Regeln fuer die Texterfassung 03/2001
not necessary
Litera tertia in ordine, quae, vt ait Capella 3 p. 58 [...]
Condemnandi nota erat, in tabella iudiciaria insculpta, quod docet Ascon. Ped. ad Cic. Diu. in Verr. 24 c. 7. [...]
Equus, a cauando dictus, si credimus Isidoro 12, 1 [...]
Vt, Caballina caro Plin. 28, 20. [...]
i. qui equos curat, Caballarius in Gloss. Vet. Firmico etiam sub Equi caelestis sidere nati Caballarii dicuntur.
Munus alendi equos publicos, vel potius ipsum pabulum equis annonae loco praebendum, L. His scholaribus, quae est 14 C. Iust. et 34 C. Theod. de erogat. mil. annonae.
et 4, 12, 3 putantur Hippocampi, vbi vid.
pro Cauatores, vt volunt. Sic
et 4, 14, 1 est Cauealis, doliis picatis derasa, vel qualis condiendo vino adhibetur. Vid. Cadialis sub CADVS.
falso legitur apud Aug. de mus. 3, 1. quum legendum sit scabella.
et pl. CABIRI, [Epitheton diuinum ex oriente arcessitum, haud dubie enim s. Cabhir magnus est, s. potens. [...]
Soror Caci, de qua Lactant. de fals. rel. 1, 20, 36 [...]
Proprium vacis perdicum. [...]
vel CACCABVS, i. m. [Vas est, in quo pulmentarium coquitur. [...]
vel CACABVLVM, i. n. Tertull. Apol. 13 [...]
Haec Plin. 25, 11. Add. 26, 6.
vid. CACO.
Olim appellata fuit Carthago. Significat autem haec vox proprie Caput equinum, quod omen fuit futurae magnitudinis. Vid. Drakenb. ad Sil. 2, 410.
siue CACOPHATON, prius probante H. Stephano de abusu Gr. L. [oratio, quae turpe quiddam indicat, praeter consilium, certe praeter naturalem vim vocum, siue (vt ait Quinctil. 8, 3, 44) [...]
seu CACHECTA, ae. [Qui malo est corporis habitu, et cui macie corpus confectum est. [...]
Idem. Plin. 32, 10 s. 39 Cachectici, quorum corpus macie conficitur.
A medicis appellatur, Malus corporis totius habitus, quo alimenta corrumpuntur: quod fit, quum longo morbo vitiata corpora, etiamsi illo vacant, refectionem tamen non accipiunt; aut cum malis medicamentis corpus affectum est etc. [...]
Solutus risus et immoderatus: a sono factum vocabulum. [...]
et CACHINNOR, ari. [...]
Vid. Saeuitia.
Risus immoderatus. Cic. Tusc. 4, 66 c. 31 Vt si ridere concessum sit, vituperetur tamen cachinnatio.
Qui immoderate ridet, Risor vel irrisor immodicus. Pers. Sat. 1, 12 Quid faciam? sed sum petulanti splene, cachinno.
i. vehementi risu, qui cachinnus potius esset.
Ad cachinnos procliuis. Cael. Aurel. Acut. 1, 3 Hilares natura et cachinnosi.
vel CALCHA, Plin. 25, 8 Herba est, quae alio nomine Buphthalmus appellatur, vbi vid.
plur. CACHRYES, [sunt Oblonga panicularum modo nucamenta, quae squamatim compacta propendent e ramis. [...]
improbo et [ars, quasi Improbans suum artificium; ita appellatus Callimachus statuarius, semper calumniator sui, nec finem habens diligentiae, etc. [...]
Ventris onus deponere. [...]
Vt, Catull. 37, 1 Annales, Volusi cacata charta.
Desideratiuum verbum, velle cacare, desidendi libidinem habere. Martial. 11, 78 Coenaturit Vacerra, non cacaturit.
Vitium naturalium humorum in corpore, apud Medicos.
Malum praebens succum. Celsus 2, 19 Aliae res boni succi, aliae mali sunt, quae
Malus genius. [...]
Malus mos, praua consuetudo, quae velut in morbum abiit. Iuucnal. Sat. 7, 52 [...]
vid. CACEMPHATON.
Qui malum ac debilitatum stomachum habet, hoc est ventriculum: os enim ventriculi (qui proprie stomachus dicitur) pro ipso ventriculo sumi solet. [...]
Mala seu deformis compositio: vt apud Virg. Aen. 9, 610 [...]
Mala ars ad verbum. Quinctil. 2, 20, 2. et 15, 2 Cacotechniam quidam nominauerunt Artis prauitatem.
Mala affectatio, peruersa imitatio, quoties inscite affectantes virtutem aliquam, in vitium labuntur. [...]
Ineptus imitator vel affectator. [...]
Herba, ex carduorum genere, teste Plin. 21, 16 s. 57. [...]
Sunt qui legant, (al. Culicum, Culiculum, et vulg. Cucubalum) Plin. 27, 8 s. 44 [...]
docente, Seruus militis. [...]
Videtur esse Accusatiuus.
Vertex, siue Summum cuiuscunque rei. [...]
Acutum reddere Ouid. Met. 3, 195 Dat spatium collo, summasque cacuminat aures. De Actaeone in ceruum mutato.
Corpus quodcunque mortuum: a Cadendo deriuatur Hieron. in Matth. 24, 28. [...]
dixit absolute, vt ferinam, vitulinam, carnem de cadauere.
Vt, Cadauerosa facies Ter. Hec. 3, 4, 27. [...]
vid. CANDETVM.
Dimin. a Cadus, vid. CADVS
vid. CADO.
vid. sub CADMVS.
quae et [dicitur Dioscoridi] Lapis aerosus, id est multum aeris habens. [...]
Agenoris filius, missus a patre ad inquirendam Europam a Ioue raptam, iussusque sine illa non redire, ex Apollinis responso sequutus bouem, Boeotiam vbi illa constitit, regionem vocauit: Thebasque ex nomine Aegyptiarum Thebarum, vnde originem habuit, civitatem condidit. [...]
Vt, Stat. Theb. 8, 519 -- leuius Cadmeius Aemon, Tela rotat. i. Thebanus. Sed filia Cadmi Cadmeia Ino Sen. Oed. 446.
Aliud Adi. [A Cadmo ortus, Thebanus. [...]
Gemma. Vid. Plin. 37, 10 s. 56 Cadmitis eadem esset, quam Ostracitin vocant, nisi quod hanc caeruleae interdum cingunt bullae. MSS. ap. Hard. Calamitis.
Idem fere quod labi. [...]
Praeter exempla in ipso verbo, Excipere cadentem Stat. Silu. 1, 2, 109. Supponere aliquid cadenti Ouid. Epist. 15, 179. Sustinere cadentem Ouid. Met. 8, 148
i. Euenturum. [...]
Ex prima notione verbi lapsum s. delapsionem, aut collapsionem significat. [...]
Quod casu fit, sine ratione nota, vt, Casualis conditio, quae ab incerto euentu pendet, leg. vlt. Cod. de necessar. Seru. Grammaticis Casus declinationum respicit: vt, Genus casuale Varr. de L. L. 7, 29. [...]
Fortuito. Sidon. Epist. 9, 11.
Videtur ad Cadere ita referri, vt ad Labi Labare. [...]
Ad lapsum pronus. Casanti capite incedit Plaut. Asin. 2, 3, 23. recte Gronou. quassanti: vt et Bacch. 2, 3, 71.
Frequenter cadere. Paullus D. de seruit. vrb. praed. l. Seruitutes, Si seruitus stillicidii imposita sit: non licet domino servientis areae ibi aedificare, vbi casitare coepit stillicidium. [...]
Conf. Barth. Adu. 35, 9,
Quod in ruinam procliue est, et casum minatur, caditque adeo sua sponte, vi non adhibita. [...]
Vt, Homines August. de Beata Vita col. 488 ed. Frob. i. epileptici. [...]
al. aquatiles) querquetulae natantes. Haec Nonius, 2, 172.
Idem, quod Caducus. [...]
et CADVCEVS, sed illud vsitatius. [...]
i. e. Caduceum ferens. Ita extat Romae. ABITE HINC VESTRO CVM MERCVRIO PETASATO CADVCEATOQ. vide I. B. Ferretii Mus. Lapid. p. 5.
Mercurius, cuius esse caduceum, modo vidimus. [...]
Vid.CADO.
Hinc
Genus vasis vino seruando apti. Columel. 12, 28, 4 [...]
Cadis conditus et aduectus; vt, Resina cadialis Cael. Aurel. Tard. 2, 108. [...]
Herba, de qua Plin. 16, 44 s. 92 Est et in Syria, inquit, herba, quae vocatur cadytas, non tantum arboribus, sed ipsis etiam spinis circumuoluens sese.
CAEA, siue CAEOS, vid. CEA.
Ventus inter Boream et Subsolanum interiectus. [...]
vid. CAECVS.
Genus serpentis. [...]
familiae Romanae nomen. [...]
CAECITAS, CAECO, as. vid. CAECVS.
Oppidum Campaniae in Italia, quod licet paludibus adiaceat, vineta tamen vini feracissima enutrit arboribus.
Vt, Plin. 3, 5 s. 9 [...]
vid. CAECVS.
Huius mirabilem e scintilla conceptum cum enarrasset Seru. ad Aen. 7, 681, pergit. [...]
Qui facultate videndi caret, et passiue, qui non videtur; neque tantum de oculis corporis dicitur, sed etiam de mente atque intellectu, vt caecus sit, qui nihil intelligat, caecum, quod non intelligatur. [...]
Qui parum videt. Plaut. Pers. 2, 4, 11 Tua caecule causa? Al. cum Gronovio Cucule legunt.
Neptuni Filius, et CAECILIA, vid. paullo antesuis locis.
Fucultatis videndi [...]
orbitas: et est proprie corporis; ad animum vero saepe transfertur.
Idem Gloss. Gr. Lat. [adfert, Nuscitiones esse caecitudines nocturnas.
Qui caecus natus est. Lucret. 2, 740 [...]
Idem. Gloss. Gr. Lat. [
Visu priuare. [...]
i. obscurata. Libidinibus caecati velut domesticis vitiis Id. Tusc. 1 c. 30.
Parum videre: Varro ap. Non. 2, 133 Vtrum oculi mihi caecutiunt, an ego vidi seruos in armis contra dominos?
vid. CAEDO.
Iudicis seuerissimi nomen apud Iuuen. Sat. 13, 197.
Proprie significat pulsare, ferire, percutere, deinde etiam amputare, decidere, atque adeo interficere. [...]
Partic. vt Caesis copiis Cic. ad Brut. 10. [...]
Incisura, caesio. [...]
Incisim, Succincte, Breuiter, per caesuras, i. commata, s. incisa. Sidonius Epist. 4, 3 Tota illa dictio sic caesuratim succincta, quod profluens.
Pro Caesura. Columel. 4, 33, 1 Et post quinquennium caesa, more salicti recreatur, atque in palum formata fere vsque in alteram caesionem perennat, de castanea.
Caedendo. Ceruicem gladio caesim grauiter percutere Suet. Cal. c. 58. [...]
vid. s. l.
qui Caedit, Hieron. Epist. 103 cap. 6. Habet quoque Val. Probus Grammat. p. 1458.
Mors caedendo illata. [...]
quae habetur in eum vsum, vt materia caedatur ex ea, apud Caton. R. R. 1, 7. [...]
vid. CEYX.
Vid. Do, pro Domus.
vid. CAELO.
Dicitur tam qui caruit semper vxore, quam qui nunc caret. [...]
CAELESTIS, CAELICOLA, CAELITES, vid. CAELVM.
Africae Deus. Laudatur ex Tertull. Apologet. c. 24 [...]
Nomen loci, cuius meminit Cic. de Arusp. Resp. 32 c. 15 [...]
vel COELIVS, Mons vnus e septem, de quo Varro [...]
vid. CAELIVS.
Vt, Caelimontana porta. Cic. in Pison. 55 Quum ego Caelimontana porta introisse dixissem, etc. Add. Liu. 35, 9. Alii scribunt per oe.
Cum diphthongo, significat insculpere. [...]
vt ait Quinctil. 2, 21, 9. [...]
Idem, quod Caelatura. Ouid. Met. 13, 291 Neque enim clipei caelamina nouit, Oceanum et terras, cumque alto sidera caelo, etc.
Instrumentum, quo vtuntur Caelatores. [...]
Quod ex caelo vel in caelo est, vt, Caelestis arcus Plin. 12, 24. [...]
Habitator caeli. Virg. Aen. 2, 641 [...]
Non probatae vocabulum aetatis. Vtitur eo saepius Theodulf. Aurelian. vt Carm. 1, 564. 2, 144 et 315. it. alius ap. Barth. Adu. 34, 1.
dicitur Atlas, quem Poetae fingunt caelum sustinere. [...]
dicuntur, vt, Indigena, Troiugena et id genus: nisi malis Caeligenus, a, um.
Deorum epitheton. Plaut. Pers. 5, 1, 3 Alii omnes caelipotentes. Prud. Apoth. v. 660.
Nomen Apollinis ap. S. Rufum et P. Victor. Regione XI. vrbis Fuerit ergo Apollo Augur s. Auguralis.
Qui caelum habitant. [...]
e caelo; sicut Diuinitus, a Deo. Hieronymus in Vita Paulli Erem. [...]
a Caedendo. Sic vocantur enim Lapides caesi rudes et informes, quales fundamentis adhibentur. [...]
Caementorum structores, quos Fabros murarios appellant. Hieron. ad Paullinum Ep. 103, 6 Caementarii, fabri metallorum, lignorumue caesores.
Quod caemento constructum est. [...]
duarum Syllabarum [qui ante fuera: Caenis. Nempe
Elatei Lapithae fuit filia, quae a Neptuno compressa hoc praemii petiit, vt in virum mutaretur: quod adeo non aegre a deo impetrauit, vt etiam inuulnerabilem esse voluerit, vocataque fuit Caeneus. [...]
et CAEPE, vid. CEPE.
Strabo. [Stephano in [cuius casus Caeritis et Caerete exemplis mox docebimus. [...]
vt, Val. Max. 1, 1, 10 [...]
Herba est, quam Paederota Graeci vocant, cuius meminit Plin. 19, 8 s. 54.
vel CAERIMONIA, vel CERIMONIA, ae. [et Caeremoniae, arum, dicuntur ritus sacri. [...]
vel CAERIMONIALIS, e. Arnob. lib. 7 pag. 237 O Deorum sublimitas praepotens, quam venerari, quam colere officiis omnibus caeremonialibus debeas.
Idem. Ammian. 22, 37 Per septem caeremoniosos dies, etc. ita etiam Valesius p. 336.
CAERES, itis. CAERETE, is. CAERETANVS, vid. CAERE.
vid. CERINTHE.
vid. CEROMA.
Arenae genus est, quae in auri atque argenti metallis nascitur, pictorum vsui: cuius genera, Aegyptium, Scythicum, Cyprium, Puteolanum, et Hispaniense commemorat Plin. 33, 12 et 13. [...]
Quasi Caeluleus, a Caeli colore: Dicitur etiam Cumatilis color, quod Graeci [fluctus vocant. [...]
vt, Cacruleatus, et nudus, caputque redimitus arundine, et caudam trahens genibus innixus Glaucum saltasset Paterc. 2, 83. De Planco, marinum Deum agente.
Idem quod Caeruleus. [...]
De Astrologia.
Gallicum telum, vid.GAESA.
Lactucae species. Plin. 20, 7 s. 25 Alterum est genus, quod Graeci Caesapon vocant. Aesopon suspicatur Dalecampius.
Vt, Domus Caesarea Ouid. Trist. 1, 1, 70. [...]
aliud Adi. [Vt, Caesariana celeritas Cic. Att. 16, 10 [...]
A Caedendo: Comam significat, quae caedi solet. [...]
Metaphor. Videas viridantibus comis caesariatam esse terram Apul. de Mundo p. 67, 37.
vnde CAESENATES, oppidum in Gallia Cispadana, s. Togata, quae hoc nomen hodie retinet; hic memoranda propter dictum asperum Q. Ciceronis Fam. 16, 27 de Hirtio et Pansa COSS. [...]
CAESIM, CAESIO, vid. CAEDO.
Vt, Linteolum Caesicium Plaut. Epid. 2, 2, 46. Nonius 14, 17 sic dictum putat, quod vel Caedendo ad candorem perueniat, vel quod Oras circumcisas habeat.
Nomen coloris, qui caeli speciem habet, dictus, vt statim videbimus, quasi Caelius. [...]
vel, vt alii, CESPES, itis. m. [a Caedo fit; et est Terra cum herba in modum lateris caesa, auctore Festo. [...]
Quod fit ex caespitibus. [...]
Caespite plenus, laudatur e Columel. 10, 130 [...]
Quasi in Caespitem offendere, et lapsui proximum esse. Hinc certe
Equi, qui saepe in caespitem, aut lapidem, aut aliud offendiculum impingunt. [...]
vid. CESTRVM.
siue CESTVS ûs. [Lorum e corio bubulo, crudo, vt durius esset, interdum etiam massis plumbeis, ferreisue munitum et confixum, quo manus et brachia illigabant, vt ictus eo vehementiores inferre possent. [...]
vid. post CAESIVS.
vid. CAEDO.
vid. CAEDO.
Vox nihili, quae tamen obsedit libros. Cato de R. R. 102 Melanthii caetabulum, medicl vocant Smyrneum. Sed rescribendum, acetabulum: Vid. Gesner. Lex. Rust.
vel CETERVS, a, um, et vsitatius plur. CAETERI, ae, a. [Reliqui. [...]
h. e. quod reliquum est temporis. Dictio haec Plinio est admodum familiaris.
s. CAETEROQVI, Adu. [Idem, quod Alioquin. [...]
Non tantum continuandi, sed quod etiam aduersandi saepe vim habeat, fere vt Sed, quicum permutari tum potest: ordinarie autem illi respondet, quod reliquum est. [...]
vid. CEYX.
et CAIANVS, Adi. Vid.CAIVS.
Phrygiae fluuius ex Mysia veniens, auctore Plin. 5, 30. [...]
Vrbs et portus Campaniae, sic a Caieta nutrice Aeneae dictus. [...]
Apud veteres fuisse volunt Cohibere, coercere, compescere: nam Caî seu Kaî in Vet. Gloss. sunt Cancelli. [...]
apud Fulg. loco modo laudato. Caedem hic intelligo non necem, sed pulsationem, castigationem, verbera.
Nomina in matrimoniis sollemniter contrahendis vsitata: Vbi tu Caius et ego Caia: quibus verbis, vt Plutarchus scribit, Quaest. Rom. 30, quasi paciscitur sibi commune, cum viro dominium, et par imperium domi: ac si diceret. [...]
vid. AS. Suet. Tito 1 Insignis annus Caiana nece, i. Caii Caligulae.
i. Puerulus. Stat. Silu. 1, 6, 17 Molles Caioli Lagunculique, i. bellaria, Sigilla puerorum referentia.
i. Caii puer s. seruus Festus in Quintipor.
ad Aen. 6, 1 [...]
vel CALABARRIVNCVLVS, i. m. Praeco videtur fuisse, qui concionem calaret, i. aduocaret in Curiam Calabram. [...]
Peninsula in extrema Italia, vbi Tarentum, Brundusium. Vid. Plin. 3, 11. Quantitatem doceat Hor. Carm. 1, 31, 5 Non aestuosae grata Calabriae Armenta.
Qui ex Calabria est, vel Calabriam incolit. [...]
Add. Pallad. Sept. 14, 3.
vid. CALENVM.
Ciuitas Hispaniae Prudentii patria, qui de ea Perist. 4, 31 Nostra praestabit Calagurris ambos, Versus Sapph.
qui in ea habitant: Plin. 3, 3.
Boreae et Orithyiae filius, Zethae frater, quos ambo alatos fuisse Poetae fingunt. [...]
Si analogiam sequamur, fuerit locus calamis consitus: sed fragmenta calamorum et arundinum notare videtur Columel. 4, 27, 1 [...]
Lacus nomen in Lydia, in quo sunt insulae saltantes. [...]
vel CALAMINTHE, es. f. [Species menthae vel pulegii, in quem Sisymbrium degenerat ap. Plin. 19, 10 s. 57. Add. Apul. de Herbis c. 70.
Nomen statuarii, qui equos absolutos et perfectos effinxit. [...]
et CALAMISTRVM, i. n. [vt ait ad Aen. 12, 100 Seruius. [...]
Calamistris ornatus. [...]
vid. CALAMVS.
Ranae minimae, et viridissimae, quae a quibusdam Diopetes vocantur. [...]
Frutex aquaticus: qui et Arundo dicitur: quamuis Arundo interdum magis proprie dici videatur, quae crassior ac longior est, seriturque ad vsum praecipue vinearum, Calamus, gracilis, tenuisque, et tibiis fere ac scripturae aptus.
vt, Suet. Claud. 35 [...]
Cui calamitas accidit, aut solet adeo accidere. [...]
Misere. Cic. Off. 2, 105 c. 29 Nam quod aiunt, minima de malis, id est, vt turpiter potius, quam calamitose: an est vllum maius malum turpitudine?
siue, vt meliores, CALAVTICA, ae. f. [
vid. CARALIS.
s. vt quidam CALASSIS, Tunicae genus, quod Graesi
vid. infra CATLASTER.
et 15 videtur esse vim laxandi et resoluendi habens. Vid.CHALASTICVS.
vid. CALO.
Alii legunt Calthiana, al. Calatina.
Oppidum Campaniae. Quantitatem doceat Sil. 8, 544 -- nec paruis aberat Calatia muris.
vid. CALO.
siue CALAVRIA. s. [Insula maris Mediterranei in sinu Argolico contra Troezenium, Demosthenis interitu nobilitata Plin. 4, 12 s. 19 [...]
vid. CALANTICA.
vid. CHALAZOPHYLACES.
auctore Festo dicebantur Armillae, quibus triumphantes vtebantur, et quibus ob virtutem milites donabantur, vid. GALBEVM.
vid. CALX.
vid. CALX, Lapis coctus.
vid. CALX, pro posteriore parte pedis.
vid. CHALCEDON.
esse dicitur: sed non inuenio.
vid. CALX, pro posteriore parte pedis.
quid sibi velint, non dixerim.
Thestoris Troiani filius, augur maximus, cuius consilio vsi ad Troiam Graeci. Virg. Aen. 2, 122 Hic Ithacus vatem magno Calchanta tumultu Protrahit in medios. V. Sil. 13, 38.
vid. CARCHEDONIVS.
vid. CALX, pro posteriore parte pedis.
Herba in maritimis montibus fere in saxo nascens, a calculis frangendis ita dicta, de qua vid. Plin. 27, 9 s. 51. [...]
CALCITRO, CALCO, vid. CALX.
vid. Expungere rationes, in EXPVNGO.
Plenus calculis. [...]
Vsus est etiam Sidonius Epist. 9, 7.
inter tardas passiones vesicae memoratur. 2 Supputatio. Cassiodor. Epist. 1, 10 Fortunat. 5 ep. prosa 6 ad Syagr.
Supputator, calculandi artifex. [...]
vocatur a Plinio 9, 37 s. 61 [...]
pr. Sed dubitatur de lectione. [...]
Vt, Error calcularius. Modestin. ICt.
vid. CALOR.
militari ioco dictus est Caldius Caesar, pro Claudio, quemadmodum et Biberius pro Tiberio, et Mero pro Nerone. Sueton. in Tiber. 42 [...]
vid. CALICATVS.
Vt, Caledonia silua, in parte Britanniae Barbarae, quae nunc Scotia est occidentali, saeuissimis olim vrsis nobilitata. [...]
CALEFACIO, CALEFACTO, CALESCO, vid. CALOR.
(quod nec lapidum nec librorum auctoritate destituitur) arum. f. plur. [dicuntur Primi dies mensium. [...]
Ad calendas pertinens; vt, Tributa calendalia, quasi in strenam solui solita calendis Ianuarii Iustin. edict. 13.
Liber foenebris dicebatur, in quo scribebantur vsurae in calendas singulas petendae et exsoluendae. [...]
in quadam inscriptione veteri, quam cum caeteris Adolphus Occo Medicus Augustanus edidit, p. 2 n. 9. [...]
quod et CALES, appellatum [in cuius agro vinum optimum et dulce nascitur. [...]
Vt, Ager Calenus Plin. 3, 5. [...]
CALEO, CALESCO, vid. CALOR.
vid. sub CALX.
vid. CALIX.
vid. CALOR.
vt ait Acron in illud Horatii Serm. 1, 8, 47 [...]
Add. Vulg. Act. Apost. 12, 8] Tegumentum tibiarum militare, Dioni, a quo militari calceamento Germanici filius Caius Rom. Imperator cognomen sortitus est, quod in exercitu educatus esset. [...]
Dimin. de quo satis dictum in CALIGA pr.
Caligis indutus. [...]
Vt, Caligarium solum.
Vmbra s. tenebrae, s. lucis absentia, sic tamen, vt spissum s. crassum quacunque causa aera videatur vna significare. v. g. Virg. Aen. 9, 33 [...]
Caligine plenus. [...]
Aliud Adi. Gratius in Cynegetico v. 56 Vel caligineo laxanda reponito fumo.
Dupliciter accipitur, vt ipsum nempe nomen Caligo: vel non videre, s. in tenebris esse, vel non videri, s. tenebras obiicere. [...]
Idem Th. Prisc. 1, 19 Caliginantes oculos curare.
Oculorum vitium cum caligant. Plin. 29, 6 Aquilae misio felle cum melle Attico inunguntur nubeculae, et caligationes, suffusionesque oculorum.
dictus fuit Caius Imperator. Vid.CALIGA.
vel CALLISTO, potius, geminato L, ûs. f. [Lycaonis regis Arcadiae filia, sese Dianae comitem addixit. [...]
Genus poculi, Varr. de L. L. 4, 27 [...]
Idem. vt, Calicellus passi plenus Oct. Horat. 4.
Vt, Herba calicularis, qualis Hyoscyamus, ap. Apul. de Herb. cap. 4.
Idem CALICLARE, quod interpretantur veteres glossae apud Salmas. ad ius Att. et Rom. p. 488
vid. CALSA.
Lusitaniae populi, Hinc
Interdum pro Hispanico generatim poni videtur. [...]
Capnitidis genus: Callainas vocant e turbido Callaino Plin. 37, 10 s. 56. Vid. Harduin. et Martial. 14, 139. quem modo dedimus in CALLAICVS, Coloris nomen esse, apparet.
CALLEO, CALLENS, vid. CALLVS.
Medicamentum, quo fucantur ornanturque palpebrae, Gr. [
Herba, qua vt et Coracesia Pythagoras aquam conglaciari tradidit. Plin. 24, 17 s. 99.
