GLOSSARIUM AD SCRIPTORES MEDIAE ET INFIMAE LATINITATIS.
O.
O Litera numeralis, quae 11. denotat, unde versus: Unde nos facit O, cognoscas sic numerando. seu ut habet Ugutio: O, numerum gestat, qui nunc undecimus extat.+
O in superscriptione cantilenae, figuram sui in ore cantantis ordinat.+
O Sic dictae Antiphonae septem, quae in Ecclesia toto Adventus Domini tempore cantantur, quod ab O, admirationis nota, principium habeant.+ Literam nominibus praefigunt optimates Hiberni, ob eminentiam, inquit Camdenus in Hiberniae descriptione.+
OBAUDIRE in veteri Lexico apud Petrum Danielem ad Querolum, est male audire. Vide [Abaudire].+
OBBA Oba, genus calicis, Ugutioni et Joanni de Janua: nappo Italis. Gloss. Anglo-Sax. Aelfrici: Caupus, vel Obba, Cuppe. Jo. de Garlandia in Synonymis:+
OBDUCERE Africanis scriptoribus, est offuscare, obscurare, imminuere, violare, laedere.+
OBEDIENTIAE munia ac officia omnia monastica, quae per obedientiam injunguntur, vel conferuntur, adeo ut ipsum munus Abbatis Obedientia sit, et ita appelletur a Gregorio VII. PP. lib. 1. epist. 32. et ab Udalrico lib. 3. Consuetud. Cluniacens. cap. 1.+
OBEDIMENTUM idem quod Obedientia [Obedientiae], postrema notione.+
OBEDITIO exercitalis. Capitulare 3. an. 811.+
OBELLARIUS Vide [Oblata], Oblia.#
OBEROS Lex Longob. lib. 1. tit. 24 §. 5.+
OBFIBULARE Concludere, circumdare. Papias.#
OBFICUS Turpisludus, impudicus, Papiae, qui infra eadem verba habet in Obsicus.#
OBITER iter obeundo, in itinere. Ordericus Vitalis lib. 5. obiterque virgo defuncta est. Ita rursum p. 585. 859.#
OBESTA Colostrum. Gloss. Sax. Aelfrici: Obesta beo Colostrum: B.#
OBICITER celeriter, in Gloss. Regio MS. cod. 1197. pro obiter.#
OBITUS Anniversarium, dies obitus quotannis recurrens, officium Ecclesiasticum: nostris vulgo, Obit. Charta willelmi Betuniensis Domini an. 1197.+
OBLAQUIATIO in veteri Kalendario, mense Sept.+
OBLATA Panis ad sacrificium oblatus, hostia nondum consecrata.+
OBLATIO idem quod [oblata], seu hostia. Ordo Romanus: Et ponit Pontifex oblationem in loco suo, et Archidiaconus calicem juxta eam.+
OBLATORIUM idem quod [Offertorium], vas scil. oblationibus ferendis idoneum. Bernard. Mon. in Consuetud. Cluniac. MSS. c. 52.+
OBLATIONARIUS Subdiaconus, interdum et Diaconus, ad cujus ministerium pertinebat Oblatas, panem scilicet et vinum, Pontifici Missam celebranti e Patriarchio deferre, et eas Archidiacono offerre.+
OBLATOR , in Gloss. Lat. Gr. Dicuntur autem offerre, qui tributa infetunt, apud Ammianum lib. 19. ut suscipere, quia ea colligunt.#
OBLATRICES Vide [Quadragintariae].#
OBLATI dicti infantes ac pueruli, qui a parentibus Monasteriis in Monachos attondendi offerebantur, divinoque cultui consecrabantur, ita ut aetatem adultiorem consecutis non liceret discedere: quod si facerent, pro apostatis haberentur.+
OBLATI Monasteriorum, qui se ac sua, vel majorem partem bonorum suorum sine fraude ac dolo Monasteriis ipsis sponte ac libere obtulerunt, ut est in epistola Bonifacii VIII. PP. an. 1296.+
OBLEGARE Contradicere, vel contra leges venire, circummittere. Oblegatum, injunctum mandatum. Papias, et Glossae antiquae MSS.#
OBLERIA Vide in [Parceria].#
OBLIGA Oblita. Vide [Oblata].#
OBLIGATI Servitio alicui obstricti. Notitia sub Ludovico II. Imp. in Chron. S. Vincentii de Vulturno p. 690.+
OBLIGATORES qui ligamentis magicis ad morborum sanationes utuntur, in Capit. Caroli Magni lib. 1. cap. 64.+
OBLIGATORIUM , in Gloss. Gr. Lat.#
OBLIGIA Aelfrici Gloss. de partibus corporis: Obligia, nie. Ubi Somnerus: Acromphalum, ni fallor, intelligit.#
OBLITERE Latere. Papias.#
OBLIVIUM Gloss. Gr. Lat. , Oblivium, Obliteratio.+
OBMALLARE Vide Mallum [Mallus].#
OBNOXIATIO et Charta obnoxiationis, in Formulis antiquis, interdum spectat bona ipsa, interdum personas.+
OBOLUS Gloss. Gr. Lat. Dipondium, .+
OBOLATUS panis. Vide [Panis].#
OBRAE Vide [Operae].#
OBRYZUM Vox veteribus scriptoribus incognita.+
OBSCARIONES Carcerum custodes, in Glossis ad Legem Longob. lib. 2. tit. 55. §. 19.+
OBSCULTARE obaudire, obtemperare, et secundare.+
OBSCURILOQUIUM aenigma, Gl. Isid. (cod. Regio 1013. in Glossis MSS.)#
OBSECRATIO , in Gloss. Gr. Lat. Obsecratio, oratio. , obsecro, adoro. Papias: Obsecratio, preces, gratiarum actiones. Obsecrationes, inquit Rabanus lib. 2.+
OBSECUNDATORES sacrorum scriniorum, in l. 3. Cod. Th. de Proximis, etc. qui in scriniis operam navant, obsecundant, Scrinarii omnes.#
OBSELLA Joann. Bromptonus p. 1224.+
OBSEPS Obseptus, lib. Miraculor. S. Richarii sub fin: Amplius stupendum est, hominem Deo jam sociatum tantopere humanae infirmitatis compassionem habuisse, ut sola suorum ossium praesentia aegrotam erexerit, quam illum, qui quamvis sanctissimus, adhuc tamen carnis obseps, miseriis hominum -- trahebatur.#
OBSEQUIAE Exequiae funebres, Gall. Obseques, funerailles, quod pompas istas funebres famulorum et amicorum obsequia cohonestent. Petrus Chrysol. serm. 121.+
OBSEQUIUM Famulorum et amicorum comitatus, pompa. Lexicon Gr. MS. Reg. cod. 2062.+
OBSERVARE Expectare. Proverb. 8. §. 34. Observat adpostes ostii mei. Collatio Carthag. cognitione 1. Perendie, si praecipis, observabimus.+
OBSES Sponsor, praes, caution: ostagius per sacramentum; in Epistolis Francicis tom. 4.+
OBSESSUS Daemone correptus, Energumenus, nostris, Obsede. Victor III. PP. lib. 2.+
OBSETRIX Gloss. MS. Regium cod. 1013. Obstetrix, quae corrupte - Obsetrix nuncupatur.#
OBSIDIO obsidium, obsidatus, datio in obsidem, Gall. hostage. Gregorius Turon. lib. 2. hist. c. 15.+
OBSIDIUM pro obsidiae, insidiae, Wichbild. Magdeburgense art. 90. insidias, seu obsidia, stupra, domorum irruptiones, etc.+
OBSOLEFACERE Deterere, inquinare. S. Augustinus in Psalm. 29.+
OBSOLETARE Obsoletum reddere, infuscare, polluere. Gloss. Arabico-Lat. Obsoleto, obtero vel inquino. Isidori Glossae, et Papias: Obsoletatus, inquinatus, pollutus. Tertullianus in Apologet. c. 5.+
OBSONIUM Convivium: nam obsonia, i. panis. Ita Glossae MSS. ad Alexandr. Jatrosoph. Interdum capitur haec vox pro procuratione, seu convivio, quod vassallus domino debet.+
OBSTAGIUM Speculum Saxon. lib. 2. artic. 11. §. 3.+
OBSTARE Vetus interpres Juvenalis ad sat. 6. v. 152.+
OBSTINATIA Pertinacia, pervicacia, Gallis Obstination. Commianus Hibernus de Controversia Paschali: Vos enim estis caepita et oculi populi, qui si in errorem per vestram obstinatiam inducetur, reddetis stricto Judici rationem, etc.+
OBSTINIUM eadem notione in lib. Miraculorum S. Rictrudis n. 30. 36.#
OBSTROPARE Acta S. Thyrsi Mart. c. 4.+
OBSTUPARE est Claudere, obturare, Gallis Estouper, quasi foramen stupa obducere. Iter Camerarii Scotici c. 39. §. 7.+
OBTENDERE Acta Murensis Monasterii p. 45.+
OBTINERE Occupare. Frontinus de Limitib. agror. Pomerium a privatis operibus obtineri non oportebit. Utitur alibi, ut et Aggenus.+
OBTUSITAS hyemis, operis: Durae cervicis obtusitas, apud Auctorem de Disciplina Scholarium c. 1.#
OBVENTIO Commodum, emolumentum. Gl. Gr. Lat. , accessus, oblatio, obventio. Arnulfus Lexoviensis in Epist. ad Alexandr. PP. p. 42.+
OBVIUS Contrarius. Bulla Caelestini III. PP. apud Buzelinum in Gallo-Flandr. p. 365. Cum detestabile sit et obvium rationi.#
OBUNCARE Papiae, objugare. S. Althelmus c. 17. Quem nefandis ulnarum gremiis procax obuncabat.#
OCCARE Passio S. Victoris Massil. MS. ex Cod.+
OCCASIO Tributum aut praestatio quae propter occasiones bellorum vel aliarum necessitatum a dominis subditis imponebatur. Concilium Turonense VIII. c. 4.+
OCCILARE Willelm. Brito lib. 5. Philipp. de quibusdam ad furcam suspensis:
Quos in se occillare finit vix pendulus aer.#
OCCITABULUM Quoddam pondus habens dragmas 17. scrupulos. Sic Ugutio MS. Vide [Acitabulum].#
OCCLATA ex Occiliata, terra Occata, seu quivis agri modus. Gloss. Gr. Lat. , Occiliator. , Occo, occilio, pastinor, pastino. Charta Lerinensis an. 1032. in Chronico Lerinensi part. 1. pag. 364.+
OCCURRERE Ire, pergere, vel convenire; nostris, se rencontrer en quelque lieu.+
OCCURSUS Exactio. Charta Ludovici Pii Imp. in Tabul. Fossatensi p. 8. v. Aut ullum censum, vel ullum occursum, aut ullam redhibitionem ab ipsis accipere aut exactare praesumat.+
OCHA Ochia. Vide Olchia [Olca].#
OCISTRIO Tabernarius. Ugutio. Sed legendum Cocistrio.#
OCONONISTAE Nizo Abb. in vita S. Basini Archiep. Trevir, num. 2.+
OCTACHORUM ex Gr. , Salmasio dicitur templum, quod absidem octo sinuatam recessibus: Rosweido, quod octo recessiis, seu diversa loca habet. S. Ambrosius in inscript.+
OCTAPULUM Anastasius in Gregorio IV. PP. Velum de Octapulo unum. Vide Quadrapolum [Quadrapola].#
OCTAVA Aeterna requies, dies requiei caelestis, qui ideo Octava dicitur, quod septem hi nostri dies mundani ad laborem pertinent: Dominusque noster in octava die ad aeternam resurrexit requiem. Hepidanus in Annal. an. 778.+ Octave
OCTAVARIUM Vectigal quod ex rebus venalibus fisco praestabatur, de quo est lex 7. et 8. Cod. de Vectigal et l. 7.+
OCTIMBER pro October, apud Flodoardum lib. 3. c. 3.#
OCTODIUM Will. Heda in Episcopis Traject. p. 274. 1. edit.+
OCTOPHORUM Vetus interpres Juvenalis sat. 1.+
OCTOGILD dictum, ut [novigildum], de qua voce supra, id est, mulcta irrogata reo, qua is rei furatae vel alia quavis ratione sublatae capitale octies restituere tenetur, in Capitulis ad Legem Alamannor. editis a V. cl. Steph. Baluzio c. 43.+
OCTUALE mensurae liquidorum genus in Miracul. B. Stanislai Canonici Regul.#
OCULARE Oculos indere, aperire, videre. Gloss. Arabico-Lat. Oculo, video, prospicio.+
OCULARE pellis, quae oculis subest. Guibertus l. 3. de Vita sua c. 8.+
OCULARIUM Rima galeae per quam quis videt, Gall. oeillere. Rigordus an. 1215.+
OCULATIM de visu, propriis oculis. Cosmas Pragensis part. 2. Chr. Aulae Regiae c. 1.+
OCULATUS Necrologium Ecclesiae Parisiensis 19. Kal. Jan.+
OCULUS araneae, Tela araneae rotunda. Occurrit in Antidotario.#
ODARIUM , Cantilena. Odaria saltare, in Fragmento Petronii.#
ODEWINI Arnoldus Lubec. lib. 7. c. 10.+
ODIUM vetus, , Menandro Protectori lib. 6. cap. 165.+
ODIVUM , in vett. Gloss, ut divum, pro dium; Musium, pro Musivum.#
ODONARIUM Edgarus Rex Angl. in Legibus Monasterii Hydensis cap. 5.+
ODORANTIA Odor, Ugutioni.#
ODORENCECI Canis venaticus, qui odore feras sequitur. Virgil. Et odora canum vis. Liber Anglicus inscriptus Justice of peace: pag. 66.+
OECONOMUS Olim, et in primis Christianismi incunabulis, Ecclesia nullos alios habebat reditus praeter oblationes fidelium: at crescente postmodum eorundem religione, locupletata etiam legitur latifundiis, et agris, quod quarto potissimum invaluit saeculo, quod pluribus docent Nic. le Maistre, de Eccl. possess. et Petrus Marca l. 8. de Concord. Sacerd. et Imp. c. 18.+
OECONOMICAE Epistolae. Vita S. Sabae: . Infra: .+
OECUMENICUS Oecumenici, seu universalis epitheton sibi adscripsisse Patriarchas Constantinopolitanos palam est.+
OESTLEED et Vvestleed, Decimarum species in Flandria, de qua agunt Chartae an. 1371. et 1372. in Tabular. S. Quintini in insula fol. 45. 46.#
OFELLA pro Offella, vel Offula. Gloss. G. L. , Ofella, Kempo Thessaliensis:
Ferculum splendens, et Ofella dulcis
Graeta fuerunt Domini.+
OFFARIUS Coquus. Offatim, particulatim, apud Jo. de Janua. Glossae MSS. apud Vossium: Offatim, .+
OFFENDIX quod restringitur, et remittitur, vel quo liber ligatur. Jo. de Janua.#
OFFENSACULUM Scandalum, vel ira, vel impedimentum. Jo. de Janua.#
OFFERENCIUM Oblatio, offerenda, pars Missae, vel potius praedium ad oblationum reditus. Tabularium Brivatense ch. 243.+
OFFERENTIA eadem notione. Bernardus Mon. in Consuetud. Cluniac. MSS. cap. 5. Post offerentiam majoris Missae, etc.+
OFFERENDA uti definitur a Balbo, Ugutione, et Jo. de Janua, est Antiphona, quae canitur, quum Oblatio debet celebrari. Rupertus lib. 2. de Divin. offic. c. 2.+
OFFERENTES qui tributa inferunt, collatores, in lib. 3. et 8. Cod. Th. de Tyronib. apud Ammian. lib. 19. et Senatorem lib. 11. Epist. 7.#
OFFERRE Sacrosanctum Missae sacrificium celebrare. Ita usurpat S. Cyprianus epist. 12. 63. et 77.+
OFFERSOR Offertor, qui offert, in veteri charta apud Ughellum to. 7. p. 1443.+
OFFERTORIUM Papiae, Oblatio quae altari offertur et sacrificatur a Pontificibus.+
OFFESA Charta an. 1274. regnante Carolo Rege Siciliae, apud Joannem Lucium lib. 4. de Regno Dalmatico c. 9.+
OFFEX qui alicui officit, qui impedit. Fridegodus in S. Vuilfrido c. 53. Ut frater congrex scelerum, sicut patet, offex.#
OFFICIALIS Gloss. Lat. MS. Reg. Minister, servus, Officialis.+
OFFICIARE Ugutio: Funerare, sepelire, officiare, ut, Iste funerat corpus, i. officiat corpus, scilicet facit exequias funeris, et funerosa officia agit.+
OFFICIATUS Qui officie aliquo fungitur, vel ministerio, in Monasteriis et alibi. Chronicon Trudonense lib. 8. p. 449.+
OFFICINAE in Monasteriis, dictae aediculae, in quibus asservantur quae ad victum aut alios usus Monachorum spectant.+
OFFICINUM pro Officina. Eadmerus in vita S. Wilfridi cap. 17.+
OFFICINATOR Praecipuus inter opifices, opifex, faber, qui caeteris fabris praeest.+
OFFICIOLATUS Dignitates, munia publica. Occurrit saepe in legib. Hungaricis, et apud Thwroczium in Ladislao c. 58.#
OFFICIONARIUS Officiarius, minister Judicis, Praesidis, in Historia Translationis S. Sebastiani n. 29. in Actis S. Thyrsi Martyr. n. 31. et alibi passim in Actis Martyrum.#
OFFICIOSITAS Officium, munus. Eulogius Cordubensis lib. 1. Memor. Sanctor.+
OFFICIPERDI Qui laboris non habent remunerationem, Catoni quoque (in Distichis) dicuntur Officiperdi.+
OFFICIUM Officialis, Minister Judicis, Magistratus apparitura, Palatina militia.+
OFFOCARE Suffocare. Sextus Placitus seu Platonicus de Medicina animalium lib. 1. cap. 1.+
OFFUM Vide Noffum [Noffus].#
OFGANGFORDELL Leges Canuti Regis de forestis c. 11.+
OFPATINUS Extat apud Joan. Lucium de Regno Dalmatico lib. 5. c. 2.+
OGA Vide [Auca].#
OGETHARIUS in Regiam Majestatem lib. 4. cap. 31. §. 3. Hybernicum nomen dignitatis, vulgo Ochiern, quo loco aequiparatur Thano.#
OGIS Nicolaus de Braja in Ludovico VIII. Rege Franc. p. 290.+
OGLATA Oglatta. Charta Avae Comitissae Ruscinonensis an. 971.+
OLA Summi humeri pars posterior, in Glossis antiquis MSS.#
OLAX Olidus, et Olacitas, foetulentia, olor, in Gloss. Isidori. Utitur Martianus Capella lib. 1. Hujus gressus ineerti, atque olacis temeti madoribus implicati.#
OLBA Versus MSS. citati in Glossa ad Disticha Magistri Cornuti:
Urceus, urceolus, est olla, vel amphora, testa,
Olla, vel idria sit vas, vini dico lagenam,
Oba, vel onophorus, sed et orca, fidelia, vas est,
Olbaque jungatur Monachis appropriatum.#
OLCA Olcha, Ochia, Gall. Ousche, vel Osche, in Consuetudine Nivern. cap. 6. art. 1.+
OLDA Distinctio, diverticulum, Jo. de Janua. Glossae antiquae MSS. habent Districtio sive diverticulum.#
OLDERMANNI olim dicti in urbe Groningana, qui negotiantium disciplinae, et juri nautico tuendo, et dirimendis inde natis controversiis praefecti erant.+
OLDUNGEBONDER Andreas Suenonis lib. 4. legum Scanicarum c. 8.+
OLEA Papias: Olea, gemma, barbarum est: ex fulvo et nigro, viridique et candido constat.+
OLEARIUM , in Gloss. Gr. Lat. est etiam ibidem .#
OLEPORA Fromage, in veteri Glossar. Lat. Gall. MS. ex Biblioth. Thuan. an. 525.#
OLERARE Plantare, olera, vel oleribus uti. Deolerare, exolerare, valde deolerare, vel olera auferre. Jo. de Janua.#
OLESCERE Gloss. Gr. Lat. MS. , Olesco, glisco, cresco. , Cresco, olesco. Virgil. modis inolescere miris.#
OLEUM triplex, conservatur et benedicitur separatim et divisim feria quinta Majoris Hebdomadae, scilicet oleum pro infirmis, oleum ad chrisma, et oleum ad Catechumenos ungendos, ut est in Ordine Romano, et apud Honorlum Augustod. lib. 3. cap. 80. 81. 82.#
OLEI infirmorum, seu pro infirmis et energumenis,
Exorcismus et Benedictio habetur in Ordine Romano. Vide praeterea Durandum lib. 6. c. 74. num. 3. et seqq.+
OLFACITAS Gloss. Longob. S. Germani Paris. Gastrimargia, gula, vel olfacitas.#
OLFACTORIUM Vas unguentarium muliebre, in quo odor amenta gestantur. Jo. de Janua, ex Glossis antiquis MSS.#
OLIBANUM Thus, Ital. Olibano. Charta Benedicti PP. an. 1033. apud Ughellum tom. 1 part. 1. p. 124.+
OLICIUS Testamentum Riculfi Episcopi Helenensis an. 915. Capas duas, - toalias olicias duas, una cum argento, etc.#
OLIFERALE seu Oleiferale, quemadmodum ceroferale, vas in quo continetur oleum ad lucernas.+
OLITANUS Antiquus, vetus, ex voce olim. Gloss. Gr. , Antiquus, olitanus, pristinus, vetustus.+
OLIVATIO , in Gloss. Gr. Lat.#
OLIVITOR qui olivas curat, ut vinitor, vineas, apud Sidon. lib. 2. Epist. 9.#
OLLA Imbrex, tegula. Galbertus in vita Caroli Comitis Flandr. n. 62.+
OLOCRYSTALLINUS totus ex crystallo. Helgaudus in Roberto Rege Franc. Fecerat unum phylacterium olocrystallinum in gyro auro puro adornatum.#
OLOFLAMMA Vide [Auriflamma].#
OLOFORUS Glossae MSS. Olofora, vestis purpurea.+
OLOGRAFUS Vide [Holografus].#
OLORA Papiae, Oloserica vestis. Legendum olovera [oloverus], vel olofora [oloforus], ut supra.#
OLOVERUS Vide [Holoverus].#
OLOVITREUS Vide [Holovitreus].#
OLYMPIAS pro Indictione. Extat in Tabular. Celsinianensi Charta cujusdam Adalardi, data in mense Febr. 11.
OMELIUM Vide Homilia [Homiliae].#
OMASUS Ordericus Vitalis l. 12. p. 852.+
OMNIMODIS pro Omnino, omnibus modis vel modis omnibus, ut est in lib. 14.+
OMNIPOTENTATUS Adrianus PP. in Codice Carolino, in epist. ad Irenen et Constantinum filium: Barbaras nationes sub suis prosternens conculcavit pedibus, omnipotentatum illarum domans, et suo subjiciens regno adunavit.#
ONA Dolii vinarii species, apud Trevirenses. Magnum Chron. Belgic. an. 1015.+
ONATIZARE Hymnus MS. in S. Ildevertum Episcopum Meldensem:
Ildevertum collaudemus, orgiis
Onatizemus, miracula enarremus,
Haec Clerici jubilemus, etc.#
ONCUNNE Ex Sax. Oncunnen, notatus, accusatus. Leges Alvredi Regis MSS. c. 29.+
ONEUS Supercilium montis. Vita S. Wnebaldi cap. 3.+
ONOMA nomen ex Gr. . Baldricus lib. 1. Chronici Camerac. cap. 88.+
ONUS sententiae, In Jure Hungarico, est gravamen et liberatio mulctae. Sambucus et Molnatus.#
ONUSTUS qui oneri est, onerosus. Saxo Grammaticus lib. 7.+
OPEDERE Contraire, quasi pedem contraponere. Papias.#
OPENTHEFT Apertum furtum, vox Saxonica ab open, pro oen, apertum, vel manifestum, et e,
furtum.+
OPERAE idem quod Manuoperae, Corvatae: operae quas patronis exhibent liberti: in Gloss. Gr. Lat. .+
OPERAGIUM ex Gall. Ouvrage. Statutum Ludovici Regis Franciae datum Parisus an. 1225. regni 3.+
OPERARIUS Dignitas in Collegiis Canonicorum, et Monasteriis, cui operibus publicis vacare incumbit: vulgo, Maistre de l'oeuvre.+
OPERATA Quantum quis per diem operari potest in vinea.+
OPERATIO Vide Opera [Operae], [Opus].#
OPERATORIUM Officina, apotheca, Nostris Ouvroir.+
OPERATUS Elaboratus, Obrado Hispanis, Gallis Ouvre.+
OPEROSUS Operarius. Sugerius in Ludovico VI. p. 308. Rex Angliae castelli apparatum multa instantia praeparat, operosos sollicitat, etc.#
OPERTANEUS Latens. Papias.#
OPERTORIUM Tumulus, Tumba, apud Sidon. lib. 3.+
OPHISTICUS , Serpentinus, prudens; constat enim serpentem esse prudentiae symbolum.+
OPICIZUM Fridegodus in S. Wilfrido cap. 15.+
OPINABILIS Opinatus, celebris, famosus. Alvarus in Vita S. Eulogii Presb. et Mart. n. 3.+
OPINANTER Inopinate. Concilium Lateranense sub Martino I. PP. Act. 2. Suggerimus - novitatis commentum ad nos usque opinanter fuisse delatum.#
OPINANTIA Gloss. Graec. Lat. MS. , Putatio, Opinantia, Opinio. Editum habet opinatio.#
OPINATORES Exactores annonae militaris. Gloss. Gr. Lat. , Opinator.+
OPINATUS Probus, bonae famae, celebris Jo. de Janua: Opinatus, opinione praceptus.+
OPINAX in Gloss. Isid. Manifestus.+
OPINIO Fama, existimatio: , in Gloss. Gr. Lat. Anianus ad leg. un. Cod. Th. de His qui veniam aetatis, etc.+
OPINOSUS Gloss. Aelfrici: Famosus vel Opinosus, Hilul.#
OPIPARE Joan. de Janua, est nobilitare, vel renovare, vel recomponere, aut post planctum in convivio gaudere.#
OPIRUS Matth. Parisan. 1248. Tritico deficiente, panis eorum opirus et mucidus.+
OPISO Speculum Saxonic. lib. 1. art. 61. §. 6. Opiso, id est, titubans, si in dictis suis ceciderit, sine damno relevare et meliorare sua dicta valebit.#
OPITULARIUM Auxilium. Papias.#
OPIZARE Opicus. Ugutio: Ab ops, pis, quod est terra, opizo, as, i. corrodere, diminuere, quia omnia terra corrodit et diminuit: unde opicus, corrodens et diminuens.+
OPLUS pro Populus, arbor. Charta Desiderii Regis Longobard. in Bullario Casinensi tom. 2. p. 14.+
OPPA in Legib. Adelstani de Hundredis c. 8. Vide [Blanhornum].#
OPPERATUS Vide [Apparatus].#
OPPONERE in pignus dare. Gregorius M. lib. 1. epist. 42.+
OPPORTUNUS idoneus. Liberatus Diaconus cap. 17. Detrahebant apud Zenonem, et accusabant cum, quasi opportunus Episcopatui non esset Joannes.#
OPSTICARE Charta Henrici III. Imp. pro privilegiis Pisanorum an. 1081.+
OPTARI Canonicus dicebatur, maxime in Ecclesia Upsaliensi apud Suecos, in qua vacante Canonia per decessum alicujus licebat alteri Canonico omissa sua in pinguiorem vacantem succedere.+
OPTIMATES Praecipui e Palatinis proceribus, maxime apud Gothos, Burgundos, Francos, etc.+
OPTIO quid apud Latinos significet, notum ex Grammaticis, maxime ex Stewechio ad Vegetii lib. 2. cap. 7.+
OPTIVUS pro Optatus vel Optandus. Utitur Gerardus Presbyter in Vita S. Udalrici Episcop. Augustensis cap. 15.#
OPTUMESCERE Capitulare Caroli M. an. 808. c. 4.+
OPULUS pro opulentus. Henricus Rola in Herlingsberga: Qui poterit facere quos vult opulos vel egenos.#
OPUS Operatio, Eleemosyna, quae praecipua est inter opera bona; virtus nempe quae avaritiae opponitur.+
ORA inquit Skenaeus, generaliter significat quodvis metallum, veluti cum dicimus, ait idem, Leed-ore, id est, plumbi metallum, etc.+
ORABECELA Vide [Lito].#
ORACULARIUS pro Auricularius. Fragmentum Petronii: Habuit oracularios servos, qui illum pessum dederunt.+
ORACULUM Aedes sacra, in qua oratur. Will. Brito in Vocabulario MS. Oraculum, dicitur Propitiatorium, unde Exodi 38.+
ORAGO Pluvia vehementior, tempestas. Gall. Orage, vox formata ab aura, quam vide. Regestum Ecclesiae Parisiensis inscriptum, Officium vini, fol. 20.+
ORALE Vestis Episcopalis, in formam sindonis, quam Pontifex Romanus capiti quasi in modum veli
imponit, et replicat super humeros et ante pectus.+
ORAMA Vide [Horama].#
ORAMEN Invocatio, preces. Vita S. Severi Episc. Raven. n. 6. Finitoque oramine, etc.+
ORARIUM Joannes de Janua: Orarium, abora, pro extremitate vestium, derivatur: limbus qui apponitur orae, i. margini et extremitati alicujus vestimenti, causa ornatus.+
ORATIO Licentia exeundi, apud Monachos, quia licentia dabatur oratione seu benedictione Prioris. Poenitentiales S. Columbani c. 3.+
ORATOR Qui Deum orat, precatur. Jo. de Garlandia in Aequivocis:+
ORATORIUM . Gloss. Gr. Lat. , Oratorium. , S. Basilio Epist. 70.+
ORATRIX , in Gloss. Gr. Lat. quo loco, inquit Meursius, intelligi debet Enchiridion precum, quod in Orientali Ecclesia habebant pariter, ut in Occidentali, et Breviarium vulgo indigitatur.+
ORBARE Membris privare, mutilare. Capitula Caroli M.. ad Monachos an. 789. c. 16.+
ORBICULARE Liber Anniversariorum Basilicae Vaticanae, apud Joannem Rubeum in Vita Bonifacii VIII. PP. p. 345.+
ORBITARE Recurrere, redire. lib. Miraculor. S. Genulfi n. 13. Orbitatur interim gratus temporis recursus.#
ORBIS Imperium, regnum, dominatio. Orbis Romanus, pro Imperio Romano, in l. 17. D. de Statu hom. apud Plinium lib. 17. c. 12.+
ORBIS Orbus, orbare. Vide [Ictus].#
ORBITATIO In veteri Gloss. Saxon. Cottoniano, epnee, i. tritae viae seu orbitae calcatio.#
ORBITUDO Orbitas, , in Gloss. Gr. Lat.#
ORBITUS Annualis, in Gl. Arabico-Lat. Lege Obitus, nostris, Obit. Vide in [Obitus].#
ORBUS Ictus. Vide in [Ictus].#
ORCA Vas Hispanicum, Varroni: Isidoro lib. 20. c. 6.+
ORCEOLUS Vide [Urceolus].#
ORCHISTOPOLUS Vide [Orciscopalarius].#
ORCIUM Orciolus, Orciarius, urceus. Gloss. Gr. Lat. , Orcium, amphora.+
ORCISCOPALARIUS Jul. Firmicus l. 8. Matth. c. 15.+
ORCISTRA Pulpitum Ecclesiae, ex Gr. , locus in quo mimi actiones suas exhibebant.+
ORDA Tartaris, tentorium, statio, curia Imperatoris.+
ORDEA Hujus vocis vis sic exponitur in Tabulario S. Petri Generensis: Absolvit idem Gasto in Bearnio - omnes homines ad dominium S. Petri Generensis pertinentes, ab exercitu, et ab omni expeditionis genere, et arepentina hostium insecutione, quam vulgus consuevit Ordeam appellare.+
ORDEACUM Praestatio ex ordeo. Vide in Mestivarius [Mestiva].#
ORDELA Ordalium, quodvis judicium divinum, purgatio vulgaris, modus criminis purgandi, ex Saxon. oela, in Canonib.+
ORDIBARII Haeretici, Valdensium sectarii, de quibus Raynerus contra Valdenses c. 6.#
ORDINABILITER per ordinem, composite. Zeno Veronensis serm. 6.+
ORDINALE vel Ordinalis, Liber in quo ordinatur modus dicendi et solemnizandi divinum officium, inquit Lindwodus ad Provinciale Cantuar.+
ORDINARE Statuere, disponere, Gallis, Ordonner, disposer.+
ORDINARIUS Manipularis, qui in ordine est, apud Festum.+
ORDINATUS mori dicitur, qui testamentum confecit, apud Will. Tyrium lib. 12. c. 25. Vide [Inordinatus].#
ORDO Modus, ratio.+
OREDELFE Rastallo, est l'ou une clayme de aver le ore que est trove en son soile, outerre.+
ORESTE Monasticum Anglic. to 2. pag. 16. 17. 827.+
OREXIS Cibi appetentia, aviditas, ex Gr.+
ORGANUM quod vario calamorum ordine constat, follibusque inflatur: nam , fistula, exponitur, ut , fistularius, in Gloss.+
ORGERAFRUS Bernardus Monachus, postmodum Archiep.+
ORGILDE vox Saxon. quae sine compensatione significat, de eo usurpata cujus vita nullo pretio redimenda est, ut qui jure fuerit occisus: ex o, quae negativam sonat, et l, compensatio.+
ORIA pro Orgia. Adamnanus lib. 2. de Locis SS. c. 21.+
ORIGINARII Originales, vernaculi, Isidoro in Glossis et Papiae, Servi glebae addicti, adscriptitii, a prima origine colonariae conditionis adstricti.+
ORINALE idem quod [Orarium]. Acta S. Basilisci Mart. n. 20.+
ORINDA Panis genus, et ex quo conficitur, semen, Aethiopiae peculiare, et sesamo persimile, quod coquentes vescuntur, ut est apud Hesychium in .+
ORIPALATUM In Glossario Saxonico Cottoniano, Cle-. Ubi Somnerus, reponendum forte, Oxylapathum.#
ORIOLUM Porticus, atrium. Matth. Paris an. 1251.+
ORITORIUM Histor. Translat. SS. Vvandregisili et al. num. 14.+
ORMESTA Ordericus Vitalis lib. 5. p. 558.+
ORMISCUS Fridegodus in S. Wilfrido cap. 11. ubi describit Episcopi consecrationem:+
ORMIZATUS Vide [Armizatus].#
ORNA pro urna. Autor Queroli: Euclio aurum in ornam congessit olim, quasi busta patris, odoribus insuper infusis, tituloque extra addito.+
ORNAMENTARIUS Orator, , in Gloss. Gr. Lat. Ibid. , Ornamentarius.#
ORNATOR Gloss. Gr. , Ornamentarius, Ornator. Jul. Firmicus lib. 5. Math. Sculptores, aut Ornatores efficiet, aut mechanicos.#
ORNATRIX , in Gloss. Gr. Lat. alibi, , Ornatrix, , Orno, Lexic. Gr. MS. Reg. cod. 930.+
ORNATURA Papias: Limbus est quam nos ornaturam dicimus, quae ambit extremitatem vestium, aut ex filo aureo contexta assutaque extrema parte vestimenti.+
OROBIOTAE Graeci qui montes incolebant: ex Graeco, . Annales Francorum an. 809.+
ORODONA Testamentum Riculfi Episcopi Helenensis an. 915.+
ORODUM Bladum conculcatum, in Glossario Saxon. exarato sub Edw. III.#
OROMA Vide [Orama].#
ORPHANARI Viduari. Fundario Monasterii Pamburgensis, in Metropoli Salisburgensi to. 3. pag. 82. Parentum solatio orphanari.#
ORPHANUS Lapis pretiosus, inquit Albertus Magnus, qui in corona Imperatoris, non unquam alibi visus est, propter quod Orphanus vocatur.+
ORRATA Testamentum Guillelmi D. Montispessulanian. 1211.+
ORSA pro ursa, , Septentrio, apud Sanutum lib. 2. part. 4. cap. 6. vox Italica.#
ORSCARDI Lex Aleman. tit. 6. §. 1.+
ORSUS Juramentum, ex Gr. . Hroswita de gestis Odonum p. 168.+
ORTARE Ort. Vide [Obstare].#
ORTHOPLUMUS seu Orthoplumeus, pannus rectis plumis variegatus, distinctas, opere scilicet plumario, ex hibrida voce Gr.+
ORTICLINEUM Bulla Benedicti VIII. PP. apud Ughellum in Episcop.+
ORTILII pedis ungulae, Orteils Gall. Charta Joannis Regis Angliae de libertatib. forestar. apud Matth. Paris an. 1215.+
ORTLIBIENSES Valdenses haeretici, qui Ortolevi, in Constit. Friderici II. contra haereticos.+
ORTOLEVI Vide [Ortlibienses].#
ORTUGA apud Danos, moneta, quae valet 2.+
OS In ore gladii. Vetus versio Lucae c. 21. v. 24.+
OSA hossa, hosa, ossa, houcia, etc. Tibiale, curale, caliga: Germanis Hose, Cambrobritannis Hosen, Gallis Heuse, houseaux, Italis üosa.+
OSANNA genus ligonis, Papiae. V. Dominica Osanna.#
OSBERGUM Vide Halsbergum [Halsberga].#
OSCA Oschia. Vide Olcha [Olca].#
OSCILLI Vita S. Hugonis Abbatis S. Martini Eduensisn. 22.+
OSCLIUM Vide [Osculum].#
OSCULATIO Vox Medicorum, Gr. , osculi venae aut arteriae apertio, ex qua sequitur sanguinis profluvium.+
OSCULATORIUM Tabula quae fidelibus inter Missae solennia osculanda defertur, vulgo nostris, la Paix: in Statutis Walteri Archiep.+
OSCULUM Eulogia, Benedicto, vice osculi, in signum caritatis ac mutuae benevolentiae.+
OSICIUM Vide [Isicium].#
OSSAMENTA Ossa, ex Gallico Ossements. Matth. Paris an. 1257. Inventa sunt ossamenta Regis, etc.#
OSSARIUM Ossuarium, Tumulus. Vetus inscriptio: Sex. Turranius sex. F. Causenus et Turrania Pacata ossar. fecerunt, etc. Alia inscriptio: Julia Fuscinia ossuarium viva sibi fecit.+
OSSUM pro Os, ossis, seu , usurpat Arnobius junior in Comment. in Psal. 138.+
OSTAGIUS Vide Hostagius [Hostagium].#
OSTARE Vide [Obstare].#
OSTATICUM Vide Hostaticus [Hostagium].#
OSTENSIO Probatio. Capitulare Arechis Principis Benevent. editum a Camillo Peregrino, §. 3.+
OSTENTUM Pars horae minima. Vetus Agrimensor, de Ponderibus: Hora constat 115. punctis, 10. minutis, 15. partibus, 40. momentis, 60. ostentis.+
OSTIALIS Ostiarium, Pallium, , quod ad ostium aedis sacrae appenditur. Leo Ost. l. 1. c. 58. al. 55.+
OSTIARIUS cui ostii, seu portae cura incumbebat: qui ad velum stabat, Cancellarius: nam Ostiariorum id fuit potissimum munus. Monachus Sangall. de Carolo M. lib. 1. cap. 20.+
OSTILARIUM Joannes Thwroczius in Carolo Rege Hungariae cap. 99.+
OSTIUM et Ostiolum, inter donaria vel ministeria sacra recenset Hatiulfus lib. 2. Chron. Centul. cap. 10.+
OSTMANNI Anglis dicti Norwagienses, et insularum Septentrionalium incolae, quiin Hiberniam appulsi, hic consedere: dicti sunt autem Ostmanni lingua ipsorum, corrupto quodam Saxonico, quasi Orientales homines. Respectu namque terrae istius ab Orientalibus partibus huc undecumque advecti sunt.+
OSTORIUS Vide Asturcus [Astur].#
OSTREA inter Ministeria sacra reponitur in veteri Charta Cornutianensi edita a Suaresio: Cicindelas argenteas 5. cum catenulis suis, stantarea argentea, et in confessione ostrea argentea 2. cum clavi sua.+
OSTREARIUS Ugutio: Ostrea, costa cujusdam piscis, qui in ostrea latitat, --- unde Ostrearius, qui piscem istum vendit vel capit.+
OTHAN Saxonum nondum conversorum Deus. Historia S. Cuthberti: Juro per Deos meos potentes Thor et Othan, quod ab hac hora inimicissimus ero omnibus vobis.+
OTLINGUA Saxonia, in Capitul. Caroli C. pag. 113. 1. edit. Sic dictus pagus in Neustria, ubi consedere Saxones cognominati Otlingi.+
OTO In Charta Arelatensi, Centum solidi de Otone, occurrunt. An Imperatoris Otonis, incertum.#
OTORGARE Concedere, Hispanis, Otorgar, nostris, Ottrojer.+
OTRIARE Concedere, permittere, vel obtinere et impetrare, ex Gallico, Otrojer, seu ut olim efferebatur, Otrier.+
OVAGIUM Pensitatio ex ovis. Compotus Baillivorum Franciae an. 1306.+
OVARIA Venter, seu pars corporis, ubi formantur ova in avibus, apud Fridericum II. Imp. lib. de Venat. c. 32. 48.#
OVATARE Charta an. 1160. apud Ughellum in Archiepiscopis Salernitanis: Et attacatur as per dictam terram ipsius Monasterii S. Clementis construere, per quas ab ipso alveo, et usque ipsum molinum, vel molendini aqua ducatur omni tempore praedictum molinum, vel molendini, et ovatare cum aquis et aquarum usibus, etc.#
OVERCOUPUNGA Charta Ottonis Imp. an. 968. apud Meibomium ad Witikindum p. 129.+
OVERMECKE Charta Henrici II. Imp. an. 1003. apud Will.+
OVERCYTHED vox Saxonica, convictum significans a cau, ostendere, notum facere, probare: et oen, super, quasi super re aliqua convictus vel reus factus.+
OVERDRAGHE vox Theutonica. Charta Philippi, Comitis Flandriae, an. 1187.+
OVERHERNESSA Contumacia, despectus, proprie de eo, qui juri stare aut parere renuit: praeterea forisfactura seu mulcta ex ejusmodi despectu debita: vox Saxon. oeheniss. Exoe, super, et han, audire, auscultare, unde Ovehnessam Bromptono exponitur superauditio, quomodo recte emendat Somnerus, pro subauditio, in legibus Adelstani Regis c. 25.+
OVIALE apud Matth. Paris an. 1254.+
OVIFER Ovis silvatica, seu silvestris. Gloss. Gr. Lat. MS. . Ovifer.+
OUT-FANG-THIEL libertas capiendi fures, homines proprios, in sua vel aliena terra, aut alterius feodo, cum re furtiva, sive furto manifesto, eosque reducendi ad curiam suam, seu ad locum, ubi furtum commissum fuit, utibi judicentur.+
OUTHORN Foedus Alvredi et Godruni Regum, apud Spelmannum: Nullus supersedeat outhorn, nec outhest vel buiblotam, vel firdfare, nec herebode, ore aut cornu, juxta praeceptum Heretemiorum regni, cum semper expedit, et opus adfuerit expeditionem pro communi utilitate coronae regni Britanniae super Weram et Witam, et Drincehen prima vice, et si secundo id supersedeat, perdat omne, quod suum est, et componat erga Regem pro membris.#
OVUM Ova, pro testiculis, apud Pseudo-Ovidium, lib. 2. de vetula, initio, de semiviris:
-------- vel tantus ad ova veniret #
OXELLUM Axilla. Miracula S. Joan. Beverlac. n. 8.+
OXYBLATTA Purpura intensioris et vividioris luminis, , Aristophani, apud Suidam in .#
OXYDEAURATUS vox hybrida, auro splendente inauratus. . Petrus Diac. lib. 4. Chronici Casinensis c. 17.+
OXYCOMINUM , In Fragmento Petronii p. 56.#
OXYPAEDEROTINUS color, apud Vopiscum, dictus ab acantho herba, quam Graeci et Latini paederotem nominant: vel a gemma opalio, quae propter eximiam gratiam paederos a plerisque appellata est, ut autor est Plinius.+
P.
P LITERA numeralis, quae 400. denotat.+
PAAGIUM Vide Peagium.#
PABO Vide [Pavo].#
PABU Barba, Papiae: in Glossis antiquis MSS. Basta.#
PABULA Bruma, nives, Papiae.#
PABULATOR Pastor, qui bubus pabula praebet, vel pater, qui praebet pabula, in Glossis Isidori. In Glossis antiquis MSS. Pastor, qui praebet pabula.#
PACARE Solvere, exsolvere, Pajer, vox orta vel ex pacare, pacem facere debitum solvendo: vel ex pactare, pactum seu tributum solvere, quod vult Salmasius lib. de Trapezitico foenore p. 517. etc.+ Paccare
PACATORIUM Glossae antiquae MSS. Pacatorio, Plantatorio. Infra. Pangatorio scribitur. Glossae vero Isidori: Pactorio, Plantorio.#
PACCARE Vide [Pacare].#
PACEATUR Leges Inae Regis West-Saxon. c. 45.+
PACERE Pacisci, in Glossis antiquis MSS.#
PACIARII Quibus pacis indictae a Summo Pontifice et Conciliis, observandae cura commissa erat, in Concilio Monspeliensi an. 1214. c. 33. 34. 39. 42.+
PACIFICARE Vide [Osculum] pacis.#
PACIFICAE literae, videntur appellatae generatim epistolae omnes amicae, pacis ac divinae caritatis conciliatrices, maxime quae Clericis alio proficiscentibus ab Episcopis dabantur. Concilium Eliberitan. an. 305. c. 81.+
PACONANTES Planantes, Papiae. In edito est Pacovantes: secus Ugutio.#
PACTIMONIUM S. Augustinus epist. 223. de Recipiendis Donatistis: Testem Deum facio --- sic eos me suscepturum, ut non solum baptismum Christi quem acceperunt, ipsum habeant, sed etiam honorem pactimonii et continentiam.+
PACTISIS Vini species. Vide [Graecum].#
PACTORIUM Pactum, vel locus ubi sit pactum. Joann. de Janua. Vide [Pactum].#
PACTUARE Pactum inire, pacisci. Gesta Constantini M. p. 479. Pactuatus est, ut si victus fuisset Odoachar, etc.#
PACTUM quodvis Foedus, Contractus, Traite. Glossae ad Regulam sancti Benedicti c. 2.+
PACTURIUM Plantatorium, Papiae, qui infra, Pactorium habet: alibi, Pangratorium, seu ut praefert Codex MS. Pangatorium. Vide [Pacatorium].#
PACULM Sacculum, pacceolum, in Glossis Isidori.#
PADELENGA Palenga, Anguilla decumana, anguilla procerior, Flandris Palinc; Kiliano, Paelinck.+
PADES arbor Picea, Gallis, ut author est Plinius lib. 3. c. 6.#
PADUIRE Charta anni 1273. in Regesto homagiorum Nobilium Aquitan. fol. 9.+
PADULES Palus, Stagnum, ex Italico Padulo, qua voce utuntur Joannes Villaneus lib. 1. cap. 17. lib. 6.
cap. 47.+
PAEBLUM in Gloss. Saxon. Aelfrici, Paeh, i. tela.#
PAEDAGOGIANI Pueri honorarii, qui in Palatio ministerio Principis militabant, cujusmodi sunt ii quos inde Pagios appellatos viri docti volunt. Ammianus lib. 29.+
PAEDAGOGARE Docere. Occurrit in vita SS. Severini et Victorini n. 2.#
PAGA Pagus. Asserus de Rebus gestis Aelfredi Regis Anglor.+
PAGAE Memoriae sine idolis, in Gloss. Isid. Papias nude habet Memoriae. Vide Paganus [Pagani].#
PAGA Pagare. Vide [Pacare].#
PAGALIA Uctus Formula 121. ex Lindenbrogianis: De securitate pro homicidio facto si se pacificaverit, ita ut pro ipsa causasol. tantos in pagalia nobis dare deberes, id est in pagam seu solutionem.+
PAGANENSES Pagani, Pagenses: Gallis Paysans. Occurrit in vita S. Heldradi Abbatis Novalicensis n. 9.#
PAGANI Scriptoribus Christianis vulgo appellati Gentiles, et Idololatrae.+
PAGELLA Matthaeo Silvatico, Corium, vel petra lata ubi ponitur emplastrum. Vide [Pagina].#
PAGELLUS Pagenses, Pagesii. Vide [Pagus].#
PAGENA Vide [Pagina].#
PAGENSALES Vide [Parensales].#
PAGESIA Vide in [Pagus].#
PAGERAMENTUM Tabularium Ausciense, apud Marcam, lib. 4. Hist. Beneharn. c. 7. n. 5.+
PAGETTUS Vide [Pagius].#
PAGINA non tam modus agri, quam fundus, aut ager mensura sua definitus, nostris, Piece de terre.+
PAGINALITER per paginas. Isidorus Pacensis Episc. aera 780.+
PAGINATOR Chronicon Windeshemense lib. 2. c. 43.+
PAGINEUMA Inscriptio quae legitur Romae in S. Jacobiad Longaram.+
PAGIT in Glossis antiquis MSS. aut palum figit, aut cytharam tangit. Ita etiam Glossae Isidori. Infra in Glossis MSS. pro Pagit, legitur Pangit.#
PAGIUS Famulus. Historia fundationis Abbatiae Pipwellensis in Anglia: Et habuit sub ipso forestarios tres pedites, cum pagiis eorum. Computum hospitii Regis an. 1312.+
PAGO pro compago. Hrabanus Maurus Poem. 29.+
PAGOTI Calones, inermes, vel ignavi, Pagots. Gontinuator Nangii an. 1356.+
PAGULA Frena, in Glossis Isidori, sed legendum Bagula. Vide in hac voce.#
PAGUS in Gloss. Gr. Lat. .+
PAGETTUS Vide Pagius.#
PAIA solutio, Gall. Paje. Charta Gregorii IX. Papae ex Regesto Eccles. Lugdun. Pro pagamentis, quae paia vulgariter nuncupantur.#
PAIARE idem quod Pagare [Paga], solvere, ex Gallico Paier. Statutum 2 Westmonasteriense cap. 46.+
PAIOLA Puerpera, ex Ital. Pagliola, in Statut. Mediolanens. 2. part. c. 257.+
PAIUM Charta Adefonsi Imperat. Hispaniae apud Colmenaresium in Histor. Segobilensi cap. 15. §. 11.+
PAYROLA Vide [Aichata].#
PAISARE apud Rollandinum in Chronico Patavino c. 2. lib. 4. c. 41. ex Ital. Paesare, Hesychio, , courir le pays.#
PAISNATICUM Vide Pastionaticum [Pastio].#
PAISSO Pastio porcorum in silvis, glandes, ex Gall. Paisson, ut est in Consuetudine Pictavensi artic. 159. Monasticum Anglicanum tom. 1. pag. 594.+
PALA Isidorus lib. 20. cap. 14.+
PALADUIT Consuetudines Ecclesiae de Regula apud Labeum: Item Passapont recepit nomine nostro de ligassa lini palalduit in foro, et plenam manum lanae, juxta quod ibi fuerit.#
PALAFREDUS Vide Paraveredus [Paraveredi].#
PALAGIUM Palagium, Tributi species. Sugerius lib. de Rebus in administr. sua gestis c. 11.+
PALANTIA Pallantia, Palatinatus, Jurisdictio Comitis Palatini, seu jus lites decidendi supremo jure, cujusmodi habuit Magdeburgum ex Imperatorum indulto, uti videre est in Charta Ottonis II. apud Goldastum tom. 1. Constitut. Imp. p. 226.+
PALANSGRAVIUS Comes Palatinus, Germanis Pfalntsgreve, vel Pfaltsgraffen; ex Theutonico Pfalts, sive ex vetusta dialecto Pfallents, Palatium vel Curia regalis: unde hodie Curia Argentinensis die Pfalts appellatur.+
PALARE Palata, Palaticum. Will. Brito in Vocabulario MS. Palo, las, dicitur palis aptare, vel palis parare, a palus, li. Apud Columellam lib. 11. c. 2.+
PALARIA Cum milites ad palos exercentur. Papias, ex Sosipatro lib. 1.+
PALAS Ita Palatium Trevirense vocat Ditmarus lib. 6. p. 68.+
PALASTRIA Testamentum Bertichramni Episcop. Cenoman.+
PALATAE Palathae, in lib. 1. Reg. c. 25. in 1. Paralipom. c. 12. et Judith c. 5.+
PALATA Historia Cortusiorum lib. 11. c. 10.+
PALATINI qui in Palatio militant. Scholiastes Juliani Antecessoris cap. 82.+ Palatinus
PALATIA Regia, Publica, ea dicebantur, quae Reges nostri intra ditionum suarum limites variis in locis ac provinciis habebant; quo, si hac iter facere incumberet, in ea diverterent, ac interdum hiemarent. Vita Ludovici Piran. 796.+
PALATUS Vide [Pallium].#
PALAZZOLI Virgulae, apud Petrum de Crescentiis lib. 10. de Agricult. c. 28. Vergettes, veteri Gallico interpreti.#
PALDONES Vide [Faldones].#
PALEA vox, quae praeponitur ut titulus quibusdam capitib.+
PALEALES uvae, in palea conditae et asservatae, apud Caelium Aurelian. lib. 3. Acut. c. 21.#
PALEARIA horreum palearum in Miracul. S. Cataldi Episcop. num. 29.#
PALEARII Gallis, Paillers. Gaufridus Vosiensis in Chron. part. 2. c. 10.+
PALEARIUM in Gloss. Graec. Lat. dicitur , pellis, quae sub collo bovis fluitat huc et illuc ad modum palcae, etc.+ Paleare
PALECTUM Rollandinus in Summa Notariae cap. 2. In 10. brachiis panni de Pruyn. et uno palecto de flanchiis pro vestibus ipsius Dominae Mathildae, etc.#
PALENGA Vide [Padelenga].#
PALERGIUM Anastasius Bibl. in Benedicto II. p. 272.+
PALETA idem quod [Pala], annuli pars, quae gemmam cohibet. Gloss. Lat. Gr. Paleta, .#
PALETA mensurae frumentariae species, in Regesto Parlamenti B. fol. 28.+
PALETARE Gall. Paleter, proprie est ad palos, quibus urbium et castrorum muniuntur et sepiuntur ingressus, dimicare. Apud Vegetium lib. 1. cap. 11. et lib. 2. cap. 23.+
PALEUS Vide [Pallium].#
PALHERIUM Palearium, ex Gallico Pallier. Charta an. 1306.+
PALIA Judicatum an. 1250.+
PALIFICARE Palam facere, exponere, declarare.+
PALIFICATURA Palificatio, Telonei species, in Charta Berengarii et Adalberti Italiae Regum an. 952. in Bibl. Sebus. Cent. 1. cap. 99.+
PALIOSUS Dives, qui pallio dorsum tegit. Guill. de Podio Laurentii c. 43.+
PALIOSUM Anonymus de re Architecton. c. 17.+
PALITIUM Palliciatum, Pallatium, Contextus ac series palorum. Will. Brito lib. 7. Philipp.#
PALLA Globus, nostris Bale, Italis Palla et Balla, Germanis, Ballen, pro Pila.+
PALLA Aulaeum. Gloss. Lat. Gr. Palla, . Matth. Paris. an. 1236.+ Pala
PALLANTIA Vide [Palantia].#
PALLATORIUM pro Parlatorium, vulgo Parloir, alias Locutorium, et Salutatorium; locus scilicet in Monasteriis virorum, ubi excipiebantur visitaturi.+
PALLEA Palleum, palleus. Vide [Palla], [Pallium].#
PALLEARICIA Vide [Tectora].#
PALLINGUS Vide [Falanga].#
PALLIUM Christianorum fuisse indumentum testatur Tertullianus lib. de Pallio, a quo ita describitur cap. 6.+
PALLIUM Graecis , vestis species Summis Pontificibus, Patriarchis, Primatibus, et Metropolitanis propria, quae sic describitur a Durando lib. 3. Ration. c. 17. n. 3.+
PALMA Anastasius in S. Symmacho PP. Et ex musivo agnos, et cruca, et palmas ornavit. al. fecit.#
PALMA Alapa palmis inflicta. Acta S. Proculi Martyr. Et solventes eum ministri, injuriaverunt eum, ita ut palmas in faciem ejus darent.+
PALMA mensurae frumentariae species.+ Palmata
PALMAEUM Vestis pastoralis, in Gloss. Isid.#
PALMARIA Chirothecae species, quae manuum palmas tegit.+
PALMARIUM Charta G. Episcopi Ebredunensis an. 1159. in Hist.+
PALMARIS Synodus: ita appellata Synodus Romana
quarta habita Rufio Magno Fausto Avieno Consule sub Symmacho PP. anno Chr. 502.+
PALMARIUS Palmatus, Peregrinus. Palmarii porro dicebantur, qui peregrinationem Hierosolymitanam seu ex voto ac pietatis intuitu, vel cruce ac sacra expeditione suscepta, in patriam redierant, quod in signum exactae istius peregrinationis palmarum, quarum ferax est Syria, ramos prae manibus redeundo deferrent.+
PALMATA poenitentiae apud veteres species.+
PALMATIA locus consitus palmis, Palmularium, Palmetum, , in Gloss. Graec. Lat. edito et MS. et apud Procopium lib. 1. de Bello Persico c. 19.+
PALMATIANA Gregorius M. lib. 1. Epist. 64.+
PALMATUS Vide [Palmarius], Equi Palmati [Equus].#
PALME Adamnanus lib. 3. de Locis SS. c. 4.+
PALMENTUM Torcular, Itali Palmento, Gallis Pressoir.+
PALMETIE Glaber Rodulphus l. 5. c. 1.+
PALMISARE in Glossario MS. Reg. cod. 1701. Est dare alapas, vel Barguinier. Vide [Palma].#
PALMORERIUM Palmae ramus, Italis Palmero, Gall. Palmier.+
PALMOSUS Victoriosus. Glossae Isid.#
PALMULA Ratis, , in Gloss. Lat. Gr. Vide Schefferum de Militia navali lib. 2. cap. 5.#
PALOMERIA Libertates concessae Barcinonensibus a Petro Rege Aragonum an. 1283.+
PALONGATA Septum e palis in flumine, aut aquis factum, Italis Palancato, et Palancatico.+
PALPARE lanceam. Gauterius de Bellis Antioch. Laxis habenis, palpatis lanceis, impetuose ac strenue cohortem sibi obviam percutere maturavit.#
PALTONARIUS Superbus, ferox, ex veteri Francico Pautonnier.+
PALUDELLUM Palliolum, in Regula Tertiariorum Ord. S. Francisci cap. 3.#
PALUMBARIUM locus ubi Palumbes nidificant.+
PALUS Fossorium ligneum, seu ligo ligneus, quo terra egeritur, nostris, Pelle. Ita usurpat lex Salica tit. 61.#
PALUSTRES S. Avitus Viennensis epist. 63. ad Apollinarem Episcopum, qui marinas copias, id est, pisces ei miserat: Octo palustres quis quia se duo paria solearum, quae dentibus maceretis, - direxi.+
PAMBICIUM Vide [Bombax].#
PAMPA Capitularia Caroli M. lib. 7. c. 314.+
PANAGIA Panis benedictus, , Graecis dictus.+
PANAGIUM Panagator. Vide Pastionaticum [Pastio].#
PANALATA terrae, nemoris, etc. in Charta an. 1269. in Regesto Feodorum Ducatus Burgundiae 1. parte fol. 8.+
PANARICIUM apud Apuleium lib. de Virtutib. herbar. c. 42. §. 3.+
PANARIUM Excipulum, in Gloss. Isid.+
PANATA Tabularium Monasterii Conchensis in Ruthenis ch. 85.+
PANCALIA Acta Murensis Monasterii: Sunt et hic duo offertoriola, et linteum analogium subter Evangelium ponendum in festivis diebus, et 5. confanones, et unum sericum super sedile Sacerdotis ponendum, et quatuor vela, et tria tapetia, et adhuc de aliis palliis, quae vocantur pancalia quatuor decim partes, et 8. candelabra, etc.+
PANGAREA Vide [Votarea].#
PANCARPUM Glossar. Longobard. S. Germani Paris. MS.+
PANCEREA Panceria, Lorica, Italis Panciera, Germ. Panzer, quae scilicet ventrem tegit, quem nostri Panse vocant, Itali Pancia.+
PANCHARTA quaevis Charta, Diploma. Charta Caroli C. pro monast. Curbionensi, tom 6. vitar. SS. Ordin. Benedicti p. 252.+
PANCHON instrumentum piscatorium. Tabular. S. Genovefae Paris. an. 1224.+
PANCHRESTA Salvianus lib. 6. de Gubern.+
PANCHRYSTARIUS Arnobius lib. 2. adversus Gentes: Phrygiones, coquos, Panchrystarios, muliones, etc. Vide conjecturam Turnebi lib. 13.+
PANCOSSERIA Pistrix, mulier quae pancosseria artem exercet, in Consuetudinibus Tolosae part. 2.+
PANCRATIARIUS Pugil, , in Gloss. Reg. MS. cod. 1013.+
PANDARE Pandiare; Pandum, vel bandum, seu bannum apponere, apposer ban sur quelque heritage.+
PANDARIUS lanae, qui lanam pectit, carminat.+
PANDECTA pro Pandectes. Ita autem vulgo vocant libros Legum a Justiniano digestarum. Petr. Blesensis epist. 140.+
PANDIARE Vide [Pandare].#
PANDICULARIUS Joanni de Janua, Homo hians et toto corpore oscitans: a pando, is Pandiculare, pro oscitare, vox Festo nota.+
PANDOX Pandoxare, Pandoxator.+
PANDURIZARE Pandura canere: est autem Pandura instrumentum musicum Polluci, cujus mentio est apud Varronem, Isidorum et alios.+
PANEGORISARE pane sustentare, Joanni de Janua et Ugutioni, qui haec ex S. Augustino affert: Panigorizamur quotidie sustentamentis Dei.+
PANELLUM Liber Ordinis S. Victoris Parisiensis MS. c. 18.+
PANERA Panora, Panchra, (ita enim varie scribitur) rapina, in Gloss. Isid.#
PANERIUM pro bannerium, vexillum, banniere, usurpat non semel Albertus Argentin. in Chronic. p. 115. 136. etc.#
PANERUM Cista, arca, ex Gallico panier. Vide in v. [Pretium].#
PANESCULUS parvus panis. Will. Thorn. anno 1143. Ipsi vendicabant, scilicet de pane 30. panesculos.#
PANETA qui vel quae facit panem, Ugutioni et Joan. de Janua. Occurrit etiam in Glossan Lat. Gall.#
PANETARIUS qui panem conficit, Pistor, Panetier, in Consuetud.+
PANGA apud Petrum de Crescentiis lib. 8. de Agricul. cap. 8.+
PANGITARE Laudare, in Gloss.+
PANGITORIUM locus ubi multi simul canunt, i. Chorus, a pango. Ugutio, et Joann. de Janua.#
PANICE Papiae MS. Rosea, al. rosae. Panicenum, genus vestis. Ugutio: Paniceum, quaedam vestis pastora is.#
PANICIUM genus annona, qua in quibusdam locis homines vice panis sustentantur.+
PANIFICUS Glossar. Gr. Lat. , Pistor, Panificus.+
PANIGERIA Epistola Manuelis Comneni Imp. ad Regem Ludovicum VII.+
PANIS vel Panus, Celso lib. 5. c. 27.+
PANIS sacra Eucharistia, caro Christi, quae cum nobis caeleste pabulum suppeditet, vocatur a Cyrillo, aliisque spiritualis alimonia, , et Panis simpliciter.+
PANNELLUS Vide in [Pavenses].#
PANNEI Lapides, Imbrices, tegulae, Theuton. Panne, et Gleenpannen. Chronicon Vindhemiense lib. 1. cap. 11. Quae panneis lapidibus caemento contexerunt.#
PANNICIDAE qui pannos scindunt, Sartores, Tailleurs, nostris. Tidericus Langenius in Saxonia:
Sunt mercatores, quibus attribuuntur honores,
Sunt pannicidae pleni super omnia fide.#
PANNICLEROSUS Historia Episcoporum Autisiodorensium cap. 51.+
PANNIFICUS pannorum confector. Charta Communiae Beluacensis an. 1182.+
PANNUCEUS Papiae, Pannosus. Pannucea vestis, quasi pannosa, dicta, quod sit diversis pannis obsita.+
PANNULAE Vide [Panucla].#
PANNULULA Navicula textricum, qua ejus discursu panni texuntur. Ugutio.#
PANNUS Portio, segmentum, vulgo Pan. Silvester Giraldus de Hibernia expugnata cap. 21.+
PANNUS Cambro-Britannis Pan, Pellitium, pili molliores, Gallis Panne. Tudebodus lib. 5.+ Penna
PANOSUS Caelius Aurelian. Siccensis lib. 1. Tard. passion. c. 4.+
PANSELENOS Tota lux noctis, scilicet Luna plena, vel Plenilunium, Joanni de Janua.+
PANT Lex Frision. in Addit. tit. 9. § 2. Servum alterius per vim sustulit, quod Pant dicunt.#
PANTANUM Pantanellum, Palus, ex Italico Pantano, luogo pien d'acqua ferma, e di fango: Acauno, qui vocem Longobardam esse ait, Il fango tenere e molle.+
PANTHEMA Eckehardus junior de Casibus S. Galli cap. 3. pag. 59.+
PANTHERA Retis species, qua capiuntur anates.
Describitur a Petro Crescentio lib. 10. de Agricult. cap. 17.#
PANTIATUS Ventrosus Plinio, ventriosus Plauto, Graecis , Gallis Panssu.+
PANTOCHARTA Vide Ammianum lib. 20. et [Pancharta].#
PANTONERIA Bursae, seu marsupii species, in Fleta lib. 2. c. 82. §. 2. forte pro Panneteria.#
PANTONIUM Navigium tardum et grave, Papiae. Sed legendum Pontonium. Vide in hac voce.#
PANTUS Omnis, ex Gr. . Aldhelmus Abbas Malmesburiensis: Pantorum procerum, Praetorumque pio potissimum paternoque praesertim privilegio, etc.#
PANUCLA Isidor. lib. 19. c. 29. Panuliae, vel l'anuclae, dictae, quod ex iis panni texantur: ipsae enim discurrunt per telam.+
PANUCELLIUM penus, vel locus recondendo pani, quo casu legendum esset Panicellium. Gloss. Lat. Gr. Panucellium, . Salmasius reponit .#
PANUCULA morbi species. Miracula S. Richarii lib. 2. c. 3.+
PAPA Papias: Papa, Admirabilis, major, pater, et custos.+
PAPAGEN Ebrardus Betuniensis contra Valdenses c. 23.+
PAPARE puerorum est, sicut manducare virorum. Papias. Vide Persium sat. 3. et supra in [Papa].#
PAPARELLUS parvus Papa. Hugo Flaviniac. in Chronico pag. 227.+
PAPAS Padagogus. Gloss. Isid. Papas, Paedagogus, qui sequitur studentes.+
PAPAS Isidor. lib. 19. c. 27. de lanis: Byssum genus est quoddam lini nimium candidi et mollissimi, quod Graeci Papatem vocant.#
PAPAVER Vetus Charta apud Joannem
Schefferum ad Chron. Upsaliense p. 152.+
PAPELARDUS Hypocrita, Adulator, Simulator: qui Papae frequenter exclamat, vel qui ut infantes, qui Papas, parentes vocare solent, voce adulatoria uti consuevit Scio esse quosdam, qui a , astutia, alios, qui a palpel Hebraico, i. acuere ingenium, deducunt: sed valeant istae originationes nimis ridiculae.+
PAPERES pro papyri. Historia Cortusiorum lib. 8. c. 2.+
PAPIAS et Pappias, Custos Palatii apud Byzantinos Imperatores.+
PAPILIO Tabernaculum, Tentorium; nostris Pavillon.+
PAPULA ulceris species. Vita S. Dominici Abbatis Sorani in Italia num. 21.+
PAPYRUS Planta nascens in palustribus Aegypti, aut quiescentibus Nili aquis, ex cujus libro texebantur vela, tegetes, vestes, ac funes, ut docent Theophrastus lib. 4. Hist. plant. cap. 9. et Plinius lib. 13. cap. 11.+
PAPONIUS Gloss. Saxon. Aelfrici: Paponius, uncen. i. Ebrius. Gloss. Arabico-Lat.+
PAR conjux, in lege Ripuar. tit. 49. apud Marculfum lib. 1. form. 12. lib. 2. form. 5. 30. 39. etc.+ Pares
PAR Parieria, Pariatio, Pariagium, etc.# Pares
PARABILIS Testamentum Perpetui Episcopi Turonensis: Equum meum parabilem, et mulum quem elegeris do, lego.+
PARABOLA Verbum, sermo, Gall. Parole, Hispanis Palabra, quasi parabola.+
PARABOLANI Qui ad curanda debilium aegra corpora deputantur, inquit lex 17.+
PARABOLARE periclitari, ex Gr. .+
PARACELLARIUM idem quod [Cellarium], cella vinaria, nostris Cellier.+
PARACELLATICUM Papiae MS. edito vero, Paracollecticum, penicillus (ed. Peniculus) i. spongiola. Vide [Paracellarium].#
PARACHARAGMA Moneta adulterina, ex Gr. , Glossae Gr. Lat. , adulteratio. , adulter. Cassianus Collat. 1. cap. 20. 22.+
PARACHIMUMENUS ex Gr. , Praefectus sacri cubiculi, de qua dignitate Scriptores Byzantini passim, et ex iis Gretzerus et Goarus ad Codinum, et nos quaedam ad Villharduinum.+
PARADA Sidonius lib. 8. epist. 12.+
PARADIE Alexander Jatrosophista lib. 2.+
PARADIONIUM prope baltheum. Papias. Vide Parazonium.#
PARADISUS Artium porticibus circundatum ante aedes sacras, ex Gr. , qui ab Hesychio definitur , locus porticibus et deambulatoriis circundatus, nostris, vulgo, Parvis.+
PARAFRENARIUS Vide Paraveredus [Paraveredi].#
PARAGAUDA Ornamentum pallii, vel vestis, quod vulgo friseum dicitur, Joann. de Janua, apud
quem perperam editum paraganda.+
PARAGIUM Paraticum, Conditionis ac nobilitatis paritas, juxta quam Barones debent maritare sorores, aut amitas, fratres aut nepotes, ut est in Constitut. Siculis lib. 3. tit. 33.+
PARAGONICUS Joannes Hocsemius in Engilberto a Marka Episcopo Leodiensi c. 35.+
PARAGORICUS Vide Paregoricus.#
PARALLELONEUS , apud Latinum Agrimensorem p. 316.#
PARALODIUM Charta Berengarii Comitis Barcinonensis an. 1090.+
PARALOGISARE Gloss. Lat. Gall. Paralogizo, parler, decevoir, ou conclure.+
PARAMENTUM Vide [Parare].#
PARAMONARII iidem, qui Mansionarii Ecclesiarum, etsi secus videatur Meursio, qui Paramonarios administros Monasteriorum fuisse contendit.+
PARANGARIAE Vide [Angariae].#
PARANYMPHUS Soterem PP. instituisse ajunt, ut legitima uxor tum haberetur, cui Sacerdos benedixisset, et quam parentes solenni pompa, more Christiano, merito collocassent, quamque etiam Paranymphi custodiissent: de quo more extat Epistola 1.+
PARAPALLIUM in Theatro statuit vetus interpres Juvenalis ad Sat. 6. v. 649. Spectant subeuntem fata mariti Alcestum: ubi ille, in Theatro Parapallium.#
PARAPETASIA in l. 39. Cod. Th. de Operib. publ. Aedificia, quae vulgi more Parapetasia nuncupantur, vel si qua opera publicis moenibus, vel privatis, sociata cohaerent, ut ex his incendium vel insidias vicinitas reformidet, aut angustentur spatia platearum, vel minuatur porticib. latitudo, dirui ac prosterni praecipimus. Quo loco in Basilicis habetur , vel , quae vox, opus quoddam alii adjunctum, significat, seu ad aliud fulciendum, vel alia de causa, uti observatum a nobis in Descript. aedis Sophianae n. 36.+
PARAPHONISTAE Cantores, qui sunt ex Schola Cantorum.+
PARAPSIS pro . Glossae Gr. Lat. , Parapsida.+
PARARE Ornare, Gall. Parer. S. Valerianus de Bono disciplinae cap. 8.+
PARARIUM pro Peraria, seu petraria, apud Bromptonum pag. 1166.+
PARASCERNUS navigii species. Charta Elizabethae Reginae Hungariae an. 1380.+
PARASCEVE ex Gr. , Sexta sabbati, seu feria sexta ultimae hebdomadis Quadragesimae, sic dicta, inquit Isidorus lib. 1. de Eccles. offic. cap. 29.+
PARASIA Vetus interpres Juvenalis Sat. 4. v. 77.+
PARASITUS Paresitus. Vita S. Sori Eremitae Petragor. cap. 2. num. 10.+
PARASTER Vitricus, ut filiaster, privignus. Vetus Notitia in Hist. Monmorenciaca pag. 12.+
PARASTICIA Adamnanus Scotus lib. 3. Vitae S. Columbae cap. 27.+
PARASYNAXIS ex Graeco , Conventiculum. Sacra Marciani Imperat. contra haereticos part. 3.+
PARATAE expensae ad hospitum susceptiones, maxime Missorum, seu Legatorum publicorum, Missatici: fallitur enim Sigonius lib. 7.+
PARATA Practicis nostris, droit de paree: jus nempe, quod dominis feudalibus competit persequendi nativos seu homines suos, si in vicini alterius dominium transierint, quod quidem ex pacto vicissim inito utrique domino competit, ex quo eorum tenentes, homines de parata vulgo dicuntur. Charta libertatum oppidi de S. Paladio in Biturigib. an. 1279.+
PARATELLA Lapathus, herba, quae nostris Parelle dicitur. Macer de Virtutib. herbar. lib. 2. cap. 26.#
PARATICA idem quod [Parata], seu [paratae], de qua voce supra. Charta Friderici I. Imperat. an. 1185.+
PARATICUM Statuta Mediolanensia 2. part. c. 418.+
PARATICI Charta Cremonensis MS. an. 1244.+
PARATOR Sartor, qui vestes conficit vel ornat: olim Parmentier, quasi aramentarius.+
PARATORIUM Secretarium Ecclesiae, seu locus, ubi Pontifex, et qui sacra facturi sunt, sese parant, id est, adornant, et vestes Ecclesiasticas induunt: vel ubi adsacram peragendam liturgiam se parant, vel praeparant.+
PARATRAPETA Anastasius in Leone III. PP. p. 127.+
PARAVEGIUM locus, qui naves a ventis tuetur, Italis Paravento. Sanutus lib. 2. part. 4. c. 25.+
PARAVEREDI Equi agminales, (ita enim promiscue appellatos docet l. 3.+
PARAVISUS Vide [Paradisus].#
PARCAMENUM pro Pergamenum, ex Gallico, Parchemin: habetur in libro Miraculorum S. Vulfranni Episc. n. 26. et in vita B. Bonifacii Episcopi Lausanensis n. 19.#
PARCARIUS Parcata. Vide [Parcus], Parcagium.#
PARCENNARII Percennarii, Participes, partionarii, in veteribus tabulis passim, qui paternam haereditatem invicem dividunt: ex Gallico Per???nniers, vel Par???nniers: Perceners, in legibus Willelmi Nothi vernaculis cap. 39.+
PARCERIA Tabular Celsinianense: Ita duntaxat ut Monachus de S. Maximino habe???t parceriam, et decimum, et oblerias de ipsa decima.+
PARCH Lex B juvar. tit. 9. c. 2. § 3. De illo granario, quod Parch appellant, etc.#
PARCIALIA Charta Gosleni Episcop. Carnotensis an. 1155.+
PARCIARICIA Formula 30. ex Andegav. Quasi vineas suas, quae erant illius quondam illi ad parciaricias ei dedisset, ut quamdiu ipsi illi se aptificavit, ipsas vineas ad partiaricias habere debeat, etc.+
PARCIMONIUM Parcitudo, , in Gloss. Gr. Lat.#
PARCOPOLLEX Joanni de Janua dicitur Tramellum, qui parcit Pollici. Gloss. Lat. Gall. Parcopolex, Traymel pour ayder achausser soulez.#
PARCUS non tam stabulum, vel Ovile, quam liberior et spatiosior locus in quo grex totus includitur.+
PARDINA Charta Aragon. aerae 927. in Hist. Pinnatensi pag. 269.+
PARDONA Vide [Perdonare].#
PAREAGIUM Vide [Associare].#
PAREDRUS ex Graeco , virtus daemoniaea, qualis in Simone Mago fuit.+
PAREGORIZARE Paragorizare, Joanni de Janua, mitigare, lenire, oblectare.+
PARENS Sanguine proximus, agnatus, cognatus: vox Salustio etiam nota. Hieronymus lib. 2.+
PARENSALES chartae. Edidit vir cl. Hieronymus Bignonius post Marculfum, formulas quasdam veteres, cum hoc titulo: Incipiunt chartae Regales sive Parensales.+
PARENTALIA Convivia Paganorum ad tumulos mortuorum.+
PARENTARE Parere. Alanus de Insulis in Planctu Naturae: Quae prolis laborantes ad fabricam, indefessa parturitione, varias rerum species parentare non desinant.#
PARENTATUS Parentela. Vide [Parens].#
PARENTHETICA Gr. . Joan. Sarisb. lib. 8. Policrat. cap. 7.+
PARENTIA de Parricidio lex, in Glossis Lat. MSS. Reg. cod. 1013.+
PARERGIUM Petrus Diac. lib. 4. Chron. Casin. c. 91.+
PARETA Vide Amanegra.#
PARGIA Vide [Spargicia].#
PARGUS pro Parcus, Septum quo oves includuntur.+
PARHIPPUS sic definitur a Juliano Imp. in l. 14.+
PARIAE ex Hispanico Parias, Feudales redditus honores, homagia.+
PARIARE Parem facere. Nicolaus de Braia in Ludovico VIII. de Sathana: Quem quia proposuit Actori se pariari,
Vltro digna Dei submi???t in igne jehennae.#
PARICELLULI Monachi ex eadem Cella, seu Monasterio, in vita S. Fructuosi Episc. cap. 1.#
PARICLA Paricula charta, Exemplum Chartae, . Charta pari tenore scripta, ab archetypo expressa.+
PARICONSILIUM Consensus unanimis, decretum.+
PARIENTIA Obedientia, in Concilio Toletano XVI. can. 8. 9. 10. Parientiam accommodare, obedire apud Senatorem lib. 7. Vide Cujacium lib. 1. Obser. cap. 6.#
PARIES Retis ad capiendas aves species, in modum parietis tensi. Describitur a Petro de Crescentiis lib. 10. de Agricult. cap. 21.#
PARIFICARE Parem facere, egaler. Bulla Clementis IV. PP. an. 1285.+
PARIFORMITER Pariter, similiter. Utitur Ericus Upsaliensis lib. 1. Hist. Suecor. p. 4.#
PARIGIUM maris aliquod spatium ita appellatum, quod tendentibus in Aegyptum occurrit.+
PARILION Vita S. Wnebaldi Abbatis Heidenhem. n. 8.+
PARISIENSES Monetae Parisiis cusae, quae Turonensium quarta parte pretium superabant.+
PARITADERII Apparitores, in Conventionibus inter Ludovicum II. Regem Siciliae Comitem Provinciae, et Arelat. an. 1385.+
PARITONUS Cantor, qui parat tonos. Ugutio.#
PARITURIUM In Descript. Regionum urbis Romae edit. Mabillon. Aporta Flaminea usque pariturium, etc.#
PARLAMENTUM Joan. de Janua: Colloquium, quod vulgo dicitur Parlamentum.+
PARLATORIUM locus colloquiis destinatus in Monasteriis, vulgo Parloir. Bernardus Mon. in Consuetud. Cluniacensibus MSS. c. 4.+
PARMA atis, pro parma, Fridegod. in. S. Wilfrido c. 43.#
PARNAGIUM pro Pasnagium, occurrit non semel in Regesto Castri Lidi in Andibus. Vide Pastionaticum [Pastio].#
PARO Festus Parones, navium genus, ad cujus similitudinem Myoparo vocatur.+
PAROCHIA seu potius Paroecia, ex Gr. ; (nam vocem Parochia, barbaram esse pridem observarunt Budaeus, Alciatus, et alii) territorium et districtus Episcopi, ut Provincia et Dioecesis Metropolitani et Archiepiscopi. Eugerius Lugdun. Paroehia, adjacens domus, id est Dei, dioecesis, gubernatio, hoc non secundum proprietatem verbi, sed secundum effectum.+
PAROCTA perperam editum pro Parata, in Charta Widonis Episc. Genevensis an. 1091. apud Guichenonum lib. 2. Bibl. Sebusianae cap. 1.#
PARRA Fragmentum Petronii: Frater ejus fortis fuit, amicus amico, manu uncta, plena mensa, et inter initia malam parram pilavit.#
PARRALE Pergula, clatri, Treille de vigne; ex Hispanico Parral. Jacobus I. Rex Aragon. in Foris Oscae an. 1247. f. 17.+
PARRICUS Vide [Parcus].#
PARRIGO Tabularium Abbatiae Conchensis in Ruthenis ch. 192. Vna mansione cum curto, cum horto, cum parrigine, totum et abintegrum, etc.#
PARROCHIATIO Charta Philippi Augusti an. 1185. apud Morinum in Hist. Vastinensi pag. 706.+
PARROLIA Vide [Andena].#
PARONARIUM Vide [Vista].#
PARS Schismatici qui in Ecclesia schisma amplectuntur, seu qui haereticis adhaerent.+
PARSCHALCUS Vide Barschalcus.#
PARSIARE Ital. Partaggiare. Vetus Charta apud Ughellum to. 7. p. 263.+
PARTHICAE pelles, olim magno in pretio.+
PARTIATES Innocentius III. PP. lib. 13. Epist. 95.+
PARTICA Vide [Pertica].#
PARTICIPANTES in Bulla Pauli PP. an. 1538. apud Guichenonum in Bibl Sebus. p. 138.+
PARTICIPES Jura et Consuetudines Normanniae c. 26.+
PARTICIPATIO Eleemosyna, qua quis pauperes bonorum suorum participes facit. Monasticum Anglic to. 2. p. 321.+
PARTICIPATUS societas, in Glossis MSS. S. Germani Paris. cod. 524.#
PARTICIPIUM Participatio, communio. Gloss. vet. participium, , Participatus, in l. 6. Cod. de Incest. nupt. Matth. Paris an. 1244.+
PARTICULA Aelfricus in Gloss. Saxon. Offella, vel Particula, Spice Snae. i. frustum porci, offula porcina. Vide Partes [Pars].#
PARTICULARIUS Minister in Monasteriis, qui cibos per partes dissecat singulis Monachis.+
PARTICUS Negotiator, qui partes vendit, etc. in Gloss. Isid. forte idem qui Parthicus, vel Parthicarius [Parthicae], de qua voce supra.#
PARTILITER Divise, per partes, distribute, in Glossis Isid. Occurrit apud Firmicum Partilia fata, Graecorum dixit Ammianus lib. 14.+
PARTIONARII Statuta ord. Praemonstrat. dist. 5. c. 9.+
PARTIRE Statuta Davidis II. Regis Scotiae cap. 2. §. 2.+
PARTITA Regio urbis, Gallis Quartier de ville. Consuetudines Tolosae: Fit tallia seu collecta juxta modum partitarum Tolosae, de quibus sunt prout alii habitatores dictae partitae, propinquiores contribuunt in ipsa, et sequuntur exercitum villae sub vexillis seu senheriis ipsarum partitarum Tolosae, de quibus sunt.+
PARTITUDO pro partus, in l. 10. Cod. Theodos. de Bonis proscript. Utitur Plautus in Aulul. Vide Nonium.#
PARTIZANUS Ita Itali et Galli vocant publicorum vectigalium conductores, Partisans. Anonymus de Gestis Friderici II. Imp. p. 879.+
PARTIZARE Dividere, ex Gall. Partager. Occurrit in Charta an. 1253. apud Duchesn. in I Iist. Luxemb. p. 69.#
PARVIFICARE parvum facere, extenuare, deprimere: vox ab Italicis aliquot scriptoribus usurpata. Gregorius IX. PP. de Translat. Episc. cap. 1.+
PARVIPENDULUS qui parvi pendit, negligit. Eulogius Cordub. lib. 1.+
PARUCA Saxon. hcae, in Dict. Saxonico-Lat. apud Somnerum. Vox incertae notionis.#
PARVIOR Minor: utitur Pontius Diaconus in Vita S. Cypriani.#
PARVISUS Vide [Paradisus].#
PARULA Vetus Glossarium Anglo-Saxonicum: Parula, Colma???e. forte Parra, inquit Somnerus.#
PARVULITAS Commodianus instruct. 6. Et si parvulitas sit sensu, cur annis ducentis fuistis infantes?#
PARVUS Paucus: Parvi, Pauci. Praefatio Legis Salicae: Gens Francorum parva numero. Ita apud Gregorium Turon. lib. 4. cap. 30.+
PASCATA Vide [Muriceps].#
PASCEOLUM Vide Paculum.#
PASCHA vox Hebraica, quae transitum significat.+
PASCHA Hebdomada Paschalis. Missale Gotthicum p. 341. Missa matutinalis per totam Pascham pro parvulis, qui renati sunt.#
PASCILIS Animal, vel avis quae in manu pascitur. Jo de Janua.#
PASCIO Polyptychus Floriacensis: Solvit inter vineritiam et pascionem de vino mod. 6.+
PASCUA AE, pro pascuum. Glossae Graec. Lat. , pastus, pastio, pascua.+
PASCUARIUM quod pro pascuis praestatur. Constiturio Chlotarii Regis c. 11.+ Pascasium
PASCULUM Pascuum, Pratum, Caesareo Eisterbach. lib. 3. cap. 11.+
PASNAGIUM Vide Pastionaticum [Pastio].#
PASQUERIUM quod praestatur pro pascuis: ut Pasquairare, tributum exigere pro pascuis.+
PASQUILIS Tabularium S. Remigii Remensis: Prata 2. ubi possunt intelligi de foeno carri 4. pasql. 2. continentes map. 3. vineas ubi possunt intelligi de vino mod. 61. etc.+
PASSA in Glossis Lat. Graec. . Etiamnum Andegavenses Passerem, Paisse et passe vocant. Vide Salmasium ad Solinum p. 444.#
PASSAGINI haeretici Valdensium sectarii,
quorum passim mentio in Constitutionibus Friderici II. Imp. contra Catharos et Patarenos, in Gregorii II. PP. Epistolis, apud Bonacursum lib. de Vita haereticorum, cui Pasagii dicuntur p. 75.+
PASSAGIUM Transitus, iter, et iter institutum, vulgo, Passage. Ita porro nostri appellabant peregrinationes, atque adeo ipsas Hierosolymitanas et sacras expeditiones.+
PASSARE Transgredi, Gall. Outrepasser. Charta an. 1262. tom. 13. Spicilegii Acheriani p. 315. Et si ego hoc passaverim, vel fregerim, etc.#
PASSATA praestationis species, apud Occitanos. Charta Occitanica an. 1312. in 48.+
PASSATICUM Charta Raimundi Comitis Provinciae an. 1179.+
PASSATOR Dominus, cui Passagii, seu transitus praestatio competit. Charta Edvv. III. Regis Angliae in Monastico Angl. to. 1. p. 505.+
PASSALORINCHITAE Haeretici sic dicti, quod digitum imponentes in nares, et ora sua, et in labia, quasi silentium semper exercerent, soli taciturnitati quasi studium commodantes.+
PASSERIA Vide Paxeria [Paxera].#
PASSIATUM Charta Alamannica Goldasti 61. Et quando opus fuerit aut ad messem vel pratum colligendum, vel ad reliqua, in passiato faciant.#
PASSIBILITAS Arnobius Junior in Psalmum 11. Fiducialiter, id est passibilitate carens, nulli timori succumbens.#
PASSIMAE Matthaeo Silvatico, Tortellae panis azymi, biscoctae de Sen, i. de terra Jerusalem; quoniam ibi Arabes impastant ea cum aqua masticis.#
PASSIO Passio Domini, Dominica quinta Quadragesimae, quae Ramispalmas praecedit.+
PASSIONARIUS Passionalis, Passiones Martyrum. Jo. de Janua: Passionarium, liber continens Passiones Sanctorum: vel Passiones id est morbos.+
PASSIONATICUS Jus transitus, Droit de Passage. Charta Dagobetti Regis apud Doubletum p. 656.+
PASSIVARE Transire, quasi passus, seu strictiora loca emetiri, vel vagari, quomodo passivus, pro vagus, usurpatur. Vita S. Wunebaldi cap. 3.+
PASSIVUS Vagus, inconstans, incertus; vox Afris scriptoribus familiaris. S. Augustinus lib. advers. Adimantum c. 24.+
PASSUS Angustiae et claustra itineris, vel montium: Clausurae, clusae. Matth. Paris p. 443.+
PASTA Massa, Gall. Paste, crudus panis. Guil. Brito in Vocabul. Pistor dicitur qui panem facit, a pinso, is, quod est panem facere, pastam deducere et terrere.+
PASTILLUS Celsus lib. 5. c. 17.+ Pastellus
PASTINA Pastinum, Terra pastinatione renovata, apud Pallad. Gloss. Graec. Lat. , Pastinum.+
PASTIO Pastionaticum, Pastinaticum, Pasnagium, Paunagium, etc. Census vel tributum pro glandatione, et jure pascendi porcos in silva domini. Panage, in Consuet. Norman. art. 30. et Andegavensi art. 497.+
PASTITIUM Pascuus ager, Pastis. Tabularium Fossatense an. 1268. f. 99. Vnum quarterium et dimidium terra seu jardini, vel pastitii, uno quarello minus, etc.#
PASTOFORIUM pro pera Pastorali usurpat auctor Praedestinati lib. 1. extremo: Nos Hebrai pueri tui David pastoForium adsumentes, de lapide tuo angulari pugnemus.#
PASTOPHORIUM Atrium templi, aut sacrarium, in Gloss. Isid. Glossae MSS. Pastophoria, vestibula in circuitu domus.+
PASTOR Ecclesiasticus, Laicus, Vide Advocatus [Advocati].+
PASTORALE Ager pascuus. Charta Communiae Bituric. an. 1181.+
PASTORELLI Factiosorum quaedam cohors exorta in Francias S. Ludovico IX. regnante anno 1251. de qua praeter Thomam Cantipratanum lib. 2. de Apibus c. 4. n. 14. 15. Nangium in S. Ludovico, Matth. Paris an. 1251.+
PASTORIUM Pastoria. Lex Bajwar. tit 2. cap. 6. §.1.+
PASTULA Levior pastus. Vita S. Gerardi Abbatis Broniensis num. 15. Hujusergo veneni attaminatus pastula, etc. gustarione.#
PASTURA Lindevvodus in lib. 3.+
PASTURALE Equi pedum, et aliorum quadrupedum parsima, Italis Pasturale, Gallis Pastureau. Petrus de Crescentus lib. 9. de Agricult. c. 9.+
PASTUS Convivium, refectio: nostris, Past. Concilium Nannetense c. 15.+
PATAGINE quum propius (f. propter) pituitam, non facile labra moverunt, (f. moventur.) Sic in Glossis antiquis MSS. Apud Festum, Patagium est morbi genus.#
PATAMEN patens aditus et egressus, in lege 53. Cod. Th. de Operib. publ. A platea aditus atque egressus patamen.#
PATARACINUM Fragmentum Petronii: Clamat itaque primus, cum pataracina poposcisset, dies, inquit, nihil est; dum versus te nox fit.#
PATAREA haeresis Paterinorum. Bonizo Episcopus Sutrinus in Chronico Romanor. Pontificum ex Bibliotheca Caesarea apud Lambecium lib. 2.+
PATELLA Apud Celsum lib. 8. c. 1.+
PATENA vas latum definitur a Columella lib. 12. cap. 43.+
PATER Papias: Genitor naturae vocabulum est. Pater dignitatis.+
PATERAE Beleni, seu Apollinis Sacerdotes, Gallis Auson. in Profess. Burdig. Ep 4. Tibi Paterae, sic ministros nuncapant Apollinaris mystici.#
PATERCA Epistola Balduini Imperat. Constantinopolit. apud Arnoldum Lubec. lib. 6. cap. 20.+
PATERINUS Hugo Flaviniacensis in Chronico p. 228.+
PATERNA Vide Canones Hibern. lib. 31. c. 20.#
PATERNICUM Successio vel haereditas paterna, bona paterna. Haereditas paternica, in Lege Alamann. cap. 57 et 91.+
PATERNITAS Abbatis munus, dignitas. Synodus Tullensis apud Saponarias an. 858. c. 12.+
PATIBULUM res patens, in Gloss. Isid.#
PATIBULUS Patibulum. Capitulare 2. an. 813. c. 11. Et judices atque vicarii patibulos habeant.#
PATICUS Negotiator ipse, in Glossis antiquis MSS. Vide [Particus].#
PATICINARIUS Janitor, qui januam facit patere. Jo. de Janua.#
PATILITER Divise, aut patenter, in Glossis antiquis MSS. forte partiliter, prima significatione.#
PATRASTER Vitricus, Joann. de Janua. Gloss. Saxon. Aelfrici: Vitricus, vel patraster, op-ede.#
PATRATIO est rei veneris consummatio, in Gloss. Arabico-Lat.#
PATREUS Vitricus. In Gloss. Lat. MS. Reg. cod. 1013. et Isidori. Vide [Matrea]. In Gloss. Arabico-Lat. habetur patros, vitricus.#
PATRIA Pagus, provincia, regio, nostris, Pays: vox Virgilio lib. 1. Aeneid. nota:+
PATRIARCHAE in Ecclesia primitus quinque fuere, tres per se et ex natura sua, Romanus, Alexandrinus, et Antiochenus: duo per accidens, Constantinopolitanus et Hierosolymitanus.+
PATRICINUS , aborigo, indigina, in Gloss. Gr. Lat. Glossae aliae p. 336. Edit. H. Steph. habent Patricius.#
PATRICIUS dignitas a Constantino M. instituta, ut autor est Zozimus lib. 2.+
PATRIENSES indigenae: Galli ceux du pais dicunt.+
PATRIMONIUM varie sumitur apud JC. nam, ut de vulgari significatu taceam, cum tres essent Principis , seu facultates, Largitiones, Privatae, et Patrimoniales, Largitionum appellatione donatus est fiscus seu thesaurus Principis, cui regendo praefectus erat Comes sacrarum largitionum; Rerum privatarum nomine, intelliguntur bona Principis quae privatis usibus erant dicata, quibus gubernandis praeerat Comes rerum privatarum. Denique per Patrimonium, sacrum intelligitur, proinde diversum a privato, cui praeerat Comes sacri patrimonii, cujus curae incumbebat regias, ut ait Senator, epulas sollicita ordinatione disponere, ut et apothecas et enthecas aulicas, praeterea praediorum trimonialium proventus excipere, etc.+
PATRINUS , Sponsor, qui levat aliquem de sacro fonte, vel intromittit in Ecclesiam, apud Jo. de Janua.+
PATRIOTA Indigena. Metellus in Quirinalibus:+
PATRIPASSIANI Sabelliani Haeretici, qui Patrem passum esse asserebant, apud S. Augustinum haer. 41.+
PATROCINIUM tutela Patroni, cui se committebant liberti, seu servi libertate donati.+
PATRON pro Patronus. Alcumus de Ecclesia S. Ludgeri Episc. Mimigard.+
PATRONATICUM Obsequium quod patrono libertus debet. Formula vetus 48.+
PATRONUS Gloss. Saxon. Aelfrici, ubi de partibus domus: Patronus: apul.+
PATRONI dicti veteribus Christianis Sancti, praecipuetutelares, S. Augustino lib. de Cura pro mortuis c. 4. 18.+
PATUA ex Gall. Pastis Tabularium Ecclesiae Uzetiensis an. 1272. pag. 5.+
PATULA Pugio, ensis. Lambertus Ardensis pag. 168.+
PATUS Gaza, Thesaurus, in cod.+
PAVAGIUM ex Gallico Pavage: tributum quod pro viarum pavimentis praestatur: nostris, Droit de chaucee.+ Paviagium
PAUCEDO Paucitas, Joanni de Janua.#
PAVELLA Charta Petri de Condeto Capellani Regis to. 2. Spicilegii Acheriani p. 557.+
PAVENSES Charta an. 1299. apud Cherubin. Ghirardaccum lib. 12. Histor. Bononiens. p. 375.+
PAVERE messem aut annonam, frumentum excutere, ut in l. 7.+
PAVESCA vestis species, panonatilis. Statuta Massiliensia MSS. an. 1276. Mantellum, pavesca sine penna et sendato et frezo. Vide [Pavonatilis].#
PAVIAGIUM Vide [Pavagium].#
PAVIO Acta dedicationis Ecclesiae S. Juliani do Lepida in Veronensi districtu an. 1186.+
PAVISARII milites Pavasiis, seutis ita dictis, in praeliis ac bellis instructi.+
PAULATIVE Paulatim, sensim, apud Sanutum lib. 3. parc. 11. c. 13. et Continuatorem Nangii non semel.#
PAULEUM Paulium. Vide [Pallium].#
PAULINA potio Ditmarus lib. 6. p. 80.#
PAVO Pavus, Pabo. Gloss. Isidori Pabo, vehiculum unius rotae.+
PAVONATILIS Pannus in pavonum caudarum speciem variegarus.+
PAVORABILIS qui pavorem et metum infert. Signa pavorabilia et insolita, apud Adamum Bremensem c. 187.#
PAUPADA Tabularium Abbatiae Conchensis in Ruthenis ch. 97.+
PAUPER Caelius Aurelianus Siccensis lib. 1. Chron. cap. 1.+
PAUPERARE Pauperem facere, Gall. Appauvrir. Vox veteribus nota apud Nonium.+
PAUPERIA Pauperies, , in Gloss. Gr. Lat.#
PAUPERINUS pro Paupertinus, de qua voce Varro lib. 1.+
PAUPERTAS Adolescentia, sive juventus, in Glossis MSS. ad Concilium Carthagin. c. 16.#
PAUSA Requies, cessatio alicujus rei, mora, nostris Pause, vox veteri Latio cognita, Lucilio, Claudio in Annalibus, Lucretio, Plauto, et a sequiori revocata. Odo Cluniac. lib. 2. de Vita S. Geraldi cap. 21.+
PAUSEA Jo. de Janua: Pavia, a pauco, vel pausia quoddam genus olivae, quam corrupte rustici pauseam vocant, viridi oleo et suavi: sic dicta quod paviatur, i. tundatur.#
PAX Venia, dimissio, et absolutio delictorum quae fit a Sacerdote, reconciliatio, communio, seu potius admissio poenitentis in communionem Ecclesiae: quae Pax Ecclesiae dicitur in Concilio Taurin. c. 6.+
PAXERA Paxeria, Praxeria, Palorum contextus ac series in molendinis, in pontibus, et aliubi. Occitanis, Paissiero, agger molendini. Tabularium Silvae latae apud Marcam lib. 6. Hist. Beneharn. c. 7.+
PAXERE pro pascere, semel ac iterum occurrit in Charta Atronis Episcopi Pergamensis an. 1072. in Hist. Pergam. 10. 3. p. 274.#
PAXILLARE Paxillo vineam fulcire. Paxillum, Paisseau, plerique e Gallis vocant, quod alii Eschalas: unde et Paisselare, ficher pesseaux, in Consuet. Turonensi art. 139. Bituric. tit. 15. art. 2. et Altisiodor. art. 117. Charta an. 1267.+
PAXIMATIUM . Graecis recentioribus: Panis subcinericius, in Glossis Isidori: , Panis recoctus. Nam Hesychio , dicuntur .+
PAXUM Acta Capitularia Eccl. Lugd. MS. an. 1340. fol. 67.+
PAYARE solvere, Gall. Payer. Utitur Bractonus lib. 3. Tract. 2. c. 1. Vide Paga, Pagare.#
PAYSANAE aves, vocantur eae quae propter infirmitatem transire non possunt, cum sint de speciebus transeuntium, in regione in qua manent, et in sua patria commorantes.+
PEA Charta an. 1123. in Tabulario Ecclesiae Viennensis fol. 71.+
PECCAMEN Peccatum. Prudentius in Apotheosi:
Exin tincta malo peccamine principis Adae
Infecit genus omne hominum.+
PECCARIUM Vide [Bicarium].#
PECEIUM fractura navium, ex Gallico Piece, depece. Charta Philippi Regis Franc. an. 1317. apud Argentreum in Hist. Armoric. lib. 5. cap. 34.+
PECIA Petia, Petium, Fragmentum, frustum, membrum: nostris Piece. Auctor Mamotrecti 29.+
PECIOLI apud Apicium lib. 1. c. 20.+
PECORANTES et Sodomitae, junguntur in Fleta lib. 1. c. 37. § 3. . Vide Meursi Gloss. in .#
PECORARIUS Bubulcus. Charta Desiderii Regis Longob. in Bullario Casinensi to. 2. p. 7. Qui sit pecorarius, - qui vaccas ipsius Monasterii pascat, etc.#
PECORIA Chronicon Afflegemiense cap. o. Duo praedia, quae secundum linguae suae (Flandricae) consuetudinem pecorias appellant, pretio grandi comparavimus.#
PECTARE Solvere, Pagare, ex Pactare, pactum seu tributum solvere, praestare. Vox olim Hispanis familiatis, qui et peytare dicebant.+
PECIEN inter ministeria sacra recensetur, quo scilicet Sacerdotes ac Clerici antequam in Ecclesium procederent, crines pecterent.+
