01/2009 Reinhard Gruhl markup
text typed - structural tagging completed - no semantic tagging - no spell check - no orthographical standardization
image: s001CONSTITVTIONES SOCIETATIS IESV. Cum earum Declarationibus. [gap: illustration] ROMAE, In Collegio Romano eiusdem Societatis. Anno Domini. M. DC. XV. SVPERIORVM PERMISSV.
image: s002GREGORIVS XIII. Institutum Societatis a Paulo III. et Iulio etiam III. confirmatum, et a Paulo IV. diligentissime examinatum, nec non et a Concilio Tridentino commendatum non modo refert, sed ipse etiam illud atque Constitutiones, et Statuta approbat, et confirmat in haec verba.
MOTV PROPRIO, certaque scientia nostra et de Apostolicae potestatis plenitudine, laudabile huiusmodi institutum, ac praedicta, ceteraque omnia dictae Societatis Priuilegia, Facultates, exemptiones, immunitates, gratias et indulta tam a praedictis, quam alijs praedecessoribus nostris, et etiam a nobis concessa; Constitutiones quoque et Statuta qualiacunque sint, ea omnia, ac si ad verbum praesentibus insererentur, pro expressis habentes, auctoritate Apostolica tenore praesentium approbamus et confirmamus, supplentes omnes iuris et facti defectus, si qui interuenerint in praedictis Constitutionibus et Statutis, etc. In litteris Apostolicis, datis Calendis Februarij Anno Incarnationis Dominicae. M. D. LXXXII.
Idem Institutum atque Constitutiones et Statuta approbauit et confirmauit fel. rec. Gregor. XIV. in sua Constitutione quarto Calendas Iulij. Anno Domini M. D. XCI. Et nunc postremo S. D. N. Paulus Papa V. eandem gratiam benignissime concessit, vt in amplissimis litteris apparet pridie nonas Septembris datis anno ab orbe redempto M. DC. VI.
page 3, image: s003PRIMVM AC GENERALE EXAMEN IIS OMNIBVS, QVI IN SOCIETATEM IESV admitti petent, [note: A ¶ DECLARATIOnes in Examen. IN CAP. I. HOC [note: P. 1. c. 1. D. et c. 4. §. 5. et E. ] examen vt plurimum omnibus proponi solet, postquam in Domum primae Probationis ingrediuntur. Si tamen in aliquo particulari dictaret ratio aliud examen breuius esse proponendum, aut hoc ipsum relinquendum, vt legatur, nullo postulato responso ad ea, quae continet, vel si satis alioqui notus est, qui ingreditur; non necesse erit iuxta hoc examen procedere. Id tamen ille [note: P. 1. c. 1. §. 3. ] cui examinandi munus committitur, cum Superiore conferat, et eius iudicium sequatur. [note: P. 1. c. 1. D. et c. 4. D. ] Ante autem quam Domi recipiantur, fere semper de quibusdam rebus maioris momenti, praesertim de ijs, quae solent excludere, examinari eos oportebit. ] proponendum. DE INSTITVTO SOCIETATIS IESV, et varietate personarum, quae in ipsa sunt. Cap. I.
1 HAEC minima, Congregatio, quae a Sede Apostolica pri ma sui institutione Societas IESV nominata est, primum fuit approbata per felicis memoriae Paulum Papam III. anno
page 4, image: s0041540. et per eundem postmodum 1543. confirmata, ac rursus per Iulium III. illius successorem anno 1550. Vt interim omittantur diuersae litterae Apostolicae, in quibus de ea sermo habetur, et ei variae facultates (supposita magna approbatione, et confirmatione) conceduntur.
[note: P. 1. c. 2. §. 8. et c. 3. §. 1. et p. 3 c. 1. §. 9. et p. 4. prooe. et c. 12. §. 1. et p. 6. c. 3. §. 4. et p. 7. c. 1. §. 1. et p. 10. §. 2. ] 2 Finis huius Societatis est non solum saluti, et perfectioni propriarum animarum cum diuina gratia vacare, sed cum eadem impense in salutem, et perfectionem proximorum incumbere.
3 Ad hunc finem melius consequendum, [note: P. 5. c. 3. §. 3. et 6. et c. 4. §. 2. et 3. et p. 6 c. 1. et 2. ] tria Vota in ea, Obedientiae, Paupertatis, et Castitatis emittuntur; [note: P. 6. c. 2. §. 2. 5. 6. 11. et 12. ] sic Paupertatem accipiendo, vt nec velit, nec possit reditus vllos ad suam sustentationem, nec ad quiduis aliud habere. Quod non tantum in particulari de vnoquoque, sed etiam de Ecclesijs et Domibus Societatis professae est intelligendum: [note: Inf. c. 4. §. 27. et p. 4. c. 7. §. 3. et c. 15. §. 4. et c. 17. F. et p. 6. c. 2. §. 7. et G. et c. 4. §. 4. et B. et p. 10. §. 5. ] Nec etiam (quamuis alijs sit licitum) pro Missarum sacrificijs, vel Praedicationibus, vel Lectionibus, vel vllius sacramenti admistratione, vel quouis alio pio officio ex ijs, quae iuxta suum Institutum Societas potest exercere, stipendium vllum, vel elecmosynam, quae ad compensationem huiusmodi ministeriorum dari solent, ab alio, quam a Deo (ob cuius obsequium omnia pure facere debent) possunt admittere.
4 E [note: e P. 6. c. 2. A. ] quamuis habeat Societas Collegia, et [note: B ¶ Huiusmodi Domus Probationis velut membra sunt Collegiorum, [note: P. 1. c. 4. §. 6. et p. 4 c. 2. D. ] vbi admitti, et probari ad tempus solent, qui postmodum in Collegijs sunt constituendi. ] Domos Probationis, reditibus dotatas
page 5, image: s005ad Scholasticorum sustentationem, antequam in Societatem Professam, vel eius Domos recipiantur: [note: P. 4. c. 2. §. 5. et c. 10. §. 1. et p. 6. c. 2. §. 2. et p. 9. c. 3. et p. 9. c. 3. §. 8. et c. 4. §. 7. et p. 10. §. 4. ] non possunt tamen huiusmodi reditus in vsum alium, iuxta Litteras Apostolicas in Constitutionibus declaratas, expendi: nec Domus Professorum, nec aliquis eorum, aut etiam Coadiutorum, eisdem vti poterit.
[note: P. 5. c. 3. §. 3 et C. et p. 7. c. 1. §. 1. et B. ] 5 Professa itidem Societas, praeter tria Vota dicta, Votum facit expressum Summo Pontifici, vt Vicario, qui nunc est, vel pro tempore fuerit, Christi Domini Nostri; nimirum ad proficiscendum sine excusatione, [note: P. 6. c. 2. §. 13. et 1. et p. 7. c. 1 §. 3. ] non petito viatico, quocunque gentium eius Sanctitas iusserit, inter fideles, vel infideles, ad res, quae ad diuinum cultum, et religionis Christianae bonum spectant.
6 Ceterum ratio viuendi in exterioribus iustas ob causas, maius Dei obsequium semper intuendo, [note: P. 6. c. 2. §. 15. et 16. ] communis est: nec vllas ordinarias poenitentias, vel corporis afflictiones ex obligatione subeundas habet; sed illas assumere quiuis poterit, quae sibi videbuntur ( [note: P. 3. c. 1. §. 12. et p. 6. c. 3. §. 1. ] cum [note: C ¶ Hoc Superiori iudicandum relinquetur. Ille autem vices suas Confessario, vel alijs, quando ex pedire censuerit, poterit delegare. ] approbatione Superioris) ad maiorem sui spi ritus profectum conuenire; et [note: Inf. c. 4. §. 33. et p. 3. c. 1. §. 15. ] quas propter eundem finem Superiores eis poterunt imponere.
page 6, image: s006[note: P. 5. c. 1. A. ] 7 Personarum autem, quae admittuntur in hanc Societem generaliter sumptam, [note: D ¶ Praeter haec quatuor genera personarum, nonnulli ad [note: P. 5. c. 2. §. 3. et c. 3 §. 5. et 6. ] solemnem Professionem trium Votorum tantum, iuxta litteras Apostolicas Iulij Tertij admittuntur. ] quatuor sunt classes, si finem, quem ipsa spectat, intueamur: [note: Inf. 11 et c. 4. §. 17. et c. 5. §. 8. ] tametsi omnes, qui ingrediuntur, quod ad ip sos attinet, quartae classis esse debent, de qua dicetur.
[note: P. 5. c. 3. §. 1. 2. et 3] 8 In primis aliqui admittuntur, vt Professionem in Societate quatuor solemnibus Votis (vt dictum est) emissis, faciant; peractis prius experimentis et Probationibus debitis: et hos sufficienter in [note: P. 5. c. 2. §. 2. ] litteris eruditos (vt in Constitutionibus postmodum dicetur) et in vita, [note: P. 5. c. 2. §. 1. et p. 10. §. 7. ] ac moribus diu (quemadmodum haec vocatio exigit) probatos, et omnes ante Professionem Sacerdotes esse oportet.
[note: Inf. c. 6. §. 1. 2. 3. et 8. et p. 5. c. 4. §. 1. 2. et 3. ] 9 Secundae classis sunt, qui in Coadiutores ad diuinum seruitium, et Societatis auxilium in rebus spiritualibus, vel temporalibus admittuntur. et ij quidem post experimenta et Probationes, Vota simplicia Obedientiae, Paupertatis, et Castitatis (omisso quarto ad Summum Pontificem pertinente, et alio quouis solemni) debent emittere. [note: Inf. c. 6. §. 5. et 6. et p. 1. c. 2. §. 2. et p. 5. c. 4. §. 5. ] qui sua sorte contenti esse debent, intelligentes, eos in conspectu Creatoris et Domini Nostri magis mereri, qui maiori charitate se impendunt auxilio et obsequio omnium, ex amore diuinae maiestatis, siue in rebus altioribus, siue in alijs inferioribus et humilioribus.
page 7, image: s007[note: P. 4. c. 3. §. 1. et 2. et p. 5. c. 2. §. 5. ] 10 Tertiae classis sunt, qui in Scholasticos admittuntur, si ingenio, et reliquis dotibus ad studia conuenientibus praediti inueniantur, vt [note: P. 5. c. 2. §. 2. ] postquam docti euaserint, [note: Inf. c. 7. §. 1. et p. 5 c. 4. E. ] in Societatem ingredi, et Professi, vel Coadiutores (prout iudicabitur expedire) esse valeant. Hi [note: Inf. c. 7. §. 1. et p. 4. c. 3. §. 3. ] autem, vt Scholastici Societatis approbati censeantur, post experimenta, et Probationes, eadem [note: Inf. c. 7. §. 1. et p. 4 c. 3. §. 3. et p. 5. c. 1. A. et c. 4. §. 4. ] tria vota simplicia Paupertatis, Castitatis, et Obedientiae, cum promissione ingrediendi Societatem in altero prius dictorum modorum (vt in Constitutionibus videbitur) ad maiorem Dei gloriam emittent.
[note: Inf. c. 8. ] 11 Quartae classis sunt, qui indeterminate ad id admittuntur, ad quod idonei esse, temporis successu inuenientur; nondum statuente Societate ad quem ex dictis gradibus eorum talentum magis sit accommodatum. Illi [note: Inf. c. 8. §. 1. ] autem indifferentes ingredientur ad quemuis ex dictis gradibus, qui Superiori videatur: et [note: Sup. §. 7. et inf. c. 4. §. 17. ] ex parte sua omnes (vt dictum est) eadem animi dispositione ingredi oportet.
12 Ad haec, antequam quisquam admittatur ad Professionem, vel simplicia Vota Coadiutorum, vel Scholasticorum superius dicta secundum Institutum nostrum emittere teneatur; [note: E ¶ Quamuis biennij tempus praefigatur, tamen nec libertas, nec deuotio, nec vtilitas illa spiritualis, vel meritum, quod consequi solent, qui Christo Domino Nostro se obstringunt, illis adimitur, qui ante id tempus vota sua offerre volent: licet conueniat sine Superio ris facultate ea non emitti. nec tamen, quod ea emiserint, proterea ante ordinarium tempus admittentur ad Professionem, vel in Coadiutores formatos, vel in Scholasticos approbatos. ] [note: Inf. c. 4. §. 16. et 41 et c. 6. §. 8 et p. 4. c. 3 §. 3. et p. 5 c. 1. §. 3. et c. 4. §. 3. et 6. ] biennium integrum' ad Probationem habebit: et vt admittantur Scholastici ad quemuis
page 8, image: s008ex prioribus gradibus Professorum, vel Coadiutorum formatorum, [note: Inf. c. 4. §. 16. et c. 6. §. 8. et p. 5. c. 1. §. 3. ] vnum adhuc annum post absoluta sua studia expectabunt: [note: Inf. c. 4. §. 43. et p. 5. c. 1. §. 3. et C. ] quod tempus, cum Superiori visum fuerit, poteri prorogari.
3 Hoc medio tempore duorum annorum ( [note: P. 1. c. 4. et p. 3. c. 2. C. et p. 6. c. 2. M] in quo [note: F ¶ Quamuis habitus nullus certus sit, discretioni tamen eius, qui curam habet Domus, relinquitur, an cum eisdem vestibus, quas ex saeculo tulerunt, incedere sint permittendi; an cum alijs eas permutari oporteat: aut cum deterentur, an aliae tribuantur, quae magis conueniant vel ipsis, vt, qua parte opus habent, iuuentur, vel Domui, vt eorum opera vti possit. ] habitus vllus certus' Societatis non sumitur) ante praefinitum tempus in quo Votis eos ligari in Societate oportet, [note: Inf. c. 4. §. 41. et p. 1. c. 4. §. 5. et E. ] videre vnusquisque, et considerare debet diplomata Apostolica Instituti Societatis, et [note: G ¶ [note: P. 1. c. 4. E. ] Non oportebit Constitutiones vniuersas ab ijs, qui noui accedunt, legi; sed compendium quoddam earum, vbi quisque quid sibi obseruandum sit, intelligat: nisi forte Superiori videretur, alicui peculiares ob causas, omnes ostendi oportere. ] Constitutiones ', ac Regulas, quas in ea est obseruaturus, idque non semel. Primum enim id fiet, [note: P. 1. c. 4. §. 1. et A. ] dum in
page 9, image: s009Domo Primae Probationis erunt; in quam, qui Societatem ingredi volunt, hospitum more ad duodecim, vel quindecim dies, vt res suas melius considerent, solent admitti, antequam in Domum, vel Collegium Societatis ad [note: H ¶ Dicitur, ad cohabitandum alijs, et inter eos versandum quia in ingressu duodecim, vel quindecim dies, vel vsque ad viginti, seorsum in Domo Primae Probationis teneri solent; [note: P. 1. c. 4. §. 1. et A. ] vt in prima parte Constitutionum videbitur. ] cohabitandum alijs ', et inter eos versandum ingrediantur. Secundo id fiet, [note: Inf. c. 4. § 41. ] sex mensibus Experimentorum, et Probationis elapsis. Tertio post alios sex menses; et sic deinceps, donec Professionem, qui studijs absolutis Professus, et tria Vota, qui Coadiutor, et tria itidem Vota cum sua promissione qui Scholasticus approbatus est futurus, emittat. [note: P. 1. c. 1. §. 3. et c. 4. §. 1. ] quod ideo fit, vt vtrinque maiori cum claritate, et cognitione in Domino Nostro procedatur, et vt quanto fuerit magis probata singulorum constantia, tanto stabiliores, ac firmiores sint in diuino seruitio, et vocatione prima, ad gloriam, et honorem diuinae Maiestatis.
page 10, image: s010DE QVIBVSDAM [note: A ¶ IN CAP. II. QVamuis ea quae sequuntur, impedimenta sint, quae [note: Inf. §. 6. ] a Societate excludunt; tamen non vt impedimenta proponi debent, donec veritas eliciatur. Qui enim duceretur desiderio ingrediendi Societatem, accipere occasionem posset veritatem celandi, si haec impedimenta esse intelligeret, etc. Et nihilominus admoneri Confessarium oportet, vt, si quis vere non respondisset, eius conscientiam, de ea re [note: Inf. c. 3. A. ] exsiimulet. ] CASIBVS, quos interrogari oportet, an acciderint ijs, qui in Societatem ingredi petunt. Cap. II.
1 EX ijs casibus, de quibus honestas ob causas omnes interrogari oportet, [note: P. 1. c. 3. § 3. et A. et B. ] Pri mus est, recessisse a gremio sanctae Ecclesiae, fidem abnegan do; vel in errores contra ipsam sic incurrendo, vt damnatus ob aliquam propositionem haereticam quis fuerit, vel vt [note: B ¶ Qui suspectus esset de opinione aliqua erronea in re ad catholicam fidem pertinente; constat, quamdiu suspicio manet, eum non esse admittendum. ] suspectus haeresis' per sententiam publicam declaratus; vel si infamis ob excommunicationem tanquam schismaticus, spreta auctoritate et prouidentia sanctae matris Ecclesiae, extiterit.
[note: P. 1. c. 3. §. 4. et C. ] 2 Secundus est, homicidium aliquo tempore perpetrasse,
page 11, image: s011vel publice [note: C ¶ Haec infamia eo in loco excludit, vbi ea extat. Qui tamen in remotissimis locis in eam incidisset; cum omnino ad diuinum seruitium se recepisset, huiusmodi infamia eum a Societate non excluderet: quamuis eandem in huiusmodi hominis probatione magis circumspectam reddere debeat. ] [note: P. 1. c. 3. §. 4. et D. ] infamem' propter enormia peccata fuisse.
[note: P. 1. c. 3. §. 5. et L. ] 3 Tertius est, habitum sumpsisse alicuius Religionis Fratrum, vel Clericorum, vitam aliquamdiu in Obedientia cum eis agendo, siue emissa, siue non emissa Professione; vel heremitam cum vestibus monachalibus fuisse.
[note: Inf. c. 3. §. 5. et C. et p. 1. c. 3. §. 6. et F. et p. 2. c. 2 §. 5. ] 4 Quartus est, vinculo matrimonij consummati, vel seruitutis legitime ligatum esse.
[note: P. 1. c. 3. §. 7. ] 5 Quintus est, infirmitatem pati, vnde obscurari, vel parum sanum iudicium ei reddi soleat; vel dispositionem notabilem ad huiusmodi infirmitatem habere.
[note: Sup. A. et p. 1. c. 3. §. a. et G. et p. 2. c. 2. B. et p. 4. c. 3. §. 2. ] 6 Praedicti casus impedimenta sunt, cum quorum aliquo nemo in Societatem admitti potest: cum nobis in Domino videatur (praeter alias causas) quod qui in eam sunt ingressuri ad bene et fideliter euangelizandum, et in agro Domini verbum diuinum seminandum, eo aptiora ad id instumenta erunt, quo minus primi, et secundi defectus notam habuerint, propter consuetam multis et communem infirmitatem.
Cum tertio etiam non admittuntur, quod nobis in Domino videatur, eum, qui bonusChristianus
page 12, image: s012sit, debere firmum esse in sua prima vocatione, praesertim cum illa tam sit sancta, in qua scilicet quis, vniuerso saeculo relicto, se totum dedicat maiori seruitio, et gloriae sui Creatoris et Domini. Postremo sic nobis persuademus (praeterquam quod maior sit futura aedificatio proximorum) eo melius in Domino, ipsius gratia aspirante, conseruari posse omnes Professos, Coadiutores, atque Scholasticos, quo magis liberi fuerint ab huiusmodi impedimentis, ac veluti vnius coloris, et similitudinis omnes.
Nullus etiam admittitur cum duobus vltimis impedimentis. Nam quartum esset tum detrimennto proximorum, si vxoris, vel do mini consensus non obtineretur, aliaeque circunstantiae, prout ratio iuris exigit, obseruarentur. Quintum etiam in damnum esset non mediocre ipsius Societatis.
7 Si aliquod ex his impedimentis in quoquam detegeretur, non est quod vlterius in interrogationibus procedatur; sed qui Examinatoris officio fungitur, [note: P. 1. c. 4. §. 2. ] quoad eius fieri poterit, eundem consolando, [note: D ¶ Ceterum si in eo dona aliqua Dei illustriora cernerentur ille, qui examinandi munere fungitur, antequam cum dimittat, rem cum Superiore conferat. ] dimittat ': si nullum esset tale, vlterius examinetur? [note: Ordo examinis est, in primis prosequi id, de quo omnes interrogantur: secundo, de quo speciatim litterati: tertio, de quo etiam specialiter illi, qui in Coadiutores; quarto, de quo illi, qui in Scholares; quinto, de quo illi, qui vt indifferentes admittuntur. Et primo quidem attingitur, quod ad personas pertinet, deinde quod illis est obseruandum. ] sequenti modo.
page 13, image: s013DE QVIBVSDAM interrogationibus ad eos, qui ingredi volunt, magis cognoscendos. Cap. III.
1 AD maiorem personarum notitiam aliqua sunt interroganda, quibus [note: IN CAP. III. O [note: Sup. c. 2. A. ] Bligatio vera dicendi in examine, ad peccatum esse debet; et quidem eidem, cui, quod celatum est, aperiendum erat, vel qui eius locum tenneat, reseruatum; vt fraus euitetur, quae locum habere posset, si quis syncere suo Superiori animum suum non declararet: vnde incommoda, et quidem in totius Societatis non mediocre detrimentum possent oriri, ] vere omnino, et syncere respondere oportet: et si quid erit, quod secretum requirat, id obseruabitur, vt par erit, et interrogato placuerit. Incipiendo itaque a nomine, interrogetur primum, Quo nomine vocetur, Quot annos natus sit, Quae sit eius patria.
2 An sit ex legitimo matrimonio, nec ne: quod si ex illegitimo, quo pacto id sit, interrogetur. Num a progenitoribus iam olim Christianis, an a modernis descendat.
An aliquis ex eius progenitoribus notatus fuerit,
page 14, image: s014vel declaratus ob aliquem errorem contra nostram Christianam Religionem, et quomodo id sit.
An patrem habeat, ex matrem; et quae sint eorum nomina: quae conditio, et officium, et modus viuendi sit illis: et an rerum temporalium [note: Si praesens et extrema necessitas auxilij eorum vrgeret; constat, huiusmodi admitti non debere. raro tamen huiusmodi necessitas solet accidere. ] penuria premantur: an illarum commoditate potiantur: et quo pacto id habeat.
3 Si quo tempore in difficultatem, vel dubium aliquod incideret circa aes alienum, vel quod teneatur subuenire parentibus, vel consanguineis in spirituali, vel corporali, vel quauis alia temporali necessitate constitutis, eos inuisendo, vel alia ratione; num proprio sensu ac iudicio deposito, conscientiae, vel iudicio Societatis, vel sui Superioris id velit relinquere, vt cum statuerit ille quod in Domino iustum esse senserit, ei acquiescat.
4 Quot fratres et sorores habeat, et quis eorum sit status, num matrimonij, an alius: Quod officium, aut viuendi modum habeant.
5 Num aliquando [note: Si spopondisset per verba de praesenti, [note: Sup. c. 2. §. 4. et p. 1. c. 3. §. 6. ] matrimonium consummando, vel modo aliquo pari; duceretur is quartum habere impedimentum, cum quo nemo in Societatem admitti potest; ist adsint conditiones illae, quae exigi solent, vt coniugatus religionem ingredi possit. ] verba ediderit, quae ad matrimonium illum obligare videantur, et quo pacto
page 15, image: s015id sit. An habuerit, vel habeat filium aliquem.
6 Num habeat [note: P. 1. c 3. §. 15. et L. et p. 2. c 2. §. 5. ] aes alienum, aut ciuiles obligationes: quod si habeat, quantae et quales eae sint.
7 Num didicerit artem aliquam mechanicam. Num legere, et scribere sciat: et si scit, probetur quo modo vtrumque faciat, si aliunde non sciretur.
8 Num [note: P. 1. c. 3. §. 15. ] habuerit, vel habeat morbum aliquem occultum, vel manifestum, et qualem; eum speciatim interrogando, num vexationem aliquam stomachi, vel capitis, vel quoduis aliud impedimentum naturale, seu defectum in aliqua sui parte patiatur. et hoc non solum interrogetur, sed quoad fieri potest, inspiciatur.
9 Num aliquos Ordines Ecclesiasticos susceperit. Num aliquam obligationem Voti habeat, quale est peregrinationis, vel aliud quodcunque.
10 Quem modum, vel animi propensionem habuerit in tenera aetate, et postea hucusque ad res suae conscientiae salutiferas. primum circa orationem, quoties orare solebat interdiu et noctu, quibus horis, qua corporis compositione, quibus orationibus, et cum qua deuotione vel sensu spirituali.
Quo modo se habuerit circa audiendas Missas, et alia diuina officia, et Conciones. Quo modo circa lectionem rerum piarum, et bonorum virorum familiaritatem. Quo modo circa meditationem,
page 16, image: s016vel considerationem rerum spiritualium.
11 Interrogetur, an habuerit, vel habeat conceptus aliquos vel opiniones ab ijs differentes, quae communius ab Ecclesia, et Doctoribus ab eadem approbatis tenentur: [note: P. 3. c. 1. O. ] et si quando huiusmodi opiniones animum subierint, num paratus sit ad iudicium suum submittendum, sentiendumque, vt fuerit constitutum in Societate de huiusmodi rebus sentire oportere.
12 Interrogetur, an quibusuis in scrupulis, vel difficultatibus spiritualibus, vel alijs quibuscunque, quas patiatur, vel aliquando pati contigerit, se dijudicandum relinquet, et acquiescet [note: Personarum huiusmodi electio, quibus se iudicandum relinquere debet is, qui in huiusmodi difficul tatibus versatur, penes Superiorem erit, si subdito ea placuerit; vel penes subditum, si Superior eam approbauerit: cui si in casu aliquo et propter causam ali quam iustam vide retur ad Dei obsequium fore, maiusque auxilium, illius, qui huiusmodi difficultatibus aborat, vt aliquis, vel etiam plures eorum, qui iudicaturi sunt de eis, extra, Societatem assumantur, permitti poterit: electione tamen, vel saltem apprabatione eorum penes Superiorem (vt dictum est) manente. Si difficultates huiusmodi ad personam ipsius Superioris pertinerent; electio, vel approbatio, de qua diximus, penes Consultores erit. Qui tamen Praeposito Generali, vel Prouinciali inferior esset, sine alicuius eorum facultate, licet Rector sit Collegij, vel alicuius Domus Praepositus, nec constituere poterit, nec permittere, vt huiusmodi difficultates ad suam personam pertinentes, arbitrio aliorum extra Societatem subijciantur. ] aliorum de Societate, qui doctrina,
page 17, image: s017et probitate sint praediti, sententijs.
13 An omnino decreuerit seculum relinquere, et consilia Domini Nostri IESV Christi sequi.
Quam dudum decreuerit, in genere scilicet, mundo renunciare. Postquam id apud se statuit, an in ea animi sententia remissior factus fuerit, et quatenus. A quo tempore desideria haec renunciandi seculo, et consilia Christi Domini Nostri sequendi suboriri ei coeperint; vel quibus signis, aut causis ad id mouentibus, ei in mentem venerint.
14 Num deliberatum habeat animi propositum viuendi, et moriendi in Domino cum hac, et in hac Societate IESV, Creatoris, et Domini Nostri: et a quo tempore, vbi, et per quem primum ad id motus fuerit.
Si negaret se a quoquam de Societate motum fuisse, progrediendum erit vlterius: si affirmaret se fuisse motum (quamuis licite, et cum merito moueri potuisset) ad maiorem tamen ipsius vtilitatem spiritualem fore videtur, si tempus ei aliquod praescribatur, vt ea de re cogitando, Creatori, et Domino suo se totum commendet, perinde ac si nullus de Societate ipsum
page 18, image: s018mouisset; vt maiori cum robore spiritus procedere ad maius obsequium et gloriam diuinae Maiestatis possit.
15 Si post huiusmodi considerationem senserit ac iudicauerit sibi valde conuenire Societatis ingressum ad maiorem laudem et gloriam Dei, et vt melius saluti, et perfectioni tum animae suae, tum proximorum suorum incumbat; et postulauerit in eandem nobiscum in Domino admitti, tunc vlterius in examine procedi poterit.
DE REBVS QVIBVSDAM, QVAS praecipue scire eos conuenit, qui in Societatem admittuntur, ex ijs, quas in ipsa obseruare debent. Cap. IV.
1 PRoponatur illis, quod haec mens fuerit eorum, qui primi in hanc Societatem conuenerunt, vt in ea ij admitterentur, qui seculo renunciassent, et Dei seruitio se omnino mancipare siue in hac, siue in alia Religione statuissent. [note: Inf. §. 3. ] Quocirca quicunque Societatem ingredi volent, antequam in Domo aliqua, vel Collegio eius viuere Sub Obedientia incipiant, debent omnia bona temporalia, quae habuerint, distribuere, et renunciare, ac disponere de ijs, quae ipsis obuenire possent. Eaque distributio primum in res debitas, et obligatorias, si quae fuerint (et tunc, quam citissime fieri potest, prouidere oportebit): si vero tales nullae fuerint, in pia et sancta
page 19, image: s019opera fiet, iuxta illud; Dispersit, dedit pauperibus: Et illud Christi; Si vis perfectus esse, vade, et vende omnia, quae habes, et da pauperibus, et sequere me: Dispensando tamen haec bona iuxta propriam deuotionem, et a se omnem fiduciam submouendo, eadem vllo tempore recuperandi.
[note: Inf. §. 3. et 5. et p. 3 c. 1. §. 7. et 25. et p. 4. c. 4. E. et p. 6. c. 2. H] 2 Quod si statim propter aliquas honestas causas bona non relinquet, promittat se prompte relicturum omnia (vt dictum est) post vnum ab ingressu absolutum annum, quandocunque per Superiorem iniunctum ei fuerit in reliquo temporis probationis: quo completo, ante professionem Professi, et ante tria vota publica Coadiutores re ipsa relinquere, ac paupenbus (vt dictum est) dispensare debent, vt consilium Euangelicum, quod non dicit, da consanguineis, sed pauperibus, perfectius sequantur; et vt melius exemplum omnibus exhibeant, inordinatum erga parentes affectum exuendi, et incommoda inordinatae distributionis, quae a dicto amore procedit, declinandi; atque vt ad parentes, et consanguineos recurrendi, et ad inutilem ipsorum memoriam aditu praecluso, firmius et stabilius in sua vocatione perseuerent.
3 Si tamen [note: Inf. §. 5. et p. 3. c. 1. G. ] dubitaretur, num maioris foret perfectionis dare vel renunciare consanguineis huiusmodi bona, quam alijs, propter parem, vel maiorem ipsorum penuriam, et iustas alias ob causas; nihilominus ad declinandum errandi in huiusmodi iudicio periculum, quod ab affectu sanguinis
page 20, image: s020solet proficisci, contenti esse debebunt negotium hoc arbitrio [note: IN CAP. IV. INtelligen dum est, intra Societatem; nisi Supenori iustas ob causas viderentur horum aliqui extra Socie tatem assumi debere. ] vnius, duorum, aut trium ', qui vita et doctri na commendentur, quos vnusquisque, cum Superioris approbatione elegerit, relinquere; et in eo conquiescere, quod illi perfectius, et ad maiorem Christi Domini Nostri gloriam esse censebunt.
Interrogetur itaque, num [note: Sup. §. 1. ] placeat ei statim (sicuti dictum est) bona sua distribuere; vel certe, num [note: Sup. §. 2. ] paratus sit ad huiusmodi distributionem, quandocunque exacto primo anno per Superiorem ei fuerit iniunctum.
4 Admoneantur, quod post ingressum in Domum nemo [note: P. 3. c. 1. §. 7. et p. 6 c. 2. H. ] pecuniam apud se, nec apud amicum aliquem externum in eodem loco habitantem, habere potest; quin potius eam in pia opera dispenset, vel asseruandam ei tradat, cui cura huiusmodi domi commissa est: Qui [note: P. 1. c. 4. §. 6. ] quidem, quidquid vnusquisque feret, scribendum curabit; vt id sciri possit, [note: Si accideret hunc a Societate dimitti, et Societati quid dedissit; ei restitui debet, iuxta [note: P. 2. c. 3. B. ] declarationem tertij capitis secundae Partis. ] si quando scitu opus fuerit.
Interrogentur itaque, num aliquam habeant pecuniam, et an eam dispensare (vt dictum est) sint contenti.
page 21, image: s0215 Admoneantur itidem, si Ecclesiastici sint, quod postquam in Societatis corpus vt Professi, vel Coadiutores cooptati fuerint, nulla ecclesiastica beneficia possunt retinere: et [note: Sup. §. 2. et p. 6. c. 2. H. ] quod tempore probationis, post primum annum absolutum (vt superius diximus) quandocunque Superiori visum fuerit, ea relinquere debent, iuxta [note: P. 3. c. 1. §. 7. ] suam deuotionem, vel ei, qui contulit resignando, vel ad pia opera applicando, vel alioqui dignis viris, quibus haec instrumenta sint ad Dei obsequium, conferri curando. [note: Sup. §. 3. et p. 3. c. 1. G. ] Quod si consanguineis conferenda esse viderentur, id non facient, nisi ab vno, duobus, aut tribus (vt superius dictum est) iudicetur, quod id magis conueniat, et ad maius Dei obsequium sit futurum.
[note: P. 3. c. 1. §. 2. ] 6 Cum autem communicatio, quae cum amicis, et sanguine iunctis verbo, aut scripto fit, potius ad quietis perturbationem, quam ad eorum qui spiritui vacant profectum, praesertim in initijs, facere soleat: Interrogentur, num contenti sint cum huiusmodi non communicare, nec litteras accipere, nec scribere; nisi aliqua [note: Ibidem B. et p. 1. c. 4 §. 4. ] occasione Superiori aliter videretur: Et quamdiu Domi fuerint, num contenti sint, vt videantur litterae omnes, et quae ipsis scribentur, et quas ipsi alijs scribent; ei, cui huiusmodi munus commissum est, cura relicta, vt eas det, vel non det quemadmodum in Domino Nostro magis expedire iudicabit.
7 Vnusquisque eorum, qui Societatem ingrediuntur, consilium illud Christi sequendo; Qui dimiserit
page 22, image: s022patrem, etc. existimet sibi patrem, matrem, fratres, et sorores, et quidquid in mundo habebat, relinquendum: immo sibi dictum existimet verbum illud, Qui non odit patrem, et matrem, insuper et animam suam, non potest meus esse discipulus.
Et ita curandum ei est, vt [note: Vt loquendi modus, sentiendi modum iuuet, sanctum est consilium vt assuescant non dicere, quod parentes vel fratres haheant, sed quod habebant, etc. praeferendo se id non habere, quod, vt Christum omnium rerum loco habeant, reliquerunt. Hoc tamen illis magis est obseruandum, qui maiori in periculo versari videntur, vt ab aliquo naturali amore perturbentur; cuiusmodi vt plurimum Nouitij esse solent. ] omnem carnis affectum erga sanguine iunctos exuat,' ac illum in spiritualem conuertat: eosque diligat eo solum amore, quem ordinata charitas exigit, vt qui mundo, ac proprio amori mortuus, Christo Domino Nostro soli viuit, eumque loco parentum, fratrum, et rerum omnium habet.
8 Ad maiorem in spiritu profectum, et praecipue ad maiorem submissionem et humilitatem propriam interrogetur, an contentus sit futurus, vt omnes errores, et defectus ipsius, et res quaecunque, quae notatae in eo, et obseruatae fuerint, Superioribus per quemuis, qui extra confessionem eas acceperit, manifestentur.
Num etiam boni sit consulturus (quod et ipse,
page 23, image: s023et quiuis alius facere debet) ab alijs corrigi, et ad aliorum correctionem iuuare: Ac num manifestare sese inuicem sint parati, debito cum amore et charitate ad maiorem spiritus profectum; praesertim vbi a Superiore, qui illorum curam gerit, fuerit ita praescriptum, aut interrogatum, ad maiorem Dei gloriam.
9 Praeterea antequam quisquam in Domum, vel Collegium ingrediatur, vel postquam ingressus fuerit, sex [note: Inf. §. 16 et c. 7. §. 6] experimenta praecipua, praeter alia multa, de quibus ex parte inferius dicetur, requiruntur. [note: Ibidem et p. 9. c. 3. E. ] Poterunt ea tamen anteponi, et postponi, et moderari, et aliquo in casu auctoritate Superioris, habita ratione personarum, temporum, et locorum, tum ceterorum, quae occurrerint, in alia permutari.
[note: P. 3. c. 1. §. 20. et R] 10 Primum est, in spiritualibus exercitijs mensem vnum plus minus versari: id est, tum in examinanda conscientia, et anteacta vita recogitanda, et [note: Inf. §. 41 et p. 1. c. 4. §. 6. ] confessione generali facienda, ac peccatorum suorum meditatione; tum in contemplatione rerum ac mysteriorum Vitae, Mortis, Resurrectionis, et Ascensionis Christi Domini Nostri; tum etiam in oratione vocali et mentali iuxta cuiusque captum, prout in Domino edocti fuerint, se exercere.
11 Secundum est, seruire in vno, vel pluribus Xenodochijs per mensem alium, ibidem cibum capiendo, et dormiendo: vel per aliquam, vel plures horas quotidie pro temporum, locorum, et personarum ratione auxilium, et ministerium
page 24, image: s024omnibus aegris, et sanis prout iniunctum eis fuerit, impendendo; vt magis se demittant, et humilient, ac eo veluti argumento demonstrent se prorsus ab hoc seculo, eiusque pompis ac vanitate recedere: vt omnino suo Creatori et Domino pro ipsorum salute crucifixo seruiant.
12 Tertium est, peregrinari mensem alium sine pecunia: [note: Inf. §. 27] immo suis temporibus ostiatim pro Christi amore mendicare; vt possint ad incommoditatem comedendi, et dormiendi assuefieri: atque adeo vt omni spe illa abiecta, quam, in pecunijs, et rebus alijs creatis possent constituere, integre, vera cum fide, et ardenti amore eam in suo Creatore et Domino constituant: vel vtrunque mensem ministerio Hospitalium, vel alicuius eorum, aut etiam vtrumque peregrinationi, prout Superiori visum fuerit, impendent.
[note: Inf. §. 28 et p. 4. c. 6. C. ] 13 Quartum est, post ingressum in Domum, omni cum diligentia, et solicitudine in varijs officijs abiectis, et humilibus se exercere, bonum sui exem plum in omnibus exhibendo.
14 Quintum est, doctrinam Christianam, vel aliquam eius partem pueros, et alios rudiores homines publice, vel priuatim, et prout occasio se obtulerit, et in Domino commodius visum fuerit, et iuxta personarum proportionem docere.
15 Sextum est, postquam in probationibus bonae aedificationis specimen praebuerint, vlterius ad praedicandum, vel confessiones audiendas, vel in
page 25, image: s025vtroque se exercendum pro tempore, et loco, et omnium dispositione progredi.
16 Antequam ingrediantur in secundum annum probationis, quae fit in Domibus, vel Collegijs, per sex menses omnes vacare huiusmodi sex [note: Sup. § 9. ] experimentis debent, et totidem alios diuersis alijs probationibus impendent. [note: Inf. c. 7. § 6. et p. 9 c. 3. §. 8. et E. ] Poterunt tamen illa sex experimenta fieri vel in totum, vel ex parte toto probationis tempore, vt aliquando haec, aliquando illa praecedant; et a Scholasticis quidem vel studiorum tempore, vel post studia absoluta, habita personarum, locorum, et temporum ratione, prout in Domino conuenire videbitur. Illud [note: Supra c. 1. §. 12. et inf. §. 41. et c. 6. §. 8 et p. 4. c. 3. § 3 et c. 4. §. 5. et. p. 5. c. 1. §. 3. c. 4. §. 3. et 6] tamen omnino obseruabitur, vt antequam Professi futuri professionem, et Coadiutores formati tria vota sua publica, licet non solemnia, emittant, duo anni experimentorum, et probationum expleantur: et in Scholasticis, [note: Supra c. 1 § 12 et infra c. 6. §. 8. et p. 5 c. 1. §. 3. ] studijs absolutis, praeter tempus quo probantur, vt Scholastici approbati censeantur, tertius alius annus, ante quam ad professionem, vel in Coadiutores formatos admittantur, in [note: Sup. §. 9. et p. 5. c. 2 § 1. ] varijs probationibus, et speciatim in dictis (si prius illis perfuncti non sunt, immo quamuis perfuncti fuerint) in nonnullis earum, ad maiorem Dei gloriam, exigetur.
17 Quandiu huiusmodi experimenta, et probationes fiunt, nullus dicat ex Societate se esse; sed potius qui examinatus fuerit ad Professionem, ex parte ipsius Societatis (qumauis [note: Sup. c. 1. §. 7. et 11. ] ex parte sua cum indifferentia ad omnes gradus sit ingresus) cum loquendi occasio se obtulerit, dicere debet
page 26, image: s026se in experimentis versari, atque optare se admitti in Societatem, quocunque in gradu ipsa Societas ad gloriam Dei eo vti volet. Si vt Coadiutor examinatus fuerit, dicet se in probationibus adhuc esse, atque optare in gradum Coadiutorum recipi. Simili modo de Scholasticis, et de alijs qui [note: Inf. c. 8. ] vt indifferentes examinati sunt, intelligatur: vt quisque iuxta sui examinis rationem respondeat.
18 Circa huiusmodi experimenta diligenter, quod sequitur, est obseruandum; scilicet, vt, vbi [note: P. 2. c. 2. C. ] aliquis in primo experimento, nempe exercitiorum spiritualium versabitur, is qui illum exercet, ad Superiorem referat, quid de eodem sentiat ad finem Societati praefixum.
[note: Ibidem. ] 19 Cum in secundo, seruiendi in Hospitalibus, afferat qui probatur, Gubernatoris testimonium, vel Praefecti eorum, qui inseruiunt Hospitali, de boni nominis odore, quem in eo reliquerit.
[note: Ibidem. ] 20 Cum in tertio, peregrinationis, ab vltimo loco, ad quem peruenit, vel non procul ab eo, testimonium ab aliquibus, vel vno certe fide digno secum ferat, quod suam deuotionem sequutus, sine vlla cuiusquam querela eo peruenit.
[note: Ibidem. ] 21 Cum in quarto, exercendi se in officijs domesticis humilitatis, pro testimonio erit data omnibus, qui domi sunt, aedificatio.
[note: Ibidem. ] 22 Vbi vero in quinto, de doctrina Christiana, et sexto, de praedicatione, et confessionibus audiendis, vel de vtroque munere obeundo versabitur;
page 27, image: s027eius testimonium erit (si quidem Domi nostrae habitauerit) a Domesticis accipiendum; et ex aedificatione, quam populus vbi Domus est, acceperit. Si praedicare, et confessiones audire acciderit alijs in locis extra huiusmodi populum, ac Domum, testimonium afferre debet ab huiusmodi locis, vbi diutius versatus fuerit; vel a personis publicis (praecipuam habendo rationem Praelatorum ordinariorum) quae fidem plane faciant, quod cum doctrina sana, ac bonae vitae exemplo, sine cuiusquam offensione, verbum diuinum seminauit, et officio Confessarij functus est.
23 Praeter haec testimonia, poterit Societas, quando id expedire videretur, curare, vt aliunde certior fiat; vt ipsa sibi magis, ad Dei et Domini Nostri gloriam satisfaciat.
24 Si huiusmodia [note: P. 2. c. 2. C. ] testimonia in praedictis experimentis non afferrentur, diligenter causa inquirenda erit, curandumque, vt rei totius veritas intelligatur: quo melius omnia, quae conuenient, prouideri possint; vt melius bonitati diuinae, ipsius gratia aspirante, inseruiatur.
25 Praeterea [note: P. 3. c. 1. §. 3. et C. ] postquam domi fuerit, egredi eam sine facultate non debet: et [note: P. 3. c. 1. §. 11. et p. 4. c. 4. §. 3. et B. et p. 6. c. 3. §. 2. ] si laicus fuerit, confiteatur oportet, et sanctissimum Sacramentum Eucharistiae sumat octauo quoque die; nisi Confessario aliquod esse impedimentum ad communionem videretur. Si Sacerdos est, confitebitur vt minimum octauo quoque die, et crebrius missae sacrificium offeret; simul Ordinationes,
page 28, image: s028vel Constitutione alias Domus (vt in eins Regulis edoctus erit) obseruabit. [note: P. 3. c. 1. §. 20. ] Omnes, qui domi sunt, in addiscenda doctrina Christiana se exercebunt, et [note: P. 3. c. 1. §. 21. et p. 4. c. 8. §. 3 et p. 10. §. 3. ] etiam in praedicatione illi, quibus Superior Domus id faciendum iudicabit: inter quos nullus erit eorum, qui in Coadiutores temporales admissi sint.
[note: P. 3. c. 2. §. 3. et C. et p. 6. c. 2. §. 15. et 16. et M. ] 26 Sui victus, potus, vestitus, et lecti rationem si Societatem sequi velit, sibi persuadeat fore, vt pauperibus accommodatam; quodque quae vilissima erunt ex ijs, quae domi sunt, ei tribuentur, propter ipsius maiorem abnegationem, et spiritualem profectum; et vt ad quandam aequalitatem et veluti mensuram ab omnibus perueniatur. Cum enim qui primi in Societatem conuenerunt, per huiusmodi indigentiam, ac penuriam maiorem rerum corpori necessariarum probati fuerint; qui post eos accedent, curare debent, vt quoad poterunt, eo pertingant, quo illi peruenerunt, vel vlterius etiam in Domino progrediantur.
27 Ad haec, praeter reliquas peregrinationes, et probationes sic declaratas, antequam Professi suam professionem, et Coadiutores sua vota emittant, et (si Superiori videbitur) Scholastici, antequam approbati censeantur, et vota sua, ac promissionem superius dictam faciant; per triduum suis constitutis temporibus, vestigia sequendo primorum, de quibus mentionem fecimus, [note: Supra §. 12. ] ostiatim pro Christi Domini Nostri amore mendicare debent, vt contra quam est communis hominum sensus, ad diuinum obseqiuum et laudem magis
page 29, image: s029se possint submittere; magisque in spiritu proficere, ad gloriam diuinae maiestatis: [note: P. 4. c. 2. §. 6. et p. 6 c. 2. §. 13. et 1. et p. 7. c. 1 E. et c. 2. G. ] vt etiam magis sint dispositi ad id ipsum faciendum, quando illis iniunctum fuerit, vel conueniens, aut necessarium erit, dum per varias mundi partes, iuxta quod eis praescriptum, vel constitutum per Summum Christi Vicarium, vel eius loco per Superiorem Societatis fuerit, discurrent. Quandoquidem exigit nostrae professionis ratio, vt parati, et in procinctu simus ad ea omnia, quae quouis tempore in Domino nobis iniuncta fuerint, nec [note: P. 4. c. 15 §. 4. et p. 6 c. 2. §. 7. ] petendo, nec expectando praemium vllum in praesenti hac, et labili vita; sed eam, quae vndecunque aeterna est, ex summa Dei misericordia semper sperando.
28 Et [note: Supra §. 13. et inf. §. 46. et p. 3. c. 1. §. 22. et 27. ] ad particularia quaedam descendendo; in probationibus humilitatis, et abnegationis sui, et in exercendis officijs abiectis, et humilibus (cuiusmodi sunt in culina seruitia, domum euerrere, et reliqua omnia seruitia obire) promptius ea suscipi conuenit, a quibus sensus magis abhorrebit: si quidem iniunctum fuerit, vt in eis se exerceant.
29 Cum [note: P. 3. c. 1. §. 24. ] aliquis ad ministeria culinae obeunda ingredietur, vel ad eum iuuandum, qui Coquus est, eidem obedire cum magna humilitate, in rebus omnibus ad ipsius officium pertinentibus, debet. Si enim ei integram Obedientiam non praestet, nec vlli ex Superioribus, vt videtur, praestaret: quandoquidem vera obedientia non considerat personam, cui fiat, sed propter quem fiat: et si propter solum Creatotem et Dominum Nostrum fiat, eidem omnium Domino obeditur.
page 30, image: s030Vnde nulla ratione considerandum est, an sit Coquus, vel Superior Domus: an hic, vel ille sit, qui iubet: quandoquidem nec illis, nec propter iuos (sane intelligendo) vlla obedientia praestatur, sed soli Deo, et propter solum Deum Creatorem ac Dominum Nostrum.
30 Ideo melius est, vt Coquus [note: Vtrunque bonum est, rogare, et iubere: nihilominus in initijs magis proficiet aliquis si iubetur, quam si rogaretur. ] non roget sibi inseruientem, vt hoc, aut illud faciat, sed cum modestia iubeat vel dicat, hoc fac, vel illud. Si enim rogat, potius vt homo hominem alloqui videbitur; et Coquum laicum rogare Sacerdotem, vt ollas abstergat, vel res huiusmodi faciat, nec decens, nec iustum videretur. sed si iubeat, vel dicat, fac hoc, vel illud, significabit magis quod vt Christus homini loquitur, quandoquidem ipsius loco iubet: atque ita qui obedit, considerare ac perpendere vocem a Coquo, vel alio, qui sit ei Superior, egressam debet, vt si a Christo Domino Nostro egrederetur, vt omnino placere diuinae Maiestati possit.
31 Hoc ipsum in alijs humilibus officijs intelligatur, quando aliquis in eis ministerium suum impendit: atque. [note: P. 3. c. 1. §. 24. et p. 4. c. 10. §. 8. ] eodem modo accipiatur in [note: Cuiusmodi esse solent Minister et subminister, vel alij, qui in Collegijs similia munera gerunt. ] officialibus subordinatis, qui accepta a Superiori auctoritate Domum gubernant.
[note: P. 3. c. 1. §. 17. etc. 2. G. ] 32 AEgritudinis tempore non
page 31, image: s031solum obseruare vnusquisque Obedientiam magna cum puritate debet erga Superiores spirituales, vt ipsius animam regant: sed cum eadem humilitate erga Medicos corporales, et infirmarios, vt corpus eius regant: quandoquidem illi plenam ipsius sanitatem spiritualem, hi vero corporalem omnino curant. [note: P. 6. c. 4. §. 1. ] praeterea qui aegrotat, humilitatem et patientiam suam praeseferendo non minorem aedificationem, dum morbo laborat, ijs, qui ipsum inuisent, et cum eo versabuntur et agent, quam dum valebat corpore, ad maiorem Dei gloriam, prestare curet.
33 Ad maiorem firmitatem omnium, quae sic narrata sunt, et ad maiorem spiritualem profectum eius, qui examinatur; interrogetur, an omnino obedientem se exhibere in omnibus, quae hic dicta et declarata sunt, velit, subeundo [note: Supra c. 1. §. 6. et inf. §. 41. et p. 3. c. 1. §. 15. ] et adimplendo quasuis poenitentias, quae propter defectus, et negligentiam suam, vel quiduis aliud fuerint iniunctae.
34 Re in Domino considerata, visum nobis est in diuinae Maiestatis conspectu, mirum in modum conferre, vt [note: Inf. §. 35 et p. 3. c. 1 §. 12. et p. 4. c. 10. §. 5. et p. 6. c. 1. §. 2. ] Superioribus subditi omnino perspecti sint: quo melius regi et gubernari, et per eos in viam Domini dirigi possint.
35 Praeterea quanto exactius Superiores res omnes internas, et externas suorum nouerint, tanto maiori cum diligentia, amore, et solicitudine
page 32, image: s032iuuare eos; ipsorumque animas a varijs malis, et periculis, quae in pogressu possent accidere, conseruare potuerunt Cum [note: P. 3. c. 2 G. et p. 4. procem. A et p. 7. c. 1. §. 1. et c. 2. H. ] etiam semper parati esse, iuxta nostrae professionis rationem, et procedendi modum, ad discurrendum per has et illas mundi partes debeamus; quandocunque per Summum Pontificem, vel Superiorem nostrum immediatum fuerit nobis iniunctum: Vt melius secundum Dei voluntatem huiusmodi missiones fiant, his, et non illis mittendis; vel his ad hoc munus, illis vero ad alia; non solum refert valde, sed summopere, vt Superior [note: Supra §. 34. ] plenam habeat notitiam propensionum, ac motionum animi, et ad quos defectus, vel peccata fuerint vel sint magis propensi, et incitati, qui sub eius cura sunt: vt eius rei habita ratione, melius ipsos dirigere possit; nec supra mensuram virium suarum in periculis, vel laboribus grauioribus, quam in Domino ferre suauiter possint, constituat: et etiam vt (quae audit sub secreti sigillo custodiendo) melius Superior possit ordinare ac prouidere, quae corpori vniuerso Societatis conueniunt.
36 Ideo quicunque hanc Societatem in Domino sequi volet, et in eadem ad maiorem Dei gloriam manere, priusquam ad primam probationem accedat, vel postquam ingressus fuerit, antequam generaliter examinetur, vel post examen, intra aliquot menses (si Superiori differendum videretur) sub sigillo confessionis, vel secreti, vel quacunque ratione ei placuerit, et ad maiorem ipsius
page 33, image: s033consolationem fuerit, debeat conscientiam suam magna cum humilitate, puritate, et charitate manifestare, re nulla qua Dominum vniuersorum offenderit, celata: et totius anteactae vitae rationem integram, vel certe rerum maioris momenti Superiori, qui tum fuerit Societatis, vel cui ex Praepositis, vel alijs ex inferioribus ille iniungeret, prout magis conuenire videretur, reddat; vt melius omnibus in Domino prospiciatur, ipseque magis in spiritu cum gratia vberiori ad maiorem diuinae bonitatis gloriam proficiat.
37 Sic igitur progredientes in gratiae atque spiritus incremento, plenoque cum desiderio ingrediendi, et perseuerandi, quamdiu vixerint, in hac Societate, tantundem [note: Supra §. 36. ] facient aliquoties antequam ad professionem qui Professi, et ad sua vota qui Coadiutores formati sunt suturi, admittantur: et id, quo sequitur modo.
38 Postquam primo aliquis eorum integram vitae rationem Superiori Domus reddidit, [note: Supra §. 36. ] ab eodem die inchoando, prioribus, quae eidem dixit, non repetitis, iterum post semestre proximum plus minus, ei, vel cui a Superiore fuerit constitutum, vitae rationem reddet. Deinde a secunda hac ratione incipiendo, eodem ordine procedetur; et sexto quoque mense rationem hanc sui quisque reddet. Vltima vero circiter triginta dies antequam Prosessi futuri suam professionem, et Coadiutores sua vota emittant, reddetur.
39 Scholastici [note: Supra §. 36. et p. 4. c. 10. §. 5. ] eodem modo procedent, praeterquam
page 34, image: s034quod absolutis suis studijs cum primun rationem vitae suae reddent, ab vltima quam reddiderunt in Domo, vnde ad studia missi sunt, vel ab initio vitae, si aliqua de causa nunquam reddiderunt, incipient.
40 Sic [note: Supra §. 36. et p. 6. c. 1. §. 2. et p. 9. c. 3. §. 19. ] etiam videtur quod Coadiutores formati, et Professi, si alicubi agent vbi Praepositi alicuius Societatis obedientiae subiaceant, singulis annis, vel crebrius, si Praeposito videbitur, suae conscientiae rationem dicto modo ab vltima quam reddiderunt incipiendo, ei reddant.
41 Qui senserit ad omnia quae dicta sunt, animum ac vires sibi a Domino dari, ac ad maiorem Dei gloriam fore, suaeque animae magis salutiferum iudicat, in corpus huius Societatis admitti, [note: Supra c. 1. §. 13. et G. et p. 1. c. 4. §. 5. ] praeter litterarum Apostolicarum, et Constitutionum, et reliquorum, quae ad eius Institutum pertinent, ipso initio, ac postea sexto quoque mense, vt dictum est, considerationem, [note: Sup. §. 10. et p. 1. c. 4. §. 6. ] debet generalem vitae totius confessionem apud aliquem Sacerdotem a Superiore assignatum, propter multiplicem spiritus vtilitatem quae ea in re deprehenditur, facere. Quod si aliquando generaliter confessus fuerit alicui de Societate, vel in exercitijs spiritualibus, vel extra illa satis erit generalem confessionem ab alia etiam generali ad id vsque tempus inchoare, et post eam sacratissimum Christi Domini Nostri corpus sumere: et sic sexto quoque mense eodem modo generaliter, ab vltima inchoando, confitebitur. Demum continuum puritatis ac virtutum
page 35, image: s035augmentum, et inflammata in Domino desideria multum in hac Societate diuinae maiestati seruiendi procurando, [note: Sup. c. 1. §. 12. p. 4. c. 3. §. 3. et c. 4. §. 5. et. p. 5. c. 1. §. 3. et c. 4. §. 3. et 6. ] exactis duobus annis probationis, et se perpetuo obedientem exhibendo, et in sua conuersatione, et varijs experimentis aedificationem praebendo, [note: Sup. §. 33. et c. 1. §. 6. et p. 3. c. 1. §. 15. ] ac poenitentias pro erratis, et neglientijs, et defectibus iniunctas magna cum humilitate subeundo, si et ipse, et Societas, vel Superior Domus contenti fuerint, in Societatis corpus admitti poterit, [note: Supra c. 1. §. 13. et G. ] consideratis prius litteris Apostolicis, et Constitutionibus, et confessione generali peracta, vt superius est dictum. quam vt melius instituat; seseque in sua prima deliberatione confirmet, per vnius hebdomadae spatium se colligendo, et aliqua spiritualia exercitia ex iam factis, vel alijs, faciendo; postremo suam oblationem, ac Vota siue solemnia sint in Professis, siue simplicia in Coadiutoribus, et Scholasticis, quemadmodum in Constitutionibus declarabitur, ad maiorem Dei gloriam, vberioremque fructum animae suae, emittat.
42 Admoneantur quod Votis huiusmodi emissis, iuxta tenorem litterarum Apostolicarum, non possint ipsi ad alias Religiones sine facultate a Superiore Societatis concessa transire.
43 Quod si exacto probationis tempore, contentus quidem ipse est, et exoptat sic ad Professionem, vel in Coadiutorem, vel in Scholasticum admitti; verum dubitaret Societas de ipsius talento, vel moribus: securius [note: Sup. c. 5. §. 12. et p. 5. c. 1. §. 3. et C. ] erit in alium annum, vel
page 36, image: s036tempus, quod videbitur, id prorogari; donec vtrique parti plene in Domino sit satisfactum.
44 Praeterea diligenter animaduertant oporterqui examinantur (magnifaciendo, summique momenti id esse ducendo in conspectu Creatoris ac Domini Nostri) quantopere iuuet ac conferat ad vitae spiritualis profectum, omnino, et non ex parte abhorrere ab omnibus, quae mundus amat, et amplectitur; et admittere, et concupiscere totis viribus quidquid Christus Dominus Noster amauit, et amplexus est. Quemadmodum enim mundani homines, qui ea, quae mundi sunt, sequuntur, diligunt, et quaerunt magna cum diligentia honores, famam, magni nominis existimationem in terra, sicut mundus eos edocet: sic qui procedunt in spiritu, et serio Christum Dominum Nostrum sequuntur, amant, et ardenter exoptant, quae ijs omnino contraria sunt, indui nimirum eadem veste, ac insignibus Domini sui, pro ipsius amore ac reuerentia; adeo vt si sine offensione vlla diuinae maiestatis, et absque proximi peccato foret, vellent contumelias, falsa testimonia, et iniurias pati, ac stulti haberi et existimari (nulla tamen ad id per eos data occasione) eo quod exoptant assimilari, ac imitari aliquo modo Creatorem ac Dominum Nostrum IESVM Christum; eiusque vestibus, et insignibus indui: quandoquidem illa ipse propter maiorem profectum nostrum spiritualem induit, nobisque exemplum dedit, vt in omnibus, quoad eius fieri poterit, diuina
page 37, image: s037gratia aspirante, eum imitari, et sequi, cum, vera sit via, quae ducit homines ad vitam, velimus. Igitur interrogentur, an huiusmodi desideria tam salutaria, et ad perfectionem animarum suarum tam fructuosa, in se sentiant.
45 Quod si quis propter humanam nostram debilitatem ac miseriam, in se huiusmodi tam inflamata in Domino desideria non sentiret, interrogetur an certe desiderium in se sentiat, huiusmodi desideria sentiendi. Si affirmando responderit, optare se nimirum huiusmodi tam sancta desideria animo concipere; quo melius ad eorum effectum perueniatur, interrogetur, an decreuerit, paratusque sit huiusmodi iniurias, illusiones, et opprobria in Christi insignibus inclusa, et alia quaeuis, quae ei inferrentur siue per quemuis ex domo, vel Societate (in qua obedire, et humiliari, ac aeternam beatitudinem consequi exoptat) siue extra eam per quemuis viuentium, nulli malum pro malo, sed bonum pro malo reddendo, admittere, et patienter cum Dei gratia ferre.
46 Vt melius ad hunc perfectionis gradum in spirituali vita tam preciosum perueniatur, eius maius ac impensius studium sit, [note: Supra §. 28. et inf c. 6. §. 6. et p. 3. c. 1. §. 23. et 27. ] quaerere in Domino maiorem sui abnegationem, et continuam in rebus omnibus, quoad poterit, mortificationem. Nostrum autem erit in eisdem iuxta gratiam, quam Dominus nobis conferre ad suam maiorem laudem ac gloriam dignabitur, eum iuuare.
page 38, image: s038DE ALIO EXAMINE AD particularia aliquanto magis descendente, quod eruditis, et Coadiutoribus spiritualibus, et Scholasticis conuenit. Cap. V.
1 QVo melius intelligi, atque cognosci queant quae ad huiusmodi homines spectant, vnusquisque eorum interrogetur, Vbi studuerit, Qua in facultate, Quibus auctoribus ac doctrinae deditus, Quantum temporis studijs impenderit, Quantumque suo iudicio profecerit, ac nominatim, Quam sit ei familiaris latina lingua.
2 An ad gradus Artium liberalium, vel Theologiae, vel Iuris Canonici, vel alterius cuiusuis facultatis sit promotus.
3 An [note: P. 1. c. 2. §. 7. ] existimet se memoria ad bene capiendum, et retinendum quod didicerit, esse praeditum.
An [note: P. 1. c. 2. §. 6. ] sibi videatur pollere intellectu, qui cito, ac bene penetret ea, quibus studuerit.
An in se propensionem naturalem, aut voluntariam ad studia sentiat.
4 An existimet studia sanitati sui corporis aliquid detrimenti attulisse.
An [note: P. 1. c. 2. §. 11. ] vires sibi corporales, et spirituales suppetere sentiat ad labores, qui in Societate requiruntur ferendos, siue in studijs, quamdiu illis vacat, siue in vinea Domini, cum in ea laborandum est.
5 Si Sacerdos fuerit, An se in audiendis confessionibus,
page 39, image: s039vel in praedicatione, vel alijs ministerijs ad proximum iuuandum exercuerit.
6 Cum ad huiusmodi officium ac ministerium diuini verbi seminandi, et spirituali proximorum auxilio attendendi, litterarum bonarum sufficiens eruditio requiratur; et Scholasticos etiam aliquod sui profectus in litteris; quibus studuerunt, specimen praebere oporteat, omnes examinentur. [note: P. 1. c. 4. §. 5. ] Quod fiet, si quisque lectionem vnam in quauis facultate cui operam dederit, praelegat; et postea exhortationem vnam quisque (idque ante egressum a prima probatione) faciat: et postea in secundam ingrediendo, si ei fuerit iniunctum, vt inferius dicetur, hoc ipsum faciet.
7 Praeterea intelligat (si Sacerdos est, vel quandocunque promotus ad Sacerdotium fuerit) quod confessiones nec Domi, nec foris audire, nec vlla Sacramenta ministrare sine peculiari probatione, aedificatione, et facultate sui Superioris per totum probationis tempus debet: sed nec publice Missam dicere debet, donec coram aliquo, vel pluribus domesticis priuatim eam dicat, et admoneatur, [note: P. 4. c. 8. §. 2. et p. 8 c. 1. §. 8. ] vt in modo dicendi conueniat cum alijs de Societate inter quos agit, et se ad aedificationem eorum qui illam sunt audituri, componat.
8 Ad maiorem humilitatem et perfectionem eruditorum Coadiutorum spiritualium, et Scholasticorum, si de eo qui in Societatem est ingressurus dubitatur an idoneus sit futurus, vt ad Professionem, vel in Coadiutorem spiritualem, vel
page 40, image: s040Scholasticum eius admittatur; cum id tanquan certissimum statuatur, quod multo melius et perfectius sit, vt ipse iudicari, et regi se a Societate sinat; quandoquidem non minus, quam ipse, quod exigitur, vt in ea maneat, Societas intelliget, ipsi vero maiori humilitati, et perfectioni tribuetur, maioremq. dilectionem, ac fiduciam in his, a quibus est gubernandus, ostendet; [note: Supra c. 1. §. 7. et 11. et c. 4. §. 17. et inf. c. 8. ] interrogetur, an velit proprium sensum, ac iudicium Societati submittere, vel eius Superiori; ita vt acquiescat eius sententiae; siue inter eos illum constituat, qui in Societate professionem emittunt, et Christi Domini Nostri Vicario obligantur; siue inter Coadiutores, siue inter Scholasticos Societatis, in studijs vlterius progrediendo. Interrogetur vlterius, si Superior vellet semper eundem solum vt Coadiutorem in rebus exterioribus Societatis curandis occupari, ac sic in suae animae salutem incumbere an paratus sit in humilibus, et infimis officijs se exercere, vitamque omnem in vtilitatem, et auxilium eius exigere; sibi persuadendo, quod dum ei inseruit, Creatori ac Domino suo (pro cuius amore, et debita reuerentia omnia facit) inseruit.
DE ALIO EXAMINE AD SOLOS Coadiutores accommodato. Cap. VI.
1 AD maiorem rei notitiam declaretur vnicuique ex huiusmodi Coadiutoribus latius, quod in initio attingebatur: [note: Supra c. 1. §. 9. et p. 5. c. 2. §. 4. et c. 4. §. 1. 2. et 3] Quod scilicet in
page 41, image: s041hanc Societatem Coadiutores spirituales, et temporales admittuntur; [note: P. 1. c. §. 5. ] Spirituales quidem, qui Sacerdotes sunt, et litteris sufficienter ornati, vt in rebus spiritualibus Societatem iuuent: [note: P. 1. c. 2. §. 2. ] Temporales vero ad sacros Ordines non promoti, cum litteris, vel sine illis, in rebus externis, quae necessariae sunt, possunt iuuare.
2 Priorum magis proprium est, Societatem in audiendis confessionibus, in exhortationibus, in Doctrina Christiana, et alijs litteris edocendis iuuare. His vero eaedem gratiae ad animarum auxilium communicari possunt, quae Professis ipsis solent.
3 Posteriorum [note: Inf. c. 8. §. 2. et p. 1 c. 2. §. 2. et p. 4. c. 6. B. ] magis est proprium (licet possint in rebus maioribus pro talenti eis a Domino concessi ratione occupari) vt in ministerijs omnibus inferioribus, et humilioribus, quae ipsis iniungentur, se exerceant; persuasi quod Societatem iuuando, [note: P. 1. c. 2. A. ] quo melius illa saluti animarum vacare possit, eidem omnium Domino seruient: quandoquidem. propter diuinum ipsius amorem ac reuerentiam id faciunt. Ideo prompti esse cum omni humilitate, et charitate, quoad fieri poterit, debent ad officia, quae eis credita fuerint, exacte obeunda. Quo fiet, vt non solum mercedem suam integram habeant, sed participes sint omnium bonorum operum, quae Deus per vniuersam Societatem ad obsequium et laudem suam operari dignabitur; et omnium indulgentiarum, et gratiarum, quae Professis ad suarum animarum bonum a Sede Apostolica concessae fuerint.
page 42, image: s0424 Et [note: P. 7. c. 4. §. 8. ] nihilominus eniti debent in colloquijs spiritualibus, ad maiorem vtilitatem spiritualem proximorum aliquid conferre, et quod nouerint, docere; et ad bene agendum, quoscunque poterunt (quandoquidem vnicuique Deus proximi sui curam dedit) excitare.
5 Si quis instructus et examinatus fuerit, vt sit futurus spiritualis Coadiutor; sic vacare debet rebus spiritualibus, quae cum sua prima vocatione proprie sunt coniunctae vt [note: P. 5. c. 4. §. 5. ] in posterum directe, vel indirecte per se, vel alium innouare, aut mutationem aliquam a sua vocatione in aliam, scilicet; a gradu Coadiutoris spiritualis ad Professi, vel Scholastici, vel Coadiutoris temporalis gradum, tentare non debeat: sed cum omni humilitate, atque Obedientia incedere ac progredi eadem via, quae ipsi ab eo qui nescit mutationem, et in quem illa non cadit, ostensa est.
6 Eadem ratione si quis examinatus, et instructus fuerit, vt sit futurus Coadiutor temporalis, sic se totum rebus, quae cum sua prima vocatione proprie sunt coniunctae, addicat, vt [note: P. 5. c. 4. §. 5. ] non curet vlla ratione a statu Coadiutoris temporalis, in statum Spiritualis, vel Scholastici, aut Professi progredi; nec etiam (si in suo eodem maneat) plus litterarum addiscere quam sciebat cum est ingressus, curet: sed perseuerare magna cum humilitate debet in omnibus Creatori ac Domino suo iuxta primam suam vocationem inseruiendo, [note: Supra c. 4. §. 46. et p. 3. c. 1. §. 27. ] ac solicite in abnegationis sui ipsius profectum, et verarum virtutum studium
page 43, image: s043incumbendo.
7 Interrogentur huiusmodi, vt de re propria suae vocationis, an [note: P. 1. c. 2. §. 2. ] contenti, et quieti sint futuri in obsequio Creatoris et Domini sui in officijs, ac ministerijs ablectis et humilibus ad auxiliu Domus, et Societatis pertinentibus, cuiuscunque rationis illa sint, parati ad vita omnem in exigendam, sibi persuadendo quod ea in re obsequium, et laudem praestant suo Creatori et Domino, dum omnia propter diuinum ipsius amorem, et reuerentiam agunt.
8 Omnes Coadiutores tam Spirituales, quam Temporales Sup. [note: c. 1. §. 12. et c. 4. §. 16. et et p. 5. c. 1. §. 3. ] exacto biennio, quod experimentis et probationibus datur, et [note: Sup. c. 1. §. 12. et c. 4. §. 16. et p. 5. c. 1. §. 3. ] vno adhuc anno, si Scholastici fuerint (vt prius est declaratum) si velint in Societate manere, et ipsa, vel Superior eius contentus fuerit, [note: Sup. c. 1. §. 9. et p. 5. c. 4. §. 1. 2. et 3. et A. et B. ] oblationem suam trium Votoru facient (quae publica, licet non solemnia sint iuxta litteras Apostolicas Iulij III.) Obedientiae, Paupertatis, et Castitatis, vt initio diximus; et exinde Coadiutores formati vel Spirituales, vel Teporales cesendi sunt; ita vt [note: IN CAP. VI. EX parte ipsorum conuenit eos ligari; quandoquidem eorum stabilitas quaeritur. Nec est intustum (vt patet in litteris Apostolicis) si Societas libertatem ad eos dimittendos, quan do non faciunt quod debent, retineat: quando quidem illi, si id accideret, soluti manent; et alioqui facilius est aliquem ab eo, quod debet deficere, quam Societatem, vel eius Praepositum Generalem: quorum tantum erit posse dimittere; nec id sine causis iustissimis (vt in secunda Parte Constitutionum, videbitur) fieri debebit. ] ex [note: P. 5. c. 4. B. ] parte ipsoru
page 44, image: s044ligati ad semper viuendum, et moriendum in Domino in hac Societate, ad diuinae Maiestatis gloriam, maiusque meritum et stabilitate propriam maneant. Nihilominus Societas, vel eius Superior, qui commune bonum debet intueri, cum eorum opera ad maius Dei obsequium se non iuuari; sed contra potius accidere cerneret, eos dimittere, et a sua Congregatione separare potest: et [note: P. 2. c. 4. §. 3. et p. 5. c. 4. B] tunc illi omnino liberi, nulloque voto obstricti remanent.
DE [note: IN CAP. VII. HOC, et superius Examen non solum ijs, qui tunc primum ad studia mittuntur, verum etiam illis, qui in eis progrediuntur, cum ad Domos veniunt vt alio mittantur, proponitur. ] ALIO EXAMINE, Scholasticis accommodo, ac in primis antequam in Scholasticos admittantur. Cap. VII.
1 EXperimentis et probationibus praedictis absolutis, si Scholastici voluerint studere in Collegijs, [note: P. 3. c. 1. §. 27. et. X. ] vel Domibus Socictatis; vt in eis in Domino sustententur, si Societas, vel eius Superior contentus, etiam fuerit, antequam ad studia se conferant, vel dum in eisdem manebunt, ob suum maius meritum, ac stabilitatem
page 45, image: s045[note: Supra c. 1. §. 10. et p. 5. c. 4. §. 4. et p. 4. c. 3. §. 3. ] Vota simplicia Paupertatis, Castitatis, et Obedientiae, ac promissionem, quod studijs absolutis in Societatem ingredientur; Deo ac Domino Nostro facient, [note: Supra c. 1. §. 10 et p. 5. c. 1. A. et c. 4. E. ] Sic autem intelligendus est huiusmodi ingressus, vt professionem vel Vota. Coadiutorum formatorum (si Societas cos admittere volet) emittant, [note: Supra c. 1. §. 10. et p. 4. c. 3. § 3. ] et exinde Scholastici approbati Societatis censeantur. [note: P. 5. c. 4. D. ] Libera tamen manebit Societas, nec tenebitur ad eos admittendos ad professionem, nec in Coadiutores formatos, si studiorum tempore male se gererent, adeo vt Superior Societatis existimaret Deo gratum non fore, si in eam admitterentur: et [note: Inf. § 2. et p. 2. c. 4. §. 3. et p. 5. c. 4. B. ] tunc ipsi etiam suis Votis soluti erunt.
2 Si quando studiorum tempore, qui maiorem ad ea propensionem animi prae se tulerunt, quam ad aliud in Societate ministerium, ostenderent ac certum indicium praeberent, [note: P. 4. c. 6. §. 15. et N] vnde Societas, vel eius Superior in Domino sentiat eos idoneos non esse, vt in litteris proficiant, eo quod ingenio vel sanitate corporis destituantur, vel alijs defectibus laborent: interrogentur an patienter se dimitti a Societate, dum [note: Supra §. 1. ] ab omni Voto ac promissione liberi maneant, sint laturi.
3 Qui ad studia litterarum idoneus inuenietur, interrogetur, [note: P. 4. c.[?] §. 2. et 3. et D. et c. 13. §. 4. § E. ] an velit seduci sinere circa ea, quibus studere debeat, ac studiorum modum, et tempus, iuxta quod Societati, vel eius Praeposito, aut Collegij, vbi daturus est litteris operam, Superiori videbitur.
page 46, image: s0464 An contentus futurus sit eodem atque alij modo ibi agere, nullisque priuilegijs aut praerogatiuis minimum omnium, qui in Collegio fuerit, anteire, omnem sui curam Superiori Collegij relinquendo.
[note: Supra c. 3. §. 14. ] 5 An statuerit omnino apud se, studijs absolutis, ac probationibus peractis, Societatem ad viuendum in ea et moriendum ingredi, ad maiorem Dei gloriam.
6 Sic examinatus, et instructus se accingere incipiet, vt ad studia se conferat, vel ea prosequatur; paratus interim in eisdem studijs alijs experimentis, et probationibus varijs exerceri; [note: Sup. c. 4. §. 9. et. 16. ] quibus si non fuerit propter causas aliquas legitimas, ac fine aliquo bono prae oculis habito, antequam ad studia mittatur, perfunctus, eis confectis, omnia experimenta, et probationes superius declaratas subibit.
PRO SCHOLASTICIS qui studia iam absoluerunt.
7 SCholastici studijs iam confectis, antequam in Societatem, vel eius Domos ingrediantur, vt in eadem omnimodam Obedientiam, ac communem viuendi in Domino modum admittantur; generatim interrogandi sunt, an firmi in sua deliberatione, et votis ac promissione Deo oblatis antequam ad studia se conferrent, vel in eisdem, si quidem admissi primo fuerint in Collegijs, permancant.
page 47, image: s047[note: P. 1. c. 4. §. 7. ] 8 Interrogentur etiam, et examinentur particulatim eisdem interrogationibus, et examine, quo priusquam ad studia mitterentur, interrogati fuerunt; vt Superioribus memoria ac notitia eorum renouetur, ac melius pleniusque stabilitas, et constantia, vel etia mutatio, si aliqua accidisset in rebus primo interrogatis et affirmatis, cognoscatur.
DE ALIO EXAMINE indifferentibus accommodo. Cap. VIII.
1 AD [note: Supra c. 1 §. 11. ] maiorem illius notitiam, qui vt indifferens examinandus est, vt omni ex parte cum maiori cognitione et luce in Domino procedatur, instruendus idem erit, et admonendus quod nullo tempore, nec ratione potest, nec debet [note: IN CAP. VIII. ACVm [note: P. 5. c. 4. F. et p. 7. c. 2. 1. ] tamen ali quid constanter eis sese offerret, quod ad maiorem Dei gloriam fore iudicarent, post [note: P. 3. c. 2. §. 1. ] orationem simpliciter Superiori proponere poterunt, ipsius iudicio omnino rem committen tes, nibil amplius procurando. ] praetendere, nec tentare directe, nec indirecte potius hunc, quam illum gradum in Societate; nimirum non potius Professi, vel Coadiutoris spiritualis, quam Coadiutoris temporalis, vel Scholastici: quin potius perfectae humilitati, ac obedientiae locum dando, omnem sui ipsius curam, et ad quod officium, vel gradum sit eligendus, suo Creatori et Domino, ac eius nomine, et pro ipsius amore
page 48, image: s048ac reuerentia ipsimet Societati, vel eius Superiori debet relinquere.
2 Postquam [note: Sup. c. 1. §. 7. et. 11. et c. 4. §. 17. et. c. 5. §. 8. ] sic fuerit admonitus, interrogetur, an se omnino sentiat indifferentem, quietum, et paratum ad inseruiendum Creatori ac Domino suo in quouis officio, vel ministerio, quod ei Societas, vel eius Superior commiserit. Interrogetur etiam, si Societas, vel eius Superior illum vellet vacantem quidem animae suae saluti ad officia tantum inferiora et humilia semper applicare, [note: Supra c. 6. §. 3. ] an se paratum sentiat ad vitam omnem in huiusmodi officijs inferioribus, et humilioribus in auxilium, ac ministerium Societatis exigendam; existimando, quod ea in re obsequium, et laudem praestat Creatori suo ac Domino, dum omnia ob ipsius amorem et reuerentiam agit.
3 Cum omnino ei placuerint omnia in Domino, quae dicta sunt; instrui poterit, et examinari de reliquis, iuxta aliquod examen ex praedictis, vel omnia illa, prout magis conuenire videbitur; vt vtrique parti in omnibus satisfiat, ac maiori cum claritate procedatur: quando quidem omnia instituta, et ordinata sunt ad maius obsequium, et laudem Dei et Domini Nostri.
FINIS. LAVS DEO.
page 49, image: s049CONSTITVTIONES Cum Declarationibus. PROOEMIVM. CONSTITVTIONVM.
[note: PROOEMIVM in Declarationes, et Annotationes Constitutionum. CVM [note: P. 9. c. 3. §. 8] Constitutionum hic fini sit, vt vniuersum corpus Societatis, et particularia eius membra ad sui conseruationem et incrementum, ad gloriam Dei, et vniuersalis Ecclesiae bonum iuuentur; praeter quam quod omnes et singulae carum per se ipsas ad finem dictum accommodatae sunt, tria alia in eis expeti possunt. Primum vt plenae sint; quo omnibus quae incidere possint, quantum fieri potest, prouideatur. Alterum, vt perspicuae sint; quo minor scrupulis detur occasio. Tertium, vt breues sint, quantum plenitudinis ac perspicuitatis ratio patitur; vt memoria retineri possint. Quo tria haec melius obseruentur, praeter Constitutiones vniuersaliores et breuiores, quae, vt obseruentur a nostris, et ostendantur cum oportebit externis, erunt magis ad vsum accommodatae; visum nobis est in Domino has Declarationes, et Annotationes esse adijciendas: quae [note: P. 6. c. 1. A. ] cum non minoris sint auctoritatis, quam reliquae Constitutiones, magis descendendo ad particularia, eos qui reliquis praesunt, de rebus quibusdam possint edocere, quas breuitas et vniuersalitas aliarum minus dilucidas reddebat. Sed praeter vtrasque, quae ad res immutabiles pertinent, et vniuersaliter obseruari debent, aliae [note: P. 4. c. 7. §. 2. et. C. et c. 10. § 6. § p. 7. c. 4. §. 12. et p. 9. c. 6. I. ] quaedam Ordinationes erunt necessariae, quae diuersis temporibus, locis, et personis in diuersis Domibus, Collegijs, et officijs Societatis [note: P. 8. c. 1. §. 8. et p. 10. §. 9. ] (vniformitate tamen quoad eius fieri poterit in omnibus retenta) possint accommodari. De huiusmodi Ordinationibus, vel Regulis hic non agetur; sed id solum admonebimus, quod ab vnoquoq. qui ibi fuerit, vbi hae obseruentur, iuxta voluntatem Superioris qui ei praefuerit, sunt obseruandae. Vt redeamus ergo ad id, quod agitur hoc loco, harum Declarationum ordo hic erit, vt Constitutionibus respondeant. itaque Pars Parti, Caput Capiti, cum declarandum aliquid fuerit, reddetur: quod in margine Constitutionum littera quaedam indicabit, cui alia similis in Declarationibus respondebit. et sic Ordinate procedetur, eius fauore aspirante, qui ordinis totius principium est, vtpote perfectissima et infinita Sapientia. ] 1 QVAMVIS summa Sapientia, et Bonitas Dei Creatoris Nostri ac Domini sit, quae [note: P. 10. §. 1. et 12. ] conseruatura est, gubernatura, atque promotura in suo sancto seruitio hanc minimam Societatem IESV, vt eam dignata est inchoare; ex parte vero nostra, interna Charitatis et amoris illius lex, quam Sanctus Spiritus scribere, et in cordibus imprimere solet, potius quam vllae externae Constitutiones, ad id adiutura sit: quia tamen suauis dispositio diuinae prouidentiae suarum creaturarum cooperationem exigit, et quia Christi Domini Nostri Vicarius ita statuit, et Sanctorum exempla, et ratio ipsa nos ita docet in Domino, necessarium esse arbitramur
page 50, image: s050Constitutiones conscribi, quae iuuent ad melius in via incepta diuini obsequij procedendum, iuxta Instituti nostri rationem.
