QUo divini Numinis consilio, qua inexplicabili fatorum dispensatione Nobilissimus. Excellentissimus et Consultissimus Vir DN. ERNESTUS GREGELIUS, U. I. Doctor, inque hoc Lyceo Altdorffino Antecessor primarus, Codicis et Feud. Prof. P. dexterrimus, inclutae Reip. Norimberg. Consiliarius meritissimus, Collega et compater meus coniunctissimus, eoque magis nunc desideratissimus, festinatis honorum insignibus ad eam, quam vitae ipsius conditio recipere potuit, felicitatem, ad eam, quam optanti Viro erudito promittere solet, non immemor meritorum, mundus famam, quamplurimis aetate et ingenio aequalibus longo post se intervallo relictis, in ipsa indeflexa aetatis maturitate profectus fuerit, hactenus curiosa admiratione defixi frustra salutari sumus; nunc demum pulsa caliginosa nocte, qua, ut ait Poeta, prudens futuri temporis exitum premere
Deus solet, tristi heu! nimiu~eventu, et non mins actionum laudabilium omnium, quam totius vitae completis spatiis, in aprico veluti campo intuemur. Nempe cum singulari naturae benignitate obtigisset ei memoria fecunda, ingenium sollers, iudicium robustum, sermo acer et cordatus, ne tantarum dotium fructus ipsa tardae senectutis mora interciperentur, maturius ipsi exsequendae fuerunt partes officii divinitus impositi, quo brevius apud nos commorandi spatium suprem us ille laborum honorumque diribitor ipsi designaverat: haud fere aliter ac proposita in communem locum profectione, omnibus necessario et citra recusandi licentiam incumbente, illi celerius res convasandae sunt, cui graviora et plura in itinere negotia administranda sunt data. Enimvero animos Vestros, Cives Academici, gestire nobis vide. mur, omnes vitae tam praeclare ac feliciter per tot honorum gradus deductae rationes nudas ac velut resupinatas, ut Erasmus loquitur, oculis lustrare. Nec sane ulli dubitamus, si depictam in brevi quasi tabella totam CR EGELII imaginem intuebimini, non minus vobis flammam ini pectore exarsuram, quam illis Q. Maximo, P. Scipioni, et aliis civitatis Romanae praeclaris Viris, quos dicere solitos audivisse se memorat Sallustius in Prooem. bell. Iugurth. cum maiorum imagines intuerentur, vehementissime sibi animum ad virtutem accendi.
Primam lucis usuram Anno a nato Salutis hmanae Instauratore M DCC XXVIII. ipsis vigiliis praeeuntibus Festum Conversionis S. Pauli largita est patria ULZA Luneburgensis Ducatus Oppidum haud incelebre, eademque Parentes spectatae et pietatis et, quae arctissime isti innexa est, constantiae in sustinendis aerumnis divinitus immissis: Patrem Virum Maxime Reverendum, Amplissimum et Praecellentissimum DN. M. HEINONEM CREGELIUM, Serenissimorum et Celsissimorum Principum ac DNN. FRIDERICI et CHRISTIANI LUDOVICI, glor. memlaudatae iamiam Civitatis Hanseaticae Praeppsitum, nec non vicinarum viginti et amplius Ecclesiarum ab annis bene multis summe meritum Superintendentem, simul redituum Ecclesiasticorum ibidem supremum Inspectorem: Matrem Nobilissimam et celeberrimae in ista regione familiae WILHELMORUM, unde natales arcessivit, splendorem propriis virtutibus intendentis: qui utrique parentes iam ab annis circiter XI, fatis concesserunt. Ac ut paulo altius
