07/2005 Ruediger Niehl
new TEI header; typed text - simplified structural tagging - no semantic tagging - no spell check


page 512, image: s516

PROGRAMMA IN FUNERE. AMPLISSIMI ATQUE CONSULTISSIMI VIRI DN. GEORGII WERNERI, ICti, Codicis in Illustri Iulia Professoris Celeberrimi, Facultatis suae Senioris, ac Dicasterii Guelphici Adsessoris gravissimi. P. P.

PRORECTOR ET SENATUS ACADEMIAE IULIAE CIVIBUS SVIS S. D.

SI quicquam pia et calida Inclitae huius Academiae Iuliae, inque ea tam docentium, quam discentium vota valuissent, non optimis Viris, ante paucos quidem dies praestantissimo Theologo D. BALTHASARI CELLARIO nunc celeberrimo ICto D. GEORGIO WERNERO funus parare coacti fuissemus. Profunda utriusque eruditio, docendi dexteritas, iuvandi prompptitudo, candor animi, vitae integritas, eximia prudentia ita caros collegis, venerabiles discipulis, gratos omnibus et singulis reddiderant, ut longam vitam animique et corporis robur illis apprecarentur omnes. Verum desiderio et voto nostro eheu! excidimus, quaecumque est ille divini Numinis a nobis aversio, cuius adyta ingredi nec licet, nec lubet. Et ista quidem ipsa luce, qua tumulavimus alterum, cum finiente die vitam finivit alter, excipientibus sese mutuo calamitatibus nostris, Et Huius quidem de Natalibus quae accepimus, et


page 513, image: s517

vita etiam acta pauca referemus. Omnia enim illa, quae dum vixit, longe praeclarissima egit, exponere, nec loci huius est, nec chartarum haec patitur angustia, suntque etiam ita in oculis et ore omnium, ut commemoratione non indigeant. Natus est Bopfingae in libera Imperiali urbe in Suecia, anno huius saeculi octavo, patre IOHANNE WERNERO dive et mercatore, matre URSULA WIELANDIA. Quorum Parentum sollicita cura sacro baptismatis lavacro mox regeneratus, dem in primis fidei salvificae capitibus institutus et ad pietatem bonosque mores manuductus est. Cum vero prompto ingenio esset et propensionem ad studia alacritatemque ostenderet, non deesse conatui laudabili Parentes voluerunt, sed potius omni ope iuverunt, currentemque incitarunt. Cum vero progressus faceret indies et maiores meditaretur, commodum in vicinam urbem Magdeburgum venit, ubi tum temporis, (uti hodieque) celebris erat Schola, cum illam magna sui laude regeret Sigismundus Evenius. Hic in hum anioribus litteris, et in Graeca, quod rarum est, lingua plurimum profecit, paravitque sihi subsidia ad praeclariores ingravioribus studiis conatus et universae secuturae vitae ornamenta. Hinc non crudus iam, sed subactus probe in Witebergensem Academiam se transtulit, cumque prae aliis Iuris Civilis studium placeret, eas quoque Philosophiae partes, quae scopo convenientiores, diligenter excoluit, et imprimis ICtos docentes audivit quam diligentissime. Eo quidem eventu, ut iam aliis viam quoque ipse monstrare, et de lumine suo lumen posset accendere. Proin generosus Dominus Matthias Schulenburgius, hereditarius in Allenhausen, liberis suis eum praefecit: quam curam in tertium usque annum habuit, non sine industriae laude singulari. Factus est dein Fphorus iuvenum itidem genorosorum Mahrenholtii et Hardenbergii, cum quibus anno trigesimo octavo in hanc nostram Iuliam venit. Ita vero hos in iis omnibus rebus, quae Remp. recturis aliquando usui esse possunt, erudiit, ut tum non tantum satisfecerit exspectationi, sed hodieque eventus testetur, quo successu illa informatio facta fuerit. Quamvis enim nemo nesciat Civilem prudentiam et regendi populos artem non in iuventute, etiam sub dexterrimis praeceptoribus, acquiri omnem, sed esse usus et diligentis cum lectionis tum observationis filiam: tamen, nec id prudens quisquam negaverit,