PECTICUS Digestibilis, a pectus. Jo. de Janua.#
PECTINARIUM Theca pectinis, Etuy de peigne: nisi sit quod vulgo peignoir appellamus, linteum quod collo aptamus, cum capillos pectimus. Liber Ordinis S. Victoris Parisiensis MS. cap. 18.+
PECTINEUM opus. Visitatio Thesaurariae S. Pauli Londinensis an. 1295.+
PECTORABILITER Isidorus Pacensis Episcopus aera 769.+
PECTORALE Cingulum quo equi pectus ambitur, et stringitur, Antilena: , in Gloss. Gr. Lat. Gallis Poitrail. Fasciae pectorales, apud Hierem. cap. 2.+
PECTORALIS Tunica hyemalis, qua pectus tegitur. Gregorius M. lib. 10. Epist. 52.+
PECTURA Pettura, pro plectura. Polyptycus Floriacensis: Facit petturam in cultura dominicata, et seminat ibi de suo tritico mod. 2. etc.+
PECUARE Pecus Waldramus Decanus Sangallensis:
Francia te Suevis, o Rex, direxit alendis,
Jam pecuare tuum pasce diu viduum.+ Pecuaria
PECULIUM Peculiare, Peculiaritas.+
PECUNIA Aereus nummus. Lampridius in Alexandro Severo: Scenicis nunquam aurum, nunquam argentum, vix pecuniam donavit. Vide Salmasium.+
PECUNIARIUS , in Gloss. Gr. Lat. , Adquiro, pecuniam colligo.#
PECUOSUS qui multa pecora habet, in Gloss. Isid.#
PECUS alatus, pro alitus, seu manupastus. Lex Aleman. tit. 99. §. 14.+
PEDA vestigium humanum, Ugutioni et Joanni de Janua.+
PEDAGIUM Pedaticum, Pediale, etc. Tributum quod penditur, exsolvitur; ex Gallico Peage: nostris enim paier est solvere, praestare.+
PEDALE Cornelio Frontoni de Differentiis Vocabul. est mensura pedis alias exponitur in Gloss. Gr. Lat. quo: pedes exterguntur. Vox Pedale occurrit etiam in Notis Tyronis p. 96.+
PEDALIS Bulla Stephani PP. apud Ughellum to. 2. p. 102.+
PEDANA Isidoro est Pedulis novus, qui caligae assuitur Certe testatur Hugo Gratianopolitanus Episcopus apud Surium 1. April.+
PEDARIUM idem videtur quod [Pedatura], agri portio certo pedum numero finita.+
PEDARIUS nudis ambulans pedibus, Ugutioni.#
PEDATIO Vide [Pedatura].#
PEDATUM Carcer, in Gloss. antiquis MSS.#
PEDATURA quodlibet spatium certo pedum numero definitum, in quo aliquid poni locarive potest Gloss. Graec. Lat. , pedatura, Vegetius lib. 3. cap. 8.+
PEDEFINIS Vide Caputfinis [Caput].#
PEDETENTAS Subtilitas: Pedetentim, subtiliter sensim. Ita Glossae autiquae MSS. forte Pendentinitas.#
PEDEPLANUM pars aedificii quae pede plano teritur, aditur, Graecis , nostris vulgo, le plainpied. Lex 13.+
PEDE-PULVEROSI Advenae, extranei. Hesychius. . Cicero lib. 1.+
PEDES pro Pedum, Episcopale scilicet; occurrit in vita S. Eremberti Episc. Tolosani cap. 8.#
PEDESTELLAE , in Gloss. Lat. Gr.#
PEDESTICUM Charta an. 1151. in Histor. Monast. S. Barbarae Lugdun. p. 84.+
PEDIALE Vide [Pedagium].#
PEDIARE quasi per pedes metiri, mensurare. Fori Aragon. l. 3. p. 59.+
PEDIBULUM Sonitus pedum. Gregorius Turon. lib. 3. c. 15.+
PEDICA Gallis Piege, Lex Burgund. tit. 72.+ Pedicla
PEDICULARE Peduclare. Vide [Puduclare].#
PEDICULUM , in Gloss. Gr. Lat.#
PEDICUS pro pedalis. Digiti pedici, pedum, in vita B. Rayneri solitarii n. 2.#
PEDIDA idem quod [Pedagium]. Vetus Charta apud Anton. Brandaon. lib. 12. Monarch. Lusitan c. 11.+
PEDIOLI Vide [Pedules].#
PEDITARE Pedes ire. Lambertus Ardensis p. 83.+
PEDITURA Vide [Pedatura].#
PEDOCHIUM seu Pedocium, idem quod [Pedaticum], seu tributum, in Statutis Ragusii lib. 7. cap. 56.#
PEDONES Pedites milites, nostris Pietons, Italis Pedoni. Hispanis Peon. Simeon Dunelmensis an. 1085.+
PEDULES Pedum indumenta, tibialia: peduli, Italis. Gloss. Keronis; Pedules: Suvelf, i. indumenta pedum. Gloss. Basilic. . Vetus interpres Juvenalis sat. 1. v. 3.+
PEGASO homo jocularis, in Glossis antiquis MSS.#
PEGEN Anglis veteribus, Liberalis homo, in Legibus Canuti Regis de Forestis c. 1. 12.+
PEGIUM Jurisdictio in viis publicis, Pax regia, unde sorte nomen, ex Gallico Paix. Charta Simonis Episc. Noviom. an. 1139.+
PEGUNTA Pix, picea materia, ex Hispanico Pegote. Secunda Curia Generalis Catalaniae sub Jacobo Rege Arag. an. 1299.+
PEIANA luis equorum species. Historia Cortusiorum lib. 1. cap. 20.+
PEIERARIUM S. Cyprianus Epist. 22.+
PEIORARE Impeiorare, Pejorem facere, reddere, apud Paulum lib. 2. Sentent. tit. 28.+
PEISSELLUS Paxillus, ex Gallico Peisseau. Libertates oppidi Jasseronis in Sebusiis an. 1283.+
PEISSONAGIUM idem quod Pastionaticum [Pastio],
census pro pastione porcorum.+
PEYSSONARIA Charta an. 1260. apud Sammarthanos in Episcopis Massiliensibus: Peyssonarium vero, vel tinctum rubeum, dicto Episcopo vel suis successoribus in parte sua facere nequaquam liceat sine domini Regis vel haeredum suorum DD. Montispessuli consensu.#
PEITARE vel Peytare, Solvere. Peyterius, qui solvit, qui tributis obnoxius est. Charta Adelfonsi Regis Aragonum aerae 1153.+
PELAGIUM vulgo Pelage, Praestationis species. Cujus mentio est in Consuetudine Meduntensi art. 196.+
PELAGUS quaevis aqua seu unda, etiam fluvialis. In Glossis Isid. Pelagus, praeluvium. Pactus Legis Salicae tit. 44. §. 13.+
PELAX Vide [Pilax].#
PELHERIA Pellium venditrix. Consuetudines Tolosae part. 2. Mulier pelheria, seu corrateria de pelha. Pelharii, ibidem.#
PELIA Pellus, Batillus, nostri pelle, pellee. Monasticum Anglic. to. 2. pag. 528.+
PELLAE Vide [Perlae].#
PELLATOR , in Gloss. Gr. Lat.#
PELLES silvaticae, silvestres, Gall. Peaux sauvages. Liber ordinis S. Victoris Parisiensis MS. cap. 18.+
PELLICIA Pellicea, Pellicium, etc. Papias: Pellicia, vestis, indumentum pellibus factum. Jo. de Janua: Moderni dicunt Pellicea, ae. nostri Pelice. Vita MS. S. Gaugerici Episcop. Cameracens. lib. 1. c. 8.+
PELLIPARII qui pelles parant, praeparant, vendunt; Latinis, Pelliones.+
PELLITI Gothi dicti, quod pellibus vestirentur: Pelliti populi S Hieronymo. , Synesio de Regno pag. 23.+
PELLUM vestis vocata stola, Papiae. Forte pro [pallium]. Vide in hac voce.#
PELOTA vel Pellota, monticulus in pede canis, Gallis Pelote, Anglis, the ball af the soot, i. Pilula. Charta de Forestis cap. 7.+
PELURAE Pelles. Fleta lib. 2. c. 14.+
PENA Rupis, collis, Hispanis Penna. Glossae antiquae MSS. Penis caput. Charta Aldegastri, filii Sylonis Regis Ovetensis an. 781.+
PENAX Codex Croylandiae sub Josfrido Abbate, apud Spelmannum: Pulcherrimumque penacem, per incendium illud tunc perdidimus, et valde sumptuosum de omni genere metalli pro varietate siderum et signorum mirabiliter fabrefactum. Saturnus enim, Jupiter autem aureus. Mars vero ferrugineus, Sol de auricalco, etc.+
PECINNA al. Pencila, lacinia, vel stola, in Gloss. Isid. Forte Penula.#
PENDENTES nostris, pendants d' oreilles, Graecis scriptoribus.+
PENDERE laqueo, suspendere, Gall. Pendre. Decretio Childeberti Regis c. 8.+
PENDILATORIUM in Catholico Armorico, Pilory, item Capitolium.#
PENDIGO vide [Labandago].#
PENDIRE Demonstrare, indicare in jure. Charta an. 1204.+
PENDO Vexillum, Gall. Penon. Coronatio Alfonsi Regis Portugalliae apud Brandaon. lib. 10. cap. 13.+
PENNITORIUM Pertica ad quam appenduntur panni desiccandi. Vide [Pannificus].#
PENDICIUM Pensitatio, Praestatio. Charta Anselmi Archiep. Mediolanensis, in Tabul. Cluniacensi ch. 136.+
PENDULAE vittae, quae a mitra Episcoporum dependent; , apud Durandum lib. 3. Ration. cap. 13. n. 4.+
PENELLUM Rete quo cuniculi comprehenduntur, Gallis Penneau, vel panneau. Charta Willel. Comitis Pontivi an. 1203.+
PENESTICUS Wichbild Magdeburg. art. 44.+
PENIGELDUM Denarii pensitatio ex quavis Consuetudine pro facultate aliqua vel privilegio habendo, ut in foresta, aut alibi: ex Saxon. Pen, denarius, et el, pensitatio. Monasticum Anglic. to. 1. p. 372.+
PENKYNYT vox Wallica in legibus Hoeli Boni Regis Walliae cap. 5.#
PENNA Vide [Pannus], Pluma [Plumae].#
PENONES Pennones, Banna, edicta publica ac regia. Nostris Pennon est vexilli species, ut mox observamus.+
PENSA Pensum, Pondus, Poids. Chronicon Normannor. an. 869.+
PENSARE Cogitare, Gallis Penser, apud Gregorium M. non semel, Agobardum lib. de Dispensatione c. 6.+
PENSABILITER in Usaticis Barcinonensibus MSS. idem quod cap. 2.+
PENSATOR Vide [Pensa].#
PENSILARII Vide [Gynaeceum].#
PENSILES Vide Gynaceum.#
PENSILIS domus. Vide [Domus].#
PENSUM Vide [Pensa].#
PENTAEM ARCHUS pro Pentecontarchus, Lat. Quinquagenarius.+
PENTECOSTALITER Breve recordationis an. 1140.+
PENTECOSTE Festum adventus Spiritus sancti in Apostolos, quod celebrant Christiani quinquagesimo die post Pascha. Vide Durandum lib. 6. cap. 107.+
PENTHIACUS Fragmentum Petronii pag. 30. Gallum enim gallinaceum, Penthiacum; et ejusmodi naenias rustici faciunt.#
PENTICIUM Appendix aedis, gurgustium, tuguriolum parieti affixum, adjunctum, nostris Appentis.+
PENTIFARIE In quinque partes, vox hibrida. Erchembertus, et ex eo Leo Ost. lib. 1. c. 31. Pentifarie regnum Francorum divisum est.#
PENULATUS Jo. Fortescutus de Laudib. Legum Angl. c. 51.+
PENURIOSUS qui penuriam patitur. Utitur Alanus de Insulis in Planctu naturae p. 283. 321. ult. edit.#
PENY-GAVEL Vetus Charta apud Somnerum in Tractatu de Gavelkynd p. 26.+
PENYPISE pondus denariorum, Statera, ex Sax. peny, denarius, et pie, ponderatio. Willelmus Thorn an. 1335.+
PEPIGNA minutae monetae species. Tabular. Albae ripae in dioecesi Lingonensi an. 1219.+
PEPIONES Vide [Pipiones].#
PEPULUM Speculum, in Gloss. Arabico-Lat. Glossae antiquae MSS. Pepulo, palleum, pepulum, spelunca. Pepulum, speculum.#
PEPOUDROUS Vide Pedepulverosi [Pede-Pulverosi].#
PEQUICHINUS Vide Piquichinus.#
PERA Monachorum propria fuit.+
PERA Anglis, est quaevis structura contra fluctuum impetus, tam in mari, quam in fluminibus, ex Lat. petra, seu Gallico pierre, quod idem sonat.+
PERACIA Pera, pharetra. Anonymus de Gestis Friderici II.+
PERACULUM Sacculus. Gloss. MS. Reg. cod. 1013. Vox a [pera] efficta.#
PERAEQUATORES in Cod. Theod. et in Novellis, qui tributa ex aequo inter cives partiuntur, Graecis, , de quibus etiam agunt Ennodius l. 1. Epist. 6. Senator lib. 5. Epist. 14. 15. et alii a nobis laudati ad Alexiadem p. 346.+
PERAMBULATIO a Practicis Anglicis dicitur perquisitio, quae a judice fit finium Comitatus, aut alterius tenementi, cum de iis non consentiunt partes.+
PERAMENTUM Pera, cingulum a quo pera pendet: Escarcelle. Joannes Beka in Hereberto Episcopo Trajectensi 26.+
PERAMPLIUS ita Anastasius in Hist. Eccl. vertit Theophanis p. 91.#
PERANTE ex Gallico, Pardevant. Statuta Ordinis de Sempringham p. 733.+
PERARARE Scribere, apud Sidonium lib. 5. Epist. 17. lib. 7. Epist. 2.#
PERCA pro pertica, ex Gallico Perche. Monasticum Anglican. to. 2. p. 87.+
PERCALCARE Tabularium Prioratus Neronisvillae f. 23.+
PERCATAPSAT Papiae, valde cedit, vel blande cedit.#
PERCENARE , in Gloss. Gr. Lat.#
PERCERI celeres, Papiae, idem: Percibus, celerrimis, velocibus. Perceleres.#
PERCHIA Cornua Cervi, ex Gall. Perche, in Charta Henrici III. Regis Angl. ap. Gul. Prynneum in Libertatibus Eccl. Anglic. to. 3. p. 65.#
PERCIDUS Appendix Cod. Theodos. Const. 20. Si autem infirmior fuerit persona, prius cogitet animo suo percido, et sic accuset, etc.#
PERCURRERE Marculfus lib. 1. form. 38. Super Capellam domni Martini, ubi reliqua Sacramenta percurrunt, debeant conjurare. Id est, ubi praestari solent.#
PERCURSUS societas quaedam inita inter duos dominos pro utriusque tenentibus seu hominibus: Gallis Parcours, entrecours.+
PERCUSSORES qui anteneasmo, specie maniae, laborant; Hos, inquit Gariopontus in Passionario Galeni lib. 1. c. 11. Latini Percursores, alii Causarios vocant.#
PERCUSSIO Poenae monasticae species. Poenitentiales S. Columbani cap. 8.+
PERCUSSORIUM Gloss. Aelfrici Saxonic. Percussorium, lee, i. clades, occisio.#
PERDA jactura, Gall. Perte. Usatici Barcinonenses MSS. c. 24. 28.+
PERDICERE Statuta Ord. S. Gilberti de Sempringham p. 772.+
PERDICETA Perticheta, Machina jaculatoria. Historia MS. Excidii Acconis an. 1191.+
PERDIDOSUS qui rem aliquam perdidit. Martinus didacus Daux, Justitia Aragon. lib. 6.+
PERDINGI Leges Honrici I. Reg. Angl. cap. 29. Villani vero vel cocseti, vel perdingi, vel qui sunt viles vel inopes personae, non sunt inter legum judices numerandi.#
PERDONARE Concedere, donare, Accorder. Ritus unctionis Regum, ex Codice Ratoldi, apud Menardum: A vobis perdonari petimus, ut unicuique de nobis
---justitiam conservetis.+
PEREFFLUUS abundans. Syrus et Aldebaldus in Vita S. Majoli Abbat. in Prologo lib. 3.+
PEREGRINARIUS Officium Monasticum, qui peregrinos et hospites excipit, alias Hospitalarius et Hospitarius dictus.+
PEREGRINATIO jus pastus, vel procurationis, quod exsolvitur domino, dum peregre vadit, Charta Philippi Regis Franc. an. 1170. apud Perardum p. 244.+
PEREGRINUS Peregrinorum officium, quod in Ecclesia Rotomagensi ita celebratum feria 2. post Pascha observat Ordinarius MS. ejusdem Ecclesiae: Officium Peregrinorum debet fieri hoc modo: Duo de secunda sede qui sint scripti in tabula ad placitum scriptoris, induti tunica, et desuper cappis transversum, portantes baculos et peras in similitudinem peregrinorum.+
PEREMPTORIUS , in Gloss. Gr. Lat.#
PERENDINARE Morari. Lambertus Ardensis: Mulios in hospitio recepit, et secum perendinare vel hospitari fecit et coegit.+
PERERIUM Vide [Petraria].#
PERETRA in Testamento Guillelmi D. Montipeslul. an. 1211. Locum vide in [Orrata].#
PEREXIRE S. Irenaeus lib. 2. in Praefat.+
PERFECTIALES Ministri judicum, servientes. Ordericus Vital. lib. 12. p. 857.+
PERFECTISSIMUS , in Gloss. Gr. Lat. et apud Eusebium lib. 10. c. 6. etc.+
PERFECTUM ad perfectum suscepi, in Ordine Romano cap. 6.+
PERFORACULUM Terebra, , in Gloss. Gr. Lat.#
PERFUNDERE dicitur Sacerdos eum quem tingendo, non mergendo baptizat.+
PERGAMENUM a Pergamenis Regibus cum carta indigerent primo excogitatum, ut scribit Isid. l. 6. Orig. c. 11.+
PERGENUARE Genibus repere, . Saxo Grammaticus lib. 6.+
PERGIA Charta Stephani Comitis Burgundiae et Joannis Comitis Cabilonensis an. 1229. pro libertatibus oppidi Aussonensis apud Claudium Juranum in Antiq. Ausson.+
PERGULA Trabecula in aedibus sacris, a qua pendent Lychnuchi.+
PERGUS Charta Henrici Imp. an. 932. apud Miraeum in codice Donat. Belgic lib. 2. cap. 30.+
PERHORRESCENTIA idem est quod timor seu magna suspicio vel magnus metus.+
PERIBOLUS Urbis murus, seu potius moenia. Gloss. Gr. , Moenia. Will. Tyrius lib. 8. cap. 14.+
PERICLA Meminit Rocchus Pittus to. 2. Notit. Sicul. p. 368.+
PERICLITARI Naufragio perire. Charta Philippi Comitis Flandriae an. 1180.+
PERICLYSIS , Ora, extremitas, circumtextum vestis vel veli, purpura in orbem currens, quam Pollux vocat.+
PERICULONES periculosi, . Commodianus instruct. 12.+
PERIDOPARE Fragmentum Petronii: Sic istos peridopabant, ut illis Jupiter iratus esset.+
PERIGIUM Periculum. Charta Alfonsi Comitis Bononiensis an. 1288. tom. 4. Monarch. Lusit. pag. 279. Et excepto perigio de navibus in mari periclitantibus.#
PERILIARE Periculum incurrere. Anonymus Barensis in Chron. an. 1064.+
PERISPEMA Glossae MSS. Peripsema, limatur a metalli, et purgamenta pomi, et qui quiliae domus, et rasura cujusque rei.+
PERISTERIUM Ciborium, in cujus cavo appensa erat columba, ex qua pendebat pyxis, sacram Eucharistiam continens.+
PERITOT Monasticum Anglic. to. 1. p. 6. de reliquiis S. Thomae Cantuariensis Archiep.+
PERLAE Margaritae, uniones, nostris Perles. Matthaeus Paris et Matthaeus Westmonast. an 1255.+
PERJURARE Dejerare, vel falso jurare. Lex Salica tit. 50. §. 2.+
PERMENTARIUS seu Parmentarius, ex paramentarius, qui vestes parat, id est, ornat, nostris olim Parmentier, qui hodie tailleur d'habits.+
PERNAE inquit Pap. vulgo procellae de montibus dicuntur.+
PERNADA Ager vel praedium, Prima Curia Generalis Barcinone celebrata a Jacobo II. Rege Aragonum an. 1283. c. 23.+
PERNARIUM Perna. Charta Rogerii I. Regis Siciliae apud Ughellum to. 9. p. 45.+
PERNICULA , in Glossar. Gr. Lat.#
PERNOCTARE Differre. Pernoctatus, Dilatus. Speculum Sax. l. 1. art. 58. §. 1.+
PERNULLIS ingeniis, pro Per nulla ingenia, occurrit in Chartis Alamannicis Goldasti 47. 58. 59. 60.#
PERO Saccus coriaceus. Acta S. Thyrsii Mart. cap. 7.+
PERPARS Purpartia, Propertia, Portio haereditaria, seu divisio haereditatis per partes, Anglis, purpart, et propertie. Fleta lib. 2. c. 54. §. 19.+ Propars
PERPENDICULARIUS Aurelius Victor in Epit. in Hadriano: Namque ad specimen legionum militarium, fabros, perpendicularios, architectos, genusque cunctum exstruendorum moenium seu decorandorum in cohortes centuriaverat.+
PERPENDICULUM Ansa, Catena, qua quippiam pendet. Willelm.+
PERPERUM Perpyrarii. Vide Hyperpyrum.#
PERPESSICIUS tolerans, pariens, , in Gloss. Gr. Lat. , perpesso, perfero.#
PERPETUALIS Perpetuus, Gall. Perpetuel. Uritur Quintilianus lib. 2. c. 14.#
PERPLUMIS Theodericus Monackus de Inventione S. Celsi Episc. Trevir. n. 17.+
PERPORTARE Chartae Parensales form. 24.+
PER PRIMITIONEM Peremptorie. Occurrit in Decretis Hungaricis.#
PERPRIUS pro Prius, quod prius est.+
PERPUNCTUM Purpunctum, Vestis militaris coactilis, et , ut Graeci efferunt, lana vel gossipio farta, et acu stipata ac perpuncta; unde nomen non modo ejusmodi vesti inditum; sed et thoraci vestiario nostrati, quod ad umbilicum lana spissiori perpuncta et coactili fartus sit.+
PERPUTATIO Membri amputatio. Concilium Andegavense an. 453. c. 3. Vt a violentia et crimine perputationis abstineatur.#
PERQUIRERE Acquirere, Purchasser, forensibus Anglis: Perquisitum, et perquisitio, acquisitum, acquisitio, ut autor est Covvellus, quem consule.+
PERIPARIUS Monachus Sangall. lib. 1.+
PERSE Separatim, Aparsoi. Statuta Ord. de Sempringham: Modus iste in domibus Canonicorum per se manentium servetur.+
PERSEA Disputatio Archelai Episcopi Mesopotamiae cum Manete: Cum ergo corpus hoc principium sit et materia, necesse est, eam qui plantaverit perseam, transire per multa corpora, usque quo persea illa, quam plantaverit, concidat.+
PERSEUS Vide [Persus].#
PERSICA Malum Persicum, Gallis Pesche.+
PERSICIOR Hincmarus Laudunensis in Responsione ad Remensis Epistolam L. Capitum. p. 615.+
PERSISTATUS Marculfus lib. 2. form. 18.+
PERSOLENTER Assidue. Gloss. Isid.#
PERSONA Dignitas. Constitutio Diocletiani et Maximiani in Collatione Legis Mosaicae cap. 15.+
PERSONO Gloss. Gr. Lat. , Persono, id est, rei alicui incorporeae personam aliquam attribuo, uti vocem hanc interpretatur Vulcanus, in MS. additur Noto.+
PERSONALITER Salvianus lib. 6. de Gubern. Dei: Personaliter diu locuti sumus, et excessisse videmur regulam disputandi, id est, ut interpretatur Alexander Brassicanus, in personam tantum unius, nemine interea suo nomine notato.+
PERSPICIENTIA Vigilantia, in Gloss. Lat. MS. Regio, cod. 1013.#
PERSULTRA Vide [Satirus].#
PERSUS Color, ad caeruleum, vel ad persicae mali colorem accedens, Gallis Pers, Italis Perso.+ Perseus
PERTALLUS Bulla Innocentii VI. an. 1355.+
PERTICA Pertica regio, Agrimensoribus, est territorium in quatuor partes divisum et comprehensum limitibus maximis Decumano et Cardine: totum territorium coloniae divisum et assignatum.+
PERTICHETA Vide [Perdiceta].#
PERTINACES febres, i. continuae. Ita Glossae MSS. ad Alexandrum Jatrosoph.#
PERTINACIA pro Constantia, usurpari a S. Eulogio lib. 2. c. 7.+
PERTINENTIAE Paschalis II. PP. in Bulla an. 1102.+
PERTINERE pro frui. Lex 3. Cod. Th. de Privileg. eor. qui in sacro Palatio milit. Nemo possit ad indultum a nobis beneficium pertinere, nisi qui, etc.+
PERTONGAR Vita S. Gerardi Abbatis Broniensis num. 29.+
PERTULUSUS Guibertus lib. 3. de Vita sua cap. 18.+
PERTUM Henricus de Knyghton an. 1391.+
PERTUSAGIUM idem quod [Foragium], tributum scilicet, quod domino feudali praestatur pro facultate perforandi dolium, et exinde vinum vendendi.+
PERTUSARE Perforare, Italis Pertugiare. Guibertus lib. 1. de Vita sua cap. 22.+
PERVASATUS Daemoniacus. Ugutio. Vide [Vas].#
PERUDUM Diedericus Monachus de Illatione S. Benedicti cap. 5.+
PERVERSUM seu in perversum, contra, contrario; utitur Tertullianus in Praxeam, ut et S. Hieronymus Epistola 20. ubi gravius.#
PERVIUM Via. Glossae, Pervium, .+
PERULA oculorum albugo, ex Gallico Perle.+
PERUNCTUM inquit Fridericus II. Imp. lib. 1. de Venat. cap. 31.+
PERUNCARE , Demergere, perfundere, in Gloss. Gr. Lat. MS. perperam pesundare in edito habetur.#
PES Pedis abscissio, amputatio, inter poenas non semel occurrit.+
PESA Pesare. Vide [Pensa].#
PESAGIUM Vide Peagium.#
PESCA Epitaphium Thomae Benedicti Prioris S. Genovefae:
Nunc viret ut pesca, nunc est homo vermibus esca, id est, ut malus persica, quam Pesche vocamus.#
PESCARIUS Vetus Poenitent. apud Morinum p. 24. Si Comes aut Judex est, dic illi, ut non accipiat praemia, - si est pescarius, etc.#
PESCLUS Charra Zachariae I. PP. in Bullario Casinensi to. 1. p. 4.+
PESLUM Tabularium Vindocinense an 1076. ch. 321.+
PESSARIZARE In modum , seu pessarii conficere: est autem pessarium lana concepta, et ad digiti figuram rotunda facta, in qua pharmaca
excipiuntur et continentur.+
PESSIA idem quod [Petia], Gallis Piece. Vetus Charta apud Colun bum lib. 2. de Episcop. Vivariensibus: Dono pessiam de campo, - pessia habet fines de latus, etc.#
PESSIMARE Pessimum efficere, affligere. Vetus Interpres Ecclesiastae cap. 38.+
PESSO Pessona, Pessum. Vide [Paisso].#
PESTARE Italis, subigere, comminuere, tundere.+
PESTICIUM Monasticum Anglic. to. 2. p. 1007.+
PESTILLUM pro pistillum, instrumentum, quo aliquid teritur, comminuitur: Pestello, Italis, Pestle, Anglis.+
PESTICUS et Pesticosus, peste plenus. Jo. de Janua.#
PESTIFERARE Inficere, peste polluere, Empester. Lucifer Calaritan. lib. 1. pro S. Athanasio: Munera enim excaecant oculos videntium, et pestiferant sermones justos.#
PESTINUNTIUM qui pestem nuntiat. Gloss. Lat. MS. regium cod. 1013. et Gloss. Isid.#
PETA Leges Burgorum Scotic. c. 38.+
PETALICUS Cummianus Hibernus de Controversia Paschali: Ob diversitatem successorum Apostolorum, - id est S. Petri Clavicularii, et sancti Joannis Petalici, alterius in circumcisionem, alterius in praeputium praedicantis.+
PETALUM Lamina aurea in capite summi Pontificis, ut in Gloss. Arabico-Lat.+
PETAMINARII dicti videntur a voce Graeca , qui in aere volant, seu, qui more avium se se ejaculantur in auras, ut ait Claudianus: vel qui agilitate corporis quasi volare videntur, , apud Julium Firmicum lib. 8.+
PETAUOLUM pro Pittatiolum, Scheda. Fulcuinus de Gestis Abbatum Lobiens. c. 3. Per antiquis membranarum petatiolls --- inscriptum invenimus.#
PETAURISTARII apud Jul. Firmicum lib. 8.+
PETEGOLAE dictae Italis, quae Gallis Beghinae.#
PETENS forense vocabulum, pro Actore, Gall. le Demandeur. Vide Regiam Majest. lib. 2. c. 2. § 3.+
PETEREDIUM abjecta h in compositione, a petendis haereditatibus. Beda de Orthographia.#
PETERMANNI Homines, seu servi S. Petri Lovaniensis, apud Lipsium in Lovanio lib. 2. c. 4.#
PETIA Vide [Pecia], et [Betiu].#
PETICA Charta Aldegastri, filii Sylonis Regis Ovetensis, an. 781.+
PETICUS qui amat petere, in Gloss. antiq. MSS.#
PETINEI et Petinegi, apud Ditmarum lib. ult. p. 113.+
PETITIO Praestatio, quae a dominis sub nomine petitionis, vel mutui exigitur.+
PETITORIUM Actio in jure, calumnia, practicis, Action en petitoire.+
PETITUM Mensurae liquidorum species apud Romanos sub an. 1300.+
PETIU Vide [Betiu].#
PETORITUM vox Gallica, Vehiculum, quod dictum existimant a numero quatuor rotarum, inquit Festus; unde quidam a Graeco Aeolico , pro deducunt.+
PETRA Ponderis species, quod constat 12.+
PETRARIA locus unde petrae et lapides eruuntur: Carriere.+
PETRARIA , et , Athenaeo lib. 5.+
PETRONIUS Vide Petrunculus.#
PETRORITA Vide [Petraria].#
PETTURA Vide [Pectura].#
PETTUS Crepitus, Gallis Pet, a sono. Vide in [Bombus], et Ferrarium in Orig. Ital.#
PETULUS Equus, qui habet tantum pedes albos, Ugu tioni.#
PEZAROLA Sanutus lib. 2. part. 4. cap. 8.+
PHACULLA Perna, petaso, petasunculus. Gloss. Isid.#
PHALAE Falae, Turres rotundae in ovi speciem Vitruvio; sic dictae a Circorum Phalis, quae dividebant Euripum et Metas, constructis ad tempus turribus, ut ait Servius ad 9. Virgil.+
PHALA genus vestis, de qua Synodus Coloniensis an. 1280. c. 3.+
PHALANGUS vide [Falangus].#
PHALARICA Falarica. Gloss. Gr. Lat. , Falarica.+
PHALDEFIUM Vide Fardefium.#
PHALERA Instrumenta rustica, vel equorum rusticorum.+
PHALERGIUM Ornamentum, Papiae. Vide [Palergium], et [Parergium].#
PHALINGUS Vide [Phalangus].#
PHAMECANTHARUS Anastasius in S. Silvestro PP. p. 15.+
PHANO Vide [Fano].#
PHANTASIA Fantasia, Phantasma, spectrum. Glossae Gr. Lat.+
PHANUM Wanum; vel Fanum, Vocem veterem Francicam esse opinatur Wendelinus, idemque sonare, quod Belgis veen, et plur.+
PHARISEARE Dividere, separare, ex Hebraico phares, divisio, et phariseus, divisus, separatus.+
PHARNATIA Charta Friderici II.+
PHARUS Pharum, Farus, Farum.+
PHARRO Pharro, Clamor militaris Hibernorum.+
PHASCOLLA Parva petaso, petasunculus. Ugutio.#
PHASALLUS Miracula S. Lugderi Episcopi Mimigard.+
PHIALA Fons, aquarum receptaculum: Graecis recentioribus, .+
PHILANTHROPUM Praemium, quod proxenetae nominum contrahendorum accipiunt.+
PHILARCHICUS Dominationis amans, .+
PHILETRUM Visitatio Thesaurariae S. Pauli Londinensis an. 1295.+
PHILIPPANA ars. Rollandinus in tract. de Notulis: Promitto te docere artem philippanam, et tu promittis mihi dare 10. corbes frumenti.#
PHILIPPI Philippei, Nummi, a Philippo, patre Alexandri magni, primum cusi, quorum cum forma recepta semel placuisset, ea retenta est simul cum appellatione, addita principis, cujus esset, nomenclatura.+
PHILIPPI Ingulphus p. 910.+
PHILLATERIUM Vide Phylacterium [Phylacteria].#
PHILOCOMPUS ex Gr. , jactantiae amator, jactator.+
PHILOPARES Vide [Filopares].#
PHILOPECUNIA vox hybrida. Pseudo-Ovidius lib. 1. de Vetula:+
PHILOPOMPUS ex Gr. , qui pompam, fastum et jactantiam amat.+
PHILOSOPHIA Vita Monastica, apud Isidorum Pelusiotam lib.+
PHILOSOPHUS dignitas in Ecclesiis Canonicorum: eadem forte quae Magistri Scholarum, seu Scholastici.+
PHLEBOTOMUM Flebotomus, Flebotomum, Scalpellum venae secandae, ex Gr.+
PHOCAPIS Vetus Gloss. Lat. Gall. Thuanum MS. Phocapis, icis, Tartre.#
PHOENICIUM Pannus coccinus, seu scarlatinus, in quo remedia quaedam topica includebant, convolvebant, et conligabant medici.+
PHOTONOMUS qui lumen distribuit, illuminator.+
PHRONTISTERIUM , Monasterium. Acta SS.+
PHRYGIUM interdum sumitur pro limbo seu ornatu ex opere Phrygio, ut apud Leon.+
PHTISISCERE Phtisica passione laborare, apud Sidon. lib. 5. Epist. 14.#
PHYLACTERIA appellabant veteres Amuleta, ad arcendos vel pellendos morbos.+
PHYLARCHI Ita Saraceni Duces suos vocabant, quod , seu tribus divisi essent 12.+
PHYSICA Medicina, , quae circa hominis naturam versatur.+
PHYSICULATUS in Catholico parvo, divinatus, vel pronuntiatus.+
PIABILIS Grandis: Sic Glossae antiq. MSS.#
PIACA Papiae, aigatia.#
PIASTER Pinus silvest is. Ebrardus in Graecismo cap. 25.+
PICA Picca, ex Gallico Pic, unidens ligo, quo terra atteritur, et foditur; epupa, Plauto in Captivis, ut observatum a Salmasio ad Pollionem, obpopa et otpopa, . in veteribus Glossis, unde nostrum houe eruit. Will. Brito lib. 2. Philippid. p. 115.+
PICAGIUM Tributi species, quod, ait Spelmannus, in nundinis penditur ob veniam effodiendi soli; sic ut tabernacula ponantur nundinalia, stationes, et officinae, quas stalla vocant; facultas de piquer la terre, nostris.+
PICARDIA Belgicae notissima hodie Provincia, cujus urbs praecipua Ambianum, unde id nominis acceperit? nemo adhuc, opinor, assecutus est; adeo ut mirum sit, ab aliquot seculis appellationis originem hactenus incompertam esse.+
PICARIUS Picherium, Picius. Vide [Bicarium].#
PICCUS Tabularium Brivatense fol. 198. Molinarii et tres submolinarii et tres gartiones, qui portant piccos molendinorum.#
PICHEA Modus agri, in Normannia. Pichea prati, terrae, etc. in Tabulario Leprosariae pontis Audomari.#
PICHIN Eckehardus Junior de Casibus S.+
PICO Vide [Pica].#
PICTA, AE Tinctura, sive Pictura. Jo. de Janua. In Catholico parvo: Picta, cote, ou pointure.#
PICTA Pictavina, Pictavensis, Moneta Comitum Pictavensium, minutissima fere omnium monetarum: Gallis Pite.+
PICTATORIAE tabulae. Adso in vita S. Soli cap. 8.+
PICTATIUM Vide [Pittacium].#
PICTELLUM et Pightellum, Anglis exigua sundi portio, sepimento conclusa. Ita Spelmannus.#
PICTIONES in Gloss. Isid. qui vendentes vincunt in pictura.+
PICTOMACHARIUS apud Firmicum lib. 8. Math. c. 8.+
PICTURA Modus agri, vel vineae.+
PICTURARE Pingere, apud Joan. Sarisberiensem Epist. 267. hinc picturatus apud Claudianum, et aliquot alios: Picturatio, apud Rigordum an. 1185.#
PIDRISIGULA Petrus Damiani lib. 6. Epist. 7.+
PIERIUS Balbus Catholico: Pierius, Musaticus.+
PIES Freres pies, dicti quidam Religiosi ac Monachi, quod instar picarum, albis et nigris vestibus una et simul induerentur.+
PIETAS Miseratio, misericordia, ex Gall.+
PIETATICULTRIX Ciconia dicitur in Petronii Fragmento.#
PIETICUS Papiae, tardior: Ugutioni et Joanni de Janua, compassivus, a pius.#
PIETOSUS Misericors, compatiens, Gallis Piteux, Italis Pietoso. Vita S. Drausii Episc. Suession. n. 14. Quia pietosae erat mentis, animo indoluit.#
PIFFERUS Fistula, Italis Piffero, nostris Fifro.+
PIFLI ita dicti haeretici Albigenses per contumeliam.+
PIGACIAE Calceorum rostra et aculei, seu eorum caudae veluti scorpionicae.+
PIGACIUM sericum. Guillelmus Biblioth. in Stephano VI. PP. p. 236.+
PIGATUM Chronicon Fontanellense, c. 6. Deinde per Casalis usque ad fines Bevaricenses in dextera per summum illius pigatum exsartum, usque ad fines Glaccolinses.#
PIGELLA quoddam genus vasis, scilicet arcepta, quia depressa est. Ugutio.#
PIGINCULUS pro penicillus. Vide Savaronem ad Sidon. lib. 7. Epist. 3.#
PIGMENTUM recentioribus usurpatur, pro potione ex melle et vino et diversis speciebus confecta, suavi, et odorifera, ut est apud Joan. de Janua.+
PIGNACULUM Vide Pinnaculum [Pinna].#
PIGNALE idem quod [Pignus]. Fori Oscae p. 4. an. 1247.+
PIGNIO Charta an. 1213. in Historia S. Mariae Suession. p. 446.+
PIGNOLATUM Chronicon Nonantulanum MS. de Institutis et ritibus sub Friderico II.+
PIGNOLUS Vitis species in agro Mediolanensi, de qua Petrus de Crescentiis lib. 4. cap. 4.#
PIGNUS Ebrardus in Graecismo: Pignora pro natus, dic pignera pro radiatus.+
PIGREDO Pigritia, 19. Proverb. v. 15. Glossae antiquae MSS. Pigritia, torpor, stupor.#
PIGRI Jura pigrorum, quorum cognitio ad majores judices spectat.+
PIGRITAS Gloss. Gr. Lat. , Socordia, pigritas.#
PILA Monetae cujusvis pars aversa, vulgo la Pile.+
PILA Taberna, Taverne. Unde versus: Et pila, pes pontis: pila, ludus: pila, taberna:
Pila terit pultes; sed pila geruntur in hostes.+
PILAE pluraliter, silvae montuosae, Papias.#
PILAGIUM Charta Henrici Abbatis Fiscan. in Tabulario Fiscanensi f. 36.+
PILARE pro expilare, nostris Piller. Ammianus Marcel. lib. 14.+
PILARE Pilarium, Pilarius, Cambro-Britannis Piler, nostris Pilier, Pila, columna, fulcrum.+
PILARIUS in Gloss. Gr. Lat. qui pila ludit Gloss. Lat. MS. Reg. Pilicrepus, Pilarius.+
PILASCA Uter. Jo. de Janua, ex Glossis Isid. Pilasca, vas vinarium corio piloso opertum, et derivatur a pilis.+
PILATUS Latinis . Jo. de Janua: Pilatus, pilum habens, pilata, hic et haec, fur, latro.+
PILAX in Gloss. Isid. Murilegus, cattus.+
PILEATIO Charta an. 988. apud Ughellum to. 5. pag. 661. Cultis et incultis, pileationibus, decim, etc. Sed leg. piscationibus.#
PILEATI apud Gothos dicti potissimum, qui inter eos generosi extabant, ex quibus eis et Reges et Sacerdotes ordinabantur, ut ait Jornandes de Rebus Geticis c. 5. Idem c. 11.+
PILENS pro Pilentum. Fortunatus lib. 6. Poem 4. Hinc pilente petens loca Gallica Gelesuintha.#
PILEUS Episcoporum sic describitur in Ceremoniali Episcopor. lib. 1. cap. 2.+
PILICREPUS qui pila ludit, in Gloss. Isidori.+
PILLEARI Ulpianus in Collat. Legis Mosaicae tit. 11.+
PILLEVILLA Monetae species. Vide Tullensis.#
PILLIATOR Pilichdorffius contra Valdenses c. 8.+
PILLUM Formula 30. ex Baluzianis. Et cum de ipsas res in omnibus vestrum et pillo et festuca exinde in omnibus se exitum dixit et fecit.#
PILO Pillo. Glossae antiquae MSS. Pilo. Vnde contunditur, quidquid in pila mittitur.+
PILORIUM Spilorium, Columbar, numella versarilis, seu Collistrigium: vulgo Pilori, in Consuerudinibus municipalibus, Nivernensi cap. 1. art. 9.+
PILOSUS Isidorus lib. 8. Orig. cap. ult.+
PILOTONSUS Lupus cervinus, in Gloss. Arabico-Lat.#
PILOTRIUM Fridegodus in S. Wilfrido cap. 47.+
PILOTUS Vide [Pilatus].#
PILUM in Fleta lib. 1. c. 39. §. 1.+
PILUMEN Quidquid in pilo tunditur. Gloss. Isid.#
PILUS Vide [disvestire].#
PIMENTUM Vide [Pigmentum].#
PIMIENTA Charta Ferdinandi Gonsalvi Comitis Castellae aerae 972.+
PINCA Subula. Petrus de Natalibus lib. 2. c. 73.+
PINCERNA qui vinum convivis miscet, a Gr. , ut censet Tanaquillus Faber Epist. 76.+
PINCIO Papias: Fringellus, Pincio, avis: nostris Pincon.#
PINETA seu Pinetum, locus pinis consitus, apud Innocentium III. PP. lib. 13. Epist. 115. Italis, Pigneta, et Pineta.#
PINGUEDO in Capitul. Aquisgran. an. 817. c. 22.+
PINHOTA Epistola Clementis VI. an. 1346.+
PINNA Ora, limbus. Lucifer Calaritanus ex lib. 1. Reg.+
PINONATUM opus. Visitatio Thesaurariae S Pauli London. an. 1295.+
PINPENELLUS monetae minutioris Francicae species.+
PINSA instrumentum pinsendi; unde quidam: Neque pinsis suis, neque mol. lui, unde habet pinulam edi. Sic Ugutio MS.#
PINSINOCHIUM locus, ubi pinsitur, et panes conficiuntur.+
PINTA mensura liquidorum, nostris Pinte. Philippus Eystet. in Vita S. Willib. c. 34.+
PIOLA vox Italica, Gallis Rabot, in Statutis Mediolanenfib. 1. part. c. 255.#
PIPA Vasculum, cadus. Testamentum S. Everardi apud Miraeum in Cod. Donat. piar. c. 21.+
PIPARE Fistula canere, Chanter ou joür de la pipe, instar forte Gallinarum, quae Latinis pipare dicuntur.+
PIPELO Convicio, Glossae antiq. MSS.#
PIPER , arbor in India nascens, cujus fructus nunc notissiinus, olim admodum placuit sola sua amaritudine, et pondere emptus ut aurum et argentum, inquit Plinius lib. 12.+
PIPETH Cantus vel instrumentum musicum, pipae seu fistulae cantum imitans.+
PIPICUS Odorannus in Chron. an. 956.+
PIPIONES Matthaeo Silvatico, sunt pulli columbarum, et est nomen formatum a proprio sono animalis.+
PIPIZO S. Hieronymus Epist 22. c. 12.+
PIPULARE Papias: Pipulo, convitior ploratu, ex quo emendandae Glossae Isid. Pipuli, convitio plorati.#
PIQUECHINI Willelmus Brito lib. 2. Philipp.+
PIRARIUS Pirus, Poirier. Lex Salica tit. 29. §. 3.+
PIRATA Miles maritimus, qui Latinis praedo, vel latro maritimus, ut est in Glossis antiquis MSS.+
PIRATERIUM Apud S. Maximum Taurin. Homil. de non timendis hostibus carnalibus ex Jobi c. 7.+
PIRATIUM Piraticum, Vinum piraceum, Gallis.+
PIRGUS Turris, ex Gr. .+
PIROLUS inquit Nicolaus Uptonus lib. 4. de Militari officio pag. 168.+
PIRONADUS seu Pironatus, Clavis compactus, ex Italico Pirone, Clavus ligneus, Cheville.+
PIROTAUS Epistola Friderici II. Imp. ad Saladinum apud Rogerum Hovedenum pag. 650.+
PIROTTUM Synodus Sodorensis in Mannia an. 1229.+
PIRULA Extremitas: Pirula nasi, le bout du nez.+
PISA Vide [Pensa].#
PISACEUM Praestatio ex Pisis. Vide Mestivarius [Mestiva].#
PISALIS Piselis, Piselum. Adalardus lib. 2.+
PISARIA Ager pisis consitus, in Lege Salica tit. 29. §. 13.#
PISCA Charta Ildefonsi Regis Aragon. an. 1187.+
PISCARIA vox Latinis nota, locus, in quo piscatur, Italis Peschiera: Estang ou Pescherie, in Consuetud.+ Piscarium
PISCATIO jus piscationis in fluviis, etc. in Charta Guidonis Episcopi Lingonensis an. 1267.+
PISCATORES in commercio perinde ac servi et coloni.+
PISCATORIUM , in Gloss. Gr. Lat. Idem etiam quod [Piscaria].+
PISCATUM Capitulare de Villis c. 44. De leguminibus quoque et de piscato, seu formatico, butiro, melle, etc.#
PISCINA Locus, in quo manus Sacerdotes lavant, et ubi ablutiones Sacerdotis, Missam celebrantis, injiciuntur, in lib. Usuum Ordinis Cisterciensis c. 21. 53.+
PISCINALE Piscinalis, idem quod Piscatoria [Piscatorium]. Gloss. Sax. Aelfrici: Piscinale; ichu, i. piscium domus.+
PISCIS Panni species. Hariulfus lib. 2. cap. 10.+
PISCIS Regalis, qui ad Regem jure regio pertinet, ut sunt balaena et sturgio apud Bractonum lib. 2. c. 5. §. 7.+
PISELE Pisile. Vide Gynacium, [Pisalis].#
PISETUM jus Strigoniensis urbis in urburis aurariis, Sambuco.+
PISARE pro pinsere: Pisones, instrumenta, quibus pinsitur, aut res quaevis teritur, subigitur.+
PISEMA Specular, Specula, Phylacteria. Ita Glossae antiquae MSS.#
PISQUERIUM pro piscaria, Vivarium. Vide [Claperius].#
PISSAGO pix liquida. Gloss. Isid.#
PISSATUM Vide Esbonagium [Bonna].#
PISSONAGIUM Tributi species, primitus ex piscibus, etiamnum Picardis pissons dictis: traducta deinde ad caeteras praestationes.+
PISSONARIA Forum piscarium, in Testamento Geraudi de Abbati villa an. 1271. in Historia Pontivensi p. 205. Poissonerie, seu pissonerie, ut Picardi efferunt.#
PISTACULUM Pilum, , in Gloss Gr. Lat.#
PISTARE idem quod pinsere, ex pistus vox conficta. Lib. 2.+
PISTICUS Probus, fidelis, non adulterinus: ex Gr. .+
PISTORIA locus, ubi pistores panem conficiunt, in Lege Bajwar. tit. 9. c. 3. Baluearium, pistorium, coquinam, etc.#
PISTORISSA Glossae vett. Pistrix, . Libertates MSS. Salvaeterrae in Ruthenis an. 1284. Pistor vel pistorissa, etc. Vide [Panetarius].#
PISTRINARII Pistores, in Regula S. Pachomii cap. 67.#
PITA Lambertus Ardensis pag. 141.+
PITHARIA Vincentius Belvac. lib. 31. cap. 144.+
PITISSARE vel Pitissare, Papiae MS. Portare Leg. Potare. Eadmerus lib. de S. Anselmi similitud. c. 15.+
PITRATUS Fragmentum Petronii: Etiam rides, cepa pitrata.#
PITTACIUM Tabula fusili pice, (Graeci et vocant) illita ad exarandum: Scheda, epistola; sed maxime ea, quae in quadrum est complicata, ut observat Eustathius ad Homerum p 633.+
PITTO Caput 72. Legis Salicae ex cod. Regio, apud v. cl. Steph. Baluzium: Si quis pitto alterius excusserit invitu stricto, 120.+
PITZULUM Gloss. Medicum MS. Reg. sign. 1486. Pusca, i. pitzulum, ex quo fit pusca medicinalis.#
PIVANGA Mensura agraria apud Germanos. Wiguleius Hondius in Metropoli Salisburgensi to. 2. p. 8.+
PIUNCULUS Vide Pipio [Pipiones].#
PIUS epitheton, ut videtur, urbis Toletanae, apud Isidorum Pacensem Episcopum in Chron. aera 685.+
PIXIS Machinae bellicae species, Germanis Biech, ut autor est Freherus.+
PIZZA Placenta, ex Italico Pinza. Charta an. 1195.+
PLACA Contractus Navigii D. Regis cum Venetis an. 1268. to. 5.+
PLACARE ex Gall. Plaquer. Concilium Avenionense an. 1279. c. 1. Domos Ecclesiarum occasione quacunque serrare, seu claudere, vel serrare, seu placare, etc.#
PLACEA Locus, ex Gallica voce place, quae a Germanico plats, campus, forte orta.+
PLACENTARIUS Glossae Graeco-Lat. . Placentarius, Dulciarius. Palladius in Hist. Laus. c. 6. .#
PLACENTARII Scurrae, ludiones, faceti, Gall. plaisanteurs, vel plaisantins. Petrus Damiani lib. 6.+
PLACENTINUM Vestis muliebris species in Regula Tertiariorum Ord. S. Francisci cap. 3. Locum vide in [Guarnellum].#
PLACENTINUS Gloss. Gr. Lat. MS. S. Germani Paris. , Placentinus, in edit. Placivus.+
PLACIA plazia. Charta Guillelmi Siciliae Regis an. 1179. apud Ughellum to. 7. p. 704.+
PLACERE placitum suum implere, juri stare. Lex Ripuar. tit. 67. §. 3.+
PLACIBILIS Placitus, gratus. Anastasius Bibl. in Hist. Eccl. Tolle igitur quidquid tibi placibile fuerit. Theophanes habet .+
PLACITONIUM in Chronico Mosomensi, pro vitilitigationibus placitorum, Gallis, plaidoiries, chicanes.+
PLACITUM Placitare, etc.# Placita
PLACIUM Locus planus, Gallis, Place. Fleta lib. 1. c. 18. §. 5. In terra, vel in aqua, bosco, placio, vel marisco.#
PLACOR , in Gloss. Gr. Lat. tranquillitas. In Gloss. Isid. Ecclesiastic. c. 4. Complectantur laetitiae placorem. Adde c. 39.#
PLACTA Navigii fluvialis genus. Sanutus lib. 2. parte 4. cap. 7. Praecipue plactarum navigia, quae per Padi flumen sunt ad ferenda mercimonia deputatae, etc.#
PLACTRA Vide [Flactra].#
PLADA piscis species, plays. Teloneum S. Audomari, in Tabulario S. Bertini: De carreia piscium 2. den. de centum pladis 2. den. de 100. salmonibus saldis 4. den.#
PLAGA legalis, Playe leyau, vel plaga leyau, in Consuetud. S. Severi tit. 18.+
PLAGARE Plagas inferre, vulnerare. Lex Salica tit. 19.+
PLAGELLA Fursur panis, in Gloss. Medico MS. Reg. cod. 1486.+
PLAGIA Ora, aestuarium, vel etiam campus planus, Italis Piaggia, vel spiaggia.+ Plaga
PLAGIUM Plagiare, Plagiarius, dicitur de eo, qui mancipium alienum, vel hominem liberum pro mancipio distrahit ac vendit. Edictum Theoderici c. 81.+
PLAGITATUM Idem quod placitatum. Charta 64.+
PLAIA Charta Alphani Archiep. Salernitani an. 1071. apud Ughellum: Construere fecerunt Ecclesiam ---in plaia montis, Vide [Plagia].#
PLAINTAGIUM Tributi species. Tabularium Episcopatus Autisiodor.+
PLAITARE Plaitum, vide [Placitum].#
PLAITIA Statuta antiqua Canonicorum S. Quintini in Viromand.+
PLANARATI Gallis, genus vomeris, quod duabus rotulis nititur ad arandum terram. Vide Plin. lib. 18. cap. 18.+
PLANCA Tabula plana. Festus: Plancae, tabulae planae, etc.+
PLANCTUS Querela, ex Gallico plainte. Occurrit in Epistola Gerardi Episcopi Camerac. ad Archidiaconos Leodienses.# Plancta
PLANCO ex Gall. Plancon. Inquesta de foresta in Regesto Philippi Aug. fol. 126. Quando faciebat scindere branthias aut plancones in suo bosco, etc.#
PLANELLA apud Petrum de Crescentiis lib. 5. extremo.#
PLANETA Vestis sacerdotalis, quae vulgo Casula dicitur. Papias ex Isidoro lib. 19. c. 24.+
PLANETARII Mathematici, Divini. S. Augustinus lib. 4.+
PLANITIA pro planities. Utuntur Innocentius de Casis literarum, Otfridus in Prologo ad Evangel. Chronicon Farfense pag. 662. etc.#
PLANITIOLUM Planities, planum. Charta Lotharii Regis Franc. an. 958. to. 8.+
PLANTA Acta Murensis Monasterii pag. 39. Ad quod iter debet Praepositus unicuique bubuicorum dare duas plantas ad calceos faciendos.#
PLANTAGINES Loci, agri vitibus consiti. Arno Archiepiscopus Salisburgensis: In loco, qui dicitur --- in quo nunc sunt plantagines vinearum institutae.#
PLANTARE Plantarium, id quod ponitur sub planta pedis in sotulari, Gallice, tacon, inquit Metnlinus ad illud Ebrardi Betun. cap. 12.+
PLANTATA Plantada, locus vitibus vel arboribus consitus. Planteis, in Consuetud. Britannica art. 605.+
PLANTELLA Vetus Notitia an. 829. apud Perarduni in Chartis Burgundicis: Praeter illa area in castello, et illa vinea foris muro, illa plantella ad Tremoledo. etc.+
PLANUM Ager cultus, cui opponitur nemus, silva, boscus.+
PLANURA Planum, planities, Gall. Planure.+
PLANX Lanx, lancula, , in Gloss. Gr. Lat.#
PLASMA Arnaldus Franciscanus in vita B. Angelae de Fulginio n. 256.+
PLASMARE Formare, ex Gr. . Glossae antiquae MSS. Finxit, plasmavit, composuit, formavit. Arator lib. 2 Hist. Evangel.+
PLASSAGIUM Jus stalli, seu loci, in foro tempore nundinarum, ex Gallico Place, vel Plasse. Droit de Plassage, in Consuetud. locali Castelli novi in Biturigib. tit. 2. art. 2.+
PLASSARE Effingere, a Gr. . Apitius lib. 2. de Re culin. c. 1.+
PLASSARE Fleta lib. 2. c. 79. §. 3. Bidentes in locis aquosis mariscis, plassetis, vel profunditatibus et pasturis insanis depasci non permittant. Plassatum, perperam, ni fallor, scribitur apud Hemereum in Aug. Virom. in Regesto pag. 41.+
PLASTEGUM Plasticum, ex Gr. , seu , Plastice; fictrix ars ex argilla vel creta rerum similitudines exprimens.+
PLASTICATOR , fictor. Jul. Firmicus l. 8. c. 16. Bractatores, inauratores, plasticatores, margaritarii, etc.#
PLASTRUM modus agri sic dictus: Plastre, apud Sanjulianum in Trenorchio p. 533.+
PLATA Lamina, metallum quodvis in laminas diductum, unde, quidquid planum est, etiamnum plat dicimus. Henricus de Knyghton an. 1340.+
PLATEA Gregorius Turon. lib. 2. Hist. cap. 31. de Baptismi Chlodovei solennibus: Velis depictis adumbrantur plateae Ecclesiae, curtinis albentibus adornantur, baptisterium componitur, etc.+
PLATEATICUM Tributum, quod in plateis, seu pro transitu platearum, id est viarum publicarum, praestitur: Vox deinde pro quibusvis tributis usurpata.+
PLATELLUS Disci species, ex Gallico Plateau, escuelle. Will. Thorn. an. 1302.+
PLATEN Levvoldus Northovvius in Chronico Markano an. 1222.+
PLATEOLA Vetus liber Artis Notariae in Bibl. Regia cod. 874.+
PLATESIA Piscis species, Pleis, forte, quomodo dicuntur in ostio Somonae.+
PLATONAE Platoniae, Plantuniae, dicta marmora, in tabulas dissecta, ex Gr. , ut videtur.+
PLATTA Tonsura Clericalis, quae fit ab aure usque ad aurem, apud Honorium Augustod. in Gemma animae lib. 1. c. 196.#
PLATURA Lambertus Ardensis p. 161. Idem de logio in oratorium sive capellam, Salomoniaco tabernaculo in platura et pictura assimilatum, etc.#
PLATUS Mantuanus. Historia Obsidionis Jadrensis lib. 1. c 37.+
PLAUDARE quasi applausum dare. Hrabanus Maurus Poemat. 29. de diabolo, Christum in deserto tentante:+
PLAUDUM Tabularium Castri Lidi in Andibus f. 40. v. Omnes isti Milites praedicti debent quadrigatum ad pontem, et biennium, et corvejam, et exercitum, et equitationem et plaudum, et virgam.+
PLAVIS Planities. Charta Henrici V. Imperar. pro Venetis: Ut terminatio, quae a tempore Luithprandi Regis facta est inter Panlucionem Ducem et Marcellum Magistrum militum, deinceps manere debeat, id est de plave majore ad plavem siccam.#
PLAUSTRUM Currus quatuor rotis constans. Theloneum S. Bertini: Carteia fossoriorum sine ferro, 2. den. si super plaustrum, 8. den. etc.+
PLAUSUS pro strepitu, non semel usurpat
Columbanus in Regula Coenobiali, seu Poenitentiali c. 1.+
PLAYS Piscis latus, vulgo Pleys. Alanus in planctu naturae: Illic Plays sui corporis dulcoratis saporibus in Quadragesimali austeritate carnis redimebat absentiam.+
PLAXITIUM Sepes ex virgulis implexis confecta, vel locus ejusmodi sepe clausus. Tabularium Vindocinense Thuani ch. 52.+
PLAZIUM Placitum, pactum. Charta Lusitanica aerae 1067. in Hist. Episcopor. Portensium 1. parte p. 184.+
PLEBANIA Vide [Adulturum].#
PLEBANUS Plebanatus, Plebes. Vide [Plebs].#
PLEBEIATI Plebeii, in Hist. Obsid. Jadrensis an. 1345. lib. 2. c. 15. 17. 22. 23. etc.#
PLEBEIUM Plebium, pro facultas, posse, Gall. Pouvoir. Capitulare de Villis c. 24.+
PLEBEIUS Laicus, nullum in Clero ordinem adeptus.+
PLEBES vel Plebs, Fideles, qui Episcopo vel Sacerdoti proprio subsunt.+
PLEBESCERE Ugutioni, ex Glossis Isid. a plebs, Plebeo, bes, plebem imitari, vel alloqui, unde Plebesco, et Plebicito plebem imitari, vel alloqui, vel commovere.+
PLEBISCITUM Conventus plebis. Jo. de Janna: Plebiscitare, plebem imitari, vel alloqui, vel vocare, etc, Catholicum parvum: Plebicitum, estatut ouordre de peuble. Plebicito, ensuivre le peuple, ou emouvoir, ou assembler.+
PLEBIUM Decretio Chlotarii II. c. 8.+
PLEBS Vide [Plebes].#
PLEBICTEA Vetus Charta in Chronico Beneventani Monasterii p. 588.+
PLECIA Gloss. Arabico-Lat. Bombycina, id est Plecia, forte Plecta. Vide mox.#
PLECTA Ex Gr. . Gloss. Lat. MS. Reg. cod. 1197.+
PLECTARE Plectere, virgultis implexis locum claudere. Charta an 1115.+
PLECTETUM pro Placitum, ex Gallico Plets.+
PLECTRUM Ferrum, quod interius ex utraque parte campanam feriens sonum reddit, Durando lib. 1. Ration. c. 4. n. 5. Vide [Batillus].#
PLEGIUS Fidejussor, Gallis Plege. Jura et Consuetudines Normanniae c. 60.+
PLEIDURA Vetus Notitia in Tabulatio Abb. S. Amantii Inculismensis: Dederunt S. Petro et S. Amantio omnes pleiduras, quae sunt juxta murum.+ Pleistura
PLEJUS Vide [Plegius].#
PLEMINA Pleminare. Jo. de Janua: Plemina, sunt ulcera et sulci in manibus et in pedibus callosis, unde pleminare, repplere, secundum Vgutionem.+
PLENAGIUM Monasticum Anglic. pag. 596. Et pasturam porcorum suorum, sive plenagiorum, et decimam panagii mei.#
PLENARIA seu plenaria securitas, . cujus formulam sub Justiniano exaratam descripsit ex veteri Instrumento Bibliothecae Regiae Barnab. Brissonius lib. 6. Formul. p. 646.+
PLENARIUM Amalarius lib. 4. cap. 48.+
PLENARIUS Vide Missalis [Missale].#
PLENITUDO Res integra. Optatus lib. 1. de Synodo Cirtensi Donatistarum agens: Harum plenitudinem rerum in novissima parte istorum libellorum ad implendam fidem adjunximus.+
PLEROMI et Plerosimi, Numeri militares, qui sacramentum suum , seu complent, ut est apud Scholiastem Juliani Antecess.+
PLE SSEICIUM Gall. Pleissis, Domus suburbanae, Maisons de Plaisir, a placendo dictae, inquit Camdenus in Britan. in Trinobantibus.+
PLETARIA Charta Senatus populique Romani apud Baronium an. 1188.+
PLETORICUS Hermannus de Lerbeke in Chronico Comitum Schawenburgensium p. 35. Et quia multum fuit pletoricus, toto corpore denigratus est.#
PLETUM Placitum, Gallis Plet. Charta Anacleti PP. in Chron. Benev. S. Sophiae p. 694.+
PLEVINA Plevire. Vide [Plegius].#
PLEURA Modus agri in Pictonibus, forte ex Gr. , mensura 100. pedum quaquaversus.+
PLEURESIS pro pleuritis: Nostris, Pleuresie. Utitur Hubertus in vita S. Gudilae n. 36.#
PLEUTERIA Charta Ludovici Regis Franc. an. 1279. in 30. Regesto Archivi Regii ch. 129.+
PLICA Plicatura, vel involutio, Matth. Westmonasteriensis an. 1217.+
PLICATA Tabularium Ecclesiae Cadurcensiis: Illum alodem de Cassinolas illo capud manso, cum ipsa plicata, et cum ipso torculario, et cum omnibus aedificiis.+
PLICTON Chartula plenariae securitatis scripta sub Justiniano, apud Brissonium lib. 6. Formul. p. 647.+
PLIGIUS Vide [Plegius].#
PLITUM Leges forestarum, Canuti Regis c. 17.+
PLIVUS Plivium. Vide [Plegius].#
PLOPLA Vide [Oplus].#
PLOSTELLUM Miracula S. Joannis Beverlac. n. 5.+
PLOUM in vett. Glossis: Quod habet duas rotas, aratrum, cujusmodi fuit, quod Galli plaurati, aut plammorati vocabant, ut autor est Plinius lib. 18. cap. 18. Lex Longob. lib. 1. tit. 19. §. 6.+
PLUERIUS avis, quae nostris Pluvier, apud Fridericum II. lib. 1. de Venat. cap. 2. §. 11. 12. etc.#
PLUMAE in avibus, differunt a pennis. Nam plumas dicimus, inquit Fridericus II. Imp. lib. 1. de Arte venandi cap. 45.+
PLUMACIUM Glossae Gr. Lat. , Plumacium.+ Plumacia
PLUMALE Will. Thorn. an. 1179.+
PLUMALIA sunt pellicia, Electorum Imperii indumenta, humeris superinjecta. Goldastus.#
PLUMARIUM Pulvinus plumis fartus. Chronicon Montissereni an. 1126.+
PLUMARIUM Plumarius. Plumarium opus dicitur, quod ad modum plumarum texitur et variegatur, Galli, ouvrage a ramage dicunt.+
PLUMBATAE Clavae plumbo, quo graviores sint, munitae: Gallis Plommees. Gauterius Cancellarius de Bellis Antiochenis p. 453.+
PLUMBATUM Flagellum, cujus lora plumbeis globulis in extremo instructa erant. Acta S. Castuli Mart. n. 4.+
PLUMBATURA Vide [Applumbatio].#
PLUMBUM inter supellectilem domesticam recensent Leges Burgorum Scoticor. c. 125. §. 1.+
PLUMEA avium multitudo, Papiae, et Glossis antiquis MSS.#
PLURALITAS pro numerus, multitudo. in Regula S. Columbani cap. 7. Cum tanta pluralitas eorum sit, ita ut mille Abbates sub uno Archimandrita esse referantur.#
PLURIMA Turma, multitudo. Anonymus de Miracul. S. Bertini cap. 9.+
PLURIOR comparat. vocis plus. Gloss. Gr. Lat. , pluriora, plurima.+
PLURITAS Multitudo, pluralitas, aeque barbarum, occurrit apud Fredegar. in Chron. c. 20.#
PLUSLAIB Lex Longobard. lib. 1. tit. 8. §. 24.+
PLUSTRUM Testamentum Herberti Comitis Veromand. an. 1059.+
PLUVIALE Pluvialis, Vestis, quae torum hominem operit, et a pluvia defendit.+
PLUVIANA Canalis, per quem effluunt aquae pluviales. Charta an. 1180.+
PLUVICINO Gloss. Saxon. Aelfrici: Pluvicino, iancie. Pluvicinatio, anc, Saxon. ie, dorsum sonat.#
PLUVINA Vide Plegium [Plegius].#
PNEUMA Flatus, . Hericus Monach. Altisiodor. de Vita S. Germani lib. 6. p. 65.+
POCALIS Mensura vinaria, pro potio,
potionalis. Charta Ferdinandi Comitis Castellae aerae 972.+
POCHIA Vide [Punga].#
POCIOLUS seu poticulus, Potiuncula. Joannes Episcopus Arelatensis in Epist. ad Moniales S. Mariae Arelat.+
PODENCUS canis species, Hispanis Podenco, Nebrissensi Vertagus.+
PODERAGIUM primarium jus hypothecae in praedium, aut feudum, quod a Domino feudi creditori conceditur, vel sibi ipsi, si vassalli creditor est, reservat.+
PODERE Poderum, poderium. Ital. Podere, Possessio, praedium rusticum. Potestas, nostris, quae vis est vocis Italicae. Charta Ottonis V. Imp. an. 1212.+
PODERIS Tunica talaris, , vestis Sacerdotum antiquae legis, quam in nova vulgo camisiam vocant.+
PODISMUS , Pedatura: Podismatus ager, pedibus dimensus. Glossae MSS. Podismus, Gr. Lat. pedalis mensura. Vide [Pedatura].#
PODUS vel Podum, Domus rustica, curtis, praedium rusticum. Tabularium Ecclesiae Landavensis in Monastico Anglic. to. 3. p. 193.+
PODIUM Leges Inae Regis c. 74. edit. Saxon. 70. plena ambra butyri, salmones 5. 20. podia foeni, et 100. anguillae.#
PODIUM Res quaevis, cui innitimur: a podiis Circorum, vel aedium moenianis, voce Latinis Scriptoribus nota, de qua copiose Vitruvii interpretes, ac praesertim Bernaldinus Baldus.+
PODIUM Collis, mons: Gallis Puy, Occitanis et Arvernis, Poy, peu, vel puesch: Puey, et pueyo, in Charta Sanctionis Abarcae Regis Aragonum aerae 971.+
PADRINCA Vitis species, de qua Petrus de
Crescentiis lib. 4. cap. 4.+
POENA Poena obligata, in quam quis se ex pacto obligavit, adstrinxit. Lex Longobard. lib. 3. tit. 10. §. 1.+
POENALES terrae, tributis, angariis, et aliis exactionibus obnoxiae.+
POENARE Poenis afficere, in Actis S. Basilisci Martyr. cap. 3. n. 14.+
POENITENTES quibus ob crimina publica, imponebatur poenitentia publica.+
POENITENTIALE Poenitentialis, Liber Ecclesiasticus, in quo continentur, quae ad poenitentiam imponendam, et ad reconciliandum poenitentem spectant.+
POENITENTIALIS Vir, cui imposita est poenitentia.+
POENITENTIARIUS Dignitas instituta in Ecclesiis Cathedralibus a Concilio Tridentino sess. 24. cap. 8. sess. 14. cap. 7.+
POENITUDO pro poenitentia, in l. 11. Cod. Th. de Indulgent. crimin.#
POETARE More Poetarum fingere. Lucifer Calaritanus lib. 2. pro S. Athanasio p. 108.+
POGESIA Pogesus, Pogesius, Monetae Gallicae species, sed minutioris.+ Pogesa
POGETUM Colliculus, ex poium, eadem notione. Tabularium Conchense in Ruthenis ch. 151.+
POHERI qui dicti fuerint apud Willelmum Britonem in Philippide, video passim ignorari, vel sane a viris doctis praetermitti.+
POICHIA Ponchia, Mensura frumentaria, in dioecesi Biterrensi. Charta Philippi Regis Franciae an. 1304.+
POIGNIA Inquesta de Foresta Aquilina in Regesto Philippi Aug. Herouvalliano f. 118.+
POYPIA Domus rustica. Charta homagiorum Nobilium Bressiae an. 1272.+
POLA Pertica, vel alius modus agri. Liber Prioratus Donstapl. cap. 4.+
POLANA Vide [Poulainia].#
POLANUS Trochlea, ni fallor, nostris Poulie. Tabularium Episcopat. Antisiodor. Costumae de cordis, polanis, et minagium sunt Comitis.+
POLEGIUM Vide Puleticum [Polyptychum].#
POLENTARII qui brasium curant, molunt, et conficiunt ad cerevisiam componendam. Iter Camerarii Scotici cap. 26. §. 1.+
POLENTRUDIUM Politrudium, Cribrum farinarium. Gloss. Lat. Gall. Thuanum MS. Politrudium, buretel.+
POLEDRUS Pulletrum, Pultrinus, Pullus equinus, Ital. Poledro, puledro, et poltro: ex qua voce Landinus ad Dantem ignavos poltronos dictos putat. Nostri Poutre dicunt. Gloss. Aelfrici: Poledrus, ola. 1. pullus. Testamentum Bertichramni Episcop. Cenoman.+
POLENA Vide [Poulainia].#
POLETA Matthaeus Paris an. 1215.+
POLETA Fleta lib. 2. cap. 18.+
POLIA Jo. de Janua: Polia, armentum, vel grex, vel collectio equorum, vel aliorum jumentorum. Et dicitur a polis, quod est pluralitas.#
POLIANESUM Charta Algari Comitis Angli in Monastico Angl. tom. 1. p. 1022.+
POLICARA Vetus Notitia Sicula apud Rocchum Pirrum tom. 1. p. 311. Et deinde vadit usque illo Mizano vallone, ubi sunt multae policarae.#
POLINUS Vide Pullanus [Pullani].#
POLIS Urbs, . Graecismus.+
POLISIS Joan. Sarisberiensis Epist. 268.+
POLISSEMUS multae significationis, , apud auxilium de Causa Formosi Pap. Communicare vero polissemum est, etc.#
POLITANUS Adamnanus l. 1. de Locis sanctis c. 1.+
POLITICUM Vide Puleticum [Polyptychum].#
POLITICI Haeretici quidam sic appellati, quos alii Arnaldistas vocabant, ab Arnaldo Brixiano, quorum haeresis sub Innocentio III. PP. vulgari coepta, damnata vero ab eodem Pontifice in Concilio Lateranensi, ab obitu Caelestini PP. rursum invalescere coepit. Vide Baronium an. 1144.+
POLITOGUM vel Polithogum, quod et psalterium dicitur, in MSS. codd. Papiae. Editus habet Policogum, sed videtur legendum polypticum, id est liber.#
POLKINUS Mensurae frumentariae species in Morinis, in variis Chartis in Chronico Andrensip. 363. 396.+
POLLARDUS Monetae adulterinae species. Thomas Walsinghamus et Henricus de Knyghton an. 1301.+
POLLENUS Pullus equinus, Gall. Poullain, in Legibus Luitprandi Regis tit. 107. §. 1.+
POLLEX Mensurae species, de qua sic Statuta Roberti III. Regis Scotiae cap. 22. §. 1.+
POLLILACIUM Flos lactis quod Gallice vocatur, Craime. Ita Gloss. MS. ad disticha Magistri Cornuti Graecismus:+
POLLUARI pro pollui, in Capit. 1. Caroli M. an. 802. c. 17.#
POLLUCIBILITER Sumptuose, magnifice, vox Plauto nota.+
POLOSE Alte, Polosas, Altas. Ita Glossae Isidor. Papias: Polose, alte et sublimiter. Martianus Capella lib. 1. p. 14.+
POLOTELLUS Glossae Isidori: Pililudius, qui polotello ludit. Hinc origo forte vocis, nostris, Pelote, pro pila qua manu luditur.#
POLRUS modus agri, in Charta an. 1323. ex Tabular: Sancti Quintini in insula fol. 42. 43.+
POLUMUM Locus sacrorum, Papiae. Rectius in Glossis antiquis MSS. locus sartorum.#
POLULUS Tenebrae noctis, Papiae MS. edit. habet polluus.#
POLYANDRUM Polyandrium, Coemeterium. Papias: Polyandrum, tumulus mortuorum. Gloss. Gr. MS. Reg. cod. 1673.+
POLICANDILUM vox hybrida: Candelabrum multis instructum luminibus, Graecis recentioribus, , ut observatum a nobis in Descriptione Aedis Sophianae n. 48.+
POLYCHRONIA Salutatio cum genuflexione, ex Byzantinorum more, qui in acclamationibus publicis Imperatoribus aut Patriarchis, , et acclamabant, de quo quaedam observavimus ad Alexiadem p. 251.+
POLYFORMIS pro multi formis, apud Rhabanum lib. de Computo c. 25. voce hybrida.#
POLYLOQUUS Multiloquus, Papiae, vox hybrida.#
POLYMITUS Polymitare. Polymita vestis, multis variisque coloris filis et liciis contexta et variegata apud Jul. Pollucem. Isidorus lib. 19. Orig. c. 22.+
POLYPTYCHUM ex Gr. , liber commentarius in quem redigebantur seu regerebantur acta publica, atque adeo domestica quaevis: maxime vero ita dicti libri censuales, in quibus descripti quotquot censuales ac tributarii erant, ipsaque soluti ratio exarabatur, in l. 2. Cod.+
POMAGIUM Pomaceum, Cidre. Statuta Aegidii Episcopi Sarisberiensis an. 1256.+
POMARIS pro Pomarium, Ager pomis consitus. Charta Gennadii Episcopi Astoricensis aerae 953.+
POMARIUS Malusarbor: Gallis, Pomier. Capitulare de Villis c. 70.+
POMATA Potio ex pomis confecta, Vasconibus Pomada, nostris Cidre. Consuetudo Bayon. tit. 7. art. 12.+
POMERIUM Will. Brito in Vocab. Pomarium est ubi poma ponuntur. Pomerium ubi poma nascuntur. Horticellus in quo sunt arbores pomorum, in Charta an. 1197.+
POMIFER Pomifera, Hortus arboribus fructiferis consitus. Charta Alema nica Goldasti 33.+
POMILIO Venditor pomorum, vel pomorum custos. Dicuntur etiam pomiliones, aquarum vel lignorum portitores, quia vili pretio quasi pomo conducebantur. Jo. de Jan.+
POMILORUS Mollis et enervis. Ita Papias MS. et editus, an Pomivorus.#
POMPA in Baptismatis solennibus: Abrenuntias Satanae et pompis ejus, id est ambitioni, jactantiae, etc. ut habet Theodulfus Aurelianensis de Ordine Baptismi cap. 12.+
POMUM Poma aurea, inter ministeria et ornamenta sacra. Hariulfus lib. 2. cap. 10.+
PONDERARE Olim, quod et etiamnum in Belgio obtinet, in more fuit, ut aegros pueros ad Sanctorum feretra vel sepulchra appenderent, et pondus tritico, panibus, aliave re, quam offerre Deo aut Sanctis volebant, exequarent, additâ summâ aliquâ auri argentive. Vita S. Erminoldi Abb. lib. 2. n. 3.+
PONDERATURA , Pondus, pensatio, pensum, in Gloss. Gr. Lat.#
PONDEROSUS Breviloq. Assiduus, i. dives, ponderosus in pecunia.#
PONDAGIUM Subsidii seu tributi species ex qualibet librata mercium tam evectarum quam invectarum Regi concessum.+
PONDICITAS Vide [Ponticus].#
PONDO Papiae, genus ponderis, libra est. Fere semper in veteribus Tabulis de argenti libra dicitur; ut libra, de libra aurea, in Chartis Dagoberti et Ludovici Imp. apud Doublet. p. 661. 736. etc.+
PONDUS abusive dicitur pro una libra, vel unus as est. Joan. de Janua. Gregorius Turon. lib. 10. cap. 19.+
PONERE Induere, Gall. Mettre un habit. Panegyricus Berengarii Aug.#
PONS Pontium extructio, inter publica onera recensetur, et a quibus nullum genus hominum, nulliusque dignitatis ac venerationis immune erat, ut loquitur lex 4. Cod. de Privileg. domus augustae.+
PONTATICUM Teloneum pontium, in Chronico Farfensi p. 667.+
PONTELLUS Illud cui aliquid innititur: et dicitur a Pons. Jo. de Janua.#
PONTICINARIUS Vide [Pontaticum].#
PONTICULUS Lex Salica tit. 57. §. 3.+
PONTICUS Ponticitas. Matth. Silvaticus: Ponticus sapor quid est, vel austera. Constantinus Africanus lib. 4. de Morbor. cognit. cap. 3.+
PONTIFEX Episcopus: passim in Legibus Wisigoth. Longobard. in Capitul. Caroli M. in vett. Formulis, etc.#
PONTONES genus Gallicanorum navium, Caesari lib. 3. cui eaedem sunt cum onerariis. Harum etiam meminit Agellius lib. 10. c. 25. Isidoro vero lib. 19. c. 1.+
PONTUS Capulumensis, nostris olim Pont, hodie La poignee de l' espee. Locum vide in investitura per pontum.#
POPADA Tabularium S. Stephani Lemovicensis: Bernardus Vicecomes de Comborn animae suae consulendum necessarium ducens, donavit S. Stephano mansum de Abiao, et hoc fecit integre, nihil inde retinendo, scilicet neque censum, neque exploit, neque popada, neque Ost, neque ullius consuetudinis exactionem.+
POPLICANI Vide [Populicani].#
POPPEA Pupa, pupae icon, nostris Poupee.+
POPULARE Habitare: hinc Galli Peupler vne ville.+ Popularis
POPULARITAS Spectaculorum editio, in l. 2. Cod. Th. de Offic. Rector. provinc. quae populi favor et applausus dicitur in l. 1. et 3. cod. Cod. de Spectacul.#
POPULATIO Populi coetus. Vita S. Deicoli Abb. n. 17.+
POPULICANI Poblicani, Publicani, Haeretici Manichaeorum sectarii, qui Graecis , Latinis scriptoribus Paulictani: sic appellati a Paulo Samosateno haeresis autore, sive a Paulo et Joanne, ut observatum a nobis ad Alexiadem pag. 412.+
POPULICUS Popularis. Utitur Gonzo Floriacensis in Miraculis S. Gengulfi n. 4.#
POPULNUS De populo, sicut ficulnus de ficu. Papias.#
POPULOSITAS in Glossis antiquis MSS. Populi festivae congregationes. Sidonius lib. 1. Epist. 9. Arctabat clientium praevia, pedissequa, circunfusa popularitas.#
POPULUS Turba, conserta hominum multitudo, in l. 6. et 10. Cod. Th. de Episcop. Passio SS. Perpetuae
et Felicitatis: Factus est populus immensus. Appelejus lib. 3. Metamorph.+
PORCA Isidorus et Papias: Porcam Baeti faciunt 30. pedum latitudine, sed porca est quod in 30. a rotundo extat, quod defossum est.+
PORCAMIS Mensura agraria. Vetus Agrimensor: Porcamis est pars agri habens in latitudine ped. 30. id est perticas 3. in longitudine 80. id est perticas decempedas 7.+
PORCARIA Stabulum porcorum, quae#
PORCARIUS Vide in Jumentarius [Jumentum].+
PORCASTER Porcus junior. Althelmus de 8. vitiis c. 8.+
PORCELLAGIUM Tributum ex porcellis, seu porcis, Gallis, Porceaux.+
PORCELLARE dicitur sus, cum porcellos edit: in Fleta lib. 2. c. 80. §.
2. 3.#
PORCILATIO idem forte quod Frescingagium, vel porcorum consuetudo, de qua mox. Tabularium Cluniacense ch. 336.+
PORCINA Porcorum grex, vel stabulum. Pactus Legis Salicae tit. 27. et Lex Sal. tit. 29. §.1. Si quis tintinnum de porcina aliena furaverit, etc.#
PORCISTETUM Locus ubi porci stant: Jo. de Janua. Porcherie, in Catholico parvo.+
PORCUS singularis. Vide [Singularis].+
PORISMA , Comparatum, bona quaevis. Jo. de Janua: Porisma, quaestus, lucrum. Ordericus Vitalis lib. 5. p. 580. 30.+
PORPECIA Piscis majoris species. Vide Aquaia, et [Geaspecia].#
PORPHYROGENITUS in purpura, patre Imperatore genitus, Graecis .+
PORPRENDERE Invadere, aliquid sua autoritate capere.+
PORRECTA Jusculum ex porris confectum, Gall. Porree. Miracula S. Galterii Abbatis Pontisarensis n. 26.+
PORRETANI Gilleberti Porretani Episcopi Pictavensis sectatores, de quo Otto Frisingensis lib. de Gestis Frider. cap. 46. 47. et alii apud Baron. an. 1147. Beslium, et Sammarthanos. Ebrardus Betuniensis contra Valdenses cap. 1. p. 49.+
PORTAE Angustiae itinerum, quas Hispani Portus vocant: , Graecis scriptoribus; Clausurae, Latinis recentioribus.+ Porta
PORTALE Porta. Nostri Portail, vel portal vocant portam ampliorem, decumanam, cujusmodi sunt urbium.+
PORTALLUM in Tabulario Ecclesiae Brivatensis sub an. 1253. 1256. Domuncula.#
PORTANARIUS Portenarius, idem qui [Portarius], Janitor: sic de hoc officio Monastico usurpat Eckehardus de Casibus S. Galli cap. 10. p. 82.+
PORTARE Autor Hist. Miscellae haec Theophanis, , sic reddidit, qui se bene portaverat. Phrasis Gall. Quis'estoit bien comporte.#
PORTARIUM Portorium, ac tributum, quod ad portas civitatum exsolvitur. Gloss. Gr. Lat. , Portarium.+
PORTARIUS Officium Monasticum, qui Portae Monasterii curam habet, Ostiarius dictus Vigilio Diacono in Regula Orientali cap. 26.+
PORTATICUM idem quod, Valvarum theloneum, in Speculo Saxonico lib. 2. art. 21. §. 1.+
PORTENARIUS Vide [Portanarius].#
PORTENDICULUM Felix omen, ex voce Lat. Portendere, Ominari. Lambertus Ardensis p. 148.+
PORTENSIS Portior, janitor, Ugutio, et J. de Janua.#
PORTERIUS Vide [Portarius].#
PORTSOKA Vetus Charta Cantabrigiensis, apud Somnerum in Tractat. de Gavelskind p. 135.+
PORTICANI Concilium Lateranense I. an. 1122. c. 12.+
PORTICULUS Papiae, Malleus in manu portatus, quo signum datur remigantibus. Ugutioni, et Jo. de Jana, Baculus parvus ad portandum habilis.+
PORTICUS sancta, Aedis sacrae propylaeum in porticus formam extructum, in quo consistebant Catechumeni et Poenitentes. Gregorius Turon. lib. 5. cap. 49.+
PORTIFORIUM Ingulfus pag. 907. Restituit Monasterio nostro calicem quondam capellae suae, unum Portiforium de usu nostrae Ecclesiae, et unum Missale, etc.+
PORTIO Pondus quoddam sex uncias habens. Papias.#
PORTIONALES Papias: Vis publica est, si quis civem ante portionales, populum, vel judicem, vel Regem appellantem necaverit, verberaverit, vel vinxerit.#
PORTIREVE Urbis sive portus Praepositus. Sic autem olim dictus est urbis Londinensis Praepositus, quem hodie Majorem vocant.+
PORTITOR idem qui [Portarius], Janitor, in Lege Longob. lib. 1. tit. 25. §. 16. Vide [Portanarius].+
PORTOLADI Remiges, Italis, Portunati; nostris, For???ts qui ont soin de l'esquif et le conduisent.+
PORTONARIUS Vide [Portanarius].#
PORTULANI qui portobus maris, vel fluminum, eoque nomine navibus quae in statione sunt, praesunt.+
PORTULATICUM Tributum quod praestatur pro navibus in portubus consistentibus.+
PORTUNUS Vide [Neptunus].#
PORTURA Capitulare de causis regni Italiae c. 17. Capitulare Pipini Regis Italiae c. 29. et Lex Longob. l. 3. tit. 5. c. 3.+
PORTUS Fauces, Claustra montium. Puertos Hispanis, quibus proprie dicuntur claustra Pyrenaeorum montium. Turpinus in Hist. Caroli M. cap. 11.+
PORTUS Reditus, praediorum commoda, Gallis Raports, revenus. Vita S. Placidi Mart. n. 45.+
POSA Tabularium S. Andreae Viennensis: Nantelmus filius Vitfredi dedit duas posas a Noiarcia, et suum redismo de Noianza. Vide [Pea].#
POSCA Vinum acidum aquae mixtum. Gloss. Gr. Lat. , Posca.+
POSCIRE Gauterius de Bellis Antiochenis p. 443.+
POSITOR Poeta. Abbo in Praefat. ad lib. 1. de Bellis Parisiac.+
POSIGIA Vide Posegia.#
POSITIONES Aedificia, in Glossis Isidori.+
POSSESSIO Praedium quod quis possidet. Vide Festum. Lex Salica tit. 36. §. 4.+
POSSESSORES in Lege Salica tit. 43. §. 7. dicuntur qui res in pago ubi commanent, proprias possident: Cives.+
POSSIBILITAS Leges Alvredi Regis West Sax. cap. 38.+
POST Penes. Marculfus lib. 1. form. 26.+
POSTA Statio, loci situs, positio: Italis Posta, nostris Poste.+
POSTABULA seu potius posttabula, seu retroaltare, posticum altaris, seu ejus ornamentum.+
POSTADVOCATUS Vide Advocatus [Advocati].#
POSTAL Fori Aragon. lib. 7. f. 132. v.+
POSTALTARE Velum, pallium, vel aliud quodpiam ornamentum, quod retro altare apponitur.+
POSTATUM Postium seu palorum series, Palissade de posteaux.+
POSTFERRI pro Postponi, in l. 8. Cod. Th. de Honorariis codicill.#
POSTCOMES qui vices Comitis agit.+
POSTCOMMUNIO vel post Communionem, Antiphona, quae post Communionem, in signum quod communicatio expleta est, concinitur: quae olim appellabatur ultima oratio ad complendum, ut testatur Walafridus Strabo de Reb. Eccl. cap. 2.+
POSTELLA pro postilena, Gall. Croupiere de cheval. Papias: Postella, ornamentum equi, dicta quasi post sellam, sicut antella, ante sellam.+
POSTELLUM Cippus, Gall. Posteau, vulgo Carcan; postis scilicet seu palus, cui alligati rei publice exponuntur ad majorem infamiam.+
POSTENA Vide [Postella].#
POSTERGALE Tergum cathedrae: Le dos de la chaire.+
POSTERULA Posterna, Posterior porta, vel portula, alias posterna, Italis Postierla: Posticum Latinis, et S. Isidoro in Regula cap. 1.+
POSTHEREDES qui alias Proheredes.+
POSTICIPARE quasi post capere.+
POSTICIUM in Glossis Gr. .+
POSTILIAE Notae. Sic autem maxime dicuntur notae marginales et perpetuae in sacra Biblia, quae secundum verba currunt, quasi postilla verba, quod haec subinde efferent Magistri, qui ejusmodi notas suis discipulis dictabant: nisi nomen mutuatae fuerint a voce Posta, quae paginam denotat, uti supra observatum.+
POSTIS ad regulandum, in supellectili libraria, apud Guigonem II. in Statutis Ord. Cartusiensis cap. 28. §. 2.+
POSTJURNUM Vetus Charta in Vita Aldrici Cenoman. Episcopi num. 56. Et debentur 9. de censu solid. 101. de inferenda et de postjurno, sive de censatico sol. 180.#
POSTMERIDIES Refectiones quae inter prandium et coenam fiunt.+
POSTMITTERE Postponere. Concilium Turon. II. c. 20.+
POSTNATUS Secundogenitus, ex Gallico puisne. Bromptonus lib. 2. c. 35. §. 1.+
POSTPONERE Dimittere. Leges Grimoaldi Regis Longob. tit. 4. §. 1.+
POSTSECUS Jam, , in Gloss. Alibi, .#
POST TERGARE Post tergum relinquere, in Gloss. vett.+
POSTULARI dicitur, qui communi Cleri et populi decreto ad Episcopatum eligitur, apud Gregorium M. lib. 7. Ind. 2. Epist. 51. 52 89. lib. 11. Epist. 14. lib. 12. Ep. 6.#
POSTULATIUS Ille qui postulat, petitor, rogator. Ita Papias MS. at edit. habet postulaticus. Glossae antiquae MSS. Postulatitius, ille qui postulatur.#
POSTURIUM Thomas Archid. in Hist. Salonitana cap. 21.+
POTAGIA Chronicon Augustanum an. 1370.+
POTAGIUM Potio quaevis, in Wichbild Magdeburg. art. 77.+
POTARE nomine matrimonii. Statutum Synodale Nicolai Episcopi Andegav. an. 1277. cap. 3.+
POTARIUS Vide Potum, [Potus].#
POTEBAT pro poterat, in Legibus Luitprandi Regis Longob. tit. 106. §. 1.#
POTENTARE Potestatem exercere, apud Luciferum Calaritanum lib. 2. pro S. Athanasio p. 88. 1. edit.#
POTENTATUS Papias: Potentia est sua cujusque solius: Potentatus autem, auctoritas judicialis in civitate.+
POTENTIA Titulus honorarius, quo Michaelem Imp. Constantinopolitanum compellat Nicolaus PP. Epist. 8.#
POTENTIALITER , apud Anastasium in Hist. Eccl. p. 114. Isidorus Pacensis in Chronico: Sicque pene belligerantes potentialiter regnant.#
POTENTIBILIS pro possibilis. Acta Murensis Monasterii p. 46.+
POTENTIVUS Capitulare I. Caroli M. an. 802. c. 11. apud v. cl. Steph. Baluzium: Non potentiva dominatione vel tyrannide sibi subjectos premant.#
POTESTAS Rex, Princeps, supremus loci Magistratus, in l. 31.+
POTESTATIVE Cum omni potestate ac imperio, magnifice.+
POTESTATIVUM idem quod [Potestas], Dominium, Seigneurie.+
POTESTATIVUS Potestate ac autoritate praeditus: Viri potestativi, nostris, Hommes puissans.+
POTESTUR pro potest. Uffingus Monach. in Carmine de S. Ludgero Episc. Mimigardensi:+
POTH Thvvroczius in Chron. Hungar. part. 2. c. 14.+
POTHEGA Vide [Apotheca].#
POTIO Galeni, Potio medicinalis, Medicine, apud Fulbertum Epist. 46.+
POTIONARE Medicinam accipere. Charta Octaviani Cardinalis apud Ughellum tom. 3. Ital. Sacr. pag. 635.+
POTIONARIUM Popina, Taberna. Gloss. Saxon. Aelfrici: Potionarium aelce cynne enc hu. i. omnis generis potus domus.#
POTIRIUM ex Gr. , Potio medicinalis.+
POTITIUM eadem notione. Balbus in Catholico: Potitium, potatio, vel confectio ex vino et herbis, medicina quae ponatur.+
POTOMIUM Jo. de Janua: Potomium est navigium fluviale tardum et grave, quod non nisi remigio progredi potest.+
POTURA pro pastura. Charta an. 1225. in Tabulario Ecclesiae Carnotensis n. 257.+
POTUS Poculum, vasculum, Gallis Pot, a potu, vel potione dictum.+
POTULENTUS Satiatus, apud Fortunatum in Vita S. Radegundis cap. 17.#
POUGESIA Vide [Pogesia].#
POULAINIA Pouleana, Rostra calceorum, de quibus copiose egimus ad Alexiadem p. 302.+
POULENAGIUM Vide Poulanus.#
POWCHIA Vide [Punga].#
PP Designare eam Byzantinorum monetam, quam Graeci , nostri Perperum vocarunt, docuimus in voce [Hyperperum].#
PRADA Pratorum series, Gallis, Pree.+
PRADELA Pratum, Gall. preau.+ Pradale
PRADISTERIUM Charta Hispanica aerae 1060.+
PRADUM Praddinae terrae, pratum, ex Italico Prado.+
PRAEAVISATUS Chronica Sclavica cap. 29.+
PRAEBALTHEATUS Praecinctus, adornatus. Dudo de moribus Norm. lib. 1.+
PRAEBENDA Praebitio, , in Glossis Lat. Gr. Neutro porro genere vox praebenda, usurpata a Latinis pro annonis militaribus, a Plauto in Persa, Livio lib. 2.+
PRECAMBIARE Vide [Cambiare].#
PRAECANTARE In modum incantatorum immurmurare. Acta Marty i S. Castuli n. 3.+
PRAECELEENTISSIMUS epitheton vulgo tribui solitum Regibus Franciae, a Gregorio M. PP. locis indicatis in Dissert. 23.+
PRAECENTOR Qui vocem praemittit in cantu, Isidoro lib. 7. Orig. c. 11.+
PRAECEPTARE Praecipere, praeceptum dare: S. Gerardus Abb. Sylvae Major. in vita S. Adelardi c. 9. Omnia, quae praeceptat S. Benedictus, etc.#
PRAECEPTOR Dominus, Princeps, supremus Magistratus. Willelmus Tyrius lib. 20. cap. 31.+
PRAECEPTORIAE literae, dicuntur in Jure Canonico, eae, quibus praecipitur a Summo Pontifice, ut vacans alicui conferatur Benesicium.+
PRAECEPTUM Diploma Regium, Charta Regia, Praeceptum Imperiale, in l. 3.+ Praeceptio
PRAECESSOR Episcopus, Praesul, in Chronico Vvalciodorensi: eundemque locum velut superiorem sub regimine Laudunensis Ecclesiae praecessoris constituit.#
PRAECINCTA Praecinctum, Ambitus, fines ac limites, intra quos locus quispiam praecingitur, concluditur.+
PRAECINCTURA Exactio, teloneum, vectigal.+
PRAECINCTORIUM Vestis sacerdotalis. In veteri Missa, ab Illyrico edita, habetur oratio ad Praecinctorium, cum illud scilicet induit Episcopus, sacra facturus: Praecinge me, Domine, virtute, et pone immaculatam viam meam.+
PRAECIPITARIA Praecipitatoria, Aries, machina bellica, quae muros praecipitat et diruit: pro petraria. Matth. Paris an. 1242. p. 396.+
PRAECIPITIUM ipsa praecipitatio, in Concil. Braccarensi an. 593. c. 16.+
PRAECLAVA Praeclavium, , Praetexta, in Gloss. Gr. Lat.#
PRAECLUIS Inclytus, valde gloriosus. Papiae. Nizo Abbas in Vita S. Basini Archiep. Trevir. n. 4.+
PRAECO Praetor, seu Judex Urbanus, Major, nostris Maire.+
PRAECONARE Praeconare, Praeconizare, Praedicare, extollere, Preconiser. Gloss. Gr. Lat. , Praecono, praedico. Martianus Capella lib. 17.+
PRAECORDIARI Gaudere, Laetari, apud Joannem Diac. in Actis S. Isidori Agricolae n. 21.#
PRAECORDIUM numero singulari, non semel occurrit apud vet. interpretem Epistolae S. Barnabae, ubi Graeca habent .#
PRECUM Charta anni 1146. apud Ughellum in Episcopis Veronensibus: Castellum de Cereta cum muris et munimine, et placito, districto, et preco, dederunt, etc.+
PRAECURSUS Vide [Percursus].#
PRAEDA Praedam vastare. Lex Alamannor. tit. 25.+
PRAEDARE Semper dare, apud Caelium Aurelian. lib. 3. Acut. cap. 14.#
PRAEDARIA Charta Guillelmi Marchionis Montisferrati an. 1156.+
PRAEDECARIUS Charta Widonis Imper. an. 892.+
PRAEDIATUS Praediorum dives, apud Baldricum Noviom. lib. 2. Chron. Camerac. cap. 32. 38.+
PRAEDICARE Verbum facere ad populum, concionari in Ecclesia, Gallis Precher. Concilium Vasense II. c. 2.+
PRAEDICATOR pro Episcopo, non semel apud Avitum Vienn. Epist. 47. et alibi.+
PRAEDICABILIS Praedicandus, laudandus, in l. 2. 7. C. Th. de Famos. libell. et l. 6.+
PRAEDITUS Praelatus. Veteres Glossae: Praeditus,
probatus, antepositus.+
PRAEDIUM Vide Alodium [Alodis].#
PRAEDUCTUS est, , in Gloss. Gr. Lat. Rursum: , Praeero. , Praepositus. Vide [Praeditus].#
PRAEDULATI solidi, seu praedolati. Leo Ostiensis lib. 1. cap. 28.+
PRAEFATIO Pars Missae, seu Liturgiae sacrae: sic dicta, quia est praelocutio totius orationis secuturae, et ad sacrificium praeparatio, inquit Amalarius in Eclogis, et ex eo Durandus lib. 4. cap. 33.+
PRAEFECTIANI Apparitores, seu Apparitores Praefecti Praetorio, de quibus est tit. in Cod. Th. et Justin. quorum mentio alibi in utroque Codice non semel occurrit, ut et apud Ammianum, et alios.+
PRAEFECTORIAE Civitates, quae a Praefectis seu Comitibus reguntur, vel quae iis in beneficium concessae sunt. Charta Ottonis II. Imp. an. 974.+
PRAEFECTURIUS Pulcharem Praefecturium Amalfitanum, quem etiam Gloriosi titulo cohonestat, non semel memorat Joannes VIII. PP. Epist. 39. 50. 51. 52.+
PRAEFECTI Aulae, vel Palatii, dicti Majores domus Aulae Francicae.+
PRAEFECTURAE in Italia vocabantur, in quibus et jus dicebatur, et nundinae agebantur, in quas Praefecti quotannis mittebantur, qui jus dicerent, cum magistratus suos non haberent; ut est apud Festum: quomodo sane Praeposituras, Praefecturas vocat Statutum Philippi Pulchri Regis Franc. an. 1202. pro reformatione regni cap. 10.+
PRAEFERENTIA Charta an. 1062.+
PRAEGNUS pro praegnans. Praegnum jumentum, in Lege Alemann. tit. 72. §. 3. tit. 73.#
PRAEJURAMENTUM Vide Antejuramentum.#
PRAELATUS Magistratus, qui populis praeest. Glossae veteres: Praepositi, Antepositi.+
PRAELIUM Vide [Hostis].#
PRAELOCUTOR Advocatus, Patronus, Causidicus: in Regiam Majestatem l. 1. cap. 11. etc.+
PRAELONUM Vide [Ploum].#
PRAEMUNIRE pro Praemonere, Submonere, citare, in jus vocare, apud forenses Anglos: unde celebris illius Brevis Regii nomen manavit: Praemunire facias.+
PRAEMUNITATES Immunitates, privilegia, in Bulla Honorii III. PP. an. 1205. in Bullario Casinensi tom. 2. pag. 250.#
PRAENOSTICUS Praesagus, praescius. Henricus Rosla in Herlingsberga:
Mens est quippe viri praenostica saepe futuri.#
PRAENOTARIUS qui Notarii, seu Grafiarii, vel Vicenotarii officio fungitur, Adjutor Notarii.+
PRAEPARARE alterum, dicebatur is, cui cum facultates sibi sat amplae haud essent, ut ipsemet in hostem pergere posset, similis sortis ac conditionis viros pro posse in armis ac instructu bellico adjuvabat. Capitulare an. 807. edit. Baluzianae cap. 2.+
PRAEPARATIO Hariulfus lib. 3. cap. 3.+
PRAEPEDIUM Impedimentum. Vita B. Nicolai Eremitae n. 1. afferentem servitio divino praepedium frequentiam nimiam humanae conversationis evitans.#
PRAEPORTARE Portare ante. Chronicon Montissereni an. 1134.+
PRAEPOS Papiae, Valde potens. Ex quo emendandae Glossae Isid. quae habent Propos.+
PRAEPOSITOR Ebrardus in Graecismo cap. 9.