retro legamus vestigia, paternum sanguinem Nostri descendisse accepimus ab Avo Ampliss. et Prudentiss. Viro IOHANNE CREGELIO, Civitatis WALSRAD in Ducatu Luneburgensi Consule, ab Avia Nobilissima et virtutibus femineis ornatissima ELISABETHA, e perantiqua Luneburgica familia TIEFENBR OCKIORUM prosata: maternum vero derivatum ab Avo HENRICO WILHELMO memoratae Urbis Ulzensis Senatore primario et Camerario: ab Avia Nobilissima CATHARINA, e vetusta ALEWEINIORUM gente ortum ducente. Essetque in promptu prohxiorem Maiorum texere catalogum, si vel hac ratione fieri posse putaremus, facibus exstinctis Solem recensoccidentem in conspectum revocari. Ceterum CREGELLII nostri parentes in praecipua curarum parte habuerunt, ut quamprimum post materni lactis dulcedinem admitteretur ad illam mellis et lactis societatem, qua veteres in sanctissimo regenerationis lavacro recens natos velut in auguratos fuisse ex Tertulliano discimus: eique sacro negotio stipulatores adesse voluerunt Nobilissimum Virum DN. ERNESTUM ZETTEBROCK, Celsissimi Ducis Cellensis Consiliarium intimum, nec non Matronam Nobilissimam Catharinam Ellentorpiam, et Nobiliss. ac Amplissimum Dn. Henricum Wilhelmum, Post ubi adoleverat, memores iidem parentes foederis, in baptismo a filiolo suo cum Deo initi, nihil curae omiserunt, ut pietatis praeceptis tenellum pectus linguaque imbueretur, et ipse ad aeternam pariter ac terrenam felicitatem iam a prima iuventute gradus sibi strueret. Hinc e suo sinu in Praeceptorum, cum privatorum tum publicorum, scholas dimiserunt earum literarum eruditione formandum silium, e quarum venis latentia reconditae prudentiae et virtutis metalla aliquando effodere posset: ad quod institutum laudabilem prae aliis operam attulisse celebratur Philologus et Philosophus insignis Dn. M. Daniel Papendorff, Scholae patriae Rector. Istis prw/tois2 maqh/masi instructus, simul munitus adversus saeculi corruptelas domesticis monitis, e paternis laribus emitti desiderans Lubecam concessit, inter discipulos istius Gymnasii nomen professus, et honesta ambitione aemulantium studia ita accendens, ut intra biennium linguae Latinae et Graecae, ligato pariter et soluto sermone constantis, peritiam ad spem tollere effingendae eloquentiae (ad quam acriter contendebat) auderet. Eo certe successu industria ista iuvenilis mactata fuit, ut post in luce publicae Professionis collocatus severitatem laborum iam pangendo carmine, eoque eleganti et facili Minerva deducto, iam detexenda Oratione temperaret, nec vulgarem eloquentiae gloriam assequeretur. Subacto ita animo ad recipiendam gravioris sapientiae sementem aditus ad Rostochiensem Academiam commodum ipsi
patefactus est intercedente prompta opera Viri Maxime Reverendi Amplissimi et Excellentissimi Dn. Augusti Varenii, S. Theol. Doctoris, et Professoris ibidem publici eiusdemque celeberrimi, simul in Consistorio Ecclesiastico Mecklenburgensi Consiliarii, qui CREGELII nostri Sororem, binis abhinc circiter annis beate defunctam, tum in matrimonio habebat. Attulerat eo animum sacrarum literarum scientia potissimum flagrantem, cui instituto cum servire intelligeret e disciplina et monitis Affinis et Praeceptoris Hebraicam et Graecam linguam, quarum involucris caelestis doctrinae arcana condere divinae providentiae visum est: ipse praesentem occasionem adeo e manibus non amisit, ut intra quadriennium simul cum linguarum dictarum peritia ultra mediocritatem assurgente culturam etiam studiorum Philosophicorum, ad quae adiutorem sibi adfuisse vice non una apud amicos praedicavit