2 Quamuis primum illud sit, et maximi momenti in nostra intentione, quod ad corpus vniuersae Societatis spectat, cuius vnio, et bonum regimen, et conseruatio in suo bono statu ad maiorem Dei gloriam in primis quaeritur: quia tamen corpus hoc ex suis membris constat, et in ipsa executione primo loco occurrit, quod ad singulos spectat, tam in ipsis admittendis, quam in promouendis, ac deinde per vineam Christi Domini
page 51, image: s051Nostri diuidendis; [note: DECLARAtiones in Constitutiones. In Prooemium. Congruus esse solet procedendi modus ab imperfectioribus ad perfectiora, praecipue
page 52, image: s052
in ijs, quae pertinent ad praxim; cum id primum in executione occurrat, quod est in consideratione postremum (nam haec a fine ad media descendit) et sic in decem praecipuis partibus, ad quas reducuntur omnes Constitutiones, procedetur. Prima de ijs admittendis ad Probationem agit, qui nostrum sequi Institutum expetunt. Secunda de ijs dimittendis, qui ad illud non esse idonei videbuntur. Tertia de ijs, qui retinebuntur, conseruandis; et in spiritu ac virtute promouendis. Quarta de ijs instituendis in litteris, et alijs medijs proximos iuuandi, qui in spiritu et virtute in seipsis profecerint. Quinta de cooptandis in corpus Societatis ijs, qui sic fuerint instituti. Sexta de ijs, quae in seipsis obseruare debent, qui in hoc conpus iam cooptati sunt. Septima de ijs, quae obseruanda sunt erga proximos, distribuendo scilicet Operarios, et eos in Christi Domini Nostri vinea occupando. Octaua de ijs, quae faciunt ad mutuam, et cum suo capite vnionem eorum qui distributi sunt. Nona de ijs, quae ad caput pertinent, et ad gubernationem, quae ab eo ad corpus descendit. Decima de ijs, quae vniuersaliter ad conseruationem, et augmentum totius corporis huius Societatis in bono suo statu pertinent. Hic est ordo in Constitutionibus, et Declarationibus tenedus, finem illu intuendo gloriae, et laudis Dei Creatoris ac Dnni Nostri quem nobis praefiximus. ] hinc exordium sumetur eo fauore, quem lux aeterna nobis ad honorem et laudem suam conferre dignabitur.
page 53, image: s053PRIMA PARS CONSTITVTIONVM. De Admissione ad Probationem. DE EO, QVI ADMITTENDI facultatem habet. Cap. I.
1 EACVLTAS [note: Inf B. et c. 2. C. et c. 3. H. et p. 9. c. 3. §. 1. ] admittendi ad Probationem, quorum, et quanta sit, iudicio Praepositi Generalis relinquatur, qui in ea communicanda considerabit, quid ad maius seruitium Dei ac Domini Nostri conueniat.
2 Quando aliquis, qui idoneus videatur ad nostrum Institutum sequendum, ad eum accederet, qui hususmodi admittendi potestatem non habet; [note: IN CAP. I. De eo qui admittit. SI como de non possit aliquis huiusmodi ad Societatis Institutum idoneus, ad eum mitti, qui potestatem habet admittendi; interim dum ille admonetur, licebit cuique (si id necessarium esse, aut valde conuenire iudicabitur) eum tanquam hospitem penes se retinere; donec responsum ab eo, ad quem relatum est de eo negotio, accipiat: et tunc iuxta ordinem sibi praescriptum procedet. ] Mittere eum poterit ad illum, penes quem ea sit, vel scribere ei, fignificando qualis ille sit, et quibus praeditus Dei donis qui admitti petit; et exequatur quod ei in Domino
page 54, image: s054praescriptum fuerit: si quidem ille [note: Qui ordinarie admittere, poterunt in abentia, sunt Praepositi Prouinciales: extraordinarie vero quiuis Commissarius Praepositi Generalis, vel eiusdem Prouincialis. At Rectoribus Collegiorum, et Praepositis Domorum magis consuetum erit committere, vt quos idoneos iudicabut, Domi suae, aut in Collegio possint admit tere cum praesentes fuerint. ] in abSentia id praescriben di facultatem habebit.
[note: Parte 4. Prooem. A et p. 10. §. 7. ] 3 Quia refert plurimum ad diuinum seruitium, conuenientem haberi delectum eorum qui admittuntur, et [note: Inf. c. 4. §. 1. et D. et Exam. c. 1. §. 13. ] diligentiam adhiberi, vt intelligatur quae eorum sint dotes et vocatio; qui talem admittendi facultatem habet, si per seipsum id ipse non praestet, habeat in ijs qui assidue apud se agunt, [note: Exa. c. 1. A. ] aliquem, cuius opera vtatur ad cognoscendum eos, qui ingrediuntur, ad agendum cum illis, eosque examinandum; qui quidem prudentia praeditus sit, et non ignoret agendi modum, qui cum tam varijs generibus et conditionibus personarum est tenendus: vt maiori cum intelligentia, et [note: Infra c. 4. §. 1. et Exam. c. 1. §. 13. ] vtriusque partis satisfactione negotium ad Dei gloriam transigatur.
4 Tam ille penes quem est facultas admittendi, quam is cuius opera ille vtitur, habeat oportet Cognitionem rerum Societatis, ac zelum boni progressus ipsius; vt nulla ratione dimoueri ab eo possit, quod in Domino conuenientius ad diuinum
page 55, image: s055feruitium in hac Societate iudicauerit: quod vt consequatur, [note: Vt par est solicite cooperari motioni et vocationi diuinae, curando vt augeatur in Societate numerus Operrariorum vineae Christi Domini Nostri; ita diligenter considerari oportet, ne quis admittatur nisi qui donis illis Dei praeditus sit, quae hoc Institutum ad ipsius gloriam exigit. ] modernus admodum sit oportet in admittendi desiderio. et [note: Inf. c. 3. §. 16. ] vt liberior sit ab omni minus ordinato affectu, vbi vitij huiusmodi occasio esse posset (vt cum consanguineis, et amicis) ille in quo aliquid periculi huiusmodi timeretur, examinandi officio non fungatur.
Quicunque autem eo fungetur, [note: Vbicunque admittendi facultas fuerit, liber completus Examinis sit oportet, et quidem in ijs linguis, quae fere solent esse necessariae. Huiusmodi sunt vernacula loci illius, vbi agitur, et latina [note: Inf. c. 4. §. 5. et E. et Exa. c. 1. A. et c. 4. §. 41. ] Illud autem Examen ei proponi debet, qui admitti cupit, antequam Domum ad communen cum alijs conuictum ingrediatur. [note: Inf. c. 4. D. et Exa. c. 1. A. ] Et quidem impedimenta, quae necessario excludunt, etiam antequam ad primam Probationem admittantur, proponi debent. Erit etiam scriptum alterum Examen, quod contineat ea, quae sexto quoque mense per biennium Probattonis proponi debent: aliud item perbreue, quo illi vtentur, qui cum ijs, qui ingredi volunt, colloquuntur; vt vtrinque id quod expedit intelligatur antequam ad primam Probationem quis admittatur. Iidem officium etiam Examinatoris scriptum habere debent, et quod in eo continetur, exequi curent. ] in scriptis habeat quae ad tale officium pertinet; quo melius, et certius id possit praestare, quod in hac parte ad diuinum seruitium quaeritur.
page 56, image: s056DE ADMITTENDIS IN Societatem. Cap. II.
1 IN vniuersum loquendo de ijs, qui admittendi sunt, quo pluribus Dei donis naturalibus, et infusis praediti ad promouendum iuxta Societatis Institutum, diuinum seruitium; et quo certioribus experimentis perspecti fuerint; eo magis idonei erunt, vt in eam admittantur.
2 Vt [note: Exa. c. 6. §. 1. et 7. ] particulartim de his loquamur, qui. in Coadiutores admittuntur ad res temporales, vel exceriores curandas ( [note: P. 3. c. 2. §. 7. et. p. 4. c. 3. §. 2. ] qui plures esse non debent, quam qui necessarij sint ad subleuandum Socieratem in ijs rebus, in quibus [note: DECLA ratio. In Cap. II. H [note: P. 4. c. 10. H. ] Viusmodi fere sunt magnis in Domibus Coqui, et Dispensatoris occupationes, Emptoris, Ianitoris, Praefecti Infirmorum, Lotoris, Praefecti horti, eleemosynarum Curatoris (vbi ex eleemosynis viuitur) atque id genus aliae esse possent. Quia tamen pro maiori, aut minori numero bominum, qui in Domibus, vel Collegijs versantur, pro maiori etiam, vel minore distractione in buiusmodi exercitijs, magis vel minus necesse esset huiusmodi Officiales ad hae officia omnino deputari; eorum prudentiae, qui reliquis praesunt, id committitur: modo hanc curam sibi impositam sciant, vt finis meminerint, qui ad huiusmodi homines in Societatem admittendos mouet: is est necessitas, [note: Exa. c. 6. §. 4. et p. 4. c. 6. B. ] vt alij, qui in vinea Christi Domini Nostri laborant, vel litteris dant operam, vt postmodum in ea laborent, subleuentur, quo se in rebus ad maius Dei ac Domini Nostri obsequium pertinentibus exerceant. ] oc cupari alij non possunt sine detrimento maioris boni) esse eos oportet, quod ad animam spectat, bonae conscientiae, quietos, tractabiles, amatores virtutis ac perfectionis, propesos
page 57, image: s057ad deuotionem, qui domesticis et externis aedificationi sint, [note: Qui sic dispositus cerneretur, vt videretur diu in externis ministerijs non esse conquieturus, eo quod ad studia, vel ad Sacerdotium affectus cognofceretur, non esset in Coadiutorem temporalem admittendus; nisi aptus ad progressum in litteris faciendum, quantum opus esset, videretur. ] [note: Exa. c. 1. §. 9. et c. 6. §. 7. ] qui sorte Marthae in Societate contenti, et ad eius Institutum bene affecti, eam iuuare ad Dei gloriam exoptent.
3 Quod ad externa attinet, honesta specie, sanitate, aetate, et viribus ad labores corporis qui in Societate se offerunt, sufferendos
page 58, image: s058praediti esse deberent; et qui habere, vel certe habituri esse aliquando talentum aliquod ad eam iuuandam viderentur.
[note: Inf. c. 3. §. 14. et p. 2. c. 2. §. 4. ] 4 Admittere homines difficili admodum ingenio, vel inutiles Congregationi, licet ipsismet non inutile foret admitti; considerantes tamen Instituti nostri finem, ac procedendi modum, persuademus nobis in Domino ad ipsius maius seruitium et laudem non expedire.
5 Qui ad hoc admitterentur, vt in rebus spititualibus Societatem iuuarent, considerando quid huiusmodi ministerium requirat, vt animae proximorum iuuentur, sequentibus donis Dei ornari deberent.
6 Quod [note: Inf. c. 3. §. 13. et Exa. c. 5. §. 3. ] ad intellectum attinet, doctrina sana, vel aptitudine ad eam addiscendam, et in rebus agendis discretione, vel certe indole boni iudicij ad eam acquirendam.
7 Quod [note: Exa. c. 5. §. 3. ] ad memoriam, aptitudine ad percipiendum, et fideliter percepta retinendum.
8 Quod ad voluntatem, vt vniuersae virtutis et perfectionis spititualis studiosi sint; quieti, constantes, strenui in ijs, quae ad diuinum seruitium aggrediuntur; quique zelum habeant salutis animarum, et ea de causa ad nostrum Institutum ( [note: Exa. c. 1 §. 2. ] quod ad illas iuuandas et disponendas ad vltimi sui finis de manu Dei Creatoris Nostri ac Domini, consecutionem, recta tendit) sint affecti.
[note: P. 7. c. 2. F. ] 9 In exterioribus exoptanda est sermonis gratia, ad agendum cum proximis per necessaria.
page 59, image: s05910 Species honesta, quae aedificationi esse solet ijs, quibuscum agitur.
11 Bona [note: Exa. c. 5 §. 4. et p. 2 c. 2. §. 4. ] valetudo, ac vires, quibus ferre possint Instituti nostri labores.
12 AEtas, quae ad ea quae dicta sunt, conueniat: quae [note: Inf. c. 3. K. ] quidem, vt admittantur ad Probationem, excedere debet decimum quartum annum; vt ad Professionem vero, vigesimum quintum.
13 Dona externa nobilitatis, diuitiarum, bonae famae, et similia, vt non satis sunt, si desint alia, ita cum alia suppetent; haec non erunt necessaria: quatenus tamen ad aedificationem faciunt, reddunt magis idoneos vt admittantur, qui sine ipsis alioqui essent idonei propter dotes alias praedictas, in quibus quo magis praecelluerit qui admitti cupit, eo magis erit ad hanc Societatem aptus ad Domini Dei Nostri gloriam. [note: [note: Inf. c. 3. H. et I. ] Quamuis aliquis vndecunque idoneus ad Societatem omnibus his praeditus esse debeat; si tamen in aliquo quid eorum desideraretur, verbi gratia, vires corporis, vel aetas ad Professionem, vel quid simile, et in Domino iudicaretur alijs Dei donis quod ea ex parte deest, compensari; omnibusque perpensis ad Dei obsequium fore, et ad Societati propositum finem conuenire, vt admitteretur: [note: Inf. c. 3. H. et K. ] dispensare cum eo Praepositus Generalis poterit, vel etiam alij, quatenus eis communicata ab ipso facultas se extendet. ] quo vero minus excelluerit, eo minus erit idoneus. Quae tamen mensura omnibus in rebus teneri debeat, vnctio sancta diuinae Sapientiae eos docebit, qui id curae ad eius obsequium ac laudem vberiorem susceperunt.
page 60, image: s060DE IIS, QVAE IMPEDIVNT ne quis in Societatem admittatur. Cap. III.
1 QVamuis Charitas et zelus animarum, in quo se Societas haec exercet iuxta Instituti sui finem, omnia hominum genera complectatur, vt eorum seruiat spirituali vtilitati, ac ad beatitudinem consequendam in Domino iuuet; vt tamen in Societatis ipsius corpus admittat, amplecti non debet, vt dictum est, nisi quos iudicabit ad propositum Societati finem vtiles fore.
[note: Inf. G. et Exa. c. 2. §. 6. et p. 2 c. 2. B. ] 2 Ex impedimentis ad admissionem, nonnulla eos qui vellent ingredi, omnino excludunt: quia rationes efficaces nos ad id in Domino mouent. Ea vero huiusmodi sunt.
3 Aliquando [note: Exa. c. 2. §. 1. et B. ] a gremio sanctae Ecclesiae abscessisse, Fidem abnegando inter infideles, vel incidendo in errores contra eam, in quibus [note: DECLA ratio. In Cap. III. QVamuis per pu blieam sententiam quis condemnatus non fuerit; si tamen error eius publicus extitisset, ac vebementer suspestus esset, et quod in iudicio conueniri posset, timeretur, admitti non debet. Verum hoc iudicium Praeposito Generali relinquetur. ] reprobatus fuerit per publicam sentertiam;
page 61, image: s061vel se [note: Quod ad Schisma attinet, qui in terris Schismaticorum nasceretur, ita vt Schisma generale peccatum esset paetriae, et non solum particulare ipsius, non esset hic talem ob causam inter eos numerandus, qui a Societate excluduntur; (et tantundem dictum sit de ijs, qui in terris haereticorum nascerentur) sed ille potius excludi intelligatur, qui esset infamis excommunicatus, contempta auctoritate et prouidentia nostrae sancta Matris Ecclesiae, ita vt haeresis, vel Schisma peccatum sit particulare personae, et non generale nationis, aut patriae. ] more Schismaticorum ab Ecclesiae vnitate seiunxisse.
4 [note: Quod [note: Exa. c. 8. §. 2] ad homicidij impedimentum attinet, nulla (vt nec in alijs) declaratio adhibetur. Num autem sit homicidium, nec ne, si dubitaretur, discernant Praepositi Generales; nec se faciles in huiusmodi dubijs exhibeant. Qui cum deliberatione homicidium perpetrari iussisset, si effectus est consecutus, quamuis manu sua non occiderit, inter homicidas erit existimandus. ] Perpetrasse. [note: Exa. c. 2. §. 2. ] homicidium, vel [note: [note: Exa. c. 2. C. ] Infamia propter enormia peccata ibi impedimentum esse intelligitur, vbi qui sic peccauit, infamiam contraxisset. Si procul esset ab eo loco, tamque serio resipuisset, vt de eo nihil timendum videretur, posset in Domino admitti. Qualia vero sint, vel non sint huiusmodi enormia peccata, iudicet Praepositus Generalis. ] esse [note: Ibidem et C. ] propter enormia peccata infamem.
page 62, image: s0625 [note: Non solum si Professionem emisisset, sed si vel vnum diem habitum Religionis gestasset, admitti propter rationes in Examine dictas non potest. Intelligen dum est autem, quod habitum eo animo vt sit religiosus, non propter aliam causam, quae posset accidere, induisset. ] Assumpsisse [note: Exa. c. 2. §. 3. ] Religionis habitum, vel eremitam cum vestitu monachali fuisse.
6 [note: Quando hoc vinculum solutum esset, quod a Domino, vel a coniuge facultas concederetur, obseruatis alijs circunstantijs, quae iuxta sanam doctrinam et vsum sanctae Ecclesia solent obseruari, impedimentum esse desinet. ] Matrimonij [note: Exa. c. 2. §. 4. et c. 3 C. et p. 2. c. 2. §. 5. ] vinculo, vel ser uitutis legitimae ligatum esset.
7 [note: [note: Sup. §. 2. et Exa. c. 2. §. 6. et p. 2. c. 2. B. et p. 4. c. 3. §. 2. ] In omnibus his impedimentis expedit vt nec Generalis Praepositus, nec Societas vniuersa dispensare possit: quandoquidem in vniuersum ita Societati conuenit, vt in huiusmodi non dispensetur. [note: Exa. c. 2. D. ] Sed si cerneretur aliquod ex his impedimentis in homine, qui talibus Dei Donis ornatus esset, vt pro certo haberetur, Societatem ad Dei et Domini Nostri obsequium eius opera admodum iuuari posse, si ille summo Pontifici, vel eius Nuncio, vel summo Poenitentiario supplicaret sibi concedi, vt in Societatem non obstantibus Constitutionibus admitti posset, Praeposito eius Generali non repugnante; posset idem Praepositus idem Praepositus consensum ad eum admittendum praestare: dum tamen ostium non multis, immo nulli, qui raris (dictum est) dotibus non sit praeditus, aperiatur. ] Capitis [note: Exa. c. 2. §. 5. ] infirmitatem pati, vnde accidat obscurari, et parum sanum esse iudicium; vel si notabilem habeat ad illud dispositionem, vt in Examine fusius tractatur.
page 63, image: s0638 Caetera [note: Inf. §. 16] impedimenta quamuis singula [note: Quoduis ex his secundarijs impedimentis ex se satis esse posset, ne quis admitteretur. [note: Inf. I. et sup. c. 2. C. ] Sed quia accidere posset, aliquem huiusmodi defectum alijs praeclaris Dei donis compensari, ac in Domino tolerandum esse iudicaretur; [note: Sup. c. 2. C. ] id discernendum prudentiae eius, qui admittendi facultatem habet, relinquitur. Et eiusdem erit in huiusmodi casibus dispensare, habita nihilominus ratione iudicij Superioris, ad quem referendum erit quidquid difficul tatem ingereret, et quod statuerit, faciendum est. ] a Societate non excludant, reddunt tamen minus idoneum eum qui admitti exoptat; et posset tanti momenti esse defectus, vt e seruitio Dei non esset futurum, cum eo quemquam admitti.
9 Impedimenta autem haec secundaria, de quibus modo est sermo, huiusmodi sunt. Quod ad interiora attinet, passiones vel affectus, qui domari non posse videantur; vel peccatorum habitus, de quibus non magna emendatio speretur.
10 Intentio minus recta, quam par esset ad Religionis ingressum, vt quae cum humano aliquo fine sit admixta.
11 Inconstantia, vel remissio animi notabilis, ex qua qui de ingressu agit, parum vtilis futurus credatur ad Societatis munera obcunda.
12 Indiscretae deuotiones, quae
page 64, image: s064in causa esse solent, vt aliquis in illusiones, et non exigui momenti errores incidat.
[note: Sup. c. 2. §. 6. et 7. et par. 4. prooe. A. ] 13 Litterarum ignorantia, vel ingenij, aut memoriae ad eas addiscendas, vel linguae ad explicandum defectus, in illis qui praeseferunt intentionem, vel desiderium vlterius progrediendi, quam solent Coadiutores temporales.
[note: Sup. c. 2. §. 4. et p. 2. c. 2. §. 4. ] 14 Iudicij defectus, vel notabilis in proprio sensu obduratio: quae omnibus Congregationibus multum solet facessere negotij.
[note: Exa. c. 3. §. 8. ] 15 In exteriori homine, defectus in integritate corporis, morbus, debilitas, vel [note: Animaduertendum est eos, qui deformitates, vel defectus insignes habent, vt gibbos, vel alia quaepiam monstruosa, siue sic nati fuerint, siue ex aliqua externa causa, vt percussione et similibus id acciderit, ad Societatem nostram non esse idoneos; partim quod res huiusmodi ad Sacerdotium obstare solent, partim quod ad proximorum aedificationem, quibus cum ex Instituti nostri ratione versamur, minime iuuant; nisi vt superius [note: Supra H et c. 2. C. ] dictum est, alijs eximijs virtutibus ac donis Dei compensarentur, cum quibus huiusmodi defectus corporis potius ad augmentum, quam ad diminutionem aedificationis facturi viderentur. ] notabilis deformitas.
page 65, image: s065[note: [note: Sup. c. 2. §. 12. ] Quod ad aetatem attinet 14. annis minorem, vt quis ad Probationem, aut 25. vt ad Professionem admittatur, si in quibusdam peculiaribus de causis anteuertendum esse id tempus ad finem maioris diuini seruitij nobis praefixum videretur, [note: Sup. c. 2. C. et p. 9. c. 3. §. 8. ] penes Praepositum Generalem facultas erit prudenter ac circunspecte dispensandi: et idem, cum prouectior aetas fuerit, considerabit, an expediat, nec ne, ad vniuersale bonum huiusmodi defectum tolerari. ] AEtas valde tenera, vel plus satis prouecta.
[note: De aere alieno diligenter consideretur, ne inde offendiculi, vel perturbationis occasio oriatur; praesertim in obligationibus ciuilibus, de quibus iura disponunt; praeter rationem quae habenda est aedificationis. ] AEs [note: Exa. c. 3. §. 6. et p. 2. c. 2. §. 5. ] alienum, vel ciuiles obligationes.
16 Quo [note: Sup. §. 8. ] huiusmodi defectibus quis magis est obnoxius, eo minus est idoneus, vt Deo Domino Nostro in hac Societate ad animarum auxilium seruiat [note: Sup. c. 1. §. 4. ]: et qui facultatem habet admittendi, videat, ne charitatis particularis affectus vniuersali noceat, quae vt magis ad gloriam et honorem Christi Domini Nostri facit, ita semper praeferri debet.
page 66, image: s066DE MODO ADMITTENDI. Cap. IV.
1 QVia nobis in Domino valde persuademus, ad hoc vt diuina et summa Maiestas ministerio huius minimae Societatis vti dignetur, multum referre, vt qui ad eam admittuntur, non solum diu probentur antequam in eius corpus cooptentur, verum etiam [note: Inf. §. 3. et sup. c. 1. §. 3. ] vt valde noti sint, antequam ad Probationem eam admittantur, quae fit in communi conuictu cum domesticis; expedit [note: DECLAratio. In Cap. IV. CVm Domus primae Probationis distincta et coniuncta nostrae habitationi esse non posset, curandum est, vt in nostris Domibus aliqua habitatio separata ad id designetur; vt qui admit tuntur, minorem habeant occasionem conuersandi cum alijs, qui non fuerint a Superiore deputati. ] [note: Exa. c. 1. §. 13. et H] habitationem aliquam nostrae communi coniunctam designari, vbi qui ad Probationem admittuntur, hospitum more duodecum dies, vel vsque ad viginti, et amplius prout Superiori videbitur, diuersentur; vt id temporis de ijs, quae pertinent ad Societatem, [note: Exa. c. 1. §. 13. ] illi certiores reddantur, et Societas eosdem plenius in Domino Nostro cognoscat.
2 In hanc Domum, quae primae Probationis dicitur, facilius admitti possunt, qui id optant; si clare ad Dei et Domini Nostri IESV Christi obsequium idonei in hac Societate esse viderentur: et contra, qui clare non esse tales cernerentur,
page 67, image: s067[note: Exa. c. 2. §. 7. ] consilio (et si quid aliud charitas suggerit) adiuti, vt alibi Deo ac Domino Nostro seruire curent, statim dimitti poterunt.
3 Quod si res non esset Societati tam clara quam oporteret, postquam qui admitti cupit, voluntatem suam proposuerit, [note: Sup. c. 3. §. c. vsque ad 7. et Exa. c. 2. §. 1. vsque ad 5. ] et de primis impedimentis decenter interrogatus fuerit, et summam nostri Instituti, proba tionesque ac difficultates, quae in eo sunt, intellexerit, quamuis efficaciter desiderare videatur in Societatem admitti, [note: Exa. c. 3. c. 14. et p. 5. c. 1. A. ] vt in ea viuat et moriatur [note: Si aliquis ob causas rationi consonas in Domum reciperetur, qui nondum obsequio diuino in hac Societate se dedicare omnino statuisset, perinde vt hospes, et non ad primam vel secundam Probationem admittetur. sed ea in re vltra triduum, qui alijs praeest, non facilem se exhibeat, nec sine facultate Praepositi Generalis, vel certe Prouin cialis id faciet; et difficilius, vbi Nouitij fuerint, quam vbi non fuerint, ea facultas concedi poterit. ] (quod quidem si deesset, vt plurimum nemo ad primam Probationem admitti deberet) ' [note: Vt responsum et deliberatio vltima aliquandiu differatur, et diligentia ad id, vt perspectior ille sit, adhibeatur, in vniuersum quidem obseruari debet. Aliquando tamen pecultares ob causas (vt si quis videretur raris dotibus ornatus, et in periculo versari, ne per dilationem a proposito suo dimoueri vel certe valde solicitari posset) compendio maiori qua conuenit, diligentia adhibita, in Domum primae Probationis esset admittendus; vel post examinationem ad alia Societatis loca transmittendus. ] responsum tamen, ac sententia vltima aliquandiu differatur; vt eo tempore res melius considerari, et Deo commendari
page 68, image: s068possit, ac [note: Diligentia ad eos, qui ingredi volunt, magis cognoscendos adhibenda haec est, vt compendio quodam Examinis, an aliquo [note: Sup. c. 1. D. et Exa. c. 1. A. ] ex primis impedimentis, vel etiam ex secundarijs, quae tertio capite attinguntur (cuiusmodi est bonae valetudinis, vel integritatis corporis defectus, obligationes ciuiles, vel aes alienum) teneantur, intelligatur. [note: Sup. c. 1. D. ] Conferet etiam, vt praeter Examinatorem aliqui ex ijs, quos Superior designauerit, agant ac versentur cum eo, qui recipiendus sit: et intellecto etiam eius nomine, et eorum quibus cognitus est, extra domum inquiri poterit, cuiusmodi homo ille sit, si Domi nulli fuerit satis notus. Iuuabit etiam ad hoc ipsum, si frequenter ad confessionis Sacramentum in Ecclesia nostra aliquandiu accesserit, ante quam Domum ingrediatur. Et si adhuc de eo dubitaretur; non parum conferet, si in spiritualibus exercitijs constituatur: vt ea claritas de eo habeatur, quae ad gloriam Dei Domini Nostri requiritur. ] diligentia conueniens adhiberi, vt [note: Sup. §. 1. et c. 1. §. 3. ] magis cognoscatur, et vt de eius constantia periculum fiat. Quantum autem differri oporteat, et quae diligentia sit adhibenda, prudenti considerationi illius, qui admittendi facultatem habet, relinquendum est, qui semper maius Dei obsequium spectabit.
4 Postquam in Domino statuetur, quod ad Probationem aliquem admitti conueniat: [note: Exa. c. 1. §. 13. et F. et p. 3. c. 2. C. ] solitis vestimentis indutus, aut pro cuiusque deuotione
page 69, image: s069(nisi aliud Superiori videbitur) ingredi poterit: et in praedicta Probationis Domo, seu in loco ad id destinato vt hospes constituetur; ac postridie, quo modo eo in loco se gerere debeat, ei declarabitur; ac nominatim, [note: Exa. c. 4. §. 6. et p. 3. c. 1. §. 2. ] ne verbo, aut scripto (nisi Superiori aliqua de causa non leuis momenti aliud videretur) cum externis, vel domesticis agat, praeterquam cum ijs, qui ad id designati a Superiore fuerint. Quod fit, vt liberius secum, et cum Deo perpendat vocationem suam, ac propositum diuinae ac summae Maiestati in hac Societate seruiendi.
5 Elapsis duobus aut tribus diebus post ingressum in Domum Probationis, examinari accuratius incipiat, prout in officio Examinatoris declaratur; [note: Sup. c. 1. D. et Exa. c. 1. A. ] et relinquatur ei scriptum Examen, vt solus id maturius consideret: [note: Exa. c. 1. §. 13. et G et c. 4. §. 41. ] postea eidem [note: Iis qui litteras Apostolicas latinas non intel ligerent, satis esset earum summam (vt etiam Constitutionum, et Regularum) declarare. [note: Exa. c. 1. G. ] Ex quibus ea pars ostendenda vnicuique intelligitur, quae ei est obseruanda; ex qua Summarium ha beri potest, quod simul cum Examine vnicuique relinquatur; vt per otium illud magis consideret. ] ostendantur Diplomata Apostolica, ac Constitutiones, et Regulae, ' in Societate ac Domo, quam ingreditur, obseruandae, [note: Exa. c. 5. §. 6. ] et qui litteris
page 70, image: s070operam dederunt, de singulis facultatibus, in quibus versati sunt, singulas praelegant lectiones, et id coram eis, qui a Superiore ad eius talentum in doctrina, et proponendi modo cognoscendum sunt constituti.
[note: Exa. c. 4. §. 36. ] 6 Eodem hoc tempore primae Probationis conscientiam suam Superiori, vel ei quem ipse delegauerit, aperiet (nisi id negotij cum Superioris con sensu in aliud tempus differretur) [note: Exa. c. 4. §. 10. et 41] et generaliter confitebitur (si nondum id fecisset) et illi quidem Confessario, qui a Superiore fuerit ad id destinatus. [note: Exa. c. 4. §. 4. ] Et cum in libro ad id designato scriptum fuerit, et [note: Si scribere nesciunt, alius coram eis eorum nomine scribet. ] manu eius subscriptum, quidquid domum tulit, et quod contentus sit obseruare omnia ei proposita, postremo post reconciliationem accepto Sanctissimo Eucharistiae Sacramento, ingredietur in Domum communis habitationis; [note: Exa. c. 1 B. ] vbi cum alijs versari, et in secunda Probatione diutius exerceri solent Nouitij.
[note: Praeter dilationem admittendi ad primam probationem (qua vti cum ijs, qui alijs in locis Societatis fuerint, non esset aequum) reliqua fere omnia in eisdem locum habent: licet quo magis noti sunt, et firmi, minus necesse sit eam diligentiam adhibere, quae adhiberi solet ad cognoscendos, et stabiliendos eos, qui admittuntur ad Probationem. ] 7 Quod dictum est de ijs, qui
page 71, image: s071tunc primum ad Societatem admittuntur, bona ex parte cum illis obseruabitur, [note: Exa. c. 7. §. 8. ] qui a studijs, aut alijs locis Societatis, vbi diligenter examinati non fuerint, veniunt; qui quidem non vt Professi, vel Coadiutores formati in corpus Societatis admissi sunt; vt quo maiori cum luce procedetur, eo quisque constantior in sua vocatione maneat; et ipsa etiam Societas melius discernat, an conueniat ad maiorem laudem et gloriam Dei et Domini Nostri illum apud se retinere.
page 72, image: s072SECVNDA PARS QVAE AD EOS DIMITTENDOS pertinet, qui admissi parum apti in Probatione ad Societatem inuenirentur. QVI DIMITTI POSSINT, et per quos. Cap. I.
1 VT autem ad propositum huic Societati finem diuini obsequij, et au xilij animarum conuenit conseruari, et numero augeri operarios idoneos, ac vtiles ad hoc opus promouendum: [note: Par. 10. § 7. ] ita dimitti eos oportet, qui tales non fuerint inuenti; et successu temporis deprehendatur, vel quod haec non sit eorum vocatio, vel quod ad commune bonum Societatis non conueniat, vt in ea maneant. Sed tamen vt non faciles esse ad admittendum, ita neque ad dimittendum immo minus oportet: sed mature omnino, et considerate in Domino procedendum est. Et quamuis causas ad dimissionem dignas eo grauiores esse oportet, quo quis arctis Societatis corpori coniunctusest; [note: DECLARAtiones in secundam partem. In Cap. I. Qui dimitti possint, etc. [note: Par. 10. §. 7. ] LICET omnes (vt in Constitutionibus dicitur) dimitti possint; alij tamen facilius, quam alij, dimiltentur. [note: Inf. C. et. c. 3. A. ] Qui in Domum primae Probationis admissi sunt, antequem cum alijs versentur, si eo tempore appareret non esse ad Societatem idoneos, facilius quam alij, possent dimitti. [note: Inf. C. et c. 3. A. ] In proximo gradu illi sunt, qui in secunda Probatione in Domibus vel Collegijs, nullis adhuc votis ligati versantur, si experimento comperiretur, quod ad maius Dei obsequium non foret, si in Societate manerent. [note: Inf. C. et c. 3. A. ] In tertio gradu illi sunt, qui votis quidem sponte sua se Deo obligauerunt: verum in Scholasticos approbatos, vel Coadiutores Societatis formatos, exacto iam tempore Probationis solitae, non sunt admissi. [note: Inf. C. et c. 3. A. ] In quarto, et qui grauiori consideratione et causa indigeant, sunt Scholastici approbati. [note: Inf. C. et c. 3. A. et p. 5. c. 4 B. ] In quinto gradu, vbi quidem maior erit difficultas, sunt Coadiutores formati tam Spirituales, quam temporales; si post vota sua publica, licet non solemnia, necessario dimittendi viderentur. [note: Inf. C. et c. 3. A. et p. 9. c. 4. §. 7. ] In quibusdam casibus etiam Professi euiuscunque gradus et dignitatis in Societate sint, dimitti possent, si retineri sine detrimento illius, ac diuini obsequij non posse iudicaretur. [note: Inf. C. ] Praeter ea quae dicta sunt, quo magis alicui Societas deberet, quod de ipsa benemeritus esset; vel quo pluribus Dei donis ad eandem in diuino obsequio iuuandam praeditus esset: eo maiori cum difficultate esset dimittendus. vt contra cui minus deberet Societas, quique minus ad eandem iuuandam in diuino obsequio esset idoneus, facilius posset dimitti. ] quantumlibet
page 73, image: s073[note: P. 9. c. 4. §. 7. ] tamen quisque sit coniunctus, in quibusdam casibus separari ab ea posset, ac deberet: ' vt sequenti capite videbitur.
2 Dimittendi facultas in primis ad vniuersam Societatem pertinet, quando in Congregationem generalem coueniret. [note: P. 9. c. 3. §. 1. et B. ] Eadem erit penes Praepositum Generalem in omnibus, praeterquam si quid ad ipsius personam pertineret. Penes reliquos ex Societate tantum erit huius facultatis, quantum eis
page 74, image: s074a capite collatum fuerit. [note: Quamuis Praepositus Generalis in patentibus litteris ad Praepositos particulares missis am plissimam eis facultatem impartiat, quo magis subditi eosdem venerentur, et humiliores ac submissiores se exhibeant: nihilominus tamen per secretas litteras haec potestas contrahi (prout conuenire videbitur) et limitari poterit. ] Praepositis tamen [note: P. 9. c. 6. §. 2. et p. 10. §. 8. ] Prouincialibus amplam satis conferri expediet, ac [note: [note: Sup. A. et c. 3. A. ] Quod ad eos attinet, qui in prima Probatione, et secunda sunt, nec dum votis emissis, facultatem ad eos dimittendos habebit quicunque ad eosdem admitten dos eam habuerit: si tamen circunstantiae aliquae non id impe dirent (cuiusmodi esset, si in Domum, aut Collegium, vbi manent, a Generali, vel Prouinciali Praeposito, vel ab aliquo, cuius habenda sit ratio, destinati fuissent; vel si de Societate ipsi tam benemeriti fuissent, vt eorum esset particularis ratio habenda) In his enim, et similibus casibus dimitti aliquis per quemuis Praepositum non deberet; nisi causae admodum vrgentes et graues essent; ita vt minime dubitaretur, Superiorum mentem huiusmodi futuram esse. [note: Sup. A. et Inf. c. 3. A. ] Qui iam votis se obstrinxerunt in Domibus aut Collegijs, et Scholastici praeterea biennio Probationis exacto approbati; si dimittendi essent, Praepositus localis, nisi re communicata cum Prouinciali, id facere non deberet. Prouincialis autem pro modo facultatis a Generali acceptae, vel dimittere poterit, vel non poterit, quamuis Generalem non consuluerit. [note: Sup. A. et inf. c. 3. A. et p. 5. c. 4. B. ] Coadiutores formati siue Spirituales, siue Tem porales, nisi consulto et approbante Generali, dimitti non debent; nisi in quibusdam remotissimis locis (vt in Indijs) huiusmodi facultatem Prouinciali communicari oporteret; vel Generalis extra ordinem alicui, cui tanquam sibi ipsi fideret, et propter causas magni momenti eam communicasset. [note: Sup. A. et inf. c. 3. A. et p 9. c. 4. §. 7. ] Erga Professos minus etiam huiusmodi facultas inferioribus Praepositis est communicanda; nisi res ad Praepositum Generalem delata, et graui consideratione expensa foret, ita vt conuenire ad diuinum obsequium, et commune Societatis bonum huiusmodi hominem dimitti, videatur; vt si contumax [note: Inf. c. 2. §. 2. ] vel incorrigibilis esset. ] debita [note: P. 4. c. 10. § 4. et p. 10. §. 8. ] proportione etiam Praepositis Localibus, et Rectoribus, quibus videbitur esse conferenda; vt [note: P. 8. c. 1. §. 4 et p. 9. c 6. §. 2. ] eo melius in toto Societatis corpore subordinatio sanctae Obedientiae seruetur, [note: P. 8. c. 1. §. 6. ] quo clarius intelligent inferiores se a suis immediate
page 75, image: s075Superioribus pendere; et quod sibi conueniat plurimum, immo necesse sit in omnibus eis subesse propter Christum Dominum Nostrum.
page 76, image: s076DE CAVSIS, PROPTER QVAS dimitti aliquem conueniat. Cap. II.
1 CAusas eas, quae ad aliquem dimittendum sufficiant, ponderare coram Domino debebit prudens charitas Superioris, qui huiusmodi facultatem habuerit; sed generatim loquento, quatuor earum genera fore videntur.
2 Primum, si in Domino iudicaretur, contra ipsius honorem et gloriam fore, quod is in hac Societate maneret, [note: Par. 10. §. 7. ] qui videatur in quibusdam prauis affectibus aut vitijs, quae diuina offendunt Maiestatem, [note: Sup. c. 1. C. ] corrigi non posse: [note: In Cap. II. DE CAVSIS dimissionis. QVatenus defectus aliqui, qui contra diuinum honorem, et Societatis bonum esse dicuntur, debeant tolerari; cum id ex multis circunstantijs particularibus personarum, tem porum, et locorum pendeat: discreto zelo eorum, quibus ea cura commissa est, relinqui est necessarium: [note: Inf. c. 2. §. 2. et 3. et A. ] qui eo impensius rem Domino commendabunt, et diligentius cum alijs, qui ad cognoscendam Dei voluntatem iuuare possint, communicabunt; quo eis difficilius negotium, magisque dubium videbitur. ] quae eo minus tolerari deberent, quo grauiora essent, et plus culpae haberent; licet alijs nullum offendiculum (quod manifesta non essent) praeberent.
3 Alterum est, si existimaretur in Domino, aliquem retinere, contra Societatis bonum fore, quod [note: P. 1. c. 3. §. 16. ] cum vniuersale
page 77, image: s077sit, haud dubie bono particulari alicuius praeferri ab eo debet, qui syncere diuinum obsequium quaerit. Tale quid esset, [note: Si ille, qui ingreditur, ipso in initio morbum aliquem, vel dispositionem ad illum detexit, et ea conditione, vt periculum fieret sanitatis eius, admissus est: cum cerneretur non conualescere, nec labores Societatis ferre posse in posterum; dimitti, ac extra Domum, prout vera charitas dictauerit, iuuari poterit. Si ingressus est sine vlla conditione, manifestata quidem infirma corporis habitudine, sed spe concepta, quod ad maiora aptus esset futurus, quam esse experimento comperiatur; quamuis etiam dimitti possit; animaduertendo, quod sanitate ad nostrum Institutum necessaria careat, magis erit considerandum num dimitti debeat, necne, et multo magis, si cum sanus ingressus fuerit, in obsequio Societatis in aegritudinem incidit. Tunc enim, si ipsemet contentus non esset, iustum non foret, hac sola causa a Societate dimitti. Si in ingressu quis aegritudinem aliquam celasset, cum ea detegeretur, constat, liberius et iustius eum dimitti posse. An autem re vera sit dimittendus, necne, propterea quod alijs dotibus magni momenti ad diuinum obsequium polleat; prudentiae Superioris relinquatur. [note: Inf. §. 5. ] Tantumdem sit dictum, si deprehenderetur quod in aliqua re alia, in Examine veritatem suppressisset. [note: Exa. c. 2. §. 6. et p. 1. c. 3. §. 2. et G. ] Quod si aliquod ex quinque impedimentis dissimulasset, tunc non est aequum, vt in Societate maneat, iuxta id, quod in prima Parte dictum est. ] si in Probationum decursu aliqua impedimenta, vel insignes defectus, quos antea in
page 78, image: s078Examine tacuisset, detegerentur; ' vel si [note: [note: Exa. c. 4 §. 18. vsq. ad 24. ] Si bonum testimonium non referret ex Probationibus, quae extra Domum fiunt, vel etiam Domi, nec ea remedia, quae charitas ante dimissionem solet adhibere, sufficerent; conducibilius est, eum dimittere, quam in corpus Societatis homines, qui ad eius Institutum non videntur con uenire, admittere. ] experimento comperiretur, [note: P. 4. c. 6. N. ] valde inutilem fore eum, et per quem praepedienda magis, quam adiuuanda esset Societas, propter eius insignem ad quaeuis eius munera ineptitudinem. et multo magis dimitti oporteret, si damnum allaturus malo vitae exem plo iudicaretur, ac praecipue si inquietum se ostenderet, et [note: Alijs offendiculum praebere ille intelligitur, qui suo exemplo peccandi occasionem eis praebet; et quidem amplius, si verba adijceret suasoria, vt ad aliquid mali alliceret, praecipue ad instabilitatem in sua vocatione [note: P. 8. c. 1. §. 5. et F. ] vel ad discordiam, vel si quid contra Superiores, vel si quid contra Superiores, vel commune Societatis bonum moliretur. In quibus enim talia locum haberent, rationi consentaneum non esset, vt ij in Societate manerent. Quando non tam propter rationem vel magnitudinem peccati, quam ob remouendum offendiculum, quod alijs praebuit, dimitti aliquem necesse esset; si alioqui aptus esset, expendet prudentia Superioris, an expediat facultatem ei dare, vt ad locum alium Societatis valde remotum, eandem non egrediendo, profiscatur. ] verbis, aut actibus offendicu lum alijs praeberet. hoc enim tolerare, [note: Inf. §. 5. ] charitatis non esset, sed vitij contrarij in eo
page 79, image: s079quidem, qui tenetur conseruare quietem, et bonum statum Societatis sibi commissae.
4 Tertium, si iudicaretur id fore contra Societatis, ac simul sipsius dimittendae personae bonum: quod ex parte corporis posset accidere, [note: Sup. B. ] si tempore Probationis in aliquo morbus, aut debilitas huiusmodi cerneretur, cum qua eum non posse progredi in laboribus, quos noster procedendi modus requirit ad Deo in eo seruiendum, videretur. ex parte rerum animi, [note: P. 1. c. 2. §. 4. et c. 3. §. 14. ] quando, qui ad Probationem admissus fuit, se componere ad vitam sub obedientia, et iuxta modum procedendi Societatis ducendam non posset; quod nequeat, vel nolit proprium suum sensum, aut iudicium infringere; vel propter alia impedimenta, quae a natura,
page 80, image: s080vel a consuetudine promanarent.
5 Quartum, si cerneretur id fore contra bonum aliorum, qui de Societate non sunt; [note: Exa. c. 2. § 4. et p. 1. c. 3. §. 6. ] Vt si detegeretur vinculum matrimonij, vel seruitutis legitimae, vel [note: Exa. c. 3. §. 6. et P. 1. c. 3. §. 15. et L. ] aes alienum magni momenti: quibus in rebus, dum [note: Sup. B. ] initio examinaretur, veritatem subticuisset.
Quaeuis harum quatuor causarum satis esse videtur, vt Deo gratius fore iudicemus, honeste dimitti eum, in quo locum habuerint, [note: Sup. §. 3. ] quam imprudentem in eo retinendo charitatem exercere.
DE MODO DIMITtendi. Cap. III.
1 CVM ijs qui dimittedi erunt, [note: In Cap. III. DE MODO dimittendi. ANimaduertendum est, quod Constitutiones de eo modo dimittendi loquuntur, cum palam id, ac propter causas manifestas efficitur. Sed praeter hos nonnulli occulte dimitti possunt; quando causae (quae plurimae, et quidem ex illis aliquae sine peccato esse possent) essent occultae; et, si non dicerentur, in alijs aliquid perturbationis timeretur. Tunc enim conducibilius est aliquo praetextu (vt Probationum) extra Domum mitti, quam si eorum dimissio publicaretur. [note: Sup. c. 2. A. ] Ad hos hoc modo dimittendos, satis erit si Praepositus, qui ad id facultatem habuerit, re Domino commendata, et vnius aut plurium audita sententia (si iudicauerit in Domino cum eis rem esse conferendam) statuat quod facto opus sit, et exequatur. [note: Sup. c. 1. A. et C. ] Notandum est etiam, ea quae de modo dimittendi dicuntur, ijs magis conuenire, qui in Probationibus versantur; minus autem illis, qui in corpus Societatis cooptati sunt; vt Scholastici approbati, et Coadiutores formati; ac multo minus Pro fessis, in quibus charitas, et discretionis donum a Spiritu sancto datum docebit modum, qui in eis dimittendis tenendus sit: si Deus permitteret, vt hoc facere esset necessarium. ] obseruari eum modum conueniet, ' qui in conspectu Dei dimittenti, dimisso, et alijs domesticis, et externis magis satisfaciat. Quod attinet ad dimittendem ob causas su perius dictas tria obseruentur.
[note: Sup. c. 2. A. ] Primum est, vt oret ipse Dominum, et Domi orari ea intentione curet (quanuis quis sit pro quo oratur, non intelligatur) vt docere Dominus Noster dignetur ea in re, de qua agitur, suam sanctissimam voluntatem.
page 81, image: s081[note: Sup. c. 2. A. ] 3 Alterum, vt id conferat cum aliquibus, seu aliquo ex domesticis, qui ad hoc negotium aptiores ei videantur; et audiat quid illi sentiant.
4 Tertium, vt omnem exuendo affectum, et maiori Dei gloria prae oculis constituta, ac communis boni, tum etiam (quoad eius fieri poterit) particularis ratione habita, expendat hinc inde causas, et statuat, an dimittere debeat, nec ne.
5 Quod ad dimissum attinet, tria itidem obseruentur: primum exterius, vt recedat ex Domo, quantum fieri possit, sine
page 82, image: s082dedecore vel ignominia, ac [note: [note: Exa. c. 4. B. ] Ea quae ipsius esse constet, difficile non est statuere, vt secum ferat. Verum in ijs, quae vel expendisset, vel dedisset Societati, vel alioqui, si accidisset, vt ficto animo in Domo vel Collegio ipsius habitasset, prudentiae Superioris dimittentis relinquetur, vt habita ratione tum aequitatis, tum aedificationis, statuat, num illi aliquid amplius quam quod inuenitur de rebus ipsius, dari debeat, necne: et si amplius, quantum. ] secum omnia sua ferat.
6 Alterum interius, vt eum dimittere Superio curet, conseruata, quantum fieri potest, charitate ac beneuolentia erga Domum, et quanta cum consolatione in Domino fieri poterit.
7 Tertium, vt circa statum vitae studeat eum dirigere, vt aliquam conuentientem viam seruiendi Deo ineat, vel in Religione, vel extra eam; prout diuinae voluntati conuenientius fore videbitur. Demum consilio et oratione, et si quid aliud charitas dederit, iuuare curet.
8 Vt satisfiat alijs domesticis, et externis, tria etiam obseruentur. Primum est, vt quantum fieri poterit curetur, nequid perturbationis in alicuius animo propter dimissionem maneat, [note: Reddere rationem causarum, propter quas aliquis dimittitur, vel non reddere in communi, vel in particulari, magis vel minus conueniet: prout is, qui dimittitur, in maiori vel minori existimatione et magis aut minus Domi et foris charus fuerit. ] ratione
page 83, image: s083reddita, quantum satis erit, quibus reddi opus sit: abstinendo, quantum fieri poterit, a defectibus, qui publici non fuerint, declarandis; quamuis in eo, qui dimittitur, nonnulli deprehensi fuissent.
9 Alterum, ne male affecti maneant erga dimissum, et quantum fieri possit, ne de eo male sentiant; sed potius eius vicem doleant, et in Christo eum diligant, ac diuinae Maiestati in suis orationibus, vt eum dirigere, et ei misericordiam impendere dignetur, commendent.
10 Tertium, vt detur opera, vt eius exemplo iuuentur, si qui minori cum aedificatione, quam par esset, Domi versantur; et timeant, ne sibi tantundem acccidat, fi nollent proficere: et externi itidem, quibus id innotuerit, aedificationem accipiant, quod Domi non toleretur id, quod tolerari ad Dei gloriam non debet.
page 84, image: s084QVO MODO SE GERAT Societas cum ijs, qui sua sponte recedereni, vel quos ipsa dimitteret. Cap. IV.
1 QVI dimittuntur, vel iniussi discedunt, si ad alium locum Societatis se conferant, [note: IN CAPVT IV. QVO MODO se habeat Societas cum ijs, qui sponte recedunt, vel ab ea dimittuntur. QVamuis in genere dicatur, cum qui sponte sua vel dimissus recessit, in aliam Domum admitti, nisi consulto prius Praeposito, in cuius Domo vel Collegio fuit, et eius expectato responso, non debere: nihilominus tamen prudentiae Praepositi Domus ad quam redijt, relinquetur, vt consideret, [note: P. 1. C. 1. A. ] an tanquam hospes sit admittendus, vel non; donec respon sum accipiat a Superiore, cuius vo luntatem exequi debet. ] videntur nobis in Domino admittendi non esse; nisi prius qui dimisit, vel qui loco praeest vnde discessit, vel Praepositus Generalis, aut qui eius vices gerit, admonitus suum prae stiterit assensum; ne defectus cognitionis rerum, aut personarum a icuius erroris in Dei offensam causa sit.
2 Communicationem autem facultatum, aut gratiarum, quae ijs vt Societatis membris concessae fuerant, simulatque membra esse desierint, constat cessare.
[note: Exa. c. 6. §. 8. et A. et c. 7. §. 1 et 2. et p. 9. c. 4. B. ] 3 Declaretur ijs, qui dimittuntur, quod absoluti maneant a votis simplicibus, si ea iuxta formulam Societati confuetam (quae in quinta Parte videbitur)
page 85, image: s085emiserint; quodque nulla alia dispensatione indigeant.
4 Ad eos reducerdos, qui sine licentia recederent, si prius parum idonei ad Societatem habebantur, nulla diligentia opus erit; sed potius dirigantur ad aliud Institutum, vbi Deo seruire possint, relaxato illis voto, vt omnes scrupuli eis eximantur.
5 Si huiusmodi essent, vt Deo gratum fore videretur eos non sic relinquere, praecipue si ex aliqua vehementi tentatione, aut ab alijs decepti egressi videantur, [note: Qui a Societate discedunt, quamuis ad eam idonei videantur, si aliam Religionem ingressi, et eiusdem habitu induti fuissent, nec litiganaum esse Societati, nec procurandum, videtur, vt eos reducat. Si habitum Religionis, non induissent, poterit ea diligentia adhiberi, quam ordinata, et prudens charitas dictauerit, ad eos reducendos ad illum locum, vbi in Domino iudicatur, quod Deo seruient. ] diligentia adhiberi ad eos reducendos poterit; et priuilegijs ad negotium huiusmodi concessis a Sede Apostolica, quantum Superiori in Domino videbitur, vti licebit. Et cum aliquis horum sic reductus esset, [note: Quod ad satisfactionem attinet eorum qui sponte sua redeunt, et admittuntur, vel qui reducti redeunt; cum eius satisfactionis scopus sit aliorum aedificatio, et eiusdem qui redijt, profectus; ex circunstantijs personarum, temporis, et locorum, num fieri debeat, necne; et si fieri debet, quanta ea futura sit, indicabitur: et haec omnia prudentiae Superioris, in cuius Domum vel Collegium ingreditur, committi oportet. ] relinquetur prudentiae
page 86, image: s086eiusdem Superioris, vt videat, num satisfactione aliqua opus sit, et quanta; an melius censeat, omnino in spiritu mansuetudinis procedere. qua in re et eius qui reductus est, bonum, et aedificatio domesticorum spectanda est.
6 Si quis sponte sua ad Collegium, vel Domum, vnde sine facultate recesserat, rediret, et alioqui idoneus ad Deo seruiendum in ea iudicaretur; considerandum erit, [note: Cum de illorum, qui spon te sua redeunt, constantia dubitaretur; in aliquo Xenodochio, vel alijs Probationibus possent constitui, vbi pauperibus Christi ex ipsius amore aliquandiu inseruiendo, suae stabilitatis, et constantiae specimen praebeant; quod et ad expurgandam praeteritae leuitatis culpam pars quaedam satisfactionis esset. ] an veram perseuerandi voluntatem afferat, et an sit paratus ad quamuis satisfactionem et probationem. quod si secus esset, vt qui verae poenitentiae signa non ostendit, admitti non merebitur.
7 Si qui fuit merito dimissus, ad eandem Domum, vnde dimissus est, rediret, ad quamuis
page 87, image: s087satisfactionem paratus; si adhuc eaedem rationes, propter quas fuit dimissus, manerent, perspicuum est, non esse admittendum: si non manerent, et qui dimisit, iudicaret Deo gratum fore, vt denuo reciperetur in eandem, vel aliam Domum; admoneat Generalem, vel Prouincialem Praepositum. et quod ab eo praescriptum fuerit, exequatur.
8 Siue recesserit sponte sua, siue dimissus qui redit, si admittitur, denuo examinari debet, [note: Exa. c. 4. §. 41. ] et generalem confessionem facere ipso in ingressu, ab vltima quam fecit inchoando; et alijs Probationibus et experimentis exercebitur: prout Supe riori habita semper ratione aedificationis vniuersalis et particulris, ad gloriam Dei videbitur.
page 88, image: s088TERTIA PARS DE IIS CONSERVANDIS et promouendis, qui in Probatione manent. DE CONSERVATIONE in ijs, quae ad animam et profectum in virtutibus pertinent. Cap. I.
1 VT in ijs admittendis, quos ad nostrum Institutum vocat Deus talentum ad id conueniens concedendo; et in dimittendis illis, qui cum eo careant, se a diuina sapientia non esse vocatos ostendunt, confideranda sunt quae superius attigimus: ita in eis conseruandis in sua vocatione, qui retinentur et probantur in Domibus et Collegijs, et in eisdem iuuandis, vt sic proficiant in via Dei, spiritu, et virtutibus; vt sanitatis et virium corporis, quae ad laborandum in vinea Domini necessariae sunt, ratio habeatur; consideratione ac prouidentia debita opus est. et ita agetur, primo loco quidem de ijs, quae ad animam; secundo de ijs, quae ad corpus pertinent.
2 Quod ad animam attinet, cum tanti referat, eos qui in Probationibus versantur, ab omnibus imperfectionibus, et quibusuis impedimentis maioris spiritualis profectus remouere; multum
page 89, image: s089ad id [note: Exa. c. 4. §. 6. et p. 1. c. 4. §. 4. ] confert, [note: DECLARAtiones in Tertiam partem. IN CAPVT I. De conseruatione in ijs, quae ad animam pertinent. SI in aliquo loco solicitatur, vel perturbatur aliquis ab hominibus, qui in via spiritus non bene procedunt; videat Superior, num eundem in alium locum transmitti expediat, vbi diuino obsequio commodius insistat. et tunc Superior ad quem mittitur, certior fieri debet de rebus ipsius, quantum sit satis ad eum magis iuuandum, et alios quibus praeest. ] omnem communicationem per verba et scripta vt abijciant cum ijs, qui in proposito sibi Instituto intepescendi causa esse possent; et vt in via spirituali incedendo, [note: Si aliquando permittendum videretur, vt consanguineos vel amicos, quos, cum esset in seculo, habebat, alloqueretur; coram aliquo a Superiore designato id fiat, et breuiter: nisi particulares ob causas is qui supremam curam habet, aliud statueret. Sic etiam, si aliquis ex ijs qui Domi sunt, cuiquam scriberet, non nisi obtenta facultate, litteris ei ostensis quem Superior de stinauerit, id faciet. Si ad eundem litterae mitterentur, ei primo reddentur, qui a Supertore fuerit constitutus; qui eas lectas reddet, aut non reddet illi, ad quem sunt destinatae; prout in Domino expedire ad melius ipsius bonum, et Dei gloriam existimabit. ] cum ijs duntaxat personis, et ijs de rebus agant, quae iuuent in diuino obsequio ad id consequendum, quod in ingressu Societatis sibi vt scopum praefigebant. [note: Exa. c. 4. §. 25. ] 3 Eadem de causa egredi Domo
page 90, image: s090non debent, nisi [note: Considerabit Superior, num aliqui, quibus confidendum videatur, soli mit ti possint; et si qua etiam quibusdam facultas generalis dari debeat, vel non; sed sigillatim eam peti, quandocunque Domo egrediuntur, oporteat. ] quando, et [note: P. 4. c. 4. F. ] cum quo socio Superiori visum fuerit. Nec Domi hi cum illis pro suo arbitratu col loquantur, [note: Vt plurimum Nouitios inter se conuersari non conuenit; sed silentium inuicem obseruare, nisi in rebus, in quibus loqui necesse sit. Agent vero potius cum maturis, ac prudentibus, qui scilicet a Superiore cuique fuerint designati. Sic etiam, si duo in eodem cubiculo lectulos suos habeant, alter eorum huiusmodi sit, vt minime dubitetur, quod alter eius societate proficiat; et eandem ob causam inter cubicula, quae seorsum vnicuique iuniorum assignantur, par est aliquos ex antiquioribus intermisceri. Sine facultate autem a Superiore accepta ordinarie vnus cubiculum alterius non ingredietur: et, si cum ea facultate ingressus fuerit, ostium semper apertum maneat, quandiu cum alio ibidem fuerit, vt et Superior, et Officiales ad id destinati, quandocumque eis visum fuerit conuenire, ingredi possint. ] sed cum ijs tantum, qui a Superiore praescripti fuerint:
page 91, image: s091quorum exemplo et spiritualibus colloquijs aedificationem accipiant, non autem offensionem, et proficiant in Domino.
4 Omnes diligentissime curent portas sensuum suorum (oculorum praecipue, aurium, et linguae) ab omni inordinatione custodire; ac se in pace, et vera humilitate interna conseruare, et eam in silentio, cum id obseruandum est, cum autem loquendum, in circumspectione et aedificatione verborum, et modestia vultus, ac maturitate incessus, motuumque omnium, sine vllo impatientiae, aut superbiae signo exhibere: in omnibus procurando atque optando potiores partes alijs deferre, omnes in animo suo tanquam sibi superiores ducendo, et exterius honorem ac reuerentiam quam exigit cuiusque status, cum simplicitate et moderatione religiosa exhibendo: atque ita fiat, vt se mutuo considerantes, in deuotione crescant, Deumque Dominum Nostrum laudent, quem quisque in alio, vt in illius imagine, agnoscere studeat.
5 In refectione corporis curandum est, vt temperantia, modestia, et decentia interius, et exterius in omnibus obseruetur. Praemittatur benedictio, et sequatur actio gratiarum, quas omnes agere debent cum ea qua par est deuotione et reuerentia. Et dum corpus edendo reficitur, sua etiam animae refectio praebeatur, libro aliquo pio potius quam difficili, quem capere, et a quo omnes iuuari possint, legendo: vel id temporis
page 92, image: s092[note: Inf. §. 21. et S. ] aliquis, cui a Superiore id iniungetur concionabitur; vel [note: Simile quid erit, litteras quae ad aedificationem faciunt, legere; et si qua alia exercitatio aliquando conue nire videretur. ] ali quid simile ad Dei gloriam fiet.
6 Omnes quandiu corpore bene valent, in spiritualibus, vel exterioribus rebus habeant in quo occupentur. Et qui officium vel ministerium aliquod certum habent, vt de auxilio prouidendum est eis, si sit necessarium, ita [note: P. 4. c. 10. §. 6. ] cum vacant, alijs rebus occupari deberent; ne otium malorum omnium origo, quoad eius fieri possit, Domi nostrae locum habeat.
7 Vt [note: Exa. c. 4. §. 4. et p. 6. c. 2. § 11 et H. ] experiri incipiant sanctae Paupertatis virtutem, doceantur omnes, quod nulla re tanquam propria vti debeant: [note: Inf. §. 25. et Exa. c. 4. §. 2. 3. et 5. et p. 4. c. 4. E. et p. 6. c. 2. H] quamuis necesse non sit Probationis tempore [note: Possessione bonorum suorum se abdicare, tam de proprijs bonis intelligendum est, quae habet penes se vel alios, quam de iure vel actione, quae ei competit ad bona, quae sperat; siue secularia illa, siue eclesiastica sint. Quando hoc fieri debeat, Praepositi Generalis, vel eius, cui ille facul tatem communicauerit, arbitrio relinquetur. ] possessione bonorum suorum se abdicare; nisi id Superior post elapsum primum annum iuberet, iudicans in huiusmodi bonis tentationum occasionem, et minus proficiendi in spiritu habere aliquem, vt qui illis adhaereat aliquo immoderato amore vel confidentia; et [note: Ante ingressum quiuis de bonis suis temporalibus pro suo arbitratu statuere potest. Sed postquam ingressus est tam, de ecclesiasticis, quam de secularibus disponat oportet, ita vt decet virum spiritualis vitae sectatorem. [note: Exa. c. 4. §. 3. et 5. et A. ] Ideoque cum existimaret in consanguineos ea esse dispensanda, committere id debet iudicio vnius vel duorum, vel trium virorum, qui et doctrina, et pietate commendentur, et eisdem acquiescere; et quod illi sentient, perfectius, et Deo ac Domino Nostro gratius esse, habita omnium circumstantiarum ratione (vt in Examine pagnina decima nona fusius dicitur) exequi debet. ] tunc qui se exuit
page 93, image: s093bonis suis, sequantur Christi consilia: [note: Exa. c. 4. §. 5. ] pro sua tamen deuotione ad hoc potius, quam illud opus dispensare bona sua, vel eorum partem poterit: prout in Domino intellexerit ad diuinum beneplacitum magis conuenire, vt in Examine dictum est.
8 Intelligant etiam quod mutuo dare, vel accipere, vel dispensare quidquam de ijs, quae Domi sunt, minime possunt, nisi Superior conscius consensum praestiterit.
9 Qui in ingressu ipso, vel post ingressum ad Obedientiam, motus sua deuotione, vellet bona sua, vel eorum partem in Societatis subsidium dispensare; [note: Rectores vel Praepositi Locales, vel Prouin ciales, vel quicunque alij, cum quibus aget qui sic habet in animo sua bona dispensare, vt in ceteris rebus, ita et in hac quod perfectius est, quoque maioris meriti in diuino conspectu, ei repraesentare debent. Nihilominus, si in eo propensio animi ad locum vnum potius, quam ad alium (quamuis imperfectum id sit) cerneretur; etiatn si iudicio Superioris suum submittere vellet, certiorem tamen reddere Praepositum Generalem poterunt, vel eum, qui eius gerit vices, an sit aliquid huiusmodi imperfectionis tolerandum; sperando quod ea cessabit aliquando, supplebitque diuina bonitas quod ad suam maiorem gloriam, et maiorem ipsius perfectionem deesse. cernitur. ] haud dubie opus faceret maioris
page 94, image: s094perfectionis, alienationis, et abnegationis vniuersi amoris proprij, non descendendo tenero quodam affectu ad particularia loca, nec iuxta illum sua bona huic potius, quam illi applicando; quin potius exoptando maius et vniuersalius bonum Societatis (quae tota ad maiorem Dei gloriam, ac vniuersale bonum, et vtilitatem animarum instituta est) hoc iudicium ei relinquat, qui eius vniuersae curam habet, num applicari huic loco potius quam illi in eadem Prouincia debeant: quandoquidem ille melius quam quisquam alius intelligere potest, quid conueniat, et quid maxime vrgeat in omnibus eius locis, [note: P. 10. §. 11. et B. ] ratione habita Regum, Principum, ac aliorum Potentatuum; ne eis causa vlla offensionis detur: sed ad maiorem adificationem omnium, et spiritualem vtilitatem animarum, et gloriam Dei omnia cedant.
10 Doceantur quomodo ab illusionibus Daemonis in suis spiritualibus
page 95, image: s095exercitationibus caueant, et quomodo se contra omnes tentationes tueantur: simul rationes sciant, quae adhiberi possint vt eas superent; [note: P. 10. §. 2. ] et ad veras solidasque virtutes consequendas insistant, siue plures adsint visitationes spirituales, siue pauciores. curent vero semper in via diuini seruitij progressum facere.
11 [note: P. 4. c. 4. §. 3. et 4. ] Vtantur quotidie conscientiae suae examinatione consueta, [note: Inf. Q. et Exa. c. 4. §. 25. et p. 4. c. 4. §. 3. et B et p. 6. c. 3. §. 2] et octauo quoque die saltem ad Confessionis et Communionis sacramenta accedant, nisi aliqua de causa aliud Superiori videretur: et vnus omnium sit Confessarius [note: Inf Q. et p. 6. c. 3. §. 2. ] ab eodem Superiore constitutus: [note: Conuenienter non posset fieri propter multitudinem, vel quod aliquis ab alio Confessario magis, quam ab ordinario iuuari posse videretur, propter causas quae possent accidere; quas considerabit Superior, et quod in Domino iudicauerit conuenire, prouidebit. ] quod si fieri non poterit, quisque certe suum stabilem habeat Confessarium, [note: Inf. §. 12. et Q. ] cui ipsius conscientia prorsus aperta sit: qui qui dem Conferssarius non ignoret, quos casus sibi Superior reseruat. Illi autem reseruabuntur, quos ab eo congnosci necessarium videbitur, aut valde conueniens, [note: P. 4 c. 10 §. 5. ] quo melius et remedium adhibere possit; et suae curae commissos praeseruare ab omnibus, quae nocitura sunt.
12 [note: P. 4. c. 10. §. 7. ] Perutile erit, esse Domi aliquem [note: Hic erit Magister Nouitiorum, vel quem Superior ad hoc munus vt aptiorem constituet. ] virum fidelem, et in rebus spiritualibus sufficienter
page 96, image: s096versatum, qui instruat eos ac doceat, quomodo et interius, et interius, et exterius sese habere debeant, et ad id eos hortetur, et in memoriam redigat, et amanter admoneat: quem omnes, qui in Probatione sunt diligant, ad quem in suis tentationibus confugiant, cui confidenter sua omnia detegant; et a quo consolationem et auxilium, in omnibus sperent in Domino. et admoneantur quod nullam debeant celare tentationem, quam huic, vel [note: Supra §. 11. et inf. Q. ] Confessario, vel [note: Exa. c. 4. §. 34. et c. et p. 4. c. 10. §. 5. et p. 6. c. 1. §. 2. ] Superiori non aperiant; immo vero totam animam suam illis integre manifestam esse pergratum habeant: nec solum defectus aperiant, sed etiam [note: Infra c. 2. §. 5. et Exa. c. 1. §. 6. et p. 6. c. 3. §. 1. ] poenitentias, vel mortificationes, et deuotiones, ac virtutes omnes, voluntate pura optantes ab illis dirigi, sicubi a rectitudine deflecterent, nolentes suo proprio sensu duci, nisi conueniat cum, iudicio illorum. quos Christi Domini Nostri loco habent.
13 Anteuertere oportet tentationes, adhibitis earum contrarijs: vt cum quis animaduertitur ad superbiam esse propensus, exerceri is debet in rebus abiectioribus, quae ad humiliandum ipsum vtiles futurae videantur. et sic de alijs prauis animae propensionibus.
14 Praeterea honestatis et decentiae ratione conuenit [note: Vt foeminae non ingredian tur Domos, nec Collegia Societatis, fere semper debet obseruari. Sed si illae eximia charitate, vel auctoritate simul cum charitate essent conspicuae; prudentia Superioris iustas ob causas, vt illae (si id optatent) videndi gratia ingrederentur, posset dispensare. ] foeminas non ingredi Domos nostras, nec Collegia, sed tantum
page 97, image: s097Ecclesias: et arma nulla, nec [note: Cuiusmodi essent instrumenta ad ludendum, vel ad remmusicam, libri etiam profani, et alia id genus. ] instrumenta rerum vanarum Domi haberi; sed tantum ea, quae faciunt ad finem illum diuini seruitij et laudis, quem sibi praefixit Societas.
15 [note: In correctionibus (licet prudentia rebus particularibus adhibita hunc ordinem mutare possit) est aduertendum, [note: P. 8. c. 1. G. ] quod primo in charitate ac dulcedine, qui peccant, sunt admonendi: secundo in charitate quidem, sed eo tamen modo, vt eis confusio et rubor inijciatur: tertio amori, ea, quae timorem incutiant, adijcientur. De publicis autem defectibus publica debet esse poenitentia; ijs tantum, quae ad omnium aedificationem faciunt, declaratis. ] In [note: P. 9. c. 2. §. 4. et c. 3 §. 11. ] correctionibus et poenitentijs iniungendis qui modus teneri debeat, prudenti eharitati Superioris, et eorum quos sibi substituerit, relinquetur; qui in eis rationem habebunt dispositionis personarum, et aedificationis vniuersalis et particularis earum, ad gloriam Dei.
[note: Exa. c. 1. §. 6. et c. 4 §. 33. et 41]Poenitentias vero huiusmodi prompta voluntate quisque admittere deberet, cum vero emendationis, et spiritualis profectus desiderio, etiam si propter defectum non culpabilem iniungerentur.
[note: P. 4. c. 10 §. 7. et c 17. §. 7. ] 16 Syndicus Domi constituatur:
page 98, image: s098cuius erit officium, obseruare in omnibus quod ad honestatem et decentiam externam pertinet; Ecclesiam et Domum perlustrando; et si quid non conueniat, adnotando, et Superiori referendo, vel eundem qui errat commonefaciendo; si id facultatis ei, vt vtilius in Domino, suo fungatur officio, tribuetur.
17 Curent [note: Inf. c. 2. G. et Exa. c. 4. §. 32. ] omnes ex morbis corporis fructum capere, non solum sibi, sed etiam ad aliorum aedificationem; non impatientes aut morosos se exhibendo, sed potius patientiam magnam habendo, et praeseferendo, ac Obedientiam Medico, et Infirmario praestando, verbis pijs, et aedificationem facientibus vtendo, quae ostendant aegritudinem acceptari vt donum de manu Creatoris ac Domini Nostri; quando quidem non minus donum est, quam sanitas.
18 Idem [note: P. 4. c. 5. §. 4. et c. 14. §. 1. et p. 8. c. 1. §. 8. et K. et p. 10. §. 9. ] sapiamus, idem, quoad eius fieri possit, dicamus omnes, iuxta Apostorlum. [note: Nouae opiniones, admitten dae non sunt; et si quis aliquid sentiret, quod discreparet ab eo, quod Ecclesia et eius Doctores communiter sentiunt; suum sensum definitioni ipsius Societatis debet subijcere [note: Exa. c. 3. §. 11. ] vt in Examine declaratum est. In opinionibus etiam, in quibus catholici Doctores variant inter se, vel contrarij sunt, vt conformitas etiam in Societate sit, curandum est. ] Doctrinae igitur differentes non admittantur, nec verbo in concionibus vel lectionibus publicis, nec scriptis libris ( [note: P. 4. c. 6. O. et p. 7. c. 4. §. 11. ] qui quidem edi non poterunt in lucem, sine approbatione atque consensu Praepositi Generalis; qui eorum examinationem
page 99, image: s099saltem tribus committat, sana doctrina, et claro indicto in ea facultate praeditis.) imo et iudiciorum de rebus agendis diuersitas, quae mater esse solet discordiae, et inimica vnionis voluntatum, quantum fieri potest, euitari debet [note: P. 8. c. 6. §. 8. ] vnio vero et conformitas, mutua diligentissime, curanda est, [note: Ferenda non est inter vllos domesticorum perturbatio, vel ira mutua: et si aliquid huiusmodi accideret, curetur, vt statim cum satis factione debita in gratiam inuicem redeant. ] nec, quae ei aduersantur, permittenda: quo iuncti juuicem fraternae charitatis vinculo, melius et efficacius possint se diuino obsequio, et auxilio proximorum impendere.
19 Quia ad progressum in virtutibus faciendum multum confert antiquiorum exemplum, quo reliqui ad eorum immitationem animentur; qui praeest alijs (si aliter peculiares ob causas non iudicaretur conuenire) et omnes alij Sacerdotes, qui ei videbuntur, aliquando intra annum, officium, vel officia eorum, qui inseruiunt Domi, ad tempus aliquod obibunt: quo alijs gratius reddatur huiusmodi ministerium, in quo ad maius Dei
page 100, image: s100seruitium et gloriam sunt constituti.
20 [note: Exa. c. 4. §. 25. ] Explicetur aliquot diebus in singulis hebdomadibus doctrina Christiana, ac [note: Praeter modum bene confitendi, [note: Supra §. 11. ] tempus etiam eis designetur, intra quod si ad confessionem non accederent, subtraebatur eis cibus corporis, donec cibum spiritus sumant. Qui [note: Supra §. 11. et p. 6. c. 3. §. 2. ] autem alij, quam suo Confessario de signato confite retur, debet post modum (quantum recordari poterit) eidem suo Confessario totam suam conscientiam aperire; vt nihil ignorando, quod ad eam pertine at, melius in Domino possit eundem iuuare. ] modus [note: P. 4. c. 4. B. et C. ] bene et cum fructu confitendi, communicandi, Missam audiendi, et in eadem ministrandi, orandi itidem, meditandi, et legendi pro captu vniuscuiusque; tradatur: cureturque non solum vt addiscant quae conueniunt, sed etiam vt memoria teneant, et exerceant quae didicerint: omnesque suum tempus rebus spiritualibus impendant, et deuotioni quaerendae pro mensura gratiae Dei ipsis communicatae insistant: ad quod [note: Cum ijs, qui ex se exercitionum spiritualium intelligentiam habent, et in ipsis facile progrediuntur, ac methodum in eisdem bene procedendi habent, vel qui alijs occupationibus distinentur, poterunt omnino, vel certe ex parte, Superiores in communibus huiusmodi Regulis dispensare. Quosdam, qui quamuis ad spiritualia exercitia apti sint, [note: P. 4. c. 4. B. ] non dum tamen ea sunt experti, operae pretium erit aliquando iuuare, ad particulares considerationes descendendo, quae ad timorem et amorem Dei, ac virtutum, et ad executionem earum, prout ratio conuenire docuerit, incitent. Eis, qui ad huiusmodi exercitationes apti non esse viderentur (qualis ex Coadiutoribus Temporalibus aliquis esse posset) proponi debent ea, quae ipsorum caeptui conueniant, et quibus ad seruitium Dei ac Domini nostri illi iuuentur. ] conferet [note: Exa. c. 4. §. 10. ] aliqua exercitia spiritualia illis, qui nondum se exercuerunt, in eis, vel omnia tradere, prout vnicuique conuenire in Domino iudicabitur.
page 101, image: s101[note: Sup. §. 5. et Exa. c. 4. §. 25. et p. 4. c. 8. §. 3. et p. 10. §. 3. ] 21 Conuenit omnes exerceri (si aliquem Superior non eximeret) [note: Qui Domi concionantur, reprehensionem alicuius ex fratribus domesticis, vel ipsius Societatis non attingant. Idem caueant qui in Ecclesiis concionantur, nisi prius Superiorem ea de re consuluerint; quamuis possit vnusquisque et se, et fratres suos simul ad progressum in maiori obsequio Dei (quod potius in domesticis, quam in publicis in Ecclesia concionibus conuenit) excitare. ] in concionibus domesticis: vt praeterquam quod vtiliter in hoc expendetur aliqua hora a prandio, animentur, et aliquem vsum comparent (quod ad vocem, et modum attinet, et ad reliqua) et vt specimen etiam eius talenti, quod in hoc genere Dominus eis communicat, praebeant; et vt suos bonos conceptus ad suam, et proximorum aedificationem exprimant, de ijs crebro tractantes, quae ad sui abnegationem, et in virtutibus profectum, et omnimodam perfectionem
page 102, image: s102attinent; ad ea se inuicem exhortando, et praecipue ad vnionem et charitatem fraternam.
22 Magnopere [note: Exa. c. 4. §. 28. ] conferet, deuote, quoad fieri poterit, ea munera obire, in quibus magis exercetur humilitas et charitas. Et in vniuersum loquendo, quanto aliquis se [note: Coniungi magis cum Deo, ac liberalem se in eum exhibere, [note: Exa. c. 4. §. 1. ] est se totum immobiliter diuino seruitio mancipare: quod illorum est, qui votis emissis Deo se dedicant. Quamuis autem id multum iuuet ad vberiorem gratiam accipiendam; nemini tamen praecipiendum est, vt id agat; nec primo biennio quisquam vllo modo ad id compellatur. [note: Exa. c. 1. E. et p. 5. c. 4. §. 6. ] Quod si sponte ex sua deuotione ad vota sua ante biennium exactum emittenda mouerentur, nec in manibus cuiusquam ea admitti, nec solemnitas adhiberi debet: sed quisque in secreto animi sui id offerat Deo ac Domino Nostro. At cum id sint facturi, conuenit vt formulam, quae consueuit in votis simplicibus obseruari, petant, et scriptum habeant quod Deo promiserunt, ad suam memoriam confirmandam. ] arctius Deo adstrinxerit, et liberaliorem erga summam Maiestatem se praestiterit; tanto eum in se liberaliorem etiam experietur; et ipse in dies magis idoneus erit ad gratias, et dona spititualia vberiora recipienda.
23 Expedit in primis ad profectum, et valde necessarium est, vt omnes perfectae Obedientiae se dedant, Superiorem (quicunque ille sit) [note: P. 4. c. 10. §. 5. et p. 6. c. 1. §. 1. et 2. et p. 7. c. 2. §. 1. A. et I. et p. 8. c. 1. D et p. 9. c. 3. §. 20. ] loco Christi Domini Nostri agnoscentes, et interna reuerentia et amore eum prosequentes: [note: P. 6. c. 1. §. 1. et C. ] nec solum in executione
page 103, image: s103externa eorum, quae iniungit, integre, prompte, fortiter, et cum humilitate debita, sine excusationibus, et obmurmurationibus obediant, licet [note: Conferet, vt Superiores aliquando occasionem praebeant ijs qui probantur, exercendi Obedientiae, et Paupertatis, et Paupertatis virtutem, eosdem tentando ad maiorem ipsorum vtilitatem spiritualem, eo modo, quo Dominus Abraham tentauit, vt specimen virtutis suae praebeant, et in eadem crescant. In eo tamen, quoad eius fieri possit, mensura, et proprotio iuxta vniuscuiusque vires, vt discretio dictabit, obseruetur. ] difficilia, et secundum sensualitatem repugnantia iubeat; verum etiam conentur interius resignationem, et [note: Inf. §. 27 et Exa. c. 4. §. 46. et p. 5. c. 2. §. 1] veram abnegationem propriae voluntatis et iudicij habere; [note: P. 4. c. 10. §. 5. et p. 6. c. 1. §. 1. ] voluntatem ac iudicium suum cum eo, quod Superior vult et sentit, in omnibus rebus ( [note: P. 6. c. 1. §. 1. et B. ] vbi peccatum non cerneretur) omnino conformantes, proposita sibi voluntate, ac iudicio Superioris, pro regula suae voluntatis et iudicij; quo exactius conformentur primae ac summae regulae omnis bonae voluntatis et iudicij, quae est aeterna bonitas et sapientia.
24 [note: Exa. c. 4. §. 29. 30. et 31. et E et p. 4. c. 10. §. 8. ] Et vt magis in Obedientiae virtute se exerceant, conuenit, atque etiam valde necessarium est, vt non solum Superiori Societatis, vel Domus, sed etiam subordinatis Officialibus, qui ex illo auctoritatem acceperunt,
page 104, image: s104in ijs omnibus, in quibus super ipsos potestatem habent, obediant: et assuescant non intueri, quis ille sit, cui obediunt; sed potius quis ille, propter quem, et cui in omnibus obediunt, qui est Christus Dominus.
25 Diligant [note: P. 6. c. 2. §. 1. et p. 10. §. 5. ] omnes Paupertatem, vt matrem; et iuxta mensuram sanctae discretionis suis temporibus eius effectus aliquos experiantur; et, vt in Examine dictum est, [note: Sup. §. 7 et Exa. c. 4. §. 2. 3. et 5] parati sint post primum annum exactum ad temporalia bona distribuenda, quandocunque a Superiore iniunctum id fuerit; et ea ratione seruata, quae ipsis in [note: Exa. c. 4. §. 2. ] Exa. mine proposita fuit.
26 Omnes rectam habere intentionem studeant non solum circa vitae suae statum, verum etiam circa res omnes particulares, id semper in eis syncere spectantes, vt seruiant, et placeant diuinae bonitati propter seipsam, et propter charitatem, et eximia beneficia, quibus praeuenit nos; potius quam ob timorem poenarum, vel spem praemiorum (quamuis hinc etiam iuuari debeant) et crebro admoneantur vt in omnibus quaerant Deum, exuentes se, quantum fieri potest, amore omnium creaturarum; vt affectum
page 105, image: s105vniuersum in ipsarum Creatorem conferant, eum in omnibus creaturis amando, et omnes. in eo, iuxta sanctissimam ac diuinam ipsius voluntatem.
27 [note: Supra §. 23. et Ex. c. 4. §. 46. ] Studium in quod incumbent, qui in Domibus Societatis probantur, id esse debet, quod eos magis ad superius dictam abnegationem sui, et in virtutibus ac deuotione profectum, iuuabit. [note: Quamuis, in genere loquendo, studia litterarum in Domibus Societatis non teneantur; quicunque tamen praedicationi, et Confessionibus au diendis vacant, studium adhibere possunt ad ea, quae ipsis vsui futura sunt. Et si alicui particulariter conueniret alijs etiam rebus studere, prudentiae Superioris relinquitur, vt id consideret, et in eo dispenset. ] Studia [note: Exa. c. 7. §. 1. ] vero litterarum, in vniuersum loquendo, in Domibus non erunt; nisi cum quibusdam, peculiaribus de causis dispensatione opus esset videretur. [note: Par. 4. prooe. et c. 8. §. 1. et c. 11. §. 1. et p. 10. §. 4. ] Collegia enim ad litteras addiscendas sunt; Domus vero ad eas, quas didicerint, exercendas; vel ad praeparandum earum fundamentum, humilitatis scilicet, ac omnis virtutis in ijs, qui operam eis sunt daturi.
28 Sit qui singulis hebdomadibus, vel saltem decimo quinto quoque die, haec et similia omnibus in memoriam redigat; vel illi haec legere teneantur: ne pro nostrae fragilis naturae conditione obliti, ab eorum executione cessent. Et aliquoties singulis annis omnes a Superiore
page 106, image: s106sibi poenitentias iniungi propter defectum obseruationis Regularum petant; vt haec cura indicium sit illius, quam de suo profectu spirituali in via Dei quisque habet.
DE CONSERVATIONE Corporis. Cap. II.