Herba, quae et Polygonon dicitur. Plin. 27, 12 Appellarique a multitudine seminis, aut densitate fruticis calligonon.
Poeta Graecus Cyrenaeus, elegiaco carmine nobilis, argumenti amatorii. [...]
de quo Plin. 36, 21 s. 39.
Herba, de qua Plin. 21, 31 s. 105 [...]
et 7.
Vna Musarum, et quidem praestantissima, secundum Hesiodum, quae etiam Calliopea dicitur, a pulchritudine vocis, quae etiam [est. [...]
apud Firmicum esse dicitur.
i. e. Quinquefolium Apul. de Herb. c. 2.
et CALLIPPIDES, is. m. Vsurpatur pro magno promissore, qui mouet, sed nihil promouet. [...]
Quasi tu pulchre fluentem dicas, fontis proprie nomen: Et est eo nomine fons Atticae, de quo Plin. 4, 7 [...]
CALLIS, CALLISCERE, vid. CALLVS.
vid. CALISTO.
Vtitur et Colum. 5, 10, 11. Et mutata terminatione 10, 416 Et Callistruthis, roseo quae semine ridet.
et CALLITRICHON, [Herba. [...]
Cutis labore viae in pedibus, aut alio attritu in manibus, parteue alia corporis densior facta, aut partes aliae animalium vasis ac neruis parcioribus instructae, vt sensu exquisitiore careant, quae coctae viscidum ius reddunt, quod in glutinum densari potest, cuius generis callus est in rostris et pedibus quadrupedum, in ventriculis auium etc. [...]
Callosum vel Callis obductum esse. [...]
Vt, Plin. 21, 31 [...]
s. CALLISCO, ere. Verbum antiquum, Idem quod Calleo. Nonius 2, 162 Calliscerunt, pro Occaluerunt. Cato de Bell. Carthag. Aures nobis caliscerunt ad iniurias.
Auctore Donato ad Ter. Ad. 3, 4, 54. [...]
Vt, Fraus callidula Arnob. 2 p. 91.
Astutia. [...]
vid. CALVITAS sub CALVO, ere.
et f. [Significat semitam, veluti callo obducto praeduratam. [...]
a Graeco [siue [significat Voco. [...]
i. e. Vocatio. Varr. de L. L. 4, 1 extr. Nec curia calabra sine calatione potest aperiri.
intell. ad ministerium. [...]
Apud Fabrettum, p. 435. PERMISSV KALATORIO ET FLAMINVM.
Graece [h. e. Grallator, qui ligneis perticis incedit. Ita Nonio 2, 361 Grallatores sunt Calobatarii, vbi corrupte Collobathrarii. Mere. Calobathrarii. Vid.COLOBATHR.
Qui honeste loquitur, sed cuius facta ab oratione dissident. [...]
Primitivum est, et ab eo deriuatur Caleo verbum. [...]
Idem quod Calor. Varro de R. R. 3, 9, 15 Euitare item caldorem et frigus oportet. Add. 1, 41, 1. et 55, 6. Arnob. 7 p. 240. Gell. 19, 4 bis.
Quod calorem facit. Gell. 17, 8. Ferme conuenit, Vinum vbi potum est calefacere corpora. Sed non secus oleum quoque calorificum est. Vid.FRIGORIFICVS.
Calidus, calefactus. [...]
Eandem significationis varietatem habet, quam Calor. [...]
Sine mora. Plaut. Epid. 2, 2, 99 Tum tute igitur calide, quidquid acturus, age.
Pro Calidus veteres dixerunt. Vt, Caldus Ager Cat. R. R. c. 6. [...]
vel CALDARIVS, a, um. Aes caldarium Plin. 34, 8 [...]
Vt, Solent in vrbe calices fractos, siue caldariolas componere. Sic enim legendum cum Henninio et Schurzfleischio, non Caluariolas.
i. fomentis calidis.
Calidum esse. [...]
Vt, Iuuenile calens, qui iuuenum more animo est paullo ardentiore Stat. Silu. 2, 2, 137. [...]
esse aiunt apud Apuleium: Sed dubito.
et CALFACIO, eci, actum, ere. [Calidum reddere. [...]
et CALFACTVS, a, um. Partic. [i. Nondum furentis ira. Vino calefacta Venus Claud. de Bell. Gild. v. 182.
Vt, Calefactiones thermarum Hermogen. in l. 1 D. De muneribus et honoribus. [...]
Calidum fieri. [...]
Calidum fieri. [...]
Vt, Acopum calefactorium Plin. Val. 1, 38. Conf. Th. Prisc. de Diaeta cap. 10.
Hispaniae mons, circuitu non magnus, altitudine ingens, oppositus Abylae monti Africae, vid. ABYLA. [...]
Familiae Romanae nomen, in qua Pisones praesertim floruere. [...]
Herbae nomen. [...]
Est flos coloris lutei. [...]
Vestis flaua, a calthae colore. [...]
Qui calthulas conficit. Calthularios nonnulli reponi volunt pro Carinariis in Plaut. Aul. 3, 5, 36.
Superior pars capitis. [...]
Compages illa ossium capitis, in qua continetur cerebrum. [...]
Sed 2 Plur. Caluaria alia res est, salsamenti nempe genus. [...]
Interpretantur paruum caliculum instar minoris Caluariae, laudantque Vet. Interpr. Iuuenal. Sat. 5, 48 [...]
A Caluus nondum habet auctorem. Vid.RECALVASTER.
Caluum facere, vnde
Vt, Caluata vinea Cato R. R. 33. et Plin. 17, 22. Caluatam vineam vocant, in qua vites quidem sint, verum paucae, raraeque, vt in caluitio capilli. Vid. CALVITIVM et CALVESCO.
Vitium illud, quo quis caluam crinibus nudam habet. [...]
Idem quod Caluitium. Petron. Sat. 108 Superciliorum aequalis cum fronte caluities.
Caluum esse. Plin. 11, 37 s. 47 Et quaedam animalium naturaliter caluent, ficut struthiocameli, et corui aquatici. Hinc
Caluum fieri. [...]
Caluum fieri. [...]
Decipere. [...]
etiam dixerunt in praesenti, si recte se habet illud Seruii ad Aen. 1, 724 Alii Caluam Venerem (dictam tradunt) quod corda amantum caluiat, id est, fallat atque eludat.
Deceptio, fraus. Vlpian. Dig. lib. 17 t. 1 l. 29 §. 5 vt vult Haloand. Ipse autem stellionatus crimine propter suam caluitatem (al. callitatem) plectetur.
Proprie, qui caluam crinibus nudam habet. [...]
a Caluitio nomen fictum. [...]
Romanum nomen, vnde CALVISIANVS, a, um. Vt, Actio Caluisiana appellatur, quae patrono datur ad reuocanda ea, quae in fraudem eius libertus alienauit. [...]
A caluendo dicta, (vt volebat Caius ICtus, cuius verba dedimus in CALVO ) est frustratio et deceptio praesertim in sermonibus de alterius fama, in interpretatione legum vel aliorum dictorum, in delationibus et accusationibus, quoties denique homines alterius vel sua dicta, facta, cogitata adeo, in falsam et deteriorem partem interpretantur. [...]
Notionem calumniae modo explicatam sequitur, et non modo significat, vt est l. 1 [...]
Qui per fraudem et frustrationem alium vexat litibus, aut, qui malitiose, certe in deteriorem partem, aliquid interpretatur. [...]
appellat captiosas illas interrogationes, quas ibi profert Cicero.
Qui calumniari solet. [...]
Idem. Aggenus Vrbicus de Limit. cap. de Aqua pluu. Calumniose fines defendere. [...]
et is. it. CALVVS, vid. CALVA.
et f. [Ima, eademque posterior pars pedis. [...]
Idem, quod calx, callosum illud in calce. [...]
Equorum ac iumentorum stimulus: quod ad calcem equitis alligetur. [...]
et interdum CALCIVS, i. m. [Indumentum pedis, speciatim calcis, a quo nomen habet. [...]
Qui calceos conficit. Plaut. Aul. 3, 5, 38 Propolae, linteones, calceolarii.
et CALCIO, are. [Calceos induere, vel facere. [...]
aut CALCIATVS, a, um. Vt, Martial. 12, 45 [...]
Calceamentum. [...]
Omne genus tegumentorum pedis. Plin. 19, 2 Hinc calceamina, et pastorum vestis.
et CALCIAMENTVM, i. n. Idem. Cic. Tusc. 5, 90 c. 32 [...]
siue CALCIARIVM, i. n. Pecunia, quae ad calceatum, siue ad parandos calceos datur, vt vasarium, congiarium, etc. Sueton. Vesp. 8 [...]
In Monum. Liuiae, s. columbario, quod
Gorius edidit n. 88 est M. LIVIVS AVG. L. MENOPHILVS CALCIATOR.
Calcem remittere, calce percutert. [...]
Qui calcibus inuestat. [...]
Idem. Columel. 2, 2, 26 Nunquam stimulo lacessat iuuencum: quod retractantem, calcitrosumque cum reddit. Iumenta calcitrosa Vlpian. in l. 4 D. de aedil. edict.
Proprie significat pede, s. calce comprimere. [...]
etc. Moenia calcantem Magnum Lucan. 10, 546.
Vt, Castra calcata Lucan. 7, 332. [...]
Qui calcat, [
i. victrix.
Torcular, locus vbi vuae calcantur. [...]
Calcatio, vt Pinnae rotarum, sine operarum calcatura, fluminis impulsu sunt versatae Vitruu. 10, 10.
Idem. Pallad. Ian. 13 Ne calcatu assiduo terra effossa solidetur.
et f. [Lapis coctus s. vstus. [...]
Calcis faciendae minister. C. Theod. 12 t. 1.
siue CALICO, are. Vnde
siue CALICATVS, [Calce dealbatus. Festus, Calicata aedificia, calce polita. Scalig. ad h. l. e veteri inscriptione protulit Basilicam calecandam. [...]
Aetoliae oppidum, Oenei patris Meleagri regia, quae siluae agroque, et apro cognomen imposuit, de quibus multa apud Ouid. Met. 8, 270 [...]
Vt, Calydonius Heros Ouid. Met. 8, 324. [...]
de Atalanta, Et Calydonea pugnantem rupe puellam. Vnde Calydoniacam puellam exsculpi ab aliis videas.
vid. GALVMMA.
Nympha, Oceani et Tethyos filia: vel, vt aliquibus placet, Atlantis. [...]
Significat Folliculum, quo primum flos, deinde semen plantarum quarundam operitur, a [operio. [...]
et Ambros. in Offic.
extr. Vid.CARYOPON.
vel CAMERINA, ae. f. [Oppidum et lacus Italiae, prouerbio nobilis Camarinam mouere, de quo Seruius in Aen. 3, 701 [...]
Permuto. [...]
Permutatio,
Genus poculi, quo in rusticorum sacris solebant vti, Ouid. Fast. 4, 779 [...]
Animal est cameli proceritate, colore pantherae, maculis veluti florentibus variegatum: postremae infra aluum partes humi subsident, sicut in leonibus videmus: humeri, pedesque priores, atque item pectus, praeter caeterorum membrorum rationem procera, tenuis ceruix: camelo capite simile, pedibus et cruribus boui. [...]
Notum animal, de quo Plin. 8, 18 [...]
Qui camelos agit, Camelorum agitator et ductor. [...]
s. vt Budaeus malebat, Camelelasia, [s. [Camelorum curatio et praefectura: Hermogen. l. 1 [...]
Volunt esse viri docti indictum nomine camelorum alendorum tributum. [...]
(lacte, lac) camelinum, efficacissimum ex asinis.
Herba. Apul. de Herb. 45.
vid. CAMOENAE.
vel CAMARA, ae. f. [
vt, Cameraria cucurbita. [...]
Camera munire. Plin. 10, 33 s. 50 Publicum omnium (auium) est nidos camerare ab imbri, aut fronde protegere densa. Hinc
laudatur Vlp. in l. 19 [...]
Camera. Spartianus in Caracall. 9 Cancelli, quibus cameratio tota concredita est. Compara descriptionem Camerae, quam dedimus modo Palladii 1, 40, 4.
inquit Nonius 1, 126 vnde et Camerae, Tecta in curuitatem formata. Virg. Georg. 3, 55 -- Et cameris hirtae sub cornibus aures. Sed hodie legitur Camuris, vbi vid.
vid. CAMARINA.
Vmbriae vrbs, vnde cognomen Romanum.
vt, Conditum Camerinum, cuius loco absinthiatum Romanum Apicius 1, 3. Camerini per Antonomasian viri illustres Iuuen. Sat. 7, 90. et 8, 38.
Iidem, qui Camerini, Sil. 8, 463 [...]
Aliud Adi. [vt, Cic. pro Corn. Balb. 46 [...]
antiquus Italiae princeps. [...]
(et CAMILLA, ae. f.) Et puerum ingenuum notabat veteribus Romanis, et Sacrorum ministrum. [...]
vt modo vidimus e Festo. [...]
Graecum est. [...]
In modum fornacis facere. Plin. 16, 6 Acerui confertis taleis recentibus luto caminantur, i. corio ex luto in formam camini structo obducuntur, de coquendis carbonibus.
Vt, Fossura caminata Plin. 17, 11. [...]
quam Subuculam esse dicit Paullus, Festi interpolator, verbo Supparus. [...]
Piscis marinus, ex specie malacostracorum, hoc est, qui molliorem testam pro cute habent. [...]
quod CAMENAE, sine diphthongo plures scribunt Musae, quibus a Cantu inditum est nomen, si audimus Seruium ad Virg. Ecl. 3, 59 [...]
apud Sidon. Ep. 3, 3 Camenales modos oratorio stilo opponit. Auien. Phaenom. 495 Camenalem Hippocrenen vocat.
siue, vt potius scribendum erat, CAMPACVS, [Calceamenti magnifici nomen. [...]
Vt vulgatum est recenti aetate nomen, in quantum magnum tintinnabulum significat, ita inauditum ea aetate, quae ad nos pertinet. [...]
laudatur ex Hieron. ad Eustoch. Sed nihil eius inuenio.
Italiae regio, cuius caput Capua, de qua sic Plin. 3, 5 [...]
vt, Peristromata Campanica Plaut. Pseud. 1, 2, 12. et Stich. 2, 3, 53. Campanicae fiscinae Cato R. R. 135, 3 et 153. Aratra Cat. 135, 2. Serta Id. 107, 1.
pro Campano molli et effeminato, Plaut. Trin. 2, 4, 144 Campas genus Multo Syrorum iam antidit patientia. Nonius 8, 23 legit Campans.
vid. CAMPVS.
vel CAMPA, ae. f. [A flectendo et intorquendo se dicta, Eruca, Vermiculus hortenses maxime herbas, et arborum frondes rodens. [...]
CAMPENSIS, CAMPESTER, CAMPICVRSIO, CAMPIDOCTOR, etc. vid. CAMPVS.
nomen equi, apud Sil. Ital. 16, 356. Sed meliores Caucasus.
Herba, alias ros marinus Apul. de Herb. c. 79.
Vid.CAMBIO.
vulgo vocatur Collybista atque Trapezita, siue Numularius. Vid. Alciat. Parerg. 1, 46.
apud Vopiscum in Carino c. 19 leguntur, et sic forte dici queant, qui flexili tibiarum vtuntur cantu: Turnebus malebat Ascaulas; Cerataulas Salmasius.
Flexus circa metam in circo, vel meta ipsa. Extremum intra campterem Pacuu. ap. Non. 1, 328. Add. Pollux 3, 30 s. 147.
Locum planum significat, speciatim cultum, quod docet Varro de L. L. 4, 4 p. 11, 7 [...]
et CAMPESTRIS, e. [Quod ad campos attinet, vel campis constat, vel in campo adhibetur, etc. Vt, Locus campestris Caes. Bell. Gall. 7, 72. [...]
Succinctorium, quo in gymnasiis et palaestris, hoc est, in campis vtebantur. [...]
Quis dicatur, ex modo datis Augustini verbis liquet.
Isidis epitheton. [...]
apud Innocent. de Casis inter Auctores rei agrariae Goesii p. 222.
et CAMPANIVS, a, um. Idem ac Campestris. [...]
Custos exercitorue camporum.
Exercitatio militaris, quae currendo fiebat. Campicursionem, vt ipsi appellant, assidue faciant. Veget. 3, 4. Conf. 2, 22.
Qui tirones in campo exercet, armorum vsum docens, siue armaturam. [...]
quasi In campo natus. Veget. 2, 7 Campigeni, hoc est antesignani, ideo sic nominati, quia eorum opera atque virtute exercitii genus crescit in campo.
Potionis genus apud Vlpian. in l. 9 D. de tritic. vin. et oleo leg. quod ait Cuiacius ad h. l. fieri ex hordeo et aliis frugibus simul coctis puta, vel lupulis, vel arbutis, vel sorbis.
Genus vinculi, quo collum innectitur. [...]
et CANABVLAE, arum. f. pl. Loca videntur inculta et aspera, quum et Nouercae dicantur. [...]
Aeoli filia, soror et amica Macarei, ad quem scriptam epistolam illius fingit Ouidius inter Heroidas vndecimam.
Furem astutum significare videtur apud Arnob. 6 p. 208 [...]
Insignis statuarius, Apollinem nudum, qui Philesius cognominatur in Didymaeo, Aeginetica aeris temperatura fecit: ceruumque vna ita vestigiis suspendit, vt linum subter pedes trahatur, alterno morsu digitis calceque retinentibus solum, ita vertebrato dente vtrisque in partibus, vt a repulsu per vices resiliat. [...]
et f. [Cauum quiddam et oblongum, quod transitum humori praebeat. [...]
Idem. [
In modum canalis factus, vel, qui canalis canaliumue formam habet. [...]
et CANALIENSIS, e. Adi. vt, Plin. 33, 4 s. 21 [...]
Herba. Plin. 25, 8 [...]
vid. CANIS.
vid. CANVS.
pro pulpa et carne canis marini, eiusque salsamento laudatur ex Plauto apud Fest. Vid. NARICA. Sed mera est hariolatio. Locum ponimus in NARICA.
deminutum esse ex Cancer, non habet dubium. [...]
Sepimenti genus, vel ex baculis (quasi pedibus cancrorum) iuxta se positis, aut cratis in morem decussatim iunctis constans, vel certe ita factum, vt prospectum et liberum aerem vel humorem admittat, excludat corpora solida et maiora. [...]
Humilis primo ministerii nomen fuit, neque hoc satis antiquum. [...]
Cancellis obstruere et impedire. [...]
in formam cancellorum factus, decussatus, vt, Cutis elephantorum cancellata Plin. 8, 10. [...]
Ad speciem cancellorum. [...]
Limitatio agrorum. Siculus Flaccus p. 16 Vna res metatio, limitatio, cancellatio. Frontinus p. 109 Ager Sestertianus assignatus in cancellatione, terminis maritimis.
Genus piscis, crusta tecti, quod a Graecis, ideo inter Ostracoderma numeratur. [...]
pro Signo caelesti Lucret. 5, 616 [...]
It. Vulnera cancerauerint Apul. de Herb. 36. i. in cancri naturam transierint.
Vt, Foetor canceraticus Veget. 2, 43 qualis esse solet in membris cancro corruptis.
Cancer, vlcus. [conf. 31, 3.
Idem. Saluian. adu. Auarit. 1 p. 232 [...]
Cancer, morbus. [...]
vel CANCROSVS, a, um. Adi. Sarisb. 3, 6 Serpit morbus cancerosus in omnes. Vulnera cancrosa Sext. Placit. c. 11.
i. e. Suauis. Varro de L. L. 6, 6 p. 82, 30 Inter verba a Poetis reliqua, Candacus suauis: tametsi a magistris accepimus mansuetum.
vid. CANDEO.
a Candore luminis. [...]
Dicitur, quod in eo candelae figantur, auctore Festo. [...]
vel CANDELABER, i. m. Antiquis. Caecil. Meretrice, Memini ibi candelabrum ligneum ardentem. [...]
Est proprie Candidum esse. [...]
Candor. Vt, Lunae candentia Vitruu. 9, 4.
Ignescere. [...]
Aestus vehementior. [...]
Candidum facere. Plaut. Most. 1, 3, 102 Vna opera ebur atramento candefacere postules in stultum, proposito suo agentem contraria.
Ignitus. Vt, Lapides candefacti Plin. 34, 8. Conf. 25, 10.
Candidum esse. [...]
vid. CANDIDVS.
Albus. Sed, vt ait Seru. in Georg. 3, 82 [...]
Nominis rationem sequitur. [...]
Vt, Cic. Tusc. 5, 46 c. 16 Candiduli dentes, venusti oculi, color suauis. Grex Prud. Cath. 3, 157.
Idem. Arnob. 2 p. 50 Qui sermonem candidule promsit.
Candidum facere. [...]
Candida veste indutus. [...]
Qui magistratum petebat, a Toga candida, quod gestamen erat petitorum, vt modo indicatum est in CANDIDA Toga. [...]
Quod candidatum decet. Cic. Att. 1, 1 Nos in omni munere candidatorio fungendo summam adhibebimus diligentiam.
Candidum facere. Naeuius, Poliens sese, et succis herbarum candificans cutem. Lapides candificare Augustin. Ciu. Dei, 21, 7.
de dentifricio.
vid. CANDEO.
Genus propagandi vites: de quo Colum. 5, 5, 16 [...]
Insigne regium Persarum, de quo copiosissime Spanbem. de Vsu et Praest. Num. diss. 8 p. 454 et seq. Curtius Amiculum vocat, vbi vid.
Nympha fuit Iani et Veniliae filia, canendi arte praestans, Pici Laurentum regis vxor, quae, quum virum a Circe in auem mutatum, supra modum lugeret, extabuit, et loco ad ripam Tiberis, vbi haec contigerunt, nomen suum reliquit. [...]
Alii Canautas legunt: alii suspicantur carentae, a [caput.
vid. CANVS.
melius CANEPHOROS, [Cistifera Canephora Mulier appellatur, quae fert canum, id est qualum, quod est cistae genus. [...]
vid. CANVS.
vid. GANGRAENA.
vid. CANVS.
Vrticae siluestris genus. Plin. 21, 15 Et in siluestri quae dicitur cania, acrior, caule quoque mordaci, fimbriatis foliis.
vid. CANIS.
Ab Horatio vocatur, quae proprio nomine erat Gratidia, Neapolitana vnguentaria, quam semper vt veneficam carpit, vt Serm. 1, 8, 24 docet Vet. Schol. ad Epod. 3, 8.
Familiae Romanae nomen, Prouerbii rationem habet. [...]
vid. CANIS.
Latrans animal: dicitur a Canendo, Si audimus Varronem de L. L. 4, 19 p. 26, 6 [...]
De sidere, Cic. de Nat. Deor. 3, 26 [...]
Vt, Dies Caniculares. [...]
Aliud Adi. vt, Herba caniculata Macer 2, 35. Vua caniculata Marc. Empir. cap. 13.
Quod est canis s. de cane, vt, Canina pellis Scribon. [...]
vt, Canarium sacrificium, Quod fiebat pro frugibus deprecandae saeuitiae causa sideris Caniculae. [...]
Obsoletum, apud Nigidium grammaticum Nonio 1, 190. qui interpretatur, canum genere.
Vtitur etiam de eodem Gallus Confessor Serm. c. 5.
Dimin. a Cana, v. v. Fiscella, cista viminea. [...]
Idem. Sic Salignis canistros fieri debere virgultis, praecipit Palladius Nouembr. 17, 1.
et Fest. in CANA.
vid. CANVS.
quo in nomine discrimen qualecumque inter Calamum, Arundinem, Cannam indicauimus, et illud non esse constans fassi sumus. [...]
Vt, Parua casula cannulis temere contecta Apul. Met. 4 p. 145. [...]
Locus, vbi cannae consitae sunt. Palladius Febr. 23, 1 Lilieta, canneta ponenda sunt.
Locus cannis obsitus. Innocent. edit. Goesii p. 225 Sub se cannicias et res palustres habet.
Titulus est apud Palladium 1, 13 [...]
tantum pl. [Vicus in Apulia, Romanorum clade clarus, de qua multa Liuius 22, 47 [...]
Vt, Calamitas Cannensis Cic. de Clar. Orat. 12. [...]
Herba est, ex cuius cortice funes intorquentur: et ponitur tam pro ipsa herba, quam pro semine. Plin. 19, 9 [...]
Dixit Palladius Febr. c. 5 Hoc tempore cannabum seris. Add. Mart. 5 et ipse Varr. ap. Gell. 17, 3.
Quod est ex cannabe. vt, Columel. 6, 2, 3 [...]
Idem, apud Gratium Cyneget. 2, 47 At pauper rigui custos Alabandicus horti Cannabias nutrit siluas, etc.
Locus cannabe consitus. Vet. Inscriptio apud Gruter. p. 896, 14 VSQ. AD CANNABETVM HVIC AREAE CEDET.
Est Voce modulari, et non hominibus modo tribuitur, sed in primis etiam auium generi, et instrumentis omnibus musicis. [...]
Idem quod Cantus. Plaut. Sticho 5, 5, 19 [...]
Dimin. a Cantio. Cic. de Fin. 5, 49 c. 18 Vidit Homerus probari fabulam non posse, si cantiunculis tantus vir irretitus tenetur.
Cantus, vel sonus a canente excitatus. [...]
Vt Sonorus, quod canendi facultatem actiuam vel passiuam habet. Substantiue Cic. de Senect. 28 [...]
Idem. Apul. Doctr. Plat. p. 6 Musice mundus et canore mouetur.
Hinc
i. e. Sonorius. Apul. Florid. 3 p. 357, 4 Canacius et plenius libro mandabo gratias, vti per omnes prouincias eat, totoque ab hinc orbe -- laudes benefacti tui -- repraesentet.
Elmenhorst. p. 175 legit cantitant. vid. eius Emendatt.
Vt, Ita delinimentis canticis occupatur anima, vt nullum sit tam immite tam asperum pectus, quod non oblectamentorum talium teneatur affectu Macrob. Somn. Scip. 2, 3.
Proprie significat elegantem cantum, atque lasciuum. [...]
apud Terentianum p. 2427 [...]
Canticum, Sed contemtum, certe multo vsu tritum, et notum omnibus, vnde ad alias quoque formulas, et vel concepta verba, vel certe frequenter vsurpata transfertur. [...]
Metricus, ad musicam compositus. Sidon. Epist. 3 vlt. Poetarum stilo cantilenosae nugae. et 4, 1 Si quid Lyricus cantilenosum condidit.
Qui cantus exercet. Antiquis plerumque iidem Poetae. Prop. 2. 18, 19 [...]
etc. Aues cantrices Varro de R. R. 3, 5, 15. Monstrosae fabulosaeque cantrices Sirenes Tertull. adu. Marc. 3, 5.
