11/2007; 08/2008; 11/2010 Michael Hanstein; Reinhard Gruhl markup
text typed (large entries only partially; cf. the signs # = complete entries; + not complete, i.e. only the beginning available) - structural markup added - spell check partially performed - no orthographical standardization


image: aas0003

[gap: frontispiz]

image: aas0004

[gap: blank space]

image: aas0005

CAROLI Du FRESNE, Domini Du Cange, Regi a Consiliis et Franciae apud Ambianos Quaestoris: GLOSSARIUM AD SCRIPTORES MEDIAE ET INFIMAE LATINITATIS; IN QUO Latina Vocabula novatae Significationis, aut Usus rarioris, Barbara et Exotica explicantur, eorum Notiones et Originationes reteguntur: Complures aevi medii Ritus et Mores, Legum, Consuetudinum municipalium, et Jurisprudentiae recentioris Formulae, et obsoletae voces; Utriusque Ordinis, Ecclesiastici et Laici, Dignitates et Officia, et quam plurima alia observatione digna recensentur, enucleantur, illustrantur. E libris editis, ineditis, aliisque monumentis cum publicis, tum privatis. Accedit DISSERTATIO de Imperatorum Constantinopolitanorum, seu inferioris Aevi, vel Imperii, uti vocant, Numismatibus. EDITIO NOVISSIMA INSIGNITER AUCTA, UBI NON solum e Glossario Latinitatis, set et Graecitatis addita cuique Parti supplementa, suis quaeque locis inserta sunt. CUM PRIVILEGIO SAC. CAES. MAJESTATIS. [gap: illustration] FRANCOFURTI ad MOENUM, EX OFFICINA ZUNNERIANA, apud JOHANNEM ADAMUM JUNGIUM. M D CC X.



image: aas0006

[gap: blank space]

image: aas0007

[gap: titlepage]

image: aas0008

[gap: blank space]

image: aas0009

[gap: dedication]

image: aas0010

[gap: blank space] [gap: dedication]

image: as0001

[gap: preface; praeliminaria]

page 1, image: s0001

GLOSSARIUM AD SCRIPTORES MEDIAE ET INFIMAE LATINITATIS.

A.

A Litera numeralis, quae 500. designat, ut caeterae Alphabeti literae alios numeros, de quibus suis locis: genus numeri, inquit Baronius, haud ab omnibus receptum, et si aliquando receptum, dissuetudine jam abolitum. Habetur vero illud cum Valerio Probo, Paulo Diacono, et aliis qui de Numeris scripserunt, editum inter Grammaticos antiquos pag. 1683. Exarati etiam prostant versus, qui totius Alphabeti characteribus eosdem numeros assignant, quos descripsit idem Baronius, et ante eum Joannes Noviomagus lib. 1. de Numeris cap. 10. paulo diversos ab iis qui habentur apud Ugutionem MS. cujus haec sunt: Nota quod quaelibet figura literarum invenitur aliquem numerum repraesentans, quamvis non sit in frequenti usu, qui istis versiculis distinguitur. Primus autem sic concipitur.

Possidet A. numeros quingentos ordine recto.

Vide literam P. Porro eidem literae A, si recta linea superaddatur, quinque millia significat. A. in superscriptione cantilenae, ut altius elevetur, admonet. Ita Notkerus in Opusculo inscripto, Quid singulae literae in superscriptione significent cantilenae, edito tom. 5. Antiq. lect. Canisii part. 2. pag. 739. de quo sic Eckeardus Junior lib. de Casibus S. Galli cap. 4. In ipso quoque (Antiphonario) primus ille (Petrus) literas Alphabeti significativas notulis, quibus visum est, aut susum aut jusum, aut ante aut retro, assignari excogitavit, quas postea cuidam amico quaerenti Notker Balbulus dilucidavit. Fuit autem Petrus ille Romanus, quem Adrianus PP. Carolo M. petente in Galliam misit, ut ibi Cantum Romanum Ecclesias doceret. Vide Nota musica.#



page 2, image: s0002

AAMUND Vide Amund.#

AASUOREN-EED Andreas Suenonis Archiep. Lundensis, lib. 7. Legum Scaniae cap. 6.+

ABACINARE [Abbacinare], oculis privare, excaecare, praesertim per ferrum candens, aut pelvim ferream, vel aeream, (quam Itali et nostri Bacinum vocant, unde vocis etymon) oculis excaecandis objectam. Itali Abbacinare etiamnum dicunt.+



page 3, image: s0003

[gap: text]

page 4, image: s0004

ABACISTA Vide Abacus.#

ABACIUM [gap: Greek word(s)] , Abacus, Fragm. Petronii: Abacia et cucumi omnia exposcit, etc.#

ABACOT pileus augustalis Regum Anglorum duabus coronis insignitus. Vide Chron. an. 1463. Edvv. IV. pag. 666. col. 2. lib. 27. Ita Spelman.#

ABACTOR Charta Roberti Regis Franciae ann. 20.+

ABACUS mensa in qua vasa et pocula ad coenam reponuntur.+



page 5, image: s0005

ABADIR lapis, in Gloss. Isidori.+

ABANDUM [Abandonum], res arbitrio cujusque exposita, in bannum missa, proscripta, chose abandonnee. Charta Communiae Incrensis ann. 1158.+



page 6, image: s0006

ABANTE Vetus epitaph. Romae: Fundi hujus dominus infans hîc jacet similis Deo. hunc abante oculis parentis rapuerunt nymphaeo in gurgite, etc.+

ABARCA Hispanis est quoddam calceamenti genus, priscis illis saeculis, ac etiam praesentibus, repandorum calceolorum instar, ex caprina seu boaria pelle confectum, ad aspera et montosa loca peragranda habile et aptum, proptereaque pastoribus ac rusticanis hominibus in montanis ipsis valde commune.+

ABARCENUM Inhonestum, in Gloss. Isid. Papias MS. et edit. habet [Abartenum].#

ABARDILLA Hominium Geraldi de Moissaco Raymundo Comiti Tolosano praestitum an. 1244.+

ABARNARE rem clam et occulte gestam probationibus judicialiter manifestare: ex Saxonico Aba [gap: special sign] ian, denudare, prodere, ostendere, manifestare.+



page 7, image: s0007

ABASA in Glossis Isid. infirma domus, quasi sine vase. Papias MS. [Abso], infirma domus. Editus, [Abbason]. Breviloquus: [Abaso].+

ABASTARDARE Vide Bastardus.#

ABASTRA Folia vitis, in Gloss. MS. apud Franciscum a Quercu Anglum, in Aetymolog.#

ABATARE [Abbatare], prosternere, ex Gall. Abbatre, Italis Abbatere.+

ABATIS Papias: Abatis, subauditur praepositus, id est, qui batos, id est, mensuras regias, dispersit. Alibi: Abatis, qui praeest mensuris.+



page 8, image: s0008

ABAUDIRE [Exaudire], [gap: Greek word(s)] , in Gloss. Gr. Lat. Interdum contemnere, non audire.+

ABBA [gap: Greek word(s)] , in Gloss. Lat. Graec.#

ABBAS vox Syriaca, quae Patrem sonat. S. Augustinus epist. 177.+



page 18, image: s0018

ABBASCIATUM Vide Ambasciare Ambascia.#

ABBATARE Vide Abatare.#

ABBECARE Vide Beccus.#

ABBETATOR vox forensis apud Anglos, Incitator, Instigator, qui alium ad facinus aliquod perpetrandum exacuit, tutaturve facturum.+

ABBOBUTA Vetus Charta Lusitanica, aerae 904. apud Rodericum da Cunha in Hist. [abobeda].+

ABBUTARE Vide Butum.#

ABCTURIUM Liber Sacramentorum Gregorii M. ubi de Ordine ad Ecclesiam dedicandam: Deinde incipiat Pontifex de sinistro angulo ab Oriente, scribens per pavimentum [correction of the transcriber; in the print pavimeutum] cum cambuta sua Abcturium, usque in dextrum angulum Occidentis, etc.+

ABDICIUM Secretum, occultum, vel obsconditum. Breviloq.#

ABDITORIUM arcae species, in qua quid abditur vel reconditur.+

ABDITUS Vilis, minorismomenti. Ita abdita oppida, usurpat lex 14. Cod. Theod. de Oper. publ.#



page 19, image: s0019

ABDOMIRE [gap: Greek word(s)] , in Gloss. Graec. Lat.#

ABEBRARE Vide Vasa.#

ABECEDARIUS qui prima literarum elementa docetur: puer literis elementariis et calculo imbutus, apud Capitolinum in Pertinace.+

ABECENARIUM Vide Abcturium.#

ABELLARIUM Vide Abollagium.#

ABEREMURDRUM Vide Eberemurdrum.#

ABERGARE Vide Herebergum Hereberga.#

ABETTUM Auxilium, incitamentum. Fleta lib. 1. c. 18. §. 4.+

ABBEYANTIA Vox forensis, cujus notio petenda a Littletone sect. 649.+

ABEUVRARE Adaquare animalia, in Foris Arag. lib. 4. f. 85. v. Abbrever,#

ABGATORIA [Abgetorium], Abecedarium, elementum cujuscumque scientiae.+



page 20, image: s0020

ABGISTINUM Grando minutissiima, dicta Minoricensibus Insulanis, in Epist. Severi Episcopi Minoricensis, apud Baron. an. 418. n. 60.#

ABIATICUS Vide Aviaticus.#

ABJECTARE Increpare, exprobrare. Papias.#

ABJECTIRE Vadimonium deserere, deficere in lite, se laisser juger par defaut: jus suum abjicere, deserere, placitum non custodire.+



page 21, image: s0021

ABIETARIUS Carpentarius qui de abiete operatur. Joan. de Janua.#

ABIGARE Abigere. Lucifer Calaritanus de non parcendo in Deum delinquentibus:+

ABINCEPS pro deinceps, non semel occurrit in Vita S. Anselmi Lucensis Episc. n. 4. 27. 33. in Hist. Wambae Regis p. 822. apud Thvvroczium in Maria c. 5. etc.#

ABINDE Inde, ab eo tempore. Passim.#

ABINTIMUS et [Abintimas], atis, interius habitans, et Secretarius, qui scit secreta nostra et intima cordis. Ugutio.#

ABINTUS Intus, au dedans. Commodianus instr. 64. Extinguis te ipsum, quando te incendis ab intus.#

ABISHERSING Leguleis Anglicis est quietum esse de ameriamentis coram quibuscumque [correction of the transcriber; in the print quibuscumqne] de transgressione probata.+

ABJUDICARE rem de qua controversia est, per judicium auferre, Latinis scriptoribus.+

ABJURARE Papiae, est rem creditam perjurio negare. Item furari+



page 23, image: s0023

ABIUS Vide Aviaticus.#

ABLACTARE [gap: Greek word(s)] , a lacte extrahere vel removere, segregare, Joanni de Janua, Ebrardus Bethuniensis in Graecismo:+

ABLADIUM Bladum seu frumentum exagro demessum, et Ablatum, Ablais, in Consuetudine Ambianensi art. 214.+

ABLATIO Exactio, tolta. Charta Ludov. VII. an. 1173. ex Tabul. Fossatensi f. 152.+

ABLINGERE Linguâ eluere, lambere, ablingere, Call. Licher.+



page 24, image: s0024

ABLITIGATUS Proscriptus. Decretum Alberti I. Imp. de absolutione Regis Bohemiae a banno Imperiali an. 1305.+

ABLUCINARE Jo. de Janua: Ablucinatio, i lucis alienatio, et absentatio, et derivatur ab ablucino, quod componitur ex ab, et lucino, as.#

ABLUNDA Palea, Papiae et Ugutioni.#

ABLUTES plurali num. sunt loca coenosa et aquis plena, quae et ablutia dicuntur, — quod minime sunt abluta. Joan. de Janua, ex Gloss. Isid.#

ABLUVIO Mundatio [correction of the transcriber; in the print Mnndatio] sordium, Papiae, forte inundatio, [Abluvium] dicitur quibusdam universalis inundatio, [gap: Greek word(s)] .#

ABMATRIMONIUM idem quod Forismaritagium, quod vide. Charta Henrici Im. an. 931. apud Miraeum in Cod. donat. piar. lib. 1. cap. 30.+

ABMICON Acta Murensis Monasterii pag. 37.+

ABNORMIS [Enormis, Inormis], qui non est rectus, extra normam, [gap: Greek word(s)] .+

ABOCATOR pro Advocator, vel Advocatus, in veteri placito in Chronico Wlturnensilib. 2. pag. 690.#

ABOCATURA Statuta Veronensial. 4. c. 181. Pro qualibet scotatura vel abocatura alicujus vegetis, etc.#

ABOCELLUS Caecus, Gall. Aveugle, eadem originatione. Charta S. Audomari in Chron. MS. S. Bertini, et apud Folcardum de vita S. Bertini cap. 6.+ [Avoculus, Abocellis]

ABOCULO librum legere, clausis oculis, in Petronii Fragmento.#

ABOLEFIERI nove, pro [Aboleri]. Victorinus contra Monichaeos pag. 165.+

ABOLENTIA Progenies, familia, gens, genus, quasi [avolentia]: vox formata ab avus.+



page 25, image: s0025

ABOLLAGIUM Abeillage, in Consuetud. Juliodunensi cap. 1. art. 13. cap. 3. art. 3.+

ABOMINARIUM Liber ubi abominationes scribebantur. Ita Joan. de Janua. Vide Pejerarium.#

ABOMINATIO Vox Medicorum; nausea, fastidium cibi, actio vomiturientis, Gall. Envie de vomir. Constantinus Afric. lib. 4. de Morbor. cognit. cap. 10.+

ABOMINOSUS [gap: Greek word(s)] . Vox abominosa, apud Diomedem lib. 3. Grammat.#

ABOBSITUS Tenebris involutus. Gloss. Lat. Gr. Abobsiti, [gap: Greek word(s)] . Abobsum, [gap: Greek word(s)] .#

ABONATUS ex Hispanico Abonado, Praeditus. Fori Arag. l. 1.+

ABONNATI dicuntur dominorum feudalium subditi, quorum praestationes ex condicto, pacto, vel privilegio ad certam ac definitam pecuniae, aut alterius rei solutionem sunt limitatae, ita ut talliis, ac caeteris servitiis non sint obnoxii; quemadmodum sunt homines de corpore, vel servi, quibus pro libito tallias ac onera domini imponunt.+



page 26, image: s0026

ABORRIS Scandalosus, in Gloss. Isid. forte abnormis.#

ABPATRUUS Pater propatrui. Papias.#

ABRA [gap: Greek word(s)] , ancilla, famula honoratior, cujusmodi ditiores ad honestiora servitia, seu ministeria domi suae alunt.+

ABRA Charta Hugonis Comitis Campaniae in Tabulario Dervensi: Consuetudinem quandam quam abram vocant, ex proprio vino dedit, etc.#

ABRACADABRA Inscriptio amuleti apud Serenum Sammonicum pro hemitritaeo, cap. 53.#

ABRENUNTIARE A se renuntiando removere, renuere, postponere, despicere.+



page 27, image: s0027

ABREPTITIUS Vide Arreptitius.#

ABRIGEUM Vide Obryzum.#

ABROCAMENTUM Vox forensis, emptio mercium integrarum, priusquam vel ad nundinas, vel ad forum rerum venalium deferantur; earumdemque deinceps per portiones distractio. Spelmann.#

ABROGARE Ablegare, in Gloss. Isid.#

ABROGANS Humilis, in Glossis Isid. cui contrarium est [arrogans].#

ABROSTURA Vetus Charta Normannica, apud Columbum in Blancalanda pag. 550.+

ABSARE Absarius. Vide Absus.#

ABSCEDAE Aedificii lateres, cuniculi, apud Papiam editum. Sed legendum videtur latentes cuniculi, qui longius in'terram abscedunt.#

ABSCEDERE Cedere, rem quampiam, aut jus suum in alterum transferre, ceder.+

ABSCIDILIUM Cultellus, quo ungulae equorum abscinduntur. Breviloq.#

ABSCONDERE Purgare se. Capitula Ludovici II. Imp. tit. 2. cap. 4.+

ABSCONSA Caeca laterna, qua Monachi ut plurimum utuntur in obeundis dormitoriis.+



page 28, image: s0028

ABSCULTATORES Vide Audientia.#

ABSE Spontaneus, in Glossis Isid. Calli dicunt, De soi.#

ABSENS eadem notione qua Abstentus, (de quo vocabulo infra) usurpatur in Capitulis Caroli M. lib. 7. cap. 215.+

ABSENTARE Amovere, absentem facere, vel esse.+



page 29, image: s0029

ABSENTUM pro [Absinthium], legi in Codice MS. Apulei de Herbis, monet Salmasius ad Lampridium, indeque Absentatum vinum, apud eundem Lampridium in Codice Palatino, pro absintiatum, uti editus praefert.#

ABSIDA vel [Apsida], fornix, ex Gr. [gap: Greek word(s)] , arcus, fornix. Papias: Absida est hemispherium. Gloss. Lat. lib. 1. de Imagine mundi c. 77.+



page 30, image: s0030

ABSIGNARE [gap: Greek word(s)] , in Gloss. Lat. Gr. resignare, desigillare, decacheter.#

ABSITANUM [gap: Greek word(s)] , in Gloss. Gr. Lat.#

ABSO Vide Abaso.#

ABSOLERE ab usu recedere. Papias.#

ABSOLVERE Liberum dimittere. Lex Wisigoth. lib. 9. tit. 1. § 2.+



page 31, image: s0031

ABSOLUTE ordinari. Vide Titulus.#

IN ABSOLUTO voces Agrimensoribus propriae, apud quos agri in absoluto remanere ac teneri dicuntur, qui sine lege et finitione sunt, id est, finibus aclimitibus non terminantur, apud Frontinum et Aggenum.+

ABSONIARE Sacramentum fidelitatis Anglosaxonicum laudatum a Somnero: In illo, Deo, pro quo sanctum hoc sanctificatum est, volo esse nunc domino meo N. fidelis et credibilis, et amare quod amat, et absoniare quod absoniet, per Dei rectum et seculi competentiam.+

ABSPES Sine spe, [gap: Greek word(s)] . Occurrit in Vita S. Onuphrii cap. 10. Abspes etiam multoties vitae.#

ABSQUE praeterquam. Aurel. Victor Schotti in Augusto: Felix adeo, absque liberis, tamen simulque conjugio.+

ABSTANTIA Vitruvius lib. 9. cap. 4. quod ajunt solem, cum longius absit abstantia quadam.#

ABSTERIUM Vide Asceterium.#

ABSTERNERE Abjicere, repellere, in Glossis Isid.#

ABSTERSORIA in ministeriis sacris. Visitatio Thesaurariae S. Pauli Londinensis an. 1295.+

ABSTINAX Abstinens. Fragmentum Petronii: Et quid si non abstinax non fuisset? quinque dies aquam in os suum non conjecit, non micam panis; tamen abiit.#

ABSTINERE activa significatione usurpavit Marcellus Empiricus cap. 29.+



page 32, image: s0032

ABSTIPULARE Dimittere, vverpire. Charta Conradi II. Imp. an. 1146.+

ABSTULA pro Astula. Abstula, i. napta. Unde, Abstula, vel napta, sarmentum, malleolusque Quisquiliam stipulae possunt ignem revocare.+

ABSTULTUS Vide Toltus.#

ABSUS et [Apsus], Incultus ager, qui vulgo in Chartis opponitur vestito, hoc est, culto.+



page 33, image: s0033

ABSYNTIUM Potio mellita, monachica. Consuetudines Floriacenses pag. 405.+

ABTERMINATUS [gap: Greek word(s)] , in Gloss. Lat. Graec. i. Exilio damnatus.#

ABUNDAT Sufficit. Collatio Carthag. 1. cum Do-


page 34, image: s0034

natistis, cap. 162.+

ABUNDUS Eckehardus junior de Casibus S. Galli c. 9. Cum pane abundo et quinque mensuris de cervisia, id est, multo.#

ABUTI non uti. Papias: Abuti, male uti quo bene debet uti, vel modice contemnere, et non uti, modo nimium uti. Commodianus instr. 63.#

ABUSUS Defectus. Anlanus lib. 4. Anticlaud. cap.3.+

ACADIA Pactum inter Thomam Comit. Sabaudiae et Abbatem Pinarolensem an. 1246.+

ACAMPANARE In campum educere. Mettre les bestes aux champs. Fori Arag. l. 4. p. 85. v.+

ACAMPRASSA Ludentium et aleatorum conventiculum, Gallis Brelan.+

ACANNIZARE Fori Oscae Jacobi I. Regis Arag. fol. 16.+



page 35, image: s0035

ACATAPANUS Vide in Catapanus.#

ACAPTARE Vide Accaptare.#

ACARNARE Vide Carnaticum.#

ACCABUSSARE [gap: Greek word(s)] , Gallis bailler la Cale, Immergere, in mare demittere+

ACCANTARE Iterum vel juxta cantare, Joanni de Janua.#

ACCAMPIA Charta an. 1322. in Maceriis Monasterii S. Barbarae Lugdun. p. 203.+

ACCANTATOR Vide Incantum.#

ACCAPTARE [Acaptare], [Accapitare], Accapitum, Accaptagium, Accaptamentum, Reaccapitum, etc.#



page 37, image: s0037

ACCARO Instrumentum rusticum. Petrus Crescentius lib. 1. de Agricult. cap. 6. Et super ducta iterum dicta terra cum vangis et accaronibus, etc.#

ACCAVALSTER Ab anteriori parte calvus, sicut recalvaster a posteriori.+

ACCELERANTIA Celeritas, apud Petrum Diac. Casinens. de Corpore S. Benedicti Casini.#

ACCENGIA Vide Andecinga.#

ACCENSA Census, datio ad censum. Jo. Hocsemius in Hugone 72.+

ACCENSIUNCULA Glossarium Latino-Graecum [gap: Greek word(s)] , Accensiuncula, morbus comitialis.+

ACCENSOR Gloss. Lat. Graec. Accensor, [gap: Greek word(s)] .+



page 38, image: s0038

ACCENTHURARIA Vas in quo thus accenditur Francisc. de Sacra quercu in Etymolog.#

ACCEPTA Genus navis, in Glossis Isidori. Forte Acceptor, genus avis.+

ACCEPTABULUM Vide Acetabulum.#

ACCEPTATOR Lucifer Calaritanus, lib. 1. pro S. Athanasio: Haec cum scripta memineris, existimas acceptatores personae nos tuae futuros.+

ACCEPTOR [Accipiter], quem vulgo Sparvarium reddimus: Gloss. Latino-Graec. Acceptor, [gap: Greek word(s)] . Gloss. Isidor. Pipiunculus, accipiter, acceptor.+

ACCEPTORIUM Salinum, Saliere, in vet. Gloss. Lat. Gall. MS. ex Bibl. Thuana, n. 525.#

ACCEPTORIUM Epistola 41. inter Epistotas S. Bonifacii Moguntinensis Archiepiscopi: Libellum quemdam habes, qui non est major acceptorio duarum septimanarum, quem ego legere cupio. ubi videtur intelligi tot foliis constitisse hunc librum, quem sibi dari cupiebat, quot Officium Ecclesiasticum duarum septimanarum


page 39, image: s0039

continebat. At cur id acceptorium appelletur, nun plane assequor, nisi legendum sit Exceptorio, aut Excerptorio.

ACCESSA [Accessio, Accessus], accessa maris, recessa maris.+

ACCESSIO In Gloss. Graec. Lat. [gap: Greek word(s)] , accessio febris.+

ACCESSOR pro Assessor, in Charta an. 1337. apud Ughell. tom. 7. pag. 616. et in Sermone Roberti de Sorbona de Conscientia.#

ACCESSORIUS Vox fori Anglici, inquit Spelmannus, in quo ita appellatur is qui sceleris conscius, facinoroso subvenit, sive ope, sive consilio.+

ACCESSUS Per accessum Summus Pontifex eligi dicitur, cum Cardinales omnes unanimi consensu ad eum accedunt, et Papam salutant.+

ACCIATUS In Breviloquo, est cultellus magnus et acutus, et dicitur quasi ac rescindens; et sunt plura nomina idem significantia.+

ACCIDENCIA [gap: Greek word(s)] , in Gloss. Graec. Lat.#

ACCIDENTIA idem quod Escaëta, haereditas haeredes, Eschoite.+

ACCIDENTIVUS Accidens. Vita S. Fructuosi Episc. n. 25. Nervorum diutina et accidentiva conglutinatio.#

ACCIDIA Accidiari. Vide Acedia.#

ACCINCTOR Regestum Castri Lidi in Andibus fol. 47. Habet quoque in Longo-alneto versuram omnibus diebus cum uno Milite et suis accinctoribus i.e. famulis, qui latus cingunt.#

ACCINGIA Vide Andecinga.#

ACCIPITARES Id est, aucellatores, in Capitulari de villis cap. 45. Oiseleurs, accipitrarii, quomodo forte legendum.#

ACCIPITRUM captura, Inter jura dominica recensetur in Charta Alani Comitis Penteuriae apud Augustinum du Pas pag. 20. Retenta mihi ferarum fuga, et accipitrum captura.+

ACCISIA Vide in Assisia.#



page 40, image: s0040

ACCLAMARE Idem quod Clamare, vendicare, asserere, Reclamer quelque chose.+

ACCLIBANUS Obliquus, in Glossis Isidori: ubi forte legendum [Acclivus].#

ACCLINATORIUM Locus in quo acclinari vel requiescere possumus. Ugutio.+

ACCOGNITARE Vide Adcognitare.#

ACCOLAE Coloni, seu ascriptitii, qui simul cum praediis venibant. Isidor. lib. 10.+

ACCOLLIGERE Vide Colligere.#

ACCOMMODARE pro Commodare, apud Greg. Mag. lib. 7. Epist. 44. 60.#

ACCORPORARE Incorporare. Ammianus lib. 16.+

ACCREDERE Mutuo dare, nostris Accroire. Epist. 118.+

ACCREDITUS Fidus, vel qui auctoritatem apud aliquem sibi creavit, nostris Accredite.+



page 41, image: s0041

ACCUBATUS Morbus caducus. Constantinus Africanus lib. 1. de Morbor. curat. cap. 22.+

ACCUBIA Acus, acicula, Ital. aguglia, Gall. Aiguille, vel Epingle.+

ACCUBITUS Cubitus. Egesippus de Distant. locorum Terrae Sanctae pag. 105.+



page 42, image: s0042

ACCULEARE vel [Acculare], in angustias, vel in arctum redigere, ex Gallico Acculer.+

ACCURSA Exilium, Ugutioni.#

ACCURSARE Statuta Veronensia lib. 3. cap. 58. Monetam grossam vel minutam accursatam, seu quae accursabitur in futurum in civitate Veronis etc. id est, cui dabitur cursus, quae in usu communierit.#

ACCUSA pro Accusatio, in Charta anni 1345. Passimin Legibus Civilib. Veronensibus. Accusitio Simplex, Triplex. Vide Lada, Ordalium.#

ACEDIA [Accidia, Acidiari, Acidiosus]. Acedia, taedium, in Gloss. MS. Ugutio: Accidia, tristitia, molestia, anxietas, vel taedium. Breviloq.+



page 43, image: s0043

ACELEXIA Vide Litifatus.+

ACELIA pro axella, in Gestis Regum Francor. cap. 24. Vide Axella.#

ACENCENARE sive computare, in Observantiis ad Foros Aragonenses, apud Michaëlem Del Molino in Repertorio p. 75.+

ACEPHALI Isidorus lib. 2. de Eccles. offic. cap. 3. Duo sunt genera Clericoum, unum Ecclesiasticoum sub regimine Episcopali degentium, alterum Acephalorum, id est, sine capite, quem sequantur ignorantium.+



page 44, image: s0044

ACERA Versus vett. in Hist. S. Martini de campis, pag. 17.+

ACERRA pro acra. Charta Henrici Reg. Angl. in Mon. Anglic. tom. 1. pag. 442.+

ACERNA pro acerra, inter ministeria sacra. Necrologum Ecclesiae Parisiensis prid. Non. Maii.+

ACETABULUM Scutella acetaria, [gap: Greek word(s)] , in Gloss. Lat. Graec. Vinaigrier.+

ACETALLUM in Breviloquo dicitur, vas in quo aceta probantur; vel vas aceto plenum; vel vas ad


page 45, image: s0045

acetum recipiendum; vel vas in quo liquida omnia probantur.#

ACETRUM ex Hispanico, Açetre, urca aenea, situla aenea. Occurrit apud Innocent. III. PP. lib. 13. Epist. 61.#

ACHA Gloss. Sax. Aelfrici: Acha, i virtus: [gap: special sign] en [gap: special sign] , i. vis, vigor, virtus.#

ACHANUM Morbi species in bobus, de quo Vegetius lib. 3. Artis vetorin. cap. 2.#

ACHELANDIUM Vide Chelandium.#

ACHESO Occasio, exactio, tributum, pensitatio indebita, vexatio.+

ACHIMITENSES Vide Acoemetae Acoemeti.#

ACHINUS dicitur hortolanus in villis residens, non habens mansos, Breviloq.#

ACICULUS Ugutio: Acia, dolabrum, quasi acute scindens, unde Aciola dicitur: et dicitur haec acies ectis pro saecuri, qua lementarii uluntur: unde hic Aciculus dicitur: Unde Gregorius Nazarenus (sic in MS.) Scio inquit, antequam esset vel astare super quo asciculus non descendit.+

ARCHIROPICTOS vox hibrida, pro [gap: Greek word(s)] .+

ACHOR Gloss. Saxonicum Aelfrrici: Achor. i conturbatio: [gap: special sign] in [gap: special sign] Saxonibus, [gap: special sign] , est turbidus.#

ACIA Ala, in Gloss. Isid. In Gloss. Lat. Graec. Acia, [gap: Greek word(s)] exponitur. Italis accia, est linum vel stupa.+

ACIARE Ferrum durrissimum, Papiae, chalybs, Gall. Acier.#

ACIARIUM Accuum theca, [gap: Greek word(s)] , in Gloss. Gr. Lat. [gap: Greek word(s)] , in Lat. Graec.#

ACIDONICUS Acidus. Alexander Jatrosophista lib. 2. Passion.+

ACIDIA Vide Acedia.#

ACIES Lanx trutinae. Anastasius Bibliothec. in versione Vitae S. Joannis Eleemos. a Leontio Episcopo scriptae cap. 7. n. 37.+



page 46, image: s0046

ACINARI tricari, in parvo morari, in Gloss. Isid. quod faciunt qui in acinis uvarum eruendis tempus terunt, vel qui de acinis disputant.+

ACISCULUM [gap: Greek word(s)] , in Gloss. Graec. Lat. Gloss. Sax. Aelfrlci: Acisculum, pic, i fossorium. Vide Fasculum.#

ACITABULUM Vetus Gloss. Acitabulum, [gap: Greek word(s)] . Ita autem proprie appellatur crepitaculum, quod fuit existius Musicae specie, quam [gap: Greek word(s)] vocant Graeci. Breviloq.+

ACITARA Stragulum, vox Hispanica.+

ACLEA Campus, vel locus querceus, quercetum, a Saxonico ac, quercus, et lea, campus, locus.+

ACLONIA Vetus Notitia judicati in Chartis Burgundicis Perardi pag. 148.+

ACOEMETI Achimitenses, Liberatus Diac. in Breviario cap. 18. Per quemdam Monachum Achimitensem+



page 48, image: s0048

ACOFRARE Charta Sanctii Regis Aragonum aerae 1132. apud Martinezium in Historia Pinnatensi lib. 3. cap. 26.+

ACLA Modus agri. Chaata Grodegandi Archiepiscopi Metensis, apud Mauricium: Nolendinum unum cum tribus [correction of the transcriber; in the print cnm tribas] jurnalibus, aclam unam solventem denarios decem Infra: Quicumque mansum, vel aclam, de terra nostra possederit, moriens bovem unum ad curtem dabit. In Charta Chilperici Regisapud eundem p. 146.+

ACOISIA Vide Assisia.#

ACOLEI Introitus. Papias.#

ACOLHENZA Benevolentiae significatio, nostris Accueil. vel Accueillance.+



page 49, image: s0049

ACOLYTUS [Acoluthus], Proximus hypodiaconatui gradus, ut patet ex Synodo Romana Sylvestri, can. 7.+

AGONITARIUS Veneficus, qui aconitum seu venenum propinat: [gap: Greek word(s)] , in Gloss. Graec. Lat.#

ACONOMINTUS Qui nulli communicat. Papias. Ita etiam in MS. sed legendum [acoinonitus], ex Graeco [gap: Greek word(s)] .#

ACOPHILUS In Breviloquo, dicitur Pincerna. Forte ascophylax, ex Graeca voce.#

ACOR Accipiter, vox Hispanica. Observantiae Regni Aragon. lib. 7. tit. de venatorib. Quicumque furatus fuerit açoren, anticipitren, aut falconem, etc.#

ACOTARE Flagellare, vox Hispanica. Fori Oscae an. 124. Fol. 33.+

ACQUIETARE Vide Quietus.#

ACRA In Legibus Henrici I. cap. 16. et alibi passim, est certa terrae portio mensurata, variae tamen quantitatis, pro diversis regionum et provinciarum moribus.+



page 50, image: s0050

ACRA Extrema, ex Graeco [gap: Greek word(s)] .+

ACRAMENTUM et [Acrementum], augmentum, ex accrescere: Gall. Accroissement. Charta Roberti Comitis Notinghamiae in Monastico Anglic. tom. 2. p. 39.+

ACREDO Acerbitas vita S. Sacerdotis Episcop. Lemovic. num. 14. Gravi febrium afficiebatur acredine.#

ACRIMONIAE Vexationes, exactiones, in Charta an. 1056. apud Ughellum in Episcopis Vercellensibus, pag. 1077.#

ACRIMONIUM Gloss. Graec. Lat. [gap: Greek word(s)] , acerbitas, acrimonium.#

ACRIVIOSE Accurate, ex Graec. [gap: Greek word(s)] .+

ACROISIA Vita et Miracula S. Gilberti de Sempingham tom. 2. Monastici Angl. pag. 694.+

ACROMA Caput, summitas, [gap: Greek word(s)] .+

ACROSTICUM Vide Crustica.#

ACRUMEN Acredo, acrimonia. Gloss. Lat. Graec. Acremenia, [gap: Greek word(s)] . Acrum [gap: Greek word(s)] .+



page 51, image: s0051

ACSI formula frequens in subscriptionibus: v. gr. in Actis Episcopor. Cenoman. p. 204. Landobertus ac si peccator Episcopus hoc privilegium subscripsi.+

ACTA ab Actis. Actuarii, exceptores, actorum scriptores. in Nov. Justin. 38.#

ACTARII Diversis actibus occupati. Papias. Joan. de Janua habet [Actuarii].#

ACTERGUM Charta Ludovici Ultramarini Regis Franciae in Tabular.+

ACTIFICARE Formula vetus Andegavensis 49. Sic juxta actificantes saepe dictis germanis visum est, ad ipsas personas de crevisse judicio etc, Vide Aptificare.#

ACTILE Prima Statura Roberti I. Regis Scotiae cap. 27.+

ACTIO Officium, ministerium, munus Gallis Commission.+



page 52, image: s0052

ACTIONARE in jus vocare. Galli etiamnum dicunt Actioner, intenter une action. Occurrit apud Will. Thorn. in Chron.#

ACTIONARIA idem quod Actio, munus publicum, in Diurno Romano cap. 6. tit. 20. Actionarium, eadem notione Synodus etc.#

ACTIONARICUM Idem quod Actio, munus publicum.+



page 53, image: s0053

ACTIONARIUS Idem qui Actor, agens, vel cui Actio seu pronvincia aliqua demandata est, Glossae veteres: Actionarii, qui res nostras agunt.+

ACTIONATOR Gloss. Anglo-Saxon. Aelfrici: Actionator, Polc. [gap: special sign] . i. actionarius, vel populo praefectus, praepositus: ex Saxon. Polc, populus, et [gap: special sign] , Comes, Praefectus, Praepositus.+

ACTO vel [Achteo], octo, in Pacto Legis Salicae tit. 80. §. 9. Belgis, acht.#

ACTON Vide Aketon.#

ACTOR Defensor, patronus, causidicus, advocatus, cursor, Papiae. Lex Ripuar. cap. 58, §. 20.+



page 54, image: s0054

ACTOREA Pars, Actor, actoris pars, cui opponitur reus, in Speculo Saxonico lib. 3. art. 33.#

ACTORNATUS Vide Atturnatus.#

ACTUARIUS in Gloss. Lat. MS. est Acta qui facit.+



page 55, image: s0055

ACTUBERNALIS Vicinus proximus. Papias. Sed legendum [Adtubernalis], ut apud Festum.#

ACTULA littus, ora, Gloss. Graec. Lat. [gap: Greek word(s)] , actula, ora.#

ACTUS idem quod Actio, officium ministerium. S. Cyprianus Epist. 55.+

ACTUS Pagus, Actoris, seu Comitis, aut Vicarii districtus, vicatia.+

ACUARII Anastasio Bibl. in versione Synodi VIII. oct. 9. [gap: Greek word(s)] , etc. Acuarii, stabularii, veterinarii, seu medici equarii.#

ACUBICULA Extat hocce vocabulum in Legib. Francor. Basileae editis lib. 1. c. 75.+

ACUCULA diminut. ab Acus, quasi minor acus; sic autem [Discerniculum] dicitur.+



page 56, image: s0056

ACUDA Vide Açutum.#

ACULUS Ministerialis domus Regiae, in Gl. Isidori.#

ACUMI Fragmentum Petronii: Abacia et acumi omnia exposcit, intestina mea noverat, etc.#

ACUNYDARE [Aquindare], Diffidare, vox Catalanica.+

ACUPEDIUM Gl. Gr. Lat. [gap: Greek word(s)] , acupedium, adensatio.+

ACUPICTUS Isidorus lib. 19. Orig. c. 22.+

ACUS Acicula, spinula, nostris, Espingle, qua Pallium Archiepiscopale constringitur, seu configitur.+



page 57, image: s0057

ACUTA Febris violentior. Vita S. Margaretae Hungaricae n. 53.+

ACUTARE Acuere. Passio S. Bonifacii Mart. num. 8. Et cum iratus fuisset judex, jussit ut calami acutarentur, et eos affigi sub ungulis manuum ejus.#

ACUTELA Acumen, Joanni de Janua.#

ACUTIA Versutia: Acutus, Versutus, Papiae. Ekkehardus Junior de Casib. S. Galli c. 10.+

ACUTIATOR Qui acuit, samiarius: Gall. Aiguiseur. Gloss. Lat. Gr. [gap: Greek word(s)] , Samiarius, cociarius, acutiator.#

ACUTIM Acute, Joanni de Janua.#

ACUTUM Aedificii species, Hispanis, quae vox occurrit non semel in Foris Aragonensibus apud Michaëlem del Molino in Repertorio in hac voce, et in v. Apprehensio, ubi jungitur cum Cequia, i. Fossa tivi.+

ACUTUS Clavus aut gomphus. Ebrardus in Graecismo c. 12.+Acutus, Panis triangulus, in Gl.Mss. in Reg.Cod.113.

ACYRALIS Vide Lito.#

ACZADUS ex Hispanico Açada, Capreolus, bidens Innocentius III. PP. lib. 13. Ep. 161.+



page 58, image: s0058

ADA Vide Acla.#

ADAEQUATIO Aequa bonorum partitio inter haeredes, in Lege Longob. lib. 2. tit. 29 § 3.+

ADAERARE Pretium addicere: aere aestimare, ad aeris pretium redigere, vulgo [Adpretiare].+

ADAGONISTA Incitator, certator Joani de Janua, pro [Antagonista].#

ADALIDES Auditores, Mauris Hispanis; apud Rodericum Tolet.+

ADALINGUS [Adelingus, Ethelingus, Edelingus Edlingus], etc.+



page 59, image: s0059

ADAMATICA Arbor Paradisi terrestris, cujus fructum manducavere Adam et Eva. Petr. Chrysolog. Serm. 54.#

ADAMIANI dicti quidam Haeretici qui Adae imitantur nuditatem; unde et nudiorant, et nudantes se mares et foeminae conveniunt, etc.+

ADAMPLIARE pro Ampliare. Adampliare templum donis, in veteri Inscriptione.#

ADAQUARE Gloss. Latino- Gr. Adaquat, [gap: Greek word(s)] . Gloss. Graeco-Lat. [gap: Greek word(s)] , Adaquo. Lex Wisig. lib. 8. tit. 3. §. 15.+

ADAQUATORIUM Aquarium, in Charta Philippi Reg. Fr. an. 1270. ex Tabul. 5. Germani Prat.#

ADAEQUE Pro pariter, perinde, in diurno Romano cap. 2. tit. 4. §. 10.#

ADARCA Vide Targa.#

ADAUGMA Augmentum, additamentum. Joan. de Jan.#



page 60, image: s0060

ABBREVIARE Breviare, Joanni de Janua, in brevia redigere, Imbreviare, adimbreviare, Italis Abbreviare.+

ADCOGNITARE [Accognitare], notum vel cognitum facere.+

ADCONSILIARE Consilium dare, consulere.+

ADCORDABILES denarii, qui dantur domino vice laudimiorum, cum possessiones censuales distrahuntur, aut permutantur: quia eo casu dominus et vassallus, si in distractione aut venditione nulla pecuniae solutio intervenerit, in vicem conveniunt: Ils s' en accordent ensemble; unde ejusmodi laudimia, accordemens dicuntur in Consuet. Bituricensi tit. 5. art. 1. 6. 7. 8. etc.+

ADCORPORARE Vide Accorporare.#

ADCREDITATUS Cui fides habetur, cui creditur, Gall. Accredite.+

ADCREDULITATE Fidem facere, purgare se, sacramenro omnem criminis suspicionem amovere, ita ut alii juste adducantur vt credant ab illo haud commissum. Leges Inae Westsax. Regis cap. 36.+

ADCRESCENTES dicti potissimum milites [gap: Greek word(s)] , s. qui non militabant, sed militaribus numeris adscripti, in locum legitimorum militum amisiorum subrogabantur, ut ita numerus, si quando esset imminutus, repararetur, in leg. 11. Cod. Theod. de Remilitari, et leg. 6. et 7.+

ADDAMNARE Damnum inferre, Gall. Endommager. Vetus Notitia apud Louvetum in Bellovaco p. 530. 1. Ed.+

ADDECIMARE In 1. Reg. cap. 8. v. 14. 17. est Decimam accipere. Mamotrectus. [gap: Greek word(s)] , in Gr. vers.#

ADDEXTERARE Tegere latus dextrum, ad dextram cujuspiam stare, incedere, considere. Baldricus in Chronico Cameracensi lib. 3. cap. 38.+



page 61, image: s0061

ADDICTARE Idem quod indictare, (quod vide) deferre, postulare in judicio. Henr. Knighton lib. 5.+

ADDISRATUS Vide Adiratus.#

ADDITIO Leguleis Anglicis dicitur quod praeter nomen et agnomen homini datur, quo illius status, gradus, conditio, ars sive ministerium, et patria designantur, quae quidem in qualibet actione, in qua ut lagaria seu exilium decerni potest, addi et apponi debet nomini rei, ex statuto Henrici V. an. 1. cap. 5.+

ADDORMIRE Obdormire, somno sopiri, unde Galli s'Endormir, hauserunt.+

ADDRETIARE Addressare, juri stare, ex verbo drictum, Gall. Droit. Regiam Majestatem lib. 2. c. 74. §. 9.+

ADECERDITAE Haeretici, qui dicebant, Christo descendenti ad inferos, omnem animarum multitudinem occurrisse ei, et credidisse ei, et liberatam fuisse.+

ADEGA Testamentum Sancii II. Regis Portugalliae erae 1286. apud Brandaonum to. 4.+

ADELINGUS Vide Adalingus.#

ADELPHI Monachi Fratres. [gap: Greek word(s)] , in Vita MS. S. Magnobodi Episcopi Andegav. c. 26. Vide Meursium in [gap: Greek word(s)] .#

ADELSCALC Minister Principis, servus Principis: vox composita ex German. Edel nobilis, et Scalc, servus, minister. +



page 62, image: s0062

ADEMPRUM vel [Ademprivum]. Caesar Nostradamus in Hist. Provinc. p. 398. ait esse jus quoddam a Comitibus Provinciae subditis suis impositum, ad expensas faciendas pro maritandis seu nuptui collocandis filiabus, pro expeditionibus Hierosolymitanis subeundis, et pro terris acquirendis.+

ADEMPTIO Ademptus. Vide Ademprum.#

ADENTIA Praesentia, a verbo adesse. Charta Cresimyri Regis Dalmatiae an. 1059. apud Jo. Lucium lib. 2. Hist. Dalm. c. 15.+

ADEPS Joan. de Janua: Adeps, pinguedo exponitur, ex ad, et epulum, quia epulis pinguedo solet addi --- Adeps proprie est pinguedo interior, et quae intestinis annexa est.+



page 63, image: s0063

ADEPTUS Exponitur [gap: Greek word(s)] , in Gloss. Gr. Lat.#

ADEPSIT pro adeptus est, occurrit apud S. Eulogium Cordub. in Apologetico.#

ADEPTICUS Qui de facili acquiritur. Jo. de Janua.#

ADESCATIO Dieta, cibatio, apud Matth, Silvaticum in Pandect.#

ADEVANTAGIA idem quod Gallis Avantage, quod ultra partem recipitur, verbi gratia in Foris Arag. lib. 5. est titul.+

ADFATOMIA Adfatimire. Vide Affatomia.#

ADFIDARE Adfiduciare. Vide Affidare.#

ADFIGERE Vox propria in Legibus, cum sc. Capitulum aliquod iis additur, adfigitur. Leges Luit prandi Regis Longob. tit. 63.+

ADFIGURARE pro Figurare. Utitur Diomedes lib. 1. Art. Grammat.#

ADFILIARE In filium adoptare. Anianus ad leg. 2.+

ADFRAMIRE In Pacto Legis Salicae titulus 49. concipitur de Adframire, ubi in Editione Pithoeana est 48. de Afatomie. Vide Wendelinum.#

ADFRUTABULUM Vasculum, in Glossis Isidori.#

ADGISTARE Vide Agistare.#

ADGNAEUM repraesentare, apud Guillimannum in Explicatione vocabulorum aevi inferioris lib. 1. cap. 9. Auff gnad und ungnad stellen, exponitur.#



page 64, image: s0064

ADGNASCI, JC saepe est pro nasci: inde agnatio, pro liberis, aut liberorum procreatione, apud Marculfum lib. 2. form. 29. ut et in leg. 1. Cod. Theod. de Collegiatis, in leg. 19.+

ADGRAVARI aliquem, in Jure Hungarico, punire victum, Meghuntet, terhelni birsagolni.#

ADHABERE pro habere, tenere, possidere. Tabulat. S. Victoris Massil. sub. an. 12.+

ADHAERERE pro adjungere. Anastasius in Stephano III. PP. Adhaerens eidem Imperiali misso, quemdam propriae gentis nefarium virum etc.#

ADHAEREDARE Mittere in possessionem: Adheriter. in Consuetudinib. Hannoniae c. 77. 80.+

ADHOA sumitur ut plurimum pro iure Relevii, aut Racheti, uti passim videre est apud Andream de Isernia et Matthaeum de Afflictis in Consuet. Neapolit. Marinum de Freccias de Feudis Sicil. lib. 2. tit.+

ADIACENTIAE Loca vicina eidem domino, aut dominio parentia, vel subjecta, adjacentia, appendices, Dependances. Placitum Chlodovei III. to. 4. Actor. SS. Ord S. Bened. p. 619.+



page 65, image: s0065

ADJACTIVUS Vide Jactivus.#

ADJECTAMENTUM in l. 242. D. de Verb. sign. additamentum in l. 7. D. de Legat. 2. et alibi.#

ADIMBREVIARE Idem quod Imbreviare. Utitur Fleta lib. 2. c. 27. §. 1. Vide Adbreviare, Imbreviare Brevis.#

ADIORNARE [Adjurnare], Diem dicere alicui, citare, in jus vocare, vox forensis; Gall. Adjourner. Capitula Caroli M. lib. 5. cap. 151.+ Angli pro comderendinare, vadarii in ulteriorem diem ponere, usurpant: Galli, Remettre a un autre jour.+

ADIPATA Edulia adipe condita, cibi pingues. Pap.#

ADIRATUS [Adisratus], dicitur de re, non tam deperdita, quam quae non est ad manum.+

ADIRECTARE Adtingere, in Gloss. MS. Regio Cod. 1013. Infra: Adtingere, adirectre.#

ADIUMENTIA Vetus Charta Massiliensis ann. 780. apud Sammarthanos in Episcopis Massiliensibus: Quod villa Caladius una cum appendiciis suis, vel omnes adiumentias suas, mancipia, etc. Sed legendum puto adiacentiis.#

ADJUDICARE idem quod iudicare, de qua voce suo loco, Cedere, donare per testamentum, extremo indicio. Charta Caroli Grassii Regis an. 880.+

ADJURARE Aed sacramentum adigere. Flodoardus lib. 3. Hist. Rem. cap. 28.+



page 66, image: s0066

ADIUSTITIARE Adaequare, coaequare, mensuram suo archetypo adaequare, Ajuster. Charta an. 1266.+

ADIUTORES dicuntur, qui Magistratibus, seu potius Officialibus quibus vis adjungebantur, ut in muniis obeundis essent, qui eos adjuvarent: Graecis [gap: Greek word(s)] . Suidas: [gap: Greek word(s)] . Gloss. Lat. Graec. [Adjutor], [gap: Greek word(s)] .+



page 67, image: s0067

ADJUTORIUM Praestatio, quae a subditis Principi fit pro eo adjuvando in ejus necessitatibus, vel sane eo praetextu.+

ADJUXTARE appropinquare. Vita MS. S. Gaugerici Episcopi Camerac. lib. 1. cap. 7. Pauperibus semper se ac parvulis adiuxtabat.#

ADLASSARE cervum, aprum, persequendo lassare, fatigare, Gallis, Lasser un cerf a la chasse. Pactus Legis Salicae tit. 26. §. 5.+

ADLATERARE [Allaterare], Latus tegere, ad latus incedere.+



page 68, image: s0068

ADLEGARE Vide Allegare.#

ADLEGIARE Lege, seu sacramento interposito, se purgare, culpa se eximere, facinus diluere.+

ADLENTARE barbam, Mollem et flexibilem reddere, apud Cantipratanum Gloss. Isid. Lentandus, flectendus.+

ADLICULA genus vestis, in Gloss. Isidori.#

ADLITTARE Ad littus appellere. Arnoldus Lubec. lib. 5. cap. 7. Cancellarius cum Comite Adolfo, aliisque amicis apud Cyprum adlittavit. Vide Adripare.#

ADLOBRIUS Gallus civis de Gallia. Ita Gloss. MS. Regium sign. 1013. sed legendum videtur: [Allobrox]. Gloss. Isid. [Allobroga], Gallus rufus.#

ADLOQUUTOR Consolator, in Gloss. Arab. Lat.#

ADLUVIAE Loca coenosa, in Glossis Isidori.#

ADMALLARE Vide Mallum Mallus.#

ADMANNIRE Vide Mannire.#

ADMANUENSES Concilium Oscense aerae 636 c. 2.+



page 69, image: s0069

ADMANSIONES Glossae Medicae MSS. ex Cod. Regio sign. 1486. Admansiones, i. In sero. Alibi: Admansionem, quia omnis revmatica passio in nocte exacerbatur.#

ADMARTYRIZARE Martyribus adsistere, ipsos ad constantiam hortari.+

ADMASURUS pannus. Leo Ost. lib. 1. Chron. Casin. c. 58. Pannum altaris diarodynum byzant. 16. tapetia optima 16. pro byzant. 67. pannum admasurum pro byzantiis 8. etc.#

ADMENSURARE Charta Philippi Aug. an. 1285.+

ADMERCIARE Vide Amerciare.#

ADMEZATORES dicti in Regno Neapolitano et Sicilia Arbitri ex privatorum consensu electi, ad decidendas supremo jure quaestiones et lites, qui nullam aliam juris dictionem habebant, nisi quae ab eligentibus conferebatur eisdem, ut est in Constit. Friderici lib. 1. Const. Sicul. tit. 79.+

ADMIGRARE in aedem seu villam alicujus, etiam invito domino, possidendi animo ingredi, in Pacto Legis Salicae tit. 48.+

ADMILLUS apud Bromptonum pag. 1248. sed perperam, pro Admiralius editum occurrit.#

ADMINISTRATOR Leguleiis Anglis dicitur ille, cui defuncti bona administranda ab Ordinario committuntur, cum nulli extant executores testamentarii, quorum quidem bonorum usque ad eorum valorem tenetur, et non ultra, nisi ea dissipasse convictus fuerit.+

ADMINICULATOR ab adjuvando dictus et adminiculando.+



page 70, image: s0070

ADMIRABILIS Admiralius. Vide Amir.#

ADMIRABILIS Titulus concessus Comitibus apud Leonem Magnum Ep. 8. Graecis . Vide Silentiarius.#

ADMISSARIUS equus. Ugutio: Fortes et bonos equos Admissarios vocamus, quia admittuntur inter armenta ad coitum, vel ad arandum, vel ad trahendum.+

ADMISSIONALES qui introducendis ad Imperatorem hominibus praefecti sunt: seu, quibus in palatio admittendi, vel salutandi officia creduntur, ut ait Jul. Firmicus lib. 4. Matth. cap. 14.+

ADMOAGIUM idem quod Admodiatio. Litterae Guiscardi Episcopi Matiscon. an. 1267. in 31.+



page 71, image: s0071

ADMODIARE Modum ponere, diminuere.+

ADMODUM Omnino, equidem. Salvianus lib. 1.+

ADMONITIO Debitoris admonitio, appellatio, interpellatio: Gall. Sommation, Adjournement.+

ADMONITOR conjungitur cum Portitore praecepti, in leg. 7. Codic. Theod. de Execut. Compulsor. Exactor, Admonitor, Portitorve praecepti, Agens in rebus, etc.#

ADMONITORIA Epistola, qua Judex absentem in jus citat: quam ad absentem Admonitor defert.+

ADMONTARE Acervare, in Gloss. Arabico-Lat. Hispani Ammontonar dicunt.#

ADMORTIZATIO Praediorum translatio in manum mortuam, seu praediorum acquisitio, facta a Monasteriis et Collegiis religiosis, vel etiam Laicis, quae semel acquisita, in commercio, mutationibus, aliisque praediorum oneribus obnoxia esse desinunt, nec adventitia feudorum commoda producunt, verbi gratiâ, laudimii, VVardae, Maritagii, relevii, etc.+



page 72, image: s0072

ADNIGRATI Prostrati, subacti, vilificati. Papias.#

ADNIHILARE ad nihilum reducere, proprie respuere. Gloss. Gr. Lat. , Adnihilo, Sperno, Respuo; , [Adnihilatio]; , Spretus, [Adnihilator].#

ADNUNCIATIO [Annunciatio], Promulgatio: [Annuntiare], promulgare, publicare: occurrit passim in Capit. Caroli Calvi.+

ADOBARE Exornare, Italis Addobbare. Charta Joannis Archiep. Capuae an. 1301.+



page 73, image: s0073

ADOLESCENTIARI , in Glossis MSS. apud Vossium. Adolescentum more agere. Utitur etiam Varro apud Nonium.#

ADOPRARE ex Ital. Adoperare, in Actis B. Thomassi Eremit. Camald. n. 40. Adhibere, uti, pro operari, efficere. Vetus Charta an. 1056. apud Ughellum tom. 1. part. 2.+

ADOPTARI per Baptismum, dicebatur is, qui ad Baptismum ab aliquo offerebatur, pro quo ille spondebat apud Sacerdotem baptizantem: unde non modo qui baptizabatur, filii adoptivi, vel saltem filioli, patrinus vero patris spiritualis et adoptivi appellationem exinde retinebant: sed idem patrinus, in signum veluti adoptio.+



page 74, image: s0074

ADOPTARIUS Puer ex adoptato natus, in Gloss. Isid.#

ADORARE in sacris litteris, et apud scriptores Ecclesiasticos, saepe pro honorare et venerari sumitur.+

ADORATORES Alypius Antiochenus in Descript. orbis c. 18. Ditimi enim (Aeditumi) et Sacerdotes, et Ministri, et aruspices, et adoratores, et divini optimi habundant. Vide ibi Jacob. Gothofredum.#

ADPECTORARE Applicare ad pectus, in Gloss. Isid. Gloss. Lat. Gr. Adpectora, .#

ADPENNIS Vide Apennis#

ADPERTINET pro Pertinet. Galli dicunt Appartient. Innocentius de Casis literar. Medius fons ad ipsam adpertinet. Idem: Eidem fundo adpertinet.#

ADPETULANTIA Procacitas, in Glossis Isidori.#

ADPLENE Cumulate, abundanter: Gallis a plein. Vita S. Leodegarii: Ad plene in omnibus disciplinis politus.#



page 75, image: s0075

ADPLICARE Vide Applicare.#

ADPORTIO Vide Aprisio.#

ADPREHENDERE Discere, memoriâ complecti, Gall. Apprendre. Paulus PP. Epist. ad Pipinum Franc.+

ADPRETIARE [Appretiare], Pretium rei cuipiam imponere.+

ADPRIMITVS pro Primitus, primum, in Vita S. Winebaldi Abb. Heidenhem. n. 8. 12.#

ADPROPIARE Studere, curare. Vetus Interpres Epistolae S. Barnabae: Adpropiavi vobis pauca mittere, ut fidem vestram consummatam habeatis.+

ADPROPIARE Vide Appropriare.#

ADQUE pro Absque, in Capitularii. Caroli M. an. 802. cap. 9. apud V. Cl. Steph. Baluzium.#

ADQUIETARE Vide Acquietare.#

ADRAMIRE [Adhramire], [Arramire], Cavere, promittere, obligare se coram judice rem quampiam se facturum; verbi gratiâ juraturum, testes adducturum, aut duello jus suum probaturum.#



page 78, image: s0078

ADREGNIARE Equum freno tenere et adducere, Amener un cheval par les resnes.+

ADRESPONSUM Vide Responsales Responsalis, Responsum.#

ADRIPARE Ad ripam appellere, Italis Arripare. Gallis Arriver.+ [Arripare]

ADRODERE vox propria [gap: Greek word(s)] , quos de Rogneurs de monoyes dicimus.+

ADRUMARE Gloss. MSS. Regiae: Adrumavit, Rumorem attulit.+

ADRUNCARE Evertere. Papias MS.#

ADSALIRE [assalire], Adoriri, invadere. Ugutio: Assalire, Aggredi, Invadere, Arripere. Gall Assaillir dicunt. Synodus Helenensis an. 1027 Vt nemo in


page 79, image: s0079

supradicto Comitatu, vel Episcopatu habitans assaliret aliquem suum inimicum ab hora Sabbati nona. etc. +

ADSAPORARE Vide Saporare.#

ADSCRIPTITII Vide Ascriptitii.#

ADSECIAE Domestici familiae, agazones, pedissequi, lenones, in Gloss. Isidor. Gloss. Latin. Graec. [adsecla], [gap: Greek word(s)] .#

ADSECTATOR [gap: Greek word(s)] , in Gloss. Lat. Gr. ad verbum Irritator discipulorum.#

ADSECURARE Vide Assecurare.#

ADSEDA alia [Adsella], sella quadriugis, in Glossis Isidori.#

ADSELLARE Vide Sella.#

ADSENTATIO Assensus, consensus, in 1. 5. Cod. Theod. de Locat. fundor. juris emphyt.#

ADSERVIARE ex Gallico Asservir, servitio obnoxium facere. Res adserviata, in Libertatib. Villae Bellijocian. 1274. i. servitio alicui obnoxia.#

ADSESSOR dicitur qui assidet adgesta publica transscribenda. Ita Glossae MSS. Regiae ad Codicem Theodos.#

ADSIMILARE [assimilare], effingere, similem facere. Papias: Repraesentat, Assimulat, Effingit, Figurat: Gloss. Lat.+

ADSIMULARE Simulare, Faire semblant, Lex unic. Cod. Theod.+

ADSITA arbor, cui incolumi aliud quod sustineat adiungitur. Papias.#

ADSOLARE [Assolare], Ad solum et terram deprimere: Assoula Occitanis Joan.+



page 80, image: s0080

ADSPICIENTIAE Adjuncta, pertinentiae, appendices. Charta Ludo vici Regis an. 853.+

ADSTATIM pro statim, crebro occurrit in Chronico Windesemensi lib. 1. c. 1. 13. 17. 42. lib. 2. c. 31. 41. 42.#

ADSUETUDO pro Consuetudo, tributum, pensitatio. Ordericus Vitalis lib. 3. p. 461.+

ADTAMINARE Vide Attaminare.#

ADTEMPERIES Temperamentum. Lex 2. Cod. Theod. de Custod. reor. Vt judicibus immodice saevientibus fraeni quaedam adtemperies adhibita videatur.#

ADTEMPTARE Sollicitare, inlicere: [Adtemptatio], sollicitatio, leg. 2. Cod. Theod. de Raptu vel matrim. sanct. leg 5.+

ADTENTARE Vide Tenda.#

ADTERMINARE Terminum ponere, diem causae dijudicandae praefigere, Gallis Aterminer.+

ADTONDUS [Atondus]. Charr. Hispanica aerae 1111. opud Yepez in Chron. Ordin. S. Benedicti tom. 6.+

ADTOXICATUS Toxico, vel veneno infectus, impotionatus. Historia Mortis et Miraculorum S. Leonis IX. PP. n. 30. Qui adtoxicatus maleficiis mulieris, etc.#

ADTRAHERE Acquirere. Formulae veteres c. 27. Tam quod regio munere perceperat, et quam de diversis partibus per venditiones, donationes, cessiones, commutationes adtraxerat.+



page 81, image: s0081

ADTROPARE [gap: Greek word(s)] , Tropice, per tropologiam loqui, scribere.+

ADVENE Alienigenae, extranei, qui vulgo Albani, nostris Aubaint, qui dimisso proprio domicilio, alio migrant, et alibi sedes sigunt: qui aliunde veniunt, Gloss. Lat.+

ADVENTIO Translatio reliquiarum, nempe Sancti alicujus. Ado Viennensis 4. Idus Januar. Adventio sancti Hermetis. Vide ibi Rosvveidum.#

ADVENTITIUS Advena, Albanus. Breviloq. Adventitius, Advena, qui aliunde venit.+



page 82, image: s0082

ADVENTORIA apud Martialem in Praefat. lib. 12. est Epistola, quae adventanti amico mittitur obvia.+

ADVENTUS Tempus, quod Natale Domini praecedit.+



page 83, image: s0083

ADVERARE Rem veram esse probare, nostris Averer: vox fori Aragonensis, de qua Michaël del Molino in Repertorio in v. Adveratio.#

ADVERSARI Contraire: sed Boetius dicit Adversamini vitia i. respuite. Papias.#

ADVERSATIONES Tributa, exactiones, malae toltae, in Charta an. 1300. quam vide in verbo Gandargium.#

ADVERSIPEDES [gap: Greek word(s)] , in Gloss. Lat. Graec. quos primum nominasse in Philosophia Platone~ tradit Diogenes Laërtius.#

ADVERSUS juxta vel potios, in conspectu, e regione.+

ADVINEARE vites in agro serere, plantare, in Tabul. S. Cyrici Nivern. n. 54. et alibi.#

ADVISARE [Avisare], ex Gall. Advis, avis consilium: Italis Avisare, Gallis Adviser aviser, consulere, deliberare.+

ADVIVERE pro vviere, superstitem esse, [gap: Greek word(s)] , in lege Wisigoth. l. 4. tit. 2. §. 13. lib. 5. tit. 2. §. 4. l. 12. tit. 3. §. 13.+

ADULA Caput lini, in Breviloquo.#

ADULALRIUS Vulgariter, dictus bestiarum custes, apud Michaëlem del Molino in Repertorio Fororum v. Bestia.+

ADULCERARE Vlcerare, [gap: Greek word(s)] , in Gloss. Gr. Lat.#

ADULTER solidorum, [gap: Greek word(s)] , in l. 5. Cod. Theod.+



page 84, image: s0084

ADULTERIUM Stuprum, et quaevis fornicatio. praeterea dicitur poena vel multe, quae adulteris irrogatur, vel jus vindicandi adulterii.+



page 85, image: s0085

ADULTURUM Adultrium. Charta an. 1217. apud Ughellum in Episcopis Veronensib.+



page 86, image: s0086

ADUNARE Colligere, in unum cogere. Gloss. Graec. Lat. [gap: Greek word(s)] , Aduno, congrego, glomero.+

ADUNCARE Unco illigare, suspendere. Vita S. Tillonis Mon. cap. 2. Hamo crucis, ut draco, aduncatus a domino est, et capistro ligatus ut jumentum.#

ADUNDATORIUM [gap: Greek word(s)] , in Gloss. Lat. Gr. clepsydra hortulanorum; Gallis Arrosoir.#

ADVOARE [Advoatio]. Vide Advocare.#

ADVOCARE Rem factam agnoscere, rem in se suscipere, Gallis Advouër.+



page 87, image: s0087

ADVOCATI Ecclesiarum, qui jura, bona, et facultates Ecclesiarum tuebantur: quibus id muneris conferebatur, ut essent, qui in publicis judiciis earum causas defenderent, et actoris vel rei partes agerent.+



page 99, image: s0099

ADVOLI in Aresto 20. Aug. an. 1411. ex Gallico, Avolez, Advenae, uti etiam in eodem Aresto dicuntur, in Hist. Petuniensi pag. 116 qui aliunde venerunt, advolarunt.+



page 100, image: s0100

ADVOTUM Retentio feudi per Advotum, in Rotroci Comitis Petticensis, an. 1136. apud Souchetum: Retenuë du fief par aveu,#

ADURACLA Species vitis, de qua Petrus de Crescentiis lib. 4. cap. 3. cujus vetus Interpres Gallicus Duraclan, vertit.#

ADYTUM [gap: Greek word(s)] , Graecis; recentioribus [gap: Greek word(s)] , secretior aedis aut Ecclesiae pars +

AEDES Templa paganorum nude appellant leges 8. et 18. Cod. Theod.+

AEDIFICARE Exemplum praebere: quo sensu vocem Edifier, usurpamus; vel docere, instruere.+

AEDIFICIUM Vide Artificium.#

AEDILITAS Custodis Ecclesiae munus ac dignitas in Collegiis Canonicorum.+

AEDITUUS Ostiarius, gradus Ecclesiasticus; cui aedis sacrae custodia incumbit, Custos.+

AEGRIMONIA Ugutio: Aegrimonia, [Aegritudo].+

AEGRIPOMIUM Autumnus, [gap: Greek word(s)] , in Gloss. Graec. Lat. MS.+

AEGYPTILIA Gemma, ab Aegypto, ubi invenitur. Ugutio.#

AEMIDUS Tumidus, Inflatus, in Glossi, Isidori.#



page 101, image: s0101

AENEA Gregorius M. lib. 9. Epist. 40.+

AENEIA Aenescia. Vide Ainescia.#

AENEUM Caldaria salinaria, in qua sal coquitur et conficitur.+

AENIGMA Moneta, in vet. Gloss. ut auctor est Jacobus Gotofred.+

AENIVIUM Epitaphium Gebehardi Archiep. Salzburg. apud Canisium tom. 6.+

AENULUM Ugutio: Cacabus, Lebes, Aeneum, Aenulum, idem sunt. Jo. de Janua: Enulum, ab aes dicitur, id est, parvum aënum, seu caldarium. Vide Emola.#

AEPHI Vetus Agrimensor tit. de mensuris liquidorum: Vrnae 2 amphoram complent, quae sunt modia 3. quod in aridis dicitur Aephi. [Ephi], in vet. Test.#

AEQUALENTIA Testamentum Bertichramni Episcop.+

AEQUIDICI versus [gap: Greek word(s)] , qui singulis propositionibus [gap: Greek word(s)] apparant versus dictionis, apud Diomedem lib. 2. Art. Grammat.#

AEQUITERNUS aeque aeternus. Sidonius lib. 8. Epist. 13. Pravidens se se per aeterna secula aequiterna supplicia passurum, pro aeque aeterna. Vide Aeviternus.#

AEQUATIO Concilium Toletan. I. cap. 10.+

AEQUALENTIA Divisio haereditatis, vel bonorum, per aequales partes: aequalance, dixit Marculf.+

AEQUIDIUM Solstitium. Aequidium autumnale, apud Miraeum in Dipl. Belg lib. 1. cap. 31. [Aequidialis], [gap: Greek word(s)] , in Gloss. Lat. Gt. et apud Festum.#

AEQUILANCIUM Aequatio, in Gloss.+



page 102, image: s0102

AEQUILIBRATOR Regis, quo nomine ac munere insignitus donationem factam Majori Monasterio a Roberto de Sabulio, (Sable) et uxore ann.+

AEQUINOMIUS idem quod Aequivocus, ejusdem nominis. Thomas Archid. in Hist. Salonitana c. 3 de S. Domnione: Quia aequinomius erat B. Domino Pontisici.#

AEQUIPARABILIS comparandus. Praefatio Caroli M. ad Capitulare Aguisgranense ann. 789. Non, ut me ejus Sancti aequiparabilem faciam, etc.#

AEQUIVOCUS [gap: Greek word(s)] , homonymus, in Vita Ludovici Puann.+

AEQUORARE Navigare, in Gloss. Arabico. Lat.+

AERA [Era], [Hera], Supputatio, numerus, computus, scriptoribus mediae aetatis: nam veteres [ara] vocabant in rationibus, quae vulgus hodiernum.+



page 104, image: s0104

AERAMENTUM Plinio et Paulo lib. 3. Sentent. c. 7. opus ex aere confectum, ferramentum.+

AERARIAE annonae, quae aderatae in pretiis exhibentur, pretio taxantur, leg. 34. 35. 36. Cod. Theod. de Erogat. milit, annon. Vide Adaerare.#

AEREA [Aria, Aeria], ex Gall. Aire, nidus accipitris.+

AERENERVUS Nervus aereus instrumenti musici, cui vice nervorum insunt aereae chordulae..+

AESCULATOR Gloss. Gr. Lat. [gap: Greek word(s)] , Nummularius, Aesculator. Vide Nummularius Nummularii.#

AESTIMATIO Opinio, sententia, Gall. Estime. Ordericus Vitalis lib. 11. Haec nimirum consilio Baronum mariti sui relicto, aestimationem suam praeferebat.#

AESTIMIUM Aestimatio.+

AESTIVA Estiva, Aestivare.+



page 105, image: s0105

AESTIVALIA Ocreae, calceorum species, quibus aestate utebantur. [Stivale]

AETAS nude, quae vulgo majoritatis, cum quis suae tutelae est.+



page 106, image: s0106

AETERNABILIS Aeternus, Aeternalis domus, Palatium Principis, in l. 5. Cod. Theod. de Locat. fundor. Aeternabilis urbs, Roma, in l. 3. eod. Cod. de Colat. donat.#



page 107, image: s0107

AETHER neutro genere, usurpatum a Mario Victore Massiliensi lib. 1. Ennodio lib. 2. Epist. 13. lib. 6. Ep. 38 Fortunato lib. 9. carm. 1. Aldelmo, et aliis.#

AEVITANEUS Qui in aevo durat, in Glossis Isidori.#

AEVUM Mundus. Commodianus instruct. 2. Aetas.+

AFA ex Graeco [gap: Greek word(s)] , Pulvis. Gloss. Graec. Latin. MS.+

AFANTICA Fundus Afanticorum mole depressus, in leg. 4. Cod.+

AFFA Talpa, in breviloquo.#

AFFACINATUS Impudens, Italis Affaciato. Epistola Honorii III. PP. an. 1231.+

AFFACTORES Sutores veteramentarii, Savetiers. Charta an. 1144. apud Catellum lib. 2. Rerum Occitan. pag. 324.+

AFFAITAMENTUM Tributum, pensitatio. Charta Thomae Comitis Sabaudiae an. 1246.+

AFFAMATAE pennae, debilitatae, non densae, ex Gallico Affame, quomodo sunt fame confecti, quos Affamez dicimus.+

AFFAMEN Affatus. Charta Lotharii Regis Provinciae tom. 12. Spicilegii Acheriani pag. 131.+

AFFARE Praedium rusticum, Occitanis et Provincialibus, vel bona, facultates quaevis.+



page 108, image: s0108

AFFATOMIA Adfatomia, adfatimus, affatimia, affatimire.+

AFFECTATORES idem, qui Affactores, de quibus supra.+

AFFECTIVA imaginum adoratio, in Historia Milcella, et apud Anastasium, ubi Theophanes an. 10.+



page 109, image: s0109

AFFECTUS Filii, consanguinei, uxor, nepotes, etc.+

AFFERATORES Anglis Practicis, Cessors of mulcts in Court leets: dicuntur, inquit Spelmannus, qui in Curia nuncupata Leta (interdum alibi) mulctas recognoscunt et moderantur, ad hoc electi et jurati.+

AFFERI Scriptoribus Anglis, jumenta, vel caballi colonici. Ita Fleta lib. 2. cap. 73. § 6. cap. 76. § 8. 9.+

AFFIBULARE Fibula constringere. Hugo de Cleeriis de Majoratu Franciae: Pallium, quo in Curia affibulatus erit, Dispensatori dabitur, etc.Ita [Diffibulare], est fibulam dissolvere.+

AFFICAVAGIUM Charta anni 1245. in Tabulario Comitum Tolosae pag. 66.+



page 110, image: s0110

AFFICTUS Census, reditus. Breviloq. Affictus dicitur census, qui datur ratione pradiorum.+

AFFIDARE Fidem suam alicui obstringere, fidem dare, fide data polliceri, promittere, obligare se.+



page 111, image: s0111

AFFIDATI Adventitii, qui se domini alicujus patrocinio ac tutelae, fide data, ac sacramento interposito, addicebant et commendabant: unde et [Commendati] et [Recommendati] dicuntur in Constitut Siculis lib. 3. tit. 7. et 8.+



page 112, image: s0112

AFFIDUCIARE idem quod Affidare. Tabularium Vindocinense fol. 202.+

AFFILATORIA cos, qua rasoria acuuntur. Usus antiqui Ordinis Cisterciensis c. 85, de Rasuris: Forcipes rasoria, et affilatorias custos eorum acuat et praeparet.#

AFFILIATIO Vide AdfiliatioAdfiliare.#

AFFINIS Finis terminus, limes, in Charta Benedicti de Pontio Episcopi Portuensis, apud Ughellum in Ital. sacra, tom. 1. pag. 137. 139.+

AFFIRMARE Vide Firmare.#

AFFOCARE Focum facere, Gallis, Faire du feu. Italis Affocare, est accendere o metter fuoco.+

AFFOLARE Papiae, qui affulare, habet, leviter tangere, assentari, obedire, Nostris affoler, est leviter laedere, vulnerate:+



page 113, image: s0113

AFFORARE Aestimare, pretium rei venali, aut alteri, imponere, vel constituere.+

AFFORCIARE Fortiorem reddere, augere, Gallis Renforcer.+

AFFORESTARE Vide Foresta.#

AFFOSTRATA Reditus, in Glossis Isidori, ubi reponit Wlcanius Apostrapha.+

AFORARE juxta fores, seu Leges ac Consuetudines receptas, facere, judicare: contra, Desaforare, foris, id est. Legibus contraria facere.+

AFFRANQUIRE Francos, id est, liberos et immunes reddere: Affrancare Italis, Gall. Affranchir.+



page 114, image: s0114

AFFRESINUS Hist. Episcop. Comitum Engolism. cap. 35. Quatuor stolas, 8. manipulos. 5. albas et unam de affresina. Expressit Gall. Orfrais, aurifrigium.#

AFFROIAMENTUM Liber Anglicus, inscriptus Justice of peace pag. 37.+

AFFRONTATIO Terminus, limes qui in fronte praedii vel agri est.+

AFFRUS Vide Afferus Afferi.#

AFFUGARE pro Fugare. Joann. Brompton. Offa eodem anno eum affugavit.#

AFFUIAGIUM idem, quod affocagium affocare, jus excidendi ligni in nemore ad focum suum, seu ad ignem domi accendendum.+

AFFURABULUM Vasculum, Ugutioni.#

AFFURCILLARE Labefactare, Papiae: at Joanni de Janua est, Valde, vel juxta, aliquid suspendere, vel concutere.#

AFORAMENTUM Vide Desaforare.#

AFOCIS Anastasius Bibl. in Benedicto III. pag. 204. In Monasterio B. Martini fecit canistra exafoci duo ex argento purissimo pensantes libr.4. Sed legendum exafoti: intelligit enim canistra [gap: Greek word(s)] , quae sex lucernis constabant.#

AFORIS Gallis, de dehors. Joannes de Janua: Aforis, Adverbium loci, penult. correpta, significat de loco, et in loco.+

AFRA Avis species. Alexander Iatrosoph. lib. 1. Passionum: Pisces, aut afras, aut pipiones, accipiant. Ubi Glossae MSS. Afras, aves esse ajunt.#



page 115, image: s0115

AFRICANUS Negotiator, Ugutioni. Vide Syrus.#

AFRONES Stulti, ex Gr. [gap: Greek word(s)] . Passio S. Victoris Massil. MS. Afrones et bruti mortem nec usque secuti.#

AFRUGUM Palladius de Architectura: Sed cuprum adustum sie cerussa, quam nostri Afrugum vocant. Ubi Pithoeus monet in MSS. legi Afrugum et [Affrugum].#

AFUMENTUM Dumetum, in Breviloquo.#

AGGAGULA [Agagula], [Agula]. Glossae Isidori: Aggagola, lenocinator, pantomimus. Infra: Agagula, lenocinator.+

AGALMA Figura quasi agens imaginem alterius uti nugatur Franciscus de Sacraquercu, ex alio forte.+

AGAPE Gr. [gap: Greek word(s)] , sic Christiani vocabant communes coenas, seu epulas, quas ut mutuae charitatis indices ac illices primis seculis in praecipuis solennitatibus celebrabant, in ipsis etiam Eccesiis, quod postremum improbatum postea, et Conciliorum canonibus vetitum.Eleemosyna, refectio pauperum.Caritas, quae vis est vocis Graecae, titulus honorarius.+



page 116, image: s0116

AGAPETA vel [Agapetes], Papiae, Lenocinator, et qui cum foeminis illicite conversatur procacius clericus.+



page 117, image: s0117

AGARITUDO Suspirium, vel anxietas. Breviloq. an aegritudo?#

AGASO Minister, officialis, in Glossis Isid. Gloss. Lat. Gr. Agaso, [gap: Greek word(s)] , forte [gap: Greek word(s)] .+

AGAULIZARE Vita S. Priminii cap. 26. Ut perspicue intelligere daret, quam suavibus anima illa in coelo frueretur melodiarum cantibus, cujus in terra defuncto corpori animata materia agaulizaret sonus.#

AGAUNUM celeberrimum ad inferiorem Valesiae limitem Monasterium, a situ appellatum volunt, quod inter saxa et tupes constructum sit: Agaunum enim accola, interpretatione Gallici sermonis, saxum dicunt, et est in Historia S. Mauricii, isthic cum Thebaea legione interfecti.+

AGELLARIUS Rusticus, qui agrum colit, Ugutioni. Vide Agrarius.#

AGENDA Officium divinum, officium Missae, sacra Liturgia. Ita autem dicitur, quod veteres Agere Missas dicerent, ut infra observamus; nam Missa generatim primitus quodvis officium erat.+



page 118, image: s0118

AGENFRIDA Verus dominus, merus possessor: Anglo-Saxonibus a [gap: special sign] en [gap: special sign] ea. Leges Inae cap. 50.+

AGENHINE Anglis, Familiaris, seu famulus domesticus.+

AGENTES dicuntur, qui rebus agendis praesunt, et a Proceribus iis praeficiuntur.+



page 119, image: s0119

AGENTIAMENTUM Instauramenrum, ex Gallico Agencement, Estorance: in Consuetud.+

AGER Terrae, seu agri portio, certis limitibus et mensuris definita, quam alii [Acram] vocant.+

AGERIENTIA Agerientia, idem quod Aisantia, de qua voce infra agimus.+

AGERE Capitula Herardi Archiep. Turon. cap. 58.+

AGGAUDERE pro Adgaudere, apud Petrum Venerab. Epist. 16.#

AGGER Iter publicum, Via Militaris.+

AGGESTUS Anonymus in Vita S. Basoli Confess. cap. 10. [Aggestum].+



page 120, image: s0120

AGGINARE Explicare, in Glossis Isidori.#

AGIAE Glandolae, in Glossis Isidori.#

AGGLATA Vide Occlata.#

AGGRANTIA Vita B. Rogerii Abb. Ellantii in dioecesi Remenfi cap. 10.+

AGGRAVATIO Repetita et iterata excommunicatio. Vide Statuta Synodalia Nicolai Episcopi Andegav. ann. 1272. c. 4.#

AGGREGARIUS Thvvroczius in Udislao Rege Hungar. cap. 24. Poloni et Sclavi, quos praeda delectabat, aggregario milite muniti, etc. Videtur legendum, ac gregario.#

AGGUSTATIO Charta Ulgerii Episcopi Andeg.Ipse vero Albericus dedit modo dicta Ecclesiae duas piscaturas aggustationum, quae sunt in Laionio, quas habebat de beneficio Canonicorum nostrorum.+

AGIAMA Breviloq. Agiama, dicuntur quaedam loca in navibus, quae per artationem remorum veniunt, vel dicuntur foramina, per quae hortator remos accedit.#

AGILD ex Saxonico ae [gap: special sign] , alias [gap: special sign] , Insolutus, Inultus sine compensatione, talis et tam sceleratus, ut ob hujus interfectionem pretium, quod VVeregildum vocant, non exigatur. Leges Alvredi cap. 6.+

AGILOLFINGI dicti qui erant de genere Ducum Bavariae, in Lege Bajvvar. tit. 2. cap. 20.+

AGINA Tabularium S. Cyrici Nivern. ann. 8. Roberti Reg. Ch. 60.+

AGINNENSES Haeretici, qui vulgo Waldenses, apud Robertum de Monte in Chr. ann. 1178. ab Aginno Occitaniae urbe.#

AGIOPELAGUS Mare Cycladum, Aethico, corrupte pro [Aegaopelagus], ex quo Archipelagus


page 121, image: s0121

postmodum formatum.+

AGISCUS Charta Rudesindi Episcopi Dumiensis aerae 930. apud Yepez in Chron. Ord. S. Benedicti tom. 5. p. 424.+

AGISTARE [Adgistare], [Agistator], [Agistamentum], voces Scriptoribus Anglicis sat frequentes, a Gallico Giste. Est autem Agistare, animalia seu pecora in silvam immittere, quo ibi jaceant, et pascant, certa anni tempestate, in designatis ab Agistatoribus locis: Galli Gister dicunt.+

AGITARIUM Cunabulum, quod ad infantes ad somnum provocandos agitetur et moveatur. Vita S.


page 122, image: s0122

Pardulsi cap. 18.+

AGITATORES Aurigae, qui agitandi munus exercent. in leg. 3. Cod.+

AGIUS [Ayus], [gap: Greek word(s)] , Sanctus. Charta Edmundi Reg. Angl. in Monast. Angl. p. 15. 17.+

AGMANILE Vide Aquimanile.#

AGMEN Charta Hispanica aerae 1111. apud Antonium de Yepez in Chronico Ord. S. Benedicti tom. 3. Pro Ecclesia parrochitana, vocabulo S. Mametis, territorio Melgare, super agmen vocitate Cea, quae fuerat diruta ab Ismaelitico hoste, etc. ubi scrib amnem, vel flumen.+

AGMINALES Equi, in leg. 18. D. de Muneribus et onerib.+

AGNAFUS Fullonem non expertus, ex Gr. [gap: Greek word(s)] .+

AGNATIO [Agnitio], Liberi. Lex Wisigoth. lib. 10. tit. 1. §. 17.+



page 123, image: s0123

AGNELLARII quibus agnorum nutriendorum cura incumbit.+

AGNELLINI Panni Ex Gall. Peaux' d' agneaux.+

AGNILE ut Ovile, agnorum stabulum. Gloss. Gr. Lat. MS. [gap: Greek word(s)] , Agnile.#

AGNINA Caro agni, [gap: Greek word(s)] , in Gloss. Graec. Lat. Anna Comnena Lib. 8. Alexiad. pap. 230. [gap: Greek word(s)] .#

AGNITIO Vide Agnatio.#

AGNITUDO Agnitio. Vita S. Fidoli: Cujus rei agnitudine moestus, etc.#

AGNOMENTUM pro agnomen, dixit Apule ejus in Apologia.#

AGNUS pro Castus, ex Graec. [gap: Greek word(s)] . Occurrit non semel in Actis Martyrli SS. Didymi et Theodorae n. 6 8.#



page 124, image: s0124

AGOMANUS Glossae Isidori: Particus, negotiator, qui per partes vendit, qui Institor et Agomanus dicitur, quod in diversa manus agat.#

AGONIA Alacritas, vel vigor, in Glossis Arabico. Lat. ex Graec. [gap: Greek word(s)] .+

AGONIZARE Laborare, operam collocare, ponere, ad aliquid peragendum.+



page 125, image: s0125

AGONIZATORIUM Certamen. Liber Dodanae manualis c. 41.+

AGONOTHETA pro Agonista, bellator.+

AGRA Vide Acra.#

AGRANUS pro agro accipitur: unde Anianus in expositione supra Matthaeum: Qui agrum aut agranum suscipiat. Ita Ugutio.#

AGRARE Ambulare, ire. Victorinus Afer dePrincipio diei p. 200.+

AGRARIAE Vigiliae, excubiae. Modestus de Vocabulis rei militaris: Sive ad vigilias, vel Agrarias faciendas, sive ad opus aliquod, vel ad cursionem campi exeunt milites, etc..+

AGRARIENSES Navigii species, in l. un. Cod. Th. de Lusoriis Danubii; sic autem dictae, quod agrarias, id est, excubias et vigilias exercerent.+

AGRARIUM [Agrerium], tributum, seu vectigal, quod ex agris penditur, quod in quibusdam Galliae provinciis Agrier dicitur, in aliis, Champart, terrage.+



page 126, image: s0126

AGRARES Rustici, apud Victor. in Constantino.#

AGRARIUS Rusticus, qui colit agrum.. 38.+

AGREAMENTUM Consensus, Agrement.+

AGRESTA Omphacium, Verjus, uti vertit vetus Gallicus Interpres Petri de Crescentiis lib. 4. cap. 24. ex Italico Agresto, quasi Aigret, acidulus.+

AGRICOLARE colere agrum. Agricolans, Agricola, apud Walbertum lib. 1. de miracul. S. Rictrudis cap. 2.#

AGRICOLA Diploma Joannae Comitissae Flandr. apud Buzelin. lib. 2. Gallo. Flandr. cap. 30. Vendidit etiam -- dimidium bonarium prati, et dimidium agricolae, 10. modios avena, etc. Vide Colonus, Rusticus Rustici.# [Agricolanus, agricultor].+

AGRICOLERE Agrum colere. Tabular. Priotaetus Neronis Villae fol. 28. In vinea, quam agricolit Prior de Puisols, etc.#

AGRIDIUM Liber Miracul. S. Fidis cap. 21.+

AGRIFARE Ungues protendere: Grifes enim dicimus ungues avium.+

AGRIPEDALIS Agripennus. Vide Arapennis.#

AGUAYT Insidiae. Usatici Barcinonenses MSS. editi a Raimundo Berengarii et Adelmodi Comit.+



page 127, image: s0127

AGULA vel [Agala], Moneta, in Glossis Arabico-Lat. Legendum forte Agalma. Vide in hac voce, et in Agagula.#

AGULANI inter populos, qui Saracenis vel Turcis parebant, cum Franci nostri Syriam ingressi sunt, recensentur passim a Scriptoribus rerum Hierosolymitanarum; sed an haec appellatio gentis sit, an vero sectae?+

AGULIA Obeliscus, ex Italico Aguglia.+

AGUSADURA Pactum an. 1231.+

AGUTARITUS Vide Canis argutarius,#

AGUZO Guspis, Italis Aguzzare, in cuspidem acuere. Constitur. Neapol. lib. 2. tit. 37. §. 1. Campiones habeant clavas aequales, non spinosas, non cum agusonibus.#

AIGLOLFINGA Vide Agilolfungi.#

AHALEPTE Vide Chunna.#

AHANARE Agrum colere, laborare.+



page 128, image: s0128

AHTEID Sacramenti genus apud Boios.+

AJACIS [Aicis]. In Tabulario Ecclesiae S. Juliani Brivatensis passim occurrunt haec verba: In Aice Brivatense, Ambronense, Nonatense, Cantillanico, Montanico Riomense. etc.+

AICHATA Charta Philippi Regis Franc. an. 1310. pro Libertatibus Bastidae in Petrogoricis, ex 47.+

AIDUS Adjutor, Gall. Aide. Edictum Rotharis Regis Longob, tit. 109. §. 1.+

AILATA in Legibus Adelstani Regis Angl. cap. 6. Si verbum non direxerit, ut ailata sit. Ubi quidam aplata restituunt. Vide in hac voce.#

AIN Florentius Wigorn. p. 590. de Ludovico Balbo Rege Franc.+

AINESCIA [Aenescia, Enecea, Eyneia], pars haereditatis, quae ad primogenitum aetatis privilegio pertinet.+



page 129, image: s0129

AIOLA avia, ex Gall. aicule. Occurrit in Tabul. Absiensi fol. 22.#

AIOT Vestis species. Gaufridus Vosiensis lib. 1. cap. 7. Chlamydes vel cappas perforaverunt, quas vocant Aiot.#

AIRA Airalis. Vide Area.#

AIRBANNUM Vide HeribannumHerebannum.#

AIRO Ardea. ardeola, avis: nostris Heron. Vide Fridericum lib. 1. de Venat. cap. 4. 20. 21.#

AISANTIA Vox forensis, facultas, quam quis habet utendi in alieno praedio, rebus non suis, vel ex jure municipali, vel proprietariorum concessione, a Gallico, Aisance, commoditas.



page 130, image: s0130

AIUDA auxilium in charta Lusitanica, apud Brandaonum in Monarchia Lusitanica cap. 15. lib. 24. Etiam nunc Picardi nostri dicunt aiude, eâdem notione.#

AIUS Vide Agius.#

AKETON [Acton], Sagum militare, quod alias Gambezonem vocabant; ex Gallico Hoqueton, aut Hauqueton; seu potius ex Cambrico-Britannico, Actvvm, lorica dupla, duplodes, apud Boxhornium.+

ALA Vide Celia.#

ALAE Latera Ecclesiae, quomodo les Ailes de l'Eglise, dicimus.+

ALAANDAL Caro nervosa, apud Constantinum Africanum lib. de Vita et spiritu. Vox Arabica.#

ALABASTRARIUS apud Simeonem Dunelm. in Henr. I. pag. 250.+

ALACADIE Tabular. Brivat. ch. 405.+

ALACRIMONIA Laetitia, in Glossis Isidori, apud Papiam, et Joannem de Janua. Gallis Alegresse.#

ALADMA Fori Jacobi Reg. Arag. an. 1307. ubi de Judaeis.+

ALALAGMA ex Gr. [gap: Greek word(s)] .+



page 131, image: s0131

ALAMANDINAE [Alavandinae]. Anastasius Bibl. in S. Silv. Fecit angelos 4. ex argento --- cum gemmis Alavandinis in oculos. [Alabandinae]

ALAMANESCA Chlamydis species, qua Alamanni utebantur.+

ALAMINUS Vitalis Episcopus Oscensis, de Magistratibus Saracenorum Hispanic.+

ALANUS Canis species veteribus nota, Hispanis Alano, Nebrissensi Molossus.#

ALAPA Alapam dare, et aurem torquere in testimonium, in Legibus Ripuar. tit. 60. §. 1.+



page 133, image: s0133

ALARICA Papiae, hasta vehemens, triangulum ferreum habens. Vide Phalarica.#

ALATORES Papias: Venator, dictus quasi venabulator, a venatione scilicet, quod bestias perimat.+

ALATUS Vide Manualia.#

ALAUDA vox Gallica vetus, Latinis galerita, sive cassita avis, ut Plinius lib. 11. cap. 38.+

ALAUDUM Vide Allodium.#

ALBA Gemma, unio, margarita, ab albedine et candore. [Alpha]+



page 134, image: s0134

ALBA Vestis, seu tunicae species, a candore sic nuncupata.+

ALBA Vestis candida, quam induebant recens baptizati, in puritatis et innocentiae, quam profitebantur, symbolum: [gap: Greek word(s)] , in Martyrio Bacchi junioris pag. 84.+



page 137, image: s0137

ALBA FIRMA Vide Firma.#

ALBAGIA Vita B. Andreae de Galerannis n. 23.+

ALBANELLUS Avis auguralis species, de qua sic Joannes Sarisberiensis lib. 1. Policr. c. 13.+

ALBALA Vide Albaranum.#

ALBALISTA idem quod Alabastarius, de quo supra, Gall. Arbalestrier, apud Henricum Knightonum ann. 1339. et 1340.+

ALBANENSES Haeretici iidem, qui Albienses, si S. Antoninum et Wesembecium audimus, ab Albiensi civitate ita nuncupati.+

ALBANA Vitis species, quae tardissime pullulat, et est uva alba, modicum longum habens granum, et satisfaciens magnos botros et spissos et longos, et mediocriter fructificat, etc. Petr. de Crescentiis lib. 4. cap. 4. 14.+

ALBANIA Charta Occitana ann. 1298.+

ALBANATUS Vide Albanus.#

ALBANICUS Scotus. Vide AlbanusAlbani.#

ALBANI qui alias [Advenae, Alienigenae, Adventitii]; qui videlicet ex dominorum suorum praediis, vel dominiis, in aliorum dominorum praedia vel dominia veniunt, et in iis sedes suas figunt.+



page 139, image: s0139

ALBARANGI digitorum, Extremitates ossium, quae junguntur cum digitis, et apparent, cum distringunt manus in dorso manus.+

ALBARANUM Apocha, vel breviculus, Hispanis Albala, Albara et Albaraio, apud Raimundum Montanerium in Chron.+ [Albala]

ALBARDA Clitella, stragulum, vox Hispanica.+

ALBARETA [Albereta, Albareda, Albares], Arboretum, locus arboribus, quas perinde Itali Alberi vocant, consitus.# [Albaretum]



page 140, image: s0140

ALBARRANEUS idem est quod Albanus Albani, Extraneus, in Foris Aragon. ut testatur Michaël del Molino in Repertorio. ex Hispan.+

ALBARRANUM [Albara] et [Albaran].+

ALBARUM et [Alvarium], apud Innocentium Agrimensorem de Casis literarum, videtur esse alveus fluvii, vel fossa.#

ALBATORES Coreorum, seu coriorum, qui coria dealbant, in Fleta lib. 2. cap. 52. §. 35. iidem videntur qui Pelliparii.#

ALBATI Vide Alba.#

ALBAVERAE Gemmae, Anastasius in Benedicto III. PP.+

ALBELLUS Lambertus Ardensis pag. 79. 80+

ALBEOLUS Vide Alveolus.#

ALBERGA [Albergium, Albergaria], etc. Vide HeribergumHereberga.#

ALBERGELLUM Vide Halsbergum.#

ALBESCITAS caeli, apud S. Augustinum in Soliloquiis lib. 1. cap. 13.+



page 141, image: s0141

ALBESIA Genus scuti, quia album. Ugutio.#

ALBERUS Arbor. Ital. Albero.+

ALBEXI Vide Alguexi.#

ALBIANUS Gloss. Graeco-Lat. [gap: Greek word(s)] , Albianus.#

ALBIDIA Anglia, quae olim Albion, dicta semel ac iterum Willelmo Britoni lib. 4. et 9. Philipp.#

ALBIGENSES Haeretici, ita dicti ab Albigensi civitate in Occitania, ubi multum invaluerunt, Philippo Augusto et Ludovico VIII. regnantibus, quorum initia, progressus et haereses multi passim recensent Scriptores.+

ALBINEUS Equorum color, apud Palladium in Martio tit. 13.#

ALBINI et [Albarii], Tectores, qui parietes tectoriis, seu incrustationibus, inducunt.+

ALBITAS Albiditas, albedo in Breviloquo.#

ALBIOLUS Ugutio: Alvus et albus, pro ventre, et hic albo, indeclinabile, id est, liber, in quo nomina Sanctorum scribuntur: unde Albiolus dicitur.+

ALBITIO furfuris, apud Apuleium de Virtutib. herbar. c. 20. §. 2. furfures ipsi, et squammulae furfuraceae albicantes.#

ALBO [Albus]. Ugutio: Albo indeclinab. est liber, in quo nomina Sanctorum scribuntur. Chronicon Centulense Hariulfi lib. 4. c. 17.+



page 142, image: s0142

ALBOR Albedo. Mamotrecti auctor: Albor, color albus. Ita legit in Levitico c. 13.+

ALBORIUM Arcus de Alborio. Gall Arc de aubour.+

ALBUFFERIA Testamentum Joannis Reg. Aragon. an. 1272.+

ALBULAE Maculae oculorum, Matthaeo Silvatico. Vide Alba.#

ALBURNUS Subalbus. Gesta Consul. Andegav. c 12. n. 4. de Cometa: Splendoris alburni radium--producens. Vox Latinis haud ignota.#

ALBUS Statuta Ordinis de Sempringham pag. 730.+

ALCACERIA Vide Alcheria.#

ALCALA Testamentum Sancii I. Regis Portugalliae erae 1217. tom. 4.+

ALCARE Jacobus I. Rex Arag. in Foris Oscae, ann. 1247. fol. 5.+

ALCAVALA [Alcabala], Tributum, pensitatio: vox Hispanica, ab Arabibus hausta.+



page 143, image: s0143

ALCAYDUS ita Judices civitatum vocabant Saraceni Hispanici, Vitalis Episcopus Oscensis de Magistratib.+ [Alcalis]

ALCAYDARIA tributum Alcaydis pensitari solitum. Charta Henrici Comitis Portugalliae, tom. 3.+

ALCHAZ Charta Rudesindi Episcopi Dumiensis aerae 930. apud Anton. de Repez in Chronico Ordinis S. Benedictitom. 5. pag. 424.+

ALCHERIA [Alqueria, Alquaria], Villa paucarum domorum, quam nostri vulgo Hameau vocant.+



page 144, image: s0144

ALCHIMIA Vide Chimia.#

ALCIBALANUS dicitur instrumentum lucernarum visibus aptum. Ugutio.#

ALDEA Hispanis, Aldea, Vicus paganus, pagus, nostris Hameau.+

ALDEOLA Observantiae Regni Aragon l. 8. tit. de Appellationib. §. 4. Usque ad miserrimam aldeolam finis illius partis regni.#

ALDERMANNUS Vox Anglosaxon. ex al [gap: special sign] e [gap: special sign] , senior, Princeps, et man, homo, composita.+ [Aldremannus]



page 146, image: s0146

ALDIUS Papiae dicitur, qui adhuc servit patrono.+



page 147, image: s0147

ALDUS Charta Hlotarii Regis Franc. apud Beslium in Comitib. Pictav. pag. 260.+

ALEA Tabular. S. Cyrici Nivern. Ch. 71. Insuper etiam aleas domni Odonis Paraphonistae mihi dederunt.#

ALECANA Meretrix gratia quaestus. Ugutio.#

ALEBRA in Glossis Isidori, bona, quibus alimur. Alibre, Alimentum. Breviloq. Alimen, i. Alimentum. Alibum, i. nutrimentum.#

ALEGIUM Charta Capituli Silvanectensis an. 1162. in Chartulario Campan. Bibl. Reg. fol. 484.+

ALEMBICUM Matth. Silvatico, Vas distillatorium, in quo fit aqua rosea.+

ALENARARII Accipitrum species, quos vulgo Lanarios, seu Laniers appellant. Vide in Putura.#

ALEPIMAN Consuetudinarium laudatum a Spelmanno: Omnis Alepiman de tota soca de Hecham debet singulis annis 1. denarium de chevagio, et operabitur per 3. dies in autumno, exceptis illis, qui ab hac servitute liberi sunt.+

ALERS vel [Allers], doctus, quasi alienus ab arte, per contrarium. Ugutio, Joann. de Janua.#

ALESES Concilium Narbonense an. 1054. can. 22.+

ALETOL Praestationis species, apud Normannos nostros.+

ALETUDO Alimonium, alimentum, nutrimentum, [gap: Greek word(s)] , in Gloss. Graec. Lat.#

ALEVOSUS ex Hispanico Alevoso, Proditor, traditor: Aleve, proditio.+



page 148, image: s0148

ALFANEGUE Alfanex. Charta Hispanica aerae 1016.+

ALFAQUAQUUS apud Gregorium Lopes ad Leges Alfonsinas, 2. part. tit. 31. lege 1.+

ALFARDA Vox Hispanica, seu potius Arabica, in Foris Aragon. lib. 4. tit. de Alfardis. [Alfarderii, alfardarum]+

ALFECHNA Vox Arabica, in Foedere inito inter Sanctium Pampilonensium Regem et Almugdadyrium an. Chr. 1073. apud Blancam in Comment. Rer. Aragon. [Alfetna]+

ALFERUS Hispanis vexillifer, vexillarius. Alferazes seu signiferi, in Charta Gregorii X. PP. ann 1275.+ [Alferena],Vexillum Alferi.

