CAMENA Early Modern Latin Texts

ARCHONTOLOGIA COSMICA, SIVE IMPERIORVM, REGNORVM, PRINCIPATVVM, RERVMQVE PVBLICARVM OMNIVM PER TOTVM Terrarum Orbem COMMENTARII LVCVLENTISSIMI, QVIBVS CVM IPSAE REGIONES, EARVMQVE INGENIA, ac Termini, tum Incolarum Mores, Opes Prouinciarum, Mercimonia ac Negotiatio, Robur militare, Forma dominij, Religionis cultusque ratio, Successiones denique Principum ad nostra vsque Tempora deducuntur, et veluti speculo quodam Lectoris oculis subiiciuntur, Opera et studio JO. LVDOVICI GOTOFREDI, QVI EOS PRIMO GALLICE PER D. T. V. Y. SACRI CVBICVLI apud Regem Christianissimum Equitem conscriptos: Nuper vero ex nouissimo et auctiore exemplari Parisiensi in sermonem Latinum conuertit, nouisque accessionibus locupletauit, et in tres Libros diuisit, QVORVM I. Imperatorum, Regum, Principum, summorumque Magistratuum, qui per Europam sibi Imperij sedem fixerunt, etiamsi extra hanc quoque dominentur, descriptioni tribuitur. II. Monarchos, Reges et Principes per Asiam, Africamque rerum potentes, quique in his partibus Globi Terrestris domicilia sua constituerunt, persequitur. In quo secundo libro Lector multa inueniet, inprimis in descriptione rerum Ottomannicarum et Persicarum, quae antea lucem non adspexerunt, sed jamprimum in publicum prodeunt. III. Omnium Ordinum tam Religiosorum, quam Militarium, siue Equestrium per Orbem Christianum Origines, Auctores, Leges, Incrementa et Decrementra complectitur. AD REVERENDISS. ET ILLVSTRISS. D. D. GEORGIVM FRIDERICVM ARCHIEPISCOPVM ET S. R. I. Electorem Moguntinum, etc. Cum gratia et priuilegio Sacrae Caesareae Majestatis ad sexennium. [gap: illustration] FRANCOFVRTI ad Moenum, Sumptibus LVCAE JENNISII. Anno M. DC. XXIIX.

ARCHONTOLOGIAE COSMICAE, LIBER TERTIVS ORIGO ORDINVM MILITARIVM, TAM REGVLARIVM, QVI A S. SEDE SVB ALIQVA REGVLA ET DISCIPLINA APPROBATI FVERVNT, QVAM SECVLARIVM, ab Imperatoribus, Regibus et Principibus Christianis institutorum, cum eorundem insignibus et Symbolis.

QVANDOQVIDEM in animum induximus, ad calcem huius Tractatus ostendere, quo pacto hortus amaenus Ecclesiae omnibus seculis et aetatib. vatietate caetuum ornatus et excultus fuerit, qui tanto suauiorem odorem per vniuersum orbem diffuderunt, quo magis se claustris et monasteriis suis incluserunt, sicut pulehti et odori flores eo gratiorem odorem spirant, quo magis premuntur: non abs re erit, si de iis nunc aliquid praemittamus, qui instar moschi aut succini plus odoris exhalant, quo magis publico exponunrur.

De Ordinibus Equitum loquor, qui velut alteri Maccabaei bella Domini gesserunt, et vera fortitudine praediti valido suo brachio et generoso animo multoties terrorem hostibus sui Redemptoris et sanctae religionis, quantumuis potentibus et formidabilibus, ineusserunt, vt sicut priores illi in suis septis contra hostes inuisibiles decertant, hi visibiles in acie caederent et profli. garent: fine eodem vtrisque proposito, vt nimirum Ecclesia pace frueretur, et Seruator mundi dominus totius orbis agnosceretur.

Ille igitur cui data est omnis potestas in coelo et int erra, vt vim suae victoriae et triumphide spiritualibus et corporalib. hostibus manifestam faceret, statim post natiuitatem suae Ecclesiae, cum bonam partem aedificii sanguine martyrum caementasset, effecit, vt non tantum animi tranquilli et pacati se per omnem vitam sanctitati deuouerent, sed etiam bellicosi fortitudinem suam et arma cum incremento tum protectioni et defensioni Religionis Catholicae consecrarent. Quo factum est, vt monarchae et potentissimi orbis Principes sub illius vexillo militarent, quem prius saeuo et cruento bello persequebantur. Cuius rei testes sunt Constantinus Magnus, Valentinianus, Theodosii, et alii complures Imperatores, qui omnes crucem in suis insignib. gestare coeperunt, quanquam diuerso colore: quidam candido, aliqui viridi, nonnulli rubro, alii alio colore: ea propemodum forma, qua Constantino Magno in coelo apparuit, quae ad dextrum latus A, ad sinistrum , et in medio lababarum, nempe X, et P, inter se colligata, et in quatuor oris fimbriata, habebat. Cumque pauca fuerint regna et resp. in mundo, quae non aliquem Ordinem Equitum habuerint: aequum fuit, quosdam caetus institui eorum, qui Ordinem geretent Regis Regum, et se ipsius ministerio peculiariter consecrarent. Quapropter vulgo creditur, Ordinem Equitum S. Sepulchri tempore Constantini magni iam fuisse institutum. Nam cum S. Helena, ipsius mater, Ierosolymam profecta esset, vt S. Crucem et S. Sepulchrum inuestigaret, illis per divinam reuelationem repertis, pro gratiarum actione templum magnificentissimum in honorem gloriosae resurrectionis Iesu Christi excitavit, quod tractu temporis in monasterium Canonicorum regularium S. Augustini conuersum fuit. Custodiam autem S. Sepulchri quibusdam nobilib. ex suo comitatu commisit: qui fuerunt primi Equites huius Ordinis. Atque ille postea eo loco perstitut et constabilitus fuit: adeo vt eo quoque tempore, quo Saraceni et Turcae totum Orientem, et in specie Palaestinam, in suam potestatem redegerunt, et tyrannidem atque omne genus crudelitatis in Christianos, qui Ierosolymae erant, exer cuerunt, hi persoluto annuo tributo tolerarentur, qui tamen non immunes fuerunt malorum, quae fideles perferebant, barbaris illos, quacunque possent ratione, vexantib. et affligentibus. Praecipuum ipsorum munus fuit custodire S. Sepulchrum, bellum summis viribus aduersus infideles gerere, redimere captiuos, singulis diebus, quib. possent, Missam audire,

recitare horas Crucis, et gestare quinque cruces rubras in memoriam quinque vulnerum Domini nostri. Quidam eorum originem et institutionem ad Apostolum S. Iacobum, episcopum Ierosolymitanum, referunt, qui mortem profide subiit, anno LXIII. Ob hanc causam Equites huius Ordinis Patriarchae Ierosolymitani imperio subiecti esse videntur.

2 Institutio Equitum Ordinis Sanctae Ampullae in aede S. Remigii Durocortori Remorum.

Clodouaeus, primus huius nominis, et primus Rex Christianus in Gallia, conuersus ad fidem Christianam instinctu Clotildae, vxoris ipsius, filiae Regis Burgundiae, Christianismo per Baptismum initiatus fuit a S. Remigio in templo Remorum, et antequam sacro fonte ablueretur, de religione Christiana et Catholica coram Deo et hominibus protestatus est. Hic euidens miraculum accidit. Nam cum non reperiretur oleum chrismatis in vase ordinario ad tantum hunc regem vngendum, conspecta fuit columba candida, quae phialam crystallinam, oleo sacro et diuino plenam, quod caelitus missum erat, vt hic defectus miraculose suppleretur, tenebat: qua delata in manus reuerendissimi archiepisco pi S. Remigii, ille Regem vnxit. Inde eluxit singularis cura, quam Deus semper de salute et incolumitate nostrorum regum habuit, qui ab eo tempore titulum Christianismi vsurparunt. In cuius rei memoriam hodieque religiose seruatur phiala illa sacro oleo plena, quae S. Ampulla vocatur, ex qua fere omnes Reges Galliae deinceps vncti fuerunt, in templo Abbatiae S. Remigii, Durocortori Remorum.

Pietas huius magni Regis Clodouaei, ad fidem Christianam conuersi, ipsum impulit, vt in testi. monium suae gratitudinis pro singulari hoc beneficio, quod a Deo acceperat, qui ipsum vnctione olei caelitus demissi Christianismo initiaverat, templum illud S. Remigii magnis praemiis, reditib. et priuilegiis ornaret. Atque in memoriam sui zeli et affectus erga illius loci Ecclesiam, qua. tuor Barones, viros nobilissimos, illius beneficiarios creauit, vt essent Equites S. Ampullae: quem Ordinem instituit, vt sanctum hoc ornamentum et verae religionis tesseram honoraret.

Hi Equites S. Ampullae magnis et eximiis privilegiis fruuntur, quae ipsis a Regibus Galliae, diebus consecrationis et coronationis eorum confirmantur.

Diebus illis quatuor Equites Barones tenentur ex officio gestare vmbellam, sub qua sancta Ampulla, solenni pompa, a templo S. Remigii vsque ad aedem B. Virginis in vrbe Remorum a caenobiarcha Abbatiae defertur, et inde refertur, caeremoniis illius consecrationis peractis.

Nomina Baronatuum Equitum S. Ampullae sunt haec: 1. Baronatus Antri, cuius territorium patronum agnoscit Archiepiscopum Remensem, et feudum est Abbatiae S. Remigii: propterca illius possessor hoc iuris habet, vt se dicat primum Vasallum, Baronem et Equitem dicti Archiepiscopi Remensis, et vt portet primum scapum dextrum vmbellae, quando S. Ampulla Remigiiad B. Virginis aedem defertur.

IV. Loco quarti in caeremonia alius substituitur, propterea quod is, qui debebat esse Eques, et suum ordinem tenere, est addictus religioni Protestantium.

3 Ordo Equitem S. Mauricii et S. Lazari inter Sabaudos.

Communis opinio est, Ordinem S. Lazari institutum fuisse tempore S. Basilii magni, vt refert S. Greg. Nazianzenus. Basilius enim nosocomisi condidit, sub titulo S. Lazari, qui postea nomen dedit huic Ordini: cui rei fidem facere videntur tot Lazarorum aedes per totum orbem Christianum sparsae. Cum vero prima haec institutio a primis suis incunabulis extincta fuisset, propter irruptiones barbarorum, et alias iniurias primorum illorum temporum, visa est renasci et instaurati hoc felici seculo, quo Principes Christiani, sancto foedere iuncti, Ierosolymam et alia loca Terrae sanctae Saracenis eripuerunt, Equitibus huius Ordinis magna charitate in sua nosocomia recipientib. fideles, qui ex omnib. Europae regionibus ad tam felicem expeditionem confluebant, et sumptus ad tam gloriosam Christianismi propagarionem conferentibus: propter quae officia Principes Christiani multas domos et haereditates ipsis donarunt, an. MCLIV. quae donationes diplomatis Pontificum Alexandri IV. Nicolai V. Clementis IV. Ioannis XXII. et Gregorii X. confirmatae fuerunt.

Profitentur regulam S. Augustini, et pro insigni sui Ordinis gerunt crucem viridem, quam Emanuel Philibertus, Dux Sabaudiae, postquam magnus eorum Magister a Gregorio XIII. constitutus fuisset, et hunc Ordinem cum Ordine S. Mauricii coniunxisset, limbo candido circumdedit, in cuius mediocruce S. Mauricii inclusit.

Quod ad Ordinem S. Mauricii attinet, Annalium Sabaudiae scriptores referunt, eum huiusmodi originem habuisse. Amedaeus, dux Sabaudiae, qui cum ad supremum Pontificatum euectus fuisset, nomen Felicis V. assumsit, relictis reb. omnibus, Ripallam ad Lacum Lemannum concessit, decem Equitibus ex illustribus familiis comitatus, vbi vtiam Eremitae amplexus est, in coenobio, a maioribus ipsius in memoriam et honorem S. Mauricii condito, longa roga coloris cinerei indutus, quam zona inaurata cinxit, pallio super iniecto, eiusdem cum toga coloris, cui crux, auro texta, inserta erat. Franciscus Modius in suis Pandectis asseuerat, hos Eremitas, quos appellat Equites S. Mauricii, hoc habitu interfuisse consecrationi Felicis V. fundatoris sui, anno MCCCCXL. atque ita ostendit, quo in Ordine vixerit, et quem habitum nouus hic Pontifex gestarit, antequam ad Pontificatum eueheretur.

4 Ordo Equitum Canis et Galli gallinacei, in Galliae.

Auctores nihil certi memorant de institutione horum duorum Ordinum, qui tamen Momorenciorum familiae tribuuntur.

Primus, quoniam gentiles illius familiae super cristam galeae canem gestant. Philippus Moreus in suis tabulis de insignibus Galliae scribit, Buchardum Momorencium venisse in aulam Regis Galliae Philippi primi huius nominis, multis Equitibus comitatum, qui omnes torquem capitibus ceruorum refertum gestabant, a quo pendebat effigies canis, vt significarent fidem et sincerum affectum, quo ministerio, protectioni et defensioni reipu. Christianae et inprimis Galliae addicti essent, simulque antiquitatem suae nobilitatis indicarent, cuius symbolum fuit canis apud omnes nationes: quemadmodum obseruauit Lipsius, Epist. XLIV. Centur. 1.

De Ordine Galli gallinacei illud solummodo dici potest, quod illi, qui genealogiam illustris illius familiae descripserunt, referunt, Petrum quendam Momorencium illius Ordinis Equitem fuisse. Quidquid sit, verisimile est, hunc Ordinem pro insigni vsurpasse Gallum Gallinaceum, quoniam inter omnes volucres maxime Martialis est. Veteres eum pullum Martis vocabant. Interdum hierogliphice denotauit victoriam et vigilantiam: quo Equites isti innuere voluerunt, se esse bellicosos, vigilantes et victoriosos.

5 Ordo Equitum Asturconis in Gallia.

Qui frequentem annulorum vsum in Galliam inuexit, Carolus Martellus fuit, potens et magnanimus Princeps, qui languens Regum nostrorum sceptrum in integrum restituit, ita vt rebelles et infideles formidabilem eius vim senserint.

Sicut autem hic Princeps naturaliter ad arma propensus fuit, ita Ordinem Equitum instituit, quos Asturconis vocauit, propter vxorem suam Hallanam dictam, cui nomen erat Ioanette, quamque ipse Ianettam appellare solebat, voluitque, vt effigiem huius animalis insignibus suis insculptam gererent, Bellaius tamen aliter sentit, et existimat, inuictum hunc Principem, fusis Saracenis in memorabili illo praelio prope vrbem Caesarodunum Turonum, An. DCCXXXVIII. commisso, vt memoriam illius peretuaret et futuris seculis fortitudinem Gallorum, quorum opera maxime victoriam illam obtinuerat commendaret, nomen Asturconis huic Ordini imposuisse, propterea quod gentem illam debellasset, quae Asturiam Hispaniae regionem incolit, sic dictam, quod illo animalium genere abundet, quae sunt species mustelae, vel potius vulpis, quorum pellis albo et cinereo colore distincta est, intermixtis elegantibus maculis, candidis et nigris. Hic Ordo durauit vsque ad regnum S. Ludouici.

6 Ordo Equitum Lilii, in regno Nauarreno.

De regno Garciae VI. regis Nauarrae, qui Nugerius cognominatus a loci, in quo natus, educatus, plerunque conuersatus et sepultus fuit, antiquae historiae regni Hispaniae memorant, imaginem Beatae Virginis, quae est in templo monasterii regiihuiusvrbis, fuisse miraculose repertam: in cuius honorem optimum hunc Regem et Tienettam, coniugem ipsius, ex familia Foxia et Candalae proganatam, monasterium S. Benedicti condidisse: sed Garciam solum instituisse Ordinem Equitum Lilii, qui pro insignigerunt ollam cum liliis, in qua depicta erat imago B. Virginis, et voluit, vt togae Equitum essent splendide, magno artificio confectae, et auro ac gemmis radiantes. In hunc Ordinem filii regum et multi magnates Galli et Nauarreni atque etiam exteri adscribebantur.

Equites huius Ordinis, ex praescripto Garciae, primi auctoris, tenentur tueri ac defendere fidem Catholicam contra omnes ipsius hostes, et pro viribus amplificare: item singulis dicbus recitare quasdam precatiunculas, et certum numerum Orationis Dominicae et Salutationis Angelicae. Ferdinandus Arragoniae, qui fuit dictus Infans Antiquerae, an. MCCCCIII. nomen dedit huic Ordini, cum aliquot aliis, non tam generis nobilitate quam virtute praecellentibus, eumque solenni ritu in templo B. Virginis antiquae in vrbe Methymna suscepit: cuius symbolum erat olla Lilii cum grypho.

7 Ordo Equitum S. Ioannis Ierosolymitani, qui tam Melitenses vocantur.

Quidam initium huius Ordinis attribuunt Ioanni Hircano, qui fuit vnus ex Maccabaeis: alii S. Ioanni Eleemosynatio, patriarchae Alexandrino: quanquam Equites huius Ordinis vota sua S. Ioanni Baptistae nuncupant, eumque suum patronum agnoscunt. Alii existimant, hunc Ordinem primum institutum a quodam Girardo, qui tempore Gothofredi Bullionaei, cum Ierosolymam venisset, vt loca sancta visitaret, extraordinario quodam zelo incitatus, ope quorundam aliorum nobilium, quorum animum eadem religio incesserat; Xenodochium S. Ioannis Ierosolymitani exstruxit: atque ita prima huius Ordinis fundamenta iecit, cuius Equites a primo ipsorum domicilio Hospitalarii appellabantur.

Papa Gelasius II. primus hoc institutum probauit. Vestis ipsorum fuit toga, cui inserta erat crux candida octogona, vt esset nota, puritatis ipsorum, et octo beatitudinum, ad quas adspirarent: idque ex concessione Papae Honorii II.

Officium ipsorum erat, vt eos, qui ex Omnibus orbis partibus loca sancta visitatum venirent, cum omni charitate exciperent, in itinere comitarentur, et contra Arabes omnesque alios infideles tuerentur, contra quos, Principum Christianorum opibus atque auxiliis subnixi, instructos exercitus duxerunt, eosque feliciter profligarunt.

Vrbem et insulam Rhodum occupauerant, quam postea rursus amiserunt, a Soliman no II. Turcarum Imperatore inde eiecti. Cum eam tenerent, Equites Rhodii dicebantur. Postea Carolus V. Imperator insulam Melitam ipsis donauit, quam semper fortissime defenderunt, inprimis in gemina illa obsidione Turcarum, quam magna virtute sustinuerunt, vnam sub Solimanno modo dicto, alteram sub Selimo II. vtroque Turcarum Imperatore, qui magno cum damno et dedecore obsidionem soluere coacti fuerunt. Ab hac insula hodieque Equites Melitenses appellantur: in quorum numerum nemo cooptatur, nisi sit genere nobilis.

Primus ipsorum magnus Magister fuit Raimondus Podiensis, qui postea leges, quas etiamnum obseruant, composuit et publicauit.

Regulam S. Augustini sequuntur, et singulis diebus Orationem Dominicam, loco horarum canonicarum, aliquoties recitant, ac fidem, obedientiam et castitatem promittunt. Arma ferunt in honorem Dei et S. Ioannis Baptistae (quem, vt diximus, patroni loco habent) pro de. fensione fidei Christianae.

Caeterum eodem tempore, quo hi Equites in Xenodochio S. Ioannis Ierosolymitani sedem figere caeperunt, foeminae quaedam, exemplum illorum imitatae, mulieres peregrinas hospitio exceperunt.

Mulierum Xenodochium S. Mariae Magdalenae appellabatur, cui Agneta, matrona honestissima, praeerat, quae cum sua caterua habitum assumsit, et vitam regularem instituit, sicut Geratdus fecerat.

8 Ordo Equitum Templariorum.

Cum expeditio militaris in terram sanctam auspiciis Godofredi Bullionaei victoriosi tam feliciter peracta, quam religiose suscepta fuisset, Ordo Equitum Templi siue Templariorum (cuius institutio ad tempus Gelasii II. refertur) a Principibus Gallis stabilitus fuit, vt conseruarent, quod in terra Sancta Sarace nis eripue: ant. Duo primi auctores huius instituti fuerunt Hugo Payennensis, et Gothofredus de S. Almardo, Equites. Et quoniam Rex Balduinus ipsis certum locum prope templum assignauit, in quo domicihum haberent, Equites huius Ordinis Fratres militiae Templi, et vulgari appellatione Templarii dicti fuerunt.

Postea Rex ac proceres regni et patriarcha Granmontanus, qui tunc Ecclesiae Ierosolymitanae praeerat, bona quaedam et prouentus ad ipsorum victum et amictum destinauit.

A Patriarcha et episcopis ad remissionem peccatorum impetrandam ipsis iniunctum fuit, vt itimera a pra donibus tuta praestarent, ad securitatem eorum, qui religionis causa peregrinarentur, quos comitari et reducere tenebantur.

A prima Ordinis institutione nouem annis habitum secularem retinuerunt, qui ipsis a populo ex charitate et eleemosynis suppeditabatur.

Postea vero Trecis in Gallia Concilium fuit celebratum, in quo regula ipsis praescripta fuit, cuius auctorem perhibent S. Bernhardum, sine cruce, ex mandato Papae Honorii et Stephani Patriarchae Ierosolymitani. Eundem habitum aliquot post annis retinuerunt: sed ab eo tempore numerus ipsorum cum opibus creuit.

Tempore Pontificis Eugenii III. ex ipsius mandato caeperunt tubras cruces palliis suis assuere, vt hac nota ab aliis discernerentur, et vt ostenderent, quod sanguinem suum pro defensione terrae Sanctae et aliorum locorum orbis Christiani contra infideles consecrassent. Haec crux erat octogona ad imitationem eius, quam Equites S. Ioannis gestabant: quamuis Hieronymus Romanus, Hispanus, asserat, eam fuisse duplicem, instar patriarchalis, qualem etiam Hungari in suis insignibus gestabant.

Hic ordo tandem tantas opes accumulauit, vt diuitiis potentissimos reges aequaret. Quamuis autem vrbs Ierosolyma an. MCLXXXVII. ab infidelibus capta fuisset, Equites Templarii non destiterunt, pro religione Christiana fortiter dimicare.

Nihilominus anno MCCCXI. Papae Clementi V. placuit, vt hic Ordo aboleretur, propter enormia flagitia et grauia peccata, quorum insimulabantur. Opes ipsorum variis Equitibus fuerunt distributae, nempe Rhodiis, S. Iacobi, Calatranae et Alcantarae in Hispania: ex quibus soli supersunt Equites Melitenses, coenobiarchae et Commendatores, qui simpliciter candidam crucem super togas, casiolas et pallia sua gestant, quemadmodum etiam presbyteri, qui sacrum solenne in illis coenobiis et possessionibus commendatitiis Ordinis S. Ioannis peragunt.

9 Ordo Equitum Teutonicorum, Hospitii S. Mariae Ierosolymis, qui alias Crucigeri et Mariani dicuntur.

Sub hoc ipsum tempus Fridericus II. instante Papa Gregorio VII cum numerosum exercitum in Syriam duxisset, vt belli sacri progressus promoueret, auctor fuit, vt hic Ordo in stitueretur, et in templo atque Hospitio S. Mariae Ierosolymis collocaretur: quem Papa Caelestinus III. sub regula S. Augustini approbauit.

Hi eundem cum Equitibus Templi et S. Ioannis scopum sibi proposuerunt, et eiusdem cum ipsis professionis fuerunt: cum nullum paene inter ipsos discrimen esset, quam quod hiatram crucem candidis palliis insutam gererent. Henricus Walpotus fuit primus huius Ordinis magnus Magister. Postea suis scutis Rosarium adiecerunt, quod crucem supradictam ambiebat. Hinc est, quod Mariani et Crucigeri appellati fuerunt.

Capta Ierosolyma, cum Ptolemaida se recepissent, Imp. Fridericus eos transtulit in Germaniam, et in Borussi a collocauit, quae tunc religioni nostrae inimica erat, vt eam occuparent, et Christianismo subiic erent idque sub auctoritate Gregorii IX. tandem anno MCCLXXIX. sub. acta hac prouincia dicti sunt Teutonici et Borussiaci.

Haec victoria parta fuit ductu et auspiciis Hermanni Salzae, qui primus insigne Crucis in hac prouincia fixit. Quo facto isti Equites omnium Principum Christianorum amicitiam et beneuolentiam sibi conciliarunt. Postea magna bella cum Lithuanis, Polonis et Tarraris gesserunt.

Pres byteri et Equites huius Ordinis hanc crucem atram palliis suis argento intextam gerunt.

Serenissimus Archidux Austriae, Maximilianus, nunc est magnus ipsorum Magister, qui insignia partiam domus Austriacae, partim huius Ordinis gerit.

Quamuis autem Borussia iam sit subiecta Regi Poloniae: tamen etiamnum magnus huius Ordinis Magister eligitur, qui cum suis fruitur iis bonis, quae habent in Germania.

10 Ordo Aquitum S. Ioannis Acconitani, et S. Thomae.

Exemplo Ordinum supradictorum complures alii instituti fuerunt: inter quos sunt illi, qui Equitum Acconitanorum et S. Thomae vocantur, de quorum origine et institutione etsi nihil certi reperitur, tamen de illis refertur, quod officia charitatis erga eos exercebant, qui loca sancta lustratum veniebant, et omnianecessaria ipsis suppeditabant: sed pedetentim officiis illis vsum armorum adiunxerunt, ad imitationem Equitum S. Ioannis.

Ob hanc causam inter Ordines Militares numerantur. Hieronymus Romanu, ait, quod in Hispania floruerint, regnante Alphonso, qui Sapientis cognomentum meruit: et quod hic Rex omnem suam supellectilem cum aliqua pecuniae summa ipsis testamento legauerit. Sed Tostatus in Iosuam nullam propemodum ipsorum memoriam suo tempore superfuisse testatur. Ordo S. Thomae, qui militabat sub regula S. Augustini, a Papa Alexandro IV. cumpraecedenti coniunctus fuit.

Palaestina quosdam alios praeterea Ordines nobis dedit, S. Blasii, S. Mariae, et Poenitentiae sanctorum Martyrum. Hieronymus Romanus asseuerat, se vidisse fratres huius postremi Ordinis, qui rubram Crucem gerebant, et regulam S. Augustini obseruabant.

11 Ordo Equitum S. Seruatoris in Arragonia.

Circiter annum MC XVIII. Alphonsus Rex Hispaniae, Nauarrae, Arragoniae, Castellae et Toleti, ex parte coningis suae Vrracae, cum vellet exstirpare Mauros Sarragosae et Arragoniae, videretque, quantum commodi vicinae prouinciae ex Ordinibus Militatibus, quos apud se singulae institutissent, per cepissent, Ordine Equitum S. Seruatoris in vrbe Montreali, capta Calatraua, instituit, addita hac Promissione, se illos fauore et beneolentia prosequuturum, qui se in bello, quod contra infideles meditabatur, fortissime gessissent. Quod ipsitam feliciter cessit, vt anno MCXX. illos omnibus suis regionibus, quas occupauerant, expellerent. Hanc ob causam Rex iste huic Ordini amplos et opulentos prouenrus dedit.

12 Ordo Equitum Montisgaudii in Syria, qui in Castilia Monsiacus, et in Catalonia Montgoius appellatur.

Quo tempore Principes Christiani Syriani occuparunt, Ordo Equitum Montis-gaudiifuit institutus, qui hoc nomen a monte quodam eiusdem nominis prope Ierosolymam acceperunt: cui rei fidem facit Bulla approbationis a Papa Alexandro HI. anno MCLXXX, data, quae in archiuis Calatrauae asseruatur.

Hic Ordo magnis opibus locupletatus fuit a Principibus Christianis, propter operam, quam ipsis in recuperanda Terra Sancta nauauerant.

Idem Hieronymus Romanus meminit alterius cuiusdam Ordinis Equitum, quem vocat de Truxisso, ab ea vrbe, in qua hic Ordo primum natus est. Is postea magnis donis cumulatus fuit a Rege Alphonso, qui praeterea ipsis dedit S. crucem, Zufiolam, Cabimam, Albaten, et quaedam alia loca: quod fuit factum anno MCCXXXIII.

13 Ordo Equitum Ensiferorum aut Militum Christi in Liuonia.

Inter Borussiam, Lithuaniam, Russiam et Moscouiam sita est Liuonia, cuius domini foedere icto cum Equitibus Teutonicis, quorum supra mentio facta est, ad illorum imitationem Ordinem Equitum instituerunt, ab Innocentio III. confitmatum: quotum insigne fuerunt duo gladii, colore rubro, forma crucis Sant-Andreanae, quos palliis suis assuendos curabant. Primus ipsorum magnus Magister vocabatur vnius, quo duce magnos progressus fecerunt, et multa loca in Russia occuparunt.

Postea se cum Teutonicis coniunxerunt: sed ortis inter ipsos diffidiis, ab iis rursus se segregarunt, postquam ipsis satis grandem pecuniae summam numerassent, anno MCCCXLVIII.

Tandem cum haec prouincia infecta fuisset haeresi Lutherana, hic Ordo prorsus abolitus fuit, cum annis CCCLVII. floruisset.

14. Ordo Equitum S. Iacobi in Hispania.

Sepultuta gloriosi Apostoli S. Iacobi in Hispania reperta, et fama miraculorum, quae quotidie illic fiebant, passim diuulgata, magna religio non tantum Hispanorum, sed etiam longe dissitorum populorum animos incessit.

Sed quoniam via propter rupes et loci sterilitatem admodum erat difficilis, et Mauri peregrinantes inuadebant et spoliabant, metus periculi multos ab hoc itinere abst errebat.

Hanc ob causam Canonici regulares S. Aelii, qui non procul ab vrbe Compostella habitahant, vt huic incommodo aliquod remedium afferrent, multa domicilia in via, qua ex Gallia eo itur, exstruxerunt, in quibus peregrinantes hospitarentur, vt a periculo turi essent. Praecipuum et maxime excellens illorum domiciliorum fuit, quod in suburbiis vrbis Legionis conditum fuit, sub nomine et titulo S. Marci: quod beneuolentiam omnium illis conciliauit: adeo vt multi Reges et Principes gratitudinis loco pro beneficiis, quibus peregrinantes afficiebant, eximiis donis illos impertirentur. Postea ad imitationem horum Canonicorum multi nobiles Castiliae simili desiderio incensi fuerunt: qui vt melius finem sibi propositum assequi possent, omnes suas facultates et opes in vnum cumulum congesserunt, vt illis in commune vterentur.

Hi nobiles, Cardinali Hyacint ho annitente, cum decreuissent, Canonicis illis se associare, certum vitae institutum sibi proposuerunt, quod deinceps sequerentur, secundum regulam S. Augustini, quam illi Canonici obseruabant, et illud Alexandro III. miserunt, qui tunc Roman. Pontificatum tenebat. Legationis illius princeps fuit Petrus Ferdinandus de Ponte Eucalatensi, qui Bullam a Pontifice obtinuit, et rationem viuendi, quam deinceps obseruare deberent, scriptam XV. Iul. MCLXXV. Primus ipsorum magnus

Magister fuit iste Ferdinandus: et domicilium illud S. Marci, quod erat Legione, his Equitibus datum fuit, vt in eo habitarent. Insigne ipsorum est crux rubra, formam gladii referens. Haec est opinio Ioannis Marianae, lib. 2. historiae ipsius de Hispania. Verum alii existimant, hunc Ordinem antiquiorem esse, cuius originem referunt ad tempus Regis Alphonsi Casti: alii adannum DCCCXL VIII. cum Ramirus, Rex Castiliae, sexaginta millia Maurorum ad Clauigam fudit, quoniam in eo praelio milites clamabant: Deus nos iuuat, et S. Iacobus: qui visus fuit in equo gestare vexillum candidum cum insigni Crucis rubrae.

Sed Bulla, qua haec opinio nititur, quae data est foeminis religiosis coenobiii S. Spiritus Salamancae, non est authentica, sicut obseruauit dictus Mariana: et Franciscus Rhadosius Dandrada, qui lingua Hispanica scripsit Chronicon trium Ordinum, S. Iacobi, Calatrauae et Alcantarae, ait, hunc Ordinem fuisse institutum ann. MCLXX. in regnis Legionis et Galiciae, a Ferdinando Rege illorum regnorum: et longo ante tempore fuisse societatem seu fraternitatem Equitum S. Iacobi, sine forma certi cuiusdam Ordinis.

Praeterea ait, hunc Ordinem fuisse introductum in Castiliam a Rege Alphonso IX. et approbatum anno MCLXXV. adeo vt auctores huius Ordinis militaris sint Rex Ferdinandus, et Petrus Ferdinandus, primus magnus Magister.

Onuphrius Panuinius in suo Chronico originem huius Ordinis refert ad annum MCLXX. Statuta huius Ordinis nuper edita sunt in lucem a Plantino, Antuerpiae.

Cum Cataua erepta fuisset Mauris a Rege Sanchio III. qui cognominatus fuit Desiderius, anno MCLVIII. consignata fuit in manus Templariorum, vt munitionibus ab eo illic excitatis propugnaculum esset contra infideles. Verum cum Templarii intellexissent, infideles cum exercitu innumerabili aduentate, vt in locum illum imperum facerent, ex eo egressi, illum arbitrio Regis rursum permiserunt, cum eum non satis firmum iudicarent ad sustinendam obsidionem: cumque nullus ex regni proceribus illius defensionem suscipere vellet, duo monachi Cistercenses, qui tunc ex occasione Toleti commorabantur, quorum vnus nominabatur Raimundus Filterius, Abbas Pisoriensis: alter, Didacus Velesensius: ambo bellis exercitati, qui tamen arma deposuerant, vt Deo seruirent, impetum ceperunt locum ingrediendi, eumque omnibus viribus conseruandi et defendendi. Quod cum Regi Sanchio significassent, perplacuit ipsi, nec minus archiepiscopo Tolerano, qui ipsis vires et milites pro virili subministrauit, sua auctoritate et precibus cum nobiles tum alios permonens, vt in commodum religionis Christianae hunc locum cum duobus istis religiosis tuendum susciperent. Atque illius exhortationes tantam vim habuerunt, vt omnium ordinum homines cateruatim ad opem his viris bonis ferendam confluerent. Quo factum, vt vrbe viris armisque egregie munita, hostis cam aggredi non sit ausus.

Hoc fuit felix initium huius militiae: ita vt Rex praemii loco hunc locum Religiosis istis et ipsorum sociis donaret, sub nomine Virginis Mariae, patronae Ordinis Cistercensium.

Abbas postremis suis sociis habitum et regulam Cistercensium dedit, Insignia huius Ordinis fuerunt initio Crux rubra, cumduobus cippis infra illam: quibus successu temporis quatuor lilia addita fuerunt a Benedicto XIII. quae supra scapulas gestarunt Alexander Ill. anno MCLXIV. hoc institutum speciali Bulla comprobauit: et primo huius Ordinis Magistro Garsiae nomen fuit.

Quando hi Equites sunt in aliquo conuentu candidam togam, et supra eam, quemadmodum etiam supra pectus rubram Crucem ea forma, quam modo diximus, gerunt. Papa anno MCCCXCVI. ipsi; permisit, vt semel matrimonium contraherent, nec ad secundas nuptias ipsis transire liceret. Nam olim Religiosorum instar perpetuam castitatem seruare tenebantur. Hinc igitur liquet, primos huius Ordinis aucto. res fuisse Sanchium, Regem Castiliae, et Raimundum, Abbatem Fiterensem.

15 Ordo Militum Iesu Christi institutus a S. Dominico contra Albigenses haereticos.

Cum totus fere Comitatus Tolosanus et Gallia Cisalpina infecta esset errore Albigensium, S. Dominicus contra eos tanta efficacia concionatus est, vt centum millia ex ipsis conuertisse dicatur, lectis quibusdam deuotis, qui gladio materiali eos extirparent, quos gladius spiritualis verbi Dei non afficiebat. His certam vitae spiritualis regulam praescripsit, quae communem viuendi rationem secularium superaret, et inferior esset ea, quam Religiosi obseruant. Illo tempore fuerunt appellati Fratres Militiae S. Dominici.

Haereticis istis prorsus exterminatis, qui hunc Ordinem amplexi erant, nihilominus in hoc vitae genere vsque ad mortem perseuerarunt: et si vxores maritis superstites essent, contmentiam seruabant: idem faciebant viri, si vxoribus superessent. Aliquanto post homines caelibes et matrimonio iuncti absque discrimine huic militiae nomen dederunt, quae postremo appellata fuit Fratrum aut Sororum poenitentiae S. Dominici. Innocentius regulam ipsorum approbauit, anno MCCCLX.

16 Ordo Equitum Alcantarae inregno Legionis.

Comesius Ferdinandus, Eques, et vnus ex primoribus regni Legionis, sub auspiciis Ferdinandi regis huius regni et Galiciae, instituit hunc Ordinem Equitum contra Mauros, qui initio nomen habuit S. Iuliani de Pirario, quoniam prima domus, in qua habitarunt, fuit castrum hoc nomine appellatum. Rex disertis litteris, se protectorem huius Ordinis declarauit, anno MCLXXVI. et Papa Alexander III. eum approbauit.

Anno MCLXXXIII. Papa Lucius III. eum confirmauit, et iurisdictione dioee esanorum exemit. Insigne Equitum huius Ordinis fuit pirus viridis in campo aureo, donec Alphonsus octauus ipsis Alcantaram donauit, quae sita est ad

oram fluminis Tagi, et notabilis est, propter ingeniosam pontis structuram: simulque hunc Ordinem cum Ordine Calatrauae, cui locus ille prius datus fuerat, copulauit. Factum est autem propter rationem regni, vt loci illius possessio in posteriorem hunc Ordinem transferretur, hac lege nihilominus, vt hic Ordo posterior priori illi subiectus esset. In cuius rei signum ex mandato magni Magistri duo cippi, qui erant in sym. bolo priorum, a posterioribus assumti, et hi Equites Alcantarae appellati fuerunt.

Tandem anno MCCCCXI. Equites huius Ordinis a Papa Benedicto XIII. qui se Papam Hispaniae dicebat, facultatem impetrarunt gestandi ad sinistrum latus pectoris Crucem viridem, lilii formam repraesentantem.

Viuunt sub regula S. Benedicti, et quando voto se obstringunt, promittnt superioribus obedientiam, castitatem coniugalem, et sanctitatem, quantam praestare poterunt, per omnes vitae dies.

Papa Adrianus VI. in gratiam Caroli V. qui olim ipsius discipulus fuerat, tres hos Ordines, S. Iacobi, Calatrauae et Alcantarae regno Castiliae et Legionis in perpetuum annexuit.

17 Ordo Equitum Gloriosae Virginis Mariae in Italia.

Anno MCCXXXIII. Bartholomaeus Vicenaeus, Ordinis Fratrum Praedicatorum, fuit auctor huius Ordinis, quem instituit, vt conciliaret pacem per vrbes Italiae, et omnes dissensiones ac schismata tolleret.

Eum Papa Vrbanus IV. anno MCCLXII. approbauit. Habitus ipsorum fuit toga candida, et cinerea: insigne autem Crux purpurea in area candida, stellis quibusdam supra positis. Officium ipsorum erat, vt viduas et orphanos protegerent, et pacem et concordiam inter omnes procutarent. Dicti fuerunt Fratres Hilares, quia pacato, et aequo animo viuebant in suis aedibus, cum suis vxoribus et liberis, vt Sigonius et alii referunt.

18 Ordo Equitum Montesiorum in regno Valentiae.

Equites Montesii dicti sunt a praecipuo loco habitationis ipsorum, qui eodem tempore exorti sunt, quo Templariorum Ordo fuit abolitus: adeo vt omnes facultates, quas Templarii in regno Valentiae possi debant, Montesiis fuerint attributae hac lege, vt limites regni Valentiae contra Mauros defenderent ac conseruarent. Ordo ipsorum fuit approbatus a Benedicto XIII. et Martino V. Gestant habitum candidum, et supra cum rubram Crucem simplicem.

19 Ordo Equitum Iesu Christi in Lusitania.

Dionysius, cognomento Perioca, Rex Lusitaniae, nepos Alphonsi X. Regis Castiliae et Legionis, instituit hunc Ordinem, qui vulgo Lusitaniae aut Christi appellatur. Idem sanxit, vt insigne ipsorum esset toga nigra et crux nigra, quae fronde attexta dissecaretur.

Papa Ioannes XXII. anno MCCCXXI. ipsis praescripsit, vt regulam S. Benedicti obseruarent. Officium ipsorum est, vt bellum gerant, cum Mauris in Baetica. Virtuti ipsorum debetur, quod imperium Lusitanicum vsque in Orientem, et in Africa, Brasilia aliisque regionibus versus Occidentem propagatum fuit.

20 Ordo Equitum Faesciae et Scamae inter Hispanos, et Galzae inter Venetos.

Anno MCCCXXXII. Alphonsus II. Rex Castiliae, antequam ad regnum peruenisset, instituit in vrbe Victoria Ordinem Equitum Fasciae, qui sic appellati fuerunt, propterea quod eo die, quo a Rege, tanquam magno huius Ordinis Magistro, cooptati fuerunt, fasciam rubram quatuor digitos latam, mitellae instar, a dextro humero infra brachium sinistrum ipsis appendit.

Filii nobilium in cum recipiebantur, postquam decem vt minimum annis castra sequuti fuissent, ex ceptis primogenitis. Magno in preti olim fuit: sed, quae est rerum humanarum vicissitudo, tandem obsoleuit.

Ordinis Scamae primus auctor fuit Ioannes II. Rex Castiliae, quo regnante magno in honore fuit, teste Hieronymo Romano: quamuis scribat, se nunquam potuisse cognoscere, quamuis diligenter indagarit, quid sibi vellet vocabulum istud Scama.

Ad imitationem Equitum Fasciae Veneti eodem tempore instituerunt: Ordinem Galzae, iisdem fere legibus. In hunc nemo nec a Duce nec a Senatu admitti poterat, qui non esset genere nobilis.

Hic Ordo renouatus fuit anno MDLXII. et recentibus beneficiis ac priuilegiis auctus. Audreas Ettenius, excellens Medicus et Anatomicus, atque in omni genere scientiarum egregie versatus, nullum aliud insigne reperit, quod habuerint, quam torquem aureum, a quo pependerit imago S. Marci, aut leo alatus, cum hoc elogio, Pax tibi Marce. Quod tamen ex coniectura habet, quoniam Dux et Senatus Venetus, quan. do digno aliquo praemio quendam inter suos, qui praeclare de repub. meritus est, afficere volebant, ei torquem aureum cum huiusmodi symbolo dare solebant.

21 Ordo Equitum Auisinorum, vulgo Aduisiorum in Lusitania.

Occupata a Christianis vrbe Ebora, quae celebris est in Lusitania, propter ordinarium Regum in ea domicilium, Rex Alphonsus, animaduertens, situm et munitionem ipsius commodam esse ad bellum Mauris inferendum, praecipuam sedem Equitum in ea constituit, qui in regno Castiliae Equites Calatrauae, in Lusitania Auisii eppellantur, quamuis initio Eboracenses dicti fuerint, a nomine vrbis Eborae, quae ipsis donata fuisse putatur a Ferdinando Monteyro, primo Ordinis magno Magistro, in honorem Virginis Mariae, Patronae Ordinis Cistercensium, vt assiduis suis incursionibus contra Barbaros, illos tandem regno expellerent.

Tertius ipsorum magnus Magister, cui nome erat Alphonso Auensi, cum arcem Auisinam infidelibus eripuisset, cam Ordini donauit, quem eo transtulit, vt esset hostibus suis vicinior, et eos tanto magis infestaret. Atque ita nomen huius

arcis ipsi adhaesit. Hic Ordo confirmatus fuit ab Innocentio III. anno MCCIV. Caeterum cum Rodericus Garzia, octauus magnus Magister Equitum Calatrauae, hunc Ordinem Auisinorum multis et magnis prouentibus locupletasset, ille legibus et reformationi Ordinis ipsius se submisit, sub cuius regimine permansit, vsque ad tempus Ioannis magni Magistri, qui fuit filius naturalis Petri VIII. regis Lusitaniae. Nam hic Rex, sollicitante filio, vt credibile est, hunc Ordinem Ausiorum ab Ordine Calatrauae seiunxit, illisque iniunxit, vt in suis insignibus in posterum gererent crucem viridem super trunco oblongo, sublata pyro, ad differentiam Equitum Alcantarae, quamuis ante crucem rubram gererent, qualem gerebant Equites Calatrauae, vt videre est in antiquo Ordinis sigillo, in quo ad basin Crucis erant duae auiculae, vt scribit Franciscus Radosius.

Hi regulam Cistercensium sequuntur. Quidquid sit, Radosius hos duos Ordines, Auisiorum et Calatrauae non inepte confundit: quoniam tractu temporis ambo invnum conflati fuerunt: contra Volaterradius fallitur, qui eos Alcantarensibus coniungit, sicut obseruauit Hieronymus Romanus, et Consaluus Argotesius Malinensis, lib. 1. cap. 32. de Nobilitate Hispaniae.

22 Ordo Equitum Mensae Rotundae.

Fertur, Artutum, regem Angliae, cum elegisset viginti quatuor nobiles bellicosissimos et armis exercitatissimos, eos creasse Equites: quos, sicut erant pares virtute, ita pariter amabat, et vt omnem inuidiae, atque aemulationis materiam inter ipsos praecideret, quasi vni magis faueret, quam alteri, mensam rotundam confici curauit, in qua cibum capere solebant: in qua sicut non erat superior nec inferior locus, ita nemo poterat de loci praerogatiua cum altero contendere. Hinc Equites Mensae Rotundae dicti fuerunt.

Vulgus in Anglia credit, hanc mensam feruari in arce Vintontensi, cui nomina Equitum, qui in hunc Ordinem adscripti fuerint, insculpta sint.

Wilhelmus Camdenus existimat, institutionem huius Ordinis recentiorem esse, eamque refert ad veterem consuetudinem hastiludiorum et exercitiorum militarium. Nam ne priora aut inferiora loca magnatibus, qui illis exercitiis intererant, materiam rixae praeberet, mensis rotundis vtebantur, quibus promiscue assi debant, nulla habita prioris aut posterioris ratione.

23 Ordo Equitum Periscelidis in Anglia.

Eduardus III. Angliae Rex, hunc Ordinem Periscelidis instituit, anno MCCCL. vt tolleret suspicionem, quam quidam de Comitissa Salisburiensi ab ipso, quamuis modeste, amata conceperant, cuius caeruleam perisceliden, quae ipsi inter saltandum deciderat, sustulerat, his verbis prolatis: In probro sit, qui sinistri quidquam suspicatur: quoniam inter nobiles, qui: derant risus factus erat: ipse vero ex hac periscelide se honorem et decus sibi conciliarurum respondit.

Alii dicunt, hunc Ordinem suum nomen traxisse a quadam fascia, quam Eduardus suis dedit in perpetuam memotiam victoriae, quam Pictami de Ioanne rege Galliae reportauerat. Hanc fasciam sinistro cruri fibula alligant, in signumamoris et concordiae, quae inter sodales huius Ordinis esse debet: pallis autem suis rubram crucem S. Georgii cum scuto attextam gerunt.

Magnus torques Ordinis, quem gestant Equites, quando in eum alleguntur, differt ab eorum periscelide aliquoties duplicara, candidis et atris rosis intermixtis. Ab eo dependebat imago S. Georgii, quem voluit esse ipsorum patronum: in cuius honorem templum magnificentissimum in arce Vindesora paullo ante condiderat:

Alii inuentionem huius militiae Richardo primo tribuunt, quam ab Eduardo saltem rennouatam perhibent: quod tamen certitii dine caret. Quid quid sit, solennia huius Ordinis quotannis certo dic in arce Vindesoria celebrantur, festo nimirum S. Georgii, Rege praeside:

24 Ordo Equitum Balnei in Anglia.

De his Equitibus nihil certi habemus, nisi quod Henricus IV. Rex Angliae ea die, qua I. ondini in arce consecratus fuit, quadraginta sex viros nobiles, qui praecedenti nocte vigilauerant, et balneo vsi fuerant, Equites creauit, quibus tunic s virides cum manicis dedit, ea longitudine, vt vsque ad talos propenderent, cum endromide sinistro humero alligata, et funiculo duplicato ex candido serico.

Tempore praeterito duo nobiles, qui in numerum Equitum nondum adsciti fuerant, eligebantur, vt in hunc Ordinem multis cum caeremoniis cooptarentur. Quod fiebat die coronationis Regum, aut nuptiarum regiarum, aut quandovnus ex ipsorum liberis inuestituram alicuius D catus aut Comitatus accipiebat. Nam praecedenti die togis cinereisamicti erant, quae togis Eremitarum similes erant, cum cucullo, pileo lineo, et ocreis: atque hoc habitu S. Missam religiose audiebant: deinde cum aduesperasset, simul caenabant, et duo nobiles cum pedissequo singulis ministrabant.

Post coenam in suum cubiculum se recipiebant, in quo vnicuique lectus erat stratus, cum stragulis rubris, cui annexa erantipsorum insignia: deinde labrumapparatum, aptum ad lauandum, quod erat linteis obtectum, in quo, postquam se Deo commendassent, lauabant, vt puritatis animi et corporis semper memores essent. Postridie mane ad sonitum multorum instrumentorum Musicorum excitati, easdem, quas diepraecedenti, vestes induebant.

Tum Magister Equitum Angliae cum Tribuno et aliis a Rege delegatis eos conueniebant, et vnoquoque ordine vocato, verba, in quae iurare debebant, ipsis praeibant, quod scilicet ante omnia Deum cosere, Ecclesiam defendere, Regem honotare, iura tueri, viduas et virgmes protegere, quantum in ipsis esset, vellent.

Cum in haec capita, tactis Euangeliis, iurassent, ad preces matutinas ducebantur, Musicis regiis et caduceatoribus praeeuntibus.

Habitis precibus, iidem eos in cubicula ipsorum reducebant, vbi exutis prioribus vestibus pallium holosericum caerulei coloris induebant, vt significarent, ardorem bellicum, quo flagrarent, esse prorsus coelestem. Capiti imponebant pileum candidum, cum fasciculo candidarum plumarum: et chirothecas funiculo candido palliis suis alligabant: tum equos nigro corio, cui album intermixtum erat, ephippiatos et phaleratos cruce frontibus ipsorum affixa, conscendebant.

Pedissequi ipsorum praecedebant, qui deauratos ipsorum enses, a quibus deaurata eorundem calcaria dependebant, poitabant: ad vtrumque ipsorum latus vir nobilis equitabat: atque hac pompa Regem accedebant, tubis praecinentibus.

Ad eum vbi venerant, a duobus senioribus Equitibus ducebantur: deinde pedissequi ipsorum enses cum zonis magno Cubiculario tradebant, qui eos magna cum reuerentia Regi exhibebat, vt iis nonos Equites accingeret: quo facto seniores Equites iubebat calcana ipsis induere: et hi peracta caeremonia, genua ipsorum exosculari, et fausta quaeque iisdem apprecari solebant.

Hi noui Equites ita creati mensam Regis ster. nere, et in ea simul prandere, ad idem latus assidentes, folebant. Sub horam precum vespertinarum sacellum ingrediebantur, et illic enses suos super altare offerebant, quos postea certa pecuniae summa redimebant.

Inde cum redirent, archimagitus Regis ipsis occurrebat, qui cultro suoproducto minabatur, s ipsis calcaria ignominiose abscissurum, nisi sideliter et fortiter in bello se gererent. Die coronationis Regum, eos decenti pompa et ordine comitabantur, ensibus cincti, calcaribus induti, et palliis caeruleis anucti, quae anterius tenia serica candidi coloris decussatim nodata erant, cucullo versus sinistrum humerum dependente. Haec sunt, quae de hoc Ordine Wilhelmus Camdenus speciatim refert.

Insigne huius Ordinis sunt tres coronae aureae in circulo aureo, cum hoc symbolo, Tria in vnum, suntque illae fascia linea coccinea colligatae.

25 Ordo Equitum Stellae in Gallia.

Ioannes Valesius, Rex Galliae, instituit mense Octobrianno MCCCLII. Ordinem Equitum, in memoriam stellae, quae Reges Bethlehemum duxit, vt Seruatorem mundi recens natum adorarent: qui appellati fuerunt Fratres B. Virginis S. Audoem, quoniam locus, in quo domicilium habebant, ita appellabatur: qui Lutetia vno plus minus milliari distabat: olim dicebatur palatium Chelaeum, quod ipsis donatum fuit cum templo, et omnibus eo pertinentibus, et inde dependentibus. Initio tantum primores regni in hunc Ordinem admittebantur. Insigne ipsorum est stella, a torque aureo pendens, aut cucullo vel parti eminentiori togae ipsorum alligata, cum hocsymbolo: Monstraut Regibus Astra viam. Cum autem multi postea ignobiles et plebeii, falso praetextu, in huius Ordinis societatem irrepsissent, ille mox decus et splendorem suum amisit: adeo vt Carolus, filius Ioannis, stipatores suos iusserit illius insigne gerere, quo magis vilesceret. Hodie excubitores vrbis Patisiensis illud super sagis suis gerunt.

26 Ordo Equitum Annunciationis in Sabaudiae.

Amedeus sextus Comes Sabaudiae, postquam hunc Ordinem instituisset, eum illustrem et celebrem reddidit magnis et opulentis prouentibus, quibus eum ex suo dotauit. Torquem huius Ordinis voluit esse contextum quatuor lamellis aureis, quae catenulis aureis alligatae essent, catenulis illis paruis nodis, qui laquei amoris vocantur, colligatis. Vnicuique lamellae quatuor hae litterae inscriptae erant, FERT, cum imagine Beatae Virginis et historia Annunciationis, quae in medio pendebat, a qua hic Ordo nomen accepit. Quatuor hae litterae significabant, Fortitudo eius Rhodum tenuit: quod in honorem Amedei dicitur, qui vt Annales Sabaudiae memorant, hanc vrbem Turcis eripuit, et Christo acquisiit, vel potius eam defendit et seruauit contra Turcarum impetum: ita vt ab eo tempore Equites Rhodii insignia Ducis Sabaudiae vsurparint, quae erant mixta cum iis, quae Duces Saxoniae gerunt, quoniam primi Duces Sabaudiae a Saxonicis originem trahunt. Illa cruci argenteae in rubra area, quod erat proprium ipsorum insigne, addiderunt, postquam insula Rhodus ab Imperatore Constantinopolitano ipsis donata fuit. Atque hoc symbolum FERT Amedeo et successoribus, in memoriam fortitudinis ipsius, mansit.

Caeremoniae huius Ordinis quotannis die Annunciationis Virginis iterantur, et creantur Equites quos Princeps eligit.

Comes autem Amedeus non satis habuis hunc Ordinem instituere, sed in eundem adscribi voluit, vna cum quatuordecim maxime illustribus in ea prouincia dominis, ita vt ipse decimus quintus esset, in honorem quindecim mysteriorum sacratissimae Virginis Mariae.

27 Ordo Equitum Velleris aurei apud Burgundos et domum Austriacam.

Philippus cognomento Bonus, Dux Burgundiae, ex singulari amore, quo Nobilitatem prosequebatur, hunc Ordinem instituit, anno MCCCCXXX. mense Ianuario, die, quo nuptias cum Elisabetha filia Ioannis, Regis Lusi. taniae, celebrauit, ad gloriam Dei, sanctae Matris ipsius, et S. Andreae Apostoli: vtque animos Equitum magis inflammaret ad S. fidem exaltandam, et ad virtutem excitaret, huic Ordini titulum Velleris aurei imposuit, alludens ad vellus Gedeonis, quod fuit repertum in area, quae ab vna parte rore conspersa, ab altera sicca erat: sicut videre est in tapetibus ipsius tempore elaboratis, qui festo S. Andreae, die solennibus huius Ordinis consecrato, tenduntur. Quidam aiunt, hos Equites originem ducere a legione Thebana, sed

Dux Philippus, instituto hoc Ordine, magnum illius Magistrum se declarauit: et nouis Equitibus togam laneam, cocco tinctam, dedit, (quam filius ipsius, Carolus Audax, in Capitulo Valencinae habito in sericam mutauit) et torquem aureum, cui igniarium intextum erat, quod ignem e silice elicere videbatur, emblema patris ipsius, et in extremo torque vellus aureum: hac lege, vt haec Ordini restituerentur, si quando aliquis ex Equitibus decederet, quo aliis, qui iis digni essent, conferrentur. Paradinus in suis symbolis hoc insigne ita interpretatur, vt igniario hoc symbolum, Ante ferit, quam flamma micet: et vellri, Pretium non vile laboris, attribuat.

Prima officia huius Ordinis sunt, Cancellarius, Thesaurarius, Fecialis et Graphiarius, qui iudicant absque prouocatione de omnibus controuersiis, quae inter ipsos orsuntur, et de criminibus, si quae in cidant. Philippus initio tantum viginti quinque Equites elegit: sed triennio post sex addidit, ita vt essent triginta et vnus.