page 514, image: s518

primam iuvenum institutionem obstetricias velut manus conferre, ut illustrium animarum dotes excitentur, emineant, et in spem patriae adolescant. Ut non iniuria WERNERUS noster aliquam partem sibi vindicare possit illius gloriae, quae niagnos illos viros merito suo comitatur, summis Principibus et prudentia et dexteritate agendi maxime gratos acceptosque. Ne nunc dicam de affectu, quo hodieque studia et eorum cultores complectuntur, quem sive ingenii bonitate et iudicii rectitudine, sive illa quoque WERNERI institutione confirmatum habent, laudant in illis omnes et nos nostro loco veneramur. Interea vero ille discere quoque, dum doceret alios, celeberrimosque huius loci Iurisconsultos Iohannem Lotichium. Henricum Smerhemium, et imprimis Iohannem Thomam Cludium diligenter audire coepit, exercitiorum qua publicorum, qua privatorum pars semper non postrema. Hinc anno quadragesimo ab Amplissimo illo Collegio ad omnia ordinaria examina admissus est, probatusque, coepitque mox ipse ad Iuris quoque Civilis studia alios manuducere, docendo disputandoque, non parvo applausu. Ut vero disciplinam omnem et legem fori accuratius disceret, causas graves sae pe egit, clientum oppressorum patronus fidus pariter et sollicitus, industriusque. Hac vero felici tam theoriae, quam praxeos civilis iuris coniunctione eminere et in Academia coepit, et famam sibi parare. Quin, uti fieri assolet, in Aulis Serenissimorum Principum nostrorum mox illa increbuit, eo eventu, ut anno quadragesimo sexto Professorius locus, quamvis extra ordinem, illi concederetur, et biennio post Iudicii Aulici Wolffenbuttelensis Assessor constitueretur. Nec diu post summos in utroque iure honores conferri sibi sollemniter petiit, quod factum Decano celeberrimo ICto HENRICO HAHNIO. Anno quinquagesimo ordinarium inter Professores Iuris locum nactus est et mox a Serenissimo Principe ac Domino, Domino AUGUSTO Duce Brunsv. et Lynaeb. Emeriacum missus: qua legatione magna cum laudes perfunctus quarto mense domum rediit. Gnaviter tum coepit se ipsum et iuventutem exercere, cuius salutem cordi habebat: illa vero amabat eum et reverebatur. Semper illo ius interpretante plena subsellia, alliciente auditorum frequentiam docendi dexteritate. Multa enim in hoc Doctore praeclara erant et singularia. Quaesitam in umbra et otio, sed a


page 515, image: s519

magnis Praeceptoribus, legum scientiam usu dein et exercitatione consirmarat, praelectionibus vero gratiam afflabat, cum aptissima methodo et facilitate docendi, tum quod ea, quae in civili vita et foro usum habent, ab oriosis et inutilibus aut antiquatis tam secerneret prudenter, quam id poterat perite. Publice quidem ex mandato Superiorum pri mo Institutiones, dein Ius Canonicum et Feudale, tandem etiam Codicem interpretatus est: domi vero operam suam quibusvis petentibus in vasto iuris studio addixit, inter gravia et multa negotia otiosus semper, ubi erudiendi studiosi iuvenes. Et quidem toto animo deditus erat studiis Academicis: Neque oblatis quamvis splendidis conditionibus aliorsum trahi poterat spe maioris honoris vel lucri. Aversus enim erat ab omni ambitione, suaque nativa involutus purpura, hoc est, conscientia fretus facile alteram illam exteriorem contemnebat, quae indignissimis aliquando confertur. Auri vero argentique appetitum usu definiebat et necessitate, nec hic sibi defuturum rebatur, quo se suosque honeste sustentaret. Bonum vero factum, quod illa Praeclaro Viro mens, ut Academiae huius fieret ornamentum. Non enim naturali tantum inclinatione ad studia haec Academica ferbatur, sed etiam maximam industriam addebat, auditorum suorum profectus nunc legendo nunc disputando sedulo procurans: nec languidior senectus membris illapsa, nec morbus obstabat, quo minus et domi suae cum in publicum prodire amplius non posset, lectiones frequenter haberet. Quantus vero Vir fuerit in pronuntiandis sententiis, quanta prudentia, quam sollicita cura in negotiis gravissimis Amplissimi Collegii Iuridici se gesserit, cum aliis notum est, tum illis praesertim, qui eo fideli collega et laborum socio usi sunt, et nunc amissum ingenti desiderio lugent. In Senatu Academico vota eius sine singularis prudentiae et gravitatis notis numquam erant, ideoque nec applausoribus carebant. Severitatem cum lenitate ita temperabat, ut dulcissimum ex hac et illa cinnum audientes mirarentur. Carus proin collegis omnibus, imo pluribus aliis, quibus tum in hoc loco, tum in his provinciis aut doctrinae aut virtutis aut integritatis nomine cognitus erat. Neque cuiquam consilio suo deerat, clientum vero commoda ita curae sibi esse sinebat, ut magnam inde nominis famam indipisceretur. Cum enim causae cuiuscumque etiam intricatissimae, indolem facile pernosceret, et eventum