Clarissimum Virum Dn. M. Michaelem Watsonium, coniungeret, iamiam in ipsa interiora Theologiae adyta se penetraturus. Sed ecce fata rerum! Dum CREGELIUS in linguis et studiis sacris vigilat, sudat, legit, scribit, nihil non molitur, denique omnes nervos intendit, affertur domo tristis noncius, paternos penates iuxta cum omni supellectile et domestica et libraria infesto Vulcani furore esse vastatos, spemque adeo luculentam, convertendi in usum sacrum bibliothecam locupletissimam, in fumum abiisse. Ipse vero de pietate quidem nihil remittere, voluntatem suam divin nutui substringere, animum titubantem sacris oraculis confirmare: simul tamen ex erepto tam nobili comparandae eruditionis Theologicae instrumento augurium capere de sanctissima Dei voluntate in iuris et aequi sacerdotem sese commutare decernente. Nec falsum fuisse augurio, vel secundus eventus docuit. Postquam enim artis eius elementa primum ini Rostochiensi, usus potissimum informatione Celeberrimi ICti Dn. D. Schnobelii, deinde Lipsiensi Academia fideliter hauserat, demum excitatus fama Antistitum Iuris, nostrae Universitatis caput ad sidera tum evehentium, cum se huc recepisset An. M DCC LI. tradidit se in disciplinam cum aliorum Iurisconsultorum, tum illius super aethera noti Ludwelli, eique non tantum auscultando sedulam operam dedit, sed etiam in frequentibus disputationum qua privatarum qua publicarum exercitiis eam a)gxi/noian, dexteritatem, industriam non Commilitonibus modo verum etiam iustis istius Facultatis Arbitris et Censoribus approbavit, ut dignissimum, praesertim post exantlata fortiter certamina in consuetis examinibus et post habitam An. M DCC LIV. ipsis vigiliis festi Academici Petro Poaulini disputarionem inaugu ralem, pronuntiarent, cui collatis sollenniter Doctoris insignibus potestas publice in Academiis et foris de Iure respondendi, et
causas agendi concedetetur. Atque istud negotium tam feliciter est peractum, ut eo ipso anno, interposita commendatione laudati Ludwelli, a quo non nisi Filii nomine censebatur, et Fi ali affectu ad ultimum vitae terminum colebatur, a Nobilissimo et Strenuissimo Senatu Noribergensi extra Ordinem Iuris Professor Publicus designaretur (cum seqq. annis in numerum Professorum Ordinariorum et Consiliariorum Reip. Noribergensis cooptaretur) ac demum d. XI. Decemb eiusdem anni non Themidos tantum, sed etiam statim ab accepta infula Doctorali Iunoniis sacris in fidelium coetu initiaretur, ducta in coniugium Ornatissima et pruden tiae ae gravitatis muliebris nominibus notissima apud nos Matrona Magdalena, Viri Nobiliss. Ampliss. et Consultissimi Dn, Iohannis Kobii, Philos. et I. U. Doctoris ac Professoris Publici longe meritissimi Filia unica, eo tempore Vidua Stren. et Nobiiissimi Viri Dn. Hieronymi Antonii Welseri, Patritii Augustani. ita bonis ominibus vitam Professionis Academicae cum maritali sociavit, ut, dum in illo docendi officio bona fide et integra digonitate ad annum quasi vigesimum fungeretur, ini hac numquam se satis, quod Poeta ait, didicisse putaret. Interea dum CREGELIO et pietas et Musa cordi fuit, sensit, affatim et benigno, quod dicitur, cornu manare caelitus hinc ini cathedram, in pulpitumm, in museum ho nores, illinc in thalamum et penates gratiam, formam, valetudinem,
Et mundum victum, non deficiente crumena.
Quid voveat dulci nutricula maius alumno?