Postea Carolus V. propter varias prouincias, quibus imperabat, numerum auxit vsque ad quinquaginta et vnum. Ab eo tempore Capitulum Gandaui habitum, auctoritate Gregorii XIII. potestatem fecit Philippo Ihregi Hispaniae, quae. postea confirmata fuit Philippo III. a Clemente VIII. vt posset Equites creare extra Capitulum, quandocunque ipsi placeret. Hi Equites ex iis solummodo familiis eliguntur, quae in Hispania Grandes appellantur.

Richardus Wasseburgicus in suis antiquitatibus Belgscis mentionem facit antiquorum Equitum Ciconiae, a Sulio Brabone institutorum, a quo, secundum quosdam, Brabantia nomen habet: quibus hanc auem dedit, vt esset hieroglyphica nota concordiae, quam inter eos esse volebat.

28 Ordo Equitum Histricis in familia Aurelianensi.

Carolus, Dux Aurelianensis, qui postea fuit Rex Galliae, et sextus huius nominis, institui ad imitationem Philippi, Ducis Burgundiae, Ordinem Equitum Histricis, qui in suis balteis figuram huius animalis gerebant, cum hocsymbolo, Ceminiis Eminus, teste Paulo Iouio.

Nulli in hunc Ordinem cooptabantur, qui non essent praecipuae nobilitatis, et armis exercitatissimi. Postea Ludouicus XII. rex Galliae, ac propterea Dux Aurelianensis et Comes Blaesensis, tanquam illius haeres, assumsit insigne Histricis coronatae, cum hac epigraphe, Vltiis auos Troiae. Eiusdem figuram monetae imprimendam cursuit, quam, sicut et lupi, Comites Bleaesenses olim in suis insignibus gerebant.

Causa, propter quam Carolus hoc symbolum assumsit, haec est, quod Histrix cominus et eminus se defendit contra canes, in quos aculeos suos, missilium instar, inculatur. Igitur significare volens, se esse armatum contra omnes fortunae impetus, et semper paratum se defendere contra omnes, qui vim ipsi inferrent, hoc insigni suos Equites ornauit.

29 Ordo Equitum Cardui Virginis Mariae, in familia Borboniorum.

Ludouicus secundus, Dux Borbonius, cognomento Bonus, filius Petri primi, qui in pugna Pictauiensi, quam rex Ioannes cum Anglis commisit, occubuit, postquam operam suam Carolo V. et Carolo VI. regibus contra populos istos, ipsorum hostes, commodasset, reuersus ex Africa, in quam exercitum duxerat contra infideles, cum propter factiones inter domum Aurelianensem et Burgundicam regnum ab exitio non procul abesse videretur, et Burgundus Ordinem Velleris, Aurelianensis Histricis instituisset, Ordinem Equitum Cardui Virginis instituit, vt maiorem suis armis auctoritatem conciliaret, quae ad iuuandos et protegendos Carolum Ducem Aurelianensem, Philippum Comitem Ebroicensem, et Ioanhem Comitem Engolismensem, pupillos Ludousci Ducis Aurelianensis sui nepotis, contra Burgundum, qui eum nefarie occiderat, exercuit. Torquis huius Ordinis erat ex auro liliis contexto, implexis pari distantia foliis cardui, ex quib. dependebat crux, Sper symbolo adscripto.

Hoc Ordine viros nobiles ornauit, qui singulare aliquod officium familiae Borboniae praestiterant, cuius ipsemet magnus Magister esse voluit.

In cuius rei signum torquem suis insignibus addidit, qui totus liliis consitus erat in area argentea et rubua super scutum coloris caerulei, cum epigraphe Spei.

Emblemare isto, ex liliis et carduis composito, Dux Ludouicus constantiam suam significare voluit in omnibus aduersitatibus, quae ipsi euenire possent, cum spe maioris prosperitatis: siquidem carduus cum foliis suis pungentibus refert afflictionem, et lilium, quod semper folia virenria habet, spem, cuius omni tempore apud antiquos nota hierogliphica fui.

30 Ordo Equitum S. Andreae Cardui et Rutae in regno Scotiae.

Hugo, rex Scotiae, cum in eo esset, vt collatis signis cum Althelstamo rege Anglorum decerneret, conspexit in caelo crucem praelucidam eius figurae, in qua S. Andreas martyrium pro Domino nostro pertulit. Quod boni augurij loco habens, cum hoste congressus est, eumque victum interemit, caesis omnibus ipsius copiis.

In memoriam huius victoriae, quam obtinuerat, vt verisimile est, per merita gloriosi huius Apostoli, Rex voluit hanc crucem insignibus suis inprimi, et depingi in vexillis, quae in ipsius exercitu ferebantur: quod etiamnum Reges Scotiae religiose obseruant.

Hinc originem traxit Ordo Equitum S. Andreae, qui celebris est in hoc regno: quamuis illi vulgo Equites cardui appellentur.

Insignia et moneta Regis inclusa sunt in torque huius Ordinis carduis referta, cum hoc

elogio, Nemo me impune lacessit: quoniam nemo carduum contrectare potest, quin pungatur.

Torquis hic contextus est ex fune aureo, pluribus no dis contorto, quib. insita sunt folia cardui, et hisce in ima parte alligata est imago S. An. dteae, prae se ferentis crucem sui martyrii.

Insignia hoc torque circundata sunt leo rubicundus, antiquum et primum symbolum regis Fergi in endromite caeurlea, duabus rubris line. is ad oram fimbriata, cum duobus ordinibus li. liorum irretitorum e regione fili aurei, quod Carolus Magnus ei addidit, in signum foederis, quod percussit cum Scotis et rege Achaio: qui hodie etiamnum super est. Nam sicut est insigne huius regni: ita lilia sunt Galliae, cuius rex erat hic Imperator, qui vt magis confirmaret hanc amicitiam iureiurando sancitam, circulo coronae Scotiae quatuor lilia aurea adiunxit, cum quatuor crucibus pari interuallo distantibus, liliis tamen nonnihil extantibus, vt toti orbi constaret, Scotos tunc obseruatione religionis Christianae, et integritate fidei excelluisse. Quidam institutionem horum Equitum tribuunt Carolo VI. regi Galliae, qui antiquum foedus Gallorum cum Scotis renouauit, quemque aiunt gratitudinis loco pro auxilio, quod Scoti rebus desperatissimis ipsi tulerant, illorum insignia suis auxisse. Prior tamen sententia certior est.

Inter Scotos etiam floruit Ordo Equitum Rutae: cuius insignia erant duo thyrsi rutae aut cardui, a quib. dependebat imago S. Andreae cum sua cruce. De illius origine nihil reperitur.

31 Ordo Equitum S. Mariae, aut Elephanti.

In Dania floruit Ordo, quemferunt insticutum fuisse a patre Christiani reg is, qui hoc regnum tenet.

Insignia illius sunt torquis elephantis consitus, qui turres et arces dorso gerunt, cum calcaribus intertextis, et infra habent imaginem Virginis Mariae radiis circumdatae, cui paruum numisma aureum adhaerer, in quo tres claui sculpti sunt, eos, quibus Christus cruci affixus fuit, repraesentantes.

Insignia horum Regum, quae sunt tres leones virides in area aurea, la chrymis sanguineis aut cordib. homin unconsiti, hoc torque ambiuntur.

Caeterum reges Daniae titulum Elephantihuic Ordini tribuerunt, eoque sua insignia ornarunt, quoniam hoc animal proxime ad naturam hominis ac cedere et omni virtutum genere praeditum esse videtur, vt fortitudine militari, prouidentia, religione, pietate et clementia regia: in eum finem, vt qui hoc Ordine decorarentur, memores essent, sibi operam dandam, vt his virtutibus eo magis excellant, quo natura hominis bestiis est excellentior.

32 Ordo Equitum Cypri.

Domus Lusignana, quae tot reges et Principes orbi Christiano dedit, inprimis regno Ierosolymae, Armeniae et Cypri, initia huius Ordinis posuit, quamuis ignoretun, quo tempore id sit factum.

Insignia ipsius erant torquis aureo fune contextus cui implexi erant magni chara cteresisubtus pendebat gladius, cuius lamina erat argentea, et capulus aureus, quam hoc symbolum ambiebat, Pro integritate tuenda: vt ii, qui in hunc Ordinem adscripti erant, discerent, sibi nunquam praetermittendam occasionem, qua se generosos et fortes declarent, quoniam in eum finem gladium gerant, atque vt concordiae et amicitiae nexu inter secolligati essent, pro defensione patriae et terrae sanctae. Insignia gentis Lusignanorum cincta sunt hoc torque.

33 Ordo Equitum Columbae et Rationis in Castilia.

Ioannes primus, rex Castiliae, vt aulicos suos et nobiles ad egregium aliquod et suo ordine dignum facinus aggrediendum excitaret, hunc Ordinem adinuenit, an. MCCC. Insigne illius erat columba, a qua pendebat torquis aureus, radiis solarib. intermixtis. Huiusmodi torques, cum esset Segobiae ea die, qua celebrabatur festum S. Iacobi, magno numero distribuit in templo cathedrali, quos multis cum caeremoniis et solennitatib. ab altari sumsit, et iis, quos in hunc Ordinem cooptare volebat, dedit, cum libro Constitutionum, quas ab illis obseruari volebat.

Idem Rex alium Ordinem instituit, quem Rationis appellauit, minus illustrem priori, ad quem nobildes inferioris notae admisit, qui tamen strenuos se prebebant in exercitiis militaribus, vt in hastiludiis, et similibus.

34 Ordo Draconis inter Germanes et Hungaros, Tusini in Boemia, et disciplinarum in Austria.

Imperator Sigismundus tanto zelo promovendae religionis Christianae flagrauit, vt non tantum multis praeliis cum Turcis decertarit, de quibus saepius insignem victoriam reportauit: sed etiam ipso sollicitante duo generalia Concilia habita fuerint, vnum Constantiae, alterum Basileae, ad extir pandas haereses et schismata, quibus tunc Christianus orbis, atque inprimis Boemia et Hungar ia la borabat.

Pro cumulo huius suae pietatis Ordinem militarem Draconis instituit, quem sic nominauit, quoniam Equites symboli loco gestabant Draconem praecipitatum, vt testarentur, dracones Ecclesiam deuorantes. nempe schisma et haeresin, ipsius opera fuisse victos et prostratos.

Hieronymus Romanus ait, tempore regis Ioannis et Imperatorum Sigismundi atque Alberti, tres Ordines illustres et insignes in Germania fuisse, quos omnes Moses quidam Didacus de Valera, Hispanus, propter egregiam suam virtutem et fortitudinem ab Alberto obtinuerit, nempe Draconicum, tanquam a rege Hungariae: Tusinum, tanquam a rege Boemiae, et torquem Ordinis disciplinarum, candida aquila ornatum

In historiis Hungariae fit mentio Equitum Hungaricorum, quorum insigne erat Crux Viridis alligata pallio coccineo.

Hieronymus Megiserus, Historiographus Archiducis Austriae, in tractatu, quem de tribus Equitum generibus composuit, scribit, hunc Ordinem ante ducentos annos fuisse in Hungaria institutum, vt Turcis eam occupare volentibus resisteret.

35 Ordo Militum in Suecia.

Cura, quam olim reges et Principes Gottorum pro perpetuando in futura secula honore et gloria, quam armis acquisiuerant, gesserunt, conspicitur in ipsorum insignibus, vexillis et scutis, quae pluribus locis in Flandria Australi insculpta reliquerunt, in magnifi coportu Angoviae, qua in vrbe reges Sueciae belli et pacis consilia capiebant.

Hodie etiam vetusta insignia praestantium virorum, qui olim inter populos istos floruerunt, rupibus incisa ordine alphabetico cernuntur.

Hi reges olim symboli loco habebant duas Virgines coronatas; tela aurea vestitas, quae se mutuo complectebantur in virenti saltu: gloriati scilicet formosis nymphis et deabus, quae illam prouinciam freque ntabant.

Post aliquot secula nihilominus Principes Sueciae pro insignibus acceperunt tres coronas in area caerulea, propter imperii ipsorum amplitudinem, magnificas expeditiones bellicas, et inexhaustam metallorum copiam, quae in illa regione reperitur.

Postquam ad religionem Christianam conuersi fuerunt, ad imitationem aliorum Principum Christianorum Ordines militares instituerunt, quorum aliqui pro insigni habebant torquem aureum ex complurib. Cherubinis et Seraphinis inter se contextis compositum, patriarchali cruce intermixta, et Christi imagine ornatum.

36 Ordo Equitum Ensis et Balthei in Suecia.

Alius Ordo est in Sucia, qui Ensiferorum dicitur, quoniam torquis ipsorum erat munitus ensibus aureis baltheo colligatis, qui mucronibus cruentis collidere vide bantur: quod fuit symbolum iustitiae et armorum: quae sunt duae columnae regni. Insigne ipsorum erat clypeus aureus, cuius vmbo subrufus, adpictum habens leonem flavum et repentem, et circum eum tres coronas regias, cum tot tintinnabulis rubris. Supra hunc clypeum erat galea, corona mur ali argentea redimita, et viridi plumarum fasciculo tecta, ex qua duo vexilla argentea prodibant, quae in suis linteis gallos rubros depictos habebant. Ex quo haec regio religionem mutauit, hic Ordo prorsus interiit.

37 Ordo Equitum Spicae in Britannia.

Franciscus primus huius nominis, Dux Britanniae, filius Ioannis quinti, et nepos Ioannis quarti, cognomento Conquestoris, qui ptimus hunc Ducatum in familiam Montfortiorum transtulit, quae a magno illo Euerhardo Mommorencio originem trahit, instituit anno MCCCCL. Ordinem Spicae, cum vt memoriam aui sui honoraret, tum vt nobilitatem suam tanto magis decoraret.

Cooptatis in hunc Ordinem dedit torquem contextum spicis frumenti, et laqueis amoris colligatum, pediculis retrorsum iactis: ita vt coronam Cereris quodammodo referret.

Ab hoc torque duabus catenulis pendebat mustela alpina supra colli culum viridem, cum hoc symbolo Ioannis Comquestoris, Amaire, quod significabat animam puram et generosam.

Hoc animal, teste Plinio, tam studiosum est puritatis, vt venatoribus ipsum persequentibus, et illo in latibulum suum se recipiente, si ingressum sordidum inueniat, malit se capi, quam in illud ingredi, et se polluere.

Anna, filia Francisci secundi, Ducis Britanniae, et Margaretha Foxia, filia Gastonis Foxii et Eleonorae reginae Nauarrae, simile fere symbolum vsurpauit, nempe hoc, Mori potius, quod hodieque in arce Blaesensi cernitur.

Hic Ordo Equitum Spicae desiit, quando Ducatus Britanniae regno Galliae annexus fuit per matrimonium modo dictae Annae cum Carolo VIII. et hoc mortuo, cum Ludeuico XII. rege Galliae.

38 Ordo Equitum Lunae crescentis inter Andegauenses et Siculos.

Renatus, Dux Andium et Rex Siciliae, Neapolis et Ierosolzmae, instituit hunc or dinem in templo S. Mauricii, quod est cathe drale Andegaui, et allectis in eum dedit torquem aureum, cui alligata erat Luna crescens, cum hoc szmbolo, Gloria crescens. Nemo in hunc Ordinem cooptabatur, quin prius illustre aliquod fortitudinis documentum dedisset: quia copnoscebatur ex numero praeliorum, quib. inter fuisset, et illa designabantur bacillis, quorum singula annulo abipsorum collo cum fasciola pendente inclusa erant.

Primi hoc Ordine decorati fuerunt, Ioannes frater primogenitus Regis supradicti, qui fuit Dux Lotharingiae et Calabriae, Vice comes Ballorensis, Estag ius, Bertrandus Bellouasius, alii, quorum nomina inueniuntur in templo illo S. Mauricii Andegauensis.

Equit es huius Ordinis tenentur ex aequo participare fortunae secundae et aduersae vnius et alterius, et sibi mutuo opem ferre in omni necessitate, neque vnus alterum armis laedere potest. Ex. tincta familia Andegauensi per mortem huius Regis, hic quoque Ordo interiit.

39 Ordo Equitum Nauis seu Conchae.

Galli olim peritissimi erant armorum, et in iis valde exercitati, teste Pacato, Apollinari, et S.

riato et tanto studio dediti erant rei nauticae, vt decreuerint, si vsquam vrbem conderent, in qua habitarent, Nauem illius insigne futuram.

Iidem hiauctores existnnant, quod hane artem a Gepidis didicerint, qui olim totum Oceanum Germanicum tenuerunt, in quo ita se exercuerunt, vt omnibus aliis gentibus palmam expeditionibus transmarinis praeripuerint.

In cuius rei testimonium S. Ludouicus monetam quandam nauis et conchis matinis siguanit: quam etiam confirmat Ordo Equitum in Gallia, qui pro insigni gerebat duas naues nigri coloris in scoto aureo ex conchis marinis contexto, in quibus erant duae Lunae dimidiarae coloris rubri, in memoriam tet victoriarum, quas Galli de barbaris in Orinte reportarunt, et signorum ipsis ereprorum, quae figura huius astri nocturni notata erant, quod Turcarum insigne est, sicut aquila Romanorum fuit, qui illud ab antiquo Bzyantio mutuari sunt, quod Lunam pro insigni babebat, qucmadmodum Lipsius ait, fe obseruasse ex Busbequio, et numis quibusdam antiquis, in quotum postica parte erat Luna dimidiata; cum hacinscriptione, BYZANTION.

40 Ordo S. Michaclis in Gallia.

Ludouicus XI. morem, quo magnates torquem aureum gestare solent, a Romanis ad Gallos traduxit, quando, vt auctor est Gaguinus, Calend. Sextil. MCCCCLXIX. Ambasiae Ordinem S. Michaelis instituit, quem Plessiaci apud Caesarodunum Turonum nouis constitutionibus auxit, et iis, quos in eum recepit, szmboli loco dedit torquem aureum, cochleis inter se colligatis contextum ad similitudinem earum, quas Senatores Romani exterius nonnilnl prominentes brach o,g stabant, cum hoc szmbolo: Immensi tremor Oceani: exemplo patris Caroli VII. prouocatus, qui in suis insignibus imaginem Michaelis Archangeli gestabat, cum Rothomagum ingrederetur: quod is singulari miraculo visus fuisset in ponte Auredlianensi, defendens vrbem contra Anglos eam oppugnantes. Initio tantum triginta fuerunt huius Ordinis Equites, ex primariis et virtute praecellentibus viris lecti, quorum Rexmagnus Magister esse voluit.

Qui in hunc Ordinem recipiuntu, peculiari promisso se obligant, quod Regi dicto audientes esse velint, nec possunt ex eo expungi, nisi propter crimen haereseos, aut laesae Maiestatis, aut si stationem suam in bello deseruerint, et perignauiam fugerint.

Vro ex illis defuncto, cum alius in ipsius locum eligendus erat, id non fiebat votis et suffragiis, sed schedulis scriptis, quas Veneti ballotas seu calculos appellant. Eae in peluim mittebantur, ac postea a Cancellario numerabantur. Cui plures suffragati erant, is a Principe in locum dem ortui recipiebatur, his verbis: Ordo te fratrem et sodalem agnoscit: quapropter tibi hunc torquem tr adit, quem vt diu gestes, faxit Deus.

Quibus dictis vnumquemque Equitum in signum amicitiae osculatur. Hic Ordo habet suum Cancellarium, Thesaurarium, Baculiferum, S. Michaelis dictum, et Graphiarium, qui catalogum nominum et praeclare factorum Equitum seruat.

Reges nostri hoc Ordineetiam Principes extraneos honorant, in testimonium amicitiae, qui si se hostes declarare velint, torquem remittunt, vt sint liberi a iuramento praestito.

41 Ordo Equitum S Georgii in Carinthia.

Rodolphus Hibspurgensis, qui primus ex familia Austriaca ad Imperium enectus fuit, vt Hungariam, Szriam et Catinthiam Contra arma Turcarum, qui exitium illis minari vide bantur, defendetet, instituit Ordinem S. Georgii, et generali illius Magistro vrbem in Carin: hia dedit situ amaenam, vt in ea ordinarium suum domicilium haberet, eumque dignitare Principis honorauit Adhaec voluit, vt Episcopus illius vrbis, qui ex Austria venerat, abeo quoad temporalia dependeret, vna cum Canonicis, qui propterea in arcem translati fuerunt, et in insignibus gentilitiis rubram Crucem S. Georgii gestarunt. Atque vt nihil deesset splendori huius Ordinis, Imperat or ipsi contulit arces et dominia toparcharum Cranichbegi recens occisorum cum ipsorum familiis, nempe territ oria Trautmans dorffiii, Scharffeneckii et S. Patonillae. Bernhardus Luxemburgensis in libro, quem composuit de Ordinibus Militaribus, ait, Ordinem S. Georgii fuisse insticutum a Papa Alexandio VI. et Maximiliano Imperatore contra Turcas: cuius insignia fueiunt Cruxaurea cum corona in annulo aureo.

42 Ordo Crucis Burgundicae in regno Tunetano.

Carolus V. Imperaror et Rex Hispaniae, postquam Muleassem, Regem Tunetanum, in suum regnum restituisset, qui ab insigni illo pirata Barbarossa inde expuisus fuerat, Tunetum, victor, solenni pompa ingressus, paludamento amictus, supta quod crux Burgundica erat, quam in bello gestare solebat, cum esset magno et excelso animo, qui omnium beneuolentiam sibi conciliare volebat, et viros fortes ac strenuos, qui egregiam in hoc bello ipsi operam nauauerant, praemio ornare vellet, instit uit hunc Ordinem Crucis Burgundicae, anno MDXXXV. die S. Mariae Magdalenae: cui cruci igniarium addidit, quod scin illas ex silice eliciebat, cum hac inseriptione, Barbaria.

43 Ordo Equitum S. Stephani in Etruria.

Cosmus Mediceus, Dux Florentiae, anno MDLXI. instituit Ordinem S. Stephani Protomartzris eo die, quo pugna die VI. August. ad Marcianum commissa victoriam obtinuerat: eodemque anno, Calend. Febr. Papa Pius IV. eum confirmauit, concedens Equitibus huius Ordinis omnia priuilegia, quae habent Melitenses, sub regula S. Benedicti, hac lege, vt qui in hunc Ordinem cooptarentur, voto charitatis, castitatis coniugalis et obedientiae se obligarent, et

essent nobili genere, ex legitimo thoro procreati, atque in primis Catholici, et nulla infamiae nota aspersi.

Gestant togam vndulatam candidi coloris, cum cruce rubra ad sinistrum latus, quae palliis ipsorum et vestibus quotidianis attexta est. Officium ipsorum est, arma gerere terra marique pro defensione fidei Christianae, redimere captiuos Christianos, subuenire pauperibus, et quotidie centum orationes Dominicas et totidem salutationes Angelicas, ordinarii exereitii spiritualis soco, recitare: quibusdam tamen feriis solennibus numerum duplicant. Quando aliquis ex ipsorum sodalitio moritur, centum apud se orationes Dominicas et centum salutationes Angelicas aut Officium mortuorum recensere tenentur.

Magnus ipsorum magister est Dux Florentiae; forma Crucis ipsorum est Melitensi similis: habent quoque presbyteros et Fratres ministrantes.

44 Ordo Equitum S. Spiritus in Gallia.

Henricus III. rex Galliae et Poloniae, in perpetuum pietatis et gratitudinis testimonium pro beneficiis, quae a Deo ac ceperat die mission is Spiritus S. cum eodem die fuisset electus in regem Poloniae, fratri defuncto Carolo IX. in regnum Galliae successisset, et hanc lucem primum aspexisset: instituit hunc Ordinem Spiritus S. anno MDLXXIX. Calend. lanuar. Lutetiae, in templo Eremitarum S. Augustini.

Hic ordo fuit institutus pro extirpandis haeresibus, et amplificanda religione Catholica, Apostolica et Romana.

Rex iste voluit, vt Equites in caeremoniis gestarent pallium holosericum nigrum, liliis et flammulis aureis et argenteis acupictis consitum, cum magno torque aureo, liliis et flammu lis intertextis, in cuius extremitate est crux Melitensis, quae in medio habet columbam. Extat liber peculiaris de hoc inst. tuto, qui satis est vulgaris.

45 Ordo Equitum sacri sanguinis Domini nostri Iesu Christi, Mantuae.

Vincentius Gonyaga, quartus Dux Mantuae et secundus Montis ferrati, instit uit hunc Ordinem, arino MDCVIII. in nuptiis filti sui Francisci cum Margaretha Sabauda, pro defensione et propagatione Religionis Christianae, allectis in hunc Ordinem viginti Equitibus: qui ordo fuit confirmatus a Papa Paulo V.

Quoniam vero Ecclesiastici templi S. Andreae, quod est Mantuae, credunt, se habere partem spongiae Domini nostri, et tres sanguinis ipsius guttas, a S. Longino, centurione et Martzre, collectas, Dux Ordinis sui titulum inde sumsit, cum hac epigraphie: Nihil isto triste recepto. Torquem confici curauit ex virgulis aureis colligatis, supra quas est ignis, intermixtis aliis particulis, quibus haec verba inscripta sunt: Domine probasti me: hoc symbolo in dicare volens, eos, qui in hunc Ordinem adscripti essent, in summis aduersitatibus sibi mutuo fidem praestare, et in petpetua amicltia atque con cor dia viuere debere.

46 Ordo Equitum B.Virginis in Monte Carmele, et S. Layari in Gallia.

Sub initium huius Tractatus dictum est de coniunctione horum duorum Ordinum, S. Mauricii et S. Layari in Sabaudia: sed Equites S. Ioannis obtinuerant eriam a Papa Innocentio VIII. vt Ordo S. Layari cum suo quoque in Gallia coniungeretor: quod durauit vtque ad Amarum Castum. Hic cum esset Eques S. Ioannis et magnus Magister Ordinis S. Lanyari conatus est efficere, vt bona, quae ad sodales suos pertinebant, ipsis redderentur.

Hunc ipsius conatum mors intercepit: sed nostra aetare Philibertus Nerestanus, non minus pietate et modestia, quam robore et fortitudine praecellens, vestigia antecessoris sui sequutus est, quamuis non esset Eques S.Ioannis, vt ille: atque in hunc finem Romam profe ctus est ad Papam Paulum V. vbi voti compos fa ctus est, atque insuper obtinuit, vt Equites Galli S.Layari nominarentur Equites B. Virginis montis Carmeli et S. Layari: et vt pro insigni in collo gestarent crucem violaceam, in qua esset imago B. Virginis, et alteram lateri pallii ipsorum attextam, eiusdem coloris et figurae.

47 Ordo Funigerae vel Funis institutus ab Anna Britannica, regina Galliae.

Quemadmodum Anna Britannica, regina, sponsa Caroli VIII. Princeps fuit casta et virtute prae dita: foeminas honestas et virtutis studiosas magni semper fecit, quarum merita vt magis honorarer et debitis praemiis afficeret, instituit Ordinem Funigerae, ad imitationem Regum, qui multos Ordines Equitum instituerunt, et foeminis illis funem dedit, loco fasciae aut torquis equestris, admonens eas, vt viuerent caste et sancte, et fumum ac vinculorum Iesu Christi semper meminissent. Ipsamet, vt eas tanto magisad virtutem et reuerentiam huius funis aut funigerae stimularet, sxutum suum, lilus Galliae et mustela alpina Britanniae intersectum, eo circumdedit, quemadmodum Reges nostri suis scutis torques suorum Ordinum S. Spiritus et S. Michaelis praetexunt.

Equites a Pontificibus instituti.

Summi Pontifices multos Equitum Ordines instituerunt, nempe Iesu Christi, S. Spiritus, S. Petri, S. Pauli, S Georgii, Papae Pii, Lauretanae S. Antonii, Iulii et Lilli. Atque horum Equitumalii sunt Ecclesiastici, alii laici, omnes stipendiarii Papae, crucibus diuersorum colorum a se inuicem distincti.

Equites Iesu Christi gestant crucem rubram, qualem Equites eiusdem nominis in Lusitania gestant, quae limbo aureo includitur. Primus eos instituit Papa Ioannes XXII. vt tradunt Franciscus Tarafa, et Ioannes Confetrius in descriptione priuilegiorum Mendicantium.

Equites S. Spiritus, qui Romae fratres Xenodochii Spititus S. dicuntur, gestant Crucem candidam super suis togisaut palliis. Eramus

Leo X. instituit Equites S. Petri contra Turcas, vt refert Alphonsus Ciaconius in historia Pontificum et Cardinalium: quos Papa Paulus III. confirmauit.

Papa Pius IV. anno MDLX. instituit eos, qui ab ipsius nomine appellantur, quos voluit omnium Imperatorum et Principum Ordines, atque ipsos Equites Melitenses antecedere, quoniam erant ipsius domestiei et commensales.

Haec summatim dicta sint de Ordinibus Equitum, qui aliquod nomen inter Christianos obtinuerunt. Staturorum et constitutionum, quassinguli habuerunt, particular em descriptionem Lector apud auctores inueniet.

INSTITVTIO ORDINIS EQVITVM militiae Christianae, facta a Duce Niuernio, anno MDCXX.

Sequuntur statuta Ordinis Equitum militiae Christianae, sub titulo B. Virginis et S. Michaelis, instituti a Carolo Gonzaga Cliuensi, Duce Niuernio et Rethelensi, Patricio Franciae, etc. et Adolpho, Comite Althamense, etc. Olmuzii, metropoli Morauiae, die Sabbathi, XVII. Nouembt. MDCXVIII. et postea recepti et assumpti Viennae in Austria, die Veneris VIII Martii MDCXIX. a multis Principibus et dynastis diuersarum nationum in eum finem congregatis.

Hic Ordo pro basi habet duo praecipua Legis diuinae praecepta, Amare Deum teto corde et tota anima: et proximum sicut se ipsum. Scopus ipsius cst, pacem et concordiam inter Principes et populos Christianos sancire, et ex infidelium manibus eripere eos, qui ab illis opprimuntur.

II.

Omnes Ecclesiastici et Laici, cuiuscunque nationis, in hunc Ordinem recipi poterunt, modo iis, quae sequuntur, qualitatibus sint praediti.

III.

Prima est, vt Candidatus huius Ordinis sit vita et moribus probus, inculpatus, nulla infamia notatus, nec supra facultates, quas habet, obaeratus.

IV.

Altera vt sit legitimo matrimonio procreatus, exceptis filiis naturalibus Imperatorum, Regum et Principum supremorum.

Tertia, vt probet, se nobili genere natum, vsque ad quartam generationem, aut demonstret, se aut patrem suum supremum militiae ducem fuisse, aut aliam eminentem dignitatem suo merito et virtute obrinuisse.

VI.

Quarta, vt annum aetatis duodecimum compleuerit, antequam in hunc Ordinem admittatur, et decimum octaujm, antequam aliquod munus ipsi committatur.

VII.

Hic Ordo conssabit capite, duodecim coenobiarchis, septuaginta duobus cruciger is magnae crucis, commendatoribus et Equitibus.

VIII.

Quoniam fundamentum et scopus modo dicti Ordinis desiderium in quibusdam praestantibus et fortibus viris excitare poterit eum capessendi, quibus forte deerunt certa et indubitata suae nobilitatis documenta, illi in armorum societatem recipientur, modo aliis, quae requiruntur, qua litatibus in structi sint, neque quidquam commiserint, quod Ordini deroget: atque etiam suis meritis et officiis Ordini praestitis ex gratia ad maiorem dignitatem peruenire poterunt.

IX.

In hoc Ordine diuersa offcia constituentur, quorum aliqua Crucigeri magnae crucis, alia Commendatores et Equites, quaedam fratres seu socii armorum, secundum officiorum illorum dignitatem exercebunt: prout specialius determinabitur in primo Capitulo generali, quod intra triennium celebrabitut; eo loco, de quo inter ipsos coniemiet, et qui aptissimus videbitur ad electionem supra dicti Capitis, et aliorum praecipuorum Officialium Ordinis.

Qui sese offerent, vt in hunc Ordinem recipiantur, in eum tanquam Equites admittentur, vt postea ad alias dignitates euehantur: nihilominus donec Capitulum generale fuerit conuocatum, recipi poterunt coenobiarchae; Crucigeri magnae Crucis et Commendatores, vt Ordo viris dignis, qui illa munera daministrent, compleatur: sed post illud Capitulum generale nemo, quamuis eminenti loco constitutus, aliter quam per gradus modo dictos in eum cooptabitur.

XI.

Recipiendus in hunc Ordinem, post factam exhomologesin, in templum aut sacellum a duobus senioribus Ordinis, qui in eo erunt, introducetur, et in genua prouolutus, sine gladio et pallio ab iisdem coram eo sistetur, qui Ordinem ipsi conferendi potestatem habebit, qui prius sacramentum, cuius formula ad calcem horum statutorum subiicietur, ab ipso exiget: deinde habitum infra descriptum, gladium et Crucem ei dabit, ipsumque amplectens dicet. Recipimus te in Ordinem Equitum Militiae Christianae, sub titulo B. Virginis et S. Michaelis, vt ipsorum intercessione S. Trinitas te confirmet in gloria nominis sui, ad pacem Chrisiianorum, et liber ationem eorum, qui sunt oppressi ab infidelibus, Amen.

Quo facto Eques surget, et duos, qui ipsum comitati sunt, amplectetur, deinde cateros omnes Ordinis socios, qui aderunt: et a duobus illis ad altare ducetur, vt Missam religiose audiat, et illa dicta communicet.

Hic Ordo pro insigni habebit duas Cruces, vam auream, caeruleo colore picram, ad cuius latus vnum erit imago B. Virginis, Dominum nostrum suis b: achiis gestantis ad alterum S. Michaelis: atque haec crux collo gestabitur fascia serica caerulea, et auro tres digitos lato, tam a Crucigeris magnae Crucis et Commendatoribus, quam Equitibus: alteram ex holoserico caeruleo, auro intexto: in cuius medio erit imago Beatae Virginis, radiis aureis circumfusae, duodecim stellis coronatae, Dominum nostium brachiis et sceptrum dextra tenentis, et Lunam crescentem sub pedibus habentis: circa quam erit funis S. Francisci, et ex quatuorangulis modo dictae crucis turotidem flammae aureae prodibunt. Haec crux ad latus sinistrum pallii gestabitur, tam a Crucigeris magnae Crucis et Commendatoribus, quam Equitibus, ita vt nullum sit inter illas discrimen, nisi quorundam radiorum aureorum.

XIII.

Die qua caeremoniae peragentur, Crucigeri magnae Crucis, Commendatores et Equites omnes habitum interiorem gerent candidum, cum gladio argenteo, vagina et zona candida: Crucigeri autem magnae Crucis supra habitum illum candidum dalmaticam ex tela aurea coccineis floribus conspersa, manicis in medio sectis, et vsque ad genua propendentem, candido multitio suffultam, et segmentis aureis fimbriatam gestabunt: cui super iniicient magnum pallium russum cum syrmate, candido serico suffulto, limbo aureo praetextum, dextro latere apertum â summo ad imum, et ad humerum funiculo contorto alligatum, cum fimbriis ex serico coccineo et auro. Pallium illud a sinistra attolletur, ne brachium et gladius impediantur. Desuper obtegetur palliolo ex pellibus armellinis maculosis, quod vsque ad cubitum descendat. Supra illud gerent magnum torquem Ordinis, quindecim funibus S. Francisci et rotidem stellis manu aurificis elaboratis contextum, in cuius ima parte Crux aurea, de qua paullo ante diximus, tribus ctaenulis alligabitur: et in anteriori parte magni pallii altera illa, ex caeruleo holoserico et auro Intexto facta. Pileum habebunt pell bus armellinis maculosis fartum, cuius ora ex rubro cocco dimidium pedem lata erit, aureo limbo simbriata, quatuor locis pari interuallo dissectum, et vndique replicatum: cothurnos gestabunt ex corio rubro Hispanico, qui dimidiam tibiam tegant, et or biculis aureis ad latera claudantur.

XIIII.

Commendatores vesti candidae imponent Dalmaticam sericam caerulei coloris, multitio candido suffultam, limbo caeruleo fimbriatam: supra eam gestabunt magnum pallium caeruleum vndulatum, candido multitio suffultum, cum palliol ex serico candido, infra quod magno palho annectetur crux ex holoserico caeruleo et auro intexto. Cothurni erunt ex corio Hispanico caeruleo, cum orbiculis ex serico caeruleo, eadem forma, qua Crucigerorum magnae Crucis. Insuper gestabunt pileum pelhtum exholoserico nigro, cum spita rotunda ex multitio candido.

XV.

Equites supra habitum candidum gestabunt Dalmaticam ex multitio candido, eiusdem celoris panno suffultam, magnum pallium candidum vndulatum, similiter sustultum, et palliolum sericum caeruleum, infra quod magno pallio annectetur crux ex holoserico caeruleo, auro intexto: cothurnos caeruleos cum orbiculis ex serico caeruleo: pileum ex holoserico nigro, cum spira candida, eiusdem cum vestibus modo dictis materiae.

XVI.

Fratres armorum gestabunt in collo supradictam crucem encausto pictam, cum funiculo contorto ex serico caeruleo, et ad sinistrum latus pallii crucem ex holoserico caetuseo, qualis est Equitum, exceptis fiinbrii, et textura auci, quibus carebit.

XVII.

In vnaquaque prouincia, in qua Crucifer ma. gnae Crucis et tres Commendatores erunt constituti, tria templa vel sacella locis diuersis fundabuntur, B. Virgini et S. Michaeli consecrata, in quibus tres sacellani Crucem Ordinis gestantes Missam omnibus diebusfestis et Dominicis celebrare tenebuntur.

XVIII.

In iisdem prouinciis erit domus, in qua conuentus habebuntur, quoties negotia Ordinis id postulabunt, et ii, qui huius sunt Ordinis, hospitio excipientur.

XIX.

In vnoquoque duodecim coenobiarchatuum Academia erigetur pro institutione viginti quinque iuuenum Equitum, cum in bonis moribus, tum scientiis et exercitiis honestis: qui quando triennium aut aliquanto minus in iis fuerint, iter facere, aut in nauibus Ordinis mari se committere tenebuntur.

XX.

In supradictis prouinciis quorannis, sacro die Iouis, sex pauperes caerulea veste, in nomine B. Vi ginis, tres rubra, in nomine S. Michaelis, tres cinerea in nomine S. Irancisei donabuntur: postea Crucifer magnae Crucis, aut eo absente senior Commendaturum, praesenribus Equitl. bus prouinciae, qui in hunc finem conuocaountur, pedes pauperibus illis lauabit, prandium praebebit, et in mensa ministrabit.

XXI.

In iisdem prouinciis quotannis, die assumtionis B. Virginis, ex quindecim pauperibus et honestis filiabus delectis tres sorte legentur, quae in matrimonium collocabuntur, singulis daca quinquaginta librarum dote.

XXII.

Qui in hunc Ordinem cooprabuntur, fingu. lis annis, diebus et festis assumtionis B. Virginis, S. Michaelis aut S. Francisei peccata sacerdori confiteri et Eucharistiam sumere tenebuntur:

utigulis diebus Sabbathi Missam audient, quae dum canitur, litanias b. Virginis recitabunt, et in casu legitimi impedimenti eleemosynas quasdam pro sua pietate distribuent: adhaec pridie festorum B. Virginis ad carnibus abstinebunt.

XXIII.

Viduarum et orphanorum peculiarem curam gerent, et Xenodochia ad minimum quatuor feriis annuis, et festo assumtionis B. Virginis visitabunt, si in eo loco sint, in quo possint hocopus charitatis exercere.

XXIV.

Si quis ex ipsis in negotio ab Ordine ipsi demandato capiatur, et in seruit utem redigatur, sumptibus communis aerarii redimetur.

XXV.

Si quis ex Ordine decedat, Secretarius caenobiarchatus, in cuius districtu obiit, aliis caenobiarchatibus id notum faciet, vt in singulis presbyteri et sacellani instituti ab hoc Ordine Missam pro salute animae ipsius celebrent. Sed si moriatur in conflictu aut generoso aliquo facinore pro cultû Dei et ministerio Ordinis, vt ipsius memoria tanto magis honoretur, fingularis quaedam ac solennis caremonia peragetur, ad quam omnes Commendatores, et Equites a Crucigeris magnae Crucis singularum prouinciarum conuocabuntur, ad quam conuenire teuebuntur, nisi legitimum aliquod impedimentum ipsis obueniat. Et si facinus, quod perpetrauit, oratione funebri dignum iudicabitur, quidam, qui sit idoneus, ad eam habendam inuitabitur.

FORMVLA VOTI ET IVRAMENTI quod praestabitur super sancta Euangelia ab eo, qui in numerum Equitum recipiendiis offertur.

Ego N. testor coram Deo, et iuroper meam Nobilitatem, me inuiolabiliter obseruaturum statuta Ordinis Equitum Militiae Christianae, sub titulo B. Virginis et S. Michaelis, cum articulis sequentibus: Primo, me omnibus viis licitis et aequis procuraturum pacem inter Principes et populos Christianos, atque etiam cum modo dicto Ordine.

Secundo, me operam daturum, vt Christiani, qui ab infidelibus oppressi sunt, et captiui detinentur, liberentur.

Tertio, me fidem Regi aut supremo meo Principi seruaturum sub poena exauctorationis ab hoc Ordine.

Quinto, me prompte superioribus huius Ordinis, in iis, quae ad ministerium et incrementum illius pertinent, obtemperaturum.

Praestito iuramento, qui mandatum ab Ordine habebit, vt Equitem illum recipiat, postquam habitum, gladium et Crucem ipsi dederit, verba supra articulo vndecimo posita pronunciabit.

Actum et decretum Olmutzii, die Sabbathi, XVII. die Nouembr. MDCXVIII. Signat. Carolus, Dux Niuernius: et Adolphus Comes Althamensis.

INSTRVMENTVM ACCEPTATIONIS Statutorum supra positorum, ab iis, qui primi Viennae huic Ordini nomen dederunt.

Nos infrascripti, postquam in supradictum Ordinem recepti fuimus, acceptauimus et ac ceptamus statuta supra posita, quae promisrmus et promittimus nos obseruaturos secundum ipsorum formam et tenorem. In cuius rei fidem chirographa nostra hic apposuimus, sigtllo nostrorum insignium adiuncto. Viennae in Austria, die Veneris, VIII. Martii MDCXIX. iubscripserunt,

Et aliquot post diebus Ferdinandus Dux Mantuae, huic Ordini nomen dans, suprapositis Statutis similiter subscripsit.

Hic Ordo fdit confir matus romae VI. Febr. anno MDCXXIV. a Papa Vrbano VIII. praesente Duce Niuernio, qui habitum et Crucem vna cum multis aliis Equitibus et dynastis illius Ordinis gestabat: caeremonia fuit peracta a Cardinali Sforcia, filio Regis Fezani: in eumque Ordinem admissi et recepti fuerunt a Pontifice Marcus Antonius Comes Placentinus, duo Comites Galli, et Baro Polonus.

DISSERTATIO DE ORDINE EQVITVM MELITENSIVM.

ARGVMENTVM.

1 Diuersa domicilia Equitum Ordinis S. Ioannis Hie. rosolymitani, antequam Melitae sedem sedem figerent, quam ab imp. Carolo V. dono acceperunt.

2 Descriptio insulae Melitensis, quot milliaria in circuitu habeat, ipsius longitude, latitudo, situs, climae, parallelus, et portus.

4 Solum Melitae lapidosum, quod mihilominus arbores fructiferas fert, vt ficus, malos, amygdalos, vites, palmas, gossypium, rosus, thymum, foeniculum: alit oues, capras, boues, asinos, mulos, cuniculos, perdices: in eadem sal et mel conficitur: caret autem aqua duloi: olim catellu melitaeis celebrata: immunis est a sepentibus, ex quo S. Paulus in eam venit: et ex illa specu, in qua hic Apostolus, cum captiuus esset, asseuatus fuit, saluberrini lapides contra venenum et morsus serpentum ac scorpionum effodiuntur.

5 Qui fuerint mores priscorum huius insulae incolaerum, et de ipsorum templis Herculi et Iunoni consecratis.

6 Ingenium hodiernorum Melitensium, simile Africanis: forma vestium: indoles mulierum, earumque oblectamentum tempore hilariorum, religio et piaecaeremoniae in Quadragesima.

7 Prouentus magni huius insulae Magistri: opes Ordinis, quae consistunt in aeario, et commendatitiis possessionibus per totum orbem Christianum sparsis.

8 Vireseiusdem, quae in munitionibus, quas tenet, et equitum vitrtute sitae sunt.

9 Destructio et diuisio Ordinis in tres partes, statutae de receptione in hunc Ordinem, et quae caeremoniae in illa obseruentur.

10 De priu atione habitus, quando aliquis insigne crimen aut graue delictum admisit: et quibus ritibus reo reddatur habitus, quando veniam impetrauit.

12 De valetudinario et eius praefecto, Medicis et aliis pretio conductis, vt agrotos curent. De eor undem sopulturis et exequiis.

13 De quaestoribus et procuratoribus rei numariae, conseruatoribus thesauri, auditoribus rationum, eorumque potestate et officio.

14 De Capitulo generali, cuius sit illud conuocare, quibus caeremoniis id fiat, et quae in eo negotiae tractentur.

15 De Capitulis prouincialibus, quae singulis annis habentur, et quis ordo in illis obseruetur.

16 De formae administrandae iustitiae et exercendorum iudiciorum: de duplici Senatu, et iudicibus, qui in eo praesunt et assident: de calculis suffragiorum, publica audientia, et formae iudicii, quod vocatur Obseruatio.

17 De obedientia, quam omnes, qui illum Ordinum grrunt, magno Magistro praestant: huius dignitas, excellentia, potentia, iurae et priuilegia: quaesint possessiones commendatitiae ipsi sssinatae, de quibus pro arbitrio dispenere, et eas, cut lubet, conferre potest.

18 De officio Praefectorum, Pannariorum, magni Conseruatoris, Archimarschaelis, Archimandritae Erclesiae Melitensis: eorum stipendia: et in quem sinem haec officia fuerint instituta.

20 De iis qui vel apti vel inepti sunt ad possidenda bona commendatitia, et ad quospertineant ea, quae ex illis acquiruntur.

24 De Episeopo Melitensi, qui subect archiepiscopo Panormitano: de cultu diuino, ieiuniis et abstinentiae, ad quae Equites Melitenses et fratres Or dinis sunt obligati.

25 De magnis Equitum Melitensium Magistris, cumepitome eorum, quae sub singulis acciderunt.

EQuites Ordinis S. Ioannis Hierosolymitani, Rhodo a Turcis eiecti anno MDXXH. pridie natiuitatis Domini, postquam illam insulam ducentis et duodecim annis tenuissent, Cretam primum appulerunt, vbialiquandin commoratisunt: deinde partim Venertias, partim in alia loca Italiae se contulerunt.

Cum aliquandiu Venetiis et aliis Italiae locis haesissent, facultatem a Duce Sabaudiae impertarunt, vt sibi liceret Nicaeam se recipere, et ibi domicilium ac sedem constituere: idque eo facilius, quod Turcae et Mauri in Africa et Barbaria omnes oras atque vrbes maritimas Christianorum inuadebant et depraedabantur.

Postea consilium ceperunt Syracusas in Siciliam se tranferendi, quod locus ille Graeciae vicinior esset: quandoquidem rumor erat, Turcam in Italiam, ac praecipue Siciliam et regnum Neapolitanum irruptionem esse facturum. Tan. dem Imperator Carolus V. Insulam Melitensem ipsis donauit, vt in ea sedem figerent, tanquam loco commodo ad impediendum, ne Turca cis eam fines suos prolatarer, et cogitata perficeret.

Antequam vero in hac narratione vlterius Progrediar, sciendum est, tria olim loca fuisse Melitae nomine insignita: nam fuit vna in Graecia, prope Marathonem: altera in Cappadocia, non proculab Euphrate: et haec tertia, de quanunc verba facturi sumus.

Melita insula distat a Sicilia circiter sexaginta millibus passuum versus promontorium Passaranum, et ab Africa plus quam sexaginta grandibus milliaribus marinis: quod multos mouit, vt eam inter Europae insulas numerent.

In circuitu triginta parua milliaria complectitur: in longitudinem viginti, in latitu dinem duodecim passuum millia patet.

Iacet in mari Africano, a Septentrione promontorio Passarano in Sicilia, a meridie Africae et Tripoli in Barbaria, ab Occidente Insulae Lampadusae, et ab Ortu Mari Mediterraneo obiecta. Longitudo ipsius a Peloponneso ducitur, et in principio quinti climatis et octaui paralleli sita est, sub altitudine circiter triginta trium graduum.

Multos habet portus, sed duos prae aliis insignes et multarum nauium capaces, quorum vni Marzamuserto nomen, alteri Marzasirocco. Hos portus efficiunt sinus, qui in insulam se effundunt, et in introitu sunt angusti, sed superator ostio dilatantur, et ex quibusdam partibus Insulae peninsulas efficiunt, quae longe in mare excurrunt, et insulae paruo terrae spatio adhaerent.

Habet praeterea portus S. Georgii, Benarati, S. Pauli, Antofegi, Muggiari et Marzascalae, qui sunt tuti.

In prominenti terraeangulo, inter duos paruos sinus, (qui alios minores ex se gignunt, inprimis, qui ad dextram est) porrecto, Equites non ita pridem nouam vrbem condiderunt, eo loco, vbi antehac S. Elma siue Herma fuit, eique nomen Valettae, magm Equitum Magistri, qui hunc locum fortissime contra Turcas defendit imposuerunt.

In alio angulo S. Michael et Castrum conspicitut. In media fere insula et inter paruas peninsulas vetus ciuitas apparet, quam Diodorus a Carthaginensibus conditam refert, olim commendata ab optimo panno, qui ibi conficiebatur.

Insula Gozensis eadem est, quam nonnulli ex veteribus Glocon nominant, et alii, in quibus Strabo, Gaudon. Portus ipsius inter Occidentem et Meridiem situs est, et milliari plus minus a Melita distat.

Continet in ambitu viginti millia passuum. In ea arx est, quae ad Equites pertinet. Ex hac insula Turcae abnno MDLI. tria hominum millia abduxerunt.

4 QVALITAS.

Huius insulae solum vbique fere lapidosum est, sed lapide molli, et ad opus facili ac commodo. Terra sex pedibus supra lapidem eminet, Illud tamen sicos, malos, maygdalos, vites et alias arbores fert, inprimis palmas: vites sunt rariores, palmae steriles: frumentum et lignum ex insula et Sicilia aduehitur.

Quidquid producit, eximium est, et praestans, vt goslypium, fructus et flores, inprimis rosae, thymus, foeniculum, et quidam carduiagrestes, qui sunt apti ad vescendum, et hunc praecerea vsum habent, quodincolae iis loco lignorum vtantur.

Magna etiam illic onium, caprarum, boum, asinorum, mulorum, cuniculorum et perdicum copia nascitur.

Aquaedulcis, cum ex aere tum e terra promanantis, penuria laborat: ea, quam incolae habent, maximam parrem ex pluuiis hybernis colligitur.

Nam aquae dimidia parte salsae sunt, et magno aestatis ardore siccantur, qui etiam homines adurit et infuscat, adeo vt eiusdem fere sint coloris cum Mauris in Africa.

Quapropter quidquid in hyeme et autumno nascitur vegetiorem colorem habet, et eleganrius est, quam quod aestiuo tempore prouenit.

Hoc in ea singulare est, quod ex quo Paulus solum illius triuit, nullum genus serpentis in ea reperiatur, quamuis prius serpentes in ea fuerint, sicur ex Actis Apostolorum colligitur: et scorpii, qui alibi sunt noxii, et in hac insula propter immensos calores non minus aut etiam magis, quam vllo also loco esse debebant, eos non laedunt, qui illos manibus tractant.

Praeterea Deus peculiarem vim rebus sensu destitutis indidit, vbi viri sancti hospitium habuerunt.

Nam lapides ex specu, in qua S. Paulus captiuus asseruatus fuit, effossi, per Europam circumferuntur, et magnam vim habent contra serpentes, eorumque morsus, inprimis contra venenum scorpionum et viperarum, et haec frustula rupis, sancti Pauli gratia appellantur.

5 MORES ANTIQVI.

Cum Romani hanc insulam Carthaginen. sibus eriperent, Melitenses omni ex parte beati habebantur, propter commercium diuersarum gentium, et varias artes, quae in hac insula exercebantur. In pretio erat pannus Xylinus, qui hiconficiebatur: vnde Cicero Verri luxum et delicias Melitenses non aliam

ob caussam, quam propter vestes, quibus indutus erat, obiecit. Interim verum est, Melitenses olim fuisse admodum delicatos et voluptatibus deditos: sicut et mulieres ipsorum erant praemolles et libidinosae. In hac Insula rex Battus Didonem et Annam sororem rpsius excepit. et Phalaris, tyrannus Agrigentinus in Sicilia, intimus erat Melitensibus, et eos crebro inuisebat.

Appianus Alexandriunus ait, Caesarem Melitenses, cum defecissent, magno et difficili bello superasse, quod maris potent es essent, et excursionibus omnia loca infestarent, ac caesis infantibus, teliquos captiuos venundarent. Quoniam igitur tanto labore illos domuit, eos magnis opibus et vitibus instructos fuisse oportet: ac licet, victis Carthaginensibus, a Romanis subacti fuerinta: tamen recollegerunt se, et viribus superiores iugum Romanorum excusserunt.

Iunonem colebant, fuitque illic antiquissimum templum, in quod omnes vicini populi donaria magni pretij inferebant. Templum quoque Herculis habuerunt, cuius ruinae etiamnum extant. Certum praeterea est, incolas huius insulae amicitiam cum Siculis plerunque coluisse.

6 MORES HODIERNI.

Incolae admodumferoces sunt, et Afrorum ingenium referunt. Nihilominus religioni Catholicae vehementer sunt ad dicti, et contra Turcas pro de fensione patriae fortiter se gesserunt. Tenuiter a dmodum victitant, propter exiguos insulae prouentus. Omnes S. Paulum singulari affectu et religione colunt.

Faeminae sunt elegantes et venustae, domibus inclusae, pro antiqua loci consuetudine, et quod viri supra modum sint zelotypi et susicaces. Nunquam prodeunt, nisi velato capite: et pleraeque sunt religionis obseruantissimae, prout omnia cum feruore et vehementia agunt, adeo vt si in vitium inclinennt, nullum non flagitij genus committant, et sint insigniter improbae.

Lingua Melitensium Africanae similis est, exiguo discrimine. Vtraqueautem est corrupta, et a vera lingua Arabica, quae in libris reperitur, et cuius vsus est tantum circum Mecham, prorsus discrepat.

Multa habent Mahumetana mancipia, in quae sunt satis duri et inclementes: quanquam longe maior est Mahumetanorum in Christianos, quos in sua potestare habent, asperitas.

Equites, vt sunt diuersarum gentium, ita sunt diuersorum morum. Magna est ipsorum auctoritas, et libere omnibus iis vtuntur, quae sunt in Insula. Inprimis qui prae aliis excellunt, animi caussa faciunt quidquid volunt, nemine repugnante. Tempore hilariorum mille excogitant honestorum exercitionrum genera. Quidam choreas agunt, alij pernicibus equis ad annulum decurrunt, nonnulli ad repagula dimicant: sunt, qui munitiones excitent, aliis eas propilgnantibus, aliis oppugnantibus. Sed tempore Quadragesimae nihil illis est religiosius.

Die Iouis sanctae hebdomadae magnus Magister lauat pedes compluribus egenisidein de illis ad mensam diseumbere iussis varios eibos octodecim missibus apponi curat, quibus postremum ferculum, plurimis aureis et argehteinu. mis refertum, succedit: quorum singuli tantani copiam accipiunt, vt affatim habeant, vndetoto anno se sustentent, Postquam his paupenbus sua manu ministrauit, allatis ab Equitibus magnae crucis ferculis, Nosocomium ingreditur, et ipsemer aegrotis victum praebet ex argentea supellectile.

7 OPES.

Quod haec insula ex suo gossypio et alis similibus rebus, quae in ea nascu ntur, colligit, id in ea, quae ipsi aliunde afferuntur, impendit. Nihilominus magnus Magister, qui huius insulae prouentu fruitur, quotannis decem ducatorum millia ab illa accipit: et vt tanto liberalior etga vnumquemque esse possit, singulis annis ex aerario aliquot aureorum millia ipsi suppeditantur: praererea in vnaquaque natione. possessionem habet commendatitiam, quae magnum ipsi vectigal reddit. Praeterea si Equites aliqua praeda potiantut, illius decima pars ipsi cedit. Constat autem quouis anno exeunte ipsos multa ex iis, quae hostibus eripuerunt in rationes referre.

Ordo ipse est ditissimus propter magnum numerum opulentarum possessionum commendatitiarum, quas per totum orbem Christianum tenet.

Ex omnibus, quae inde proueniunt, atque ex praedis, quas Equites in suis excursionibus agunt, aerarigum ipsotum valde locupletatur.

Quoniam etiam continuum bellum cum Christiani nominis hostibus gerunt, aequum est, vt dignis suorum laborum praemiis fruantur, quae ipsis Principum libaeralitate obtigerunt.

Ob hanc caussam omnes praefecti coenobiarchae et commendatores quotannis Capitulo prouinciali suorum bonorum ac redituum rationem reddunt, et canonem, quem debentaerario publio Ordinis, secundum aestimationem possessionis commendatitiae, quam administrant, pendunt: et constitutus est exactor ex Equitum numero, qui eum quotannis festo Ioannis Baptistae colligit.