Vel canendi actus, vel id ipsum, quod canitur, aut potest cani: aeque autem late patet ac verbum Canere. [...]
Si sanus sit Firmic. 3, 12 In quarto loco Mercurius et Saturnus ab horoscopo partiliter constituti, ex invento cantuli, et organi, facient magistros.
Sed quod ad articulatae vocis modulationem proprie videtur referri. [...]
Cantio. Alcimus Auitus 5, 157 Ranarum foedis texit cantatibus vrbes.
Idem. vt, Animum permulcere cantationibus Apul. Met. 2 p. 125. Suauem et lepidam cantationem accipere Plaut. Stich. 5, 5, 19.
Pro Incantatione Propert. 4, 4, 51 O vtinam magicae nossem cantamina Musae. Magicum Prud. adu. Symm. 2, 176. Natiua cantamina artis magicae Apul. Met. 2 p. 114.
Qui cantat. Martial. 13, 77 [...]
Vt, Auis cantatrix Varro de R. R. 3, 5. [...]
Cantatu dignus Vulg. Interpr. Ps. 118, 54.
Cantans, cantillans vt, Gallus cantabundus Gell. 9, 13. Conf. Petron. 62.
Frequent. a Canto. Ter. Adel. 4, 7, 32 [...]
Submisse canere. Vt, Clamore ludunt, strepitu cantillant Apul. Met. 4 p. 146. Orpheus in solitudine cantillauit Idem Florid. 3. p. 358.
Est itaque idem, quod cantillare. [...]
Nauis Menelai gubernator, quo tempore Menelaus ipse in Aegyptum perrexit: de quo infra in dictione CANOPVS.
Regula, ad quam alia diriguntur examinanturque. [...]
Regularis ad verbum dicitur. [...]
ICtis sunt, Qui principis nomine ac mandato canonem exigebant, Leg. 9. Cod. de exact. tribut.
siue CANOBVS, (quam varietatem iam notauit Quinct. 1, 5, 13) [...]
et CANOBICVS, a, um. Vt, Ostium Nili Canopicum Plin. 5, 10.
Populus in Hispania Tarraconensi ad Oceanum, quos ante Augustum nemo subegerat, quod videtur innuere Hor. Carm. 2, 6, 2 [...]
Vt, Hor. Epist. 1, 18, 55 [...]
Furfur triticeus aut hordeaceus, quod primum docuit Turn. 15, 16. [...]
dum signiferis coniunguntur.
CANTATOR, CANTATRIX, CANTATIO, vid. CANO.
vid. CANTHERIVS.
Gemmae species, quae scarabaeorum effigiem habet: quippe Graeci [vocant scarabaeos. Plin. 37, 11 s. 72. [...]
vel CANTHARIDA, ae. [Vermis viridis, in summitate ramorum fraxini et oliuae nascens: cuius succus in venas ingressus, vt venenum interimit: et humano corpori applicitus, vesicas plenas humore facit.
Vini transmarini genus Plin. 14, 7.
a Canthari exitio dictus, quod ibi ex omni animalium genere solus exanimatur cantharus Plin. 11, 28 s. 34.
Poculum, quo vsus est pater Liber. Plin. 33, 11 [...]
Legunt quidam apud Arnob. 6 p. 209 vnde nos paullo ante excitauimus pendentem in Liberi dextra potorium cantharum.
s. CANTERIVS, auctoritate fere pari, i. m. Equus castratus. [...]
Pro paruo pedamento. [...]
Quod canteriis subnixum est. Columel. 5, 4, 1 Deinde quae pedaminibus adnixae singulis iugis imponuntur, eas rustici canteriatas appellant.
Ferrum, quo rotae peripheria, absides, extremitates, vinciuntur: seu potius lignea illa rotae extremitas, ex multis partibus curuis et velut arcubus compacta. [...]
CANTICVM, CANTILENA, CANTIO, CANTITO, CANTIVNCVLA, CANTILLO, CANTO, CANTOR, CANTVRIO, CANTVS, vid. CANO.
Cui candent siue albent capilli prae senectute. [...]
Substantiue [Capilli albi in capitibus senum. [...]
Idem quod Canus, vt, Mihi eo tempore credita (illa legio) est, quo et me canosum, qui credebat, cum gratulatione vidit Vopiscus in Probo 5.
Idem. Gloss. Gr. Lat. [
Canum esse et album. [...]
Canum fieri, et Senescere, ac Deflorescere. [...]
Color capillorum, ipsumque adeo capillitium, hominis cani, vel etiam ipsa senectus. [...]
Canities. Plaut. Fragm. 2, 7 [...]
Vrbs est Apuliae maxima, quam praeterfluit Aufidus amnis. Vid. Plin. 3, 11. [...]
Incola Canusii. [...]
Canusina veste indutus. [...]
trium syllabarum, [Maritus Euadnes, vnus e septem ducibus, qui Thebas obsederunt. [...]
Vt, Stat. Theb. 8, 661 Capaneaque pinus Iam procul Aoniis volet agnoscenda cateruis. Pectora Capanea Idem 12, 764.
Aliud Adi. vt, Stat. Theb. 12, 545 Ausa ante alias Capaneia coniux, etc.
vid. CAPIO.
Vas erat sacrificiis aptum. Cic. in Parad. 1, 3 [...]
Porta Romae, a Capena vrbe, quo ducebat.
Fluuius, qui Feroniam praeterlabitur Sil. 13, 85.
Vt, Luci Capeni Virg. Aen. 7, 697.
Quod Isidor. 12, 1 [...]
Femina Capri. Plin. 8, 50 [...]
Herba, tithymalli species Apul. de Herb. cap. 108.
Planta. Cato R. R. 122 Capreidam vel iuniperum contundito in pila. Popma esse ait Caprifolium, siue Periclymenon.
quo pro Capra vtuntur. [...]
Vt, Rutae folium capellianae. i. Caprariae, quam capreae sectentur. Martial. 11, 32.
Custos, et pastor exercitorque caprarum. [...]
ap. Varron. de R. R. 2, 3, 3. Vid. Rutil. Itin. 1, 439.
dicta, quod quandam caprae similitudinem habeat. [...]
Animal siluestre, caprea parua. [...]
Quod Elmenhorstius Implicate interpretatur. [...]
quid rei sit, disputandi occasionem praebet Macrob. [...]
etc. vid. infra s. l.
Quod ex caprarum genere est. Plaut. Epid. 1, 1, 16 [...]
Stabulum caprarum. [...]
Qui pedes caprinos habet. Propert. 3, 16, 34 Capripedes calamo Panes hiante canent. Satyri capripedes Lucret. 4, 584. Hor. Od. 2, 19, 4.
Vt, Genus caprinum quibusdam modo DIs oblatum Varr. de R. R. 1, 2, 19. [...]
Caprinam vocem imitari. Accius (vt videtur Scaligero) in Fab. Aesop. 29 Sta procul, hoedus ait, caprissas gutture falso.
et CAPRVGNVS, a, um. Vt, Aprugnus. [...]
Possessionis cuiusdam nomen proprium, cuius meminit Modestinus in l. Aurelio. D. de liberat. legat. vbi Alciatus cum prolatis mendose legit, teste A. August. Emendat. 3, 7.
h. e. Frontem rugis contrahere, et asperitatem vultus ostendere: quod a caprae fronte deriuat Varro de L. L. 6, 6 p. 82, 27 [...]
ex Varrone, Quin mihi caperatam tuam frontem omittis.
vid. CAPIO.
trisyll. [Euboeae promontorium versus Hellespontem: apud quod plurimum Graecorum classis afflicta est, propter Palamedis necem. [...]
Vt, Propert. 3, 6, 39 Saxa triumphales fregere Capharea puppes, Naufraga quum vasto Graecia tracta salo est.
vid. CAPISTERIVM.
et Gloss.
Quasi capitis pilus: quamuis et pro Omni pilo ponatur. [...]
quod vulgo Corn. Gallo tributum fuit: Pande puella, pande capillulos Flauos lucentes, vt aurum nitidum, etc.
de gemmis, quae a membris hominum cognominantur; Polythrix, inquit, in viridi capillatur, h. e. Capillos habere videtur.
Qui crines longiores habet. [...]
Capillus prolixior. Paullinus Nolan. Epist. 23, 23 [...]
Crinium plexus. vt, Manente capillatura Cael. Aurel. Acut. 2, 9. [...]
Capillus, vt, Pro cerebri vbertate vel affluit capillago, vel deserit Tertull. de Anima 51.
Ipsi capitis capilli. Plin. 21, 6 [...]
Idem quod Capillamentum [Sic enim a Capillo, Capillitium dicitur, vt a Famulo, Famulitium; a Satellite, Satellitium. [...]
Substantiue, siue intellecto vnguento Martial. [...]
vt, Sedimen capillosum Cael. Aurel. 5, 4.
Latissimae, sed notae et simplicis significationis est, et tum ad manum et ea, quae tangi possunt, refertur, tum ad animum: sumere, prehendere, in potestatem suam redigere, idque vel vi, vel blanditiis, vel fraude, etc. Ter. Eun. 3, 5, 47 [...]
vt, Interclusus et captus Cic. Art. 10, 4. [...]
Capiendi facultas vel actus. [...]
Idem quod Captio. Plin. 19, 1 [...]
Vid. Vsucapio in VTOR. Nimirum Capio, pro Captio dicitur in duobus vocabulis Vsucapio et Pignoriscapio Gell. 7, 10 [...]
Actus capiendi, in primis quatenus capere est decipere, astu superare. [...]
Idem. Vt, Illigantes captensulae, i. Sophismata Mart. Capell. l. 4 p. 135. [...]
Captionibus siue deceptionibus plenus. [...]
Captus, qui sui iuris non est, sed in potestatem alterius redactus. [...]
Conditio hominis captiui. Tacit. Ann. 4, 25 [...]
Captiuum ducere Gloss. Et Vulg. Interpr. Rom. 7, 23. Hinc
Et August. Epist. 199 Captiuatores tuos et depraedatores.
vt, Clysteres, virium captrices, Vox Asclepiadis apud Cael. Aurel. Acut. 2, 39. Minui et carpi ab illis vires, voluit indicare.
Acceptio, receptio, vt, Pallii captatela Tertulliano restituit Salmasius de Pallio p. 367. Est vt corruptela, peccatela.
Studiose capere, et capere conari. Proprie Ouid. Met. 8, 198 [...]
Vt, Collum captantia brachia Ouid. Met. 3, 428. [...]
Vt, Ouid. ex Pont. 3, 1, 129 [...]
Captandi actio. Plin. 20, 14 [...]
Qui venatur, et ambit aliquid quouis modo. [...]
Vt, Adulandi scientia, captatrix verisimilium Apul. Doctr. Plat. p. 16.
Ad captandum comparatus. [...]
a Capto. Vt, Omnia vulgo loquentium captitasse Apul. de Deo Socrat. p. 52. i. ex sermone temere loquentium aliquid arripuisse, quod in omen verteret.
secundum Diomedem: vel ssiui, ssitum, secundum Priscianum, ere. [Significat idem fere, quod Capere, vel Captare, Vt, Plant. Aul. 4, 1, 4 [...]
Quod capit, [...]
seu continet, aut continere potest.
Amplitudo loci, quae capere et continere potest. [...]
Vt, Primordia seminum efficaciter et capaciter sequuntur intentionem maternae animae August. de Trin. 11, 2.
Genus instrumenti expurgandis seminibus apti. Columel. 2, 9, 11 [...]
CAPISTRO, CAPISTRVM, CAPITAL, CAPITALIS, vid. CAPVT.
Scaliger malit legere, Quod caput est. i. sors ab vsuris distincta: et intelligere, aes, quod in capita penditur, vt ab alio tributo distinguatur.
vid. CAPVT.
Vt, Iupiter Capitolinus, cui Cic. pro Domo 144 c. 57 [...]
vid. CAPVT.
Hesych.] Cibus animalium, e Graeco [vorare, vt vult Salmas. ad Vopisci Aurel. 7 p. 438 [...]
Vitis a fumi colore dicta. Plin. 14, 3 Locum damus in BVCCONIATIS.
Herba eadem, quae Capnus Plin. 25, 13.
Vid. Plin. 34, 10.
cuius meminit Plin. 23, 13. et 16, 7 Capnon herbam qui edere, bilem per vrinam reddunt.
qua velut adipe terrae, arua pinguescunt in Gallia et Britannia. [...]
Nomen literae Graece K, pro qua Latini vtuntur C. Cappa apud Graecos Quinctil. 1, 4, 9 [...]
Regio Asiae, Euxinum versus. [...]
Qui est ex Cappadocia. [...]
vt, Martial. 10, 76, 3 Nec de Cappadocis eques catastis. Lactuca Cappadoca Plin. 19, 8.
Idem. vt, Gemma Cappadocia Plin. 37, 10. Zizipha Cappadocia Id. 21, 9.
Sacerdotium Cappadociae prouinciae. [...]
Fruticis genus. Capparis [...]
Idem. Pallad. Oct. t. 11 Hoc mense menta et pastinaca, thymum et origanum et cappar. Huc refero Capparis Siculi radices Veg. Mulom. 4, 10, 4.
Eadem qude Portulaca Apul. de Herb. 103.
CAPRA, CAPRAGO, CAPRARIVS, CAPREA, CAPREOLVS, vid. CAPER.
Caeleste signum, quod Pana fuisse existimant, qui in illo metu deorum a Typhone et transformandi se consilium aliis dederit, et ipse sui posteriorem partem in effigiem piscis, priorem vero in formam hirci commutarit: cuius ingenium admiratum Iouem, hanc figuram in caelum transtulisse. [...]
et ûs. f. [Ficus siluestris. [...]
Caprifici ope maturitatem ficis conciliare. [...]
Satis iam descripta. Nomen est Plin. 15, 19. et 16, 27.
quis esset, disputabatur alias ad Plin. 11, 15 [...]
vid. CAPER.
qui capras mulget. Pro Conuicio est Catull. Epigr. 22, 9 [...]
vid. CAPER.
Viri nomen, quod Antonomasiae locum dedit. Nempe Horat. Serm. 1, 4, 65 [...]
vel CAPRONEAE, arum. [
Est Iunonis epitheton et Nonarum Iuliarum. [...]
s. CAPRVGNVS, vid. sub CAPER.
An a figura capri? An capunculum legendum, vt sit deriuatum a capis. Vtraque Vossii coniectura est.
Dicta est, quod res in ea conditas capiat. [...]
Aliud Diminut. Vlpian. l. 12 §. Conservandi, Dig. de Instruct. et instrum.
apud Murator. 899.
Vas olearium. [...]
Septum sudibus factum. [...]
CAPTATIO, CAPTATOR, CAPTATORIVS, CAPTIO, CAPTIVNCVLA, CAPTIOSVS, CAPTIVVS, CAPTIVITAS, CAPTO, CAPTVRA, CAPTVS, vid. CAPIO.
Clarissima Campaniae vrbs, quae Annibalem victoriis fatigatum, luxu atque otio perdidit, vnde Florus 2, 6 [...]
Idem. Inscript. vet. apud Grut. p. 459 n. 1 et Sponium Misc. Erud. Antiq. p. 160 ORDO CAPVENSIS.
Vas vinarium, quo veteres vtebantur, quod facile capi posset. [...]
Qui capulis oleum deplet. [...]
Capere. Cato 67 Ligna in torculario ne caedat. [...]
vel CAPVLVM, i. [a Capiendo dictum; est quo quid capitur, vt Manubrium gladii. [...]
Sic dixerunt Senem morti et capulo adeo quasi contiguum. [...]
an CAPVLICA, ae? Variant enim libri: Genus nauis apud Gell. 10, 25. [...]
Quid sit, quaerendi occasionem dedit Vet. Inscript. apud Fabrett. p. 90 [...]
Galli, quibus testes euulsi libidinis abolendae causa, vt magis pinguescant, Capi vocantur: Vide quae ex Varrone et Festo dedimus in CANTERIVS. [...]
Idem. Martial. 3, 58 [...]
Illa velut arx et praetorium corporis animalium, dicitur, vt e Varrone refert Lactant. [...]
Quod ad Caput, i. vitam, felicitatem, summam rei etc. pertinet. [...]
Vt, Literae capitaneae in terminis non fundorum, sed rationis terminum ostendunt. Auctor incertus de Limit. p. 270. edit. Goes.
Capitis vinculum, quod mulis, iumentis, bobus, et cuicumque animali adhibetur, ne fugiant, a capite iumentorum dictum, vt ait Isid. 20, 16. [...]
Capistro ligare, siue vincire. [...]
Tributum quod in capita constitutum erat, vt iugatio in iuga boum. in l. Immunitates. [...]
Dicitur quod caput habet: vt Capitatum porrum dicimus, quod in caput latius crescit. [...]
Paruum caput; h. e. crassiorem summitatem cuiuscunque rei significat. [...]
Pectoris s. thoracis vestimentum Varro de Vita Pop. Rom. lib. 4.
Vt, Vulgus ideo palmarum diem capitilauium vocat, quia tunc moris erat, lauandi capita infantium, qui vnguendi sunt, etc. Isidor. 6, 18.
Qui magnum habet caput. Cic. de Nat. Deor. 1, 80 c. 29 [...]
Capituli exactores, quod tributi genus esse, statim videbimus. [...]
Quod habet Capitulum Cels. 8, 1. [...]
dixit Plin. Epist. 6, 22] Per capita. [...]
Paruum caput. Plaut. Curc. 2, 3, 14 [...]
Filius Assaraci, et pater Anchysae: de quo Virg. Aen. 10, 145 Et Capys: hinc nomen Campanae ducitur vrbi. Servius ait, Liuium malle a Locis campestribus sic denominatam esse.
Genus cancri. Plin. 9, 31 [...]
Piscis genus. Apul. Apol. p. 160.
Vrbs Sardiniae. Melae 2, 7.
Vt, Ager Caralitanus Plin. 27, 6.
Pantomimi nomen apud Sidon. Carm. 23, 268. [...]
Promontorium in Pontum Euxinum versus Boream porrectum, quod cum opposito Criumetopo velut in duas partes illum diuidit. [...]
Ventus dicitur a Vitruuio 1, 6 [...]
secundum Priscianum: et m. secundum Phocam: Probus vero et Caper dicunt esse masculini et feminini in singulari, in plurali vero neutri. [...]
Ex carbaso factus. Cic. Verr. 5, 30 c. 12 [...]
Idem. Vt, Carbasina vela. Plin. 19, 1 s. 5 [...]
Idem. Varro de Vita Pop. Rom. lib. 4. Eadem postea carbasinea (Mercer. Carbasineo) magis, vt pellibus tegerentur togae. Ex Nonio, 14, 28.
Calceamenti genus rustici, vt habet Pollux Onomast. 7 c. 22. [...]
Pruna exstincta. [...]
Qui carbones conficit. [...]
Ad carbones pertinens; vt Negotium carbonarium exercere Aurel. Vict. Vir. Ill. 72. [...]
intelligitur. Vt, De calcaria in carbonariam scil. descendere: Tertul. de Carne Christi 6, id est, a conditione laboriosa et sordida vna ad alteram deuolui.
Vt, Materia carbonescat Cael. Aurel. Tard. 5, 1, 20.
Vt, Carboniana bonorum possessio, Quae scilicet ex Carboniano edicto (sic vocatur ab auctore) datur, ex quo infantibus aut impuberibus, quibus controuersia fit, an inter liberos sint? [...]
paruos aut paucos carbones notans. Auct. ad Heren. lib. 4, 9 c. 6 [...]
Vt, Carbunculosus ager. [...]
vel CARBVNCVLOR, ari. Dep. [Inflammatum esse, velut carbo. [...]
Et CARBVNCVLVS, in arboribus quod vitium sit, docebimus verbis Plin. 17, 24 s. 37, 4 [...]
Locus, in quo servantur poenae vel custodiae causa homines: a coarcendo s. coercendo dictus, vt deinde dicetur. [...]
Quod est carceris vt, Antrum carcereum, Prudent. contra Symmach. 2, 468. Catena carcerea Idem Hymn. trium martyr. v. 16.
Idem. Vt, Caecitas carceralis Prudent. in Vincent. v. 271. Stipes carceralis Idem v. 551.
Idem. Plaut. Capt. 1, 2, 26 Aegre est mihi hunc facere quaestum carcerarium. Substantiue pro custode s. ianitore carceris in Gloss. Gr. Lat. Carcerarius, [
In comment. ad tit. de verb. signif. Alciatus accipit pro Mercede illa, quam militibus, qui custodiae carcerum praesunt, humanitatis causa magistratus largiuntur. [...]
Carceri includere. [...]
Machina ap. Vitr. 10, 15. Sed. leg. Carchesium.
Carthago dicitur.
Carthaginiensis. [...]
Poculi genus. Virg. Aen. 5, 77 [...]
Inter herbae Polygoni nomina apud Plin. 27, 12 s. 91.
vid. CARCINVS.
Cancer morbus. [...]
i. Cancer. De sidere Lucan. 9, 536 Par Geminis Chiron, et idem quod Carcinus ardens.
Vitium seu morbus, cancri naturam imitatus, serpens quasi cancer. [...]
Apud Persas appellabantur, qui ex rapto viuebant. [...]
Herba apud Apul. de Herb. 20, qui Graecis etiam Cardamon, Italis Nasturtium vocari ait.
Genus herbae odoriferae. [...]
Herba, quae nasturtium dicitur, Veterum Persarum opsonium, apud Xenophontem. Cardamum nigrum Scribon. 129. Agit multis de eo Apul. de Herb. c. 20.
Latine Cor, a priscis medicis, teste Galeno, pro Superiori ventriculi orificio ponebatur, quo pacto ipsum etiam Hippocratem aliquando loquutum esse ostendit. Hinc
Oris ventriculi affectus. [...]
extr. Vocatur autem secundum aliquos quaedam passio etiam Cardimona, quam Graeci etc.
et CARDINEVS, vid. CARDO.
vid. CARNA.
Gemma, de qua Plin. 37, 10. s. 58 [...]
vt ait Seruius ad Virg. Aen. 1, 453 [...]
apud Terentianum, Stridula cui limina, cui cardinei tumultus.
vel CAREA, ae. Dea a Cardinibus appellata, quibus praeerat. [...]
Quod ad cardinem pertinet. vt, Fores ita compingantur, vti scapi cardinales sint ex altitudine luminis totius duodecima parte Vitruu. 4, 6. [...]
Est Principaliter. Firmic. 6, 13 Cardinaliter praesidere.
Quod habet Cardines. Vitruu. 10, 21 [...]
Auis dicta, quod carduorum semine pascatur. Plin. 10, 42 Minimae auium cardueles, imperata faciunt, nec voce tantum, sed pedibus et ore pro manibus.
Herba aculeata vulgo nota. Virg. Georg. 1, 152 Mox et frumentis labor additus: vt mala culmos Esset rubigo, segnisque horreret in aruis Carduus.
Locus carduis consitus.
vid. CARVS.
vid. CAREX.
Genus vini dulcis facticii, atque ita vocatur, quum musti tertia parte decocta et perdita relinquuntur duae, vt describit Pallad. Oct. 18. [...]
Videntur apud Palladium appellatae Cortinae et vasa, in quibus coquitur carenum. [...]
Depon. pro Careo antiquissimos dixisse affirmat Priscianus 8 p. 797 extr. Hinc
Quod quibusdam videtur participium verbi Careo, vid. s. l.
Sic melius quibusdam reddi videtur Graecum [Vid. Scalig. de Caus. L. L. c. 69. Cellar. Cur. post. p. 349.
siue CARIVM, i. n. Plinio 19, 8 s. 49. oleris genus peregrinum, gentis suae nomine appellatum, culinis principale -- laudatissimum in Caria. Adhibet etiam Apic. 7, 2.
ad Virg. Georg. 3, 231 [...]
Locus caricibus plenus. [...]
Forte hoc indicat, fuisse nomen adiectiuum Cariceus, quod Cariosum significarit.
Eius Asiae, quae Minor dicitur, prima regio est, a qua dicitur CAR, plur. CARES. [...]
vid. CARVA.
quod est e Caria. Hinc
Genus fici, a patria sic dictum. [...]
vid. CAREX.
Idem est quod Onero. [...]
auctore Nonio 1, 79 [...]
Quod carie infestatum est. [...]
Vnde Mart. Capell. lib. 1... Cariantem tripodem dixit.
auctore Festo Pompeio: siue Trabes ea, qua nauis fundatur. [...]
Vicus in vrbe Roma, quarta regione in valle inter Caelium montem et Esquilias. [...]
i. Sua sibi concha instrumentum porrigunt ad nauigandum, et ceu carinam quandam ex testa effingunt.
Concauus, et in modum carinae formatus. Plin. 11, 37 Pectus homini tantum latum, reliquis carinatum.
apud Plaut. Aul. 3, 5, 36 [...]
vid. CARYOTA.
vid. CARVS.
Genus piscis. Ouid. Halieut. 130 Sinuosaque caris.
vid. sub CARO, is.
Regio Indiae. Habitantes, vt docet Plin. 7, 34 Ichthyophagi cognominati sunt, quod solis piscibus vescantur.
Incolae. Pompon. 3, 8 Carmani sine veste ac fruge, sine pecore ac sedibus, piscium cute se velant. Duces Carmani Lucan. 3, 250.
Deus et mons. Tac. Hist. 2, 78, 4 [...]
A Cano appellatum, quasi Canimen. [...]
ad carmen pertinens, Cathol.
siue CARMENTIS, is. f. [Dionysio et Plutarcho] Nobile nomen Romanis; sed quae fuerit, homo an nympha, non satis constat. [...]
id est vatum dicta perscriberent librarii, apud Seru. ad Aen. 8, 336, cuius locum integrum damus in CARMENTA.
Vt, Carmentalia matri Euandri sacrificia instituta, Carmentalia appellata a nomine ipsius. [...]
Est quasi Pectinare, a verbo Carere, vbi vid. Varro de L. L. 6, 3 [...]
Vt, Lana carminata Plin. 9, 38. A posteriore
Videtur enim esse canorus, aut cantus amans. [...]
aut CARNEA, siue CARDINEA. [...]
vid. CARO.
Cyreneus, nouae Academias princeps.
Vt, Diuisio Carneadea Cic. de Fin. 5, 16 Finis Carneadeus Idem de Fin. 4, 49. Sententia Carneadea Id. Acad. 4, 148.
a Graeco [quod tondere est. [...]
in Gloss. Papiae lanarii, qui lanam carunt, carpunt, diuidunt.
paullo ante posuimus post CARMENTA.
auctore Donato ad Ter. Hec. 3, 4, 27. [...]
Et Liu. 37, 3 Laurentibus carnis, quae dari debet, data non fuerat. Hinc
Qui carnem vendit. 2 Iocose Martial. 11, 101 Carnarius sum, pinguiarius non sum, i. Carnosa puella me iuuat, non pinguis.
vt, Taberna carnaria Varro de L. L. 7, 30.