ALFETAR Constantinus Africanus de Anima et spiritu: Procedit quoque ex parte cerebri, et descendit per os colli in omne alfetar, qui sunt nodi spinae, etc.+

ALFETNA Vide Alfechna.#

ALFETUM Caldarium, calefactorium, hypocaustum, cujus usus erat in probationibus aquae calidae.+



page 149, image: s0149

ALFITA species tributi apud Mauros Hispanos. Vide Brandaönem in Monarchia Lusitana lib. 11. c. 32.#

ALFOZIS Charta Ferdinandi Comitis Castellae aerae 972. apud Anton. de Yepez in Chron.+

ALFUNDICUS Vide FundacusFunda.#

ALGALIA et [Argalia], Instrumentum, quo liquores in vesicam mittuntur. Matth. Silvaticus.#

ALGAMMATA Summitates. Ita Glossa ad hunc versum Magistri Cornuti, seu Joannis Garlandi: Tardus ad Vranici scandes algammata caeli.#

ALGARDUM Vide Halgardum.#

ALGEBRA Scientia numerorum, de cujus vocis etymo sic Joannes Schrivelius, in brevi Regularum Algebrae descriptione:+

ALGENIA Dolor algidus, ab Algeo dicitur, quia facit algere. Joann. de Janua. [Algiosus], [gap: Greek word(s)] , in Gloss. Lat. Gr.#

ALGIA Modus vineae vel agri. Vetus Charta in Tabulario Ecclesiae Viennensis fol. 31.+

ALGORISMUS Arithmetica, numerandi ars, Hispanis, Alguarismo.+

ALGOZIRIUS vulgo Hispanis, Algozyr. Occurrit in Curia generali Catalaniae Cervariae celebrata sub Petro III. Rege Arag. anno 1359. Idem qui [Alguazilus], vel [Alguazirus], Justitiarii dignitas apud Arabes. [Alguacellus]+

ALGUEXIS Albexis. Charta Ferdinandi I. Regis Hispaniae aerae 1101. apud Yepez in Chronico Ord. S. Bened. tom. 6.+



page 150, image: s0150

ALGUS us, pro algor, [gap: Greek word(s)] . Vetus carmen edit. a Barthio lib. 34. advers. c. 1.#

ALHOBZES in Charta Alfonsi I. Regis Aragonum apud Blancam in Comment. Rerum Aragon. pag. 789.+

ALHODERA Vide Alfechna.#

ALIAMA vel [Alcama], Hispanis, est Synagoga Judaeorum, Concilium, coïtio, etc.+

ALIBUM Vide Alebra.#

ALICULA [Allicula]. Papias: Allicula, signum vestis, genus vestis. Fragmentum Petronii: Barbarus ingens fasciis cruralib. alligatus, et alicula subornatus polymita, etc.#

ALIDA Charta ann. 1276. apud Perardum in Burgundicis p. 534.+

ALIENATUS morbus, in bobus, ita dictus, inquit Vegetius lib. 3. Artis veterin. cap. 23. quod animalibus eripit sensus.#

ALIENIGENAE Extranei, qui aliunde veniunt locum aliquem incolere, Aubains, Albani.+ [Alienes] dicuntur Leguleis Anglis vernaculis, ii, quorum patres, atque adeo ipsi alieni extra regni metas nati, in regnum veniunt commorandi gratia.

ALIENIGENARE Distrahere, vendere, alienare. Vetus Inscript. Romae: Qui hoc monimentum vendere aut alienigenare voluerit, dabit aerario Populi Romani, etc.+

ALIENUS Exemptus; Alienare, Eximere. Lex 4. Cod. Theod. de Collatione donat.+

ALIENILOQUIUM Eucherius de Graecis nominibus: Allegoria, alieniloquium, vel potius inventio.#

ALIERIUS Arboris species, Belgis nostris, Alier. Charta Henrici Comitis Trecensis an. 1165. in Tabul.+



page 151, image: s0151

ALIFANI Calices poculorum. Papias.#

ALIGERARE Volare, apud Alvarumin Vita S. Eulogii Presb. et Mart. n. 21. Columba-–secans aëra pennis, super corpus Martyris aligerans sedit.#

ALIGINNASIUM Charta Edmundi Regis Angl. tom. 2. Monastici Anglic. pag. 842.+

ALIMONIA Alimentum: Gregorius Turon. in vita S. Aridii pag. 215. Artemius-–-opportune suggessit, ut alimonia Fratribus parari deberet.#

ALIMIA Incorruptum quid, ut unguentum. Ita Papias MS. Editus habet [alivia].#

ALIMOTUS Vide HalimotHalimotum.#

ALIPHANUS Scyphus parvus, habens parvum foramen ad modum vitri gutturati, et dicitur quasi alens infantes, Breviloq.#

ALIPHASIS Charta Rudesindi Episc. Dumiensis aerae 930.+

ALIQUALITER Ex parte, quodammodo, in Histor. Cortusiorum lib. 11. cap. 11.#

ALIRUNNAE Aliorumnae. Vide Alyrumnae.#

ALISORIUM Cultellus sutoris. Breviloq.#

ALISCARA Vide Harmiscara.#

ALISTRARE Humectare, in Glossis Isidori.#

ALITARIS Meretrix, quae a scurris nutritur. Breviloq.#

ALITER Male, perperam. Aliter agere, male, perverse, indecore.+

ALITHINUS Gr. [gap: Greek word(s)] , Purpureus.+

ALIVUS vel [Alinus], dicitur agger juxta aquam. Breviloq.#

ALIXONA Charta Aldrici Episcop. Cenom. in ejus vita num. 31.+

ALLA Vide Acla.#

ALLAH vox Arabica, Deus. Charta Alboaçem Regis Mauri Conimbricensis ann. 734.+

ALLASSON ex Graeco [gap: Greek word(s)] , versicolor, qui


page 152, image: s0152

subinde colorom mutat. Vopiscus in Saturnino: Calices tibi allassontes versicolores transmisi. Vide ibi Salmasium.#

ALLATERARE Vide Adlaterare.#

ALLEC pro Halec, pisciculus ad salsamenta idoneus, vel liquamen ex piscibus. Papias. Gloss. Gr. Lat. [gap: Greek word(s)] , Allec, Allex.#

ALLECTATIO Illecebra. Acta Martyrum SS. Tharaci et Sociorum apud Baron. ann. 290.+

ALLECTI Allectores, [gap: Greek word(s)] , veteri Glossatori apud Cujac. lib. 11. Obser. c. 26.+ [Allegatio, Allectura]

ALLEGARE Latinis Scriptoribus, est mittere, vel aliquem legare ad alium. [alligare]+



page 153, image: s0153

ALLEGARE Ligare, sacramento sibi devincire, in suam Ligam trahere: Italis Allegare, far lega.+

ALLEGIARE Vide Adlegiare.#

ALLEN vox, quam Ludovicus II.+

ALLELUJA vox Hebraïca, quae: Laudate eum, significat: unde Amalario lib. 4. cap. 48.+



page 154, image: s0154

ALLENAE Corrigiae fraenorum. Papias.#

ALLETES Consuetudines et Usatica Vicecomitatus Aquarum Rotomagi MSS.+

ALLEVAMENTUM Impositio tributi, Gallis, Levee.+

ALLEVIARE Levem facere, Gall. Alleger. Charta Guidonis Comit. Pontivi, apud Hariulfum lib. 4. cap. 22.+



page 155, image: s0155

ALLEVIUM Vide Alegium.#

ALLEUM pro Allium, et Alleatus pro Alliatus, allio conditus, occurrit apud Will. Thorn.#

ALLIBRATI dicuntur, qui descripti sunt in libro civium, vel Comitatus alicujus civitatis. Breviloq.#

ALLICULA Vide Alicula.#

ALLIGARE Confoederare, [Alligatus], Foederatus, apud Falcon. Beneventanum pag. 261. 281. 288. Vide Allegare, Adlegiare.#

ALLIGER Gallus, in Gloss. Isidor. quasi ad Ligerim habitans, inquit Wlcanius.#

ALLIMPOLE Delirus, ut videtur, in Chronico Windesheimensi lib. 2. cap. 50.+

ALLITOR Cementarius. Breviloq.#

ALLO in Breviloquo, dicitur Instrumentum acuendi cultellos, et est lapis rotundus, cum quo, vel in quo faber purgat instrumenta, ut sint acuta.+

ALLOCARE Admittere rem ut veram et probatam, vox forensis: Gall. Allouër. Bracton. lib. 3. tit. de Corona cap. 2.+



page 156, image: s0156

ALLOCATUS [Alloquatus], Procurator, qui pro alio agit, spondet, qui ad id locatus, vel allocatus est, ut vicarii vicem agat.+

ALLODIUM pro Laudamento, seu Laudimio, Gallis Lots et ventes.+

ALLOGUS Papias: Allogus, nota, quae in libris adhibetur ad mendas.#

ALLOPITIUM pro Alopecia, ex Graec. [gap: Greek word(s)] , defluvium capillorum. Liber Mirabilis, seu Tabularium Abbat. Conchensis in Ruthenis, ch. 59.+

ALLOQUI Impugnare, impetere, contradicere, in Wichbildo Magdeb. art. 4. §. 1. art. 61. §. 1. 2. art. 69. 82. etc.#

ALLOVERIUM Marsupium, Gallis olim nostris.+

ALLUGO Gloss. Saxon. Aelfrici: Allugo, [gap: special sign] nc. [Alluginosus] [gap: special sign] ni [gap: special sign] , id est, mucidus, ubi Uligo, et [Uliginosus], restituit Somnerus.#

ALLUX Gloss. Isid. Allex, pollex in pede.+



page 157, image: s0157

ALMAFIL Charta Rudesindi Episcopi Dumiensis aerae 920.+

ALMANACH Ephemeris, seu Kalendarium.+

ALMARIA [Almarium], pro Armarium; Gall. Aumaire. Armaire, in Consuetud. Normanniae. Chronicon Moguntinum: Purpuram optimam de almaria tollens, sibi fecit vestes.+

ALMILUCERNA in Breviloquo dicitur locus amoenus, qui frequenter illustratur.#

ALMITAS Sanctitas. Vita S. Adhalardi: Duces progenie; sed ditior almitate.+

ALMITIES Pulcritudo, [gap: Greek word(s)] , in Glossis Graec. Lat. Hinc emendandum Gloss. Lat. Gr. [Almetes], [gap: Greek word(s)] , legendum enim, Almities, [gap: Greek word(s)] .+

ALMOCABAL Magistratus nescio quis Saracenicus apud Mauros Hispanos? Charta Alphonsi VIII. Regis Castellae aerae 1119.+

ALMOCADENUS Capitaneus peditum, Hispanis. Vide Leges Alfonsinas part. 2. tit. 22. lege 5.#

ALMOMOR Mensa Synagogae Judaïcae. Joann. Matth. Tiberinus in Actis S. Simonis a Judaeis necati n. 9.+

ALMOGAVARES Vide Almugavares Almugavari.#

ALMONETA Auctio, Hispanis Almoneda, nostris Encant. Occurrit non semel in Foris et Observantiis Regni Arag. l. 4. tit. de Emptione, etc. §. 7. et alibi.#

ALMONERIA Vide Eleemosynaria Eleemosynarius.#

ALMOQUEIRE Charta Henrici Comitis Portugalliae, to. 3. Monarch. Lusitan. p. 282. Almoqueire faciant mihi servitium manno. et inter vos non sit ulla manana.#



page 158, image: s0158

ALMORAVIDES Vide Amoravisii Amoravii.#

ALMUDACAFI Officiales civitatum in Hispania, quorum officium inter caetera est, panes ponderare et vinum mensurare, ut est in Observantiis Regni Aragon. lib. 7.+

ALMUCIUM [Almucia, Aumucia], Amiculum, seu amictus, quo Canonici caput humerosque tegebant.+Almucella, Parvulla almucia [Armutia, Amicia]



page 159, image: s0159

ALMUDAYNA Usatica Regni Majoricar. ann. 1248.+

ALMUDE Modius, medimnum. Fori Leirenae: Mellitor det per annum unum almude de melle, et unam libram de cera. Vide tom. 3. Monarch. Lusitan. pag. 282.#

ALMUGAVARI Almogavares, Milites Hispani, ob animi generositatem celebres: quos quidam ab Avaribus seu Hunnis, qui primitus Hispanias et Gallias insederunt; alii, quod ex Arabibus et Sarracenis Hispanis genus ducebant, sic appellatos volunt.+



page 160, image: s0160

ALMUNIA Praedii rustici species, apud Hispanos. Charta Sanctii Regis Aragonum aerae 1132.+

ALMUS Cognomentum Ludovici Imp. Caroli Magni filii, qui vulgo Pius dicitur, in Chronico S. Vincentii de Wlturno pag. 694.+

ALMUSERIFUS Charta Alfonsi VIII. Regis Castellae aerae 1213.+

ALMUTAZAPHUS Magistratus apud Aragonenses, cujus munus est intrare domos, in iis res furatas perquirere, ponderare panes, et mensurare vinum etc.+

ALNIDUS Alnetum, locus ubi crescunt alni: Aulnaye, in Consuet. Aurelian. art. 152.+

ALNUM Lignum, i. vernum, in Gloss. Isid. sed legendum videtur vervum, aut veru.#

ALODIS [Alodus, Alodium, Alaudum], etc. voces unius ejusdemque originis ac notionis, quae varie in veteribus Tabulis et apud Scriptores exarantur: ac Alodis quidem fere semper in Legibus, Capitularibus et


page 161, image: s0161

Formulis antiquis: Alodus, in Charta apud Beslium in Comitibus Pictav. pag. 239.+

page 166, image: s0166

ALOGIA Convivium sine sermone, quia antiqui silenter prandebant.+

ALOGOS Infans. Gloss. Sax. Aelfrici: Infans, vel alogos. [gap: Greek word(s)] . Prima vox mutus, sonat, altera infans.#

ALOIGNA Cepe Ascalonita, Eschaloigne, Eschalotes. Fleta lib. 2. cap. 12. §. 4.+

ALONASON Ordericus Vitalis lib. 11. pag. 834.+



page 167, image: s0167

ALOPEX Vulpes, ex Gr. [gap: Greek word(s)] . Versus inscripti euidam Ecclesiae, apud Leonem Ost. lib. 1. cap. 12.#

ALPARGATES Spartea, calcei ex funibus, Hispanis Alparga, in Constitut. Teresianarum cap. 8. Vide Abarca.#

ALPES vocati non modo montes, qui Italiam ab Gallia et Germania disterminant; sed etiam universim quivis montes altiores. Gloss. Lat. Gr. Alpes, [gap: Greek word(s)] . Isidor. lib. 4. cap. 8.+



page 168, image: s0168

ALPHA Vide Alba.#

ALPHABETUM in modum crucis bis in pavimento describit Pontifex, cum consecrat Ecclesiam.+

ALPHARACES Vide Farius equus.#

ALPHINUS in ludo fcacorum, persona, quam nostri le Fol, vocant, Itali Alfino. Alanus in Parabolis:#

ALQUARIA Vide Alcheria.#

ALQUITRANUM Naphtha, bitumen Babylonicum, Alquitran, Hispanis.+



page 169, image: s0169

ALSACIA Alsaccia.+

ALSARE Rebellare, Hispanice levantar.+

ALSBERGUM Vide Hauberc.#

ALSIERINA Vasa unguentaria. Gloss. Saxon. Aelfrici Fictilia, vel samia, etc.+

ALSOS Charta Adelfonsi VI. Imperatoris Hispaniae ann. 1086. [Alodos]+

ALTANUS Gloss. Sax. Aelfrici: Altanus, [gap: special sign] o [gap: special sign] en, quae vox Saxonica Vodanum, seu Mercurium sonat. Vide Vodan Vodanus.#

ALTANUM Jus Vicentinum lib. 1. Lignum fructiferum, de cossa viride, vel altanum. etc.#

ALTARE Pars templi, in quo erectum altare conspicitur, apud Gregor. Turon. lib. 2. Hist. c. 14.#



page 173, image: s0173

ALTAREBRUNUM Vetus Charta apud Joan. Schefferum ad Chronicon Upsalensepag. 152.+

ALTARISTA Sacellanus, in Miraculis S. Catharinae Suecicae. [Altariste], in Statutis Metensib. tit. 1. art. 126.#

ALTARAGIUM [Alteragium, Altelagium], Obventio altaris. Charta Oliverii Episcopi Lincolniensis tom. 2. Monastici Anglic. pag. 881.+



page 174, image: s0174

ALTARARIUS idem qui Altarista, Vicarius Ecclesiae, qui altari deservit, cui assignari solent emolumenta, quae Presbyteris et Curionibus proveniunt ratione altaris.+

ALTE et basse, Supremo jure, Souverainement.+

ALTER pro alius, apud Tertullian. de Cultu femin. c. 2. et in leg. 2. Cod. Theod. de Pistoribus.#

ALTERARE mutare. Will. Neubrigensis lib. 2. de Gest. Pontific. Angl. p. 245.+

ALTERCARI Invicem confabulari, disserere, ratiocinari.+



page 175, image: s0175

ALTERIBALANIS dicitur lucernarum usibus aptum. Papias.#

ALTERITAS Vicissitudo, Joanni de Janua. Ebrardus Betun. c. 12.#

ALTERNARE Disceptare, rem in utramque partem versare.+ Mutare, variare, in Leg. Henrici I. Reg. Angl c.68.

ALTERNITAS Vetus Glossarium MS. [gap: Greek word(s)] , consequentia, alternitas.+

ALTERPLEX Vide Altriplex.#

ALTERUTRARE Matthaeus Vindocinensis in Thobia:#

ALTIBOARE Clamare, in Gloss. Arabico-Lat.#

ALTILE dicitur, quod alendo saginatum et pingue factum est.+

ALTIMETER quo metiuntur altitudines: quoddam instrumentum est. Papias.#



page 176, image: s0176

ALTITUDO Titulus honorarius Regum, in veteribus Tabulis Regum Franc. apud Camusatum in Antiq. Trecensib. pag. 80. Beslium in Comit. Pict. pag. 171. 243. Acherium tom. 12. Spicileg. pag. 119. 125. etc.+

ALTREARE Regestum de Censibus Bigorrae ex Camera Comput, Paris. fol. 5. Lo casal de Putance altreavit se Comiti Petro, sicut alii Milites de Baregia.#

ALTRICARI pro Altercari, apud Tbvvroczium in Stephano Rege Hungar. cap. 26.#

ALTRIPLEX [Alterplex], duplex. Ugutio: Altriplex, animo duplex. Papias: Duplex, dolosus. Gloss. Isidori: Altriplicem, duplicem, dolosum. Ita enim legendum pro artiplicem. Vide Festum. Gerardus Abbas Silvae-Majoris in S. Adalardo cap. 5.+

ALTULUS Vide Pradisterium.#

ALVA [Alvea]. Pars sellae equestris. Silvester Giraldus lib. 1. Itiner. Cambriae c. 4.+

ALVABERAE Vide Albaverae.#

ALVARA Charta Sanctii Regis, qui ad Samorram obiit, apud Anton. de Yepez in Chronico Ord. S. Benedicti tom. 5. pag. 469.+

ALVARIDUS [Alvarilus], Judex apud Saracenos Hispanos. Charta Alphonsi VIII. Regis Castellae, aerae 1213. apud Anton. de Yepez tom. 7.+

ALVEA Vide Alva.#

ALVEOLUS [Albeolus]. Ordericus Vitalis lib. 1. pag. 371.+

ALVEOLUS [Alveolum], Vas, in quod lavatorii aqua effunditur. Glossae MSS. Capistrum, vas, quod dicitur alveolum. Gallis Auge. Liber Ordinis S. Victoris Parisiensis MS. cap. 12. [Albiolum]+



page 177, image: s0177

ALVETUM Matthaeus Westmonast. pag. 169. edit. 1601.+

ALVINIANUS Vetus Charta in vita Aldrici Episc. Cenomam. num. 56.+

ALYPTINUS Sculptus. Papias: Alyptina, sculpta, depicta. [Alyptes], sculptor, vel plagarius.#

ALYRUMNAE ita dictae Magae, apud Gothos. Vetus Gloss. Necromantia, Helliruna. Jornandes de Rebus Geticis cap. 24.+



page 178, image: s0178

ALYTARCHAE in leg. 2. Cod. Theod. de Equis curulib. qui ludis praeerant, sic dicti, quod ludis, qui fiebant in honorem Deorum, [gap: Greek word(s)] , id est, [gap: Greek word(s)] praeessent, ut censent Varinus Phavorinus, Cujacius, et Jacob. Gothofredus. Nam Rhabdoforos, seu mastigophoros ab Elaeis [gap: Greek word(s)] vocatos scribit Auctor Etymologici: at Petrus Faber lib. 1. Semestr. cap. 18.+

AMA Ugutio: Strix, gis, nocturna avis, de sono vocis dicta, quando enim clamat, stridet.+

AMA [Amula]. Papias: Amae, vasa sunt, in quibus sacra oblatio continetur, ut vinum. est etiam mensura vinaria [Hama], majus dolium vinarium, in Hist. Trevirensi pag. 22.+

AMADERE Charta 69. inter Alaman. Goldasti: Petivit, ut per precariam ei praestare deberemus, quod --- ita fecimus in ea ratione, ut per annis singulis censum


page 179, image: s0179

exinde solvat 15.+

AMALI Gens ita dicta apud Gothos nobilissima. Jornandes de Rebus Geticis: Ordinant super se Regem Alaricum, cui erat post Amalos secunda nobilitas. Infra: Quis namque de Amalo dubitaret, si vacasset eligere? Sub finem: Huc usque Getarum origo, ac Amalorum nobilitas.+

AMALUPUS qui et canicula recensetur ab Isidoro lib. 20. c. 15. inter rustica instrumenta.#

AMAMEN inquit Auctor Breviloqui, Amamentum, amasurus, omnia idem, id est, amatio.#

AMARA Cloaca, cubiculus, [gap: Greek word(s)] , in Gloss. Gr. Lat. ubi videtur legendum tubiculus. Hinc nostrum Mare, pro palude. Vide Mare.#

AMANDALARIUS Amigdalus, Gall. Amandier, in Capitularide Villis c. 70.#

AMANERE Gloss. Graeco-Lat. Amaneo, [gap: Greek word(s)] , quasi seorsim et sejunctim maneo. Gloss. Lat.+

AMAJORARE Augere. Charta Guillelmi D. Montispess. ann. 1103. Vicarius non amajorabit, nec minorabit placita Montispessulani.#

AMANEGIA Statuta Modiolanensia 2. part. c. 366. Siquis abstulerit scharlionum, sive amanegias, sive palos, vel Cayrones de aliqua planta vitis.#

AMARICARE Exasperare, exacerbare, Amarum facere, vel fatigare, Joanni de Janua: Italis, Amaricciare. Lucifer Calaritanus de Regib. apostat. Quia amaricaverunt me ipsi. Gregorius Magn. lib. 12.+

AMARITIA Amarities, Amaror. Gloss. Graeco-Lat. [gap: Greek word(s)] Amaritia, Amaritudo, Acrimonium.#

AMARUS Locus amarus, Aridus, ingratus, macer. Siculus Flaccus de Condit. agror. Si quid amari et incerti soli est, id assignatione non datur. Columella lib. 2. cap. 2.+

AMASATUS mansus, in quo extructa sunt aedisicia, mansiones, Gall. Maisons. Charta Willelmi D. de Montepessulano, ann. 1103.+



page 180, image: s0180

AMASCO Amare cupio, in Gloss. Isidor.#

AMASIONES pro amasii dixit Prudentius lib. Peristeph. hym. 14. v. 182.#

AMASIRE In manso constituere. Charta an. 1239. apud Rouverium in Reomao pag. 262.+

AMASSARITIA Vide Massaritia.#

AMATIXUS pro Amathistus, Lapis pretiosus, in Charta Heccardi Comitis Augustodunensis apud Perard. in Tabulis Burgundicis p. 26.+

AMATORIA Philtra, apud Ammianum lib. 29. et Ruffinum in vers. Eusebii lib. 4. c. 7.#

AMBACTUS Cliens, servus conductititus: vox Gallica.+

AMBAGES Thvvroczius in Maria Regina Hungar. cap.+

AMBAGIBALIS charta. Charta vetus in vita Aldrici Episcopi Cenoman. num. 69.+

AMBAGINES pro ambages, Difficultates, calamitates. Glossae Gr. Lat. [gap: Greek word(s)] , Amfractus, circuitus, ambago. Isidorus Pacensis Episcopus aera 772.+



page 181, image: s0181

AMBAGIOSUS Circulosus. Glossae MSS.#

AMBAR Ambare, ambra, vulgo, Ambre: stercus piscis. Lexicon [gap: Greek word(s)] . Joann. de Janua: Ambra, species valde cara, et dicitur ab ambrosia. Historia Translat. S. Sebastiani cap. 15. n. 74.+

AMBASCIA Legatio, injunctum munus, negotii peragendi ac conficiendi alicui demandatum munus. Lex Burgund. Addit. 1. tit. 17.+



page 183, image: s0183

AMBIDEXTER Judex, qui ab utraque parte dona accipit. Galli dicerent: Qui prend a droite et a gauche. Bracton. lib. 3. tit. de Corona cap. 1.+

AMBIENTISSIME in Epist. 9. inter Francicas tom. 1. Hist. Franc.#

AMBIFARIE Ambifariam, Bifarie. Ugutio: Ambifariam, discretim, id est, ex ambabus partibus. Utitur Apulejus in Apologia: Ambifarie dixit, etc Claudianus Mamertus lib. 1. de Statu animae cap. 2.+

AMBIGENA Androgynus, hermaphroditus: utriusque generis, seu sexus. Petrus Blesensis Epist. 9. Ambigena non generant, teste Hippocrate, etc.#

AMBIGINES Loca flexuosa, anfracta, in Gloss. Lat. MS. Regio Cod. 1013. et apud Papiam. Vide Ambago.#

AMBIGIOSUS Papiae, Circulosus, ambagibus plenus: forte Ambagiosus.#

AMBIGONIUS dicitur ille triangulus, qui hebetem angulum habet, Ugutioni: vox hibrida.#

AMBIGUUM Indefinitum. Frontinus de Limitib. agror.+

AMBILOQUUS Bilinguis, qui nunc hoc, nunc illud affirmat, unde Ambiloquium, talis locutio. Ugutio et Joan. de Janua.#

AMBITIES Ambitio, Ugutioni.#

AMBITIO 2. Paralip. cap. 16. Posueruntque eum super lectum suum, plenum aromatibus et unguentis meretriciis, quae erant pigmentariorum arte confecta, et combusserunt super eum ambitione magna.+

IN AMBITU Circa, quomodo Galli dicunt, aux environs. Ethelvverdus lib. 4. c. 3. In eodem anno, post Pascha, in ambitu letanias, cometa apparuit.#

AMBITUDO pro Ambitus, dixit Apulejus in Asclepio.#

AMBIVERTIBILIS in utramque partem versatilis. Anonymus de Miracul. S. Servatii n. 56. Ambivertibilique vultu oculos convertit.#

AMBIX Vas materiae testeae, vel vitreae, Caelio Aureliano Siccensi lib. 4. Tardar. passion. cap. 7. [gap: Greek word(s)] , Hesychio, Athenaeo, et aliis.#

AMBLACIUM Instrumentum rusticum. Adalardus in Statutis antiquis S. Petri Corbeïens. lib. 2. cap. 1.+

AMBO Pulpitum, tribunal Ecclesiae, ad quod gradibus ascenditur. S. Fulgentius Homil. 10.+



page 185, image: s0185

AMBOLAGIUM Vide Anabolagium Anaboladium.#

AMBOSTIS Pugillus, pugnus, in Gloss. Arabico-Lat.#

AMBRA [Ambrum, Amber], Anglo-Saxonibus, vasis vinarii genus, vel mensura: ex Latino amphora, ut videtur, deducto vocabulo. Leges Inae Regis Westsax. tit. 74. apud Brompton. 12.+

AMBRO Gloss. Isid. Ambro, devorator, consumptor, patrimoniorum decoctor, luxuriosus, profusus.+

AMBROSIANUM Vide Hymni Ambrosiani.#

AMBROSINI Nummi Dominorum et Ducum Mediolani S. Ambrosii, equo insidentis, et flagellum dexträ tenentis imagine insignes, cujusmodi passim videre est. Ii autem cudi coepere, ex quo Luchinus Vicecomes, Mediolanensium copiarum ductor ab Azone patruele suo constitutus, victoriam insignem de Leodrisio Vicecomite, Azonis patruo, reportavit an. 1339. 21.+



page 186, image: s0186

AMBUDT Andreas Suenonis lib. 13. Legum Scaniae cap. 6.+

AMBULACIUM Caducum mali Punici. Caelius Aurelianus lib. 5. Chron. cap. 2. pag. 129. 1.+

AMBULARE Ire, proficisci, equo vehi, peregre ire.+

AMBULATOR Equus, qui Tolutarius Senecae, Gradarius Lucilio, Asturco Plinio dicitur, cui mollis alterno crurum explicatu glomeratio est: nostris Haquenee, cheval d'amble, Hispanis, Cavallo amblador.+



page 188, image: s0188

AMBULATORIUM Locus aptus ad ambulandum, Joanni de Janua. Est etiam pedatura murorum, seu moenium, [gap: Greek word(s)] , apud Constantinum Porph. de Admin. Imp. cap. 29.+

AMBULUS Cursor, qui causâ festinationis legatur. Joann. de Janua.#

AMBUS Malcus, in Glossis Isidori.#

AMBUSILLA Venter, in Gloss. Isid. Ugutio: [Ambutilla] (sic in MS.) Venter, qui ambabus partibus cilletur, id est, movetur per os et anum.#

AMEN Broviloq. Amen, i. Vere vel fideliter, sive aeternaliter. Item idem est quod: Fiat. Item idem est quod Veritas. Graecismus:#

AMENDULA Amygdala, Amendola, Italis, nostris Amende, vel Amande. Anastasius in Benedicto III. pag. 206.+

AMENTARE in Gloss. Graec. Latin. est [gap: Greek word(s)] : Ugutio: Salire est proprie, quod vulgo dicitur Amentare, et pertinet ad animalia irrationabilia.+

AMERCIARE [Amerciamentum], voces fori Anglici et Scotici.+



page 189, image: s0189

AMERMUMNES Vide Amir.#

AMFARIAM Gloss. Lat. MS. Regium cod. 1013.+

AMFRACTURA ex Gall. Enfrainte, i. banni fractura, infractura. Charta Thomae de Roya an. 1138.+

AMIANTI Anastasius in S. Silvestro PP. Ubi candela est --- nixum vero ex stippa amianti.+

AMICALIS Amicabilis. Gloss. Gr. Lat.+

AMICARE Amicum reddere, quempiam sibi conciliare. Papias: Amicari, ab amico dicitur, et amicitia et amicabilis, vel amicalis, id est, amicitiae aptus. Will. Brito lib. 1.+

AMICARIUS [gap: Greek word(s)] , apud Diomedem lib. 1. amasiorum leno, vel qui amicas, seu meretrices aliis porrigit.#

AMICIA Vide Almucia.#

AMICITER Glossae MSS. Amicabiliter, amiciter.#

AMICITIA Tenere in amicitiam praedium quodvis dicebatur, qui ultro, et ex mera benevolentia sibi concessum, et ad libitum tradentis utendum profitebatur. Tabularium Vindocinense Thuani char. 73.+



page 190, image: s0190

AMICTATUS Habentur apud Hieronymum Blancam in Comment.+

AMICTORIUM Amictus, opertorium, [gap: Greek word(s)] , in Glossis Graec. Lat. Lineae, vel amictoria, linteamen amictorium, in Lege 48.+

AMICTUS Primum ex sex indumentis Episcopo et Presbyteris communibus. Sunt autem illa, Amictus, Alba, Cingulum, Stola, Manipulus, et Planeta, ut est apud Innoc. III. PP. lib. 1.+

AMICUS Amicos appellabant Imperatores, quos et Comites, qui scilicet in eorum comitatu, et in deliciis erant, quorum etiam opera in rebus gerendis utebantur.+



page 191, image: s0191

AMIGDALA Statuta Ecclesiae Morinensis cap. 8.+

AMILIARIUS lapis, est vocatus, quia ubi positus est, Miliarium ostendit viantibus, ab, a, et, miliarium, quia miliario aptantur. Ita Ugutio et Joan. de Janua.#

AMILICATUS Octavius Horatianus lib. 4. Rer. medicar. pag. 106.+

AMIR Arabibus, Dominus. Amir Gazis, apud Ordericum lib. 10.+



page 193, image: s0193

AMISSARIUS Vide Admissarius.#

AMISSURA Submonitio, admonitio, citatio. Charta an. 1226.+

AMISTID Vas parvissimum, Papiae.#

AMIS et [Amisitis], quibusdam dicitur Furcula retis, vel hami: Ugutioni vero est lignum bifurcatum, per quod venatores expandunt retia ad capiendas feras.+

AMISTERIUM Constitutiones Petri I. Regis Aragon. apud Podium Cerdanum MSS. ann. 1225.+

AMITANES pro Amitae, in Legib. Luithprandi Regis Longob. tit. 114. §. 2.#

AMMA Mater spiritualis. Hesychius: [gap: Greek word(s)] . Pelagius libello 18. num. 19.+

AMMA Isidoro lib. 12. cap. 7. Bubo, strix nocturna.#



page 194, image: s0194

AMMAN apud Germanos et Belgas, etiamnum dicitur Praetor, Praefectus, Praetor causarum civilium. In Charta Balduini Comitis Flandr. an. 1119.+

AMMANTARE Vide Mantum.#

AMMAYLARE Vide Enamelatus.#

AMMISCERE pro commiscere, Ammistio, pro commistio, occurrit non semel apud S. Fulgentium in Epist. 1.+

AMMINICULUM vitis, quasi Adminiculum, paxillus, pedamentum, palus, cui vitis innititur. Lex Longob. lib. 1. tit. 25. §. 34.+

AMNENSIS Quaelibet villa circa amnem sita. Joan. de Janua. Veteres Glossae: [Amnenses], [gap: Greek word(s)] .#

AMNISTRARE Charta Heccardi Comitis Augustod. ex Tabulario Prioratus Persiaci in Burgund. apud Perardum pag. 26.+

AMODO [gap: Greek word(s)] , Deinceps. Onomastic. Amodo, [gap: Greek word(s)] . Gregorius Turon. lib. 3. Hist. cap. 5.+

AMOENA Xenium, in Glossis Arabico-Lat. forte Xestium, [gap: Greek word(s)] , est enim in Glossis Lat. Gr.+

AMOGAVARI Vide Almugavari.#

AMOLA Itinerarium Hierosolymit. Antonini Monachi: Deinde venimus --- in civitatem Caesaream, in qua ador avimus pro vener atione Amolam, et canestellum sanctae Mariae.+

AMOLOGARE pro Omologare, non semel in Charta anni 1345.#

AMOLUM Flos farinae tenuis, dictum quasi a mola gestum. Papias.#

AMOND Vide Amund.#

AMONA Calamus mensurae, Ugutioni.#

AMONITIO Cibaria, unde Galli, Pain d'amonition. Chronicon Novalicense lib. 1. cap. 31.+



page 195, image: s0195

AMOR Amores canere, Amatorias cantiones (uti vocantur a S. Hieronymo Epist. 17.) cantare. Commodianus Instr. 34.#

AMORAVII apud Ordericum Vitalem lib. 13. p. 891. 893.+

AMORENSES Catti, Martures, Martres, vel mures Pontici, qui apud Amoravios in Africa nascuntur, de quibus Alderisius in Geographia Nubiensi pag. 9.+

AMOTIBILIS Qui amoveri potest, nec est perpetuus in aliqua dignitate, apud Bractonum lib. 2. cap. 5. §. 5.#

AMOROSUS Plenus amore Joanni de Janua, Italis Amoroso, Gallis Amoureux.#

AMOXERE Amorete. Charta Ferdinandi I. Regis Hispan. aerae 1101. apud Anton. de Yepez in Chron. Ord. S. Benedicti tom. 7.+



page 196, image: s0196

AMPA Amphora. Glossae Biblicae MSS. Scyphus, ampa. Ampa dicitur quasi anopansa.#

AMPARARE Tueri, protegere, Hispanis, Amparar: Occitanis, Empara. Guillelmus de Podio-Laurentii in Chr. cap. 27. Invadere, occupare: quod faciunt, qui alicuius tutelam ac protectionem suscipiunt, dum eam suam faciunt: Gallis s'Emparer de quelque chose.+



page 197, image: s0197

AMPHIBALUS vel [Amphiballus], idem quod Amphimallus: neque enim ab [gap: Greek word(s)] vox deducitur, ut quidam censent.+

AMPHIMALLUS ex Graec. [gap: Greek word(s)] , utrinque villosus. Proprie autem tunica hispida, villosa. Gloss. Lat. MS. Reg. Cod. 1013.+



page 198, image: s0198

AMPHISEPIRE pro Circumsepire, in Hymno quodam Ecclesiastico, laudato a Goldasto tom. 1. Rerum Aleman. pag. 216. vox hibrida.#

AMPHITHEATER pro Amphitheatrum. Occurrit in Vita S. Potiti Martyr. ex MS. Velseri c. 4. Et impletus est Amphitheater populo.#

AMPHORA Vide Ambra.#

AMPLARE Vide Applare.#

AMPLIANTER Magnifier. Anaslasius Bibl. in Paschali I. Fap. Fecit oratorium B. Zenonis Christi Martyris, ubi est sanctissimum ejus corpus ponens musino amplianter ornavit.#

AMPLIORARE Ampliare, ampliorem facere. Baldricus Noviomensis lib. 1. cap. 65. Qui res ejusdem sedis Ecclesiae amplioravit. Utitur praeterca cap. 113.#

AMPULLAE Vasis et Ministeriis Ecclesiasticis vulgo accensentur. Breviloq. Ampulla est vas amplum, sive olla ampla: vel dicitur proprie vas amplum, quod datur ad altare, in quo servatur vinum vel aqua.+



page 199, image: s0199

AMPULLAGIUM Vide Ambulacium.#

AMULA Vide Ama.#

AMUND [Amond, Aamund], Liber a tutela, vel custodia; sui juris, a mundio liber. Vide in Mundius. Lex Longobard. lib. 2. tit. 12. §. 6.+

AMUSTIA in Miraculis B. Coletae n. 8.+

AN pro Vel, Aut, usurpasse non semel Scriptores, observarunt.+

ANA apud Latinos Scriptores aliquot, ut apud Graecos [gap: Greek word(s)] aequalem quandam distributionem significat. Ebrardus Betuniensis in Graecismo cap. 8.#



page 200, image: s0200

ANABALA Gloss. Saxon. Aelfrici: Anabala, [gap: special sign] inpel, quae vox Saxonica nostrum VVimple, seu Guinple, videtur efferre.+

ANABASII Veloces nuntii, qui equis curribusque conscensis velociter aliquid perferunt: [gap: Greek word(s)] enim Graece Ascensum significat.+

ANABATRUM Gradus, dignitas, ex Graec. [gap: Greek word(s)] . Pseudo-Ovidius de Vetula lib. 1.#

ANABOLADIUM Isidoro lib. 19. cap. 25. est Amictorium lineum feminarum, quo humeri operiuntur, quod Graeci et Latini sindonem vocant. [Anabolagium], idem quod Anaboladium, vestis Pontificalis.+

ANACARA Vide Nacara.#

ANACHORETAE Monachi, qui in solitudines se se recipiunt, et [gap: Greek word(s)] , cujusmodi vitae auctor fuit Paulus, illustrator Antonius, princeps Joannes Baptista, ut ait S. Hieronymus Epist. 22.+



page 201, image: s0201

ANACLETA Testamentum Leodebodi Abbatis apud Helgaudum in Vita Roberti Regis Francorum: Pari modo vasa dono argentea anacleta pensantia libras 8. Vide Cataclita Cataclitus.#

ANACLITERIUM apud Spartianum, ex Graec. [gap: Greek word(s)] , pars lecti, ad quam pulvinum ponebant sustinendo capiti. Vide Salmasium.#

ANACTEUS Vide Anax.#

ANAFRAGARE Fori Alcaçonenses: et homine, a qui se anafragaret suo adextrado, quamvis habeat alium, sed eat excusatum usque ad capitulum anni, etc.#

ANAFUS Vide Hanapus.#

ANAGLYPHUS Caelatus, sculptus, ex Graec. [gap: Greek word(s)] . Vetus Interpres Juvenalis Sat. 14.+ [Anaglypha, Anaglyphatus]



page 202, image: s0202

ANAGNOSTICUM [gap: Greek word(s)] , Graecis id omne est, quod legitur, aut recitatur: unde Ennodius lib. 1. Epist. 4. et lib. 8. Epist. 5.+

ANAGONES equi, in veteri Inscript. apud Mabillonium tom. 4. Analect. pag. 498.+

ANAGRIPH [Anagrip]. Lex Longob. lib. 1. tit. 31. §. 1.+

ANALOGIUM Balbus in Catholico: Analogium ab [gap: Greek word(s)] , sursum, et Legium, pulpitum: unde Analogium, quia ibi supra legitur. Idem: Pulpetum a publico dicitur, Analogium, Lectrum. Legitorium, quia ibi publice legunt, ut possint conspici a populo.+



page 203, image: s0203

ANAPHUS [Anapus]. Vide Hanapus.#

ANARGYRI [gap: Greek word(s)] dicti passim Scriptoribus Graecis et aliquot ex Latinis, SS. Cosinas et Damianus, quod gratis medicinae artem exercerent.+

ANATA Vide Aneta.#

ANATAS [Anathe], Formula 136. ex Lindenbrogianis: Me gravis necessitas et anatas pessime oppresserunt. Papias: Anathe, sollicitudine, curae.+



page 204, image: s0204

ANATES de Faraone, Aegyptiae, apud Fridericum II. lib. 1. de Venat. c. 23.+

ANATHEMA quid sit apud veteres, quave notione etiam posteriores vocem hanc usurparint? hîc non omnino disquiram, cum rem hanc copiose tractarint Baroniusan. 57. num. 169. Albaspinaeus lib. 2. Observat. cap. 4.+

ANATICLA [Anaticula], Cardo, qui in foribus circumvertitur. Gloss. S. Benedicti cap. de Habitatione: Anaticla, [gap: Greek word(s)] . Ab [gap: Greek word(s)] , dictam vocem opinantur quidam, i. orior, converto: inde [gap: Greek word(s)] Cardines coeli appellantur. Formulae solennes Lindenbr.


page 205, image: s0205

n. 154.+

ANATINUS penult. prod. Pullus anatis, Joan. de Janua.#

ANAVUS vox Wallica. Leges Hoeli Boni Regis Walliae c. 23. Mendosus, id est, anavus, etc.#

ANAX Rex, ex Graec. [gap: Greek word(s)] . Ethelvverdus lib. 4. Hist. Anglor. c. 9.#

ANAX Vasis species, apud Gregorium Turonensem lib. de Gloria Confess. cap. 8.+

ANBLATUM Nidus avis, Fr. de Sacra quercu in Etymol.#

ANCA [Ancha, Ancus], Coxendix, ex Italico Anca et Gallico Anche. Anca. in Processu de vita et miracul. S. Thomae Aquin. n. 64.+ [Hanca]



page 206, image: s0206

ANCHORA [Anchorago], Piscis species; Salmo, quibusdam. Chronicon Abbatiae S. Trudonis lib. 13.+

ANCHORA est nota quaedam, quae apponitur in libris. Est autem duplex, superior et inferior. Superior dicitur, cujus ferrum recurvum superne est, apponiturque ubi aliqua res omnino est.+

ANCHORAGIA [Anchoragium], Tributum, quod pro facultate figendi in portu anchoram conceditur: quomodo [gap: Greek word(s)] , i. [gap: Greek word(s)] interpretatur Hesychius. Droit d'ancrage appellatur apud Guilleterium in Athenis hodiernis pag. 116.+

ANCHORARE [Anchoriare], Anchoras figere, ligare, firmare, Joanni de Janua: Galli Ancrer dicunt. Henric. de Knygthon: Et anchoriaverunt in mari alto plusquam uno milliare a terra. Idem: Et in crastino anchoraverunt cum tota classe.#

ANCHORARE Sistere. Scriptor vitae MS. S. Gaugerici Episcopi Camerac. in Epist. ad Gerardum Episc. Has itaque sirtes ambiguitatis ductum tuis nutibus consilium anchorabo.#

ANCHORARII lapides apud Caesarium lib. 8. c. 63.+



page 207, image: s0207

ANCHIROMACUS Navis species, sic dicta, quod celeritate sui anchoris et instrumentis reliquis navium vehendis sit apta, ut est apud Isidorum lib. 19. cap. 1. et Ugutionem. Glossae Isid. [Angromagus, Anquiromagus, Anguiromagus]+

ANCILLA Mulier serva, apud Plautum et alios non semel. Aimoinus lib. 3. de Miracul. S. Benedicti cap. 20.+



page 208, image: s0208

ANCILLATRUM pro Ancillatione. Arnobius lib. 7.+

ANCINGA Vide Andecingae Andecinga.#

ANCIPERE dicitur, qui Anceps est. Gloss. Lat. Gr. Ancipit, [gap: Greek word(s)] . Ancipites, [gap: Greek word(s)] . Ancipiti, [gap: Greek word(s)] .+

ANCINUS pro uncinus, seu uncus, occurrit non semel in Miracul. B. Simonis Tudertinin. 26.#

ANCIRIANA laena. Epistola Bonifacii PP. ad Edvvinum Regem Angl. apud Bedam lib. 2. Hist. Angl. c. 10.+

ANCLABEO Vide Andecabeo.#

ANCLENA Instrumentum ferreum forte, in Glossis Isidori.#

ANCLIDIA Rota hauritoria, vel sentina, et dicitur ab anclo, as, inquit Joannes de Janua, cui Anclaere, est furari, vel haurire. Ugutio MS. habet [Anclia].#

ANCLIONES Incantatores, vel *noncii, Ugutioni MS. ubi forte legendum [Cocliones]. Vide Caucularii Cauculatores.#

ANCRA [Ancrea], vallis. Gloss. Lat. Gr. Ancrae, [gap: Greek word(s)] . Gloss. Gr. Lat. [gap: Greek word(s)] , Anorea.+

ANCRIMA Ugutio: Ancrima est funis navis, qui ad malum antenna religatur. Unde Anianus: Atque ancrima regat stabilem fortissima cursum.#

ANCUBA Succuba, in Glossis Isid. Joan. de Janua ex Papia: Ancuba, succuba, subintroducta, ab am, quod est circum, et cubo, as.#

ANCULUS Ministerialis domus Regiae, in Glossis Isidori. Salmasius ad Hist. Aug. p. 225. ex Gr. [gap: Greek word(s)] deducit. Vide Cauculus Caucus.#

ANDAMIUS Ambulacrum, Hispanis Andamia Charta Beremundi II. Regis, aerae 1035.+

ANDARE vox Italica et Hispanica, Ire, proficisci, ambulare, pergere.+



page 209, image: s0209

ANDECABEO [Anclabeo]. Gloss. Isidori: Anclabeo vel Auriclabeo, i. Lex Longobardorum.+

ANDECINGA [Ancinga, Accingia], Modus agri. Lex Bajvvar. tit. 1. cap. 14. [Anzinga]+



page 210, image: s0210

ANDEDA [Andela, Andeins]. Vide Andena.#

ANDELANGUS [Andelago, Andilago, Andalagus, Anlagus].+



page 211, image: s0211

ANDENA Magisttr Cornutus in Distichis MSS. Stipes ut andena sustentet deperit ardens. [Anderia]+

ANDENA Gallis Andain, tantum spatii, quantum quis divaricatis cruribus dimetiatur, ab Andare. Italico, ire. Liber Prioratus Dunstapl. cap. 5.+

ANDIGARE [Andigavum, Andigaver, Arigare, Arigavum], voces ejusdem originis, Longobardicae scilicet; sed diversae notionis.+



page 212, image: s0212

ANDITUS Vide Andare.#

ANDOCMITUS [Andoctemitus]. Pacti Legis Saliae titulus 54.+

ANDROCHIA Androchiarium. Fleta lib. 2. c. 87.+

ANDROMEDA Vestis de pellibus ovium, arietum, et dicitur ab andros Graece, quod est aries Latine. Ita interpres Joan. de Gallandia in Synonymis:+

ANDRONA Festo et aliquot Scriptoribus Latinis Andron, Compitum, locus publicus, ubi viri invicem confabulantur, Galeries. videtus sumi pro muro apud Scriptores Italos.+



page 213, image: s0213

ANDROPOLIS Durandus lib. 1. Ration. cap. 4. n. 3.+

ANECARE Ital. Annegare, Mall. Noyer, Submergere, demergi. Lex Alaman. tit. 83. §. 3.+

ANEGRIP Vide Anagriph.#

ANELACIUS Cultellus brevior, sica. Matth. Paris pag. 274.+

ANELIA Pugna, et dicicur ab anelus. Joannes de Janua.#

ANETA Breviloq. Aneta, avis quaedam aquatica: Anetarius, masculus istius avis. Aliud Gloss. Aneta, avis aquatica. Aneta, Ened. Nostris Anete, Italis Anitra: Anasfemina. Lex Salica tit. 7. §. 5.+

ANETAPICH Accipiter qui anates mordet, in Lege Bajvvar. tit. 20. cap. ubi Editio Heroldic. 28. Anotapuch, praefert. Vide Acceptor.#

ANFELDTYHDE Leges Adelstani Regis Angl. c. 19.+

ANFIBOLUS Vide Amphimallus.#

ANGARATHUNGI Vide Gargathingi.#

ANGARGNACO Bajvvariis, dicitur equus deterior, qui in hoste utilis non est, in Lege Bajvvar. tit. 13. c. 10. §. 3.+

ANGARIAE dicuntur jumentorum vel plaustrorum praestationes, et quidem per viam directam, ut


page 214, image: s0214

parangariae alioversum: in lege 7.+

page 215, image: s0215

ANGARIUM definitur Equicinium, et officina, ubi equi sufferrantur, in Wichbild Magdeburg. art. 125.+

ANGELUS Legatus, Nuntius, etc. Graec. [gap: Greek word(s)] . Gloss. MS. Regium: Angelus, nuntius, gandium. Martianus Capella lib. 2.+



page 217, image: s0217

ANGELICA vestis, Habitus Monachicus.+

ANGELICI Haeretici, qui Angelos ut Deos colebant: de his Epiphanius et Augustinus lib. de Haeresib#

ANGER pro armiger. Gloss. Isid. Anger, spatharius, qui angit, i stringit spatham.+



page 218, image: s0218

ANGIA Isidoro in Gloss. ferrum buculae scuti: Papiae, ferrum intra buculam scuti.#

ANGLIATA Angulus. Testamentum Sisnandi Comitis Conimbricensis apud Brandaonum to. 3.+

ANGILDUM Simplex gildum, aut VVeregildum: seu simplex valor hominis vel rei alicujus: Compensatio pro simplice rei vel hominis a stimatione: ex Saxonico an, una, et [gap: special sign] il [gap: special sign] , solutio, pretium, compensatio ut tvvigildum, compensatio duplex: trigildum, compensatio triplex, etc. Leges Inae Regis c. 24.+

ANGINA Taberna, in Glossis Arabico-Latinis an Tubera? nam Anginae, tubera porcorum vocantur.#

ANGISTRUM Hamus, Ugutioni: ex Gr. [gap: Greek word(s)] . Estetiam instrumentum chirurgorum, apud Isidorum lib. 4. cap 11. apud quem [ancistrum] estituit Vossius.#

ANGLESCHERIA Vide Englescheria.#

ANGLICUM opus. Liber anniversariorum Basilicae Vaticanae apud Joan.+

ANGONES dicuntur, linguâ Francicâ, tela seu hastae, quibus Franci utebantur.+

ANGROMAGUS Vide Anchoromacus.#

ANGUILIA Glossae Isidori: Anguilla, est qua coercentur in scholis pueri, quae vulgo scutica dicitur Gloss. Aelfrici: Anguilla, velscutica, [gap: special sign] ipa.#

ANGUILLARIS [Anguillarium], Locus fluminis, ubi capiuntur anguillae: vel ut habet Ugutio, locus ubi anguillae habitant.+

ANGULA Anguilla, in Glossis Arabico [correction of the transcriber; in the print Atabico] Lat.#



page 219, image: s0219

ANGULARIS Colatorium, quod vulgo Chausse vocamus, quia in angularem formam desinit.+

ANGULOSUS [gap: Greek word(s)] , in Gloss. Gr. Lat.#

ANGUSTIARI pro Angi; angore, moestitia affici. Hildegardis in Vita S. Roberti Confessoris: Mater prae timore angustiata et gravata. Occurrit non semel.+

ANGUSTIPORTUM Gloss. Gr. Lat. [gap: Greek word(s)] , Angustiportum. Angustus, Angiportus, Angulus.#

ANGUTIO Aviculae species, Petro de Crescentiis l. 10. de Agricult. c. 7.#

ANHELA Halitus, anhelitus, Gall. Haleine. Vita Aidani Episcopi Fernensis in Hibernia c. 4. n. 26.+

ANHELITUS Gregorius Turon. lib. 3. Hist. c. 28.+

ANHLETA Fridegodus in Vita S. Wilsridi cap. 1. de Britannia:+

ANHLOT [Anlot, Anlote]. Leges Willelmi Nothic. 54. [Anehlot]+

ANI Vide Chunna.#

ANILIA Amentia, fatuitas, in Glossis Isidori. Malim, Anitiae, vel Anitas, ut sit annum delirium. Vide Anitas.#

ANIMA Homo, nostris etiam Ame. Hist. S. Clemencis I. PP. Ita ut in die illa quingentae animae et eo amplius baptizati in nomine Patris, et Filii et Spiritus sancti, perfecti in fide Christi abscederent. Passio S. Sebastiani: Omnis familia quae er at in domo Nicostrati, animae 33. promiscui sexus et aetatis, etc. pro Vita



page 220, image: s0220

ANIMAEQUUS Gloss. Lat. MS. Regium sign. 1013.+

ANIMAL Equus aut jumentum. Lex 9.+



page 221, image: s0221

ANIMATORIA [gap: Greek word(s)] , in Gloss. Gr. Lat. quae in summo spiramentum habet, pertusa.#

ANIMESCO Irascor [gap: Greek word(s)] . In Gloss. Gr. Lat.#

EXANIMO Memoriter, Gall. Par coeur. Regula Magistricap. 44.+

ANITAS Senectus, in Glossis Arabico-Latinis; [gap: Greek word(s)] in Glossis Graec. Lat. et apud Jo. de Janua.#

ANITERGIUM vox ficta, ut facitergium, cujus notio satis patet. Petrus Damiani lib. 1. Epist. 9.+

ANLAGO Vide Andelago.#

ANNALE Gloss. Latin. Gr. Annale. [gap: Greek word(s)] .+



page 222, image: s0222

ANNALES Acta publica, quae per annos digeruntur in leg. 65. Cod. Theod. de Appellat.+

ANNATA Reditus unius anni ab eo qui recens in demortui Episcopi, aut Abbatis, locum succedit exsolvi summo Pontifici solitus, de cujus origine, ac usu, consulendi Renatus Chopinus lib. 2. Monast. tit. 1. §. 14.+

ANNATHES Proximi, Papiae.#

ANNATUS Primogenitus, ante natus, ex Gallico Ainsne, vel Aisne in veteri Aresto an. 1254.+

ANNELAGE Charta Hugonis Abbatis S. Dionysii an. 1189.+

ANNICULATUS Aetas unius anni. Alexander Jatrosophista MS. l. 2. Passion. cap. 83.+

ANNICULUS Agnus, aut ovis, unius anni Exod. 12. Erit agnus sine macula, masculus, anniculus. Levit. 14.+

ANNIVERSARIUM Anniversitas, Dies annuus, quo officium defunctorum pro aliquo defuncto peragitur, ipso obitus recurrente die.+



page 223, image: s0223

ANNONA Triticum, frumentum, bladum. Kero Monach. S. Galli in Vocab.+



page 224, image: s0224

ANNOSITAS Multorum annorum series.+

ANNOTATIO Chr. Reicherbergense an. 423.+

ANNOTATORES qui inlatarum specierum breves seu rationes conficiebant, Tabularii, in leg. 3. Cod. Th. de Susceptoribus.#

ANNOTICUS pro Anniculus. Capitulare Saxonum an 797. cap. 11.+

ANNUALE [Annale], Anniversarium, officium scilicet Ecclesiasticum, quod pro defuncto aliquo, die ejus obitus recurrente, in Ecclesia quotannis celebratur. [Annualis]+



page 225, image: s0225

ANNUITAS Annuus reditus, pensio alicui, vel in perpetuum, vel ad tempus praestitutum, concessa, cujus solutione liberum teneinentum non oneratur, inquit Joan. Covvellus. Monasticum Anglic. tom. 2. pag. 375. 376.+

ANNULARE Pro nihilo habere, vel rem ita rescindere, ut nulla deinceps habeatur, quo sensu vocem, Annuler, passim usurpamus. Optatus lib. 2.+

ANNULARIUS [Annularium]. Ugutio: Annularius qui facit annulos. Annularium, locus ubi siunt annuli.#

ANNULUS arrarum nomine datus, seu sposalitius vel pronubus, in Lege Wisigoth. lib. 3. tit. 1. §. 3.+



page 226, image: s0226

ANNUNTIUM Nuntium, quod annunciatur. Ambrosius super Egesippum: Irridebant Prophetharum annuntia, fas omne calcabant.+

ANNUS Non quae apud veteres, qui Christum praecesserunt, anni ratio, sed quam diversa etiam post Christum natum apud omnes fere gentes fuerit, hic disquirere videtur operae pretium: cum absque hacce notione in perlegendis mediae aetatis Scriptoribus plerisque tenebrae offundantur; dum iuam quique annos numerandi, et eorum initia auspicandi rationem servant: quod quidem breviter prosequemur, indicatis auctorum locis qui hac de re ex professo commentarios ediderunt, ut ex iis lectoribus haurire liceat quae pluribus pertractare Glossarii institutum non patitur.+



image: s0266

ANORMALUS pro anomalus, vel contra normam, id est, regulam.+

ANOLOGIUM Vide Analogium.#

ANPITS Catalanis, est antemurale, seu murus antepectoralis; nam pis et pits, ut Catalanis, ita et nostris Poëtis et Scriptoribus vernaculis, est Pectus.+

ANQUIROMAGUS Vide Anchoramacus.#

ANS Smaragdus in Grammatica MS. Feminini generis sunt haec, ars, arx, ans, bas, cals, (calx) dos, facx, etc.+

ANSA in Breviloquo, dicuntur vasa circumpicta, vel caelata, ab am, circum, et cedo. Forte leg. Caelo.+ Fibula ferrea qua paries continetur: nostris Clef. Genus tormenti, in Glossis MSS

ANSARIUM Cultellus sutoris, cum quo purgat pelles Breviloq. Ansarium, Vectigal. Vide Cujac. l. 14. Observat. c. 3.#

ANSARIUS Vetus Inscriptio apud Mabillonium


page 267, image: s0267

tom. 4. Analect. pag. 498.+

ANTCHOTE Vide Anhlote.#

ANSES Semideus. Vox Gothica: qua Gothi Procerea suas appellabant.+

ANSES Charta Philippi Regis Franc. ann. 1312.+

ANSLEHIN Charta Alaman. 80.+

ANSUL Genus ponderis apud Anglos, idem forte quod etiamnum avuncell vveight dicunt, ut ait Somnerus.+

ANSULA S. Fulgentius Homil. 66.+

ANTARTES Rebellis. Lexicon Gr. MS. Reg Cod. 2062.+

ANTECOENIUM vel [antecoenia], merenda, sive cibus qui ante canam sumitur. Ugutio et Joan. de Janua, ex Indoro lib. 20. cap. 2.#

ANTECURRERE cursu antevertere, in Lege Longob. lib. 1. tit. 25. §. 17.#

ANTECURSOR Praecursor, [gap: Greek word(s)] in Gloss. Gr. Lat.#

ANTECUSTODIA Vide Antegarda.#

ANTEFERRI alicui, dicitur qui praecedit. in l. ult. C. Theod. de Incorporat. ut antelatae constitutiones orationibus, precibus, etc. in l. 16.+



page 268, image: s0268

ANTEGARDA ex Gall. Avant-garde, Prima acies Vlterior custodia, quam Wardam vecant, apud Thomam Walsinghamum p. 314.+

ANTEIURAMENTUM et [Praejuramentum], Angli olim appellabant juramentum de calumnia, quod ab acculatis et accusatoribus aeque exigebatur, priusquam in litem descenderent, quod praesertim cavetur in Legibus Aethelstani Regis cap. 23.+



page 269, image: s0269

ANTELA [Antella], Antilena, equi pectorale, nostris, Poitrail.+

ANTELABRUM Gloss. Lat. Gr. Antelabrum, [gap: Greek word(s)] : sic enim emendo.#

ANTELATARE Proponere, anteponere, [gap: Greek word(s)] in Gloss. Gr. Lat. quod et anteferre dicebant.+

ANTELOQUIUM [gap: Greek word(s)] de eo qui primas in loquendo partes obtinet. Uritur Macrob. Saturnal lib. 1. cap. ult.#

ANTELUCANUM Crepusculum, eruptio aurorae ante lucem canens, i. albens, Joan. de Janua.+

ANTEMALUM Praeteritum malum, in Glossis Isidori.#

ANTEMANE Gloss. MS. Regium Cod. 1013. Aurora, nubes roseae, Antemane. Per nubes roseas expressit [gap: Greek word(s)] , apud Poëtas Gr.#

ANTEMANICA [Antemanicia], Pars vestis quae ante manicas induitur, Avant manches.+

ANTEMISSAE arbores: apud Siculum Flaccum libro de Condit.+

ANTEMURALE Murus exterior, quo caetera urbis aut castelli moenia cinguntur, et muniuntur, ne ad illa statim hostibus accessus pateat; unde et Promurale appellatur ab Isidoro lib. 15. Otig. cap. 2.+

ANTENATUS Privignus, in Glossis Isid. ut et Hispanis, Antenado, el hiio nacido antes del presente matrimonio.+



page 270, image: s0270

ANTEORTARE Vide Obstare.#

ANTEPECTORALIS murus. Vide Anpits.#

ANTEPEDES Obsequia amicorum, vel ipsi amici obsequentes, in Glossis Isid. et apud Joan. de Janua.+

ANTEPENDIUM Velum quod ante pendet, ut dorsale, ad dorsum.+

ANTEPONERE Edictum Rotharis Regis Longob. tit. 10.+

ANTEPORTALE Vide Portale.#

ANTEPOSITIO Agger, qui ante domum fluvio vicinam exstruitur.+

ANTES [gap: Greek word(s)] , in Gloss. Lat. Graec. Fortunatus lib. 5. Poëm. 1.+

ANTESTARE Prohibere ne quis rem aliquam faciat, intercedere, se interponere, quod faciunt qui ante aliquem stant.+

ANTETEMPLUM [gap: Greek word(s)] , in Gloss. Graec. Lat. V. Pronaus.#

ANTEVIARE Praeire. Fortunatus lib. 4. Poëm. 26: His venit Helias, illis in curribus Enoch, Anteviando suos, hinc Petrus, hinc Stephanus.#

ANTHEROPSITA Anastasius Bibl. in Stephano II. PP. Praecedens in Letania cum sacratissima imagine Domini Dei et Salvatoris nostri J. C. quae Antheropsita nuncupatur.+



page 271, image: s0271

ANTHYPATUS Gloss. Graec. Lat. [gap: Greek word(s)] , Proconsul. [gap: Greek word(s)] Proconsulitas, Proconsularitas.+

ANTIA Ferrum inscuto, in Glossis Isidori.+

ANTIANI apud Genuenses, et in aliquot Italiae oppidis, dicti Patricii, Nobiles, qui aetate, auctoritate et honore caeteros incolas praecellunt, atque adeo ipsi magistratus.+

ANTIBIBLIUM Pignus librorum, liber, codex, in Gloss. MS. Regio Cod. 1013.+

ANTICIPARE pro Accipere, haberi in Codice Palatino Capitolini monet Salmasius pag. 70.#

ANTICIPITER pro accipiter. in Foris Oscae an. 1247 f. 36. Siquis furatus fuerit anticipitrem vel falconem etc.#

ANTICULAE quae Scamella aliis dicuntur.+

ANTICIPUT pro sinciput, in vita Balduini Lutzemb. Archiep. Trevir. lib. 1. cap. 7.#

ANTIDICOMARITAE apud Facundum Hermianensem lib. 8. cap. 7.+

ANTIDOTUM Remedium medicum, [Medicina], [gap: Greek word(s)] eadem notione apud Nicetam in Andron.+

ANTIFRO Genua figere. Ugutio.#

ANTIGARIAE Fori Oscae an. 1247. fol. 5.+



page 272, image: s0272

ANTIGENA [gap: Greek word(s)] , in Gloss. Lat. Graec.#

ANTIGRAPHUS [Antigrapheus]. Glossae Isidori: Antigraphus, Cancellarius.+

ANTILOBIUM Altercatio, [gap: Greek word(s)] . Fulgentius Placiades de Virgiliana continentia: Omisso ergo antilogii circuitu, coepti operis aggrediamur exordium.#

ANTILOQUUS [Antiloquium]. Ugutio: Antiloquus, qui primo loquitur, Antiloquium, prima locutio.+

ANTIMONIUM Stibium, Graecis [gap: Greek word(s)] , cujus quidem vocis originem incertam, ut et usum antimonii veteribus incognitum, fatentur peritiores medici.+

ANTIPARIES Paries alteri oppositus, idem quod Antemurale. Matthaeus Westmonast.+

ANTIPEMPTON Anastasius in Leone III. PP. pag. 133.+

ANTIPHONA est Cantus Ecclesiasticus alternus, cum scilicet a duobus choris alternatim Psalmiaut Hymni concinuntur.+



page 274, image: s0274

ANTIPODIUM Anteriorsellae pars, cui equitantes manu innituntur.+

ANTIQUALIA Thwroczius in Chron. Hungar. part. 1. cap. 24+

ANTIQUARIUS Isidorus lib. 6. Orig. cap. 14.+



page 275, image: s0275

ANTIQUUS Senex, ex vernaculo Ancien. Ancestre, Falco Beneventanus an. 1136.+

ANTISCOPI pro Antiepiscopi, pravi Episcopi non semel appellantur in vita S. Theodardi Archiepisc. Narbon. apud Catellum.#

ANTISECUS Ante, [gap: Greek word(s)] , in Glossis Graeco. Lat. Vide Postsecus.#

ANTISIGMA una e noris sententiarum quae ponitur ad eos versus, quorum ordo permutandus est, sicut et in antiquis auctoribus positum invenitur.+

ANTISMICUS Vrbanus, non amarus, non iracundus Joan. de Janua. Videtur legendum [Anticynicus].#

ANTISPER [gap: Greek word(s)] , in Gloss. Lat. Graec. ut tantisper.#

ANTISTITA [Abbatissa], in veteri Charta quam laudat Hieron.+

ANTISTITARE Episcopum agere, in Excerptis ex veteribus lectionibus MSS. Ecclesiae Vesontionensis nuper editis a viro doctissimo Petro Francisco Chiffletio dissertat. 2.+

ANTISTITIUM Praesulatus vel Primatus Gloss. MSS. S. Germani Paril. Cod. 524.+pro Monasterio occurrit non semel in lib. Miraculor. S. Thomae Cantuar.

ANTITAS Antiquitas, in Breviloquo, ex quo emendandae Glossae Lat. Graec. Antas, [gap: Greek word(s)] . legendum enim Antitas, Infra: Antites, [gap: Greek word(s)] .+

ANTISTROPHA Reciproca conversio, quando totum Responsorium convertitur. Papias.#

ANTITHETARIUS In Legibus Canuti Regis Angl. apud Bromptonum, lemma capitis 47.+

ANTOPIUS Anonymus Barensis in Chron. an. 1046. Et ceciderunt Graeci, et multi antopii per gladio et in mare. Expressit, ni fallor, vocem Graec. [gap: Greek word(s)] , viti.#

ANTOR pro auctor, primus venditor. Occurrit passim in Foris Aragon. Vide lib. 6. de Furto.#

ANTRILLUS instrumentum lapicidarum. Breviloq.#

ANTRUSTIO Vide Trustis.#

ANVANNA Vide Auvanna.#

ANUBDA [Anupda, Anuda], Praestationis vel oneris species.+



page 276, image: s0276

ANUGUERA Vide Anubda.#

ANULARE Coloris species, qua pictores utuntur.+

ANUREPORESIS Gloss. Saxon Aelfrici: Anureporesis, id est, homo utriusque generis: bae [gap: special sign] el.#

ANWEGUN Reinerus contra Waldenses cap. 5.+

ANXILLA Olla superius stricta. Breviloq.#

ANXIMONIA Anxietas. In Vita S. Guthlaci cap. 31.#

ANXIFERIUS Moestificus. Papias.#

ANXIONARIUS Auctor de Disciplina Scholarium cap. 4.+

ANZINGA Vide Andecinga.#

APACARE Satisfacere, contentum reddere, Italis, Appagare, dar sodis fattione.+

APALTUS Ital. Appalto, Locatio. Synodicum Raphaelis Archiep. Nicosiensis sub an. 1252. cap. 18.+

APANARE Panem ac cibum porrigere, pascere: panem enim pro quocunque alimento usurpari palam


page 277, image: s0277

est. Agellius lib. 9. c. 2.+

page 280, image: s0280

APANTETERIUM Gloss. Lat. Graec. [gap: Greek word(s)] , Apanteterium, diversorium.#

APARAZMUS Vide Amparare.#

APARES Vide Appares Appar.#

APATISATIO Pactum, conventio. Litterae Thomae de Monte-Acuto Comitis Sarisberiensis apud Nic. Uptonum lib. 2.+

APELLA Judaeus circumcisus, quasi [correction of the transcriber; in the print qnasi] sine pelle. Horat. l. 1 Serm. Sat. 5.#

APELLAREA Vide Applare.#

APENARII Trebellius in Gallienis: Carpenta cum mimis et omni genere histrionum: pugiles sacculis non veritate pugnantes: Cyclopea etiam luserunt omnes apenarii, ita ut miranda et stupenda quaedam monstrarent.+

APENDICE cedri, [gap: Greek word(s)] , in Inscript. apud Gruter. 601. 10.+

APENDIMENTUM Appendix Gall. Appendances. In Charta an. 1218. apud Guichen. in Probat. Hist. Sabaud. p 62.#

APENNIS scriptum dicitur, confectum in gratiam eorum qui incendio, aut hostili depraedatione, chartas, quibus possessionum suarum proprietatem et jura ostendere poterant, deperdiderant.+



page 281, image: s0281

APERIRE Aperti honores, Aperta beneficia, Aperta feuda, dicuntur, cum vacant, nec possessorem habent. Capitula Caroli Calvi tit. 43. cap. 8.+

APERTIO Apertionis mysterium; Ceremonia, qua Sacerdos accedentis ad Baptismum nares et aures tangit, dicens Ephata, id est, adaperire.+

APERTORIUM Officina, taberna aperta, in qua artifices palam opera sua conficiunt: ex Gallico: Ouvroir, tametsi vox haec Gallica ab opere, vel opera nostris, oeuvre, deducta videatur, unde oeuvroir et ouvroir, pro officina:+



page 282, image: s0282

APERTULARIUS seu [Apercularius], Effractor, in Glossis Lat. MSS. Regiis Cod. 1013. et Isidori.#

APES [Apis], Alveare apum. Lex Salica Edit. Heroldi tit. 9. §. 1.+ [Apiarium, Apiculare]

APHOPLISTAE [gap: Greek word(s)] , Exarmatores. Julianus Antecossor constit. 15.+

APHYTREARIA Testamentum Audonis Episcopi Veronensis an. 11.+

APHUS Charta Alani Episcopi Autisiodorensis apud Sammarthanos: Si Episcopus venerit in villam, — accipiet patellam, cacabum, scutellas, aphos, culcitras.+

APIARIUM Vide Apes.#

APICELLAE Charta Willelmi Regis Siciliae apud Ughellum tom. 7. Ital. Sacr. pag. 409.+

APICES pro scriptis, epistolis, passim usurparunt aevi inferioris Scriptores. Glossae Graec.+

APICIOSUS Calvus, Calvaster, in Gloss. Isid. Festo Apica, dicitur ovis, quae ventremglabrum habet.#



page 283, image: s0283

APICIRE Ligare. Apicitus, Ligatus. Gloss. Isid.#

APICULARII Qui jure abollagii, de quo supra, in silvis dominorum gaudent.+

APICULUS Ligamen, ex quo filacteria dependent: et profilis accipitur. Apicere, ligare. Ugutio.#

APIDISCUS Gloss. Sax. Aelfrici: Apidiscus: [gap: special sign] ebhoc, id est, pecten.#

APIO Ligo, in Gloss. Arabico-Lat.#

APITERNUS qui rebus caret mundanis. Ugutio.#

APLANARE Planum reddere, colere. Gall. Aplanir.+

APLANES Firmamentum: ex Graeco [gap: Greek word(s)] . i. non erraticus Macrobius lib. 1.+

APLATA In veteri Expositione verborum Juris MS. apud Spelmannum, haec leguntur: Aplata, hoc est, pro certo. Etiamnum dicimus, a plat, pro plane.#

APLAUSTRUM pro aplustrum, vel aplustre, in Vita S. Appiani Monachi Ticinensis n. 10.+

APOCALIGUS Miles caligatus. Adrianus PP. Epist. ad Irenem et Constantinum Impp. in Concilio Nicaeno II. act. 2. et ex eo Joannes VIII. PP. Epist. 200.+



page 284, image: s0284

APOCHA [Apoca], Petrus Damiani in Vita S. Odilonis cap. 19.+

APOCOPUS Spado, abscissus. Julius Firmicus lib. 3. Mathes: cap. 14.+

APOCRISIARIUS Nuntius, Legatus. Gloss. Basilic.+



page 287, image: s0287

APOGRYPHA quae ab haereticis, sive schismaticis conscripta et praedicata sunt, et nullatenus recipit Catholica et Apostolica Ecclesia Romana.+



page 288, image: s0288

APOCULANIUS orcus, in Fragm. Petronii, ubi Adrianus Valesius legendum putat [abocularius], tenebricosus, caecus.#

APOCULARE a poculis discedere, in Fragm. Petronii.#

APODANEA dicta Ecclesia S. Michaëlis, a pedis vestigio ibi impresso.+

APODIARE Vide Podium.#

APODIX meretrix. Hist. Rotonensis Monast. lib. 1. cap. 10. Subito instigante diabolo, reperit cum una apodix, id est, meretrix,#

APODIXA [gap: Greek word(s)] Harmenopulo lib. 2. tit. 2. §. 7. 8.+ [Apodissa]

APODIXIS Specimen experimentum ex Gr. [gap: Greek word(s)] Gloss. Lat. MS. Reg. Apodixis, ostensio.+

APOFLATIZARE caput afflare, purgare, in Glossis MSS. ad Alexandrum Jatrosoph.#

APOGAEUM pro hypogaeum. Liber 2. Miracul. S. Bertini cap. 18.+

APOLOGETICUM Papiae, satisfactionis judicium, verum testimonium. Charta Caroli M. apud Ughellum tom. 5. pag. 1563.+

APOLOGIA Excusatio, Ugutioni. Gloss. veteres: Apologia, vel Apologesis, excusatio: hinc Apologeticus sermo, excusativus eadem fere Papias et Joannes de Janua.+



page 289, image: s0289

APOLUTIUM Vestibulum, seu locus, ubi vestes exuendae abluuntur, Breviloq. Forte [Ablutium].#

APOPHORETUM [gap: Greek word(s)] , pro munere e convivio ferri solito, vel dono quovis in munerum editione et dignitatum votis, utapud Symmachum, usurpasse veteres palam est, ex iis, quae adnotarunt Raderus ad Martialem, Casaubonus ad Suetonium, Beroaldus ad Apuleium, Rosvveidus ad Paulinum, caeterique Criticorum filii.#

APOPLACIUS Charta donationis factae Ecclesiae Cornutianae, edita a Suaresio: Vela holoserica holoblattea 2. vela apoplaria coccoprasina cancellata duo: ubi Suaresius ad oram libri: lego aploblattia, vel aploblattea.#

APORIA [gap: Greek word(s)] , Paupertas. Gerardus Abbas Silvae Majoris in Vita S. Adelardi Corbeiensis Abbatis cap. 3.+



page 290, image: s0290

APORIUM Charta Constantiae Imperatricis apud Rochum Pytrum in Notitia Eccl. Siciliae to. 1. pag. 131.+

APOSFRAGISMUS Sigillum, [gap: Greek word(s)] . Regula Solitariorum cap. 15.+

APOSTA Fulcimentum, Appodiatio. Beda lib. 3.+

APOSTARE Postponere, violare. Leges Eduardi Confess. tit. de Eterochiis 35.+

APOSTATA qui a vera, seu Christiana religione deficit, [gap: Greek word(s)] , S. Ambrosio in Epist.+



page 291, image: s0291

APOSTILLI Vide Apostoli.#

APOSTOLIUM Epistola Clodovaei I. Regis Fr. ad Episcopos: De caeteris quidem captivis laicis, qui extra pacem sunt captivitati, apostolia, cui volueritis, arbitrii vestri non est negandum.+

APOSTOLICAE Eccleseae, dictae olim Cathedrales omnes, etsi in confessio esset Apostolicae Ecclesiae principarum in Romana vigere, ut ait S. Augustinus Epist. 162.+



page 292, image: s0292

APOSTOLICUS Olim, et nascente primum Ecclesia, universim Episcopi omnes, Apostolici dicti, interdum adjuncta Episcopi, viri, aut alia voce, tanquam Apostolorum successores: seu potius, quod quisque in sua dioecesi vices Apostolicas ageret.+



page 293, image: s0293

APOSTOLUS Liber Epistolarum S. Pauli, qui in Ecclesia ad Missam legi solet. Liber Sacrament. Gregorii M. Deinde sequitur Apostolus, id est, lectio ex Apostolo. Hincmarus Rem. tom. 2. opusc. 7. p. 149.+



page 294, image: s0294

APOSTOLI vox nota Livio et Jurisconsultis, et in Jure Canonico frequens.+

APOSTOLI Legati, nuncii. Luithprandus in Legat. Consonantia scripta juramento firmata sunt, ut omnium gentium Apostolis, id est, nuntiis, penes nos Bulgarum Apostoli praeponantur.+



page 295, image: s0295

APOSTROPHARE Alloqui, Gall. Apostropher. Utitur Silvester Giraldus in Topogr. Hibern. dist. 1. cap. 22.#

APOTACTITAE [gap: Greek word(s)] , haeretici ita appellati, quod bonis omnibus renuntiarent, quasi dicas Renuntiantes, ut Encratitae, id est, Abstinentes.+

APOTHECA Officina, unde Itali Boteca, Galli Boutique; locus, ubi merces aliae veres asservantur, et reconduntur, horreum.+ [Potheca, Apothecar, Botica, Hypotheca]

APOZIMARE [gap: Greek word(s)] , apozema, seu decoctum medicamentum infundere.+

APPAR et [Apar]. Papias: Suppar, compar, appar, composita.+



page 296, image: s0296

APPARAGIUM Vide Paragium.#

APPARATUS ita appellata Glossa Accursii ad Digestum et Codicem; sed et quivis commentarius.+

APPARATURIUM Ubi res quaecunque paratur, in Glossis MSS. Reg. Cod. 1019.+ [Apparitorium]



page 297, image: s0297

APPARITIO pro Apparitoribus ipsis, non semel in Codice Theod. Glossae Graec Lat. [gap: Greek word(s)] , Officium, apparitio. Male edit. [Apparitio].+

APPARTIAMENTUM Partitio, divisio bonorum inter liberos.+

APPARAMENTUM Charta MS. Petri II. Regis Aragon. an. 1283. pro Libertatibus Catalaniae: Item quod animalia Militum, et arma sui corporis, nec apparamenta suae domus non pignorentur pro aliquo debito eorundem.+

APPATIAMENTUM Charta Amanevi de Lebreto Militis an. 1400.+

APPELAREA Vide Applare.#

APPELLATORES Fures, Anglis, Articuli Cleri Anglicani, oblati Edvvardo II. Regian. 1316. c. 10.+

APPELLITUM vel [Appellitus], Submonitio, seu evocatio populorum ad vindicanda maleficia.+

APPELLUM in jusvocatio, accusatio: proprie enim in criminalibus actionibus vocem hanc usurpant Angli, vulgo Appeale.+



page 298, image: s0298

APPENDARIA Appendix, appensum domui tectum, seu potius aedificium rusticum levioris pretii ac momenti respectu eorum, quae capita mansuum appellabantur, cujusmodi sunt ea, quae vulgo Appentis vocamus.+

APPENDIUM Pretium, vel pondus. Petrus Damian. lib. 7. Epist. 7.+

APPENNAGIUM Vide Apanare.#

APPENNIS Vide Arpennis.#

APPENNSA Mensura frumenti ad alicujus corporis pondus.+

APPENSIONARE Ad pensionem dare, Donner a pension, in Libertatibus Burgi in Bressia an. 1387. apud Guichenonum p. 24.#

APPERSONARE Vide Persona.#

APPERTINENTIAE idem quod Pertinentiae, appendices, Appartenances et dependances. Ditmarus lib. 5. p. 55. Hanc urbem---cum appertinentiis, etc.#

APPETIATUS Resartus. Ulpho in Vita. S. Catharinae Suecicae n. 37. Cum haberet manicas comsumptas et appetiatas. Vide Petia.#

APPIA Aestiva, calens, temperata, in Glossis Isidori. Ita repono, pro cadens.#

APPLARE Cochlear, Isidoro in Glossis Auson. Ep. 20.+



page 299, image: s0299

APPLEGIARE Vide Plegium Plegius.#

APPLICARE Divertere, hospitari, appellere. Glossae Lat. MS.+

APPLUMBARII Papae, dicuntur Glossatori Gratiani, qui summorum Pontificum bullis plumbum aptant.#

APPLUMBATIO Applumbatura, diversarum materiarum consolidatio, ut auri, argenti, plumbi,


page 300, image: s0300

stanni, etc. et earum materiarum conjunctio dicitur Applumbatura.+

APPONERE Pignori dare, penes aliquem deponere rem pro debiti securitate.+

APPORTIONAMENTUM vox fori Anglici, dicitur de tenemento alicui censui obnoxio, quo diviso inter haeredes dividitur etiam census respectu partium.+

APPORTUM Vectigal, tributum, census, qui dominis infertur, adfertur, vox forensis.+

APPOSITIO Ferculum, Missus, Mes, Gallice. Charta an. 1148. apud Puricellum in Basilica Ambrosiana p. 704.+

APPOSITUS Episcopus intrusus, contra Canones electus.+

APPOTIARE Potionem, seu venenum propinaro, praebere, Empoisonner.+

APPRATARE in pratum redigere. Tabular. S. Albini Andegav.+

APPREHENDERE Discere, ex Gallico, Apprehendre.+

APPREHENSIO Tabularium Conchensis Abbatiae in Ruthenis ch. 26. [Apprisio]+



page 301, image: s0301

APPRENTICII ex Gallico, Apprentis, Tyrones discipuli, qui ediscendi alicujus artificii ex pacto adtempus constitutum serviunt: a voce Gallica Apprendre, discere, quod qui discunt, animo scientiam, aut artem, apprehendant.+

APPRESTAMENTUM quod Latini instructum vocant. Testamentum Sisnandi Comitis Conimbricensis, apud Brandaonum tom. 3.+



page 302, image: s0302

APPRETIARE Vide Adpretiare.#

APPROBATOR Vide Probator.#

APPROPIARE Approximare, Appropinquare, Joanni de Janua, qui a propius deducit: Gall. Approcher. Exod. c. 4. v. 4.+

APPROPRIARE Rem propriam sibi facere, in suos usus et sua commoda convertere.+

APPRUARE vel [Approvare] sibi, vel se de re aliqua; hac frui et uti ad sua commoda et suas necessitates: quasi


page 303, image: s0303

in provandam, seu praebendam sibi asserere, vel (forte) sibi appropriare.+

APPULSARE Wil. Brito in Vocab. Accire, significat advocare, vel appulsare.#

APPUNCTARE [Appunctuare], Litem non tam pacto definire, quam eo partes adducere, ut de re controversa, tanquam certa, conveniant, unde recte Appunctamenta forensibus dici censuit Budaeus, acta et conventa controversiae. [Appuntare]+



page 304, image: s0304

APRALE Charta Ruthenonsis an. 1307. ex Regesto 2.+

APRATARE Agrum in pratum redigere.+

APRISIA vox forensis; inquisitionis, in jure factae, species, cujus mentio occurrit in Arestis aliquot; estque ea inquisitio, quae fit ad appretiandam rem aliquam, unde vocis origo.+

APRISIONES et [Apprisiones], in Chartis Caroli M. Ludovici Pii et Caroli Cal. pro Hispanis, quae dictae fuerint, non adeo bene constat. Anton. Dominic. lib. de Praerogativa alodior. cap. 11. n. 1. 2.+



page 305, image: s0305

APRONES Avium species. Fridericus II. lib. 1. de Venat. cap. 18. Grues, aprones, anseres, anates, et hujusmodi multo magis propter intemperiem aëris transeunt.#

APSIDA Vide Absida.#

APSUM Vellus ovis, Senatori lib. de Orthograph. Vellus lanae, in Glossis Isidori.#

APSUS Vide Absus.#

APTABILIS Aptus. S. Gaudentius Brixiensis Episcop. in Serm. in die ordinationis suae dicto: Suscepi


page 306, image: s0306

hoc summi Sacerdotii munus, nec merito dignus, nec aetate aptabilis, nec doctrina maturus.#

APTAMENTUM Consuetudines MSS. Riomi in Arvernis ann. 1270.+

APTIFICARE Aptum judicare: Galli dicunt Juger estre a propos.+

APUD pro cum, vel per. Formulae veteres Bignonii cap. 2.+

AQUA Alveus, rivus. Innocentius de Casis litterarum: Locus --- duas aquas, sive duos alveos habeat.+



page 307, image: s0307

AQUA Baptismus, Aquae salutaris lavacrum.+



page 308, image: s0308

AQUAE vel Aquae frigidae judicium, una ex purgationibus vulgaribus, quas judicia Dei appellabant: qua criminis alicujus suspectus, vel de gravi aliquo facinore delatus, in aquam demergebatur: ita ut si supernataret, nocens ac reus; contra si in imum delaberetur, innocens judicaretur.+



page 314, image: s0314

AQUAE ferventis judicium, seu examen, quo quis de crimine suspectus, quo se purgaret, manum in aquam ferventem nudato brachio immittebat, atquesi illaesam extraheret, innocens; si contra, reus pronuntiabatur.+



page 316, image: s0316

AQUADUELLUS Fori Oscae an. 1257. fol. 5.+

AQUAGIUM [Aquagangium]. Festus: Aquagium, quasi aquae agium, id est aquae ductus appellatur.+

AQUALE Canalis, rivus. Vetus Notitia ex Tabul. S. Benigni apud Perardum in Burgundicis pag. 16. [Aqualis]+



page 317, image: s0317

AQUALICIUM Locus, vel guttatorium, per quod aqua foras mittitur, et elicitur a proprio alveo. Breviloq.#

AQUALIUM Summa pars capitis, in Glossis Isid.#

AQUAMANILE [Aquimanile, Aquamanus], etc. [Aquiminile, Aquiminale, Agmanile, Aquammanus]+



page 318, image: s0318

AQUARIA Sugerius Abbas S. Dionysii de Reb. in administr. sua gestis cap. 23.+

AQUARIUM idem quod Aquale. [Aquaricium]

AQUARIUS Gloss. Lat. Graec. Aquarius, [gap: Greek word(s)] . Gloss. Graec. Lat. [gap: Greek word(s)] , Aquarius, canalis.+

AQUATIA [Aquatura]. Charta Guidonis Comitis Pontivian. 1100. in Tabulario Abbat. S. Judoci: Notum fieri volo, quod dedi Ecclesiae praefati Confessoris 7. aquatias apud VVaben, et 1. apud Stapulas, etc.+



page 319, image: s0319

AQUATICUM jus utendi aqua. Charta Pandolfi et Landolfi Ducum Beneventanorum in Chron. S. Sophiae Benevent.+

AQUATICUS Hydrus, in Gloss. Isidori. V. Natrix.#

AQUATURA Vide Aquatia.#

AQUAVIRILE Gloss. Arabico-Lat. Luxus. Aquavirile. Occurrit praeterea sub lit. A. nulla explicatione addita.#

AQUAEMOLINA Mola aquaria. Charta an. 968. in Tabulario Casauriensi: Silvis, ripis, ripinis, aquis, aquaemolinis, seu decursibus vel usibus aquarum, etc.#

AQUENSE servitium. Vide Bos aquensis.#

AQUIDUCA medicamina, quae Graeci Hydragoga vocaverunt. Caelius Aurelian. lib. 3. Chronion c. 8.#

AQUIDUCTIUM Aquarium, [gap: Greek word(s)] , in Gl. Gr. Lat. MS. Editum habet [gap: Greek word(s)] , Aquiductium, Aquarium, Aquagium.#

AQUILA Lectrum, seu Analogium in modum aquilae alas expansas habentis confectum, in quo libri Ecclesiasticici, qui in Ecclesia leguntur, reponuntur: qua quidem aquilae specie S. Joannes Evangelista designatur.+



page 320, image: s0320

AQUILI Daemones, qui in similitudine aquilae apparent, apud Papiam et Joan. de Janua Martianus Capella lib. 2.+

AQUIMANILE Vide Aquamanile.#

AQUI Tabular. S. Cyrici Nivernensis ch. 65.+

AQUIMITI Vide Acoemeti.#

AQUIMOLA Molendinum aquaticum, Aquaria mola: nostris, Moulin a eau.+



page 321, image: s0321

AQUINTARE Vide Acunydare.#

AQUIVERGIUM Aquarum divergium, diverticulum; vox Agrimensorum.+

ARABAM Papias: Arabam interpretatur insidiae. Ita MS. Codex: sed Editus habet [Araba]: vox forte Longobardica.#

ARABICI Haeretici dicti ab Arabia, in qua sunt orti, dicentes, animam et corpus simul mori, simul resurgere.+

ARABILIS Breviloq. Arabilis dicitur, quod est aptum et bonum ad arandum, ut terra est arabilis.+

ARACHILD Vide Hereschild.#

ARACIUM Vide Haracium.#

ARADA Aratio. Jacobus I. Rex Aragon. in Foris Oscae an. 1247. Debet etiam habere duas bestias de arada cum suis apparatibus, si faciat laborare, id est, aratorias.#