Sciendum est praeterea, nullum ad huius Ordinis professionem recipi, quin ius transitus, quod vocant, publico aerario soluat, quod centum quinquaginra aureis pro Equite et centom pro fratre ministrante aestimatur. Sipost transitum illi non soluantur, is, qui eos in Ordinem recepit, pro iis satisfacere tenetur, quamcunque dispensationem proferat: qui vero satisfecit, ei ius antiquitatis non potest denegari. Exnuiae Equitum defunctorum cedunt etiam aerario publico, nisi forte habuerint auream aut argenteam supellectilem, queuae

apta sit vsibus Ecclesiae, cui res huiusmodi lege lata a Deodato Gozonensi, magno Magistro, dedicatae sunt. Verum quando Officiales, qui magnum Magistrum sectantur, vt diaeceta, castellanus et alii Equites, qui ei ministrant, fatis concedunt, ipsorum bona et exuuiae non rediguntur in aetatium, sed magno Magistro cedunt.

8. VIRES.

Insulae Melitensis aditus omnes tam prouide ciscumclusi, et loca omnia tanta industria munita sunt, vt non solum difficile sed ferme impossibile sit, exscensionem inuitis incolis in eam facere, aut ea facta progredi, aut aliquod operae pretium facere. Verum omnibus munitionibus virtutem Equitum, qui in ea habitant, longe praefero, quorum, sicut etiam fratrum ministrantium et militum, qui illic sunt, tanta est animi forditudo, vt, quamuis exiguo sint numero, ingentem exercitum profligare possint: cuius rei praeclarum documentum ediderunt, cum maximum Turcarum numerum ante arcem S. Elmae trucidarunt, quamuis instar manipuli tantum essent.

Tantum autem abest, quemquam illos domi inuadere, vt contra ipsi quotidie in Graeciam versus Rhodum et in Africamexcurrant, acsaepe Constantinopolin proxime accedant. Multas habent tritemes instructas, quadtingentorum aut quingentorum militum capaces, quarum singulis sedecim tormenta imponunt: nec vlla est militaris annona, quae ipsis desit. Denique omnibus adeo sunt formidabiles, vt a multis iam annis nemo eos in ipsorum insula aggredi ausus sit.

9. POLITIA.

Tria sunt genera eorum, qui hoc Ordine comprehenduntur: quidam sunt Equites, quos nobili stirpe prognatos esse oportet: nonnulli sunt presbyteri: alii denique fratres ministrantes appellantur.

Presbyteri, cruce signati, diuiduntur in conuentuales, et in eos qui ab obedientia nomen habent. Fratres ministrantes velarmis vel officiis ministrant: ex quibus posteriores non possunt ad honores militares promoueri, quemadmodum priores

Nam fratres, qui armis ministrant, habitum accipinnt, et idem profitentur, quod Equires, atque idem iuramentum praestant, neque vlla est inter hos et illos differnetia, nisi ratione nobilitatis: et quia fratres illi ministrantes non sunt nobiles, ad dignitatem maioris Crucis etofficium archimandritae, praefecti aliaque insigniora munera non admittuncur.

Interim possessiones commendatitias tenent, et locis ad Ordinem pertinentibus praeficiuntur, simulque ad pecuniae administrationem, et ad visitationem locorum, quae ad Ordinem pertinent, adsciscuntur: cum alii ministri non possint in numerum Equitum recipi, non magis quam presbyteri, siue conuentuales siue Obedientiae, Statuta de recipiendis equitibus huinsmodi sunt, quae ab Hugone Reuelio, magno Magistro, lata fuerunt:

Nulli spurii in hunc Ordinem recipiantur, nisi cum consensu Capituli generalis, exceptis iis, qui ex aliqua illustri familia procreati sunt.

Praeterea inter legitimos et nobiles nullus patre Iudaeo, Marrano aut Mahumetano natus, etiamsi sit filius Principis in hunc Ordinem admittatur.

Neque in eo locum habebit, qui prius alium Ordinem professus fuerit. Haec tamen lex non semper obseruata fuit.

Nam Canonici S. Sepulchri auctoritate Pontificis huic Ordini insiti fuerunt, quamuis sub alio quam sub magno Magistro professi fuissent.

Adhaec aere alieno obrutusnon magis quam matrimonio copulatus huius Ordinis capax est. Nec admittitur, qui homicidium commisit, aut crimen aliquod infame, Habitus nulli datur infra annum decimumoctauum.

Nihilominus magnus Magister sex pueros ex quacunque natione eligere potest, et eos creare Equites, modo sint nobiles: sin minus, potest eos recipere in numerum fratrum ministrantium, vt arma tractent, et illos omni ministerio eximere: sed oportet, vt ad minimum sint quatuordecim annorum: et his potestius antiquitatis auferri in ordine possessionum commendatitiarum.

Qui vult recipi, eum oportet esse sanum, et membris bene compositis, ac labori aptum. Oportet autem, vt prius probet, se esse nobildem nomine et insignibus, eiusdem linguae et praefecturae cum ea, in cuius hospitium siue contubernium vult recipi. Nam Melitae certa sunt domicilia siue receptacula, in quae vnaquaeque lingua coit, cibi capiendi, et linguis conferendi, hoc est, de ngeotiis domesticis consultandi gratia. Postquam igitur aliquis sua documenta edidit coram iis, quiab Archimandrita et conuentu prouinciae, in cuius contubernium recipiendus est, sun designati, solenni ritu recipitur: habitum autem solius magni Magistri auctorirate accipit.

Habitus Equitum est pallium nigrum, cum candida cruce, ex antiquo statuto magni Magistri Raimundi Poii: tamen in colore pallii dispensatur secundum loca et tempora, modo quoad crucem statutum obseruetur. Hoc autem de religiosis accipiendum, quiarma ferunt, non de aliis: Qui in numerum professorum huius Ordinis vult recipi, eum oportet ante omnia delictorum confessione conscientiam exonerare: deinde longa toga indutum absque zona coram altari procumbere, et cereum ardentem manu tenere, Missam audire, et sacram hostiam accipere. Quibus peractis se sistir coram fratre, a quo recipiendus est, genibus ipsius aduolutus, a quo humiliter petit, vt se in fratrum societatem et in sanctum Ordinem Hospitalium Hierosolymitanorum admittat. Ibi nonnulla ipsi proponuntur, quae obseruare debeat, postquam

fuerit receptus. Interrogatus, an haec omnia praestare velit, annuit. Tum qui eum recipit, pergit, et quaerit, an alio aliquo voto se obstrinxerit, an fidem coniugii alicui virgini aut mulieri dederit, aut an cuiusquam sit seruus. Nam si vno horum trium attineatur, rencitur: sed si liber sit ab omnibus, is, quieum recipit, aperit Missale, quod ipsi offertur, et acceptis duabus manibus eius, qui profitetur, illas sacris paginis imponit eodemque tempore insum haec verba proferre iubet: voueo, et promitto Deo, beatae virgini Mariae, et S. Ioanni Baptistae, me diuina gratia et auxilio semper obsequentem fore superioribus, quos Deus et Ordo mihi praeficiet, et deinceps victurum caste, et nihil proprietario iure possessurum.

Post haec recipitur, Missale osculatur, eoque aetepto illud supra altare reponit, quod etiam osculatur: mox librum recipit, eumque in obedientiae testimonium ei, qui ipsum recipit, affert. Is accepto pallio nigro, candidam crucem Professo ostendens, quaerit, annon credat, hoc esse signum crucis, cui Dominus noster Iesus Christus propter peccata nostra affixus fuerit. Ille agnoscit, et crucem osculatur. Tum is, qui eum recipit, accepto pallio, crucem sinistro lateri pectoris ipsius applicat, ipsumque osculatus, ait: Accipe hoc signum in nomine S. Trinitatis, beatae virginis Mariae, matris Dei, et S. Ioannis Baptistae, pro in cremento fidel, defensione nominis Christiani, et ministerio pauperum. Crucem huic loco applicamus, vt eam ames toto corde, et vt tua dextra eam defendas, camque defensam integram tuearis. Nam si in pugna contra hostes Iesu Christi fugias, et crucem derelinquas ac sacrum ipsius insigne, tu quoque hoc sacro signo merito priuberis, et tanquam membrum putridum ex nostro caetu rescinderis.

His dictis, pallium vinculo ipsi adstringit, dicens: Suscipe iugum Domini nostri, quod lene est et mite, et inuenies requiem animae tuae.

Quo facto, ipse et omnes alii Equites, qui adsunt, eum osculantur, multis precatiunculis recitatis, quae libris statutorum huius Ordinis continentur: quibus cauetur, si quis contra formam praescriptam recipiatur, is qui est Eques, fiat frater ministrans: qui ministrat armis, ministret officio: et si sit sacellanus, fiat frater obedientiae, nec possit vnquam possessionem commendati tiam obtinere, neque ad vllam dignitatem Ordinis aut administrationem bonorum eiusdem peruenire.

Ex presbyteris et sacellanis nemo recipitur, nisi prius anni integri spatio ministrauetit, vt vitae ipsius, et an sit ad hoc officium idoneus, experimentum fiat: atque eospatio sumptibus ex aetario Ordinis suppeditatis alitur.

Non licet Equitibus alium fratrem propria ructoritate recipere, quam sacellanum, quando in ipsorum ecclesiis aut sacellis locus aliquis vacat: necalios, quam ministros officii, qui ipsis in possessionibus eorum commendatitiis ministrent: atque hos opertet esse probatos, et a Capitulo Prouinciali commendaros, cui offeruntur, assignato ipsis certo stipendio, pro victu et vestitu.

Sunt praeterea Confratres et Donati in Ordine, qui non eadem vouent, quae fratres, sed tantum promittunt, se amaturos Ordinem, et quod ab eo dependet, et ipsius commodum omnibus viribus procuraturos, et superioribus proditores et homines ipsis noxios, quoscunqi deprehendent, in dicaturos. Hipro eo, quo ducuntur, pieratis affectu sportulam suam Ordini conferunt: quemad modum solent sodales in sodalitio, vt bonorum ipsius participes siant.

Nihilominus non licet Coenobiarchis, Castellanis, Praefectis aut aliis inter Commendatores et Equites quemquam in numerum Confratrum absque magni Magistri mandaro recipere: quod si quis id faciat, ptiuatur suo habitu, et recepti in catalogum Conftatrum non referuntur, nec vllis prn ilegiis fruuntur, quibus alioqui Donati ftui solent.

Donati integram crucem non gestant, sicut omnes ii, qui professi sunt: sed ipsorum crux tres tantum ramos habet, qualis conspicitur in habitu regiosorum sancti Antonii, vbi superior pars crucis est ablata: quod si non obseruent, prluilegiorum suorum fructu priuantur.

Magnus Magister aut legatus ipsius diligenter inquirit de crimine, cuius allquis arguitut: quo comperto, si videat, ad extrema progrediendum esse, accusatio cotam caetn, qui pulsu campanae conuocatur, instituitur, et crimen coram reo proponitur, qui per magnum hipparchum in consessum adducitur.

Accusatione proposita, magnus Magister, qui primas partes tenet in Consilio praefe ctis mandat, vt rationem habeant (nam hoc genus loquendi vsurpatur in iudiciis huius Ordinis) eorum, quae contra reum proferuntur, et iudicium exerceant secundum Deum et rationem, et secundum laudabilem et antiquam Ordinis consuetudinem.

Secundum haec mangus Magister aliquem iudicio praeficit, et simul virum bonum coustituit causae cognitorem, qui caussam agat coram iudicii praeside: et reo licet respondere et se defendere, qui crimen velfatetur, vel negat.

Si fatetur gratiam petit: tunc Indux relatione ad magnum Magistrum et coetum facta, ter pro reo intercedit, cui si magnns Magister, postposita legum seueritate, gratiam facere vult, actio cessat: sed si pergat poenam exposcere, Iudex in locum secretum concedit, vt de caussa aiuplius deliberet, et quod statuta praecipiunt, exequatur.

Sed si reus factum neget, testes, probationes et elogia in ipsum allata producuntur: atque ita conuictus vel ptopria confessione vel probationbus, dmanatur in Consilio, vt habitu priuetur.

Quo facto, causae cognitor vocatur, cui sententia, tentia, quae lata fuit, significatur. Hic reum hortatur, vt Iudices sequatur, qui magnum Magistrum in pleno consessu adeunt, Eo reus venit, plenus lachrymarum, et veniam orast pro quo etiam Iudices et omnes, qui adsunt Equites apud magnum Magistrum deprecantur.

Quod si id facere recusent, sed instent, vt sententia pronuncietur, ter repetito mandato, vt Iudicii praeses secundum legem iudicet, ille, praesente reo, sententiam exauthorationis pronunciat, et damnat reum, qui fuit conuictus criminis, quod ipsi fuit intentatum.

Damnatus, vt aliquam gratiam obtineat, et magnum Magistrum ad misericordiam commoueat, ad ipsius pedes se abiicit: ante quem stat hipparchus, qui ipsius aut legari mandatum exspectat: Tum alter ex ipsis reom ita compellat: Quoniam tuis factis te in dignum reddidisti signo Crucis et nostro Ordine, in quem propter priores tuas virtutes receptus fueras, nos secundum leges et constitutiones nostras, ad laudem bonorum et terrorem improborum, te priuamus habitu nostro et fratrum nostrorum sodalitio indignum declaramus, ex quo te [reading uncertain: print faded] eiicimus et rescindimus, tanquam membrum putridum, corruptum et contagiosum.

Ibi hipparchus, qui magno Magistro adstat, habitum reo hoc modo aufert. Ad primam iussionem manum tantum rei pallio admouet: ad secundam, vinculum, quo pallium corpori est alligatum, dissoluit: ad tertiam, pallio reum exuit, dicens: Pro auctoritate mihi a superiori data, hunc nodum soluo, et aufero abs te gratum Domini nostri iugum, quo te indignum reddidisti.

Quo facto ex mandato magni Magistri reum ducit in carcerem, qui ipsi est perpetuus, ex quo fuit exauthoratus.

Eaedem propemodum caeremoniae adhibentur contra absentem, qui citat us non comparuit.

Quamuis autem iudicium hoc matura deliberatione, nec sine enidentissimis probationibus exerceatur: tamen non est vsque adeo rigidum, quin reo gratia fiat, si certa poenitentiae signa edat.

Postquam igitur reusatis longo tempore carcere fuit detentus, si summum in ipso desiderium emendandae vitae appareat, ipsi ignoscitur, et habitus hoc ritu redditur.

Magnus Magister aut ipsius legatus pulsu campanae caetum conuocat: vbi cum magnus Magister, praefecti et alii ordine consederunt, magnus Magister aut ipsius legatus captiuum adduci iubet, qui habitu seculari, interdum sola interula indutus, ab nipparcho, qui ipsum habitu suo exuerat, adducitur, fune collo inserio, pro criminis magnitudine, et manibus vinctis, quibus cereum ardentem tenet. Hoc statu ante magnum Magistrum procumbit, quem humillime rogat, vt habitum sibi reddat atque in Ordinem et sodalitium fratrum se recipiat, protestatus, se deinceps fore hominem frugi, nec quicquam contra regulam, quam professus sit, admissurum.

Mox magnus Magister respondt: Quamuis tua delicta nos antehac coegerint, vt re habitu priuaremus: tamen propter spem, quam de tua emendatione concepimus, habitum tibi reddimus, crimen ignoscimus, et te in fratrum nostrorum sodalitium rursum admittimus.

Quare sis frugi, et caue, ne deinceps occasionem habeamus extremum iustitiae nostrae rigorem contra te exercendi.

Tunc hipparchus ei pallium eodem ritu, quo prius ipsi abstulerat, reddit. Sed qui hoc modo restituitur, non fruitur ire antiquitatis, nec locum, quem prius habuerat, retinet, secundum legem a magno Magistro Sanglio latam.

Quando Equites in mare excurrunt, omnia, quae habent, indicare tenentur, quasi iis iam se exuerent, et id vocant Proprietatis abdicationem, qua bonorum suorum proprietati renunciant.

Omnia tradunt descripta et sigillo suo obsignata Archimandritae, sub poena ieiunii quatuor dierum, et disciplinae in Capitulo, et amissionis reditus annui, qui cedit aerario Commendatorum.

Equites non quotidie gestant magnum pallium Ordinis, quod accipiunt, quando professionem edunt: sed sufficit chlamydi aut pallio communi crucem ad sinistrum latus esse assutam, vt et sagis ipsorum ac paludamentis, quando in bellum proficiscuntur.

Sed certi sunt dies, quibus illud gestare renentur, vt pridie Natalis Domini in precibus vespertmis, atque ipso Natali in Missa et precibus vespertinis: festo sancti Ioannis in Missa: die Circumcisionis, in Missa: et vt rem in pauca contraham, praecipuis feriis Domini nostri, sanctae Virginis Mariae, sancti Ioannis Baptistae, et beatorum Apostolorum, quando ipsis accedendum est ad S. Synaxin, in Captitulis et conuentibus generalibus, In electione magni Magistri Gaenobiarchias, praefe ctos et electores magnum pallium gestare oportet, sub poena iudicii quadragenarii.

Paruo valetudinario quidam praefectus est, cum scriba, et duobus vitis probis, qui visitant aegrotos, et ipsis de omnibus rebus necessariis prospiciunt.

Hi iuramentum praestant, se munus suum fideliter administraturos, nec aegrotis quicquam, nisi ex praecripto Medici, daturos.

Ipsorum est, quotannis inuentarium conficere eorum, quae sunt in illo valetudinario, siue sit aurum, siue argentum, aut alia supellex. Hoc inuentarium obsignant, et custodem iureiurando obstringunt, quod non passurus sit, vt aliquid inde pereat, et se illam supellectilem ad

nullos alios vsus, quam ministeirum aegrotorum, adhibiturum. Insuper officina pharmacopolae quotannis visitatur, ne aegroti vetustis et corruptis medicamentis laedantur potius quam curentur.

Ordo habet suos medicos et chirurgos certis stipendiis conductos, pro fratribus, tam Equitibus quam Clericis et Ministrant, bus. Horum si quis moriatur, cum suo habitu et candida cruce, vt decet, sepelitur. Quatuor sunt atrati, qui cadauer efferunt. Nulli praeterea lugubria sumere licet, ne magno quidem Magistro defuncto, secundum legema Claudio Sanglio latam: qua declarare voluit, vanum esse, lugere eos, quos pro beatis habemus: aut pompam funebrem non decere paupertatem p ofessos.

Valetudinatium huius Ordinis ius asyli habet: adeo vt criminis dicuius reos, qui se eo receperunt, inde extrahere non liceat. Non tamen in omni casu hoc ius valet, sed ratio habetur criminis, an libetate illa dignum sit.

Quod si sit, reus prima naui, quae appellit, ex insula emittitur, neque ei fas est vnquam in territorium Ordini subie ctum redire. Sed hoc priuilegium non prodest praedonibus, neque ris, qui noctu grassantur, et agros vastant, neque incendiariis, Sodomitis, furibus, coniuratis, neque iis, qui dedita opera quemquam veneno aut alia ratione ne cant, neque domesticis Equitum, qui aliquod crimen commiserunt.

Qui quenquam Ordini ascriptum, aut Iudicem aut Officialem percutit aut sauciat, hoc priuilegio non fruitur, vt nec obaeratus, nec falsus testis, nec falsarum tabulatum reus, aut qui crimen in ipso valetudinatio commisit.

Quod ad Quaestores et rei numariae Procuratores attinet, magno Magistro aut Archimandritae aut Praefecto Conuentuali fidem iureiurando obligant, se in rationibus referendis officium facturos: et quotannis suas rationes, cum nominibus eorum, qui satisfecerunt, et qui adhuc debent, Capitulo Prouinciali afferre tenentur.

Ad audiendas rationes et curam aerarii gerendam quidam, quem magnum Commendatorem vocant, et duo Procuratores, qui inter Equites prudentissimi habentur, constituuntur. Horum singuli clauem aerarii habent, et omnia siue armorum siue annonae promptuaria ipsorum curae commissa sunt.

Hic Commendator manet in Caenobio, quamdiu munus illud gerit: et Procuratoribus, qui ipsi adsunt et ministrant biennii spatio, non licet abire aut munus simul deserere: sed quando officia renouantur, semper vnus ex prioribus, qui illud officium administrarunt, relinquitur, vt semper aliquis sit, qui rerum ad ministrandarum rationem teneat.

Habent etiam Conseruatorem aerarii, qui pecuniam ad arbit rium magni Magistri et cum venia magni Commendatoris distribuit. Huius Conseruatoris munus annuum est, et in Capitulo quotannis mutatur, ad quod ex omnibus linguis, qui sunt apti, eliguntur. Verum haec regula obseruatur, vt si quis munere illo sit defunctus, nullus ex eadem lingua intra decennium ad illud promoneatur.

Sunt praeterea octo Equites, ex singulis linguis delecti, qui sunt veluti audit ores rarionum, et singulis diebus certum diem huic officio impendunt.

Potestas ipsorum est, vt cognoscant et ohseruent, quomodo pecunia administretur: et si defectum aliquem animaduertant, qui reformatione opus habeat, rem ad magnum Magistrum et ordinarium Senatum referant.

Hi per biennium illo officio funguntur: nec quicquam pecuniae ex aerario, nisi illis praesentibus, erogatur, vt tot testes impediant, ne res numaria male administretur.

Conseruateri adiungltur vir prudens, et vsu rerum exercitatissimus, ac rationum callentissimus. Hic Conseruatori generali aliquid recipienti semper adest, et quando rationes redduntur: atque ex duobus volumnibus accepti Conseruator vnum, et pse alterum tenet, cui inscribit, quid quid recipitur, vt perfecta eius habeatur cognitio. Hoc officium gerit, quamdiu magno Magistro et Senatui placet.

Quod ad generale Ordinis capitulum attinet, penes magnum Magistrum est, illud connocare, et rempus ac diem constituere, quando ha. beti debeat.

Qu indo dies illa illuxit, omnibus congregatis, ante quam vlla negotia tractentur, sub ipsum diluculum remplum ingrediuntur, vbi Missa a coenobiarcha conuentuali canitur: in de magnus Magister cum toto curcigerorum et Clericorum aginine, solenni pompa, ad locum, vbi Capitulum celebrari debet, procedit, ibique hymnus S. Spiritus canitur.

Quo facto, magnus Magister, praefecti, Coenobia: chae et alii, quibus ius est snsstagii in Capitulo, ordine consident: rum habita concione omnes, qui Capitulo interesse non debent, exire iubentur: quales sunt Sacellani: et ante omnia in absentes inquiitur, et caussae ipsorum absentiae ab eorum procuratoribus allatae examinantur, an sint legitimae.

Post haec Praefecti, coenobiarchae et Castellanus, quem Impositionis nominant, atque alii Commen datores Marsupium afferunt, in quo sunt quinque numi argentei in signum deprecationis, vna cum codicillo circumplicato, qui cotinet ipsorum nomina et pretium honorum et officiorum, quae gerunt, nec non iudicium ipsorum deiis, quae pro publico bono sint facienda. Sigillo ipsorum addito singuli marsupium suum magno Magistro ordine offerunt, cui manum osculantur, et honorem reuerenter exhibent.

Quo facto magnus Ordinis Mareschallius suo ordine accedens vexillum Ordinis magno Magistro offert: tunc codicilli oblati, a Vicecancellario alta voce recitantur: inde ad electionem sedecim ducum pro ceditur, qui ea, quae in Capitulo disceptabuntur et allegabuntur, dirimant.

Hiper linguas seorsum eliguntur, et vnaquaeque duos eligit, qui linguae et negotiorum suae gentis siptperiti: et si non sint inter ipsos idonei, ex alia lingua vnum vel alterum assumunt.

Iid em iureiurando magno Magistro et toti consessui sidem dant, se sincere et absque affectibus iudicaturos; quod ad honorem et commodum ordinis faciet. Vicissim magnus Magister et alii promittunt, se ratum habituros quid quid constituerint.

Tum locum secertum ingrediuntur, et cum iis Procurator generalis magni Magistri, qui habet suffragium deliberatiuum. sed nihil definire aut decernere potest.

Illic decidunt quod ad vectigalia possessionum commendatitiarum in subsidium Ordinis, administrationem aerarii publici, reformationem morum et constitutionem legum pertinet: atque in genere omnia negotia, quae incidunt, et ad bonum publicum spectant. Quo facto, exeunt, et omnibus praesentibus, tam sacellanis quam aliis, ea, quae illi monuerunt, voce Vicecancellarii publicantur. Tum marsupia, nec non sigilla et vexillum praefectis, Mareschallo et Commendatoribus, qui ea in manus magni Magistri consignarant, redduntur: et capitulum hoc modo finitur. Inde solenni pompa ad templum procedunt.

Sed notandum est, si quis ex sedecim capitularibus videat, aliquid incidere aut in quaestionem vocari, quod ipsum peculiariter tangat, eum non interesse, quando illud deciditur: nec vlli licere contra eos protestari, aut ab eorum sententia appellare.

Quod ad Capitula prouin cialia attinet, praefectorum est et archimandritarum, ea quotannis in suis prouinciis celebrare: quae sunt hae: Francia, cum XLV. possessionibus commendatitiis: Aquitania, quae habet LXV. commendatores: Campania, XXIV. Aruernia, LXXVII. Fanum Aegidii, LV. Tholosa, XXXV. Roma, XIX. Pisae, XXVI. Venetiae, XXVII. Gallia Cisalpina, XLV. Barletta et Capua, XXV. Messana, XII. Belgium, XL. Germania superior, XXVII. Legio et Castilia, XXVII. Castellanus Impositionis, XXIX. Catalonia, XXVIII. Nauarra, XXVII. et Lusitania, XXXI. Olim triginta duae erant: sed Equites ex vna nihil amplius commodi percipiunt, ex quo religio Catholica in ea fuit extincta.

In his Capitulis prouin cialibus interdictum est praefect saut archimandritis, ne quid dicant aur faciant in detrimentum Equitum, et ne turbent quietem aut ius suae prouinciae.

Iidem ritus in iis adhibentur, qui in Generali quoad preces: deinde regula alta voce recitatur, vt quisque de ea obseruanda moneatur: tum agitur de iis, qui eam obseruarunt, aut infregerunt, de iurisdi ctione prouinciarum, de possessionibus commendatitiis et commendatoribus, de visitationibus, et aliis negotiis, quae pettinent ad commodum domorum pronin cialium.

Quoniam vero fieri nequit, quin in tanta mult itudine, et ingeniorum, morum ac linguae diuersitate contentiones et simultares oriantur, iudicia sapienter ordinatae fuerunt, et ne lites essent immortales, sanciuerunt, controuersias, quae inter fratres inciderent, non esse chartis committendas, nec alios adhibendos aduocatos procuratores, quam partes ipsas, quae causam suam proprio ore coram iis, qui ad eam cognoscendam constituti sunt, agere debeant.

Sunt tamen quaedam caussae, vt debitorum, et quando testibus opus est ad aliquid probandum, in quibus scriptura est nec eslaria. Nam syngrapha et de positiones testium litteris consignari oportet, cum Iudices adscripturas, quae ipsis exhibentur, respiciant. Vt autem intelligatur, qui sint illi, qui his iudiciis praeficiantur, illud, quantum potero, expediam.

In ordinario sunt magnus Mag ster, ipsius legatus, si quem habeat, episcopus melitensis, archimandrita Ecclesiae crucigerorum, quoad ordinem episcopo aequalis, ocot prae fecti conuentuales aut eorum legati, coneobiarchae proninciales, qui sunt in coenobio, magnus thesaurarius aut quaestor ipsi adiunctus, et subpraefectus magni Magistri: sed hic postremus nullum habet ius suffragii in iudicio.

In perfecto praeter supra dictos sunt duo Equites vniuscuiusque linguae: Vicecancellarii opera in vtroque necessaria est: nulli praeterea interesse coguntur, praeter praefectos conuentuales, sine quibus Senatus haberi non potest. Neque tamen hi aut quicunque alii absque venia magn Magistri Senatum agere possunt.

Litigatores, qui agratia, qua partem aduersam valere vident, sibi metuunt, iudicem quemcunque recusare possunt, atque adeo ipsum magnum Magistrum, idoneis rationibus allatis, secundum constitutionem Baptissae Vrsini.

Antequam partes Senatum adeant, nomina sua in Cancellaria scripto profitentur, quaestione, de qua inter ipsos controuersia agitatur, explicata: quo facto nomina ipsorum in catalogum referuntur, et suo ordine a Vicecancellario citantur.

Et quoniam iudicium in hoc Ordine est definitiuum, et summae atque vltimae cognitionis, nulli, qui in eum non sit adsoriptus, sententiam de causis hunc ordinem profitentium ferre licet. Interim secularibus, quibus cum Equitibus controuersia intercedit, fas est Procuratorum et Aduocatorum opera cum in Capitulis prouincialib. tum in conuentib. vit.

laudabilem quoque consuetudinem habent suffragia per calculos ferendi, quoties duo adidem officium adspirant: tunc antiquitatis ratio habetur, nisi inter competitiores aliquis sit, qui maiorem crucem gestet: anam hiomnibus praeferuntur, et in calculis mittendis hic ordo obseruatur.

Iuramento praestito a competit oribus, calculi prius mittuntur pro actore, quam pro eo, qui in

ius vocatur: et Vicecancellarius duo vasa in manus sumit, vnum candidum, alterum nigrum: et primum accedit magnum Magistrum, postea vnum quemque ex Senatoribus, secundum ordinem, quo se dent, quibus vasa ista offert, vt calcu. lum in ea pro arbitrio iniiciant.

Nam siactori faueant, calculum suum in vas candidum iniicient: sin minus, in nigrum.

Quo facto, calculi palam numerantur, et Vicecancellarius candidos in charta notat: eodemque agendi modo vtitur, si sint suo aut tres competitores: postea omnes calculos numerat, et qui plures habet, nemine refragante dignitatem obtinet, quam ambit.

Si calculorum numerus fit aequalis, aetate prouectior praefertur, aut tota res iudicio Senatus permittitur, qui etiam in omnibus aliis litibus sententiam fert, quando calculisunt pares.

Eadem suffragii ferendi ratione vtuntur Equites, in suis quique linguis, quando de beneficio aliquo, aut nominatione atque electione ad praefecturas et dignitates agitur, quoniam non licet beneficium aliquod aut dignitatem cuiquam ex fratribus conferre, priusquam ordo ipsum tangat, nisi ex consensu omnium Equitum.

Non licet autem Equitibus in priuatis suis conuentib. de aliis reb. deliberare, quam de suis possessionibus, vineis, aedibus aliisque ad ipsorum linguam pertinentibus, neque de publicis negotiis quaestiones mouere.

Melitae Senatum singulis diebus Veneris habent, cui intersunt Senatores or dinarii, nec non Iudices appellarionum, Ordinarius, Vicecancellarius, Capitaneus insulae melitensis, et Iudex vrbis.

Ius red ditur incolis insulae, et omnibus aliis Secularibus, qui sunt sub imperio domin orum huius Ordinis, aut quibus res est cum illis.

Eques non potest alium ob quamcunque causam in ius vocare coram alio Iudice, quam qui sit Ordinis ipsius: qui contra facit, amittit suum ius antiquitatis, quinquennii spatio omni administratione in hoc ordine priuatur, causa cadit, nec potest eo frui, de quo contendebat, quamuis sententia secundum ipsum lata fuisset.

Qua in re sapienter agunt, cum huiusmodi appellationes multum derogent iuri supremae potestatis: et si per conniuentiam his appellationibus aut aliorum Iudicum sententiis locum darent, tandem antiqua sua authoritate priuarentur, sicut alii, qui ius, quod sibi acqu siuerant, per negligentiam rusus amiserunt.

Aliam praeterea formam iudicii habent Equites, quam vocant obseruationem, quae apta est decidendis breui momento controuersiis eorum, quib. non vacat tempus disceptando consumere.

Ex vnaquaque lingua aut contubernio Eques eligitur, et octo illis, qui eliguntur, nonus ex quacunque lingua additur.

Hic constituitur Praeses obseruarionis a magno Magistro, aut Mareschallo ordinis, quando frantres sunt sub ipsius irisdictione, et reliqui octo nominantur ab octo praefectis conuentualibus, quibus istud ab hipparcho significatur, ita tamen, vt praefecti non possint alios nominare praeterquam eos, quos partes communi consensu pro iudicibus admittunt.

Ad hociu dicio ad eius supplem entum prouocare licet, in quo numerus Iudicum duplicatur: rursus a supplemento ad supplementum supplementi, in quod tres ex vnaquaquelingua loco vnius adsciscuntur: idem tamen Praeses, qui ab initio elect us fuit, manet.

Si neque hoc modo controuersia dirimipo rest, magnus Magister in dicium adhibet ptaefectorum conuentualium, aut subpraefectorum: si accidat, vt praesessit praefectus, exauctoratur, et alius exsenioribus inter Equites ipsi surrogatun Singuli autem vnnum tantum suffragium dant, excepto Praeside, cuius suffragium pro gemmo numeratur.

Tunc vnusquisque verba faciens causam suam agit, et ius carptim breuiterque dicitur, secundum ordinem calculorum.

Quod ad magnum Magistrum artinet, omnes, qui huic ordinifunt adscripti, tam clerici quam laici, imperio ipfius audientes esse renentur. Nemo autem ad hanc dignitatem euehitur, quin sit Eques, ac proinde nobili genere natus, et ex legitimo matrimonio procreatus.

Quamuis autem magnus Magister sit caput et princeps huius ordinis: tamen potestas ipsius certis limitibus est restricta. Nam si eligatur, quando est in itinere, nec tempore electionis suae Melitae esset, non potest pluspecuniae sumere, quam Senatus Quaestoribus mandauit, vt ipsi numerent: et si plus insumat, ex suo id depromat necesse est. Caeterum ipsius officia, dignitares et possessiones commendatitisae vacant eo ipso die, quo eligitur. quarum collatio est penes magnum Magistrum, Coenobium et Conuentum. Exiis nihil resignare potest, sed omnium distributio est penes Senatum: quamuis ipse quoque, quatenus est magnus Magister,iis, quibus vult, suffragari potest.

De illius, cui successit, exuuiis tantum frumenti et vini sibi vendicat, quanro opus habebit a die suae electionis vsque ad proximum festum Natiuitatis Domini: reliquum ceditaerario Ordinis.

Exargentea eiusdem supellectile pondus sex. centarum marcarum, nec vltra, accipit: item scyphum et gutturnium aureum, si adsit: quod superest, in publicum aerarium reconditur.

Magno Magistro iam olim assignatus est satis magnus possessionum commendatitiarum

numerus, merus, quae dignitati ipsius ita aghaerent, vt ab ea diuelli nequeant: quod ideo factum est, vt tanto honestius rem suam familiarem instituere possit.

Illas tamen ad tempus vni ex Equitibus, cui lubet, concedere, aut ex illis pensionem aliquam ipsi constituere potest. Possessiones, quas habet, suntistae:

In magno coenobio S. Aegidii, possessio Pesenatis ipsi est assignata: in Tholosano, Poisubrana: in Aruernia, Salinensis: in Francis, Hannoniensis: in Aquitania, Templi Rupellani: in Campania, Metensis: in Gallia Cisalpina, Inuernensis: Romae, Mugnana: Venetiis, Treuisana: Pisis, Pratensis: Capuae, Siciana. Barri, Brundusina: Messanae in Sicilia, Polizensis: Cataloniae, Masdeensis: Nauarrae, Calzetensis: in praefectura Impositionis, Aliagensis: in Castilia, Olmosana: in Lusitania, Coensis: in Germania, Bucensis: in Boemia, Vratislauiensis: Denique nullum est insigne coeno bium in orbe Christiano, ex quo magnus Magister aliquem fructum non percipiat.

Magnus magister eligit Legatum pro arbitrio: et hic fratribus veniam omnium eorum, quae petunt, concedit: nam illi, vt iam diximus, quando in hunc ordinem cooptantur, propriae voluntati renunciant.

Sed notandum est, magnum magistrum non posse fratri reo, antequam is sit condemnatus, gratiam facere criminis, neque iis, quis unt habitu in perpetuum priuati, absque consensu capituli generalis.

Potest tamen poenam in aliam mitiorem commutare: sed oporter prae fectos prius pro ipso intercedere: Istud locum habet, quando frater alteri vulnus inflixit: ius antiquitaris autem ei aufertur, qui alterum iniuria affecit, et datur nouitiis, qui vocantur fratres Arnaldini: nisi vulneratus mortem oppetat, et aliquo membro mutiletur: nam hoc casu leges stticte obseruantur.

Magnus Magister non potest quidquam donare ex iuribus, praerogatiuis et reditibus sui Magisterii, quod successori fit detrimentosum: et si id faciat, donatio nullam vim habet, et rescin ditur.

Praefecti olim instituti fuerunt, vt magno Magistro adessent, tanquam Consiliarii et Senatores. Hivocantur coenobiarchae conuentuales: et praeterea titulos habent magni Commendatoris, de quo supra loquuti sumus: Mareschalli, cuius etiam iam ante mentionem fecimus: Hospitalis, qui est antiquus titulus, quem princeps or dinis gerebat: Archithalassi, qui curam habet triremium et rerum maritimarum.

Mareschallus, quando est in exercitu, instar supremi ducis omnibus Equitibus et fratribus ministrantibus, qui arma ferunt, imperat. Nullum tamen imperium habet in praefectos, tam conuentuales quam capitulares, neque in coenobiarchas et Castellanos, qui pro sociis magni magistri habentur.

Est praeterea is, quem olim Pannarium vocabant, et magnus Conseruator hodie appellatur, estque in numero praefectorum: sicut et is, qui olim tempore belli sacri Turcopola dicebatur, quae vox significabat ducem equitum leuis armaturae: eratque hoc officium proprium nationis Anglicanae.

Mareschalli officium est conuentus indicere, quibus etiam coenobiarcha ecclesiasticus interesse tenetur.

Eiusdem est signiferum creare, quemcunque vult, qui magnum ordinis vexillum ferat: quod tamen non facit absque consilio et consensu magni magistri, aut ipsius legati. Sed neque Mareschallus, neque Archithalassus aut vllipraefecti quemquam ab officio, quod ipsi contulerunt, remouere possunt: sed hic honos soli magno Magistro et Senatui ordinario competit, qui de criminibus iudicant, propter quae aliquis sit loco mouendus.

Magnus Commendator curam habet victus et annonae, qui etiam, vt supra diximus aerario praeest.

Magnus Diaecetes Germaniae praeerat olim arci S. Petri, quae eo loco sita est, vbi olim fuit Halicarnassus. Hoc officium periit, ex quo Turcae Rhodum occuparunt.

Mareschallus habet curam Turris, in quam captiui coniiciuntur: neminem tamen ex ea potest emittere absque consensu Senatus. Ipsius quoque est obseruare an Hipparchus faciar officium, et cotrigere, si quid vitii in eo deprehendat.

Nosocomus curam habet valetudinatii, cui aliquem praefieit, qui sit natione Gallus, si quis ex ea sit, qui sit idoneus: sin minus, eligit ex aliis quemcunque vult. Hic autem valetudmarii praefectus tantum per biennium munus istud exercet.

Pannarius curam gerit vestitus, quo Crucigeri vtuntur. Neque enim illis licet absque illius permissu vestes sibi conficiendas curare.

Praefectis sexaginta tantum aurei singulis annis prostipendio dantur, quando in conuentu manent: absentes suis stipendiis frustrantur. Legati ipsorum quadraginta accipiunt, vt inspectionem in contubernia habeant: Atchimandrita quadraginta octo: et Thesaurarius tantundem.

Thesaurarius ex alia natione eligi non potest quam Gallica: atque ille recensetur inter praefectos Capitulares. Ipse custodit Bullam ferratam ordinis, sigillis magni magistri et praefectorum obsignatam.

Interest Senatui, et quando rationes redduntur, eligiturque tam ex Equitum, quam eorum, qui armis ministrant, et Sacellanorum numero.

Maius tamen stipendium accipit, si sit Eques, quam si sit inferioris conditionis.

Hispanus natione, habens sub se Vice-cancellarium, qui ipso absente, litteras expedit, et gratis diplomata obsignat, excepto praemio, quod magni Magistri subpraefectus ex ilis litteris accipit.

Omnes praefecti ex Crucigeris maioris Crucis eliguntur: eam tamen assumere non possunt, donec in caetum conuentualem Melitensem veniant.

Quoniam praefectorum mentionem saepe fecimus, non abs re erit, si eos enumeremus. Praefecti ex Prouincia sunt magnus Commendator, Coenobiarcha S. Aegidii, Coenobiarcha Tholosanus, praefectus capitularis Monosquensis.

Ex Aruernia sunt Mareschallus, Coenobiarcha Aruerniae, praefectus Lugdunensis, qui olim vocabatur Lureolius. Ex Francia sunt magnus Nosocomus, Coenobiarchae Franciae, Aquitaniae et Campaniae, praefectus Capitularis Poloponnesi, et generalis Thesaurarius. Ex Italia sunt Archithalassus, Coenobiarchae Romae Galliae Cisalpinae, Venetiarum, Pisarum, Messanae, Capuae, praefectus Capitularis S. Euphemiae, S. Stephaniprope Monopolin, Trinitatis, Venuliae, et S. Ioannis Neapolitani.

Ex Tarracone, Catalonia et Nauarra sunt magnus Conseruator, olim Pannarius dictus, Castellanus Impositionis, Coenobiarchae Caroloniae et Nauarrae, et praefecti Capitulares Maioricae.

Ex Anglia erant olim Turcopola, Coenobiatchae Angliae et Hiberniae, praefectus Capitularis Aquilae.

Ex Castilia, Legione et Lusitania sunt Cancellarius, Caenobiarchae Castiliae, Legionis et Lusitaniae, et praefectus Capitularis Bouedensis.

Caeterum officia praefectorum capitularium, Archimandritae ordinis, et commendatorum Cypri et Langonis omnibus nationibus committuntur: Eubae ae autem Commendatores ex solis Taraconensibus et Castillanis eliguntur. Omnes autem iam commemorati sunt ex Crucigeris maioris crucis, et ex Senatu perfecto.

Archimandrita Ecclesiae Melitensis imperium habet in omnes facellanos, et alios, qui sunt ordinis ecclesiastici, exceptis iis, qui m sacello magni Magistri ministrant. Loquor autem de iis sacellanis, qui Melitae domicilium habent.nam caeteri sunt sub potestate coenobiarcharum et Commendatorum in iis locis, vbi degunt.

Porro quoniam de magno Magistro, ipsius dignitate, excellentia et potestate satis multa verba fecimus: superest, vt aliquiod dicamus de ipsius electione, et quid faciat is, qui munus istud gerit, et graui morbo se oppressum sentit. Magnus Magister, grauiter affectus, bullas argenteas et ferreas, et sigillum secretum in locum arcanum abscondi iubet, ne quis iis abutatur, Si ipsemet ea abdere non possit, id negotii subpraefecto suo committit, qui, mortuo magno Magistro, ea tenetur in Senatum ordinarium afferre, in quo omnia confringuntur, ne quis illis amplius vti possit.

Tum cadauer honorificentissime,m sed absque luxu et superfluo sumptu teriae mandatur.

Eo sepulto, Vicarius defuncti eligitur, cuius officium durat quoad nominetur Commendator, quem electionis vocant.

Intereabona, quae in aedibus magni Magistr reperiuntur, annotantur: deinde quisque ad alterius electionem se comparat, et dies futurae electioni assignatur.

Illa die orta, omnes in templum coeunt: vnde, sacro peracto, in attrium publicum se conferunt, inquo ordinarii caetus habentur.

Vicarius, expositis causis, propter quas in eu locum conuenerint, mandat, et Equites et alii fratres ex vnaquaque natroneseorsum capita conferant. Illi iurerurando fidem obstringunt, se sincero animo electuros Praesidem et tres Electores magni Magistri, nempe Equitem, fratrem ministrantem et sacellanum.

Octo fratres a totidem linguis electi iuramentum praestant de Electione Equitis, futuri Praesidis in electione magni Magistri. Praeside electo, Vicarius officio suo se abdicat.

Praeses electionis, suae cathedrae insidens, octo illos fratres ad se venientes iureiurando adigit, vt tres Electores side sincera et procula gratia nominent. Hi vero eligunt eos, penes quos futura est magni Magistri electio.

Quo facto conclaue ingrediuntur, et clam in terse tres illos Electores designant, quos postea coram vniuerso caetu produnt, atque illico potestate sua abeunt.

Tres isti vltimi coram Praeside electionis iureiurando fidem dant, se prodituros quartum, qui non erit linguae ipsorum: quo electo, iurant, se similiter quintum electuros, et sic de caeteris, donec octo elegerint: quibus eadem ratione alios octo adiungunt, vt sint in vniuersum sedecim, nempe duo fratres ex vnaquaque lingua. His duos fac ellanos et tres antum armis ministrantes addere licet: nam reliquos oporter esse Equites.

Quando hi electi sunt, delicta prius coram sacerdote confitentur, et S. Eucharistiae participant: deinde cotam Iudice electionis se sistunt, vbi nudo capite et genibus pronis vnus postalterum clara voce iurat, se legitime et secundum antiqua ordinis statuta caput et Principem electuros, qui sit vir probus et ordini vtilis.

Hoc iuramento praestito, Commendator electionis et omnes, qui adsunt, iurant, se ratum ha. bituros quidquid illi hac in parte fecerint, et samagni Magistri, quem elegerint, imperio audientes futuros.

Ingressi in conclaue libere suam sententiam dicunt de vita et moribus eorum, quiad electionem proponuntur, et a nonnullis commendantur.

Postquam diligenter singulorum vitam persctutati sunt calculos in vala immittunt, et qui numero suffragiorum vincit, eligitur.

Neque alium nominare audet Commendator electionis praeter eum, quem sedecimuiri isti elegerint, propter iuramentum ab ipsis praestitum.

Hac electione finita, coram Praeside caetus se sistunt, et ter omnes interrogant, an suam electionem approbare et ratam habere velint. Omnibus affirmantibus, Eques electionis, qui est vnus ex tribus primis nominatis, reliquis omnibus sedentibus, clara voce nomen eius edit, qui in magnum Magistrum electus est. Is, si adsit, ad magnum altare ducitur, vt iuter, se obseruarurum lura Ordinis, et conseruaturum ipsius priuilegia, nec quicquam facturum sine consensu Senatus. Si absit, denuo comitia habentur, vt legatus vsque ad ipsius aduentum eligatur. cum alias, quando adest, legatum pro arbitrio eligat.

Durante electione non licet vlli Equiti arma ferre eo loco, vbi illa fit: alio qui ius suum suffragii amitteret, et si de eo conqueri vellet, habitu exueretur.

Praefecti et coenobiarchae Conuentuales eliguntur coram magno Magistro. Nam penes ipsum et ordinarium Senatum est eorum electio, quemadmodum etiam electio coenobiatchae Ecclesiae Melitensis:

Crucigeri melitenses plerunque Procuratorem siue Oratorem habent Romae in aula Pontificis, qui a Capitulis generalibus et crebro a magno Magistro eligitur. Eum Senatus certis de causis, et quando videt, ipsum adhoc munus ineptum esse, loco mouere, aliumque ipsi lubstituere potest.

Ipsius est beneficia, priuilegia et immunitates ordinis defendere, et quae singulis nationibus concessa sunt, ac stipendia a magno Magistro et Conuentu constituta tueri. Ad ipsius etiam officium pertinet, fratribus rebellantibus et immorgeris se opponere, eos increpare, et omni rigore persequi: atque etiam magnum Magistrum de rebus ad ordinem pertinentibus monere: nec fas ipsi est, aliud quidquam accipere praeter stipendium ordinarium, quod ex aerario ipsi num eratur.

Omnia denique officia in hoc Ordine per electionem conferuntur. Si bellum terra gerendum, et supremus militiae dux sit eligendus, ex Aruernia sumitur, siquidem aliquis ex ista prouincia dignus, et ad hoc officium idoneus inueniatur: si opus sit praefecto classis, a natione Italica petendus est.

Si ex his nationibus idonei duces non suppetant, ex aliis eliguntur, absque praeiudicio tamen nationis, et iuris antiqui, quod habet.

Quod attinet ad possessiones commendatitias, non licet vlli Equirum duas simul tenere, neque coenobiarchis aut castellanis vllas alibi quam in sua prouincia habere.

Interim coenobiarchae et praefecti, qui huiusmodi possessiones legitime adepti sunt, possunt habere cameras magistrales ipsis concessas, et possessiones commendatitias, quas secularibus, qui eas vsurpabant, eripuerunt, aut eas, quarum vsusfructus iure ad ipsos redit per priuationem fratris cuiusdam ex ipsorum prouincia.

Qui ante assumtum habitum matrimonio iunctus fuit, et liberos suscepit, possessionem commendatitiam obtinere nequit, quamdiu illi viuunt: neque potest vllam possessionem ex gratia aut secundum ordinem antiquitatis accipere, nisi quinquennium ad minimum post assumtum habitum ministrauit, neque potest frui vlla pensione aut reditu annuo, nisi triennium ministrauit.

Denique nemo potest frui possessione commendatitia, siue gratuita, siue Ordinis, aut accessionis, nisi quis fuerit in Conuentu, et ius antiquitatis aut exspectationis habuerit. Litteras autem exspectationis impetrare oportet anno exe. quutionis, quae fit per Commendatores: nec potest quisquam augmentum sui beneficii obtinere, nisi quinquennium ministrauerit, et annum integrum fuerit in sua possessione commendatitia.

Quidquid Commendatores acquirunt, Ordini cedit: si sit res soli, pertinet ad possessionem commendatitiam vicinam praedio acquisito: si sit res mobilis, aerario publico infertur.

Iislocis, in quibus sunt nominationes beneficiorum, aut collationes, aut praesentationes dependentes a feudis possessionum commendatitiarum, Commendator de iis pro arbitio disponit, nisi consuetudo et priuilegia locorum aliud ferant: nec possunt coenobiarchae, praefecti et Commendatores de iis disponere, si haec beneficia morte aut alio casu vacare contingat, quando magnus Magister illie versatur: nam tunc ipsius est de iis disponere, etiasi electio illic locum haberer, nisi haec beneficia fuerint assignata pro iure antiquitatis cuiusdam ex fratribus. Maxime autem in hoc Ordine vetitum est omnibus, qui illum profitentur, ne petant officium, possessionem commendatitiam aut beneficium, clam vel palam, directe vel indirecte ab alio quocunque, quam a magno Magistro, Conuentu, et Ordini huic adscriptis, penes quos est illa conferre.

Si quis tale quid alia via obtineat, illud in manus magni Magistri resignare tenetur: quod si facere recuset, priuatur habitu, et in perpetuum carcerem coniicitur.

Coenobiarchae, praefecti et Castellani tenentur omnib quinquenniis possessiones commendatitias iurisdictioni ipsorum subiectas visitare, aut si aliis negotiis vel morbis impediantur, Equitem commendatorem et sacellanum, qui etiam possessionem commendatitiam habeat, eomittere, vt inspiciant, an omnia recte administrentur, an nihil sit in aedificiis, quod ruinam mi. netur, aut reparatione opus habeat.

cubicula et possessiones commendatitias coenobiarcharum et praefectorum visitant.

Si coen obiarchae hac in parte officium facere neglexerint, locum suum, iurisdictionem et praeeminentiam in coenobiarchatu ex consuetudine amittunt: et si visitatores a Capitulo delegati legum transgressoribus faueant, annui spatio fructu suarum possessionum commendatitiarum priuantur.

Non licet Commendatoribus vllam mercaturam exercere, multo minus pecuniam faenori dare aut accipere, nec bona ad Ordinem pertinentia vendere vel oppignerare, absque venia magni Magistri, et consensu Capituli generalis: et Capitulis prouincialibus interdictum est,ne de huiusmodi alienationibus agant.

Quamuis etiam Equites aliquid acquisiuisient, tamen non licet ipsis illud alienare, sine venia magni Magistri et Capitulunam illius vsum. fructum tantum habent ad dies vitae.

Haud magis licet Quaestoribus praedia fratrum defunctorum elocare, aut eorum mercedes constituere, nisi in Capitulo prouinciali, praesentibus coenobiarcha et quatuor Equitibus senioribus.

Neque licetfratribus huius Ordinis testamentum condere, neque aliquid donare, ac ne seruis quidem suis, praeter ipsorum stipendia. Creditor tenetur sua nomina edere.

Denique omaes in omnibus voluntati superioris se submittere coguntur, qui non permittet, vt plus quam sextam partem bonorum mobilium testamento relinquant: argento autem signato, quod apud defunctum reperitur, debita ipsius exsoluuntur.

Ipse magnus Magister non potest de suis bonis mobilibus disponere nisi permissu Capituli generalis, et quando morti vicinus est.

Quoniam etiam saepe sit, vt Equites magnum numerum mancipiorum, Turcarum et Maurorum, habeant, quos in excursionibus mariirimis capiunt, non licet ipsis eos manu mittere et libertate donare sine venia magni Magistri et Capituli generalis.

In criminibus capitalibus causas curare lecularium, qui iurisdictioni huius Ordinis subiecti sunt, Equitibus est inter dictum: nam tanquam homines ecclesiastici huiusmodi causas politicis relinquere debent: similiter in cinilibus neque publice neque secreto hoc officio ipsis sungi licet. Praeterea si quis ex Equitibus aut Crucigeris culpam aliquam admisit, non licet vlli amicorum aut sodalium ipsius pro eo intercedere ante sententiam latam: postea autem polsunt magnum Magistrum rogare, vt poenam mitiget.

Vnicuique etiam ex fratribus vetitum est fidem iureiurando obstringere, aut foedus cum quoquam Principe percutere absque venia magni Magistri, aut ipsius Archimandritae: nec licet ipsis vllum conuentum absque eorundem permissu instituere. Causa huius rei est, vt vitentur aemulationes Principum, ex quorum ditionibus fratres sunt oriundi. Nam si vni potius quam alteri adhererent, ordo etumentum pateretur. Nonlicet Crucigeris vagari, aut exirc limitibus suarum prouinciarum et possessionum commendatitiarum sine speciali venia superioris. Si oberrare deprehendantur, nec libellum, quo venia exeundi ipsis concessa fuerit, ostendere possint, omnibus Commendatoribus iniunctum est, vt illos capiant, et incarcerem coniiciant, et nomina eorum ad coenobiarcham deferant, vt in eos animaduertat.

Ad peculatum cauendum, Equitibus, aliisque, qui aliquod officium in hoc ordine gerunt, interdictum est, triremem aut aliam nauim ad excursionem palam vel clam perhomines interpositos instruere: sed hoc priuatis tantum conceditur, qui cum officialibus conspirare et colludere non possunt, quin poenam periuri incurrant: nec possunt Equites excurrere, nisi cum consensu magni Magistri, et permissu ordinarii Senatus.

Antequam haec ipsis facultas derutr, oportet, vt quinque annis ministrauerint, et iurent, seterritoriis et portubus Christianorum nullum damnum illaturos: quamdiu autem sunt in cursu, iure antiquitatis fruuntur, non minus, quam si Melitae essent.

Nonnisi magno Magistro et Senatui ordinatio licet piratis saluum conductum dare: quod tum demum faciunt, quando extrem necessitas id flagi at: sicut et fugitiuis, et mercatoribus, qui foro cesserunt.

Neque alius praeterquam magnus Magister et Senatus perfectus cum Turcis, Mauris et aliis infidelibus in ducias pacisci, aut transigere potest. Vnicuique etiam interdictum est, tormenta, puluerem nitratum et alium comeatum ex insula et aedibus ad ordinem pertinentibus auehere. Solus magnus Magister et Senatus illam potestatem habet, prout necessitas exigit.

Equitibus et iis, qui armis ministrant, interdictum est, ne bellis, quae sunt inter Christianos, se implicent, neque sacramento se obstringant aut stipendium accipiant, nisi a Principe regionis, in qua versantur, id facere iubeantur: nam tunc legibus soluuntur. Non tamen insignia Ordinis gestabunt, nisi bellum pro defensione Ordinis geratur.

Rixae in contuberniis sunt interdictae: si qua vis aut pugna in iis fiat, id secundum casum et leges Ordinis vindicatur.

Quoniam supra diximu; de poena, quae fratribus infertut, quando habitu priuantur, caussae quoque explicandae videntur, proter quas eiusmodi ignominia afficiuntur.

Poena haec ipsis irrogatur, si accusentur, rei peragantur et conuincantur haereseos, sodomie, furti, rapinae, aut quod ad infideles se receperint, aut vexillum Ordinis explicatum in bello contra hostes fidei deseruerint, aut ex praelio fugerint, et socios dereliquerint, aut munitionem

hostibus tradiderint. Sed diligens in his rebus adhiberur inquisitio, ne quis condemnetur inauditus.

Falsi testes, falsarii, qui litteras Ordinis corrumpunt, periuti, et qui in bello praedis agendis operam dant, eo per aunum priuantur.

Qui alios horum criminum postulant, nec ea probare possunt, eam paenam et ignominiam priuationis habitus subeunt, quam aliis intentabant.