1 VT nimia solicitudo in ijs, quae ad corpus pertinent, reprehensibilis est; ita [note: a Sup. c. 1. §. 1. et p. 4 c. 4. §. 1. et p. 6. c. 3. §. 1. et o. 10. §. 13. et C] cura moderata tuendae ad diuinum obsequium valetudinis, ac virium corporis laude digna, et ab omnibus adhibenda est. et ea de causa, cum animaduerterint aliquid sibi nocere, vel quid aliud necessarium esse circa victum, vestitum, habitationem, officium, aut exercitationem, et sic de alijs rebus, admoneant omnes ea de re Superiorem, vel quem ad id Superior constituerit; duo interim obseruantes, Primum, vt antequam ad eum quid referant, se ad orandum recipiant; et [note: Exa. c. 8 A. ] post orationem, si senserint rem deferendam ad Superiorem, id faciant: Alterum, vt cum verbo, aut scripto breui (ne excidat memoria) Superiori rem exposuerint, ei totam curam rei expositae relinquant; et quidquid ille statuerit, optimum ducant; [note: In Cap. II. LICET qui exponit quod necessarium sibi existimat, non debeat ex se idem denuo petere, nec vrgere; si Superior tamen nondum satis intellexisset, et declarationem vellet maiorem; ea quidem danda erit. et si forte ex obliuione non prouideret, cum tamen significasset se velle id facere; non erit abre, debita cum modestia ei in memoriam reducere, vel repraesentare. ] nec contendere, aut vrgere per se, vel alium (siue concedatur quod petitur, siue non) pergant: quandoquidem sibi persuadere debent, id margis
page 107, image: s107expedire ad diuinum obsequium, ac suum maius bonum, quod Superiori, re intellecta, in Domino visum fuerit
2 Statuatur [note: P. 4. c. 10. §. 9. ] tempus quoad eius fieri poterit, edendi, cubandi, surgendi, [note: Quamuis ordinem temporis in refectione, et somno vt plurimum omnes obseruare debeant; si tamen peculiares ob causas alicui aliud conueniret, videat Superior, num dispensatione cum eo sit vtendum, necne. ] quod communiter omnes obseruent.
3 [note: Exa. c. 4. §. 26. et p. 6. c. 2. §. 15. et 16. et M. ] In ijs quae ad victum, [note: In vestitu habenda est ratio eius finis, qui est, ab iniuria frigoris, et ab indecoro defendi. Ceterum conuenit, vt, [note: Exa. c. 1. §. 13. et F. et p. 1. c. 4. §. 4. ] qui probantur, vestitus ratione, ad mortificationem et abnegationem sui, et ad mundum eiusque vanitatem sub pedibus conculcandam iuuentur. et id quidem, quantum, considerata natura, consuetudo, officium, et aliae personarum circumstantiae patientur. Cum scholasticis approbatis, et ijs qui studijs vacant, videtur in ijs quae ad vestitum attinent, magis quam cum ijs qui probantur, ratio haberi posse decentiae exterioris, et commoditatis propter studiorum laborem, et quia Collegia reditus habent: quamuis superflua semper euitari operteat. In particularibus vero, prout vnicuique conuenit, procedetur. ] vestitum, et habitationem, et alia corpori necesaria pertinent, curetur cum diuino auxilio, vt quamuis sit in quo probetur virtus et sui ipsius abnegatio; non desit tamen quo sustentetur natura, et ad diuinum obse quium laudemque conseruetur; habita conuenienti ratione personarum in Domino.
page 108, image: s1084 [note: P. 10. §. 10. ] Vt [note: [note: P. 4. c. 4. §. 1. ] A prandio, praesertim in aestate, per vnius vel duarum horarum spatium permitti non debent, quoad eius fieri poterit, corporis aut mentis grauiora exercitia. Si quid vero necessitas postulabit, id quanta poterit charitate erit et metiendum, et moderandum. Id autem temporis in alijs leuioribus exercitijs occupari poterit. Sed nec extra huiusmodi horas labores nimium continuari sine aliqua reaxationes, vel conuententi recreatione debebunt. ] non expedit tanto labore corporali quemquam onerari, vt spiritus obruatur, et corpus detrimentum patiatur; ita aliqua corporalis exercitatio, quae vtrumque iuuet, omnibus communiter conuenit, etiam illis qui mentalibus exercitijs debent insistere. quae quidem externis interrumpi deberent, et non continuari, nec sine mensura discretionis assumi.
5 Corporis [note: P. 10. §. 10. ] castigatio immoderata esse non debet, nec indiscreta [note: [note: P. 4. c. 4. §. 1. et p. 6. c. 2. §. 16. ] Tempus somno tribuendum, in genere loquendo, intra sextae et septimae horae spatium debere esse videtur: (nec sine indusiis dormiendum est, nisi necessitatis alicuius excusationem Superior admitteret) sed quia in tanta varietate personarum ac habitudinum certa regula praescribi nequit, vt detrahatur, vel addatur huic tempori, Praepositi prudentiae relinquetur. qui curabit, vt quisque quod necessitas naturalis exigit, retineat. ] in vigilijs, et abstinentijs,
page 109, image: s109et alijs poenitentijs externis, [note: Quamuis vnusquisque paratus esset debeat ad quoduis officium assumendum quod ei fuerit impositum; animaduertenduntamen erit, in illis quae robustiores ac fortiores homines requirunt (qualia sunt officia Sacristae, Ianitoris, atque In firmarij) vt ij homines qui corporis habitudine iuxta officiorum rationem praediti sunt, quantum fieri potest, constituantur. ] ac laboribus; quae et nocumentum afferre, et maiora bona impedire solent. [note: Sup. c. 1. §. 12. et Exa. c. 1. §. 6. et C. et p. 6. c. 3. §. 1. ] Ideo suo Confessario detegi ab vnoquoque conuenit, quidquid in hac parte faciat: qui si iudicat excedi mensuram, aut certe dubitat de excessu, illum ad Superiorem remittat. Haec autem omnia eo fiunt, vt clarius procedatur, et in animis corporibusque nostris Deo Domino Nostro maior gloria deferatur.
6 Sit aliquis Domi, qui praesit in ijs, quae ad corporis bonam valetudinem pertinent, tum conseruandam in sanis (et quidem in ijs praesertim, qui ex aetate, vel alijs de causis sunt debiliores) tum restituendam
page 110, image: s110in aegrotantibus [note: Cura habeatur aegrotorum magna. quorum aegritudo simulatque Infirmario indicata fuerit, si senserit ille rem esse alicuius momenti, Su periorem admoneat: et vocetur Medicus, qui vnus tantum ordinarie esse debet, si in casibus quibusdam Superiori aliud non videretur. [note: P. 6. c. 2. §. 16. ] Obseruetur autem tam in victus ratione, quam in medicinis quod Medicus praescripserit, quantum fieri poterit; nec infirmus in his quidquam curet; [note: Sup. c. 1. §. 17. et Exa. c. 4. §. 32. ] sed illud potius studeat, vt patientiam et Obedientiam exerceat, nelicta cura reliquorum omnium Superiori, ac eius ministris, per quos a diuina prouidentia regitur. [note: Exa. c. 4. §. 35. et p. 4. prooem. A. et p. 7. c. 1. §. 1. et c. 2. H. ] Et quamuis nostrae vocationis sit diuersa loca peragrare, et vitam agere in quauis mundi plaga, vbi maius Dei obsequium, et animarum auxilium speratur; nibilominus tamen si experimento comperiretur aliquis ferre non posse alicuius regionis coelum, et male habere continenter cerneretur; Superiori considerandum relinquitur, num ille migrare alio debeat, vbi melius habens corpore, impensius diuino seruitio vacare possit. Non erit tamen ipsius infinmi, huiusmodi mutationem postulare, nec animi propensionem ad eam ostendere; sed Superioris curae id relinquetur. ] cui debeant omnes, si male se habere extraordinarie senserint, id referre; vt de remedio, prout charitas exigit, conuenienti prouideatur.
7 In ijs quae pertinent ad rerum temporalium conseruationem, praeter curam illam, quam omnibus charitas et ratio imponit, aequum erit, alicui peculiariter demandari hoc munus;
page 111, image: s111vt tanquam bona Domini Nostri IESV Christi propria ea curet. Ad alias etiam functiones necessarias, et eas praecipue, [note: Officiales in ijs quae Domi honestius quam foris fiunt intelliguntur, Lotor pannorum lineorum, Tonsor, et huiusmodi; quos esse Domi, si fieri posset, expediret. ] quae honestius Domi, quam foris fiunt, curandum est, vt [note: P. 1. c. 2. §. 2. et A. et p. 4. c. 3 §. 2. et c. 10. §. 6. ] Officialium necessarius numerus constituatur. et expedit vt huiusmodi officia Coadiutores Temporales, si ea ignorent, addiscant: omnia ad maiorem gloriam Dei, Creatoris et Domini Nostri semper dirigendo.
page 112, image: s112QVARTA PARS DE IIS, QVI IN SOCIETATE retinentur, instruendis in litteris, et alijs, quae ad proximos iuuandos conferunt. PROOEMIVM.
1 CVM [note: Inf. c. 5. § 1. et c. 6 §. 1. et c. 12. §. 1. et Exa. c. 1. §. 2. et p. 1. c. 2. §. 8. et p. 3. c. 1. §. 9. et p. 7. c. 1. §. 1. et p. 10. §. 2. ] scopus, ad quem Societas recta tendit, sit suas ac proximorum animas ad sinem vltimum consequendum, ad quem creatae fuerunt, iuuare; cumque ad id praeter vitae exemplum, doctrina et mo dus eam proponendi sint necessaria; postquam in ijs, qui admissi sunt ad Probationem, iactum esse videbitur abnegationis propriae, et profectus in virtutibus necessarij conueniens fundamentum: de litterarum aedificio, et modo eis vtendi agendum erit; quo iuuare possint ad magis cognoscendum, magisque seruiendum Deo Creatori ac Domino Nostro. [note: DECLARAtio in Prooemium quartae partis. CVm scopus ac finis, ad quem tendit haec Societas, sit, [note: Exa. c. 4 §. 35. et p. 3. c. 2. G. et p. 7. c. 1. §. 1. et A. et c. 2. H] varias mundi partes ex Obedientia summi Vicarij Christi Domini Nostri, vel Superioris eiusdem Societatis peragrando, verbum Dei praedicare, Confessiones audire, et reliquis quibuscumque poterit medijs vti, diuina gratia aspirante, ad animas iuuandas: necessarium esse, vel in primis rationi consentaneum visum est, [note: P. 1. c. 1. §. 3. et p. 8. c. 1. §. 2. et B. et p. 10. §. 7. ] vt qui in eam sunt ingressuri, viri sint vitae probitate, et litterarum eruditione ad id officium idonei. Et quia boni simul et eruditi pauci inueniuntur, si cum alijs. comparentur; et ex paucis maior pars iam a susceptis laboribus vellet conquiescere: perdifficile fore deprebendimus, huiusmodi hominibus, qui boni simul ac litterati essent, hanc Societatem augeri posse, tum propter magnos labores, quos eius Institutum exigit, tum propter magnam sui ipsorum abnegationem. Ideo nobis omnibus, qui conseruationem et incrementum eius ad maiorem laudem et obsequium Dei ac Domini Nostri cupiebamus, alia via tenenda esse visa est; admittendi nimirum iuuenes, qui bonorum morum et [note: Inf. c. 3. §. 2. et p. 1. c. 3. §. 13. et p. 5. c. 2 §. 5. ] ingeniorum indole spem facerent, quod in probos simul ac doctos viros, ad colendam Christi Domini Nostri vineam essent euasuri; [note: Inf. c. 2. §. 1. et c. 11. §. 1. et 2. et p. 9. c. 3. §. 17. ] admittendi etiam Collegia, cum ijs conditionibus, quae in litteris Apostolicis continentur, siue in Vniuer sitatibus, siue extra illas fuerint; et quidem si in Vniuer sitatibus, siue illae Societatis curae commissae sint, siue non. Hac enim ratione no bis in Domino persuademus, ad maius diuinae Maiestatis obsequium fore, si et numero augeantur, et in litteris ac virtutibus progressum faciant ij, qui eidem obsequio se totos impendunt. Primo ergo de ijs, quae ad Collegia pertinent; deinde de ijs, quae ad Vniuersitates, agetur. Et quod ad Collegia, pri mo loco de ijs, quae ad Fundatores; Secundo de ijs, quae ad Collegia iam fundata, quoad materialia vel temporalia bona eorum pertinent; Tertio de Scholasticis, qui in eisdem studijs vacant, admittendis, conseruandis, litteris et alijs medijs ad proximum iuuandum promouendis, et a studijs educendis; Quarto de ijs, quae ad gubernationem eorum pertinent. ] Ad hoc [note: Inf. c. 3. §. 1. etc. 11. §. 1. et p. 3. c. 1. §. 27. et p. 10. §. 4. ] Collegia, et aliquando etiam Vniuersitates, vel Studia generalia Societas amplectitur; in quibus qui bonum sui specimen in Domibus dum probarentur, praebuerunt
page 113, image: s113nec tamen doctrina ad nostrum Institutum necessaria satis instructi accesserunt; in ea et in alijs rebus, quae ad iuuandas animas conferunt, instruantur. Prius ergo de ijs quae ad Collegia; deinde de ijs quae ad Studia generalia pertinent, dicetur cum eo fauore, quem diuina Sapientia ad maiorem gloriam laudemque suam nobis dare dignabitur.
page 114, image: s114DE MEMORIA HABENDA Fundatorum, et bene de Collegijs meritorum. Cap. I.
1 QVoniam valde aequum est, vt (quod in nobis erit) illorum deuotioni ac beneficentiae correspondeamus, quibus diuina bonitas ad fundationem ac dotationem Collegiorum vtitur administris; Primum in quouis nostrae Societatis Collegio perpetuo singulis hebdomadibus Missa semel pro eius Fundatore et benefactoribus viuis et mortuis celebretur.
page 115, image: s1152 Initio item cuiusque mensis omnes Sacerdotes, qui in Collegio fuerint, pro eisdem semel offerre idem Sacrificium perpetuo debeant. Singulis insuper annis, eo die quo Collegij cuiusque possessio Societati tradita est, [note: IN CAPVT Primum Quartae Partis. De me moria habenda Fundatorum. SOlemnitas eo mo do intelligatur, qui Societati sit vsitatus, et in eo loco, vbi Missa celebratur. ] cum [note: P. 6. c. 3. B. ] solemnitate Missa pro Fundatore et benefactoribus celebretur: et id temporis in eodem Collegio quicunque Sacerdotes adfuerint; eodem sua referent Sacrificia.
3 Eodem die candela cerea Fundatori offeratur, [note: Si in loco vbi huiusmodi Collegium institutum est, temporis successu non esset aliquis de posteritate Fundatoris mitti candela poterit alio, vbi ex eius progenie aliquis inueniretur; vel in altati constitui poterit, vbi diuinum Sacrificium celebratur, nomine et loco Fundatoris huiusmodi. ] aut vni ex suis, qui ipsi sit cognatione proxime coniunctus, aut illi demum quem ipse Fundator designauerit: in qua candela ar morum Fundatoris, aut deuotionis insignia extent. [note: Per huiusmodi candelam, significatio fit gratitudinis erga Fundatores tenendae; non iuris patronatus, vel actionis vllius, quae illis, aut eorum successoribus, ad Collegium vel eius bona temporalia competat. nihil enim tale erit. ] Illa vero testabitur Societas, quam Fundatori in Domino debet, gratitudinem.
4 Cum pimum Societas in Collegij alicuius possessionem venerit,
page 116, image: s116Praepositus Generalis curet indici per vniuersam Societatem, vt quilibet Sacerdos ter Sacrum faciat pro superstite Fundatore ipsius Collegij, ac benefactoribus: vt illos sua benignitate Dominus in rebus omnibus dirigat, et suis donis semper augeat. Rursus, [note: In Communitatibus, vel Rebus publicis, quae non moriuntur, dicentur hu iusmodi. Missae pro earum defunctis; et pro illis praesertim, qui de nobis melius meriti sunt in Domino. ] cum ex hac vita illi excesserint, curabit idem Praepositus Generalis, vbi primum resciuerit, vt per totam Societatem singuli Sacerdotes ter Sacrum pro animabus illorum faciant. Quoties autem dictum est, Missas esse a Sacerdotibus celebrandas; ceteri omnes, qui in Collegijs degunt, ac Sacerdotes non sunt, ad eandem illam intentionem orare debent: quandoquidem eiusdem gratitudinis nomine vtrique obligantur in Domino.
5 Fundatores praeterea, ac benefactores Collegiorum, participes peculiariter effic[?]untur omnium bonorum operum, quaetum in ipsis Collegijs tum in reliqua Societate Dei gratia fiunt.
page 117, image: s1176 [note: Quod dictum est, obseruari omnino conueniet erga eos, qui completa Collegia facient. Cum ijs autem, qui ali quod duntaxat principium dederint, ea pars eorum, quae diximus, praestabitur, quam Praepositus Generalis praestandam in Domino iudicauerit. ] In vniuersum autem tum Fundatoribus, tum etiam ipsorum necessarijs, et quoad viuunt, et postquam obierint, peculiariter sese deuinctam esse Societas ex charitate cognoscat: vt omni officio illos prosequatur, quod a nobis praestari iuxta minimam hanc nostram professionem, ad diuinam gloriam possit.
DE IIS, QVAE AD RES temporales Collegiorum pertinent. Cap. II.
1 AD [note: Supra prooe. A. p. 9. c. 3. §. 17. ] Collegia quae libere Societati offeruntur, vt iuxta suas Constitutiones omnino eis vtatur, admittenda; Praepositus Generalis, nomine totius Societatis, plenam potestatem habebit.
2 Si Fundator [note: Inf. c. 11. §. 2. et A. et p. 9. c. 3. §. 17. ] aliquas conditiones exigeret, ordini ac modo procedendi Societati consueto non omnino consentaneas; eidem Praeposito Generali (auditis sententijs aliorum, [note: Inf. c. 11. §. 2. ] quos ipse de huiusmodi rebus melius iudicare censebit) considerandum relinquatur, an omnibus perpensis vtile sit futurum Societati ad finem diuini seruitij, quem sibi praefixit, huiusmodi Collegium admittere, nec ne. [note: P. 9. c. 3. §. 17. ] Sed si temporis decursu se grauari eo onere animaduertet Societas, poteri ipsa in Congregatione generali id proponere, et statuere vt relinquatur Collegium huiusmodi, vel
page 118, image: s118prospicere, vt onus temperetur; vel certe, vt ad onus id ferendum vires maiores praebeantur. Hoc tamen dictum sit, si ante Congregationem huiusmodi Praepositus Generalis huic incommodo, prout in Domino conuenit, non occurrerit.
3 [note: Inf. c. 10. §. 2. etc. 11. §. 2. et p. 8. c. 2. §. 2. et p. 9. c. 3. §. 5. 17. et 18. ] Ad relinquenda, vel alienanda Collegia, aut Domos iam admissas [note: IN CAPVT II. De ijs, quae ad Collegiorum res temporales pertinent. PRaepositus Generalis simul cum Societate, num admissa iam Collegia vel Domus relinqui debeant, an retineri, statuat. Id tamen in Congregatione generali fieri pesset; et etiam sine illa, missis nimirum suffragijs ab ijs, qui ius habent suffragij. Et tunc non potest Societas, nec eius Generalis quod sic relinquitur, vel eius partem vllis extra Societatem hominibus donare. Sed si ipsa curam quam habebat reliquerit, poterunt qui alias hanc auctoritatem sibi in fundatione reseruauerint, pro sua deuotione ad aliud opus applicare id quod sic relictum fuerit. Si vero huiusmodi non intercesserit reseruatio, poterit procedere Societas iuxta suum Institutum, prout ad Dei gloriam magis conuenire iudicabit. ] Praepositus Generalis simul cum ipsa Societate potestatem habebit. Cum enim id sit perinde, ac si membrum ab eius corpore praescinderetur, et res alioqui perpetua et maioris momenti sit; cum ea vniuersa communicari melius est.
page 119, image: s1194 In [note: P. 6. c. 3. §. 5. et 6. et C. ] Collegijs Societatis [note: De non admittendis obligationibus, et cet. sic intelligitur, quod Missaum obligationes, vel huiusmodi, quae assignato reditui commensuratae videantur, assumi nequeunt. Non tamen perinde inconueniens existimatur, aliquam facilem et exiguam obligationem (quae tamen non sit animarum cura) admittere: si causa sufficiens ad id moueret, praesertim si res huiusmodi esset, quae distractionis et occupationis perexiguae, aut nullius futura esset. In Domibus autem Professorum, quando nec illae reditus vllos habent, nec ipsi ita stabilem habitationem, huiusmodi obligationes non tolerantur. De alijs obli gationibus Lectionum vel Lectorum non hic agitur: veruntamen [note: Sup. §. 2. et inf. c. 11. §. 2. et A. ] et hae ipsae in Collegijs, et Vniuersitatibus non sine magna consideratione, nec vtra limitem, quem Praepositus Generalis conuenire ad commune bonum, et ipsius Societatis ad Dei et Domini Nostri gloriam iudicauerit, assumentur. ] nec curae animarum, nec obligationes ad Missas celebrandas, neque aliae huiusmodi admittantur; quae a studijs distrahere admodum, et ea quae in illis ad diuinum obsequium quaeruntur, impedire solent: quemadmodum neque in Domibus alijs, vel Ecclesijs Societatis Professae, quae quoad eius fieri potest, expedita ad Sedis Apostolicae missiones obeundas, aliaque opera ad Dei obsequium et ani marum auxilium esse debet.
5 [note: Societas in vsum Scholasticorum suorum iuxta litteras Apostolicas redituum administrationem exercebit per Praepositum Generalem, vel Prouincialem, vel alium, cui Generalis id commiserit, ad defen dendas et conseruandas possessiones, et reditus, Collegiorum, etiam in iudicio, cum id conueniens, vel necessarium fuerit. Ac eiusdem Paepositi erit, vel eorum quibus ille facultatem dederit, admittere quidquid praeterea Collegijs ad sustentationem et incrementum eorum in rebus temporalibus donaretur. ] [note: Inf. c. 10. §. 1. et 2 et p. 9. c. 3. §. 3. ] Possessionem Collegiorum
page 120, image: s120cum rebus temporalibus quae ad ipsa spectant, capiet Societas; [note: Inf c. 10. §. 3. et 5. et p. 9. c. 3. §. 3. et 14. ] et Rectores qui ad id munus conueniens habeant talentum, constituet. qui curam suscipiant conseruandi, atque administrandi res ipsorum temporales; ac prouideant necessitatibus tam materialis, aedificij, quam Scholarium qui in ipsis Collegijs degunt, [note: [note: Exa. c. 1. B. ] Qui disponuntur vt ad Collegia mittantur, illi sunt, qui in Domibus Probationum versantur; et qui ex Domibus Societatis Professae, vel Domibus Probationum ad studia mittuntur. ] eorumque, qui disponuntur vt ad illa admittantur; atque [note: [note: P. 9. c. 3. §. 16. etc. 6. §. 12. et H. ] Qui negotia Collegiorum extra ea gerunt, in primis intelliguntur Procuratores, qui in summi Pontificis, vel aliorum Principum curia negotia Sosietatis gerunt. Verum quid ad hos, et alios sumptus necessarios contribui debeat, Praepositus Generalis seruata proportione debita, per se, vel alium id statuet. ] eorum etiam, qui extra, Collegia gerunt illorum negotia. [note: Inf. c. 10. §. 3. et. p. 9. c. 3. et 4. et 15. et C. ] Totius vero administrationis ratio Rectoribus constet: vt eam reddere, quando, et cui per Praepositum Generalem
page 121, image: s121constituetur, possint. At [note: Cum dicitur, non posse Societatem Professam, vel eius Praepositum Generalem iuuari reditibus Collegiorum, intelligendum est iuxta litteras Apostolicas, quod non possint in proprios ipsorum vsus reditus conuerti. [note: Inf. c. 10. A. et p. 6. c. 2. §. 3. et 4. et C. ] Possunt nihilominus expendi in vsum illorum, qui Collegijs vtiles fuerint: cuiusmodi sunt Administratores, Concionatores, Lectores, Confessarij, Visitatores, et alij. Professi, vel similes personae, quae spirituali vel temporali Collegiorum huiusmodi vtilitati vacant. [note: P. 6. c. 2. C. et D. ] Sine tali etiam causa posset expendi aliquid, quod exiguum sit, cum quouis homine de Societate, mensa per diem aliquem eum excipiendo, vel modicum quid viatici, cum per Collegia in hanc vel illiam partem transit, vel quid simile donando. Quod enim tam est exiguum vt nibilum ducitur, et scrupuli eximuntur, hinc quidem inhumaniter se habendi, inde vero contra Sedis Apostolicae intentionem agendi. ] Generalis [note: Inf. c. 10. §. 1. et Ex. c. 1. §. 4. et p. 6. c. 2. §. 3. et p. 9. c. 3. § 18 et c. 4. §. 7. et D. et p. 10. §. 4. ] cum nec in suum, nec in vllorum consanguineoru suorum, nec in Professae Societatis vsum bona temporalia Collegiorum possit conuertere; eo purius sese in eorum superintendentia ad maiorem gloriam et seruitium Dei gerere poterit.
6 In ijs Collegijs quae duodecim Scholasticos (praeter Praeceptores) ex proprijs reditibus
page 122, image: s122alere possunt, ob maiorem populi aedificationem [note: Quamuis hoc ita se habeat, si tamen benefactores essent, qui possessionem aliquam vel reditum dare vellent, admitti illa possent; vt tanto maior numerus Scholasticorum, ac praeceptorum ad maius diuinum possent obsequium sustentari. ] nec petantur eleemosynae, nec illae, aut dona vlla oblata admittantur. Si reditus minores fuerint, quam huic numero alendo sufficiant; admitti quidem, non autem peti aliquae eleemosynae possent; nisi tanta paupertate Collegium premeretur, vt etiam petere, saltem a quibusdam, esset necessarium. Tunc enim (maius diuinum obsequium et vniuersale bonum praeoculis semper habendo) peti eleemosynae, [note: Exa. c. 4. §. 12. et 27 et p. 6. c. 2 §. 10. ] immo et ostiatim ad tempus, quandocunque necessitas id exigeret, emendicari poterunt.
DE SCHOLASTICIS QVI in Collegijs constituentur. Cap. III.
1 QVod ad Scholasticos attinet, ad quorum institutionem [note: Supra prooem. et inf. c. 11. §. 1. et p. 3. c. 1. §. 27. et p. 10. §. 4. ] Collegia assumuntur, in primis [note: Exa. c. 1. §. 10. et p. 5. c. 2. §. 5. et p. 10. §. 4. ] quales esse debeant, vt ad ea vel mittantur, vel admittantur, considerare in Dnno oportebit.
2 [note: Exa c. 2. § 6. et p. 1. c. 3. §. 2. et G. ] Primum omnium cum aliquo ex quinque illis impedimentis in prima Parte dictis, [note: IN CAPVT III. DE SCHOLAsticis, qui in Collegijs constituentur. QVando aliquis factus esset idoneus a Christi Vicario, vt in aliqua Domo Societatis manere possit, etiam idoneus esse intelligetur, vt in Collegijs habitet. ] nullus in Collegio aliquo Societatis inter Scholasticos collocari poterit. Et praeter Coadiutores ad ministeria vel
page 123, image: s123auxilium Collegij [note: Inf. c. 10 §. 6. et p. 1 c. 2. §. 2. et A. et p. 3. c. 2. §. 7. ] necessarios, reliqui huiusmodi esse debent, [note: Supra prooe. A. ] vt secundum rationem sperari possit, idoneos ad vineam Christi Domini Nostri exemplo ac doctrina excolendam, esse euasuros. Hi autem quo magis ingeniosi, bonisque moribus ornati, et sani corpore ad ferendos studiorum labores fuerint, eo magis idonei, et citius ad Collegia mitti, vel in eisdem admitti possunt.
3 Ad haec, [note: Exa. c. 1. §. 10. et c. 7. §. 1. et p. 5. c. 2. §. 5. ] illi solum in Scholasticos approbatos admittuntur, qui in Domibus vel Collegijs ipsis probati fuerint; et [note: Infra c. 4. §. 5. et Exa. c. 1. §. 12. et c. 4. §. 41. et p. 5. c. 1. §. 3. et c. 4. §. 3. ] biennio in varijs experimentis et Probationibus exacto, [note: Inf. c. 4. E. et Exa. c. 1. §. 10. et c. 7. §. 1 et p. 5. c. 1. A. et c. 4. §. 4. ] ac votis cum promissione de Societatis ingressu iam emissis, ad vitam in ipsa perpetuo ducendam ad gloriam Dei admittuntur.
4 Praeter hos, studia quibusdam conceduntur, qui ante biennium et Probationes huiusmodi ad Collegia ex Domibus destinantur (quod sic in Domino expedire videatur) aut in eisdem admittuntur, non tamen approbati Scholastici censentur, donec biennio exacto, [note: Si in Collegijs Societatis, Scholasticorum non suppeteret iustus
page 124, image: s124
numerus, qui per promissionem, vel propositum Deo in ea seruiendi se dedicauerint, [note: Inf. c. 9. A. ] non repugnabit Instituto nostro, ex licentia Praepositi Generalis, et ad tempus quod ei videbitur, alios pauperes Scholasticos, qui tale propositum non habeant, admittere: dum tamen in eis impedimenta illa, quae in prima Parte dicuntur, non inueniantur, et huiusmodit indolem praeseferant, vt sperari possit, quod boni operarij vineae Christi Domini Nostri sint futuri, propter ingenium, vel aliquam institutionem in litteris, bonos mores, conuenientem aetatem, et alia Dei dona quae in eis cernerentur ad diuinum obsequium; quod solum in ijs qui de Societate, et extra illam sunt, expetitur. Huiusmodi autem Scholastici in Confessionibus frequentandis, in studijs, ac in forma viuendi Scholasticis Societatis conformes esse debent; quamuis et ratio vestitus diuersa, et habitatio in eodem Collegio separata sit, ita vt qui Institutum Societatis sequuntur, seorsum, et non commixti alijs externis maneant: cum eis tamen versentur, quatenus ad maiorem aedificationem, ac maius Dei ac Domini Nostri obsequium Superior expedire iudicauerit. Quamuis autem nostrorum copia suppeteret; tamen non repugnabit nostro Instituto, si aliquis qui propositum Societatem ingrediendi non habeat, in Collegia admittatur, si pacta cum Fundatoribus inita id exigent: si quidem ad finem quem sibi praefigit Societas, cum huiusmodi conditionibus Collegium admittere vtile censebitur; vel ob causas alias raras, et non leuis momenti. Verum seorsum habitare hi, nec conuersari sine facultate Superioris, nisi cum certis quibusdam personis Societatis ad id designatis, deberent. Paupertas autem Scholasticorum, qui de Societate non sunt, per Praepositum Generalem, vel eum cui suam ille potestatem communicauerit, expendetur. Et aliquando honestas ob causas, quamuis illi diuitum aut nobilium hominum filij sint, modo suis viuant sumptibus, nihil esse videtur, cur admitti non possint. Aetas conueniens fore a decimo quarto ad vigesimum tertium annum videtur, si in litteris progressum aliquem non fecissent. Et in vniuersum loquendo, quo pluribus donis ex ijs, quae in Societate expetuntur, praediti essent, eo magis erunt idonei, vt admittantur. Nihilominus animaduertatur, vt cum huiusmodi restrictiores, quam laxiores simus: habeaturque diligenter delectus eorum, qui sunt admittendi, examine aliquo particulari cum eisdem antequam recipiantur, vtendo. Aliqui licet rariores, possent inter nostros, particulares ob causas, et Superioris iudicio efficaces, admitti. ] et votis ac promissione illa emissis, in approbatorum numerum referantur.
page 125, image: s125DE SCHOLASTIGIS ADMISSIS conseruandis. Cap. IV.
1 AD conseruationem eorum, qui in Collegijs sunt, in ijs quae ad corpus, et res externas attinent, quod in Tertia Parte dictum est, sufficiet.
page 126, image: s126[note: P. 3. c. 2. §. 1. et. D. et E. et p. 6. c. 2. §. 16. ] Id tamen peculiari cura animaduertendum erit, vt temporibus valetudini corporis incommodis Scholastici non studeant; vt somno quantum temporis satis sit tribuant; et in laboribus mentis modum seruent. Sic enim fiet, [note: P. 10. §. 10. ] vt diutius in illis perseuerare tam in litteris addiscendis, quam in eisdem exercendis ad Dei gloriam possint.
2 Quod attinet ad spiritualia, eadem erit ratio eorum qui in Collegijs, et qui in Domibus admittuntur, quandiu in Probationibus versantur. [note: Inf. c. 6. §. 3. et A. ] Post Probationem, cum studijs vacant, vt est cauendum, ne feruore stu diorum intepescat solidarum virtutum, ac religiosae vitae amor; ita [note: IN CAPVT IV. De Scholasticis admissis conseruandis. SI in aliquo particulari Rector conuenire iudicaret, plus esse in his rebus concedendum propter peculiares aliquas rationes; semper discretioni locus erit. ] mortificationibus, orationibus, ac meditatio nibus prolixis eo tempore non adeo multum loci tribuetur. [note: Inf. c. 6. §. 2. ] Quandoquidem litteris dare operam, quae syncera cum intentione diuini seruitij addiscuntur, et quodammodo totum hominem requirunt, non minus, quam in illis versari tempore studiorum, immo magis Deo ac Domino Nostro gratum erit.
3 Itaque praeter Sacramenta Confessionis [note: Frequentius, quam octauo quoque die, communicare, non nisi peculiares ob causas, et potius necessitatis, quam deuotionis, habita ratione permittatur. Protrahere vltra octo dies non sine ratione etiam speciali licebit; propter quam possit etiam aliquando Missa intermitti; et in quibusdam augeri, et minui praescriptum orationis tempus. Et haec omnia Superioris prudentiae relinquentur: quamuis vnius horae plus minus tempus ad Beatissimae Virginis preces recitandas assumendum sit. In Scholasticis tamen, qui ad dicendum officium diuinum non tenentur, facilius suis temporibus haec ratio commutari poterit, vt loco precum Beatae Virginis, meditationes, et alia spiritualia exercitia succedant; (dum tamen hora in illis compleatur) idque praecipue cum quibusdam, qui cum vno modo in spiritu non proficiant, alio cum gratia Dei magis iuuabuntur, fiet; cum facultate tamen vel ordinatione Maiorum, quorum semper erit videre, num in quibusdam propter particulares causas aliud magis conueniet, vt id fiat. Habenda autem erit ratio verae deuotionis ipsorum, vel Fundatoris, et circunstantiarum, quae ad personas, tempora, et loca pertinent. [note: P. 3. c. 1. §. 20. et R] Iis vero, qui inexperti sunt adhuc rerum spiritualium, et in illis iuuari desiderant, aliqua ad meditationem et orationem capita proponi possent, prout eis magis conueniret. Dum Missa dicitur, quandiu Sacerdos submisse loquitur, vt populus non audiat quae is dicit, num Scholastici possint, nec ne, recitare partem precum suarum, ad quas horam habent designatam; Maiorum, vel Superiorum arbitrio id relinquetur. qui hominum, locorum, ingeniorum, et temporum habita ratione, quod ad maiorem Dei gloriam videbitur, prouidebunt. ] ac Communionis (ad quae [note: Exa. c. 4. §. 25. et p. 3. c. 1. §. 11. et Q. et p. 6. c. 3. §. 2. ] octauo quoque
page 127, image: s127die accedendum erit) et praeter Missam, quam quotidie audient, horam vnam impendent recitando Beatissimae Virginis officio, [note: Inf. §. 4. et p. 3. c. 1. §. 11. ] ac examinandis bis quotidie suis conscientijs, cum alijs orationibus pro cuiusq. deuotione vsque ad praedictam horam explendam, si expleta non fuerit. Quae omnia iuxta ordinationem ac iudicium Maiorum suorum, [note: P. 3. c. 1. §. 23. ] quibus Obedientiam Christi loco praestare debent, facient.
4 Aliqui (cuiusmodi esse possent Coadiutores illi, qui legere non
page 128, image: s128didicerunt) praeter Missam, horam etiam vnam [note: P. 3. c. 1. §. 20. ] [note: Quod ad Coronam vel Rosarium attinet, do ceantur quomodo cogitare vel meditari mysteria, quae in eo continentur, possint; quo maiori cum attentione et deuotione se in eo exercere valeant. Et quando qui legere didicerunt, fructum vberiorem in eo, quam in precibus horarijs recitandis inuenirent; iam [note: Sup. B. ] diximus, quod in id, quod magis conferet, illae poterunt commutari. ] recitando Rosario vel Coronae Beatae Mariae Virginis [note: Sup. §. 3. et p. 3. c. 1. §. 11. ] cum duplici examine quotidiano, vel alijs orationibus pro cuiusque deuotione, vt de Scholasticis dictum est, impendent.
5 [note: P. 5. c. 4. H. ] Ad deuotionis augmentum, et ad excitandam qua Deo obstricti sunt obligationis memoriam, et ad maiorem studentium in sua vocatione confirmationem
page 129, image: s129bis annis singulis, [note: Si videretur Rectori cum Superioris facul tate commodius fore alijs in festis solemnibus hanc renouationem aliquando particulari aliqua ratione fieri, posset etiam fieri. Cum etiam de festis Resurrectionis, et Natiuitatis loquimur; simul intra eius octauas, vel totidem dies ante festa intelligatur. ] in festis videlicet Resurrectionis, ac Natiuitatis, [note: Quod autem promittit Scholasticus in Societate, est, in eius corpus ingredi, vt statim obseruet Castitatem, Paupertatem, et Obedientiam actu, iuxta Societatis consuetudinem; siue admissus sit, vt post absoluta studia sit Professus, siue Coadiptor formatus: et sic consequenter potest illum statim Superior admittere in Scholasticum, ac simul in Probationem ad hoc tantum, vt ad Professorum gradum, vel Coadiutorum suo tempore admittatur. [note: Exa. c. 4 §. 2. et 5. et p. 3. §. 1 §. 7. et F. et p. 6. c. 2. H] Haec consuetudo facit, vt quamuis Paupertatis votum sit emissum, bona tamen temporalia haberi possint ad certum vsque tempus, quod Superiori intra Probationis spatium videbitur. ] simplicia Vota, quae iuxta formulam in Quinta Parte, capite quarto dicendam emiserunt, congruum erit renouare. Et qui ea non emisisset, [note: Sup. c. 3. §. 3. et. Ex. c. 1. §. 12. et. c. 4. §. 41. et p. 5. c. 1. §. 3. et c. 4. §. 3. ] exacto biennio Probationis, vt in Examine proponitur, emittet.
6 Cum ad publicas Scholas eundum erit (nam alia loca sine facultate Superiorum non petent) eant et redeant [note: Rectoris erit [note: P. 3. c. 1. §. 3. ] designare cuique socium, qui huiusmodi esse debebit, vt vterque alterius opera magis proficere possit. ] inuicem
page 130, image: s130associati cum ea modestia interiori ac exteriori, quae ad sui et aliorum aedificationem conueniat: [note: P. 7. c. 4. §. 8. ] et eorum colloquia cum Scholasticis externis sint solum de rebus ad litteras, vel profectum spititus pertinentibus; prout ad maiorem Dei gloriam omnibus vtilius fore iudicabitur.
DE DOCTRINA, CVI Scholastici Societatis studere debent. Cap. V.
1 CVm [note: Supra prooem. et inf. c. 6. §. 1. et c. 12. §. 1. ] doctrinae, quae in hac Societate addiscitur, hic scopus sit, suis et proximorum animis Dei fauore aspirante prodesse, haec erit in vniuersum, et in particularibus personis mensura, ex qua quibus facultatibus addiscendis nostri incumbere, et quousque in eis progredi debeant, statuatur. [note: Inf. c. 6. §. 5. et c. 12. §. 2. et 3. et C. ] Et quia generatim loquendo, [note: IN CAPVT V. De profectu in litteris. SVb [note: Inf. c. 12 A. ] Litteris Humanioribus Rhetorica etiam praeter Grammaticam intelligenda est. ] Litterae Humaniores diuersarum linguarum, Logica itidem, naturalis ac moralis Philosophia, Metaphysica, et Theologia tam quae Scholastica quam [note: Si in Collegijs tempus non suppeteret ad Concilia, Decreta, Doctores sanctos, et res alias morales legendas; postquam ex eis egressi fuerint, vnusquisque priuato studio cum approbatione suorum Superiorum id posset efficere; praesertim si in doctrina Scholastica solida iecerit fundamenta. ] quae [note: Inf. c. 12 §. 1. et c. 14. §. 1. et C. ] Positiua dicitur,
page 131, image: s131et sacra Scriptura ad id iuuant; [note: Iuxta modum aetatis, ingenij, propensionis animi et institutionis in litteris vniuscuiusque, vel communis boni quod speraretur, posset in his omnibus facultatibus, vel aliqua, aut pluribus earum quis exerceri: quam enim in omnibus non posset, curare deberet, vt in excel leret. ] harum facultatum studijs operam dabunt qui ad Collegia mittuntur; et quidem maiori cum diligentia illis vacabunt, quae ad finem praedictum, habita ratione temporis, loci, et personarum, etc. [note: Inf. c. 17 §. 2. ] supremus Moderator studiorum magis in Domino conuenire iudicabit.
2 Ad particulares personas descendendo, [note: Aliqui ad Collegia mitti possent, non quod speretur doctos eos esse euasuros, iuxta eum modum de quo dictum est; sed potius, vt alios subleuent; cuiusmodi esset aliquis [note: Inf. c. 6. C. ] Sacerdos ad audiendas Confessiones, etc. Et hi, ac alij, in quibus [note: Inf. c. 13 E. ] propter aetatem prouectiorem, vel alias causas sperari non potest, quod in omnibus his facultatibus magnum facturi sint progressum; conueniet vt iuxta Superioris praescriptum in ijs studjjs quibus vacare poterunt, occupentur; et in linguarum peritia, et ijs [note: Inf. c. 8. §. 4. et D. ] quae ad doctrinam Confessionibus vtilem pertinent; et demum in ijs, quae ad commune animarum bonum commodiora sunt futura, proficere curent. ] quid hi, [note: Inf. c. 13. §. 4. et Ex. c. 7. § 3. ] vel illi addiscere debeant, Superiorum prudentiae relinquetur: [note: Inf. c. 13. §. 4. ] qui tamen indole ingenij praeditus esset, quo indictis facultatibus solidius fundamentum iaceret, eo rem vtiliorem faceret.
3 De [note: Inf. c. 13 §. 4. et c. 15. §. 1. et Exa. c. 7. §. 3. ] tempore alicui ex his scientijs impendendo, et quando ad vlteriores sit progrediendum, Rector adhibita examinatione conuenienti considerabit, et statuet.
4 [note: Inf. c. 14. §. 1. et p. 3. c. 1. O. et p. 8. c. 1. K] Sequantur in quauis facultate securiorem et magis approbatam
page 132, image: s132doctrinam, [note: In libris ethnicis litterarum homaniorum, nihil quod honestati repugnet praelegatur. Reliquis vt spolijs Aegypti Societas vti poterit. Christianorum opera quamuis bona essent, si tamen malus fuerit auctor, legenda non sunt; ne ad auctorem aliqui afficiantur. Et conuenit, ad particularia descendendo, qui libri sint praelegendi tam in humanioribus, quam in alijs disciplinis, qui vero pralegi non possint, constituere. ]
et eos [note: Inf. c. 14] auctores, qui eam docent: cuius rei penes Rectorem (qui, [note: Inf. c. 14 §. 3. ] quod statueretur in vniuersa Societate ad maiorem Dei gloriam, sequuturus est) cura sit.
QVO MODO IVVENTVR Scholastici ad has facultates bene addiscendas. Cap. VI.
1 VT autem Scholastici plurimum in his facultatibus proficiant; in primis animae puritatem
page 133, image: s133custodire, ac rectam studiorum intentionem habere conentur; nihil aliud in litteris, quam diuinam gloriam et [note: Supra prooem. et c. 5. §. 1. et Inf. c. 12. §. 1. et c. 16 §. 4. ] animarum fructum quaerentes; et in suis orationibus gratiam, vt in doctrina proficiant ad hunc finem, crebro petant.
2 Praeterea [note: Sup. c. 4. §. 2. ] serio et corestanter animum studijs applicare deliberent; sibique persuadeant, nihil gratius se Deo facturos in Collegijs, quam si cum ea intentione, de qua dictum est, studijs se diligenter impendant. Et licet nunquam ad exercenda ea quae didicerint, perueniant; illum tamen studendi laborem ex Obedientia et charitate (vt par est) susceptum, opus esse magni meriti in conspectu diuinae ac summae Maiestatis, apud se statuant.
3 Impedimenta etiam remoueantur, quae a studijs animum auocant, [note: IN CAPVT VI. Quomodo iuuentur Scholastici ad has disciplinas bene addiscendas. HOc ingenere dictum sit. Ceterum si alicui necessarium esse, vt deuotioni et mortificationi incumberet, videretur; relinquetur Superioris prudentiae, vt statuat quantum in ijs progredi oporteat. ] tam [note: Sup. c. 4. §. 2. et. A. ] deuotionum ac mortificationum, quae vel nimiae vel sine ordine debito suscipiuntur, quam curarum [note: [note: Inf. c. 10 H. ] Adiuuare oes, quibus huiusmodi officia operosa commissa sunt, aliqua hora, nihil prohibet. [note: Inf. C. et Ex. c. 6. §. 3. et p. 1. c. 2. §. 2. et A. ] Verum onus ipsorum officiorum sumere, potius Coadiutorum est qui ad Scholasti eos subleuandos in Collegijs consituentur. ] et exteriorum occupationum, quae Domi in officijs domesticis,
page 134, image: s134et foris in colloquis, [note: Ea de causa, in ijs qui ad Sacros Ordines promoti non sunt, congruum erit si promotio differatur, ne impedimentum ipsis praestet, donec ad finem studiorum accedant: necessitatis tamen saepe occurrentis ratione dispensari aliquando opus est. Huiusmodi erga proximos functiones aliqui qui studia sua iam absoluerint, [note: Sup. c. 5. D. ] vel ad id ipsum mittuntur ad Collegia, explere poterunt: sicut etiam ad domestica officia Collegij obeunda, quae maiorem occupationem secum afferunt, esse aliquos oportet, qui primaria intentione studijs non vacent: [note: Sup. B. ] cuiusmodi sunt Coadtutores Temporales, [note: Exa. c. 4. §. 13. ] vel aliqui qui Frobationis, et non studij gratia in Collegijs agunt. ] Confessionibus, atque alijs erga proximos functionibus assumuntur: quatenus ab eis declinari in Domino poterit. Est enim consultum, quo alijs postea vtiliores cum doctrina quam didicerint, se praebeant, huiusmodi exercitia (licet pia) donec [note: Inf c. 8. §. 1. et c. 10. §. 10. ] studia sint absoluta, differri: quando quidem non deerunt alij, qui ea interim exerecant. Et haec quidem omnia maiori cum desiderio obsequij et gloriae diuinae fiant.
4 In disciplinis ordo seruandus est, vt prius in Latina Lingua solidum iaciant fundamentum, quam Artium liberalium; et in ijs, antequam Theologiae Scholasticae, et quidem in hac antequam Positiuae studijs se dedant. Sacrae Scripturae vel eodem tempore, vel postea addisci poterunt.
page 135, image: s1355 [note: Conuenit in Theologiae facultate esse ad gradum aliquem promotos, vel in ea mediocriter eruditos, et qui Doctorum Sanctorum, et Eccesiae Decisiones intelligant; vt illis linguarum studium vtile sit, et nihil noceat. Verum si aliqui tam humiles et in fide firmi cernerentur, vt a studio linguarum nihil incommodi eis timeretur; dispensare Superior poterit, vt ei studio quando ad commune vel particulare bonum conueniet, se dedant. ] [note: Sup. c. 5. §. 1. et inf c. 12. §. 2. et B. et c. 13. §. 4. ] Linguae vero illae in quibus scriptae vel versae fuerunt, prius aut posterius, vt Superiori pro varietate causarum occurrentium, ac diuersitate personarum videbitur, disci poterunt. Itaque hoc eius prudentiae relinquetur. Sed si linguarum studio nostri vacant, inter cetera ad quae discentium intentio feratur, illud sit, vt versionem ab Ecclesia approbatam defendant.
6 [note: Si in aliquo aliud conueniret, Superior sua prudentia id considerabit, et dispensare poterit. Et quod de publicis lectionibus dicitur, priuatas, cum necessariae vel vtiles Domi vel extra Collegia fuerint, non excludit. ] Scholastici omnes lectiones publicorum Professorum iuxta Rectoris Collegij arbitrium
page 136, image: s136audiant; [note: Nullus de Societate sine approbatione et facultate Praepositi Prouincialis (praeterquam in classibus inferioribus, vel ad tempus necessitatis gratia) publice legat. Qui [note: Inf. §. 18 et c. 9. §. 2. ] tamen talentum ad id sortiti, ac praesertim, qui iam studijs perfuncti sunt, in praelegendo (si res maioris momenti aliud non exigerent) possent exerceri. ] qui quidem Professores [note: Inf. c. 13 B. ] siue de Societate illi sint, siue externi, [note: Inf. c. 12 §. 1. 2. et 3 et c. 13. §. 3. ] optandum est, vt docti, diligentes, et assidui, et profectus studentium tam in lectionibus, quam in alijs litterarijs exercitationibus studiosi sint.
7 Bibliotheca communis, si fieri potest, in Collegijs habeatur: cuius clauis illis qui iuxta Rectoris iudicium habere debebunt, tradatur. Praeterea [note: Quamuis hoc ita se babeat, scribere tamen in eis non debent. Constet vero eorum ratio ei, qui Bibliotheca Praefectus est. ] quisque libros qui necessarij ei fuerint, habebit.
8 Scholastici in audiendis lectionibus sint assidui, et in eis praeuidendis diligentes, et [note: Quod [note: Inf. c. 13 §. 3. et D. ] ad repetitiones attinet, curet Rector, vt certis quibusdam horis in scholis vel Domi fiant, vno quidem repetente, et alijs audientibus; et quae difficilia occurrerint mutuo proponentibus: et si quid erit, de quo constituere inter se non possint, Magistrum adeant. [note: Inf. c. 13 §. 3. et A. ] Curabit etiam, vt disputationes et reliquae exercitationes scholasticae, quae iuxta modum disciplinarum, quae tractantur, conuenire iudicabuntur, non omittantur. ] postquam eas audierint repetendis. ijs quae non intellexerint interrogandis,
page 137, image: s137[note: Videant Superiores, num conueniat Sholasticos classium inferiorum libros papyraceos habere vt scribant in eis lectiones, et inter lineas et ad marginem, quod oportebit, adnotent. Prouectiores in humanioribus litteris et alijs facultatibus chartam secum ferant ad ea, quae audierint, vel eis occurrerint notatu digna annotanda; ac postea maiori cum ordine digesta transferent in libros papyraceos, quae in posterum conseruata velint. ] alijs [note: Inf. §. 16 et M. et O] vero quae oportuerit adnotandis; quo in posterum memoriae defectui consulatur.
9 Rector autem Collegij id curae habeat, vt videat, num Magistri, et discipuli suum in Domino officium faciant, nec ne.
10 Cum perutilis sit (praesertim Artium, ac Theologiae Scholasticae studiosis) disputandi vsus; intersint Scholastici ordinarijs Scholarum, ad quas accedunt (licet non sint sub cura Societatis) disputationibus: et singulare sui specimen in doctrina praebere, modeste tamen, curent. Conuenit etiam singulis Dominicis, vel aliquo alio die hebdomadae in Collegio nostro aliquem ex quauis classe Artium et Theologiae studiosorum a Rectore designatum a prandio (si aliqua ex causa peculiari im pedimentum non accideret) ali quas positiones tuendas suscipere. quae pridie eius diei sub vesperum valuis Scolarum (quo ad disputandum vel audiendum, qui vellent, conuenitent) essent
page 138, image: s138affigendae; quibus breuiter ab eo qui responsurus est, confirmatis, argumentari ex externis vel domesticis liceat cuicumque liberit [note: Inf. c. 13 §. 3. ]: aliquis tamen praesit oportet, qui argumentantes dirigat; et ex ea concertatione eliciat, declaretque ad audientium vtilitatem doctrinam, quae tenenda sit: qui signum etiam det finiendi ijs qui disputant, ac tempus sic distribuat, vt omnibus, quoad eius fieri poterit, disputandi locus detur.
11 Praeter haec duo disputationum praedictarum genera, quotidie aliquod tempus designandum, quo in Collegijs [note: Inf. c. 13 §. 3. ] praesidente aliquo, vt diximus, disputetur; vt ea ratione et ingenia magis exerceantur, et difficilia quae in his facultatibus occurrent, magis ad Dei gloriam elucidentur.
12 Qui Litteris Humanioribus vacant, sua etiam stata tempora ad conferendum et disputandum de ijs quae pertinent ad studia illa, [note: Inf. c. 13 §. 3. ] coram aliquo, qui eosdem dirigere possit habebunt: et Dominicis, vel alijs constitutis diebus, alternatim vel suae facultatis positiones a prandio tuebuntur, vel se in componenda soluta oratione, aut carmine exercebunt; siue id ex tempore, proposito ibidem themate, ad explorandam promptitudinem fiat; siue Domi composita, de re prius proposita illic publice legantur.
page 139, image: s13913 [note: De repetitionum, et disputationum, et latine loquendi exercitationibus, si quid propter eir cunstantias locorum, temporum, et personarum mutari debeat; hoc iudicandum prudentiae Rectoris (facultate a suo Superiore saltem in genere accepta) relin quetur. ] Omes [note: Inf. c. 13 §. 3. ] quidem, sed praecipue Humaniorum Lirterarum studiosi latine loquantur communiter; et memoriae quod a suis Magistris praescriptum fuerit, commendent; [note: Vt Scholastici magis in studijs promoueant, bonum esset aliquos eruditione pares designare, qui sancta aemulatione se inuice prouocent. Iuuerit etiam interdum mittere ad Praepositum Prouincialem, vel Generalem aliquod suorum studiorum specimen, nunc huius, nunc illius, vt compositionum, si litterarum Humaniorum; vel conclusionum, si Philosophiae vel Theologiae studiosi fuerint. Conferet etiam in memoriam eis reducere, quod, cum ad Domos venerint, studijs absolutis, in omnibus facultatibus quibus operam dederint, sunt examinandi. ] ac [note: Inf. c. 13. §. 3. et c. 16. §. 3. ] stylum in compositionibus diligenter exerceant; nec desit qui eisdem corrigendis operam suam impendat. Licebit etiam nonnullis iuxta Rectoris arbitrium [note: Inf. §. 16. ] praeter eos auctores qui praeleguntur, quosdam etiam alios priuato studio legere: [note: Inf. c. 16 §. 3. ] et singulis hebdomadis die aliquo designato vnus ex prouectioribus a prandio orationem latinam aut graecam de re aliqua ad aedificationem domesticorum et externorum pertinente, qua ad perfectiora in Domino animentur, habeat.
14 Praeterea artium et Theologiae studiosi potissimum, sed
page 140, image: s140et reliqui [note: [note: Inf. §. 16] In hoc priuato studio possent (si Rectori videretur) commentarium aliquem videre. Quandiu autem audiunt, fere vnus, et is quidem selectus esse deberet. [note: Sup. §. 8. et inf. §. 16. et O. ] Possent etiam scribere quod profuturum magis censeretur. ] suum habeant priuatum studium et quietum: quo melius et exactius ea quae tractata sunt, intelligant.
15 Vt reprimi oportet quorundam cursum plus aequo concitatum in studijs; ita mouendi, incitandi, et animandi ad studia sunt alij, quibus id necessarium est: quod vt melius praestare possit Rector, intelligat oportet per se, et per aliquem alium, cui [note: Inf. c. 17 §. 7] Syndici, vel Visitatoris Scholasticorum curam ipse dederit, quomodo Scholastici suum officium faciant.
[note: Si aliquis non aptus ad studia, sed ad alia ministeria idoneus videretur; posset intra Colegia legia vel Domos Societatis in ijs occupari, quae conuenire viderentur: si ad vtrumque [note: P. 2. c. 2. §. 3. ] inutilis esset, et in Scholasticum fuisset admissus, dimitti a Societate posset; nihilominus [note: P. 2. c. 1. C. ] aequum erit, vt Rector re bene considerata, ad Prouincialem vel Generalem id referat; et quod sibi praescriptum fuerit, exequatur. ] Quod [note: Exa. c. 7 §. 2. ] si animaduerteret aliquem in studijs tempus inutiliter terere, quod nolit aut certe non possit progressum in litteris facere; expedit illum ab eis remouere; et eius loco alium, qui ad scopum diuini seruitij in Collegijs praefixum magis proficiat, constituere.
16 [note: Inf. c. 15 §. 2. et. 3. ] Absoluto studio alicuius facultatis, eandem priuatim repetere conueniet, auctorem vnum aliquem, vel plures, [note: Sup. §. 13. et M. ] quam prius, iuxta Rectoris arbitrium legendo.
page 141, image: s141Poterit autem ex ijs quae ad eam facultatem pertinent, si eidem Rectori visum fuerit, [note: Huiusmodi scripta fieri non debent nisi ab ijs, qui maiori doctrina et clariori ingenio et iudicio pollent: et reliqui horum labore frui poterunt. Conueniret etiam a Mastigro ea approbari. Alij annotationibus Praeceptoris iuuari possent, [note: Sup. §. 8. et M. ] et suis etiam notatu dignioribus. Conferet autem ad vsum, vt suas notas in margine, et indicem praeterea habeant rerum de quibus in huiusmodi scriptis agitur; vt facilius inueniri possit quod quaeritur. Et quamuis huiusmodi libelli rerum excerptarum, vel propriorum conceptuum, vel alia scripta quaelibet fiant; [note: P. 3. c. 1. §. 18. et p. 7. c. 4. §. 11. ] intelligi tamen oportet, a nemine librum vllum sine examinatione et approbatione speciali Praepositi Generalis, vt dictum est, publicari debere. ] in scripta breuius distinctius, et accuratius redigere ea, [note: Sup. §. 8. et I. ] quae prius in lectionum decursu scripserat, cum minori doctrina praeditus erat, quam peracto studiorum curriculo.
17 Suis [note: Inf. c. 15 §. 2. et 3. ] constitutis temporibus se ad publicos actus examinationum ac responsionum praeparent; et ad gradus consuetos, qui per diligentem examinationem digni inuenientur, promoueri poterunt. [note: Inf. c. 15 §. 4. et p. 10. §. 6. ] Loca tamen certa, vt ab omni ambitionis specie, atque ab alijs affectibus parum temperatis recedant, quamuis ea in Vniuersitate vbi gradum accipiunt dari soleant, non accipiant; sed simul omnes extra numerum se constituant; nec sumptus, qui pauperes non deceant, in gradibus huiusmo di faciant; ad quos sine humilitatis detrimento, non ob aliud, quam vt possint proximis ad Dei gloriam esse vtiliores, promoueri debent.
page 142, image: s142[note: Sup. F. et nif. c. 9. §. 2. ] Num autem his qui iam studiorum suorum cursum peregerunt, praelegere priuatim vel publice ad suam vel aliorum vtilitatem conueniat, penes Superiorem id erit iudicium, qui quod magis in Domino expedite videbitur, statuet.
DE SCHOLIS COLLEGIORVM Societatis. Cap. VII.
1 HAbita [note: Supra prooem. et c. 3. §. 1. et c. 11. §. 1. et p. 3. c. 1. §. 27. et p. 10. §. 4. ] ratione non solum profectus in litteris Scholasticorum nostrorum, sed etiam profectus in litteris et moribus externorum, quos in nostris Collegijs instituendos suscepimus; [note: IN CAPVT VII. De Scholis Collegiorum Societatis. PRaepositi Generalis erit, vbi huiusmodi Scholae habendae sint, statuere. ] Scholae publicae, vbi commode id fieri poterit, aperiantur, saltem in disciplinis humanioribus.
page 143, image: s143[note: Et etiam iuxta quod commode id poterit Societas. Nostra tamen mens haec esset, vt in Collegijs communiter Litterae Humaniores ac linguarum, et doctrina Christiana, et si opus esset, lectio aliqua de casibus conscientiae praelegeretur: si vero sit, qui commode concionetur, aut Confessiones audiat, id etiam vt fiat; et de scientijs superioribus non agatur; sed ad eas addiscendas ab ijs Collegijs, ij qui in Humanioribus Litteris profecerint, ad Vniuersitates Societatis mittantur. ] In grauioribus autem disciplinis pro locorum in quibus Collegia fuerint ratione, semper quid Deo gratius sit ante oculos habendo, aperiti poterunt.
2 [note: Inf. c. 16. §. 2. ] Teneatur in huiusmodi Scholis is modus, quo externi Scholastici in ijs quae ad doctrinam Christianam pertinent, bene instituantur: [note: Inf. c. 16. §. 1. et A. ] cureturque quoad eius fieri poterit, vt singulis mensibus ad Sacramentum Confessionis accednat, et verbum Dei frequenter audiant; et demum [note: Inf. c. 8. A. ] cum litteris mores etiam Christianis dignos hauriant. Et quia in particularibus multum varietatis esse oportebit, pro varietate locorum, et personarum singula persequi non est huius loci. Id tamen dictum sit, [note: Ex Regulis Collegij Romani, alijs quod cuique conueniet accommodari poterit. ] in quouis Collegio [note: Inf. c. 13 A. et c. 17 §. 3. et D. et E. et prooe. declar. ] Regulas,
page 144, image: s144quae ad omnia necessaria descendant, constitui debere. Hoc tamem commendatum hoc loco volumus, [note: Ad hoc vbi Corrector haberi poterit, habeatur: vbi non poterit, excogitetur modus, quo castigentur, vel per aliquem ex ipsis Scholasticis, vel alia conuenienti ratione. ] ne [note: Inf. c. 16. §. 5. ] axternis Scholasticis correctio, quoad illis opus erit, desit; quae tamen per aliquem de ipsa Societate exercenda non erit.
3 Cum [note: Inf. c. 15 §. 4. et c. 17. §. 3. et F. et Exa. c. 1. §. 3. et c. 4. §. 27. et p. 6. c. 2. §. 7. et G. et p. 7. c. 4 §. 4. 10. §. 5. ] tam proprium sit nostrae professionis, nullum temporale praemium accipere pro spiritualibus ministerijs, in quibus iuxta nostrum Institutum in proximorum auxilium occupamur; non conuenit vllam Collegij dotationem admittere, per quam ad dandum Concionatorem, aut Confessarium, [note: Vbi Praepositus Generalis vel Societas curam susciperet alicuius Vniuersitatis, non repugnaret huius Constitutionis intentioni, vt sese ex consequenti obligaret ad lectiones illius ordinarias, quamuis inter illas aliquae Theologicae essent. ] aut Lectorem aliquem Theologiae, Societas obligetur. Quamuis enim aequitatis et gratitudinis ratio nos ad seruiendum cum maiori diligentia in dictis ministerijs, quae nostri Instituti sunt propria, moueat, in Collegijs quae maiori cum liberalitate et deuotione fundata sunt; non tamen sunt recipiendae obligationes vel conditiones, quae synceritatem impediant nostri in procedendo modi, qui est, dare
page 145, image: s145gratis, quae gratis accepimus: quamuis pro eorum sustentatione, qui communi bono Collegiorum seruiunt, vel propter illud student, dotatio quam Fundatorum charitas assignare ad gloriam diuinam solet, admittatur.
DE SCHOLASTICIS instituendis in ijs, quae ad proximos suos iuuandos pertinent. Cap. VIII.
1 SCopum illum intuendo ad quem studia Societatis diriguntur, [note: Sup. c. 6. §. 3. et C. et inf. c. 10 §. 10. ] sub ipsorum finem congruum erit vt ad arma spiritualia in proximorum auxilium tractanda assuescere incipiant. [note: P. 3. c. 1. §. 20. et p. 7. c. 4. §. 10. ] Quamuis enim id proprie magis et diutius in Domibus fiat, poterit tamen in Collegijs inchoari.
2 Primum illi, qui iuxta Superioris iudicium ad sacros ordines erunt promouendi, in ratione Missae dicendae, vt praeter intelligentiam et deuotionem intemam, decentem etiam habeant exteriorem modum ad audientium aedificationem, instituantur; [note: Exa. c. 5. §. 7. et p. 8. c. 1. §. 8. ] et cerimonijs eisdem omnis Societas, quantum fieri potest, vtatur: in quibus vsum Romanum vt magis vniuersalem, et quem peculiari quadam ratione Sedes Apostolica amplexa est, quantum patietur regionum varietas, sequetur.
3 In [note: Inf. c. 10. §. 10. et Exa. c. 4. §. 25. et p. 3. c. 1. §. 21. et p. 10. §. 3. ] concionibus etiam, et [note: IN CAPVT VIII. De Scholasticis instituendis in ijs, quae ad proximos suos iuuandos pertinent. INter legendum, praeter interpretationem, aduertendum est vt aliqua quae [note: Sup. c. 7. §. 2. ] ad mores et vitam Christianam iuuent, attingantur. [note: Inf. c. 16. §. 4. ] Et hoc fiet etiam in classibus Collegij; multo vero impensius, cum populo praelegitur. ] sacris
page 146, image: s146lectionibus eo modo proponendis, [note: P. 7. c. 4. §. 6. ] qui aedificationi populi conueniat' (qui a Scholastico diuersus est) se etiam exerceant; studeantque ad id munus obeundum linguam populo vernaculam bene addiscere. [note: Conferet vidisse Euangelia toto anno occurrentia, peculiari studio adhibito, quod ad concionandi rationem de stinetur; et aliquid ex sacra Scriptura, vt populo praelegatur: praeuidisse etiam quod ad vitia pertinet, et in eorum detestationem inducit, et remedia eisdem applicanda, sicut e contrario, quae ad praecepta, ad virtutes, ad bona opera pertinent; tum ea, quae mouere possint ad illa amanda, et media etiam ad eadem consequenda: et haec in compendium, si fieri potest, redacta vtiliora esse solent; ne tam multis libris opus sit. ] Res etiam alias vidisse oportet, et prae manibus habere, quae ad hoc officium vtiliores futurae sunt; ac demum vt melius et cum maiori fructu animarum id munus obeant, [note: Huiusmodi media sunt, vidisse praeceptiones quas de modo concionandi illi tradunt, qui bene hoc munus obierunt; et bonos audire concionatores, et se in concionibus Domi aut in monasterijs exercere bonum habere correctorem, qui de erroribus admoneat tum in rebus quae dicuntur, tum in voce, tonis, gestibus, et motibus. Reflectat et ipse considerationem ad ea quae dixit; quo magis vndecunque iuuetur. ] omnibus medijs vtantur quibus commode iuuari possint.
page 147, image: s1474 In [note: Sup. c. 5. D. et inf. c. 10. §. 10. et p. 7. c. 4. §. 5. et C. ] ministerio etiam Sacramentorum [note: In Confessionibus praeter studium Scholasticum, et Casuum conscientiae, praesertim Restitutionis, conueniet compendium aliquod Casuum, et Censurarum, quae reseruantur, habere (vt videat quo pertingat ipsius iurisdictio) et simul formulas quae minus vsitatae sunt quarundam absolutionum quae occurrunt; ac breuem interrogandi methodum de peccatis, et eorum remedijs; et instructionem ad bene ac prudenter in Domino sine damno suo, et cum proximorum vtilitate hoc officium exercendum: et aliqua Confessione audita, praesertim in principijs, Confessarius apud se consideret, num in re aliqua defecerit, vt in posterum caueat. ] Confessionis, et Communionis se exerceant; et non solum quod ad ipsorum, sed etiam quod ad poenitentium, et communicantium officium pertinet, vt bene ac vtiliter ad Dei gloriam ea percipiant, et frequentent, perspectum habere, ac exequi curent.
5 [note: Possent ad exercitia alijs tradenda assuescere, nonnullis ea tradendo, in quibus minor iactura esse possit, si quid erretur; et conferre cum aliquo magis exercitato suum procedendi modum, bene annotando quod magis vel minus conuenire deprebenderint. Cum vero exercitiorum ratio red ditur, non solum id agatur, vt alij satisfiat, sed etiam vt in illis desiderium excitetur, vt eisdem iuuari velint. In vniuersum autem loquendo, quae ad primam hebdomadam pertinent, tantum tradantur. Quando vero omnia tradentur, raris hominibus, vel qui de vitae suae statu deliberare velint, tradi oportebit. ] Ad [note: Inf. c. 10 §. 10. et p. 7. c. 4. §. 8. et F. ] exercitia spiritualia alijs tradenda, postquam quisq. in se ea fuerit expertus, assuescant,
page 148, image: s148et dent operam omnes, vt et eorum reddere rationem, et in hoc armorum spiritualium genere tractando (quod Dei gratia ad ipsius obsequium, tantopere conferre cernitur) dexteritatem habere possint.
6 [note: Iuuerit etiam in compen habere explicationem rerum ad fidem et vitam Christianam necessariarum. ] Studium [note: Sup. c. 7. §. 2. et inf. c. 10. §. 10. ] etiam congruum in modo tradendae doctrinae Christianae, qui sit captui puerorum ac rudium accommodus, adhibeatur.
7 Vt in superius dictis proximi ad bene viuendum iuuantur, ita curandum est, vt ea [note: Aliud etiam compendium de modo iuuandi ad bene moriendum vtile erit; vt memoriarenouetur quando sanctum hoc officium exercendum erit. ] quae ad bene moriendum illis conferunt, percipiantur, quique modus in eo tempore, in quo tantum est momenti ad finem vltimum aeternae felicitatis consequendum, vel ab ea excidendum, teneri debeat, intelligatur.
8 [note: Par. 10. §. 3. ] In vniuersum loquendo, edoceri eos conuenit, quem modum tenere oporteat huius Societatis operarios, qui in tam varijs mundi regionibus, caque tam diuersis hominum generibus versari debent, anteuetendo incommoda quae possunt accidere:
page 149, image: s149et emolumenta, quae ad maius Dei seruitium conferunt, captando; omnibus rationibus adhibitis, quae possunt adhiberi. Et quamuis hoc sola vnctio sancti Spiritus, et ea prudentia, quam communicare solet Dominus illis qui in diuina sua Maiestate confidunt, do cere possit; via saltem aliquo modo quibusdam documentis quae iuuent, et ad effectum diuinae gratiae disponant, aperiri potest.
DE SCHOLASTICIS a studio litterarum educendis. Cap. IX.
1 [note: IN CAPVT IX. De Scholasticis a studio litterarum educendis. A [note: Sup. c. 3. B. ] Lij educuntur post septem annos, ij videlicet qui ad Collegia admissi sunt ad id tempus, absque eo quod constituerint ingredi Societatem, quemadmodum dictum est. sed tamen dispensari in tempore septem annorum, idque prorogari posset; cum huiusmodi Scholastici exemplo vitae suae, magnae aedificationis essent, ita vt vel magnum Dei obsequium ab eis expectaretur vel vtiles esse Collegio viderentur. ] EX Collegijs nonnulli propter causas in secunda Parte dictas, et modo inibi explicato educuntur; vt alij qui ad diuinum seruitium magis proficiant, eisdem succedant. Endem siquidem in hac parte Domorum, et Collegiorum est ratio.
2 Aliqui etiam aliquando educentur, quod ipsis ad maiorem in spititu vel in litteris profectum
page 150, image: s150alio transferri, vel quod ad vniuersale bonum Societatis conueniat; [note: Sup. c. 6. §. 18. et F. ] vt accideret, si, qui Artium curriculum in aliquo Collegio emensus esset, vt easdem alibi praelegeret, ante Theologiae studium educeretur. Et idem dictum sit, si qua in re alia ad maius Dei obsequium et gloriam essent occupandi.
3 Communis autem modus educendi Scholasticos ex Collegio aliquo, vbi omnes predictae scientiae traduntur, tunc erit; [note: Inf. c. 15 §. 2. et 3. et B. et p. 5. c. 2. §. 2. et B. ] cum quisque studia sua iam absoluerit, peracto Artium curriculo, et quatuor annis Theologiae studio impensis. Et sub huius temporis finem [note: Inf. c. 10 §. 5. ] suarum esse partium Rector intelligat, Praepositum Generalem, vel Prouincialem admonere, et quantum hi profecerint, referre; ac postmodum quod ei praescriptum fuerit ad Dei gloriam exequetur.
DE GVBERNATIONE Collegiorum. Cap. X.
1 S [note: Sup. c. 2. §. 5. et C. et p. 10. §. 4. ] Vpremam curam vel superintendentiam Collegiorum iuxta Sedis Apostolicae Litteras Professa Societas habebit. Cum enim [note: Sup. c. 2. §. 5. et C. et Exa. c. 1. §. 4. et p. 6. c. 2. §. 3. et p. 9. c. 3 §. 18. et c. 4. §. 7. et p. 10. §. 4. ] quidquam priuatae vtilitatis ex reditibus quaerere, vel in suum vsum conuertere non possit; est valde probabile
page 151, image: s151quod maiori cum puritate ac spititu constantius ac diuturnius procedet in ijs quae ad bonum regimen Collegiorum ad maius Dei ac Domini Nostri obsequium prouideri conuenit.
2 Praeter [note: Sup. c. 2. §. 3. et inf. c. 11. §. 2. et p. 8. c. 2 §. 2. et p. 9 c. 3. §. 5. et 18. ] id autem quod ad Constitutiones, et dissolutionem, vel alienationem huiusmodi Collegiorum pertinet, vniuersa potestas et administratio, et, vt in genere dicatur, huius superintendentiae executio penes [note: Sup. c. 2. §. 5. et C. et p. 9. c. 3. §. 1. et 3. ] Praepositum Generalem erit. qui finem illum ad quem Collegia et Societas tota contendit, prae oculis habens, melius, quid eisdem coueniat, intelliget.
3 Per [note: Sup. c. 2. §. 5. et inf. c. 17. §. 1 et p. 9. c. 3. §. 3. et 14. et 15. ] se ergo, vel per alium cui suam facultatem communicauerit in hac parte, Praepositus Generalis Rectorem [note: IN CAPVT X. De gubernatione Collegiorum. HOc [note: Sup. c. 2. F. et p. 6. c. 2. §. 3. ] non prohibet, quin Professus aliquis ad visitandas vel reformandas alicuius Collegij res missus, manere in eo posset, vel omnibus aijs ad tempus praeesse, vel aliter, vt magis conuenire ad Collegij, vel ad vniuersale bonum videretur. ] vt praesit cuicunque Collegio, aliquem ex Coadiutoribus Socie tatis constituet; qui [note: Sup. c. 2. §. 5. et p. 9. c. 3. §. 4. et 15. et C. ] Praeposito Prouinciali, vel cui Generalis praescripserit, rationem sibi assignati muneris reddet. Et penes eundem erit Praepositum Rectorem amouere, talique cura, prout ei conuenientius in Domino videbitur, liberare.
4 Curandum [note: Inf. §. 8. et p. 8. c. 1. §. 3. ] est autem vt ille, cui Rectoris officium imponitur,
page 152, image: s152magni sit exempli, magnae aedificationis, magnae etiam mortificationis in omnibus prauis inclinationibus, et in Obedientia praecipue, ac humilitate probatus; qui donum etiam discretionis habeat, ad gubernandum idoneus, in rebus agendis versatus, in spiritualibus exercitatus sit; qui seueritatem suo tempore et loco cum benignitate miscere nouerit; qui solicitus, qui patiens laborum, qui etiam in litteris eruditus sit; et demum eiusmodi, cui confidere, cuique suam potestatem tuto communicare Praepositi Superiores possint: [note: P. 2. c. 1. §. 2. et B. et p 9. c. 6. §. 2. et p. 10. §. 8. ] quandoquidem quo haec potestas maior erit, eo melius regi Collegia ad maiorem Dei gloriam poterunt.
5 Rectoris officium erit, in primis oratione et sanctis desiderijs totum Collegium velut humeris suis sustinere; Deinde curare [note: [note: P. 9. c. 35. D. ] Sicut cure, vt obseruentur omnino Constitutiones, ita et in eisdem dispensare (quando eam fuisse mentem illius qui eas condidit, in re aliqua particulari iudicaret iuxta euentus rerum, et necessitates, maius commune bonum intuendo) ad Rectorem, accepta a suis Maioribus potestate, pertinebit. ] vt [note: P. 6. c. 1. §. 1. et c. 5 et p. 9 c. 3 §. 8. et c. 6. A. et p. 10. §. 13. ] Constitutiones obseuentur; omnibus Collegialibus cum omni solicitudine inuigilare; [note: P. 3. c. 1. §. 11. ] eosdemque ab ijs quae nocere possint Domi et foris, defendere; tum praeueniendo, tum etiam, siquid mali accideret, remedium adhibendo, vt ad singulorum et vniuersale bonum conuenit;
page 153, image: s153vtque in virtutibus et litteris proficiant, curando; [note: Sup. c. 2. §. 5. ] sanitatem eorum, [note: Ad ea quae dicta sunt, reducitur cura conueniens amicos conseruandi, [note: P. 10. B. ] et ex aduersarijs beneuolos reddendi. ] et bona etiam Collegij tam stabilia, quam mobilia conseruando; eos qui officia gerant domestica, prudenter constituendo; et quomodo suis fungantur officijs, considerando; et prout in Domino conuenire iudicabit, vel in eisdem ministerijs detinendo, vel ab ijsdem remouendo. Et generatim loquendo, curet vt quae in superioribus capitibus dicta sunt, quae, quidem ad Collegia spectant, obseruentur. [note: P. 8. c. 1. §. 4. et p. 10. §. 9. ] Memor sit etiam subordinationis integre obseruandae in Obedientia, non solum ad Generalem, sed ad Prouincialem quoque; certiorem eum de quibus oportet, reddendo, ad eumque referendo quae maioris erunt momenti; et quae ab ipso iniuncta fuerint (quandoquidem ipsum Superiorem habet) exequendo; vt aequum est ad se referri, sibique Obedientiam praestari ab ijs, qui in Collegio degunt: qui quidem Rectorem suum magnopere reuereri ac venerari, [note: P. 3. c. 1. §. 23. et p. 6. c. 1. §. 1. 2. et 3. et et p. 7. c. 2 §. 1. et A. et I. et p. 8 c. 1. D. et p. 9 c. 3. §. 20] vt qui Christi Domini Nostri vices gerit, debebunt; [note: P. 3. c. 2. §. 1. et p. 7. c. 2. §. 1. et I. ] liberam sui ipsorum, rerumque suarum dispositionem cum vera Obedientia ipsi relinquendo: [note: Res clausa intelligitur ia nua, vel arca, etc. ] nihil [note: Ex. c. 4. §. 31. et cet. et p. 3. c. 1. §. 12. et p. 6. c. 1. et. 2] ei clausum, ne conscientiam quidem propriam,
page 154, image: s154tenendo, quam ei aperire (vt in Examine dictum est) suis constitutis temporibus, et saepius, si causa aliqua id posceret, oportebit; [note: P. 3. c. 1. § 23. et p. 6. c. 1. §. 1. ] non repugnando, non contradicendo, nec vlla ratione iudicium proprium ipsius iudicio contrarium demostrando: vt per vnionem eiusdem sententiae et voluntatis, atque per debitam submissionem, melius in diuino obsequio conseruentur, et progrediantur.
6 Ad bonam Domus gubernationem non solum [note: Infra §. 7. et H. et sup. c. 3. §. 2. et p. 1. c. 2. §. 2. et A. et p. 3. c. 2. §. 7. et H. ] numerum necessarium officialium Rector prouideat; sed [note: Idonei sunt intelligendi habita ratione tum sufficientiae personarum, tum occupationum. Quae enim officia multum occupationis secum ferunt, valde occupatis in alijs rebus minime conuenirent: et quia quibusdam experientia vt bene fiant necessaria est; non facile mutari deberent. ] vt idonei sint, quoad eius fieri poterit, ad suas functiones, curet: [note: Ex Regulis cuique videndae essent singulis hebdomadis illae, quae ad ipsum pertinent. ] cuique [note: Prooem. declar. et p. 7. c. 4. §. 12. ] suas Regulas, vbi, quae ad singulorum officia pertinent, contineantur, tradat: et ne se hic in illius officium ingerat, videat. Praeterea, vt eis prospicere de subsidio, si necessarium id fuerit, debebit: ita [note: P. 3. c. 1. §. 6. ] cum tempus vacuum illis fuerit, vt vtiliter illud impendant diuino seruitio, curet.
7 Inter officiales Rectori necessarios, in primis Minister idoneus, qui Vicerector vel Magister Domus sit, et omnibus quae ad bonum vniuersale pertinent, prouideat, est deligendus.
page 155, image: s155[note: Inf. c. 17. §. 7. et p. 3. c. 1. §. 16. ] Syndico etiam ad exteriora obseruanda, [note: Si tanta non esset copia hominum, vnus plura officia sustinere posset. Sic Minister, et Su perintendens dictus curam habere possent eorum, quae ad Rectorem vel Nouitios pertinent, et cet. ] et aliquo [note: P. 3. c. 1. § 12. ] qui rebus spiritualibus superintendat, et [note: Inf. c. 17 §. 1. et p. 9 c. 6. §. 14. ] duobus alijs, vel pluribus, quorum prudentiae et probitati multum confidat, opus est: vt cum eis de ijs quae difficiliora, et ad Dei gloriam maiorem communicanda videbuntur, conferre possit.
[note: [note: P. 1. c. 2. A. et p. 3. c. 2. H. ] Sic esse posset qui scriberet, Ianitor, Sacrisla, Cocus, Lotor. [note: Sup. c. 6. B. ] Alia officia minus operosa possent inter Scholasticos diuidi, si alij non essent, qui ea possent exercere. ] [note: Sup. §. 6. ] Sunt et alij ad particularia officia necessarij.
8 Curet Rector, [note: Exa. c. 4. §. 31. et p. 3. c. 1. §. 24. et p. 10 §. 9. ] vt in suo officio cuique integram Obedientiam Collegiales praestent, et alij officiales Ministro, et sibi etiam ipsi, prout idem praescripserit. Illud in vniuersum admonuisse conuenit, [note: Sup. §. 4. ] eos qui curam aliorum suae Obedientiae subditorum habent, praeire eisdem exemplo Obedientiae, quam suis SuperioribusChristi loco ipsimet praestent, oportere.
9 Ad [note: P. 3. c. 2. §. 2. et B. ] omnia conferet temporis ordo in studijs, orationibus Missis, lectionibus, cibo, somno, et in reliquis seruatus: [note: Signum dabitur per campanam, quae pulsabitur, vt se recipiant ad somnum, et ad men sam, etc. ] et signum constitutis horis detur, quo audito omnes statim
page 156, image: s156vel [note: P. 6. c. 1. §. 1. ] imperfecta littera relicta ad id ad quod vocantur se conferant. Erit autem penes Rectorem, vel cum qui primas tenebit, id curae; vt videat, quando hae horae pro temporum, vel aliarum causarum occurrentium ratione mutandae sint. et quod ipse statuerit, obseruetur.
10 [note: Si conuenire non videbitur ad aedificationem, vel ob aliquam aliam causam sufficientem, vt Rector ipse legat; re cum Prouinciali communicata, si eiusdem ille sententiae fue rit, per alium id munus obire poterit. ] Rector ipse legere, aut docere Christianam doctrinam quadraginta dies debet. [note: Sup. c. 8. §. 3. 4. 5. et 6. ] Videat etiam, qui ex Collegialibus, et ad quem vsque limitem Domi et foris in colloquijs, spiritualibus exercitijs tradendis, Confessionibus audiendis, tum etiam in concionibus, vel lectionibus, vel doctrina Christiana tradenda, partim ad ipsorum exercitationem ( [note: Sup. c. 6. §. 3. et C. et c. 8. §. 1. ] praecipue sub finem studiorum) partim ob aliorum domesticorum, vel externorum fructum alijs se communicare debeant: [note: Constitutiones quae ad Collegia pertinent, seorsum teneri, et publice bis aut ter singu lis annis legi possent. ] et in omnibus quod senserit diuinae ac summae bonitati gratius, et ad ipsius obsequium ac gloriam maiorem, omnibus perpensis, prouddeat.
page 157, image: s157DE VNIVERSITATIBVS in Societate admittendis. Cap. XI.