ARADRADIT Vide Aratraib.#

ARAGAICUS Morbi equini species: Cum in equi ventre fiunt torsiones, et intestina rugitum faciunt, et indigesta et liquida emittit stercora, etc.+

ARAHUM Lex Ripuar. tit. 10. §. 1.+

ARALIA Domesdei tit. de Essexia: Silva 20. porc.+

ARANGIA Ital. Arancio, Kiliano Aranje-appel, Gall.+



page 322, image: s0322

ARANEA Retis subtilioris species, qua capiuntur aviculae: describitur a Petro de Crescentjis lib. 10. de Agricult. c. 23.#

ARANSCARTI Lex Bajvvar. tit. 12. c. 8.+

ARANTINUS paropsis. Cyprianus lib. 1. Vitae S. Caesarii Arelat. n. 17. Custodiens illud, quod Dominus in arantino paropside tinxit panem, non in argenteo vase.#

ARAP Raptus. Assisiae Hierosolym.+

ARAPAGARE Effodere, vel sculpere ab area, et ponitur simpliciter pro effodere, et componitur ab area, et pagus, quod est villa.+

ARAPENNIS [Arepennis, Aripennis, Aripennus, Arpennis, Arpentum, Agripennus], etc. [Agripenna]+



page 324, image: s0324

ARASCILD [Arscild, Arischilit]. Vide Herescild Heere-Schild.#

ARATA Charta Henrici Ducis Bavariae an. 1276.+

ARATER pro aratrum, apud Hygenum de Limitibus, non uno loco: Quo falx et arater ierit.#

ARATICUM Agrarium. Tabular. S.+

ARATIVUM Lex Alemann. tit. 22.+

ARATORIA Terra ex agro culto sumpta ad Investituram. [Araduria, Aradria, Aratria]+

ARATRAIB Aritraib. Lex Longobard. lib. 1. tit. 19. cap. 25.+



page 325, image: s0325

ARATRUM idem quod carrucata terrae, quantum terrae uno aratro arari potest.+

ARATUM Aratio. Concil. Aurelian. III. cap. 28. De opere rurali, id est, arato, vel vinea, vel sectione, messione, etc.#

ARATURA Aratio agri, quam Tenens Domino debet ex debito et stato servitio. Capitulare 5. an. 803. cap. 17.+

ARBALISTA Ballistarius, seu arcubalistarius, Gall. Arbalestrier. Petr. Tudebodus lib. 2.+

ARBANNUM [Airbannum]. Vide Herebannum.#

ARBERGARIA Vide Albergaria.#

ARBITRAGIUM Guillelmus de Guillevilla in Paraphrasi Symboli Apostol.#

ARBITRARE pro arbitrari, in Epist. 69. inter Francicas.#

ARBITRATOR id est, amicabilis compositor, in Regiam Majest. lib. 2. c. 4. §. 10.+



page 326, image: s0326

ARBOR finalis, notata, clavitata. Inter agrorum terminos recensentur passim Arbores a Gromaticis, a quibus ideo finales, a Papiano tit. 39. lib. Resp.+



page 329, image: s0329

ARBORAGIUM Charta Ecclesiae Deiparae Scardonensis in Dalmatia an. 1307.+

ARBORATURA [gap: Greek word(s)] , in Gloss. Gr. Lat. [Arborata], eadem notione ibidem legitur.#

ARBORETUM Locus arboribus consitus: [gap: Greek word(s)] , in Gloss. Gr. Lat.+

ARBUSTARITIAE Exactionis species. Charta Arnolfi Regis, ann. 894.+

ARBUSTATUS Arbusculis consitus, idem quod Arbustosus.+

ARCA [Arcella, Arcatura], voces Gromaticis et Agrimensoribus familiares, apud quos Arcae dicuntur, signa finalia per possessionum extremitates constituta, sive constructa.+



page 330, image: s0330

ARCA Pars corporis, quam thoracem appellamus, sic dicta, ut videtur, quod in ea intestina omnia recondantur, tanquam in arca.+



page 331, image: s0331

ARCAGIUM Vetus Charta apud Ordericum Vitalem lib. 5.+

ARCARIA [gap: Greek word(s)] , in Gloss. Lat. Graec.+

ARCARIUS cui arcae publicae, sive thesauri cura demandata erat.+

ARCARII Sagittarii, Archers, in Epistola Episcopi Acconensis ad Honorium III. PP. tom. 8.+

ARCATORES Sagittarii, Archi, apud Ottonem Morenam in Historia Rerum Laudensium pag. 55. 69. 79. 110.#

ARCATURA Vide Arca.#

ARCATURIA Falco Beneventanus: Ad frangendam, ut ita dicam, arcaturiam ivit.+

ARCE pro [gap: Greek word(s)] , dignitas. Indiculus Dagoberti Regis ad Sulpitium Archiep. ex Vita S. Desiderii Episcopi Cadurcensis MS.+



page 332, image: s0332

ARCELLA Guigo II. Prior Cartusiensis in Statutis ejusdem Ordinis cap. 50. §. 1.+

ARCELLINA inter ministeria vel vasa sacra, in Charta Ferdinandi M. Regis Hispaniae aerae 1101.+

ARCEPELLONES qui vulgo dicuntur ingeniarii, inquit Ugutio.#

ARCEPS Vide Archivum.#

ARCERII Sagittarii, Italis Arcieri nostris Archers.+

ARCESSITIO Mors, qua scilicet ex hoc mundo ad Deum arcessimur, evocamur.+

ARCETICA aegritudo. Thomas Walsinghamus an. 1286. Cui pedum ac manuum fere ossa abstulerat arcetica aegritudo. Sed legendum [arthretica].#

ARCEUTUM in Tabulario Lascariensis Ecclesiae, Arceut, vel Arcieut: vox Beneharnensibus nota, apud quos ita appellatur jus procurationis, seu certa pensitatio, quae Episcopo ab Abbatibus et Ecclesiarum Praepositis exsolvebatur, loco procurationis, aut Recepti, sive receptionis.+

ARCHANUS pro Archangelus, licentia plusquam poëtica, ut solet, dixit Fridegodus in sancto Wilfrido c. 48.#

ARCHARIUM Archivum, tabularium, arca, ubi monumenta vetera reconduntur: [gap: Greek word(s)] , seu [gap: Greek word(s)] . Vita S. Pauli Episc. Virdun. c. 5. n. 11.+



page 333, image: s0333

ARCHERARIUS Sagittarius ex Gall. Archer, apud Ordericum Vitalem lib. 3. p. 466. Vide Arcarius.#

ARCHERIA fenestricula oblongior, et strictior in urbium et castrorum muris, per quam sagittarii, vel balistarii sagittas suas aut tela in obsidentes emittebant.+

ARCHERIUS idem quod Arcerius. Petrus de Vineis lib. 2. Epist. 9.+

ARCHIABBAS Vide Abbas.#

ARCHIACOLA Vide Archiscolus.#

ARCHIACOLYTHUS Cum in Ecclesiis Cathedralibus olim quatuor essent Canonicorum ordines, Presbyterorum scilicet, Diaconorum, Subdiaconorum, et Acolythorum: quilibet suis capitibus suberant, Presbyteri Archipresbyteris, Diaconi Archidiaconis, Subdiaconi Archisubdiaconis, Acolythi denique Archiacolythis.+

ARCHIALITER Primarie. Bonifacius in Vita S Livinii Episc. et Martyr. cap. 2.+

ARCHIANTISTES Archiepiscopus, vox hybrida. Utuntur Ditmarus lib. 6. 7. p. 77. 91.+

ARCHIARIUS Vide Cinerarius.#

ARCHIATRI Medici Principis, et qui in sacro palatio militant: de quorum dignitate multa congessere Cujacius ad l.+



page 335, image: s0335

ARCHIBUS Vide Archivum.#

ARCHICANCELLARIUS qui caeteris aulae vel Palatii Cancellariis, seu Notariis praeerat: Summus Cancellarius dictus Hincmaro de Ordine Palatii cap. 16.+



page 337, image: s0337

ARCHICANTOR Ecclesiae Romanae, Primicerius scholae Cantorum.+

ARCHICAPELLANUS Vide Capellanus.#

ARCHICERARIUS Summus Princeps, Ugutioni. Idem forte qui Primicerius.#

ARCHICHORUS Praecentor, qui Choro, dum sacra Liturgia peragitur, praeest, qui tient le Choeur.+

ARCHICLAVUS [Archiclavis], dignitas Ecclesiastica, eadem quae Thesaurarii in Ecclesiis Cathedralibus, et in Monasteriis: quae quidem dignitatis appellatio maxime viguit in Ecclesia S. Martini Turonensis.+

ARCHICOMES Titulus Comiti Flandriae ob summam potestatem datus a Willelm. Britone, lib. 4. Philipp.#

ARCHICRIMINATOR Princeps reus. Rythmi in obitum Henrici VII. Imp. Haeresiarcha pallide, insidiator callide, ô archicriminator.#

ARCHICUSTOS dignitas in Monasteriis majoribus Ordinis S. Benedicti.+



page 338, image: s0338

ARCHIDIACONUS Primus inter Diaconos, qui caeteris Diaconis praeest: dignitas Ecclesiastica, qua donatum S. Stephanum conjiciit S. Augustinus Serm. 94.+



page 340, image: s0340

ARCHIDICTUS Dudo lib. 3. de Moribus Norman. pag. 140.+

ARCHIDUX Titulus tributus a Scriptoribus, Ducibus majoris auctoritatis et imperii.+

ARCHIELECTUS Electus in Archiepiscopum. Caesarius Monach. Heisterbachensis in Chronico MS. Archiepiscoporum Coloniensum, anno 1228.+



page 341, image: s0341

ARCHIEPERARE Joannes Sarisberiensis Epist. 159.+

ARCHIEPISCOPUS Papiae summus Episcoporum, qui tam Metropolitanis quam Episcopis praesidet. Rabanus lib. 1. de Instit. Cleric. cap. 5.+



page 342, image: s0342

ARCHIFRATER Collatio S. Maximi Martyris, apud Anastasium in Collectaneis, et Baron. ann. 656.+

ARCHIGERONTES in lib. 6. C. de Episcop. audient.+

ARCHIGILIT Similiter novum, Ugutioni. Vox forte Longobardica.#

ARCHIGRAPHUS praecipuus inter Scriptores. Sic Livium vocat Archigraphum Patavinum Albertinus Mussatus lib. 1.#

ARCHIGUBERNUS ex Gr. [gap: Greek word(s)] , navis seu classis praecipuus gubernator, praefectus, apud Jabolenum IC. l. 46. D. ad SC. Trebell.#

ARCHIJUSTITIARIUS supremus Angliae Justitiarius Radulf. de Diceto in Imag. Hist. an. 1179. Henricus Rex Anglorum instituit 3.+

ARCHILEGATUS Epistola Gregorii VII. PP. ad Hugon. Abbat. Cluniacens. in Bullario Cluniac. pag. 18.+

ARCHILEVITA Archidiaconus, dignitas Ecclesiastica. Goffridus Vindoc. lib. 2. epist. 17.+

ARCHILIUS Fridegosus in sancto Wilfrido cap. 53.#

ARCHILOGOTHETA Archicancellarius: ita indigitatur S. Heribertus Coloniensis Archiepiscopus apud Lambertum in ejus Vita n. 8.+

ARCHILOGUS Princeps, vel primus in sermone: Archilogium, sermonis principium, Ugutioni.#

ARCHIMANDRITA Abbas, seu Princeps Monachorum, uti appellatur in Regula S. Isidori cap. 6.+



page 343, image: s0343

ARCHIMARTYR Utitur Maximus Madaurens. Epist. ad S. Augustin. 43.#

ARCHIMETATOR qui metata in castris et exercitibus ordinat, disponit, Mansionarius, recentioribus. Arnoldus Lubecensis lib. 3. cap. 28.+

ARCHIMETROPOLITANUS pro Metropolitanus, in Indiculo Dagoberti Regis, qui extat in Vita S. Desiderii Episcop. Cadurcens. cap. 7.+

ARCHIMINISTER sacri Palatii, dignitas Palatina, qua donati leguntur Boso Dux, Richildis Augustae frater, sub Carolo Calvo, in Synodo Ticinensi an. 876.+

ARCHIMONASTERIUM S. Remigii Remensis, in Epistola Joannis XIII. PP. ad Adalberonem Remensem Archiepiscopum pro privilegiis ejusdem Monasterii.+

ARCHINOTARIUS Primicerius Notariorum, diversus a summo Cancellario.+

ARCHIOECONOMUS qui Ecclesiarum oeconomis prae est, in Capitulis Caroli M. lib. 2. c. 29.#

ARCHIMONIA Vita S. Barnardi Archiep.+



page 344, image: s0344

ARCHIPALATINUS Praesul. Vide Archicapellanus, in Capellanus.#

ARCHIPARAPHONISTA Vide Paraphonista Paraphonistae.#

ARCHIPATER dicitur Bruno Coloniensis Archiepiscopus, apud Baldricum lib. 1. Chron. Camerac. cap. 84. Willelmus Brito lib. 12. Philipp.#

ARCHIPELAGUS Vide Aegeopelagus.#

ARCHIPHONISTA Archicantor, dignitas Ecclesiastica.+

ARCHIPIRATA Amiralius, classis praefectus. Gloss. Lat. MS. Regium Cod. 1013.+

ARCHIPOLITES Ugutioni, Princeps civium. Idem Archiepiscopus, Metropolitanus. Fridegodus in S. Wilfrido cap. 26.#

ARCHIPONTIFEX Summus Pontifex, apud Galfridum Monemuthensem: Archiepiscopus, in Vita S.+

ARCHIPOTA magnus Potator, Ugutioni.#

ARCHIPRAESUL apud Galfridum Monemuth. Hovedenum, Ditmarum, et alios; Archiepiscopus.+

ARCHIPRESBYTERI dignitas alia fuit prioribus saeculis, alia posterioribus.+



page 345, image: s0345

ARCHIPROTOPAPATUS Vide Presbyter Joannes.#

ARCHIROMACUS Vide Anchoramacus.#

ARCHISACERDOS Archiepiscopus, apud Fortunatum lib. 3.+

ARCHISACRISTA In Charta Riccardi Comitis Ayelli an. 1193.+

ARCHISCHOLARIS Auctor de Disciplina Scholarum, cui falso Boëtii nomen adscriptum, cap. 6.+

ARCHISCHOLUS seu Magister Scholarum, id est, Scholasticus; dignitas Ecclesiastica, in Vita Lietberti Episcopi Camerac. cap. 2. et 4.+



page 346, image: s0346

ARCHISCRINIUS Thesaurarius Ecclesiae. Apud Beslium pag. 291.+

ARCHISCRUTINARIUS Officium Monasticum. Vide Ughellum tom. 4. pag. 1321.#

ARCHISELLIUM princeps sedes. Occurrit in Notis, quae Tyroni aut Senecae adscribuntur pag. 163.#

ARCHISENIOR Vita S. Pharonis cap. 72.+

ARCHISOLIUM praecipua sedes. Wippo de Vita Conradi Salici p. 429.+

ARCHISTERIUM Vide Asceterium.#

ARCHISTRATICUS Monasterium S. Archistratici.+

ARCHISUBDIACONUS primus inter Subdiaconos, quemadmodum Archidiaconus primus inter Diaconos.+

ARCHITARIUS pro Archiater. Gregorius Turonens. lib. 2. de Mirac. S. Martini cap. 1.+

ARCHITECTOR vel [Architectus], Faber, qui facit tecta. Joan. de Janua. Occurrit in Vita B. Torelli Papiensis n. 11.#



page 347, image: s0347

ARCHITERIUM Vide Asceterium.#

ARCHITHEATER Archimimus, aut qui primas in Theatro obtinebat, apud S. Augustin. [Archiater]+

ARCHITON Epistola apologetica Ludovici II.+

ARCHITRICLINIUM in Monasteriis. Bernardus Monach.+

ARCHITRICLINUS pro Metropolitanus, Archiepiscopus.+

ARCHIVOLTUM Jus Vicentinum lib. 4.+

ARCHIVUM [Archivum, Archibus, Arceps], etc. [Archivium, Arcivum, Arcibus]+



page 348, image: s0348

ARCHIZUPANUS Vide Zupanus Zupa.#

ARCHONIUM Joanni de Janua, dicitur acervus manipulorum, vel aliarum rerum.+

ARCHONTES Proceres. Fridegodus in S. Wilfrido c. 11. ubi de consecratione Episcopi:+

ARCHUS Princeps vel Magistratus. Passio S. Marcianae Virg. MS. Ante archos sedenti vocabantur, etc.#

ARCIBUM Vide Archivum.#

ARCIFINIUS ager, qui nulla mensura, nec ullis limitibus claudebatur; sed montibus, aut viis, rivis, fluviis, arboribus, aut quodam culturae discrimine terminabatur.+

ARCILAURUS Glossae Isonis Magistri: Rhododafnin: Arcilaurum, genus herba, id est, Arcilauros, i. foliis similis lauro: nam dafnis Gr. Laurus dicitur.#

ARCINA Vide Arsina.#

ARCISTA Arcistes, Sagittarius, in Glossis Lat.+



page 349, image: s0349

ARCISTERIUM Vide Asceterium.#

ARCIVUS [gap: Greek word(s)] , in Gloss. Gr. Lat.#

ARCLA pro arcula, [gap: Greek word(s)] , inveteribus Glossis MSS. Editae vero perperam [arcela] praeferunt. Vid. Gloss. med. Graecit. in [gap: Greek word(s)] .#

ARCOBALISTA in Breviloquo, genus balistae. [gap: Greek word(s)] , Heroni in illius descriptione: vulgo Arbaleste. Vox nota.#

ARCONIZARE Vide Archonium. Charta Theobaldi Blesensis et Clarimontis Comitis an. 1214.+

ARCORA Papiae dicuntur, quae supra columnas fiunt.+

ARCOVOLUS [Arcovolittus]. Charta Joannis Episcopi Ticinensis an. 922.+

ARCTIO [Arcio], Francis, Arçon de la selle, Hisp.+

ARCUARE Arcum tendere. Charta Henrici de Soliaco an. 1240.+

ARCUBIUS qui cubat in arce. Gloss. Isid. Joan. de Janua.#

ARCULA Vehiculum hominis unius. Ugutio. Vide Arca.#

ARCUS Papias: Arcus vel fornix curvatus, aut camera, ad similitudinem ejus plicitus.+



page 350, image: s0350

ARCUS de Aubur, in Monastico Anglicano tom. 2. pag. 602.+

ARDALIO Gloss. Isid. Ardalio, gluto, vorax, manduco.+

ARDAMO Gloss. Aelfrici: Ardamo, i. gusto: Ang. [gap: special sign] e [gap: special sign] mec [gap: special sign] e.#

ARDARICANUS Monetae species. Additamentum 2.+

ARDENTES appellati a nostris, qui igneo quodam morbo correpti, toti quodammodo ardebant, et membris depastis, sensim consumebantur: unde ignis gehennae dicitur in Vita S. Eleutherii Episcopi Tornacensis n. 19.+



page 351, image: s0351

ARDESIA Lapidis caerulei species, ex quo in tenues lamellas seu scandulas fisso, aedium tecta operiuntur: Gallis Ardoise.+

ARDIMENTUM Nebrissensi Ardimiento, Flagratio, deflagratio: Italis Ardimento, Audacia, Audentia; Catalanis vero expeditio militaris.+

ARDURIA terra. Vide Aratoria.#

AREA [Arealis], etc. Gloss. Graec. Lat. [gap: Greek word(s)] , Area, ager, aut locus, qui nec colitur nec aratur.+



page 353, image: s0353

AREATICUM Agrarium. Tabularium S. Remigii Remensis: Donant de vino mod. 1. de areatico mod. 1. et decimam de vino. Vide Araticum.#

AREGATA et [Aregaza], Pica avis Italis, et Petro de Crescentiis lib. 10. de Agricult. cap. 4. 20.#

AREGNARE Vide Areniare,#

ARELLAE Jus Vicentin. lib. 1. Nulla persona in dictis garbis debeat facere, seu ponere arellas, pastas vel tostas, etc.#

AREN pro arena. Archithrenius lib. 8. cap. 12.+

ARENAE dicta Amphitheatra, ab arenis, in quibus pugnabant gladiatores.+



page 354, image: s0354

ARENARIA Sicca, in Gloss. Isid. Vide Puteolanus.#

ARENARIAE Varroni et Ciceroni Orat. pro Cluentio. Arenaria vero Vitruvio lib. 2. cap. 4.+



page 355, image: s0355

ARENARII Praefatio ad Libellum precum Marcellini et Faustini: Cum omnibus perjuris et arenariis, quos ingenti corrupit pretio, Lateranensem Basilicam tenuit, etc.+

ARENCATA Modus agri, vel vineae. Fori Oscae an. 1247. fol. 23.+

ARENDA Curatio, administratio, Hungarice VVarung. Goldast.#

ARENGA [Arengare, Arengaria]. [Arengum]+

AREMIA Vide Adramire.#

ARENIARE in jus vocare, ad rationem ponere, vocare, Araisonner, et per contractionem Arainier. Le Romam de Garin.+



page 356, image: s0356

ARENTARE Vide Arrentare.#

ARENTARIA Statuta Walteri de Grey Archiepiscopi Eboracensis an. 1250.+

ARERAGIUM [Arrieragium, arreragium], ex Gall.+

AREST Visitatio Thesaurariae S. Pauli Londinensis an. 1295.+

ARESTA Arista. Fleta lib. 2. c. 76. § 7. ubi de Bobus: Arestae enim straminis or deacei rugitus eorum impedires.#

ARESTUM a Legulejis Anglis usurpatur, cum quis reus capitur, et in carcerem conjicitur, seu vi Brevis, seu a quovis homine: nam reos majestatis, traditores, et infractores pacis quivis potest auctoritate propria capere, et in carcerem compingere.+

ARESTA apud Gallos sunt decreta, seu judicia forensia, a superiori judice, a quo nulla intercedit appellatio, lata, cujusmodi sunt Parlamentorum: quae sic appellata videntur, quod post varias ab inferioribus et pedaneis judicibus de re quapiam latas sententias, litem et controversiam supremo examine et judicio definiant ac decidant: Arrester enim nostris, est decernere, statuere.+



page 357, image: s0357

ARETICA Matthaeus Westmonast. an. 1285.+

ARETHECA Charta Joannis Archiep. Capuani an. 1301. in Sanctuario Capuano pag. 263.+

ARGA vox Longobardica, quae inertem et inutilem sonat.+

ARGA Vita S. Fructuosi Episcopi Bracarensis cap. 3.+

ARGANA Vide Pradisterium.#

ARGASTERIUM Magisterium, unde Anianus: Videlicet hujus artis argasterium apparuit. Ugutio: forte, ex Graec. [gap: Greek word(s)] . Vide Argisteria.#

ARGENTARIA [Argenteria], Argenti fodina, Italis Argentiera. [Argentearia]+



page 358, image: s0358

ARGENTARIUM Armarium, in quo vasa argentea reconduntur, apud Ulpianum leg. 19. D. de Auro arg. mundo leg. V. Basilic. Eclog. 44.#

ARGENTARIUS Will. Britoni, dicitur is, qui custodit argentum.+

ARGENTOCLUSUS apud Anastasium in S. Silvestro p. 16. 28. Vide Inclusor.#

ARGENTUM Regis, Argentum finum, Gallice Argent le Roy, Argent fin, in veteribus Rogum nostrorum de Monetarum fabrica et fusione, statutis, intelligitur de ea materia argentea, quae est undecim denariorum, et 12.+



page 359, image: s0359

ARGERUS Charta an. 1153. apud Ughellum tom. 5. Italiae sacrae pag. 418. Decimam terrarum vestrarum de villis plebis et argeris, etc.#

ARGIS navis, sic dicta ab Argo, quae prima navis fuisse dicitur, qua Jason in Colchidem navigavit.+

ARGISTERIA Papiae: Stationes, nundinae, popinae.+

ARGOIDO Rythmi in Veronam, tom. 1. Analector.+

ARGUMENTUM Papiae: Argute inventum: proprie ars vel stropha, qua quis fallitur. [Argumentatio]+



page 360, image: s0360

ARGUTARIUS Vide Canis.#

ARIAE Isidoro et Papiae, Mortuorum pulvinaria; sed legendum arcae censet Ludov. de la Cerda. Certe Ariae scriptum invenitur in MS. Papiae Codice.#

ARIALIS Vide Area.#

ARIBANNUM Vide Heribannum Herebannum.#

ARIBLATONES Papiae, Negotiatores de loco ad locum transeuntes.#

ARIENCUS Arienzus. Charta Hispanica Fernandi Comitis Castellae, aerae 972.+

ARIETEM levare, superstitionis, aut inhonesti ludicri species apud Anglos.+

ARIGAVER Vide Andigaver.#

ARIMANDIA [Arimannia]. Vide Herimanni.#

ARINCHADA Modus agri, Hispanis Arançada.+

ARIOLARI Ariolandi peccatum. Stephanus Tornac. Epist. 120.+



page 361, image: s0361

ARIPENNIS Vide Arpennis.#

ARIRAGIDA Vide Harireda.#

ARISCHILIT Vide Herischild.#

ARISTA Piscium osciculum, [gap: Greek word(s)] , nostris Areste.+

ARISTATO Pallae, pallia, seu stragula defunctorum tumbis et monumentis imposita.+

ARISTOPHORIUM Ugutioni, Vas ad potus et prandia deferenda rusticis in agro aptum, etc. ex Graec. [gap: Greek word(s)] .#

ARITRAIB Vide Aratraib.#

ARIZZUS Glossae Isonis Magistri ad Prudentium: Rudera: arizzi, vel stercora.#

ARMA feminini gener. Dositheus Magister in Gloss.+



page 366, image: s0366

ARMACALCI Papiae, Navis armamenta, vel qui in puppibus arma portant.#

ARMAMENTA Utensilia, supellex. Bernardus Monach.+

ARMANDIA Vide Arimannia.#

ARMARE Arma dare, Militem facere, Militare cingulum cingere.+

ARMARIA Diploma Friderici Imp. an. an. 1220.+

ARMARIA [Armarium], Bibliotheca. Vetus Interpres JuvenalisSat. 3. v. 219.+



page 367, image: s0367

ARMARIUS Custos Bibliothecae. Idem etiam qui in Ecclesiis et Monasteriis Cantor, vel Praecentor dicitur, cui librorum, praesertim Ecclesiasticorum, cura incumbit.+

ARMATA Exercitus, Gall. Armee.+

ARMATORIUM Locus, ubi arma induebant Factiones, vel earum armamentarium: [gap: Greek word(s)] meminit Cedrenus pag. 448.+

ARMATURA Armorum exercitatio, exercitium militare, quo milites Campidoctoribus instituebantur in campo.+



page 369, image: s0369

ARMATI Milites cataphracti, armis omnibus instructi; nostris Gens d'armes.+

ARMELLUM Vas Sanctorum, vel vinarium. Papiae. Infra Armillum scribitur eadem notione.#

ARMENTATUS Charta anni 1343.+

ARMERII Armorum fabricatores, factores, uti vocantur


page 370, image: s0370

a Senatore. lib. 7. for. 18. 19. Gal. Armuriers Occurrit haec vox in Const. Neapol. lib. 3. tit. 36. § 1.#

ARMICOLA Miles. Tabula fundationis Monasterii S. Severi in Vasconia, apud Marcam in Hist.+

ARMIDUCTOR Capitaneus in tractatu de Passione Domini, facta in urbe Atinensi.#

ARMIFACTOR Armorum fabricator. Victor Vitens. lib. 1. Et quia Martinianus armifactor erat. Vide Armerius Armerii.#

ARMIGAISON Vide Armilauza.#

ARMIGATUS 2. Regum cap. 6. vers. 4.+

ARMIGERI Scholarii, qui pro Palatio excubabant, sic forte dicti, quod instructi essent scuto, quod arma peculiari vocabulo appellasse Latinos observavimus.+



page 375, image: s0375

ARMILAUSA [Armelausa, Armilausia. Armilaisia, Armigaisia. Armilcasia], etc.+

ARMIDOCTOR Gloss. Graec. Lat. [Armiductor]+

ARMILLUM [Armillae, Armellum], ornamentum



page 376, image: s0376

ARMILLUM Vas vinarium, aptum ad portandum in humeris. Ita Ugutio. Gloss. Isid. Armilium, crater, vas vinarium. Gloss. Lat. Graec. [Armilium], [gap: Greek word(s)] .#

ARMINIA pellis. Vide Herminus.#

ARMISCARA Vide Harmiscara.#

ARMISPATHA Papias: Armillae proprie viroram sunt — eaedem et circuli, et brachiales, rotundae, id est, bogae, armissathae. Vide Bauga.#

ARMIZATUS Paratus, Ital. Armeggiato.+

ARMUS Vide Spatula.#

ARMUTIA Vide Almutia.#

ARNA Fori Oscae an. 1247. fol. 16.+

ARNALDENSIS Monetae species, Vicecomitum forte Leomaniae, quibus familiare fuit Arnaldi nomen.+



page 377, image: s0377

ARNALDIA Morbispecies; sed incerta, nisi forte alopecia fuerit. [Arvoldia]+

ARNALDISTAE Haeretici, ab Arnoldo Brixiano Clerieo appellationem nacti.+

ARNITUS Fredegarius Schol. cap. 64.+

ARNULPHINUS Monetae species, quae currebat in Provinciae Comitatu sub ann. 1465. valebatque ducato cum dimidio.#

AROAGIUM Facultas, ni fallor, linum vel cannabim in aqua macerandi et eluendi, a voce Gallica, Rouïr.+

AROLUS Genus retis, quo aves capiuntur. Describitura Petro de Crescentiis lib. 10. de Agricult. cap. 22.#

AROMATIZARE Odorem spargere, redolere, Joanni de Janua.+

ARONCALE Vide Roncale RUNCALIS.#

ARPA Gloss. Aelfrici: Arpa, Ae [gap: special sign] en- [gap: special sign] ea [gap: special sign] , idest, portaareae, juxta Somneri Glossar. Saxon. sed forte idem fuerit quod Haspa. Vide in hac voce, et in Arpa.+

ARPAGA Ugutio: Succinus, gemma quaedam, quam Graeci vocant electrum, fulvi et caerulei coloris, fertur arboris succus esse, et ob id dicitur succinus.+

ARPAGO Genus vasis. Unde Josephus: Fecit vasa aurea, ollas, caldarias, et arpagones. Ugutio.#

ARPATA Mensurae species. [Arpaxare]+

ARPENNIS Vide Arapennis.#

ARPETA corrupte pro Erpeta, seu Herpeta, ignis sacer, [gap: Greek word(s)] , Graecis: tumor exulceratus, a flavabile sincera proveniens.+



page 378, image: s0378

ARQUATURAE Forfices, Papiae. Notae Tyronis: Arquat. Arquatura. Vide Arcatura.#

ARQUEMIA pro Alchymia, seu Chymia, in Novellis Diffinitionibus Ordinis Cisterciensis distinct. 7. cap. 7.#

ARQUERIA Vide Archeria.#

ARQUINTALE Charta Willelmi D. Montispessulani an. 1103.+

ARQUITES Arcubus instructi, sagittarii. Acta S. Marcelli PP. lib. 2. cap. 4. n. 12.+

ARRARE Spondere. Erchempertus in Ducib. Benevent. c. 22.+

ARRAJATUS Instructus, ex Gallico, Arraye.+

ARRAMARE Arramire. Vide Arramitio Adrhamire.#

ARRANCANES Testamentum Sancii I. Regis Portugalliae erae 1217.+

ARREATOR Tabularium S. Juliani Brivatensis an. 1282.+

ARRECTATUS Vide Rectatus Rectare.#



page 379, image: s0379

ARRENTARE [Arentare], ad censum ponere, ad canonem annuum, vel ad emphyteusim pradium locare.+

ARREPTUS [Arrepticius], Daemoniacus, Italis, Arretizio, [gap: Greek word(s)] , apud Strabonem [gap: Greek word(s)] , apud Chrysost.+

ARRERAGIUM Vide Areragium.#

ARREVUM Vide in Tap ale.#

ARRIARE Vide Arratare.#

ARRIGARE Vide Andigare.#

ARRINGUM Vide Arenga.#

ARRIPAGIUM [Arrivagium]. Vide Adripare.#

ARRIVA Maleficii species. Charta Philippi Regis Francor. an. 1310.+



page 380, image: s0380

ARROBA Hispanis, Mensura Frumentaria, et liquidorum, hodie Arroba, Arrova, olei Arrova in Charta Hispanica, apud Colmenatezium in Histor.+

ARROGIUM Rivulus, Hispanis Arroyo.+

ARROTA Meminit Sandovallius in Episcopis Pampilonensib.+

ARROVA Hispanis mensurae frumentariae species, Amphora, Nebrissensi.+

ARRUMPERE Vide Rumpere.#

ARS Machina, unde Gallis, Artillerie.+

ARS Artes, Grammatica, Diomedes lib. 2.+



page 381, image: s0381

ARTICULA ars. Passio S. Mammarii: Anulinus dixit: O maleficiorum articula, ut talia in conspectu meo saciatis. Occurrit rursum semel ac iterum.#

ARSACIDAE Vide Assasini.#

ARSEDA Stella valde splendens, secundum Ugutionem.#

ARSENA Armamentarium, vulgo Arsenal: Italis Arzenale.+



page 382, image: s0382

ARSENOQUITA ex Graec. [gap: Greek word(s)] , masculorum concubitor.+

ARSINA [Arcina]. Charta Hugonis de Belpin Militis an. 1218.+

ARSINA Supellex quaevis, Occitanis. Synodus Nemausensis an. 1284.+

ARSINEUM Vestis mulieris rubei coloris et ardentis. Ugutio.#

ARSINUM Pondus 35. (granorum) Saladino de Ponderibus.#

ARSURA in Domesdei, dicitur auri vel argenti conflatio, purgationis ergo vel examinis.+



page 383, image: s0383

ARTABULARIUS Craticula, in Glossis Arabico-Lat.#

ARTAGIUM Charta Goffredi Comitis Cannarum an. 1105.+

ARTATOR Sanutus lib. 2. part. 4. cap. 8. Quilibet dictae gentis, quorum artatores, ex praerogativa ferreo baculo potiatur.#

ARTAVUS Liber Regulae Ordinis S. Victoris Parisiensis MS. cap. 18.+

ARTELABO Papiae, artificium laboratae vestis. Forte quasi arte laboratus. Fortunatus lib. 2. de Vita sancti Martini:#

ARTEMO Instrumentum arietis, in Glossis Isid. ubi artis quidam legendum putant.#

ARTEPTA Genus vasis, ut pugilla. Papias.#

ARTERIATUS Cujus fauces rheumatizant. Arteriatum, medicina, quae prodest meatui gutturis. Ugutio. Vide Rheumatidiare.#

ARTICULARIUS Gloss. Graec. Lat. MS. [gap: Greek word(s)] , Lemniscus, Articularius, Fasciola.+



page 384, image: s0384

ARTICULUS Super articulos manus prosterni, leviorum culparum satisfactio apud Monachos.+

ARTIDOCTOR Vide Ars.#

ARTIFICIARIUS Artifex, Gallis, Artisan, in Chronico Henrici de Knyghton pag. 2600.#

ARTIFICINA In qua artes exercentur, in Gloss. Isid. et apud Ugutionem.#

ARTIFICIUM Papiae, Praestigium, fallaciae, magisterium.#

ARTIGARE Vide Andigare.#

ARTIGRAPHUS Vide Ars.#

ARTILLATOR Machinarum, quas Artilleries dicimus, fabricator.+



page 385, image: s0385

ARTINUM Will. Armoricus in Philippo Aug. an. 1219.+

ARTISELLIUM Fragmentum Petronii: Decem partes dicit, librum ab oculo legit, threcium sibi de diariis fecit, artisellium de suo paravit, et duas trullas.+

ARTISTA Vide Ars.#

ARTITUS [gap: Greek word(s)] , in Gloss. Lat. Graec.#

ARTOCASEUS Joan. de Gallandia in Synonymis:#

ARTOCOPUS apud eundem Joan. de Gallandia: Panis, elaboratus ad opus Domini, Ugutioni.#

ARTOCREAS Papiae, Panis carnem continens; vulgo tortella, inquit Joannes de Janua.+

ARTONA Vita S. Severi Abbatis Agath. cap. 11.+

ARTOTYRITAE Haeretici in Galatia, sic dicti, quod panem et caseum offerant in sacrificiis, Philastr. et Papias.#

ARTOX Papiae, malus, reus. Forte atrox, malus, reus.#

ARTUATIM Membratim, in Gloss. Isid.+

ARTURUM exspectare, Proverbium apud Anglos, quorum credula adeo fuit olim fides, ut Arturum Regem denuo regnaturum persuasum haberent.+

ARTURIA terra. Vide Araturia Aratoria.#

ARVA femin. gen. Ager, interdum regio, provincia.+



page 386, image: s0386

ARVAS Papiae, Demens.#

ARVERIUM Charta Joannis Comitis Augi pro Abb. Ulterioris portus anno 1149.+

ARULA Craticula, in Gloss. Isid. Papiae, est patella carbonum, oraticula, vel vas aneum quadrangulum, in quo ignis ardet, vel in quo prunae, vel carbones asportantur.+

ARUM apud Occitanos, Territorium, forte pro arvum.+

ARUMARE Rumorem afferre, Papiae. Perperam [arvinare] Editum.#

ARUNDO Canalis, aqualiculus. Marcwardus Abbas Fuldensis:+

ARVINARE Gloss. Lat. Gall. Arumatus, Encraissie. Leg. Arvinatus, impinguatus, ut apud Joan. de Janua ab Arvina, pinguedo. Graecismus:#

ARUMPERE Vide Rumpere.#

ARUNCALE Vide Runcale.#

ARURA Ager satus, segetes ipsae. Gloss. Lat. Gr. Arva, [gap: Greek word(s)] .+



page 387, image: s0387

ARVUSCAMPUS quomodo arvus ager, apud Plautum Trucul. aratus.+

ASACIUM Contract. Datior. Bergom. lib. 7. c. 16. Idem quod asacium, seu calmoarium fiat secundum formam statutorum, etc.#

ARX Vide Arce.#

ASCALONIAE quae caepae Ascaloniae Plinio lib. 19.+

ASCELLA [Ascilla], [Assellia], [Axella], [Axilla], nostris, Aisselle.# [Ascellare]



page 388, image: s0388

ASCELLA pro assella, Asserculus, nostris Aisselle. [Axilia, Axila] +

ASCELLA pro ala, Gallis Aisle. Gregorius Turonensis lib. 2. Hist. cap. 16.+

ASCEMARE Contract. Datior. Bergom. lib. 8. 14. Item quod non possit ascemart, extrahi, vel diminui vinum de aliqua vegete. Ital. Scemare, est diminuere. Vide Semus.#

ASCENDERE Contradicere. S. Anselmus lib. 3. Epist. 10.+

ASCENSA Ascensio, festum Ascensionis Dominicae.+

ASCENSORIUM Gradus, quo ascenditur. Gloss. Saxon. Aelfrici: Ascensorium: [gap: special sign] ae [gap: special sign] en, id est, gradus, scala, a [gap: special sign] an, scandere.+



page 389, image: s0389

ASCENSUS Anastasius Bibl. in S. Hadriano PP. p. 116.+

ASCETAE Monachi, qui virtutem, continentiam, ac vitam angelicam excolunt.+

ASCETERIUM ex Graec. [gap: Greek word(s)] , Monasterium, locus exercitio et disciplinae virtutum destinatus: [gap: Greek word(s)] , Theodoreto lib. 6. et 10.+



page 390, image: s0390

ASCETRIAE Feminae continentes, quae a Monachabus differebant, ut Aceterium a Monasterio: a Monachabus scilicet, quae in solitudinibus domicilia habebant.+

ASCIARE Guibertus lib. 2. de Vita sua cap. 6.+

ASCIALUS Joan. de Gallandia in Synonymis:#

ASCICULUS Asciola, dolabra. In Glossis Isid.#

ASCINI ex Graec. [gap: Greek word(s)] , qui laribus et tecto carent, apud Ennodium lib. 9. Epist. 20.#

ASCITERIUM Vide Asceterium.#

ASCO Piscis species. Walafridus Strabo ad Grimaldum Capellanum de morte Wetini:#

ASCODROGITAE Haererici in Galatia, qui utrem inflatum ponunt, et cooperiunt in sua Ecclesia, et circumeunt eum insanientes potibus, non intelligentes, quod ait Salvator, utres novos sumendos, inque eos vinum novum mittendum, non in veteres.+

ASCOGEIRUS [gap: Greek word(s)] , Pons ex utribus confectus, qui describitur ab Anonymo de Rebus bellicis, subjecto Notitiae Imperii.+



page 391, image: s0391

ASCOMANNI Piratae, forte dicti ad instar Arabum Ascitarum, quibus id nominis inditum, quod utribus, seu naviculis, ex utribus confectis, piraticam exercerent, voce hybrida ab [gap: Greek word(s)] , utris, et man, homo: nam et ascum pro navicula usurpat Lex Salica.+

ASCOPA Joan. de Janua: Ascopa vas est aquaticum utripensile. [Ascupa]+

ASCOPERA idem quod Ascopa, marsupium. Lexic. Graec. MSS. Reg. Cod. 2062.+

ASCRIPTITII dicti Coloni, Agricolae, Villani, qui aliunde orti, in aliorum Dominorum villas et praedia pergunt, ibique eorundem licentiâ, sedes iuas figunt, et sub annui census conditione in caeterorum subditorum transeunt statum, et in album ascribuntur; ita ut perinde et ii distrahi et transferri queant una cum ipsis praediis, quae excolunt, unde et pro servis glebae habentur.+



page 392, image: s0392

ASCUS Navicula, scapha. Anglo-Saxonibus Asc.+

ASECARE Vide Amadere.#

ASECRETIS indeclinabile, seu a secretis, Secretarius, qui Procopio lib. 2.+



page 393, image: s0393

ASELLUS Machina bellica. Henricus Rosla in Herlingsberga:

ASEMUS ex Graec. [gap: Greek word(s)] . Tunicae asemae, apud Lampridium, sine clavo: [gap: Greek word(s)] , clavus vestis.+

ASIATIM Concilium Basiliense sess. 21.+

ASINUS Aimoinus Floriac. lib. 3. de Miraculis S. Benedicti c. 4. Gaufredus propter vires, nonpropter pigritiam, Asinus cognominatus.#



page 394, image: s0394

ASOLA Matth. Silvatic. in Pandect.+

ASPAGIUM [Aspatgium], Juris dominici species. Aspagium, apud Columbum in Historia Episcoporum Valentin. p. 199.#

ASPALDARE Charta Papiensis an. 1179.+

ASPARGIA [Aspergia], praestationis species.+

ASPERI [Aspri, Aspratura]. Latini Asperos numtnos vocabant, recenter cusos, necdum usu tritos et leves.+

ASPERGO Vestis faeminarum, vel vestium superfluitas, quod et Firma dicitur, unde Aspergineus. Ugutio.#

ASPERIOLUS Miechovius in Hist. Polon. lib. 4. c. 4. ad. an. 1298.+

ASPERNABILIS Contemptor. Capitolinus de Maximo: Moribus aspernabilis. Vide Salmasium.#

ASPERNAMENTUM Collatio Legis Mosaicae tit. 5.+

ASPERSORIUM Vas, in quo aqua est benedicta, quo plebs in Ecclesia aspergitur, in Statutis antiq.+

ASPICERE Pertinere, spectare. Vetus Notitia apud Guichenonum in Probat. Hist. Bressensis pag. 225.+



page 395, image: s0395

ASPICUUS Conspicuus. Ausonius Epist. 24.#

ASPIDICAE Vncini, incastraturae, fimbriae, catenulae, Papias.#

ASPITA Ruina, in Gloss. Isid. et apud Papiam.+

ASPRATILES pisces, pisces saxosi, [gap: Greek word(s)] , Papiae.+

ASPRATURA [gap: Greek word(s)] , in Gloss. Negotiatio argentariorum, sive ipsa permutatio. Vide Salmasium de Usuris pag. 454. 492.#

ASPREDO pro Asperitas. Usurpant auctor de Montibus Sina et Sion, et Celsus lib. 5. c. 27.#

ASPRIO Monetae species. Vetus Charta plenariae securitatis, exarata Ravennae sub Justiniano, apud Brisson. lib. 6.+

ASPRITUDO Vide Asper.#

ASPRUM Vita B. Berardi Episcopi Marsorum in Prologo, apud Ughellum tom. 1. p. 966.+

ASSA Meminit Rocchus Pirrus in Notitia Ecclesiae Cephalitanae sub an. 1304. [Assagium]+

ASSAITUM Bitumen, Ugutioni. Ita MS. sed legendum videtur [aspaltum], vel [asfaltum], ex Ital. Aspalto et Asfalto, et Graeco, [gap: Greek word(s)] .#

ASSALIRE Vide Adsalire.#

ASSARIUM Assis, vel nummus. Gloss. Assarium [gap: Greek word(s)] .+



page 396, image: s0396

ASSARTUM Vide Essartum.#

ASSASINI Populi, qui habitabant in Montibus Phoeniciae in terminis Damasci, Antiochiae, et Halapiae, munitissimaque habebant castra. [Assisini]+

ASSASI Vide Assasini.#

ASSATH Purgationis species apud Wallos seu Cambro-Britannos quâ 300.+

ASSECULA pro Assecla. Glossae Isidori: Assicla, Bucellarius homo. S. Isidorus S. Torquato:#

ASSECULARE Comitari; Assecula, Comes, a Sequor. Guibertus lib. 2. de Vita sua c. 1. Largissimo jam discipulorum asseculante conventu, etc.#

ASSECURARE [Adsecurare], Pignore vel fidejussione interposita securum facere, Gallis Asseurer, donner seurete.+



page 397, image: s0397

ASSEDARE Vide Assidere.#

ASSEDIARE Vox Italica, Obsidere, oppugnare, Gall. Assieger.+

ASSEGIA Piscis species, Occitanis forte nota, in


page 398, image: s0398

Charta Raimundi Comitis Tolosani an. 1181. apud Catellum in Hist. Comitum Tolosae p. 216.#

ASSELLARE Vide Sella.#

ASSEMBLATA illicita; est trium aut plurium in unum locum conventus, ad illicitum aliquod violenter perpetrandum. [Assemblatio, Assemblea]+

ASSENNATIO Assignatio, addictio, Gall. Assignation.+

ASSENTANEUS Consentiens, in Gloss. Isidori: Consentaneus.+

ASSENTIAE ab assentio, tis, id est, assentationes, adulationes. Papias.#

ASSERTOR Advocatus, causidicus. Vetus Judidicatum sub Carolo M. apud Catellum lib. 5.+

ASSENSOR Vide Accensare Accensa.#

ASSESIA retis, Positio, vel jactus retis in fluvio.+

ASSESSOR qui tributa peraequat vel imponit. Vide Assidere.#



page 399, image: s0399

ASSETARE Lib. Datior. Bergom. lib. 1. cap. 88. Dictam quantitatem immediate assetare ad partitum etc. Assetatura, ibid Ex Assidere. Vide Assisa.#

ASSEWIARE ex Gall. Asseicher, Siccare, desiccare. Charta Regis Edw. III. Regis Angl. to 2. Monast. Angl. p. 334.+

ASSIDEI Vide Assasini.#

ASSIDELA Mensa, juxta quam sedemus. Ugutio. Vide Cillaba.#

ASSIDERE [Assedare, Assessus, Assessio, Assessor].+

ASSIDERATUS Vide Sideratus.#

ASSIDUARE de eo, qui assiduus est in re aliqua, apud vet.+

ASSIDUITAS Residentia, quae debetur a Canonicis, seu aliis Beneficiatis, in suis Ecclesiis.+



page 400, image: s0400

ASSIGNATURAE Acta Martyrii S. Vassii Santonensis n. 4.+

ASSIMETRA Nomen generale omnium mansorum adjacentium villae, vel civitati, ab assideo, et metros, mensura. Ita Breviloq. Alia videtur notione usurpasse Archithrenius lib. 3. cap. 8.+

ASSIMULARE Gall. Assembler, mettre ensemble, simul cogere, colligere. Claudianus lib. 2.+

ASSINSIUM Herba amara. Vetus Glosl. Lat. Gall. MS. ex Bibl. Thuana: Hoc assinsium, gloigne.+

ASSINUS Mensurae frnmentariae species, vulgo Aissin. Charta Philippi Regis Franc. an. 1308. ex 2. Regesto ejusdem Regis n. 9. in Tabulario Regio: 84.+

ASSIRTUS Anastasius in S. Hilaro PP. p. 28.+

ASSIS Pecunia quaevis. Assis publicus, Pecunia publica, quae in Fiscum infertur, apud Senatorem lib. 12. Epist. 15.+

ASSIS Assiatus. Lex Longobard lib. 1. tit. 25. §. 30.+



page 401, image: s0401

ASSISA et [Assisia], Littletoni sect. 234.+



page 405, image: s0405

ASSISINI Vide Assassini.#

ASSISTERIUM Vide Asceterium.#

ASSISTRIX Comes. Hericus Rosla in Herlingsberga: Gloria constantis assistrix, mulcta fugati.#

ASSOCIARE Comitari, Accompagner. Acta Alexandri III. PP.+

ASSNASARE [Assuasare]. Leges Alvredi Regis Westsaxiae cap. 39.+



page 406, image: s0406

ASSOCIUS Consocius, consors, contribulis, confredustus. Ita Ugutio. Vide Associare.#

ASSOLARE Vide Adsolare.#

ASSULA pro Astula, Fragmentum; Joanni de Janua, id quod cadit de ligno, cum dolatur. Henricus Monachus de Miraculis S. Germani Autisiodor. Episcopi cap. 30.+

ASSULTUS Vide Adsalire.#

ASSUMMARE Gall. Sommer, in summam totalem redigere. Vide Abbatum S. Albani: Summa debitorum ad 600. inarcas est assummata.#

ASSUMPTIO Dies mortis Sancti alicujus, quo scilicet ejus anima in caelum assumitur.+

ASSUNATA Expeditio militaris. Charta Alphonsi III. Regis Portugalliae an. 1289. apud Brandaonum to. 4. Monarch. Lusitan. pag. 179. v.+

ASTA Modus agri. Vetus Notitia, apud Perardum in Tabulis Burgundicis p. 108. [Astadius]+

ASTAGIUM Charta Ludovici VI. Reg. Franc. an. 1108.+



page 407, image: s0407

ASTALIUS Lex Longobard. lib. 1. tit. 1. §. 6.+

ASTANEA In supellectile Casinensis Ecclesiae vendita pro redemptione captivorum, recenset Leo Ost. in Chronic. Casin. lib. 1. c. 58.+

ASTARIA Maritima, campus planus mari adjacens. Sanutus lib. 2. part. 4. c. 25.+

ASTATICUM idem quod stagium, mansio, residentia. Charta Rogerii Vicecomitis Biterrensis an. 1194. apud Catellum lib. 4.+

ASTEDUM Vide Hastedum.#

ASTHELBLINC Charta Grodegangi Episcopi Metensis an. 765.+

ASTELLA Vide Astula.#

ASTERII Acta Capitul. Ecclesiae Lugdun. an. 1343. Concesserunt D. Hugoni de Georgio officium Asteriae, cum omnibus juribus et Franchesiis.#

ASTERIUM Tabularium Majoris Monasterii: Totum mariscum eorum de Angulis, sicut asterio Chaionis fluminis, at que asterio Sanctae Mariae clauditur.#

ASTILE seu [Hastile], baculus longior, cui crux, quae defertur in Processionibus, infigitur. Leo Ost. lib. 2.+

ASTILLA Anastasius in Leone III. pag. 127.+

ASTIPULATOR in Ordine Romano dicitur is, cajus licentia et consensu virgo religionis habitum sumit.#

ASTO animo, saepe occurrit in Leg. Longobard. voluntarie, doloso et malo animo. Lib. 1. tit. 9. §. 13. tit. 56. §. 7. tit. 19. §. 1. tit. 23. §. 4. tit. 24. §. 4. tit. 25. §. 44. lib. 2. tit. 21. §. 5. tit. 55. §. 12.+



page 408, image: s0408

ASTOLIGIT Quod in animo iniquo quaeritur, Ugutioni MS. In Cod. Navarraeo: Astor, voluntarie. Astogilt, quod in animo iniquo quaeritur. Ex eodem fonte, ac Asto animo.#

ASTOPATUS seu potius [Estopatus], ex Gallico Estouppe, quasi dicas stuppâ obstructus. Regiam Majestatem lib. 2. c. 72. §. 1.+

ASTRABA Tabella, ubi pedes requiescunt, in Glossis Isidori et apud Papiam.+

ASTRAGUS Alexander Jatrosophista MS. lib. 2. Pass. cap. 66.+

ASTRARIUS Vide Astrum.#

ASTRIHILTHET Leges Edwardi Consessoris c. 30.+

ASTRINGA Charta fundationis Monasterii Salvensis Dioecesis Nemausensis an. 1029. apud Catellum in Comitibus Tolosan. lib. 1. c. 17.+

ASTROSUS Malo sidere natus. Astrosus, Lunaticus. Isidor. in Gloss. et in Orig. lib. 10. et ex co Ugutio.#

ASTURCO Vide Asturcus.#

ASTRUM Bractonus lib. 4. Tract. 3. c. 11.+



page 409, image: s0409

ASTULA Segmentum. Servius Danielis, et ex co Isidorus lib. 17. Orig. c. 6. [Astella, Hastula]+

ASTUR [Asturco, Asturcus], etc, Accipiter major, qui Astur Julio Firmico dicitur, Astor, Italis; Autour, Gallis; Astou Occitanis.# [Austur, Austorius, Ostorius]



page 410, image: s0410

ATALAIA Specula, vox Hispanica. Fori Leirenae: Atalaiam in hoc primo anno totam teneat Rex, et aliam medietatem moratores.#

ATALLIA Vide Tallia.#

ATAMBOR Vide TamburlumTabur>.#

ATANULUM Genus vasis, Isidoro in Glossis.#

ATARECA Vetus Charta donationis Hispanica apud Sandovallium: Mea divisa et meos atondos, id est, mea sella Morzerzel cunisuo freno, et mea espata, et mea cinta, et meas espulas, et mea ataereça, cum suae hasta, et alias meas espulas labratas, et meas loricas, et meos elmos, et alias espatas quae non sunt labratas et meas atareças, et meos cavallos, et meos mulos, et meos vestitos, et alias meas espolas, et alio freno argenteo, quantum potueritis invenire.#

ATEGAR Telum Saxonicum, cujus meminit Florentius Wigorn. pag. 211. 2. Edit. sub an. 1040.+

ATELABUS S. Hieronymus in illud Esaiae cap. 33.+

ATENIA pro Antilena, apud Thwrozium in Carolo Rege Hungar. cap. 99.#

ATERGUS Retro, [gap: Greek word(s)] , in Glossis Lat. Graec.#

ATH [Atha, Athe], voces Anglo-Saxonicae: Juramentum, Anglis Oath: Praesertim vero ita appellatur purgatio per sacramentum. Leges Ethelredi Regis cap. 1.+

ATHABIA Charta Lusitanica apud Brandaonum in Monarch. Lusitan. to. 3. p. 353.+



page 411, image: s0411

ATHAGIL Graecis [gap: Greek word(s)] , seu imaginatio. Constantinus African. de Vita et spiritu p. 312.+

ATHARGRATI Lex Bajwar. tit. 3. cap. 1. §. 4.+

ATHAUDREGIL Vide Taudregil.#

ATHENASI qui aliis [Athanati], apud Tudebodum lib. 2.+

ATHERA Cassianus Collat. 15. c. 10.+

ATHLANA Fragmentum Petronii: Athlanam in ingenuum nasci tam facile est, quam accedere isthoc.+

ATHISCAE lib. 3. Esdrae cap. 2. Libatoria argentea duo millia quadraginta, athiscae argenteae 30. phialae aureae 30.+

ATIA [Atya, Aatia], Odium: ex Anglosaxonico forte ha [gap: special sign] un [gap: special sign] , odium, invidia: unde Anglis Hate, malitia, et Germanis, Haet, odium, et Italis, Astio, invidia: vel potius a Graeco [gap: Greek word(s)] , nocumentum. [Acia]+



page 412, image: s0412

ATILLUS Astutus, expeditus, Ugutioni. Forte [Artitus].#

ATINA Charta Constantiae Boemundi Antiocheni Principis viduae an. 1117. apud Ughellum tom. 7. Ital. Sacr. p. 668.+

ATORNARE Instruere, adornare, nostris olim Atourner. Bernardus Monach. in Consuetud. Cluniac. MSS. cap. 53.+

ATRABATICAE vestes, Atrabatica saga, birri Atrabatici, ab Atrebatibus in Gallia dicuntur, ut censet Salmasius ad Pollionem, licet Suidas, vetus Lexicon Regium Cod. 2062.+



page 413, image: s0413

ATRAMENTALE in Gloss. Lat. Gr. [gap: Greek word(s)] . Atramentarium, [gap: Greek word(s)] #

ATRIAMENTUM Incinctus, terrae continentia; Gallis, Pourpris, Etendue de terre. Formulae veteres Bignonii n. 43.+

ATRITUDO Nigredo, [gap: Greek word(s)] , in Gloss. Gr. Lat.#

ATRIUM Latinis Scriptoribus est area ante aedem portibus et columnis cincta, unde et Peristylium et Impluvium, dicebatur: [gap: Greek word(s)] Graeci etiam vocarunt, quod sub dio esser.+



page 414, image: s0414

ATTACATURA Vox Italica. Charta an. 1160. apud Ughellum tom. 7. Ital. Sacr. p. 575.+

ATTACHIARE [Attachiator, Attachiamentum], voces forenses, apud Anglos et Scotos Leguleios frequentes, a Gallico Attacher deductae.+



page 415, image: s0415

ATTAEDIARE Taedio afficere, apud Joan. Majorem de Gestis Scotorum lib. 2. cap. 1.+

ATTAINTUS [Attainctus], Vox fori Anglici et Scotici; Criminis convictus: Galli dicunt, Atteint et convaincu. Leges Baronum Scotic. c. 83.+

ATTAMINARE [Adtaminare], pro Contaminare. Gloss. Isid. Attaminat, inquinat.+

ATTANUBA Genus vasis, Papiae.#

ATTEMERARE pro Temerare. Frodoardus de Pontific. Romanis in Calisto:+

ATTASSARE Vide Tassare Tassus.#

ATTEGIA Aedicula, ab adtogendo, quod est [gap: Greek word(s)] , inquit Salmasius, [gap: Greek word(s)] . [Attigia]+



page 416, image: s0416

ATTELATUS equus, et Distelatus, in Charta Henrici Abbatis Fiscanensis; id est, ad carrum aptatus, et ex carro sublatus: Gallis, Cheval attelle et destelle. Vide Namium.#

ATTENSATICUM idem quod Tensamentum. Jus Vicentin. lib. 1. p. 121. Nec praesumat alicui forensi praestare aliquid ratione attensatici, sive protectionis, etc.#

ATTERMINARE Intra terminos et fines alicujus regionis ponere.+

ATTERRAMENTUM Gall. Atterissiment, in Edicto Henrici II. an. 1554. art. 6. Alluvio in Tabul. Abb. S. Dionysii an. 1294.+

ATTICA Vide Anax.#

ATTICINARI Ad ignem titiones advicinare. Joanni de Janua. Attiser le seu.#

ATTIFICIUM Libertates Castellinovi in Biturigib. an. 1258. apud Thomasserium in Consuerud. Bituric. c. 83.+

ATTIGUUS Adjacens, proximus. Anastasius in S. Innocentio: Possessionem Fundanensem cum adj acentibus attiguis.+

ATTILLAMENTUM Instructio, instructus, apparatus: Italis, Attillatura. Fleta lib. 1. cap. 25. §. 9.+

ATTILLIA Utensilia, instrumentum rusticum, Gall. Outils. Charta Edw. I. Regis Angl. apud Guiliel. Prynneum in Libertat. Angl. Tom. III. p. 312.+

ATTINCTA Vide Attaincta.#

ATTINERE Caesarius Heisterb. lib. 6. cap. 5.+

ATTITULARE Adscribere. Charta Conradi Episcopi Pataviensis an. 1156.


page 417, image: s0417

Dedicare, consecrare. Titulum libro apponere, dare+

ATTOGATIO Glossae veteres: Attogatio, Paradisis: [gap: Greek word(s)] emendat Casaubonus: id est, toga, quae tunicis superinduitur.#

ATTORNATUS Vide Atturnatus.#

ATTRACTARE Attrahere, persuadere, Gall. Attirer. Leges Luithprandi Regis Longobard. tit. 94. §. 2. De illa muliere, quae se turpiter attractare permittit, etc.#

ATTRACTUM Vide Adtractum Adtrahere.#

ATTRACTUS idem, qui Contractus, mancus, membris captus, Italis Attratto, ritr acto, storpiato, impedito delle membra.+

ATTRACTUS Facultas, quam habet dominus feudi, retinendi homines alterius dominii, ita ut a propriis dominis repeti non possint.+

ATTRACTUS in Jure Hungarico, Reus, cui li. intenditur; in jus tractus, Elo ideztetot.#

ATTRONCARE Libertates MSS. villae S. Desiderii in Campania an. 1228.+

ATTURNATUS [Atturnare, Atturnamentum, Attornatus], etc. Voces forenses.+



page 418, image: s0418

ATZEMBLARIUS Vide Azemularius.#

AVAGANT Usatici Barcinonenses MSS. c. 101.+

AVALARE in mari, aut fluvio, deorsum navigare, vel e montibus aut collibus descendere. Aval enim nostris est locus inferior, depressus. Charta Philippi Aug. Reg. Francor. an. 1207. apud Duchesn. in Normannicis pag. 1063.+



page 419, image: s0419

AVALTERRAE Matth. Paris an. 1249. p. 516.+

AVANTAGIUM Facilitas, opportunitas: ex Gallico, Avantage. Fridericus II. Imp. lib. 2. de Arte venandi cap. 5.+

AUBANI Aubena. Vide Albanus Albani.#

AUBERGOTUM Vide Halbergum.#



page 420, image: s0420

AUCA Anser, Occitanis Auc, Auco, Auqueto; Italis, Occa, nostris, Oye.+



page 421, image: s0421

AUCARIUS in Legibus Hungaricis, Perjurus, Hungaris Ludas.#

AUCONES Incantatores, vel vicini, in Glossis Isidori, ubi legendum divini. Aucones enim intelligit, qui per aucarum seu avium volatum divinant, et ariolantur.#

AUCTARE Constringere, in Glossis Isid. ubi videtur leg. anctare, ab angere.#

AUCTENTUM Vita S. Adalberti Episcopi Pragensis cap. 34.+

AUCTIONARII Gloss. Lat. MS. Regium Cod. 1013.+

AUCTIONATOR in Gloss. Lat. MS. Regio: Qui auctionem facit.+

AUCTOR apud Latinos Scriptores et IC. dicitur dominus rei, vel venditor, qui rem vendit, dominumque illius habere se profitetur, probatque.+



page 422, image: s0422

AUCTORALITER perite. Hartmannus in Vita S. Vviboradae: Decantare coepit tam efficaciter et auctoraliter, ut non in ordine Versuum, vel in proprietate serinonum, — Sacerdote inferior videretur. [Auctorabiliter]+

AUCTORARE Se in servum accepto pretio dare, vel se ad ludum gladiatorium pretio addicere. Gloss. Lat. Gr. Auctoratus, [gap: Greek word(s)] .+

AUCTORITAS Diploma Regis, Imperatoris, summi Pontificis. Gloss. Lat. Graec.+



page 423, image: s0423

AUCTORIZARE Joanni de Janua, est affirmare, seu potius confirmare. Sigebertus Gemblac. in Vita S. Sigeberti Regis Austras. cap. 3.+



page 424, image: s0424

AUCTORIZABILIS Receptus. Chronicon Mauriniacense lib. 3. Electionem, quam irritam, apud nos esse per litteras innotuimus, nobis quasi auctorizabilem praesentatis?#

AUCTORIUM Joanni de Janua: Illud quod additur rei mensuratae, cum venditur: est etiam cibus, qui mensae vacuatae super additur. [Auctarium]+

AUDACITER audacter. Glossae MSS. ad Canones Concilior.+

AUDIENTES dicti Scriptoribus Latinis Ecclesiasticis, qui Graeci [gap: Greek word(s)] , vel, quod antequam ad Baptismum admitterentur, fidei Christianae erudirentur mysteriis: vel, quod priusquam sacra fieret Liturgia, Scripturas audirent, ut est in Canone 21.+

AUDIENTIA Judicium. S. Hilarius in fragm. p. 6.+



page 426, image: s0426

AUDIRE Judicare. Appendix Codicis Theodos. a Sirmondo edita Constit. 18.+ pro velle.

AUDITORIALIS Scholasticus, Patronus, Advocatus, qui in Auditoriis, seu judiciis publicis pro clientibus perorat: qui Scolasticus Forensis in Concilio Sardicensi, Scolasticus Jurisperitus, Augustino Tract. 7.+

AUDITOR Judex: audire enim judex, Praefectus urbi, Praeses dicitur, qui cognoscit, judicat, in l. 6. D. de Dote leg. l. 12. D. de Instrum.+



page 427, image: s0427

AUDITORIUM sacrum habere, qui judices dicerentur, docet Scholiastes Juliani Antecess. in Constit. 17. c. 63.+



page 428, image: s0428

AVELLANARIUS Nux avellana arbor, Gallice, Avelinier, in Capitulari de Villis c. 70.#

AVENAGIUM in veteri Charta apud Argentreum in Hist. Britann. p. 307.+



page 429, image: s0429

AVENTARE Ugutioni Avenas eradicare, Papiae, truncare, et eradicare. Leg. forte [Avenare].#

AVENTURA Eventus, Gallis Aventure. Wilbrandus ab Oldeborg in Itiner.+

AVERAGIUM Vide Averium.#

AVERARE Probare verum esse, Averer, Verifier: Italis Auverare, confirmare, et pro vero affirmare. Usatici Barcinonenses MSS. cap. 49.+



page 430, image: s0430

AVERCORNE Frumentum quoddam censuale, tenentium sive vasallorum opera, jumentis scilicet ac plaustris, ad granarium vel horreum Domini deferendum, in Charta an 1263.+

AVERGARIA Modus agri, apud Campanos nostrates.+

AVERUM [Averium, Avere, Averius], etc.+



page 431, image: s0431

AVERTA in leg. 12. Cod. de Cursu publ. l. 47. 48.+

AUFUGARE idem quod Fugare. Vide in hac voce.#

AUGA Vide Auca.#

AUGIA Campus pascuus amni adjacens, vel amne circumfusus, ex Germ. Au, vel Aw.+

AUGMENTARE Glossae veteres MSS. ad Canones Conciliorum ex Bibl. Reg. ad can. 13.+

AUGTIONES Minores aucae, anaticulae. Tabularium S. Remigii Remensis: Summa volatilium, augarum 87. augtion. 48. pullorum 156. pulliculorum 182. vascula apum 21.#

AUGURIOSUS Augur, Parminius Abbas in


page 432, image: s0432

Excerptis de sacris Scripturis: Omnia Phylacteria diabolica, Praecantatores, sortilegas, Karagios, aruspices, divinos ariolos, magos, maleficos, auguriosos, tempestarios, et cuncta alia mala cum supradicta ingenia diabolica nolite credere.#

AUGUSTALIS qui et Praesectus Augustalis, cui Aegypti ad similitudinem Proconsulis, lege sub Augusto lata, imperium datum est.+

AUGUSTALIS Nummus aureus Imperatorum Occidentis, dictus quasi moneta Augusti, a Friderico II. primum cusus. Chronicon Richardi de S. Germano an. 1231.+



page 433, image: s0433

AUGUSTALITER Charta Caroli Calvi apud Puricellum in Monumentis Basilicae Ambrosianae p. 223.+

AUGUSTAS Amplitudo, in Glossis Arabico-Lat.#

AUGUSTATICUM Donativum Augusti, largitio publica ab Imperatore populo aut militibus facta.+



page 434, image: s0434

AUGUSTEA Charta, quae ab Augusto mittitur, vel genus chartae, sic dictum in honorem illius. Joan. de Janua.#

AUGUSTEUM Genus marmoris album, tempore Augusti primo inventum. Ugutio.#

AUGUSTUS Charta Communiae Incrensis an. 1158. ex Tabulario Incrensi pag. 71.+

AVIA Charta Alemannica Goldasti cap. 17. Ego igitur Toto ad Monasterium S. Galli dedi in praesato loco 4. injuchos, et vineam in avia, unius hominis labore procurandam.#

AVIARIUM [gap: Greek word(s)] , in Gloss. Lat. Graec. et in Regula S. Isidori cap. 19.+

AVIATICUS Vide Avius Avistupor, et aliqua in veteri Charta apud Puricellum in Basilica Ambrosiana p. 429.#

AVICINARE Accedere. Praefatio Aelfredi Regis ad versionem Orosii: Post Burgenlandiam avicinavimus ad terram dictam, etc.#

AVICULARIUS Officium in Coquina Regia, in Ordinat. Hospitii S. Ludov. Regis an. 1261. in alia an. 1285.+

AVIDERE Avidum esse, [gap: Greek word(s)] , in Gloss. Gr. Lat.#

AVINENTIA Conventio, conniventia. Fori Aragon. lib. 8. tit. de Donation. Non possit—nec pactum, compositionem, vel avinentiam sacere nobiscum, aut cum aliquo alio, etc.#

AVINUM quasi extra vinum, id est, aqua mixtum. Joan. de Janua.#

AVIONES Avi, progenitores. Chronicon Novalicense cap. 18.+

AVIRUNATUS Remus, quo navis impellitur, quem Aviron dicimus. Charta Simonis Comit. Northampton. in Monastico Angl. tom. 1. pag. 850.+

AVIS Chron. Virdunense Hugonis Abbatis Flaviniac. parte 2. cap. 7.+



page 435, image: s0435

AVISARE Vide Advisare.#

AVISTUPOR Terriculum avium in hortis: Priapus. Vitruvius lib. 7.+

AULA Curia Baronis, in veteri Rotulo apud Spelmannum: Aula ibidem tenta tali die, etc.#

AULAICUS pro Aulicus. Tabularium Brivatense ch. 437. Si autem Abbas, aut Comes, Aulaïcus, aut Clericus, etc.#

AULARIUS Aulicus, Palatinus, in Glossis Isidori. [gap: Greek word(s)] vero apud Hesychium, [gap: Greek word(s)] , idem qui Ostiarius, vel Atriensis.#

AULATICAUM aulaeum, Tapisserie. Testamentum


page 436, image: s0436

Arnaldi Archiepisc. Narbonensis an. 1149.+

AUMARIUM Armarium, Gallis, Aumaire. Gloss. Aelfrici: Aumarium, vel armarium, aelce [gap: special sign] c [gap: special sign] nne [gap: special sign] caepe hu [gap: special sign] . Fulgentius Placiades: Aumarium dicitur locus secretus publicus, sicut in theatris aut circo: unde et Petronius Arbiter ait: In aumarium memet ipsum conjeci.+

AUMENTARE pro Augmentare, occurrit in veteri Codice Victorino.#

AUMUCIA Vide Almucia.#

AUNCIATUS Antiquus, ex Anglico Auncien, Galli Ancien dicunt. Brompton l. 2. c. 24. §. 6.+

AUNICULA Auctio minor supra fundum, in Glossis Isidori. Forte [Auctiuncula].#

AVOCULUS idem quod abocellus, de qua voce supra.+

AVOLORII bona, in Foris Aragonensibus dicuntur illa, quae sunt acquisita ex successione parentum vel consanguineorum.+

AVOLTA Gall. Voute, Concameratio, tholus.+

AVORTARE Abortare, Abortum edere, Gall. Avorter, Lex Wisigoth. l. 6. tit. 3. §. 2.+

AUPASTA Vide Aucipasta Auca.#

AURA Tempestas, ventus vehementior. Gloss. Lat. Gr. Aura, [gap: Greek word(s)] .+



page 437, image: s0437

AURA Vetus Custumarium de Ickam manerii in Cantio apud Somnerum in libro de Gavelkind p. 74. Et isti Cotarii nusquam capient auram, nisi apud Ickam, vel Erembling.#

AURARIA ars, in Vita B. Tiemonis apud Tengnagelium. Proc. aurariarum, in veteri Inscript. Collegium aurarianum, in alia 12. 6.+

AURARII in Glossis MSS. Laudatores, vel fautores, vel adulatores: qui auram captant, id est, favorem; vox Latinis hac notione sat frequens. Vide Salmasium ad Vopiscum p. 409.#

AURATOR [gap: Greek word(s)] , in Gloss. Graec. Lat.#

AUREA Vide Frigdora Frigdorae.#

AUREALE Ugutioni Oreler, quod ad aurem ponitur, et aureale quidam vermis orelere, quia libenter intrat aurem. Ebrardum Betun. c. 11.+

AUREARII Charta Ottonis M. Imp an. 950.+

AUREOLA Joanni de Janua, est praemium quoddam merito redditum.+

AURICABEO Vide Anclabeo Andecabeo.#

AURICINDUS Artifex, qui scindit aurum. Ugutio.#

AURICULARE Auribus aliquid insusurrare. Thomas Walsinghamus p. 262.+

AURICULARE Gall. Oreiller, Pulvinar, pulvinus. [Auricularium]+



page 438, image: s0438

AURICULARES Blandinus Monach. in Miraculis S. Agathae c. 1.+

AURICULARIS Secretorum conscius, Consiliarius, Galli dicimus, Qui a l' oreille du Prince.+

AURICULARIUS [gap: Greek word(s)] , in Gloss. S. Benedicti. Gloss. Lat. MS. Regium et Isidor.+



page 439, image: s0439

AURIFEX in Pacto Legis Salicae tit. 11. §. 6.+

AURIFILUM Filum aureum, Fil d' or. Visitatio Thesaurariae S. Pauli Londinensis an. 1295.+

AURIFLAMMA Oliflamma, Oloflamma, Aurea flamma, vexillum fuit proprium Monasterii Sancti Dionysii in Francia, quod Monachi in bellis, quae pro bonorum, aut privilegiorum tuitione suscipere cogebantur, suo deferendum Advocato porrigebant, qui illud ex Abbatis manibus, certis precibus ad id ab eo recitatis, ex Sancti monumento, cui appensum erat, acceptum, in praeliis, tanquam Ecclesiae et Monasterii signifer praeferebat: hic enim primus fuit Auriflammae usus.+



page 441, image: s0441

AURIFRIGIA [Aurifrisia, Aurifrisum], Fimbria aurea, limbus aureus, Gall. Frange d' or: neque enim hisce vocabulis intelligitur opus Phrygium auratis filis intextum, quod volunt viri docti. [Aurifrasium]

AURIGRAFUS Ugutioni de Joanni de Janua, qui auream scriptur am facit.+

AURILEGIUM Locus, ubi reponitur aurum, scilicet thesaurus: ubi legitur, id est, colligitur aurum. Ugutio et Joan. de Janua.#

AURILEGULUS Qui aurum e fodinis eruit: in l. 5. C. de Metallis et Metallar. et l. 9.+



page 442, image: s0442

AURIPERCUSSOR Aurifaber, in Tabulario S. Genovefae Paris. an. 1285.#

AURIPETIA Fragmentum ex auro, Piece d' or, vox composita ex petia, Gall. Piece. Anastasius Biblioth. in Benedicto III. p. 206.+

AURIPICTUS Auro pictus. Monasticum Anglic. to. 3. p. 333. Caput S. Gamalielis auripictum, cum lapidibus circa humeros insertis.#

AURIS Aurium abscissio, et incisio, fuit olim inter poenas a Legibus receptas: nam templorum et rerum sacrarum spoliatoribus aures findebantur, Legib. Saxonum.+



page 443, image: s0443

AURISAMITUM Vide Examitum Exametum.#

AURISCALPIUS Auctor Praefationis in Marcellini et Faustini libellum precum: Quem in tantum matronae diligebant, ut matronarum auriscalpius diceretur.#



page 444, image: s0444

AURISCIDUS Qui scendit aurum. Jo. de Janua.#

AURISIA ex Gr. [gap: Greek word(s)] , Caecitas, tenebrae. Alanus de Insulis contra Valdenses cap. 48.+

AURIZUM pro Obryzum. Chronicon Novalic. 1. 5. Pocula erant auro aurizo plena balsami.#

AUROBRUSTUS Vide Brusdus.#

AUROCHALCUS pro Aurichalcus. Anastasius in S. Silvestro PP. Fecit autem candelabra aurochalca in pedibus 10.#

AUROCLAVUS pro Auroclavatus apud veterem interpretem Juvenalis Sat. 6.+

AUROCLUSUS Vide Inclusor.#

AUROLENTUS Auro plenus, Isoni Magistro ad Prudent.+

AUROR Aureus fulgor. Henricus Rosla in Herlingsberga:#

AUROSUS Opimus, [gap: Greek word(s)] , in Gloss. Graec. Lat.#

AUROTEXTILIS Pannus auro textus, Gall. Drap d' or, tissu d' or. Anastasius in S. Vitaliano: Obtulit super altare illius pallium axrotextile. Apud cundem pag. 36. 37.+

AURUM Aurum ad Responsum, quod destinarum est ad perferenda in provincias per veredos Responsa, seu mandata Principum, vel quod Responsalibus dabatur.+



page 445, image: s0445

AUSARE Nominare Ugutioni.#

AUSBERGOTUM Vide Halsbergum.#



page 446, image: s0446

AUSCULTARE et [Ascultare] dicuntur Monachi, qui priusquam in Ecclesia quod sibi injunctum est, legant, recitent, vel canant, coram eo, cui id curae incumbit, Lectiones suas recitant, et ab ipso non modo seriem Lectionis accipiunt; sed etiam, quo illa vocis tono recitanda sit, docentur. Lib. Ordinis S. Victoris Parisiensis MS. c. 34.+

AUSSORINGHE Consuetudines Arkenses ann. 1231.+

AUSSUS [Ausus] Tabularium Abbatiae Gonchensis in Ruthenis ch. 362.+

AUSTORIUS Vide Austur.#

AUSTRARE Humefacere, ab Austro. Papias.#

AUSTRIA [Austrasia], dicta ea pars Galliae, quae cis Rhenum sita est, quod ad Orientem sit respectu Neustriae, quae est ad Occidentem.+



page 447, image: s0447

AUSTRINATUS Macer, i. vento austro corruptus. Papias.#

AUSTUR Vide Astur.#

AUTERIUM Historia de Exordio Monasterii S. Joannis de Tarouça, tom. 3.+

AUTHENTICUS Gloss. MS. Reg. Cod. 1179.+

AUTICAX Equini morbi species, cum ex dicta agritudine capitis humores descendunt ad oculos,


page 448, image: s0448

facientes eos lacrymare, vel in eis planum vel turbulentiam ac ruborem vel caliginem, propter quae non valet equus, ut decet, respicere, vel videre.+

AUTOCEPHALIA Graeci [gap: Greek word(s)] Episcopos appellarunt, qui a Patriarchis non dependebant ratione jurisdictionis; sed eodem ac illi [gap: Greek word(s)] jure gaudebant, nulli alii subjecti. Unde in sexta Synodo can. 39.+

AUTOMATA Vita S. Hilarii Arelatensis Episcopi: Jam quemadmodum salinas expetens, automata propriis manibus, et sudore confecerit Ubi automata videntur esse instrumenta mechanica, sponte se moventia, quibus aqua ex salinis eruitur.+

AUTOPRACTI dicebantur ii, quibus id privilegii indultum erat, ut ad tributa solvenda a compulsoribus, ut caeteri, non admonerentur, aut compellerentur; sed ultro, et spontaneae volunta is studio, ut loquitur lex 34.+

AUTORIZARE Vide Auctorizare.#

AUTUMA ae, Existimatio, Ugutioni.#

AUTUMNALIA Fructus terrae, qui autumni tempore maturescunt, Messes.+

AUTUMNARE Rapere, decerpere, uti faciunt ii, qui autumni tempestate fructus ex arboribus avellunt.+

AUTUMNUS Bajwarii annos suos per Autumnos numerabant, (ut Anglo-Saxones per Hiemes in


page 449, image: s0449

Legib.+

AUVANNA Umbraculum ligneum projectum, quod fenestrae vel officinae appenditur; Gallis Auvan: forte quod vanni alti instar suspendatur, aut quod ventum arceat, quasi ostevent: vel quod in plateam progrediatur, ex Gallico Avancer, quasi Avance. Charta Communiae Hamensis: Si quis aedificaverit, novum ponet aedificium, ubi vetus fuit, in anteriore autem parte domus, supra viam, duos auvannos, unum scilicet super alium, singulosque duorum pedum facere porerit, etc.+

AUVARDUM Vide Esgardum.#

AVUNCULUS pro Patruo promiscue usurpatum legere est apud Scriptores mediae aetatis. Vide Decretionem Childeberti Regis c. 1.+

AVURSA Lex Bajwar. tit. 13. cap. 4.+

AVUS Vide Batuda.#

AUXILIA Romani appellarnnt copias militares, quae a sociis vel foederatis mittebantur; differebantque ea a Legionibus, quae ex Romanis constabant.+

AUXILIUM vox forensis, Gallis Ayde, droit d' ayde.+



page 458, image: s0458

AUXILLA [Auxillula], Olla vel Vrna, vel mensura, Ugutioni.+



page 459, image: s0459

AUZEDA Charta scripta sub Philippo I. Francor.+

AYCHARA Vide Anderia.#

AYEC, AYEC Michaël del Molino in Repertorio Fororum Aragon.+

AYRALE Vide Area.#

A. X. Browerus l. 2. Antiquit. Fuld. cap. 10.+

AXA Charta Philippi I. Regis Franc.+

AXAMIT Vide Examitum Exametum.#

AXATUS Cervorum clamor, vel vox, apud Felicem Gyrwensem Monachum in Vita S. Guthlaci n. 22.#

AXELLAE Axilia. Vide Ascellae.#

AXIMA Charta an. 1287. in Miraculis S. Ambrosii Senensis: Vovit, quod ad ejus sepulturam portaret unam aximam, et omni anno iret ad ejus altare, etc.#

AXIOMATICI Magistratus, Magnates, Proceres.+

AXIOTOMA Vide Servitium mensae.#

AXOVAR ex Hispanico Axuar, Supellex, utensilia.+

AZA Inter arma vetita recensetur in legibus Ital.+

AZADIUM [Azidium]. Charta Caroli Crassi an. 880.+



page 460, image: s0460

AZAQUIA Vide Alsechna.#

AZAGA Charta Lusitanica apud Anton. Brandaonum tom. 3.+

AZARIA Fori Alcaçonenses: de azarias et guardias quintam partem nobis date sine ulla offretione.#

AZARDUM Sors, ex Gallico Azard, vel Hazard.+

AZARUM Chalybs, Gallis, Acier. Diodorus Euchyon lib. 1.+

AZCONA Genus teli. Fori Oscae an. 1247. ubi de hastiludio: Ita tamen, quod non ponat in bofordo ferrum azconae, dardi, vel lanceae, etc.#

AZEMILA Hispanis, Mulus sagmarius.+



page 461, image: s0461

AZENIA Diploma Regis Veremundi II. Regis Hispaniae apud Hieron.+

AZIDIUM Vide Azadium.#

AZYMITAE a Graecis Catholici Romani per ludibrium appellati, quod in sacrosancto sacrificio azymis panibus uterentur, non fermentatis.+



image: s0462

B.