Concubinatus et omne genus luxuriae specialibus regulis huius Ordinis prohibetur. Denique nihil eo melius constitutum est: et si quidam exorbirent, non institutioni et regulis Ordinis, sed ingeniis deprauatis imputandum est.

RELIGIO.

Constat, Equites huius insulae esse religionis Catholicae contra infideles propugnacula. In in. sula Melitensi est Episcopus, qui subest Archiepiscopo Ponormitano in Sicilia.

Caeterum fratres huius Ordinis more antiquo et sua professione tenentur quotidie, siue simul, siue diuersis vicibus orationem Dominicam centies quinquagies, loco horarum, quae Canonicae vocantur, recitare.

Verum presbyteri, diaconi aliique ecclesiastici tenentur quot. die precationes secundum ordinem et morem Ecclesiae lerosolymitanae peragere.

Omnes tenentur iejunare toto tempore quadragesimae, a die cinerum vsque ad Pascha: praeterea tempore statiuarum supplicationum, die S. Marci, festo Pentecostes, quatuor ieiuniorum cardinibus, pridie feriarum Apostolicarum, et Ioannis Baptistae, S. Laurentii, Assumptionis, Natiuitatis, Conceptionis, Purifieationis et Annunciationis B. Virginis, festi omnium Sanctorum, et Natalis Domini.

Praeterea tenentur Eucharistiam sumere festo Natalis Domini, Paschatis et Pentecostes. Quando in mare excurrunt, delicta confitentur, idque suis tantum sacerdotibus: quibus si careant, permissu coenobiarchae, aut ipsius vicarii, si ille absit, hoc casu necessitatis coram alio luam exhomologesim facere possunt.

Equites, quando sunt in Conuentu, tenentur interesse sacris, et supplicationibus solennibus, quisque suo loco, et secundum suam antiqui. tatem: nec audet quisquam ex illis locum coenobiarcharum, praefectorum Conuentualium aut eorum legatorum occupare, vt honor, qui ecclesiasticis debetur, obseruetur.

Pro vnoquoque fratre defuncto triginta Missae celebrantur. Omnes fratres, qui primae intersunt, cereum offerunt, et denarium, qui pauperibus distribuitur.

Singuli sacerdotum defuncto debent vnam Missam: Diaconi et hypodiaconi Psalterium: ministrantes officia exequialia, aut centum quinquaginta Orationes Dominicas.

Statutum est, vt vir doctus publico stipendio conducatur, qui iuniores clericos instituat, et eos doceat linguam Latinam: alius item, qui eos doceat cantare. Nullus autem hypodiaconus recipitur, nisi sit natus XVIII. annos, neque Diaconus, nisi sit natus XXII. neque sacerdos, nisi sit natus XXVI. Omnes autem oportet suum ordinem professos esse.

STATVS MAGNORVM MAGIstrorum Melitensium, qui huc vsque Ordini praefuerunt.

Ordo et militia S. Ioannis Ierosolymitani initium et primam suam originem habuit in sancta vrbe Ierosolyma, et illic primos suae pueritiae annos et magnam partem adolescentiae transegit. Saracenis in vrbe et regione circum illam dominantibus, templum S. Sepulchri Domini nostri anno salutis MXII. ex mandato Equeni Caliphae Saracenorum destructum fuit: quo in statu XXXVI. annis mansit, vquead tempus Constantini Monomachi, Imperatoris Constantinopolitani, qui rogatus a Christianis Ierosolymae habitantibus, consentiente Bomensore elmoino Stensabio Calipha siue Sultano Aegypti, illud suis sumptib. instaurauit, anno MXLVIII. Eodem tempore quidam nobiles et mercatores Itali ex vrbe Melpho portus et vrbes maritimas Syriae et Aegypti frequentare solebant, et quia merces in eas regiones aduehebant, chari erant non tantum praefectis vrbium, sed etiam Caliphae Aegypti;cumque zelo religionis Christianae feruerent, loca sancta Ierosolymae saepe visitabant: et quia nullum in vrbe receptum habebant, facultatem a Calipha impetrarunt condendi templum et palatium in suum vsum et eorum, qui essent suae gentis, loco ipsis assignato in vrbe prope S. sepulchrum, vbi Christiani habitabant.

Duo illic monasteria exstruxerunt, vnum in honorem glotiosae Virginis, matris Dei, quod vocarunt S. Mariae Latinae, ad differentiam templorum Graecorum, quae erant Ierosolymae: eique Abbatem montis Cassini praefecerunt, vt illic Christianos peregrinantes hospitio exciperet: alterum in honorem S. Mariae, Magdalenae, vt faeminae religionis ergo peregrinantes illic hospitium haberent, quod a faeminis religiosis regebatur. Postea aedificarunt Xenodochium pro peregrinis, tam iis, qui affecta, quam qui integra valetudine erant: nec non templum S. Ioanni Baptistae consecratum. Haec monasteria, templa et Xenodochium diu fuerunt conseruata cura et sumptibus Almaphitanorum, qui ea fundauerant, vsque ad tempus, quo vrbs capta fuit a Principibus Christianis, et Gotofredus Bullionaeus rex electus: quod accidit anno MXCIX.

Cum vrbs caperetur, frater Gerhardus erat Rector siue Antistes Xenedochii S. Ioannis, qui vrbe a CHristianis obsessa ab infidelibus male habitus, et diuturno carcere detentus

fuit, propterea quod ipsum suspectum haberent, quasi arcana cum Christianis, qui vrbem obsidebant, consilia agitaret. Verum vrbe a CHristianis occupata ex carcere emissus fuit, et Xenodochium S. Ioannis magna cum charitate et cura gubernauit, exstimulans et impellens reges et Principes Christianos, vt illud locupletarent et dotarent: quod liberaliter ab ipsis factum fuit: adeo vt Xenodochium illud S. Ioannis breni tempore magnos prouentus et possessiones in Gallia, Italia, Hispania et aliis Christiani orbis prouinciis obtinuerit.

Anno MCXIII. Paschalis, Pontifex Maximus, fratrem Gerhardum et Equites S. Ioannis in tutelam et protectionem S. Sedis Apostolicae; recepit, magnis priuilegiis ipsis concessis, et consticuit, vt post obitum Gerhardi canonice ad electionem noui Rectoris et gobernatoris procederetur, qui postea fuit appellatus magnus Magister ordinis siue militiae Hospitalis S. Ioannis lerosolymitani: quod nomen ipsi in hunc vsque diem per quingentorum annorum spatium mansit.

Anno MCXVIII. frater Gerhardus ex hac vita migrauit, sub Pontificatu Gelasii II. quo tempore ordo Templariorum initium sum. fit. Ei successit frater Raimundus Puteanus, qui fuit Eques professus ordinis: quamuis nonnulli existiment fratrem Rogerium Gerhardo successisse et domum Hospitalem S. Ioannis gubernasse ab anno MCXVIII. vsque ad obitum Balduini II. regis Ierosoly mitani, qui obiit anno MCXXXI. Frater Raimundus in Capitulo Ierosolymae congregato, ex consilio Equitum leges ordinis condidit, regulam vitae, qua deinceps Equites vterentur, formauit et instituit. Magnus Ordinis Magister appellatus fuit, et in suis titulis nomen serui pauperum Iesu Christi, et custodis domus Hospitalis Ierosolymitanae sibi tribuit. Regula ipsius probata et confirmata fuit a Calixto II. anno MCXX. et postea ab Honorato II. et Innocentio II. atque a successoribus, qui ordine sunt sequuti, qui sanciuerunt, vt Equites religiosi secundum regulam S. Augustini vitam instituerent. Hic magnus Magister, cum videret, reditus domus Hospitalis quotidie crescere, et se non posse illos melius impendere, quam bellum gerendo contra infideles, omnes suas vires, opes et ordinis socios regi lerosolymitano obtulit. Illi autem in suis vexillis crucem argenteam in area rubra gerebant, ex instituto Innocentii II. anno MCXXX.

Exin fratres et religiosi tribus gradibus distincti fuerunt. Nam alii erant Equites, alii Sacellani, alii Ministrantes: cum ab initio nullum aliud inter eos discrimen esset, quam quod quidam essent sacerdotes et clerici, reliqui laici. Ab eo tempore nulla expeditio in Palae stina contra infideles suscepta fuit, cui magnus Magister cu suis Equitibus et religiosis non interfuerit: qui primum dicti fuerunt Equites Hospitales, seu domus Hospitalis S. Ioannis Ierosolymitani: deinde Equites Rhodii: hodie vero Equites Melitenses appellantur.

In tanto pretio et honore fuerunt, vt plerunque ad grania et magni momenti negotia adhiberentur.

Inter alia frater Gerhardus Gebertus, Eques huius Ordinis, missus fuit a Fulquio, Andium rege, in Angliam, vt matrimonii inter Constantiam, Antiochiae Principem, neptem reginae Melisendae, filiam Principis Boemundi, et Raimundum, filium Comitis Pictauiensis, qui tunc in aula Henrici, regis Angliae, versabatur, pararius esset: quod etiam dexteritate huius Equitis contractum fuit. Eodem tempore Raimundus Berengarius, Comes Bar cinonis et Princeps Cataloniae, qui insulas Baleares Mauris eripuerat, et castitatem atque honorem Maholdae, vxoris Imperatoris Henrici V. singulari certamine contra duos Equites Germanos, qui eam falso accusauerant adulterii, defenderat, sub vitae finem huius S. Ordinis habitum assumere voluit: atque in hac sacra professione reliquo vitae tempore sancte perseuerauit, vsque ad annum MCXX XI.

Sub idem tempus fertur, tres Equites huius Ordinis, qui erant Galli, in Picardia nati, quos Sultanus Aegypti captiuos detinebat, vno momento miraculose fuisse liberatos, et in Aegyptum translatos, cum Ismeria, filia Sultani, eo loco, vbi nunc est templum B. Virgini laetitiae dedicatum, quod euenisse aiuntanno MCXXXIX.

Anno MCXXXIX. magnus Magister Raimundus obsidionem vrbis Ascalonis, quam infideles plus quam quinquaginta annis contra Christianos defenderant, vrsit ac tandem ea potitus est, XII, August. MCLIV. qui fuit annus decimus regni Balduini III, Remunerationis loco pro hac insigni opera, magno totius orbis Christiani commodo praestita, Pontifex Anastasius IV. eximia priuilegia Ordini Hospitalium S. Ioannis concessit, bulla Cal. Nouembr. eiusdem anni data, eosque iurisdictioni et correctioni Praesulum Orientis exemit.

Quod magnas turbas inter Episcopos illius regionis et Equites huius Ordinis excitauit. Equites autem semper praesidium et fauorem apud S. Sedem et Cardinales inuenerunt.

Quiddam arbitrati sunt, magnum magnum Magistrum Raimundum fuisse Florentinum: sed verior sententia est, eum fuisse Gallum, Delphinatem, nobili familia Puteanorum prognatum: quod ipsum Iacobus Bosius, Italus, qui historiam huius Ordinis prolixe descripsit, ingenue fatetur.

Mortuus est anno MCLX. tempore Aleandri III. Pontificis, hac fama relicta, quod fuerit homo sanctae vitae, Dei timens, prudens et circumspectus in negotiis politicis, et bello fortissimus.

Mortuo Raimundo suc cessit in magisterio et regimine ordinis frater Augerius Balbensis, cuius tempore nihil memoratu dignum reperitur, nisi quod Balduinus III. fato functus est, quem Christiani vehementer luxerunt: atque ipsi in fideles fassi sunt, Chrsitianos merito graui luctu propter mortem Balduii affectos, quoniam Principem amisissent, qui non haberet parem in orbe terrarum. Magnus Magister Augerius, postquam tribus circiter annis ordinem pacate rexisset, obiit anno MCLXIII.

Ei surrogatus fuit frater Arnoldus Compensis, vir magni animi et consilii, qui paulo post suam electionem, Aegyptum ingressus est cum Amaurio, nouo rege Ierosolymae, cum bellum inferret Caliphae Aegypti, qui tributum annuum, quod Balduino III. et sequuturis regibus Ierosolymae in perpetuum se soluturum promiseart, pendere detrectaret. Hic Arnoldus, postquam domum Hospitalem S. Ioannis quadraginta circiter annis magna prudentia et fortitudine gubernasset, mortuus est an. MCLXVII. cui successit

Frater Gilbertus Assaliensis aut Salliensis, qui excelso animo et tam liberalis fuit, vt in prodigalitatem inclinaret, praesertim erga milites, adeo vt magnos sumptus fecerit, et exhausto omni aerario Ordinis coactus fuerit pecunias mutuas sumere, hac conditione, vt si Pelusium, infidelibus pulsis, expugnaret, illud Ordini acquireretur, quod III. Nouembr. MCL XVIII. feliciter est exequutus. Eo anno generale Capitulum Ierosolymae habuit: cumque videret, se multum aeris alieni conflasse, et Ordinem plus quam centum aureorum millia debere, taedio affectus, quod sua consilia ex voto non succederent, officio magni Magistri se abdicauit, anno MCLXIX.

Itaque alius fuit electus magnus Magister, cui nomen Gasto siue Casto, de quo nihil dignum relatu in hac breui historia occurritecuius rei causa est breuitas temporis, quo ordini praefuit. Neque enim annum integrum hoc munere functus est, sed eodem anno, quofuit electus, obiit.

Eodem anno MCLXIX. successorem habuit fratrem Iubetrum, hominem religiosissimum, qui anno MCLXXVI. se iunxit Philippo Comiti Flandriae, cum in Syriam venisset, vt Balduino IV. suppetias ferret contra Saladinum, cuius numerosissimus exercitus mense Nouembri anni MCLXXVII. ab exigua Christianorum manu fuit profligatus. Eodem tem. pore Fridericus Barbarossa Imperator in gratiam rediit cum Alexandro III. Pontifice. Tandem Saladinus ex regione Damascena discessit, anno MCLXXIX quo in viuis esse desiit frater Iubertus, magnus Ordinis Magister, insigni charitate erga pauperes aegrotos at dens. Ferunt ipsum aegritudine animi extinctum, quod videret, res Christianorum in Syria labascere, et propter ignominisas et damnosas inducias, suo exemplo inter regem Ierosolymitanum, Comitem Tripolitanum et Saladinum pactas, cum ordini praefuisset circiter decem annis.

Huic suffectus est anno MCLXXIX. frater Rogerius Molinaeus, vir magna prudentia et fortitudine praeditus. Ipsius tempore magna inimicitia et dissensio nata est inter Principem Antiochenum et Patriarcham eiusloci, quam vt compoeret, et partes dissidentes reconciliaret, electus est hic Rogerius, anno MCLXXXI. quo decessit Alexander III. cui successit Papa Lucius III. Idem Rogerius cum Heraclio, patriarcha Ierosolymitano et f atfe Arnoldo Trogensi, Magistro Templariorum, missus fuit a rege Ierosolymitano in occidentem, tanquam legatus, vt opem a Principibus Christianis exposceret. Ipse et socii benigne fuerunt excepti a Pontifice, Imperatore, rege Philippo Augusto Deodato, qui fuit cognominatus Conquestor, regibus Siciliae, Angliae et Hungariae: omnesque in Syriam reuersi sunt, excepto Magistro Templariorum, qui in itinere obiit.

Anno MCLXXVIII. Comes Tripolitanus faedere icto cum Saladino, transitum ipsi concessit, et annonam ipsius exercitui subministrauit. Cum autem Saladinus vrbem Ptolemaida obsidione cinxisset, Equites S. Ioannis et templaris ipsius exercitum fuderunt: sed frater Rogerius fortiter pugnans occubuit, equi supra ipsum proalpsi et armorum pondere oppressus, et equorum hostilium pedibus conculcatus: cuius cadauer postea inter mortuos repertum, multis cum lachrymis et magno luctu humatum fuit. Nihilominus Equites S. Ioannis et Templarii victoria potiti sunt contra Turcas et Saracenos, quorum in eo conflictu quindecim millia perierunt, Calend. Maii, anno MCLXXXVII.

Hic quoque frater Rogerius a Papa Lucio III. confirmationem regulae et priuilegiorum, quae Pontifices, ipsius antecessores, ordini S. Ioannis concesserant, obtinuit: quo mortuo

Frater Garnerius, Neapoli Syriae, quod fuit antiquum oppidum Sichemum in Cananea, natus, magnus Magister creatus fuit. Ipsius tempore praelium cruentum inter Christianos et infideles commissum, in quo Guido Lusignanus, rex Ierosolymitanus, et proceres regni cum vera cruce, quam Christiani secum in pugnam ferebant, ab infidelibus capti, omnes fere Equites S. Ioannis et Templatii partim in praelio occiss, partim post illud capite truncati fuerunt: Frater vero Garnerius, postquam fortiter di. micasset, et diuersis partibus corpotis lethaliter vulneratus fuisset; pernicitate sui equi euasit, et Ascalonem venit, vbi post decem dies exspirauit, XIV. lulii, cum duobus tantum mensibus et sex diebus magnus Magister fuisset.

10.

Die XX. eiusdem mensis Iulii, anno MCLXXXVII. Equites, qui erant Ierosolymae, elegerunt fratrem Ermengardum Apsensem. Die II. Octobr. eiusdem anni Ierosolyma in potestatem venit Saladini, LXXXVIII. annis, duobus mensibus, septendecim diebus, post quam inidelium manib. a Godofredo Bullionaeo erepta fuisset, anno secundo Pontificatus Vrbani III. cum Fridericus I. cognomento Barbarossa occidentis, et Isaacus Angelus Constantinopoli Orienis imperium teneret: et in Gallia regnaret Philippus II. dictus Augustus, De odatus et Conquestor. Tunc Equites Hospitales, Templarii et omnes Christiani Latini Ierosolyma pulsi fuerunt: ex quibus Christianis Hospitales sua pecunia mille ex Barbarorum captiuitate redemerunt. Omnia vrbis templa fuerunt polluta et prophanata, praeter templum Resurrectionis, quod a Christianis orientalibus magno pretio fuit redemtum.

Amissa Ierosolyma Hospitales semper in armis fuerunt, et fidelem operam Christianis Principibus, qui se cruce signarant, vt terram Sanctam recuperarent, nauarunt, multis editis fortibus factis in obsidione Ptolemaidis, quae post longam trium annoium obsidionem a Christianis capta et infidelium manibus erepta fuit, XII. Iulii MCXCI. In hac vrbe Equites S. Ioannis sedem fixerunt, et ordinarium suum domicilium habuerunt. Eodem anno Christiani memorabilem victoriam contra Barbaros et Saladinum, ducem ipsorum, obtinuerunt, ab Equitibus Hospitalibus et Templariis magnopere adiutr. Anno sequenti, qui fuit MCXCII. in hyeme mortuus est magnus Magister Apsensis in vtbe Ptolemaide: atque ibidem in ipsius locum electus fuit.

11.

Frater Gothofredus Duissonus. Temore ipsius quinquennales induciae inter Christianos, qui erant in terra sancta et Saladinum pactae fuerunt: ob quam causam multi magnates et viri nobiles diuersarum nationum, qui se cruce signarant, et magnas opes ac facultates sibi acquisiuerant, domum redierunt, bonis, quae habebant, ordini S. Ioannis datis: quod ipsorum reditus vehementer auxit. Mortuo autem Henrico, Comite Campaniae, Hospitales et Templarii exiguam particulam regni Ierosolymitani, ue Christianis remanserat, ad ministrarunt et gubernarunt, Hielegerunt Amaurium Lusignanum, qui in regnum Cypri successerat, regem Ierosolymae, cum consensu Patriarchae, Praesulum et Baronum regni, anno MCXCIV. et paulo post obiit magnus magister Duissonus, cui per electionem successit

12.

Frater Alphonsus Lusitanus, Eques ordinis S. Ioannis, ex familia regum Lusitano: um procreatus: cuius autem Regis filius fuerit, incertum est. Statuta quaedam laude digna condidit, quorum nonnulla hodieque inuiolabiliter abhoc ordine obleruantur. Quoniam velo magnanimus et nimium durus ac seuerus erat; in odium plerorumque Equitum Hospitalium incurrit: ob quam causam magisterio se abdicauit, et nauem conscendit, vt in patriam rediret, eodem; quo e ectus fuerat, anno MCXCIV: vbi mortuus est anno MCCVII. Calend. Martii.

13.

Eodem anno, quo Alphonsus magno Magisterio se abdicauit, nempe anno MCXCIV. Gothofiedus Mus, qui erat magnus Galliae archimandrita, electus fuit in magnum Magistrum, et obiit Saladini, cui suc cessit filius ipsius Noradinus, Dominus Alepi. Tempore ipsius Simon Comes montfortius missus fuit a rege Philippo Augusto cum exercitu in Syriam: vbi omnia confusa inueniens inducias decem annorum cum insidelibus pepigit, anno MCXC. VIII. quibus durantibus magnum dissidium inter Hospitales et Templarios ortum est, cum Hospitales quererentur, Templarios suam iurisdictionem inuasisse, eamque contemsisse et violasse: quod dissidium post multa certamina et suriosos conflictus sedatum et compositum fuit interuentu regis Amaurii, Antiocheni et Ierosolymitani patriarcharum, aliorumque Principum et Praesulum Christianorum, qui effecerunt, vt arbitrio et sententiae Innocentii III. se submitterent.

Quod rebus Christianorum in oriente magnum emolumentum attulit. Nam post Deum vnica earum spes et fulcrum ab amicitia et concordia horum duorum ordinum militatium dependebat. Ipse rex Amaurius Lusignanus eundem Pontificem rogauit, vt se magno Magistro et Equitibus S. Ioannis commendaret, quibus administrationem regni sui Cypri commisit. Anno MCCV. obiit rex amurius, et regina Isabella, quae haeredem instituit mariam finam suam, quam Conradus Monferratensis ex Ipsa sulceperat: cui tut ores dedit Hospitales et Templarios. Anno MCCLX. magnus Magister mus ex hac vita migrauit: cui seccessit

14.

Frater Guerinus de Monte acuto, nationis Aruernianae, qui cum Equitibus sui ordinis suppetias tulit Liuoni, regi Armeniae, contra Turcas et Barbaros, qui regnum ipsius inuaserant. Gratitudinis loco ipsis dedit oppidum Salephum, cum arcibus Camatda et Castro nouo, atque iis, quae eo pertinebant. Ipse se, suum haeredem et regnum Equitibus domus Hospitalis S. Ioannis. Donum abipso datum fuit confitmatum a Pontifice Innocentio III. dei V. August. anno XIII. Pontificatus ipsius, qui in annum salutis MC CIX. incidit: quo Ioannes Briennensis et Maria vxot ipsius, acregnihaeres, coronati fuerunt reges ierosolymae. Idem Pontifex confumauit statuta et priuilegia ordinis Hospitalium, cum aliquo priuilegiorum augmento: obiitque anno MCCXVI. paulo post Concilium generale Lateranense:

Honorius III. ipsi surrogatus, electionis suae Equites Hospitales certiores fecit, quibus etiam regem Hungariae et Archiducem Austriae, qui se suasu ipsius cruce signauerant, commendauit, vt ipsis duces et adiutores essent ad recuperandam terram sanctam. Atque etiam Andreas, rex Hungariae, in palatio ipsorum hospitium habuit, eosque rogauit, vt se in numerum fratrum sui ordinis reciperent, quibus annuum prouentum quingentarum marcarum argenti donauit, quas ipsis ex rditibus salinarum sui regni assignauit, datis litteris anno MCCXVII.

Anno MCCXXII. magnus Magister Guerinus ingens dissidium, inter Isabellam, reginam Cypri, regem Henricum, filium ipsius, et proceres regni ab vna; et Archiepiscopos, Episcopos, Praesules et ordinem Ecclesiasticum huius regni, propter decimas et possessiones ecclesiasticorum ortum, composuit: postea Romam venit, accersitus a Pontifice: deinde reuersus interram Sanctam, ipse et Equites sui Ordinis rogati fuerunt, vt sub tutela S. Sedis, patrocinium susciperent regis et regiminis regni Cypri. Tandem anno MCCXXX magnus Magister Guerinus Ptolemaide obiit, qui propter prudentiam et insignem fortitudinem in magno pretio habitus fuit a Principibus Christianis, magn umque sui desiderium reliquit Equitibus sui Ordinis, qui ipsius loco elegerunt fratrem Bertiandum Texium, cuius effigies non reperitur.

Sub huius magno Magisterio omnia negotia Christianorum in terra Sancta prorius dependebant ab Equitibus Hospitalibus et Templariis, qui licet dissidia et simultates inter se exercerent: tamen in ptomouendo commodo et emolumento Christianorum contra Infideles inter se consentiebant.

Imperator Fridericus II. cum Pontifice Gregorio IX. reconciliatus, eum rogauit, vt suam auctoritatem apud magnum Magistrum Bertrandum et Hospitales interponeret, quo suorum negotiorum patrociniuin Syria susciperet: quod Pontifex ipsi concessit, et in gratiam ipsius ad magnum Magistrum scripsit, XXVI. Iulii, anno MCCXXXIII.

Eo tempore viuebat S. Hugo, Eques huius ordinis, et commendator Genuensis, qui ab eodem Pontifice Gregorio IX. in numerum sanctorum fuit relatus.

Anno MCCXL. frater Bertandus Ptolemaide decessit, paulo postaduentum Richardi, Comitis Cornubiae, fratris Henrici, regs Angliae, qui exercitum quadraginta millium hominum in Palaestinam duxit.

15.

Bertrando successit frater Guerinus, cuius cognomen ignoratur. Is Comiti Cornubiae patticulam dedit pretiosissimi sanguinis Domini nostri Iesu Christi, qui Ierosolymae asseruabatur per Magistrum domus Hospitalis S. Ioannis. Eam Comes Cornubiae in Angliam attulit.

Anno MCCXLII. viuis exemptus fuit beatus frater Gerhardus Meccatius, frater ministrans Ordinis S. Ioannis, natus Villaemagnae, qui pagus est quatuor aut quinque passuum millibus Florentia distans: qui assumto habitu tertii ordinis S. Franciici adeo religiose vixit, vt pro altero S. Hilarione haberetur.

Magnus magister Guerinus, fortiter pugnans cum Corasminis in fidelibus, captus ab iis fuit, et ad Sultanum Aegypti missus, vbi vltimum vitae diem clausit, anno MCCXLIV. Ipsius loco Equites S. Ioannis elegerunt in vrbe Ptolemaide magnum Magistrum.

16.

Fratrem Bertrandum de Compis, tempore Pontificis Innocentii IV. qui conuocauit Concilium generale Lugduni, an. MCCXLV. regnante S. Ludouico. Magnus hic Magister acri praelio contra Turcomanos certauit, qui regionem circum ANtiochiam depopulabantur, mense Augusto, anni MCCXLVIII. In eo praelio acceptis aliquot vulneribus lethalibus animam exhalauit: et post ipsum Ptolemaide XXV. eiusdm mensis August in magnum magistrum electus fuit.

17.

Frater Petrus Villebridanus. Sub hoc rex S. Ludouicus cum multis Principibus et Praesulibus Galliae cruce le signauit contra Infideles, et Pelusium, quod hodie Damiatam vocant, obsedit, ab Equitibus Hospitalibus et Templatiis adiutus, quam mox deditione cepit. Anno MCCL. Sultanus Aegypti praelium cum Christianis commisit, in quo rex S. Ludouicus fuit captus cum suis fratribus Carolo et Alphonio, nec non rege Cypri et magnis magistris Equitum Hospitalium et Templariorum, ac maxima parte Equitum vtriusque Ordinis. Postea rex S. Ludouicus cum Sultano transegit, et Equites Hospitales mutuum ipsi argentum dederunt. adlytrum suum exsoluendum.

Anno MCCLI. magnus Magister Villebridanus vltimum vitae diem clausit, Ptolemaide: cui per electionem successit

18.

Frater Wilhelmus de Castro-nouo, nationis Aruernianae, qui fuit exactus iustitiae vindex, sub Pontifice Alexandro IV. qui Equitibus Hospitalibus arcem et territorium Bethaniae dedit, anno MCCXXVI. Ipsius tempore Christianis terrae Sanctae omnis spes praecisa fuit auxilii, quod a Principibus EUropae exspectabant.

Anno MCCLX. Magnus Magister de Castronouo obiit, et Hospitales ipsius loco elegerunt

19.

Fratrem Hugonem Reuellium, cuius tempore Papa Vrbanus IV. Equitibus S Ioannia montem Taboritanum dedit, anno MCCLXI. qui anno MCCLXII. emerunt arcem Assuriam, et biennio post Saracenis arcem Lilion eripuerunt, occisis duobus Emitis siue ducibus aut Tribunis Saracenorum: quae fuit causa, vt Sultanus Aegyptiin animum induxerit Equites Hospitales exterminare: prout etiam an. MCCLXV.

arcem Assuriam vicepit: in qua expugaatione XC Equites S. Ioannis desiderati fuerun. Quod Ordinem S. Ioannis vehementer labefactauit: et anno MCCLXVII Hospitales et Templarii, praelio commisso, a Saracenis prope vrbem Ptolemaida victi fuerunt, tota regione circumiacente a victoribus vastata. Anno MCCLXX Hospitales arcem Cracam amiserunt, quam Sultanus vi expuganuit, omnibus Equitibus, qui in ea erant, obtruncatis.

Mangum Magistrum Reuelium regi S. Ludouico in itinere Tunetano, in quo febre est extinctus, opem tulisse creditur. Tandem anno MCCLXXVIII magnus Magister Reuelius debitum naturae persoluit, cum quinque Capitula siue conuentus Ordinis S. Ioannis habuisset,m in quibus multa praeclarae leges de gubernando et reformando Ordine latae fuerunt.

20.

Eo mortuo electus fuit in magnum Ordinis Magistrum Nicolaus Lorgius, qui vt suo antecessori nihil concederet, cum sciret, nullam esse Rebus publicis et Ordinibus exitiabiliorem pestem, quam discordiam, tantum studij et operae in reconciliandis Hospitalibus cum Templariis posuit, vt pacem et amicitiam inter eos sanciuerit.

Anno MC CLXXXII Equites S. Ioannis memorabilem victoriam obtinuerunt contra Saracenos, qui arcem Margatam, praecipuam ipsorum munitionem, obsessum venerant: quod Sultano occasionem dedit, vt eam anno MCC LXXXV corona cingeret: quae fortiter ab Equitibus defensa, tandem deditione facta in Sultani potestatem venit. Equites signis explicatis Ptolemaida concesserunt.

Anno MCCLXXXVIII magnus Magister Lorgius ex maerore obiit, quod videret, res Christianorum in terra sancta magis ac magis ruere, et ad interitum vergere, quibus nulla ratione subuenire aut remedium afferre posset.

21.

Eodem anno electus fuit in magnum Magistrum frater Ioannes Villiersius, ex natione Francica. Ipsius tempore capta fuit Tripolis ab infidelibus, Christianis eiectis: quemadmodum et Sidon ac Berythus, anno MCCLXXXIX, quae vrbes fuerunt direptae, vastatae et incensae,m Tyrus quoque in Sultani potestatem redacta fuit, cum quo Christiani, qui Ptolemaide erant, inducias pepigerunt: interea magnus Magister Brundusium venit, cum magno Magistro Templariorum, vt jPrincipes Christianos ad cruce se signandum hortarentur.

Anno MCCXCI Sultanus vrbem Ptolemaida obsidione cinxit, summa virtute eam defendentibus Equitib. Hospitalibus et Templariis, qui saepius eruptione facta cum hostibus conflixerunt: atque ipse magnus Magister, vulnere accepto, diu Barbrorum infidelium impetum sustinuit. Equites vero repagulis obiectis in quadam vrbis platea se sepserunt: quae tandem capta fuit, die Veneris, XVIII Maij, anno iam dicto, MDXCI. Hac vrbe amissa Christiani ex terra Sancta electi fuerunt, CXCI. annis, decem mensibus, tribus diebus, ex quo Godofredus Bullionaeus eam occupauerat. Magnus Magister cum reliquiis suorem Equitum per mare in insulam Cyprum confugit, vbi a rege benigne et humaniter exceptus fuit, qui Equitib. Hospitalibus et Templariis assignauit vrbem Melilonam, vbi est portus maris, vt illic sedes figerent: In ea vrbe magnus Magister Villie sius duo generalia capitula congregauit, vnum anno MCC XCII. mense Decembrii alterum sequentianno, mense Octobri: vbi nouas leges ordini praescripsit. Anno MCCXCIV. Melisone e vita migrauit: cui successit.

22.

Frater Odo Pinaeus, Prouincialis. Tempore Papae bonifacii VIII. odium et malcuolentiam Equitum sui ordinis sibi conciliauit, propter suam negligentiam et auaritiam: et fuerunt aliqui sermones habiti de ipso exauctorahdo: quod Pontifex vitandi scahdali causa impeduit: Tandem Romam citatus fuit, vt ad querelas Hospitalium relponderet: quo cum proficiscertur, in itinere obiit, anno MCCXCVI. cum annis praecedentib. duo capitula generalia Melisonae habuisset. Chronicon quoddam manuscriptum refert, cuma litteris quibusdam Pontificis, quae excommunicationem continebant; prouocasset, eum appellationem denuntiasse et ordine consueto peregisse.

23.

Equites intellecta morte magni Magistri Pinaei, Melisonae XXIV. MARTII, MCCXCVI. successorem elegerunt fratre Wilhelmum Villaretum, qui et ipse Prouincialis, et S. Aegidii coenobiarcha erat. Cum eligeretur, in illo coenobio versabatur: culus rei cerrior factus, protinus in regnum Cypri teuersus est, vbi in suo munere se prudenter admodum gessit.

Subipso Vssum Cassam, rex Tartarorum, Christianam fidem amplexus est, et Ierosolymam recuperauit, cuius custodiam Hospitalib. et Templariis commisit, anno MCCC. Idem Damscum cepit: sed vtraque vrbs ab Infidelibus mox recepta fuit, et Hospitales ac Templarii in insulam Cyprum se receperunt. Magnus autem Magister anno MCCCVIII. ex hac vita in meliorem migrauit, cum Melisonae quinque Capitula generalia habuisset, et totalem ruinam Equirum Temli vidisset.

24.

Extincto magno Magistro, in ipsius locum electus fuit Folquetus Villaretus, itidem ex Prouincia oriundus, vir ingenio sagaci et excelso animo praeditus. Cum adhanc dignitatem euectus esset, illud exequi decreuit, de quo sepius sub ipsius antecessore actum fuerat, sed ad exitum perduci non potuerat, vt nimirum Equites exinsula Cypromigrarent, et alio se conferrent: quod feliciter est exequutus. Nam eodem anno, quo fuit electus, nempe anno MCCCVIII. Constantinopolim et inde in Galliam profectus est, vbi Papa insulam Rhodum ipsi dono dedit, quam ipse et equites eius anno MCCCIX. cum aliis septem insulis vicinis occuparunt. Atque eo translata fuit sedes Ordinis S. Ioannis, ita vt

Equites illius postea fuerint cognominati Rhodii Paullo post Ottomannus, primus Turcarum Imperator, cum potenti exercitu Rhodum obsidione cinxit. Amedeo autem IV. Comite Sabaudiae obsessis suppetias ferente, Ottom annus obsidionem soluere coactus est. Ab eo tempore Comite Sabaudiae crucem candidam in rubra area insignibus suis inseruerunt, in memoriam auxilii, quod Amedeus IV. Ordini S. Ioannis tulerat. Ordine Templariorum in Concilio generali Viennae in Delphinatu abolito, pleraeque illorum facultates Ordini S. Ioannis a Papa Clemente V concessae fuerunt.

Anno MCCCXII. et MCCCXIV. Equites Rhodii insulam Cariam aliasque in mari Aegaeo insulas sui iuris fecerunt. Magnus autem Magister victoriis suis insolentior factus, propter suam iactantiam et ferociam in odium Ordinis incurrit: ita vt Equites ab eo deficerent, et nisi in arcem enasisset, eum comprehensum in custodiam dedissent. Verum cum arce illa potiri non possent, dignitatem magni Magistri ipsi abrogarunt, et eius loco elegerunt

Fratrem Mauricium Pagnacensem. Papa Ioannes XXII. eo cognito grauiter offensus fuit: et duos Praesules Rhodum misit, vt in rem illam inquirerent, dato mandato Villaretum et Pagnacensem citandi, vt Auenione se sisterent: quod vterque fecit. Interea Papa fratrem Gerhardum Pinaeum, Vicarium seu legatum generalem Ordinis s. Ioannis creauit, cuius tempore Orcanes, Turcatum Imperator, ad obsidendam inlulam Rhodum se comparauit, de quo Equites Rhodii anno MCCC XXI. admirabilem victoriam reportarant, duobus millibus Turcarum caesis.

Interea Mauricius Pagnacensis Mompessuli decessit, anno MCCCXXII. et Folquetus Villaretus in pristinam suam dignitatem fuit restitutus: qui cum videret, se exosum esse Equitibus, munere magni Magistri se abdicauit, anno MCCCXXIII. et vixit vt Eques priuatus vsque ad Cal. Septembr. MCCCXXVII. Tunc mortuus est, et Mompessuli sepultus.

Eodem anno, quo ille se abdicauit, nempe MCCCXXII. Equites Rhodii obtulerunt Pontifici fiatrem Ioannem Elionem, Villa-nouanum, natione, vt superiores, Prouincialem, et coenobiarcham S. Aegidii, vt magni Magistri munere fungeretur. Pontifex hac electione admodum laetatus, eum diplomatis missis in hoc munere confirmauit, magno cum applausu omnium Cardinalium et Equitum Rhodiorum. Erat enim honestatis, virtutis et probitatis fama celeberrimus.

Hic magnus Magister Mompessuli Capitulum generale habuit, mense Octobri MCCCXXX. et cum Rhodum proficisci in animo haberet, Massiliae in grauem morbum incidit: tandem recuperata valetudine, anno M CCC XXXII. Rhodum peruenit: eodemque anno Capitulum generale illic habuit, in quo praeclarae leges fuerunt latae. Cum rebus optime praeesset, Ordo non tantum omne aes alienum, quod contraxerat, dissoluit, sed etiam ingentes opes accumulauit: adeo vt multi inuidia inflammati [reading uncertain: print faded] , auctores Pontifici fuerint anno MCCCXLII. vt opibus illis in duas partes diuisis, duos ordines militares crearet: quod tamen exitu caruit.

Anno MCCCXLIII. foedus initium fuit inter remp. Venetam, regem Cypri et Ordinem S. Ioannis. Magnus autem Magister, qui felicis gubern toris cognomentum meruit, RHodi XXVII. Maij, MCCCXLVI. vitam cum morte commutauit, postquam moenibus et turribus palatium magni magistri cinxisset, et nationibus, praefecturis et dignitatibus certum ordinem praescripsisset.

Statim post mortem magni Magistri Villa nouani frater Deodatus Gozonensis, Eques Prouincialis, eusdem cum superioribus nationis, in magnum Magistrum electus fuit, anno MCCCXLVI. Quatuor circiter annis, antequam ad hanc supremam dignitatem promoueretur, cum horribili et monstroso dracone pugnauerat, qui insulam Rhodum affligebat, eumque interewera: vndein tanto honore et pretio apud omnes fuit, vt memoria ipsius in perpetuum posteritaticom mendabilis sit futura.

Anno MCCCXLVII. Regi Armeniae contra Sultanum Aegypti opem tulit. Papa autem Clemens VI. tanti faciebat Equites Rhodios, vt omnibus fere munitionibus, quas in Italia tenebat, vnum ex illis praefecerit: et anno MCCCLI. idem Papa summo studio Constantium, regem Armeniae, magno Magistro Ordinis Rhodii commendauit.

Anno MCCCLIII. Ioannes Catacuzenus, filius Imperatoris Constantinopolitani Rhodum venit, opem magni Magistri implorans: qui Magister cum Ordini S. Ioannis septem annos, sex menses et decem dies praefuisset, VII. Decembr. eiusdem anni MCCCLIII. fatis concessit.

Sepultus fui in tem plo S, Ioannis Rhodii, postquam portum in vrbe Rhodo muro circumdedisset, et castrum maenibus cinxisset, ac versus mare clausisset, denique duo generalia Capitula habuisset, vnum mense Ianuaio, anni MCCCXLVI. alterum mense Martio, anni MCCCLI.

Anno MCCCLIII magno Magistro pere electionem successit Petrus Cornilianus, coenobiarcha S. Aegidii, natione, vt superiores, Prouincialis: quo in officio tanrummodo vixit vnum annum, ocot menses et septendecim dies. Nam morbo correptus in vrbe Rhodo, obiit XXIV. August. MCCCLV. Vitam degit adstrictam et seueram, adeo vt morum Corrector cognominaretur. Capitulum generale habuit Rhodi, anno MCCCLIV. in quo multae bonae et salutares leges conditae fuerunt.

Extincto magno Magistro, forma solita electus fuit in magnum Magistrum frater Rogerius Pinaeus, Prouincialis, sicut superiores anno MCCCLV. Ipsius tempore Papa persuasit Ordini S. Ioannis, vt Principatum Achaiae a Iacobo Sabaudo, Pedemontii Principe, emeret: et habitus fuit generalis equitum Rhodiorum conuentus Auenione, ad illam emptionem conficiendam, et reformandos quosdam abusus, qui inter fratres Ordinis S. Ioannis irrepserant.

Ann. MCCCLVII. leges Ordinis in linguam Latinam translatae, posteaque anno MCCCLIX. ex mandato magni Magistri earum volumen authenticum ad omnia coenobia missum fuit.

Magnus Commendator et Mareschallus Ordinis a magno Magistro in Galliam tanquam legati, visitatores et reformatores missi fuerunt.

Anno MCCCLXII. post mortem Papae Innocentii VI. electus fuit Vrbanus V. quilitteras dedit ad magnum Magistrum Rhodium, quibus eum de obitu antecessoris et ipsius electione certiorem fecit.

Congregatio Equitum a Pontifice Carpentoractum conuocata, sed non celebrata fuit, propter obitum magni Magistri, qui e vita discessit XXVIII. Maij, MCCCLXV.

Pauperes ipsum valde luxerunt, quoniam erga ipsos liberalis, et largus elemosynarius fuerat.

Anno MCCCLXV. frater Remondus Berengarius Prouincialis, eiusdem, qua superiores, nationis in magnum Magistrum electusfuit.

Is prius Commendator Castelli Saraceni erat: et illico legatos ad Papam Auenionem misit, vt in ipsius fidem et clientelam se daret.

Ipsius tempore Rex Cypri et Ordo S. Ioannis, foedere inito, Alexandriam Aegypti expugnarunt, quam ditipuerunt, expilarunt et incenderunt. Anno MCCCLXVI. Papa datis ad reges et Principes Christianos litteris, eos rogauit et hortatris est, vt Ordini S. Ioannis et Regi Cypri opem ferrent, larga peccatorum venia iis concessa, qui id facerent. Armeni pulsi a Saracenis ex suis aedibus, humaniter ab eodem Ordine in insulam Cariam recipiuntur. Eodem tempore Tripolis in Syria a Rege Cypri et Equitibus Rhodiis capta et direpta fuit.

Anno MCCCLXI. magnus Magister electus fuit a Pontifice, vt esset Nuncius S. Sedis Apostolicae in regno Cypri, et illic motus et dissensiones componeret: qui ipsemet eo profectus est, et sua auctoritate et prudentia omnia illic pacauit.

Anno MCCCLXXIII. magnus Magister abdicarese volens munere magni Magistri, Theologum, cognatum suum, ad Pontificem misit, rogatum, vt cum ipsius venia ac bona gratia id sibi facere liceret. Sed Papa Gregorius XI. id ipsi per mittere noluit, eumque pro bono Christiani orbis in obeundo suo munere pergere iussit.

Eodem anno conuentus generalis Ordinis S. Ioannis Auenione habitus fuit: paullo post magnus Magister fatis concessit, cum Ordini praefuisset XVIII. annis cum dimidio, et duo generalia Capitula Rhodi habuisset, vnum mense Martio, MCCCLXVI. alterum in Oct obri MCCCLXX. in quibus multae salutares leges latae fuerunt, prout necessitas temporis postulabat.

Eodem anno MCCCLXXIII. frater Robertus Iuliacensis, archimandrita Franciae, electus fuit in magnum Magistrum, qui cum eligeretur, in suo coenobio erat, moxque accepto nuncio de sua electione, Auenionem profectus est, osculatum pedes suae sanctitatis, vbi benigne exceptus et magno honore affectus fuit. Illic conuentus generalis Ordinis celebratus fuit: et Pontifex praefecturam vrbis Smyrnensis Ordini S. Ioannis tradidit, ac magno Magistro sub poena excommunicationis imperauit, vt eam sulciperet: qui anno MCCCLXXIV. nauem ingressus, vt Rhodum proficisceretur, eo feliciter appulit, et sua praesentia omnes rumores de praua rerum administratione per ipsius absentiam sparsos discussit. Anno MCCCLXXVI. alius conuentus Auenione celebratus fuit: eodemque tempore Papa domicilium suum Romam transtulit, quod ipse et antecessores Auenione LXXI. annis habuerant. Eodem anno, XXIX. Iun. magnus Magister Iuliacensis ex hac vita migrauit.

Eius loco electus fuit frater Ioannes Ferdinandus de Heredia, natione Tarraconensis, ex vrbe Valentia oriundus, qui fuerat coenobiarcha Cataloniae, et Castellanus Impostae, cumque post geminas nuptias viduus esset, habitum Ordinis assumsit, et factus fuit Eques Rhodius, tempore magni Magistri Villanouani. Dum simplex Eques esset, permissu magni Magistri, sanctum sepulchrum et alia loca terrae sanctae visitatum iuit. Idem fuit legatus Papae Clementis VI. ad regem Galliae Philippum II. et regem Angliae, Eduardum III. Anno MCCCXLVI. singulare officium regi Philippo praestitit, Nam cum Rex in quadam pugna contra Anglos equo suo deturbatus fuisset, suum equum ipsi tradidit, cui Rex insidens, in locum tutum euasit. Auenionem. cui Pontifex ipsum praefecerat, propugnaculis et nouis maenibus muniuit. Papa, gratitudinis loco, coeno biarchatum S. Aegidii vacantem ipsi contulit. Magnus Magister factus Rhodum se contulit, anno MCCCLXXVII. et rogatus a supremo exercitus Venetorum duce, vt viribus iunctis secum in Peloponnesum proficisceretur, ambo anno MCCCLXXVIII. vrbem Patras obsederunt, eamque cum arce expugnarunt: et magnus Magister cum praefecto vrbis singulari certamine congressus, eum interemit. Postea a Turcis circumuentus et captus fuit: a quibus agnitus, vt redimeretur, Patrae et alia loca occupata ipsis reddita fuerunt.

Nihilominus, Turcae ipsum in Epirum duxerunt, vbi eum per triennium pro mancipio habuerunt, vsque ad annum MCCCLXXXI. Dum captiuus esset, Gregorius XI. Romae obiit, et Vrbanus VI. ipsi surrogatus fuit, impulsu populi Rom. qui nolebat, vllum Cardinalem Gallum Papam creari. Sed Cardinales Fundis, Campaniae oppido libertati restituti Clementem VII. elegerunt, qui Romae pro Antipapa habitus fuit: quod Ecclesiam diuturno et pernicioso schismate distraxit. Anno MCCCLXXX. durante captiuitate magni Magistri, capitulum generale Ordinis Equitum Rhodiotum celebratum fuit, in quo frater Bertrandus Flottanus praesidem egit.

Anno MCCCLXXXI. magnus Magister ex sua captiuitate redemptus, Rhodum rediit, quo

Anno MCCCLXXXII. alius conuentus generalis Rhodifuit celebratus, in quo decretum fuit, vt magnus Magister in Galliam proficisceretur: qui cum venisset Auenionem, ipse et rotus Ordo S. Ioannis Papam Clementem VII. verum Domini nostri Iesu Christi Vicarium agnouit: et fuit habitum Capitulum generale Ordinis Valentiae ad Rhodanum. Ob hanc causam Papa Vrbanus VI. illum magni Magistri dignitate prinauit, surrogato in ipsius locum fratre Richardo Caracciolo Neapolitano, anno MCCCLXXXIII. Verum Ordo hunc pro magno Magistro nunquam habuit, qui viuente adhuc Herediano obiit Romae, anno MCCCXCV.

Anno MCCCXCI. Baiazeth, Turcarum Imperator, apparatum quendam instruxit ad obsidendam Rhodum. Hac de causa frater Philibertus Naillacensis, coenobiarcha Aquitaniae, missus fuit a conuentu Rhodio Auenionem ad magnum Magistrum, cum litteris, vt Ordini contra Baiazethem opem ferret. Naillacensis Rhodum rediit anno MCCCXCVI. quo anno magnus Magister Heredianus decessit, qui fuit sepultus in oppido Caspio.

Nuncio Rhodum allato de obitu magni Magistri Herediani, in ipsius locum electus fuit frater Philibertus Naillacensis, nationis Francicae, magnus coenobiarcha Aquitaniae, ann. MCCCXCVI. in vere. Eum Sigismundus, rex Hungariae, ad opem sibi ferendam contra Baiaz ethem inuitauit: ad quem venitanno MCCCXCVII. Pugna commissa ad Nicopolin Baiazeth victoria potitus est: rex autem Hungariae cum magno Magistro Rhodum se recepit: quo Imperator Constantinopolitanus sua pretiosissima cimelia misit, cum metueret, ne Baiazeth Constantinopolim caperet. Sed Tamberlanus eum hoc metu liberauit, qui Baiazethem victum caueae ferreae inclusumper omnem vitam tenuit. Obsidione vrbis Constantinopoleos soluta, magnus Magister cimelia ad Imperatorem remisit.

Baiazethe capto, magnus Magister Naillacensis cum exercitu in Cariam nauigauit, vbi munitionem inexpugnabilem condidit, quam arcem S Petri vocauit, anno MCCCXCIV. sub rege Galliae Carolo VI.

Anno MCDIII. bellum inter regem Cypri et Genuenses exarsit, quod auctoritate et prudentia magni Magistri Naillacnsis compositum fuit: ad quem Sultanus Aegypti legatum misit, pacem petens. Anno MCDIX. magnus Magister interfuit Concilio Pisano, quod ad extinguendum schisma, quo tunc Eccle sia flagrabat, conuocatum fuit. Tunc custodia Conclauis magno Magistro commissa, et Alexander V. Pontifex creatus, electionem magni Magistri Naillacensis confirmauit: qui capitulum generale Niceam in Prouincia conuocanit: quod postea Aquas Sextias translatum fuit. Idem Pontifex confirmauit priuilegia Ordinis, et delictorum veniam iis promisit, qui auxilium Ordini S. Ioannis ferrent, mislo legato, anno MCDX. ad reges Galliae et Angliae. Hic quoque magnus Magister anno MCDXIV. Concilio generali Constantiensi interfuit, in quo tres Pontifices depositi, et Martinus V. electus fuit, anno MCDXVII. custodia conclauis iterum magno Magisto commissa, qui anno MCDXVIII. in Galliam profectus est: vbi conuentus generalis Ordinis in vrbe Auenione habitus, qui postea Florentiam ac tandem Anconam translatus fuit. Inde Rhodum rediit, anno MCDXX. vbi capitulum generale habuit: et anno MCDXXI. ineunte mense Iunio exspirauit.

Mortuo suc cessit frater Antonius Fluuianus siue Ripanus, natione Tarraconensis, sub instium mensis Iulii, anno MCDXXI.

Sub ipso coepit concilium generale Basiliense, anno MCDXXXIII. et capitulum generale habitum fuit Rhodi, in quo legati denominati fuerunt, qui nomine Ordinis S. Ioannis Concilio interessent.

Anno MCDXXXV. Sultanus Aegypti victoria clatus, quam in insula Cypro obtinuerat, inducias rupit et magnos apparatus fecit, vt Rhodum obsideret: sed cum intellexisset, magnum Magistrum omnia mecessaria ad sustinendam obsidionem comparasse, ab incepto destitit, et Ordinem missum fecit.

Anno MCDXXXVII. magnus Magisterfun. dauit et dotauit sacellum in vrbe Rhodo, quod in templo Conuentus exstruendum curauerat: et XXIX. Octobr. extremum diem clausit, cum Ordini paullo minus sedecim annis cum dimidio magna prudentia praefuisset.

Die VI. Nouemb. eiusdem anni MCDXXXVII. electus fuit in magnum Magistrum frater Ioannes Lasticensis, ex Aruernia oriundus, qui cum eligeretur absens erat, et in patria haerebat, vbi coenobiarcham agebat. Antequam Rhodum proficisceretur, conuentum egit Valentiae, et mense Decembri MCDXXXVIII. Rhodum appulit: vbi anno seq. nouum valetudinarium aedificare caepit, quod antecessor ipsius testamento suis sumptibus condendum mandauerat.

Ipsius tempore Papa Eugenius IV. a Concilio Basiliensi depositus, et Felix V. ipsi surrogatus fuit, quem tamen Romani pro Antipapa habuerunt. Anno MCDXI. Sultanus Aegypti cum exercitu ad portum insulae Castelli rubri ad Ordinem pertinentis accessit: cumque inde Rhodum petiisset, a copiis Equitum fusus et fugatus fuit, tametsi illi octo tantum triremes haberent, in clas. se autem Sultani octodecim essent. In ea pugna septingenti circiter Saraceni occisi fuerunt, praeter ingentem sauciatorum numerum. Sultanus hac clade accepta ititatus, cum Amurathe, Turcatum Imperatore, foed us percussit, eo animo, vt insulam Rhodum caperet, et Equites inde expelleret.

Itaque anno MCDXLIV. Rhodum obsidione cinxit, quae fortiter ab Equitibus Rhodiis defensa fuit. Mense Septembri eiusdem anni conuentus generalis Rhodi habitus fuit, vt necessitatibus Ordinis succurreretur.

Pontifici reconciliauit, et pacem cum amurathe fecit, ac generale capitulum habuit Rhodi, mense Iulio. Eodem anno mandauit, vt generale capitulum Senis haberetur: quo magnus Magister suos legatos et procuratores misit: inde capitulum Romam fuit translatum, vbi celebratum fuit in palario S. Petri, anno MCCCCXLVI. quo anno Ordo cum Sultano pacem fecit.

Anno MCCCCXLIX. cessauit schisma in Ecclesia, renunciatione facta a Felice V. in gratiam Pontificis Nicolai V. quo anno, mense Seprembri, habitum fuit Rhodi capitulum generale, quo durante Dux Cliuiae Rhodum venit, cum reuerteretur ex itinere suo Ierosolymitano, quod religionis ergo susceperat, vt visitaret S. Sepulchrum, et alia loca terrae sanctae.

Anno MCCCLI. generalis conuentus Rhodi habitus, in quo administratio aerarii magno Magistro commissa fuit, qui anno MCCCCLII. post mortem Amurathis pacem cum Mahomethe II. Ipsius filio renouauit. Anno sequenti Mahometh Constantinopolin occupauit XXIX. Maij, et victoria elatus magno Magistro significauit, vtsingulis annis duo millia ducatorum tributi loco sibi penderet, alioquise pacem, quamuis iureiurando firmatam, non amplius seruaturum: cui magnus Magister generose respondit, Ordinem, insulam Rhodum et se nulli subiectum esse, quam S. Sedi Apostolicae, et se ipsi nunquam tributum daturum, quin mori malle, quam pati, vt Ordo, qui semper fuerit liber in seruitutem redigatur, et tributarius fiat. Quapropter legatos ad Pontificem et Principes Christianos misit, opem ipsorum implorans contra perfidum Mahomethem. Ann. autem MCDLIV. XIX. Maij de vita decessit, cum Ordinem XVI. annis, VI. mensibus et XIII. diebus sortiter gubernasset.

Frater Iacobus Millius ex Aruernia, vbi erat coenobiarcha, successit in locum magni Magistri Lasticensis, Calend. Iun. MCCCCLIV. Erat in suo coenobio, cum eligeretur: cuius rei primum nuncium a suo nepote, fratre Georgio Ligno-rotundo, accepit: et protinus Rhodum profectus est, vbi capitulum generale habuit, mense Nouembri eiusdem anni.

Anno MCCCCLVI. insula Rhodus peste et famegrauiter afflicta fuit, sic vt dimidia ex parte vacua et deserra esset: quae vt rursus frequentaretur, Equites passim citati fuerunt, vt intra certum tempus eo redirent.

Anno MCCCCLVII. Mahometh insulam Cariam obsedit, vna cum arce insulae Singesanae: sed fortiter fuit repulsus, insigni ab Equitibus parta victoria. Eodem anno Rex Galliae Carolus VII. Ordini sedecim millia aureorum donauit.

Anno MCCCCLIX. mense Octobri capitulum genetale Rhodi habitum, ibidemque anno sequenti generalis conuentus celebratus fuit: in quo multi coenobiarchae, praefecti et Commendatores citati, ad defendendum Ordinem. Anno MCCCCLXI. XVII. August. magnus Magister obiit, cum Ordinem tempore dubio ac difficili septem annos, duos menses et sedecim dies magna prudentia rexisset. Ingens sui desiderium faliquit. Fuit enim admodum benignus, affabilis, humanus, et conseruandae pacis atque concordiae inter Ordinis socios studiosus.