Nam et magistratus Academici sceptra communibus Collegarum suffeagiis oblata bina vice gessit, acer disciplinae custos, proterv ae barbariei cordatus hostis, denique qualem sapientem suum vult esse Seneca, cum comitate magnificus: et Decanatum legum ordine ad se devolutum septies administravit, eumque haud exiguo Candidatorum numero circumfluentem, nullum tamen unquam fecundiorem, quam quo gaudere ipsi per inusitatam fortunae in dulgentiam ante hoc quasi triennium licuit, quando ipsis VIII. Candidatis non minus officiorum splendore quam solida Iuris scientia conspicuis Doctoralem tiaram imposuit: quae felieita, nulli unquam eius Facultatis Decano a condita Universitate obtigit. Iam Uxoris prudentis et modestae mores placidos et commo dos ita sibi aemula benevolentia devinxit, ut ipsa et officiis impe rata praevenire studeret, et querelae nullum locum relinqueret, numquam autem maritum in gratiam secum redire permitteret. Quae res simul solatio eidem fuit, ut aequiore animo ferret, nullam se ex Coniuge tam amabilis et florentis aetatis suscepisse sobolem: praesestim quod istud, si quod in tanta animorum concordia intelligi poterat, damnum locupletissime reparabat Nobilissimus privignus Dn. HIER ONYMUS
FELIX WELSER, Patr. August. cuius pueritiam, adolescentiam, iuventutem ad eos, quos omnes boni alii suspiciunt, alii amplexantur, mores suis veluti manibus et ad unguem ita effinxit, ut, quae singula laudanda saepe in numerosa sobole desideres, ea in tam praeclaro Iuvene magno cumulo collecta ad votum reperias: optimi vero, et tenere amantis privignum, vitrici sepulcro inscribi mereatur illud Siracidis: Qui docet fil um suum, laudabitur in illo, et in medio dmesticorum in illo gioriabitur. Mortuus est pater eius, et quasi non est mortuus: similem enim reliquit sibi post se. Per hos gradus laborum pati???er et honorum, virtutis et felicitatis processit vita CREGELII ad eam, quam nunc breviter sgnabimus, ultimam rerum lineam. Cum ab aliquot hinc retro annis ob dispositionem scorbuticam hereditariam, qui affectus popularibus eius familiaris esse fertur, coaluisset in corpore cacochymia ichorosa salsa, (unde haud raro erysipelas efferbuit) eaque vires accepisset a laborum frequentia, et iungi illi apud nos solita vita sedentaria, orta est successu temporis cachexia scorbutica, erumpens post in tumorem erurum, et inficiens ante paucos menses hypogastrium et inferiorem corporis partem, adeo etiam ut difficilem redderet incessum, donec prava humorum internorum dispositio hydropem generasset, cui accesserat difficilis respiratio et molestus anhelitus, calor praeternaturalis, frigus exterius, sitis immodica, interpellans subinde tussis, et mala similia mortis praenuntia: Tum CREGELIUS noster vigil excubitor in statione consistens, in qua a summo Imperatore constitutus fuerat: Adsum, inquit, parens, celsique dominator poli, adsum impiger: veni Donine Iesu, veni cito: Dein converso ad me (quem certo consilio coniuncto cum affectu, quo me numquam non prosecutus est, sincero Medicum sibi delegit) sermone, meminit sententiae capitalibus literis nomen et patriam suam designantis: Est, inquit, Contemnenda Via Leti Si Deus meus vult missionem facere ab officii laboribus, ecce me parentem humillime: sin vult diutius me servire prooximi commodis: ne tum quidem refragabor, vis valere, aegrotare, vivere. mori? vol, mi Domine, volo. Cum subinde familiariter uteretur lectione libellorum ad firmandam pietatem efficacium interque eos inprimis sibi carorum a ICtis, utpotoe Ioachimo Beustio et Georgio Richtero, scriptorum: demum assecutus sibi esse visus mentem Domini sui, ordinatis, quae heredum curas exercent, rebus, accepto etiam necessario ad caelestem profectionem viatico, gratulatus sibi de remissione peccatorum et redintegrata gratia divina, simul protestatus coram Ecclesiae Ministro, se omnibus illis toto animo ignoscere, qui verbis aut opere se laesissent, exsultabundus exclamavit: (*hmw=n to\ poli/teuma en ou)ranoi=s2 u(pa/rxei. Postremo cum res et tempus postularet, illud praestandi mascule, quod largiter et alacriter promiserat, proximo abhinc d. 16. Iul. hora V. pomerid. lecto se compositurus inter praevias precatlunculas a privigno diligenter suggestas: Adesto, inquit, Domine, adesto firmiter et constanter. Dixit, quemque dedit cursum Fortuna, peregit.
A vobis, Optimi Cives, duo sunt, quae requirimus: primum, ut si velitis ad eadem aut similia honorum, felicitatis, gloriae fastigia ascendere, eadem pietatis, industriae, eruditionis semita incedatis: deinde ut frequenti funeris comitatu nobis proberis, quam sancte et comiter memoriam Virorum bene meritorum colatis. B. VV.
P. P. d. 20. Iul. An. M DCC LXXIV.
Disputationes habuit de variis iuris materiis, e quibus sunt: De dispensatione Poenarum: De iustitia et iure: De Lege regia Romanorum: De iuris Retorsione: De iuris retortione: De iurisdictione forestali. De differentiis iuris civilis et municipalis etc.
FINIS.