B LITERA est numeralis, quae 300 designat, ut est in Notis numerorum ex antiquo Cod. et apud Ugutionem.+

BABATUM Ferrum, quod annectit faber equo cum gumoho. Breviloq.#

BABEWYNUS Simiae species, nostris Babouïn, Italis Babbuino.+

BABIGER Stultus. [Babigera], stulta. Gloss. Isid.#

BABILLIO Vide Babugus.#

BABUGUS Stultus, ineptus, Babillio, Ugutioni: ubi babillio, idem videtur qui garrulus, nostris Babilleur, sed legendum [Baburrus].#

BABURNUS Guillelmus de Baldensel in Hodoeporico: Vidi plures baburnos, coctos, mammones, psittacos mirabiliter instructos, gestibus suis homines mirabiliter ad deductionem provocantes.+

BABURRUS Stultus, ineptus, in Gloss. Isid. et lib. 10. Orig. Gualdo in Vita S. Anscharii Hamb. Arch. cap. 95.#

BACAE [Baccae], Annuli catenarum.+



page 463, image: s0463

BACA Vacca: vox Hispanica.+

BACALARII [Bacalaria, Bacalia], etc. Vide Baccalarii.#

BACALUSIA Fragmentum Petronii: Postquam itaque omnes bacalusias consumpsi, etc.#

BACAPULUS [Baccapulus]. Gloss. Isidori: Baccapulus, in quo mortui deferuntur. [Baccaulus]+

BACAUDA Vide Bagauda Bagaudae.#

BACBEREND [Backberynde], Latro manifestus, latrocinium deferens a tergo; baeck, Anglis tergum, berend, ferens, seu bajulans; vel jus quod Baroni competit de hoc crimine in Curia sua cognoscendi ac judicandi.+

BACCA [Baccharium, Bacchonica, Bacchoaica, Bachia, Bachoica]: voces unius ejusdemque originis et notionis quae vas vel urceum significant.#



page 465, image: s0465

BACETA Mensura olei apud Italos. Statuta Veronensia lib. 3. cap. 83. Ubi dicit unum minale, intelligatur, quod idem juris sit in una baceta olei. Vide Baccus.#

BACCAL [Baccapulus, Baccaulus]. Vide Bacapulus.#

BACCALARIA Praedii rustici species.+



page 466, image: s0466

BACCALARII recentioribus Scriptoribus, quibus ita dicuntur qui Militarem ordinem consecuti, non erant satis divites, vel quibus idoneus haud erat vassallorum numerus, ut vexillum in praeliis educere possent: vel si ejusce essent ordinis, qui Banneretorum dicitur, nondum tamen prae aetate illud eduxerant, et ut nostro more loquar, qui n' avoient pas encore leve Banniere.+



page 469, image: s0469

BACCARII Vaccarii. Charta Longobardica an. 774.+

BACCHA Belgis Bâke: Specula, pharus, signum, vel vas littorale, pro nocturno navium accessu.+

BACCHANIA Furor, Papiae. Vide Bachania.#

BACCHARIUM [Bacchonica, Baccile]. Vide Bacca.#

BACCONES Gloss. Lat. MS. Reg. Rustici, Baccones, Agricolae, Coloni. Papias: Baccunnus, Rusticus, Stultus.#

BACCUS [Bacus], Navigii latioris species in fluviis, quorum etiam usus est ad transvehendos equos et currus.+



page 470, image: s0470

BACULA Scaphula, Gallis Bacquet.+

BACHANIA Furor, Joanni de Janua: Debacchatio, insania. Baldricus lib. 2.+

BACHARDI Bachardorum secta, circa an. 1204.+

BACHARDUS Petrus de Dusburg in Chronico Prussiae cap. 277.+

BACHARUS Gloss. Anglo-Sax. Aelfrici: Bacharus, me [gap: special sign] e [gap: special sign] yn, id est, maximus porcus.+

BACHELLARII Vide Baccalarii.#

BACHINAL Torcular, pressorium, et dicitur a Bacchus. Joan. de Janua.#

BACCHINON Vide Bacinus.#

BACELLUS Baculus, Bacillus. Gloss.+

BACCINAE pelles, apud Chrodegangum in Regula Canonicorum Metensium cap. 29.+

BACHELARII Vide Baccalarii.#

BACHINATOR Statutum Edwardi Regis Angl. pro officio Senescalli Vasconiae, in Regesto Constabulariae Burdegal. fol. 80.+

BACHINUS Vide Bacca.#

BACHIO nis, quoddam genus supellectilis, Ugutioni.#

BACIA [Bassia], Latina, Gallis, Basse-Chambre, Camera inferior.+



page 471, image: s0471

BACIBALLUM Fragmentum Petronii de Coena Trimalcionis: Noveratis Melissam Tarentinam, pulcherrimum baciballum.+

BACIFOLLUM Tabular. S. Flori in Arvernis: Medietatem molendinorum, bacifollorum, graneriarum, pratorum, alveorum, etc.+

BACILE Vide Bacca.#

BACINUS [Bacinagium], etc. Vide Bacca.#

BACINETUM [Basinetum], Cassis, galea in modum bacini, (de qua voce supra egimus in Bacca) confecta, levior helmo; Gallis, Bacinet.+

BACO [Bacco, Bacho], etc. ex Gallico et Anglico Bacon, qua voce promiscue donantur porcus saginatus ustulatus et salitus, et petaso aut perna.+



page 472, image: s0472

BACTEA inter pocula recensetur a Papia in voce Vasa. legendum forte [bachia], quae vox alibi apud eundem occurrit. Locum vide in Bacca.#

BACTERIUS [gap: Greek word(s)] , Baculus, scipio. S. Audoënus in Vita S. Eligii b. 2. p. 23.+

BACTROPERATAE Vactroperiti: ita Philosophi appellati, quod baculum et peram deferrent, ex Graec.+



page 473, image: s0473

BACUCEI Homines certo quodam daemonum genere correpti, vel potius daemones ipsi, dicuntur Cassiano Collat. 7 cap. 32.#

BACULA Vide Baccus.#

BACULARE Baculo caedere. Speculum Saxon. l. 1. art. 68. §. 1.+

BACULARIS Vide Baccalarius Baccalarii.#

BACULARIUS Apparitor Ecclesiasticus, bedellus, qui baculum manu gestat in signum suae functionis.+

BACULOSUS Ecclesiasticus, in Praefatione Legum Hoëli Boni Regis Walliae, dicitur Episcopus aut Abbas, qui baculo pastorali insignitur:+

BACULOTENTIM Baculo innitendo. Gonzo Abbas in Miracul. S. Gengulphinum. 4.+

BACULUS Pastoralis, Pedum, Cambuta,


page 474, image: s0474

Episcoporum et Abbatum.+

page 476, image: s0476

BACULUS non tam sceptrum, quam virga Regum, regiminis insigne:+



page 478, image: s0478

BACUNUS Vide Baccones.#

BACUS Vermis, Italis Baco, vel Bago. Occurrit in Actis B. Thomassi Camaldul. n. 44.#

BADA Charta Amelii Episcopi Tolosani an. 1111. in Tabul. Abbat. Conchensis in Ruthenis num. 1.+

BADALATIUS ex Ital. Badalucco, giostra, scaramuccia, velitatio, certamen, qua voce utitur Joannes Villaneus hac notione lib. 7.+

BADERNA Vide Bagerna.#

BADILE Ligo, vox Italica. In Statutis Mediolan. 1. part. c. 251. part. 2. c. 291.#

BADITIS Gallis veteribus, herba, quae Graecis [gap: Greek word(s)] , Latinis Clava Herculis. Marcell. Empir. c. 33.#

BADIVOLA Vide Bajanula.#

BADIUS Vide Bagius Bagus.#

BAE et Bludie, quum utraque pars injuriam patitur: tunc enim is prius auditur, qui primus conqueritur, et ad judicium provocat.+



page 479, image: s0479

BAEN vel [Bahen], est lamina auri ab aure ad aurem, qua familiares Regum utebantur.+

BAEOL Vasis species, vox Cambrica, in Legibus Hoëli Boni Regis Walliae cap. 15.#

BAERNA Vide Bagerna.#

BAFER Grossus, agrestis, in Breviloquo.#

BAFFA [Bafo], idem quod Baco. Papias: Perna, vulgo baffa dicitur.+

BAFFOR pro Bosporus, vel Bosphorus. Nicol. Trivettus in Chr. ann. 1190. Transito Baffore, seu brachio S. Georgii, transiit in Armeniam.#

BAFUMARIA Templum Mahumeto dicatum, quod aliis Machumaria dicitur.+

BAGA Arca, Coffre: unde vox Bague, et Bagage. Charta Decani Ecclesiae Leichefeldensis in Monastico Anglic. tom. 3. p. 237.+

BAGARIO Vrceoli genus, in Gloss. Isid. forte Baccartum. Vide Bacca.#

BAGAUDAE [Bacaudae], Factiosorum et rebellium hominum cohors, qui solitudines et castra inhabitabant, loci situ munita, atque inde in obvios latrociniis et caedibus grassabantur.+



page 480, image: s0480

BAGERNA [Baerna, Baderna], Caldaria, in qua sal conficitur: ex Gallico Baignoire, ut videtur. [Baerna, Baderna]+

BAGINELLA Glossae MSS. ad Alexandrum Jatrosoph. Siliqua Graeca, Baginella.#

BAGUERRA Vide Bovera.#

BAGNOLENSES Haeretici, Waldensium et Catharorum sectatores, in Tuscia, sive in Marchiae, vel in Provincia, ut auctor est Reinerus lib. contra Waldenses c. 6.+

BAGULA Gloss. Anglo - Sax. AElfrici: Bagula, b [gap: special sign] i [gap: special sign] el, i. Frenum. Infra: Bagula, salivare, b [gap: special sign] el. Ubi Somnerus, forte pagulum, i. fraenum.+



page 481, image: s0481

BAGUS [Bagius], Color equi, qui Latinis, Badius, spadix, phoeniceus, dicitur, interdum rutilus, ut Agellio lib. 2. c. 26.+

BAHEN Vide Baen.#

BAHUDUM Areae species, nostris Bahud. Occurrit in Fleta l. 2. c. 21. Guillelmus Gutart an. 1302.#

BAJA Palma. S. Hieronym. lib. 2. contra Jovinianum, c. 9.+

BAJANULA Vide Bajulona.#

BAIARDUS Vide Bagus.#

BAILIUS Bailium. Vide Bajulus.#

BAINARE diluere, quasi balneo immergere. Gall. Baigner.+

BAINBERGA [Bemberga], Tibiale ferrum militis, ocreae cothurni. Gloss. Theotiscum: Ocreae, arma crurum, Benbergae.+

BAÏNEM Vide Baën Baen.#

BAIRMAN Qui bonis cedit, apud Scotos. Statuta Willelmi Regis Scotiae cap. 17.+



page 482, image: s0482

BAISSA Michaël Scotus de Physionomia cap. 20. Ammalium quaedam habent in capite cornua, quaedam nares, quaedam baissas.#

BAISSAMENTUM Diminutio; vox Gallica, Baissement. Charta an. 1307. in Regesto 2. Philippi Pulcri Regis Franc. ex Chartophylacio. ch. 4.+

BAJULA Nutrix, in Charta Italica an. 1287. Et in Statut. Mediolanensibus 2. part. cap. 498.+

BAJULARE Regere, gubernare. Vita S. Rusticulae Abbarissae Arelat. cap. 32.+

BAJULARIS Juvenis, fortis, Ugutioni. Forte Bacularis. Vide in Baccalarius.#

BAJULONA [Bajanula], etc. Lectica. Bajulatoria sella, Caelio Aureliano Siccensi l. 1. Acutor. c. 11.+

BAJULUM Vide Bagula.#

BAJULUS Portator, Ugutioni. Planciades Vispillones, ait dictos bajulos, qui scilicet mortuos efferunt.+



page 490, image: s0490

BAJUNULA Vide Bajanula BAJULONA.#

BAJUS Vide Badius.#

BALA Sagma, fascis, onus, sarcina, in modum pilae, quam Galli et Itali ballam vocant, compacta. Fleta l. 1. cap. 22.+

BALAGIUM Breve commemorationis doni, apud Catellum in Islo Episcopo Tolosano pag. 855.+

BALAIUM Scopa, Gallis Balay. Tabular. Fossatense. Iidem hospites scopas sive balaia et saccos ad ferendum bladum de granchia; etc. Vide Baleys.#



page 491, image: s0491

BALANDRANA Pallii species nostris Balandras, vel Balandran. Statuta Ord. S. Benedicti in provincia Narbon. an. 1226.+

BALANI Grandes viri, Papiae Leg. Glandes.#

BALANX pro Bilanx, ex Gail. et Anglico Balance. Ugutio: Bajulo, vacillo, hinc et illinc inclinare: unde hae balances, quia huc et illuc non declinant.+

BALARE [Ballare, Vallare], Saltare, choreas ducere, Ital. Ballare, Gal. Baler.+



page 492, image: s0492

BALARGUS Annonae species. Tabular. Absiense. Vnam minam balargi, etc. Gallinam et lagenam vini, et 1. panem.#

BALASCUS Carbunculus, cujus rubor et fulgor dilutiores sunt: Italis, Balascio, Gall. Balais, vel Rubis Balais.+

BALASTRUM Balneum, in Glossis Isidori. Vide Balustrum.#

BALATOFERUM Testamentum S. Remigii apud Flodoardum lib. 1. Hist. Rem. cap. 18.+

BALATORIUM Vide Valcatorium.#

BALAUSTIUM Petrus Damiani lib. 6. Epist. 17. Palpitent oculi, os per crebra balaustia gannire non cesset, caput etiam nutet, etc.+

BALBA Charta Ital. an. 1345. Possunt suas ripas camporum dessus Tanegrum munire, si voluerint, de balbit et plantis, prout voluerint.#



page 493, image: s0493

BALBUCA Vide Balducta.#

BALCANIFER ita dictus Vexillifer, apud Templarios Milites, pro Baldakinifer. Matth. Paris an. 1237.+

BALCONES Italis Balconi, Gallis Balcons, Exedrae prominentes.+

BALDAKINUS [Baldekinus], Pannus omnium ditissimus, cujus utpote stamen ex filo auri, subtemen ex serico tegitur, plumario opere intertextus, sic dictus quod Baldacco, seu Babylone in Perside, in Occidentales provincias deferretur. [Baldicum]+



page 494, image: s0494

BALDANUM vexillum. Epistola Livonis Regis Armeniae, in Gestis Innocentii III. PP. p. 127.+

BALDEA Choreae, Gall. Bals. Gauterius de Bellis Antioch. Commessationes fugiunt, ebrietates detestantur, vitant baldea, execrantur stupra. Vide Balare.#

BALDICUM Vide Baldachinus.#

BALDIOSUS Effabilis, in Gloss. Isidori.#

BALDRELLUS Baltheus, Gall. Baudrier. Charta Huberti Militis de Salmuro, regnante Roberto Rege, in Tabulario Burguliensi: Fuit etiam loricus in pretio valde bonus, et unus caballus. Fili vero ejus duos baldrellos habuerunt. [Baldringus]+

BALDUCTA Ugutioni, et Joanni de Janua, dicitur lac pressum, a sero scilicet mutata, et dicitur balducta, quasi valde ducta, quia valde ducta est et pressa.+



page 495, image: s0495

BALEA [Baleare, Baleator, Balearius].#

BALENA Ballena, apud Anglos, solius Regis est, perinde ac sturgio, ut habent Bracton lib. 3.+

BALESTRUM Vide Balista.#

BALEUCA Vide Banleuca.#

BALEYS Scopa, nostris Balay. Matth. Paris an. 1252.+

BALFARDUM Vide Balgard Balgart.#

BALFRIDUS Vide Berfridus Belfredus.#

BALGART Balguard. Charta Philippi Comitis de Los, an. 1054.+



page 496, image: s0496

BALIA [Balium]. Vide Bajulus.#

BALIDINUS Gloss. Saxon. Aelfrici, cap. de Coloribus:+

BALIENS pro Valens, in Charta Longobardica an. 940. apud Ughellum tom. 1. pag. 391. De oleo baliente denarios 12. etc. Occurrit ibi rursum.#

BALINGIUM pro Balineum, vel Balneum, in veteri Inscriptione in Anglia, apud Gruter. 73. 5. Balingium vi ignis exustum Coh. I. Thracum restituit.#

BALINGARIA [Balingarius], Navis bellicae species.+

BALINJA ex voce Balinge, quae etiamnum apud Lemovices obtinet pro cunabulo, vel certe pro fasciis quibus involvuntur infantes.+

BALIO Manus palma in Glossis Isidori.#

BALISHUS Moneta Tartarica. Vide Gregorium Abul Faragium pag. 284. 285.#

BALISTA [Ballista, Balestrum], etc. Machina jaculatoria, ex Graeco [gap: Greek word(s)] , Hispan. Ballesta, Vulgo Arbaleste.+



page 497, image: s0497

BALISTEUM Vide Balare.#

BALIUS Vide Balia.#

BALLANIA Vide Balanx.#



page 498, image: s0498

BALLARE Scopis expurgare. Gallis Ballaier. Occurrit in Fleta lib. 2. cap. 87. §. 2. Vide Balare et Balleys.#

BALLASTRUM Balineum, in Gloss. Isidori et Salmasianis.#

BALLATORIUM Moenianum, Italis Ballatoio, vulgo Balcone. Charta Italica an. 1287.+

BALLEA Gesta Innocentii III. PP. pag. 147. Se in montem supra domum suam, qui Ballea Neapolis dicitur, receptavit.#

BALLIARE a Gallico Bailler, est attribuere, tradere; apud Anglos autem significat captivum satisdato redimere, sic ut die assignato postea exhibeatur. Cowellus.#

BALLIUM Propugnaculi species. Matth. Westmonasteriensis an. 1265.+

BALLOMER Falsus dominus, pseudoprinceps, veteribus Francis, apud Gregorium Turon. lib. 7.+

BALLUCA Arena aurosa, seu ramenta minutiora auri, necdum excocta.+



page 499, image: s0499

BALLUM Pila, forte, ex Anglico Ball. Statuta Ordinis de Sempingham pag. 744.+

BALMA Lapis sepulcralis, tumba, Arvernis, Baumo:+

BALMUND Falsus tutor. Charta Caroli M. pro Augiensi Monasterio apud Nauclerum, gener. 27.+

BALNEAMEN Balneum. Acta S. Isidori Agricolae n. 8.+

BALNEARIUM Balneum, Balnea, Bagnoire. Lex Bajwar. tit. 9. cap. 3. §. 1. [Balnearius, Balneatorium]+

BALNEATICUM Veteres Glossae: Balneaticum, [gap: Greek word(s)] .+

BALNEATORES Vopisco, qui balnea praeparant. Glossae Lat. Graec. Balneator, [gap: Greek word(s)] .+

BALNEUM Genus potûs minime delicati. Luithprandus in Legatione: Soli mensae assident nudae, paximacium sibi apponentes, balneaque tunc vitro permodico non bibentes, sed sorbillantes.+

BALOSELLA Contract. datior. Bergom l. 2. c. 88. Item quod de coppis, balosellis — calcina, et aliis laboreriis forciatis, etc.#



page 500, image: s0500

BALOITA Pilula, vox Italica. Petrus de Crescentiis lib. 10. de Agricult. c. 28.+

BALSAMUM Sacrum chrisma, seu oleum Sacrum.+

BALTEFREDUS Vide Berfredus Belfredus.#

BALTHA Gothis Audax. Jordanes in Hist. Goth. Ordinant super se Regem Alaricum, cui erat ex Baltharum genere origo mirifica, qui dudum ob audaciam virtutis, Baltha, id est, Audax, nomen inter suos acceperat.+

BALTHEARE Cingere, in Isid. Glossis, [Baltherire], a Baltheus, habet Joannes de Janua.#

BALTHEUS Zona, qua Episcoporum, Sacerdotum, Ministrorum etiam inferioris gradus Ecclesiastici vestes constringuntur, apud Honorium August od lib. 1. cap. 226.+

BALTRESCA Vide Bretachia Bretachiae.#

BALUSTRUM et [Balustrium], locus ubi sunt multa balnea, quod lustretur balneis. Ugutio et Joan. de Janua. Vide Ballastrum.#

BALZANUS vox Italica, Balzano, de equo qui in pedibus albas habet maculas.+

BAMBALO [Vambal], Balbus, [gap: Greek word(s)] , qui sonitum labris edit.+



page 501, image: s0501

BAMBARE Vide Bombum.#

BAMBAX Bambacarius, Banibacinus. Vide Bombax.#

BAMBIS Aranea, Gloss. Isid.#

BAMBER Arena, in Gloss. Isid.#

BAMBUM Gloss. Graec Lat. MS. [gap: Greek word(s)] , Acetarium Bambum, Tinctorium.+

BANADOLA Vide Bajulona.#

BANAUSUS ex Gr. [gap: Greek word(s)] , Mechanicus, illiberalis.+

BACA [Bancale]. Vita Bancus.#

BANCUS Gall. Banc, Senensibus Banco, Florentinis Panco, subselium, sedile ligneum longius, quod plures una sessores capit: ex Saxonico Benc, abacus, scamnum, sedile.+



page 503, image: s0503

BANDELLUS Fascia, ex Gallico Bandeau, sic appellata, quod bandi seu vexilli speciem referat.+

BANDASIA Charta Sassonis Episcopi Aprutini an. 1207.+

BANDOSITAS Inimicitia, faida, bellum privatum. Constitutio Petri Regis Arag. post Curiam Generalem Catalaniae celebratam in villa Cervariae an. 1359. [Vandositas]+



page 504, image: s0504

BANDUM Vexillum, signum militare. Gloss. Lat. Gr. Bandum, [gap: Greek word(s)] . [Bannum]+



page 505, image: s0505

BANERA [Baneria, Banerium, Bannearium], Vexillum, signum bellicum, ex Gallico Banniere.#



page 506, image: s0506

BANIGIUM Will. de Podiolaurentii c. 35.+

BANILIUS Charta Raymundi Comitis S. Aegidii apud Catellum in Hist. Tolos. pag. 31.+

BANLEUCA Vide Bannileuca Bannum.#

BANNERETI Milites, quos vulgo Chevaliers Bannerets appellamus, viri inter nobiles primarii, qui cum plura ac majora praedia possiderent, vasallos suos in praelium sub vexillo suo conducebant, cum a Rege vel Principe submonebantur: et ut ait Rigordus in Vita Philippi Aug. an. 1214.+

BANNITA Syllaba, i. conglutinatio literarum.+

BANNUM [Bannire, Bannitus], etc. Non una, sed multiplex apud Scriptores, et in veteribus Tabulis horum vocabulorum est notio:+



page 513, image: s0513

BANNUM Poena et mulcta pecuniaria, qua quis banni seu legis infractor punitur, ut est in Praefat. ad Capitulare Saxonum an. 797.+



page 515, image: s0515

BANNUM Districtus, jurisdictio, justitia: ambitus intra quem potestas porrigitur mulctam et proscriptionem bonorum indicendi, vel bannum promulgandi.+



page 518, image: s0518

BANO Jura et Consuetudines Normanniae c. 8.+

BANQUERIUM Vide Bancus.#

BANSA Vitis species, de qua Petrus de Crescentiis lib. 4. c. 4.#

BANSATRICES Epistola Childeberti Regis de abolendis reliquiis idololatriae, post Concil. Arelat V.+



page 519, image: s0519

BANSOLMORA [Bansulusmora], Marturinarum pensio, Hungaris, vel ipsa marturina pellis.+

BANSTA Adalardus in Statutis antiq. Monasterii Corbeiensis lib. 2. cap. 1.+

BANUS Dignitas notissima apud Dalmatas et Hungaros, penes quos ita dictus provinciae Gubernator: ipsis Hungaris hodie Ispan. [gap: Greek word(s)] , Constantino de Adm. Imp. c. 30. et 31. [Banatus]+

BANWERC Submonitio ad operas, seu corveias faciendas: vox conflata ex Belgico Werc, opera, opus, et ban, bannum.+

BAPHIUM seu [Basium], locus in quo fucatur vel tingitur purpura.+

BAPTALERIUM [Baptitorium]. Vide Batatorium.#

BAPTISMUS Baptismus Paschalis et Pentecostes,


page 520, image: s0520

quia olim, et ab ipsis Christianismi initiis, hae duae potissimum solennitates ad Baptismum Catechumenorum delectae leguntur, quod Tertullianus lib. de Baptismo testatur, ut et Siricius PP. in Epist. cap. 2.+

BAPTISTERIUM Graecis idem quod Piscina, ut est apud Sidon. lib. 2.+



page 523, image: s0523

BAPTITURA Vide Martisia.#

BAPTIZARE pro Enuntiare, describere, apud Masuerum, tit. 35. art. 29. Joan.+

BAPTIZATORIUM Baptisterium, Ugutioni.#

BARAHU Tabularium Prioratus de Paredo in Ducatu Burgundiae pag. 8. Accepitque unum equum, et 30. solid. et unam vanam, et unumbar ahu.#

BARALIO Calcei species, qua Hispani rustici olim utebantur.+

BARATUM [Barataria, Baratator], etc. [Barateria]+



page 524, image: s0524

BARBA Barbam tangere, seu primam lanuginem incidere, de quo more apud paganos et Christianos copiose egimus ad Joinvillam Dissert.+



page 525, image: s0525

BARBA Patruus. Vide Barbanus.#

BARBACANA [Barbicana], Propugnaculum exterius, quo oppidum aut castrum, praesertim vero eorum portae aut muri muniuntur: unde Antemurale, promurale, et murus exterior, non semel appellatur, cujus vocis originem plerique ab Arabibus accersendam putant.+



page 526, image: s0526

BARBANUS Patruus, Joanni de Janua; Barba Italis.+

BARBARATOR Vide Barbator.#

BARBARICINI [gap: Greek word(s)] , Procopio lib. 2.+

BARBARICUM Clamor exercitus, videlicet quod eo genere barbari utantur, Festo: at recentioribus ita appellatur solum Barbarorum, quod Barbaria, Rufo Festo in Breviario, Aethico in Cosmograph.+



page 527, image: s0527

BARBARINI Barbari, Nummi a Vicecomitibus Lemovicensibus cusi.+



page 528, image: s0528

BARBARISMUS Charta R. Cardinalis tit. S. Stephani in Monte Coelio an. 1215.+

BARBARITANI Charta Ottonis III. Imp. an. 936. in Bullario Casinensi to. 2. p. 57.+

BARBARUS Strabo lib. 14 fictitium nomen hoc existimavit, quod vocabuli origo et etymologia Graecis incomperta fuerit.+



page 530, image: s0530

BARBASTERILI Duribuccius, in Glossis Isidori, cui scilicet buccae adeo durae sunt, ut pili in iis enasci vix queant. Vide Maliberbis Malibarbis.#

BARBATUS Gloss. Isid. Barbatus, operarius, intimidus.+



page 531, image: s0531

BARBATOR Petrus Blesensis Epist. 14. [Barbatoria]+



page 532, image: s0532

BARBERIUS Barbitonsor. ex Gall. Barbier. Occurrit in Miraculis S. Goslini Abbat. n. 22.#

BARBICALIS Machinae seu [gap: Greek word(s)] species. Albertus Aquensis lib. 3. cap. 41.+

BARBICANA Vide Barbacana.#

BARBIRASIUM Barbae tonsio. Petrus Damiani lib. 1. Epist. 15.+

BARBITONDIUM Tonstrina, Papiae. Joanni de Janua: Tonsura barbae, vel locus ubi tondetur.#

BARBIZELLUM Otto Morena in Hist. Rerum Laudensium p. 53.+

BARBO Vide Barosus.#

BARBOTA Navis species. Oliverius Scholastic. de Captione Damiatae: Accidit ut una navis Templariorum, vi torrentis rapta, prope ripam civitatis praecipitaretur ad hostes, qui cum barbotis et uncis ferreis ipsam impugnaverunt diutius.+



page 533, image: s0533

BARBUSTINUS Homo qui fert barbam plenam prorisinis, in Glossis Isidori: ubi Wlcanius prurignis emendat, hoc est fursurum, vel potius porriginis.+

BARBUTA Tegminis species, quod caput tegebant milites, seu equites in praeliis.+

BARCA Isidoro lib. 19. Orig. c. 1. est quae cuncta navis commertia ad littus portat.+



page 534, image: s0534

BARCALA Fragm. Petronii: Videtis, inquit, mulieres, compedes: sic nos barcalae despoliamur.#

BARCANDA Conca aerea, in Gloss. Isid.#

BARCANIARE [Barganniare, Barguinare], Tricaritergiversari; Italis Bargagnare, nostris Barguigner, quod proprie est licitando cunctari, Marchander. [Barganizator]+



page 535, image: s0535

BARCARIUM Vide Bercarium Berbix.#

BARCELLA Vide Barca.#

BARCHANEUM Charta Ecclesiae Deiparae Scardonensis in Dalmatia an. 1307.+

BARCIAE Barbari. Gloss. Isid.#

BARCUS Vide Bargus.#

BARCUSSIUS Navis species, a barca, ut videtur, vox deducta.+

BARDA Charta Ildefonsi Comitis Tolosae an. 1144. apud Catellum in Hist.+

BARDAEA vel [Bardala], apud Gallos, alauda dicitur nominata in veteri Lexico apud Turnebum lib. 13. Adv. cap. 25. lib. 20. cap. 37.+

BARDIGIOSUS Bardus, stultus. Felix Girwensis Monachus in Vita S. Guthlaci num. 9.+



page 536, image: s0536

BARECTATORES Vide Baratator BARATUM.#

BARELUS Monasticum Anglic. tom. 2. pag. 370.+

BAREOCIUM Vide Carrocium.#

BARGA [Bargia], idem quod barca, navicula, scapha oneraria, Gall. Barque, Ital.Barca+

BARGANATICUM Chr. Virdunense an. 755. Carolus Magnus contulit Deo et S. Petro—ut nullis hominum Flaviniacensis Ecelesia in omni regno suo teloneum daret in civitatibus, mercatis, vicis, villis, pontibus, portibus, nec de rotatico, barganatico, pulveratico, mutatico, salutatico, etc.+

BARGOMA Inscriptio Epistolae 5. S. Columbani ad S.+

BARGUINARE Barganizator. Vide Barcaniare.#

BARGIA Vide Barga.#

BARGILLA Papias: Mantica, pera viatoria, sportella, bargilla, bisaccia, vulgo. Alibi: Bargella, bissiccia. Ita Cod. MS.#

BARGINA Gloss. Anglos. Aelfrici: Bargina, bocc [gap: special sign] el.+

BARGINNA [Bargenna, Barginus, Bargines, Barigena].+



page 537, image: s0537

BARGUINARE Vide Barcaniare.#

BARGUS [Barcus], Ramus, truncus arboris, de quo suspenduntur facinorosi.+

BARIA [Barria]. Gloss. Isid. Barria, regula, norma, rubrica.+

BARIGENA Vide Barginus BARGINNA.#

BARIGILDUS Capitula Caroli C. tit. 31. cap. 32.+



page 538, image: s0538

BARILION Vide Parilion.#

BARILE [Barillus], Italis Barile, Gallis Baril, ex Cambro-Britannico Baril, cadus, dolium, amphora.+

BARISA Genus poculi, [gap: Greek word(s)] , in Gloss. Lat. Gr.#

BARKETTA Vide Barca.#

BARIBLINUS Historia Episcoporum Frisingensium edita a Gewoldo in Metropoli Salisburgensi: Item brachium bariblinum, et calicem unum magnum, et tabulam summi altaris comparavit 1300.+

BARLIA Vetus Glossar. a Spelmanno laudatum: Barlia, vel banlia, orbata. Eidem Spelmanno videtur idem esse quod Banleuca.#

BARLOTHERIUS Statuta Veronensia lib. 2. cap. 187. Ars barloteriorum. Italis, Barilotto, idem est quod Gallis, Barillet, doliolum.#

BARMBRACCUS Lex Frison. tit. 4. §. 3. Qui occiderit canem acceptoricium, vel bracconem parvum, quem barmbraccum vocant, etc.+



page 539, image: s0539

BARNACES Hibernis, aves sunt aucis silvestribus similes, de lignis abietinis quasi contra naturam productae, quibus viri religiosi tempore jejuniorum vescuntur, eo quod de coitu vel de carne minime procreentur.+

BARNAGIUM Charta Guillelmi de Rupibus Senescalli Andegav. an. 1219.+

BARO Cornutus ad Persii sat. 5. ait Gallorum linguâ Barones, vel Varones, dici servos militum, qui utique stultissimi sunt, servos videlicet stultorum. [Barones, Baronia]+



page 550, image: s0550

BAROSELLI Statuta Veronensia lib. 3. cap. 23.+

BAROSUS [gap: Greek word(s)] , in vet. Gloss. Gloss. Lat. Graec. Barbo, [gap: Greek word(s)] .#

BARRA Fustis, vectis, nostris Barre, Hispanis Barra, Italis Sbarra.+



page 552, image: s0552

BARRACANUS Panni, seu, ut vocant.+

BARRANCUS vox Hispanica, Barranco, Locus cavus, iter tortuosum, impeditum.+

BARRATI fratres, dicti Carmelitae, quod pallia ex albo et nigro alternatim distincta deferrent.+

BARRAGAN Vide Alchaz.#

BARRATA Synodicon Nicosiense cap. 29.+

BARRIDUS Cadus, Barillus. Capitulare de Villis c. 68.+

BARRIGENA Vide Barginus BARGINNA.#

BARRINI Haeretici, Valdensium, seu Catharorum asseclae, in Constitut.+

BARRIUM Hispanis Barrio, Arvernis Barri, quibus ita appellatur aedium ac domorum extra urbem et ad suburbana quaedam congeries: unde ea domorum series intra sancti Alarici in urbe Claromontensi suburbium, les Barri de S. Aliri dicitur.+



page 553, image: s0553

BARRIZARE Joan. de Janna: Scurrilitas, leccacitas, turpitudo, luxuriosa verba, quae vulgariter barrizare dicuntur, et dicitur a stultis curialitas.+

BARROI id ist, Liber, Papiae. Vide Baro.#

BARRUS Papiae, Rufus, niger. Legendum Burrus. Gloss. Lat. Graec. Burrum, [gap: Greek word(s)] .#

BARSCALCUS Annotatio Arnonis Episcopi, apud Canis. tom. 1. Antiq. lect. pag. 486.+



page 554, image: s0554

BARTA Silvae species. Charta anni 1238. in Regesto Tolosano Camerae Comput.+

BARTO Genus organi, in Gloss. Isidori, f. Barbiton.#

BARTON Praedium dominicum, vel terrae quas vocant Dominicales, hoc est, quas in distributione manerii dominus non elocavit haereditarie, sed alendae familiae suae causâ propriis manibus reservavit: Dominicum, Gall. Domaine.+

BARULAS Glossae Isonis Magistri ad Prudentium: Infans: Barulas.#

BARULI vel [Carbunculi], Morbus equorum, in eorum tergo, ex superfluitate sanguinis vel humoris, de quo Jordanus Risus Calaber MS. lib. 2.+

BARUS Gloss. Lat. Graec. Barus, burrus, [gap: Greek word(s)] . Vide Baro, et Barrus.#

BASANIUM Charta Petri Parisiorum Episcopi an. 1218.+

BASCAUDAE veteri Interpreti Juvenalis Sat. 12. v. 46. [Mascauda]+

BASCLI [Basculi], Praedones, Ruptarii, ex Vasconia, cujus incolae Basques, id est, Vascones, appellantur, Basculi, apud Turpinum cap. 7.+



page 555, image: s0555

BASELEUS [Baselum]. Papias: Baseleus dicitur corrupte, is est enim faselus, i. genus navis. Gloss. MS. Eccl. Paris. habet Baselum, etc.#

BASELLA Parva basis. Palladius lib. 1.+

BASIA juvenum. Charta Communiae S. Joannis Angeriacensis an. 1204.+

BASIANI Haeretici, de quibus Facundus Hermianensis lib. 8. c. 7. ubi videndus Sirmondus.#

BASIDEM pro basim, dixit Fortunatus lib. 8. Poëm. 14.#

BASILEUS Rex, ex Gr. [gap: Greek word(s)] .+

BASILICUS In Concilio VIII. Act. 1. ex versione Anastasii ita quidam subscribit: Ego ille Basilicus – subscripsi.+



page 556, image: s0556

BASILISCUS Guillelmus Bibliothecarius in Stephano VI. p. 237.+

BASILISSA Gloss. MS. Ecclesiae Paris.+

BASILICA Aedes sacra, templum, Ecclesia, Gloss.+

BASILICANUS Palatinus vel etiam Ecclesiasticus, Joanni de Janua.+

BASILICARIS dicta olim una ex portis urbis Remensis, quae Collectitia antea vocabatur, scilicet a conferendis mercibus; nunc autem Basilicaris dicitur, eo quod circa se basilicis dudum prae caeteris portis abundasse feratur: sive quod euntibus ad Basilicas in vico almi Remigii consistentes pervia fuerit.+

BASILICARII Clerici qui in Basilica seu aede sacra, Papae, Episcopo, aut Sacerdoti sacra facienti ministrant.+



page 557, image: s0557

BASILIDES Palatinus homo, [gap: Greek word(s)] , i. de aula regia, in Gloss. Isidori.#

BASINDUCA Charta Rogerii I. Regis Siciliae apud Ughellum tom. 9. p. 675.+

BASSA Ovis pinguis. Vide Bassus.#

BASSALLUS pro Vasallus. Diploma Ludovici Imp. apud Ignotum Casinensem cap. 6.+

BASSATUM Terrae hiatus, in Gloss. Isid. Vide Bassus.#

BASSILLARDUS Pugio, vel sica. Catholicon: Ba elard, clunabulum.+

BASSUARIA jumenta, apud Petrum de Crescentiis lib. 9.+

BASSUS Gloss. Isid. Bassus, crassus. Bassus, pinguis, obesus. [Bassari]+

BASTA [Bastum]. Clitellae, Gallis Bast.+

BASTAGA Onus ipsum, vel oneris transvectio, a [gap: Greek word(s)] , ferre. [Bastangari]+



page 558, image: s0558

BASTARDUS Nothus, spurius, illegitimus. [Bastardia, Abastardare]



page 559, image: s0559

BASTARE Italis, Bastare, esser a bastanza, sufficere, quasi bene stare.+

BASTUS Sufficiens. Charta Hispanica aerae 1153.+

BASTASSIZA Naviculae apud Dalmatas species.+

BASTERNA Vehiculum rectum, et feminarum: lectica, gestatoria sella.+



page 560, image: s0560

BASTIA [Bastita, Bastile], Castrum, turris, propugnaculum, vulgo Bastie, Bastide. [Bastida, Bastire, Bastimentum] #

BASTONERIUS [gap: Greek word(s)] , Apparitor, bedellus, Italis Bastoniere, virgifer.+

BASTONICUM Arctissima custodia. Capitulare Engilenheimense cap. 1.+



page 561, image: s0561

BASTUM vide in Basta.#

BATA vide Batus.#

BATALARE arma, Armare, tractare, Senecae: Arma movere, Manilio, et in veteri Epigrammate: Manier les armes.+

BATALARIA Vetus Interpres Juvenalis in Sat. 7.+

BATALIA Pugna, praelium; Italis, Bataglia; Gallis, Bataille. [Batalia, Batala]+

BATAILLIAE Munimenta urbium aut castrorum, ad quae Batalliae seu praelia fieri solent, cum portarum repagula perrumpere hostes conantur: vulgo Bailles.+

BATALLUM Tudicula, ropalum cymbali, campanae, ex Gall. Batail, Batane; Italis Bataglio, vel Batacchio: sic dictum quod aes verberet.+

BATATORIUM [Baptitorium, Batanderium, Baptalerium]: voces unius ejusdem originis et notionis: Battuarium, Batan de Pannos, Hispanis, ubi panni tunduntur: Moalin a draps, nostris.



page 562, image: s0562

BATEICIUM Charta Galcherii Comitis S. Pauli an. 1289.+

BATELLUS Vide Batus.#

BATERA Genus paterae, a Batus dictae. Joan. de Janua.#



page 563, image: s0563

BATHINODIUM Acta S. Forannani Abbatis Walciodorensis num. 21.+

BATHOICA Vide Bacchonica BACCHARIUM.#

BATIFOLIUM Propugnaculi specles, Italis Batifolle, nostris Bastion, seu, ut quibusdam placet, turris illa lignea, quam Berfredum vocabant. [Bacifollum, Batifollum]+

BATILLUS idem quo Batallum.+

BATINUS Rusticus, Ugutioni. Batinius habent Glossae Isid. Papias, Bacunus.#

BATIOLA [Vatiola], diminutivum a Batus vel Bata, aut Batta, Vasculum, poculum.+

BATISCHA Annales Rerum Pisanarum an. 1156.+

BATLINIA Capitulare de Villis cap. 42.+

BATTERE Verberare plagas inferre, Gallis Battre, ex Latino Battuere.+



page 564, image: s0564

BATTORIUM Vide Batatorium.#

BATTUERE Papias: Battuit, concidit, periclitatur.+

BATSUEINS in Domesdei, Nautae: sed proprie qui in scafulis et minoribus navigiis operam navant, remigantes potius quam velificantes: ut sic dignoscantur a Buscarlis, qui grandioribus inserviunt; a Bath, cymba, scapha, et Suant, operarius. Spelmannus.#

BATTUS Vide Butus.#

BATUDA Species piscationis; cum pisces scilicet in aqua exagitantur, cogunturque diverberatâ, seu batutâ, aquâ in unum locum confugere, quo facilius capiantur.+



page 565, image: s0565

BATULUS Ado Vienn. in Martyr. 4.+

BATUS [Batta], Mensurae species Vetus Agrimensor: Batus constat modiis 2. totidemque sextariis.+

BATUS [Battus, Batellus], Scapha, cymba, Gallis Bateau, forte quod in modum Bati, de quo mox, confecta esset. [Batella]+

BAVA Saliva, fluor salivae, Gallis Bave, Hispanis Bava.+

BAUBELLA numero multitudinis, Res pretiosae, veluti gemmae, uniones, et alia ejusmodi, quae vulgo Babioles appellamus, alias Joyaux.+



page 566, image: s0566

BAUCA Vasis species. Gloss. Lat. Graec.+



page 567, image: s0567

BAUCAGIUM Praestationis species. Statutum Philippi Pulcri Regis Franciae an. 1303. in 12.+

BAUCENS vel [Bauceant], Albo et nigro interstinctus, vel bipartitus.+

BAUCIA Constantinus African. lib. 7.+

BAUDEKINUS Vide Baldachinus.#

BAUDIA Baudator. Vide Bausia.#

BAUDOSA Instrumenti musici species.+

BAUGA [Bauca, Boga], Papias; Bauca, armilla.+



page 568, image: s0568

BAUGARUS Bavarus, ex Bavaria oriundus, Leoni Ost. lib. 2. cap. 65.#

BAVINAE Aves quaedam maritimae, in Vita S. Porcarii Abb. Lerin. in Chronolog. Lerin. pag. 223.#

BAULARE Ugutioni, Latrare, et est proprie Canum.+

BAURUS Albertus Argentin. pag. 133.+

BAUSIA [Baucia, Baudia], Felonia, proditio, crimen capitale.+



page 570, image: s0570

BAXIO Vetus Notitia sub Rogerio Reg. Sicil. an. 1144.+

BAZAN nostris Basane. Ita vitulinum vel ovinum corium appellant.+

BAZANA Sacculus, in Gloss. Arabico-Lat. quia forte ex corio, seu bazano confectus.#

BAZIA [Bacia], Leo Ostiensis lib. 1. cap. 26.+

BAZONAYA Petrus I. Rex Aragon. in Constitut. edita apud Podium Cerdanum an. 1225.+



page 571, image: s0571

BEACITA Gloss. Saxon. Aelfrici, de Nominibus avium. Beacita, vel sturnus: [gap: special sign] ea [gap: special sign] n. Videtur avis, quam Becace, aut ea quam Becacine vocamus.#

BEANUS Novellus Studiosus, qui ad Academiam nuper accessit.+

BEATITUDO Titulus honorarius quo compellantur Episcopi, apud S. Augustin. Epist. 11. 76. 139.+

BEBORANIA Praestationis species. Praeceptum Caroli Mag. pro Hispanis editum a V. Cl. Steph.+

BEBRA Missilis aut teli species.+

BEBRINUS Vide Bever.#

BECCA [Besca, Bessa, Bessus], nostris Beche, aut Besche; sorte quod becci seu rostri formam praeferat.#



page 572, image: s0572

BECCHARIA Macellum, laniena, Italis Beccaria; nostris Boucherie: Beccaio, Beccaro, lanio Italis. [Beccario]+

BECCO [Beccum], Rostrum, vox Gallica vetus, unde nostris et Belgis Bec, Italis Becco. [Abbecare]+

BECHIN Germ. ein bechin, Pelvis, nostris Bassin.+

BECIARIA [Bezaria]. Tabularium Conchense in Ruthenis Ch. 203.+

BECIUM Vide Bedum.#

BECONAGIUM Tributum quod in sustentationem Phari, vel maritimi luminis, quo Populus subito excitetur ad repellendum hostem, confertur.+

BEDALE [Bedaelis]. Tabularium Prioratus de Domina in Delphinatu fol. 40.+



page 573, image: s0573

BEDELLI Apparitores minores, qui ad judicia citabant, et Baillivorum et Judicum pedaneorum sententias, eaque officia, quae minus videbantur honesta, exequebantur. [Subbedellus]+

BEDEWERI Banditi, proscripti. Matth. Paris an. 1258.+

BEDUINI Populi qui Arabiam incoluere, Halapiam et Crachum versus, nullis certis sedibus, nec in urbibus aut pagis, sed in tabernaculis degentes, unde ita appellati.+



page 574, image: s0574

BEDUM seu [Palitium] molendini, in Tabulario majore S. Sergii Andeg. Ch. 29. [Betium]+

BEFAX Vide Bifax.#

BEFEHT Charta Ludovici Regis Fr. an. 1124.+

BEFULCI Wenedorum Sclavorum epitheton, quos ita vocatos a Chunis scribit Fredegarius in Chron. cap. 48.+

BEGACIUM Catholicon Armoricum: Queffelec, Gallice Begace, ou Assee.+

BEGHARDI [Begehardi, Beguini, Beguinae], Haeretici exorti primum in Alemannia, qui vulgariter Begehardi, quoad viros, et Beginae quoad feminas nominantur, inquit Conradus de Monte puellarum lib. de Erroribus Begehardorum editus a Gretzero, in quo illorum errores recensentur. [Begardi]+



page 577, image: s0577

BEIANUS Bejania. Vide in Beanus.#

BEKA Tabularium Abbariae Clarimarisci: Terminus autem maresci Walcheri est, sicut utraque beka ex una parte, et rivus aquae ex altera parte dividunt.+

BEINELLUS Tabular. Fossatense: Emit etiam omnes beinellos qui sunt in magna foresta, quos vendiderat Joannes Abbas tempore suo cum dicta foresta.#

BELAMIA Regula data a B. Roberto de Arbressello Monialibus Fontis-Evraldi cap. 12.+

BELBUS Hyaena, apud Capitolinum in Gordiano III.#

BELFREDUS [Berfredus, Verfredus, Berefridus, Bilfredus, Balfredus, Berfreit, Belfragium]. Haec omnia unum sonant, Gall. Beffroy.+



page 578, image: s0578

BELKINUS Vide in Baldakinus.#

BELLAGINES Jura municipalia Gothorum. Jornandes de Rebus Get. c. 11.+

BELLATORIUM Pars navis, illa forte in qua milites pugnare solent. Vide tom. 5. Histor. Francorum p. 436. 437.#



page 579, image: s0579

BELLENGUM Vide in Berlengum Berlenghum.#

BELLUM Praelium, qua notione [gap: Greek word(s)] usurpatur apud Leonem Imp. in Tacticis cap. 12. 13. 14.+



page 581, image: s0581

BELLUUS Morbus bestiarum, in Glossis Isidori: perperam infra biluus, morbus bestiarum.#

BELOCULUS Gemma est albicans, et pupillam cingit nigram in medto aureo fulgore lucentem, et propter speciem asinorum Regi Belo dicata est, unde et dicitur Beloculus, quasi Beli oculus.+

BELOTHYRUM Vide Velothyrum.#

BELTIS Synodus Celichytensis an. 816. c. 10.+

BELUES Egestas, quae solet contingere per vastationem.+

BELUNDINTA Leges Henrici I. Regis Angl. cap. ult.+

BEMA Festum Manichaeorum, sic appellatum: dies nempe quo Manes occisus est, quem Manichaei quinque gradibus instructo tribunali, et pretiosis linteis adornato, ac in promptu posito et objecto, adorantibus, magnis honoribus prosequebantur, ut est apud S. Augustinum contra Epistol. Manichaei c. 8. Vide eundem lib. 18. contra Faustum cap. 4.+

BEMBERGA Vide Bainberga.#

BEMOLLIS Una e clavibus, uti vocant, Musicae; vulgo Bemol, cui opponitur bedurum, seu B. quadratum.+

BENDELLUS Vide Binda Bindae.#

BEND DIOS Aprilis mensis, Papiae.#

BENE Circiter. Historia Cortusiorum lib. 7. cap. 12.+

BENECUPIENS unica voce, Qui alicui bene cupit. Vetus instrumentum an. 1152. apud Georgium Pilonum in Hist. Bellunensi pag. 77.+



page 582, image: s0582

BENEDICTIO apud Hebraeos, elevatis manibus tradebatur: nam legimus Levit. cap. 9. [Benedictiuncula]+



page 587, image: s0587

BENEFACTUM Pars haeredii, tertia scilicet bonorum paternorum aut maternorum, quae secundogenitis, apud Andegavenses, obvenit, quaque, ii gaudent usufructuario jure: iis enim extinctis ad primogeni tos illius proprietas redit, ut est in Consuerud.+



page 588, image: s0588

BENEFICIARII Apparitores, satellites, ministri Magistratuum. Gloss. Basil. [gap: Greek word(s)] . Ita emendant viri docti pro [gap: Greek word(s)] . Tertullianus de Fuga c. 13.+

BENEFICIO Propter, causâ, [gap: Greek word(s)] , Passio SS. Petpetuae et Felicitatis: O diem asperum! aestus validus turbarum beneficio.+

BENEFICIUM Scriptoribus mediae aetatis, dicitur praedium fiscale, quod a Rege vel Principe, vel ab alio quolibet ad vitam viro nobili utendum conceditur.+



page 593, image: s0593

BENEFICIUM idem quod Benefactum, de quo supra. Chronicon Mauriniac. lib. 1.+



page 594, image: s0594

BENENATI [gap: Greek word(s)] , Ingenui, viri nobiles, Italis Bennati. Vetus Interpres Juvenalis sat. 11. Ingenui vultus. Modesti, benenati. Messianus lib. 2.+



page 595, image: s0595

BENESUASOR [gap: Greek word(s)] , in Glossar. Graec. Lat. Apud Aeschilum in Prometheo vincto [gap: Greek word(s)] dicitur pag. 104.#

BENERTH Lambardi Itinerar. pag. 212.+

BENEVALETE Formula adscribi solita in Monogrammatis speciem Pontificum Epistolis.+

BENEVALETUDO pro bona valetudo. Acta S. Cypriani Mart.+

BENEVENTANUM Pellis species, ita appellata a Benevento urbe Italiae, Gloss. Lat. Graec. Beneventanum, [gap: Greek word(s)] .+

BENEVISUM Beneviser, Beneficium, Beneficiarius. Libertates concessae villae Montisbrusonis a Guigone Comite Forensi mense Novemb. an. 1223.+

BENNA Genus vehicali, lingua Gallica veteri, quod vulgo Beneau appellamus, seu Benneau, ut Monstrelletus lib. 1. cap. 43.+



page 596, image: s0596

BENNATA Mensura aridorum. Acta Capitularia Ecclesiae Lugdun. an. 1347. fol. 129.+

BEODUM Vide Beudum.#

BERBIX detortum ex Vervex, Gallis Berbis, vel Brebis; Italis Berbice. Gloss. Berbix, Aries, Berbix, [gap: Greek word(s)] . Gloss. Graec. Lat. [gap: Greek word(s)] Verbella. Ovis, Berbix. Ugutio et Joan. de Janua: Berbex, et Berbicus, Aries castratus, et haec Berbica, ovis, Lex Salica tit. 4. §. 2. Si quis anniculum vel binum cerbicem fur averit, etc.+



page 597, image: s0597

BERBIGENES Vitis species, apud Petrum de Crescentiis l. 4. c. 4.#

BERCIOLUM Cunae, ex Gall. Berceau.+



page 598, image: s0598

BEREBRECTUS Horderarius. Ita Glossarium Saxon. sub Edw. III. exaratum: sed videtur legendum Hordearius, nam Saxonibus, Be [gap: special sign] e, est hordeum.#

BEREFELLARII Charta Thomae Archiepiscopi Eboracensis, in Monastico Anglic. tom. 3. part. 2. p. 5.+

BEREGAFOL Tributum hordeaceum, ex Saxon. Be [gap: special sign] e, hordum, et [gap: special sign] a [gap: special sign] ol, tributum, census. Sic restituit Somnerus in Legibus Inae Regis c. 64. apud Bromptonum.#

BERETUM Vide Birretum.#

BEREWICK [Berewica, Berewichus, Berewita], Manerium, vel potius membrum manerii a corpore dissitum, villula, hamleta manerii, manerium ad majus pertinens, quasi be [gap: special sign] ie [gap: special sign] —vic, Saxonice, manerii vicus. Charta Edwardi Confessoris Regis Angl. tom. 1. Monastici pag. 237.+

BEREFREDUS Vide Belfredus.#

BERGKEESE Vetus Charta apud Browerum in Antiq. Fuldens. lib. 3. c. 11.+

BERGRECHT Charta Henrici Imp. an. 1189. in Metropoli Salisburg. part. 3. pag. 359.+

BERIA Locus planus, campestris. Sanutus lib. 2. part. 4. cap. 28. [Bieria]+



page 599, image: s0599

BERILLUS Conspicilium, Gallis Besicle, Belgis Brill, Fridegodus in Vita S. Wilfridi Episcopi:+

BERLENGHUM In veteri Regesto Parlamenti an. 1300.+

BERLIA Modus agri. Charta Ludov.+

BERLINA ex Ital. Ferro rotondo nel quale si mette il collo de malfattor. Jus Vicentin. lib. 3. Fustigetur, vel ad berlinam ponatur.#

BERNA Vox Bohemica, Tributum, collatio publica. Chronicon Aulae Regiae cap. 27.+

BERNABOS Thwroczius in Ludovico Rege Hungar. in Praefar.+

BERNACAE Aves aucis palustribus similes, sed minores, ex abiete in aquas demisso enascentes. Vide Silvestrum Girald. in Topogr. Hibern. dist. 1. cap. 11.+

BERNAGIUM Vide Brenaticum Bren.#

BERNARII Vide Berroërii Berroerii.#

BERNET Incendium. a Saxonico B [gap: special sign] nan, incendium facere, comburrere.+

BERNISCRIST Charta Deodati Clerici an.


page 600, image: s0600

799. apud Malbrancum lib. 5. de Morinis cap. 38.

BERODERIUS in Jure Vicentino, passim: idem qui aliis Beroarius. Vide in hac voce.#

BEROLASIS De hac voce sic Ughellus in Episcopis Capuanis: Extat, inquit, Epistola Joan.+

BERQUARIUS Vide Bercarius Bercaria.#

BERRA Charta Ricardi Regis Angliae apud Sammarthanos in Archiepisc. Turonens.+

BERROERII Italis Berrovieri, quae vox interdum sicarios, sceleratos, et ruptarios sonat, interdum Apparitores. Vide Joan. Villan. lib. 7. cap. 79. [Berverii]+



page 601, image: s0601

BERSA [Bersare, Birsare, Bersarii. Bersae], Crates vimineae, seu sepes ex palis vel ramis grandioribus contextae, quibus silvae, vel parci undique incinguntur, ut nullus cervis, caeterisque seris ad egressum pateat aditus. [Bersura]+



page 602, image: s0602

BERTARIUS Vide Beroërius Berroerii.#

BERTOLATA Albertin. Mussatus lib. 6. de Gestis Henrici VII. Rubr. 13.+

BERTONIA [Berthona, Berton], Villa vel praedium frumentarium, a Be [gap: special sign] e Saxonico, hordeum, et [gap: special sign] on, villa, praedium, Proinde ejusdem originis et notationis qua Berewic. Monasticum Anglic. to. 2. p. 887.+

BERUA pro bellua. Althelmus de Laude virgin. ubi de Daniele:+

BERUERIUS Vide Beroerius Berroerii.#

BERWITA Vide Berewic Berewick.#

BESANA Charta Mariae Comitissae Trecensis an. 1196.+



page 603, image: s0603

BESCA Vide Becca.#

BESCAZARIA Statutum Communis Bononiensis an. 1238. apud Ghirardaccum lib. 9.+

BESENAGIUM Charta Willelmi Comitis. Cabilonensis an. 1180. in Bibliotheca Clun. p. 1441.+

BESILiUM S. Audoënus lib. 2. de Vita S. Eligii c. 37.+

BESOGIUM Vide Bisacuta.#

BESCA lingua. Itinerarium Jerosolymitan. Antonini Monachi: Monasterium, in quo tres sunt Abbates scientes linguas Siram, Gracam, Aegyptiacam, et Bescam.#

BESSA [Bessus]. Vide Becca.#

BESTIA Equus vel jumentum quo quis vehitur: quomodo Beste etiamnum usurpamus, Equitatura. Hugo Flaviniac. in Chron. p. 245.+

BESTIALE Bestialia. Gall. Bestail, Pecudes, apud Michaëlem Madium de Barbezanis in Hist. cap. 20. 21.#

BESTIARE Pecus Fori Oscae an. 1247. fol. 31. Si vero bestiare extraneum, sive oves, transitum fecerit per terminos alicujus Insantionis, etc.#

BESTIARIUM Liber de bestiis compositus, vel locus ubi bestiae morantur. Ugutioni et Joanni de Janua.#

BESTIONES Tiraces. Ita Glossae Isidori. Italis Bestione. est bestia grandior.#



page 604, image: s0604

BESTIUS Instar bestia, Joanni de Janua. Commodianus instr. 34.#

BETA Pellis lanata. Gloss. S. Bened. cap.+

BETAGII apud Hibernos, dicuntur Laici ascripti glebae Ecclesiasticae.+

BETALIS Fragmentum Petronii: Curabo longe tibi sit comula ista betalis et dominus dupondiarius.#

BETHLEEMITAE Monachorum secta de qua sic Matth. Paris an. 1257.+

BETIU [Petiu], sic enim varie scriptum reperitur in Traditionibus Fuldensibus, ubi inter vestes Ecclesiasticas, vel certe ministeria sacra recensetur, lib. 1. pag. 459.+

BETOLA Contract. datior. Bergom. l. 4. c. 41. Quod betolae et tabernae possint tenere ubique in locis consuetis.#

BEVARIA pellis. Vide Bever.#

BEUDUM [Beodum], Mensa. Vetus Glossarium apud Pithoeum: Mensa, Beod. Refectorium, Beodden.+

BEVER [Beuvrum], Fiber, Castor; Anglis et Germanis Bever, Gallis Bievre: Bibris, Plinio lib. 32. cap. 3.+



page 605, image: s0605

BEURAGIUM Vide Biberagium.#

BEURAGIUM coriorum, in Charta G. Comitis Mellenti in Tabulario Leprosariae S. Egidii Pontis Audomari.+

BEURATORIUM Gall. Abbrevoir, ubi adaquantur animalia; in Statut. Veronensib. lib. 5. cap. 23.#

BEZARIA Vide Beciaria.#

BIAFORA Bannum seu clamor publicus, quo edito, Communiae, burgenses, aliique vicorum aut urbium incolae cum armis, domo egredi, et Principem, aut ejus Vicarium sequi tenebantur, quae est vis vocabuli Vasconici. Regestum Constabulariae Burdegalensis f. 92.+



page 606, image: s0606

BIANNUM Vide Biennum.#

BIARCHUS Annonae, seu militum commeatus, praefectus: [gap: Greek word(s)] enim Graecis annona seu victus dicitur. [Biarchia]+

BIARCIUM Charta fundationis Abbatiae Vabrensis in Occitania, apud Catellum l. 1. Hist. Comitum Tolosae pag. 69.+

BIASTI Bracton. lib. 5. Tract. 5. c. 12. §. 3. Incipit tale tenementum esse laicum feodum — et haec vera sunt secundum Biastos.#

BIBARHUNT Vide Canis.#

BIBERAGIUM Gallis Vin du marche. Breuvage, Ital. Beveraggio, quod praeter pretium corollarii vice in emptionibus conceditur. [Beveragium]+

BIBERE Compotationi vacare, quomodo Aller boire vulgari vocabulo dicunt nostri, pro in popinas pergere. Capitula Caroli Mag. lib. 3. cap. 7.+



page 608, image: s0608

BIBERUS [Bisacutus], in Glossis Arabico-Lat. Bibera, Bisacuta, apud Papiam.#

BIBIONARE Sanguine inquinari Bibinarium autem est sanguis menstruus mulierum. Bibinum menstruum, id est, fluor sanguinis. Papias.#

BIBIX Pugna. Papias.#

BIBLEUS Ugutio: Biblei et biblii dicuntur instabiles, et qui reparant libros. Vide Billeus.#



page 609, image: s0609

BIBLIA Machina bellica jaculatoria. [Biblieta]+

BIBLIATOR [Bibliopola], Ugutioni, et Joanni de Janua.#

BIBLIOTHECA Bibliorum liber, seu utrumque Testamentum, Vetus et Novum.+



page 610, image: s0610

BIBLIOTHECARIUS Dignitas in Palatio Regum Franciae, quam sub Carolo M. obtinuisse Gervardum auctor est Einhardus Abbas lib.+

BIBUSCUS Morsus bestiarum, in Glossis Isidori.#

BICAMERATUS Duplici camera constans.+



page 611, image: s0611

BICARIUM Vas, calix, cyathus, vel mensura potoria: Bicchier, Boccacio Novella 28. 83. 92. et alibi non semel.+

BICELLUM quod et Biclinium dicitur, est domus sub se habens duas cellas, sicut domus mercatoris in urbe, et dicitur a Bis, et Cella.+

BICELLUS Hastula amentata, Sambuco: pugio, Bonfinio.+



page 612, image: s0612

BICHERIA Chartae Philippi Augusti Regis Franc. an. 1185. et 1186.+

BICHETUS Mensura granorum apud Burgundos, Bichot et Bichet, in Consuetud.+

BICHINI Fraticellorum, seu Minoritarum secta, de qua infra in Bizochi.+

BICHONAGIUM Vide Bichetus.#

BICHRIA Vide Bicheria.#

BICINIUM Cantus duorum in Ecclesia, ut Monodia, unius, scilicet cum duo alternatim, aut simul canunt.+

BICIRRES Vide Bigerra Bigera.#

BICLINIUM Vide Bicellum.#

BICOCA Gloss. Anglos. Aelfrici: Bicoca, Hae [gap: special sign] e [gap: special sign] ble [gap: special sign] a, vel Pun. Ubi Somnerus, forte, capri balatus. Hae [gap: special sign] e [gap: special sign] , Saxonibus est Caper.#



page 613, image: s0613

BICOCARIA Charta an. 1306.+

BICORS Qui duplici corde est, vafer. Commodianus Instr. 11.#

BICULA Biche, Cerva. In Concilio Autisiodorensi, biculam vel cervum facere, restituit Salmasius pro vetulam. Vide Vetula.#

BIDALDI Militum et peditum species, extremis saeculis in Gallia nota.+

BIDANNUM Vide BienniumBiennum.#

BIDARIUS Satelles, minister. Joan.+

BIDDA Vide [correction of the transcriber; in the print Vida] Blida.#

BIDELLIUM Aqua ex vesicis de ulmo confecta, et proficit ad vulnera in corpore medenda.+

BIDENTAL Fulmen bifidum. Miracula S. Walarici Abbatis n. 7.+

BIDINIUM Vide Bicellium.#

BIDENS Anchora. Gloss. Isid.#

BIDRIPA Vetus Charta an. 7.+

BIDUANA Biennii jejunium, ut Triduana, tridui.+



page 614, image: s0614

BIDUBIUM Vita S. Leufredi cap. 21.+

BIENNUM [Biannum, Biennium, Bidannum].#



page 615, image: s0615

BIERBANNUM Bannum cerevisiae, Ban de biere, tributum quod pro cerevisiae venditione praestatur: vel pro taberna potaria, quam Bierbanck vocant Germani et Belgae.+

BIERES Biremes, apud Anastasium in Hist. Eccl. pag. 111. ubi Theophanes [gap: Greek word(s)] habet.#

BIERIA Vide Beria.#

BIFANG Ambitus, septum. Traditiones Fuld. lib. 1. p. 455.+

BIFAX [Befax, Bifarius, Befarius].#

BIFERA Papiae, Secunda conjux. Rectius in Gloss. Isid. [bivira].+



page 616, image: s0616

BIFESTUS Utitur Prudentius.#

BIFINIUM Lacus vel divisio inter duos fines, Joanni de Janua.#

BIFURCATI Canonici. Ita Canonicos appellabat Wicleffus haereticus in Trialogo art.+

BIFURCUM Fragm. Petronii: Paene animam ebullivi; sudor mibi per bifurcum volabat: oculi mortui, etc. Frons.#

BIGA Charta an. 1242.+

BIGA Vehiculum duabus conftans rotis: nostris, Charette.+

BIGA Fori Oscae an. 1247.+

BIGAMI Digami: ii in jure Canonico ad sacros ordines promoveri non possunt, et, ut est in Concilio Lugdunensi, omni privilegio Clericuli privati, et coërcitioni fori saecularis addicti sunt.+

BIGARUS Regestum Philippi Aug.+

BIGEMMEUS annulus, in Epistola Valeriani, apud Trebellium in Claudio, duabus gemmis insignis.#

BIGENS Papiae, duabus gentibus natus. Addit Ugutio, sicut ex patre Tusco et matre Franca. Bigenera animalia dixit Varro.#

BIGERA [Bigerriga, Bigerrica, Biherrica].+



page 617, image: s0617

BIGLOSUS [Biglossus] [gap: Greek word(s)] , qui duas linguas callet.+

BIGONCIUM Mensurae liquidorum species, apud Italos, Bigoncio, vel Bigonzio: Bigoncia dixit Dantes in Parad.+

BIGOTHI Vetus Chronicon tom. 3.+



page 618, image: s0618

BIGRADUM [gap: Greek word(s)] , in Gloss. Graec. Lat.#

BIGRINAE pro Beghinae, apud Matth Westmonaster. an. 1248. in utraque Editione. Vide Beghinae Beghardi.#

BIGRII Vide Bigarus.#

BILAMNA Vitalis Gromaticus: Constituimus in bilamnis et olivastellum, in ipsis bilamnis fossatum fecimus, in aliis locis congeries lapidun; fecimus. Vide Lamna.#

BILAGE Will. Thorn. in Chron. an. 1303.+

BILE Gesta Regum Francor. cap. 41.+

BILFREDUS Vide Berfredus BELFREDUS.#

BILINGUITAS Fallacia. Regula Sanctimonalium canonice viventium, in Concil. Aquisgran. cap. 14.+

BILITAS Papias: Bilis, humor fellis, tristitia, virus, iracundia. Bilitas amaritudo.#

BILIVIC Adumbratio vocis aquae scaturientis. Papias.#

BILLA Scedula, libellus, syngtaphum: Anglis Bill, vel Bille, ut apud Knyghtonum p. 2721. [Billeta]+

BILLA Jumentum, asinus, in Gloss. Isid. Vide Bile.#



page 619, image: s0619

BILLEUS S. Audoënus lib. 2. Vitae S. Eligii cap. 34.+

BILLIA ex Gallico, Bille, Ramus crassior, vel truncus.+

BILLICUS Anastasius Biblioth. in Benedicto III. PP. pag. 205.+

BILLIO Gall. Billon, Hispanis Vellon, Nummus aereus, vel ex aere et argento conflatus: interdum massa monetaria.+

BILLUS Baculus, Anglis, Billet, nostris Billot, clava oblonga.+

BILOCHIUS Bilochii regales, in Decretis Andreae Regis Hungariae an. 1222. §. 5.#

BIMANIS Ermenricus in Vita S. Soli cap. 4.+

BIMARITUS qui bis conjugium iniit, apud S. Hieronymum lib. 1. in Ruffinum sub finem.#

BIMYXUM Vide Mixa Myxa.#

BINA Binorum et ternorum illatio, Tributi species, apud Senatorem lib. 3. Epist. 8. lib. 7. Epist. 20. 21. 22. de qua plene in voce Tertia.#

BINAE Ternae, nempe denuntiationes, admonitiones: voces crebrae in donationibus ad complantum, seu


page 620, image: s0620

ad medium plantum.+

BINALIA Cum terra rursum proscinditur, aratur.+

BINCINA Vide Burina.#

BINDAE Gall. Bendes, Institae limbi, fasciae. [Bendellus]+

BINEARIUM Charta Roberti Regis Franc. an. 1028.+

BINIO Nummus duplex, Dinummium, nummus duplicis formae ac aestimationis.+

BINNA Praesepe, ex Saxonico Binne; quae quidem vox Anglis, ut Benne Germanis, mactram et atcam panariam sonat.+

BINOMIUS Cui geminum est nomen, Festo.+



page 621, image: s0621

BIORDARE Vide Bohordicum.#

BIOTHANATI Graec. [gap: Greek word(s)] , vulgo dicuntur qui mortem sibi ipsis consciscunt, aut qui violenta morte pereunt, ut apud Firmicum passim, Lampridium in Heliogabalo, Tertullianum lib.+



page 622, image: s0622

BIPEDILE Machinae jaculatoriae species duobus pedibus innixa.+

BIPERTIIOCUS Vide Jocus partitus.#

BIPLEX Gloss. Graec. Lat. [gap: Greek word(s)] , Biplex, duplex.+

BIRLAW Vide Bilages et Burlawa Bilage.#

BIRMANDUS Monetae minutioris species apud Leodienses. Vide Magnum Recordum Leodiense p. 38. 126.#

BIROTUM Vehiculum duabus rotis constans.+



page 623, image: s0623

BIRRETUM Capitium, capitis tegmen, lineum, tenue, strictum forma ipsius capitis, Pontificum proprium fuit. [Beretum]+

BIRRIA Archithrenius lib. 3. c. 4.#

BIRRUS Hujus vocis variae et prorsus diversae recensentur notiones.+



page 625, image: s0625

BIRSA Vide Byrsa.#

BIRSARE Vide Bersare BERSA.#

BISACCIA Bisacia, Mantica duas peras, seu duos saccos habens, Italis Bisaccia, Gallis Besace.+

BISACUTA Securis duplicem habens aciem, vel telum, quod utrinque acutum erat.+



page 626, image: s0626

BISAMUM Vita S. Eulogii: Vnxi pretiosum corpus nardipistico pretioso, ac diverso thymiamatum genere, amomo, balsamo, bisamoque commiscens.+

BISANTIUS Vide Byzantius.#

BISAVUS Proavus, Italis Bisavo, nostris Bisayeul.+

BISCAMBIUM idem quod Cambium Cambiare, Permutatio Biscambiare, Permutare, in Consuetud. Tolosae 4. part. tit. de Feudis, art. 27.#

BISCHATIA Statuta Veron. l. 4. c. 12. Quaecunque dicta sunt de ludo taxillorum, eadem intelligantur de ludo bischatiae, et quocunque ludo alio fortunae.#

BISCIALIS vermis. Sanutus lib. 2. part. 4. c. 12.+

BISCOCTUS Vide Panis.#

BISCOTA Statuta Veronensia lib. 4. c. 33. Nec aliquod vas calcinatorium, seu moltirorum, nec biscotarum ponere, etc.#

BISELLIUM Sella amplior quae duabus sellis constat, ut apud Varronem lib. 4.+



page 627, image: s0627

BISENE Charta Eustachii Comitis Bononiae an. 1122.+

BISEXTIALIS olla, apud Marcellum Empiricum c. 15. p. 108.+

BISLONGUS Oblongus, qui in medio dilatatur, Ugutioni, Gall. Berlong.#

BISMALVA Herbae species. Capitulare de Villis c. 70. Bismalvas, id est, alteas.#

BISMO Chronicon Fonranellense c. 15.+

BISNEPTIS Abneptis, in Charta Hispanica aerae 1111. apud Tepez in Chronico Ordinis S. Benedicti to 6. p. 450.#

BISOMUM Sepulcrum quod duo corpora, [gap: Greek word(s)] , capiebat: antiquis enim etsi plura simul eodem tumulo corpora inferendi mos esset, ita tamen ponere consueverant, ut alterum alteri non substerneretur, sed sibi invicem ordine succederent, responderentque, loco tamen discreta essent, ut observat auctor Romae subterraneae lib. 1. c. 26.+



page 628, image: s0628

BISPATENTIA Duas valvas apertas habentia. Papias: Gloss. Lat. Graec. Bipatens, [gap: Greek word(s)] . Ita emendant viri docti.#

BISSA ex Gallico, Biche, vel Bisse, Cerva major.+

BISSA Corrigia, in Gloss. Arabico-Lat. Flagellum. Cyrillus in Lexico: [gap: Greek word(s)] . Scholiast. Oppiani: [gap: Greek word(s)] . Vide Meursii Gloss.#

BISSELLUS Vide Bussellus.#

BISSENI Innocentius III. PP. lib. 15. Epist. 7.+

BISSEXTUS Infortunium, malum superveniens, vulgo etiam nostris hac notione.+

BISSUMARE Bis transire, a bis, et sumo. Ita Ugutio MS.#

BISTARDA Avis quae degit in aqua, Latinis, avis tarda. Ita Matthaeus Silvaticus. Vide Fridericum II. Imp. lib. 1. de Arte venandi c. 2. 9. 17. 23. etc,#

BISSUS Monastic. Arglic. tom. 2-p. 430.+



page 629, image: s0629

BISTERIUM Contract. Datior. Bergom. lib. 6. cap. 48.+

BISTORNIA Contract. Datior. Bergom. lib. 2. c. 8. de bistorniis burgi, et de alïis bistorniis, etc. Vide Bisturris.#

BISTURRIS Propugnaculi species Charta Libertatum villae S. Germani in Foresio an. 1249.+

BISUS [Bisius], Cinericius, ex Gallico, Bis, ut bisium panem dicimus.+

BITELLUS Visitatio Thesaurariae S. Pauli Londoniensis ann. 1295.+

BITERLOGH Sueno Aggo in Historia Danica p. 144.+

BITHALASSIUM [Bithalassus]. Ugutio MS. Bithalassium, vestigium in luto impressum, vel concur sus duotum marium: Graecis [gap: Greek word(s)] , est qui mari utrinque


page 630, image: s0630

alluitur, quo sensu bimarem Corinthum appellavit Horatius. Acta Apostolor. cap. 27.+

BITIDUS Biformis, vel quantum ad corpus, vel quantum ad animam, et componitur a bis, et idea, quod est forma. Joan. de Janua.#

BITION Testamentum Riculfi Episcopi Helenensis an. 915.+

BITORIUS Gloss. Aelfrici: Bitorius, vel Pintorus, [gap: special sign] euna. Saxonibus [gap: special sign] enna, est Regulus avis. Forte ardea, quam nostri Butor vocant.#

BITULIGO Vimen minutum, quod in bitumine crescit. Joan. de Janua.#

BIVANGIUM Spatium, intervallum, ex Theutonico Bevangk.+

BIVARIUM Modus agri. Charta anni 1283.+

BIVARIUS Vide Bever.#

BIVIUS S. Audoënus lib. 2. Vitae S. Eligii c. 15.+

BIUMERES [gap: Greek word(s)] . Gloss. Isidori: Amfiscii, Biumbres.#

BIUNDA Tabularium Laureshamense apud Freherum in Orig.+

BIZACHIUS Vide Bisacuta.#

BIZOCHI qui et Fratricelli, Secta religiosorum Minoritarum damnata a Bonifacio VIII. Joannes XXII. an. 6.+



page 631, image: s0631

BIZUMA Sepimentum: vox Germanica. Tradit. Fuldens. lib. 1. p. 468. Vnam aream – cum omm aedificio, et unam bizumam, cujus longitudo est, etc.#

BLACHA Charta Ademari Comitis Valentini apud Petrum Chifflerium: Et, via molendinaria quae venit desuper Condominam Guidonis de Montemayrana, quae ferit ad nemus Vvillelmi Liautaud, et vadit ad blacham Petride Ayra, etc.+

BLACTULA Historia mortis S. Leonis IX. PP. n. 15.+

BLADUM Gall. Ble: sic autem appellabant quodvis triticum, etsi differret a frumento, quod Blefroment vulgo dicimus, puriori scilicet, nec aliis granis mixto tritico.+

BLADARIUS Bladi venditor. Monasticum Angl. to. 2. p. 542.+



page 632, image: s0632

BLAE et [Bludie]. Leges Burgorum Scoticorum c. 87.+



page 633, image: s0633

BLAERIA Gallis, Droit de Blairie, jus pascendi pascua in Bladariis, seu agris, in quibus Bladum vel triti cum demessum est, quod soli feudi domino, qui Seigneur Blayer dicitur, intra suam jurisdictionem, et illius vassalis et subditis competit, ita ut vicinis alterius jurisdictionis ea facultas interdicta sit.+

BLAKMALE Tributum quod Angli vel Scoti invicem limitanei potenti alicui limitaneo, pendebant, ut a praedonius ultro citroque incurrentibus tuti essent.+

BLANCA Vide Blancus.#

BLANCHARDUS Color equi. Le Roman de Gaydon MS.#

BLANCHIATURA Patent. Edwardi II. Regis Angliae memb. 12. part. 2.+

BLANCUS Monetae minutioris argenteae, vel aere et argento mixtae species, vulgo Blanc. Solidi blanci, in Charta Joannis Regis Angl. in tom. 1.+

BLANDA Fleta lib. 2. c. 41. §. 2.+

BLANDIMENTUM Consensus. Vetus Notitia exarata sub Lothario Imp. ann. 840.+



page 634, image: s0634

BLANDITIUM [gap: Greek word(s)] , in Gloss. Gr. Lat. Blanditiae Gallis Blandices.#

BLANDIOSUS Gloss. Lat. MS. Regiae Bibl. Affabilis, magni favoris, Blandiosus. Infra: Blandiosus, Affabilis.+

BLANDUM Observantiae Regni Aragon.+

BLANHORNUM Leges Adelstani de Hundredis cap. 8.+

BLANPUM Papiae, Genus navis. Sic duo MSS. Editus habet [Blandum].#

BLANX Scabellum. Glossae MSS.#

BLASERIUS incendiarius, vox Saxonica, a Bla [gap: special sign] e, vel Blae [gap: special sign] e, fax, taeda, torris, unde Anglis blasser, ustulare.+

BLASMA Reprehensio, Galli Blasme.+

BLASPHEMARE Vituperare, damnare, culpare, infamare, nostris Blasmer, Italis Biasimare.+



page 635, image: s0635

BLASTO Papias: Blasto, cubicularius.+

BLATEA Id quod de calceamentorum soleis eraditur, seu lutum ex itinere in calceamentis collectum. Ugutio.#

BLANDICELLUS Ugutio: Blandulus, aliquantulum blandus: unde blandicellus dicitur, unde Blandicella dicuntur verba diminutiva.#

BLATO onis, Cubicularius, Hospitalarius. Ugutio, qui vocem deducit a Blatero, as. Vide Blasto.#

BLATTA Vermiculus, qui e Chermes, ut Arabes vocant, et e cocco sanguinei coloris erumpit.+



page 636, image: s0636

BLAVA [Blavium], Italis Biava, idem quod Bladum, etsi Pergaminus observet scribi Biada, non Biava.+

BLAVUS [Blaveus, Blavius, Bloius], Color ceruleus, ex Germanico Blaw: nostri Bleu dicunt. [Blavus]+



page 637, image: s0637

BLAVOTINI Bloetini, Militaris factio in castris Flandriae Comitis, Philippo Augusto regnante.+

BLENECTA Species quaedam anserum parvarum, apud Fridericum lib. 1. de Arte venandi cap. 6.#

BLENONES Papiae, Impudici, hircones. Ugutio: Blennus, stultus, hircosus, impudicus, et haeo blenenta, stultitia.#

BLESSACHA Charta Henrici Regis Angl. pro Abbatia de Corneliis in Normannia, tom. 2.+

BLIAUDUS [Bliaus, Blialdus], Vestis species.+



page 638, image: s0638

BLIDA Machina bellica. Rolandinus in Chronico lib. 5. c. 15.+

BLIDALIS Vide Bliaudus.#

BLISAUDUS Vide Bliaudus.#

BLISSARE Balbutire, inarticulate loqui, quod faciunt Blaesi.+

BLITEA Stultitia. Papias.#

BLITTEN Papias: Gluten, – confectio quaedam, quae glutinatur aliquid, vulgo Blitten. Ita MS. Editus vero habet [Blittens].#

BLOCUS Aresta ann. 1294.+

BLODSTODIA Cruentatio, sanguinis emissio. Ex Anglico, Blord-shotten, cruentatus, et Blo Saxonico, sanguis. Vide Leges Henrici I. cap. 78.#

BLODWITA Poena, mulcta effusi sanguinis. [Blodwyta]+

BLOETINi Vide Blavotini.#



page 639, image: s0639

BLOIRE de avibus rapacibus dicitur, cum earum oculi conteguntur, ex Gallico Eblouïr, oculis caliginem affundere: quod quibus oculorum acies perstringitur, omnia blosa, seu caerulea videantur.+

BLOIUS idem forte quod Blavius, color caeruleus, vel certe quivis color, ut blaveus, apud Joan. [Blodus]+

BLOYHORN. Vide Cinnitum.#

BLUDIE Vide Blae.#

BLUET Monasticum Anglic. tom. 1. p. 831.+

BLUNDUS [Blondus], Color capillorum flavus, qui nostris Blond, Graecis [gap: Greek word(s)] , luteus dilutior: a Saxonico Blon [gap: special sign] e, mixtus, Blon...en [reading uncertain: print faded] , tinctus, intinctus, imbutus, fucatus.+

BLUTARE Lex Langob. lib. 1. tit. 18 §. 1.+

BLUTHURA Leve vulnus, quod Galli Blesseure dicunt, a quibus forte orta vox, nisi hanc a Germanis ii acceperint.+



page 640, image: s0640

BOA S. Hieronym. in S Hilarione: Draco nurae magnitudinis quem gentili sermone Boas vocant, (Dalmatae) ab eo, quod tam grandes sint, ut boves glutire soleant.#

BOACHIERS Machinae bellicae species.+

BOALAGE Jacobus I. Rex Aragon. in Foris apud Exeam an. 1265.+

BOALARE in Foris Aragonensibus, idem est quod Vetatum, et non potest fieri sine licentia domini Regis per homines alicujus villae vel boci, nisi quantum continet una ballistata: quia alias per indirectum defraudarentur homines locorum convicinorum in suis pascuis foralibus, quia non possent pascere ibi de sole ad solem, et de area ad aream.+

BOANOSA Monachus Egolismensis in Vita Caroli M. an. 798.+

BOARIUS Pastor boum. Jus Vicentin. l. 1. Non teneatur emendare aliquid boariis, bestiariis, vel tenentibus agnos et boves in domo, etc.#

BOBLA Gloss. AElfrici: Bobla, [gap: special sign] lo [gap: special sign] . Ubi Somnerus. forte biblus, vel byblus, papyrus bibula, Belgis, Uloed papier.#

BOBELLUM Bovile, Bubile. Gloss. Saxon. Aelfrici: Bobellum: [gap: special sign] al [gap: special sign] , i. stabulum.#

BOBONES Vide Bubones Bubii.#

BOCA Vide Bauca.#

BOÇALIS pullus, in Foris Aragon. l. 8. tit.+

BOCARIA ex Gallico Boucherie, Macellum, in


page 641, image: s0641

Charta an. 1246.+

BOCETUM [Bubule]. Vita S. Comgalli Abbat. ad bocetum, ut lac inde asportaret missus est.#

BOCCARAN idem quod Brogrannum.+

BOCHALUS Vas vinarium, in Statut. Veron. l. 4. c. 116. Bochale. in Contract. datior. Bergom. lib. 8. c. 32.+

BOCHARIUS Aelfricus in Glossar. Anglo-Saxon. cap. de Piscibus: Delphin, vel Bocharius, vel Simones, me [gap: special sign] e [gap: special sign] in. Ubi Somnerus, f. Boca, vel Phoca.#

BOCHELLUM Ostium fluvii. Charta S. Bernardi Abbat.+

BOCHETA Tabulatium Monast. Reigniacensis Ordinis Cisteriens. an. 1208.+

BOCHIUM Idem videtur, quod Bochellum, de quo supra Tabularium S. Victoris, Parisiensis ch. 13.+

BOCIA In Vicent. lib. 1. Prouna bocia a molendino denarios sex.#

BOCLAND Vide Liber.#

BOCLERIUS Vide Buccula.#

BOCONES Papiae, Stulti, rustici.#

BOCLARIS [Bocularis]. Vide Baucalis Bauca.#

BODA [Bodium], Habitatio, mansio, ex Theutonico et Cambro-Britannico Bod.+

BODIA Vide Boja Boia.#

BODINA [Bodones, Bodula]. Vide Bonna.#

BODIUM Vide Boda.#

BOEL Andreas Suenonis Archiep. Lundensis lib. 4.+

BOERIUM Charta Isli Praepositi Ecclesiae Tolosanae apud Catellum in Hist.+

BOFORDUM et BOFFORDUM Vide Bohordicum.#

BOGA [Bogia], Fori Oscae Jacobi I. Regis Aragon.+



page 642, image: s0642

BOGIS Simus. Guillelm. Armoricus in Phil. Aug. an. 1202.+

BOGRISIA Vide Bulgari.#

BOHORDICUM nostris Bohourt vel Behourt, Hastiludii species, vel certe quodvis hastiludii genus, in quo nobiles adolescentes vires suas experiebantur.+



page 643, image: s0643

BOIA Compes, aut torques vinctorum.+



page 644, image: s0644

BOISSONUS ex Gallico Buisson, Minor boscus.+

BOISTELLUS Charta Anselli Episcopi Belvacensis an. 1099.+

BOLA Palma manus. Bolita, honor manus. Ita Papias. Ubi Codex MS. haber, Bolida honor magnus.#

BOLENDEGARII [Bolengarli], Pistores, nostris Boulengers.+

BOLHAGIUM Charta Henrici III.+



page 645, image: s0645

BOLIDUS Vide Lemiga.#

BOLLA vox Saxonica, Cyathus, vel hemina, seu mensura continens tres partes Pintae, inquit Somnerus: a Bole, Anglis.+

BOLLICIA Tumultus, seditio, Hispanis Bollicio. Vide Michaëlem del Molino, in Repertorio Foror. Aragon. pag. 167.#

BOLLIS Monastic. Anglic. to. 2. pag. 666.+

BOLONAE Gloss. Isid. Bolonae, ipsi cetarii, qui diversa genera piscium emunt.+

BOLOGIUM Vide Batuda.#

BOLUNDUM Gloss. Gr. Lat. MS. [gap: Greek word(s)] , Bolundum, hoc Grusum. Edit. [Bolunda]. Ficus silvestris.#

BOLUS Vide Panis Natalitius.#

BOMBARDA Petrariae, seu [gap: Greek word(s)] species, quatiendis urbium aut castrorum moenibus, a fremitu et sono quem edit, qui Graecis [gap: Greek word(s)] , Latinis Bombus, dicta. [Bombardella]+



page 646, image: s0646

BOMBAX et [Bombix], Gossipium, lana vel lanugo xyli, id est, gossipii fruticis, de quo Plinius lib. 19. c. 1.+



page 647, image: s0647

BOMBINARE Conviciari. Papias. Vide Bobinare.#

BOMBUS [Bombulus], Crepitus. Joan. de Janua: Bombus, sonus, — invenitur etiam pro sono culi.+



page 648, image: s0648

BOMBYCINARE in Glossis Isidori, Purpuram facere.+

BONA-GRATIA In Gloss. Basilic, [gap: Greek word(s)] .+

BONAGIUM Vide Bonna.#

BONAS Bona fortuna, thesaurus, seu potius thesauri inventio.+

BONATUS Bonus, commodus, idoneus, Gallis Bonasse. Fragm. Petronii: Dum bonatus ego, et volo videri lenis.#

BONDA vox Saxonica, Paterfamilias, maritus; quibusdam, habitator. [Bondo, Bondones]+

BONDUS Servus, obnoxiae conditionis, qui alias nativus ex Saxon.+



page 649, image: s0649

BONETA Capitis tegumentum, Gallis Bonet, Italis Birreto.+

BONI homines, dicuntur saepe qui in placitis publicis cum Comitibus et judicibus judicia exercebant, quibus justitiae studium curae erat, in qua, ut ait Cicero l. 1.+



page 651, image: s0651

BONIFATUS [gap: Greek word(s)] , in Gloss. Gr. Lat.#

BONIFACIES [gap: Greek word(s)] , in Gloss. Gr. Lat. Occitanis, Bounifaci, est un bon enfant, unbenet, ut auctor est Petrus Goudelinus.#

BONINFANTI quasi boni pueri, nostris, Bons enfans, dicti in Bohemia nescio qui religiosi.+

BONITAS Exactio sub specioso Bonitatis nomine, tanquam gratuito a subditis dominis praestaretur.+

BONNA [Bunda, Bodina, Bodula], Terminus, limes.# [Bonagium]



page 652, image: s0652

BODENA Tabularium Conchense in Ruthenis Ch. 120.+



page 653, image: s0653

BONNARIUM [Bonarii, Bonnarium, Bonnuarium Bonneta], etc. [Bonuarium]+



page 654, image: s0654

BONONES Historia Balduini Lutzenburg.+

BONONII [Bonosii]. Vide Boni homines.#

BONUM id quod Latini Bona vocant, Facultates, nostris vulgo Bien.+

BOOGDIE Arestum an. 1411. in Hist.+

BOOLETUM Vide in Apratare.#

BOOTHEMATA Adjutoria, Ugutioni: ex Graec [gap: Greek word(s)] .#

BOQUERANNUS [Bucaranum, Buchiranum], Telae subtilis species, Gall. Bougran.+



page 655, image: s0655

BOQUETALLUM Extat Charta Gaufridi de Liziniano D. de Vouvent et de Mervent, data Spoleti an. 1232.+

BORAN Vide Ran.#

BORBORIANI Haeretici, qui, inquit Philastrius, vitiis implicati saeculi et malis concupïscentiis servientes, non sperant judicium futurum, sed potius carnalem saeculi concupiscentiam laudant.+

BORD Concilium Budense an. 1279. c. 11.+

BORDA Ora, margo, Gallis, Bord. Borda navis, in Statutis Gildae Scoticae cap. 22. §. 3. cap. 44. Ora navis.#

BORDA Clava, in Gloss. Isid. Vide Bohordum.#

BORDA [Bordaria, Bordagium, Bordellum, Bordarius], etc. [Borderiata]+



page 656, image: s0656

BORDIA Tabular. Absiense fol. 10. medietatem hordiae terrae, quae vocatur Berauderia, concesserunt. Idem videtur quod borderia.+



page 657, image: s0657

BORDERA Annales Francor. veteres an. 784.+

BORDHALPENY Nummus qui in foro et nundinis solvitur pro erectione mensarum et tabularum ad exponendas merces.+

BORDIMANNUS Vide Borda.#

BORDLANDES Anglis dicitur Dominicum quod quis habet ad mensam suam et proprie, ut est apud Bractonum lib. 4. Tract. 3. c. 9 §. 5. lib. 5. Tract. 1. c. 13. §. 5.+

BORDLODE Servitium a quibusdam usufructuariis obitum, qui lege praediorum asseres, vel tabulas sectiles de silva in domum vel curtem domini deferre tenerentur: a Saxon. bo [gap: special sign] e, tabella, asser, et lo [gap: special sign] e, onus, sarcina.+

BORDONARII Vide Bardonarii.#

BORDUS Ora, Gall. Bord, Necrolog. Ecclesiae Parisiensis 18. Kl. Maji: Eodem die obiit Agnes Castellana Belvacensis, quae dedit nobis 2. cortinas, et 2. bordos cum cortinis.+

BORGELLA Conspiratio, seditio. Hist. Obsidionis Jadrensis an. 1345. lib. 2. c. 14.+

BORGELOTE Vide Burghbote.#

BORGERASA Bernardus Mon. in Consuetud. Cluniac. MSS. c. 77.+



page 658, image: s0658

BORGHA et [Burgha], Anglis dicitur ea Comitatus sive provinciae portio, quam olim Decaniam, Decennam, Decuriam, Decimam, et Friburgam vocabant, inhabitata a Decemviris, qui in solidum fidejussores erant erga Regem de iis quae in decenna perpetrarentur.+

BORGUM [Borghum], Vadimonium, ex Saxonico Bo [gap: special sign] h, quod idem sonat, in Legibus Edwardi Senioris apud Bromptonum, c. 3.+

BORIA Praedium rusticum, Borderia, vox Occitanica; Arvernis, Boire.+

BORIN Charta vetus apud Aegid. Gelenium in Colonia pag. 69. Colorem, qui vocatur borin, jure dare debent omnes servientes illic habitantes.#

BORMIS Albertus Argentinensis in Chronico pag. 102.+



page 659, image: s0659

BORNEWING [Borthnenligh], Tributi aut servitii species apud Anglos.+

BOROWGH Vide Burgus.#

BOROWHEAD Vide Headborow.#

BOROW English. Vide Burghenglish.#

BOROUHOLDER Borsholder, Vide Borga.#

BORRA Tomentum, Bourre. Charta Guillelmi Episc. [Borratium]+

BORT vel [Borde], ut Hispani efferunt, pro filio notho: unde Sebastianus Cobarruvias Francicam vocem Bordel accersit, prolupanari.+

BORTHALPENY Vide Bordhalpeny.#

BORTHNENLIG Vide Bornewing.#

BORTMAGAD Lex Frisionum tit. 13.+

BORTREN Annonae species. Capitulare Caroli M. an. 797. apud Holstenium in Collect. Rom. §. 11.+

BOS Boves aratores, aratris dediti, in l. 1. Cod. Th. de Cursu publ.+



page 660, image: s0660

BOSCIDA Qui cedit boves, macellarius, Ugutioni: Boviscida, Joanni de Janua. Bucaedas habet Plautus in Mostellaria.#

BOSCUS Silvae, foresta: Franco-Belgis, Bos, aliis Bois.+



page 661, image: s0661

BOSIA Bosiare. Vide Bausia.#

BOSSA Tumor, tuber: Gall. Bosse: proprie de ulcere pestifero quod Itali Bozzam vocant.+

BOSSANAYA Monetae Barcinonensis species.+

BOSSELLAGIUM Praestationis species. Charta Willelmi Comitis Pontivi an. 1145.+



page 662, image: s0662

BOSSONAGIUM Charta Philippi II. Reg. Fr. an. 1170. apud Perardum p. 244.+

BOSSIDA Vide Buxis.#

BOSTAR Stabulum boum, Bovile. Papias: Bostar, locus ubi comburebantur corpora boum, vel statio boum.+

BOT Bota, inquit Spelmannus, Anglo-Saxonibus est Emendatio, refectio, restauratio, compensatio.+

BOTA [Botta], Ocrea, Gall. Botte, ex Cambro-Britannico, Bottas, sotular. Vincentius Belvac. lib. 29. c. 28. [Botus]+



page 663, image: s0663

BOTA [Botagium, Botatus]. Vide Buttis Butta.#

BOTATORIUM In Regesto 31. Chartophylacii Regii habetur Charta anni 1263.+

BOTELLA Vide Botellus.#

BOTELLAGIUM Praestationis species, quam Bouteillage vocant, praestatio scilicet unius vini lagenae, quam Bouteille dicimus, pro singulis doliis vinariis quae certo anni tempore distrahuntur.+

BOTELLUS [Botulus], Tertulliano, intestinum, interaneum, Italis, Budello. [Budellus]+

BOTGLARIA Armorum species. Libertates Bergeraci in Vasconia.+



page 664, image: s0664

BOTHA Officina, [gap: Greek word(s)] , Italis Potheca, Gallis Boutique.+

BOTHENA [Bothyn], Baronia, aut territorium vel districtus domini, apud Scotos: nam, ut auctor est Buchananus, primi Reges Scotiae, regno in Baronias diviso, cunctas opes agrosque Regios, meritorum habita ratione, magnatibus suis diviserant, quos Barones inde appellavere.+

BOTICA Vide Apotheca.#

BOTIS Jus Vicentin. lib. 1. Faciant, quod pontes, degorae ac botes in civitate constituantur, etc.#

BOTOLOS Ricardus Hagustaldensis c. 14.+

BOTONES Gallis Boutons, Fibulae, globuli. Concilium Albiense cap. 15.+

BOTTA Rubeta, bufo, Italis Bota. Vita S Angelae de Fulginio c. 4.+

BOTUS Vide Bota.#

BOVA sic appellata filia Regis Sigeberti, in Vita ejusdem S. Bovae n. 4.+



page 665, image: s0665

BOVAGIUM [Boagium, Bovaticum], Tributum quod ratione boum pendebatur, seu pro pari boum aratorum vel pro aratro: Bobatico, Hispanis. [Bobada]+

BOVARESIUS idem quod Bucca, apertura fluvii, per quam derivantur aquae. [Bovaterius]+

BOVARIA Praedium rusticum, Ferme, Metairie. Conciiium Tolos. an. 1228. can. 41.+



page 666, image: s0666

BOVARIUS cuiboum cura commissa est, in Fleta lib. 2. cap. 85. etc. nostris Bouvier.#

BOVATA terrae, Bove de terre, in Charta Gallica tom. 2.+

BOVELLUM idem quod Bovile, in Canonibus Hibern. lib. 51. c. 5.#

BOUCELLUS Vide Buza Bussa.#

BOVERA In brevi Indice Regum Francorum, qui praefixus est Usaticis Barcinonensibus, in Codice MS. Thuano, signato 93.+

BOVETTA Bucula, juvenca, Gall. Bouveau, Bouvart. Occurrir apud Will. Thorn. in Chron.#



page 667, image: s0667

BOVIALE Bovile, Graecis [gap: Greek word(s)] , Apollonio lib. 3. Argon. [gap: Greek word(s)] . Gloss. Aelfrici: Bostar, sive Boviale.#

BOVOLCARITIA pro bubulcaritia. Domus bubulci, vel praedium bobus nutriendis idoneum.+

BOURATIUM Vestis species. Chronicon Ademari Cabanensis pag. 167.+

BOUTUS [Boutarius]. Vide Buta.#

BOXIA Tabularium Ecclesiae Gratianopolitanae sub Hugone Episcopo fol. 42.+

BOXTA Vide Buxis.#

BOZANARIUS Eckehardus Junior de Casibus S. Galli cap. 5.+

BOZIGA Tabularium Ecclesiae Ucetiensis fol. 7.+

BOZOLA Terminus, meta, bonda. Charta an. 1246.+

BOZOLA Mensura Liquidorum, in Jure Vicentino lib. 3. Vide Buttis.#

BRABANCIONES [Brebantiones], Praedones Brabantini, ex Brabantia.+



page 668, image: s0668

BRACAE [Braccae], Femoralia, vestis species, qua crura teguntur, ut ait S. Hieron. in cap. 3.+

BRACALAE Fridericus II. Imp. lib. 1. de Arte venandi cap. 53.+



page 669, image: s0669

BRACALE Charta scripta an. 10. Edw. I. apud Guilielm. Prynneum tom. 3. Libercat. Eccles. Anghc. pag. 1244.+

BRACCO Canis sagax, indagator, vulgo Brac, Gallis. Vetus Glossar. Licisca, Bracco. Lex Frision. cap. 4. §. 3. [Bracetus, Brachetus]+

BRACE Grani species, ex quo cerevisia conficitur. Gloslae MS. Braces, unde fit cervisia. Eginhardus Epist. 23.+



page 671, image: s0671

BRACELLUS Veteres Consuetudines Floriacensis Coenobii cap. 2.+

BRACETUS Vide Bracco.#

BRACEUM Vadum, et dicitur a Brachys, quod est breve. Jo. de Janua. Graeci [gap: Greek word(s)] vocant, quae Latini Brevia. Virgilius: In brevia et fyrtes.#

BRACHARIUM Charta Heccardi Comitis Augustod.+

BRACHERIOLUM Cingulum seu fascia inguinalis: vox deducta a Brak, ruptura, voce Longobardica, unde Brakea, rupturae vinculum, inquit Henschenius.+

BRACHIALE propugnaculum, vulgo Braye, unde Fausse-braye: [gap: Greek word(s)] , Theodosio Monacho in Epist. de Excidio Syracusarum, apud Rocchum Pirrum in Episcopis Syracusanis, et aliis Byzantinis Scriptoribus uti pluribus diximus ad Alexiadem. Paulus Diac. lib. 19.+

BRACHIALE Manica, pars illa vestis seu tunicae, quae ab humero usque ad manum brachia operit: vulgo, Manche. Eckeardus junior de Casib. S. Galli c. 14.+



page 672, image: s0672

BRACHIATA [Branchiata], Mensurae agrariae species, ex Gallico Brassee.+

BRACHILE idem quod Brachiale. Lex Salica tit. 29. §. 37.+

BRACHIOLINEUM Bracca linea, nobis Calecon. Udalricus l. 3. Consuet. Clun. c. 11.+

BRACHINUM Vide Brace.#

BRACHIOLAE Italis Braccioli. Rollandinus in Chronico lib. 9. cap. 2.+

BRACHIOLUM Chronicon Abb. S. Trudonis lib. 13. pag. 510.+

BRACHIONARIUM [gap: Greek word(s)] , in Gloss. Graec. Lat. Vide Brachile.#

BRACHIUM Mensurae species, cubitus. Charta Henrici Imp. an. 1081. apud Ughellum tom. 3. p. 420.+



page 674, image: s0674

BRACIATUS Bernardus Monachus in Consuetudinibus Cluniacensibus MSS. cap. 8. de Granatario: In omnibus praecipuis festis facit fieri braciatos, et quisque habet unum cum panesuo.+

BRACILE Cassiano lib. 1. de veste Monach. c. 6. quem [correction of the transcriber; in the print qnem] exscripsit Isidorus lib. 19.+



page 675, image: s0675

BRACINA Bracinum. Vide Brace.#

BRACIOLUM aquae, Gallis Bras d' Eau. Charta Caroli Mag. apud Perardum: Atermino bracioli aquae, vocabulo Orba. Vide Brachium.#

BRACIS Inferior pars circuli, Joanni de Janua.#

BRACONAGIUM Vide Brodaeum in Consuetud. Paris. tom. 1. p. 198.#

BRACTAMENTUM Humor, ex Graec. [gap: Greek word(s)] . Fulgentius de Virgiliana continentia: Nam ecce ad me etiam ipse Ascraei fontis bractamento saturior advenit.+

BRACTEATOR [Bratteator, Bractearius], Bractearum confector, apud Jul. Firmic. lib. 4. c. 15. lib. 8. c. 16. 19. qui Bractearius, in veteri Gloss. dicitur, et [gap: Greek word(s)] .+

BRACUS Vallis. Chronicon Fontanellense c. 6.+

BRADIFONUS [gap: Greek word(s)] , Moyses dicitur a pud Ethelwerdum lib. 4. c. 9. Bradifonus Domino Moyses sacrarat amore.#

BRADIUM Vide Braida.#

BRADO Tabularium Priorat. de Domina in Delphinatu fol. 110.+

BRAGA Vide Bracca Braccae.#

BRAGALIS Charta Lusitanica aerae 1168. in Historia Episcoporum Portensium 2. part. pag. 20.+

BRAGANTES Vide Brigancii.#

BRAGATOR Iter Camerarii Scotici c. 39. §. 50. De omnibus bragatoribus in Curia.#

BRAGUS forte idem quod Bracus, Vallis.+

BRAIARE Gall. Braire, Vagire, clamare, prout infantes solent. Gloss. Graeco-Lat. [gap: Greek word(s)] , vagitus infantis. Hesychius: [gap: Greek word(s)] . Hac voce utitur Philostorgius lib. 11. c. 6. Regiam Majest. lib. 2. c. 58. §. 1.+



page 676, image: s0676

BRAIDA Campus, vel ager suburbanus, in Gallia Cisalpina, ubi breda vulgo appellatur. Monachus Paduan. lib. 1. Chronici c. 1.+

BRAIUM Limus terrae Gallis Bray. Hariulfus lib. 4. Chronici Centulensis c. 24.+

BRAMBARICARII Vide Barbaricum.#

BRAMOSUS Vide Bromosus.#

BRANA Sterilis equa, sterile jumentum, Gallis Jument brehaigne.+

BRANCA Pars extrema sive crurum sive brachiorum in veris et avibus rapacibus, si modo pars illa, manus vel pes proprie dici debet, inquit Octav.+



page 677, image: s0677

BRANCA seu [Branchia], Jus excidendi ramos arborum, quos Branches dicimus, in forestis pro foco seu igne suo. Aresta an. 1257. in 1. Regesto Parlamenti fol. 5.+



page 678, image: s0678

BRAND Incendium: vox Germanica. Lex Frisionum tit. 7. de Brand: Si quis domum alterius incenderit.# [Branda]

BRANDER Andena, sustentaculum ferreum, fulcrum focatium: vox Saxonica, in Legibus Burgorum Scoticor. c. 125.#

BRANDEUM Velum, palla serica, vel lintea, qua Divorum reliquiae vel corpora involvi a Christianis solebant. Hincmarus in Vita S. Remigii: Ipsun: corpus sanctissimum, sicut in anteriori translatione, ab Episcopis Remorum dioeceseos integrum inventum est, et brandeo rubro involutum. Idem lib. 1. Hist. Rem. c. 20.+ [Brandeum]



page 679, image: s0679

BRANDO Fax, taeda, funale, a Brand voce Germanica, de qua supra.++



page 680, image: s0680

BRASCINA [Brasium], Vide Brace.#

BRASSIUM Charta Philippi Aug. ann. 1204. in ejus Regesto fol. 83.+

BRAUSIA Charta Monasterii Miniacensis apud V. Cl. Hubertum in Hist S. Aniani Aurelian. p. 141.+

BRAVUS Fori Aragon. lib. 8. pag. 146. v. Qui pignorat boves bravos, equas, vaccas, vel oves etc. Forte branas, sterile jumentum. Vide in hac voce.#

BRAZEAGIUM nostris, Droit de Brassages, jus nempe quod Monetario competit pro salario cusae monetae: de qua voce consulendus V. Cl. Buterous in libro de Monetis Francicis pag. 150.+

BRAZZADELLUS in Charta an. 1303. apud Petrum Mariam Campum in Regesto 3. part. Histor. Eccles. Placentinae pag. 273.#

BRAXINA Braxionarius. Vide Brace.#

BREBANCENI Brebantiones, Brebiciones. Vide Brabantiones.#

BREBITARIUS Capitulare 1. Caroli Mag. an. 802. editum a V. Cl. Steph. Baluzio cap. 1.+

BRECES Monasticum Angl. tom. 1. pag. 113. Dedit Ecclesiae sancti Petri duos breces in feodo suo, cum grava et pratellis eidem terrae adjacentibus.#

BRECTAMENTUM Fulgentius Placiades de Virgiliana continentia: Nam ecce ad me ipse Ascres fontis brectamento saturior advenit.+

BREDE vox Saxonica, Dolus, fraus. Habetur in Legibus Kanuti Regis cap. 44.#

BREIARE Pinsere, Gall. Broier le pain, vel, ut alii efferunt, Breier. Bernardus Mon. in Consuetud.+



page 681, image: s0681

BREISNA Charta Hamelini Comitis Warennae in Monastico Anglic. tom. 1. pag. 406.+

BREMTERIC Vetus Codex continens Leges Hoëli Boni: Tres solum sunt homines, Rex, Optimas, Villanus, et eorum membra.+

BREN [Brennium], Funfur: vox, ut videtur, formata ex cantabrum, quod idem sonat.+



page 682, image: s0682

BRENA Frutetum, Fruticetum. Hispanis Brenna Charta Aldegastri, filii Sylonis Regis Ovetensis,


page 683, image: s0683

an. 781.