Instrumentum non procul a foco suspensum, vnde pendebat caro praecipue, a qua nomen habet, sed et alia, quae sicca seruari ad vsum domesticum volebant. [...]
Carnosus, bens habitus. vt, Corpus carnatum ostendere, i. efficere Cael. Aurel. Tard. 1, 4, 95.
Obesitas. Idem Aurel. 1, 4, 113 Grauabilis carnatio.
Quod ex carne est. [...]
Eodem intellectu Ecclesiasticorum vox, vt, Finis vinculi carnalis Prudent. Perist. 2, 478. [...]
Conf. ib. v. 510. Arator in 2 Act. Apost.
Conditio hominis carnalis. Augustin. Serm. 186, 2 Carnalitas vetustas est: gratia nouitas est.
apud Comicos fere CARNVFEX, icis. m. [vt ait Donatus ad Hec. 3, 4, 127 [...]
Locus et magis etiam actio et crudelitas carnificis. [...]
Quod est carnificis, vel a carnifice. [...]
Carnificina. Saresb. 1, 4 Ad venatoris carnificium prolabi. et 4, 3.
Pati ea, quae carnifices facere solent. [...]
Quod carne vescitur, vt, Animalia carniuora. Plin. 10, 73 Serratorum dentium carniuora sunt omnia.
Multae carnis, vt, Carnosus venter auibus Plin. 11, 37. [...]
Idem quod Carnosus. [...]
Cracaw, Poloniae regia.
vid. CARENVM.
Radix, quae cum pastinaca tanquam congener, iungitur ab Apicio 3, 21. Add. Cels. 5, 6.
Planta est Dioscoridi 6, 13 cuius succus soporem citamque strangulationem adducit. Hic memoranda, quia inter species ad vectigal pertinentes refertur l. 16 §. 7 de Publ. et vectigal.
siue CARPATHVS, i. m. [Insula est inter Aegyptum et Rhodum sita. Hinc
Genus vehiculi, dictum quasi Carmentum, a Carmenta Euandri matre, permutatione literae M in P, Ouid. Fast. 1, 619 [...]
Vt, Capentarius equus, qui carpentum ducit: et Carpentarius faber, qui carpenta facit. [...]
Substantiue Ars ipsa. [...]
Auctor Plin. 12, 14.
Floccorum, palearum vel festucarum collectio. [...]
Herbae genus. Plin. 24, 19 Nec foeno Graeco minor auctoritas, quod telin vocant, alii carphos: aliqui buceras, alii aegoceras, quoniam corniculis semen est simile, nos Siliciam.
Hoc ex victoria Carporum, qui Africae populus fuit, cognomen Senatus Aureliano tribuit. Vid. Vopisc. 30.
Arbor de acerum genere. [...]
Aeon Valentini, alias etiam Horos dictus, Tertull. adu. Valent. 9.
Est auferre aliquid, quod fundo, arboriue adnatum cohaeserat. [...]
Hinc atque illinc sine certo ordine decerpendo. [...]
etc. de apibus flores carpentibus.
Vt, Carpta lana Cels. 6, 6 Flos carptus Ouid. de Arte Am. 3, 80.
Idem, quod Carptura. Plin. 24, 10 Flos cuiusque generis trium digitorum carptu, h. e. quantum tres digiti decerpere possunt.
Qui reprehendit. [...]
seu CARPISCVLVS, i. m. Calceamenti genus barbarici. [...]
Balsami fructus est. Nam [Graecis fructum significat. Vid. Plin. 12, 25. Cels. 5, 23.
Latine Fructifer. [...]
Genus lauri. [...]
Primae palmae pars, qua brachio iungitur. [...]
Balistarum genus carro impositum. Veget. 3, 24.
cuius posteriora verba, etymologiam continentia absurditatis postulat Scheffer. de re vehic. 2, 27 p. 322. [...]
Munitio ex connexis carris hosti arcendo. [...]
Genus piscis. Auson. Epist. 4, 58. Al. Corroco. Nihil praeter coniecturas parum firmas adferunt viri docti.
et CARRVM, i. n. [Nomen barbarae, vt videtur, i. Gallicae vel Germanicae originis, quod vehiculum notat, quatuor rotarum, vt colligit Schefferus, de re vehic. 2, 28 p. 327 [...]
siue CARRVCHA, ae. f. [Nomen a carro deriuatum notat vehiculum tectum et honoratius, ita, vt in carpenti locum successisse videatur. [...]
Qui carrucam ducit. Vlpian. Iurisc. in l. Item quaeritur, in princ. D. Locati. Si cisiarius, id est carrucarius, dum caeteros transire contendit, cisium euertit.
Vt, Mula carrucaria. [...]
Oppidum est in via Valeria non longe a Pelignis, de quo Plin. 3, 12. [...]
Fiscella. Vulg. Interpr. Dent. 26, 2 Primitias pones in cartallo. Conf. Ier. 6, 9.
s. vt malunt quidam KARTHAGO, inis. f. [Vrbs Africae Tyriorum e Phoenice colonia, a Didone s. Elissa condita, de qua Sallustius Iugurth. 19, 2 [...]
Dictio sex syllabarum, vt docet Priscian. 4 p. 633. [...]
vid. CHARTARIVS.
pr. s. 52. Sed Hard. Crataegum.
Mensae genus, de quo Varro de L. L. 4, 26 p. 31, 27 [...]
Pars similaris corporis, quae neque os est, neque caro, sed quiddam intermedium, qualis est auris exterior, et extremae partes ossium motoriorum. [...]
Cartilagine constans. [...]
Idem. Plin. 12, 25 [...]
vid. CARO.
Quod magno pretio emitur, contrarium Vili: Vt, Annona cara Ter. Andr. 4, 4, 7. [...]
Magno pretio. [...]
Contraria est Vilitati, et significat, magno pretio aliquid emi. [...]
Vid. Stat. Theb. 4, 225 et ibi Barth. Add. CARYATIS n. 2.
Vrbs Peloponnesi, vnde
et
Vno Vitruuii loco illustrantur 1, 1 [...]
et Diosc. 4, 159.
Nucis iuglandis genus: de qua Plin. 15, 22 Caryon a capitis grauedine, propter odoris grauitatem convenit dictum.
Vt, Caryinum oleum. Plin. 23, 4 E nuce iuglande, quod caryinum appellauimus, alopeciis vtile est, et tarditati aurium infusum.
s. GARYOPHYLLVM, i. n. [Antiquis aliud fuisse, quam quod hodie ita appellant officinae, satis docet Plin. 12, 7 s. 15 [...]
Genus cinnami. [...]
non satis emendate CARIOTA, ae. f. [Palmae fructus. [...]
vel CARYSTOS, i. [Insula vna ex Cycladibus, sita in Euboico mari: varii marmoris ferax. [...]
et CARYSTIVS, a, um. Adi. et [Vt, Ouid. Fast. 4, 282 [...]
Angusta et vilis habitatio. [...]
Conf. l. 7 Cod. Theod. de bonis proscript.
Agrimensorium verbum ex significatione Casae n. 2. [...]
Sunt Granaria, in quibus fructus componuntur. Laudatur, sed vitiose l. 1 D. de iudic.
Antiquitus dicebatur, quod nos Vetus appellamus. [...]
Vetuste. Gell. 1, 10 Adolescens casce loquens.
Sed plerique Cassinum.
vt ait Festus. Aliter Isidor. 20, 2 [...]
Idem. Naeuius Maccis, Pecunia quid? bonum breue est, respondi, Sardis veniens caseum. [...]
Locus, in quo fiunt et reconduntur casei. [...]
quod pertinet ad Caseos, vt, Taberna Casearia, Vlp. in l. 3 Sicuti §. 5 [...]
Caseo mixtus. Apul. Met. 1 p. 103, 35 Ego denique vespera, dum polentae caseatae offulam modico grandiorem, etc.
Frutex peregrinus Graecis et Romanis cortice suo et odore, vt Cinnamomum, commendatus. [...]
Herbae genus est, apud Plin. 24, 17 s. 102 [...]
s. CASSILA, ae. f. Antiqui pro Casside ponebant, Festus.
Fabula Plauti. Quidam Cassina legi volunt. Scribendum tamen est Casina, quia primam corripit, in argumento eius comoediae, Adolescens ducit ciuem Casinam cognitam.
Arabiae mons est, qua Aegypto et Pelusio propinqua est, de quo Plin. 5, 12 s. 15 [...]
etc. Et 8, 538 Perfida qua tellus Casiis excurrit arenis.
Vid. supra CAMOENAE.
vid. CAMILLVS.
apud Festum, et Varr. de L. L. 6, 3 p. 71, 6 [...]
Vid.CADO.
cuius locum damus in ANCHEMOLVS.
Maris, Orae, et incolarum nomen. [...]
Aliud Adi. [Vt Stat. Silu. 4, 4, 64
Populi ad Caspium mare. Curt. 4, 12, 9 Phradates magno Caspianorum agmine antecedebat. Add. Mel. 1, 2. et Nep. 14, 8, 2.
Filia Priami, non vnquam credita Teucris, vt ait Virg. Aen. 2, 247 [...]
a Cassi, pro Reti. Hieronymus adu. Rufin. 3, 6 Nequaquam aranearum mihi opponas cassiculos. Add. Saresb. Ep. 176. Dicitur et
Galea s. Cassis. Propert. 3, 11, 15 [...]
Videtur dictus, qui in armamentario Cassidum curam habebat. [...]
siue CASSIOPEA, ae. f. [Cephei regis Aethiopum vxor, et Andromedes mater, quae cum Nereidibus de pulchritudine certauit. [...]
Rete, quod cassas, i. vacuas habeat maculas. [...]
Galea, dicta, quod cassa, i. vacua sit ad caput recipiendum. [...]
Auis, quae et Galerita et Alauda dicitur Plin. 11, 37 [...]
Insulae credebantur maris Atlantici, de quibus Plin. 4, 22 s. 36 [...]
Gentis Romanae nomen, e qua hic memorandus ille, de quo Cic. pro Rosc. Amer. 84 c. 30 [...]
Ad Cassium illum indicem refertur. [...]
vid. QVASSO.
Dicitur inane, vacuum, quasi omni re carens. [...]
Cassum reddere atque irritum. Sidon. 1 Epist. vlt. Obiecta, si non improbabiliter cassauerimus. Hinc
i. Abrogatus. Vt, Omnium redemtione cassata Cassiod. 5, 14.
Vt, Cassescere in fauillas, Solinus; ex coniectura Salmas. in Exercit. f. 177.
Aqua, s. fons in radicibus Parnassi, musis sacer non minus, quam Caballinus ille fons, s. Hippocrene. Virgil. Georg. 3, 293 [...]
Vt, Antrum Castalium Ouid. Met. 3, 14 in Boeotia, in quo Phoebum consuluerat Cadmus. [...]
Conf. 4, 14.
E Nucum genere, et tam Fructum, quam Arborem significat. [...]
Locus castaneis consitus. Columel. 4, 33, 3 Propter quae saepe nouella castaneta caluescunt.
vid. CASTVS.
vid. CASTRVM.
inquit Nonius 2, 128 vbi, quum nauigatio conquiescit, remi et gubernacula conquiescunt. [...]
qui castum s. caestum fert. Gloss. Isidor. Castiferum, qui flagellum portat.
it. punire. [...]
vt, Dolor animi castigatus Cic. Tusc. 2, 49 c. 21. i. coercitus. [...]
Idem. vt, Vixit modeste, castigate Sen. Controu. 6 extr. [...]
Qui reprehendit et obiurgat. [...]
vt, Adhibere solatium non castigatorium et nimis forte, sed molle et humanum Plin. Epist. 5, 16, 10. Seueritas castigatoria Sidon. Epist. 4, 1.
Quod castigari debet. Plaut. Trin. 1, 2, 6 Qui admisit in se culpam castigabilem.
CASTITAS, CASTIMONIA, CASTITVDO, vid. CASTVS.
Animal ex eorum genere, quae Graeci amphibia vocant, quod tam in terra, quam in aquis viuant. [...]
Laudatur ex Plin. 12, 24 [...]
Nempe plur. Castorea, auctore Plin. 32, 3. [...]
Vt, Oleum castorinum Marc. Emp. cap. 35. Vestes castorinae Ambros. de Dignitat. Sacerdot.
Fibrina veste amictus. Sidon. Epist. 4, 7 Incedunt castorinati ad litanias. Vid. ibi Sirmondum.
Iouis ex Leda Tyndari vxore filius, certe priuignus, frater Pollucis: qui ambo post mortem inter sidera relati sunt, quorum signum Gemini dicitur. [...]
i. ipsius Castoris, qui optimus domitor equorum erat.
Proprie est Virilia amputare. [...]
Vt, Plin. 11, 51 s. 112 [...]
Virilium amputatio. [...]
Idem quod Castratio. [...]
Vt, Carnis castrator Tertull. adu. Marc. 1, 1. it. adu. Nat. 2, 13. Gloss. Gr. Lat. [
Ad castrationem pertinens; Vt, Ferramenta castratoria Pallad. 1, 43, 3.
Locus munitus, ad arcendum hostem, et continendum militem, tuendos fines, obsidendum oppidum. [...]
Locus est, vbi milites tentoria figunt, qui fossa valloque, quasi muro, circumdari solet. [...]
Panuum castrum, vel paruum adeo oppidum munitum vel immunitum, significat. [...]
Qui castellum habitat Liu. 34, 7 [...]
Qui praeest aquaeductuum castellis. Vetus Inscriptio apud Grut. p. 601, 7. CLEMENTI CAESARVM SERVO CASTELLARIO AQVAE CLAVDIAE.
Per castella. [...]
Edulium, farciminis genus. Arnob. 2 p. 73. [...]
Castra locare siue ponere. Liu. 34, 28 [...]
Laudatur Vitruu. 8, 5. et 10, 7. Sed neque hic inuenio, neque alias. Vid. METATOR. Sic
Gromatici non videtur antiqua.
Quod ad castra pertinet, aut in castris peragitur. [...]
Idem. Vt, Milites castrensiani, qui in limitibus imperii contra barbaros excubabant l. 12. Cod. de re milit.
Idem esse videtur. Vt, Comes castritius. Ammian. 14, 2 Vbi idem esse ac Militarem putat Valesius. Proprium nomen occurrit ap. Suet. Aug. 56. Cic. Att. 12, 18.
De hac Non. 16, 4 [...]
etc. Penultimam corripi, docet Sil. 3, 99. et 391.
apud Plin. 3, 3.
vel CASTVS, ûs. m. Dicebatur ille Ritus, quo in sacris Isidis, Cereris, Matris Deûm a certis cibis et Veneris vsu se abstinebant. [...]
Idem quod Castitas. Accius, Ibi fas, ibi cunctam antiquam castitudinem Nonius 2, 124.
Et pudicitia est, et religiosa munditia, et puritas. [...]
Castus, religiosa puritas. v. g. Cic. Verr. 4, 102 c. 45 [...]
Idem. Vet. Gloss. Castimonium, quidam Castimonii legunt. Sed mel. Castimoniae.
Vt, Liquamen castimoniale Pallad. Febr. 25, 12 Id est, quo vti licet eo tempore, cum ob castimoniam, vel castum, vino abstinendum est. Qui omiserunt librarii, forte non intellexere.
Vt, Sen. Hippol. 168 Expelle facinus mente castifica horridum, i. Quae te castam faciat.
Vt, Corda nostra castificemus Ambros. Serm. 14. i. Purgemus. Semetipsum castificare Tertull. de Pudic. 19. Castificari Augustin. Confess. 9, 9.
Pudice, sancte, obseruatis caerimoniis. Cic. de Nat. Deor. 1, 3 [...]
vid. CASA.
vid. CADO.
Descensum, decliuitatemque significat. [...]
vel CATABVLVM, i. n. Stabulum, in quo ferae, vel ad mansuetudinem, vel ad crudelitatem in bestiarios, erudiebantur, in actis martyrum apud Cangium occurrit. [...]
Qui oneraria et catabolaria iumenta ducebant et curabant Cassiodor. Epist. 3, 10 [...]
Ad verbum, qui deiicere et prosternert solet. Tertull. de Anima 28 [...]
Maeoniae regio, non procul ab Epheso, arboribus carens, vite excepta, quae generosissimum fert vinum, quod [appellant. [...]
Vinum generosum, quod dicti modo colles in Mysia producunt. Post haec auctoritas Catacecaumenitae Plin. 14, 7. Vitruu. 8, 3.
Conclusus, vt, Veste niuea et cataclista praenitens, i. In arca reposita et festiuis tantum diebus adhibita Apul. Met. 11 p. 261, 21 [...]
Carus, pretiosus. Fortunat. apud Salmas. l. c. Quae manus artificis cataclistica fila rotauit. Vid.CATACLISTVS.
accubita sunt, vel tricliniares lecti, s. tori, quibus accumbitur. [...]
siue CATACLYSMVS, i. m. [Dicitur Diluuium, siue inundatio. [...]
vid. CATACLISTVS.
Decursorium ad verbum transferri potest, estque extentus funis, per quem funambuli incedunt. [...]
Nomen loci ad nouissimam Nili cataractam, vbi inter occursantes scopulos tanto fragore Nili aquae ruunt, vt nimia soni vehementia auditus instrumentum vitient. [...]
Praefractus ventus Apul. de Mundo p. 62, 26 [...]
Quid significent declarat Plin. 35, 8 [...]
Vt, Catalecta Maronis. [...]
Cognitio, perceptio, comprehensio. [...]
Quid esset, declarantem audiamus iterum Cic. Acad. 1, 40 c. 11 [...]
Oratio siue sermo alicuius rei ordinem ac dispositionem continens. [...]
vid. CATOMIDIARE post CATOMVM.
Amasius. Cic. Philipp. 2, 77 c. 31 [...]
auctore Festo, vbi Scaliger, Puto potius Catambo scribendum per b. (retro factus ingressus) [
s. vt Latini fere malunt CATINA, CATANE enim Graecum est [Siciliae oppidum Sil. 14, 197 Tum Catane nimium ardenti vicina Typhoeo. Hinc
Vt, Fratres Catanaei, de quibus, vid. FRATRES Pii.
vel CATINENSIS, Idem, vt Catinensis Ceres ibi culta. Iuuenal. 8, 16 [...]
Vorax, heluo, qui bona patria et sua obligurrit. Petron. 39 In leone cataphagae nascuntur. Vid. Reines. et Burm.
Circumquaque munitus. [enim sepire, munire est. [...]
Tegmen ferreis vel laminis, vel circulis, vel squamis consertum, quod modo pectus, modo totum hominem et totum equum munit. [...]
Cataphracta muniti, s. Cataphracti. [...]
Latinis dicitur, quae a Graecis [vocatur, a pertentandis vadis, perpendiculum videlicet funiculo aptum ad explorandam altitudinem maris. Isid. 19, 4 [...]
Idem. Lucil. apud Non. 4, 210 Ventrem alienum moestum fouere ex molito hordeo, vti cataplasmo. Repetit 4, 314.
Cataplasmate curare v. g. Exteriora cataplasmanda Cael. Aurel. Tard. 2, 3. Et Vulg. Interpr. Esaiae 38, 21 Cataplasmare super vulnus.
rixa. Io. de Ian. in Cathol.
Obstupefactio. Immanis, cataplexis, plenaque honoris Lucret. 4, 1156. de muliere, homines in admirationem sui rapiente. [perculsio, stupor ex admiratione.
Appulsus nauium et aduentus in portu: atque ipsa adeo classis. Vlpian. l. 4 §. 4 [...]
Iisdem vestigiis persequendis, quasi dicas. Ad pedes eorumque vestigia. [...]
Sunt quae vulgo dicuntur Pilulae, quod sint veluti exiguae pilae, [quod est deuorare: quoniam neque estur, neque lingitur id genus, sed deuoratur. [...]
Genus bellicae machinae, qua iaculum aut saxum longius torquebatur. [...]
Vt, Catapultarium pilum [iaculum quod catapulta emittitur. Plaut. Curc. 5, 3, 11 Ex te hodie faciam pilum catapultarium.
vel CATARRACTA, ae. f. s., ae. m. Variatur enim etiam hic] notat aliquid deorsum ruens, quod diuersis rebus deinde ob hanc naturam suam tributum est. [...]
Aromatis seu condimenti genus, ioculariter fictum a coquo Plauti Pseud. 3, 2, 47.
Fluxio, siue Destillatio. Marcell. de Medic. c. 5 p. 259, g H. Steph. Ad catarrhum s. destillationem humoris ex capite. -- Ad catarrhum restringendum.
Latine Irriguus, a Graeco [
Nauiculae genus exploratoriae, quod circumquaque speculetur: [enim speculari est. [...]
Explorator. Hirt. de Bell. Afr. 26 Literisque celeriter in Siciliam ad Allienum, et Rabirium Posthumum conscriptis, et per Catascopum missis, vt sine mora, etc.
Locus s. pegma, vbi serui venales ostendebantur emturis, et venditioni exponebantur: (sicut Ergastulum, vbi serui operi faciendo includebantur) a colloco, constituo, expono. [...]
Destillatio, grauedo Cels. 4, 4.
Idem, quod CATASTOLICVS.
Constitutio. Veget. Veter. 4, 28, 2 Eiusdem Catastematis recursu, i. eiusdem constitutionis et positurae caeli ac siderum.
reprimens et coercens carnem excrescentem in vlceribus.
cuiuslibet rei Exitum, prouerbiali figura vocamus: quoniam fabula omnis, vt ostendit Donatus, in tres partes distribuitur, in protasin, epitasin, et catastrophen. [...]
Seruus de catasta, vt quidam volunt. Martial. 12, 75 [...]
Vt, Callimachus propter elegantiam et subtilitatem artis marmoreae catatechnos nominatus Vitruu. 4, 1. [...]
Deorsum tendens. Vt, Minus altum capitulum, quod catatonum dicunt Vitr. 10, 15. in catapulta.
veteribus dictus est, teste Festo, qui hodie Claudus. [...]
vid. METAXA.
Instructio, Institutio, a verbo [quod est sono s. voce viua erudio, instruo. [...]
Libellus, fundamenta religionis breuiter docens. Augustin. Tom. 4. p. 67 etc.
vel CATECHIZO, are. [Est primis fundamentis fidei christianae erudire. [...]
Qui adhuc imbuitur elementis religionis, nondum ad sacra spectanda introductus: cui mysteria fidei viuae vocis, ministerio concredebantur. [...]
Vt, Virgo sanctissima licet catechumena Ambros. Epist. 34. Et Augustin. Epist. 169 Ecclesiae quidam colonus filiam suam, quae apud nos fuerat catechumena, etc.
Desonantes. Vitruu. 5, 8 [...]
Accusatio, reprehensio. [...]
Attributa. [...]
Affirmatiuus, Praedicatiuus. [...]
Genus teli, quo vtebantur Teutones et Galli. Virg. Aen. 7, 741 [...]
Vid.CATENA.
vid. CATVLVS.
s. CATHENA, ae. f. [Vinculum ex annulis ferreis, quo seruos, captiuos, animalia vincimus, ne effugiant. [...]
Catenis vincire. Fortunat. 8, 4, 268 Bractea gemmatam cycladem fila catenant. Et Onomast. Vet. Cateno, [Hinc
Catena vinctus, vel in modum catenae factus. [...]
Pro Coniunctione et arctatione stricta trabium, vel aliorum lignorum inter se. Vitruu. 2, 9 [...]
Vt, Canis catenarius, Qui ad fores domus alligatur custodiae causa. [...]
Species fuit Rhythmi carminisque, ad quod saltabant veteres arma quatientes. [...]
Multitudo ordinata militantium, et apud Romanos quidem peditum, sed numero non definito. [...]
Per cateruas. Virg. Georg. 3, 556 [...]
Vt Catharticum medicamentum, quod purgat. Cels. 2, 12. Sed medicamenta stomachum fere laedunt: ideoque omnibus catharticis aloe miscenda est.
Sedile, s. sellam significat, et quidem molliorem, Iuuenal. 9, 52. [...]
Cathedrae assuetus, mollis. Martial. 10, 13 [...]
vocat Seneca de Breu. Vit. c. 10 [...]
vid. COACTILIA.
Ductor, praeceptor.
vid. CATENA. Adspirationem enim melius abesse illud satis docet, quod Graecam originem nemo dixerit.
a [demitto] Ferramentum, quod in vesicam immittunt medici, vel eliciendae vrinae, vel humoris immittendi, vel calculi explorandi causa. [...]
Quid esset colligi potest ex his, quae modo dicta sunt. Vid. Reines. Var. Lect. 3, 18 p. 663.
Linea perpendicularis. [
Vniuersalis. Cael. Aurel. Acut. 1, 5, 46 [...]
vid. COTHON.
Auctor seditionis a Cicerone in consulatu oppressae, quam peculiari libro descriptam habemus a Saliustio. Iuuen. Sat. 10, 288 [...]
etc. Harduin. Catilinanis habet. Forte optimum Catilinariis.
Vt, Bellum Catilinarium Sallustii Quinctil. 3, 8, 9. Cic. Catil. 2, 23 Scitote hoc in republica seminarium Catilinarium futurum.
Diminut. esse videtur a catula, et legitur secundum quosdam ap. Plaut. Cas. 3, 2, 22.
vid. CATINVS.
Filius Amphiarai, frater Coracis et Tiburti. [...]
vel CATINE, es. f. vid. CATANA.
et CATINVM, i. n. [
tribuit Sosipater 1 p. 61.
siue CATILLVM, [ Diminut. [...]
auctore Festo. Ligurius, gulosus, catillo, [A Catillis, quos sectantur. [...]
quod eorum bona ligurisse viderentur. Vid.LIGVRITIO.
vbi post alios Heraldus Castellamenta legit: Salmas. autem ad Plaut. Cas. 3, 2, 22 Catillamenta restituit, quod etiam legitur in edit. 1651.
Idem quod catillamentum. [...]
vid. CAVTIVS in CAVEO.
Quasi Catulaster, Vt Graeci dicunt pro Catulo, pro Proculo. [...]
Inde formatum nomen, Ludicri puerilis genus, nisi quid turpius est, videtur notare. Dracont. 2 extr. Non catlastra gerit puerilia.
pro Catulitione in antiquis Plinii exemplaribus reperitur, 16, 25 Catlitionem rustici vocant, gestiente natura semina accipere, etc. Turneb. 24, 7.
Cognomen Rom. Porciorum et Valeriorum. [...]
vel CATOBLEPON, i. n. [Animal, cuius descriptionem ponemus e Plin. 8, 21 s. 32 [...]
aut CATOMVM, videtur significare plagam [verbera humeris s. scapulis imposita. [...]
quod ex Actis Mart. laudat Velserus l. c. et
id est Catomis caedere ex (licet hoc verbum hoc quidem sensu nondum ex Graeco scriptore obseruatum sit) vt a colapho etc. [...]