Frater Petrus Raimundus Zacosta, natione Tarrraconensis, Castellanus Impostae, creatus fuit magnus Magister XXIV. August. MCCCCLXI. Tunc absens, et in Hispania erat: vnde discessit anno MCCCCLXII. et Roma itinere facto Rhodum venit, vbi generale Capitulum habuit: quo durante octaua natio Castiliae et Lusitaniae institura fuit, cum prius septem tantum essent, Franciae, Aruerniae, Prouinciae, Italiae, Tarraconis, Angliae, Germaniae.

Anno MCCCCLXIV. exercitus Venetorum obsedit Rhodum: verum obsidio mox fuit soluta, et Veneti in suam ditionem sunt reuersi, cum bellum esset compositum prudentia magni Magistri, qui turrim Nicolai in introitu portus exstruendam curauit, eo ipso loco, vbi magnus ille colossus Solis, inter septem mundi miracula numeratus, steterat. ad quam structuram Philippus Dux Burgundiae decem millia aureorum contulit.

Anno MCCCCLXV. Turcarum Imperator legatos Rhodum misit, vt pacem cum Equitibus Hospitalibus faceret, qui eam repudiarunt, contraquecoram legatis bellum Turcae indixerunt.

Anno MCCCCLXVI. Pontifex celebrationem Capituli generalis Ordinis Romam transtulit, quo magnus Magister ipsemet venit, et Papa Paulus II. Capitulo illi interesse voluit. Anno sequenti XXI. Februa magnus Magister Romae obiit, annoaetatis LXXIV. cum Ordiniquinque annos, sex menses et tres dies praefuisset. Sepultus fuit in aede D. Petri.

Frater Baptista Vrsinus, coenobiarcha Romanus, natione Italus, successit magno Magistro Zacostae, IV. Mart. MCCCLXVII. atque haec dignitas ipsi a Papa collata fuit, quia eam Romae vacare contigerat: quod tamen factum est consensu omnium Equitum et Fratrum Ordinis S. Ioannis, qui tunc Romae erant. Magnus Magister illico iuramërum praestitit cotam Pontifice. Quod vbi Rhodi cognitum fuit, fratres Ordinis ignes laetitiae testes accenderunt: quo magnus Magister paullo post venit: vbi cum esset, anno MCCCCLXIX. accepto nuncio, Turcam instruere potentem exercitum ad obsidendam Rhodum aut Eubaeam, magnum numerum Equitum absentium citauit, vt insulam defensum venitent: adhaec foedus cum Repu. Venetotuncontra Turcam iniit. Anno autem MCCCCLXX. Mahometh vrbem Nigropontum in Eubaea vicepit, III. Cal. Quintil. et magnam atque horrendam in ea saeuitiam exercuit, omnesque Latinos, quos in ea inuenit, pugnae feruore iam remisso, interimendos curauit: et tubae clangore bellum contra Ortlinem Rhodium publicauinquam ob causam magnus Magister ad Papam misit, quiauxilium peterent: et Rhodii ieiunium celebrarunt, vota nun cuparunt, solennes supplicationes instituerunt, vt opem diuinam implorarent: omnemque apparatum instruxerunt, vt se contra exercitum

Turcicum defenderent. Anno MCCCCLXXI. magnus Magister capitulum generale Rhodi habuit, in quo lis orta fuit contra procuratores aerarii, quae fuit composita a legato Pontificis Sixto IV. qui eo nomine Rhodum venerat.

Anno MCCCCLXXV. alterum Capitulum generale a magno Magistro Rhodi habitum fuit, in quopraeter statuta Ordinis leges Capitulares condi coeptae. Anno MCCCCLXXVI. magnus Magister diuturno et molesto morbo, quo annum fere conflictatus est, VIII. Iun. extinctus fuit, cum Ordinem magna auctoritate, grauitate et prudentia spatio IX. annorum, III. mensium et III. dierum gubernasset.

Ann. MCCCCLXXVI. frater Petrus Albussanus, ex Aruernia ortundus, vbi etiam coenobiarcha erat et praefectus vrbis Rhodi, electus fuit isi magnum Magistrum: qui solenne iuramentum more solito praestuit, se statuta Ordinis obsetuaturum: m sitque legatum Romam, vt Pontificem de sua electione certiorem faceter, et obsequium saum profiteretur. Anno MCCCCLXXVII. totam insulam Rhodum obiuit, et magnosfecit app ratusad eam defendendam contra exercitum Turcarum, multosque coenobiarchas, commendatores et Equites citauit, vt ad capitulum generale et defendendam insulam Rhodam conuehrent. Idem pacem cum Sultano Aegypti renouauit.

Eodem anno Rex Ludouicus XI. Iubilaeum in Gallia celebrandum obtinuit, in gratiam Ordinis et Equitum Rhodiotum, volaitque, vt omne argentum, quod in eo offerietur, ad ipsorum defensionem impenderetur:

Ex eo Iubilaeo magna vis pecuniae collecta est, quae in muniendis locis et arcibus insulae Rhodi collocata fuit. Inducias pactus est inter Ordinem S. Ioannis et Regem Tunenatum ad XXX. annos. Anno MCCCCLXXVIII. capitulum generale habuit, in quo administratio aerarii ipsi commissa, et Ordo S. Sepulchri Ierosolymitani cum Ordine S. Ioannis vnitus fuit.

Anno MCCCCLXXIX. decretum fuit in consilio Mahometi II. Turcarum Imperatoris, vt Rhodus obsideretur: quod protinus magnus Magister Pontifici nunciauit, et auxilium illius implorauit. Anno MCCCCLXXX. Turcarum Imperator vrbem Rhodum potenti cum exercitu obsedit: in qua obsidione multae eruptiones factae, et Turcae semper repulsi et in fugam acti fuerunt, quamuis ipsorum exercitus, vt minimum centum millibus bellatorum, et classis CLX. nauibus constaret. Magno Magistro opem tulit frater ipsius Antonius Albussonus, Vicecomes Montelisius, vir multa rei bellicae peritia clarus, qui suptemus copiarum militarium dux fuit constitutus. Paucotum dierum spatio Turcae mille septingentos tormentorum ictus contra maenia vrbis disploserunt, et facta fuit stupenda oppugnatio a quadraginta Turcarum millibus, qui fortiter fuerunt repulsi. In ea magnus Magister quinque vulnera accepit, quotum vnum lethale fuit iudicatum: Denique obsessi tanta virtute Turcis restitetunt, vt hi ab obsidione discedere coacti fuerint, multis ex suis amissis. Atque ita exercitus Turcatum magno cum damno et ignominia Constantinopolin fediit, cum Rhodum octoginta nouem diebus frustra obsedisset. In huius victoriae memoriam Rhodi templum B. Virgini victoriosae fuit aedificatum.

Post hanc obisidonem Mahomethes impetum cepit Rhodum in propria persona aggrediendi: et tund habitus fuit generalis conuentus Equitum: sed mors ipsum praeuenit, et pisius filii, Baiazethes et Zizimus, post obitum patris, bello se mutuo sunt persequunti: quod Equitibus aliquam quietem artulit: imo Zizimus ad magni Magistri opem confugit, et Rhodum se recepit, anno MCCCCLXXXII. vbi maximo cum honore exceptus, et inde in Galliam ductus fuit.

Tempore magni Magistri Albussoni statuta Ordinis fuerunt reformata, et in vnum volumen redacta.

Pax quoque facta fuit inter Ordinem et Baiazethem, Turcarum Iperatorem, cum Papa illius pangendae potestatem magno Magistro fecisset. Idem magnus Magister cooptatus fuit in numerum Cardinalium Diaconorum a Papa Innocentio VIII. et IX. Mart. MCCCCXCVIII. missus ipsi fuit ab eodem galerus Cardinalitius. Idem Papa eum constituit sujm legatum in Alia. Anno MD. Papa Alexander VI. eum creauit legatum et supremum ducem foederis contra Turcam Tandem vita functus est Rhodi anno MDIII. die III. Iulii, honorbus cumulatus, fuitque sepultus cum magna pompa funebri. Vixit LXXX annos. III. menses et IV. dies. Praefuit ordini XXVII. annis, XVI. diebus. Tempore ipsius quinque capitula generalia Rhodi habita, et in iis multae prae clarae leges conditae fuerunt.

Cum magnus Magister Albussonus moreretur, CCCLXXXVII Equites Rhodi congregati erant, qui successorem in ipsius locum elegerunt fratrem Emericum Ambasianum, fratrem Georgii Ambasiani Cardinalis et legati in Gallia, archiepiscopi Rothomagensis, X. Iul. MDIII. Erat nationis Francicae, et magnus coenobiarcha Franciae, cum eligeretur, ibique commorabatur, cum eligeretur. Frater Guidus Blancofortius venit in Galliam, vt magnum Magistrum Rhodum proficiscentem comitaretur.

Anno MDIV. magnus Magister solennem suum introitum fecit in vrbem Rhodum, in eaque magno cum gaudio et applausu exceptus fuit, propterea quod a regibus Galliae et Hispaniae conuentui Fratrum commendatus fuisset. Vbi primum appulit, capitulum generale habuit, in quo fuit decretum, vt sumptuosum monumentum ex aere defuncto Cardinali, magno Magistro, exstrueretur: et anno MDX. aliud capitulum generale habuit: quo eodem anno Ordo memorabilem victoriam naualem contra Sultanum Aegypti obtinuit, duce Philippo Villiersio, ex Insula-Adami, Equite Gallo, qui postea creatus fuit magnus Magister, sub finem anni

MD XII. Emericus autem obiit Rhodi, XIII: Nouembr. cum Ordini praefuisset IX. annis, IV. mensibus, et III. diebus, et vixisset annis LXXXVIII. mensibus IV. diebus VI.

Die XXII. eiusdem mensis Nouembris Equites Ordinis congregati quorum CCCCX. erant, elegerunt in magnum Magistrum, fratrem Guidum Blanco fortium, ex Aruernia oriundum, vbi etiam coenobiarcha erat, nepotem defuncti magni Magistri Albussoni. Erat in suo coenobiarchatu, cum eligeretur.

Eodem anno MD XII. Concilium generale Lateranense fuit habitum Romae, vbi frater Fabricius Carettanus, Thalassiarcha et Procurator Ordinis Rhodii, fuit praefectus stipatorum Concilii, quod fuit congregatum a Papa Iulio II. et continuatum ab ipsius successore, Leone X. anno MDXIII. quo magnus Magister Blanco-fortius, cum Niceae in Prouincia nauem ingressus esset, vt Rhodum veniret, in itinere morbo correptus, et eo extinctusfuit, XXIV. Nouembr. vno anno et duobus diebus, post ipsius electionem.

Ei surrogatus fuit frater Fabricius Carettanus, Genuensis, natione Italus, die XV. Decembr-MDXIII. Factum est istud Rhodi in generali conuentu, in quo aderant quingenti quinquaginta Equites, inter quod etiam fuit ipse Carrertanus, qui prius erat Thalassiarcha Ordinis. Cadauer Blanco-fortii, magni Magistri, Rhodum allatum, et ibi honorifice sepultum fuit in templo S. Ioannis.

Anno MDXIV. capitulum generale habitum fuit Rhodi, post cuius celebrationem frater Philippus Villiersius ex Insula-Adami, subpraefectus magnus Magistri, missus fuit in Galliam cum suprema auctoritate in omnes regni coenobiarchas, tanquam visitator, corrector, vicarius et legatus magni Magistri et Conuentus.

Anno MDXVI. pax facta est inter Ordinem S. Ioannis, et Tomombeium Sultanum Aegypti, successorem Campsonis Gaurii, qui paullo ante in pugna infeliciter cum Selimo Turcarum Imperatore commissa occisus fuerat. Nec fortunatior fuit Tomombeius, qui anno MDXVII. captus, suspensus et strangulatus fuit ex mandato Selimi, ad portam Memphis. Quae causa fuit, cur magnus Magister insulam Rhodum, quantum potuit, muniuerit, et legatos ad Papam et Principes Christianos miserit, per quos ipsis victorias Selimi nunciauit, cosque rogauit, vt rebus Christianorum prospicerent, sibique opem ferrent. Ann. MDXX. aliud capitulum generale habuit: eodemque anno Selimus obiit: cui successit filius Solymannus. Ann. MDXXI. X. Ian. magnus Magister Carettanus Rhodi vltimum vitae diem clausit, cum Ordini praefuisset VII. annis, XXVI. diebus, et Rhodi magnum apparatum et magnam copiam comeatus reliquisset, qui commodo successoris cessit:

Is fuit Philippus Villiersius, ex Insula-Adami, nationis Francicae, et magnus in Francia coenobiarcha, in qua tunc erat, cum eligeretur. Per ipsius absentiam fratri Gabrieli Pomerello, magno Commendatori, vices eius demandatae fuerunt, qui protinus Villiersio mortem magni Magistri Carrettani, et quod in ipsius locum electus fuisset, significauit, rogauitque, vt quamprimum Rhodum veniret: quo paullo post appulit, et ritu solenni ingressus, in statuta Ordinis iurauit.

Eodem anno, quo fuit electus, nempe MDXXI. XXII. Ianu. Sultanus Solymannus decreuit, Insulam Rhodum obsidere, vt vltimae patris sui Selimi voluntati satisfaceret. Quo comperto, magnus Magister Villiersius omnem apparatum, quem potuit, instruxit, vt se contra Turcas defenderet. Vrbem Rhodum summa diligentia muniuit, et legatum ad Papam Adrianum VI. qui Leoni X. successerat, misit, vt eum laeto suae electionis nuntio impertiretur, simulque auxilium peret: quod obtinere non potuit, propter bellum, quod tunc inter Franciscum I. Regem Galliae et Imperatorem Carolum V. gerebatur. Anno MDXXII. mense Iunio caepta est memorabilis obsidio vrbis Rhodi, quae ab exercitu ducentorum millium Turcarum, quibus postea alia centum millia accesserunt, circumdata fuit. Obsessi gnauiter se defenderunt, et multa egregia facinora bellica patrarunt, inprimis magnus Magister, qui toto obsidionis tempore arma non deposuit. Turcae irrumpentes crebro repulsi fuerunt: atque in vna oppugnatione XX. millia Turcarum perierunt, ita vt Solymannus in animo haberet obsidionem soluere: sed fuerunt proditores, qui ipsum ab hoc instituto reuocarunt. Hos postea magnus Magister comprehensus supplicio affecit. Ille autem auxilio destitutus, tandem coactus est deditionem facere, XXIV. Decembr. MDXXII.

Ex Turcis plus quam centum millia in hac obsidione desiderata sunt. Solymannus autem cum magnum Magistrum videre voluisset, eo conspecto, ex commiseratione illachrymauit: et Calen. Ianuar. MDXXIII.

Magnus Magister cum L. nauibus Rhodo discessit, et Cretam petiuit, postquam insula Rhodus spatio CCXIII. annorum in potestate Equitum Hospitalium fuisset, nempe ab anno MCCCIX. vsque ad finem anni MDXXII.

Amissa Rhodo magnus Magister et fratres Ordinis nullam certam sedem habuerunt, donec insula Melita ipsis ab Imp. Carolo V. donaretur. Nam primum in Cretam se receperunt: inde in Siciliam et Italiam venerunt, vbi Papa ipsis hospitium Viterbii concessitatque illic vnum capitulum generale habitum fuit: postea aliquandiu Cornetti, deinde Villae-francae et Niceae commorati sunt.

Cum Ordo Niceae esset, magnus Magister in Angliam, et inde in Galliam profectus est. Lugduni in grauem morbum incidit: ex quo cum conualuisset, Camerinum iuit, vt Principem Philibertum Emanuelem, Caroli Ducis Sabaudiae filium, ex fonte Baptismatis susciperet: inde Niceam rediit, vbi cum esset, ipse et totus exercitus Ordinis cum vniuerso Conuentu iter ingressi sunt, vt Melitam peterent, quo appulerunt die

Mercurii, XXVI. C ctob. MDXXX. Illic magnus Magister palatium exstruxit in arce S. Angeli, in quo ipse et successores domicilium haberent: quod cum ritu solenni ingressus esset, aliud palatium in veteri vrbe Melitensi condidit. Tandem cum Ordini praefuisset XIII. annis, VII. mensibus, et annis LXX. vixisset, denatus est Melitae XXI. Aug. MDXXXIV. et sepultus fuit in sacello quodam, quod in arce S. Angeli exstruendum curauerat. Eisucceffit, electione facta

Frater Perrinus Pontanus, astensis, natione Italus, XXVI. August. an. MDLIX. Antequam Rhodus a Turcis caperetur, praefectus erat insulae Cariae: qua amissa, inde discessit cum omnibus Equitibus suae praefecturae, et in Cariam concessit: quam cum etiam deserere coactus fuisset, ex ea cum suis Equitibus migrauit, et Cretam ad reliquos Equites venit. Postea factus fuit subpraefectus magni Magistri, et missus legatus ad Lautrecum, et creatus praefectus S. Euphemiae inconuentu Niccae. Ibi cum esset, electus fuit in magnum Magistrum loco sui antecessoris, quem deplorauit potius quam quod sua electione laetatus fuerit. Nauem ingressus in sua praefectura cum triremibus Ordinis Melitam venit, X. Nouembr. eodem anno MDXXIV. Ipsius tempore Imperator Carolus V. expeditionem suscepit in regnum Tunetanum in Africa, in qua fuit adiutus a triremibus Ordinis, et Equites praeclare se gesserunt, praesertim cum Goletta caperetur, quae pro inexpugnabili munitione h bebatur.

Confecto hoc bello magnus Magister obnt, XVII. Nouembr. MDXXXV. cumannum ageret LXXIII. et Ordini quatuordecim solummodo menses et viginti duos dies praefuisset. Sepultus fuit iuxta Villiersium antecessorem suum.

Die XXII. eiusdem mensis Nouembr. electus fuit in magnum Magistrum frater Desiderius Sant- Iallensis, Tolone in Prouincia natus, coenobiarcha Tolosanus, vbi commorabatur, cum eligeretur: qua de re certior factus, bonus senex, manibus in coelum sublatis, dixit: Si mea opera populo tuo necessaria est, laborem et molestiam non refugio. Nec multo post in viam se dedit, vt Melitam proficisceretur. Verum cum effetus et decreptus esset, Mompessulum veniens in grauem morbum incidit, quo extinctus, XXVI. Septemb. MDXXXVI. et magno cum honore sepultus fuit in aede possessionis commendatitiae S. Aegidii extra portas vrbis Mompelii: relicto secundum nomen suum incredibili sui desiderio, propter eximiam opinionem, quam Ordo de ipso, ipsius iustitia, bonitate et fortitudine conceperat. Ordo certior factus de ipsius obitu XVIII. Octobr. eiusdem anni MDXXXVI. progressus est die XX. modo dicti mensis ad electionem.

Fratris Ioannis Homedei, natione Tarraconensis, qui tunc erat in Hispania, ex qua discessit sub finem anni MDXXXVII. et melitam venit die Lunae, XXI. Ianua. MDXXXVIII. vbi magna laetitia exceptusfuit: quamuis indignaretur, triremes. et nauem praetoriam Ordinis non sibi missas fuisse, quae se deducerent. Hac occasione nauem proaetoriam exarmandam et dissoluendam curauit, non sine quorundam murmure et querelis. Anno MDXXXIX. habitum fuit Melitae capitulum generale, et aliud anno MDXLIII. Libenter disserebat de obsidione Rhodiensi, vt omnibus constaret, quod in ea oculum amisisset.

Viuarium et elegantem hortum in insula S. Michaelis adornauit, in quo maximam diei partem consumebat. Hinc murmura contra eum orta, quod nullam aut exiguam reipub. curam gereret: imo accusatus fuit negligentiae in munienda insula Melitensi, propterea quod nimium fideret propugnaculis arcis S. Angeli. Ipsius tempore Tripolis in Barbaria Ordini a Turcis erepta fuit: quae iactura ipsumvehementer perculit et attonitum reddidit. Anno MDLII. coenobiarcha Capuanus, frater Leonis Strozzii, in sulam Zoaram intercipere conatus est, infelici successu, et multis Equitibus Ordinis ex omnibus nationibus interemtis: inter quos multi quoque Galli, Aruerniaci et Prouinciales fuerunt. Quo intellecto, magnus Magister summum moerorem concepit, et palam professus est, Ordinem a tempore captae Rhodi non maiorem cladem accepisse. Munitiones S. Elmae et sancti Michaelis exstruxit. Obiit annoae. tatis LXXX. die VI. Septembr. MDLVIII. cum Ordini praefuisset XVI. ann. X. mens. XV. diebus: et sepultus fuit in sacello magnorum Magistrorum.

Frater Ioannes valetranus, dictus Parisus, natione Prouincialis, electus fuit in magnum Magistrum, XXI. August. MDLVII. Haec electio toti Ordini gratissima fuit, quoniam ab omnibus quarumcunque nationum diligebatur, et nemo erat, qui ipsum hoc munere et dignitate non dignissimum iudicaret. Spatio biennii factus fuerat generalis triremium praefectus, praeses Cariae, magnus Commendator, coenobiarcha S. Aegidii et legatus magni Magistritandem ipsemet ad officium magni Magistri peruenit.

Vbi primum ad hanc supremam dignitatem euectus fuit, impetum cepit condendae nouae Vrbis in Insula Melita, in monte S. Elmae, cum cognosceret, caeteras omnes munitiones non saus esse validas ad sustinendum impetum potentis hostis: verum hoc consilium in aliud tempus reiectum fuit.

Arcem insulae Gozensis muniri curauit: et relicto antecessorum suorum domicilio in arce S. Angeli, habitutum venit in castro Melitensi, quod fortissime defendit contra obsidionem Sultani Solymanni, in qua graue vulnus in crure accepit, anno MDLXV. Verum obsidione soluta, cum magna Turcarum ignominia, insulam valde muniuit, et nouam vrbem condere caepit, quam a suo nomine Valettanam appellauit. Primus lapis ab ipso positus fuit ritu solenni, die Iouis, XXVIII. Martii, MDLXVI. Tandem XXI. August. MDLXVIII. debitum naturae persoluit, eodem die, quo fuerat electus, cum

Ordinem vndecim annos integros rexisset. Magnum sui desiderium reliquit non tantum omnibus fiatribus Ordinis, sed etiam Pontifici et omnibus regibus ac principibus Christianis. Ipsius tempore duo capitula generalia Melitae habita, et in iis multae nouae leges de Ordinis disciplina conditae fuerunt.

Exsequiis magni Magistri vallettani XXXIII. August. MDLXVIII. peractis alius in ipsius locum electus fuit, nempe Petrus, Monstensis, nat one Italus, qui tunc erat coenobiarcha Capuae. Statim post suam electionem, cadauer sui antecessoris in nouam vrbem deferendum et honorifice in sacello B. Virginis victoriosae humandum curauit, qui hoc elogium meritus erat, quod esset pater militum, clypeus et protector fidei Catholicae, et magnus persequutor ac domitor infidelium. Magnus Magister, antequam ad hunc supremum gradum ascenderet, prudentiae suae et fortitudinis in aliis praeclaris et honestis functionibus specimina ediderat. Nam prlmum praefectus fueratnauis praetoriae Ordinis: postea legatus praefecti triremium, et castellanus siue praefectus arcis S. Angeli Romae. Fuit etiam Thalassiarcha et supremus triremium praefectus, ac legatus Ordin sad PP. Pium IV. et Pium V. Cum Roma Melitam venisset, paullo post electus fuit in magnum Magistrum, effecitque, vt noua vrbe absolueretur: quo domicilium Conuentus, transferre constituit. Nam bonus senex non minorem gloriam se consequuturum sperabat, si nouam vrbem Valettanam habitatoribus impleret, quam antecessor ipsius, ea condita, sibi comparasset. Atque ideo die Dominica XVIII. Mart. MDLXXI. magnus Magister solennem in eam introitum fecit cum conuentu et Equitibus Ordinis.

Tempore ipsius memorabilis pugna naualis ad Naupactum commissa, et victoria contra Turcas parta fuit. In ea Equites Ordinis praeclara facinora militaria ediderunt. Obiit Melitae XXVII, Ian. MDLXXII. et XXX. eiusdem mensis electus fuit in magnum Magistrum.

Frater Ioannes Episcopius Cassertanus, nationis Aruerniacae, qui ante quam eligeretur, fortitudinis suae in multis praeclaris muneribus documenta dedit. Nam in expeditione ad Zoaram fuit signifer Ordinis, cuius vexillum strenue defendit, et Melitam retulit, cum se cum illo in mara coniecisset, et in triremem Ordinis euasisset, posteaquam longo tempore contra Infideles fortiter pugnasset. Postea creatus fuit equitum Magister, Commissarius munitionum, et Mareschallus Ordinis: postremo ad culmen honorum euectus, et magnus Magister factus est: quo in officio religiose admodum vixit, ita vt nulla dies abiret, qua cultui diuino non interesset, et tredecim pauperes suis manibus pasceret. magnum templum, S. Ioanni Baptistae consecratum, in noua vrbe Valettana suis suptibus exstruxit, et illud mille aureorum annuo prouentu dotauit: in quo pulcherrimum sepulchrum condidit, in quod cadauera magnorum Magistrorum, suorum antecessorum, reponerentur. Sub exitum vitae graue infortunium passus est. Nam cum in odium multorum Equitum indignabundorum incurrisset, eorum conspiratione magistratu summotus, et in arce S. Angeli, custodibus adhibitis, inclusus fuit, VI. Iul. MDXXXI. quod summa patientia et virtute pertulit. De hac iniuria cum apud Pontificem Gregorium XIII. et Reges ac Principes Christianos conquestus esset, Pontifex Melitam misit Casparum Vicecomitem, auditorem Rotae, et postea archiepiscopum Mediolanensem, vt Ordini praesset, absente magno Magistro, quem Romam citauit: quantumuis Equites Vicarium magni Magistri elegissent fratrem Mathurinum Scutatum, dictum Equitem Romagasium, Gallum, qui se excusauit, quod munus istud coactus et praeter voluntatem suscepisset.

Cum Vicecomes Melitam venisset, magnus Magister triremem Ordinis conscendit, quatuor proceribus magnam crucem gestantibus et ducentis Equitibus comitatus. Romam ingressus, magno cum honore exceptus fuit, hospitio in palatio Cardinalis Estensis in Moritecauallo ipsi assignato. Postea Pontificem et Cardinales salutatum iuit, a quibus vicissim fuit vissitatus. Tandem siue animi aegritudine, siue lassitudine ex itinere, quod in extrema senectute annorum LXXVIII. fecerat, in morbum incidit, quo extinctus fuit XXI. Decembr. MDLXXXI. cum decem ferme annis Ordini praefuisset. Cadauer ipsius depositum fuit in aede S Ludouici, vbi exsequiae ipsi factae, et oratio funebris a magno illo Oratore Marco Antonio Mureto habita fuit, quae inter orationes ipsius inuenitur. Cor ipsius terrae mandatum in aede S. Ludouici, at cadauet Melitam translatum; et in nouo sepulchro magnorum Magistrorum, quod in vrbe Valettana, in templo cathedrali S. soannis Baptistae exstruendum curauerat, sepultum fuit. Post ipsius obtum Pontifex summotionem illam nullam et iniquam fuisse per decretum pronunciauit, quod commentariis Ordinis inserendum curauit.

Die XII. Ian. MDLXXXII. frater Hugo Lobesius Verdalius, natione Prouincialis, fuit clectus in magnum Magistrum, qui litteras et scientias cum armis coniunxerat. Creatus fuit Eques, cum admodum iuuenis esset, et expeditiofii ad Zoaram interfuit, vbi fortiter aliquandiu pugnauit, et tandem saluus euasit. Functus est multis honorificis muneribus. Missus fuit legatus ab Ordine ad Papam Gregorium XIII. qua in legatione optime se gessit, et Equitibus suam industriam ita probauit, vt vvanimi consensu cum in magnum Magistrum elegerint, cum cettiores facti fuissent de obitu magni Magistri Cassertani. Dissensiones inter Equites et caeteros Ordinis socios magna prudentia breui tempore composuit. Papa Sixtus V. anno MDLXXXVII. sub finem Decembris eum Cardinalem Diaconum creauit: qui cum Melitam reuersus esset, conuentum Capucinorum exstruxit, insulam muniuit, statuta Ordinis reformauit,

historiam eiusdem per Iacobum Bosium lingua Italica describendam curauit, aes alienum, quod summam ducentorum millium aureorum excedebat, dissoluit. Nihilominus ad Pontificem Clementem VIII. delatus fuit, quod aerarium male admin straffet: cuius criminis vt se purgaret, nepotem suum Romam misit. Sed antequam haec lis decideretur, magnus Magister et Cardinalis verdalius Melitae de vita decessit, dic Ascensionis, IV. Maij, MDXCV. anno aetatis LXIV. cum Ordini praefuisset XIII. annis, III. mensibus, XI. diebus, magna auri signati copia in aerario relicta. Sepultus fuit in aede cathedrali S. Ioannis, cum magno honore et pompa funebri.

Die VIII. Maij M D XCV. frater Martinus Garzesius, natione Tarraconensis, electus fuit in magnum Magistrum loco defuncti. Erat Eques, quem ob singularem bonitatem omnes peraeque diligebant et reuerebantur: et quamuis annum sexagesimum excessisset: tamen adhuc firmo et vegeto corpore erat. Equites, qui contra suum antecessorem conspirauerant, pacauit: vectigalia, quae ante ipsum imposita fuerant, aboleuit: et vt nouam formam suo regimini daret, officia Ordinis ad tempus abrogauit: quodque inprimis gratum fuit Equitibus, diserte interdixit, ne cui ex illis, ac ne ipsi quidem magno Magistro peculiares naues in mari habere, et priuati commodi caussa excurrere liceret. Tandem cum Ordinem V. annis, IX. mensibus in summa pace rexisset, Melitae vitam cum morte commutauit, VII. Februa. MDCI. et in sepulchro magnorum Magistrorum conditus fuit.

Post ipsius excessum Equites conuenerunt, vt alium ipsi surrogarent, fuitque in ipsius locum electus X. Febr. MDCI. frater Adolphus Vignacurtius, nationis Francicae: qui cum anno MDLXVI. XXV. August. Melitam cum magno Gallorum nobilium numerovenisset, propterea quod rumor increbuisset, Turcam moliri nouam insulae obsidionem, habuitum Ordinis sub magno Magistro Valettano assumserat. Postea magna officia sustinuit, in quibus suam bonitatem, fortitudinem et prudentiam demonstrauit: inter alia praefectus vrbis Valettanae, et paullo post magnus nosocomus Ordinis constitutus fuit. Virtutes ipsius cuin felicitate coniunctae ipsum ad hoc fastigium honoris euexerunt, in quo gloriam et existimationem aliorum magnorum Magistrorum Gallorum, quorum insigniora et maxime memorabilia facta supra a nobis breuiter et succincte descripta fuerunt, perpetuauit. Migrauit ex hac vita anno MDCXXIII. et inipsius locum electus fuit Paulus, magnus Commendator Prouinciae, qui nunc Ordini prae est.

DISSERTATIO DE ORIGINE OMNIVM ORDINVM RELIGIOSORVM, QVI HVC VSQVE IN MVNDO FVERVNT, QVA SVCCINCTE narratur, qui illorum auctores, et in qua Prouincia, sub quibus Pontificibus et Imperatoribus, ac quo tempore institui fuerint.

NOn alienum erit a nostro instituto, si descriptioni regnorum et monarchiarum orbis terrae in hoc Cominentario subiiciatur origio et progressus Ordinum Ecclesia sticorum, qui instar Monarchiae spiritualis in vniuerso constituti fuerunt, vnoquoque Ordine et domo peculiari singularem quandam Rempub. repraesentante: qui omnes crescunt, multiplicantur et pughant sub auspiciis et protectione supremi sui capitis, Domini nostri Iesu Christi, constitutionibus ipsorum egregiam similitudinem habentibus cum legibus et moribus populorum, quae quamuis inter se differant, tamen omnes ad Dei gloriam et aeternam felicitatem tendun, sicut leges regnorum et rerumpublicarum nullum alium scopum sibi praefix um habent, quam vt regio in honore et existimatione, populi autem, qui in ea degunt, in pace et tranquillitate consetuentur. Sed antequam hanc disquisitionem ingrediamur, operaepretium erit, Lectori ostendere, Ecclesiasticos nostros suam originem traxisse non a Paganismo, sed ab Hebraeis, omnium populofum antiquissimis, qui suam genealogiam ab Adame, primo homine, vsque ad Dominum nostrum repetere possunt, et ipsorum vota antiquiora esse omnibus sectis Philosophorum, imo ipsis Chaldaeis, Aegyptiis, Brachmanis, et Gymnosophistis, quoniam Iudaei et ipsorum maiores semper verum Deum adorarunt, et nihilominus semper Ordines Ecclesiastici inter eos reperi tfuetunt.

1 ORDINES ECCLESIASTICI, QVI fuerunt inter Hebraeos, tam sub lege naturae, quam sub legescripta.

Enoch, septimus ab Adamo, coepit, vt Scriptura refert, inuocvare nomen Domini: quod Rabb ni ita explicant, ipsum fuisse primum, qui caetum piorum et religiosorum hominum congregarit, ad inuocandum nomen Dei certis horis. Hanc autemveram huius loci interpretationem esse necesse est, quoniam Adam, abel et reliqui vsque ad ipsum, inuocarunt et adorarunt Deum, sicut liquet ex textusacro. Atque etiam Patres nostrae Ecclesiae statuunt, quando cap. sexto Ges. e dicitut, filios Dei videntes filias hominum, etc. per filios Dei non alios denotari, quam cos, qui

Abraham, primus omnium Patriarcharum, nonne primus fuit, qui Ordinibus ecclesiasticis formam et initium dedit? Nonne enim, iussu Dei, a terra suae natiuitatis abiit, et cognationem suam atque familiam patris sui deseruit, vt in eum locum se reciperet, quem Dominus ipsi ostendit?

In lege Mosaica Nazareni primum locum tenent, quorum lex et institutum fuse describitur Numer. VI. qui certa vota concipiebant, certa sacrificia offerebant, et vinum non bibebant. Talis fuit Samson, Elias Propheta, S. Ioannes Baptista, et Christus ipse.

Elias Prophera, cuius Ordo hodieque viget, eta quo Carmelitae originem suam trahunt, peculiarem vitae rationem obseruabat, et vestitum a vulgari discrepantem gerebat. Vtrumque notat Scriptura per ipsius solitudinem, et zonam pelliceam.

Elisaeus et filii Prophetarum in coenobio viuebant, a vulgo seiuncti, vt videre est III. et. IV. libris Regum.

Iudich, sancta vidua, et quae exemplar praebuit sanctis viduis, quae ipsam sequutae sunt, mortuo marito, peculiarem locum sibi parauerat in suprema parte suorum palatiorum, quo se recipiebat cum suis ancillis, vt liberius vacaret precibus: gestabat cilicium, et iciunabat omnibus diebus, exceptis festis hilariisque domus Israelis, Iudith. c. VIII.

Ordo Rechabitarum, cap. XXXV. Ierem. sub obedientia Ioandabi, filii Rechabi, qui non bibebant vinum, neque domos habitabant, sed sub tentoriis degebant, omnibus diebus vitae suae, neque seminabant frumentum, nec vineas colebant: ex quibus orti sunt.

Scribae, habitantes in Iabez, qui cantabant, et cultum diuinum exercebant, 1. Paral. 11.

Holda prophetissa, et velut abbatissa, quae sedebat in secundo claustro Ierosolymae, quod targum, aut paraphrasis Chaldaica vertit domam doctrinae, qualis posset esse quoddam monasterium. Illius fit mentio IV. Reg. c. XXII.

In quibus omnibus archetypum habemus, a Quo Ecclesiastici Ordines inter Christianos sua in stituta hauserunt. Nam a Nazarenis et propheta Elia puritatem et austeritatem vitae, a filiis Prophetarum contubernium et conuictum; a Rechabitis obedientiam; a Scribis sacrificia et cantum; ab Holda scholas et domum doctrinae; denique a Semeia solitudinem didicerunt. Praeter hos, tres alii Religiosorum Ordines inter Iudaeos fuerunt.

Primum Pharisaei, sic dicti, quod vestitu et genere vitae ab aliis differrent, cum magni obseruatores Legis videri vellent. Hinc est, quod phylacteria gestabant, quorum fit mentio Matthaei XII. quasi dicas praesidia, seu arma salutis. Verum ipsorum hypocrisis et malitia a Domino nostro detecta fuit: ob quam caussam summa in ipsum inuidia inflammati, cum Iudaeis in caput ipsius conspirarunt: credebant resurrectionem mortuorum, et supertioribus suis districte parebant.

Deinde Sadducaei, qui resurrectionem mortuorum negabant, nec credebant esse angelos aut spiritus, sed animas cum corporibus interire putabant.

Tertio Essaei, hoc est, sancti, qui aufterum vitae genus sequebantur, et inimici erant volutatum, diuitias contemnebant, hospitalitatem magno studio exercebant, domi in summo silentio viuebant, nihil sine permissu propinquis dabant, iusiurandum auersabantur, religionem ipsorum professos ad fidem in Deum, iustitiam erga homines, et obedientiam erga Principes et magistratus obstringebant, Sabbathum accurate obseruabant, omnia habebant communia, in vrbibus nunquam habitabant: et quamuis ipsorum plures essent quam quater mille diuersis locis dispersi: tamen ipsorum fundi, pecunia, opes, vestes, cibus, et omnia ad hanc vitam necessaria ipsis erant communia. Praecipuum ipsorum templum in colle situm erat prope stagnum Mariae, quod hodie palus Mariae appellatur. Haec palus fuit magnum illud desertum, in quo postea celebres illi Scytharum, Nestriae et Thebaidis eremitae vixerunt.

Vere etiam dici potest, eum, qui fuit amplius quam Propheta, quo non surrexit quisquam maior inter eos, qui gignuntur e mulieribus, nempe sanctum Ioannem Baptistam, fuisse auctorem vitae monasticae. Nam a teneris annis parentes et diuitias deseruit, vt viueret in solitudine. Vestimentum habebat e pilis camelorum, et zonam pelliceam circum lumbos suos: alimentum eius erat locustae et mel agreste. Complures habebat discipulos, qui ipsum se quebantur, et praedicabat poenitentiam omni populo, qui ad ipsum audiendum veniebat, baptizans eos aqua.

Praeterea affirmare licet prophetissam Annam, filiam Phanuelis, fuisse veram et perfectam religiosam, quoniam de ipsa legimus, quod non abscedebat a templo, seruiens Deo noctes et dies, iciuniis et assiduis precibus atque orationibus. Hinc patet, quomodo ab Enoch vsque ad Dominum nostrum Iesum Christum semper fuerint quidam Religiosi inter Iudaeos.

Sed antequam a Veteri Testamento ad Nouum transeamus, nonne sacrilegium esset, si sacratissimam et gloriosissimam matrem Dei silentio praeteriremus. Nam illa vixit, antequam conciperet de Spiritu sancto, nimirum tempore legis Mosaicae, vitam perfectissimam et religiosam: et post natiuitatem dilecti sui filii Domini nostri in eo vitae genere vsque ad mortem perseuerauit, et in tanta semper puritate ac sanctitare perstitit, quantam humana creatura vnquam potuit consequi. Illa, inquam, vere fuit exemplar et archetypus vitae religiosae, quae prima Deo consecrauit suam virginitatem purissimam et immaculatam, et perfectissime seruauit vorum castitatis, ita vt ne minima quidem cogitatione

mundana ab eo deficeret: adeo vt nullus vnquam repertus fuerit tam prophanus, qui aliam de ipsa opinionem habuerit, quam quod fuerit pia, pudica et honesta: quandoquidem ipsius actiones et vultus modestiam et castitatem spirant: et hodic etiam qui illius imaginem contemplantur, quamuis tota sit pulchra, ne minimam quidem impudictiae cogtationem de ea concipere possint.

Quod ad paupertatem ipsius attinet, quamuis ab illustrissimis patriarchis et potentissimis regibus genus duceret: tamen dilectus ipsius filius non habebat vbi caput reclinaret, et labore manuum cum ipsa victum quaerebat. Obedientia autem ipsius tam eximia et tanta cum simplicitate coniuncta fuit, vt post filium ipsius nemo ad eam pertigerit. Atque haec ad relgionem votiuam spectant. Sed nonne ipsa quoque est exemplar et viua imago omnium fidelium, qui nomen dederunt militiae sub vexillo Crucifixi, siue sua humilitate, siue patientia, prudentia, constantia et magnanimitate, cum fuerit rupes fidei, anchora spei, thesaurus charitatis, et aliarum virtutum innumetabilium atque inenarrabilium, vt sicut est gratia plena supra omnem plenitudinem, post plenitudinem filii, ita opus esset plenidine scientiae atque eloquentiae ad eas exprimendas? Felices caetus, qui ad illius similitudinem se conformant: felicissimae animae, quae ipsam ceu speculum et exemplar in omnibus suis religiosissimis actionibus sibi proponunt. O Regina sacrosancta et benedicta, pulchra et virens virga Iesse, quae nunquam oneri peccati succubuisti, flos odoratissime, qui non minus gloria quam gratia perfectissime flores, cuius fragrantissimus odor suauitare sua implet et perfundit coelum nostrae Ecclesiae: vtinam possimus sequivestigia gressuum tuorum, vt simusaccepti benedicto fructui ventris tui, Domino nostro Iesu Christo.

1 Ordines Ecclesiastici ab aduentu Domini nostri Iesu Christi in hunc mundum.

Primus auctor Ordinis Ecclesiastici et vitae Monasticae fuit Dominus noster: et qui deinceps Monasteria fundarunt, regulas suas ab ipso acceperunt. Nam cum congregasset suos duodecim Apostolos, legem ipsis dedit, quam obseruare deberent, eos monens, quod quicunque veller suus esse discipulus, eum oporteret renun ciare mundo et omnibus, quae haberet in mundo, imprimis autem propriae suae voluntati.

Voluit etiam, vt se mutuo diligerent, dicens, Ex hoc omnes cognoscent, vos esse discipulos meos, si charitatem hab ueritis alii in alios. Ostendit ipsis formam perfectae obedientiae, docens ipsos humilitatem, et eos exhortans ad patientiam: quod qui vellet esse suus discipulus, deberet omnibus voluptatibus huius mundi valedicere, et se comparare ad perferenda quaeuis incommoda et persequuriones: quod mandata Dei obseruanda essent corde puro et sincero, praescribens ipsis modum, quo suas preces Deo offerre deberent, et beatos praedicans pauperes spiritu, mites, misericordes, amantes iusticiae et pacis puros corde, et qui patiuntur propter iustiriam et regnum coelorum.

Nihil praetermisit, quo eos institueret, et imbuetet omni virtute, qua fierent perfecti, et immortales: denique Euangelium suum ipsis commisit, nempe praecepta, tanquam iis, qui essent Christiani, et consilia, tanquam hominibus perfectis. Ab hac regula omnes antiqui Patres eas hauserunt, quibus suos Ordines et instituta formarunt, et quibus tria ipsorum vota nituntur. Nam sanctum ipsius collegium erat instar parui conuentus, quoniam ex quo Apostolos in suam societatem recepefat, illi cum eo ambulabant, cibum sumebant, iuxta eum somnum capiebant, ipsum Dominum et Magistrum apellabant, et in omnibus ipsi obtemperabant.

2 Institutio sacerdotii in noua Lege.

Praeterea sacerdotium instituit. Nam postquam elegisset duodecim Apostolos, nempeduodecim Episcopos, quibus potestatem dedit soluendi et consecrandi, acc sacrificandi pretiosum suum corpus et sanguinem, eos misit, vt annunciarent suam doctrinam, nempe Euangelium per totum mundum. Insuper septuaginta alios discipulos elegit: quos cum creasset presbyteros, misit eos etiam ad praedicandum, vt quemadmodum Origenes ait, ad similitudinem filiorum Aaron, simplex sacerdotium haberent, sicut illi, quos hodie Presbyteros appellamus. Ab his igitur Ordo Presbyterorum originem traxit, sicut ab Apostolis Episcoporum dignitas orta est, quoniam illis successerunt. Discipuli, inquam, illi fuerunt insitituti in subsidium, quando messis augeretur, vt ait Papa Anacletus: et Dominus noster institutis his duobus Ordinibus elegit Petrum, vt esset generalis et supremus totius Ecclesiae Pontifex.

3 De Clericis institutis a S. Petro.

Pontifices, qui S. Petro successerunt, Hebraeos imitati, constituerunt Ostiarios, Lectores, Exorcistas, Acoluthos, Diaconos, et Subdiaconos. Hi omnes nihilominus plerunque illis aderant, qui Clerici appellabantur. Nam S. Petrus, princeps Apostolorum, cum Romam venisset, ministerio verbi Dei in Ecclesiis Orientalibus rite ordinato, ex omni fidelium multitudine, et ex iis, qui nostram religionem exactius obseruabant, exemplo Ecclesiae Ierosolymitanae, et Antiochenae, elegit cetros quosdam homines maturae aetatis, populo charos, et plenos Spiritu sancto, sapientia, fide, et bonitate, qui, secundum Panuinum Veronensem, dicti fuerunt Clerici. Hos consecrauit impositione manuum, et quosdam ex iis constituit Presbyteros, alios Diaconos, vt Pontifex siue Episcopus Romanus eorum opera vteretur ad Catholicos praeceptis religionis Christianae informandos, qui tunc multiplicabantur, et tanto numero erant, vt solus omnibus satifacere non posset. Praecipuum munus, nempe curam animarum, Presbyteris imposuit, vt administrantes sacramenta populo Dei, possent cum Episcopis vacare precibus et

praedicationibus, Diaconis munus commisit subueniendi viduis, orphanis, et aliis pauperibus fidelibus, ipsisque eleemosynas virorum bonorum distribuendi, quae in hunc finem illis dabantur: praeterea illis iniunxit, vt ministrarent presbyteris dum sacrificarent. Cletus et Euaristus, Pontifices, eos postea ad certum numerum redegerunt. Nam Cletus numerum Presbyterorum Romanorum determinauit, vt essent viginti quinque. Eucharistus, exemplo Apostolorum numerum Diaconorum auxit, vt eorum septem essent, quibus, sicut et presbyteris, mandauit, vt obseruarent, quando Episcopus concionaretur, an a veritate fidei recederet. Quidam dixerunt, Papam Gaium, primum huius nominis, ex stirpe Imp. Diocletiani procreatum, fuisse primum, qui Ordines distinxerit, vt Ecclesiastici per gradus ad sacerdotium ascenderent. Alii hoc tribuunt Pontifici Iginio, qui centum quadiaginta octo annis Gaium antecessit. Sed certum est, Apostolos huius rei auctores esse, qui instituerunt septem Diaconos; quod postea successu temporum fuit continuatum.

4 De Canonicis Regularibus Laterani et S. Mariae Frisonnaeae.

Postquam de Sacerdotio verba fecimus, aliquid etiamde Canonicis regularibus dicendum videtur, qui vocantur congregatio Laterani, et ab Apostolis originem traxisse, et postea a S. Marco Alexandrino in portu Castrano instaurati fuisse creduntur: cumque tractu temporis a regula declinassent, a S. Augustino reformati fuerunt, vt auctor est Posidonius. Hic Ordo coepit florere in Ecclesia Bellouacensi sub Yuone Praeposito, qui postea fuit episcopus Carnutensis.

Postea anno MCCCXCVI. venerabilis quidam ecclesiasticus, nomine Bartholomaeus, ciuis Romanus, insignis concionator, societate inita cu quoda Iacobo Auogardio Bergomense, hunc Ordinem propemodum collapsum restituit in paupere quodam Monasterio, quod dicebatur S. Mariae Frisonaeae, cuius egestati postea Iesuitae subuenerunt.

Quod attinet ad Ecclesiam S. Ioannis Lateranensis, Papa Gelasius, natione Afer, et discipulus S. Augustini, post mortem sui praeceptoris Romam venit, et in illa Ecclesia cum suis sodalibus commoratus est, vbi vixerunt secundu regulam ab hoc S. Doctore acceptam, sicut et illi qui eos per spatium octingentorum annorum sequuti sunt, vsque ad annum MCCXCVIII. quo Papa Bonifacius Canonicos seculares illic instituit. Greg. XII. postea regulares restituit, voluitque, vt totus caetus Lateranensis a S. Seruatore nominaretur. Calixtus III. rursus seculares illic collocauit: Papa autem Paulus II. regulares eo reuocanit. Tandem sub Sixto IV. regulares possessione exuti sunt, quibus nihil superest praeter titulum, et iura acpriuilegia Ecclesiae Lateranensis.

Praecipuum munus horum Canonicorum regularium prima institutione erat, vt quotidie in. primis administrationi Sacramentorum et precibus publicis, omisso cantu, vacarent, quoniam tunc populus cantabat et psallebat: quod postea ad monachos Ordinis S. Benedicti translatum fuit, tepescente feruore pietatis, et Ecclesia Lateranem. se non amplius frequentata. Nihilominus Canonici seculares aliquandiu cantum exercuetunt, postquam monasterium destructum fuisset a Lombardis.

Regula horum Canonicorum et Frisonnaeae, de quib. supra diximus, consistebat praecipue in trib. capitibus, nimirum vt nihil pprii haberent, vt caste viuerent, et in monasterio manerent. Canonicise. culares manserunt Laterani vsque in hodiernum diem.

5 De Canonicis S. Marci Mantuani.

Praeter Canonicos regulares Laterani sunt etiam Canonici S. Marci Mantuani, qui primum Alexandriae in Aegypto a S. Marco Euangelista instituti fuisse perhibentur: ob quam causam Canonici S Marci appellantur, et non tantum ritulum Ecclesiae ipsius, sed etiam nomen auctoris suigerunt. Quod S. Marcum patronum habuerint, testis est historia Ecclesiastica, et Papa Innocentius III. confirmat, per bullam anno MCCL. datam Honorius III. quatuor conuentus ipsorum congregationiad didit. Plurimi Pontifices ipsorum regulam et priuilegia confirmarunt. In toris stramineis quietem capere solebant, lodicibus laneis vrebantur, ab octaua Resurrectionis vsque ad medium fere Septembrem, et in Aduentu et omnibus diebus Veneris per totum annum ieiunabant. Magnum silentium obseruabant, viuebant in commune, nec quicquam proprii habebant, duabus de die horis se exercebant, anno exeunte religionem sui Ordinis profitebantur, neminem ad habitum admittebant, qui non esset septende cim annorum, ad studia et conciones animum applicabant. Fuerunt etiam monasteria Religiosarum eiusdem Ordinis. Nullum hodie monasterium habentpraeter S. Marci Mantuani, et quosdam Neisae ab eo dependentes, prope agrum Patauinum. Domi vestitum Canonicorum Lateranensium gerunt, cum lineo amictu et transuerso indumento. Sed quando in vrbem prodeunt, candidum oncullum superiniiciunt, et pileum candidum quadratum gerunt. Quando adytum templi ingrediuntur, non gestant cucullum, sed lineum amictum, et capitium candidum imponunt, qualis est galerus episcopalis. Gestant praeterea amiculum cum manicis pelliceis, quemadmodum Canonici seculares. Ioannes Andreas in primam Clementinam ait, quod suo tempore huiusmodi veste vterentur.

6 De Ordine solitario S. Pauli, primi Eremitae.

Quamuis beatus Paulus, primus Eremita, nullum Ordinem suo tempore instituerit: tamen quia secundum Hieronymum, primus auctor fuit vitae solitariae, et pater omnium Eremitarum, aequum est, vt aliquid de eo dicatur.

Hic sanctus vir floruit anno CCL. sub imperio Decii et Valeriani, qui durante persequutione, quam Imperatores illi contra Christianos exercebant, in villam quandam prope Thebas, vbi natus fuit, concessit: cumque sciret, socerum suum in animo habere ipsum deferre, in desertum abiit, vbi antrum inuenit, in quo palma erat eximia, quae ramos suos desuper extendebat. Tantae autem

magnitudinis haec palma erat, vt totum istum Iocum amaenum obtegeret, iuxta quem fons lim. pidus saliebat. Aliae quoque latebrae illic erant, in quibus moneta clam cudebatur, tempore M. Antonii et Cleopatrae. Huc vir iste sanctus se recepit, vbispatio LXX. annorum a coruo sustentatus fuit, qui ipsi quotidie dimidium panem hora nona matutina afferebat.

Fructu huius palmae vescebatur, et foliis illius se vestiebat, maximam diei et noctis partem contemplationi tribuens. Mansit hoc loco CX. annnis, in quem venit, cum XVI. annos natus esset, et vitam angelicam in tetris egit.

7 De ordine S. Antonii Eremitae.

S. Antonius, pater monachorum Aegypti, in desertum concessit anno aetatis decimo octauo et dimidio, vbi LXXXIII. annis mansit.

Mos illis temporibus erat, vt qui vellet mundo renunciare, in quandam solitudinem se reciperet, vbi ab hominum consortio remotus paenitentiam, qualis ipsi conuenire videbatur, agebat: et quisque eum habitum assumebat, quem decentissimum esse iudicabat: sed nulla tunc erat forma aut regula vitae, nec quisquam voto se obligabat: sed liberum erat vnicuique se conferre quo lubebat: et si quis mutata voluntate alio se reciperet, leuitatis non insimulabatur, sicut hodie fieri videmus.

Hos omnes S. Antonius quasi ex officio visitare in animum induxit, et omnes ipsum patrem agnoscebant. Tanta autem virtute praeditus et tam celebris fuit, vt Imperatores, Reges et Principes datis ad ipsum litteris eum saepe consulerent, et precib. ipsiusse commendarent. Obiit anno salutis CCCXLV. sub imperio Constantini II. qui cum Constante et Constantio, fratribus, regnauit: quo tempore Iulius II. vir sanctus, sanctam sedem Apostolicam tenebat. Appositissime pater monachorum appellatus fuit, si consideretur, quod fortissimus athleta et praestantissimus strategus fuetit, qui certamen cum Diabolo iniuerit.

Non tamen primus auctor vitae monasticae fuit. Nam S. Dinysius Areopagita in libro de caelesti Hierarchia hunc ordinem inter primos, quos recenset, numerat, et testatur, monachos ab Apostolis fuisse vocatos seruos Dei. Deinde Philo Iudaeus, qui vixit tempore Imperatoris Tiberii Caligulae, in tractatu, quem scripsit de vita contemplatina, Christianos summis laudibus extollit, quos vocat seruos magni Dei, cum nomen Christianorum, quod in Ecclesia Antiochena primam suam originem habuit, nondum esset in vsu: et ait illos nihil proprii habuisse, neminem inter ipsos diuitem aut pauperem fuisse, precibus et psalmis canendis plerunque vacasse, discendi cupidos fuisse, et in magna continentia vixisse.

Dicit praeterea domicilia ipsorum nominata fuisse monasteria, hoc est, loca solitaria: et S. Hieronymus existimat, S. Marcum Euangelistam fuisse primum auctorem et fundatorem vitae monasticae, et quod Philo scripsit in laudem Christianorum, respicere laudabilem viuendi rationem, quam S. Marcus et monachi ipsius Alexandriae obseruabant: quod a Petro Damiano et Cassiano confirmatur, nempe Ordinem Monasticum fuisse tempore Apostolorum. Nihilominus S. Antonius pater fuit Monachorum. Nam ipsius exemplum et celebritas sanctitatis, qua excelluit, deserta Aegypti Monachis repleuit. Hoc tamen non impedit, quo minus iam ante fuerint monachi, non modo in illis desertis, sed etiam in solitudinibus Thebaidis, Lybiae, Palestinae et Arabiae.

8 Ordo S. Hilarionis et aliorum caetuum Eremitarum et Religiosorum Ihebaidis Aegypti.

Sanctus Macarius, discipulus S. Antonii, et Hilarionis coaetaneus, dux fuit eorum, qui in Thebaide erant.

In eadem Thebaide sanctus fuit Abbas, cui nomen Apollonio, qui habitauit in finibus Hermepolis, in quam vrbem Virgo Maria et beatus Iosephus cum puerulo Iesu se receperunt, cum fugerent Herodem Tyrannum. Hic Abbas, teste Heraclide, quinque millibus monachorum imperabat.

Idem auctor refert, Isidorum Abbatem in Thebaide monasterium condidisse maenib. cinctum, in quo plusquam mille monachi habitabant.

In monte Nitrio, qui quadraginta passuum millibus Alexandria distat, plusquam quingenta monasteria, eodem auctore teste, sibi finitima erant, quae ab vno patre regebantur: quod plane admirabile videtur. Praeterea ait, se in illis monasteriis, quae non procul Alexandria aberant, plusquam duo millia Monachorum summae perfectionis, et in monte Nitrio plusquam quinque millia inuenisse. S. Hieronymus affirmat, se in vna vrbe Thebaidis plusquam viginti millia virginum, et decem millia monachorum illic habitantium inuenisse.