1 EAdem [note: Supra prooem. et c. 3. §. 1. et c. 7. §. 1. et p. 3. c. 1. §. 27. et p. 10. §. 4. ] charitatis ratio, qua Collegia admittuntur, et publicae Scholae in eis, non tantum ad nostrorum, sed magis etiam ad externorum aedificationem in doctrina et moribus, tenentur; extendi poterit ad Vniuersitatum curam suscipiendam; vt in eis hic fructus extendatur, latiusque pateat tam in scientijs quae traduntur, quam in hominibus qui ad eas conueniunt, et gradibus ad quos promouentur; vt alijs in locis cum auctoritate docere possint, quod in his bene ad Dei gloriam didicerint.
2 Quibus [note: Supra prooe. A. et c. 2. §. 2. et p. 9. c. 3. §. 17. ] tamen conditionibus [note: DECLARA tiones Constitutionum circa Vniuersitates. IN CAPVT XI. CVM Fundator a Societate assignari certum Lectorum nu merum, vel alias obligationes suscipi vellet; animaduertendum est, quod si admit tantur, iudicando vtile etiam tunc esse Societati ad finem propositum diuini seruitij id oneris subire, om nino in eis implendis deesse non oportet; sicut nec facile aliquid in hac parte praeter id ad quod obligantur (praesertim si id interpretari quis possit quasi noua induceretur obli gatio) praestandum est sine Generalis consensu. [note: Sup. c. 2. B. ] Ille autem non se facilem ad id concedendum reddet: quin potius, re in consultationem cum suis Assistentibus adducta, videat ne societatem grauet: et si qua in re indulgeatur, constet obligationem nullam induci; sed id quod additur, omnino voluntarium esse. ] et obligationibus, quibusque in locis huiusmodi Vniuersitates admitti debeant, ei qui supremam curam Societatis habet, iudicandum relinquitur: qui Assistentium sibi auditis sententijs, et aliorum [note: Sup. c. 2. §. 2. ] quos in consilium adhiberi volet, per se ipsum deliberare poterit an sint admittendae.
page 158, image: s158[note: Sup. c. 2. §. 3. et c. 10. §. 2. et p. 8. c. 2. §. 2. et p. 9. c. §. 5. et 18. ] Non tamen, postquam admissae fuerint, sine Congregatione generali per eum dissolui poterunt.
3 Quia tamen religiosa quies, et spirituales occupationes nec animi distractionem, nec alia incommoda, quae iudicandi in rebus ciuisubus vel criminalibus officium sequi solent, Societati permittunt; iurisdictio huiusmodi quam per se vel per alios. a se dependentes exercere debeat Societas, non admittatur: quamuis ad ea [note: [note: Inf. c. 16. §. 5. et D. ] Ad bonum Vniuer sitatis statum proprie pertineret, si Schola sticus aliquis rebellis, vel sic offendiculi causa alijs esset, vt non solum Scholis eum, sed etiam etiam ciuitate expelli, vel in carcerem conijci conueniret; vt certiores facti iustitiae ordinariae administratores, id statim exequerentur. Et ad hoc et similia a Principe vel suprema potestate, huiusmodi facultatis scriptum habere testimonium oportebit. Vt commendatio etiam Rectoris in alicuius Scholastici fauorem momentum apud eosdem iustitiae ministros haberet, ne Scholastici opprimerentur, oporteret. ] quae ad bonum statum Vniuersitatis proprie pertinent, conueniat Iustitiae ordinariae, siue secularis siue ecclesiasticae, ministros circa punitionem Scholasticorum, voluntatem Rectoris Vniuersitatis sibi significatam exequi
page 159, image: s159[note: Quoniam exemptio ad ordinarijs Iudicibus, Scholasticorum numerum allicere non potest; alijs praerogatiuis et priuslegijs vt id compensetur, curandum est. ] et generatim res studiorum fauore suo, praesertim cum a Rectore fuerint commendatae, promouere.
DE SCIENTIIS QVAE tradendae sunt in Vniuersitatibus Societatis. Cap. XII.
1 CVM [note: Supra prooem et c. 5. §. 1. et c. 6. §. 1. et Exa. c. 1. §. 2. et p. 7 c. 1. §. 1. et p. 10. §. 2. ] Societatis atque studiorum scopus sit, proximos ad cognitionem et amorem Dei, et salutem suarum animarum iuuare; cumque ad eum finem, medium magis proprium sit facultas Theologiae; in hanc potissimum Societatis Vniuersitates incumbent; [note: Sup. c. 6. §. 6. et inf. c. 13. §. 3. ] ac diligenter per idoneos admodum Praeceptores, quae ad Scholasticam doctrinam, et saeras Scripturas pertinent, [note: Sup. c. 5. §. 1. et B. et inf. c. 14 §. 1. et C. ] ac etiam ex Positiua, quae ad hunc finem nobis praefixum, conueniunt (non attingendo tamen eam partem
page 160, image: s160Canonum, quae foro contentioso inseruit) pertractabunt.
2 Et quia tam doctrina Theologiae, quam eius vsus exigit (his praesertim temporibus) [note: IN CAPVI XII. SVb [note: Sup. c. 5. A. ] Litteris Humanioribus praeter Grammaticam intelligatur quod ad Rhetoricam, Poesim, et Historiam pertinet. ] [note: Sup. c. 5. §. 1. et c. 6. §. 5. et inf. c. 13. §. 4. et B. ] litterarum humaniorum, et Latinae, ac Graecae, et Hebraicae Linguae cognitionem; harum etiam [note: Sup. c. 6. §. 6. et inf. c. 13. §. 3. ] idonei Professores, et quidem iusto numero, constituentur. [note: Cum in aliquo Collegio, vel Vniuersitate eo spectaretur, vt homines ad Sara cenos vel Turcas iuuandos praepararentur; Arabica lingua vel Chaldaica conueniret; cum ad Indos, Indica; et sic de alijs dicendum, quae esse possent alijs in regionibus ob similes causa, vtiliores. ] Aliarum praeterea linguarum, qualis est Chaldaica, Arabica, et Indica, vbi necessariae vel vtiles ad dictum finem viderentur, habita regionum diuersarum, et causarum quae ad eas docendum mouent, ratione, possent Praeceptores constitui.
3 [note: Sup. c. 5. §. 1. ] Sic etiam quoniam [note: Tractabitur Logica, Physica, Metaphysica, Moralis scientia, et etiam Mathematicae, quatenus tamen ad finem nobis propositum conueniunt. In legendo et scribendo alios instituere, opus etiam charitatis esset; si is personarum numerus Societati suppeteret, vt omnibus vacare posset: propter earum tamen penuriam hoc ordinarie docere non consueuimus. ] Artes, vel Scientiae naturales ingenia disponunt ad Theologiam, et ad perfectam cognitionem et vsum illius inseruiunt, et per se ipsas ad eundem finem iuuant; qua diligentia par est, et [note: Sup. c. 6. §. 6. et inf. c. 13. §. 3. ] per eruditos Praeceptores, in omnibus syncere honorem et gloriam Dei quaerendo, tractentur.
page 161, image: s161Medicinae, et Legum studium vt a nostro Instituto magis remotum, in Vniuersitatibus Societatis vel non tractabitur, vel saltem ipsa Societas per se id oneris non suscipiet.
DE MODO ET ORDINE praedictas facultates tractandi. Cap. XIII.
1 AD tractanda tam facultatum inferiorum, quam Theologiae studia, dispositio et ordo conueniens tam mane, quam vesperi seruandus est.
2 Et quamuis [note: IN CAPVT XIII. DE [note: Sup. c. 6. H. ] statutis lectionum horis, ordine, ac modo, et de exercitationibus tam compositionum (quas a Magistris emendari oportet) quam disputationum in omnibus faculta tibus, et pronunciandi publice oratines et carmina, speciatim [note: Sup. c. 7. §. 2. ] in quodam tractatu per Generalem Praepositum approbato agetur seorsum, ad quem haec Constitutio nos remitit; id duntaxat monendo, illa locis, temporibus et personis accommodari oportere; quamuis ad illum ordinem accedere, quoad fieri potest, conueniat. ] pro regionum, et temporum diuersitate in ordine, et statutis horis studio tribuendis, possit varietas accidere; omnes tamen in eo conueniant, vt vbique fiat, quod inibi magis expedire ad maiorem in litteris profectum existimabitur.
3 Nec solum lectiones sint,
page 162, image: s162quae publice praelegantur; sed [note: Tres ordinarie erunt praeceptores in tribus diuersis Grammaticae classibus; quartus Humaniores Litteras, quintus Rethoricam praelegat: [note: Sup. c. 12 §. 2. ] et in horum duorum classubus Graeca lingua, et Hebraica, et si qua alia disceretur, est praelegenda; ita vt semper sint quinque classes. Quod si tantum negotij aliquae ipsarum exhiberent, vt vnus Magister eis solus non satisfaceret, adiutor aliquis ei adiungetur. Si vero auditorum numerus ferre non poterit, vt vnus praeceptor solus omnibus det operam, quamuis alios auxiliares habeat, geminari posset classis ea, quae sic numero abundaret; ita vt duae (verbi gratia) quintae classes, duae quartae essent; [note: Sup. c. 6. §. 6. ] et omnes praeceptores, si fieri potest, ex Soctetate sint: quamuis si necessitas vrgeret, externi esse possent. Si exiguus numerus, vel auditorum dispositio nec tot classes, nec tot praceptores exigeret, in omnibus prudentia ad moderandum numerum, et eos duntaxat qui satis sint, designandos locum habebit. ] [note: Sup. c. 6. §. 6. et c. 12. §. 1. 2. et 3. ] Magistri etiam diuersi pro captu et numero audientium constituantur: [note: An praeter praeceptores ordinarios, qui speciatim auditorum rationem habeant, esse vnum oporteat, vel plures, qui more publicorum Professorum legant Philosophiam, Mathematicas scientias, vel quamuis aliam disciplinam, maiori cum apparatu, quam Lectores ordinarij; prudentia id constituet, iuxta locorum, et personarum cum quibus agitur, rationem; prae oculis maiorem aedificationem, et Dei seruitium habendo. ] qui quidem
page 163, image: s163[note: Sup. c. 6. §. 6. ] profectum vniuscuiusque ex suis Scholasticis speciatim pro curent ', et lectionum rationem exigant; [note: Non solum [note: Sup. c. 6. § 8. et H. ] repetiones vltimae lectionis fieri oportebit, verum et hebdo madae, et longioris temporis, prout expedire iudicabitur. ] vtque eae [note: Sup. c. 6. H. ] repetantur,' et studiosi Litterarum Humaniorum [note: Sup. c. 6. §. 13. ] familiarem sermonem, latine communiter loquendo; [note: Ibidem §. 13. et inf. c. 16. §. 3. ] et stylum, scribendo, ac pronunciationem, composita bene pronunciando expoliant, curent: et his, ac multo magis facultatum superiorum studiosis crebras [note: Sup. c. 6. H. ] disputationes imponant; quibus dies et horae certae constituantur; vbi non solum cum condiscipulis, verum paulo inferiores cum aliquanto prouectioribus disputent in ijs, quae ipsi capiunt: quod etiam vice versa prouectiores cum minus prouectis, ad ea quae illi tractant descendendo, et Praeceptores alij cum alijs praestabunt, semper qua decet modestia obseruata; et [note: Sup. c. 6. §. 10. 11. et 12. ] aliquo praesidente, qui contentionem dirimat, et quid doctrinae elici oporteat ex disputatis declaret.
4 Erit itidem Rectoris, per se, vel per [note: Inf. c. 17. et. 2. ] Cancellarium semper obseruare, vt qui noui accedunt, examinentur; et in ijs classibus, cumque ijs Praeceptoribus,
page 164, image: s164qui ipsis conueniunt col locentur: [note: Sup. c. 5. §. 2. et 3. et D. et inf. c. 15. §. 1. et A. ] et eius discretioni (audita sententia eorum, qui ad id munus designati sunt) relinquetur, num diutius in eadem classe manere, an ad aliam vlterius progredi debeant. [note: Posset [note: Sup. c. 5. D. ] aliquis ea aetate vel ingenio esse, vt sola latina lingua ei sufficiat, et ex alijs facul tatibus quantum ad Confessiones audiendas, et agendum cum proximis opus est; cuiusmodi sunt aliqui qui curam animarum gerunt, nec magnae eruditionis sunt capaces. Alij rursum erunt, qui ad superiores scientias progredientur. Has autem capessere, et illas relinquere quatenus conueniat, Superioris erit iudicare; quod cum Scholasticis externis significauerit, si volent illi nihi lominus aliam rationem sequi, cogendi non erunt. ] Eiusdem [note: Sup. c. 6. §. 5. et D. et c. 12. §. 2. et Exa. c. 7. §. 3. ] erit iudicium de studio linguarum, praeter Latinam,' num Artibus, et Theologiae anteponi, an postponi, et quandiu in eis quemque haerere oporteat. Sic etiam in alijs scientijs Superioribus propter ingeniorum et aetatum inaequalitatem, aliaque consideratione digna, ad [note: Sup. c. 5. §. 2. et C. et D. et Exa. c. 7. §. 3. ] eundem pertinebit expendere, quantum quisque eas discere, et quandiu in eisdem versari debeat: quamuis ij [note: Sup. c. 5. §. 2. ] qui aetate et ingenij aptitudine pollent, melius sit, vt in omnibus proficere, et conspicui esse ad Dei gloriam enitantur.
5 Vt assiduitas in litterario exercitio, sic et aliqua remissione
page 165, image: s165necessaria est. [note: Saltem singulis hebdomadis dies vnus a prandio quieti destinatus sit: in reliquis conferatur cum Prouinciali, qui ordo in vacationibus, vel intermissionibus studiorum ordinarijs sit tenendus. ] Quanta haec esse debeat, et quibus temporibus,' prudenti considerationi Rectoris, expensis circunstantijs personarum et locorum, relinquetur.
DE LIBRIS QVI praelegendi sunt. Cap. XIV.
1 G [note: Sup. c. 5. §. 4. et p. 3. c. 1. O. et p. 8. c. 1. K] Eneratim (vt dictum est, cum de Collegijs ageretur) illi praelegentur libri, qui in quauis facultate solidioris ac securioris doctrinae habebuntur. [note: IN CAPVT XIV. QVamuis liber suspitione malae doctrinae vacet, cum tamen suspectus est auctor, legi eum non conuenit. Solet enim opus in causa esse, vt qui legit, ad auctorem afficiatur: et auctoritas quam apud ipsum habet in ijs, quae bene dicit, posset postmodum aliquid persuadere ex ijs, quae male dicit. Rarum est etiam aliquid veneni non admisceri in ijs quae a pectore veneni pleno egrediuntur. ] Nec illi sunt attingendi, quorum doctrina, vel auctores suspecti sint.' Hi tamen particulatim in quauis Vniuersitate nominentur.
In Theologia legetur vetus
page 166, image: s166et nouum Testamentum, [note: Praelegetur etiam Magister Sententiarum. sed si videretur temporis decursu alius auctor studentibus vtilior futurus, vt si aliqua summa vel liber Theologiae Scholasticae conficeretur, qui his nostris temporibus accommodatior vi deretur; graui cum consilio et rebus diligenter expensis per viros qui in vniuersa Societate aptissimi existimentur, cumque Praepositi Generalis approbatione, praelegi poterit. In alijs etiam scientijs et Litteris Humanioribus, si libri aliqui admittentur in Societate compositi, vt vtiliores quam alij, qui communiter in manibus habentur; magna cum consideratione id fiet, prae oculis habendo scopum nostrum maioris boni vniuersalis. ] et doctrina Scholastica Diui Tho mae;' [note: Vt ex aliqua parte Iuris Canonici, et Conciliorum, etc. ] et in ea, [note: Sup. c. 5. §. 1. et c. 12. §. 1. ] quam Positiuam vocant, eligentur ij auctores,' qui ad scopum nostrum magis conuenire videbuntur.
[note: Sup. c. 5. E. ] 2 Quod attinet ad libros Humaniorum Litterarum Latinos, vel Graecos, abstineatur in Vniuersitatibus quoque, quemadmodum in Collegijs, quoad eius fieri poterit, ab eis iuuentuti praelegendis, in quibus sit aliquid, quod bonis moribus nocere queat; [note: Si aliqui omnino purgari non poterunt, quemadmodum Terentius, potius non legantur: ne rerum qualitas animorum puritatem offendat. ] nisi prius a rebus, et verbis inhonestis purgati sint.
page 167, image: s1673 IN Logica, et Philosophia Naturali, et Morali, et Metaphysica, doctrina Aristotelis sequenda est; et in alijs Artibus liberalibus, et in commentarijs tam huiusmodi auctorum, quam Humaniorum Litterarum, habito eorum delectu, nominentur ij, quos videre discipuli, quosque ipsi Praeceptores prae alijs in doctrina quam tradunt, sequi debeant. [note: Sup. c. 5. §. 4. et E. ] Rector autem in omnibus quae statuerit, procedet iuxta id, quod in vniuersali Societate magis conuenite ad Dei gloriam iudicabitur.
DE CVRSIBVS, ET gradibus. Cap. XV.
1 IN Litteris Humanioribus, et linguis [note: IN CAPVT XV. BONO ingenio praeditis, qui studia inchoant, videatur an medius annus in quauis quatuor classium inferiorum sufficiat, et duo in suprema; quod tempus Rhetoricae, et linguarum studijs impendatur: certa tamen regula praescribi non potest. ] cursus temporis limitatus ad earum studium absoluendum esse nequit,' propter ingeniorum et doctrinae auditorum varietatem, multasque alias causas; quae non aliam temporis praefinitionem, quam quae vnicuique conuenire [note: Sup. c. 5. §. 3. et c. 13. §. 4. et inf. c. 17. §. 2. ] iuxta prudentis Rectoris, vel Cancellarij arbitrium videbitur, permittunt.
2 In Artium studio cursus erunt
page 168, image: s168ordinandi, in quibus scientiae naturales [note: Si aliquis alibi audiuisset aliquid ex artibus liberalibus, posset eius temporis ratio haberi: vt plurimum tamen, vt quis ad gradum Magisterij promoueatur, tres annos, vt dicitur studuerit oportet: et tantumdem de quatuor Theologiae annis, vt ad actus admittantur, et in eadem gradum Doctoratus accipiant, dictum sit. ] (ad quas minus quam trium annorum spatium satis non erit) praelegantur; [note: Sup. c. 6. §. 16. et 17] praeter quos medius ad huc annus ad audita repetenda, et actus Scholasticos celebrandos, et gradum Magisterij suscipiendum ijs qui eum suscepturi sunt, relinquetur. Cursus ergo integer trium erit annorum cum dimidio, vsque ad promotionem ad Magisterium. [note: Si opportunum non fuerit id ita omnino praestare, vel quod desint homines, vel alias causas; praestabitur cum praepositi Generalis, vel certe Prouincialis assensu, quod poterit. ] Singulis autem annis vnus huiusmodi cursus inchoabitur, et alius cum diuino auxilio absoluetur.
3 Theologiae curriculum sex annis emetietur. [note: Sup. c. 9. §. 3. et p. 5. c. 2. §. 2. ] In primis quatuor, ea omnia quae legi oportebit, praelegentur; in duobus reliquis, [note: Sup. c. 6. §. 16. ] praeter repetitionem, [note: Ibidem §. 17. ] actus soliti ad gradum Doctoratus ab ijs qui promouendi sunt, absoluentur. [note: Si talis esset rerum status in aliquo Collegio vel Vniuersitate Societatis, vt secundo quoque anno inchoare melius videretur, vel aliquanto post quartum; de consensu Generalis, vel Prouincialis, fieri poterit quod magis conuenire comperietur. ] Quar
page 169, image: s169to quoque anno ordinarie cur sus inchoabitur, sic libris praelegendis distributis, vt quolibet quatuor annorum quiuis studiosus inchoare possit; et quod reliquum est incoepti quadriennij, et eius quod sequitur quadriennij, vsque ad illum terminum, vnde incoeperat, audiendo, quatuor annis peragere omnino cursum Theologiae possit.
4 [note: Sup. c. 6. §. 17. ] In gradibus tam Magisterij Artium, quam Doctoratus Theologiae tria obseruentur; Primum, ne quis nisi diligenter, [note: Si iustas ob causas aliquis publice non examinandus videretur; habita a Generali, vel Prouinciali facultate, fieri poterit quod Rector ad maiorem Dei gloriam fore iudicauerit. ] et publice examinatus, per personas designatas, quae bene suum officium faciant, et idoneus ad praelegendum eandem Scientiam inuentus, promoueatur; siue ille de Societate sit, siue extra eam. Alterum, [note: Sup. c. 6. §. 17. et p. 10. §. 6. ] vt praecludatur ostium ambitioni, nullis locis certis eis, qui ad gradus promouentur, assignatis; quin potius honore se inuicem praeuenire, nulla locorum differentia obseruata, curent. [note: Sup c. 7. §. 3. et inf. c. 17. §. 3. et F. et Ex. c. 1. §. 3. et c. 4. §. 27. et p. 6. c. 2. §. 7. et G. et p. 7. c. 4. §. 4. et B. et p. 10. §. 5. ] Tertium, vt quemadmodum gratis docet, ita et ad gradus Societas gratis promoueat: [note: Et sic non permittentur conuiuia, nec alij ludi, qui cum sumptibus non mediocribus fiunt, et ad finem nobis propositum inutiles sunt: nec pilei, aut chirothecae, vel quid aliud detur. ] et non nisi admodum
page 170, image: s170exigui sumptus (licet voluntarij sint) externis permittantur: ne consuetudo vim legis tandem obtineat, et in ea parte temporis decursu excessus fiat. Videat etiam Rector, ne Magistris, vel vllis alijs de Societate, sibi, aut Collegio pecuniam, aut dona quaeuis ab vllo pro re quauis in ipsorum vtilitatem facta accipere permittat; [note: Exa. c. 4. §. 27. ] quandoquidem, praemium nostrum solus Christus Dominus iuxta nostrum Institutum futurus est; qui est merces nostra magna nimis.
DE IIS, QVAE PERtinent ad bonos mores. Cap. XVI.
1 DIligenter curetur, vt qui litteras discendi gratia ad Vniuersitates Societatis se conferunt, simul cum illis bonos ac Christianis dignos mores iddiscant. ad quod multum iuuerit, [note: IN CAPVT XVI. QVi facile compelli possunt, compellantur ad id quod de confessione, Missa, Con cione, doctrina Christiana, et declamatione dicitur. alijs amanter quidem persuadere conuenit; sed ad id ne cogantur, nec si id non praestiterint, a Scholis expellantur; dum tamen nec dissoluti, nec alijs offendiculo esse videantur. ] si [note: Sup. c. 7. §. 2. ] omnes singulis saltem mensibus semel ad confessionis sacramentum accedent; si Missam quotidie, Concionem singulis diebus festis (cum ea fiet) audient. Ex praeceptoribus
page 171, image: s171autem quisque hoc a suis discipulis praestari curabit.
2 [note: Sup. c. 7. §. 2. ] Praelegetur etiam in Collegio, aliquo die cuiuscunque hebdomadae, Christiana doctrina; et vt pueri eam ediscant, et recitent, omnesque etiam, adultiores, si fieri potest, eandem sciant, curabitur.
3 [note: Sup. c. 6. §. 13. ] Habebitur etiam singulis hebdomadis (vt de Collegijs est dictum) [note: Quamuis vt plurimum ex prima classe sit futurus, qui hanc declamationem dicet, siue ex Scholasticis Societatis, siue ex externis sit; posset tamen aliquando aliquis alius, qui Rectori videretur, eam conficere, vel quod alius confecerit, pronunciare. quia tamen res erit publica, huiusmodi esse debebit, vt a quocunque pronuncietur, eo loco non indigna esse iudicetur. ] ab aliquo ex Scholasticis declamatio de rebus, quae audientibus aedificationi sint, eosque ad augmentum in omni puritate ac virtute expetendum inuitent; [note: Sup. c. 6. §. 13. et c. 13. §. 3. ] vt non solum stylus exerceatur, sed mores meliores reddantur. omnes autem eos qui latine sciunt, huiusmodi declamationi interesse oportebit.
4 In Scholis nec iuramenta, nec iniuriae verbo vel facto illatae, nec inhonestum aut dissolutum quid in externis ad Scholas accedentibus permittatur. [note: Sup. c. 8. A. ] Feratur autem Praeceptorum peculiaris intentio, tam in lectionibus, cum se
page 172, image: s172occasio obtulerit, quam extra eas ad eosdem ad obsequium et amorem Dei ac virtutum, quibus ei placere opor tet, mouendos; et vt [note: Sup. c. 6. §. 1. ] omnia sua studia ad hunc finem referant. Quod vt ad memoriam eis reducatur, [note: Oratio vel eo modo dicenda est, vt deuotionem et aedificationem addat, vel non est dicenda; sed Praeceptor signo Crucis se muniat aperto capite, et incipiat. ] ante lectionis initium dicat aliquis breuem orationem ad id institutam, quam Praeceptor, et Discipuli omnes aperto capite attente audient.
5 Propter eos qui tam in diligentia suis studijs adhibenda, quam in ijs, quae ad bonos mores pertinent, peccauerint; et cum quibus sola verba bona, et exhortationes non sufficiunt, [note: Sup. c. 7. §. 2. et D. et inf. c. 17. G. ] Corrector (qui de Societate non sit) constituatur; qui pueros in timore contineat, et eos, quibus id opus erit, quique castigationis huiusmodi erunt capaces, castiget. Cum autem nec verba, nec Correctoris officium satis esset, et in aliquo emendatio non speraretur, alijsque esse offendiculo videretur, [note: Si casus aliquis accideret, vbi in remedium offendiculi praestiti, satis non esset a Scholis expellere; videat Rector quid praeterea conueniat prouidere: quamuis, [note: P. 10. §. 11. ] quoad eius fieri poterit, in spiritu lenitatis, pace et charitate cum omnibus conseruata, sit agendum. ] praestat [note: Sup. c. 11. B] a Scholis
page 173, image: s173eum remouere, quam, vbi parum ipse proficit, et alijs nocet, retinere. Hoc autem iudicium Rectori Vniuersitatis, vt omnia ad gloriam et seruitium Dei, vt par est, procedant, relinquetur.
DE OFFICIALIBVS VEL Ministris Vniuersitatis. Cap. XVII.
1 [note: IN CAPVT XVII. QVamuis hoc ita se habeat, tamen nec Lectores primarios, nec officiales (qualis est Cancellarius) inconsulto Prouinciali, vel Generali, si vicinior est, mutabit; si ille non eidem id commisisset; cui vt res omnes, perspectae sint curare debet. ] CVra vniuersalis, vel superintendentia et gubernatio Vniuersitatis, penes Rectorem erit; qui idem esse poterit qui in Collegio praecipuo Societatis praeest, et ijs praeditus Dei donis, [note: Sup. c. 10 §. 4. ] de quibus dictum est; vt possit commisso sibi officio dirigendi in litteris et moribus totam Vniuersitatem, satisfacere. [note: Sup. c. 2. §. 5. et c. 10. §. 3. et p. 9. c. 3. §. 3. 14. et 15. ] Eius electio ad Praepositum Generalem, vel alium, cui ille id commiserit (cuiusmodi esset Prouincialis, vel Visitator) spectabit: confirmatio vero semper erit Generalis. [note: [note: P. 8. c. 1. §. 3. ] Ex his Consiliarijs vnus posset Collateralis esse, si Praeposito Generali id necessarium videretur: et si tam multi esse commode non possent, fiet, vt optime poterit. ] Habebit [note: Sup. c. 10. §. 7. et inf. §. 6. et p. 9. c. 6. §. 14. et 1. ] autem Rector quatuor Consiliarios, vel Assistentes, qui in rebus ad ipsius officium pertinentibus vt plurimum possint eum
page 174, image: s174iuuare, et cum quibus ipse, quae sunt maioris momenti, conferat.
2 [note: Si satis esset Rector, vt praeter suum, Cancellarij etiam munus obire posset, in eandem personam haec duo officia possent conuenire. ] Erit [note: Sup. c. 5. §. 1. ] et Cancellarius, vir in litteris egregie versatus, qui et zelo bono, et iudicio ad ea quae sunt ei committenda, polleat: [note: Supra c. 13. §. 4. et et c. 15. §. 1. ] cuius sit munus, generale Rectoris instrumentum esse ad studia bene ordinanda, et disputationes in actibus publicis dirigendas, et ad discernendum an sufficiens doctrina sit eorum, qui ad actus et gradus (quos quidem ipsemet dabit) sunt admittendi.
3 Sit Secretarius ex eadem So cietate, qui librum habeat, [note: Quando vltra vnam hebdomadam assidue Scholas frequentant, inuitandi sunt ad nomina sua danda, quae in librum matriculae referantur: et legentur eisdem non omnes Constitutiones, sed quae vnicuique sunt obseruandae; et promissio ab eis, non autem iusiurandum, de Obedientia et obseruatione propositarum Constitutionum exigetur. Si nollent aliqui promissione obligari, vel nomina in matriculam referenda dare, non ideo a Scholis excludendi sunt; dummodo pacifice et sine offen diculo in eis versentur: et sic eis significari poterit; addendo nihilominus, quod cura magis peculiaris Scholasticorum, quorum nomina scripta in libro Vniuersitatis sunt, haberi solet. ] vbi omnium Scholasticorum, qui Scholas assidue frequentant nomina scribantur: quique eo rum promissionem de Obedientia
page 175, image: s175Rectori praestanda, et [note: Sup. c. 7. §. 2. ] Constitutionibus obseruandis ( [note: Quamuis postea quae ab omnibus sunt obseruandae, eo in loco, vbi publice legi possint; quae vero in quauis classe, in ea ipsa sunt affigendae. ] quas ipsemet proponet) admittat; et sigillum Rectoris, et Vniuersitatis habeat: [note: Supra c. 15. §. 4. ] quae tamen omnia sine vllis expensis Scholasticorum fient.
4 [note: Hic poterit aliquid vtilitatis ab externis qui testimonium suorum graduum requirent, percipere. sit tamen quid moderatum, [note: Supra c. 15. §. 4. ] nihilque in Societatis vtilitatem redundet. Ad testimonium autem nostris reddendum, litterae patentes Rectorum satis erunt. ] Erit et Notarius, vt fidem publicam faciat de susceptis gradibus, et alijs quae occurrent. [note: Hi ex Societate non erunt: quia tamen non parum laboris sunt habituri, commodum stipendium accipient; [note: Supra c. 16. §. 5. ] et vnus eorum Corrector esse poterit. ] Sint et duo, vel tres Bidelli, vnus ad facultatis linguarum, alter ad Artium, tertius ad Theologiae functiones destinatus.
5 In has tres facultates Vniuersitas diuidetur; et in quauis earum sit Decanus, et duo alij
page 176, image: s176Designati ex ijs qui melius res facultatis illius callent; qui a Rectore vocati, possint dicere quid sentiant ad suae facultatis bonum conuenire: et siquid ta le in mentem venerit, dum inter se de huiusmodi rebus agunt, ad Rectorem, quamuis non vocentur, referent.
6 In rebus quae ad solam vnam facultatem pertinent, [note: Quamuis decisio rerum ex suffragijs horum non pendeat; ipsos tamen vocari et audiri conuenit. Sententiae autem eorum, qui es melius intelligunt, eam quam par est, rationem Rector habebit. Si tamen omnes alij aliter quam ipse sentirent; contra omnium sententiam ne agat; nisi prius rem cum Prouinciali contuleri. ] vocabit Rector, praeter Cancellarium et suos [note: Sup. §. 1. ] Assistentes, Decanum etiam et Designatos illius facultatis: in ijs quae ad omnes pertinent, Decani, et Designati omnium vocentur. Et si Rectori visum fuerit et alios de Societate, vel extra eam, ad Congregationem vocare, facere id poterit; vt cum omnium sententias audierit, melius, quod conuenit, constituat.
7 [note: Hoc Syndici officium posset coniungi cum Collateralis, vel Consiliarij officio, si sic videretur conuenire; quod alius in Vniuersitate magis ad id idoneus, quam aliquis eorum, non esset. ] Erit [note: Sup. c. 6. §. 15. et c. 10. §. 7. et p. 3. c. 1. §. 16. ] Syndicus vnus generalis, qui tam de personis, quam de rebus, de quibus videbitur, Rectorem et Praepositum Prouincialem, et Generalem admoneat: qui quidem Syndicus vir magnae fidelitatis et iudicij
page 177, image: s177esse debebit. Praeter hunc, suos habebit Syndicos particulares Rector; [note: Et quamuis Syndici nihil habeant, quod alicuius momenti sit; singulis tamen diebus Sabbati saltem, se nihil habere Superiori referant. ] vt quae quauis in classe acciderint, quibus prouidere oporteat, ad ipsum referant. Et vt ipse de omnibus Praeceptoribus, et alijs de Societate; ita et Collateralis, et Syndicus, et Consiliarij de ipso, et de alijs [note: Mittantur huiusmodi litterae eo modo obsisignatae, vt nullus sciat quid alius scripserit. Et cum vellet Praepositus Generalis vel Prouincialis pleniorem rerum notitiam; non tantum Collateralis, Syndicus, et Consultores de Rectore, deque omnibus alijs scribent; verum etiam quisque Magistrorum, et Scholasticorum approbatorum, et Coadiutorum quoque formatorum scribet, quid de omnibus, ac etiam de Rectore sentiat. Et ne id nouum videatur, tertio quoque anno saltem, haec referri quasi ordinarie sic debeant. ] [note: P. 8. c. 1. §. 9. ] scribent semel singulis annis Praeposito Generali, et bis Prouinciali, qui Generalem (si quid oportuerit) admonebit: vt in omnibus maiori cum circumspectione et cura praestandi quod quisque debet, procedatur.
8 De aliquibus insignijs, num eis Rector, Cancellarius, Bidelli, Doctores et Magistri, vt in Vniuersitate cognoscantur, vel saltem in actibus publicis vti debeant, necne; et si vtantur,
page 178, image: s178qualia esse debeant, [note: Quamuis hoc ita se habeat; id tamen, quod in quouis loco conuenire ex insignijs huiusmodi videbitur, distincte in cuiusque Vniuersitatis Regulis constituetur. ] considerationi Generalis tunc existentis, cum aliqua Vniuersitas admittitur, relinquetur. Ille autem per se, vel per alium, expensis circunstantijs, quod iudicauerit ad maiorem Dei gloriam et obsequium, et bonum vniuersale fore (qui vnicus scopus in hac, et in omnibus rebus nobis est) constituet.
page 179, image: s179QVINTA PARS DE IIS, QVAE AD AD MITTENDVM in corpus Societatis pertinent. DE ADMISSIONE, ET QVIS, et quando debeat admittere. Cap. 1.
1 QVi in Societate, quantum satis est, probati fuerunt; et tandiu, vt vtrinque in telligi iam possit, num in eadem manere ad maius Dei obsequium et gloriam conueniat; [note: DECLARAtiones. In quintam Partem. De ijs, quae ad admittendum in corpus Societatis pertinent. IN CAPVT I. S [note: Exa. C. I. §. 7. ] Ocietas, vt eius nomen latissime accipitur, omnes eos, qui sub Obedientia Praepositi Generalis viuunt, etiam Nouitios; et quicunque [note: Exa. C. 3. §. 14. et p. 1. C. 4. §. 3. ] cum propositum viuendi et moriendi in Societate habeant, in Probationibus versantur, vt in eam ad aliquem ex alijs gradibus, de quibus dicetur, admittantur, complectitur. Secundo modo, qui minus late patet, Societas cum Professis et Coadiutoribus formatis, etiam Scholasticos approbatos continet. Ex his enim tribus partibus, seu membris, Societatis corpus constat. Tertio modo, et magis proprio Professor, et Coadiutores formatos duntaxat continet: [note: Inf. C. 4. E. et Exa. C. I. §. 10. et C. 7. §. I. ] et sic accipiendus est in Societatem ingressus, quem Scholastici promittunt; scilicet, vt inter Professos, vel Coadiutores formatos illius numerentur. Quarta huius nominis Societatis acceptio et maxime propria Professos duntaxat continet: non quod eius corpus alia membra non habeat, sed quod hi sint in Societate praetipui, [note: P. 8. c. 3. A. et c. 6. B. ] et ex quibus aliqui, vt inferius dicetur, suffragium actiuum et passiuum habent in electione Praepositi Generalis, etc. Quocunque ex his quatuor modis aliquis in Societate sit, capax est communicationis gratiarum spiritualium, [note: P. 8. c. 1. §. 6. et p. 9. c. 3. §. 10. ] quas in ea Praepositus Generalis, secundum consessionem Sedis Apostolicae, ad maiorem Dei gloriam potest concedere. Ceterum de primo admittendi modo, cum idem sit, atque ad Probationem admittere, in prima Parte dictum est: et de admissione in tribus alijs modis in hac quinta Parte agetur. ] admitti debent; non vt prius ad Probationem, sed modo magis interno, vt membra vnius ac eiusdem corporis Societatis. Huiusmodi autem sunt praecipue, qui ad Professionem, vel in Coadiutores formatos admittuntur. Sed quia Scholastici approbati, etiam modo quodam interiori, quam admissi ad Probationem, in corpus Societatis cooptantur; de eorum quoque admissione
page 180, image: s180in hac quinta Parte dicetur, quid in Domino obseruandum videatur.
2 [note: Inf. c. 2. §. 1. 4. et 5 et B. et C. et p. 9. c. 3. §. 1. et A. ] Primo quidem facultas admittendi in corpus Societatis eos qui admittendi erunt, penes eius caput erit, vt ratio postulat. Sed quia Praepositus Generalis tam varijs locis interesse
page 181, image: s181non potest, [note: Alij, quibus ordinarie magis, et absolute communicabitur, Praepositi Prouinciales erunt. Quibusdam tamen Praepositis Localibus, vel Rectoribus, et alijs Visitatoribus, aut personis insignibus poterit Praepositus Generalis hanc auctoritatem communicare; immo et alicui qui de Societate non esset, aliquo in casu, vt Episcopo alicui, vel personae in dignitate Ecclesiastica constitutae, cum nullus ex Professis eiusdem Societatis eo in loco, vbi aliquis ita est admittendus, inueniretur. ] alijs [note: Inf. c. 2. §. 4. et 5. et A. B. et C. et p. 9. c. 3. A. ] de Societate eam partem huius facultatis, quae ad totius corporis huius bonum facere videbitur, poterit communicare.
3 [note: Inf. c. 4. §. 3. et 6. et Exa. c. 1. §. 12. et c. 4. §. 16. et 41. et c. 6. §. 8. et p. 4. c. 3. §. 3. et c. 4. §. 5. ] Tempus ad admittendum modo superius dicto, in vniuersum loquendo, [note: Quamuis hoc ita se habeat, tamen vt prorogari, ita et contrahi hoc spatium quibusdam in casibus, ex causis tamen non leuis momenti, iudicio Praepositi Generalis (cuius erit dispensandiius) licebit: raro tamen id fiet. ] vltra biennium esse oportebit. Sed qui antequam ad studia mitteretur, vel in eisdem diu probatus fuisset; post illa absoluta, si ad Professionem est admitendus, [note: Exa. c. 1. §. 12. et c. 4. §. 16. et c. 6. §. 8. ] integrum adhuc Probationis annum habebit; vt adhuc magis perspectus sit, antequam
page 182, image: s182eam emittat. [note: Exa. c. 1. §. 12. et c. 4. §. 43. ] et prorogari hoc tempus poterit (vt in Examine dictum est) cum Societas, vel qui ab ea hanc in Domino curam habet, plenius sibi satisfieri desideraret.
QVALES ESSE DEBEANT, qui admittendi sunt. Cap. II.
1 CVm nullo ex his modis admitti debeat, nisi qui idoneus in Domino fuerit existimatus; illi ad Professionem idonei habebuntur, [note: Exa. c. 1. §. 8. et p. 8. c. 1. §. 2. et B. et p. 10. §. 7. ] quorum vita diuturnis ac diligentibus Probationibus, [note: IN CAPVT II. Q [note: Sup. c. 1. §. 2. et B. et p. 9. c. 3. A. ] QVamuis in remotissimis regionibus (cuiusmodi sunt Indiae) possit Praepositus Generalis, iudicio Prouincialis relinquere, non expectata hinc approbatione (quae non nisi per mula tos annos eo perueniret) num aliquis ad Professionem admitti debeat, nec ne: [note: P. 9. c. 3. A. ] in locis tamen, ex quibus maior potest haberi communicatio, non facile vlli Prouinciali facultatem admittendi ad Professionem committet; nisi prius ipse certion factus ad eos qui ei videbuntur in Domino ad professionem admittendos, particulariter consensum praestiterit. ] a Praeposito [note: Sup. c. 1. §. 2. et inf. §. 4. et 5. et B. et C. et p. 9. c. 3. §. 1. et A. ] Generali (ad quem referent particulares Praepositi, vel alij, quorum testimonium Generalis requiret) perspecta valde, et approbata fuerit. Ad hoc autem conferet illis qui ad studia missi fuerunt, absoluta iam, ea cura et diligentia, quae ad excolendum intellectum adhibita fuerit, vltimae Probationis tempore in schola affectus diligentius se exercere, [note: Exa. c. 4. §. 16. ] et in rebus spiritualibus, et corporalibus, quae ad profectum in humilitate et
page 183, image: s183[note: Inf. §. 2. et p. 3. c. 1. §. 23. ] abnegatione vniuersi amoris sensualis, voluntatis et iudicij proprij, et ad maiorem cognitionem et amorem Dei conferunt, insistere; vt cum in seipsis profecerint, melius ad profectum spiritus alios ad gloriam Dei et Domini Nostri iuuent.
2 [note: Exa. c. 1. §. 8. et 10. ] Doctrina etiam in huiusmodi, sufficiens esse debebit, praeter Humaniores Litteras, et Artes liberales, in Theologia Scholastica et Sacris Litteris. Et quamuis aliqui breuiori tempore non minorem progressum, quam alij longiori, facere possent; nihilominus vt communis aliqua mensura sumatur, spatium, aliquod temporis praescribetur: et hoc erit [note: Quamuis vt plurimum haec mensura studij quatuor annorum in sacra Theologia (praeter Litterarum Humaniorum et Artium studia, et exammationem dictam, vt quem progressum in ea doctrina fecerint, videri possit) sit obseruanda: nihilominus tamen qui in Iure Canonico doctrinam sufficientem, vel alia egregia Dei dona habetret, ex quibus, quod studio Theologiae deest, compensari posset; sine eo, ad Professionem trium, et aliqui viri insignes etiam ad quatuor votorum (quamuis hoc extendi non debeat) admitti possent. [note: Sup. c. 1. §. 2. ] Horum donorum iudicium Praeposito Generali tantum, vel si cui, peculiari praescripto, id ille committeret, vt quod foret ad maiorem Dei gloriam, faceret, relinquetur. ] [note: P. 4. c. 9. §. 3. etc. 15. §. 3. ] quadriennium integrum post Artium liberalium et Philosophiae studia, in Theologia expleuisse. Vt ergo ad Professionem quis admittatur, in ea facultate hoc tempus se exercuisse, et quidem, ad gloriam Dei, satis in ea profecisse conuenit; et in profecisse conuenit; et in profectus huiusmodi testimonium quisque ante Professionem
page 184, image: s184Assertiones Logices, Philosophiae, et Theologiae Scholasticae tuebitur. Quatuor autem ad argumentandum, et iudicandum de eorum doctrina, an sit quanta oportet, prout iuxta veritatem syncere senserint, deligantur. [note: Par. 10. §. 7. ] Quod si doctrina ea praediti esse, quae satis sit, non inuenientur; conducibilius erit, vt donec eam consequantur, expectent: vt illos etiam expectare oportebit, qui in [note: Sup. §. 1. ] abnegatione sui ipsorum, et virtutibus Religioso dignis testimonium, quod par esset, nondum omnino haberent.
3 Praeter hos, [note: Qui ad professionem trium Votorum solemnium admittuntur, ordinarie sufficientiam in litteris, quae saltem ad Confessarij munus bene obeundum satis sit, habesnt oportet; vel certe dona Dei aliqua rara, quae id compensare videantur, ita, vt [note: Sup. c. 1. §. 2. ] Prae positus Generalis, vel alius, cui suas vices ad hoc ille speciali commissione concederet, ad maius Dei obsequium, et Societatis bonum, sic conuenire iudicaret. Et hi vt plurimum homines erunt, qui propterea quod bene meriti sint, et valde deuoti, quamuis minori doctrina, ac concionandi aptiudine preaditi, quam nostrum Institutum in Professis requirat, admittendi esse in Domino videbuntur. ] [note: Inf. c. 3. §. 5. et 6. et Exa. c. 1. D. ] nonnulli ad trium Votorum solemnium tantum Professionem admitti possent: raro tamen, et non sine causis peculiaribus alicuius momenti: et hos, septem annos in Societate notos fuisse, et non mediocrem sui talenti ac virtutum satisfactionem, ad gloriam Dei, praebuisse in ea oportebit.
4 [note: Exa. c. 6. §. 1. ] Vt quis etiam in Coadiutorem formatum admittatur, oportet Societati esse satisfactum
page 185, image: s185de eius vita, deque bono exemplo ac talento ad se iuuandam, vel cum litteris, in rebus spiritualibus, vel sine illis, in exterioribus; prout cuique diuina bonitas dona sua communicauerit. Hoc ipsum autem [note: Sup. §. 1. ] metiatur oportet Praepositi Generalis prudentia; nisi alicui ex particularibus, cui multum in Domino confideret, id committendum videretur.
5 [note: Exa. c. 1. §. 10. et p. 4. prooe A et c. 3. §. 12. et 3. ] Vt aliqui admittantur in Scholasticos approbatos, quadam proportione seruata, eadem requiruntur: et id peculiari quadam ratione; vt ex eorum ingenio speretur, eos in litteris profecturos, [note: Sup. §. 1. ] Praepositi Generalis iudicio, vel eius, cui hoc munus ille commiserit, confidendo prudentiae ac probitati a Deo ipsi donatae.
page 186, image: s186DE MODO ADMITTENDI ad Professionem. Cap. III.
1 QVando [note: Exa. c. 1. §. 8. ] aliqui, peracto Probationis tempore, et experimentis; ac alijs, quae in Examine continentur, confectis, ad Profossionem, admittendi fuerint: cum Societati, vel eius Praeposito Generali plene sit in Domino satisfactum, Professio hoc modo, qui sequitur, emittetur.
2 In primis Praepositus Generalis, vel qui accepta ab eo facultate, ad Professionem, admittet, [note: IN CAPVT III. PArticularia quae hic, et inferius attinguntur decent quidem, et cum fieri potest, obseruanda sunt; non tamen, vt necessaria. Fieri enim posset, vt Sacerdos non esset, vel Missam celebrare non posset, qui ex ordination Praepositi Generalis Professionem admittit. Illud autem essentiale est, vt publice Votum legatur coram ijs de Societate, et externis, qui adfuerint, atque vt tanquam solemne et emittatur, et admittatur. ] postquam publice Missae sacrificium obtulerit in Ecclesia coram domesticis, et alijs externis, qui interfuerint; cum sanctissimo Sacramento Eucharistiae ad eum, qui Professionem est emissurus, se conuertat. Ille autem absoluta generali Confessione, et verbis quae ante Communionem dici solent, voce alta Votum suum scriptum [note: Exa. c. 4 §. 41. ] (quod aliquot ante dies considerauerit oportet) leget; cumius formula haec est.
EGO. N. Professionem facio, et promitto Omnipotenti
page 187, image: s187Deo coram eius Virgine Matre, et vniuersa coeleseti curia, ac omnibus circunstantibus, et tibi Patri Reuerendo Praeposito Generali Societatis IESV, locum Dei tenenti, et successoribus tuis; vel, tibi Reuerendo Patri vice Praepositi Generalis Societatis IESV, et successorum eius, locum Dei tenenti; perpetuam [note: Inf. §. 6. Exa. c. 1. §. 3. et p. 6] Paupertatem, Castitatem, et Obedientiam; et secundum eam, [note: Promissio docendorum puerorum ac rudium hominum, iuxta litteras Apostlicas, et Constitutiones non inducit aliam obligationem, quam reliqua spiritualia exercitia, quae ad auxilium proximorum adhibentur, cuiusmodi sunt Confessiones, et Praedieationes, etc. in quibus quisque se debet occupare, iuxta rationem Obedientiae suorum Superiorum. Quod autem de pueris docendis in Voto fit mentio, ea de causa fit, vt sancta haec exercitatio, peculiari modo sit commendata, et deuotius curetur, propter singulare obsequium quod Deo per eam in animarum auxilo exhibetur; et quia facilius obliuioni tradi poterat, et in desuetudinem abire, quam alia magis speciosa, cuiusmodi est praedicatio, etc. ] peculiarem [note: Inf. §. 6. et c. 4. §. 2] curam circa puerorum eruditionem, iuxta formam, viuendi, in litteris Apostolicis Societatis IESV, et in eius Constitutionibus contentam.
page 188, image: s188[note: Tota intentio quarti huius Voti obediendi summo Pontifici, fuit, et est circa missiones; et sic intelligi oportet litteras Apostolicas, vbi de hac Obedientia loquuntur; in omnibus quae iusserit summus Pontifex, et quocunque miserit, etc. ] Insuper [note: Exa. c. 1. §. 5. et p. 6 c. 5. et p. 7 c. 1. §. 1. et B. ] promitto specialem Obedientiam summo Pontifici, circa missiones; prout in eisdem litteris Apostolicis, et Constitutionibus continetur. Romae, vel alibi, tali die, mense, et anno, et in tali Ecclesia.
4 Post haec, sumet sanctissimum Eucharistiae Sacramentum. Quibus peractis, [note: Inf. c. 4. G. ] in libro, quem ad hoc habebit Societas, eius nomen qui Professionem emisit; et illius, in cuius manibus emisit, adnotato die, mense, et anno, scribetur; et eius Vota scripta asseruabuntur: vt omnia semper constare possint, ad Dei gloriam.
5 Aliqui, [note: Sup. c. 2. §. 3. et C. et Exa. c. 1. D. ] qui ad Professionem trium Votorum solemnium duntaxat admittentur, in Ecclesia, ac coram domesticis et externis qui aderunt, antequam sanctissimum Christi Corpus accipiant, ex scripto suum Votum iuxta formulam sequentem legent.
6 EGO. N. Professionem facio, et promitto omnipotenti Deo coram eius Virgine Matre, et vniuersa coelesti curia, ac omnibus circunstantibus, et tibi Reuerendo Patri Praeposito Generali Societatis IESV, locum Dei tenenti, ac successoribus tuis; vel, tibi Reuerendo Patri vice
page 189, image: s189Praepositi Generalis Societatis IESV, successorum eius, locum Dei tenenti, [note: Sup. §. 3. ] perpetuam Paupertatem, Castitatem, et Obedientiam, et secundum eam, [note: Sup. §. 3. ] peculiarem curam circa puerorum eruditionem; iuxta formam viuendi in litteris Apostolicis Societatis IESV, et in eius Constitutionibus contentam. Romae, vel alibi, tali die, mense, et anno, et in tali Ecclesia. Deinde sequetur Communio, et reliqua superius dicta.
DE AD MITTENDIS COADIV. toribus formatis, et Scholasticis. Cap. IV.
1 QVI [note: Exa. c. 1. §. 9. et c. 6. §. 8. ] in Coadiutores formatos spirituales cum simplicibus Votis, et non solemnibus admittuntur, in Ecclesia, vel sacello Domus, aut alio decenti loco coram domesticis et externis, qui aderunt, [note: IN CAPVT IV. IN manibus fieri Vota dicuntur, quando emittuntur coram aliquo, qui, cum ad id habeat potestatem, ea admittit. Et quamuis multi adessent, cum huiusmodi. Vota, fiunt; non ideo tamen mutant naturam simpli cium: quandoquidem intentio emittentis, et admittentis, iuxta traditam a Sede Apostolica facul tatem, haec est, vt nec emittantur, nec admittantur vt solemnia. Ad prudentiam autem admittentis pertinebit, consecuturae aedificationis rationem habere, et sic curabit, vt plures, vel pauciores intersint. Ceterum eadem erit formula, qua Coadiutores Temporales, et Spirituales vtentur; et vtraque in exterioribus persimilis erit ei, qua Professi vtuntur. ] in manibus eius, qui admissurus sit, Votum, suum emittent in hac formula, quae sequitur, id legentes.
2 EGO. N. promitto Omnipotenti Deo, coram eius Virgine Matre, et tota coelesti curia, et tibi R. Patri Praeposito Generali Societatis IESV, locum Dei tenenti, et successoribus tuis; vel tibi R. Patri vice Praepositi
page 190, image: s190Generalis Societatis IESV, et successorum eius, locum Dei tenenti; [note: Exa. c. 1. §. 9. et p. 6 c. 1. et 2. ] perpetuam Paupertatem, Castitatem, et Obe dientiam; et secundum eam, [note: Sup. c. 3. §. 3. et B. ] peculiarem curam circa puerorum eruditionem; [note: Quod dicitur, iuxta Bullas, et Constitutiones; intelligendum est, quod Coadiutores emittunt huiusmodi simplicia Vota, cum tacita quadam, quod ad perpetuitatem attinet, conditione, quae haec est; Si Societas eos tenere volet. [note: Exa. c. 6 §. 8. et A. ] Quamuis enim illi, quod in ipsis est, se obligent in perpetuum, suae deuotionis et stabilitatis gratia; liberum tamen erit Societati eos di mittere, [note: P. 2. c. 1. §. 1. et A. ] vt in secunda Parte dicitur: quod si accideret, [note: Exa c. 6. §. 8. etc. 7. §. 1. et 2. et p. 2. c. 4 §. 3. ] tunc illi liberi ab omnium Votorum obligatione manent. ] iuxta modum in litteris Apostolicis, et Constitutionibus dictae Societatis expressum. Romae, vel alibi, in tali loco, die, mense et anno, etc. Demum sumat sanctissimum Christi Corpus: et fient, quae de Prosessis dicta sunt.
page 191, image: s1913 [note: Si homines essent, qui latinam linguam non intelligerent, quales aliqui Co adiutores Temporales erunt; Votum in vernaculam linguam vertetur; et legant ipsi, vel praeat alius legendo verba, quae mox ipsimet, eum insequendo, pronunciabunt. ] Formula ad Coadiutores in rebus temporalibus admittendos eadem erit; clausula illa de puerorum institutione solum remota.
Qui peracta sua priori Probatione et experimentis [note: Sup. c. 1. §. 3. et Ex. c. 1. §. 12. etc. 4. §. 41. et p. 4. c. 3. §. 3. et c. 4. §. 5. ] per biennium, in Scholasticos approbatos admittuntur, coram aliquibus domesticis, [note: Vt hoc Votum soli Deo offertur, et non homini, ita nemo id admittit. propterea in nullius manibus fieri dicitur. et conditio illa tacita, quae inesse dista est in Voto Coadiutorum, [note: Exa. c. 7. §. 1. et 2. ] quod ad perpetutiatem attinet, etiam in hoc est intelligenda; scilicet, Si Societas eos tenere volet. ] quamuis non in manibus cuiusquam, Vota sua emittent ad hunc modum.
4 Omnipotens Sempiterne Deus, EGO. N. licet vndecunque diuino tuo conspectu indignissimus, fretus tamen pietate ac misericordia tua infinita, et impulsus tibi seruiendi desiderio, [note: Exa. c. 1. §. 10. etc. 7. §. 1. et p. 4. c. 3. §. 3. ] voueo coram sacratissima Virgine Maria, et curiatua coelesti vniuersa, diuinae Maiestati tuae Paupertatem, Castitatem, et Obedientiam perpetuam
page 192, image: s192in Societate IESV; [note: Promissio ingrediendi Societatem, vt declaratum est initio [note: Sup. c. 1. A. et Exa. c. 1. §. 10. etc. 7. §. 1. ] huius Partis, est de Votis Professorum solennibus, vel Coadiutorum formatorum, prout Praeposito ad maius Dei obsequium fore videbitur, emittendis. ] et promitto eandem Societatem me ingressurum, vt vitam in ea perpetuo degam, omnia intelligendo iuxta ipsius Societatis Constitutiones. A tua ergo immensa bonitate et clementia per IESV Christi sanguinem peto suppliciter, vt hoc holocaustum in odorem suauitatis admittere digneris: et vt largitus es ad hoc desiderandum et offerendum, sic etiam ad explendum, gratiam vberem largiaris. Romae, vel alibi, tali loco, die, mense, et anno. Post haec perinde vt alij, sanctissimum Christi corpus sument; et reliqua, quae superius dicta sunt peragentur.
5 [note: Exa. c. 6. §. 5. et 6. ] Postquam aliquis in corpus Societatis cooptatus fuerit in aliquo gradu, [note: [note: Exa. c. 8. A. et p. 7. c. 2. 1. ] Proponere quae in animo versantur, quaeque occurrunt, licitum est: nihilominus, vt in Examine dicitur, omnino paratum esse oportebit, [note: P. 3. c. 2. §. 1. et p. 6. c. 1. §. 3. ] vt id melius esse existimet, quod Superiori suo melius videbitur. ] ad alium progredi curare non debet: sed in suo perfici, et obsequio Dei et gloriae sese impendere; ac Superiori, qui scilicet Christi Domini Nostri vices gerit, curam aliorum omnium relinquere.
6 Qui in Domibus versantur, [note: Sup. c. 1. §. 3. ] post biennium
page 193, image: s193Vota eadem emittere, quae Scholastici, et Christo Domino Nostro se obstringere debent; et id, quamuis studijs applicandi non videantur, nec expedire, vt tam cito in Coadiutores formatos, vel Professos admittantur, existimetur. [note: Exa. c. 1. E. et p. 3. c. 1. T. ] Quod si quis propria impulsus deuotione, ante id tepus biennij vellet Votis se Deo offerre; eandem formulam sequi poterit; et [note: [note: Sup. c. 3. §. 4. ] Etiam in libro aliquo horum memoria (sicut et aliorum) bonestas ob causas debet asseruari. ] vno Voti sui scripti exemplo tradito Superiori,' alterum penes se retineat; vt quid Deo ac Domino Nostro obtulerit, recordetur. Et ad hoc ipsum, simulq. ad deuotionem augendam conferet, [note: Quod [note: P. 4. c. 4. §. 5. et D. ] ad Scholasticos attinet, iam in quarta Parte dictum est, quibus temporibus sua Vota renoua re debeant. Eadem erit ratio eorum qui in Domibus habitant, et Vota emiserunt: in duobus enim festis solemnibus singulis annis ea renouare debent, et in aliquo alio, si Superiori videreture expedire: non in cuiusquam manibus, sed vnoquoque suum Votum legente coram sanctiss. Sacramento, reliquis vel nonnullis de Societate praesentibus; vt magis ad deuotionem obseruandi quod Deo ac Dnno Nostro promiserunt, magisq. prae oculis habendum id quod ex obligatione debent eidem Dnno, excitentur. ] statutis quibusdam temporibus, quae congrua videbuntur, Vota sua renouare.' Quod quidem non est, obligatione noua se obstringere, sed eius, qua obstricti sunt in Domino, recordari, atque eandem confirmare.
page 194, image: s194SEXTA PARS DE IIS QVI ADMISSI, et in corpus Societatis cooptati sunt: quod ad ipsorum personas attinet. DE IIS, QVAE AD OBEDIENTIAM pertinent. Cap. I.
1 VT illi qui iam ad Professionem, vel in Coadiutores formatos admissi sunt, vberiori cum fructu, iuxta nostrum Institutum, diuino seruitio, et proximorum auxilijs se impendant; aliqua in seipsis obseruare debent: quorum praecipua, licet ad ea Vota, [note: P. 5. c. 3. §. 3. etc. 4 §. 2. ] quae Deo et Creatori Nostro iuxta litteras Aporstolicas obtulerunt, reducantur; de illis tamen, vt magis et declarentur, et commendentur, in hac sexta Parte dicetur. Et quoniam quae ad Votum Castitatis pertinent, interpretatione non indigent cum constet, quam sit perfecte obseruanda, nempe enitendo Angelicam puritatem imitari et corporis, et mentis nostrae munditia: his suppositis, de sancta Obedientia dicetur. quam quidem omnes plurimum obseruare, et in ea excellere studeant; nec solum in rebus obligatorijs, sed etiam in alijs; licet nihil aliud, quam signum voluntatis Superioris sine vllo expresso praecepto,
page 195, image: s195videretur. [note: Inf. §. 2. et 3. et p 3 c. 1. §. 23. et p. 4. c. 10. §. 5. et p. 7. c. 2 §. 1. et A. et 1. et p 8. c. 1. D. et p. 9. c. 3. §. 20. ] Versari autem debet ob oculos Deus Creator ac Dominus Noster, propter quem homini Obedientia praestatur: et, vt in spiritu amoris, et non cum perturbatione timoris procedatur, curandum est: ita [note: Inf. c. 5. et p. 4. c. 10. §. 5. et p. 9. c. 3. § 8. et c. 6. A. et p. 10. §. 13. ] vt omnes constanti animo incum bamus, vt nihil perfectionis, quod diuina gratia consequi possimus [note: DECLARAtiones In Sextam Partem. IN CAPVT I. HAE primae Declarationes, quae simul cum Consittutionibus promalgantur, [note: Prooem. declar. ] eandem, quam lilae, auctoritatem habent. et ita in vtrarumq. obseruatione, eandem curam adhiberi oportet. ] in absoluta omnium Constitutionum obseruatione,' nostriq. Instituti peculiari ratione adimplenda, praetermittamus. et exactissime omnes neruos virium nostrarum ad hanc virtutem Obedientiae in primis Summo Pontifici, deinde Superioribus Societatis exhibendam, intendamus: ita [note: [note: Inf. hoc §. 1. et p 3 c. 1. §. 23. ] Huiusmodi sunt illae omnes, in quibus nullum manifestum est peccatum. ] vt omnibus in rebus, ad quas potest cum charitate se Obedientia extendere,' ad eius vocem, perinde ac si a Christo Domino egrederetur (quandoquidem ipsius loco, ac pro ipsius amore et reuerentia Obedientiam praestamus) quam promptissimi simus; re quauis, [note: P. 4. c. 10. §. 9. ] atque adeo littera a nobis inchoata
page 196, image: s196nec dum perfecta relicta; ad eum scopum vires omnes ac intentionem in Domino conuertendo, [note: Obedientia quod ad exacutionem attinet, tunc praestatur, cum res iussa completur: quod ad voluntatem, cum ille qui obedit, id ipsum vult, quod qui iubet: quod ad intellectum, cum id ipsum sentit, quod ille; et quod iubetur bene iuberi existimat. et est imperfecta ea Obedientia, in qua praeter executionem, non est haec eiusdem voluntatis et sententiae inter eum qui iubet, et qui obedit, cosensio. ] vt sancta [note: P. 3. c. 1. §. 23. et p. 4. c. 10. §. 5. ] Obedientia tum in executione, tum in voluntate, tum in intellectu sit in nobis semper omni ex parte perfecta;' cum magna celeritate, spirituali gaudio, et perseuerantia, quidquid nobis iniunctum fuerit, obeundo; omnia iusta esse, nobis persuadendo; omnem sententiam ac iudicium nostrum contrarium coeca quadam Obedientia abnegando; et id quidem in omnibus, quae a Superiore disponuntur, vbi definiri non possit ( [note: Declar. B. ] quemadmodum dictum est) aliquod peccati genus intercedere. Et sibi quisque persuadeat, quod qui sub Obedientia viuunt, se ferri ac regi a diuina prouidentia per Superiores suos, sinere debent, perinde ac si cadauer essent, quod quoquo versus ferri, et quacunque ratione tractari se sinit: vel similiter atque senis baculus, qui vbicunque, et quacunque in re velit eo vti qui eum manu tenet, ei inseruit. Sic enim obediens rem quamcunque, cui eum Superior ad
page 197, image: s197auxilium totius corporis Religionis velit impendere, cum animi hilaritate debet exequi; pro certo habens, quod ea ratione potius, quam re alia quauis, quam praestare possit, propriam voluntatem ac iudicium diuersum sectando, diuinae voluntati respondebit.
Omnibus itidem maxime commendatum sit, vt multum reuerentiae (et praecipue in interiori homine) suis Superioribus exhibeant; [note: Sup. §. 1. ] IESVM Christum in eisdem considerent, ac reuereantur; eosdem ex animo vt patres in eodem diligant; ac sic in spiritu charitatis in omnibus procedant, vt [note: Exa. c. 4. §. 34. etc. et p. 3. c. 1 §. 12. et p. 4. c. 10. §. 5. ] nihil ex externis vel internis eos celent; quin potius, vt omnia prorsus intelligant; quo melius in via salutis et perfectionis se dirigant, optare debent. Et ea de causa omnes tam Professi, quam formati [note: Exa. c. 4. §. 40] Coadiutores semel singulis annis (et quoties praeterea Superiori visum fuerit) ad suas conscientias m Confessione, vel secreto, vel alia ratione ei dem aperiendas, propter magnam eius rei vtilitatem (vt in Examine dictum est) parati esse debebunt: tum etiam ad Confessionem generalem, quae ab vltima generali inchoetur, ei, quem Superior sibi substituerit, faciendam.
Deserant omnes ad Superiorem suum res, quae eis expetendae occurrerint: nec priuatus quispiam, directe vel indirecte sine eius facultate, et approbatione, a Summo Pontifice, nec ab alio extra Societatem, gratiam vllam in suum priuatum, vel alterius vsum petat, aut petendam curet: sibique
page 198, image: s198[note: P. 3. c. 2. §. 1. et p. 5. c. 4. F. ] persuadeat, si per Superiorem suum, vel cum eius consensu, quod optat, non obtinuerit, ne id quidem ad diuinum seruitium sibi conuenire: et, si conuenit, cum Superioris consensu, vt qui [note: Sup. §. 1. ] Christi Domini Nostri locum erga ipsum tenet, id se consecuturum.
DE IIS, QVAE AD PAVPERTATEM, quaeque eam consequuntur, pertinent. Cap. II.
1 PAupertas, [note: P. 3. c. 1. §. 25. et p. 10. §. 5. ] vt murus Religionis firmus, diligenda, et in sua puritate conseruanda est, quantum diuina gratia aspirante fieri poterit. Et quia humanae naturae hostis ad hoc propugnaculum ac refugium debilitandum (quod Deus Dominus Noster Religionibus inspirauit contra illum, aliosque Religiosae perfectionis aduersarios) eniti solet, ea quae a primis Fundatoribus bene ordinata fuerant, immutare per declarationes, vel innouationes, primo illorum spiritui minime consentaneas: vt quod in nobis situm fuerit, hac parte Societati prospiciamus; quicunque in ea Professionem emiserint, [note: IN CAPVT II. INnouari quod ad Paupertatem attinet, est relaxari ad reditus, vel possessionem vllam in proprium vsum, vel ad Sacristiam, vel ad fabricam, vel ad aliquem alium finem [note: Exa. c. 1. § 4. ] praeter id, quod ad Collegia, et Domos Probationum attinet, admittendum. Et ne in re, quae tantum habet momenti, Constitutiones mutentur; post emissam Professionem vnusquisq. promittat coram Praeposito Generali, et ijs qui apud cum erunt, offeratque in conspectu Creatoris et Domini Nostri, quod numquam assentietur ad immutandum quod ad Paupertatem in Constitutionibus pertinet; nec in conuentu totius Societatis congregatae, nec per seipsum vlla ratione id curando. ] se ad innouationem Constitu tionum in ijs quae ad Paupertatem pertinent, nihil facturos promittant: nisi aliquo modo pro rerum occurrentium ratione, eam in Domino magis restrinstringendam
page 199, image: s199iudicarent.
2 [note: Infra §. 5. et 6. et Exa. c. 1. §. 3. et 4. et p. 10. §. 5. ] In Domibus, vel Ecclesijs, quae a Societate ad auxilium animarum admittentur, [note: Si aliquis ex Fundatoribus Domorum vel Ecclesiarum vellet reditus aliquos ad fabricae vsum relinquere; dummodo nec dispositio eorum ad Societatem pertineat, nec sit vnde ei competat actio in illos (quamuis id illi curae esset, vt is cui tale munus commissum est, suum officium faceret) et sic in rebus similibus; non esset id a Paupertate Societatis alienum. ] reditus nulli, ne Sacristiae quidem, aut fabricae applicati, haberi possint: sed neque vlla alia ratione, ita vt penes Societatem eorum sit vlla dispensatio: sed in solo Deo, cui per ipsius gratiam ea inseruit, fiducia constituatur, sine reditibus vllis ipsum nobis prospecturum de rebus omnibus conuenientibus ad ipsius maiorem laudem et gloriam.
page 200, image: s2003 [note: In Collegijs Professos non habitare, intelligitur, diu in eis manendo: [note: P. 4. c. 2. F. ] quamuis dum alio iter faciunt, diem aliquem, vel tempus congruum in eis manere possint: habitare autem [note: P. 4. c. 2. F. ] diu etiam possent, cum necessarium aut conueniens ad ipsius Dollegij, vel Vniuer sitatis bonum id esset; vt si ad gubernationem studiorum essent necessarij; vel si legerent, aut in spiritualibus exercitijs Confessionum et Concionum, ad Scholasticos, qui id praestare deberent, subleuandos; vel ad id demum quod ipsi non possunt, praestandum, occuparentur; vel si ad visitanda et dirigenda huiusmodi Collegia, vel Vniuersitates mitterentur. quando etiam necessarium aut conueniens ad vniuer sale bonum id videretur; vt si aliquis cum expressa facultate Praepositi Generalis scribendi gratia per tempus aliquod se eo reciperet. ] Professi viuant ex eleemosynis in Domibus, cum aliquo non mittuntur: [note: P. 4. c. 10. A. ] nec officium Rectorum ordinarium in Collegijs, vel Vniuersitatibus Societatis habeant (nisi ipsarum necessitas, vel magna vtilitas id exigeret) [note: Res [note: P. 4. c. 2. F. ] minimae ducuntur pro nibilo: et ita ad scrupulos eximendos declaratur, vbi Rector eum qui iter per ipsius Collegium haberet, ac viatico egeret, viatico aliquo, ac eleemosyna prosequeretur, recipi eam posse. Quod autem Collegia suppleant aliquos sumptus, quos si ipsa non facerent, facturae essent Domus, si possent, vt vestitum et viaticum eis qui ad Collegia ex Domibus mittuntur, prouidere: quamuis id sit, aut esse videatur Domum iuuare; non tamen est contra intentionem huius Constitutionis, quae cauet, ne Collegiorum reditibus ad victum, et vestitum, et alias expensas proprias Domus iuuentur. Sic etiam intelligitur contra Constitutionem non esse, quod in aliquo horto Collegij aliquid recreationis infirmi, vel sani, qui sunt in Domibus, sumant; dum tamen expenis Collegij, quandiu sunt in Domibus, non alantur: et tantundem de rebus similibus potest iudicari. ] nec [note: Exa. c. 1. §. 4. et p. 4 c. 2. §. 5. et c. 10. §. 1. et p. 9. c. 3. §. 18. etc. 4. §. 7. et p. 10. §. 4. ] reditibus eorum in Domibus vtantur.
page 201, image: s2014 Coadiutores, quamdiu in Domibus erunt, quae ex eleemosynis viuunt, et ipsi eodem modo viuent. In Collegijs, si Rectores fuerint, vel Lectores, aut alioqui in rebus necessarijs vel valde conuenientibus eisdem Collegijs vtiles fuerint, viuent sicut reliqui, ex eorum reditibus, quandiu eorum opera Collegia indigebunt. Cum autem desierint vtiles esse Collegijs, desinent in eis habitare; et in Domibus Societatis, vt de Professis est dictum, habitabunt.
5 [note: Sup. §. 2] Non solum reditus, [note: Quia, vt in litteris Apostolicis dicitur, non est habitura Societas ius ciuile ad rem vllam stabilem, nisi ad ipsius habitationem et vsum esset opportuna; quidquid stabile illi datum fuerit, teneatur eo, quam primum poterit, se exuere, ac vendere; vt pauperibus Societatis, vel externis, sua in penuria subueniatur. Quamuis hoc ita se habeat; temporis tamen opportunitas ad vem dendum non est excludenda. Et hoc intelligatur, cum res illa stabilis, necessaria non est ad Domus vsum, vt aliqua ex superius memoratis. Aliarum rerum mobilium, vt pecuniarum, vel librorum, vel earum, quae ad victum et vestitum pertineant, potest in communi Societas proprietatem ad vsum suum habere. ] sed nec possessiones vllas habeant
page 202, image: s202in particulari, nec in communi Domus vel Ecclesiae Societatis, praeterquam quod ad habitationem, vel vsum necessarium eis, aut valde conueniens fuerit; cuiusmodi duceretur, si in vsum conualescentium, vel eorum, qui vt rebus spiritualibus vacent, se ab hominum frequentia recipiunt, locus aliquis a communi habitatione separatus, qui aere salubriori, et alijs commodis polleret, admitteretur: et tunc huiusmodi ille sit, vt nec alijs locetur, [note: Huiusmodi essent, si vini, vel olei, vel tritici prouentum dictae possessiones ferrent; vel si fructus, et olera ex hortis venderentur. quorum nihil licebit. Quamuis fructibus, aut parte ipsorum ad commodum Domus suae vti possint; si tamen Societas colonum aliquem, vel secularem hominem haberet, qui hortis vel agris, quos distae Domus habent, praesset; non esset etiam ei prohibendum, ne ad priuatam suam vtilitatem, quod videretur conuenire, ex dictis, faceret: dummodo tunc nec ad Domos, nec ad particulares personas Societatis vtilitas interim vlla perueniret. ] nec fructus, qui redituum loco esse possint, habeat.
6 Quamuis ad bona et sancta opera, et maxime perpetuo duratura incitare laudabile sit;
page 203, image: s203ob maiorem tamen aedificationem, nullus de Societate debet, nec potest quemquam ad eleemosynas perpetuas Domibus vel Ecclesijs eiusdem Societatis relinquendas, incitare: et si aliqui sponte sua eas relinquerent, nullum ius ciuile ad eas petendas in iudicio adquiratur. sed cum ad id charitas propter Deum eos mouerit, tunc eas elargiantur.
7 [note: Exa. c. 1. §. 3. etc. 4. §. 27. et p. 4. c. 7. §. 3. et cap. 15. §. 4. etc. 17. F. et p. 7. c. 4. §. 4. et B. et p. 10. §. 5. ] Omnes, qui sub Obedientia sunt Societatis, [note: Quamuis quicumque voluerint, Domum vel Ecclesiam eleemosynis iuuare possint (siue in spiritualibus ipsi ab ea iuuentur, siue non) tamen non debet quidquam accipi tanquam stipendium, vel eleemosyna, pro ijs, quae ob solum Christi Domini Nostri obsequium eis communicantur; ita vt hoc detur, aut accipiatur pro illo. ] meminerint se gratis dare debere, quae gratis acceperunt; nec postulando, nec admittendo stipendium, vel eleemosynas vllas, quibus Missae, vel Confessiones, vel Praedicationes, vel Lectiones, vel visitationes, vel quoduis aliud officium ex ijs quae Societas iuxta nostrum Institutum exercere potest, compensari videatur: vt sic maiori cum libertate possit, et proximorum aedificatione, in diuino seruitio procedere.
8 Vt omnis auaritiae species euitetur, praecipue in pijs ministerijs, quibus ad animarum auxilium
page 204, image: s204Societatis vtitus; nulla sit in Ecclesia arca, in quam eleemosynae ab ijs qui ad Conciones, Missas, vel Confessiones, et reliqua spiritualia ad eam conueniunt, conijci solent.
9 Eadem de causa munuscula, quae Magnatibus ad res maiores ab ipsis obtinendas offerri solent, ne offerantur: nec huiusmodi primarios viros inuisere Nostri consuescant, nisi sancto studio piorum operum ducerentur; vel quando intima beneuolentia in Domino tam essent coniuncti, vt huiusmodi officium aliquoties eis deberi uideretur.
10 [note: Inf. I. et Exa. c. 4. §. 27. et p. 4. c. 2. § 6. ] Parati sint ad mendicandum ostiatim, quando vel Obdientia, vel necessitas id exiget. Et sit vnus, vel plures ad eleemosynas petendas, quibus personae Societatis sustententur, destinati: quas eleemosynas simpliciter amore Domini Nostri petent.
1 [note: Intelligendum est hoc absolute de Professis, et Coadiutoribus formatis. Ceterum, in Scholasticis, et alijs qui tempus Probationis nondum expleuerunt, hoc intelligi debet de rebus ijs, [note: Exac. c. 4 §. 4. ] quae in praesentia subsint eorum dispositioni. nihil enim horum habere debent, nisi conscio et approbante Superiore. Neque vero sermo est de bonis, quae forte procul inde illi habent; de domibus scilicet, vel rebus alijs; [note: Exa. c. 4 §. 2. et 5. et p. 3. c. 1. §. 7. et F. et p. 4. c. 4. E. ] sed quod ad haec attinet, parati etiam esse debebunt, vt illis, se abdicent, quandocunque Superiori videretur, vt in Examine distium est. ] Vt nihil [note: P. 3. c. 1. §. 7. ] proprium Domi teneri, ita nec foris apud alios potest. Et quisque ijs, quae de communi data fuerint ad vsum suum necessarium aut conuenientem, resecatis superfluis, sit contentus.
2 Quo melius Paupertatis puritas, et quies illa quam secum affert, conseruetur; non solum particulares Professi, vel Coadiutores formati haereditariae successionis non
page 205, image: s205erunt capaces, verum nec Domus, nec Ecclesiae, nec Collegia eorum ratione. Sic enim omnibus litibus, et controuersijs praecisis, charitas cum omnibus ad Dei gloriam melius conseruabitur.
13 [note: P. 7. c. 1. §. 1. ] Quando Summus Pontifex, vel Superior, huiusmodi Professos, vel Coadiutores ad laborandum in vineam Domini mittet, [note: Exa. c. 1. §. 5. et p. 7 c. 1. §. 3. et E. et c. 2. G. ] nullum viaticum petere possint; sed se liberaliter repraesentent, [note: Id est pedites, vel equites cum pecunijs, vel sine illis. et [note: Supra §. 10. et p. 7. c. 1. P. etc. 2. G. ] omnino parati esse debebunt ad id faciendum, quod is qui mittit magis conuenire, et ad maiorem adificationem vniuersalem fore iudicauerit. ] vt mittantur, prout illis ad maiorem Dei gloriam fore videbitur.
14 Vt in hac etiam parte modo consentaneo debitae Paupertati procedatur, [note: Nisi id fieret propter aduersam valetudinem continuam, vel necesitatem vrgentem propter publica negotia, praecipue in amplis populis. Tunc enim potius vniuersalis boni, et sanitatis Nostrorum, quam temporis definiti, aut perpetui, quamque suis, vel alienis pedibus incedendi, ratio est habenda; intuendo semper quod necessarium et honestum sit, et nulla ratione quod ad pompam vllam pertineat. ] nullum in Domibus Societatis iumentum ad equitandum, ad vsum alicuius
page 206, image: s206de ipsa Societate (siue Praepositus, siue subditus ille sit) ordinarie habebitur.
15 [note: Exa c. 4. § 26. et p. 3 c 2. §. 3. et C. ] In vestitus itidem ratione tria obseruentur; Primum, vt honestus ille sit; Alterum, [note: Vel saltem quod omnino non recedat. ] vt ad vsum loci in quo viuitur, accommodatus; Tertium, vt Professioni Paupertatis non repugnet. [note: Hoc intelligendum est in ijs, quibus Domus nouas vestes prouidet: [note: Exa. c. 1. F. ] non tamen repugnat, quod qui Societatem ingrediuntur, si panno preciosiore, aut re simili induti venerunt, eo vti possint. nec etiam, si in occurrenti aliqua occasione, vel necessitate quis vestibus melioribus, honestis tamen, indueretur: sed ad ordinarium vestiendi modum eis vti non debent. Est nihilominus considerandum quod non omnes eisdem viribus naturalibus, nec sanitate corporis, nec aetate ad eam conuenienti pollent: atque ita iuxta meius particulare bonum huiusmodi personarum, et vniuersale aliarum multarum, id considerandum est; et quoad eius fieri poterit, ad maiorem Dei gloriam prouidendum. ] videretur autem repugnare, si sericis, vel preciosis pannis vteremur; a quibus abstinendum est; vt in omnibus [note: Sequenti §. ] humilitatis et submissionis, debita ad maiorem Dei gloriam ratio habeatur.
16 In ijs quae ad rationem victus, [note: P. 3. c. 2. E. et p. 4. c. 4. §. 1. ] somni, ac vsus reliquarum rerum vitae necessariarum, vel conuenientium spectant,
page 207, image: s207[note: In particularibus, si magis vel minus necessarium erit, iuxta circunstantias personarum; relinquetur discretioni eorum, qui ipsis praesunt; vt quemadmodum eis conueniet, prouideant. ] quamuis [note: Exa. c. 1. §. 6. ] communis illa sit, minimeq. diuersa ab eo [note: P. 3. c. 2. G. ] quod Medicus illius loci, in quo viuitur, iudicabit: ita vt quod quisque sibi inde subtraxerit, ex deuotione, non ex obligatione subtrahat. [note: Supra §. 15. et exa. c. 4. §. 26. ] habenda tamen semper erit ratio humilitatis, Paupertatis, ac spiritualis aedificationis, [note: P. 7. c. 4. §. 2. ] quae semper nobis in Domino ob oculos versari debet.
DE IIS REBVS, IN QVIBVS occupari, et a quibus abstinere debent qui in Societate sunt. Cap. III.
1 QVoniam habita ratione temporis, ac approbationis vitae, quae expectatur, vt aliqui ad Professionem, vel in Coadiutores formatos in Societate admittantur, tamquam certum ducitur, eos viros spirituales futuros; et qui sic in via Christi Domini Nostri profecerint, vt per eam currere possint, quantum corporis valetudo,
page 208, image: s208et externae occupationes charitatis atque Obedientiae permittent: non videtur in ijs [note: P. 3. c. 1. R. ] quae ad orationem, meditationem, et studium pertinent, vt nec in corporali exercitatione ieiuniorum, vigiliarum, aut aliarum rerum ad austeritatem vel corporis castigationem spectantium, [note: IN CAPVT III. SI qui busdam conuenire iudicabitur certum tempus praescribi, ne excedant, vel deficiant in spiritualibus exercitijs; Superior id facere poterit. Sic etiam in vsu aliorum mediorum, si ipse omnino iudicaret aliquo vtendum esse, non id relinquendo arbitrio cuiusquam particularis personae, procedet, vt in Domino conuenire iudicabit. Subditi autem erit, cum omni deuotione, quod sibi praescriptum fuerit, amplecti. ] vlla regula eis praescribenda, nisi quam discereta charitas vnicuique dictauerit: [note: Exa. c. 1. §. 6. et C. et p. 3. c. 1 §. 12. etc. 2. §. 5. ] dum tamen semper Confessarius consulatur, et vbi dubium acciderit, quid conueniat, res ad Superiorem referatur. Hoc tamen dicetur in vniuersum, esse quidem animaduertendum, [note: P. 3. c. 2. §. 1. ] ne nimius huiusmodi rerum vsus tantopere vires corporis debilitet, tantumque temporis eos distineat, vt deinde spirituali proximorum auxilio, iuxta nostri Instituti rationem non sufficiant: nec contra tanta in illis sit relaxatio, vt feruore spiritus refrigescente, humani ac inferiores affectus incalescant.
2 Sacramentorum frequentatio valde commendetur. [note: Exa. c. 4. §. 25. et p. 3. c. 1. §. 11. et p. 4. c. 4. §. 3. et B. ] Differri autem non debet Communio, aut Missae celebratio sine
page 209, image: s209causis iudicio Superioris legitimis, vltra octo dies: [note: P. 3. c. 1. §. 11. et 1. et Q. ] omnesque assignato sibi Confessario, vel alioqui iuxta ordinem, quem quisque praescriptum habet a Superiore, confiteantur.