Gemma, quae ex Cappadocia venit. Hoc, et nihil praeter hoc Plin. 37, 10 s. 56.
Vini ficticii genus, de quo Plin. 14, 16 s. 19. Sic fit et Sycites e fico, quem alii palmiprimum, alii catorchiten vocant.
Recte factum interpretatur Cic. de Fin. 3, 45 c. 14 [...]
vid. in CATORTHOMA.
Felis. Martial. 13, 69 [...]
Alii legunt Caustica. Caeterum spuma haec est sapo, quo ad capillos rutilandos vtebantur Germani, teste Plin. 28, 12.
vid. CASSITERIDES.
Poeta Veronensis, Iulii Caesaris aequalis, notae elegantiae, lasciuiae, libertatis, cuius epitheta quaedam ponemus. [...]
Quot ille descripsit, et a Lesbia sua petiit.
Vox restituta a nobis Vegetio Mulom. 4, 28, 4 [...]
Cognomen Romanum Luctatiorum praesertim: Quantitatem disce ex Lucano 2, 173 Quid sanguine manes Placatos Catuli referam? Hinc
Vt, Minerua Catuliana, Romae a Q. Luct. Catulo dicata Plin. 34, 8.
Proprie significat Canis paruum: dictus vt ait Varro de L. L. 4, 19 p. 26, 6 [...]
Vt, Indomitae et rabidae libidinis catula, militari cauillo dictum cadauer Heliogabali. Aurel. Vict. Epit. 23. Et Fulgent. Carm. 22 At lupus et catula formant coeundo lyciscam.
et CATELLA, ae. f. Dimin. [
Add. p. 628. vid. et CATLASTER.
Quod est de Catulo. Vt, Plin. 29, 4 s. 14 [...]
Dicitur de canibus, quando Venerem appetunt. [...]
Actus catuliendi, vel tempus. [...]
siue CATTVS, i. m. [Felis. Pallad. Mart. 9, 4 [...]
pro Homine cauto, vid. CAVTVS in CAVEO.
Erat intra parietes locus tectus ac patulus ad communem omnium vsum, relictus. [...]
Cauerna. Solin. 14 (9) Nam in latebrosis rupium cauaminibus, etc.
vid. CAVVS.
vel idis. f. [Genus herbae foeniculo similis, breui caule, flore candido Plin. 22, 22 s. 40.
Asiae Septentrionalis mons, pars Tauris montis, quem totum nonnunquam complectitur, Poetis celebratus feritatis nomine, et quod ibi alligatus Prometheus. [...]
vel CAVCASIVS, a, um. Adi. [Quod est, vel quale est in Caucaso: Vt, Caucasea rupes Propert. 2, 1, 69. [...]
Natus vel viuens in Caucaso. Vt, Caucasigenae Alani Sidon. Epist. 4, 1.
Herba. Caucon, quae et Ephedra ab aliis Anabasis vocata, nascitur ventoso fere tractu, scandens arborem, et ex ramis propendens, folio nullo, cirris numerosis, qui sunt iunci geniculati, radice pallida. [...]
vel CAVCA, ae. f. Patera, poculi genus. [...]
Et inde
et CAVCVLATORES, i. Pilularii, pocillis suis varie illudentes spectatoribus, praestigiatores. Vid. Salmas. dict. loc. et Gloss. Vet.
Appendix illa spinae dorsi, de qua Plin. 11, 50 [...]
appellatae sunt ex iunco, ad similitudinem caudae equinae factae, Festus. Gellius 10, 25 in generibus nauium sunt caudicae. Gronou. Caudiceae. Conf. CAVDEVS.
vel CODEX, icis. m. [Truncus arboris. [...]
Quod est ex caudice. Plaut. Rud. 4, 4, 65 [...]
Quod pertinet ad caudicem. Plaut. Pseud. 1, 2, 25 Te cum securi, caudicali praeficio prouinciae. i. Tua erit prouincia, vt caudices securi findas.
s. CODICARIVS, a, um. Adi. [Vt, Caudicariae naues, ex tabulis crassioribus factae, Festus. [...]
s. CODICARII, nautae Tiberini, qui caudicariis nauibus frumentum subuehunt, quorum mentio l. 2 [...]
Idem, quod Caudicarius. Auson. in Mosella v. 197 Nauita caudiceo fluitans super aequora lembo.
s. CAVDIVM, i. n. [Oppidum Samnii, vnde Caudinae furculae, et Caudinae fauces, nobilitatae insigni clade, et ignominia, quam Romani exercitus sub Sp. Posthumio a Samnitibus acceperunt, quam describit Liu. 9, 2 [...]
vid. CAVVS.
Significat Vitare, et prouidere, ne quid praeter spem accidat. [...]
et Gerund. [
Animaduersio siue providentia quaedam, qua auertimus et vitamus aliquid, ne nobis accidat, quidquid cauendi causa suscipitur. [...]
vt, Cautionales stipulationes Praetoriae, apud Vlpianum in l. prima D. de Praetoriis stipulat. Praetoriarum stipulationum tres videntur esse species, etc.Iudiciales, Cautionales, Communes.
Prudens, et qui sibi et negotiis suis probe solet cauere. Ter. Phorm. 4, 5, 3 [...]
Cautiones, syngraphae. Vid. Barth. Advers. 44, 15 ex Corrippo 2 p. m. 39 Debita persoluit genitoris, cauta recepit.
Omne id, quod in sacris cauendum, et religionis gratia vitandum aut omittendum est, interpretatur Lips. Elect. 1, 21, et tribuit Gallio 10, 15 [...]
Prudenter, prouide. Plaut. Curc. 1, 1, 32 [...]
Caute. Ter. Heaut. 4, 8, 29 [...]
vel CATIVS, Deus apud Augustin. de C. D. 4, 21 [...]
Antiquum vocabulum, idem quod Cautus. Nonius 2, 184 [...]
Caute. Plaut. Men. 1, 2, 22 [...]
Qui cauet et prouidet. Plaut. Capt. 2, 2, 5 [...]
Cautio. [...]
Cautio, prouidentia. Ennod. 8, 8 An forte contra me illam tuam cautelitatem aestimas esse seruandam.
vid. CAVVS.
Vid.CAVVS.
et CAVILLVM, i. n. [auctore Festo, detortis in alium sensum verbis. [...]
inquit Nonius 2, 183 [...]
inquit Festus. [...]
Passiue, idem ac Illusus. [...]
Vt, Tractatus frustratorius, cavillatorius, in lib. 35 ff. t. 2 l. 88.
Cauillator. Firm. 5, 8 Astuti, callidi, cauillosi et insidiarum pleni.
Cauillatio, Iocus. Apul. Met. 8 p. 213 Sed ille cognito cauillatu, similis indignanti, At te inquit, etc.
i. cauillationibus et Sophismatis eludere studens.
Stabulum, in quo pecudes cluduntur; Festus, Caulae a cauo dictae: antiquitus enim ante vsum tectorum, oues in antris (s. cauis) claudebantur. [...]
Succus ex caule laserpitii. [...]
Vt, Caulinum vinum, iuxta Capuam proveniens, ab agro ita nominatum. [...]
s. COLIS, is. m. [In herbis ac fruticibus dicitur ipsum robur, siue stirps: i. ea pars, vnde se producunt folia aut ramusculi, nec tantum primaria s. caput et truncus, sed vndecunque aliquid enascitur. [...]
s. COLICVLVS, i. m. Diminut. [
Habens cauliculos, vt, Rami cauliculati Apul. de Virt. Herb. 90.
Folia producere, a quo Decaulesco, quod vid. suo loco.
Brassicae species est, lata habens folia e caule exeuntia, vnde et nomen accepit. Auctor Plin. 20, 9.
siue CAVLON, onis. [Oppidum, quod a Plin. 3, 10 collocatur in prima regione Italiae. Virg. Aen. 3, 553 Caulonisque arces et nauifragum Scylacaeum.
Aestus. Vulg. Interpr. Iobi 30, 30 Ossa mea aruerunt prae caumate.
Cariae oppidum, vnde Cauneae s. Caunaeae ficus, de quibus statim. [...]
vel CAVNAEVS, a, um. Adi. [quod nobilitarunt ficus s. Caricae Cauneae. [...]
vid. CAVVS.
dicitur stabuli s. diuersorii meritorii, s. dominus, siue institor. [...]
Taberna vinaria. [...]
Lucri sordidi causa, ceu canpones solent, aliquid venditare, vel facere adeo. Ennius apud Cic. Off. 1, 38 c. 12 Nec cauponantes bellum, sed belligerantes.
f. [Ars vel professio cauponandi. Onomast. Vetus: Cauponaria, [
Idem, qui Caupo. Gloss. Cyrilli: Cauponarius, [
Cymbae genus Gell. 10, 25. Caupolum vocat Isidorus 19, 1. Vid. CAPVLICVM sub CAPVLVS.
Verbum pantheribus proprium, vt Latrare canibus, vt vult auctor Philomelae, quae Ouidio tribuitur, v. 51 Panther caurit amans, pardus hiando felit.
siue CORVS, i. m. [Ventus ab occasu aestiuo flans, qui et Corus dicitur. [...]
etc.
siue CAVSSA. [...]
ab ea Causae significatione ductum, quam n. 12 explicauimus. [...]
vt, Ratio causalis August. de Genesi 7, 23. et 9, 1. Causalia, argumenta, quae ipsas rerum causas rimantur, Barth. ad Claud. Mamert. p. 379.
Idem. Vid. August. de Genesi 5 vlt. et 6, 5.
pro Parua causa. [...]
vel quod rectius CAVSSOR, ari. Dep. Causam tractare vel adferre, pro diuersa Causae significatione non vno modo accipitur. [...]
Excusans, praetexens. [...]
Cum causa. Plin. praef. operis, Quod si hoc Lucilius -- quanto nos causatius, i. iustiore causa, ab aliquo iudice nos defendimus.
Et Mart. Capell. 5 p... Causatiuum litis est, quod dubitationem facit.
Praetextus, excusatio, vel color. [...]
Vt, Omnis mali causatrix Dig. lib. 38 t. 10 l. 4 §. 6. Sed est modo ex interpretatione, nescio quam antiqua, Homerici versus, et verbi [
Idem, quod Causari. [...]
Qui causas dicit, i. agit, Patronus. [...]
Ipsa ars, siue Munus Causidicorum. [...]
Idem. Gloss. Gr. Lat. [
Est Pileus expassos margines habens, ad arcendum aestum, quo messores vtuntur. [...]
Fundus huius verbi est Plin. 36, 19 s. 34 [...]
Vstio, pingendi genus, quod describemus verbis Vitruuii 7, 9 [...]
et CAVSOS, [Aestus seu ardor. Hinc
Febris ardens. Cels. 2, 8 Febrem autem ardentem, quam Graeci
Vstile, quod exuri potest.
Laudatur Plin. 35, 15 s. 50 vbi inter Sulphuris genera, Quartum caustum ad ellychnia. Sed caustum nusquam comparet.
Vrens herba, quae alias Scelerata dicitur. Apul. de Herb. 8. Nempe
Quod vrendi vim habet. [...]
Laudatur Theod. Priscian. 1, 17.
vid. CAVEO,
Instrumentum vstorium. [...]
Idem. [...]
Cautere notare. Interpr. Irenaei 1, 24 Cauteriantes discipulos suos in posterioribus partibus extantiae dextrae auris.
Cauterio notatus. Vnde ab Apostolo, Cauteriata Conscientia dicta est 1 Tim. 4, 2. Novatian. de Trinit. c. 29.
Cauterio vrere. Veget. 3, 2, b. Si vermiculus dorso putredinem fecerit, vtilissimum est cauterizare subtiliter.
Vid. Barth. Aduers. 5, 17.
siue COTES, vnde contractum COS, [proprie Saxum dicitur asperum atque abruptum. [...]
vid. CAVEO.
Solido opponitur, a Chao, ex eius inanitate dictum, auctore Festo. [...]
siue CAVVM, i. n. [Pro Loco cauato. [...]
Foramen cauum, terra excauata, inter ea, quae finem agris praestare solent, recenset Frontin. [...]
Vt, Cauaticae cochleae. [...]
Cauum facere, fodere, euacuare. [...]
Vt, Virg. Georg. 1, 136 [...]
Conf. c. 3 p. 9, 15.
Vt, Dentium cauaturae Marc. Emp. 18. Temporum cauaturae Veget, Mulom. 1, 25, 2. Idem 2, 26, 1 Cauatura vulneris.
vnde
et de Pudic. cap. 20.
Vt, Cauator arborum picus Martius Plin. 10, 18. [...]
Receptaculum ferae, s. solo continuum, s. mobile.
vid. CABIALIS.
exponitur.
Idem forte ac Cauea, cum qua coniunxit Varro L. L. 4, 3. Sed disputant critici. Vid. Gothofredi Not. ad h. l. et Scalig. Coniect. p. 13, qui caullas, i. caulas legi vult.
Poculi genus. Sic Caueos et Scyphos coniunxit Treb. Pollio in Claud. 14. Vid. etiam Spartian. Pescenn. 10.
Ad formam verbi vacuefacere. Fortunat. 8, 4, 192 Per tribulos gradiens spinae cauefecit acumen.
Cauum terrae, vacuum atque obscurum. [...]
Locus multis cauernis plenus. [...]
vt, Fistulam cauernare ex vtraque parte clysteris, i. excauare, perforare Cael. Aurel. Tard. 4, 3, 26.
i. per diuersas cauernulas et fistulas.
vid. COXO.
vid. CAICVS.
siue CAYSTRVS, i. m. [Asiae fluuius. [...]
Vt, Ales Caystrius, i. Cyenus. Quid. Trist. 5, 1, 12 Vtque iacens ripa deflere Caystrius ales Dicitur ore suam deficiente necem.
Syllabica adiectio est, similis Graecorum [sed cum iis fere iungitur, quae in C, vel S, desinunt: vt, Hicce, siue hiccine, Sicce, siue siccine: Hisce, hosce, haeccine, illosce, et similia. [...]
Insula in mari Aegeo, de qua Plinius 4, 12 s. 20 [...]
quod quidam scribunt CAEVS, a, um. [Gentile. [...]
Fluuius Troadis, vnde
Quae esset, audiamus. [...]
Conditor Athenarum: qui omnem eius regionis multitudinem in duodecim vrbes digessit. [...]
Athenienses dicti sunt, a Cecrope rege. Quid. Met. 7, 670 Phocus in interius spatium, pulchrosque recessus, Cecropidas duxit.
Atticus, vt, Thymus Cecropius Virg. Georg. 4, 177. [...]
Attica. Iuuenal. 6, 186 De Tusea Graecula facta est, De Sulmonensi mera Cecropis omnia Graece.
Proprie significat Abire, et locum alii dare. [...]
Vt, Cedens animaduertit Nep. 3, 1, 3. [...]
Idem. Cael. Aurel. Acut. 3, 16 Cedenter consentiendo coercere.
et CESSITIVS, aliud Adi. Vlpian. Instit. tit. 11, 7 [...]
Cedendi actus. [...]
Cui fit cessio, vel creditor, in quem transfusa est obligatio, apud ICtos.
Regrediendo, et retrocedendo. [...]
Esse dicitur ap. Varr.
Ab opere vacare. [...]
Pro eo quod est Morans. [...]
Vt, Quid. Fast. 4, 804 Mutantesque domum, tectis agrestibus ignem, Et cessaturae supposuisse casae, non amplius vsui filturae.
Otiosus, qui cessat, et nihil agit. [...]
Qui cessauit, vel in quo cessatum est. Quid. Fast. 4, 617 Largaque prouenit cessatis messis in aruis. Sil. 5, 534 [...]
Verbum defectiuum: in imperatiuo tantum legitur, Cedo, i. Dic, vel Da. Ter. Eun. 5, 5, 8 [...]
Olei factitii species, ex malis cedri confecta, de qua Plin. 15, 7 Sed Hard. Pisselaeon. Hac autem peruncta materies, nec tineam, nec cariem sentit, vt idem ait 16, 39.
Genus cedri. Plin. 24, 5 f. 11 Cedrus magna, quam cedrelaten vocant, dat picem, quae cedria vocatur, dentium doloribus vtilissimam. Meminit et 13, 5 s. 11.
Pix est, quae ex cedrelate defluit, vt modo dictum. [...]
int. oleum: Pix liquida et primaria, quae ex taeda excoquitur. [...]
vid. post CEDRVS.
Vitis alba dicitur. Plinius 23, 1 Vitis alba est, quam Graeci ampeloleucen, alii ophiostaphylon, alii melothron, alii psilothron, alii archezostin, alii cedrostin, alii madon appellant.
Arbor nobilissima. [...]
Aliud Adi. [
Fructus cedri. Plin. 24, 5 s. 12 Cedrides, hoc est fructus cedri tussim sanant, vrinam cient, etc.
vid. CELENAE.
Vna ex Harpyis, q. d. Nigra, [enim niger est. Dira Virg. Aen. 3, 211. [...]
vid. CELO.
vel CELEBER, bris, bre. it. [Idem fere quod frequens, cum ad locum refertur; cum ad hominem vel rem respicit, crebram nominis et famae vsurpationem indicat. [...]
it. [Tum bominum coetum declarat, tum dignationem ipsam atque honorem multorum suffragiis delatum et comprobatum. [...]
Idem significat quod frequentare: ac primo quidem ad locum refertur, vbi est cum multis vel saepe adire, obire. [...]
de funere.
Vt, Celebratio ludorum Cicero Att, 15, 29 pr. [...]
Vnde Compar. Celebratior, Superl. Celebratissimus. [...]
pro Exsequiis. Martial. 6, 16 [...]
de Ludis Stellae, Fecit Hyperborei celebrator Stella triumphi.
quo celebratur aliquid, Vt, Ammiann. 29, 34 Aetatum ordinumque omnium celebrabili fauore susceptus.
Celebris fio, Accius, Et qualis fuerit, fama celebrescat tua Nonius, 2, 158.
vel CELAENAE, potius, arum. [vt ait Liu. 38, 13 [...]
Vt, Stat. Theb. 2, 666 [...]
raro haec) et (rarius, hic et haec) CELERIS, e. A [quidam dictum existimant, et significat Velox. [...]
Celeriter aliquid facere. [...]
Velocitas. [...]
Celeritas. Varro de R. R. 3, 12, 6 Lucius Aelius putabat ab eo dictum leporem, a celeritudine, quod leuipes esset.
Qui leuis celerque est pedibus. [...]
Velociter. [...]
Aliud Aduerb. Vt, Celeriuscule dicere Auctor ad Herenn. 3, 24 c. 14.
Pro Celeriter. Accius, Sed quis hic est, qui matutinum cursum huc celeranter rapit? Nonius 11, 32. Antiquum.
pro Celeriter. Aduerbium similiter antiquum. Sisenna Hist. lib. 5. Quo magis celeratim poterant, in insidiis suos disponit. Non. 2, 140.
Aduerb. antiquum, pro Celeriter. [...]
Genus nauigii actuarii, quod et Celox dicitur. [...]
Participium Graecum, equitantes. Plin. 34, 8 Hegiae Minerua, Pyrrhusque rex laudatur, et celetizontes pueri, i. equis singulariis s. sellaribus decurrentes.
trisyllabum [Viri proprium. [...]
vel CELEVMA, atis. n. Clamor est vel canticum potius, quo incitantur et reguntur nautae. Seru. ad Aen. 3, 128 [...]
Qui remiges hortatur, quasi nauigationis moderator: qui a Plauto Latine Hortator appellatur, quod ea hortamenta faciat, quae verbo Graeco Celeusma dicuntur etiam a Latinis. [...]
Potus ex frugibus confectus, de quo Plin. 22 extr. [...]
auctore Seruio ad Aen. 1, 437. [...]
Monachus, qui in cella vitam transigit Sidon. Epist. 9, 3.
Quae praeest cellae. Plaut. Milit. 3, 1, 101 Iampridem, quia nihil abstulerit, succenset cellaria. Alii legunt Geraria: Alii Ceraria. Nihil certi.
Qui praeest cellae. Plaut. Capt. 4, 2, 114 [...]
Vt, Plaut. Milit. 3, 2, 31 Postea sagina ego eiiciar cellaria, i. impediar de cella me saginare.
Idem quod Cella. Servius ad Aen. 1, 707 [...]
Vt, Columel. 8, 8, 1 Hac eadem ratione palumbos, columbosque cellares pinguissimos facere contingit, i. qui in cellis aluntur.
Aliud Adi. Vt, Cellarienses species eadem, quae Cellaria Cod. Theodos. de erogatione militaris annonae l. 32. et l. 16 de indulgentiis debitor.
Cellarum constitutio, i. Series cellarum, videtur Petron. 77 Domus susum habet cellationem.
Idem qui Cellarius. Inscript. Grut. p. 582 n. 10 D. M. SECVNDI NVNDINI PRIMITIVI CELLIONIS.
Impellere, mouere, vnde Percello Obsoletum. [...]
siue CELMIS, quia Graece [
Abscondere, tegere. Ouid. de Arte Am. 2, 409 [...]
Vt, Commissa celans Nepos 15, 3, 2. Persae arcana regum celantes Curt. 4, 6, 5. Vultus celans timorem Lucan. 10, 14.
Vt, Indagator celati, inter Amoris elogia Plaut. Trin. 2, 1, 15. Et 1, 2, 127 Celata omnia ille pessum dedit.
Tecte. Ammian. 14, 7 Non celate turbidum saeviebat ingenium.
Occulte. Sisenna Hist. 6 Quam maxime celatim poterat, in insidiis suos disponit, Ex Gell. 12, 15. Vid. Apul. Met. 4 p. 151, 39.
Qui abscondit. Lucan. 10, 286 Qua Deus, vndarum celator, Nile, tuarum, Te mihi nosse dedit.
Apud Apul. Met. 5,... esse dicitur. Negat Index.
auctore Nonio 13, 1. [...]
Vt, Porcellus Celsinianus Apic. 8, 7. ab inuentore.
Altus, sublimis, excellens: a Cello antiquo verbo: vnde compositum Excello. [...]
Vt, Celsius assurgunt Claud. in Eutrop. 1, 387. Consurgens celsius Ammian. 25, 4. Gradientes celsius Id. 28, 1. Conf. et Columel. 4, 19, 2.
Magnitudo, altitudo. Cic. Off. 3, 24 c. 5 Celsitas animi et magnitudo. Sed Grut. Gronou. Excelsitas.
Idem. Vell. Paterc. 2, 94, 2 [...]
Dei epitheton Theodulfus Carm. 2, 447 Hanc tibi, celsitonans aram, Teudulfus adorno.
Galliae populi, de quibus Caes. B. G. 1 princ. [...]
Populi Hispaniae s. Iberiae, qui a Celtis originem ducunt. [...]
Regio Celtiberorum: Celtiberia cuniculosa Catullo Epigr. 35, 11 [...]
A Celtiberia deductum. vnde Celtibericum bellum, et Celtibericam cladem dicimus. Vid. Plin. 33, 3.
Tertia Galliae pars. Plin. 4, 17 [...]
Apud Poetas pro Gallico in vniuersum ponitur, vt Celticus cruor Sil. 5, 144. Furor Celticus Idem 4, 190. Rura Celtica Id. 1, 46.
Sculptoris Instrumentum Vulg. Iob. 19, 24. Sermones mei Celte sculpantur in silice. A celando s. caelando, i. sculpendo dictus videtur.
Arbor, quae alio nomine Lotos appellatur, vbi vid. ex Plin. 13, 17.
apud Plin. 9, 10. Sed Harduinus ex MSS. Chelyon v. v.
lege CHELYDRVS.
Herba apud Plin. 27, 8 s. 35. [...]
Euboeae promontorium, auctore Strabone lib. 10. Vbi Hercules a deuicta Oechalia reuersus, Ioui aram exstruxit. Hinc Cenaeus Iuppiter Ouid. Met. 9, 136. de Hercule.
Auri et argenti expurgatores esse coniicit Guther. de Offic. Domus Aug. 3, 9 [...]
Genus serpentis venenosi. Plin. 20, 22 Adversus serpentes efficax, maxime cenchrin et seolopendras terrestres ac marinas. Lucan. 9, 712 Et semper recto lapsurus limite cenchris.
Genus accipitris. Plin. 29, 6 Turturis fimum albugines extenuat: item cochlearum einis, fimum cenchridis: accipitrum generis hanc Graeci faciunt.
Gemmae species, quae veluti sparsa milii grana habere videtur, vid. Plin. 37, 11.
Ioniae amnis est ad Ephesum. [...]
Adamantis genus est, quod sit milii magnitudine, enim milium dicitur, Plin. 37, 4.
vid. CAENEVS.
Vid. etiam Propert. 4, 11, 9.
vid. CAENIS.
Imaginarium et vacuum corpore sepulcrum: quale Virgilius describit Aen. 3, 301 [...]
Putare significat, et, quid putemus, verbis demonstrare. [...]
et CENSITVS, vid. post CENSVRA.
Aestimatio. Plaut. Rud. 4, 8, 9 [...]
Idem quod Census. Spartian. in Pescen. Nig. 7 Terras leuare censitione. Sic Vespasiani censitione et iussu Frontin. de Coloniis in Calabr. p. 146. Est non minus quam
Censor, ab antiquo verbo Censio quarti ordinis. [...]
Qui censet, vix aliter dicitur, quam de magistratu Romano, cuius vim ipsorum veterum verbis descripsisse contenti, reliqua ab antiquitatum scriptoribus repetenda praetermittemus. [...]
Quod ad Censorem pertinet. [...]
Censoris officium, vel etiam opus, i. animaduersio, reprehensio. [...]
Vt, Censa ciuium capita centum quatuor et viginti millia Liu. 3, 3. [...]
pro Census dicitur, in Monumento Ancyrano, quod Imp. Augusti Octau. [...]
Dicebatur Aestimatio rerum ac bonorum, secundum, quam tributa pendebantur. [...]
Idem, quod Census. Cic. apud Nonium 3, 76 Quorum luxuries fortunata censa peperit.
Idem, quod Censorius. [...]
Idem. Vt, Liberalitates censuariae Spartian. in Adrian. 10. [...]
siue CENTAVRION, s. CENTAVRIVM, i. n. [Genus herbae. [...]
dicatur impugnari.
Qui et Hippocentauri [Thessaliae populi. [...]
Vt, Hor. Carm. 1, 18, 8 At ne quis modici transiliat muncra Liberi Centaurea mouet cum Lapithis rixa super mero Debellata.
apud Stat. Achil. 1, 266 siluae, in quibus habitant Centauri.
Pugna cum Centauris. Sed Plaut. Curc. 3, 7, 5 Thessaliam ipsam ioculariter ita videtur appellasse, quia pars eius a Centauris inhabitata dicitur Poetis.
vid. CENTVM.