Est homo Praepositor, qui prae me fercula ponit,
Et qui deponit sit tibi Depositor.#
PRAEPOSITI Scriptoribus Ecclesiasticis dicti potissimum Antistites, caeterique qui Ecclesiis praesunt, ut apud Cyprianum lib. 1. Ep. 5. lib. 5. Ep. 6. lib. 3. Ep. 21. lib. 5. Ep. 6. 73.+
PRAEPOSTERARE Ordine praepostero dicere. Gaudentius Brixiensis Episc. ser. 5.+
PRAEPOTESTAS summa et suprema potestas, supremum dominium. Baldricus lib. 3. Chron. Camerac. cap. 2.+
PRAERIA Gall. Prairie, Jus pascendi pascua in pratis post excisum foenum, in Charta an. 1248. Locum vide in [Blaeria].#
PRAERIPIUM Ripa altior. Petrus Damianus lib. 6. Ep. 5.+
PRAEROGATIVAE Gratiarum actiones Epist. 73. inter Francicas tom. 1. Hist. Franc.+
PRAEROGATIVARIUS seu officium Praerogativarum, cujus extat formula apud Senator. l. 11. Ep. 27.#
PRAEROGATOR Dispensator. Gloss. Isid.#
PRAESCINDATICUS Ad praescindendum habilis, Ugutioni.#
PRAESENS seu Praesentalis, dictus unus e Magistris militum, quod in procinctu seu comitatu Principis ageret, et Praesentalibus numeris praeesset, ut docet Notitia Imperii, ubi Magistri equitum et peditum in praesenti duo recensentur, alti tres per Orientem, Thracias et Illyrscum.+
PRAESENTALIS idem quod [praesens]. Charta Berarii Episcopi Cenomanensis in Actis Episcop. Cenoman. pag. 215.+
PRAESENTALITER in praesens, modo, Gall. presentement.+
PRAESENTANEUS Praesentaneum remedium, apud Marcellum Empir. Efficax.+
PRAESENTARE Offerre, Galli Presenter dicunt.+
PRAESENTATAE Oblationes, munera, xenia, Gall. Presens. Eginhardus Epist. 52.+
PRAESENTATIM Nunc, modo, Presentement. Iso Magister in Glossis ad Prudontium: En ergo. sc. habes. Praesentatim.#
PRAESENTATORIA Capitula Caroli C. in Concilio Suessionensi an. 853. cap. 32.+
PRAESENTIA Munus, Gallis Present, a praesentare, offerre: vel quia munera sunt, quae praesenti in manus dantur.+
PRAESENTIALIS Praesens. S. Eulogius lib. 2. Memor. cap. 8.+
PRAESENTIUS , in Gloss. Gr. Lat. Accuratius.#
PRAESES Praeses provinciae, Comes. Capitul. Caroli M. lib. 5. cap. 228.+
PRAESIDERE pro supersedere. Concilium Cloveshoviense an. 747. cap. 3.+
PRAESIDIUM Peculium, pecunia, bona, facultates, etc.+
PRAESINUM , in Gloss. Gr. Lat.#
PRAESOPUS Praepositus. Gaufredus Malaterra lib. 1. cap. 32. Giracii Praesopus, quem nos Praepositum dicimus. Ex Graeco .#
PRAESTAGIUM pro praestatio; Tributum, quod domino praestatur, vel potius mutuum coactum. Charta Constantiae Imperatricis an. 1198. apud Ughellum tom. 9. pag. 293.+
PRAESTAMARII vel Praestanarii. Charta Lusitanica apud Brandaonum in Monarch. Lusitan. tom. 3. pag. 294.+
PRAESTANDARII qui praestationes dominis exsolvunt.+
PRAESTANTIABILIS Multum, vel prae aliis valens. Ugutio.#
PRAESTARE Mutuo dare, commodare non accepta mercede, Gallis Prester.+
PRAESTARIA idem quod [Precaria], seu Libellus, quo quis praedium Ecclesiasticum ad usumfructum sub annuo censu in praestitum, et precario utendum suscipit: de qua contractus specie pluribus agimus infra in voce [Precaria].+
PRAESTIM pro Praesto, in Hist. Inventionis S. Prisci apud Ughellum tom. 8.#
PRAESTIMONIUM Charta Aldegastri, filii Sylonis Regis Ovetensis, an. 781.+
PRAESTIS haeres, in Gloss. Arabico Lat.#
PRAESTO Mox, statum. Petrus Damianus: Et praecipue id, quod praesto subjunctum est, Sacerdoti congruere videtur, etc.#
PRAESTOLABILITER Celeriter, expedite. Isidorus Pacensis Episcopus in Chronico, aera 772.+
PRAESTUS Paratus, nostris Prest. Vetus Inscriptio, 669. 4.+
PRAESULARE Praesulem agere. Autor vitae Gundulsi Roffensis Episcopi laudatus a Seldeno ad Eadmerum: Redduntur et ei denique possessiones - quae praesulantibus antecessoribus suis Lanfrancus in sua tenuerat ditione.#
PRAESULIUM pro praesulatu. Scriptor MS. Vitae S. Gaugerici Episcopi Camerac. in prologo: Quantus in praesulio effulserit.#
PRAESULTER pro Presbyter, scribitur in Legibus Luithprandi Regis Longob. tit. 69. §. 4.#
PRAESUMERE Sumere, capere. Synodi Hibernienses lib. 1. cap. 8.+
PRAESURA Vide [Prindere].#
PRAETENTURAE Praesidia militum, quae pro castris securitatis causa collocantur.+
PRAETESTATI solidi. Charta Longobardica in Bullario Casinensi tom. 2. pag. 12.+
PRAETITULARE Vide Titulus.#
PRAETOR Vide Epist. 71. inter Francicas Duchesnii tom. 4. Hist. Franc. pag. 517.#
PRAEVENTORES milites, sub dispositione Ducis Moesiae secundae, in Notitia Imperii.#
PRAEVIDERE dicebantur Monachi, qui lecturi aut cantaturi in Ecclesia, priusquam in eam irent, ad lectionem vel cantum se praeparabant.+
PRAEURBIUM Suburbium, spatium quod est ante urbem. Nizo Abb. in Vita S. Basini Arch. Trevir. n. 5. Monasterium, quod in praeurbio civitatis situm est.#
PRAGMATICUM Pragmaticum rescriptum, seu Sanctio pragmatica, dicitur, quae adhibita diligenti causae cognitione ex omnium procerum consensu in modum sententiae ultro a Principe conceditur, aut fertur.+
PRAMEKARLE Nautarum species, Danis, in Charta Waldemari Regis Daniae an. 1326. apud Pontanum lib. 7. Rer. Danicar. pag. 443.#
PRANDEDEUM in quo fit prandium. Ita Papias MS. et edit.#
PRANDEUM Vide [Brandeum].#
PRANDICULARIUS , in Gloss. Lat. Graec.#
PRANDIUM idem quod [Pastus], [coenaticum], [convivium], nostris, droit de Past.+
PRANSORIUM Locus ubi prandetur, Joanni de Janua: Annae Comnenae lib. 15.+
PRASINOPURPURA Color purpureus viridis, ex Gr. .+
PRASINOVULTIS in Epist. Michaelis Balbi Imp. cujus verba retulimus in v. [Melinus], ubi prasinovenetum esse conjiciebamus: sed nunc alia subit conjectura, voces nempe milinovultin, et prasinovultin, quae ibi occurrunt, ex Gr. , et efformatas.#
PRASINUM Viride acutissimum, herbaceum, , Porro. Isidor. lib. 19. Orig. cap. 17.+
PRASSA Charta, in Gloss. Arabico-Lat.#
PRASTIA Vide [Proastium].#
PRATA Argentum, Lusitanis: Plata, Castellanis. Charta Lusitanica aerae 1316. apud Brandaon. tom. 5. Monarch. Lusitan. pag. 304.+
PRATALINUM Pratum, in Charta Gregorii IX. PP. an. 1235. apud Ughellum tom. 1. part. 1. p. 84.#
PRATAKIUS servus, cui pratorum cura incumbit, in Tabul. Prioratus Neronisvillae fol. 24.#
PRATUM Pratellum, in Formula 61. Lindenbrogiana.+ Pratus
PRATERITIA Gall. Praire, vel tempus quo prata secantur.+
PRAVESCERE , in Gloss. Gr. Lat. MS. editum, , extermino, disperdo, deformo, depravo.#
PRAVICORDIUS qui est pravo corde. S. Augustinus in Psal. 146.+
PRAVIUM Albertus Aquensis lib. 3. cap. 64.+
PRAXARE Vide [Brace].#
PRAXERIA Vide Paxeria [Paxera].#
PRAXIT pro pransit, apud Anastasium in S. Vitaliano PP. Et Lavit se, et ibidem praxit in basilica Julii. Cod. alius habet, Laetus ibidem pransus est.#
PREBOSTATUS Praepositi dignitas, Gallis Prevoste.+
PRECARIA est Libellus, seu Charta, qua quis alodium vel praedium ab Ecclesia sub annuo censu ad vitam utendum accipit, illud precario possessurus, ut est in Capitul. Caroli M. lib. 7. cap. 104.+
PRECARIA Questa, seu roga, tributum, quod exigitur quasi deprecando, ut habet Lex Longobard.+
PRECATIO idem quod [Precaria], seu Charta Precariae, in Charta Theudonis Archidiaconi Divionensis an. 18.+
PRECATIO Oratio, quae a Presbytero ante Epistolam in Missa dicitur.+
PRECATOR Capitulare de Villis cap. 45.+
PRECATORIA Epistola, qua quis alium de re quapiam precatur, in Concilio Calched.+
PRECATORIUM Extat in lib. Epistolarum S. Bonifacii Arch.+
PRECATURA idem quod [Precaria], [questa], [roga].+
PRECES idem quod [Precatura], Exactio sub nomine precationis, Questa.+
PRECULA Inventarium Ecclesiae Eboracensis in Monastico Anglic. tom. 3. pag. 174.+
PREDERIA Machina bellica, quam Petrariam alii vocant.+
PREGA Charta Odonis Regis Franciae an. 889. apud Chiffletium in Tornutio pag. 271.+
PREMIDIONES Concilium Budense an. 1279. c. 3.+
PRENDITIO Usurpatio, exactio, malatolta.+
PRENSORIUM muscipula, , in veteribus Glossis.#
PRESALIA Vide Represalia.#
PRESBYTER Sacerdos. Isidorus lib. 7.+
PRESBYTERAE Presbyterissae, Presbyterorum uxores, eorum nempe, qui abdicato ex consensu mutuo matrimonii usu, divino cultui se mancipabant, Sacerdotes effecti, vel Episcopi.+
PRESBYTERALES Epistolae, quae ab Episcopis dantur iis, qui in aliena dioecesi ad Presbyteri dignitatem promoveri volunt.+
PRESBYTERATUS Titulus presbyteralis. Concilium Vernense an. 755. c. 21.+
PRESBYTERIUM Character, sive dignitas sacerdotalis.+
PRESMO Mustum, quod ex uvis stillat, antequam calcentur botri, Petro de Crescentiis lib. 4. c. 2.#
PRESSARE Papiae, frequenter premere. Gallis, Presser. Vide Savaronem ad Sidonium lib. 1. Epist. 9. et supra in Comprensare.#
PRESSARIA vox medicorum, dicta, quod intus initiantur, inquit Isidorus lib. 4. Orig. c. 9.#
PRESSORES Vide [Alatores].#
PRESSORIUM , in Gloss.+
PRESSURA vox medicorum. Caelius Aurelianus lib. 1. Acutor. cap. 1. Pressura intelligitur contra naturam somnus. Vide [Pressaria].#
PRESSURIA seu potius pressura, molestia. Albertus Stadensis an. 1139. Volens suscitare pressurias Adolfo Comiti, etc.#
PRESSUS Lex. Alem. tit. 62. §. 3. Si autem totus (nasus) a presso abscissus fuerit, etc. Nos diceremus, de pres.#
PRESTALDI et Pristaldi, Executores judicum nobilium, Sambuco, in Decret. S. Ladislai Hung.+
PRESTARE Prestaria, prestitura. Vide [Praestare].#
PRESTERIA Joannes XXII. PP. in Epistola de Rebus Armenicis, apud Odoricum Rainaldum an. 1322. n. 34.+
PRETIARE Pretium ponere, vel aestimare, Priser.+
PRETIUM Compositio seu mulcta pecuniaria homini imposita, qui alium occiderat, secundum ejus aestimationem, seu secundum ejus natales.+
PRETIUS pro pretiosus. Fridegodus in S. Wilfrido cap. 29.+
PREVENDARIA Vide in [Praebenda].#
PREVOD militare. Vide [Strofa].#
PREZECHI Tributi species apud Bohemos. Occurrit in Charta Ottocari Regis an. 1221. in Bohemia Pia pag. 88.#
PRIAPUS Machina bellica, sic dicta, quod rotis aptata, membri virilis speciem referret, quomodo Canones nostri. Historia Australis an. 1289.+
PRIMA nempe Hora, seu primum ex Officiis Ecclesiasticis diurnis. Vide Durandum lib. 5. cap. 5. et supra v. Hora [Horae].#
PRIMANI qui etiam interdum Primarii, sub Magistro militum praesentali inter Palatinas Legiones recensentur in Notitia Imperii. Vide Henricum Valesium ad lib. 16. Marcellani pag. 131.#
PRIMARCHATUS Burchardus de Casib. S. Galli cap. 7.+
PRIMARCHIO quasi primus Marchio. Charta Pontii Comitis Tolosani: Pontius D. G. Comes Tolosanus, Primarchio et Dux Aquitanorum, et uxor mea Garsindis, etc.#
PRIMARIA JC. Anglis, idem quod [Poderagium], seu primarium jus hypothecarium, quod habet creditor in feudum, aut praedium debitoris.+
PRIMARIOLUS , apud veterem Interpretem Moschionis de Morbis mulierum cap. 144.#
PRIMARIS pro Primarius. Primare altare, non semel in Actis Murensis Monasterii p. 15. 25. 29.#
PRIMAS Qui primas partes tenet, qui primum locum obtinet. Grammaticus infimi aevi MS.+
PRIMATUS Privilegium. Capitulare Radelchisi Principis Beneventani an. 851. an. 4. Vt singulae Ecclesiae suum primatum habeant integrum.#
PRIMICERIUS Primus cujusque ordinis. Lexicon Gr. MS. Reg. Cod. 930.+
PRIMICLERUS Munus Ecclesiasticum; primus et praecipuus inter Clericos: qui nempe universae
Clericorum catervae et familiae praeerat.+
PRIMISCRINIUS qui primum locum obtinet in Scriniis publicis, vel inter Scriniarios. Menaea 13.+
PRIMISSARIUS idem qui [primitiarius], de qua voce infra. Synodus Augustensis an. 1540.+
PRIMITIAE Concilium Burdegalense an. 1255. c. 20.+
PRIMITIARE Incipere. Petrus Blesensis Epist. 20.+
PRIMITIARIUS pro Primicerius, Dignitas Ecclesiastica, apud Crodogangum Metensem Episcopum in Regula Cononicor. cap. 10.+
PRIMITIVA Primitiae, in Chartis Regum aliquot Navarrae aerae 1068. et 1094.+
PRIMIVIRGIUS , in Gloss. Gr. Lat. primus ex lictoribus, qui virgam deferunt, Gloss. Isid.+
PRIMNA Puppis, Gr. . Ethelwerdus lib. 4. c. 3.+
PRIMOGENITA Primitiae, Charta an. 1069. ex Tabulario Ecclesiae Gratianopolit. fol. 24.+
PRIMOTICUS Apitius lib. 4. de Re culin. c. 5. Gustum de praecoquis sic facies: duracina primotica pusilla praecoquia purgabis, etc.#
PRIMULE Primo, primum, vel nuper. Adamnannus lib. 3. de Locis SS. c. 4.+
PRIMOPERAM Genus officii, in Goss. Lat. MS. regio cod. 1013. an primus seu Primicerius operum, seu Operarius, de qua dignitate suo loco egimus?#
PRIMOPLASTUS vox hybrida, , apud Prudentium hymno 7. et in lib. 1. Sacram. Rom. Eccl. c. 42.#
PRIMUS Primae, ut ajunt, conditionis, ut Medianus, mediae, et Minofledus infimae, apud Alamannos, in Capitulis ad Legem Alamann. c. 22.+
PRIMUS NAVIUM apud Luithprandum lib. 3. c. 6.+
PRINCEPS Rex, Imperator, in Legibus Wisigoth. lib. 5. tit. 7. §.20. in Leg. Longob. lib. 2. tit. 29. §. 1. tit. 39. §. 4. etc.+
PRINCIPALES Praecipui civitatum: , in veteri inscriptione. Alia Inscriptio apud Gualterum in Tabulis Siculis pag. 26.+
PRINCIPALITAS Principis auctoritas, majestas.+
PRINCIPARE Gubernare, regere, principem agere. Sidonius Apollinaris Carm. 9.+
PRINCIPATOR qui principium dat rebus.+
PRINCIPATUS Angeli ex tertio Hierarchiae Angelicae gradu, sic dicti, quod in eorum praelatione primus Principatus manifestatur, quia ipsum principando et imitantur et manifestant, inquit Hugo ex S. Dionysio. Vide Isidorum lib. 7. Orig. c. 5.+
PRINCIPIUM Palatium Principis. Tertullianus de Corona militis c. 12. Ecce annua votorum nuncupatio, prima in principiis, secunda in capitoliis.#
PRINCIPIUM Miles ipse Princeps, seu Principalis, ut est apud Vegetium lib. 2. c. 7.+
PRINDERE pro prehendere, Capere, unde nostri Prendre. Decretio Childeberti Regis §.9.+
PRINGIRE Vide [Prugire].#
PRIOR Priores, quomodo veteres dicimus, vel qui nos praecesserunt, Praecessores.+
PRISAE seu Captiones, dictum, quidquid ex subditis et tenentibus capitur ad expensas Regis et Domini, quod legitime et debite persolvi debet.+
PRISO Captivus, incarceratus, Gall. Prisonnier, qui in bello capitur, prehenditur, vel prenditur. Rogerus Hovedenus p. 541.+
PRISTALDUS Vide Prestaldus [Prestaldi].#
PRIVATA Latrina, secessus, Gall. Prive, vel privee. ut in Consuet. Meldensi art. 73.+
PRIVATARIUS Meminit Scylitzes p. 705.+
PRIVATIANI Officiales Comitis Rerum privatarum, in l. 24. Cod. Th. de Palatinis saer. largit.#
PRIVATUM in l. 12. Cod. Th. de Metatis, balneum, Tribonianus et Graeci interpretantur, ut observat Jacobus Gothofredus: quomodo usurpat Prochorus in vita S. Joannis Evangelistae.+
PRIVATI Curialibus opponuntur in Lege Wisigoth. l. 5. tit. 4. §. 19.+Privatus
PRIVICARNIUM Vide [Carniprivium].#
PRIVIGNA pro Noverca, utitur Eddius Stephanus in Vita S. Wilfridi c. 2.#
PRIVILEGES pro privilegia, quasi privatae Leges. Lex 7. Cod. Th. de Tyron. Ipsorum etiam qui militaturi sunt privilegibus accedentibus.#
PRIVILEGIA proprie dicuntur Principum et magnatum Diplomata pro Ecclesiis, quorum formula describitur a Papia. Vide [Benevalete].#
PRIVILEGIARE privilegia, immunitates conferre, in histor. Episcop. et Comitum Engolismensium c. 24.+
PRIWEN nomen Clypei Arturi Regis Britonum, in quo depicta imago Deiparae, apud Galfridum Monemuthensem lib. 7. cap. 2.#
PRO aliquo esse, alicui favere, alicujus partes amplecti, phrasis Gallica: Estre pour quelqu'un. Eginhardus Epist. 45.+
PROADVOCATUS Vide Advocatus [Advocati].#
PROASTIUM Praedium suburbanum. Vett. Glossae: , suburbanum.+
PROAULA in Gloss. Aelfrici, Domus coram aul, cle. Vita S. Willelmi Ducis c. 9.+
PROBA Specimen, , Gallis Epreuve, Italis Prova. Lex un. Cod. Th. de Statoribus: Per omnes provincias edictum generale misimus, ut ab stratoribus unus tantum solidus probae nomine posceretur.+
PROBABILIS Rectus, bonus, approbatus. Facundus Hermianensis lib. 4. cap. 1.+
PROBARE Leges Canuti Regis cap. 44.+
PROBATORES Approbatores, Anglis, Aprovvour, dicuntur ii, qui feloniam per se commissam esse confitentes, alios ejusdem reos arguunt.+
PROBORIUM Exprobratio, opprobrium, , in Gloss. Gr. Lat. Rursum: , probrum, obprobrium.#
PROBUS Gallis, Preux, miles animo valens. Caesarius Heisterbacensis lib. 9. c. 48.+
PROCAMIARE Vide [Cambiare].#
PROCANUS Papiae, Ornator aedificiorum.#
PROCASTRIA quae ante castra sunt, Bedae de Orthogr. et Papiae. Jo. de Janua: Procestria, loca extra civitatem, sicut procastria loca extra castra: vel procestria dicuntur loca extra civitatem degradata, per quae murus ascenditur.+
PROCENSUS nostris Surcens, census, qui ultra censum consuetum exolvitur. Tabular. eleemosynaria Montismorilionis fol. 21.+
PROCER Proceres. In Concilio Toletano VIII. subscribunt Dabila Comes et Procer, et Frolla Comes et Procer.+
PROCESSIO Collecta, , conventus, coetus scilicet populi in Ecclesia, ad quam processit, id est venit, collecti. Vetus interpres Concilii Laodiceni c. 7.+
PROCINCTUS Capitula Caroli M. lib. 4. c. 26.+
PROCINCTUS Procincta, Ambitus, vel limites loci alicujus, intra quos libertas seu immunitas illius includitur. Aelredus in Vita S. Edvvardi Confessor. cap. 6.+
PROCESSORES qui ex processione sunt, et in ea cum caeteris procedunt.+
PROCLAMARE Proclamatio. Vide [Clamare].#
PROCLAMOR Clamor, conclamatio, Proclameur, nostris; apud Galbertum in vita Caroli Comit. Fland. n. 15.#
PROCOLPUS idem quod [Colpus]. Lex Ripuar. tit. 77.+
PROCONES Synodus Nemausensis an. 1284.+
PROCONSUL Vicecomes, ut Consul, Comes. Gloss. Aelfrici Saxon.+
PROCOVIA Vide [Pactisis].#
PROCULCATORES Vide [Collocare].#
PROCULUM abominatio, in Gloss. Isid.#
PROCULUS qui nascitur cum pater peregrinatur, in Gloss. Arabico Lat. Qui patre longe peregrinante nascitur, vel longe a patre natus, in Gloss. Isid.#
PROCURARE Excipere hospitio et convivio, vel procurationem consuetudinariam, seu debitam exsolvere. Hist. Episcopor. Autisiodor. cap. 58.+
PROCURATOR Vicarius, locum tenens, qui alterius vice res gerit. Petrus Blesensis Ep. 47.+
PROCURSUS Genealogia, series generis. Matth. Paris an. 1130.+
PRODECIMA idem quod [Redecima], Decima decimae. Capitulare an. 823. c. 21. et lib. 2. Capitul. c. 21.+
PRODEFACERE Prodesse. Lex Wisigoth. lib. 6. tit. 4. §. 3.+
PRODEFINIRE idem quod Definire. Capitula Ludovici Pii an. 826. cap. 6. Tunc Comes causam prodefiniat, veluti si ipse qui quaerit praesens fuisset.#
PRODENSES Funes qui a prora alligantur ad terram, Italis Prodese, ex proda, prora, iisdem. Sanutus lib. 2. part. 4. cap. 25.+
PRODERIUS qui Proram curat in navibus, Prodire Italis. Occurrit apud Sanutum lib. 2. part. 4. cap. 20.#
PRODITOR qui rem furatam prodit, indicat, in Lege Longobard. lib. 1. tit. 25. §.4. 40. Occurrit in l. un. C. de Mendic. valid. et in l. 6. Cod. de Delator.#
PRODUM lucrum, Gallis Preu, Prosit: Italis Prode, et pro, qui a Provincialibus acceperunt, ut notat Acarisius. Usatici Barcinonenses MSS. cap. 63.+
PROFECTUS Lucrum, Profit. Capitulare de villis c. 36. Acciperes et sparvarios adnostrum profectum provideant.#
PROFERENDA Acta Episcoporum Cenomanensium in Gervasio cap. 31.+
PROFERENTIA Proferentium, Proferta, Proventus, reditus. Tabular. Celsinianense: Acquisivit de ipso Bertranno duas partes proferentii de annonada. Tabularium Conchense in Ruth. ch. 8.+
PROFERIMENTUM Dilatio, prolatio: cum quis stare juri, ac rectum facere renuit, vel differt. Usatici Barcinonenses MSS. cap. 93.+
PROFERUM Profrum, in Fleta lib. 1. cap. 38. §. 16. lib. 2. c. 32. §.2. 4. Monasticum Anglic. tom. 1. pag. 290.+
PROFESSIO professus. Vide [Profiteri].#
PROFFENDRA Tabular. S. Eparchii Inculism. fol. 38.+
PROFESSORES vel Professores ordinis, qui regulam ordinis alicujus profitentur, in Stat. Praemonstr. c. 4. §. 18.#
PROFESSI qui magisterium adepti sunt in Scholis, et docendi facultatem habent.+
PROFICUUM Lucrum, emolumentum, Profit. Hugo Flaviniac. in Chron. p. 247.+
PROFINIS Confinium. Vetus Charta an. 1012. apud Ughellum in Teatinis Episcopis n. 12.+
PROFITERI Confiteri, Confessionem Sacerdoti exsolvere, in Legibus Henrici I. Regis Angl. c. 66.+
PROFLAMMARE Flammis, vel incendio absumere.+
PROFIRMITER Certo, phrasis Gallica, Pour certain. Capitula Caroli M. lib. 3. c. 23.+
PROFRUM Vide [Proferum].#
PROFUGOSE fugiendo. Salvatus in vita S. Martini Sauriensis Presbyt. In urbem Colymbriam profugose redierunt.#
PROFUGULA Fugiens elimenta. Sic Glossae antiquae MSS.#
PROFULUM Charta an. 1197. apud Ughellum tom. 7. p. 1275. Quinque mandilia cum profulis. Videtur esse nostrum Profil, vel Porfil, Ora, Limbus.#
PROFUNDERE Vide [Superfusio].#
PROFUNDUS Color intensior, vividior: nos dicimus Fonce, Scriptores medii aevi, fundatus.+
PROFUSIO Vide [Superfusio].#
PROGENER Vir neptis, Festo. Glossar. Graeco. Lat. , Progener. ita in eodem Gloss.+
PROGENIES Gradus cognationis. Capitulare Compendiense an. 757. c. 1. Si in quarta progenie reperti fuerint conjuncti, non separamus, etc.#
PROGENIOSUS Nobili progenie genitus. Joan. Hocsemius in Adolpho a Marka cap. 5.+
PROGESTUM Vide [Proastium].#
PROGNOSTICON Vide Sortes Sanctorum [Sors].#
PROGRAMMA Litterae regali sigillo munitae, in Speculo Saxonico lib. 3. art. 34. et 64. Vide l. 29. Cod. Th. de Petition.#
PROHAERES Papiae, est, qui loco haeredis fungitur, aut institutus aut substitutus: vel potius haeredis haeres. Papianus lib. Respons. tit. 2.+
PROHASTIUM Vide [Proastium].#
PROLATARE Differre, procrastinare, , in Gloss. Gr. Lat.#
PROLIBERI qui ex liberis hominibus nascuntur aut nascentur. Charta Adelchisi Regis Longob. in Bullario Casinensi tom. 2. p. 11.+
PROLOQUIUM , sententia. Ammian. lib. 28.+
PROLOQUUTOR Proloquium. Vide [Praelocutor].#
PROLOCUTORIUM Locus publicus in quo conventus publici, quos Parlamenta vocabant, aguntur. Charta Petri Archiep. Panormitani an. 1130. apud Rocchum Pirrum tom. 1. p. 477.+
PROLUBIUM Cupiditas. Vita S. Gudilae Virg. c. 6. Formidans per diem suo prolubio satisfacere.#
PROMINARE Ducere, idem quod [minare], hinc Gall. Promener. Apulcius lib. 9.+
PROMISSARIUS qui facile promittit, apud Joannem Sarisberiensem lib. 3. Policrat. c. 11. Promissores, c. 12.#
PROMISSIO Professio Monastica. Theodemarus in Epist. ad Carolum M.+
PROMOTI qui inter Vexillationes merebant: horum meminit Ammianus Marcell. l. 15.+
PROMPTANIMITAS Alacritas. Gregorius Turon. de Vitis Patr. c. 7. Adeo enim laboravit in ejus obsequio, tota mentis promptanimitate, etc.#
PROMPTUARIUS Vltroneus, voluntarius, , in Gloss. Gr. Lat. Eadem in .#
PROMPTUS pro Promptuarium, Penus. Gregorius Turon. lib. 3. Hist. c. 15.+
PROMULSORIUM Vide [Pransorium].#
PROMUNCTORIUM , in Gloss. Gr. Lat.#
PROMURIUM et Promurus, murus ante murum, in Glossis Isid.+
PROMUS Anterior pars humeri, in Glossis MSS. ad Prudentium ex Bibl. S. Germani Paris.#
PRONA Veteres Consuetud. Floriac. Coenobii apud Joan. a Bosco.+
PRONAUS Atrium aedis sacrae Graecis, , apud Vitruvium, et in aliquot antiquis Inscriptionibus.+
PRONUNCIARE Legere. Vita S. Fulgentii Episc. Ruspensis n. 65.+
PROPASTURA Vetus Charta in Hist. Monasterii S. Audoeni Rotom. p. 436.+
PROPAGUS pro, Pagus, ex Gall. Pourpays. Charta Dagoberti Regis apud Doubletum p. 656.+
PROPARS Propertia. Vide [Perpars].#
PROPASSIO dicitur quum care titillat, visa muliere: sed passio; quando ille malus affectus erumpit postea in effectum. Glossa in Math. 5.+
PROPERDA Perditio. Tabul. S. Albani Antegav.+
PROPHETAE seu , Harioli, in Gloss. S. Benedicti cap. , seu de Aedibus.+
PROPHETISMUS Mahumetismus, seu Religio Saracenorum, qui Mahumetem ut Prophetam magnum praedicant ac colunt. S. Eulogius lib. 1.+
PROPHETIUM , Aedes sacra Divo ex Prophetis. Concil. Constantinopol. sub Menna act. 3.+
PROPINA inquit Isidorus lib. 15. Orig. cap. 2.+
PROPINQUABILIS Propinquus. Vita S. Abrahae Eremitae:+
PROPINQUITAS Tabular. Abbat. S. Joan. Ambian. an. 1227. fol. 222.+
PROPITIATORIUM dictum quasi propitiatoris officium, Papiae.+
PROPOLIM Gloss. Anglo-Sax. Aelfrici: Propolim, vel portica, . At apud Somnerum, equum sonat.#
PROPONENDA Tributum quod a mercatoribus pendi solebat ob facultatem merces suas venum proponexdi et exponendi in nundinis publicis, in l. 2 Cod. Th. de Veteran. ubi consulendus Jacobus Gotho fredus.+
PROPORTARE Monasticum Anglic. tom. 1. p. 534.+
PROPORTATIO Inquisitio, declaratio, Veredictum, testium auditio, seu potius declaratio, Information: vox fori Anglici et Scotici. Quoniam Attachiamenta cap. 68.+
PROPOSITOR Pincerna, forte ex Graeco . Eckehardus junior de Casibus S. Galli cap. 1.+
PROPRAEFECTO Propraefectis. Observat Henricus Valesius ad Ammiani Marcellini lib. 14. aliud esse agere pro praefecto, aliud agere pro praefectis.+
PROPRENDERE Vide Proprendere [Porprendere].#
PROPRIARE Rem sibi propriam facere, asserere, vindicare, in Legibus Saxonicis Edw. Senioris cap. 2. apud Bromptonum.+
PROPRIETARII In Speculo Saxonico lib. 1. art. 2. §.2.+
PROPRIETATES Alodia, patrimonia, bona quae ex successione parentum alicui obveniunt. Speculum Saxonicum lib. 1. art. 8. §.1.+
PROPRINDERE Proprestura. Vide Proprindere.#
PROPRIUM idem quod Proprietas [Proprietates]. Autor Queroli: Datum tibi est de proprio nihil habere.+
PROPRIUS Cliens, servus. Gregorius M. lib. 9. Epist. 38.+
PROQUIRITARE Publicare. Vide Savaronem ad Sidonium lib. 8. Epist. 6.#
PRORA capitis, Constantino Africano de Morbor. curat. l. 1. c. 10. 16. dicitur pars anterior, ut puppis capitis, eidem c. 14. 15. 16. lib. 3. c. 14. etc.+
PROROGATORES tritici, vini, et casei, apud Senatorem lib. 10. ep. 28.#
PRORSUS Rectus, Vita S. Gudilae Virg c. 2.+
PROSA Latinis scriptoribus, oratio pedestris recta, , quae versificatae opponitur. Hinc prosaica oratia apud Plinium l. 7. c. 56.+
PROSCHOLUS dicebatur in schola ille, qui non docendis tam pueris, quam eorum moribus praefectus erat, ut scilicet concinne ad Magistrum accederent, ut omni gestu, incessu, vestitu, compositi essent.+
PROSCRIPTIO Exactio. Aimoinus lib. 3. Hist. Franc. c. 32.+
PROSECUTOR Procurator, qui alieno nomine rem prosequitur.+
PROSELYTI ex Gr. , dicebantur apud Judaeos, qui ex gentibus non coacti se Judaicae religioni addicebant, .+
PROSERVIRE Deservire terram, vel beneficium proservire, Colere, incolere, et ex eo census persolvere. Charta Alamannica Goldasti 42.+
PROSERVI qui ex servis nascuntur, seu potius nascentur, in Charta Adelchisi Regis Longobard. in Bullario Casinensi tom. 2. pag. 11.+
PROSILIRE Conquiescere, , in Glossis Gr. Lat.#
PRONESIUM Gaufredus Grossus in Vita B. Bernardi Abbat. Tiron. n. 30.+
PROSOCER qui vice soceri est, ob filiam forte adoptivam, quam duxit, qui progener dicitur in veteri inscriptione, uti supra observatum.+
PROSTANTES Meretrices publicae, quas vulgo prostitutas dicimus.+
PROSTRATI ex eorum Poenitentium ordine, quos Graeci patres vocant, locis ab Allatio indicatis lib. de Narthece veteris Ecclesiae pag. 70. etc. 82. etc. 1. edit.+
PROTASINGRITIS Primus a secretis, Graecis recentiobus, , ut pluribus docuimus ad Cinnamum p. 493.+
PROTECTIO Regis infricta, quam vulgo Salvamgardiam dicimus. Vide Quoniam Attachiamenta cap. 54. 73. et supra in v. Pax.#
PROTECTORES Corporis Imperatoris Custodes, qui Principis latus protegebant, ut est in l. 9.+
PROTECTOR apud Anglos, dicitur Regni Gubernator ac rector, absente Rege. Thomas Walsinghamus p. 408.+
PROTEDAE Faculae de pineo ligno, Papias.#
PROTHI seu Proti, appellati Primores, seu Praesides universitatis Judaeorum, apud Siculos, ut patet ex Charta an. 1340. apud Rocchum Pirrum in Archiepisc. Messan. Ex Gr. .#
PROTHIREMARII Sanutus lib. 2. part. 4. c. 21.+
PROTOCANCELLARIUS qui nostris Archi-Cancellarius: , apud Anonymum Combefisianum in Porphyrogenito n. 8.#
PROTOCAPELLANUS qui alias Archipellanus.+
PROTOCHARTULARIUS Officium Monasticum, cujus mentio fit in Ritu electionis Abbatis Casinensis. Vide Chartularius [Chartularii].#
PROTOCHRISTICOLA Magnus Imperii protochristicola, Constantinus M. dicitur Glabro Rodulpho lib. 4. c. 6.#
PROTOCOLUM Liber ex glutine compactus, in quem acta publica referuntur.+
PROTOFORESTARIUS Vide Forestarius [Foresta].#
PROTOJUDEX Protojudex Salerni, in veteri Charta apud Ughellum tom 7. Ital. Sacrae p. 571. 574.#
PROTOMANDATOR Vide [Mandator].#
PROTONOBILISSIMUS , Dignitas Palatina apud Imperatores Constantinopolitanos, de qua diximus ad Alexiadem p. 339.+
PROTONOTARIUS Vide Notarius [Notarii].#
PROTOPAPA , Dignitas praecipua in Ecclesiis Graecanicis, de qua Codinus de Offic. cap. 1. n. 30.+
PROTOPARENS Vox hybrida, usurpata a Prudentio hym. 9. de Adam, in Synodo Landavensi sub Cerenhiro Episcopo, et a Thvvroczio in Hist. Hungar. 1. part. c. 2.#
PROTOPATRICIUS Dignitas in aula CP. qua donatus legitur quidam Cosmas Anthius Imperatorius Protonotarius, et Strategus Siciliae et Longobardiae sub an. 893.+
PROTOPINCERNA Primus Pincernarum, dignitas in Palatio Regum Francorum, de qua Joannes VIII. PP. Epist. 216. Vide [Pincerna].#
PROTOSECRETARIUS primus Secretarius apud Anastasium in Collectaneis p. 254.+
PROTOSEVASTUS Ex Gr. , Dignitas in Palatio Constantinopolitano praecipua, ab Alexio Comneno Imp. primum inventa, qua fratrem Adrianum donavit, ut habent Anna Comnena et Zonaras. Willelmus Tyrius lib. 18. cap. 24.+
PROTOSCRINIARIUS Dignitas in Ecclesia Rcmana, in Vita S. Sebastiant Martyris, et in Chronico Farfensi p. 67.#
PROTOSPATHARIUS primus et Princeps Spathariorum. Glossae nomicae: . Leo Ost. l. 1. c. 51. (al. 52.)+
PROTOSTRATOR Primus Stratorum, dignitas in aula Constantinopolitana, cui Stabuli Imperatorii cura incumbebat, ut est apud Cinnamum et Zonaram. Willelmus Tyrius lib. 18. cap. 24.+
PROTOSYMBOLUS Saracenorum Princeps ita appellatus. Andreas Silvius in Chronico Marcianensi an. 586.+
PROTOSYNCELLUS primus Syncellorum Patriarcharum, vel Episcoporum, qui plures erant, ut suo loco docemus.+
PROTOTHRONUS Graecis Anastasius ad Concil. VIII. act. 1.+
PROTRACTIO Ordinarius Praemonstratensis cap. 3.+
PROTRACTUS In jus tractus. Consuetudines Arkenses an. 1231.+
PROTUTELA Primae exercitus aciei ducatus, praefectura, ut Retulela, extremae, l' Avant-garde, et l' Arriere-garde.+
PROVENDA Vide [Praebenda].#
PROVERBIARI Proverbia dicere, vel proverbia vituperare: hinc proverbiosus, proverbiositas, Ugutio.+
PROVERBIATOR Autor libri Proverbiorum, dicitur Anastasio Bibliothecario, apud Baron. an. 869. n. 84. et in Praefat. ad VIII. Synodum sub finem.#
PROVIDENTIAE Provisiones annonariae, vel etiam aliae ad victum, Gall. Pourvoyances.+
PROVINCIA Dioecesis Metropolitani. Bonifacius I. PP. Epist. 3.+
PROVINCIALES Monetae Comitum Provinciae, quarum usum ac cursum interdixit S. Ludovicus in Statuto de Monetis, ubi Provinciaux appellantur. Charta, descripta a Gassendo in Notitia Ecclesiae Diniensis p. 84.+
PROVISIONES apud Ammianum lib. 17. pag. 90. pro annonis necessariis ad victum. Provisio annonaria, apud Pollionem. Corippus lib. 3.#
PROVISOR Gr. , Episcopus. Charta anni 1111. in Bibl. Cluniac. p. 579. Ricuinus Dei gratia Provisor Tullensium Pontio Abbati Cluniacensi, etc.#
PROVITRIX Providentia dotata, Baudovinia in Vita S. Radegundis Reginae: Hoc donum coeleste provitrix optima, gubernatrix bona, - in Monasterio dimisit.#
PROVODNAREM Tributi aut exactionis species, apud Bohemos, in Charta Ottocar Regis an. 1221. in Bohemia pia p. 88.#
PROVOLVENS Anselmus Episc. Havelbergensis lib. 2. Dialog. c. 11.+
PROUVATIA Vide [Praebenda].#
PROXIMARE appropinquare. Utitur Solinus cap. 11. et 20.#
PROXIMUS Proximi scriniorum, qui Magistro scriniorum proximi erant, quorum dignitas Proximatus dicitur, eaque amplissima erat, adeo, ut Comitum dignitate ornarentur, ut est in titul. 26. Cod. Th. lib. 6.+
PRUGIRE Vide Rugitus [Rugire].#
PRUINA Artium doctrina, eruditio honestarum. Ita Papias MS. et editus.#
PRUMULUS Gloss. Latino-Theotis. Paranymphus, Prutcboto. Alibi: Paranymphus, prumulis.#
PRUNARIUS Prunus, Prunier, in Capitulari de villis c. 70.#
PRUNELLUM Prunum silvestre, nostris Prunelle, unde Pupillae nomen. Fortunatus l. 11. Poem. 16. de Prunellis:#
PRUTISSIMUS Charta Alamannica 50. Goldasti: Donatumque in perpetuum esse volo, et prutissima voluntate confirmo. Pro promptissima, vel purissima.#
PRUVINENSIS MONETA sic dicta moneta Comitum Campaniae, quod in oppido Pruvinensi cuderetur.+
PRYK Vetus Scheda apud Spelmannum: Tenet 4. messuagia - per servitium inveniendi unum equum, unum saccum, et unum pryk in guerra Walliae, quandocumque contigerit Regem ibi guerrare.+
PSACHNION , Vestis summorum Pontificum, et Patriarcharum propria. Historia de Exilio S. Martini PP. p. 92.+
PSALLENTIA Cantus, ordo et ratio canendi, ex Gr. , Canere. Epist. 3.+
PSALLENTIUM et Psallentia, Cantus Ecclesiasticus, laudum divinarum, Psalmorum, et Hymnorum concentus.+
PSALLIANI Haeretici, de quibus sic S. Augustinus lib. de Haeres.+
PSALMISTAE Cantores, in Concilio Laodic. can. 23. et Calched. can. 14.+
PSALMISTANI iidem qui [Psalmistae], apud Odonem Cluniac. in Vita S. Gerardi Comitis Aureliac. cap. 11.+
PSALMICINES Psaltae, cantores, Clerici Psalmicines, apud Sidonium lib. 5. Epist. 17.+
PSALMODIZARE Psalmos cantare, vel cantare eo cantu, quo Psalmi concinuntur: Gallis, Psalmodier. Provinciale Eccles. Cantuar. lib. 1. tit. 14.+
PSALMUS S. Augustinus in Psalm. 4.+ Psalmi
PSALTERATUS Literatus, qui scit legere, Psalterium scilicet. Regula Magistri cap. 57.+
PSALTERIUM Glossae Gr. Lat. , Sambucum.+
PSEUDOALYTHINUS Subpurpureus, non omnino purpureus, sed ad candicans accedens: quo sensu Auctor libri de Coena Domini, qui inter Cypriani opera editus est, Josepho Pseudoalitinam vestem tribuit.+
PSEUDOCALIDUS Semicalidus, nostris, Tiede. Marcellus Empiricus cap. ult. p. 252. Tum medicamen adhuc pseudocalidum diffunditur in mortarium.#
PSEUDOCASTELLUM Munimentum extemporaneum, quod castelli vicem praebet. Fulcherius Carnot. lib. 3. Hist. Hier. c. 55.+
PSEUDOCASTUS apud auctorem Praedestinati lib. 1. pag. 15.#
PSEUDOCOMITATENSES Numeri militares, sic dicti in Palatina militia, quorum mentio non uno loco in Notitia Imperii, et in Cod. Theodos. lib. 10.+
PSEUDOCHORITA pro Pseudanachoreta, utitur autor vitae B. Stephani Abbat. Obasinensis lib. 1. cap. 5.#
PSEUDOCONVERSUS apud Lambertum Ardensem p. 175. Pseudomonachus.#
PSEUDODOCTOR in Capitulari Aquisgranensi an. 789. c. 80.#
PSEUDOFILIUS vox hibrida, apud Gregorium VII PP. lib. 1. Epist. 23.#
PSEUDOFLAVUS Subflavus, leoninus. Marcellus Empiric. cap. 8. p. 66. Colore pseudoflavo, quasi leonino.#
PSEUDOFORUM Posticum, , nostris Fausseporte.+
PSEUDOFRATRES in Regula Templariorum Militum cap. 21.#
PSEUDOGRAPHAE narrationes et dubiae, quae vulgo Apocryphae, quibus opponuntur Libri Canonici et Catholici, in Capitul. Aquisgran. an. 789. c. 76. et lib. 1. Capitul. c. 73.+
PSEUDOGRATIA Falsa gratia, Dei scilicet. Utitur Joan. Sarisber. lib. 2. Policrat. c. 29.#
PSEUDOLACTINUS Subalbus, subcandidus, cinericus, Gr. , nostris Gris. Jo. Diaconus lib. 4. Vitae S. Gregorn M. c. 83.+
PSEUDOLIQUIDUS non omnino liquidus. Marcellus Empir. c. 16. p. 115. Haec trita permiscentur, ut pseudoliquida sint.#
PSEUDOPEREGRINUS apud Lambertum Ardensem pag. 175. qui non pietatis gratia peregrinationem suscipit.#
PSEUDOSANCTITAS Vox hybrida, in Vita S. Guthlaci c. 32.#
PSEUDOSERICUM Pannus ex serico et tela contextus. Occurrit in Notis Tyronis p. 159.#
PSEUDOTHYRUM , quod Sulpitio Severo Pseudoforum dicitur, posticum aliis, nostris Fausseporte. averso porta, Livio lib. 10. et Tacit. lib. 3.+
PSIATIUM Psiathus, Matta, storea, teges, ex junco aut papyro confecta; Gallis, Nate, in qua et cubabant et considebant Monachi, quomodo describitur a Philone Judaeo lib. de Vita contemplat. p. 616.+
PSICOLUTRA in Notis Tyron. pag. 184. ex Gr. , Frigidarium.#
PSILLIA Anastasius Biblioth. in Paschali PP. p. 152.+
PSITTACI Vide [Stelligeri].#
PSITTARCIUM Vide [Sistarcia].#
PTERARIA Capitulare de Villis c. 62.+
PTIGMATA Causiae, in Glossis Isidori, ubi perperam pitigmata: ex Gr. , linteum duplicatum, cujusmodi sunt Causiae [Causia]. Vide in hac voce.#
PTISANARIUM Mortarium, a Ptisanis.+
PTOCHIUM Domus pauperum hospitio deputata, ex Gr. , quod et Graeci vocant: Locus scilicet venerabilis in quo pauperes et infirmi homines pascuntur, uti definitur a Juliano Antecessore.+
PTOLOMARE Regnare, imperare more Ptolemoorum Regum Aegypti, qui omnes ab Alexandro M. usque ad Cleopatram Ptolemei vocati sunt.+
PUBERALE , in Gloss. Gr. Lat. pubes, pecten.#
PUBETA Adolescens, in Gloss. Isidori. Glossae aliae: Pubeda, juvenis sine pube. Alibi: Pubeda, adultus. Utitur Martianus Capella lib. 1. et 9. p. 12. et 308.#
PUBLICANI Vide [Populicani].#
PUBLICITER Publice, in Capitulari Suessionensi an. 844. c. 2.+
PUBLICUM Tributum, vectigal, Graecis . Gregorius Turon. lib. 1. de Miracul. cap. 44.+
PUBLICARIUM eadem notione. Gloss. Gr. Lat. , publicarium. Charta Friderici Imp. an. 1158.+
PUBLICUS Judex publicus. Lex Longob. lib. 2. tit. 51. §. 1.+
PUCATRIX , in Gloss. Gr. Lat.#
PUCCIOLUM VINUM quod Latinis Lora seu aqua in vinaceis macerata, de qua Plinius lib. 14. c. 10. ita Matth. Silvaticus.#
PUCILLAGIUM sive Virginitas, apud Bractonum lib. 3. Tract. de Corona c. 21. §. 13. c. 28. §. 2.+
PUDHEPER Nemoris caesio, in Legibus Henrici I. Regis Angl. cap. 38.+
PUDIMENTUM , Pudendum, penes, in Gloss. Gr. Lat.#
PUDORIFICARE Joannes de Janua: Pudoratus, pudore suffusus; expudoratus, extra pudorem positus. Leges Baronum Scoticor. seu Quoniam Attachtamenta c. 47. §.47.+
PUDOROSUS Gloss. Gr. Lat. , Modestus, pudorosus, verecundus, pudens.#
PUDUCLARE Peduclare, Pediculis purgare, pediculos abstergere a vestibus. Glossae veteres, editae ab H. Stephano p. 336.+
PUELLA cognominatus Guillelmus Abbas Fiscanensis pro decore, inquit Ordericus Vitalis lib. 11. Huc refer versus sequentes:
Dum dubitat natura marem faceretne puellam,
Factus es, o pulcher, pene puella puer.+
PUELLARIUS , in Gloss. Gr. Lat. MS. Perperam in edito pullarius. Fragm. Petronii: Imo etiam puellarius erat, omnis Minervae homo.#
PUER Homo, famulus cujusl bet aetatis, subditus: quomodo apud Athenienses servos et famulos appellatos docent Ammonius , et Moschopulus lib. p. 135.+
PUERALIS Pueralius, , in Gloss. Gr. Lat.#
PUERASTER Gloss. Gr. Lat. , juvenis, pueraster.#
PUERICELLULI Camerarii, cambellani, seu qui vulgo Gallis, Valets de Chambre dicuntur. Vita S. Fructuosi n. 2.+
PUERITER in modum pueri. Historia Translat. S. Bathildis, n. 6.+
PUEROSUS , in Gloss. Gr. Lat.#
PUERPERIUM Partus, foetus. Abdias Babylonic. lib. 3. Hist. Apost. pag. 37.+
PUGIL Campio, in Foris Bigorrensibus art. 20.+
PUGILLARES inter ministeria sacra, quae Pontifici ad stationem procedenti praeferebantur, recensentur: quos eosdem esse censet Panvinius cum fistulis aureis vel argenteis, quibus Fideles sacro-sanctum Christi Sanguinem hauriebant, quarumque solus Romanus Pontifex usum adhuc observat.+
PUGILLATA quantum pugillo continetur, Gall. Poignee.+
PUGILLONES Pugillatores, in Gloss. Isid.#
PUGILLUS Modus agri. Tabularium Casauriense: Terram petiam unam per mensuram quartarum sex, et aliam petiam per mensuram sextarium unum, et pugillos sex.+
PUGINATA Pugneia, Pugillata, Gallis nostris Poignee.+
PUGIUM Vide [Podium].#
PUGNA Duellum, monomachia, seu judicium duelli. Lex Longobard. lib. 2. tit. 55.+
PUGNANDERIA Pugillata frumenti vel farinae, quae debetur Molendinario. Vide in [Formiscare].#
PUGNEIA Vide [Puginata].#
PUGNERIA Annonariae mensurae species, idem forte quod [Puginata].+
PUGNIZARI Pugnis caedi, in Vita S. Theodardi Archiep. Narbon. p. 756.#
PULCHRARE Decorare, Ugutioni.#
PULCHRIFACERE Pulchrum facere: Gallis, Embellir.+
PULCINUS Pullus, Gall. Poucin, Poulet. Petrus Damian. lib. 6. Epist. 21.+
PULEDRUS Vide [Poledrus].#
PULESLACH Pulislac. Lex Alemann. tit. 59.+
PULEPRUST Lex Alemannor. tit. 65. §. 7.+
PULETUM Vide [Polyptychum].#
PULICO Vide Puduclo.#
PULITAS in Formula 14. ex Baluzianis: Incredulas dicit loquelas, et improbus coinquinat, et conscientias bonum merito conquisitas, mundas, sanctas, et antiquas, pulchras, firmissimas, et pulitas meas rumpit anutatiros, etc. Quis Oedipus haec interpretetur?+
PULIA Charta Henrici II. Reg. Angi. pro Monasterio de Bernaio in Norman. in 106.+
PULLA Monasticum Anglic. tom. 1. p. 722.+
PULLAE Monilia, vel torques camelorum, in lib. Judic. It. Glossae Biblicae MSS. Thuani.#
PULLANI Pulli equini, Gall. Poulains.+
PULLANI Sugerio in Vita Ludovici VII. Regis Franc. cap. 24.+
PULLARE Tumor inter gingivas et maxillas: morbus pullorum equinorum. Vide Vegetium l. 2. de Arte veter. c. 25.#
PULLARIUS Officium in coquina regia, cui pullorum seu altilium cura incumbit, in Ordinat. Hospitii S. Ludovici Reg. an. 1261.+
PULLETRUM Vide [Poledrus].#
PULLICENUS Pullus gallinaceus, Poucin, nostris.+
PULLIPASTA Pulpasta, Gallina altilis, in Fragm. Petronii pag. 54.+
PULLONATUS Pullus equinus domi educatus, nutritus. Bracton. lib. 3. tract. de Corona c. 32. §. 5.+
PULLUS Pullorum cantus, Gallicinium, .+
PULMENTUM vox veteribus cognita; sed sequiori aetate, maxime in Regulis Monasticis usurpata, ubi pro quovis obsonio accipitur: Neque enim, inquit Joannes Sarisber. lib. 8. Policrat. c. 7.+
PULPITUM Ambo Ecclesiae. Gloss. Isid. Pulpitum, analogium, lectrum.+
PULSABULUM Vide [Pulsare].#
PULSARE In jus vocare. Gloss. Gr. Lat. Pulsat, .+
PULSARE Pulsantes, Pulsatorium. Pulsantes, dicuntur Monachismi candidati, qui pulsant ad fores Monasterii, et in Monachorum album admitti ambiunt et deposcunt: qui pro foribus excubant, indicium perseverantiae suae ac desiderii sui, pariterque humilitatis ac patientiae demonstrant, ut ait Cassianus lib. 4. de Instit. Can. c. 3. 30. 32.+
PULSARE signa, campanas: Sonner les cloches. Kero Monachus: Pulsat, clochot. Pulsans, chlochonti. Pulsaverit, clocchit. Udalricus lib. 1. Consuct. Cluniacens. c. 5.+
PULSATUM vinum, Gallis Vin pousse et boute, in Charta Libertatum villae Carrofensis in Biturigib. an. 1194. apud Thomasserium.#
PULSIONES alarum. Fridericus II. lib. 2. de Arte venandi cap. 19.+
PULSATORIUM Charta an. 1254. in Tabulario Ecclesiae Autisiod. fol. 238. Vendiderunt molendinum suum, et pulsatorium cumsuis pertinentiis. Vide supra [Pulsare].#
PULSUS Vide [Pulsare].#
PULTRINUS Pultrella. Vide [Poledrus].#
PULTRONES Italis Poltrones, nostris Poltrons. S. Franciscus tom. 1. Opuscul. de Vera et perfecta laetitia p. 94.+
PULTURA Monasticum Anglic. tom. 2. p. 1035.+
PULVERATICUM Honorarium, salarium, merces pulverei laboris, seu merces, quae dabatur agrimensoribus, quasi pro labore et pulvere: ita Cujacius lib. 4.+
PULVILLUS Traditiones Fuldenses lib. 2. trad. 238. Cum - pecoribus, id est oves 40. aucae 18.
pulvilli 2. capones 2. Forte pulli vel pulcilli, Gall. Poulcins.#
PULVINIARIUM opus. Monasticum Anglic. tom. 3. p. 317. Amictus de opere pulvinario cum parvis scutis. Forte plumario.#
PULVINUS Pulvis. Otto Morena in Hist. Rerum Laudensium p. 69.+
PULVIS nempe tormentarius, Thomas Walsinghamus p. 323.+
PULZINUS Vide [Pulcinus].#
PULZONES Italis Polze, apud Petrum de Crescentiis lib. 10. de Agricult. cap. 28.+
PUNCTA Acumen, Gall. Pointe.+
PUNCTARE Ugutioni et Jo. de Janua, Puncta facere, vel puncta distinguere: unde Dispunctare, removere punctum: Repunctare, iterum punctare.+
PUNCTUM Statutum Philippi Pulchri Regis Franc. an. 1302.+
PUNCTUS Quinta pars horae, apud Bromptonum.#
PUNDBRECH Infractura parci, in Legibus Henrici I. c. 40.+
PUNGA Pera, Saxonice pun. S. Audoenus in vita S. Eligii lib. 1. c. 10.+
PUNIATA Tabularium Prioratus Lewensis apud Spelmannum: Lanceta, qui pro sale ierit, habebit unum panem, et unam pumatam salis.+
PUNTARIA Chronicon S. Vincentii de Vulturno lib. 2. p. 685. Cum aliis casalibus, et territoriis, et puntariis in loco, ubi dicitur, etc.#
PUPPUP Althelmus in praefat. ad lib. de Laude virginum:+
PUPILLUS pro pupilla. Capitula ad Legem Alamannor. c. 1.+
PUPPIS capitis. Vide [Prora].#
PURCHACIA Comparatum, acquisitum, ex Gallico Pourchasser, et pourchas.+
PURCTRECHT Charta Leonardi Episc. Pataviensis an. 1426. in Metropoli Salisburgensi tom. 3. p. 37.+
PURGARI dicuntur, qui immundis spiritibus liberantur, apud Ambrosium lib. 7.+
PURGATIO canonica, est super objecto crimine, proprio juramento, vel, si oporteat, juramento compurgatorum de ipso crimine diffamati innocentiae ostensio: ita Lindvvodus. Honorius III. in V. Compil. p. 219.+
PURGATORES iidem, qui Sacramentales, Juramentales, Conjuratores, de quibus in voce Juramentum. Utitur Andreas Suenonis in Legibus Scaniae lib. 7. cap. 3.#
PURGATORIUM Innocentius IV. PP. in Epist. ad Ottonem Cardin. Tusculanum §. 23.+
PURGIRE Leges Willelmi Nothi vernaculae c. 14.+
PURIFICARE Culpam aut crimen sacramento diluere, purgare, idoneare se: Purificare se sicut Lex jubet, in Lege Longob. lib. 1. tit. 9. §. 1.+
PURIFICATORIUM Linteolum, quo Sacerdos post communionem calicem extergit.+
PURITARE Emundare, in Gloss. Arabico-Lat.#
PURITER Vide Notas v. cl. Steph. Baluzii ad libros Capitular. p. 1209.#
PURPARS Vide [Perpars].#
PURPRESTURA Purprisus. Vide [Porprendere].#
PURPUNCTUS Vide [Perpunctum].#
PURPURA veteribus Scriptoribus, vestimentorum quodvis ornamentum dicitur.+
PURPURARIUS , in Gloss. Gr. Lat. Ibidem: , Purpurarius. Occurrit in veteribus Inicript. 621. 4. 649. 9.#
PURPURATI Porphyretici, porphyrogeniti, Imperatorum ac Regum liberi, in purpura, seu patre Imperatore vel Rege nati. S. Hieronym. Ep. 9.+
PURPURITICAE columnae, Porphyreticae, Capito. lino in Antonino, ex Porphyretico marmore, de quo Suet. in Nerone.+
PURPURILLA Purpurella. Glossae Isidori: Purpurilla, locus extra portam, quo purpurea veste uterentur. Charta an. 1197.+
PUSCA Vide [Posca].#
PUS Gregorius Turon. de Vitis Patr. c. 19. Mulier quaedam filiam suam exhibuit vulneribus plenam, et ut quidam vocant, pus eadem genuerat.#
PUSIA Isidorus lib. 17. c. 7. de Arboribus: Pausia, quam corrupte rustici pusiam vocant, viridi oleo et suavi et apta: et dicta pausia, quod paviatur, id est, tundatur.#
PUSILLANIMIS Gloss. Gr. Lat. ,
pusilanimis. , pusillanimitas, segnitia.+
PUSILLARES pro Pugillares, semel ac iterum in Testamento Heccardi Comitis Augustodunensis apud Perardum p. 26.#
PUSLAHI Lex Longobard. Heroldina tit. 43. §. 30.+
PUSTERULA Pusterla. Vide [Posterula].#
PUSTICAE Ligna seu trabeculae in navibus, quibus insistunt rami, Italis Posticci. Sanutus lib. 2. part. 4. cap. 11.+
PUSULA pro Pustula. Marius Aventicensis: Hoc anno infanda infirmitas atque glandula, cujus nomen est pustula, in suprascriptis regionibus innumerabilem populum devastavit. Gregorius Turon. l. 6. c. 8.+
PUTACIOLUM Vide Pittaciolum [Pittacium].#
PUTACIUS Cati seu Pelis species, sic nuncupata, quod foeteat, de quo Scaliger contra Cardanum c. 210. n. 3.+
PUTAGIUM Fornicatio, meretricatus, de foemina dicitur. Regiam Majestatem lib. 2. c. 49.+
PUTATIVUS Existimatus, Gall. Putatif. Pater pueri putativus, apud Bromptonum p. 909.+
PUTENA Puteum. Vide [Putagium].#
PUTEULANUS Dudo lib. 3. de Morib. Norm. p. 105.+
PUTEUS in templis et aedibus sacris. Abbo Floriacensis lib. 2.+
PUTHCUS Puteus. Charta Italica an. 1345.+
PUTIATORIUM Hauritorium, Salinarium, Puisoir, nostris, unde aqua salaria hauritur, extrahitur: vox orta a puteus.+
PUTOSIUS Vide [Putacius].#
PUTRILAGO pro Putredo, crebro occurrit apud interpretem S. Antiochi. Homil. 44.+
PUTURA Fleta lib. 2. c. 73. §. 6.+
PUZAL mensura liquidorum. Charta Lusitanica apud B andaon. tom. 3. pag. 286. Post quam habuerit 5. quinales de vino, det unum puzal.#
PYLE Vide [Pilatus].#
PYRALE Hypocaustum conventuale, Estuve, in quo Capitulum celebrabatur: unde flagellum disciplinarum in coappensum observat Eckehardus junior de Casibus S. Galli cap. 3.+
PYRAMIS Ciborium, quod altari superponitur.+
PYRAITARE In mari praedari, Gallis, Pirater. Occurrit apud Sanutum lib. 3. part. 11. cap. 2.#
PYRASTERIUM Vide [Peristerium].#
PYRITEGIUM Vide [Ignitegium].#
PYROCARAE Mulieres, quae castitatem et caelibatum profitebantur, quas sua aetate, in Italia nempe, exortas testatur Joannes de Deo Doctor Bononiensis in Poenitentiario nuper edito â v. cl. Jacobo Petito lib. 11. c. 13.+
PYRRIRA Petraria, ex Gallico Perriere, Machina bellica. Galbertus in vita Caroli Com. Flandr. n. 191.+
PYXIS in qua reponuntur hostiae consecratae ad Viaticum: , Pachymeri lib. 7. c. 15. 28.+
Q.
Q Littera numeralis quae 500. denotat, unde versus:
Q. velut A. cum D. quingentos vult retinere.+
QUACHETUS Panis species, in Itinere Camerarii Scotiae c. 9. §. 4.#
QUADABLUM Jura et Consuetudines Normanniae c. 85.+
QUADEREL pellis species, Belgis. Theloneum Monasterii S. Bertini: De dorina de Gordvvan, 2. den. de quaderel, 1. den. de centum pellium agnorum, 2. den.#
QUADRA Gloss. Gr. Lat. , Codra, quadra. Idem: , Quadrus, quadra, quadratus. Maxime quadra panis apud Monachos sumitur. S. Augustinus contra Epist. Manichaei c. 21.+
QUADRAGESIMA Graecis , Christianis, jejunium dicitur 40.+
QUADRAGESIMALE Eleemosyna, quae quadragesimali tempore fieri solebat.+
QUADRAGESIMALES cibi, quibus in quadragesimali jejunio uti solemus, in Concilio Aurelian. l. c. 27.#
QUADRAGINTANA idem quod [quadragesima] et [carena].+
QUADRAGINTARIAE Charta Philippi I. Regis Franc. pro Monasterio B. Dionysii Remensis, ex Tabulario ejusdem Ecclesiae: Beneficium, quod Oblatrices tenebant, quas Quadragintarias vocabant, quia non satis convenienter vivebant, visum est Archiepiscopo ut melius ordinaretur.+
QUADRAMEN Odo Cluniacensis in Vita S. Geraldi lib. 2. cap. 4. Parietes nihilominus in altum porrecti, quadraminum compages subito dissutae corruerunt.#
QUADRANNUS Quadrans, monetae species. Tabularium Monasterii S. Andreae Viennensis: Vobis impignoravimus pro solid. unius quadrannos duos de moneta decima, etc.#
QUADRANS Monetae minutioris species apud Anglos, pars quarta denarii.+
QUADRANTALE Amphora, mensura. Papias.#
QUADRAPOLA seu Vestes quadrapolae. Anastasius Biblioth. in Vitis PP. pag. 108.+
QUADRARIA Lapidicina, unde quadrati lapides eruuntur, Carriere: Sugerius lib. de Consecratione Ecclesiae S. Dionysii: Locus quippe quadrariae admirabilis prope Pontifaram - vallem profundam non natura; sed industria concavam, molarum caesoribus sui quaestum ab antiquo offerebat.+ Quatraria
QUADRATARII quos Graeco vocabulo appellant, ut est in l. 1. Cod. de Excusat. artif. Lampidicidae et Quadratarii, apud Sidonium lib. 3. Epist. 12. a quadratis lapidibus, quos in quadrum expoliunt.+
QUADRATURA Vide [Branca].#
QUADRELLI Quarelli, Tela balistarum, brevia, spissiora, et forma quadrata unde nomen nostris Quarreaux.+
QUADRELLUS Modus agri minutior. Hariulfus lib. 3. c. 16.+ Quarrellus
QUADRI modus agri. Charta Caroli Simplicis an. 23. redint. 18. etc.+
QUADRIFICIUM Anastasius in Paschali PP. Et super columnas, in quadrificio camerentes, musivo, pulchrisque metallis decoravit.+
QUADRIGA pro Carruca aratoria, Charruë vel potius pro Carrucata, seu modo agri, cui sufficit una carruca vel aratrum.+
QUADRIGARE Curru vehere; Gallis, Charrier.+
QUADRIPORTA Anastasius in S. Hadriano pag. 115.+
QUADRIPORTICUS Atrium quatuor porticibus circumdatum, ante aedium sacrarum vestibula, Graecis .+
QUADRISOMUM Sepulchrum quatuor corporum capax.+
QUADRIVIUM , in Gloss. Gr. Lat. Sed recentioribus Scriptoribus proprie hac voce intelliguntur quatuor Mathematicae partes: Annae Comnenae lib. 1.+
QUADRUPEDIA in Lege Angliorum tit. 17. §. 1. et in Antiq. Fuld. lib. 1. trad. 11. lib. 2. trad. 19.#
QUAESTA Questa, Questio, Questus, Tributum quod exigitur, quaeritur, petitur. Caactiva petitio seu incisura, in Chronico Andrensi p. 356.+
QUAESTIONARE Papiae, Perquirere, examinare, quaerere ab aliquo: nos dicimus, Questionner quelqu'un.+
QUAESTIONARIUS Carnifex, qui reos cruciat, examinat, ut ab eis veritatem extorqueat.+
QUAESTOR Questor, Creditor, qui ab alio rem creditam repetit, quarit.+
QUAESTUS Quaesitum, comparatum, cui opponitur terra haereditaria.+
QUALIA Quaquilia, Ortix, coturnix: nostris, Caille: Italis Quaglia. Jo. de Janua: Qualia, quaedam avis, et dicitur a qualis, vel dicitur Qualia a voce, quam facit, sc. quaquera. Qualea, apud Crescentium lib. 10. de Agricult. cap. 4.+
QUANDOQUIDEM pro Quandoque, usurpat Concilium Duziacense I. parte 4. cap. 4. extremo.#
QUANTI Braulio Caesar Augustanus, in Vita S. Aemiliani c. 13.+
QUARARIA Vide [Carraria].#
QUARE pro quia. Lex Alemannor. c. 93. Ex cod. Corboniensi, apud Steph. Baluzium: Ad illo alio quare inde fugivit.+
QUERELLUS Quadra carnis, Quarre. Statuta antiqua Canonicorum S. Quintini in Viromanduis: Medio Paschae debent Canonici S. Pecinae 10. sextarios frumenti, 5. frusta carnis, quarellum recentem, 2. membra pulli, etc.+
QUARENTENA Quadragesima, in aliquot Galliae Provinciis, la Quarantaine: unde efficta vox Carena, quam consule.+
QUARENTENUM Tributi species. Libertates Regni Majoricar, an. 1248.+
QUARNELLUS Pinna muri, quae fenestrae quadratae effigiem praefert, per quam milites jaculantur: Gallis Carneau, a carne, vel quarne, quod tem quadratam sonat: frustra enim a Saxonico etymon accersit Spelmannus. Will. Britto lib. 7. Philipp. p. 180.+
QUARRARIUM Chatta Odonis Botelli de Curtalano in Tabulario Ecclesiae Carnotensis n. 72.+
QUARRELLUS Vide [Quadrellus].#
QUARRUM Quarrada. Vide Carrum [Carrae].#
QUARTA Mensura frumentaria. Charta an. 1248 in Bibl. Cluniacensi p. 1515.+
QUARTADECIMANI , haeretici, sic appellati, quod in 14. Luna, ut Judaei, Pascha, celebrarent.+
QUARTAGIUM Quarta pars vel vindemiae, vel aliarum rerum, quam sibi contra jus asserebant domini feudales in tenentium suorum praediis, agris, vel vineis.+
QUARTALE Quartalis Mensura Germanica, Alamannis Vierthel, apud quos quatuor quartales modium efficiunt: apud Anglos vero 32. quartae sunt in modio, Quarts vocant.+
QUARTALLUS Mensura frumentaria. Quartallus frumenti, avenae, etc. in Libertaribus oppidi Jasseronis, apud Guichenonum.#
QUARTANA Quartanarius. Michael Scotus lib. 4.+
QUARTANARIUS Quartana febri laborans, apud Sextum Platon. de Medicina animal. lib. 1. cap. 2.+
QUARTANICUS Quartanus. Guill. Britto lib. 12. Philipp.#
QUARTARIUM Genus mensurae, id est urna. Papias.#
QUARTARIUS Mensura liquidorum, apud Gregor. Turon lib. 1. Miracul. cap. 5.+
QUARTAROLA Mensura frumentaria aut leguminum, apud Venetos, Ital. Quartervola, misura come il quarto dello staio. Sanutus lib. 2. part. 4. c. 10.+ Quartarolus
QUARTARONUM Cartaronum, Gall. Quarteron, quarta pars librae.+
QUARTELOIS Tho. Walsinghamus in Edw. II. p. 114.+
QUARTERIA Modus agri quartam jugeri partem continens, nostris Quartier.+ Quarterium
QUARTERIZATIO Poena reorum laesae Majestatis apud Anglos, quibus capite minutis, eorum corpus in quatuor partes secatur, eaeque variis in locis exponuntur.+
QUARTILATUS In quatuor partes divisus, ex Gallico Escartele: vox in insignium descriptionibus nota. Heur, de Knyghton an. 1347.+
QUARTONATA Vide [Carto].#
QUARTUS Scholae, qui, ut est in Ordine Romano, semper nuntiabat Pontifici de cantoribus, adstans ante faciem Pontificis, et nutum ejus ad psallendum expectans.+
QUATERNIO Quaternus, Quaternunculus. Chartae invicem compactae, nostris Cahier: Cuern, in Chronico Petri IV. Reg. Arag. lib. 3. c. 30.+
QUATERNUM Lignum in quatuor partes fissum, Petro de Crescentiis lib. 5. de Agricult. p. 267.#
QUATRARIA Vide Quadraria.#
QUATRONCHIA Mensurae frumentariae species. Quatronchia frumenti, in Charta Hugonis Ducis Burgundiae pro Communia Coicheiensi an. 1253. apud Perardum.#
QUATUOR-ANGULATILIS Quatuor angulis constans.+
QUATUOR TEMPORA Vide [Jejunium] vernale.+
QUERCIA Quercus, Italis Quercia.+
QUERELA idem quod Causa, actio, lis intentata, in Regiam Majest. lib. 1. cap. 8. §. 34. cap. 10. §. 1. c. 13. §. 3. in Statutis secundis Roberti I. Reg. Scot. cap. 30. §. 1. etc.+
QUERELARE Queri, Se plaindre. Ugutio: Querelari, querimoniari, lamentari.+
QUERELOSUS , apud S. Ferreolum in Regula c. 7.+
QUERIMONIARI Queri, in Vita S. Fructuosi Episcopi Bracarensis cap. 13.#
QUERISTAE Charta secularisationis Ecclesiae Menevensis apud Prynneum in Libertatib. Eccl. Anglic. tom. 3. p. 327.+
QUEROLA Vide Coërola.#
QUESTA Questor. Vide [Quaesta], [Quaestor].#
QUID PRO QUO JC. Anglis idem est quod in contractibus. Covvellus.#
QUIDAGIUM Vide Guidare [Guida].#
QUIENAVES Charta Aldegastri, filii Sylonis Regis Ovetensis, an. 781. apud Sandovallium: Vna regula de ordine S. Benedicti, et quinque quienaves, et quatuor tapetes, et tres vasos solomoniegos, et duodecim curiales argenteas, et unum argenteum.+
QUIETA cella Monastica, ubi quiescunt Monachi. Ethelvvlfus de Abbat. Lindesfarn. cap. 10.+
QUIETARE Dormire, Gall. Reposer. Vetus Scheda Casinensis apud Camillum Peregrinum in Hist. Longob. lib. 1. p. 126.+
QUIETORIUM Sepulchrum. Vetus inscriptio: Quietorium hoc sibi vivens paravit.+
QUIETUS Absolutus, liber, Gallis, Quiete. Lex Longob. lib. 1. tit. 14. §. 8.+
QUILIBET quidam. Hariulfus de Miracul. S. Richarii cap. 12.+
QUINALIS mensura liquidorum, Hispanis.+
QUINDENITAS Quindeniatio. Vetus Notitia an. 954. apud Ughellum tom. 5. Ital. sacrae p. 1501.+
QUINGENTENARII in Lege Wisigoth. lib. 2. tit. 1. §. 26. lib. 9. tit. 2. §. 1. 4. qui quingentis militibus praectant.#
QUINIO ex Hispan. quinnon. Fori Alcaçonenses erae 1267.+
QUINISEXTA Gr. , dicta Synodus Trullana, habita Constantinopoli sub Justiniano Rhinotmeto, .+
QUINQUAGENARII in re militari, dicti, qui quinquaginta militibus praeerant, ut Centuriones, qui centum. Will. Tyrius lib. 2. c. 20.+
QUINQUAGESIMA appellatur, ut est in Ordine Romano, quia decurrit usque in diem sanctum Paschae.+
QUINQUENNALE Odo Episcopus Paris. in Statutis c. 6. §. 12.+
QUINQUENNALIS Magistratus ita dictus, cujus functio quinquennii erat.+
QUINTA Quintum milliare, Bannileuca, Gall. Quinte.+
QUINTADECIMA redituum scilicet, quam auxilii vice tenebantur omnes Laici et Beneficiati Regi persolvere, apud Anglos, quae tamen nec annuatim, nec sine Parlamentario decreto exigebatur, alias tallagium, et taxa.+
QUINTALE Quintallus, Pondus centum librarum.+
QUINTANA Papiae, ex Isidoro lib. 15. cap. 2. Parsplateae, qua carpentum provebi potest.+ Quintena
QUINTANA Joannes Diac. in Episc. Neapol. Altarium sanctae Stephaniae aureis circumcinxit quintanis, et multas fecit aereas ibidem coronas, e quibus scilicet lucernae seriatim dispositae dependerent.+
QUINTANALES Charta Ermengardis Comitissae Ceritanensis an. 893. in Append. ad Capitul. Regum Franc. n. 127.+
QUINTARIUS Mensurae species. Chronicon Reicherspergense: Misit ei 30. quintarios de pipere.+
QUINTELLUM Quinta pars quintae partis, Requint. Statuta Venetorum an. 1242. lib. 1. c. 4.+
QUINTERNA Statuta Academiae Viennensis in Austria: Scholares non vacent magis tabernae, dimicaturae, aut quinternae, quam Physicae aut Logicae seu sacrae Facultati.+
QUINTERNIO Libellus 5. foliorum, ut quaternio, quatuor, Italis Senensibus, Quinterno. Concilium Pisan. II. Joannes Burchardus tenens in manibus suis 2. quinterniones, dixit, etc.+
QUINTUM Tributi species apud Aragonenses, Majoricenses, et Occitanos.+
QUINTUS Vide in [quietus].#
QUINTUM et quinctum.+
QUINZINA ex Gallico, Quinzaine, Quinzinam facere in opere, est operari pro alio spatio 15. dierum. Charta an. 937. in Tabulario Augustodun.+
QUISQUE pro Quisquam, non semel utitur S. Augustinus.#
QUISTA Vide [Quaesta].#
QUOD neutraliter, pro qui, vel quae, saepe usurpant Scriptores inferioris aevi, quomodo Galli Que, Itali Che. Leo Ost. lib. 1. c. 59. al. 57.+
QUODDARIUM Charta Lotharii Regis Franciae an. 958. tom. 8.+
QUODLIBERTUS pro Collibertus, in Charta plenariae securitatis, scripta sub Justiniano, apud Brisson. lib. 6. Formul. pag. 647.#
QUOTA quod quisque Principi aut Domino in tributum vel censum praestare tenetur, vulgo Quotte: unde Quotiser, censum imponere.+
QUOTDIEBUS Quotidie, ut quotannis, singulis annis: Quot mensibus, singulis mensibus, in l. 7. D. de Transactionib. apud Vitruvium lib. 10. cap. 7. etc.+
QUO-WARANTO Vide Breve quo vvaranto.#
QUADRAGENA Vide [Carena].#
R.
R Littera numeralis, quae 80. denotat, unde versus:
Octoginta dabit tibi R. si quis eam numerabit.+
RABANUS Will. Brito in Vocab. MS. Asilus dicitur Rabanus, scilicet musca, quae stimulat boves, quam Graeci oestrum, rustici rabanum vocant.#
RABIA Rabies, , in Gloss. Gr. Lat.#
RABIOLA Epistola Yvonis Narbonensis de crudelitate Tartarorum, apud Matth, Paris an. 1243.+
RABITUS Arnoldus Lubecensis lib. 2. cap. 7.+
RABO Mensurae species, Ugutioni; hujus meminit S. Augustinus Epist. 49. quaest. 4.#
RABOINUS Rabuinus, Monetae species in regno Hierosolymitano et Cyprio.+
RABULUS Plenus rabie, unde Rabudulus. Ugutio.#
RACAMAS Panni pretiosioris species, nostris olim nota.+
RACANA Rachana, Rachina, Papiae, genus vestis, scilicet vestis lacera, panniculus, a Gr. , vel , ducto, ut videtur, etymo. Gloss. Graec. MS. Regium cod. 930. .+
RACANA Anastasius Biblioth. in S. Silvestro PP. Oleum Cyprium libr. centum, papyrum racanas libras mille.+
RACHA Will. Malmesbur. lib. 2. de Gestis Pontific. Vt etiaem caudas racharum vestibus ejus affigerent, forte vaccarum, etc.#
RACHA pars pedis. Constantinus African. lib. 2. Pantechn. cap. 2.+
RACHANA Rachena, Rachina. Vide [Racana].#
RACHETUM ex Gallico Rachat, Reemptio, Redemptio.+
RACHIA Locus coenosus, Picardis Raque. Tabul. S. Dionysii an. 1230.+
RACHIMBURGII Judices, in vett. Gloss. Comitis adsessores: Sponsores litis, Guillimanno lib. 1. Rerum Heivet. pag. 80.+
RADA Navis species. Historia Obsid. Jadrensis an. 1345. lib. 2. cap. 7.+
RADE Littus maris vadosum, vulgo Rade. Leges Burgor. Scoticor. cap. 26. §. 2. Si navis sua fuerit in le rade, bene et in pace recedat.#
RADECHENISTRES Vox in Domesdei, non semel; sed ignotae originis, inquit Spelmannus. Fol. 18. tit. Glow. Berthelay.+
RADIATUS Segmentis diversi coloris distinctus pannus: vulgo Raye.+
RADIETAS Ordericus Vitalis lib. 2. p. 422. Quadriga equorum fusilis ex auro stabat, in qua radietas solis aeque fusilis consistebat. i. solis statua undique radiata.#
RADIUS Sulcus, Gallis Raye, Rayon: Via carucae in arando, in Fleta lib. 2. c. 73. §. 12. 13. 15.+
RADIX Radizes. Testamentum Ranimiri Regis Aragon. aerae 1099. in Hist. Pinnatensi lib. 2. cap. 38.+
RADMANNI qui et Radchenisters Anglis, liberi tenentes qui arabant, et herciabant ad curiam domini, seu falcabant aut metebant, apud Edw. Cokum ad Littl. sect. 1. et 117.+
RADO Tabularium S. Remigii Remensis: Donat annis singulis in pastione de spelta mod. 1. pull. 2. ova 15. lign. carr. 1. ad scuriam refictendam radon. 5. ad foenum vehendum quartam partem de carr.#
RADUM Charta an. 1105. apud Ughellum tom. 7. p. 1071. Potestatem habeat plenariam faciendi furnos - rada in flumine Aufidi, etc. An Vada?#
RAERIA Charta an. 1165. apud Hemereum in Augusta Viromand.+
RAFICA Raficanum. Charta Stephani PP. VII. apud Catellum p. 773.+
RAFICII Pondus scripulorum 15. Saladino de Ponderib.#
RAFIMENTA Interramenta, apud Papiam et in Glossis antiquis MSS.#
RAFREDARE vox Italica, Refrigescere, nostris Refredir. Occurrit in Charta Italica an. 1287. in Miraculis S. Ambrosii Senens.#
RAFEUM Rapa, Gallis Rave. Acta Murensis Monasterii p. 137. Et semen omnium generum, speltae, avenae, lini, rafei, pisarum, fabarum, milii, etc.#
RAGA Lex 3. Cod. Th. de Habitu, quo uti oportet intra urbem: Intra urbem Romam nemo vel ragis, vel tzancis utatur.+
RAGALEIA vel Ragaleca terrae, in Archivis Regiis, in arce London. apud Spelmannum, nostris Modus agri, Raye. Vide [Rega].#
REGEMAN Statutum dicitur de Justitiariis assignatis per Regem Edvvardum I.+
RAGIATUS idem forte quod Ragatus, Radiatus, ex Italico Raiato, vel Gallico, Raye.+
RAGIUM Tabularium Casauriense an. 24.+
RAGLORIUM Charta Edw. III. Regis Angliae, qua Edvvardum primogenitum suum Principem Valliae constituit in Parlamento Westmonast. an. 7. apud Seldenum de Titulis honor. pag. 597.+
RAGUNARE idem quod [Dirationare], Arraisonner, Mittere in rationem.+
RAIMATUS Vide [Adramire].#
RAIMBURGI Vide Rachenburgii.#
RAIMUNDENSIS ita nuncupata moneta Comitum Tolosae, apud quos Raimundi nomen frequens fuit, (nam ad septem recensentur in eorum stemmate.)+
RAISA Raisogueldum. Vide [Reisa].#
RALLA Instrumentum, quo raditur, quasi Rada, Radella, unde Ralla, inquit Salmasius.+
RALLUS Avis aquatica, vulgo Ral. Sunt etiam Ralli terrestres, qui dicuntur duces coturnicum, inquit Fridericus II. Imp. lib. 1. de Arte venandi cap. 9.+
RAMA Lex Ripuarior. tit. 15.+
RAMAGIUM Facultas data tenentibus exscindendi vel colligendi ramos arborum in silvis dominorum, seu ramalia, unde et Ramalaticum dicitur.+
RAMAGII dicti Friderico II. Imp. lib. 2. de Arte venandi cap. 30. 43.+
RAMALATICUM idem quod [Ramagium], de qua voce supra.+
RAMALE Ramus. Papias, Ramalia, rami arborum, vel frondes. Will. Brito lib. 7. Philippid.#
RAMATA Piscationis species, projectis in aquam ramalibus, intra quae pisces sese recipere solent.+
RAMATA Ramalium umbraculum, cujus usus in Processionibus Ecclesiasticis, dum eae per plateas urbanas peraguntur.+
RAMATUM Charta Stephani Bani Croator. an. 1018. apud Joann. Lucium lib. 2. de Regno Dalmatico cap. 8.+
RAME vox Italica, Aes, Aeramen, unde origo. Tabularium Casauriense: De bubus et vaccis, et de minutis animalibus, de ferro et rame, etc.+ Ramum
RAMEIA Charta Petri D. Marleti an. 1234. apud Duchesnium in Hist. Monmorenciaca pag. 407.+
RAMERIUS Charta an. 1236. in Regesto Tolosano Camerae Comput. Paris. fol. 51.+
RAMETA Bulla MS. Paschalis PP. an. 1106. de Dedicatione B. Mariae de Caritate: Sunt autem termini isti, ab illo loco Ligeris, ubi sunt rametae Hugonis de Troncongiis, per medium vallis, usque ad boscum, qui dicitur Brollium, etc.+
RAMHUNT Vide [Canis].#
RAMICH est pondus sex Chirast, Chirast autem est granorum 4. Saladinus de Ponderib.#
RAMIELLUS in Foris Aragon. lib. 3. tit. de Rivis: Libere valeat pertransire Insulam, soto, vel ramiello, etc. nostris buisson.#
RAMILIAE Ramuli, vulgo Ramille. Monasticum Anglic. tom. 1. pag. 808.+
RAMINATIUM Tabularium Prioratus de Paredo fol. 94.+
RAMISPALMAE Vide [Dominica] Palmarum.#
RAMOSUS pulsus, medicis dicitur, qui primis digitis tangentis apparet alio modo, et reliquis digitis apparet inaequalis: ut si appareat uni digitorum velox, alii tardus, uni spissus, alii ramosus, uni fortis, alteri debilis, uni inciduus et apertus, alteri deciduus et occultus.+
PAMPICO Uncus: vox Italica. Sanutus. lib. 2. part. 4. cap. 4.+ Rampinus
RAMUS Virga, membrum virile. Prudentius lib. 1. in Symmachum, de Priapo:
Turpiter adfixo pudeat quem visere ramo.+
RAN Rapina, Saxonice, et Danice, quae vox occurrit in Legibus Canuti Saxonicis part. 2. cap. 58.+
RANCARE Papias MS. Stertere, rancare vulgo dicitur. Est autem flatum per nares emittere et sonare. Editus habet Raucare.#
RANCORDIA Rancor, ira: unde Rancordiosus, rancordia plenus. Ugutio et Joan. de Janua: ex Italico Rancore, vel Gallico Rancoeur.#
RANCUNADA Charta Adefonsi Hispaniae Imperat. aerae 1188. apud Colmenarezium in Histor. Segobiensi cap. 16. §. 9.+
RANCURA Fastidium, querimonia, vox Italis nota. Tolosani dicunt, Se rancura, queri de aliquo: ex Lat. rancor: unde nostri forte, Rancune.+
RANCUS , pro Rancidus, in Gloss. Gr. Lat.#
RAPA Rapus, Comitatus portio major, laesti instar, quae plures in se continet hundredos, seu centurias.+
RAPEIUM Lambertus Ardensis pag. 2. Quia terras et rapeia et silvulas, decimasque et redditus, aliasque possessiunculas nunc in Ghisnensi terra possideant.+
RAPERIA Aediculae rusticae species, apud Arvernos.+
RAPHALIS Vetus Charta MS. an. 1250.+
RAPIARIUS Rapiarium, Collectaneum, in quod undique rapta referuntur. Ita editor Chronici Windesemensis ad lib. 2. cap. 62.+
RAPINA Infirmitas in falconibus. Anonymus de Falconibus secundum Aquilam, etc.+
RAPINATOR Raptor, apud Baldricum Noviom. lib. 1. cap. 10. Usi etiam aliquot ex veteribus. Vide Nonium ex Varrone.#
RAPOWORFIN Sepulchri violatio, vox Longobardica.+
RAPPA Vide [Marguillum].#
RAPTORES Latrones publici, Voleurs de grands chemins.+
RAPTURA Glossarium Saxonicum Aelfrici: Raptura, in. i. lac serosum.#
RAPTUS Concubitus illicitus, Ugutioni, et Joanni de Janua: Nuptiae occultae, clandestinae. Concilium Trosleianum an. 909. cap. 8.+ Ratus
RAPULATUM Cibus de rapis. Jo. de Janua.#
RAPUS Chartula plenariae securitatis, scripta sub Justiniano apud Brisson. lib. 6. Formul.+
RASA Charta MS. Jacobi Regis Aragon. an. 1260. Et affrontat ----- per rasam bosqui usque ad campum vestrum, etc.#
RASAMEN Rasura, Raclure. Marcellus Empiricus cap. 1. Rasamen pastae quod in magide adheret, ----- conteres, etc.#
RASARE Auctor Mamotrecti ad lib. Job cap. 40. Sorbet terram, i. sorbere videtur rasando, sive pedibus fodiendo.#
RASCARE Cum sonitu quodam ac vi expuere, Picardis Rasquer: vox conficta a sono, qui expuendo fit, vel quod guttur sputum acrius quodammodo radat: est enim Italis Raschiare, idem quod radere. Constantinus African. lib. 3. de Morbor. curat. cap. 8.+
RASCIA Modus agri, vel vineae.+
RASCUS Liber de Miraculis S. Quintini cap. 11.+
RASE Eigil in Vita S. Sturmii n. 13.+
RASERIA Mensura annonaria, in tractu praesertim Morinensi, vulgo Rasiere.+
RASETA Matth. Silvaticus: Pecten, pars manus, quae est inter rasetam et digitos.#
RASILIS Papias: Ralla, vestis est, quae vulgo Rasilis dicitur.+
RASORIUM in supellectile scriptoria, in Statutis antiqu. Cartusianorum cap. 16. §. 8.+
RASPARE Scrutari, vox Italica, pro Ruspari, . Joannes de Janua, et Gloss. Lat. Gall. Ruspor, inquirere, et est gallinarum, quae pedibus escam quaerunt. Gloss. Isidori: Ruspantur, perquirunt anxie. Fridericus II. lib. 1. de Venat. cap. 9.+
RASPATORIUM Matth. Silvaticus: Spatomelle, est instrumentum chirurgicum, quo immituntur medicinae in vulneribus, et oculis, Raspatorium secundum alios.+
RASPETUM Vinum recentatum, Gallis Raspe. Charta Henrici Ducis Brabantiae pro Communia Bruxellensi an. 1229.+
RASSA Vide [Trassa].#
RASTA Milliare Germanicum, Raste. S. Hieronymus in Joelem: Vnaquaeque gens certa viarum spatia suis appellat nominibus. Nam et Latini mille passus vocant, et Galli leucas, Persae parasangas, et rastas universa Germania.+
RASTALLATIVUS scorpius, qui parvus est, et habet caudam retro rastellantem, inquit Constantinus Afric. lib. 8. Pantech. cap. 22. id est rastelli instar effictam.#
RASTELLAGIUM Praestationis species ex pratis, vel operae, quas in rastellando foeno in dominorum pratis debent Tenentes.+
RASTICUCIUM Catholicon Armoricum: Czeff, Gall. Besague, Lat. Bipennis, Rasticucium, Bisacuta.#
RASTRUM Vide [Furca].#
RASTRUM Vestigium, indagatio, ex Hisp. Rastro. Observantiae Regni Arag. lib. 6. de Privileg. Militum, §. 9.+
RASUM Rasus, idem quod [Raseria], Mensura annonaria, in Regesto Censuum Carnoti fol. 25. et alibi. Charta Radulphi-Episcopi Andegavensis an. 1183.+
RATA Canones Hibern. lib. 31. cap. 20.+
RATAPANT Vide [Catapanus].#
RATENICHTES Vide [Colna], et Radman [Radmanni].#
RATICULA et Raticum, obolus, as, sic dictus, quia sit similis rati, scilicet ad instar ratis cornutus. Ugutio.#
RATILLUM villus in tapetis, in veter. Glossario apud Barthium lib. 27. Advers. cap. 12.#
RATIO Jus, causa, judicium.#
RATIONABILITER Juste, cum ratione, Raisonnablement. Synodus Vernensis an. 755. cap. 23. Et postea alias causas cum justitia rationabiliter judicent.#
RATIONALE in veteri Testamento, erat stola Pontificalis, quae et Logium, dicebatur: Pannus scilicet exiguus, ut ait Eucherius Lugdun. ex auro, gemmis, coloribusque variis, qui superhumerali contra pectus Pontificis annectebatur.+
RATIONALES Procuratores Principum (nam et ita interdum appellantur) in provinciis, qui Provinciales reditus exigebant: , in Gloss. Gr. Lat. Julius Firmicus lib. 3. cap. 4.+
RATO Vide Ratus.#
RATOR Judex. Rata, arbitrata, firma, certa. Gloss. Lat. MS. Reg. cod. 1013. Ita etiam Gloss. Isid.#
RATULA Silvester Giraldus in Topogr. Hibern. dist. 1. cap. 10. Ratulae vero raucae et clamosae innumerae. Sed videtur legendum Ranulae.#
RATURUS Vide [Ratus].#
RATUS Rattus, Mus major, vulgo Rat, apud Silvestrum Giraldum in Topogr. Hibern. dist. 2. cap. 32. Idem in Itinerario Cambriae lib. 2. cap. 2.+ Roto
RAVACAULUS pro Rapocaulis, Caulis species, quae vulgo Choux rave, in Capitulari de villis c. 70.#
RAVANNA Tabularium Fossatense: Hi sunt, qui debent annuatim saccos ad reponendum ravannas et les haurons bladi in grangia dictae Abbattae.#
RAUB Raupa, Exuviae, spolium, furtum vel praedatio cujusvis supellectilis, Germanis Raub, unde nostris Robe pro vestimento, et Rober et Desrober, pro furari, vestem vel quamvis supellectilem auferre, furari. Lex Alemann. tit. 49.+
RAUCILIO Chartula plenariae securitatis sub Justiniano, apud Brissonium lib. 6. Formul.+
RAVE id est noxium. Papias.#
RAVOLA Rabula, clamosus. Warnerius MS. in Caprum Scottum Poetam:
Ante suum penem gestabat ravola pellem,
Ante pelles caprae tegmina retro nigrae.+
RAUPA Vide Rauba [Raub].#
RAUSEA Arundo, ex Gallico Roseau.+
RAUSUS Raptus. Concilium Coyacense an. 1050. cap. 8.+
RAXIUM Panni species, Italis raso. Ceremoniale Ambrosianum: Tum extra atrium Ecclesiae equus albus raxio coopertus, stat paratus ad suscipiendum suum Pontificem, etc.+
REACCAPITUM Vide Accapitum [Accapitare].#
REACCROPUM Struis frumentariae seu annonariae summitas: a Saxon. heac, i. strues, et cop, summitas. Ita in cod. Regio Legum MS. apud Spelm.#
REAFAU seu Reafan, ut emendat Spelmannus, Vexillum quoddam Paganorum Britanorum, a corvo, qui Raven dicitur, voce ab Anglo-Saxonibus petita, quibus eaian est spoliare, rapere: dicunt enim, quod in omni bello, ubi praecederet idem signum, si victoriam adepturi essent, appareret in medio signi quasi corvus volitans.+
REALENCUM Regale, ex Hispan. Realengo. Observantiae Regni Aragon. lib. 9. tit. de Salva Infantionum §. 3.+
REALES Vide [Nominales].#
REALPINARE Alpes rursum pertransire, Repasser les Alpes, in oratione Legatorum Regis Franciae ad Pium II. PP. in Concilio Mantuano. Vide [Transalpinare].#
REAPROPRIARE in jure Hungarico, Vendicare, rem sibi propriam facere. Sambucus.#
REATUUM redemptiones, Mulctae pecuniariae, Compositiones. Ordericus Vitalis lib. 4. pag. 523.+
REAUTUMPNUS Chartularium Ecclesiae Ambianensis fol. 10.+
REBA Vide [Repa].#
REBALCA seu potius Rebalta, Italis Ribalta, Tolleno, nostris Bacule, apud Petrum de Crescentiis lib. 10. de Agricult. cap. 33. veteri interpreti Gallico, rebalche.#
REBELLARE pro bellare, Pugnare, praelium inire, vel rursum bellare.+
REBELLIO Rebellis, , in Gloss. Lat. Gr. Alibi: , Rebellio. Marcellinus Comes: Plinta comes, idemque rebellio, etc. Regula S. Benedicti cap. 62.+
REBELLIUM Rebellio, ipsa actio rebellandi. Monachus Egolismensis in Carolo M. Reddiderunt omnes malefactores illos, qui ipsum rebellium maxime terminaverunt. Isidorus Pacensis Episcopus aera 784.+
REBINARE Terram altera et repetita aratione proscissam tertia rursum proscindere: Biner, ou binoter de la seconde fois la terre. Charta Guillelmi Episcopi London. in Hist. Abbatiae S. Audoeni Rotomag. pag. 484.+
REBRACHIATORIUM Rebrachiatus. Ugutio: Reticulae sunt quasi succinctorta, vel redimicula, vel proprie rebrachiatorta appellare possumus. Respexit ad locum Cassiani de habitu Monach. lib. 1. cap. 6.+
REBURETUM Charta anni 1243. in Hist. Monmorenciaca pag. 101.+
REBURRUS Rebursus, Riburrus. Glossae Lat. Gr. Reburrus, .+
REBUS genus vitis est. Papias.#
RECA Vide in [Reda].#
RECALCARE Petrus de Vineis lib. 2. Epist. 36.+
RECALCUS Charta an. 873. in Tabulario Ecclesiae Viennensis fol. 16.+
RECAPITULARE id est Ad initium redigere, uti interpretatur Tertullianus lib. 5.+
RECAPTIVARE Recuperare, requirere: Goldastus. Sed nescio, an non potius legendum sit recaptare, ex Gall. Racheter.+
RECATAGIUM idem quod Rachatum, de qua voce supra. Charta an. 1402. in Hist. Monmorenciaca pag. 395.+
RECAUDARE Exigere, recuperare, vox Hispanica, apud Michaelem del Molino, Bajuli generalis officium est recaudare omnia et singula jura D. Regis Aragon.#
RECAUSARE pro Recusare. Althelmus de Laude virgin. cap. 40.+
RECAUTUM Apocha, seu securitas de suscepta pecunia: Quittance.+
RECEDERE Mori, fato fungi, vita excedere.
