramque. Optimo sane jure mihi succensere potuisset, meque oblivionis pacti foederis literarii incusare, pro innata tamen

humanitate mitius mecum agit, soloque desiderio literarum et opusculolorum meorum se teneri amice scribit. Scit nempe quam raro, ex quo Seifridus noster a vobis abiit, ad vos nostri excurrant, et si forte occasio ferat, quas remoras scripturienti opponant aegrotorum interpellationes. Quod igitur mea opuscula concernit, de miraculis mortuorum liber secundus dudum Bibliopolam et Typographum praestolatus est, qui quod futuris Nundinis sit proditurus, nuper spem fecit certissimam. Hujus autem [gap: Greek words] interea transmitto.

Tituius I. aget de Cadaverum maculis. II. De Contagio. III. De frigiditate, rigiditate, calore et mollitie. IV. De motu. V. Decruentatione. VI. De sudore. VII. De levitate et gravitate. VIII. De Luce IX. De fragrantia. X. De putredine animata. XI. De incorruptibilitate. XII. De Cadaveribus petrefactis. XIII. De in vitam revocatis. XIV. De spectris. Circa haec si quaedam habet, quae moneat, aut quae addenda censeat, de iis me proximis

Epicertiorem reddat et inform et V. E. et Epigramma his praefigendum (erubesco fere dum ludicris Vestra seria interpello) adjungat, enixerogo. Oolologia mea nondum ad finem perducta. Occurrunt qvotidie observationes novae, qvae hypothesin nostram confirmant, et generationis animalium historiam illustrant. Ovum humanum hactenus varia judiciorum lance pependit. Indignationem movit Senioribus, junioribus admirationem, Physicis e commentario risum, his qvi cum Ergasilo Plautino aptiores jus dicere larido, et qvae pendent indemnatis pernis, qvam Naturae jura propalare, cachinnos. Ova proposui libanda, felle illa condierunt, obliti illius apud Simonem Sethi: Ova comesta prodesse [gap: Greek words] iis, qvi cum fonte filiarum tauri et cum butyro assidue ederint. Sufficit mihi qvod Vestrum, Vestrumque similium, hoc est, doctiorum verorumqve Naturae mystarum, experta sunt favorem et fatum. Jam dudum est qvod D. Joh. van Horne, ut in literis ad D. Rolfinkium datis confirmavit, eadem

publice demonstravit, vesiculasqve eorum inflatas Museo suo sacravit. Demonstrarunt et eadem Domini Lipsienses D. Bohnius et Etmullerus in cadavere infanticidae, in cujus teste plus qvam viginti invenerunt ovula, distinctae tamen magnitudinis, qvaedam milii saltem grani ad instar, qvaedam majora, qvaedam perfectae magnitudinis. Perfecta medium testis, imperfecta ambitum ejus occupabant. Talia et canum eo tempore, qvo in venerem pruriunt, continent testiculi, ratione magnitudinis parum differentia, qvae ut sine labore oculorum advertamus hoc modo procedendum. Si integer testiculus in aqvam mittatur ferventem, ova brevi post in albuminis indurati abeunt consistentiam, ut levi testis incisione et compressione vel sponte exiliant. Viae, per qvas e testiculis ad uterum tendant, in Democriti adhuc latent puteo. Sed et hae tandem qvorundam oculatorum exercitatorum non effugient industriam. Sufficiant tubae Fallopianae, per qvas semen prolificum ascendere ad testes

conjecturamur, via angusta et invia qvidem, vera tamen forsan, si corpus vivum cum mortuo componamus. Interea cum Nicolao Stenone in descriptione Musculorum Geometrica p. 154. non amplius dubito, qvin mulierum testes Ovario analogi sint, qvocunqve demum modo ex testibus in uterum, sive ipsa ova, sive (qvod tamen [gap: Greek words] refutat, cum ipsa Ova in utero sint deprehensa) Ovis contenta materia transmittatur. Ova ista in sterilibus hypenemia cum menstruo expurgari, se in propria uxore vidisse, aliqvoties nuper Amicus Medicus excellens confirmavit. Annus fere est, cum hic loci foemina, qvae nunqvam peperit, in ipso mensium fluxu, sed parciori, insignibus dorsi et lumborum tentaretur doloribus, qvibus sedatis et menstruo ad votum fluente tandem grumos sangvinis cum ejusmodi vesiculis egerebat. De morbis uteri lymphaticis seqvens apud Christophorum a Vega l. 3. Art, med. s. 10. c. 13. extat relatio. Foemina se gravidam esse putans, sexto mense excrevit utero septuaginta vesicas membranosas aqva pallida