BRENEXELLUS Petrus de Crescentiis lib. 10.+

BRENNA Vide Breisna.#

BRENTA Vasis vinarii species. Statur. Veron. lib 4. cap. 113. 117.#

BRENTA Sporta, Italis, maxime vino deferendo idonea.+

BREPHOTROPHIUM Graec. [gap: Greek word(s)] , Aedes in qua infantes, recentesquepartus expositi, aut egentibus parentibus nati alebantur, in leg. 16.+

BRESMIA Piscis, qui vulgo nostris Bresme, quibusdam Cyprinus latus.+

BRETACHIAE Castella lignea, quibus castra et oppida muniebantur, Gallis Bretesques, Breteques, Bretaches. [Brutesche]+



page 684, image: s0684

BRETHUN sepaldes. Leges Henrici I. Regis Angl. cap. 89.+

BREUDATUS Vide Brusdatus Brusdus.#

BREVIS [Breve] Inventarium, rotulus, chartula continens indicem, seu [correction of the transcriber; in the print sen] summariam rei cujuspiam descriptionem. [Breves]+



page 690, image: s0690

BREVISOCREA Cognominatus Robertus Comes Normanniae, Nothi filius, Gallice Courte-heuse, quod esset corpore pingui, brevique statura, ut ait Ordericus Vitalis lib. 4. et 8. p. 545. 664.+

BRIA Mensura, Joanni de Janua. Gloss. Lat. Graec. Bria, [gap: Greek word(s)] . Ita scribendum. Ebrardus Betun. in Graecismo c. 12.#

BRIBETHUS Vita S. Samsonis Episc. Dolensis lib. 1. c. 26.+

BRICHEMINUS idem quod Cheminus, Vtia, iter.+



page 691, image: s0691

BRICA Brico. Vide Briga.#

BRICIA panis, Mica, frustum, apud Bertramum in Vita S. Francae Abbatissae num. 16. ex Italico Bricia, Briciola.+

BRICOLA Machinae [gap: Greek word(s)] species, Gallis Bricoll in jure municipali Florentinorum lib. 3.+

BRIDGUMUM Bridguma, Saxonib. Sponsus, uti haec vox redditur in Legibus Edmundi de sponsalib. c. 3.+

BRIGA Jurgium, rixa, pugna, Italis Briga.+



page 692, image: s0692

BRIGANCII [Brigantini], vulgo Scriptoribus nostris Brigans.+



page 693, image: s0693

BRIGENTINUS Naviculae species, in galeae speciem, vulgo Brigantin, Italis Brigantino.+

BRIGHBOT [Brugbota], Pontis restauratio vel refectio.+

BRIGOSUS Vide Briga.#

BRINUM Navis species. Epistola Anselmi Archiepisc.+

BRISCA Will. Brito in Vocabul.+

BRISIA Vita S. Brigidae Virg. lib. 2. n. 50.+

BRISTEGA Vide Tristega.#

BRITH Pactum interpretatur. Papias. Vox forte Longobardica.#

BRIVA Gallorum veterum linguâ, pontem sonat.+

BRIULUM Vide Brolium.#

BROCARIUS Proxeneta, interpres et consiliarius contractuum: Anglis Broker.+

BROCCUS Qui labia superiora habet, Ugutioni.#

BROCCAE [Brochae, Brochiae], Sudes acutae, pali, Gallis Broches, Armoricis Brochenn.+



page 694, image: s0694

BROCEUS Obstinatus. Gloss. Arabico-Lat.#

BROCHA ex Gall. Broche. Veru, Anglis Stick. Liber Ramesiensis sect. 300.+

BROCHELERIUM inter arma vetita, in Jure Vicentino lib. 3.+

BROCHETA in Jure Vicentino lib. 1. inter mensuras et pondera enumeratur.#

BROCHIA Bracton lib. 2. c. 16. §. 6.+

BROCIA Vide Bruscia.#

BRODATUS Vide Brusdum Brusdus.#

BRODHALPENAY Vide Bordhalpenny Bordhalpeny.#

BRODIATORES Antiquarii, qui in libris describendis, litteras ac elementa non accurate, sed more acupictorum et brodiatorum leviter effingunt, adeo ut visum paene effugiant.+

BRODIUM Carnium elixarum jus, vulgo nostris Broët, Italis, Broda, Brodo.+

BROETBAN Bannum de Broët, quod est potionis genus. Vide Bierban Bierbannum.#

BROGA Gallis ager, unde Allobroges dicti, voce composita ex Broga, ager, et allo, quod est aliud.


page 695, image: s0695

quia ex alio loco translaci, ut ait Scholiastes Juvenal. Sat. 8.+

BROGALIA Charta an. 859. In Tabulario Ecclesiae Viennensis fol. 20.+

BROIHERA Vide Bruera.#

BROLIUM [Broilum, Briulum, Brogilum], etc.+



page 696, image: s0696

BRONDUS Vide in Bruntus. [Bruillus, Brullium]#

BROKUM Rivulus, fluviolus, torrens, a Saxonico B [gap: special sign] oc, Anglis Brooke. Occurrit apud Willelmum Thorn.#

BROMA Vide Bruma.#

BROMOSUS [Brumosus]. Glossae Isidori: Bromosa, immunda.+

BRONIA Vide Brunia Brunea.#



page 697, image: s0697

BROSASTA Foeni manipulus. Petrus Goudelinus in Lexico Tolosano: Brosat, Brassie, de quo que ce soit, Botte de foin.+

BROSCUS Lagenae majoris species, vulgo nostris Brosc, Brosci, et Broschivini, in Tabulario sancti Dionysii an. 1240.#

BROSDUM Vide Brusdum Brusdus.#

BROSCIA Vide Bruscia.#

BROXAE Martinus de Arles, Canonicus Ecclesiae Pampilonensis, lib.+

BROZIUM Mensura carbonum, in Contract. Datior. Bergom. lib. 5. cap. 4.#

BRUARIUM Bruera, Ericetum, ager sterilis, vepribus et dumetis horridus: Bruiere, in Consuet. Perticensi art. 39. et apud Froissart. 2. vol. c. 126.+

BRUDATUS Vide Brodatus.#

BRUERA Brueria. Vide Bruarium.#

BRUGASSA Vide in Barta.#

BRUGINA Tabularium Narbonense an. 1250.+

BRUILLUM Vide Brolium.#

BRULLATUS Brulatatus. Vide Brusdus.#

BRUMA [Broma], Brumalia, Festus dies Romanorum octavo Kalend.+



page 698, image: s0698

BRUMALIA Brumus, Brumosus. Vide Broma, et Bromosus.#

BRUMARII Qui habet fastidium ciborum, Ugutioni.#

BRUMATICI Vide Bruma.#

BRUNA Moneta, quam alii Nigram vocant, seu aeream.+

BRUMATICUS Vide Bruma.#

BRUNDA solida. Ita Gloss. Isid. Gloss. Saxon. Aelfrici: Brunda: heo [gap: special sign] e [gap: special sign] hea [gap: special sign] o [gap: special sign] , i. cervinum caput.+

BRUNEA [Brunia, Bronia]. Lorica. Gloss. Lat. Theotisc. [Byrne, Byrnan]+



page 699, image: s0699

BRUNETA [Brunetum], Pannus non ex nativi coloris lana confectus; sed quavis tinctura imbutus. [Burneta, Buretum]+

BRUNICUS Isidorus lib. 12. Orig. c. 1.+

BRUNTUS Gloss. Aelfrici cap. de Coloribus: Bruntus, [gap: special sign] ann: forte [Brunus], seu potius [brunitus].+

BRUNUS Fuscus color, subniger, nigricans, Gall.+



page 700, image: s0700

BRUSCARE Incendere, amburere, Italis, Brusciare, et brucciare. Utitur Sanutus Italus lib. 2. part. 4. cap. 12.+

BRUSCIA [Brozia]. Dumetum, Gallis Broussaile vel Brosses, aut Broce: Brocelle, in Consuetudine Carnotensi art. 12. [Brocia, Brozia, Brucia]+

BRUSCUS Papias: Rubeta, ranae genus, bruscus dicitur vulgo.#

BRUSDUS [Brustus, Brudatus, Brodatus], voces unius ejusdemque notionis et originis, pro opere Phrygio, acupicto, plumario; noctris Broderie.+



page 701, image: s0701

BRUSTUM Pastio, cibatus, esca, pastio animalium ex bruscis, seu dumetis, le Broust.+

BRUSURA [Brussura], Livor, qui ex percussione in carne enascitur, ex Gallico Brisure, ut videtur.+

BRUT Glossae Isonis Magistri: Pactam, conjunctam, sponsam, Brut. Hinc nostris Bru, pro nuru.#

BRUTESCHIA Vide Breteschia Bretachiae.#

BRUVINUS in Glossario veteri Saxonico exponitur l [gap: special sign] el--- [gap: special sign] ic [gap: special sign] a.#

BRYCAN vel [Bryccan]. Teges, palliastrum, instratum, lodix, lectisternium, Boxhornio in Lexico Cambrico.+

BRYONIA Reinerus in Catalogo haereticorum p. 92. Aliqui de Bryonia, quae dicitur Stucwrk, imaginem sculpunt, quam mandragoram esse fingunt.#

BRYTII in Legibus Sueonum dicuntur servi glebae, vel praediis adscripti. Vid. Joan. Stiernhookum de jure Sueonum vetusto pag. 208.#

BUACA Charta Caroli Simplicis pro Monasterio S. Aniani in dioecesi Narbon an. 898. tom. 13.+

BUBALUS [Bufalus, ]Buflus, Gall. Buffle. Ebrardus in Graecismo c. 9.#



page 702, image: s0702

BUBII [Bubones, Bobones]Lixae, calones, nebulones, furciferi, Germ. Buben.+

BUBILUM Anastasius in Leone III. Fecit velum rubeum cum bubilo.#

BUBULCARIA Domus Bubulci. Gesta Abbatum Gemblacensium pag. 534.+

BUBULTERIUM Charta Abbatis S. Stephani Divionensis apud Perardum p. 324.+

BUBUM Senium, languor. Papias. S. Columbanus Epist. 5.+

BUCCA Os. Concilium Lateranense an. 1077.+

BUCCA [Bucea, Bucia]. Vide Busa.#

BUCCALIS Lagena vitrea, vel alterius materiae, Gallis Bocail, in Ceremoniali Episcop. cap. 12.#

BUCCARANUM Vide Boquerannum Boquerannus.#

BUCCEA pro buccella, Gall. Bouchee. Belethus de Offic. Eccles. cap. 119. Detur statim unicuique panis buxea, priusquam recedant. [Bucceavia]#

BUCCELLA Gloss. vet. Buccella, [gap: Greek word(s)] . Joan. de Janua: Buccella, morsella panis. Regula Magistri cap. 27.+



page 703, image: s0703

BUCCELLARE vox Chymicorum, Cibare, Joanni de Garlandia in Synonymis Chymicis. Idem lib. de Mineralibus c. 5.+

BUCCELLARIUS Cliens, Verna, qui patroni panem edit, buccio, parasitus. Papias: Assecla, Cliens, Buccellarius.+



page 704, image: s0704

BUCCELLATUM Panis ad usus diuturnitatem excoctus, inquit Marcellinus lib. 17.+

BUCCELLUM Insitionis species, de qua Petrus Crescentius lib. 2.+



page 705, image: s0705

BUCCELLUS Vide Butta.#

BUCCHA apertura fluvii, ex qua derivantur aquae. Vide Statuta Mediolan. part. 2. cap. 329.#

BUCCINA Spatium, intra quod Buccinae clangor audiri potest. [Buccinus, Bucinus]+

BUCCERIUS Macellarius, nostris Boucher, in Statuto apud Richardum de S. Germano an. 1022.+

BUCCULA pro pusilla bucca, osculo, labellis, usurpasse Suetonium et Apulejum pridem observatum: et in Architectura apud Vitruvium, quid eadem vox sonet, docuere pariter Bernardinus Ubaldus, Philander, et alii.+



page 706, image: s0706

BUCCUS Hircus, Gallis Bouc. Lex Salica tit. 5. §. 3. Si quis buccum furaverit. 600. den. culp. jud. Gregorius Turonensis lib. 9. Hist. c. 23.+

BUCECARLUS Vide Buscarla.#

BUCHARIUS Lignator. Lambertus Ardensis pag. 117. [Bucheria]+

BUCHIRANUS Vide Boquerannus.#

BUCIDA Qui boves mactat, in Gloss. Sax. Aelfricj.#

BUCLEAMEN Saxonice heo [gap: special sign] -hama, in Gloss. Aelfrici: id est, cordis tegmen, vel cutis, clypeus forte seu Buccula, de qua egimus, qua pectus tegitur.#

BUCSTAL Servitii vel tributi species, apud Anglos, de qua in Monastico-Anglic. tom. 2. pag. 8 27.#

BUCTUS Finis, extremitas, ex Gallico Bout. Fridericus II. Imp. lib. 2. de Arte venandi cap. 49.+



page 707, image: s0707

BUDA Storea. Gloss. Camberonense, Buda, stramentum lecti de biblo, id est, papyro.+

BUDELLUS Calamus, vulgo Boudelle, quasi bout d' aile, alae pars inferior. Joannes de Garlandia de Mineralibus pag. 155.+

BUDINGUM Charta Henrici III. Imp. an. 1056.+

BUDLAFLA in priscis Sueonum Legibus, dicebatur citatio in jus in causis ordinariis per baculum, quem Baculum notitiae, vel Nuntiatorium vocabant.+

BUFALUS Buflus. Vide Bubalus.#

BUFETAGIUM Bufetaria, Vectigal, quod praestatur pro vini bibitione in tabernis, dictum quasi Buvetage, Buveterie, unde nostri Bufet vocant Abacum, in quo pocula vinaria, et alia ad mensam, reponuntur.+

BUFORDIUM Vide in Bohordicum.#

BUFFA Alapa, Occitanis Bufa. Gloss. Lat. Gall. Alapa, Buffe.+



page 708, image: s0708

BUFFETUS panis, in Statut. Veronens. lib. 4. cap. 109. Panis siligineus, Ital. Pane buffeto.#

BUFFONES Scurrae, Gallis Boufons. Breviloq. Goliardi, Buffones, Jaculatores. Synodus Saltzburg. an. 1310. c. 3.+

BUGARI Vide Bulgari.#

BUGATA Contract. Datior. Bergom. lib. 2. cap. 6. de omnibus vasis lapideis, de bugatis, de brontio etc.#

BUGENS Spado, Papiae. Vide Bigens.#

BUGIA Aedicula, Gallis Bouge. Libertates oppidi Jasseronis, apud Guichenonum in Hist. Bressensi p. 106. Pro domibus, grangiis, bugiis, etc.#

BUHORS In Tabulario Sandionysiano. Charta ann. 1230.+

BUIBLOTA in Legibus Alfredi.#

BULENGARIUS Vide Bolengarius Bolendegarii.#

BULETARE Farinam incernere, cribro secernere, Gall. Bluter. Lanfrancus in Decretis pro Ord. S. Bened. c. 6. Vas et locum, quo farina buletari debet.#

BULGA Papiae: Saccus torcus. Sed legendum scorteus. [Bulgia]+

BULGARI Bugari, [Bugeri], Haeretici, qui vulgo Albigenses in Francia, alibi Paterini, Cathari, etc. Manichaeorum asseclae. Matth. Paris ann. 1238.+



page 709, image: s0709

BULLA Hujus vocis varias notiones complexus est Ebrardus Bethuniensis in Graecismo:#



page 717, image: s0717

BULLIGO Saxo Grammaticus lib. 8. Hist. Daniae.#

BULLIO Joanni de Janua: Tumor aquaebullientis, Bulliculus, parvus bullio. Gallis Bouillon. [Bullo, Bulio]#

BULLITIO Vide Caldaria.#

BULLICARE [Bullutare]. Ugutio: Bubinare, menstruo sanguine inquinare, sicut Bullicare, est puerili sanguine inquinare, et ponuntur quandoque absolute et passive, ut hic Bubinat et Bullutat, i. tali sanguine inquinatur.+

BULLIRE vetus orbis descriptio cap. 17. §. 7. Ascalon et Gaza civitates eminentes, et in negotio bullientes. Vide Ebullier.#

BULLUGA Pomi species. Jonas in Vita S. Columbani cap. 19.+

BULTELLUS Cribrum, quo excernitur farina, Gallis Bluteau, Gallo-Belgis, Bultel. Fleta lib. 2. c. 9. §. 1.+

BUNDA Sonus tympani, Ugutioni.#

BUNDA Bundo. Vide Bonna.#

BUNDBURDUM Vide Mundeburdum Mundiburdus.#

BUNGELLUS Will. Thorn. in Chr. Explorabant diligenter de loco, ubi Petrus inveniretur? Tandem invenerunt eum in bungello canapis medio cautulose involutum.+

BUNNARIUM Vide Bonnarium.#

BULSUS Equus, Ital. Bulso, nostris Poussif. In statutis Mediolanensib. 2. part. cap. 487#

BURA [Buria]. Adalardus in Statutis Monasterii Corbeiens. l. 1. c. 1.+



page 718, image: s0718

BURATELLUM Cribrum farinarium. Buretel. Guioto Pruvinensi: locum vide in Bren. Gerardus Maurisius ad calcem Historiae Eccelini:#

BURANEXA Species vitis, de qua Petrus de Crescentiis lib. 4. cap. 4.#

BURBALIA Intestina majora, Papiae: Burbulia, Ugutioni. Gloss. Isid. Burbalia, intestina. Nostris Broüailles, et Breuille. Le Roman de Garin:#

BURBAN, BURGHBAN Banleuca, quasi Burgi bannum. Charta Friedrici II. Imp. an. 1242.+

BURCA [Burga]. Gloss. Lat. MS. Regium et Papias: Burca, Clavaca.+

BURCIA Vide Bussa.#

BURCLA Rafanus de Caresinis in Chron. an. 1379. Cum barchis et burolis per viam molendinorum, etc.#

BURCUS Vide Burgus.#

BURDA Amictus junceus: vox Africana. S. Augustinus Epist. 68.+

BURDARE Jocari, ludere, nugari, quemadmodum facere solent, qui ludendo mendacia confingunt.+



page 719, image: s0719

BURDATIO Pensio nummaria, quae a rusticis pensitabatur, praedii nomine, quod Burdam, seu Bordam vocamus, inquit Altaserra. Gregorius M. lib. 1. Ep. 42.+

BURDECANUS Coloniensis, in charta an. 1258. apud Maximilianum Henricum in Apolog. part. 2. p 30.#

BURDUBASTA Fragm. Petronii: Occidit de lucerna equites: putares eos gallos gallinaceos: alter burdubasta, alter loripes. etc.#

BURDO Attacus, fucus, Gallis, Bourdon. Gloss. Aelfrici: Atticus (leg. Attacus) vel burdo, [gap: special sign] a.#

BURDONES Asini, seu, ut alii censent, qui ex equo et asina nati, muli, e quibus genitos mares, hinnulos antiqui vocabant. [Burdonarii, Bordonarii]+



page 720, image: s0720

BURDUS Gloss. Aelfrici: Burdus, [gap: special sign] eame [gap: special sign] , i. sutor vestiarius.#

BURELLUS Vide Birrus.#

BURETUS Burnetus. Vide Brunetus BRUNETA.#

BURETA Amphora, ex Gall. Burete, quasi Beuvrete, qua bibitur.+

BURGAGIUM Certum et annuum vectigal, quod Burgensis, aut burgi incola, pro domiciliis suis seu tenementis, quae in Burgo possidet, Burgi domino praestat: Littleton sect. 162. [Burgesia]+



page 721, image: s0721

BURGARIA [Burglaria], Violenta in domum vel privatam, vel sacram, ut Ecclesiam, vel etiam in tentorium nocturna irruptio, cum intentione interficiendi et furandi. Ita Cowellus lib. 4. Instit. cap. 18. §. 22.+

BURGARIUS Burgensis, vulgo Hospes.+

BURGASATICUM Vide Burgensatica.#

BURGEMOTUS [Burgimotus, Burgmotus], vox Saxonica, Bu [gap: special sign] emo [gap: special sign] e, Curia Burgensis, Conventus Burgi, vel civitatis, i. civium: Bu [gap: special sign] h enim oppidum, Burgus, mo [gap: special sign] e, et [gap: special sign] emo [gap: special sign] e, Conventus, mallum publicum. Leges Eadgari Regis c. 10.+

Burgensatica Gall. Rotures, Praedia, quae a Burgensibus possideri poterant; unde Feudalibus, quae


page 722, image: s0722

Nobilium erant, opponuntur in Charta Roberti Regis Neapolit. ann. 1319.+

BURGENSES Municipes, burgorum, seu villarum clausarum incolae, vel qui tenementa in iis possident, et ratione eorum Burgagium domino burgi pensitant.



page 723, image: s0723

BURGEREICHT Laudum, sive sententia lata an. 1258.+

BURGFRIDA ex Germ. Frid, Pax burgi. Charta ann. 1391.+

BURGRAVIUS Burgi Comes, ex Germanico Burg, burgum, castrum, et Grave, Comes.+

BURGHBOTE Urbis, burgi, vel arcis restauratio, vox Saxonica composita ex Bu [gap: special sign] g, Burgum, et Bo [gap: special sign] a, emendatio, reparatio, restauratio.+

BURGHBRECH Burgi, domus, septi, vel alterius cujuspiam locieffractio: Bu [gap: special sign] g enim, bu [gap: special sign] gh, et bu [gap: special sign] h, linguâ Saxonicâ, oppidum, portam, domum, septum, praeterea fidejussionem significant. Titulus Capitis 36.+



page 724, image: s0724

BURGHENGLISH seu [Borughenglish], Rastallo vetus est Consuetudo in Burgo veteri, in quo, si pater relictis pluribus filiis decedat, secundogenitus ei solummodo succedit in terris et tenementis, quibus saisitus erat in burgo, cum decessit, vi istius Consuetudinis; quam etiam locum habuisse in familia Hocstratana, auctor est Ludovicus Guicciardinus in Descr. Belgii. Ea autem Lex obtinet in Comitatu et urbe Nottinghamensi, ut habet Christophorus de S. Germano in Dialogo de Legibus Angliae cap. 6.#

BURGHERISTH Domesdei tit. Somerset. Episcopus Wentone.+

BURGHWARE Civis, burgensis, in Charta Willelmi Nothi apud Spelmannum, quasi Burgi vir: Wa [gap: special sign] e enim Saxonibus est vir.#

BURGHALPANI Borghalpenny. Vide Bordhalpeni Bordhalpeny.#

BURGHARD Burghyard. Vetus Charta apud Somnerum in Tract. de Gavelkind pag. 22.+

BURGIMAGISTER Aedilis, Consul, qui burgo praeest; German. Burger meister. Henricus Aquilonipolensis de Primordiis Lubicanae Urbis lib. 1. cap. 5.#

BURGIMOTUS Vide Burgemotus.#

BURGLARIA Vide Burgaria.#

BURGONES Papiae, Castra, vel caulae.#

BURGUITAS Charta Caroli Calvi Imp. apud Sammarthanos in Episcopis Vivariensibus num. 34.+



page 725, image: s0725

BURGUS [Burgum], ita appellabant crebra habitacula constituta, ut est apud Orosium lib. 7. cap. 22. [Burgum, Burcus]+



page 726, image: s0726

BURGWARDUS [Burgwardium], quibusdam, Castellania, Burgi territorium, ager, dicitur: ex Teutonico Burg, Burgum, et Ward, custodia.+

BURHMANNUS idem quod Burgensis BURGARIUS, Civis: vox ex Saxon. Bu [gap: special sign] g, urbs, oppidum, et man, homo efficta: in Legibus Ethelredi Regis §. 23.#

BURIA Vide Bura.#

BURICA Lex Alaman. tit. 97.+

BURICUS [Burricus], Gall. Bourique. [Burichale]+

BURINA Seditio, proprie Mesleja.+



page 727, image: s0727

BURINDIS Sustentaculum, in Glossis MSS.#

BURINGI Charta Caroli Crassi Imp. apud Goldastum tom. 1. Constit. Imper. pag. 208.+

BURIRE formulae solennes c. 125.+

BURJURATUS Tabularium S. Dionysii in Francia ex Bibl. Thuana: Ebroinus et uxor sua Agnes, de cujus haereditate feudus Buticulariae erat, dederunt in eleemosynam B. Dionysio, vinum, panem, porros, pisa, lardum, claratum, burjuratum, telonum, festa principalia, et mediocria festa.+

BURLARE Vetus Charta apud Columbum in Manuasca lib. 1. n. 43.+

BURLAWA Lex rusticorum, seu de re rustica, a Bu [gap: special sign] , rusticus, et La [gap: special sign] , lex.+

BURRA Tomentum, Gall. Bourre, Glossae Biblicae MSS. Stipula, stypa, i. escaro.+

BURRENE Charta Heccardi Comitis Augustodunensis ex Tabul. Persiacensi in Burgundia: Cum spondale et tapete 1. et burrene meliore 1. cum fasciunculo, etc.+



page 728, image: s0728

BURS iidem qui Buringi, Coloni. Agardus: Burs, i. colonus. Ita forte dictia Buris, i. Aratrum, vel Curvatura aratri, ut est apud Papiam. [Buri]+

BURSA Crumena, Gall. Bourse, Ital.+

BURTHUM Rufum et nigrum, Papiae. Sed legendum Burrum.#



page 729, image: s0729

BURUM Charta Eustachii de Fiennes, in Chron. Andrensi p. 396. sic clauditur: Actuman. 1117. super motam meam in buro meo.#

BURUS Vide Burs.#

BUSCA Ligni seu arboris stipes, caudex focarius, Gall. Busche, vox efficta ex boscus.+

BUSCARLA [Butsecarla]. Domesdei tit.+

BUSCIA Vide Bussa.#

BUSCHERO Buscus. Vide Boscus.#

BUSHELES Vide Butta.#

BUSIO Percnopterus, Aquilae species timidior, vel ineptior, nostris Buse, quo nomine lentioris, vel


page 730, image: s0730

nullius mentis homines vulgo appellamus.+

BUSIUS Color, Saxonice dictus [gap: special sign] ealu, in Gloss. Aelfrici, i. helvus, gilvus.+

BUSNACHIA Andreas Monachus Fontebraldensis de morte B. Roberti Arbrisselli pag. 39+

BUSONES Bracton. lib. 3. tract. 2. cap. 1. num. 1.+

BUSSA [Buza, Bucca, Bucia, Burcia], Navigiigenus grandioris, a similitudine pyxidis, quae Anglis Busse dicitur, appellatum, inquit Spelmannus: pandum alvo, et obtusum prora; seu potius, quod dolii vinarii formam referret: quod Graeci recentiores [gap: Greek word(s)] vocant, ut alibi docemus.+



page 731, image: s0731

BUSSELLUS Vide Butta.#

BUSTA Monasticum Anglic. tom. 1. pag. 473.+

BUSTARE Humo condere. Versus antiqui apud Bruschium:+

BUSTIA Bustula. Vide Buxis.#

BUSTUM Charta Stephaniae uxoris Garciae Regis Aragon. apud Anton. de Yepez in Chron. Ord. S. Benedicti tom. 6.+

BUSUS Pinguis, obesus. Papias. Vide Busius#

BUTA [Butina, Buticula, Buticularius], etc. Vide in Butta.#

BUTANEUM Quidam liber Fysicae, qui et Herbarium dicitur, quia ibi herbae notentur. Ugutio, qui Graece [gap: Greek word(s)] expressit.#

BUTAR Ugutio: Buranitum, dicitur genus vasis, quod Butar dicitur. Vide Butta.#

BUTARE Ital. Buttare, Aliquem ad terram projicere. Charta an. 1345.+

BUTEO Juvenis, Ugutioni. Alibi: Lecator, Ardolio, Gulo, Elluo, Epulo, Ambro, Lurco, Buteo, Ganeo, etc.#

BUTHSECARLA Vide Buscarla.#

BUTICA Vide Bausia.#

BUTICA Vide Butta.#

BUTICUM Hariulfus lib. 2.+

BUTINA Lex Ripuariorum tit. 60. §. 4.+

BUTIROSITAS lactis, apud Jacobum de Dondis in Aggregationibus virtutum medicinarum, etc.#

BUTOR [Butorius], Ardea stellaris, nostris Butor, Anglis Buteor, Will. Thorn. pag. 2010+

BUTRISTA Butro. Vide Butta.#



page 732, image: s0732

BUTTA Guillelmus de Baldenzeel in Hodoeporico: Hoc brachium vulgariter Butta Constantinopolitana dicitur, eo quod super ipsum in littore Europae egregia civitas Constantinopolis situata sit.+

BUTTA terrae. Monasticum Anglic. tom. 2. pag. 453.+

BUTTA [Buttis, Butta, Buza], etc. Cupa, dolium, vas vinarium, lagena major, nostris Bous.+



page 736, image: s0736

BUTUM ex Gall. Bout, Finis, limes, terminus, in Charta an. 1146.+



page 737, image: s0737

BUTTORIUM [Buttitorium]. Vide Batatorium.#

BUTUS Papias et Glossae Isidori: Butus, imbutus, ab imbuendo.#

BUXERIA Buxetum forte, seu silva buxis consita, nostris Boissiere.+

BUXIS [Buxida, Bossida, Bustula], etc. Pyxis, arcula, Gallis, Boiste: nam a pyxis, voces Buxis, et Buxida, videntur formatae.##

BUXUS Diptychum. Regula S. Pachomii ex versione S. Hieronymi cap. 37.+

BUXLILA Vide Buxis.#

BUZA Vide Butta.#

BUZERIUS ex Gall. Boucher, Carnifex, lanio, in Constitut. Neapolitanis lib. 3. tit. 36.#

BUZI interpretatur despectus vel contemptus.+



page 738, image: s0738

BYNGHEYS Bracton. lib. 4. tract. 1. cap. 38. §. 1. Qualia sunt blada, prata, ligna, byngheys, sicut ad boves.#

BYRGUS pro Burgus, ex [gap: Greek word(s)] , ut quidam volunt.+

BYRSA Corium, [gap: Greek word(s)] . Rabanus Maurus Poëm. 29. [Bursum]+

BYRSAGIUM Hungaris Birsag, mulcta judicialis, compositio publica, quae fisco infertur. Decretum Sigismundi Regis Hungariae an. 1435.+

BYRTHINSAK In Regiam Majestat. lib. 3. cap. 16.+

BYSSINAE lucernae. Anastasius in S. Silvestro pag. 17.+

BYZANTIUS Nummus aureus ab Impp. Constantinopolitanis cusus Constantinopoli, quae olim Byzantium, unde monetae nomen.+



image: s0739

[gap: text of the BYZANTIUS entry]

image: s0740

C.

C LITTERA numeralis, quae centum denotat unde versus:+

CAANUS Vide Caganus.#

CABA Vide Cava.#

CABALE Capitale, Capitalis summa, Cabal, Tolosanis, ut est apud Goudelinum: Cabal, vel Cabau, in Consuetudine Burdegalensi art. 49. 50. 56.+

CABALLACUM Cavallaticum, Praestatio avenae pro caballis.+

CABALLARIA Praedium servitio Militari obnoxium, apud Marcam in Hist. Beneharn. lib. 6. c. 24. § 10.+



page 741, image: s0741

CABALLATRIUM nude in Gloss. Arabico-Lat. videtur esse atrium, in quo exercentur caballi, seu equi, nisi legendum sit [Caballarium], equile, quomodo [gap: Greek word(s)] usurpat Codinus de Offic.+

CABALLI Aves nocturnae, hae ululae dicuntur. Papias. Vide Cavanna Cauanna.#

CABALLINUM Stercus caballi, seu fimus caballinus, uti nuncupatur a Marcello Empir. cap. 8. et 10. p. 65. 85. 86.+



page 742, image: s0742

CABALLUS Isidorus, et ex eo Papias, et Ugutio. Caballus, dictus, quod ungula terram cavet. Ebrardus in Graecismo c. 9. [Caballada, Cavallus, Caballarius, Cavallerius, Caballator, Caballicare, Cavallicare]+



page 743, image: s0743

CABANA Cabanesius. Vide Capanna.#

CABANNARIA Ager, in quo cannabis seritur, Gall. Cheuneviere+

CABANNARIA Aedes rustica, capanna, vel cabanna, vel praedium rusticum. [Chabanaria]+



page 744, image: s0744

CABARE Cavare, fodere. Tabular. Casauriense, anno Ottonis Imp. 16. [Scabare]+

CABATGIUM Vide Capitalagium Capital.#

CABECALARII Executores testamentorum. Fori Oscenses Jacobi I. Reg. Aragon. an. 1247. fol. 13.+

CABELGENSES ita appellati quidam factiosi in Hollandia sub annum 1350.+

CABELLUM Organi musici species. S. Augustinus lib. 3. de Musica cap. 1. Velut cum a Symphoniacis cabella et cymbala pedibus feriuntur.#

CABELLOTI Vide Gablum.+

CABESCHOLIA Vide Caputscholae Caput.#

CABIACES Nudi, apud Papiam MS. Editus habet [Cabiedes].#

CABIDARIUS Lapidarius. Gloss. Gr. Lat. [gap: Greek word(s)] , Cabidarius, pro Cavidarius, qui gemmas excavat: Cavatores dicti caelatores, qui planam tabulae superficiern stylo exarant, non ductus extantes et eminentes exprimunt: Graveurs de pierres precieuses: [gap: Greek word(s)] , Palladio in Hist. Lausiaca cap. 5.+



page 745, image: s0745

CABILLINUS Vasis genus.+

CABIMENTUM ut habetur in Statutis Ordinis Hospital.+

CABLICIA Rami arborum, viventorum, aut tempestate, vel alio casu disjecti: Bois chablis, Gallis.+

CABO Papias: Cabo, equus castratus. Glossae Isidori: Cabo, caballus, sonipes, equus. Hinc efficta vox, Caballus. Vide Meursium in [gap: Greek word(s)] .#

CABOS Rhombus, piscis, vulgo, Chabot, in Charta Raimundi Comitis Tolosanian. 1181. apud Catellum p. 216.#

CABRARIUS pro Caprarius, Caprarum pastor, in Lege Longob. Heroldi tit. 48. § 3.#

CABRETA Vide Baudosa.#

CABSARICIUS Vetus Interpres Juven. Sat. 8. v. 167.+

CABULUS Petrariae seu ballistae majoris species. Willelmus Brito lic. 7. Philipp. p. 182. [Chadabula]

CABUS Cabistercus. Papias: Cabistercus, vacuum et inane, vel illud intestinum, quod stercus capit.+

CABUTA Vide Cambuta.#

CACABATUS Denigratus, cacabo fumoso illitus, Chaudronne.+



page 746, image: s0746

CACABOLUM Vide Catabulum.#

CACABULUM Minor cacabus. Occurrit apud Apitium lib. 4. c. 12. etc.#

CACABUS Judicium aquae ferventis. Vide Aqua fervens Aquae. Cacabacius panis. Vide Panis cacabacius.#

CACAFERRI Matth. Silvaticus: Scoria ferri, i. squamma, ferri, quam fabri ferrarii de for nacibus ejiciunt globatim, Lat. aerugo ferri dicitur etiam cacaferi.+

CACANUS Vide Caganus.#

CACARE ad judicium. Ugutio: Vador, aris, in vadem ponere, i. vadem dare, et ego vador illum, do tibi illum in vadem: vel vadari, i. cacare adjudicium, ad placitum fide jubere, vel polliceri, etc.#

CACCULA Ugutio: Monedula, avis, quae vulgo dicitur Caccula. Graculus, Gall. Chucas.#

CACEPOLLUS [Cachepolus, Chacepollus], Lictor, satelles, Anglis, a Catchpoll, quae vox occurrit apud Willelmum Thorn. p. 2153. et 2154. [Chacipollus]+

CACAVELLUS pro cacabellus, Minor cacabus.+

CACETUM Turpinus cap. 29.+

CACHERELLUS Judex pedaneus, Baillivus inferioris ordinis, apud Anglos.+



page 747, image: s0747

CACHUS Vetus Scheda de Translatione S. Austremorii tom. 2. Bibl. Labbei pag. 505.+

CACIA Capsa, Chace, vel Chasse, arca. Fridericus II. Imp. lib. 2. de Arte venandi cap. 33.+

CACIARE [Chaciare], Venari, Italis Cacciare, Gallis Chasser, vel Chaçer.+



page 748, image: s0748

CACODEUS vox hybrida, Malus seu falsus deus. Chronicon Novalicense c. 7. In quo olim templum ad honorem cujusdam cacodei, scilicet Jovis, etc.#

CACULATOR Vide Cauculator CAUCULATORES.#

CACUMINARE Vide Incrocare.#

CACHUS Vide Scachus Scach.#

CADA Arvina: Oleum de cada, Oleum oxycedri, in Gloss. Arabico-Lat. Vide Meursium in [gap: Greek word(s)] . [Cadala]#

CADABOLUM Vide Cabulum Cabulus.#

CADABUNDUS Crebro cadens, Ugutioni: Caducus.#

CADARFREDA in Lege Longobard. lib. 2. tit. 14. §. 25. et tit. 23.+

CADESA Joan. de Janua: Cadesa, scortum. Gen. 38.+

CADEX Caudex, truncus. Joan. de Janua.#

CADI Sigilla, Seaux, in veteri Charta apud Bruschium de Monast. Germ. p. 41.#

CADIUS Judex, praefectus, apud Saracenos et Turcos. Will. Tyrius lib. 10. cap. 16.+



page 749, image: s0749

CADIVUS Qui per se cadit, unde Cadiva poma apud Plinium: praesertim Caducus, qui eo morbo laborat, qui hominem cadere facit.+

CADONNA Ugutio: A cado, haec Cadonna, id est, acus, qua mulier caput scalpit, eo quod cadere faciat immunda.#

CADUCARII iidem, qui Caduci et Cadivi.+ cui caducae haereditates contingunt.+

CADUCTOR Glossae Graec. Lat. [gap: Greek word(s)] , hic Caduceus.+

CADUCUM Haereditas, escaeta, quae in legitimum haredem cadit.+ Manus mortua.+



page 750, image: s0750

CADUCUS apud Erchempertum in Hist. Longobard. cap. 8. vox est convitii: Reddite nobis, ô caduci viri et proditores, quos nequiter interfecistis. Vide Cadivus.#

CADULA orum, Guttae, quae cadunt ex pingui carne, cum assatur. Joan. de Janua.#

CAECIA [gap: Greek word(s)] , in Gloss. Graec. Lat. MS. Editum [Cecia], habet.#

CAECILINGIUS Qui nec loquitur, nec audit. Gloss. MSS.#

CAECITUDO Caecitas, [gap: Greek word(s)] , in Gloss. Graec. Lat.#

CAECORA Capitulare de Villis c. 44. Herbulas siccas, vel virides radices, nepos insuper et caecoram. Forte ceporam, cepas.#

CAELATURA inter ministeria sacra recensetur in Synodo Exoniensian. 1287. can. 12.+

CAELESTINUS Color, Hyacinthinus, qui est inter albedinem et nigredinem, quasi color subalbidus, Matthaeo Silvatico: [gap: Greek word(s)] , Nicetae Paphlagoni in Vita S. Hyacinthi Amastriani pag. 3.#

CAELIO [Cilio]. Papias: Caelatum, insculptum, a Caelio, quod est ferramentigenus, quod vulgo Caelionem vocant.+

CAELOCLARUS Divis adscriptus, qui in caelum receptus est sanctus.+

CAEPTUS Traditiones Fuldenses lib. 2. Ch. 43.+

CAESARIANI Officiales Procuratoris Caesaris, qui et [Catholiciani] dicuntur in l. penult. §. ult. Cod. de Bonis proscript.+

CAFFA Charta Caroli Calvi pro Ecclesia Parisiensi ex Pastorali minori ejusd. Eccles. num. 17.+



page 751, image: s0751

CAFICIUM Mensurae Hispanicae species.+

CAFSIS ex Graec. [gap: Greek word(s)] , calor, [gap: Greek word(s)] , apud Petr. Chrysol. Serm. 124.#

CAGA Gall. Cage, Pyxis. Chron. Fossae novae an. 1196. Duodecim cruces argenteae, et quatuor cagae cum reliquiis. [Capia]#

CAGANUS [Cacanus]. Sic Avares, seu Hunni, Reges suos vocabant. Corippus lib. 3.+



page 752, image: s0752

CAGELUS Glossae MSS. Scelides, cageli. Sunt autem Graecis [gap: Greek word(s)] , Pernae, femora porci.#

CAHSLITE Mulctae species apud Anglos.+

CAHUA Vinum album et debile. Matthaeus Silvaticus.#

CAIA Caiagium. Vide Caya.#

CAILLER Arestum Paris. 9. Maji 1321. Item 3. cyphos de caillier pretii 30. solid. Vide Mazer.#

CAIRELLUS Vide Quadrellus.#

CALABRA S. Columbanus Epist. 4.+

CALAFATARE Resarcire, proprie de navibus, Calfater. Legatio Ambassiatorum Ducis Andegav. ad Judicem Sardiniae an. 1378.+



page 753, image: s0753

CALAMARE Calamos post messores colligere. Ugutio.#

CALAMARIUM Vas, in quo asservantur encausta, vel atramenta, atque adeo ipsi, quibus scribimus, calami, unde nomen. W. Britto in Vocab.+

CALAMAUCUM Vide Camelaucum.#

CALAMULAE Fistulae organorum, Ugutioni.#

CALAMELLA vel [Calamellus], Fistulatorius calamus, quo in bellis etiamnum utuntur Helvetii.+

CALAMI Papiae: Hastae candelabrorum, in modum calamorum factae. Vide Exod. cap. 25. 30. 37.#

CALAMIZARE Laeta cantare, a calamus. Joan. de Janua, et Gloss. Lat. MS. ex Graeco [gap: Greek word(s)] .#

CALAMUS Fistula, qua sanguis Dominicus hauritur.+

CALANDRA Jacobus de Vitriaco lib. 4. an. 1218.+

CALANDRUS Gryllus, cicada, curculio, vulgo Calandre, Italis, Calandra, apud Fridericum lib. 1. de Venat. cap. 35.+

CALANUS Vide Chelandium.#

CALARE Papiae: Ponere, vocare. Gloss. Graec. Lat. MS. [gap: Greek word(s)] , Kalo, cio, voco.+



page 754, image: s0754

CALARIA Joanni de Janua: Navis, quae ligna portat. Calo, ille, qui ligna portat.#

CALASNEO Conterminus, qui agrum collimitaneum possidet. Lex Bajwar. tit. 21. §. 1.+

CALATICUM Papias: Distychum, genus ordei dictum, quod duos ordines habeat, id est, Calaticum. Vide eundem in Calaticum.#

CALATORES Festo, Servi, [gap: Greek word(s)] , quod est vocare, quia semper vocari possent ob necessitatem servitutis.+

CALATURA Vide Theclatura.#

CALBARES Chronicon Fontanell. cap. 9.+

CALBASIUS Hist. Miscella l. 18. p. 160.+

CALBINO Memor. Papias.#

CALCACREPA W. Brito in Vocab. MS. Saljunca, est quaedam herba spinosa, a salio, quod salire faciat calcantes, et propter hoc vulgariter Calcacrepa dicitur, quod calcantes facit crepare.+

CALCAGIUM Vide CalceiaCALCEA.#

CALCALENTERIS S. Columbanus Epist. 4.+

CALCAR Boiae seu Collarii ferrei species, vel collistrigium, in Miraculis S. Catharinae Suecicae n. 12.#



page 755, image: s0755

CALCARE lectum alterius, in Lege Bajwar. tit. 7. c. 1. §. 3.+

CALCARIA Vide Calx.#

CALCATA Atramentum citrinum, Joanni de Garlandia in Synonymis Chymicis.#

CALCATORIUM Torcular. Ita Gloss. Lat. MS. Reg. Addit Ugutio: Quia uvae vel oleum calcentur, vel extortae exprimantur. Vide Calcea.#

CALCEA [Calceia, Calceata, Calceatum], Via strata, nostris Chaucee.+



page 757, image: s0757

CALCEAMENTA deferre, praebere. Gregorius Turon. de Vitis Patr. c. 16.+

CALCETENUS Lambertus in Vita S. Heriberti Arch. Colon. num. 22. Fugit tanquam calcetenus prosequatur. Galli dicerent, comme sion le talonnoit.#

CALCHERA Fornax, in qua uritur calx, in Contract. Datior. Bergom. lib. 2. cap. 27. 29.#

CALCIA Tibiale, crurum tegmen, ita dictum, quod interdum calceis conjungeretur, et una calcearetur et indueretur: nostris Chauce, vel Chausse; Calza Italis.+

CALCIARE [Calceus]. Epistola Theodosii Patriarchae Hierosol.+

CALCIARIUM Certa pecuniae pensio, quae in calceos emendos erogabatur.+



page 758, image: s0758

CALCIARIUS [Calcearius], Sutor. Vetus Interpres Juvenal. Sat. 4. Calciarii, cum festinant, et ansas caligarum praetereunt nonnullas.#

CALCIATICUM Praebitio calceamentorum.+

CALCIFURNIUM Vide Calx.#

CALCIO Femorale lineum interius, nostris Calçon. Hariulfus lib. 3. Chr. Centul. c. 3. Conchae 2. sandalia cum caltionibus 6. Sed legendum calcionibus.#

CALCIOCALIGA Calceus in caligae formam factus. Occurrit in Notis Tyronis.#

CALCULATOR Vide Abecedarius, et Compotista.#

CALCULATIO in Jure Hungarico, Testium inquisitionis examen: Hungaris Azfeleletne forgatasa.#

CALCULOSUM pro dubium, apud Ermanricum in Vita S. Soli cap. 7.#

CALCUM Calcatio frumenti, dum mensuratur.+

CALDACIA Calda aqua, [gap: Greek word(s)] , in Gloss. Gr. Lat. Codex MS. S. Germ. Paris. habet [Caldativa]. V. Caldus.#

CALDACINIS [gap: Greek word(s)] , in Gloss. Gr. Lat.#

CALDARARIUS ex Ital. Caldaraio; nostris, Chaudronier, AErarius faber.+

CALDARIA [Caldarium], Aënum, vas majus ex aere caldario seu fusili confectum, in quo aqua igniadmovetur; nostris Chaudiere, Italis Caldaia.+



page 759, image: s0759

CALDICER Fragm. Petronii: Titus noster magnum animum habet, et est Caldicer ebrius. Vide Caldus.#

CALDICUM Forisdeambulatorium, quod et Peribulum dicitur. Gloss. Isid. Ugutio et Papias.#

CALDUS Genus vasis, aut poculi. Regula Magistri cap. 25. [Caldellus]+



page 760, image: s0760

CALEBRA Gloss. Lat. Graec. Calebra, [gap: Greek word(s)] .#

CALEFACTORIUM inter ministeria sacra in Inventario Ecclesiae Eboracensis in Monastico Anglic. tom. 3. pag. 173.+ [Calefactum]+

CALEFAGIUM Jus annuae lignationis, quod quis habet in silva, ad familiae suae usum, Gallis, Chauffage.+

CALEFATARE Vide Calafatare.#

CALEFICARE pro Calefacere, apud Eckeardum juniorem de Casib. S. Galli cap. 10. pag. 81.#

CALENDARE Chronicon Andrense: Terram, quam calendaverat, dimisit. Sed legendum calengaverat, id est vindicarat, calumniaverat, ex Gallico Calenger.#

CALERARE Properare, vel ligna portare, a calon lignum, Joanni de Janua.#

CALFURNIUM Vide Calx, et Calcifurnium.#

CALIA Coturnix. Glossar. Gr. Lat. Reg. Cod. 85. [gap: Greek word(s)] , coturnix, calia. [gap: Greek word(s)] , recte coturnicum et caliarum. Vide Qualia Qualea.#

CALIBA Chalybs, catena ferrea, ferrum. Historia de exilio S. Martini PP. apud Anastasium Bibl. pag. 95.+

CALIBURNE Gladius celeberrimi Arthuri Regis Britan. sic dictus, ut ille Caroli Magni apud Turpinum Durendal, pag. 688.+



page 761, image: s0761

CALICLARE [Caliclarium], Abacus, Delphica, mensa, in qua calices reponuntur.+

CALIENDRUM Operimentum capitis, [gap: Greek word(s)] , in Gloss. Lat. Graec.+

CALIFA Vide Chalifa.#

CALIGA Militare olim calceamentum, [gap: Greek word(s)] , Dioni, sic appellatum, quod pluribus ligulis annecteretur, uti pluribus docent Benedictus Balduinus in Calceo antiquo cap. 13.+



page 762, image: s0762

CALIGO Alveus, Sanutus lib. 3. part. 11. cap. 9.+

CALIGOSUS pro Caliginosus, apud Milonem Mon. Elnonensem in Serm. de Translat. corporis sancti Amandi.#

CALIS pro Callis, Via. Gloss. Lat. Graec. Calles, [gap: Greek word(s)] . Calle, Danti et Petrarchae. Gloss. Isid. Callis, viae tritae pecorum vestigiis.+

CALIX Calices ansati, majores scilicet. Chronicon Moguntinum pag. 384.+



page 764, image: s0764

CALIX Jacobus de Vitriaco lib. 3. pag. 1126.+

CALLENGIA Calumnia, actio, quâ quis rem repetit. Callenge, in Consuet. Hannon. cap. 49. 69. et ult. Valentian. art. 6. 12.+

CALLINCINATUS Epitaphium Willelmi Abbatis Metensis in Analectis eruditi Jo. Mabillonii to. 1. pag. 430.+

CALLICULA Vide Gallicula.#

CALLIOMARCUS Herba sic dicta Gallis veteribus, quae Latinis Equi ungula. Marcell. Empiric. c. 16.#

CALLIS pro via Regia, apud Latinos vix usurpatur: secus apud Scriptores inferioris aetatis.+

CALLULARE Jonas in Vita S. Eustasiii Abbatis Luxoviensis n. 12.+

CALLUS Fabrorum foramina. Papias MS.#

CALMA Charta Chlotarii Reg. an. 627.+



page 765, image: s0765

CALME Vide Jonam in S. Columbano c. 15. et 17.#

CALMERIUM Statuta Veron. lib. 4. cap. 74.+

CALMEDINA Vide ZalmedinaZalmetina..#

CALNABIS Vide Galnabis.#

CALOGERI Monachi, praesertim senio et aetate venerandi.+

CALONIA Tide Calumnia.#

CALONICA Vide ColonicaColonus.#

CALOPARE Citato cursu equitare, Gallis Galoper, apud Petrum de Crescantiis lib. 9. de Agricult. cap. 6.+

CALORTA Tabularium Casauriense an. 14. Lud. Imp. Lotharii filii: Cum silvis, pascuis, stalariis, cetinis, calortis, rivis, rupinis, etc.#

CALSOLARIUS Calceorum artifex, sutor, Italis Calzolaio, qui nostris Cordonier.+

CALTA [Caltes, Caltades].+



page 766, image: s0766

CALVARIA Detonsio, decalvationis poena. Ursinus in Vita S. Leodegarii cap. 14.+

CALVARIOLA Vetus Interpres Juvenal. ad Sat. 5. Ut solent in urbe calices fractos, sive calvariolas componere.#

CALVARIES Sinciput, in Glossis MSS. ad Alexandrum Jatrosophistam.#

CALVANUS Vide Cavanna Cauanna.#

CALVETUM in veteri Glossario Saxonico, Me [gap: special sign] c, exponitur, quae vox mariscum, seu paludem etiam sonat.#

CALUMNIA Actio in jure, quâ quis rem quampiam sibi per solennes juris formulas asserere conatur, aut pro qua litem intendit: Calenge, in Chron. Flandr. cap. 80. et apud nostros passim.+



page 767, image: s0767

CALX seu Calcis praestatio, et Calcis excoctio, inter munera publica recensentur, quibus certa praedia obnoxia erant, quae Cespites calciarii dicuntur in Novella Valentiniani de Pantapolis, quorum possessores calcem subministrare tenebantur, ut Terracinenses in Campania, leg. 3.+

CALUSUM pro clausum, Gallis, Clos, Clos de vigne.+

CALZARIUM Vide Calcearium Calciarium.#

CAMA Papias: Cama, lectus brevis.+



page 768, image: s0768

CAMAEUS Sardonyx, Gallis Camayen. Vitae Abbatum S. Albani: Nobilibus lapidibus insculptis, quas Camacos vulgariter appellamus. [Camahutus, Camahelus]+

CAMARA ex Graec. [gap: Greek word(s)] , Fornix, camera. Vetus Scholiastes Juvenalis Sat. 14.+

CAMARADUM Epistola Adriani PP. ad Carolum Magnum in Codice Carolino Epist. 61.+

CAMARIUM Charta Alfonsi III. Reg. Portugalliae an. 1279. apud Brandaonum to. 4.+

CAMERLENGUS Camerlengus, Italis Camerlengo, Camerarius, aerarii quaestor.+

CAMASUS Vestis species. Gloss. Isidori: Camasus, amfimallus. Lexicon Graec. MS. Reg. Cod. 2062. [gap: Greek word(s)] . Vide Meursium in [gap: Greek word(s)] .#

CAMBA Inflexa, tortuosa, Papiae.+



page 769, image: s0769

CAMBA Brassiatorum officina, seu locus, ubi cerevisia coquitur et conficitur, quem vulgo Brasseriam, vel Braxatoriam nuncupamus. [Camma]+

CAMBALE Vetus Charta, scripta circa ann. 1320.+

CAMBELLANUS nostris idem qui Romanis Cubicularius, vel Praepositus sacri cubiculi, diversusa Camerario: penes quem cura erat Camerae, seu Thesauri


page 770, image: s0770

Regii: Cambellano autem fuit cura cubiculi.+

page 771, image: s0771

CAMBERIA Charta Theodosii Episcopi Firmani an. 887. apud Ughell. to. 2. p. 747.+

CAMBIARE Rem re permutare, Italis Cambiare, Latinis, Cambire.+



page 774, image: s0774

CAMBIPARTITA IC. Anglis, Champertie, est defensio alterius in judicio a quota litis praestita.+

CAMBO Modus agri, Campus. Tabularium Brivatense Ch. 239. [Cambonium]+

CAMBOCA Vide Cambuta.#

CAMBORTA Frutex incurvatus, repandus, Cambrec, Germanis, unde Kammerladen, per quem vites curvantur et repanduntur.+

CAMBRA Camera, cubiculum, Gallis Chambre. Asserus de Reb. gestis Aelfredi: Cum quodam die ambo in regia cambra resideremus, undecunque, sicut solito, colloquia habentes.+

CAMBUTA [Cambutta, Cambuca, Gambutta], Baculus incurvatus, virga pastoralis Episcoporum. Adrevaldus de Miracul. S. Benedicti lib. 1. c. 22.+



page 775, image: s0775

CAMBUCCA apud Andream lib. 2. Vitae S. Ottonis, Episcopi Bamberg. cap. 17.+

CAMELARIUS Qui camelorum curam gerit. B. Dorotheus Doctr. 11.+

CAMELASIA a camelis dicta, Munus quoddam personale, ad quod quivis tenebatur, ut nempe camelarius esset, [gap: Greek word(s)] , vel camelos exhibere teneretur, ut docet l. 1.+

CAMELAUCUM [Calamaucus, Calamaucum], Graecis recentioribus [gap: Greek word(s)] Capitis integumentum, et pilei genus ex camelorum pilis confectum, unde nomen, ut auctor est Cedrenus: [gap: Greek word(s)] .+



page 777, image: s0777

CAMELLUM Gaufridus Vosiensis in Chronico part. 1. cap. 37.+

CAMELOTUM Pannus ex camelorum pilis confectus, cujusmodi fuit ille, de quo Aelianus lib. 17. de Anim. c. 34. et Fortunatus lib. 4. de Vita S. Martini.+



page 778, image: s0778

CAMELUS in Gloss. Arabic. Funiculus. Camellus, Papiae, funis nauticus. Vulgo Chable.#

CAMERA Modus agri. Tabularium Ecclesiae Gratianopolitanae sub Hugone Episcopo fol 68.+

CAMERA Domus, cubiculum, coenaculum, conclavis. Gall. Chambre. Papias: Camera a curvitate dicta, est enim volumen introrsum respiciens.+



page 780, image: s0780

CAMERAGIUM Stallagium, Jus exponendi merces in camera, seu apotheca.+

CAMERALIS Puella amanuensis, Abrae, Femme de chambre, Chambriere. Eckehardus junior de Casib. S. Galli cap. 13.+

CAMERARIA idem quod Camera, seu cubiculum in Charta Beatricis Comitissae Provinciae an. 1248.+

CAMERARIUS Dignitas in palatiis Regum, cui Camerae Regiae, id est, Thesauri seu Cimeliorum Regis cura incumbebat.+



page 782, image: s0782

CAMEVNIAE apud Papiam, Stonaeiecti, rectius in MS. Storiaelecti. Rursum: Camevniae, vigiliae in hyeme, ex Graec. [gap: Greek word(s)] .#

CAMFWIG Duellum, dimicatio, Germanis Kampff. Decretum Tassilonis Ducis Bajwar. c. 2. §. 6.+

CAMIARE Camium. Vide Cambiare.#

CAMICE Vide Camisia CAMISA.#

CAMILLA Theodulfus lib. 6. carm. 18.+



page 783, image: s0783

CAMINA Charta Lotharii Regis Franc. an. 977.+

CAMINA Jura Ecclesiae Bambergensis pro Advocatis in Metropoli Salisburgensi tom. 3. pag. 49.+

CAMINATA [Caminatum], Camera, concla ve, coenaculum quodvis, in quo caminus extat; Italis Caminata. [Caminada]+

CAMINUS Via, iter; Italis et Hispanis Camino. Gallis Chemin.+

CAMISCIA Vide Camisia CAMISA.#

CAMISA [Camisia]. Papias ex Scholiaste Lucani: Interula, interior tunica, hoc est, supparum, quod vulgo dicitur camisia.+



page 785, image: s0785

CAMISILE [Camisilis, Campsile], Vestis species, eadem, quae Alba, seu camisia, vel certe tela quaevis linea aut cannabina, quomodo camisiam videtur usurpare Caesarius lib. 8. cap. 32. [Campsilis]+



page 786, image: s0786

CAMIUM Vide Cambium Cambiare.#

CAMIX Vide Camisia CAMISA.#

CAMMA Vide Camba.#

CAMLWRW Mulctatio, forisfactum, Wallis et Boxhornio. Occurrit in Legibus Hoëli Boni Regis Walliae c. 24.#

CAMOCA [Camucum], Panni serici vel pretiosioris species.+

CAMOCCIA Rupicaper, Gall. Chamois. Declarationes Congregat. S. Justinae Casinensis ad cap. 55.+

CAMPAGUS Genus calceamenti, quod Regibus et Imperatoribus adscribunt Trebellius in Gallienis, et Capitolinus in Maximino juniore: Praetoribus et Palatinis Scholiastes Juliani Antecessoris in Constit. 17. cap. 63.+



page 787, image: s0787

CAMPALE bellum. Vide Bellum.#

CAMPANA Papias: Campana, ponderatio, haec tamen 2. lances non habet; sed est virga signata libris et unciis.+



page 788, image: s0788

CAMPANA [Campanum], Tintinnabulum aereum, quo Occidentales Latini utuntur ad populum in Ecclesiam convocandum.+



page 792, image: s0792

CAMPANIA Campestris locus, planus, Italis Campagna, Gall. Campagne. Gloss. Lat. Graec. Campania, [gap: Greek word(s)] . [Campaniae, Campanea]+



page 793, image: s0793

CAMPARCIUM [Campartagium]. Vide Campipars.#

CAMPARIUS qui campos, seu agros servat, et ne vastentur, aut furtis pateant, invigilat: Antonio Nebrissensi, Campero.+

CAMPATGIUM Charta Occitanica an. 1305. in Regesto Philippi Regis Franc. an. 1301.+

CAMPE Gr. [gap: Greek word(s)] , Vermis, qui herbas et arborum frondes infestat, Chenille.+

CAMPELLUS [Campicellus], Campulus, Gall. Champeau. Concil. Aurelian. IV. can. 18.+

CAMPENSES qui in campis et agris degunt. Acta Proconsularia sub Zenophilo de Traditoribus, apud Baron. an. 303. num. 27.+

CAMPESTRATUS Campestribus succinctus. Sunt autem campestria succinctoria, quibus ii, qui in


page 794, image: s0794

campo contendunt, genitalia tantum operiunt: haec et [gap: Greek word(s)] dicuntur. S. Augustinus lib. 14. de Civit. Dei c. 17.+

CAMPHIO [Camphius], Campio, ex Germanico Kampff, certamen: occurrit in Lege Longobard. lib. 2. tit. 55. §. 11. et 24.#

CAMPIATOR Hispanis Campeador, Vir generosus, militiâ praeclarus: ita cognominatus apud Hispanos Rodericus Didaci, vulgo Cid etiam dictus. Rodericus Tolet. lib. 6. de Reb. Hispan. cap. 16.+

CAMPIDOCTORES qui scientiam armorum, et omnes armaturae numeros militibus tradunt.+

CAMPIDUCTOR Breviloq. Campiductor, id est, pugil, sive ductor, vel Capitaneus. Vita S. Erminoldi Abb. lib. 1. cap. 9.+

CAMPIO pro Cambio, permutatio. Cambionis liber, sive estimii, in Jure Vicentino lib. 1.+

CAMPIONES qui in campum, arenamve descendunt, et duello seu monomachia, vel, ut tuncloquebantur, campo decertant: Pugiles, athletae. Gloss. Isidori: Campiones, gladiatores, pugnatores. Joan. de Janua: Campio, gladiator, vel in campo duellum exercens. Constantinus Afric. lib. 5. Pantechn. cap. 12.+



page 806, image: s0806

CAMPIPARS Fructuum fundi, quam colonus partiarius solvit domino, pars et portio: Agrarium, vectigal agro impositum. Sugerius de Admimstrat. sua cap. 2.+



page 807, image: s0807

CAMPIPARTICEPS vel [Cambiparticeps], et ad Campipartem capere dicitur per metaphoram, in reforensi, Judex sordidus corruptus, qui quotam partem litis a litigatore, sive actore, sive reo, accipit, vel qui lites alienas suissumptibus promovet, ut pactam rei, ceu campi evicti, quotam lucretur, quasi campum cum alio partiatur. Prima Statuta Roberti I. Regis Scotiae cap. 22. §. 2.+

CAMPIRE Vide Campus.#

CAMPITOR equus, Cursor, stadiodromus equus, Cheval de manege, de course. Glossae MSS. Campo, verto: hinc campitor, equus vertibilis. Dudo de Morib. et actis Norman. lib. 3. pag. 94.+

CAMPITUM Papiae. Fundus, qui in campo est.#

CAMPITAE dicti Donatistae haeretici, quod in campis suos colligerent, qui postmodum quod in montibus conventus agerent ac rupibus, Montenses, et Rupitani appellati sunt.+

CAMPOLUS pro campulus. Hist. Episc. Autisiod. cap. 20.+

CAMPSA [Campsarius], Gloss. Graec. Lat. [gap: Greek word(s)] , Campsa. [gap: Greek word(s)] , Campsarius. In MS. est [gap: Greek word(s)] . Gloss. Lat Graec.+

CAMPSARE Flectere, Joanni de Janua, ex Graec.


page 808, image: s0808

[gap: Greek word(s)] , flectere, deflectere. Gloss. Ilid. Campsat, flectit. Regula Magistri cap. 56.+

CAMPSILIS Vide Camisilis CAMISILE.#

CAMPULUS Navis fluviatilis species. Ebrardus in Graecismo cap. 10.#

CAMPUS Bellum, praelium. Joannes Biclariensis in Chronico: Cunicmundus Rex campo occubuit. Gregorius Turonens. lib. 5. Histor. cap. 18.+



page 809, image: s0809

CAMPUS Martii, et Madii, vel Magi, Comitia publica, seugenerales Conventus, quos solebant primi Francorum Reges quotannis circa anni principium et Martio mense indicere, qui in patenti campo, et sub dio peragebantur, ex quo Campi Martii vulgo appellantur a Scriptoribus.+



page 810, image: s0810

CAMPUS Martius, ita dicta amplior planities juxta majora oppida, in qua incolae armorum exercitationi operam dabant, instar Camporum Martiorum juxta


page 811, image: s0811

Romam, (nam octo habuisse auctor est P. Victor) quod pluribus probant Marlianus lib. 6.+

CAMSILE Vide Camisite.#

CAMUCUM Vide Camoca.#

CAN Vide Leonardum Fuchsium lib. 1. Paradox. medicin. cap. 35. praeterea Caganus.#

CANA Vide Canna.#

CANABULA vox Agrimensorum, quae apud Frontinum non semel occurrit: Finitur arcarum, riparum, canabularum, sive novercarum, muris, maceriis, etc.#

CANALATUS Striatus, canalium ductibus instructus, Gall. Canele. Vita S. Isidori Hispalensis Episcopi num. 4.+

CANALIS Via publica, [gap: Greek word(s)] , in Gloss. Lat. Graecit. Lex 15. Cod. Theod. de Cursu publ.+



page 812, image: s0812

CANAMELLAE Scriptoribus Arundines, unde elicitur zacharum, seu zuccarum, vel, uti a plerisque nuncupatur, mel silvestre; unde a canna et melle dictam canamellam putant Fulchesius Carnot. lib. 1. cap. 21. auctor. Hist. Hieros. 2. part. p. 595. [Cannamella]+



page 813, image: s0813

CANARDUS Majoris navigii species. Ordericus Vitalis lib. 8. pag. 703. Quatuor naves magnae, quas Canardos vocant, de Nortvvegia in Angliam appulsae sunt.#

CANARIA Jus, quod domini in vassallorum praediis habebant, ratione cujus iidem vassalli et subditi canes dominorum excipere et alere tenebantur.+

CANASTER [gap: Greek word(s)] , in Gloss. Graec. Lat.#

CANATIGLIA vox Italica, Gall. Cannetille, filum aureum vel argenteum levius.+

CANAVA [Cannava], Cella penaria, vel vinaria, Gall. Cave, Ital. Canava, vel Canova, ut habet Joan. Villaneus lib. 10. cap. 22.+



page 814, image: s0814

CANAVA pro Canabi, seu tela canabina, nostris Canevas, Ital. Canapa. Capitulare de Villis c. 62.+

CANCALUS Anastasius Bibl. in S. Hadriano PP. pag. 110.+

CANCELLARE Joannide Janua. Brachia extendere. Unde Ebrardus Bethuniensis:+

CANCELLARES Charta Jacobi Regis Aragonum an. 1230. apud Guesnaium in Annalib. Massiliensib.+

CANCELLARIUS Joan. de Janua: Cancellus dicitur interstitium muralium.+



page 816, image: s0816

CANCELLATIO vox agrimensorum, Limitatio, centuriatio, typus, forma.+



page 817, image: s0817

CANCELLUS Papias: Cancelli, ligna subtilia in traversum facta, vel de ferro in modum retis, nunc vero et de lapidibus s fiunt.+



page 818, image: s0818

CANCER Arcus, fornix, quod cancri forcipem referat. Adamnanus lib. 2. de Locis SS. cap. 16.+

CANCERARE In cancri naturam transire. Apuleius lib. de Virtutib. herbar. cap. 36. Ad vulnerae, etiam si canceraverint.#



page 819, image: s0819

CANCRA Domus cancri, Papiae.#

CANCRARIUM quasi putrescat, ipsum est Cancer. Papias.#

CANCRENUM vulnus, Cancer, Celso et Latinis Gangraena. In Miracul. S. Cunigundis edit a Gretzero.#

CANDELA Lucerna olearia. Gloss. Graec-Lat. [gap: Greek word(s)] , Cicendela. Acta Proconsularia sub Munatio Felice, apud Baronium ann. 303. n. 12.+



page 820, image: s0820

CANDELARIA Festum Purificationis B. Mariae, Durando lib. 7. cap. 7. n. 17. nostris olim la Candeliere, hodie la Chandeleur:+

CANDELARII Qui candelas in Ecclesia deferunt, in Charta an. 1270. apud Ughellum. to. 7. p. 20.+

CANDELARIUM Oblationes candelarum in Ecclesiis. Tabularium Monast. Longipontis in dioecesi Paris.+

CANDES Vasa fictilia, in Gloss. Isid. et apud Papiam.#

CANDETUM ut ait Columella lib. 5. cap. 1. et ex eo Auctor vetus de Limit. Isidorus lib. 15. Orig. cap. 15. et Papias, Galli in areis urbanis spatium vocant centum pedum, quasi centetum, in agrestibus autem 150.+



page 821, image: s0821

CANDIBALUS Candiculus. Jo. de Janua: Candibalus, parum candidus: invenitur etiam candicolus, candidus, vel candiculus.+

CANDIDA Vestis candida, alba. Passio SS. Perpetuae et Felicitatis:+

CANDIDARIUS Ugutioni et Joanni de Janua, Pelliparius, qui coria facit alba. Item qui lavat pannos. [Candidatrix]+

CANDIDATUS [gap: Greek word(s)] , in Gloss. Lat. Gr. Dignitas Palatina, aeque ac militaris, instituta primum a Gordiano seniore, qui selectos ex Scholarium classe quosdam ex valentioribus, quique animo ac corporis robore caeteris praestabant, in peculiarem Scholam, seu cohortem conjecit, eosque Candidatos vocavit, quod fortassis quidpiam candidi in vestibus, vel armaturis deferrent.+



page 822, image: s0822

CANDIFICARE Clarescere, [gap: Greek word(s)] , in Gl. Gr. Lat.#

CANDIUS Vestis regia, Papiae.#

CANDOMINA nude occurrit in Glossis Isid. Vide Condomina CONDAMINA.#

CANDOSOCCUS Gallis veteribus, Palmes vitis terrâ obrutus ut propagetur, Latinis mergus. Ita Columella lib. 5. cap. 5.#

CANESIUS Vide Caganus.#

CANETUM Inter nigrum, nitidumque colorem, Papiae. Codex MS. Navarraei Collegii Paris. habet Caneum, intermistum, viridemque colorem.#

CANEVA Vide Canava, et Feudum de Caneva.#

CANEVASIUM Vide Canava.#

CANEVERILLA Tabularium S. Remigii Remensis: Uno quoque anno solvunt sal ad minorem modium quartam partem, et donant decimam de omni conlaboratu, praeter caneverill, et prat.+

CANFARA Leges Athelstani Regis Angl. cap. 19.+



page 823, image: s0823

CANGIUM Pannus forte unius quidem coloris; sed alio minus intensiore intermixtus, ita ut pro diverso aspectu subinde mutetur, quomodo Taffetas changeant diximus.+

CANICLINUS Dignitas Palatina in Aula CP.+

CANICTAE Furfures, Papiae. Codex MS. habet [Canietae].#

CANICULARES dies sunt 64. in quibus molestae sunt purgationes a tertio Idus Julii, usque in Idus Septembris. Papias. Vide Delrium ad Senecae Medeam pag. 84.#

CANICULARIUS Cui canum venaticorum cura incumbebat.+

CANIFELLUS Tradit. Fuldenses lib. 2. cap. 38.+

CANIFERI Qui canibus venaticis praesunt. Decretum Andreae Regis Hungariae cap. 16.+

CANINI Haeretici exorti in Alemanniae finibus, et deleti sub an. 1234. apud Matth. Westmonasteriensem.#

CANIPA Jus Vicentin. lib. 4. Exonerare et collocare plaustra vini in canipa etc.+

CANIPULUS Ensis brevior, vel Cultellus, Gallis Canif. Thomas Cantiprat. lib. 1. de Myst. Apib. c. 16. §. 4. [Knipulum]+



page 824, image: s0824

CANIS Variae canum species.#



page 830, image: s0830

CANIS Dignitas, de qua plura in voce Caganus.#

CANISTRELLUS Panis species, in modum canistri confectus. Charta Roberti Abbatis Majoris Monasterii ann. 1176.+

CANISTRUM Vas Ecclesiasticum, in quo distribuebantur eulogiae, seu panes benedicti.+

CANNA Mensura, quâ pannos metimur, Italis, Canna, Occitanis Cano, Aulne et demie mesure de huitempans a mesurer le drap.+ Mesnura agri [Kanna]



page 831, image: s0831

CANNAMELLA Vide Canamella CANAMELLAE.#

CANNAVA Vide [correction of the transcriber; in the print Ride] Canava.#

CANNAVACIUS color, Cannabinus. Fridericus II. lib. 2. de Arte venandi cap. 20.+

CANNETA Vide Canna.#

CANNETUM Arundinetum. Papias.#

CANNEVASIUM Vide Canava.#

CANNICANNA Acta S. Aegidii Minoritae n. 9. Faciebat domunculas et cophinos, et cannicannas, strenue laborans, etc.#

CANNICIA et [Cannucia], Juncina, locus palustris, apud Innocentium Gromaticum.#

CANOLA Acta S. Chrysolii: Eum summus Pontifex --- in tantum honoravit, ut ei canolam S. Petri Apostolorum Principis, in signum amoris perpetui, tribuere dignaretur.+ Pars colli, nostris Canole et Canule, fistula spiritus accipiendi ac reddendi.

CANON Pensitatio. Tria pensitationum genera recenset Asconius in 3.+ [Canonicum]



page 832, image: s0833

CANONES Machinae bellicae, nostris Canons, sic dictae, ut quidam volunt, quod Cannarum formam referant, ita enim Canones siphones vocant Itali.+

CANONICAE Literae, Epistolae: [gap: Greek word(s)] , Graecis dictae, juxta Zonaram ad Canon. 42.+



page 833, image: s0834

CANONICUS [Canonica, Canonia, Canonicare, Canonizare], etc.+



page 843, image: s0843

CANONIZARE In album et catalogum Sanctorum referre, Canoni Missae adscribere: quippe longe ante quam conderentur Martyrologia, in Canone Missae primitus facta est commemoratio Sanctorum, non quo pro iis oraretur; sed potius ut ii pro populo orarent, ut ait S. Augustinus Tract. in Joannem. Quem morem vetustissimum esse asserit, probatque variis Sanctorum Patrum locis Stephanus Durandus de Ritibus Eccl. lib. 2. c. 35.+



page 844, image: s0844

CANOPEUM pro Conopeum. Necrologium Ecclesiae Paris. 2. Non. Sept.+

CANOPUS Medianus cortex sambuci, in Glossis MSS. ad Alexandr. Jatrosophist. ex Gr. [gap: Greek word(s)] , apud Aeginetam et alios.+

CANSIL Vide Camisile.#

CANTABRIES Tenuissimae aquae, Papiae, tanquam per cantabrum decurrentes.#

CANTABRUM Vexilli species apud Imperatores Romanos, cujus mentio est apud Minutium Felicem in Octavio, et Tertullianum in Apol. cap. 16. et lib. ad Nation. cap. 12.+

CANTABRUM Furfur. Papias: Cantabrum, furfur caninum, quo canes pascuntur, purgamenta tritici.+

CANTABULUM Stabulum, in Gloss. Isidori. Sed legendum Catabulum. Vide in hoc verbo.#

CANTAMISSAE Obventiones ex cantatione Missae.+



page 845, image: s0845

CANTARE in Ecclesia, dicitur Presbyter, cui Ecclesia alteri majori subdita, regenda commissa, uti est Capellania, seu cui Cantaria demandata est.+

CANTAREDUS Vide Cantredus.#

CANTARIA [Cantuaria], Beneficium Ecclesiasticum, Missis decantandis addictum, et quod deserviunt, qui alias Capellani dicuntur. [Cantuarium]+

CANTARINUM Genus ordei, i. exacticum. Papias MS. et Edit.#

CANTARIUM Cantaro, Italis et Neapolitanis,


page 846, image: s0846

apud quos ita appellatur pondus 25.+

CANTARULUS Vide Cantharus Cantharum.#

CANTARUM Camera domorum. Papias.#

CANTATA Cantus Ecclesiasticus.+

CANTATORES Incantatores, magi. Victorinus contra Manichaeos pag. 170.+

CANTATORIUM Romanis, ut auctor est Amalarius in Praefatione libri de Ordine Antiphonarii, est liber Ecclesiasticus, quem Franci Graduale vocant, quia in Gradibus vel Analogio reponitur Ordo.+

CANTATRICES quae Praeficae Festo et aliis, Mulieres ad lamentandum mortuum conductae, [gap: Greek word(s)] , ut estin vett. Glossis: [gap: Greek word(s)] , S. Chrysostomo Homil. 13. in Epist. Pauli, de quibus etiam S. Hieronym. in cap. 9.+



page 847, image: s0847

CANTELLATOR Praestigiator, Magus. Raymundus de Agiles in Hist. Hierosol.+

CANTELLUM velut [quantillum], id, quod supra mensuram additum est. [Cantellus]+

CANTERIUS pro [Cantherius]. Acta S. Thyrsi num. 48.+

CANTERIUM Charta Leonardi Episc. Caesenatis an. 1175.+

CANTERMA Maleficii species, aut incantationis unde forte nomen, susurrus magicus.+



page 848, image: s0848

CANTHARUM [Canthara, Cantharus].+ Vas vinarium. [Cantharulus]

CANTHAREDA Cantharis, animal venenosum, Cantaride.+

CANTHELIUM Vasis genus, [gap: Greek word(s)] . Joan. Moschus Limonarii cap. 107.+

CANTICINIUM Cantus Ecclesiasticus, Officium Ecclesiasticum, Metellus in Quirinalibus: Praesentat imminente Canticinio, In veste palmea latens, Corpus sacrum, suo super signaculo Praemuniens sacrofagum.+

CANTICUM est vox cantantis in laetitiam, inquit Isidorus lib. 6. Orig. cap. 19.+



page 849, image: s0849

CANTILENA Rollandi, Clamor militaris, permistus exhortatione, inquit Sallustius, in procinctu pugnae pronuntiari solitus, cujusmodi fuit veterum Gallorum barditus apud Tacitum de Morib.+

CANTILENOSUS a Cantilena, occurrit apud Sidonium lib. 4. Epist. 1.#

CANTINARIUS Cellerarius, vox Italica, a Cantina, cella vinaria, apud Bertramum in Vita S. Franciscae Abbatissae n. 18.#

CANTORES in Ecclesia iidem, qui Psalmistae. Amalarius lib. 3. de Eccl. Offic. cap. 5.+



page 851, image: s0851

CANTORIUM Liber, cui titulus: Expositio Missae: Postquam legerit, Cantor in cantorio sine aliqua necessitate ascendit, non superius; sed stat in eodem loco, ubi et Lector, et solus inchoat responsorium, et cuncti in choro respondent.+

CANTREDUS [Candredus, Cantaredus], Ruris portio, continens centum villas, alias [Hundredus] dicta: vox Britannica, composita ex Cant, i. centum, et tre, i. urbs, villa. Joann. Brompton. pag. 957. [Cantredum, Cantaredus, Candredus]+

CANTUARIUM Vide Cantarium.#



page 852, image: s0852

CANTULARE Liber Ecclesiasticus ad cantandum. W. Thorn. p. 1935. Psalterium, ympnare, cantulare, Regula Monachorum, etc.#

CANTULUS diminutivum ex Cantus. Jul. Firmicus lib. 3. cap. 12. Ex invento cantuli et organi, facient magistros, etc.#

CANTULLA Guillelmus Biblioth. in Steph. VI. PP. pap. 237.+

CANTUS Ecclesiasticus, Ambrosianus, Gregorianus, Romanus, Metiscus, Gallicanus.+



page 855, image: s0855

CANTUS Italis Canto, Latus, angulus.+

CANUA Vita S. Eligii ab Audoëno scripta lib. 2. cap. 12.+

CANUS equus, qui ex candido et nigro est, Papiae.#

CANUSINAE pelles, rufae, vel subrufae. Ordericus Vitalis lib. 8. pag. 715.+

CANUSUM in Charta anno 1197. apud Ughellum tom. 7. pag. 1275.+

CANUTUS pro Canus, cui canent capilli prae senectute. Gloss. Gr. Lat. [gap: Greek word(s)] , Canus, Canutus, Nostris Chenu, Italis Canuto. Alcuinus Poëm. 189.+

CANZIR vel [Kanzir]. Historia de Reliquiis S. Marci Venetias translatis: Marcum furantur, Kanzir ii vociferantur.+

CAOETUS Vide Cavanna Cauanna.#

CAORCINI [Caturcini, Caursini, Cavvarsini, Corsini], Mercatores Italici propter foenerationem usurariam famosi, maxime in Gallia, unde non semel a Principibus nostris proscripti sunt, Legibus et Statutis contra foeneratores editis.+



page 856, image: s0856

CAPA [Cappa], Vestis species, quâ viri laïci, mulieres laïcae, Monachi, et Clerici induebantur, quae olïm caracalla.+



page 860, image: s0860

CAPABILIS Incapabilis. Beda lib. de Orthogr.+



page 861, image: s0861

CAPALE pro Capitale, in Testamento Ranimiri Regis Aragon. aerae 1099. in Histor. Pinnatensi lib. 2. cap. 38.#

CAPANNA Tugurium, casula. Isidorus lib. 14. Origin. cap. 12. et ex eo Papias: Tugurium, parva casula est, quam faciunt sibi custodes vinearum, ad tegimen sui, quasi tegurium. [Cabanesius]+

CAPAPELLIS quasi pellis cum capa. Joan. de Janua.#

CAPARCUS Pistor, in Gloss. Isidori.#

CAPARO [Capero, Capiro]: ex Gall. Chaperon, Occitanis Capayrou: Tegmen capitis, cuculla, ita dicta, tanquam brevior capa, quae majori capae supersternitur.+

CAPAX Vas majoris capacitatis. Gloss. Graec. Lat.


page 862, image: s0862

[gap: Greek word(s)] , Exceptio.+

CAPDELARE Conducere. Charta an. 1236. apud Catellum in Hist. Tolosana pag. 36.+

CAPDETS Ita secundo-genitos appellant Occitani, unde nos Cadets dicimus.+

CAPDOLIUM Domus feudi praecipua, castrum, sic appellatum apud Aquitanos, quasi Capitolium, inquit Dominicus lib. de Praerogat. alodior. cap. 2. num. 2.+

CAPE apud Anglicos Jurisconsult.+



page 863, image: s0863

CAPEDO pro intercapedo. Spatium. D. Eulogius: Intercidente terrarum prolixa capedine. Apud Latinos pro vase sumitur.+

CAPEDULUM Vestimentum capitis, in Glossis Arabico-Latinis.+

CAPELLA Brevior capa. Adalardus in Statutis antiq. Corbeiensis Monasterii lib. 1. c. 3.+



page 868, image: s0868

CAPELLANT Primitus dicti, qui capam, seu Capellam S. Martini, vel in Regum Palatiis asservabant, vel in praeliis, cum caeteris SS. reliquiis, deferebant, uti supra observatum ex Walafrido Strabone, et Honorio August. quibus consentanea scribit Durandus in Rationali l. 2. cap. 10.+



page 875, image: s0875

CAPELLARE Vide Capulare.#

CAPELLINA Sertum precatoriorum globulorum, quibus Deiparam salutamus, vulgo Rosarium, Italis Capellina, Gallis Chapellet.+



page 876, image: s0876

CAPELLUM Capulum. Knyghton pag. 2321. Hic ensis fuit de nobilissimo auro Arabico, in cujus capello reconditus fuit clavus unus Dominicae Crucis.#

CAPELLUS Galerus, pileus, a capa, dictus, quasi parva capa, quâ caput tegitur.+



page 877, image: s0877

CAPERO Vide Caparo.#

CAPETIAE Hungaris, dicuntur quindenae, alias acervuli manipulorum frumentariorum.+

CAPETUM vel [Capex], Ornamentum quod ponitur ante lectos dominorum, in quo pedes dominorum requiescunt.+

CAPETUS Cognomentum Hugonis Regis Franciae, qui tertiae Regum nostrorum stirpi initium dedit. Chronicon MS. quod desinit in Carolum V. in Biblioth. Thuana num. 279.+

CAPHARDUM Capitis tegumenti species. Statuta Facultatis Artium in Academia Viennensi Austriae tit. 10. §. 7.+

CAPHISUS Mensurae liquidorum species.+

CAPIBREVIUM Acta Judicis, vel Notarii.+



page 878, image: s0878

CAPICELUM Cervical, ex Italico, Capezzale in Statut. Mediolan. part. 2. cap. 457.#

CAPICERIUS Vide Capitiarius.#

CAPIDULUM Papiae, Vostimentum capitis. Aliud sonat in Olla patella: Carpio, capparis, gangrena, capidula, cercops.#

CAPILLAMENTA Summitates arborum. Papias.#

CAPILLARE Concidere, Papiae. Joannes de Janua: Capillare, Capillatum facere, ut Decapellare, valde capillare, vel capillos anferre. Vide Capulare.#

CAPILLATIUM Capillatura, Ugutioni.#

CAPILLATIUS Ex capillis confectus. Vela capillatia, in Exodi veteri versione.+

CAPILLATURA S. Cyprian. ’Epist. 8.+

CAPILLATI [gap: Greek word(s)] , in Gloss. Lat. Graec. Ita dicti [correction of the transcriber; in the print cti] a promisso crine viri nobiles apud Gothos.+

CAPILLI Capillos ponere, Per capillos se offerre, dicuntur Monachi, quod scilicet comam ponant.+



page 881, image: s0881

CAPILMUT [Cabalmute] vel [Cattelmute], apud Scotos, forma per quam catalla solent rei vindicatione repeti per eorum verum dominum. Vide Skenaeum ad Quon. Attach. cap. 10.+

CAPILUM [Capulum]. Testamentum Audonis Episcopi Veronensis an. 11.+

CAPIRO Vide Caparo.#

CAPIS Calix, seu genus poculi ad sacrificia, vox nota Varroni, Livio, et aliis.+

CAPISA Mensurae species. Falco Beneventanus ann. 1192+



page 882, image: s0882

CAPISCHOLIA Vide Caput scholae.#

CAPISTERIUM Vetus Glossarium: Capisterium, est vas quoddam, quo frumenta purgantur.+

CAPISTRAGIUM Quod pro capistris domus Regiae ministris annuatim conceditur: Gallis Chevestrage. Ordinatio Hospitii S. Ludovici Regis Fr. an. 1261. [Chevestragium]+

CAPISTRIUM pro Capistrum: [gap: Greek word(s)] , Moschopulo. Glossae Basil. [gap: Greek word(s)] . Domnizo l. 2. de Vita Mathild. cap. 9.+

CAPITAGIUM Vide Capitalitium Capitale.#

CAPITAL [Capitale], Capitalis sententia: Joanni de Janua, poena capitalis. Gloss. Gr. Lat. [gap: Greek word(s)] , Capitale. Althelmus de Laude Virgin. c. 23.+

CAPITALARIUS Vide Capitularius Capitulum.#

CAPITALE Cervical. Papias: Pulvinar, capitale, plumaetium. Gloss. Graeco-Lat. [gap: Greek word(s)] , Capitale, pilentum. Regula S. Benedicti c. 55.+

CAPITALE Debitae pecuniae caput.+



page 883, image: s0883

CAPITALE pro Capitulum, vel Capitulare. [Captale]+

CAPITALE Capitalitium, Capitagium, Capitis census, Cavagium, etc.+



page 886, image: s0886

CAPITALES homines. qui debent censum de capite, quo nomine plerumque intelliguntur qui olim manu missi fuerant non plenaria, sed conditionali manumissione, sub conditione operarum, servitii, aut census annui: Hommes de cors et de chief, in Stabilim. S. Ludovici lib. 2. c. 31.+



page 887, image: s0887

CAPITALIS Primus, ac praecipuus. Capitalis friborgi, in Legibus Edvvardi Confess. c. 20.+



page 888, image: s0888

CAPITAL Praecipuus. Nicolaus PP. ad Carolum Calvum, de Joanne Erigena: Parisius, in studio cujus capital jam olim fuisse perhibetur, morari non sinatis.+

CAPITANEA Capitale debitum, Sort principal, in Statutis Venetor. an. 1242. lib. 5. cap. 14. et alibi.#

CAPITANEAE Literae. Auctor incertus de Limitib. agror. Quas literas singulas in terminis invenies, quae capitaneae sunt, non fundorum, sedrationis terminum ostendunt.#

CAPITANEUM Tabularium S. Remigii Remensis: Donat —— in banno propastione cum socio de bobus 4. den. capitanea car. 1. ad scuriam de materiamine car. 1.+

CAPITANEUS Adjectivum, praecipuum, principalis, qui est in Capite, capitalis. Caput militum, praefectus, copiis militaribus, nostris Capitaine. [Capitanius, Cataneus]+



page 890, image: s0890

CAPITARE Alcuinus Poëm. 203.+

CAPITAS Papiae, Amplitudo, a capiendo. Ita etiam Gloss. MS. Regium signat. 1013.#

CAPITATICUM Vide Capitale.#

CAPITATIO Capitis census, seu tributum capitis vel personae. Capage, apud Delphinates, et Expillium orat. 21. Tertullianus: Hominum capita stipendio censa, ignobiliora.#



page 891, image: s0891

CAPITEGIUM Capitis amiculum, Gallis Couvrechef.+

CAPITELA Vetus Notitia judicati, apud Franciscum Mariam in Mathilde Comitissa lib. 3.+

CAPITELLUM Ugutio et Papias: Capitella dicuntur quae columnis superponuntur, quia columnarum sunt capita, quemadmodum super collum caput. Minus capitulum, seu locus ubi conveniunt Monachi: nam plura habebant interdum Capitula in majoribus Monasterii. Capitolium, arx.



page 892, image: s0892

CAPITENNIUM Vide Captenere CATENERE.#

CAPITEREGIUM Vide Capitegium.#

CAPITIARIUS Vide Capitium.#

CAPITILAVIUM Dominica Palmarum. Ordo Romanus: Dominica Indulgentiae, quae diversis vocabulis distinguitur, id est, Dies Palmarum, sive Florum, atque Ramorum, Osanna, Pascha petitum, sive Competentium, et capitilavium.+

CAPITIUM Capitis tegmen, Festo, Nonio Marcello, et Isidoro lib. 19. Orig. c. 30.+

CAPITIUM [Capicium], Parsaedis sacrae, quae vulgo Presbyterium, seu locus ubi altare statuitur, et Graecis [gap: Greek word(s)] dicitur.+



page 894, image: s0894

CAPITO Truncus arboris, Italis Zocco. Innocentius III. lib. 13. Ep. 95.+

CAPITOLARIUS Vide Capitulum.#

CAPITOLUM Templum paganorum, vel locus ubi sacrificare cogebantur Christiani. Lexic. Gr. MS. Reg. Cod. 930.+



page 896, image: s0896

CAPITOSUS Italis Capitoso, obstinatus. Equus indomitus, vel capitosus, in Quoniam Attach. cap. 48. §. 10.+

CAPITULARE Scriptum capitulis distinctum. Glossae Graec.+



page 897, image: s0897

CAPITULARES literae, Majores literae, quae in principio cujusque capituli librorum describuntur, auro, minio, aliisve coloribus depictae, et variis subinde figuris adornatae, cujusmodi passim conspiciuntur in libris manu descriptis.+

CAPITULARIUM Libor censualis, in quo descripta sunt capitula, seu praestationes quas quisque debet: cap. dastre, Occitanis.+

CAPITULATA Acta Proconsularia apud S. Augustinum Epist. 165.+

CAPITULATIM Summatim, in summa, [gap: Greek word(s)] , in Glossis Gr. Lat. Cornelius Nepos in Catone: Atque hac omnia capitulatim sunt dicta. Alias.+

CAPITULUM et Capitularia functio, vel temonaria, in l. 14. et 15. Cod. Th. de Extraordin. etc. pro auri tironici, seu pretii loco tironum exactione.+



page 898, image: s0898

CAPITULUM Papiae, dictum quasi alterius sententiae caput.+



page 899, image: s0899

CAPITULA Breves Lectiones, quae in divino officio, loco Lectionum leguntur.+

CAPITULUM Locus in quem conveniunt Monachi et Canonici, sic dictum, inquit Papias, quod Capitula ibi legantur: Capitula librorum dicta, quod breviter capiant et contineant aliquam sententiam, sive quasi caput et titulus majoris scripti. Unde Clericorum Capitulum dictum, quod Capitula ibi exponantur: nempe Regulae.+



page 900, image: s0900

CAPITULUM Domus urbis publica, in qua Aediles seu Scabini jus dicunt, aut coëunt, Hostel, vel Maison de Ville, Joan.+



page 901, image: s0901

CAPITULUM Capitulare, capitis togumentum muliebre. Isidorus lib. 19.+

CAPITURINI a Salernitanis, Principes et auctores seditionum appellati - ut auctor est Hugo Falcandus pag. 668.#

CAPLEVATOR qui captum judici repraesentare tenetur sub poena arbitraria; ut Capleuta, ipsa obligatio repraesentandi.+

CAPLIM Tabularium S. Remigii Remensis: Solvit in censu de sigala mod. 1. de ordeo mod. 100. anniculum 1. caplim dies 15. lign. carros 3.+



page 902, image: s0902

CAPLOSUS Elisus, Papiae. Ita etiam Cod. MS. Vide Capulare.#

CAPLUM Funis, Isidoro in Glossis. Papias: Caplum, funis a capiendo dictum.+

CAPMASUS Vide Caput mansi.#

CAPOLATA Charta an. 1142. apud V. Cl. Steph. Baluzium in Notis ad Concilia Narbon.+

CAPONES Vide Capus.#

CAPOMILIATUS Vide Caput militum.#

CAPORALIS Ital. Caporale, Caput, gubernator, praecipuus dux.+

CAPPA Capparo, etc. Vide Capa.#

CAPPUS Vide Capus.#

CAPPUSA Charta Alberti Comitis Metensis ann. 1218. apud Barthol. Fisen. in Hist. Leodiensi pag. 447.+

CAPRARITIA Stabulum caprarum, in Capitulari de Villis cap. 23.#

CAPRA Pseudo-Ovidius lib. 2. de Vetula: Do capram vini, do bladum, do tunicam, do Palliolum, etc. Forte cuppam.#

CAPRICIUM Chartula plenariae securitatis scripta sub Justiniano, apud Brisson. lib. 6.+

CAPRIFER in vet. Gloss. cap. de Bestiis, [gap: Greek word(s)] . Gloss. MS. Reg. Cod. 1013. Caprifera, Capreolus.+

CAPRIOLA Gloss. Lat. Graec. [gap: Greek word(s)] , Dama Capriola. Gloss. Graec. Lat. [gap: Greek word(s)] , Caper: [gap: Greek word(s)] , haec Capriola. Gloss. aliud MS. Capriola, [gap: Greek word(s)] .#



page 903, image: s0903

CAPRITUS Hircus, Gall. Caprit, Occitanis Crabit, Chevreau. Lex Salica tit. 5. Si quis capritum, sive capram furatus fuerit.#

CAPRIZANS seu caprinus pulsus, Medicis, qui incipiens a velocitate ante digitorum percussionem videtur cadere, et post movetur in completa dilatione, ad similitudinem caprioli dicitur.+

CAPRONES Tigna, cantherii, vulgo Chevrons.+

CAPSA Arca, theca, cista, ubi aliquid reponitur: Papias: Capsa dicta, quod capiat in se atque servet aliquid. [Capsarium]+



page 904, image: s0904

CAPSONUS in Statut. Mediolensib. 1. part. cap. 254. [Capsula, Capsa]+

CAPSACES [Vasculum], in Gloss. Arabico-Lat. Hesychius: [gap: Greek word(s)] .+

CAPSANA Concilium Avenionense an. 1337. cap. 42.+

CAPSIDILE Vide Cassidile.#

CAPSIM Dudo lib. 3. de Actis Norman. pag. 113.+



page 905, image: s0905

CAPSIS pro Capsa, vel forte pro Capis, in Vitis Abbatum S. Albani. p. 83. Ad capsidem quernam in majori arce contentam —— recurrat. Forte Arca.#

CAPSUM Thorax, pars concava corporis costis circumdata, Italis Casso, et Cassaro, Anglis, chest, id est, Capsa, arca, unde vocis etymon.+

CAPSUM Retis species, seu machinae ad capiendos pisces. Gregorius Turonens. lib. 10. cap. 10.+

CAPSUS [Capsum], Isidorus lib. 20. Orig. cap. 12. [Cassum]+



page 906, image: s0906

CAPTA [gap: Greek word(s)] , in Gloss. Lat. Graec. Domus paterna, avita.#

CAPTALARIUS Vide Capitularius Capitulum.#

CAPTABULUM Vide Catabulum.#

CAPTALE Vide Capitale.#

CAPTALIS Vide Capitalis.#

CAPTARE Vide Cuptare.#

CAPTATOR [gap: Greek word(s)] . Captatio, [gap: Greek word(s)] . Captator, Venator, [gap: Greek word(s)] . Capto, [gap: Greek word(s)] , in Gloss. Graec. Lat. Vide Captura Capturae,#