Idem Hieronymus, poenitentiae speculum, ad Eustachium scribens, ait, in Aegypto tria monachorum genera fuisse, nempe Coenobitas, quos ethnici sacros appellabant: Anachoretas, qui in desertis habitabant: et Remobores, homines non magni pretii, nec vlli legi subiectos. Hi non viuebant soli, sed bini, terni aut plures, prout ipsis lube bat. Manibus suis operabantur: et quod acquirebant, sibi seruabant, partem tamen ex eo in commune conferebant. In vrbibus plerunque et arcibus degebant: maiorem salubritatis aeris quam sanctitatis vitae rationem habebant. Quod vendebant, pluris aestimabant, quam quod alii habebant. Semper aliquod murmut aut contentio inter ipsos erat: et quoniam ex proprio viuebant, ferre non poterant, vt alius ipsis imperaret. Omnia, quae habebant, supra modum affectata

erant, manicae vestium largae, caligae follicantes, toga crassa, suspiria frequentia. Cursitabant per monasteria, et sacro Ordini obtrectabant: festis diebus vsque ad vomitum se ingurgitabnt. Haec de ipsis refert S. Hieronymus. Praeter haec tria genera quartum fuit, a S. Benedicto additum, nempe agyrtae et circulatores, qui nullo loco permanebant, sed per oppida discurrebant, et ad templorum portas se disponebant, vt pecunim emendicarent.

In Xenodochiis aut diuersoriis hospitabantur, erantque gulosi et voluptatibus dediti.

9 De Coenobitis.

Primum Coenobitarum votum erat, se obtemperaturos omnibus, quae a superiori praeciperentur. Diuisi erant in decurias et centurias, ita vt decimus curam haberet caeterorum nouem, et centurio reliquis, qui in ipsius centuria erant, imperaret. Pane, leguminibus et quibusdam herbis victitabant: opera quaedam manuaria faciebant: omne, quod reliquum erat, tempus precibus impendebant: toto anno ieiunabant, arctius autem in Quadragesima. Post Pentecosten coenam cum prandio commutabant, vt satisfacerent traditionibus Apostolicis. Quidam ex Anachoretis, antequam in solitudinem se conferrent, in monasteriis se ipsos probabant.

In eo se potissimum exercebant, vt propriae voluntati renunciarent, et humiles ac patientes essent. Postea quandose omni virtute instructos sentiebant, in solitudinem ibant, vt poenirentiam agerent, locis interdum tam remotis b hominum consortio, vt proximi ipsorum seprem dierum itinere ab illis disiuncti essent. Auctor huius vitae fuit Paulus Thebanus, cuius supra mentio facta: nisi malimus dicere, eum, qui primus illam fuit ingressus, fuisse S. Ioannem Baptistam.

10 De monasterio Lauri a Caritone adificato.

Carito, natus Icomii, postquam sub Imperatore Aureliano multa pro fide Iesu Christi pertulisset, tandem liberatus sub Imperatore Tacito, qui ipsi successit, cum iter faceret in terram sanctam, captus fuit a praedonibus qui manibus ligatis, et ceruice numellis inserta, eum in desertum duxerunt, ad mare mortuum, quod palus Asphaltires et lacus Sodomae appellatur, vbi eum vinctum reliquerunt. Sed dum aliam praedam quaesitum exiissent, vipera in antrum illud irrepsit, in quod vasculum vino plenum reposuerant, ex quo illa bibit, et vinum veneno infecit: ita vt illi reuersi, cum illud hausissent, subita morte interirent. Carito autem, vinculis miraculose dissolutis, omni praeda, quam illi congesserant, potitus est. Illius partem pauperibus Christianis, qui in deserta se receperant, fugientes persequutionem, distribuit: ex reliquo monasterium Lauri eo ipso loco condidit, quod postea toto [correction of the transcriber; in the print posteat oto] Oriente celeberrimum fuit.

Illius templum fuit consecratum a S. Macario, qui vna cum aliis Patribus Concilio Niceno interfuit. Multitudo eorum, qui eo loci ad ipsu confluebant, eum coegit, vt penitius indesertum se conferret: vbi successu temporis coactus fuit aliud monasterium condere, quod etiam deseruit.

Nam solitudine cumprimis delectabatur, et in desertum Te coritanum se recepit, vbi multos ad fidem Christianam conuertit, quorum plerique habitum Ordinis assumserunt. Quae causa fuit, vt tertium Monasterium aedificaret, quod a Suriensibus Sura, a Graecis Laurus antiqua dictum fuit. Tandem in aliam speluncam se abdidit, quae appellata fuit Cotruastris, hoc est, pensilis aut suspensa, quoniam scala in eam conscendendum fuit. Illic cum diu commoratus esset, in morbum incidit, et in primum monasterium delatus fuit, in quo vltimum vitae diem clausit, tempore Iulii Pontificis Romani, et Impp. Constantini II. et Constantii fratris, qui fuit Arrianus, et Christianos errori ipsius non addictos vehementer est persequutus.

S. Martyr Iulianus, qui fuit ex Antiochia vtbe Syriae (nam viginti tres huius nominis fuerunt in sactorum numerum relati) cum votum coelibatus concepisset, inuitus ad matrimonium per reuelationem quandam compulsus fuit: in quod cum tandem consensisset, prims nocte nuptiarum vxorem suam Basilissam, formosam admodum et illustri genere ortam, induxit, vt voto se obstringeret, quod secum in perpetua continentia omnibus insciis viuere vellet. Parentibus vtriusque mortuis aliquo post tempore partem suorum bonorum pauperibus sunt largiti: ex reliquo monasterium tantae magnitudinis exstruxerunt, vt decem monachorum millia caperet: quot etiam sub regimine Iuliani in eo fuerunt. Postea aliud pro Basilissa condiderunt, quae fuit mater mille religiosarum faeminarum. Tandem in decima persequutione sub Impp. Diocletiano et Maximiano, Iulianus varie excruciatus ex mandato Martialis praesidis Antiochiae, martyrio cum sociis coronatus fuit, omnibus iussu tyianni gladiorum ictibus obtruncatis.

11 Ordo S. Basilii.

His praemissis, sciendum est ad faciliorem inrelligentiam eorum, quae sequuntur, quatuor fuisse regulas ab Ecclesia approbatas, nempe S. Basilii, S. Augustini, S. Benedicti et S. Francisci, quibus omnes alii Ordines ecclesiastici comprehenduntur.

S. Basilius, vir doctus et excellens, qui oraculo diuino magnus fuiit cognominatus, floruit anno Domini CCC. et natus fuit in vrbe Alaza fiue Caesarea Cappadociae, in qua fuit Episcopus.

Hic primus Monachos obstrinxit, vt votum nun cuparent post annum probationis, se in monasterio vsque ad mortem permansuros, superiorib. plenam obedientiam praestituros, nec statuta

Ipsotum transgressuros: adhaec voluit, vt continentiam et pauperratem vouerent. Quam legem omnes, qui tuoc aderant, acceperunt. Eandem Ecclesia tanquam bonam et sanctam approbauit.

Hinc est, quod regula S. Basilii omnium, quae in mundo fuerunt, prima fuisse perhibetur, quoniam ipse primus religiosos ad edendam professionem adstrinxit. In Armenia tantum et tam amplum monasterium extruxit, vt in eo tria monachorum millia habitarent. Denique omnes Religiosos in Oriente adegit, vt bonam vitae Formam obseruarent.

Ordo sancti huius viri etiam in aliqua parte Graeciae floruit, praesertim iis locis, quae illustrissimae reipub. Venetorum imperio subsunt. Sunt etiam nonnulli ex hoc Ordine in quibusdam locis Italiae, praesertim Cryptae-ferratae, quae duodecim millibus passuum Roma distat: sed quemadmodum gente Graeci sunt, ita lingua Graeca et characteribus Graecis vtuntur. In Symbolo cum Ecclesia Latina dicunt, qui ex Patre Filioque procedit: quod non faciunt illi, qui sunt in Oriente. Ordines ipsis conferuntur a Vicario Pontificis, postquam a quodam viro docto et linguae Graecae perito examinati fuerunt.

Professionem edunt sub suo Archimandrita, hoc est, coenobii praefecto. Nulla carne nec adipe vescuntur, et antequam Missam celebrent, altare primum abluunt: suntque abstinentissimi. Manibus suis operantur, ad imitationem monachorum perfectorum Aegypti: et quod manuum labore acquirunt, in commune conferunt, nec quicquam proprii possident.

Caetera omnia monasteria in Italia, quae sunt huius Ordinis, matrem agnoscunt Abbatiam Crypta-ferratensem. Hoc monasterium fundauit S. Nilus, Calaber. Omnes retinent eam regulam, quae ipsis data fuit in Concilio Florentino a Papa Eugenio IV.

S. Basilius autem obiit anno CCCLXXIX. quo tempore Damasus, primus huius nominis; sanctam Sedem, et Imperator Valens, Arianus, Imperium tenebat.

14 Ordo Abbatis Pacomi.

Post S. Basilium series temporum postulat, vt de Abbate Pacomo verba faciamus, qui legem, quam suis Religiosis dedit, duabus tabulis aeneis inscriptam, ab Angelo accepisse creditur, qui cum ipsum in omnibus, quae ad vitam monasticam pertinent, probe instituisset, di paruit, et tantum ardorem mandata ipsi data exequendi reliquit, vt paucis diebus plusquam septem monachorum millia colligeret, qui in diuersis monasteriis non longe a se inuicem dissitis habitarunt. Circa praecipuum locum, in quem se recepit Pacomus, quem Gennadius in libro de consonantiis Ecclesiasticis, vocat hominem gratia Apostolica praeditum, cum proptet modum docendi, tum propter miracula, quae edebat, praeter illa septem millia, alios mille quingentos sub sua disciplina habuit, quos in viginti quatuor ordines seu classes, secundum numerum Graecarum litterarum distribuit, sicut ipsi ab Angelo iniunctum fuerat. quarum classium praefectos accersere solebat, vt ex iis statum omnium suorum Religiosdrum cognosceret.

Hi omnes manibus suis operabantur, sicut fiebat in omnibus monasteriis Aegypti, neque quenquam in suum ordinem admittebant, nisi promitteret, se opus facturum in ea arte quam didicisset: et quidquid singuli acquirebant, aeconomo tradebatur, qui ex praescripto Abbatis omnium necessitatibus prospiciebat.

Hic vit sanctus piam animam Deo reddidit, anno Domini CCCCV. anno aetatis CX. anno IX. imperii Arcadii et Honorii, cum Ecclesia Romana regeretur ab Innocentio primo.

15 Abbatia S. Symphoriani et Religiosorum ipsius.

Circa tempus Pacomi viuebat etiam bonus Abbas S. Symphorianus, qui monasterium condidit extra vrbem Mediolanum, in quod se recepit cum multis discipulis, quibus regulam praescripsit. Qualis ea fuerit, et quo genere vestis vsus sit, non reperitur, quoniam paulo post omnes Ordines monasticorum confusi, et in vnum redacti fuerunt, qui a temporibus S. Benedicti in multa membra diuisi fuerant. Vixit tempore S. Ambrosii, et ad ipsum, tanquam hominem pietate et doctritia caeteris amecellentem sanctus hic Episcopus S. Augustinum misit, postquam S. Baptismi lauacro tinctus fuisset.

16 Monasterium S. Martini Turonensis.

Reliqui sunt duo alii, qui monasteria fundaruntiprior S. Martinus, natus Sabariae, in arce celebri Hungariae, educatus Patauii, baptizarus Pictauii â S. Hilario, illius vrbis episcopo. Monasterium condidit Mediolani, et postea aliud Pictauii, vbi cum suis Religiosis commoratus est, qui tanta vitae sanctitate pollebant, vt plerique beatos se existimarent, si quendam ex illis pro Episcopo habere possent. Ipsemet paulo post in Episcopum Turonensem electus fuit, vbi celebre illud monasterium Marmontanum exstruendum curauit, dimidio ab vrbe milliari, vir alioquin magnae sanctitatis, cum propter ipsius obedientiam, patientiam et humilitarem, tum propter charitatem et paupertatem. Idem miraculis editis claruit: nam tres ex mortuis excitauit, multis caecis visum restituit, multos aegrotos variis infirmitatibus affectos sanauit. Obiit tempore Impp. Arcadii et Honorii, Siricio primo huius nominis sanctam Sedem tenente.

17 Religiosus ordo S. Hieronymi.

Quis vero silentio praeterire posset magnum illum virum S. Hieronymum, poenitentiae speculum, qui patris loco omnibus aliis Doctorib. fuit, et ex cuius laboribus Ecclesia quotidie magnum fructum percipit.

Hic vir eximius patrem habuit virum nobilem, Eusebium, arcis Stridoniae in confiniis Pannoniae et Dalmatiae dominum, et ad tantam supra vulgus eruditionem peruenit, vt Augustinus dicat, ipsum in omnibus liberalibus scientiis et linguis ita fuisse versatum, vt neminem suo tempore cognouerit, qui cum ipso comparandus esset. Septemannos peregrinando magno cum labore et molestia consumsit: exinde in aspertima Aegypti deserta concessit, vbi quadtiennium integ um commoratus est. Qui vero ipsius ieiunia, labores et vitam austeram, quam illic egit, cognoscere cupiet, legat epistolam ipsius ad Eustochium. Exacto illo quadriennio, Bethlehemum, oppidum Iudaeae, se contulit, extra cuius portas, versus occidentem, non procula loco, in quo Redemptor noster natus est, permissu Cyrilli, archiepiscopi illius loci, egregium monasterium condidit, in quo breui tempore magnum discipulorum numerum congregauit, inter quos fuerunt S. Eusebius Cremonensis, qui postea vitam sui praeceptoris descripsit, et Symphronius, qui etiam docta ingenii monumenta reliquit. S. Hieronymus illic cum discipulis vixit secundum praescriptum Apostolorum, ita vt in summis laboribus, quibus se assidue exercebat, S. Scripturas vertendo, nihil de sua poenitentia remitteret.

Ordo ipsius Hieronymitarum appellatur, quorum etiamnum multi sunt in Hispania. Illi tunicam candidam interiorem gerunt, cui pallium baetici coloris, superius pellitum, quali Iesuitae vtuntur, superinduunt.

Praecipuum monasterium huius Ordinis vocatur S. Bartholomaei Lupienensis, quod situm est tribu s ab vrbe Gardaea milliaribus: suntque in Hispania vt minimum XXXII. huius Ordinis monasteria.

Vulgo dicuntur monachi S. Hieronymi Gardalupii: hieroduliam S. Augustini sequuntur, et quasdam ipsius constitutiones obseruant. Nulli sunt religiosi huius Ordinis in Italia, nisi quod illic Procuratorem habent. Caeterum Hieronymus e viuis excessit vltima die Septembris, anno CCCCXX. qui fuit duodecimus imperii Honorii, et primus Pontificatus Papae Bonifacii.

18 Religiosus ordo S. Augustini.

Prima regula ab Ecclesia approbata post Basilii magni regulam, S Augustini, Doctoris Doctorum fuit. Hoc ingenium tam praestans atque eximium, quod nunquam satis pro merito laudabitur, natum est circa annum CCCLVIII. in arce Tegastana: patrem habuit Patricium, et matrem Monicam. Anno XVIII. aetatis ex lectione libri cuiusdam Hortensis Manicheus factus est Cum Romam venisset, tantem nominis celebritatem propter singulatem doctrinam adeptus est, vt Romani statuam in ipsius honorem erigerent. Roma Mediolanum profectus est, vbi precibus matris S. Monicae, et doctis eoncionibus S. Ambrosii ab errore, cui vsque ad annum XXX. aetatis immersus fuerat, reuocatus fuit.

Inde in patriam redut, et impertato horto suburbano ab Episcopo Hipponensi, monasterium exstruendum curauit, in quo labore manuum se sustenta uit, et integerrime secundum institutum primitiuae Ecclesiae vixit. Cum habitum Religion indueret, duodecim habuit socios, quorum haec sunt nomina: Augustinus, Nembeidius Enodius, Alipius, Pontiens, Deodatus, Simplicianus, Faustinus-Graecus, Hordulius, Valerius, Iustinus et Paulus: qui omnes se cinxerunt zona pellicea, vt ipse S. Augustinus refert, ad differentiam Monachorum. Cum aliquandiu in hoc monasterio fuisset, aliis sodalibus fibi adiunctis, quam qui iam nominati fuerunt, videns populi concursum, qui ad ipsum inuisendum veniebat, duobus passuum millibus ab vtbe recessit: et qui ipsum sequi voluerunt, tuguria in cliuis montium exstruebant.

Hinc originem traxerunt Eremitae S. Augustini, quorum tunc CXX. erant sub ipsius disciplina. Nullus ipsorum bibebat vinum, nisi in casu necessitatis.

Hic numerus postea auxit, adeo vt breui tem. pore multa monasteria huius Ordinis in Africa conspicerentur. Sed persequutio Gortorum et Vandalorum ipsos coegit mutate sedes, et in prouinciam Mesirestiensem se recipere: vbi etiam haeretici et infideles hunc ordinem ita sunt persequnti, vt fere prorsus extingueretur, vsque ad tempus Guilhelmi Ducis Aquitaniae, qui huic Eremitarum Ordini nomen dedit. Hic tanta vitaesanctitate excelluit, vt a Pontificibus Anastasio et Adriano, vtroque nominis sui quinto, potestatem relinquendi eremum, et cum fratribus sui Ordinis in vrbes concedendi obtinuerit.

Hac venia impetrata elegans et amplum monasterium Lutetiae condidit: quod fuit primum huius Ordinis in vrbibus exstructum: et Religiosi huius Ordinis a nomine sui Instauratoris Guilhelmitas se appellarunt. Accidit hoc anno MCLVII.

Postea circa annum MCC. hic Ordo in Italia florere caepit, auctore S. Ioanne, qui Boni cognomentum meruit, et Mantuae natus fuit. Is assumto hoc Ordine tantam nominis famam sua sanctitate et doctrina sibi comparauit, vt ipsius causa multa monasteria Ordinis A. Aug. ex struerentur, cum in Latio et Ducatu Spoletano, tum in Piceno et Gallia Cisalpina: ita vt dici possit pater et instaurator huius Ordinis in Italia. Obiit anno MCCXXII. cadauer ipsius humatum Mantua in aede S. Agnetae, multis mitaculis illustratum fuit.

Quidam arbitrantur, eumfuisse praeceptorem S. Francisci Assisensis, et quod Franciscus sub ipso ordinem professus sit.

Eo mortuo Ordo admodum creuit. sed Religiosi diuersum habitum assumserunt, et alii a S. Augustino, alii a S. Guilhelmo, alii a S. Ioanne Bono, alii a S. Fabiano, alii a Britinorum congregatione se nominarunt.

Hancob causam Papa Innocentius IV. anno MCCXLIII. edixit, vt omnes Eremitae et alii Religiosi Ordinis S. Augustini vno eodeinque nomine appellarentur, nempe Augustiniani, vel Eremirae S. Augustini: et quamuis domicilium in vrbibus haberent, nihilominus Eremitae dicerentur, et viuerent secundum professionem ac regulam S. Augustini: quo factum est, vt omnia haec diuersorum habituum genera in vnum reducerentur.

Hic Ordo S. Augustini diuiditur in Conuentuales, et in eos, qui Obseruantiae dicuntur. Obseruantia rursus diui ditur in vndecim caetus, qui â temporibus modo dicti Innocentii Pontificis se reformarunt: estque Obseruantia Miletana, Carboniana, Perusina, Cisalpina, Montis Orthonis, Baptistellae, Apula, Calabrica, Dalmatica et S. Pauli, de quibus infra sigillatim secundum ipsarum tempora agemus.

19 Ordo S. Benedicti.

Postquam de auctoribus et origine Religioserum, qui in Aegypto, Syria, Armenia et Africa floruerunt, diximus. videamus nunc, quid in occidente actum sit, vbi primus occurrit vir magnus S. Benedictus, patriarcha Monachorum huius tractus, qui natus est quadraginta annis post S. Augustinum, anno CCCCLXXII. in vrbe Norsia, regione Sabinorum, quae alio nomine Vmbria dicitur, ex nobili familia Regardorum, quae tunc potens et illustris erat non tantum in Norsia, sed in circumia centi regione.

Patri nomen erat Proprio, matri Abundantiae. Missus fuit Romam anno aetatis X. annorum, vt artes liberales disceret: sed studia et opes deseruit, fugitque in arcem Effidam, sola nutrice ipsum sequente: inde in desertum serecepit, prope Subiacum, quod fuit olim non contemnendum Latinorum oppidum, quadraginta millibus passuum ab vrbe Roma distans. Illic per triennium fuit, austeraam admodum poenitentiam agens, nec vlli cognitus nisi vni monacho Romano. Sed cum proditus fuisset a quibusdam pastoribus, populus vndique ad illum videndum accurrit. Tanta autem efficacia mundum esse deserendum suadebat, vt breui tempore duodecim monasteria exstruerentur: quibus cum viros idoneos praefecisset, cum flore suorum discipulorum in eum locum concessit, vbi hodie est monasterium montis Cassini, et olim vrbs Cassinum fuit, non procul ab Aquino in Campania. Illic destructis prius omnibus idolorum templis et confractis statuis, primus nomen Iesu Christi annunciauit, et omnes monachos aliosque eremitas variis locis dispersos collegit, quibus regulam praescripsit, secundum quam ipsi et eorum successores vitam instituere deberent: quae fuit tertia regula, S. Basilit regula com. prehensa, quae a S. Sede approbata fuit.

Inter discipulos huius lancti viti familiam duxit S. Maurus, qui suis concionibus et sancta vita Ordinem monasticum in Gallia reformauit: proximus ab hoc fuit Placidus, qui idem praestititin Sicilia.

Haec arbor plures ramos produxit, nempsse Ordinem Cluniacensem, Camaldulium, Vallis vmbrosae, Cistercensium, Humiliarorum, Caelestinorum, Oliuetanorum, et S. Iustitiae.

Quemadmodum omnia cum tempore degenerant, et insensibiliter a recto tramite deflectunt, ordo quoque S. Benedicti, postquam aliquandiu magna cum laude et celebritate floruisset, tam procula prima tui fundatoris institutione recessit, vt Concilia, cum generalia tum particularia, complures leges de eo reformando et ad primum suum principium reuocando tulerint.

Sed quod neque decreta neque sanctorum patrum auctoritas perficere potuerat, sanctitas Abbatis Cluniacensis, cui Odo nomen fuit, feli. citer praestitit, qui Ordinem monasticum propemodum ex mortuis excitauit, eumque coegit exacte obseruare, sicut ipse met faciebat, omnia, quae tempore S. Benedicti in vsu erantita vt multi alii Abbates, laudabili ipsius exemplo excitati, sua quoque coenobia reformarint: quod non tantum in Callia factum est, sed etiam in Hispania, Germania et Italia.

Quoniam vero haec reformatio Cluniaci caepta crat, vnio tot Abbatiarum, quarum praeter propter duo millia erant, fuit nominata congregatio Cluniacensis: et quotannis permissu atque auctoritate Pontificum omnes Abbates huius congregationis certo loco conueniebant: quem conuentum Capitulum generale vocabant, in quo agebatur de ordine et modo viuendi Religiosorum, summotis aut poena affectis iis, qui peccauerant.

Hic bonus Odo vixit anno DCCCCXIII. et mortuus est sub Imperio Henrici II. Romae sedente Ioatine X. Rauennate.

20 Ordo congregationis Cumaldulensis.

Congregatio Cumaldulensis auctorem habuit S. Romoaldum Rauennatem, gente Saxonem, quae tunc nobilis et illustris erat in illa vrbe. Hic cum natura ad solitudinem propensus esset, quamuis primogenitus et vnicus esset in sua familia, mundo valedixit, anno aetatis XX. et se recepit in moasterium Venatorum prope Cauermam, vbi sancta sua vita innumeros Christo lucrifecit: adeo vt, Petro Damiano teste, non solum in Marca Treuisana, Latio et Etruria, sed etiam in Gallia et Syria tanta hominum

multitudo ipsius institutum sequuta sit, vt, nisi ipse cauisset, maxima pars orbis, vt ita dicam, Monachismum amplexura fuisset, cum multi Comites, Marchiones, Duces et alii viri illustres se in ipsius disciplinam darent.

Multas Abbatias in Etruria, Marchia Aruernensi, Latio et in partibus Istriae condidit, quas omnes monachis repleuit. Postea celebre et famosum coenobium Camaldolense in Etruria prope Aretium exstruxit, quod ita dictum fuit a quodam Meldo, nobili Aretino, qui, cognita Romoaldi sanctitate, partem Apennini ipsi donauit, vbi hodie monasterium situm est, quod Romoaldus ab eius nomine, qui tanto beneficio ipsum affecisset, in signum giatitudinis appellari voluit.

Hic locus in hodiernum diem primum suum institurum obseruat: quod eum honorabilem et venerabilem inter omnes reddit.

Romoaldus autem floruit anno salutis millesimo, cum Imperium Graecorum Basilius et Constantinus, Germanorum Otho III. teneret. Obi. it natus CXX. annos, cum XX. annis in mundo, III. in monachatu, XCVII, in eremo vixisset Qui ipsius Ordinem sequuntur, vestem candidam gerunt, more Monachorum, et in caeteris regulam S. Benedicti obseruant.

Ordo Grammontanus.

Ordo Grammontanus institutus fuit Grammontii in agro Lemouicensi, sub regula S. Benedicti, an. MLXXVI. a Stephano, nobili Aruerno.

21 Ordo Hospitaliorum S. Antonii.

Anno MXCV. institutus fuit Ordo eorum, qui ministrant aegrotis in Nosocomiis S. Antonii, hoc est, iis, quorum membra igne sacro, vt vocatur, paulatim consumuntur. Auctor illius suit Gasto, nobilis Gallus, cum Gerino filio, qui cum defessi essent, notam litterae Tau assumserunt.

22 Ordo Vallis vmbrosae.

Hic ordo originem suam debet Ioanni Alberto, domino Petriuoli et Vallis Preschianae, qui cum sacro die Veneris in inimicum, qui fratrem suum interfecerat, incidisset, et alter ille videns, se in eas angustias redactum, vt euadere non posset, eum rogasset, vt sibi parceret ingratiam eius, qui hoc die pro redemtione generis humani mortem oppetere voluisset, his precib. adeo commotus fuit, vt non solum vitaegratiam ipsi faceret, sed etiam ex equo descenderet, eumque arcte complecteretur, promittens, se ipsum in posterum loco fratris, qui interfectus fuisset habiturum.

Inde templum S. Miniati prope Florentiam ingressus, vt precaretur, cum ante crucifixi imaginem, quae in medio templo erat, in genua procubuisset, illa caput versus ipsum inelinare et quodam modo gratias agere visa est, ligno, ex quo confecta erat, quassato: eo significans, opus ipsius Deo gratum fuisse, quod in eius gratiam inimico ignouisset. Hoc miraculo inductus fuit, vt religiosis in monasterio S. Miniati se adiungeret: vbi cum certis de causis manere non potuiset, in collem quendam Apennini secessit, viginti passuum millibus a Florentia, et in loco quodam qui vallis vmbrosa dicebatur, substitit, vbi simplicem et pauperem abbatia aedificauit, quae postea opibus et nominis celebritate creuit. Ab hoc loco congregatio Vallis vmbrosae nomen et originem traxit. Mortuus est ille anno MXX XVII. sub Imperio Henrici III. cum Pontificarum teneret Gregorius VII. qui ipsum inter sanctos retulit, vt quidam volunt: nam alii Calixte hoc tribuunt.

Religiosi huius loci habitum gerunt claustralem coloris fuliginei aut caerulei, ad differentiam monachorum atrorum, et obsetuant regulam S. Benedicti.

23 Ordo S. Brunonis et Carthusianorum.

Paullo post institutum Ordinem Vallis vmbrosae, aliud miraculum admodum horrendum otiginem dedit Ordini Carthusia norum, anno MLXXX. quo Doctor quidam Parisiensis, vir doctus et clarus, cum supremum diem obiisset, et in templum delatus esset, in vigiliis, quae super cadauer ipsius canebantur, vbi haec verba prolata fuerunt, Responde mihi, erecto corpore et sedens in feretro, prima die voce tetribili respondit, Iuflo Dei iudicio accusatus sum: altera die (nam dilata fuit sepultura) cum in vigiliis ad eundem locum peruentum fuisset, rursus corpus erexit, sicut die praecedenti, et alta voce haec verba pronunciauit, Iusto Dei iudicio iudicatus sum: tertia die, cum rumor per totam vrbem disseminatus fuisset, et populus vndique accurreret, vigilus iteratis, et repetita lectione eorundem verborum, Responde mihi, denuo se erexit, sicut ante, dicens: Iusto Dei iudicio condemnatus sum. Vox autem tam insolens et terribilis erat, vt non tantum ii, qui aderant, sed etiam qui rem narrati audiebant, obstupescerent.

Caeterum inter plurimos Doctores, qui his exequiis intererant, quidam Germanus fuit, cui nomen Bruno, Coloniae natus, opulenta et nobili familia, Canonicus Ecclesiae Cathedralis Remensis in Campania, Doctor Theologiae et Iuris ciuilis, qui motus hoc spectaculo nunquam ante viso aut audito, decreuit mundo valedicere, et le recipere in solitudinem, consilioque sex suis sodalibus communicato, nempe Ludouico Doctori Parisiensi, qui fuit primus caenobiarcha Carthusianorum post Brunonem, duobus Stephanis, qui erant Canonici, Hugoni Presbytero, Andreae et Guerino, hominibus laicis, illi admonitionibus sancti viri persuasi, in de. sertum quoddam secedere constituerunt, et Gratianopolin, vrbem Delphinatus in Gallia, profecti, Hugonem, qui tuncillius vrbis

episcopus erat, adierunt, vt ab eo locum aliquem solitarium obtinerent, in quo religuum vitae tempus exigerent.

Nocte illa, ante quam hic virsanctus cum suo sodalitio ad Episcopum veniret, Episcopus vidit per quietem Deum in eum locum descendentem, vbi nunc est magnum coenobium Carthusianorum, et septem stellasaurei coloris, quae ex terra ascendebant, et diuersae erant a caelestibus, quae sunt in firmamento. Postridie cum illi septem Episcopum conuenissent, et ipse causam aduentus eorum, et quid peterent cognouisset, de interpretatione sui insomnii non dubitauit, ipsisque dono perpetuo locum desertum donatuit, qui decem passuum millibus Gratianopoli distat, et Carthusianorum domicilium appellatur, locum, inquam, frigidum inter duos praealtos et steriles montes, arboribus patulis et infrugiferis opacos, et a feris tantummodo habitatos.

Hac donatione ab Hugone Archiepiscopo Lugdunensi, et postea ab Vrbano II. confirmata, caeperunt casulas exstruere, ita inuicem separatas, vt vnus sodalium alterius solitudinem non impediret, et templum in vertice montis aedificarunt, vacantes ineo loco meditationib. precibus et lectioni sacrarum litteratum, ad imitationem sanctorum Patrum Aegypti, operantes suis manibus, et carnem suam ieiunio et disciplina macerantes: tandem constituerunt ab omni esu carnis per totam vitam abstinere, et cilicium: dorso gestare: quod hodieque obseruant. Vestem candidam assumserunt, praeter cucullum, quem nigrum gestant: praeterea saepe ieiunant, silentium acre tenent, soli cibum capiunt in septimania, excepta die Dominica, et festis quibusdam diebus, quibus omnes simul accumbunt in caenaculo: certos dies habent, quibus ipsis licet inter nonam et vesperam inter se confabulari sine scrupulo: sacrum officium, quod peragunt, Jongum admodum est: denique solitudini maxime student.

Hinc Ordo per varias Christiani orbis partes diffunditur, et diuiditur in septendecim prouincias, in quibus sunt nonaginta tria monasteria. Dicti sunt Carthusiani a loco, in quem se primum Ordinis auctor recepit, qui cum Romam fuisset vocatus a Papa Vrbano, suo quondam discipulo, eo profectus vtilem ipsi operam nauauit ad componendas turbas, quae tunc erant in Ecclesia. Roma digressus cum benedictione Pontificis, itinere per Calabriam facto, in desertum venit, quod Turris dicitur, in dioecesi Squilaciana, vbi substitit, sedem figens cum suis sodalibus, qui ipsi aderant in cauernis quibusdam subterraneis: quod cum Rogerius, Princeps illius regionis cognouisset, sanctum hominem Brunonem visum iuit, et totum illud desertum ipsiac sociis donauit, qui illic templum aedificarunt, in quo Bruno solus habitabat: postea aliud non longe ab eo loco condiderunt, cum monasterio, in quo erant fratres. Illic mortuus est anno MCI. cum Paschalis II. sanctam sedem teneret, et Henricus IV. Imperium: relatus fuit in numerum sanctorum anno MDXX.

24 De Ordine Cistercensium et Clarouallensium.

Carthusianos sequitur Ordo Cistercensium institutus a Roberto Abbate Molesimae, vrbis Ducatus Burgundiae, in finibus Lingonum. Is cum videret, se non posse reformare religiosos suae Abbatiae, quos magnae opes superbos et lasciuos reddiderant, assumtis secum XXI. melioribus ex omni numero, et Cabillone, praecipua vrbe Burgundiae, profectus, sedem collocauit in loco solitario, qui Cistercium vocabatur: vbi permissu Gualteri, episcopi loci, et Hugonis archiepiscopi Laudunensis, annitente Odone Duce Burgundiae, primafundamenta posuit monasterii Cistercensium, a quo totus Ordo nomen et originem traxit. Sed Religiosi Abbatiae Molesimae Episcopo persuaserunt, vt Robertum Molesimam remitteret, et vnus inter fratres, cui nomen erat Stephano, in locum ipsius electus fuit.

Quindecim annis post hanc fundationem Bernardus, natus inarce Fentenaea in Burgundia, cuius dominus erat pater ipsius, cum triginta suis sodalibus, inter quos tres erant ipsius fratres, monasterium illud ingressus, nomen huic Ordini dedit, in quo tantos in vita spirituali progressus fecit, vt omnes alios religiosos sui temporis longo interuallo antecederet, cum sancti. tata vitae, tum doctrina infusa et acquisita, cuius testimonium reddunt erudita et diuina ipsius scripta singulari suauitate perfusa. Charitas autem ipsius, humilitas, patientia, labores ad opem ferendam Ecclesiae, multis tunc locis afflictae, vna cum ipsius austeritate eum perpetuo commendabilem reddent.

Hic vitsanctus et eximius missus fuit a suo superiori, vt fundaret magnam et celebrem Abbatiam Clarouallensem, ad fluuium Albium in finibus Lingonum sitam, quam prius Vallem Absinthii nominabant, siue propter copiam illius herbae, quae ibi nascebatur, siue propter laeuitiam incolarum, qui eo se recipiebant: quod accidit anno MXCVIII. cum Imperium teneret Henricus IV. et in Gallia regnaret Philippus I. Idem postea exstructis multis Abbatiis in prouinciis Galliae et alibi, hunc Ordinem ita amplificauit et locupletauit, vt non immerito pater et instaurator illius diciposset. Nam constat, ipsum suo tempore instautasse et de nouo aedificasse centum sexaginta Abbatias: fuitque suo tempore habitus pro viro sancto, docto, prudente et consilii admirabilis.

Cistercenses obseruant regulam S Benedicti, gerunttunicam candidam, et zona lanea se cingunt: colobium, epomis cucullus sunt nigri coloris. Non solebant velci carnibus: sed anno MDLX. diploma Pontificium obtinuerunt, vt certis diebus in septimana iis vesci possent. Mediolani Religiosi S. Ambrosii, Romae S. Crucio appellantur, Ierosolymae a titulo Ecclesiae nomen sibi tribuunt.

25 De Ordine Humiliatorum.

Series temporis postulat, vt nunc de ordine Humiliatorum loquamur, qui hac ratione fuit institutus. Imperator Fridericus Barbarossa, capta vrbe Mediolano, cum eam in odium Mediolanensium prorsus destruxisset, ne vllum illius vestigium restaret, solum sale conspersit, et multos nobiles et illustres viros non tantum Mediolano sed etiam ex aliis vicinis vrbib. proscripsit, eosque cum vxorib. et liberis in Germaniam relegauit: inter quos fuit Gualuagnus Vicecomes, et olim Dux Mediolanensis, filius Andreae magni. Hiomnes post multos annos, taedio diuturni exilii, vestem candidam assumserunt, et cum se aliquoties ad pedes Imperatoris abiecissent, tandem potestatem redeundi in patriam obtinuerunt, vbi cum eadem veste reliquum vitae tempus magna castitate et sanctimonia transegerunt, ex opificio laneo victum quaerentes, quodque supererat lucelli, pauperibus erogantes, et sobrie admodum ac temperanter viuentes. Sed cum viderent, se non posse diu hoc vitae genus exercere, nisi cuidam regulae se subiicerent, ex consilio boni cuiusdam viri, Ioannis Presbyteri, nobili genere Comiin Ducatu Meldiolanensi nati, (quanquam alii ipsum Medae in agro Comensi duodecim ab vrbe passuum millib. ortum perhibent) regulam S. Benedicti amplexi sunt. Regula, quam ab ipso acceperunt, fuit postea approbata a Papa Innocentio III. et aliis ipsius successoribus: ita vt in muitis locis Italiae monasteria huius Ordinis reperiantur. Mediolani decem Praeposituras habent, vt vocant, et tres conuentus Religiosarum, quorum celeberrimus est ille, qui a Cerebro nomen habet. Primi fuerunt, qui artem opificii lanei Florentiam transtulerunt, cum eo habitatum iuerunt.

Hic Ordo caepit anno MCLXXX. tempore Papae Lucii III. et Imperatoris Friderici. Veste candida vruntur: penulam gerunt cum paruo cucullo a tergo assuto, cui togam superinduunt vtroque latere fissam, vt brachia transmittant. Maguum praeterea capitium gestant, quod humeros ipsorum maiori ex parte tegit, instar galeri Cardinalitii. Ad haec pileo rotundo caput tegunt: sed praesules ipsorum, vt ab aliis discernantur, illud quadratum gerunt, sicut alii presbyteri, nihilominus candidi coloris. Solebant in commune viuere: sed cum prouentus ipsorum in praesulum manus venissent, pro arbitrio viuere caeperunt. Verumanno MDLXVIII. S. et illustrissimus Cardinalis Carolus Borromaeus conatus est illos ad primum statum, in quo olim erant, reuocare, vt in commune et Religiosorum more viuerent: quod non sine multis molestiis, quas hic vir sanctus sustinuit, nec sine magnis ...dis [reading uncertain: print faded] , quae euenerunt, cum multi ex ipsis omnem reformationem respuerent, aggressus est.

26 De Ordine Carmelitarum.

Quamuis Ordo Carmelitarum initium et originem ducat a propheta Elia, cuius supra mentio facta est: tamen series temporum fecit, vt eum in hunc locum reiecerimus. Hic Propheta viuebat in mundo DCCCCXV. annis ante aduentum Domini nostri, et igneo turbinc in coelum raptus fuit, anno aetatis L. Patri Sabaiae nomen fuit, ex terra Arabin, et Itirpe Aaronis. S. H. eronymus putat, eum fuisse primum mortalium, qui perpetuo caelebs manserit. Ordini suo initium dedit, non in territorio Carith, sed in monte Carmel, in quo solitariam et religiosam vitam agebat, tria praecipua Religionis capita obseruans, paupertatem, obedientiam et castitatem.

Inter complures, quos habuit, discipulos, quatuor eximii reperiuntur, qui omnes Prophetae fuerunt, Elisaeus, Ionas, qui in vrbe Niniue vaticinatus est, Micheas, filius Iemplae, qui ante Eliam et post ipsius raptum in Israele prophetam egit, et Abdias Sichemita, natus in Bethacoron.

Elisaeus habitauit in monte Carmei cum multis filiis Prophetarum, qui in horto frondes arborum putarunt, ex quibus casulas fibi cum intrito exstrxerunt: Ionas cum suis discipulis Sareptae habitauit: Abdias Samariae: quidam alii Galgalae, Ierichunte et in Ephraim.

Haec refert liber concordantiae Veteris et Noui Testamenti, qui tradit, vitam propheticam ab Elia in Elisaeum translatam fuisse, et hunc, cum maxime floreret, instituisse ordinem coenobitarum: nec Eliam tantum, sed etiam Elisaeum et ipsius discipulos castitatem seruasse. Haec prima fuit huius Ordinis constitutio

Idem renouatus fuit a S. Ioanne Baptista et discipulis ipsius, qui frequentabant loca prope Iordanem, quique post huius sancti viri mortem conuersi fuerunt ad professionem Euangelicam, Ecclesiam constanter cum Apostolis defendentes, cum illa adhuc esset in incunabulis, et institutis magni Eliae firmiter insistentes. Hi templum in monte Carmelo in honorem Virginis Mariae condiderunt, quam protectricem elegerant: et hoc templum primum fuit, quod Christiani Virgini Mariae consecrarunt, perieuerantes in hoc genere vitae quadringentis annis.

Verum anno CCCCXII. aut circiter, Ioannes, doctor Graecus, et XLIV. Patriarcha Ierosolymitanus, qui prius fuerat superior fratrum montis Carmeli, instante Caprasio, qui ipsius in hoc officio successor fuit, fratribus huius Ordinis regulam praescripsit, quam ab institutione magni Eliae et regula S. Basilii hausit. Tunc Carmelitae diuersis nominibus appellabantur: quidam nominabant eos Religiosos, alii Eremitas, aut Carmelitas, et fratres Virginis Mariae.

Qui Eliam proauctore sui Ordinis habebant, duorum generum erant: quidam volebant sequi vitam monasticam et propheticam, institutam

ab Elia. et se veros ipsius successores in monte Carmelo sub protectione Virginis Mariae venditabant: alii vitam ipsius solitariam imitari studebant, qui non tantum in desertis, sed etiam locis habitatis degebant.

Hoc durauit vsque ad annum DC XXX VI. quo Homar, Saracenorum Princeps, magnis copiis succinctus, cum multa loca Christianorum in Asia diruisser, et magnum numerum Religiosorum morte affecisset, Carmelitas habitum suum relinquere coegit, offensus, eos candido vestitu amictos, quod is color proprius esset Satraparum et magnatum. Postea anno MXCIX. cum Christiani Latini terram sanctam occupassent, quam LXXXXIV. annis tenuerunt, Carmelitis coenobiarchae Latini praefuerunt: ideoque regulam, quam Ioannes patriarcha prius Ipsis dederat, ex Graeco in Latinum conuertit Alinimus patriarcha. Octoginta post annis Albertus, patriarcha Ierosolymitanus homo magni nominis, regulam conscripsit, quam ex vita Eliae, et libro patriarchae Ioannis ac regula S. Basilii magni ex cerpsit, quam propria auctoritate obseruandam dedit Brocardo, homini sanctae vitae, et coenobiarchae montis Carmeli, ipsiusque eremitis. Atque haec regula Alberti ea est, quam postea semper obseruarunt quae postea fuit confirmata a Papa Honorio III. Ex ista regula apparet, Carmelitas fuisse eremitas. Nam patriarcha Albertus praescribit iis, qui legere nesciunt, vt certum numerum Orationum Dominicarum recitent. Et quoniam B. Virgo patri cuidam ex hoc Ordine apparuit, epomidem ipsi offerens, et dicens: Accipe, mi dilecte, hanc epomidem, quae data est a metuo Ordini, in signum meae Confraternitatis, Papa Honorius IV. ipsis viua voce permisit, vt possent gerere alba capitia. Anno MCCLXXXVII. Mompessuli in generali Capitulo sancitum fuit, vt omnes, qui essent huius Ordinis, ea gestarent: quod Nicolas IV. approbauit.

Caetetum non licebat ipsis vesci carnibus ex regula patriarchae Alberti: sed Pontifices Eugenius IV. et Pius II gratiam illis fecerunt huius legis, et moderationem quorundam ieiuniorum valde strictorum, ad quae se obligauerant, ipsis concesserunt. Sed Ioannes Soretus, homo pereruditus, hunc Ordinem reformauit, et obtinuit a Papa Nicolao V. vt omnes, qui reformationem illam impedirent, excommunicarentur, et vt fratres reformati possent eligere coenobiarcham et Vicarium generalem. Hinc Ordo iste in duas velutifamilias diuisus fuit, Conuentualium et Obseruantiae.

De foeminis religiosis S. Theresiae.

Ab eo tempore beata Theresia Ahumadaea, ex Auila vrbe Hispaniae, post reformationem Ordinis a Theresia denominati, Ordinem quoque Carmelitarum pristino splendori restituit, incipiens a monasteriis puellarum, quorum multa fundauit, deinde ad virorum progressa est, qui hodieque Carmelitae discalceati appellantur, quibus constitutiones quasdam praescripsit Bulla comprehensas, quam a Papa Pio IV. obtinuit, XVII. Iul. MDLXV. et postea confirmatas auctoritate Apostolica in Capitulo generali Alcadae Aenaresensi habito, anno MDLXXXI. Sicut autem haec regula orationem mentalem inprimis commendat: ita peculiaris quidam in ea est articulus, quo praecipit, vt Religiosi et Religiosae extra et intra suas cellulas aut iuxta illas meditentur dies et noctes in lege Domini, et precibus inuigilent, nisi necessariis quibusdam negotiis occupentur. Haec sunt, quae hoc loco de Ordine Carmelitarum dici potuerunt.

27 De Ordine sacro et reformato Cistercensium, qui Ordo Foliantinorum appellatur.

Reuerendus Pater Ioannes Bartiera, auctor reformationis Religiosorum Ordinis sacri Cistercensium, qui a foliis nomen habent, originem suam sumsit in Quercia, prouincia Aquitaniae et Galliae Narbonensis.

Vrbs S. Cyri cum primum nascentem vidit parentibus nobilibus et honestis, qui ipsum a puero ministerio altaris destinarunt: iamque anno aetatis XXI. creatus fuit Abbas commendatarius Abbatae Ordinis S. Bernardi, quae appellabatur Abbatia Foliantinorum: quo in munere vnde cim annis mansit, nempe ab anno MDLX II. vsque ad IX. Maii anno MDLXXIII. quo deus ipsi inspirauit, vt vitam adstrictam et valde religiosam ageret. Itaque in familiam et ordinem Cistercensium se dedit: deinde peracto anno probationis Ordinem in Abbatia et Monasterio Eunensi professus est.

Tribus votis Religionis susceptis Foliantium rediit, vbi erat Abbas. Ibi, tanquam Antistes, Monachos et religiosos in Capitulum conuocauit, vt eos inuitaret et hortaretur ad regulam illius Ordinis, quem amplexus erat, obseruandam: cui cum mulci se subiic ere nollent, eo s ad alia coenobia et monasteria non sinc magnis contentionibus et difficultatibus ablegauit. Nam bonis consiliis et sanctis desideriis seruorum Dei varia semper obstacula sub initium obiiciuntur: et multo difficilius est, reformare familias et caetus monachorum ac religiosorum, quam nouos instituere et fundare. Itaque non sine magna molestia, quam partim homines vitiosi ac parum religiosi, partim generis humani hostis ipsi exhibuerunt, hoc opus aggressus est: quam tamen magno animo superauit: omnib. im pedeimentis et difficultatibus perruptis, cum se Deo, qui innocentes tuetur, et S. Virginis, nec non gloriosi S. Benedicti, Roberti et Bernardi patrocinio commendasset.

Sed quemadmodum nulla tanta est procella aut tempestas, quam non acris tranquillitas et serenitas excipiat: sic ille post exantlatos labores et molestias consolationem accepit. Nam qui inter religiosos Abbatiae Foliantinorum maxime feruidi et deuoti erant, consilium ceperunt vestigiis ipsius insistendi, et vitam admodum austeram, quam

ipsis praeiuit, egerunt, sedulo imitati virtutes et perfectiones huius optimi Patris, qui non vulgares indies in religione progre ssus faciebat, et magis ac magis in amore sui Seruatoris, exempol S. Bernhardi, crescebat.

Hi religiosi cum suo Patre vitam potius angelicam, quam humanam, ducebant, Nam non lolum catne, ouis, piscibus et omnibus lacticiniis, sed etiam oleo, sale et vino abslinebant et solo pane, leguminibus et aqua se sustentabant.

Papa Gregorius XIII. fama de virtutibus et instituto Abbatis Foliantinorum ad ipsum perlata tam generosis coeptis paterne fauere voluit, litreris gratulatoriis ad ipsum missis, et duos ex ipuus religiosis Romam ad se accersiuit, qui fuerunt conditores deuoti et celebris monasterii S. Bernardi in balneis Imp. Diocletiani. Sixtus V. Ordinis S. Francisci, successor Gregorii, non minus ipsi fauit, et cognita molestia ac difficultate, qua multi in hoc mstiruto obseruando laborabant, nimium illius rigorem et austeritatem moderatus est. Papa Clemens VIII, affectum vere paternum erga ipsum etrelig osos ipsius testatus est, multis beneficiis et priuilegiis ipsis concessis.

Rex Christianissimus Henricus III. de ipsius pietate et sanctimonia certiorfactus, eum exipsius Abbatia prope Tolosam Lutetiam cum LX. religiosis ex ipsius Ordine vocauit, eumque in nemore Vincennarum excepit, vbi ab XI. die Iulii, quo nonnulli translationen S. Benedicti (quam alii propter controuersiam, quae ea de re agitatur, venerationem appellant) celebrant, vsque ad VIII. Septembr. qui dies est natalis sauctissimae Virginis, mansit, donec coenobium esset persectum, quod Rex in suburbio Parisiensi S. Honorii prope Capucinos et hortum regium, qui a tegulis nominatur, ae dificandum curauerat.

Templum liuius monasterii magnifice exstructum et ornatum fuit pia liberalitate nostrorum regum, Henrici magni, gloriosae memorie, et Ludouici XIII. cui Deus diuturnum et felix regnum largiatur.

Regina Maria Medicea, coniux et mater modo dictorum regum, multique Principes, magnates, et illustres saeminae illud multis eximiis et pretiosis sacellis, ac magnificis ornamentis illustrarunt, estque vnum ex pulcherrimis templis magnae huius vrbis Lutetiae.

Pater iste Ioannes Barriera, cum sui zeli et pietatis fragrantia Ordinem Foliantinorum in diuersis Galliae, Sabaudiae et Italiae iocis proseminasset, in quibus hodie multi religlosi in sacrarum litterarum cognitione versati, et eximia doctrina et sancta vita exculti reperiuntur, Romam in monasterium S. Bernhardi se recepit, vbi cum natus esset annos LIX. sancte decessit, die S. Marci, XXV. April. an. MDC. qui fuit annus magni Iubilaei.

Patres Foliantini et matres Foliantinae, initantes hunc S. Patrem, valde aedificarunt omnes incolas earum vrbium, in quibus habitarunt, et quicunque R. P. Ioannem Barrieram familiariter nouerunt, eos magnopere honorant et reuerentur.

28 Ordo S. Crucis.

Hos sequuntur religiosi S. Crucis, qui licet ante illos ortisint, tamen vehementer afflicti paene interierant.

Quidam auctorem ipsis tribuunt Cyriacum, episcopum Ierosolymitanum: sed Bullae Pontificum Alexandri III. Alexandri VI. et Pii V. cum Chronico Matrimatis et Sabell ei censent, Cletum, qui im mediate S. Petrosuccessit, eorum parentem fuisse, cum diuino oraculo monitus fuisset, vt pauperibus peregrinis Chrislanis, qui Romam religionis causa veniebant, de hospitio prospiceret: quod fecit, dans suas aedes, quae erant in platea Patriciorum Romanorum, vt ex iis Xenodochium exstrueretur, quod omnigenere supellectilis instruxit, et signo Crucis notauit. Xenodochii curam quibusdam eximiis et primariis vlris, qui religionem Christianam profitebantur, commisit His, quo melius noscerentur, iniunxit, vt crucem mann gestarent, in memoriam passionis Domini nostri, in cuius honorem sanctum hoc opus faclebat. Itaque officium illorum erat pauperes peregrinos Christianos, qui Romam veniebant, hospitio excipere, comitari ac defendere.

Post mortem Cleti Christiani, qui grauem persequutionem sustinuerant, sub Constantino Magno et regina Helena, matre ipsius, respirare caeperunt. Illa Ierosolymam profecta, sanctissimam crucem inuenit, partim maguis pollicitationibus, si quis eam sibi ostenderer, partim grauibus comminationibus, si quis eandem dissimularet. Tandem quidam Iudaeus, nomine Iudas, locum ipsi ostendit: quo cum venissent, statim terrae motus factus est, et ram suauis odor inde exiit, vt sufficus fragrantssimus illic sparsus videretur. Quo factum, vt Iudaeus ad fidem Christiariam conuersus alta voce exclamaret: ô Christe, tu es verus Sernator mundi. Is sacio Baptismate tinctus, nomen Cyriaci accepit. Inde virtutes et miracula S. Crucis cum multis discipulis praedicatum iuit, et tandem factus est episcopus Ierosolymitanus. Qua de re certiores facti complures dilcipuli Cleti, qui eo vsque hospitalitatem, quam uis secreto, exercuerant, Cyiaco se aperuerunt, qui ordinem illum restituit, ac velut ex mortuis excitanit, anno CCCXXV. Hic Ordo exin de crenit, vique ad annum CCCLXV. sub Iuliano Apostata, qui Cyriacum eodem anno morte affecit: quo sublato hic Ordo propter vehementem persequutionem propemodum extinctus fuit. Deinde rursus auras vitales carpere coepit sub Vrbano II. cum Principes Christiani, faedere inito, Aritullam, Ierosolymam et alias vrbes Asiae occuparunt. Papa Alexander Ill. diu post persequutionem Ioannae Barbarossae huic Ordini magna priuilegia concessit. Postea subortus est error Albigensium, qui Ecclesiam ita turbauit, vt omnes ex hoc Ordine, qui apti essent ferendis armis, cogerentur ire in militiam contra haereticos. Papa Innocentius III.

in Concilio Lateranensi eundem Ordinem confirmauit, et multa ipsi priuilegia propter maxima damna, quibus affectus suerat, largitus est. Deinde celebratum fuit Concilium generale Mantuae, quod sanxit, vt fratres huius Ordinis vestem cyaneam gererent, cum prius fuluo vsi essent. Factum hoc est anno MCCCCLX. Clemens VII. ex familia Medicea hunc ordinem reformauit: et anno MDLXVIII. Patres huius Ordinis capitulum generale Bononiae habuerunt, ad quod Papa Pius V. visitatorem mlsit, qui postea hunc Ordinem approbauit, et in dulgentiis ac Priuilegiis auxit, secundum regulam ab Alexandro III. datam, et institutionem Cleti.

29 De Ordine S. Dominici.

Ordo fratrum Praedicatorum originem accepit a S. Dominico Hispano, vt notum est, qui natus est Calagorae in dioecesi Osomae, vbi fuit Canonicus regularis. Deinde in Aquitaniam venit, n qua decem annis vixit, et episcopum Tolosanum in viam reduxit. Inde Romam profectus est ad Concilium Lareranense, sub Innocentio III. cuius supra mentio sacta est, a quo impetrauit, vt ordinem, quem vellet, in Ecclesia approbatum eligeret. Ille igitur vna cum XVI. discipulis, quos habebat, regulam S. Augustini amplexus est: et aliquas praeterea lcgcs tulit, quae fuerunt confirmatae ab Honorio III. anno salutis MCCVI. anno primo Pontificatus ipsius, et anno II. Imperii, Friderici II. Postea Tolosam se contulit, vbi fratres hortatus, eos ablegauit, vt bini praedicatum irent, monuitque, vt nomine et reipsa praedicatores effent. Nam Papa Innocentius ipsis iam permiserat, vt nomen Praedicatorum sibi sumerent.

Hic Ordo magnum fructum protulit per vniuersum terrarum orbem, vsque ad extremas Indias: diuiditurque in duas familias, Obseruantiae et Conuentualium in Italia. Fratres obseruantiae in duo alia genera subdiuiduntur, Cisalpinorum et Etruscorum: sed Cisalpini primarium locum obtinent, qui Romae in Fano Sabinae habitant, quod fuit olim palatium Pontificum, ab Honorio III. S. Dominico assignatum, qui fuit relatus in numerum sanctorum a Gregorio IV. anno MCCXXI.

30 De Ordine S. Francisci Assisini.

Eodem tempore, quo Dominicus, magnus ille et admitabilis S. Franciscus floruit, natus Assisii in Vmbria, siue Ducatu Spoletano, octo passuum millibus ab vrbe Perusia, qui mercaturam exercuetat vsque ad an num aetatis XXII. sed graui morbo correptus, in alium hominem transmutatus fuit, et ex superbo humillimus, ex auaro eleemosynarius, ex diuite pauper, ex mundi amatore eiusdem contemtor factus est. Quodam die, cum ad templum S. Damiani venisset, et illud ingressus esset, vt oraret, imago Crucisixi, ante quam precabatur, miraculose illum compellasle, et dixisse fertur: Francisce, abi reparatum meam domum, quae, vt vides, corruit.

Ex eo vitam ad passionem Domini nostri Iesu Christi conformauit, et cilicium nudo corpori imposuit, cui saccum superiniecit, etfune se cinxit, absque tibialibus et calceis incedens, vt eo contemtibiliorem se redderet: adeo vt nominis ipsi fama per vicinas regiones spargeretur. Multi sanctitate ipsius allecti, mundo renunciarunt, et in numerum discipulorum ipsium se dederunt, paupertatem et mendicitatem professi. Quapropter regulam conscripsit, cum pro iis, qui tunc cum ipso sociati erant, tum pro iis, qui sequuturi essent, quam Innocentio III qui tunc S. Sedem renebat, obtulit: a quo consirmata fuit, anno salutis MCCXII.

Eadem fuit approbata ab Honorio III. successore Innocentii. Cum illa confirmata fuisset, ferarres suos minores appellari voluit, ad testisicandam maiorem humilitatem.