Qui centum habet capita. Horat. Carm. 2, 13, 34 [...]
de errore multiplici, labyrinthi instar.
Rosa, de qua Plin. 21, 4.
Genus tritici. Plin. 18, 10 s. 21 Fertilissima tritici genera ramosum, aut quod centigranium vocant.
Qui centum manus habet: cuiusmodi fuisse Briareum gigantem refert Virgil. Aen. 6, 287. [...]
A Sidonio Carm. 9, 265 [...]
siue CENTENODIA, ae. f. Herba, quae et Genicularis a Latinis, a multis nodis et geniculis dicta, et eadem ratione a Graecis Polygonon appellata est, et Polygonaton: sunt et qui Sanguinariam appellent. [...]
Vermis, de quo sic Plin. 29, 6 [...]
de ceruis, Testes
Piscis est alio nomine Scolopendra dictus. [...]
Vilis panni vndique consuti et consarcinati nomen. [...]
vt, More centonario vidimus ex Tertull. de Praescript. [...]
Genus ficariorum culicum. [...]
Punctus ex Graecorum vsu, sed in primis, qui est in medio circulo, a quo omnes lineae ad circumferentiam ductae, sunt inter se aequales. [...]
Vt, Terra centralis, i. suo centro alterius centro corporis e diametro opposita. [...]
vid. CENTVRIAE n. 5.
vt, Centrosa scobs. i. limatura admodum dura, veluti centrum, quod in marmore vel iunipero inuenitur. [...]
Nomen numerale indeclinabile, cuius prima litera C numerus, quem notat, exprimitur. [...]
Quod frequenter sensu illo infinito ponitur, quem in Centum modo notabamus. [...]
Gradus et dignitatis nomen. [...]
continens. Nempe vt similia in ARIVS, denotat non multiplicationem sui, sed numerum aliarum rerum, ad quas refertur. [...]
Genus pecuniae. Cod. Theod. 9, 23, 2 Suspicatur Gothofredus post longam disputationem, intelligi denarios argenteos, centum in libram signatos.
Ordinis proprie, vt sit centesimus, ante quem nouem et nonaginta praecesserunt. [...]
vt, Decimare exercitum, dicitur, id est Centesimum quemque militem supplicio afficere. [...]
et similia, vid. paullo ante.
Briareus, i. Centies duplex; secundum fabulas ipse est Aegaeon, Seruius ad Virgil. Aen. 6, 287 [...]
quod herbae nomen ponunt, diuisim potius scribendum, et sic scribitur Plin. 22, 8 s. 9 postquam, de erynge s. eryngio egit, Ex his candidam nostri Centum capita vocant.
extr.
Pluraliter. [...]
Quod pertinet ad Centumuiros.
Vt, Plaut. Pers. 4, 4, 11 Haec nisi inde aberunt, centuplex murus rebus seruandis parum'st. Fructus Prud. Hymn. Ieiun. extr.
vnde
non numi nomen, sed summae aeris, nempe centum assium, aestimandum proinde ex diuerso diuersis temporibus assium pretio. Nempe Centum librae aeris, quae argentea primum pecunia signata decem denariis, vel XX victoriatis, vel XL Sestertiis, aestimabantur. [...]
vel quod malunt, CENTVMPONDIVM, [Centum librarum pondus. [...]
Proprie centenarium numerum notat primo hominum in re praesertim militari, deinde portionum virilium agri assignati. [...]
vt, Lapides centuriales A. de Limit. p. 298 Goes. quibus limites Centuriarum constituuntur in agris. Centuriale aruum. Festus.
A numero militum dictus, cui praeerat. [...]
In centurias distribuere. [...]
In centuriam distributus. [...]
Dignitas et officium centurionis. [...]
Per centurias. [...]
Dimensio per centurias, apud agrimensores. Sic. Flacc. p. 16 Alii dicunt perticam, alii centuriationem, etc. Et Hygin. p. 206 Deduci intra centurationem.
Idem, quod munus Centurionis, s. Centuriatus. Vt, Agere centurionatum Tacit. Ann. 1, 44.
vid. CENTVRIO.
siue CENTVRIPAE, arum. [Ptolemaeo, [aliis] Oppidum Siciliae, sub Aetna monte. [...]
Latinae conditionis tempore Plin. 3, 8.
vid. ante CENTVM.
Vid.CEA.
s. CAEPE, n. [Indecl. Olus dictum volunt, quod capitis similitudinem habeat, vel quod in caput crescat. [...]
Idem. Allioque cepisque Martial. 12, 52. [...]
ap. Non. 3, 67 [...]
Locus cepis consitus. [...]
Idem. Gell. 20, 8 Cepetum revirescit. [...]
et CEPITIVM, i. n. secundum Priscianum 6 p. 681 pro eo, quod est Ex genere ceparum. Caepitius capillus, caepitium caput Arnob. 5 p. 155.
vel CEPVLLA, Cepa. Pallad. 3, 24, 3 [...]
Generale nomen est ad omnes capitis dolores, continetque sub se Hemicraniam, Cephaleam, et similes. [...]
Morbus vehemens, quo totum caput infestatur. [...]
Capitationis exactor. L. 6 C. Th. de patroc. vicor. sic interpretante Gothofredo.
Capitalem, vel de capite aliquid significare potest: sed nondum satis de eo constat. [...]
Insula Ionii maris. Plinius tradit, eam quondam dictam fuisse Melaenam 4, 12 s. 19.
Illius insulae populi. Sil. 15, 305 Saxa Cephalenum, et scopulosis Neriton aruis.
q. d. capitatam.
ad capitis dolores.
Vid. Salmasius ad Solin. p. 933 b, B. qui cephalionem vocat; alii appellant Cerebrum.
Deionis filius, Aurorae dilectus, sed maritus Procris. [...]
Sic vocatur foetus fucorum, cum formam capere coepit, itemque Sirenes, vt apum nymphae Plin. 11, 16. [...]
Rex Aethiopum Phoenicis filius, et Andromedae pater, socerque Persei. [...]
Vt, Arua Cepheia Ouid. Met. 4, 669.
Atticae regionis fons. Plin. 6, 7 In Attica fontes, Cephisia, Larine, Callirhoe enneacrunos.
Fluuius Boeotiae: ortum habet in radicibus Parnassi montis. [...]
finxit Ouid. Met. 1, 369 Nulla mora est, adeunt pariter Cephisidas vndas.
item fem. Ouid. Met. 7, 439 Vidit et immitem Cephisias ora Procrusten.
Animal est apud Aethiopes, pedes posteriores humanis pedibus et cruribus, et priores hominis manibus similes habens. [...]
De hac Plin. 37, 10 s. 56 Ceponides in Aeolidis Atarne -- nascuntur, multis coloribus translucentes, alias vitreae, alias crystallinae, alias iaspideae. [...]
siue CEPOLATITIS, Gemma candida, venarum nodis coeuntibus candore imaginem regerens Plin. 37, 10 s. 56.
Latine Hortus dicitur. Hinc
Hortus Veneris, herba, alias Cotyledon. Apul. de Herb. c. 43.
Sepulcrum in horto. Inscript. Fabrett. pag. 115.
Graeci appellant, quae ad hortorum curam pertinent, aut in hortis seruntur. [...]
Hortulanus. Sic tertium librorum Apicius inscripsit.
Aiunt esse adiectiuum, a ceppho auicula leuissima tractum, et tribuunt Cic. Att. 13, 31 De epistola ad Caesarem, [i. leuia sunt, aut fatua. [...]
Animal. Vid.CEPHVS.
Opus illud apum, quod relinquitur melle expresso fauis. [...]
Cera linere. Columel. 12, 50 Nam fere sexta quaque oliuitate dolia cerari oportere antiqui dixerunt, etc.
Vt, Tabella cerata. [...]
Ceram facere. [...]
Cera inducta, vel inducenda. [...]
siue CEROTVM, i. n. [Medicamenti genus medium inter vnguenta, quae liquidiora, et spissiora emplastra.: quod tamen ipsum gradus huius rei recipit: prout plus vel minus olei cerae miscetur et rebus siccis. [...]
Seplasiarius. Octau. Horatian. 1, 9. Theod. Prisc. de Diaeta c. 10.
Ceratum. Chalasticum Marc. Empir. c. 35. Ceratoria apponere Cael. Aurel. Tard. 2, 3.
Qui cera, vel cereis negotiatur.
Legitur a quibusdam. Plaut. Milit. 3, 1, 102 Quia nihil abstulerit succenset ceraria. al. Geraria. Gronou. suspicatur Geraera.
Pecunia, quam pro cera magistratus a Prouincialibus exigebant. [...]
Quod ex cera factum est. [...]
intell. Lychnus. [...]
Quod cerae simile est. [...]
s. CARINARIVS, i. Qui flauo colore tingit. Plaut. Aul. 3, 5, 36. Conf. Turneb. Adu. 14, 5.
vid. CEROFERARIVS.
Gemma. Cerae similis Plin. 37, 10 s. 56. [...]
vid. post deriuata ex CERNO.
Ceram habens admistam: vnde Mel cerosum, nondum despumatum, et adbuc cera commistum Plin. 32, 3 s. 13.
Proprie est Figuli officina. [...]
Gemma est teste colorem habens, vnde et nomen accepit. nam [testam, vel tegulam sonat Plin. 37, 10.
Locus Romae putatur, in quo Milo domum habebat. [...]
vid. CERA.
i. e. Copiae cornu, Festus. [...]
9, 15 vocat Aureum cornu.
vel CERASTIS, is. m. vel CERASTA, ae. [Genus serpentis. [...]
apud Varronem est de L. L. 6, 3 p. 76, 24 Cerastibola Opilius scribit circum coxendices sunt nobis. Sed corruptum censet Scaliger. Vid.STREBVLA.
Arbor satis nota cum nomen fere servet in hodiernis linguis, a Cerasunte Ponti ciuitate sic dicta: quam quum Lucullus deleuisset, inde illam transtulit, et a ciuitate cerasum appellauit. [...]
Fructus cerasi. [...]
vbi Gloss. Cerasinum russeum, a colore eius fructus. Tunica Id. c. 67.
pro Camptaules, ap. Vopisc. Carino c. 19 legit Salmas. qui cornu incinit.
Cometae nomen [a cornu. Plin. 2, 25 Ceratias cornus speciem habet, qualis fuit quum Graecia apud Salamina depugnauit.
Genus herbae: de qua Plin. 26, 8 s. 34, 8 Ceratia vno folio, radice nodosa et magna, in cibo coeliacis et dysentericis medetur.
Species est ratiocinationis Sophisticae, dicta a cornibus, id est a materia ipsa, qua vtuntur, qui hoc genere argumenti delectantur. [...]
Herba. Plin. 20, 19 s. 78 [...]
Siliqua Graeca, foenum Graecum. [...]
Tunica oculi, quam Corneam vulgo appellant, quia pelluceat, vt cornu attenuatum. [...]
vid. CERA.
Cornicen. [...]
Fulmen est, Vnde Ptolemaeorum vnus nomen accepit, quem fulmen belli dicere adulatores vellent. [...]
Variis rebus tributum, et per ellipsin Substantiue vsurpatum. Sic
et CERAVNIVM, i. n. Gemma est candida et vehementer fulgens. [...]
Tabula Apellis, in qua tonitrua pinxerat. Plin. 35, 10 Pinxit et quae pingi non possunt tonitrua, fulgetra, fulguraque: Bronten, Astrapen, Ceraunobolon appellant.
Canis triceps apud inferos, stupendae immanitatis. [...]
Vt, Stat. Silu. 5, 1, 249 [...]
Amphibium. Varr. de L. L. 4, 13 p. 21, 36. Sed vitiosum esse videtur. Vid.QVERQVEDVLA.
inter olearum genera est Colum. 5, 8, 3. Sic enim leg. pro CIRCITIS et Sylburgius in Ind. suadet, et Morgagnus.
vid. CIRCIVS.
Compositum nomen ex [cauda, et [simia, vt sit Simia caudata. [...]
Animal cauda spectabile, volunt Graeci. [...]
lege CIRCOS, et vide suo loco.
siue CERCVRON, [
Arcas, latro insignis, qui omnem Atticam regionem latrociniis infestabat immani ferocia, et membrorum robore curuans trabes, et altissimas pinus ad terram trabens. [...]
Vt, Ouid. in Ibin 412 Quaeque Ceres vidit laeto pereuntia vultu Corpora Thesea Cercyonea manu.
Quicunque lucrum quaerit sordidum, et artes illiberales exercet, quaestus gratia, qui Graece [dicitur. [...]
vid. CAERE.
vid. CERES.
Antiquis dicebatur idem quod Cerebrum. Vet. Gloss. Ceereber [Sed Caper de Orthogr. p. 2245 Putsch. Hoc Cerebrum est. Nam Cereber qui dicunt, sine cerebro viuunt.
Puluillus capiti apponendus. Caput cerebellari communire Veget. Mulom. 2, 11, 3. 3, 33, 2. Add. 3, 12, 6.
Qui cerebri vitio morosus est et irritabilis. [...]
Herba, alias Chaerephyllon. Apul. de Herb. c. 104. Pallad. Febr. 24, 9. et Sept. 13, 3. vbi tamen Caerefolium scribitur.
vid. CAEREMONIA.
Saturni atque Opis filia, quae genuit ex Ioue Proserpinam. [...]
Quod ad Cererem pertinet. [...]
vel CERRITVS, potius, quasi Cereritus. [quae omnia sunt in Vet. Gloss.] Festo, Furiosus. [...]
Insanus. [Vid. mox CERITVS.
Populi Hispaniae sub Pyrenaeis, apud quos generosa vina nascebantur. [...]
vid. CERVISIA.
extr.
vel CERINTHE, es. f. [Genus berbae. [...]
vid. CERA.
Fauus. It. vlceris genus. Plin. 20, 2 s. 6 Radix peponis sanat vlcera concreta in modum faui, quae ceria vocant. Est igitur fistulosum genus in varias cellulas veluti diuisum. Idem MELICERIS. [...]
vel CERITIS, gemma vid. sub CERA.
CERE, CERITES, populus. Vid. CAERE.
vid. CERION.
Vid.GERMALVM.
Prima et propria significatione, quam seruant composita Discerno, Excerno, Incerno, Secerno, Succerno, quamque habet e Graeco fonte [est separare, discernere, dirimere. [...]
et 4, 408 Quis tibi tunc, Dido, cernenti Italia sensus? Caeli scintillare omnia templa cernentes Lucret. 6, 644. Add. Nep. 7, 9, 3.
vulgo inuisibilis.
pro Cretus. Lomentum Fabaceum bene cernitum Theod. Prisc. 2, 4.
Cribratus. Cretum tus Scrib. 222. Add. 70, 145. Bene cretus cinis Pallad. 10, 22.
Visus. Mart. Capell. 4 p. 115 Opponuntur sibi -- vt habitus orbationi, vt Cernentia caecitati: est igitur habitus cernendi.
Sollemnitas, quae adbibebatur in adeundis hereditatibus: vel Ipsa hereditatis aditio. [...]
Est quasi cernendi causa caput profunde demittere. [...]
pro Cernuo, meliores habent. [...]
Idem quod Cernuus, cum quo etiam permatatur, v. g. Apul. 9 p. 235, 28 Supra mensam cernulus corruens. Cernulus,
vel CERIPHORVS, i. m. Clericus, cuius munus erat ad sacrorum mysteriorum pompam accensos cereos ferre. Alio nomine vocabatur Acolythus s. Acoluthus. Vid. Isid. 7, 12.
videtur fuisse loci nomen in vrbe antiqua. [...]
Oleum ceratum, quo athletae vngebantur. [...]
Vt, Collum ceromaticum Iuuen. Sat. 3, 68. i. Ceromate perunctum.
Fontis nomen, de quo sic Plin. 31, 2 s. 9 Eudicus in Hestiaeotide fontes duos tradit esse, Ceronem, ex quo bibentes oves nigras fieri: Nelea, ex quo albas: ex vtroque autem varias.
Ficus nomen. Plin. 13, 8 s. 16 Similis et quem Iones Ceroniam vocant, trunco et ipsa fertilis, sed pomo siliquae. Gr. [Vid. Salm. ad Solin. p. 326 sqq.
Quasi tu dicas cornu stratum, vt lithostroton lapide vel tessellis e lapide constratum et coagmentatum opus. [...]
vid. CERATVM.
vid. CERITVS, sub CERES.
Haec Festus. Sunt itaque Cerrones, qui Gerrones, vbi vid.
Arboris species ex glandium genere. [...]
Idem. Plin. 16, 6 Glans fagea suem hilarem facit, carnem coctibilem, etc. Proximam huic cerream tradit Nigidius, nec ex alia solidiorem carnem, sed duram. Add. Colum. 9, 20, 5.
CERTABVNDVS, CERTAMEN, CERTATOR, vid. in CERTO.
vid. CERTVS.
Superare studere alium, contendere; quasi forma frequentatiua a Cerno, vbi vid. n. 5. Non. 4, 61 [...]
Vt, Certantes pugnis, calcibus, vnguibus, morsu Cic. Tusc. 5 c. 27. [...]
Partic. passiuum. [...]
Certandi actus, Certatio. [...]
Ipse actus, contentioque certantium. [...]
Cum contentione: quando alius alium praeire et superare conatur in re aliqua. [...]
i. disputatores Gell. 12, 10. [...]
Idem quod Certamen. Stat. Silu. 3, 1, 153 Ridetque benigna Parthenope Gentile sacrum, nudosque virorum Certatus, et parua suae simulacra coronae.
Clarus, et indubitatus, a Cerno, Video, quia ea, quae cernimus, clara et indubitata sunt. [...]
i. certiorem facere. [...]
Certiorem fieri. [...]
Certus fio. Pacuuius apud Nonium 2, 160 Vocant coquos, vnde certissent. Sed Mercer. Aquae eccos. Nonius explicat, Certa fiant.
Legitur apud Amm. Marcell. 30 post princ. In cuius fidei certitudine mansit immobilis. [...]
ICtorum sunt.
Confirmantis. [...]
Sine dubio. Plaut. Men. 5, 8, 9 [...]
vid. CERVVS.
Funis, quo antenna ab vtroque extremo s. Cornu suo religatur ad malum. [...]
vid. CERVIX.
vid. CERVVS.
vel, vt quidam malunt, CEREVISIA, ae. f. Ge nus potus ex hordeo Plin. 22 extr. [...]
Posterior colli pars, vertebris constans, per quas cerebri propago medulla spinalis descendit. [...]
vel CERVICALE, is. n. [a Ceruicibus: significat Ceruicis sustentamentum. [...]
Obstinatus. Vulg. Interp. Sirac. 16, 11.
Idem. Vt, Ceruicosi Iudaei. Ambr. Vid. Voss. de Vit. L. L. 3. 4.
a Ceruix. Cic. Verr. 3, 49 c. 19 [...]
vid. CERA.
vid. CAERVLEVS.
Sanctus fuit apud priscos Latinos, si credimus Scaligero ad Festum, vid. CAEREMONIA. [...]
Genus metalli facticii, quod describemus verbis Plin. 34, 18 s. 54 [...]
Fucatus Cerussa. Martial. 2, 41 Cerussata timet Sabella solem. Sic Cerussata candidiora cute. Martial. 7, 24. Cic. in Pison. 25 c. 11 Cerussatae buccae.
Animal cornibus et celeritate notum: dictum quod [i. Cornua gerat, auctore Festo. [...]
Vid. CERVVS n. 2.
Aliud Adi. [Vt, Ceruinum cornu Varro de R. R. 3, 9, 14. [...]
vid. statim post. CERYX.
Graecis praeco est. [...]
Insigne Cerycis. [...]
Legebant viri docti Colum. 2, 15, 7 vbi cum culina iungitur, et quotidie emundari iubetur: intelligebantque locum, vbi purgamus ventrem. Sed placuit deinde Caseale, a Caseis dictum, vbi vid.
vid. CAESENA.
vid. CAESPES.
vid. CISPIVS.
CESSICVS, CESSIM, CESSO, vid. CEDO.
vid. post CESTVS.
sic enim leg. pro vulgato [
Teligenus, quod describemus verbis Liuii 42, 65 [...]
Picturae genus. [...]
Instrumentum, quo cauatur ebur, vt modo vidimus ex Plin. 35, 11 s. 41. [...]
Cingulum Veneris, quo ipsa Martem, et Iuno Iouem conciliabant. [...]
CETARII, CETE, vid. CETVS.
Cognomen familiae, de gente et populo velut Corneliorum, cuius hic propter frequentem vsum et Antonomasias Poetarum facienda mentio est. [...]
Ponti et Terrae filia, Phorcyos coniux, mater Gorgonum. [...]
vel CAETRA, ae. f. [auctore Seruio ad illud Virg. Aen. 7, 732 [...]
Qui cetra vtitur. [...]
it. CETVM, it. CETVS, i. n. et m. [Belua marina. [...]
Loca iuxta mare, stagnante lacu, in quibus thynni, et alii huiusmodi pisces capiuntur et iuxta saliuntur. [...]
Idem. Hor. Serm. 2, 5, 4 [...]
i. magnos pisces venditat, et bolonas exercet, auctore Donato ad Ter. Eun. 2, 2, 26 [...]
de Ceto pisce v. 1300 Cum primum rursus ab vndis Cetosa in superum referuntur viscera Caelum.
vid. CEDO, post deriuata ex CEDO, is.
Similitudinis, vt, sicut, velut, Virg. Aen. 2, 116 [...]
Genus vaccae Columel. 6, 24 [...]
Clunes mouere: quod proprie est marium obscene se motantium, vt mulierum Crissare. [...]
vid. COEVS.
Luciferi filius, et maritus Alcyones naufragio periit, de quo vxor in somnis monita, quum ad deflendum miserabilem viri casum mane ad litus venisset, vnde ille soluerat, cadauer fluctibus ad litus vidit expelli: quod quum viri sui esse cognouisset, ac per vndas ad illud exsilire vellet, deorum miseratione in auem sui nominis conuersa, ad os mariti aduolauit: qui et ipse oscula vxoris sentiens, in Ceyca volucrem mutatus est. [...]
i. Salue Graecorum formula Latinis etiam familiaris. [...]
Herba hortensis, quam in Cerefolium corrupere recentiores. [...]
Vt, Theod. Prisc. 2, 10 Chalasticaminibus relaxari, i. Chalasticis remediis. Nempe
Quod vim laxandi habet. [...]
genus apud Plin. 31, 10 s. 46, 1 [...]
vid. sub CHALO.
Grando.
Tuberculum est in oculorum palpebris, grandini simile, vnde nomen habet, digito mobile, si huc atque illuc pellatur. Cels. 7, 7, 3.
Futurae grandinis speculator. [...]
s. CHALCANTHVM, [Atramentum sutorium, ad verbum, Flos aeris (quo nomine vtitur Veget. Mulom. 4, 28, 2. et 16) [...]
vid. GALBANVM.
Genus herbae. Plin. 21, 16 s. 56 Carduus et folio et caule spinosas lanugines habet. Item acorna, leucacanthos, chalceos, cnicos, etc.
Herbae genus. Plin. 26, 7 Item herba chalcetum e vineis contrita imponitur.
i. Aereus. [...]
etc. vid. post CHALCIS.
Minerua a Lacedaemoniis cognominata, a templo aeneo, Graecorum auctoritates collegit Meursius Miscellan. [...]
Phryxi vxor, soror Medeae Valer. Argon. 6, 479 Chalciopen imitata sono formaque sororem. Add. Ouid. Epist. 17, 232.
Serpentis venenosi genus esse aiunt e genere lacertarum, quasdam aerei coloris lineas in tergo habens: vnde et nomen Plin. 32, 3 s. 13 [...]
Qui est ex Chalcide vrbe, vel Chalcidica regione. [...]
s. CALCITIS, Gemma, coloris aeris Plin. 37, 11 s. 73.
Gen. Chalcitis Scribon. 37. 47. 231: sed Chalcitidis 208. 223. 226. [...]
Eadem est
Genus numismatis, Plin. 21, 34 Drachma Attica sex obolos pondere efficit: obolus decem chalcos.
Auctore Plin. 6, 28 [...]
diountur apud Quinct. 1, 1, 37 [...]
Laxare et demittere. [...]
apud Vegetium Rei militaris in ipso fine, quibus antenna et attollitur et demittitur. [...]
Populi in Ponto iuxta Thermodoontem finuium Straboni et Plinio: qui ferro caeteris praestare dicuntur. [...]
Genus ferri durissimi. [...]
Nomen animalis apud Plin. 8, 19 s. 28 [...]
Genus sambuci. [...]
Frutex est Plin. 15, 25 s. 30 [...]
teste Plin. 24, 10 s. 49. Vnde vulgo Hedera terrestris dicitur. Plin. 16, 34 s. 62 humi repens dicitur. Add. 24, 15 s. 84. et Seren. v. 795.
quae ex vino pota, contra venena serpentium omnium, scorpionumque pollet Plin. 24, 15 s. 86.
Herba topiaria, Vincaperuinca alias dicta, v. v. ex Plin. 21, 11 s. 39. [...]
Melius Chamedyosmon, [
Conf. Salmas. Exerc. Plin. p. 243.
Herba, quae vocatur et
it. CHAMAEROPS, Herba, quae Latine Trixago dicitur: Alioqui eam Chamaeropen (Sic Hard.) alii Teucrion appellauere. [...]
Herba, quae similitudinem foliorum oleae habet Plin. 24, 15 s. 82 [...]
inter Cancrorum genera numeratur e Plinio 32, 11 s. 53. Sed Harduinus Chamae leues. Locum totum damus p. a. in CHAMA n. 2.
vel CHAMAELEO, onis. m. [Cardui species. Plin. 22, 16 s. 56. Add. Ib. c. 25. et saepe alias. Scribon. 192 Ixia, quam quidam chamaeleonta vocant.
et ontis. m. [Quasi tu humilem leonem dicas. [...]
Herba, quam apud nos Farfarum s. Farfugium vocant. [...]
Herba vulgo nota, ab odore mali sic dicta. [...]
siue Oxymyrsine. [...]
Vid. CHAMA n. 2.
Ad verbum vertas humilem pinum: Latine abiga, (al. aiuga vitiose) vocatur propter abortus, ab aliis tus terrae, cubitalibus ramis, flore pinus et odore. [...]
Breuis platanus. [...]
Arbores sunt ex specie palmarum, quae et in Creta, et in Sicilia nascuntur, folio latiore ac molli, ad vitilia vtilissimo. Plin. 13, 4 s. 9.
vid. CHAMAEDRYS.
Herba est, teste Plin. 27, 10 s. 61 [...]
Cancer. Plin. 32, 11. Sed Harduinus legit Chamae striatae. Vid. CHAMA n. 2.
vid. CHAMMAELAEA.