Inscriptio Christiana in Ecclesia S. Petri in Castello Veronae, apud Ludovicum Moscardum lib. 4.+
RECELLA Vide [Recula].#
RECENTATUM vinum, ut autor est Alexander Trallianus lib. 2.+
RECEPTA Medicamenti adhibendi formula, quomodo Recepte nostri dicunt.+
RECEPTABILIS Qui admitti potest, Idoneus, Qui peut estre receu, Recevable. Charta Odonis Ducis Burgund. an. 1203.+
RECEPTACULUM Hospitium, domus, in quam quis se recipit: proprie vero domus munita, castellum. Charta Philippi Augusti an. 1219.+
RECEPTIO Vide [Receptum].#
RECEPTIO Vide [Superfusio].#
RECEPTOR Arbiter. Glossae Isidori: Receptor, Actor concordiae, Medius.#
RECEPTORIUM Locus, in quem quis se recipit. Papias: Diversorium, Receptorium, Hospitale. Sidonius l. 5. Ep. 17.+
RECEPTUM et Receptus, illud videtur, quod vulgo Arbergaria, vel Droit de giste, in Chartis appellatur, hoc est jus pastus: nam etiamnum Belgae nostri vocant Receptes, convivia, quibus agnati, qui agnatorum nuptiis interfuerunt, eosdem novos conjuges domi recipiunt, et excipiunt. Chronicon Besuense p. 548.+
RECEPTUS Proventus, reditus, Gall. Recepte. Charta G. Ebrodunensis Episcopi an. 1159.+
RECESSA Vide [Accessa].#
RECESSIM , in Gloss. Gr. Lat.#
RECHACEA Rechaceatus. Vide [Chacea].#
RECHINUS cognominatus Fulco Comes
Andegavensis, ob morum asperitatem, et morositatem.+
RECIDIVA Epistola Troili Episcopi Santon.+
RECINCERARE Synodus Sodorensis an. 1239. cap. de (pluribus) Missis celebrandis: Caveat Sacerdos cum ipse recincerat manus suas, et calicem cum aqua et vino post Communionem, ne sumat ablutionem sed reponat illam in vase mundo usque ad finem alterius Missae, etc.+
RECINIUM pro ratiocinium, in Concilio Oxoniensi an. 1222. c. 7.+
RECIPERE Vide [Receptus].#
RECIPROCARE Respondere. S. Eulogius lib. 2. Memorial. Sanctor. cap. 1.+
RECITAMEN pro Recitatio, in Praefat. Concilii Engelenhemensis an. 948.#
RECLA Liciatorium. Glossarium Gr. Lat. MS. . Insulam, Recla telae. In edito est insublum, tantum. In Notis Tyronis p. 159.+
RECLAMARE Reclamatoria. Vide [Clamare].#
RECLARARE idem quod [Clarefacere], declarare, notum facere, in Chartis aliquot Italicis apud Ughellum tom. 7. Ital. Sacr. p. 410. et alibi non semel.#
RECLAVATUS Resartus. Historia Coenobii Viconiensis cap. 9. Erat vero tanta vilitas in vestibus, ut tunicis oties reclavatis plerique vestirentur.#
RECLAUSUS dictus Carolus Simplex Rex Fr. quod diu in carcere de tentus fuerit, in Charta an. 937.+
RECLINATORIUM . Papias: Reclinatorium, fulcrum Capitis.+
RECLUSI Reclusoria. Vide [Inclusi].#
RECOGNATUS Filius patris. Ita Gloss. Lat. MS. Reg. cod. 1013. et Isidori, et Papias.#
RECOGNITIO est literarum obligatio insinuata, sive de recordo, testimonium perhibens, debitorem sive recognitorem, creditori sive recognizato, debere talem pecuniae summam. Cowellus lib. 3.+
RECOGNITORES apud Forenses Anglos, dicuntur viri Sacramentales, seu Juratores, quibus recognoscenda et disquirenda rei veritas Assisis demandatur: vulgo etiam juratores dicti.#
RECOLLIGERE quomodo Recueillir nos dicimus, Haereditatem recolligere, Recueillir une succession, in Lege Longob. lib. 2. tit. 15. §. 3. 5. Filiam ad serecolligere, eod. lib. tit. 12. §. 2.+
RECOMMENDATI Vide Commendati.#
RECOMPENSA Remuneratio, Gall. Recompense, apud Philippum Eystetensem Episcop. in Vita S. Willibaldi cap. 7. et in Speculo Saxonico lib. 1. art. 65. §. 3.#
RECONCILIARI dicebantur Poenitentes, cum indicta poenitentiae tempora adimpleverant: fiebatque ejusmodi reconciliatio manus impositione, quae reconciliatoria dicitur in Concilio Arausicano can. 3. et Arelat. II. c. 28. Concilium Carthagin. IV. c. 76.+ Reconciliare
RECONCILITAS Vide [Concilitas].#
RECORDARI Praelegere; vox in puerorum scholis crebra, Recorder.+
RECORDIUM pro Recordatio. Beneficiorum recordia, apud Thwroczium in Ladislao cap. 29.#
RECORDUM proprie dicitur Inquisitio juridica per testes de re aliqua dubia, quod qui in ea audiuntur testes, dicant se recordari eorum, de quibus inquiruntur.+ Recordatio
RECORDAMENTUM Monimentum, in Glossis Isonis Mag.#
RECORPORARE Recorporativa curatio. Matth. Silvaticus: Recorporativa medicina est, inspissativa, quae carnem et cutem densat, confortatque membrum, et temperat complexionem, Gr. . Calius Aurelianus Siccensis lib. 2.+
RECOUARE Matth. Westmon. an. 1216. Istae sunt terrae, quas Rex Joannes amisit, - qui nihil horum recouavit usque ad diem mortis suae.+
RECREANTUS Recreantia. Vide Recreditus [Recredere].#
RECREATIO Animi relaxatio. Statuta Ord. Praemonstr. dist. 1. c. 19.+
RECREDERE se dicebantur servi, qui cum se servos denegarent, perspecta tandem veritate ultro obnoxiae conditionis se esse profitebantur.+
RECRIMINATIO cum litigatores idem crimen invicem intentant, Graecis, , nam apud Latinos proprio caret nomine, ait Fabius lib. 3. c. 12.+
RECTARE Vide [Rectum].#
RECTICINIUM Messianus Presbyter in Vita S. Caesarii Arel. Nam illud dulcissimum et sanctissimum recticinium, quis verbis unquam valebit explicare? Mox: Domine, quid tu dicis? quibus ille, Expectate, inquit, ad mensam multum dicendo lassastis, et huc usque non tacuistis, jam paululum reficite. Et adjecit: Bene dicitis; sed quia coenam expedivimus reticinium (sic) facturi sumus, etc.+
RECTICINIUM Eruditus Mabillonius Recinium edidit, ut sit merenda, et nostrum reciner, seu post meridiana refectio.#
RECTITUDO idem quod [Rectum], jus, quod quis in rem aliquam habet. Consuetudo Lorriaci an. 1187.+
RECTOR Rectores Ecclesiarum, Praelati, Episcopi, Abbates, parochiarum Presbyteri, in Lege Longob. lib. 3. tit. 1. §. 42. tit. 10. §. 4. in Capitularib. Caroli M. lib. 3. tit. 75. etc.+
RECTORATICUM Munus et officium Rectoris urbis, apud Falconem Beneventanum in Chr. p. 190.#
RECTORIUM Carcer Rectoris, seu judicis. Joannes VIII. PP. Epist. 303.+
RECTUM Jus, Gallis Droit, Germanis et Belgis Recht, Danis Roett, Jus, quod quis in rem aliquam habet. Eadmerus lib. De Similitudin. S. Anselmi cap. 74.+
RECTURA vox Agrimensorum. Vide Gloss. Rigaltii ad Gromaticos.#
RECULA Recella, reicula, rescula, Parva res, seu parvi momenti; facultatiuncula. Charta Caroli Calvi apud Doubletum p. 802.+
RECUPERARE Convalescere, Recouvrer sa sante. Gesta Regum Franc. cap. 34.+
RECUPERATIO JC. Anglis, est proprie evictio alicujus rei per judicium.+
RECUPERATOR Gloslae Gr. Lat. , Judex, Recuperator.+
RECURARE Corrigere, quasi iterum curare. Utitur Sanctus Augustinus lib. de Quantitate animae cap. 24.#
RECURRERE Recursus, voces monetariorum, de quarum vi sequentia excerpsimus ex adversariis Magni Peirescii.+
RECURSUS Tabularium S. Andreae Viennensis: Notum sit - dedisse - hoc est Cymiterium et totum decimum, et oblationes, et primitias, et pascua similiter donasse bestiis Monachorum in silvis et in plano, totum recursum in silva lignorum et pastionum porcorum in eadem silva sine lucro.+
REDA Lex 5. Cod. Theod. de Curiosis: Per singulas redas, id est, quas quadrigas et flagella appellant.+
REDADOPTARE Rursum adoptare, in L. 41. D. de Adopt.#
RED-BANA Vide Ded-bana.#
REDDA Vide [Feudum] reddibile.#
REDDENTES Ranfridus JC. qui vixit sub Friderico II. Imp. in Ordine Judicario, tit. de Villanis: Sea quid dicemus hodie de villanis nostris, quorum quidam dicuntur Reddentes, quidam Angarii, quidam Parangarii. --- Reddentes quidam sunt, qui nihil aliud faciunt domino, nist quod reddunt, vel gallinas, vel spallas praesidii, vel porcum, vel agnum, vel libram cerae, vel aliquid tale in Pascha Domini, vel in Nativitate.+
REDDERE Lectionem proferre, quomodo discipuli magistris suis a se lecta memoriter proferunt.+
REDDITIO Vide [Feudum] reddibile, [Redditus].#
REDDITUS Monachus, Eremita, qui se in Monachum reddidit.+
REDECIMA Redecimatio, Decimae, seu Decima pars decimae, uti appellatur apud S. Rembertum in Vita S. Anscharii Archiepisc. Hamburg. n. 61. in veteri Charta apud Columbum lib. 3.+
REDEMIUM Redemptio. Utitur Pontius Diacon. in Vita S. Cypriani.+
REDEMPTIO poenitentiarum. Vide Poenitentia [Poenitentes].+
REDEMPTIONALE ita inscribitur in Formulis veteribus, Charta, per quam servus seipsum de peculio suo redimit, et dato pretio libertate a domino donatur.+
REDEMPTUS testis, qui pecunia emitur, corrumpitur. Capitul. Carol. M. lib. 5. cap. 247.+
REDHIBERE Reddere, in Glossis Isid. Occurrit non semel apud Scriptores. Vide Juretum ad Symmachum lib. 5. Epist. 87.+
REDICA Sudis, in Gloss. Gr. Lat.#
REDICERE Respondere: utitur Ditmarus Merseburg.#
REDIGULOSUS Ridiculus. Glossae Graec. Lat. , Jocosus, Ridiculosus.+
REDIMENTUM , in Gloss. Gr. Lat.#
REDIMERE in suas partes allicere, pretio dato corrumpere.+
REDIMERE SE tenebantur ascriptitii glebae, si vel matrimonia contrahere, vel alio migrare vellent, data scilicet dominis suis certa quantitate pecuniae.+
REDIRIGERE Noxam emendare: Redresser la faute. Usatici Barcinonenses cap. 20.+
REDISSEISITOR Redisseisina. Vide [Saisire].#
REDITUS vel Redditus. Proventus, fructus ex re aliqua. Jo. de Janua: Reditus dicitur, quia singulis annis redeat. Reditus, pensiones, quae ex locatione rediguntur, improprie fructus omnes, Cujacio in Paratit. ad tit. D. De usufructu. Fleta lib. 3. c. 14.+ Redditio
REDIVIVUS Glossae MSS. ad Alexandrum Jatrosophistam: Canapis rediviva, id est quae nascitur, et non seminatur.#
REDIUS Versor, Praeco. Ita Papias MS. et edit.#
REDOLINA Fori Aragonenses apud Mich. del Molino pag. 159.+
REDORSARE Tergo chartae inscribere, Gall. Endosser. Statuta secunda Roberti I. Regis Scotiae cap. 16. §. 5.+
REDUBIAE Reliquiae. Vita S. Boniti Episcopi Claromontani c. 7. n. 34.+
REDUCTUS Charta an. 1182. apud Hieron. Rubeum in Historia Ravennat. pag. 354.+
REDUT Concilium Narbonense anno 1054. cap. 20.+
REEP Mensura agraria apud Svvecos, scilicet funis tantae longitudinis, quantam vir describit inter extenta in diversum brachia manusque.+
REFARE Vide [Reffare].#
REFECTIO Coena, prandium, cibi sumptio, a reficere, cibum sumere, qua voce utuntur Plinius lib. 18. cap. 7. Celsus lib. 4. cap. 6. et alii.+
REFECTORIUM Ugutioni, et Jo. de Janua: Locus, ubi reficiuntur famelici, vel locus, ubi insimul comedunt fratres vel Monachi.+
REFEOFFARE Vide [Feudum].#
REFERENDARII Qui supplicum preces ad Principem recitant, et man lata Principis judicibus insinuant, in Novella 113. 124. in l. 2. Cod. de Off. ejus, qui vic. alic. judic. Glossae Nomicae MSS. . Vide Procopium lib. 2. de Bello Persico c. 23.+
REFERENDI Curiae, qui extra ordinem referebantur a Principe in album Curiae, et Senatoria dignitate donabantur, apud Senatorem lib. 1. Epist. 41. lib. 3. Epist. 33. lib. 4. Ep. 25. lib. 6. Ep. 14.#
REFERTOR Auctor pulmentorum, a refercio, cis. Papias.#
REFFARE Rapere, ex Saxon. aean, i. rapere, spoliare, unde aean, rapina.+
REFICERE seu Corpus reficere, Quiescere, somno indulgere. Cassianus l. 3. de Div. Orat. cap. 8.+
REFLATARE Respirare, spirare. Ita Glossae MSS. ad Alexandrum Jatrosophistam lib. 1. Passionum cap. 103.+
REFLETUM Reflectum, vox forestariorum. Inquisitio de torisfactis in forestis Regis, in Additam.+
REFLORATIO Deliberatio. Papias. F. Delibatio.#
REFLUCTUARE Vide [Refutare].#
REFLUXIO maris, Mora judiciaria, quae mercatoribus extraneis litigantibus dari solebat. Leges Burgor. Scoticorum c. 134. §. 3.+
REFOCILLANTIA in Decreto Synodali Lambethensis Concilii an. 1351. Ad solatium et refocillantiam suorum corporum, etc.#
REFORMARE Restituere, reddere. Reformare debitum, apud Sidonium lib. 4. Epist. 24.+
REFORMARI Reconciliari. Albertus Argentin. p. 125.+
REFORTIUNCULA Vide [Fortia].#
REFRAGARE Refragari, Contradicere, repudiare, , in Gloss. Lex Ripuar. tit. 59. §. 2.+
REFRAGIUM Refragatio, . S. Ambrosius enarrat. in Ps. 104.+
REFRONTARE a fronte repellere. Gloss. Lat. MS. Reg. cod. 1033.#
REFUGA Desertor, quomodo miles refuga dicitur in l. 21. Cod. Th. de Tironibus. Iso Magister in Glossis ad Prudentium lib. Peristeph. hym. 1.+
REFUGIUM Asylum, immunitas Ecclesiae. Tabularium Landavense in Monastico Anglic. tom. 3. pag. 192.+
REFULLUS pro Refluxus, Gallis, Reflux. Monasticum Anglic. tom. 2. p. 913.+
REFUTARE Respuere, rejicere, repellere, aspernari, renuere. Gloss. Lat. MS. Reg. Refutat, reprobat, renuit, negat.+
REGA Modus agri, apud Aquitanos. Rega terrae, vineae, etc. crebro occurrit in Regesto Constabulariae Burdegal. pag. 114. 115. etc.+
REGAITA Vide VVacta [Wactae].#
REGALENGUM Rengalengum, Dominium, Regale, Regalia. Charta Alfonsi Imperatoris Hispaniae aerae 1194.+
REGALES Regum filii, Principes ex stirpe regia: Regales personae, Avito Viennensi Epist. 5.+
REGALIA Ae, Jus regium, dignitas regia.+
REGALIA Fiscus Principis, jura quibus Reges gaudent.+
REGALIOSUS Regius, Regalis, Imperialis, etc. , in Gloss. Gr. Lat. ubi male Reguliosus.#
REGALITAS Idem quod [Regalia], ae, Dignitas regia, in Statutis Roberti II. Regis Scotiae cap. 14. 16.+
REGAMMARE Vide [Gamma].#
REGARDUM Revvardum forestae, Visitatio forestae ab forestariis, ne quid detrimenti in iis accidat, ut in Fleta lib. 2.+
REGARIUM Jurisdictio et feuda Episcoporum Britanniae Minoris a summa vetustate nominantur Regaires, quod jam inde a Mauclerci, seu Mali Clerici, Ducis saeculo ad Regium Galliae Senatum devolverentur provocationes a profanis Antistitum juridicis, non ad Ducales Magistratus, ex quo hodie etiam regia summa Britanniae Curia appellatur immediate a Sententiis Episcopalium hujusmodi judicum temporalium.+
REGELATUM Papiae, Plumbum liquefactum, quomodo Regelationes, nives liquefactas vocat Aggenus.#
REGENBURGI Vide Rachinburgii.#
REGENDARIUS vel Regerendarius, ita enim legendum contendunt viri docti apud Senatorem lib. 11. Epist. 29.+
REGENS Regni Gubernator, Regent apud Francos.+
REGESTORIA Regestorium. Vide [Regestum].#
REGESTUM Liber in quem regeruntur commentarii quivis, vel Epistolae Summorum Pontisicum.+
REGIAE Portae aedificiorum primariae.+
REGICULA pro Regiuncula, vel Praedio.+
REGIDIUM Divinitas, Papiae.#
REGILLUS Gloss. Saxon. Aelfrici: Regillus, unecnin. id est, Vicerex.#
REGIMENTUM Regimen, vitae ratio. Constantinus Afric.+
REGIMONIUM Papiae, Regimen: Isidoro in Glossis, Gubernatio.+
REGINA Regis filia: nam is olim titulus attributus Regum filiabus.+
REGIO , Pagus, vicus, suburbanum.+
REGIOLA Vide Regia [Regiae].#
REGIONARII apud Papiam, sunt a Pontificibus constituti in Schola Notariorum et Subdiaconorum, quos licebat per absentiam Pontificis in conventis sedere Clericorum, et caeteros habere honores.+
REGISTRUM Vide [Regestum].#
REGIUM Lucius III. PP. apud Gregorium lib. 3.+
REGMENTA Ludi species. Vide in [Trica].#
REGNIAGIUM Charta Milonis de Grancejo Milit. an. 1193.+
REGNIFICARE in Regem constituere. Utitur Lucifer Calaritanus lib. de Regibus Apostaticis.#
REGNUM Corona regalis. Gesta Constantini M. p. 483.+
REGRADATIO , in Glossis Gr. Lat.+
REGRATARII Regratatores, qui res emunt, ut possint postea pluris vendere, et aliquid de justo et solito earum pretio insuper corradere, unde vocabuli etymon, quod frustra ab Anglico deducit Skenaeus: nostris enim corradere, Regrater dicitur.+
REGRATIARE Gratias agere, apud Thomam Archid. in Hist. Salonitana c. 50.#
REGUAITA Vide Wacta [Wactae].#
REGULA Canon, exactio, pensitatio. Charta Athanasii III. Episcopi Neapolitani sub an. 937.+
REGULA pro Necrologio. Hinc in Regula inscribi, idem valet ac in Necrologio, quod in omnibus fere Monasteriis, maxime Benedictini Ordinis, idem Codex et Martyrologium, et Regulam, et Necrologium contineret, et ex iis quotidie in Capitulo aliquid Monachis praelegeretur: ex Martyrologio, ut oratio sancti diceretur: ex Regula, ut memoriae mandaretur: ex Necrologio vero, ut pro defunctis hac die tum Monachis, tum aliis in societatem beneficiorum adscitis oraretur: defunctorum enim et benefactorum nomina referebantur in eum codicem, ut pro iis obituum diebus preces ab omnibus funderentur. Capitulare Aquisgranense an. 817. c. 69.+
REGULARE Componere, ordinare, res ad regulam et amussim exigere, Gall. Regler.+
REGULARES Anastasius in Stephano IV. PP. pag. 96.+
REGULARIA Charta Guillelmi Laudunensis Episcopi, apud Duchesnium in Probat.+
REGULATORES Vide [Regulare].#
REGULUS Filius Regis, , in Gloss. Gr.+
REHALTO in Charta Rainaldi Episcopi Noviomensis an. 1177. Vide in [Groinum].#
REIA Modus agri proscissus, ex Gallico Raye, seu, ut Picardi efferunt, Roie.+
REICULA Vide [Recula].#
REIPUS Reiphus, Reippus, pretium emptionis viduae matrimonii causa, in Gloss. ad tit. Legis Salicae 46.+
REISA Reysa, et Resa, Iter, ex Theutonico, Reyse iter, unde Reysen, iter facere: vel ex Saxonico, e, cursus, impetus, praecipitium.+
REKETZ Claustrum piscinarium, in Legibus Hungaricis. Albertus Molnarus.#
RELAMPTARE Relucere, ex Gr. . Visio Taionis Episcopi Caesaraugustani apud Garsiam Loysam: Ita ab inenarrabili lumine tota Ecclesia extitit perlustrata, ut nec modicum quidem lucerent Ecclesiae candelabra, simulque cum ipso lumine una cum vocibus psallentium, et lampadibus relamptantium introire sanctorum agmina, etc.+
RELATIVE ex alterius relatione, in Vita S. Antonini Martyris semel ac iterum, Vt relative fertur, Vti relative percontantur.#
RELATORES qui querelam ad judices referunt, in Capitulis Caroli M. lib. 2. c. 26.+
RELATORIAE Apochae, seu Certificationes, quae naviculariis dabantur, de relatis ac perlatis speciebus, ab iis qui eas susceperant: Certificat des ports et voitures.+
RELATORIUM Relatio, narratio, in Concilio Bracarensi I.+
RELATUM Praeceptum, Ordonnanee. Paschasius Radbertus in Epitaphio Vualae Abbat.+
RELICTIO Gurpitio, Gall. Delaissement. Tabularium Prioratus de Domina in Delphinatu fol. 45.+
RELEGIUM Religium. Charta Communiae S. Richarii an. 1126.+
RELEVARE feudum, Pragmaticis Gallis, Relever le fief, est feudum caducum, vel possessoris morte in domini superioris jus delapsum, illius consensu, et certâ et definitâ exsolutâ pecuniâ haereditario jure adire, possidere: seu potius in feudi caduci possessionem a domino mitti.+
RELEVATIO Hora qua Monachi e lecto exurgunt: Heure de relevee appellamus horam pomeridianam, qua ex somno meridiano exurgi solet, Miracula
S. Aigulfi Abb. Lerin. cap. 6.+
RELICTA et Derelicta, Vidua. Gloss. Saxon.+ Licta
RELIGIO Vita Monastica, seu voto, ut vulgo dicimus, religionis adstricta.+
RELIQUARIUM Reliqua, Gloss. Gr. Lat.+
RELIQUIAE Cadaver exanime. Spartianus in Adriano: Antiochia dimissus est ad inspiciendas (al. excipiendas) reliquias Trajani, quas Tattanus, Plotina, et Mattidia deferebant.+
RELIQUUM rei vectigalis ac tributariae vox: quod restat exsolvendum; Graecis JC.+
RELITERARE Remandare, literis et alterius spistolae respondere.+
REMALLARE Vide Mallare [Mallus].#
RELUMINATIO , in Gloss. Gr. Lat.#
REMANASTULA Capitula ad Legem Alamannor. edita a v. cl. Stephano Baluzio c. 30.+
REMANENTIA Jus, quod habet dominus in suo feudo tenentes suos adstringendi ad perpetuam residentiam, ita ut eo inconsulto excedere non possint, quod jus etiam Reseandisia dicitur.+
REMASCELLATA vel Remascelata, virili virtute. Papias MS. et edit.#
REMEDIARE Remediari, Remediis sanare. Gloss. Lat. MS. Regium: Medetur, Medicatur, remediat, curat.+
REMEDIUM Remissio, vel diminutio tributorum. Salvianus lib. 4.+
REMENARE vox agricolarum Italicorum. Vide [Retertiare].#
REMENTUS , in Gloss. Lat. Gr.+
REMERIRE pro Remereri. Formulae veteres Baluzianae for. 3.+
REMICULA Vide [Reicula].#
REMINICULUM Cingulum, quo ensis astringitur.+
REMINISCERE In memoriam revocare, Gall. Ramentevoir, in Concilio Cloveshoviensi an. 747. cap. 8.#
REMISSA Remissio. S. Cyprianus Epist. 59.+
REMISSARIA Tributi species. Charta Childeberti Regis Francor.+
REMISSUM Regestum Castri Lidi fol. 39. Peliçon factum, ob. Penna facta, ob Pintum, ob. Sartago remissi ob. Centum ferri, 1. den. etc.#
REMITORES Remiges. in Historia Obsidionis Jadrensis lib. 1. cap. 37.#
REMORSUS Vide [Morsus].#
REMUNERATIONES sacrae, id est, sacrae largitiones, in l. 20. de Palatinis, et l. 41. de Appellat. Cod. Th. In vet. Inscript. 449. 7.+
RENALE Vide [Lumbare].#
RENCARIUS Vide Ordinat. Hospitii S. Ludovici Reg. Franc. an. 1261. in Notis nostris ad Joinvillam pag. 112.#
RENDEA ex Gallic. Rente. Cens et rente, in Consuetudinibus municipalibus.+
RENDUALIS Pecunia quaevis, quae exsolvitur quotannis, Gall. de rente. Vita Urbani V. PP. p. 195.+
RENEGATUS qui religionem suam ejuravit.+
RENELENUS Vett. Schedae Thuanae apud Mabillonium: Hoc est casula renelena 1.+
RENFORTIUM ex Gallico Renfort, idem quod corroboratio, vel, ut ita dicam, fortificatio.+
RENGA Vide [Rinca].#
RENGALENGUM Vide [Regalengum].#
RENNALIS Vide [Andamius].#
RENO Vide [Rheno].#
RENODURA Bracton l. 3. tr. 2. c. 24. §. 2.+
RENTALE Reditus, proventus, Gallis, Rente, rentage.+
RENVITAE dicti Monachi vagi, alias Sarabaitae, quasi renuentes jugum Monasticae disciplinae.+
RENUNTIUM Renuntiatio, Gallis Renonciation, cum scilicet rem aliquam abdicamus, aut in ea jus nullum nos habere profitemur.+
REORDINARE Vide [Ordinare].#
REPA Crepa, Reba, Feretri operculum, umbraculum, ciborium. Lib. 1. de Vita S. Eligii c. 32.+
REPAGINARE Denuo sociare, compingere. Vide Petrum Chrysologum serm. 62.#
REPARARE Redire, Gall. Repairer. Leges Burgorum c. 9. Cum venerit ad aetatem, vel reparaverit domum, vel e carcere liberatus fuerit, etc.#
REPARIUM Receptaculum, domus munita, locus munitus, ex Gall. Repaire, Itali Riparo dicunt.+
REPASTUS idem quod [Pastus], Refectio, prandium, coena: nostris etiamnum Repas. Formula 37.+
REPATRIARE Redire in patriam. Gloss. Isi dori, Repatriat, ad patriam redit.+
REPAUSARE Vide [Pausa].#
REPECIARE Veteri vesti segmenta assuere, Gall.+
REPENDIUM Remuneratio, compensatio: beneficium quod rependitur. Petrus Diac. l. 4. Chron. Casin. c. 44.+
REPENTALIA Poenitentia, ex Gallico Repentaille.+
REPERTURA Inventio thesauri. Charta Henrici Imp. an. 932.+
REPIDA Anastasius in Nicolao I. p. 210.+
REPIGNERARE Pignus recipere, Papiae.#
REPLEGIARE Replegiabilis. Vide [Plegius].#
REPLICARE ad servitutem, in Edicto Rotharis Regis Longob.+
REPODIARE Vide [Podium].#
REPOFOCILIUM Vide [Retrofocilium].#
REPORTAGIUM Medietas decimae: Reportage. Charta Theodorici Episc. Ambian. an. 1150.+
REPORTUNUS Gloss. Gr. Lat. , Importunus, Reportunus.#
REPOSITARIUS Vide ç, almedina.#
REPOSITORIUM Discus major, in quo variae simul lances componebantur ac reponebantur, ad mensam, apud Plinium, Petronium, eundemque in Fragmentis pag. 9. 11. 31. 46.+
REPOSITUS Secretus; arcanus. Will. Malmesburiensis lib. 4. Hist. Angl. cap. 2.+
REPRAESALLAE Jus recipiendi, quod cuipiam per vim ablatum fuerit, a voce Gallica Reprendre.+
REPRAESENTARE Exhibere, sistere aliquem. Lex Ripuariorum tit. 31. §. 2.+
REPRAESTARE Vide [Praestare].#
REPRIORARE ad priorem, seu pristinum statum reducere.+
REPROMITTERE fidelitatem, in Capitulari 2. an. 805. c. 9. et lib. 3. Capit. c. 8.#
REPROMISSA Dos, quae mulieri repromittitur, nostris Reprise et conventions.+
REPROPITIANTE divina clementia. Formula frequens in Chartis Ludovici Pii Imp.+
REPROPITIATUS Iterum propitius factus, pacatus, in Chronico Reichersperg. an. 1177.+
REPROVARE pro Reprobare, quomodo Reprouver dicimus, in Legibus Luithprandi Legis Longob. tit. 5. §. 1.#
REPTARE Vide [Rectare].#
REPTI Papias: Renones sunt velamina humerorum ex pectore usque ad umbilicum, atque tortis villis adeo hispida, ut imbrem respuant, quos vulgo Reptos vocant, eo quod longitudo villorum quasi reptat.+
REPULSORIUM Hegesippus de Excidio urb. Hierosol. lib. 3. c. 5.+
REPURGIUM Purgatio, , in Gl. Gr. Lat. MS. Editum repurgatio habet.+
REPUTATIO idem quod Respectus, nostris Respit, Mora, dilatio.+
REQUESTA Libellus supplex, Gall. Requeste. Unde Camerae Requestarum, in Parlamentis, etc.+
REQUIES Eigil in Vita S. Sturmii Abbatis Fuldensis n. 20.+
REQUIES Dominici corporis. Vide [Sabbatum].#
REQUIETIO Flodoardus lib. 4. Hist. Rem. c. 52.+
REQUIETORIUM Tumulus, sepulchrum: Sedes requietionis, apud Hugonem Flaviniac. in Chron. pag. 93.+
REQUIRERE Aliquem aggredi, quomodo Galli dicimus, Demander quelque chose a quelqu'un.+
REQUISITI Magistri precum, Bonfinio: Referendarii, qui preces et postulata referebant ad Principem.+
REQUISTUM Requisitio, Gallis, Requeste. Vetus Notitia Judicati apud Perardum in Burgund. pag. 33.+
RESA Mensurae frumentariae species. Tabular.+
RESALVARE Salvam rem praestare, Garentir. Placitum an. 877.+
RECLAUSA Concilium Avenionense an. 1326.+
RESCULA Vide [Recula].#
RESCUSSA Rescussio, Rescussus, Recuperatio.+
RESELULA Sanutus lib. 3. part. 11. cap. 8.+
RESERVATIO in materia beneficiali. Chronicon Archiepisc. Upsaliensium pag. 197.+
RESIDENTES in terra Dominica, homines liberi dicebantur, tam qui proprium non habebant, quam qui proprium habebant.+
RESIDUUS pro Residens. Hincmarus Remensis Epist. 7.+
RESIDUATIO Gloss. Gr. Lat. , Redeo. , Residuatio.#
RESIGNARE Vide [Signare].#
RESINOSUS Vide [Bromosus].#
RESOCIARE Dispersos ac fugitivos cogere. Galfridus Monemutensis lib. 1. cap. 19. Resociatis sociis qui dispersi fuerant. Utitur alibi non semel.#
RESONA Resonatio, Echo, , in Gloss. Lat. Gr. Resonantia tympanorum, apud Thwroczium in Attila.#
RESONARE Vide [Sonare].#
RESPECTARE Vide [Respectus].#
RESPECTOR Respectator. Anastasius in Sergio PP.+
RESPECTOR Praefectus urbis, vel provinciae, qui Theutonibus Revvart, in Charta an. 1256.+
RESPECTUALIS qui observantiam erga aliquem praestat, Gall. Respectueux. Vita S. Attractae Virg. n. 13.+
RESPECTUS Visitatio, divinae scilicet gratiae aut ultionis, benedictionis in vitam aeternam, maledictionis in gehennam.+
RESPICIARE vox Practicorum, quae idem sonat quod Considerare, seu Esgarder, ut nostri efferebant, Sententiam pronunciare, judicare cum cognitione causae.+
RESPONDERE pro alio spondere, Gallis Respondre pour quelqu'un.+
RESPONSALIS Gall. Respondant, qui pro alio pondet.+
RESPONSARIUS Responsalis, Apocrisiarius, apud Liberatum Diac. c. 23. Diurn. Roman. p. 40.#
RESPONSATICUM Capitulare Sicardi Principis Beneventani an. 836. cap. 14.+
RESPONSORIUM Responsorius cantus, Cantus Ecclesiastici species, sic dictus, inquit Isidorus lib. 1. de Eccl. Offic. c. 8. et l. 6. Orig. cap. 19.+
RESPONSUM Negotium, maxime illud, quod
foris peragitur, de quo Domino Responsum datur. Liberatus Diac. cap. 16.+
RESSA Quod apud nos dici potest visibilis vel laudabilis tentatio: Papias.#
RESSIA Testamentum Aimonis de Sabaudia D. Villaefranchae an. 1398.+
RESSORTUM Quicquid intra sortes continetur,
seu jurisdictionis terminos: districtus judicis. Vide Casanovam lib. 1. de Franco allod. c. 9.#
RESTARE Sistere, consistere, perstare, permanere, durare. Pactus Legis Salicae tit. 17. §. 5.+
RESTAURUM Restauratio damni; Ristoro, Italis. Rollandinus in Summa Notariae c. 3.+ Staurum
RESTIS Fasciculus rerum quarumpiam, maxime piscium, reste colligatus. Vita S. Joannis Eleemosynarii c. 19.+
RESTOBLAGIUM Vide in Mandutalis.#
RESTOLIENCUS Tabularium Abbat. Conchensis in Ruthenis ch. 226.+
RESTOLLARE Retardare, impedire, in Decretis Hungaricis. Vide [Resultare].#
RESULCARE Dividere, in Gloss, Arabico-Lat. vox, ut videtur, agricolarum, qui contrarios sulcos in arando efficiunt.#
RESULTARE Resistere, repugnare, . Papias: Resultat, contradicit. Gregorius Turon. lib. 10. cap. 15.+
RESUMERE Vires recipere. Commodianus Instr. 71. Mitte nummos, et unde se resumere possit. Galli dicimus, se reprendre.#
RESUMMONIARE Vide [Submonere].#
RESUPINUS pro negligenti et disloluto, in l. 23. D. de Probat.#
RETALIARE Talionem reddere, Rendre la pareille.+
RETALLIA idem quod Ritaglio Italis: quibus vendere a ritaglio, est vendere a minuto et a pezzi tagliati, nos dicimus en detail. Jo. Villaneus lib. 7. cap. 13.+
RETARE pro Reri, Putare. Flodoardus lib. 1. Hist. Rem. cap. 20. de Vinone Herigarii: Item ceu prius, ille visum retans, mane neglexit perficere jussionem. Vide [Rectare].#
RETENEMENTUM Charta Ricardi I. Regis Angl. apud Rad. de Diceto an. 1197.+
RETENTATOR qui res alterius retinet, detinet, in l. 2. 3. Cod. Th. Unde vi. lib. 8. de Censitorib. eod. Cod. apud Majorianum nov. de Bonis vacant. Ennodium lib. 1. Epist. 7. et Senatorem lib. 1. Epist. 8. 22. lib. 2. Epist. 10.#
RETENTIO Copiarum militarium coactio, quas Princeps ad suum, uti dicimus, servitium retinet. Gallis Retenue.+
RETEPENY Statuta Synodalia Roberti Dunelmensis Episcopi an. 1276. c. 3.+
RETERTIARE Tertio, ut binare iterum, agrum arare. Rollandinus in Summa Notariae c. 5.+
RETHARIAE tabernae. Caper de verbis dubiis: Cetheriae tabernae, quae nunc Rethariae non recte dicuntur.#
RETIA Vide [Pharus].#
RETIACULUM Anastasius Biblioth. in Praefat. ad Octavam Synodum: Praeterea et aliud iniquitatis suae retiaculum, quo mentes simplicium caperet, texens, etc.#
RETIATORES qui retia facere sciunt, in Capitulari de Villis c. 45.#
RETIATUS Regino in Inquisitione Episcopor. cap. 10.+
RETICERE Statuta Ordinis S. Gilberti de Sempringham pag. 783.+
RETIMENTUM Receptus, receptaculum, Hispanis Retraimiento.+
RETINA , in Gloss. Gr. Lat. , Resina.#
RETINENTIA Gall. Retenue. Esse de alicujus retinentia, dicitur, qui alicujus obsequio addictus est, familiaris, domesticus.+
RETINERE hominem alterius, olim vetitum omnino, quod tenentes ita glebae adstringerentur, ut a dominorum servitio eos abstrahere cuiquam non liceret. Charta anni 1221.+
RETIOLUM diminut. a Rete, Muliebre capitis tegumentum. S. Augustinus Epist. 109.+
RETONSOR Vide Tonsor [Tonsores].#
RETORN Charta MS. Guillelmi de Apiano an. 1162.+
RETORNARE Redire. Gall. Retourner. Vocem Avarum seu Hungarorum fuisse indicat Theophylactus Simocatta lib. 2. cap. 15.+
RETORTA Superior virga, qua sepes continetur, ac vincitur, nostris Riorte, Italis Ritorta.+
RETRACTUS bursae, Redemptio praedii ab agnato distracti, pretio emptori reddito, vulgo Retrait lignager, Practicis nostris. Charta Philippi Regis Franc. an. 1310. ex 47. Regesto Tabularii Regii n. 101.+
RETRAHERE Recedere, Seretirer. Ordericus Vitalis lib. 9. p. 753. Audito retrahendi lituo, Galli dicerent: La trompette ayant sonne la retraite.#
RETRIOR vox usurpata vetori Juvenalis Interpreti.#
RETRO vox aliis praeposita, rem praeteritam significat.+
RETROACCAPITUM Vide Accapitum [Accaptare].#
RETROBANNUS idem quod [Herebannum], Submonitio ad exercitum.+ Retrobandum
RETROCHORUS Ita sacella, quae sunt post chorum, Deiparae fere semper dicata, appellant Monachi Benedictini.+
RETROCIUM Vide [Bedum].#
RETROCLAMUM Vide [Clamor].#
RETROCOLE Notitia Ecclesiae Tolosanae: Et pro hoc fevo dederunt illorum domino Praeposito 5. los acaptationis, et in uno quoque anno unum prandium optimum cum sex Militibus; et in hoc fevo dedit illis totam siglicem, et totum milium, et balagium, et decimum de sextaratis, boerium, et retrodecimum, et retrocole, totoque solagge, et senescalciam, etc.#
RETROCOMITATUS Anglis Rier countie, nostris Arriereconte, minor comitialis Confessus.+
RETROCUSTODIA Vide [Antegarda].#
RETRODECIMUM quasi Arrieredisme, forte idem quod [Redecima], seu Decima decimae.+
RETRODOMINUS Vide [Dominus].#
RETROFEUDUM Gallis Arrieresief, feudum, quod per medium tenetur a superiori domino, ut est in Consuetudine Cenoman. art. 9.+
RETROFOCILIUM vel Retropostficilium, vel Repofocinium illud, quod tegit ignem in nocte, vel quod retro ponitur: quasi cilium foci, super quod a posteriori parte foci ligna ponuntur, quod vulgo Lander dicitur, et dicitur a repono, et focius, et cilium: Ugutio et Jo. de Janua. Gloss. Lat. Gall. Repofocilium, ce qui couvre le feu de nuit, ou ce qui est mis derriere.+
RETROFRONTALE Vide [Frontale].#
RETROGARDA Extrema acies, Gallis Arrieregarde.+
RETRONUBERE Aversa venere coire. Ovidius:
Parva vehatur equo.+
RETROPOFOCINIUM Vide [Retrofocilium].#
RETRUSUS Vide Reclusus [Reclusi].#
RETTARE Vide [Rectare].#
RETUMBA Consuetudines Monasterii de Regula, seu de la Reole, apud Labbeum: De retumbis et cyfis vitreis, de caepis, et aliis, etc.#
RETURNUM Vide [Retornare].#
RETUTELA Vide [Protutela].#
REVA Vectigal, quod pro mercibus ex regionibus exteris allatis penditur: vulgo, Droit de reve et de haut passage.+
REVADIARE Vide [Vadium].#
REVELLO pro Rebellio, seu Rebellis. Marculfus lib. 1. form. 32.+
REVENTARE Regirare. Anonymus Salernita nus parte 4.+
REVERENTIAE Gall. Reverences, Salutationis impensa officia.+ Reverentia
REVERSATUS Gall. Renverse. Concilium Londinense anno 1342. cap. 2.+
REVERSIO terrarum, etc. si late sumatur, est proxima successio post obitum ejus, qui praesenter possidet: sed si proprie, significat reditionem, quasi, aut circunductionem ad feoffatorem, aut ejus haeredes propter delictum feoffati, aut haeredum defectum.+
REVESTIARIUM Ecclesiae, in libro Feudorum Episcopatus Lingonensis sub an. 1168. fol. 45. quomodo etiam Secretaria, seu Sacristias Ecclesiarum dicimus.#
REVESTIRE Revestimentum, etc. Vide [Vestire].#
REUGIA Modus agri. Monasticum Anglicanum tom. 1. pag. 515.+
REVINDICARE nostris, se Revanger. Edictum Rotharis Regis Longob. tit. 52.+
REVOCARE Reddere. Gesta Purgationis Felicis pag. 87.+
REVOLA Papiae, Calumniator, calumniosus. Rabula. Vide [Ravola].#
REVOLVERE Leges Grimoaldi Regis Longob. tit. 1. §. 1.+
REVUS pro Nervus, ni fallor, in Capitulis ad Legem Alamannor. c. 6.+
REWARDUM Vide [Regardum].#
REX Reges silii regum dicti. Extat formula 39. Marculfi lib. 1.+
REXA Charta Fernandi Comitis Castellae aerae 972. apud Anton. de Yepez in Chron. Ord. S. Benedicti tom. 1. p. 31.+
RHAPHIUS seu Rufius, Lupus cervarius, Gallis. Plinius lib. 8. c. 19.+
RHAIRAUB In Edicto Rotharis Regis Longob. Tirulus 7. inscribitur de Rhai Raub.+
RHEDA Gallorum propria fuit. Glossae MSS. Reg. . Quintilianus lib. 1.+
RHEDO Mundus seu ornatus muliebris. Lex Angliorum et Werinorum cap. 7. §. 3.+
RHENO Reno, Pellicium, vestis ex pellibus confecta, quae humeros et latera tegebat.+
RHEUMA Fluctus, ex Gr. . Veteres Glossae: Fluenta, . Ugutioni et Joanni de Janua, dicitur tempestuosa maris inundatio, vel ille fervor aquae, qui fit remorum agitatione. Quomodo vocem hanc usurpat Vegetius lib. 5. cap. 12. et 15.+
REUMARICUS Plenus rheumate: ita Glossa ad hos versus ex Poeta MS. infimi aevi ex Bibl. Thuana cod. 525.#
RHODINUS color, , Graecis, Roseus. Gloss. Gr. Lat. , Roseum.+
RHOTHUS Rhotum, Novale. Charta Germanica an. 799. apud Henschenium in Comment. praevio ad Vitam S. Ludgeri Episc. Mimigardevorensis §. 4.+ Rodum
RIAGO Vide [Rigus].#
RIARIA Rivus, fluvius, riparia, nostris Riviere. Charta Petri Regni Majoricarum Domini an. 1232.+
RIBALDI Velites, Enfans perdus, Milites, qui prima praelia tentabant. Rigordus an. 1189.+
RIBATICUM Vide [Ripaticum].#
RIBERIA Vide [Riparia].#
RICELLUS Species panni pretiosi. Rollandinus in Chronico lib. 1. cap. 13.+
RICHINUS Vide [Rechinus].#
RICIUM Fragmentum Petronii: In alio pedicellum vides, in te ricium non vides, f. Vitium.#
RICLINUM Vide Rechines [Rechinus].#
RICTINARES . Ita habent Glossae Gr. Lat. MSS. ubi editae, hae nares, singulare non habet. Infra , Rictus.#
RICULA Mitra virginalis capitis, in Glossis Arabico-Lat. Forte Reticula. Vide in hac voce.#
RICULUS Joan. Bromptonus in Ricardo I. Camelorum vero et dromedariorum onera portantium ad 4700.+
RICI homines, id est divites, ita dicti praecipuae nobilitatis Proceres apud Aragonenses, quos alii vulgo Barones vocant, de quibus pluribus egimus ad Joinvillam p. 51.+
RIDELLUS Cortina, ex Gallico, Rideau. Monasticum Anglic. tom. 3. part. 2.+
RIDICULARIUS Ridiculus. Gellius Lib. 4. cap. 20.+
RIEDRA Redra, Redrare, voces fori Aragonici. Fori Oscae 1247.+
RIEFLARE Per vim auferre, rapere, ex Saxon. ieian, spoliare, rapere, raubare, nostris Derober.+
RIESA nostris, Riez, terres non labources: quasi Resides terrae, ut quidam censent: at Consuetudo Herliacensis art. 4.+
RIFFLETUM Monasticum Anglie. tom. 1. p. 326.+
RIFFLURA Levis plaga in cute, ex Gallico Rifflure: illud vero forte ex Riefflare [Rieflare], de quo supra, rapere, ita ut riffura sit corum, quibus caro leviter rapitur, ac vellitur. Bracton. lib. 3 tract. 2. cap. 23. §. 2.+
RIFFO Monetae species, in Charta an. 1195.+
RIGA Striga, sulcus terrae, ager sulcatus, nostris, Poye, vel Raye de terre, vox formata forte a Rigor, de qua infra id est, limes rectus, vel quicquid in rectum aratur.+
RIGABELLUM Instrumentum musicum, cujus usus erat in aedibus sacris, antequam organa Italis omnino familiaria essent.+
RIGAGO Rigatus. Vide [Rigus].#
RIGOR Gr. , Frontino et Agrimensoribus appellatur, quicquid in agro mensori operis causa ad finem rectum fuerit: quicquid vero ad horum imitationem in forma soribitur, linea. Idem Frontinus: Rigor est, quicquid inter duo signa, vel in medio lincae rectum perspicitur. Vetus Inscriptio 711. 3.+
RIGUS Rigulus, Rivus, rivulus, nostris Rigole.+
RIMARIUS S. Columbanus Epist. 5.+
RIMATH Jusjurandum, quod quis cum toto conjuratorum coetu vel numero dabat, a Saxon. a ime, numerus, et a juramentum.+
RINATRIX Serpens, veneno aquam inficiens, in Gloss. Arabico-Lat. ubi perperam Rixatrix.+
RINCA Ringa, Baltheus militaris, cingulum militare.+
RINGUS Vide [Hringus].#
RINGELDIUM Vide [Raglorium].#
RINTA Charta an. 1081. pro Monasterio S. M. Pinarolensi: Dono et offero - sedimonium unum cum rinta, cum area, quae ibi extat, et campo insimul tenenti. Alia an. 1098.+
RIOTTA Illicitum factum per tres ad minus perpetratum, ut est verberatio alterius, violenta possessionis arreptio, aut aliquid hujusmodi. Vide Covvellum lib. 4. tit. 18. §. 50.+
RIPA idem quod [Ripaticum], de quo infra. Charta Gregorii V. PP. apud Ughellum tom. 2. p. 349.+
RIPAGIUM Vide [Ripaticum].#
RIPANI Vide [Ripuarii].#
RIPARIA Fluvius, ex Gallico, Rivicre. Charta Joannis Regis Angliae pro Libertatib. Angl. an. 1215.+ Ripera
RIPARIENSES et Ripenses, qui in ripa per cuneos, et auxilia constituti erant, quorum minor dignitas erat, quam Comitatensium, quibus et opponuntur.+
RIPARIUS Ripparius. Statuta Venetorum an. 1242. lib. 6. cap. 4.+
RIPATICUM Tributum, quod accipitur in ripis, Ugutioni: scilicet pro ripis, seu aggeribus, cujusmodi sunt Torsiae Ligeris, continendis, vel tuendis, ut loquitur Siculus Flaccus p. 15.+
RIPATOR Radulfus de Diceto et Matth. Paris an. 1191.+
RIPATORIuM Ripa, ad quam appellitur, in Charta an. 1236.+
RIPULIO Vide [Spinaticus].#
RIPUARII Ribuarii dicti, qui ad Rheni ripas, cis fluvium, non citra, uti vult v. cl Audigerius, consederant, maxime qui ad Rheni, Scaldis, et Mosae, Hollandi scilicet, Luxemburgenses, Cheldrenses, Juliacenses, etc. uti observatum ab Isaaco Pontano lib. 2.+
RISCATTUS Redemptio, ex Italico Riscatto, Redemptio, recuperatio. Decreta pro Ecclesia Mediolanensi an. 1067.+
RISILE forte quod Rezeau dicimus, Reticulum, quo feminae capillos continebant, de quo in hac voce. Miracula S. Walburgis virg. num. 2.+
RISINA Chronicon Colmariense 1. part. an. 1271.+
RISPA Modus agri. Tabularium Prioratus de Paredo in Ducatu Burgundiae fol. 61.+
RISTA Vide [Cerillus].#
RITTERI Germanis Ritters, Milites, nostris Chevaliers, Equestri cingulo donati. Aventinus lib. 7.+ Ruteri
RITUM Latrocinium. Papias MS. et edit.#
RITUS idem quod Consuetudo, seu praestatio. Vetus Charta MS. circa an. 1077.+
RIVAGIUM Vide [Ripaticum].#
RIVALE Rete parvum et spissum, quod duobus annexum baculis, quos piscator manibus tenet apertum, et per aquam ducit, atque prope ripam cum piscibus claudit.+
RIVALTUS seu Rivoaltus: ita appellatur apud Scriptores Venetos ostium fluminis, ubi hodie aedificata amplissima Venetiarum civitas, quo loco erant quaedam insulae angustiores, parum inter se durantes, quas placidissimi amnium meatus, sinuoso ambitu in mare decurrentium, pelagi aestu alternante, discriminabant.+
RIVARIA Capitulare de Villis c. 62. Quid de hortis, quid de apibus, quid de rivariis, quid de coriis, quid de pellibus, etc. Forte vivariis.#
RIVATICUS Vide [Ripaticum].#
RIVERA Riveria, Rivus, fluvius, Gall. Riviere. Matth. Paris an. 1199.+
RIVIGA Rivulus, vel ripa, Rivage. Vita S. Guthlaci num. 14.+
RIVISINUS Arnoldus Lubecensis lib. 2. c. 35.+
RIVORA pro Rivi, enunciatione Longobardica. Marcus Baro Agrimensor de Geometria pag. 241.+
ROAGIUM Vide Rotagium [Rotaticum].#
ROALIA B. Odoricus de Forojulio in Peregrinat. sua cap. 2.+
ROBA Vestis, tunica, Gallis Robe. Quoniam Attachiamenta cap. 21. §. 2.+ Robae
ROBINUS Vide [Rubinus].#
ROBORA aetas legitima, majoritas, cum scilicet ad robur pervenit minor.+
ROBORABILIS Validus, fortis. Andreas
Suenonis lib. 3. Legum Scaniae c. 2. Sed prior sententia roborabilior et rationabilior a prudentibus aestimatur.#
ROBOREUS cui robur inest, robustus. Erchempertus in Hist. Longob. cap. 54.+
ROBORETUM Quercetum, apud Ughellum tom. 1. parte 2. p. 236.+
ROBOROSA passio dicitur, quae animal rigidum facit ad similitudinem ligni. Vegetius lib. 3. Artis veterin. cap. 24.#
ROBURDOLIUM Tabular. Vindocinense fol. 190. In roburdolio carceris, ubi captus detinebatur, an, le guichet?#
ROCCA Rocha, Castellum vel praesidium in rupe, seu clivo extructum.+
ROCHETA Rafanus de Caresinis in Chron. MS. an. 1379. burgum S. Laurentii expugnant et occupant, igne inmisso cum rochetis ad domus palcatas.#
ROCCUS Rocus, Rochus, Hrocus, vox Germanica Roch, significans supremam vestem, .+
ROCHA Rupes, Gall. Roche. Diodorus Euchyon. lib. 1. Polychemiae cap. 17.+
ROCHERIUM Vetus Charta in Hist. Monasterii S. Nicolai Andegav. Insuper nobis donavit aliud Rocherium majus ante portam curiilis nostri, etc.+
ROCINUS Vide [Runcinus].#
ROCTA Rota, Rotta, Instrumentum Musicum. Sanutus lib. 2. part. 4. cap. 21. Et aliqua alia genera dulcia musicorum, ut sunt vtolae, cytharae, et roctae.#
ROCTA Le Roman d' Alixandres MS.+Rotta
ROCUS Vide [Roccus].#
RODA Anglis, quarta pars acrae, quae et farding deale, seu farundel dicitur, juxta Covvellum, ex Anglico Rodd, pertica.+
RODATICUM Vide [Rotaticum].#
RODIGINUS Vide Statuta Mediolanensia 1. part. cap. 329.#
RODINUS Vide [Rhodinus].#
RODKNIGHTS Serjanteriae species apud Anglos, qua qui investitus erat, debebat servitium equitandi cum domino suo, vel domina, de manerio in manersum: a Saxon. a, equitatio, et cn, puer, minister, famulus. Ita Bracton lib. 2. c. 16. §. 6. cap. 35. §. 6. Fleta lib. 3. c. 14. §. 7.+
RODOMENSES Monetae Archiepiscoporum Rotomagensium, apud Ordericum Vital. p. 468. 495. 583. 505.+
RODONDELLUS Vide Clocha.#
RODUM Vide Rothus.#
RO???IA Rivus, vel rivulus, canalis. Tabular. Absiae: Esclusam ad faciendum molendinum de Salmora, et roeriam ad aquandum prata.#
ROFIA Vide [Rufia].#
ROGA Precatio, preces. Codex Carolinus Epistola 88.+
ROGADIA Precatio; Per rogadiam aliquid ab aliquo petere, in Statutis Venetorum an. 1242. lib. 1. cap. 48.+
ROGATARIUS Petitor, distributor, Postulatitius, Papiae, Isidoro, et in Gloss. MS. Regio. Ratherius Veronensis in Qualitatis conjectura p. 207.+
ROGATIONES Supplicationes, Processiones Ecclesiasticae. Gregorius Turon. de Vitis Patrum cap. 6.+ Rogatio
ROGATOR Vide [Erogator].#
ROGATORIAE litterae, quae ad summum Pontificem vel Metropolitanum a Clero et plebe mittuntur, ut electum consecrent Episcopum.+
ROGATURA Gloss. Gr. Lat. , Salutatio, amplexus, rogatura.#
ROGITUS Instrumentum Notarii publici. Vide [Charta] rogata.#
ROGUS Preces, deprecatio. Joannes Diaconus Neapolit. in Chr. Episcop. Neapolit.+
ROHAGIUM Vide Rotharium.#
ROKUS secunda dignitas post Soldanum, apud Turcos. Vide Matth. Paris an. 1250. p. 527.#
ROLLONES Vide [Retorta].#
ROLLUS Vide [Rotulus].#
ROMANATUS Nummus aureus Romani Diogenis Imp. CP. imagine signatus. Chartae Andreae Comitis de Chelmo an. 1241.+
ROMANIA Romanum Imperium, apud Possidium in Vita S. Augustini cap. 30. et alios Scriptores, laudatos a Casaubono ad Lampridi.+
ROMANIZARE Tormentare, cruciare, affligere, trucidare, Ugutioni et Jo. de Janua.+
ROMEPENI alias Pening, i. denarius: Nummus Romae pendendus, Denarius S. Petri, de quo plura in hac voce.+
ROMEREI pro Romani, seu Graeci Byzantini, in Epistola Archiepiscopi Bulgariae, in Gestis Innocentii III. PP. p. 57.#
ROMESCOT Romscot, Census species, qui alias Denarius S. Petri, Romae pendi ab Anglis solitus, de quo supra egimus.+
ROMESINA Monetae Romanae species, qua utebantur Barenses in Apulia. Falco Beneventanus an. 1139.+
ROMEUS qui alias Romipeta, qui ad S. Petrum piae peregrinationis gratia pergit.+
ROMFEAH vel Romefee, Denarius S. Petri, de quo in [Romescot].+
ROMIPETAE Romipedae, qui Romam petunt, vadunt. Matth. Paris an. 1250.+
ROMITORIUM pro Eremitorium, non semel occurrit in Historia de Exordio Monasterii de Taronça, tom. 3. Monarch. Lusitanae, pag. 284. v. et 285.#
ROMPHUS Otto Morena in Hist. Rerum Laudensium p. 46.+
RONCARE Roncalia, Ronco, etc. Vide [Runcare].#
RONCINUS Vide [Runcinus].#
RONDELLUS Capa sine caputio. Joannes Andreae ad Clementinam.+
ROPA Charta Jacobi Regis Aragon. aerae 1270.
apud Diago in Histor. Regni Valentiae lib. 7. cap. 24.+
ROQUUS Vide [Roccus].#
RORSUS Papiae, Insensatus. Ita etiam Gloss. antiquae MSS.#
ROS Lex Alemann. tit. 65. §. 31.+
ROSA aurea, in Dominica Quadragesimae, in qua cantatur Laetare Hierusalem, a summo Pontifice benedici solita, quam ille post Missam in urbe procedens cum Clero Romano, praefert, ac deinde magno alicui Principi, si praesens adsit in Curia Romana, concedit; vol ad aliquem Regem aut Principem, ut eidem Pontifici cum consilio sacri Collegii placuerit, mittit.+
ROSALIA Gloss. Gr. Lat. MS. , haec Rosalia, hoc Rosalium.+
ROSANAGIUM Charta Fulconis Comit. Andeg an. 1028. pro fundat.+
ROSARIUM Rosarius rubus, Rosier.+
ROSARIUS Monetae adulterinae species, interdicta in Anglia an. 1299. et 1300. Vide in [Crocardus].#
ROSATUS Rosis distinctus, ornatus, vel coccineus.+
ROSCELLA Veteres Consuetudines Floriacensis Coenobii c. 2.+
ROSCULENTUS a rore, Rosulentus, apud S. Zenonem serm. 3.#
ROSERA species Anseris, apud Fridericum II. lib. 1. de Venat. cap. 19.#
ROSETUS seu Roseta, Paxillus ferreus, qui extremo axi insigitur, ne elabatur rota.+
ROSETUS Color roseus. Concilium Budense an. 1279.+
ROSIA Vide [Rufia].#
ROSSA Charta Henrici III. Regis Angl. tom. 2. Monastici Anglic. pag. 211.+
ROSSINUS Vide [Runcinus].#
ROSTA Historia Cortusiorum lib. 1. cap. 7.+
ROSTRA calceorum, Acumina scilicet calceorum, quae Annae Comnenae dicuntur: ita enim Scriptores vocant prominentes et ultra pedum longitudinem prosilientes extremas calceorum partes, in acumen quoddam desinentes, ut ibi pluribus observavimus.+
ROSTUM Assum. Boxhornius in Lexico Prisco-Britannico: Rhost, assum, assatum.+
ROSULATUS Vide [Rosatus].#
ROSUM , in Gloss. Gr. Lat. pro rosa. Rosum unguentum, pro roseum, in l. 21.+
ROTA apud Graecos genus fuit tormenti, uti docemur ex Tullio lib. 5. Tuscul. et Apulejo lib. 3. et 10. Metamorph.+
ROTARE loricam. Monasticum Angl. tom. 2. p. 384.+
ROTARICIA Tabular. Capellae in Biturigibus: In qua pagina sunt mansiones, concisa veterinae et rotaricias, et refusum est ad tabula prima de paginailla, etc. Infra: Per loca, ubi decusas positas sunt usque ad Rotaricias, etc.#
ROTATA aquae. Tabularium S. Aniani Aurelian. Recognoscens, me injuste tenuisse injustam rotatam aquae in aqua S. Aniani ad Arenas, juxta clausum Regis, - ipsam dimidiam rotatam do et S. Aniano et Canonicis, etc.#
ROTATICUM Rodaticum, Rotagium, Roagium, etc. Vectigal, seu tributum, quod pro damno, quod in viis publicis, quas Rotabiles vocat vetus Inscri ptio 149.+
ROTHORIUM locus in fluvio, ubi aquâ diluitur, maceratur, et subigitur cannabis, Gallis Roüssoir, Rohiare, Rouir: Rohagium, ipsa maceratio, Rouissement.+
ROTLIN Piscis species, in Actis Murensis Monasterii pag. 50.#
ROTOGERII iidem, qui Ruptarii [Ruptura], nostris Roturiers, Ignobiles.+
ROTTA Vide [Rota], [Rumpere].#
ROTTARII Scriptores, Librarii. Ita Mamotrectus ad Epist. Hieronymi in Proverbia. Sed videtur legendum Rottularii, vel Rollarii.#
ROTULUS Rotula, Scheda, charta in speciem rotulae, seu rotae convoluta, unde nomen. Fortunatus lib. 7. Poem. 18.+
ROTUMBA Vasis Chymici species.+
ROTUNDARIUM Orbiculus, Assiete. Vetus Gloss. Lat. Gall. MS. ex Bibl. Thuana: Rotundarium, Tailleor.#
ROTUNDELLUS Vestis species in orbem desinens; Cyclas: ex Gallico, Rondean.+
ROTUNDULA Pastillus formula rotunda, , Graecis.+
ROTURAGIUM Vide [Rumpere].#
ROTUS Chronicon Casin. lib. 3. c. 57. Pannum sericum magnum, cum uno roto. Forte rocho.#
ROUAGIUM Vide Rotagium [Rotaticum].#
ROUER vel Rouere, Robur, arbor, Italis Rouere.+
ROUTURARE Silvam viis, quas vulgo Routes vocant, distinguere; Router.+
ROYDAE operae, Pedemontanis. Prostat Jacobini de S. Georgio tractatus de Roydis seu operis, edit. post tractatum de Feudis et Homagiis.#
RUAGIUM Vide [Rotaticum].#
RUA Acta Episcopp. Cenomanensium pag. 54.+
RUARIUS Officium fuit in Ecclesia Collegiali S. Quintini in Viromanduls, quod et Ruaria dicitur in Bulla Clementis IV. PP. apud Hemeraeum in Aug. Viromand. an. 1260.+
RUATA Platea, Rue. Testamentum Aimonis de Sabaudia D. Villae-franchae an. 1398.+
RUBA Charta Ludovici Pii Imp. pag. 25.+
RUBERUS Vetus Charta in Chronico Laurishamensi p. 57.+
KUBETUS Vide [Rubinus].#
RUBEUS feramus, Rubea fera, Gallis Beste fauve.+
RUBINUS Robinus, Carbunculus, , Gallis Rubis, Italis Robino, Chronicon Moguntin. 16.+
RUBRICUS Glossae Gr. Lat. , Ruseus, rubricus, rufus.#
RUBUS Charta Guelphonis Ducis Spoleti ann. 1160.+
RUBUS mensurae frumentariae in Italia species.+
RUCENGIA Charta Gaufredi Archiepisc.+
RUCLATUM Marcellus Empiricus c. 22. Rasum, id est, ruclatum, cum vino austero dabis.#
RUCTURA Tabularium S. Cypriani Pictav. apud Beslium p. 359.+
RUDA Gall. Ruê, Platea.+
RUES Ruina, in Gloss. Lat. MS. Reg. cod. 1013. et Isidori. Glossae Gr. Lat. , ruina, rues.#
RUERE Projicere, ex Gallico Ruer, hac notione.+
RUFATUS Sanguine cruentatus. Papias.#
RUFEOLA Rufella, Panis seu placentae species, Rougeolle, Picardis nostris, quod colore subrubido sit. Udalricus lib. 2. Consuetud. Cluniac. cap. 4.+
RUFFIANI vox Italica, Lenones, apud Mamotrectum ad Legendam S. Luciae, qui Institores libidinis Valerio Maximo lib. 6. cap. 1. n. 6.+
RUFFLURA Vide [Rifflura].#
RUFIA Charta Alamannica 58.+ Rofia
RUFUS Herba inficiendis rubro colore vestibus, in veteri Charta apud Columbum, quae Roux dicitur in alia Guidonis Fulcodii, apud eundem lib. 3.+
RUFUS Willelmus Tyrius lib. 14. cap. 1.+
RUGA Platea, vicus, nostris Rue. Papias: Rugae, Romae, semitulae.+
RUGADIUM Rugadicum, Tributi species apud Dertonenses in Italia. Charta an. 1183.+
RUGIA Statuta Mediolanensia 2. part. cap. 245.+
RUGIRE cervi dicuntur. Gloss. Gr. Lat. , Bardit, rugit. Lex Longob. lib. 1. tit. 19. §. 13.+
RUMARE Vide [Adrumare].#
RUMBULA Caesarius Heisterb. lib. 7. c. 45.+
RUMOR Autor incertus inter Agrimensores: Secundum loci rumorem, quod interpretatur, secundum loci observationem.#
RUMPERE Terram, agrum proscindere, arare. Charta an. 1273.+
RUPTURA teneturae species, quomodo roture dicimus, voce, quae feudo opponitur.+
RUMPESTAT Tributum pro caudis jumentorum apud Suecos, Erico Uplandensi lib. 5.+
RUNA Papias: Runa, pugna, Runata, pugnata, Ugutio: Runa, i. stipula, vel pugna, unde runatus, praeliatus.+
RUNCALIS Roncalis, Roncaria, Ager incultus, runcandus a noxiis et inutilibus herbis et sentibus: runcare enim Latinis, est purgare agrum a sentibus, quas inde ronces vocant Galli. Vide Edw. Cokum ad Littletonem sect. 1. Diploma Aystulphi Regis Longobard. an. 753.+
RONCO Runco, Papiae, et Joanni de Janua, Falcis militaris species, ex Italico Runchione, vel Roncone.+
RUNCARE sonitum de naribus emittere, in Gloss. Arabico - Lat. Apud Papiam, a terra herbas diis innatas vel arbores evellere. Vide [Runcalis].#
RUNCA idem quod [Runcalis]. Charta Conradi Imp. an. 1027. apud Ughellum tom. 4. p. 1484.+
RUNCHI Sentes, Gallis Ronces, Spinae, vel sentes, quae runcari solent. Charta an. 1235. apud Ughellum tom. 7. pag. 1449.+
RUNCILUS Domesdei tit. Essex: Silva 20. perc. 10. acrarum prati, 2. runcili, 4. aralia, 23. porci, 50. oves, etc.+
RUNCINA instrumentum fabrorum, Papiae. Idem: Runcina, remota rura.#
RUNCINUS Equus minor, gregarius nostris Roncin.+
RUODA Lex Saxonum et Anglior. tit. 2. §. 1.+
RUPASTES Flagellum, Ugutioni.#
RUPES idem quod [Mota], de qua voce supra egimus, Castrum, castellum, domus praecipua domini feudalis.+
RUPITANI dicti Donatistae, qui Romae morabantur, quod in rupibus et in montibus conventus suos agerent: unde et Montenses appellati, apud S. Augustinum lib. de Unit. Eccl. cap. 3. de Haeresib. cap. 69.#
RUPINA Loca montana. Gloss. Isid. Rupina, abrupta montium.+
RUPIX Salvianus lib. 1. de Gubern. Dei: Adde - loquentem cum Mose dominum, legem divino ore resonantem, incisas Dei digito litteras, rupices paginas, saxeum volumen, etc.#
RUPTA Ruptuarii, Rupticium, Ruptura, Rupturarii. Vide [Rumpere].#
RUPTI Herniosi et ramicosi, Graecis , apud Apulejum de Virtutib. herbar. c. 24.#
RURAE Rupes, vel Petrae, in Glossis Lat. MSS. Bibl. Reg. cod. 1013.#
RURICOLA Praediolum, in Hist. Translat. S. Guthlaci n. 17. Vide Casalis [Casale].#
RUSANTE Pallio Rosee. Papias MS. et edit.#
RUSCA Scriptor vetus vitae S. Lupicini Abbat. Jurensis n. 2.+
RUSCUBARDUM Charta Joannis Archiepisc.+
RUSELLUS apud Spelmannum ex Willelmo Armorico l. 1. Philip. pag. 108.+
RUSPATICUM Bulla Honorii III. PP. an. 1217. apud Ughellum tom. 1. part. 1. pag. 298. in Alban. Episcop.+
RUSSETUM Pannus vilior, rusei seu rufei coloris, quem nostri Roux, Angli Russet dicunt.+
RUSSOLEMBUS muliebre vestimentum, vide Miracula S. Servatii Episcopi Trajectens. apud Papebrochium 13. Maji p. 220.#
RUSTICI Coloni, glebae adscriptitii, qui proinde in commercio erant. W. Britto in vocab. MS. Rusticus dicitur operarius, qui rus vel terram operatur.+
RUTA Platea. Ruta mercatoria, in veteri Charta apud Pardinum lib. 2. Hist. Lugdun. cap. 104. Vide [Ruga].+
RUTEFOLIUM Joan. Sarisberiensis Epist. 196.+
RUTELLUS genus Teli, rutabulum. Historia Australis an. 1296.+
RUTERI Vide [Ritteri].#
RYTHMICI versus. Marius Victorinus. lib. 1.+
S Littera numeralis quae 7. denotat.+
SA Persica lingua, Rex; quo nomine donantur plerique e Sultanis. Vide Will. Tyrium lib. 3. cap. 1.+
SAAL Andreas Suenonis l. 5. Legum Scaniae c. 2.+
SABAIA Cerevisiae vel potus species apud Illyrios. Ammianus lib. 26.+
SABANUM Mappa, vel facitergium Ugutioni et Joanni de Janua. Glossarium Gr.+
SABATATI Insabatati, Haeretici Valdensium asseclae et sectarii, dicti, non quod in Sabbato judaizarent, ut volunt quidam, aut quod nullum Sabbatum observarent; sed solum diem Dominicum, ut Vignerius an.+
SABBATUM apud Hebraeos pro tota Hebdomada, et pro septimo Hebdomadis die sumitur. Euseb.+
SABEA Vide [Zaba].#
SABELUM Martes, Gallis Marte, mustelae species, nobili palle insignis: Anglis, et nostris olim, Sable, tametsi martes a sabelo distinguant ferme Scriptores omnes.+
SABER Sabrum, Asperum, nodosum. Papias, et ex eo Joan. de Janua. Forte pro Scaber. Catholicon parvum: Saber, aspre, sabloneux.#
SABLO Arena, Sabulum. Gallis Sablon. Fortunatus lib. 9. Poem. 15.+
SABURRARE Fortunatus in Epist. ad Martinum Episcop. Galliciae lib. 5. poem. Paradisiaci horti odoramenta saburrans, etc. ubi Gloss. MS. i. spirans, odorans.#
SABUTA Sambuta, Sambuca, Currus, quo nobiles feminae vehebantur, species. Glossae Isonis Magistri ad Prudentium pag. 824.+
SAC Saca, Sacha, Mulcta judiciaria, vox deducta a Saxonico ace, causa litis, Germanis Sach, unde Sacha cum aspiratione in Legib. Edwardi Confess. c. 21. Willel. Thorn. in Chron. p. 2030.+
SACA Charta Mathildis Comitissae an. 1096. in Bullario Casinensi to. 2. p. 117.+
SACABUTA Armorum species, quam sic describit Joannes Abbas Laudunensis in Speculo Historiali MS. lib. 10. (ejus historia desinit in an. 1380) in Philippo IV.+
SACCA Martinus Didacus Daux Justitia Aragon. l. 4. Observantiar. Regni Aragan. tit. de Consortib. §. 9.+
SACCATELLUS sacculus, in Statut. Venetor. lib. 5. cap. 7.#
SACCABOR Sachiber, Stanfordio lib. 1. de Placit. Coronae c. 21. Sacaburth aliis Sakeber, et Sakebere, Brittoni in Legib. Angl. p. 22. v. 72. v. Bracton lib. 3. tract. 2. cap. 32. n. 2.+
SACCARE In saccum mittere, et per saccum colare et exprimere: Insaccare, in saccum mittere, vel consummare: Desaccare, extra saccum ponere. Jo.+
SACCARII , in Gloss. Graeco-Lat. Saccarii portus Romae, de quibus est titulus in Codice Theodosiano 22. lib. 14.+
SACCATUM Isidorus lib. 20. c. 23.+
SACCATI Vide [Sacci].#
SACCELLARE saccos medicinales affectae parti apponere. Vox Medicorum. Gariopontus lib. 1. cap. 16.+
SACCIPERIUM Pera Pastoralis: Pera in modum sacci, vel saccus in modum perae. Acta S. Marcelli PP. lib. 1. n. 13.+
SACCITAE Vide [Sacci].#
SACCO Vide [Fisco].#
SACCONALIA Charta Conradi Imp. an. 1027.+
SACCOPHORI Haeretici, Manichaeorum asseclae, de quibus in Cod. Th. l. 7. 9. 11. de Haereticis, sic dicti forte, quod saccis pro veste uterentur.+
SACCUS Sacci, Sacculi, in ministeriis Ecclesiasticis recensentur.+
SACCI Saccini, Saccitae, Saccati, ita appellati Monachi quidam, quod saccis pro veste uterentur, qui de Poenitentia Jesu Christi, vel de Saccis, dicuntur in Bulla Joannis an. 1319. apud Cognatum lib. 4. Hist. Tornac. cap. 22.+
SACELLUM Vide [Saccus].#
SACER species Falconis, quibusdam Britannicus, aliis aerius; Hierax, Thuano de Re accipitraria, vulgo Sacre.+
SACERDOS ut ait Honorius Augustod. lib. 1. c. 182. et ex eo Rhabanus lib. 1. de Instit. Cleric. c. 5. vocari potest, sive Episcopus sit, sive Presbyter.+
SACERDOTALIS qui Sacerdotio in Provincia functus est, ita interpretantur Viri docti apud Ammianum lib. 28. Gruterum 20. 3. 325. 12. et in Cod.+
SACERDOTALES litterae, Papiae, , id est Epistolae Canonicae, formatae, de quibus suo loco.#
SACERNUS Sacer, a, um, et dicitur hic sacernus, ni, i. sacer animus, vel excellentior pars animae. Et videtur componiex sacer, et animus. Jo. de Janua.#
SACH Charta Winemari Castellani Gandensis apud Duchesn. in Hist. Guinensi p. 66.+
SACHARIA Consuetudines Aquarum mortuarum: Quilibet habitator loci illius possit bladum, quod habebit de terris suis et sachariis, per aquam et terram portare, quocumque voluerit omni tempore, etc.#
SACIANI qui et Anthropomorphitae, Haeretici, de quibus Facundus Hermianensis lib. 8. cap. 7. ubi Sirmondus.#
SACIRE Formula solennis precariae 29.+
SACIS Clyster, in Gloss. Arabico-Lat.#
SACMA Charta plenariae securitatis, scripta sub Justiniano apud Brisson. lib. 6. formul.+
SACORIUM Vetus Charta plenariae securitatis, scripta sub Justiniano apud Brisson. lib. 6. formul. p. 647.+
SACRA Epistola, diploma Principis. Sacra Epistola apud Vegetium lib. 2. c. 7.+
SACRALE OPUS Eugippius in Vita S. Severini cap. 14.+
SACRAMENTAGIUM Tabular. S. Eparchii Inculism. f. 72.+
SACRAMENTALE ipsum Sacramentum, jusjurandum. Capitulare 2. an. 802.+
SACRAMENTALIS Sacramentalia pietatis opera, ut pedum lotio et peregrinatio, apud Lueam Tudensem lib. 2. contra Valdenses cap. 2.#
SACRAMENTARII Vide [Juramentum].#
SACRAMENTUM dupliciter dicitur, inquit Hugo a S. Victore l. 2. Speculi Eccl. c. 12.+
SACRARATI Pondus unius aurei cum dimidio. Saladinus de Ponderibus.#
SACRARIUM , pars aedis sacrae, ubi sunt Sancta Sanctorum, in Gloss. Lat. MS. Reg. in quo sacra reponuntur, ab inferendis et deportandis sacris dictum.+
SACRATORIUM idem quod [sacrarium]. Glossarium Cambronense: Absida dicitur exedra, id est, sacratorium.#
SACRIFEX Sacrificus, Sacerdos. Passim apud Hildebertum in carmine de Officio Missae.#
SACRIFICIA Officium Monasticum in Monasteriis sanctimonialium. Petrus Abaelardus p. 154.+
SACRIFICATI dicti olim Christiani, qui suppliciorum, vitae vel etiam et bonorum amissionis metu idolis sacrificabant, licet reverâ Christianam ex animo
fidem profiterentur.+
SACRIFICIUM Hostia consecrata, divina Eucharistia. Cumeanus Abbas de Mensura Poenitentiarum cap. 14.+
SACRIMENSIS , in Gloss. Gr. Lat.#
SACRIMONIUM , in vett. Gloss.#
SACRISCRINIARIUS Sacriscrinius, Sacrista. Gloss. Aelfrici: Sacriscriniarius, cic-ea id est Custos Ecclesiae.+
SACRISTA Dignitas Ecclesiastica. Ugutio: Sacrista, sacrorum custos.+
SACRITECTA Vide Sartatecta [Sartatectum].#
SACRIVUS Sacrifus, Sacer. Lex Salica tit. 2. §. 14.+
SACROBARRA Liber MS. de officio coronatoris
laudatus a Spelmanno:+
SACROCOLA qui sacra colit, Sacerdos, Clericus. Odo Cluniacensis: Quodsi de labiis tam ingens periculum sacrocolis imminet, quanto magis de renibus?#
SACRUM Dei, Donatio facta Ecclesiae. Tabularium Brivatensech. 171.+
SACUDIRE Excutere. Gall. Secoür, Hispan. Sacudir. Fori Alcaconenses erae 1267.+
SADONES Vide Sazones [Sazo].#
SAECULUM Seculum, Monachis praesertim dictum, quidquid extra claustrum: quia qui vitam monasticam amplectuntur, mori saeculo dicuntur. S. Cyprianus Ep. 7.+
SAFON apud Aelfricum in Gloss. Anglo - Sax. ae. i. ripa.#
SAFARIUM Atrium templi, in Glossis Isid. Saforium, apud Jo. de Janua. Papias Sapharium legit. Vide Jacob. Gotofredum ad l. ult. de Operib. public.#
SAGA Vide [Sagum].#
SAGANA Jo. de Janua: Saga et sagana, ingeniosa, incantatrix, Ebrardus Betuniensis: Sagana gummi, sagana vestis, sagana vates.+
SAGELLUM Vide [Sagum].#
SAGEMANNUS Accusator, delator, ex Saxon aeman. Gloss. Saxonicum exaratum sub Edvv. III.+
SAGENA Rete, vox Latinisnota. Papias: Sagena, retia, verundum Graece, vulgo everclum dicitur.+
SAGIA Jo. de Janua Sagum, quoddam genus panni, vel vestis tenuis et abrasa, - unde quosdam pannos asperos sagias dicimus.+
SAGIBARONES Sachbarones, Causarum judices, qui in mallis publicis jus dicebant.+
SAGIMEN Adeps, sagina, aruina, Jo. de Garlandia in Synonymis: Sumen, et arvina, sagimen, pinguedo, sagina.#
SAGINA pro Saisina. Ponere in saginam aliquem, in vet. Charta apud Ughellum tom. 7. Ital. Sacr. p. 571. nisi mendum sit.#
SAGINALE Italis est Calamus milii, in Vita B. Andreae de Caterannis n. 16. ubi forte legendum Sagittale. Vide [Sagitta].#
SAGINARII Vide Sagmarii [Sagma].#
SAGINUM Adeps suillus, Gall. Sain.+
SAGIO Vide Sajo.#
SAGITTA Sagittea, Sagetta, Sagittaria, Navigii species; Barca sottile, Italis; Saettia, Jo. Villaneo lib. 7. cap 29.+
SAGITTAMEN Sagittarum materia vel multitudo. Knyghton. an. 1389.+
SAGITTARE Otto Morena pag. 58. Jpse Imperator optime sciens sagittare, multos de Cremensibus interfecit.+
SAGITTARIA et Sagittarius, navis species. Vide [Sagitta].#
SAGIUM Sanutus lib. 2. part. 4. cap. 10.+
SAGMA Salma, Sauma, Sagmarius, Sommarius, Summarius, etc. Voces unius ejusdemque originis.+
SACOCHLAMYS Indumentum militare quod partim sagi Romani vel Gallici, et chlamydis
Graecanicae formam referebat.+
SAGRABA Vetus Agrimensor p. 310.+
SAGULA Sagulare. Historia Obsidionis Jadrensis lib. 1. c. 38.+
SAGULUM Guillelmus Bibliothec. in Stephano VI.+
SAGUM vel sagus, Militare indumentum quod armis superinduebatur, Gallis proprium, ut testantur Varro, Diodorus Siculus, et alii.+
SAGUM Saga, Sagia, Saia, Saium, Panni species, Gall. Saie, unde Picardis nostris Saieteur, Saiarum confector.+
SAGUTA rusticis dicitur novissima pars surculi in sarmento, vel quia longius a matre, ex qua prosiluit, processit, vel quia a culminis tenuitate coeli speciem praeferat.+
SAIA Saium, Vide [Sagum].#
SAICA Monetae Germanicae species.+
SAIED Charta Austindi Archiep. Burdegal. apud Marcam in Hist. Beneharn. lib. 4. c. 7.+
SAIGA in Lege Aleman. tit. 6. §. 3. definitur quarta pars tremissis, hoc est denarius unus. Duae autem saigae duo denarii dicuntur. Occurrit praeterea in Leg. Bajuvv. tit. 1. cap. 3. §. 1. tit. 4. §. 2. tit. 8. cap. 2. §. 3. 4. tit. 11. cap. 6. tit. 13. cap. 9. 10. tit. 16. etc.+
SAIONES vel Sagiones, apud Gothos et Wisigothos, dicti Apparitores, regii videlicet ac Magistratus ministri, quiad eorum jussa exequenda semper praesto erant: quod prae caeteris docet Senator lib. 12. Epist. 3.+
SAISIRE vox mera puta Gallica, Saisir, Mittere aliquem in possessionem, investire, occupare, possidere: cujus etymon a [Sacire], de qua voce supra, quidam deducunt. Ivo Cartonensis Ep. 101.+
SAKABURTH Vide [Saccabor].#
SAKE inquit Fleta lib. 1. c. 47. §. 7. significat acquietantiam de secta ad Comitatum et hundredrum.+
SAKONES Michalo Lituanus de Moribus Tartaror. frag. 7.+
SAL Constantinus African. lib. de Gradib. sub fin.+
SALA Domus, aedes quaevis. Glossar. Theotiscum Lipsii Salethu, Tabernacula.+
SALAGIUM Vectigal, quod ab iis qui sal vendebant, praestabatur.+
SALACATTABIA Condimenti species, apud Apitium lib. 4. c. 1.+
SALACIANUM Necrologium Ecclesiae Parisiensis 8. Kl. Feb. Insuper praefata Haildis S. Mariae dedit tapetum salacianum, et duo mantilia cum bordis.#
SALAGIUM Charta Petri Marchionis Namurcensis et Comit. Autisiodor. ex Chartulario Autisiodor.+
SALAMBO Genus monstri. Papias.#
SALANDRIA Vide [Chelandium].#
SALARIA Salinum, Gall. Saliere: Vas salarium, Joanni Sarisberiensi Epist. 75.+
SALARICIA terra, ex qua sal eruitur.+
SALARIUM inter Ministeria sacra. Inventarium Ecclesiae Eboracensis to. 3. Monastici Anglic. p. 171.+
SALARIUS Mensura salaria. Charta Joannis Comitis Burgundiae et Cabilonisan. 1249.+
SALATARIUS Portator armorum, in Glossis Isidori: quam vocem ad salodurios Caesaris referre videtur Wendelinus in Natali solo Legum Salicarum p. 88.+
SALATIA pro salacia, voce nota Varroni et Festo, pro aquae Dea, ipsa aqua, vel mari.+
SALCES Salcitiae, Isitia, Saucices. Chronicon Windesheimense lib. 2. cap. 6. Salcibus recentibus, aut in cavilla fumatis satis bene ad comedendum dedit.#
SALCIDA Salicetum. Tabular. Celsinianense: Hae sunt autem res, quas cedo, 1, Salcidam in Memeco, et pratum, qui est deintus salcida.#
SALCITIAE Lucanicae, Gall. Saucices, Italis Salcizza.+
SALECTUM pro salictum, salicetum, Locus consitus salicibus, Saussaie, in aliquot Chartis Italicis apud Ughellum in Episcopis Veronensibus.#
SALEFICUS Mare. Monachus Florentinus de Expugnat.+
SALERGIA Chronic. monasterii Bonaevallis Carnutensis num. 6.+
SALETRUM pro sale nitro, apud Thvvroczium in Chron. Hungar.#
SALGAMA Columellae lib. 10. in Carminib. et lib. 12. cap. 4.+
SALIA Projectio aedificii, ex Gallico Saillie.+
SALIA vestis muliebris species in Statut. Mediolan. 1. part. cap. 292.#
SALIBURGIO Saleburgio, Fide jussor. Vox conflata ex Theutonico burghen, seu borghen, quod idem sonat, et sala, id est, praetorium judiciarium, ita ut saleburgiones fuerint fidejussores dati coram judicibus.+
SALIBUM pro salvia, in Lege Aleman. tit. 64. §. 2. edit. Heroldi.#
SALICUS Vide [Lex] Salica.#
SALISUCHEN in Decreto Tassilonis tit. 11. §. 15.+
SALICIA Salicetum, Saucee. Tabularium Brivatensech. 242. Compos, prata, salicias, etc.#
SALINA Statutum Ricardi I. Regis Angl.+
SALINARIA Gabella, tributum ex sale, in Testamento Guillelmi D. Montispessulani an. 1212.+
SALINATIO Eruptio, ex Gallico Saillie. Epistola Comitis S. Pauli de prima CP. expugnat. Nonnulla vice in nosfecerunt salinationes. Vide [Adsalire].#
SALITIA Papias: Salinum, vas aptum salibus, id est salitia, quasi saltica.#
SALITUDO Lepos in dicendo, gratia sermonis, Sales.+
SALLARINUM Charta Libertatum oppidi Dimontis in Biturigib. an. 1190.+
SALLIRE pro salire, Gallis, Saillir. Lex Bajvvar
tit. 13. §. 2. Si autem altera persona ipsum animal per vim sallire compulerit, etc.#
SALMA Vide [Sagma].#
SALMANNUS Delegator. Charta Conradi Episcopi Pataviensis an. 1159.+
SALMEDINA Vide [Zavalmedina].#
SALMENTUM in Gloss. Isid. Salsamentum. In Glossis antiquis MSS. Piscis confectio.#
SALMUS Salterium, pro Psalmus, et Psalterium, in Charta an. 1228. apud Petrum Mariam Campum in Histor. Eccles. Placentina tom. 2.#
SALNERITIA Tabularium S. Remigii Remensis: Donat annis singulis - in hostelitia den. 10. in salneritia 3. ligni car. 2.+
SALOMON vasis species, operis pretiosioris, forte cujusmodi fuere vasa Salomonis in Templo ab eo aedificato, quaeque in urbem Carcassonensem in Galliis, Roma capta, transtulerat Alaricus Wisigothorum Rex, uti refert Procopius lib. 1.+
SALORGIA Historia fundationis Abbatiae Bonaevallis in dioecesi Carnot. MS.+
SALPISTA Tubicen, ex Gr. . Glossae Lat. Gr. Tubicines, . Lexicon Regium MS. cod. 2062.+
SALPIX Tuba, ex Gr. . Althelmus de Octo principalibus vitiis:
Dum vexilla ferunt, et clangit classica salpix.+
SALSA Salcia, Gallis Sauce.+
SALSARIA Locus ubi sal conficitur.+
SALSARIUM Salinum, Salt-cellar, et Salt-seller, Anglis; nostris, Saliere: nisi sit quod Sauciere dicimus, disculus in quo salciae reponuntur.+
SALSARIUS cui salsariae cura commissa est in coquina Regia, in Fleta lib. 2. cap. 14. §:3.+
SALTARIUS Saltuarius, Villicus, custos praedii, qui fructuum servandorum gratia praedio praeest, in l. 12.+
SALTANS Saltarium, Retis vel decipulae venatoriae species.+
SALTATORIUM Fleta lib. 2. c. 41. §. 14.+
SALTUATICUM Vide [Salutaticum].#
SALTUENSES fundi, in Novella 2.+
SALTUS Silva, vox Latinis nota.+
SALVA Salvare. Voces Fori Hispanici: Salva, idem quod Anglis Jurata, inquisitio, vel potius probatio per testes de realiqua, qua quis salvam sibi esse conatur: Salvantes vero sunt testes ipsi qui pro reo deponunt.+
SALVAGARDIA Protectio, tutela, salvus conductus, Principis privilegium, quo ne alicui vis inferatur, cavetur.+
SALVAGIUS Vide Silvaticus.#
SALVAMENTUM Tutela, immunitas, protectio.+
SALVARE pro servare, vel reservare.+
SALVATGE Salvamentum, salvus conductus, protectio, tuitio.+
SALVATICUS Vide Silvaticus.#
SALVATIO Vide [Salvitas].#
SALVATOR in Gloss. Lat. Gr. .+
SALVATOR Dominus, qui salvamentum (de quo supra) percipit.+
SALVATORIUM Vivarium piscium. Charta Henrici Archiep.+
SALVE Regina, Sequentia, quam composuit Petrus Episcopus Compostellanus, ut autor est Durandus lib. 4. Ration. c. 21.+
SALVIOR Comparat. ex salvus. Capitula Caroli M. lib. 6. c. 285.+
SALVITAS Immunitas data loco vel Ecclesiae aut Monasterio a Principibus. Tabularium Monasterii de Regula fol. 39.+
SALVO Praeter, quomodo nostri Sauf dicunt. Martinus Didacus Daux Justitia Aragon. lib. 1.+
SALUS Graecis , Stultus. Hinc sancti quidam appellati, quod simulando, pietatem insignem hoc stultitiae velo pro Christo
occultaverint.+
SALUS ita Baptismi Sacramentum appellant Christiani. Lexicon Gr. MS. Reg. cod. 2062.+
SALUTABILITER Gloss. Gr. Lat. , Salubriter, salutabiliter.#
SALUTATIO Capitulare Aitonis Episc. Basil. c. 3.+
SALUTATORIAE Epistolae, quibus quis alicui salutem impertit.+
SALUTATORIUM Locus, in quo ad salutandum advenientes excipiebantur Papiae: einh-hu, i. domus salutationis, Aelfrico.+
SALUTATORIUS digitus, vel index, quod eo fere salutamus aliquid, vel aliquid monstramus. Ugutio.#
SALUTATICUM idem quod [salus], vel jus exigendi ejusmodi salutes, sive xenia: perperam enim Goldastus vectigal pro sale interpretatur.+
SALVUS Locus, liber, immunis ab omni praestatione.+
SAMARDACUS Afris, Impostor, morio, . S. Augustinus lib. 3. contra Academic. cap. 15.+
SAMBUCA Sambucistria. Papias: Sambuca, genus cytharae rusticae.+ Sambucus
SAMBUTA Vide [Sabuta].#
SAMERIUS Vide [Sagma].#
SAMIA AE, derisio, quae facit vultum rugosum, Papiae MS. et edit. F. Sanna.#
SAMINATOR Adalardus lib. 1. Statutor. Corbeiens. cap. 1.+
SAMITUM Vide Examitum [Exametum].#
SAMNIS Vide Examitum [Exametum].#
SANARE Solvere: Sanatio, Solutio. Veteres Chartae Italicae apud Ughellum tom. 7. pag. 262. 397. 414.+
SANCENISSAT Laetatur, triumphat. Ita Gloss. Lat. MS. cod. 1013.+
SANCHATUS Membris attractus, in Miraculis B. Simonis Tudertini n. 3. Galli dicerent Desanche.#
SANCHETI Moneta Navarrae Regni, a Sancio, seu Sanchez Rege dicta.+
SANCIRE Sanctificare. Tertullianus lib. de
Resurrect.+
SANCTA indeclinabile, Graecis, Hostia sancta, sacra, quae in Missa offertur.+
SANCTIMONIALES dictae olim feminae aut virgines, quae sanctimoniae et vitae integritati potissimum dabant operam: interdum certis, saepe nullis illigatae monasticis votis.+ Sanctimonia
SANCTIMONIUM Gloss. Gr. Lat. , Sanctimonium, Sanctimonium. S. Augustinus in Psal. 99.+
SANCTIRE Affirmare, in vett. Glossis.#
SANCTITAS Titulus honorarius Episcoporum, apud S Augustinum p. 78. 88.+
SANCTITUDO Titulus honorarius Episcoporum, apud Julianum Toletan.+
SANCTORALIA Libri continentes vitas Sanctorum. Ita quidam indigitantur qui in Bibliothecis latent.#
SANCTUALE Vide [Sanctuarium].#
SANCTUARIUM Templum, aedes Sanctorum. S. Eulogius lib. 2. Memorial. c. 9.+
SANCTUARIUS ad Sanctos, seu ad Ecclesiam pertinens.+
SANDALIA Ugutio, et ex eo Joann.+
SANDALIS Sandalum Plinio lib. 18. cap. 7.+
SANDALICUS pro cendalicus. Necrologium S. Victoris Paris. 12.+
SANDONES Charta Aystulsi Regis Longobard. apud Ughellum in Mutinensib. Episcopis, tom. 2. p. 105.+
SANGUIMINUERE Sanguinem minuere, vel sanguine minuere, Ugutioni. Catholicon parvum: Sanguiminuere, amendrir le sang, Vide [Minuere].#
SANGUINARE Sanguinem emittere, Gall. Saigner. Lex Saxon. cap. 1. §. 3.+
SANGUINITAE Consanguinei, agnati, cognati, sanguine conjuncti.+
SANGUINOLENTUS Infans expositus. In formula 48.+
SANGUINUS Jo. de Janua: Sanguinus, quaedam parva arbor, quod cortex et fructus ejus sit sanguinei coloris: unde hoc sanguinetum, locus ubi abundant sanguini.+
SANGUIS Vita. Ebrardus in Graecismo c. 29.+
SANGALENTUS pro Sanguinolentus, in Capitul. ad Legem Alamannor. cap. 26. edit. Baluzianae. Ita Galli Sanglant dicunt.#
SANNARE pro subsannare, in vet. Lexico. Gloss. Lat. Gr. Sannator, .#
SANSOCA Monasticum Anglic. tom. 2. p. 1021. De murdria, et de rapina. et de rap, et de igne, et de sanguine, et de sansoche, et de omni purprestura.#
SAONNARE Vide [Sonare].#
SAONITITIUM Vide Saio [Saiones].#
SAPA Sappa, Instrumentum rusticum. Mamotrectus ad c. 2. Michaeae: Ligo, i. Sappa. Charta ann. 1183.+
SAPERE Scire, unde nostris, Savoir. Capitula Caroli M. l. 7. c. 100.+
SAPHIRINUS Caeruleus, coloris Saphiri, qui caeruleus cum purpura esse dicitur Isidoro lib. 16. cap. 9.+
SAPIENTES in Italia appellabant civitatum cives primarios, quorum consilio publicae res gerebantur.+
SAPIENTIA Christus. Rupertus lib. 10. de Divin. Offic. cap. 15.+
SAPLUTUS Fragmenta Petronii p. 13. Ipse nescit quid habeat, adeo saplutus est.#
SAPO vox Gallica vetus, unde Theutones Seepe, nostri Savon.+
SAPOR Veteres Consuetudines Floriacenses: Ipso die ab Armario reficimur, unum tamen generale piscium, et saporem cum copia boni vini.+
SAPPA Vide [Sapa].#
SAPPUS Uligo, ex Anglico Sap, quae vox etiam succum et alburnum sonat. Fleta lib. 2. c. 73. §. 18.+
SAPUTURA Modus vineae. Pactum inter Thomam Comitem Sabaudiae et Abbatem Pinarolensem ann. 1246.+
SARA Praestationis species apud Normannos nostros. Charta Henrici Abbatis Fiscanensis in Tabulario Fiscan. fol. 34.+
SARABAITAE Monachi, qui nulla Regula approbati, adhuc operibus servantes seculo fidem, mentiri Deo per tonsuram nascuntur: qui interdum bini aut terni passim per urbes aut castella proprio arbitratu vivunt, ut est in Regula S. Benedicti cap. 1. et in Regula Magistri cap. 1. Isidorus lib. 2. de Offic. Eccl. cap. 15. et ex eo Papias, ex Cassiano Collat. 18. cap. 7.+
SARABALLA Sarabara, Ugutio: Saraballum, lingua Chaldaeorum vocantur crura et tibiae.+ Sarabella
SARACA genus pallii, aut veli. Anastasius in Benedicto III. PP. p. 206.+
SARACENI Populi notissimi, qui a Sara Abrahami uxore legitima id nominis sibi assumpserunt. Hieronymus in Ezech. lib. 8. c. 25.+
SARACENESCA Cratis ferrea ad portas urbium. Italis Saracenesca, quel tavolato che nelle fortezze si tien legato con catene sopra le porti per calarlo, echindere le a i bisogni.+
SARACENICUM Pannus saracenici operis, Sarcenet, in Inventario Ecclesiae Eboracensis an. 1530. in Monastico Anglic. tom. 3. p. 177.+
SARAPIA Rapinae, Gloss. Isid.#
SARAVISA Histor. Episcopor. et Comit. Engolismensium c. 27.+
SARBOA Vincentius Belvacensis lib. 31. cap. 143.+
SARCA S. Audoenus lib. 1. Vitae S. Eligii c. 12.+
SARCALOGUS Christus, Verbum quod caro
factum est; vox composita ex , caro, et verbum. Dudo lib. 3. de Actis Norman. in Praefat.#
SARCIA Glossae Graeco-Barbarae: . Conventiones inter Michaelem Imp. et Genuenses ann. 1261.+
SARCIATUS Speculum Saxonicum lib. 1. art. 24. §. 4.+
SARCILIS Vestis, vel potius panni species. Chrodegangus Episcop. in Regula Canonicor. Metensium c. 29.+
SARCITECTOR vel Sartitector, dictus, inquit Papias ex Isidoro lib. 19. c. 19.+
SARCO idem videtur quod [Exarcia], funalis apparatus navium.+
SARCOLARE Sarclare, pro Sarculare, Sarrire, nostris Sarcler. Adalardus lib. 2. Statutorum Corbeiensium cap. 1.+
SARCOPHAGUS Sepulchrum: interdum et capsa major Sanctorum reliquias continens: nostris Sarcueil. Sarcu, in Hist. Merlini MS. Roberti Bourroni. Isidorus lib. 8. Orig. cap. 1.+
SARCULUM Altfridus in Vita S. Ludgeri Episcopi Mimigrad. num. 6.+
SARDANIUM in Gloss. Aelfrici, Buee, i. Butyrum.#
SARDIATA Vetus Agrimensor: Praeterea vicum saprinum et clinivatium, in terra vorates, et sardiatas testimoniis dividi, ripis, rivis, arboribus, etc.#
SARDOCOPUS Sardosalicum. Glossa MS. ad disticha Magistri Cornuti: Dicitur Sardocopus, mercator corii, quasi intendens coriis, et potest dici acopos, quod est incisio, et tunc Sardocopus idem quod sutor, inde Sardocopo, as, formare sotulares: Sardocopator, qui vendit corium per frusta decisum: et inde Sardosalica, asser super quem corii scinduntur, et dicitur a Sardo, quod est corium, et salix, cis etc. et hic Sardocopus, cultellus, Gallice Trencheors: unde versus:
Dic corium Sardon, et ab illo Sardocopus sit,
Sardocopas, Sardosalicum, Sardocopumque.#
SAREZA pro Sarissa, lanceae specie veteribus nota, in Notas Tyronis p. 126. Sarezonium, eadem ut videtur, significatione pag. 199.#
SARGA Papiae et Isidoro in Gloss. Non idoneus cujuslibet artis, professor.+
SARGANTUS Vide [Serviens].#
SARGINEUM Sargium, ex Gallico Sarge, vel Serge, Pannus sericolaneus, unde nomen.+
SARHAED vox Wallica: Boxhornio, Sarhaad, Contumelia, offensa, opprobrium, ignominia. Occurrit in Legibus Hoeli Boni Principis Walliae cap. 2. 19. 20. 32.#
SARJANTES Vide Servientes [Serviens].#
SARICA Sareca. Vetus Chartula plenariae securitatis scripta sub Justiniano, apud Brisson. lib. 6. formul.+
SARITIA pro asarotum. Vetus Epitaphium Mediolani, apud Puccinellum:
Saritiis aedes intra pretiosa refulget.+
SARKAS Judex olim sic dictus, in Somogh, apud Hungaros. Vide Decreta S. Ladislai Regis Hungar. lib. 3. c. 2.#
SARMADACUS Vide [Samardacus].#
SARMENTITII Vide Samiaxiarii.#
SARNA Impetigo. Papias. Vide [Forma].#
SARPA Sarculum, quod et sirpa invenitur, a serrire dicitur, Ugutio et Jo. de Janua. Festo, Sarpa, est vinea putata.#
SARPILLERIA Catholicon parvum: Sagum, serpilliere, ou robe, vieille sarge. Dona et Hernesia ann. 1233.+
SARPUS Vetus Charta in vita S. Domitiani fundatoris Monasterii S. Ragnaberti: Et habet in longitudine cum colle et silva supra viam, secundum virilem manum perticas agripedales centum duodecim in latitudine, et parte meridiana cum sarpo perticas agripedales 72.#
SARRATA in Charta anno 1141. apud Guichenonum in Hist. Bressensi pag. 222. pro Serrata. Vide [Serra].#
SARRACIUM Vide [Superpellicium].#
SARSOR Sarsoriorum artifex. Acta Cirtensia Numatii Felicis: Et dum ventum esset ad domum Felicis sarsoris, protulit codices quinque.# Sarsorium
SARTAGO idem quod [Patella], in re salinaria, de qua voce supra egimus. Wiguleius Hondius in Episcopis Frisingensibus ex vetere Charta: Insuper tradidit ei omne jus quod habuit in loco Hall dicto cum Sartaginibus. Charta Arnulfi Imp. ann. 898. ibid. pag. 128.+
SARTANEA Thwroczius in Carolo Rege Hungariae cap. 99.+
SARTARE Terram incultam excolere, Gall. Essartere, defricher. Charta an. 1220.+
SARTATECTUM unica voce, interdum Sarta tecta, disjunctis vocabulis.+
SARTRINUM Officina sartoris. Liber Ordinis S. Victoris Parisiensis MS. c. 18.+ Sacritecta
SARTUM Vide [Exartus].#
SASIO Sasire. Vide [Saisire].#
SASSINAMENTUM Vide [Saisire].#
SASSO Charta an. 1211. apud Ughellum tom. 1. part. 1. p. 785.+
SATELLES in Glossis Gr. Lat. . Alibi: , Satelles. Annales Francorum Fuldenses an. 880.+
SATIL Pondus duorum sextariorum, apud Saladinum de Ponderib.#
SATIO Tempus sationis, unde Gallis, Saison, pro quavis anni tempestate.+
SATIONALIA Agri sationi idonei: Sementiva. Jo. Sarisberiensis lib. 1. Policrat. cap. 4.+
SATIRUS Charta Pontii Comitis Tolosani an. 936. apud Catellum p. 89.+
SATISAGERE Satagere. Lucifer Calaritanus ad Constantium lib. 2.+
SATISFACERE Excusare: Satisfactio, Excusatio. Gloss. Gr. Lat. , Excusatio, purgatio satisfactio. S. Ambroosius serm. 46.+
SATNICUS apud Hungaros et Croatos, dicebatur qui praeerat regioni, quae centum armatos dare poterat. Horum loco successere Knezi, quod idem quod Comites significat. Jo. Lucius lib. 6.+
SATRAPA Chartam Aethelredi Regis Angl. post Duces subscribunt aliquot viri nobiles, cum hoc titulo, Satrapa Regis.+
SATUM Genus mensurae juxta morem provinciae Palaestinae, unum dimidium modium capiens: cujuis nomen ex Hebraeo sermone tractum est.+
SATURATIM Adfatim, , in Gloss. Graec. Lat.#
SATYRICI Eckeardus Jun. de Casib. S. Galli cap. 1.+
SAVANUM idem quod [Sabanum], apud Apicium lib. 5. c. 1. 5. 6. 7. c. 6. Vide Sabanum.#
SAVARDA Charta Nevelonis Episc. Suessionensis an. 1180.+
SAUCIOLUS Vide Arrium.#
SAUCUNCULUS Fragmentum Petronii p. 55.+
SAVILUBRIS Glossae Pithoeanae: Savilubris, artibus. Savilubre, artificio.#
SAVINA Charta Ricardi Reg. in Angl. apud Sammarth. in Archiep. Turonens.+
SAVIRUM Scientia, Gallis Savoir, ex sapere. Sacramentum fidelitatis in Capitul. Caroli C. tit. 13.+
SAULSCOT Saxonice a ea, i. animae symbolum, et ita dicebatur, quoniam sepultura pendebatur. Pecunia sepulchralis, nummus scilicet, effosso tumulo, in subsidium animae Sacerdoti pendendus, al. Soulscot. Vide Leges Canuti part. 1. c. 13.+
SAUMA Saumarius. Vide [Sagma].#
SAUMATINUS Vide [Submanicatus].#
SAUNARIA Vide [Salinaria].#
SAURA Chronicon Fontanellense pag. 246.+
SAURARIUM Charta an. 1222.+
SAURATUS Gobelinus Persona in Cosmodromio aetate 6. cap. 77.+
SAURES Saurices. Gloss. Isid. Lexicon Gr. MS. cod. 2062. .#
SAURINUM Epistola Gogonis 16. inter Epistolas Francicas Freheri et Duchesnii: Ergo dum scientiam nostram falsis laudibus adornatis, et parentali affectu ostenditis, et magistra institutione inscium castigatis: quatenus illum possitis ad verum provocare praeconium, qui vestris cupit indiciis parere per meritum. Et quamlibet circa saurina nemorum succisa purgetis, nostra quoque pectora sermone dialectico aperuistis.+
SAURUS Sorus, Gall. Sor. Vox in Falconaria venatione notissima, in qua falco saurus dicitur^
anniculus, et primarum pennarum; quae coloris sunt, quem Sor nostri dicebant.+
SAUVAGINA Vide [Salvagius].#
SAXA Cultellus. Gotefridus Viterbiensis part. 15. p. 363.#
SAXAROLI Columbarum species, de qua Petrus de Crescentiis lib. 9. de Agricult. c. 88.+
SAXAGONUS pro Sexagonus, seu Sexangulus: vox hibrida. Bromptonus: Ibi quoque gignitur lapis saxagonus, etc.#
SAXORUM veneratio, Paganis consueta, interdicta in Concilio Agathensi c. 5. et lib. 7. Capit. Caroli M. lib. 7. c. 236. Vide [Petra].#
SAXISCUS Anastasius Bibl. in Gregorio III. PP. Id est gabathas aureas duas, alias saxiscas numero quinque.+
SAXELLUS Vide [Vannus].#
SAZO et Sado, Mensura agri apud Aquitanos. Charta anni 1273. in Regesto Homagiorum Aquitaniae p. 9. Tenet ab ipso 7. sazones terrae et vineae.#
SBADAGIUM Vita S. Francae Abbatissae n. 42.+
SBARALIUM Repagulum, seu munimentum ad urbium et castrorum introitus ex palis, et barris, quas Itali Sbarras vocant: unde Sbaraglio, de qua voce Academici Cruscani. Sanatus lib. 3. part. 12. c. 21.+
SCABA scava, Fossa. Tabularium Abbatiae Conchensis in Ruthenis ch. 59.+
SCABEA pro Scabies. Paulus Warnefridus lib. 4. c. 47.+
SCABELLARE Decidere. Ita Papias edit. at MS. habet deridere, quomodo forte se gaber dicimus.+
SCABELLUM Vide [Scamellum].#
SCABIEDO pro Scabies, apud Folcardum in Vita S. Joannis Episcopi Eboracensis n. 2.#
SCABINI Scabinii, Scabinei, etc. Sic olim dicti judicum Assessores, adeoque adeo Comitum, qui vices judicum obibant. Capitulare 2. an. 805. c. 6.+
SCACI Scacci, et Scachi, seu Scaccorum ludus, le jeu des Echecs, sic appellatus a voce Arabica vel Persica Scach, quae Regem sonat, quod praecipua Scaccorum, uti vocant, persona, Rex sit, quod a nobis observatum in Notis ad Joinvillam p. 59. et ad Alexiadem p. 383. 384.+
SCACCI Grallae, furculae, Gall. Eschaces, Ital. Zanche, Stampoli.+
SCACH Scachus, Latrocinium, vox Germanica. Lex Longob. lib. 2. tit. 55. §. 37.+
SCADENTIA Scaditio. Vide Excadentia [Excadentiae].#
SCAEVITAS Iniquitas. Glossae Isid.#
SCAFA Vas culinarium. Fortunatus lib. 6. Poem. 10.+
SCAFALDUS Tabulatum altius eductum, theatrum, Gallis Eschafaud.+
SCAFFA Scaffia. Vide [Scapha].#
SCAFONES Innocentius III. PP. lib. 1. Epist. p. 29.+
SCALA vox variae notionis apud scriptores mediae aetatis.+
SCALAMATUS Equinus morbus, qui equi interiora desiccat, et corpus macerat, et fimum ejus
plusquam hominis foetere facit, etc.+
SCALARIA Ugutio et Jo. de Janua: Scalaria, navis piratica, et dicitur a scala, quia ibi sunt transtra disposita ad modum scalarium in scala.#
SCALARIUM Gradus, Escalier. Gravamina Ecclesiae Anglicanae art. 22.+ Scalerium
SCALATINUM Tributum pro Scalis, seu pediminibus vitium, ex Gallico Eschalas, seu Escaras.+
SCALCIATUS Ordericus Vitalis lib. 8. p. 682.+
SCALDINGI Dani seu Normanni, sic appellati quod ad Scaldim amnem positis castris diu ibi morati sunt ann. 883. ut est apud Simeonem Dunelmensem.+
SCALDRI sic dicti vetustissimi Danorum Poetae, a sono et murmure quod canendo edebant.+
SCALERA Charta Henrici I. Regis Angl. in Tabul.+
SCALFARIUS Panni species. Statuta Cluniacensia Petri Venerabilis cap. 16.+
SCALIAE Scalliae, Lapides sectiles, quos Ardoises dicimus.+
SCALIA Scaliare, voces Fori Aragonici.+
SCALONGIA Vide Ascalonia [Ascaloniae].#
SCALINGA Monasticum Anglican. tom. 2. pag. 130.+
SCALIONES Gradus, scala, Petro de Crescentiis lib. 5. p. 209. Eschelle, veteri Gallico Interpreti cap. 1. extremo. Scaglioni, et Scaloni, Senensibus.#
SCALNARE Vide in [Gaba].#
SCALONES Dentium equi species, de quibus Petrus Crescentius lib. 9. de Agricult. c. 1. Escalognes veteri Interpreti Gallico.#
SCALPUS apud Aelfricum in Gloss. Anglo-Sax. cip, vel ceil. Ubi Somnerus, forte cei, i. Scapha.#
SCALTUS Impetigo. Papias MS. et edit.#
SCAMARES Scamaratores, Praedones, qui Menandro de Legat. et Theophani pag. 367.+
SCAMBIATOR Vide Cambium [Cambiare].#
SCAMELLUM Scamella, Scamnelli, Scabellum. Gloss. Graeco-Lat. MSS. , scabellum, subsellium, scamellum.+
SCAMIUM Vide Cambire [Cambiare].#
SCAMMA Historia MS. excidii Acconis an. 1191.+
SCAMNALE Stragulum seu instratum scamni.+
SCAMNOCANCELLUS Repertae nuper, anno scilicet 1670.+
SCAMNUM vox Agrimensorum. Hygenus: Quod in latitudinem longius fuerit, Scamnum appellatur: quod in longitudinem, Sriga.+
SCAMPATUS Jacobus I. Rex Aragon. in Foris Oscae ann. 1247. fol. 2.+
SCAMPSARIA Vide Cambire [Cambiare].#
SCAMULA Squamula. Vita B. Angelae de Fulginio n. 137.+
SCANCIO A Cyathis, A Poculis, Pincerna; a Germanico, Scenken, vinum fundere, Schincker, pocillator, Gallis Eschan???on.+
SCANDALUM Rixa, jurgium, odium.+
SCANDELA Charta Alexandri III. PP. in Tabulario Prioratus S. Nicasii Mellenti fol. 10.+
SCANDELLA Vide [Scindula], et [Scandula].#
SCANDILE Scancile, seu potius Scansile, stapes, quo in equum quis tollitur.+
SCANDULA quoddam genus annonae, quod et
scandella dicitur dimin, et dicitur scandula, quasi scindula, quod scindatur et dividatur.+
SCANGIUM pro Excambium, in Domesdei. Gall. Eschange.#
SCANSILE Vide [Scandile].#
SCANTELLATUS Truncatus; mutilatus, Ecorne.+
SCAPELIAE Laqueorum species, quibus capiuntur aves, apud Petrum de Crescentiis lib. 10. de Agricult. cap. 26. ubi describitur. Vide [Scarbellus].#
SCAPELLARE Vide [Capulare].#
SCAPELLUS Vide [Scapilus].#
SCAPHA et Scaphula, Mensurae aridorum species: eadem quae [Scapilus].+
SCAPILUS Mensurae frumentariae species, eadem forte quae [Scapha].+ Scopellus
SCAPIO Vide Scabinus [Scabini].#
SCAPOARDUS nomen dignitatis, seu officii Palatini in Francia, quod inter minora ministeria reponitur ab Hincmaro de Ord. Palatii c. 17.+
SCAPOLUS Scapolatus. Visitatio Thesaurariae S. Pauli London. an. 1295.+
SCAPTON Vas quoddam. Charta Adelberti Regis Anglorum in Monastico Anglic. tom. 1. pag. 24. et in Chron.+
SCAPULA Acta Murensis Monasterii p. 40.+
SCAPULARE Ugutioni, vestis, scapulas tantum tegens.+
SCAPULARIUM Lampertus Ardensis p. 258.+
SCARA Papiae, Combustio ignis. Glossae MSS. ad Alexandrum latrosoph.+
SCARAGUAYTA Germanis, Schaer-vvachte, ex Schaere, agmen, cohors, et vvachte, excubiae: quasi excubiae cohortium. Gloss. Lat. Gall.+
SCARAMANGA Scaramangum, Vestis, quam viri militares gestant supra vestes alias interiores ad arcendas pluvias, nives, gelu, caetera denique
aeris incommoda, Leunclavio in Pandecte Turcico n. 17.+
SCARAMANNI vel Scaremanni, Servientes, ministri judicum, sic dicti quasi Schar-man, id est, homines scarae.+
SCARAMUTIA Levis conflictus, Ital. Scaramuccia, nostris Escarmouche, quasi scaramuccia, militaris cohors occultata: est enim Italis Muccire, Occultare, nostris Musser.+
SCARARII iidem forte qui [Scaramanni], de quibus supra.+
SCARBELLUS Instrumentum ad capiendas porzanas in cannosis vallibus, ubi morantur, ex duobus arcubus valde plicatis confectum ab invicem distantibus, inter quos modicum postponitur fructus herbae cochae, similis per omnia cerasis, quem accipere volunt, et collo stringuntur.+
SCARCELLA Pera coriacea peregrinorum, Italis, Scarcella, nostris, Escarcelle. Juncta Bevagnas in Vita B. Margaretae de Cortona n. 7.+
SCARDUS Avarus, parcus, Gallis Eschard, vel Eschars, forte a Saxon. cea, fragmen, quod avari res minimas tantum erogent. Ratherius Veron. Episcop. in Qualit. conjecturarum pag. 206.+
SCARESCELLUS Restis ligneus, Gallis, Harcelle. Charta Communiae Meldensis an. 1179.+
SCARIA Pustella, Turpedinis species apud medicos.+
SCARIFFUM in Notis Tironis pag. 150.+
SCARIMENTUM Tabularium Abbatiae Conchensis in Ruthenis, ch. 32.+
SCARIO Ostiarius. Monachus Sangallensis lib. 1. de Carolo M. cap. 20.+
SCARIRE proprie res in scaras seu partes distribuere; Scaritus, in scaram distributus, selectus, Scarimentum, de quo supra, pars, portio.#
SCARLATUM Scarletum, Scarlata, Squalata, Coccus, vel Coccinus, vel pannus coccineus: Anglis Scarlet, Francis Escarlate.+
SCARMUS pro scalmus. Gloss. Graec. Lat. , scalmus, strurus. Forte strupus. Ethelvverdus lib. 4. c. 3.+
SCARPELLIUM pro Scalpellum. Liber Ordinis S. Victoris Parisiensis MS. cap. 19.+
SCARPINARE Fodere, more gallinarum, in veteri Glossar.#
SCARPSINARE Gundramnus in Epist.+
SCARPSUS Excerptus. Concilium Turonense II. cap. 21.+
SCARPUS itinerarii calceamenti species, quod vulgo Escarpins vocamus, Itali Scarpa vel Scarpetta. Gaufridus Malaterra lib. 1. c. 16.+
SCARRITIO Hugo Flaviniacensis in Chronico pag 243.+
SCARSALIS Charta Pibonis Episcopi Tullensis an. 1079.+
SCARSELLA Marsupium, ex Gall. escarselle. Boncompagnus in Arte Dictaminis MS. lib. 2.+
SCARSUS Vide [Scarpsus].#
SCARTIA Messis, Italic. in Processu de Vita S. Thomae Aquin. n. 64.#
SCARTIO Idem forte quod [Scarritio], de qua voce supra. Charta Ingelranni D. Cociaci ann. 1235.+
SCARZO Charta Henrici Imp. an. 1081.+
SCASORES referuntur inter artifices, quibus immunitates conceduntur, in l. 2.+
SCASSARNOVA unum e 12. auguriis, de quibus in voce [Venta], quod sic describitur a Michaele Scoto de Physionomia cap. 56.+
SCASSARVETUS unum ex iisdem 12.+
SCASSUM Charta Caroli II. Regis Siciliae ann. 1303.+
SCASTLEGI Cessatio ab armis, armorum depositio: vox formata secundum Spelmannum, a Saxonico cea , i. certamen, contentio, et leen, i. deponere, ut sit legitima ab exercitu discessio.+
SCATABRA Papias: Scatabrae, ebullitiones, quae fiunt, cum aqua calida in aliquas rimas fluxerit.+
SCATATUS Concilium Senonense an. 1320. c. 4.+
SCATICUM Vide Scatz.#
SCATIONARIA Martinus Didacus Daux Justitia Aragon. l. 6.+
SCATIUM Rainardus Abbas Cisterciensis in Institut. Capitul. ejusdem Ord. an. 1134. c. 14.+
SCATTO Italis, Scutella, qua arida venditores metiuntur, ut lupinos, et similia. Leo Ost. lib. 1. c. 24.+
SCATURRIO Lepra, in Gloss Isid.#
SCATUS Impetigo, sicca scabies. Gloss. Isid. vox ejusdem originis cujus prior.#
SCATUS Charta Willelmi Comitis Pontivi ann. 1203.+
SCATZ Scaz, Scaticum. Pecunia, pretium, ex Germanico Schatz, thesaurus, gaza, Belgis Schat: vel ex Saxonico cea, pretium, collatio, nummus, pecunia. Hincmarus Laudunensis Episcop. pag. 594.+
SCATIVA aqua, Scaturiens, in Vita S. Posthumii cap. 8.+
SCAVA arborum densitas nimia, in Glossis Pithoeanis. Isidorus habet Scana, atque ita legendum censet Vossius.#
SCAVAGIUM Tributum, quod a mercatoribus exigere solent nundinarum domini, ob licentiam proponendi ibidem venditioni mercimonia, a Sax. ceaian, id est, ostendere, inspicere, Anglis Schevage et Skevvage.+
SCAVILLUM Praeda, Jo. de Janua.#
SCAVIONES Vide Scabinus [Scabini].#
SCEATTA Scaetta, nummi genus apud Anglo-Saxones, ceae. Leges Aethelstani Regis cap. 7.+
SCEAWING Vide [Scavagium].#
SCEBANCA Vide Austrum.#
SCEBRUM Vide [Sceurum].#
SCEFFILUM Mensurae annonariae species: Germ. Scheffel, Lex Saxonum tit. 18.+
SCEITHMANNUS vox ex Saxon. eiman, vel caeman, vel caeman, pirata; a caea, fur, latro. Pactum Ethelredi Regis Angl. cum Analano, etc. c. 9.+
SCELERATOR Sceleratus, in Formula 32. ex Andegavensibus.#
SCELERITAS Gloss. Graeco-Lat. , Scelus, sceleritas, iniquitas. Occurrit in Leg. 3. D. de Bonis eor. qui ante sen. mor.#
SCELEROSUS pro Sceleratus: vox Lucilio
usurpata apud Nonium.+
SCELESTIS pro Scelestus, apud Steph. Eddium in Vita S. Wiltfridi cap. 26. Pretium utique sceleste, etc.#
SCEMA pro Schema, Forma, species, ornatus, vestitus, habitus, quomodo Graeci usurpant. Alexander Jatrosophista lib. 3.+
SCEMATIO Membri mutilatio, Itali etiamnum Scemare dicunt, pro Mancare, diminuire, da semis, latino, il quale non solamente la meta, ma ancore significa diminutione, inquit Acarisius.+
SCEMATIZARE Alexander Iatrosophista lib. 2.+
SCENA . Porticus. Gerardus Presbyter in Vita S. Udalrici Episcop. August. cap. 2.+
SCENECA Scenaca. Anastasiusin S. Silvestro PP. p. 18.+
SCENOFACERE facere funes, ex Gr. , funis, vox hibrida, Vnde scenofactor, funium factor, et ars scenofactoria.+
SCEPPA Mensura salis. Monasticum Anglic. tom. 2. p. 824.+
SCEPTOR Notarius: unde Sceptorius, et Sceptoria, Cisterna, Ugutioni, pro exceptor, et exceptoria.#
SCEPTRATUS Sceptro donatus. Saxo Grammaticus lib. 14. De sceptrato cucullatus evasit. Joan. Altivillensis in Archithrenio lib. 3. c. 17.#
SCEPTRUM pro virga, aut flagrum. Althelmus de Laude Virg. c. 25.#
SCETA Vita S. Comgalli Abbat. Benchorensis num. 54.+
SCEVOPHYLAX Sacrorum Ecclesiae vasorum custos, , de qua in Ecclesia Graecanica dignitate, multa Gretzerus et Goarus ad Codinum de Officiis, et Meursius in Gloss. Occurrit non semel in Hist. Miscella. VII. Synod. act. 4.+
SCEURUM ex Germanico Schevvre, vel Scheur, Horreum, granarium, penaria cella, reconditorium. Ingulfus in Hist. p. 862.+
SCHACIA Schaciare, pro chacia, venatio: chaciare, venari tom. 2. Monastici Anglic. p. 102. Vide [Cacia].#
SCHARLIONUS Vide in [Amanegia].#
SCACUS Vide [Scach].#
SCHEFFA Praestationis species apud Germanos: jus, quod dicitur die scheffa, apud Albertum Argentin. pag. 170.#
SCHERE Arnoldus Lubec. lib. 2. c. 4.+
SCHERIO Vide [Scario].#
SCHIFARUS Vide Scyphatus [Scyphati].#
SCHILLA Vide [Skella].#
SCHILPOR Vide [Schitonos].#
SCHINDERLING Viliculae monetae species, in jure Hungarico. Sambucus.#
SCHIPP Nauta, qui navem, quam Angli Ship vocant, remis impellit: Shipman, vulgo iisdem. Ordericus Vitalis lib. 12. p. 868.+
SCHIPPESHERE Willelmus Thorn. ann. 1364.+
SCHIRA Vide [Scyra].#
SCHIRMANNUS Lambardo, Senator, Saxon. ciman, ex cie, Satrapia, regio, pagus, et man, homo. Leges Inae Regis West-Saxiae cap. 9.+
SCHISMA Schismaticus. Gloss. MS. Regium cod. 1197.+
SCHITONOS Slavis, Armiger seu Scutarius Regis, in veteribus Chartis Dalmaticis apud Joan. Lucium in Hist. Dalmat. pag. 96. 99. 100.+
SCHIZA Lucifer Calaritanus lib. 1. pro S. Athanasio p. 35.+
SCHOLAE generaliter dicebantur aedificia, ubi convenire solent homines plurimi, aut studendi, aut praestolandi, aut conferendi, aut alterius rei gratia quod probare conatur Henricus Valesius ad lib. 14.+
SCOHLA At contra Alemannus ad Procopii anecdota, scholas ejusmodi dictas censet, quod, qui in iis militabant, quasi , seu a bellico opere vacantes, et veluti feriati milites, ad pompam tantum in Palatiis militarent, uti describuntur ab Agathia lib. 5.#
SCHOLA MONASTERII pro ipso Monasterii conventu, in Epistola Johannis XIII. PP. in Bullario Cluniacensi pag. 5.#
SCHOLARES qui in Scholis Palatinis militabant, et in aula ad Imperatoris custodiam excubabant, , ut loquitur Agathias lib. 5. p. 154. 1.+ Scholarii
SCHOLASTICUS dictus Latinis scriptoribus, qui in umbra circa fictas hypotheses se occupat, Declamator, qui circa lites fictas versatur, ut docet Casaubonus ad Suetonium de Grammatic. et ad Capitolinum.+
SCHOLIZARE studere. Vita MS. S. Gaugerici Episcopi Camerac. lib. 1. cap. 2.+
SCHONESTUM Guillimannus l. 1. de Rebus
Helvetior. cap. 9. in explicat. aliquot vocabulorum Inferioris aevi: Schonestum, pulchrum, Germ. Schon.+
SCHOPPA Scoppa, Officina, Anglis Shope, Gall. Eschoppe. In Charta an. 1287.+
SCHUBA Togae, vel pallii Turcici aut Persici species. Aeneas Sylvius in Hist. Bohemica cap. 70.+
SCHUDEMEN Nautarum species, Danis, in Charta Waldemari Regis Daniae an. 1326. apud Pontanum lib. 7. Rerum Danicar. p. 443.#
SCHULTETUS Praetor Urbanus, judex, apud Theutones, Schoud-heet, Schoud-heyd, vel Schuldheys. Charta Willelmi Comitis Hollandiae an. 1204.+
SCHYNTENEUS S Columbanus Epist. 5.+
SCIA pars corporis, de qua sic Fridericus II. Imp. lib. 1.+
SCIAMITUM Vide Examitum [Exametum].#
SCICLARIUS Tabularium Fossatense: Quilibet tenens de dicta terra obliarum debet pro quolibet arpento 3. sciclarios. Vide [Sicla], Siclus.#
SCIDA Scheda. S. Althelmus Sax. Episc. de 8. Vitiis:
Conjuge crudeli scidam scribente nefandam.+
SCIFATUS Vide Schifatus.#
SCILLA Vide [Skella].#
SCIMASARNOVA vel Scismasarnova, et Scimosarnova: (ita enim varie scribitur,) una e 12.+
SCIMPODIUM Scaligero Epist. 145. non lectus discubitorius; sed videtur esse, ex sella et lecto compositum, in quo semisupini, pedibus in suppedaneo quiescentibus cubabant.+
SCINDA Scinta, Ager proscissus. Capitula Ludovici Pii an. 829. cap. 12.+
SCINDULA Isidor. lib. 19. c. 19.+
SCINIFES pro Cinifes. Gloss. Aelfrici: Scinifes vel tudo, nae.+
SCINTILLARE Laurentius Leodiensis in praef. ad Hist. Episcopor.+
SINTULA Vide [Scindula].#
SCIRA Sciremotos, etc. Vide [Scyra].#
SCIRBUM Arabibus vocatur ventris pinguedo. Constantinus African. lib. 2. Commun. loc. med. cap. 15. lib. 3. c. 27.#
SCINTHIAE Naevus, macula. Gloss. Isidor.#
SCIOLDRI dicti olim apud Danos Bardi, Eubages, et Druydes. Vide Pontanum in Chorographia Daniae p. 779. 780.#
SCIPSA Messianus in Vita S. Caesarii p. 255.+
SCIRPHA Palea, forte ex Gr. . Leo III. PP. Epist. 3.+
SCIRPUS Gregorius Turon. de Gloria Mart. cap. 32.+
SCIRTUM Armorum species. Capitulare de Villis c. 64. Et ad unum quodque carrum, scirtum, et lanceam, cucurum et arcum habeant.#
SCISELUM Scalprum, nostris olim Cisel, hodie Ciseau.+
SCISMASAR vetus, unum e 12. auguriis, de quibus in verbo Venta, quod sic describitur a Michaele Scoto de Physionomia c. 56.+
SCISSOR Scindendi obsonii Magister, Senecae, nostris Escuier tranchant. Petronius, et Fragmentum ejusdem Petronii p. 12.+
SCISSORIUM Orbiculus mensorius, in quo convivae dapes sibi appositas vel praesumptas scindunt, nostris olim Tranchoir. Autor Translat. S. Isidori Hispal. n. 19.+
SCIT DEUS Formula recepta in juramentis. Vetus Interpres Juliani Antecessoris c. 178.+
SCITHA Roger. Hovedenus an. 987.+
SCLANDONICIA Vide [Tectora].#
SCLAVINA Sclavinia, Vestis longior, sagi militaris instar, Sclavis, ut videtur, familiaris, unde nomen mansit.+
SCLAVUS Captivus, servus, Italis Schiavo, nostris Esclave. Matth. Parisan. 1252.+
SCLIPESTEN Teloneum Monast. S. Bertini: Lapis molaris 2. den. sclipesten, 2. den. Si autem unus molaris, sive unus sclipesten, sive in curru, sive in carro portetur, dabit 2. den.+
SCLUSA Vide [Exclusa].#
SCOBA pro Scopae. Catholicon parvum: Scoba, bae, Balay, ou arbre.+
SCOBERE Tributi species. Charta Altmanni Episcopi Tridentini ann. 1126.+
SCOBILLAE Vide [Scoba].#
SCODICA Vide Fossarium [Fossarius].#
SCODUS eris, Scelus, in Glossis MSS.#
SCOF Scofph, Stabulum sine parietibus. Lex Bajwar. tit. 9. cap. 2. §. 2.+
SCOGILUM Gladius scogilatus. Lex Ripuar. tit. 36. §. 11.+
SCOLANDA Vide [Scrutlanda].#
SCOLATURA Regula Tertiariorum a S. Francisco edita cap. 3.+
SCOLAX Papias, ex Isidoro lib. 20. c. 10.+
SCOLDASCIUS Vide Sculdasius [Scultais].#
SCOLIUM Scopulus, Italis Scoglio, nostris Escueil. Sanutus lib. 2. part. 4. cap. 25.+
SCOMBRA vox fori Hispanici. Jacobus I. Rex Arag. in Foris Oscae an. 1247. fol. 31.+
SCONFITTA Clades, vox Italica, Gallis Desconsiture. Chronica Pisana an. 1173. In sconfittam miserunt Comitem Guidonem et Lucanos.#
SCONNA Vide [Sculna].#
SCONSA Vide [Absconsa].#
SCOPAE seu Scoparum vel virgarum disciplina in Monasteriis. Petrus Damian. lib. 1. Epist. 19.+
SCOPAR Lex Bajvvar. tit. 9. cap. 2. §. 5. De minore vero (scuria) quod Scopar appellant, etc.#
SCOPARE Scopis verrere, mundare, apud Interpret. Isaiae c. 14. v. 23. et in Psal. 76. v. 7. Fortunatus in Vita S. Radegundis lib. 1. Scopans Monasterii plateas.#
SCOPASSA Acta Murensis Monasterii p. 39. Rustici autem, qui habent scopassa, serviunt diem in Ebdomada, et qui dimidiam in secunda, vel censum dant.#
SCOPATICUM Tributi species. Charta Willelmi Comitis Pictavensis apud Beslium pag. 269.+
SCOPATURA Vide [Arsura].#
SCOPELUM fustis longus, in Glossis Pithoeanis. Glossae Isid. habent Scapolum.#
SCOPETUM locus, unde Scopae eruuntur, bosci species. Jo. de Janua: Scopetum, locus, ubi abundant scopae. Vide Ughellum tom. 3. Ital. Sacr. pag. 404.#
SCOPPA Vide [Schoppa].#
SCOPTRUM Charta Gaufridi Episcopi Aptensis ann. 1246.+
SCOPULARE idem quod [capellare], de quo vide Petrum Comestor. in Histor. Scholast. lib. 3. reg. c. 8.+
SCOPULUS Cippus. Will. de Podio-Laurentii cap. 37.+
SCORDALIA Fragmentum Petronii: Coeperat Ascyltos respondere convitio; sed Trimalcio delectatus colliberti eloquentia: Agite, inquit, scordalias de medio, suaviter sit potius.+
SCORDALUS ferox, in Glossis Isidori, ubi Pithoeanae habent Scordatus. Papias vero Incordatus.#
SCORDISCALE , in Gloss. Graec. Lat. Glossae Lat. Graec. Scordiscus, .+
SCORIATA Scortea, flagellum ex scorto, seu corio. Papias: Scutica, scorjata, genus flagelli. Gall. Escorgee, , in Glossis Graeco-Barbaris.#
SCORIETAS Charta Philippi Regis Franc. an. 1307.+
SCORIO stultus, fatuus, in Glossis Isid. Addit Joan. de Janua: Et derivatur a scoria.+
SCORLITIUM Vide [Superpellicium].#
SCORPIACES Lucifer Calarit. de Non parcendo in Deum delinq. p. 244.+
SCORPIO Papias: Scorpiones, genus duplicis flagelli, vel magni fustes. Magister quidam in historiis, laudatus a Jo. de Janua, ad illud 3. Reg. cap. 12.+
SCORTATORIUM Lupanar, Ugutioni.#
SCORTIA Vas olearium, eo quod sit ex corio factum, Isidoro lib. 20. Orig. cap. 7. et Papiae.#
SCORTICARE Excorticare, vel excoriare, virgis usque ad carnis excoriationem caedere. Concilium Liptinense an. 743. c. 6.+
SCORTICARIA Retis species, qua capiuntur pisces in mari, juxta planum littus. Describitur a Petro de Crescentiis lib. 10.+
SCORTICINIUM . Breviarium Capuanum, de S. Vitaliano Episcopo Capuano 16.+
SCORTILATUS Morbus equinus, cum junctura cruris juxta pedes laeditur ex percussione, quam facit in aliquo loco duro, vel ex praecipitatione ejus in cursu vel motu, aut quia quandoque pes indirecte premitur versus terram. Petrus de Crescentiis lib. 9.+
SCORTISARIUS vestium scortearum confector. S. Hieronym. Epist. 60. c. 3.+
SCORZARE Italica vox, Gallis Escorcer, corticem auferre. Charta ann. 1345. Si quis scorzaverit alienas vites, solvat pro poena, etc Vide [Excorticare].#
SCORTUM pro puero meretricio. Utuntur Suetonius in Vitellio c. 3. et Victor de Viris illustr. in Catone, et in Domitiano.#
SCOT Scotte, Scotum, Scottum, Contributio, conjectum: voces formatae ex Anglo-Saxonico cea, pecunia, census, pars, symbolum, quae varie in libris scriptae leguntur.+
SCOTA Patriarchium Bituricense cap. 30.+
SCOTALLUM Scotale, Scotalium. Matth. Paris ann. 1213.+
SCOTARE et Scotatio, quid sit, vel fuerit, apud Danos? docet in primis Andreas Suenonis Archiep. Lundensis lib. 4.+
SCOTELLA Vide [Scutella].#
SCOTTAE Charta Henrici II. Regis Angl. in Monastico Anglic. to. 2. p. 978. Ex dono Valonis medietatem scottarum juxta Rotomagum.#
SCOTI dicti non modo Scotiae incolae, sed et Hiberni. Ita Beda l. 1. c. 1.+
SCRATTE Despecte, nugatorie. Papias MS. et edit.#
SCRAMA Spathae latioris species, qua caesum vulnus infligebatur, quod Schramme dici annotat Kylianus: unde apud nos, qui hac ratione vulnera infligunt, Escrimer dicuntur. Lex Wisigoth. lib. 9. tit. 2.+
SCRAPEDUS Scabiosus, Papias MS. et edit.#
SCREA Pituita, in Glossis Isid. Catholicon parvum: Screa, Escume, crachat.#
SCREO Screona, Screuna. Lex Salica tit. 14. §. 1.+
SCRIBANIA Tabularium forense, Gallis Greffe: Escrivenage, in Assisiis Hierosol. c. 8.+
SCRIBANUS Scriba navis, Italis Scrivano, nostris Escrivain: qui in quaterno, seu capitulari, merces omnes, quibus onerata est navis, naulum, quod Patroni debent habere a naulizantibus, victualia, et alia ejusmodi describit. Vide Statuta Venetor. lib. 6. c. 68.+
SCRIBONES apud Theophylactum Simocattam lib. 1. c. 4.+
SCRIMATUR Rugit, aut bucinat. Papias MS. et edit.#
SCRINDUS Testamentum Riculfi Episcopi Helenensis an. 915.+
SCRINGAE Vetus Agrimensor: Alioqui, qui nesciunt, quid est in lectionibus, negant esse in finibus constitutos.+
SCRINIUM apud Papiam, quasi secretorium, vel scriptorum publicorum reconditio.+
SCRIPATURA Michael Scotus de Physionomia c. 20. Animalium quaedam habent dentes in ore, ut homo, canis, etc. Quidam scripaturam, et non dentes, ut anser.#
SCRIPPUM Pera, sacculus, in quo, quae ad victum necessaria erant, recondebant peregrini, Anglis Scrip, quomodo Chaucerus de peregrinorum ad S. Thomam Cantuariensem peris:
In scrippe he baes both breard and leeks.+
SCRIPTANES Charta Ariberti Archiepiscopi Mediolanensis apud Puricellum in Monumentis Basilicae Ambrosianae p. 369.+
SCRIPTIOMA Scriptionis character, apud Longinum in Actis S. Stanislai Episcop. Cracoviensis num. 65.#
SCRIPTORES publici, Notarii. Capitula post Concilium Ravennense an. 904. c. 5.+
SCRIPTORIUM Pars lecti interior, quae alias pluteum, exterior vero sponda dicitur.+
SCRIPTURALITER praedicare, pro per Scripturas sacras. Anastasius in Leone III. PP. p. 121.+
SCRIPTULUS et Scriptulum. Scrupulus, minima pars unciae veteribus dictus, ut autor est Sosipater.+
SCRIPULA Epistola, in Gloss. Isid.#
SCRIPULARE Lambertus Ardensis pag. 260.+
SCROBA Vide Fossa.#
SCROBS Pulvis, pro Scobs. Fragmentum Petronii: Sustulerunt servi omnes mensas, et alias attulerunt, scrobemque croco et minio tinctam sparserunt.#
SCROBULLA Vestis muliebris. B. Odoricus de Foro Jul. in Peregrinat. n. 4. Istae vero mulieres ambulant discalceatae, portantes scrobullas usque ad terram.#
SCROFINA Quoddam instrumentum Carpentarii, quod haerendo scrobem faciat.+
SCROPHA Scrofa, Machina ad suffodiendos urbium obsessarum muros. Will. Tyrius lib. 3. cap. 5.+
SCROTER Navigii species apud Danos. Saxo Grammaticus lib. 5. Rex navigium donat, Scroter remiges vocitabant.#
SCRUA Vide [Screo].#
SCRUFERARII Papiae MS. Viles atque contempti. Perperam in edito, Scruferatirii.#
SCRUNTISSA Glossae MSS. ad Boeticum de Consolat. ex Bibl. S. Germani Paris. Rimula, scruntissa.#
SCRUTATOR idem, qui Circator, et summus speculator, in Monasteriis, Visitator.+
SCRUTINARE pro Scrutari, inquirere, apud Luciferum Calaritanum lib. 1. pro S. Athanasio pag. 72. Gloss. Gr. Lat. , Scrutinatio, indagatio.#
SCRUTINIUM Gloss. Gr. Lat. , Scrutinium, quaestio. Apulejus lib. 9.+
SCRUTITUM Pellica, in Gloss. Isid. Pellicium, in Pithoeanis.#
SCRUTLANDA Monasticum Anglicanum to. 2. p. 14.+
SCRUTULUS Ventriculus fartus. Gloss. Isid.#
SCRUTUM Charta Adalberonis III. Episcopi Metensis an. 1059. apud Meurissium pag. 364. et Miraeum in Cod. Donat. p. 181. et in Notitia Eccl. Belg. p. 171.+
SCUDATI Aurei, Moneta Regum Galliae, nostris Escus d'or: apud Joan. a Leydis lib. 32. Chr. cap. 14. Vide [Moneta].#
SCUDITIA Isidorus lib. 20. Orig. cap. 14.+
SCUFFONES Vide [Scafones].#
SCUFIA Tributi species apud Longobardos. Charta Adelchisi Regis Longob. in Bullario Casinensi to. 2. pag. 18.+
SCULCA Vide [Collocare].#
SCULTAIS Papiae, Rector, lingua barbara: alias Longobardana. Ita scribitur haec vox in Lege Longob. lib. 1. tit. 2. §. 2. tit. 12. §. 2. 7. tit. 17. §. 10. tit. 25. §. 50. 73. lib. 2. tit. 9. §. 2. tit. 21. §. 7. tit. 31. §. 1. tit. 38. §. 2. 3. tit. 41. §. 1. 2. 4. tit. 52. §. 14. lib. 3. tit. 12. §. 5. in Chronico Casinensi lib. 1. c. 6. et in Chronico S. Vincentii de Vulturno p. 674. Perperam vero Sculdalis p. 691. pro Schuldahis.+
SCULNA Scolna, . Ita in Glossis Lat. Gr. et in Gloss MS. Gr. Lat. ubi edit. habet Sculva. Glossae antiquae MSS.+
SCULPATOR , Sculptor; , Sculpa, in Gloss. Gr. Lat.#
SCULSCARA Expeditio militaris. Edictum Rotharis Regis Longobard. tit. 9. §.