Singnlare est in hoc Ordine, quod nulla vnquam religio abhommibus inuenta tam breui tempore tanta incrementa cepit, quanta hic Ordo, qui vno paene momento totum mundum compleuit, ita vt om nes mirarentur.

Seraphicus iste Franciscus decessit IV. Octob. MCCXXVI. et fuit relatus in numerum Sanctorum a Gregorio IX. anno MCCXXXVI. Praeterfratres, quos Minores appellauit, alterum Ordinem Religiosarum instituit, sub ductu S. Clarae.

31 De Ordine Vallis Scholasticoram.

Ordo Vallis Scholasticorum caepit in Campania prouincia Galliae, auctore Doctore Theologiae, cui nomen guilhelmo, in Anglia nato. Is longo tempore Lutetiae scholasticus, postea professor in eadem vrbe et in Burgun dia fuerat: tandem cum suis discipulis et scholasticis in eremum se recepit: quapropter hic Ordo nomena Valle Scholasticorum accepit, et fuit approbatus a Papa Honorio III. anno MCCXVIII. Inter primos stius Guilhelmi soldales fuerunt Richardus, Euerhardus, et Manasses. Obseruant regulam S. Augustini, et habitum candidum cum cucullo seu pallio nigro gerunt. Coenobia habent Montibus in Hannonia, Mechlin ae, Louanii in Brabantia, Gerontsartii in finibus Namurci, Leodii et Hofalizae, Luteriae et Aureliani, vbi plerunque Ordinnis praefectus commo. ratur.

32 Ordo Religiosorum poenitentiae Iesu, qui institutus a S. Ludouico.

Magnus ille et sanctus Ludonicus, cuius pletas posteritati satis commendari nequit, inciratus a regina Blanca, matre sua, anno MCCLXI. recepit in amplam quandam domum ante palatium sitam in altera ripa Sequanae

sub ponte S. Michaelis labentis, religiosos poenitentiae Iesu Christi, vulgo dictos Saccarios seu fratres Saccorum, quia saccis indutierant, eamque illis in perpetuum donauit. Sednon diu in ea habitatunt. Nam anno MCCXCIII. die XIV. Octobr. eam contractu inito cesserunt et tradiderunt fratri Aegidio Romano, qui tunc erat coenobiarcha generalis Ordinis Eremitarum Augustinianorum, cum dicerent, se sine scrupulo conscientiae locum illum diutius retinere non posse, propter paupertatem, et quod Ordo ipsorum quotidie decresceret.

Erant quoque religiosae huius Ordinis, quae habebant coenobium Lutetiae pone S. Andream artium, et Saccariae vocabantur: sed eiusdem Regis tempore inde expulsae fuerunt. et plateae solum modo nomen Saccariarum reliquerunt. Idem Ordo Londini in Anglia viguit, anno M CCLVII. teste Matthaeo Parisio, quieos Saicatos nominat.

33 Ordo Seruorum Virginis.

Statim post obitum S. Francisci exstitit Ordo Fratrum, qui Seruibeatae Virginis Matiae appellantur. Hic originem traxit a septem opulentis mercatoribus Florentiae, qui cum sodalitio iuncti essent, quod a laudibus benedictae Virginis nomen habebat, et die quodam Assumtionis precarentur, intellexerunt vocem ipsis mandantem, vt essent instar septem stellarum, et quod paulo post initium daturi eslent nouo Ordini, a sancta Matre Dei denominato, suadentemque, vt interea a parentibus se segregarent, et vitam adstrictiorem degerent, ac precibus vacarent: quod exequutisunt, et assumta nigra tunica in memoriam luctus, quo affecta est sancta Virgo propter mortem filii, sereceperunt in altum montem, dictum Senarium, vel Asenaeum, octo passuum millibus Floreritia distantem; inter sex alios montes situm, vbi vitam admodum austeram egerunt, et totum tempus precibus pro necessitatibus Ecclesiae impenderunt.

Nomina septem istorum haec fuerunt: Bonfilius, quem alii Monaldium appellant, Amedeus, Banaionta, Manettus Antellinus, Alexius Falconarius, Sostegnus a Sostegnis, Vgnecionus, ex familia Vgneciorum. Hi cum quodam die Florentiam venislent, petitum elecmolynam, pueri, tanquam numine diuino afflati, clamare caeperunt, date eleemosynam seruis Virginis Mariae: ex quo iste Ordo hoc nomine fuit appellatus, quem Papa Innocentius VIII. confirmauit.

Quod tunicam nigram et epomidem induerunt, et regulam S. Augustini amplexisunt, ex reuelatione S. Virginis, vt aiunt, sistud fecerunt, septemannis post quam in montem se recepissent: ita vt assumto hoc Ordine primus illius praefectus fuerit Pater Bonfilius: deinde aedificarunt templum et monasterium Annunciatio nis, celebratum per totam Italiam, vbi conspicitur imago matris Dei, ab Angelis; vt creditur; picta.

Viginti annis post ipsorum fundationem, quidam dictus Philippus Binitius, cum miraculole hunc Ordinem ingressus esset, tanta gratia a S: Virgine perfusus fuit, vt cum in Gallia, tum Germania se admirabilem redderet, et magnum peccatorum numerum conuerteret: adeo vt fama sanctitatis ipsius et multorum aliorum ex hoc Ordine longe lateque spargeretur.

Papa Alexander IV. anno MCCLV. confirmauit et approbauit hunc Ordinem, dans fratribus potestatem creandi Generalem, ad imitationem quatuor mendicantium, Hic Ordo ita creuit, vt per totum terrarum orbem diffunderetur.

Anno MCCCCXXVII. Nicolaus Perusinus, Generalis ipsorum, hunc ordinem dispescuit: vnde alii Fratres seruientes Conuentuales, alii Patres seruientes obsernantiae dicti sunt.

Hic Ordo caepit anno MCCXXXIII. tempore Gregorii IX. cum Gelphi et Gibellini mutuis caedibus et lanienis in Italia grassari caeperunt, accedentibus terrae motibus, inundationibus et asperrimis frigoribus.

34 Ordo Coelestinorum.

Qui primus Ordini Caelestinorum praefuit, Petrus appellabatur, cognomento Moronus, Heruiae, in Samnitum regione, quae hodie Sergua in terra Labanis dicitur, natus; an. MCCXV. Patri nomen erat Angeliero, et matri Mariae. A teneris annis deditus fuit austeritati et solitudini. Cum tribus annis in monte vixisset, poenitentiam agens, tandem in numerum monachorum receptus fuit in monasterio Iesellno, Ordinis S. Benedicti: vbi aliquandiu commoratus, veniam petiit a suo Abbate, vt in antrum desertum in monte Morono, a quo nomen accepit, se reciperer. Sed cum nimia hominum multitudo vndique ad ipsum conflueret, in montem Salmoneum, qui Magellanus dicitur, secessit, quo cum multieum sequutiessent, sanctitatis ipsius odore allecti, caepit ordinem Caelestinorum instituere, exiguo templo in hoc monte condito, quod a S. Spiritu nominauit.

Catenam ferream et asperum cilicium nudo corpore gerebat, assiduis precibus intentus. Ordinem quoque S. Bene dicti reformauit, qui tunc admodum degenerauerat.

Fama sanctitatis ipsius et multorum insignoum miraculorum, quae edidit, ftatim pertotam Europam increbuit, ita vt numerus Caelestinorum plurimum augeretur: cumque Concilium eo tempore Lugduni in Gallia celebraretur, sub Gregorio X. ex illustri familia Vicecomitum, a S. Patre confitmationem sui Ordinis impetrauit. Inde in Italiam reuersus, primum Capitulum generale sui Ordinis celebrauit. Tandem post obitum Nicolai IV. cum Ecclesia Romana

biennium Pastore caruisset, creatus fuit summus Pontifex anno MCCXCIV. aetatis suae LXXIX. tametsi modis omnibus hoc munus euitare conatus fuisser: quod etiam sex tantum mensibus sustinuit, et eo postea vltro se abdicauit: quanquam nonnulli dicunt, istud factum astu Bonifacii III. successoris ipsius, qui ipsum sine omni causa ad perpetuum carcerem in arce S. Simonis, vthodie cognominatur, damnauit: quo decem mensibus, vel vt alii referunt, duobus annis detentus fuit, edens miracula, praedicens futura, et Deum orans pro successorc. In illo carcere mortuus est, his verbis Psalmistae prolatis: Omnis anima laudet Dominum. Postea a Clemente V. in numerum sanctorum fuit relatus. Hic Ordo diuisus est in XIII. prouincias, per Galliam, Germaniam et Italiam. Hodie CXX. monasteria occupat.

35 Ordo Religionis montis Oliueti.

Anno Domini MCCCXIX. cum Romae sederet Ioannes XXII. et in Germania imperaret Henricus VII. Ordo montis Oliueti institutus fuit a tribus nobilibus Senensibus, quorum primus vocabatur Bernatdus Ptolomaeus, alter Ambrosius Piccolomineus, tertius Patricius a Patriciis: qui persuasi a Bernardo se receperunt in montem Oliueti, situm in Comitatu Montaleinensi, vbi man serunt, vt poenitentiam agerent. Delati fuerunt ad Pontificem, quod nouarum superltitionum auctores eslent: qui cum eos audiuisset, misit ipsos ad Guidonem Petrammalam, episcopum et dominum Aretinum, sub cuins dioe cesi monsille Oliueti erat. Antequam autem illi ad ipsum venitent, in visione oblata ipsi fuit Virgo Maria, magna multitudine Angelorum stipata, quae ipsi togam candidam et commentarios S. Benedicti porrexit. Ille igitur ipsis habitum candidum dedit, in templo sanctae Trinitatis, cum regula sancti Benedicti, sub protectione Vitginis Mariae.

Postea elegans monasterium in monte Oliueti exstruxerunt. Praefectus Ordini is a claustris nomen habuit: atque hic Ordo non latius patet, quam Italia, liassens LX. monasteria, et amplius. Olim calopodia pedibus gestabant: nec diu est, quod nonicii ipsorum in monte Oliueti ea gestare tenebantur: sed exinde plus libertatis sibi indulserunt.

36 De Ordine Isuastarum S. Hieronymi.

Ordo Isuastarum S. Hieronymi originem traxit a S. Ioanne Columbino, nobili Senensi, exillustrissimis vrbis familiis; qui anno MCCCLV. ex lectione vitae S. Mariae Aegyptiae ad Deum conuersus fuit: cuius conuersionis modum hoc loco referre prolixius foret, quam breuitas liuius nostri Compendii patitur.

Sed cum tandem ab vxore sua impetrasset, vt sibi liceret in castitate viuere, miraculum leprosi, quem domum adduxit, et illius curae commisit, eam impulit, vt vltro castitatis voto se obstringeret, et omnia sua hona pauperibus erogaret.

Nam loco leprosi nihil alind reperit in cubiculo, in quo ipsum reliquerat, quam fragrantissimum odorem: ita vt ambo crederent, fuisse Dominum nostrum lesum Christum, qui in forma leprosi ipsis apparuisset: et societate inita cum Francisco Vincentio vito in eadem vrbe Senensi spectatissimo, biennium vitam admodum austeram et contemplatiuam egerunt: ita vt multi se ipsis adiungerent,et LXX. in suo coetu numerarent, quorum plerique erant litterati. Quod videns Columbinus Papam supradictum Viterbii adiit, anno MCCCLXVII. quamuis eum iam ante Toscane llaeconuenisset. Nam ipse et socii apud eum delati fuerant, quod errore Fraticellorum imbuti essent. Sed cum examinati fuissent ab inquisitore, praesente Cardinali Massiliae, et per calumniam accusati comperitentur, S. Pater eos admisit, voluitque, vt omnes candido panno vestirentur, et habitum illum suis sumptibus consiciendum curauit, quem propriis manibus ipsis tradidit. In de in oppida et pagos, iussu Pontificis, se contulerunt, et primum protectorem habuerunt Cardinalem Auenionensem, fratrem Pontificis.

Factum hoc est anno MCCCLXVII: die S. Ioannis Baptistae. Quod ad nomen Iesuastarum attinet, Paulus Mauritius affirmat, illud non propterea ipsi sinditum fuisse, quod nomen Iesu saepe in ore haberent, sed pueros, spiritu prophetico actos, quando eos videbant; illos hoc nomine appellasle.

Hinc igitur Iesuastae dicti: et S. Ioannem Columbinum quodam die spiritu prophetico ad fratres suos dixisse ferunt: Quidquid agamus, lesus Chriltus lita potentia sanctum suum nomen nobis dedit.

Et quoniam regula ipsorum, quae Augnstini regulae subest, non est vulgaris, non alienum forte erit eam hocloco referre, ficut ab eodem Paulo Mauricio describitur.

Principio tantum CLXV. Otationes Dominicas, et totidem salutationes Angelicas recirare tenentur: ter Oratorium ingiediuntur, et singulis vicibus certum precum numerum proferunt: a quo nemo ipsorum exemtus est.

Inter mane et vesperam quinque vel sex horarum spacio precibus vacant. Precibus finitis coenobiarcha illis quo tidie aliquid praelegit: dein de conciunculam habet: qua absoluta, mente paullisper prccantur. Praererea, quisque se ipsum quotidie, exceptis tribus praecipuis anniferiis, bis in suo Oratorio castigat, lemel sub diluculum, deinde quadam hora noctis. Numquam intermittunt, qualicunque tempore, quin bis templum ingrediantur, et cereum in altari accendant: deinde seorsum precantut pro Ecclesia et iis, qui erga ipsos benefici fuerunt, inprimis pro anima eorum, quorum gratia multas eleemosynas acceperunt. Ad haec singulis diebus Lunae, nisi sestum aliquod incidat, omnes in communi; peracto Misae sacrificio, certos Psalmos

aliasque preces in choro pro animis defunctorum canunt. Similiter singulis diebus Sabbathi sub vesperam, postquam omnes delicta sua agnouerunt, preces concipiunt pro quibusuis, tam sidelibus, quam in sidelibus, quemadmo dum Ecclesia Romana sacro die Veneris faceie solet. Quotioscunque oratorium ingrediumtur, quinque Orationes Dominicas et totidem Salutationes Angelicas recitant, in honorem et commemorationem passionis Domini, Missam non canunt, exemplo veterum monachorum.

Officium Virginis, quod tamen fere omnes recitant, mortuorum, septem Psalmorum poenitentialium, etomne aliud oslicium non ex obligatione, sed deuotione tantum recitant.

S. Ioannes Columbinus etiam instituit Ordinem Religiosarum lesuastarum, inter quas praecipua fuit bona et sancta Catharina Senensis, cognata Columbini. Apud Lucenses monasterium est, quod Iesuastarum S. Iosephi appellatur.

Quod Iesuastae S. Hieronymi vocantur, inde fit, quod sub initium Ordinis ipsorum hoc magnum et illustre speculum poenitentiae ac religiosorum lumen patronum sibi elegerunt: et tanta erat huius sancti viri veneratio, vt omma fere sua templa et oratoria de ipsius nomine appellarint. Adhaec Papa Alexander VI. bulla quadam sanciuit, ne Iesuastae simpliciter, sed Iesuastae S. Hieronymi dicerentur.

37 De Canonicis regularibus S. Seruatoris.

Ordo temporum postulat, vt post Iesuastas de Canoicis regularibus S. Seruatoris loquamur, quorum origo ad Eliam refertur.

Duobus a Bononia milliaribus olim fuit collegium Canonicorum Ordinis S. Augustini, quod vocabatur S. Mariae Rhenanae: quo destructo a Ioanne Vicecomite Duce et archiepiscopo Mediolanense, cum occuparet Bononiam, Canonici coacti fuerunt in vrbem se recipere in monasterium S. Seruatoris, quod diu ante conditum fuerat in memoriam magni miraculi, quod acciderat in imagine Crucifixi in vrbe Baruc in Syria, viuente Athanasio episcopo Alexandrino, anno DCC LXXXV. die VI. Nouemb.

Ea tempestate fuit Stephanus quidam Senensis, ex Ordine Eremitarum Licettae, qui locus tribus circiter millibus passuum Senis distat: de cuius sancta vita Papa Gregorius XII. certior factus, cum perspectum haberet ipsius et sociorium desiderium instituendi Ordinem canonicum, tribus Cardinalibus negotium dedit, vt Stephanum et fratrem Iacobum habitu Canonico induerent: quod ab ipsis factum fuit Lucae, XXIV. April. M CCCC VIII. Gum idem Stephanus postea eundem habitum multis Licettensibus contulisset, nomen S. Seruatoris assumserunt, propterea quod locus in quo prius habitum Eremiticum acceperant, eo nomine appellaretur. In hoc Collegio S. Seruaroris, de quo ante diximus solus manserat Guillierus, qui audita fama Stephani et Canonicorum ipsius, cum Ordinem istum Canonicum instauratum videre cuperet, Stephanum accersiuit Sermone inter ipsos habito procuratorem miserunt ad Papam Martinum V. ex familia Colomniorum, qui succcsserat Gregorio, Is audita petitione ipsorum mandata dedit Nicolao Dalbergatio, tunc epilcopo Bononiensi, qui postea creatus fuit Cardinalis S. Crucis a Papa Eugenio IV. vt ipsos von compotes faceret.

Tunc conuentum S. Ambrosii Gobrensis et S. Mariae Rhenanae cum Canonicatu S. Sernatoris Bononiensis coniunxit: quod confirmatum fuit auctoritate Apostolica, sicut testantur litterae Pontificiae, V. Iulii M DXVIII. datae: et ipsis permissum fuit celebrare Capitulum generale, per Bullam datam Mantuae X. Decembr. anno secundo Pontificatus Martini V. Postea coenobiis aliquot coniunctis hic Ordo nomen congregationis vsurpauit, et vocabatur Ordo Canonicorum S. Seruatoris. Nihilominus a Florentinis dicti fnerunt Scopettim propter S. Donatum Scopettinum, qui ex hoc Ordine fuit. Sed hoc erat quartum coenobiom: nam alterum illud primum fuit: ideoque vsitatius appellati fuerunt Canonici S. Seruatoris.

38 Ordo S. Petri Pisani.

Canonicos S. Seruatoris sequitur Ordo congregationis S. Petri Pisani, qui fuit ex familia Gambacurtiorum, ex illustrissima gente huius vrbis.

Hic cum in animum induxisset, vitam eximii illius Doctoris S. Hieronymi imitari, multos illico nactus est discipulos, cum quibus secessic in conuentum Vrbani, in colle am oeno, qui Mons bellus appellatur, et iucundo nemore cingitur, situm, Illic paruum templum condidit, quod a sancta Trinitate denominauit, cum paucis aliquot aedibus, forma monasterii structis. Ipse et discipuli opere manuum victum quaerebant, et omnia habebant communia, nullam celebrantes Missam, sed precibus assiduis vacantes. Bonus hic Pater voluit vt sui scctatores, vocarentur Eremitae sancti Hieronymi, quo nomine hodieque appellantur, nisi quod nomen congregationis sancti Petri Pisani additur. Haec congregario tam bene faetisicauit, vt eriamnum habeat XXXVII. moiiasteria in sola Italia: nam extra eam nullum habet.

Vestiuntur tunica, et zona pellicea cinguntur. Supta tunicam pallium gerunt, cui epomidem iniiciunt. Quando per vrbem in cedunt, pallio illo vtuntur: et rotus ipsorum habitus est coloris fului.

Papa Pius V. voluit, vt Ordinem profiterentur: nam prius ipsis exire, et quocunque vellent am bulare licebat. Hic ordo caepit anno MCCCLXXX.

39 Ordo Congregationis S. Hieronymi Fesulani.

Congregatio sancti Hieronymi Fesulani, aliquanto post tempore coepit, nempe anno M CCCC VI. tempore Papae Innocentii VII. auctore quodam Carolo Comite Grauellano Florentino, qui, in stinctu Dei, in montes concessit, in quibus olim sita fuit antiqua vrbs Fesulae, a Florentinis dastructa. Habitum sumsit eremitae, et cum eo Rhedon Grauellanus, et Gualterus Marsius: qui non diu illic commorati sunt, quin multise ad eos aggregarent, quibus regulam praescripserunt, quam Papa Gregorius XII. qui tunc sanctam ledem renebat, approbauit. Is alium habitum ipsis dedit, coloris cinerei: et illi super cucullum zona pellicea se eingebant: subtus gerebant pallium pellitum, et a pectore scissum. Tunc calopodiis vtebantur, quae postea abiecerunt. Et quoniam dicebantur authores tertii Ordinis S. Francisci, vt quidam existimant, habitus cinereus ipsis fuit datus, quem hodieque gerunt.

Extra Italiam non se extendunt, in qua XXX. vel XL. monasteria habent: qui Mediolani habitant, fratres S. Annae vocantur.

40 Ordo Congregationis S. Gregorii.

Anno MCCCCVII. cum Romae sederet Papa Gregorius XII. et imperium teneret Rupertus Bauarus, initium cepit congregatio S. Georgii. quae auctorem habuit Antonium Gorraram, nobilem Venetum, qui fuit ex societate Clericoium regularium Iesuastarum S. Hieronymi, cuius fiatres gestabant calopodia, et victum mendicabant. Hic regulas quasdam ipsis dedit, a Gregorio VII. confirmatas, qui ahas qualdain addidit. Quod etiam fecit sanctus Laurentius Iustinianus, primus patriarcha Venetus: qui idem officium in hoc Ordine gessit, quod olim sanctus Bernardus in ordine Cistercensium.

Qui sunt ex hoc Ordine, subtus gerunt vestem ex panno candido, instar casiolae, a pectore orbiculis refertam: desuper togam caeruleam gestant, cum pileo in capite, et capitio eiusdem coloris, quod humeros tegit.

Viuunt in commune: praefecti ipsorum coenobiarchae vocantur, et Generalem creant, Non solebant Ordinem profiteri: sed si quis inter ipsos, postquam aliquandin in Ordine fuissert, mutabat voluntatem, certam pecuniae sum mam illi dabant: eumque more presbyteri secularis avestitum dimittebant, ac quocunque vellet, ire sinebant, Sed Papa Pius V. anno MDLXX. sanciuit, vt omnes solennem professionem ederent: sicut iam faciunt: ita tamen vt priuilegiis ipsotum atque Ordiniac loci praerogatiuae in processionibus publicis nihil derogaretur.

Sunt tamen quatuor etiamnum huius Ordinis monasteria, in quibus fratres suo more viuunt, Capitula habentes, et creantes coenobiarchas, prout ipsis videtur. Quamuis autem quatuor tantum coenobia possideant: tamen suum Generalem habent. Horum monasterium praecipuum est Lo antiquum.

41 Ordo Congregationis S. Iustinae.

Congregatio Montis Cassini, quae originem suam traxit a Ludouico Balbo, nobili Venero, caepit in monasterio S. Iustinae: et inde fuit dicta congregatio S. Iustinae, anno salutis MCCCCX. sub Papa Ioanne XXIII. cum Sigismundus Imperium in Germania tenerer. Martinus V. et Eugenius IV. PP. cum viderent,hanc societatem indies sanctitate vitae proficere, ci multa priuilegia largiti sunt: quae causa fuit, vt multis viris doctis repleretur.

Postea cum, Abbatia Montis Cassini aucta fuisset, quae erat prima et maximehonorar a inter omnes S. Benedicti institurum ob seruamtes, nomen ob ea sumsit, et fuit vocara congregatio Montis Cassini.

Atque ita omnes isti monachi atri, qui viuunt sub obseruantia, sunt veri et primi monachi S. Benedicti, qui saepius fuerunt destructi et reformati.

Caeterum Ordo S. Benedicti non tantum opibus, quae praecipua causa ruinae ipsius fuerunt, sed etiam numero hominum et monasteriorum ita creuerat, vt triginta tria millia Abbatia rum, et quatuordecim millia praefecturarum et coenobiarchatuum habuerit. Cum Ordo S. Iustinae postremo reformarerur, adeo degenerauerat, vt nomen monachorum S. Benedicti fere omnino extinctum esset. Verum postea ita multiplicatus fuit, vt plus quam mulle abbatias habeat, cum in Italia, tum in Hispania, quae viuunt secundum hanc reformationem.

In his multi sunt, qui praeterquam quod regulam S. Benedicti obseruent, studiis, disputationibns publicis et concionibus operam dant, sicut Monachi mendicantes: quod ipsis magnum honorem et venerationem in regionibus illis conciliat.

42 De Fratribus S. Ambrosii.

Prima fronte quibusdam videbitur magis conuenire, vt fratres S. Ambrosii Siluani inter antiquissimos ordines referrentur, quam vt eorum nunc demum mentio fieret. Verum hoc primum tempore se diffuderunt, et eorum forma magis apparuit: cum ipsorum origo fuerit obscura, quae tale initium habuit In suburbio Mediolanensi ad portam Comensem, vbi nunc est tem plum S. Ambrosii Siluani, olim silua fuit amaena et densa, m cuius meditullio paruum quoddam sacellum fuit, in quo depicta erat imago Virg nis Mariae, Iuxta illudriuulus aquae limpidae labebatur, qui ex pulchro fonteprofluebat. Atque hic fons hodie etiamnum in tanta veneratione habetur, vt multi religionis ergo ex eo bibant.

In hoc nemore tres nobiles Mediolanenses habitabant, qui eremitarum instat viuebant. Primus appellabatur Alexander, ex illustri familia Crinellorum: secundus, Albertus

Bozossus, et tertius Antonius Petrae sinctae: vnde fit, vt qui sunt ex hac familia Perrae sanctae aliquid iuris habeant in monasterio, quod Casternum appellatur.

Eodem tempore, quo hi in sua solitudine viuebant, admirabilis S. Ambrosius Mediolani inclarescebat: qui audita fama de genere vitae horum hominum, eos postea saepe inuisit, et interdum biduum apud eos mansit, quod precibus et colloquiis de rebus diumis impendit.

Illo mortuo, multis annis in eo loco manserunt, et successu temporis, quod incertum est, habitui eremitico, quem gestabant, patientiam et cucullum addiderunt, et regulam ac professionem S. Augustini assumserunt.

Mediolanen ses postea ipsis monasterium eodem loco exstruxerunt, in honotem S. Ambrosii: et illud vocarunt monasterium S. Ambrosii Siluani, propterea quod hic vir sanctus, cum viueret, hunclocum frequentabat. Ex eo diuersis locis atque etiam in Ducatu Mediolanensi, pullulatunt.

Habent Visitatores et Coenobiarchas, et singulis tribus annis eo ipso loco, in quo originem habuerunt, Capitulum generale celebrant. Multa loca tenent, in quibus sactum peragunt secundum regulam S. Ambrosii.

43 De Monachis Eremitis S. Hieronymi.

Idem potest dici de Ordine Monachorum Eremirarum S. Hieronymi, de quo supra aliquid diximus. Sed is postea reformatus est a Lupo Solmeta Hispano, viro docto, qui cum Romam venisset, facultatem obtinuit hunc Ordinem reforman di, et impetrauit a Pontifice templum sancti Alexii Romani, situm in monte Auentino cum locis circumiacentibus, et omnibus illius reditibus ac prouentibus. Is monachis illis formam et regulam viuendi secundum institutum Apostolorum praescripsit, quam ex operibus S. Hieronymi excerpserat.

Quidam aiunt, illos initium cepisse a tempore Eusebii Cremonensis, discipuli S. Hieronymi: et monachos Garda Lupi in Hispania, qui regulam ipsorum sequuntur, ab illo forte Lupo reformatos fuisse: cumque postea viderent, suum Ordinem dissolui eum denuo reformasse: et Lupum hos ab illis diftinxisse, et nouum ex his Ordinem instituisse. Tunicam candidam gerunt, cum epomide coloris Baetici. Quando per vrbem incedunt, cucullum gerunt a pectore clausum, more monachorum, eiusdem cum epomide coloris.

Lipus Oliuetanus obiit anno MCCCCXXXIII. anno tertio Papae Eugenii IV. Hic Ordo habet in Italia cir citer XX. monasteria,quorum praecipuum est Xenodochium Lodeianum in Gallia Cisalpina. Habebant in Hispania sex monasteria, quorum caput erat monasterium S. Isidori, distans milliari ab vrbe Hispalensi. Profitentur et obseruant regulam S. Augustini.

44 De ordine Calogerorum, instituto a S. Bernardino.

Anno MCCCC. qui fuit Romae Iubilaeus, Senae et aliis vicinislocis grauis pestilentiae lues grassata est, qua tanta hominum mulritudo periit, vt Senae siue propter eorum, qui supererant, paucitatem, siue propter metum contagii nemo reperiretur, qui vellet pauperes aegrotos in nosocomio curare.

Tunc Senae viuebat S. Bernardinus, cuius pater Patricius et mater Nona appellabatur, Illa nobili genere, Maslae Marannae, oppido vicino. et Senae subiecto, nata erat.

Hic vir sanctus, ardenti chatitate impulius, in nofocomium iuit, et omnium aegrotorum, peste infectorum, curam suscepit, neque inde recessit, prinsquam lues illa cessaret. Annumtuc agebat vigesimum: inde in siluam se recepit, vbi cum aliquandiu austere adm odum vixisset, tandem Religiosis Ordinis Fratrum Minorum le adiunxit, nihil secum afferens praeter simplicem habitum, et funem, quo se cingeret. Cunque sanctitas et zelus in illo Ordine iam tepescere inciperet, operam dedit, vt prima illius instituta obseruarentur, sublatis omnibus, quae in eum irrepserant, corruptelis. Atque ita eum reformauit, et effecit, vt Fratres in commune vinerent, nec quicquam proprii haberent, institutioni patris ipsorum S. Francisci simpliciter insistentes: qua in re adiutus fuita multis, qui nouam ipsius reformationem sequuti sunt. Alii vero deserere noluerunt, quod cura et labore acquisiuerant.

Hinc est, autsaltem verisimile videtur, quod Ordo S. Francisci geminus est, nempe Conuentualium, et Obseruantium, quise Calogeros nominant. Hic Ordo postea tanta incrementa cepit, vt alios Ordines numero longe superet. Factum hoc est sedente Papa Eugenio IV. et imperante Friderico III.

45 De Ordine Minimorum.

Circa annum MCCCCL. Ordo Minimorum florerecaepit, auctore S. Francisco Paulense, qui sic cognominatus fuit ab ar ce Paulense, in qua natus fuerat, quae sita est in regno Neapolitano inter Bressam et Lucaniam quae hodie Principatus appellatur, prope Calabriam, et triginta passuum millibus a celebri vrbe Cossentia distans.

Patri nomen erat Martetilo, et matri Viennae. Ipfe a teneris annis ad austeritatem propendebat, et vita religiosa inprimis delectabatur. Postea cum ad aetatem virilem peruenisset, in animum induxit templum condere cum quibusdam tuguriis ad habitandum. Itaque, permissu Pyrrhi Archiepiscopi Coslentiae, et vicinorum ope, cogitata perfecit, atque exstructo monasterio non diu fuit, quin haberet magnum numerum diseipulorum et discipularum. Quapropter tres regulas conscripsit, vnam pro

fratribus, alteram pro sororibus sui Ordinis, quarum vttamque in decem capita distribuit: tertiam pro profssis seu palliolatis. Suos voluit dici Minimos Minorum, et inter alia ieiunium Quadragesimale sedulo obseruare, ne velcerentur carne, ouis, butyro, lacticiniis, quamdiu viuerent, excepto casu necessitatis. Voluit etiam vt panno Baetici coloris vestirentur, cum cucullo eiusdem coloris, qui vsque ad cingulum dependet: et vt fune eiusdem coloris cingerentur. Qui sunt presbyteri, eum quinque simplicibus nodis intortum gerunt: sed clerici, nouitii et oblati ad differentiam presbyterorum cucullum habent vsque ad sunem propendentem, et funem tribus tantum nodis intortum.

Ludouicus XI. rex Galiiae, qui tune regnabat, Pontificem Sixtum IV. rogatum misit, vt hunc sanctum virum ad se mirteret: quod ille fecit: et is Caesarodunum Turonum ad Regem venit, qui ipsitemplum et monasterium, quod hodieque Plessiaci prope illam vrbem est, exstruxit. Hic Ordo in Galliam et Hispaniam se diffudit. In Gallia Cisalpina nusquam locum habet, nisi Mediolani.

46 De Congregatione Amedaeorum siue Amicorum Dei.

Eodem, quo S. Franciscus Paulensis, tempore, viuebat vir sanctus Amedaeus, natus in Lusirania, qui habitu Eremitae in Galliam Cisalpinam venit, vbi in loco, qui a S. Maria nomen habet, in agro Bresanciisi versus Cremondam; ad Duucatum Mediolanensem pertinente, substitit; et Congregationi suae initium dedit.

Indepost aliquod tempus Romam profectus est, et habitauit in monte auteo, qui hodie dicitur S. Petti in Montorio, vbi Princeps Apostolorum capite inuer so crucifixus fuit, et hodie elegans admodum monasterium huius Ordinis conspicitur.

Erat ille admodum contemplatiuus, multasquc habuit visiones prophericas, et res futuras praedixit.

Ab ipso hic Ordo Amicorum Dei siue Amedaeorum nomen accepit. Vestitum habent cinerei coloris, et calopodia gestant sine caligis: fune cinguntur, quemadmodum Calogeri. Hodie XXVIII. coenobia in Italia possident: neque enim extraeam se extendunt.

Ordo iste caepit anno MCCCCXC. Sed Papa Pius V. eum cum Clarouallensi et Calogerorum, qui sunt ex Obleruantia S. Francisci, Ordine coniunxit.

47 Ordo Apostolinorum aut Barnabitaerum.

Congregatio Apostolinorum seu fratrum Apostolorum originem ducit a S. Barnaba Apostolo, qui cum venisset Mediolanum, primus illic Missam celebrauit.

Illic non contemnendum discipulorum numerum con greganit, qui secundum consuetudinem primitiuae Ecclesiae viuebant. Hi, dum viueret, dicti sunt discipuli Christiani: post mortem ipsius Apostolini nuncupati fuerunt: hodie vero fratres Apostolorum seu Barnabirae appellantur. Diu hac illac dispersi fuerunt, nec celebrabant Missam, sed vacabant solum modo precibus, et in commune viuebant, vt moris erat in primitiua Ecclesia. Sed anno MCCCCLXXXIV. Innocentius VIII. ab illis rogatus ipsis permisit, vt Missam celebrarent, et habitum dedit, nempe epomidem et patientiam, vna cum altera consuta, et zonam pelliceam, praecipiens ipsis, vt Ordinem profiterentur, et regulam Augustini obseruarent.

Eadem priuilegia ipsis concessit, quae Augustinianis. Cucullum gerunt ex panno fuligineo, cum patientia et epomide eiusdem coloris atque ita incedunt in publico, nulla alia veste superimposita, nisi quod in hyeme pallium eiusdem coloris gerunt, ad imitationem Calogerorum S. Francisci. Habent capitula, et praefectus ipsorum Vicarius generalis appellatur.

Primi huius Ordinis, qui Missam celebrarunt, fuerunt, F. Simon Moranus, F. Ioannes Scarpius, et F. Nicolaus Cesterius Genuensis.

48 De Ordine Capucinorum.

Initii Ordinis Capucinorum haec occasio fuit. In Marca Anconitana sub iurisdictione Firmae arx est, quae Mons falconis appellatur. In ea Dominicani monasterium habent. Illic Religiosus erat, cui nomen Matthaeo Bascio, viro sanctae vitae et piarum legum obseruantissimus. Quodam die cum ipse et quidam ex eius sodalibus in quendam locum vicin um iuissent, vt lacro officio intere ssent, eo peracto, et omnibus in monasterium redeuntibus, ipse solus a tergo mansit, Soldales autem ipsius inuenerunt hominem paupetem, serninudum, in terra iacentem, et frigore trementem, quia hyems erat, et nix alta iacebat. Hic cum ab ipsis parum panni, quo se tegeret, eleemosynae loc petiisset, nullum ab ipsis responsum accepit. Frater autem Matthaeus superueniens, et videns miserum hunc hominem, misericordia mortus, ac metuens, ne frigore interiret, duo pan ni segment, quae ex instituto Ordinis sub vestibus terevar, ipsi de dit: postea progressus versus monasterium nonsine stupore animaduertit, hominem illum euanuisse, nec amplius apparere.

Hinc animum istius boni viri cogitatio subiit; quod paupertatem professus esset, et nihilominus alios se pauperiores viderer: ex quo inferebat, se non effe verum imitatorem S. Francisci, nec obseruate, quae promisisset, cum regulam ipstus amplectetetur. Itaque abeo rempore noctcs et dies assiduis precibus Deum sollicitauit, vt posset votum, quod nuncupasset, implere.

Post multa lameta diuinitus admonitus fuit, vt antiquam suorum patrum, qui primitus S. Francisci institutionem sequuti fuissent, consuetudinem et disciplinam instauraret. Itaque cucullum maxime obsoletum et lacerum assumsit, cui capitium eaforma, quam hodie gerunt, assuit. Deinde, nemine compellato, Romam

profectus, Clementem VII. adiit, et veniam abiplo periit talem habitum gestandi, qualem S. Franciscus et ipsius socii initio gestassent: quodnullo negotio obtinuit, Pontifice ter ipsi dicente, se velle, vt haec regula ad amussim obseruaretur. Aliquanto post tempore quidam F. Ludouicus cum suo fratre, ambo Dominicani Fossaebonae, oppidi in Marchia et Ducatu Vrbinate, zelo obseruandi suam regulam incitati, monasterio suo exierunt, et se Matthaeo associarunt. Sed vt res firmior esset, et minus scrupuli haberet, Ludouicus Pontificem accessit, et diploma ab eo obtinuit, vt non solum habitum gestaret, et regulam obseruaret, sed in eandem etiam, quem cunque vellet, admitteret: quod factum est anno MDXXVI. die XXVIII. Maij, anno tertio Pontificatus Clementis VII. Itaque breui tempore duodecim fratres se consociarunt: quorum primus praefectus fuit Marchaeus.

Primum monasterium; quod habuerunt, fuit in vrbe Cameria in Marchia, quod ipsis datum fuit a Catharina Cibo Ducissa Camertina.

Hic Ordo ita creuit, vt lpa io XLII. an norum CCXXII. monasteria numeraret, in quindecim prouincias diuisa, in quibus erant bis millie ducenti quadraginta Religiosi.

Praeter hoc alii sunt reformati ex Ordine S. Francisci, vt Clarini, Clarmenses, Recollecti, qui peculiare quoddam genus vestitus gerunt: de quibus infra aliquid dici poterit.

49 [correction of the transcriber; in the print ---] De Ordinibus Obseruantiae S. Augustini.

Quamuis supra disseruerimus de origine Religiosorum, qui militant sub regula S. Augustini: tamen non ab re erit, si de Ordinibus, qui secundum hanc regulam sub nomine et titulo Obseruantiae viuunt, aliquid dicamus.

1. Ordo illius Obseruantiae, Congregatio Lucettae.

Primus est Congregatio Lucettae. Hiclocus Sena distat circiter tribus passuum millibus, et olim Lissietta Foltigana appellabatur: vbi monasterium exstructum fuit S. Seruatoris, quod postea dictum fuit S. Seruatoris Lucettae in silua ad lacum. Lacus iste habitarus fuit ab eremitis S. Augustini, abanno ML. Hic locus sanctitarem suam et paupertatem semper conseruauit: cumque esset admodum secretus, contemplationi aptus etat. Bartholomaeus Venetus huic Ordini egregias leges de dit, anno MCCCLXXXVII. Idem postea fecerunt M. Nicolaus Cassinus, et M. Gerardus Ariminensis, ambo coenobiatchae generales huius Ordinis, qui postea crescere caepit: adeo vt hodie XI. coenobia habeant, cum in agro Senensi, tum florentino: nec vllum est ex illis, in quo non ad minimum sint centum religiosi.

2. Ordo eiusdem Obseruantiae, Congregatio Carbonariae.

Secunda congregatio Obseruantiae Eremitarum est Carbonaria in Campania, quae hodic terra laboris appellatur. congregario illa hoc tempore S. Ioannis Neapolitani vocatur. Author illius fuit F. Simon Cremonensis, praestans philosophus et Theologus sui temporis, quod fuit anno MCCCXCIX.

3. Congregatio Perusina.

Congregatio Perusina, aliter dicta S. Marci ad populum, in prouincia Vmbriae, caepit anno MCCCCXXIV. et XV. circiter monasteria habet. Congregatio Lombardiae, itanominata ab iis ipsis, qui eam sectantur, caepit anno MCCCCXLIV. auctore bono quodam Parre, cui nomen loanni Roccae Ticinensi, et alio fratre Georgio Cremonensi in arce Crania. Haec congregatio maxima et celeberrima est omnium, quae sunt ex Obseruantia Eremitarum, cum propter magnum numerum eorum, qui sunt in hoc Ordine, tum propter ipsorum doctrinam et frequentes conciones. In hac congregatione sunt LXVIII. monasteria satis bene constituta.

4. Ordo S. Mariae Montis Ortonensis.

Congregatio S. Mariae Montis Orto-nensis, quae abst ab vrbe Pudona circiter quinque passuum millibus, instituta fuit a viro docto, cui nomen F. Simoni, nato Camernii, quod oppidum est in Marca Dauernana. Tantum tria coenobia habet, et coepit anno MCCCCLX.

5. Ordo Baptistarum.

Congregatio Baptistarum, sic dicta propter fratrem Baptistam, qui eam instituit, initium habuit anno MCCCCLXXXIV. Gestant illi caloposia, et Genuenses quoque appellantur, quia primus huius Ordinis auctor fuit Genuensis.

6. Ordo Congregationis Eremitarum, quae dicitur Apulae.

Congregatio Eremitarum Apula dicta, alio nomine Dulcicula, originem suam habuit in Apulia, auctore Felice Apulo, anno MCCCCXCII.

7. Ordo Zumpamensis.

Ordo Zumpamensis institutus fuit in Calabria anno MDII. a quodam Francisco Zumpama Calabro, qui eo tempore propter suas virtutes in magno honore et pretio erat.

8. Ordo S. Augustini in Dalmatia.

Eodem anno coepit congregatio S. Augustini in Dalmatia, quoniam initium habuit in Sclauonia. Quatuordecim post annis noua Eremitarum congregatio in Germania orta est, quae dicta fuit Congregatio Andreae prolis Germanicae.

9. Ordo S. Pauli primi Eremita.

Pauli primi Eremitae, quae eodem, quo reliquae habitu vtebatur, et caepit anno MDL. Sunt monasteria huius Congregationis in Italia et Hispania: attamen quatuor tantum in confinio vrbis Romae inueniuntur. Ex his congregationibus Eremitarum Obseruantiae paucae in Italia notae sunt, praeter eam, quae Lombardiae dicitur, Haec enim inter omnes eminet. Conuentualium autem non solum per Galliam, Italiam, Hispaniam, Belgium et Germaniam diffunditur, sed etiam vsque in nouum orbem penetrauit.

50 [correction of the transcriber; in the print ---] Congregatio S. Pauli primi Eremitae in Hungaria.

Congregatio S. Pauli primi Eremitae in Hungaria caepit in monasterio s. Iacobi Patachii in Hungaria, auctore Strigonensi quodam, cui nomen Eusebio, qui cum suis sociis ceitam regulam et viuendi rationem obseruabat, a Bartholomaeo episcopo Quinquecclesiensi ipsis praescriptam, anno Domini MCCXV.

Aliquanto post tempore, cum haec Congregatio numero creuisset, a Papa Vrbano IV. perierunt, vt sibi daret regulam sancti Augustini: quod tamen ab ipso obtinere non poruerunt.

Quod videns Paulus episcopus Vesprinensis eam, qua hodie vtuntur, viuendi formam ipsis praescripsit, anno MCCLXIII. et tunc Ordo ille dic caepit Congregario S. Pauli primi Eremitae. Postea anno MCCC. primum suum Coenobiarcham generalem creatunt F. Laurentium Strigonensem.

Octennio post Ordo fuit confirmatus a Cardinali, quem Papa Clemens V. legatum in Hungariam miserat, cuius nomen erat Gentilis de Monte-florido, et olim fuerat ex Fratrum Minorum numero. Hic sociis illius Congregationis dedit regulam S. Augustini, et facultatem condendi leges, et haben di Capitula generalia: quod accidit VI. Decembr. MCCCVIII. in monasterio S. Laurentii prope Budam.

Postea Ioannes XXII. in S. Sedem euectus consirmauit Ordinem, eumque in rutelam S. Sedis Apostolicae recepit. Ab eo tempore mirum in modum crescere caepit, non tantum numero, sed etiam lanctitate vitae, ita vt in Hungaria pro sanctissimis religiosis, qui in toto regno essent, haberentur.

Tempore Nicolai V. templum S. Stephani Rotundae, quod est Romae in monte Caelio, ipsis a S. Sede donatum fuit, cum omnibus illius reditibus: et plus quam CXX. annis illic habitarunt, nec aliud in Italia coenobium habent, quam istud, in quod tantum Hungaros, nullum autem Italum recipiunt. Vestitum candidum gerunt, cum epomide ampla et rotunda, quae plus quam humeros ipsorum tegit.

Hic pallium superim ponunt, quale alii gestare solent, nisi quod candidum et paullo breuius sit.

51 Ordo S. Brigittae.

Ordo S. Brigittae caepit lub Papa Gregorio XI. anno MGCCLXXVI. qui eum confirmamt in gratiam sanctae illius dominae, Reginae Sueciae, quae Romam profcta erat. Illa autem a Sua S. obtinuit, vt monasteria huius Ordinis communia essent tam viris, quam foeminis: et nihilominus tale interstitium murorum esset, vtilli hac absque necessitate conuenire non pessent.

Eadem voluit, vt vnum ambobus templum esset, et vt religiosi, tanquam ministri rerum sacrarum, inferiorem, religiosae superiorem locum ad officium et preces suas peragendas occuparent: ita tamen vt Abbatislahis et illis imperaret, viri autem curam eorum, quae ad cultum diuinum et ornamenta Ecclesiae pertinerent, gererent, et quidam inter eos esset coenobiarcha siue confessionarius.

Constiturum etiam fuit, vt bona et facultates, vnde viuerent, possiderent: sed cura omnium, quae his et illis ad victum et amictum necessaria essent, Abbatissae incumberet nec cuiquam religiosorum aut religiosarum sine euidenti necessitate et venia Abbatissae monasterio exire liceret. Regulam Augustini cum quibusdam corollariis ab illustri hac Regina additis obseruant.

Quidam existimant, hunc Ordinem primum institutum fuisse in Graecia, ita ramen vt viri a foeminis seorsum habitarent, ne suspicioni et calum niis locus esset. Brigittam autem Ordinem propemodum collapsum instaurare cupientem, modum inuenisse, quo absque suspicione templum et domus vtrisque communis esset. Illa eriam instituit, vt habitum cinereum gererent, cui pallium eiusdem coloris superimponerent, cum cruce rubra super pectus.

Ad haec voluit, vt religiosarum tantum LX. religiosorum XXV. in vnoquoque monasterio essent, nempe XIII. Presbyteri, secundum numerum XIII. Apostolorum S. Paulo comprehenso: quatuor Diaconi, qui inter Presbyteros quoque referti possent, et ouatuot Doctores Ecclesiae repraesentarent: denique octo Conuersi, qui negotia domus expeditent: ita vt omnium fratrum et sororum numerus esset XIII. Apostoli, et LXXII. discipuli Domini nostri: qui ve possent dignosci, Presbyteri rubram Crucem gerebant in sinistto latere pallii, sub qua segementum pan ni candidi ponebant eiusdem laritudinis, qua parua hostia, proprer reuerentiam S. Sacramenti.

Quatuor Diaconi ad differcntiam Presbyterorum gerunt orbiculum candidipanni, qui significat, vt aiunt, sapientiam quatuor Doctorum, quos referunt, eique imponunt quatuor particulas rubri coloris, similitudinem linguarum habentes, vt ostendant, Spiritum S. inflammare suam linguam, qua recitent sacra mysteria diuinitatis.

Sed fratres Conuersi in pallio Crucem candidam gerunt, quae denotat innocentiam vitae

ipsorum, supra quam sunt quinque segmenta rubra, in commemorationem quinque vulnerum Domini nostri.

Haec sancta Domina obiit Romae: filia autem ipsius Catharina, Princeps Nericae, post mortem ipsius regulam a Papa Vrbano V. confirmari curauit. Reuelationes suas exoria est anno MCCCXLIV. et anno MCCCXLVI. Romae fuit, nata XLII annos, vbi XXVIII. annis mansit. Relata fuit in numerum sanctorum anno MCCCXCI.

52 De Ordine Praemonstrantium, et ipsius origine.

Origo Ordinis Praemonstrantium ducitur a quodam Norberto, qui Coloniae natus, et postea archiepiscopus Memburgensis fuit. Huic cum Virgo Maria quodam die apparuisset, dicens, Norberte, accipe togam candidam: ille protinus mundo valedixit, et cum quibuldam sociis, quos sibi adiunxit, in locum asperum et solitarium, qui Praemonstrans vocabatur, concessit, vt poenitentiam ageret, anno MCXX. quod fecit permissu archiepiscopi Lugdunensis, propterea quod solitudo illa in ipsius dioecesi esset. Ab huius loci nomine Ordo Praemonstrantium titulo insignitus fuit, quem adhuc gerit.

Hic Ordo a Calixto II. confirmatus est, anno MCXII. et postea rursus ab Honorio II. successore, qui ei dedit regulam S. Augustini, et eos instituit Canonicos regulares: quod denuo approbatum fuit ab Innocentio Hl. Hic Ordo vsque adeo in Gallia, Hispania et alibi multiplicatus fuit, vt in triginta prouincias diuidatur, in quibus plus quammille trecenta monasteria, et circiter quadringenta coenobia virginum reperiuntur.

Potestatem habent conferendi Monachis suis minores Ordines, et benedicendi omnibus ornamentis Ecclesiae, omnesque caeremonias peragendi, nisi in huiusmodi benedictionibus facienda sit consecratio: nihilominus Missas solennes et publicas celebrare possunt cum mitra, lituo et galero, aliisque ornamentis, quae propria sunt Episcoporum. Officium peragunt diuersum a Romano, et Breuiarium simile habent suo Missali: adhaec vbique in suo Ordine peculiari cantu vtuntur. Quod ad vestes ipsorum attinet, cucullum candidum gerunt, et amictum lineum, cui capitium candidum, infronte apertum, quale est Carmelitarum superimponunt.

Hoc fuit institutum sub Henrico IV. Imperatore Germaniae. Guilhelmus Tyrius resert, suo tempore fuisse Almericum quendam Canonicum regularem Praemonstratensium, qui creatus fuerit episcopus Senensis, anno MCLXXX. Huius Ordinis author, multis miraculis cum in vita, tum post mortem patratis, in numerum sanctorum fuit relatus.

53 Religio Fontisauellani.

Primus auctor religionis Fontisauellani fuit S. Ludolphus, quam cum dynasta quidam secularis persequeretur, ille se inter duos altissimos montes Apen nini, Latriam et Coruum, a Dante poeta celebratos, se recepit. Distant illi ab vrbe Coturnicum quinque, et ab vrbe Ducali Vrbino viginti passuum millibus: et sunt sub dioecesi Agobbiae.

Cum hic vir bonus in hunc locum concessisset, vbi viuebat instar Eremitae, breui tempore magnam nominis celebritatem propter sunctitatem adeptus est, vt multi ad ipsum se conferrent, et vitae genus, quod obseruabat, sequerentur. Propterea monasterium condidit, a S. Cruce denominatum: vnde adhuc hodie a vicinis Fratres montis S. Crucis appellantur.

Eo mortuo cum hic Ordo nimium sibi indulgere caepisset, neque esset, qui prius fueiat, Petrus Damianus, qui erat religiosus Ab batiae Clussensis Rauennae, Ordinis Camaldoli, vir magnus, non tantum quia Episcopus et Cardinalis fuit, sed etiam propter eximiam sanctitatem, qua meruit, vt in diuorum numerum referretur, hunc Ordinem ad pristinum suum institutum reuocauit, et regulam S. Benedicti ei praescripsit, exstructoque monasterio Eremitas in eo collocauit, quos sciebat illi obseruandae aptos esse.

Habitus ipsorum erat cucullus candidus, epomis lanea, collare et capitium candidum: Ordinem profitebantur coram Notario. Postea denuo exorbitarunt, ita vt Abbatia pro commendatitia possessione haberetur. Cum vero ordo et disciplina ecclesiastica prorsus interiisset, Papa Pius V. hanc Abbatiam Cardinali Rouerio, fratri Ducis Vrbini, in perpetuam Commendam donauit, qui anno M D LXX. Patres Ordinis Camaldoli in eam assumsit: ita vt fere omnes religiosi, qui in ea erant, habitum et professionem eorum imitarentur. Verum iuniores cucullum mox abieccerunt, relictis senioribus, qui cum aliis religiosis, quorum triginta erant, tam pie et sancte vixerunt, vt huius monasterii fama ad prouincias longissime dissitas emanaret.

Primus ipsorum Abbas dictus fuit Petrus Balueolus Bagnacaualensis, et ipsorum coenobiarcha Ambrosius Cagnolus, nobilis Sodesius. Poeta Dantes hic aliquandiu commoratus est, et partem suorum versuum composuit. Hic Ordo caepit sub annum ML.

54 Congregatio Eremitarum, qui dicuntur Dominae Gonsagae.

Congregatio Eremitarum Dominae Gonzagae hac occasione initium cepit. Franciscus Gonzaga, quartus Marchio Mantuae, qui inter praestantissimos sui temporis duces celebratur, cum quodam die animi gratia in quandam ex suis arcibus duodecim circiter passuum millibus Mantua distantem excurrisset, praeteriens murum quendam, in quo depicta erat imago Virginis Mariae, equus ipsius in posteriores pedes se erexit, ita vt pronus caderet, et Marchio sub eo, qui

Tunc quidam ex ipsius comitibus, cui nomen Hieronymo Regino, ex arce Gothofredi in territorio Mantuano sita, vir pius et deuotus grauissime ferens tanti Principis casum, insigni fide actus, in genua ante illam imaginem procidit, et Deo ac sanctae Matri votum nuncupauit, si per suam misericordiam vitam et sanitatem Marchioni redderet, se mundo valedicturum, et eo ipso loco Eremitae Ordinem suscepturum: cuius votum exauditum fuit: nam Marchio con. festim sanus et integer surrexit.

Quod cum Marchio postea resciuisset, monasterium Hieronymo illi exstruendum curauit, cui amplos reditus assignauit. In illud Hieronymus se recepit, et multos alios secum introduxit. Aliquanto post tempore auspiciis Episcopi Rhegii, regulam et genus viuendi instituerunt, quod hodieque obseruare dicuntur, a Papa Alex indro VI. confirmatum. Ordinem tamen non profitentur, neque se vlli articulo sub poena peccati mortalis obstringunt. Priuilegia quaedam habent a S. Sede ipsis data. Creant Generalem, et habent hodie circiter LX. aut LXX. monasteria, quorum primarium est monasterium illud Gonzagae, in quo sunt circiter XII. Eremitae. Coepit hic Ordo sub Papa Innocentio VIII. imperante Maximiliano primo.

55 Ordo decem virtutum seu voluptatum Virginis, quae dicitur Annunciationis, institutus a Regina Ioanna, sponsa Regis Ludouici XII.

Cum Regina Ioanna fuisset repudiata, Rex Ludouicus XII. Ducatum Bituricensem ipsi dedit, quo se, relicta aula, contulit. Habitauit autem Auarici, metropoli Biturigum, vbi reliquum vitae tempus pie et religiose traduxit, totam Galliam sua sancta et pia vita aedificans, et tenellum suum corpus ciliciis macerans, ac quinque clauos argenteos peracutos, duorum digitorum longitudine, ad latus pectoris plerunque gestans. Feriis esurialibus iusculum tantum ex oleo sumebat, et cibis crassissimis ac vilissimis, quos inuenire poterat, vescebatur: summa erga pauperes et aegrotos commiseratione afficiebatur, in quos admodum larga et benefica erat: inprimis suam charitatem et pietatem erga infirmos et morbis afflictos exercebat, quos a suis medicis et chirurgis curari volebat, et pharmacopaeos multa vnguenta conficere iussit, quae Chirurgi, ipsa praesente, aegrotis applicabant: interdum autem ipsamet ea ex consilio Medicorum applicabat, siquidem aegroti, quos illa regiis suis manibus tetigerat, plerunque conualescebant.

A teneris annis sanctissimam et immaculatam Virginem Mariam peculiari affectu coluerat: quam pietatem ipsa a patre Ludouico XI. hauserat, qui in honorem huius Reginae Angelorum templum Clerianum, religiosam suam domum, in qua, condito testamento, sepeliri voluit, aedificauit. Quinque annos nata, cum nihil magis in votis haberet, quam vt Deo in domo quadam regulari seruire posset, et sacrum velum pretiosissimis coronis et diadematis praeferret, diuino oraculo admonita fuit, quod Ordinem Virginis Mariae institutura esset. Accidit hoc, cum precaretur, et a S. Virgine peteret, vt sibi reuelaret, qua ratione ipsi cultum gratum et honorificum praestare posset.