3 Ex Regulis particularibus, quae in Domibus, vbi ipsi fuerint, obseruantur, debent operam dare, vt eam partem obseruent, quae conueniens est, ac iudicio Superioris ipsis imponetur; siue ad profectum vel aedificationem suam id sit, siue etiam aliorum, inter quos versantur.
4 Quoniam occupationes, quae ad animarum auxilium assumuntur, magni momenti [note: Exa. c. 1. §. 2. et p. 4 prooem. ] sunt, ac nostri Instituti propriae, et valde frequentes; cumque alioqui nostra habitatio tam sit in hoc vel in illo loco incerta; [note: Si in quibusdam Domibus vel Collegijs sic conuenire iudicaretur, eo tempore, quo vesperi praedicandum, vel legendum est, ad populum detinendum ante huiusmodi Lestiones vel Conciones, posset vespertinum officium tantum dici. Sic etiam ordinarie Dominicis et festis diebus, sine cantu figurato vel firmo, vt vocant, sed tono quodam deuoto, suaui, et simplici: et id in hunc finem; et quatenus iudicaretur, quod populus ad magis frequentandas Confessiones, Conciones, et Lectiones moueretur, et non aliter. Eodem tono officium, quod tenebrarum dici solet, cum suis caerimonijs in hebdomada sancta fieri posset. [note: P. 4. c. 1. A. ] In Missis maioribus, quae dicentur (licet submissa voce.) habita deuotionis et decentiae ratione, licebit duos vestitos superpellicijs, vel vnum assistere; prout in Domino fieri poterit. ] non vtentur Nostri choro, ad Horas Canonicas, vel Missas, et alia officia decantanda: quandoquidem
page 210, image: s210illis, quos ad ea audienda deuotio mouerit, abunde suppetet, vbi sibi ipsis satisfaciant. Per Nostros autem ea tractari conuenit, quae nostrae vocationis ad Dei gloriam magis sunt propria.
5 Cum [note: P. 4. c. 2. §. 4. et B. ] homines itidem huius Societatis semper parati esse debeant ad discurrendum per quasuis mundi partes, quo fuerint a Summo Pontifice, vel a suis Superioribus missi; non debent curam animarum, neque item mulierum Religiosarum, vel aliarum quarumcunque suscipere, vt ordinarie illarum Confessiones audiant, vel ipsas regant: quamuis nihil repugnet semel vnius Mona sterij Confessiones ob speciales causas audire.
6 [note: Quod ad Collegia attinet, in quarta Parte attingitur quid horum possit tolerari: Domibus quidem omnino conuenit, tale onus non suscipere. ] Obligari [note: P. 4. c. 2. §. 4. et B. ] etiam ad Missas perpetuas in suis Ecclesijs dicendas, vel ad curam similem, quam libertas nostro procedendi modo in Domino necessaria non patitur, minime conuenit.
page 211, image: s2117 Vt [note: P. 9. c. 6. §. 4. et B. ] plenius possit Societas rebus spiritualibus iuxta suum Institutum vacare, [note: Hoc obseruetur, quoad eius fieri poterit: Superiori tamen ad casum aliquem necessitatis, vel maioris momenti, ad finem diuini seruitij praefixum, facultas dispensandi ad tempus relinquetur. Hic autem Supertor, Praepositus Generalis erit, vel qui ab eo facultatem ad hoc acceperit. ] quoad eius fieri poterit, a negotijs secularibus abstineat (qualia sunt Testamentariorum, vel Executorum, vel Procuratorum rerum ciuilium, aut id genus officia) nec ea vllis precibus adducti obeunda suscipiant, vel in illis se occupari sinant. Quod si Collegiorum aliqua negotia tractanda fuerint, suum habeant Procuratorem, per quem ea tractent, et iura sua tueantur. Si vero ad Domos Societatis, vel ad totum eius corpus pertinent; quo pacem suam melius conseruare possit Societas, idem Procurator, velalius ex Coadiutoribus, vel demum aliquis extra Societatem, aut Familia quaepiam, quae Domus patrocinium susciperet, ius Societatis ad maiorem Dei gloriam posset defendere.
8 Eadem de causa, vtque inquietudinis, a nostra professione alienae, occasiones euitentur, [note: Par. 10. §. 11. et B. ] et melius pax ac beneuolentia cum omnibus ad maiorem Dei gloriam conseruetur; nemo ex Professis, vel Coadiutoribus, vel etiam Scholasticis Societatis in causius ciuilibus, nedum criminalibus,
page 212, image: s212[note: Si Superior alicui facultatem daret, vt in causa ciuili examinaretur, in gratiam alicuius, cui id denegari non posse videretur; limitatio tunc necessaria erit, quae prohibeat, si quis articulus criminalis vel infamatorius occurrerit, in eo examinari: ad hoc enim nullus Superior facultatem dare debet. ] se examinari (nisi, qui ad peccatum obligare potest, compelleret) sine licentia Superioris permittat. Superior autem eam minime dabit, nisi in causis quae ad Religionem Catholicam pertinent, vel alioqui in pijs, quae sic cedunt in huius fauorem, vt in alterius detrimentum non cedant: quandoquidem Instituti nostri est, sine cuiusquam, offensione, quantum fieri potest, omnium in Domino commodis inseruire.
DE AVXILIO, QVOD morientibus in Societate praestatur: et de suffragijs post mortem. Cap. IV.
1 VT in vita vniuersa, ita et multo magis, in morte vnusquisque de Societate eniti, et curare debet, vt in ipso Deus ac Dominus Noster IESVS Christus glorificetur, ipsiusque beneplacitum impleatur; et [note: Exa. c. 4. §. 32. ] proximi aedificentur, saltem exemplo patientiae ac fortitudinis, cum fide viua, ac spe, et amore bonorum illorum
page 213, image: s213aeternorum, quae nobis Christus Dominus Noster tam incomparabilibus vitae suae temporalis laboribus, et morte promeruit et acquisiuit. Cum tamen persaepe huiusmodi sit morbi ratio, vt vsum virium animae magna ex parte impediat; cumque huiusmodi Sit ille a temporali vita transitus, vt proprer graues impugnationes Daemonis (a quo summopere refert non surperari) requirat subsidium fraternae charitatis; solicite aduertat Superior, vt qui iuxta medici sententiam de vita periclitatur, antequam vsu iudicij priuetur, omnibus Sacramentis sanctis acceptis, tamquam armis a diuina liberalitate Christi Domini Nostri nobis concessis, ad transitum a temporali vita ad aeternam, se muniat.
2 Iuuari etiam debet orationibus omnium domesticorum valde peculiaribus, donec animam suo Creatori reddat. Et praeter alios qui ingredi possut plures [note: IN CAPVT IV. SI aliqui ex infirmis quod in phrenesim inciderint, vsu rationis priuati sint (quo instatu quidquid dixerint, nihil habet vel culpae vel me riti) vet si contingeret esse aliquos, qui minus aedificationis in sua aegritudine, quam par esset praeberent vtrisque paucos assistere ex ijs, quibus magis confideretur, oporteret. ] aut pauciores pro arbitrio Superioris, aliqui delecti sint oportet peculiarius, vt infirmum morti proximum inuisant, et ei assistant, et animosiorem reddant; eaque suggerant, eisque auxilijs iuuent, quae eo tempore conuenient. et cum iam alijs rebus iuuari non poterit, eum Domino comendent,
page 214, image: s214donec eius animam a corpore discedentem dignetur ad se recipere, qui eam tam caro pretio sanguinis et vitae suae redemit.
3 quam quis expirauerit, vsque ad sepulturam eius corpus decenter, [note: In aliquo possent aliquot horae deesse ad diem naturalem quando mali odoris ratione (praesertim cum viget aestus) iudicio Supenoris, anteuer ti id tempus posse videretur: ordinarium tamen spatium id erit, quod dictum est. ] quandiu conueniet, teneatur. Postmodum [note: Vsus habet vt officium dicatur tono mediocriter alto, sine cantu; praesentibus in Ecclesia domesticis cum suis candelis occensis, etc. ] absoluto officio, coram domesticis pro more sepeliatur: et mane proximo post eius mortem, omnes Sacerdotes domestici, pro eius anima Missae Sacrificium offerant: reliqui vero peculiari oratione pro eodem diuinam implorent clementiam; atque in eo perseuerent vlterius, iuxta Superioris arbitrium, et cuiusuis priuatam deuotionem, et obligationes quae in Domino intercedunt.
4 Reddantur etiam certiores alij de Societate, in locis illis quae Superior conuenire iudicauerit, vt simile officium praestent: ita vt charitas erga eos
page 215, image: s215qui vita perfuncti sunt, non minus quam erga viuentes, in Domino demonstretur.
QVOD CONSTITVTIONES peccati obligationem non inducunt. Cap. V.
CVm [note: Sup. c. 1. §. 1. et p. 4. c. 10. §. 5. et p. 9. c. 3 §. 8. et c. 6 A. et p. 10. §. 13. ] exoptet Societas vniuersas suas Constitutiones, Declarationes, ac viuendi ordinem, omnino iuxta nostrum Institutum, nihil vlla in re declinando, obseruari; optet etiam nihilominus suos omnes securos esse, vel certe adiuuari, ne in laqueum vilius peccati, quod ex vi Constitutionum huiusmodi, aut ordinationum proueniat, incidant; visum est nobis in Domino, [note: P. 5. c. 3. §. 3. ] excepto expresso Voto, quo Societas Summo Pontifici, pro tempore existenti, tenetur, ac tribus alijs essentialibus Paupertatis, Castitatis, et Obedientiae, nullas Constitutiones, Declarationes, vel ordinem vllum viuendi, posse obligationem ad peccatum mortale vel veniale inducere; nisi Superior ea In Nomine Domini Nostri IESV Christi, vel [note: P. 9. c. 3. §. 20. ] In virtute Obedientiae iuberet. quod in rebus, vel personis illis, in quibus iudicabitur, quod ad particulare vniuscuiusque, vel ad vniuersale bonum multum conueniet, fieri poterit; et loco timoris offensae, succedat amor et desiderium omnis perfectionis; et vt maior gloria et laus Christi Creatoris, ac Domini Nostri consequatur.
page 216, image: s216SEPTIMA PARS DE IIS, QVAE PERTINENT ad admissos in corpus Societatis ad proximorum. vtilitatem per vineam Domini distribuendos. DE MISSIONIBVS SVMMI Pontificis. Cap. I.
1 VT in sexta Parte de ijs dictum est, quae obseruanda sunt cuique de Societate erga seipsum, ita in hac septima de ijs dicendum est quae erga proximos ( [note: Exa. c. 1. §. 2. et p. 1 c. 2. §. 8. et c. 3. §. 1. et p. 3. c. 1. §. 9. et p. 4. 4. prooem. et c. 12. §. 1. et p. 6. c. 3. §. 4. et p. 10. §. 2. ] qui finis nostri Instituti valde proprius est) dum diuiduntur per Christi vineam, vt in ea illius parte, atque opere, quod ipsis commissum fuerit, se exerceant, obseruari debent; [note: DECLARAtiones. In septimam Partem. IN CAPVT I. Hi sunt quatuor modi vniuersaliores, nostros diuidendi per Christi Domini Nostri vineam; de quibus totidem Capitibus Septimae huius Partis agitur. ] siue a Summo [note: P. 6. c. 2. §. 13. ] Christi Domini Nostri Vicario, siue a Superioribus Societatis, qui etiam Diuinae Maiestatis loco ipsis praesunt, per diuersa loca mittantur; siue ipsimet sibi eligant
page 217, image: s217vbi, et qua in re occupentur; [note: Inf. §. 7. et c. 3. §. 1] si ipsorum iudicio relictum fuerit, vt discurrant quarcunque maius Dei et Domini Nostri obsequium, et animarum profectum assequi se posse arbitrentur: siue labor sit impendendus, non loca peragrando diuersa, sed in stabili ac continua habitatione, in aliquibus locis, vbi magnus diuinae gloriae et obsequij prouentus speratur. Et vt primo loco de Missione Summi Pontificis, vt inter ceteras praecipua, tractetur; animaduertendum est quod [note: Intentio quarti Voti ad Summum Pontificem, non tendebat ad locum aliquem particularem: sed vt per varias mundi partes, qui vouebant, spargerentur. Cum enim qui primi conuenerunt in hanc Societatem, ex diuersis prouincijs et regnis essent, nec eis constaret, inter quas regiones fidelium, [note: Inf. c. 2. C. et p. 9. c. 3. F. ] vel infidelium versari deberent; ne in via Domini errarent, promissionem illam, vel Votum emiserunt, vt Summus Pontifex eos ad maiorem Dei gloriam, et iuxta ipsorum intentionem, per orbemdiscurrendi, distribueret; et si cubi optatum spiritualem fructum non inuenirent, vt inde in alium locum, maiorem Dei gloriam et animarum auxilium inuestigando, se conferrent. ] eo fertur [note: Exa. c. 1. §. 5. et p. 5. c. 3. §. 3. et C. ] intentio Voti illius, quo se Obedientiae Summi Christi Vicarij, sine vlla excusatione Societas obstrinxit, vt quocumque gentium ad maiorem Dei gloriam, et animarum auxilium inter fideles, [note: Inf. c. 2. C. et p. 9. c. 3. F. ] vel infideles nos mittendos censuerit, nos conferamus. Nec intellexit Societas particularem aliquem locum; sed vt per [note: Inf. c. 2. H. et Exa. c. 4. §. 35. et p. 3. c. 2. G. et p. 4. proce. A. ] orbem in diuersas regiones, et loca spargeretur; cum optaret, quod factu optimum, esset, eligere; idque speraret
page 218, image: s218futurum, si hanc ipsius distributionem Summus Pontifex faceret.
2 Et in hac parte, cum omnem proprium sensum ac voluntatem Christo Domino Nostro, et eius Vicario Societas subiecerit, [note: Cum aliquis ex inferioribus ad locum aliquem vel opus designaretur, ad quod mittendus non fore, rebus a Summo Christi Vicario bene perspectis, iudicaretur; Prapositus Generalis pleniorem notitiam eius Sanctitati dare, omnibus tandem ipsius arbitrio relictis, poterit. ] nec Superior pro seipso, nec quisquam alius ex inferioribus pro se, vel pro alio curare nec tentare mediate, vel immediate cum Summo Pontifice, vel eius ministris poterit, vt residere, vel mitti potius in hanc partem, quam in illam debeat: sed [note: Inf. c. 2. C. et 1. et c. 3. §. 1. ] inferiores hanc curam vniuersam Summo Christi Vicario ac Superiori suo; Superior vero, quod ad suam personam attinet, [note: Societas esse intelligerentur, qui ex eadem in loco vbi agit Praepositus Generalis, inuenirentur; qui possent quod res habet, bene Summo Pontifici referre, si aliorum relatu diuerso adduci videretur, vt Praepositum Generalem, quo non conuenit ad commune bonum Societatis, et maius Dei obsequium, mittere cogitaret. ] Summo Pontifici, et ipsi Societati in Domino relinquat.
3 [note: Exa. c. 1. §. 5. et p. 6 c. 2. §. 13. et 1. ] Praeterea, qui a Summo Pontifice designatus fuerit, vt aliquo se conferat; seipsum liberaliter, re temporali nulla pro viatico per se, vel per alium
page 219, image: s219postulant, offerat: quin potius sic a Summo Pontifice mittatur, [note: Hoc sane repraesentari poterit, immo debebit, per Praelatum aut quemuis alium, per quem Summus Pontifex iubet, aliquo proficisci, quae sit ipsius mens, [note: Inf. c. 2. G. et p. 6. c. 2. §. 13. et I. ] de modo itineris conficiendi; et ibidem quo mittitur, manendi; num ex eleemosynis propter Christi amorem emendicatis, an alio modo viuendo: quod enim Summo Pontifici melius videbitur, deuotius et securius in Domino fiet. ] vt eius Sanctitas ad maius Dei, et Sedis Apostolicae obsequium fore, nulla rei alterius in eo habita ratione, iudicauerit.
4 Si Summus Pontifex personam non designaret, sed aliquem vel plures ad hunc vel illum locum proficisci iuberet, Superioris arbitrio relinquendo, qui sint ad huiusmodi Missionen aptiores; Superior iuxta eius praeceptum, eos qui magis conuenire, et aptiores ad id fore videbuntur, designabit. Qua in re maius bonum vniuersale intuebitur, et vt quam minimum detrimentum alia opera ad Dei obsequium suscepra, patiantur.
5 [note: Inf. c. 2. §. 2. et L. ] Ei qui sic missus fuerit, plene declarari conuenit plurimum Missionem suam, et scopum,
page 220, image: s220quo fertur Summi Pontificis intentio, et effectum, cuius gratia mittitut: [note: Si id non obtinebitur, curandum certe erit, vt verbo tenus mens Summi Pontificis intelligatur: siue ipsemet eam immediate, siue per Superiorem, vel Praelatum, vel quemuis alium ei qui mittitur, duclaret. ] et hoc, si fieri potest, in scriptis; quo exactius, quod ei iniunctum fuerit, explere possit. [note: Superior etiam aliquibus documentis adhibitis, non solum in suis, sed etiam Summi Pontificis Missionibus iuuare poterit: vt melius quod ad Christi Domini Nostri obsequium quaeritur, consequatur. ] Eundem etiam Superior iuuare consilijs ac instructione, quoad eius fieri poterit, curabit; vt in omnibus ad Dei, et Sedis Apostolicae obsequium, vt ilius suum impendat ministerium.
6 [note: Inf. c. 2. H. et p. 9. c. 3. G. ] Si ad particularia loca, tempore minime limitato, per Summum Pontificem mittetur; ad tres menses ibidem manendum ei esse intelligatur: et magis, aut minus, pro modo maioris aut minoris spiritualis fructus, qui inde percipi videbitur, vel alibi sperabitur; vel demum vt ad bonum aliquod vniuersale magis expedire iudicabitur. Quae omnia, inxta Superioris arbitrium, qui sanctam intentionem Pontificis, in Christi Domini Nostri obserquium considerabit, transigentur.
7 Cum [note: Sup. §. 1. et inf. c. 3. §. 1. ] in locis designatis diutius erit residendum, si fieri poterit sine detrimento principalis
page 221, image: s221Missionis, atque intentionis Summi Pontificis, excursiones aliquas, si poterit, et cum fructu diuini seruitij eas fore iudicabit, facere non erit inconueniens: vt in locis vicinis, animarum auxilio seruiens, postmodum ad suae residentiae locum redeat: in quo quidem, praeter id quod est ei peculiari ratione iniunctum (ad quod praecipuam etiam conferet curam, nec propter alias occasiones, licet bonas, diuini obsequij polthabebit) potest, et debet considerare, quibus alijs in rebus, quae ad Dei gloriam, et animarum salutem conferant, suam operam sine detrimento suae Missionis (vt dictum est) possit impendere. Opportunitatem autem, quam Deus ad id dederit, quantum in eodem conuenire iudicabit, e manibus elabi non sinet.
8 Ad finem nostrae professionis, ac promissionis melius consequendum, Praepositus Generalis cum nouus Christi Vicarius in Apostolica sede fuerit constitutus, per se, vel per alium, intra annum ab eius creatione et coronatione, teneatur eius Sanctitati declarare professionem, [note: Sup. §. 1. ] ac promissionem expressam Obedientiae, qua ipsi Societas peculiari Voto circa Missiones ad Dei gloriam se obstrinxit.
page 222, image: s222DE MISSIONIBVS Superioris Societatis. Cap. II.
1 QVo [note: IN CAP. II. FAcilius et expeditius pluribus locis (praesertim si remoti sint a Sede Apostolica) per Superiorem Societatis prouideri potest, quam si semper eis qui hominibus Societatis indigent, esset Summus Pontifex adeundus. Particularibus etiam securius est, si cum suorum Superiorum Obedientia, quam si pro arbitratu suo (etiam si id possent) et non ab ijs missi proficiscerentur, [note: Inf. hoc §. 1. ] a quibus Christi Domini Nostri loco, vt ab interpretibus diuinae voluntatis, sunt regendi. ] spirituali animarum necessitati subueniri multis in locis maioricum facilitate ac securitate eorum, qui ad id fuerint destinati, possit; [note: Vt potest Praepositus Generalis reliqua munera per se ipsum, et per inferiores, ita et hoc mittendi suos, reseruatis Missionibus, quas duxerit reseruandas, obire poterit. ] [note: P. 9. c. 3. §. 9. et F. et G. ] Praepositi Societatis, iuxta facultatem eis a Summo Pontifice concessam, mittere quosuis de Societate poterunt, [note: Sup. c. 1. §. 1. et B. et p. 9. c. 3. F. ] [note: Mittere quocumque eis videbitur, inter fideles, etiam in Indias, et inter infideles, praesertim vbi aliqua esset habitatio fidelium, vt in Graeciam, etc. intelligendum est. Vbi essent omnino infideles, considerare admodum Superiorem oportebit in conspestu Domini, num mittere, nec ne, et quo, et quos debeat. [note: Sup. c. 1. §. 2. ] Semper autem erit subditi, Missionem suam, vt de manu Domini, hilari animo suscipere. ] quocunque magis
page 223, image: s223expedire iudicabunt: qui tamen vbicunque fuerint, ad Obedientiam Sedis Apostolicae parati erunt. Et quia complures sunt, qui aliquos ex Nostri sibi concedi petant, potius propriae obligationis spiritualis erga suum gregem, vel aliorum commodorum, a fine nostro magis distantium, ratione habita, quam communium et vniuersalium; Praepositus Generalis, vel qui ab eo hanc habuerit facultatem, diligenter in huiusmodi Missionibus curet, [note: Vt in mittendo ad hunc vel ad illum locum, rectius procedatur, prae [note: Inf. hoc §. 1. et E. ] oculis habendo maius diuinum obsequium, et vniuersale bonum, vt regulam ad quam exigi Missiones oportet; eligenda videtur, in tam ampla Christi Domini Nostri vinea (paribus ceteris, quod in omnibus quae sequuntur debet intelligi) eius pars illa, quae magis indiget; tam ob penuriam aliorum operariorum quam ob miserum statum, et infirmitatem proximorum in ea, et damnationis extremae periculum. Considerandum est etiam, vnde verisimile sit fructum vberiorem, ex medijs proximi iuuandi quibus vtitur Societas, prouenturum; inde scilicet, vbi ostium apertius, et maior dispositio, et facilitas in homnibus, vt iuuari possent, videretur: quod quidem positum est in eorum maiori deuotione, ac desiderio (quod ex instantia qua Nostros petunt, ex parte intelligi potest) vel in conditions et qualitate personarum, quae magis sint idoneae, vt iuuari; et fructum quem ceperint, ad Dei gloriam conseruare possint. Vbi magis debemus, vt in locis illis, in quibus Domus vel Collegia Societatis sunt, vel aliqui ex ea, qui student, et beneficentia populi iuuantur (si paria essent cetera quae ad spiritualem profectum attinent) magis conueniret aliquos nostros operarios versari, et huiusmodi loca talem ob causam, iuxta ordinem perfectae charitatis, alijs praeferri. Quia bonum, quo [note: Inf. E. ] vniuersalius, eo diuinius est; illi homines, et loca, quaecum profecerint, in causa erunt, vt bonum ad multos alios qui eorum auctoritatem sequuntur, vel per eos reguntur, perueniat; debent praferri. Sic spirituale auxilium, quod hominibus magnis et publicis (siue seculares, vt Principes, Domini, Magistratus, vel Iustitiae ministri; siue ecclesiastici illi sint, vt Praelati) quodque viris doctrina et auctoritate eminentioribus confertur, maioris momenti esse propter rationem eandem boni vniuersalioris existimandum est: propter quam etiam, auxilium, impensum magnis gentibus, vt Indis, vel populi primarijs, vel Vniuersitatibus, quo solent multi confluere, qui si iuuentur, insi operarij esse ad alios iuuandos poterunt, debeat praeferri. Vbi itidem intelligeretur inimicus Christi Domini Nostri seminasse zizania, ac praecipue effecisse, vt male sentiant, vel male affecti sint in Societatem, quo impediatur fructus, qui ex ea posset prouenire; tunc impensius esset incumbendum; praesertim si alicuius momenti, et cuius habenda sit ratio, is locus est: eoque mittendi essent homines, si fieri posset, qui vitae exemplo, et doctrina conceptam ex falsis narrationibus malam opinionem remouerent. ] vt in suis ad
page 224, image: s224[?]
page 225, image: s225hanc potius, quam ad illam partem mittendis, et [note: Ad meliorem ac certiorem operum electionem, ad quae Superior suos mittit, [note: Sup. D. et inf. hoc §. 1. ] eadem regula ob oculos versetur, scilicet diuinus honor maior, maiusque bonum vniuersale. Haec enim consideratio iustissime ad mittendum in hunc locum potius, quam in illum mouere potest. Et vt aliqua quae ad alterutram partem possunt momentum habere, attingantur; inprimis, cum possint, qui de Societate sunt, operam suam collocare, vbi bona spiritualia quaeruntur, et etiam vbi corporalia, in quibus etiam misericordia et charitas exercetur; cum itidem aliqui possint in rebus maioris suae perfectionis, et minoris, et demum in rebus ex se melioribus, et minus bonis iuuari; [note: Inf. c. 4. §. 9. ] si vtraque simul praestari non possunt, priora (ceteris paribus) secundis semper essent praeferenda. Cum etiam res aliquae in diuino seruitio magis vrgeant, aliae minus, quod remedij dilationem melius ferant; quamuis alioqui aequalis essent momenti, priores posterioribus sunt anteponendae. Cum etiam quaedam peculiari quodam modo, ad Societatem pertineant, vel cernatur alios non esse, qui eisdem vacent; rursus aliae, quarum curam, et modum eisdem prospiciendi, alij habent; priores in Missionibus priorem locum habere aequum est. Sic etiam inter pia opera, quae aequalis essent momenti ac necessitatis, et quae aqualiter vrgerent, si aliqua securiora tractanti, alia vero periculosiora essent; et rursus, aliqua quae facilius et expeditius, alia quae maiori cum aifficultate et longiori tempore absoluuntur; priora etiam debent praeferri. [note: Sup. D. et inf. c. 3. §. 2. ] Cetersis quae dicta sunt, paribus, cum etiam sint aliquae occupationes vniuersalioris boni, et quae se ad plurium auxilium extendunt, vt concionari, vel legere; aliae magis particulares, vt Confessiones audire, vel exercitia spiritualia tradere; si vtrisque vacari non potest, priores praeferantur; nisi aliquae circunstantiae mouerent, vt secundae magis conuenire viderentur. Cum etiam quaedam pia opera diuturniora, et semper profutura sint, vt fundationes aliquae piae, quae ad proximorum auxilium institunntur; alia minus diuturna, quae raro, et ad tempus exiguum iuuant; constat priora secundis esse praeferenda. Et sic Praepositus Societatis potius ad haec quam ad illa, suorum operam conferre debet. Fiunt vero haec omnia propterea quod ad maius Dei obsequium, maiusque proximorum bonum ita conueniat. ] ad hoc opus potius, quam ad illud.
page 226, image: s226et [note: Procem. Constit. et p. 1. c. 2. §. 13. et p. 4. c. 8. §. 8. ] [note: Quamuis summa prouidentia, et Sancti Spiritus directio, ea sit quae efficaciter meliora cum in alijs omnibus eligere faciat, tum in mittendis ad quemuis locum illis, qui magis conuenient, et quadrabunt personis, et rebus, propter quas mittuntur;
page 227, image: s227
illud tamen in vniuersum dici potest; primum, quod ad res grauiores, et in quibus plus refert non errare (quoad fitum in eo fuerit cum diuina gratia, qui prouidere debet) mitti viros magis delectos, quibusque magis confidatur, oportet. In rebus quae corporis labores maiores exigunt, qui robustiores et saniores. Vbi pericula spiritualia plura sunt, qui in virtute magis probati et securiores. Vt agant cum virts prudentibus, qui spiritualem gubernationem vel temporalem habent, ij conuenire magis videntur, [note: P. 1. c. 2. §. 9. et 10. ] qui discretionis et conuesandi cum hominibus gratiam habent; cum exteriori specie (modo, quae interiora sunt, non desint) quae ad auctoritatem conferat. posset enim magni momenti esse eorum consilium. Ingeniosis et subtilibus ac litteratis, ij magis quadrant, qui in ingenio itidem et litteris peculiare donum habent. Hi enim in lectionibus, et colloquijs magis iuuare poterunt. Ad populum, vt plurimum, aptiores erunt, qui talento Praedicationis et audiendarum Confessionum pollent. Quod ad numerum attinet huiusmodi operariorum, qui mittendi sunt, et combinationem eorum, consideratio erit etiam adhibenda: et primo quidem cum fieri posset, conueniret vnum solum non mitti; sed saltem duos: tum vt mutuo ipsi in rebus spiritualibus et corporalibus iuuentur, tum vt possint esse magis vtiles ijs ad quos missi sunt; labores inter se diuidendo, quos in seruitium proximorum suscipiunt. Et si duo mittentur, cum vno Concionatore vel Lectore commode coniungeretur alius, qui messem in Confessionibus, et spiritualibus exercitijs, quam ille praepararet, colligeret; iuuretque eundem in colloquijs, et alijs medij, quae ad proximos iuuandos adhiberi solent. Sic etiam, si quis in modo procedendi Societatis, et cum proximis agendi parum exercitatus mitteretur; alteri in his magis exercitato adiungi deberet; quem imitari, cum quo conferre, quemq. de rebus dubijs, quae occurrent, consulere possit. Alicui valde feruenti et animoso, alius magis circunspectus et cautus bene adiungeretur: [note: P. 8. c. 1. §. 3. et C. ] et sic de alijs mixtionibus huic similibus; ita vt diuersitas vinculo charitatis vnita, sic vtrumque iuuet, vt contradictionem vel discodiam inter eos, aut alios proximos generare non possit. Plures, quam duos, cum opus ad quod mittuntur, maioris esset momenti in diuino obsequio, ac maiorem multitudinem exigeret, et alioqui Societas plures operarios sine detrimento rerum aliarum ad maiorem Dei gloriam et vniuersale bonum spectantium posset prouidere, Superior mittere poterit; prout Sancti Spiritus vnctio eum docuerit, vel in diuinae Maiestatis conspectu melius conuenientiusque ipse senserit. ] vt hanc personam potius, quam illam mittat,
page 228, image: s228[note: Sup. c. 1. E. et p. 6. c. 2. §. 13. et I. ] [note: Quod ad modum attinet eos mittendi (prater conuenuentem instructionem) num pauperum more, vt sine iumento ac pecunia; an maiori cum commoditate mitti oporteat; [note: Inf. M. ] cum litteris item, an sine illis, quo tendunt, destinatis (siue ad priuatos aliquos homines, siue ad ciustatem, vel eius caput scribentur, quae ad auctoritatem aut beneuolentiam conferant) Superior vndecunque maiorem proximorum aedificationem, et diuinum obsequium intuendo quod conuenit, constituet. ] hoc, vel illo modo,
page 229, image: s229[note: Sup. c. 1. §. 6. et. p. 9 c. 3. G. ] [note: Tempus quod Missionibus dandum est, siue ad hanc, siue ad illam partem mittantur, quando a Summo Pontifice praescriptum non est, metietur, hinc quidem qualitas negotiorum spiritualium, quae tractantur, et momentum ipsorum maius aut minus, habita necessitatis, et fructus qui percipitur, vel speratur, ratione, inde vero, consideratio eorum, quae alijs in locis se offerunt, et obligatio eis vacandi, et vires Societatis, quas habet, vt is atque illis operibus possit satis facere. Quaedam etiam acidere solent, quae expendenda sunt, vt Missionis tempus, vel breuius sit, vel prolixius. [note: Sup. c. 1. §. 1. et Ex. c. 4. §. 35. et p. 3. c. 2. G. et p. 4. prooe. A. ] Demum habita primi nostri Instituti ratione, cum hoc sit per varias mundi partes discurrere, ac magis vel minus in illis haerere, pro fructus, qui cernitur, modo; videndum erit, num conueniat plus aut minus temporis in his, aut illis Missionibus impendi. [note: Inf. §. 2. et p. 8. c. 1. §. 9. et L. ] Et vt hoc intelligatur, conueniet crebris litteris certiorem reddi Superiorem percepti fructus ab his, qui missi sunt. [note: P. 10. §. 11. et B. ] Cum mutari aliquem oportebit, animaduertat Superior, quod ad eum reuocandum, quoad fieri poterit, ijs medijs vtatur; vt hi, a quibus aliquis euocatur, potius beneuoli omnino maneant, quam offensi vel male affecti; et quod in omnibus bonor et gloria diuina, et bonum vniuersale quaeritur, sibi persuadeant. ] ad prolixius, vel breuius tempus; id [note: Sup. D. et E. ] semper, quod ad maius
page 230, image: s230Dei obsequium, et bonum vniuersale facit, statuatur. Cum hac ergo rectissima ac syncerissima intentione, in Dei ac Domini Nostri conspectu habita, et si ei videbitur, propter deliberationis difficultatem vel momentum, re diuinae Maiestati, suis et domesticorum orationibus ac Sacrificijs, commendata; et cum aliquo vel pluribus ex eadem Societate, qui videbuntur inter eos qui adfuerint, communicata; statuet per seipsum, num mittere debeat, nec ne: et sic de reliquis circunstantijs, vt ad Dei maiorem gloriam conuenire iudicabit. Erit autem eius, qui mittitur, officium, nulla ratione se ingerendo ad eundem, vel manendum in hoc loco potius, quam in illo, 1 [note: Exa. c. 8 A. et p. 5. c. 4. F. ] [note: His non repugnat proponere motus animi, aut cogitationes, quae in contrarium occurrunt; subijciendo suum sentire et velle ei, quod ipsius Superior, Christi Domini Nostri loco, sentiret, ac vellet. ] [note: Sup. c. 1. §. 2. et inf c. 3. §. 1. et p. 4. c. 10. §. 5. ] plenam ac omnino liberam sui dispositionem Superiori, [note: Sup. A. et p. 3. c. 1. §. 23. et p. 4. c. 10. §. 5. et p. 6. c. 1. §. 1. 2. et 3. et p. 8 c. 1. D. et p. 9. c. 3. §. 20. ] qui eum Christi loco dirigit, ad ipsius maius obsequium et laudem relinquere. Sic etiam, vt alij maneant alicubi, vel alio se conferant, [note: Hinc planum fit, prohiberi, ne quis principem, vel Communitatem, aut bominem quemuis magnae auctovitatis, ad scribendum Superiori, vel verbo tenus petendum aliquem de Societate, moueat; nisi prius, cum Superiore communicatare, hanc esse ipsius voluntatem intellexerit. ] nemo quoquo modo sine consensu Superioris
page 231, image: s231sui, per quem ille in Domino gubernandus est, curare debet.
2 [note: Sup. c. 1. §. 5. et F. et G. ] Quocunque Superior mittet aliquem, [note: Dicitur ordinarie, propterea quod aliquando is, qui mittitur, tam instructus est, tantaque dexteritate pollet, vt instructio non sit necesaria. Sed demum hoc fiet, quandocunque opus erit. ] eum plene instruere (et ordinarie in scriptis) debebit, tam de modo procedendi, quam de medijs, quibus eum vti velit ad finem, quem in animo habet. Per [note: Sup. H. et p. 8. c. 1. §. 9. et L. ] crebram etiam litterarum communicationem, quantum fieri potest, totius successus certior redditus ex eo loco, vbi ipse residet (vt personae, et negotia exegerint) consilio, [note: Cuiusmodi essent orationes et Missae, quae initio praesertim suscipiendorum operum, vel quando maior subsidij necessitas cernitur, quod res magni momenti sint, vel difficultates graues incidant, ad, id applicentur. In hoc ergo, sicut et in alijs auxilijs [note: Sup. G. ] suarum patentium, aut Sedis Apostolicae litterarum, et alijs rebus; quae possent esse necessariae; prouidebit Superior, prout ratio, et charitas monebit. ] et alijs auxilijs, quaecunque adhiberi possint, prouidebit; vt maius seruitium Deo fiat, magisque commune bonum per personas Societatis iuuetur; quod tanto maiori
page 232, image: s232cura praestari debebit, quanto negotij qualitas (quod vel magni momenti sit, vel difficile) [note: Hoc consilium et instructio, non tantum nogotijs, sed etiam personis, prout vnusquisque vel animari, vel reprimi opus habet, perutile esse poterit: et sic de alijs intelligatur. ] et personarum, quae missae sunt (quod consilio, et instructione indigeant) id magis exigit.
DE LIBERA AD HANC vel illam partem profectione. Cap. III.
1 QVamuis [note: Sup. c. 1. §. 2. et c. 2 §. 1. et. 1. ] eorum sit, qui sub Obedientia Societatis viuunt, se non ingerere directe vel indirecte ad sui Missionem, siue a Summo Pontifice, siue a suo Superiore In nomine Domini Nostri IESV Christi mittantur: qui tamen ad regionem aliquam magnam (cuiusmodi esset India, vel aliae Prouinciae) missus esset; [note: Sup. c. 1. §. 1. et. 7. ] si pars eius aliqua, peculiari limitatione ei assignata non fuerit, potest magis, et minus in hoc vel in illo loco immorari, aut discurrere quacunque, omnibus perpensis (in se, quod ad voluntatem suam attinet, indifferentiam sentiendo) et oratione
page 233, image: s233facta, iudicauerit ad Dei gloriam magis expedire. Hinc apparet quod (primae et summae Obedientiae Summi Pontificis non repugnando) multo magis in huiusmodi Missionibus, Superiori ad hanc partem potius, quam ad illam, prout in Domino senserit conuenite, eosdem dirigere licebit.
2 Vbicunque quis maneat, si non est ei iniunctum, vt medio aliquo limitato vtatur, quale esset legere, vel praedicare; in eo se exercebit, ex ijs quibus vtitur Societas, in quarta Parte, capite octauo dictis, et proximo capite dicendis, [note: IN CAPVT III. QVamuis hoc ita se habeat, tamen conferre media, quibus vti debet cum [note: P. 8. c. 1. §. 4. ] eo Superiore, qui ei propior fuerit, semper erit securius. ] [note: Sup. c. 2. D. et E. ] quod magis conuenire iudicabit: atque etiam quod [note: P. 6. c. 3. §. 4. et sequentibus. ] in sexta Parte deuitandum dicitur, ad maius Dei obsequium etiam deuitabit.
QVIBVS IN REBVS DOMVS ET Collegia Societatis proximum adiuuent. Cap. IV.
1 QVia non solum enititur Societas, discurrendo per varia loca, sed etiam in quibusdam continenter residendo (vt in Dominus, et Collegijs) proximos iuuare; operae pretium est intellexisse, quibus modis possint animae in huiusmodi locis iuuari; vt eorum pars illa,
page 234, image: s234quae poterit, ad gloriam Dei exerceatur.
2 Et primo quidem conferet bonum exemplum totius honestatis ac virtutis Christianae; [note: P. 10. §. 12. ] vt non minus bonis operibus, immo magis, quam verbis eis [note: P. 6. c. 2. §. 16. ] aedificationi esse, quibus cum agitur, curent.
3 Iuuatur etiam proximus sanctis desiderijs, et orationibus in Dei conspectu pro vniuersa Ecclesia, ac [note: IN CAPVT IV. CViusmodi sunt Principes ecclesiastici, et seculares, et alij, qui multum prodesse, vel obesse bono animarum, et diuino obsequio possent. ] pro ijs praesertim, qui maioris sunt momenti, ad eius vniuersale bonum effusis; ac pro amicis etiam, et [note: P. 4. c. 1. ] bene de nobis meritis viuentibus, et vita functis; siue postulent ipsi, siue non postulent; ac pro illis, in quorum auxilium peculiariter ipsi, et reliqui de Societate in varijs locis inter fideles, et infideles incumbunt: vt Deus omnes ad gratiam suam excipiendam, per debilia huius minimae Societatis instrumenta disponere dignetur.
4 Missarum etiam Sacrificijs iuuare possunt, et alijs diuinis officijs, [note: Vt [note: P. 6. c. 2. §. 7. ] in sexta Parte explicatum est. ] nulla [note: Exa. c. 1. §. 2. et p. 6 c. 2. §. 7. et p. 10. §. 5. ] pro eis eleemosyna accepta; siue aliqui particulares ea petierint, siue pro sua deuotione quisque ea Deo obtulerit. Et quod attinet
page 235, image: s235ad Missas, praeter [note: P. 4. c. 1. ] eas quae pro Fundatoribus dicuntur, vna, vel duae, aut plures (pro numero Sacerdotum, et prout conuenerit) singulis hebdomadis pro benefactoribus viuis, aut defunctis offerentur; Deum ac Dominum Nostrum rogando, vt pro illis hoc sanctum Sacrificium admittere, et pro infinita ac summa liberalitate sua, eam beneficentiam remunerari, qua illi erga Societatem nostram ex diuino amore ac reuerentia vsi sunt, aeternis praemijs dignetur.
5 Poterit [note: P. 4. c. 8. §. 4. ] iuuari etiam proximus Sacramentorum administratione: praecipue in audiendis Confessionibus ( [note: Praeter eos qui Confessarij ordinarij constituti sunt, Superioris erit, in spiritualibus necessitatibus quae occurrunt, videre, num alij horum Sacramentorum administrationi vacare debeant et quod conuenit, statuere. ] ad quas aliqui a Superiore, qui eo fungantur officio, sunt designandi) et in sancto Eucharistiae Sacramento, [note: Pascha, intelliguntur octodies ante, et totidem post ipsum festum: quamquam eo tempore, qui facultatem haberent, vel peregrini, et reliqui quos ius excipit, possunt ad Communionem admitti: et illi etiam, qui cum iam suis Parochijs satisfecerint, vellent hisce quindecim diebus semel aut saepius in nostris Ecelesiis Sanctissimum Christi Corpus accipere. ] extra Paschae tamen
page 236, image: s236festum, sua in Ecclesia administrando.
6 Proponatur verbum Dei populo assidue in Ecclesia, in Concionibus, Lectionibus, et in Christiana Doctrina, per eos quos Superior probauerit, et ad tale munus destinauerit: [note: Quia quibusdam in locis fieri posset, vt aliquando his medijs, vel eorum parte vti non coueniret; Constitutio non obligat, nisi cum Supertori eis vtendum esse videretur; sed eam intentionem ostendit, quam habet Societas in locis, in quibus residet; quae ea est, vt haec tria media, vel duo ex illis, vel quod eorum magis conuenire videbitur exerceatur. ] et quidem ijs temporibus, et modo, [note: P. 4. c. 8. §. 3. ] qui eidem ad maiorem Dei gloriam, et animarum aedificationem expedire videbitur.
7 Potest et hoc ipsum, quod dictum est, extra Ecclesiam Societatis, alijs in Ecclesijs, vel plateis, vel alijs locis praestari; quando ei, qui ceteris praeest, ad maiorem Dei gloriam conferre videbitur.
8 [note: Exa. c. 6. §. 4. et p. 4 c. 4. §. 6. ] Curabunt etiam priuatim proximum pijs colloquijs ad meliora promouere; tum consilio, et exhortatione ad bona opera, [note: Exercitia spiritualia plene non nisi paucis, ijsque huiusmodi, vt ex eorum profectu, non vul garis ad Dei gloriam fructus speretur tradenda sunt. Primae vero hebdomadae exercitia ad multos, et aliqua conscientiae examina et modi orandi (praesertim primus trium illorum, qui in exer citijs proponuntur) ad multo plures etiam extendi possent. quiuis enim bona praeditus voluntate ad haec idoneus erit. ] tum [note: P. 4. c. 8. §. 5. et F. ] etiam tradendis spiritualibus exercitijs.
9 Corporalibus etiam pietatis operibus, [note: Sup. c. 2. E. ] quantum spiritualia, quae maioris sunt momenti, permittent; quantumque
page 237, image: s237vires patientur, incumbent; vt infirmis iuuandis, praecipue in Xenodochijs, eos inuisendo, et aliquos, qui eis inseruiant, mittendo; et dissidentes ad concordiam reuocando; sic etiam pauperes, ac in custodijs publicis detentos, quoad eius fieri poterit, per se subleuando, [note: Nihilominus non conuenit, Societatem, vel eius Domos, aut Collegia, cum aliqua Congregatione misceri: nec in ea vlli conuentus agantur; nisi qui ad earundem Domorum vel Collegiorum finem, in diuino obsequio fient. ] et vt alij subleuent, curando. Metiatur autem oportet Praepositi prudentia (qui maius Dei obsequium ac bonum vniuersale semper ob oculos sibi proponet) quantum in huiusmodi rebus operae sit ponendum.
10 [note: P. 4. c. 8. §. 1. ] In Collegijs, et eorum Ecclesijs fiet, ex ijs quae de Domibus dicta sunt, quod fieri poterit; prout opportunum fuerit, iuxta Superioris (vt dictum est) arbitrium.
11 [note: P. 6. c. 2. C. ] Qui talento praeditus ad scribendos libros communi bono vtiles, eos conscriberet; [note: P. 3. c. 1. §. 18. et p. 4. c. 6. O. ] in lucem edere non debet aliqua scripta, nisi prius Praepositus
page 238, image: s238Generalis ea videat, et legi ac examinari faciat; vt, si ad aedificationem fore videbuntur, et non aliter in publicum prodeant,
12 De ijs, quae ad officia domestica, et res alias magis particulares pertinent, [note: Prooem. declar. et p. 4. c. 10. §. 6. ] in Regulis Domorum dicetur: nec vlterius progrediemur circa Missiones, vel diuisionem eorum, qui de Societate sunt, per vineam Domini Nostri IESV Christi.
page 239, image: s239OCTAVA PARS DE IIS, QVAE CONFERVNT AD eorum, qui dispersi sunt, cum suo capite, et inter se mutuam vnionem. DE IIS, QVAE IVVANT ad vnionem animorum. Cap. I.
1 QVo difficilius est, membra huius Congregationis cum suo capite, et inter se inuicem vniri, [note: DECLARAtiones In Octauam Partem. IN CAPVT. I. SVnt et aliae rationes, qualis est, quod vt plurimum litterati erunt et gratia apud Principes et primarios viros, ac populos non parum valebunt. ] quod tam diffusa in diuersis mundi partibus inter fideles et infideles sint; eo impensius, quae iuuant ad vnionem, quaerenda sunt: quandoquidem nec conseruari, nec regi, atque adeo nec finem, ad quem tendit Societas ad maiorem Dei gloriam, consequi potest, si inter se et cum capite suo membra eius vnita non fuerint. Dicetur ergo de ijs, quae conferunt ad animorum vnionem: Deinde de ijs
page 240, image: s240quae ad vnionem personalem in Congregationibus vel conuentibus pertinent. Et quidem circa animorum vnionem, quaedam ex parte subditorum, quaedam ex parte Superiorum, quaedam ex vtrorumque parte iuuabunt.
2 Ex parte subditorum, iuuerit, [note: Hoc autem non excludit numerum (licet magnum) eorum, qui erunt idonei, vt in Professos, vel Coadiutores formatos, vel Scholasticos approbatos admittantur: sed hoc eo spectat, vt commendatum habeatur, ne, qui tales non erunt, idonei (praecipue ad Professionem) facile censeantur: et cum bene obseruabitur quod in prima, et in quinta parte dictum est, satis erit. qui enim huiusmodi essent turba existimari non deberent: sed potius gens electa, tametsi magna ea esset. ] magram [note: Par. 4. Prooe. A. et p. 5. c. 2. §. 1. et 2. et p. 10. §. 7. ] turbam hominum ad Professionem non admitti; nec quoscunque, sed selectos homines, etiam, inter Coadiutores formatos, aut Scholasticos retineri. multitudo enim magna eorum, qui vitia sua non bene domuerunt, vt ordinem non fert, ita nec vnionem, quae in Christo Domino Nostro tam necessaria est, vt bonus status, ac procedendi modus huius Societatis conseruetur.
3 Et quia huiusmodi vnio magna ex parte per Obedientiae vinculum conficitur; [note: P. 3. c. 1. §. 23. et. p. 6. c. 1. ] haec semper in suo vigore conseruanda est: et qui foras ad laborandum in agro dominico ex Domibus mittuntur, [note: Cum experimento compertum esset, aliquos ex ijs qui missi sunt, non recta incedere, quod ad Obedientiam attinet; vel reuocari debent, vel socij qui in ea profecerint, eis adiungi; quamuis initio missi non fuissent. ] quoad eius fieri potest, in eadem sint
page 241, image: s241exercitati: [note: P. 4. c. 10. §. 4. et 8. ] et hac in virtute, qui primas in Societate tenent, bono sui exemplo alijs praeluceant; vniti omnino cum suo Superiore; et prompte, humiliter, et deuote ei obediendo, persistant. [note: P. 7. c. 2. F. ] Qui autem tam eregium sui specimen in Obedientia non dedisset, certe ei adiungi deberet socius, qui in ea magis esset conspicuus. Nam vt plurimum socius qui in Obedientia magis profecit, eum qui minus in ea profecisset, cum diuino fauore, in eadem iuuabit. Et alioqui, quamuis ad hunc scopum non tenderetur, ei qui cum aliquo mittiere gubernandi mittetur, [note: Quamuis Collateralis, Obedientiae Praepositi, vel personae illius cui datur, non subdatur; debet tamen ei interius et exterius reuerenriam exhibere; ac in ea reliquis, qui eius Obedientiae subduntur, exemplum praebere. Debet itidem, qua poterit, diligentia eum, qui alijs praeest, iuuare in rebus omnibus ad ipsius officium pertinentibus, in quibus eius operam ille requiret. Quamuis etiam nulla de re interrogaretur, cum tamen animaduertet, quod ei aliquid dici conueniat, quod ad personam, aut res quae sunt ipsius officij, pertineat; debet fideliter ea quae oportet, ei referre; et cum libertate et modestia Chirstiana, quod sentiat, explicare: propositis tamen suis rationibus, et ijs quae ipsum mouent, si Praepositus in sua contraria sententia persisteret, Collateralis proprium iudicium submittere, et ei conformense reddere debet; nisi tamen clarissime intelligeret
page 243, image: s243
illum errare: quod si accidet, ad Superiorem referre debet. Curet etiam Collateralis vnionem, quoad eius fieri poterit, subditorum inter se, et cum suo Praeposito immediato; et inter eos velut Angelus pacis incedat: et studium adhibeat, vt de Superiore suo sic sentiant, illumque ita ament vt oportet, [note: P. 3. c. 1. §. 23. et p. 4. c. 10. §. 5. et p. 6. c. 1. §. 1. 2. et 3. et p. 7. c. 2. §. 1. et A. et p. 9. c. 3. §. 20. ] quem Christi Domini Nostri loco habent. [note: Inf. §. 9. et p. 4. c. 17. §. 7. ] Debet etiam certiorem reddere Superiorem suum Generalem, vel Prouincialem ijs de rebus, quas vel ipse, velis, cui Collateralis adiumctus est, commendaret: et sponte sua etiam eius loco id faciat, cum per aduersam corporis valetudinem, vel occupationes, vel aliquam aliam causam, ille in hac parte officio suo deesset. Contra, Praepositus cum suo Collaterali non nulla obseruare debet: ac primum, considerando quod non vt subditus, sed vt auxilium et subleuamen ei datus est, peculiarem erga eum dilectionem, et honorem prae se ferre debet: agatque cum eo familiariter, vt sit animosior ad ei dicendum, quod sentit; commodiusque id faciat, ac videat, qua in re eum iuuare possit. Curet etiam, vt auctoritatem habeat, et diligatur ab inferioribus: eo enim vtilius eius ministerio ergo illos vtetur. Si qua occurrerint, quae difficiliora esse videantur; cum eo tractari oporteret, eius sententiam rogando, et ad dicendam quod sentit (etiam cum non interrogaretur) reducendumque sibi in memoriam quod ad suam personam et officium conuenire videatur, exhortando. Et auditis, quae a Collaterali dicuntur, melius per seipsum, quod facto opus est, constituet. Quod attinet ad exacutionem sui officij, ad subditorum gubernationem, vtatur Collaterali, vt fideli ministro in rebus maioris monenti; siue vniuersales sint, ad Domos, siue particulares, ad quemuis ex fratribus spectantes. In ijs, quae ad Praepositum Generalem pertinent, eique debentur, vtatur etiam eius opera: et in omnibus eo habeat loco, eoque modo ipsi confidat, quo alteri sibi (dempta potestate) in spiritus vnione in Christo Domino Nostro. Et animaduertendum est, duabus ex causis praecipue Collateralem adiungi debere. Prima est, quando in eo, qui cum praecipuo munere mittitur, maius ausilium desideraretur; proterea quod non sit magnopere versatus et exercitatus in huiusmodi gubernatione; vel propter alias causas: quamuis eius desideria, et vita ad maiorem Dei gloriam sint valde approbata. Secunda, quando aliquis ex eis, quos secum est habiturus, huiusmodi esset, vt existimaretur minus profecturus, si sub eius qui praeest, Obedientia constituatur, quam si vt Socius adiungeretur: dummodo talentum ad eundem iuuandum haberet. ] [note: P. 4. c. 17. B. ] Collateralis socius (si Superiori videbitur quod sic melius commisso muneri satisfaciet) adiungi poterit: qui sic se geret cum eo qui alijs praeest, et ille inuicem cum hoc, vt Obedientia ac reuerentia subditorum, debilior erga Superiorem non reddatur: sed ille potius verum ac fidelem adiutorem, et subleuatorem erga suam personam, et
page 242, image: s242aliorum, qui suae fidei commissi sunt, sibi datum esse in Collaterali experiatur.
4 [note: Inf. §. 6. p. 4. c. 10. §. 5. et p. 10. §. 9. ] Ad eandem Obedientiae virtutem ordo bene obseruatus inter ipsos Superiores, quorum alij alijs subduntur, et inferiorum erga illos, pertinet: ita vt singuli, qui in aliqua Domo vel Collegio versantur, adsuum Praepositum Localem, seu Rectorem recurrant, et per eum in omnibus regi se sinant. Eis autem qui per prouinciam aliquam varijs in locis disiuncti manent, ad Prouincialem Praepositum, [note: P. 7. c. 3. A. ] vel alium Localem viciniorem erit recurrendum, prout eis iniunctum fuerit. [note: P. 9. c. 6. §. 2. ] Omnes vero Praepositi Locales, vel Rectores crebra communicatione cum Prouinciali vtantur; et iuxta eius arbitrium in omnibus se gerant. Eodem modo Praepositi Prouinciales cum Generali se habebunt.
page 244, image: s244[note: Cum particularibus ex causis, Praeposito Prouinciali magis conuenire ad diuinum obsequium videretur, vt ali quis ex ijs, qui in Domibus vel Collegijs versan tur, sibi immediate subsit; potest ab Obedientia Rectoris, vel Praepositi Localis eum eximere. Et sic Generalis quosdam ex priuatis, et Praepositis Localibus, vel Rectoribus, suae Obedientiae proxime reseruare posset. Vt plurimum tamen praedicta Obedientiae subordinatio eo melior erit, quo perfectius obseruabitur. ] Sic enim, [note: P. 2. c. 1. §. 2. ] subordinatione conseruata,' vnio, quae in ea quam maxime consistit, aspirante gratia Dei, conseruabitur.
5 [note: P. 2. c. 2. D. ] 5 Si quis diuisionis, vel dissensionis
page 245, image: s245eorum qui vna viuunt, inter se, vel cum suo capite auctor esse cerneretur; diligentissime ab ea Congregatione, velut pestis quae eam potest summopere inficere, si praesens remedium non adhibeatur, [note: Separare intelligendum est, vel omnino a Societate dimittendo; vel in alium locum transferendo, si hoc sufficere videretur: et ad diuinum obsequium, ac commune bonum, iudicio illius qui curam eius habet, magis conueniret. ] separandus est. '
6 Ex parte Praepositi Generalis, quae ad hanc vnionem animorum conferent, [note:
Iuuabit [note: P. 9. c. 2. §. 2. et 9. et c. 6. A. ] etiam in primis, inter alia Dei dona, bona existimatio, et auctoritas erga subditos; et habere, ac prae se ferre dilectionem, et curam illorum: ita vt subditi sibi persuadeant, suum Superiorem scire, velle, et posse bene ipsos in Domino gubernare. Ad quod, sicut ad alia multa, conferet, secum viros, qui consilio polleant, habere; (vt [note: P. 9. c. 5. §. 2. et c. 6. §. 10. et 11. ] in nona Parte dicetur) quorum opera in ijs quae statuenda sunt ad bonum Societatis progressum, in his atque illis locis ad Dei gloriam vti possit. Conferet etiam, circunspecte et ordinate praecipere, eo modo curando subditos in Obedientiae officio continere, vt Superior omni beneuolentia, et modestia, et [note: P. 3. c. 1. N. ] charitate in Do mino, quod in ipso est, vtatur: ita vt subditi se potius ad dilectionem maiorem, quam ad timorem suorum Superiorum possint componere; quamuis aliquando vtrumque sit vtile: eorum etiam arbitrio aliquid relinquendo, cum probabile videbitur, quod eos id iuuabit: aliquando etiam eis ex parte aliquid indulgendo, et compatiendo, cum videretur id posse magis conuenire.
] sunt eae dotes, quibus ( [note: vt P. 9. c. 2. ] in nona Parte dicetur) eum exornari oportet: quibus cum praeditus fuerit,
page 246, image: s246erga omnia membra Societatis suo fungetur officio: capitis videlicet, a quo in illam influxus, ad praefixum ipsi finem necessarius, descendat. [note: Sup. §. 4. et p. 5. c. 1. A. et p. 9. c. 3. §. 1. et 10. ] et sic a Generali Praeposito, vt a capite, vniuersa facultas Prouincialium egrediatur, ac per eos ad Locales, per hos autem ad singulares personas descendat. sic etiam ab eodem capite (vel saltem eo suam facultatem communicante, et rem approbante) Missiones procedant. De comunicatione gratiarum Societatis tantumdem sit dictum: [note: P. 2. c. 1. §. 2. ] quo enim magis inferiores a suis Superioribus pendebunt, eo melius amor, Obedientia, atque vnio inter eos retinebitur.
7 Et vt locus magis conueniat ad communicationem capitis cum suis membris, conferre
page 247, image: s247plurimum potest, vt [note: Poterit nihilominus subditos alijs in locis, prout occasio et necessitas occurrerit, visitare; et prope Romam aliquando habitare; prout ad maiorem Dei gloriam fore iudicauerit. ] Praepositus Generalis magna ex parte [note: Inf. c. 5. §. 1. ] Romae resideat: vbi cum alijs omnibus locis Societatis faciliori vtetur commercio. [note: De visitatione Praepositi Prouincialis eadem erit ratio, atque Generalis: poterit enim id facere, cum videbitur ad Dei maius obsequium fore: estque id valde proprium eius officij. Cum tamen aliquo in loco diutius est ei residendum, si fieri potest, locum eligat, ex quo, cum subditis, et cum Generali crebra comunicatione litterarum, vti possit. ] Prouinciales itidem in ijs locis diutius versabuntur, vnde cum inferioribus, et cum Superiori Praeposito commoda fuerit communicatio;' quantu in Domino id effici poterit. [note: Par. 10. §. 9. ] 8 Praecipuum vtriusque partis vinculum, ad membrorum inter se, et cum capite suo vnionem, amor est Dei ac Domini Nostri IESV Christi: cum cuius diuina ac summa bonitate, si Superior et inferiores valde vniti fuerint, perfacile inter seipsos vnientur: idque per eundem illum amorem fiet, qui a Deo descendens ad omnes proximos, ac peculiari ratione ad corpus Societatis pertinget. [note: Par. 10. §. 2. et 9. ] Charitas itaque, et vt in vniuersum dicatur, omnis probitas acvirtus, qua iuxta spiritum procedatur, ad vnionem ex vtraque parte iuuabit; et (quod inde sequitur) omnis rerum temporalium
page 248, image: s248contempus, in quibus sui ipsius amor, grauissimus hu ius vnionis ac boni vniuersalis hostis, errare solet. [note: Prooem. declar. p. 3. c. 1. §. 18. et p. 10 §. 9. ] Multum etiam conferet consensio, tum in interioribus, [note: [note: P. 4. c. 5. §. 4. et c. 14. §. 1. ] Cum ijs qui adbuc litteris operam non dederint, curandum est, vt omnes (vt plurimum) eandem doctrinam, quae in Societate fuerit electa vt melior et conuenientior Nostris, sequantur. Qui autem studiorum cursum iam peregit, aduertat, ne opinionum diuersitas coniunctioni charitatis noceat: et quoad eius fieri poterit, doctrinnae in Societate communiori se accommodet. ] vt est doctrina,' iudicia, ac voluntates, quoad eius fieri poterit; tum etiam in exterioribus, vt est vestitus, caerimoniae [note: Exa. c. 5. §. 7. et p. 4. c. 8. §. 2. ] Missae, et reliqua; quantum personarum et locorum, et ceterorum varietas permittet.
9 [note: Sup. D. et inf. c. 2. B. et p. 4. c. 17. §. 7. et L. et p. 7. c. 2. §. 2. et H. et p. 10. §. 9. ] Magnopere etiam iuuerit, [note: Praepositi Locales, vel Rectores, qui sunt in aliqua Prouincia, quique missi sunt ad fructum in agro Domini curandum; Praeposito suo Prouinciali singulis hebdomadis, si fieri potest, scribere debent: et [note: P. 9. c. 6. A. ] Prouinciales, et alij, Generali singulis hebdomadis, si vicinus fuerit: si autem in regno diuerso resident, vbi desit ea commoditas, tam priuati ad fructificandum missi (vt dictum est) et Praepositi Locales, et Rectores, quam Prouinciales, singulis mensibus semel Generali scribent: qui curabit, vt eisdem saltem Prouincialibus, semel singulis mensibus scribatur. Ipsi vero Prouinciales, Praepositis Localibus, et Rectoribus, et priuatis personis, quibus opus erit, semel etiam singulis mensibus scribi curabunt: et vtrinque crebrius, iuxta occasionum in Domino occurrentium rationes. ] litterarum viltro citroque missarum
page 249, image: s249inter inferiores et Superiores, frequens commertium '; et crebro alios de alijs certiores fieri; [note: Vt autem res Societatis ad aedificationem pertinentes, communicari omnibus possint; hanc formulam sequi oportebit. Qui sub vno Prouinciali sunt, ex diuersis Domibus vel Collegijs scribant, quarti cuiusque mensis initijs, litteras, quae solum ea quae ad aedificationem faciunt, contineant: et alterum earum exemplum, lingua vernacula illius prouinciae; alterum, latina scriptum sit: et mittant vtrumque duplex Prouinciali; vt mittat alterum exemplum vtraque lingua, Generali, cum alijs suis litteris; vbi referat quod notatu dignum, vel ad aedificationem fuerit, si particulares id omiserunt. Ex altero vero exemplo, tot alia exscribi curet, vt ad certiores reddendos alios de sua Prouincia, satis sint. Si multum temporis consumeretur mittendis huiusmodi litteris Prouinciali; Prae positi Locales, et Rectores possunt litteras suas latina et vernacula lingua scriptas, recta ad Generalem, et earum exemplum Prouinciali destinare. Poterit etiam Prouincialis, cum ei visum fuerit, quibusdam ex Localibus iniungere, vt certiores reddant alios eiusdem Prouinciae; transmissis ad eos earundem litterarum, quae ad Prouincialem mittuntur, exemplis. Vt tamen, quae in vna Prouincia geruntur, in alia sciantur; curabit Praepositus Generalis, ex litteris quae a Prouincijs mittuntur, tot exempla exscribenda, quot satis sint, vt omnes alij Prouinciales certiores reddantur. Illorum vero quisque, exscribi in suae Prouinciae vsum curabit. Cum magnum inter duas Prouincias commercium esset, vt inter Lusitaniam et Castellam, Siciliam et Neapolim; Prouincialis vnius posset Prouinciali alterius exemplum litterarum Praeposito Generali missarum transmittere. ] ac audire quae ex varijs locis ad aedificationem, '
page 250, image: s250[note: Ad clariorem omnium cognitionem, quarto quoque mense mittatur Praeposito Prouinciali ex singulis Domibus vel Collegijs breuis catalogus, isque duplex, omnium qui in ea Domo sunt; quique etiam post vltimum catalogum missum vsque ad id tempus quo scribitur, desint; vel quod mortui fuerint, vel alia quauis causa: breuiter perstringendo dotes vniuscuiusque. [note: P. 9. c. 6. §. 3. ] Et Prouincialis eodem modo singulis quadrimestribus exemplum catalogorum cuiusuis Domus et Collegij, Generali transmittet. Ita enim melius intelligentur, quae ad personas attinent; meliusque totum Societatis corpus ad Dei gloriam regi poterit. ] et eorum quae geruntur, cognitionem, afferuntur;' cuius rei Superioribus, ac praecipue Generali, et Prouincialibus cura erit; eo constituto ordine, vt quouis in loco, quae ad mutuam consolationem et aedificationem in Domino faciunt, ex alijs sciri possint.
page 251, image: s251QVIBVS IN CASIBVS CONGREgatio generalis fieri debeat. Cap. II.
1 AD vnionem personalem vt veniamus, quae in Congregationibus Societatis fit; considerandum est, quibus in casibus, qui, et per quem; ac itidem quo in loco, quo tempore, et modo debeant congregari; et id definiri, de quo in Congregationibus agetur. Et vt declaretur primo loco, quibus in casibus Congregatio, et Conuentus generalis fiat; illud in primis suppositum sit, quod non videtur in Domino in praesentiarum expedire, [note: IN CAPVT II. CViusmodi esset, tertio aut sexto quoque anno, plus, minus. ] vt certis temporibus,' aut [note: Inf. c. 4. §. 2. et p. 9. c. 1. et C] crebro fiat: quoniam Praepositus Generalis [note: [note: Sup. c. 1. §. 9. et L. et p. 9. c. 6. A. ] Huiusmodi communicatio fit per transmissas litteras, et personas, quae ex Prouincijs ve nire debent; saltem vnus ex singulis earum, tertio quoque anno, et ex Indijs, quarto electus Professorum et Rectorum illius Prouinciae suffragijs; ad cetiorem multis de rebus faciendum Praepositum Generalem. Possunt etiam per huiusmodi communicationem, cum opus fuerit, intelligi sententiae eorum, quos Praepositus Generalis in vniuersa Societate melius sensuros iudicabit. Et sic, adhabitis eis, quos apud se habet consilij gratia, multa constituere sine Congregatione totius Societatis poterit: quandoquidem magna ex parte Congregatio ideo ad bene constituendum iuuare solet, quod vel rerum maior cognitio habetur, vel quod conueniunt aliqui eminentiores viri, qui dicunt quod sentiunt. Id autem multis in casibus sine Congregatione generali, vt dictum est, transigi potest. ] adiutus communicatione, quam cum vniuersa
page 252, image: s252versa Societate habet, et [note: P. 9. c. 2. §. 10. et c. 6. §. 7. etc. ] eorum opera qui cum ipso degent,' hoc laboris et distractionis vniuersae Societati, quantum fieri poterit, adimet. Aliquando tamen congregari, omnino erit necessarium, vt ad electionem Praepositi Generalis; siue eligendus sit, qui in demortui locum succedat, siue aliquam ob causam ex ijs propter quas Generalis a suo officio absolui potest, vt [note: P. 9. c. 4. §. 7. et c. 5. §. 4. ] postea dicetur.
2 Altera causa est, cum deliberari oportebit [note: Non res perpetuae quaeuis satis sunt, vt generalis Conuentusindici debeat; nisi maioris momenti sint. Aliquae tamen magni momenti, licet non perpetuae, satis essent. [note: Inf. c. 4 §. 2 et p. 9 c. 3 §. 12. ] Hoc autem discernere, et statuere, Praepositi Generalis erit. Cum tamen aliqua acciderent, quae vrgerent, magnique momenti viderentur, vt qui assistunt Generali, et Prouinciales, ac Praepositi Locales pluribus inter se suffragijs iudicarent, quod cogi debeat Congregatio generalis, [note: P. 9. c. 4. §. 6. et c. 5 §. 6. ] vt nona in Parte dicitur; cogetur: idque Praeposito Generali gratum esse oportet. et vt Congregatio huiusmodi magna cum diligentia fiat, idem Generalis statuere debet. ] de rebus perpetuis ac magni momenti: quales essent (verbi gratia) [note: P. 4. c. 2. §. 3. et c. 10. §. 2. et c. 11. §. 2. et p. 9. c. 3. §. 5. 17. et 18. ] Collegia vel Domos dissoluere, aut alio transferre; vel res admodum difficiles ad vniuersam Societatem spectantes; vel
page 253, image: s253rationem procedendi in illa, pertractare, ad maius diuinum obsequium.
QVI DEBEANT CONGREGARI. Cap. III.
1 NOn omnes, qui sub Obedientia Societatis viuunt, nec Scholastici approbati; [note: IN CAPVT III. CVm vocat Congregationem qui supremam in Societate curam habet, eius erit iudicium, num aliqui [note: Inf. c. 6. B. ] qui Professionem trium Votorum solemnium emiserunt, vel Coadiutores nonnulli, ad conferendum cum eis de rebus quae in Congregatione tractandae sunt, venire debeant. Hoc enim aliquando conueniens fore videtur, praesertim si Rectores Collegiorum, et eorum Procuratores, alijq. Officiales, quibus optim perspecta erunt quae ad ipsorum officia pertinent, vocentur. Possent etiam huiusmodi Officiales, suffragium actiuum et passiuum ad reliqua habere, praeter quam vt Professis quatuor Votorum praeesse possint. [note: Inf. c. 6. B. et p. 5. c. 1. A. ] Si Congregatio ad electionem Generalis indicitur, nullus qui quatuor Vota solemnia in Professione non emiserit, suffragium actiuum aut passiuum ad huiusmodi electionem habere poterit. ] verum Professi duntaxat, et praeterea Coadiutores aliqui, si ita expedire in Domino videretur,' sunt ad Congregationem generalem conuocandi: et quidem ex his, non [note: Inf. c. 5 §. 3] nisi qui commode venire queant. Non itaque infirmi ac valetudinarij nec qui in regionibus remotissimis agunt, vt in Indijs; sed
page 254, image: s254nec illi, qui prae manibus negotia habent magni momenti, quae absque graui incommodo deseri non possunt, conuenient. Pendebit autem hoc ex iudicio Praepositi Generalis, si is ad Congregationem conuocauerit, vel eorum, qui congregati in singulis Prouincijs fuerint, vt venturos ad generalem Congregationem eligant. Verum vt certa aliqua ratio praescribatur; cum Conuentus celebrabitur ad eligendum Generalem, aut ad deliberandum de ijs quae ad Generalem ipsum spectant, terni ex singulis Prouincijs veniant; [note: Prouinciali veniendum esse intelligatur, si possit; sin minus, pro se alium mittet; qui magis idoneus ei videbitur ex tribus, quos Congregatio Prouincialis elegerit. ] Prouincialis videlicet Praepositus, cum duobus aliis, qui fuerit ad
page 255, image: s255hoc negotium in Congregatione prouinciali electi: quae quidem Congregatio in singulis Prouincijs, ante generalem, ad hunc finem cogetur. Conuenient [note: Inf. c. 5. §. 3. ] autem, et suffragij ius habebunt in ea, Professi omnes Prouinciae, qui interesse poterunt; Praepositi Domorum, atque Collegiorum Rectores, ac Procuratores; vel ij quos tanquam vicarios illi suo nomine miserint. Cum Conuentus ad res alias indiceretur, Praepositus Prouincialis sine Congregatione prouinciae, duos ex ea eligere poterit, pro arbitrio Prapositi Generalis; cuius erit, pro occurrentium causarum ratione, constituere, num Conuentus prouincialis huiusmodi ad duorum illorum electionem sit cogendus; an Prouincialis sine Conuentu eos debeat eligegere; prout ei videbitur in Domino expedire. [note: Quamuis qui remanent in prouincijs, suum suffragium in scriptis mittere non possint; tamen si res fuerit eis communicata, suam sententiam in scriptis transmittent: et qui veniunt, dicent in Congregatione generali, quid et alij sentiant. ] His tribus, et generali Congregationi, quicunque in prouincia remanent, suas vices delegabunt.' Quod si praeter duos electos, quosdam alios Praepositus Generalis designaret, vel Praepositus Prouincialis adducendos iudicaret; eadem erit horum, et aliorum ratio. Sed si Prouincialis praeter tres, aliquos ligeret; plures, quam duos, adijcere non poterit: ita vt ad summum quinque ex vna
page 256, image: s256Prouincia veniant.
2 Ex Professis qui Congregationi intererunt, vnusquisque suffragium vnicum; solus Generalis duo habebit. sed si numerus par esset, Prouincialis reliquis praeferetur: et si inter ipsos Prouinciales esset paritas, pars illa, in quam Praepositus Generalis, vel (si is e viuis excessisset) ipsius Vicarius inclinabit, esset praeferenda. Vt enim illis magis est necessarium diuinae gratiae auxilium, propter munus quod gerunt; ita sperandum est, Deum ac Dominum Nostrum vberius id illis vt sentiant et dicant quae ad ipsius gloriam faciant, largiturum.
AD QVEM SPECTET CONGREgationem generalem indicere. Cap. IV.
1 CVM ad eligendum nouum Praepositum, priore vita functo, conuentura est Societas; [note: IN CAPVT IV. SI nullus ex Professis apud Generalem esset, et aliquem ipse ex vicinis nominaret; eadem erit ratio. si tamen morte praeoccupatus, vel morbo, qui ad hunc effectum perinde ac mors censeatur, Vicarium non nominauit; qui apud eum fuerint Professi (quam uis non in eodem loco sed in vicinis fuerint) pluribus suffragijs Vicarium eligent. Et siue Praepositus Generalis ali quem vicinum absentem, siue nullum nominauerit; qui praeest Domui, in qua mortem obijt Generalis, vel qui vicinior esset, si in nulla Domo Societatis moreretur, curabit statim mitti, qui certiores faciat Professos vicinos, vt ad Vicarium constituendum (vt dictum est) qui gerat vices Generalis, donec ille electus fuerit, congregentur; vel ad eum agnoscendum, quem constabit electum esse. ] vnus ex Professis, quem suum in hac parte Vicarium, ante mortem Praepositus nominauerit, alios certiores faciendos curabit. Hic autem Vicarius (vt plurimum) vnus ex ijs erit, qui adesse Praeposito, et ipsum iuuare soliti sunt: vel certe ex ijs qui proxime degunt. Huius officium erit, Societatem
page 257, image: s257ad electionem Praepositi faciendam, praescripto tempore, et loco, quo conuenire oporteat, conuocare.
2 Quando non ad electionem Generalis congregatur Societas, [note: Sup. c. 2. C. et p. 9. c. 3. §. 12. ] in alijs euentibus Praepositus Generalis eam conuocabit; praeterquam in illis, qui in nona Parte exprimentur: [note: Sup. c. 2. §. 1. et C. et p. 9. c. 1. C. ] et non congregabit frequenter Societatem, vt dictum est, nisi rerum agendarum necessitas vrgeret. Sed cum generalis Congregatio ad electionem, Praepositi conuocata, eum iam elegerit; deinde de rebus alijs grauioribus, quam vt a Generali, et ijs qui cum ipso agunt, decidi debeant, tractari poterit.
page 258, image: s258DE LOCO, TEMPORE, ET MODO congregandi. Cap. V.
1 LOcus, quo conueniet Societas ad Generalis electionem, videtur ordinarie Curia Summi Pontificis esse debere, [note: Sup. C. 1. §. 7. ] vbi plurimum erit ipsius Generalis residentia: nisi Societas, ex composito, conueniendum esse in alium locum, qui commondior omnibus futurus esset, statueret: vt si quis in confinio diuersarum prouinciarum, in quibus manet Societas, esset constitutus; vel alius, qui margis accommodus videretur. [note: P. 9. c. 3. §. 12. ] Si Praepositus Generalis est, qui Societatem ad alia negotia congregat; eius erit eligere ac designare locum, quem in Domino aptiorem iudicauerit.
2 Spatium temporis, quod cogendae Societati tribuetur, vbi de electione Generalis agendum est, quinque aut sex mensium erit, a tempore, quo litterae, quae de hac re commonefacient, scriptae fuerint. Prorogari tamen id tempus poterit, cum necessitas postulauerit. [note: P. 9. c. 3. §. 12. ] Cum vero alias ob causas fuerit congreganda, Generalis Praepositus pro suo arbitratu tempus designabit.
3 Modus in congreganda Societate seruandus hic erit; vt ille, cuius est hoc munus, confestim varijs vijs Prouinciales, et si qui ex Professis sigillatim conuocandi essent, adscripta (quantum fat esse ipsi videbitur) causa, loco, et tempore Conuentus habendi, certiores faciat: admonens quoque, [note: Inf. §. 4. et c. 7. §. 1] vt vbique Missae celebrentur, et orationes
page 259, image: s259fiant pro felici Praepositi electione. Vnusquisque autem Prouincialium (si ipsi soli eligendi potestatem non habuerint) [note: Sup. c. 3. §. 1. ] Professos qui in ipsius Prouincia versantur, Rectores quoque, et Locales Praepositos, qui venire possint, conuocabit. Vbi vero ad Congregationem Prouincialem conuenerint qui commode potuerint, eligent pluribus suffragijs (Prouincialis sententia pro duobus suffragijs numerata) eos, qui ad Generalem Congregationem venient: qui esse ij debebunt, quos magis expediat Congregationi interesse; et [note: Sup. c. 3. §. 1. ] quorum absentia minus detrimenti Prouinciae sit allatura. Ipsi vero, quam primum poterunt, ad constitutum locum, relictis in suis Prouincijs Vicarijs, et rebus omnibus bene compositis, proficiscentur.
4 [note: Sup. §. 3. ] Curabunt praeterea Superiores, vt omnes, qui sub Obedientia Societatis viuunt, quotidie in orationibus, et in Missarum Sacrificijs plurimum Domino commendent eos, qui ad Generalem Congregationem se conferunt; et simul, vt quidquid in ea transigetur, ad maius obsequium, et laudem, et gloriam Diuini nominis cedat.
DE MODO DELIBERATIONIS, cum de electione Generalis agitur. Cap. VI.
1 SI Conuentus indictus est ad noui Praepositi, qui in demortui locum succedat, electionem;
page 260, image: s260simul atque conuenerint, Vicarius Generalis, quatuor dies ante Praepositi futuri electionem, de eadem omnes alloquatur: horteturque ad eam, prout ad maius Dei obsequium, et bonam Societatis gubernationem conuenit, faciendam Et praeter hunc diem, tres sequentes habebunt, vt se Deo commendent, meliusque considerent, quisnam ex vniuersa Societate ad huiusmodi curam maxime idoneus sit futurus; informationem capientes ab eis, qui eam bene dare poterunt: donec tamen ingrediantur locum electionis, et in eum includantur, non definiant apud se, quem sint electuri.
2 Hoc medio tempore, vnusquisque, sub poena Excommunicationis latae sententiae, teneatur Vicario manifestare, vel alicui ex antiquioribus Professis (qui cum Vicario conferet) si sciret aliquem hoc munus affectasse, vel etiam tunc affectare, directe, aut indirecte id procurando, vel signo aliquo id declarando. [note: IN CAPVT VI. VT suffragio priuari quis possit vt inhabilis, quod de ambitione huiusmodi no tatus esset; oporteret clare testimonijs conuictum esse, vel alioqui, quantum satis est, de veritate eorum, quae obiecta sunt, constare; quacunque ratione id constare posset. Sed cum probationes suspitionem tantum valde probabilem, sed non fidem certam facerent; is non erit ad electionem idoneus; et quaesita aliqua occasione, remouendus quidem ab ea Congregatione; sed suffragij iure tanquam inhabilis priuandus non erit. Nec suspitio euulganda erit; et multo minus, si suspitio probabilis non esse deprehenderetur: tunc enim nulla ratione id nocere debebit ei, qui non iuste notatus fuerit; nec desinet Congregationi interesse, et suffragij ius, sicut alij, habere. Ad quem pertinet hoc iudicare, Vicarius est, tribus alijs ex antiquioribus Professis vocatis: et condemnatio vt minimum tribus suffragijs fieri debet. Qui autem aliter, atque in animo sentiret, sententiam diceret, ipso facto Excommunicationem incurret. Si ipsemet Vicarius, vel aliquis ex antiquioribus notaretur; semper quatuor ex ijs, qui prius Professionem em[?]serunt, iudicabunt; excluso eo, qui notatus est: et eorum quisque, ad cuius aures huiusmodi infamia perueniret, reliquos vocet; vt de ea cognoscatur. ] Qui autem de ambitione huiusmodi conuictus esset, actiuo, et passiuo suffragio priuetur, 'vt inhabilis ad eligendum alium, et
page 261, image: s261[note: Par. 10. §. 6. ] vt ipse eligatur: nec in eam, Congregationem, nec in aliam vnquam admitti possit.
3 Ipso die electionis, qui hos tres dies consequetur, celebret aliquis Missam de Spiritu sancto, quam omnes audiant, ac in eadem Sanctissimum Christi Corpus sumant.
4 Postmodum ad campanae pulsum, [note: Sup. c. 3. A. et p. 5. c. 1. A. ] [note: Qui suffragium habent, Professi quatuor Votorum duntaxat erunt, vt [note: Sup. c. 3. A. ] dictum est, si quidem de electione Generalis agitur: quamuis curetur, vt et alij conueniant, ad maiorem rerum cognitionem habendam, si opus fuerit; et ad agendum, post electionem Generalis, alijs de rebus, in quibus [note: Sup. c. 3. A. ] Rectores, et Praepositi Locales (si Professionem trium Votorum emiserunt, vel Coadiutores formati sunt) qui vocandi erunt, suffragium (vt superius diximus) habebunt. ] qui suffragium habent, ad locum Congregationis vocentur:' et vnus eorum concionem habeat; qua in genere
page 262, image: s262(nullo dato signo, quo particularis aliqua persona significetur) ad electionem eius Praepositi, qui ad maius Dei obsequium conueniat, exhortetur. et postquam hymnum illum simul dixerint, Veni creator Spiritus, et cet. in praedictum locum Congregationis, ab aliquo ex Praepolitis, vel Rectoribus, vel aliquo quopiam de Societate, cui id officij in Domo Congregationis commissum fuerit, includantur: ita vt nec inde egredi, nec eis aliquid ad victum, praeter panem et aquam, dari possit; donec Praepositum Generalem elegerint.
5 Quod si omnes communi inspiratione, non expectato ordine suffragiorum, quempiam eligerent; ille sit Praepositus Generalis. Omnem enim ordinem, et eligendi formulam, Spiritus Sanctus, qui ad huiusmodi electionem eos mouit, facile supplet.