CASEPOLLUS Tabular. Privatense fol. 197.+

CATENERE Manutenere, tutari. Litterae anni 1081. in Tabulario S. Stephani Lemovic.+



page 907, image: s0907

CAPTENSULA [Captentula]. Gloss. Isidor. Captentula, captio. Alibi: Muscipula, captentula. Martianus Capella lib. 4. extremo.+



page 908, image: s0908

CAPTIO Detentio, carcer. Gervasius Remensis Archiepiscop. in libello MS. de Miraculis peractis ad reliquias B. Melanii: Quam plurimos audivimus super praedictas reliquias captionem jurasse, qui cum fugere vellent, non potuerunt, et reversi sunt.+

CAPTIONES Malaetoltae, exactiones, in Charte an. 1076. tom. 8. Spicilegii Acheriani p. 158.+

CAPTIVARE Capere, captivum reddere. Gloss. Graec. Lat.+

CAPTOR Glossae Isonis Magistri: Aucupes, venatores, vel captores. Vide Captator.#

CAPTUM Vetus Charta apud Rodericum da Cunha in Episcopis Portensib. 2. part. p. 31.+

CAPTURAE Latinis Scriptoribus dicuntur pretia flagitii aut criminis, mercedes artium sordidarum et obscaenarum, uti observatum a Casaubono ad Suetou. in Calig. cap. 40. [Captura]+



page 909, image: s0909

CAPUITA idem quod Cambuta, seu Baculus pastoralis. Honorius Augustod. lib. 1. cap. 153.+

CAPULA Vide Capa.#

CAPULARE [Capellare, Capillare], Caedere, incidere, frangere, radere A Lat. scalpere, deducit Spelmannus, Salmasius a scapellare, et scapellum, quod est bacillum.+

CAPULARE Formulae Andegavenses num. 33. Et ibidem venientes invenerunt sic esse factum seris incisis, ostias concapolatas, portas perforatas, etc. [Capellare, Capillare]+



page 910, image: s0910

CAPULLA Synodus Nemausensis an. 1284.+

CAPULUS vel [capulum], Apex. Andr. Dandulus in Chron. MS. an. 991.+

CAPUS [Cappus], Avis praedatoria, seu falco. Gloss. Saxon.+



page 911, image: s0911

CAPUS [Capo, Cappus], Latinis Gallus castratus, nostris Chapon; ex quo postmodum hac appellatione donati eunuchi et castrati.+

CAPUSIERA Vide Vaca Vaccae.#

CAPUT Modus possessionum, quibus collatio imminebat, jugum etiam dictum: quae appellationes passim occurrunt in Cod. Theod. et Justin.+ Caput, dicitur quodcumque in recensione numerum efficit.



page 917, image: s0917

CAPUTIUM idem quod Capitium, Capitis tegumentum, quod Capae assutum erat.+



page 918, image: s0918

CAQUILUS [gap: Greek word(s)] , in Gloss. Lat. Gr.#

CARA Facies, vultus, caput. Glossae MSS. Cara, Gr. Lat. caput.+

CARA Avis species mihi incognita. Monachus Sangall. in Carolo M. lib. 1. cap. 22.+

CARABAGA Machina bellica expugnatoria. Sanutus lib. 3. part. 12. c. 21.+

CARBOLATUM Historia Obsidionis Jadrensis lib. 1. c. 27.+



page 919, image: s0919

CARABUS Papias: Carabus, navicula discurrens in pado.+

CARACALLA Vestis urbana et militaris, paenulae similis, ut Dio indicat et Lampridius: indumentum in talos demissum, Victori et Eusebio in Chron.+



page 920, image: s0920

CARA Cognatio. Festum B. Petri Epularum.#

CARACTER Novella 15. Theod. et Valentiniani de Tributis fiscalib. De salinis, alumine, caractere, herba rubea, lini maceratura, etc.#

CARACTIO Polypticus Floriacensis: Debet unusquisque de lignario in latum pedes 5. in altum pedes 6. et de caractionibus carradas 6. etc.#

CARADRUS Terebra Capitulare de Villis cap. 42.+

CARAGUS [Carajus], Soritilegus, praestigiator qui characteribus magicis utitur, unde vocis etymon. [Cararius]+

CARALE Vide Carrale Carrae.#

CARANCO Capa nigo. et Ugo. Ita Ugutio MS. Forte nigra.#

CARANISA Vide Caraula.#

CARARIA Lapidicina, ex qua lapides quadrati eruuntur: nostris, Cariere. S. Augustinus Serm. de Diversis 50.+

CARAVANNA [Carvana], vox Turcica, significans qualiacumque hominum agmina securitatis causâ se conjungentium in itineribus: Carovana, Boccacio.+



page 921, image: s0921

CARAULA [Carauda]. S. Audoënus lib. 2. de Vita S. Eligii c. 15.+

CARAPHUS Vide Carabus.#

CARASDUS Jordanus Risus Calaber. lib. MS. de Medicaminib.+

CARAXARE Charaxrii. Vide Charaxare.#

CARBONES de foresta, ex ligno forestae combusto in fornace confecti, in Inquisitionib. de forisfacturis forestarum c. 26. in Additam. ad Matth. Paris.#



page 922, image: s0922

CARBONAGIUM Vetus Charta in Regesto Philippi Aug. fol. 87.+

CARBONARIA Gloss. Graeco-Lat. [gap: Greek word(s)] , Cella carbonaria, Italis Carbonaia.+



page 923, image: s0923

CARBONATOR Qui carbones in silva conficit: Gall. Charbonnier. Matthaeus Paris an. 1195.+

CARBONELIA Ugutio: Carbonella, caro assata.+

CARBONELLUS faber. Charta an. 1144. apud Catellum lib. 2. c. 7.+

CARBONEA Species anseris, apud Fridericum II. Imperat. lib. 1. de Venat. c. 19.#

CARCAISSUM Pharetra, nostris Carcois, vel Carquois: Carcasso, Italis. Charta an. 1242.+

CARCAMUSA Machina oppugnatoria, Aries. Abbo de Obsid. Paris. lib. 2.#

CARCANNUM Coilistrigium, vinculum quo rei collum stringitur, nostris Carcan. [Collarium]+

CARCARE Onerare, Italis Carcare, Gallis Charger. Batelli carcati, in Fleta lib. 1. cap. 25. §. 9. Vide Caricare

CARCASIUM [Carcosium], Cadaver, intestinum. Charta Edvv. III. tom. 2. Monastici Anglic. pag. 417.+

CARCER sub terram. Lex Longob. tit. 57.+



page 924, image: s0924

CARCERARIUM [Carcelagium], quod Commentariensi, seu carceris custodi, praestatur ab incarcerato pro victu et potu qui ei subministrantur.#

CARCERARIUS Carceris custos. Gloss. Lat.+



page 925, image: s0925

CARCERIZARE Carceri mancipare, in Edicto Felicis PP. propter Acacii Episcopi Constantinop. damnationem: Meque in meis credidit carzeriz andum.#

CARDA Ugutio: Grapides, apud Graecos vocatur quaedam avis, apud nos Carda, quia gravi volatu detenta, ut non caeterae volucres, attollitur velocitate pennarum.+

CARDA Visitatio Thesaurariae S. Pauli Londinensis an. 1295.+

CARDENA Vide Alchaz.#

CARDIACUS color. Joann. Diac. lib. 4. Vitae S. Gregorii cap. 84.+

CARDICUM Charta sub Ludovico Pio exarata, apud Ughell. tom. 5. Ital. sacr. pag. 612.+

CARDINALIS Praecipuus Principalis. Quatuor venti cardinales, apud Servium ad 1.+



page 928, image: s0928

CARDINALITER A cardine ad cardinem. Julius Firmicus lib. 4.+

CARDO Carduus, seu cardui strobilus, quo lanae carminantur, Cardo Italis, Chardon nostris. Capitulare de Villis cap. 43.+

CARECTA Vide Carrus Carrae.#

CAREGARE ex Gallico, Charger. Reynerus contra Valdenses cap. 6.+

CAREMENTRANNUS Carmentran, Occitanis, le Mardy gras. Charta an. 1196. in Probat. Hist. Sabaud. pag. 45.+

CARENA vox formata ex quaedragena, vel ex quarentena, Quadragesima pars. [Carrina, Quadragena]+



page 929, image: s0929

CARENUM in Glossis medicis MSS. Reg. Cod. 1486.+



page 930, image: s0930

CARERATORFS Papiae: Lanarii, quia carariunt, id est, carpiunt vel dividunt. Carminatores, Cardeurs de laine.#

CARESCERE pro Carere, [gap: Greek word(s)] , in Gloss. Gr. Lat.#

CARETILLUS Vetus Inquesta de foresta Andeliaci in Regesto Philippi Aug. Hierouvalliano fol. 123.+

CARGA Onus, Gal. Charge, Italis Carico, et Carica, quasi onus carri. Consuetudines Ecclesiae de Regula, to. 2.+

CARIA Injusta exactio, malatolta.+

CARIAGIUM Vectura cum carro, quam quis domino praestare debet: nostris Chariage.+



page 931, image: s0931

CARIARE Carro vehere, Gall. Charier. Concilium Eboracense an. 1367. cap. 5.+

CARICA Vide Carrica.#

CARICALLUM Canistrium, vel cophinus, quo mortui efferuntur. Ugutio.#

CARINA [Carinare, Carinator]. Ugutio, et Joan. de Janua: Carinare, arguere, vel conviciari, vel illudere.+

CARIOBELLUM Catholicon Armoricum: Halaczon. Gall. Idem Lat. hoc. Cario bellum.#

CARISA in Gloss. Isid. Lena vetus et litigiosa, Ancilla dolosa, fallax.+



page 932, image: s0932

CARISTIA Annonae caritas, Hispanis et Italis, Carestia: Gallis, Cherte, Occitanis Carestio.+

CARITA Fridegodus in Vita S. Wilfredi cap. 5.#

CARITAS Agape Christanorum, convivium quo amici, vel etiam pauperes excipiuntur. Gregorius M. lib. 12. Epist. 6. [Caritatis]+



page 935, image: s0935

CARITUDO Dilectio, amor praecipuus. Guibertus lib. de Laude B. Mariae c. 10. Hunc utriusque parentis affectio sibimet caritudine tanta contraxit, etc.#

CARLAKNAP Chronicon. Archiepiscopor. Upsaliensium in Stephano Arch. sub an. 1185.+

CARLE Vide Ceorle.#

CARMALUS Annales Ratisponenses Mabillonii an. 818. Pernardus Rex Carmalum levavit. Mox: an. 819. Linduvit Carmalum levavit.#

CARMESINUS Color ostrinus, purpureus; Chermisi, Italis; Cramoisi, nostris: a Kermes, voce Arabica, quae vermiculum sonat, qui gignitur in baccis cocci, ex quorum liquore panni coccino, seu purpureo colore tingi solent.+

CARMEN Incantatio. Justinianus §. 5. Instit. de Public. judic. Venefici qui magicis susurris, seu carminibus homines occidunt. Virgilius:#



page 936, image: s0936

CARMULUM Lex Bajv var. tit. 2. §. 3.+

CARNACARIA in Charta Adefonsi Regis Hispaniae. Locum vide in Tanaria.#

CARNAGIUM Vide Carnaticum.#

CARNALAGIUM Carnes ipsae animalium: Italis, Carnaggio, munitione dicarne. Will. de Podiolaurentii cap. 36.+

CARNALE Gloss. Saxou. Aelfrici: Carnale, [gap: special sign] lae [gap: special sign] hu [gap: special sign] , i. carnis domus, ubi scilicet caro distrahitur.# [Carnales]



page 937, image: s0937

CARNALIS Genuinus. Carnalis frater, uterinus, proprius, genuinus, qui [gap: Greek word(s)] dicitur Scylitzae pag. 537.+



page 938, image: s0938

CARNARIUM Locus ubi carnes reponuntur, Joanni de Janua. Gloss. Graec. Lat. [gap: Greek word(s)] , Carnarium. Marcellus Empir. seu, ut aliis placet, Vindicianus:#

CARNATICUM Goldasto, Carnium exactio, ut sunt friscingae, porcelli, pulli, etc. Amerbachio, ovium seu aliorum animalium decima, ut est decima carnium, in Speculo Saxonico lib. 2. att. 58. §. 2.+



page 939, image: s0939

CARNATIO Obesitas et carnosior habitus. Caelius Aurelian. l. 1. Tardarum passionum: Est enim semper gravabilis carnatio, et magis, si tenuibus est imposita viribus.#

CARNELEVAMEN Bacchanalium dies, Italis Carnevale, Carnavai. Quidam Scriptores Itali Carnevale dictumputant, quasi carne, seu caro, vale: sed id etymon non probat Octav.+

CARNELLARE Vide Quarnellus.#

CARNERAGIUM Michaël del Molino in Repertorio Fororum Aragon. pag. 165.+

CARNERIA Bursa falconarii, in qua reponit carnes ad escam falconis. Fridericus II. Imp. lib. 2. de Arte venandi cap. 47.+

CARNERIUS Ovis. Charta Garciae Regis Navarrae aerae 1087.+

CARNICAPIUM Gallis, le Mardy gras, Carnasciale, Joanni Villaneo.+



page 940, image: s0940

CARNICERIUM Carnificina, Gall. Boucherie. [Carnicerius], carnifex, macellarius.+

CARNICULA Vide Carinula Carina.#

CARNIFEX Lanius, qui carnes vendit et facit, vulgo nostris, Boucher. [Carnificium]+

CARNIPRIVIUM et [Carnisprivium], Tempus quo carnibus privari, et ab iis abstinere incipiunt Fideles, ante jejunia Quadragesimae. Gervasius Tilleberiensis MS. de Otiis Imperial part. 3. cap. 102.+

CARNITIUM Vide Carnaticum.#

CARNIVORA Gall. Mardy gras, quo die vorantur et consumuntur reliquae carnes.+

CARNO Prior de Melton se et homines suos immunes clamat ab omnibus amerciamentis in foresta, et ab omni modis geldis, fortegelds, buckstalls, tritis, carno,


page 941, image: s0941

sunag, etc. Itin. Pick. fol. 168. v. Crompton. fol. 191. v. Haec Spelmannus.+

CARNULENTUS Ugutioni, Plenus carnibus. Carnulentia, crassitudo. Guibertus l. 3. de Vita sua cap. 5.+

CARNUS Discus. Gloss. MSS.#

CARO Corpus validum, sanum, et nulla aegritudine offensum, bona corporis habitudo. Salvianus l. 1.+

CAROLA [Karola]. Statuta Ord. Praemonstrat. dist. 1. cap. 9.+

CAROLINA herba. Crocodylion dicta, de qua Ruellius lib. 3. c. 9. et 10. Gobelinus lib. 9. Comment. Pii II. PP. pag. 217.+

CAROLUS Papiae, Navicula in paludibus. Addit Codex editus, (nam absunt in MSS.) Carolus Rex Franciae fuit.#

CARPA Papiae, Cepulla.#

CARPEIA Portio cibaria Monachica, sic dicta, ut videtur a Carpia, nostris Charpie, seu linteolo minutissime carminato et dissecto, quod carnes minutatim inslar Carpiae concidantur: Minutal.+



page 942, image: s0942

CARPELLA in Gloss. Saxonico Cottoniano, [gap: special sign] a [gap: special sign] o [gap: special sign] bo [gap: special sign] a.#

CARPENTUM [Carpentarius, Carpendare].+ [Carpentare, Carpentator, Carpentaria]

CARPIA [Carpita], Linamentum, seu linteum carptum quod vulneribus inditur, [gap: Greek word(s)] , Graecis Medicis, vel [gap: Greek word(s)] , nostris, Charpie, vox Chirurgis nota.+



page 943, image: s0943

CARPISCULUS Calcei barbarici species, unde fortassis nos Escarpins hausimus.+

CARPITUS Papiae, Fundus qui in campo est.#

CARPLEGAZARE Ugutio: Oblinere, inficere, deturpare, quod vulgo dicitur carplegazare.#

CARPORARE Sauciare, ferire, Ugutioni.#

CARRAE [Carri], Caesari et Hirtio, sunt currus, quibus vehuntur impedimenta exercitus.+ [Carrum]



page 944, image: s0944

CARRACA Navisoneraria, Italis Carraca, nostris Carrache.+

CARRACENSES Haeretici, quorum mentio fit in Constit. Friderici I. de Haeretic. a Carrazo Lombardiae oppido forte dicti.#

CARRACUTIUM Isidorus lib. 20. Orig. cap. 12.+

CARRADA [Carrata], onus Carri, quantum Carro vehipotest: Occitanis Carrado, Gallis Charetee, vel Charree, ut est in Consuetudine Hannoniensi art. 105.+ [Karrata, Quarrada]

CARRARIA idem quod Carrata, vel Carrada.+

CARRARIA Lapidicina, nostris Carriere.+



page 945, image: s0945

CARRATA Vide Carrada.#

CARRATH Charta an. 1287. in Metropoli Salisburgensi tom. 3. p. 40.+

CARRATIUM Paxillus quo sustentatur vitis: nostris, Escharas, seu Eschalas.+

CARRECTA Carrectum, sepes, [gap: Greek word(s)] , in Gloss. Gr. Lat. forte pro Cataracta.+

CARRECTARIUS Auriga, Gall. Charretier.+

CARRECTATA Gallis Charretee, quantum Carrecta continet. Monasticum Anglic. tom. 1. pag. 419.+

CARREDA [Carredum], [Carregium], etc. Vecturae onus quod vassalli domino exolvebant, Carropera.+



page 946, image: s0946

CARREIARE Carro vehere, Charriere Statuta Guidonis Archiep.+

CARRERIA Via: sedilla proprie per quam Carrus transire potest: [gap: Greek word(s)] , in Glossis MSS. [gap: Greek word(s)] , Constantino Porphyrog.+



page 947, image: s0947

CARRETA Biga. Gall. Charete.+ [Carreda]

CARRETUM Praestatio Carreti, seu Carretae, nostris Charete.+

CARRICARE [Carrigare]. Carro, seu curru vehere, Charier.+ [Carigare]



page 948, image: s0948

CARRICA [Carica], Navigii species, navis oneraria, Gallis Vaissean de charge, unde forte nomen.+

CARRICIUM pro exactione indebita. Vid. in Letum.#

CARRIGIUM Vide Carerraedum.#

CARRINA Vide Carena.#

CARRIOLA Italicum Carriola, Gallis, Cariole. Parvulus currus. Papias: Petorica, carriola, vehicula feminarum.#

CARRITUS ex Gall. Charroi. Chronicon Besuenso p. 618. Alias vero consuetudines facerent, exceptocarrito vini de Gibriaco.#

CARROBIUM Tabularium Prioratus de Paredo fol. 98.+

CARROCIUM [Carrocerum], Gloss. Gr. Lat. [gap: Greek word(s)] , Rheda.+



page 950, image: s0950

CARROPERA Servitus rustica, quae carris et plaustris fieri debet, ut manopera, quae manibus: Carredum, Careium, etiam in Chartis, uti supra observatum.+

CARRUARE Carro vehere, Gall. Charrier. Concilium Copriniacense can. 26.+

CARRUCA [Caruca, Carrucha], Reda, Honoratorum vehiculum opertum, in leg. un. Cod. Theod. et Justin.+



page 951, image: s0951

CARRUCAGIUM Tributum quod singulis aratris pro regni negotiis imponitur.+



page 952, image: s0952

CARRUCATA Tantum terrae, quantum uno aratro coli potest in anno, a plough-land dicunt Angli. Matth. Parisan. 1251.+

CARRUCIA Gemma marini cancri coloris. Ugutio.#

CARSAMATIUM Eunuchus, spado. Luitprandus lib. 6. cap. 3.+

CARTA pro quarta, vulgo Quarte, mensura frumentaria.+

CARTA decada. Anastasius Bibl. in S. Silvestro PP. pag. 15.+



page 953, image: s0953

CARTALAGIUM Charta an. 1200. in Histor. S. Barbarae Lugdun. pag. 130.+

CARTALARIA Tabularium Brivatense an. 1288. fol. 196.+

CARTALATA seu [Quartalata] Modus agri, quartam aripennis partem continens.+

CARTALIS Vide Quartalis Quartale.#

CARTALATA [Cartaronum]. Vide Quartalata.#

CARTANENSIS moneta. Albertus Aq. lib. 2. Hist. Hieros. cap. 35.+

CARTARIUS Vide Quartarius.#

CARTATORIA Charta an. 1027. apud Ughellum tom. 7. pag. 594.+

CARTBOTE ex Angl. Cart, carrus, et bote compensatio, reparatio, etc. Vide in Housebote.#

CARTEIA ex Gallico, Chartee, seu ut efferunt Belgae, Cartee.+

CARTELLANA Cartilago. Constantinus Afric. lib. 1. Pantechn. cap. 21.+

CARTELLUS Chartula. Concilium Biterrense. an. 1246. cap. 5.+

CARTENSIS moneta. Vide Cartanensis.#



page 954, image: s0954

CARTERENCHA Mensurae Arvernicae species.+

CARTERIAE sunt in cacumine arborum, per quasfunes trahuntur.+

CARTHARASA Mensura annonaria apud Burgundos Tabularium Prioratus de Paredo fol 18.+

CARTIBULA Vide Castibulum.#

CARTICA Pelagius libello 10. num. 76.+

CARTICLUS Charta Odonis Episc. Belvacens. anno 1140.+

CARTICELLUS Parva charta. Eadgarus Rex in Regulari Concordia Monachorum, apud Seldenum ad Eadmerum pag. 147. [Carticula] +

CARTILAGO Gloss. Isidori: Cartilagini, lardo bradone. an. bacone?#

CARTO [Quartenata, Quartonata terrae, Cartonata]. [Quarto] +

CARTONAGIUM vini, apud Boërium Decis. 246.#



page 955, image: s0955

CARTUSIENSES Monachi, de quorum origine et instituto agit prae caeteris Jacobus a Vitriaco in Hist. Occid. cap. 18. Sic dicti a Cartusianis montibus.#

CARVAGIUM idem quod Cariagium, Bractono lib. 2. c. 16. §. 8.#

CARVANNA Vide Caravanna.#

CARVATICUM idem quod Caraticum, tributum pro carris transeuntibus.+

CARUBIUM [Carrubium], Quadrivium. Charta Hugonis Archiepiscopi Genuensis an. 1187.+

CARUBLA Monachus Florentinus de Expugnatione Acconis:+

CASA Isidorus lib. 14. Orig. cap. 12. et ex eo Papias.+

CASALE Certus Casarum numerus, villa, suburbanum, [gap: Greek word(s)] .+



page 956, image: s0956

CASALATICUM [Casalagium], Casa, vel tenementum hominum de corpore, censui dominico obnoxium.+ [Caslagium]

CASALINUM Gallis Masure, locus ubi Casae aedificatae fuerunt, aut aedificari possunt.+



page 957, image: s0957

CASARE In feudum concedere, vel feodare.+

CASARE nubere, matrimonio jungi: vox Hispanica.+



page 958, image: s0958

CASARINA idem quod Casa, vel Casa appendix, vel idem quod Casalinum. Chronicon Farfense, p. 655. Et casas atque casarinas novem in Anguliano.#

CASARII in leg. 7. Cod. Th. de Bonis proscript.+

CASATI Joachim. Vadianus lib. 2. de Colleg.+



page 959, image: s0959

CASATA [Cassata, Cassatus], promiscue enim scribitur) Habitaculum cum certa terrae quantitate idonea ad unam familiam alendam; servis Casatis olim attributum, atque adeo ipsa familia.+



page 960, image: s0960

CASATICUM Praestatio pro Casa.+

CASATA pro Caseata, Formaticum, Fromage.+

CASBOVIS Charta Gaufridi Episcopi Aptensis an. 1247. apud Sammarth.+

CASCAVIELLUS Campanula, nola: vox Hispanica, Cascavel. sonalium, Neubrigensi. Fori Oscenses Jacobi I. Regis Aragon. an. 1247. fol. 16.+

CASCIA Arca, capsa, Gallis Caisse. Charta Joannis Archiepiscopi Capuani an. 1301. Tabernaculum de argento cum cascia sua. Vide Casa.#

CASCINA Charta Ademari de Muroveterian, 1191.+

CASDICIA Vide Castitia.#

CASEATRIX Quae in villis et praediis rusticis caseos et butyrum conficit. Ejus officium describitur in Fleta lib. 2. c. 87.#

CASELLA [Capsella], Loculus, reliquiarum: occurrit apud Glabrum lib. 4. cap. 3.+

CASELLUM idem quod Casale, Domus, apud Nicolaum Trivettum an. 1190. p. 511. et Radulphum de Diceto an. 1192.#



page 961, image: s0961

CASEUS Purgatio per caseum. Vide Corsned.#

CASININA moneta. Vide Sanjulianum in Matiscone p. 282.#

CASLA in veteri Glossario Saaonico, He [gap: special sign] en. Ubi Somnerus, forte Cassia.#

CASLAGIUM Vide Casalagium.#

CASNAR veteribus Gallis, Assectator.+

CASNUS [Casnetum]. Judicatum an. 867. apud Perardum in Chartis Burgundicis pag. 147.+

CASMA Vide Palmetie.#

CASONA Acus mulieris, qua mulier caput scalpit; a cado, dis, dicta eo quod cadere facit immunda.+

CASSA Vide Caciare.#

CASSARE Cedere, concedere. Chronicon Fredegarii jussu Childebrandi scriptum cap. 45.+

CASSARES pro Casales, ni fallor, in Charta Alfonsi Imperat. Hispan. aerae 1182. apud Anton. de Yepez in Chron. Ord. S. Benedicci to. 7.+

CASSARUM vox Italica, Cassaro, Academicis Crusianis, Ricinto di mura intorno alla rocca, o nel piu alto della terra, la parte concava del corpo circondata dalle costole, Thorax.+



page 962, image: s0962

CASSATA [Cassatus]. Vide Casata.#

CASSIBULA Vide Casubula.#

CASSIDILE vel [Cassidilis]. Ugutio: Cassidilis, vel Cassidile, dicitur sacculum, pera, sarciperium, ficacium, marsupium, moculus, loculus, crumena.+ [Capsidile]

CASSINA Casula, Tugurium. Italis Cassina.+

CASSIOTICUS Charta donationis factae Ecclesiae Cornutianae edita a Suaresio:+

CASSULA Vide Casula.#

CASSUM Vide Capsum.#

CASSUS Casa. Vetus Charta apud Vadianum:+

CASSURA Vetus Notitia apud Francisc.+

CASTA Praestationis species in Occitania.+

CASTALDUS Vide Gastaldus.#

CASTANARETUM Castanetum, Gallis Chastaigneraie.+



page 963, image: s0963

CASTEGUETA Charta Galeacii Comitis Virtutum an. 1377.+

CASTELCARDUM [Castlegardum] servitium, est servitus, quae in arce aliqua Regis, vel alterius domini, propugnanda atque defendenda consistit, quoties feudatarius requisitus fuerit.+

CASTELLA Vita S. Genovefae num. 39. apud Bolandum:+

CASTELLAGIUM Quod exsolvitur Castellano, vel alteri, pro custodia rei in castello, in Concilio Bituricensi an. 1336. cap. 12.+

CASTELLAMENTUM Arnobius lib. Adversus Gent.+

CASTELLUM Gloss. Lat. MS. Regium Cod. 1013.+



page 965, image: s0965

CASTERIUM Locus ubi remi collocantur, et dicitur a castro, vel a castris. Joan. de Janua.#

CASTIBULUM Cartibula. Gloss. Isid. Castibulum, mensa quadrata.+

CASTICALIS Vide Lito.#

CASTICIA Capitula Caroli Magni lib. 5. cap. 148.+



page 966, image: s0966

CASTIFICARE Castum facere, apud S. Fulgentium Epist. 3. ad Probam. et Maximum Taurin. Homil. in vigiliis Natalis Domini.#

CASTIGATORIUM Vide Tumbrellum.#

CASTIMONIA Musca venenosa, Ugutioni.#

CASTIMONIUM Gloss. Graec. Lat. MS. [gap: Greek word(s)] , Castimonium, purificatio.+

CASTITARI [gap: Greek word(s)] , in Gloss. Lat. Graec.#

CASTLEGARDUM Vide Castelgardum CASTELCARDUM.#

CASTOR Vervex, aries castratus, Mouton chastris, Italis, Castrone, agnello castrato.+



page 967, image: s0967

CASTORINATUS [Castoreatus], Castorina pelle indutus, ornatus.+

CASTRA Navis Italicae species, in Historia Obsidionis Jadrensis an. 1345. lib. 2. cap. 7. Virgil. 3. aeneid.+

CASTRATIONE mulctati servi in adulterio et furto deprehensi, in Lege Salica tit. 27. §. 4. tit. 42. §. 4. 15.+

CASTRATURA Cancellata, in Glossis MSS. Vide Incastrare Incastraturae.#

CASTRIATUS Anastasius in S. Hilaro PP.+

CASTRITIUS Vervex, aries castratus, Italis Castrone.+

CASTRUM Isidorus lib. 9. Orig. cap. 3.+



page 968, image: s0968

CASTRIMARGINARIUS Vide Begacium.#

CASTULITAS Inscriptio Epistolae 5. S. Columbani ad S. Gregorium Papam sic concipitur:+

CASTULUM Arca, cista, Germanis Kast, Anglis Chest. Canones Hibernienses lib. 61. cap. 1.+



page 969, image: s0969

CASTUS Integer, abstinens. Vetus auctor subditus Notitiae Imperii: Si provincias casti, et integritatis cupidi moderentur.+

CASUALIS Vide in Casalis Casale.#

CASULA Minor, casa, seu Ecclesia.+



page 970, image: s0970

CASULA cordis,. Fridericus II. Imp. lib. 1. de Venat. cap. 23. Canna pulmonis, pulmo, cor, casula cordis, diaphragma, etc.#

CASUS Caducum. Glossae Basilic.+



page 971, image: s0971

CASUS Alexander Iatrosoph. MS. lib. 1. Passionum: Haec oportet fieri his qui et casus patiuntur.+

CATA Ad, juxta, versus, secundum, ex Gr. [gap: Greek word(s)] .+

CATABLATTION Charta an. 1197. apud Ughellum to. 7. Italiae sacrae p. 1275.+

CATABOLUM Graec. [gap: Greek word(s)] , Solutio, praestatio; verbum Juris.+ [Catablum]



page 972, image: s0972

CATABOLICOS Mathematicos dictos apud Tertullianum lib. de Anima, Fulgentium lib. de Continentia Virgiliana, et S. Zenonem Veron. a consulendo putat Filesacus lib. 1.+

CATABULUM Papias: Catabulum, clausura animalium, ubi desuper aliquid jacitur.+ [Captabulum, Catabulenses]

CATACLITUS [Cataclistus, Cataclyzus, Cataclyzomatis ars]. Quid sit vestis de cataclitis, apud Tertullianum de Pallio cap. 3.+



page 974, image: s0974

CATACUMBAE tertio ab Urbe milliario, ita dicta Coemeteria publica.+ [Catacumba]



page 975, image: s0975

CATACUMINUS pro Catechumenus. Althelmus de Laude virginum c. 12. Christo devotus cum jam catacuminus esset,#

CATACUSSIS occurrit apud Tyronem in Notis pag. 164.#

CATADOCTA Multorum cantica, in Gloss. Isid. ubi quidam legunt, multorum amica.+

CATAGRAPHARE Transcribere. Ugutioni: [gap: Greek word(s)] .#

CATALAGO id est, collectio. Ita Glossae MSS. ad Canones Concil. forte ex [gap: Greek word(s)] .#

CATALEPTICUS idem qui Epilepticus, in Actis S. Erconvvaldi Episcopi n. 23.#

CATALLUM idem quod Capitale, Bona omnia quae in pecudibus sunt.+



page 976, image: s0976

CATAMANE Jo. de Janua: Catamane, i. juxta mane, scilicet diluculo, a cata, quod est juxta, et mane.+

CATAMODICUM Intra modicum tempus, Gallis Dans peu.+

CATAMONTEM Caeli aspectum. Ita Gloss Isid.#

CATANECTA Docta puella. Ita Ugutio MS. Vide Catapuera.#

CATANEUS Vide Capitaneus.#

CATAPANUS [Catepanus, Catipanus], idem quod Capitaneus, Praeses, Praefectus provinciae vel civitatis.+



page 980, image: s0980

CATAPHAGUS [gap: Greek word(s)] , Vorax. Fragmentum Petronii: in Leone Cataphagi nascuntur et imperiosi.#

CATAPHRACTA Thorax ferreus, [gap: Greek word(s)] , apud Tertullian. de Pallio.#

CATAPLASMA feminino genere. Gregorius Turon. lib. 6. Hist. c. 15.+

CATAPLECTATIO interpretatur convitium, unde secundum unam translationem dicitur objurgatio, Ecclesiastici 21.+

CATAPLUS Classis appulsus ad portum, ac praesertim mercatorum.+

CATAPOTIUM Medicis dicitur Medicamentum quod non diluitur, sed ita ut est.+ [Catapodium]

CATAPUERA Docta puella, Joanni de Janua, ex Catus, [gap: Greek word(s)] , in Gloss. Lat. Graec.#

CATARACTAE Clathra, aut fores clathratae, ad cataractae formam ex lignis seu ferro cancellatim compactae, vel portae robustiores, funibus aut catenis ita suspensae, ut demitti et subduci possint, prout res postulat, quales in urbium aut arcium aditu, hostium irruptioni propulsandae passim in usu remanserunt.+



page 981, image: s0981

CATARANNUS Eugesippus de Locis SS. p. 105.+

CPTARFEDA Vide Cadarfreda.#

CATASCOPUS Chartam Edgari Regis post Episcopos et Abbates subscripsit Adulf Herefordensis Ecclesiae catascopus, quo nomine Archidiaconum designari putaverim.#

CATASFITTULUM Charta an. 1197. apud Ughellum tom. 7. Ital. sacr. p. 1275.+

CATASTA Instrumentum torquendi, cujus non una mentio in Actis Martyrum, diversum ab equuleo.+

CATAXANTUS Dignitas, ut videtur, sed mihi incognita. Anastasius Bibl. in S. Zacharia p. 79.+

CATECASTUS [gap: Greek word(s)] , voce inusitata, etsi


page 982, image: s0982

[gap: Greek word(s)] , et [gap: Greek word(s)] dicant Graeci, Singularis.+

CATECHIZARI et [Catechumeni] fieri pueri, recens etiam nati, dicebantur, sequioribus saeculis, qui antequam offerrentur ad baptismum, ut veteris Ecclesiasticae disciplinae umbra servaretur, a patrinis in speciem catechizabantur, qui iis nomen imponebant, et Catechumenos factos ad baptismum offerebant, tanquam eorum fidei sponsores.+



page 983, image: s0983

CATECHUMENI inquit Isidorus lib. 2. de Eccles. offic. cap. 20.+

CATECHUMENA [Catechumenia], Porticus Ecclesiae superiores sic dictae, non quod fuerint Catechumenorum stationes, vel locus ubi instrui solebant, ut censent Baronius an. 656. num. 38.+



page 984, image: s0984

CATEGORARE [Categorizare]. Joan de Janua: Categorare, signare, vel praedicareunde, Categorizo, eodem sensu. Categorizare, Praedicare, in Gloss. MS.+

CATEIA [Categia. Cateia], inquit Isidorus lib. 18. cap. 7.+

CATELLUS Capitulare de Villis can. 58.+

CATENA cognominatus apud Ammianum lib. 14. et 15.+

CATENATICUM quod Catenarum nomine Commentariensi datur: idem quod Carceraticum, Geolagium, Ceppagium, Lex Wisigoth. lib. 7. tit. 4. §. 4.+



page 985, image: s0985

CATENATORUM ordo, apud Waddingum ann. 1274. 15. quemconsule. Vide Circulus.#

CATENIA Papiae, Collare muliebre.#

CATERNIO Vide Quaternio.#

CATERVA S. Augustinus lib. 4.+

CATEZIZARE pro Catechizare. Vide Catechizare.#

CATHARI Haeretici Novatiani, qui, ut ait Prosper Aquitanus in Chronico, et Isidorus lib. 8. Orig. c. 5.+



page 986, image: s0986

CATHARISTAE Secta quaedam Manichaeorum, de qua Augustinus lib. de Haeres. cap. 46.#

CATHASIARARES vel [Cathapares], est linea cum massa plumbea, quâ maris altitudo tentatur, unde Lucius: Hanc cathasiararem cum eodem devoret unctum, plumbi paxillum, rudis lineae et natatam.+

CATHEDRA proprie est sedes, seu sessio honestior et augustior Episcoporum in Ecclesia, caeteris aliorum Presbyterorum sedilibus excelsior: ut in mentem revocarent, inquit S. Augustinus in Psalm. 126.+



page 988, image: s0988

CATHEDRATICUM Pensio, quae Episcopo ab Ecclesiis quotannis exsolvitur in signum subjectionis, seu pro honore cathedrae, ut est in Concilio Braccarensi II. c. 2.+



page 989, image: s0989

CATHEGETA [Cathigeta], Doctor, praeceptor, ex Gr. [gap: Greek word(s)] Gloss. Lat. Gr. Doctor, [gap: Greek word(s)] .+

CATHEGORIALIS ordo, apud Henricum Aquilonipolensem in Lubecca lib. 1. cap. 17. 19. 20. Canonicorum Regularium.#

CATHETIZARE vox efficta, ut videtur, ex Graeco [gap: Greek word(s)] , conferre, contribuere, solvere.+

CATHELUM Vide Catallum.#

CATHETUS Vide Tolffmyning.#

CATHINIA auri vel argenti, quae adhibetur in medicamentis, apud Constantinum Afric. lib. 1. de Morbor. curat. c. 7. 8. lib. 2. c. 2. 24. etc.#

CATHOLICIANI Officiales Catholicorum, de quibus mox, in lege 9. §. 2.+

CATHOLICI Fideles. Ita in Concilio Ilerdensi sub Joanne II. PP. c. 9. ubi distinguuntur a Catechumenis.+ [Catholicus]



page 990, image: s0990

CATHOLICUS Dignitas et magistratus, in Africa praesertim.+

CATHOLICUS Primas, qui inter Episcopos, Primatiae, ut vocant, dignitatem obtinet.+



page 992, image: s0992

CATHORIUS Quoniam Attachiamenta cap. 72.+

CATIBLIS Caper de Verbis dubiis: Catinus, hic, non Catiblis.#

CATOMUS Cervix, in Gloss. Arabico-Lat. ex quo conficit Josephus Scaliger Epist. 144. et 146.+



page 993, image: s0993

CATIPANUS Vide Catapanus.#

CATTA [Cattus, Catus, Gattus], Felis nostris Chat, Gatta, Gatto, Italis.+



page 994, image: s0994

CATUS [Cattus, Gatus,] et [Gattus], Vinea, Vegetio lib. 4. cap. 15.+



page 995, image: s0995

CATUS Truttae piscis species apud Hibernos. Vide Giraldum in Topogr. Hibern. dist. 1. cap. 7.#

CAVA Fossa, locus depressus, vallis, Italis, Cava, nostris Cavee, quasi cavata.+ [Caba, Cavea]

CAVACEQUIA Custos vinearum: vox Hispanica.+

CAVADIA Charta an. 1317. in Probat. Hist. Monmorenc. pag. 342.+

CAVAGIUM Vide Capitalitium Capitale.#

CAVALARII Statuta antiqua Abbatiae S. Petri Corbeïensis cap. 1.+

CAVALCATA Vide Hostis.#

CAVALLARIA [Cavallerius, Cavallus]. Vide Caballus.#

CAUANNA Beda de Propositon. Arithmet. Et cauana, quae habet in longitudine pedes 100. in latitudine pedes 64. dicat quivelit, quot cupas capere debet, etc.#

CAUANNA [Cauannus], Noctua. Gloss. Aelfrici: Strix vel Cauanna, vel noctua, vel ulula, Ulc. Eucherius l. 2. ad Salonium c. 9.+



page 996, image: s0996

CAVARRETUS Vide Gavarretus.#

CAVATICARII Qui capitalem censum debent, quasi Cavatgiarii, ex Gall. Chevage.+

CAVATOR Vide Cabidarius.#

CAUCARII Testes obducti, falsi, in Decretis Hungaricis.#

CAUCATUS idem videtur quod Caucus, Isidorus l. 14. cap. 25.+

CAUCIARIUS Vetus Notitia judicati sub Carolo Magno apud Sammarthanos in Episcopis Massiliensib.+

CAUCLEARII Vide Cauculatores.#

CAUCULATORES [Cauclearii, Coclearii, Cacularii], Circulatores praestigiatores, qui pudicos ad libidinem defigunt animos, in leg. 3.+



page 997, image: s0997

CAUCUS [gap: Greek word(s)] . Graecis recentioribus, amicus, vel certe famulus: unde [gap: Greek word(s)] , ancilla, ut docemus in Gloss med. Graecit. etc.+

CAUCUS Papias: Caucus, vasis genus. Gloss. Graeco-Lat.+



page 998, image: s0998

CAUDA Famulitium, obsequium: nos vulgo dicimus, Une queuë de valets.+

CAUDATUS Jacobus de Vitriaco Hist. Occid. c. 7.+



page 999, image: s0999

CAUDAX Stipes, asinus, plumbeus. Papias.#

CAUDELUM [Caudelarii]. Charta an. 1185.+

CAUDICA [Caudicaria, Caudicarii], Papias: Caudicaria, navis sonora.+ [Codicarii]

CAUDIFICARE Caudam resecare. Cledonius Constantinopolitanus Grammaticus de Partib. oration.+

CAVEA Theca, nostris Cage: quippe a caveis theatralibus quibus includebantur ferae, dum emitterentur, de quibus lex 2. Cod. Theod. de Venat. ferar.+



page 1000, image: s1000

CAVELICIUM Vide Capitalitium Capitale.#

CAVELLUS Statutum Alexandri II. Regis Scotiae cap. 15. quod est de forisfactis levandis ab illis qui remanent ab exercitu Regis §. 5.+

CAVENA Vide Canava.#

CAVERNAMEN P [gap: special sign] an [gap: special sign] a, apud Aelfricum cap. de Navibus.#

CAVERNUM Foramen. Gloss. Lat. Graec. Cabernum, (seu Cavernum) [gap: Greek word(s)] .+

CAUGANAE Tragemata simplicia, et etiam composita, condita sale, quae comeduntur post cibum, sicut capparis et olivae. Matth. Silvatic.#

CAUHA Lex Aleman. tit. 99. §. 13. de animalib. furatis, autoccisis: Aneta, gariola, ciconia, et cauha, et querola, et similia requirantur.+

CAVICULA Vide Cavilla.#

CAVIL Statuta Gildae Scoticae cap. 20. de extraneo mercatore: Neque lot, neque cavil habeat cum aliquo confratre nostro.+

CAVILE [Cavilla], Clavus ligneus, aut ferreus, qui inseritur ad continendos asseres, aut alia quaevis, quasi clavile, a clavus.+



page 1001, image: s1001

CAVILLO onis, qui cum sollicea ignis flammam excitat, vel qui calamistram calefacit, scilicet ferrum quo capilli crispantur. Hic vulgo Cinerarius dicitur. Ugutio.#

CAVILONIA Polyptycus S. Remigii Remensis.+

CAULAGIUM Tributi species. Charta R. Abbatis Caroffensis an. 1308. in 2.+

CAULSULA pro Clausula, Fermeture. Tabularium Monasterii S. Andreae Viennensis, an. 1080.+

CAUMA Ardor, aestus, calor intensior, Graecis [gap: Greek word(s)] . Glossarium Lat. MS. Regium Cod. 1013.+ [Caumatio]

CAUNO Papiae, Negotiator: eidem Caunus est Caballus.#

CAUPONIA Cellarium vini, Matthaeo Silvatico. [Cauponius], Lat. Tabernarius.#

CAUPUS Cuppa, vas. Gloss. Aelfrici: caupus, vel Obba, Cuppe.#

CAUPULUS [Caupillus]. Gloss. Isid. Caupulus navi. Caupilus, Navicula brevis.+

CAURIO nis, id est, sacrum officium. Ita Ugutio MS.#

CAURSINI Vide Caorcini.#

CAUSA Morbus. Ita non semel apud Marcellum Empiricum. In causa esse, pro [gap: Greek word(s)] , eidem cap. 7.+



page 1004, image: s1004

CAUSEA idem quod Galcea et Calceta, Chaucee. Knyghton: Cotidieque venerunt Franci ad cause am inire hastiludium cum Anglis.#

CAUSETUM idem quod Calcea, ex Anglico, a Causey. Chronicon Abbatum Burtonensium to. 1. Monastici Anglic. p. 275.+

CAUSIA Vegetius lib. 4. c. 15.+

CAUSIDICUS Vide Advocatus Advocati.#

CAUSIFICATIO Tergiversatio, excusatio, Causatio, in Cod. Th. et apud Symmach. lib. 2.+

CAUSILICUS pro Causidicus, non semel in veteri placito in Appendice ad Capitularia V. Cl. Steph. Baluzii p. 1394.+

CAUSIMENTUM Vide Fornimentum.#

CAUSON [gap: Greek word(s)] , Ardens febris: [gap: Greek word(s)] etiam Medicis. Ordericus Vitalis lib. 11. pag. 818.+

CAUTEL Puppis. Grotius in Notis ad Aratum: In iisdem tabulis puppis Cautel vocatur. Hoc quid sit, nescio.#

CAUTERIZARE Adurere. B. Odoricus de Forlivio in sua Peregrin. Quodam ferro calido cauterizant se.#

CAUTIO Chirographum, quo debitor cavet se pecuniam a creditore accepisse, eamque certo die soluturum spondet, cujus formulam exhibet Marculfus lib. 2. c. 25. 26. 27. S. Hieronym. in cap. 58.+



page 1005, image: s1005

CAUTUM idem quod Cautio. Gl. Lat. Gr. Cautum, [gap: Greek word(s)] . Glossae MSS. ad Canones Concil. Cautum, scriptum. Occurrit apud Corippum.+ [Cotum]



page 1006, image: s1006

CAUTUS Navis species. Vide Gatus.#

CAXA Capsa, Vide Annales Alexandriae Hieron. Ghilini p. 23.#

CAYA Domus. Maison, chaiz, ou ouvroirs, in Consuetudine Bayonensi tit. 7. art. 22. 30. 32.+ [Chaia]

CAYRONUS Vide in Amanegia.+ [Cayum, Cay]



page 1007, image: s1007

CAYTUS seu [Gaytus], vel [Gayetus], Militaris officii nomen apud Saracenos, quod occurrit apud Lupum Protosphatam an. 972. 1002.+

CAZAFUSTA pro Catapulta, Machina bellica, sudibus acutis ejaculandis idonea. Rollandinus l. 8.+

CAZENI Testamentum Ranimiri Regis Aragon aerae 1099. apud Martinezium in Histor. Pinnatensi l. 2. c. 38.+

CAZOLA Vas quoddam, Matthaeo Silvatico: sed quâ linguâ, non indicat.#

CECOS Gallicâ linguâ, Dimitte sonat, ut auctor est Servius ad 11. Aeneid.#

CECTORIUM apud Gromaticos, inquit Salmasius ad Inscript.+

CECUA Cecuma, Cecunia. Gloss. Isid. Cecua, noctua. Cecuma, noctua. Joan. de Janua, cecunia habet, additque, et a cecus dicitur.#

CEDELLUS Vas portatile, in quo reponi solet aqua benedicta, nostris etiamnum Celet.+

CEDRIA [gap: Greek word(s)] Gumma Cedri, in Gl. Medico MS. et apud Alexandrum Iatrosophistam l. 1. de Passionib.+



page 1008, image: s1008

CELATA Insidiae, Hispan. Celada, Enganno de guerra. Ex Lat. Celare. Gloss. Lat. Graec. Celat, [gap: Greek word(s)] . Celare, tegere, Nonio. Isidorus Pacensis Episcopus in Chronico aera 769.+

CELDRA Mensurae species apud Scotos. Leges Burgor. Scotic. c. 67.+

CELENDRA Instrumentum quo poliuntur panni nostris Calandre. Charta Caroli II. Regis Siciliae apud Ughellum to. 9. p. 929.+

CELER Veredarius, nostris Poste. Isidorus l. 10.+

CELGA Modus agri. Chartae Aleinann. num. 83.+

CELIA [Ceria], Potio Hispanis veteribus familiaris, ut auctor est Plinius l. 22. c. ult. qui Celiam, et Ceriam, promiscue nominari indicat.+



page 1009, image: s1009

CELIBATUS Vita S. Severi Episcopi Ravennatis n. 10.+

CELIUM Jo. de Janua: Celium, idem quod Celites, quod vulgo celionem, vel scalpellum vocant. Leg. Celtes.#

CELLA Latinis, est [gap: Greek word(s)] , penus, promptuarium, in quo quaepiam ex iis, quae ad vitam conducunt, reconduntur, veluti Cella vinaria, olearia, mellaria, etc. Gloss. Graeco-Lat.+



page 1011, image: s1011

CELLA Concilium Arelatense an. 1234. c. 16.+

CELLANUS Inclusus, qui in cella monachicam, seu potius eremiticam vitam agebat. S. Audoënus lib. 2. Vitae S. Eligii c. 38.+

CELLARIUM Penarium. Isidorus lib. 15. Orig. cap. 5.+



page 1012, image: s1012

CELLARARIUS idem qui Cellarius, de quo mox. Capitula Caroli M. ad Monachos an. 789. c. 6.+

CELLARITA Cellarius, qui cellae seu promptuarii curam habet.+

CELLARIUS Cui potus et escae cura est, qui Cellae vinariae et escariae prae est, promus. Gloss. Graeco. Lat. [gap: Greek word(s)] , Penuarius. Lexic. Gr. MS. Reg. Cod. 2062.+

CELLERARIUS idem qui Cellarius. Odorannus Monach. in Chron. an. 1031.+ [Celleraria, Subcellerarius]



page 1013, image: s1013

CELLI S. Audoënus lib. 2. Vitae S. Eligii cap. 15.+

CELLIOLA pro Cellula. Celliolae Monachorum, apud Thomam Archid. in Hist. Salonitana c. 42.#

CELLULA diminutivum a Cella, nostris Cellule, Cubiculum Monachi. Concilium Turon. an. 567. can. 15.+

CELLULANUS Concellaneus, contubernalis, Monachus qui in eadem cella, cellula, aut Monasterio, habitat. Sidonius l. 9. Ep. 3.+

CELLULARII Capitulare de Villis c. 10.+

CELONES Thvvroczius in Salomone Rege Hungar. c. 50.+

CELSITUDO Titulus honorarius Regum, apud Nicolaum I. PP. Epist. 56. 57. Vide Beslium in Comitib. Pictav. p. 177. etc.#

CELTICUS Gl. Lat. Gall. Celticus, Nobles.#

CELTIS Caelum sculptorium, aut potius [gap: Greek word(s)] .+

CEMA Cemata. Papias: Cemata, pecuniae. Cema pondus retinet 3. scrupulorum. Leg. forte Cermata, ex Graec. [gap: Greek word(s)] .#

CEMBELLUM Gallice Cembel, Species torneamenti seu hastiludii, ut censet Falcetus: quae quidem vox in Poëtis nostratibus crebrius occurrit.+



page 1014, image: s1014

CEMELIA Vide Cimelia.#

CEMENTARIA Papias: Cementaria, Ecclesia. Legendum [Coemeteria], nifallor: nam et in Ecclesiarum ambitu sunt coemeteria.#

CEMINE Preces connubii. Papias MS. et Edit.#

CENDALUM [Cendatum], Tela subserica, vel pannus sericus, Gallis et Hispanis, Cendal: quibusdam quasi Setal, interposito, n, ex seta, seu serico; aliis ex Graeco [gap: Greek word(s)] , amictus ex lino Aegytiaco: aliis denique ex Arabico Cendali, folium delicatum, subtile; vel lamina subtilior.+



page 1015, image: s1015

CENDRERIUS Vide Cinerarius.#

CENEGILD et [Cynegild], et [Cynebot], voces Saxonicae, quibus intelligitur ea compositionis seu mulctae pars, quae ab interficiente et ejus cognatis, interfecti cognatis reddebatur ab amissum consanguineum.+

CENITH Vertex caeli vulgo Zenith. Archithrenius l. 8. c. 10.+

CENITUS Lex Salica tit. 32. de Convitiis: Si quis alterum cenitum clamaverit, 600. denar. --- mulctetur.+



page 1016, image: s1016

CENNA Vita Aldrici Episcopi Cenoman. n. 17.+

CENNINGA [Kenninga], Notitia quae ab emptore venditori datur de re empta a quodam tertio vidicata, ut compareat et venditionem praester.+

CENNO Glossae MSS. Nicto, quod rustice dicitur Cenno.#

CENODORIUM Vide Caenocoperium.#

CENODOXUS Inanis gloriae cupidus, Papiae. [gap: Greek word(s)] , Philoni lib. de Somn. [gap: Greek word(s)] , eidem lib. 3. de mutat. nomin. Isidorus Pelusiota lib. 3. Epist. 381.+ [Cenodoxia]

CENONES Dignitas Ecclesiastica apud Cataphryges haereticos, seu Montanistas, habebantur secundo loco, cum primo Patriarchas, tertio Episcopos ponerent, ut auctor est sanctus Hieronymus Epist. 54.+

CENOVECTORIUM Gallice, Civiere, alibi Tumberel, in veteri Gloss. Lat. Gall. in Bibl. Thuana num. 525.+

CENSA [Censalis, Censilis]. Vide Census.#

CENSARIA Liber vetus MS. Ecclesiae Cantuariensis a Somnero laudatus: De censariis nativorum, quod possint exire tenuram domini, ad laborandum et operandum extra, et statim post opera redire. Locum alium ex Rogero Hovedeno subdit idem Somnerus fol. 424.+

CENSARIUS Vide Census.#



page 1017, image: s1017

CENSERE decernere, statuere, non semel in vita Aldrici Episcopi Cenoman n. 4. 20. etc.#

CENSOR Judex. Gloss. Aelfrici: Censores, vel judices, vel Arbiiri: [gap: special sign] eman, id est, judices. Theodulfus Autel. in Paraenesi ad Judices l. 1. Carm. pag. 131.+ Censorium, Censura

CENSUS Tributum, pensitatio ex agris et praediis, etc. Capitula Caroli Calvi tit. 9.+



page 1022, image: s1022

CENTATUM Vide Cendatum Cendalum.#

CENTAURII iidem qui Cantiani, Angliae populi, apud Asserum Menevensem an. 851.#

CENTENA Dignitas Centenarii, seu gradus in Schola Agentium in rebus, ad exemplum militiae armatae, proximus Principi agentium. Vide l. 3.+

CENTENA pars Comitatus, aut regionis: nam singuli Comitatus, pagi, seu territoria, et Regiones dividebantur in Centenas, quibus praeerant minores judices, sub Comitis dispositione, qui a Centena, Centenarii, apellabantur.+



page 1023, image: s1023

CENTENA [Centenarium Centenarius. Centena cerae], zuccari, piperis, cumini, etc. apud Anglos, continet 13. petras et dimidiam: et quaelibet petra continet 8. libras. Summa ergo librarum in centena 108.+ [Centenae]

CENTENARIUS Gloss. Gr. Lat. [gap: Greek word(s)] , Centenarius. Centurio Centenarii, teste Vegetio l. 2. c. 8.+



page 1024, image: s1024

CENTENARIUM Canalis, per quem aqua decurrit. Fistula nempe, quam Vitruvius lib. 8. c. 7.+

CENTENARIUM vel [Centenarius], Officium centum Missarum. Chronicon Casanriense l. 4.+

CENTENIONALIS nummus, in leg. 1. et 2. Cod. Th. Si quis pecun. confl. quis fuerit, ambigunt doctiores.+



page 1025, image: s1025

CENTENNIS Centenarius, aetatis centum annorum.+

CENTERIUS Semita, via strictior, ex Gallico Sentier, quasi Semitaria.+

CENTESIMA In Camera Computor. Paris. est Compotus Duplicis, seu primae Centesimae, Compotus simplicis seu secundae Centesimae levatae inter annum 1290. et an. 1300. Compotus Quinquagesimae et tertiae Quinquagesimae, etc.+

CENTIMOLUS [Centimulus], Molendinum. Petrus Diaconus lib. 4. Chron. Casin. c. 21.+

CENTO [Centrum, Centunculus]. Papias: Cento. filtrum. Vox Latinis notissima. Vide in Gambeso.+



page 1026, image: s1026

CENTONIUM Cento, vestis ex variis panniculis consarcinata. [gap: Greek word(s)] , in Vita S. Euthymii Abb. a Cyrillo scripta cap. 15.+

CENTONIZARE More centonario, ex variis libris describere, excerpete. Rupertus Tuitiensis lib. 2. de Divin. offic. cap. 21.+

CENTRIX a centum, vel cento dicitur, et dicuntur Centrices meretrices, lupae, multivirae, diobolares, novariae, et dicuntur a centum propter multitudinem, vel a centonibus, id est, filtris, quod ex eis desiccabantur, vel quod sternantur in lupanari, ut locus reddatur calidior. Joan. de Janun.#

CENTRUM Fornicis circulus, cui tota concameratio innititur, nostris Ceintre. Centrum camerae, apud Nicolaum I. PP. Epist. 2.+

CENTURIA Isidoro l. 15. Orig. c. 15.+ [Centuriare]

CENTURIA Hundredus, seu curia Hundredi. Joannes Sarisberiensis l. 1. Policrat. c. 4.+

CENTURIATUS idem quod Centuria, Hundredus. Diploma Edgari Regis Angl. pro Ecclesia Eliensi t. 1: Monastici Anglic. p. 93.+



page 1027, image: s1027

CENTURIO Centenarius, qui Centenae, judicis loco, prae est. Lex Bajvvar. tit. 2. §. 5.+

CENTURINI Vide Christiani de cinctura.#

CEOCA Gallis, seu Picardis, Choque, Stipes. Charta Philippi Flandriae et Viromand. Comitis an. 1180.+

CEOLA [Ciula], Navis species, ex longiorum genere, Saxonibus, Ceol. Leges Ethelredi Regis Anglic. c. 23.+ [Cyula]

CEORLUS [Ceorlman, Cirliscus], Saxonibus, Rusticus, paganus, villanus, qui agriculturam exercet, insimae, sed liberae tamen conditionis homo. Iis opponuntur Eorli id est, Comites, Nobiles. Leges Inae Regis West-Saxiae cap. 40.+



page 1028, image: s1028

CEPARUM usaticum. Charta an. 1306. in 9. Regesto Philippi Pulcri Regis Franc. ex Tabul. Regio Ch. 14.+

CEPHALAEOTAE ex Gr. [gap: Greek word(s)] , Capitationis exactores, in l. 6. Cod. The. de Patrociniis vicorum.#

CEPHALMEDINA Vide Zavalmedina.#

CEPHALUS Stultus, ineptus. Gl. Lat. Gr. Capito, [gap: Greek word(s)] .+

CEPOSTRIA Latine dicitur Ortus S. Joannis. Ita Papias MS. Editus Cepostua. Ex Graeco fortean [gap: Greek word(s)] , hortus.#

CEPPAGIUM a Gallico, Cep, Stipes, caudex, cippus, Italis Ceppo. Matthaeus Paris in Vitis Abbatum S. Albani: Qui forestarii ceperint coopertiones, ceppagia, et eschaetas quercuum. sive aliarum arborum.+

CEPPUS Vide Cippus.#

CEPTUM idem quod Captura Capturae, quod vide. Antiquirates Fuld. l. 1. trad. 66. In illo ceptu duas hobas.#

CEPULATUM Jusculum allio conditum, Sausse a l' ail. Anonymus Thuanus MS. Est cepulatum leporinis carnibus aptum.#

CEQUIA Hispanis et Vasconibus Acequia, Incile, fossa rivi. Usatici Barcinonenses MSS. c. 66.+



page 1029, image: s1029

CERA Fridericus II. Imp. lib. 2. de Venat. c. 24.+

CERACULUM Vita S. Aidani Episcopi Fernensis in Hibernia n. 5.+

CERAFUNIBULUS Fax, taeda ex funibus et cera confecta: Gallis Torsche. Gaufredus Malaterra l. 3. c. 19.+

CERAGIUM Quod cerae nomine praestatur Ecclesiis ad luminarium concinnationem.+

CERAGIUS Ceragius, Pistor, qui ad modum cerae agit et deducit pastam, Ugutioni.+

CERAMELLA Vox Italica, Gallis Chalumeau, Fistula, calamellus. Sanutus l. 2. part. 4. c. 7.+

CERARE Guigo II. Prior Cartusiensis in Statutis ejusdem Ordinis c. 46.+

CERAPTUM [Cereaptum, Ceroptata], Panvinio, Candelabrum in formam cornuum effictum: aliis, instrumentum quo cereus accenditur, vel vas in quo cereus accensus ardet, ex [gap: Greek word(s)] , cera, et [gap: Greek word(s)] , accendo.+ [Ceroptatum]

CERARIUS in Gloss. Graeco-Lat. [gap: Greek word(s)] . Ugutio et Joan. de Janua: Cerarius, qui facit vel vendit ceram, vel operatur inea. Regula S. Isidori c. 19.+



page 1030, image: s1030

CERATUS Joan. de Janua: Ceratus, et cereus differunt, quia cereum est quod totum ex cera constat; sed ceratum, quod vel linitum, vel incrustatum est cerâ: unde ceratae dicuntur tabulae in quibus scribitur. Plinius l. 13. cap. 22.+

CERANEUS Tabul. Monasterii S. Andreae Viennensis: Ego Aimo Dei correptione tactus, constitutusque in fine dubio, meditans in praecor diis flagitiosa quae perpetravi, pavens nimium voragine baratri, umbrosasque vias tartari metuens calcare, magisque inseri delectans liliis interlucentiis (sic) sectis cerauneis, et srui virentibus pratis per pascua Christi, hoc metu vel amore compunctus, etc.+

CERBU Vide Lito.#

CERCARE Vallare, in modum circuli circumdare, obsidione cingere. Charta Veremundi Regis aerae 1070.+

CERCELLA [Querquedula], Avis aquatica, quam Galli Cercelle vocant, Angli Ceale. Vetus Charta apud Somnerum in Tractatu de Gavelkind pap. 183.+

CERCELLUS Circellus, parvus circulus, nostris Cerceau. Anastasius in Valentino II. PP. p. 165. Cercelli paria 2. habet gemmas pretiosissimas albas numero 18. etc.#

CERCHIA Vide Circa.#

CERCIUS Vide Circius.#

CERCLAGIUM Vide Circulagium.#

CEREAGIUS Vide Geragius.#

CEREALIS Pistor. Gloss. Saxon. AElfrici: Cerealis pistor, [gap: special sign] i [gap: special sign] a. Fuere olim aediles, quos Cereales appellabant, quod frumento praeessent. Cereale gramen, fruges dixit Gualterus l. 1. Alexandreid. p. 10.+



page 1031, image: s1031

CERECENTUALES qui cerae certum pondus quotannis Ecclesiis pensitare ex censu renentur: qui aliis Cerarii dicuntur, ut in hac voce docemus. Charta Engilberti Archiep. Coloniensis an. 1225.+

CEREARII Vide Cerarii.#

CEREBRUM camerae. Vide Tholus.#

CEREFOLIUM Genus apii, quod vulgus ita appellat, inquit Constantinus Africanus lib. de Gradibus.+

CEREMONIARI Acta S. Cypriani Martyris: Maximus Proconsul dixit: Iusserunt te sacratissimi Imperatores ceremoniari.+

CEREOLUS [Cereus]. Pirminius in Excerptis de sacris Scripturis: Incensum, Cereolos, et oleum in Luminaribus Ecclesiae, juxta quod praevaletis, ibidem date.+

CEREOPHALUM Acta Proconsularia sub Munatio Felice, apud Baron. an. 303. n. 12.+

CEREOSTATA [Cerostata, Cerostataria], Candelabra quae per se stant, vel in quibus cerei stant, aut manibus deferuntur: a cereis, non a [gap: Greek word(s)] , cornu, dicta, uti vult Papias. Vita S. Desiderii Episcopi Cadurcensis cap. 9.+



page 1032, image: s1032

CERESARIUS Cerasus, Cerisier, in Capitulari de Villis c. 70.#

CEREVISIA [Cervisia, Cervisa]. Glossae MSS. ad Alexandrum Jatrosophistam lib. 1. Passion. Cibiriaticon, Cervisia. Vox Gallica vetus, quâ Galli nostri potum qui ex hordeo conficitur, nuncupabant, ut auctor est Plinius lib. 22. cap. 25.+



page 1033, image: s1033

CEREUS Paschalis, qui in Sabbato sancti Paschatis a Diacono benedicitur, et novo igne accenditur, cujus auctorem Zozimum PP. facit Liber Pontificalis, in Zozino PP. Per parochias concessit licentiam benedicendi cereum paschalem. Ita enim Amalarius lib. 1. de Eccl. offic. c. 18.+



page 1034, image: s1034

CERIA Capitulare Pipini Regis Italiae an. 793. c. 32.+

CERIFORUS Vide Ceraptum, et Ceroferale.#

CERIOLA Vide Cercella.#

CERILARIUM Gloss. Graeco-Lat. [gap: Greek word(s)] , Cerilarium. Meursius interpretatur officinam cerarii [gap: Greek word(s)] .+

CERILLUS Wolfardus lib. 3. de Mirac. S. Walbuigis n. 10. Cerillum, qui lingua Teutonica Rista nominatur. Germanica versio habet Reisten flachs.#

CERNEDA militia urbana. Ex Ital. Cerna, Cernere. Cernite. Statuta Mediolan. parr. 2. c. 219.+

CERNIDA a cerno, is, lignum supra quod ducitur taratantara: quia discernit pollinem a furfure.+

CEROFARIUM Vide Ceroferarium Ceroferale.#

CERNUARE [Cernulare]. Gloss. Isid. Cernuare, praecipitare. Cernulus, in capite ruens.+

CEROCENSUS Census ex Cera: Cerocensales qui Censum cerae Ecclesiis ex debito praestant: Cerarii, de quibus supra. Synodus Coloniensis an. 1300. c. 21.+



page 1035, image: s1035

CEROFERALE [Ceroferarium, Ceroferarius].#



page 1036, image: s1036

CEROGERULUM Ceroferarium. Hugo Rotomag. Archiepisc. lib. 2. contra Haereticos cap. 5.+

CEROSTATARIUM Vide Cereostatarium.#

CEROTA Papiae, Firma reparata.#

CEROTARIUM idem quod Ceratum vel Cerotum, Graec. [gap: Greek word(s)] , malagma quod vulneribus superponitur ex rebus liquidis, cera unitis constans.+

CERRITUM [Cerretum], Silva ex fagis, quas Hestres dicimus, constans, Italis Cerreto, ex Cerro, fagus. Vetus Charta apud Ughellum in Fesulanis Episcopis tom. 3. pag. 300.+

CERRUS Tabularium Conchensis Abbatiae in Ruthenis Ch. 203.+

CERTAMEN Cura, accuratio, animi contentio. Inscriptio Codicis Carolini, seu Epistolarum summorum Pontificum ad Pipinum et Carolum Magnum, ex Codice MS. Caesareo apud Lambecium lib. 2. Commentar. de Bibliotheca Caesarea cap. 5.+

CERTAMINARE Certare, contendere, altercari, [gap: Greek word(s)] , in Gloss. Graec. Lat.#

CERTESCERE Certum scire, in. Gloss. Arabico-Lat.#

CERTIFICATIO [Certificatorium], Citatio, vocatio in jus, in Concilio Lambethensi an. 1281. cap. 12. Vide Concil. Londinense an. 1268. can. 26.#

CERTIORARE [gap: Greek word(s)] , in Gloss. Graec. Lat. Certificare, certum facere, apud Ugutionem, Joannem de Janua, et Monachum Sangallensem lib. 1. de Carolo Magno cap. 24.+

CERTITAS Firmitas, [gap: Greek word(s)] , in Gl. Gr. Lat.#

CERTITUDINALITER Vita Gregorii X. PP. Nam tot audierat et certitudinaliter visu perceperat de eodem, etc.#

CERTUS Quidam, nostris, Un certain homme, Gl. Graec. Lat. [gap: Greek word(s)] , Certus. [gap: Greek word(s)] , Certa. Leges Rotharis Regis Longobard. tit. 93. §. 1.+

CERVELLA Cerebrum, Cerebellum, [gap: Greek word(s)] , Gallis, Cervelle. Lex Aleman. tit 59. c. 6.+

CERVELLERIUM Cassidis species, quae superiorem capitis partem operit, Italis, Cervelliera, Capelleto di ferro per difesa del capo: de cujus inventore, sic Chronicon Nonantulanum MS. sub Friderico II.+



page 1037, image: s1037

CERUGIA vox Italica, pro Chirurgia, in Concilio Budensian. 1279. can. 9.+

CERUGIA [Ceruva]. Ugutio: Sorbus quaedam arbor, quia ejus fructus habilis est ad sorbendum, unde hoc sorbum, fructus illius arboris, et dicitur Ceruva, vel Cerugia, potus qui ex tali fructu fit, vel etiam offa.+

CERVICA Joanni de Janua, Alapa, vel potuis colaphus, et dicitur a cervix. Gloss. Lat. Gall. Cervica, Brise. ou Colee.# [Cervicata, Cervicatus]

CERVICORIUM Crumena ex cervi corio. Ordericus Vitalis lib. 5. p. 596.+

CERVINARIA seu [Celvinaria], vel [Cellavinaria]. Petrus Diaconus Chron. Casin. lib. 3. cap. 36.+



page 1038, image: s1038

CERVISIA Vide Cerevisia.#

CERULARIUS Anastasius Biblioth. in Hist. Eccles. pag. 173.+ [Cerularium]

CERULEUM Eldefonsus de Pane Eucharistico pag. 165.+

CERUSSA scribere, vel encauto, in leg. 1. Cod. Th. de Veteranis: unde cerussatae tabulae, in l. 1. eod. Cod. de Aliment.+

CERVULA [Cervulus], Ludi profani, apud Ethnicos et Paganos: solebant quippe ii Kalendis Januarii belluarum, pecudum, et vetularum assumptis formis huc et illuc discursare, et petulantius se se gerere: quod a Christianis non modo proscriptum, sed et ab iis postmodum inductum constat, ut ea die ad calcandam Gentilium consuetudinem privatae fierent Litaniae, et jejunaretur, ut observare est ex Concilio Toletano IV. can. 10. S. Isidoro lib. 1. de Offic. Eccles. cap. 40.+



page 1039, image: s1039

CERVUS Cervus domesticus, in Lege Salica tit. 35. §. 2.+

CESA [Incesa]. Vetus Chronicon laudatum a Lindenbrogio: Ex nimia festinatione Saxonum caesas seu firmitates subito introiit.+

CESA Jus Viventinum lib. 1. Siquis fuerit inventus incipendo vel accipiendo alienas cesas, vel folia de alienis surgis, etc. Gallis Taillis. Vide Concidis.#

CESPES Praedium rusticum. S. Cyprianus Epist. ad Donatum: Exilis ingenii angusta mediocritas tenues admodum fruges parit, nullis ad copiam foecundi cespitis culmis ingravescit.+



page 1040, image: s1040

CESPITARII Qui cespites eruunt. Lambertus Ardensis: Oneratores etiam et buttarii cum hoccis, et Cespitarii cum cespitibus oblongis, et mantellatis — operantur.#

CESPITATICUM [Cispitaticum], quibusdam est tributum pro via cespitibus munienda: aliis videtur esse pro castris muniendis.+

CESSIM Fridegodus in S. Wilfrido c. 49.#

CESSIOSUS Qui saepe cedit, in Glossis Isid, vel cessat, ut addit Ugutio.#

CESSODIUM Cessatio ab odio. Henricus Rosla in Herlingsberga:#

CESSURA apud Sammarthanos in Episcopis Magalonensib sub an. 1345.+

CESSUS Cessatio a Divinis. Acta Capitularia Ecclesiae Lugdun. an. 1347. fol. 133.+



page 1041, image: s1041

CETARIUS [Cetaria]. Gloss. Graec. Lat. [gap: Greek word(s)] . Cetarius.+

CETINUM Tabularium Casauriense an. 14. Ludovici Imp. F. Lotharii. Cum silvis, pascuis, stalariis, cetinis, calortis, rivis, rupinis, etc.#

CHABANARIA Vide Cabanaria.#

CHACEA Via per quam aguntur animalia ad pascua. Hinc Chaceare, pro eo quod Galli etiamnum dicimus, Chasser les bestes aux champs.+

CHACIPOLLUS Vide Cacepollus.#

CHADABULA Vide Cabulus.#

CHAFFARDUM Vide Caphardum.#

CHALANNUS Chalendra. Vide Chelandium.#

CHALBA [gap: Greek word(s)] , in Gloss. Gr. Lat. Galbanum, succus ferulae arboris.#

CHALDAEI Saraceni. Ita Saracenos Hispanicos non semel vocat Sebastianus Salmanticensis Episcopus in Historia a Sandovallio edita.+

CHALIFA [Calipha]. Ita appellabant Saraceni supremos gentis suae Principes, vocabulo Arabico, quod successorem, vel haeredem significat, inquit Willelmus


page 1042, image: s1042

Tyrius lib. 19. cap. 19.+

CHALONDUS Vide Chelandium.#

CHALUNS Statuta Ordinis S. Gilberti de Sempringham: Aut pannos pictos, qui vocantur Chaluns. Panni Catalaunenses.#

CHAM Vide Caganus.#

CHAMBO Vide Cambo.#

CHAMBRUNCULA Parvula camera, in Charta an. 1278. apud Duchesn. in Probat. Hist. Vergiac pag. 205.#

CHAMEVNIAE Graec. [gap: Greek word(s)] , Humi cubationes: Culcitae humo constratae, apud Julianum Antecess. Nov. 4. c. 4.+

CHAMULCUS Genus carpenti humilis, ut nomen ipsum indicat.+

CHAMPARTE Vide Campipars.#

CHANGIA Permutatio, Gall. Eschange. Monasticum. Anglic. tom. 2. p. 795. Donec idem Comes praefato Petro changiam ad valitudinem terrae suae conferret.#

CHANRIA Concilium Palentinum an. 1322. can. 19.+

CHANTELAGIUM Charta Philippi Regis Franciae an. 1273.+



page 1043, image: s1043

CHANTELLUM Libertates villae de S. Paladio in Biturigib. an. 1279.+

CHANTERIUS Gall. Chantier. Libertates Castelli novi in Biturigib. ann. 1265.+

CHAPOTENSIS moneta. Charta Constantiae Comitissae Bigorrae anni 1287.+

CHAPPALE Tabularium Nantoliense in Pictonibus an. 1335.+

CHARACTER [gap: Greek word(s)] . Nota, stigmatis poena. Odo Cluniac. de Vita S. Geraldi lib. 1. cap. 20.+



page 1044, image: s1044

CHARAXARE [Caraxare], Scribere. Glossae Isonis Magistri: Caraxo, Gr. est, scribo.+



page 1045, image: s1045

CHARGERUM Leges Burgor. Scotic. cap. 125.+

CHARGIATUS Oneratus, Gall. Charge. Equi chargiati, in Statutis Willelmi Regis Scotiae cap. 12. §. 1.#

CHARNETGIUM Vide Carnaticum.#

CHARNELLI Murorum pinnae, Graecis [gap: Greek word(s)] et [gap: Greek word(s)] , Gallis Creneaux, vel Carneaux.+

CHARNER Vide Carnarium.#

CHAROCNA In Lege Sal. titulus 64. est De Carocna, seu Charoena, ut quidam Codd. praeferunt, vel ut Heroldina, De Harovvenno.+

CHAROLARE Saltare, nostris Caroler. Matthaeus Westmonast. an. 1305.+

CHARRERIA [Charroneria]. Vide Carreria.#

CHARRUS Mensurae species apud Anglos. Fleta. l. 2. cap. 12.+

CHARTA [Carta, Chartula], Instrumentum, contractus, conventio, quibus praediorum caeterarumque rerum cessiones et venditiones confirmantur et ratae habentur, et emptores, aut qui quovis modo rem quampiam compararunt, jus suum in proprietate demonstrare possunt, quod ostensio chartarum dicitur in Legib. Baronum Scotic. seu Quoniam Attach. cap. 3.+



page 1055, image: s1055

CHARTACEUM Archivum, [gap: Greek word(s)] . Acta accusationis Polychronii Episcopi Hierosol.+

CHARTAPACIA Charta pacis, seu quâ a Principe pax indicitur. Fori Aragon. lib. 9. tit. de pace. etc.+

CHARTARIUM Archivum, chartophylacium, locus, in quo chartae et documenta domestica


page 1056, image: s1056

reconduntur. S. Hieronym. lib. 3.+

CHARTARIUS Chartae opifex, aut negotiator. Diomedes lib. 1.+

CHARTIATICUM Quod pro Chartis officialibus praestatur, apud Ulpianum in l. Divus, D. de Bon. damn. Ministris enim Magistratuum Chartas praebitas fuisse ex lib. 2. Frontini de Aquaeduct. atque adeo ipsis judibicus ex Nov. Justiniani 8. cap. 1.+

CHARTICINIUM Chartarum fasciculus, nostris Liasse.+

CHARTIGRAPHUS Notarius, vel Cancellarius. Charta Roberti Regis Franc. an. 1008.+

CHARTISDONATIO unica voce, Donatio per chartas. Vetus Praestaria apud Roverium in Reomao p. 173.+

CHARTOPHYLAX Archivi et Chartarum custos: dignitas Ecclesiastica et Palatina. Posterioris meminit Paulus Diacon. lib. 17. Hist. Misc. pag. 528.+



page 1057, image: s1057

CHARTOTHESIUM Anastasius in Hist. Eccles. pag. 146.+

CHARTULARII dicuntur qui Chartas tractant, qui Chartis inserviunt, ut est in l. 10.+



page 1058, image: s1058

CHARTULARII Servi, per Chartulam, seu Epistolam manumissi, Franchi de Carta, Vitali Episcopo Oscensiapud Blancam in Comment.+ [Chartellarii]

CHARTULARIUM Scrinium, [gap: Greek word(s)] , in Gloss. Gr. Lat. Ita [gap: Greek word(s)] usurpat Nicetas in Alexio lib. 2. n. 4.#

CHARTULATI iidem qui Chartularii, Servi per Chartulam manumissi:+

CHARTULATIO Acquisitio, vel quilibet contractus per chartulam.+

CHASALAMENTUM Vide Casamentum Casare.#

CHASDIUM Panni pretiosioris species.+

CHASEA Vide Cacia.#

CHASII Vide Assasini.#

CHASSIPOLLUS Vide in Cacepollus.#



page 1059, image: s1059

CHATUS Monetae aureae species. Charta anni 1459.+

CHAVANIADA Idem quod chevaucheia, seu hostis.+

CHAUDIMELIA Vide Mesleia.#

CHAVESEIA Vetus Charta in Monastico Angl. to. 1. pag. 329.+

CHAUFECONS Camini species. Computum Joannis l'Oncle Praepositi Parisiensis an.+

CHAUSSEPOYN inter Ministeria sacra.+

CHAZARI Vide Cathari.#

CHEKERATUS Tesselatus, a voce Anglica Checker, tessella.+

CHELANDIUM [Chelandrium, Chelindrus, Salandra, Salandria]:+



page 1061, image: s1061

CHELYNDRUS pro [Chelydrus]. Est autem Chelydrus, coluber, [gap: Greek word(s)] , ut est in Gloss.+

CHEMA Mensurae nomen, duobus cochleariis constantis. Vetus auctor: Duo cochlearia chemam faciunt.#

CHEMINUS [Chiminus], Via, iter, strata: ex Gallico, Chemin.+



page 1062, image: s1062

CHENETELLUS Pastilli species. Charta Garini Abbatis de Valleia an.+

CHEOLARE Follem pedibus propellere, Cheoller, Choller:+



page 1063, image: s1063

CHERCHAMBRUM Charta Richardi Episc. Coventrensis, iu Monast. Angl. to. 3. p. 223.+

CHERCHEZ Praestationis species, in Monastico Anglic. to. 2. p. 117. 179.#

CHERIES Hervaeus Eliensis Episcopus, apud Ordericum Vitalem lib. 6.+

CHERISCEATUM Vide Ciriscetum.#

CHERISTRUM Vide Teristrum.#

CHERISTADUNA idem quod Aristato, de quo supra. Pactus Legis Salicae tit. 58. §. 4. Si quis cheristaduna super hominem mortuum capulaverit, etc.#

CHERITISMOS [gap: Greek word(s)] , Salutatio, Annunciatio Deiparae Virginis.+

CHERNO Charta 69. inter Alamannicas Goldasti:+

CHERUCA pro Ceruchus, apud Fulcher. Carnot. lib. 3. Hist. Hierosol. c. 58.#

CHERVIGIUM Papiae, Navigium. Codex editus habet [Cervigium].#

CHERVIOBURGUS Pactus Legis Salicae tit. 67.+

CHERULAS Colles vel valles. Papias edit. et MS.#

CHESAMENTUM Vide Casamentum Casare.#

CHESTUS Vide Quaesta.#

CHETONITI [gap: Greek word(s)] , Cubicularius, Eunuchus: apud Lupum Protospatam in Chron. an. 1028. 1032. Vide Notas nostras ad Alexiadem.#

CHEVAGIUM Vide Capitalitium Capitale.#

CHEVANCIA Facultates, bona, Gallis Chevance.+

CHEVAUCHEIA Vide Equitatio, Hostis.#

CHEVESCIUM Charta Edvv. II. Regis Angl. in Monastico Angl. to. 2. p. 629.+

CHEVESTRAGIUM Vide Capistragium.#

CHEUPTANUS Capitaneus, ex Gallico obsoleto Chevetaine.+



page 1064, image: s1064

CHILDWITE Vetus Placitum sub Guillelmo I. Rege Angl. apud Seldenum ad Eadmerum p. 199.+

CHIFRA Vide Zifera Cifrae.#

CHILOSUS S. Columbanus Epist. 5. Pie namque me scito, licet saltuatim et hyherbolice, Chilosum os operire. Ana [gap: Greek word(s)] , labrum?#

CHIMERA Navigii species. Paulus Diac. lib. 20. Misc. p. 625.+

CHIMIA Auri conficiendi ars sacra, seu flatoria, [gap: Greek word(s)] , ut est in Lexico hujus artis [gap: Greek word(s)] veteri Scriptori, et Joanni Antioch. apud Suidam:+

CHIMINUM Vide Cheminum Cheminus.#

CHINATGIUM Vide Chiminagium.#

CHIRAT vel [Chirast], Pondus 4. granorum, Saladino de Ponderibus.#

CHIRGEMOT Conventus Ecclesiasticus, Synodus, Concilium:+

CHIRIPILATIO Glaber Rodulph. in Vita S. Guillelmi Divion. c. 14.+

CHIROGRAPHUM [Cirographum, Cyrographum], Diploma, scriptum, pactum, Regum et Principum manibus ac subscriptionibus roboratum.+



page 1067, image: s1067

CHIPOTENSES Vide Chapotensis Chapotensis.#

CHIROGRYLLUS [Cyrogrillus, Cirogrillus]. Glossae Graec.+

CHIROMETRICALE Chirotheca, manuum mensura, [gap: Greek word(s)] : apud Wolphardum Presbyt. de Miraculis S. Walburgis lib. 3. num. 6.#

CHIROSOBOLUM Vide Chrysobolum.#

CHIROTHECAE Harum usum priscis ignotum docet Casaubonus in Athen. lib. 12. cap. 2.#



page 1069, image: s1069

CHIVACHIRS sic enim legendum pro Chinachire, apud Nicolaum Uptonum lib.+

CHIVERIA Gallis Civiere. Chron. Andrense: Vehiculum, quod vulgo dicitur Chiveria. Vide Cenoveherium.#

CHIST Pondus unius librae et 21111. Saladinus de Ponderib.#

CHLAMYDATI Liberatus Diaconusc. 11.+

CHLAMYS inter praecipua summi Pontificatus insignia reponitur a Petro Diacono lib. 3.+

CHNAPINA Raynerus contra Valdenses pag. 92.+



page 1070, image: s1070

CHOCAGIUM Aresta Candel. ann. 1261. in 1. Reg. Parlament.+

CHODONES Rustici limitanei, Dubravio in Histor. Bohem.#

CHOLONEA Vide Calonia.#

CHOMATA Aggeres, terrae moles quibus aquae continentur.+

CHORA Communia, Commune Juratorum in urbibus, a quibus civium lites judicantur:+

CHORARII Tabular. Brivatense an. 1277. fol. 176.+



page 1071, image: s1071

CHORAE in Regula S.+

CHORAULES qui et Caput scholae, in Synodo Helenensi an. 1027. Vide Caput scholae.#

CHORDICISTA Qui canit cum chorda. Ugutioni.#

CHOREPISCOPI quasi [gap: Greek word(s)] dicti, id est, ruris Episcopi.+



page 1074, image: s1074

CHORITAE Vide Sanguinitae.#

CHORIZANTIUM secta, in Germania et agro Leodiensi an. 1374.+

CHORUS pro Mensura. Vide Corus.#

CHORUS Pars Ecclesiae in qua Clerus consistit, ac concinit.+



page 1075, image: s1075

CHOSDRUS Gloss. Aelfrici: Chosdrus, vel Castros, Beo-mo [gap: special sign] . Somnerus in Gloss. Saxon. legit [Costrus], i. dux, rex apum, dux examinis, apiastra.#

CHRENECRUDA in Lege Salica tit. 61. quid sit, omnino non constat.+

CHREODIBA Latrocinium in silva commissum, exusto ibidem corpore occisi, ne supersit indicium facinoris.+

CHRESTUS Utilis, commodus, ex Gr. [gap: Greek word(s)] . Hincmarus Landunensis:+

CHRISMA Oleum quod in Ecclesia consecratur.+



page 1078, image: s1078

CHRYSOBOLUM Bulla aurea, [gap: Greek word(s)] Scritoribus Byzantinis passim.+

CHRISTIANI primum appellati Christi cultores, Anthiochiae, ut auctor est in Actis Apost.+



page 1079, image: s1079

CHRISTIANITAS Religio Christiana, Christianismus Annales Franc. an. 785.+



page 1081, image: s1081

CHRISTIFERUS Vexillifer, Alferez. Ita appellatum Alferum in Charta Beremundi Regis observat Anton. de Yepez, in Chronico Ord.+

CHROCOMAGINA Confectio expressis aromatibus chronici unguenti. Ita Papias MS. et Editus. Sed legendum videtur [Crocomagma].#

CHRYSOBULLUM [Chrysobolium], Bulla aurea [gap: Greek word(s)] Pachymeri lib. 2. cap. 5.+

CHRONICA infirmitas, Diuturna, [gap: Greek word(s)] .+

CHROTTA Tibia, Cambris et Anglis, [Crovvde]; Instrumentum musicum, [gap: Greek word(s)] . Fortunatus lib. 7. Carm. 8.#

CHRYSENDETUM Vas aureum in auro illigatum, ex Graec. [gap: Greek word(s)] .+

CHRYSOCLAVUS [Chrysoclabus]. Papias: Chrysoclavus, aurata purpura.+



page 1082, image: s1082

CHRYSOGRAPHATUS Auro sculptus et insignitus; [gap: Greek word(s)] . Epistola Valeriani, apud Pollionem in Claudio: Scuta chrysophata duo. Vide Aurigrafus.#

CHRYSOPRASOBERILLUS Fortunatus lib. 3. de Vita S. Martini:#

CHRYSULATUS Auratus. Vide Bribethus.#

CHSTIRINA Ita appellatur mensura regalis apud Bohemos. Vide Chartam Ottocarii Regis an. 1262. in Bohemia sacra p. 54.#

CHUCRUM Saccarum, Gall. [Sucre] Picardis, Chucre. Fulcher. Carnotens. lib. 2. cap. 1. Mel silvestre, id est, chucrum.#

CHULLEUS Mensurae liquidorum species. Vide in Gomor.#

CHUNNA [Chunnas]. In Lege Salica Editionis Heroldi, titulus 80. ita concipitur:+



page 1083, image: s1083

CHURCSED Vide Circset Ciricsetum.#

CHYER Dominus, ex Graeco [gap: Greek word(s)] , seu potius [gap: Greek word(s)] , aut [gap: Greek word(s)] , uti recentiores Graeci efferebant. Appendix Latina ad Histor.+

CIATICA Ischias, ischiaticus dolor, nostris Ciatique. Chronicon S. Trudonis lib. 12.+

CIBAE Tesserae quadratae, scilicet taxillae, a cibo Ita Joan. de Janua: an a Cubo?#

CIBARIA Frumentum, bladum. Fori Oscae anno 1247. fol. 5.+



page 1084, image: s1084

CIBÀRIUS Acta Murensis Monasterrii pag. 56.+

CIANGA Vide Tzanga Tzangae.#

CIBORIUM appellant Scriptores Ecclesiastici, quod Ordo Romanus tegimen, et umbraculum altaris. Alcuinus Poëm. 117.#



page 1085, image: s1085

CIBOSUS Cibo plenus, Joan. de Janua.#

CIBUTUM Arca cibaria, Joanni de Janua et Ugutioni. In Glossis MSS. Magna arca.+



page 1086, image: s1086

CICADATIO Joan. Sarisberiensis lib. 2.+

CICINDELA [Cicindile, Cecindillus], etc.# [Cicindilis, Cicendile, Cincidele, Cincendele, Cicindelum, Cecendele, Cicendelus, Cincendela, Cicentillus, Cicindella, Cicindulum, Cincendula]

CICERCULUS color, qui vulgo griseus, ducto, inquiunt, nomine a cicerculo, qui auctore Plinio lib.+

CICLAS Ciclaton. Vide Cyclas.#

CICLUM Vide Siclum Sicla.#

CICOMOLA Charta anni 1245.+



page 1087, image: s1087

CICONES Glossae antiquae MSS. Olores, Cignos, id est, Cicones.#

CICONIA Ugutio et Jo. de Janua: Ciconiam et Ciconium vocant Hispani lignum longum, quo in hortis hauriunt aquam, quae imitatur illius avis levantis et deponentis rostra, dum clangit.+

CICURRIS Domesticus sus, Papiae. Ugutioni vero porcus natus ab apro silvestri et domestica porca. Vide Maialis.#

CICURIUS Prudens, gratus, cautus, astutus, vafer, placidus, mansuetus: unde Cicurare, prudenter vel mansuete se continere, militare, mansuete facere.+

CID Dominus, vox Arabica, qua celeberrimum illum Hispanicum Ducem Rodericum Diaz donarunt Saraceni, ob praeclaram virtutem bellicam, animique magnitudinem.+

CIDELARII Charta Ottonis M. Imp. an. 950.+

CIDIMA vel [Cadima], Joanni de Garlandia in Synonymis Chymicis, Lithargycum auri.#

CIFETUM Rollandinusin Summa Notariae cap. 5. Unum runcinum ferrantem cum cifeto, et cum uno freno et sella, etc.#

CIFRAE [Chilfrae], seu [Ziferae], nota numeralis.+



page 1088, image: s1088

CIFFO Italis Ciffone, Garcio, garciunculus. Ugutio: Histrio, quasi ciffo, 1. gesticulator, joculator, qui diversos gestus et habitus hominum scit repraesentare.+

CIGNONES Tabular. Priorat. de Domina in Delphinatu fol. 114. Et 8.+

CILIARE est detinere oculos avis (falconis) clausos cum palpebra inferiore superinducta usque ad cilium.+

CILIATUS [gap: Greek word(s)] , in Gloss. Gr. Lat.#

CILICIUM Vestis interior, seu subucula ex pilis animalium contexta, (unde nomen) quam Monachi et vitae sanctioris viri ad domandam carnem, sub caeteris vestibus deferunt, ne dum cernitur, vanam procreet ostentationem: unde Cilicium ab ordinario Monachorum habitu rejicit Cassianus lib.+

CILIO Ugutio: Hic cilix, quem vulgo Cilionem, vel Capsellam vocant. Vide Celio.#

CILLABA alias [Cilliba], Mensa cibatoria, quae finita comestione removetur; et dicitur a cilleo, es. haec et assidela dicitur.+

CIMA Cocumula, in Gloss. Isid.#

CIMBARIUM Vide Ciborium.#

CIMBIA orum, Joanni de Janua, Pocula facta ad similitudinem cimbae navis. Ex Gr. [gap: Greek word(s)] . Aelfricus in Gloss. cap. de Vasis: Cimbia, [gap: special sign] cip- [gap: special sign] ae [gap: special sign] .#

CIMBRI Lingua Gallica latrones dicuntur, inquit Festus. Glossae MSS. Regiae Cod. 2062. [gap: Greek word(s)] .+

CIMBRIONES in Jure Hungarico, dicuntur Custodes canum regiorum.#

CIMENTUM Gloss. Arabico. Lat. Cimiento Hispanis: Fundamentum. Cimentarius, qui disponit fundamentum.#



page 1089, image: s1089

CIMELIA [Cimilia], Thesauri, vasa, donaria Ecclesiae, ex Graec. [gap: Greek word(s)] : Supellex pretiosa, quam quisque habet.+

CIMETUM Panni species. Historia Abbatiae Condomensis pag. 509.+

CIMILINE Ugutioni et Joanni de Janua, dicitur vas aquaticum ad abluendas manus, ut dicunt bacinum.+

CIMITERIUM pro Coemeterium, nostris etiamnum Cimetiere. Ebrardus in Graecismo cap. 8.#



page 1090, image: s1090

CIMONA Equi morbus, cum equus diu stetit infrigidatus in capite, in qua fluxus rheumatis fit per nares continue, velut aqua, etc. apud Petrum de Crescentiis lib. 9.+

CIMOSUS Constitutiones Petri Episcopi Ruthenensis Legati Apost. in Cypro insula an. 1312. cap. 32.+

CIMUSSA [Cimussator]. Gloss. Lat. Graec.+

CINCIDES Tudebodus lib. 1. Hist. Hierosol. pag. 778. Alii mittebant Cincidas in piscinam, et postea demittebant in os suum.#

CINCINNOSUS Cui capilli crispi dependent. Papias.#

CINCTORIUM [gap: Greek word(s)] , Cingulum, Gall. Cincture.+

CINCTUS Cinctus judex, a Principe delegatus, cingulo donatus. Senator in Psalm. 29.+

CINDADUS [Cindatus]. Vide Cendatus Cendatum.#

CINDATOR Incantator, Magus. Vetus Gloss.+



page 1091, image: s1091

CINDRA Leges Forestarum Scoticar.+

CINEGILD Vide Cenegild.#

CINERAGIUM apud Guid. Papae Consil. 91.+

CINERARIUM Sepulcrum, conditorium in quo cineres mortuorum conduntur, in veteribus Inscript. apud Gruterum 418. 12. 663. 3. 850. 10.+

CINERARIUS qui pulvere unguentario capillos conspergit.+

CINERASTIUM argentum. Vetus Charta Longobardica apud Ughellum tom. 5. Italiae sacrae pag. 1504.+

CINERICII Vocati Christiani a quodam Elindio, quod cineres Sanctorum et reliquias servarent et colerent.+

CINEWERDUNIA Lex Ripuar. tit. 33. §. 2.+

CINGELLUS Apex, summitas montis, Cabeça de monte.+



page 1092, image: s1092

CINGILLUS [gap: Greek word(s)] , in Gloss. Lat. Graec. Zonula, Strophium. Hinc#

CINGULA ae, Equi cingulum, quo illius pectus cingitur. Gallis, Cengle. Glossae Lat. Graec. Cingula. [gap: Greek word(s)] . Ebrardus Betuniensis:#

CINGULUM Dignitas, Magistratus, honor. Suidas: [gap: Greek word(s)] . Fortunatus lib. 7. Poëm. 7.#



page 1093, image: s1093

CINGULUS Glossae MSS. ad Alexandrum Jatrosoph. Erpes, cingulus, id est, impetigo.#