plenas, qvantitate nucem castaneam aeqvantes. Erroneum demum ex hoc fundamento erit, dicere cum veteribus, genitalia mulierum virilibus esse analoga, et non nisi solo situ differre, Sed haec de Ovis animalium, in vegetabilium semine seu Ovis rara plane et curiosa succisivis horis annoto, qvae etiam his aliqvando subjungere decrevimus, [gap: Greek words]. Pro observationibus ante transmissis amicas V. E. solvo gratias. Extractum Colocynthidis in Melancholicis vires suas hactenus aliqvoties cum fructu exseruit, qvod si Anti-Melancholicum et Scorbuticum unum vel alterum possideat, cum aliis observationibus V. E. mihi ne invideat, (ejusmodi namqve aegroti nos hic saepe fatigant) et a me vicissim in his et aliis omnem expectet promtitudinem. Prioris historiae evolutionem dabo in seqventibus. Interea ut annum hunc novum cum aliis pluribus secuturis ad votum feliciter finiat, DEUM veneror, V. E. valere jubeo, meqve inposterum ipsius commendo favori.

PERILLUSTRI ET EXCELLENTISSIMO DOMINO HENRICO ALBERTO de BUSCH SERENISSIMI AC POTENTISSIMI Electoris Brunsvicensis et Luneburgensis Consiliario Intimo ac Rerum Metallicarum Praefecto Summe et reliqv. DOMINO MEO GRATIOSO.

PERILLUSTRIS ET EXCELLENTISSIME DOMINE, Domine Gratiose.

Lectori Benevolo Salutem et Observantiam.

EPISTOLA I. DE CHIRURGIA INFUSORIA. Dn. D. Joh. Daniel. Majori Christianus Fridericus Garmann ILEBURGO HAMBURGUM. S. P. D.

EPISTOLA II. DE CHIRURGIA INFUSORIA et aliis novis inventis. Idem Eidem LIPSIA KILONIUM. S. P. D.

EPISTOLA III. CHIRURGIA INFUSORIA. PLANTAE MONSTROSAE. TABULAE PHYTOSCEPTICAE. D. Joh. Daniel Major Christiano Friderico Garmanno KILONIO LIPSIAM Salutem et amorem.

EPISTOLA IV. DE CHRYSANTHEMO MONSTROSO. D. Joh. Michael Fehr. D. Joh. Daniel. Majori SCHWINFURTO KILONIUM. S. P. D.

EPISTOLA V. DE CHIRURGIA INFUSORIA. TABULIS PHYTOSCEPTICIS BOTANICORUM PRAETERLAPSI SECULI. ERPENII TRACT. DE PESTE. D. Joh. Daniel Majori Christian Frider. Garmann LIPSIA KILONIUM. S. D. P.

VI. DISCURSUS DE GEMELLIS ET PARTU NUMEROSIORE PRAELUDIUM Christiani Friderici Garmanni Med. Bacc.

EPISTOLA VII. DISCURSUS DE GEMELLIS ET PARTU NUMEROSIORE DEDICATIO. D. Joh. Michaeli Fehrio Christian Frider. Garmann LIPSIA SWINFURTUM. S. P. D.

EPISTOLA VIII. EJUSDEM ARGUMENTI CUM ANTECEDENTE D. Philippo Jacobo Sachsio a Lewenheim Christian Frider. Garmann LIPSIA URATISLAVIAM S. P. D.

EPISTOLA IX. Responsio ad praecedentem. URATISLAVIA LIPSIAM.

X. LECTIONUM PUBLICARUM INTIMATIO. PHILIATRIS ET NATURALIS SCIENTIAE CULTORIBUS C. F. Garmann Med. Baccal. S. D. O.

EPISTOLA XI. QUAEDAM DE PLANTIS MONSTROSIS. D. Joh. Michael Fehrio. C. F. Garmann, Med. Lic. MARTISBURGO SWINFURTUM. S. D. P.

EPISTOLA XII. DE PRINCIPIIS CHYMICIS QUAEDAM. Lic. Salomoni Eichlero C. F. Garmann, Med. Lic. MARTISBURGO LIPSIAM. S. P. D.

EPISTOLA XIII. DE COLLEGIO CURIOSO. D. Philippo Jacobo Sachsio a Lewenheim, C. F. Garmann Med. Lic. MARTISBURGO URATISLAV. S. D. P.

EPISTOLA XIV. VOTUM PROPEMTICUM. M. Godofredus Reichius L. Christiano Friderico Garmanno ZWEMA MARTISBURGUM. S. P. D.

EPISTOLA XV. QUAESTIO, AN E PULMONIBUS IN CADAVERE DE AETATIS ANNIS FIRMUM POSSIT FIERI JUDICIUM? D. Philippo Jacobo Sachsio a Lewenheim L. C. F. Garmann CHEMNITIO URATISLAV. S. P. D.