6 Quando eo modo non peragetur electio: formula quae sequitur, erit obseruanda. In primis, quisque seorsim orabit Deum;
page 263, image: s263[note: Seruabunt omnes silentium in loco inclusionis; ita vt vnus cum alio non colloquatur in ijs, quae ad electionem pertinent (nisi quid esset, quod necessarium videretur; et id quidem coram omnibus dicendum esset) donec Generalis sit electus. ] et cum nullo alio loquendo, ' in Creatoris sui ac Domini conspectu, ex ijs quae prius intellexit, apud se statuet, quem sit electurus: et in charta scribet nomen personae, quam eligit in Praepositum Generalem, et suum subscribet; et ad hoc, spatium vnius horae ad summum praefigatur. deinde ad sedes suas omnes conueniant, et Vicarius [note: Antequam ingrediantur in locum electioni destinatum, in spatio quatuor illorum dierum congregati omnes qui in loco Congregationis Professi inuenientur, [note: In F. et G. et p. 9. c. 5. §. 4. ] Secretarium, et Assistentem eligent: ac quilibet quem nominet, scriptum dabit: et publice Vicarius, cum duobus ex Professis antiquioribus, videbit quis plura habeat suffragia; et vbi paritas esset, tres ipsi suffragia sua ferent: et qui duo habuerint ex eis, Secretarius, et Assistens erunt. ] cum Secretario ad hoc ipsum inter Professos electo, et alio tertio qui eis assistat,' exurgens a sede, protestetur nolle se admittere quemquam, nec excludere, quem non debeat. [note: Absoluit ab omnibus censuris, quas non incurrissent propter defectus ad hanc electionem pertinentes. ] Det autem omnibus absolutionem generalem ab omnibus
page 264, image: s264censuris, ad hunc canonicae electionis effectum.' Postmodum inuocata Spiritus Sancti gratia, accedat cum suis socijs ad mensam in medio positam: et ipsimet tres praedicti, mutuo suffragia sua alius ab alio petant: et [note: Formula iuramenti haec esse poterit: Testem inuoco, cum omni reuerentia, IESVM Christum, qui sapientia est aeterna, quod ego. N. illum eligo, et nomino in Praepositum Generalem Societatis IESV, quem sentio ad hoc onus ferendum aptissimum. Itaque duo iurat; vnum, quod suum nomen ponit, vt personae eligentis: alterum, quod ponit nomen illius, quem magis idoncum iudicat, vt personae electae: et tunc suffragium suunscriptum dabit. Et hanc iuramenti formulam quisque scriptam habeat exterius in eadem charta sui suffragij, et eam legat alta voce, cum suffragium dat tribus designatis. Locus autem, vbi quisque seorsum, et coram omnibus suum dat suffragium, mensa erit in medio constituta, vbi Vicarius est cum [note: Sup. D. ] suis asistentibus. ] iuret vnusquisque, prius quam det, quod eum nominat, quem sentit in Domino ad hoc munus magis idoneum:' et suffragia in manibus Secretarij simul seruentur: deinde a quolibet eorum. qui in Congregatione sunt, seorsum, sed tamen coram alijs, proprium suffragium scripto contentum postulent: quod, praeuio eodem iuramento, eisdem dabit vnusquisque. Deinde in medio omnium Secretarius suffragia, electum solummodo nominando, promulgabit: ac demum vno suffragiorum numero cum alio collato, qui plus quam mediam partem suffragiorum omnium habuerit, sit Praepositus Generalis: et ita qui prius eum nominauit, vel Vicarius perconctetur alios, an suum
page 265, image: s265consensum ei praestent, quem maior pars elegit: et vtcunque respondeant, formabit Decretum electionis, dicendo: In nomine Patris, et Filij, et Spiritus Sancti; EGO. N. nomine meo, et omnium idem sentientium, eligo. N. in Praepositum Generalem Societatis IESV. Quo peracto, [note: Incipiente Vicario [note: Sup. D] cum Assistentibus; vel (si aliquis eorum fuerit electus) duobus reliquis; et sequentur ceteri. ] statim omnes ad reuerentiam ei exhibendam accedant; et flexo vtroque genu, manum eius osculentur.' Qui vero electus fuerit, nec clectionem, nec exhibitam reuerentiam (memor cuius nomine eam admittere debet) recusare poterit. Deinde simul omnes dicant, Te Deum laudamus.
7 Si non fuerit qui amplius quam mediam partem suffragiorum habeat; alia ratio, scilicet compromissionis, ineatur; [note: Modus eligendi hos electores erit, vt scribat vnusquisque quos sentiat eligendos; et qui plura habuerint suffragia, sint electores: et cum quisque scripserit huiusmodi electorum nomina, iurabunt omnes in hanc formam: Testem inuoco IESVM Christum, qui sapientia est aeterna, quod ego. N. illum eligo, et nomino in Praepositum Generalem Societatis IESV, quem electores ad id constituti elegerint, et nominauerint. ] electis inter omnes tribus, aut quinque electoribus' (qui nimirum
page 266, image: s266ad id munus plura habuerint suffragia) et quo maior horum trium vel quinque pars inclinauerit, ille sit Praepositus Generalis, et promulgetur, eique reuerentia exhibeatur, et Deo Nostro gratiae agantur; vt superius [note: Sup. §. 6. ] dictum est.
8 Post promulgationem, nulli integrum erit, suffragium suum mutare, nec peracta electione aliam tentare: et obseruet quae dicta sunt, qui schismaticus ac ruinae Societatis auctor haberi nolit, et in poenam Excommunicationis latae sententiae incidere; [note: Poterit Vicarius cum plurium assensu, vel qui electus fuerit in Praepositum Generalem, decernere censuras, quae conuenire in Domino videbuntur. ] aliasque graues censuras subire, pro arbitrio Societatis;' cui [note: P. 3. c. 1. §. 18. ] vnio et conformitas omnimoda ad Dei gloriam conuenit.
DE MODO IN DELIBERATIONIBVS tenendo, quando in Congregatione generali non de electione Praepositi, sed alijs de rebus agitur. Cap. VII.
1 CVm in Congregatione, non de electione Praepositi, sed alijs de rebus grauibus, et ad statum
page 267, image: s267Societatis pertinentibus agitur; inclusio necessaria non erit: licet sit curandum, vt quam expeditissime fieri poterit, quae tractanda sunt, absoluantur. Sed quia ex prima et summa Sapientia descendat oportet lux ea, qua dijudicari possit quid statuere canueniat; in [note: Sup. c. 5. § 3. et 4. ] primis Missarum Sacrificia offerentur; fietque oratio in loco Congregationis, et alijs partibus Societatis, per totum illud tempus quo congregantur, et quo tractantur res in eo Conuentu definiendae, ad gratiam impetrandam, vt omnia ad maiorem Dei gloriam constituantur.
2 Deinde semel, aut saepius omnibus congregatis, [note: IN CAPVT VII. QVi veniunt Prouincialium loco, eis absentibus eodem ordine loquentur. Hoc tamen obseruabitur, vt antiquissimus ex Professis cuiusuis Prouinciae, qui Prouincialis sit, vel loco Prouincialis veniat, dicat primus; et eum sequentur reliqui omnes eiusdem Prouinciae, iuxta antiquitatem Professionis, vel Votorum, quae Coadiutores Spirituales emittunt. Postea inter reliquos Prouinciales, qui fue rit antiquior, et cum eo reliqui ex eadem Prouincia. Post huiusmodi sequentur, si alij fuerint, qui sub nullo Prouinciali sint, vel extraordinem sint vocati; qui etiam ordine antiquit itis dicent. ] Praepositus Generalis, deinde Prouinciales, Rectores, alijque ad Congregationem vocati, quae eis tractanda videbuntur, rationesque eorum quae sentiunt (postquam diligenter omnia considerauerint, ac Deo et Domino Nostro commendauerint) coram omnibus breuiter proponent. ' Et postquam proposuerint, summam
page 268, image: s268[note: Suum scriptum super mensa, quae in medio erit, ponendo. Curabit autem Secretarius, vt, si opus fuerit, plura exempla exscribantur, vel quisque secum, ferat; quibus rationes, quae ipsos mouent, contineantur; vt videri possint ab ijs, qui sententiam de rebus eisdem dicturi sunt. ] scriptam in medio relinquent; vt siqui velint, eam legant; et quod ea de re sentiunt, in sequenti Congregatione dicant.
3 Rebus agitatis hinc inde in vna vel pluribus Congregationibus, si nihil manifeste in alteram partem constitui videretur; communi omnium, vel fere omnium assensu, quatuor qui definiant, ex ijs qui intersunt Conuentui, et in eo ius habent suffragij, plurium sententijs (quibus alij se stare velle compromittant) eligantur: qui quoties opus fuerit, cum Praeposito Generali congregati, omnia ea, de quibus agitur, decident. Quod si omnes eiusdem sententiae non fuerint; quo verget maior pars, id praeferendum, et a tota Congregatione, vt de manu Domini, admittendum erit.
4 Si Praepositus Generalis ea corporis valetudine non esset, vt posset rebus omnibus tractandis interesse; posset alium suo loco substituere, et sic sigillatim,
page 269, image: s269omnibus rebus constitutis, prout maiori parti visum fuerit, quod decretum est, scribetur; et in plena Congregatione legetur: et, si etiam tunc alicui visum fuerit, quid ea in re sentiat, dicere ei licebit: sed omnia tandem arbitrio Praepositi cum Definitoribus relinquentur.
5 Consideratis denuo illis, quae discussa sunt, et modo iam dicto rursum constitutis, Secretarius in libro ad id destinato [note: Promulgatio fiet coram tota Domo, ac postea per Domos, et Collegia reliqua; quod de ordinationibus et statutis dictum intelligatur, quae, vt vbique obseruentur, constituta sunt. Quod enim ad Collegium, vel Domum, vel personam vnam tantum pertineret, non est quod alijs in locis promulgetur, quamuis res secreta non essent: sed si essent secretae, multo magis euulgatio, sub grauibus censuris arbitrio Praepositi Generalis, est probibenda. Ordinationes in Congregatione constitutae, in suo vigore permaneant (si in alia Congregatione generali non reuocarentur) quamuis Praepositus Generalis, sub quo factae sunt, e viuis excessisset. ] ea postmodum promulganda scribet.
page 270, image: s270NONA PARS DE IIS QVAE AD CAPVT Societatis, et gubernationem ab eo descendentem pertinent. QVOD PRAEPOSITVM Generalem, et quidem perpetuum, dum vixerit, esse oporteat. Cap. I.
VT in omnibus Rebuspublicis vel Congregationibus bene constitutis, praeter eos qui ad fines particulares in eis tendunt, necesse est esse aliquem, vel etiam plures, qui boni vniuersalis curam habeant; et, vt ad proprium finem, ad id tendant: sic etiam in hac Societate, praeter eos, qui particularibus Domibus, Collegijs, et Prouincijs etiam, in quibus huiusmodi sunt Domus, vel Collegia, praesunt, necesse est [note: Inf. c. 6. §. 1. ] esse aliquem, qui vniuersae Societatis curam habeat; qui hunc sibi finem constituat, vt bene gubernetur, conseruetur, et augeatur totum Societatis corpus: et hic est Praepositus Generalis; qui cum duobus modis eligi posset; scilicet, vt ad tempus aliquod definitum, vel vt quandiu viuet, Societati praensit:
page 271, image: s271[note: DECLARAtiones. In nonam Partem. IN CAPVT I. PRaeter rationes, quae in hac Constitutione attinguntur, vt Generalis ad vitam constituatur; sunt er alia. [note: Par. 10. §. 6. ] Vna est, quod longius recedet omnis cogitatio et occasio ambitionis, quae huiusmodi officiorum pestis est, quam si certis temporibus esset eligendus. Altera, quod facilius est vnum idoneum, quam plures, ad hoc munus inueniri. Tetia est, exemplum quod sumitur ex communi ratione gubernationum magni momenti, quae ad vitam esse solent, tam in ecclesiasticis, Summi Pontificis, et Episcoporum; quam in secularibus, Principum ac Dominorum. De remedio autem, quo euitentur aliqua incommoda, quae sequi possent ex huiusmodi officio, si ad vitam teneatur, inferius, capite quarto agetur. ] propterea quod experientia, et in gubernando exercitatio, et hominum particularium notitia, [note: Maior erit Praepositi auctoritas, si mutari non poterit, quam si ad vnum vel plures annos eligeretur, cum externis, quia magis omnibus notus erit; et cum ijs, qui de Societate sunt, propter rationem eandem. Et contra, scire, quod eo officio aliquando sit perfunsturus, et aequalis, vel inferior alijs futurus; esse etiam in eo parum exercitatum, auctoritatem potest imminuere. ] et erga eosdem auctoritas confert magnopere, vt bene hoc munus obeat; ad vitam, et non ad tempus aliquod praescriptum, erit eligendus. [note: P. 8. c. 2. §. 1. etc 4. §. 2. ] Accedat autem ad cetera hoc commodi ex eo, vt Societas in rebus magni momenti, ad Dei gloriam, satis fere semper occupata,
page 272, image: s272[note: Constat, rarius congregandam vniuersam Societatem, si Praepositus ad vitam eligetur: quandoquidem quae fiunt Congregationes, maiori ex parte, ad eius electionem, et raro in alijs occasionibus fiunt. ] vniuersalibus his Conuentibus, minus laboris et distractionis patiatur.
QVALIS ESSE DEBEAT Praepositus Generalis. Cap. II.
1 [note: IN CAPVT II. AD has sex partes, vt primarias, reliqua reducuntur: quandoquidem in eis Praepositi perfectio consistit erga Deum; quodque eius affectum, intellectum, et executionem perficit; quodque ex bonis corporis, et externis iuuare poterit. et iuxta ordinem positum, momentum earum aestimandum est. ] INter dotes varias, quibus ornari Praepositum Generalem optandum est, omnium prima haec erit: [note: Inf. c. 6. A. et p. 10. §. 2. ] vt cum Deo ac Domino Nostro quam maxime coniunctus, et familiaris, tam in oratione, quam in omnibus suis actionibus sit: vt eo vberius ab ipso, vt boni totius fonte, vniuerso corpori Societatis abundantem donorum, ac gratiarum eius participationem, ac multum valoris, et efficaciae omnibus illis rationibus, quibus ad animarum auxilium vtetur, impetret.
page 273, image: s2732 Secunda, [note: Ins. c. 6. A. et p. 8. c. 1. G. ] vt vir sit, cuius in omni virtutum genere exemplum, reliquos de Societate iuuet; ac praecipue in eo splendor charitatis erga omnes proximos, et in primis erga Societatem; ac verae humilitatis, quae Deo et hominibus amabilem eum reddant, sit conspicuus.
3 Liber etiam ab omnibus inordinatis affectionibus, per gratiam Dei edomitis et mortificatis, sit oportet; ne interius iudicium rationis perturbent: et vt exterius tam sit compositus, et in loquendo praesertim tam circunspectus, vt in eo nihil, ne verbum quidem, notari possit, quod non ad aedificationem, siue eorum qui de Societate sunt (quibus speculi, et exemplaris loco esse debet) siue externorum faciat.
4 Nihilominus eo modo didicerit rectitudinem ac seueritatem necessariam, cum benignitate et mansuetudine miscere, vt nec se flecti sinat ab eo, quod Deo ac Domino Nostro gratius fore iudicauerit; et tamen filijs suis, vt conuenit, compati nouerit: eo modo se gerendo, [note: Inf. c. 3. §. 11. et p. 3. c. 1. §. 15 et N. ] vt etiam qui reprehenduntur, vel corriguntur, quamuis secundum inferiorem hominem quod agitur displiceat, agnoscant nihilominus quod recte in Domino, et cum charitate ille suum officium faciat.
5 Animi etiam magnitudo ac fortitudo est ei pernecessaria, ad infirmitatem multorum ferendam,
page 274, image: s274et res magnas in diuino seruitio aggrediendas; in eisque constanter, quando id conuenit, perseuerandum; non propter contradictiones. (licet a magnis, et potentibus excitatas) animum despondendo; nec ab eo, quod ratio, et diuinum obsequium postulat, vllis eorum precibus, aut minis separari se sinendo; vt omnibus demum casibus, qui incidere possunt, sit superior: nec prosperis efferri, nec aduersis deijci animo sese permittat: paratissimus, cum opus esset, ad mortem pro Societatis bono, in obsequium IESV Christi Dei ac Domini Nostri, subeundam.
6 Tertia est, vt praeclaro intellectus, ac iudicij dono polleat; vt nec in rebus ad speculationem, nec ad praxim pertinentibus, quae occurrerint, hoc talento sit destitutus. Et quamuis doctrina valde ei necessaria sit, qui tam multis viris eruditis est praefuturus; [note: Par. 10. §. 2. ] magis tamen est necessaria prudentia, et in rebus spiritualibus et internis exercitatio, ad varios spiritus discernendos; ad consilium ac remedium tam multis, qui necessitatibus spiritualibus laborabunt, adhibendum.
[note: P. 7. c. 2. F. ] Discretionis etiam donum in rebus externis, ac modo res tam varias tractandi, [note: P. 4. c. 8. §. 8. ] et cum tam diuersis hominum generibus in ipsa Societate et extra illam, agendi, summopere erit ei necessarium.
7 Quarta, et in primis necessaria ad res conficiendas, est vigilantia, et solicitudo ad eas incipiendas; et strenuitas ad easdem ad finem et perfectionem suam perducendas, vt nec incuria, nec
page 275, image: s275remissione animi, inchoatae et imperfectae relinquantur.
8 Quinta ad corpus pertinet, in quo, quod ad sanitatem, speciem externam, [note: Et sic videtur aetas valde senilis non conuenire, quae ad labores et curas huius officij idonea esse non solet: nec valde iuuenilis, quam nec auctoritas, nec experientia quae conuenit, comitari solet. ] et aetatem attinet, habenda est ratio hinc quidem decentiae et auctoritatis, inde vero virium corporis, quas eius munus exgit; vt in eo fungi officio suo, ad Dei ac Domini Nostri gloriam, possit.
9 [note: P. 1. c. 2. §. 13. ] Sexta [note: Externa censentur, nobilitas, diuitiae, quas in seculo habuit, honor, et similia. Et horum, ceteris paribus, aliqua ratio est habenda: alia tamen maioris momenti sunt, quae, quamuis haec desint, ad electionem possint sufficere. ] circa res externas est; inter quas, quae magis ad aedificationem, et Dei obsequium in eo officio conferunt, praeferri debent.' [note: P. 8. c. 1. G. ] Huiusmodi esse solent, existimatio ac bona fama: et demum, quae ex ceteris ad auctoritatem cum, externis, et cum ijs qui de Societate sunt, adiuuant.
10 Denique ex eorum numero esse debet Praepositus Generalis, qui in omni virtutum ornatu clarissimi, et de Societate optime meriti, et diu in eadem tales esse perspecti sunt. Et si aliquae ex dotibus superius dictis deessent, certe non desit eximia probitas, et amor erga Societacietatem,
page 276, image: s276ac iudicium bonum, quod etiam idonea doctrina comitetur. In reliquis enim, per eos [note: Inf. c. 6. §. 7. etc. et p. 8. c. 2. §. 1. ] qui ad eius auxilium destinandi sunt (de quibus inferius dicetur) cum auxilio et fauore diuino, multa suppleri poterunt.
DE AVCTORITATE PRAEPOSITI Generalis erga Societatem, ac de officio eius. Cap. III.
1 VT [note: P. 4. c. 10 §. 2. et p. 8. c. 1. §. 6. et p. 10. §. 8. ] bene gubernetur Societas, expedire valde videtur, vt Praepositus Generalis omnem habeat auctoritatem in Societatem, ad aedificationem. Quae potestas (vnde Praepositi officium cognoscitur) haec erit. [note: P. 1. c. 1. §. 1. ] Primum Praepositus Generalis per se, et per alios admittere in Domibus, vel Collegijs, vel vbicunque libeat, poterit eos qui ad Institutum Societatis ei idonei videbuntur; siue ad Probationem, [note: IN CAPVT III. CVm vnum vel plures ad Professionem per alium admiserit, prius nominatim de eis certiorem fieri, et de eorum dotibus ipsi satisfactum esse oportebit: [note: P. 5. c. 1. §. 2. et B. et c. 2. A. ] vel hoc munus admittendi pro suo arbitratu (iuxta id, quod in quinta Parte dicitur) alicui, cui perinde ac sibi ipsi, confidat, peculiariter committat. ] siue [note: P. 5. c. 1. §. 2. et B. et c. 2. §. 4. et 5. ] ad Professionem,' siue in Coadiutores formatos, vel Scholasticos approbatos admittendos censeat. [note: Iuxta id, quod in secunda Parte de dimittendi ratione dictum est. ] Poterit etiam eosdem dimittere, et a Societate remouere. '
page 277, image: s2772 Eiusdem erit, quos mittendos iudicauerit, et quocunque volet, ad studia litterarum mittere. [note: P. 4. c. 9. §. 2. ] Poterit et eosdem reuocare ante vel post absoluta studia, ac transferre ab vno in alium locum; prout ad ipsorum particulare, et ad vniuersale bonum Societatis magis conuenire in Domino existimabit.
3 [note: P. 4. c. 2. §. 5. etc 10. §. 1. ] Totam habebit superintendentiam, et gubernationem Collegiorum, quod ad Scholasticos, et Praeceptores, et Officiales attinet: inter quos primas tenent Rectores; [note: Inf. §. 14 et 15. et p. 4. c. 2. §. 5. etc. 10. §. ] quos constituere, ac remouere poterit, eamque facultatem eisdem communicare, quam senserit in Domino conuenire: et [note: P. 4. c. 2. §. 5. et C. ] per huiusmodi Rectores, administrationem, Collegiorum exercebit in ijs quae ad aedificia, et temporalia ipsorum bona in Scholasticorum vsum comparata pertinent; vt in litteris Apostolicis continetur.
4 [note: Inf. §. 15. et p. 4. c. 2 §. 5. etc. 10. §. 3. ] Curabit etiam, [note: Siue reddenda sit ratio eidem, siue Praeposito Prouinciali, siue alij cuipiam, qui ad eam exigendam potestatem commissariam habeat. ] vt illi rationem officij sui eo modo qui conuenire maxime videbitur, reddant.' Et quod de Collegijs dicitur, de Vniuersitatibus Societatis eius curae commissis dictum intelligatur. Res enim earum, quae ad vitae ac doctrinae institutionem pertinent, administrare, Praepositi Generalis munus erit; quod per ministros a se iuxta Constitutiones constitutos, exercebit, etc.
page 278, image: s2785 Est item penes Praepositum Generalem omnis facultas agendi quosuis contractus emptionum aut venditionum quorumlibet bonorum temporalium mobilium tam Domorum quam Collegiorum Societatis: et imponendi, ac redimendi quoslibet census super bonis stabilibus ipsorum Collegiorum, in eorundem vtilitatem ac bonum, cum facultate sese onere liberandi, restituta pecunia quae data fuerit. Alienare [note: Inf. §. 17 et 18. et p. 4. c. 2. §. 3. et c. 10. §. 2. et c. 11. §. 2. et p. 8. c. 2. §. 2. ] autem, aut omnino dissoluere Collegia, vel Domos iam erectas Societatis, sine generali eius Congregatione, Praepositus Generalis non poterit.
6 De ijs vero quae Societati ita relinquuntur, vt ipsa pro suo arbitratu ea disponat (siue bona stabilia illa sint, vt domus aliqua, vel praedium non alicui certo Collegio ab eo qui relinquit determinate applicatum vel annexum; siue mobilia, cuiusmodi sunt pecunia, triticum, et quaeuis alia mobilia) idem Generalis disponere poterit, aut vendendo, aut retinendo, aut huic vel illi loco id quod ei videbitur, applicando; prout ad maiorem Dei gloriam senserit expedire.
7 Et Praepositi Prouinciales, aut Locales, et Rectores, et alij eius Commissarij eam partem huius facultatis habebunt, quam ipsis Generalis communicauerit. Neque vero Collegiales ad huiusmodi actus collegialiter erunt congregandi.
8 Sicut ad Generalem pertinet curare, vt [note: Inf. c. 6. A. et p. 4. c. 10. §. 5. et p. 6. c. 1. §. 1. et c. 5. et p. 10. §. 13. ] Societatis Constitutiones vbique obseruentur;
page 279, image: s279[note: Per seipsum exercere debet Generalis hanc potestaiem: [note: Par. 4. c. 10. B. ] et per alios in casibus vrgentioribus id etiam praestare poterit, vbi sine incommodo insigni expectari nequit; vel vbi peculiariter alicui, cui tanquam sibi ipsi, fideret, praesertim in locis remotissimis, qualis est India, committeret. Et intelligendum est, dispensare posse, vbi eam esse mentem Constitutionum, vt dictum est, consideratis circunstantijs particularibus, et non aliter, in Domino iudicaret. ] ita ad eundem pertinebit, in ijs, quae accidunt, vbi dispensatione opus est, habita ratione personarum, locorum, temporum, et aliarum circunstantiarum, dispensare: quod munus ea cum prudentia, quam lux aeterna communicauerit, [note: Prooem. declar. ] finem earundem Constitutionum intuendo, qui alius non est quam maius Dei obsequium, et eorum bonum, qui hoc viuendi Institutum sequuntur, praestabit. Id que [note: [note: Exa. c. 4. §. 9. et 16. ] Penes Generalem erit, vt omnia experimenta, et plura etiam quam illa sex de quibus in Examine dicitur, fiant; vel vnum aut plura eorum omittantur, vel cum alijs permutentur, constituere; quando alicui non conueniret, quod generatim conuenit; cuiusmodi esset bospitale, vel peregrinatio, vel lectio, vel aliqua ex alijs Probationibus. ] tam de experimentis eorum, qui in Probationibus versantur, quam de alijs rebus, in quibus eam fuisse mentem eorum, qui Constitutiones condiderunt, ad gloriam Dei ac Domini Nostri iudicabitur, dictum sit.
page 280, image: s2809 [note: P. 7. c. 2. §. 1. et A. B. et C. ] Idem Generalis in Missionibus omnem habebit potestatem; eis tamen nulla ratione repugnando, quae a Sede Apostolica (vt in [note: P. 7. c. 1. ] septima Parte dicitur) proficiscuntur. Mittere ergo poterit omnes sibi subditos, siue Professionem emiserint, siue non emiserint (quos mittem. dos iudicauerit) [note: [note: P. 7. c. 1. §. 1. et b. et c. 2. C. ] Vt inter fideles in Indijs, et inter infideles, vbi sunt aliqui incolae Christiani, et etiam si nulli sint, in quibusdam casibus, vel necessitatibus vrgentioribus: id tamen magna confideratione praecedente fieri debet. ] ad quassibet mundi partes, ad quoduis tempus, vel definitum, vel indefinitum, prout ei videbitur; ad quamuis actionem ex ijs, quibus vti ad proximorum auxilium Societas solet, exercendam. [note: [note: P. 7. c. 1. §. 6. et c. 2 H. ] Non solum missos per praecedentem Praepositum, vel per seipsum, sed etiam per Summum Pontificem nullo tempore definito, potest reuocare; vt in litteris Apostolicis gratiarum, anno quadragesimo nono, per Paulum Tertium, nostrum sanctum Patrem nobis concessarum continetur. ] Poterit etiam missos reuocare: et in omnibus denique, vt ad maiorem Dei gloriam fore senserit, procedere. [note: Hoc, sicut alia multa dicta, et dicenda poterit exequi Generalis per suos ministros; siue Praepositi Locales illi fuerint, siue non. ] Idem, cum talenta hominibus Societatis nostrae donata cognoscat, officia Praedicatorum, Lectorum, et
page 281, image: s281Confessariorum distribuet. De alijs officijs tantumdem intelligatur: et quemlibet eo in munere, quod conuenientius ad diuinum obsequium, et salutem animarum obiturus in Domino videbitur, constituet.
10 [note: P. 5. c. 1. A. et p. 8. c. 1. §. 6. ] Eius erit, vti facultatibus a Sede Apostolica Societati concessis; et eam partem illarum vnicuique inferiorum communicare, quam in ipso bene collocatam, ad finem diuini obsequij nobis praesixum, existimauerit. Eiusdem erit reuocare eas, vel contrahere; ad eandem regulam diuini beneplaciti omnia exigendo.
11 [note: Sup. c. 2. §. 4. et inf. c. 6. §. 2. et p. 3. c. 1. §. 15. et N. ] Eiusdem Generalis erit, correctionibus vti, ac poenitentias, quae ad satisfactionem quorumcunque defectuum conuenire videbuntur, habita ratione personarum, et aliarum circunstantiarum, iniungere: quarum consideratio eius charitati cum prudentia coniunctae, qua ad Dei gloriam vtetur, committitur.
12 [note: P. 8. c. 2. C. et c. 4. §. 2. et. c. 5 §. 1. et 2. ] Eiusdem erit, conuocare Societatem ad generalem Congregationem (quando alijs de rebus, quam de electione Praepositi est agendum) et statuere, vt Prouincialis etiam Congregatio conuocetur, cum expedire iudicauerit; et dirigere eos qui conuenerint; ac suo tempore, ijs absolutis quae tractanda erant, dimittere.
13 [note: P. 10. §. 6. et A. ] Sine eius facultate et approbatione, nullus possit dignitatem vllam extra Societatem admittere: nec ille facultatem huiusmodi dabit, nec id approbabit, si Sedis Apostolicae Obedientia ipsum
page 282, image: s282non compelleret.
14 [note: Sup. §. 3. et p. 4. c. 2 §. 5. et c. 10. §. 3. et c. 17. §. 1. ] Constituat idem, vt dictum est, per seipsum Rectores Collegiorum, et Vniuersitatum, ac Praepositos Locales Domorum, quos aptiores fore iudicauerit: [note: Cum ijs qui bene suum officium faciunt, et ei possunt satisfacere, in triennij definito spatio nihil deperit: quando quidem hoc tempus et contrabi, et prorogari poterit: cum ijs qui se parum idoneos ostenderent, id commodi accedit, vt sine nota, cursu triennij peracto, remoueri possint: nisi ante id tempus, ratione vniuersalis boni, Generali remouendi viderentur. ] [note: Inf. c. 5. §. 1. ] Prouinciales itidem Praepositos ad triennium vt plurimum (quamuis et contrahi, et prorogari etiam id spatium temporis possit, quando ad maiorem Dei, ac Domini Nostri gloriam id fore videbitur). [note: Sup. §. 3. ] Quibus etiam eam potestatem communicabit, quam duxerit communicandam.
15 Poterit etiam eam reuocare, restringere, et etiam augere, [note: Sup. §. 4. ] et administrationis rationem ab eis exigere. [note: Sup. §. 3. et p. 4. c. 2. §. 5. et c. 10. §. 3. et c. 17. §. 1. ] Quod si Prouinciali facultatem constituendi Praepositos Locales, et Rectores communicauerit; eiusdem Generalis erit, eosdem confirmare, vel remouere.
16 [note: Quanquam poterit ad has electiones, et res alias graues et dubias, rogare sententias aliorum, quos iudicauerit in Domino bene sensuros; constituere tandem, in eius tandem, in eius erit potestate. ] Idem Officiales reliquos ad gubernationem Societatis necessarios, [note: Inf. c. 6. §. 12. et p. 4. c. 2. E. ] vt Procuratorem generalem, [note: Inf. c. 6. §. 8. ] et Secretarium Societatis constituet; eam illis facultatem,
page 283, image: s283quam pro negotiorum ac personarum ratione conuenire in Domino iudicabit, communicando.
[note: 17 Par. 4. Prooe. A. et c. 2. §. 1. ] 17 Idem poterit, non expectata generali Congregatione, Domos, Collegia, Vniuersitates Societati oblatas accipere; et in Fundatores, cum priuilegijs in quarta Parte dictis, eos quos in Domino admittendos duxerit, admittere; et Lectores, Sacerdotes, et alia quae occurrerint, prouidere. [note: P. 4. c. 2. §. 2. et c. 11. §. 2. et A. ] Erit tamen ei curandum, vt cum huiusmodi conditionibus admittat, ex quibus Societas commoditatem ad propositum sibi diuini obsequij finem, et non detrimentum sentiat. [note: Sup. §. 5. et p. 4. c. 2. §. 2. et 3. et A. ] Sed si experimento compertum esset, grauari magis, quam iuuari Societatem, nec Praepositus Generalis de remedio prospiceret; in prima generali Societatis Congregatione, vtrum huiusmodi Domum, Collegium, vel Vniuersitatem relinqui, an teneri cum tali onere expediat, agi poterit.
18 [note: Sup. §. 5. ] Transferre, vel dissoluere Domos, vel Collegia iam erecta, aut in [note: Inf. c. 4. §. 7. et Ex. c. 1. §. 4. et p. 4. c. 2. §. 5. et c. 10. §. 1. et p. 6 c. 2. §. 3. et p. 10. §. 4. ] vsum Societatis Professae reditus eorum conuertere, Praepositus Generalis, vt in quarta Parte dictum est, non poterit.
[note: Exa. c. 4. §. 36. ] 19 Cognoscat, quo ad eius fieri poterit, conscientias eorum qui sub eius Obedientia sunt; ac praecipue Praepositorum prouincialium, et aliorum, quibus munera maioris momenti committit.
20 Generatim loquendo, in rebus omnibus quae ad propositum Societati finem perfectionis et auxilij
page 284, image: s284proximorum ad gloriam Dei faciunt, [note: P. 6. c. 5. ] omnibus praecipere in Obedientiae virtute possit. Et quamuis alijs inferioribus Praepositis, vel Visitatoribus, vel Commissarijs suam facultatem communicet; poterit tamen approbare, vel rescindere quod illi fecerint, et in omnibus quod videbitur, constituere: et semper ei Obedientiam ac reuerentiam ( [note: P. 3. c. 1. §. 23. et p. 4. c. 10. §. 5. et p. 6. c. 1. §. 1. 2. et 3. et p. 7. c. 2. §. 1. et A. et p. 8. c. 1. D. ] vt qui Christi vices gerit) praestari oportebit.
DE AVCTORITATE, VEL prouidentia, quam Societas habere debet erga Praepositum Generalem. Cap. IV.
1 [note: IN CAPVT IV. [note: Inf. c. 5. §. 2. ] ET exer cebit eam per Assistentes; de quibus mox dicetur. ] FAcultas, vel prouidentia Societatis erga Praepositum, (habita semper ratione boni vniuersalis, ac maioris aedificationis) sex in rebus, quae ad Dei gloriam iuuare possunt, consistit.
2 [note: Inf. c. 5. §. 2. ] Prima ad res externas pertinet, vestitus, victus, et expensarum quarumlibet ad personam Praepositi spectantium: quae omnia vel augere, vel imminuere poterit Societas; prout Praepositum ipsum, ac se decere, et Deo gratius fore iudicabit. Et huic Societatis ordinationi Praepositum acquiescere oportebit.
3 [note: Inf. c. 5. §. 2. ] Secunda ad corporis curam pertinet; ne in laboribus,
page 285, image: s285vel rigore nimio mensuram excedat, Qua etiam in re ad moderationem se reduci sinet Superior, et Societatis arbitrio acquiescet.
4 [note: Inf. c. 5. §. 2. ] Tertia ad animam eius spectat, cum etiam viris perfectis aliquando huiusmodi cura vel circa personam, vel circa officium sit necessaria. Habeat ergo Societas cum Praeposito Generali (et idem cum inferioribus fieri posset) aliquem, qui accedens ad Deum in oratione, postquam diuinam bonitatem consuluerit, et aequum esse id iudicauerit, cum modestia debita, ac humilitate quid sentiat in ipso Praeposito requiri ad maius obsequium et gloriam Dei, admonere teneatur; siue ille sit eius Confessarius, siue alius quispiam per Societatem designatus, qui ad hoc negotium aptus videatur.
5 [note: Inf. c. 5. §. 6. et E. et p. 10. §. 6. et A. ] Quarta est, quod, [note: Vrgere intelligendum est, si Princeps aliquis secularis id curaret, et ordinaret Summus Pontifex aiquam sumere dignitatem; non tamen ita absolute imperando, vt ostendat se velle eum ad tale officium admittendum obligare. Nam in huiusmodi casibus, vbi cessat obligatio, non debet, nec potest sine probatione Societatis eam admittere: nec Societas ap probabit, si Pontifex praecepto, quod ad peccatum obliget, non compelleret. ] si quis vrgeret (licet eum nonobligando sub poena peccati) vt dignitatem aliquam admitteret,' in qua Praepositi officium necessario relinquendum esset, non posset sine consensu Societatis
page 286, image: s286eam admittere. Societas autem, semper intuendo quae ad maius Dei obsequium et gloriam pertinent, si Obedientia Sedis Apostolicae non compulerit, assensum numquam praestabit.
6 [note: Inf. c. 5. 6. et D. ] Quinta locum habet, si accideret vt valde negligens vel remissus esset in rebus magni momenti, ad Praepositi officium pertinentibus; propter corporis grauem aegritudinem, aut senium, spe emendationis ea in parte sublata; vnde multum detrimenti publicum bonum pateretur. Tunc enim Coadiutor, vel Vicarius qui Generalis officio fungatur, est eligendus: siue ipsemet Praepositus eum cum approbatione Praepositorum Prouincialium sibi substituat; siue illi cum approbatione duorum Praepositorum Localium, vel Rectorum vniuscuiusque Prouinciae, eum perlitteras pluribus suffragijs eligant ad Societatis gubernationem; cum ea facultate, quae Generali, vel ipsi Societati, si ea eligeret, communicanda videretur.
[note: Inf. c. 5. §. 4. ] 7 Sexta locum haberet in quibusdam casibus (quos speramus per Dei bonitatem, aspirante ipsius gratia, numquam euenturos) cuiusmodi essent peccata mortalia in externum actum prodeuntia; ac nominatim copula carnalis; [note: Vt cum aliquo armorum genere, vel cultello, vel re quauis, cum qua insignis laesio inferri potest. ] vulnerare quemquam;' [note: Sup. c. 3. §. 18. et Exa. c. 1. §. 4. et p. 4. c. 2. §. 5. et c. 10. §. 1. et p. 6. c. 2 §. 3. et p. 10. §. 4. ] ex reditibus Collegiorum aliquid ad proprios sumptus assumere, [note: Id agitur peculiariter, vt non det consanguineis, guineis, vel eis qui coniunctionem aliquam secularem cum ipso habent: et non praecluditur ostium, vt fiat eleemosyna, vel detur, quod conuenit, ei, cui dari debere ad Dei gloriam Generalis sentiret. ] vel cuiuis extra
page 287, image: s287Societatem donare; vel aliqua stabilia bona Domorum, aut Collegiorum alienare; vel prauam doctrinam habere. Si quid ergo horum accideret, potest ac debet Societas [note: Quoniam qui curam aliorum, praecipue tam vniuersalem, habent, iniuste calumniam a multis pati varias ob causas possunt; diligenter animaduertere oprtet, vt probationes dictorum defectuum sint, quam fieri possit, efficacissimae, morali modo loquendo. ] ( [note: Inf. c. 5. §. 4. ] si de re sufficientissime constaret ') eum officio priuare; [note: P. 2. c. 1. §. 1. et A. ] et, si opus est, a Societate remouere: in omnibus prae oculis habendo quod ad maiorem Dei gloriam et vniuersale bonum Societatis fore iudicabitur.
DE MODO QVO PROCEDERE DEBET Societas in ijs, quae ad Praepositum Generalem pertinent. Cap. V.
1 IN primis Praepositi Prouinciales, [note: Sup. c. 3. §. 14. ] quos Generalis ipse per se constituit, in conspectu Dei considerare et efficere quod vniuersali bono Societatis debent in praedictis ad Praepositum Generalem pertinentibus, prout in Domino senserint, teneantur.
page 288, image: s2882 [note: Sup. c. 4. §. 2. ] In ijs quae ad sumptus et curam corporis eius, et res alias minus graues pertinent, Congregatione opus non est: sed [note: IN CAPVT V. PRofessi sint, si commode fieri poterit. Et si aliquando huiusmodi Assitentes (vel aliquis eorum) a Praeposito recederent, missi ad hanc vel illam partem, vt cito redeant; necesse non erit alios in eorum, locum subrogare: si diu eos abesse oporteret, alij subrogentur. Verum Praepositus Generalis sine graui causa vel necessitate eos procul a se mittere non debet. ] vt [note: Sup. c. 4. A. et inf. c. 6. §. 10. et 11. et p. 8. c. 1. G] Societas viros quatuor ei Assistentes, qui discretione, ac zelo communis boni Societatis polleant, constituat: qui [note: Inf. c. 6. §. 10. ] quidem apud Praepositum manentes, in conspectu Creatoris ac Domini sui dicere, ac efficere, [note: Sup. c. 4. §. 2. 3. et 4] quidquid circa tria prima in praecedenti capite dicta, ad maiorem Dei gloriam fore senserint, teneantur.
3 Electio vero quatuor huiusmodi Assistentium, eorum, erit qui Praepositum eligent, quando ad id congregantur. Quod si vel mortem obiret, vel a Praeposito Generali diutius abesse, propter causas graues, aliquem ipsorum oporteret: non repugnantibus Prouincialibus Societatis, Praepositus Generalis alium substituet, qui cum approbatione omnium, vel maioris partis eorum, manebit in demortui vel absentis loco.
4 [note: Sup. c. 4. §. 7. ] Tertio, si accideret aliquod ex peccatis (auertat
page 289, image: s289id Deus) quae sufficiunt ad Praepositum officio suo priuandum; simul atque res [note: Sup. c. 4. §. 7. ] per testimonia sufficientia, vel ipsius affirmationem constaret; iuramento obstringantur quatuor Assistentes ad id Societati denunciandum, et cum omnium, vel certe trium subscriptionibus Congregationem, [note: Rem nihilominus secretam teneant, quantum fieri poterit, cum alijs, etiam eiusdem Societatis, donec veritas eluceat: vt si certum esse, quod quatuor sibi persuaserant, non inueniretur, iniusta infamiae nota Praeposito non inuratur. ] id est Praepositos Prouinciales cum duobus alijs, quos singuli ex sua Prouincia secum adducent (qui congregari tenebuntur) conuocandam. Et si res diuulgata, et communiter manifesta esset; non expectata quatuor Assistentium conuocatione, Prouinciales alij alios vocando conuenire deberent. Et ipso primo die, quo in locum, huiusmodi Congregationis ingredientur, vbi aderunt quatuor illi qui conuocarunt, cum alijs congregatis, rem is aggrediatur, cui omnia notiora sunt, et accusatio dilucide explicetur: et postquam auditus fuerit Praepositus, foras egredi debebit: et antiquissimus ex Prouincialibus [note: P. 8. c. 6. d. ] simul cum Secretario, et alio Assistente de tota re scrutinium faciat, et primo quidem, an constet de peccato quod obijcitur; deinde an huiusmodi sit, vt propter id priuari officio debeat; et idem suffragia promulget, quae, vt sufficiant,
page 290, image: s290duas tertias partes excedent; et tunc statim de alio eligendo agetur: et si fieri potest, non prius inde egrediantur, quam Societas Generalem Praepositum habeat: et si eo die res transigi non poterit, in sequenti vel quam expeditissime fieri poterit, eo modo quo in octaua parte [note: P. 8. c. 6. ] dictum est, transigatur.
5 [note: Cum defectus ad depositionem sufficientes non deprebenderentur, alijs de rebus agatur propter quas conuocata Societas videatur, et quod ad Praepositum attinet, dissimuletur: immo quoad eius fieri poterit, nullo tempore diuulgari debet. Et sic, cum conuocantur, praemoneri, et postrem discussam serio iniungi conscijs, et praesertim Prouincialibus oportet, ne cui indicent. Et cum constitutum fuerit illum officio priuare, tunc etiam cum Praeposito Generali secreto agendum est, vt ipsemet officio se abdicet; vt hoc promulgari, et peccatum, ac officij propter peccatum priuatio occultari possit. ] Si defectus deprehensi non fuerint eiusmodi, vt priuandus officio suo, sed tantum corrigendus videretur, quatuor eligantur, quibus cura iniungatur considerandi, quae correctio ei conueniat: et si non conuenirent, paribus suffragijs existentibus, quintus adiungatur, vel tres alij; vt quid in Domino conueniat constituant.
6 [note: Omnino esset inutilis, qui vsu rationis careret; quique in morbum minime curabilem incidisset, tamque grauem, vt rebus sui officij vacare non posset, nec aliquando vacaturus speraretur. Si morbus talis non esset, vt de sanitate desperandum videretur; sine Congregatione generali Vicarius per eundem Praepositum posset constitui, vt ipsius officio, donec conualesceret, omnino fungeretur: et recupetata sanitate concessa ei prius facultas cessabit. ] Si [note: Sup. c. 4. §. 6. ] accideret Praepositum Generalem ad Societatis gubernationem esse inutilem, repartim
page 291, image: s291coram eo, et partim in eius absentia agitata, dispiciatur an eligi Vicarium absoluta cum potestate, quamuis sine nomine Praepositi Generalis (quandiu vixerit qui tunc erat) oporteat: et id, si pluribus quam dimidiae parti suffragiorum visum fuerit, sic agendum erit. Si id necessarium fore non iudicarent, videndum erit an praeter ministros illos quorum opera Generalis vtebatur, Societas alios prouidere debeat; vt subleuato magis eo, et adiuto, non desideraretur quod ad gubernationem Societatis conueniret. Et ea in re sequi oportebit quod plus quam media pars eorum qui congregati sunt, statuerit. [note: Sup. c. 4. §. 5. et B. et p. 10. §. 6. et A. ] Si ageretur de dignitate, quam vt plurimum pati non potest Praepositi officium, si non compulerit talis Obedientia Summi Pontificis, quae ad peccatum obligare posset; res in consultationem ne adducatur: [note: Hinc apparet paret necessarium non esse ad hoc statuendum ad Congregationem venire: nisi Obedientia Sedis Apostolicae intercederet, quae Praepositum, vel Societatem (vt distum est) ad peccatum obliget, nisi res ad effectum perducatur. ] sed id omnino tanquam certum tenendum est, nec debere, nec posse consensum ad huiusmodi dignitatem admittendam, praestari.
page 292, image: s292DE IIS, QVAE IVVARE poterunt Praepositum Generalem, vt suo officio bene fungatur. Cap. VI.
1 CVM proprium Generalis officium non sit concionari, nec Confessiones audire, nec alia huiusmodi (in quibus tamen ille, vt particularis persona, videbit quid praestare possit, cum ei per alias occupationes officij sui proprias licebit, et non aliter) [note: IN CAPVT VI. [note: Sup. c. 2. §. 2. et p. 8. c. 1 G. ] HOC praestabit in primis auctoritate, et exemplo vitae suae, et charitate ac dilectione Societatis in Christo Domino Nostro, et oratione [note: Sup. c. 2. §. 1. et p. 10. §. 2. ] assidua ac desiderijs plena, et Sacrificijs, quae gratiam conseruationis et augmenti huiusmodi impetrent: et ex ijs, quae praestare ipse potest, hoc maximi momenti apud eum esse debet, et in quo plurimum in Domino confidat. Est enim in primis efficax ad gratiam a diuina Maiestate impetrandam; a qua, quod expetitur procedit: idque potissimum faciet, cum necessitas occurrerit: [note: Sup. c. 3. §. 8. et p. 4. c. 10. §. 5. et p. 6. c. 1 §. 1. etc. 5. et p. 10. §. 13. ] tum etiam id faciet, solicitudinem adhibendo ad Constitutionum obseruationem; [note: P. 8. c. 1. §. 9. et L. etc. 2. B. ] iniungendo crebro sibi rationem reddi eorum quae in Prouincijs omnibus geruntur per Prouinciales: scribendo eisdem quos sentit de rebus ad se relatis; et curando, vt prouideatur, vbi conuenit, per se, et ministros; de quibus agetur. ] sed [note: Sup. c. 1. ] ita regere vniuersum huius Societatis corpus, vt conseruetur, et gratia diuina aspitante in
page 293, image: s293bono suo statu, et modo procedendi ad Dei et Domini; Nostri gloriam crescat; ad quem sibi propositum finem sua potestate vti debet.
2 Praeter dona illa perfectionis magnae spiritualis, ac virtutum, de quibus secundo capite dictum est, bonis [note: Par. 10. §. 8. ] etiam ministris ad munera particularia obeunda opus habet.
Quamuis enim per seipsum aliquando in illis versetur; hahabeat tamen necesse est Praepositos inferiores (quos viros selectos esse oportet) [note: P. 2. c. 1. §. 2. et B. et p. 4. c. 10. §. 4. et p. 10. §. 8. ] quibus, multum potestatis conferre, et huiusmodi res particulares fere semper committere possit. [note: P. 8. c. 1. §. 4. ] Eius autem crebrior communicatio inter Praepositos inferiores cum Prouincialibus erit; horum autem cum Rectoribus, et Praepositis Localibus, vt; [note: P. 2. c. 1. §. 2. et p. 8. c. 1. §. 4. et E. et p. 10. §. 9. ] melius subordinatio conseruetur. Aliquando tamen Generalis, vel vt pleniorem rerum omnium notitiam habeat, vel propter alia quae saepius accidere solent, ipsemet cum Rectoribus, et Praepositis Localibus, et particularibus etiam personis aget; [note: Sup. c. 3. §. 11. ] eosdemque consilio, reprehensione, et si opus
page 294, image: s294est, correctione iuuare studeat: quandoquidem eius est munus, defecrus Praepositorum inferiorum supplere; ac cum diuino fauore et auxilio, quod in ipsis perfectum non est, ad perfectionem perducere.
3 Ad omnia etiam conferet, si Generalis litteras Apostolicas, et concessiones omnes, quae ad institutionem, facultates, vel priuilegia Societatis pertinent, et quoddam eorum compendium apud se habuerit: catalogum itidem vnum omnium Domorum, et Collegiorum Societatis cum suis reditibus; et [note: P. 8. c. 1. N. ] alterum personarum omnium quae in quauis Prouincia versantur, non solum Professorum, et Coadiutorum qui formati, ac Scholarium qui approbati dicuntur; sed etiam, illorum qui in Probationibus exercentur; vbi eorum nomina, et qualitates scribantur: et hunc catalogum renouandum singulis annis, si conuenire videbitur, curabit. Et demum omnia perspecta habest, vt in omnibus rebus melius possit quae ad gloriam diuinam pertinent, prouidere.
4 [note: P. 6. c. 3. §. 7. et E. ] Quod in vniuersum in sexta Parte capite tertio dicitur, eos qui de Societate sunt, negotijs secularibus, licet pia alioqui essent, implicari non debere; id Generali magis, quam reliquis omnibus, conuenit: [note: Hoc intelligendum est, quatenus declinari poterunt. Sed demum prudentia docebit, num per se, aut alios de Societate debeat nonnunquam aliquorum piorum operum, quae ad Societatem non pertinent, curam suscipere: vel quod magni sint momenti in Dei obsequio, vel in gratiam eorum, qui id impetrare student. ] ne in eis, vel alijs etiam rebus, pijs quidem, sed ad Societatem non pertinentibus, ita occupari se
page 295, image: s295sinat, vt tempus ac vires ad ea quae pertinent ad ipsius officium ( [note: Inf. §. 7. ] quod quidem magis, quam totum hominem requirit) eum destituant.
5 [note: Praescribere ordinem, qui tenendus est (si talis non esset, qualis conueniret) vbi residet, et etiam alijs in locis, Praepositi Generalis est: sed executio alijs, vt dicitur, demandabitur. ] Sed nec in executione ministeriorum particularium ad Societatem pertinentium, quae per alios effici possunt, magnopere occupari deberet: cuiusmodi esset peculiaris alicuius Domus cura, quod ad sustentationem temporalem, et gubernationem eius attinet: quin potius, [note: Sup. §. 2. ] vt superius dicitur suos quouis in loco, etiam vbi ipse residebit, Officiales habeat; in quos si totam curam non reiecerit, subleuetur certe ab eis, et huiusmodi curae occupatione liberetur.
6 [note: Par. 10. §. 8. ] Sic etiam in quauis Prouincia eos habeat Prouinciales tam probatae fidei, vt qui intelligit magna ex parte ex his et Localibus bonam gubernationem Societatis pendere. Cum autem illi tales fuerint, laborem cum illis, in rebus quae id patiuntur, diuidendo, et de omnibus grauioribus
page 296, image: s296certiorem se fieri curando, plus otij ac temporis sibi relictum, vt rebus vniuersalibus vacet, quae solus ipse obire potest, intelliget: plus etiam lucis ad perspiciendum quid in illis facto opus, sit, si ipsius intellectus eam lucem, qua donatus est, ex parte non amiserit; vt eis accidit, qui plus aequo in rebus particularibus, ac exiguis occupantur; vnde opprimi et debilior reddi intellectus acies ad res vniuersales perspiciendas solet.
7 Nec solum Praepositus Generalis ad res particulares (vt [note: Sup. §. 2. 5. et 6. ] dictum est) ministris opus habet; [note: Quoniam qui cum tam multis hominibus, deque rebus tam varijs et tanti momenti agere debet, si aliorum ministerio non iuuaretur, onus ferret intolerabile, quod ne magna quidem eum distractione animi, et sanitatis, ac longioris vitae dispendio bene posset sustinere: et sic videre est, eos omnes quibus gubernationum alicuius, momenti cura est commissa, quo illis satisfacere possint, multis ad id auxilijs subleuari. Vnde et Generalis, vt bene, expedite, et suauiter suum officium faciat, eisdem indiget auxilijs. ] sed etiam ad voiuersales, et sui officij proprias; vt eis bene ac suauiter possit satisfacere. Habeat igitur necesse est, qui multa in memoriam reducendo, ad solicitudinem curandi res tam multas officij sui; qui etiam consilio ad eas ordinandas; demum qui diligentia ac labore ad eas opere complendas adiuuet. Id enim compertum est, quod nec viri vnius memoria
page 297, image: s297tam multarum rerum recordationi satis sit; nec, si id praestaret, vnius intellectus ad easdem bene considerandas et ordinandas satis esset; nec, quamuis et hoc posset, vires vnius ad easdem exequendas sufficerent.
8 Ad [note: Sup. c. 3. §. 16. ] primum illud de solicitudine omnia curandi, aliquo ministro ei opus est, qui ordinarie apud ipsum maneat; [note: Huius officium erit, ex omnibus litteris et informationibus summam in pauca redigere, et capita eorum quae Superiori propeneda sunt, et quae postulant vt respondeatur, vel aliquid agatur, et prout se extendet munus a Generali commissum, litteris poterit respondere; siue Generalis, siue ipse Secretarius de ipsius commissione, eas subscribat: et Generali eas, vel secundum eius voluntatem Assistentibus, vel alicui eorum, aut etiam nulli ostendat; prout res ipsae, de quibus scribitur, et ratio personae Secretarij exigunt. ] qui pro memoria, et manibus illi sit ad omnia, quae scribenda, et tractanda fuerint, ac breuiter ad res omnes officij sui obeundas; qui induat Praepositi personam; et praeter potestatem, totum officij eius pondus humeris suis impositum esse existimet.
9 Hic Praepositi minister vir esse solicitus, et discretionis, et si fieri posset, doctrinae dono, et specie honesta; ac modo agendi verbo et litteris cum omni hominum genere, praeditus esse deberet; quique in primis esset vir, cui confidenter quiduis committi posset; quique Societatem in Domino diligeret:
page 298, image: s298quo vtilius eius opera ac ministerio vti Praepositus Generalis ad gloriam diuinam valeat.
10 Secundum auxilium, videlicet consilij ad res graues, quae se offerunt, ordinandas et constituendas, quam sit Generali Praeposito necessarium, ex earum multitudine, et ex humani intellectus natura, qui tam multas in partes consideratione diuidi nequit, vel certe ad id quod oportet, in eis partibus dispiciendum, ac prouidendum non sufficit, potest intelligi. [note: Sup. c. 5. §. 2. et p. 8 c. 1. G. ] Videtur ergo pernecessarium, vt aliqui sint apud Superiorem viti, litteris et omnibus alijs Dei donis clari, qui ei assistant; et considerandi peculiari solicitudine res vniuersales Societatis a Generali commissas curam habeant; quam illis posset diuidere, quo accuratius res omnes perspiciant: vt vnus rerum, Indicarum inspiciendarum, alter Hispaniae et Portugalliae, et alius Germaniae et Galliae, et alius Italiae et Siciliae curam haberet: et sic de alijs, quando Societas in plures partes spargeretur. Quisque autem ex eis peculiari oratione, et suis in Sacrificijs recordatione, Deo partem illam sibi specialiter commissam commendare debet; et considerare, quid in ea magis, ad id consequendum quod sibi Societas proponit, iuuare posset. Conferendum etiam cum alijs esset, si quid ad rem facere magnopere videretur. Res autem inter se discussas Generali referre possent.
page 299, image: s299[note: Etiam res scribendae maioris momenti, et instructiones eorum, qui buc et illuc mittuntur, cum his antequam scriberentur, possent conferri: quodque eis videretur, posset Secretarius Superiori referre: et tantundem in ijs, quae ad doctrinam pertinent. Haec autem non solum subleuarent Generalem, sed etiam rebus illis quae ab ipso constituerentur, maiorem auctoritatem afferrent. ] lidem etiam attenderent ijs rebus, quae vel a Praeposito, vel etiam a Secretario Societatis proporterentur: vt magis inter ipsos discussae Superiori referantur. Et in vniuersum in considerandis et tractandis rebus, tam ad doctrinam, quam ad praxim pertinentibus, quae altiorem considerationem postulant, iuuare Praepositum ac subleuare debent. Praeter id autem, et quod rebus multis melius prouideri per illos poterit; Praedicationi, Lectioni, Confessionibus audiendis, et alijs bonis ac pijs operibus ad Dei gloriam et animarum auxilium vacare poterunt.
11 Numero autem huiusmodi Alsistentes nunc quidem quatuor erunt; et quidem illi ipsi esse poterunt, de quibus [note: Sup. c. 5. §. 2. ] superius dictum est. Quamuis autem res grauiores cum eis tractandae sint, statuendi tamen facultas, postquam eos audierit, penes Praepositum Generalem erit.
12 In tertio auxilio, videlicet diligentiae ad exequendum vel complendum quod ad res Societati necessarias fuerit constitutum, cuiusmodi essent
page 300, image: s300negotia, quae ad Domos vel Collegia pertinent, expedire; tum etiam quae illorum, sunt, defendere; et generatim ad res omnes agendas, [note: Sup. c. 3. §. 16. et p. 4. c. 2. E. ] multum. conferet, immo necessarium est vnius Procuratoris generalis Societatis auxilium, qui quidem Romae resideat, ac prudentia, fidelitate, et dexteritate cum homitubus agendi, et omnibus alijs dotibus polleat; non tamen; Professus sit, [note: Quamuis Procuratorum habitatio in Domibus Professae Societatis ordinarie esse non debeat, sed in alia ipsi assignata; nihilominus quando non tractant lites, vel quando necessitas aliqua vrgeret, vel alioqui conueniret, et ad tempus, possent in Domibus habitare. Et hoc eorum iudicio relinquitur, qui in dictis Domibus Professa Societatis alijs praesunt; iuxta quod ordinatum vel comissum eis fuerit a Generali, vel de ipsius intentione eis constiterit. ] nec in Domibus, Societatis Professae habitet; sed in alia (de qua dictum est in quarta Parte) [note: Vel vt plures Procuratores constituerentur; prout res, quae incidunt, et necessitas vrgens diuersarum ac variarum regionum postularet. ] qui suis etiam auxilijs, ac ministris ad ea negotia, quae solus non potest conficere, necessarijs subleuetur.
13 Cum ergo Praepositus huiusmodi habeat auxilia, tempus (quod quidem valetudo, et vires corporis permittent) partim cum Deo, partim cum Officialibus, et ministris huiusmodi agendo, partim secum seorsum considerando, ac cum auxilio et fauore Dei ac Domini Nostri, quod agendum est statuendo, impendet.
page 301, image: s30114 [note: Ex ijs, quae dicta sunt de Generali, intelligi poterit quod Prouincialibus, et Localibus, et Rectoribus Collegiorum conuenit, quod attinet ad Dei dona, quibus ornari debent, ad pote statem, officium, et auxilia, quae habere eos oportet; prout expresse dici poterit [note: Proem Declar. ] in Regulis, quae ad Praepositos huiusmodiparticulares pertinent. ] Praepositi [note: Par. 4. c. 10. §. 7. et c. 17. §. 1. et p. 10. §. 8. ] etiam Prouinciales, et Rectores Collegiorum, vel Praepositi particulares Domorum suis auxilijs plu. ribus et paucioribus, pro necessitate ac momento rerum Ipsis commissarum, subleuari debent: ac praxipue ad consilium aliquos cum quibus res grauiores quae occurrunt, communicent (quamuis eis auditis penes Superiores sit statuendi facultas) designatos habeant.
page 302, image: s302DECIMA PARS DE MODO, QVO CONSERVARI et augeri totum corpus Societatis in suo bono statu possit.
1 QVia Societas, quae medijs humanis instituta non est, per ea nec conseruari nec augeri potest; sed per gratiam omnipotentis Dei ac Domini Nostri IESV Christi: in eo solo spem constitui oportet, [note: Inf. §. 12 et Prooe. const. §. 1. ] quod conseruaturus sit et promoturus hoc opus, quod ad obsequium et laudem suam, et auxilium animarum inchoare dignatus est. Et iuxta spem hanc primum medium et maxime consentaneum, orationum et Sacrificiorum erit; quae hac cum intentione sancta offerri, et singulis hebdomadis, mensibus, et annis in omnibus locis, vbi Societas residet, certa ordinatione institui debent.
2 Ad conseruationem et incrementum non solum corporis, id est eorum quae externa sunt, sed etiam spiritus Societatis, atque ad assecutionem [note: Exa. c. 1. §. 2. et p. 1. c. 2. §. 8. et c. 3. §. 1. et p. 3. c. 1. §. 9. et p. 4. Prooe. et c. 12. §. 1. et p. 6. c. 3. §. 4. et p. 7 c. 1. §. 1. ] finis quem sibi praefigit auxilij animarum, ad vltimum et supernaturalem suum finem consequendum media illa quae cum Deo instrumentum coniungunt, ac disponunt, vt a diuina manu recte gubernetur, efficaciora sunt, quam quae illud disponunt erga homines. [note: P 8. c. 1.[?]. 8. ] Huiusmodi est probitas et virtus, ac praecipue charitas, et pura intetio diuini feruitij, et [note: P. 9. c. 2. §. 1. et c. 6 A. ] familiaritas cum Deo in spititualibus
page 303, image: s303deuotionis exercitijs, et zelus syncerus animarum ad gloriam eius qui eas creauit ac redemit, quouis alio emolumento posthabito. Videtur [note: P. 3. c. 1. §. 10. ] itaque in vniuersum curandum esse, vt omnes qui se Societati addixerunt, in virtutum solidarum ac perfectarum, et spiritualium studium rerum incumbant; ac in huiusmodi maius momentum, quam in doctrina, vel alijs donis naturalibus et humanis constitutum esse ducant. Illa enim interiora sunt, ex quibus efficaciam ad exteriora permanare ad finem nobis propositum oportet.
3 Hoc iacto fundamento, media illa naturalia quae Dei ac Domini Nostri instrumentum in proximorum vtilitatem disponunt, in vniuersum ad conseruationem et incrementum totius huius corporis conferent; si tamen et addiscantur, et exerceantur syncere ad solum Dei obsequium; non vt illis fiducia nostra innitatur, sed potius vt diuinae gratiae, iuxta summae prouidentiae suae ordinem, per haec cooperemur; qui ad gloriam suam tam dona naturalia, quae ipse vt Creator, quam supernaturalia, quae vt gratiae auctor donat, vult referri. Et ideo media humana, vel per industriam acquisita, ac praecipue doctrina exacta et solida, [note: P. 3. c. 1. §. 21. et p. 4. c. 8. §. 3. et A. B. et C. ] et modus eam proponendi populo in Concionibus, et Lectionibus, [note: P. 4. c. 8. §. 8. ] et forma agendi cum hominibus, eosdemque tractandi diligenter curanda sunt.
4 Iuuerit etiam magnopere, in suo bono statu ac disciplina Collegia conseruare, et ad id eorum [note: P. 4. c. 10. §. 1. ] superintendentiam per ilios exercere, quibus
page 304, image: s304[note: Inf. §. 5. et Exa. c. 1. §. 4. et p. 4 c. 2. §. 5. et c. 10. §. 1. et p. 6. c. 2. §. 3. et p. 9. c. 3. §. 18. et c. 4. §. 7. ] vtilitatis temporalis nihil ex eis potest accedere. Talis est Societas Professa, [note: P. 3. c. 1. §. 27. et p. 4. Prooe. et c. 3. §. 1. et c. 7. §. 1. et c. 11. §. 1. ] quae in Collegijs eos instituendos curabit in perfectione vitae, litterisque Christiano dignis, qui talentum ad id sortiti esse videbuntur. Hi enim pro Seminario Societati Professae, et eius Coadiutoribus erunt. Et si cum Collegijs, Vniuersitates etiam curae Societatis commissae fuerint; obseruato illo modo procedendi, [note: Par. 4. c. 11. ] de quo in quarta Parte dictum est, ad finem eundem iuuabunt.
5 Quia [note: P. 3. c. 1. §. 25. et p. 6. c. 2. §. 1. ] Paupertas velut propugnaculum est Religionibus, vt eas in statu suo, et disciplina conseruet, et a compluribus hostibus defendat (vnde etiam Doemon enititur illud varijs rationibus euertere) refert plurimum ad conseruationem et augmentum totius huius corporis, procul admodum omnem auaritiae speciem ablegasse; nullos reditus, vel possessiones, [note: Exa. c. 1. §. 3. et c. 4. §. 27. et p. 4. c. 7. §. 3 et c. 15. §. 4. et c. 17. F. et p. 6. c. 2. §. 7. et G. et p. 7. c. 4. §. 4. et B. ] vel stipendia pro verbi Dei Praedicatione, aut Lectione, aut Missis, aut administratione Sacramentorum, aut demum rebus quibussibet spiritualibus (vt est in sexta Parte dictum) admittendo, [note: Sup. §. 4. ] nec ad suam vtilitatem reditus Collegiorum applicando.
6 [note: P. 4. c. 6. §. 17. et c. 15. §. 4. et P. 9. c. 1. A. ] Erit etiam summi momenti, vt perpetuo felix Societatis status conseruetur, diligentissime ambitionem, malorum omnium in quauis Repub. vel Congregatione matrem submouere; ac aditum ad dignitatem, vel praelationem vllam directe vel indirecte quaerendam in Societate, praecludere. Quod vt fiat, omnes Professi se nihil
page 305, image: s305vnquam ad eam obtinendam acturos; et quos agere animaduerterint, delaturos, Deo ac Domino Nostro voueant: [note: P. 8. c. 6. §. 2. et A. ] et incapaces ac inhabiles ad praelationem quamuis habeantur ij, de quibus probari posset quod eam ambijssent. Promittant [note: P. 9. c. 3. §. 13. et c, 4. §. 5. et B. et c. 5. §. 6. et E. ] etiam Deo ac Domino Nostro ad nullam etiam extra Societatem praelationem, vel dignitatem obtinendam se quidquam acturos: nec ad sui electionem ad huiusmodi munus, quoad eius fieri poterit, consensum praestituros; si eius Obedientia, qui sub poena peccati potest praecipere, eos non compulerit: sed vnusquisque videat qua ratione animarum saluti iuxta nostrae professionis humilitatem et submissionem, inseruire possit: et ne Societas his hominibus, qui ad propositum sibi finem sunt ei necessarij, priuetur.
Promittat etiam Deo, quod si quando dicto modo compulsus, praelationem aliquam extra Societatem ad mittet, [note: DECLARAtiones. In Decimam Partem. COnsiderando, quam instanter, quamque multis rationibus curatum sit, vt aliqui de nostra Societate varios Episcopatus sumerent; cunq. in multis obuiam itum sit, nec tamen, in Patriarchatu et Episcopatibus Aethiopiae admittendis resisti potuerit; de hoc auxilio ad opus illud Aethiopiae, et alia similia, cum resistendi modus deesset, cogitatum est. Non tamen obligatur Societas ad hoc munus suscipiendum quandoeunq. alicui ex ea, Episco, patus esset admit tendus: imo libera manet vt id oneris et relinquere, et assumere possit, vbi multum referre ad Dei obseqium iudicaret. Post emissam autem Professionem, hoc Votum sim plex [note: Sup. §. 6. et p. 6. c. 2. §. 1. ] cum alijs de quibus diximus, emittetur. ] audiet postea quouis tempore, Praepositi Generalis, qui pro tempore fuerit, consilium; vel alicuius, quem ille sibi ad hoc substitueret; quodque, si senserit melius esse quod consulitur, sit illud executurus: non quod habeat qui Praelatus est,
page 306, image: s306aliquem de Societate Superioris loco; sed quod sponte in Dei conspectu vult ad id faciendum obligari, quod ad diuinum obsequium melius esse intellexerit; quodque placeat esse aliquem, qui sibi cum charitate ac libertate christiana ad gloriam Dei et Domini Nostri id proponat.
7 Vt perpetuo totius huius corporis bonus status conseruetur, confert plurimum quod in prima, secunda, et quinta Parte dictum est, de [note: P. 1. c. 1. §. 3. et p. 4. Proe. A. et p. 8. c. 1. §. 2. et B. ] turba et hominibus ad nostrum Institutum ineptis, ne ad Probationem quidem admittendis: et si aliqui Probationis tempore [note: P. 2. c. 1. §. 1. ] non esse idonei inuenirentur, etiam dimittendis. [note: P. 2. c. 2. §. 2. ] Si qui vero deprauatis moribus essent, aut de quorum emendatione parum speraretur, multo minus essent retinendi. Minus etiam apertum ostium esse debebit ad admittendos aliquos in Scholasticos approbatos, et Coadiutores formatos: minime vero omnium in Professos: [note: P. 5. c. 2. §. 1. et 2. ] non enim alij, quam spititus et doctrinae selectae
page 307, image: s307viri, et multum diuque exercitati, et in varijs Probationibus virtutis et abnegationis sui ipsorum, cum omnium aedificatione et satisfactione perspecti, ad Professionem admitti debent. Sic enim, licet multitudo augescat, non imminuetur nec debilior reddetur spiritus, dum tales sint qui in Societatis corpus cooptantur.
8 [note: P. 9. c. 2. ] Cum bona et mala capitis habitudo in vniuersum corpus redundet, summopere conferet si electio Praepositi Generalis ea sit, quae in nona Parte descripta est. [note: P. 9. c. 6. §. 6. ] Et post hanc electionem, illa maximi erit momenti, qua inferiores Praepositi in prouincijs, et Collegijs ac Domibus Societatis eliguntur. Nam fere quales hi fuerint, tales et eorum subditi erunt. Refert [note: P. 2. c. 1. §. 2. et B. et p. 4. c. 10. §. 4. et p. 9. c. 3. 4. 5. et 6. ] etiam magnopere, praeter electionem, si Praepositi particulares in sibi subditos, et Generalis in particulares, ac contra Societas in Generalem (vt in nona Parte declaratum est) multum potestatis habeant: ita vt omnes ad bonum omnia possint: et, si male agerent, omnino subiecti sint. Refert [note: P. 9. c. 6. §. 2. et 14. ] etiam vt Superiores, ministros idoneos (vt in eadem Parte dictum est) ad ordinationem et executionem rerum quae spectant ad eorum officium, habeant.
9 [note: P. 8. c. 1. §. 8. ] Quod iuuat ad vnionem membrorum huius Societatis inter se, et cum suo capite, multum etiam ad conseruationem boni status illius iuuabit: cuiusmodi est in primis voluntatum vinculum, quod Charitas est, et mutuus amor, [note: P. 8. c. 1. §. 9. ] quem crebra communicatio, et rerum mutua notitia,
page 308, image: s308[note: Proem. Declar. et p. 3. c. 1. §. 18. et p. 8. c. 1. §. 8. ] eadem doctrina, et in omnibus, quantum fieri potest, vniformitas nutriet. Sed in primis id praestabit Obedientiae vinculum, quod [note: P. 4. c. 10. §. 5. et 8. et. p. 8. c. 1. §. 4. ] particulares cum suis Praepositis, et hos ipsos inter se, et cum Prouincialibus, et vtrosque cum Generali vniet: ita vt inter omnes diligenter [note: P. 2. c. 1. §. 2. et p. 8. c. 1. §. 4. et E et p. 9. c. 6. §. 2. ] subordinatio seruetur.
10 [note: P. 3. c. 2 §. 4. et 5. et P. 4. c. 4. §. 1. ] Moderatio laborum animi et corporis, et in Constitutionibus, quae ad neutrum extremum rigoris vel dissolutionis vergant (vt sic melius obseruari possint) mediocritas conferet ad durationem, et totius corporis in suo statu conseruationem.
11 [note: P. 3. c. 1. §. 9. et p. 4. c. 16. D. et p. 6. c. 3. §. 8. et p. 7. c. 2 H. ] Ad eundem finem faciet, generatim curare vt amor et charitas omnium etiam externorum erga Societatem conseruetur: [note: In primis conseruetur beneuolenta Sedis Apostolicae, cui pe culiariter inseruire debet Societas: deinde Principum secularium, et magnatum, ac primariae auctoritatis hominum; quorum fauor, aut alienatio animi multum facit, vt ostium diuino seruitio et bono animarum aperiatur, vel praecludatur. [note: P. 4. c. 10 C. ] Sic itidem, cum aliqui male affecti esse intelligerentur, praecipue si homines sint non vulgaris auctori tatis, orandum est pro eis, vtendumq. rationibus conuenientibus, vt in amicitiam redeant vel certe aduersarij non sint: idque non timore contradictionum vel quod asperius quidquam nobis inde posset accidere; sed vt per huiusmodi hominum beneuolentiam, magis in rebus omnibus Dei obsequium et gloria crescat. ] sed eorum praesertim, quorum voluntas bene aut male in nos affecta, multum habet momenti, vt aditus ad diuinum obsequium et animarum auxilium aperiatur, vel praecludatur.' In ipsa vero Societate nec sit nec sentiatur animorum propensio ad partem alterutram factionis, quae esset fortassis inter Principes vel Do minos Christianos: sed sit potius quidam vniuersalis amor, qui partes omnes (licet sibi inuicem contrariae sint) in Domino
page 309, image: s309Nostro amplectatur.
12 Iuuerit etiam moderatus et prudens vsus gratiarum per Sedem Apostolicam concessarum: solius auxilij animarum fine syncerissime nobis proposito. Sic enim diuina bonitas [note: Sup. §. 1. et proem Const. §. 1] opus hoc quod coepit, promouebit; ac bonus odor, [note: P. 7. c. 4. §. 2. ] qui veritati bonorum operum innitatur, hominum deuotionem augebit: vt et a Societate ipsi iuuari, et eandem ad propositum sibi finem obsequij et gloriae diuinae Maiestatis iuuare curent.
13 [note: Ad hoc etiam curandum est, vt Domus, et Collegia in locis vbi sit purum et salubre caelum, habeantur; et non in eis, qui contrariam habent proprietatem. FINIS. ] Conferet etiam, rationem habere valetudinis; vt ea in particularibus conseruetur;' quemadmodum tertia in Parte dictum est: [note: P. 4. c. 10. §. 5. et p. 6. c. 1. §. 1. et c. 5. et p. 9. c. 3. §. 8. et c. 6. A. ] et vt demum omnes obseruationi Constitutionum studeant: ad quam, easdem scire, saltem quae ad quemlibet pertinent, necesse est. Quare legere vel audire easdem singulis mensibus oportebit.
image: s310FORMVLA VOTORVM SIMPLICIVM, quae Professi emittunt post Professionem, iuxta Constitutiones; extracta ex [note: Tit. 6. D. 23. ] prima Congregatione generali, et recognita a [note: Decr. 70] tertia.
1 EGO N. Professus Societatis IESV, promitto Deo omnipotenti coram eius Virgine Matre, et tota curia coelesti, et coram R. Patre Praeposito Generali, vel coram. N. locum Generalis Praepositi tenente, [note: P. 6. c. 2. §. 1. et A. ] nunquam me acturum quacunque ratione, vel consensurum, vt, quae ordinata sunt circa Paupertatem in Constitutionibus Societatis, immutentur: nisi quando ex causa iusta rerum exigentium videretur Paupertas restringenda magis.
2 [note: P. 10. §. 6. ] Praeterea promitto nunquam me acturum vel praetensurum, ne indirecte quidem, vt in aliquam praelationem vel dignitatem in Societate eligar, vel promouear.
3 [note: Ibidem. ] Promitto praeterea, nunquam me curaturum, praetensurum ve extra Societatem praelationem aliquam, vel dignitatem; nec consensurum in mei electionem, quantum in me fuerit, nisi coactum Obedientia eius, qui mihi praecipere potest sub poena peccati.
4 [note: Ib dem. ] Tum, si quem sciam aliquid praedictorum duorum curare, vel praetendere, promitto illum, remque totam me manifestaturum Societati, vel Praeposito eius.
image: s3115 [note: Ibidem et A. ] Insuper promitto, si quando acciderit, vt hac ratione in Praesidem alicuius Ecclesiae promouear: pro cura, quam de animae meae salute, ac recta muneris mihi impositi administratione gerere debeo, me eo loco, ac numero habiturum Praepositum Societatis Generalem, vt numquam consilium audire detrectem, quod vel ipse per se, vel quiuis alius de Societate, quem ad id ipse sibi stubitituerit, dare mihi dignabitur. Consilijs vero huiusmodi ita me pariturum semper esse, promitto, si ea meliora esse, quam quae mihi in mentem venerint, iudicabo. Omnia intelligendo iuxta Societatis IESV Constiutiones et Declarationes. In tali loco, tali die, Mense, et Anno, etc.
LAVS DEO.
image: s312
[gap: blank space]
image: s313INDEX IN EXAMEN, et Constitutiones.
Abnegatio.
IMpensius studium nostrum debet esse in nostri abnegatione. pagina 37. Ex. cap. 4. §. vlt. et pag. 105. par. 3. c. 1. §. 27.
Requiritur in nostris abnegatio sui in ijs, a quibus sensus abhorret. pag. 29. Ex. c. 4. §. 28. Voluntatis, et iudicij. pag. 102. par. 3. c. 1. §. 23. pag. 194. par. 6. c. 1. §. 1. Vniuersi amoris sensualis. pag. 182. par. 5. cap. 2. §. 1. Item in ijs, quae ad corpus pertinent. pag. 107. p. 3. c. 2. §. 3.
Supponitur vt fundamentum in ijs, qui educuntur e Nouitiatu ad studia. pag. 112. pag. 4. prooem. Et in admittendis ad professionem. pag. 182. pag. 5. cap. 2. §. 1. et pag. 306. p. 10. §. 7. Et ad vota Coadiutorum temporalium. pag. 42. Ex. cap. 6. §. 6.
Absolutio.
Formulas absolutionum minat vsitatas habere debet Confessarius. pag. 147. p. 4. c. 8. D.
Absolutio a censuris in loco electionis. pag. 262. p. 8. c. 6. §. 6. et E.
Actus.
Scholastici debent habere suos actus. pag. 141. p. 4. c. 6. §. 17.
Ante eos debent examinari a Cancellario. pag. 174. par. 4. c. 17. §. 2 quot anni studiorum ad eos requirantur. pag. 168. p. 4. c. 15. B. et quantum tempus in ijs celebrandis ponendum. pag. 168. c. 15. §. 2. et 3.
Admittere in Societatem.
Admittendi facultas est in Generali, etiam per alium. pag. 53. p. 1. c. 1. §. 1. et pag. 276. p. 9. c. 3. §. 1. Isque eam communicat vt vult. pag. 276. Ib.
In admittendo necessarius est de lectus. pag. 54. par. 1. c. 1. §. 3. et pag. 306. p. 10. §. 7. et dofiderium moderatum. pag. 54.
image: s314p. 1. c. 1. §. 4. Ita tamen ne desimus vocationi diuinae. Ib. C. Cauendum a particulari affectu. pag. 54. par. 1. c. 1. §. 4. et pag. 64. c. 3. §. 16. Mensuram autem in omnibus tenendam docet vnctio. pag. 59. p. 1. cap. 2. §. 13.
Qui habet officium admittendi debet habere apud se Examinatorem. pag. 54. p. 1. c. 1. §. 3. Vterque autem qualis esse debeat. Ibid. §. 4.
In admittendis examinanda est vocatio, et dotes. pag. 54. p. 1. cap. 1. §. 3. Dotes autem quae sint. pag. 58. par. 1. cap. 2. §. 6. et sequentibus.
Cur admittantur iuuenes, et quales esse debeant. pag. 112. par. 4. Prooem. A.
Inutiles, et difficiles non debent admitti etiam si ipsis sit vtile. pag. 58. par. 1. cap 2. §. 4. nec quorum parentes sunt in necessitate extrema, et praesenti. pag. 14. Ex. c. 3. B.
Nemo debet admitti, qui non statuerit viuere, et mori in Societate. pag 67. p. 1. c. 4. §. 3. nisi forte ad triduum, vt hospes. Ibid. B.
Admittendi valde cognosci debent. pag. 66. p 1. c. 4. §. 1. Alioquin differendi. pag. 67. §. 3. nisi peculiares causae vrgerent. Ibid. C.
Qui motus esset a nostris ad Societatem, quando debeat differri. pag. 17. Ex. c. 3. §. 14.
Quae sint impedimenta nequis admitti possit in Societatem, vide Impedimenta.
Admittere in corpus Societatis.
Quaere in titulis, Coadiutores, Professi, Scholastici.
Admonitor.
Generalis debet habere Admonitorem. pag. 285. p. 9. c. 4. §. 4. Eius autem dotes, officium, electio. Ibid.
Praepositi inferiores debent habere suos Admonitores. Ibid.
Aedificatio.
Semper ante oculos habenda. pag. 206. p. 6. c. 2. §. 16. Procuranda verbis bonis, sed magis operibus. pag. 234. p. 7. c. 4. §. 2. Procuranda etiam ab aegrotis. pag. 30. Ex. c. 4. §. 32. et pag. 98. par. 3. c. 1. §. 17. Item a morientibus. pag. 212. p. 6. c. 4. §. 1.
Species exterior aedificationi esse solet. pag. 57. p. 1. c. 2. §. 3.
Aedificia.
Aedificanda sunt Collegia, et Domus in aëre salubri. pag. 309. par. 10. C.
Aedificiorum cura pertinet ad Rectores. pag. 117. par. 4. c. 2. §. 5. et pag. 277 p. 9 c. 3. §. 3.
image: s315Aetas.
Aetas nimis tenera, vel prouecta est impedimentum ad Societatem. sed secundarium. pag. 64. par. 1. cap. 3. §. 15. Tenera est infra quatuordecim annos. pag. 59. par. 1. cap. 2. §. 12. et pag. 65. c. 3. K.
Aetas in generali non debet esse, nec valde senilis, nec valde iuuenilis. pag. 275. p. 9. c. 2. B.
Affectus.
Affectus propinquorum exuendus. pag. 19. Ex c. 4. §. 2. et pag 21 §. 7. Et periculum affert errandi in iudicio. pag. 19. §. 3.
Affectus praui incorrigibiles excludunt a Societate. pag. 63. par. 1. c. 3. §. 9. et pag. 76. p. 2. c. 2. §. 2.
Affectus humani incalescunt refrigescente spiritu. pag. 207. p. 6. c. 3. §. 1.
Affectus in Generali debent esse mortificati pag. 273. p. 9. c. 2. §. 3.
Alienatio.
Alienatio bonorum mobilium permittitur Generali. pag. 278. p. 9. c. 3. §. 5.
Alienare Collegia, vide Collegia.
Ambitio.
Est maiorum omnium mater. pag. 304. par. 10. §. 6. Pestis. pag. 271. par. 9. c. 1. A.
Professi vouent se non ambituros dignitatem, vel Praelaturam in Societate, nec extra eam, et delaturos quem sciuerint ambire. pag. 304. p. 10. §. 6.
Qui ambit Generalatum deferendus est ad quatuor antiquissimos. pag. 260. p. 8. c. 6. A. Et notatus seu conuictus a quibus iudicandus et qua poe na afficiendus. Ibid. Ambit autem qui directe, vel indirecte id procurat, aut signo declarat. pag. 260. p. 8. c. 6. §. 2. Et Electores eum tenentur ma nifestare. Ibid.
Locorum ambitio in scholis remo uenda. pag. 140. p. 4. c. 6. §. 17. et pag. 169. c. 15. §. 4.
Amici.
Amici conseruandi, et aduersarij conciliandi. pag. 153. p. 4. c. 10. C. et pag. 308. par. 10. B. Pro ijs orandum. pag. 234. p. 7. c. 4. §. 3.
Examinator caueat ab affectu amicitiae. pag. 54. p. 1. c. 1. §. 4.
Amor.
Amor diuinus magis iuuat quam Constitutiones externae. pag. 49 Prooem. Const.
Amor creaturarum quatenus exuendus. pag. 104. par. 3. c. 1. §. 26.
image: s316Amor mutuus inter nostros quantum curandus. pa. 239. par. 8. cap. 1. §. 1. et 8. et pag. 307. p. 10. §. 9.