2.+
SCULTA Scultator. Vide [Collocare].#
SCULTEDUM Idem quod Schuld Theutonibus, Culpa, peccatum, noxa, reatus. Charta Caroli Comitis Flandriae an. 1125.+
SCULTERIA Charta Caroli IV. Imp. an. 1348. apud Miraeum in Diplomat. Belgic. lib. 1. c. 94.+
SCULTETUS vox ejusdem originis ac Sculdais, Praetor, Praefectus, Ballivus, Judex oppidi. Brovverus lib. 12. Annal. Trevir. p. 670. 1.+
SCUMARIUM Andreas Monach. lib. 1. Vitae S. Ottoriis Episcop. Bamberg. cap. 31.+
SCUPHA Petrus Blesensis Epist. 74.+
SCURA Scuria, Equile, Escurie. Capitulare de Villis cap. 19.+
SCURIOLUS Sciurus, vulgo Escurieu. Concilium Salmuriense an. 1276.+
SCUROLA Vide Sturola [Sturolae].#
SCURRA Scurro. Vide Glossar. Gr. Latin. , scurra, scurrus.#
SCARPIONES ubi duo fines cuneati se jungunt, apud veterem Agrimensorem p. 157.#
SCURRA Scurro. Liberatus Diac. c. 23.+
SCUSSUS Excussus, Gall. Escous. Charta Alemann. Goldasti lib. 2. Duas carradas de grano bono non scusso, hoc est, adhuc in ipsis spicis existente.#
SCUTAGIUM Militaris servitii species, quae communibus personis perinde ac Regi debetur, a scuto dicta.+
SCUTANEI termini. Vetus Agrimensor: Scutanei sunt, hoc est dolatiles, alii qui sunt lapilli facti tornatiles sive alia factura breviores, hoc est minores et in fine positi.#
SCUTARIUM Scutum minus. Glossae Gr. Lat. , parma. , clipeolum. Glossae MSS. Regiae: . Alibi: . Constitutio Caroli Crassi de Expedit. Romana §. 3.+
SCUTARIUS Glossae Gr. Lat. , (deest vel .) Stipendarius Scutarius.+ Scuterius
SCUTATORES Scutorum confectores. Capitulare de Villis c. 45. Fabros ferrarios, - sutores, tornatores, carpentarios, scutatores, etc. Vide Scurarii.#
SCUTATUS Armiger, scuto instructus. Apud Donatum ad 1. Aeneid. Scutati, armati, sunt. Ammianus lib. 31.+
SCUTELLA vox Latinis scriptoribus nota, Patena in modum cavitatis scuti, unde nomen Escuelle. Gloss. Gr. Lat. . Scutella. Gloss. Graec. Lat. Reg. Cod. 85.+ Scotella
SCUTERIUS Vide [Scutarius].#
SCUTIFERI quos vulgo Escuyers dicimus. Fulcherius Carnot. lib. 2. Hist. Hierosol. cap. 2.+
SCUTOBAJULUS Vide [Schitonos].#
SCUTRA Vas aeneum aequale in fundo latum, apertum desuper, Papiae. Glossae S. Benedicti cap. de aeneis: Scutra, . Guibertus lib. 1. de Vita sua cap. 10.+
SCUTULA Monile ex auro compositum, Papiae. 1. Machab. cap. 4. v. 57.+
SCUTUM pro scutato milite, armigero. Domnizo lib. 1. de Vita Mathil. c. 6.+
SCYLDWITA Scheldvvite. Leges Henrici I. c. 38.+
SCYPHICATIO Herimannus de Restaurat. S. Martini Tornacensis cap. 92.+
SCYPHATI Nummi aurei, ita opinor dicti, quod ex specie illorum essent, quos vocat Justinianus, a cauco, quae vox idem sonat quod scyphus, quod scilicet cavi essent, et cauci vel scyphi formam praeferrent.+
SCYPHO Anastasius Biblioth. in Leone III. p. 126.+
SCYPHI in candelabris Acetabula sunt, Exod. cap. 25. v. 31.+ Scyphus
SCYRA Schira, Shira, Provincia, Comitatus: a voce Saxon.+
SDAMATON nominamus, inquit Papias, Tumorem mollem carnis inflatae sine dolore, sicut frequenter mortuos videmus. Ita MS editus habet Sdamatum.#
SEANT pro Sint, in 3. Capit. ad Leg. Salic. §. 10. 12.#
SEATIUM Sigala, Seigle. Statuta Ordinis S. Gilberti de Sempringham p. 786.+
SEAPSCIP Navis institor, in Pacto Ethelredi Regis cum Analano c. 2.#
SEBASTUS Dignitas in Aula Constantinopolitana notissima, .+
SEBRA Vetusta, in Gloss. Isid.#
SECALE Vide Sigale [Sigalum].#
SECARE Castrare: Gr. . Leges Wisigoth. lib. 8. tit. 4. §. 4.+
SECESSUS Latrina, Cesso Italis: Gr. , unde .+
SECORDIA Discordia. Vvilli Kecellus de Miraculis S Joan. Beverlac. n. 3. Socordiae libentius quam concordiae cupiens exercita caedibus insistere.#
SECMARIUS pro Sagmarius, in Charta Aldrici Episcop. Cenoman. in illus Vita pag. 89. Vide [Sagma].#
SECRETA Oratio, quae post Praefationem in sacra Liturgia secrete et submissa voce a Sacerdote dicitur. Amalarius lib. 1. de Eccl. Offic. c. 20.+
SECRETALIS Secretorum conscius, apud Andr. Monach. in Vita S. Ottonis Episcop. Bamberg. lib. 1. cap. 3. 6.#
SECRETANIA Secretarium Ecclesiae, seu quidquid ad illud spectat.+
SECRETARIA Secretarium Ecclesiae, Sacristia. Statuta Lanfranci pro Ordine S. Benedicti: Qui accipientes a Secretario vestimenta extra Secretariam se induant.#
SECRETARIUM Locus, in quem Senatus collectus est, ut habent Anastasii Biblioth.+
SECRETARIUS qui Ecclesiae secretum curat, Sacrista.+
SECRETARIUS Officium in forestis, seu silvis, Segrayer in Statutis Henrici II. ann. 1558. et Henrici III. ann. 1575. 1578. 1583. pro forestis.+
SECRETELA Vide [Secreta].#
SECRETUM Ugutioni, Locus, ubi dantur, vel servantur secreta: praesertim ita appellatum Secretarium, seu locus, in quo judices jus dicturi, vel alii de rebus seriis deliberaturi, consident.+
SECRETI Duanae, inter ministros et officiales regios recensentur in Constitut. Siculis lib. 1. tit. 36. 58.+
SECTA Opinio, ab aliorum sententia diversa, haeresis.+
SECTA Sectator, Sequela, voces Fori Anglici.+
SECTA Jus persequendi aliquem in judicio de re aliqua, maxime de criminali: Poursuite en jugement, ut sequi, nostris; Poursuivre en jugement.+
SECTA Henricus de Knyghton an. 1346.+
SECTICUS Vide [Seticus].#
SECTOR Intersector. Consultatio Zachaei lib. 1. cap. 19.+
SECTURA prati. Vide [Secare].#
SECULAT Temperat. Papias MS. editus habet temptat.#
SECUNDA Charta Lusitanica apud Brandaonem tom. 3. pag. 286.+
SECUNDARIUS qui secundum obtinet locum: ut secundum imperii, dixit Lampridius in Diadumeno. Asserus in Vita Aelfredi Regis ann. 781.+
SECUNDATIO legis, pro Deuteronomium dixit autor vitae S. Majoli Abbat. Cluniac. n. 21.#
SECUNDICERIUS qui post primicerium est in Schola qualibet. Secundicerius Notariorum, in lib. 21. Cod. Th. de Petition.+
SECUNDINAE quae Secundae dicuntur Plinio, Columellae, Apuleio, Sexto Platoni, et aliis, , Paulo Aegin. l. 6. c. 75.+
SECUNDITAS Felicitas, vel prosperitas, in Glossis MSS. S. Germani Paris. cod. 524.#
SECUNDUS haeres, Nepos, in Glossis antiq. MSS.#
SECURARE idem quod [Assecurare], de qua voce supra, in Observantiis Regni Aragon. fol. 32.#
SECURES Danicae, quibus Dani utebantur, et quas in humero sinistro deferebant, ut habet Willelmus Malmesburiensis lib. 2. de Gestis Anglor. cap. 12. et ex eo Rogerus Hovedenus p. 439.+
SECURITAS idem quod Emunitas, Firmitas, in veterib.+
SECUSARE Gloss. Lat. MS. in Bibl. Regia cod. 1013. Abnuat, secusat, nolit. Abnuere, secusare, refutare.#
SECUTIO Vide [Secta].#
SECUTORES Haeredes, posteri. Traditiones Fuldenses lib. 1. tract. 26.+
SECUUS Lex Longob. lib. 1. tit. 6. §. 6.+
SEDA Charta fundationis Abbatiae S. Amandi Rotom.+
SEDATIO Sedatium. Canones Hibernienses lib. 2. cap. 14.+
SEDENTARII Qui sedes faciunt. Ugutio.#
SEDENTIA Res immobiles. Curia Montissoni per Alfonsum II. Regem Aragon. an. 1289.+
SEDES Dignitas, quae vox maxime tribuitur Praefecto Praetorio et Praefecto urbis, quorum sedes eminentissimae, excelsae, inlustres, magnificae, magnificentissimae, etc. passim dicuntur in utroque Codice, ubi sedes vestra, sedes vestra magnifica, inlustris, etc.+
SEDET Decet, ex Gallico Sied.+
SEDETUM locus, seu sedes castrorum, ubi consistit exercitus, sedes nuda Ammiano lib. 14.+
SEDICULUM Sedes minor. Sanctus Gerardus in Adelardi Vita c. 9. n. 55. Locato ante lectum sediculo, semper assidebat coram eo.#
SEDIMEN urina, et dicitur a sedeo, eo quod in fundo sedet, Matth. Silvatico: Latinis, sedimentum, Gr. , vox medicis familiaris.+
SEDITA Praesidium militare, Garnison.+
SEDITIO Conspiratio in mortem, aut damnum alicujus, Bractono lib. 3. tract. de Corona c. 2. ubi Fleta lib. 1. cap. 21. §. 2. 3. habet seductio.+
SEDIUM Vide [Sedes].#
SEDNICUS Centurio, Slavis. Vide Histor. Presbyteri Diocleatis p. 290. edit. Joan. Lucii.#
SEDUS sine dolo, id est, virtus. Papias.#
SEGA Segoha, Segnoa, seguis, sequimentum, etc. Obligatio, qua vassallus, vel tenens, dominum in hostem seu exercitum sequi tenebatur. Charta Guigonis Comitis Forensis ann. 1253.+
SEGALLUM Segalatius panis, Vide [Sigalum].#
SEGARDI Haeretici, de quibus ita M. Chronicon Belgicum an. 1323.+
SEGARE pro Secare, in Legis Bajvvar. cod. Regio tit. 1. c. 14. §. 2. tit. 5. c. 2. §. 2. uti monet v. cl. St. Baluzius.#
SEGLA Vide [Sicula].#
SEGMENTATUS Vita MS. S. Amatoris initio: Parentibus nobilissimis ortus, et in cunis segmentatis educatus est.+ Segmenta
SEGNIATA Charta Pacis communiae oppidi Farae, ab Ingeranno de Couciaco indulta an. 1207.+
SEGNORIA Dominatio, dominium; ex Gallico Seigneurie.+
SEGREARIUS Segreagium, Segrecheria. Vide [Secretarius].#
SEGREGALLUS Charta MS. Humberti D. Bellijoci an. 1233.+
SEGULA Vide [Sigalum].#
SEGUS Modus agri. Charta Ludovici Pii Imp. apud v. cl. Joan.+
SEGUSIUS Vide [Canis] segusius.#
SEHOMSOKNE Fleta lib. 1. c. 34. §. 8.+
SEIGA Seigit. Vide [Saiga].#
SEILLETUM vas, in quo aqua benedicta defertur, Gallis, seillet, voce ex situla formata.+ Selha
SEILLUM Vide [Selio].#
SEJORNUM Regis, ita appellatus locus, ubi erant stabula regia, in quibus equi regii alebantur, et morabantur, donec Rex iis indigeret.+
SEISO Vide [Satio].#
SEITIVA pro Sativa, quod seritur, granum.+
SELARIUM pro Salarium, occurrit non semel in Compoto Thesaurariae urbis Bononiae in Italia ann. 1364. in Bibl. Regia.#
SELATUS Ensis more terrarum fulgidus. Ita Papias MS. et edit. Forte Stellatus, et Stellarum.#
SELAVE Pactus Legis Salicae tit. 58.+
SELEGERET Traditiones Fuldenses lib. 3. c. 36.+
SELDA Taberna mercatoria, ex Saxonico ele, sedile, sedicula, scamnum, stallum.+
SELENE Luna, ex Gr. . Joannes Scotus Erigena in Praefat. ad lib. S. Dionysii:
Primo commotus Phoebum subeunte Selena.#
SELGA Vetus Charta ann. 7. Rodulfi Regis Burgundiae apud Jo.+
SELICHUS Monasticum Anglic. to. 2. p. 1055.+
SELIO Sellio, Seillum, Modus agri, forte ex Gallico Seillon, Lira, porca, arula.+
SELLA Sellae familiaricae, pro latrinis et privatis, apud Varron.+
SELLA , Equirum instratum. Vegetius lib. 4. Art. veterin. c. 6.+
SELLARIS Equus sella instratus, Cheval de Selle.+
SELLARIUS , in Gloss Gr. Lat.+
SELLIO Ugutio et Jo. de Janua: Sellio, onis, i. caballus, a sella dicitur. Catholicon parvum: Sellio, ch val. Vide [Selio].#
SELLISTERNUM Instratum aut stragulum sellae. Gloss. Gr. Lat. MS. , Sellisternum, jugum. Editum Sell sternium praefert.#
SELLONUS Vide [Selio].#
SELLUS Mensura liquidorum: nostri Seilles majores cados vocant, quibus aqua ex puteis hauritur.+
SELPMUNDIO in Edicto Rotharis Regis Longob. tit. 83. §. 3.+
SELURES Piscis fluviatilis species, cujus mentio est apud Wandelbertum in lib. de Mitac. S. Goaris c. 8. ubi forte Seloces legendum est.#
SEMALUM vel Semalus. Guill. de Podio-Laurentii in Chronico cap. 40.+
SEMBA Ordericus Vitalis lib. 12. pag. 870. Et nequam Gisulfus semba Regis, aluque plures. Forte Scriba.#
SEMBELLINUM pro Sabellina pelle, usurpant Constitutiones Catalaniae MSS. Locum vide in Laqueatae vestes.#
SEMBULUM Inquisitio de vita et moribus B. Joannis de Cazenfronte Abbat. an. 1223. Pannum lini non induebat, nisi sembulum.#
SEMEN maris dicitur; posteritas vero, mulieris, in Jure Hungarico. Albert. Molnarus.#
SEMIAXIARII appellati Christiani a Gentilibus. Rationem nominis sic prodit Tertullianus Apol. c. 50.+
SEMICINCTIUM Semicinctia, Semicentia, Semicincta, praetenta ventri castula, quam nos Tablier dicimus, quod tabulae formam referat: Picardi vero etiamnum Demiceint.+
SEMICUPIUM Cupa brevior. Est, inquit Papias, vas, in quo potest homo resupinus jacere, in modo lintris.#
SEMICORS Minus habens cor, in Glossis antiquis MSS.#
SEMIDECIMA Semisolidus. Vide [Dimidius].#
SEMIERMIS Semiarmatus, minus armatus, in Glossis antiquis MSS.#
SEMINALIA Sationes, Semailles. Statuta Ordinis S.+
SEMINIA ex Gall. Semaine: Hebdomada.+
SEMINIVERBIUS Concionator, , Seminans verba, Papiae.+
SEMIPRAEBENDAE Vide Praebendae [Praebenda].#
SEMIRE pro Serere, seminare, ex Gallico Semer.+
SEMISONARII Dimidium obsonium capientes. Ita Ugutio MS. forte leg. Semiobsonarii.#
SEMISSECLA Dimidium sicli, in Vita S. Vviboradae apud Goldastum.#
SEMISSPATHIUM Isidoro lib. 18. cap. 5.+
SEMISSARIUS Dimidius. Chronicon Isidori Pacensis Episc. an. 731.+
SEMISSIS Gloss. Lat. Gr. Semissem, . Ebrardus in Graecismo cap. 12.+
SEMITARIUM Semita, Hispanis Sendero, Gall. Sentier, in Charta Hispanica aerae 1016. apud Anton. de Yepez in Chronico Ord. S. Benedicti tom. 5. p. 444.+
SEMNISTES pro Symmistes, ex Gr. .+
SEMNIUM ex Gr. , Monasterium, in quo venerandi degunt Monachi.+ Simnio
SEMO nis, quasi semihomo, Ugutioni. Martianus Capella: Quosque Semideos, quosque, Latine Semones dicunt.#
SEMONITUS Marculfus lib. 1. form. 35.+
SEMORARI seorsim morari, Degere. Vita S. Landelini Abb. Crispiniensis c. 7. Non longe ab eodem loco secedens, sequestrata mansione semoratur.#
SEMOTARE Semovere. Vita S. Aicadri Abb. Gemetic. c. 29.+
SEMPECTAE in Regula S. Benedicti cap. 27.+
SEMPER-BARO Vide [Baro]#
SEMPITERNALITER in Vita S. Isidori Episc. Hispalensis n. 11.#
SEMPITERNITAS Utitur Claudianus Mamertus lib. 1. de Statu animae cap. 3. lib. 2. c. 1.#
SEMUS Imperfectus, non plenarius, non plenus.+
SENARA Charta Henrici Comitis Portugalliae apud Brandaon. tom. 3. p. 281. v.+
SENATORES Nobiles, ex Senatorio et Nobilium ordine.+
SENDAL Vide [Cendalum].#
SENECIA inquit Jo. de Janua, a Senecio, quod est aliquantulum senex.+
SENELLIO Fleta lib. 2. cap. 12. §. 8. Lunda pellium continet 32. timbria, et senellio cuniculorum et de grisis continet 40. pelles.#
SENECTITUDO Senectus, in Epistola Caroli M. ad Fastradam Reginam de victoria Avarica, ut juventitudo pro juventus: Et a vino et carne abstinere ordinaverunt Sacerdotes nostri, qui propter infirmitatem aut senectitudinem, aut juventitudinem abstinere poterant, ut abstinuissent.+
SENECTUS Serpentis, id est exuviae, inquit Marcellus Empir. cap. 9.#
SENESCALCUS Senescallus, Officialis in aulis Regis vel Procerum, atque adeo etiam privatorum, cui domus cura incumbebat: nostris Seneschal, Italis Scalco.+
SENESPASIUM Vide Simispathium.#
SENEX Senes, vel Senes Episcopi, in Africa dicti Episcopi promotionis, aetate caeteris antiquiores, qui eo nomine Primates erant: quotim Sedes Prima vocabantur. Leo IX. Epist. 4.+
SENHERA Vexillum, Hispanis Sennera. Vide [Partita].#
SENEVICA Constantinus Afric. lib. 2. Pantech. cap. 4.+
SENGLARIUS Vide [Singularis].#
SENICUS Monet Bignonius, in Codice Regio Marculfi, formulas, alias complures veteres excipere cum hac epigraphe, Cartas Senicas, quarum vocum vim se nescire fatetur vir doctissimus.+
SENIDOCIUM Coetus astrificus. Ita Glossae antiquae MSS. Vide Sinodocium.#
SENIO Ludi seu aleae species. Joan. Sarisberiensis lib. 1. Policrat. c. 5.+
SENIOR Dominus, Gallis Seigneur. Salomon Constantiensis in Lexico: Veteres principes, antiqui principes, senes, seniores.+
SENIOVORE Vita S. Praejecti Episcopi ex cod. Atrebat.+
SENIUM a Senectute distinguit Joannes de Deo, Doctor Decretorum Bononiensis in Poenitentiario lib. 1. cap. 7.+
SENIX pro Segnis, occurrit apud Leonem Ost. lib. 3. c. 20. edit. Angeli a Nuce.#
SENNIS Fridegodus in S. Wilfrido cap. 40.+
SENNUMIA Tristitia, in Gloss. Isid. leg. Sennia, ex Gr. .#
SENODOCHIUM Vide [Sinodochium].#
SENODICUM Testamentum Fulradi Abbatis S. Dionysii, editum a v. cl. Jo. Mabillonio to. 4. p. 341.+
SENSALES Proxenetae, Courtiers. Synodicon
Nicosiense cap. 29.+
SENSATICUM pro censaticum, semel ac iterum in vita Aldrici Episc. Cenoman. n. 56.#
SENSATULUS Sensui suo deditus, seu opinioni suae inhaerens, apud Hincmarum Rhem. Opusc. LV. Capitulor.+
SENSATUS Sensu pollens, prudens. Gloss. Gr. Lat. , Cordatus, sensatus, intelligens.+
SENSUS intellectus, , nostris, sens, bon sens. Ita usurpant S. Hieronymus in indice Haereseon. c. 17. 28.+
SENTENTIALITER per sententiam vel judicium, in Diurno Romano p. 38. ubi infra, synodaliter, idem sonat.#
SENTENTIARE Sententiam proferre, dare. Albertus Stadensis an. 1179.+
SENTENTIARII Vide Baccalarius [Baccalarii].#
SENTENTIOSUS Gloss. Lat. MS. Regium cod. 1013. Susurrio, sentensiosus, bilinguis, vel alicujus naturae.#
SENTERIUM Semita: supra, Semitarium, ex Gall. Sentier: in Charta Philippi Fr. Reg. ann. 1184. in Probat. Hist. Monmorenc. p. 48.#
SENTIA Locus sentibus refertus. Gloss. Gr. Lat. MS. , Sentia. Edit. Haec sencia.#
SENTINARE Sententiam aquis exhaurire. S. Augustinus serm. 34. de Divers. cap. 13.+
SENTIO nis, Sententia, in Gloss. Isid.#
SENTITARE In animo sensim judicare, Gloss. Isid.#
SENTUS Fulbertus Carnot. Epist. 71.+
SENU Senium, in Glossis Lat. MSS. Regiis.#
SENITIUM Vide Saio [Saiones].#
SEONNUM Furfur, ex Gallico Son. Panis de obolo, et de rebureto, et de seonno, etc. in Charta an. 1243. Hist. Monmorenciac. p. 101.#
SEPALIS Charta Amalfitana apud Ughellum. to. 7. Ital. sacr. p. 393.+
SEPAR Divisus, separatus. Glossae Antiquae MSS. Separia, pro separata, aut discreta. Glossae Pith.+
SEPARALE est quod Separat, seu dividit tenementum a tenemento, seu rem ab alia re, terminus, limes.+
SEPEDIUM Refugium. Papias.#
SEPELIRI subtus mortuum, Poena olim homicidae, apud Beneharnenses, qui vivus sub cadavere illius, quem occiderat, sepeliebatur.+
SEPARATUS Vide Separalis [Separale].#
SEPHEL Vetus Charta in Metropoli Salisburgensi to. 3. pag. 319.+
SEPIATICUM Quod scriptori vel Notario pro scriptura datur: Sepium enim pro atramento sumi observant Scholiastes Persii, et Isidorus lib. 12. cap. 6.+
SEPIOLA Parva spes. Jo. de Janua.#
SEPLASIARIUS qui Seplasia vendit, seu pigmenta.+
SEPOSITIO Datio in pignus, in Lege Wisigoth. lib. 5. tit. 4. §. 12. 13.#
SEPTAN-CHUNNA in Pacto Legis Salicae tit. 80. septingenti. Vide [Chunna].#
SEPTENA Mulctae Monasticae species, septem dierum jejunium.+
SEPTENARIUS vel Septenarium, Officium pro mortuis per septem dies continuos.+ Septenale
SEPTETUS ita appellatus nescio quis Princeps, apud Gregorium II. Epist. ad Leonem Isaurum Imp. praefixa VII.+
SEPTIDOMUS Octavius Horatian. lib. 4. Rer. Medicar.+
SEPTIMALE idem quod [Septenarius], de qua voce supra.+
SEPTIMANALITER Hebdomadatim. Thomas Archid. Hist. Salonitana c. 24.+
SEPTIMANARIUS idem qui Hebdomadarius, Gall. Seminter.+
SEPTIMANIA Vide [Septena].#
SEPTIMAS ut Hebdomas. Vita MS. S. Leonorii: Mane autem facto reversi junt ad suum jugum.+
SEPTIMUS Dies nempe septimus ab obitu, quo sacra, quae pro mortuis peragi solent, absolvebantur.+
SEPOINOCTIUM Spatium 7. noctium, Sibunnaht, in Glossis Keronis.#
SEPTIZODIUS Ita Compotistae, ac inprimis Beda lib. de Embolismorum ratione, laterculum literarum dominicalium vocant: Laterculus hic, qui vocatur septizodius.+
SEPTIZONIUM Omnis septenarius ordo, moles aliis superstructae. Ammianus lib. 15.+
SEPTRIGUS Charta Edvvini Regis Angl. in Monastico Anglic. to. 3. p. 120.+
SEPTUAGESIMA inquit Alcuinus de Divin. Offic.+
SEPULCHRORUM violatores. Gloss. Lat. Gr. Sepulchri violator, . De iis agunt Lex Wisigoth. lib. 11. tit. 2. §. 1. Edict. Theodorici c. 110. Lex Salica tit. 17. 57. Bajvvar. tit. 18. c. 1. Alamann. tit. 50. Longob. lib. 1. tit. 12. Capit. Caroli M. lib. 7. tit. 136. etc.+
SEPULTORIUM , in Gloss. Gr. Lat.#
SEPULTURA idem quod [Atrium], et [Coemeterium], scilicet obventiones, quae Sacerdotibus ob sepulturam contingunt.+
SEPUM ita dicitur vulgo quod olim Sebum, i. adeps, pinguedo, axungia. Jo. de Janua.#
SEQUACES Haeredes, posteri, successores. Tradit. Fuld. lib. 1. trad. 3.+
SEQUELA Exemplum. in Gloss. Isid. Sequela, Obsequium, ministrorum et famulorum coetus, apud Petrum Blesensem serm. 43. Vide [Secta].#
SEQUENTIA Canticum exultationis, quae et Prosa dicitur, sic appellatum, quia pneuma jubili sequitur, inquit Durandus lib. 4. c. 21.+
SEQUENTRIANUS qui optimum excipit, mediae conditionis, vel medii pretii. Lex Alamann. tit. 75.+
SEQUESTER Testamentum Aelfredi Reg. Angl. Insuper de Aethelfredo Principi militiae meae unum gladium, et 200.+
SEQUESTRATOR sacri palatii. Ottonem Rufum Imp. in colligendo Jure Weichbildico usum esse opera Burchardi a Mangefeld, Sequestratoris Palatii, scribit Glossa ad art. 10. et 139.+
SEQUIMENTUM Sequutio. Vide [Sega].#
SEQUIPES Qui alium sequitur, Pedissequus. Anastasius in S. Hadriano pag. 103.+
SER Dominus, quae vox praeponitur nominibus appellativis apud Italos:+
SERA virginitatis. Vide [Devirginare].#
SERABARA Vide [Saraballa].#
SERACIUM Serum lactis. Acta Murensis Monasterii p. 54.+
SERANTA pro Saranta, Quadraginta, ex Graeco vulgari , pro , de qua voce Meursius. Abbo lib. 1. de bellis Parisiac.+
SERAPELLINAE sunt veteres pelles: vel dicuntur pelles parvi valoris: Catholicon parvum. Vide Xerampellinae.#
SERARE Serrare, Occludere, Seris claudere; hinc nostris Serrer, pro aliquid sub sera recondere, .+
SERASTYRAX Codex Epistolarum S. Bonifacii Archiep. Mogunt. Epist. 147.+
SERCENTES Sergenti, Italis; Sercentes sive habitatores domorum, inquilini, in Statutis Venetor. l. 6. c. 25. 27.#
SEREA Vide [Seria].#
SERENITAS Titulus honorarius Imperatorum et Regum apud Facundum Hermianensem lib. 5. cap. 2.+
SEREONES Vide Screones [Screo].#
SERIA Serea, Vasculi species. Joannes de Janua: Seria a Syria dicitur, i. olla, quasi Syria, quod ibi primo facta est, etc. Papias Serea, sing. vasis genus, orca, inde seriola.+
SERJANTES Serjenteria, etc. Vide [Serviens].#
SERICA Vide [Seria].#
SERICALIS pannus, nostris Serge, aut Sarge, Alamannis Sareuvat.+
SERICOBLATTA in l. 10. Cod. Justin. de Murilegul. ubi in l. 13. Cod. Th. eod tit. Serica blatta, sericum blattae, seu purpura infectum. Vide [Blatta].#
SERICUM Mensurae liquidorum species. Philippus Eystetensis in vita S. Willibaldi cap. 34.+
SERICUS Vide [Siricus].#
SERIETAS Seriarum rerum meditatio, apud Sidonium lib. 1. Epist. 9. lib. 9. Epist. 13.+
SERILLA Naviculae vel lintres, qui rimas stupa suffocatas habent. Spelm.#
SERICINUS pro Sericus, apud Odonem Cluniac. lib. 1. de Vita S. Geraldi c. 16.#
SERIMIALIA Sermalia, machinae bellicae species. Otto Morena in Hist. Rerum Laudensium pag. 51.+
SERIOSUS Serius, Gravis, ex Gallico Serieux. Vincentius Belvac. lib. 3. cap. 33. Prudens valde, nimis astutus, multumque seriosus, et gravis in moribus.#
SERISAPIA Fragmentum Petronii: Allata est serisapia, et contumelia acrophragiae, (l. acrophagiae)
saeledatae sunt, et census malo, porri, Persica, etc.+
SERITAS Gloss. Galat. , Mora, remora, seritas, tarditas.#
SERMENTATUS Juratus, sacramento adstrictus: ex Gallico Sermente.+
SERMO Tuitio, conductus. Sauvegarde: apud Justinianum in Edicto 2.+
SERMOCINALES disciplinae, Logicae. Fridericus II. Imp. in libro Rescriptorum cap. 74. §. 3.+
SERMOLOGUS Liber Ecclesiasticus, continens Sermones, quos Papae et alii plures Sancti composuerunt, qui legitur in Ecclesia in Festis Confessorum a Natali usque ad octavas Epiphaniae, in Purificatione B. Mariae, et in Festo omnium Sanctorum, et pluribus aliis.+
SERMONARI Sermonem facere. Gloss. Lat. MS. regium: Sermonatur, Sermonatus, Sermonem facit.#
SERNA Vide [Serra].#
SERO Occidens, apud Rollandinum in Summa Notariae, et Anonymum in Vita S. Domitiani, apud Guichenonum in Hist. Breslensi non semel.+
SERON Sepulchrum, vel Idolum, Joan. de Jan. forte ex .#
SERPENTUM Isidorus l. 19. c. 31.+
SERPENTINUM habet Gloss. Saxon. Aelfrici: Monile, vel Serpentinum: Myne vel eobeb. i. Collare.#
SERPLATH et Serplaith, Sarcina apud Scotos, petras 80. continens. Spelm.#
SERPODIUM Ptisana. Jo. Buschius in Chronico lib. 2.+
SERPOL in veteri Consuetudine Bituricensi edita a v. cl. Thomaslerio cap. 144.+
SERRA pro Sera, qua januae occluduntur. Glossae Lat. Gr. Serra, .+
SERRACULUM Palaemon in Glossis: Claustrum, Serraculum ostii.+
SERRAGO Ramentum, scobs serraria, pulvis, qui ex re qualibet serra divisa dilabitur, Gallis Sieure, vel Scieure.+
SERRANIA Michael del Molino in Repertorio fororum Aragon.+
SERRARIUS Gloss. Gr. Lat. , Serrarius, lapidarius. Qui serra lapides findit.#
SERRATUS Confertus, Gallis, Serre, presse. Vincentius Belvac. lib. 30. cap. 71.+
SERRICULUM Falcicula, qua herbae secantur, in modum serrae dentata. Gloss. Lat. Gr. Serriculum, . Sic enim legendum, pro serticulum.#
SERRINUS pulsus, , aliis Serratus: ita describitur ab Aegidio Corboliensi lib. de Pulsibus.+
SERSENTES apparitores, in Statut. Venetor. qui alibi servientes.#
SERTARE Claudere, quasi sera occludere.+
SERTURA Clausura. Tabularium Casauriense: Donavimus medietatem de uno molino in fluvio de Orfente cum leva et pausa sua, cum forma et sertura, cum introitu et exitu suo, etc. Alibi pro Sertura, est Clausura. Ibidem in Charta an. 1007.+
SERVACULUM pro Serraculum navis, in l. 29. D. ad Leg. Aquil.#
SERVAGIUM Terra servagii, pro qua servitium domino debetur.+
SERVATORIUM Piscina, Reservoir d' eau, in Charta Manassis Lingon.+ Servorium
SERVENTAGIUM Serventela, Servitium. Charta Isli Ep. Tolos. apud Sammarthanos: Insuper supradictus Praepositus dedit eis ex toto suo honore Praepositurale, quam habebat in terminio civitatis Tolosae de sancto Stephano, totam guardam, et totum serventage, et pro hoc fevo dederunt, etc.+
SERVIDA Servitium, Service. Adalardus in Statutis Corbeiensib. lib. 2. c. 1.+
SERVIENS Minister, famulus. Apud Fortunatum Epistola 2. ad Mumolenum lib. 10. Poem. sic inscribitur: Dominis illustribus cunctisque magnificis omni desiderio complectendis, servientibus Dominorum.+ Servientes
SERVIENTIA Serventia, quodvis servitium. Tabular. eleemosynariae Montismorilionis fol. 48.+
SERVIMEN pro servitium. Vita Burchardi Episcopi Wormaciensis: Monasterium enim in honorem S. Martini consignavit: sed muro ex parte peracto regalis crebrositate serviminis - impeditus peragere non potuit.+
SERVITIALIS Servitio alicui obnoxius, qui servitium debet. Charta fundationis Monasterii S. Petri Generensis: Cum ingenuitate totius Benacensis honoris, qui mihi erat servicialis. Libertates oppidi Baugiaci in Sebusiiis an. 1250.+
SERVITIES pro Servitium. Utitur Otfridus in Epiftola Evangeliis Theothiscis praefixa sub finem.#
SERVITIUM Charisio, est multitudo servorum: addunt Glossae Isid. et ingenuorum obsequium.#
SERVITOR Famulus, Gall. Serviteur. Iso Magister in Glossis: Cliens, servus vel socius, servitor, amicus minor. Inscriptio Romae in Roma Subterr. lib. 2. c. 22.+
SERVITUDO Servitus, , in Gloss. Gr. Lat.#
SERVITUS Servitium seu officium Ecclesiasticum. Epitaphium Conradi Ducis Franconiae, apud Brouverum lib. 9. n. 65.#
SERVORIUM Vide [Servatorium].#
SERURA Sera, ex Gall. Serure. Synodus Exoniensis an. 1287. c. 4.+
SERVI apud veteres Gallos et Germanos alii fuere a servis Romanis, eorumque conditio longe diversa.+ Servus
SESCUM Dimidium, in Glossis MSS. ad Canon. Concil.#
SESIGNARI Designari, in Glossis antiq. MSS.#
SESILLUS Parvus statura, quia non videtur stare, sed sedere. Joan. de Janua. Sed legendum [Sessilis]. Vide infra.#
SESMARIUS Lib. 9. Observantiar. regni Aragon. tit. de Privilegio generali §. 4. Rex potest inquirere contra juratos et sesmarios Turoli, Calataiubi, etc.#
SESO Vide [Satio].#
SESSICARE Siccare, ex Gallico Sescher. Panues in flumine ablui, et sessicari in ripis, in Testamento Guill. D. Montispess. an. 1211.#
SESSA Sessio, Sessus. Vide [Sedes].#
SESSILIS Pusillus statura parvus, modicus, in Glossis antiquis MSS. Glossarium S. Germani Paris.+
SESSIO Vide [Actio].#
SESSORIUM Sedes. Will. Brito lib. 3. Philipp. de ulmo ad Gisortium:
Quae gremio viridi vestita gramine fesso
Grata viatori sessoria praestat, etc.#
SESTAIRALE Sesteragium, Sesteralagium. Vide [Sextariaticum].#
SESTER Acta Murensis Monasterii pag. 53.+
SESUERIUM in Gestis DD. Ambasiae cap. 5. n. 1.+
SETA Ugutio, Sericum, quod vulgo dicitur Seta. Italis Seta, nostris Soie. Charta Dalmatica an. 1118. apud Joann. Lucium lib. 2. de Regno Dalmat. cap. 8.+
SETACIARE Cribrare, in Gemma, quod cribra ex setis porcinis vel potius pilis equinis confecta sint.+
SETARCIA Vide Sitarcia [Sitarcia].#
SETENA Vide [Hundredus].#
SETICUS Modus agri. Charta Caroli C. pro Ecclesia Centulensi apud Hariulfum l. 3. c. 7.+
SETNICUS vel Satnicus, Dignitas in Regno Croatiae et Dalm. cujus non semel mentio in vett. Chartis Regum Dalmatiae apud Joan. Lucium de Regno Dalmat. p. 85. et 99.+
SETZENA Charta an. 1210. apud Columbum in Episcopis Vivariensibus: Ad haec praedictus Comes reddidit Episcopo unam Setzenam, quam sibi acquisierat a Stephano de Taurians de feudo de Taurians, retenta sibi quarta parte, etc. Vide [Sexagena].#
SETREKETEL Vide [Ketel].#
SETTERDAYS SLOPP apud Scotos piscationis prohibitio a die Sabbati post vesperas, usque ad diem Lunae post ortum solis, ex Alexandri II. Regis Scotiae Lege cap. 16. §. 2. ubi Skenaeus.#
SEU pro, Et, conjunctiva. Occurrit passim.#
SEUCIS Vide [Canis] Segusius.#
SEUDOTYRUM Vide Pseudotyrum.#
SEVERIA Joan. Longinus in S. Stanislao Episc. Cracoviensi num. 65.+
SEVERINUS a severitate judiciaria dicitur. Papias.#
SEUGIUS Vide [Canis] Segusius.#
SEUVERP Charta Manassis Comitis Gisnensis an. 1124.+
SEWERAE Fossae, inquit Spelmannus, in locis palustribus ad eliciendas aquas: sic, opinor, dictae, quod limitum loco essent, et mariscos a se invicem dividerent, a Sevrer voce Gallica, quae Separare sonat; servaturque in pueris, quibus nutricis mamma subducitur.+ Seweralis
SEXAGENA Speculum Saxon. lib. 2. art. 48. §. 8.+
SEXAGESIMA inquit Alcuinus lib. de Divin. offic. initium sumit sequenti dominica post Septuagesimam, et finitur quarta feria Hebdomadae Paschalis.+
SEXTA Officium Ecclesiasticum diurnum, quod hora sexta canitur.+
SEXTANEUS limes. Vide Gloss. Rigaltii ad Agrimensores.#
SEXTARATA Sextarada, Sextariata, Modus agri, ager certi sementis sextariorum numeri capax, tametsi ad silvestres et pratenses terras vox postmodum translata: Sesteree de terre, in Consuet. Arvern. cap. 31. art. 61.+
SEXTARIATICUM Sextarale, sexteragium, sextaralagium, etc. quod pro singulis frumenti aut alterius grani sextariis domino exsolvitur. Gregorius M. lib. 1. Epist. 42.+
SEXTARIUM vel Sextarius, Mensura liquidorum et aridorum. Gregorius Turon. lib. 1. Miracul. cap. 5.+
SEXTERIUM Pars civitatis, quasi sexta pars, ut quarterium, quarta. Vox nota Venetiis. Concilium Ravennense an. 1311. c. 30.+
SEXTORIUM Juncta Bevagnas in Vita B. Margaretae de Cortona c. 3.+
SEXUS Genus, species, vel potius diversitas. Constitutio Chlotarii Regis an. 560. cap. 3.+
SEXXAUDRUS Pactus Legis Salicae tit. 73. de cultello sexxaudro: Si quis alteri cultellum furaverit, etc.+
SEZE Vide [Batuda].#
SFIERSIERN Vide [Sfursiern].#
SFURSIERN Andreas Suenonis lib. 5. Legum Scaniae c. 15.+
SGARRETARE Mamotrectus ad cap. 11. Josue, et ad 1. Paralip. cap. 15. Subnervare, sgarretare per incisionem nervorum tibialium. Itali Sguerretare dicunt.#
SCARMIGLIATUM Tributi species apud Italos. Computum Thesaurariae urbis Bononiae in Italia an. 1364.+
SGOLONATUS vox Italica, Elumbis. Occurrit in Miraculis B. Simonis Tudertini n. 16.#
SCHAWALDRES Henr. de Knygthon an. 1318.+
SHREDARE Putare, resecare. Vox Anglica, Shred, Modus tenendi hundredum pag. 124.+
SHEWING Est quietum esse, cum attachiamentum in aliqua curia, et coram quibuscunque in querelis ostensis, et non advocatis.+
SHIPWRECH Vide [Naufragium].#
SHIRA Vide [Scyra].#
SHOPA Vide Schopa.#
SIBI Pro se, quod habent aliae loquendi formulae, ubi de Sacramentis: Lex Frision. tit. 1. §. 9.+
SIBIA Equorum frena, in Glossis MSS.#
SICA Monasticum Anglic. to. 2. p. 130.+
SICARIA Charta Philippi Regis Franc. an. 1317. apud Argentraeum in Hist. Armoric. lib. 5. cap. 34.+
SICARIE Proditorie, per Sicarios. Laurentius Leodiensis in Hist. Episcopor. Virdunensium: Duce quoque Godefrido Gibboso in Frisia sicarie mortuo, etc.#
SICCA Sepia, piscis, Gall. Seiche. Regestum Castri Lidi in Andibus pag. 31.+
SICCA pro Sica, Pugio, ensis. Gregorius Turon. lib. 9. cap. 19.+
SICCARIA Agri portio, ubi siccantur panni eloti. Arestum Parlam. Paris. 10. Jan. 1320.+
SICCATORIA Guibertus lib. 3. de Vita sua cap. 11.+
SICCATORIUM in Glossis Saxon. Aelfrici, cln, vel a i. fornax, vel.... Canones Hibern. lib. 51. cap. 9.+
SICCISCUS Chronicon Fontanellense pag. 246. Ad saccos quindecim compar andum griseos sicciscos, unde cappae fiant, lib. 10.#
SICEUS Chronicon Magdeburg. laudatum a Mabillonio, ubi de Hildeberto Archiep.+
SICERATORES id est, qui cervisiam, vel pomarium, sive piratium, vel aliud quodcumque liquamen ad bibendum aptum fuerit facere sciunt, in Capitulari de Villis c. 45.#
SICHA Sichetus. Vide [Sica].#
SICHIA Navis species. Sanutus lib. 3. part. 13. cap. 10.+
SICKERBORG Vide [Wrang].#
SICINIUM Vide [Bicinium].#
SICILIS , in Glossario Gr. Lat. MS. editum , Ficilis, praefert. Est autem Culter sutorius apud Nicandrum.#
SICLA Siclus, Sigla, Mensura liquidorum. Apud Graecos et Latinos Sicel est quarta pars unciae, et stateris medietas, drachmas appendens duas: apud Hebraeos vero est unciae pondus. Vide Cujac. lib. 12. Observ. cap. 40.+ Sicula
SICLADES Vide Cyclades.#
SICLAE Aves minores perdicibus, majores vero turdis. In Gloss. Medico MS. Reg. cod. 1486.+
SICLARII Apuliae, apud Petrum de Vineis lib. 3. Ep. 14. Forte iidem qui Monetarii. Vide [Sicla].#
SICLINUS Vide [Siclae].#
SICLO idem quod [Siclus], seu uncia apud Hebraeos. At aliud sonat apud Anastasium in Gregorio IV. pag. 167.+
SICLUS apud Hebraeos moneta notissima, de cujus pondere et pretio multa commentati sunt, qui de re nummaria scripsere Budaeus, Scaliger, Villeboldus Snellius, et alii. Glossae MSS.+
SICTOR Tabularium Brivatense ch. 405.+
SICULA Vide [Sicla].#
SICULUS Pactum inter Philippum Regem Franciae et Almarricum Vicecomitem Narbonensem, super Judaeis et eorum bonis, 5. Junii an. 1309.+
SIDELWEIDEN Vide Zidelvveida [Zidelweida].#
SIDERATUS Paralysi percussus, , in Gloss. Gr. Lat. vox Latinis scriptoribus nota.+
SIDERCUNDUS Vide [Sithcundus].#
SIERUM Serum lactis. Jacobus I. Rex Aragon. in Foris Oscaean. 1247. fol. 15.+
SIFFULS species mensurae Anglicanae Monasticum Anglic. tom. 1. pag. 14.+
SIFFLOTUS Fistula, Gall. Sifflet, occurrit apud Raphanum de Caresinis in Chron. MS. an. 1379.#
SIFORI Vide [Silfori].#
SIGALUM Sigalis, Sigelis, Sigilum, Segula, etc. Voces unius ejusdemque notionis: Lat. Secala, Gallis Segle.#
SIGERONES Constantinus African. lib. 5. de Morbor. curat. c. 1.+
SIGILBOTH Sigillorum custos, Camerarius Principis, vox Alemannica, a Sigil, sigillo, et botth, nuntio vel custode Goldast.#
SIGILLA Vide [Sigalum].# Sigillarius
SIGILLATICUM Capitularis Sicardi Principis Benevent. an. 836. caput 27.+
SIGILLATUM ex Gallico le Seelle.+
SIGILLATUS Vide [Sigillus].#
SIGILLUM Praeceptum, epistola, diploma, literae ipsae sigillo munitae, ut Bulla, diploma bulla sua instructum.+
SIGILLUS Alamannis Sigel, Epistomium vasis, vel obturaculum, quod orificio, ut Apuleius loquitur, vel ori summo dolii inseritur, illudque obstruit, sic dictum, quia olim vasa signabantur, ut ex Hieroclis Philosophi facetiis colligitur.+
SIGILLUS seu Sigillum, Signum, seu figura vasculis rebusve aliis insculpta, adpicta, aut adtexta, quomodo Latinos vocem Sigillum usurpasse docuit olim Lazarus Bayffius lib. de Vasculis p. 106.+
SIGILUM Vide [Sigalum].#
SIGINOR Dominus, Bonfinio ad Leges Hungaricas. Vide [Senior].#
SIGITULA Glossarium Saxonicum Cottonianum: ecmaze, Sigitula, lardariolus. Voces incertae notionis Somnero.#
SIGIA Velum, a Saxon. el, Teuton.+
SIGLIX idem quod Sigale [Sigalum], Segle.+
SIGMA Mensa in literae Sigma similitudinem, seu lunulae: nam Sigma Graecum literam C. expressit posterioribus seculis; apud Lampridium in Heliogabalo, Petrum Chrysol. serm. 29. 83. 93. etc.+
SIGNACULUM Glossae Gr. Lat.+
SIGNALE Signum, Gall. Signal.+
SIGNANUS pro antesignanus. Joan. Mon in Vita S. Odonis Abbatis Cluniac. lib. 1. Factus est ille, qui antea fuerat secutor, postea signanus.#
SIGNARE Signum crucis digitis ac manu effingere. Gregorius M. lib. 4. Dialog. cap. 38.+
SIGNARIUS , in Gloss. Gr. Lat.+
SIGNATICUS Julius Africanus lib. 6. Hist.+
SIGNATI Capitulare 3. an. 803. cap. 24. lib. 4. Capit. Append. 2. §.
15.+
SIGNATORIUM Annulus signatorius. Gloss. Gr. Lat. , Signaculum, Signatorium. Occurrit apud Avitum Episc. Viennensem Epist. 78.#
SIGNETUM Parvum sigillum, quod Secreti vulgo appellant, quo literae clausae sigillantur, ex obsoleto Gallico Signet.+
SIGNIFERIA Dignitas Signiferi, Vexillarii. Occurrit in gestis Consulum Andegavensium c. 8. num. 25.#
SIGNIFICARE Vide [Signum].#
SIGNORATICUM Vide Senioraticum [Senior].#
SIGNUM Consignatio, signum crucis. Honorius Augustod. lib. 1. cap. 57.+
SIGOLTARIUM Monachus Sangallensis lib. 1. de Carolo M. cap. 24.+
SIGUSIUS Vide [Canis] segusius.#
SIHORAARMEN Sanctus Augustinus Epist. 178.+
SIIPARIUM Vide [Typarium].#
SIKERBORGH apud Scotos dicitur cautio, quam actor coram judice interponit de accusatione sua, vel de lite prosequenda. Quoniam Attachiam. cap. 1.+
SIKETUS Vide Sicae [Sica].#
SILENTIARE Silentio involvere, premere, tacere.+
SILENTIARIUS Silentiarium. Vide in [Silentium].#
SILENTIUM Conventus privatus, in quo dissertationes de rebus publicis agebantur, unde et dicitur Zonarae pag. 146.+
SILERA quae et nullis, Guttae, seu fluxionis, species, in Falconibus, apud Albertum M. lib. 23. de Animalib. cap. 18.#
SILFORI Varie haec vox effertur a scriptoribus. Anastasius in Nicolao I. PP. p. 221.+
SILEKREVER Exactores, Danis, in Dharta Waldemari Regis Daniae an. 1326. apud Pontanum lib. 7. Rer. Danicar. pag. 443.#
SILICARIUS , in Gloss. Gr. Silex, . Silicida, .#
SILIGO Latinis scriptoribus est selecta farinae medulla, ex filigine frumenti genere, de quo Plinius lib. 18. cap. 8. et alii. Isidorus lib. 17. cap. 2.+
SILINA Bromptonus an. 1189. Et quoddam tentorium de serico adeo magnum, quod ducenti milites possent in eo comedere, et 60. millia silinas de frumento, et totidem de hordeo, etc.+
SILIQUA Isidoro lib. 16. cap. 24.+
SILIVA Palus. Tabularium Ecclesiae Viennensis fol. 51.+
SILLONES Vide in [Selio].#
SILVIA potionis species. Charta Aldrici Episcop. Cenoman. in ejus Vita num. 31.+
SIMACI Liberatus Diacon. c. 23. Per portitores literarum velocissimos pedestres, quos Aegyptii Simatos vocant, omnia molimina Pauli, Eliae scribebat.#
SIMARE Vide [Semus].#
SIMENELLUS Panis similaceus, ex Simila, Graecis , cui secundum inter panes bonitatis locum assignat Galenus lib. 1. de Aliment.+
SIMIAMA Charta Hecardi Comitis Augustodunensis apud Perardum in Burgundicis pag. 26.+
SIMICHENIUM Epistola Nicephori Patr. CP. apud Baron. an. 811. n. 58.+
SIMILAE Vide Foliatae [Foliata].#
SIMILARE Glossae antiquae MSS. Similare, effingere, repraesentare, imitari, exprimere.+ Simulare
SIMILARIA Instrumentum medicum, de quo Isidorus lib. 4. c. 11.#
SIMILARIUS Pistor similae, in M??? Udalrici Episcopi Augustan. cap. 10.#
SIMILITUDINARIE Ad similitudinem, ad instar.+
SIMMA Camera. Vita S. Silvestri: Tarquinio in
Simma prandente, ultio divina manifestata est.+
SIMONES Delphines, apud Papiam, a simis naribus et repandis. Vide Barthium lib. 24. Adversar. c. 8. et Ferrarium in Simoni.#
SIMPLARE a simpla, vel simplum. Sedulius lib. 1.+
SIMPLEX populus, Vulgus, nostris le simple peuple, Ordericus Vitalis lib. 4. p. 514.+
SIMPLICARE Gloss. Gr. Lat. , Simplico, pando.#
SIMPLICITAS vox contemptus. Gregorius M. lib. 4. Epist. 75.+
SIMPULATOR in Gloss. Isidor. Amicus sponsi, assiduus cum eo in convivio. Simpulator, conviva. Notum, quid sit Simpulum apud Festum et alios.#
SIMPULSARE Vide [Depulsare].#
SIMULA Panis similaceus, qui et s???enellus, de qua voce supra. Charta Henrici Episcopi Ratisbonensis an. 1278.+
SIMULACRUM In Indiculo Superstitionum et Paganiarum in Capitulari Karlomanni an. 743.+
SIMULATIVE in libro fundationis Monasterii Gozecensis p. 30. Simulando.#
SIMULATUM Vide [Wancstodal].#
SIMULARE Vide [Similare].#
SIMULTARE Simultatem cum aliquo gerere, vel inter se simultatem exercere. Gemma.#
SIMULTUM Vermis in cornibus arietum, qui facit eos cornupetare. Joan. de Janua.#
SINAIDA Incisio, facta in arboribus ad limites designandos, a Saxon. nian, vel nian, incidere, secare. Unde ni, serra, nie, incisio. Lex Longob. lib. 1. tit. 26. §. 5.+
SINCERIS pro Sincerus. Glossae veteres cap. de moribus: Sinceris, . S. Fulgentius Epist. 2.+
SINCERITAS Titulus Rectorum Provinciae, in l. 8. Cod. Th. de Jurisdict. et l. 33. de Cursu.#
SINCINNIUM quasi singularis cantilenae vox: cum vero multi, chorus. Papias.#
SLUSA Slusagium. Vide [Exclusa].#
SINDABULUM al. Sindabalum, Fundibalum. Papias. Sed legendum videtur [fundabulum]. Vide in hac voce.#
SINDMANNI Chartae Ludovici Regis an. 892. et Henrici Imp. an. 1039. in Metropoli Salisburgensi to. 1. p. 130. 147.+
SINDONES ministerio Ecclesiastico accensentur. Sic autem appellabant linteamina, in quibus recipiebant et reponebant panes, qui a fidelibus ad divinum sacrificium offerebantur.+
SINDONARIUS est Artifex syndonum, ni fallor, apud Recuperum de Miraculis S. Ambrosiii Senens. n. 57.#
SINE Extra, praeter, quomodo Galli sans usurpant. Cumeanus Abbas de Mensura Poenitentiarum cap. 1. et 12.+
SINGILIONES Dalmatenses, inter vestes recensentur in Epistola Gallieni apud Trebellium Pollionem in 30.+
SINGLARE Vide [Singularis], et Sigla [Sicla].#
SINGULARES et Singularii, inter postrema officia Praefectorum praetorio Orientis, et Italiae et urbis, recensentur in Notitia Imperii, de quorum officio multa habet Pancirollus lib. 1. cap. 20. pag. 14.+
SINGULARIS dictus Aper, Graecis , quod delectetur solitudine, vel quod solus et singularis primis duobus annis vagetur, nostris Sanglier.+
SINGULIZARE Alcuinus in Praefat. ad lib. de 7. Artibus: Quapropter opere Dei singulizato, magnificae necessaria definitione conclusae sunt, etc.#
SINGULATOR , in Gloss. Gr. Lat. ubi Salmasius singulatorem exponit equitem, qui solo ac singulari equo vehit, quem vocasse Hesychium putat: .+
SINISTERIUS Gloss. Lat. Gall. Sinisterius, Senestre, potier.#
SINISTRARE ad sinistram comitari; ut dextrare; ad dextram. Radulfus de Diceto an. 1193.+
SINNICHIUM umbella acuminata.+
SINODOCHIUM Synodochium, in Synodo Ticin. an. 850. c. 15. 16. in Chron. S. Sophiae Benev. p. 608. etc.+
SINOSITAS Bromptonus: Ad Septonam deducitur, quae temporibus Britonum Paladur vocabatur, et a Cassibeliano Rege aedificata, magnae sinositatis erat civitas.+
SINTHICIA Pactum, conventio. Hesychius: .
Gregorius M. lib. 1. Epist. 30.+
SINUM Vas, in quo butyrum conficitur. Gloss. Isid.#
SINUS Vide in Lumbus [Lumbi].#
SION Oriens, quod mons Sion versus Orientem et in Oriente sit. Vetus Agrimensor pag. 273. Sequeris cursum ejus a Sion; hoc est ab Oriente. Vide [Sium].#
SIPESSOCNA Leges Henrici I. Regis Angl. cap. 6.+
SIPHAC vox Arabica, Medicis mediae aetatis familiaris, pro Peritonio, seu panniculo tenuissimo, qui statim sub musculis reperitur, cui musculus transversus jungitur.+
SIPILLUS Novacula, , in Gloss. Lat. Gr.#
SIRASCULA Vas aquarium, in Glossis Isidori.#
SIRIATICUS turgor. Baldricus Noviomensis in Chron. lib. 2. cap. 36.+
SIRICELLA Vetus Necrolog. Placentinum in Histor. Eccles. Placentin. to. 2. p. 138. 7. Kl. Maji 1228.+
SIRICUM Rubri coloris pigmentum, ex quo librorum capita scribuntur. Ita Glossae Arabico-Lat.#
SIRICUS pro Sericus, . S. Valerianus de Bono disciplinae: Quamvis autem siryco pretioso corpus vestias, et niveo vellere membra componas, non sine macula diem transigis, si camini ardentis ora contigeris.+
SIRIONES Vermiculi, qui oriuntur in dentibus, Mattheo Silvatico.#
SIRNUMJUGIUS Charta Pontii Comitis Tolosani an. 936.+
SIRVENENTIA Sirventia, idem quod [servitium]. Liber Chirographorum Absiae fol. 8.+
SISA pro Assisa, Impositio, praestatio tributi. Conventiones inter Carolum I. Comitem Andegav. et Provinciae et Arelatenses an. 1251. art. 19.+
SISAGA Uvae species, de qua Petrus de Crescentiis lib. 4. cap. 4.#
SISARA pro Sicera. W. Thorn. Canapis, olerum, pomorum, sisarae, mercimoniorum, etc.#
SISARRA , in Gloss. Lat. Gr.#
SISCIDENSES Valdensium asseclae, qui concordabant cum iis fere in omnibus, nisi quod recipiebant Eucharistiae Sacramentum, apud Reinerum contra Valdenses cap. 6.#
SISCIPLATOR nude in Gloss. Arabico-Lat. pro Sescuplator.#
SISSA Sissarii. Vide [Assisa].#
SISTAROA Avis species, apud Fridericum II. lib. 1. de Arte venandi cap. 1.#
SISTARCIA Vide Sitarcia [Sitarcia].#
SISTARIUM pro Sextarium. Charta an. 1218. in Tabular. Afflighem. Duo sistaria siliginis, etc.#
SISTORIUM pro Consistorium. Witikindus lib. 2. Gestor. Saxon. Congregati in Sistorio basilicae Magni Caroli. Editio Rineccii habet Xysto.#
SITARCHIA Sitarcia, Sistarcia, etc. Saccnlus vel Cistella, qua panis cibusve defertur.+
SITHCUNDUS Sithercundus, Sidercundus homo, Sithcundman.+
SITHIA Navis species. Sanutus lib. 3. part. 13. cap. 13.+
SITONICUM stipendium, amore: quomodo usurpat Chronicon Alexandrinum an. 36.+
SITUATUS pro Situs, ex Gallico Situe. Will. de Baldenzeel in Itiner.+
SIUM Sion, inter ministeria sacra recensetur in Testamento S. Everardi Cisoniensis: Duo phylacteria in cruce pendentia, Evangelium de auro paratum, sia aurea, armillas duas auro paratas, Missale cum auro et argente paratum.+
SIXHINDI Mediae conditionis homines, apud Anglo Saxones, quorum scilicet aestimatio erat 60. solidorum, ut pluribus diximus in voce [Hindeni] homines.+
SKAZA Vide. Mannwerch [Mannwerc].#
SKELLA Skilla, Shilla, Scilla, Squilla, Tintinnabulum, Campanula, Italis Squilla, unde Squillare, resonare.+
SKERDA idem videtur, quod nostris Escare, vulneris crusta. Bracton. lib. 3. Tract. 2. cap. 24. §. 2.+
SKILLA Vide [Skella].#
SKILLINGUS genus monetae apud Suecos, de qua vide Joan. Stiernhookum lib. 1. de Jure Sueonum vetusto cap. 11. pap. 132. Anglis Schelling, pro esterlingus.#
SKREP Gladius, Danis. Saxo Grammaticus lib. 4.+
SLIPESTEN Cos, ex Sliipen Theutonico, acuere.+
SMALTUM Encaustum, liquati coloratique metalli pigmentum, Italis Smalto, Germanis Schmalt, Gallis Esmail.+
SMANTACOMPAGNUS Acta Alexandri III. PP. apud Baronium an. 1159.+
SMARAGDINA Locus unde smaragdi eruuntur.+
SMARAGDINES pro Smaragdi, Joanni de Janua. Occurrit non semel apud Sugerium de Rebus in administr. sua gestis: Maculis distinctas smaragdines.#
SMEGMA Smigma. Jo. de Janua: Smigma est quoddam unguentum, vel confectio unguenti, vel saporis, vel aliquarum aliarum rerum boni odoris.+
SMELIDO Lex Frision. addit. 3. de Vulnerib. §. 35.+
SMELO Mensura unius spithamae. Lex Frision. addit. 3. de Vulneribus §. 56.+
SMERE Adeps: Belgis, Smeer. Theloneum S. Bertini: De pensa adipis, id est smere, 2. den.#
SMERILIONES Fridericus lib. 2. de Arte venandi cap. 2.+
SMIGMA Vide [Migma].#
SMIRALDUS Vide [Balascus].#
SMOLTUS Prima Statuta Roberti I. Regis Scotiae cap. 12.+
SNAIDA Sneida. Vide [Sinaida].#
SNESA Charta an. 1186. in Tabulario S. Bertini: De interclusionibus meatuum aquarum ejusdem Ecclesiae, quae vulgo Warren dicuntur, de quibus 24. snesas anguillarum annuatim persolvebatur, etc.+
SNYRTIR Ensis species. Saxo Grammatic. lib. 2.+
SOALIS pro Sualis, Sus, porcus.+
SOBOLUS Vide [Sabelum].#
SOBRISSA Fragm. Petronii: Ultimo etiam periscelides resolvit, et reticulum aureum, quem ex sobriissa esse dicebat. Id est auro obryzo.#
SOBRIUS Prudens, gravis, ac moderatus.+
SOCA Charta plenariae securitatis sub Justiniano scripta, apud Brisson. lib. 6. formul. pag. 647.+
SOCA Sok, Soke, inquit Fleta lib. 1. cap. 47 §: 6. significat libertatem curiam tenentium, quam Sokam appellamus.+
SOCAGIUM idem quod Servitium socae, Littletoni sect. 119.+
SOCAYNALE Libertates concessae Barcinocensibus a Petro Rege Aragon an. 1283.+
SOCCIA Socciare, Sagina, Saginare: unde Gallis Suin, Sagina, quasi Soing. Capit. de Villis c. 35.+
SOCCUS Vomer, ferrum aratri, nostris Soc de charue.+
SOCHA vestis muliebris species in Statut. Mediolan. 1. part. cap. 292.#
SOCIA Uxor. Burchardus Episcop. Wormaciensis in Lege familiae: Si quis ex familia S. Petri ad sociam suam legitime venerit, quidquid in dotem dederit, etc.#
SOCIARE sibi in patrimonium rem aliquam, in Lege Bajwar. tit. 17. cap. 2. pro adjungere, sibi asserere.+
SOCIDA Italis Soccita, quasi Societas accomandita di bestiame, che si da alla custodia altrui a mezzo pro et danno, ut est apud Cruscanos.+
SOCIETAS Vide [Compagnia].+
SOCINA Bulla Honorii III. PP. an. 3. apud Ughellum in Episc. Interamn. to. 1. p. 823.+
SOCINUS S. Audoenus lib. 2. Vitae S. Eligii c. 15.+
IN SOCIO dare, Donner a moitie. Edictum Rotharis Regis tit. 95. §. 3. et Lex Longob. lib. 2. tit. 32.+
SOCITA Gener, dictus a societate generis. Papias.#
SOCMANNI Vide [Soca].#
SOCNA Vide [Soca].#
SODA Morbus capitis, Gall. Lamigraine, ex Gr. . Michael Scotus de Physionomia cap. 2.+
SODALES Aponius lib. 2. in Cantica Canticor. ubi de Haetesiarchis: Qui hac de causa Sodales appellantur, quod unusquis que eorum daemonum vicarius vel collega per superbiam effectus est, et quod omnes hi cibos doctrinae apud sensum suum, de quo cuncta meditando promunt, deceptis animabus, praeparatos, singuli ad unam mensam, legis divinae testimoniis male interpretatis, deferunt comedendos.+
SODELLAE Scrofarum morbus, Escroülles. Nangius in Vita S. Ludovici pag. 369.+
SODES Sodaria. Sodes, Sodalis, amicus, socius. Glossae Gr. Lat. , Amantissimus, sodes.+ Consodes
SODIS Form. 57. ex Lindenbrogianis: Caballos tantos, boves tantos, vaccas cum vitulis tantas, ovium capita tanta, sodis capita tanta, lecturios condignos ac lectos tantos, etc.+
SOFOSORIUM Vide [Fossorium].#
SOGA Restis. Gloss. Soga, funis.+ Sogalis
SOINUS Vide [Sonnis].#
SOKA Sokemannus. Vide [Soca].#
SOKEREVA Fleta lib. 2. c. 55. §. 2. - Quamdiu aliquid inveniatur in hususmodi feodis, per quod distringi possint.+
SOKET Matth. Paris an. 1252.+
SOL pro die, quomodo a Latinis Scriptoribus, Poetis praesertim, usurpari observarunt Servius ad Virgil. et Lutatius ad 3. Thebaid. Vetus Glossar. laudatum a Fabroto exercit. 1. pag. 11.+
SOLA pro solea calcei, vulgo Semele. Charta Ludovici Pii Imp. apud Doubletum: Ad Cordovesos, et in solas eorum componendas, modia uncti ducenti.+
SOLAGGE Vetus Notitia sub Islo Episcopo Tolosano, apud Catellum in Historia Occitanica pag. 855.+
SOLAGGE Tabular. S. Eparchii Inculism. fol. 123. Habeat in feodio suo Praepositali lescols et lebales, et les solages juste et mensurate sine ullo ingenio.#
SOLANUM Solum, fundus. Charta Sanctii Regis Aragonumaerae 118. apud Hieron. Blancam pag. 626.+
SOLARIUM Solerium, Domus contignatio, vel cubiculum majus ac superius, Soler, Germanis. Chronica Australis an. 869.+
SOLATIARI Consolari. Radulfus de Diceto p. 607.+
SOLATIUM Salarium, quod datur, ut habet Procopius in Anecdotis.+
SOLDA Soldarius, Vide [Solidata].#
SOLDANUS Vide [Sultanus].#
SOLDATARIA Soldadera, Meretrix: ab Hispanico Soldada, merces, stipendium: a merendo enim dictas meretrices observat Nonius, quae mercede copiam corporis sui faciunt. Jacobus I. Rex Aragon. in
Constitutionibus Catalaniae MSS.+
SOLDICUS Vide [Syndicus].#
SOLDURII Gallis veteribus dicti devoti homines, et utriusque fortunae socii satellites principum.+
SOLEMNIA Solennes et antiquae praestationes in l. 1. D. de Munerib. et apud Ammianum lib. 17.+
SOLEMNIZARE Publicare, vulgare. Alanus de Insulis in Planctu naturae: In praefatae autem virginis adventu, quasi suas renovando naturas, omnia solemnizare crederes elementa.+
SOLGUS Charta Alfonsi I. Regisaerae 1157.+
SOLERARE Pavimentum componere, vel soleas calceamenti resarcire, in Gloss. MSS. Gloss. Isid. Solerare, idest solidare, a solus, soleris, id est solidum.#
SOLIAR , in Gloss. Gr. Lat. MS. in edito, Solar, Sella, currus lectica.#
SOLIDA stata. Chartae Angilranni Episcopi Metensis an. 770. apud Meurissium pag. 176. 177.+
SOLIDATA Soldum, Solda, Solidare, etc.+
SOLIDATUM Quidquid in solidum possidetur.+ Solidatus
SOLIDUS Ligius, vassallus in solidum.+
SOLIDUS pro aureo ante Constantinum M. usurpatus vix legitur, uti observatum a Scaligero lib. de Re nummaria: quo tum imperante vulgo obtinuit, quod etiam attigimus in Dissertatione de Imperatorum Constantinopolitanorum numismatibus, ex Codice Theodosiano.+
SOLILOQUIUM est, cum ad interrogationem ipsi nobis respondemus Ita Papias et Gloss. Arabico-Lat. ejusmodi est Soliloquium S. Augustmi.#
SOLINUM Umbraculum, quo sol arcetur, nostris Dais. Vincentius Belvac. lib. 32. cap. 22.+
SOLINUM vel solinus terrae, in Domesday. ubi 7.+
SOLITANEUS Octavius Horatianus lib. 3. Rerum Medicar. in praefat.+
SOLITUDO Vastum, terra erema. Charta Caroli Comitis Flandriae in Chron. Andrensi pag. 423.+
SOLIVAGI Coelibes: opponuntur Conjugatis, in veteri Charta apud Aegid. Gelenium in Colonia p. 69.+
SOLIUM Limen: Arestum an. 1299. in Tabular. Episcopat. Ambian. fol. 126.+
SOLLATA Usatici Barcinonenses MSS. cap. 14.+
SOLLICITARE Sollicitator. Petronius Arbiter: Et qui sollicitat nuptas ad praemia peccat.+
SOLSATIRE reum dicebatur actor, cum in jus vocatus vadimonium ille deseruerat, nec juri steterat, neque placitum custodiverat: tum enim actor coram judice reum, si is sunniam, seu excusationem legitimam non misisset, causa excidisse contendebat.+
SOLSEQUIUM Heliotropium, quia in sole nascente suos flores aperit, et in sero claudit, cum sol occubuerit. Ipsum quidam Latini Intibum silvaticum vocant.+
SOLSTITIUM inter superstitiones paganicas recenset S. Audoenus lib. 2. de Vita S. Eligii Noviom. Episcopi cap. 15.+
SOLTA Solutio, ex Gallico Soute. Concilium
Avenionense an. 1282. c. 1.+
SOLVERE idem quod [Gurpire]. Vetus Charta apud Gariellum in Episcopis Magalon. pag. 96.+
SOLUMEN Glossae Gr. Lat. , terminus, finis, effectum, solumen. Forte pro solutio.#
SOMA ex Graeco , Corpus.+ Zomata
SOMEGIA Praestatio, ut videtur ex summis, v. gr. bladi, frumenti. Charta Philippi Reg. Fr. an. 1210.+
SOMETA Mensura liquidorum. Charta Thomae Comitis Mauriennae an. 1216. 10.+
SOMMA sommarius. Vide [sagma].#
SOMNIARIUS : Somniorum Interpres, Ennio, apud Priscianum: qui narrandis somniis occultat artem aliquam divinandi, in l. 6.+
SOMNIATOR eadem notione. S. Hieronym. in cap. 27.+
SOMNUS venereus: ita Medici Latini appellant, quem Graeci , cum scilicet per somnos inanibus visis affecti aegrotantes, seminis lapsu vexantur.+
SON Grex, inquit Wendelinus, a Theutonico son, sunt, gesun, grex, ac numerus praefinitus animalium. Lex Angliorum et Werinorum tit. 7. §. 2.+
SONA Vestis Ecclesiasticae vel Monachicae species.+
SONA Pax, compositio, pactum, foedus: vox Danica. Charta Erici Regis Danorum an. 1317. apud Isaac. Pontanum lib. 7. Hist. Dan. pag. 419.+
SONARE Lex Longob. lib. 2. tit. 52. §. 2.+
SONERA Cochlea, quam deferunt peregrini a sancto Jacobo. Matth. Silvaticus.#
SONESTI Sonista, idem quod [Son], de qua voce supra, Grex, numerus Praefinitus animalium.+
SONGNIA Vide [Soniare].#
SONGIA Ital. Songia, Gall. Oing, Adeps, unguen.+
SONIACA Vide [Sonniata].#
SONIARE Hospitio excipere, procurare, gistum praebere vel procurationem.+
SONITUS Murmur. Conventus Aquisgranensis an. 817. et Additio 1. Ludovici Pii c. 41.+
SONNIATA Vide [Soniare].#
SONNIS Vide [Sunnis].#
SONOPAIR Verres, Dux gregis: ex Son, grex, et.... Lex Longob. lib. 1. tit. 25. §. 47.+
SONUS Rumor, fama. Gallis Bruit.+
SOPANUS Vide [Zupa].#
SOPARIA Vide [Lito].#
SOPHISMA ae, Sophia, scientia. Vita S. Fructuosi Ep. c. 7. Unus sophismae intelligentiaeque peritiam indeptus.#
SOPHISMATICARE Decipere sophismate. Sophisticare, decipere verborum intricatione. Ugutio.#
SOPHISTAE inquit sanctus Augustinus lib. 2.+
SOPHOS acclamatum in theatris docet non uno loco Martialis, quam vocem haud omnino dispari notione usurpat Sidonius Apollinaris lib. 1. Epist. 9. lib. 8. Epist. 6. lib. 9. Epist. 13. Carm. 8. et alibi, ut et Fortunatus Pictavensis lib. 3. Poem. 21. lib. 6. Poem. 12. lib. 8. Poem. 23. lib. 9. Poem. 1. quibus interdum pro elegantia sermonis ac dictionis usurpatur.+
SOPHYRUS Vita S. Willibaldi seu Wnebaldi Abbatis Heidenheimensis c. 4.+
SOQUETUM Charta Raimundi judicis Majoris Senescalliae Tolosae an. 1448.+
SORATOR Soratorium. Statuta Mediolanensia part. 1. cap. 245.+
SORBELLUM Sorbinum. Kerhardus in
Synonimis: Jus, justilium, sorbinum, sorbellum: sorbium, offa, offella, etc.+
SORBICIUM Jus, jusculum, quidquid hauriendo sorbetur.+
SORCEDILIS Statuta Mediolanensia part. 2. cap. 142. Nullus de caetero possit facere caput alicujus sorcedilis penes flumen publicum per citatos quatuor.#
SORCOTIUM Vestis species, Gall. Sarcot vel Surcot, ita dicta forte, quod Cotto superadderetur.+
SORDIDARI Infamari. Leges Henrici I. Regis Angl. cap. 57.+
SORDITIES Sordes. Gloss. Gr. Lat. , Sordiditia (leg. sorditia) pedor, squalor.+
SORDUS Retis venatorii species. Vetus Inquesta pro Episcopo Vasionensi apud Columbura pag. 388.+
SORILEGUS Murilegus. Andreas mon. lib. 2. Vitae S. Ottonis Episc Bamberg. cap. 40. Non sorex, non sorilegus admittitur. Vide [Murilegus].#
SORORES appellatae Presbyterorum, vel Episcoporum uxores, a quibus ii abstinebant, in Concilio Arvernensi cap. 19. et Matisconensi I. c. 11.+
SORORECLATUM in Notis Tyronis pag. 159. inter pannorum species.#
SORORINUS Sororis maritus. Vita Caroli IV. Imp.+
SORORITATIS beneficium suscipere, in Sororum seu Sanctimonialium album admitti, conscribi.+
SORS Sortilegium. Sortem dare, in Legibus Adelstani Regis cap. 6.+
SORTELIA Anulus, Hispanis, Sortiivela. Charta Alfonsi Regis Portugalliae aerae 1260. apud Brandaon. lib. 13. Monarch. Lusitan. cap. 24.+
SORTIARIAE Veneficae, Sorcieres. Capitula Caroli C. tit. 39. §. 7.+
SORTIRI Per sortes rei eventum experiri, inquirere. Capitula Caroli M. de diversis rebus an. 789. cap. 4.+
SORUS Vide [Saurus].#
SOSCALLUS Canis species. Matthaeus Westmon. an. 940.+
SOSPITARE Salutare, sospitatem, incolumitatem et sanitatem alicui adprecari.+
SOSTA Vide [Solta].#
SOSTRI Servorum species apud Suecos, quorum optima erat conditio, ut quibus peculium et familiam habere concessum esset, et testari liceret.+
SOTHALE Vide [Filctale].#
SOTTUS Stolidus, bardus, Gallis, Sot. Theodulfus Aurelianensis Episcopus lib. 3. Carm. 1.#
SOTULARES Vide [Subtalares].#
SOTUS Silva, parcus, sepes, haia, Hispanis Soto. Charta Sanctii Regis Navarrae, apud Oyenartum in Notitia Vasconiae pag. 99.+
SOVINCTA in veteri Charta apud Perardum. Locum vide in [Andecinga].#
SPADA Equus castratus, vulgo hongre, spadatus. Testamentum Bertichramni Episcopi Cenom.+
SPADA Vide [Spatha].#
SPADARE Spadonem facere. Lex Salica tit. 40. §. 13.+
SPADARII Charta Lewelini Norwalliae Principis an. 1198. tom. 1. Monastici Anglic. pag. 920.+
SPADERNAE instrumenta, quibus capiuntur pisces, ac tincae potissimum, apud Petrum de Crescentiis lib. 10. de Agricult. cap. ult. Itali Spaderno dicunt.#
SPADICARII qui palmatas vestes texunt, conficiunt: nam spadix est palma. Julius Firmicus l. 13. c. 7.+
SPADO Vide [Spadare].#
SPADONARE Castrare. Gemma.#
SPADULA Humerus, Gallis Espaule, in Vita S. Emeranni apud Canisium to. 1. Antiq. lect. pag. 145. Vide Cironum in Observat. p. 4.#
SPALAGUS Aldhelmus cap. 11. Simulque truculenta regulorum et aspidum venena, ad quae quadrupedis rubetae, et spalagi pestifera confectio, humanae naturae noc???ura habebatur.+
SPALDUM Spaldus, Murus exterior, vel prominens, propugnaculi species, ex Italico Spaldo. Charta an. 1320.+
SPALLA idem quod [Spadula], Italis Spalla, Gallis Espaule, Armus.+
SPALLACIAE Morbus equorum in tergo, de quo Jordanus Risus Calaber lib. 2.+
SPALMUS Spalmodia, pro Psalmus et Psalmodia, perpetuo scriptum in Heitonis Episcopi Basileensis
visione Vettini, observat Goldastus ad S. Valerianum de Bono disciplinae.+
SPANA Vide [Spanna].#
SPANDERE Expandere. Gall. Estendre, vel Espandre. Chronicon Casin. lib. 2. cap. 99.+
SPANDIDATIO Constantinus Afric. lib. 6. Pantechn. c. 23.+
SPANGA Fibula, ex Theutonico Spanghe, quod idem sonat.+
SPANISCUS Pannus Hispanicus. Nam Spaniam, pro Hispania usurparunt Scriptores aevi medii. Gloss. Lat. Gr. , Hispania. Spania, in Epist. Clericor. Italiae an. 552.+
SPANNA Spannus, Spana, Spithama, Italis Spanna: Spatium inter pollicem et minimum digitum extensos, unde nomen: Spannen enim Theutonibus est extendere: ut pannan, Anglo-Saxonibus, Spithama metiri.+
SPANOCLISTA Corona desuper clausa, ex Graeco . Anastasius in Leone III. PP. pag. 133.+
SPANSIGIL Charta Heccardi Comitis Augustodun. ex Tabulario Persiacensi in Burgundia apud Perardum p. 26.+
SPANTORIACOS Cummianus Hibernus de Controversia Paschali: Luna 14. primi mensis, qui est apud Hebraeos Nisan, apud Macedones Spantoriacos, apud Aegyptios Parmothi, qui apud Latinos interdum Martii, interdum Aprilis obtinet partem.+
SPARA Hist. Longobard. Ignoti Casinensis cap. 10.+ Spars
SPARACLUM Testamentum Andreae Episcopi Dertonensis, scriptum Ugone et Lothario regnantibus, apud Ughellum in appendice to. 4.+
SPARAGUS pro Asparagus, Summitas plantae dum est in teneritate sua: juxta Galenum. Matth. Silvatic.+
SPARCIA Vegetius lib. 2. Artis Veterin. cap. 45.+
SPARGA Pannus, in Glossis MSS.#
SPARGENA Infantia, et dicitur a spargo, is. Ita Joan. de Janua: perperam, quippe a , fasciae, quibus infantes involvuntur. Ita de Sparga dicendum.#
SPARGICIA Charta Odonis D. Burgund. an. 1206.+
SPARGINIBUS Vita S. Guthlaci cap. 19.+
SPARODORSUM Scribit Valerius Andreas in Bibliotheca Belgica, ex Fulcuino, Ratherium, Veronensem Episcopum librum scripsisse de arte Grammatica, quem Sparodorsum inscripsit, vulgari, inquit, loquendi more, quod puerorum dorsum a flagris servet.+
SPARRO onis, pro Spara, aut Sparus: Telum rusticum, in modum pedis recurvum, Germanis Spar, vel Sparen, Anglis Spear, hasta ex Sax. paera.+
SPARSORIUM Spersorium, Joanni de Janua, id, cum quo aliquid spargitur. Liber Ordinis S. Victoris Parisiensis cap 43.+
SPARSUM Stupa. Alexander Iatrosophista lib. 2.+
SPARTEA Calceus ex sparto confectus, de quo Plinius lib. 9. cap. 2.+
SPARTEOLI Vetus interpres Juvenalis Sat. 14. v. 303.#
SPARTH Securis. Bromptonus, ubi de Hibernis: Qui (Norwegi) tandem numero succrescentes contra indigenas frequenter rebellarunt, et usum securium, quae Anglice Spargia dicitur, ad terram Hiberniae comportarunt.+
SPARVARIUS Spervarius, species Accipitris, quibusdam Fringilarius, dictus nostris Esprevier. Lex Salica tit. 7. §. 4.+
SPASMARE contrahere, ex Graeco , contractio. M. Justinus Lippiensis in Lippiflorio pag. 142.#
SPASSARE Male accipere, castigare. Concilium Triburiense an. 821.+
SPASSUM Adeps, pingue, , in Gloss. Gr. Lat.#
SPATARIUS Vita B. Posthumii, in Vitis Patrum cap. 1.+
SPATHA major Gladius, ensis, Italis Spada, Hispanis Espada, Gallis Espee. Gloss. Gr. Lat. , Ugutio, ex Isidoro lib. 18. c. 6.+
SPATHARIUS qui spathas conficit, in Lege Aleman. tit. 79. §. 7.#
SPATHAROCANDIDATUS Spatharii simul et Candidati munere fungens. Gregorius II. PP. Epist. ad Leonem Isaurum, praefixa septimae Synodo: Literas vestra Majestatis, per Augustalem Spatharocandidatum missas, accepimus. Luithprandus lib. 3. c. 7.+
SPATHAROCUBICULARIUS , in VIII. Synodo. act. 4. Spatharii cubicularius, Anastasio in versione. Ubiforte leg. Spatharocubicularius.#
SPATHATUS Spatam habens, vel spata armatus, Ugutioni. , Africano in Tacticis: Spatha cinctus, Ennodio Epigr. 132.#
SPATIARE Diducere, complanare, dilatare, spatium dare. Leo Ost. lib. 3. c. 28.+
SPATULA in Gloss. Gr. Lat. . Mox: , Costa, humerus: armus, proprie in pecoribus, quod lata sit, inquit Joannes de Janua: nostris Espaule. Spatula porcina, apud Apicium lib. 4. cap. 3. et Turpinum in Carolo M. cap. 20.+
SPATULARIA inter vestes sacras recensetur in Monastico Anglic. to. 3. pag. 331.+
SPATULUM Felix Gyrwensis in Vita S. Guthlaci n. 11. Tunc indutos artus agresti de spatulo surgens arrexit, etc. Legendum forte spartulo: ex sparto, junco.#
SPAVIAE Animalia vagantia et errantia, quae expavefacta, et metu, seu pavore, (unde vocis etymon) e dominorum suorum domibus erumpunt, et in aliena dominia transeunt, in incerto, cujus juris sint, et quae eo nomine domino, in cujus praedio reperiuntur, addicuntur, nostris Espaves, bestes esgarees, qui ne sont advoees d' aucun Seigneur, ut est in Consuetudine Laudunensi art. 3. et Remensi art. 343.+
SPAVENUS Morbus equinus vulgaris, quem vulgo Esparvin dicimus, cum circa garectum intrinsecus ex latere garecti paulo inferius inflationem adducens, etc. Ita Petrus de Crescentiis lib. 9. de Agricult. cap. 36.+
SPAULA Vide [Spatularia].#
SPECIALITAS Vox Fori Anglici, de qua Cowellus.#
SPECIES Vox JC. notissima: quibus idem sonat, quod veteribus fruges, ut sunt vinum, oleum, frumentum, legumina: unde Species annonariae, apud Vegetium lib. 3. cap. 3. et in Codice non semel. Senator lib. 12. Epist. 22.+
SPECIFICATIO dicitur, cum quis de aliena materia speciem aliquam sibi fecerit, qui modus est acquirendi, factor enim dominus erit speciei. Fleta lib. 3. c. 2. §. 14. Bracton. lib. 2. c. 3. §. 1.#
SPECLA Charta an. 1181. apud Ughellum to. 9. pag. 98.+
SPECTABILIS Titulus dignitatis, quo ornantur varii Magistratus in utroque Codice, inter Illustris et Clarissimi titulos medius.+
SPECTARE pro Expectare. Utitur Thvvroczius.#
SPECULAR et Speculare, Gypsea vel vitrea fenestra. Gloss. Gr. Lat. , Specularia Rursum: , Limpidus, lucidus, specularis.+ Speculia
SPECULARII Magi, qui rerum quaesitarum figuras in speculis politis exhibent.+
SPECULATOR Carnifex, tortor. Glossae Antiquae MSS. Speculator, carnifex. Glossae Lat. Gr. Speculator, . Mox: Speculatus, . Ubi forte etiam legendum Speculator. Lexicon Gr. MS. Reg. Cod. 2062. . Firmicus lib. 8. cap. 26.+
SPECULUM Anastasius in Sergio PP. pag. 62.+
SPELAEUM Antrum, ex Gr. . Leo Ost. lib. 1. cap. 1. de S. Benedicto: Ubi in spelaeo quodam - incognitus mansit.+ Speleum
SPELTA Latinis Far, Graecis , Germanis Spels, Italis et Hispanis Spelta: Espeautre, in Statutis Leodiens. art. 1. 7. 17.+
SPENDIBILIS moneta, Usualis, quae cursum habet, quae in communi usu expenditur. Denarii boni argentei spendibiles, non semel in Charta anni 922.+
SPENDO Libo, ex Gr. . Joannes Scotus Erigena ad Carolum Calvum in Praefat.+
SPENSA Vide [Dispensa].#
SPENTA Eleemosyna, forte quasi Expensa, Erogatio. Henricus Rebdorffensis an. 1356.+
SPERA vox Italica, pro Sphaera, seu globo. Gloss. Aelfrici: Emisperia, heal nel.+ Sperium
SPERARE Credere. Concilium Compendiense an. 757. c. 5.+
SPERNATUS pro spretus. Gloss. Lat. Gr. Spernatus, , etc.#
SPERUM Genus vasorum rotundum, a spera dictum. Ugutio. Vide [Spera].#
SPEUDUS Charta Heccardi Comitis Augustodun. ex Tabulario Persiacensi apud Perardum pag. 26.+
SPHAERA Italica. Caelius Aurelian. lib. 3. Chronion c. 6.+
SPIA Explorator, delator; interdum generaliter quivis nuntius; eo Italico Spia, unde Gallis Espion, et Espie. Epistola Senensium an. 1313.+
SPICA Vide [Spelta].#
SPICARIUM Flandris Spicker, nobis Grange: Locus recondendis segeribus, a spicis dictus. Lex Salica tit. 18. §. 2.+
SPICELIA Specillum, instrumentum parvum ac teres, quo medici utuntur ad vulnerum aut fistularum viam vel profunditatem perquirendam.+
SICULUS Fornix acuminatus, ab acumine spicae dictus: vel quod spicum, quidquid in acumen desineret, veteres dicerent. Chronicon Casin. lib. 3. cap. 26.+
SPICUM Veru. Herbertus lib. 1. de Mirac. cap. 5.+
SPIDO Lex Frision. addit. 3. §. 34.+
SPIDROMUM Locus post dromum secretus, sicut ad requisita naturae, idem dicitur ypodromus.+
SPIGURNELLUS Liber Joannis de Westerham, Prioris Ecclesiae Roffensis, qui postmodum Episcopus Roffensis fuit, editus an. 1314.+
SPILORIUM Vide [Pilorium].#
SPINA Dolii epistomium, quod spinae majoris speciem referat: vox Italica, de qua Oct. Ferrarius.+
SPINACHIUM Navigii species, Gallis Pinasse, Anglis Pinnace. Henr. de Knygthon an. 1338.+
SPINALE Pars dorsi, ubi spina procurrit. Michael Scotus de Physionomia cap. 84.+
SPINATICUS Pisciculi species, is forte, qui Picardis nostris Espinocle dicitur. Joan. Sarisber. lib. 8. Posicrat. c. 7.+
SPINATUM Vide [Spaldum].#
SPINDULA Vide [Spinula].#
SPINELLA Morbus equinus, qui fit subtus garectum in junctura ossis ejusdem garecti in utroque latere, etc. Petrus de Crescentiis lib. 9. de Agricult. cap. 38.#
SPINETRUM Inventarium ornamentorum Ecclesiae Eboracensis an. 1530. in Monastico Anglic. to. 3. p. 170.+
SPINGA pro Sphinx. Isidorus lib. 20. cap. 11. de Lecticis et sellis: Spingae sunt, in quibus sunt spingatae effigies, quos nos Grifos dicimus.+
SPINGARDA Spingardus, Machinae bellicae, seu balistae species. Sanutus lib. 2. part. 4. cap. 8.+
SPINORA Tabularium S. Remigii Remensis: Silva minuta map. 11. pasturacum spinoris map. 30.#
SPINULA Acicula, unde Gallis Espingle, a spinis scilicet, quae priscis et rudibus illis seculis, nondum reperto aciculae fibulaeve conficiendae artificio, utriusque vicem suppleverunt.+
SPIPHIO Octavius Horatianus lib. 4. Rerum medicar. p. 101.+
SPIRA Eucherius Lugdun. de variis vocabulis sacrae Scripturae: Spiras, capitella columnarum, vel, sicut puto, factur am earum.#
SPIRAUCA Mali seu pomi species, in Capitulari de villis c. 70.#
SPIRINGUS Pisciculus, Theut. Spiringen. Chronicon Montis S. Agnetis an. 1450.+
SPIRIOLUS Galbertus in Vita S. Caroli Comitis Fland. n. 107. Aviculas capere, spiriolos et vulpes sagittare, et hujusmodi puerilia recreando satagere.#
SPIRITUS septiformis. Liber I. Sacramentor. Ecclesiae Rom. cap. 44.+
SPITUM Veru. Glossarium Cambronense: Assium, veru, id est, spitum. Charta Italica an. 1287.+
SPLANARE pro planum reddere, vox Italica. Splanare foveam, in Hist. Cortusior. lib. 2. cap. 16.+
SPLENDICITAS Alanus de Insulis in Planctu naturae: Haec vestium ornamenti quamvis plenis suae splendicitatis flammarent ar doribus, earundem tamen splendor sub puellaris splendoris sidere patiebatur eclipsim.#
SPLENDOCLASTUS Rainerus de Inventione Reliquiarum SS. Eutychetis et Acutii: Crucem Domini ex auro purissimo fecit admirabili artificio compactam, quod Splendoclastum et Antipenton vocabatur.+
SPLENDONA Ugutioni: Gladius, sic dictus, quod splendeat. Unde Josephus in 10.+
SPOLIARIA Exteriores balneorum cellula, in
quibus balneantium spolia reponuntur.+
SPOLIATORIUM Locus, ubi se denudant religiosi ad disciplinam recipiendum.+
SPOLIUM Rerum ablatio, in Speculo Saxon. lib. 3. att. 31. §. 2. Furtum aut spolium. Ibid. lib. 1. art. 39. lib. 2. art. 60. 64. 72. lib. 3. art. 5. etc.+
SPONDA Regestum censuum Bigorrae ex Camera Comput. Paris. fol. 17. et Tabularium Palense, apud Marcam lib. 4. Hist. Beneharn. cap. 11.+
SPONDALIA Raimundus de Agiles in Hist. Hierosol p. 147.+
SPONDALIS Spondae lecti instratum. Testamentum Heccardi Comitis Augustodun.+
SPONDARIUS Sponderius, Tutor, qui pro pupillo spondet. Consuetudines Tolosae parte 1.+
SPONDILIA Colli vertebrae, in Miracul. S. Godehardi Episcopi p. 19.#
SPONDOROMUM Vide [Spidromum].#
SPONGIARE Spongizare, Spongia detergere, emundare, apud Apicium lib. 1. c. 26. lib. 7. c. 16.#
SPONSA SOLIS Glossae MSS. ad Alexandr. Jatrosoph. Intiba, i. cicorea, sponsam solis intellige.#
SPONSALIA Donatio facta sponsae, donatio propter nuptias: , in Gloss. Lat. Graec. sponsales tabulae, apud Hieronym. Epist. 10.+
SPONSALITIUM idem quod [sponsalia], Donatio propter nuptias.+
SPONSARE Sponsalia contrahere, in leg. 38. D. de Ritu nuptiar.#
SPONTONES Pugiones, apud auctorem Mamotr. ad 2. Paralip. c. 22. Vox Italica, de qua Ferrarius.#
SPORA Vide [Spourones].#
SPORLA Vide [Sporta].#
SPORTA Inter alia veterum monachorum opificia, seu manualia opera, frequens est mentio Sportarum, quas vimine, aut junco, sparto, aut alia quavis materia texebant, quo earum pretio victum et alia necessaria sibi compararent, quod testantur Regula S. Pachomii c. 74.+
SPORTA Sporla. Id, quod propter investituram, aut ratione relevii conceditur a vassallo domino capitali.+
SPOURONES Calcaria, Saxon. poa. Germanis Sporen, Anglis a Spurle, Gallis Esperons.+ Spora
SPRENO Gloss. Graec. Lat. , Adnichilo, spreno, sperno, respuo. , Sperno, respuo, adnichilo, spreno, adsperno.#
SPULUM Isidorus Pacensis aera 788. Tunc capita damnatorum ad Abdellam dirigentes, suo spulo re fuerunt bellatores, atque cunctos pristinos digne pacificantes.+
SPUMATICUM Gloss. Saxon. Aelfrici: Spumaticum: mee o mele, o ban eoen.+
SPUNLIA Ordonius Monachus lib. de Miracul. S. Rudesindi Episc. Dumiensis n. 29. Cum quaedam in ejus naribus infirmitas, quae vulgo Spunlia dicitur, nasceretur.#
SPURCALIA in Februario, Superstitionis species et paganiae interdictain Capitul. Carlomanni an. 744. c. 3.+
SPURHUNT Vide [Canis].#
SPUTACULUM Sputum. Evagrius in Vita S. Antonii: At ego sputaculum maximum in os ejus ingeminans, etc.+
SPUTARIUM Sputum. Gloss. Isid.#
SQUALATA Vide [Scarlatum].#
SQUAROSUS Asper, vel inaequalis. Jo. de Janua Leg. Scarosus a scaro pisce aspratili.#
SQUILLA Vide [Skella].#
SQUILLARII seu Latomi, in Monastico Anglic. tom. 3. parte 2. p. 8. Forte pro Scalarii, seu Ardesiarium, sectores, paratores. Vide [Scalaria], et [Scalia].#
SQUIFATUS Squinatus. Vide Scyphatus [Scyphati].#
STABELLUM Lanionis pluteus, mensa, nostris Establier, pro Tablier: Tabularium.+
STABILIA Bona immobilia, Italis Stabili, quibus opponuntur mobilia.+
STABILIA seu Breve de stabilia, Gall. Bref d'establie, quod dari solet ei, cui vir aliquis potens feudum vel tenementum, quod legitime possidere se asserit, calumniat seu repetit: tum enim is recognoscendum, quis majus jus habet, stahilium Ducis Normanniae petit, hoc est, ut ponatur in manu Regis, donec controversia judicio decisa fuerit.+
STABILO Pseudo-Ovidius lib. de Vetula: Nunc volucrum turmis mihi mors erat insidiari, Ventilabro modo passim stabilone ligato Fila supertracturus eis, si forsitan illic Oblectarentur.+
STABILITA ae, in Statutis Delphinalibus pag. 38. videtur idem jus quod Reseandisia [Residentes]. Vide in hac voce.#
STABILITAS Votum, quod inter caetera emittit Monachus in Capitulo, se se in Congregatione, ut loquitur Petrus Damianus, et in ipso Monasterio, in quo professionem emittit, permansurum, sive in vita coenobitica, quaestatum eremiticum excludit, qui licet Monasticus sit, non est tamen Coenobialis, inquit Hugo Menardus.+
STABULANUS Stabularius, in Glossis Lat. MSS.#
STABULARIUS qui Stabulorum, vel equorum et jumentorum curam habet, in Lege Wisigoth. lib. 2. tit. 4. §. 4.+
STABULATOR Stabuli Magister, Comes. Gunther. lib. 7.+
STABULATIO Praestationis species. Charta an. 1012.+
STABULATUM Will. Malmesbur. lib. 2. de Gestis Regum Angl. cap. 13.+
STACA Leges Athelstani, ubi de Ordalio et judicio ferri ardentis: Ne aliquis intret Ecclesiam postquam ignis infertur, unde judicium califacere debet, praeter Presbyterum, et eum, qui ad judicium iturus est.+
STACAMENTUM Usatici Barcinocenses MSS. c. 109.+
STACATA Vide [Litifatus].#
STACHA Vide [Staca] et [delicia].#
STACUMA Charta vetus: Concedo - et stacumam, quantum feodo neo pertinet.#
STADARIUS Charta Arichis Principis Longobard. apud Ughellum in Archiepisc.+
STADINGI Stedingi, Populi in confinio Frisiae et Saxoniae siti, plaudibus inviis et fluminibus circumcincti, qui pro suis excessibus et subtractionibus decimarum multis annis excommunicati, contemptores clavium Ecclesiae sunt inventi.+
STADIODROMOTUS pro , qui in stadiis decurrit, apud Julium Firmicum lib. 8. cap. 8.+
STADIROLA Bilanx, Italis Stadera. Condictor dacii Stadirolae, in Computo Thesaurariae urbis Bononiae in Italia an. 1364. ex Biblioth. Regia.#
STADIUM pro Stagium, certum et definitum tempus pro residentia Canonicorum, in Statutis Ecclesiae Leichefeldensis in Monast. Anglic. tom. 3.+ Stadia
STADIVUM idem quod [sedes] salinaria, de qua supra.+
STADUM Formulae veteres Pithoei c. 77. Propterea cautionem de stado meo tibi emitto. i. de juri stando.#
STAFFA Stapha, Stapes, quo quis in equum tollitur, ltalis Staffa, unde stafiere, qui ad staffam stat.+
STAFOLIUM Vide Staplum [Staplus] et Constapholarius [Constapholarii].#
STAFSAKEN Decretum Tassilonis Ducis Bajw. §. 7.+
STAGATUS Annales Francor. Loiselliani an. 802. Lucerna quoque frequenti obsidione stagata, et ipsa in deditionem venit. Annales alii habent fatigata.#
STAGGON Cervus, Anglis Stagge. Leges Kanuti Regis Angl. de Forestis c. 24. Si regalem feram, quam Angli Staggon appellant, alteruter coegerit anhelare, etc.#
STAGIA Charta Occitanica an. 1298. in Regesto Philippi Pulchri Regis Franc. ann. 1299. n. 13.+
STAGIA Palus, eu tigillum, quo retis ad capiendas aves sustentatur, Italis Staggio. Vide Petrum de Crescentiis lib. 10. de Agric. c. 19. et infra in Stanga.#
STAGILE idem forte quod [Stagia]. Charta Raymundi Comitis Tolosae ann. 1149.+
STAGIUM Coenaculum, nostris vulgo Estage. Stagium vero quasi dictum quidem autumant: unde , binis constans coenaculis, vel tabulatis.+
STAGNARIUM Charta Henrici III. Regis Angl. an. 1.+
STAGNUM Mare. Tidericus Langenius in Saxonia: Sulcatum stagnum per multa pericula magnum, Tertia processit classis, pars indeque cessit.+
STAGNUM pro Stannum, , Gall. Estain. Gloss. Lat. MS. Reg. Stagnum, lacus, qui non effluit, vel genus metalli.+ Stagnales
STAINUM Stannum, Estain. Charta ann. 1248. apud Ughellum tom. 7. pag. 611, Calice uno destayno sive patena.#
STALARIA Stallaria. Vett. Glossae, Stellaria, salicetum vel cetretum. Lex Longob. lib. 1. tit. 19. §. 26.+
STALLARIUS Stallangiator. Vide [Stallum].+
STALLATI Stalliati, forte pro talliati, talliis obnoxii: aut potius qui stallum, id est residentiam in loco debent, qui glebae adscripti sunt, aut qui in aliquo loco morantur.+
STALLO Charta Caroli C. ann. 18. Ind. 2.+
STALLUM Locus, ubi quis habitat, sedet, stat.+
STALONUS Equus admissarius, ex Gallico Estalon, in Monastico Anglicano tom. 1. pag. 841.#
STALPA Gloss. Gr. Lat. MS. et editum: , Stilla, hoc stillicidium, haec stalpa.#
STAMINARIUS ... In Gloss. Lat. Gr.#
STAMIO Partus. Gloss. Isid. Stavio, scribitur in Pithoeanis.#
STAMINEA Stamineum, Staminia, Stamina, Staminum, Stamen, Lanea interula, seu Camisia qua Monachi quidam vice cilicii utebantur: nam Benedictinis laneas camisias interdixit Innocentius III. PP. vulgo Estamine: ex voce Lat. Stamen, .+
STAMMA Odo de Diogilo lib. 3.+
STAMSKUT Tributi species, apud Suecos. Charta Suecica ann. 1314.+
STANCA Charta Balduini Comitis Flandriae ann. 1193.+
STANCARE , Sanguinem sistere ne fluat, pro Stagnare, Gallis Estancher. Gloss. Lat. Gr. Stagnat, .+
STANDA Vas vel dolium vinarium, ex Theutonico Stande, Kiliano, labrum, alveus statarius, orca, cadus: a Standen, stare, ut habet vita MS. S. Romarici: Vas, quod a stando Standam nuncupant, plenum reperit, etc.+
STANTARUM Stantarum, Standardum, Standale, Vexillum praecipuum totius exercitus, vulgo nostris Estendart.+
STANGA Tigillus, pertica, Germanis Stange, Italis Stanga, ut Stangare, vecte munire.+ Stangaria
STANIUM Panni species. Statuta Raymundi Comitis Tolosae et Legati Apostolici an. 1233.+
STANNUM pro Stagnum. Ugutio: Stannum, est aqua stans, artificio pisces habens.+
STANTAREUM Stantarium, pro Statarium; Candelabrum majus, quod per se stat.+
STANTARIA Vide [Stanga].#
STANTARUM Vide Standardum [Stantarum],#
STANTES apud S. Cyprianum dicuntur, qui in fide perstiterunt, uti e contrario Lapsi, qui a fide defecerunt, Epist. 14.+
STANTIA Camera, ex Ital. Stanza. Gualvaneus Flamma in Chron. Mediolan. cap. 284.+
STANTOR Ordericus Vital. lib. 9.+
STAPES Stapedium, Stapeda, Stapha aliis, qua quis in equum tollitur.+
STAPHA Staphium, Staphile. Vide [Staffa].#
STAPFSAKEN Decretum Tassilonis de populatib. Legibus. cap. 7.+
STAPHILUM Leo Ost. lib. 1. c. 47.+ Strafilum
STAPIA Stapes, stapha, scala, qua in equos tollimur. Vetus Inscriptio a Wolfgango Lazio, et Hieron. Magio lib. 2. Miscell. c. 14.+
STAPIO Fortunatus in vita S. Radegundis c. 13.+
STAPLUS Palatium, domus, aedes, ut quibusdam placet, ex Germanico Stapel, locus stabulandarum mercium: sic autem proprie vocabant aedificia tumultuario opere exstructa, aliquot stipitibus innixa, quos Anglo-Saxones aple dicunt, ut mox docemus. Lex Salica tit. 57. §. 3.+
STAPULAE Emporium, forum publicum, in civitatibus praesertim maritimis constitutum, ubi merces extraneae publice distrahuntur: vulgo Estaple, a voce Latina Stabulum, ut quidam putant: seu, ut Kilianus et alii volunt, a Germanico Stapelen, quod in unum aliquid coacervare designat.+
STARA Staria, Starium, Sextarius, Sestier. Charta anno 1195. apud Ughellum tom. 7. pag. 2321.+
STARANI Otto Mutena in Hist. Rerum Laudensium p. 19.+
STARARIA Vetus Charta apud Baron. 1188.+
STARCIA Vide infra Starcia et Sitarcia [Sitarcia].#
STARE dicebantur tenentes, qui reseandisiam debebant dominis suis, seu stagium: ex Charta an. 1162. tom. 13. Spicilegii Acheriani pag. 314.+
STARIA Charta Bonfilii Fulginatensis Episc. apud Ughellum: In staria et campo S. Martini modiola tres. Vide [Startia], et [Stara].#
STARIUM Starius. Vide [Stara].#
STARRUM Chirographum, vel instrumentum, quo Judaei pactiones suas rerumque transactiones conficiebant, apocha, scriptura, charta, cujusmodi multa haberi Hebraice conscripta in arce Londoniensi hoc titulo observant Watsius et Spelmannus.+
STARTIA Starcia. Charta Roberti II. Principis Capuani anni 1156. in Sanctuario Capuano pag. 617.+
STATARII qui alias Stagiarii, qui residentiam debent.+
STATERUM ludus. Vetus Scheda apud Canisium to. 4.+
STATICUM Vide [Scaticum].#
STATIO Jejunium dicitur Scriptoribus Ecclesiasticis. Isidorus lib. 6. Orig. cap. ult. et Rabanus lib. 2.+
STATIONARII Milites, apparitores, et officiales Praesidum, qui dispositi per provincias certis locis denunciabant magistratibus, quid ageretur? Horum mentio est in Cod. Th. et Justin. non semel, et in Append. Cod. Th. Constit. 14.+
STATIOSE Diu, cum mora. Anastasius Bibl. in Gregorio IV. Quamdiu ei placuerit ibidem statiose immorari.#
STATIVUS Equus, quem alii Refractarium, nostri Retif vocant. Wichbild. Magdeb. art. 99.+
STATORES Apparitores, officiales Magistratuum, vel quivis famuli, sic dicti, quod starent ad jussa parati, vel quod singuli in stationibus, quibus addicti erant, starent.+
STATUA Lex Salica tit. 29. §: 32. Si quis statuam aut tremaclum, vel vertuolum de flumine furaverit, etc. Ita in edit. Heroldi tit. 27. §. 14.+
STATUALIS Stupidus, instar statuae: hinc adagium: Statua taciturnior. Liber de Disciplina Scholarium, falso Boetio adscriptus c. 6.+
STATUARIUM Conflatorium, Papiae MS. Perperam in edito Statuarium. Occurrit haec vox nude in Gloss. Arabico-Lat.+
STATUNCULUS Statunculum, Parvula statua. Gloss. Lat. MS. Reg. cod. 1013.+
STATURA Hominis altitudinis mensura, la hauteur d'un homme.+
STATUROSUS Elegantis staturae. S. Augustin. Ps. 33. Forte habes servum formosum, staturosum, bene compositum.#
STATUTARII Magistratus, qui statuta edunt, vel horum observationi invigilant, vel secundum ea judicia sua edunt. Charta an. 1322.+
STATUS Statuta. Lactantius de Mortibus Persecut. num. 9.+ Statutus
STAVA Vide [Statua].#
STAULUS Stallum, apotheca, forte ex Anglo-Saxonico, Staple, de quo supra in Stapulae: Gallis, Estal. Libertates MSS. villae S. Desiderii in Campania anno 1228.+
STAUPUS et Stoupus, Scyphus, crater, poculum, Germanis Stauff.+ Stopus
STAURACIUM Stauracinus. Vide [Storax].#
STAURIA iidem, qui Fratres crucis. Vide in [Crux]. Leges Opstalbomicae c. 20.+
STAUROPHORI qui crucem in processionibus Ecclesiasticis portant, ex Gr. , nostris Portecroix. Petrus Diaconus lib. 4. Chron. Casin. cap. 39.+ Stauroforia
STAURUM Crux, ex Gr. . Gloss. Aelfrici Anglo-Sax. Crux, vel Staurus: .#
STAURUM quidquid ad vitae necessaria conducit, Anglis Store.+
STECCARE Charta an. 1287.+
STECHSWEIN Porci majores, in Metropoli Salisburg. tom. 3. pag. 49.#
STEDINGI Vide [Stadingi].#
STEGMA pro Stemma. Chronicon Novalicense lib. 5. cap. 8. Illustriores secundum sanguinem, sed illustriores secundum stegmata divina.#
STELLE Charta Winemari Gandensis Castellani in Probat. Hist. Guinensis p. 66.+
STELLA Societas stellae, Ordo Militaris institutus a Joanne Rege Franciae an. 1351.+
STELLARIA Stellata, Stellator. Ugutio: Asterno, haec stellata, i. mare, vel purpura: unde stellaria, navis marina, vel via in mari, vel via in coelo quae ducit nautas, vel purpura quae per mare fertur, vel vestis ex purpura: et stellarius, marinus, vel purpureus, et stellator, compositor navis marinae, vel purpureae vestis, sive regularum stellarum.+
STELLARII et Stelliferi Hospitalarii, dicti fratres seu Milites Ordinis Theutonici, in veteri Chronico laudato a Bohuslao Balbino in Epitome Rerum Bohemicar. pag. 270.+
STELLATURA Vide [Stillatura].#
STELLATUS qui stallum habet, Mercator qui in stallo, seu merces suas vaenum exponit. Bracton. lib. 4. Tract. 1. cap. 46.+
STELLIFICARE in Divorum numerum referre, stellis et astris inserere. Ericus Upsaliensis lib. 4. Hist. Suecicae pag. 139.+
STELLINGA Nithardus lib. 4.+
STELLIGERI Stelliferi, nomen factionis Basileae in Helvetia, cui opposita Psittacorum factio. Albertus Argentinensis an. 1218.+
STELZIA Gralla, vel baculus cui quis innititur. German. Stelze.+
STEMMA pro Schema, seu , non semel usurpat Ordericus Vitalis. Monachile, stemma lib. 4. pag. 543. Vide Schema.#
STEMPHIACI id est, vinatia, apud Papiam MS. Perperam in edito, Steniphtaci, id est, umacia: est enim vox Graeca, , unde constat legendum Stemphyla.#
STEPHADIUM Historia Episcoporum Autisiodor. c. 20. Dedit et alium missorium similiter anacteum pensant.+
STEORESMAN Navis gubernator, a Saxon. eoan, regere et gubernare, et man, homo. Foedus Ethelredi Regis cum Analano, cap. 4.+
STEPHANIENSES Monetae Comitum Burgundiae, a Stephano Comite dictae, quo nomine duo potissimum indigitantur, nempe Stephanus Guillelmi Comitis filius sub an. 1101.+
STERA Pellicula in qua involvitur puer in ventre matris et moratur.+
STERCIDIUM , in Gloss. Graec. Lat.#
STERCOLINUM vel Stercolinium pro Sterquilinium: Fimus, quo stercorantur agri: . Gloss. Lat. Gr. Sterculinum, .+
STERCORACES Stercora. Indiculus Superstitionum et Paganiarum, in Concilio Liptinensi an. 743. De auguriis vel avium, vel equorum, vel boum stercoracibus.+ Stercoratium
STERCORANITAE Haeretici, qui Eucharistiae Sacramentum secessui obnoxium esse censebant.+
STERCORARIA Sedes. Lapidea, seu marmorea, quae Romae est ante Porticum Basilicae Salvatoris Patriarchatus Lateranensis, ad quam deducitur electus summus Pontifex, priusquam pergat ad S. Petri aedem; sic dicta, quod dum in ea sedet, a Cardinalibus inde elevetur dicentibus hunc versiculum, Suscitat de pulvere egenum, et de stercore erigit pauperem, ut sedeat cum principibus, et solium gloriae teneat.+
STERILENSIS Moneta. Vide [Esterlingus].#
STERIUM Statio, i. solitarii habitatio. Papias. Vide [Starium].#
STERLINGUS Vide [Esterlingus].#
STERMENTORIUM Stabulum jumentorum. Unde Josephus in 10.+
STERNAX Caballus pavidus, qui homines rejicit de dorso suo, In Glossis MSS. Aliae Isidori sternaces, pavidi.+
STERNERE pro scribere. Passio S. Maximiliani: Dion dixit, sterne nomen ejus.+
STERNUM Torus, toral, stratus, , in Gloss. Gr. Lat.#
STERNUTUS pro Stratus, in Rythmo de Verona, to. 1.+
STERPIAE Caudae serpentis, in Glossis antiquis MSS.#
STERZER Reinerus de Valdensibus: Item Hypocritarum, qui vulgariter Sterzer vocantur, qui fingunt sibi infirmitates, et fingunt subitam sanitatem.+
STEURA Stiura, Vectigal, tributum, collatio, etc. ex Germanico Steür.+
STEYGNATUS Monasticum Anglic. to. 3. part. 2. pag. 80.+
STHEMA pro Schema, Habitus, vestitus, ornatus.+
STICA Tunica, in Gloss. Isid. Papias, et Glossae Lat. MSS. ex Bibl. Reg. cod. 1013. habent Stiga.+
STICHARIUM Gloss. Graec. Lat. , tunica.+
STICA Stika, Certus numerus Anguillarum, Anglis Esticke. Fleta lib. 2. c. 12. §. 7.+
STICATA Dalmatis, Propugnaculum, munimentum, Bastida Italis.+
STIFA pro Stiva aratri. Flodoardus lib. 14. Carm. 19.+
STIGA Jo. de Janua: Stiga, i. aculeus, stimulus, incitatio, molestatio. Inde instigare. Vide [Stica].#
STIGMATA Praestigiae, characteres magici. Anonymus in Vita S. Brigidae c. 10.+ Stigma
STIGMATUS Punctis interstinctus. Bonifacius Moguntinensis Episc. Epist. 17.+
STIGNA Pallia operosiora. Papias MS. et edit. Gloss. Isid. Stigina, ornamenta regia.#
STIGULA Ligula, Gallis Aiguillette: Stigularii, Faiseurs d'aiguillettes.+
STILLARIAE Aquarum ductus. Charta Conradi Imp. an. 1023.+
STILLATURA Compendium vel lucellum, quod Duces seu Tribuni ex annona singulorum militum quasi sub gratia donationis, licito decerpebant, ut est in l. 28. 29.+
STINCUS Acta antiqua apud Ughellum tom. 7.+
STINGIS DINT Vide Leges Burgorum Scotic. c. 19.#
STIOPUS Inflatio oris. Vnde,
Nec stiopo tumidas intendis rumpere buccas,
Velbraccas. Ita Jo. de Janua. Sed leg. stlopo.#
STIOSUS Quasi mitissimus, non superstitiosus, in Glossis antiquis MSS.#
STIPADIUM vel Stiparium, id est, scacarium, quia hominibus spectantibus lupum stipetur, vel stipet, si domus fiat.+
STIPARE Beda in Vita S. Guthberti Ep. n. 68.+
STIPATORES Praebendarii, vel compositores, dicti a stipe, i. est, praebenda. Ita Glossae MSS.#
STIPATUS Concil. Londinense an. 1342.+
STIPPA Anastasius in S. Silvestro: In medio fontis columnas porphyreticas, quae portant phialam auream, ubi candela est, pensans est ex auro purissimo libras 52.+
STIPULA pro Stipulatio. Traditiones Fuldenses lib. 2. form. 22.+
STIPULATIO Gloss. Gr. Lat. Stipulationes, . Stipulatio, Isidor. l. 4. Orig. c. 24.+
STIPUS Vide [Staupus].#
STIRILLUM Barba caprae, et dicitur a stiria, quia pendet ad modum stiriae, i. guttae. Jo. de Janua.#
STIRPARE pro Exstirpare: Stirpitus evellere, quomodo Salmasius ad Histor. Augustam pag. 284.+
STIPHA Theodericus Monachus de Miraculis S. Celsi Episcopi Trevir. n. 14.+
STIVA Stapes, quo in equum quis tollitur. Chronicon Reicherspergense an. 1160.+
STIVALE Vide Aestivale [Aestivalia].#
STIVARIUM Charta Gastonis Vicecom. Beneharn. an. 1282.+
STIVRA Vide Stevra [Steura].#
STIVUS Semita, tramis, trames, , in Gloss. Gr. Lat.#
STLOPPUM Genus vasis, rotundum os habens. Glossae MSS. idem forte quod [staupus], et [stopus].+
STOACES Ruina Collisionum Papias.#
STOC et Stovel. Charta Conventionum inter W.+
STOCIUS Stultus. Glossae Arabico-Lat.#
STOFFATUS Stoffura. Vide Stuffatus [Stuffare].#
STOLA una e vestibus Ecclesiasticis, quae et Orarium dicta. Honorius Augustod. l. 1. c. 104.+
STOLIZAZ Magistratus apud Longob. Gloss.+
STOLNA Charta de Urburis post Decreta Hungarica: Ita tamen ut stolnas haereditarias, aquaeductus omnes pro conservatione regalium montanorum suis impensis debito intertenerent.#
STOLPUS Marcellus Empir. c. 27. in carmine ad rosus: Stolpus a caelo cecidit, etc. Ubi Casaubonus in Comment. ad Persii Sat. 5.+
STOLUS Stolium, storium.+
STOPA Vide [Stuppare].#
STOPHARIUS Vetus Gloss. Tributarius Romanus et Stopharius nominatur, qui censum Regisolvit.#
STOPLUM Gravis sonus. Papias Leg. Stloppum.#
STOPUS Vide [Staupus].#
STORAX Papiae, lacryma est. Unde eodem nomine dicitur similis mali cydonii, cujus distillatio illa quae virgis et calamis inhaeserit, Storax Calamites dicitur, i. munda.+
STORCIDIUM , in Gloss. MSS. Sangermanensib.#
STORDATUS Obtunsus, obstupefactus, ex Gallico Estourdi, Italico Stordito.+
STORIA Storium, idem quod Storea.+
STORMUS ex Ital. Stormo, moltitudine adunata insieme con arme per combattere.+ Stormenum
STOTARIUS qui equorum admissariorum curam gerit, ex Saxon.+
STRABA Vide [Strava].#
STRABUS qui Latinis Strabo. Aldhelm. de Laude Virg.+
STRADA Vide [Strata].#
STRADURA pro Stratura, quidquid ad insternendum equum necessarium est.+
STRAGIOLA Stragulum, Ceremoniale Rom.