Humi cubatio. Hieron. Ep. 2 ad Nepotianum, et in Ezech. c. 41.
Vehiculum, quod humi trahitur. [...]
Genus freni. Vid.CAMVS.
Piscis genus, quem ex seipso concipere ex Ouidio tradit Plin. 32 vlt. [...]
Heleni Troiani pater et comes. Vid. Seru. in Virgil. Aen. 3, 335. Sen. Herc. Oet. 1623 Chaonis quercus loquax, De Silua Dodonea. Nimirum ab hoc dicti sunt
Populi Epiri, a quibus CHAONIA regio dicta, et CHAONII Virgil. Aen. 3, 335 [...]
Genus radicis. [...]
vid. sub CHARAX.
Genus tithymali. [...]
Signum, insigne, proprie quidem insculptum, a verbo [vnde et [in quantum fossam aut sulcum significat: deinde latius ad alia quoque signa extenditur, v. g. quae animanti, vel alii rei imprimuntur, vt dignosci possit. [...]
Figura sententiae, cuius Graecum nomen modo ponit Quinctil. 9, 3, 99: luculentius describit eam Rutilius de Fig. sent. 2 p. 8 [...]
Auis nomen, quod ex Graeca interpretatione retinuit Vulgatus Leuit. 11, 19. [...]
vid. post CHARAXO.
Graecis et fossa est, et vallus, i. palus, quo vtuntur ad muniendum; inde etiam loca munita, s. castra significat, quo factum est, vt in proprium etiam locorum quorundam, et vrbium nomen abierit. [...]
Insculpere, notam imprimere. [...]
Sculptus. Augustin. de Altercat. Eccles. et Synag. Moises in monte Sinai charaxatas decalogo tabulas accepit.
Idem, quod Character, imago insculpta. Laudatur Auienus nescio quis, et nescio vbi, Sicut numus habet charagma Caesaris, sic homo habet charagma Dei.
Frater Sapphûs, cuius in huius historia et fragmentis aliquoties mentio fit. Ouid. Epistola Sapphûs s. Her. 15, 117 Gaudet, et e nostro crescit moerore Charaxus Frater.
Numi, nescio qui cusi ex falsa lectione Auson. Epist.
pro Darios, vel Daricos.
Latine dicitur Gratia. [...]
Gratia, munus. Tertull. adu. Iud. c. 8. et de Praesc. c. 29. Sidon. Epist. 7, 9. Prima perperam producitus Prud. adu. Symmach. 2, 1045. et Perist. 5, 61.
Quae essent dicamus verbis Valer. Max. 2, 1, 8 [...]
pro Remuneratione apud Callistrat. in l. diuus Adrianus. [...]
Herba, vulgo Artemisia. Apul. de Herb. c. 10.
vid. CARITAS, in CARVS.
Frutex est circa Troglodytarum insulas nascens, efficax in amatoriis, vt ait Plinius 13 [...]
Proferebatur ex Lucret. 1156 Paruula, pumilio: charitonia tota, merum sal: Sed recte legitur [Charitum vna. Vid. CHARIS n. 2.
Portitor inferorum, animas defunctorum per Stygem et Acherontem transuehens. [...]
a Gothofredo CARBONARIAE substituta. [...]
Thurius, legislator nobilis. [...]
Sic dictae tenues illae tabellae, quae primum e Papyro Aegyptia parabantur; quibus deinde ea, quae e contusis linteaminibus conficitur, charta successit. [...]
pro Charta esse dicitur Priscian. lib. 4 Sed nihil inuenio.
Antique. Legitur e Lucilio apud Nonium 3, 40 Vbi nunc Socratici charti.
Officii nomen eorum, qui chartulas tractant, Commentariensibus, Tabulariis, Notariis similes, de quibus dedita opera Dufresnius. [...]
E charta constans. Vlpian. in l. librorum appellatione D. de Leg. 3 Quod si in codicibus sint membraneis, vel chartaceis, vel etiam eboreis, vel alterius materiae, etc.
Aliud Adi. Auson. Epist. 10, 40 Tota supellex vatum chartea.
Locus, vbi asseruantur chartae, tabularium, Chartophylacium. [...]
Chartarum confector aut venditor. [...]
Chartae venditor. Tit. 17 lib. 11 Cod. agit de collegiatis et chartopratis, et numulariis. In ipsa lege de chartae venditione constituitur, ad quos pertineat.
vid. CARVS.
Locus maris periculosus nautis inter Calabriam et Siciliam, Siciliae propior, vti Scylla Italiae, quod contrarios fluctuum cursus facit, et rapta quaeque absorbet, et reiicit. [...]
Nempe [et hiare est, Os aperire, qua forma Ebraei etiam de terrae hiatibus vtuntur. [...]
Ceruarius lupus. Plin. 8, 19 s. 28 Pompeii Magni primum ludi ostenderunt chaum, quem Galli raphium vocant, effigie lupi, pardorum maculis. Sed vid.CHAMA.
Scorpii brachia sunt: i. anterior pars Scorpii signi caelestis, quae Libra alias vocatur. [...]
Latine dicitur Hirundo. Hinc
Inter Ficorum genera recensetur. [...]
qui in ventre pullorum hirundinis reperiuntur, magicis narrati artibus Plin. 11, 37 s. 80.
Tauri montis promontorium. [...]
Idem esse videtur quod Chela, [quomodo forte etiam scribendum est. [...]
Testudo est apud Graecos, vnde res quaedam nomina accepere. [...]
et plur. CHELONIA,, vel CHELONARIA, in descriptione machinationis ad onera tollenda Vitruu. 10, 2 [...]
Gemma. Plin. 37, 10 s. 56 [...]
Gemmae testudinum similes: ex quibus ad tempestates sedandas multa vaticinantur Plin. 37, 10 s. 56.
inquit Plin. 6, 24 s. 28 [...]
Serpens a nescio qua cum chelye s. testudine, animali, similitudine, et aqua quam incolat, dictus. [...]
Testudinis operimentum, s. testa. Plin. 6, 29 s. 34 [...]
Testudo apud Graecos etiam animal: Latinis instrumentum musicum, quod ex testudinis testa parauit primo Mercurius. [...]
Celebratissimae artis nomen, quae mutationem metallorum ignobiliorum in nobiliora, et speciatim [promittit. [...]
Verba Pomponii Melae 2, 9.
Elatio est ambientis oculum membranae, quae album quoque appellatur: affectus albae carnis persimilis. Ex lib. Finit. Medic. apud Galen. Conf. Oct. Horatian. 1, 10.
Ex Anserum sunt genere, s. anserini generis, quod solum memorat Plin. 10, 22 s. 29. [...]
Auis, quae nomine suo aliquid delicatum et amatum promittit, quasi tu anserum amabilem dicas. [...]
Latinis Anserculus est, vnde et puppis extremum, quod ornatus gratia, ad capitis et colli anseris similitudinem effictum erat, cheniscum appellarunt. [...]
Locus, vbi anseres aluntur. Columel. 8, 14, 1 Qui vero greges nantium possidere student, chenoboscia constituant. Conf. Varr. R. R. 3, 10, 1 vbi [
Quasi tu Anseripedem dicas, Herba, quae habet effigiem anserini pedis. Plin. 11, 8 Ceras ex omnium arborum satorumque floribus confingunt, excepta rumice, et chenopode. [...]
Idem, quod Chenoboscium. Columel. 8, 1, 4 [vbi nutriuntur anseres et aliae volucres aquaticae: nantium volucrium, quae stagnis piscinisque laetantur, auiaria.
Lapidis genus pretiosi. [...]
Genus lapidis ebori simillimi, in quo condebantur corpora. [...]
siue CHERSONESVS, [(nihil enim differunt) Peninsula est, s. pars orbis terrarum angusto tantum collo, quem Isthmum vocant, reliquae terrae continens, caeterum mari circumfusa. [...]
qui est in, vel e Cherroneso. Cic. in Pison. 86 c. 35 Byzantii; Cherronenses, Thessalonica.
Genus est testudinis terrestris, de quo Plin. 9, 10 s. 12 [...]
Graecis proprie Terra inculta dicitur. [...]
Serpens, qui tam in aquis, quam in terris moratur. [...]
Si audimus Isidorum 7, 5 [...]
Populi Germaniae circa fluuium Albim. Claud. Cons. Honor. 4, 451 Ingentes Albim liquere Cherusci.
Nomen detortum ad contumeliam (a Graeo etc.) Cic. de Natur. Deor. 1, 93 c. 34 Zeno (Epicureus) Chrysippum nunquam nisi Chesippum vocabat.
Numerus, qui mille continet. [...]
vel CHILIARCHA, ae. m. Qui praeest mille militibus, vel decem centurionibus. [...]
Dioscoridi] s. CHILIODYNAMA, Plinio 25, 6 s. 28 [...]
Herba, quae notioribus nominibus Achillea, et Militaris herba dicitur. Chiliophylli nomen accepit, a multitudine foliorum. Apul. de Herb. c. 18 et 88.
Philosophus Lacedasmonius, vnus ex septem sapientibus Graeciae, de quo ponere lubet verba Plinii 7, 32 [...]
Nobile monstrum Poetarum, quod describamus Lucretii verbis 5, 902 [...]
Vt, Lycia Chymaerifera Ouid. Met. 6, 338.
Hibernus. Martial. 9, 19 in Earinum: Si daret Autumnus mihi nomen, Oporinos essem: Horrida si Brumae sidera, Chimerinos.
Specula. Legitur Catull. 68, 32 [...]
Nomen mulieris a niue ductum: Martial. 3, 34 [...]
Eumolpus ex Chione 2. Ouid. ex Ponto 3, 3, 41 At non Chionides Eumolpus in Orphea talis.
Insula maris Mediterranei, ad oram Ioniae cum oppido, posita inter Samum et Lesbum, ex aduerso maxime Erythrarum, quam Aethaliam Ephorus prisco nomine appellat. [...]
Priorem producit, cum tamen Chios Insula priorem corripiat. [...]
s. CHERAGRA, ae. f. [Dolor manuum ipsos articulos afficiens. [...]
Qui hoc morbo laborat. Cels. 4, 27. Manus Chiragrica Sidon. Ep. 3, 13.
Plostellum, quod manu seruorum trahitur. Petron. 28 Praecedente chiramaxio, in quo deliciae eius ferebantur. Vid. Scheffer. de Re vehic. 2, 18.
Quid esset vestimenti, explicabimus verbis Gellii 7, 12 [...]
Quae manu mouentur, titulus operis Democriti Plin. 24, 17 s. 102. Sed
legendum esse, ostendit Salmas. [...]
et CHIROGRAPHVM, i. n. Est, quod quis manu sua scripsit, quod Graeca compositio satis indicat; [enim manus est, autem scribo: fuerit itaque Chirographum simpliciter manuscriptum. [...]
Vt, Vlpian. in l. si vt certo §. denique D. commod. [...]
Saturni et Philyrae filius. [...]
Herba. Plin. 25, 4 s. 13 [...]
Genus vitis, a Chirone inuentae. Plin. 25, 4 s. 16. et 23, 1 s. 17.
Qui manibus certa lege motis gesticulatur et ludit. [...]
Ars recte vtendi manuum, totiusque adeo corporis motu. [...]
totum Graecum Participium videtur a [gesticulor. [...]
Manuum tegmen. Eius vsum priscis ignotum fuisse, vult Casaubonus in Athen. 12, 2. Hic posuimus propter nomen.
vid. CHIROCINETA.
Medicus vulnerarius, a manuum operatione ita vocatur. [...]
Ratio manu curandi aegros. [...]
Pars illa medicinae, quae manu s. chirurgia curat. [...]
Proprie Vestis militaris, quae et Paludamentum dicitur, auctore Nonio 14, 11. [...]
Idem. Apul. Met. 10 p. 253, 31 [...]
Chlamydem indutus. [...]
Laudatur Plaut. Poen. Tu sume chlamydulam. Sed ibi non reperitur: nec forte alias.
Herba viridis: Cereris Epitheton. Pausan. 2 Nomen puellae apud Hor. Carm. 3, 9, 9 Me nunc Thressa Chloe regit, Dulces docta modos, et citharae sciens.
Auis. Plin. 10, 29 Chlorion quoque qui totus est luteus, hieme non visus circa solstitia procedit. Gaza Vireonem vertit.
Filia Amphionis, Nelei vxor, cui peperit Nestorem et alios filios. [...]
Nomen mensurae Graecum volunt esse; sed illud est CHVS. [...]
Emplastrum ap. Cels. 5, 19, 2 al. Coacum melius pute, cum respectu ad Coum Hippocratem.
et CHOASPE, es. f. [Medorum fluuius, ad fines Persidis in Tigrim defluens, cuius aquae tam sunt suaues, vt finitimi reges non alia aqua ad pocula vtantur. [...]
Gemma. Plin. 37, 10 Choaspites a flumine dicta est viridis, fulgoris aurei.
Inter gentes quae circa Maeotim habitant, Plinio numerantur 6, 7. Diri magico terrore Choatrae Valer. Argon. 6, 151.
Mensurae antiquum nomen apud Graecos, quo fruges metiebantur. [...]
Idem. Vt, Chlamys, Chlamyda etc. [...]
Modiolus est Latine, ferramentum medicinale. [...]
sunt definiente Humelbergio ad Apul. de Herb. 2, 10 [...]
Poeta nobilis, non vt alii bonis versibus, sed ridiculis. [...]
ab hoc vel alio Choerilo dictum. [...]
quid sit, disputat Dilherr. Exerc. T. I. Disp. p. 97. Vid. Bochart. Hieroz. 3, 33 p. 1008 sqqui hoc certe efficit, maioris muris genus esse.
vid. sub CHVS.
Smaragdi genus. Plin. 37, 5 s. 18 Iuba est auctor, Smaragdum, quem Cholan vocant, in Arabia aedificiorum ornamentis includi.
vid. CHOLAS. Haec enim verior lectio.
Pl. [sunt Aggeres. [...]
siue CHONDRILLON, vid. CONDRILLE.
quam Pseudodictamnum nonnulli vocant, Herba est foliis dictamno similibus, ramulis minoribus, sed et minoris effectus, vt tradit Plin. 25, 8 s. 54. Add. 26, 8.
vid. CHORVS.
Filum s. funiculus ex ouium intestinis tortus. [...]
seu CORDVS, a, um. Adi. [Quod serius natum est. [...]
vid. CHORVS.
vid. CHORVS.
Pes est duabus syllabis constans, priore longa, breui altera: qui et Trochaeus et Chorius dicitur. [...]
vid. CALAMINA.
Pes ex prima et vltima productis, duabus mediis breuibus: vt, filiolis. Dictus choriambus, quod ex Choreo et Iambo compositus sit. Vid. Diomed. 3 p. 478.
Vt, Metrum choriambicum Diomed. 3. Sidon. Epist. 9, 13.
Membrana foetus, cui is inuolutus est. [...]
Organum librandis aquis accommodatum. [...]
et CHORODIDASCALVS, vid. CHORVS.
vid. COROEBVS.
Sunt ergo quas nunc chartas Geographicas vocamus. Sed aliis hic est
Locorum descriptor. [...]
Gens siluestris. Plin. 7, 2 Choromandarum gentem vocat Tauron, siluestrem sine voce, stridoris horrendi, hirtis corporibus, oculis glaucis, dentibus caninis.
vid. CHORVS.
vid. COHORS.
Oleum dicitur, quod sit in Aegypto e gramino herba Plin. 15, 7.
proprie Conuentus, et veluti corona, siue saltantium, siue canentium. [...]
Choris aptus. Firmic. 3, 14 Faciet etiam musicos, choricos, et qui musicos modos faciant.
Choragus. Inscript. Grut. p. 475, 2.
Ad verbum est Dux chori. Sed sic vocatur suppeditator instrumenti ludicri, et expensarum. [...]
vel CHORAVLES, is. m. [Qui in choro tibia canit. [...]
Pro saltatrice temere afficta vox Propertio 4, 8, 39 [...]
penult. indifferente. [...]
Al. Choraules.
apud Varron. R. R. 3, 17, 4. declarantur supra in CALAMINA.
Qui in choro citharizant: Suet. in Domit. 4 [...]
vid. CORYCOMACHIA sub CORYCVS.
Senis nomen apud Terentium per Antonomasian pro quouis sene, ponitur. [...]
Nota critica,approbatis locis apposita. Vid. Cassiodor. de Diuin. Lect. c. 9.
Vsus. Vlpian. in l. si habitatio §. 1. D. de vsu et habit. [...]
Qui bene loquitur, sed male facit. Capitolin. de Pertinace c. 13.
Cichorium herba ab aliquibus vocatur. Plin. 20, 8 Quod quidem propter singularem salubritatem aliqui chreston appellant, alii pancratium.
Dictum breue, concinnum, et opportunum, cum auctoris allegatione, ad verbum Vsus, a Rhetoribus vocatur Quinctil. 1, 9, 4 [...]
Vnctio. [...]
Vnctus, quod idem notat Ebraeorum [...]
s. Messias.
Velut factionis nomen, datum iis, qui ante Discipuli Christi vocabantur, Antiochiae, vt docemur Actor. 11, 26. [...]
Vt Christianum decet. Augustin. Epist. 89 Domos suas et familias Christiane regunt.
Religio, professio, conditio Christianorum. [...]
Pro Christiano se gerere. Tertull. 1, 21 Nullam Apostolici census Ecclesiam inuenias, quae non in creatore Christianizet, i. Christianam et veram sententiam profiteatur.
Idem quod Christianismus. [...]
Poetica appellatio Christiani, qua saepe vtitur Prudentius, v. g. Cathem. 8 extr. Cibus obsecrantum Christicolarum.
Volunt esse apud Venant. 2, 9 (al. 8) Et pia Christicoli semina ferret agri. Sed al. Christicolis agris.
i. familiam, vnde futurum erat, vt nasceretur Christus.
vocatur Honorius Imperator Christi potitus et Compos per fidem.
Praeter vulgatam significationem, qua colores denotant, etiam accipiuntur pro Ornamentis et luminibus artium, qui et Colores a Latinis appellantur. [...]
A musico Chromate dicitur. [...]
etc. Haec Schol. Pers. 4, 18.
vt habet Harduinus,
ex Quidio.
quem constat equos habuisse Thracas, quos Hercules occiso Diomede abduxerat humanis carnibus vesci consuetos. [...]
vid. CONISSO.
Latine Tempus dicitur. [...]
Dicuntur ea, quae de temporibus scribuntur. Plin. 35, 9 Quod et ipsius Timagorae carmine vetusto apparet, chronicorum errore non dubio. Chronicon Isid. 6, 1.
Quasi tu temporalem, vel de temporibus dicas. [...]
qui temporum seriem, i chronica scribit.
Sic vocantur insecta quaedam, dum lanugine sua inuoluta iacent. [...]
etc. Haec Plin. 21, 25 s. 96. [...]
mentio l. pen. ff. de Annuis legat. [...]
Fluuius Siciliae. [...]
Ad verbum Aurea, Insula extra ostia Indi fabulosa. [...]
Apollinis sacerdotis filia fuit, Ouid. Rem. Amor. 73 Marte suo captam Chryseida victor amabat.
Succini s. electri species. [...]
Vasa auro vincta: Martial. 2, 43 [...]
Aureus. Martial. 9, 96. Chalcea donanti chrysea qui dederas. 2 Chryseos, basilisci species. Apul. de Herb. c. 128.
Philosophus Asianus, Stoicorum cum Zenone princeps. [...]
Herba, cuius meminit Plin. 26, 9 s. 59.
Genus Spumae argenti. [...]
Milites aureis clypeis ornati, quo nomine Alexander Seuerus imperator illos nuncupauit, sicut Alexander Macedo Argyroaspidas ab argenteis clypeis. [...]
Gemma. Plin. 37, 5 [...]
A quibusdam vocatur herba, quae notiore nomine Parthenium appellatur. Apul. de Herb. c. 23.
Species hederae. Apul. de Herb. c. 119. Videtur eadem, quae Chrysocarpos.
Hederae genus, ab aureo acinorum colore ita appellatum. Plin. 16, 34 s. 62. et 24, 10 s. 47 vbi baccas aurei coloris ei tribuit.
Basilisci species, a capite aurei coloris. Apul. de Herb. c. 128.
Aurea grana habens Flos Apul. de Herb. c. 128.
Quasi Auri glutinum. [...]
Herba. Plin. 21, 8 [...]
et CHRYSOGRAPHATVS, a, um. Adi. Scuta chrysographata Trebell. Claud. c. 14. auro picta.
Dioscoridi] Quasi tu olus aureum dicas. Plin. 27, 8 duo facit chrysolachani genera: vnum in pinetis nascens, lactucae simile: alterum flore aureo, et foliis oleris.
Vid.CHRYSELECTRVM.
Ad verbum Gemma aurea, Iaspidis genus, de quo Plin. 37, 9 [...]
vbi de Cydoniis s. Cotoneis malis: Chrysomela incisuris distincta, colore ad aurum inclinato. Hinc
inter Cydoniorum genera tertium ponit; reliqua, struthia et mustea.
Piscis genus, apud solum Ouidium lectum, teste Plin. 32, 11. Fortassis is est, quem Auratam Romani nunc appellant.
Genus Chrysolithi. Solin. c. 30. Salmas.
Gemma est Plinio, quae aurum videtur esse, vt ipse ait 37, 10 s. 56.
Piscis. Ouid. Hal. 110 quo nomine aureum supercilium ei tribuitur.
et CHRYSOPRASVS, Gemma est, ex auro et porraceo colore lumen mistum trahens: num porrum significat. [...]
Gemma est chrysopraso haud dissimilis, de qua locum Plin. 37, 8 s. 32 modo dedimus in CHRYSOPRASIVS.
Aurum Iocose. [...]
Quasi tu dicas auro virentem, herba est, quam Aizoum, it. Semperuiuum, it. Isoetes, Erithales, Trithales vocant, Plin. 25, 13 s. 102.
Genus mensurae humidorum apud Atticos Romanum congium capiens, nempe sex sextarios, siue cotylas Atticas duodecim. [...]
Puluereus, terrenus, mortalium hominum epitheton ex 1 Cor. 15. quo vtitur, v. g. Tertull. adu. Valent. 24. De Anima 40. De Resurr. 49.
Idem significat quod Chytra, Y in V conuerso. [...]
Vilis, vulgaris. [...]
Succus. Speciatim ille, qui e cibis emulsus sanguini deinde infunditur. Vid. mox CHYMVS. A chylo est
i. succus expressus.
vid. CHEMIA.
Apud Graecos quemuis succum significat. [...]
et CHYTRON, [Latine Olla dicitur. Inde
Olla pedes habens, Vulgat. Leuit. 11, 35.
vid. CIBVS.
Quid esset, doceat Varro de L. L. 4, 25 p. 30, 9 [...]
Poculi nomen Graecis et Latinis peregrinum. [...]
Humelberg. de Ciborio interpretatur, et non esse generale nomen, vt pro Cibaria positum suspicari queamus, satis contextus orationis indicat.
Quo aluntur animalia. [...]
Quod ad cibum pertinet. [...]
Qui cibum caedit et absumit, hoc est vorax. Lucil. apud Non. 2, 148 Viginti domi, an triginta, vel centum cibicidas alas.
Alere, siue nutrire. Columel. 8, 10, 6 Atque ea genera, quae intra septa villae cibantur, fere persequuti sumus. Lucret. 1, 1092 A terris quoque cibatur.
pro Alimentis. [...]
Quod pertinet ad cibum. [...]
Idem fere quod Cibus. [...]
vel CIBYRATA, Gentile. Cic. Verr. 4, 29 Eo quum venio, Praetor quiescebat: fratres illi Cibyratae inambulabant.
Etiam gentile. [...]
Insectum illud aestatis comes, canorum seu stridulum malis, et saliens. [...]
Signum et velut vestigium, quod ex vulnere siue vlcere remanet. [...]
Passiue Cael. Aurel. 4, 8 Vlcera cicatricantur. Sidon. Epist. 6, 7 Vt conscientiae hiulca vulnera vestro saltem eicatricentur oratu.
Plenus cicatricibus. [...]
s. CICVM, i. n. it. [
Leguminis genus. [...]
Genus pabuli apud Colum. 2, 11, 1 [...]
Quasi Minutum cicer. [...]
Genus Sinopidis. [...]
Sonchus. Marc. Empir. c. 8 contra dentium dolorem commendat. Vid. Reines. ad Petron. Frag. p. 95.
Cognomen in gente Claudia et Tullia, sive ab habitu faciei ductum, vt post Plutarchum Priscian. 2 [...]
Quod est Ciceronis, vel simile ipsius dicto, facto, orationi etc. [...]
cuiusdam liber infando titulo, vt inquit Gellius 17, 1 [...]
Scurra, quem describit Hor. Serm. 1, 5, 51.
et CICHOREVM et CICHORIVM, i. n. [Herba culinis etiam nota. [...]
Arbor s. frutex, de qua Plin. 15, 7 [...]
oleum ibid. it. 23, 4 s. 41. vbi variae illius vtilitates.
Aroma ficticium Coqui Plaut. in Pseud. 3, 2, 42.
Itidem ibidem 48.
Populi Thraciae ad Hebrum fluvium habitantes, de quibus Ouid. Met. 15, 313 [...]
Ab albis nigrisque pennis. [...]
Vt, Aduentus ciconinus Sidon. Epist. 2, 14.
interpretatur. Isid. Gl. Cecuma, Noctua.
vt ait Varro de L. L. 6, 5 p. 97, 37. [...]
vt ait Varro de L. L. 6, 5 p. 79, 35 ex Pacuuio laudat, Nulla res neque cicurare, neque mederi potis est, neque resicere.
Cognomen Veturiae gentis, de quo modo laudatus est Varro de L. L. 6, 5.
Herba venenosa. [...]
Qui canit cicuta. Alta cicuticines liquerunt Maenala Panes Sidon. Carm. 1, 15.
vel etiam CITARIS, is f. [Ornamentum capitis regum Orientis. [...]
vel CYDARVM, Genus nauis, Gellio 10, 25. de qua nihil praeterea occurrit.
item cio, cis, ciui, citum, cire, idem sunt, et mouere significant. [...]
Praeter dicta Liu. 5 [...]
damus in ERCTVM citum.
Prouocatus, incitatus, commotus, vix distingui potest ab Adiectiuo [Celer. [...]
est Scribon. Comp. 198 in quibusdam libris, quod probare se dicit Rhodius: quamuis Cito in ipso contexto reliquit. Sic Certe et Certo, False et Falso etc.
Celeriter. [...]
Colu. At Elmenh. p. 253 Scitule. Protinus gradus citule referens.
Est proprie Frequentatiuum ex Cico s. Cio, significatque adeo origine sua aut frequenter aut valde mouere. [...]
Quod tamen ab Adiectiuo nomine vix distinguitur, vt de Citus diximus. [...]