Amor sui ipsius hostis vnionis. pag. 247. par. 8. cap. 1. §. 8. est exuendus. pag. 93. par. 3. c. 1. §. 9.
Amor debet esse vniuersalis in Societate erga omnes nationes. pag. 308. par. 10. §. 11.
Apostatae.
Apostatae si parum idonei sint, non sunt reducendi. pag. 84. p. 2. c. 4. §. 4. Nec si habitum alterius religionis sumpserint. Ibid. B. alioquin potest Societas eos vrgere suis priuilegijs. Ibid. § 5.
Apostatae redeuntes quomodo recipiendi. pag. 84. par. 2. cap. 4. §. 1. Et quam debent dare satisfactionem. pag. 86. §. 6. Et quas probationes iterum subire. §. vlt.
Assistentes.
Assistentes cur necessarij sint Generali. pag. 298. p. 9. c. 6. §. 10.
Debent esse quatuor. pag. 288. p. 9. c. 5. §. 2. et 3. et pag. 298. c. 6. §. 10. et 11.
Eligendi sunt a Congregatione generali. pag. 288. p. 9. c. 5. §. 3. Quomodo autem, et quando a Praeposito Generali subrogan di. Ibid. et A.
Debent si commode poterit esse Professi. pag. 288. p. 9. c. 5. A.
Debent habere zelum communis boni. pag. 288. par. 9. c. 5. §. 2. Et esse litteris, et alijs dotibus clari. pag. 298. par. 9. c. 6. §. 10.
Per illos exercet Societas suam prouidentiam erga Generalem. pag. 284. p 9. c. 4. A.
Debent iuuare Generalem in om nibus ad doctrinam, et praxim pertinentibus. pag. 298. par. 9. c. 6. §. 10.
Debent singuli habere peculiarem curam suarum Nationum. pag. 298. p. 9. c. 6. §. 10. et tamen simul cosiderare res vniuersales Societatis. Ibid. Praeter hoc officium suum possunt vacare confessionibus, et alijs rebus. Ibid.
Consulendi sunt a Generali in rebus grauibus. pag. 299. p. 9. c. 6. §. 11. quamquam ijs auditis potest statuere quod ei videtur. Ibid. et pag. 222. par. 7. c. 2. §. 1. et pag. 282. par. 9. c. 3. K. et pag. 299. c. 6. §. 11.
Potest Generalis praeter illos vocare etiam alios ad consultationem. pag. 157. par. 4. c. 11. §. 2.
Litterae Generalis possunt eis non ostendi. pag. 297 par. 9 c. 6. E. quae autem cum illis conferen dae. pag. 299. F.
Iurant denunciare Generalem
image: s317Societati, si incideret in aliquid propter quod deponi debeat. pag. 288. p. 9. c. 5. § 4.
Possunt conuocare in certis casibus Congregationem generalem. pag. 288. par. 9. c. 5. §. 4. et cum Prouincialibus decernere, an sit cogenda. pag. 252. p. 8. c. 2. C.
Debent manere apud Generalem. pag. 288. par 9. c. 5. § 2. nec ab eo absque graui causa amouendi sunt. Ibid. A.
Auaritia.
Omnis eius species euitanda. pag. 203. par. 6. c. 2. §. 8. et pag. 304. par. 10. §. 5. Idque plurimum confert ad conseruationem, et augmentum Societatis. Ibid.
Benedictio.
BEnedictio mensae, et gratiarum actio. pag. 91. par. 3. cap. 1. §. 5.
Benefactores.
Quantum ijs di beamus. pag. 114. p. 4. c. 1. §. 1.
Iis ante alios debentur subsidia spiritualia. pag. 223. par. 7. cap. 2 D.
Missae, et orationes pro eis dicendae. pag. 114 p. 4. c. 1. §. 1. et 2. et aliae singulis hebdomadit pro numero Sacerdotum. pag. 234. p. 7. c. 4. §. 4.
Ben factores sunt participos bonorum operum nostrorum. pag. 116. p. 4. c. 1. §. 5.
Beneficia ecclesiastica.
Resignanda sunt cum fit Professio, vel vota Coadiutorum, et quando ante. pag. 21. Ex. c 4. §. 5. Quibus vero, et quomodo. Ibid et pag. 92. p. 3 c. 1. G.
Beneuolentia.
Beneuolontia omnium conseruanda. pag 211. par. 6 c. 3. §. vlt. Sed prasertim Pontificis, et Principum. pag. 308. par. 10. §. 11. et B. etiam cum ijs, qui e Societate dimittuntur. pag. 82. par. 2. c. 3. §. 6 particulariter etiam in Missionibus. pag. 228. p. 7. c. 2. G. denique procuranda etiam ab aduersarijs. pag. 153. p. 4. c. 10. C.
Bibliotheca.
Debet esse vna communis praeter priuatos libros. pag. 136. p. 4. c. 6. §. 7. eius clauis cui danda. Ibid. et eius Praefecto constare debet ratio librorum. Ibid. G.
Bidelli.
Duo vel tres esse debent in vniuersitatibus secundum
image: s318facultates. pag. 175. p. 4. c. 17. §. 4. non tamen ex Societate. Ibid. G. et accipient commodum sti pendium. Ibid. et eorum aliquis Corrector esse potest. Ibid.
Bona particularium.
Bonorum distributio debet fieri ante ingressum in Societatem. pag. 18. Ex. c. 4. §. 1. Vel saltem post annum omnes ad eam fa ciendam parati esse debent cum Superior iusserit. pag. 19. §. 2. et pag. 92. p. 3. c 1. §. 7. et pag. 104. §. 25. Possunt tamen ad tempus retineri bona post votum simplex Paupertatis pag. 129. p. 4. c. 4. E. quae autem, et quomodo. pag. 204 p. 6. c. 2. H.
Distributio debet fieri in veros pauperes, et non ratione propinquitatis. pag. 19. Ex. c. 4. §. 2. Vt decet virum, spiritualis vitae sectatorem. pag. 92. par. 3. c. 1. G.
Si sit aliquod dubium de propinquis, quinam debeant iudicare. pag. 92. par. 3. c. 1. G. eorum autem aliqui possunt esse externi. pag. 21. Ex. c. 4. A.
Si quis velit donare Societati, debet ea libere resignare in manibus Generalis. pag. 93. p. 3. c. 1. §. 9. Si autem particulari loco, Generalis iudicabit an tolerandum sit. Ibid. H.
Quae secum afferunt Nouitij scri benda sunt in libro. pag. 20. Ex. c. 4. §. 4. et pag. 70. p. 1. c. 4. §. 6. vt restitui possint, si dimittantur pag. 20. Ex. c. 4. §. 4. et pag. 82. p. 2. c. 3. B.
Bona Societatis.
Bona arbitrio Societatis relicta potest Generalis applicare cui vult loco. pag 278. p. 9. c. 3. §. 6 Intra eamdem tamen prouinciam. pag 93. p. 3. c. 1. §. 9.
Bona temporalia Collegiorum cu rantur, et administrantur a Societate per Rectores. pag. 119 p. 4. c. 2. §. 5.
Ea ab vnoquoque conseruanda. pag. 110. p. 3. c. 2. §. 7.
Reliqua vide in titulis Collegia, et Professa Domus.
Bullae.
Debent ab ingredientibus legi. pag. 8. Ex. c. 1. §. 13. et pag. 41 c. 4. §. 41. et pag. 69. p. 1. c. 4. §. 5. et postea sexto quoque mense, tempore probationis. pag. 34. Ex. c. 4 §. 41.
Earum compendium a Generali habendum. pag. 294. p. 9. c. 6. §. 3.
Campana.
CAmpana debet dari signum ad opera domestica. pag. 155. par. 4. c. 10. I. Cui signo omnes statim obedire debent. pag. 155. Ibid. §. 9.
image: s319Cancellarius.
Potest esse idem qui Vniuersitatis Rector. pag. 174. par. 4. c. 17. C. Debet esse doctus, bono iudicio et zelo. etc. pag. 174. par. 4. c. 17. §. 2.
Eius officium est examinare nouos. pag. 163. p. 4. c. 13. §. 4. Et graduandos. pag. 174. c. 17. §. 2. Praeesse actibus publicis, denique esse instrumentum vniuersale Rectoris. Ibid. Eumdem vocabit Rector ad consilium de rebus studiorum. pag. 176. p. 4. c. 17. §. 6.
Non potest mutari a Rectore. pag. 173. c. 17. A.
Candela.
Datur fundatoribus, vel cognatis eorum proximis. pag. 115. p. 4. c. 1. §. 3. Si nullus sit cognatus, ponenda in altari. Ibid. B. Nullum tamen ex ea ius eis prouenit. Ibid. C.
Canones.
Lectiones Canonum li igioscrum non debent a nostris assumi. pag. 159 par. 4. c. 12. §. 1. Aliorum, qui ad scopum nostrum pertinet, possunt. pag. 166 p. 4. c. 14. C.
Scientia Canonum aliquando po test compensare Theologiam in professione. pag. 183. par. 5. c. 2. B.
Cantus.
Chorus, et cantus remouetur. pag. 200. p 6. c. 3. §. 4. Vesperae autem quando, et quomodo dici possint. pag 209. Ibid. B.
Carcer.
Scholastici externi insolentes includendi carcere. pag. 158. p. 4 c. 11. B.
Carceratorum subuentio est ex Instituto nostro. pag. 226. p. 7. c. 4. §. 9.
Caritas.
In omnibus procedendum in spiritu Caritatis. pag 197. p. 6. c. 1. §. 2. In admittendo. pag. 65. p. 1. c. 3. §. 16. In dimittendo. pag. 76. p. 2. c. 2. §. 3.
Saepe de Caritate tractandum in concionibus domesticis. pagina 101. p. 3. c. 1. §. 21.
Caritas Dei, et vera virtus iuuat ad vnionem pag. 247. p. 8 c 1 §. 8.
Caritas nutritur crebra communicatione, et mutua notitia rerum, quae fiunt a nostris. pag. 307. p. 10. §. 9.
Caritas cum omnibus conseruan da pag. 172. par. 4. c. 16. D. et pag. 204. par 6. c. 2. §. 12. et pag. 308. p. 10. §. 11.
Caritas vniuersalis praeferenda particulari. pag. 65. p. 1. c. 3. §. 16.
Interna lex Caritatis plus
image: s320iuuat quam vllae Constitutiones. pag. 49. prooem. Const.
Castitas.
Castitas nostra angelicam puritatem imitari debet. pag. 194. p. 6. c. 1. §. 1.
Casus conscientiae.
Casibus conscientiae, qui operam dare debeant. pag. 131. par. 4. c. 5. D.
Eorum studium necessarium est confessario, et praesertim in quibus materijs. pag. 147. p. 4. c. 8. D. Est vtile compendium eorum. Ibid. In Collegijs debet, si opus sit, communiter de ijs esse vna lectio. pag. 143. par. 4. c. 7. B.
Casuum reseruatio.
Casus quinam reseruari debent. pag. 95. p. 3. c. 1. §. 11.
Catalogus.
Generalis debet habere apud se catalogum Domorum, et Collegiorum, et alterum personarum. pag. 294. p. 9. c. 6. §. 3.
Catalogus personarum ex singulis Domibus, et Collegijs mittendus ad Prouincialem, et ab ipso ad Generalem. pag. 250. p. 8. c. 1. N.
Censura.
Censurae praepositae Electoribus in Congregatione Generali si non deferant ambientem. pag. 260 p. 8. c. 6. §. 2. Et si Generalem electum non accipiant. pag. 266. §. 8.
De absolutione a censuris per Vicarium. pag. 262. p. 8. c. 6. §. 6. et E.
Census.
Census impositio in bonis Societatis pertines ad Generalem. pag. 278. p. 9. c. 3. §. 5.
Chorus, vide Cantus.
Christus.
Christus est Societatis nostre auctor. pag. 49. prooem. Const. et pag. 302. p. 10. §. 1.
Eum sequi omnes debemus. pag. 36. Ex. c. 4. §. 44.
Eius gloriam quaerere. pag. 212. p. 6. c. 4. §. 1.
Ipse est merces nostra. pag. 169. p. 4. c. 15. §. 4.
Eius loco homini obedimus. pag. 126. p. 4. c. 4. §. 3. et pag. 194. p. 6. c. 1. §. 1.
Classes.
Quae, et quot classes in Collegijs esse debeant. pag. 126. par. 4.
image: s321c. 13. B. Quando duplicandae. Ibid.
Coadiutores formati in communi.
Coadiutorum duplex genus, Spiritualium, et Temporalium. pag. 6. Ex. c. 1. §. 9. et pag. 40. c. 6. §. 1.
Eorum vota non sunt solemnia, sed publica, et simplicia. pag. 6 Ex. c. 1. §. 9. et 12. et pag. 25. c. 4. §. 16. et 41. et pag. 43. c. 6. §. 8. et pag. 72. p. 2. c. 1. A. et pag. 189. p. 5. c. 4. A. fiunt cum conditione tacita si Societas eos tenere volet. pag. 190. p. 5. c. 4. B.
Dicuntur proprie ex Societate. pag. 179. p. 5. c. 1. A.
Possunt aliquando statim post biennium fieri. pag. 181. p. 5. c. 1. C. Possunt tamen differri. pag. 7. Ex. c. 1. §. 12. et pag. 35. c. 4. §. 43. Nemo autem faciendus ante biennium. pag. 7. Ex. c. 1. §. 12. et pag. 25. c. 4. §. 16. et pag. 181. p. 5. c. 1. §. 3. nisi ex dispensatione Generalis, idque raro. pag. 181. p. 5. c. 1. C.
Quo ritu formentur. pag. 34. Ex. c. 4. §. 41. et pag. 189. p. 5. c. 4. §. 1. et A. et §. 3. et C.
Antequam formentur debent men dicare triduo. pag. 28. Ex. c. 4. §. 27. et facere Excercitia spiritualia per hebdomadam. pag. 35. c. 4. §. 51.
Eorum admissio pertinet ad Generalem. pag. 276. p. 9. c. 3. §. 1. et pag. 184. p. 5. c. 2. §. 4. Potest tamen delegare, cui valde considat. Ibid.
Non debent fieri nisi selecti. pag. 240. par. 8. c. 1. §. 2. et B. et pag. 306. p. 10. §. 7.
Debent sua sorte contenti esse. pag. 6. Ex. c. 1. §. 9.
Debent viuere in Domibus prafessis ex eleemosynis, nisi sint in Collegijs ob eorum vtilitatem. pag. 201. par. 6. c. 2. §. 4. Neque possunt frui reditibus Collegiorum. pag. 4. Ex. c. 1. §. 4. et pag. 201. p. 6. c. 2. §. 4. et D.
Non sunt capaces haereditatum, neque Societas eorum nomine ac ne Collegia quidem. pag. 204. p. 6. c. 2. §. 12. Nec possunt habere beneficia ecclesiastica. pag. 21. Ex. c. 4. §. 5.
Possunt dimitti. pag. 72. p. 2. c. 1. A. sed a solo Generali. pag. 42. Ex. c. 6. A. Neque id est iniquum, etiam si ipsi ligentur. Ibid. Dimissi autem manent liberi a votis. pag. 43. Ex. c. 6. §. 8. et pag. 190. par. 5. c. 4. B.
Non possunt ingredi aliam religionem, nisi de expressa licentia Superioris Societatis. pag. 35. Ex. c. 4. §. 42.
Eorum confessio annua, vide Confessio.
image: s322Coadiutores spirituales.
Debent esse litteris sufficienter instructi. pag. 40. Ex. cap. 6. §. 1. et pag. 151. par. 4. cap. 10. §. 4. et docti. pag. 7. Ex. c. 1. §. 10.
Requiritur probitas, et virtus, etc. pag 184 p. 5. c. 2. §. 4.
Debent esse Sacerdotes. pag. 40. Ex. c. 6. §. 1.
Eorum officium est iuuare Professos in ministerijs proximorum. pag. 41. Ex. c. 6. §. 2.
Ex his ordinarie fiunt Rectores Collegiorum. pag. 151. par. 4. c. 10. §. 3. et Lectores. pag. 201. p. 6. c. 2. § 4. et Procuratores. pag. 211. p. 6. c. 3. §. 7.
Possunt aliquando eligi vt veniant ad Congregationem generalem. pag. 253. p. 8. c. 3. A. et pag. 261. c. 6. B. non habent suffragium in electione Generalis. Ibid. Nec vt possint praees se Professis quatuor votorum, pag. 253. p. 8. c. 3. A.
Possunt eis communicari eaedem gratiae ad animarum auxilium, quae Professis. pag. 41. Ex. c. 6. §. 2.
Non debent tentare vt mutent statum. pag. 42. Ex. c. 6. §. 5. et pag. 192. p. 5. c. 4. §. 5.
Coadiutores temporales.
Eorum ordo, et ossicium. pag. 6. Ex. c. 1. §. 9.
Debent in ministerijs humilibus seruire cum omni humilitate, et caritate. pag. 41. Ex. c. 6. §. 3.
Debent addiscere eas artes, quae honestius fiunt domi quàm foris. pag. 110. p. 3. c. 2. §. 7.
Officia eorum grauiora debent dari robustioribus. pag. 109. p. 3. c. 2. F.
Non debent recipi plures quàm necessarij sint ad vsus domesticos. pag. 56. p. 1. c. 2. A. Neque tamen pauciores pag. 110. p. 3 c. 2. §. vlt. et pag. 154. par. 4. c. 10. §. 6.
Debent esse aedificatiui, et praesertim sorte Marthae contenti. pag. 56 p. 1. c. 2. §. 2 sani, et firmi ad labores. pag. 57. §. 3.
Non debent exerceri concionando. pag. 27. Ex. c. 4. § 25. Neque addiscere litteras. pag. 42 Ex c 6. §. 6. Et affecti ad studia non deberent admitti. pag. 57. p. 1. c. 2. B.
Nihil repugnat esse litteratos. pag. 40 Ex. c. 6 §. 1.
Non debent esse in sacris. Ibid.
Possunt exerceri in maioribus rebus secundum talentum pag. 41. Ex. c. 6. §. 3.
Debent etiam ipsi iuuare proximum colloquijs. pag. 42. Ex. c. 6. § 4.
In magnis Domibus qui Coadiu tores esse debeant. pag. 56. p. 1. c 2 A.
Quod tempus, et quam rationem
image: s323in orando seruare debeant. pag. 127. p. 4. §. 4.
Sunt participes bonorum operum, et indulgentiarum Societatis pag. 41. Ex. c. 6. §. 3.
Non debent tentare vt mutent. statum pag. 42. Ex. c. 6. § 6.
Si non intelligunt latine, vel nesciant legere, quomodo emittent vota. pag. 191. p. 5. c. 4. C.
Collateralis.
Collateralis Rectori quando dan dus pag. 241. p. 8. c. 1. D.
Non est subditus Rectori, sed tamen debet praestare ei omnem reuerentiam. pag. 241. Ibid. D. Eius officium. Ibid.
Quomodo superior erga Collateralem se gerere debeat. pag. 241. Ibid. D.
Collateralis potest fieri vnus ex Consultoribus pag. 173. p. 4. c. 17. B. Idem etiam potest esse syndicus. 176. Ibid. I.
Scribere debet quotannis bis ad Prouincialem, semel ad Generalem. pag. 176. p. 4. c. 17. § 7.
Collegia.
Collegia sunt ad litteras addiscendas. pag 105. p. 3. c. 1. §. 27
Instituta sunt ad erudiendos iuuenes pag. 112. p. 4. Prooem. A. Et vt sint Seminarium Societatis. pag 303. p. 10. §. 4.
Ea admittere ad Generalem spectat. pag. 117 p. 4. c. 2. §. 1. et pag. 283. p. 9. c. 3. §. 17. non tamen illa dissoluere potest sine Congregatione generali. pag. 118. p. 4. c 2. §. 3. et pag. 157. c. 11. n. 2. et pag. 252 p. 8. c. 2. §. 2 et pag. 278. p. 9. c. 3. §. 5. et 18. Potest etiam aliquando haec dissolutio fieri missis suf fragijs per litteras. pag. 118. p. 4. c. 2. A. Iis autem dissclutis quid faciendum de eorum bonis. Ibid.
Collegia habent reditus propter sustentationem scholasticorum. pag. 4. Ex. c. 1. §. 4 et pag 119 p 4. c. 2. §. 5. et pag. 198. p. 6. c. 2. A.
In Collegijs accipiendis quae possint admitti obligationes pag. 119. p. 4. c 2. B. et pag. 157. c. 11. § 2. et A. et pag. 283. p. 9. c. 3. §. 17.
In Collegijs humaniores litterae communiter docendae cum casibus conscientiae. pag. 143 p. 4. c. 7. B.
Collegiorum regimen est penes So cietatem professam pag. 119. p. 4. c. 2. §. 5. et pag. 303. p. 10. §. 4. et superintendentia eorum penes Generalem. pag 277. p 9 c. 3. §. 3. et pag. 299. c. 6. §. 12. Et Societatis est bona Coll giorum etiam in iudicio defendere. pag. 119. p. 4. c. 2. C.
Collegiorum officia quinam sustinere debeant. pag. 133. p. 4. c. 6. §. 3. et C.
image: s324Collegia nullum donum possunt accipere pro docendo. pag. 169. p. 4. c. 15. in fine.
Quando petere possint eleemosynam, quando nec petere, nec admittere. pag. 121. par. 4. c. 2. §. vlt.
In Collegijs quatenus iuuandi proximi in spiritualibus. vide Proximus.
Si non suppeteret copia nostrorum, possunt ali externi iuuenes ad tempus. pag. 123. p. 4. c. 3. B. et pag. 149. c. 9. A.
Commissarij.
Eorum acta a Generali rescindi possunt. pag. 283. p. 9. c. 3. §. vlt.
Tantam habent potestatem quantam Generalis communicauerit. pag. 278. p. 9. c. 3. §. 7.
Communio.
A nostris saltem octauo quoque die sumenda. pag. 27. Ex. c. 4. §. 25. et pag. 95. par. 3. c. 1. §. 11. et pag. 126. p. 4. c. 4. §. 3. Neque differenda sine causa, et lic. ntia. pag. 126. p. 4. c. 4. B. et pag. 208. par. 6. c. 3. §. 2. Saepius autem non nisi necessitatis causa potius quam deuotionis. pagina 126. par. 4. c. 4. B.
Possumus eam dare etiam externis. pag. 235. par. 7. c. 4. §. 5. et D.
Compromiflarij.
Quando eligendi sint pro creando Generali. pag. 265. par. 8. c. 6. §. 7.
Quando autem ad decidenda ne gotia. pag. 268. c. 7. §. 3.
Concilia.
Concilia quando legenda. pag. 130. p. 4. c. 5. B.
Conciliorum aliqua pars in scholis praelegi potest. pag. 166. p. 4. c. 14. C.
Concio.
Concionari vel legere est vniuersalius bonum, quam consessiones audire. pag. 225. p. 7. c. 2. E. Est munus speciosum. pag. 187 p. 5. c. 3. B.
Concionatores quam sispellectilem praeparare debeant. pag. 146. p. 4. c. 8. B. Et quibus medijs adiuuari. Ibid. C. Debent linguam vernaculam bene addiscere. pag. 145. p. 4. c. 8. §. 3.
In concionibus requiritur doctrina exacta, et modus eam proponendi. pag. 303. par. 10. §. 3. Is autem a scholastico diuersus est. pag. 145. p. 4. c. 8. §. 3.
Conciones in nostris templis assidue esse debent, nisi aliud iudicet superior. pag. 143. par. 4. c. 7. B. et pag. 226. p. 7. c. 4. §. 6.
Possunt tamen nostri concionari
image: s325etiam in alienis. pag. 226. Ib. §. 7. et in plateis. Ibid.
Concionator iuuatur si habeat bonum correctorem. pag. 146. p. 4. c. 8. C.
In concionibus publicis non sunt reprehendendi nostri. pag. 101. p. 3. c. 1. S.
Collegij fundatio cum obligatione dandi concionatorem, non est admittenda. pag. 144. p. 4. c. 7. §. 3.
Pro concionibus nihil accipiendum, ne eleemosyna quidem. pag. 203. p. 6. c. 2. §. 7. et pag. 304. p. 10. §. 5.
Omnes exceptis Coadiutoribus debent se exercere concionibus domesticis. pag. 27. Ex. c. 4. §. 25. et pag. 101. p. 3. c. 1. §. 21. et pag. 146. p. 4. c. 8. C. Aliquando etiam habenda concio in mensa. pag. 91. p. 3. c. 1. §. 5. et aliqua hora post prandium. pag. 101. p. 3. c. 1. §. 21.
Confessio quantum ad nostros.
Confessio a nostris debet fieri octauo quoque die. pag. 27. Ex. c. 4. §. 25. et pag. 95. p. 3. c. 1. §. 11. et pag. 126. p. 4. c. 4. §. 3. Alioquin subtrahendus cibus. pag. 100. p. 3. c. 1. Q.
Confessarius vnus esse debet nostrorum omnium. pag. 95. p. 3. c. 1. §. 11. Nisi prcpter multitudinem, vel si quis ab alio melius iuuetur. Ibid. et I. Debet autem esse a Superiore assignatus. Ibid. et pag. 208. p. 6. c. 3. §. 2.
Ei tota conscientia aperienda. pag. 95. p. 3. c. 1. §. 12. et pag. 100. Q. et poenitentiae. pag. 108. p. 3. c. 2. §. 5. Et qui alij confessus esset, debet eidem con scientiam aperire. pag. 100. p. 3. c. 1. Q.
Confessarij nostrorum debent scire casus a Superiore reseruatos. pag. 95. p. 3. c. 1. §. 11.
Cum facultate Superioris possunt poenitentias approbare. pag. 5. Ex. c. 1. C. Et si dubitent, ad Superiorem remittere. pag. 108. p. 3. c. 2. §. 5.
Docendi sunt nostri cum fructis confiteri. pag. 100. par. 3. c. 1. §. 20.
Confessio generalis facienda in prima probatione. pag. 34. Ex. c. 4. §. 41. et pag. 70. par. 1. c. 4. §. 6. Nisi quis ante fecisset alicui ex nostris. pag. 41. Ex. c. 4. §. 41. Potest etiam differri. pag. 70. p. 1. c. 4. §. 6.
Confessio generalis semestris. pag. 41. Ex. c. 4. §. 41. Professorum et Coadiutorum annua. pag. 197. p. 6. c. 1. §. 2.
Confessio quantum ad externos.
Confessarij munus magis particulare est quam concionatoris. pag. 225. p. 7. c. 2. E.
image: s326Iuuare proximos confessionibus est maxime instituti nostri. pag. 112. par. 4. Prooem. A. et pag. 187. par. 5. c. 3. B. et pag. 235. p. 7. c. 4. §. 5.
Quibus nam rebus conueniat instructum esse confessarium. pag. 147. p. 4. c. 8. D.
Ad Generalem pertinet constituere confessarios. pag. 280. p. 9. c. 3. §. 9.
Confessarij designandi sunt a Su periore pag 235. p. 7. c. 4. §. 5.
Coadiutorum spiritualium magis proprium est audire confes siones. pag. 41. Ex. c. 6 §. 2.
Confessarius concionatori in mis sionibus iungendus. pag. 227. p. 7. c. 2. F.
Audire confessiones est vnum ex experimentis. pag. 24. Ex. c. 4. §. 15.
Pro confessionibus nihil accipiendum. pag 203. p. 6. c. 2. §. 7.
Que eruditio possit sufficere confessarijs externis. pag. 164. p. 4. c. 13. E.
Congregatio generalis.
Non expedit vt certis temporibus, nec crebro fiat. pag. 25 1. p. 8. c. 2. §. 1. et pag. 257. c. 4. §. 2. et pag. 272. p. 9. c. 1. C.
In ea fit vnio personalis Societatis. pag. 239. p. 8. c. 1. §. 1. et pag. 251. c. 2. §. 1.
Locus ordinarie est curia Pontificis, nisi alius eligatur. pag. 258. p. 8. c. 5. §. 1.
Causae congregationis cogendae sunt, ad tractandas res magni momenti. pag. 257. par. 8. c. 4. §. 2. Vel ad deponendum Generalem. pag. 288. p. 9. c. 5. §. 4. Vt plurimum tamen erit ad electionem Generalis. pag. 251. p. 8. c. 2. §. 1. et pag. 270. p. 9. c. 1. C.
Ad electionem Generalis in locum demortui, cogitur a Vica rio. pag. 256. p. 8. c. 4. §. 1. ob negotia ab ipso Generali. Ibid. pag. 257. §. 2. et pag. 281. p. 9. c. 3. §. 12. Ad iudicandum vero de Generali, ab Assistentibus. pag. 288. p. 9. c. 5. §. 4. Vel ab ipsis Prouincialibus inter se. Ibid.
Ad eam professi tantum quatuor votorum vocantur. pag. 253. par. 8. c. 3. §. 1. Ex ipsis autem quinam excusentur. Ibid. Aliquando etiam vocantur aliqui professi trium, vel Coadiutores. Ibid A. et pag. 261. c. 6. B. et pag. 267. c. 7. A.
Ad congregationem quot ex singulis prouincijs venire debeant. pag. 253. p. 8 c. 3. §. 1.
Absentes non possunt suffragium mittere, sed tantum sententiam suam. pag. 255. par. 8. c. 3. C.
Tempus praescribere ad Generalem pertinet, si ipse vocat. pag. 258. p. 8 c. 5. §. 2. Si Vicarius propter electionem, est quinque vel sex mensium. Ibid.
image: s327Orandum pro ijs, qui veniunt ad congregationem. pag. 258 p. 8. c. 5. §. 3. et 4. Et pro bono congregationis successu. pag. 266. c. 7. §. 1.
Quo ordine sedendum, et sententiae dicendae. pag. 267. par. 8. c. 7. A.
Quando includendi congregati, et ceteri ritus in congregatione seruandi. pag. 259. par. 8. c 6. toto.
Post electionem Generalis tractan da negotia, sed grauia tantum. pag. 257. p. 8. c. 4. §. 2.
Nempe perpetua et magni momenti. pag. 118. p. 4. c. 2. § 3. Debent autem tractari quam expeditissime. pag. 266. par. 8. c. 7. §. 1. Quo autem modo. pag. 267 Ibid. §. 2.
Ad generalem pertinet dirigere congregationem. pag. 281. p. 9. c. 3. §. 12.
Est tamen congregatio supra Ceneralem. pag. 307. p. 10. §. 8.
Quomodo promulgari debeant eius decreta. pag. 269. par. 8. c. 7. C.
Eius decreta valent etiam Gene rali mortuo, sub quo facta sunt. pag. 269. p. 8. c. 7. C. Possunt tamen reuocari ab alia Congregatione Generali. Ibid.
Congregatio prouincialis.
Est agenda ante Generalem. pag. 253. par. 8. cap. 3. §. 1. et pag 258. cap. 5. §. 3. et pag. 288. p. 9. c. 5. §. 4.
Eam conuocare pertinet ad Prouincialem. pag. 258. par. 8. c. 5. §. 3.
In ea conueniunt et suffragium habent professi quatuor votorum. pag. 253. par. 8 c 3. §. 1. Itemque Rectores, et Procuratores. Ibid.
In ea eliguntur qui ad Generalem congregationem venire debeant. pag. 253. p. 8. c. 1. §. 3. et pag. 258. c. 5. §. 3. Item qui ad Praepositum Generalem ter tio quoque anno. pag. 251. p. 8. c. 2. B.
Congregatio ad eligendum Vicarium mortuo Generali. pag. 256. p. 8. c. 4. A.
Congregationes secularium.
Quomodo in nostris Domibus, vel Collegijs tolerari possint. pag. 237. p. 7. c. 4. G.
Consanguinei.
Diligendi sunt affectu spirituali. pag 21. Ex. c. 4. §. 7.
Communicatio cum eis verbo, vel scripto turbat quietem. pag. 21. Ex. c. 4. §. 6.
Non alloquendi a Nouitijs, nisi aliquo praesente. pag 89. par. 3. c. 1. B.
In examinandis ad Societatem consanguineis vitandus
image: s328affectus inordinatus. pag. 54. p. 1. c. 1. §. 4.
Si in necessitate sint, standum iudicio Societatis quantum ad eos subleuandos. pag. 14. Ex. c. 3. §. 3.
Non debent ijs bona distribui. pag. 19. Ex. c. 4. §. 2. Nisi ipsi quoque sint pauperes. §. 3. Et hoc ex iudicio duorum vel trium. Ibid. et pag. 92. par. 3. c. 1. G. quorum aliqui possunt esse externi. pag. 20. Ex. c. 4. A
Conscientia.
Quotidie examinanda. pag. 95. p. 3. c. 1. §. 11. et quidem bis. pag. 126. p. 4. c. 4. §. 3.
Professi, et Coadiutores singulis annis tenentur reddere rationem conscientiae, reliqui autem singulis sex mensibus. pag. 33. Ex. c. 4. §. 38. et 40. et pag. 197. p 6. c. 1. §. 2. Immo vtrique quoties superior velit. pag. 34. Ex. c. 4. §. 40. et pag. 152. p. 4. c. 10. §. 5.
Generalis debet cognoscere conscientias suorum, et maximo quibus maiora munera committit. pag. 283. p. 9. c. 3. §. 19.
De patefacienda conscientia, vide Superiores.
Constitutiones.
Cur eas scribi necessarium fuerit pag 49 prooem. const. §. 1.
Quis finis earum pag. 50. prooem. const. §. 2. et pag. 278. par. 9. c. 3. §. 8.
Debent esse plenae, perspicuae, breues pag. 51. prooem. declar. et ad neutrum extremum vel ri goris, vel dissolutionis vergere. pag. 308. p. 10. §. 10.
Perfecte seruandae. pag. 194. p. 6. c. 1. §. 1. et pag. 215. c. 5. Idque iuuat ad conseruationem Societatis. pag. 309. p. 10. §. vlt. Id autem curent Rectores. pag. 152. p. 4. c. 10. §. 5. et B. et Generalis. pag. 278. par. 9. c. 3. §. 8. et pag. 292. c. 6. A.
Non obligant ad peccatum. pag. 215. p. 6. c. 5.
Quomodo possunt ostendi externis. pag. 51. prooem. declar.
Legendae sunt in prima probatione, et tempore nouitiatus singulis sex mensibus. pag. 8. Ex. c. 1. §. 13. et pag. 34. c. 4. §. 41. et pag. 69. p. 1. c. 4. §. 5. Non tamen omnes, sed compendium earum. Ibid. E. et pag. 8. Ex. c. 1. G.
Dispensare in Constitutionibus ad Generalem pertinet. pag. 278. par. 9. c. 3. §. 8. etiam per alios. Ibid. D. Rectores autem possunt iuxta facultatem acceptam. pag. 152. p. 4. c. 10. B.
Consultores.
Multum confert ad Generalis auctoritatem habere
image: s329Consultores. pag. 245. p. 8. c. 1. G. Su perioribus omnibus dari debent. pag. 301. p. 9. c. 6. §. 14.
Rectores Collegiorism debent habere duos, vel plures Consultores. pag. 154. p. 4. c. 10. §. 7. Vniuer sitatis autem quatuor. pag. 173. par. 4. c. 17. §. 1. Possunt tamen esse pauciores. Ibid. B.
Consultores debent esse praediti prudentia, et probitate. pag. 154. p. 4. c. 10. §. 7.
Cum ijs conferenda quae sunt maioris momenti. pag. 173. p. 4. c. 17. §. 1. Et quae difficiliora. pag. 154. c. 10. §. 7
Iis auditis statuendi facultas est penes Superiorem. pag. 176. par. 4. c. 17. §. 6. et H. et P. 9. c. 6. §. vlt. Non tamen debet Superior Vniuersitatis contra omnium sententiam facere nisi consulto Prouinciali. pag. 176. p. 4. c. 17. H.
Semel in anno debent scribere Generali, bis Prouinciali. pag. 176. p. 4. c. 17. §. 7.
Contractus.
Ad faciendos contractus non sunt nostri collegialiter congregandi. pag. 278. p. 9. c. 3. §. 7.
Omnis potestas celebrandi contractus est penes Generalem. pag. 278. p. 9. c. 3. §. 5. Potest ta men alijs illam communicare. Ibid. §. 7.
Conuictores.
Conuictores externi quando, et quomodo possint teneri. pag. 123. p. 4. c. 3. B. etiam cum nostris. Ibid. in fine.
Corpus.
Corporis sanitas in nostris requiritur. pag. 59. p. 1. c. 2. §. 11. et pag. 77. p. 2. c. 2. B. et pag. 122. p. 4. c. 3. § 2. Eius cura quatenus habenda. pag. 106. p. 3. c. 2. §. 1. et pag. 125. p. 4. c. 4. §. 1. et pag. 309. par. 10. §. 13. Etiam in impositione officiorum. pag. 109. p. 3. c. 2. F. et pag. 226. p. 7. c. 2. F.
Necessaria corpori danda, ita tamen vt in aliquo probetur virtus. pag. 107. par. 3. cap. 2. §. 3.
Tenenda est indifferentia in ijs quae pertinent ad curam corporis. pag. 106. par. 3. c. 2. §. 1. Neque licet petere mutationem aeris aut loci. Ibidem. pag. 110. G.
Corporis labores moderandi. pag. 108. par. 3. c. 2. §. 4. et 5. et pag. 207. p. 6. c. 3. §. 1. et pag. 308. p. 10. §. 10. Vt etiam in Generali. pag. 284. par. 9. c. 4. §. 3.
Poenitentiae corporales, Vide Poenitentiae.
Corporis deformitas est
image: s330impedimentum ad Societatem nisi compensetur. pag. 64. par. 1. c. 3. 1. et species honesta in nostris requiritur. pag. 59. p. 1. c. 2. §. 10. Praesertim qui versan tur cum proximis. pag. 226. par. 7. c. 2. F.
Correctio, vide Reprehensio.
Corrector.
Corrector externorum scholasticorum debet aliquis esse, sed externus. pag. 143. par. 4. c. 7. §. 2. et D. et pag. 172. c. 16. §. 5. Alioquin quomodo exercenda castigatio. pag. 144. par. 4. c. 7. D.
Corrector quas ob causas adhibendus. pagina 272. par. 4. cap. 16. §. 5. ijs tamen qui talis castigationis sint capaces. Ibid.
Potest idem etiam esse Bidellus. pag. 175. p. 4. c. 17. G.
Cubicula.
Iunioribus nouitijs in eodem cubiculo socius maturior adiun gi debet. pag. 90. par. 3. c. 1. D. et in diuersis antiquiores intermisceri. Ibid.
In alterius cubiculum non est ingrediendum sine facultate, et ostio semper aperto pag. 90. p. 3. c. 1. D.
Cura animarum.
Non potest suscipi in Collegijs. pag. 119. par. 4. c. 2. §. 4. Nec in Domibus. Ibid. B. et pag. 210. p. 6. c. 3. §. 5.
Debita.
INgressuri Societatem debent prius debita soluere. pag. 18. Ex. c. 4. §. 1.
Aes alienum est impedimentum secundarium ad Societatem. pag. 64. par. 1. c. 3. §. 15. Et in eo cauendum a scandalo. Ibid. L. et si sit magni momenti est causa dimissionis. pag. 80. p. 2. c. 2. §. 5.
Decanus.
Vnus debet esse in Vniuersitatibus, et de eius officio. pag. 175. p. 4. c. 17. §. 5. et 6.
Declamationes.
Singulis hebdomadis habendae in Collegijs graecae vel latinae. pa. 139. p. 4. c. 6. §. 13. Idem in Vniuersitatibus. pag. 171. p. 4. c. 16. §. 3.
A quibus habendae et audiendae, et de qua materia. Ibid.
Possunt ab alio componi, et ab alio recitari. pag. 171. par. 4. cap. 16. B.
image: s331Declarationes.
Cur additae sint Constitutionibus. pag. 49. Prooem. declar.
Earum auctoritas est aequalis ipsis Constitutionibus. Ibid. pag. 49. et pag. 195. p. 6. c. 1. A.
Non obligant ad peccatum. pag. 215. p. 6. c. 5.
Definitores.
Eligendi quando Congregatio decernere non potest. pag 268. p. 8. c. 7. §. 3.
Hi quatuor esse debent. Ibid.
Eorum determinationi stare debet Congregatio, licet tamen intercedere. Ibid. pag. 268. §. 3. et 4.
Deuotio.
Ab omnibus quaerenda pro viribus. pag. 100. p. 3. c. 1. §. 20. et pag. 105. §. 27. et pag. 133. par. 4. cap. 6. A. Et familiaritas cum Deo. pag. 302. p. 10. §. 2.
Deuotiones omnes cui aperiendae. pa. 95. p. 3. c. 1. §. 12.
Deuotiones indiscretae sunt impedimentum secundarium ad Societatem. pag. 63. p. 1. c. 3. §. 12.
Requiritur in Professo trium votorum. pag. 184. p. 5. c. 2. C. Et in Coadiutore temporali. pag. 56. p. 1. c. 2. §. 2. In scholasticis temperandus eius excessus. pag. 133. p. 4. c. 6. §. 3.
Deus.
Deus est in omnibus quaerendus. pag. 104. p. 3. c. 1. §. 26.
Amandus est in omnibus creaturis, et omnes in ipso. Ibid. Agnoscendus in proximis vt in imagine. pag. 91. p. 3. c. 1. §. 4. Eius maior gloria est finis Societatis. pag. 216. p. 7. c. 1. §. 1. et pag. 239 p. 8. c. 1. §. 1
In eo solo fiducia constituenda. pag. 199. p. 6. c. 2. §. 2.
Eius maius obsequium et bonum vniuersalius semper spectandum est. pag. 222. p. 7. c. 2. §. 1. et D. et E.
Ei quanto quis se plus astringit, tanto eum erga se liberaliorem habebit. pag. 102. par. 3. c. 1. §. 22.
Media que cum Deo nos iungunt, efficaciora quam quae disponunt ad proximum. pag. 302. p. 10. §. 2.
Dignitates.
Praecludendus aditus dignitatibus. pag. 304. p. 10. §. 6. Idque vouent Professi. Ibid.
Dignitatem extra Societatem nemo admittere potest sine licentia Generalis. pag. 281. p. 9. c. 3. §. 13. Nec Generalis sine licentia Societatis. pag, 285. p. 9. c. 4. §. 5. et B. Nunquam autem danda licentia nisi
image: s332Pontifex obliget ad peccatum. Ibid. et pag. 291. c. 5. E. et pag. 304. par. 10. §. 6. Immo ne in consultationem quidem adducendum. pag. 292. p. 9. c. 5. §. vlt.
Qui coacti dignitatem susceperint, quatenus Societatis consilia audire debeant. pag. 304. p. 10. §. 6.
Dimittere.
Dimittendi potestas est penes Societatem, et Generalem. pag. 73. par. 2. c. 1. §. 2. et pag. 276. p. 9. c. 3. §. 1. Penes reliquos au tem quantum eis Generalis communicauerit. pag. 73. p. 2. c. 1. §. 2. quo modo autem communicare debeat. Ibid. B.
Nemo dimittendus nisi ex causa, cum ita conuenit communi bono Societatis. pag. 72. p. 2. c. 1. §. 1. Cum quis potius impedit quam iuuat diuinum seruitium. pag. 43. Ex. c. 6. §. vlt. Et cum quis male se gerit. pag. 44. Ex. c. 7. §. 1.
Confert ad Societatis conseruationem dimittere non idoneos. pag. 306. p. 10. §. 7.
Deprauati moribus et incorrigibiles omnino dimittendi. pag. 306. p. 10. §. 7. Scandalosi et inquieti et aliquid molientes contra Superiores vel Societatem. pag. 76. par. 2. c. 2. D.
Auctores discordiae. Ibid. et pag. 245. par. 8. c. 1. F. Tenaces iudicij. pag. 79. p. 2. c. 2. §. 4. Valde inepti. pag 76. p. 2. c. 2. §. 3. Ad omnia scilicet ministeria. Ibid. et pag. 140. p. 4. c. 6. N. Item si detegatur impedimentum. pag. 76. p. 2. c. 2. §. 3.
Dimitti potest aliquis etiam propter peccata occulta si nolit corrigi. pag. 76. p. 2. c. 2. §. 2. Et hic occulte dimittendus. pag. 80. p. 2. c. 3. A.
Item ob causam infirmitatis. pag. 79. par. 2. c. 2. §. 4. non tamen inuitus si in obsequio Societatis contracta sit. pag. 77. p. 2. c 2. B.
Omnes dimitti possunt. pag. 72. p. 2. c. 1. §. 1. et A. etiam Generalis. pag. 286. p 9 c 4. §. 7. Difficilius tamen quo quis arctius Societati ligatus est. pag. 72. par. 2. c. 1. §. 1. et A. Itemque bene meriti, et qui habent bona talenta. pag. 72. par. 2. c. 1. A. et C.
Quando maius est offendiculum, quam peccatum, potest quis alio mitti, non dimitti. pag. 78 p. 2. c. 2. D.
In modo dimittendi quae seruari debeant. pag. 80. p. 2. cap. 3. toto.
Habenda est magis ratio communis boni, quam particularis. pag. 76. p. 2. c. 2. §. 3. alioquin esset imprudens caritas. Ibid.
image: s333pag. 80. §. vlt. Immo vitium contrarium caritati. Ibid. pag. 76. §. 3.
Causae publicandae secundum qualitatem personae. pag. 82. p. 2. c. 3. C. abstinendo a defectibus non publicis. pag. 82. p. 2. c. 3. §. 8. Quod si publicari non possint, occulte dimittendi. pag. 80. p. 2. c. 3. A.
Non debent nostri manere male affecti erga dimissum. pag. 83 p. 2. c. 3. §. 9.
Dimissi manent liberi a votis sim plicibus. pag. 42. Ex. c. 6 §. 8. et A. et pag. 44. c. 7. §. 1. Idque illis declarandum. pag. 84. p. 2. c. 4. §. 3.
Gratiae, et facultates cessant in dimissis. pag. 84. p. 2. c. 4. §. 2.
Dimisso quando restituenda sint sua. pag. 20. Ex. c. 4. B. et pag. 81. p. 1. c. 3. §. 5. et B.
Dimissus ab vno Superiore non debet recipi, ipso, aut Generali inconsulto, nisi forte vt hospes. pag. 84. par. 2. cap. 4. §. 1. et A.
Redeuntes post dimissionem quomodo recipiendi. pag. 87. p. 2. c. 4. §. 8.
Discordia.
Iudiciorum diuersitas est mater discordiae. pag. 98. p. 3. cap. 1. §. 8.
Eius auctores dimittendi. pag. 78 par. 2. cap. 2. D. Vt pestis. pag. 244. par. 8. cap. 1. §. 5.
Discretio.
Seruanda in exercitijs mentalibus. pag. 108. p. 3. c. 2. §. 4.
In castigatione corporis. pag. 108. p. 3. c. 2. §. 5.
In exercitio paupertatis. pag. 104. p. 3. c. 1. §. 25. In prouisione rerum necessariarum. pag. 207 p. 6. c. 2. N.
In probandis subditis circa obedientiam. pag. 103. p. 3. c. 1. V.
Disputationes.
Vtiles sunt disputationes. pag. 137. p. 4. c. 6. §. 10.
Habendae sunt quotidie in Collegijs. pag. 138. §. 11. et singulis hebdomadis. Ibi. p. 137. §. 10. Crebro etiam inferiorum classium cum superioribus. pag. 161. c. 13. §. 3.
Nostri debent interesse omnibus disputationibus etiam externis. pag. 137. p. 4. c. 6. §. 10.
In ijs dandum est doctrinae specimen cum modestia. pag. 137. p. 4. c. 6. §. 10.
In ijs praesidere semper aliquis debet, eiusque officium quod sit. pag. 137. par. 4. c. 6. §. 10. et pag. 161. c. 13. §. 3.
Doctrina.
Doctrinae nostrae scopus est vt
image: s334nostris et proximis prosit. pag. 130. p. 4. c. 5. §. 1.
Necessaria est Societati doctrina, et modus eam proponendi. pag. 112. par. 4. Prooem, et quidem exacta. pag. 303. par. 10. §. 3.
Doctrina in Societate debet teneri quae sit magis communis. pag. 248. p. 8. c. 1. K. Magis approbata. pag. 131. par. 4. c. 5. §. vlt. Sana. pag. 58. par. 1. cap. 2. §. 6. et pag. 98. par. 3. cap. 1. §. 18. Magis secura. pag. 131. par. 4. cap. 5. §. vlt. et cap. 14. §. 1. Magis solida. Ibid. Melior. pag. 148. par. 1. cap. 1. K. Magis conueniens. Ibid.
Eadem doctrina debet ab omnibus teneri. pag. 98. par. 3. c. 1. §. 18. et pag. 248. p. 8. c. 1. K. et §. 8. et pag. 307. p. 10. §. 9.
Doctrina suspecta euitari debet. pag. 165. p. 4. c. 14. §. 1. Et quae differat a communi sensu Do ctorum ecclesiae. pag. 98. p. 3. c. 1. O.
Qui petunt Societatem cxaminandi de doctrina. pag. 38. Ex. c. 5. §. 1.
Doctrina Christiana.
Per eam iuuatur proximus. pag. 226. p. 7. c. 4. §. 6.
Eam nostri omnes debent discere. pag. 27. Ex. cap. 4. §. 25. et pag. 100. par. 3. c. 1. §. 20. et modum tradendi eam piteris. pag. 148. p. 4. c. 8. §. 6.
Experimentum docendae doctrinae. pag. 24. Ex. cap. 4. §. 14. Quod potest fieri etiam priuatim. Ibid.
Tradenda in nostris templis assidue, nisi aliud Superiori videatur. pag. 143. par. 4. c. 7. B. et pag. 226. par. 7. cap 4. §. 6. et E. Vel in plateis. Ibid. §. 7. In scholis etiam tradenda discipulis. pag. 143. par. 4. c. 7. §. 2. et pag. 171. cap. 16. §. 2. Immo etiam Nouitijs explicanda. pag. 100. par. 3. c. 1. §. 20.
Professi et Coadiutores spirituales faciunt de ea votum particulare. pag. 186. pag. 5. c. 3. §. 3. Iuxta rationem obedientiae. Ibid. B. est etiam propria Coadiutorum spiritualium. pag. 41. Ex. c. 6. §. 2.
Rectores tenentur eam legere per quadraginta dies. pag. 156. p. 4. c. 10. §. 10. Possunt tamen per alium cum consensu Prouincialis. Ibid. K.
Domus.
Generalis est acceptare Domos. pag. 183. p. 9. c. 3. §. 17.
Debent esse in loco salubri. pag. 309. p. 10. C.
Non licet domo exire sine licentia saltem generali, et socio assignato. pag. 27. Ex. c. 4. §. 25
image: s335et pag. 89. p. 3. c. 1. §. 3. C. et pag. 129. p. 4. c. 4. §. 6.
Foeminae non possunt ingredi Domos nostras. pag. 96. par. 3. c. 1. §. 14.
Non possunt in eis teneri arma. pag. 96. p. 3. c. 1. §. 14. Nec res vanae. Ibid. M.
Domus Probationis, et Professae, vide suis locis.
Ecclesia.
SOcietas admittit ecclesias ad auxilium animarum. pag. 199. p. 6. c. 2. §. 2.
Ecclesiae Societatis professae nullos reditus habere possunt. pag. 4. Ex. c. 1. §. 3. et pag. 199. p. 6. c. 2. §. 2.
Electio.
Electio Generalis debet fieri in conspectu Dei. pag. 262. p. 8. c. 6. §. 6.
Non debet electores Generalis definire nisi in loco inclusionis. pag. 259. par. 8. cap. 6. §. 1.
In electione adhibendum ratiocinium mentis ex prius intellectis. pag. 262. par. 8. cap. 6. §. 6.
Electio per communem inspirationem. Ibid. §. 5.
Elector Generalis debet eligere quem sentit aptissimum. pag. 264. p. 8. c. 6, F.
Eleemosyna.
Non possunt accipi eleemosynae pro ministerijs Societatis. pag. 4. Ex. c. 1. §. 3. et pag. 203, p. 6. c. 2. §. 7. et G. et pag. 234. p. 7. c 4. §. 4.
De eleemosynarum curatore. pag. 56. p. 1. c. 2. A. possunt autem esse plures. pag. 204. p. 6. c. 2. §. 10.
Omnes ad mendicandum parati esse debent. pag. 204. par. 6. c. 2. §. 10.
Eleemosynae perpetuae relinqui possunt Domibus professis, sed non habent ius ciuile ad eas exigendas. pag. 202. p. 6. c. 2. §. 6. et B. nec debent nostri quemquam ad eas incitare. Ibid. §. 6.
In Collegijs quomodo admitti pos sint eleemosynae. pag. 121. p. 4. c. 2. §. 6.
In ecclesiis nostris non est tenenda arca ad eleemosynas. pag. 203. p. 6. c. 2. §. 8.
Domus professae viuunt ex eleemosyna. pag. 200. par. 6. cap. 2. §. 3.
Equitare.
Iumentum ad equitandum ordinarie in Domibus professis ali non potest. p. 205. p. 6. c. 2. §. 14. Quando tamen possit. Ibid. K.
image: s336Examen Conscientiae.
Vide Conscientia.
Examen ad probationem.
Communia omnibus examinandis. pag. 13. Exa. c. 3. et. 4. toto.
Examen eruditorum, et scholasticorum. pag. 38. Ex. c. 5. Coadiutorum. pag. 40. c. 6. Indifferentium. pag. 47. c. 8.
Potest omitti cum ijs qui noti sunt. pag. 3. Exa. c. 1. A.
Debet proponi in prima probatione, Impedimenta autem ante eam. pag. 55. p. 1. c. 1. D. et pag. 69. c. 4. §. 5. et E. et clarius. pag. 3. Exa. c. 1. A.
De officio examinatoris. pag. 54. p. 1. c. 1. §. 3. et 4. et D.
Obligatio respondendi vere in examine quanta sit. pag. 13. Ex. c. 3. A.
Quae in examine dicuntur secrete seruanda pro rei qualitate. pag. 13. Ex. c. 3. §. 1.
Varia Examina.
Examen debet proponi sexto quoque mense intra biennium probationis. pag. 55. par. 1. c. 1. D.
Qui ex studijs veniunt examinari debent. pag. 70. p. 1. c. 4. §. 7.
Item qui ex alijs locis vbi non fuerunt diligenter examinati. pag. 70. p. 1. c. 4. §. 7.
Item qui ad Societatem redeunt. pag. 87. p. 2. c. 4. §. 8.
Scholastici absolutis studijs examinari debent in singulis facultatibus. pag. 139. par. 4. c. 6. L.
Item ante gradus susceptionem diligenter. pag. 141. p. 4. c. 6. §. 17. et pag. 169. c. 15. §. 4. et E.
Nemo nostrorum potest in iudicio examinari, nisi in ijs quae nemini nocent. pag. 211. p. 6. c. 3. §. 8. et E.
Exemplum.
Exemplum antiquiorum in Societate multum potest. pag. 99. p. 3. c. 1. §. 19. et etiam Generalis et aliorum primorum. pag. 240. p. 8. c. 1. §. 3. et pag. 273 p. 9. cap. 2. §. 2. et pag. 292. cap. 6. A.
Exercitia spiritualia.
Sunt vnum ex medijs Societatis ad salutem animarum. pag. 147. p. 4. c. 8. §. 5. et pag. 226. par. 7. c. 4. §. 8. Quae etiam in missionibus dantur. pag. 225. p. 7. c 2. E.
Iuuant in nostris ad habendam eorum notitiam. pag. 68. p. 1. c. 4. D. et ad acquirendam deuotionem. pag. 100. par. 3.
image: s337cap. 1. §. 20.
Eorum experimentum primum, et per vnum mensem. pag. 23. Ex. c. 4. §. 10.
Eorum vsum callere debent omnes nostri. pag. 147. p. 4. c. 8. §. 5.
Qui incipiunt alijs tradere exer citia, debent conferre cum aliquo magis perito. pag. 147. p 4. c. 8. E.
Qui ea tradit nostris debet referre ad Superiorem quid de ijs sentiat. pag. 26. Ex. cap. 4. §. 18.
Exercitia primae hebdomadae possunt dari omnibus, cetera non nisi capacibus. pag. 147. p. 4. c. 8. E. et pag. 226. p. 7. c. 4. F. sed alia ipsis accommodata. pag. 100. p. 3. c. 1. R.
Exhortationes.
Faciendae sunt nostris singulis octo, vel quindecim diebus. pag. 105. p. 3. c. 1. §. 28.
Experimenta.
Adhibentur ad melius perspiciendos nostros. pag. 56. p. 1. c. 2. §. 1.
Sunt sex. pag. 23. Ex. cap. 4. §. 9. Possunt tamen esse plura. pag. 25. §. 16. et pag. 279. p. 9. c. 3. E. Possunt praeponi, postponi, ex parte, vel omnia iniungi, atque etiam permutari. pag. 23. Ex. c. 4. §. 9. Potest etiam Generalis dispensare in ijs omittendis. pag. 279. p. 9. c. 3. E.
Debent fieri ante secundum annum probationis. pag. 25. Ex. c. 4. §. 16.
Si non fiant ante studia, possuns fieri inter ipsa. Ibid. vel ijs finitis. pag. 46. Ex. c. 7. §. 6.
Facultates Apostolicae.
Pontificiae facultates supponunt approbationem Societatis. pag. 3. Ex. c. 1. §. 1.
Earum compendium penes se ha bere debet Generalis. pag. 294. p. 9. c 6. §. 3.
Non communicantur particularibus nisi per Generalem pag. 245. p. 8. c. 1. §. 6. et pag. 281. p. 9. c. 3. §. 10. Qui potest eas contrahere, reuocare, etc. Ibid.
Earum vsus moderatus esse debet. pag. 309. p. 10. §. 12.
Vide Gratiae Apostolicae.
Fundatores.
Fundatoribus et eorum necessarijs obligatio ostendenda. pag. 117. p. 4. c. 1. §. vlt.
Fundatores, vel praecipui benefactores sunt participes meritorum Societatis. Ibid. pag. 116. §. 5.
Pro fundatore quot sacra dicenda. ibid. pag. 114. §. 1. 2. et 4. Qui autem non plene fundauil.
image: s338Ibid. pag. 117. E.
De Candela Fundatori danda. Ibid. pag. 115. §. 3.
Fundator quomodo potest sibi reseruare auctoritatem applicandi bona ad aliud opus. pag. 118. p. 4. c. 2. A.
Si Communitas fundarit, quae suffragia debeantur. pag. 116. p. 4. c. 1. D.
Generalis.
NEcessarius est in Societate. pag. 270. p 9. c. 1.
Debet esse ad vitam. pag. 271. p. 9. c. 1. A.
Multum refert ad Societatis conseruationem, vt eius electio fiat secundum Constitutiones. pag. 307. p. 10. §. 8.
In electione plusquam mediam partem suffragiorum habere debet. pag. 262. par. 8. cap. 6. §. 6.
Electus non potest recusare. pag. 265. p. 8 c. 6. §. 7. Et qui eum non recipit, excommunicatus est. pag. 266. §. 8.
Quae dotes et animi, et corporis in eo requiruntur. pag. 272. p. 9 c 2. toto.
Habet plenam auctoritatem in omnes ad bonum regimen. pag. 276. p. 9. c. 3. §. 1. Idque expedit ad conseruationem Societatis. pag. 307. par. 10. §. 8.
In dimittendo habet omnem potestatem quam habet ipsa Societas. pag. 73. par. 2. c. 1. §. 1.
Solusque potest dimittere Professos et Coadiutores formatos. pag. 74. p. 2. c. 1. C.
Potest vendere et applicare quae libere relinquuntur Societati. pag. 278. p. 9. c. 3. §. 6.
Potest admittere Collegia, et Vniuersitates, et Domos, non tamen dissoluere. pag. 117. p. 4. c. 2. §. 1. et 3. et pag. 157. cap. 11. §. 2. et pag. 278. par. 9. cap. 3. §. 5. et statuere vbi sint aperiendae scholae. pag. 142 p. 4. c. 7. A.
Ipsius est Prouinciales per se constituere. pag. 282 p. 9. cap. 3. §. 14. et pag. 287. cap. 5. §. 1. et Rectores. pag. 282. cap. 3. §. 14. hos tamen etiam per alios potest. pag. 151. par. 4. cap 10. §. 3.
Ipsius etiam est admittere in corpus Societatis. pag. 180. p. 5. c. 1. §. 2. Quibus autem eam facultatem communicare possit. pag. 181. Ibid. B.
A Generali vt a capite defluit vniuersa potestas Prouincialium et reliquorum pag. 245. p. 8. c. 1. §. 6. Et ipse eis dat auctoritatem, quam iudicat dan dam. pag 278. p 9. cap. 3. §. 7. et 16.
Res grauiores debet tractare cum Assistentibus, etsi statuendi facultas penes ipsum est. pag. 299. p. 9. c. 6. §. 11. Quod in
image: s339specie de Vniuersitatibus acceptandis dicitur. pag. 157. p. 4. c. 11. §. 2. et A.
Eius est supplere defectus Praepositorum inferiorum. pag. 293. p. 9. c. 6. §. 2.
Item vti correctione et reprehen sione cum opus est. Ibid.
Potest instituere missiones. pag. 222. par. 7. c. 2. §. 1. et pag. 245. par. 8. cap. 1. §. 6. In omnes mundi partes. pag. 112. p. 4. prooem. A. Mutationes personarum. pag. 277. par. 9. c. 3. §. 2.
Quomodo possit reuocare missiones factas a Pontifice. pag. 220. p. 7. c. 1. §. 6. et pag. 229. c. 2. H. et pag. 280. p. 9. c. 3. G.
Quot et quos ministros habere debeat. pag. 292. par. 9. cap. 6. toto.
Debet habere catalogum omnium nostrorum cum suis qualitatibus. pag. 294. par. 9. c. 6. §. 3. et Collegiorum cum suis reditibus. Ibid.
Debet cognoscere conscientias subditorum, praesertim maiorum ossicialium. pag. 283. p. 9. c. 3. §. 19.
Vt plurimum debet residere Romae. pag. 246. par. 8. c. 1. §. 7. et pag. 258. c. 5. §. 1. Potest ta men visitare. Ibid. H.
Debet curare vt seruentur Constitutiones. pag. 278. p. 9. c. 3. §. 8. Potest tamen dispensare. Ibid.
Confert ei ad auctoritatem habere apud se viros graues. pag. 245. p. 8. c. 1. G.
Debet ordinarie agere cum Prouincialibus, sed aliquando etiam cum Praepositis localibus. pag. 293. par. 9. cap. 6. §. 2.
Debet exigere crebro rationem eorum quae fiunt in Prouincijs. pag. 292. p. 9. c. 6. A.
Non debet vacare concionibus nisi commode possit. pag. 292. par. 9. cap. 6. §. 1. Neque occupari in alijs particularibus, sed in vniuersalibus. pag. 295 p. 9. c. 6. §. 6. Nec habere curam vllius Domus particularis. Ibid. §. 5.
Non potest mutare Constitutiones. pag. 151. par. 4. cap. 10. §. 2.
Debet vitare negotia externorum etiam pia. pag. 294. p. 9. c. 6. §. 4.
Missiones pontificias nec debet recusare, nec affectare. pag. 218 p. 7. c. 1. §. 2.
In congregatione habet duo suffragia, et praerogatiuam in paritate. pag. 256. par. 8. c. 3. §. 2.
Est subiectus Societati. pag. 307. par. 10. §. 8. Potest ei a Societate praescribi ratio victus, et vestitus. pag. 284. par. 9. c. 4. §. 2.
Potest aliquando amoueri, et etiam dimitti a Societate.
image: s340pag. 286. p. 9. c. 4. §. 7. Modus autem in eo seruandus. pag. 288. p. 9. c. 5. §. 4. et seq.
Si fuerit valde remissus vel inutilis, debet ei dari Vicarius. pag. 286. p. 9. c. 4. §. 6. et pag. 290. c. 5. §. 6.
Si ex reditibus Cellegiorum dat consanguineis, vel alijs, deponendus est. pag. 286. p. 9. c. 4. §. 7. et D. Potest tamen facere conuenientem eleemosynam. ibid.
Gradus.
Ad gradum suscipiendum quot annorum studium requiratur. pag. 167. p. 4. c. 15. §. 2. et B.
Eos conferre pertinet ad Cancellarium. pag. 174. par. 4. c. 17. §. 2.
Debet praecedere diligens examen, et quidem publicum. pag. 169. p. 4. c. 15. §. 4. et idem cum nostris. pag. 141. p. 4. c. 6. §. 17.
Potest tamen cum licentia Generalis, vel Prouincialis priuatim fieri. pag. 169. p. 4. c. 15. E.
Externis gratis dandi. pag. 169. p. 4. c. 15. §. 4. Nec permittendus sumptus nisi exiguus. ibi. et F.
Non sunt nostris graduandis assignanda certa loca. pag. 141. par. 4. cap. 6. §. 17. Atque idem etiam seruandum cum externis. pag. 169. p. 4. c. 15. §. 4.
Quomodo possint nostri graduati habere aliqua insignia in acti bus publicis. pag. 177. p. 4. c. 17 §. vlt.
Externis fides facienda de gradu per notarium. pag. 175. p. 4. c. 17. §. 4. Nostris per patentes Rectoris. ibid. F.
Grammatica.
Comprehenditur nomine litterarum humaniorum. pag. 160. p. 4. c. 12. A.
Ordinarie tres eius classes esse debent. pag. 162. p. 4. c. 13. B.
Gratiae Apostolicae.
Coadiutores formati earum cacapes sunt. pag 41. Ex. c. 6. §. 3. Atque etiam Nouitij. p. 179 p. 5. c. 1. A.
Vide Facultates Apostolicae.
Habitus, vide Vestitus.
Haeresis.
Damnatus vel suspectus de haeresi per sententiam, habet impedimentum essentiale ad Societatem. pag. 10. Ex. cap. 2. §. 1. et pag. 60. p. 1. c. 3. §. 3. Non tamen si sit haeresis generalis, nempe nationis. pag. 61. ibid. B.
image: s341Honor.
Fratres inuicem honorandi tanquam Superiores. pag. 91. p. 3. c. 1. §. 4.
Horae.
Horarum distributio per signum campanae necessaria. pag. 155. p. 4. c. 10. §. 9.
Horae statutae, vt cibi et somni, seruari debent. pag. 107. p. 3. c. 2. §. 2. nisi superior dispenset. ibid. B.
Hospitale.
Hospitalis experimentum, ibi dor miendo, vel per horas aliquas quotidie seruiendo. pag. 23. Ex. cap. 4. §. 11. et pag. 26. §. 19. In ijs autem qui redeunt ad Societatem. pag. 86. par. 2. c. 4. D.
Subuentio eorum qui sunt in hospitalibus est ex instituto nostro. pag. 226. p. 7. c. 4. §. 9.
Humaniores litterae.
Earum nomine Rhetorica, et Crammatica intelligitur. pag. 130. p. 4. c. 5. A. et praeterea Poesis et Historia. pag. 160. p. 4. c. 12. A. Quot autem, et quas classes contineant. pag. 162. p. 4. c. 13. B.
Sunt his temporibus necessariae, pag. 130. p. 4. c. 5. §. 1. et pag. 160. c. 12. §. 2.
Ad professionem requiritur etiam scientia humaniorum litterarum. pag. 183. p. 5. c. 2. §. 2. et B.
Earum non potest esse tempus limitatum. pag. 167. p. 4. c. 15. A.
Loquendo, et soribendo stylus exercendus. pag. 139. p. 4. c. 6. §. 13. et actio, pronunciando. pag. 161. p. 4. c. 13. §. 3.
Compositiones emendandae a magistris. pag. 161. p. 4. c. 13. A. et aliquae mittendae ad Prouincialem vel Generalem pag. 139. p. 4. c. 6. L.
Humilitas.
Seruanda in animo, et in exteriori, deferendo alijs. pag. 91. p. 3. c. 1. §. 4. Et in ratione vestitus. pag. 206. p. 6. c. 2. §. 5. Et in omnibus. ibid. §. 16.
Silentium, et compositio exterior est indicium humilitatis. pag. 91. p. 3. c. 1. §. 4.
Requiritur in Rectore. pag. 151. p. 4. c. 10. §. 4. et nominatim in Coadiutoribus spiritualibus. pag. 42. Ex. c. 6. §. 5. et temporalibus. §. 6. Denique splendere debet in ipso Generali. pag. 273. p. 9. c. 2. §. 2.
Officia in quibus exercetur humilitas, deuote obeunda. pag. 102. par. 3. c. 1. §. 22. et appetenda. pag. 29. Exa. c. 4. §. 28. et aliquando à
image: s342sacerdotibus exercenda. p. 99. p. 3. c. 1. §. 19.
Appetendus est contemptus sui nulla data occasione. pag. 36. Ex. c. 4. §. 44.
Experimentum versandi in officijs humilibus. pag. 24. Exa. cap. 4. §. 13.
Qui ad superbiam propensi sunt, in humilibus exerceri debent. pag. 96. par. 3. cap. 1. §. 13.
Humilitas est litterarum fundamentum. pag. 105. par. 3. cap. 1. §. 27.
Impedimenta.
Impedimenta essentialia quae a Societate excludunt, sunt quinque. pag. 122. par. 4. cap. 3. §. 2. Ea quae sint fuse explicantur. pag. 10. Exa. c. 2. et pag. 60. p. 1. c. 3.
Debent proponi ante primam probationem. pag. 3. Ex. c. 1. A. et pag. 55. par. 1. cap. 1. D. Non tamen vt impedimenta. pag. 10. Ex. c. 2. A.
Qui vnum celasset quod peccatum sit, cui reseruatum. pag. 13. Ex. c. 3. A.
Si postea detegatur, dimitti debet, pag. 36. p. 2. c. 2. §. 3.
In his non potest Generalis, nec Societas dispensare. pag. 62. p. 1. c. 3. G. Quis autem possit. Ibid. et tunc ex dispensationae fiunt idonei. pag. 122. p. 4. cap. 3. A.
Impedimenta secundaria tum ex parte animi, tum corporis, quae sint. pag. 63. p. 1. c. 3. §. 9. et seq.
Haec satis possunt esse singula, vt quis non admittatur. pag. 63. par. 1. c. 3. H. Possunt tamen compensari alijs bonis praeclaris. Ibid.
India.
Indos iuuare quantum referat pag. 223. p. 7. c. 2. D.
Possunt nostri in Indiam mitti pag. 222. p. 7. c. 2. C. Rarius tamen vbi nulli sunt christiani. pag. 280. p. 9. c. 3. F.
Vnus Assistens Indiae esse potest. pag. 281. p. 9. c. 6. §. 10.
In India communicari potest potestas dispensandi in Constitutionibus. pag. 279. p. 9. c. 3. D. Item dimittendi etiam Coadiutores formatos. pag. 74. p. 2. c. 1. C. et admittendi ad professionem. pag. 182. par. 5. c. 2. A.
Ex India quarto quoque anno vnus mittetur ad Generalë. pag. 251. p. 8. c. 2. B.
Potest in Collegijs doceri lingua Indica. pag. 160. par. 4. cap. 12. B.
Indifferentes.
Indifferentes vocantur, de quorum statu non dum
image: s343decreuit Societas. pag. 7. Ex. cap. 1. §. 11.
Hi debent esse parati ad omnia officia humiliora. pag. 48. Ex. cap. 8. §. 2. Nec debent procurare vt mutent statum, sed tantum possent proponere. ibi. pag. 47. A.
Omnes qui ingrediuntur, ex sua parte debent esse indifferentes. pag. 6. Exa. cap. 1. §. 7. et pag. 25. cap. 4. §. 17. et pag. 39. c. 5. §. vlt.
Debemus esse indifferentes adomnia. pag. 47. Exa. cap. 8. §. 1. et pag. 222. par. 7. c. 2. §. 1. in fine.
Infamia.
Est impedimentum essentiale. pag. 10. Exa. cap. 2. §. 2. et pag. 61. p. 1. c. 3. §. 4. Intelligitur tamen vbi ea extat. pag. 59. Ex. c. 2. C.
Infirmi.
Debent omnem sui curam relinquere Superioribus. pag. 110. p. 3. cap. 2. G.
Debent obedire infirmarijs, et medico. pag. 30. Ex. c. 4. §. 32. et dare omnibus aedificationem. ibid.
Eorum infirmarij numerantur inter Coadiutores. pag. 56. par. 1. c. 2. A. qui debent esse bonis viribus. pag. 109. par. 3. cap. 2. F.
Non minus donum Dei est infirmitas quam sanitas. p. 98. p. 3. c. 1. §. 17.
Infirmi Domorum possunt in hor tis Collegiorum recreari. pag. 200. p. 6. c. 2. D.
Praefecto sanitatis omnes manifestare debent morbos suos. pag. 109. p. 3. c. 2. §. 6.
Magna cura habenda aegrotantium. pag. 110. par. 3. cap. 2. G.
Praefectus sanitatis debet eam habere etiam in sanis. ibid. pag. 109. §. 6.
Ad visendos phreneticos et parum aedificatiuos cum delectu admittendi. pag. 213. par. 6. cap. 4. A.
Ille dimittendus est in quo tempore probationis detegitur infirmitas, vel notabilis dispositio ad illam. pag. 79. par. 2. c. 2. §. 4.
Ob corporis infirmitatem in obsequio Societatis contractam nemo inuitus dimitti debet. pag. 77. p. 2. c. 2. B.
Iudicium proprium.
Pertinacia iudicij est impedimen tum ad Societatem. pag. 64. p. 1. c. 3. §. 14.
Abnegatio iudicij proprij per obedientiam. pag. 103. p. 3. c. 1. §. 24.
image: s344Labores.
Labores etiam mentales debent interrumpi exterioribus. pag. 108. p. 3. c. 2. §. 4. vel conuenienti recreatione. ibid. D.
Labores tam animi quam corporis neque nimis intensi, neque remissi esse debent. pag. 308. p. 10. §. 10.
Nostrum institutum exigit magnos labores. pag. 112. p. 4. prooem. A.
Latina Lingua, vide Linguae.
Lectiones Sacrae.
Debent assidue esse in templis no stris. pag. 226. p. 7. c. 4. §. 6. nisi aliud videatur Superiori. E.
Earum modus a scholastico diuersus est. pag. 145. par. 4. c. 8. §. 3.
Debet tamen cum doctrina redolere mores. ibid. A.
Lectionum causa possunt dici vesperae. pag. 209 par. 6. cap. 3. B.
Pro his nullus reditus vel etiam eleemosyna admitti potest. pag. 203. par. 6. c. 2. §. 7. et pag. 304. p. 10. §. 5.
Lectiones Scholasticae.
Audiendae sunt ex arbitrio Rectoris. pag. 135. par. 4. cap. 6. §. 6.
Debent diligenter audiri, et deinde repeti. pag. 136. p 4. c. 6. §. 8. et pag. 161. c. 13. §. 3,
Praemittenda breuis oratio. pag. 171. p. 4. c. 16. §. 4. vel saltem crucis signum. ibid. C.
In eis aliqua inserenda ad pietatem. pag. 145. p. 4. c. 8. A.
Aliquae lectiones cum maiori apparatu fieri possunt. pag. 161. p. 4. c. 13. G.
Aliqua etiam priuatim. pag. 135. p. 4. c. 6. E.
Lectores.
Possunt aliqui fieri lectores ob suam vel aliorum vtilitatem pag. 142. p. 4. c. 6. § vlt.
Lectores constituere pertinet ad Generalem. pag. 280. p. 9. c. 3. §. 9.
Lectores primarios mutare non potest Rector sine auctoritate Prouincialis. pag. 173. par. 4. c. 17. A. nisi ex necessitate ad breue tempus. Inferiores autem potest. pag. 136. par. 4. c. 6. F.
Reliqua vide in Praeceptores.
Leges.
Legum studium a nostris tractari non debet, nisi forte per alios pag. 161. p. 4. c. 12. §. vlt.
image: s345Libri.
Libri prophani prohibentur nostris. pag 97. p. 3. c. 1. M.
In scholis non debent praelegi qui honestati repugnant nisi purgentur. pag. 132. p. 4. c. 5. E. et pag. 166. cap. 14. § 2. nec quorum auctores sunt suspecti, vel eorum doctrina. Ibid. §. 1. et A.
Societas professa potest in communi possidere libros proprios. pag. 201. p. 6. c. 2. E.
Cuique dandi sunt libri necessarij. pag. 136. p. 4. c. 6. §. 7. et praeterea debet esse bibliotheca communis, et illius aliquot claues. Ibid.
In libris nemo scribere debet. pag. 136. p. 4 c. 6. G.
Librorum scriptione iuuatur proximus. pag. 200. p. 6. c. 2. C. et pag. 237. p. 7. c. 4. §. 11.
Non possunt edi, nisi Generalis eos videat, et examinari faciat. pag. 141. p. 4. c. 6. O. et pag. 237. p. 7. c. 4. §. 11. Quomodo autem examinandi. pag. 98. p. 3. c. 1. §. 18.
Linguae.
Linguae defectus est impedimentum secundarium ad Societatem. pag. 64. p. 1. c. 3. §. 13.
Linguarum studium iuuat ad scopum Societatis. pag. 130. par. 4. cap. 5. §. 1.
Pertinent ad Collegia. pag. 143. p. 4. c. 7. B. Docendae in classe Rhetoricae, et Humanitatis. pag. 162. p. 4. c. 13. B.
Linguae latinae fundamentum iaciendum ante artes pag. 135. p. 4. c. 6. §. 5. Reliquae possunt addisci post artes. pag. 134. p. 4. c. 6. §. 4.
Progressus linguae latinae specialiter interrogatur ab ingredientibus. pag. 38. Exa. c. 5. §. 1.
Docenda lingua latina, graeca, et hebraica. pag. 160. par. 4. c. 12. §. 2. Aliae etiam, vt Arabica, si fuerit opus. Ibid.
Linguarum studium tantum firmis in fide et doctrina concedendum. pag. 135. p. 4. c. 6. D Aliquando tamen etiam ijs qui in maioribus scientijs progressum facere non possunt. pag. 131. p. 4 c. 5. D.
Latine loqui omnes scholastici communiter debent. pag. 139. p. 4. c. 6. §. 13.
Lingua vernacula a concionatoribus bene addiscenda. pag. 145. p. 4. c. 8. §. 3.
Litterae.
Litterarum missio de rebus aedificatiuis confert ad vnionem animorum. pag. 248 p. 8. c. 1. §. 9.
Litterae quadrimestres. pag. 249.
image: s346par. 8. c. 1. M.
Litterae non scribi debent nisi cum licentia Superioris; nec accipi nisi per ipsum. pag. 89. p. 3. c. 1. B. et pag. 21. Exa. c. 4. §. 6. et Superior potest eas retinere. Ibid.
Lites.
Potest Societas bona Collegiorum iudicio defendere. pag. 115. p. 4. c. 2. C. idque per Coadiutores, vel per externos. pag. 211 p. 6. c. 3. §. 7.
Lites praescindendae, vt caritas conseruetur. pag. 204. par. 6. cap. 2. §. 12.
Lotor.
Numeratur inter officia Coadiutorum. pag. 56. p. 1. c. 2. A. et pag. 155. p. 4. c. 10. H.
Potius domesticus esse debet quam externus. pag. 111. p. 3. c. 2. H.
Ludus.
In nostris Domibus non possunt teneri instrumenta ad lusum. pag. 96. p. 3. c. 1. §. 14. M.
Mathematica.
ANostris tradenda quatenus ad finem nostrum facit. pag. 160. p. 4. c. 12. C.
Medicina.
Non est in nostris scholis docenda saltem a nostris. pag. 161. p. 4. c. 12. §. 4.
Medicus.
Vocandus cum est morbus alicuius momenti. pag. 110. p. 3. c. 2. G. Ei obediendum. pag. 32. Ex. c. 4. §. 32. et pag. 98. p. 3. c. 1. §. 17. et pag. 110. c. 2. G.
Consulendus Medicus de ratione victus, etiam in sanis. pag. 206 p. 6. c. 2. §. 16.
Vnus ordinarie esse debet. pag. 110. p. 3. c. 2. G.
Mendicare.
Omnes parati esse debent ad mendicandum ostiatim. pag. 204. p. 6. c. 2. §. 10.
Professionem, vel Coadiutorum vota facturi, ter mendicare debent. pag. 28. Ex. c. 4. §. 27. Scholastici etiam, si superior velit. Ibid.
In peregrinationibus mendicandum ostiatim. pag. 24. Exa. c. 4. §. 12.
In missionibus mendicandum, si ita velit Pontifex, cum mittit. pag. 219. p. 7. c. 1. E.
Quando liceat in Collegijs mendicare. pag. 121. p. 4. c. 2. §. 6.
image: s347Mensa.
Ad mensam dandum est signum campana. pag. 115. p. 4. c. 10. I. et adhibenda benedictio, et lectio. pag. 91. p. 3. c. 1. §. 5.
Minister.
Minister Rectori necessarius est, qui prouideat vniuersali bono Collegij. pag. 154. p. 4. c. 10. §. 7.
Potest appellari Vicerector, vel magister domus. ibid. Est officialis Rectori subordinatus. pag. 30. Ex. c. 4. E.
Ei omnes etiam alij officiales obedire debent. pag. 155. par. 4. c. 10. §. 8.
Potest idem habere alia officia. Ibid. G.
Missa.
Quotidie a nostris audienda. pag. 126. p. 4. c. 4. §. 3. nisi ex particulari causa. Ibid. B. et ab externis Scholasticis. pag. 170. p. 4. c. 16. §. 1.
Celebranda a nostris octauo quo que die vt minimum pag. 208 p. 6. c. 3. §. 2. Immo saepius. pag. 27. Ex. c. 4. §. 25.
An nostri dum missam audiunt possint recitare officium, superior statuet. pag. 126. par. 4. cap. 4. B.
In missa ritus Romani ab omnibus seruari debent. pag. 145. p. 4. c. 8. §. 2. et in ijs debet esse conformitas. pag. 39. Exa. c. 5. §. 7. et pag. 247. p. 8. c. 1. §. 8.
Missa solemnis intelligitur secun dum vsum nostrum. pag. 115. p. 4. c. 1. A.
In missis maioribus etsi submissa voce dicantur, licebit vti superpelliceis. pag. 209. par. 6. c. 3. B.
Obligatio ad missas non accipienda. pag. 119. par. 4. c. 2. §. 4. et pag. 209. p. 6. c. 3. §. 6. et quomodo haec obligatio sit intelligenda. pag. 119. par. 4. c. 2. B.
Pro missis nihil accipiendum ne eleemosyna quidem. pag. 203. p 6. c. 2. §. 7. et pag. 234. p. 7. c. 4. §. 4.
Quae missae dicendae sint pro nostris mortuis. pag. 214. p. 6. c. 4. §. 3. Quae pro fundatoribus. pag. 114 p. 4. c. 1. toto. Quae pro benefactoribus pag. 234. p. 7. c. 4. §. 4. et quae pro felici Praepositi electione. pag. 258. p. 8. c. 5. §. 3. et quae pro bono exitu Congregationis generalis. pag. 259. p. 8. c. 5. §. 4. Quae autem pro Societate nostra. pag. 302. p. 10. §. 1.
Missiones.
Societatis proprium est diuersa loca peragrare. pag. 28. Exa.
image: s348c. 4. §. 27. et pag. 110. p. 3. c. 2. G. et pag. 210. p. 6. c. 3. §. 5. et pag. 112. p. 4. prooem. A. et per orbem discurrere. pag. 217 p. 7. c. 1. B. et debet Societas esse expedita ad missiones. pag. 119. p. 4. c 2. §. 4. et hac de causa Professi non habent stabilem habitationem. Ibid. B.
Missionum quot sint genera. pag. 216. p. 7. c. 1. §. 1. et A.
Missiones primo et principaliter pertinent ad Pontificem. pag. 216. p. 7. c. 1. §. 1.
Missiones Pontificis non procurandae. pag. 218. Ibid. §. 2.