lib. 2. sect. 1.+
STRAGULUM Stragula, Stragulare. Papias: Stragulum, vestis discolor plumario opere facta: hinc stragula vestis, stragulare, variare. Gloss. Arabico-Lat. Stragulo vario.+
STRAMPAE Gaufredus Grossus in Vita S. Bernardi Abbat. Tiron. n. 31.+
STRAND Ripa, ora, lictus. Vox Anglo-Saxonica, quae in antiqui aevi Chartis privilegium quoddam designat, seu privilegii concessi amplitudinem, tum in Ripis, tum in eame, i. fluviis, tum in ooe, i. silvis, tum in ele, i. campis, vel pascuis.+
STRANEUS pro Extraneus, Anglis Strange, in Legis Ripuar. Cod. Corbion. tit. 4.+
STRANGUILLO Morbus equi, Gall. Estranguillon. Vide Jordanum Risum Calabrum MS. lib. 2. de Medicaminib. equorum.#
STRANGUIRIA , Urinae difficultas. Ordericus Vitalis lib. 5.
Stranguiriae morbo gemuit cruciante molesto.#
STRANGULA Vide [Stragulum].#
STRAPA Porta tabulati, vulgo nostris Trappe: unde vox Attrapper. Gesta Consulum Andegav. cap. 11. n. 10.+
STRAPHILUM Vide [Staphilum],#
STRASAURA Vide Transitura [Transitus].#
STRATA Via publica lapidibus, seu silice, munita, ut praeter Suetonium et alios, loquitur Procopius, lib. 2. de Bello Persico cap. 1.+
STRATATICUM Teloneum stratarum, seu Plateaticum. Charta Ottonis M. an. 964. apud Ughellum to. 5. pag. 1582.+
STRATEGUS Straticus, Stratigus, Stratigotus, Praefectus seu Rector civitatis alicujus, vel provinciae, ex Gr. .+
STRATILATES Exercituum dux, Dux militiae, apud Jo. de Janua: Militum dux in Glossis antiquis MSS. et apud Papiam, ex Gr. .+
STRATILECTILIA Stragula, instrata, instrumenta lecti, lectualia, vel lectaria, supellex lectuaria. Matth. Paris an. 1233.+
STRATOR Equorum curator, domitor. Gl. MSS. Regiae, .+
STRATORIUM Stabulum jumentorium, Jo. de Janua.+ Stratura
STRATSCONINGHE Via regia, Theuton. Straet, via, platea, et Konningh, Rex.+
STRAVA Jornandes de rebus Geticis c. 49. de Attila: Postquam talibus lamentis est defletus, stravam super tumulum ejus, quam appellant ipsi, ingenti comessatione concelebrant, et contraria invicem sibi copulantes, luctum funereum mixto gaudio explicabant, noctuque secreto cadaver est terrae reconditum.+
STRAVACES Cupidi, in Glossis Isid. Pithoeanis: Strenuares, cupidi, . Papias edit. Strenates, MS. Strenaces, alter MS. Sterenates.#
STRAURA Charta Isabellae de Fortibus Comitissae Albemarlae in Monastic. Anglic. to. 1. p. 941.+
STRAUTUM , in Gloss. Lat. Gr.#
STRAY Monasticum Anglicanum tom. 1. pag. 977.+
STREAME Fluvius, vox Anglo-Saxonica, in Itinere Camerarii Scotici cap. 16. Vide [Strand].#
STREGUA idem, quod [Stapha], aut [Staffa], [Strepa].+
STRELAGIUM Vide [Sextariaticum].#
STRENA Gloss. Gr. Lat. , Strena.+
STRENUTA Strepa, Stapes. Lupus Protospata in Chron. an. 1046.+
STREPA Stapes, quo quis in equum tollitur, cui insistunt pedes equitantium.+
STREPARE Exstirpare. W. Thorn. an. 1264.+
STREPIA Cauda serpentis. Jo. de Janua.#
STRETBRECHE Ex Saxon. e, strata, platea, et becan, frangere, Gallis Bris de chemin.+
STRETEWARD Viarum custodia, seu Jurisdictio, viaria, nostris Voirie. Monasticum Anglic. to. 2. p. 187.+
STREVA Vide [Strepa].#
STRIA Strix, Striga, Venefica. Lex Salica tit. 47. §. 2.+
STRICARE Regula Magistri cap. 79. extremo: Si contenti sunt pannos suos vel indumentain alieno opere stricare, id est consumere.#
STRICCITAS Sterilitas, quasi strictitas, quomodo un temps estroit dicimus.+
STRICK Strih, Modius, vox Germanica.+
STRICTOLA Charta Roberti II. Principis Capuani an. 1128.+
STRICTORIA , in Gloss. Gr. Lat. Tunicae, quae ad corpus stringerentur, nostris hodie Justaucors. Vide [Stica].#
STRICTUM Via stricta, montium fauces, Gall.+
STRICTURA Gloss. Isid. Alopecia, passio stricturae. Alias Strictura, dicitur , in Gloss. Lat. Gr.#
STRIDARE vox Italica, per praeconem submonere, ciere, nostris Crier quelqu'un. Occurrit in Statutis Venetis an. 1242. lib. 1. c. 23. etc. lib. 3. c. 7. 10. etc.#
STRIGA Venefica. Ugutio: Stricae quaedam monstra dicuntur, quae magicis cantibus in feras transeunt.+
STRIGIO Mimarius, scenicus, in Gloss. Isid. qui Strigam imitatur.#
STRIGNA Pallia operiosiora. Papias. Vide [Striga].#
STRILIARE quasi Strigiliare, Strigili defricare, quomodo apud Vopiscum in Aureliano: Equum suum sagmarium defricet, ex Gall.+
STRINA Strinna, Tributi, seu vectigalis species apud Dalmatas et Croatos, quod Venetis vel Hungariae Regibus, quibus subinde paruere, vice ultroneae pensitationis, ac strenarum, (unde vocabuli etymon) pensitabatur.+
STRINCTORIUM , in Glossis Lat. Gr. MSS. S. Germani Paris. Fibula.#
STRINGERE manum mulieris. In pacto Legis Salicae tit. 23.+
STRINGES Vestes, Hispanis propriae, ut Sarabarae Parthis, Lineae Gallis, Rhenones Germanis, Mastrucae Sardis. Papias in Vestimentum.#
STRINGINA Restrictio Urinae, in Gloss. Isidori: .#
STRIOPORTAS qui strigas portat, vel deducit ad locum Congregationis. Goldast. Vide [Stria].#
STROFA species Tributi apud Polonos.+
STROMA pro stratagema, in vita S. Udalrici Episcopi August. cap. 12. n. 41. nisi in MSS. vox abbreviata fuerit.#
STROMEATREUS vox perperam efficta, ni fallor, in Cod. MS.+
STRONUS Sturnus. Gloss. Aelfrici: Stronus, aen.#
STROPHUS Stropharius, Strophosus, voces ex Stropha, dolus, fraus, et Gr. , deductae, Papias: strophus, tortus, fraudator.+
STROPHIUM Stropheum, Pallium virginale, Joanni de Janua.+
STRUBLUS Leges Henrici I. Regis Angl. cap. 78.+
STRUCTOR dicitur, inquit Papias, incisor carnium, vel inferior.+
STRUCTUS Apparatus. Ordericus Vitalis lib. 4.+
STRUDIS Lex Ripuar. tit. 32. §. 3.+
STRUFUS id est, tortio ventris, apud Plinium lib. 2. de Medicina c. 22. ex Gr. , tormina.#
STRUMA Opus varie contectum. Ita Glossae Arabico-Lat. ubi Vulcanius restituit Stroma-contextum.#
STRUMENTUM Instrumentum, Italis Strumento.+
STRUMO Michael Scotus de Physionomia c. 99. Gibbus, id est strumo, significat hominem sagacem, valde ingeniosum, etc.#
STRUNDIUS sive struntus, . Ita Gloss. Lat. Gr. Stercus, unde nostris vox eadem notione familiaris, Estron, Italis Stronzo.#
STRUPIAR Struppus. Gloss. Saxon Aelfrici. cap. de Navibus: Strupiar, mila, i. frenum.+
STRUTHIO Piscis, qui vulgo Esturgeon, apud Udalricum lib. 2. Consuet. Clun. cap. 4. Vide Sturjo [Sturcio].#
STUBA Vaporarium, hypocaustum: vox Germanica Stube, unde nostri Estuve. Lex Alaman. tit. 81. §. 3.+
STUBULA Papiae Stupula, Culmus. Catholicon parvum: Stipula, Estouble, Chaume. Esteule, in Consuetud. Ambian. art. 245. Comitatus S. Pauli art. 22. Artesiensi art. 48. 49. 50. Fleta lib. 2. c. 73. §. 9.+
STUD Praestationis species apud Anglos. Monasticum Anglic. to. 2. pag. 187.+
STUDERE Studiare: Curare, Gall. Penser. Gregorius Turon. lib. 6. Hist. c. 32.+
STUDIUM Academia publica, Universitas. Capitolinus in Antonino Philos.+
STUER Charta Henrici Imp. an. 1170.+
STUFFAE Balnea calida, Saxon. oa, Gallis. Estuves: vox ejusdem originis ac [Stuba], de qua supra a Michael Scotus de Physion. c. 11.+
STUFFARE instruere, Gallis Estoffer: Stuffatus, stoffatus. Instructus, Estoffe. Prima Statuta Roberti I. Regis Scotiae cap. 5. §. 5.+
STUKA Vetus Charta apud Joan Schefferum ad Chronicon Upsaliense pag. 152.+
STULTATUS in Glossis antiquis MS. qui differre nescit.#
STULTICINIA Stulta cantica, amatoria. Jo. Sarisber. lib. 1. Policrat. cap. 6.+ Stulticines
STULTILOGUS Stultus, vel Stulta loquens. Dudo Decanus S. Quintini in praefat. ad Acta Norman.+
STULTIZARE Insanire, in furiam verti, apud Auctorem Mamotrecti in Sapient. cap. 14.#
STULTO-MALUS Stultus malus, in Gloss. Isid. Glossae antiquae MSS. Stulto-malus, qui stultus et malus est.+
STUMBLUM Leges Henrici I. cap. 80.+
STUMONES Charta Philippi Regis Franciae an. 1172.+
STUNUM Charta Heccardi Comitis Augustodunensis, ex Tabulario Prioratus Persiaci in Burgundia apud Perardum pag. 26.+
STUOT Equus admissarius, Germanis, in Conventu Alsatico an. 1051.+
STUPA Vide [Stuba].#
STUPLA Edictum Rotharis Regis tit. 108.+
STUPOR pro Tumor, superbia. S. Cyprianus Epist. 40.+
STUPPARE Stupa occludere, Gallis Estoupper. Lex Alemann. tit. 59. §. 7.+
STUPPERARE Gloss. Gr. Lat. MS. , stupporo, stuppero. , stupperatio.+
STURCIO Sturjo, Piscis, qui maximo in mensis honore habetur apud eos, in quorum fluminibus capitur: subit enim e mari flumina.+
STUROLAE vel Scurolae, Pusulae, Gallis Rougeolle. Michael Scotus de Physionomia cap. 10.+
STYE Hara, suile, porcistetum, Anglis a Svvines stie. Lex Burgorum Scotic. cap. 89.+
STYLISONIUS Stylo conscriptus. Paulinus Aquileiensis Episc. in Epist.+
STYLUS vel stilus. Praefatio Aelfredi, Regis Angl. ad S. Gregorii Pastoralem sub fin.+
STYRPUS Vetus Charta in Vita S. Domitiani: Et habet in longitudine cum colle et silva supra viam secundum virilem manum, perticas agripedales 112.+
SRADUS Gloss. Aelfrici: Sradus, vel surdaster, ea. Sed leg. Surdus.#
SUA ae, Domus, in qua Scholastici student, in Glossis MSS.#
SUASORIUM , in Glossis Lat. Gr. MSS. Sancti Germani Paris.#
SUATIM Intra se, apud se, penesse. Nicolaus PP. Epist. 52.+
SUBACTI Vide [Molles].#
SUBACTUM Subactio, Dominium, Seigneurie. Charta Romualdi Ducis Longobardorum ex Chronico Beneventani Monasterii S. Sophiae 3.+
SUBADJUVA Adjutor Adjutoris, . Sic autem appellabatur, qui in aliquo officio Magistratus praecipuo Adjutori suberat, ejusque vices agebat. Notitia Imp. Occident. cap. 29.+
SUBADVOCATUS Vide Advocatus [Advocati].#
SUBALLIGATURA Vide Ligatura [Ligaturae].#
SUONBOCH Vetus Charta apud Vadianum de Colleg. et Monast. pag. 87.+
SUBALA Vide [Subhircus].#
SUBALTERNARE Alternis superiorem esse ac inferiorem. Pseudo-Ovidius de Vetula lib. 1.
Seque subalternant, modo victores, modo victi.#
SUB ANNIS Minor annis, Sousage. Continuator Nangii an. 1347.+
SUBARI Calceamenti species, nostris, ut videtur, Pantoufle, apud Innocent. III. PP. lib. 1. Ep. Locum vide in [Scafones].# Subareus
SUBARMALIS Subarmale, Vestis sic dicta, ut quidam putant, quod sub armis gestaretur, ut Turnebus lib. 18.+
SUBARRA Repagulum, ex Italico Sbarra, Gallis Barre. Albertinus Mussatus de Gestis Henrici VII. lib. 8. rub. 5.+
SUBARRARE Arrhabone uxorem sibi desponsare.+
SUBASCELLATUS Gervasius Abbas Premonstrat. Epist. 57.+
SUBAUDIRE Vide [Overhernessa].#
SUBAULA Aedificium, quod aulae adjacet. Vitae Abbatum S. Albani p. 92.+
SUBBASILICANI Qui habitant circa basilicam. Jo. de Janua.#
SABBATTERE Procellos in ventre matris occidere, in vett. Gloss. quasi subter ventrem scrofam battere, ferire, ut abortum faciat. Lex Salica tit. 2. §. 6.+
SUBBEDELLUS Vide Bedellus [Bedelli].#
SUBBIBERE Gustare, in Gloss. Arabico-Lat.#
SUBBOSCUS Silva caedua, Gall. Bois taillis: Anglis Undervvoed: Subbois, apud Rastallum in verbo Haybote: quia quod caeditur in silvis, majoribus arboribus subest. Fleta lib. 1. c. 24. §. 8.+ Subnemus
SUBCAMERARIUS Vide [Camerarius].#
SUBCANCELLARIUS Vide [Cancellarius].#
SUBCAPELLANUS Vide Capellanus [Capellani].#
SUBCASTELLANUS Vide Castellanus [Castellum].#
SUBCAUDARE Excutere, subcutere, vel potius equum ad caudam et nates flagello urgere, ex Gall.+
SUBCICIVIUM Petrus Damianus lib. 7. Epist. 18.+
SUBICINIUM Chronicon Gemblacense: Fecit - stolas, tapetia, et alia, quae quamvis numerentur inter subicinia, ejus tamen industria et studio sunt comparata.+
SUBCINGULUM Subcinctorium, quod Perizoma, et subcinctorium dicitur, et circa pudenda duplex suspenditur, inquit Honorius August. lib. 1. cap. 206.+ Subcincta
SUBCONSUL Proconsul. Inscriptio Brigantii reperta, Severius Severianus Subcos. Leg. 111. Ital. F. Gordian. Ita Joseph. Scalig. Epist. 66.#
SUBCONFESSIO Sacellum subterraneum, crypta, quae sub Confessione; seu aedis sacrae altari, extructa est. Ughellus in Acheruntinis Archiepiscopis pag. 10.+
SUBCULTRARE Cultello concidere. Apicius lib. 4. cap. 2. Pulpas, ques subcultrasti, in jus mittes.#
SUBCUMBUS Vide. [Cumba].#
SUBCUSSATOR Equus trotator, et Subcussatura, trotatura, Ugutioni, qui sessorem gradu suo subcutit.+
SUBDECANUS Vide Decanus [Decani].#
SUBDEFENSOR Vide [Defensor].#
SUBDESCENDERE Leges Luithprandi Regis Longob. tit. 66. §. 4.+
SUBDIACONALIA Vestes, quibus Diaconi in sacris Liturgiis utuntur.+
SUBDIACONI qui Graecis , in Concilio Laodic. c. 22.+
SUBDITAS Pigneratio , in Glossis Graec. Lat. Mox. , Clarigatio, subditatio, pigneratio. De fidejussore, qui in alterius locum subditur.+
SUBDITI Vassalli, clientes, qui alterius juri ac potestati subsunt, quomodo Sujets nostri dicunt. Subjecti, in Capitulari an. 807. c. 4.+
SUBDOCTOR Vide [Proscholus].#
SUBDOMNUS Vicedominus. Ita indigitatur Lieuinus Cameracensis Vicedominus, in Charta an.+
SUBDULUS pro Subdolus, Impostor, fallax, Gall.+
SUBDUPLUM Histor. Translat. SS. Vvrandegisili etc. num. 13.+
SUBDUX in Hist. Miscella, qui Theophani in Tiberio .#
SUBESCAETOR Vide [Escaetor].#
SUBFIBULUM vel Subligaculum, uneh ael, in Glossario Saxonico Aelfrici.#
SUBGAMBA Vide [Gamba].#
SUBGLUTIO Singultus, Matthaeo Silvatico: nostris, Souglout.#
SUBHIRCUS inquit Papias, Ascellae dictae, quod foetorem in quibusdam reddant.+
SUBHOSPITARIUS Vide Hospitarius [Hospitale].#
SUBINDIUS Papias: Subinde, frequenter, saepius, ingeminanter. Subindius, frequentius.#
SUBINTRODUCTAE in Concilio Nicaeno l. c. 3.+
SUBITARE Re quapiam insolita et subitanea percelli, expavescere. S. Cyprianus Epist. 57.+
SUBJUGA , in Gloss. Gr. Lat. lignum, propendens a jugo boum, seu pars ima jugi, in quam boves vel jumenta colla immittunt.#
SUBJUGALE Equus, jumentum. Auctor Mamotrecti ad 1. Esdrae cap. 5.+
SUBJUGARE verbum nec antiquum, nec novum, viri docti.+
SUBJUGATIO Servitium, exactio, Malatolta.+
SUBJUGIUM Jumentum, , in Gloss. Gr. Lat.#
SUBJUNCTORIUM Vehiculum, in l. 10. Cod.+
SUBJURNARE Morari, diem ducere, Gall.+
SUBLARDATUS Joannes Monachus Bertinianus in Vita S. Bernardi Poenitentis n. 35.+
SUBLATERALIS Subditus. Charta Cresimiri Regis Dalmatiae an. 1059.+
SUBLEGEREUS in Foedere Alfredi et Godrini Regum cap. 5.+
SUBLESTIA Infirmitas, tristitia, in Gloss. Isidori.+
SUBLIGAR Cingulum, quo equus subligatur, vel ligula caligae Glossarium Saxon.+
SUBLIMARE Coctione vel igne perpurgare, Sublimer.+
SUBLIMITAS Titulus honorarius Regum, apud Nicolaum I. PP. Epist. 36. 50. etc.+
SUBLINGUIUM Papiae, Operculum gurgulionis, quasi parva lingua, quae foramen linguae recludit, vulgo Livitila dicitur.+
SUBLONES , in Gloss. Lat. Gr. emendat Casaubonus, .+
SUBLUCULUS Obscurus, , in Gloss. Gr. Lat.#
SUBMANENTES Submansores, Vide [Manentes].#
SUBMANICATUS Ligatus manicis, sive vinculis.+
SUBMANSOR Vide [Manentes].#
SUBMEIES in Gloss. Isid. Qui in lectulo mingit. In Gloss. Lat. Gr. habetur Submejulus hac notione: locus non succurrit.#
SUBMANUM Fulgur, , in Gloss. Gr. Lat.#
SUBMERGIUM Poena submersionis, olim satis in usu.+
SUBMILITONES Vassalli. Tabularium Abbat. Conchensis in Ruthenis ch. 15.+
SUBMINOR Minoris pretii. Vide Plumacius [Plumacium], Gannape.#
SUBMONERE Summonere, Citare, vocare, Gallis Semoner.+
SUBNEMUS Vide [Subboscus].#
SUBNERVARE Willelmo Britoni in Vocab. MS. est nervos poplitum succidere.+
SUBOCULARE Pars, quae subest oculis, Graecis .+
SUBPLACITARE Vide [Placitum].#
SUBPOSITORIUM Glossae Gr. Lat. , Scabellum, subsellium, scamillum, subpositorium. Sed legendum videtur suppeditorium.#
SUBPRIOR qui absente Priore coetui Monastico praeest.+
SUBPULMENTARIUS Quid ejusmodi voce veteres significare voluerint?+
SUBREGULUS Princeps Regali ferme potestate.+
SUBRELICTORUM Liber, qui vulgo Paralipomenon, apud Luciferum Calaritanum de Non conveniendo cum Haeretic. pag. 197. 1. edit.#
SUBRICULA , in Gloss. Gr. Lat.#
SUBSADIRE Vide Solsadire.#
SUBSANNIUM Derisio, subsannatio. Indiculus Luminosus: Christi Domini gregem non uniformi subsannio; sed milleno contumeliarum infamio impetivit.+
SUBSANNUM Acta passionis S. Felicis Tubzocensis Episcopi: Tunc Felix Episcopus navem conscendit, catenarum duris nexibus colligatus, et fuit in subsanno navis quatuor diebus et quatuor noctibus, jacens sub pedibus equorum, etc.+
SUBSCRIBENDARIUS unus in Notitia Imperii, omnibus per Orientem Comitibus et Ducibus rei militaris tribuitur.+
SUBSCRIBERE Infra scribere, subjicere.+
SUBSCRIPTI dicebantur Baptismi candidati, quia qui baptismum postulabant, scripto nomen edere tenebantur, ut liquet ex Concilio IV.+
SUBSELLIAE Clitellae, quae subsella equi aut asini ponuntur.+ Subsellium
SUBSELLIO Passio S. Leopardini MS. Tali nuntio perterrita Blitildis, subselliones suae evocat fautionis, non procrastinata hora, etc.#
SUBSEQUIUM Servitium, Ugutioni, et in Catholico parvo.#
SUBSEQUIVUS Subsequens. Subsequiva secula, apud Julianum Toletanum in Histor. Vambae Regis pag. 821.#
SUBSESSAE Insidiae. Gloss. MSS. ex Servio: Subsessores, qui occisuri aliquem delitescunt.+
SUBSIDES Subsidium, auxilium. Fridegodus in S. Wilfrido c. 55.
Subsidibus patris ex omni regione coactis.#
SUBSIDIALIS Subsidium, auxilium, vel potius praestatio auxilii nomine.+
SUBSIDIO Obsidio. Vita S. Antidii Archiep.+
SUBSILLES Lambertus Ardensis pag. 152. Altaria quoque de Hondescoto, et subsilles circaejusdem villae atrium et morum sive mariscum.#
SUBSTANTIA Alimentum. Lex Wisigoth. lib. 8. tit. 5. §. 7. Quantum in substantia ipsius caballi expendisse turaverit.+ Substantiola
SUBSTERNIUM Stramentum equi, Litiere. Gervasius Tilleberiensis MS. in Otiis Imperialibus Decis. 3. cap. 94.+
SUBSTILLUM , in Gloss. Gr. Lat.#
SUBSTRATORIUM Mappa altaris, cui Corporale insternitur.+
SUBSTRATUM idem quod [Substernium], Stramentum equi.+
SUBSUMMATIM Statim. Vita S. Wunebaldi cap. 7.+
SUBSUTORIUM Vide [Substratorium].#
SUBTALARES Calcei, nostris Souliers. Papias: Subtalares, genus calciamenti, quasi sub talo proprie.+
SUBTANEUM Togae seu tunicae species, quam etiamnum Soutane vocamus, quod forte Sultanorum seu Turcorum vestis propria fuerit.+
SUBTEL Vide [Subtalares].#
SUBTELA in Catholico parvo, Culiere de cheval.+
SUBTERIOR Inferior. Vetus Charta apud Perardum: In superiori fronte perticas 8. in Subteriore vero perticas 8.#
SUBTERRARE Humo mandare, sepelire, Gall. Enterrer.+
SUBTILE Vestis Subdiaconorum, quae et stricta tunica dicitur, inquit Honorius Augustod. lib. 1. c. 229. lib. 3. cap. 1. et 85.+
SUBTILIARE Tenuem facere, Ugutioni. Auctor Mamotrecti ad 1. Esdrae c. 5.+
SUBTILLUM Gloss. Gr. Lat. , Carmen, Subtillum. Ita MS. In edito vox subtillum abest.#
SUBTULUM Charta an. 1316. apud Fantinum Castruccium in Histor.+
SUBTOLARIUM subtulares. Vide Subtalaris [Subtalares].#
SUBTUTUS Commodianus Instruct. 30.+
SUBVASORES Armigeri, qui tenent de Militibus.+
SUBUBERES Infantes, qui adhuc sunt sub ubere, in Glossis Isidori, Gr. , ut apud LXX.+
SUBUCULARES Calcei, pro Subtalares, in vita S. Heldredi Abbat. Novalicensis n. 14.#
SUBVECTARE Subministrare. Auxilium subvectare, apud Galfridum Monemuthensem lib. 2. c. 4.+
SUBVECTUS Vectura. Leges Luithprandi Regis Longob. tit. 107. §. 1.+
SUBLEVELLAMEN Gl. Gr. Lat. . Subvellamen. In MS. Subvellaneum habetur. Vide [Subventrile].#
SUENTIO Praestatio extraordinaria pro subsidio principis in necessitatibus suis; vulgo nostris Subvention, ut fuit illa, quae 1303.+
SUBVENIMEN pro subventio, auxilium, apud Gunzonem in Miraculis B. Gingulfi num. 18.#
SUBVENTRILE Subventrilis. Gloss. Gr. Lat. , submen, subventrile.+
SUBVIARIUS Vide Viarius [Viare].#
SUBVICARIUS Vide [Vicarius].#
SUBVICECOMES Vide [Vicecomes].#
SUBULA et Subla, Veru, vel ferrum longius ac praeacutum, cujusmodi est cerdonum subula.+
SUBUNCULA Papiae, Panus addititius, a subjiciendo, vel subsuendo dictus.+ Subunculare
SUBUNDRA Glossae antiquae MS. Subgrunda, inter tectum et parietes subgrunda dicitur, vulgo vero subungra.#
SUBURBANUM Praedium, quod ad urbem est: , in Gloss. Auctor Mamotrecti ad cap. 30.+
SUBURBANI Charta Henrici V. Regis Angl. pro Abbatia de Exaquio in Normanniae Ducatu tom. 2. Monastici Anglic. p. 969.+
SUBURBICARIAE Regiones ac Provinciae sic dictae in Italia, quod Urbis Vicarii jurisdictioni subditae essent: ut Urbicariae, quae a Praefecto urbis administrabantur. Vide quae in hanc rem congesserunt Baronius an. 325. n. 134. 135.+
SUBURGIUM pro Subburgum. Tabularium Monasterii S. Andreae Viennensis: - Vineam nostram quam Domnus noster Rex Chunradus territorium de murum civitatis Viennam mihi dedit propter murum, quem ego feci in suburgio Viennae civitatis juris mei, etc.+
SUBURIA Sonus quilibet, Papias.#
SUBUSTIVUS Alexander Jatrosophista lib. 1. Passion. Eis, quos subustivos contingit habere oculos. Ubi Gl. MSS. rubeos.#
SUCCA Vestis species. Bulla Nicolai II. PP. pro Canonicis Basilicae S. Petri Romae, apud Bzovium an. 1280. n. 5.+
SUCCENTOR Joanni de Janua, qui in Ecclesia post Praecentorem, sive principalem Cantorem subsequenter canendo respondet, vel qui facit officium principaliter in choro sinistro. Durandus lib. 2. Ration. c. 2. n. 1.+ Succentoria
SUCCENTRIO Messianus Presbyter de Vita S. Caesarii Arelat. Episcopi pag. 254.+
SUCCIDIUM Vita S. Rigoberti Archiepisc. Remensis, c. 1.+
SUCCIDIUS pro Succedaneus, Succiduus Marculfus l. 1. form. 2.+
SUCCINCTORIUM Papias: Succinctorium vestimentum, quo tantum genitalia teguntur.+
SUCCLAMATIO Submonitio, citatio in jus. Diploma Zuenteboldi Regisan. 898. in Monum. Paderbornensib. pag. 45.+
SUCCUMBUM Vide [Cumba].#
SUCCURRERE Vide Monachus ad succurrendum [Monachi].#
SUCCUSSATOR Succussatura. Vide [Subcussator], Trotator [Trotare].#
SUCERDA , in Gloss. Lat. Gr.#
SUCHORNA Vestis species. Vide in [Surcotium].#
SUDA Fossa, seu potius vallum, vel sudes, quibus vallum ipsum et castra muniuntur, ut apud Ammian. lib. 51.+
SUDARE ris, Sudium compago, vel contextus. Acta S. Thyrsi Mart. n. 38.+
SUDARII apud Firmicum lib. 3. cap. 7.+
SUDARIA Stragulum, quo equus insternitur, ne ejus sudor equitem inficiat. Stephanus Episc. Redonensis in Vita S. Guillelmi Firmati n. 26.+
SUDARIUM Vestis Sacerdotalis, quae alias Mappula. Vide Amalarium lib. 2. de Eccl. Offic. c. 24.#
SUDES tis, qui facit sudes, Jo. de Janua.#
SUDIS Porcorum stabulum, Germ. Suten, Gall. Sou, vel seu a pourceaux.+
SUEGIUS Vide [Canis] seusius.#
SUFFACIATUS pro Suffasciatus, fasce onustus: apud Ordericum Vital. lib. 3. pag. 499.#
SUFFETUS Latinis, qui pro alio substituitur. Novella Valentiniani de Episcopali judicio: Ji autem, qui intra decennium transactum a die latae hujus legis Diaconi ordinati sunt, suffectos prose dare debebunt, etc. Vide Brisson. de verbor. signific. Lex Wisigoth. l. 5. tit. 7. §. 20.+
SUFFERRARE Vide [Ferrum].#
SUFFERRATURA Statuta Facultatis Juris Civilis Academiae Viennensis in Austria tit. 11. §. 5.+
SUFFERENTIA Patientia, tolerantia. Evagrius Monach. in Sententiis: Sufferentia viri generat spem. Acta S. Thyrsi Mart c. 6.+
SUFFIBULATORIUM Joanni de Janua, Subligatorium, Subfibulum, i. subligaculum. Papias: Subfibulum, subligamentum.#
SUFFICERE Posse. Anastasius Bibl. in Historia de exilio S. Martini PP. Cras, quod est dominica dies, obvii ei erimus, et salutabimus eum, quia hodie non suffecimus.+
SUFFIRMATUS Suffultus, munitus. Papias MS.#
SUFFITORIUM Anastasius in Hormisda PP. Pallia olobera blattea cum tabulis auro tectis, de chlamyde vel de stola Imperiali, suffitorium super confessionem B. Petri Apostoli.+
SUFFLARE Ugutio: Sufflare, i. appodiare, fulcire, appodiamentum supponere, vel hoc sufflamen, appodiamentum, quod cui innititur, ut sustentetur.+
SUFFLATOR Officium in Coquina Regia, in Ordinat. Hospitii S. Ludovici Regis Fr. an. 1261. vulgo Souffleur.+ Sufflatorium
SUFFLUS suffletus. Flatus ventris. Vide in Bombulus [Bombus].#
SUFFOSSOR vel suffusus equus, Ugutioni. Alibi: Affusus equus, qui vulgo infusus est.#
SUFFRAGANEI Episcopi Metropolitano subjecti in Capitul. an. 779. cap. 1.+
SUFFRAGANTIA Vide [Suffragium].#
SUFFRAGATOR idem qui Suffraganeus, in Epist. 9. Pelagii II. PP.#
SUFFRAGILATIO Est aliquorum fidem suscipere, qui sunt fidejussores. Papias.#
SUFFRAGIUM Pecuniae, quae suffragii titulo ab Imperatoribus accipiebantur, cum honores deferebant, quae vocantur in formula juris jurandi Novellae Justiniani 8.+
SUFFRENATUS Acta MSS. Passionis S. Eulaliae Mart. Tunc pro camo capillis suffraenata ad passionem ducitur, id est quasi fraeno tracta.#
SUFFUGARE Concilium Forojuliense an. 791.+
SUFFUGIUM Gariopontus l. 2. c. 13. Dyspnia () autem suffugium nominatur, semper interius ad se trahens anhelitum.+
SUFFUSORIUM Vas, in quo est oleum, quod ponitur in lucernis, idem est infusorium.+
SUFFUSUM Formula 35. ex Lindenbrogian. Itemque victu adcaballos eorum, foena carratanta, suffuso modia tanta.+
SUFRACEMATUS Statuta vetera Chirurgorum Parisiensium art. 26.+
SUGGERA Lex. 3. Cod. Th. de Calcis coctor. Hoc autem excepto a Tarracinensis praestationis Canone suggera, quae vetusto praeberi Fari ac Portus usibus more consuevit.+
SUGGERERE Fundere. Missale Francor. vetus pag. 398.+
SUGGESSIO in veteribus Codicibus Conciliorum Gallicanorum legi monet Sirmondus ad Concil. Parisiense IV. pro suggestio.#
SUGGILLARE Suffocare, strangulare. Gloss. Gr. Lat. , suggillatio, suffocatio.+
SUGGILLATIO Exactio, Malatolta. Charta Sanctii Regis Navarrae aerae 1045.+
SUGGREMIARE Sursum gremium faciendo pannos elevare, et succingere. Ugutio.#
SUGIUS Vide [Canis] seusius.#
SUGRUNDIA Sugrundaria, Glossae Isid. Sugrundia, fundamenta. Sugrundaria, sepulchra.#
SUITA Vide [Secta].#
SULCARE Sulcos in pergameno ducere. Regler de parchemin. Chronicon Trudonense lib. 8. pag. 441.+
SULCI circa villas, superstitionis species, in Indiculo Superstitionum et Paganiarum c. 23.#
SULCIA Capitulare de Villis c. 34. Lardum, siccum, sulcia, inusultus, vinum, acetum, etc. Helmodus lib. 1. c. 77.+
SULCITA Albertinus Mussatus lib. 5. de Gestis Italicor. rubr. 2.+
SULIVA Trabs, tignum, nostris, Solive: ex Saxon. ul, vel ll columna.+
SULLYNGA Vide Svvollynga [Swollynga].#
SULPHURIUM , Sulpurium, , in Gloss. Gr. Lat. MS. In edito est Sulphurium.#
SULSUS Michael Scotus de Physionomia c. 12. Et hic similiter acetum nocet et sulsus, id est, nervi pedum boum, et lac et cucumer, etc. Vide [Sulcia].#
SULTANUS Soldanus, apud Turcos est supremus Princeps: unde Nicephorus Bryennius l. 1. n. 9.+
SULZITA apud Papiam, vel ut codex MS. praefert, Sulzita, inter vasa escaria recensetur, in v. Vasa. Alibi: Sulzica, a salibus dicta, quasi salzica, i. salinum.#
SUMMA Sors pecuniae creditae. Summa crediti, in l. 1. Cod. Th. de Usuris. Capitis summa, apud Paulum in Collect. Sentent.#
SUMMARE Submonere, adhortari, ex Gall. Sommer.+
SUMMARII qui faciendae rationis summarum quarumcumque periti sunt. Jul. Antecessor Constit. 58.+
SUMMATES Classis Alexandrinae Praefecti, in l. 32. Cod. Th. de Navicular.#
SUMMATITAE ex Gr. , condiscipuli, apud Ordericum Vitalem in Praefat. Glossae MSS. Simatides, condiscipulus.#
SUMMISTAE Caesar Egassius Bulaeus in Histor. Academiae Paris. ad an. 1120.+
SUMMISTA , apud Ordericum Vitalem lib. 1. p. 330. 333. V. S. Hieronym. in Ruffin. l. 3. c. 9. Epist. 13. sub fin. et Epist. 25. cap. 2.#
SUMMITTERE pro Submittere, apud Baldricum Noviom. lib. 1. cap. 33.#
SUMMOSA Vide Submonitto.#
SUMMUS , in Gloss. Gr. Lat.#
SUMNIS Vide [Sunnis].#
SUMPNIATA Vide [Soniare].#
SUMPTOR Synodus Sodorensis in Mannia, an. 1229.+
SUMPTORIUM Flodoardus lib. 3. Hist. Remensis cap. 5.+
SUMPTUARIUS qui erogat sumptus. Glossae Antiquae MSS. et Papias. Vide Inscript. vett. 331. 2. 333. 5.# Sumptuosus
SUNDERNOTA vox Saxonica. une noe, Officium, munus, vel ministerium distinctum vel peculiare.+
SUNGAILONES Vide [Sakones].#
SUNGEDA Charta an. 1147. in Tabulario S. Bertini: Qui denarii annuatim per manum Presbyteri de Werkin in Nativitate S. Mariae ad censum Episcopalem, quem Sungeda vocant, dirigentur, forte pro sunt-gelda, pensitatio ad fretum.#
SUNNIS Sonnis, Sonia, Exonia, etc.#
SUONBOUCH Charta pacationis, priscis Germanis, ex Suon, pax, pactum, et buch, liber, libellus. Charta Alamann. Goldasti 28.+
SUOSCIENTE Deditâ operâ nostris a sonescient. Charta an. 1062.+
SUPANUS Vide [Zupa].#
SUPERABSTINERE Concilium Toletanum I. c. 13.+
SUPERABUNDUS Superbus, , in Gloss. Gr. ubi sic legendum puto, pro supervacundus. Infra: , superabundo.#
SUPERACUTAE Tonus in musica sublimior, acutior, , Maximo Tyrio serm. 3. Hugo a S. Victore in Speculo lib. 1. c. 3.+
SUPERAGIUS vox hybrida, ex super et , sanctus.+
SUPERALIA in Gloss. S. Benedicti cap. de Vestimentis. Sed leg. [Superaria]. Vide infra.#
SUPERALTARE bifariam sumi videtur, nempe pro Ciborio, quod Altari imminet, et altari portatili.#
SUPERANNATUS qui annum aetatis excessit, Gall. Suranne. Monasticum Anglic. to. 3. p. 153. Et si in tempore pannagii 20. porcos super annatos habuerit, etc.#
SUPERARE pro Superesse, usurpat Lucifer Calaritanus lib. 1. pro S. Athanasio: Ego superavi solus prophetarum.#
SUPERARIA Vestis, quae superinduitur, in Gloss. Isid. et apud Papiam.+
SUPERASSISAE quae Latinis Superindicta. Vide in hac voce [Superindictum]. Charta Edwardi III. Regis Angliae to. 2.+
SUPERAUDIRE Leges Kanuti Regis Angl. part. 2. cap. 43.+
SUPERAUGURIARE Auguria consulere. Halitgarius Episcop. Cameracensis in Poenitentiali cap. 6.+
SUPERAVUS nude in Gloss. Arabico-Lat. Atavus: Suselle, seu Susayeul, in veteri Ceremoniali a nobis laudato ad Joinvillam pag. 201.#
SUPERAZEMULARIUS Vide [Azemularius].#
SUPERBIA Dolus. Pactus legis Salicae tit. 35. §. 5.+
SUPERBRACHIUM Vide [Brachiale].#
SUPERCAPITULUM Index capitis, seu capituli.+
SUPERCAPTIO Vide [Superprendere].#
SUPERCENSUS Gallis Surcens. Charta Philippi Regis Franc. an. 1308. ex 2.+
SUPERCILIUM fluvii, non semel apud Ammianum. Vide Lindenbrog. ad eundem p. 9. 1. edit.#
SUPERCOPA Operculum cupae, seu poculi, to. 4. Monarch. Lusitan. pag. 304.#
SUPERDEMANDA vox Forensis, cum Actor in processu litis plus petit quam continet libellus actionis, ut est apud Bractonum lib. 4. tract. 1. c. 16. §. 5.+
SUPERDICERE Accusate, criminari, insimulare: Saxon. oecan: quomodo Galli dicunt, Dire quelque chose sur quelqu'un. Leges Edgari Regis Angl. c. 9.+
SUPERDICTIONES Superscriptiones deletis imponi solitae. Marculfus lib. 2. form. 17.+
SUPERDUCERE Jus denegare, Gall. Surmener.+
SUPEREXCEPTUS Spretus, contemptus, in Legibus Adelstani Regis apud Brompton. fol. 850.#
SUPERFICIUM , in Gloss. Gr. Lat. Vide vett. Inscript. 138. et 608.8.#
SUPERFLUOSA Radulfus de Hengham in Parva cap. 7.+
SUPERFLUITAS Excessus in exactionibus, malatolta.+
SUPERFODERE pro Superfidere, quomodo Saxonice euan, nimium, et plus justo fidere.+
SUPERFORANEUM Supervacuum, de qua voce vide Savaronem ad Sidonium lib. 1. Epist. 7.#
SUPERFRONTALIS Vide Frontalis [Frontale].#
SUPERFUNDERE In Lege Burgund. tit. 53.+
SUPERFUSIO Profusio, Perfusio, cum aqua post communionem Sacerdotis calici a ministro infunditur.+
SUPERFUSI dicti, quibus ob morbum, vel periculum mortis, baptismus conferebatur superfusâ salutari aquâ non vero immersione, uti observatum in voce Clinicus [Clinici].+
SUPERHABERE pro insuper habere, Despicere, negligere, in Legibus Anglicis non semel.#
SUPERHUMERALE Vestis Pontificum in veteri Lege. Exod. 28. 6.+
SUPERJACTARI maleficium. Lex Salica tit. 21. §. 3. Si quis alteri aliquod maleficium superjactatus fuerit, etc. Nos dicimus, Jetter le sort sur quelqu'un.#
SUPERJEJUNARE Vide [Superpositio].#
SUPERILLUSTRES Speculum Saxonicum l. 1. art. 3.+
SUPERIMPOSITIO Charta Ludovici Pii Imp. apud Puricellum in Monumentis Basilicae Ambrosianae p. 215.+
SUPERINDICTUM Superindictio, quidquid praeter indictionem provincialibus imponitur.+
SUPERINSIGNE Sagum Militare, quod armorum insignibus distinctum gestant in bello Milites. Vide Jupellum [Jupa].#
SUPERINSPECTOR Episcopus. Senator in Psal. 108.+
SUPERISTA Aedituus, ex Graeco . Glossae
Biblicae MSS. . Annales Francorum Lambeciani ann. 882. lib. 2.+
SUPERJUDEX dignitas apud Lusitanos. Vide Brandaon, lib. 15. Monarch. Lusitan. cap. 41.#
SUPERJURARE Capitula Theodori Archiep. Cantuar. c. 47.+
SUPERLABIUM Labium superius. Leges Kanuti Regis cap. 51.+
SUPERLICENTIA Licentia extraordinaria. Statuta pro Monasterio S. Andreae Avenionensis an. 1253.+
SUPERLIMINARE in Hist. miscella, apud Theophanem an. 6. Justiniani. , apud Anonymum de locis Sanct. cap. 7.#
SUPERMISSA Epistola, quae canitur in Missa. Glossae MSS. S. Germani Paris. ad Prisciani Graeca vocabula: , et idem est, i. Supermissa.+
SUPERNAS natis, Superna colens. Jo. de Janua.#
SUPERPELLICIUM Vestis linea, manicata, sic appellata, inquit Durandus in Ration. lib. 3. c. 1. n. 10. 11.+
SUPERPLUS Residuum, quod summam aliquam excedit, Gallis, Le surplus: , Zonarae in Alexio Comm. pag. 237.+ Superplusagium
SUPERPONDUS quod pondus excedit: Gall. Surpois, Occitanis Subrepes. Fori Morlanenses art. 18.+
SUPERPONERE ultra debitum exigere. Censum superponere, in Praecepto Caroli M. pro Hispanis an. 812. et in Capitulari Wormaciensi an. 829. c. 15.#
SUPERPOSITA Morbus seu laesio equina inter carnem et ungulam, faciens rupturam carnis ibidem, etc. Petrus de Crescentiis lib. 9. cap. 51.+
SUPERPOSITIO et Superpositio jejunii, dicitur jejunium strictius, et quod majori abstinentiâ observatur, quam caetera jejunia, quae ex regula, aut ab Ecclesiâ indicuntur: ita ut si quis semel in die edat, in ipso, ut vocabant, superposito die a cibo vel etiam a potu penitus abstineret; quod Poenitentialis MS.+
SUPERPOSITUM Superficies, quidquid agro inaedificatum est, aut in eo satum vel plantatum.+
SUPERPOSITUS Monasterii, Abbas, , in Diplomate Muncimiri Croatiae Ducis an. 992. apud Joan. Lucium de Regno Dalmat. lib. 2. c. 2.+
SUPERPOSTULATIO Quod praeter debitum exigitur, in l. 28. Cod. Th. de Erogat. milit. annonae.#
SUPERPRENDERE Capere ultra quam fas est, aut licet. Lex Ripuar. c. 60. §. 2.+
SUPERSALIENTES Leges Alfonsinae part. 2. tit. 34. lege 6.+
SUPERSALLICIO Extat Formula 5. inter. Andegavenses, hoc titulo: Incipit securitas de supersallicione hic est.+
SUPERSCRIBERE Pignoti capere, titulum praedio adscribere: Saisir, Gregorius M. lib. 10. Epist. 27.+
SUPERSEDERE Differre: Supersisa, dilatio. Proprie supersedere, est negligere, contemnere. Leges Adelstani Regis c. 25.+
SUPERSEDIUM Sedis Stragulum. Hugo Flaviniac. in Chron pag. 246. Supersedium unum.#
SUPERSELLIUM Stragulum, quod sellae insternitur. Messianus Presbyter in Vita S. Caesarii Archiep. Arelat. p. 254. lib. 2.+
SUPERSIGNUM Vexillum navis. Sanutus lib. 2. part. 4. cap. 34.+
SUPERSISA Vide [Supersedere].#
SUPERSTATIONARIUS Vide Stationarius [Stationarii].#
SUPERSTATUTUM quod praeter Statutum
exigitur, in l. 12.+
SUPERSTITIA Superstitium, idem quod Superstitio.+
SUPERSTITIO Vexatio, quidquid super statas et ordinarias praestationes exigitur. Charta Caroli Crassi Imp. an. 882.+
SUPERSUADERE Dissuadere, Papiae.#
SUPERTENERE supratenere, Detinere, possidere per vim, aut contra jus: debitum quid ultra tempus sive terminum solutioni praefinitum detinere, Saxon, oehealan ab oe, ultra, et healdan, tenere. Leges Alvredi cap. 9.+
SUPERTITULUS Firminus de mutatione aeris cap. 1. Haec particula non est nisi supertitulus tabulae praecedentis.#
SUPERTOTUS Vestis species, quam itinerantes supra omnia consueta vestimenta superinjiciebant. Statuta Ordinis S. Benedicti in Provincia Narbonensi an. 1226. cap. 16.+
SUPERTUNICA Supertunicare, Vestis, quae tunicae injicitur .# Supertunicale
SUPERVANNUM Pars navis. Contractus initus inter S. Ludovicum Regem Franc. et Venetos an. 1268.+
SUPERVENTA Hincmarus de divortio Lotharii: Ad haec omnia pertinent et ligaturae execrabilium remediorum, - et quas Superventas foeminae in suis lanificiis, vel textilibus operibus nominant.+
SUPERVENTOR qui pro alio intervenit, et spondet.+
SUPERVENTUS Verbum militare, quo pro incursione utuntur Vegetius lib. 1. c. 21. l. 3. c. 1. 3. 6. 7. 8. 10. 19. 22. 26.+
SUPERVENIRE Superare, antistare, apud Sidonium lib. 3. Epist. 4. 12. lib. 7. Epist. 14. et post Carmen 23.+
SUPERVICTUS Victus, Saxon oecmene, supervictus. Leges Ethelredi Regis apud Wenetyngum editae cap. 16.+
SUPERVIDERE Inspicere: Supervisor, inspector: Supervisio, inspectio, apud W. Thorn an. 1363. 1365.+
SUPERVIVERE dicitur, qui alteri superstes est: Gallis Survivre, in Legibus Edmundi Regis Angliae.+
SUPERUNDATIO Poenae species; cum quis scilicet in mare demergitur, seu aquis ac undis operitur, rursumque sanus inde extrahitur.+
SUPPAR Interula, c, in Gloss. Saxonico Aelfrici, pro Supparum.#
SUPPEDANEUM Jo. de Janua: Scamnum, quod altioribus lectulis apponitur: seu scabellum, quod parvulis lectulis apponitur. Idem dicitur suppedaneus, et hypodeon a Graecis: legendum hypopodion. S. Augustinus in Psalm 98.+
SUPPEDIRE apud Papiam, sub pedes esse. Emendat Barthius, suppes, dis, sedile, malim, suppedire.#
SUPPEDIUM Refugium, in Glossis Isidori, et apud Papiam, ubi idem Barthius reponit hypopodium.#
SUPPETERE Petere per subreptionem, contra jus. Synodus Tricassina an. 878. c. 2.+
SUPPLANTANEUS Supplantator, qui alium supplantat. Utitur Michael Scotus de Physionomia cap. 72. 75. 100. 101.#
SPPLEMENTARIUS Ordo Romanus: Denuntiata statione primo mane praecedit omnis Clerus Apostolicus ad Ecclesiam, exceptis his, qui in obsequio illius comitantur, ut supra diximus, et expectantes Pontificem in Ecclesiacum Supplementario et Bajulis et reliquis, qui Cruces portant, sedentes in Presbyterio.+
SUPPLEMENTUM Viaticum, quod ad iter conficiendum suppeditatur. Jonas Bobiensis Monach. in Vita S. Bertulfi Abb. cap. 5.+
SUPPLETIO Leges Henrici I. Regis Angl. cap. 56.+
SUPPLICARE dicuntur Monachi, cum ante Abbatem in Capitulo, aut alibi, se inclinant, seu cum eum salutant. Usus antiqui Cistercienses cap. 70.+
SUPPLICIA Quaestiones, torturae, in Lege Salica tit. 42. §. 5. 7. 8. 9. 10. 11.#
SUPPLUMBARE Immergere, Plonger dans' eau, a plumbo, quod aquarum altitudinis explorandae gratiâ in mare immittitur. Guibertus de Vita sua lib. 3. cap. 8.+
SUPPODIARE Vide [Podium].#
SUPPORTARE Curare, similiter et ferre onus aliquod, et alii parcere, in Jure Hungarico. Sambucus. Nos etiam Supporter dicimus, pro tolerare.#
SUPPOSITIO Glossae antiquae MSS. Suppositionem, Propitiatorium.#
SUPPOSITORIUM Medica balanus. Petrus Blesensis Epist. 43. Contra inobedientiam ventris fiat suppositorium, aut clyster.#
SUPPRESSUM Morbus equinus, vel cum mordetur, in calce percutitur, vel ipso de crure percutit rem aliquam duram, etc. Petrus de Crescentiis lib. 9. de Agricult. cap. 39.+
SUPPRIMUS inferioris conditionis. Acta SS. Neraei Achillei, etc. num. 21.+
SUPRACELLUM Historia Abbatiae Condomensis p. 510.+
SUPRAJUNCTARII qui Aragonensibus Sobrejuncteros, suntque executores de las sententias, e encal???dores de los malfeytores, e de los encarcados, e aquellos malfeytores, que se an judgados por los justitias de las Ciudades et de las villas, e de los otros lugares de Aragon, ut est in Foris Aragon. lib. 1. pag. 7. v. edit. 1624.+
SUPRALIGATURAE dicuntur panni, camisia, manicae mulierum usque ad humeros. Papias.#
SUPRAMITTERE mittere supra, Accusare, Gall. mettre sus. Tabular. S. Albini Andegav.+
SUPRANOMEN Quod nomini , seu proprio additur, ad similium nominum discrimen, Gallis Surnom. Charta an. 1049.+
SUPRAPONS Pars navis. Contractus Navigii D.+
SUPRAREGULA dictus Willelmus Divionensis Abbas a rigore ferventioris propositi, ut scribit Hugo Flaviniacensis an. 1013.#
SUPRASEDERE pro Supersedere. Suprasedente adversario, in l. 5. Cod. Th. de Pactis.#
SUPRASTANS Praefectus, Italis Soprastante. Sanutuslib. 2. part. 4. cap. 21.+
SUPRAVESTIS Sagulum, Cotte d'armes. Statuta Ord. Hospital. S. Joannis Hieros. tit. 2. §. 4.+
SUPRAVITA Dotalitium, quod uxori cedit post mortem mariti, ex Gallico, Survivance, vel Survie.+
SUPREMA Quando sol supprimitur, in Gloss. Isid. Solis occasus.#
SUPRESTES et Subprestes, pro Superstes.+
SUPRINUS pro Sobrinus, apud Pelagium Ovetensem Episcop.+
SUPURATUS Purulentus. Papias.#
SURCARIA Vide [Surtaria].#
SURCLARE apud Apicium lib. 4. et 5. pro Surculis connectere et ligare dici observat Gabriel Humelbergius pag. 93. 104.#
SURCOTIUM Vestis species, Gallicis Scriptoribus Surcot, forte quod Cotis adderetur, vel superindueretur.+
SURCULAMEN Surculus. Gildas de Excid. Britann.+
SURGERE Emergere, Gall. Sourdre, .+
SURGOTUM Vide [Surcotium].#
SURIANI ita dicti in Terra Sancta quidam serviae tributarii, et ad usus agriculturae, et ad alias inferiores necessitates dominis suis reservati, de quibus multa habet Jacobus de Vitriaco in Hist. Hierosol. cap. 74.#
SURICUM Ratherius Teronensis post Apologetic, pag. 237.+
SURISCULA Vasis species. Pelagius libello 4. n. 671.+
SURPLUSAGIUM Vide [Superplus].#
SURRIGERE Adversa aqua natare, navigare. Lex Wisigoth. lib. 8. tit. 4. §. 29.+ Surrectus
SURSA Vide [Surgere].#
SURSISA Vide [Supersedere].#
SURSUM REDDERE vox Practicorum Angliae, ex Anglico Surrendre, quae potissimum usurpatur, cum quis dominium suum vel praedium in manus Domini superioris resignat, alteri reddendum.+
SURSUS Vide [Surgere].#
SURTARIA Gregorius M. PP. lib. 7. Ind. 2. Epist. 54.+
SUS Machina bellica, quae et Scropha: Gallis Truie.+
SUSANA terra, apud Will. Thorn, deterra maneriorum mensurata: Summa terrae arabilis 567.+
SUSCEMATAE carnes, Ex Gallico Sursemees. Fleta lib. 2. c. 12. §. 27.+
SUSCEPTORES S. Athanasio, qui annonis et tributis utriusque aerarii recipiendis praepositi sub dispositione Rationalium erant: de quibus multa in utroque Cod. tit. de Susceptor.+ Suscipere
SUSCEPTUS Cliens, cui adest Advocatus in judicio. Palaemon.+
SUSCIPERE dicuntur Patrini, qui baptizandum ad fontem deducunt, et baptizatum de fonte excipiunt, et inde Susceptores appellati, Graecis .+
SUSKINS Monetae Anglicae species. Vide [Galihalpens].#
SUSPECTIO in Legibus Luithprandi Regis Longob. tit. 49. §. 1. ubi Suspicio legitur in Lege Longob. lib. 2. tit. 55. §. 15.#
SUSPECTO adverbialiter, in l. 21. D. de His quae ut indign.#
SUSPENSIO corporis per pedes, poenae species apud Anglos, de qua Fleta lib. 1. cap. 26. §. 4.#
SUSPENSORIUM Uncus, cui appenduntur carnes in culina. Caesarius Heisterbach. lib. 6. cap. 5.+
SUSPENSURA vox Architectorum. Anonymus de Re architectonica cap. 16.+
SUSPICIOSUS Suspectus. Gloss. Gr. Lat. , suspiciosus, Alibi: , suspectus, suspiciosus.+
SUSPIRIUM Spiritus, et anhelitus difficultas, apud Apuleium de Virtutib. herbar. c. 41.+
SUSSALTIRE Ugutio Digerere, evacuare.+
SUSSEINA terra. Vide [Susana].#
SUSTINENTIA Patientia. Vita S. Firmini Mart. Mihi Deus noster sustinentiae dabit virtutem, Epist. 129.+
SUSTINERE Expectare. S. Hieronymus Epist. 17.+
SUSUM pro Sursum. Glossae vett. Susu, . Rursum, , suso, supra, super.+
SUSURRATOR Susurriosus. Gloss. Gr. Lat. , Susurriosus, susurrator.+
SUSURRIUM Joanni de Janua, murmur latens, locutio.+
SUTHDURE Porta australis, ex Saxon.+
SUTRIBALLUM utriballus. Gloss. Lat. Graec. MS. , Sutriballum.+
SUTRUM Charta an. 1115.+
SUXTA Chronicon Abbat. S. Trudonis lib. 1. pag. 350.+
SWAIGA Testamentum Frederici Palatini in Metropoli Salisburgensi to. 3. p. 446.+
SWANIMOTUM Suanimotum, Curia libera tenentium in foresta, quae de delictis in foresta accidentibus ter in anno cognoscit: vox a Saxon an, Anglis Zvvain, operarius, minister, et emce, Conventus.+
SWARMUM apum, in Modo tenendi hundredum p. 128. Examen apum, ex Anglico Svvarm.#
SWARTZ-WILD Bestiae nigrae, ex Germ. Schvvartz, niger, Wild, sera: Gallis Bestes noires, Lex Bajwar. tit. 19. §. 7.+
SWEIZCHOLI Lex Bajvvar. tit. 13. cap. 11. §. 1. Et si unum eorum (equum) contra legem minaverit, quod Svveizcholi dicunt, etc.#
SWERP Jactura maris, vulgo Wrec, et Warec.+
SWINHEY Clausura circa blada, seu haia, quae ab his arcet porcos: ex in, porcus, et he sepes.+
SWIRO Svvro. Lex Bajvvar. tit. 15. cap. 11. §. 2.+
SUUM Porcorum coetus, in Glossis MSS. Regiis.#
SWOLLYNGA Swulinga, vox Cantianis familiaris, quibus idem quod Anglis hyda, seu ut est in Domesdoy, Carucata, nuncupatur: vulgo inquit Somnerus, a Plonghland.+
SYLLABAE Litterae, Epistola. Glossae Lat. Gr. Adfatibus, .+
SYLLABARIUS Vide [Abecedarius].#
SYLLABIZARE Elementa sigillatim appellare, quomodo faciunt, qui primas literas ediscunt, nostris Epeller.+
SYLLOGIZARE Concludere, decernere, Arrester.+ Syllogismare
SYLVA Sanutus lib. 3. part. 11. c. 13. Transeuntes montes Riphaeos, quos Vngari Sylvas vocant.+ Silva
SYLVARIUS qui silvam custodit, providet.+
SYLVAGIUM Jus utendi silva, vel praestatio pro jure utendi silva, ut forest agium, de quo supra.+
SYLVATICUS Agrestis, incultus, aspero ingenio, Sauvage, Italis Salvatico.+
SYLVICOLA pro Silvicula, Silvula, in Charta Alamannica Goldasti 28.+
SYMBOLAE Convivia publica, ex singulorum Symbolis, .+
SYMBOLOGIZARE Symbolam conferre. Galvanus Flamma in Chronico: Ipsi Episcopi suam redimentes vexationem, symbologizantes alia beneficia emerunt, etc.#
SYMBOLUM Christiani appellant summam fidei Catholicae, quasi, ut quidam censent, Collationem, quod, ut ajunt, Apostoli simul convenientes, quod quisque sentiret ac crederet, in illud contulerint.+
SYMMACHUS Liberatus Diaconus cap. 23. Per portitores literarum velocissimos, quos Aegyptii Symmachos vocant.#
SYMNISTA pro Symmysta, , socius, consors. Utitur semel ac iterum HR abanus Maurus Poem. 41. 54. Vide [Summista].#
SYMPHONIA Instrumentum Musicum, de quo sic Isidorus lib. 2. Orig. c. 21.+
SYMPONUS ex Graec. , apud Anastasium in Epist. ad Constantinum Imp.#
SYMPSALMA Consonantia psalmi, vel vocis copulatio in cantando. Jo. de Janua. Vide [Diapsalma].#
SYNASTRIA Constellatio, in Querolo p. 40.#
SYNAXIS , Latinis, Collecta: Conventus seu Congregatio Monachorum, ad orationem et psalmodiam coeuntium, apud Cassianum lib. 2.+
SYNCELLITA qui alias Concellaneus: Monachus scilicet, qui in eadem cella, i. Monasterio habitat, moratur.+ Syncellitas
SYNCELLUS Dignitas Ecclesiastica e praecipuis et honoratioribus, quâ qui cohonestatus erat, in eadem, quâ Summus Pontifex, vel Patriarcha, cella habitabat, unde nominis etymon.+
SYNCOPA Syncopare. Est autem Syncopare, scindere, seu potius intersecare, Gall. Entrecouper.+
SYNCOPIZARE Syncopem seu deliquium pati. Vita B. Torelli Puppiensis n. 11.+
SYNCOPIZARE idem quod Syncopare [Syncopa].+
SYNDICARE Examinare, in alicujus mores vel acta inquirere, notare, acri censura carpere, nostris Syndiquer quelqu'un, quod agunt Syndici seu rerum curatores, qui cuncta diligenter examinant.+
SYNDICUS Defensor, patronus, advocatus. Glossae Gr. Lat. , Defensor.+
SYNERGIUM Monasterium, in quo scilicet opus Dei exercetur. Gloss. Gr. Lat. , Officina.+
SYNERGUS Cooperator, ex Gr. .+
SYNODALIS liber, Libris Ecclesiasticis accensetur a Gilleberto Lunicensi Episcopo lib. de Usu Ecclesiastico: in quo forte ea, quae ad Synodales Conventus spectabant, continebantur, vel in quem Synodi Episcopales referebantur.#
SYNODARE Castigare, punire, emendare.+
SYNODATICUM Vide [Synodus].#
SYNODICA Epistola ab ipsa Episcoporum Synodo scripta ad summum Pontificem, vel ad Patriarchas aut Metropolitanos, qua eorum, quae statuta ac decreta sunt in Synodo, ratio exponitur.+
SYNODITAE Coenobitae, , apud Socratem lib. 4. Hist. Eccles. cap. 23. Lex 57. Cod. Th. de Appellationib.+
SYNODUS Conventus publicus, . Annales Francor. an. 773.+
SYNODOCHIUM Vide [Sinodochium].#
SYNODOCLICA Charta Theodorici Episcopi Teatini an. 840.+
SYNTHEMA Evectio, seu diploma quod datur cursu publico utentibus.+
SYNVETERANUS vox hybrida, , in l. 8. D. de Veteranis.#
SYRABRACHA Fortunatus lib. 4. de Vita S. Martini, de oleo benedicto ab eodem Sancto:
Sed quem non genuit radix oleagina succum,
Nec syrabracha dedit merito virtutis adulto.#
SYRI Negotiatores, qui ex Syria in Occidente mercaturam exercebant. Sidonius lib. 1. Epist. 8.+
SYRIARCHAE Sacerdotes provinciae Syricae, de quibus copiose Jacobus Gothofredus ad l. 1. Cod. Th. de Praediis Senator.#
SYRICUS Vide [Siricus].#
SUROCUS Ventus qui Latinis Euronothus, Italis Siroco, vulgo Sudest, apud Sanutum lib. 2. part. 4. cap. 25.#
SYRUPUS Jusculum medicum, quod Serapium Actuario, aliis , ut Myrepso sect. 1. c. 12. 97. et sect. 8. ex Graec. , ut censet Fuchsius, nostris Syrop, in Constitutionibus Siculis lib. 3. tit. 34. §. 4.#
T.
T Litera numeralis quae 160. designat. Unde versus:
T. quoque centenos et sexaginta tenebit.+
TABARDUM Tabardus, Tabaldus, Tunica, seu Sagum militare, Anglis Tabari.+
TABELLA Pytagorica. Vide Sortes Sanctorum [Sors].#
TABELLARIUM Sedes, vel acervus tabularum, vel locus, ubi tabulae servantur. Ugutio.#
TABELLIONES qui Contractuum et testamentorum instrumenta conscribebant, in l. 1. Cod. Th. de Crimine falsi, et alibi passim in utroque Cod. Horum etiam meminit Firmicus Malhes. lib. 6. cap. 2. lib. 8. cap. 28.#
TABENTUM Lapis cabernatus, (sic) in Glossario Longobard. S. Germani Paris. ex Glossis. An ex caverna erutus?#
TABERNA Jus, seu facultas habendi tabernam in villa. Orig. Mutensis Monast. pag. 41. Duae tabernae debent hic esse una vini, altera cerevisiae.#
TABERNAGIUM Mulcta, qua tenentur tabernarii et caupones, qui Statuta Principis de Tabernis transgrediuntur: maxime in pretio potus, quod a Principe imponi quotannis solet, ne et ii graventur, et emptores carius, quam par est, vinum emant.+
TABERNACULUM pro Taberna, usurpat Lex 10. Cod. Theod. de Episcop. Quaestus, quos ex tabernaculis et ergasteriis colligunt.#
TABERNACULARII qui Tabernacula curant in castris, Gallis Fourriers. Petrus Blesensis Epist. 14.+
TABERNARIA Praepositura, seu balia in Monasteriis, Monacho addicta, cui incumbit tabernarum Monasterii cura, seu tabernagia exigendi, apud Innocentium III. PP. lib. 13. Epist. 55.#
TABERNIATICUM Idem videtur, quod , in Diplomate Andronici Jun. apud Phranzem lib. 3. cap. 24.#
TABERNIO Qui frequentat tabernas, vel qui ibi vendit necessaria. Ugutio. Occurrit in Gloss. Isid. et apud Papiam.#
TABETUM Vetus Glossarium Saxonicum Cottonianum: Aecm, Tabetum: Ubi Somnerus, forte Tabes.#
TABLIZARE Vide [Tabula].#
TABORELLUS Vide [Baudosa].#
TABULA Tabula altaris, quae Mensa sancta vulgo dicitur: de qua nos in Descript. S. Sophiae n. 53.+
TABULAMENTUM Sepimentum, cancellus, .+
TABULARE Tabulas praeparare, prosternere, Ugutioni.#
TABULARIA Charta Rogerii Regis Siciliae an. M. 6652. pro Ecclesia Panormitana apud Rocchum Pirrum tom. 1. p. 112. et 147.+
TABULARIUM Officina. Concilium Palentinum an. 1388. c. 5. Permittimus (Judaeis) habere operatoria, tentoria, tabularia seu boticas, etc.#
TABULARII servi per tabulas, seu per instrumenta chartarum manumissi.+
TABULATUM quaevis Tabula. Valerianus Cemeliensis Homil. 20.+
TABULATUS instar tabulae planus. Vita S. Aidoni Episc. Fern. in Hibernia n. 15.+
TABULINUM Vide Hyginum de Castrametatione pag. 3. 11.#
TABUR Thabur, Taburcium, Tamburlum, Tympanum bellicum notissim um, vulgo Tambour, olim Tabour, vel Tabur, aut Tabor, ex Arabico
TACCUNATUS Caesarius Heisterbachensis lib. 12. cap. 20. Calceos sibi novos, et bene taccunatos fieripetivit. Alii codd. habent tacciniatos.#
TACEA Patera, crater, nostris Tasse. Occurrit in Consultatione post Observantias Regni Aragon. pag. 43. v.#
TACOLINUM Italicum Taccolino, genus densioris panni, diversicolori filo contexti.+
TACRA idem quod [Dacra], de qua voce, supra.+
TACTARE Confirmare, in Fleta lib. 2. c. 61. §. 22.#
TACTUM Pavidum, vel nigrum, in Gloss. Longobard. S. Germani Paris. ex Glossis.#
TAEDIARE Taedio affici. Glossae antiquae MSS. Taedet, taediatur.+
TAEDITUDO Taedium, in Gloss. Gr. Lat.#
TAEDIUM Aegritudo. In Concilio Epaonensi can.+
TAFFATA Taffatin, Pannus sericus, quem vulgo Taffetas, dicimus.+
TAFURIA Tafuraria, species Tributi, aut pensitationis, apud Catalanos.+
TAGARA vasis species, apud Lusitanos.+
TAGAX Furunculus. Vett. Glossae in Glossar. Longobard. S. Germani Paris.#
TAGMA Gloss. Gr. Lat. , Cuneum, tagma, cuneus, exercitus. Ex G. .#
TAILLA Silva caedua, Gallis, le Taillis.+
TAIOLA Pedica, qua capiuntur vulpes et lupi, ex Italico Tagliola, apud Petrum de Crescentiis lib. 10. de Agricult. cap. 32.#
TALA Vide [Maleficium].#
TALAMASCA Vetus Gloss. MS. , delusio imaginaria, Talemasca. Theodulfus Aurelianensis in Epigrammate de Talamasca:+
TALARE Vastare, rem invadere, per vim auferre.+
TALARIA Talares, Glossae Gr. Lat. , talaria.+
TALASTRUS Colaphus in talos. Papias.#
TALAVACIUS majoris ac spissioris Clypei species, Gallis olim Talvas.+
TALEA Talia, Tallia, Tallium, voces unius ejusdemque originis, quae nostris Tesseram ligneam significant, in duas partes fissam, in quarum utraque debitum continetur, transversaria quadam caesura denotatum, altera penes emptorem vel debitorem, altera penes venditorem vel creditorem remanente: nostris vulgo Taille.+ Taleta
TALEATA Vetus Charta ex Tabulario Abbatiae S. Stephani de Vallibus: Gamo Ecclesiae detrahere conabatur paludis partem non modicam, et taleatas in palude aedificatas, et prata, et saltuum necessaria.+
TALEMANNI apud Groninganos, dicuntur triumviri, velut Collegii Praesides ac Rectores, eo quod nomine reliquorum verba faciunt in senatu, ut habet Ubbo Emmius in Groninga pag. 61.+
TALEMARII Talemetarii, seu Talemelarii, Gallis, Talemeliers, Panifices, qui panem conficiunt ac vaenum exponunt.+
TALENTUM pro centum libris.+
TALENTUM Animi decretum, voluntas, desiderium, cupiditas, Florentinis et Hispanis, Talento, nostris olim Talent.+
TALGIATA Sanut. lib. 1. part. 1. c. 1.+
TALHADORIUM orbiculus mensarius, super quo edendi cibi discinduntur, nostris olim tailloir.+
TALHENDARIUS Vide Tallia [Talea].#
TALIA Vide [Talea].#
TALIARE Scindere, exscindere, Gall.+
TALIONIS poena, seu reciproca poena, in l. 3.+
TALIOLA . Lex Langob. lib. 1. tit. 22. §. 4.+
TALIORCHUS Ludi vel aleae species.+
TALIPEDARE Titubare: verbum priscum, quasi talis insistere, quod faciunt ; quorum meminit Hippocrates: contra quam Attae, qui primis plantis ambulant.+
TALISMANUS Ita Sacerdotes suos vocant Turcae. Vide Waddingum in Annal. Minorum an. 1342. num. 10.+
TALLIA Praestatio, quae dominis fit a tenentibus seu vassallis, in certis eorum necessitatibus, nostris vulgo Taille: sic dicta a taleis, seu taliis, de quibus supra, hoc est laterculis ligneis, in quibus, caesuris subinde aliquot solutiones exarabantur, parte altera penes dominum, altera penes tenentem, cui vice apochae erat, remanente.+
TALLIO Tallia quae imponitur pro exercitu Regis, nostris Taillon, quasi tallia minor, vel extraordinaria.+
TALLIVI Regestum Comitatus Tolosae ex Camera Comput.+
TALO Talonus, Talus, ex Gallico Talon, vel Italico Tallone.+
TALPA Machina ad suffodiendos muros, sub qua latent, qui cuniculos conficiunt Petrus Tudebodus lib. 3.+
TALTERIUM Silva caedua, Gall.+
TALUREGA Vide [Overcoupunga].#
TALUS Talea, ramus arboris. Lib. 2. Macchab. c. 14. v. 4.+
TAMATA Curia, Ugutioni. Vide [Tagma].#
TAMBURLUM Vide [Tabur].#
TAMISIUM Cribrum, quo farina purgatur, ex Gall. Tamis. Herimannus de Restaurat. S. Martini Tornac. cap. 70. Nec cribro, nec tamisio farina purgabatur.#
TANA Caverna, Ital. Tana, Gall.+
TANACETUM Portio cibaria, ut vocant, Monachica, quae quinque ovis conficiebatur, ut est in Chronico Abb. S. Trudonis lib. 13. pag. 510.#
TANARIA Charta Adefonsi Regis Hispaniae, aerae 1198. in Histor.+
TANDAE Reliqua, Arreragia. Observantiae Regni Aragon. lib. 9. tit.+
TANGANARE Interpellare, Sommer quelqu'un enjustice.+
TANGOMENA Fragmentum Petronii pag. 10.+
TANGERE chartam, Subscribere. Charta Hugonis Comitis et Marchionis an. 936.+
TANNARE Coria subigere, Gall.+
TANNUM Charta Edw. III. Regis Angl. in Monastico Angl. to. 1. p. 507.+
TANOLA Vide [Taliola].#
TANQUAM inquit Galbertus in Prologo ad Vitam S. Caroli Comitis Flandr. non est semper similativum, sed saepe confirmativum. Tanquam enim dicitur in Scriptura sancta pro eo, quod vere est, sicut est ibi: Tanquam sponsus, hoc est vere sponsus.#
TANQHANUM Aresta Parlamenti Pentecostes an. 1285. in Regesto B. fol. 71.+ Taqueha
TANTITAS Exiguitas. Tantitas nostra, apud Flodoardum in Praefat. ad Histor. Rem.+ Tantillitas
TANUTA Telonia, jura viarum, in Jure Hungarico. Albert. Molnarus.#
TAPA Vide [Tappa].#
TAPARDA Vide [Tabardum].#
TAPELUS Charta Longobardica an. 1094 apud Ughellum tom. 7. p. 581.+
TAPESIUM Tapes, aulaeum, Gallis, Tapisserie. Vitae Abbatum S. Albani: Dossale sive tapesium, in quo passio S. Albani figuratur.#
TAPHUS Sepulchrum, ex Gr. .+
TAPIALE Fori Oscae Jacobi I. Regis Aragon. an. 1247. fol. 10.+
TAPINATIO Cum tapinatione aliquid agere, furtim, clanculum more talparum, quas Taupes dicimus, quae sub terra delitescunt, et quae latenter terram suffodiunt.+
TAPINOSIS Tapinositas, Humilitas, : stylus depressior.+
TAPPA Minutatim, ex Theuton.+
TAPPUS Epistomium, truncus ligneus, quo foramen dolii, per quod liquor infunditur, obturatur: Gall.+
TAPTROUGHE In Charta Feudi pag. 162.+
TARABER Historia Longobardorum Ignoti Casinensis cap. 8.+
TARABOCCI Haeretici Anconitani, de quibus Waddingus in Annalib. Minor. an. 1331. 4.#
TARATANTARA Taratantarizare. Ugutio et ex eo Jo. de Janua: Taratantara, indecl. nomen ficticium est, i. ex sono, quem facit dictum.+
TARATA et Tareta, vestis regia et purpurea, Ugutioni.#
TARATRUM Taretrus, Terebra. Joan.+
TARCHAN apud Tartaros dicitur, qui ab omnibus, quae a Rege imponuntur, immunis est, cuique, quidquid in bello spoliorum reportaverit, totum cedit, nec ulla inde Regi pars desumitur.+
TARCASIUS Vide [Turcasia].#
TARDA Mora, Gall. Retardement. Occurrit in Foris Aragon. lib. 1. pag. 34. v. Pro sua negligentia sive tarda.#
TARDILOQUENS qui difficulter loquitur, in Concilio Aquisgranensi II. an. 836. c. 11.+
TARENUS Taris, Moneta aurea, apud Apulos et Siculos.+
TARETA Vide [Tarida].#
TARETRUS Vide [Taratrum].#
TARGA Targica, Targia, Pelta: ex Arabico tarka, et darca, clypeus, ex Bocharto; vel Germanico Tarisch, Besoldo: vel denique ex Bohemorum Tarts, quibus ita dicuntur Scuta praelonga pene totam corporis inferioris partem tegentia, apud Irenicum lib. 4.+
TARGIA navis species. Jacobus de Vitriaco lib 3.+
TARIDA Tarides, Tareta, Terida, Teretes, etc.+
TARINGAE Tarincae, Sudes ferreae, Gallica lingua veteri.+
TARMUS Vermes in carne, in Gloss. Isid. In Gloss. Lat. Gall. >Le ver qui naist du lart. Italis Tarma, est blatta, tinea. Vide Orig. Italicas v. cl. Aegidii Menagii.#
TARISUS Vide Ordericum Vitalem lib. 8. pag. 700.#
TARPETUM Charta Tancredi Comitis Licii an. 1185. apud Ughellum to. 9. pag. 67.+
TARRA Vide [Torra].#
TARSICUS Panni pretiosioris species.+
TARTA Placentae species, Gallis Tarte.+
TARTABOISA Statuta antiqua Canonicorum S. Quintini in Viromanduis: In festo S. Joannis debet Decanus 18. sext. frumenti, et obolos 3. - et 6. humeros salsos, verrem, tartaboisas, venationem, volatilia, carpeiam cum fresia. Infra: Quotiens habemus costam fartam, sunt in costa farta 24. frusta carnis, 24. gallinae, etc.+
TARTARINI Tartari. Chronicon S. Medardi
Suession. an. 1240.+
TARTARISCUS species panni ex Tartaria advecti, vel operis Tartarici.+
TARTARON Moneta aenea Graecanica, Graecis ipsis dicta, a Nicephoro Phoca Imperatore adinventa, ut authores sunt Cedrenus pag. 658. 659. et Zonaras p. 162.+
TARTARUM Joanni de Garlandia in Synonymis Chymicis, scoria de dolio vini, aridae faecis doliariae crustula, vini faex indurata, et doliis adhaerens, Myrepso sect. 1. c. 76. , nostris Tartre, Italis Rasina de botte.+
TARUS Clava, Ugutioni.#
TASCA Jo. de Janua: Pera, sacculus, qui Tasca vulgo vocatur: Italis nempe.+
TASCA Taschia, Praestatio agraria, Agrarium, Campipars.+
TASCODROGITAE Haeretici ita appellati a , quod illis paxillum sonabat, et , nasus, quod inter orandum indicem digitum naso apponerent, ut animi tristitiam, et affectatam quandam sanctitatem prae se ferrent.+
TASSA Taxa. Tassare, Taxare. Vide Sanctuarium Capuanum pag. 602.
Tassa, pro Cumulus. Vide [Tassus].#
TASSALE Matth. Paris an. 1239.+
TASSARE Vide [Tassus].#
TASSELLUS Fimbria, ex Anglico Tassel.+
TASSEGIUM Italis Tasseggio. Statuta Venetor. an. 1242. lib. 5. c. 4. 5.+
TASSUS Tassa, Cumulus, seu strues aristarum, vel foeni: Gallis Tas.+
TASSIA scyphi species, nostris Tasse. Tassia vini pro vini haustu, in Charta an. 1274. in Histor. Eccles. Placentina.#
TATA Nutritius, Paedagogus. Michael Ducas in Hist. Byzant. cap. 35.+
TAU et Thau, Crux, veteribus Gallis: hinc Tau Gallicum apud Virgilium in Priapeis, Quintilianum lib. 8. Inst. Orat. et Ausonium Idyll. 5.+
TAUDREGIL Taudragil, Athaudregil. Lex Bajwar. tit. 3. cap. 12.+
TAVEGA in Usaticis Barcinonensibus. Locum vide in [Escassa].#
TAVERNICA Tavernicalia, Thauernica, Hungaris, judicia dicuntur de liberarum civitatum controversiis, quae remitti solent ad personalem Praefectum, qui Magister Tavernicorum Regalium dicitur in Charta ann. 1308. apud Odoricum Raynaldum n. 24. et in Decretis Ludov.+
TAVILUS operis, qui alias Operarius dicitur. Vide tom. 9. Spicilegii Acheriani p. 141.#
TAUMA Vide [Tau].#
TAUREAE , Athanasio in Epist. ad Solitar. p. 850. , Sozomeno lib. 6. cap. 19. lib. 8. cap. 24.+
TAUROBOLIARE Magnae Deum matri taurobolium, seu boum sacrificium facere, de quo veteres passim Inscriptiones.+
TAURUS qui gregem regit et nunquam vinctus fuit, in pacto Legis Salicae tit. 3. §. 8. ubi Lex Salica habet junctus.+
TAUTO Glossae Isonis Magistri in Prudentium: Setas vocat cilios, quos nos etiam Tautones proprie vocamus. Ita etiam in cod. MS. Bibl. S. Germani Paris.#
TEXAMENTUM Vide Tensamentum [Tensare].#
TAXAGIUM Charta an. 1216.+
TAXARE Taxatio, taxa. Papias: Taxare dicitur aestimare: tractum ab emptoribus, qui taxatione pretii tandem suas voluntates colligunt.+
TAXATUM expeditio bellica, Graecis recentioribus .+
TAXEA Gallis, Laridum, seu lardum. Ita Isidorus lib. 20. Orig. c. 2. et Papias.#
TAXELLUS pro tessellus, Tessellatum opus.+
TAXEMA Petrus Damianus lib. 6. Epist. 26. Quanti sal veneat, utrum annonae modium taxema carius vendat. Vide [Taxare].#
TAXEOTAE Apparitores Principum, Magistratuum, etc. Gloss. Gr. Lat. , apparitor, officialis. Papias: Taxeota, id est officiosus, seu officialis. , apud Palladium in Hist. Lausiaca cap. 63. 67.+
TAXILLI Lusoriae tesserae, Dez. Taxillorum lusores, in Consuet. Siculis lib. 1. tit. 50.#
TAXO Charta Ludovici VII. an. 1058. in Regesto Philippi Augusti Herouvalliano pag. 78.+
TAXTA vel tasta, Instrumentum vulnerum profunditati explorandae inventum, Italis Tasto, nostris Sonde.+
TEAM Vide [Theam].#
TEBENNUM Vestis Senatoria; , Eunapio in Juliano.+
TECHA Simeon Dunelmensis ann. 1144.+
TECLATURA Vide [Theclatura].#
TECTAMENTUM . In Gloss. Gr. Lat.#
TECTOR in Glossis, , ut Tectorium, .+
TECTORA pro tectum, Aedes, enuntiatione Longobardica. Charta Longobardica in Bullario Casinensi to. 2. p. 9.+
TECTUM Super Tectum pro sanitate febris filium ponere, Superstitio, damnata in veteri Poenitent. MS. et apud Cumeanum Abbat. de mensura poenitentiarum cap. 7.+
TECUARIUM Vide Tegurium [Tegorium].#
TEDAS foribus appendere. Synodus Coloniensis an. 1300. c. 20.+ Teda
TEDIALIS Possessio, quae datur contra minores, mente captos, furiosos, etc. in Statutis Mediolanens. parte I. cap. 14. 15.#
TEDINGPENY Vide Tethingpeny [Tethinga].#
TEGA Anastasius in Hormisda PP. Gabata electrina pens. lib. 2. tegas cerei aureas 2. pens. sing. libr. 6.+
TEGIA Fides coopertura. Papias MS. et edit.#
TEGNIO malarum artium, in Glossis antiquis MSS. ex Gr. , ars, fraus. Vide [Thainus].#
TEGNON ex Gr. , Filius. Passio SS. Perpetuae et Felicitatis: Et dixit mihi: Bene venisti, tegnon.#
TEGORIUM Tegurium, Tigurium, Locus seclusus ac superne tectus, a tegere, voce deducta: nisi idem sit quod tugurium.+
TEGULARIA Malefica, dicta quod super tegulas sacrificet. Glossae Antiquae MSS. et Papias. Vide [Tectum].#
TEGUS , in Gloss. Graec. Lat. Infra, , Tegus.#
TEIGITUR Prima pars Canonis, qui in Missa legitur et dicitur post hymnum Angelicum.+
TEIN Vide [Thainus].#
TEISIA Thaisia. Pertica, seu mensura sex pedum, apud nos; vulgo Toise: de qua Consuetudo Burbon. art. 302. et Marchensis art. 215.+
TEITHI Menstrua mulierum, vox Wallica, in Legibus Hoeli Boni cap. 13.#
TELARIUM Ceremoniale Episc. lib. 1. c. 2.+
TELARIUS Vide [Extelarius].#
TELEOPORPHYRUS Totus ex purpura, ex Gr. .+
TELIA Modus agri, aut vineae.+ Tilia
TELLIGRAPHA dicuntur, quae aliis Documenta, seu instrumenta chartarum, Anglis Evidentiae, quod rem evidentem reddant.+
TELOCIUM S. Audoenus lib. 2. Vitae S. Eligii c. 57.+
TELON Teloneum, Tolonium, Toll, Tolnetum, etc.