EPISTOLA XVI. SALVE ACADEMICUM. D. Philippus Jacobus Sachsius a Lewenheim L. C. F. Garmanno URATISLAVIA CHEMNICIUM. S. D. P.

EPISTOLA XVII. HYPOCHONDRIACI HISTORIA. QUAEDAM DE MOSCHOCADUCUS UTERI. D. Joh. Theodor-Schenkio L. C. F. Garmann CHEMNICIO JENAM. S. P. D.

EPISTOLA XVIII. RESPONSORIA AD PRAECEDENTEM. D. Joh. Theodor-Schenkius L. C. F. Garmanno JENA CHEMNICIUM. S. P. D.

EPISTOLA XIX. CADAVERUM CRUENTATIO. Dn. M. Godofredo Reichio L. C. F. Garmann CHEMNICIO ZWEMAM. S. P. D.

EPISTOLA XX. DE PLANTIS MONSTROSIS, D, Augusto Schaeffero L. C. F, Garmann CHEMNICIO HALAM SAX. S. D. O.

EPISTOLA XXI. SALVE ACADEMICUM, D. Joh, Michael Fehr et D. Elias Schmidt, L. C. F. Garmanno SWINFURTO CHEMNICIUM. S. P.

Nobilis et Clariss. Vir.

EPISTOLA XXII. PAUCA DE SERICO METEORICO SEU MONSTROSO, D. Joh. Michael Fehr L. C. F. Garmanno SWINFURTO MARTISBURGUM. Salutem.

EPISTOLA XXIII: SUCCUS PANCREATICUS. HYPOCHONDRIACI CURA. CADUCUS UTERI, ET LEPRA. D. Joh. Theodoro Schenkio L. C. F. Garmann CHEMNICIO JENAM. S. P. D.

EPISTOLA XXIV. IN PRAECEPTOREM PIETAS. VACUUM. SPIRITUS MUNDI. Dn. M. Joh. Cammerhofio L. C. F. Garrnann CHEMNICIO MAGDEBURGUM. S. P. D.

EPISTOLA XXV. INFULAE DOCTORALIS GRATULATIO. L. Christophoro Ernesto Stempelio L. C. F. Garmann CHEMNICIO ANNAEBERGAM. S. P.

EPISTOLA XXVI. SALVE ACADEMICUM REITERATUM. D. Philipp-Jacob-Sachsius L. C. F. Garmanno URATISLAVIA CHEMNICIUM. S. P.

EPISTOLA XXVII. PRO HUMANA INVITATIONE GRATIARUM ACTIO. MULTA DE COLLEGIO CURIOSO. D. Philippo Jacobo Sachsio L. C. F. Garmann CHEMNICIO URATISLAV. S. O.

EPISTOLA XXVIII. GRATIARUM ACTIO PRO GRATIOSA RECEPTIONE IN COLLEGIUM CURIOSUM. D, Joh. Michaeli Fehrio L. C. F. Garmann CHEMNICIO SVINFURTUM. S. D. P.

EPISTOLA XXIX. EJUSDEM CUM PRAECEDENTE ARGUMENTI. TRACTATUS DE FERRO. ARBOR MEDULLA FERREA. D. Eliae Schmidio L. C. F. Garmann CHEMNITIO SVINFURTUM. S. D. P.

EPISTOLA XXX. DE CARDUO SANCTO. D. Georgio Christophoro Petri L. C. F. Garmann CHEMNICIO ERFURTUM. S. P. D.

In Carduum Curiosum Dn. D. PETRI.

EPISTOLA XXXI. DE MACULIS SCORBUTI, ET PEDICULIS IN CADAVERE. D. Valentino Andreae Mollenbroccio L. C. F. Garmann CHEMNICIO HALAM. SAXON. S. O.

EPISTOLA XXXII. MACULARUM SCORBUTICARUM IN CADAVERE CAUSAE. UNDE PEDICULI. D. Valentinus Andreas Mollenbroccius L. C. F. Garmanno HAL. SAXON. CHEMNTIUM. P. S.

EPISTOLA XXXIII. VARIA DE SERICO. D. Joh. Michaeli Fehrio. L. C. F. Garmann CHEMNICIO SVINFURTUM. S. D. P.

EPISTOLA XXXIV. DE PULVERE LYCOPODII, PINI, ET CORYLI. D. Philippo Jacobo Sachsio a Lewenheim L. C. F. Garmann CHEMNICIO URATISLAV. S. P.