Missi a Pontifice non debent petere viaticum. pag. 5. Ex. c. 1. §. 5. et pag. 205. p. 6. c. 2. §. 13. et pag. 218. p. 7. c. 1. §. 3. debet tamen intelligi quae sit mens eius. pag. 219. p. 7. c. 1. E. et parati esse debent mendicare. pag. 28. Ex. c. 4. §. 27.
Generalis debet informare Pontificem de persona quam vult mittere. pag. 218. p. 7. c. 1. C.
Cum Pontifex non limitat tempus, intelligitur ad tres menses, vel vt opus erit. pag. 220. p. 7. c. 1. §. 6. et pro qualitate negotiorum. pag. 229. c. 2. H. et in tali casu potest Superior eos reuocare. pag. 280. p. 9. c. 3. G.
Generalis in missionibus habet omnem potestatem. pag. 280. p. 9. c. 3. §. 9.
Ne[?]o se ingerere debet ad missiones. pag. 218. p. 7. c. 1. §. 2. neque directe, neque indirecte. pag. 232. c. 3. §. 1. Possunt tamen repraesentari motus ani mi cum indifferentia. pag. 230. p. 7. c. 2. I. neque de ea agendum cum externis. Ibid. K.
Ex missione debent nostri saepe scribere ad Superiorem. pag. 231. p. 7. c. 2. §. 2. et H. nempe singulis hebdomadis si fieri potest. pag. 248. p. 8. cap. 1. L. Superior autem intelligitur vicinior. pag. 233 p. 7. c. 3. A. et pag. 242. p. 8. c. 1. §. 4.
Qui mittuntur, oportet eos esse notissimos Superiori. pag. 31. Ex. c. 4. §. 35. Nec debent mitti nisi probati, maxime in Obedientia. pag. 240. p. 8. c. 1. §. 3.
Qui mittuntur non debent se excusare. pag. 5. Exa. cap. 1. §. 5.
Debet ijs a Superiore dari instructio in scriptis. pag. 231. p. 7. c. 2. §. 2. et L. non tantum de negotijs, sed etiam de personis. pag. 232. Ibid. N.
In missionibus faciendis quae quibus loca praeferenda sint. pag. 223. p. 7. c. 2. D. et quae quibus opera, pag. 225. Ibid. E.
In ratione mittendi spectandus maior Dei honor. pag. 228. p. 7. c. 2. G. vel Pontificis voluntas. pag. 219. p. 7. c. 1. E.
Non debet quisquam solus mitti. pag. 226. p. 7. c. 2. F. sed ita
image: s349iungendi, vt vnus suppleat defectum alterius. Ibid. et pag. 240. p. 8. c. 1. §. 3.
Ex loco missionis quatenus liceat ad loca vicina excurrere. pag. 220. p. 7. c. 1. §. 7.
Pro missionibus maioris momenti missae, et preces indicendae. pag. 231. p. 7. c. 2. M.
Tempus missionum non est definitum nisi pro maiori seruitio Dei. pag. 229. p. 7. c. 2. H.
Qui non bene se gererent, reuocandi, vel iuuandi socio. pag. 240. p. 8. c. 1. C.
In reuocandis missionibus haben da ratio, ne populi offendantur. pag. 229. p. 7. c. 2. H.
Modestia.
Modestia interior, et exterior facit ad propriam, et externorum aedificationem. pag. 129 p. 4. c. 4. §. vlt.
Modestia vultus est signum humilitatis, et pacis interioris. pag. 91. p. 3. c. 1. §. 4.
Modestia in corporis refectione seruanda. pag. 91. Ibid. §. 5.
Moniales.
Non potest Societas earum curam suscipere. pag. 210. p. 6. c. 3. §. 5. potest tamen aliquando earum confessiones audire. Ibidem.
Mors.
Morientes quomodo se ad transitum disponere debent. pag. 212. p. 6. c. 4. §. 1.
Iuuandi sunt omnium orationibus, et aliqui semper assistere ijs debent. pag. 213. p. 6. c. 4. §. 2. pauciores tamen, si phrenesi laborent. Ibid. A.
Pro mortuo quae orationes faciendae. pag. 214. p. 6. c. 4. §. 3. et 4.
Mortui notandi sunt in catalogo, qui mittitur ad Generalem, et Prouincialem. pag. 250 p. 8. c. 1. N.
Mortui nostri quomodo sepeliendi. Vide sepultura.
Habendam compendium de modo iuuandi proximos moribundos. pag. 148. p. 4. c. 8. G. Isque modus a nostris Scholasticis discendus. pag. 148. p. 4. c. 8. §. 7.
Mortificatio.
Debet esse continua in rebus omnibus. pag. 37. Exa. cap. 4. §. vlt.
Ad eam confert etiam vestitus. pag. 107. p. 3. c. 2. C.
Multitudo immortificatorum, nec ordinem fert, nec vnionem. pag. 240. p. 8. c. 1. §. 2.
Mortificatio carnis, Vide Corpus.
image: s350Mulieres.
Non possunt ingredi habitationes nostras. pag. 96. par. 3. c. 1. §. 14. L.
Nulla mulierum cura a nostris accipi debet. pag. 210. par. 6. cap. 3. §. 5.
Mundus.
Abhorrendum a mundo. pag. 21. Exa. c. 4. §. 7. et pag. 36. §. 44. conculcandus est. pag. 110. p. 3. c. 2. C.
Eius contemptus iuuat ad vnionem. pag. 247. p. 8. c. 1. §. 4.
Munera.
Non possunt a nostris dari magnatibus munuscula ad res obtinendas. pag. 204. par. 6. cap. 2. §. 9.
Musica.
Non possunt in Domibus teneri instrumenta musica. pag. 96. p. 3. c. 1. §. 14. M.
Nobilitas.
Si cetera adsint, facit hominem magis aptum Societati. pag. 59. p. 1. c. 2. §. 13. Idem in Generali. pag. 275. par. 9. cap. 2. C.
Notarius.
In vniuersitatibus debet esse Notarius externus, qui fidem faciat de gradibus susceptis. pag. 175. p. 4. c. 17. §. 4. stipendium eius sit moderatum. Ibid. F.
Nouitij.
Nouitiatus biennium durare debet. pag. 7. Exa. c. 1. §. 12. et pag. 25. c. 4. §. 16. et par. 4. cap. 3. §. 3. Vide Probatio secunda.
Non sunt intra biennium compellendi ad vota facienda. pag. 102. p. 3. c. 1. T. possunt ea facere ex sua deuotione. Ibid. et pag. 192. par. 5. c. 4. §. vlt. conuenit ea non emitti sine facultate Superioris. pag. 7. Exa. c. 1. E. Non tamen in manibus cuiusquam. pag. 102. p. 3. c. 1. T. et eorum memoria seruanda. Ibid. et pag. 192. p. 5. c. 4. §. vlt. et G. Debent etiam ea bis in anno renouare. Ibid. H.
Intra biennium nullus eis certus habitus Societatis datur. pag. 8. Exa. cap. 1. §. 13. Eorum vestitus mortificationi seruire debet. pag. 107. par. 3. cap. 2. C. Superior tamen potest dare conuenientiorem eo, quem ex seculo attulerunt
image: s351pag. 8. Exam. cap. 1. F. Vel permittere pretiosiorem, quem attulerint. pag. 206. par. 6. cap. 2. M.
Dicuntur esse de Societate large modo. pag. 179. p. 5. c. 1. A. Et sunt capaces gratiarum. Ibi. Ipsi tamen non debent dicere se esse ex Societate. pag. 25. Ex. c. 4. §. 17.
Do[?]endi sunt doctrinam Christianam, meditari, confiteri, audire Missam. pag. 100. p. 3. cap. 1. §. 20. Et quomodo se gerant etiam interius, et exterius. pag. 95. par. 3. cap. 1. §. 12. et interdum tentandi in virtutibus. Ibid. pag. 103. V.
Debet ijs perscribi, quibus cum conuersentur. pag. 90. par. 3. c. 1. D.
Debent quaerere continuum puritatis, et virtutum augmentum. pag. 41. Exam. cap. 4. §. 41.
Loqui debent de parentibus quasi iam eos non haberent. pag. 22. Exa. c. 4. C. Nec cum eis, vel alijs propinquis coram, vel per litteras communicare. pag. 21 Ex. c. 4. §. 6. Neque cum eis loqui nisi breuiter, et aliquo praesente. pag. 89 par. 3. c. 1. B. Quod si sollicitentur a suis, transmittendi alio. Ibid. A.
Debent singulis sex mensibus biennij legere Bullas, et Regulas. pag. 8. Exam. cap. 1. §. vltimo. et pag. 34. cap. 4. §. 41.
Constitutiones autem non vniuersas, sed compendium earum. pag. 8. Ex. c. 1. G.
Possunt probari etiam in Collegijs. pag. 134. p. 4. c. 6. C. vel in Domibus. pag. 105. par. 3. c. 1. §. 27. et pag. 120. par. 4. c. 2. D.
Nouitios dimittere possunt, qui possunt admittere, nisi sit aliqua particularis ratio. pag. 74 par. 2. c. 1. C. difficilius tamen, qui vota fecerunt. pag. 72. p. 2. c. 1. §. 1. A.
Sacerdotes Nouitij non possunt Sacramenta administrare nisi cum peculiari approbatione Superioris. pag. 39. Exa. c. 5. §. vlt.
Debent etiam priuatim exerceri in ritibus Missae. ibid.
Nouitiorum Magister.
Magister Nouitiorum alius esse potest a Confessario, et Superiore. pag. 95. p. 3. cap. 1. §. 12. Potest tamen etiam Minister illorum curam gerere ob penuriam hominum. pag. 155. p. 4. c. 10. G.
Debet esse versatus in spiritualibus. pag. 95. p. 3. c. 1. §. 12. Quomodo autem se gerere debeat cum Nouitijs, et Nouitij cum ipso. ibid.
image: s352Obedientia.
Obedientia magni meriti est. pag. 133. p. 4. c. 6. §. 2. Est vinculum vnionis. pag. 240. p. 8. c. 1. §. 3. iuuat ad conseruationem Societatis. pag. 307. p. 10. §. 9.
Vocatur sancta. pag. 194. par. 6. c. 1. §. 1. et pag. 73. p. 2. c. 1. §. vlt.
Securius fit opus ex obedientia, quàm proprio arbitratu. pag. 227. p. 7. c. 2. A.
Obedientia triplex, Exequutienis, Voluntatis, Intellectus. pag. 194. p. 6. c. 1. §. 1. et C.
Debet esse prompta, humilis, integra, etc. pag. 102. p. 3. c. 1. §. 23. et pag. 142. p. 4. c. 10. §. 5. et pag. 194. p. 6. c. 1. §. 1.
Obedientia litterae inchoatae. pag. 153. p. 4. c 10. § 9. et pag. 194. p. 6. c. 1. §. 1. obedientia coeca, vt cadaueris, vel baculi. pag. 194. p. 6. c. 1. §. 1. In omnibus rebus etiam non obligantibus. Ibid. §. 1. Nisi praecipiatur peccatum manifestum. pag. 102. p. 3. c. 1. §. 23. et pag. 194. p. 6. c. 1. §. 1. et B.
Praestanda etiam officialibus subordinatis. pag. 30. Exa. c. 4. §. 31. et pag. 103. p. 3. c. 1. §. 24 et pag. 155. par. 4. c. 10. §. 8. etiam coquo. pag. 29. Ex. c. 4. §. 29. etiam infirmarijs, et medisis. pag. 30. §. 32.
Praestanda est Superiori cum reuerentia, et amore. pag. 102. p. 3. c. 1. §. 23. et pag. 194. p. 6. cap. 1. §. 1. Neque considerandum cui obeditur, sed propter quem. pag. 29. Ex. c. 4. §. 29. et pag. 103. p. 3 c. 1. §. 24. Vide Superiores.
Obedientiae exemplo maxime praelucere debent Primores Societatis. pag. 240. p. 8. c. 1. §. 3. Et qui alijs praesunt. pag. 155. p. 4. c. 10. §. 8.
Subordinatio in obedientia diligenter seruanda. pag. 73. p. 2. c. 1. §. vlt et pag. 242. p. 8. c. 1. §. 4. et E. et pag. 307. p. 10. §. 9. Potest tamen Prouincialis, et Generalis aliquem sibi immediate subdere. pag. 244. p. 8. c. 1. E.
Superiores possunt obligare ad peccatum in virtute obedientiae, quando id multum conueniat. pag. 215. p. 6. c. 5.
Obedientia Pontificis. Vide Pontifex.
Obligationes.
Non sunt recipiendae obligationes contra sinceritatem instituti nostri. pag. 144. par. 4. cap. 7. §. vltimo.
Obligationes lectionum suscipi possunt in Collegijs. pag. 119. p. 4. c 2. B. et pag. 144. c. 7. E. et pag. 157. c. 11. A. Eas autem dijudicare pertinet ad
image: s353Generalem. pag. 119. p. 4. c. 2. B. et pag. 283. p. 9. c. 3. §. 17.
Non potest suscipi obligatio dandi Concionatoris, aut Confessarij, aut Lectoris Theologiae, nisi ex consequenti. pag. 144. p. 4. c. 7. §. vlt. et E. Neque ad missas celebrandas. pag. 108. par. 4. c. 2. §. 4. Quae videatur commensurata reditui. Ibid. B.
Obligationes susceptae implendae sunt. pag. 157. p. 4. c. 11. A. praeter eas nihil facile praestandum sine Generalis consensu. Ibid.
Ocium.
Ocium semper fugandum aliqua occupatione. pag 92. p. 3. c. 1. §. 9. Eaque cura ad Rectorem pertinet. pag. 154. p. 4. cap. 10. §. 6.
Officia diuina.
Officijs deuinis iuuatur proximus. pag. 234. p. 7. c. 4. §. 4.
Diuinum officium priuatim dicondum, non in choro. pag. 209 p. 6. c. 3. §. 4.
Scholastici nostri debent dicere officium Beatae Virginis, nisi a Superiore mutetur in orationem mentalem. pag. 126. p. 4. c. 4. §. 3. et B.
Officia vespertina, et tenebrarum possunt dici, sed sine cantu. pag. 209. p. 6. c. 3. B. et eodem tono etiam officium mortuorum pro nostris. pag. 214. p. 6. c. 4. C.
Officia Societatis.
Ea distribuere pertinet ad Generalem. pag. 277. p. 9. c. 3. §. 3. et 9. Potest tamen etiam per suos ministros. Ibid. pag. 280. H
Omnes parati esse debent ad omnia officia. pag. 109. p. 3. c. 2. F. ad humilia etiam libentius. pag. 29. Ex. c. 4. §. 28. et pag. 102. p. 3. c. 1. §. 22.
Potest vnus plura sustinere. pag. 155. p. 4. c. 10. G.
Officiales debent eligi apti. pag. 154. par. 4. c. 10. §. 6. spectato cuiusque talento. pag. 280. p. 9 c. 3. §. 9.
Debent habere suas regulas. pag. 238. p. 7. c. 4. §. vlt. et pag. 154 p. 4. c. 10. §. 6.
Non debet vnus ingerere se in of ficium alterius. pag. 154. p. 4. c. 10. §. 6.
Officia operosa non debent dari occupatis. pag. 154. p. 4. c. 10. E. Laboriosa vero danda firmioribus. pag. 109. p. 3. c. 2. F. Et in quibus experientia rerequiritur, non sunt facile mistandi. pag. 154. p. 4. c. 10. E.
Opera pietatis.
Opera corporalia, in quibus misericordia, et charitas
image: s354exercetur, non sunt extra institutum Societatis. pag. 225. p. 7. cap. 2. E. sunt tamen minoris momenti, quàm spiritualia. ibi. et ideo ijs insistendum est quatenus spiritualia permittent. pag. 236. c. 4. §. 9.
Generalis potest interdum aliqua pia opera ad Societatem non pertinentia suscipere. pag. 294. p. 9. c. 6. B.
Opiniones.
Opiniones nouae admittendae non sunt. pag. 98. p. 3. c. 1. O. in reliquis etiam conformitas inter nostros tenenda. Ibid. et §. 18. pag. 167. par. 4. c. 14. §. vlt. pag. 247. p. 8. c. 1. §. 8. et K. Et in ijs omnibus standum definitioni Societatis. pag. 98. p. 3. cap. 1. O.
Qui examinatur ad Societatem interrogandus est de opinionibus particularibus. pag. 16. Ex. c. 3. §. 11.
Vide etiam Doctrina.
Oratio.
Orationis tempus vnius horae esse debet. pag. 126. p. 4. c. 4. B. an autem vocali esse debeat, an mentalis, in particularibus iudicet Superior. Ibid.
Inexpertis proponenda capita orationis. pag. 126. par. 4. c. 4. B.
Professis, et Coadiutoribus formatis nulla videtur regula praescribenda. pag. 207. p. 6. c. 3. §. 1. nisi aliud iudicet Superior. Ibid. A.
Generalis debet habere familiarem orationem. pag. 272. p. 9. c. 2. §. 1. et pag. 292. c. 6. A.
Orandum pro proximis. pag. 82. p. 2. c. 3. §. 7. et pag. 234. p. 7. c. 4. §. 3. In particulari autem pro benefactoribus. pag. 115. p. 4. c. 1. §. 4. Pro Principibus. et Praelatis, qui multum prodesse, vel obesse possunt. pag. 234. p. 7. c. 4. A. Pro male affectis in nos. pag. 308. p. 10. B. Pro augmento Societatis. pag. 292. p. 9. c. 6. A. et pag. 302. p. 10. §. 1.
Item pro Missionibus. pag. 222. p. 7. c. 2. §. 1. Pro electione Generalis. pag. 258. p. 8. c. 5. §. 3. et pag. 259. cap. 6. §. 1. et pro Congregatione futura. pag. 276. p. 8. c. 7. §. 1.
Oratio, pro declamatione.
Vide Declamatio.
Ordinationes.
Ordinationes quaedam particulares necessariae sunt praeter Constitutiones. pag. 49 prooem. Declar.
Ordinationes Congregationis Generalis, quae promulgandae. pag. 269. p. 8. c. 7. C.
Ordinationes Societatis non
image: s355obligant ad peccatum. pag. 215. par. 6. cap. 5.
Ordines sacri.
Non debent ad eos promoueri Coadiutores temporales. pag. 40. Ex. c. 6. §. 1. In Scholasticis differendi circa finem studiorum. pag. 134. par. 4. cap. 6. C.
Qui examinatur ad Societatem interrogandus est, an habeat aliquos ordines. pag. 15. Exa. cap. 3. §. 9.
Parentes.
AFfectus carnalis parentum mutandus in spiritualem. pag. 21. Ex. c. 4. §. 7.
Parentum necessitas extrema, et praesens impedit ingressum in Societatem. pag. 14. Exa. cap. 3. B.
Non debent distribui bona paren tibus, nisi ipsi egeant. pag. 19. Exa. c. 4. §. 2. et 3. In dubio standum est iudicio aliorum. pag. 14. Exa. 3. §. 3. et pag. 19. c. 4. §. 3.
Pascha.
In Paschate quibus communio dari possie. pag. 235. par. 7. cap. 4. D.
Passiones.
Passiones indomabiles sunt impedimentum ad Societatem ex secundarijs. pag. 63. par. 1. cap. 3, §. 9.
Paupertas.
Diligenda vt mater. pag. 104. p. 3. c. 1. §. 25. Est propugnaculum religionum. p. 304. p. 10. §. 5. Murus. pag. 198. p. 6. c. 2. §. 1. et Professi vouent nunquam eam relaxare. Ibid.
Paupertas toti Societati communis in hoc consistit, vt nemo vl la re tanquam propria vtatur. pag. 92. p. 3. c. 1. §. 7. et nihil accipere, vel dare possit ex ijs, quae domi sunt. pag. 93. §. 8. et omnes vilissimis quibusque contenti sint. pag. 28. Ex. c. 4. §. 26. et non solum resecent superflua. pag. 204. p. 6. c. 2. §. 11. sed etiam aliquando aliquos eius effectus experiantur. p. 104. p. 3. c. 1. §. 25. In eoque Superiores subditos nonnunquam probent. pag. 103. Ibi. V. Sic tamen, ne desint necessaria. pag. 107. p. 3. c. 2. §. 3. Praeterea vt nulla stipendia pro spiritualibus accipiantur. pag. 304. p. 10. §. 5. ac ne eleemosyna quidem. pag. 4. Ex. c. 1. §. 3. et pag. 203. p. 6. c. 2. §. 7.
image: s356Domus, et Ecclesiae professae non possunt habere reditus vllos. pag. 4. Ex. c. 1. §. 3. neque ius ad vllam rem stabilem, praeter habitationem, sed tantum ad res mobiles. pag. 201. p. 6. c. 2. E. Et si quid stabile eis relinquatur, debet quamprimum vendi. Ibid. Praeterea nihil ex Collegijs habere possunt. pag. 150. p. 4. c. 10. §. 1. Vide Professi.
Quomodo relinqui eis possit certus reditus pro fabrica. pag. 199. p. 6. c. 2. B. et possint habere vineas. Ibid. pag. 202. F. vel eleemosynas perpetuas. pag. 202. p. 6. c. 2. §. 6.
Qui non sunt Professi, vel Coadiutores formati, possunt retinere proprietatem bonorum, etiam post votum paupertatis. pag. 129. par. 4. c. 4. E. et pag. 204. p. 6. c. 2. H. Nihil tamen habere penes se, vel penes externos. pag. 20. Exa. c. 4. §. 4. et pag. 204. p. 6. c. 2. §. 11.
Peregrinatio.
Vnum ex experimentis est peregrinari per mensem sine pecunia. pag. 24. Exa. c. 4. §. 12. potest tamen compensari per aliud. Ibid.
Perfectio.
Perfectionem omni studio quisq. in se procurare debet. pag. 194 p. 6. c. 1. §. 1. et pag. 302. p. 10. §. 2.
Ad eam se inuicem omnes exhortari debent. pag. 101. p. 3. c. 1. §. 21. Potissima ad eam via est sui abnegatio. pag. 37. Exa. c. 4. §. vlt.
Philosophia.
Philosophiae tàm naturali, quam morali danda a nostris opera. pag. 130. p 4 c. 5. §. 1. et quidem ante Theologiam. pag. 134. p. 4. c. 6. §. 4. Ei tres anni dandi sunt, et praeterea dimidius ad repetendum. pag. 167. p. 4. c. 15. §. 2. et B.
In vtraque Philosophia sequendus Aristoteles. pag. 167. p. 4. c. 14. §. 3.
Potest doceri ab eo, qui non audiuit Theologiam. pag. 149. p. 4. c. 9. §. 2.
Poenitentiae.
Ordinarias poenitentias non habet Societas ex obligatione. pag. 5. Exa. c. 1. §. 6.
Generalis potest iniungere poenitentias. pag. 282. p. 9. c. 3. §. 11. Item Superior, etiam propter defectus non culpabiles. pag. 97. p. 3. c. 1. §. 15.
Publicis defectibus debentur publicae poenitentiae. pag. 97. p. 3. c. 1. N.
image: s357In poenitentijs iniungendis respicienda dispositio personarum. pag. 97 p. 3. c. 1. §. 15.
Debet quisque paratus esse ad omnes subeundas poenitentias. pag. 31. Ex. c. 4. §. 33. et quidem cum magna humilitate. pag. 41. §. 41. Et cum animo proficiendi. pag. 97. p. 3. c. 1. §. 15. Imo aliquoties in anno sponte petendae. pag. 105. Ibid. §. 28.
Poenitentiae corpor ales non debent esse indiscretae. pag. 108. p. 3. c. 2. §. 5. neque contra nimis remissae. pag. 207. par. 6. c. 3. §. 1.
Debent approbari a confessario. vel Superiore. pag. 5. Ex. c. 1. §. 6. et C. pag. 95. par. 3. c. 1. §. 12. et pag. 108. c. 2. §. 5. et eius arbitrio standum. pag. 133. p. 4. c. 6. A. possunt etiam imponi a Superioribus. pag. 5. Ex. c. 1. §. 6. et C.
Pontifex.
Societatis scopus est praesto esse ad omnes missiones Pontificis. pag. 31. Ex. c. 4. §. 35. et pag. 112. p. 4. prooem. A.
Hanc obedientiam promittit Societas per quartum votum. pag. 5. Ex. c. 1. §. 5. et pag. 188. par. 5. c. 3. C. et pag. 221. p. 7. c. 1. in fine. Est autem hoc votum generale ad omnes terres, et locos. pag. 217. par. 7. c. 1. B. et Societas quantum ad Missiones subiecit Pontifiei omnem sensum. pag. 218. p 7. c. 1. §. 2.
Debet hoc votum nouo Pontifiti electo intra annum declarari a Generali. pag. 221. p. 7. c. 1. §. 8.
Pontificiae Missiones. Vide Missiones.
Pontificis beneuolentia in primis quaerenda. pag. 308. par. 10. B.
Nullus potest a Pontifice vllam gratiam petere, nisi Superiore consulto. pag. 197. p. 6. cap. 1. §. vltimo.
Praeceptores.
Debent esse docti, et diligentes. pag. 135. p. 4. c. 6. §. 6. et discipulorum cuiusque in particulari profectum curare. pag. 161. c. 13. §. 3.
Possunt duplicari, vel dari adiutores. pag. 162. p. 4. c. 13. B. vel etiam ascisci externi, si necessitas vrgeret. Ibid.
Possunt esse aliqui extraordinarij, qui legant cum apparatu. p. 162. p. 4. c. 13. C.
Pro re nata debent inter legendum impellere ad pietatem. pag. 145. p. 4. c. 8. A. et pag. 160. c. 16. §. 1. et 4.
Nihil debent legere quod repugnet honestati. pag. 132. p. 4. c. 5. E. Neque auctorem
image: s358malil, si sit Christianus. pag. 132. p. 4. c. 5. E. et pag. 165. c. 14. A
Ante initium lectionis orationem praemittere debent. pag. 171. p. 4. c. 16. §. 4. vel saltem signum Crucis. ibid. C.
Debent inter se disputare, sed modeste. pag. 161. p. 4. c. 13. §. 3.
Non possunt quicquam accipere a Scholasticis. pag. 169. p. 4. c. 15. §. 4.
Vide etiam Lectores.
Principes.
Vtile est iuuare in spiritu Principes. pag. 223. p. 7. c. 2. D. §. 4. et pag. 234. c. 4. A. eorum beneuolentia procuranda. pag. 308. p. 10. B. pro eis orandum. pag. 234. p. 7. c. 4. A.
Non debent communiter visitari, neque ijs munera dari pag. 204. p. 6. c. 2. §. 9.
Eorum ratio habenda in distributione bonorum pag. 93. p. 3. c. 1. §. 9.
Non sunt a nostris incitandi, vt alicuius particularis Missionem petant, nisi constet de Superiorum voluntate. pag. 230. p. 7. c. 2. K.
Probatio prima.
Probatio prima fit vt quisque melius Societatem, et Societas eum cognoscat. pag. 8. Ex. c. 1. §. 13. et pag. 66. p. 1. c. 4. §. 1.
Ad eam quae habitatio deputanda. pag. 66. p. 1. c. 4. §. 1. in ea hospitum more versari debent. Ibid. et pag. 9. Ex. c. 1. §. 13. neque conuersari cum alijs etiam domesticis. pag. 9. Ex. c. 1. H. nisi particulariter ad id designentur. pag. 68. p. 1. c. 4. §. 4.
Ibi videre debent Examen, et Regulas, habere lectionem. pag. 69. p. 1. c. 4. §. 5. et praeterea exhortationem pag. 39. Exa. c. 5. §. 6. Debent scribi res, quae importantur. pag. 20. Exa. c. 4. §. 4. et pag. 70. p. 1. c. 4. §. 6.
De Confessione autem Generali, vide Confessio.
Durare debet duodecim dies, et amplius, quantum Superiori videatur. pag. 9. Exa. c. 1. H. et pag. 66. p. 1. c. 4. §. 1.
Ad eam non sunt admittendi, qui non habent propositum vi uendi in Societate. pag. 67. p. 1 c. 4. §. 3. Possunt tamen, vt hospites ad triduum. Ibid. B.
Facilior est ex ea dimissio. pag. 72. p. 2. c. 1. A.
Probatio secunda.
Ad eam non debet quis admitti, nisi valde notus. pag. 66. p. 1. c. 4. §. 1.
In ea iacitur fundamentum propriae abnegationis, et verae
image: s359virtutis. pag. 112. p. 4. in prooe.
Debet durare biennium. pag. 7. Ex. c. 1. §. 12. et pag. 25. c. 4. §. 16. immo potest adhuc prorogari. pag. 7. Exa. c. 1. §. 12. et pag. 35. c. 4. §. 43.
In ea vacandum mortificationibus, et poenitentijs. pag. 34. Exa. c. 4. §. 41. et sex praecipuis experimentis. pag. 23. Ex. c. 4. §. 9.
Vide Nouitij.
Domus Probationis sunt quasi membra Collegiorum. pag. 4. Exa. c. 1. B. et possunt habere reditus. pag. 4. Ex. c. 1. §. 4. et pag. 198. p. 6. c. 2. A.
Varia de probationibus.
Probationes necessariae sunt ante admissionem ad professionem, et vota Coadiutorum formatorum. pag. 6. Ex. c. 1. §. 8. et pag. 182. p. 5. c. 2. §. 1. et pag. 306. p. 10. §. 7.
Scholastici post studia vno saltem anno adhuc probandi. pag. 7. Ex. c. 1. §. 12. et pag. 25. c. 4. §. 16. et 43. et pag. 43. c. 6. §. 8. et pag. 181. par. 5. c. 1. §. 3. Eo dutem tempore quid facere debeant. pag. 182. p. 5. c. 2. §. 1.
Scholastici post vota emissa dicuntur esse in probatione quantum ad gradus superiores. pag. 129. p. 4. c. 4. E.
Redeuntes probandi sunt experimentis, quibus Superior iudicauerit. pag. 87. p. 2. c. 4. §. vlt. praesertim si dubitetur de constantia. Ibid. D. ea autem probatio potest esse in Xenodochio. Ibid.
Procuratores.
Procurator Generalis necessarius est Praeposito Generali, et quod eius officium. pag. 299. p. 9. c. 6 §. 12.
Ad Praepositum Generalem pertinet eum eligere. pag. 282. p. 9. c. 3. §. 16.
Non debet esse professus, nec habitare ordinarie in Domibus professis. pag. 299. par. 9. c. 6. §. 12.
Debet ali contributione eorum quorum agit negotia. pag. 120 p. 4. c. 2. E.
Collegia, et Domus debent habere suos procuratores. pag. 211. p. 6. c. 3. §. 7.
Procuratores Collegiorum possunt interesse Congregationibus prouincialibus. pag. 253. par. 8. cap. 3. §. 1.
Possunt etiam a Praeposito Generali vocari ad Congregationem generalem. Ibid. A.
Ex prouincijs debet mitti procurator ad Generalem tertio quoque anno, ex Indijs quarto. pag. 254. p. 8. c. 2. B.
image: s360Professi quatuor votorum.
Professi quatuor votorum sunt primae classis Societatis. pag. 6. Exa. c. 1. §. 8. et sunt in Societate praecipui. pag. 179. p. 5. c. 1. A. §. 4.
Penes Societatem professam est su prema Societatis cura, etiam C[?]llegiorum. pag. 150. par. 4. c. 10. §. 1. et pag. 303. par. 10. §. 4.
In Professis requiritur sacerdotium. pag. 6. Ex. c. 1. §. 8. Aetas supra vigesimum quintum annum. pag. 59. p. 1. c. 2. §. 12. et pag. 65. c. 3. K. Doctrina, et virtus. pag. 6. Ex. c. 1. §. 8. et pag. 112. p. 4. in prooem. A. et pag. 207. p. 6. c. 3. §. 1. et pag. 306. p. 10. §. 7. Ea autem doctrina debet esse Philosophiae, et Theologiae, vel iuris Canonici. pag. 183. par. 5. c. 2. B. potest tamen huius defectus compensari alijs donis. Ibid.
Oportet esse diu probatos. pag. 6. Exa. c. 1. §. 8. et pag. 25. c. 4. §. 16. et 41. et pag. 182. p. 5. c. 2. §. 1. et pag. 306. par. 10. §. 7. Id est vltra biennium vt minimum. pag. 7. Exam. c. 1. §. 12. et pag. 25. c. 4. §. 16. Potest tamen hoc tempus prorogari. Ibid. Et ex dispensatione contrahi. pag. 184. p. 5. c. 1. C.
Non debet esse magna turba Professorum. pag. 240. par. 8. c. 1. §. 2.
Professionem facturi mendicare debent triduo ostiatim. pag. 28. Ex. c. 4. §. 27. Defendere theses quatuor argumentantibus. pag. 183. par. 5. c. 2. §. 2. Facere exercitia per hebdomadam, et confiteri generaliter. pag. 34. Exa. c. 4. §. 41. reddere rationem conscientiae. pag. 33. §. 38. distributionem omnium bonorum facere. pag. 19. Ex. c. 4. §. 2. et 5.
Admittere ad Professionem est solius Generalis. pag. 180. p. 5. c. 1. §. 2. et pag. 276. p. 9. c. 3. §. 1. Potest tamen communicare alijs hanc facultatem, sed ordinarie non debet, nisi in Indijs. pag. 182. p. 5. c. 2. A. et pag. 276. p. 9. c. 3. A. Ipse autem Generalis requirere debet teslimonium Praepositorum localium, vel aliorum pag. 182. p. 5. c. 2. §. 1.
Ritus emittendi professionem. pag. 186. p. 5. c. 3. §. 2. quanquam ij ritus non sunt de essentia Ibid A.
Formula professionis. pag. 186. p 5. c. 3. §. 3.
Emitti debet in manibus alicuius. pag. 188. p. 5. c. 3. §. 4. idest coram aliquo, qui potestatem habet eam admittendi. pag. 189. p. 5. c. 4. A. Is autem potest etiam esse externus. pag.
image: s361181. par. 5. cap. 1. B.
Professio edita in seriptis asseruanda cum nomine Professi. pag. 188. p. 5. c. 3. §. 4.
Professi non sunt capaces alicuius haereditatis, nec Societas eorum nomine. pag. 204. p. 6. c. 2. §. 12. Neque retinere possunt beneficia Ecclesiastica. pag. 21. Ex. c. 4. §. 5.
Non habent stabilem habitationem. pag. 119. p. 4. c. 2. B. nec debent iuuari Collegiorum reditibus. pag. 4. Ex. c. 1. §. 4. et pag. 150. par. 4. c. 10. §. 1. et pag. 200. p. 6. c. 2. §. 3. et D. et pag 303. p. 10. §. 4. In quo nec Generalis quidem dispensare potest. pag. 121. p. 4. c. 2. §. 5. F. et p. 9. c. 3. §. 18. nisi in exigua quantitate. pag. 121. p. 4. c. 2. F. et pag. 200. p. 6. c. 2. D. Possunt tamen viuere in Collegijs, cum sunt eis vtiles. pag 121. pag. 4. c. 2. F. et pag. 200. par. 6. c. 2. C. vel si occupentur pro bono vniuersali Societatis. Ibid. Rectores autem Collegiorum esse non possunt, nisi ita expediat ipsis Collegijs. pag. 157. par. 4. c. 10. A. et pag. 200. par. 6. c. 2. §. 3.
Parati esse debent ad quamlibet missionem. pag. 5. Ex. c. 1. §. 5. et pag. 31. cap. 4. §. 35. et ad pueros docendos. pag. 187. p. 5. cap. 3. B.
Facta professione quae sint emittenda vota simplicia. pag. 198. p. 6. c. 2. §. 1. et pag. 304. p. 10. §. 6.
Eorum confessio annua, et oratio, vide in suis titulis.
Professi quicunque dimitti possunt. pag. 72. p. 2. c. 1. A. sed a solo Generali. ibid. C.
Professi trium Votorum.
Haec professio est solemnis. pag. 6. Exa. c. 1. D.
Quibus dari debeat. pag. 184. p. 5. c. 2. C.
Non tamen danda, nisi raro, et cum graui causae. ibid.
Quando possint interesse Congregationi generali; et quod in ea suffragium habeant. pag. 253. p. 8. c. 3. A.
Professae Domus.
Non possunt habere vllos reditus. p. 199. p. 6. c. 2. B.
Non sunt ordinarie ad litteras discendas, vt Collegia; sed ad exercendas. pag. 105. p. 3. c. 1. §. 27.
Non possunt iuuari a Collegijs. pag. 4. Ex. c. 1. §. 4.
Quomodo autem Collegia possint supplere aliquos earum sumptus. pag. 200. par. 6. cap. 2. D.
image: s362Propinqui.
Vide Consanguinei.
Prouinciales.
Praepositos Prouinciales Generalis per se creat. pag. 282. p. 9. c. 3. §. 14. et pag. 287. cap. 5. §. 1.
Eos oportet esse viros selectos. pag. 293. p. 9. c. 6. §. 2.
Et probatae fidei. pag. 295. §. 6. et quibus proportionaliter conueniant dotes Generalis. I.
Potestas corum tota promanat a Generali. pag. 245. p. 8. cap. 1. §. 6. et pag. 282. par. 9. c. 3. §. 14.
Et ipse cam restringere, et reuocare post. ibid. §. 15.
Expedit tamen amplam eis concedi. pag. 73. p. 2. c. 1. §. 2. et pag. 293. p. 9. c. 6. §. 2.
Eorum officium maxime est visitare subditos. pag. 247. p. 8. c. 1. I.
Et debet residere in loco apto ad communicandum cum ets, et cum Superiore. ibid. pag. 246. §. 7.
Debent esse maxime subordinati Generali. pag. 307. par. 10. §. 9.
Et iuxta ipsius praeseriptum se gerere. pag. 242. par. 8. cap. 1. §. 4.
Et ei noti esse, quoad conscientiam. pag. 283. par. 9. cap. 3. §. 19.
Et cum eo crebro communicare de rebus Prouinciae. pag. 242. p. 8. c. 1. §. 4.
Et de grauioribus. pag. 295. p. 9. c. 6. §. 6. et A.
Et cum Superioribus localibus. pag. 293. p. 9. c. 6. §. 2.
Debent habere suos Consultores. pag. 301. par. 9. c. 6. §. vlt.
In sua Congregatione prouinciali habent duo suffragia. pag. 258. p. 8. c. 5. §. 3.
Ad generalem autem debent venire cum duobus electis; et si impediti sint, alteri vices suas mandare. pag. 253. p. 8. c. 3. §. 1. et pag. 254. B.
In Congregatione autem in paribus suffragijs ipsi praecedunt. pag. 256. ibid. §. 2.
Iuxta Prouincialis arbitrium Rectores in omnibus se gerere debent. pag. 152. p. 4. c. 10. §. 5. et pag. 242. par. 8. c. 1. §. 4.
Eumq. monere de profectu Scholasticorum. pag. 145. p. 4. c. 9. §. 3.
Et ad eum mittere eatalogos. pag. 250. p. 8. c. 1. N.
Et quadrimestres. Ibid. M.
Denique ei rationem gubernationis reddere. pag. 277. p. 9. c. 3. C.
Eorum tempus ordinarie est
image: s363triennij: sed potest prorogari, et anticipari. pag. 282. p. 9. c. 3. §. 14. et I.
Quae cura Prouincialibus competat circa Generalem. pag. 287. p. 9. c. 5. §. 1.
Quomodo venire possunt ad Congregationem generalem pro deponendo Generali. pag. 288. p. 9. c. 5. §. 4.
Et approbare Assistentem substitutum. ibid. §. 3.
Eligere, vel confirmare Vicarium Generalem. pag. 278. p. 9. c. 4. §. 6.
Item approbare lectorem publicum. pag. 136. p. 4. c. 6. F.
Et admittere ad Societatem etiam in absentia. pag. 54. par. 1. cap. 1. B.
Proximus.
Societatis finis est non solum propria, sed et proximorum perfectio. pag. 4. Exa. c. 1. §. 2. et pag. 112. p. 4. in prooem. et pag. 144. c. 7. §. 3. et pag. 226. p. 7. c. 1. §. 1. et c. 2. D.
Et ad hoc ipsa doctrina Sccietatis dirigitur. pag. 130. p. 4. c. 5. §. 1.
Complectitur autem omnia hominum genera quantum ad spiritualia. pag. 60. p. 1. c. 3. §. 1. et pag. 148. p. 4. c. 8. §. 8.
Ad fructum cum proximis faciendum necessaria est gratia sermonis. pag. 58. par. 1. c. [?] §. 9.
Exoptanda quoque est species honesta. pag. 59. ibid. §. 10.
Magis tamen conferunt virtntes, quam dona naturalia. pag. 302. p. 10. §. 2.
Et aedificatio vitae magis quam verba. pag. 234. par. 7. cap. 4. §. 2.
Et proprius profectus interior. pag 182. p. 5. c. 2. §. 1.
Iuuat etiam vnio nostrorum. pag. 98. p. 3. c. 1. §. 18.
Iuuantur proximi sanctis desiderijs, et precibus. pag. 234. p. 7. c. 4. §. 3.
Tum Sacramentis, et concionibus. pag. 235. §. 5. et 6.
Priuatis colloquijs. ibid. §. 8. et pag. 129. par. 4. c. 4. §. vlt. et alijs de quibus pag. 145. p. 4. c. 8. et pag. 233. p. 7. c. 4.
Do cendi nosiri quomodo cum proximis omnium generum tractent. pag. 148. p. 4. c. 8. §. 8. et pag. 303. par. 10. §. 3.
Occupationes cum proximis inagis propriae sunt Domuum professarum. pag. 145. par. 4. c. 8. §. 1.
In Collegijs autem remittendae propter studia. pag. 133. p. 4. c. 6. §. 3.
Sub finem tamen studiorum aliquae assumendae. pag. 145. p. 4. c. 8. §. 1. et pag. 156. c. 10. §. vltimo.
image: s364Rector autem debet designare, qui cum ijs agant. pag. 156. c. 10. §. 10.
Debent proximi iuuari etiam corporalibus officijs. pag. 225. p. 7. c. 2. E. et pag. 236. c. 4. §. 9
Meritum cum proximis spectatur non ex opere, sed ex caritate. pag. 6. Ex. c. 1. §. 9.
Vitanda est offensio proximorum quantum potest. pag. 211. p. 6. cap. 3. §. vlt.
Prudentia.
Prudentia in Generali magis necessaria, quam doctrina. pag. 274. p. 9. c. 2. §. 6.
Pollere debent Superiores prudenti caritate. pag. 97. par. 3. cap. 1. §. 15.
Quadrimestres.
Qui eas scribere debeant, et quando, et quot exemplis. pag. 249. p. 8. c. 1. M.
Recreatio.
Non debent labores continuari sine aliqua relaxatione. pag. 108. p. 3. c. 2. D.
Praesertim in aestate cessandum a prandio vna, aut duabus horis. ibid.
Scholasticis dandus saltem vnus dies in hebdomada a prandio. pag. 165. p. 4. c. 13. F.
De reliquis vacationibus statuet Prouincialis. ibid.
Professi recreari possunt in aliquo horto Collegij. pag. 200. par. 6. c. 2. D.
Rectores.
Rectores Collegiorum, et Vniuersitatum per se creat Generalis. pag. 173. p. 4. c. 17. §. 1. et pag, 182 p. 9. c. 3. §. 14.
Vel confirmat electos a Prouinciali ex commissione pag. 173. p. 4. c. 17 §. 1.
Eiusdem est etiam eos remouere. pag. 151. p. 4. c. 10. §. 3.
Ordinarie debent esse Coadiutores spirituales. pag. 151. p. 4. c. 10. §. 3. et pag. 200. par. 6. c 2. §. 3.
Debent habere talentum conueniens. pag. 119. par. 4. cap. 2. §. 5.
Et esse praecipui in virtutibus, et discretione. pag. 151. p. 4. c. 10. §. 4.
Et pro proportione habere omnia quae requiruntur in ipso Generali. pag. 301. p. 9 cap. 6. I.
Eorum officium est Collegium velut humeris sustinere. pag. 152. p. 4. c. 10. §. 5.
Habere curam suorum quoad animam, et quoad corpus. pag. 126. c. 4. A. et pag. 152. c. 10. §. 5.
image: s365Conseruare res temporales. pag. 119. cap. 2. §. 5. et pag. 152. c. 10. §. 5.
Continere in officio tam praecepto res, quàm Scholasticos. pag. 137. c. 6. §. 9.
Curare ne magistri accipiant vlla munera. pag. 169. c. 15. §. 4.
Et vt regulae ab omnibus seruentur. pag. 152. c. 10. §. 5.
Assignare socios. pag. 129. c. 4. F.
Item conseruare amicos, et conciliare alienos. pag. 153. cap. 10. C.
Eorum potestas est, quantam communicabit Generalis. pag. 282 p. 9. c. 3. §. 14. et 15. Expedit autem esse amplam. pag. 76. p. 2. c. 2. §. 2. et B. et pag. 151. p. 4. c. 10. §. 4.
Possunt officiales domesticos designare. pag. 154. ibid. §. 6.
Possunt ordinare, et mutare horas diei. pag. 155. c. 10. §. 9. et pag. 129 c. 4. D.
Auditis consiliarijs statuere, quod magis videtur. pag. 301. p. 9. c. 6. §. 14.
Quando autem possint dispensare in regulis. pag. 152. par. 4. cap. 10. B.
Omnes debent sinere se ab eis regi. pag. 242. par. 8. cap. 1. §. 4.
Et totam sui dispositionem eis relinquere. pag. 152. p. 4. c. 10. §. 5.
Nibil eis clausum tenere. ibid. et D.
Debent interesse Congregationi Prouinciali. pag. 253. p. 8. c. 3. §. 1. et pag. 258. c. 5. §. 3.
Et habent suffragium ad eligendum Procuratorem triennalem. pag. 251. cap. 2. B. et ad alia. pag. 253. c. 3. A.
Item ad substituendum, vel ad probandum Vicarium Generalem. pag. 286. par. 9. cap. 4. §. 6.
Non possunt contra omnium consultorum Vniuersitatis sententiam agere. pag. 176. par. 4. cap. 17. H.
Nec lectores primarios, aut officiales mutare. pag. 173. cap. 17. A.
Nec mutare exercitationes repetendi, et latine loquendi. pag. 139. c. 6. K.
Nec ordinem vacationum statuere. pag. 165. c. 13. F.
Nec liberare Scholasticum a publico examine. pag. 169. cap. 15. E.
Circa studia eorum officium est per se, vel per Cancellarium examinare Scholasticos; et statuere quibus quisque facultatibus vacare debeat, et in qua classe. pag. 163. p. 4. c. 13. §. 4. et pag. 167 c. 15. §. 1.
Defignare qui theses defendant. pag. 37. p. 4. c. 6. §. 10.
Et qui declamationes habeant. pag. 171. c. 16. B.
image: s366Externos etiam gratis promouere. pag. 169. c. 15. §. 4.
Et remouere qui operam perdunt, vel alijs nocent. pag. 172 c. 16. §. 15.
Eorum officiales sunt Minister, Syndicus, Praefectus spiritualium. pag. 154. par. 4. c. 10. §. 7.
Et aliqui Consultores. ibid. et pag. 301. p. 9. c. 6. §. vlt.
In Vniuersitatibus autem Cancellarius. pag. 174. p. 4. c. 17. §. 2.
Nisi ipse Rector id munus sustineat. ibid. C.
Syndicus generalis, et alij particulares. pag. 176. c. 17. §. 7.
Secretarius. pag. 174. §. 3.
Notarius. pag. 174. §. 4.
Decanus, et duo designati in quauis facultate. pag. 175. §. 5
Subiecti esse debent Generali, et Prouinciali. pag. 242. p. 8. c. 1. §. 4.
Et suis praeire exemplo obedientiae. pag. 155. par. 4. cap. 10. §. 8.
Reddere rationem officij sui Generali. pag. 277. par. 9. cap. 3. §. 4.
Et Prouinciali, vel ei, quem Generalis constituet. pag. 119. p. 4. c. 2. §. 5. et pag. 151. c. 10. §. 3.
Informare semel in anno Generalem, et bis Prouincialem. pag. 176. c. 17. §. 7.
Et curare, vt res omnes eis, perspectae sint. pag. 173. ibid. A.
Debent intra annum per quadraginta dies tradere doctrinam Christianam, nisi aliquod sit impedimentum. pag. 156. p. 4. c. 10. §. 10. et K.
Regulae.
Prima, et summa regula omnis bonae voluntatis, et iudicij est Deus. pag. 102. par. 3. cap. 1. §. 23.
Praeter Constitutiones sunt etiam necessariae Regulae. pag. 49. prooem. Declar.
Hae autem ad particularia descendere debent. pag. 143. p. 4. c. 7. §. 2.
Debent esse atiquae Regulae officialium domesticorum. pag. 154 p. 4 c 10. §. 6. et pag. 238. p. 7. c. 4. §. vlt. Item Prouincialium. pag. 301. p. 9. c. 6. I. Item Collegiorum, vide Collegia.
Professi, et Coadiutores formati quomodo ad Regulas teneantur. pag. 209. p. 6. c. 3. §. 3.
Regulae saepius in biennio Nouitiatus consideradae sunt. pag. 8. Ex. c. 1. §. 13.
Deinde etiam saepius audiendae, aut legendae. pag. 105. p. 3. c. 1. §. vlt. idest singulis mensibus. pag. 309. p. 10. §. vlt. Singulis autem hebdomadis, quae ad singulos pertinent. pag. 154. p. 4. c. 10. F.
Earum transgressio non obligat
image: s367ad peccatum. pag. 215. par. 6. cap. 5.
Est tamen poenitentijs punienda, eaeque vltro aliquando petendae. pag. 105. p. 3. c. 1. §. vlt.
Religio.
Licet mouere alios ad religionem. pag. 17. Ex. c. 3. §. 14.
Qui tamen a nostris motus esset quando differri deberet. ibid.
Non licet nostris post vota emissa aliam religionem ingredi. pag. 35. Exa. c. 4. §. 42.
Qui semel sumpserit habitum alterius religionis non debet recipi in Societatem. pag. 11. Ex. c. 2. §. 3. et pag. 62. p. 1. c. 3. §. 5.
Immo nec reducendus, si a Societate discesserat. pag. 85. p. 2. cap. 4. B.
Repetitiones.
Repetitiones lectionum quomodo faciendae. pag. 136. p. 4. c. 6. H. et pag. 163. c. 13. D.
Possunt mutari a Rectore cum licentia sui Superioris. pag. 139. p. 4. c. 6. K.
Repetenda priuatim facultas, quam quisque audiuit. pag. 140. p. 4. c. 6. §. 16.
Philosophia quidem dimidio anno. pag. 167. c. 15. §. 2.
Theologia duobus. pag. 168. c. 15. §. 3.
Reprehensio.
Quomodo fieri debeat. pag. 97. p. 3. c. 1. N.
Ita vt ipse, qui reprehenditur, agnoscat caritatem. pag. 273. p. 9. c. 2. §. 4.
Ad Generalem pertinet iuuare omnes, etiam Superiores reprehensione. pag. 293. p. 9. c. 6. §. 2.
Omnes parati esse debent reprehendi, et reprehendere, si Superior iubeat. pag. 22. Ex. c. 4. §. 8.
Resignatio.
Vide Abnegatio.
Rhetorica.
Numeratur inter litteras huma niores. pag. 130. p. 4. c. 5. A. et pag. 157. c. 12. A.
Ei vt plurimum anni duo impendendi. pag. 157. p. 4. c. 15. A.
Et cum ea disci potest linguae Graeca, et Hebraica. ibid. et pag. 162. p. 4. c. 13. B.
Roma.
Romae ordinarie debet fieri Congregatio generalis. pag. 258. p. 8. c. 5. §. 1.
Romae vt plurimum residere debet Generalis. pag. 246. p. 8. c. 1. §. 7. et pag. 258. c. 5. §. 1.
Vel certe prope Romam. pag. 247.
image: s368par. 8. cap. 1. H.
Ibidem residebit Procurator generalis. pag. 299. par. 9. cap. 6. §. 12.
Romani Collegij Regulae possunt alijs accommodari. pag. 143. par. 4. cap. 7. C.
Sacerdotes.
Non debent differre celebrationem Missae vltra octo dies. pag. 208. p. 6. c. 3. §. 2.
Immo saepius celebrare debent. pag. 27. Ex. c. 4. §. 25.
Confiteri autem, vt minimum singulis hebdomadis. ibid.
Intra annum debent aliquoties obire officia Coadiutorum. pag. 99. p. 3. c. 1. §. 19.
Nouitij Sacerdotes quid facere debeant. pag. 39. Exa. cap. 5. §. 7.
In Scholasticis differendum Sacerdotium circa finem studiorum. pag. 131. p. 4. c. 6. C.
Deformitas corporis obstare solet sacerdotio. pag. 64. par. 1. cap. 3. I.
Sacramenta.
Sacramentorum administratione iuuatur proximus. pag. 235. p. 7. c. 4. §. 5.
Eorum frequentatio valde commendanda. pag. 147. p. 4. c. 8. §. 4. et pag. 208. par. 6. cap. 3. §. 2.
Discendus est modus ea ministrandi. pag. 147. par. 4. cap. 8. §. 4.
Sacristia.
Inter alios officiales numeratur etiam Sacrista. pag. 155. p. 4. cap. 10. H.
Requirit bonas corporis vires. pag. 109. p. 3. c. 2. F.
Sacristia Domorum professarum non potest habere reditus. pag. 199. p. 6. c. 2. §. 2.
Sanitas.
Bona valetudo particularium confert ad Societatis conseruationem. pag. 309. par. 10. §. 13.
Sanitas est Dei donum. pag. 98. p. 3. c. 1. §. 17.
Eius ratio ab omnibus moderate habenda. pag. 106. pag. 3. c. 2. §. 1.
Curanda est a Rectore in subditis. pag. 152. p. 4. c. 10. §. 5. et a Praefecto sanitatis. pag. 109. p. 3. c. 2. §. 6.
Ad sanitatem conseruandam non debent acceptari Collegia, nisi in coelo salubri. pag. 309. p. 10. C.
Scholastici nostri quantum ad statum.
Vt quis fiat Scholasticus
image: s369approbatus, requiritur bonum ingenium. pag. 7. Ex. c. 1. §. 10.
Ita vt speretur fructus in litteris. pag. 185. p. 5. c. 2. §. 5.
Requiritur etiam sanitas corporis. pag. 112. p. 4. c. 3. §. 2.
Non facile approbandi. pag. 296. p. 10. §. 7. Sed selecti tantum. pag. 240. p. 8. c. 1. §. 2. et idonei ad institutum. pag. 276. p. 9. c. 3. §. 1.
Debent prius duos annos probationis peregisse. pag. 123. p. 4. c. 3. §. 3. et pag. 191. p. 5. c. 4. §. 3.
Potest tamen ex dispensatione Generalis contrahi hoc tempus. pag. 181. p. 5. c. 1. C.
Potest etiam prorogari. pag. 35. Exam. c. 4. §. 43.
Debent prius facere exercitia, confessionem generalem, et alia. pag. 34. Ex. c. 4. §. 41.
Et si Superiori videtur, per triduum mendicare. pag. 28. §. 27.
Vt sint approbati, oportet eos fecisse tria vota. pag. 191. p. 5. c. 4. §. 3.
Eorum vota sunt simplicia. pag. 7. Ex. c. 1. §. 10. et 12. et pag. 34. cap. 4. §. 41. et in nullius manibus emittuntur, sed soli Deo. pag. 191. p. 5. c. 4. D.
In ijs votis inest tacita conditio si Societas eos tenere volet. pag. 191. p. 5. c. 4. D.
Praeter vota faciunt etiam promissionem ingrediendi Societatem. pag. 7. Ex. c. 1. §. 10. et vlt. et pag. 44. c. 7. §. 1. et pag. 127. p. 4. c. 3. §. 4.
Hic autem ingressus intelligitur per statum Professorum, vel Coadiutorum. pag. 44. Ex. c. 7. §. 1. et pag. 179. p. 5. c. 1. A. §. 3 et c. 4. E. Vota tamen statim obligant. pag. 129. par. 4. c. 4. E.
Post votum paupertatis possunt retinere dominium suorum bo norum, conscio tamen Superiore. pag. 204. p. 6. c. 2. H.
Idque ad tempus, quod Superiori videbitur. ibid. pag. 129. p. 4. c. 4. E.
Dicuntur esse de corpore Societatis. pag. 76. p. 2. c. 3. A. §. 3. et pag. 179. p. 5. c. 1. §. 1. et A.
Non tamen admittuntur ad Congregationes generales. pag. 253. p. 8. c. 3. §. 1.
Dimitti possunt ex causa, et tunc suis votis soluti sunt. pag. 44. Ex. c. 7. §. 1.
Difficilius tamen, quam Nouitij. pag. 72. p. 2. c. 1. A.
Qui vero facultatem eos dimittendi habeant. pag. 74. par. 2. c. 1. C.
Possunt mitti ad studia ante biennium, et probationes. pag. 123 p. 4 c. 3. §. 4.
Eorum vestitus paulo decentior, et commodior esse potest. pag. 107. p. 3. c. 2. C.
Possunt probari etiam tempore studiorum, vel ijs finitis per experimenta. pag. 25. Ex. c. 4.
image: s370§. 16. et pag. 46. c, 7. §. 6.
Quantum ad studia.
Vt ad studia admittantur, oportet eos praebuisse bonum sui specimen. pag. 112. p. 4. in prooem.
Debent sinere se regi circa studia. pag. 45. Ex. c. 7. §. 3.
Debent strenue vacare studijs. pag. 126. p. 4. c. 4. §. 2. et pag. 133. c. 6 §. 2. cauendo tamen ne feruore studiorum tepescat spiritus. pag. 126. c. 4. §. 2.
Et ideo Rector ab vtroque extremo continere eos debet. pag. 140. c. 6. §. 15.
Quanto tempore, et quomodo orationem facere debeant. pag. 126. c. 4. B.
Debent in studendo habere rationem sanitatis. pag. 125. c. 4. §. 1.
Ad profectum studiorum, quae adiuuent. pag. 132. c. 6. §. 1. et seque
Vt vni scientiae magis quam alteri applicentur, iudicari debet ex captu, vel inclinatione eorum, vel ex communi bono. pag. 131. c. 5. C.
Qui nihil proficiunt amouendi sunt a studijs. pag. 149. c. 9. §. 1
Et, si etiam ad alia inutiles fuerint, dimittendi. pag. 140. c. 6. N. Praesertim si inclinationem ostenderint ad studia. pag. 45. Exa. c. 7. §. 2.
Si tamen ad alia ministeria apti fuerint, possunt ijs applicar i. pag. 140. p. 4. c. 6. N.
Sub finem studiorum, possunt ordinari. pag. 134. c. 6. C.
Et assuescere debent ad tractandum cum proximis. pag. 145. c. 8. §. 1. et pag. 156. cap. 10. §. vlt.
Studijs absolutis examinandi sunt de profectu pag. 139. c. 6. L. et etiam de vocatione, et reliquis. pag. 46. Ex. c. 7. et 8.
Subleuandi sunt in ministerijs proximorum. pag. 131. p. 4. c. 5. D. et pag. 134 c. 6. C. et pag. 200. p. 6. c. 2. C. et in laboribus domesticis. pag. 56. p. 1. c. 2. A. et pag. 133. p. 4. c. 6. B. et C.
Possunt tamen aliqua hora ipsi iuuare. pag. 133. c. 6. B. et pag. 155. c. 10. H. Vide Studia.
Scholastici externi.
Scholae publicae aperiuntur ad vtilitatem externorum pag. 142. p. 4. c. 7. §. 1. et pag. 157. c. 11. §. 1.
Cum admittuntur ad scholas. exigenda promissio obediendi. pag. 174. p. 4. c. 17. §. 3.
Non tamen excludendi, si nolint promittere. Ibid. D.
Examinandi, et ad idoneam classem mittendi pag. 163. c 13. §. 4. Non tamen cogendi. E.
Inscribendi etiam matriculae si velint. pag. 174. c. 17. D.
De eorum repetitionibus,
image: s371disputationibus, declamationibus. pag. 161. c. 13. §. 3.
Curandum, vt informentur moribus Christianis. pag. 143. c. 7. §. 2.
Vt referant studia ad honorem Dei. pag. 171. c. 16. §. 4.
Abstineant a iuramentis, et iniurijs. ibid. Audiant quotidie Missam; diebus festis concionem; singulis mensibus confiteantur. pag. 143. c. 7. §. 2. et pag. 176. c. 16. §. 1.
Discant Doctrinam Christianam. pag. 143. c. 7. §. 2. et pag. 171. c. 16. §. 2.
Curanda eis aliqua priuilegia. pag. 159. c. 11. C.
Necessaria est correctio, sed per externum. pag. 143. c. 7. §. 2. et D. et pag. 172. c 16. §. 5.
Debet tamen fieri in spiritu lenitatis. pag. 172. c. 16. D.
Scandalosi, et rebelles remouendi a scholis. pag. 172. c. 16. §. 5.
Immo etiam ciuitate pellendi per Magistratus, vel in carcerem conijciendi. pag. 158. c. 11. B.
Scribere.
Scriptor in Collegio teneri potest ex nostris. pag. 155. par. 4. c. 10. H.
Quomodo scribendum sit in schola. pag. 157. p. 4. c. 6. I.
Scriptorum summa facienda, et index. pag. 140. p. 4. c. 6. §. 16. et O. et scripta in compendio magis apta. pag. 146. c. 8. B. et D. F. G.
In libris scribere non licet. pag. 136. p. 4. c. 6. G.
Scribere litteras, Vide Litterae.
Scribere libros, Vide libri.
Scriptura sacra.
Sacra scriptura diligenter pertractanda est. pag. 159. p. 4. c. 12. §. 1.
Potest addisci vna cum scholastica, vel post eam pag. 134. p. 4. c. 6. §. 4.
Concionatores debent eam vidisse. pag. 146. p. 4. c. 8. B.
Sequenda est a nostris eius versio approbata ab Ecclesia. pag. 135. c. 6. §. 5.
Scrupuli.
In omnibus scrupulis quomodo acquiescere debeamus. pag. 16 Exa. c. 3. §. 12.
Secretarius.
Secretarius vniuersitatum debet esse ex Societate, et quod eius officium. pag. 174. p. 4. c. 17. §. 3.
Secretarius electionis creatur in quatriduo ante electionem Ge neralis. pag. 263. p. 8. c. 6. D.
Quod eius officium. pag. 262. cap. 6. §. 6.
Secretarius Congregationis
image: s372generalis post electionem scribit in libro decreta. pag. 269. p. 8. c. 7. §. vltimo.
Et curat plura exempla fieri sen tentiarum. ibid. B.
Secretarius Praepositi Generalis qui dicitur etiam Societatis, eligitur a Generali. pag. 282. p. 9. c. 3. §. 16.
Debet ei esse pro memoria, et ma nibus, eiusque personam induere. pag. 297. p. 9. c. 6. §. 8.
Debet conficere summarium ex litteris, et informationibus. pag. 297. E.
Potest subscribere litteras ex commissione. ibid. Quales debeant esse eius dotes. pag. 297. c. 6. §. 8. et 9.
Sensus.
Sensuum custodia commendatur. pag. 91. p. 3. c. 1. §. 4.
Officia, a quibus sensus abhorret promptius subeunda. pag. 29. Ex. c. 4. §. 28.
Et quae repugnant sensui propter obedientiam exequenda. pag. 102. p. 3. c. 1. §. 23.
Sepultura.
Corpus mortui tenendum vno die antequam sepeliatur, nisi odor vrgeat. pag. 214. p. 6. c. 4. §. 3. et B. officium autem funebre, quomodo dicendum. Ibid. C.
Silentium.
Silentium tenendum quando conuenit. pag. 91. p. 3. c. 1. §. 4.
Societas Iesu.
Ita appellata est a Pontificibus. pag. 3. Ex. c 1. §. 1.
Quoties confirmata fuerit a summis Pontificibus. pag. 3. Exa. c. 1. §. 1.
Saepe vocatur minima. pag. 3. Ex. c. 1. §. 1. et pag. 49. prooe. Const. §. 1. et pag. 234. p. 7. c. 4. §. 3. et eius professio minima. pag. 117. p. 4. c. 1. §. vlt. et humilis, ac submissa. pag. 304. p. 10. §. 6.
A Deo est inchoata, et ideo non medijs humanis, sed diuinis conseruanda. pag. 49. prooem. Constitut. §. 1. et pag. 302. p 10. §. 1.
Curandum vt augeatur numero. pag. 55. p. 1. c. 1. C. et pag. 72. p. 2. c. 1. §. 1.
Orandum pro eius conseruatione, et augmento. pag. 302. p. 10. §. 1. praesertim a Generali. pag. 292. p. 9. c. 6. A.
Socij.
Domo egredientibus dandus a Superiore socius. pag. 89. p. 3. c. 1. §. 3.
Et quidem talis, vt vterque alterius opera proficiat. pag. 129.
image: s373p. 4. cap. 4. F.
Et id m de Socijs Nouitiorum in cubiculis. pag. 90. p. 3. c. 1. D.
De Socijs Missionum, vide Missio.
Somnus.
Dandum est somno tempus necessarium. pag. 125. p. 4. c. 4. §. 1.
Idest intra sex, et septem horas. pag. 108. p. 3. c. 2. E.
Et omnino secundum praescriptum medici. pag. 206. p. 6. c. 2. §. vlt.
Seruandus in somno ordo temporis. pag. 107. p. 3. c. 2. B. et pag 155. p. 4. c. 10. §. 9.
Dandum ad somnum signum campana. pag. 155. par. 4. cap. 10. I.
Non est dormiendum sine indusiis. pag. 108. p. 3. c. 2. E.
Status.
Receptus in aliquo statu Societatis non debet curare, vt mutetur. pag. 42. Ex. c. 6. §. 5. et pag. 192. p. 5. c. 4. §. 5.
Potest tamen proponere. ibid. F. et pag. 47. Ex. c. 8. A.
Studia.
Studiorum labor debet ex obedi ntia, et caritate suscipi. pag. 133. p. 4. c. 6. §. 2.
Studiorum fundamentum est ab negatio, et aliae virtutes. pag. 112. p. 4. prooe. §. 1.
Item requiritur animae puritas, et recta intentio pag. 132. p. 4. c. 6. §. 1.
Eorum finis est proximos iuuare. pag. 159. par. 4. cap. 12. §. 1.
Eorum qualitas, et mensura sumitur ex vtilitate proximi. pag. 130. c. 5. §. 1.
Spectanda etiam animi propensio ibid. C.
Nihil Deo gratius suo tempore. pag. 126. p. 4. c. 4. §. 2. et pag. 133. c. 6. §. 2.
Impedimenta omnia studiorum remouenda. pag. 119. p. 4. c. 2. §. 4. et pag. 126. c. 4. §. 2. et pag. 133. c. 6. §. 3.
In studijs quis ordo seruandus. pag. 161. p. 4. c. 13. §. 2.
Vide Scholastici quantum ad studia.
Subminister.
Numeratur inter officiales suberdinatos. pag. 30. Ex. c. 4. E.
Suffragium.
Suffragium ad decernendum aliquid in Congregatione generali non potest mitti in scriptis. pag. 255. p 8. c. 3. C.
Ad quedam tamen alia potest, vt ad dissoluendum
image: s374Collegium. pag. 118. p. 4. c. 2. A.
Vel ad eligendum Vicarium Generalis. pag. 286. par. 9. c. 4. §. 6.
Quis ordo, et ritus seruandus sit in ferendis suffragijs pro eligendo Generali. pag. 262. p. 8. c. 6. §. 6. et C. D. F.
Non licet in electione Generalis mutare suffragium. pag. 266. p. 8. c. 6 §. 8.
Suffragij iure priuantur conuicti de ambitu. pag. 260. par. 8. c. 6. §. 2. et A.
Superiores quantum ad ipsos.
Superiores debent habere amorem Dei. pag. 247. par. 8. c. 1. §. 8.
Et obedientiae exemplo praeire. pag. 155. p. 4. c. 10. §. 8.
In officijs humilibus aliquando se exercere. pag. 99. p. 3. c. 1. §. 19.
Est etiam in ijs necessaria doctrina. pag. 151. p. 4. c. 10. §. 4. et praesertim in Generali. pag. 276. p. 9. c. 2. §. 6.
Ex ijs, quae in Generali requiruntur, sumere debent omnes, quae sibi conueniant. pag. 301. p. 9. c. 6. I.
Multa eis potestas concedenda, Generali primum. pag. 307. p. 10. §. 8.
Deinde etiam immediatis. pag. 73. p. 2. c. 1. §. 2. et pag, 151. par. 4. cap. 10. §. 4.
Debent compati subditis, et tamen eos corrigere. pag. 273. p. 9 c. 2. §. 4. et in quibusdam indulgere. pag. 245. p. 8. c. 1. G. quaedam etiam relinquere arbitrio subditorum. Ibid.
Eorum gubernatio debet praeseferre amorem, et curam subditorum. pag. 245. p. 8. c. 1. G.
Debent aliquando exercere subditos in obedientia, et paupertate. pag. 103. p. 3. c. 1. V.
Debent vitae necessaria pro cuiusque indigentia prouidere. pag. 207. p. 6. c. 2. N.
Possunt iubere in virtute Obedientiae, et obligare ad peccatum. pag. 215. p. 6. c. 5.
Superiores facile pati possunt calumniam. pag. 287. par. 9. c. 4. E.
Cum Superioribus magis Deus concurrit, propter ipsorum officium. pag. 256. p. 8 c. 3. §. vlt.
Quales Superiores, tales fere subditi. pag. 307. p. 10. §. 8.
Superiores quantum ad subditos.
In Superiore non homo, sed Christus spectari debet. pag. 102. p. 3. c. 1. §. 23. et 24. et pag. 194. p. 6. c. 1. §. 1.
Eiusque vox, vt Dei, accipienda. pag. 30. Ex. c. 4. §. 30.
Et in ipso Christus reuerendus. pag. 197. p. 6. c. 1. §. 2.
image: s375Et Christi loco habendus. pag. 126. p. 4. c. 4. §. 3. et pag. 241. p. 8. c. 1. D. §. 3.
Quia Christi vices gerit. pag. 192. p. 5. c. 4. §. 5.
Et Det loco nobis praeest. pag. 216 p. 7. c. 1. §. 1.
Et est interpres diuinae voluntatis. pag. 222. p. 7. c. 2. A.
Et per ipsum a Dei prouidentia regimur. pag. 194. p. 6 c. 1 §. 1.
Superiores diligendi sunt ex animo, vt patres. pag 197. par. 6. cap. 1 §. 2.
Eis patefaciendi omnes defectus virtutes, inclinationes. pag. 31. Ex. c. 4. §. 35. et pag. 95. p. 3. c. 1. §. 12. et pag. 152. p. 4. c. 10. §. 5. et pag. 197. par. 6. c. 1. §. 2.
Et denique tota conscientia in confessione, vel secreto. pag. 152 p. 4. c. 10. §. 5. et pag. 197. p. 6. c. 1. §. 2.
Debemus esse contenti, vt defectus nostri ad eos deferantur. pag. 22. Exa. c. 4. §. 8.
Licet eis proponere quae occurrunt. pag. 192. p. 5. c. 4. F. et pag. 231. p. 7. c. 1. I.
Praesertim si se constanter offerant vt bona. pag. 47. Exa. c. 8. A.
Sed semper standum iudicio illorum. ibid.
Prius etiam orandum, nec postea vrgendum. pag. 106. p. 3. c. 2. A.
Qui aliquid molitus est contra Superiores, dimittendus est a Societate. pag. 78. par. 2. cap. 2. D.
Superpelliceum.
Possunt eo vti, qui ministrant Missis maioribus. pag. 209. p. 6. cap. 3. B. §. 2.
Syndicus.
Syndici officium est obseruare exteriora. pag. 154. p. 4. cap. 10. §. 7.
Et ad Superiorem referre, vel ipsum, qui errat, monere. pag. 97. p. 3. c. 1. §. 16.
In vniuersitatibus vnus syndicus generalis, et alij particulares constituendi sunt. pag. 176. p. 4. c. 17. §. 7.
Syndicus constituendus pro scholasticis. vt bene studeant. pag. 140. p. 4. c. 6. §. 15.
Temperantia.
Seruanda est in refectione corporis. pag. 91. p. 3. c. 1. §. 5.
Tentationes.
Anteuertendae sunt adhibitis earum. contrarijs. pag. 96. p. 3. c. 1. §. 13.
Nullae celandae Superiori, vel Confessario, aut Praefecto rerum spiritualium. pag. 95.
image: s376par. 3. cap. 1. §. 12.
Testamenta.
Nostri non possunt esse testamentarij, neque exequutores testamentorum, nisi ex dispensatione Generalis. pag. 211. p. 6. c. 3. §. 7. et D.
Theologia.
Theologia tam scholastica, quam Positiua iuuat ad scopum Societatis. pag. 130. p. 4. cap. 5. §. 1.
Magis est propria instituti nostri, quam aliae scientiae. pag. 159. c. 12. §. 1.
In scholastica legendus D. Thomas. pag. 195. par 4. cap. 14. §. 1.
Posset etiam alius cum approbatione Generalis. ibid. B.
Scholastica. post artes, et ante Positiuam discenda. pag. 134. p. 4 c. 6. §. 4.
Et ad eam Artes disponunt pag. 160. c. 12. § 3.
Theologiae audiendae communiter quatuor anni impendi debent; repetende, et actibus celebrandis duo. pag. 150. p. 4. c. 9. §. 3. et pag. 168. c. 15 §. 3. et pag. 183. p. 5. c. 2. §. 2.
Theologiae cursus quarto quoque anno inchoandus, potest etiam secundo. pag. 168. p. 4. c. 15. §. 3. et D.
Non potest suscipi obligatio dandi lectorem Theologiae, nisi ex consequenti in vniuersitatibus. pag. 144. p. 4. c. 7. E.
Tonsor.
Domesticus potius quam externus esse debet. pag. 111. p. 3. cap. 2. H.
Vacationes.
Debent esse aliquae vaeationes studiorum ordinariae ex iudicio Prouincialis. pag. 165. p. 4. cap. 13. F.
Vanitas.
Vanitas mundi conculcanda. pag. 107 p. 3. c. 2. C.
Vanarum rerum instrumenta habenda non sunt. pag. 96. p. 3. c. 1. §. 14. Ea vero quae sint. pag. 97. ibid. M.
Vestitus.
Vestitus noster debet esse honestus, ad vsum regionis, et pauper. pag. 206. par. 6. c. 2. §. 15. vt eo vitetur frigus, et indecorum. pag. 107. par. 3. c. 2. C.
Vnusquisque persuadere sibi debet sibi vilissimas vestes datum iri. pag. 28. Ex c 4. §. 26.
Etiam in vestitu tenenda est
image: s377vniformitas, idque iuuat ad vnitatem animorum. pag. 247. p. 8. cap. 1. §. 8.
Abstinendum a pretiosis pannis. pag. 206. p. 6. c. 2. §. 15.
Nisi occurrat necessitas. Ibid. M.
In particularibus dandum est vnicuique, quod ei conuenit. pag. 107. p. 3. c. 2. C. et pag. 206. p. 6. c. 2. M. in fine.
Scholasticorum vestitus debet esse decentior, et commodior, quam Nouitiorum. pag. 107. p. 3. c. 2. C.
De vestitu Generalis statuet Societas. pag. 284. p. 9. c. 4. §. 2.
Nouitiorum vestitus, Vide Nouitij.
Vicarius Generalis.
Vicarius in locum Generalis demortui debet nominari ab ipso Generali ante mortem. pag. 256. p. 8. c. 4. §. 1.
Alioqui eligi a Professis praesentibus, vel vicinis. ibid. A.
Debent vt plurimum esse ex ijs, qui adesse solebant Generali. pag. 256. p. 8. c. 4. §. 1.
Huius officium est gubernare Societatem. pag. 256. par. 8. cap. 4. A.
Conuocare Societatem ad eligendum Generalem. pag. 256. c. 4. §. 1.
Iudicare de ambitu. pag. 260. p. 8. c. 6. §. 2. et A.
Decernere censuras. pag. 266. ibid. I. habere exhortationem. pag. 259. p. 8. c. 6. §. 1.
Absoluere a censuris. pag. 262. §. 6.
Videre, et numerare suffragia. pag. 263. D. Exhibere reuerentiam ante omnes Generali electo. pag. 265. G.
In paribus suffragijs habet praerogatiuam. pag. 256. p. 8. c. 3. §. 2.
Si postuletur de ambitu, deferendus est ad quatuor antiquissimos. pag. 260. p. 8. c. 6. A.
Eius officium cessat electo Generali. pag. 256. p. 8. c. 4. A.
Vicarius perpetuus quando Generalis esset inutilis, debet creari a Congregatione Generali. pag. 290. p. 9. c. 5. §. 6.
Vel suffragijs per litteras missis. pag. 286. p. 9. c. 4. §. 6.
Vel ab ipso Generali cum approbatione Prouincialium. ibid.
Vicarium autem non perpetuum potest per se eligere Generalis in aliquo casu. pag. 290. p. 9. c. 5. D.
Virtutes.
Maius momentum ponendum in virtutibus, quàm in donis naturalibus. pag. 293. p. 10. §. 2.
Vnicum nostrum studium esse debet proficiendi in virtutibus. pag. 105. p. 3. c. 1. §. 27. etiam sine consolationibus. pag. 94. §. 10.
image: s378Cauendum ne tepescat earum amor. pag. 126. p. 4. c. 4. §. 2.
In ijs, qui petunt Societatem, requiritur, vt sint amatores virtutis, et vniuersae perfectionis pag. 56. p. 1. c. 2. §. 2. et 8.
Ad progressum virtutum multum refert exemplum antiquorum pag. 99. p. 3. c. 1. §. 19.
Virtutum exemplo valde promouentur proximi. pag. 234 p. 7. cap. 4. §. 2.
Visitatio.
Generalis potest visitare Societatem. pag. 247. p. 8. c. 1. H.
Visitator ex commissione Generalis potest eligere Rectorem Vniuersitaris. pag. 173 par. 4. c. 17. §. 1.
Potest etiam ei committi facultas admittendi in corpus Societatis. pag. 181. p. 5. c. 1 B.
Potest tamen Generalis eius acta rescindere. pag. 283. p. 9. c. 3. §. vlt.
Visitatores Collegiorum etiam Professi possunt in Collegijs ali. pag. 221. p. 4. c. 2. F.
Visitare est proprium officium Prouincialis. pag. 247. p. 8. c. 1. I.
Non debent nostri visitare magnates, nisi valde amicos, aut valde pios. pag. 204. p 6. c. 2. §. 9.
Pro visitationibus nullum stipen dium, aut eleemosynae admittendae. pag. 203. p. 6. c. 2. §. 7.
Vniformitas.
Retinenda inter nostros in omnibus. pag. 49. prooe. Declar. et pag 266. p. 8. c. 6. §. 8.
Iuuat ad conseruationem Societatis. pag. 307. p. 10. §. 9.
Nihil permittendum vel in doctrina, vel in iudicijs, quod ei aduersetur. pag. 98. p. 3. c. 1. §. 18.
Procuranda in vestitu. pag. 247. p. 8. c. 1. §. 8.
In caeremonijs Missae ibid. et pag. 39. Exa. c. 5. §. 7.
In opinionibus. pag. 98. par. 3. c. 1. §. 18. et O.
Vnio.
Societas sine vnione regi, et conseruari non potest. pag. 239. p. 8. c. 1. §. 1.
Vnio Societatis in primis quaerenda. pag. 50. prooe. Const. §. 2.
Cur habeat particularem difficultatem in Societate. pag. 239. p. 8. c. 1. §. 1. A.
Amor Dei, et omnis virtus facile efficit vnionem. pag. 247. p. 8. c. 1. §. 8.
Praeterea communicatio, et vniformitas, et obedientiae vinculum. pag. 307. p. 10. §. 9.
Amor sui hostis vnionis. pag. 247 p. 8. c. 1. §. 8.
Item iudiciorum diuersitas. pag. 98. p. 3. c. 1. §. 18.
Ad vnionem se omnes inuicem
image: s379hortari debent. pag. 101. p. 3. c. 1. §. 21. Eam qui scindit, dimittendus est. pag. 244. p. 8. cap. 1. §. 5.
Vniuersitas.
Vniuersitates iuuare est maius bonum, quia vniuersalius. pag. 223. p 7. c. 2. D.
Possunt a Societate suscipi. pag. 157. p. 4. c. 11. § 1.
Idque ad Generalem pertinet. pag. 157. p. 4. c. 11. §. 2. et pag. 238. p. 9. c. 3. §. 17.
Quomodo autem dissolui possint, vide Generalis.
Earum finis est, vt fructus latius pateat. pag. 157. p. 4. c. 11. §. 1.
Diuiduntur in tres facultates, linguarum, artium, et Theologiae. pag. 175. p. 4. c. 17. §. 5.
Earum autem officiales qui, et quot esse debeant. eodem capite toto.
Earum superintendentia pertinet ad Generalem. pag. 277. p. 9. c. 3. §. 4. Et earum Rectores ipse creat. pag. 282. ibid. §. 14.
Rector Vniuersitatis potest esse idem, et Collegij. pag. 173. p. 4. c. 17. §. 1. et non debet esse Professus ordinarie. pag. 200. par. 6. c. 2. §. 3.
Vocatio.
Cooperandum diuinae vocationi. p. 55. p. 1. c. 1. C.
In ijs qui petunt Societatem examinanda vocatio. pag 54. p. 1. c. 1. §. 3.
Signum est, non esse a Deo vocatum, qui non habet dotes idoneas Societati. pag. 88. p. 3. c. 1. §. 1.
Omnes in sua prima vocatione firmi esse debent. pag. 11. Ex. c. 2. §. 6. et pag. 42. c. 6. §. 6.
Vota.
Vota eduntur ad maius meritum, et stabilitatem. pag. 44. Ex. c. 7. §. 1.
Et ad vberiorem gratiam acquirendam, quia Deo magis vniunt. pag. 102. p. 3. c. 1. T.
Et sunt media ad melius consequendum finem nostrum. pag. 4. Exa. c. 1. §. 3.
Tria vota Paupertatis, Castitatis, et Obedientiae dicuntur essentialia, et obligant ad peccatum. pag. 215. p. 6. c. 5.
Vota Nouitiorum, Vide Nouitij.
Exacto biennio omnes votis ligari debent. pag 128. p. 4. c. 4. §. 5.
Potest tamen si Superior velit, differri. pag. 7. Ex. c. 1. §. 12.
Votis emissis post biennium non licet transire ad aliam religionem. pag. 35. Ex. c. 4. §. 42.
Votorum solemnitas vnde pendeat. pag. 189. p. 5. c. 4. A.
Nostra omnia vota, et
image: s380intelligenda et obseruanda sunt iuxta Constitutiones. pag. 186. p. 5. c. 3. §. 3. et pag. 189. c. 4. §. 2. et 4.
Votorum renouatio facienda bis in anno. pag. 128. p. 4. c. 4. §. 5.
Immo, et saepius, si Superiori videatur. pag. 193. p. 5 c. 4. H.
Quae quidem renouatio non addit nouam obligationem, sed fit ad deuotionis augmentum. pag. 192 p. 5. c. 4. §. 6. et H.
Ritus renouandi vota in festis solemnibus coram Sacramento aliquibus praesentibus, etc. ibid.
Vota Professorum, Coadiutorum, Scholasticorum, quaere in suis titulis.
Zelus.
Societas exercet se in zelo animarum. pag. 60. p. 1. c. 3. §. 1.
Zelus syncerus animarum commendatur. pag. 302. par. 10. §. 2.
Requiritur etiam in ijs, qui recipiuntur ad Societatem. pag. 58. p. 1. c. 2. §. 8.
Hic autem Zelus complectitur omnia hominum genera. pag. 60. p. 1. c. 3. §. 1.
Laus Deo, Virginique Matri.