Tributum de mercibus marinis circa littus acceptum, Ugutioni.+
TELUM proeo omni, quod hominum saluti nocere potest. Capitularia Caroli M. lib. 7. cap. 262.+
TELWORC Opera, inquit Somnerus, ad certum numerum fructuariis imposita, dominorum terram scilicet seminandi, et similia, q. tale-works, a tale, numerus, et work, opus.+
TEMERA pro Temeraria, in Libro manuali Dodanae c. 1. Vide [Agonizatorium], in Appendice.#
TENUS Lex Frision. tit. 14. §. 1. Duo tali de virga praecisi, quos Tenos vocant, etc. Ubi Sicama, tion etiamnum vimen dici, ex quibus corbes fiunt, observat.#
TEMETURA Ebrietas, , in Gloss. Gr. Lat. MSS. ubi editae trementura perperam habent, ex temetum.#
TEMO Temonarii, voces, quae non semel occurrunt in Cod. Theodosiano.+
TEMONATICUM Tributum seu pensitatio pro currus temone.+
TEMPE Montium angustiae, Clusurae, uti docuimus ad Alexiadem pag. 328.+
TEMPERANTIAE libellus, idem, qui libellus poenitentiae, de quo in voce Libellus.+
TEMPERARE Diluere, Gall. Tremper. Lex Longob. lib. 1. tit. 3. §. 4.+
TEMPERIUS Pro Temporius, cui opponitur Serius. Gloss. Gr. Lat.+
TEMPESTARII Tempestuarii, in Capitulari Aquisgran. an. 789. c. 93.+
TEMPESTATIO pro Temptatio, seu Tentatio male legerunt Lud.+
TEMPLARII Templariorum Militum Ordo institutus anno 1118.+
TEMPLA appellatas potissimum paganotum aedes sacras docet Cod. Th. tit. de Paganis, sacrificiis, et templis, locis a Jacobo Gothofredo indicatis in Paratitulo ejusdem tit. §. 3.+
TEMPORALIS Temporales potestates, in l. 47. Cod. Th. de Episcop. qui ibidem saeculares judices appellantur.#
TEMPORANEE Temporius, Gall. de bonne heure.+
TEMPORARE Tempus ducere, (Gall. Temporizer) vel in tempore vivere. Adtemporare, contemporare, simul temporare. Jo. de Janua.#
TEMPORARIE Ad tempus. Salvianus lib. 5. de Gubernat.+
TEMPORINUS Tener, mollis, Gallis, Tendre. Odo Cluniac. lib. 2. de Vita S. Geraldi cap. 27.+
TEMPORIVE Gregorius Tur. lib. 5. Histor. c. 46.+
TEMPTATUS Capitula ad Legem Alamannor. c. 22. edit. Balazianae: Si inclida misa non fuerit, et prisa et temptata fuerit, etc. i. tenta, seu detenta.#
TEMPUS Ad tempus, suo tempore, vel mature, phrasis Gallica, Atemps, vel en son temps.+
TENA vel tenia, Joanni de Janua, A teno dicitur, estque vittarum extremitas dependens diversorum colorum, vel extrema pars vittae, quae dependet coronae.+
TENACIA pro tenacitas usurpatur ab Jona Aurel. Episcopo lib. 3. de Instit. laicali c. 11.#
TENACES Forcipes, in Glossis antiquis MSS. Hispanis Tenazas, nostris Tenailles, a tenendo, inquit Philander ad Vitruvium.+
TENACULA Forceps, in Mamotrecto ad 2. Paralip. c. 4. nostris Tenaille.#
TENACULUM Venabulum, Joanni de Janua. Gloss. Lat. Gall. habet Tenabulum, Retenail, espie.+
TENANDRIUS Statuta Roberti III. Regis Scotiae cap. 4. §. 3.+
TENDA Tabernaculum, tentorium, Gallis Tente.+
TENEATURA Vide [Tenere].#
TENEBRAE Officium Ecclesiasticum, ita appellatum, quod peragitur Feria 4. 5. et 6.+
TENEBRARIUS Vir obscurus, obscuri nominis.+
TENELLUS Obturaculum oris dolii. Jo. Laudensis in Vita S. Petri Damiani Card. n. 22. de dolio, seu tina: Evulso tenello, nihil prorsus vini suscipiunt.#
TENENS forense vocabulum, pro reo, ut contra, Petens pro actore, in Regiam Majestatem lib. 2. c. 2. Occurrit passim in Legibus Scoticis et Anglicis. Vide [Tenere].#
TENERI dicuntur infantes a Patrinis, cum baptizantur, quia revera ab iis in brachiis dextris tenentur, cum Sacerdos orationes baptismales dicit, et cum tingitur.+
TENERE Tenens, Tenetura, Tenedo, Tenezo, Tenementum, etc. Voces fori feudalis.+
TENERIA Manubria balistarum, seu arcubalistarum, Sanuto lib. 2. part. 4. cap. 22.#
TENERIOR Regestum Castri Lidi in Andibus fol. 47.+
TENMANTALE Saxon. ienmanale, seu ienmannaale, ut est in Legibus Edwardi Confess, c. 20.+
TENILIS qui teneri potest, apud Papiam, et in Gloss. Arabico-Lat. Glossae Isidori et Pithoeanae habent tenere.#
TENOR Constantinus Afric. lib. 1. Pantechn. cap. 1.+
TENSA Mensurae species, eadem forte quae [teisia], de qua supra Helgaudus Monachus in Vita Roberti Regis Fr.+
TENSARE Defendere, securum facere, protegere, Ugutioni, et Joanni de Janua. Formulae vett. Bignonii c. 1.+
TENSURA Tensioarcus, Italis Tesa. In Lege Burgund. titulus 46.+
TENTATIO Examen, Essay. Charta Edwardi I.+
TENTIPELLIUM , in Gloss. Lat. Gr. Medicamentum, quo pellis tenditur.#
TENTUS in furto, in Lege Longob. lib. 1. tit. 25. §. 2. 3. 7. In furto ipso deprehensus.#
TENUCLA Cumeanus Abbas de Mensura Poenitentiarum cap. 3.+
TENUS Virgultum, vel ramus de arbore decisus, a Sax.+
TENUS HOC pro Hactenus, dixit autor Vitae S. Isidori Hispalensis in prologo sub finem.#
TENURA Tenuta, Vide [Tenere].#
TEPORARI pro tepescere, apud Gunzonem in Miraculis S. Gengulfi, n. 33.#
TERCERIA Charta Bituricensis an. 1318. Videlicet quinque tercerias super quadam pecia terrae sita subter vadum molendini.#
TERCIOLAGIUM Praestationis species ex vineis; verbi gratiâ pro quadrante vinearum, seu Pour un quart de vignes, demi baril.+
TERETES Vide [Tarida].#
TERGAFUGA dicitur, inquit Papias, quoties milites fugientes a tergo caeduntur.#
TERGILLA diminutivum a tergore: ita pellem et cutem ipsam suis crassam vocat Apicius lib. 4. cap. 3.#
TERGIVERSUTUS Anastasius in Canone PP. Constantinum Diaconum Ecclesiae Syracusanae Rectorem in patrimonio Sicilia constituit, hominem perperam et tergiversutum.+
TERIDA Terrida. Vide [Tarida].#
TERIPES Stapes, Estrier. Ordericus Vitalis lib. 8. pag. 695.+
TERISTRUM Vide [Theristrum].#
TERMEN pro terminus, occurrit apud veteres Agrimensores, in Collatione Legum Mosaicarum, in Epist. 47.+
TERMENTORIUM , in Gloss. Gr. Lat. MS. Editum Cermentorium habet. Legendum videtur Tergimentorium.#
TERMINALES Gloss. Gr. Lat. MS. , Terminales, singulare non habet.+
TERMINARE Capitulare 1. Caroli M. an. 802. c. 22.+
TERMINARII apud Ordines Mendicantes dicuntur, qui habendis per agros cuique conventui addictos concionibus destinantur.+
TERMINATOR Terminatio. in Glossar. Gr. Latin. , terminator exponitur.+
TERMINIA Terminea, Terminus, limes. In Collatione Legis Mosaicae titulus 13. inscribitur, de terminiamota. Et infra: Explicit de terminea mota.#
TERMINUS Pagus, regio terminis suis et limitibus circumscripta, districtus.+
TERMOSITAS Charta Roberti Episcopi Messanensis an. 1094.+
TERMOTIO quasi Terrae motio, terrae motus, Termuoto, vel Tremuoto, Joanni Villaneo, et aliis Scriptoribus Italicis.+
TERNA Vide [Septena], [Tertia].#
TERNIO Julius Africanus lib. 3. Hist. Apostol. Sic Proconsul Septemeum ternionibus flagellorum caesum crucifigi praecepit.#
TERO Charta Ludovici II. Imp. in Chronico S. Vincentii de Vulturno p. 689.+
TERRA Praedium, ager, dominium, nostris Terre. Lex Burgund. tit. 79. §. 1.+
TERRACIA Terratia, Solarium, Italis Teracia, Gall. Terrace.+
TERRACIUM idem, quod [Terratio], de qua voce infra, terra, ager.+
TERRADA Terra, ager. Charta Lotharii Regis Franc. an. 998. to. 8. Spicilegii Acheriani pag. 358. Cum domibus, -- aquis, -- planitiolis sive terradis, etc.#
TERREMERITUM Vide [Meritum].#
TERRAGIUM Agrarium, Gallis Terrage, champart. Terrage ou champart, qui est lamesme chose, in Consuetudine Dunensi art. 50. Burbonensi art. 352.+
TERRALAGIUM Tabularium S. Martini de Campis: In Castro etiam insulae 10. solid. de terralagio, et 2. hospites.#
TERRALLIUM Charta an. 1294. apud v. cl. Dion.+
TERRARII Qui multas terras seu praedia possident: grands terriens, nostris: Terrarum domini, in Synodo Coloniensi an. 1300. c. 11.+ Terrarius
TERRASTENENTES Vide Tenentes [Tenere].#
TERRATICUM idem quod [Terragium]. Quod a Colonis exigitur nomine terrae et agri, quem colunt.+
TERRATIO Vetus Charta apud Baldricum in Chron. Camerac. lib. 1. cap. 27.+
TERRATORIA Matta, sic dicta, quia humi sternebatur, ut quidam volunt.+
TERRATORIUM pro territorium, in Chartis Italicis passim, et in Charta Caroli M. pro Ecclesia Parisiensi in M. Pastorali lib. 19. ch. 56.+
TERRENITAS Dei, Humanitas, , Incarnatio. Occurrit in lib. 1. Miraculorum S. Agili cap. 5.#
TERREATA Charta Odonis Borellide Curtalano, in Tabulario Ecclesiae Carnotensis n. 72.+
TERRENUM Ital. Terreno, nostris Terrain. Rollandinus in Summa Notariae: Domus sita in terreno Ecclesiae S. Joannis in Monte.#
TERRIBULUM Quoddam tormentum, quod terreat reos, et dicitur aterreo. Joan. de Janua. Occurrit etiam in Gloss. Lat. Gall.#
TERRICELLA Campulus, Campellus. Occurrit passim in Chartis Italicis.+ Terriclae
TERRICREPUS Terribilis. Vita S. Guillelmi Abb. Divion. c. 14. Quam lasciva ad omnes pene sermones ore terricrepo juramenta.#
TERRIDA Vide Tarides [Tarida].#
TERRIFINIS pro finis, Terminus. Vetus Charta an. 1099.+
TERRIGENAE Indigenae. Gloss. Gr. Lat. , indigena, terrigena, indigetum.+
TERRIPISCINA Vide [Lacus].#
TERRITORIAE res, Praedia, agri, Gallis Biens de terre. Charta an. 1046.+
TERRITORIUM in Gl. Gr. Lat. .+
TERSANA Charta Raymundi V. Vicecom. Turenensis an. 1296.+
TERSORIUM inter vestes Ecelesiasticas. Charta Hugonis Ducis Burgundiae an. 1077. tom. 6.+
TERRULA Agellus, exiguum praedium, apud Gregorium M. lib. 2. Epist. 2.+
TERRULENTUS Terreus, ex terrula. Occurrit apud Prudentium.#
TERTIA Officium Ecclesiasticum diurnum, quod hora tertia canitur.+
TERTIAGIUM Bulla Clementis VI. PP. data Avinione anno Pontificatus 4.+
TERTIALES Tertia agrorum proscissio. Tabularium Fossatense an. 1276.+
TERTIANA plenae villae. Charta Thomae Regis Manniae et Insularum an. 1055.+
TERTIARE Tertiam partem bohorum conferre, vel auferre: Gall. Tiercer. Charta Theoduini Episcopi Leodiensis apud Aegidium Aureae-vallis Monachum in Gestis Episc. Leod. cap. 1.+
TERTIARIA Vectigalis aut tributi species. Charta Conradi Imp. pro Pisanis Tyrum incolentibus, apud Ughellum to. 3. p. 488.+
TERTIARIUM Modus agri, a Tertiis, de quibus supra, nomen sortitus.+
TERTIARIUS , in Gloss. Gr. Lat.#
TERTIATOR Colonus forte, qui ad Tertium tenet, seu qui tortiam fructuum agri domino pensitae.+
TERTIOLUS Accipitris species minor, Italis Terzoso, nostris Tiercelet. Fridericus II. Imp. lib. 2.+
TERTIONARIA Charta S. Ludovici Regis Fr. pro Abbatia Persiniensi, mens. Majo 1248.+
TERTIUM Tertia pars pretii venditi praedii, quae ad dominum feudalem datur pro laudimio.+
TERTIUS defunctorum dies, olim sacrificio Missae celebratus a Christianis.+
TERTUSSUS Porcellus domesticus, qui domi nutritur, hoc est, inquit Wendelinus, quasi terte-sun, seu tertii gregis; est enim sun, grex, ut alibi observatum.+
TERZAROLUS ex Italico Terzuolo, Academicis Cruscanis, minus velum, quod navis habeat: E nelle galee dicono far il terzuolo, quando si raccoglie un tenzo della vela, e s'attacca al' antenna. Sanutus lib. 2. part. 4. cap. 5.+
TEZA candelae, Gall. Toize de chandelle. Dabantur nempe candelae regiis officialibus ad mensuram tesiae. Charta S. Ludovici Regis Franc. an. 1269.+
TESCUA Joan. de Janua, dicuntur loca, quibus pecora castrantur. Unde Tescuare, castrare, Tescuatores castratores, et Tescuationes, castrationes dicuntur.#
TESQUA Aegidius Aureae-vallis Monach. in Episcopis Leod. c. 5.+
TESSELLUS Messianus Presbyter in Vita S. Caesarii Arelatensis: Coepit sub obtestatione domini multis precibus exposcere a me, ut unum pannum de tessellis illius (S. Caesarii) quem nudo corpore habuisset, sibi ferrem.+
TESSERARII qui tesseras, seu praecepta Ducum per contubernia militum nuntiabant, apud Veget. l. 2. cap. 7.#
TESSERINI Agripenni bicurti, quia ad modum sunt tesserarum, quibus ludimus. Papias et Jo de Janua.#
TESTAE seu testarum confractarum fragmenta, super quibus tyranni nudos volutari cogebant Martyres. S. Augustinus Serm. 13.+
TESTA EVANGELIUM Vide [Textus].#
TESTAGIUM idem quod Capitagium, Census procapite, Cens, quise leve par teste.+
TESTAMENTARIUS Executor testamenti. Leges Alphonsi IX. Regis Castellae part. 6. tit. 10.+
TESTAMENTUM Donatio, seu potius Charta, quae in donationis ac largitionis argumentum conscribitur.+
TESTARE Testari, testimonium dicere. Lex Bajwar. tit. 16. cap. 2.+
TESTATIO jus dicitur, quod Episcopi habebant disponendi de quarta, interdum nona parte relictorum de testamentis, in pios scilicet usus; quod quidem inde manavit, quod antiquitus statutum fuit, ut rerum, quae in testamento relinquerentur, autoritate Ecclesiae distributio deinceps fieret, et ut Episcopis ac Praelatis, in pios, sicuti diximus, usus, certam eorum quantitatem distribuere liceret.+
TESTATOR Patronus, intercessor. Liber 2. Miraculor. S. Bertini cap. 7.+
TESTEIA Tesceia, Capit. Caroli C. tit. 12. c. 13.+
TESTES Statuta Synodalia Nicolai Episcopi Andegavensis an. 1263.+
TESTIS Teste me ipso, vel Teste Rege, formula Chartis Regum Angliae passim adscripta, cum scilicet a Proceribus non sat scribitur; sed a solo Rege; quam suggillavit olim Plus II. PP. in mandato Henrici VI. l. 3.+
TESTIMONIALES Diplomata vel Epistolae, quae a Principibus conceduntur iis, qui militiam sub armorum labore exegerunt, quibus, in emeritaen ulitiae praemium, in Protectorum, Praepositorum, vel Tribunorum ordinem ii adscribuntur.+
TESTIMONIARE Testimonium dicere, Gall. Tesmoigner, in Capitul. ad Legem Salicam c. 11.+
TESTIMONIUM Testis, unde Gallis Tesmoin. Capitulare an. 779. c. 19.+
TESTINIA Armaturae species. Testamentum Ranimiri Regis Aragon. aerae 1099.+
TESTINUM Lex Familiae Burchardi Episcopi Wormaciensis: Nihil juret; sed in testino Scabinorum sit. Ubi testimonio legendum nemo non videt.#
TESTIPHADIUM Iso Magister in Glossis: Fulchra: sustentacula vel lectorum, vel aliarum rerum, quae Testiphadia nominamus. Leg. Stibadia, ex Gr. .#
TESTONES Additamentum 1. Legis Burgundion. tit. 11.+ Teston
TESTULA Vide Testa [Testae].#
TESTUS Vide [Textus].#
TESURA Vide [Tensare].#
TETA Servius ad Eclog. 1. Virgil. Palumbes, quas vulgus Tetas vocat.#
TETHINGA vel Tithinga, pro Decania et Friborgus, interdum pro Trithinga, quae vide suis locis.+
TETIX Miracula ult. S. Joannis Beverlacensis num. 4.+
TETMALLUM pro Mallum, Placitum. Pancharta Nigra S. Martini Turon. an. Odonis Regis... Data est hujus cessionis auctoritas 11.+
TETRA Ex Gr. , Quatuor. Althelmus de Laude virginum:
Helias vates, quem tetra volumina Regum
Insignem memor ant virtutum ternia fretum.#
TETRACTY vox Gr. . Ingobertus Caroli M. scriba:
Rex coeli dominus solita pietate redundans
Hunc Carolum Regem terrae dilexit herilem.+
TETRADA in Poenitentiali Halithgarii, dicitur quarta feria, cujusque septimanae, ex Gr. .+
TETRANS Groma, ferramentum Geometricum. Incertus Agrimensor: In quam partem verteris, tetrantem pones.+
TETRANSITON Hypomnesticum de Anastasio Apocrisiario, in Anastasii Bibl. Collectaneis p. 257.+
TETRANUS pravus, tenebrosus, a teter. Ugutio, et Joannes de Janua.#
TETRARDUS Quartanus, Papiae MS. Editus Tetrerdus habet. Ex Gr.#
TETRASSARIUS Semuncia, apud Marcellinum Empiricum: , apud Arrianum in Epictetum: , unciam vocari Cleopatra scribit.#
TETRAVELUM Velum quadruplex, seu vela quatuor, quae in circuitu Ciborii, quo altare tegitur, expandi solent, uti pluribus docuimus in descriptione aedis Sophianae n. 65.+
TETRICARE Tetricum esse. Alexander Necham: Tetricat, quotiens quis surgendo pigrescit. Alludit ad illud Eccl. Et hora surgendi non tetrices.#
TETRIMENTUM nutrimentum. Papias.#
TEUTONA Gloss. Aelfrici, Clava, vel cateia, vel Teutona, ane cnne ecea.#
TEXAGA in Glossis vett. est intra tecta, quomodo accipi videtur in Lege Salica tit. 11. §. 4.+
TEXTILICINIUM pro textilicium. Hugo Eterianus in praefat. in lib. 3.+
TEXTORES Haeretici Albigenses, seu Cathari, quos Galli Tixerans, vocabant. Vide in [Pifli].#
TEXTRINUM Locus, ubi naves fabricantur, i. navalia. Est etiam locus, ubi foeminae texunt telas. Papias.#
TEXTUS Liber seu Codex Evangeliorum, qui inter Cimelia Ecclesiastica reponi solet, auro gemmisque ut plurimum exornatus, aureis etiam interdum characteribus exaratus.+
TH seu . Character Graecus, qui , seu obitum designat, in Necrologiis Monasteriorum.+
THABIT Pannus sericus undulatus, vulgo nostris etiamnum Tabis.+
THAINUS Thaynus, Thanus, nomen dignitatis apud Anglo-Saxones, quae varia tamen fuit; duplicem enim Thaynorum ordinem statuunt Leges Kanuti Regis c. 97.+
THALAMUS Domus, palatium, vel cubiculum.+
THALAPSICUM opus. Bibliothecarius in Paschali II. apud Baronium an. 1118.+
THALITARIUM Cosmas Pragensis in Chronico Bohem. p. 5.+
THANAGIUM Vide [Thainus].#
THANYA Sinus, piscatura, foetus, in jure Hungarico. Sambucus.#
THARCASSIUS Mauritius Catanensis Episcop. de Corporis S. Agathae translat. apud Rocchum Pirrum: Artus vero reliquos, ne quovis indicio possint detegi, quos vulgo Tharcassios nominant, attulerunt.+
THASCHIA Leges Henrici I. Regis Angl. cap. 78.+
THAU Vide [Tau].#
THAVERNICA Vide [Tavernica].#
THAUMA Freculfus to. 2. Chron. lib. 5. cap. 10.+
THEADA Lex Salica tit. 48. Ista omnia alii tres testes jurati dicere debent, quoniam in mallo legitimo, vel ante Regem, ille qui accepit in laisum suum fortunam in mallo publico, hoc est ante theada, vel tungenum, etc.+
THEAM Them, Thema, Themum, voces Saxonicae.+
THEATRAPUS Vox corrupta, in S. Martini PP. Donatione Blandiniensi Monasterio facta: Datum 14.+
THEATROQUINEGIUM ex Gr. . Julianus Antecessor Constit. 98.+
THECA , Capsa Sanctorum reliquiis instructa.+
THECULIOLA Albertus Stadensis Abbas p. 187.+
THECLATURA vel Teclatura, Caesura, incisio in arbore, quae vice termini est; ejusmodi vero incisiones in arboribus, Eclats, et Eclatures, etiamnum vulgo dicimus; vel certe incisionum avulsas particulas, quasi Teclatures.+
THEFBOTE Furti compensatio vel mulcta, a Saxon.+
THEGENES Vide [Thainus].#
THELODIVES qui dives videri vult. Utitur S. Augustinus Epist. 59.#
THELOHUMILIS qui humilis videri vult, , affectat, apud eundem S. Augustin. Epist. 59.#
THELO Theloneum. Vide Teloneum [Telon].#
THELOSAPIENS qui sapiens videri vult, . Utitur pariter S. Augustinus Epist. 59.#
THEMA Papiae, Vittarum extremitas dependens diversorum colorum. Themae, infulae, ligaturae, vittae sacrae. Sed legendum theniae, vel taeniae.#
THEMATA Regiones, provinciae, ita dictae a legionibus, quae in iis praesidio erant.+
THEMANATALE Monasticum Anglican. to. 2. p. 201.+
THEME Vide [Theam].#
THEMITIAE In Tabula decimationum legitur, Decimae de Themitiis, idemque exponitur Trees plande a in the field for sencing, id est, arbores, in agris satae sepium fovendarum gratiâ Spelm.#
THENAGIUM Vide Thaynus [Thainus].#
THENCA Pactus Legis Salicae tit. 11. §. 8.+
THENEDING-PENY Vide Teding-peny [Tethinga].#
THENERIUM Provinciale Ecclesiae Cantuariensis lib. 3. tit. 16.+
THEOLOGUS in singulis Ecclesiis Cathedralibus, qui Sacerdotes et alios in sacra pagina doceat, et in his praesertim informet, quae ad curam animarum spectare noscuntur, institutus Statuto Concilii Lateranensis sub Innoc. III. c. 11.+
THEOLOQUELARIUS vox hybrida, Theologus, qui de Deo loquitur.+
THEOMACHA Deum impugnans, venefica, saga, malefica, in vita S. Samsonis Episc. Dolensis lib. 1. cap. 26. 27.#
THEOPHANIA Dies Christi Natalis, .+
THEOPROPIA S. Augustinus Epist. 158.+
THEOSOPHUS ex Gr. , Theologus, Theologiae peritus, vel qui Deum sapit.+
THEOTHECA quasi , Pyxis, in qua reponitur sacra Eucharistia, aegris deferenda.+
THEOTISCI Theodisci, Theutones, Germani, unde Theodisca lingua, apud Servium in 8.+Tuitisci
THERISTOTIDES in Gloss. Saxonico MS. apud Somnerum, exponitur aean ieela, ubi theristrum corrigendum putat.#
THERISTRUM Teristrum, genus pallii muliebris, Eucherio Lugdun. Hieronymus in Esaiam: nos possumus appellare palliola, quibus obvoluta est Rebecca, et hodie quoque Arabiae et Mesopotamiae operiuntur feminae, eo quod id est in aestate et caumate, corpora protegant feminarum.+
THERMARIUM Thermae. Gloss. Saxon. Aelfrici: Balnearium vel Thermarium, baeh-hu. i. domus thermarum.#
THERMIPHILAE pro Thermopylae, quaevis montium angustiae, clusurae.+
THESAURARIUM pro Thesaurus, apud S. Augustin. enarrat. in Psal. 48.+
THESAURARIUS Thesauri Regii custos. Desiderius Thesaurarius Dagoberti Regis, in ejusdem Regis praecepto de Episcopali dignitate Cadurcae urbis eidem Desiderio collata.+
THESAURENSES Officiales Comitis Thesaurorum dicuntur in lege 14.+
THESAURUS seu Thesauri inventio, inter Jura Regia accensetur in Legibus Edwardi Confess. c. 14.+
THESEUS mensis, in Hepidanni Annalibus an. 973.+
THEDSINDUS idem qui [Thainus], de qua voce supra. Leges Henrici I. Regis Angl. cap. 69.+
THETHINGPANYE Vide [Tedingpeny].#
THEU Tho et Thue. Vide Cunna.#
THEUMA pro Thema. Willelm. Brito in Prologo ad Philippid.
Rursus ut aggrediar prolixius edere theuma.#
THEUSEBIA ex Gr. , pietas. Ordericus Vital. lib. 8. pag. 708. Sed in pace Dei cultores legali theusebia tripudiare sineret.#
THEYN Liber, ut Thett, servus, in Fleta lib. 1. cap. 47. §. 26. idem qui Thingus, de qua voce mox. Vide [Thainus].#
THIA Vide [Thius].#
THIEFBUTE Vide [Thefbote].#
THILAC Vide [Tyhtlan].#
THINGARE Donare, vox Longobardica, in Lege Longob. lib. 2.+
THINGUS idem qui [Thainus], de qua voce supra, a Saxonico en, vel ein, minister, baro, homo, liber.+
THIUBDA Furtum, Germanis Dieb, Otfrido lib. 4. cap. 7. et Willeramo, Thiob, Saxonibus e. Ita inscribitur titulus 3. Legis Frisonum.#
THIUPHADUS Dignitas in Aula Regum Gothicorum Hispan. sed ex inferioribus prima: scilicet post Duces, Comites, et Gardingos.+
THIUS ex Graeco , Patruus. Italis Zio. Codex Carolinus Epist. 93.+ Thia
THOALAFTI Vide [Chunna].#
THOKEI Piscis genus, cujus fit mentio, inquit Cowellus, an. 22. Edw. IV. cap. 2.#
THOL Vide Telonium [Telon].#
THOLUS Glossae Antiquae MSS. Tolum, fastigium templi retundum, sive cerebrum camerae.+
THORACIDA Imago pectore tenus: . Trebellius Pollio in Claudio: Expressa thorace vultus imago.+
THORACOMACHUS Anonymus de rebus bellicis.+
THORGHOREHNGH Charta Waldemari Regis Daniae an. 1326.+
THOSCA Liber Chirographorum Absiae fol. 86. Et caetera omnia praeter unam thoscam, et unum pratum. Ita fol. 189. Vide Planitium [Planitia], [Tosca].#
THRENARE Plangere, ex Gr. . Paschasius Radbertus in Epitaphio Vualae Abbat. Corbejensis lib. 1. cap. 8.+
THRENGUS Vide Drengus [Drench].#
THRETIUM Fragmentum Petronii pag. 70.+
THRENO Vide [Tremum].#
THREUS Ex filio nepos, quasi tertius ab avo: nam threus, in Vett. Glossis est tertius. Angli Three. pro tres dicunt.+
THRYMSA genus nummi Anglo-Saxonici. In Legibus Aethelstani, ubi omnium capita aestimantur, haec habentur: Archiepiscopus et Satrapa (qui cole dictus est) 15000.+
THRONI Angeli ex primo hierarchiae Angelicae gradu, cujus appellationis variae recensentur causae a S. Dionysio cap. 7.+
THROTEBOLLA Guttur, vox Saxon. Leges Henrici I. Regis cap. 93. Gurgullio vel throtebolla. Ubi alii codd. praeferunt Wrotebolla.#
THUBDA in Lege Frisionum tit. 3. ubi Sicama Thiaftha rescribendum censet. Hodie enim thiaeff, vel thieff, furtum, thiaftha appellant Frisii.#
THUMELUM Leges Inae Regis cap. 55.+
THUR Getarum et Gothorum Deus, cui sanguinem mactabant hominum, ut est apud Dudonem lib.+
THURARIUM Vide [Acerra].#
THURARII Pigmentarii. Vide Interpretem Juvenal. Sat. 1. v. 52.#
THURCIBALDUS Vide Curcimbladus.#
THURIBULUM Vas, in quo thus reponitur: inter ministeria sacra vulgo accensetur. Alcuinus Poem. 3.# Turabulum
THURICREMIUM Incensarium, quia in eo crematur thus, Ugutioni.+
THURIDUS et Thureus, de thure exiens, vel ad thus pertinens, vel fumosus.+
THURIFERARIUS Acolytus, qui incensarium in Ecclesia defert, qui et portator thuribuli dicitur ab Hugone a S. Victore lib. 1. Speculi Eccl. cap. 7.+
THURIFICARE Thura adolere, sacrificare. Acta Marcelli PP. Deferatur tripoda, et thurificent Majestatibus. Lex 12.+
THURIFICATI Vide Sanctificati.#
THURIFEX Sacerdos: Thurificium, Sacerdotium: Thurificina, locus, ubi thus efficitur, vel spargitur, vel sacrificatur. Ugutio.#
THUS masculum. Ugutio: Thus, quaedam materies apud nos dicitur masculum, quia sit natura rotundum, in modum testiculorum, reliquum vero planum et pene scabiosum.#
THWERTNIK Charta Regis Angliae Ricardi II. apud Spelmannum: Concessimus etiam communitati praedictae (Cestrescirae) - quod habeat omnes libertates, eidem communitati per Ranulphum dudum Comitem Cestriae concessas, etc.+
THYMIAMA dicitur Ugutioni, quaedam confectio diversarum specierum, quam Sacerdos in altari thymiamatis adolebat. Exod. 30.+
THYMIAMATERIUM Thuribulum, vas, in quo thymiama servatur.+
THYTHUITI Leges Henrici I. Regis Angl. cap. 69.+
THYMPHANA Modiolos rotarum dicere possumus. Glossarium Longobard. S. Germani Paris. ex Glossis antiquis.#
TIA Vide in [Thius].#
TIBICINES Fulera bifurca, quibus domus sustentatur, quae aliter Destines dicuntur. Jo. de Janua.#
TIBIN Scirpus, vel genus vasculi in modum scrinii, ex virgultis agrestibus contextum. Jo. de. Janua.#
TIBRACA Vide Tybrugus [Tubrucus].#
TIBRILLUM Charta Ludovici Pii Imp. pro Abbatia S. Dionysii, apud Doubletum pag. 740.+
TICHODIFRUS ex Gr. genus machinae ex rei suae commoditate Graeca appellatione vocabuli sumpsit exordium, eo quod per hunc facilior in murum paretur ascensus, ante balistae semper ducendus incessum, quo protectior eadem balista operetur.+
TICIMIUM pecoris, in Legibus Adestani Regis. Vide [Blanhornum].#
TIENMANNATALA Vide [Tenmantale].#
TIGELLUM pro tigillum. Occurrit in vita SS. Severini et Victorini n. 12.#
TIGNUM genus bestiae, foeminini generis, in Glossario Longobardico S. Germani Paris. ex Glossis antiquis.#
TIGRIS Ensis Spatha. Gregorius Turon. de Gloria Confess. cap. 42.+
TIGURIUM Vide Tegurium [Tegorium].#
TIHINDUS Leges Henrici I. Regis Angl. cap. 9.+
TIHLA seu ihla, Saxonibus Accusatio, postulatio, compellatio, quasi titulus accusatorius. Leges Ganuti Regis Angl. c. 62.+
TILIA Vide in [Telia].#
TILLUM Vita S. Samsonis Episc. Dolens. lib. 1. cap. 16. Venenum poculo miscuit, tillum quoddam fricans, dedit ei bibere.#
TILPTALIUM Linteolum minutissime carminatum, sive carpia.+
TAMBERLODE Servitutis genus, quo vassallus obligatur materiam sive lignum de silva, ubi prosternitur, ad domini sui domum devehere: a Saxon.+
TIMBRELLUS Timbrelius, Tinnelius, Parvus cetus. Sic Skenaeus de verborum significat.#
TIMBRIUM Fasciculus, vel certus numerus pretiosarum pellium, cujusmodi sunt Marturum, Murium Ponticorum, etc.+
TIMBRUM Charta Martini Regis Aragonum apud Brizium Martinezium in hist. Pinnatensi lib. 1. cap. 47.+
TIMONAGIUM Charta Willelmi Cardinalis Archiep. Remensis an. 1182.+
TIMORARE Timorem incutere, apud Ottonem Morenam in hist. rerum Laudensium pag. 46. 54.#
TIMORATUS Wippo de vita Chunradi Salici pag. 428.+
TIMOROSUS Timidus, Gallis Peureux, Constantinus Afric.+
TINA Lib. 3. Reg. cap. 10.+
TINA seu Tyna. Vas grande ligneum tam lavationibus, quam condendis vinis paratum, quod vocabulum usurpatum a Varrone tradit Nonius.+
TINC Ligo exponitur, in glossa interlineari in Grammatica MS. Smaragdi.#
TINCA apud Mundinum de Anatomia pag. 172. Italis tinca, est piscis, qui Lat. Merula, Gallis Tenche. Ausonius in Mosella:#
TINCTA Tinctura. Lucifer Calaritanus lib. Moriendum esse pro Dei filio: Recordare --- quantos per abrupta una tincta subscriptionis tuae dejecerit.+
TINEA Scabies, ex Gall. tigne. Occurrit apud Folcardum in vita S. Joannis Episcopi Eboracensis n. 2.#
TINGERE Baptizare, baptismum impertiri. S. Cyprianus epist. 71.+
TINNIOLUM Tintinnabulum. Vita S. Hilarii Arelatensis: Videt se sacris interesse mysteriis, intuetur tunicae Aaron quondam Pontificis tegmine decoratum, -- tinniola etiam commota gressibus incedentis, et intrinsecus malogranatis illisa clarum personabant extrinsecus salutiferumque tinnitum.+ Tinnibulum
TINNULUS Sonitus ex aere aut ferro percusso. Glossae Gr. Lat.+
TINPENI pro tributi specie, apud Anglos: forte quod pro fodinis stanneis pendebatur: ex Anglo-Sax.+
TINTA Charta an. 1083. apud Ughellum to. 4. p. 1457.+
TINTINNABULUM Campana, quae pulsatur in triclinio et in refectorio Monachorum, apud Beletum de Divin. offic. c. 86.+
TINTINNUM Tintinnabulum armentorum collo appensum. Lex Burgund. tit. 4. §. 5.+
TINTORIA Officina tinctoria, ubi tinguntur panni, in charta Caroli II. Regis Siciliae apud Ughollum to. 9. Ital. sacrae pag. 929. Vide [Tincta].#
TIOCIUM Charta Longobardica an. 745.+
TIRALLA Chron. Ceccanense, seu Fossae novae an. 1196.+
TIPETTUM Concilium Londinense an. 1342. cap. 2.+
TIRANNI Trabes, quibus aedium muri continentur, Gallis Tirans. Historia Vezeliacensis lib. 4. pag.+
TIRATORIUM Charta an. 1263. ex Regesto 31.+
TIRONATUM Rudimen, , in Glossis MSS. Regiis cod. 1013. Tyrocinium. Vid. Canon. Eccles. Afric. c. 90.#
TIROGRILLUM perperam legit apud Willelmum Armoricum lib. 1. Philippidos Spelmannus, pro Cirogrillum [Chirogryllus]. Vide in hac voce.#
TIRRENUS Vide [Tarenus].#
TITHINGA Vide [Tethinga].#
TITIONARI Titionibus praeparare, eos in ignem mittere. Ugutioni. Nos Tisonner dicimus.#
TITIONARIUM Locus ignis, ubi titiones morantur. Ugutio.#
TITULARE Titulo praesignire, exornare. Tertullianus lib. de Anima c. 13.+
TITULOS apponere, seu Tabulas inscriptas , cum velis purpureis, ut est apud Agathiam lib. 5.+
TIA Tius. Vide [Thius].#
TOACULA Toalia, Tobalea, Toballia, Togilla, Tuella, Gall. Touaille: Kero Monaeh.+ Tobalia
TOBANCULA vel ornamentum est pancae. Ita Glossae MSS. sed videtur legendum tobacula. Vide supra in hac voce.#
TOCA Tocha. Glossae Isidori: Toca, is calculus dictus est, computo solo pilis quod sibi componunt.
Calx enim est lapis, calculus diminutivum.+
TODERICUM Leo Ost. lib. 3. c. 11.+
TODA Todinus, Todere. Ugutio: Toda est avis, quae non habet ossa in tibiis, quare semper est in motu, unde Todius (al. todinus) dicitur ille, qui velociter todet, et movetur ad modum todae, et todere, moveri, et tremere ad modum todae.+
TODINUS Gracilis, quomodo, todu, vulgus nostrum usurpat: Erant et tibiae et Cruscula gracilitate todina gradiendi usibus inepta penitus et inutilia.+
TODONUS Gallus, Joanni de Janua.#
TOFTA Toftum, Covvello, est locus, ubi stetit aedificium, nostris Masure: Reynerio vero, est genus luci parvuli, seu loci, consiti arboribus minusculis.+
TOFUS Vide [Tufus].#
TOGIFORIUM Locus, ubi Scholastici disputant: Papias.+
TOGILLA Vide [Toacula].#
TOGINATIO Satietas nauseativa, Matthaeo Silvatico.#
TOGIPURIUM Toga pura. Papias et Gloss. MS. Reg.#
TOLARIUM Fragmentum Petronii: Donec advenerunt ministri, ac tolaria proposuerunt loris, in quibus retia erant puta, subsessoresque cum venabulis, An toralia? [torale] Vide in hac voce.+
TOL Toln, Tolnetum, etc. Vide Telonium [Telon].#
TOLERATIO Ususfructus. Charta Christinae, filiae Bermundi II. Regis aerae 1062.+
TOLES Vide [Tusillae].#
TOLETUM Vide in Telo.#
TOLFFMYNING Mensurae species apud Danos, de qua sic Andreas Suenonis Archiep.+
TOLINGPENY to. 2. Monastici Anglic. pag. 286. ubi forte legendum [Tedingpeny]. Vide in hac voce.#
TOLLENUM pro tolleno, seu Machina, qua hauriuntur aquae, pondere praegravante alterum ejus finem, apud Festum. Jo. de Janua: Tollinum, a tollo, lis, lignum puteorum, quo hauritur aqua. Lax Longob. lib. 1. tit. 9. §. 24.+
TOLSESTER Praestatio pro confectione cerevisiae.+
TOLTA Tulta, Exactio, quae per vim fit, quod contra jus tollitur, quodvis tributum, etc. Charta Radulfi de Balgentiaco an. 1085.+
TOLTUS Tultus, Ablatus.+
TOMA Tomantula. Papias: Toma, Tomantula, Pantia, vulgo tomacellus.+
TOMBA Vide [Tumba].#
TOMENTATII sagi, in Regula Magistri cap. 81. stragula, seu lectalia ex tomento.#
TOMOLA Vide [Tumba].#
TOMUS Libellus, codex, membrana. Marcellinus Comes in Chron.+
TONABULUM Sonus, vel tintinnabulum, Jo. de Janua.#
TONDERARE pro tondere. Utitur Felix Monachus Gyrwensis in Vita S. Guthlaci c. 21.#
TONDERE alium contra Legem, in Lege Alamann. cap. 65. §. 1.+
TONDERO tonsura altissimarum ovium, Papiae. In MS. Tondicrum.#
TONENEA Formula Andegav. 1. Cido tibi bracile valente solidus tantus, toneneas tantas, lectario ad lecto restito valento solidus tantus, etc.#
TONGILLATIM Singulatim. Papias.#
TONNA Tributi species. Charta Berengeri Comit. Provinciae an. 1235.+
TONITRABILIS , in Gloss. Gr. Lat. MS. Editum tomptabilis, habet.+
TONNEURS Exactionis species apud Metenses, in Charta an. 1226.+
TONSORES Matth. Westmonasteriensis an. 1247.+
TONSURA Ecclesiastica. Isidorus lib. 2. de Eccl. Offic. cap. 4.+
TONSURATORES Exactores, quasi tonsores plebis. Gregorius M. lib. 10. Epist. 47.+
TONSURARI dicuntur Clerici, qui tonsuram seu Coronam Clericalem accipiunt, in Concilio Meldensi an. 845. c. 58. apud Nicolaum I. Epist. 7. etc.+Tonsuratus
TONUS Joannes Abrincensis Episcopus de Offic. Eccl. pag. 63. Tres Psalmi - in tono dicantur. Id est voce altiori, et cantu inflexo, seu Gregoriano.#
TOPARCHILITER Glossae MSS. Toparcha Princeps unius loci. Toparchiliter, Principaliter.#
TOPAZIO Topazus. Alvarus in Vita S. Eulogii: Ornavi titulum decoris tui unionibus miro candore niventibus, et topazione fulgenti, etc.#
TOPAZIUM pro typarium, habetur apud Matthaeum Paris an. 1246.+
TOPHUS Tophosus. Vide Tuphus.#
TOPOTERITI Vide [Lociservator].#
TOROC Gurgulio,: ita in Glossa interlineari in Grammatica MS. Smaragdi.#
TORAGIUM ornatus vel minutus, et dicitur a torus.+
TORALE Supellex lectaria: nam torum Latini vocant, quidquid lecto instruendo ac insternendo conducit. Gloss. Lat. Gr. Torale, .+
TORALLUM eadem, ut videtur, notione, ac torale. Charta Communiae Bituricensis an. 1181.+
TORALLUS Collis, idem quod [Toro].+
TORCARE Detergere, ex Gall. Torcher. Fleta lib. 2. c. 78. §. 2. Boves striliare, tor???are.#
TORCHIA Funale tortitium, Gall. Torche. Knyghton lib. 5.+
TORCIA Torsia, Agger ad Ligeris ripas, quo hiemales fluminis exundationes comprimantur.+
TORELAGIUM Vide Torrale [Torra].#
TOREUMA Vas, opus caelatum. Gloss. Gr. Lat. , Toreuma.+
TORIA Panis incisus, Papiae: sed videtur legendum [torta]. Vide in hac voce. Est enim incisus, incisionibus notatus et distinctus.#
TORITUS Vide in [Escotus].#
TORMENTARE Torquere, Gall. Tormenter. Arnoldus Lubec. lib. 2. c. 16.+
TORMENTUM est omnium intestinorum vexatio. Vide Caelium Aurelian. lib. 3. Acutor. cap. 17.+
TORMOVELAE Hybernis dicuntur trabes transversariae, ad portas, vel in aditu viae alicujus, quâ arceri equi aut currus solent: vel crates mobiles, aut septa, quibus pratorum claudi ingressus solet.+
TORNA Duellum, ex formula recepta, quod qui duello rem probaturus esset, tornari ad duellum diceretur.+
TORNADIZ Qui religionem suam ejuravit, et ad aliam se convertit, qui s'est retourne, ut vulgo loquimur.+
TORNALE opus. Lib. 1. Miraculorum S. Richarii c. 13.+
TORNALERI Charta an. 1273. in Regesto Homagiorum Nobilium Aquitaniae fol. 12.+
TORNAMENTUM Praelium hostile. Epist. 73. ex Francicis to. 4.+
TORNARE Divertere, deflectere: unde in vocibus, quibus Duces inter praeliandum utebantur, illa erat: Torna, i. deflecte, apud Mauricium in Strategicis. Gloss. Arabico-Lat.+
TORNARIUM Charta Brzetislai Bohemiae Ducis circa an. 1052. apud Bohuslaum Balbinum in Histor. Bohemica p. 191.#
TORNATIO Praelium, conflictus, quomodo Torneamentum usurpari diximus.+
TORNATRICES Saltatrices, mimae. Hincmarus in Capitul. ad Presbyteros dioecesis suae cap. 14.+
TORNATURA Modus agri, apud Bononienses Italos praesertim, ut colligitur ex Rollandino in Tractatu seu Summa de Notaria scripta an. 1265.+
TORNEAMENTUM Autor Breviloqui: Torneamenta dicuntur quaedam nundinae, vel foriae, in quibus Milites ex edicto convenire solent, et ad ostensionem virium suarum et audaciae temere congregari, vel congredi.+
TORNELLA Turricula, Gall. Tournelle. Rigordus an. 1190.+
TORNERIA Torneamenta, hastiludia, Tournois. Historia Cortusiorum lib. 4. c. 6.+
TORNETA Torneamentum. Theodericus Abbas l. 1. Vitae S. Bernardi cap. 11.+ Tornio
TORNETTUM vox Falconariorum. Fridericus II. Imp. lib. 2. de Arte venandi cap. 40.+
TORNITALIA Glossae Isonis Magistri ad Prudentii Psychomach. Toreumata; celaturae, vel tornitalia. Legendum forte Tornatilia.#
TORNUM Bellicae machinae species. Charta Petri Regni Majoricarum Domini an. 1232.+
TORNUS Compensatio, Gall. Retour. Charta R. Episcopi Carnotensis an. 1197.+
TORNUTIO Vertigo, . Ardo in Vita S. Benedicti Anianensis c. 38.+
TORO Toronus, Torus, Turonus, Collis cacuminatus, et rotundus.+
TORQUIMENTUM . Gloss. Gr. Lat. MS. Editum habet Tormentum.#
TORRA Tarra, seu Tharra, Locus vel fornax, in quo torretur avena, quae olim Alamannis, ut et hodie, Turgaviis maxime, in cibo et pulmento fuit.+ Torrale
TORRENTULUS Parvus torrens, rivulus, fluviolus. Charta Fulconis Comitis Andegav. an. 1033. in Histor. S. Nicolai Andegav. pag. 6.+
TORSATORIUM Glossae MSS. Laceroli, Torsatoria.#
TORSIA Vide [Torcia].#
TORTA Placenta, nostris Tourte. Guill. Brito in Vocab.+
TORTILOQUIUM Gloss. Gr. Lat. , Tortiloquium.+
TORTIONARIUM Glossae MSS. Sanna, tortiondrium.#
TORTIRELLA Tortorella, Machinae bellicae species. Rollandinus in Chron. lib. 1. c. 12.+
TORTISIUS Tortitius, Teda, Torses, vel Torches, nostris. Synodus Exoniensis an. 1287. c. 4.+
TORTITUDO Gibbositas, apud Constantinum Afric. lib. 2. Pantechn. c. 8.+
TORTUA Testulo, ex Gallico Tortue, apud Silvestrum Girald. in Topogr. Hibern. Dist. 1. cap. 7.#
TORTUCA Matthaeo Silvatico, testudo enuda.#
TORTULA Vide [Torta].#
TORTURAE Cruciatus, Tormenta, seu supplicia, quibus ad eruendam a reis confessionem judices uti solent: Gallis Tortures.+ Tortura
TORTUS Tortum, Damnum, injustitia, vis, violentia alicui illata.+
TORTUS Torques. Eustochius in Vita S. Pelagiae meretricis c. 11.+
TORUM Charta Longobardica an. 774. apud Ughellum to. 8. p. 34.+
TOSCA Charta Theobaudi Chabot, ex Tabulario Absiensi, apud Sammarthanos: Donamus siquidem libere Deo et S. Mariae et habitatoribus Absiae - in praemisso feodo 2.+
TOSCHEODERACH Regiam Majestatem lib. 1. cap. 6. §. 7.+
TOTA idem quod [Tolta]. Meminit v. cl. Dionysius Salvagnius in Tract. de Jurib. dominic. cap. 40.+
TOTAGIUM Solidum. Totage, pro total, in Consuetud. Arvernensi c. 21. art. 8.+
TOTO adverb. Omnino, , in Gloss. Gr. Lat.#
TOTTONARIUS Equus. Vegetius lib. 1. de Arte veterin. cap. 56.+
TOUTA Vide [Tolta].#
TOWAGIUM Navis subductio in tutiorem stationis partem, seu navis ductio per naviculas alligatas; sive ejusdem ad alterius navis puppim alligatae.+
TOXA Stragulum e grosso panno. Papias: Stragulum, vestis, quae Toxa dicitur. Grimlaicus in Regula Solitarior. c. 50.+
TOXICATOR Venenarius, qui venenum propinat, apud Lambertum Schafnaburgensem an. 1054.#
TRAAL servus cujuscunque conditionis, in Jure Sueonum, apud Joan. Stiernhookum p. 207.#
TRABALE Lignum, quod transit per rotas. Joannes de Garlandia in Synonymis:+
TRABARIAE naviculae in fluminibus, quae e singulis trabibus cavantur, unde et dicuntur.+
TRABATICUM Tributi species, forte pro trabibus ad publica opera devehendis, vel praestandis. Charta Hlotarii Imp. an. 840.+
TRABATTERE Pactus Legis Salicae tit. 28. §. 4. Si quis foeminam ingenuam gravidam trabattit, et ipsa foemina fuerit mortua, etc. Ubi Lex Salica tit. 26. §. 4.+
TRABEA Porticus tecta dicitur. Ita Glossae antiquae MSS. Addit. Joan. de Janua, trabibus.+
TRABEATIO Crucifixio, passio Christi. Charta continens Electionem Froterii Episcopi Cadurcensis, an. 990.+
TRABES in Ecclesiis. Harum ut crebra fit mentio, ita diversus fuit usus. Leo Ost. lib. 3. cap. 31.+
TRABES Frugum meta, continens 24. garbas, Anglis, a thrave conteining. 24. sheaves.+
TRABUCCA Trabuchetum. Vide [Trebuchetum].#
TRACA Consuetudines Ecclesiae de Regula, apud Labbeum to. 2. Bibl. pag. 747.+
TRACEA Perquisitio, per quamcunque viam, quam Trace dicimus, unde Gallo Belgae nostri Tracer dicunt, pro perquirere.+
TRACHALA Aurelius Victor in Epit. de Constantino M. Irrisor potius quam blandus; unde proverbio vulgari: Trachala decem annis praestantissimus, duodecim sequentibus latro, decem novissimis pupillus, ob profusiones immodicas nominatus.+
TRACONES Meatus subterranei, cavernae, speluncae. Gloss. Lat. Gall. Tracon, onis, allee sous terre.+
TRACTARE Lac mulgere, Gall. Traire. Fleta lib. 2. cap. 79. §. 5.+
TRACTARE Disserere. Servius: Xenocrates primus Philosophiae scholam aperuit, cum antea in porticibus Philosophi tractarent.+
TRACTAREA Anonymus Barensis in Chronico anno 1042.+
TRACTATORES Chartularii, qui tractant vel retractant largitionales titulos. Scholiastes Juliani Antecess. ad c. 82.+ Tractator
TRACTATORIA Epistola Synodalis, Synodica, quae a Synodo, quam Tractatum appellari mox docemus, ad Episcopos scribitur, vel de quavis read tractatum, seu Synodum spectante.+
TRACTATUS , Collatio, praesertim de rebus sacris; praeterea concio Episc. vel Sacerdotis ad populum.+
TRACTEUTAE Vide [Tractatores].#
TRACTIM in Glossis veteribus, jugiter, continuatim. Tractim vero canere, lenta et morosa modulatione. Honorius Augustodun. lib. 1. cap. 36.+
TRACTORES Concilium Avenionense an. 1281. cap. 8.+
TRACTORIA idem quod [Traga], vel Traha, de qua voce infra. Erchempertus in Hist. Longobard. cap. 68.+
TRACTORIA Diploma, seu instrumentum evectionis, cursusque publici, hoc est, quo jus et facultas dabatur equos, vehicula, et viaticum petendi de publico.+
TRACTUS Cantus Ecclesiastici species. Honorius Augustod. lib. 1. c. 96.+
TRADAVIUM Charta Alamannica 99. Goldastina: Proclamavit, eo quod in contradutum suum mansum ei tollutum fuisset, quod ei advenit a parte uxoris suae simul et Flavino, et propresum fuisset, et legibus suum esse deberet, quia jam de tradavio uxoris suae fuisset, idcirco suum esse deberet.+
TRADITIO Cessio, concessio, alienatio, vel dispositio per testamentum, in Capitul. 2. an. 813. c. 6. in Concilio Turonensi III. an. 813. c. 51. in Capitul. Caroli C. tit. 32. c. 5. etc.+
TRADITOR Proditor, Gall. Traitre. Tacitus lib. 1.+ Traditio
TRADITORES dicti ex Christianis, qui atrocitate poenarum perterriti, quos apud se haberent codices sacros, tradebant Tyrannis.+ Traditor
TRADITORIA Instrumentum seu Charta traditionis, vel investiturae, qua quis agrum seu quamvis rem aliam alteri tradit, et in ejus dominium transfert, per festucam, vel ramum, etc.+
TRADUX Stirps, progenies. Glossae Antiquae MSS. et ex iis Papias: Tradux, ex altero ducta propago, radix vel origo.+
TRAGA Tragula, Plaustri species. Gloss. Lat. Gall. MS. Thuanum: Haec tragua, Havet.+
TRAGAL Vetus Charta apud Will. Hedam pag. 246.+
TRAGEMATIA , Bellaria. Papias: Collibia sunt apud Hebraeos, quae nos vocamus Tragemata, vel vilia munuscula, ut cicer frixum, uva passa, poma diversi generis.+
TRAGINARE vel Tragmare, Trahere, ex Gallico Trainer, vel Traigner, ut vulgo Picardi efferunt. Charta Communiae Atrebatensis an. 1211. art. 24.+
TRAGIPITINUM in Notis Tyronis p. 161. inter calceamenta.#
TRAGULA Vide [Traga].#
TRAGULI Matth. Paris an. 1253.+
TRAGUM Instrumentum piscatorium, rete: Tragula, Plinio l. 16. c. 8.+
TRAHERE Rapere. Lex Salica tit. 14.+
TRAHINA Fridericus II. Imp. lib. 2.+
TRAJECTORIUM Fundibulum. Gloss. MS. Regium cod. 1013.#
TRAJECTUM lingua Gallica, Oppidum sonat. Sigebortus an. 697.+ Trajectus
TRAINA Tabularium Prioratus de Domina in Delphinatu fol. 107.+
TRAINELLUM Catholicon Armoricum: Trainell, Gall. c'est trainel a aider a chaucer, chaucepie, Lat. hic parcopollex, item hoc trainellum. Vide [Parcopollex].#
TRAITA Charta Guigonis Comitis Forensis an. 1253.+
TRALIA Vide [Trelia].#
TRAMALLUM Tramela, species Retis ad capiendos pisces.+
TRAMEN de arboribus, in Gloss. Saxon. veteri, paec. In Cottoniano, Framen; ubi Somnerus: Neutrum intelligo. Fortasse Termes, quod Belg. Speck maede.#
TRAMISUM Vide Tremisum.#
TRAMOSERICA Vestis, quae stamina ex lino, tramam vero ex serico habet.+
TRANA Lydio, et Goldasto, Evectio, tractoria. At Evectio tranae dicitur conjunctim, in Charta Caroli M. apud Will.+
TRANATORIUM ab eodem fonte, quo trana. Florentius Wigorniensis an. 465.+
TRANEX Edictum Rotharis Regis tit. 101. §. 61. et Lex Longob. lib. 1. tit. 19. §. 7.+
TRANQULLITAS Titulus honorarius Imperatorum, apud Vegetium lib. 2. in prologo, et alios.+
TRANSACTARE Transferre, possessionem aut rem in alium transferre, in Statutis Venetis an. 1242. lib. 3. c. 39. et consulto 16.#
TRANSACTUM Lex Longob. lib. 1. tit. 25. §. 59.+
TRANSALPINARE Trans Alpes proficisei, Romam vel in Italiam contendere.+
TRANSCAPOLARE Vide [Capellare].#
TRANSCENDERE Praeceptum transgredi. Conventus apud Andelaum apud Gregor. Turon. lib. 9. cap. 20.+
TRANSCORNATI Chronicon Novalicense, de quodam joculatore, qui dux viae fuerat Carolo M. pergenti in Italiam contra Longobardos: Tunc accedens jam dictus joculator ad Regem, petiit, ut sibi promissum daretur, quod ante illi pollicitus fuerat.+
TRANSDUCTORIUM Vide [Devolutorium].#
TRANSENNA Cancellus, , in Onomastico Lat. Gr.+
TRANSENDA Via, Platea, qua transitur; sed proprie via strictior, Passage, unde Italis Trasandare, transcurrere, praetergredi.+
TRANSFIGURARE faciem, in lege Longob. lib. 1. tit. 15. §. 5.+
TRANSFLUVIARE Fluvium pertransire. Commodianus Instr. 50.
Transfluviat hostis, tu sub latebra conde.#
TRANSFOSSORIUM Papias: Veru, i. transfossorium, quo carnes assantur.#
TRANSFRANCIARE ex Anglia in Franciam proficisci, transire, apud Matthaeum Paris. an. 1257. Pro negotiis Regis transalpinantes et transfranciantes.#
TRANSGRESSIO super casu, JC. Anglis et Cowello l. 4. Institut. tit. 3. §. 3. est, cum quis alterius statum vel conditionem suo delicto deteriorem facit.#
TRANSGULARE Ugutio et Joannes de Janua: Transgulare, ultra gulam deorsum immittere, scilicet, transglutire.+
TRANSIGIA Libertates villae de Moneto anno 1269.+
TRANSIRE Defungi, obire. Transitus, obitus, mors.+
TRANSITUS Transitorium, Transitura, quod praestatur a transeuntibus per terras alicujus domini:
Gall. Droit de passage.+
TRANSLATARE Transferre, in aliam linguam vertere. Anastasius in Hadriano PP. Ouam Synodum - in Latinam linguam translatari jussit.+
TRANSLATITIE pro Defunctorie, utuntur Jurisconsulti.#
TRANSLATIO in lege 15. et 40. Cod. Th. de Episcop. Eccles. et Cleric. pro angariarum, parangariarum vel naviculariae etiam translationis onere, sumitur, cum scilicet res fiscales transvehendae erant, vel annona militaris.+
TRANSLUCIDUM . In Glossis Lat. Gr. nos dicimus Transluisant.#
TRANSMARINARE Trans mare proficisci,
proprie iter Hierosolymitanum aggredi, in chronico Montis-Sereni an. 1131.+
TRANSMIGRARE Transferre rem aliquam in alium, in legibus Rotharis Regis Longobard. tit. 62.+
TRANSMISSUS Intermedius, Italis Tramesso. Aliquid per rogadiam vel transmissum alteri dandum recipere, in Statutis Venetor. an. 1242. lib. 1. cap. 4. 48. lib. 6. c. 13.#
TRANSNAVARE Navi trajicere. Thwroczius 1. part. Hist. Hung. cap. 15.+
TRANSNOCTARE Noctem transigere, vel rem ultra noctem unam detinere.+
TRANSPASSARE Ultra progredi, Gall. Trepasser. Thwroczius part. 1. cap. 24.+
TRANSPONERE Servum transponere, Avertere, Gall. Detourner, in lege Longob. lib. 1. tit. 25. §. 14. 15. 16. 17.+
TRANSPORTANEORUM passio, Lepra, Elephantia, Celso l. 3. c. 25.+
TRANSPUNGERE Perforare, ita ut sanguis exeat. Lex Aleman. tit. 64. §. 3.+
TRANSSOLVERE idem quod [Solvere]. Formulae vett. Pithoei MSS. c. 28.+
TRANSTOLLEUS Gloss. Arabico-Lat. Fidicina, transtolleus, vel cantatrix.#
TRANSVADARE Will. Brito in vocab. MS. Transvadare dicitur ultravadare, trans vadum ire, vel trans vadum ducere.#
TRANSVECTURA Oneris vel praestationis species, pro transvehendis forte domini rebus, in Charta Waldemari Regis Daniae an. 1180. Vide in [Parata].#
TRANSVERSARIAE Trabes, quae reorum in cippo, seu positorum, pedes constringebant.
S. Cyprianus Epist. 77.+
TRANSVERSARIUM species Retis, quo pisces in fluminibus capiuntur; describitur a Petro de Crescentiis lib. 12. de Agricult. cap. 37.#
TRANSVERSUM Vide [Traversum].#
TRANSVOLUTIO Vide [Volutio].#
TRAOLIUM Miracula S. Bertae Blangiac. Abbat. n. 8. Filium in traolium de fuso extrahere coepit.#
TRAPA Fundi domestici species.+
TRAPEZETA Monetarius. Jo. de Janua: Trapezeta, vel trapezita, nummularius, vel mensarius, qui pecuniam super mensam dinumerat.+
TRAPPA Muscipula, transenna, decipula avibus capiendis, Gallis Trappe; Itali Trapposa; unde Theutonib.+
TRAPUS Pannus, panniculus, Hispanis Tropo, Gallis drap.+
TRASELLUM Charta Will. Comitis Matisconensis an. 1214.+
TRASSA Pensitationis species, questa: est enim tracer, perquirere. Vide [Tracea].+ Trassare
TRASTURA Vide Transitura [Transitus].#
TRAVA videtur sic dicta, nescio quae praestatio? in blado, avena, etc. exagris domino pensitari solita, incerta mihi vocis origine: tametsi Trava videatur fuisse mensurae species.+
TRAVACHA Otto Morena in hist. rer. Laudensium p. 53.+
TRAVER Glossae Gr. Lat. , Novacula. , Traver. Codex S. Germani craver praefert.#
TRAVERSUM Transversum, Pensitatio, quae exsolvitur ab iis, qui trans locum aliquem, aut villam, vel urbem merces vehunt: Droit de travers, jus nempe, quod competit domino Castellano, seu majori
Justitiario, in Consuetud. Silvanect. art. 93. 105.+
TRAUGUM Foramen: Picardis Treu, vel Trau, nostris Trou. Lex Ripuar. tit. 43. Si quis --- in clausura aliena traugum ad transeundum fecerit, 15. sol. mulctetur.#
TRAYLEBASTON a Gal. Tray le baston, hoc est Trahe, vel Educ baculum: vox vulgaris qpud Anglos, quâ ita ii vocarunt severiores inquisitiones primitus factas a Justitiariis sub Eddvv. 1. in omnes cujuscunque generis malefactores.+
TREANS pro triens, in Form. 48. ex Andegavensibus.#
TREBAX Trebacissimus senex, apud Sidonium lib. 1. cp. 11.+
TREBUCHETUM Trabuchetum, tribucetum,
trabucchus, trabucha, tribuculus, trebuculus, Catapultae species, seu machina grandior ad projiciendos lapides, et concutiendos urbium obsessarum muros.+
TREBUCULUS Vide [Trebuchetum].#
TRECA Vide [Trica].#
TRECENSUS Census ex terra seu praedio, quasi Terrae census, Gall. Trecens.+
TREFFUNDUS quasi Terrae fundus, Ager, solum, Tresfond, in Consuetudine Turon. art. 1. et in Bapalmensi.+
TREGUA Vide [Treva].#
TRELIA Tralia, Trilia. Tabularium Bellilocense in Lemovic. ch. 151.+
TREMA Gloss. Gr. Lat. MS. , semita, trema. Editum habet Trames.#
TREMATA Romaria, Papiae. MS. habet tomaria.#
TREMACLUM Lex Salica tit. 29. §. 32. Si quis statuam, aut tremaclum, aut vertuolum de flumine furaverit, etc.+
TREMELLUM Monasticum Anglicanum tom. 1. p. 470.+
TREMERELLUM Charta Communiae Atrebatensis an. 1211. art. 37.+
TREMIA Breviloq. Item antica dicitur pars Ecclesiae, quae dicitur Tremia.#
TREMISIUM Tremesium, idem quod Trimense triticum. Isidorus lib. 17. c. 3.+
TREMISSIS pro Tressi, seu tertia parte assis, vocem esse inferioris aetatis pridem observatum a viris doctis.+
TREMULARE Dubitare, in Glossario Arabico-Lat.#
TREMUM Pars brachii inter cubitum et pugnum. Lex Longob. lib. 1. tit. 5. §. 6.+
TRENCA Gratianus Lucius in Cambrensi everso pag. 306.+
TRENCATAE Ventris tormina. Gervasius Tilleberiensis in Otiis Imper. MSS. Tortiones ventris, quas vulgo Trencatas nominant.+
TRENCATUM Trencheae, Vallum, fossa, ex Gallico Trenchee. Monasticum Anglic. tom. 2. pag. 211.+
TRENTALE Charta an. 1152. Clementis Decani Eccl. Paris. in Magno Pastorali lib. 3. ch. 32.+
TRENTENA vectigalis species. Charta Joann. Militis Dom. de Andesello an. 1229.+
TRENTENARIUM Vide [Tricenarium].#
TREPALIUM Concilium Autisiod. c. 33.+
TREPEDIA Vide [Tripetia].#
TREPELLUM Autor Mamotrecti ad 4. Regum cap. 9. Globum, i. trepellum. Globus est rotundus acervus, aut volumen, aut augmentum.#
TREPGET Vide [Trebuchetum].#
TREPIDARE idem quod Torneare [Torneamentum], Hasti ludio se exercere, vel decertare: a trepidare, quod de equis dicitur, qui citato gradu incedunt, Gallis Galoper, unde trepidarii equi, de quibus mox.+
TRESELLUS Dolii vinarii species. Tabularium Fossatense: Alenton, ubi habet dicta Abbatia unum tresellum boni vini in vindemiis super quibusdam vineis.+
TRESPELLIUS vel trespellio, Trium villarum, quasi tresvillio, trivillanus; bell enim Germanis est villa.+
TRESIDIA Charta Walteri de Gant Comitis apud Edvv. Bysseum in Notis ad Uptonum pag. 86.+
TRESSALITUS Usatici Barcinonenses MSS. cap. 67. Si quis Judaeo, vel Saraceno baptizatis retraxerit illorum legem, vel appellaverit eos Tressalits, vel Renegats, etc.#
TRESSORIUM Vide [Treca].#
TRESTELLUM Fulcrum mensarium, tripedis species, Gallis, Tresteau. Fleta lib. 2. c. 16. §. 1.+
TRESTORNATUS Deflexus, Destourne. Trestornatae aquae et obstructae, apud Bracton. lib. 3. tit. de Act. c. 12. §. 6. et in Fleta lib. 2. c. 52. §. 18.+
TRESTURA Vide Transitura [Transitus].#
TREVA Treuga, Trevia, etc. Ugutio: Treuca, vel treuga, scriptio regalis vel securitas: unde treugare, sedare, pacificare, treugam facere, et Treugarius, qui treugas inter aliquos facit.+
TREUDIS Lex Aleman. tit. 99. §. 2.+
TREUMIA Charta Fundationis Collegii Canonicorum in Ecclesia Parochiali Escoiarum dioecesis Rotomag. ab Ingerranno de Marigniaco, mense Jan. 1310. ex 47.+
TREUS Vide [Threus].#
TREZENUM Pretii venditionis pars decima tertia,
quae domino exsolvitur pro laudimio, seu vendendi facultate vassallo vel Tenenti indulta: nostris, le Treiziesme denier: nude Treizieme, in Consuetud. Norman. art. 114. 171. 174.+
TRIACONTASIMUS ex Gr. , Pannus, qui triginta clavis exornatur.+
TRIAEN Lex Salica tit. 40. §. 13.+
TRIALEMELLUM Albericus in Chron. MS. an. 1214.+
TRIALLUM Vide [Triare].#
TRIANFACTA S. Cyprianus Epist. 21.+
TRIARE vox Fori Anglici, Causam agere, rem probare, actione experiri, examen litis subire, denotans, a Savon.+
TRIAVERDINI cum Brebantionibus et Ruptariis junguntur in Concilio Lateranensi III. an. 1079. can. 2. 27.+
TRIBATTERE Lex Salica tit. 40. §. 9. Si quis jumenta aliena tribatterit, et evaserint, etc.. 14.+
TRIBIANA Vitis species, de qua Petrus de Crescentiis lib. 4. cap. 4.#
TRIBLAGIUM species Tributi vel praestationis. Occurrit in Tabulario Monasterii S. Vandregisili.#
TRIBLATTON Trini coloris pallium, vel in blatta aut cocco ter tinctum. Petrus Damian. lib. 4. Epist. 7.+
TRIBOK Tribuculus, Tribunculus. Vide [Trebuchetum].#
TRIBLUCA Charta Mariae Reginae Siciliae an. 1293.+
TRIBULANTES pro Tribulatis, Vexati, Energumeni, Daemoniaci, qui in Conciliis dicuntur. Epistola 8. inter Francicas to. 1.+
TRIBULOSUS Tribulis plenus, senticosus, asperrimus, apud Sidonium lib. 1. Epist. 7. lib. 4. Ep. 3.#
TRIBULUS Tribuculus, Machina bellica, eadem, ni fallor, quae [Trebuchetum], de quo supra. Jacobus de Vitriaco lib. 3. Hist. Orient. pag. 1133.+
TRIBUNA Ambo, pulpitum Ecclesiae, quod Tribunal quidam e Patribus vocant.+
TRIBUNAL inquit Amalarius lib. de Divin. Offic. cap. 18.+
TRIBUNARIUM Vestis sordida, a voce Graeca , seu , quae proprie erat vestis seu indumentum Philosophorum, ut est apud Moschopulum, et alios: unde , apud Eunapium in Aedesio pag. 54.+
TRIBUNUS vox Latinis Scriptoribus nota.#
TRIBUS Regula S. Pachomii cap. 16.+
TRIBUTALES Coloni liberi, obnoxiae lice conditionis, ut qui ad tributa et serviles operas tenerentur. Donationes factae Eccl. Salisburgensi c. 1.+ Tributarii
TRIBUTATIO Exactio. Historia Cortusiorum lib. 8. cap. 2.+
TRICA Tricia, Treca, Tressorium, Crines intexti, implicati, a Gr. , ut quidam volunt, vel ex Latino Tricae, quae Nonio sunt impedimenta et implicationes, uti rursum infra docemus.+
TRICALIUM Trivium, triplex callis, aut via. Tabularium Casauriense an. 968.+
TRICARE Trigare. Lex Salica edit. Heroldi tit. 38. §. 4.+
TRICENARIUM Tricennale, Trentenarium, Trigintale, Officium 30.+
TRICESIMA Vide [Tricenarium].#
TRICESIMALIS Consuetudo, seu Tricesimae, Praestatio tricesimae redituum, quam Episcopi suffraganei solvere quotannis tenebantur Ecclesiae Ravennati. Anastasius in Nicolao I. pag. 213.+
TRICESIMUS et annalis nuptiarum dies, olim cultus a Christianis in Ecclesia per Missae sacrificium,
in cujus Canone addebatur peculiaris oratio, quam describit liber 3.+
TRICHA Trichator. Vide [Trica].#
TRICHORUS Tricorum, Tricorium, Trichorum, Aedificium appellabant, tribus concamerationibus constans.+
TRICIA Vide [Trica].#
TRICINA Evagrius in vers. Vitae S. Antonii, ab Athanasio scriptae n. 70.+
TRICINIUM quasi triplex cantus. Symmach. lib. 1. Epist. 41. Tricinium semivolucrum puellarum, id est, Syrenum. Vide ibi Juretum.#
TRICINCTUM Trinus fossarum vel murorum ambitus, castrum triplici fossato, totidemque moeniis vestitum, Matthaeo Paris p. 134.+
TRIGLINIUM Tres ordines sedium, in Glossis Biblicis MSS. Vide [Trichorus].#
TRICLINUS Regula Magistri cap. 81. De calceamentis vero oportet fratres caligas habere ferratas, triclinas non ad luxum; sed ad usum.+
TRICO Gloss. Lat. Gr. Trico, . Gloss. Gr. Lat. , Reses, Trico.+
TRICOCINARE Scribrare, seu cribrare, in Glossario Jatrico Reg. cod. 1486.#
TRICOLUS Ludi vel aleae species, ex Graeco forte , a tribus membris, apud Joan. Sarisber. lib. 1.+
TRICORIUM Vide [Trichorus].#
TRICULA , in Gloss. Gr. Lat. ibid. , depilo.#
TRICURIUM Triplex cura, in Glossis MSS.#
TRIDENARIUS numerus, pro tricenarius, in Regula Ordinis de Sempringham p. 77.#
TRIDINGA Vide [Trithinga].#
TRIDUANA Tridui jejunium. S. Hieron. Epist. 10.+Triennale
TRIENNALIS Monasticum Anglic. to. 1. pag. 149.+
TRIERIUM Monachus Sangall. lib. 2. de Carolo M. cap. 19.+
TRIFILUM Gloss. Gr. Lat. MS. Trifilum gemmarum.+
TRIFOLIUM calceamenti genus, in Disputat. Archelai Episcopi Mesopotamiae cum Manete p. 200.#
TRIFINIUM Ager, qui tres fines spectat. Lexicon Cambro-Britannicum, Terfyn, terminus, limes. Innocentius Agrimensor: Ipsum terminum et ipsum locum directura trifinium facit. Circa Musileum in pedes 70.+
TRIFORIUM , Macario, Homil. 27. pag. 384.+
TRIGA Currus a tribus equis tractus, ut biga a duobus.+
TRIGARE Vide [Tricare].#
TRIGERIS pro Trieris, , triremis. Hariulfus de Miraculis S. Richardi cap. 3.+
TRIGESIMA Pars trigesima, vel quantitas, rei petitae in judicio, quae a damnatis Bajulo seu Judici exsolvebatur.+
TRIGILDUM Tripla compositio, Tvvigield, in Legibus Juticis lib. 2. c. 97. 99. etc.+
TRIHORIUM Spatium trium horarum, apud Auson. Eidyll. 3. de Capitone:#
TRILIA Vide [Trelia].#
TRIGINTALE Vide [Tricenarium].#
TRILICES loricae, notae apud Virgilium 5. et 7.+
TRIMISIUM Vide [Tremissis].#
TRILLEA Vide [Trelia].#
TRIMILCHI Majus mensis apud Anglo Saxones, sic dictus, quod tribus vicibus in eo per diem pecora mulgebantur.+
TRIMME aurum. Anastasius in S. Silvestro: Cameram basilicae ex auro trimme in longum.+
TRINIATIM Edgarus Rex in Legibus Monasterii Hydensis c. 4.+
TRINITAS Sancta adoranda publice tradita Catechumenis per 40. dies.+
TRINIUMGELDUM Compositio delicti majoris ac atrocioris, per ter novem gelda, seu mulctas: a Saxon. i-nion-el, id est ter nona solutio: proinde diversa a trigildo, seu triplici compositione, vel mulcta. Lex Bajwar. tit. 13. §. 2.+
TRINOFORENSE judicium, in Jure Hungarico, Rigida citatio per nundinas ter facta. Sambucus.#
TRINUNDINAE Trium dierum mercatum. Papias.#
TRIPA Interanea, intestina, Gall. Tripe. Jo. de
Janua: Omasus, i. tripa, vel ventriculus, qui continet alia viscera.+
TRIPARE Pactus Legis Salicae tit. 27. §. 5.+
TRIPARIUM genus Supellectilis. Forte Tripos, Anglis a Trevvet, quasi threeseet.+
TRIPEDICA Gregorius M. lib. 2. Dialog. c 30.+
TRIPEDARE , in Glossis Graeco-Lat. de equis, qui incessu moderato vadunt. Vide Salmasium ad Hist. August. pag. 244.#
TRIPETIA Trepodia, Trepedia. Glossae MSS. Salmasii: Trepodia, Tripedia, id est scabellum, quod tres pedes habet, vel mensa in sacris Apollinis, vel numus consecratus. Glossae Lat. MSS. Reg. cod. 1013.+
TRIPHUNT Vide [Canis] Seucius.#
TRIPICTUS tripliciter conscriptus, in Glossis MSS. ad Prudentium.#
TRIPODIUM Leges Henrici I. c. 64. In quibus vero causis triplicem ladam haberet, ferat judicium tripodii, i. 60. solid.+
TRIPONDIS S. Zeno Veron. Episcop. Serm. 6.+
TRIPORTICUS Atrium, vel area constans tribus porticibus: cujusmodi fuere ante aedes sacras.+
TRIPTIRE vel triptiri, In tres partes dispertiri, Partir en trois, in Gloss. Lat. Gall.#
TRISANTIA Bernardus Mon. in Consuetud. Cluniac. MSS. c. 28.+
TRISCABINA Charta, inscribitur Formula 88.+
TRISCAMERARIUS Dignitas Palatina, Camerarii dignitate inferior. Chartam Friderici I. Imp. an. 1162.+
TRISCARE Mamotrectus ad lib. Hester cap. 8. Tripudiare, quasi cum tribus pedibus saltare, vel chorizare, sive triscare.#
TRISCURRIUM Papiae, Multiplex scurrilitas. Guibertus lib. 1. de Vita sua cap. 11.+
TRISILES Papias, ex Isidoro lib. 20. cap. 4.+
TRISOMUM Sepulchrum trium corporum capax. In Coemeterio Cyriacae, via Tyberina, Romae:
SE. BIBA. EMET. DOMINA.
LOCUM. A. SUCCESSUM.