page 516, image: s520

sagaciter praevideret, tanto rectius consilium dare poterat. Domi quoque suae pari prudentia rem familiarem administrabat. Cum enim anno quadragesimo secundo uxorem duxisset lectissimam et moribus, virtuteque imprimis decoram, ANNAM ELISABETHAM Dn. GEORGII KREITZII Praefecti Ierxheimensis filiam, a D. IOHAN. NE THOMA CLUDIO adoptatam, ita cum ea vixit, ut specimen et exemplum concordiae et amoris coniugalis exhiberet. Amisit quidem eam ante hos octo, et quod excurrit, annos, et ex eo tempore viduus, cum obitum carissimae suae aegerrime ferret, maerore et curis rei domesticae, et educationis liberorum in se unum devolutis, non parum se confecit, corpusque debilitavit. Suscepit enim ex ea numerosam sobolem, undecim nimirum liberos, ex quibus unus filius, simul ac e baptismo regeneratus, mortuus est, superstitibus hodieque sex filiis et quatuor filiabus. Quarum una URSULA Dn. IOANNI DENCKERO Advocato ordinario Magdeburgi, in matrimonium data est, reliqui liberi omnes exsequias Parenti eunt, tam pleni dolorum et luctus, quam commiseratione dignissini. Iudicare enim culibibet facile est, quo animo illi (nisi si quibusdam aetas innocens doloris magnitudinem non repraesentat, sensumque negat) post Matris obitum hanc Genitoris sui iacturam ferant, orbati nunc utroque Parente, destitutique auxiliis et consiliis omnibus: praeterquam, quod post Opt. Max. Deum, tutorem orphanorum a bonis quibusque et piis opem exspectent, quos quoque non defuturo et pietate ipsa incitatos et parentis meritis motos arbitramur. In illis educandis nihil praetermisit, quod bonum Parentem deceret, ipse exemplum liberis praebens et toti domui, sive cultus divinus, sive labores sive humanitatis officia suum sibi tempus poscerent. Ut paucis dicam, Vir erat optimus et priscae probitatis germen. Hoc collegae testantur, hoc cives, hoc vicini, hoc pauperes, quibus subveniebat tam libenter, quam qui libentissime. Utinam vero hoc tam praestanti membro frui diutius Academia potuisset. Verum placuit aliter DEO Laboraverat iamdudum skeloto/rbh|, quae ultimis annis ita graviter afflixit, ut non se pedibus suis portare otuerit, aut sedens semper, aut decumbens. Misera profecto, et vixdum, vita. Non est vivere, sed valere, vita. Tulit ramen haec omnia patienter, nisi quod graviora etiam mala metueret, cum sensim sibi collabi vires


page 517, image: s521

sentiret et ea quoque meliore sui parte inciperet deficere, qua quondam valebat quam maxime. Adhibitis tamen singulari cura remediis ad se redire subinde visus est, certe praeter illa modo dicta incommoda grave nihil passus. Ante sex hebdomadas appetitus omnimoda deiectio, imo nausea quoque cum singultu supervenere, coepitque i somnum praeter modum propendere. Vigesimo vero octavo Seprembris in profundissimum soporem prolapsus est, e quo quamvis fortibus medicamentis aliquantulum excitaretur, ut et ad interrogata recte responderet, astantiumque preces attente audiret, mox tamen recidivam passus est, idemque somnus fratri suo eum tradidit, paulo post duodecimam horam noctis. Uti placida tota vita fuit, sic et mors sine doloribus ullis, sine anxietatibus, sine concussionibus, qualem sibi quisque optaverit. Non quidem adeo brevis illi vita fuit: vixit enim sexaginta tres annos, hebdomades septem, et quatuor dies. Quos tamen illius virtutis desiderium tangit, aut quibus ipse natura vel affectu Pater fuit, illis brevissimum hoc tempus videtur. Desiderant autem longe plurimi, imo omnes, qui recte noverunt, et verum pretium dotibus eius ponere didicerunt: quales quidem hoc in loco plurimi sunt. Tanto minus dubitamus, Cives Academici, quin, cum hodie exsequiis illius dictus sit dies, prompte omnes hoc ultimum quoque officium optimo viro persoluturi sitis. Celebremus vero non nunc tantum exsequias tanti Viri, sed imposterum quoque: Celebraturi quam optime, si exemplo illiusnitamur ad optima: Si virtutes illius, integritatem, candorem, totam denique vitam produenter actam censuram nostram esse putemus. Valete. P. P. Helmstadii in Academia Iulia Idib. Octobr. Anno M DCC LXXI.

SCRIPTA.

Disputavit in magno Iuleo de nobilissimis iuris materiis e. g. De Amissione et devolutione Feudi: De Restitutionique in integrum: De tutela et cura: De iure Dotalitiorum: De sententia: De Crimine laesae Maiestatis: De separationibus: De Reconventione: de iure succedendi in rebus expeditoriis et utensilibus: De iudice in genere considerato: De scripturae potestat ac usu in negotiis civilibus: De Praeferentia Creditorum in Concursu, eorumque privilegio: De


page 518, image: s522

Solutionibus: De Dignitatibus: De Condictionibus: De Collatione bonorum: De iudiciis in genere et personis ea constituentibus principalibus: De beneficio dationis in solutum: De Momento temporis: De iure confusionis: De Paenitentia: De iure Protimiseos: De Obligatione Legum: De re militari: De origine, usu et auctoritate iuris Canonici: De privilegio sumptuum studiorum causa factorum: De iure Emphyteutioc: De Auctionibus: De Rationibus etc.