CINIFERUS Ciniflo. Joan. de Janua: Ciniflo dicitur ille qui cum folliculo ignis flammam excitat, vel qui calamistrum calefacit, scilicet ferrum quo capilli crispantur.+

CINIS Cineres qui in Capite jejunii fratrum, olim poenitentium, hodie fidelium omnium capitibus imponuntur, ex industria fiunt de cremiis sarmentorum, qui etiam studiose mundantur et cribrantur, et benedicti conservantur ab Insirmario, ut morientibus fratribus cum cilicio substernantur.+

CINNABAR Cinnabaris. Papias: Cinnabrium, pulvisrubri coloris, quidam hoc dicunt esse miniam.+



page 1094, image: s1094

CINNUS Torti oris, in Gloss. Arabico-Lat.#

CINNUS Cygnus Fridericus II. Imp. lib.+

CINOCICLOCUTORIUM in Gloss. Lat. Gall. MS. ex Bibl. Thuana, Est loi a re de moulin.#

CIONITAE Gr. [gap: Greek word(s)] , qui et Stylitae, Monachi, qui dies noctesque super columnam vitam exigebant: cujus instituti auctor fuit Simeon cognomento Stylita, de quo pluribus egere Allatius in Diatriba de Simeonibus pag. 6. 10.+

CIPHUS Canalis, ex Graec. [gap: Greek word(s)] , Vita S. Theotonii Canonici Regul.+

CIPPATICUS Capitulare de Villis cap. 8. Cippaticos etiam de vineis nostris ad opus nostrum mittere faciant nostri. Ceps de vigne dicunt nostri.#

CIPPUS [Ceppus], Joan. de Janua: Cippus, instrumentum quo reorum pedes constringuntur, quasi capiens pedes. Ebrardus Bethuniensis:#



page 1095, image: s1095

CIRCA pro secundum, [gap: Greek word(s)] , Evangelium circa Joannem, apud Anonymum de Baptisino haereticorum edito a Rigaltio.#

CIRCA Cerchia, Vigiliae, excubiae, Gall. la Ronde, a circumeundo, quia qui urbium custodiae invigilant, muros circumeunt.+



page 1098, image: s1098

CIRCADA [Circata]. Census qui solvitur Episcopo aut Archidiacono ab Ecclesiis pro visitatione, ita dictus a circumeundo, quod Episcopi aut Archidiaconi dioeceses suas circumeundo visitent: Nam circuire parochias suas dicuntur Episcopi, apud Gregorium M. lib. 3.+

CIRCADIUM Tabularium S. Remigii Remensis: Facit vineam dominicam ad tertium, donat exinde in circadio semimodium, facitque manoperam in prato in messe, vel ubicunque necessitas fuerit.+

CIRCAMANARIA Limitum fixio, quae fit coram judice, qui agros controversos inspicit; a Circare,


page 1099, image: s1099

agrum deambulare, et man homo, unde Circamanni, qui ex officio limites defigunt: Cerquemaneurs, in Consuetud.+

CIRCANEA Avis quaedam circuitum faciens in volando. Ugutio.#

CIRCELLA Anatis species, quibusdam Boscas, phoscas, Querquedula, nostris Cercelle, apud Fridericum II. Imper. lib. 1. de Arte venandi cap. 5.#

CIRCELLI Circuli, monilia, armillae. Gloss. [gap: Greek word(s)] . Anastasius in Leone III. Obtulit circellos paria duo gemmis ornata.#

CIRCELLIO [Circilio]. Isidori Glossae: Circellio, Monachus per cellas vagans.+

CIRCENSES pro Circus, non semel usurpat Alypius Antiochen.+

CIRCINARE idem quod Circitare. Matthaeus Vindoc. in Tobia:#

CIRCITARE Vide Circare Circa.#

CIRCISSARII agitatores, Circenses venatores, aurigae, muliones, qui in amphitheatris et circis currus ducunt.+

CIRCITOR [Circuitor], Officium militare, custos exercitus, qui circuit castra, ne quid detrimenti milites recipiant.+



page 1100, image: s1100

CIRCITORIUM Leo Ost. lib. 3. Chr. Cas. cap. 57.+

CIRCIUS Gallis, dictus ventus qui flat ab Occidente, et Galliam Narbonensem infestat, ut auctor est Phavorinus apud Agellium lib. 2. c. 22.+

CIRCLARIA Leo Ostiens. lib. 1. Chr. Cas. cap. 37.+

CIRCUITIO Vide Circada.#

CIRCUITORES Haeretici, sic dicti, quod terras circumirent, et quos in via in veniebant, cogebant eos ut interficerentur ab illis, dicentes se desiderare pati martyrium.+

CIRCULA Juncta in Vita B. Margaretae de Cortona n. 140.+

CIRCULAGIUM Computus Baillivorum Franciae an. 1337.+

CIRCULATORIUS Qui lectulos tornatiles facit. Circulare, circumdare, tornare. Joan. de Janua.#

CIRCULUS Hominum coetus collectus, vox Latinis Scriptoribus frequens.+



page 1102, image: s1102

CIRCUMACTUS aratri, quinque aut sex pedum latitudo, qua scilicet aratrum eat. apud Aggenum de Limitib. agror.#

CIRCUMCELLIONES Papias: Circumcelliones dicuntur, qui sub habitu Monachorum usquequaque vagantur.+



page 1103, image: s1103

CIRCUMCISIO Praeputium. Itinerarium Burdegalense: Ibidem Jesus filius Nave circumcidit filios Israël, et circumcisiones eorum sepelivit.#

CIRCUMFLEXUS Rifferus Prior Cartusiensis in Statutis antiquis ejusdem Ordinis, 1. part. cap. 8. §. 9.+

CIRCUMPAGENSIS Accolae. Miracula S. Majoli: Circumpagenses et ex alienis terrarum locis venientes.#

CIRCUMPEDES Agraetius: Circumpedes sunt obsequia servorum: antepedes, vel antipedes, amicorum. Ita etiam Papias.#

CIRCUMROTATUS Historia Episc. Autisiod. cap. 53.+

CIRCUMTEXTUS Vestis species, quae Graece Cyclas dicitur: dictum quod sit rotundum pallium. Papias:#



page 1104, image: s1104

CIRCUMSOCIUS Aurel. Victor. in Epit. in Constantino Magno: Annibalianus Delmatii Caesaris consanguineus, Armeniam, nationesque circumsocias —— regendas habuit.#

CIRCUS Circulus, consessus. Hugo Flaviniacensis in Chronico an.+

CIRICSETUM [Cyricseat, Circset, Chircheset], etc. Vectigal. Ecclesiasticum, et Saxon.+

CIRICUS Cera. Gall. Cire. Charta Rausini Tolonensis Episcopi an. 1205. apud Guesnaium in Annalib. Massil. Cum lampade de cirico albo.#

CIRIOLUS pro Cereolus. Charta ann. 1197. apud Petrum Mariam Campum in Histor.+

CIRLISCUS Vide Ceorl.#

CIRLISTUS Leges Henrici I. Regis Angl. cap. 76.+

CIRMANAGIUM et [Cirimanagium], vulgo Cirmenage; Census, seu vectigalis species in Beneharnensi Principatu.+



page 1105, image: s1105

CIROGRAPHUS Vide Chirographus Chirographum.#

CIROGRILLUS Vide Chirogrillus Chirogryllus.#

CIRPUS Charta Philippi de Monteforti Dom.+

CISA Charta Italica sub an. 1028. scripta, apud Puricellum in Ambrosiana Basilica pag. 359.+

CISALPINARE Cis alpes ire. Laurentius Leodiensis in Episcopis Virdunensibus: Hic est, inquit (PP.) qui gratiae majoris honorem et reverentiae potioris favorem Gallicanis, omnibus, ex quo cisalpinavi, nobis exhibuit.+

CISARA Cicera, Leguminis species: Gallis Vesse Occurrit in Chronico Willelmi Thorn.#

CISIL Vide Gisil.#

CISIMUS Matthaeus Paris an. 1248.+

CISISPITACUM Vide Cespitaticum.#

CISTAE columnatae, quas vulgo Buffets dicimus. Speculum Saxonicum lib. 1. art. 24. §. 2. Cistas columnatas, id est, cum elevatis tecturis.#

CISTARCIA Vide Sitarcia Sitarchia.#

CISTELIUM S. Aldhelmus lib. 1. cap. 42. de Land.+

CISTEROS Constitutio Friderici de pace tenenda: Si vero temerarius ipse absque percussione eum invadat, quod vulgo dicitur Cisteros, calida manu, ac verberibus contumeliisque male tractaverit, etc. Et Theut.+

CISURGIUM [gap: Greek word(s)] , Ferramentum chirurgi. Petrus Damian. lib. 3. Epist. 2.+

CITACUS pro Psittacus. Visitatio Thesaurariae S. Pauli Londinensis an. 1295.+



page 1106, image: s1106

CITAINATICUM Jus Civitatis. Charta an. 1307.+

CITATIM pro Cito. Utitur Alcuinus Epist. 9.#

CITATORIUM Citatoriae literae, Citationis literae, in Constituit. Siculis lib. 1. c. 95. §. 1. et 2.+

CITEBASA Fundamenta, Ugutioni.#

CITOLA Instrumenti musici species. Guillelmus Guiart. an. 1214.+

CITONELLA Charta ann. 1279. in Tabular. Eccles. Autisiod. fol. 521.+

CITOVART Vide Zedoaria.#

CITRATUS ager, qui citra est ut Vltratus, qui ultra: vox Agrimensorum. Regio citra, apud Hygenum de Limitib.#

CITRIONES Citonia mala. Matth. Silvatic.#

CITROLUS ex Italico Citrollo, nostris Citrouïlle. Occurrit in Charta an. 1178. apud Ughellum to. 7. p. 572.+

CITTADANTIA [Cittadinantia], Jus civitatis: ex Italico Cittadinanza.+

CIVATA Hordeum, vel avena, illa praesertim quae domino feudi penditur: Occitantis Cibado, sibado: Hispanis Cevada, in Foris Beneharn.+

CIVERAGIUM idem quod Civadagium, Tributi seu praestationis species apud Delphinates, quae in avenis seu civatis, unde nomen, exsolvitur: perperam cineragium appellatum, vel editum apud Guidonem Papae consil. 91. ut monet vir clarissimus Dionysius Salvagnius Boissius lib. de Usu feudor. part. 2. c. 97.+

CIVERALIS Historia Episcopor. Bremensium.+



page 1107, image: s1107

CIVETATOR Statuta Veronensia lib. 5. c. 108. Nullus venator vel aucupator intrare debet terras alienas, etc. Qui cum viverra venatur.#

CIVILISTAE qui Juri civili operam dant, Jurisconsulti apud Joan. Fortescutum de Laudibus Legum Angliae cap. 8. alibi non semel.#

CIVILITAS Jus civitatis. Glossae veteres: Civilitas [gap: Greek word(s)] .+

CIVILITER Pacifice, in pace.+

CIVITARE Civitatem colere, vel civem facere. Isid. in Gloss.#

CIVITAS Urbs Episcopalis, cum caeterae Castra vel oppida dicerentur, uti attigimus in v.+

CIVITATENSES Urbium et civitatum incolae.+

CIULA Vide Ceola.#

CIURMIA Vox Italica et nautica, Ciurma, Gallis Chiourme, propriamente gli schiavi di galea, Lat Remiges: largamente per ogni moltitudine digente vile e inutile, Lat Plebecula.+

CLABATA Gloss. Graec. Lat. [gap: Greek word(s)] , rivus, canalium, clabata. Forte Cavata. Vide Cava.#

CLABULARIS cursus, idem qui angarialis: angariae autem erant vehicula capaciora publica.+



page 1108, image: s1108

CLACK et LOK Charta an. 4. Edvv. I. apud Prynneum in Libertatib.+

CLADOLG Lex Frison. addit. tit. 3. §. 44.+

CLAMA Tributi species, cujus mentio in Statutis Delphinalibus pag. 37. §. cujus titulus, De remissione datarum vel clamarum.#

CLAMACTERIUS Anastasius in Leone IV. PP. pag. 78.+

CLAMARE Vocare, Italis Chiamare.+



page 1111, image: s1111

CLAMATOR Litigator, actor vel reus.+

CLAMEUM [Clamantia, Clamatio, Clamor], Anglis Claime Practicis nostris Clain, Calumnia, seu actio, quam quis intentat ad recuperandam proprietatem vel possessionem rei suae quam alius ei abstulit.+

CLAMASTERIUS Vide Clamacterius.#



page 1112, image: s1112

CLAMODICUS Capitula Caroli C. tit. 39. §. 3.+

CLAMOR idem quod Clameum, Practicis nostris. Clameur.+

CLAMOSUS qui clamat, vel resonat.+



page 1113, image: s1113

CLAMUCIUM Lorica, ut videtur, hamis seu maculis ferreis contexta.+

CLAN apud priscos Scotos, qui montani et silvestres dicuntur, significat tribum, seu multitudinem hominum ab uno communi parente seu stipite descendentium.+

CLANCULARE Celare, occultare. Aldhelmus Abbas Malmesburiensis: Frustra talenti fenora subterraneis clanculantur defossa sablonibus.#

CLANGORIUM Campanarium, campanile, turris Ecclesiae, ubi clangunt tubae Ecclesiasticae: sic enim campanas vocant Walafridus Strabo et Honorius Augustod.+

CLAPA Charta ann. 1258. apud Petrum Mariam Campum in Regesto part. 2. Hist. Eccles. Placent. num. 98.+

CLAPERIUS Hara cunicularia, ubi nutriuntur cuniculi et multiplicantur, Gall. Clapier.+ [Claterium]



page 1114, image: s1114

CLAPERSEDRA pro Clepsydra. Matth. Silvaticusin Pand.+

CLARA ovi, Albumen ovi, la Glaire de l'oeuf, in Miracul. B Ambrosii Senensis instr. 27.#

CLARASIUS [Clario, Claro], Lituus, a claro quem edit sono, [gap: Greek word(s)] , Graecis: Gallis, Clairon.+

CLARATUM Vide Burjuratus.#

CLAREDO Gloss. Isid. Claredines, claritudines. Papias: Claredo, est splendoris; claritudo, nobilitatis.#

CLAREFACERE Notum facere. Occurrit non semel in Chartis Italicis apud Ughellum to. 7. p. 263. 506. 540. etc. to. 8. p. 418.#

CLARENI Fratres, ex Franciscanorum Ordine, qui alias Fratres spirituales dicti, a Fratre Angelo de Cingulo Clareno eorum institutore nuncupati, qui usque ad Pii V. tempus perseverarunt.+

CLARETUM Germanis Claret, Hispanis Clarea, Vinum factitium dulce vel aromatites, quod Germanis, Gallis, etc. Hipocras.+

CLARICARE Clarere, florere. Papias:#

CLARIFLUUS Vita S. Isidori Episcopi Hispalensis in Prolog: Isidori praesentia simul et clariflua doctrina.#

CLARIGARIUS armorum, foecialis, Heraldus, Heraud d'armes, apud Henricum de Knyghton. lib. 5. an. 1355.#

CLARIO Vide Clarasius.#

CLARISSIMATUS Clarissimi dignitas, in l. 74. 180. et 183.+

CLARITAS Titulus honorarius Proconsulis in Actis Claudii, Asterii, et alior.+



page 1115, image: s1115

CLARO Vide Clarasius.#

CLASMA seu potius [Clama], Clame Gallis, Actio, vendicatio.+

CLASMATARIUS in veteri Glossario Saxonico, exponitur, Hu [gap: special sign] bu [gap: special sign] ucel, forte a Graeco [gap: Greek word(s)] , fractura, ita ut fit domus effractor.#

CLASPA Fibula, vox Anglica, a Claspe. Monasticum Anglic. tom. 3. pag. 364. Vetus Missale cum claspis d cupro. Adde pag 365.#

CLASSEDRA in veteri Gloss. Lat. Gall. MS. ex Bibl. Thuana, Broiche de tonel. Vide Clepsedra Clepsydra, et Clapersedra.#

CLASSENDIS Gloss. Sax. Aelfrici: Classendis: [gap: special sign] eo [gap: special sign] e [gap: special sign] [gap: special sign] cea [gap: special sign] . Id est, gladii vel ensis pars.#

CLASSICE Cum classe, cum navali exercitu. Chronologia Regum Gothorum ex Cod. Moissiacensi; de Wallia: Ad Africam classice transire disposuit.#

CLASSICUM Pulsatio omnium campanarum campanalis, nostris Glas: Occitanis: Classes, quia, ut ait Honorius August. in Gemma animae lib. 1. cap. 73.+



page 1116, image: s1116

CLASSIS pro navi. Sampirus Astoricensis Episcopus in Ranimiro III. Rege Hispan.+

CLASSICUS Auditor scholasticus, quod forte scholarum ordines in quos scholastici distinguebantur, ut et hodie, Classes appellarentur.+

CLASSITARIUS Joan. de Janua. Classitarius, id est, proreta, qui navi imponitur, et dicitur a classis.#

CLASSUS Vide Classicum.#

CLATERIUM Vide Claperius.#

CLAVARIUS Ital. Chiavaio et Chiaivolo, cui claves fisci communis commissae sunt: Clavaire, apud Provinciales, in aliquot Statutis Regis Caroli VII. ann. 1445. et Ludovici XII. ann. 1508. Charta ann. 1345.+

CLAVACA Gloss. MS. Regium Cod. 1013. Clavaca, Burca. Gloss. Isid. habet [Cloaca], burca.#

CLAVATURA Clavorum compages. Guillelmus Armoricus in Philippo August. an. 1202.+



page 1115, image: s1116a

CLAUDASTER [gap: Greek word(s)] , in Gloss. Graec. Lat.#

CLAUDICARIUS Qui cito claudicat, vel saepe: Ugutioni,#

CLAUDICIUM Vide Clausum.#

CLAUDIRE [Claudicare]. Infra, Claudicat, claudit, in Gloss. MS. Reg. Cod. 1013. Vide Juretum ad Symmach. lib. 1. Epist. 27.#

CLAVELLARE Clavo claudere. Gall. cloüer.+

CLAVELLUS Clavulus, ornamentum vestium.+

CLAVICA Falco Beneventanus pag. 303. Iaquintus vero ille per clavicam, quae sancti Renati vocatur, ingrediens, etc. Vide Clavaca.#

CLAVICARII In Leg. 1. Cod. de Excusat. artif. lib. 10. in Basilicis, [gap: Greek word(s)] , Clavium confectores, Serruriers. Vide Cabidarii Cabidarius.#

CLAVICULARIUS Qui claves facit vel portat, Joanni de Janua. Gloss. Lat. Gall.+

CLAVIGA [Clavica]. Charta ann. 1258. apud Petrum Mariam Campum in Regesto part. 2. Hist. Eccles. Placentinae num. 98.+

GLAVIGER S. Petrus, cui Ecclesiae claves commisit Christus. Domnizo. lib. 1. de Vita Mathildis cap. 1.+ [Claviger]



page 1116, image: s1116b

CLAVIS in Computis Ecclesiasticis, est numerus variabilis datus anno ad inveniendum principia quinque mobilium festivitatum, scilicet Septuagesimae, Quadragesimae, Paschatis, Rogationum, et Pentecostes:+



page 1117, image: s1117

[gap: text of the CLAVIS entry]

CLAUSA idem quod Clusa, et Clusura. Chon. Marcianense lib. 2. cap. 3.+

CLAUSARIA Modus agri sepibus septus, clausus, Andegavensibus Closerie. Clausaria vinearum, in Charta Philippi Aug. an. 1203.+

CLAUSARIUS vinearum Monasterii, Necrologio Victorino Paris. 5. Kal. Sept. qui Clausariis praeerat serviens.+

CLAUSTRARIUS Artifex. Lampridius in Heliogabalo: Jussit et cursorem, jussit et cocum et claustrarium artificem.#

CLAUSTRUM Breviloq. Claustrum dicitur inhabitatio Religiosorum, vel domus includens Monachos et Moniales sub certaregula viventes. Concil.+



page 1119, image: s1119

CLAUSTURA ex Gallico, Closture, septum, inclusio.+



page 1120, image: s1120

CLAUSULA Diomedi lib. 1. de Orat. et Victorino lib. de Arte Grammat.+

CLAUSUM et [Clausus], Gallis Clos, Locus aut ager sepibus vel muris septus aut clausus: seu ut loquitur lex 1.+ [Claudicium]

CLAUSURAE Claustra montium, angusti aditus, aliis Clusae, Graecis recentioribus [gap: Greek word(s)] .+



page 1121, image: s1121

CLAWA Modus agri, apud Anglos. Charta Edvvardi III. Regis Angl. in Monastico Angl. tom. 2. pag. 250. Unam clavvam terrae, cum omnibus suis pertinentiis.#

CLAVUS Vide Statua.#

CLAXENDIX Classicum. Fridegodus in Vita S. Wilfridi cap. 25.+

CLEDARE Vide Cleia.#

CLEIA [Claia, Cleta, Clitella, clida]. Haec omnia idem sonant: Crates, tabula viminibus aut virgultis contexta, Gall. Claye.+



page 1122, image: s1122

CLENODIUM [Clenodia], [gap: Greek word(s)] , resquaevis pretiosa, Gallis, Vn bijous.+

CLEOPARE Contingere, Ugutio.#

CLEOTHEDRUM Vide Cliothedrum.#

CLEP et [Call], Solennia verba usitata in actionibus civilibus apud Scotos.+

CLEPO Clericorum, id est, faldestorium. Ita Papias Edit. At MS. Collegii Navarrensis, Clepo Deorum faldestorium.#

CLEPSYDRA seu Aquatile, uti vocatur a Senatore in divinis institut.+



page 1123, image: s1123

CLEPTES [Cleptor], Fur, latro: [gap: Greek word(s)] Nonius Marcellus: Clepere est furari, tractum a [gap: Greek word(s)] , verbo Graeco, etc.+

CLERICA Corona Clericorum, Breviloq.#

CLERICI inquit Isidorus lib. 2. de Eccl. Offic. c. 1. dicuntur Omnes qui in Ecclesiastici ministerii gradibus ordinati sunt.+



page 1128, image: s1128

CLERONYMUS Haeres, ex Gr. [gap: Greek word(s)] , Charta Eadgari Regis Angliae in Monastico Anglic. to. 3. pag. 129.+

CLEROPROXIMI dici videntur S. Cypriano Ep. 24.+

CLERUS Ordo Clericorum. Anastasius in S. Hormisda PP. Hic composuit Clerum, et psalmis erudivit.+

CLESONISTA appellatus reus. Constitutiones Caroli M. in Lege Ripuaria cap. 3.+

CLETA Vide Cleia.#



page 1129, image: s1129

CLIBA [Clibola]. Papias: Clibola, inclinata. Cliba, aspera, difficilia. Legendum [Clivosa], et [cliva].#

CLIBANUS Graecis [gap: Greek word(s)] , sive [gap: Greek word(s)] , est instrumentum ex ferro aut opere figlino, aut alia materia confectum, sub quo non solum panis, sed aliud quidvis coqui potest.+

CLIBANUS vel [Clibanum], Thorax ferreus, quo pectus tegitur, Graecis recentioribus [gap: Greek word(s)] .+

CLIDA Vide Cleia.#

CLIENS Armiger, Escuier. Monachus Florentinus de Expugnat. Acconensi: Sunt triginta Milites, et horum Clientes. Willelmus Brito lib. 6. Philipp. p. 162.+

CLIENTELA Domestica familia: Multitudo servorum, Joanni de Janua.+

CLIENTIA Refugium, protectio. Gloss. Gr. Lat. Cliens, [gap: Greek word(s)] .+

CLIMA ex Gr. [gap: Greek word(s)] , inclinatio caeli, Vitruvio lib. 1.+



page 1130, image: s1130

CLIMPIA Species colorum, Papiae.#

CLINICI dicuntur, qui lecto ex aegritudine detinenturi a voce [gap: Greek word(s)] , Lectum: unde Papias Clinicum Paralyticum interpretatur.+



page 1131, image: s1131

CLINTINNA Glossae MSS. in Prudentii Apotheosin, ex Bibl. S. Germani Paris.+

CLIOTHEDRUM [Cleothedrum], Sella plicatilis, seu plectilis, uti vocatur a Gregorio M. lib. 10. Epist. 23.+

CLITONES non modo Regum primogenitos, quod vult Spelmannus, sed universim filios omnes, appellarunt Anglo-Saxones, tanquam [gap: Greek word(s)] , id est, inclytos, claros, Lexic.+



page 1132, image: s1132

CLOACA Latrina, in Chronico Montis-Sereni an. 1183. Hi duo in cloaca, quae erat in extrema parte domus (quae deciderat) mersi sunt.#

CLOBO Anniversarii Ecclesiae Alaman.+

CLOCA [Clocca], Campana: nostris Cloche.+



page 1134, image: s1134

CLOCERIUM dimidius denarius. Ugutioni:#

CLOCIRE Alexander Jatrosophista lib. 1. Passion. cap. 102.+

CLODIT Papias: Clodit, fabricat, excutit.#

CLODUS pro Claudus, in Edicto Rotharis Regis Longobardor. tit. 121. §. 19.+

CLODWITH Charta Henrici I. Regis Angl. tom. 1. Monastici p. 133.+

CLOERIA Libertates MSS. Villae S. Desiderii in Campania an. 1228.+

CLOES Pluvia, vel navigium, in Gloss. Isid. Folles, vel pluvia, apud Papiam, et Ugutionem.#

CLOPPUS [gap: Greek word(s)] in Gloss. Lat. Graec.+

CLOSTRUM Claustrum, [gap: Greek word(s)] , in Gloss. Graec. Lat. Ibidem, [gap: Greek word(s)] , [Clostrarius].#

CLOYPHA Vide Coffia Cuphia.#

CLUARIUM Locus ubi ferrantur equi, a clavis, quos Galli Clous vocant.+

CLUERE [Cluentia, Cluvior].#



page 1135, image: s1135

CLUNABULUM Papias, ex Isidoro: Clunabulum, dictum quod ligetur ad clunem, id est, pugio.+

CLUNICULUM Ensis, Spatha, splendona, quod pendeat a clune, vel quod defendat.+

CLUNIFRAGIUM Gariopontus lib. 1. cap. 12.+

CLUSA idem quod Clausura, angustus montium aditus.+



page 1136, image: s1136

CLUSELLA arx, castellulum in clusis aedificatum.+

CLUSIATICUM Tributum quod penditur a clusas transeuntibus. Charta Otton. III. Imp. ann. 998.+

CLUSOR Qui gemmas auro concludit, in Glossis Arabico-Lat.+

CLUSARES anguli, apud Hygenum de Limitibus.+

CLUSORIA Clusuria, Idem quod Clusa.+

CLUSORIUM Operculum, seu quod vas aliquid claudit, in Vita S. Lupicini Abbat. Jurensis n. 2.#

CLUSTRUM [gap: Greek word(s)] , in Gloss. Graec. Lat.#

CLUSURA idem quod Clausura, septum, in Lege Wisigoth. lib. 8. tit. 3. §. 14. tit. 4. §. 29.#

CLUNAGITARE Catholicon Armoricum: Laezaff, Gall. Clunagiter, Lat. Clunagitare.#

CLUSELLUM Parva clusa, seu angustiae quaevis.+

CLYPEATURA Vide Hereschild Heere-Schild.#

CLYPEOCENTRUS apud Anonymum de rebus bellicis, subjectum Notitiae Imperii, est Parma, seu Modicus clypeus, fixoriis minutis ad soliditatem sui diligenter munitus, qui in fronte tichodifri oppositus, vel in temone suspensus, munit inferius latitantes ab impetu cominus venientium.+

CLYPEUS [Clypeum], Armorum insigne, quod in eo depingi solebat.+



page 1138, image: s1138

CNIPULUS Vide Canipulus.#

CNODAX apud Vitruvium, fibula est ferrea, velut subcudica, in capitibus axium vel scaporum adfixa et adplumbata, per quam in armillis scapi vel axes versantur.+

COACTILIARIUS qui centones conficit.+

COACTOR Papiae, Agitator aselli. Gloss. Isidori, Coactores, argentarii. De hac voce hac notione consule Salmasium lib. de Usuris p. 497. 498.#

COADJUTOR dictus qui Episcopo etiamnum vivente, ad ejus Ecclesiam promovetur Episcopus, illius futurus successor, ut munia Episcopalia obeat, propter alterius Episcopi infirmitatem corporis, vel aegritudinem.+

COALTERARE vel Coalterari, ensemble tancer, in Gloss. Lat. Gall. id est, jurgiis invicem contendere, Alterquer.#

COANGELICUS Vide Angelus,#

COAVETUS Vide Cavanna Cauanna.#

COBEBUS Formulae Andegavenses n. 6.+



page 1139, image: s1139

COBRANCIA Acquisitio: Arvernis, Cobre. Charta Guillelmi de Castaigners Militis an. 1237.+

COCARIUS Glossar. Saxon. exaratum sub Edvv. III. post Leges Henrici I. Cocsede, Cocarius. Saxonibus Coc, idem valet ac Coquus: Cocc vero est Gallus.#

COCATRIX Catholicon Armoricum: Cocatrice, Gall. id. Basiliscus. Occurrit familia Parisiensis hoc cognomine in veteribus Tabulis:#

COCCINARE Vide Cocinare Cocina.#

COCCINUM Vita B. Mathildis Reginae n. 19.+

COCCOMELINUS Vide Melinus.#

COCCONES Vide Coggo Cogo.#

COCCULA [Cocula], Sagum Hybernicum villosum, absque sutura, et quod marginem inferiorem planam exhibet, superiorem arcuatam, cirrisque sive limbis laneis fimbriatam.+ [Coculum]

COCCUM Chronicon Fontanellense cap. 16.+

COCHA stipes, truncus arboris, nostris Choque.+

COCHETUS Vide Cogge.#

COCHLEA Vas quo bibitur, in formam Cochleae confectum.+



page 1140, image: s1140

COCHLEAR Isidoro lib. 14. cap. 25. Mensurarum pars minima, quod est dimidia pars drachmae, appendens siliquas novem.#

COCHLEARIUM ait Papias, pondus retinet 1. scrupulum et semis.+

COCHLEARIUS Jo. de Janua: Cochlearius, est lapis marinus, cochleis, et arenis, et lapillis concretus, et asperrimus.#

COCHO Vide Cogo.#

COCHONUS Contract. datior. Bergom. lib. 6. cap. 46.+

COCIA Vide Cossa.#

COCINNULA Messianus in Vita S. Caesarii Arelat. p. 252.+

COCIONES [Cocciones, Cogciones]. Monachus Sangall. lib. 2. c. 18.+



page 1141, image: s1141

COCINA Culina. Gloss. Gr. Lat. MS.+



page 1142, image: s1142

COCKA Petrus de Dusburg in Chron.+

COCLERIUM Campanile, Clocher. Falco Beneventanus in Chr.+

COCODONES Monetae Gallicae species. Thomas Walsinghamus in Edvvardo I. sub an. 1 300.+

COCSETI Leges Henricici I. Regis Angl. cap. 29. Villani vero vel Cocseti, vel Perdingi, vel qui sunt viles, vel inopes personae, non sunt inter legum judices numerandi.#

COCTa Vide Cota.#

COCTANUM Mensurae annonariae species.+

COCTARIUS [Coctuarius]. Gloss. Gr. Lat. [gap: Greek word(s)] , Assator, Coctarius. Gloss. Gr. Lat. [gap: Greek word(s)] , Coctuarius.#

COCTERIA Guill. Brito in Vocab. MS.+

COCTIA Vide Torra.#

COCTILE quod Graecis [gap: Greek word(s)] , Carbo, seu lignum coctum. Vide Casaubonum ad Capitolinum et Pollionem.#

COCTUM Caro decocta, vel etiam legumen.+

COCTUS [Coctio, Coctura]. Udalricus lib. 2. Consuet. Cluniac. cap. 14.+



page 1143, image: s1143

COCTUS Exustus, vel potius lento igni admotus, seu, ut Galli dicimus, brusle a demi feu.+

COCUELUS Observantiae Regni Aragon. lib. 7.+

COCULA Vide Coccula.#

COCULAE Italis Grana, baccae; sed et variolae. Matth. Silvaticus in Pandect. Medic. Aluhumeta, id est, variolae, quae nostro idiomate vocantur Coculae.#

COCULLA Vide Cuculla Culla.#

COCUS Formula barbare scripta 14. ex Baluzianis: Non vales uno Coco, non simulas tuo patre, non gaudeas de dentes, deformas tuos parentes.#

COCZUMBER [Cozimber, Cotzumber], pretiosum suffimenti genus. Epist. 148.+

CODA Modus agri apud Anglos.+

CODDUS Mensura annonaria, Anglis. Vetus Charta tom. 1. Monast. Anglic. p. 175. De Ecclesia de Hvmptoma 11. denarios, et 2. Coddos bladi.#

CODEX Charta Amati Archiepiscopi Salernitani an. 990.+

CODICIUM Codiculus, parvus codex.+

CODICELLA pro Codicellus. Willelmus Thorn in Chron. an. 1168.+

CODRA [Quadra]. Gloss. Graec. Lat. [gap: Greek word(s)] , Codra, Quadra. Vide Meursium in [gap: Greek word(s)] .#

CAELICOLA Gloss. Graec. Lat.+



page 1144, image: s1144

CAELILOQUUS Propheta. Commodianus Instr. 60. Caeliloquus autem Esaias doctor et auctor.#

CAELUM Concameratio, ex Anglico Seeling, quod idem sonat.+

COEMETERIUM locus in quo humantur fidelium corpora.+ [Coemeteria]

COENA Auctor Graecismi:#



page 1146, image: s1146

COENACLARIUS Caupo. Gloss. Graec.+

COENAGIUM Vide Coenaticum.#

COENALE Taberna, coenaculum, Coenatio, Sidonio.+

COENATICUM idem quod Coena, pastus, vel refectio: sed ea praesertim, quam milites exigebant ab hospitibus


page 1147, image: s1147

suis, dum in stationes suas se se conferebant.+

COENATIO Coenaculum, vel pars domus in qua coenabant, apud Sidonium lib. 2.+

COENATOR [Coenarius], officium Monasticum, penes quem erat cura reficiendorum Fratrum aestivis diebus vespere.+

COENENTARIUS Qui victum manibus quaeritat. Ugutio.#

COENOBIUM [gap: Greek word(s)] . Vim vocis explicat Cassianus Collat. 18. cap. 18.+

COENOBITA Isidorus lib. 2. de Eccles. Offic. cap. 15.+



page 1148, image: s1148

COENOBOLIUM Concilium, Conventio, in Glossis MSS. Reg. Cod. 1013. Alibi: Concilium, Coenobolium, coetum, ex Graeco [gap: Greek word(s)] .#

COENODOQUIUM pro Xenodochium, quasi [gap: Greek word(s)] Commune receptaculum.+

COENOPOLIUM Locus ubi poliuntur et ornantur cibi, Ugutioni. Ex Graec. [gap: Greek word(s)] , forum rerum venalium.#

COENOCOPERIUM pro sepulcro, vel feretro. Epitaphium Bartholomaei Episcopi Isclani, apud Ughellum tom. 6. p. 275.+

COENOVEHUM Will. Brito in Vocab. Coenum, lutum.+

COEPISCOPUS Gloss. Lat. Gall.+

COESSE Simul esse, apud S. Bernardum Epist. 118. et Petrum Blesens. Epist. 134. et serm. 47. Occurrit praeterea in Miracul. S. Marculsin. 16.#

COETUS pro quietus, [gap: Greek word(s)] , in Gloss. S. Benedicti, quomodo nos vulgo dicimus, Se tenir coïs, id est, quietus.#

COFANUS Avis Apuleio, quae aliis Pelicanus sed onocrotalus. Vide Frideric. lib. 2. de Venatione c. 2. 4. 34.#

COFFERUM [Coffrum], Gall. Coffre, Cista, arca, ex Cambro Britannico Coffr. quod idem sonat. Statuta Willelmi Scotiae Regis: De scrinio seu coffero suo.#



page 1149, image: s1149

COFIA Vide Cupha.#

COFINUS Cophinus, fiscina. Capitulare de Villis c. 62. Quid de buticis et cofinis, id est, scriniis, etc.#

COFRA Observantiae Regni Aragon. lib. 9. tit. de Salva Infantion. §. 9.+

COGBELLINUS Charta an. 1197. apud Ughellum tom. 7. pag. 1274. Extra parietem, juxta Cogbellinos ejusdem Petri.#

DOGCIO Vide Coccio.#

COGEEHULST Cogschult, Navium debitum, navaticum, tributum quod ex Coggis penditur: Germanis enim Schuld, est debitum.+

COGINA inter vasa et ministeria sacra recensetur in Charta Ferdinandi Imperatoris Hispaniae aerae 1191.+

COGITARE Existimare, putare. Gesta Regum Francor. cap. 35. Atilla cogitans, quod Landricus esset, etc. Id est, putans.#

COGITAMEN Cogitatio, apud S. Eulogium lib. 3. Memor. SS. cap. 5. et 7. Gloss. Lat. Graec. Cogitamentum, [gap: Greek word(s)] .#

COGNABO Igniarium unde ignis excutitur. Papias.#

COGNATI germani. Patruoles, vel sobrini, Cousins Germains.+

COGNATIO Spiritualis. Vide Generatio.#

COGNIDIUM Potionis species apud Aegyptios, vel saltem Alexandrinos.+

COGNITAMENTUM idem quod Adcognitatio, Promulgatio.+

COGNITIO Homagium, nostris Reconnoissance.+

COGNITIONES Insignia, arma, seu potius saga


page 1150, image: s1150

militaria armis et insignibus depicta, quibus Nobiles a se invicem discernuntur, et innotescunt: Anglis, Cognizance. Ordericus Vitalis lib. 13. pag. 855.+

COGNITIO placiti, Anglis Jurisconsult.+

COGNITOR Judex, in Codice non semel.#

COGNOSCERE Coire, misceri. Stupro cognita, apud Lampridium in Heliogabalo.+



page 1151, image: s1151

COGO [Coggo, Cogge, Cocco], Navigii genus, quod Cogs, Angli dicunt, Galli Coquets.#



page 1152, image: s1152

COHIBERE Cohibentia. Vide Conhibere.#

COHORTALES [Cohortalini, Curtalini], dicti primum Officiales Praefecti praetorio, ut docet lex 1. Cod. Th. de Cohortal. et lex 4.+

COHUAE vulgo Halles, Porticus nundinariae, interdum ipsa placitorum fora. Charta Aymerici Vicecomitis Thoarcensis an. 1250.+ [Cohuagium]

COHUM Corrigia, qua jugum ad temonem religatur. Joan. de Janua.#



page 1153, image: s1153

COINQUINARE per [gap: Greek word(s)] pollui apud Columbanum de Poenitent. mensura.#

COIPHA Vido Cuphia.#

COINTISES Matthaeus Paris an. 1252.+



page 1154, image: s1154

COITANUM Vide Coctanum.#

COITINERARIUS Socius itineris, in Actis XXXVII. Martyrum Aegypt. n. 4. apud Boland. 18. Jan.#

COKET [Coketa], mensurae species, forte ex latino Concha: nam Concha monsura aridorum fuit, uti in hac voce docemus, apud Anglos.+

COLA [Colatorium]. Vide Golum.#

COLACIUM [Collocium, Collatium]. Charta Adelfonsi Imp. Hispaniae aerae 1184.+

COLACUS [Colagus], Piscis species. Charta Sanctii Regis Navarrae aerae 1125.+

COLAEPIUS Fragm. Petronii: De bulla faciet piscem, de lardo palumbum, de perna turturem, de colaepio gallinam.#

COLAERIGERATUS Visitatio Thesaurariae S. Pauli Londinensis an. 1295.+

COLAPHISTA Moneta. Ita Ugutio. Forte pro Collybista, Monetarius.#

COLAPHUS Colli percussio, Joanni de Janua, unde Colaphizare, collum caedere, eidem. Vide Alapa.#



page 1155, image: s1155

COLARE Colum. Apitius lib. 7. c. 5. Assatura in colari elixatur, et infunditur in fretali piper.#

COLARE Fluere, Couler. Fori Oscenses an. 1247. fol. 31. De molendino, quod colat de nocte et de die, molendinarius tenetur, quod amittitur, emendare.#

COLARIUM idem quod Collare, ornamentum Ecclesia sticum, quod Sacerdotis aut Diaconi collo aptatur.+

COLATORIUM Vide Colum.#

COLAX Acropolis, Arx, Castellum.+

COLDA Testamentum Andreae Episcopi Dertonensis exaratum Hugone et Lothario in Italia regnantibus, apud Ughell.+

COLERES Humores. Ita Glossae MSS. ad Alexandrum Jatrosoph. Humores biliosi, forte ex Gr. [gap: Greek word(s)] . Passionarius sub nomine Galeni editus lib. 1. cap. 4.+



page 1156, image: s1156

COLERIUS idem qui Colladerius, de qua voce infra. Libertates MSS. Salvaeterrae in Ruthenis an. 1284.+

COLETTUM Anglis, ut auctor est Spelmannus, est Sigillum Regio telonio constitutum, ipsumque breve eodem sigillatum.#

COLDEUS Vide Colideus Colidei.#

COLICA vestis species. Lambertus Ardensis: Arnoldus eidem scurrae, qui nullo nomine dignus habetur, duas colicas denegavit scarlatinas.#

COLHARES de prata, cochlear argenteum in chartha Lusitan. to. 4. Monarchiae Lusitan. pag. 304. Galli cuilier dicunt.#

COLIBERTUS Vide Collibertus Collibertus.#

COLIDARIA Panis, qui vulgo dicitur Ficta collida. Ugutio.#

COLIDEI [Culdei, Keldei, Keledei], dicti apud veteres Scotos Monachi, qui, quod sedulo praedicationi vacarent, essentque frequentes in oratione, ab iis ita appellati sunt, quasi Cultores Dei, ut auctor est Hector Boëthius lib. 6.+



page 1157, image: s1157

COLIFARIUS Isidoro in Glossis, et in Excerptis Pith. Bos operarius.#

COLIMPHA quasi Colymba, [gap: Greek word(s)] natare, navicula urinatoria, in qua qui foret, etiam ea aquis obruta, non indigeret lumine, quia speculi electrini, vel vitrei beneficio pelluceret.+

COLINELLATUS Historia Episcopor. Autisiod. cap. 20. Gabatam anacteam collinellatam pensant. lib. 3. Leg. columellatam, ut ibi non semel.#

COLISEUM seu [Colosseum]: sic Amphitheatrum Titi Romae vocant, de quo id Bedae Vaticinium extat in Excerptis seu collectaneis ejusdem Bedae: Quandiu stabit Colyseus, stabit et Roma: quando cadet Colyseus, cadet et Roma: quando cadet Roma, cadet et mundus.+

COLITOR Dominus fundi, Isidoro in Glossis et in Excerptis Pithoeanis.#

COLLABORATUM Vide Conlaboratio.#

COLLACTEUS pro Collactaneus, coaevus, [gap: Greek word(s)] . Saxo Grammaticus lib. 3. Inter quos forte quidam Amlethi collacteus erat.#

COLLADERIUS Vide Collaterius Collaterii.#

COLLANA Torques, ex Ital: in Statut. Mediolanensibus 2. part. cap. 450.#

COLLARE [Collarium], Armaturae species, quâscilicet collum militantis tegitur: Gloss. Lat. Gr. Collarium, [gap: Greek word(s)] .+



page 1158, image: s1158

COLLATA Vectigal, tributum quod ab universis subditis Domino confertur.+

COLLATERALIS Socius, amicus, qui alterius latus claudit: qua notione vocem hanc usurpant Constitutiones Siculae lib. 2. tit. 10.+

COLLATERANITAS Vide Lateraneus.#

COLLATERARE Tabularium Vindocinenso ch. 20. Masuram de Valle-Manfredi, quae collaterata est rivo cujusdam aquae, etc.#

COLLATERII qui nostris et Anglis Cotarii, Cotiers, Gens de Cote: sic forte dicti, quod collatis, seu tributis obnoxii essent.+ [Colladerii]

COLLATIO idem quod Collata. Edictum Theoderici Regis c. 69.#



page 1159, image: s1159

COLLATIVUM Collatio, in l. 3. Cod. Th. de Proxim. Comitib. etc.#

COLLATORES Qui conferunt tributa, tributarii, in l. 5. Cod. Th. de Milit. veste, apud Julian. Antecess. c. 532. 534. 553. 555.+



page 1160, image: s1160

COLLATUM Genus potionis. Gregorius M. lib. 6. Epist. 36.+

COLLATUM [Collum], jugum montis, vox etiamnum nota in Alpibus et Pyrenaeis.+

COLLAUDARIUS Vide Collaterius.#

COLLECTA idem quod Collata Collatio.+



page 1162, image: s1162

COLLECTACULUM Anonymus Gromaticus: Collectaculum de carbonibus in calce miscitato.+

COLLECTANEUM Liber Ecclesiasticus, in quo Collectae ad quaevis officia dicendae continentur.+



page 1163, image: s1163

COLLECTARIUM idem quod Collectaneum, liber Collectas continens.+

COLLECTARII iidem qui Coactores, qui scilicet mercede conducti ab Argentariis sive mensariis rerum quae in auctionibus publicis sub hasta vendebantur, praefecti, pecunias ab his quibus quod addictum fuerat, cogebant et colligebant.+

COLLECTARIOLUM Cribrum, in Glossis MSS.#

COLLECTIO Gallis Assemblee, in Lege 36.+

COLLECTORES Exactores, qui a summo Pontifice ad vendicandas ex bonis Ecclesiae partes ac male congestas opes per provincias mittebantur.+

COLLECTUS Collectio. Colligi dicuntur infantes expositi, cum ab aliquo nutriendi suscipiuntur: tum enim illius sunt qui eos collegit, nisi intra 10. dies quaesiti, agnitique fuerint, ut est in Synodo Arelatenl. Il. can. 22.+



page 1164, image: s1164

COLLECTRA Suppellectilis vestiariae species. Vide in Acitara.#

COLLEGANTIA Confoederatio, societas, ex Italico Colleganza, in Statutis Venetor. an. 1242. lib. 1. cap. 36. lib. 3. cap. 2. 3.#

COLLEGARIUS Papias: Collega, a colligatione societatis dicitur. Collegarius, unus ex ipsis sociis.#

COLLEGIATI Isidoro lib. 9. Orig. cap. 4.+

COLLEGIUM Papiae, idem est quod Societas collegarum in uno honore positorum.+

COLLERIDA Vide Collyrida.#

COLLERIUS Regestum castri Lidi in Andibus fol. 39. Pedagium porcorum quisque porcus ob collerius conductus, ob collerius sine pretio, nihil, etc. Ita fol. 45. v.#

COLLESTRUM Collare, Italis Colletro.+

COLLIBERTI [Coliberti], dicuntur in jure Civili qui ab eodem domino seu patrono cujus servi fuerant, libertate donati sunt.+



page 1170, image: s1168

COLLIBIUM dicitur a Collibeo, es, et dicitur Collibium, parvum munusculum, vel fructus, ut pomum, nuces, cicer, frixum, uva passa, quod et Bellarium dicitur et Antepomentum: et dicitur a Collibet, quia simul placet: post enim carnium fercula fructus solent diligi per se non tantum.+

COLLIBRUM Genus certae pecuniae, Ugutioni Joan. de Janua: Collibrum genus pecuniae, vel tota pecunia simul collibrata.#

COLLIFICIUM Leges Aluredi Regis Westsax.+

COLLIFURIA Papiae, Boves opus facientes.#

COLLIGATIO Confoederatio, Gallis, Ligue.+

COLLIGERE absolute, Coïre, coetus celebrare, [gap: Greek word(s)] , Collectas facere, in l. 4.+



page 1169, image: s1169

COLLINA Colliculus, Gallis Colline.+ [Collinum]

COLLISA porta, Cataracta, Gallis, Porte coulice, Chronicon Senoniense c. 13.+

COLLISTRIGIUM idem quod Pilorium Gallis le Carcan, et le Pilori: Palus scilicet, cui affixus est circulus ferreus, quo damnatorum colla constringuntur.+



page 1170, image: s1170

COLLISUM argentum. Gloss. Gr. Lat. MS.+

COLLOCARE [Culcare], Cubare. Julius Africanus l. 9.+



page 1171, image: s1171

COLLOMELLINUS Charta Donationis Ecclesiae Cornutianae edita a Suaresio: Vela linea paragaudata, Persica clavatura collomellina prasina 2.#

COLLUCIANISTAE Ariani dicti: quippe Arius S.+



page 1172, image: s1172

COLLUM Collo suo usque admercatum malefactorem, quem quis occuluerit, deportare, in Capitulari de Ministerialibus Palatinis edit. Baluzianae c. 3.#

COLLUS Vrceus bibendi, vel napus. Matth. Silvatic.+

COLLYRIDA Jo. de Janua.+

COLMENA apum, in Charta an. 1271. tom. 5. Monarchae Lusitan. p. 306. Vas apum ex Hisp. Colmena.#

COLNA Charta Stephani Regis Angl. ann. 1038. in Monast.+

COLOBIUM Tunica absque manicis, vel certe cum manicis, sed brevioribus, et quae ad cubitum vix pertinerent: ex Gt.+



page 1173, image: s1173

COLOMA Calamus cum spica sua, et dicitur a culmus Joan. de Janua. Nostris Chaume.#

COLONUS [Colonia, Colonaticum], etc.+



page 1177, image: s1177

COLORES pro ipsis Factionibus Circensibus, quae suis Coloribus distinguebantur, Veneta, Prasina, Russea, et Alba, apud Senatorem, lib. 1.+ [Color, Colorarius]



page 1178, image: s1178

COLOREUS Coloreae vestes, vario colore tinctae, modo hoc, modo illo, apud Vopiscum.+ [Colorus]

COLPINDACH vox Hybernica, priscis Scotis usitata, hodie corrupte Quyach, significat juvencam quae vitula esse desiit, et nondum apta tauro, injustam magnitudinem non excrevit: in Legibus Malcolmi Regis Scotiae cap. 7. §. 3. cap. 8. §. 1. et 2.+

COLPO onis, Frustum, nostris Copon, quasi particula abscissione avulsa: nam nostri Couper et Coper abscindere dicunt.+

COLPUS Ictus, Gallis, Coup, Italis, Colpo, diminutivum ex Colaphus, ut recte censet Wendelinus.+

COLTA idem quod Collecta, tributum, vox ea notione usurpata in Tabulis Dalmaticis apud Joan. Lucium de Regno Dalmat. pag. 275. 277.#

COLVEKERLIA [Colvekerli] Chronicon Abbatiae S.+

COLUM Fastigium templi, Papiae: pro Tholus, ni fallor.#

COLUM [Cola, Colatorium].+



page 1179, image: s1179

COLUM Clava, ex Flandrico Kolve.+

COLUMBA Vas in Columbae speciem effictum, supra altare appensum, in quo pyxis ubi Dominicum corpus ad infirmorum viaticum asservari solet, includitur.+

COLUMBAR Genus vinculi, proprieque ipsum vinculi foramen.+



page 1180, image: s1180

COLUMBARIUM pars navis, Italis Columba, lignum supra carenam extensum â prora usque ad puppim.+

COLUMBRUS Charta an. 1281. apud Ughellum tom. 7. Ital. sacr. pag. 301.+

COLUMELLI Ugutio, ubi de dentibus: Horum primi Praecisores dicuntur, quia omne quod accipitur ipsi prius incidunt: Canini dicuntur, quorum duo in dextra maxilla, et duo in sinistra sunt; dicuntur quod ad similitudinem caninorum dentium existunt, -- hos vulgus pro longitudine et rotunditate Columellos vocant.+

COLUMGERIUS Charta Gerardi Comitis Matiscon. an. 1180.+

COLUMNAE altaris, quibus altare sustentatur, et quas prebensare solebant qui confugiebant ad Ecclesiam.+

COLUMNATIO [gap: Greek word(s)] . Gloss. Graec. Lat. Ordo Columnarum, locus columnis exornatus.#

COLUMNELLI seu ut habet Papias, [Colomelli], dentes qui Canini dicuntur, quia sunt longi et rotundi ad modum columnae. Ugutio, Joan. de Janua. Vide supta.#

COLURNUS ex Corylo arbore. Glossae Graeco-Lat. [gap: Greek word(s)] , Colurnum, Cornus.+

COLYMBUS ex Graec. [gap: Greek word(s)] , Natatio. Glossae Isid. Colymbus, locus ubi vestes mundantur.+



page 1181, image: s1181

COMA Comam deponere. Vide Capilli.#

COMACINUS et Magister Comacinus, in Lege Longobard. lib. 1. tit. 9. §. 9. et 10.+

COMARCHUS Vide Commarchia.#

COMATI Vide Comes, seu Comitus.#

COMATIO Leges Henrici I. Regis Angliae.+

COMATORES dicuntur argenti tonsores, qui de sordida massa lucidum comant argentum. Ugutio.#

COMBA Vide Cumba.#

COMBARO Dominatus particeps, Par, Compar, vel Baro, aeque ac alii, Gallis Conseigneur.+

COMBIBIOSUS Qui frequenter bibit, Ugutioni.#

COMBINAE [gap: Greek word(s)] , Duplomata, Tractoriae quae dantur cursu publico utentibus.+

COMBINALE Habetur liber olim editus hoc titulo: Incipit partionale Grammaticae juvenum, virtutes Donati junioris sunul et regularum breviter complectens.+

COMBINARE Conjungere, innectere, copulare, [gap: Greek word(s)] . Gloss. Lat. Graec. Combinat, [gap: Greek word(s)] . Gloss. Graec. Lat. [gap: Greek word(s)] , Combino. [gap: Greek word(s)] , Combinatio. S. Eulogius lib. 1.+

COMBONA Terminus, limes. Charta Ordonii Regis Navatrae aerae 950.+

COMBRI [Cumbri]. Gesta Regum Francot. cap. 25.+



page 1182, image: s1182

COMBUSTIO Stigma, cum rei facies ferro calido notatur.+

COMBUSTURA Ustura, Gallis Bruslure. Apitius lib. 5. de Re culin. cap. 5. In alterum cacabum transferes ne fundum contingat, ad evitandam combusturam.#

COMDATUM Itinerar. Willebrandi ab Oldenborg.+



page 1183, image: s1183

COMES Liber Comitis. Papias: Comes vocatur ab Ecclesiasticis congregatio caelestium lectionum.+

COMITES a comitando primum dicti aulae Romanae ac Imperatorii Palatii Proceres, quod ii Principem sectarentur, ejusque lateri adhaererent, seu domi maneret, seu in expeditionem profisceretur.+ [Comes]



page 1206, image: s1206

COMESSALITER Sidonius l. 1. Ep. 5.+

COMESTES Chronicon S. Bartholomaei de Carpineto l. 4. p. 1273. apud Ughellum to. 6.+

COMESTIONES quae alias dicuntur Pastus, gistum, prandium, convivium, etc. vulgo Mangeries.+



page 1207, image: s1207

COMESTORES Isidor. lib. 10.+



page 1208, image: s1208

COMETANEI vel [Commetanei], in Jure Hungarico, Contermini, quorum territoria et agri eadem meta iisdemque terminis distinguuntur.#

COMETIA Vide Comitia.#

COMIATUS Ital. Comiato, Licentia, venia, ex Latino Commeatus, quod verbum usurpatur non semel pro abeundi licentia: unde Graeci recentiores [gap: Greek word(s)] et [gap: Greek word(s)] eadem notione induxerunt, apud Hesychium et Leon. in Tact. cap. 7. §. 4.+

COMICILIUM Descripsit Henricus Meibomius in Andronici Imp. CP. Aurea bulla.+

COMICTIA aut [Comictium]. Capitulare 5.+

COMICUS pro libro Ecclesiastico sic appellato, Vide Comes.#

COMINUS Prope, juxta. Tabularium Conchensis Abbat. in Ruthenis ch. 73.+

COMISTAE Valdensium sectarii, in Constitut, Friderici Imp.+

COMITALADUS Charta Raimundi Berengarii Marchionis Provinciae ann. 1229. apud Jo. Columbum in Episcopis Sistaricensibus lib. 3. n. 10.+

COMITANTIA Comitatus, comitiva, apud Ericum Upsaliensem lib. 1. Hist. Suecorum. p. 17. Quanta sit virorum pugnatorum in nostrâ Comitantia multitudo.#

COMITARE Vide Comitiari.#

COMITATENSIS Qui in sacro Principis Comitatu militat, vel qui ad sacrum Comitatum spector, ut


page 1209, image: s1209

Comitatensis fabrica, apud Ammianum lib. 18.+

COMITATURA idem quod Comitatus, dominium, Seigneurie, in Tabulario S. Bettini. Vide infra Comitatus.#

COMITATUS Palatium, aula regia, locus ubi Rex aut Imperator moratur, seu, ut definit Anianus ad l. 20.+



page 1211, image: s1211

COMITES Modioli, vel humeruli. Glossae MSS.#

COMITIA [Cometia], Comitatus, seu Comitatus districtus, vel etiam Dominium, uti vox Comitatus samitur.+



page 1212, image: s1212

COMITIACUS Dignitas, cujus formulam exhibet Senator lib. 6. Ep. 13. lib. 7. Ep. 31.+

COMITIANA [gap: Greek word(s)] in Novella 8. Justin. c. 2. pro Comitiva, vel Comitatu.#

COMITIANI Officiales Comitis Orientis, in l. 18.+

COMITIARI Colloqui, conversari cum aliquo. Isidor. in Gloss. Comitare, loqui in Conventu, eundo, redeundo, ambulando; forte Comitiare.+

COMITIVA Comitis dignitas. Sacri Patrimonit Comitiva, in vet.+



page 1213, image: s1213

COMITIUM Placitum. Charta an. 1123.+

COMITORES apud Catalanos dicuntur, qui in ordine Militiae, seu Vassallatûs post Vicecomites, et ante Vavassores, recensentur in Actis antiquis.+ [Comptores]

COMITULUS [Comitellus], parvus comes, Joanni de Janua.#

COMITUS Vide Comes.#

COMMALLIOLARE Malleo in aere incidere. Hygenus: Quicumque modus limitem excedit, commalliolari debet.#

COMMANDA Vide Commenda.#

COMMANENTES Manentes, incolae. Donationes factae Eccl. Salisburg. c. 8.+

COMMANENTIA Mansio, demeure. Philippus Eystetensis in Vita S. Willibaldi cap. 20.+

COMMANIPULARIS Simul cum alio manipularis, Joanni de Janua.+



page 1214, image: s1214

COMMA Commaticus. Gloss. Isid. Commatibus, disciplinis. Commaticus, versisicator. V. infra Commaticus.#

COMMARCHIA Confine, limes, Gallis. frontiere. Comarque in Consuet. Solensi tit. 14. art. 27.+

COMMATER Mulier dicitur esse ei, cujus filium vel filiam de fonte baptismatis suscepit: vel e contra, mulier Commater est illius qui filium suum aut filiam suam de fonte baptismatis suscepit. Lex Longob. lib. 2. tit 8. §. 5.+

COMMATICUS Incisus, brevis, ex Gr. [gap: Greek word(s)] . Gregorius III. PP. in Poenitent. Hanc Epistolam Commatico sermone perstrinximus.+

COMMEARE Iter facere, non semel in Cod. Theod. leg. 16. 23. 27.+

COMMEATUS idem quod Comiatus, de qua voce supra: Licentia, facultas rei alicujus peragendae.+



page 1215, image: s1215

COMMEMORARE pro Commonefacere, admonere, ad memoriam revocare, crebro utitur S. Augustinus, l. de Unitate Eccles. c. 11. l. post Collat. cap. 20. l. 1. Contra Crescent, c. 38. etc.+

COMMEMORATIO Hanc vocem usurpant Latini Patres pro ea recitatione nominum eorum quos Fideles vocant, quae fiebat in sacris Mislae Liturgiis.+

COMMEMORATORIUM Optato Milevitano l. 1. idem est quod brevis, syngrapha, libellus, Hadrianus PP. Epist. 71.+

COMMENDA [Commendatio, Commendare], etc. Commenda, Depositum.+



page 1221, image: s1221

COMMENDATIO Tutela, protectio. In Commendationem aut potentiorum, se et res suas ponebant inferioris conditionis homines, ut essent qui se et sua tuerentur et protegerent contra inimicos aut bonorum invasores, iisque in tuition is mercedem alicujus censûs pensitationi se se adstringebant.+ [Commenda]



page 1223, image: s1223

COMMENDATIONES Officium vel Orationes pro defunctis.+

COMMENDATITIAE Literae, Epistolae, quae ab Episcopis dabantur ad alios Episcopos, quibuscumque, sive Clericis, sive Laïcis suae dioeceseos peregrinaturis, ut ab iis ut fideles in sacris synaxibus admitterentur, vel ut Clerici ad ordines promoverentur, vel ut in peregrinatione eorum solatiis foverentur, vel propter alias causas: has [gap: Greek word(s)] vocant Graeci Gloss.+

COMMENDATITIUS indiculus, Epistola Commendatitia ab Episcopis pro Clericis suis ad Principes et illustres vitos scripta, ut euntibus et redeuntibus res necessarias et solatia iis im pendant.+



page 1224, image: s1224

COMMENDATOR Officium seu dignitas in Ordinibus Militaribus Religiosis, verbi gratiâ S. Joannis Hierosol.+

COMMENDIRE pro Commendare, licentia Poëtica.+ [Commenditi]

COMMENSALIS [gap: Greek word(s)] , Conviva, convictor, qui ex Principis aut alterius familia et mensa est.+

COMMENSALIA Symbola, quae ad communem mensam conferuntur.+

COMMENTARIENSIS Custos carceris, sic dictus, quod Commentarios, id est, rationes custodiarum et reorum conficeret, et inscriptiones criminum (nostris Escrouës) reciperet.+

COMMERCIUM Permutatio. commutatio. Gloss.+



page 1225, image: s1225

COMMESSALIA Vide Commensalia.#

COMMINARE idem quod Minare, ducere, Gallis mener.+

COMMINELLI [Communelli], Haeretici Valdensium sectarii, sic forte dicti quod omnia sibi invicem communia essent: nam Communalis, idem valet ac Communis.+

COMMINISCENTIA Compensatio, merces, reconnoissance.+

COMMISCULARE Vide Misculare.#

COMMISSARII apud Italos dicuntur Executores testamentorum.+



page 1226, image: s1226

COMMISSIONATUS Delegatus, qui mandatum seu Commissum alterius defert.+

COMMISSI qui aliis et nostris Commendati, de quibus supra.+

COMMISSORIUM donatio testamentum, seu diploma. Vide Anton. Brandaonum lib. 8. Monaich. Lusitan. cap. 15.#

COMMITTERE Confiscare, quando nempe Cliens patronum agnoscere non vult, et temere Clientelam inficiatur.+

COMMODATIONES Carrucarum. Vide Carruca.#

COMMODOLARE pro Commodare, in Formulis Andegavensibus n. 58.#

COMMODUM Stipendium, salarium, Gloss. Lat. Gr. Commoda, [gap: Greek word(s)] . Suidas: [gap: Greek word(s)] .+



page 1227, image: s1227

COMMODUM [Comodium], Cubiculum, hospitium.+

COMMONITORIUM Epistola quâ aliquid praecipitur, quâ quis commonetur ut rem mandatam exequatur.+

COMMORSUM Lex Bajvvar. tit. 36. §. 11.+



page 1228, image: s1228

COMMOTUM Comotum, apud Cambrobritannos, quarta pars Cantredi.+

COMMUNALIS Communis, Communale Boccacio.+ [Communale]

COMMUNE Pensitationis species, tam a Clericis quam Laicis pro sustentatione et defensione securitatis et pacis publicae, quam Treugam Dei vocabant, in Comitatu Ruthenensi, fieri solita: in Bulla Alexandri III.+ Communia, Communio, Communitas, Communa,Communantia

COMMUNE Communia, Communis, Communitas, Incolarum urbis aut oppidi universitas, domino, vel rege concedente, sacramento invicem, certisque legibus astricta.+



page 1234, image: s1234

COMMUNIA Bona quae in commune possidentur a Canonicis Ecclesiae alicujus Cathedralis; vel quidquid ex iisdem bonis ac proventibus in commune iisdem distribuitur.+ [Communuarius, Communarius]

COMMUNICALES Vasa argentea vel aurea, quorum inter communicandum usus fuit, quae in stationibus praeferebantur: haec Bulengerus.+

COMMUNICARIUM Papiae, Participarium, communicatio. In Glossis Isid. Partiarium.#

COMMUNICATORIAE Literae, [gap: Greek word(s)] , Palladio in Vita Chrysostomi pag. 24.+



page 1235, image: s1235

COMMUNICATURA Synodus Herbipolensis an. 1287. c. 10.+

COMMUNIO [Communicare]. Hae voces varie sumuntur apud Patres et in Conciliis: nam communicare dicuntur, qui cum aliquo communionem invicem habent, ut Christiani ac fideles.+



page 1239, image: s1239

COMMUNIS Accessu et affatu facilis, qui cum omnibus communiter versatur.+

COMONIA Tabularium Ecclesiae Uticensis ann. 1208.+

COMODIUM Vide Commodum.#

COMORBANUS Vide Corba.#

COMORTHA Collecta, Contributio, a voce Saxon.+

COMOTUM Vide Commotum.#

COMPACTARE Compingere, formare, fabrefacere. S. Eulogius lib. 2. Memorial. cap. 10.+

COMPACTUM Gloss. Lat. Graec. Conclusio et compactum, [gap: Greek word(s)] . Compactum facit, [gap: Greek word(s)] . Concilium Copriacense can. 37.+

COMPADIATIM Paulus Diaconus Emerit. de Rebus gestis Episcoporum Emeritensium in S. Paulo c. 1. apud Bivarium ad S. Maxim. pag. 516.+

COMPAGINA Vide Pagina.#

COMPAGNIA ex Ital. Compagnia, Militum centuria. [gap: Greek word(s)] , apud Nicetam in Alexio lib. 1. num. 1.+



page 1240, image: s1240

COMPAGO Gariopontus lib. 3. Passion. cap. 26.+

COMPAGUM Leges Henrici I. Regis Angl. cap. 93. Si quis in humero plagietur, ut glutinum compagum effluat, 30. solid. emendetur.#

COMPAGUS Ejusd. pagi. Ethelwerdus lib. 4. c. 3.+



page 1241, image: s1241

COMPANAGIUM [Companaticus], Quidquid cibi praeter panem et potum sumitur, id est, cibus qui cum pane in escam datur.+

COMPANIUM Contubernium, societas, Compagnie. Pactus Legis Salicae tit. 66. §. 2.+

COMPAR Conjux. Gloss. Lat. Gr. Compar, [gap: Greek word(s)] , Vetus Inscriptio: Manilia Paulla de patrimonio suo sibi et Aurelio Paullino compari suo domum aeternam.+ [Comparitas]

COMPARAGIUM Charta an. 1230. in Tabular. Abbatiae Frigidimontis fol. 92.+



page 1242, image: s1242

COMPARARE [Comparatum]. Papias: Comparare, emere, cum alio aequare. Gloss. Graec. Lat. Comparare, [gap: Greek word(s)] .+ [Comparatio]

COMPARATORES apud Julianum Antecess. nov. 49. §. 2.+

COMPARES Ita appellabant certum Leidae, seu pensitationis genus, Narbonensibus Vicecomitibus in Narbon. urbe exsolvi solitum, ut auctor est Catellus lib. 4. Rerum Occitanarum pag. 586.+

COMPARICIA vel [Comparicium], Comparatum. Charta Henrici I. Imp. apud Baronium an. 1014. num. 9.+

COMPARIETICI Papiae, Consortes, vicini, quasi unum parietem habentes.#

COMPARILE Compar, par, simile. Lex Bajwar. tit. 9. cap. 2. §. 5.+

COMPARITAS Paritas conditionis et originis. Conventio pacis publicae instituta ann. 1051.+

COMPARTIRE Partiri, Partager. Abbo in Epist. ad Desiderium PP. to. 1. Hist. Franc. p. 886.+ [Compartimentum]

COMPASSIO codolentia, [gap: Greek word(s)] , apud Arnulfum Lexov. Epist. 12.+ [Compasiosus]

COMPATER Joanni de Janua: Quasi simul ejusdem filii pater, qui filium alicujus baptizat, vel Christianum facit, vel ad baptismum, vel ad Confirmationem tenet.+



page 1243, image: s1243

COMPATERNICUM Bona paterna aut materna, patrimonium.+

COMPATESCERE pro Compati. Liber Epistolarum S. Bonifacii Arch. Mogunt. Epist. 83. Compatescere infirmitati.#

COMPATRIANUS pro Compatriota, apud Eckeardum Jun. de Casib. S. Galli cap. 2.#

COMPATRIOTA Gloss, Lat. Gr. Compatria, [gap: Greek word(s)] , ubi forte legendum, Compatriota.+

COMPELLATIVUM Leges Athelstani Regis Angl. Debet etiam (Episcopus) sedulo pacem et concordiam operaricum saeculi judicibus qui rectum velle diligunt, et in Compellativum adlegiationem docere, ne quis alit perperam agat in jurejurando, vel in ordalio.+

COMPENDIARIA Via brevior, [gap: Greek word(s)] , in Gloss. Gr. Lat.#

COMPENSUS [Compensum]. Concilium Autisiodorense can. 3.+



page 1244, image: s1244

COMPERNOLA Textus vel contextus aliquot perularum seu margaritaium. Monasticum Anglic. to. 3. part. 2. p. 87.+

COMPESCATIO Gloss. Gr. Lat. [gap: Greek word(s)] . Compescatio. [gap: Greek word(s)] . Coercitio, [gap: Greek word(s)] . Ita etiam Codex MS. Ibidem: [gap: Greek word(s)] , Compesio.#

COMPETENTES Baptismi Candidati, qui baptismum postulabant.+



page 1245, image: s1245

COMPETERE Invadere, rapere, pervadere. Concilium Parisiense III. cap. 1.+ [Competitio]

COMPETIAE frusta. Vita 2. S. Carthaci Episcop. num. 24.+

COMPLACABILIS Gratiosus. Gallis Complaisant. Vita B. Coletae n. 8. Gratiositas complacabilis.#

COMPLACITATIO Placitum, pactum initum inter quosvis.+ [Complacitum]

COMPLAINTA vox prastationibus tributa, quae per vim imponuntur, ansamque praebent querendi, quae vis est vocis Complainte apud nos. Charta an. 1314.+



page 1246, image: s1246

COMPLANGERE Queri, Gall. se complaindre. Capitulare Pipini Regis Italiae c. 37.+ [Complanctus]

COMPLANTARE Complantum, complanctum.+



page 1248, image: s1248

COMPLERE dicitur qui officium suum recte exequitur, impler. Ita Monachum complere, dixit Sidonius l. 4. Ep. 9.+

COMPLETA [Completorium, complenda], Officium Ecclesiasticum, quod caetera diurna officia complet et claudit: unde dicitur sub noctis initium.+



page 1249, image: s1249

COMPLETOR fidejussor, qui pacta complenda fidejubet. Tabul. Foslatense an. 1272.+

COMPLEXIONATUS Auctor de Disciplina Scholarium c. 3.+

COMPLICES Scelerum socii: nos vulgo Complices, Isidorus l. 10.+

COMPLIFICARE Papiae, Multiplicare.#

COMPLUVIUM Pluvia densior. Vita S. Lupicini Abbatis Jurensis n. 11.+

COMPONERE Delictum transactione et compositione interveniente expiate, ac luere, et cum laeso, aut ejus haeredibus, de mulcta ac poena propter illud irroganda, pacisci.+



page 1250, image: s1250

COMPORTIONALES termini, apud Latinum Agrimensorem, quos Veterani vel Consortes posuerunt in portionibus suis.#

COMPOSCIONALIS In formula Andegav. 31. et 33.+

COMPOSTUM Fimus, quo impinguatur terra, Anglis Compost. Charta Henrici Regis Angl. apud Marth. Paris an. 1258.+ [Compostare]

COMPOSTILE Repositorium, Petronio, a compositis in eo lancibus obsoniorum.+

COMPOTIRE Investire, ut, Mando vobis ut compotiatis eum praebenda sua: et derivatur a Compos. Ita Joan. de Janua.#

COMPOTUS Vide Computus.#

COMPRARE pro Comparare, emere, in Foris Aragon. p. 146. Hispanis Comprar.#

COMPREHENDERE Comparare: Comprehensio, comparatum, acquisitum. Charta Germanica an. 796.+



page 1251, image: s1251

COMPRESBYTERIUM jam olim vocabatur, inquit Holstenius ad Synodum Roman.+

COMPRESSARE Comprimere. Aimoin. l. 2. de Miracul. SS. Georgii et Aurelii n. 1. Compressantibus se hinc et inde turbis.#

COMPRIMOTAE Primores. Ingulphus: Tam Abbas, quam Monachi sui universi cum omnibus comprimotis occiduntur.#

COMPROMISSUM Inter electionum in Episcopos aut Abbates formas, quarum mentio est in Decretal. Gregor. IX. tit. de Electione l. 1.+

COMPTORES Vide Comitores.#

COMPULSARE Vide Pulsare.#

COMPULSORES Fiscalium onerum exactores, qui publicis functionibus obnoxios ad solutionem compellunt [gap: Greek word(s)] , et [gap: Greek word(s)] , in Basilicis, [gap: Greek word(s)] , apud Cedrenum in Leone Philos. [gap: Greek word(s)] Libanio Orat. contra Florent. Gloss. Lat. Gr. Compulsio, [gap: Greek word(s)] . Glossae Gr. Lat. [gap: Greek word(s)] , instantia compulsio.+

COMPURE Papiae, bene, diligenter,#

COMPURGATORES Vide Juramentum.#

COMPUTARE Narrare, Gall. Compter. Regino l. 2. de Ecclesiast. disciplin. c. 231.+

COMPUTATRICES Vide in Cantatrices.#



page 1252, image: s1252

COMPUTUS Computus, vel Compotum, et Compatum.+



page 1253, image: s1253

CONA Joan. de Janua: Merga, furca cum qua cona segetis portatur. Merges, garba segetis: scilicet gononus, sive cona, vel manipulus.#

CONA Cluna, vel angulus, ex Gall. Coin. Poëta anonymus de Pontisicib.+

CONCOENA Gloss. Graec. Lat. MS. [gap: Greek word(s)] . Conviva, Concoena. In Edito, [Concena]. Gloss. Lat. Graec. Concoenae, [gap: Greek word(s)] .#

CONCAGATUS [Concacatus], sordidatus: Gallis, Foireux, Breneux. Lex Salica tit. 32.+



page 1254, image: s1254

CONCAMBIUM Concambire. Vide Cambiare.#

CONCAPTIO idem videtur quod Comprehensio, de qua voce supra. Charta Aleman. Goldast. 71.+

CONCAPULARE Vide Capulare.#

CONCASUS Collisus, collisio. Dentium concasus apud Caelium Autelian. l. 2. Acut. c. 12.#

CONCATHEDRARE Cathedrae, seu honoris sui consortem et participem facere. Pseudo. Ovidius l. 3.+

CONCAVARIUM Aquarum receptaculum, cantharus. Fulcuinus de Gestis Abbatum Lobiensium cap. 29.+

CONCEDENTIA Concessio, indulgentia, remissio, inducia, [gap: Greek word(s)] , in Gloss. Graec. Lat.#

CONCEILUM Concelamentum, concelatio, voces forenses apud Anglos. Monasticum Anglican. tom. 2. pag. 827.+

CONCELLANEUS Vide Cellulanus.#

CONCELLITA Monachus qui in eadem cella vel Monasterio habitat, ejusdem cellae cohabitator. Sidonius l. 8. Ep. 14.+

CONCENTRICUS Oppositus. Paraphrafis symboli apud Guillelmum de Guilevilla in Peregrinatione hominis:+

CONCERGERIA Sergenteriae species. Tabulat. S. Dionysii an. 1201.+



page 1255, image: s1255

CONCESSUS [Concessio], idem quod Favor, consilium, laudimium: consensus nempe Dommi in feudi, vel praedii distractione, seu praestatio quae eidem fit pro ejusmodi consentu. Tabularium Brivatense ch. 110.+

CONCHA Labrum, vas concavum, ac superius patulum instar conchae. Vetus Interpres Juvenalis Sat. 3.+



page 1256, image: s1256

CONCHYLIOLEGULI vel [Chonchyleguli], vel [Conchyloleguli], in Cod. Theod. leg. 5. et 17.+



page 1257, image: s1257

CONGIBIONES in Gloss. Isid. Quaedam stellae quae per astrologiam concipientibus aptantur. Joan. de Janua: Concipiones, stellae quae concipientibus aptantur et favent.#

CONCIBUS Conlactaneus, [gap: Greek word(s)] , in Gloss. Gr. Lat.#

CONCICLA Apicius lib. 5. cap. 3.+

CONCIDUA Vide Concisa.#

CONCIENIA Imbrium collectio, quasi continens aequas. Ugutio. Vide Concinium.#

CONCILIABULUM Locus ubi in Concilium convenitur, Festo: ubi plures sui juris sedent, in Gloss. Isid. Gloss. Lat. MS. Regium. Cod. 1013.+

CONCILIALES Consiliarii, apud Steph. Edium in S. Wilfridi Vita cap. 44.#

CONCILIARE Colligere, [gap: Greek word(s)] , in Glossis. Hac notione usurpatur in Cod. Theod. l 2. de Liber.#

CONCILITAS [gap: Greek word(s)] , Reconciliatio, in Gloss. Graec. Lat. Reconsilitaes, [gap: Greek word(s)] , in eodem.#

CONCILIUM Coetus, corpus et universitas hominum simul et una convenientium.+



page 1259, image: s1259

CONCINERATIO Reliquiae SS. Mirac. S. Ursmarin. 5.+

CONCINNARE [Concinnatio]. voces in luminaribus Ecclesiae praesertim usurpatae, apud Interpretem Biblior.


page 1260, image: s1260

non semel: Ad luminaria concinnanda, ad concinnandas lucernas, Exod. c. 25. 35. Levit. 24. numeto 4.+

CONCINNATURA [gap: Greek word(s)] , in Gloss. Gr. Lat.#

CONCINNUS Potio ex multis herbis sibi congruentibus facta. Glossae. MSS.#

CONCIO Multitudo, congregatio, Concilium.+ [Conciola]

CONCIONABULUM Conciliabulum, vox deducta pariter a Concio, conventus Innocentius PP. in Decretis: Si statim cederes de tuo pessimo concionabulo.+



page 1261, image: s1261

CONCIONARIUS Qui populum alloquitur. Papias.#

CONCISA Concida, Concidua, Concisia, etc.+



page 1262, image: s1262

CONCITARIUM Donum Imperatoris, quia excitat animos militum ad obediendum ei. Ugutio, Joan. de Janua.#

CONCIVILITARE Civem efficere. Theodericus Monachus de Inventione S. Celsi Episcopi Trevirensis cap. 2.+

CONCIVIUM Civium coetus. Adso Abbas Dervensis, in Vita S. Basoli cap. 11.+

CONCLAMARE pro Clamare, causam agere, dicere. Lex Alemann. tit. 36. §. 5.+

CONCLAVE Vestiarium, Gardaroba. Matth. Paris an. 1245.+

CONCLAVUM Gloss. Gr. Lat. [gap: Greek word(s)] , Conclavum, Conclavia, insula.#

CONCLUSIO Clusa, Ecluse. Conclusiones aquarum in Legibus Wisigoth. lib. 8. tit. 4. §. 30. retenues d'eaux.#

CONCLUSUM [Conclusus], idem quod Clausum, Clos Gallis, locus, seu ager sepibus septus, in Legib.+

CONCORDANTIAE apud Walsinghamum in Edvv. 1. p. 47.+

CONCORDENSES Valdensium sectarii haeretici, de quibus Constitutio Friderici Imp. de Haereticis, et Reinerus contra Valdenses cap. 6.+

CONCORDIOSUS Concors, Ugutioni.#

CONCORDIUM pro Concordia, Pactum, foedus, accord: apud Micham de Barbazanis in Hist. cap. 6. et Cortusios lib. 8. Hist. cap. 5. et alibi.#

CONCREDERE se, dicebatur ille qui judici vel parti se setradebat, et delictum illius arbitrio, compositione expiabat.+

CONCUBA [Concubina]. Decretum Synodi Sardicensis in Fragm. S. Hilarii p. 20.+

CONCUBIALITER Continuo, perpetuo. Vita S. Vitalis Siculi n. 6. In hoc --- Monasterio concubialiter perseverans.#

CONCUBINA Ugutioni, quae ad usum venereum non


page 1263, image: s1263

legitime tenetur.+

CONCUBITOR Qui concubinam habet, apud Julianum Antecessor. Nov. 82. c. 12. Nov. 34. c. 5.+

CONCULCATURIA Epistola, quâ Dominus servi qui ingenuam uxorem duxit, Conculcato et irrito facto ob agnationem, quae inter eos intercedebat, matrimonio, mulierem libertati suae reddit.+

CONCULMA Maxima bellua, de cujus sanguine tingitur purpura. Ita Ugutio MS. an [Concalina]?#



page 1264, image: s1264

CONCURRENTES sic Epactas solis vocat Latinus Computus, Aethiopicus Graeco et vetusto nomine [gap: Greek word(s)] . Scaliger l. 1.+

CONCURRENTIA Observantiae Regni Arrgon. l. 6. de Privilegiis Militum §. 1.+

CONCURRERE cum aliquo, Consentire alicui: Gallis.+

CONCURSUS Submonitio, vel evocatio civium ad vindicanda maleficia.+

CONDAMINA vel [Condomina], Narbonensibus Condomine, quasi, Condominium a jure unius Domini dicta.+



page 1265, image: s1265

CONDARE [Condator]. Gloss. Lat. Gr. Condatoribus, [gap: Greek word(s)] . Condavit, [gap: Greek word(s)] .#

CONDATE vox Gallica vetus, vel certe in Gallia familiaris, quae confluentem denotat, quasi a condando, seu congregando, seu confluendo, uti vult Nicolaus Bergerius l. 3. de Itinerib. Romanis c. 39. num. 15.+



page 1266, image: s1266

CONDEMNARE terram, vel domum. Lex Salica tit. 71.+



page 1267, image: s1267

CONDENSA Papiae, Spissa, constipata, opaca: significat secret a divinae Scriprurae.#

CONDESCENDERE Consentire, alicujus sententiam sequi.+

CONDESCENSIO apud Hungaros Leguleios, ut auctor est Sambucus, est citatio irrita, vel litis in alios translatio: apud Albertum Molnarium, depositio et collapsio causae.#

CONDIARIUM Aerarium in Gloss. Isid.#

CONDICARE pro condicere. Acta Episcoporum


page 1268, image: s1268

Cenomanensium p. 254.+

CONDICTUM in Concilio Cloveshoiensi an. 747. cap. 4. 7. quod decretum appellatur c. 10. 13. mandatum. c. 11. 18. Edictum c. 12. etc.#

CONDICTUS Henricus a Gandavo scribit Gerardum Monachum Sancti Quintini in Insula, edidisse Antiphonas et Responsoria pro festo S. Elizabeth Turingicae, iisque Hymnos adjecisse Petrum Canonicum Sancti Autberti Cameracensis, et composuisse etiam Cantica, quae vulgo Condictus vocant.#

CONDIGNARE Condignum putare. Annales Francor. S. Nazarii an. 786.+

CONDIRIGERE Derigere, mittere. Capitulare de Villis c. 8.+



page 1269, image: s1269

CONDIS Modus agri apud Burgundos. Tabular. Priotatûs Persiaci in Burgund. an. 933. apud Perardum p. 42.+

CONDITA Annonae in horreis reconditae, repositae ad militarem usum, et ad erogationem militaris annonae, quae horreorum condita dicuntur in leg. 10.+

CONDITA Locus certus, territorium, villa. Formulae secundum Legem Romanam c. 1. 4. et 5.+



page 1270, image: s1270

CONDITIO Obnoxiatio, tributum, pensitatio. Appendic. Codic. Theodos. Const. 5+ [Conditiuncula]

CONDITIONALES in Jure Civili, dici putant quidam Tabularios, ex lege 11. C. Qui potior. in pign. hab. quia apud Isidorum l. 5. c. 24.+



page 1271, image: s1271

CONDITIONARE Conditionem imponere, modum ponere, Mettre ou apposer une condition.+

CONDITIONARII Iidem qui Conditionales, de quidus mox. Ivo Carnotens. Ep. 147.+

CONDITORIUM Sepulchrum monumentum. Epitaphium Caroli Magni Imp. Sub hoc conditorio situm est corpus Caroli Magni atque orthodoxi Imperatoris. Utuntur hac notione Suetonius in Augusto cap. 18. in Caligula cap. 52.+

CONDITORIUM FRUCTUM apud Ammianum lib. 31.#

CONDITUM Vini seu potionis genus.+

CONDITURA Impensa, in Gloss. MS. Regio Cod. 1013.+

CONDIUM Gregorius Turon. de Vitis Patr. cap. 11.+

CONDOLOMATUS pro Condylomate laborare, apud Fridegodum in Vita S. Wilftidi cap. 33.#

CONDOLIUM Annulus, a Condo, is. Joan. de Janna.#

CONDOMA pro Condamina, de qua voce supra egimus. Occurrit in Testamento Bertichranni Episcop. Cenoman. pag. 143. Edit. Mabillonii tom. 3. Analect.#

CONDOMINA Vide Condamina.#

CONDONATUS idem quod Donatus, oblatus. Charta an. 1232. tom. 9.+

CONDONES Gladiatores, in Glossis Isidori. Vide Condis.#



page 1272, image: s1272

CONDRITUS Vide Condirigere.#

CONDUCERE Salvum et incolumen praestare, Graecis [gap: Greek word(s)] . Dudo de Actis Norman. lib. 3. pag. 145.+



page 1273, image: s1273

CONDUCIBILE Quod conducit, utile est, in l. 3. Cod. Th. de Indictionib. l. 3. de Tironib. l. 4. de Itin. munit.#

CONDUCTELA Conductio. Vectigalium conductela. in l. unica Cod. Theod. de Vectigalib.+

CONDUCTIO Morbi species, quam Graeci [gap: Greek word(s)] vocant. Vide Caelium Aurelian. lib. 3. Acut. c. 6.#



page 1274, image: s1274

CONDUCTURA pro Conductio. Occurrit in lege Longobard. tit. 21. §. 4.#

CONDUMA Vide Condamina.#

CONDUS Scyphus, patera, poculum unde bibitur. Ita Gloss. Arabico-Lat. Papias, et Joan. de Janua.#

CONE et [Keye], seu ut in Bractoni MSS. Codicibus legi annotar Cowellus, Kover et Key, ad verbum significat operculum et clavem: metonymice autem illas res quae sub operculo, aut clavia prudentioribus matribusfamilias custodiri solent.+

CONESTABILIS Vide Comes stabuli.#

CONFABULATI Vide Gamales.#

CONFANO Vexillum, Gonfanon. Orig. Murensis Monast. p. 29.+

CONFARREATIO Consacrorum communicatio. Confarreatus, consociatus, in Glossis Isidori Gloss. Lat. Graec. Confarreatus, [gap: Greek word(s)] .+

CONFECTIO [Confectionarius]. Confectio, vulgo Medicina. Confectionarius, qui confectiouem parat Apothecarius. Constitut. Siculae lib. 3. tit. 34. §. 3.+

CONFECTOR Carnifex, qui hominem conficit. Gloss. Lat. Graec. Confector, [gap: Greek word(s)] .+

CONFECTURA Clades, nostris Deconfiture. Rigordus an. 1198. Inilla vero confectura capti fuerunt viri nominati, etc. Utitur rursum an. 1208. Vide Disconficere.#

CONFECTURAE Dulciaria, Gallis, Confitures [perhaps: ?]. Occurrit in inquisitione de Vita et moribus B. Joannis Episc. Vicentini.#

CONFERNOVA Una e 12. speciebus auguriorum, de quibus in verbo Venta, quae describitur a Michaële Scoto de Physionomia cap. 56.+

CONFERENTIA Papiae, Collatio, confoederatio, sacrorum communicatio.+



page 1275, image: s1275

CONFERT Unum e 12. Auguriis, de quibus mox. Vide Fert, et Ventae.#

CONFERTUM Glossae MSS. Confertum, conlatum, plenum.+

CONFERVETUS Una e 12. speciebus auguriorum, de quibus in verbo Venta, quae sic describitur a Michaële Scoto de Physionomia cap. 56.+

CONFESSA Vide Confessio.#

CONFESSARIUS Vide Confessor Confessores.#

CONFESSIO Professio, responsio, in leg. 4.+

CONFESSIONES appellarunt veteres Sepulchra Martyrum, seu Confessorum, quibus ut plurimum im posita erant ipsa altaria: unde proprie ita dictus locus sub majori altati positus, quo Sanctorum reliquiae ac corpora reconduntur.+ [Confessio]



page 1276, image: s1276

CONFESSIO [gap: Greek word(s)] , quâ delictum nostrum Domino confitemur, non quidem ut ignaro, sed quatenus satisfactio confessione disponitur, confessione poenitentia nascitur, poenitentiâ Deus mitig tur. Ita. Baronius an. 50. n. 17. et seqq.+



page 1278, image: s1278

CONFESSORES dicti olim qui martyrio vitam pro Christo, quem palam confessi et contestati sunt, finierunt.+



page 1280, image: s1280

CONFESSORIAE literae dicebantur quas Consessores, seu qui persecutionis tempore gloriosâ voce Christum confessi erant, lapsis dabant, quibus pacem ab Episcopis acciperent, jusque Communionis reciperent, relaxatâ scilicet praescriptâ ab iis poenitentia et satisfactione.+

CONFESSUS vel non confessus mortuus qui dicatur, vide Intestatus.#

CONFIDA Dubitator, in Gloss. MS. Regio 1013. et Isid.#

CONFIDELES Qui fidelitatem, seu hominium cum fidelibus praestiterunt, in Hist. Cortusiorum lib. 10. cap. 8.#

CONFIDENTIA Habere confidentiam in aliquo, Avoir confiance en quelqu un, in Hist. Cortusior. lib. 1. cap. 3. lib. 6. cap. 6.#

CONFINIUM [gap: Greek word(s)] , in Gloss. Graec. Lat. Vicinitas, locus ubi sines duarum terrarum conveniunt, apud Joan. de Janua. Siculus Flaccus: Alii in consinio Domini erant. Charta an. 1231.+

CONFINIUS Vrbanus. Papias.#

CONFIRMARE populum dicitur Archidiaconus, Diaconus, aut Subdiac. dum post porrectam a Sacerdote Eucharistiam eidem Dominicum sanguinem hauriendum praebet.+



page 1281, image: s1281

CONFIRMATIO Sacramentum Christianorum, sic dictum, quod baptismum quodammodo confirmet ac compleat: unde ejus [gap: Greek word(s)] appellatur a Dionysio Areopag. de Eccl. Hierarch. cap. 4. consummatio, a Cypriano Epist. 73. et perfectio a S. Ambrosio l. 3. de Sacram. c. 6.+

CONFLASCERE pro Conflare, Smaragdus in Praefat.+



page 1282, image: s1282

CONFLATIM Copulatim contexte. Gloss. Isid.#

CONFLARE [Conflator, Conflatura].+

CONFLIGATIO Praelium, congressio, [gap: Greek word(s)] in Gloss. Gr. Lat.#

CONFLIGIUM pro Conflictus Guibertus l. 3. de Vita sua c. 18. In ultimo carnis spiritusque confligio, etc. Utitur et c. 3. et 14. eod. lib. Fluctuum confligia dixit Solinus c. 15.#

CONFORANEUS Ejusdem artis: [gap: Greek word(s)] enim dicti opifices et mercatores, quia et in foro habitant, aut in forum deferunt cum aliis institoribus quae habent venalia opificia.+

CONFORMIA Anonymus de Gestis Frederici II. Imp. p. 864.+

CONFORTARE Corroborate firmate. Pseudo-Ovidius l. 1.+

CONFOSCERA Vide Gunfus Gumphus.#

CONFRAGANEUS pro Consufraganeus, Coëpiscopus, in Vita S. Theodardi Archiep. Narbonensis apud Catellum p. 759.#

CONFRATRES dicuntur quasi simul fratres, sive in Ecclesiae, sive in alio loco, vel consortio, sive etiam secundum carnem.+

CONFRATRISSA Consoror, vel congregatio confratrum, vel consororum, eidem Januensi.#

CONFRATRIA Societas, Confrerie. Hincmarus Remensis in Capitul. ad Presbyt. parochiae suae c. 16.+



page 1283, image: s1283

CONFUGA [gap: Greek word(s)] , qui ad Ecclesiam confugit. Lex 4. Cod. Th. de His qui ad Eccl. Quidquid fuerit interjacens confugas interioris templi vice tueatur.+

CONFUGIUM facere, Fugere, confugere, in Capitulari Pipini Regis Ital. an. 795. c. 28. in Capitul. an. 793. c. 16. in Lege Longobard. lib. 1. tit. 25. §. 74. in Form. 6. 10. ex Baluzianis, apud Glabrum in Vita S. Guillelmi c. 1.+

CONFUNDERE Pudore suffundere, nostris Confondre. S. Ambrosius l. 1. de Offic. c. 18.+

CONFUSANEUS pro Confusus apud Gellium l. 20. c. 11.#

CONGEARE Dimittere, licentiam abeundi date, Gallis, Congeer, Congedier, Aresta an. 1265. in 1.+

CONGELLUS pro Concellaneus, occurrit apud Notkerum in Martyrolog. Vide Concellaneus.#

CONGENERI dicuntur duarum sororum mariti, [gap: Greek word(s)] apud Harmenopul. l. 4. t. 6. §. 14. Gl. Gr. Lat. [gap: Greek word(s)] , Congener.+



page 1284, image: s1284

CONGERIES [Congeriae], Gl. Lat. Gr. Congeries, [gap: Greek word(s)] .+

CONGERMANUS Sebastianus Salmanticensis in Chron.+

CONGERO Charta an. 1029. apud Catellum in Comitib. Tolos. p. 103.+

CONGERRONES Qui divitias et opes congerunt. Concilium Ticinense sub Benedicto VIII. PP. Filiis congerrones infrontatl omnia congerunt.#

CONGESTE pro confuse sine ordine. Capitolinus in M. Antonio: Et quidem haec breviter et congeste. Congestim dixit Apulejus in Apologia.#

CONGILDONES Vide Geldum.#

CONGLESCERE Coalelcere. Candidus Monachus in Vita Eigilis Abbat. Fuldensis c. 21.#

CONGREX Ejusdem gregis, contribulis. Gloss. Gr. Lat. [gap: Greek word(s)] , tribulis, congrex, gentilis. Hinc Congregare. Vide Josephum Scaligerum l. 1.+

CONGREGATIO pro Collecta seu Synaxi. Ferrandus Diac. in Breviarjo c. 184.+

CONHIBERE [Cohibere], quasi Connivere, apud Ugurionem, assentiri.+



page 1285, image: s1285

CONJECTARE [Conjectus, Conjectum, Conjectio, Conjectura].+



page 1286, image: s1286

CONJECTORIUM Danielis, Liber sic inscriptus de divinatione.+

CONINAE pelles, Cuniculorum, Peaux de Conins vel de Conils.+

CONJUGA pro Conjux. Burchardus Wormaciensis in Lege familiae: Si quis cummanu conjugae suae cum bono testimonio aliquam traditionem — fecerit, etc.#

CONJUGLA [Conjuncla], Lorum quo vinciuntur ac conjunguntur boves. Gloss. vet. Conjuglae, [gap: Greek word(s)] . Gl. Lat. Gr. Jungla, [gap: Greek word(s)] .+

CONJUGIUM pro Conjuge, in l. 3. de Re milit. et l. 14. de Episc. in C. Th. Vide Matrimonium.#

CONJUNGERE Pervenire aliquo. Nos etiamnum dicimus, Joindre quelqu'un, cum quempiam convenimus.+

CONJURARE Simul jurare, simul sacramento firmare.+



page 1288, image: s1288

CONLABORATIO [Conlaboratus], Vide Labor.#

CONLATOR Adulator. Vita S. Praejecti Episcopi tom. 1. Hist. Franc. p. 675.+

CONLUDIUM [Colludium, Conludius, Conludio]. Glossae MSS. ad Codic. Theodos. lib. 1.+