EPISTOLA XXXV. DE PLANTIS MONSTROSIS QVAEDAM. TRACTATUS DE FERRO. D. Elias Schmidius L. C. F. Garmanno SVINFURTO CHEMNICIUM. S. D. P.

EPISTOLA XXXVI. DE COLLEGIO CURIOSO, ET PLANTIS MONSTROSIS. D. Joh. Michael Fehrius L. C. F. Garmanno Sal. cum auspicatiss. Novennio. SVINFURTO CHEMNICIUM.

EPISTOLA XXXVII. DE CHIRURGIA INFUSORIA. D. Joh. Danieli Majori L. C. F. Garmann CHEMNITIO KILONIUM. S. O.

EPISTOLA XXXVIII. DE MIRACULIS. MORTUORUM ET PLANTIS MONSTROSIS. D. Philippus Jacobus Sachsius a Lewenheim L. C. F. Garmanno URATISLAVIA CHEMNICIUM. Sal. et novi Anni auspicium.

EPISTOLA XXXIX. DE CLAMORE SANGVINIS ABELIS. DE TRUCIDATIONE ZACHARIAE FILII BARACHIAE. DE SANGVINE E LATERE CHRISTI. DE SANGVINEO AD MONTEM OLIVETI SUDORE. SANGVIS EJUS SUPER NOS JUDAEORUM CLAMOR. CADAVERUM CRUENTATIO. M. Gottfrid Reiche L. C. F. Garmanno ZVEMA CHEMNITIUM. S. D. P.

EPISTOLA XL. DE CARDUO SANCTO, ET COLLEGIO CURIOSO. D. Georgius Christophorus Petri L. C. F. Garmanno ERFURTO CHEMNITIUM. S. P.

EPISTOLA XLI. OBSERVATIONES DE SCORBUTO ET ARTHRITIDE VAGA SCORBUTICA. D. Valentino. Andreae Mollenbroccio L. C. F. Garmann CHEMNITIO HAL. SAXON. S. P.

Observatio I. ad praeloq. n. 1.

Observ. II. ad n. 2. et 5.

Obs. III. ad n. 5.

Obs. IV.

Obs. V. ad n. 7.

Obs. VI. ad n. 9.

Obs. VII.

Obs. VIII. ad n. 10.

Obs. IX.

Obs. X.

Obs. XI. ad c. 1. n. 6.

Obs. XII. ad c. 3. n. 2. et 5.

Obs. XIII.

Obs. XIV. ad n. II. et c. 4. n. 18.

Obs. XV. ad n. 23.

Obf. XVI. ad c. 4. n. 12.

Obs. XVII. ad c. 6. n. 7.

Obs. XVIII. ad n. 8.

Obs. XIX. ad n. 10.

Obs. XX. ad c. 7.

Obs. XXI. ad c. 8. n. 19.

Obs. XXII. ad c. 9. n. 33.

Obs. XXIII.

Obs. XXIV.

Obs. XXV.

In Tractatum de Arthritide vaga Scorbutica.

EPISTOLA XLII. AD PRAECEDENTEM RESPONSORIA. D. Valentini Andreae Mollenbroccii HALA CHEMNITIUM.

EPISTOLA XLIII. DE DIDACTICA NOVA. DE NOVIS INVENTIS GOERICENII CONS. MAGD. ET ACADEMIA CURIOSA. M. Joh. Cammerhofius L. C F. Garmanno ISLEBIO GHEMNITIUM. S. D.

EPISTOLA XLIV. EPHEMERIDES GERMANICAE. LIQVOR REFECTIVUS. D. Philippus Jacobus Sachsius a Lewenheim L. C. F. Garmanno URATISLAVIA CHEMNITIUM. S. O.

EPISTOLA XLV. DE ALOE SCHLIBENSI. L. Christiano Friderico Garmanno Georg. Erdmann Voigt JENA CHEMNITIUM. S. D. P.

EPISTOLA XLVI. RESPONSORIA AD PRAECEDENTEM DE ALOE. L. Christiani Friderici Garmanni.

EPISTOLA XLVII. DE MORTE CONJUGIS. EPHEMERIDES GERMANICA. ACADEMIAE CURIOSAE SIGILLUM ET LEMMA. COLLEGARUM RECOMMEN DATIO. D. Philippo Jacobo Sachsio a Lewenheim L. C. F. Garmannus CHEMNITIO URATISLAV. S. D. O.

EPISTOLA XLVIII. DE LEGIBUS ACADEMIAE CURIOSAE. D. Joh. Michael Fehrius L. C. F. Garmanno SVINFURTO CHEMNITIUM. S. P.

EPISTOLA XLIX. DE ALOE SCHLIBENSI. L. Christiano Friderico Garmanno Georg. Erdmann Voigt JENA CHEMNICIUM. S. O.