TRISOMUM. UBI. POSITI.+
TRISSESIVA Apud Papiam MS. Crassitudo. Editus habet Trisesina.#
TRISTA Tristra. Cokus part. 4. Instit. pag. 306.+
TRISTARE Tristem facere, Contristare, Gall. Attrister. Onomasticon: Tristo, . Will. Britto lib. 10. Philipp.#
TRISTATAE Hieronymus in cap. 23. Ezechielis: Tristatae apud Graecos nomen est secundi gradus post regiam dignitatem, quos nos Magistratus utriusque militiae et Praefectos annonarii tituli vocamus, Exod. 14.+
TRISTEGA Tristegum, Aedificium constans tribus tabulatis, (quae vocat Cantacuzenus lib. 1. Histor. cap. 36.) contignationibus, vel coenaculis, ut habet Hieronymus in Ezechielis cap. 41.+ Bristega
TRISTIMONIUM Tristitia, ut aegrimonium. Occurrit in Fragmento Petronii de Coena Trimalcionis p. 51.#
TRISTIS pro severo. Vulcatius de Cassio: Haec Epistola ejus indicat, quam severus et quam tristis futurus fuerit Imperator.+
TRISTITUDO pro Tristitia, usus est Apulejus in Apologia.#
TRISTRA Vide [Trista].#
TRITARUM societas, seu Tritorum, vel Trituratorum, Germanis der flegeler, id est Flagellatorum, sic dicta quaedam militaris turma, seu societas, forte quod armorum vice flagella rustica deferret, vel quod blada seu triticeas messes passim detereret: nam alii fuêre a Flagellatoribus, de quibus supra egimus. Historia Landgraviorum Thuringiae cap. 105.+
TRITENNALE Tritennarium. Vide Tricennarius.#
TRITHINGA Saxonice ihina, apud Anglos, dicitur tertia pars Comitatus, seu centuria, cui, qui praeerat, Trihingerefas dicebatur, ad quem deferebantur causae, quae definiri non poterant in Wapentachiis, seu Hundredis.+
TRITISCIUM molendinum, pro triticeum, in Charta Waltheri de Gant Comitis, apud Edw. Bisseum in Notis ad Uptonum pag. 86.#
TRITORIUM apud Aelfricum ecel.#
TRYTULA Piscis, qui aliis Tructa, vulgo Truite.+
TRITURATORES Necrologium Ecclesiae Carnotensis: Acquisivit etiam apud Menuesin gener aliter quicquid Major habebat in granica Capituli, scilicet duos trituratores, vechiat, pesait, lentilat, favat, praeter unam minam avenae, quam habet propter submonitionem saccorum.+
TRIVARIUS Acta Martyrii SS. Maximiani et Isaaci: Venerant ergo ad carcerem militum cunei et trivarii fustibus onerati, etc. Ubi forte leg. triarii.#
TRIVIUM Grammatica, Rhetorica et Dialectica; ut quatuor aliae liberales artes, Quadrivium, nempe, Astrologia, Geometria, Arithmetica, et Musica.+
TRIUMPHARE Vincere, hostem superare, apud Ottonem de S. Blasio c. 7. Albertus Argentin. p. 138.+
TRIUNDALES Pelagi vortices, apud S. Columbanum Epist. 4.#
TRIUTA Vide [Treudis].#
TRIVULGI Sanutus lib. 2. part. 4. cap. 8.+
TRIZA Fridericus II. Imp. lib. 1. de Venat. cap. 23.+
TROCELLUS Fasciculus, Gall. Trousseau. Charta Conventionum inter Carolum I. Comitem Provinciae et Arelatenses an. 1251. art. 22.+
TROCHUS Acta S. Quirini Mart. lib. 1. n. 5.+
TROCIUM Modus agri apud Majoricenses. Charta Majoricensis an. 1316.+
TROCTA Piscis fluviaticus notissimus, nostris Truite, vel, ut alii efferunt, Troite, Italis Truta.+
TROFA Tabularium Casauriense: Recepi a te in cambio terram tuam in viario, cum una trofa de fica super sehabente.#
TROGALIUM Cicer frictum, Aegyptiis, apud Cassianum Collat. 8. cap. 1.#
TROGULUS Cuculla, vestis monachalis, Papiae. Vita S. Egwini Episc. Wigorn. n. 16.+
TROIA Machina bellica, Gallis Truie, seu Troye, uti suem vocat Consuetudo Solensistit. 15. art. 8. tit. 16. art. 5.+
TROLIUM Lemovicensibus, torcular, Treiiil. Tabular. Brivatense fol. 95.+
TRONA Statera publica, seu trutina, apud Scotos et Anglos, unde forte corrupta vox, uti censet Somnerus, qui eandem putat cum ea, quam Angli Troyvveigth vocant. Statuta Davidis II. Regis Scotiae c. 39.+
TRONARII Charta Caroli M. an. 795.+
TROPACIUM Vide [Tropus].#
TROPPUS Grex, Gall. Troupean. Lex Alamann. tit. 72. §. 1.+
TROPUS est quidam versiculus, qui in praecipuis
festivitatibus cantatur immediate ante Introitum, quasi quoddam praeambulum et continuatio ipsius Introitus, ut verbi gratia, in festo Nativitatis, ante Introitum illum: Puer natus est etc.+
TROSSA Fasciculus, Gallis, Trousse, Trousseau. Charta Willelmi Comitis Nivernensis in Tabulario Augustodunensis Ecelesiae: Si quis amodo in potestate hospitatus fuerit, pro 12. nummis, et garba, et foeni trossa annuatim saelvus erit.+ Troussa
TROTARE Ugutio: Succusso, frequenter succutio, et succussare, dicitur trotare, et Succussatura dicitur trotatura, et Succussator, trotator equus dicitur, unde illud: Gradarius est equus mollis incessus, sine succussatura innitens.+
TROTINGI Joculatores, Papiae. Lex Longob. lib. 1. tit. 16. §. 8.+
TROTTONARE Vide [Trotare].#
TROUSSA Vide [Trossa].#
TRUBLA Compotus Praepositurae Parisiensis an. 1333.+
TRUBLIUM Parapsis, Papiae; perperam trubuum in MS. ex Gr. , quod idem sonat.#
TRUBUCULUS Vide [Tribulus].#
TRUCA Cista, locellus, German. Truhe: Gallis Luseau. Eberhardus Altahensis an. 1296.+
TRUCINA Temeritas, insultatio, pertinacia. Decreta Calomani Reg. Hung. lib. 1.+
TRUCINARE Rigordus in Philippo Aug. an. 1185. de Joculatoribus: Et caeteras ineptias trucinantibus buccis in medium eructare non erubescunt. Vide [Trutanus].#
TRUCLUDE Alea, in Gloss. Arabico-Lat.#
TRUDANUS Trudennis. Vide [Trutanus].#
TRUDIO Gregor. Turon. de Vitis Patr. c. 4.+
TRUELLA Trulla, Ferrum latum, quo parietes linuntur, Papiae, ex Gall. Truelle. Charta an. 1163.+
TRUEGA Sus, ex Gallico Truie. Charta an. 1342. Item 25. inter porcos et truegas.#
TRUFA Truffa, Trupha, Fraus, nequitia, jocus. Guill. Britto in Vocab. Nuga dicitur trufa, unde Nugor, aris, nugas facere.+
TRULLA Joanni de Janua, Bombus vel sibilus ani, quia trudendo emittitur. Florentinis, Trullare, est pedere, sonitum ventris emittere.#
TRULLIA Instrumentum piscatorium. Charta Otton. Comitis Burgund. an. 1281.+
TRULLIO Olla, vel trulleum, apud Octavium Horatianum lib. 4. Rer. medicar. p. 84.#
TRULLUS Trulla, Trullum, Aedificium rotundum, , concameratum in formam ovi, unde etiam quibusdam appellatum: quo quidem nomine dicta prae caeteris aedes in Palatio Constantinopolitano, in quo habita Synodus, quae in de Trullana, vel in Trullo dicitur, uti pluribus a nobis observatum in Descriptione aedis Sophianae n. 32.+
TRUMMETAE Tubae, Trompettes. Thwroczius in Ludov. Rege Hungar. c. 22.+
TRUMPA Buccinae species, trompe, trompete. Italis Tromba, et Trombetta.+
TRUNCARIUS Papiae, Devorator.#
TRUNCATUM pro trunco, apud Adamnanum lib. 2. de Locis SS. c. 11.#
TRUNCUS aut lapis cavus, ubi aqua, unde sacra lavantur, effunditur, in aedibus sacris, apud Gillebertum Lunicensem Episcopum de Usu Ecclesiastico.+
TRUPHA Vide [Trufa].#
TRUSORIUM Instrumentum ferreum, quo aliquid truditur. Ericus Upsaliensis l. 3.+
TRUSSARE Vide [Trossa].#
TRUSTIS Fides, fiducia, ex Germ. Trost, vel Trust, aut Theutonico Troost, quod idem sonat, praeterea solamen, solatium, levamen, etc.+
TRUTANUS Trudanus, Trutanicus, Trudennes, etc. Trutani, dicuntur Errones, plani, mendici, Normannis etiamnum et caeteris Gallis, Truans.+
TRYGEED Leges Scaniae Andreae Suenonis lib. 5. c. 4.+
TRYCSIERN Vide [Sfursiern].#
TRZNE Mensura regalis, in Charta an. 1258. in Bohemia sacra pag. 61.#
TUBA Morbus equinus, subtus caput garecti in magno posteriori nervo aliquam putrefactionem faciens per ipsam longitudinem nervi, etc.+
TUBARE Tubam inflare, tuba canere. Vita S. Pardulfi n. 19.+
TUBICINARE aliquem, per praeconem citare: Gall. Citer quelqu'un a son de trompe. Tubicinium, ipsa citatio, non semel in Consuetudinibus Tolosae.#
TUBLIUM Mensurae frumentariae species, apud Italos. Gesta Innocentii III. PP. pag. 149.+
TUBRUCUS Tybrugus, Tubroces, Lanea ocrea, ocreis aut calceis coriaceis superimponi solita, quam vulgo Gamache appellamus. Isidorus lib. 19. c. 32.+ Tibraca
TUBULI Tibialia, quae Graeci recentiones vocant.+
TUCARIUM , in Glossario Lat. Gr. MS. S. Germani Paris. At in Gloss. Gr. Lat. Henrici Steph. casa, tugurium, pergula.#
TUCETOSUS Opimus, fertilis. Papias. Ex Tucetum, , in Gloss. Lat. Gr.#
TUCHINATUS Rebellio. Charta Caroli VI. Reg. Franc. 11. Sept. an. 1383.+
TUCUS Quem Spani Cuculum vocant, a voce propria nominatus. Ita Isidorus lib. 12. cap. 7. et Glossarium Arabico-Lat.#
TUDITES Vide [Martus].#
TUELLA Vide Toallia.#
TUELLUS Radix ungulae equi, Italis Tuello, apud Petr. de Crescentiis lib. 9. cap. 50. 54. 55.+
TUERNAY Leges Burgorum cap. 34.+
TUFA Genus vexilli apud Romanos, ex confertis plumarum globis. Vegetius lib. 3. c. 5.+
TUFUS pro Tophus. Glossae Lat. Gr. tofi, . Est autem Tophus lapis friabilis, minimum ponderis in structuris habens, de quo Vitruvius lib. 2. cap. 6. 7.+
TUGELLARIA Vide [Tectum].#
TUITIO Immunitas, tutela, defensio, quam Rex fidelibus suis, vel Ecclesiis indulget, quae et Mondeburdium dicitur. Vide in hac voce.#
TULDUM vocarunt nuperi, in militia, quod Latini vasa, impedimenta, Graeci . Lexicon Gr. MS. Reg. cod. 2062.+
TULI Papiae, Aquarum projectus. Forte Tubi.#
TULICATUS carptus, i. acceptus, Glossae MSS.#
TULIT annos, pro vixit. Vetus Insctiptio apud Cruterum pag. 811.+
TULTA Tultus. Vide [Toltus].#
TUMBA Tumbus, Sepulchrum, ex Gr. , quod cadaveri terra ingesta tumulum faciat. Gloss. Lat. Gr. tumuli; . Ita emendat Salmasius ad Hist. August. p. 439.+
TUMBRELLUM Gall. Tumbereau. Instrumentum fuisse volunt, inventum ad castigandas mulieres rixosas, quo in aquam dejiciuntur, immerguntur, et inde madidae et potae extrahuntur.+ Tumberellum
TUMBURGT Major Advocatus, in Privilegiis Ratisbonensibus an. 1230.#
TUMIX , in Gloss. Gr. Lat. MS. et edito.#
TUMPLEBANUS in Metropoli Salisburgensi to. 3. p. 30. qui pag. 4. Major plebanus.#
TUMULUS Vide Mallobergium [Malbergium].#
TUNGINUS Judex, qui post Comitem est, in veteri Glossario: Tungi, seu villae Praefectus, Judex; a un, Saxon. villa, vicus, praedium, territorium; quod malim, quam quod vult Wendelinus, a Theutonico tong, i. lingua deductum vocabulum, quod Tunginus lingua sit Centenarii.+
TUNGRAVIO Tungravius, Tungrevius, Tungi Praepositus, id est, villae; nam un, ut mox diximus, Saxonibus est villa, vicus, praedium, territorium; et ee, Praefectus, Praepositus; quasi un-ee.+
TUNICA Vestis Sacerdotalis, quam duplicem induunt Episcopi subter casulam, ut est apud Amalarium lib. 2. de Eccl. Offic. c. 22.+
TUNICELLA Vestis Subdiaconorum propria, quae et subtile. Vide Durandum lib. 3. Ration. c. 11. n. 3.+
TUNINUM Lex Bajwar. tit. 1. cap. 14. §. 5. Ad casas dominicas, stabulare, fenile, granicam, vel tuninum recuperandum, pedituras rationabiles acciptant.+
TUNNA Tonna, Vas aquae, vini, cerevisiae, et alterius liquoris capax, Gallis, Germ. Belg. Tonne. Gloss. Anglo-Sax. Aelfrici: Cupa; unne.+
TUNNARIA Tonnaria, Vivarium, seu piscaria tynnorum. Charta Caroli I. Regis Siciliae an. 1277. apud Ughellum to. 7. p. 807.+
TUOMUM ex Ital Domo, aedes in Tholi formam aedificata, in Vita S. Udalrici Episcop. Augustensis n. 24. edit. Mabillonii.#
TURABULUM pro Thuribulum, in veteri orbis Descriptione c. 18. Vide Batillum.#
TURBA Niger cespes, qui e terra palustri et bituminosa eruitur, et vicem carbonis praebet, nostris Tourbe, Teutonibus Torf, vel Turf aut Turve. Lambertus Ardensis pag. 257.+
TURBA Practicis nostris vulgo Turbe, vel Enquestepar turbe.+
TURBAMEN Turba, motus; apud Will. Neubrigensem lib. 4. cap. 8.#
TURBARE Omnem animi sensum caedendo auferre.+
TURBEDINES pro Turbines, apud Ruricium Lemovicensem Episcop. lib. 2. Epist. 51. Propter vitae istius turbedines ac procellas.#
TURBELA Seditio. Ammianus lib. 14. Populari quondam turbela discerpti.#
TURBELLA Procella, quae aerem turbat.+
TURBICULI Turbarii, vulgo Kerni, dicti apud Hibernos milites levis armaturae, qui jaculis am entatis, machaeris, et cultris, sive sicis, Skeynes vocatis, dimicabant; de quibus Henricus Marleburgensis, et ex eo Jacobus Waraeus in Antiquitatib. Hibernicis c. 12. sect. 1.#
TURBONES Minae, terrores, clamores. Papias.#
TURBULENTARE Utitur S. Zeno Veronensis serm. de Patientia.#
TURCARE Quempiam ad Mahumetanam superstitionem traducere, Turcum facere.+
TURCHIMANNUS Vide Drogamundus [Dragumanus].#
TURCOMANNUS inquit Scaliger lib. 3.+
TURCASIA Pharetra. Mauricius Episcop. Cantanensis in Hist. Translat. corporis S. Agathae V. et M. num. 4.+
TURCHIFARUS Monetae aureae Turcicae species.+
TURCHIMANNUS Turcimannus. Vide Drogamundus [Dragumanus].#
TURCOPULI Milites levis armaturae, ut autor est W. Tyrius l. 1. c. 7. l. 19. c. 24. l. 22. c. 27.+
TURGEOLUM Vas interius grossum et turgidum. Jo. de Janua.#
TURELLA Ugutio MS. Toles, itis, sunt membrorum tumores circa uvam stantes; has vulgo per diminutionem tunicas, vel turellas vocant.+
TURIDUBUS Miracula S. Eutropii n. 21.+
TURGNI species Columbarum, a colore sic dicti, inquit Petrus de Crescentiis lib. 9. cap. 88.+
TURIO Arboris vel arbusti teneritas, apud Columellam lib. 12. cap. 48.+
TURKESIUS Lapis pretiosus, vulgo Turquois. Monasticum Anglic. to. 5. pag. 314.+
TURLUPINI Haeretici Valdensium sectarii, in Gallia sub Carolo V. Rege Franciae an. 1372.+
TURMA Turmarii. Lex 3. Cod. Th. de Privileg.+
TURMINOSUS Torminosus. Gloss. Sax. Aelfrici: Turminosus, en. i. contractus.#
TURNA Quanti pluris res sit compensatio, in permutationibus vel bonorum divisionibus: Tourne, in Consuetudine Montargensi cap. 1. art. 51. 61. cap. 2.+
TURNINI Richardus de S. Germano in Chronico an. 1221. Per totum regnum pondera et mensurae mutantur, ponuntur rotuli et turnini.#
TURNUS vel turnum Vicecomitis, ad verbum significat vicem Vicecomitis, id est duo tempora in anno, quibus ille letam universi Comitatus tenet.+
TURONENSES Monetae Francicae Turonibus cusae, vulgo Tourneis.+
TURONUS Vide Toronus [Toro].#
TURPEDO Vide [Morbillus].#
TURPEDO quam multi pustulam dicunt, alii morbillum, alii lepram, et alii passionem tantum infra corpus.+
TURPEFACERE Gloss. Gr. Lat. , turpefacio; , turpificator, turpator.+
TURPILOQUIUM , in Gloss. Gr. Lat. Theodorito, serm. 9.+
TURPILUCRIS , in Gloss. Gr. Lat.#
TURPIO qui turpia loquitur, un vilain; vox Latinis Scriptoribus haud ignota.+
TURPITUDO Locus turpis, obscoenus, cloaca. Thwroczius in Salomone Rege Hungar. c. 36.+
TURQUIGENS Vide Drogamundus [Dragumanus].#
TURRICULUS pro turricula. Glossar. Gr. Lat. , turricula, armarium, , idem. Testamentum S. Remigii, apud Flodoardum lib. 1 c. 18.+
TURRILE Campanarii pyramis, Gall. la fleche du clocher. Liber. 2. Miracul. S. Bertini c. 3.+
TURRIS Campanarium. Autor Miracul. S. Columbani cap. 2.+
TURTA Vide [Torta].#
TURTEGETES Tugurium, aedicula. Vita B. Coletae n. 49.+
TURTURILLA Locus, ubi panis ponitur, Ugutioni. An Turundilla?#
TURTURI Ugutio, in Turtur: Turturi dicuntur pastores, qui fistulis canunt. Ita etiam Jo. de Janua.#
TURVA Vide [Turba].#
TURUCA Papiae, vestis Regia.#
TUSILLAE Isidorus lib. 11. cap. 1.+
TUTOR Advocatus Monasterii, defensor, in Charta Henrici Regis Franc. an. 1043. ex Tabulario Fossatensi fol. 151.#
TUTOR Advocatus praedii Ecclesiae. Charta Henrici Regis Franc. an. 1043.+
TUTACULUM Tutamen; apud Prudentium.#
TUTAMENTUM Glossae Isonis Magistri: Tutamen; firmamentum, protectio. Vide Tensamentum [Tensare].#
TUTARE ex Gallico Tuer, Occidere. Tutare candelam, aut cereum, extinguere: Galli dicunt: Tuer la chandelle.+
TUTELATOR Protector in Glossis MSS. S. Germani Paris. cod. 524.#
TUTELLI inter Ministeria sacra. Chronicon Centulense Hariulfi lib. 3. cap. 3.+
TUTTA Vide [Tolta].#
TUTUPIA Capitis tegumentum Clericis proprium, cujusmodi hodie les bonnets quarrez. Statuta Synodalia Nicolai Episcopi Andegav. an. 1265.+
TWELFHINDUS Vide Hindenus [Hindeni].#
TWYGAVEL Vetus Charta Cantuariensis Ecclesiae apud Somnerum in Tractatu de Gavelkynd pag. 28.+
TYHTLAN vox Saxon. Accusatio. Leges Ethelredi Regis cap. 2.+
TYMBRIS Senator lib. 5. Epist. 1.+
TYMBORALIS poena. Vide Tumberellum [Tumbrellum].#
TYMBUS , Sepulchrum, tumba.+
TYMPANARIA Concilium Grateleanum an. 928.+
TYMPANARIUM Campanarium. Vetus Ordo Canonicorum, quem S. Protadii librum vocant, in die Palmarum, apud Chiffletium in Dissertat. de Conversione Constantini M. c. 5.+
TYMPANUM Isidoro lib. 2. Orig. cap. 21.+
TYMPANISTRIA Campanae, Tymbres. Codex MS. Monasterii Novi Pictaviensis: 10. die Febr. celebratur obitus pro filio nobilis Comitis Pictavorum, - pro quo sonantur omnia tympanistria, duo classes de sero, et unus de mane ante Missam, etc.#
TYPARIUM Sigillum, cui Principis , seu imago insculpta est. Charta Willelmi Regis Siciliae an. 1177.+
TYPHUS Superbia, mentis elatio, ex Gr. .+ Typus
TYPICARE Figurare, exprimere. Will. Brito lib. 12.+
TYPRUS Vasculi species. Jonas in Vita S. Columbani cap. 16.+
TYPI Imperatorum Constitutiones, decreta, .+
TYPUS Febris accessio, vel febris ipsa.+ Typhus
TYRANNITAS pro Tyrannis; nostris Tyrannie. Occurrit apud Frede garium in Chronico pag. 777.#
TYRANNOPOLITANUS apud Sidonium lib. 5. Epist. 8. Nam tua scripta, nostrorum vitiis proficientibus tyrannopolitanorum locupletabuntur.#
TYRANNUS non modo Rex pessimus atque improbus; sed etiam Rex quivis dictus. Isidorus lib. 9.+
TYRIACA Tyriacum antidotum, pro Theriacum, quod vulgo Theriaque dicimus.+
TYRIUM Purpura Tyria, vel pannus purpureus.+
TYRO Papias Tyrones dicuntur fortes pueri, qui ad militiam deliguntur, atque habiles existunt.#
TYROS Glossae MSS. ad Concil. Aftic. c. 57. Tyrorum, latronum. Tyros, Rusticus. Vide Syrus [Syri].#
TYTHLAN vox Saxonica, Accusatio, in Ethelredi Regis institutionibus cap. 2. Nec componat aliquis pro ulla tyhtlan, etc.#
TZANGAE Tzancae, Zancae, Zangae, Calcei, seu potius Cothurni, qui crura et pedes tegebant.+
V LITTERA numeralis, quae 5. designat.+
VACANTES dicuntur Supernumerarii Magistratus, qui Codicillos magistratuum, annonas praeterea et salaria dignitatis obtinebant a Principe, licet nullam functionem agerent.+
VACANTIA Otium, , in Gloss. Gr. Lat.#
VACANTANEUS Improvisus, incautus. Isid. Pac. in Chr. aera 782.+
VACANTIVUS Otiator, , qui vacat.+
VACATIO Tabularium Prioratus de Domina in Delphinatu fol. 71.+
VACATIUM Vide [Vaccagium].#
VACATURA Beneficium Ecclesiasticum nondum vacans; sed vacaturum, ad quod Summus Pontifex, vel Praelati ipsi seu Episcopi Clericum aliquem promovebant; quae quidem provisionis species interdicta variis Conciliis, ac praesertim Tridentino sess. 24. cap. 19.+
VACCAE olim in aliquot regionibus ac provinciis, praecipuae fuerunt hominum facultates, adeo ut et mulctae judiciorum in vaccis exsolverentur, ut colligitur ex Leg.+
VACCAGIUM Tributum ex vaccis. Tabularium S. Trinit.+
VACCARIA Ager vel praedium vaccarum numero alendo idoneum. Charta Joan. Regis Angl. tom. 3. p. 35.+ Vaccaritia
VACCARIUS qui Vaccarum curam habet in praediis rusticis: Gall. Vacher. Hujus officium describitur in Fleta lib. 2. c. 2.#
VACCATO Fragment. Petronii: Scilicet jam strigae puerum involaverant, et supposuerant stramentitium vaccatonem.#
VACHETA navis species. Andreas Dandulus in Chron. MS. an. 1257. Viginti novem galeas, 10. vachetas, et 9. naves festinanter praeparari fecerunt.#
VACHIVIA Vide [Vaccaria].#
VACIA Ignotus Casinensis in hist. Longob. cap. 10.+
VACILLUM Vide [Vas].#
VACIVUS Otiosus. Regula Magistri cap. 18.+
VACO Charta Occitanica an. 1298.+
VACTROPERITI Vide [Bactroperatae].#
VACUARIUM in Notis Tyronis p. 198.#
VACUEFACERE Vacuare, . Utitur Macrobius Saturn. lib. 1. c. 2. lib. 7. c. 12.#
VACUUS Irritus, inanis. Charta Chlotarii Regis in Conciliis Gallicanis Sirmondi: Quae (licentia) si quolibet ordine impetrata fuerit, vel obtenta, a judicibus repudiata habeatur et vacua.+
VADA Itinera, vectigalia, etiam fluviorum, in Jure Hungarico. Sambucus.#
VADACULUM Tolosae, le Vadacle. Will. de Podio-Laurentii cap. 17.+
VADERE Qui mentiendo vadunt, in Capitul. 1. an. 810. c. 1. lib. 3. Capitul. c. 59. et in Addit. 2. Lud. c. 14. Phrasis Gallica, qui vont mentant.#
VADIUM Wadium, Gaudius, Guadia, etc. Vadimonium, pignus, fidejussio. Ebrardus in Graecismo cap. 19.#
VADUM Charta an. 1268. ex Tabulario urbis Ambianensis: Nobis concesserunt pro utilitate domus nostrae facienda, ut nos vadum, quod subtus clausum nostrum, per quod vaccae civium Ambian. a pascuis, etc.+
VAGA Vide [Vanga].#
VAGANTES pro Vacantes. Concilium Wormaciense an. 868. c. 62.+
VAGNA Vide [Galo].#
VAGIARE Pecus (vagum seu oberrans) ob damna abigere. Vagiator, qui detinet abacta pecora, in Jure Hungarico.#
VAGINATUS e Vagina eductus, nempe ensis. Gall. Desgagne. Gloss. Lat. MS. Reg. cod. 1013. Varina, theca gladii. Vaginatus, exagitatus.#
VAGIPALARE Leges Henrici I. Regis Angl. c. 83.+
VAGINELLA Faba siliqua, Matthaeo Silvatico.#
VAGITARE Vagari, discurrere. Isidorus Pacens. Epis. in Chronico aera 739. Per Hispaniam e Palatio vagitavit.#
VAGURRIRE Per otium vacare, seu vagari, in Gloss. Arabico-Lat.#
VAGUS Servus fugitivus, nequam, Sambuco. Decreta Calomani Regis Hungariae lib. 1.+
VAIVODA Voyvoda, Dalmatis, Croatis, et Hungaris, est exercitus ductor; hodie vero promiscue pro quolibet exercitus vel ordinum ductore accipitur, ut apud Italos Capitaneus, ut Autor est Jo. Lucius lib. 6. de Reg. Dalmat. c. 1.+
VALCATORIUM Molendinum. Charta Ludovici II. Imper. ann. 875. apud Ughellum tom. 6. Ital. Sacr. p. 1309.+
VALDENSES dicti quidam Haeretici, a primo eorum autore Petro Valdo, cive Lugdunensi praedivite, qui sub peculiari paupertatis professione haereses complures docuit, sub ann. 1160.+
VALECTUS Vide Valetus [Valeti].#
VALEDICERE Valedictus, cui Vale dicitur. Dire adjeu. S. Gerardus Abb. Sylvae Major. in Vita S. Adelardi cap. 5.+ Valefacere
VALENBRUNUS Vide [Galabrunus].#
VALENS Valor, pretium. Tabularium Bellilocense in Lemovicib n. 175.+ Valentia
VALENTIA Virtus; , in Gloss. Gr. Lat. Alibi: , valentia, robur. Gloss. Lat. MS. Valentia, fortitudo, firmitas, robur. Vox Latinis Scriptoribus nota. Macrobius Comment. lib. 2. c. 14.+
VALERE Juvare, auxilio esse. Hominium factum a Raymundo Principe Arausionensi Episcopo Tricastinensi ann. 1274.+
VALETRO in Glossario Lat. MS. Reg. et apud Papiam, Glutto, Jo. de Janua: Valetro, i. gluto, quia valet multum in lecacitate.#
VALETUDINARIUM quod alias in monasteriis
Infirmaria dicitur. Gloss. Lat. Gr. Valetudinarium, . Ugutio: Valetudinarium, domus, in qua morantur infirmi. Vox Senecae, Columellae, et aliis nota. Vita S. Austrebertae Virg. c. 3.+
VALETUDO valitudo, Facultas, potestas. Vita S. Isidori Hispalensis Episc. n. 18.+
VALETI Valecti, appellati vulgo magnatum filii, qui necdum militare cingulum erant consecuti.+
VALGIUM in Gloss. Latin. Graec. . Gloss. Graec. Latin. , curvum, uncum.+
VALITOR Vide [Valere].#
VALLAGIA Vita S. Geraldi Abbatis Grandissilvae n. 4.+
VALLARE Vallatio. Vide [Balare].#
VALLATORIUM Projectum. Charta an. 1178. apud Ughellum to. 7. p. 410.+
VALLATUM Vallatus, Fossatum, vellocus, vallo septus. Tabularium Brivatense ch. 448.+
VALLEGIAS Aelfricus in Gloss. ubi de Vestimentis: Vallegias, nea. Italis Valigia, nostris, Valise, est Bulga, hippopera.#
VALLEMACIA Vide Ballematia.#
VALLESTRIA Valles. Papias MS. Valestria, agrorum, sicut campestria. Edit. habet vallestria Fulcherius Carnot. lib. 3. Hist. Hierosol. c. 59.+
VALLO Vallis, Vallone Italis, nostris Valon. Occurrit in Chartis Italicis apud Ughellum tom. 7. Italiae sacrae pagin. 109. 126. tom. 8. pag 140. 361.+
VALVARTE Propugnaculum, Hispanis Balvarte, nostris Boulevart, ex Germanico Burg-vvart, quod burgum servat, tuetur.+
VALVASOR Valvasoria, Valvasinus. Vide Vavasor.#
VALVE Arnoldus Lubecensis lib. 6. cap. 5. Nec defuit ibi (apud Bohemos) illud perditissimum hominum genus, qui Valve dicuntur, crudelitates suas et nequitias exercentes, de quibus loqui non est aedificatio; sed miseria. Et lib. 7. cap. 14.+
VALVUS Aquaeductus, per quem decurrit; vel janua, vel modici muri ante portam: Papias: De priori
significatu nihil succurrit; alter valvam seu fores videtur spectare; tertius Valvartum, seu nostrum Boulevart, de qua voce supra.+
VAMPA Flamma, ex Italico vocabulo, Danti et Petrarchae famil ari.+
VANA Tabularium Prioratus de Paredo in Ducatu Burgundiae fol. 8. Accepitque unum equum, et 30.+
VANAGLORIOSUS Vir vanam gloriam aucupans, ex Italico Vanaglorioso.+
VANAEPASTURAE jus dicitur, quod tenentibus vel mansionariis alicujus tenementi vel villae seu praedii competit, animalia sua immittendi, pascendi causa, in loca publica, prata, agros, silvas, et alia, quae clausa non sunt, certis anni temporibus; cum scilicet foenum a pratis, messes ab agris ablatae sunt; vel in silvis, cum non vetitae sunt ac defensae. Consuetudo Nivernensis tit. 3. art. 5.+
VANDOSITAS Vide [Bandum].#
VANELLUS Avis species, Vanneau, de qua Fridericus II. Imp. lib. de Venatione cap. 2. 11.#
VANGA Sarcula. Ugutio et Jo. de Janua: Vanga, genus fossorii, quia vagando fodit.+ Vaga
VANGAMENTUM Vindicta, vindicatio, ultio; ex Gallico Vangement, vel ut hodie obtinet, vengeance.+
VANIASTUTUS , in versione Confessionis Nicephori Patriarchae Constantinopolitani, apud Baron. an. 811. 51.#
SANILOQUIUM , Frustratio: , Vaniloquus, in Gloss.+
VANITARE Vanizare. Jo. de Janua: Vanitare, vanitatem dicere, vel vanitando laudare: Unde nostris Vanter, se vanter.+
VANITAS Gloss. Gr. Lat. , vana visio, imago, vanitas, visus.+ Vanities
VANLEHEN Vide [Feudum] vexilli.#
VANNUS Vannellus, Mensurarum species, in vanni, seu ventilabri speciem forte confecta.+
VANTARIUS Charta sub Edvv. II. Reg.+
VANI Pennae species in avibus.+
VAPORARE pro Calefacere, non semel dixit S. Ambrosius lib. 4.+
VAPORUS Vaporiferus, apud Prudentium.#
VARA species Aucupii fluvialis. Charta Occitanica an. 1311. ex 47.+
VARANTIA Vide [Garantia].#
VARARE vel variare, dicitur flumen, quod divaricatur, seu in duos alveos finditur, apud Gromaticos p. 295.+
VBRBALLUM Jura et Consuetudines Normanniae c. 17.+
VARCATURA Charta Guillelmi filii Rogerii Ducis Apuliae an. 1142.+
VARCINATICUM Charta Ludovici Pii lib. 2.+
VAREA species Tributi. Statuta Venetorum lib. 6. c. 68.+
VARENNA Vide [Warenna].#
VARES Varium, variae pelles, vestes.+
VARGI Latrunculi indigenae, Arvernis.+ Wargi
VARIATOR , in Gloss. Graec. Latin. , vario.#
VARICUS morbi species. Stephanus de Translat.+
VARIETAS Invalitudo, Indisposition. Lex Ripuarior.+
VARINGAGA Vide [Guaringaga].#
VARISCAPIUM Vide VVariscapium [Wariscapium].#
VARIOLA Glossae MSS. ad Alexandrum Iatrosophistam: Species turpedinis, quam vulgus Variolas dicit.+
VARIUS Equi color. Ugutio: Equus varius, qui habet vias colorum.+
VARO et Viro, pro Baro. Tabularium Aquense apud Marcam: Consilio et voluntate sui Varonis Olivarii, qui ejusdem Castelli et Burgi possessor erat et dominus.+
VARRIUM Vide [Barrium].#
VARUS Septum ad capiendas bestias, ubi retia ponuntur, vel pallium varium. Papias. Vide [Vara].#
VAS Sepulchrum subterraneum cameratum, Sarcophagus ex lapide vel marmore, quomodo Arverni et Lemovices etiamnum vases dicunt.+
VASA ae. Observantiae ad Foros Aragonenses, apud Michaelem del Molino in Repertorio pag. 75.+
VASARIUM , in Gloss. Gr. Lat. , in Lat. Graec. Hispanis Vasar.+
VASCANDA genus vasis, Papiae. Vide Bascanda.#
VASCELLUM Vide [Vas].#
VASCIO Vasculum, Galli, Vaisseau. Octavius Horatian. lib. 4. rer. medicar. p. 100.+
VASCUS Vanus, nugatorius, in Glossis antiquis MSS. et apud Joannem de Janua.#
VASELLUM Vide [Vas].#
VASLETUS Vide Valetus [Valeti].#
VASSALLUS Vasseleria. Vide [Vassus].#
VASSIS Chronicon S. Vincentii de Vulturno pag. 678.+
VASSO cujusdam Gallici numinis templum.+
VASSUS pro, Vas. Vassi de auro et de argento, in testamento Ranimiri Regis Aragoniae aerae 1099. apud Martinezium.#
VASSI et Vassalli, iidemne fuerint, video controverti; quae quidem inter eruditos controversia, ut facilius dirimatur, discutienda sunt, quae de utrisque habent Scriptores, et tabulae veteres.+
VASTRAPES in Glossis Philoxeni, .+
VASTUM Gastum, Guastum, Wastum, Wastinae, voces ejusdem notionis et originis.#
VATES Episcopus. Tumulus Joannis II. PP. apud Baron. an. 535.#
VATILLUS idem quod [Batillus], de qua voce multa commentatur Casaubonus ad Pollionem.+ Vatilla
VATIOLA Vide [Batiola].#
VATRAPETES Apud Armenios appellari momonachos scribit Brocardus edit. Venetae an. 1519.+
VAVASSORES Valvassores, Vasvassores, Vavassoria, Valvasini, voces ejusdem originis.#
VAUCA Vide [Bauca].#
UBANTUS Vide [Wantus].#
UBERTUOSUS Vber, abundans. Joann. de Janua.#
UBIA Charta Raimundi Comitis S. Aegidii an. 1164.+
UBIVIS pro ubicunque, occurrit in vita S. Anselmi Episcopi Lucensis pag. 100.#
UBLADA Ublia. Vide [Oblata].#
UCCUS Clamor in conditus, Gallicis Scriptoribus medii aevi, Hus, unde Galli Hucher, Picardi
Huquer dicunt, pro aliquem majori voce vocare, appellare.+
UCHA Praestationis species. Charta Willelmi Ducis Aquitan.+
UCTARE Charta MS. exarata Papiae anno 1179.+
UDO Calceamentum laneum, vel ex pilis hircinis, Martiali lib. 14.+
UDWORNYCK Udwornici, unius sessionis nobiles: Aulici, et eis quiddam obligati, inquit Sambucus.+
VECIACUM Praestatio ex vicia. Vide Mestivarius [Mestiva].#
VECORIN Papiae, viam antestare. Vox Longobardica. Lex Longob. lib. 1. tit. 36. §. 4.+
VECTICULARUS Qui vectes vendit. Dicitur etiam rapinojus, sicut dicimus aliquem vitam vecticulariam agere, qui furto et rapinis intendit.+
VECTIGALIA Vecturae, Gall. Voitures. Concilium Bituricense an. 1031. c. 15.+
VECTIGALIARII qui vectigalia colligunt, apud Jul. Firmicum l. 3. c. 13. Erunt enim aut Publicani, aut Vectig aliarii, aut Curiosi.#
VECTIS Veretrum. Lex Angliorum tit. 5. §. 7.+
VECTORIUM Instrumentum, quo aliquid portatur, Ugutioni.+
VECTURA in Gloss. Lat. .+
VECTURALIS Mulio, ex Italico Vetturale, colui che guida bestia de soma.+
VEDALARII a veder, Hisp. Vetare, qui vetatis, invigilant.+
VEDETIUM Vetus Charta exarata an. 23.+
VEGAE Hispanis valles, planitie commodae, apud Rodericum Toletanum lib. 1. de Rep. Hispan. cap. 5.#
VEGES Vas vinarium, modius, dolium: Italis Veggia.+
VEGETAMEN Vegetatio, motus. Occurrit apud Prudentium.#
VEGETARE Fovere, alere. Concilium Turon. III. cap. 36.+
VEGETATIO Breviarium Aquensis Ecclesiae in Provincia: B. Maria Magdalena Maximino sociata tunc iter usque ad mare direxerunt, ascendentes navem prospero cursu pervenerunt Massiliam, ibique vegetationem navis relinquentes, Domino annuente, Aquensem aggressi sunt Comitatum.+
VEGETUM Lex Bajwar. tit. 21. cap. 6.+
VEGIUS Vegiatura. Lex Burgund. tit. 16.+
VEGLONES Vegliones, Charta Ariberti Archiepiscopi Mediolanensis, apud Puricellum in Monumentis Ambrosianae Basilicae pag. 369.+
VEGRI Agri inculti, qui nostris Varecti, seu Guerez.+
VEHEMENTESCERE Ingravescere. Caelius Aurelianus lib. 1. Chron. c. 2. Vehementescit autem haec passio in hyeme, etc.#
VEHICULUS Vehiculum, Equus, a vehendo dictus; nostris, Voiture.+
VEHIGUAI Ebrardus Betuniensis in Graecismo c. 24.#
VEHTAT Vide [Heimsuchung].#
VEHYARE dicuntur caprae. Ebrardus Betun. in Graecismo c. 19.+
VEHITURA Vectura, Voiture. Tabularium S. Remigii Remensis: Facit vehituram in leugas 30. aut se redimit den. 4. Occurrit ibi pluries.#
VEL saepe pro conjunctiva, et, usurpatur apud Scriptores aevi medii.+
VELABER Venditor minutarum rerum, Papiae. Ugutio addit, comestibilium in tali loco, vel quia eas velat.#
VELARIUM Ugutioni, Velum, et dicitur etiam sic locus velo obumbratus, unde sic dicebatur locus in theatro, quo recipiebantur pueri post ludos, quia velum ante deportabant, ut esset secretior.+ Velarius
VELENSIS Tunica, quae affertur ex Insulis, dicta, quod velis sit apta, Papiae. In edito habetur, sit nota.#
VELKONES Ephemerides Mon. S. Galli. 16.+
VELLEUS adject. a vellus. Asconius in 2. Verrin. Crumenae velleae et scorteae.#
VELOTHYRUM Velum, et aulaeum, quod foribus praetenditur, quo diducto interior cubiculi pars patescit.+
VELTRAHUS Vide [Canis].#
VELTRIS Vide [Canis].#
VELUEL Velusus. Vide Villosus [Villosa].#
VELUM quo Principum, vel judicum consessus ac cubiculorum vestibula occludebantur, quod duplex fuisse ait Alamannus, ad Procop. p. 103.+
VELVONES Vectigalis genus apud Siculos.+
VENA mensura liquidorum. Andreas Dandulus in Chron. MS. an. 1202. Cum annuali censu 50. venarum vini, etc.#
VENABULATOR nude, in Gloss. Arabico-Lat. qui venabulo utitur, venator.#
VENALIS Spiculum venatorium, venabulum. Vita S. Samsonis Episc. Dolens. lib. 1. c. 16.+
VENAPES Vide Galnapes [Galnabis].#
VENARIA Animalia, quae in silvis venatu capiuntur, ex Gallico Venerie.+
VENATICUM inter tributa recensetur in Charta Lotharii Imp. ann. 840. apud Chiffletium in Trenorchio p. 265.#
VENATIO Jus venandi. Charta Friderici J. Imp. an. 1175.+
VENATORES quatuor principales olim fuere in Palatio Regum Francicorum, ut est apud Hincmarum de Ordine Palatii cap. 16. et 24.+ Venator
VENATORIUM Ferratorium, vel ferramentum, vel locus venandi, Ugutioni. Papias: Venatorium dicimus ferramentum; venaticum vero canem.#
VENDA Venta, Vendita, Vendida, Venditura, Teloneum, quod praestatur pro quibusvis mercibus, quae in foris ac nundinis venduntur.#
VENDAGIAE Vide Wandagiae.#
VENDICOSI Ultores, Italis Vindicarosi. Chronicon Fossae novae: Ann. 1186. Ind. 3. surrexit quaedam secta in Regno Siciliae, de vanis hominibus, qui faciebant se nominare Vendicosos, et mala omnia, quae facere poterant, non in die; sed in nocte faciebant.+
VENDIDA Vendita, Venditio. Vide [Venda].#
VENEDONES Arbusta. Glossae MSS.#
VENELLA et Venula, Viculus, Angiportus, via strictior, Gallis Venelle, quod venae, ut ruga rugae in corpore speciem referat; alii a venire deducunt.+ Venel
VENENARE Veneno inficere. Gall. Envenimer. Occurrit apud Notgerum Leod. Episc. in Praefat. ad Vitam S. Landoaldi.#
VENENARIUS Veneficus, vel artifex aut venditor veneni: Maleficus, in Gloss. Lat. Graec. Papias et Jo. de Janua: Venenaria, mulier, quae facit venenum.+
VENERABILITAS Titulus honorarius Episcoporum, qui Venerabiles vulgo compellantur, in Collat. 1. Carthag. c. 40. 62.+
VENERANDOSUS pro venerandus, in Charta Caroli C. ex Tabular. S. Cyrici Nivern. n. 2.#
VENERANTIA pro Veneratio. Abbatum titulus honorarius.+
VENERATIO Titulus honorarius Episcoporum et aliorum, apud S. Augustin. Epist. 78. 80. 91. 95. 104. 157.+
VENERIS Leges forestarum Kanuti Regis cap. 1. de forestarum custodibus: Sint - quatuor - qui curam et onus tum viridis tum veneris suscipiant.+
VENEROSUS , in Gloss. Gr. Lat.#
VENETIANI monetae Venetorum, in vita Balduini Lutzemburg. Archiepis. Trevirens. lib. 2. cap. 10.#
VENETURA Regestum Castri Lidi f. 32.+
VENIAE Inclinationes, vel genuflexiones religiosorum, quae Graecis , quod ut plurimum in poenitentiam injungi solerent.+
VENITARE Liber Ecclesiasticus, in quo descriptus Psalmus cum notis musicis: Venite, exultemus Domino, etc. quo Matutini incipiuntur.+ Venitarium
VENNA Vinna, Benna, Septum ad intercipiendos pisces.+
VENTA quae et Superventa, Augurium, quod captabatur ex venientibus aut supervenientibus hominibus vel avibus, quas Augurales alites vocat Martianus Capella lib. 1. pag. 11. aut aliis animalibus.+
VENTACULUM Flabellum, Muscarium, cujus usus in sacris Liturgiis, Gall. Eventail.+
VENTALUM ventalium, idem quod [exclusa]. Gallis ventail.+
VENTARE Fleta lib. 2. c. 87. §. 2. de Officio Caseatricis: Ipsius etiam interest ventare, vannare, vel ballare, ignem tegere, et hujusmodi minuta opera facere.#
VENTATA Charta an. 1225. in Tabul. Ecclesiae Carnotensis n. 257.+
VENTARIUS Vide [Venda].#
VENTERIUM Charta an. 1178. apud Ughellum to. 7. p. 410.+
VENTIGIATUS Regula Magistri cap. 23.+
VENTILABRUM inter vasa et ministeria Ecclesiastica reponitur a Baldrico in Chron. Camerac. lib. 3. c. 49.+
VENTILARE Movere aliquid ad ventum captandum, apud Apicium lib. 1. cap. 7. Eventer, nostris.#
VENTILATORIUM Papiae, Ventilabrum, a ventilandis paleis.#
VENTILOGIUM vox hybrida, quasi ratio, vel index venti, , pinnula versatilis, quae in aedium culminibus poni solet, quae ventum flantem designat.+
VENTINULA Ordericus Vitalis lib. 4. ex Vita S. Guthlaci p. 538.+
VENTOSA Cucurbita medica ad eliciendum sanguinem, vulgo Ventouse.+
VENTOSUS Ventosia. Ugutio: Lascivus, qui vulgariter dicitur Ventosus, vel petulcus, unde lascivia, ventosia.#
VENTRALE Ventralis. Gloss. Gr. Lat. , cinctum, lumbare, ventrale.+
VENTRICULOSI qui Graecis . Vide Caelium Aurelian. lib. 3. Acut. c. 17.#
VENTRINA bestia, quae fert onus circa ventrem. Joann. de Janua.#
VENTRITICUM molendinum. Vide [Molendinum].#
VENTRIX Ventilatrix frumenti, celle, qui vanne les grains, in Fleta lib. 2. c. 82. §. 2.#
VENTROSUS , in Gloss. Gr. Latin.#
VENTUS Anima, extremus halitus. Abbo lib. 2. de Bell. Paris.+
VENULA Vide [Venella].#
VENURA Adventus, ex Gallico Venure, ut Picardi efferunt, alias Venue. Monasticum Anglicanum to. 1. p. 556.+
VENUNDIPIRUS qui vendit pira. Joan. de Janua.#
VENUTUS erat, pro venerat, ex Gall. Estoit venu. Vetus Notitia apud Perardum in Burgundicis pag. 33. Ad ipsum placitum venutus erat.#
VERAGIUM Macula, a varius, de qua voce supra. Fleta lib. 2. c. 4. §. 4. de Officio Marescalli: Ejus est - de omni praeda bestiarum totum habere veragium, videlicet omnes bestias maculatas, vel diversicoloris existentes, etiam pro minima stella.+
VERBERACULUM Flagellum. Joan. de Janua.#
VERBERARE contra ventum, dicebatur is, qui in campum, monomachia a judice indicta dimicaturus, descendebat, adversario non veniente; tum enim gladium tanquam pugnaturus vibrabat, victorque a judice pronuntiabatur. Speculum Saxonicum lib. 1. art. 63. §. 7.+
VERBEROSUS Vide [Flagellativus].#
VERBIGENA Prudentio hymno 3. ante cibum, pro ipso Verbo, seu Deo Filio.+
VERBIGERARE Onomastic. vetus: verbigero, .+
VERBILOQUIUM Sermo, apud Fulgentium lib. 1. Mythol. , in Gloss. Lat. Gr. MSS. S. Germani Paris.#
VERBISATOR dictus S. Paulus Apostolus in vita S. Udalrici Episcopi August. cap. 3. Graecis . Vide Glossar. med. Graecit. in hac voce.#
VERBISIMILIA Papiae, Nomina, et verba sunt futuri temporis imperativi modi, et nomina, ut Contemplator, Amator.#
VERBOCINIUM Colloquium, Entretien, ex verbocinari.+
VERBOSUS Verbosare, Verbosari, Verbosator, Verbositas, Verbositare.+
VERBUM Ebrardus Betuniensis in Graecismo:+
VERCARIA Vide [Bercaria].#
VERCHERIA Allobrogibus, Dos, fundus in dotem feminis concessus: Arverni superiores eadem notione Valcheire, inferiores Chancere dicunt.+
VERDIGA species vitis, de qua Petrus de Crescentiis lib. 4. cap. 4.#
VERECUNDIA Pudendum facinus, turpe, indignum; quomodo Galli Vergegne usurpant.+
VERECUNDIUM Injuria, contumelia. Vetus Charta Anglica apud Somnerum in Tractatu de Gavelkynd pag. 74.+
VEREDICTUM Testimonium 12. juratorum in jurata, aut assis, in qua vera se dixisse affirmant: Verdit J. C. Anglis Gloss. Gr. Latin. , verum dico.+
VEREDI Equi publici cursui destinati. Gloss. Lat. Gr. Veredus, .+
VERFREDUS Vide Berfredus [Belfredus].#
VERGOBRETUS Summus Magistratus apud Aeduos, ut autor est Caesar lib. 1. de Bello Gallico: Divitiacus et Lasco summo Magistratui praeerant, Vergobretum appellant Aedui, qui creatur annuus, et vitae necisque habet potestatem.+
VEREDICENTIA Aesopus MS. in Vita
Alexandri: Quisque te consuluerit, veridicentiae tuae non refragatur.#
VERILOQUIUM , in Gloss. Gr. Lat. , in Lat. Graec. Vide Quintilianum lib. 1. cap. 10.#
VERINUPTUM Tabularium Monast. Molismensis: Inter H. Presbyterum de Marcenai et Ecclesiam Molismensem - Verinuptum illud, quod solet dari pro ferculo nuptiarum, sive sit redemptum, sive non redemptum, et nummus, si offeratur, in visitatione infirmi, quando recipit viaticum, et nummus similiter, si offeratur in susceptione baptismi: haec tria solum erunt solius Sacerdotis. Act. an. 1135.+
VERITAS Depositio testis: veredictum JC. Anglis, Verite, in Consuetud. Insularum tit. 1. art. 19. 20.+
VERMEN pro vermis, usurpatur in Vita B. Margaretae de Cortona n. 89.#
VERMICULANS pulsus. Vide [Formicans].#
VERMICULUS Vermiculum, vermiculatus.+
VERMILEUS Rubeus, purpureus, ex Italico Vermiglio, et Gall. Vermeil.+
VERNA modus agri. Tabular. Abbat. Dalonensis in Lemovicib. fol. 3.+
VERN Glossae MSS. ad Alexandrum Jatrosophistam l. 1. Passion.+
VERNACULA terra, Proprietas, alodis. Charta Alamannica 36.+ Vernaculum
VERNACELLUS Qui suscitat per dies festos, Gloss. Isidori. Ubi legendum lusitat. Ex vernaculus.#
VERNACIA Vide [Garnachia].#
VERNARIUM Vernum tempus. Gerardus Marchetus Episc. Castrensis Epist. 112.+
VERNEMETIS Gallica lingua veteri, fanum ingens, inquit Fortunatus lib. 1. Poem. 9.#
VERNETUM Vernedum, pro vinetum. Tabularium Monast. S. Andreae Vienn.+
VERNIA Verniaria, Vernaria. Tabularium Conchense in Ruthenisch. 103.+
VERNULITAS HRoswitha Monialis in Panegyr. Ottonis M. Imp.+
VERNUM Ver, vernum tempus. Regula S. Fructuosi cap. 6.+
VERONES Aurelius Victor in Commodo: Immiti prorsus feroque ingenio, adeo quidem ut gladiatores specie depugnandi crebro trucidaret: cum ipse ferrum objectum veronibus plumbeis uteretur.+
VERONICA Romanis appellatur tabella, in qua Christi Domini pergentis ad Crucis supplicium, divino miraculo expressa effigies efformatur, quae asservatur et colitur Romae in Ecclesia S. Petri. Voce, ut quidam volunt, formata ex Vera Icon.+
VEROSUS Plenus veritate: Verositus, veritas. Ugutio.#
VERENNES a Vehere, i. portare, nominare, instrumenta rusticorum sunt. Papias.#
VERRERE Verrificare, Terram versare, quod faciunt porci, et verres.+
VERRES Porci masculi, quos Franci Verrats dicimus.+
VERSALITER Thwroczius sub anno 1342.+
VERSARI vinum dicitur, quod corrumpitur, Petro de Crescentiis lib. 4. cap. 38.+
VERSATIM Vice versa. Constitutio Chlotarii Regis an. 560. cap. 6.+
VERSCHINGA Notitia an. 1159. in Tabulario Monasterii S. Bertini: Dabit Waltero de Ekas - pro banuvero 4. sol. - infra Kl. Maji, et Kal. Augusti 2. sol. pro expeditione, in festo S. Michaelis 2. pro verschingis, in festo O. SS. 5. sol. pro tessement, etc. Videtur idem quod Frischingae.+
VERSIBILITAS Mutabilitas, inconstantia. Utitur Eulogius Cordub. lib. 2. cap. 15. et in Epist. ad Alvarum, qua illi Memoriale Sanctorum mittit.#
VERSIDICUS Poeta, Versificus, apud. Fab. Victorinum in 1. Rhetoric. Ciceronis.#
VERSIFICARE Psalmos antiphonatim canere. Ordinarius Ecclesiae Rotomagensis MS. in 4.+
VERSUS apertionis, in Regula Magistri cap. 44.+
VERSIPELLO Gloss. Gr. Lat. Versipello, . In Lat. Gr. Versipellio, .#
VERTENARIUM Charta Thomae Regis Manniae an. 1055.+
VERTEBOLUM Vertuolum. Pactuslegis Salicae tit. 27. §. 14.+
VERTIBELLA Forfex medicinalis.+ Verticula
VERTIBULUM idem quod vertebra, vel est instrumentum, cum quo carbones vertuntur in fornace.+
VERTICALE Glossae divinae Hist. MSS. Cytharim, i. thyara, verticale.#
VERTIGINARE Circumvertere, apud Tertullianum de Pallio.#
VERTUOLUM Vide [Vertebolum].#
VERTRAGUS Vertraha, Vertrahus. Vide [Canis].#
VERU Stipes instar subulae praeacutus. Vetus Inscriptio p. 61.+
VERUDATUS Veru transverso obfirmatus, clausus, Gallis, Veroüille.+
VERUILIUM Retis species, instrumentum piscatorium. Charta an. 1073.+
VERVISA Panni genus, alias Plankets dictum,
anno 1. Ricardi III. Regis cap. 8. Cowell. et Spelm.#
VESCULENTUS Deliciis et escis plenus, vel vescis; Vesculentia, deliciarum vel vescorum copia.+
VESO Felis seu cati species, nostris vulgo Putois. Petrus Venerabil. in Statutis Ord. Cluniac. cap. 17.+
VESPA Gregorius Turon. de Vitis Patr. cap. 10.+ Vespetum
VESPERAE Una ex horis Ecclesiasticis, quae sub vesperam dicitur, quam eandem esse cum Lucernario volunt viri docti.+
VESPERIA Ultimus, uti vocant, actus in Universitatibus ad consequendam Doctoris dignitatem, seu Disputatio, quae a Baccalario fit pridie quam Birreto doctorali donetur, in qua disputant tres Doctores cum eodem Baccalario.+
VESPERUGO vesper, tenebrae vespertinae.+
VESSEIL Joannes in Archithrenio lib. 2. cap. 10.+
VESTARARIUS idem qui [Vestiarius]; qui vestium vel thesauri curam habet. Apud Anastasium p. 99.+
VESTI ex Gr , Dignitas Palatina apud Imperatores Byzantinos. Lupus Protospata in Chron. an. 1051.+
VESTIARITAE Nobiles aulici, qui circa vestiarium Principis versabantur.+
VESTIARIUM Erogatio vestium, in Gloss. Lat. MS. Reg. cod. 1013. in Glossis Isidori, Erogatorium.+
VESTIARIUS A Vestibus, qui vestes curat.+
VESTIFICUS Vestifica, Vestium artifex, in vett. Inscript. 578. 6. 7.#
VESTIGIUM minare. Vide [Huesium].#
VESTIGARIUM Vita Aldrici Episcopi Cenoman. p. 20. et n. 12.+
VESTIPLICA femina, quae vestes plicat. Papias, et Glossae Arabico-Lat.#
VESTIMEN Vestimentum. Utitur Felix Gyrwensis in Vita S. Guthlaci n. 16.#
VESTIRE Possessionem conferre rei alicujus, Investire. Vestir. in Consuetud. Laudunensi art. 227.+
VESTES Aulaea, quae sacrarum aedium muris appenduntur: vel panni sacri, et qui altari, aut circa altare, aptantur.+
VESTITOR idem qui a Veste est, Vestiarius. Vestitores divinorum simulachrorum, apud Julium Firmicum lib. 3. c. 11.+
VESTURA Quidquid ad vestimenta pertinet: Statuta Leprosariae S. Juliani in Anglia: Item in festo S. Joannis (habent) 4. solidos pro vestura.+
VETARE Negare. Lex Longob. lib. 1. tit. 4.+
VETATUM seu Vetitum, Locus, ager, pratum, vel silva, ubi pascua seu animalia immittere, vel aliud quidpiam facere, quod iis noceat, non licet.+
VETERANUS Vide Vavassor [Vavassores].#
VETERANA Gariopontus lib. 5. Passion. c. 6.+
VETERES senes, vetuli, in aliquot veteribus Inscript. apud Meursium in Exercitat. Crit. part. 1. cap. 3.+
VETRENERE Monachus Sangallensis lib. 1. de Carolo M. c. 21.+
VETULA S. Audoenus lib. 2. Vita S. Eligii c. 15.+
VETULUS de Montanis. Vide [Senex] de Montanis.#
VEXATICUS Papiae, Inergumenus, qui a Daemonio arguitur. MS. habet vexatus. Vexaticius, apud Braulionem in vita S. AEmiliani cap. 28.+
VEXILLATIONES de equitibus proprie dicebantur, ut legiones de peditibus, quia per turmas et vexilla divisi equites, quomodo nostri etiamnum dicunt une Cornette de Cavalerie, pro turma equitum. Vegetius lib. 2. cap. 1.+
VEXILLARIUS Vexillifer, in vet. Inscript. apud J. Spon. tom. 3. Itiner. pag. 79.+
VEXILLATOR Vexillifer. In Monastico Anglic. tom. 1. pag. 372.+
VEXILLIFERI haereditarii. Ordericus Vitalis lib. 3. an. 1066. pag. 493.+
VEXILLUM Signum Crucis: Crux enim est vexillum Christi, et signum triumphi sui, inquit Durandus lib. 1. Ration. c. 6. n. 26.+
VEYLEGA Charta Galeranni Comitis Mellenti in Tabulario S. Aegidii Pontis Audomari: In nemoribus habebit pasnagium, et in Veylega husbotam et heilotam jussu Forestarii.+
VEZETUS in Statutis Mediolanensib. 2. part. cap. 450. Nugae muliebres, ex Ital. Vezzi.#
UFFER Vide Huisseria [Huisserium].#
UFFINGI dicti Reges Orientalium Anglorum, ab Uffa Rege, qui vixit an. 578. Matth. Westmonast.#
VIA nude, Iter, nostris Voie. Consuetudo Claromontensis art. 226.+
VIAGIUM Iter, Gall. Voiage. Historia fundationis Hospitalis S. Leonardi Eboracensis: Deinde ad Eboracum declinans, in Ecclesia B. Petri ibidem diu et devote precibus insistens, se et viagium Deo et B. Mariae - humiliter commendabat.#
VIARAM una e 12. speciebus Auguriorum, de quibus in verbo Venta, quae sic describitur a Michaele Scoto de Physionomia cap. 56.+
VIARE Iter facere, ambulare, Papiae. Onomasticum vetus: Vio: .+
VIATICA Litera, quae ab Abbate peregre exeunti Monacho datur, apud Ingulfum p. 860.#
VIATICUM Via, iter publicum. Charta Othonis Comitis Viromand. an. 1035.+
VIATOR Parvus Cyathus, vel Cochlear, quo utebantur viatores, seu qui in viam se dabant, unde nomen. Hesychius: .#
VIATURA Vide Viarius [Viare].#
VICAEN idem quod [boda], i. habitatio, domus. Saxonibus Vicaen est pagus, vicus, unde Vicenga, incolae, habitatores. Charta Waldemari Regis Daniae an. 1326.+
VICANALE Statuta Mediolanensia 2. part. cap. 490. Aliquae Communantiae, Vicanalia vel pascua.#
VICARIUS generatim dicitur ille, qui alterius vices gerit, obit.+
VICCINGI appellati Dani Rerum Anglicarum Scriptoribus, ait Camdenus, quod piraticam exercerent: Biccingar enim Saxonica lingua, teste Alfrido, piratam denotat.+
VICECOMES Vicarius Comitis, qui vices Comitis exequitur; Sub Comite agens, in Charta Ottonis Imp. an. 984. apud Barth. Fizen. in Hist. Leodiensi pag. 269.+
VICECONJUX Concubina, in aliquot Inseriptionibus, ut monet Cujacius in Paratit. ad tit. Digest.+
VICECONSUL Vicecomes. Leges Edwardi Confess. c. 12.+
VICEDOMINUS Qui vices aut locum domini obtinet, , in versione Gr. Concilii Lateranensis IV. c. 45. Ulpianus l. 157.+
VICEJUDEX in Lege Longob. lib. 2. tit. 30. §. 2. qui vices judicis agit.#
VICENNA Charta an. 962.+
VICEPRINCEPS qui vices agit Principis, et qui Principatui alicui praeficitur a Principe, apud Ughell. tom. 6. pag. 328. tom. 7. pag. 1288.+
VICESIUM Vide [Huesium].#
VICESSOR qui vices alterius agit.+
VICIBUS Per vices, aliquando, quandoque.+
VICINUS Frontinus: Cultorum agrorum silvae absunt in montibus, ultra quartum aut quintum forte vicinum.+
VICISSERE Per vices agere, Gallis, Se relaier.+
VICONIUM et Cistifer, nomina metallorum. Papias.#
VICTOR ignium. dicitur S. Laurentius, in Historia Institutionis Archiepiscopatus Magdeburgensis, edita a Gabr. Cossartio cum Conciliis sub anno 967.#
VICTORALIS , in Gloss. Gr. Lat. MS. Editum habet Victorialis, quomodo Capitolinus in Galieno Victoriales dies dixit.#
VICTORIARE Victoriam adipisci, referre, apud S. Eulogium in Epist.+
VICTORINUS Monetae species a Friderico II. Imp. in Italia, dum Ferrariam obsideret, cusa, cum castra instar urbis vallis ac fossa hac mente muniisset, ut direpta et eversa civitate in eo ipsomet loco, ubi stativa habuerat, Victoriam urbem conderet, uti narrat Joan. Candiduslib. 5.#
VICTUALIA Commeatus, victi necessaria, Gallis Victuailles, Italis Vittuaglie.+
VICI Papiae: Castella et pagi sunt, qui nulla dignitate civitatis honorantur; sed vulgari hominum coetu incoluntur, et pro parvitate sui civitatibus attribuuntur.+ Vicus
VIDECOQS vel Widecoqs. Computum Domanii Stapularum in Comitatu Bononiensi an. 1475.+
VIDENTIA Charta Bernaldi Guillelmi D. de Monbasone, qua dictum Castrum Guillelmo D. Montispessuli concedit: Hoc donum fuit pactum et laudatum cum hac charta 7. Id. Aug. anno Dominicae Incarn. 1113.+
VIDERE Salutare, nostris, Voir quelqu'un.+
VIDIMUS pro apographo a Notario vel Secretario descripto; de qua voce vide Reinhartum Robigium lib. 10. Robigal. cap. 16.+ Vidisse
VIDUAE apud Scriptores Ecclesiasticos dicuntur, quae servandae viduitatis professionem, (quam secundum castimoniae gradum vocat Hieronymus Epist. 26.)+
VIDUINA vel vidunia, Bivira, quae duos viros habuit, Papiae. Savaro ad Sidonii l. 6. Epist. 7. legit in Glossis Isidori MSS. Vidubium, qui duos maritos amisit.#
VIDUITAS Epistola Alexandri III. PP. 161. ad Ludovicum VII. Regem Franc. tom. 4.+
VIDULA Ordericus Vitalis lib. 9. pag. 728. Qui acceptis securibus et vidulis, aliisque multimodis ferramentis ad carecta et fruteta stirpanda, etc.#
VIDUVIUM Viduitas, Diuturni viduvii vulnus, apud Sidonium l. 6. Epist. 2. Glossae veteres: Vidubium: .#
VIELLA Vide [Vidula].#
VIENATICUM Vide Guidaticum [Guida].#
VIERIA Charta Henrici Regis Franc. an. 1060.+
VIERUS Charta ann. 1197. in Tabulario Lehunensi ch. 20.+
VIGERIUS Vicarius, ex Gallico Viguier. Vigarius Comitis, in Chartis Parensalibus form. 6. et 7.+
VIGIA Vide [Cisa].#
VIGILATOR idem quod [Gaita]. Charta an. 1293. apud Gul. Prynneum in Libertatib. Eccl. Angl. to. 3. pag. 568.+
VIGILATORES exploratores: , recentioribus Graecis, de qua voce egimus in Glossar. med. Graecit.+
VIGILES Tenentes, qui excubias debent. Charta Gaufredi Vicecomitis Bituricensis an. 1012.+
VIGILANTIA pro Vigiliis, seu Matutinis, Horis Canonicis ita dictis. Charta Willae Comitissae Bonifacii Marchionis siliae sub an. 995.+
VIGILGALLUS Vide [Vigiliarii].#
VIGILIAE Nocturnae preces, quibus veteres olim Christiani vacabant, nunc abolitae, et in solis fere monasteriis et aliquot Ecclesiis Cathedralibus usurpatae.+ Vigilia
VIGILIARII Monachi, qui in monasteriis alios evigilant ad Matutinos, quibus sollicitudo excitandi incumbit, qui septimanam excitationis exercent.+
VIGILIUS , in veterib. Glossis pag. 359.#
VIGORATUS Vigore praeditus, Vigoureux. Dudo l. 3. de Act. Norman. p. 128. Cernens eum vigoratum et praecellentem in omnibus factis, etc.#
VILAGER Tabularium Prioratus de Levves in Anglia fol. 16.+
VILANIA Vide [Villenagium].#
VILARNIPINNIUM Vide in [Usis].#
VILLA Civitas, Gallis Ville. Ita usurpasse videtur Rutilius Numatianus in Itiner. dum oppida a civitatibus distinguit, et ortas civitates ex oppidis indicat:
Nunc villae ingentes, oppida parva prius.+
VILLAGIUM Villa, vicus, ex Gallico Village. Occurrit apud Nicolaum Uptonum lib. 4. de Militari officio pag. 135.+
VILLANIA Probrosa actio, qualem villani et viri ignobiles facere solent; ex Gallico Villenie, Italico Villania.+
VILLANI dicti sunt a villa, eo quod in villis commorentur, qui et Rustici, a ruribus, quae excolunt, et Pagenses, etc. apud Vitalem Episcopum Oscensem. Constitut. Neapolit. lib. 2. tit. 32.+
VILLARE Villaris, Villula, vel viculus decem aut 12. domorum, seu familiarum, in Scaligerianis: Hameau.+
VILLATA Villeta, Adunatio plurium mansionum, seu villa major. Fleta lib. 6. c. 51.+
VILLATICUS Rusticus, in Legibus Presbyterorum Northunbrensium c. 51.#
VILLATUS us. Fori Oscae sub Jacobo I. Rege Arag. ann. 1247.+
VILLENAGIUM Conditio Villam. Glanvilla lib. 5. c. 1.+
VILLICUS Gloss. Lat. MS. Reg. Villicus, Actor, Exactor villae pensionum, Insularius. Papias ex Isidoro lib. 9. cap. 4.+
VILLOSA Villosus, Villusus, Pannus , Gallis Velu, vox Latinis nota. Glossae Lat. Gr. Villosum, .+
VILLUM , Petit vin, vox a Terentio usurpata: Petrus Cluniacens. lib. 2. de Miracul. c. 28.+
VILTRO Vide [Feltrum].#
VIMARIUM Regestum Castri Lidi in Andibus f. 51.+
VIMPUM Charta Philippi Regis Franc. an. 1304. ex 12.+
VINADA Gall. Vinade, in Consuetudine Marchensi, dicitur obligatio, qua qui possidet praedium villanum, seu servile, tenetur semel in anno, vinum domini cum duobus boum jugis et carro in ejus domum deducere, nisi malit dominus quindecim solidos sibi pro hisce operis praestari, art. 138. 139. 140. etc. 192. 430. et in Arvernensi cap. 25. art. 21.#
VINAGERIAE Ampullae vinariae, in quibus vinum reponitur ad sacrificium, Burettes.+
VINAGIUM idem quod vinageria [vinageriae]. Acta Episcopp. Cenoman. p. 310.+
VINAGIUM Vinaticum, praestatio certae vini mensurae pro vineis, quae vulgo domino feudi exsolvitur vice census, ut est in Consuetudine Claromontensi art. 121.+
VINALIA Tabular. Dalonensis Abbat, fol. 104.+
VINARIA in Gloss. Gr. Lat. , vinifera terra.+ Vinarium
VINARIUS Vinosus, qui multum vini bibit, , in Gloss. Gr. Lat. Ita usurpant Lex 4. §. 1. et l. 25. D. de Aedilit. Edict.+
VINATA Charta Vulgrini Comitis Engolismensis ann. 1147.+
VINATARIUS Institor vinarius. Marchand de vin, Vinotier. Charta Ildefonsi Comitis Tolosae anno 1141.+
VINATICUM Vide [Vinagium].#
VINATIO Gall. Vinee: Certa vini quantitas, quam in torculari suo percipit dominus feudi ex vindemiis tenentium et hominum suorum.+
VINATOR Vini venditor. Jacob. I. Rex Aragon. in Foris Oscae ann. 1247. f. 30.+
VINCANUALAGIAE Labiorum obtorsiones, in Glossis MSS.#
VINCELUNA Indiculus superstitionum et paganiarum, in Concilio Liptin. an. 743.+
VINCTURA Galbertus in Vita Caroli Comit. Fland. n. 177.+
VINCULARE Ligare, Joanni de Janua; in vincula conjicere.+
VINDEMIARII Vindemiatores, Vendangeurs. Occurrit in Vita S. Joan. Episc. Tragur.#
VINDENATES Vide [Arca].#
VINDICABILE Passibile, Papias.#
VINDICES Exactores, exactioni tributorum praepositi; qui ea a provincialibus exigebant, et singulis civitatibus eo nomine praefecti erant.+
VINDICIUM Vindicta. Gloss. Gr. Lat. MS. . Defensio, vindicium, vindicta; in edito vendicium. , Defensor, vindictor. Eulogius lib. 1.+
VINDICTA In vindictam dari. Decretio Chlotarii II. Regis cap. 10.+
VINDRAGIUM Tabularium Vindocinense ch. 204.+
VINEALE Biniale, Ager vineis consitus, vel plantandis idoneus. Charta an. 1158.+
VINEARE campum, Vineis conserere, in Pacto an. 1246.+
VINEARII qui vineas servant. Magn. Pastorale Eccl. Parisiens. ch. 21. an. 1259. Messarii autem et vinearii in dicta villa ponentur.#
VINEATICA vel Vineatica terra, Ager vineis consitus.+
VINEATOR Ugutio: Vinitor, qui vineam custodit, quasi vineator, etc.+
VINERAGIUM Tributum pro vino, quod in urbem adducitur.+ Vineratica
VINERICIA Charta Caroli M. in Actis Episcop. Cenoman. p. 266.+
VINERITIA Tabularium S. Remigii Remensis: Facit ad pratum dies 3. - facit vineritiam et carrum, aut donat den. 6.+
VINIDRIA datio vineae ad medium vinum.+
VINIFORUM , in Glossario Lat. Gr. MS. S. Germani Paris. Vas vinarium. Vide [Bauca].#
VINIPA Liber Anniversariorum Basilicae Vaticanae apud Joannem Rubeum in Vita Bonifacii VIII. pag. 345.+
VINYOGALARII Vinearum custodes. Martinus Didacus Daux Justitia Aragon. l. 3.+
VINITOR , in Gloss. S. Benedicti: Qui vineam custodit, vel qui calcat uvas, vel qui custodit vinum.+
VINNA Vide [Venna].#
VINOBLIUM vinea, ex Gallico vignoble, in Charta an. 1270. Regesti Inculismensis Camerae Comput. Paris. pag. 34.+
VINTENUM Vicesima, quae Domino feudi competit, cujus jure percipit vicesimam fructuum in terris vassallorum, aut subditorum, eoque ipso tenetur castrorum et burgorum muros reficere suis sumptibus ad hostium incursus propulsandos.+
VINUM coctum. Capitulare de Villis cap. 34. Vinum, acetum, moratum, vinum coctum, garum, sinapi, etc. Adde c. 62.+
VIOLA Vide [Vidula].#
VIOLARIUM Census, Hispanis; Violaria apud Joannem Dametum in Hist. Regni Balearici pag. 87.+
VIOLATUS pro Violaceus, nostris violet. Charta an. 1197. apud Ughellum tom. 7. p. 1275. Cappa de xamito violato.#
VIOLENS pro Violentus, usurpavit Saxo Grammaticus lib. 5. Violensque amplexuum usus extabat.#
VIPIDA Pactus Legis Salicae tit. 44. §. 3.+
VIRA Uxor. Formula 37. ex Baluzianis: Dum omnipotens Deus concessit jugale consortium, et tale permissum dedit ei in omnibus, ut unusquisque cum vira sua nubat juxta consuetudinem anteriorum Christianorum. etc.#
VIRAGO Aelfricus in Gloss. Saxon. Virago, ceolan oemne; id est, mascula fortis virgo. Julius Firmicus lib. 3. c. 6.+
VIRARE Lex Alamannor. c. 84.+
VIRATUS Virilis, fortis, vel viro honoratus. Vnde Johannes Chrysostomus, mulier virata non facile decipitur. Ita Ugutio. Ecclesiastic. cap. 28. 16.+
VIREDO Will. Brito lib. 10 Philipp.
Tot latera ambiti livere viredine ferri.#
VIRENTIA Virens herba, ramalia virentia, quibus in publicis festis sternuntur plateae.+
VIRGA lingua Gallica, purpuram sonat, inquit Servius ad illud Virgilii lib. 8. Aeneid. Virgatis lucent sagulis. Id est, purpureis.+
VIRGAREA Virgastra, Virgetum. Vetus Charta, exarata circa ann. 993. apud Ughellum in Archiepiscop. Florentinis tom. 3. pag. 47.+
VIRGARIUS Lictor, . in Gloss. Gr. Lat. Extat in Foris Aragon. lib. 1. p. 36.+
VIRGATUS Italis, Vergato, panno, o vestimento divisato di piu colori, pannus virgis quibusdam in longum vel in latum varia serie et colore porrectis distinctus, uti Virgata Gallorum sagula, apud Virgilium lib. 8.+
VIRGATORES qui Anglis Servientes ad arma, qui virgas argenteas deauratas deferunt ante Regem, ut est apud Watsium. Matth. Paris an. 1249.+
VIRGINARE , in Gloss. Gr. Lat. MS. perperam in edito, , Vigrino. Ugutio: Virginare, fricare, et facere, quae possunt fieri salva virginitate.#
VIRGINULA , in Gloss. Gr. Lat. ubiedit. Vigrinula, ut in voce , vigrino: sed in cod. MS. est virgino, uti monuimus.#
VIRGO de femina conjugata. Encomium Emmae Reginae pag. 172.+
VIRGULTA Modus agri. Monasticum Anglic. tom. 1. pag. 760.+
VIRIDE inquit Warsius, in Legibus Forestarum, intelligitur quidquid frondes fert, aut folia viridia, unde pascantur, aut ubi tegantur cervi et damae.+
VIRIDE vel Viridis, Pellis varia, de qua in Varius. Bractonus lib. 3. tract. de Corona c. 26. §. 1.+
VIRIDIARIUM Viridigarium pro Viridarium, qua voce usus Suetonius.+
VIRILITER Pro virili parte , uti efferunt JC. Andreas Suenonis Archiep. Lundensis lib. 2.+
VIRIOSUS Virosus. Gloss. Gr. Lat. MS. , Fortis, virilis, viriosus. Quae vox postrema deest in edito.+
VIRISSARE Viriliter agere, vel viriliter superare. Idem Jo. de Janua.#
VIRIPOTENTES Feminae nubiles, quibus nubere licuit, dicuntur in Synodo Romana an. 826. c. 29.+
VIRITEUM genus potionis, Papiae apud Aegyptios scilicet vel Alexandrinos, cujus meminit Gregorius M. lib. 6.+
VIRLINGOSUS Loquax. Andreas Aulae Regiae Capellanus in Amatoriis: De mulieribus virlingosis.+
VIRO Baro, tanquam a vir deducatur vocabulum ipsum Baro.+
VIROSUS Potens, fortis, . Fridegodus in Vita S. Vuilfridi c. 50.+
VIRSCARA Consuetudines Arkenses an. 1231. in Tabulario S. Bertini: Qui virscaram bannitam pugnando, vel pugnare volendo, temere perturbaverit, tres libras emendabit.#
VIRTUS Vis, violentia. Iso Magister in Glossis: Vigor, virtus. Alibi: Vim, virtutem. Pactus Legis Salicae tit. 35. §. 5.+
VIRTUTIGENA Cui est ingenita virtus. Glaber Rodulfus in Vita S. Guillel. Abb. Divion. in Praefat. Ideo communem fidelium virtutigenûm observamus charitatem, etc.#
VIRULE Venenum, Papiae, ex voce virus.#
VIS magna, et parva, seu Ad magnam vim et parvam: formula, quae crebro reperitur in Chartis, quae agunt de feudis vel Castellis reddibilibus, id est, quae vassalli reddere domino superiori tenebantur, seu is vellet ea ingredi cum mediocri comitatu, ad parvam vim: seu cum majori comitatu, ad magnam vim, uti has voces intelligi debere pluribus docuimus in Dissertat. 30. ad Joinvillam pag. 352. 353.#
VISANTUS Visanteus. Vide [Byzantius].#
VISCARIUS qui visco aves captat, , aucupator, auceps, in Gloss. Gr. Lat. Ibid. , visco aucupor, , viscum, et viscus.#
VISCERATIO , in Gloss. Gr. Lat.#
VISCIDE fortiter, in Gloss MSS. ad Alexandrum Iatrosoph.#
VISCIDUS viscosus. Gariopontus lib. 1. c. 6. Hae causae nascuntur de sanguine viscido, id est, amaro. 1. edit. habet inscido.#
VISCOCUS Fragmentum Petronii p. 15. Solebat sic coenare quomodo Rex apros gausopatos, opera pistoria, viscocos, pistores.#
VISCURNA Vid Scultetus.#
VISIO Vide [Visus].#
VISITATIO Pensitationis species: ita appellata, quod tenentes Dominos suos identidem visitare tenerentur cum xeniis aut muneribus, quod postmodum in praestationem necessariam abiit, et in Gallia nostra Salutatici nomine innotuit.+
VISITATOR Episcopus, qui in locum alterius Episcopi demortui, vel propter crimen a communione suspensi, aut remoti, a Metropolitano, vel Summo Pontifice, mittebatur, ad obeunda in ea dioecesi Eoiscopalia munera, donec alius Episcopus ordinaretur, cujus electioni intererat.+
VISORES Testes, qui rem actam viderunt, eique interfuerunt. Formulae vett. secundum Legem Roman. c. 30.+
VISPILIO Tersorium, Gall. Gouspillon: quae quidem vox Gallica formata a Goupillon, vulpecula, seu cauda vulpeculae, quod ejusmodi tersoria plerumque ex caudis vulpecularum fierent. Fleta lib. 2. cap. 76. §. 9.+
VISTA Prospectus in domum vel tenementum vicini: Veue sur quelqu'un. Libertates concessae Barcinonensibus a Petro Rege Aragon. an. 1283. MSS.+
VISUMARUS vox Gallica vetus, qua trifolium denotatur, ut autor est Marcellus Empiricus cap. 3. extremo.#
VISUS Oculus. Lex Alemann. tit. 61. §. 3. 4. Si enim visus tactus fuerit inoculo, ita ut quasi vitrum remaneat, etc.+ Visio
VITARI dicuntur excommunicati, quorum consortium et conversatio fidelibus interdicitur.+
VITAS PATRUM indeclinabile, Liber Ecclesiasticus, continens Vitas SS. Patrum, qui Graecis et appellatur.+
VITELLARIUS qui vendit victualia, ex Gallico Victualier, quo nomine censentur pistores et braciatores, in Statuto, quod de pistoribus, braciatoribus et aliis vitellariis inscribitur.#
VITIUM Anastasius Biblioth. in S. Zacharia PP. p. 78.+
VITRARIUM : Vitrarius, , in Gl. Gr. Lat. Ruricius Episc. Lemovicensis lib. 1. Epist. 12.+
VITREAE Fenestrae vitreae, nostris Vitres, verrieres.+ Vitreale
VITRUM pro Scypho vitreo, Gall. Verre.+
VITULA Vidula, Viella, Instrumentum musicum, nostris Vielle, et Violon dictum.+ Viela
VITULAMEN Liber Sapientiae cap. 4. v. 3.+
VITULARE Vitulum edere. Gallis, Veller. Fleta lib. 2. c. 76. §. 10. Cum vitulus taurinus vituletur, primo mensenon ablectetur. Vide Vitiola.#
VITULARIUS qui vitulorum curam habet. Gloss. AElfrici: Vitularius, ceal a-hu. Ad verbum: Domus vitulorum.#
VITULINIUM Pellis vitulina, ad scriptionem idonea et parata, Gall. Velin.+
VITULI Willelmus Gemetic. lib. 2.+
VITUPERONES Vituperatores, apud Gellium lib. 19. c. 7.#
VITUPEROSUS Vituperio dignus, vox Italica, in Hist. Cortusior. lib. 8. c. 13. Vituperose, turpiter, lib. 7. c. 15. Vituperosamente, Italis.#
VITUS Flexura. Viere, Gallis. Gloss. Lat. Gr. . Occurritapud Marium Victorinum. Vide Scaligerum Epist. 333.#
VITUTIARII in l. 2. Cod. Th. de Collegiatis, qui fuerint, pluribus ibi disquirit Jacobus Gothofredus, quem consule, si lubet.#
VIVANDA Italis, proprie cibus omnis praeter panem.+
VIVERATICA Vide Vineratica [Vineragium].#
VIVERE de suo. Lex Longob. lib. 2. tit. 52. §. 2.+
VIVERITA Concilium Monspeliense ann. 1214. cap. 27.+
VIVOLAE Equorum morbus, de quo Jordanus Rufus Calaber MS. lib. 2. de Medicaminibus equorum ad Fridericum II. Imp.#
VIZOLA Vide [Veges].#
ULCEA Locus pascuae, ab uligo dicitur. Jo. de Janua. Lieu de pasture, in Catholico parvo.#
ULCUS Navis onetaria, Belgis Hulca, Anglis Hulcte, ex Gr. , ut quidam volunt.+
ULNA Servio, proprie est spatium, in quantum utraque extenditur manus, licet Suetonius unum cubitum tantum esse velit.+
ULPICUM Oleo simile. Glossar. Longobard. S. Germani Paris. ex antiquis Glossis.#
ULTER PES Choreae species, ex Gallicano forte Outrepied.+
ULTIMATE pro Vltimo. Ericus Upsaliensis l. 4. Hist. Suecicae p. 121.+ Ultimatim
ULTIMIOR Constitutio Justiniani: ut ii, qui in Africa sunt intra quinquenn. etc. Vltimiore requisitione penitus quiescente, etc.#
ULTIMISSIMUS Omnium postremus, apud Baldricum Noviom. lib. 3. c. 23.+
ULTIMITAS Extremitas. Constantinus African. lib. 4. de Morbor. curat. cap. 3.+
ULTIMUS haeres. Vide Haeres [Haeredes].#
ULTRAGIUM quod excedit summam aliquam. Tabularium Vindocinense charta 295.+
ULTREIA Landulfus de S. Paulo in Hist. Mediolanensi cap. 2. ubi de expeditione Hierosolymitana Conradi Italiae Regis sub an. 1098.+
ULTRONEITAS facultas faciendi, quod quis vult. Vvalbertus de Patrocinio S. Rictrudis num. 41.+
ULULAMEN Vlulatus, apud Prudentium.#
UMBELLUM Umbraculum ad arcendos solis ardores, pilei species, Byzantinis familiaris. Gloss. S. Benedicti cap. de Pellibus: Vmbellum, .+ Umbrella
UMBER Canis venaticus e sagacib. ex Umbria Italiae provincia.+
UMBLATA in veteri Charta Italica, apud Ughellum tom. 7. Ital. sacr. p. 257. quem consule, si lubet. Apud Papiam lego: Vmbrata, coronata.#
UMBRAE Phantasmata, vox Latinis Scriptoribus nota. Papias: Vmbrae, animae, simulacrum, imagines somnii. Valerius Flaccus 1. Aragon.+
UMGA Vide [Bauga].#
UNATIM Simul, una, in Charta Hispanica aerae 988. apud Anton. de Yepez, in Chronico Ord. S. Bened. to. 5. pag. 435.+
UNCARE ursorum clamor proprius. Vide Salmasium ad Hist. Aug. p. 168.#
UNCEASESATH Leges Inae Regis c. 37.+
UNCIA Vncia auri, in mulctis pecuniariis. Lex Wisigoth. lib. 3. tit. 3. §. 3.+
UNCIALES literae, seu characteres. S. Hieronymus praefat. in Job: Habeant, qui volunt veteres libros, vel in membranis purpureis, auro, argentoque descriptes, vel uncialibus, ut vulgo ajunt, literis, onera magis exavata, quam codices, etc.+
UNCINUS Uncus, cui inhaerent catenulae, Italis Vncino. Papias: Vncus, curvus, anchora, uncus, uncinus, diminutivum.+
UNCTUM Adeps, Gall. Oint. Capitulare de Villis cap. 43.+
UNCUS Modus agri apud Danos. Charta Valdemari Regis Danorum ann. 1240.+
UNCUTH Vide [Agenhine], et [Gust]. Ubi addendum ex Joanne Britton cap. 3.+
UNDANTER Copiose, vel affluenter, in Glossis MSS. S. Germani Paris. cod. 524.#
UNDE pro, de quo, Gallis, D'ou.+
UNDEIARE Vndaizare, infantem vel moribundum non omnibus adhibitis Baptismi ceremoniis baptizare, nostris Ondoier, lustrali aqua perfundere.+
UNDESCERE In undas excrescere, tumere. Vita S. Endei, Abb. Araniensis n. 15.+
UNDRES Fleta lib. 1. c. 9. An aetatem 21.+
UNEG-VUORFIN In Edicto Rotharis Regis Longob. titulus 10.+
UNFRIDMANNUS non habens pacem, in Gloss. Saxon. sub Edvv. III. exarato.+
UNGAREH Vetus Glossarium, collectioni Dionysii Exigui subditum in cod.+
UNGEBENDRO Leges Ethelredi Regis c. 25.+
UNGEBODENDING in Charta Udalrici Abbatis an. 1071 in Chronico Laurisham.+
UNGELD Foedus Ethelredi Regis cum Analano, etc. c. 3.+
UNGUIUM scissura, poenae levioris species apud Anglos, de qua Fleta lib. 1. c. 26. §. 4.#
UNGULA Ferramentum mucronatum, quo sulcatim corpora laniabantur et fodiebantur.+
UNICORDIA Concordia. Vnicors, Concors. Joan. de Janua.#
UNICUS Pomorum, vas aucupis, Papiae MS. habet Pomporum.#
UNIFORMIS , apud Jul. Firmic. lib. 1.+
UNIGAMUS vox hybrida, qui uni tantum nupsit; unde unigamta, pro monogamia. Jo. de Janua.#
UNIGRANUM Vide [Gravanetum].#
UNIOCULUS Cocles, Borgne, . Ditmarus lib. 4.+
UNIONES Ordericus Vitalis lib. 8. p. 682.+
UNIONITAE Haeretici, quos refellit Prudentius in Apotheosi, carmine inscripto, contra Vnionitas.+
UNIPECIUS Integer, d'une piece, Gallis. Marcellus Empiricus cap. 15. pag. 108.+
UNISUBSTANTIANI Vide [Homousiani].#
UNITAS Charta an. 1203. MS. Talis intervenit forma conventionis inter Henricum Ducem Lothar. et Ottonem Comitem Gelriae.+
UNITER Fortunatus lib. 5. Poem. 4.+
UNITIVUM ita Zenonis reddit non semel Liberatus Diacon. c. 17. et seqq.#
UNIVIRA Quae uni nupsit, apud Tertullian. lib. de Monogamia.#
UNIXIS Vetus Chartula plenariae securitatis exarata sub Justiniano, apud Brisson. lib. 6.+
UNLAGE ex Saxonico unlaha, lex iniqua, vel potius non lex, laha, enim lex, un, particula privativa. Leges Kanuti Regis c. 34.+
UNLAUCH Vide [Wrang].#
UNMONDLING Servorum species. Charta Ottonis Imp.+
UNNITHING Vide [Nidering].#
UNTHPRUT Lex Bajvvar. tit. 21. §. 10.+
UNWANT Lex Bajvvar. tit. 3. cap. 2.+
UNUS pro quidam; quomodo dicimus Vn.+
VOA Concil. Derrosanum an. 1429. c. 1.+
VOARIA Jus advocationis, Avoürie, et Voürie.+
VOCALIS qui voce scite canit: , et , in Glossis Gr. Lat. Qui a bonne voix.+
VOCAMEN idem quod vocabulum, Nomen. Glossae vett. apud Barthium: Vocamen, appellatio, vocatio.+
VOCATIO Vox in asceticis frequens. Caesarius Arelat. serm. 17.+
VOCATORIAE literae, Evocatoriae, citatoriae. Alexander II. PP. 12.+
VOCATORIUM Psalmus invitatorius. Ordo Officii in domo S. Benedicti.+
VOCATUS Episcopus. Formula loquendi sat frequens in designandis Episcopis electis; sed nondum consecratis.+
VOCIDUCTUS Tubus, canalis cavus, seu fistula, per quam vox emittitur.+
VOCIFERARE Vocare in jus. Vetus Placitum, apud Franc. Mariam in Mathildi lib. 3. p. 117.+
VOCIFERATIO idem quod [Huesium], quod vide. Leges Henrici I. Regis Angl. c. 12.+
VOCIMISSARIUS Praeco, in Glossematib. MSS. in Prudentium, in cod. 561. Bibl. S. Germani Paris. qui vocem emittit.#
VOCIPARARIUS , in Gloss. Gr. Lat. ex emendatione Salmasii; nam editus et MS. codex habent Vociferarius.+
VODER Mensurae Theutonicae species. Theloneum Monasterii S. Bertini: Ligna textoris, 2. den. voder allium, 2. den.#
VOGHERII Nautae. Conventiones inter Michaelem Palaeologum Imp. et Genuenses an. 1261.+
VOGTMAN Cliens, qui se alicujus imperio, vel tutelae subjecit, Commendatus; vox Germanica, ex Vogt.+
VOIETRECHT Rectum seu jus Advocatiae, ex Germ. Voiet, vel Vogt, Advocatus, a Recht, jus, rectum. Charta Ottonis Comitis Palatini et Ducis Bavariae an. 1235. in Metropoli Salisburgensi tom. 1. pag. 164.+
VOISINETUM Vide Vicinetum [Vicinus].#
VOIVODA Vide [Vaivoda].#
VOLAGIUS ex Gall. Volage. Petrus de Cuigneriis tom. 14.+
VOLATA Monasticum Anglicanum tom. 2. pag. 139.+
VOLATILE Proprie pro eo avium genere, quae in cortibus rusticis nutriuntur.+
VOLEMUM Gallica lingua, bonum et magnum dicitur, inquit Papias, ex Isidoro lib. 17. Orig. cap. 6. Glossae Lat. Gr. Volemi, .#
VOLENTIA Voluntas: Felix in Vita S. Guthlaci in prologo n. 1. Sciat nos hoc opusculum non tam volentiae, quam obedientiae gratia incoepisse.#
VOLGRANUM Tabularium S. Benigni apud Perardum pag. 138.+
VOLLEHEN Vide [Fahnlehen].#
VOLSURA Vide [Rufia].#
VOLTA Vide [Volutio].#
VOLTO Charta Italica ann. 1356. in hist. Bononiensi lib. 1. p. 25.+
VOLTURIUM , in Gloss. MS. Sangermanensi, Vultur, nostris etiam Votour, seu Vautour.#
VOLUBILIS Vide [Monubilis].#
VOLUCRITARE Celeriter locum pertransire instar volucris. Occurrit in Vita S. Samsonis Episc. Dolens. Vide locum in [Venalis].#
VOLUCRES denarii, vulgo Vlieghers, in Legibus Opstalbomicis Frisiae cap. 21.+
VOLUCRUM Involucrum, quo peregre euntis sarcinae ac vestes conduntur, ac involvuntur, Gallis Male, portemanteau.+
VOLUNTARII qui ultro militant, et castra sequuntur, nec sacramento militari astricti sunt.+
VOLUNTAS Voluntarius. Vide Tallia ad voluntatem.#
VOLUPTIFICUS Apulejus lib. 2. Florid. Jovis (stella) benefica, Veneris voluptifica.#
VOLUTARE Vasis species. Apitius lib. 2. cap. 3.+
VOLUTIO Voluta, Volta, Vota, Fornix, concame ratio, Gall. Voute, quod sursum in fornicis speciem volvatur. Papias: Concameratio, fornix, transvolutio.#
VOMERES igniti. Purgationis per ferrum candens species, quos qui innocentiam suam jubebantur adstruere, calcare nudis pedibus tenebantur.+
VOMITARIA Macrobius Saturn. lib. 6. cap. 4.+
VOMITUS Sanctitatis. Vet. Poenitentialis apud Morinum p. 35.+
VORANTA Modus agri. Charta Anglis laudata a Spelmanno: Retinuit ad opus suum de eadem terra in villa de Heiden unam vorantam terre, scilicet dimidiam virgatam, quae fuit Gvvarini Palmar, et dimid. virgatam de dominico ejusdem terrae.+
VORATRINA Popina, ubi carnes vorantur. Tertull. Apologet. cap. 39. Non epulis, nec potaculis, nec ingratis voratrinis dispensatur.#
VOTA Vide Bovaticum [Bovagium], et [Volutio].#
VOTAREA Anastasius in Constantino PP. p. 65.+
VOTIFICARE Votum libare. Papias.#
VOTIVUS Voto consecratus. Glossae Antiquae MSS.+
VOTUM Concilium Namnetense can. 20.+
VOYSKINE Slavis dicuntur Contributiones belli causa exigi solitae a Voyska, exercitus. Ita Joann. Lucius lib. 6. de Reg. Dalmat. c. 1.#
UPLANDA superior terra, Anglis, seu ut vulgo loquimur terra firma, respectu paludosae; ex Saxonico et Anglico up, supra, et lan, terra.+
UPUA Formula 14. ex Baluzianis: Volat upua, et non arundo, etc. Forte pro upupa.#
UR pro f. Aegidius Schudus in Descriptione Rhetiae Alpinae cap. 36.+
URA , in Glossis MSS. S. Germani Paris. Edir. Sulcus, Hecura. Distinguend. Hac???ura.#
URASDA Slavis dicitur compositio pecuniaria pro homicidio, vel membrorum mutilatione.+
URBARA Acta Murensis monast. p. 40. Exceptis agris et pratis et silvis, quae ad nos ex toto quod dicunt urbara, vel ad Clericum pertinent etc.#
URBACIO Circumductio, , in Gloss. Gr. Lat.#
URBS aurea, Roma. Petrus Diaconus lib. 4. Chr. Casin. c. 125. de Lothario Imp. Juxta auream urbem pervenit.+
URBURA Jus regium in fodinis aureis, argenteis, etc. apud Hungaros.+
URCEOLUS inter ministeria seu vasa sacra recensetur.+ Orceolus
URCHRICHIAD Leges Hoeli Boni Regis Walliae: Urchrichiad, i. Edling, qui post Regem habet succedere, prae omnibus, qui sunt in Curia praeter Regem et Reginam, honoratur.+
URGESCERE pro saepius urgere, usurpat Lucifer Calaritanus lib. 2. pro S. Athanasio p. 124.#
URIGO Vertigo, in Gloss. Arabico Lat.#
URLARE Orulam, vel limbos inserere, Gall. Orler. Monasticum Anglic. tom. 3. p. 317. Amictus de aurifrigio-urlatur aurifrigio puro et stricto.#
URNA pro orla, seu orula, Limbus. Leo est l. 1. c. 57.+
URNA Mensura liquidorum, vini, cerevisiae, etc. In Metropoli Salisburgensi tom. 2. p. 292. tom. 3. p. 40. et alibi non semel.#
URNATORES qui urnis aquas ex altis puteis levant, apud Julium Firmicum lib. 3. Matth. cap. 11. lib. 4. cap. 6.+
URPHEDA Germ. Urfelit, Juramentum, quod ex carcere dimissus praestat de non ulciscendo. Goldast.#
URSUM circumducere. Hincmarus Remensis in Capitul. ad Presbyteros cap. 14.+
URSUS Praestatio Regi Bohemiae recens dicto fieri solita.+
URTELLA idem quod Ordalium [Ordela], judicium divinum, purgatio vulgaris; Germ. Vrdel.+
URTIO Vide [Alchaz].#
URTUM pars aratri, quae plicatur, Papiae in MS. Vrnum.#
URUS vox Gallica vetus, Germanis hodie eyn uhrochs, ut docet Cluverius lib. 3. Germ. antiq. cap. 47.+
USA Fluvius, ex Saxonico ue. Foedus Alfredi et Godrani c. 1. de regni terminis: Tunc in rectum ad Vndefordum; tunc sursum in usa, ad Wetelingstreet.#
USARE Frui, gaudere, Gallis Vser, jouir. Formulae veteres autoris incerti form. 27.+
USARIA Vide Huisseria [Huisserium].#
USATICUM Tributum, praestatio. Charta Ildefonsi Comitis Tolosae ann. 1141. apud Catellum: Dono, et concedo, et solvo, quod quisque homo vel foemina libere vendat vinum suum omni tempore, quo voluerit sine ullo usatico, quod inde nunquam donet alicui homini vel foeminae.+
USIA Joann. Monachus Bertinianus in vita
S. Bernardi Poenitentis num. 8.+
USINARE Charta anni 1240. in Tabulario Campan. Bibl. Reg. f. 365.+
USIS Epistola Basilii Macedonis Imp. ad Hadrian. II. PP. post. VIII.+
USITARE Vide Vsare [Usare].#
USLACT Privilegium de Sempringham in Anglia: Sint quieti tam ipsi quam homine; eorum - de omnibus misericordiis et amerciamentis, et forisfacturis, - de murtro, et latrocinio, et conceylis, et uslact, et hamsoka, grithbrich, blotvvit, etc.+
USONES Pisces familiares Danubio, Germanis Hausen; pisces insanae magnitudinis Bonfinio.+
USSERIA Vsserius, Vssers. Vide [Huisserium].#
USUALIS qui in usuest. Vsualis sermo, apud Sidonium lib. 4. Epist. 11. ubi multa Savato, quae non exscribo. Vide [Moneta] usualis.#
USUARIA usuarium, Ususfructus, seu potius jus utendi.+
USUFRUCTUARIUM pro usufructu, occurrit apud Gregorium M. lib. 2. Epist. 9.#
USUBANDILOS Vetus Chartula plenariae securitatis sub Justiniano scripta apud Brisson. lib. 6.+
USUCAPIO Decreta Ladislai Regis Hungariae lib. 3. c. 20.+
USUFRUCTUARE Dare ad usumfructum; usufructuario et precario jure.+
USUFRUCTUARIUM pro ususfructus. Vetus Charta in Actis Episcop. Cenoman. p. 187.+
USUPELLIONES Burchardus de Casibus S. Galli c. 14.+
USURARE Usuras producere. Bracton. lib. 2. cap. 26. §. 2. Debitum vero defuncti, quod debetur Judaeis, non usurabit, quamdiu haeres infra aetatem extiterit.#
USURARII Foeneratores, qui ad usuram commodant.+
USURIA Jus utendi, Vsagium. Vetus Charta apud Perardum in Tabulis Burgundicis pag. 31. Et usuriam silvae, etc.#
USUROLUM Charta an. 1207. apud Ughellum in Episcopis Veronensibus: Solvendo - illud fodrum antiquum et usurolum, quod solvebat praedicta universitas Imperatori cum ipse intrat Italiam, etc. Forte usitatum.+
USUS Musicae species, quae non per regulas; sed ex usu addiscitur, notis musicis in libris Ecclesiasticis singulis syllabis superpositis, abrogatis ac neglectis lineis et clavibus musicalibus; cujus quidem musicae speciei exemplum descripsit Menardus in Notis ad librum Sacramentorum Gregoriii M. Anonymus Interpres Hugonis Reutlingensis: Post Incarnationem Christi plures Doctores S. Ecclesiae, et specialiter S. Gregorius et Ambrosius, cantum musicalem, quo tam Latini, quam Alemanni, cum caeteris linguarum diversarum nationibus, utuntur in divino officio, in duo volumina librorum, videlicet in Antiphonarium et Graduale collegit, dictavit, et neumavit, seu notavit. Processu tamen remporis quidam Alemanni, et praecipue Canonici Ord. S. Benedicti, qui cantum musicalem non so um ex arte, verum etiam ex usu et consuetudine perfecte et cordetenus didicerant, ipsum, omissis clavibus et lineis, quae in neuma et nota musicali requiruntur, simpliciter in libris eorum notare coeperunt, et sic decantaverunt deinde juniores, et suos discipulossine arte, ex frequenti usu et ex magna consuetudine cantum informare, qui cantus sic per consuetudinem doctus ad diversa pervenit loca.+
UTENSILE Instrumentum, Gall. Outil. Petrus Damian. lib. 6. Ep. 7. Calcaria, scutica, - et si quae alia equitandi sunt utensilia.#
UFLAT Vide Vslact [Uslact].#
UTHBAN Charta Henrici III. Regis Angliae tom. 2. Monastici Anglicani pag. 1032.+
UTHESIUM Vide Hutesium [Huesium].#
UTFANGETHEF Bractono lib. 3. tract. 2. cap. 35. dicitur latro extraneus, veniens aliunde de terra aliena, et qui captus fuit in terra ipsius, qui tales habet libertates.+
UTFANGI Novales terrae, videlicet noviter excultae, quae vulgo Vtfangi dicuntur.+
UTHLANDES Charta Roberti Comitis Flandriae in Tabulario S. Bertini: Illi vero, qui in praedicta villa (de Poperinghe) ad banvverc constituti sunt, debent Comiti tantum Vthlandes, Banvverc, et Landvverc, et placitum inde erit Abbatis.+
UTI cum accusativo. Ferrandus Diac. in Brev. c. 124.+
UTICA Vide [Hutica].#
UTILIS Probus, bonus: Vtilitas, Probitas, animi magnitudo.+ Utilitas
UTLAGA Exlex, extorris, proscriptus, relegatus; apud Littletonem sect. 197.+
UTLEP Evasio, seu Escapium latronum, Fletae lib. 1. c. 47. §. 14. utleipa, in Legibus Henrici I. Regis Angl. c. 43. eadem notione, a Saxonico u-hleapan, aufugere, evadere.+
UTRIARIUS , in Gloss. Gr. Lat. MS. Edit. Coriarius praefert.#
UTRICISCUM diminutivum ab uter. Gloss. Gr. Lat. MS. , utricium, utricidium. Editum habet utriciscum.#
UTWARA Capitula de Weregildis post Concilium Grateleanum an. 928.+
VU pro Ulongo, in aliquot Inscriptionibus interdum usurpari observat Scaliger in indice 19. ad Gruterum: v. gr. Domvus, , Arbitrativi, etc.+
VUA vox exclamantis. Gesta Regum Francor. c. 29.+
VUERNAGIUM Vide [Scartio].#
VUITTA Vide [Wita].#
VULATIO Charta Ratchisi Regis Longobardor. an. 746. apud Ughellum in Episcopis Placentinis to. 2. p. 250.+
VULGAGO Fulbertus Carnot. Epist. 46.+
VULGARIA Leo III. PP. Epist. 10.+
VULGARIS Plebejus, , in Gloss. Gr. Latin.#
VULGARIZARE In vulgarem linguam traducere. Ex Ital. Volgarizare, in Charta Galeacii Comit. Virtutum an. 1377.#
VULGUS pro Vulgo. Epistola S. Remigii ad Chlodovaeum Regem: Quia quod vulgus dicitur, ex fine actus hominis probatur.#
VULMINARE pro Fulminare: Germani enim V. ut F. pronuntiant, uti supra observatum. Conradus de Fabaria de Casibus S. Galli cap. 16.+
VULNERARIUS medicus, qui vulnera curat, in Gloss. S. Bened. cap. de Medicina, ubi exponitur . Forte .#
VULPES Machinae bellicae species.+
VULPICULAM aliquem appellare, convitii olim species fuit. Lex Salica tit. 32. §. 3.+
VULPIO Vafer, Veterator, apud Apulejum in Apologia: Tamen jam tum vulpionem et impium fuisse.#
VULTATICUM Praestationis species, incertae mihi prorsus notionis.+
VULTIVA et Wulitiva, Wultava, Cicatrix, Vulnus in vultu, seu facie illatum, unde forte vocis etymon.+
VULTIVOLI dicuntur, (verbis utor Joannis Sarisber. lib. 1.+
VULTARIUM Vultur, Galli Vautour. Gloss. Gr. Lat. MS. , Vultor, vultorium. Editum habet vultur.#
VULTUOSUS Superbus. Vita S. Erminoldi Abbat. lib. 1. cap. 6. Non despexit ut vultuosus, aut contumax.#
VULTUS Quaevis imago, interdum ea, quae Pectoralis et Thoracata, ut observatum a Salmasio ad Vopiscum pag. 440.+
UXORARE Uxorem dare, maritare, in Statutis Venetor. an. 1242. lib. 1. c. 57. lib. 2. cap. 8.#
UXUS Fredegarius Scholasticus c. 64. Heraclius - extrahens uxum, caput Patricii Persarum amputavit.+
UZBEC in Jure Hungarico, facinorosi ad aliquot dies inviolabiles. Sambucus et Molnarus.#
UZIFUR Glossae MSS ad Alexandrum Iatrosoph. Cinnabaris, l. uzifur, scilicet minium.#
W.
W Quod Theutonicum vocant, in aliquot antiquis Inscript.+
WAADESAAR Andreas Suenonis lib. 5. Legum Scaniae c. 23.+
WACTAE Wagtae, Excubiae, vigiliae; Germanis, Wachte, et Waecke, nostris Guet.+
WADARE Wadiare, Wadium, etc. Vide Vadare [Vadium].#
WADTBAND Andr. Suenonis lib. 7. Legum Scaniae c. 6.+
WADISCAPUM Wadriscapium. Vide [Waterscapum].#
WADRUS Vide Vadius.#
WAERIA Vide [Wayeria].#
WAGA Mensurae species, apud Anglos et Scotos. Statuta Roberti III. Regis Scotiae cap. 22. §. 7.+ Wagaria
WAGNAGIUM Wainagium. Vide [Gagnagium].#
WAISDA Vide [Guaisdium].#
WALAPAUS Leges Rotharis Regis Longobardor. tit. 12.+
WALARAUPA vox composita ex Germ. vvala, caput, et rauba, vestis. Lex Bajvvar. tit. 18. cap. 3.+
WALAWORF VVultvvorf. Lex Bajvvar. tit. 7. cap. 5.+
WALENCA Vide [Falanga].#
WALDA Waldana. Vide [Gualdana].#
WALDACH In Nota de membrana in Archivis Regiis Anglic.+
WALDEGRAVIUS vox Germanica VVald-graf, Comes seu Praefectus silvarum, Forestarius. Autor Panegyrici Berengarii Imp. lib. 2. p. 37.#
WALDUM Vide Gualdum [Gualdus].#
WALISCUS Servus, minister, ex Saxon. ealh, mancipium, Aelfrico. Leges Inae Regis c. 34.+
WALLA VVallia, Anglo-Saxonibus all, Murus, paries, vallum, praesertim agger, Anglis a vval, Kilian. VValle.+
WALLACTOR Lambertus Ardensis pag. 25'8.+
WALLESHERIA Parentela interfecti, i. unus ex parte matris, et alius ex parte matris, apud Wallenses Anglicos: vox formata, ut Inglisheria, de qua nos alibi.+
WALLIA Vide [Walla].#
WALLROTH Andreas Suenonis lib. 5. Legum Scaniae c. 6.+
WALLUS Extraneus, Anglo-Saxonib. Silvester Giraldus in Descriptione Cambriae cap. 7.+
WALO Vetus Scheda de S. Aderaldo Trecensi, apud Camusatum: Pater ejus nobilium nobilissimus Walo est dictus, qui lingua Austrasiorum interpretatur bonus.#
WAMBASIUM Wanbizius, Wambasarius. Vide [Gambasium].#
WANCAPIUM Charta Hilsondis Comitissae Striensis ann. 992.+
WANCLUGA Lex Bajvvar. tit. 7. cap. 17.+
WANCSTODAL Lex. Bajvv. tit. 3. cap. 11. De simulatis, quod Wancstodal dicunt, editio Heroldi habet Warstodal.+
WANDANGIAE vel Vendangiae, Perones seu indumenti genus tibias et pedes operiens.+
WANGA Fredegarii Chronicon. c. 37. Vterque falangae Wangas jungunt ad pralium. Admarginem scriptum, al. Ordines.#
WANNAGIUM Vide [Gagnagium].#
WANTUS Wanto, Gvvantus, Gantus, etc. Chirotheca, Gallis, Gant.# Vantus
WAPELDRAC Consuetudines Arkarum anno 1135.+
WAPENTACHIUM apud Danos Anglicos, idem fuit, quod Comitatus, seu Hundredus.+
WAPINSCHAVV Census militum, nostris Monstre, vox Angl.+
WARA Modus agri, apud Anglos. Monasterium Anglic. to. 2. p. 128.+
WARA Libera vvara, Tabularium Abbatiae S. Petri de Burgo in Anglia: Libera vvara est unus redditus, et est talis conditionis, quod si non solvatur suo tempore, duplicatur in crastino, et sic deinceps in dies.#
WARANTUS qui alteri tenetur ad evictionem. Lexicon Cambro-Britannicum: Gvvarant, assertor, vindex.+
WARANIO Equus integer, varan, Goldasto: Equus admissarius: Hispanis, Occitanis, et Provincialibus, Guaragnon; Lex Salica tit. 4. S. 2.+
WARDA Garda, Custodia, Gall. Garde. Capitulare 3. an. 813. c. 34.+
WARDEMOTUS Wardarum Conventus, seu Curia: vox Saxonica confecta, ex a, custodia, et moe, Conventus, Curia.+
WARDPENI Wardepeni, Warpeni, Denarii Vicecomiti, vel aliis Castellanis persolvi soliti, ob castrorum wardas seu custodias.+
WARDARFIDA Vide [Cadarfreda].#
WARDECORNE Obligatio tenentis ad faciendam wardam cum cornu, de qua actum in voce [Cornagium].+
WARDEWITE seu Vardvvite, ut est in Monastico Anglic. tom. 2. pag. 387.+
WARDIREVE Vide Leges Willelmi Nothi vernaculas c. 32.#
WARECTUM Terta novalis, seu requieta, quia
alternis annis requiescit, sic dicta, inquit Edvv. Cokus, quasi vere novo victum, vol subactum: Gueret, in Consuet. Pictav. art. 104.+
WARENGANGI Wareguangi, Advenae in Gloss. Qui non morantur in loco, seu, qui continuo huc et illuc discurrunt: ex Germanico Waren, et Gang, incessus, gressus, ut quidam volunt.+ VVargengus
WARENNA Varenna, generaliter est vivarium cuniculorum, seu leporum, quae animalium species vulgo Ferae de vvarenna dicuntur, ut et perdices et phasiani inter aves, quas Francs oiseaux vocat vetus Consuetudo Normanniae cap. 10.+
WARFUS vvarphus, Ripa, crepido litoris, sinus, aream habens contiguam navibus onerandis et exonerandis idoneam, Anglis vvarfe, in Charta Joannis Abbatis Monasterii S. Augustini Cantuariensis: Piscarias, vias, chimina, vvarphos, vacuos fundos, etc.#
WARGANEUS Vide Vargus [Vargi].#
WARGARIA Vide vvagaria [waga].#
WARGENGUS Vide vvarengangi [warengangi].#
WARGILDA Vide vveregildum [Wera].#
WARGUS Vide Vargus [Vargi].#
WARINGI Vide Vargus [Vargi].#
WARISCAPIUM Vide vvaterscapium [waterscapum].#
WARNIAL Petrus de Dusburg in Chronico Prussiae cap. 79.+
WARNIO Vide vvaranjo [waranio].#
WARNITUS Vide Garnitus [Garniamentum].#
WARPENI Vide vvardpeni [wardpeni].#
WARREN Vide vvarenna [warenna].#
WARSCOT Praestatio pro bello, ex vvare, bellum, guerra, et scot, praestatio, conjectum.+
WARTEDENIER Vide mox vvartepain [wartepain].#
WARTEPAIN vvarterpain. Consuetudines Arkenses an. 1231.+
WARTH Charta Edvv. III. Regis in Monastico Angl. tom. 2. pag. 832.+
WARWIT Vide Wardevvite [Wardewite].#
VUASILUS Capitula ad Legem Alamannor. cap. 4.+
WASSHUM Vadum, terra, undis vel mari abluta, ex Anglico Vash, lavo, abluo, etc. Henricus de Knygthon anno 1346.+
WATSPENDA Charta 86. inter Alemannicas Goldasti, et apud Vadianum pag. 91.+
WASTA vvastum, vvastinae. Vide [Vastum].#
WASTELLUS Vastellus, Gastellus, Panis delicatior, vel placentae species, nostris Gasteau.+ Guastellus
WATERGANGA Aquaeductus et fossae, per quas eliciuntur aquae in palustribus regionibus, Flandris vvatterganck, a Water aqua, et ganc, ductus, iter. Spelmannus a Saxonicis vocabulis, quae idem sonant, deducit.+
WATERSCAPUM vvariscapium, vvadriscapium, vvadiscapum, Aquagium, aquaeductus, ex Saxonico aee chap, composit. ex aee, aqua, et chap, ductus.+
WATLINGSTREAT Vide [Erminstreat].#
WAULASSUS Vetus Inquisitio apud W. Dugdalum in Antiquitat.+
WAYA Monasticum Anglic. to. 3. p. 50.+
WAYERIA Waeria. Fleta lib. 4. c. 1. §. 20. Fit etiam disseisina de - bercaria, vaccaria, vvayeria, augmentatione curtis etc. Waeria, lib. 4. c. 20. §. 6.#
WAYIA genus ponderis apud Anglos, quibus 12.+
WAYNAGIUM Vide [Gagnagium].#
WAYF Weif, Wayvium. Res derelicta, et quae a nemine repetitur, ut sua. Bromptonus lib. 1. c. 10. §. 10.+
WAZO Cespes, nostris Gazon; Wason, in Consuetud. Hannoniensi cap. 69. et in Consuet. Castell. Insulensis art. 45.+
WEHADINC Lex Bajvvar. tit. 11. cap. 5.+
WEALREAF Mortui tumulati exspoliatio.+
WEDREDO Pactus Legis Salicae tit. 76. §. 1.+
WEGALAUGEN Capitula ad Legem Alamannor. edita a v. cl. St. Baluzio c. 27.+
WEGORF Wegoranit. Vide [Oberos].#
WEILREF Leges Henrici I. Regis Angl. cap. 83.+
WEMMINGE Leges Henrici I. Regis Angliae cap. 33.+
WENDUS Procinctus terrae amplior, plura juga in se continens, perambulatio, circuitus, a prisco Anglico to vvend, i. meare, atque hoc a Saxonico enan, quod est vertere et convertere.+
WEPONA Anglis Weapon, idem quod [telum] apud Latinos sonat. Vide Cowell. l. 4. Institut. tit. 18. §. 47.#
WERA vox Saxonica, ee, homo, praeterea hominis, seu capitis aestimatio, voce Gelt, subintellecta, quae pretium sonat: Pretium nativitatis, seu vvera, in Legibus Inae Regis c. 17.+
WEREGELTEF seu Weregelt-thef, Fletae lib. 1. c. 47. §. 13.+
WERAELADA ad verbum, Lex vverae; quo loco Lex idem valet quod purgatio.+
WER-HADES in Legibus Edmundi Regis c. 1.+
WERETOFF Monasticum Anglic. tom. 1. pag. 669.+
WERIDIF Vide [Wayf].#
WERISCUM Vide Warescum.#
WERRA Vide [Guerra].#
WESFELDINGI Normannorum populi, sic dicti,
ex ea forte Damae regione, quam Werstarfolda a nuncupant Annales Francor. an. 813.+
WESTRUM Vetus Scriptor: In tantum igitur diebus illis religio illa excrevit, ut illi de Cistercio forent omnium Monachorum exercitium, studiosorum speculum, desidum vvestrum.+
WERVAGIUM Wharvagium. Charta Henrici III. Regis Angl. in Monastico Anglic. tom. 1. pag. 550.+
WESTSAXENELEGA Vide [Lex] Saxonum.#
WETA Wetagium. Vide Wacta [Wactae].#
WEYCZ Loca uda, separata, sagenisque apta, in Legibus Hungaricis, apud Sambucum, et Albertum Molnarum.#
WEYF Weyvium. Vide Wayvium [Wayf].#
WHARVAGIUM Vide [Wervagium].#
WHASSUM Vide Wassum [Wasshum].#
WIC Lex Bajwar. tit. 21. §. 6.+
WICHBILD ita appellatur jus civitatis Magdeburgensis, cujus compilatorem esse ajunt Burchardum Mangepheldium, qui vixit sub Ottone IV. Imperatore Duce Saxoniae Brunswicensi, Comiteque Pictaviensi; sic autem appellatum, quasi jus municipale, in Vocabulario Juris Saxonici, VVeichbild, etc.+
WICHENCREF in Legibus Kanuti Regis cap. 27. edit. Saxon. 5.+
WICHTERTHILA Leges Henrici I. Regis Angl. c. 24.+
WIDERBORA Papiae, libera per garathinx. Est autem garathinx, donum, eidem Scriptori.+
WIDERDONUM Tabularium Casaurienseanno Imp. Caroli C. 2.+
WIDRIGILD Vide VVeregildum [Wera].#
WIENAGIUM Vide Guidaticum [Guida].#
WIFA Guifa, Guiffa, Signum, quod praedio, possessioni, velaedi, cujus possessionem quis adit, vel quam autoritate judicis sibi vendicat, apponit.+
WIF-HADES Vide Werhades.#
WILDBANN Wiltban, Vox Germanica, quasi bannum seu jurisdictio in silva: Wild enim silvam sonat. Brouvero lib. 16. Annal. Trevir. p. 905.+
WILLEKEUR Arbitrium, electio libera. Vox Germanica.+
WILLELMENSES Monetae species in Delphinatu. Librae et solidi Willelmenses, in Charta Gaufredi Episcopi Aptensis anno 1146. apud Sammarthanos.#
WILLOT Charta Communiae Ambianensis an. 1209.+
WILPIRE Vide [Guerpire].#
WILTBAN Vide [Wildbann].#
WILZ Lex Bajwar. tit. 13. cap. 10. de equo: Si mediocris fuerit, quem Wilz vocant, etc.#
WIMPLA Vide Guimpla [Wimpla].#
WINAGIUM Vide Guidaticum [Guida].#
WINCHILSUL Columna interioris aedisicii dicitur
in Lege Bajwar. tit. 9. cap. 6. vox deducta a Winchel angulus, et Zuyl columna, quasi columna angularis.#
WINILEODES Capitula Caroli M. de Diversis reb. an. 789. c. 3.+
WIONAGIUM Vide Guidaticum [Guida].#
WIRDIRA Capitulare 3. an. 813. c. 24.+
WIRIDIBORA Vide VViderboran [Widerbora].#
WISCARDUS Vide Guischardus.#
WISTA Mensura agraria. Ex Saxonico ie, dimidia hida, seu dimidium carrucatus terrae.+
WITA Mulcta, Amerciamentum: vox Saxon. ie, quae idem sonat.+ Witta
WITEREDEN vox Saxonica, quae apud Bedae interpretem lib. 3. c. 8.+
WITHERLOGH Vide [Lex] Danorum.#
WITHERNAMIUM Liber Anglic. inscriptus Justice of peace pag. 145.+
WITERSACAN Apostatae, transfugae, qui omnes leges aut divinas aut humanas refugiunt, in Leg. Kanuti Reg. c. 27. ubi Utlagae Dei etiam dicuntur.+
WITHERCILA Leges Henrici I. Regis Angl. cap. 23.+
WITHINGI Piratae, Danis. Adam Bremensis cap. 213.+
WITTEMON Lex Burgund. tit. 66.+
WITTESCALCHI Ministri, sive praefecti ad irrogandas mulctas, Seldeno in Titul. honor. p. 261. 262. 1. edit. vel, ut Spelmannus, Ministri Regii, qui jussa Regia exequebantur, et mulctas a judice decretas exigebant, ex Saxon. ie, mulcta, et calc, minister.+
WLADARIUS Villicus, qui bladorum domini curam habet.+
WLPIRE Vide [Guerpire].#
WLTWRFO Vide VVelavvorf.#
WNCUS Vita S. Columbani cap. 15. Tegumenta manuum, quae Galli Vuncos vocant. Sed legendum indubie VVantos. Vide in hac voce [Wantus].#
WODAN Deus, a populis Septentrionalibus cultus, quem rei militari praeefle credebant.+
WODEGELDUM Monasticum Anglicanum tom. 2. p. 827.+
WODESPECHES Monasticum Anglican. to. 1. p. 722.+
WOODWARDUS Vox Angl. Silvarius, Viridarius, Saltuarius, proprie silvae custos, Forestarius.+
WORDERINDE Vetus Charta Anglica apud Somnerum in tractatu de Gavelkinde p. 190.+
WORFIN Vide Marahuvorfin.#
WORTH Curtis, sive praedium rusticum. Matth.+
WORULD-THEINE vel Thegne, Secularis Thanus, vox Anglo Saxonica, ex oul, seculum, et ein, nobilis, in Concilio Grateleano an. 928. cap. 13. et in Legibus Adelstani Regis apud Bromptonum p. 845.+
WOUNKARLE Aurigae, Danis. in Charta Valdemari Regis Daniae an. 1326. apud Pontanum lib. 7. Rer. Danicar. p. 443.#
WRANG et Vnlauch. Prima Statuta Roberti I. Regis Scotiae c. 17. §. 1.+
WRECKUM inquit Bracton. lib. 3. tract. de Corona c. 2. §. 5. dici poterit, quasi derelictum, ut si quid navis levandae causa a nave projectum fuerit ab aliquo, sine animo retinendi, vel repetendi. Id proprie dici poterit Wreckum, cum res projecta habita sit pro derelicta. - Item magis proprie dici poterit Wreckum, si navis frangatur, et de qua nullus vivus evaserit, et maxime si dominus rerum submersus fuerit.+
WREZ Tributi species apud Bohemos. Occurrit in Charta Ottocari Regis an. 1221. in Bohemia pia pag. 58.#
WRISTE Carpus, vox Anglica. Leges Athelstani Regis part. ult. cap. 19. Immergatur manus post lapidem vel examen usque ad Wriste.#
WUDEHETH Nemoris caesio, in Legibus Henrici I. Regis Angl. cap. 37. ex Saxon. ue, silva.#
WUIUGIN Vita S. Odilae n. 21. Vas vinarium - quod s cundum idioma Galliensium Wuiugin vocatur.#
WULFESHEVED Vide [Caput] Lupinum.#
WULTWORF Vide Walavvorf [Walaworf].#
WYKETTUM Portula, ostiolum. Anglis et Belgis Wieket, Gallis Guichet.+
WYLISCUS Leges Inae cap. 70.+
WYTHE Vide [Wayf].#
WYTERNAMIUM Repressalia, pignoris captio, Saxon.+
WZBEG Facinorosus; sed aliquot diebus liber, apud Hungaros, inquit Sambucus. Vide Decreta S. Ladislai Regis Hung. lib. 2. c. 2.#
X.
X LITERA numeralis, quae decem sonat. Unde versus: X. duplex denos numero tibi dat retinendos.+
XABATATI Vide [Insabatati].#
XAMITUM Vide Examitum [Exametum].#
XANTUS pro Sanctus. Commodianus Instr. 35. Xanta Dei lex est quae mortnos vivere docet.#
XEMPLARE Charta an. 781. apud Joan. Petrum Puricellum in Monumentis Ambrosianae Basilicae Mediolan. pag. 13.+
XENIUM Praestatio muneris vice. Testamentum S. Remigii Remensis Archiep.+
XENODOCHUS Xenodochii Praefectus, apud Gregorium M. lib. 1. Epist. 9. l. 3. Epist. 24.#
XENOSTORIUM Durandus lib. 1. Ration. c. 5. num. 1.+
XERAMPINUS pro Xerampelinus, ex Gr. , color inter coccinum et muricem medius, Scholiastae Juvenalis Sat. 6. quasi vitis siccae, ut est apud Scaligerum Exercit. 325. in Cardanum.+
XEROMYRRHA Sedulius in Hymno de Christo:
Xeromyrrham post Sabbatum
Quaedam vehebant corpori,
Quas allocutus Angelus,
Vivum, sepulchro non tegi.+
XIHINDUS Vide Hyndenus.#
XOCA Vide [Subtaneum].#
Y.
Y LITTERA numeralis, quae 150. denotat. Unde versus:
Argolicus centum quinquaginta facitque character.#
YA Ita: vox Saxonica: ut na, non. Charta Adelstani Regis Anglor. tom. 1.+
YBURPANANSECA Furtum vituli vel arietis, vel quantum quis supra dorsum suum poterit portare de cibo, in Regiam Majestatem 1. 4. cap. 16.+
YCONOMUS pro Oeconomus. Vitae Abbatum S. Albani: In Ecclesia illa Rex Offavices agens Yconomi et Custodis specialis, etc.+
YGUMINUS pro Hegumenus [Hegumeni], , Abbas.+
YINGEMAN Leges Henrici I. c. 16.+
YPERPERUM Vide [Hyperperum].#
YPOGAUBIN Ypogavus, navis , Papiae, Navis, in qua equos vehere solitum est.+
YPOCISMA Vide [Hypocisma].#
YPOVICARIUS Subvicarius. Vox hybrida. Vetus Charta apud Beslium in Comitib. Pictav. pag. 222.+
YPSIVREMETA ex Gr. , Altitonans. Epitaphium Crescentii, qui obiit an. 1010. apud Baronium an. 996. n. 11.+
YRIAS Indiculus Superstitionum et Paganiarum c. 24. De pagano cursu, quem Yrias nominant, scissis pannis, vel calceis.#
YSTRAiCUS Funestus. Isidorus Pacensis Episcopus, in Chron. aera 780.+
YVERNAGIUM Vide [Hybernagium].#
Z.
Z LITERA numeralis, quae 2000. efficit. Unde versus:
Ultima Z. canens finem bis mille tenebit.#
ZA Charta Italica an. 1154. apud Puricellum in Ambrosiana Basilica p. 711. 712.+
ZABA Zava, Lorica. Gloss. Arabico-Lat. Lorica, zaba.+
ZABERNA Papias: Zaberna, ubi vestes ponuntur, aut quodlibet aliud; Zaberna, arca, vel armariolum.+
ZABULUS Diabolus. Sic autem Dorice ajunt appellari.+
ZABYRA Abdias Babylonicus lib. 4. Hist. Apostol. pag. 46.+
ZACHARA Vide Canamella [Canamellae].#
ZACLUS Retis ad capiendos pisces species, quae describitur a Petrode Crescentiis lib. 10. c. 37.#
ZACONES pro Diacones, ut Zabolus, pro Diabolus. Commodianus Instr. 68.+
ZAFALMERINUS Vide Zavalmetina [Zavalmedina].#
ZAFFONES Venetis dicuntur Sagittarii, vel apparitores. Rollandinus in Chron. lib. 11. cap. 3.+
ZAFFRAMEN Crocus. Italis Zafferano, vel Zaffaran, nostris Saffran. Sanutus lib. 2. part. 2. cap. 6.+
ZALA Incendium. In Gloss. Graeco-Lat. , est aestus, unde forte pro incendio vox usurpata: aliis est turbo, procella, agitatio maris.+
ZALDA Albertinus Mussatus de gestis Italicorum post Henricum VII. 1. 5. rubrica 2.+
ZALMETINA Vide Zavalmetina [Zavalmedina].#
ZAMBILOTTUS Pannus ex pilis camelorum confectus: ex Ital. Zambelotto, Gall. Camelot.+
ZANGA Vide Tzanga [Tzangae].#
ZARDA Morbus equorum, quaedam aestuatio ad modum ovi, vel major vel minor, quae tam in parte interiori quam exteriori nascitur in garectis.+
ZARDA Alienatus, in Glossis MSS.#
ZATOUY Zatoüin, Pannus sericus razus, vulgo hodie Satin, Satteyn, in Inventario Ecclesiae Eboracensis an. 1530. in Monastico Angl. tom. 3. pag. 177.+
ZAVA Hominum collectio et adunatio. Lex Longobard. l. 1. tit. 18. §. 2.+
ZAVALCHENUS Vitalis Oscensis Episcopus: Sunt et alii judices, et ossiciales inter Judaeos videlicet et Saracenos.+
ZAVALMEDINA Zalmetina,???almedina, etc.+ Salmedina
ZEBELLINA pellis. Vide [Sabelum].#
ZEDOARIA Jacobus de Vitriaco in hist. Hierosol. cap. 85.+
ZEIDLARII junguntur cum forestariis, in charta Henrici VII. Imp. anno 1310. et in Constitutione Caroli IV. Imp. anno 1358.+
ZELADRIA Vide in [Chelandium].#
ZELGA Charta Alamannica Goldasti 69. In omni zelga jornale unum arare, et 3. dies a secare, et 3. a madere.#
ZELOSUS Zelo ductus, plenus. Gesta S. Hugonis Episcopi Lincolniensis apud Surium 17. Novemb.+
ZEMA illud est, quod nos vulgo le boüillon, id est, jusculum dicimus.+
ZENDARDUM Vide [Cendalum].#
ZENTALA Petrus de Crescentiis lib. 9. cap. 64.+
ZERBALARIS terra, in Bullario Casinensi tom. 2. Constit. 52. 73.+
ZERNAE Impetigines, Ferae, quae etiam Lichenes appellantur.+
ZESSUS B. Odoricus Forojul. in Peregr. num. 18. Omnes naves ibi sant albae sicut nix, zesso depictae.#
ZETA Coenaculum, ex Gr. , ut pridem docuere Cujacius, Turnebus, et alii. Gloss. Graec. Latin. , diaeta, coenaculum.+
ZETA Vitii signum in libris.+
ZETHONIUM vellus. Vetus Epitaphium Mediolani, apud Puccinellum pag. 106.+
ZIA zianus. Vide [Zius].#
ZIBYNNUS Zipina. Suidas , venabulum, in vett. Glossis Missile, dicitur in Nov. Justiniani 85.+
ZIDELWEIDA Charta Ottonis Imp. an. 995. in Metropoli Salisburgensi tom. 1. pag. 138.+
ZINURDONES Chronicon Montis-Sereni anno 1171.+
ZINZALA Parva musca, i. culex: unde zinzalarium, conopeum ad eas arcendas. Ugutio.#
ZINZINARE proprium pardorum, Ugutioni.#
ZIOPIA Ziopius, voces, quae occurrunt in Gloss. Arabico Lat.#
ZIPINA Vide [Zibynnus].#
ZIPPULA Placenta. Italis, Fogaccia. Pelagius libello 4. n. 59.+
ZIRBUS Omentum, Graecis , pars stomachi. Vide Anatomiam Mundini pag. 70.#
ZIRO Propugnaculi species, Italis. Charta anno 1158. apud Ughell. tom. 2. pag. 368. 369.+
ZIRUM Charta Dalmatica an. 1069. apud Joan. Lucium lib. 2. de regno Dalmat. cap. 6.+
ZIUS Patruus, , Zio, Italis. Notitia Judicati in Tabulario Casauriensi: Et cum ipso Ildegario zio nostro, qui erat Advocatus istius Petri.+
ZINARUS Apud Petrum de Crescentiis lib. 5. extremo.#
ZIZERIUM pro Gigerium, quo nomine Latini appellant gallinatum intestina, et quae cum iis coquuntur: Galli, Zizier. Apitius lib. 5. de Reculinaria c. 3.+
ZIZYPHA , in Glossis Gr. Lat. codex MS. S. Germani habet Zizifa.#
ZOA anima, ex , vita. Vita S. Udalrici Episcopi August. cap. 21. Zoam in ultimis temporibus suam salvare cupiendo, etc.#
ZOBELLINA pellis. Vide Sabulum.#
ZOCCUS Stipes, truncus. Italis Zocco. Innocentius III. lib. 13. Epist. 95.+
ZOEKARLE Nautae, in charta Waldemari Danorum Regis an. 1326.+
ZOIA ex Italico Zoie, in Statut. Mediolanensibus part. 2. cap. 110. idem quod jocale [Jocalia]. Vide in hac voce.#
ZOMA Vide [Soma].#
ZONA seu Cingulum, Vestis Sacerdotalis.+
ZOTHECA Atticis , quasi , cella, in qua saginantur viva animalia, ut turdi, gallinae et alia: . Ita Salmasius ad Solinum.+
ZOUGENZUHT Decretum Tassilonis de Legibus popularib. c. 13.+
ZUCCARUM Vide Canamella [Canamellae].#
ZUCHEUS Stipes siccus et aridus, Italis zocco. Charta Edvv. III.+
ZUDA Castellum. Charta Raymundi Comitis Barcinon. et Aragonum Princip. an. 10.+
ZUNFTA Albertus Argentinensis in Chron. p. 113.+
ZUPA Zuppa, Jupa, Juppa, dicitur hodie apud Croatos et Dalmatas, regio aliqua habitata, vel ejusdem regionis homines congregati.+
ZUPPA Sagum militare, ex Gallico Juppe. Sanutus lib. 2. part. 4. cap. 8.+
ZURAMAE Charta Alfonsi III. Regis Portugall. an. 1289. Quicunque acceperit alicui cappam, Zurame, pellem aut aliquam vestem, etc.#
ZURB seu zurba, cespes, terra avulsa, in Gloss. Latino-Theothisco.+