CONNA Charta Longobardica in Chron. Benevent. S. Sophiae: Et pascuum in ipsa insula ad peculia eorum qui ibi residentur, et de ipso Panatano connas et paleas tollendum, etc.#

CONNIVENTIA Pactum, conventio. Gregor. Turon. lib. 7. Hist. Ecce manus vestrae subscriptiones, quibus hanc conniventiam confirmatis. Lib. 9. c. 29.+ [Connivere]

CONNUBERE pro Concumbere, apud Anastasium in Hist. Eccl. pag. 175.#

CONOPPI Papiae, Somnia attendentes, forte Somnopti, vox hibrida, pro [gap: Greek word(s)] .#

CONPERONES in Fleta lib. 2. c. 41. §. 24. sed legendum Coopertiones. Vide Ceppagium.#

COMPESCATIO [gap: Greek word(s)] , in Gloss. Gr. Lat.#

COMPRIMITIALIS Orig. Murensis Monasterii p. 17. Cum ad villam Othuigen convenissent pene cuncti comprimitiales Principes, etc. Forte comprovinciales.#

CONQUADRATUS Vide Quadrivium.#

CONQUATERNO [gap: Greek word(s)] , in Gloss. Graec. Lat. Conquaternatio, ibidem, [gap: Greek word(s)] .#



page 1289, image: s1289

CONQUESTARE Bello et armis acquirere, apud Thomam Walsinghamum pag. 573.+

CONQUISITUS Bona quaesita, vel simul quaesita, Aquests, vel Conquests.+

CONQUISTUM Tabularium Monasterii S. Andreae Viennensis: — Totum et sub integro vobis impignoravimus pro solid. unius quadrannos duos de moneta decima, et debet de conquisto de musto modio unos duos, etc.+

CONRAGIUM Vide Conredium.#

CONREATORES Gallis Conreeurs, qui pelles parant, praeparant, vox ejusdem originis qua Conredium.+

CONREDIUM [Conradium, Conragium, Corredum, Corrodium], etc.+



page 1291, image: s1291

CONSA Vide Absconsa,#

CONSACRAMENTALES Vide Juramentum.#

CONSACRANEUS [gap: Greek word(s)] , in Gloss. Gr. Lat. id est, eorundem saerorum particeps.+

CONSALANEUS [gap: Greek word(s)] , in Gloss. Lat. Gr. Contubernalis, qui eodem sale utitur, conviva.#

CONSANARE neutraliter: si consanaverit, in l. 10. D. de Aedif.#

CONSARSUM Plumatum, vel acute textum, Papiae. Vide Sarsoria ars.#

CONSCAPLIUM Interscapulium. Gloss. vet. cap. de Membris humanis: Conscaplium, [gap: Greek word(s)] .#

CONSCAPULA [gap: Greek word(s)] , in Gloss. Graec. Lat.#

CONSCEMATIZARE Vide Seematizare.#

CONSCRIPTI Charta, contractus, libellus. Vetus formula 49.+

CONSCRIPTIO Julius Firmicus lib. 8. Mathes. c. 30. Qui ex sororum vel affinium conscriptione filios suscipiant, ex incestuoso coitu conquisitos. Forte leg. Coïtione.#

CONSECRARIA Pernitialis, Papiae.#

CONSECRARE Terminum constituere, figere: vox Agrimensorum. Gloss. Lat. Graec. Consecravit, [gap: Greek word(s)] .+



page 1292, image: s1292

CONSECRETALIS Gloss. Aelfrici: Symmistes, vel Consecretalis, [gap: special sign] ehala, vel [gap: special sign] e [gap: special sign] unna, id est, domesticus.+

CONSECTANEUS Ejusdem sectae, in Glossis vett. qua notione vocem usurpat Sidonius lib. 1. Epist. 2. lib. 5. Episi. 6. et lib. 7. in Concion. et Epist. 14.#

CONSEDERE Invadere, per vim auferre. Antiq. Fuldens. lib. 2. Tradit. 45.+

CONSENTIATIVUS Consentaneus, [gap: Greek word(s)] , apud veterem Interpretem Concilii Constantinopolit. sub Mena. et Concilii Hierosol. sub Petro.#

CONSEQUENTIA Consensus, Lambertus in Vita S. Heriberti Archiepisc. Colon. num. 8. Favet in idipsum totae curia una consequentia.#

CONSEQUUTIVUM Consequentia, apud Petrum Cellensem lib. 1. Epist. 15.#

CONSERGIUS Custos, nostris Concierge, quibusdam quasi Conservus. Consergius forestae, in 1. Reg. Parlam. fol. 40.+

CONSERVATOR Conservatores libertatum Angliae, apud Matth. Parisac. 1244. p. 433.+

CONSERVATORIA Rescripti Apostolici species, de qua Concilium Andegavense an. 1365. can. 1.#

CONSERVATORIUM in Jure Hungarico, Sacristia.#

CONSIDERARE Decernere, re expensa et considerata judicare.+



page 1293, image: s1293

CONSIGILLATIO Leges Athelstani Regis c. 19.+

CONSIGNATIO Probatio per signa, seu per chartas. Capitulare Radelchisi Principis Beneventani c. 18.+

CONSIGNARE Fronti baptizati oleo signum Crucis imprimere, seu Confirmationis Sacramentum impertiri baptizato, quod solius est Episcopi. Innocent. I. PP. Epist. 1. c. 3.+

CONSIGNATORIUM Locus in quo baptizati confirmantur.+



page 1294, image: s1294

CONSILIARE [Consiliari], Consilium inire adversus aliquem, mortem alicui clam machinari.+

CONSILIARIS Consiliarius. Passio S. Victoris Massiliensis: Ultra quemque parem faceret tibi consiliarem.+

CONSILIARIUS Consiliorum particeps: Gallis, Conseiller.+



page 1295, image: s1295

CONSILIATOR Consiliarius. Gloss. Graec. Lat. [gap: Greek word(s)] , Consultor, Consiliator, Consiliarius.+

CONSILIATORIUM locus consiliorum, Ugutioni.#

CONSILIOSUS Prudens, consilio praestans Fredegarius in Chronico cap. 61.+

CONSILIUM Haec vox varie sumitur.+



page 1296, image: s1296

CONSIMULARE idem quod Assimilare, Simul cogere, Assembler.+

CONSISTENTES dicti ii qui cum aliis fidelibus stantes orabant, necdum tamen ad Sacramenta admittebantur: preces enim fideles stantes peragebant: [gap: Greek word(s)] in Concilio Ancyrano can. 24. 25. et in aliis apud Allatium lib. de Narthece veteris Eccles. p. 85.+

CONSISTERIUM Papiae, Rupis alta.#

CONSISTOR Dignitas aliqua urbana, Consiliarli Consistoriani forte.+

CONSISTORIUM est quivis locus ubi consistitur. Ita Tertullianus de Resurrect. mortuor. cap. 20.+



page 1298, image: s1298

CONSOCER Graecis [gap: Greek word(s)] , de qua voce diximus in Notis ad Alexiadem pag. 281. Adde Nomocanonem editum a V. Cl. Joan. Bapt. Cotelerio c. 492.#

CONSOCRANEUS Vide Consacraneus.#

CONSOLAMENTUM Ita manus impositionem et Baptismum appellabant Cathari haeretici, ut auctor est Reinerus contra Valdenses cap. 6. p. 60. et 71.+

CONSOLATI Paterini haeretici, sic appellati in Lombardiâ qui Boni-Homines in Theutoniâ.+

CONSOLATIO Serotina caena, quae post collationem fiebat a Monachis, qui quod vice Consolationis, et gratuitae refectionis, post impensas orationi et lectioni horas complures iis impertiretur, detorto inde vocabulo, Consolationem hanc refectionem pro collatione appellarunt.+

CONSONANTER Convenienter, in Gloss. MSS. ad Canones Concilior. ad can. 20. Concilii Nicaeni.#

CONSORTES Gloss. Lat. Graec. Consortis, [gap: Greek word(s)] . Consors, [gap: Greek word(s)] . Vetus Inscriptio: L. Aelius —— L. Aelio Antigon. lib. consorti.+



page 1299, image: s1299

CONSORTIARE In consortium admittere, vel simul partiri. Fori Oscae Jacobi I. Regis Arag. an. 1247. f. 17.+

CONSORTIUM Conventus, et congregatio Presbyterorum, cum scilicet invicem de rebus Ecclesiasticis et parochiarum suarum deliberant. Concilium Nannetense can. 15.+

CONSPALATIUS Vide Comes Palatii.#

CONSPARSUS Aspersio aquae benedictae, quae Aqua aspersionis dicitur Anastasio in S. Alexandro PP. Liber 3. Sacrament. Eccles. Roman. cap. 75. 76.+

CONSPICABILIS Qui conspici potest, visibilis. Vigilius Tapsensis lib. 7. de Trinitate pag. 260.+

CONSPIRATIO apud Cistercienses, dicitur Contra ordinis disciplinam et majorum instituta confoederatio.+



page 1300, image: s1300

CONSPIRATORES Leguleis Anglis, dicuntur duo aut plures, qui sacramento invicem sibi dato et firmato crimen feloniae vel litem injuste alteri intentant.+

CONSPOLIUM apud Arnobium lib. 7. Libi species.#

CONSPONSALIS Commater. Leges Presbyterorum Northumbrensium c. 53.+

CONSPONSUS Janitrix, [gap: Greek word(s)] , in Gloss. Gr. Lat.#

CONSTABILITOR in Charta Roberti II. Principis Capuani. apud Michaëlem Monachum in Sanctuario Capuano p. 643.#

CONSTABULARIUS Constabulatio, etc. Vide Comes stabuli.#

CONSTAMENTUM Constangia. Vide Custus.#

CONSTANTINUS solidus, Moneta aurea Imperatorum Constantinop.+

CONSTAPHOLARII Germanis ad Rhonum die Constafler: Assessores judicii, a stapfolo seu tribunali, in quod gradibus ascendebatur, sic appellati.+

CONSTARE pro Stare, Demeurer. Lex Bajvvar. tit. 3. cap. 11. Si quis liber a facie inimicorum suorum fugerit, et alius eum per vim constare fecerit, etc,#

CONSTELLATIO [gap: Greek word(s)] , in Gloss. Graec. Lat. Papias: Constellationes Latini vocant superstiti nes Mathematicorum, id est, notationes siderum, quomodo habeat unusquisque.+

CONSTIPS Papiae, Particeps.#

CONSTITUTIO Census, consuetudo, praestatio quae ex constituto exsolvitur. Orig. Murensis Monasterii


page 1301, image: s1301

pag. 23.+

CONSTITUTUM Decretum. Gloss. Lat. Graec. Constitutum, [gap: Greek word(s)] .+

CONSTREINUS Fragmentum Petronii: Destinavi illum artificii docere, aut constreinum, aut praeconem, aut certe causidicum.+

CONSUETUDO Lex municipalis. Ebrardus Bethuniensis in Graecismo cap. 12.+



page 1304, image: s1304

CONSUETUDINARIUS [gap: Greek word(s)] , Glossar. Gr. Lat.#

CONSUETUDINARIUS Ritualis liber, in quo officiorum divinorum ritus formulaeque describuntur, in quo Consuetudines Conventuales et Monasticae exaratae sunt.+

CONSUFFUGARE Vide Suffugare.#

CONSUL et [Consulatus], quid sit in hoc Fredegarii Chronici loco, cap. 110.+



page 1308, image: s1308

CONSULARITAS Dignitas Consularis, non Consulis, uti vult Jacobus Gotofredus in l. 74.+

CONSULARIUS Consiliarius, consiliorum particeps, Vigilius PP. in Epist.+

CONSULATOR Consiliarius, vel Consiliator. Joan. Brompton in Chron. Totius subversionis Regni Angliae Consulator extitit.#

CONSULATUS Comitatus, Comitis districtus, jurisdictio.+



page 1310, image: s1310

CONSULTARE Aurelius Victor Schotti in Antonino Pio: Quientiam maribus frustratus, filiae viro, Reipublicae consultavit.+

CONSULTUM Sermo, res ipsa de qua consulitur.+

CONTAGIUM in Gloss. Graec. Lat. exponitur [gap: Greek word(s)] . Virgilius Ecl. 1.+

CONTAGIARE Citare, in jus vocare, idem quod Attachiare.+

CONTALAGIUM Charta Guillelmi Comitis Forcalcariensis an. 1206.+

CONTALIA Liber Rubeus Archiepiscopatus Aquensis ex Bibl. Regia: Item habet Dominus Archieres annuatim in castro de Tollono pro contalia in festo S. Michaëlis sol. Coro. 100.+

CONTAMINIA Vide Condamina.#

CONTECTALIS Sub eodem tecto habitans, uxor, conjux, apud Ditmarum lib. 2. p. 15. lib. 3. p. 29. in Vita S. Kunegundis Imperat. cap. 1. etc. Perperam edit.+

CONTEMPLABILITER palam. Utitur Ammianus lib. 20. p. 174.#

CONTEMPORALIS Aequalis, aequaevus, coaetaneus, Contemporain, [gap: Greek word(s)] .+

CONTENEMENTUM Vide Continere.#

CONTENTARE Satisfacere, nostris, Contenter. Synodus Sodorensisin Hibernia: Si vir aut mulier obierit, et nulla bona ad contentandam Ecclesiam pro sua sepultura habuerit, etc.#

CONTERATI Italis Terrazzani. Conterranei, ex eadem contrada, de mesme cotree.+



page 1311, image: s1311

CONTERNARE [Conternatio]. Higenus de Limitibus agror.+

CONTERNARE Vitulam conternantem, apud Isaiam cap. 15. v. 5. Hicrem. cap. 48. v. 14. [gap: Greek word(s)] vertunt Graeci Interpretes.#

CONTESTABILIS Vide Comes Stabuli.#

CONTESTADA Vide Contestatio.#

CONTESTARE Donare, veluti testamento, in Chartha Ranimiri Regis Lusitaniae aerae 939.+

CONTESTATIO Litis contestatio, in Lege Longobard. lib. 2. tit. 21. §. 2.+



page 1312, image: s1312

CONTHORALIS Conjux, uxor. Tidericus Langenius in Saxonia:+

CONTICINIUM Concubium, nox intempesta, cum cuncta silent; Isid. lib. 5.+

CONTIFICIUM vox Circi, cum bestiae contis conficiuntur, aut figuntur: unde et quidam Contifigium legunt apud Vopiscum in Probo, ubi de leonibus in Circo: Qui omnes contificiis interempti sunt.+

CONTILE Dominium, Comitatus: Italis enim Conto, est Comes.+

CONIINAE Slavica linguâ, Templa dicta, ut auctor est Andreas Abbas lib. 2. de Vita S. Othonis cap. 30.+

CONTINENTES Graecis [gap: Greek word(s)] , dicti poctissimum, qui et in castitate vivunt, et a saecularibus prorsus abstinent: est enim continentia, ( [gap: Greek word(s)] ) ut ait Clemens Alexandr. lib. 3.+



page 1313, image: s1313

CONTINERE Alere, sumptus suppeditare: nostris, Entretenir. Gregorius M. lib. 2. Indict. 1. Epist. 28.+



page 1314, image: s1314

CONTINENTIA Synopsis, argumentum, tenor instrumenti, [gap: Greek word(s)] , in Gloss. Lat. Graec. Gallis le Contenu.+

CONTINIUM Gratuitae ad fines muniendos operae, et militum submissio, Sambuco in Gloss. ad Leges Hungar.+

CONTIQUA Imbrium collectio, Papiae. Addit Joan. de Janua, quasi continens aquam.#

CONTOGATUS Socius, sodalis, qui toga pariter utitur. Sodalis et contogatus, apud Ammianum lib. 29.#

CONTRA pro Circa, Versus. Leges Edvv. Confess. cap. 39.+



page 1315, image: s1315

CONTRACAUSATOR vox forensis, Reus, in jus vocatus, in legibus Henrici I. c. 61.#

CONTRACLAVIS nostris Contreclef. Chartaan. 1250.+

CONTRACTORIUM Musculus qui astringit rectum intestinum, ne intempestive excrementa effluant. Gloss. Lat. Graec. Contractorium, [gap: Greek word(s)] ,#

CONTRACTUM Vide Adtrahere, Adtractum.#

CONTRACTUS Mancus, membris captus, Attratto et Ratratto Italis.+

CONTRADA Vide Contrata.#



page 1316, image: s1316

CONTRADICERE Interdicere, vetare. Concilium Moguntinum an. 847. can. 30.+

CONTRADICTORIA et Contradicens pars, Opposita, contraria, apud Alanum de Insulis de Planctu naturae pag. 283. ult. Edit.#

CONTRADRUTUM quasi Contra directum, drectum, Contra jus, nostris Contredroit.+

CONTRAGAGIUM Jus quod dominis feudalibus competit, quo possunt pro rei suae ablatae ab aliis vindicatione, eorum pariter res sibi adserere ac retinere: Contregage.+

CONTRAMANDARE [Contramandatum, Contramandatio].+



page 1317, image: s1317

CONTRAPELLARE Calumniare, repetere. Liber


page 1318, image: s1318

Mirabilis, seu Tabularium Monasterii Conchensis in Ruthenis, ch. 23.+

CONTRAPLEGII Sponsorum sponsoies, Plegiorum plegii: Contrepleges, in Consuetudine S. Severi tit. 1. art. 9. 14. 15. 18. nostris Certificateurs.+

CONTRAPOSITIO Repositio, responsio: Deffenses en droit.+

CONTRARATIOCINATIO Syllogismus, in Glossis Isonis ad Prudentii Apotheosin.#

CONTRARATIO Sanctorum, Sortilegii seu praestigii species.+

CONTRARCHA Papias: Annas, Contrarcha. Papias Edit. et MS.#

CONTRARE pro Contrae ire, nostris Aller a l'encontre. Vide Ughellum tom. 7. Italiae sacrae p. 509.#

CONTRARIA Pars altera, Gallis, Contrepart. Notitia Judicati an. 1028.+

CONTRARIUS Daemon. Diabolus. Glossarium vetus: Satan, adversarius.+



page 1319, image: s1319

CONTRASIGILLUM Tide Sigillum secreti.#

CONTRASIMILIS Vide Par.#

CONTRASTARE Adversari, se se objicere: Italis Contrastare.+

CONTRATA Regio, vel tractus, Italis Contrada, Gallis Contree.+

CONTRATENERE Leges Alfredi et Godrini Daci Regis Eastangliae, c 9.+

CONTRIBULES [Contribunales, Contribuni] Consanguinei, cognati.+

CONTRITIO Vide Comictia.#

CONTRITUS assensus, id est, impeditus; unde pulsus contritus, id est, debilis, ut velox in principio paroxisinorum. Math Silvatic.#

CONTROPATIO quasi Contrapactio, Compensatio.+

CONTROVERSIONES Controversiae, in Epist. Clementis PP. apud Bromptonum.#

CONTUBERNIUM Gloss. Lat. Gr. Contubernium, [gap: Greek word(s)] .+



page 1320, image: s1320

CONTULITIO Collatio, donatio. Gloss. Lat. Gr. Contulisse, [gap: Greek word(s)] .+

CONTUMAX capitis, id est, vertex. Ita Glossae MSS. ad Alexandrum Jatrosoph.#

CONTUMELIARE Contumelia afficere. Ado Viennensis in Chron An. 799.+

CONTUMIA Derisio, in Gloss. Arabico-Lat. Contumelia, Joanni de Janua. Marcianus Capella lib. 4.+

CONTUPICTA S. Columbanus Ep. 5.+

CONTURBIUM Capitulatio Caroli Magni pro partibus Saxoniae cap. 28.+

CONTURNUS Marculfus lib. 2. Form. 16. de Puella invita rapta: Dum et te, faciente conturno, contra voluntatem parentum tuorum, rapto scelere, in conjugio sociavi.+



page 1321, image: s1321

CONVALLIA Convallia loca, Convalles, apud Agrimensores.#

CONUCULA Colus, Gallis Quenouille, Italis Conocchia.+

CONVENANZERIUS ex Italico Convenenza, pactum, in Charta Longobardica, apud Ughellum tom. 7. Ital. sacrae p. 566.+

CONVENIA Tabularium S. Benigni an. 679. apud Perardum p. 8.+

CONVENIENTIA Pactum, Conventio, Contractus. Sicul. Flaccus de Condit. agror.+

CONVENIRE Perpactum vel conventionem promittere, stipulari.+

CONVENTARE Convenire, conventum agere, apud Caesarium Eysterbach. lib. 5. c. 22.#

CONVENTICULUM de haereticis proprie dicitur, ut in l. 10. et 20.+

CONVENTIO Jus feudale Saxonum cap. 7. §. 3.+



page 1322, image: s1322

CONVENTIONARE Pactum, conventionem inire, paciscendo convenire, promittere, pacisci.+

CONVENTORES Partes, quaeinvicem de re quapiam conveniunt, paciscuntur, in Capitulis Caroli Magni lib. 5. cap. 127.#

CONVENTUM Mallum, placitum publicum. Gloss. Lat. Gr. Conventus, [gap: Greek word(s)] .+

CONVERSAE Mulieres, quae a prava et dissoluta vita ad meliorem transeunt, vulgo nostris, Converties.+



page 1323, image: s1323

CONVERSARE Vitam religiosam seu monachicam profiteri.+



page 1325, image: s1325

CONVIARE Comitari, ire cum aliquo.+

CONVICANEUS Ejusdem vici ac paroeciae.+

CONVINCLA Vide Conjugla.#

CONVINERE Apitius lib. 6. de Re culin. c. 6.+

CONVITARE Invitare, unde nostris, Convier.+



page 1326, image: s1326

CONVIVAE Regis, Ex familia, ex domo Regia, Ministris Regis, nostris vulgo, Officiers Commensaux de la Maison du Roy. Gloss. Graec. Lat. [gap: Greek word(s)] , Convivae.+

CONVIVIARIUM et [Convivatorium], Locus ubi couvivantur, Ugutioni et Joanni de Janua.#

CONVIVIUM vulgo Pastus, Droit de past, cum tenens aut vassallus tenetur ex conditione feudi aut tenementi, domino Convivium semel aut pluries quotannis exhibere.+



page 1327, image: s1327

CONVOTUS Conjuratus, eodem voto astrictus, obligatus, Festo, et Joanni de Janua.+

CONUS Cuneus monetalis, Coin. Leges Ethelredi Regis c. 36.+

COOPERTIO Additamenta ad Matthaeum Paris: Inquiratur qui ceperint coopertiones, ceppagia, et escaetas quercuum, sive aliarum arborum.+

COOPERTORIUM Stragulum quo lectus insternitur.+



page 1328, image: s1328

COOPERTURA Praetextus, Italis Covertura, nostris Couverture, in Statutis Venetis an. 1242. l. 1. c. 5.+

COOPERTUM vox forestarum, Gall. le Couvert, Dumetum locus nempe in forestis, arbustis et dumetis consitus, ubi ferae latitare solent, cum venatores eas insectantur.+

COPA [Coponagium]. Vide Cupa.#

COPADIUM [gap: Greek word(s)] Papias: Copadium, particula carnis, quod Graeci Copadium dicunt.+

COPHINUS Corbis qua terra portatur, apud Vegetium lib. 2.+



page 1329, image: s1329

COPHTI a Mahumetanis, confictum vocabulum, quo Christianos Aegyptios, seu Monachos, aliosque religiosae vitae sectatores, quasi incisos, per contemptum appellare solent.+

COPIA Exemplum scripti, Chartae, [gap: Greek word(s)] , seu originalis, [gap: Greek word(s)] , Gallis Copie.+

COPIDERMUS [gap: Greek word(s)] , in Gloss. Gr. Lat.#

COPKINUS Moneta argentea, cujus mentio fit in Legibus Opstalbomicis Frisicis cap. 21.#

COPLA Acta Proconsularia sub Munacio Felice, ap. Baron. an. 303. n. 12. Tunicae muliebres paria 47. coplae rusticanae 19.#

COPONAGIUM Vide Cupa.#

COPPA Caesio, sectio, Gallis Couppe: Coppare, caedere. secare, Couper.+



page 1330, image: s1330

COPPETELLA Parvula coppa, seu vasculum. Chron. Casin. l. 3. c. ult. Coppetellae de pernis tres, calices onychinos 2,#

COPPUS Tegula, Itali Coppo, in Pacto inter Venetos et Tragurienses 1322. apud Joan. Lucium l. 4. de Regno Dalmat. c. 14.#

COPTUMUM Constuma, Tributum praestatio. Bulla Honorii III. PP. an. 1217.+

COPULA Charta Communiae Hamensis: Nullus famulus Hamensis domini, neque Castellani, accipiat copulam, aut funem in foro, nisi tantum bis in anno, in Martio videlicet et in Semptembri.+

COPULARIUS Vinculum in collo canis. Joanni de Janua.#

COQUA Vide Cogones.#

COQUINARE vulgo, Coquinam facere. Regula Magistri c. 19.+

COQUINUS Vide Cocio.#

COQUUS Magnus coquus, Dignitas in Palatiis Principum, eorum scilicet qui coquinae ac cibis praesunt.+



page 1331, image: s1331

COR Medium cujusvis rei. Ordericus Vitalis lib. 10. pag. 767. Tyrum opulentam urbem, in corde maris sitam, per mare obsedit. Adde pag. 849. 856.+



page 1332, image: s1332

CORABELLA Corbis ex Gallico, Corbeille. Kalendar. Eccles. Lemovicens. apud Labbeum tom. 2.+

CORACULUM Statuta Veronensia lib. 4. cap. 33. Nec apud ipsum fluvium habeo per tres perticas aliquod coraculum, dugale, vel fossatum, etc.#

CORAGIUM quod ex toto et intimo corde petitur, a Cor, et ago.+

CORALIS Gregorius Turon. lib. 5. Hist. cap. 35.+

CORALES pennae. Vide Vannus.#

CORALLUM Interior pars. Glossae MSS. ad lib. 2. Passion.+

CORATIUM Thorax ferreus: Ital. Corraza, Gallis, Cuirace, [gap: Greek word(s)] et [gap: Greek word(s)] .+

CORAULA seu [Choraula], Jocularius, in Gloss. Isid. ex Graec. [gap: Greek word(s)] .+

CORAULARE Conculcare, concutere, concussare, complodere. Ugutio.#

CORBA [Corbanus], apud Hibernos idem sonat, quod apud nos Plebanus, Decanus ruralis, Archipresbyter, Chorepiscopus, unde et nomen sortitum videri quidam censent.+



page 1333, image: s1333

CORBECULA [Corbula], Corbis, Corbeille. Ermentarius lib. 3.+

CORBIS Mensurae frumentariae species apud Bononienses Italos Rollandinus in Summa Notariae c. 5.#

CORBITA Navis oneraria, et dicitur a Coreis. Joan. de Janua.#

CORBITARIA Legis Rotharis Regis Longobardorum Edit. Heroldi titulus 10. inscribitur de Unegvvorfin, id est, Corbitaria.+

CORBIUS vel Corbinus, Qui duplex habet cor: versipellis, inconstans. Joan. de Janua.#

CORBONA Gazophylacium. Papias: Corbonam, gazophylacium, ubi pecunia Sacerdotum erat, et interpretatur oblatio, et ut dicitur in historiis super Actus Apostolorum, Corbonan erat arca in qua reponebantur donaria Sacerdotum.+

CORBULO Papiae: Gestator manualis, laturarius. Ita MS. pro latuarius. In alio MS. est Corbillo.#

CORBUS idem quod Corbis: Mensura frumentaria.+



page 1334, image: s1334

CORCULA Joculator, Ugutioni: Joculatrix, Joanni de Janua. Sed videtur legendum Coraula.#

CORDA Modus agri terrae, Corde, in Consuetudine Dunensi art. 51. ubi Corda 22. pedibus, et aripennis centum cordis constare dicuntur. Charta ann. 1167.+

CORDAVIA apud Papiam MS. Interior cella. Edit. [Corclavia]: sed videtur legendum [Conclavia].#

CORDAX Fragm. Petronii: Nemo, inquit, vestrûm rogat Fortunatam meam, ut saltet: credite mihi, cordacem nemo melius ducit. [gap: Greek word(s)] , Graecorum.#

CORDEBISUS Pellis de Corduba, corium caprinum alutariorum arte praeparatum.+



page 1335, image: s1335

CORDELIA Chordula, Cordelle. Occurrit apud Rigordum an. 1214.#

CORDEX Qui facit cordam, Joanni de Janua. Forte Cordifex.#

CORDICITUS Corde tenus, Joanni de Janua. Penitus, intime. Sidonius lib. 4. Epist. 6. Prudentibus cordicitus insitum est vitare fortuita.#

CORDIPUNGUS Versus, vel quodlibet corda pungens. Papias.#

CORDISCERE Gloss. Arabico-Lat. Cordiscosio, agnosco: ubi viri docti emendant, condisco, scio: ego vero sic puto, cordisco, scio: est enim cordiscere, ex corde, seu memoriter discere, scire.+

CORDONA Chronicon S. Vincentii de Vulturno pag. 685. In Ecclesia vero S. Dei Genitricis Mariae --- praeceptum obtulit de duodecim cordonis servorum.#

CORDOLENS Cardiacus, apud veterem Interpretem Juvenal. sat. 5.#

CORDUBANARII Vide Cordebisus,#

CORDUELLUM idem forte quod Corduanum, de quo supra. Regestum Castri-Lidi in Andibus fol. 31.+

CORDUS Serotinus, dicitur a Cor: unde et uvae quae tarde veniunt ad maturitatem, Cordae dicuntur, secundum Ugutionem et Papam. Cordum, serotinum, quod tarde nascitur.+

CORETES Hist. Landavensis Ecclesiae, in Monastico Anglic. tom. 3. pag. 188.+

CORETUS Mensurae Germanicae species. Wichbild


page 1336, image: s1336

Magdeburgenscart. 19.+

COREUM pro Corium. Statuta Ordinis de Sempringham pag. 784. 720.+

CORFICINA Macellum. Papiae, et Gloss. MS. Regio Cod. 1013. pro Carnificina.#

CORGENARIUS Charta Ludovici D. Bellijoci pro Libertatib.+

CORIAGO Morbus in armentis, cum corium adhaeret costis. Vide Vegetium lib. 3. Artis veterin. cap. 54. et Columellam lib. 6. cap. 12.#

CORIARE idem Architectis quod Loricare, apud Varronem lib. 1. de Re rust. cap. 57.+

CORICILLUM pro Corculum. Fragmentum Petronii pag. 71. Virtute mea ad hoc perveni, coricillum est quod homines facit, caetera, quisquilia omnia#

CORIMBATA Navis, Isidoro in Glossis.#

CORINDA in Lege Aleman. tit. 99. §. 19. Editiones Heroldi et Lindenbrogii Cornicula, Tiliana habet Corinda.#

CORINEUS Acervus lapidum. Papias.#

CORIOCUS Vide Caragus.#

CORIOSUS Corio vestitus, Ugutioni. Papias vero, Coriosum, spuma, corio vestitum.#

CORISCUM Charta Willelmi Archiepis. Rotomag an. 1196.+

CORITA Equus masculini generis, Papiae. In MS. [Coritha].#

CORIUM Apicius lib. 4. c. 2.+



page 1337, image: s1337

CORLINUS seu potius [Corlivus], Avis, quae nostris Corlieu. Fridericus II. Imperator de Venat. lib. 1. cap. 12.+

CORNAGIUM Praestationis aut tributi species. Fleta lib. 3. cap. 14. § 9.+



page 1338, image: s1338

CORNALIA Vicus, pagus, districtus; Cornau, apud Vascones, et in Consuetudine Aquensi tit. 11. art. 19.+

CORNARE Cornu inflare, Gall. Corner.+

CORNARIUS [gap: Greek word(s)] , in Gloss. S. Benedictic. de Artisicibus.#

CORNEOLUS Fragm. Petronii: Sed corneolus fuit, aetatem bene ferebat, niger tanquam corvus.#

CORNERIA Angulus, Corniere, Vasconibus: nostris Cornet.+

CORNERIUM Monasticum Anglic. tom 3. pag. 107.+

CORNESAGIUM Charta Guillelmi Episcopi Carnotensis ann. 1166.+

CORNETA Bireti species in cornu formam desinens, quomodo hodie Ducum Venetorum, ex Gall.+



page 1339, image: s1339

CORNETUM Angulus, idem quod Corneria, Gallis, Cornet. Monasticum Anglican. tom. 2. p. 318.+

CORN GAVEL Vetus Charta Cantabrigiensis apud Somnerum in Tractatu de Gavelkind, pag. 16.+

CORNICARE Cornu inflare, cornare. Westmonast. an. 870. Recessit venaetor, —— et canes cornicando ad se vocavit. Will. Brito lib. 1. Philipp. pag. 90.+

CORNICIUS apertura fluminis, per quam derivantur aquae in agros, in Statutis Mediolan. c. 329.#

CORNICULA Cornix, Gallis, Corneille, Ital. Cornacchia.+

CORNICULARIUS Officium ac munus, cujus frequens mentio in Notitia Imperii, et apud alios Scriptores.+



page 1340, image: s1340

CORNIFICIUM opus, Ex cornibus confectum. Vita S. Sori Eremitae cap. 4. Atque in adjutorium aedificii ostium ei opere cornificio aptatum misit.#

CORNIX Gallina. Joannes Italus in Vita S. Odonis Clumacensis lib. 3. Ibat autem circa pedes grex cornicum quas nos Gallinas vocamus.#

CORNOLIUM Cornus, arbor, Corno Italis, Cornolier Gallis. Verus Scheda apud Ughellum in Episcopis Anglonensib.+

CORNU Vas quo bibitur. Cornibus usos Veteres ante pocula observat Scholiastes Homeri ad Iliad.+



page 1341, image: s1341

COROATA [Corroata], idem quod Corvata, Gall. Corvees, in Statutis Delphinalibus pag. 38.+

CORONA Clericalis, Tonsura Clericorum, et eorum qui sacris Ordinibus initiati sunt in modum coronae, [gap: Greek word(s)] Graecis recentioribus, cujus auctorem S.+



page 1348, image: s1348

CORONAMENTUM Festum Regium, Curia Regalis, in qua Reges coronari solenni ritu solebant.+

CORONARI dicitur civitas, cum festa gaudia concelebrat. Luitprandus lib.+

CORONARIUS [gap: Greek word(s)] , in Glossario Gr. Lat.+

CORONATOR Anglis, dicitur Judex placitorum Coronae, seu quorum cognitio ad Coronam speciatim pertinet; verbi gratiâ de homicidiis, murdris, et aliis hujusmodi criminibus Coronam Regis spectantibus.+



page 1349, image: s1349

CORONATUS Nummus aureus Ducum Burgundiae et Comitum Flandriae. Vide Froissartem 4. vol. cap. 67. extremo,#

COROPLATES Corpolatius. Vide Curopalata.#

CORPODICINA in Gloss. Lat. Graec. [gap: Greek word(s)] . Vide Corficina.#

CORPORALE Palla, qua Sacrificium contegitur in altari. Leges Alphonsi IX. Reg. Castellae part. 1. tit. 4. lege 57.+

CORPORALE crimen, Lapsus carnis, lapsus corporalis, et carnale delictum, apud Isidorum Ispalensem in Epist. ad Massenum Episcopum.+

CORPORALITER et legitimo jure praedia possidere, in Edicto Theoderici Regis c. 142.#

CORPORARE Sauciare, ferire, in Gloss. MS. Reg. Cod. 1013.+



page 1350, image: s1350

CORPORATI Urbium incolae, qui ex certis Corporibus erant, praesertim artificum:+

CORPORATIO Christi incarnatio in Missa Mozarabum. Vide Corporare.#

CORPORATIO Vox Leguleiorum Anglicorum, qua denotant rem permanentem quae potest habere successionem.+

CORPORATURA [gap: Greek word(s)] , in Gloss. Gr. Lat. Exercitatio corporis. In MS. habetur corporatum. Occurrit vox corporatura in Notis Tyronis.#

CORPORICIDA Lanio, macellarius, [gap: Greek word(s)] , in veteribus Glossis.#

CORPOROSUS Corpulentus, [gap: Greek word(s)] . in Gloss. Gr. Lat.#

CORPUS Homo de corpore Vide Homo.+

CORR Capitulare Ludovici II. Imp. tit. 3. cap. 16. Edit. Baluzianae: Porcellum unum, annonam ad caballos modios sex, foenum corr. tres, mel, etc. Vide Conredum.#

CORRATA Charta Guidonis Fulcodii apud Columbum lib. 3. de Episcop. Vasion.+



page 1351, image: s1351

CORRATERIUS Proxeneta, pararius, Courtier, seu Couretier, nostris: Courratier, in Consuetud. Burbonensiart. 131.+

CORREARIUS Charta Gulielmi Episcopi Gratianopolit. an. 1279.+

CORRECTOR Literarum Apostolicarum, apud Innocent. III. lib. 15. Epist. 166. Vide Vorstium.#

CORREDUM Vide Conrodium.#

CORREGIONALIS Ex una regione, Joanni de Janua. Utitur S. Augustinus Epist. 76.#

CORRELAGIUM Praestationis species. Compotus Baillivorum Franciae an. 1295.+

CORRESPONDENTER Eadem tempestate. Ericus Upsaliensis lib. 2. Hist. Suecor.+

CORRIGIA Modus agri. Diploma Roberti Regis Neapol.+



page 1352, image: s1352

CORRIGIUNCULA Nola, seu campanula quae percutitur in Monasteriis, cum Disciplinae dari debent: a correctione dicta.+

CORREATA Vide Coroata.#

CORRODIUM Vide Conredium.#

CORROGATA Tabularium S. Remigii Remensis: Ad hibernaticam sationem map.+

CORROGIUM Vide Conredium.#

CORRUPTICOLAE Haeretici, qui Corpus Christi perinde ac nostrum decrimenta pati, propter quae reparanda esuriret, opusque haberet cibo, et fatigaretur, ac egeret requie ad reficiendas vires afferebant.+

CORRUPTIO sanguinis, apud Leguleios Anglos, dicitur, cum quis feloniae vel Majestatis criminis convictus est:+

CORSERIUS Ratis amnicae species, apud Occitanos. Charta anni 1231. in Regesto Comitum Tolosae p. 89.+

CORSINI Vide Coarsini.#

CORSNED Gloss. Sax. tempore Edvv. III. exaratum: Co [gap: special sign] ne [gap: special sign] , panis conjuratus.+



page 1354, image: s1354

CORTIBALDUS Vide Curcinbaldus.#

CORTINA Vide Cortis.#

CORTIS [Curtis]. Palladio lib. 1. de Rerust. cap. 22. Cors, Varroni lib. 1. cap. 13. lib. 3. c. 3.+



page 1360, image: s1360

CORTALINI Vide in Cohortales.#

CORVA Corvis, Praedium, vel modus agri. Charta Longobardica an. 774.+

CORVANA Charta Lusitanica apud Brandaonum in Histor. Lusitanica to. 3. p. 382. Homines de Bolon dent vobis quartam partem, et nos corvana.#

CORVATAE [Curvatae, Corveiae, Courbiae], Operae quas subditi ac rustici dominis suis praestare ex Lege tenentur: Corvees, nostris, quas Cujacius ad l. un. C. Ne operae a collatorib. exig. lib. 10.+ [Corvata, Curvata, Curvada, Corvada]



page 1361, image: s1361

CORVESARII Sutores veterinarii, qui Corio veteri utuntur: Gallis, Sueurs de vieil, Savetiers.+

CORVILLA Corbula, Corbeille. Glossae Bibl. MSS. Cartallum. Corvilla.#

CORUS [Chorus], Mensurae annonariae species apud Anglos et Germanos. Bracton. lib. 2. cap. 16. §. 7.+



page 1362, image: s1362

CORUSCUS Fulgetrum, [gap: Greek word(s)] ; Esclair, nostris. Plinius: Fulgetrum prius cernitur, quam tonitrum auditur.+

CORYNETUS Petrus Damian. lib. 1. Epist. 20.+

COS ocularis, id est, qui oculis valet, et est viridis coloris. Sic interpretantur. Glossae MSS. ad lib. 1. Passion. Alexandri Jatrosophistae.#

COSA pro Causa, Res, in veteri Charta apud Ughellum tom. 3. Ital. sacr. pag. 40. 41.#

COSCEZ et [Goscet]. Domesdei tit. Wiltshire, Rogerius Comes: Octo villani, et octo Coscez cum quinque carucis.+

COSCINUS [Coscina], Mensurae frumentariae species apud Italos. Bulla Alexandri III. PP. an. 1179.+

COSCINUS Mensura annonaria, in Charta Alexandri IV. Pontif. apud Petrum Mariam CAMPUM in Histor. Eccl. Placentina, in Regesto Privileg. pag. 364.#

COSDUNA Vide Consuetudo.#

COSIA Otto Morena in Hist. Rerum Laudensium p. 30.+

COSIMENTUM Protectio. Homagium Mariae Vicecomitissae Beneharnensis aerae 1208.+

COSINUS Vide Cussinus.#

COSMARIUS Dominus mundi, Joan. de Janua. Ex [gap: Greek word(s)] .#



page 1363, image: s1363

COSMETA Ornator, exornator, cujus circa cutim occupatur industria: interdum vespillo, pollinctor.+

COSMUS [gap: Greek word(s)] , Mundus. Turpinus de Vita Caroli M. c. 11.+

COSSA [Cossia, Cocia], Pensitationis species Provincialibus nostris nota..+

COSSAE Siliquae, Gallis Cosses, ut siliquae fabarum, etc. Hist. Translat. S. Guthlaci n. 17.+

COSSATUM Pensitationis species, eadem forte quae cocia. Vide Esbonagium Esbonare.#

COSSUS Fridegodus in S. Wilfrido cap. 12.+

COSSI Vermes qui in equis nascuntur. Vegetius lib. 1. de Arte veterinaria cap. 52.+

COSSIO Porcellus, ex Gallico Cochon, in Charta Arcembaldi D. Borbonii ann. 1217. pro libertatibus Villae franchae.#

COSTA Clivus, latus montis, Italis Costa, nostris Coste.+



page 1364, image: s1364

COSTAREZ Charta Ricardi Regis Angliae, apud Sammarthanos in Archiepisc.+

COSTARIUM Locus costarum, Ugutioni.#

COSTELLUM Vide Flecarius.#

COSTER Inventar. sacrae Capellae Westmonaster.+

COSTERA Ora maritima, Gallis Costiere, Magna Charta libertatum Angliae: Omnes bedelli deponantur per Tamisiam, Medelvveiam, et per totam Angliam, nisi per costeram maris.+

COSTILATUS seu potius [Costulatus], Costulis distinctus, vel in costularum speciem dispertitus: Gall, Costele.+

COSTIS Lex Ripuarior. tit. 32. §. 4.+

COSTIS Praedii rustici species, forte pro Cortis, Charta Hugonis et Lotharii Regum Italiae an. 945.+

COSTUM Charta Aldrici Episcopi Cenoman. in illius Vita n. 31. De vino autem optimo modios 4. insuper et de Costo optimo modium unum.#

COSTRELLI Pocula vinaria, chaucero. Lexic. Cambro Britannicum.+



page 1365, image: s1365

COSTUMA Vide Consuetudo.#

COSTURA Vide Cultura.#

COSTUS Costagium. Vide Custus.#

COT [Cotta, Cottus], Tunica Clericis propria, Gall. Cotte, Germ. Cutt. Concilium Moguntiacense apud Regionem lib. 1. cap. 335. et Burchard. lib. 2. cap. 208.+ [Cocta]

COTA Tugurium, latibulum, a Saxonico Co [gap: special sign] e, spelunca, latibulum.+



page 1366, image: s1366

COTALATA Charta Guidonis Fulcodii, apud Columbum in Episcopis Vasion. lib. 3. pag. 396.+

COTARDIA Cotae, sagi vel tunicae species, viris perinde ac feminis familiaris.+



page 1367, image: s1367

COTERELLI Iidem qui Cotarii. Domesdei, in Monast. Anglic. to. 3. p. 305.+



page 1368, image: s1368

COTERETUM Mensura liquidorum, forte pro quarteratum. Tabular. Fossatense: Percipit Ecclesia Fossatensis in pressorio——unum coterotum vini albi.#

COTHSETI et [Coscez]. Vide Cota.#

COTIONES Vide Cociones.#

COTIS Dignitas corporis. Papias. An Dotes?#

COTMANNI Cotseland. Vide Cota.#

COTTA Cottarius. Vide Cota.#

COTTUM [Cotus], Culcitra, ex Gallico Coite.+

COTUCA Thomas Walsinghamus in Edvv. II. p. 114.+

COTULOSUS campus, in Provincia ad Rhodanum, qui vulgo la Crau dicitur, quod inspergatur lapidibus cotulosis, est, qui quaquaversum latera habent acuminata, forte in modum Costae, uti vocem Cotu nostri usurpant.+



page 1369, image: s1369

COTUM Pactum inter Dom. et Consules Brageracian. 1372.+

COTURNUS Major calceus. Liber Ordinis S. Victoris Parisiensis MS. c. 18.+

COTUS pro Quota, seu quantitas pecuniae.+

COTZIA Chronicon Casauriense lib. 4. Stans in ipso ponte ante portam insulae in babitu peregrini cum cotzia et palma ei apparuit.#

COTZUMBER Vide Coczumber.#

COVA Cavea, locus cavus. Lucas Tudensis p. 72. Ecce in ista cova inclusa est maxima pars militiae Gothorum, etc. Infra spelunca dicitur. Leg. f. Cava.#

COVALUM Hist. Cortusiorum lib. 7. cap. 12. Et capitur covalum de Custoza, quod multis deliciis spoliatur.#

COUCA Consuetudines Ecclesiae de Regula apud Labeum pag. 745.+

COVENUM Indigestio, Papiae. Idem: Covium, inane vel vacuum.#

COVINA Liber Anglicus inscriptus Justice of peace, p. 69.+

COVINUS Gallorum et Britannorum veterum currus. Gloss. Lat. Graec.+



page 1370, image: s1370

COUQUACIUM Cubatio, pernoctatio, Gall. Couchage, seu ut Picardi efferunt, Couquage: nam et Couquer, pro Coucher dicunt. 1.+

COURBIA Vide Curvata Corvatae.#

COUSTURA Charta Buchardi D. Marliaci ann. 1240. apud Duchesnium in Hist. Monmorenciaca pag. 410.+

COUTHUTLAUGHE Qui exlegem scienter recipit: vox Saxonica, ex Con [gap: special sign] , sciens, u [gap: special sign] lau [gap: special sign] h, exlex. Ita Bractonus lib. 3. tr. 2. cap. 13. §. 2.#

COWYLL vox Wallica, Vestimenti muliebris species, in Legibus Hoëli Boni Regis Walliae cap. 13.#

CRAMESINUM a voce Kermes Arabica, Coccus: unde Kermesinus color pro purpureo lucidiore. Ita Gorop. Bekanus lib. 5. Gallic. pag. 139 hostris Cramoisi. Laonicus lib. 3.+

COXAE Cubiti, versurae: vox Agrimensorum. Siculus Flaccus: Termini in omnibus angulis coxisque posit.#

COXALE Lumbatorium, in Gloss. Lat. MS. Reg. Cod. 1013.+

COZARDUS Aviculae species, apud Fridericum II. Imperat. in lib. 1. de Arte venandi cap. 46.#

COZUMBER Vide Coczumber.#

COZZO Vestis species Historia de Fratribus conscriptis tom. 2.+

CRAGENTES Graciles. Papias. Infra: Creantes, graciles.#

CRAMACULUS Capitulare de Villis c. 42. inter utensilia rustica villarum recenset andedas, catenas, cramaculos, delaturas, secures, etc.+

CRANOHARI seu Commorsus gruarius. Lex Bajvvariorum tit. 20. c. 1. §. 1.+



page 1371, image: s1371

CRAPALDUS Bufo, ex Gallico Crapaud. Lucas Tudensis lib. 3. contra Vald. cap. 15. Mirae magnitudinis bufo, qui alio nomine Crapaldus vocatur.#

CRAPPA Fleta lib. 2. cap. 82. §, 2. Abjectio vero bladi, ut crappae hujusmodi quae in anno remanserint, recolligatur, ac potius trituretur.+

CRASPISCIS qui alias Piscis crassus nostris et Anglis dicitur, sicut Balaena, et ad Regem peculiari ac Regio jure pertinet: unde Piscis Regius vulgo dictus, ut in hac voce docemus: Spelmanno Grampois, quasi grand poisson dicitur, Bractono crassus piscis, lib. 2. cap. 5. §. 7. c. 24. §. 1. lib. 3. tract. 2. c. 2. §. 4.+

CRASSANTIA Albertinus Mussatus lib. 2. de Gest. Italicor. p 84.+

CRASSANTUS Piscis species. Eucheria lib. 4. veterum Poëmat p. 188. et to. 1.+



page 1372, image: s1372

CRASSATUS et Incrassatus porcus, Gallis, Unporc mis en graisse. Speculum Saxonicum lib. 1. art. 24. §. 1.+

CRASSEDO Apud Fulgentium Placiadem de Virgiliana continentia. Adipata crassedo ingenii.#

CRATARE ex Gallico Grater, Scabere, vel scalpere. Addit. Legis Frision. tit. 3. §. 44.+

CRATENA Monasticum Anglic. tom. 2. p. 432.+

CRATER Lampas, seu discus lampadis. Itinerarium S. Willibaldi n. 18.+

CRATICULAE Vita S. Pardulphi: Et rursum se erigens ad craticulas, ubi fratres ad psallendum se supponere soliti sunt.+

CRATIS Repagulum ferreum in modum cratis, quo Sanctimonialium locutoria clauduntur, nostris, la Grille, Regula Monialium Damianitarum cap. 5.+

CRATONES Cibi genus. Udalricus lib. 2. Consuetud. Cluniac. cap. 4.+

CRAVARE Postulare, impetere, in judicium mittere; vox Anglo-Saxon. C [gap: special sign] a [gap: special sign] ian, quae idem sonat. Leges Henrici I. Regis Angl. cap. 80.+

CRAVER [gap: Greek word(s)] , in Gloss. Graec. Lat. MSS. Editum habet Traver.#

CREANTARE ex Gallico Creanter, Fide aut sacramento interpositis promittere, cavere, stipulari Catholicon Armoricum: Cret, Gall. Plege, Fidejussor.+



page 1374, image: s1374

CREARE Glossae MSS. ex Cod. Regio 1013. Gnatus, natus, generatus, filius, creatus, vel nexus, vox Gallica.+

CREARE Acquirere. Fori Alcaçonenses: De omnibus, quae seminaverint et plantaverint, et quae acquisiverint et creaverint.#

CREATORES Qui ad publica munera alios nominant, in leg. ult. Cod. Theod. de Decurion. et l. 1.+

CREATURA Res quaevis. Vetus Poenitentiale MS. Si aliquis creaturam perdiderit, hoc est, thus, thuribula, tabulas, aut scedulam, etc.#

CREBANTARE Fori Alcaçonenses erae 1267. Et qui Crebantaverit sinalcum suamuliere, pectet ad judic.+

CREBARE Formula barbare scripta, quae est 14.+

CREBE Isidorus Pacensis in Chronico, de Heraclio Imp.+

CREBRARE Fori Alcaçonenses: Qui linde alieno crebraverit, pectet 5. st. et 7. a palatio Episcopi. Ubi forte leg. Liude. Vide Leudis.#

CREBROSITAS Frequentia, in Vita Burchardi Episcopi Wormaciensis: Regalis crebrositate serviminis —— impeditus, etc.#



page 1375, image: s1375

CERCHE Hydria, situla, crater: Gallis Cruche. Monasticum Anglic. tom. 1. pag. 104.+

CREDENTES Fide digni, Hommes de creance. Lex Longobard. lib. 2. tit. 52. §. 15.+

CREDENTIA Abacus, Tabula seu mensa, in qua vasa ad convivia reponuntur, vel etiam mensula quae


page 1376, image: s1376

vasa altaris continet: Italis Credenza. Credentiaria. Ceremoniale Romanum lib. 1. sect. 3.+

page 1378, image: s1378

CREDENTIA dictus in Italia publicus civium conventus de rebus publicis deliberandi causâ coactus.+



page 1379, image: s1379

CREDITANTIA ex Gallic. creance, eadem notione. Tabular. Maurigniacense: Creditantiam facere non cogantur.#

CREDITARIUS Fidus: Joanni de Janua, Consiliarius, vel Camerarius, cui secreta committuntur.+

CREDITUS idem qui Creditarius, Fidus, cui creditur, et fides adhibetur: Gallis: Accredite.+

CREDRA Fragmentum Petronii: Lana, credrae, piper, lac gallinaceum, si quaesieris, invenies.#

CREDULITAS Professio fidei Christianae, vel potius fidesipsa: Gall. Croyance. S. Cyprianus Epist. 78.+



page 1380, image: s1380

CREDULITAS Apud Leidradum Episcop. Lugd. lib. de Baptismo, cap. V. inscribitur de credulitate.#

CREISAMENTUM Vide Cressementum.#

CRELIACA Hist. Trevirensis tom. 12. Spicilegii Acheriani pag. 245.+

CREMA Papias: Opium, orema vitium appellatur, quoniam apud renas nascitur: est autem succus lassar, herbae.#

CREMATIUM pro Cermatium, ex Gr. [gap: Greek word(s)] . Excerpta Pithoeana: Crematium, colibum, [gap: Greek word(s)] . Perperam apud Isidorum, Crematum, Collybum.#

CREMIUM a Cremare: siccamentum lignorum vel frixorum in patella: et etiam quod remanet in patella aridum de carnibus post pinguedinem liquefactam, dicitur Cremium: unde Propheta, Ossa mea sicut cremium aruerunt.+

CREMUM Cremor, nostris, Creme, Fortunatus lib. 11. Poëm. 13.+

CREMUTIUM Holocaustum, in Gloss. Isid. Joannes de Janua Cremium habet.#

CRENKINARII ut scribit Chapeavillus in Ernesto Episcopo Ledoiensi cap. 14.+

CREPA Vide Repa.#

CREPARE oculum, Phrasis Gallica, Crever, l'oeil.+

CREPATIAE Morbus equinus, inter juncturam cruris et ungulam, ubi corium rumpitur et caro ad similitudinem scabiei etc.+

CREPATURA Italis Crepatura, Fissura, rima.+



page 1381, image: s1381

CREPECTATOR Vitalis Episcopus Oscensis, apud Hieron. Blancam in Comment. Rerum Arag. Crepectatorum officium, quod Cambium appellatur.#

CREPEDO Rima. Kecellus in Miracul. S. Joan. Beverlac. num. 8. Unde penitus defectis humoribus rimarum crepedine circumquaque dehiscens, etc.#

CREPEREGICUS Fortunatus lib. 3. Poëm. in Epist. ad Felicem Episcop.+

CREPERUS vox antiqua, pro dubius.+

CREPITUDO Gariopontus lib. 3. Passionarii cap. 34. Emanatio sanguinis, et venarum, et renum crepitudo et loco dolenti deducitur. Cum crepant.#

CREPOLUS Madidus, Papiae.#

CRESAMENTUM Augmentum: Gallis, accroissement.+

CRESCERE Prima Curia Generalis Catalaniae sub Jacobo Rege Arag. an. 1291. MS.+

CRESSEMENTUM [Creisamentum], Creisendarii porci.+

CRESSO Nasturtium, Cresson. Matth. Silvaticus: Olus aquae, id est, senationes, vel cressones.+ [Crisonium]

CRESTA Visitatio Thesaurariae S. Pauli London.+

CRETELLAE [Cletellae], vel [Clitellae]., in Gloss. MS. Regio Cod. 1013. et Isidori.#

CRETICARE In crisin, ut vocant Medici, incidere, quam scite passionis atque naturae conflictum vocat Caelius Aurelianus lib. 2. Acut. cap. 19.+



page 1382, image: s1382

CREVEDELLA Mali seu pomi species, in Capitulari de Villis, cap. 70.#

CREVENTIA Capitulare Radelchisi Principis Beneventani cap. 27.+

CRIAGIUM Charta Philippi Regis Franciae ann. 1182. in Tabul. S. Dionysii: Noverint universi — quoniam Guido Buticularius noster Silvanectensis, et Guido filius ejus fideli servienti nostro Rogero Picae oriagium suum de Stampis dederunt, et ipsi et haeredibus suis libere et quiete in perpetuum possidendum concesserunt.+

CRIARE ex Gallico Crier: Per praeconem publicare.+

CRIACIO Creatio, vox Hispanica.+

CRIARIA Officium eorum quos hodie Lutetiae Parisiorum les Crieurs de corps et de vin dicunt.+

CRIBLUS Charta Edvvardi II. Regis Angl. tom. 2. Monastici Anglic. pag. 424.+

CRIBRIONES In zala executores, ac ministri juridici, juxta Sambucum.+

CRICELLA Avis species. Glossae MSS. ad Alexandrum Jatrosophistam Cod. Reg. 1486.+



page 1383, image: s1383

CRIDA Bannum, proclamatio quae per praeconem fit; Grida, Italis, Gallis, Cry public: Criee, in Charta 1314.+

CRIGNUM Panis vel cibus qui fit ex tribus partibus farinae, hordei grossi, et una parte subtili. Matthaeus Silvatic.#

CRIMINARE Crimen alicui impingere, de crimine accusare, apud Matthaeum Paris an. 1251. Miles super hoc criminatus attachiabatur.#

CRIMINOSUS Reus. Auxilius de causa Formosi. Quidam itaque Presbyter, ut puta heribaptizavit, et ipse Criminosus, etc.#

CRINALE Cereus instar plicae seu Crinium complicatorum, cujus passim usus in Cracoviensi Ecclesia in Processionibus publicis.+

CRINES Punire in cuts et crinibus, in Speculo Saxon. lib. 2. art. 13. §. 1.+

CRINILE Sertum. Albertus Argentinensis in Chr. pag. 114.+

CRINITI [Crinosi], [gap: Greek word(s)] , in Glossis Graec. Lat. apud Francos Reges dicti, et praecipui ex nobilitate, quod iis solis crines promittere liceret.+



page 1384, image: s1384

CRINONES Vide Grani.#

CRIPTURA Ruptura, fractura.+

CRISEUS Canus, nostris, Gris. Durandus lib. 7. Rat. cap. 25. Capilli ejus nigri et crisei, caro candida, etc. Cheveux gris. Vide Griseus Griseum.#

CRISOBOLIUM Vide Chrysobullum.#

CRISPELLAE Liber Ordinis S. Victoris Parisiensis MS. cap. 25.+

CRISPIDO Propiciatorium, vel 4. anguli altaris.+



page 1385, image: s1385

CRISSARIUS Conradus Fabariensis de Casib. S. Galli cap. 19.+

CRISTA Mons, collis, montis apex.+

CRISTATICUM Genus humi, Papiae: sed legendum numi, licet MS.+

CRISTATUS Gloss. Lat. Graec. Cristatus, [gap: Greek word(s)] . Isidor. Gloss. Cristatus, honestus, decens. Item galcatus. Abbo lib. 1. de Bell. Paris.#

CRISTEGUM Crystallus, vitrum crystallinum.+

CRITI tubilu. Anonymus Barensis in Chron. ann. 1032.+

CRO Croo, Croy, Scotis, est Compositio vel satisfactio pro delicto, pretium hominis occisi, capitis aestimatio, VVeregildus.+



page 1386, image: s1386

CRO Croy Anglis, est Caenosa et cruda terra, vel palustris.+ [Croia]

CROACA Vide Corvata Corvatae.#

CROADA Vide Corvata Corvatae.#

CROCA sustentaculum, baculus incurvus vulgo croce.+

CROCARDUS Reprobum nummi genus. Pembrigius, anno 1300.+

CROCCA Covvellet. Leges Henrici I. Regis Angl. c. 78.+

CROCEA Genus chlamydis longe ad terram usque, a parte anteriori aperta, a summo ad imum rugosa, in formam capparum Praelatorum, si demas cuculum.+

CROCHUM Uncus, quo arcubalistae tenduntur. Sanutus lib. 2. parr. 4. c. 22.+

CROCEUS [Croceolus], Fulcrum subalare in modum Crucis superne esfictum, vulgo Potence.+



page 1387, image: s1387

CROCIA Pedum, baculus pastoralis, Episcopalis. Papias: Crocia, dicta a similitudine crucis.+ [Crochia, Crocia]

CROCIUM Diploma Henrici II. Regis Angl.+

CROCUS Cincinnus, capillus in uncum, quem Croc dicimus, retortus. Charta Henrici III. Regis Angl. apud Gul. Prynneum in Libertatib. Angl. tom. 2. pag. 479.+

CROEROLA Lex Alamannor. c. 99. §. 19.+

CROFTUM [Croftus, Crofta], Saxonibus, C [gap: special sign] o [gap: special sign] et C [gap: special sign] u [gap: special sign] , locus secretus, Est autem Croftum, inquit Spelmannus, praediolum prope habitaculum rusticum a latioribus campis ideo distinctum, ut animalia rustica subitis usibus exhibeat: agellus inclusus, apud Somnerum: nostris Clos.+



page 1388, image: s1388

CROIA Vide Cro.#

CROFFERA Hara porcorum. Vide Skenaeum de Verbor. significat.#

CROISUM Vide Truncus.#

CRONCULUS Saxonice, An [gap: special sign] c [gap: special sign] a, in Gloss. Aelfrici: id est, pustula, pusula, unde Somnerus Furunculus restituendum putat.#

CRONTOCHIUM Ordericus Vitalis libro 12. p. 872.+

CROPA Equi tergum, Gall. Croupe. Petrus de Crescentiis lib. 9. cap. 7. Caudam habeat longam cum paucis et planis crinibus: cropas latas et bene carnosas, etc.#

CROPRIA Concilium Londinense an. 1342. can. 2. de abusu Clericorum in vestibus: Caligis etiam rubeis ac scaccatis, viridibus, sotularibus etiam rostratis et incisis multimode, ac cropriis ad sellas, cornibus ad colla pendentibus, etc.+

CROSNA Vide Crusina CRUSNA.#

CROSSA Charta fundationis Abbatiae de Miratorio Ordinis Cisterciensis, tom. 13.+

CROSSUS pro Grossus. Leo Ost. lib. 3. c. 31. (al. 33. Decem iconas — crosso argento sculpsit ac deauravit. Infra. crossa maceria. Vide Grossus.#

CROTA Rupes. Will. Brito lib. 10. Philippid.+

CROTINA Vide Crusina CRUSNA.#

CROTTA Vide Chrotta.#



page 1389, image: s1389

CRUCA Cremaster, Gallis, Cremaillere, ex Anglico Crooke, aduncus. Leges Malcolmi II. Regis Scotiae cap. 3. §. 4.+

CRUCCA Furca subalaris, qua claudi se se sustentant, quod pars superior in crucis formam, seu T. efficta sit.+

CRUCEOLA pro Crucicula. Lambertus Ardensis Fecit sibi apportari parvam cruceolam, quam in collo suo per argenteam caetenulam appensam de sepulcro Domini reportaverat.+

CRUCIATAE Expeditiones sacrae contra Saracenos et Haereticos, quod, qui iis se se adjungerent, Crucis signum in vestibus deferrent.+

CRUCIARIUM Commodianus Instr. 32.+

CRUCIATIO Miseria, calamitas, tormentum.+

CRUCIBULUM Ugutioni, Lucerna, ad quam vigilamus, quod cruciet bolum, id est, bolum sepit.+



page 1390, image: s1390

CRUCICOLAE appellati Christiani ab Ethnicis. Vide Aldhelmum de Laudibus Virginit. cap. 17.#

CRUCIENTATUS in Gloss. Lat. Gall. Conchie de sang. Sed legendum Cruentatus, ut apud Joan. de Janua.#

CRUCIFER Qui Crucem ante Papam defert, apud Pandulfum in Actis Gelasii II. PP.+

CRUCIFRATRES seu Fratres Crucis: ita se se appellitabant quidam haeretici, exorti in oppido Sangerhusen in Marchionatu Misnensi sub an. 1414.+

CRUCIGIRA Ephemerides Monasterii S. Galli: Eodem die dantur 4. fercula, scilicet carnes, caseus, ova, crucigira, cum vino et majori leib.#

CRUCILIAE Cruees per vias erectae, et Gallico Croisilles.+

CRUCIOLA Crucicula, in Actis Monasterii Murensis pag. 26.#

CRUCIZARI Crucem assumere, cruce insigniri ad peregrinationem Hierosolymitanam.+

CRUDARIUM [gap: Greek word(s)] , in Gloss. Graec. Lat.#

CRUDITARE Non digerere, [gap: Greek word(s)] , in Gloss. Gr. Lat.#

CRUMA Crumena. Joan. de Janua.#

CRUMELUM Gregorius Turon. de Gloria Conf. c. 98. Saepius in hoc vasculo vel olus, vel crumelum coctum cum illo sumpsisse. Occurrit in Notis Tyron. pag. 112.#



page 1391, image: s1391

CRUMENIA sunt proprie fragmenta auri. Glossae Isonis Magistri.#

CRUMINARE Fortunatus lib. 2. de Vita sancti Martini:+

CRUPPA Gloss. Lat. Graec. Cruppa, [gap: Greek word(s)] . Crupes, [gap: Greek word(s)] , funis.#

CRUPELLARII Gallorum gladiatores cataphracti. Tacitus lib. 3.+

CRUPPONUS Uropygium, summa clunium, vulgo Crupion. Fridericus II. Imp. lib. 1. de Venat. cap. 36.+

CRUPTA Vide Crypta.#

CRURALIA quibus crura vestiuntur. Vita Ludovici Pii an. 786.+

CRURARIUM [gap: Greek word(s)] , in Gloss. Gr. Lat. Fascia cruralis, nostris, Iarretiere.#

CRUSCUMULUS Tumor crurum. Joan. de Janua.#

CRUSELINUM Vas potorium parvulum fictile cujusmodi sunt, quae Creusets vocamus. Caesarius lib. 12. cap. 41.+

CRUSELLUS Charta an. 1144. apud Catellum lib. 2. Rerum Occitan. cap. 17.+

CRUSNA [Crosna, Crusina], Pallii, seu vestis genus, Mastruca, vel mastruga. Gloss. Saxon. Aelfrici: Mastruga.+



page 1392, image: s1392

CRUSTA Vestis species variegato colore ex purpura et alio mixta.+

CRUSTIBIA Crux, Cruciatus, in Gloss. Arabico-Lat. ubi forte legendum Crucilia. Vide supra.#

CRUSSICA Census; qui pro agris et praediis rusticis Imperatori, vel domino feudi pensitabatur apud Graecos: Innocentius III. PP. lib. 3. Epist. 192.+

CRUSTUM [Crustulum]. Joan. de Janua: Crustum, vel Crustulum, pro fragmento panis.+

CRUSTALIA in Notis Tyronis pag. 161. inter lapillos pretiosos.#

CRUX Crucem figere, [gap: Greek word(s)] ; in Nov Justiniani 5. cap. 1. Nov. 67. cap. 1. Nov. 14. cap. 7.+



page 1404, image: s1404

CRYPTA [Cripta], Locus subterraneus, quomodo Cryptas usurpat Ulpianus in leg. 1. §. 5. D.+



page 1406, image: s1406

CUADA Gloss. Arabico-Lat. Ros, Cuada.#

CUBA Cisterna, Syris. Hieronymus in Vita S. Pauli Eremitae cap. 5.+

CUBA Cupa, labrum, Gall. Cuve. Ratherius Veron.+

CUBARE ova, pro, ovis incubare, ex Gall. Couver, apud Fridericum II. lib. 2.+

CUBIA idem quod Excubia: Gallis, la Garde. Charta Libertatum Baugiaci an. 1250.+

CUBICULARIS Sosipater Charisius lib. 1. Instit. Grammat. et ex eo Beda l. de Orthogr. Cubicularius, custoscubiculi: Cubicularis vero, lectus cubiculo aptus.+

CUBICULARIUS Papias, ex Sosipatro: Cubicularius custos cubiculi. Gloss. Graec. Lat. [gap: Greek word(s)] , Cubicularius.+



page 1407, image: s1407

CUBICULUM Cubile, lectus. Vita S. Joannis Traguriensis Episc.+



page 1408, image: s1408

CUBICULUS pro Cubiculum. Itinerarium Butdegalense: Ibi etiam constat cubiculus, in quo (Salomon) sedit, et Sapientiam scripsit: ipse vero cubiculus uno lapide est tectus.#

CUBIERTA vox fori Hispanici. Martinus Didacus Daux Justitia Aragon. lib. 2.+

CUBILA Poculorum genera, apud Papiam MS. Edit. habet Cubia copulorum genera.#

CUBILARIS Praedium rusticum, villa. Charta Alarici Regis Aragon. aerae 608. ex Tabulario S. Joannis Pennensis apud Bivarium ad Pseudomaximum pag. 570. et Martinezium in Hist. Pinnatensi lib. 2. cap. 6.+

CUBILE Cubiculum. Cassianus lib. 4. cap. 12.+



page 1409, image: s1409

CUBIO Masculus, in Gloss. Isid. et apud Joan. de Janua.#

CUBITAL [gap: Greek word(s)] , in Glossis Lat. Graec. MSS. S. Germani Paris.#

CUBITALE Super quod cubitum, vel cervicem reclinamus, ut aurealia, id est, pulvinaria, Ugutioni. Glossae antiquae MSS. Pulvinar, Cubitale.#

CUBITARE Cubito inniti. Hugo Parisiensis de Instit. Novitiorum: Alii caput jactant, comam excutiunt, vestimenta adaptando componunt, et latera cubitando, pedesque extendendo ridiculam satis ostentationis formam fingunt.+

CUBITORIUM Ceremoniale Cencii Camerarii lib. 2.+

CUBITUS Versura, flexus, Graecis [gap: Greek word(s)] . Auctor incertus inter Agrimensores: Pentigonum, quod interpretatur cubitos quinque. Vide Plin. lib. 3. cap. 13.+

CUBUCELLUM Vetus Charta apud Ughellum tom. 5. p. 1539.+

CUBUCLARIUS pro Cubicularius. Vetus Inscriptio Romae, IIII. I. M. LIVIUS. AUGUSTAE. L. AMARANTHUS. SUPRA. CUBUCLARIOS. Alia: DIS. MANIBUS. POLYBI. CUBUCULARI.+

CUBULUS Mensura vinaria apud Hungaros. Vide Innoc. III. PP. lib. 15. Epist. 7. Brocardus in Descript. Terrae sanctae lib. 2. cap. 2. Edit. Venetae an. 1519.+

CUCUBA Noctua, apud Papiam. Ita emendat Meursius pro cucuma: unde Cucubare in Carmine de Philomela, quod Ovidio adscribitur.+

CUCUCIA Vide Cugucia Cugus.#

CUCUFA Vide Cuphia.#

CUCULATA Gloss. Arabico-Lat. Lodix, cuculata.#

CUCULLUS [Cuculle, Cucullio, Cucullus], Vestis


page 1410, image: s1410

nota Scriptoribus Latinis, qua scilicet caput operiebatur.+

page 1411, image: s1411

CUCUMA vas aereum, in quo aqua calefit, aut aliquid maceratur, lato ventre instar cucumeris. Gloss. vet. Cucuma, [gap: Greek word(s)] .+

CUCUMERARIUM Gloss. Aelfrici Saxon. Pomarium vel Cucumerarium: aeppel-hu [gap: special sign] . i. pomorum domus.#



page 1412, image: s1412

CUCURBA Isidorus lib. 10. Orig. et ex eo Papias: Spirae, funes, quibus in tempestatibus utuntur, quos nautici suo more Cucurbas vocant.+

CUCURBITA Ventosa, unde trahitur sanguis, Joanni de Janua. Vox Celso et Medicis notissima.#

CUCURBITARE Cucurbitam, seu ventosam adhibere, more Medicorum, instrumentum nempe concavum, in cucurbitae formam effictum, cum flamma corporibus adhibetur. Caelius Aurelianus lib. 2.+

CUCURMA Joannes de Janua: Cucuma vel Cucurma dicitur quoddam genus clavae. In l. 1. D. ad Leg. Aquil. Si clava percussit aut cucuma. Ita etiam legitur in Collatione Legum Mosaïc. tit. 1.+

CUCURUM Pharetra, corytus, theca sagittarum, ex Germ. Koker, theca. Capitulare de Villis c. 64.+

CUCUSSIUS Vide Cugus.#

CUCUTIA Vide Cugus.#

CUCUTIUM Trebellius Pollio in Claudio: Bardocucullum unum, cucutia villosa duo, etc.+

CUDA Charta an. 857. apud Ughellum to. 1. Ital. Sacr. p. 815.+

CUDIS in Gloss. Lat. Gall. Coing a faire monnoye, Instrumentum, quo moneta cuditur.#

CUDREACH Hibernis, Plegius, seu fidejussor, quem quis post tergum suum, vel post se relinquit.+



page 1413, image: s1413

CUETELLA Ugutio: Laganum, quoddam genus cibi, quod prius in aqua coquitur, postea in oleo frigitur; et sunt lagana de pasta quasi quaedam membra iliaea, quae quando in oleo statim friguntur, postea melle conduntur, (condiuntur) illa vulgo dicuntur Cuetella, ista Lassaaia: et dicuntur sic, quia sunt suavia ad comedendum, etc.#

CUFA Gloss. Lat. Graec. Cufa, [gap: Greek word(s)] . Est autem [gap: Greek word(s)] , cerebri pars superior, in camerae formam efficta.+

CUGUS Gallis Cocu, vel Coucou, Cornard, Occitanis Couyoul, nostris olim Couz. Lexicon Lat. Gall. Niminvir, Couz, o' est de qui safemme fait avouterie. Usatici Barcinonenses MSS. cap. 67.+



page 1414, image: s1414

CUJUSMODI pro qualibuscumque, utitur crebro S. Augustinus. Vide lib. 2. de Ordine cap. 14.#

CULBARE Substillare, [gap: Greek word(s)] , in Gloss. Graec. Lat. Ibid. [gap: Greek word(s)] , [Culbicio], substillatio.#

CULCA [Culcare, Exculcator]. Vide Collocare.#

CULCITRARIUM vel Culcitrarum exactiones, quae fiebant a vassallis et tenentibus ad dominorum exceptiones, cum peregre ibant.+



page 1416, image: s1416

CULDEI Vide Colidei.#

CULEATA Charta an. 1290. in Tabulario S. Maglorii Parisiensis fol. 96.+

CULFUM Sinus maris, Italis Golfo, nostris Golfe. Occurrit non semel apud Sanutum lib. 2. part. 4. cap. 25.#

CULINA Isid. Gloss. Culina, latrina, secessum. Gloss. Lat. Graec. Conclavis et Culina, [gap: Greek word(s)] . Culina, [gap: Greek word(s)] . Culina, [gap: Greek word(s)] . Gloss. Graec. Lat. [gap: Greek word(s)] , Culina, Recessum.+

CULUSTA Fragmentum Petronii: Nam mihi nihil novi potest afferri, sicut ille feri culusta mel habuit praxim.#

CULLA Genus vestis Monachorum, unde Cuculla, id est, parva Culla, et Cullatus, culla indutus. Ita Joan. de Janua, qui addit Cullam idem esse quod Cuculla, sic dicta, quasi minor culla. Poëta infimi aevi MS.+

CULMEN Tectum domûs, nostris Comble. Gloss. Lat. Graec. Culmen, [gap: Greek word(s)] . Servius ad Ecl. 1.+

CULMISES pro Divites ponitur Papias.#

CULMO subnixa, connixa. Traditiones Fuldenses lib. 1. trad. 5. et lib. 2. trad. 16. 21. 28. 42. 43.+



page 1417, image: s1417

CULPAM facere, Culpam expiare, agnoscere. Hugo Flauiniac. in Chron. an. 1097.+

CULPARE Delinquere. Capitulare Pipini Regis Italiae c. 17. et Lex Longobard. lib. 2. tit. 56.+

CULPATURA Culpa, delictum. Charta Sanctii Regis Navarrae aerae 1125.+

CULPONES vel [Culponei], Papiae et Ugutioni, Rustica calciamenta.+

CULTELLARE Cultellatae vestes, de vestibus, quas Franci nostri subinde in ligulas incidere solent: Taillader les habits, Habits tailladez.+



page 1418, image: s1418

CULTELLUS Dentale, densaratri: Plinio, Culter praedensam proscindens terram: nostris Coultre. Lex Salica tit. 29. §. 12.+

CULTRUM Patella, Joanni de Janua. In cultrum posita, collocata, dicuntur apud Vitruvium l. 10. c. 14.+

CULTURA Ager cultus, Gallis, Couture, Gloss. Lat. Graec. Cultura, [gap: Greek word(s)] . Lactantius de Mortibus Persecut. n. 7.+



page 1419, image: s1419

CULVERTAGIUM Matth. Paris anno 1212.+

CULULLI Calices fictiles. Papias.#

CUMACUS Epistola Valeriani apud Pollionem in Claudio: Fibulam auream, cumacum, cypream, unam.#

CUMADA Capitulare de Villis cap. 42.+

CUMATILIS vox formata ex Graec. [gap: Greek word(s)] , fluctus; unde Commodianus, de Neptuno:#

CUMBA Cymba, navis, seu potius navis species.+



page 1421, image: s1421

CUMBRI Vide Combri.#

CUMBUS S. Audoënus lib. 2. Vitae S. Eligii cap. 5.+

CUMERA Vas frumentarium de festucis. Ugutio.#

CUNA Vide Cuva.#

CUNCTALIS Generalis. Papias.#

CUNCTIGENA Omnis generis, in Decretis Synodi Aenhamensis an. 1009. can. 22. Nequitiae cunctigenae, etc.#

CUNCTIPOTENS pro Omnipotens. Cunctipotentia, in Prologo ad Vitam S. Turiani, Episcopi Dolensis.#

CUNCTUS Scyphus, patera. Ita Papias MS. Edit. habet Cundus.#

CUNEATA Gall. Coignee, Securis. Tabularium Vindocin. Ch. 54.+

CUNEUS Sigillum ferreum, quo nummi cuduntur.+

CUNICULARIA Vivarium cuniculorum, Gallis. Lapiniere, Garenne. Occurrit non semel in Fleta l. 2. cap. 52. §. 12. cap. 71. §. 12. cap. 72. §. 14. etc.+

CUNICULUS Vide Duciculus.#

CUNITAE Haeretici, quorum auctor Cunus quidam, in Anglianoti an. 1147. M. Chron. Belgic.#

CUPA Vas vino condendo paratum, Latinis, a Koupar Anglis, nostris, Cuve. Lucanus lib. 4. de Bello civ.+



page 1422, image: s1422

CUPHA Vide in Cupa.+



page 1424, image: s1424

CUPERAMENTUM Acquisitio, recuperamentum.+

CUPERIA Charta Ildephonsi Comitis Tolosae apud Catellum in Comitib. Tolos. pag. 192.+

CUPHIA [Cofea, Coffia, Coifa, Cucufea], Tegmen capitis, quod caput totum ambiebat.+



page 1425, image: s1425

CUPIDENARIUS Mercator, cupidus denariorum. Ita nugatur Ugutio, pro Cupediarius.#

CUPIDITIA pro Cupiditas. Ratherius Veronensis Episc. in Synodica ad Presbyter. Qui cupiditia aestuant, qui invidiâ vel odio tabescunt.#

CUPIENTIA [gap: Greek word(s)] , in vett. Glossis, Cupido.#

CUPILLUM Gloss. Lat. Graec. Cupillum, [gap: Greek word(s)] .#

CUPLA Papias: Cuplae in tectis domorum, quod copulent in se luctantes.+

CUPPA Vide Cupa.#

CUPPULA Tholus, trullus, fornix rotundus in altum porrectus, et in modum cupae effictus: Cupola, Italis; Coupele, Gallis.+

CUPRUM Latinis Cyprum, sive aes Cyprium, vel etiam quodlibet aes: nostris Cuivre.+



page 1426, image: s1426

CUPSONES Vox incertae notionis apud S. Augustin. in Sermonibus.#

CUPTARE Papiae, Cupere multum.+

CUPUS Vide Cupa.#

CUR pro quia, usurpat Lucifer Calaritanus pag. 24.#

CURA Dignitas seu munus Curionis, Cure. Concilium Rotomagense an. 1072.+



page 1427, image: s1427

CURADIA Charta an. 1149. apud Petrum Mariam Campum in Hist. Eccl. Placentinae in Regesto 2. part. Ch. 41.+



page 1428, image: s1428

CURAGENDARII qui et Curiosi, in leg. 1. Cod. Theod. de Cirious, qui Curas agunt, in leg. 2. 4. et 5. eod.+

CURAGULUS Curam gerens. Glossae MSS. Curagulus, sollicitus. Gloss. Isidori, Curagulus, curiosus. Quae verba videtur hausisse a Prisciano lib. 4.+

CURANDERII telarum, in Charta an. 1337. in M. Pastorali Eccl. Paris. pag. 368. Curatores, [gap: Greek word(s)] , seu [gap: Greek word(s)] , Theophilo Antecessori.#

CURANTIA Acquisitio. Charta Philippi Episc, Pictav. an. 1236.+

CURARE [gap: Greek word(s)] , Curare funus, lavare, ungere, sepelire, et omnia praestare, quae requiruntur ad sepulturam.+

CURATA Vide Curatura.#

CURATORES in civitatibus dicti, qui rebus venalibus pretia imponebant, Curialibus praeerant, vectigalibus actributis persolvendis invigilabant, ut est in Curatoris civitatis formula apud Senatorem lib. 7. Epist. 12.+



page 1429, image: s1429

CURATORICII equi. Lex 29. Cod. Theod. de Annona et trib.+

CURATORIUM Aedes curatoris. Lexic. Graec. MS. Reg. Cod. 2062. [gap: Greek word(s)] .#

CURATURA vel [Curata], telonei species ex mercibus in nundinis distractis.+



page 1430, image: s1430

CURATUS Curio, Sacerdos Ecclesiae, vulgo, Cure.+

CURBACULUM Instrumentum ad capiendas aves tempore nivium, ex paucis virgulis confectum, interius concavum, et in parte postrema acutum, habens ostiolum, quod in terra jacet, coopertum palea, quod cum uno vimine in terram infixo elevatur, et posterius percutit avem ad escam intrantem, quae intus est, quam aliunde accipere nequit. cum sit undique terra tectum.+

CURCINBALDUS [Curceboldus], Vestisspecies. Odo Cluniacens. lib. 2.+

CURCULIAE Papias: Curculias nauta suo more vocant, quibus in tempestatibus utuntur. Eadem habent Ugutio et Joan. de Janua.#

CURCUMA Capistrum, [gap: Greek word(s)] Hesychio et Achmeti cap. 271.+

CURELLUM Charta an. 1185.+



page 1431, image: s1431

CURERHET [Chureregth], Curia recti, forum judiciarium, in quo jus seu rectum dicitur.+

CURESCET Vide Ciriscet.#

CURFODI Vide Turfa, Zurb.#

CURIA Meretrix: unde, Curta jus curat, meretrix est Curia dicta. Ita Joan. de Janna. Vide Meursium in [gap: Greek word(s)] .#

CURIA Dignitas vel Officium Curionis, Cur. Jacobus de Vitriaco in Histor. Occid. cap. 22.+

CURIA Senatus civitatis, cujus Magistratus Decuriones, et Curiales dicuntur in Cod. Theod. et Justin. de Decurionibus passim, in Gloss. Lat. Graec. [gap: Greek word(s)] .+



page 1436, image: s1436

CURIA Praedium rusticum, possessio, Curtis, mansus. Charta Leonis IX. PP. apud Meurissium in Episc. Metensib. pag. 355.+



page 1437, image: s1437

CURIA Regius Comitatus, vulgo, la Cour. Monachus Sangallensis lib. 2. cap. 41.+



page 1439, image: s1439

CURIALES iidem et Decuriones, ait Isidorus lib. 10. cap. 4.+



page 1441, image: s1441

CURIALIS Charta Aldegastri, filii Sylonis Regis Ovetensis, an. 781.+

CURIARIA Praedium, Curia, Curtis. Charta Baresoni Regis Sardiniae ann. 1164.+



page 1442, image: s1442

CURIATIO Curia, seu Comitatus, vel etiam Curia solennis. Concilium Budense ann. 1279. cap. 2.+

CURIA TOGA id est, advocatio juridica. Papias.#

CURITIS pro Curtis. Occurrit non semel in Diplomate Mathildis Comitissae anno 1078. apud Franc. Mariam in Machilde.#

CURIOSUS [gap: Greek word(s)] , Palladio in Vita Chrysostomi pag. 15.+

CURITA Vide Curritura.#

CURITZE Modius, Slavorum linguâ, apud Helmodum lib. 1. cap. 88.#

CURMEDIA Servitutis species in Germania, quae ejusmodi erat, ut obeunte aliquo obnoxiae conditionis, dominus jus haberet rem, quam vellet, in illius bonis, verbi gratiâ equum, vestem, annulum, etc.+

CURMEN [gap: Greek word(s)] , Dioscoridi lib. 2. cap. 110.+



page 1443, image: s1443

CUROPALATES Vide supra in Cura.#

CURRABIUS Species navis. Laurentius Diaconus Veronensis de Bello Balearico lib. 1. pag. 899.+

CURRALE Curtis atrium. Fori Oscae ann. 1247. f. 5.+

CURRAX in leg. 18. D. de Aedil. Edict. ut Vigilax eodem loco.#

CURRERE dicebantur, qui ob crimen aliquod per urbem traducebantur.+

CURRERIUS Apparitor, Sergeant. Charta ann. 1258.+

CURRICULUM Annus, le Cours d'un an, nostris: quomodo anni, et annorum curricula non semel in Cod. Theod. Vetus Diploma profert Diago in Comitibus Barcinon. lib. 2. cap. 34.+

CURRICULO Celeriter. Papias.#

CURRILES aquae, et incurriles, quae fluunt, cursum habent, aut non habent, in Chartis Alfonsi VI. Regis Hispan. apud Antonium de Yepez in Chron. Ordinis sancti Benedicti tom. 6. pag. 489. b. 490.#

CURRITORES iidem, qui Cursores, infra. Tudebodus lib. 1. Hist. Hierosol. pag. 788.+

CURRITURA Vide Curatura.#

CURRODREPANUS vox hybrida, Currus falcatus; ex Currus, et [gap: Greek word(s)] , falx.+



page 1444, image: s1444

CURSA Gall. Course, Excursus militaris, incursio, praeda ipsa, in Capitul, Sicardi Princip. Benev. in Praefat. Vide Cursus.#

CURSARII Praedones maris, nostris Corsaires, Piratae.+

CURSITORES iisdem qui Cursores, Coureurs. Apud Ordericum Vitalem lib. 9. pag. 731. 732.#

CURSOR Tabellarius, isve, qui ad aliquid perferendum mittitur.+



page 1446, image: s1446

CURSORIAE Naves expeditiores, veloces, Isidoro lib. 19. cap. 1.+

CURSUS limitis, Cursorius terminus, Cursorium, voces Agrimensorum, apud quos ita dicitur limes, terminus procurrens, quomodo se exporrigit in latitudinem, vel longitudinem.+

CURSUS Officium Ecclesiasticum, seu series Orationum, Psalmorum, Hymnorum, et caeterarum precationum, quae quotidie in Ecclesia decantantur, quam a D. Hieronymo, Damasi PP. rogatu, dispositam scribit Honorius August odunensis lib. 3. cap. 1.+



page 1447, image: s1447

CURSUS Excursus, praeda, quae in ipsis excursibus capitur. Gregor. Magn. lib. 12. Epist. 23.+

CURSUS Cursus publicus, Vehicularius, cujus Augustum auctorem memorat Suetonius in Aug. cap. 49.+

CURTALINUS Vide Cohortalis Cohortales, Cortis.#

CURTAMISIA Historia de Fratribus conscriptis tom. 2.+

CURTANA Curtein, S., Edvvardi Confessoris Angl. Regis gladius, vel ensis, qui in Regum Anglorum coronatione a Cestrensi Comite praefertur, cuspide acieque retusus, in signum misericordiae, populis a Rege praestandae, unde nomen.+



page 1448, image: s1448

CURTARE Gloss. Lat. Graec. Curtatus, [gap: Greek word(s)] . Gloss. Graec. Lat. [gap: Greek word(s)] , mutilus, truncus. Comam alteni caballi turpare, aut caudam curtare, in Legib. Wisigoth. lib. 8. tit. 4. §. 3. Curtatus caballus, in Lege Burgund. tit. 73. §. 3.+

CURTESTA Otto Morena in Hist. Rerum Laudensium pag. 18.+

CURTI Tudebodus lib. 4. Hist. Hierosolym. pag. 794.+

CURTI Tabularium Abb. Conchensis in Ruthenis Ch. 415.+

CURTIS [Curtina, Curtisanus, Curticula, Curtarii], etc. Vide Cortis.#

CURTORIA Charta Henrici II. Regis Angliae pro Monasterio de Bernajo in Norman. in 106.+



page 1449, image: s1449

CURUADA Vide Corvata Corvatae.#

CURVARE Vide Cravare.#

CURVATURA Index errorum Valdensium §. 25.+

CURUCHA Navis, alias [Carrucha], nostris Carrache.+

CURVIS Vetus Charta Longobardica in Chronico Monasterii S. Sophiae Beneventani pag. 613.+

CURULLUM Supellectilis mensariae species. Tabularium Monasterii S. Andreae Viennensis: Vt quicunque Coenobita deinceps sacrilegium facere ausus fuerit, subripiendo de Refectorio cyffum, aut curullum, aut mantile, aut quodlibet utensile refoctorii, ultimus maneat ubique velut fur.#

CUSCHA Charta anno 1158. apud Ughellum in Archiepiscopis Mediolan. cum — campis, pratis, vincis, chuschis, gerbis, etc.+

CUSIRE Isidoro in Gloss. Consuere. Italis Cucire, Gallis, Coudre.+

CUSORES linarii, in leg. 1. de Excusat. artif. lib. 10. [gap: Greek word(s)] , qui cudunt lina. Cujac.#

CUSPUS Ligneum sandalium. Gloss. Latin. Graec. Cuspus, [gap: Greek word(s)] . Glossae Basilicon [note of the transcriber: in the print with a Greek letter: Basilicwn]: [gap: Greek word(s)] . Regula Magistri cap. 81.+

CUSSINUS Pulvinus, Gall. Coussin. Occurrit apud Arnoldum Lubecens. lib. 3. cap. 29.+ [Cusinus]

CUSSOLS Species tributi, ac pensitationis. Curia Generalis celebrata Barcinone an. 1291.+



page 1450, image: s1450

CUSTAMENTUM Vide Custus.#

CUSTODLAE Vigiliae, excubiae Latinis Scriptoribus.+

CUSTODIARIUS Ugutioni et Joan. de Janua, Custos. Vetus Inscriptio: Sanctissimo. Herculi. invicto. corpor. custodiar. L. Curtius, etc.#

CUSTODIRE Festum, seu observare festum alicujus Sancti; quomodo Garder une Feste, dicimus.+



page 1451, image: s1451

CUSTOS Presbyter aut Clericus, cui Ecclesiae seu templi cura incumbit, aedituus, qui Custos Ecclesiae dicitur in Ordine Romano.+



page 1456, image: s1456

CUSTRIX Officium, seu dignitas in Monasteriis feminarum, ut Custodis in virilibus, cui scilicet incumbebat Ecclesiae cura: occurrit hac notione apud Wolfardum Monachum lib. 3.+

CUSTUMA [Custumare, Custumarius]. Vide Consuetudo.#

CUSTUS [Costus, Costagium, Constamentum]. Expensae, impensae, ex Gallico Coust, Hispan. Costa. Matth. Paris an. 1244.+



page 1457, image: s1457

CUT Tributi species apud Scotos. Leges Burgorum Scoticorum cap. 59.+

CUTARIA Charta an. 1179. exarata Papiae, MS. Cum omnibus honoribus, conditionibus, districtis, albergariis, fodris, bannis, collectis, cutariis, et aliis rebus, etc.+

CUTELLUS pro Cultellus, ex Gallico Coûteau. Will. Brito lib. 5. Philipp.#

CUTICA Cutis, cuticula. Lex Longobard. lib. 1. tit. 7. §. 2.+

CUTIONES vel [Cuciones], inquit Marcellus Empir. cap. 9. et 15.+



page 1458, image: s1458

CUTIS olearia, perperam, ni fallor, scribitur pro butis olearia, in Charta plenariae securitatis apud Brissonium lib. 6. Formul. pag. 647.#

CUTIS Vide Crinis Crines.#

CUVA Cupa, ex Gall. Cuve. Domesdei tit. Cestria: Quando Rex ibi ventebat, reddebat ei, unaquaque carrucata 200 hestas et unam cuvam plenam cervisiae.+

CYBURIUM Vide Ciborium.#

CYCLAS Vestis, undique clausa per extremum ambitum, sinuosa, et dum terram verrebat, circulum quempiam efficiens, unde nomen a Graeco [gap: Greek word(s)] inditum videtur.+



page 1459, image: s1459

CYCLUS Circulus, [gap: Greek word(s)] . Cyclum orbis peragrare Sol et Luna dicuntur, apud Victorinum Afrum de Principio diei, pag. 199.+



page 1460, image: s1460

CYFUS aut [Cyphus], Scutula, vel Scyphus. Burchardus de Casib. sancti Galli c. 7. Praeter 14. cyfos lampadum. Occurrit passim. Vide Crater.#

CYGNOS habendi jus non omnibus erat. Tabularium sancti Bertini Ch. 83.+

CYMBALUM Campana, qua Monachi cientur ad refectorium, quaeque appenditur in claustro, ut observat Durandus lib. 1.+

CYMBILIA pro Cimelia, apud Anastasium Bibl. in Severino PP. pag. 47. Sigillaverunt omne vestiarium Ecclesiae, sex cymbilia Episcopi.#

CYMBOLA Vita S. Heldradi Abbatis Novalicensis num. 24.+



page 1461, image: s1461

CYNEBOT vox Anglo - Saxonica: idem quod C [gap: special sign] ne [gap: special sign] il [gap: special sign] et Cene [gap: special sign] il [gap: special sign] , compensationis pars, quae populodebetur ob Regis caedem.+

CYNEDOMAS Leges Athelstani Regis apud Bromptonum pag. 845.+

CYNOCAUMA Aestus Caniculae, ex Graec. [gap: Greek word(s)] . Ruricius Episcopus Lemovicensis lib. 1. Epist. 17.+

CYPIACUS Vide Cippus.#

CYPIARIUM Vide Manupiarium.#

CYPRENSE opus. Liber anniversariorum Basilicae Vaticanae apud Joan.+

CYPRIANA Ita annuum festum S. Cypriani vocabant Carthaginenses, quod ii ad ejus aedem sacram,


page 1462, image: s1462

ante urbem ad littus maris sitam, solenni cultu celebrabant: quo etiam nomine donabatur a nautis insignis quaedam ac periculosa tempestas: quae in mari circa id festum fere semper oriebatur.+

CYPRINUM metallum, Cuprum, aes Cyprium: in Cypro enim prima aeris inventio fuit, ut ait Plinius l. 34. c. 2.+

CYPSINUM Vide Cyprinum.#

CYREATH vox Anglo-Saxonica, Jusjurandum electum, id scilicet quod quis cum aliis conjuratoribus, e majori numero selectis praestat, cui opponitur Rimeath, quod vide. Leges Athelstani c. 15.+

CYRICSEAT Vide Ciricseat Ciricsetum.#

CYRIUS Dominus, ex Graeco [gap: Greek word(s)] . Aldhelmus Abbas Malmesburiensis: Ad doxam onomatis Cyrii: [gap: Greek word(s)] .#

CYROGRAPHUM Vide Chirographum.#

CYROGRILLUS Vide Chirogrillus Chirogryllus.#

CYROICUS Medicus Cyroicus, Chirurgus, in Statut. Mediolanens. 2. part. cap. 354. cui opponitur Medicus Physicus. Vide Physicus Physica.#

CYULA Vide Ceola.#

FINIS PARTIS PRIMAE.