Celeriter. [...]
Idem. Impp. in Cod. l. 12 t. 22 l. 2 Omnia citatoria omnium causarum atque personarum licita sunt.
Si audimus Varron. [...]
Regio minoris Asiae, Syriae proxima, Tauro monti subiecta, a qua nominatur.
Ciliciae indigena, ac tum de hominibus, tum de aliis rebus dicitur. [...]
Femin. e Cilix formatum, vt Thressa a Threx, Phoenissa a Phoenix. [vid. SPICA.
Idiotismus Cilicum. D. Paullo tribuit Hieron. ad Algasiam, ep. 151 qu. 9. Vid. Balth. Stolberg. Exercitationem de Cilicismis et Soloecismis.
Vestis, quae ex hircorum, seu capellarum pilis fit, sic dicta, quod vsus eius in Cilicia ortus sit. [...]
Vt, Tentoria cilicina, quae ex cilicio sunt Solin. 33 (46). Saga Vulgat. Exod. 26, 7.
Vt, Saccus Apocal. 6, 12. [...]
Qui cilicia facit aut vendit. Gruter. Inscript. p. 648 n. 6. RESPECTIO GRATIANO CILICIARIO CAVIOLA CONIVX P. C.
vel CICILENDRVM, potius commenticia herba nugacis coqui apud Plaut. Pseud. 3, 2, 42.
auctore Festo. Plin. 11, 37 [...]
vid. CILICIA.
Vrbs prope Thebas, vbi Cillaei Apollinis templum est, vt habet Strabo lib. 13. Ouid. Met. 13, 174 Crysenque et Cillan Apollinis vrbes.
Grammatici quidam volunt esse mouere. [...]
vid. mox in CILLVS.
Vid. CILIBANTVM, CIBILLA.
Hoc nomen Graecis significare asinum, dubitare nos non patitur Pollux, qui [inquit 7, 56, [
inquiunt, est agaso. [...]
Hetruscae gentis nomen: e qua C. Cilnius Maecenas. Vid. Drakenb. ad Sil. 7, 29 Cilnius Arret I Tyrrhenis ortus in oris.
sine aspiratione. [...]
Al. Silunculus. Vid. Herald. p. 135. qui cilunculos probat.
nomen singularis plane naturae, de quo Priscian. 5 p. 644. et 688 esse Vnum proprium neutrum, nomen vici, vt dicit Celsus.
vid. CYMA.
vid. CYMATIA.
Populi Germaniae septentrionalis, de quibus Plin. 4, 13. et 14. et Lucanus 1, 254. [...]
Custos vasorum, et aliarum rerum ecclesiae. L. Iubemus C. de sacrosan. eccles. et C. ea quae. extr. de offic. Archid.
Scribitur et cimeliarchum, locus vbi vasa sacra seruantur. [...]
Vermiculus odore foedus, humani sanguinis appetens, lectos praesertim infestans etc. [...]
cimicibus purgare lectos.
vid. CYMINIVS.
Inquit Festus Pompeius, dicuntur Populi, qui occupatas frigoribus terras incolunt, quales fuerunt inter Baias et Cumas in regione, in qua conuallis iugo satis eminenti circumdata est, quae neque matutino, neque vespertino sole contingitur. [...]
Insula vna Cycladum. Ouid. Met. 7, 463 memorat Hinc humilem Myconen cretosaque iura Cimoli. Nempe ab hac insula nomen habet
cuius frequens mentio apud Medicos, v. g. Cels. 2 cap. vlt. Plin. 35, 16. [...]
dicti sunt apud veteres, Saltatores, vel Pantomini: [
Impudens. [...]
Saltatorius. [...]
Gemma Cinaediae inueniuntur in cerebro piscis eiusdem nominis Plin. 37, 10 s. 56. [...]
Impudice loquens. [...]
vid. CINNAMOMVM
vel CYNARA, ae. f. Scribitur et CYNARVS, i. m. [Carduus est altilis nunc vulgo notus, inter mensarum delicias plurimum expetitus. [...]
vid. CNASON
vid. CINXIA sub CINGO.
Gentis Rom. nomen. Hinc
Lex, de donis et muneribus a M. Cincio lata. [...]
sunt Crines intorti. [...]
apud Nonium 6, 43 [...]
Cui intorti sunt capilli. [...]
Vt, Cincinnatuli pueri Hieron.
vid. CINGO.
vid. CINIS.
A vestitu et armis, vt videtur, traductum, generatim est Circuire, Circumdare, circumponere. [...]
Idem quod Cingulum. [...]
Vestis puerorum, vt Cinctus, virorum. [...]
Idem ac Cinctus. [...]
Vt, Cinctutis non exaudita Cethegis, Horat. in Arte Poet. v. 50 [...]
Paratus ad pugnam. Plin. 7, 7 s. 5 Tu cuius semper cinctoria est mens. Sed Harduinus legit Tinctoria, i. cruenta, sanguinolenta. Vid. statim CINCTORIVM.
Cingulum, et pugio de cingulo pendens. [...]
Iunonis Epitheton. [...]
et CINGVLVM, i. n. [Quo quis cingitur. [...]
Idem. Animalibus tantum tribui vult Seruius ad Aen. 9, 359, cuius ipsa verba repetit Isid. 20, 16. [...]
Ciuitas Piceni: vnde muli
optimi veniunt. De Cingulanis meminit Plin. 3, 5. Caes. Bell. Gall. 1, 15. Drakenb. ad Sil. 10, 34.
plur. CINIPHES. m. Vermiculus permolestus, culici similis. [...]
Puluis, in quem materia vsta redigitur. [...]
Cineris colorem referens. Plin. 33, 6 Terra est alia rufa, alia cineracea. Idem 25, 13 Foliis coriandri cineracei coloris, flore purpureo. Conf. 17, 7.
Aliud Adi. [Eiusdem significationis. [...]
Idem, qui Ciniflo, ita dictus, quia acus et veruta flando calefaciebat, quibus matronae capillos crispabant. [...]
Sepulcrum, cineris mortuorum conditorium. [...]
apud Goesium p. 296 Fines sepulturarios, siue cinerarios sic intelligis -- Iuxta sepulturam sunt buxus, sunt etiam cineres.
Cineri similis. Varro R. R. 1, 9, 7 Terra non cineritia, neue vehementer densa.
Idem. Vt, Apul. 7 sub fin. p. 199 extr. de anu lamentante, Trahens ambabus manibus cinerosam canitiem.
de pomis Sodomiticae regionis: Si qua illic arborum poma conantur oculis tenus; caeterum contacta cinerescunt.
In cinerem redigo. Lucret. 3, 920 At nos horrifico cinefactum te prope busto Insatiabiliter deflebimus.
A Cinere dicti Ciniflones et Cinerarii eadem significatione apud veteres dicebantur, ab officio calamistrorum, qui acus et verula flando in cinere calefaciebant, quibus matronae crines crispabant. [...]
cognomen tum aliarum gentium Romanarum, tum Corneliae, e qua nobilis praesertim L. Cornelius Cinna, qui cum Sulla et Mario rempubl. vexauit. Elogium eius vid. Vell. 2, 24 extr. Hinc
Vt, Nepos 24, 2, 2 Dissociatis ciuium animis, cum alii Sullanis, alii Cinnanis fauerent partibus. Tumultus Cinnanus. Idem ibid.
Color, s. pigmentum minio accedens. [...]
Frutex odoratus, idem, qui Cinnamum, de quo locus classicus Plin. 12, 19 s. 42 [...]
Vt, Oleum cinnamominum Plin. 13, 1 Harduin. Alii enim legunt Cinnaminum. Vid. etiam Diosc. 1, 74.
Cinnama legens, auis Arabicae vel Indicae nomen. [...]
Idem, quod Cinnamomum. [...]
Vt, Crines cinnamei Apul. Met. 5 p. 164. Auson. Eidyll. 11, 17 Ales cinnameo radiatus tempora nido, Phoenix. Odor cinnameus Apul. Met. 8 p. 205.
auctore Nonio 1, 295, qui laudat Cic. in Orat. 21 c. 6 [...]
Arbor siluestris, grata apibus Pallad. 1, 37, 2. Sic quidam libri. Sed ignorabilis arbor Cinus. Tinus MSS. et primae editiones. Pinus emendat Pontedera.
Libyes fluuius inter duas Syrtes in mare per Macas populos fluit, vt ait Herodotus. [...]
Caprorum praesertim epitheton, aut rerum e pilis caprinis factarum. [...]
Vid. sub CINGO.
vid. CINIPS.
Rex Cypri, qui cum Myrrha, filia sua, nutricis astutia, ignarus concubuit, a quo, et CINYREIA dicitur ipsa. [...]
Vid.CIEO.
quod truncum alias notat] Quid sit, satis aperte declarat Caes. Bell. Gall. 7, 73 [...]
Praepositio, quae accusatiuo casui iungitur, viciniam loci et temporis significat. [...]
CIRCVM, vid. deinde suo loco.
CIRCVM, Praepositio deinde in ordine, quem elementa illi assignant, ponetur, ne a compositis suis disiungatur.
Herba est Strychno satiuo similis, flore nigro et pusillo, paruo semine, vt milii, nascente in quibusdam corniculis, radice semipedali triplici ferme aut quadruplici; alba, odorata, gustus calidi. [...]
Videtur ergo Epitheton rapacium, quarum is mos est.
vid. CIRCVITOR.
Vt docet etiam Cic. de Nat. Deor. 3, 48 [...]
Locorum epitheton praesertim, quae Circe inhabitauit. [...]
Herba, quae et Mandragora Plin. 25, 13 s. 94.
vel CIRCEIVM, i. n. [Promontorium Campaniae, et in eo oppidum eiusdem nominis, quod etiam CIRCEII vocatur, Circes domus aliquando, vt ait Mela 2, 4. [...]
Qui Circeium inhabitant. [...]
ex CIRCVLVS, it. CIRCENSIS, vid. sub CIRCVS.
corrupta lectio pro CERCVRVS v. v.
Idem quod Circus vel Circulus, Festus, Circites, Circuli ex aere facti. [...]
inter Olearum genera Columel. 5, 8, 3. Sed mel. Cercites.
Instrumentum, cuius altero pede fixo, altero conuerso circuli designantur. [...]
Circino circulum facere, vel rotundum facere. [...]
Vt, Rotunditas circinata Plin. 17, 12. Folia circinata Plin. 16, 24. Tympanum circinatum Idem 18, 34.
Circulus, Orbis. [...]
Praepositio alteri Circa cognata, vnde producta est, quae accusatiuo casui iungitur. [...]
et CIRCO, are. Circumire. Vet. Gloss. Circitat et circat, [
de quo mox dicemus in
sub CIRCVITOR, in CIRCVMEO
et CIRCITVRA, ae. f. in Vet. Gloss. explicantur Graece [siue [
s. CERCIVS, i. m. [Venti nomen, de quo Fauorinus apud Gell. 2, 22
vid. CIRCITO.
Accipitris quoddam genus, claudum altero pede.
vid. CIRCVMEO.
vid. CIRCVS.
Praepositio accusatiuo casui seruiens, tam in appositione, quam in compositione, Graecam praepositionem significat, et a Circa vix nisi sono differens, ad cuius etiam classes exempla quae hic ponemus, facile erit accommodare. [...]
Al. Circumdato.
Laudatur Moranti frumentum defuit nullo circumadnitente Sallust. Fragm. c. 27. Sed rectius separatur, circum, et aduerbium habetur. Vid. Cort. ad h. l. p. 986.
Sed hic etiam multo melius separatur Circum. Vid.CIRCVMAMPLECTOR.
i. in circuitu aggerare. Columel. 5, 12, 3 Stercoratam terram circumaggerato. Sed hic etiam al. diuidunt, al. circa aggerato.
In circulum ago, certe in diuersam partem. [...]
Vt, Anno circumacto Liu. 6, 1. [...]
Vt, Plin. 28, 9 [...]
Idem. Gell. 17, 20 [...]
In circuitu ambulare. Paullus in l. possideri, in princip. D. de acquir. poss. Vt qui fundum possideri velit, omnes glebas circumambulet.
Sed bene in Gronou. c. 6 extr. qui est ipse hic locus, editum, Aquarum penuria Cunctis circum arentibus locis.
Et Liu. 2, 10 Agri quantum vno die circumarauit.
Al. Circumspicit.
Forma, figura, circumscriptio, quae Graecis vocatur. [...]
vid. CIRCVMCVLCO.
Conuicium in quosdam Donatistas, qui circum cellas monachorum vagarentur nimirum, ad eos corrumpendos. [...]
h. e. Circum vel Per circuitum incidere et amputare. [...]
Vt, Cato R. R. 23, 4 [...]
Idem. Varro de R. R. 1, 54, 3 [...]
Sacramentum Iudaicum. [...]
Circumdare. Sil. 10, 2 Ceu fera, quae telis circumcingentibus vltro Assilit in ferrum, et per vulnera colligit hostem.
Vid. sub CIRCVM.
Circumire peruagari. Ammian. Marc. 31, 2 p. 673 Gron. de Alanis, Gladium -- vt Martem regionum, quas circumcircant, praesulem, verecundius colunt.
Vndique claudere. [...]
Adriatici.
Qui circumcolit. Tertull. adu. Gnostic. 3 Reseruatis gentium circumcolarum viribus.
Habitatio. Tertulliani ipsum quoque esse dicitur.
Et Sanguis circumcordialis Ibid. c. 15.
de asinis pistoriis.
Sed vtrumque forte melius diuiditur.
Late patentis significationis, ablatiuo post accusatiuum plerumque iungitur. [...]
Vt, Amiculo circumdatus Nep. 14, 3, 2. [...]
i. vndique ab omni parte dolens.
i. denuo virere coepit.
In orbem, vel in aliam partem ducere. [...]
i. peripheria Hygin. Astron. 1, 2 et 3. [...]
Peripheria, siue Ambitus figurae. Quinctil. 1, 10, 43 Eodem circumductu.
vel CIRCVEO, iui, itum, ire. [
Circumductus. [...]
vel CIRCVMITVS, ûs. m. [
vel CIRCVITIO, onis. f. [Circumeundi vel actus vel munus. [...]
s. CIRCVMITOR, s. CIRCITOR, interdum etiam CIRCATOR, oris. m. [generatim notat eos, qui quacunque de causa circumeunt. [...]
Linea circuli, comprehendens circulum. [...]
Quod circumferri potest, aut circumfertur. Sidon. Epist. 2, 2 Quendam viuum et circumlaticium carcerem corpulentia facit.
Vt, Arcae circumlatio apud Hierichuntem Tertull. adu. Marc. 4, 12.
Add. ibid. cap. 21.
Vt, Claud. sext. Cons. Hon. 391 [...]
Idem. Macrob. Sonm. Scip. 1, 12 pr. Zodiacum ita lacteus circulus obliquae circumflexionis occursu ambiendo complectitur.
Vndique flare, et ab omni parte. [...]
Vt, Cic. pro Muraen. 39 c. 24 [...]
Apud rusticos idem fere, quod ablaqueare. [...]
Qui circa forum, aut fora adeo, spatiatur venditans aliquid, aut emens, aut sciscitans, aut tempus inaniter terens. [...]
Inde
vid. CIRCVMFODIO.
Vt, Colles circumfracti Ammian. 29, 4. i. abrupti. Idem 22, 8 Immobiles turbine circumfracto.
Sed sic ibi meliores: Tunc vxor egregia diras deuotiones in eum deprecata, et crurum ei fragium abominata. [...]
(fera) circumfremit et vorare tentat Prudent. Hymn. 4, 79. Aues inanes nidos circumfremunt Sen. ad Marc. c. 7.
(togam) nihil circumstringit Tertull. de Pall. c. 5. Conf. Salmas. not. p. 115.
Aeque late fere patet, quam verbum Circumdare, quod in primis etiam ex participio apparet. [...]
Dicitur esse etiam apud Firmicum.
Firmum et solidum quid circumdare. [...]
de cortice Adrachnes.
Et Apul. Met. 8 p. 213, 37 Circumgestantibus Deam adambulabat. de Isiacis sacerdotibus.
In globum colligere. [...]
Circumuenire. [...]
est Ammian. 16, 33.
Et c. 8 Palus amplissimi circumgressus. i. Ambitus.
vnde
Vicinus, accola. Gloss. Gr. Lat. [
h. e. hiante ore circumspicere.
Diuidere praepositionem, et aduerbii vice accipere, melius videtur.
A Iacio compositum: quod et Circumiacio dicitur Liu. 38, 18 [...]
Circum positus. [...]
Idem. Arnobius 2 p. 73 de animabus: Habitare iussae sunt has partes, et humani corporis circumiectione vestiri.
est Prudent. Psychom. 734. Sed diuisim scribitur melius.
Melius videtur diuidi ipsum quoque.
vnde
De Lingua.
Vid. Burm.
al. 6) n. 2. [...]
vid. CIRCVMFERO.
Idem quod
Nimirum ad mollia et pinguia proprie pertinet, item ad pigmenta. [...]
vid. PERIPHRASIS.
Et Tacit. Hist. 4, 12, 3 Rhenus amnis tergum ac latera circumluit.
etc.
Per tmesin, nisi malis circum esse Aduerbium.
vid. Tertull. de Pall. c. 1.
Pass. Si duae columnae aeque crassae lineis circummetientur Vitr. 4, 4.
Per ambages, aut ad plures ordine mittere. [...]
Vid. CIRCVMMVNIO Vinclis custodiisque circummoeniti sumus Plaut. Capt. 2, 2, 4.
Vt, Ammian. 14, 14 Populus Romanus annis fere trecentis circummurana pertulit bella, i. muris vicina s. moenibus suae vrbis. Conf. 21, 25.
de vestitu in sacris Isiacis.
Melius diuiditur.
Etiam hoc diuisim scribendum.
Manifeste insuper et circum separata Aduerbia sunt.
Qui habitat circa Padum fluuium. [...]
At Harduin. ex MSS. Circumfartis.
i. Fraude circumuentus, a paciscor. Exstat ap. Petron. c. 112 vbi tamen al. leg. circumscriptus. Vid. Burm. p. 521. Optimum putamus Circumspectus ironice positum.
Iidem, qui et A pedibus dicuntur. [...]
vnde CIRCVMPENDENS, Aurea lectica, margaritis circumpendentibus, recubat Curt. 8, 9, 24 de rege Indorum.
Passiue acceptum. [...]
Circumnectere. Cic. de Diuin. 1, 79 c. 36 [...]
est Caton. R. R. 20, 2 Modiolos circumplumbato, caueto, ne laxi sient. Sed sunt, qui diuidant.
sed lectio dubia est, quam circum.
pedis circumpurgat Cels. 5, 28. Dens circumpurgandus et euellendus est Id. 7, 12. Conf. Ambros. Serm. 63 pr. de Grat. Bapt.
Impedire et implicare reti. Lucret. 5, 1151 Circumretit enim vis, atque iniuria quemque. Add. Sidon. Ep. 5, 13.
Sic Brouckh. Quid. circum irriguo.
Ed. Schwarz. de motu, Caeli circumrotat orbem.
al. Circumsecato.
vestes.
Varie adhibetur. [...]
et Adi. [
Deceptor. [...]
Vt, Cic. Phil. 8, 23 c. 8 [...]
Circumcidere. [...]
Vt, Aluta circumsecta, Scribon. Largus Compos. 229.
i. in illa vicinia.
vel CIRCVMSIDEO. [...]
Et Sidon. Epist. 3, 13 Nares circumsedentium infestare.
Passiue, de ea, qua quis circumsedetur. Cic. Verr. 1, 83 c. 33 Te huius circumsessionis tuae causam, et culpam in alios transtulisse?
Securitatis causa circumdare. [...]
Idem, quod Circumsedeo, aut potius circumsedere incipio. [...]
et 5, 11, 9 [...]
Ad vim et terrorem fere pertinet. [...]
Circumiacens. Ammian. 23, 26 Circumsitos populos ad ditionem gentilitatemque trahere nominis sui.
Melius diuiditur: i. Nationes sociae, quae circa erant.
Vndique sonare. [...]
Passiue Stat. Theb. 7, 261 Dionaeisque auibus circumsona Thisbe, vbi audiantur oracula ore columbarum reddita. Sed Turba circumsona Ouid. Met. 4, 723. i. circumsonans.
vid. CIRCVMSPICIO.
Huc atque illuc oculos vertere, et circumferre. [...]
Idem. Gell. 14, 2 Multa et anxia cura, et circumspicientia indigens.
Idem. Cic. Acad. 4, 35 c. 11 Sin ex circumspectione aliqua et accurata consideratione, quod visum sit, etc.
Cuius femininum,
Quae huc et illuc aspicit, et singula considerat. [...]
Sed cum Creechio rectius diuiditur.
pr. Lacrimae circumstagnant, i. copiose fluunt in conspectu nouorum martyrum.
Vt, Claud. 27, 595 Principis, et ducibus circumstipata togatis Iure paludatae iam curia militat aulae.
Circumdare. [...]
Conf. Ib. 7, 2 Aluearia praeterquam a tergo circumstructa. Suet. Domit. 4 Circumstructo iuxta Tiberim lacu.
al. circumtergito.
Sed meliores Circumcaesura.
Hinc
Sed praestat diuidere.
Inuadendo circumdare: Vt, Redeuntem canes circumuasere noctu Plin. 9, 30. [...]
Vt, Oceanus circumvagus Hor. Epod. 16, 41. [...]
Vallo munire. [...]
etc. Bellona circumuallata Senatu. Claud. Paneg. 7,..
Circumdare, [...]
sepire.
Deceptio. l. 17. Dig. de Minorib. Allegatio circumuentionis aduersarii. Circumuentiones August. de Ciu. Dei 22, 22.
Deceptor. Lamprid. in Alexandro 66 Amicos sanctos et venerabiles habuit, non circumuentores sui, non irrisores, etc.
vnde CIRCVMVERSVS, a, um. Focum purum circumuersum quotidie habeat Cato R. R. c. 143. Facciolat. pro aduerbio habet.
Et Simulacra sunt sita circumvndique inaurata Gell. 13, 23 pr. Stat. Theb. 2, 228.
(tellurem) tener, et vitreis circumuolitabilis auris Aer complectens imbrificabat aquis. Actiue, qui circumuolitat.
Idem quod annulus primum significasse videtur, vt enim annus annulus, ita circus circulus. [...]
Ad circum pertinens, vel quod in circo fiebat. Dubitari enim non potest, quin a Circo ductum sit hoc nomen, ridiculusque est Seruius ad Aen. 8, 636
Diminut. ex Circus, cuius etiam primam significationem habet. [...]
genus farciminis Apic. 2, 5 Circelli isiciati. Reples intestinum impensa isicii, et circellum facies rotundum, fumas etc.
Circumdare. Columel. 11, 3, 54 de Cappare, Isque locus debebit ante circulari fossula, quae repleatur lapidibus et calce. [...]
Circuli formam habens, Vt Saresb. 8, 2 Ambitus circularis. Flexus circulares Mart. Capella 6 p. 190. Conf. 8 p. 274.
Legitur Pondus circulatum Petron. 67 Sed melius videtur Circulatim approbari pondus, h. e. apud omnes circum circa conuiuas.
Ambitus, circulandi actus. [...]
Secundum Paullum Iurisc. l. vlt. D. extraord. crim. Qui serpentes circumfert ac proponit. [...]
Quod circulatorem decet aut iuuat. [...]
Vid. CIRCVLATVS ex Petronio.
Dicitur Scylla, Nisi regis filia, mutata in auem cirlm, quam Alaudam male quidam dicebant, Egrettam s. Agrettam, Ardeae cognatam vocant Scaligeri. [...]
vid. CYRNEA.
non CYRRHA, vt quidam scribunt [Vrbs Phocidis. [...]
modo vidimus Plin. 4, 3. [...]
Crinis longior puerorum et adolescentulorum. [...]
Capillatus. [...]
Idem. Germani Claudian.... Vid. Iuuen. 13, 165 quem laudamus in CIRRVS.
qui integris tunicis (scroti) innascitur, cum venae intumescunt. Haec et plura, et ipsum Graecum nomen, habet Celsus 7, 18.
Praepositio, quae interiorem et propiorem partem s. faciem rei, quae pro termino assumitur, notat, ac saepe proinde montium et fluminum nominibus iungitur. [...]
Vt, Cisalpina Gallia respectu Romae dicitur pars Italiae Alpibus subiecta, et a Gallorum occupata coloniis, quae ab vsu togae, Togata Gallia dicitur. [...]
apud Plin. 14, 9 s. 11. Sed Hard. emendauit Scybelites.
inquit Nonius 2, 139. [...]
Qui cisium agit. [...]
Vt, Ossis cisorium Veget. 2, 22, 1 Instrumentum, quo os caedi potest.
Citra pellere. Plaut. Amph. 3, 4, 17 Inde optime cispellam virum, Cispellam, i. Aspellam, repellam, non sinam vltra progredi, reiiciam.
Epitheton generis Cyclamini apud Plin. 25, 9 s. 68. [...]
Eadem herba Apul. de Herb. 17 qui 98 hedetam nigram appellat.
Rex Thraciae, pater Hecubae vxoris Priami a quo,
Ipsa Hecuba. Virg. Aen. 7, 320 Cisseis praegnans ignes enixa iugales. Add. 10, 705.
Hedera nigra. Apul. c. 98.
Graecis vocatur, qui Geopon. 11, 30 fabulantur Cissum Liberi patris amasium, in hanc herbam conuersum ei nomen fecisse. [...]
non CISSYMBIVM, i. n. [Poculi genus Graeci, de quo Macrob. Sat. 5, 21 [...]
Genus vasis viminei. [...]
Diminut. a Cistula Diminutiuo. [...]
Idem. Plaut. Rud. 2, 3, 60 Vbinam ea fuit cistellula? AM. Conclusit ipse in vidulum. Add. 4, 4, 34.
Panarium. Vulg. Interpr. t Sam. 9, 7 Panis defecit in cistartiis nostris. Sed Ed. Sixti V. Sitarciis. v. v.
Qui sacrorum mysticorum cistis inclusorum arcana fert, vt in Cybelae mysteriis, Bacchi orgiis, et caeteris id genus. [...]
Locus in terra excavatus, in quo colligitur aqua pluuia. [...]
Vt, Columel. 12, 43, 6 Tota deinde vasa in aqua fontana vel eisternina ponderibus impositis mergi.
Arbuscula. Plin. 24, 10 s. 48 Graeci vicino (cisso s. ederae) vocabulo cisthon appellant fruticem maiorem thymo, foliis ocimi. Duo genera, Flos masculo rosaceus, feminae albus.
Qui cis Tiberim est. Pompon. l. 2 §. 33 de Orig. Iur. Magistratus, quos Cistiberes diximus.
Proprie qui cistam gestat. [...]