Hoc oraculum ipsam monuit, vt Ordinem in honorem B. Virginis institueret: quod speciali quadam voce ad ipsam prolata intellexit: et illud tam firmiter animo ipsius inhaesit, vt cum paullo adultior facta esset, omnia ea, quae ad instituendum hominem in gloriam Dei et B. Virginis necessaria essent, meditaretur. Sed matrimonio cum Ludouico Aurelianense, Duce Valesio et Mediolanense, consilium ipsius interruptum fuit. Nihilominus a Rege, patre suo, Confessarium et directorem insuis exercitiis pietatis petiit, R. P. Ioannem Fontanum, Religiosum Ordinis S. Francisci, et Gardianum coenobii Patrum Franciscanorum, quod erat Ambasiae: quem Rex, pater, ipsi facilliame concessit, et confestim, intellecta ipsius petitione et voluntate, ad eam misit. Hic bonus Gardianus socium sibi adiunxit P. Nicolaum Gilbertum, virum non minus pietate quam eruditione praestantem, et in sacris litteris versatum, qui postea fuit pater spiritualis huius sanctae et piae Dominae. Regem, patrem suum, et Reginam, matrem, Carolottam nimirum Sabaudiae, talifilia dignam, debito semper honore et reuerentia prosequuta est. Deo autem placuit Regem, patrem ipsius ex hac vita euocare, sub finem mensis Augusti, anno MCCCCLXXXIII.

Aliquot annis ante obitum ex Calabria S. Franciscum Pauliensem accersiuit, cui filiam suam commendauit: et ille curam ipsius quanto potuit zelo et charitare gessit.

Cum ab eo in instituto suo fuisset confirmata, vt familiam et congregationem virginum in honorem Annunciationis S. Virginis, pro eo affectu, quem a tenera aetate erga diuinam illam Dei matrem gesserat, institueret, pectoris sui arcana denuo in sinum Confessionarii, et patris sui spiritualis P Nicolai Gilberti effudit: qui initio nonnihil ipsi aduersatus est, dicens, eam magnas difficultates in instituendo nouo Ordine experturam, et ipsam satius facturam, si monasterium conderet Virginibus S. Clarae, quale esset Aue-Marianum Lutetiae, in quo regina Carolotia Sabaudiae mater ipsius, huiusmodi virgines collocasset, loco monialium, quaeprius in eo habitabant: illudque instaurasset et auxisset, vt bonis his virginibus religiosis hospitium praebe. ret, quae austeram admodum vitam degerent, et suas regulas ac statuta districte obseruarent.

Quid quid illa in contrarium allegaret, bonus hic pater nullum ipsi responsum dabat, quale ptabat, sed censebat, implorandum esse diuinum auxilium ad opus tanti momenti perficiendum, de quo diutius, quam vno die, cogitandum esset. Illa igitur, cum esset admodum

humilis, facile acquieuit, et consilium Patris sui spiritualis sequuta est, fuitque duobus annis, vt nullam huius sui instituti apud eum mentionem faceret: quo spacio illud in suspenso mansit, adeo vt exitu cariturum videretur.

Nihilominus haec pia Domina his duobus annis animum istud perficiendi, quod ipsi vsque adeo cordi erat, non abiecit. Tristitia autem affecta propter istam moram in morbum incidit: quo cum teneretur, P. Gilbertus vocatus fuit, vt eam visitaret et consolaretur: cui illa fontem et causam morbi sui aperuit, qui non aliunde, quam ex difficultatibus et remoris, quas sibi obiiceret, quo minus Ordinem in honorem Reginae Angelorum fundaret, ortus esset, asseuerans, quod anno quinto aetatis, cum Missae intento et feruido animo interesset, diuinitus sibi reuelatum fuisset, se ante mortem Ordinem B. Virginis instituturam: cui oraculo nunquam restitisset, sed semper in animo habuisset, ei parere, quando ad aetatem peruenisset, et potestatem eius perficiendi habitura fuisset: et se credere, omnes aduersitates, quae sibi euenissent, inde ortas esse, quod huic oraculo nondum obtemperasset.

P. Gilbertus videns constantiam huius Dominae in ipsius proposito, ignosci sibi petiit, quod illud hactenus dissuasisset, dixitque, si clarius initio mentem suam aperuisset, se sancto ipsius desiderio non refragaturum, sed obsecundaturum fuisse. Hoc responsum vsque adeo Dominam illam recreauit, vt paucis diebus sanitatem recuperaret. Exinde ipsum elegit et constituit primum conditorem sui Ordinis, et Patrem, qui inuigilaret omnibus virginibus, quae huic Ordini sub vexillo matris Dei nomen daturae essent, cupiens, vt per ipsum et Patres Minores Obseruantinos gubernarentur, propter affectum, quo erga Patrem Seraphicum S. Franciscum ducebatur: ipsique curam dedit, vt eligeret, quas iudicaret aptas ad seruiendum Christo et matri ipsius in ea congregatione, quam meditabatur. Quod diligenter exequutus est, adductis compluribus filiabus Bituricensibus, ex honestis familiis, quae pietatem ex bona illa Domina et P. Nicolao didicerunt.

Antequam nouum istum Ordinem Annunciationis institueret, regulam componendam curauit, quam a filiabus, quae se cultui diuino in Ordine B. Virginis consecraturae essent, stricte et religiose obseruari volebat: quam, vbi primum composita fuit, Romam misit, vt a Papa approbaretur. R. Pater Morinus, insignis concionator, et B. Virgini admodum deditus, missus fuit, vt regulam istam Romam perferret, et Papae exhiberet, qui tunc erat Alexander VI. Is Morinum humanissime excepit, et testatus est desiderium, quod haberet approbandi nouum istum Ordinem virtutum Virginis, cum propter honorem, quo matrem Dei prosequeretur, tum vt consolaretur bonam istam Dominam, cuius pietas toto orbe nota erat. Papa diu cunctatus est, antequam negotium hoc expediret, quod sine consilio S. Collegii Cardinalium facere noluit, in quo multi erant, qui institutum illud improbarent. Itaque P. Morinus re infecta in Galliam rediit. Postea sancta illa Domina P. Nicolaum Gilbertum Romam misit, vt a Papa et Cardinalibus approbationem huius regulae impetraret. Ille saepius ad pedes Pontificis se abiecit, quem obtestatus est, in nomine Dei, ne opus tam sanctum abrumperet, ad quod Domina illa solo zelo, Christo et matri ipsius seruiendi, impelleretur.

Alexander motus illius precibus et lacrymis denuo quosdam Cardinales conuocauit, vt ipsorum sententias de approbatione huius Ordinis rogaret. Sed post multas consultationes Papa et Cardinales difficiliores quam antea, in approbanda hac regula se praebuerunt. P. Gilbertus animum propterea non despondit, sed ad coelum et fauorem B. Virginis confugit. Interea Ioannes Baptista Ferrierus, Cardinalis et Episcopus Mutinensis, vir magnae auctoritatis, quem Papa Alexander, cuius erat datarius, magni faciebat, Gilbertum accersiuit, eique significauit, se causam ipsius acturum: nam visionem sibi oblatam gloriosi Martyris S. Laurentii et S. Francisci, a quibus mandatum acceperit, vt regulam decem virtutum seu voluptatum Virginis confirmari curaret. Papa et omnes Cardinales, hac Cardinalis visione attoniti, regulam illam approbarunt et confirmarunt.

Haec confirmatio facta est XIV Februa anno MDI. quod tempus ob eam causam notatu dignum est, quia tunc haeresiarcha Lutherus, non pietate aliqua motus, sed terrore potius consternatus, cum vidisset, studiorum suorum socium, cum quo in campis ambulabat fulmine prostratum et enectum fuisse, Erphordinae in monasterium Augustinianorum se coniecit, ex quo postea egressus, fidem Ecclesiae Catholicae datam fefellit.

Haec sancta regula et institutio non solum approbata fuit a Papa Alexandro VI. sed etiama Leone X. die XXV. Iulii anno MDXVII. Postea exemplo Dominae institutricis multae filiae, nomina sua profitentes sub vexillo gloriosaematris Dei, sacella, oratoria, templa et monasteria in praecipuis Galliae et Belgii vrbibus fundarunt et exstruxerunt.

Haec fuit origo huius sacri Ordinis, qui initio quinque tantum filiabus constabat, quae epomidem tubram in memoriam passionis Domini nostri gestabant: postea nouitiae candidam assumserunt, in memoriam innocentiae Redemptoris. Insuper gestabant funem decem nodis intortum, qui repraesentabant decem voluptates Virginis, cum tribus suniculis dependentibus, tanquam symbolis flagellorum, quibus Dominus noster flagellatus fuit, cum columnae in praetorio Pilati alligatus esset. Dum legati Romam iuissent, vt approbarionem regulae supradictae impetrarent, Domina Ioanna, fundatrix huius Ordinis, facultatem a Rege obtinuit aedificandi, in quacunque vrbe vellet, domos et

monasteria Ordinis, quem instituere cupiebat. Sed antequam aream emeret, in qua primum suum coenobium condidit, operam dedit, vt coenobium Religiosarum Ordinis S. Benedicti reformaret, quae non viuebant secundum regulam et institutum magni huius Patris Religiosorum: quod fuliciter exequuta est non obstantibus omnibus impedimentis, oppositionibus et contradictionibus, quas forti animo superauit.

Hoc Ordine instaurato; cum monasterium illud bonam famam recuperasset, haec Domina anno MDII. a Canonicis Montermoyensibus hortos et domunculas emit, in quibus filiae perditae et derelictae habitabant, vt illic primum coenobium sui Ordinis aedificandum curaret: statimque primum templi lapidem posuit, et voluit, vt archiepiscopus Bituricensis, Guilhelmus Cameracensis, loco benediceret: cui benedictioni interfuerunt R. P. Guido Iuuenalis, Abbas S. Sulpitii: P. Gilbertus Nicolaus, Prouincialis Franciscanorum Prouinciae Aquitaniae, ipsius Confessarius, et multi alii Domini ac Dominae illustres, qui praesentes erant. Curam aedificii et fabricae suo hipparcho, Amato Georgio, commisit, vt opus vrgeret.

56 Ordo bonorum virorum, regulae S. Augustini, in Anglia.

Richardus, Comes Cornuvalliae frater Henrici III. regis Angliae, cum aliquandiu in Germania commoratus esset, et in patriam rediret, retulit secum particulam sanguinis Iesu Christi, et condidit monasterium, paulo supra Biremistedam, pagum viginti quinque passuum millibus Londino distantem, in quo preciosum illum sanguinem reposuit, introducto Ordine, qui dictus est bonorum hominum, qui obseruant regulam S. Augustini, et habitum cinereum infumatum gerunt, fere similem ei, quo Eremitae vtuntur.

Coenobiarcha ipsorum siue Abbas Rector appellatur, et praecipuum ac celeberrimum monasterium, quod habent Asseris vocatur. Caepit hic Ordo anno MCCLVII.

57 Congregatio vitae communis.

Congregatio vitae communis instituta fuit tempore Papae Gregorii XI. a quodam Girardo, viro magnae sanctitatis, in dioecesi Tarentina, anno MCCCLXXIII. Germanus erat natione, et multa insignia opera lectu digna propter eruditionem composuit.

58 Congregatio Nudipedum im Hispania.

In Hispania alia est congregatio, quae vocatur discalceatorum seu nudipedum, qui crasso panno, more Capucinorum, se vestiunt: sed rotundum cucullum gerunt. Magnam poenitentiam agunt, et regulam S. Francisci stricte obseruant. Complura habent monasteria, in locis a mundo seiunctis exstructa.

59 Congregatio S. Spiritus Venetiis.

Venetiis elegans et honorabile est monasterium, quod S. Spiritus vocatur, estque vnicum illius Ordinis, nisi quod membrum quod dam ab eo dependens Patauii sit, a S. Michaele appellatum. Vestiuntur instar Canonicorum regularium Laterani, viuunt in commune, et obseruant regulam S. Augustini: omnes sunt Veneti, et magnas facultates possident.

60 Ordo B. Virginis gratiae redemptionis captiuorum ex manibus Turcarum.

Anno MCCLXIV. tempore Clementis IV caepit congregatio redemptionis captiuorum cuius officium est redimere captiuos, qui sunt in manibus Turcarum, vt eos pristinae libertati restiruat. Omnes qui in ea sunt, veste candida vtun. tur, et pallium gerunt a pectore apertum, instar Carmelitarum, nisi quod colore differat, et candidum sit. In pectore, ad latus dextrum, scutum ferunt latitudine poini, in quo a meditullio sursum versus crux candida in area rubra conspicitur: in altera parte sunt insignia regni Tarraconensis. Nulli sunt fratres huius Congregationis in Italia, praeter octo, qui sunt in templo S. Quirini, prope turrim Rationum, quae est Romae: qui locum illum obrinuerunt a Papa; cum quibusdam reditibus, anno MDLXIV. Obseruant regulam S. Augustini. Sunt tamen ex hoc Ordine Lutetiae, Tolosae, Burdegalae: et fratres gratiae seu veniae appellantur.

61 Ordo S. Trinitatis pro redemptione captiuorum.

Ordo S. Trinitaris etiam institutus fuit pro redimendis captiuis ex manibus Turcarum. Paulus Morisius existimat, primum ipsorum monasterium fuisse S. Thomae Montium, in monte Caelio: et mtitur hac ratione, quod in minori templo (nam maius plane apertum et semidirutum est) ad dextram in introitu conspicitur arca siue sepulchrum antiquum ex marmore, cui haec verba Latino sermone insulpta sunt: Anno Domini et incarnationis MCXCVII. Pontificatus vero Domini Innocentii Papae III. anno primo, XV. Cal. Ianuar. institutus est nutu Dei Ordo sanctissimae Trinitatis et captiuorum, afratre Ioanne, sub propria regula sibi ab Apostolica sede concessa. Sepultus est idem frater Ioannes in loco, anno Domini MCCXIII. mense Decembri, die XXI. Fuit iste Ordo confirmatus, cum Papa Innocentius III. declarauit Othonem V. Imperatorem Occidentis, eumque coronauit: quo eodem tempore Constantinopolis capta fuit a Gallis et Venetis.

Ordo S. Spiritus in Saxonia, Romae.

Anno Domini MCXCVIII. Innocentius III. qui tunc S. Sedem tenebat Romae, elegans et celebre nosocomium S. Spiritus in Saxonia (qui locus ita appellatur, quia olim Saxones, populus Germaniae, illic habitarunt) aedificandum curauit, quod amplis facultatibus dotauit, vt pauperibus aegrotis et aliis egenis subueniretur: et vt in eo cultus diuinus exerceretur, regulam instituit pro omnibus fratribus et sororibus, in hoc Ordine viuere cupientibus, quae postea fuit

confirmata a S. Sede Apostolica. Nihilominus anno MDLXIV. reuerendus pater Bernardinus Cyrillus Aquileiensis, praeceptor et Magister generalis illius Ordinis, reformationem quandam adhibuit, et operam dedit, vt aegroti diligentissime curarentur, eleemosynae augerentur, multae virgines in matrimonium collocarentur, cultus diuinus recte administraretur, reditus amplificarentur, et aedificia studiose conseruarentur ac repararentur.

Haec regula praecipit, vt omnes fratres et sorores viuant in obedientia et castitate, nec quicquam proprii possideant, et vt ante omnia aegrotorum curam gerant.

Quando fidem dant, et votum nuncupant, his verbis Latina lingua vtuntur: Ego N. me trado et offero Deo, benedictae Virgini Mariae, Spiritui S. et domnis meis pauperibus aegrotis, vt sim omnibus diebus vitae meae seruus ipsorum. Promitto, me seruaturum castitatem, auxiliante Deo, et nihil proprii possessurum: tibi vero meo Magistro et Generali, atque omnibus tuis successoribus spondeo omnem obedientiam, et me bona pauperum optima fide curaturum: ita me Deus iuuet, et sancta Euangelia. Atque ita se sistit coram altari, cum libro Euangeliorum. Tunc praeceptor aut Senior hoc modo ipsi respondet: Propterea, quae Deo, Virgini Mariae, et omnibus nostris dominis, pauperibus aegrotis, promisisti, te recipimus, et animas tui patris, ac matris, vt participes sitis Missarum, Matutinarum, Ieiuniorum, precum, eleemosynarum, et omnium aliorum bonorum operum, quae fiunt et fient in domo S. Spiritus. Deus tibi eam partem illorum largiatur, quam nos quoque speramus. Caeterum domus Spiritus S. tibi promittit panem et aquam, et dabit tibi rogam humilem.

His dictis Senior pallium accipit, in quo crux est, quam ipsi ostendit, pallium humeris imponens, et ait: Virtute huius signi Crucis omnis spiritus malignus a teabigatur, et Iesus Christus te ducat in regnum sempiternum.

Haec congregatio multa nosocomia habet diuersis locis Christiani orbis, inter quae Romanum principatum obtinet. Capitula generalia in eo congregantur, et administrationis omnium aliorum ratio redditur.

Si frater huius Ordinis, quamuis Rector loci, aut Generalis esset, comperiretur post mortem aliquid proprii habuisse, non sepelitur loco sancto, sed pro excommunicato habetur. Omnes in hoc Ordine gerunt habitum nigrum sacerdotalem, et tenentur gestare Crucem candidam in sua toga, quae similis est archiepiscoporum, in medio pectore, atque etiam in pallio, ad latus sinistrum. Pueri et puellae caeruleis vestibus induuntur.

62 Congregatio Presbyterorum, qui orphanos excipiunt.

Author Congregationis Presbyterorum, qui orphanos excipiunt, fuit nobilis Venetus, Hieronymus Mianus dictus, qui cum in animo haberet opus aliquod Deo gratum facere, et in hôc proposito firmiter persisteret, anno MDXXVIII. magna annonae caritas per totam Italiam, praesertim Venetiis, exarsit, quae ita saeuiit, vt pauperes in plateis fame interirent.

Quod videns hic virbonus, motus charitate et commiseratione calamitatis publicae, loca publica vrbis obibat, et quos inueniebat languentes et famelicos partim ducebat partim portabat in quendam locum huic rei destinatum, vbi suis facultatibus illos alebat, et omnibus, quibus opus habebant, prospiciebat. Nec contentus eo, quod in sua vrbe fecisset, cum Prochodochio suo bene prouidisset, in Galliam Cisalpinam abiit, vt alios reciperet. Cum in oppidum Semascum venisset, quod est in confinio territorii Bergamensis et Mediolanensis, ex tribus partibus duas pestilentia, quae per totam illam prouinciam grassabatur, extinctas comperit: et videns frugens esse maturas, pauperes quosdam assumsit: nec destitit propterea quotidic certis horis vna cum iis, qui ipsi aderant, officium Virginis Mariae religiose recitare, solopane et aqua victitans, aliis cibis neglectis.

Cuius rei fama per omnia loca finitima dispersa, magna hominum multitudo ad ipsum confluebat: atque ineo oppido domicilium ipsi attributum fuit, in quo ipse et socii ipsius sanctam vitam agebant: quod multos excitauit, vt ipsius exemplo, relictis facultatibus, ipsum sequerentur, et cum eo in paupertare viuerent.

Ordine illic stabilito, cum alibi quoque vtilem operam nauare vellet, Bergamum se contulit, vbi tria prochotrophia instituit, vnum pro pauperibus orphanis, alterum pro conuersis, tertium pro puellis orphanis.

Quo facto Medrolanum profectus est, vbi caepit conquirere et congregare pauperes orphanos, quorum quinquaginta in aede Crucifixi, in qua hospitium sumerat, collegit.

Non diu illic haesit, quin fama sanctitatis ipsius ad aures Ducis perueniret. Is tunc erat Franciscus Sforcia II. qui operam suam ipsi conlit in sancto hoc instituro persequendo, et locum, in quo pauperes orphani nunc viuunt, ei dedit, et se obstrinxit ad pretium locationis illarum aedium magno ptochotrophio Mediolanensi, ad quod illae pertinebant, soluendum: ita vt hodieque pretium illud prochotrophio isti ex aerario Ducali numeretur.

Postquam bonus iste nobilis in hoc sancto opere sedulo laborasset, diuersas vrbes peragrans, vt loca idonea ad recipiendos pauperes orphanos exstrueret, tandem Somascum, vbi satis notus erat, rediit, atque illic vltimum vitae diem clausit.

Post ipsius mortem haec Congregatio magis ac magis inualuit, et per multas Italiae vrbes, praesertim in Gallia Cisalpina se diffudit.

Presbyteri huius Congregationis quotannis semel Capitulum habent, et possunt confirmare suum Generalem cum duobus Consiliariis in triennium: et est in potestate Generalis

capitulum conuocare, quo ipsi videtur. Illic omnes Ordinis socii, tam conuersiquam presbyteri, nominibus et cognominibus suis appellantur, et ab vno loco in alium, prout necessitas postulat, transferuntur: qui diligenter attendunt, vt pauperes orphanirecte gubernentur, et cum animae tum corporis ipsorum ratio habeatur. Generalis tenetur quotannis omnia loca ipsorum domicilio et alimento destinata vt minimum semel visitare.

Diligenter obseruant omnia capita suae institutionis, neque tamen professionem solennem edunt sed qui inter ipsos vult viuere, eum oportet obedientiam superioribus promittere. Caeterum in commune viuunt. Haec congregatio fuit approbata et confirmata a Papa Paulo Farnesio III. et postea a Pio IV. qui ipsis permisit, vt vitae suae genus persequerentur, et in tutelam Ecclesiae non solum omnia loca et coenobia, quae tunc habebant, sed etiam quae deinceps habituri essent, accepit. Postea coeperunt Ordinem suum profiteri, approbante Papa Pio V. Caepit hic Ordo anno MDXXXVIII. sedente in Sancta Cathedra Clemente VII. et imperante Carolo V.

63 Congregatio presbyterorum regularium S. Pauli.

Cum Principes Christiani infestis armis se mutuo persequerentur, et tota Italia bello arderet, quod fuit anno MDXXVI. Franciscus Sforfortia, vltimus Dux ex hac familia, Mediolani obsessus fuit: cumque in arcem se recepisset, fame coactus, Antonio Leuae et Marchioni Piscariae se dedidit, vrbe et arce Mediolanensi Imperatori Carolo V. tradita. Vrbs tunc pestifera lue ita feflicta fuit, vt ad minimum tertia pars incolarum periret.

Eo tempore tres nobiles, quorum vni nomen erat Iacobo Antonio ex familia Morisiorum, quae antiquissima est, vt colligere licet ex duobus martyribus, Nabore, et Felice, eiusdem familiae, quicoronam martyrii acceperunt sub Impp. Maximiano et Diocletiano, septuaginta circiter annis ante S. Ambrosium: alter erat Cremonensis, cui nomen Francisco Mariae Zachariae: tertius Mediolanensis, qui vocabatur Bartholomaeus Ferrerius: instituerunt Mediolani Ordinem presbyterorum regularium S. Pauli, vitae religiosae et contemplatiuae se consecrantes, et a mundi voluptatibus abstinentes. Assidue peccatores ad poenitentiam hortabantur, publice legebant epistolas S. Pauli, confessionem vniuscuiusque excipiebant, et Sacramenta administrabant. Caeterum in commune viuebant, et nihil proprii possidebantiin more habebant, vtie publice per plateas et compita in conspectu omnium castigarent, quo magis mundum despicerent. Post mortem ipsorum habiti et culti fuerunt sanctorum loco. Aliquot monasteria habent, quorum primarium est Mediolanense a S. Barnaba fundatum.

64 Ordo Presbyterorum regularium Theatinorum.

Ordo presbyterorum regularium Theatino. rum originem duxit a Ioanne Petro Caraffa, filio Ioannis Antonii Caraffae, Baronis illustris Neapolitani, qui cum fuisset episcopus Theadis, et episcopatu se abdicasset, vt solitariam vitam ageret in monte Platio, tandem die exaltationis S. crucis, anno MDXXVIII. sub Pontificatu Clementis VII. imperante Carolo V. comitatus Caietano Tiennaeo Vicenensi et Protonotario Apostolico, Bonifacio a Collibus Alexandrino, et Paulo Romano, qui omnes eodem religionis studio tenebantur, vna in templum S. Petri iuerunt, toto Clero eos solenni pompa vsque ad magnum altare, in quo sunt sanctae reliquiae S. Petri et S. Pauli, deducente: in quo altati iurarunt et promiserunt coram toto mundo, se obseruaturos tria vota, quae alii religiosi promittere ac profiteri solent, nempe paupertatis, castitatis, et obedientiae. Hi quatuor primi fuerunt, qui hoc voto se obstrinxerunt: quos postea imitati sunt omnes, qui huic Ordin nomen de derunt: et quoniam princeps omnium fuit episcopus Theatinus, caeteri omnes ab illo nomen acceperunt, et Theatini dicti fuerunt. Verum est, hunc episcopum, post institutum hunc Ordinem, creatum fuisse Cardinalem a Papa Paulo: Deinde, mortuo Marcello, qui tantum XXI. diebus sedit, fuisse euectum ad Pontificatum, et dictum Paulum IV. vnde multi ex hoc Ordine Paulini appellati fuerunt: tamet si nomen ipso. rum vsitatius sit Theatinorum.

65 Ordo Iesuitarum.

Ordo Iesuitarum toto orbe ita nunc notus est, vt superua caneum sit, de eo speciatim multa referre. Sat erit notasse, auctorem ipsorum fuisse beatum Ignatium, e nobili familia Loiolitarum, qui sunt in confinio vrbis Alpethiae in prouincia Guipura, in Hispania: qui comitatus Petro Fabro, Alphonso Salmerone, Francisco Xaeuio, Iacobo Laenio, Nicolao Bauadilla, Simone Rodriga, Claudio Iaeo, Ioanne Corduro, et Pasquino Broeto, votum fecit in sacello Martyrum, quod est in Monte-martyrum prope Lutetiam: vbi implorato auxilio beatae Virginis et S. Dionysii Areopagitae, patroni et protectoris vrbis Parisiensis, omnes simul votum nuncuparunt Deo, se prorsus renunciaturos mundo, et in perpetua paupertate gloriam Dei et salutem animarum procuraturos, ac die constitute mare traiecturos, et Ierosolymam ituros, ea mente vt omnibus viribus conuersioni infidelium incumberent, et coronam martyrii quacunque ratione adipisci conarentur. Quod si hoc ipsorum decretum impediretur, se elapso anno Romam profecturos, et operam suam S. Patri oblaturos

ad opem et salutem spiritualem proximo ferendam, pure et simpliciter, absque vlla spe mercedis, et absque exceptione loci ac temporis: quod votu m nuncuparunt anno MDXXXVIII. die XV. August, quo die Ecclesia celebrat festum Assumtionis matris Dei. Postea anno MDXL. die XXVIII. Octobr. regula Ignatii a S. Sede fuit confirmata: et die Veneris proximo Calendis Maii anni sequentis, Ignatius et socii Romae in templo S. Pauli nouam professionem ediderunt. Haec regula fuit confirmata et approbata in Concilio Tridentino, vt videre est XXV. Session. cap. XVII. Visio, quae beato huic Patri a Domino nostro oblata fuit, qua ipsi promisit, se ci Romae propitium fore, ipsum impulit, vt sanctissimum nomen Iesu suae Societati imponeret. Ex hoc Ordine anno MDCXXII. in Sanctorum numerum relati fuerunt S. Ignatius Loiola, et P. Franciscus Xauierus, Apostolus Indorum cognominatus: vbi cum XXX. ex mortuis excirasset, et multa miracula edidisset, martyrio affectus, ac postea Romae Sanctorum catalogo adscriptus fuit a Papa Gregorio XV. Paucis ab hinc mensib. in eundem catalogum a Papa Vrbano VIII. hodie sedente velatus fuit Ludouicus Gonsaga, ex eadem societate, quae mirum in modum per orbem Christianum pullulauit, in quo produxitatque etiamnum profert maximos fructus, tam instituendo iuuentutem, quam corrigendo et convertendo errantes. Caeterum Iesuitae sunt capitales haeresium hostes, et, quod iure affirmare possum, vera earum pestis et antidotum: amant conscientias, arguunt vitia et errores, quos ferre nequeont sine certamine: hinc persequutio contra ipsos in Anglia et Hollandia propter defensionem fidel Catholicae et verae Ecclesiae, pro qua martyrium subeunt, et vitam libentissime profundunt.

Loca, in quibus haec Societas floret, sunt in Italia, Florentiae, Senae, Pisis, Laureti, et in Latio, vbi habent multas domos professas, Seminaria et Collegia: in summa plusquam viginti egregias domos illic possident.

In Venetorum territorio totidem habuerunt: sed Senatus, orta inter ipsum et Pontificem Paulum V. controuersia, eos dimisit, nec ab eo tempore recipere voluit: quantumuis Princeps Condaeus in vltimo suo itinere Italico instantissime pro ipsis apud Senatum intercesserit.

In agro Metensi vnum habent Metis, quod instanti petitione Marchionis Verneuillani, episcopi Metensis, et Ducis Espernonii, gubernatoris, obtinuerunt.

In Comitatu Burgundiae quatuor possident, vnum Dolae, alterum Vesontione, tertium Vesuvii, quartum Salinis.

In Gallia praeter praefecturam Parisiensem, in qua decem aut duodecim domos habent, alias praeterea possident ad Ligerim, Molinii, Niuerni, Aureliani, Blaesis, Caesaroduni Turonum, Fliscae, Rhedonibus, Condiuicini Nannetum.

In Aquitania, Tolosae, Burdegalae, Auscii, Aginnii, apud Lemouices, Petragoricos, Bearnenses, Pictauienses, Bituricenses, Cadurcos.

Anglia est tumulus martyrii ipsorum, vbi pro aedibus carceres ipsis sunt parati.

In India Occidentali.

In Brasilia, viginti. Hollandi haeretici destruxerunt domum, quam habebant in vrbe S. Servatoris, cum eam diriperent, mense Ianuario, anno MDCXXIV. et Prouincialem illius domus ac quosdam Religiosos Societatis captiuos in Hollandiam abduxerunt.

Malacae, Amboinae, Cochini, Cambaiae, Calecuti, Meliamporae, Bengalae, in singulis his vrbibus Collegium vnum habent, et complura alia in regnis maritimis Indiae trans Gangem.

Goae celebre collegium habent, vbi est seminarium omnium linguarum et scientiarum.

Praeterea in Aethiopia, in regno Maroci, Congi, Angolae, in singulis his locis vnum collegium habent.

66 Congregatio Patrum Oratorii.

Sunt Praeterea Presbyteri Oratorii, quorum auctor fuit beatus Philippus Nerius Florentinus, anno MDLXIV. Tres primi ipsius alumni fuerunt hiceleberrimi viri, Caesar Baronius, Ioannes Franciscus Burdinus, qui postea fuit archiepiscopus Auenione, et Alexander Fidelis. Fundamenta sui Ordinis iecerunt Romane in templo S. Hieronymi: vbi cum numerus ipsorum creuisset, singulis dieb. quatuor ex suo numero elegerunt, qui conciones ad populum haberent, Solus dies Sabbathi ab hoc officio immunis erat. Scopus ipsorum praecipuus fuit, vt Ordinem Presbyterii pristino splendori restiruerent. Hoc postremo anno Petrus Berula Gallus, Lutetiae natus, antiqua et nobili familia, cuius pietas, sanctitas et zelus, quo in gloriam Dei et salutem animarum ardet, nunquam satis praedicari potest, instituit Ordinem Oratorii, qui in multis a priori differt, ac nihilominus a S. Patre Paulo V. qui nunc Sanctam sedem occupat, confirmatus fuit: a quo magni fructus propter egregias ipsius leges, et praeclarum institutum multa, quae corrupta fuerunt, reformandi, sperantur.

67 De Coenobio Vrsulinarum,

Sunt etiam alii quidam Ordines pro doctrina Christiana, in eum praecipue finem instituti, vt tenella iuuentus praeceptis Catecheticis imbuatur: qui nunc in Gallia admodum frequentes esse incipiunt: inter quos est Ordo puellarum, quae Vrsulinae vocantur, cum Lugduni, tum Auenione, et aliis locis, vbi instituuntur, ita tamen vt voto non obstringantur. Sed anno proxime elapso MDCXII. mense Nouembri, die S. Martini, aliae puellae, quae etiam Vrsulinae dicuntur, et domum habent in suburbio S. Iacobi Lutetiae, assumserunt nouum habitum, sub regula S. Augustini, et tria vota solennia nuncuparunt, secundum diplomata, quae a S. Patre Paulo V. obtinuerant. Earum hoc tempore duodecim solummodo sunt.

Ordines ab Ecclesia damnati.

Expositis Ordinibus, qui ab Ecclesia approbati fuerunt, non alienum erit, si de Ordinibus ab eadem damnatis, et inter alios de Candidis aliquid attexamus: quorum haec fuit origo.

Tempore Bonifacii IX. quidam presbyter ex Germania venit, qui ab Alpibus descendens cum quibusdam, qui eum sequebantur, Lucae substitit, vbi statim plus quam ter mille homines sibi associauit, et vestem vsquequaque candidam assumsit, gerens albam lineam cum cucullo, instar Religiosorum. Eodem genere vestis omnes, qui ipsum sequebantur, tam viri quam foeminae, vtebantur. Imaginem Christi crucifixi manu tenebat, deplorans miserias humanas, calamitates sui temporis, et peccata hominum: ita vt propter incessum modestum, orationem artificiosam et gestum, quem praese ferebat, pro homine sancto haberetur et coleretur.

Tunc totus ipsius caetus, qui erat magnus, ipsum sequebatur, et instar processionis bini incedebant, praeeuntibus spectabilioribus: vulgus autem etiuniores in vltimo agmine erant: atque ita ab vno oppido in aliud euntes, saepe omnes vna voce misericordiam et pacem clamabant, aut alias voces edebant, atque etiam contemplationem illam sanctissimae matris Dei a S. Gregorio compositam proferebant, quae sic incipit: Stabat mater dolorosa. Nocte autem ingruente, omnes in terra cubabant, et viuebant ex eleemosynis, quae ipsis dabantur. Quod populum vsque adeo ad pietatem commouebat, vt multi etiam magni ordinis et homines Ecclesiastici se ipsis adiungerent, et vestem candidam induerent, a qua Candidifuerunt appellati.

Cum haec multitudo longe lateque vagata esset, dux ipsorum impetum cepit, eos recta Romam ducendi. Eo cum tenderent, Papa Bonifacius IX. qui tunc Viterbii erat, quod CCCXX. stadiis ab vrbe distat, certior ea de re factus, ducem comprehendi, et Romam duci iussit: vbi diligenter examinatus, et ad mortem damnatus, tanquam homo superstitiosus, supplicio capitis affectus fuit. sublato duce, totus caetus fuit dissolutus, et quisque domum rediit: quod accidit an. MCCCC. Imago illa Crucifixi, quam homo iste vexilli loco ferebat, Lucae est: et multa, vt aiunt, miracula ab ea eduntur: vt testantur multae imagines in eo templo suspensae, in quo illa asseruatur, quo ab ea templum Crucifixi appellatur: imo cum a Lucensibus, mortuo suo duce, afferretur, magna miracula in itinere edidit, vt patet ex monumentis autenticis manibus Notariorum publicorum scriptis, quae in thesauro Societatis Candidorum asseruantur.

Quapropter Lucenses videntes miracula, quae Deus per hanc sanctam imaginem edere

non cessabat, elegans istud templum condiderunt, quod ab ea nomen habet, in quo eam magna cum veneratione primario altari imposuerunt.

Huic templo fratrum Societas praeest, qui in hunc diem nomen Candidorum retinuerunt, et cultum diuinum in eo religiose exercent. Aha etiam est Florentiae, in templo S. Petri Moronaei, imago Crucifixi, quae etiam in magno honote habetur, propter miracula, quae ab ea fiunt. Hanc perhibent eam esse, quam foeminae, quae virum illum sequebantur, in processione ferebant. In hoc quoque templo Societas est Candidorum.

Haec Congregatio coepit circa annum MCCCXCVI. et fuit extincta anno lubilaei, MCCCC.

Praeterea Lucae templum est S. Martini, quod Papa Alexander II. exstruendum curauit, cum esset illius vrbis episcopus: cum vero ad Pontificatum euectus esset, Canonicis illius templi priuilegium concessit gestandi certis feriis infulas candidas ex serico: quod postea semper obseruarunt vsque ad tempus Pauli III. qui non tantum hoc priuilegium ipsis confirmauit, sed etiam potestatem fecit, habitum episcopalem, quando vellent, gestandi.

His annumerari possunt mendici illi, qui cum mallent quaeuis incommoda pati, quam opus aliquod facere aut laborem sustinere, quamuis essent homines ignaui et inertes, tamen caetum aliquem sub specie religionis colligere voluerunt, et theristro ex crassa tela induti, capite et pedibus nudis hac illac vagabantur, et ad portas templorum aut platearum angulos consistebant, vt eleemosynam peterent.

Quidam Iacobus Cremonensis, otio deditus, huius Ordinis auctor perhibetur. Omni genere ciborum vescebantur, et quantum volebant: dormiebant quantum et qua hora ipsis placebat, ibant quocunque lubebat, argentum pro arbitrio contrectabant: et, quod pessimum erat, neminem habebant, cui obtemperarent, sed pro libitu viuebant, nec episcopo, caenobiarchae, Generali aut magistratui politico subiecti erant.

Fuit quoque congregatio Fratrum Opinionis, quae initium sumsit anno MCCLXXVIII. a quodam Hermanno, cui multi Principes non parum fauebant: sed tandem detecta ipsorum malitia fuerunt suppressi, et Ordo ipsorum excommunicatus a Papa Bonifacio VIII.

Anno MCCC. caepit congregatio Dulcinorum, quam quidam natus Nouarrae in Ducatu Mediolanensi, cui nomen erat Dulcino, instituit. Is non toto anno sex hominum millia, tam virorum quam faeminarum coegit, qui eundem fere Ordinem, vel potius inordinatum illud viuendi genus, quod superiores, sequebantur. Haec congregatio excommunicata fuit a Papa Clemente V.

Quod attinet ad congregationem pauperum Lugdunensium, illia Papa Ioanne XXII. exacti fuerunt. Dicebant, se esse ex tertio ordine S. Fran. cisci, et opinione quadam erronea contra fidem Catholicam imbuti erant. Quapropter Papa non satis habuit illos abigere, sed etiam mandauit, vt omnes comburerentur, anno MCCCXV. Auctor huius sectae fuit F. Petrus, ex Ordine fratrum Minorum.

68 Ordo beati Ioannis de Deo aut fratrum Ptochotrophii Charitatis.

Haec Congregatio fuit recepta in Ecclesia secundum primam ipsius institutionem, cuius auctor fuit beatus Ioannes de Deo, Religiosus, et discipulus S. Augustini, episcopi Hipponensis, cuius regulam elegit, ex qua suas constitutiones composuit ad laudem et gloriam Dei, pro leuamento solida cura, regimine et administratione rerum sancte institutarum, factarum et ordinatarum a Capitulis generalibus illius Ordinis, vt firmae et certae permanerent.

Principio fratres huius Ordinis solenni, expressa aut tacita professione vere et efficaciter renunciant omnibus bonis rationibus et actionibus ad ipsos pertinentibus, aut quae in futurum quocunque modo ad ipsos pertinere possent, etiam quoad vsumfructum, nihil quicquam sibi reseruantes, adeo vt post renunciationem factam nihil, ne verbo quidem, suum dicere queant. Omnia enim resignare tenentur, quaecunque illa sint, mobilia et immobilia, quocunque modo illa sint parta. Nec dicunt, quid edemus aut bibemus, sed crastinum diem prouidentiae diuinae committunt.

II. Nemo pro se ipso operatur: elemosyna quae ipsis datur pro Missis, quas celebrant, pro communitate est, non pro singulis: quemadmodum etiam omnia, quae labore, artificio aut opere ac quirunt.

IV. Omnibus fratribus interdictum est, ne secularibus aut Nouitiis reuelent statuta et arcana Religionis et Ordinis: cuius rei si conuincantur, grauissima poena, tanquam destructores Religionis, afficiuntur.

V. Votum nuncupant Hospitalitatis, neque Prochotrophia accipiunt sine venia sui Generalis et suorum Consiliariorum: neque vllum in pagis accipiunt, nisi prouentum habeat, quo sex ad minimum pauperes sustentari possint.

VI. Stipem cogunt per prouincias et vrbes. Prouinciales autem fratribus limites regionis constituunt, in qua stipem cogant, ne vnus alteri in ea cogenda impedimento sit.

VII. Si quis inter fratres introducat inter ipsos nouum vitae genus, quod voto Hospitalitatis, quam protitentur, repugnet

VIII. Vnoquoque triennio capitulum familias Ptochotrophiorum mutat: et haec mutatio sit a Generali et Prouincialibus, qui operam dant, vt omnibus satisfaciant.

IX. Coenobiarchae quosdam in suum Ptochotrophium pro tertiariis recipere possunt, quibus habitum, pileum et pallium eiusdem coloris cum habitu Religionis dant, siprius eos cognouerint esse viros bonos, et illi annum aetatis XXXV. non excesserint.

Qui temere peccant, puniuntur, publice delictum confitentes, humi manducantes, fratrum pedes osculantes, et vno die pane et aqua vitam tolerantes. Publicae paenae sunt, vt Psalmos et tesseras precarias recitent.

Si graue sit delictum, paena est carcer, compedes, manicae, suspensio et priuatio officiorum, suffragii item actiui et passiui, relegatio ex prouincia.

Superiorum, praefectorum, coenobiarcharum et officialium hic ordo et haec potestas est:

1. Primus et qui max ima auctoritate pollet, est Generalis, qui sicut caeteri officiales in capitulo generali eligitur. Ipsius officium durat sex annis, quibus exactis capitulum celebratur et alius eligitur.

2. Post electionem Generalis, Capitulum congregatur cum vetere et nouo Generali, et vetus primum suffragium dat pro eligendis Consiliariis et Prouincialib. Ordinis, prout prouinciae lis opus habebunt. Officium Consiliariorum est sexennale: et in primo capitulo generali primus consiliarius eligitur ad officium Procuratoris Generalis: secundus est coenobiarcha Romae. Officium Prouincialium durat tres annos.

3. Deinde eligitur coenobiarcha in Capitulo generali suffragiis arcanis, quorum pluralitas obtinet.

4. Sunt Subpriores; Secretarii, Nosocomi, Hierophylaces, Procuratores coenobiorum, Magni Nosocomi, Custodes vestiarii et ptochotrophiorum.

DE HOSPITALITATE.

Nosocomus aegrotos, qui se offerent, cum omni charitate in coenobium recipiet, et antequam lectum ingrediantur, pedes ipsis lauandos curabit. Quoniam veroad recuperandam corporis valetudinem animae prius habenda ratio est: propterea omni mansuetudine aegrotos hortabitur, vt peccata confiteantur, antequam lecto se committant, siquidem morbus id patiatur, qui si vehementior sit, statim confessionem edet, et communionem accipiet ex sententia Confessionarii. Indusium mundum cum vitta ipsi dabitur: praeterea lodices, ceruical, mantilia munda: et si opus sit, nosocomus lectum ipsius calefaciet.

Aegroto in lecto decumbente, frater, qui res valetudinarii custodit, nomen ipsius, cognomen, regionem, aetatem, vitae genus, omnes vestes et quidquid secum artulit, libro inscribet, vt si valetudinem recuperet, omna ipsi restituantur. Deinde in margine libri adscribet, quando vel discesserit, vel ex hac vita migrauerit.

Medicus et Chirurgus bis quotidie pauperes aegrotos hoc ordine visitabunt: veniente Medico signum campana dabitur, vt per totum coenobium audiatur, et nosocomi adsint cum pharmacopaeo et chirurgo: quorum singuli libro suo inscribent quaecunque Medicus praecipiet de victus ratione, cum quoad cibum, tum quoad potum, cum medicamentis, quae praescribet. Magnus autem Nosocomus pecul arem curam geret, vt vnusquisque officio suo satis faciat.

Noctes et dies quidam praesto erunt aegrotis, qui ipsis ne cessaria suppeditent: singulis tribus horis reficientur iusculis, ouis recent bus, condimentis, pocu, et aliis rebus, secundum praescri. ptum Medici.

Postquam aegrotus vltimam vnctionem et exhortationem Presbyteri acceperit, frater, iudicio praeditus, semper ipsi aderit, qui cumnortabitur ad bene moriendum, et imaginem Crucifixi tenebit, cum cereis accensis, aqua benedicta, et aliis rebus similibus.

Mortuo aegroto, cadauer linteo inuolutum ex valetudinario efferetur, praecedente imagine Crucifixi, et cerei accensis. Fratres sacellum ipsis assignatum ingredientur, et cantabunt, Misereremei Deus: quo cantu finito illic relinquetut vsque ad sepulturam: tunc campana pulsabitur, vt omnes fratres, qui sunt in Noso comio, conueniant ad celebrandum officium cum Presbytero: sequente mane Missa cantabitur pro ipsius anima: et quouis die Veneris tam in valetudinariis quam templis Nosocomiorum Missae pro animis defunctorum in Nosocomiis cantabuntur.

Numerum horum Nosocomiorum Charitatis.

44. Nosocomium S.Ioannis Baptistae, prope Lutetiam, in suburbio S. Germani Pratensis, primum fundatum a Regina matre Regis Ludouici XIII. et deinceps auctum a Duce Niuernio, in memoriam Ducissae Niuerniae, sponsaeipsius defunctae.

69 Ordo Religiosorum visionis in Aethiopia.

Antequam huic breuiario finem imponamus, vt Lectori curioso satisfaciamus, non ab re erit si de Ordinibus, qui sunt in Aethiopia aliquid dicamus. Praecipuum et maximum monasterium, quod habent in illa regione, est Bisani, hoc est, Visionis, quod est prope vrbem Erco. coccam, sub praefectura Barnagae, quae Presbytero Ioanni subest. In isto monasterio sunt plusquam tria millia Religiosorum: et hoc caput est sex aliorum, quae circum eum locum sita sunt: ita vt remotissimum triginta passuum millibus ab hoc distet.

In vnoquoque est Dauites, hoc est, custos, qui subiectus est et paret Abbati visionis. Hoc monasterium situm est in cacumine altissimae rupis, ex qua despectus est in horrendum barathrum, quacunque parre oculi coniiciantur. Illic magna est culina, omni supellectile instructa, iuxta quam amplum est triclinium, in quo omnes cibum capiunt, et terni ex disco ligneo, lato illo quidem, sed parum profundo comedunt.

Cibi, quibus vtuntur, sunt crassiores, vt et panis, ex milio et hordeo, alioque genere exigui grani nigri, quod Tufam appellant, confectus.

Hic panis est rotundus, crassitie melimelae: quorum tres vnicuique Religioso pro sua parte distribuuntur: Nouitris autem vnus tantum cum semisse datur. Praeterea quaedam olera ipsis apponuntur, sine sale et oleo: ex quo cibo male condito, honoris gratia, aliquid submittunt senioribus et spectabilioribus coenobii, qui non tenentur venire in triclinium. Magnum numerum puerorum alunt, qui superant annum octauum, quorum plerique sunt manci, mutili aut caeci. Caeterum Religiosi nunquam carne vescuntur, nec bibunt vinum, nisi extra coenobium, quando sunt soli. In more habent, vt Nouitios, simulac illis habitum dederunt, ex monasterio emittant victum quaesitum labore manuum, dum sunt iuuenes. Neque enim monasterium illis alendis sufficeret, tametsi amplos reditus habeat, nisi sua industria sibi subuenirent. Sed quando consenuerunt, prorsus manent in monasterio, in quo reliquum vitae transigunt. Diligenter cauent, ne mulieres, muli, vaccae, gallinae, aut vllum aliud quodcunque animal sexus faeminei intra scloppeti grandioris iactum ad coenobium accedat. In vnoquoque monasterio Huius Ordinis alunt gallum gallinaceum, cuius pedibus duo tintintiabula alligant: eoque vtuntur, vt horam matutinarum et vespertinarum precum ipsis indicet.

Qui in agris viuunt, nulli alii rei operam dant, quam vt terram colant ad producendum milium, et aluearia habeant pro apibus: appetente autem nocte, mox domum serecipiunt, metu ferarum. Prouentus monasterii visionis est amplissimus. Primum enim mons, in quo situm est, triginta circiter passuum millia continet, et fert magnam copiam milii, hordei, tritici et tophi, ex quibus decimae illis penduntur: imo pascua, in quibus pecus alitur, tributum ipsis soluunt. In radice montium multae sunt villae opulentae, quarum pleraeque ad hoc monasterium pertinent. et inde spatio vnius aut duorum dierum itineris innumera alia loca, quae possident, inueniuntur, Gultus ab ipsis appellata, hoc est, loca sancta Visionis. Praeterea centum exiguos pagos habent, quorum singuli vnoquoque triennio equum ipsis pendunt: ita vt singulis annis triginta tres equos accipiant. Sed Alicasin, hoc est, aeconomus, siue procurator monasterii loco

equorum accipit vaccas, nempe quinquaginta vaccas provno equo sicut fert loci illius consuerudo: ita vt ex omnibus illis locis, quorum remo issina quinque dierum icinere a monasterio distant, quotannis mille sexcenias quin quaginta vaccas accipiat. Ins per huic monasterio multum frumenti debe ut ex agris, qui dierum quindecim itinere in regna Tigremalum se exporrigunt. Hiagri vocantut Adetyeste, et quotannis quadraginta equos pendunt, tot vaccatum numero aestimatos, vt supra dictum est, praeter alia infinita iura. Sunt alia adhuc loca permulta, ad Regem pertinentia, quae ex veteri consuetucme certumnumerum equorum pendunt.

Denique Religiosi huius monasterii, vt creditur, triginta diebus in suo fundo et territorio iter facere possunt. Quidam ex ipsis ad modum sunt deuoti, alii vitiosi. Multis superstitionibus sunt dediti, quas a Iudaeis acceperunt. Sabbathum stricte obseruant, et sua oleraac panem pridie illius coquendum curant, ne vllum opus die Sabbathi manibus suis faciant, quo etiam ignem accendere ipsis religio est. Suntque omnium, qui intota Aethiopia habitant, inordinatissimi. Vestes ipsorum confectae sunt ex pellibus caprinis, instar coriorum nostrorum elaboratis, quae vsque in terram dependent, et flauo colore tinctae sunt. His cucullum superimponunt, qualis est Dominicanorum, ex iisdem pellibus concinnatum. Quod attinet ad capitisipsorum velamen, non ipsi solum, sed omnes monachi, qui suntin Aethiopia, comam alunt, exceptis presbyteris quisunt tonsi.

Caeteri Religiosi Aethiopiae sunt fere omnes vnius Ordinis, nempe S. Antonii, quamuis aliqua sit intet ipsos quoad seiunia et abstinentiam varietas. Quidam enim vescunturcarne, et bibunt vinum: alii ne conspectum quidem illius ferunt, nec patiuntur, vt coenobiis suis inferatur.

Omnes ipsorum vestes sunt flaui coloris. quae dam ex crasso gossypio, aliae ex pellibus caprinis confectae. Foeminae religiosae eodem modo vestitae sunt, nisi quod nullum pallium super cucullum gerunt, neque comam alunt, sicut viri, sed solo cucullo amictae incedunt, et capite sunt prorsus raso, quod fascia pellicea arcte cingunt, nisi quando sunt vetulae: tunc entim vittas quasdam et vela capiti imponunt. Non includuntur monasteriis, sed villis et pagis, qui ex illis de pendent.

Et quoniam, vt diximus, omnes sunt eiusdem Ordinis, proximo monasterio, in quo habitum acceperunt, sunt subiectae [reading uncertain: print blotted] . Templum non ingrediuntur, sicut necaliae foeminae. Quaedam ex ipsis sunt vitae honestae et sanctae: aliae, quae pudicitiam non vsque adeo religiose custodiunt, liberos habent.

Omnes Religiosi et Presbyteri huius regionis crucem ex nigro ligno manu ferunt: Presbyteri sunt raso vertice, et promissam barbam gerunt: contra laici comam alunt, et barbam infra mentum ac mustacem sibi abradi curant. Plerique monachi nudis pedibus incedunt, et pauca sunt templa Presbyterorum, in quibus non et sint monacyhi: quadam vero reperiuntur, in quibus sunt ducen i Debeteras, hoc est, Canohici, et totidem monachi, qui honeste sustentantur.

In templo Caxumo, quod primum fuit aedificarum a Regina Candace, postquam fuisset baptizata ab E nucho, qui prius baptismum acceperat a S. Philippo, trecentisunt Canonici et totidem fratres. Vnam tantum modo Missam de die celebrant: quod non faciunt, nisi tres Presbytcri adsint, ad altare praepatati, et nisi hus habeant: omnes vero nudis pedibus incedunt: nam nemotemplum ingreditur, nisi prius calceos exuent: ingressi in templum spucum non emirtunt: laici et faeminae iliud nunquam ingrediuntur, sed omnes foris manent in citculo, et illic sacramenta ex manibus ec clesiasticorum accipiunt, siue Presbyterorum, siue Monachorum.

Tintinnabula habent ex lapidibus et ferro: Religiosi semper duabus horis ante Lucem surgunt, vt matutinas preces peragant, quas memoriter pronunciant: nec vlla est in tempiis lux, nisi quam praebet lucerna semper ardens, cui butyrum loco olei imponunt, quoniam oleis in illa regione carent. Marutinas alta et incondita voce canunt, clamantes potius quam canentes. Officium ipsorum non versibus aut sententiis intercisis, sed instar prosae orationis peragitur, et totum consistit in Psalmis, quibus prosam festorum diebus secundum solennitatem, quam celebrant, addunt. Quamdiu sunt in templo, stant erecto corpore. In matutinis vnam tantum lectionem recitant, quam non minus incondite ordiuntur atqueeam finiunt, eadem voce vtentes, qua sermo Iudaeorum repraesentatur in passione Domini nostri: et praeterquam quod habent vocem asperam et inconcinnam, lectionem tanta festinatione deproperant, quantam lingua consequi potest. Haec lectio legitur ante primarium festum: qua finita processionem instituunt cum quatuor aut quinque crucibus, quae baculis non longioribus, quam sunt peregrinantium scipiones, insitae sunt, quas manu sinistra sustinent. Dextra thuribulum tenent: tot enim semper sunt thuribula, quotcruces. Denique cucullos quosdam sericos admodum ineptos gerunt. Neque enim plus latitudinis habent quam segnientum Damascenum aut aliud quoddam segmen exserico.

Quod ad ieiunia ipsorum attinet, quadragesimam inchoant die Lunae sexagesimae, atque ita decem diebus nostram quadragesimam anticipant. Tunc incipit generalis eorum abstinentia. Durante ipsorum quadragesima pane et aqua victitant: nam vt maxime piscibus vesci vellent, corum copiam non habent, quia rariores funt in ista regione, quae a maria remota est.

Flumina quidem praestantibus piscibus abundant: sed artem illos capiendi ignorant: et si quando piscantur, taro id faciunt, nec nisi in stagnis magnatum. Itaque ordinarius ipsorum cibus est panis: nam cum quadragesima apud ipsos in mediam corum aestatem incidat, oleribus propter defectum pluuiarum destituuntur: tametsi in multis monasteriis ea tantastudio excolant, vt toto anno illis suppetant. Inaliis locis vuis et persicis vescuntur, quae sub finem Februarii incipiunt maturescere, et durant vsque ad finem Aprilis. Qut huiusmodi fructus habent, multo lautius viuunt. Praeter panem, certo quodam genere grani vtuntur, quod caufam appellant, embamma quoddam conficiunt, in quod panem intingunt, quod asperum est, et ore coctum. Aliud praeterea ecligma parant ex grano, quod vo. cant Thebbam. Illud instar synapis conficiunt, et Cenafricam appellant. His tribus ciborum generibus toto quadragesimae tempore vtuntur. Lacte et butyro non vescuntur: nec vinum ex vuis aut melle factum bibunt: sed ordinarius ipsorum potus est grauis quaedam cereuisia; quam Zaunam vocant, et ex hordeo ac milio coquunt. Ille saporem cereuisiae nostratis refert. Multi Religiosi inueniuntur, qui ex deuotione toto tempore quadragesimae nullo pane vescuntur: quidam etiam per totam vitam panem non comedunt: loco panis autem vtuntur Agricone, quod est genus herbae illius regionis, ex qua iusculum conficiunt absque sale, oleo et aliis condimentis: et quando herba illa deficit, vescuntur Rhabazuso aut malua et lentibus, quas pura aqua macerant.

Quidam habitum gerunt ex corio, sine manicis, ita vt brachia ipsorum sint nuda: multi cingulum ferteum quatuor digitos latum super nudo corpore gestant, cuius partes cuspidibus quibusdam iunguntur, versus cutem inflexis. Alii toto die quadragesimae non sedent, sed semper stant erecti: nonnulli per quadragesimam machinis quibusdam ligneis incumbunt, quae sunt factae ad mensuram corporis ipsorum, et similes sunt capulo seu vrnae ferali absque operculo, a tergo ita accommodatae, vt clunes suas in iis locare, et desuper humeros suos imponere possint: a fronte est pulpit um, ad sustinendum librum. Vestis ipsorum est cilicium ex pelle bouilla, sub qua cingulum ferreum nudo corpore gerunt.

Sunt, qui per quadragesimam se includant cauernis, in quibus herbis tantummodo et lentibus vitam sustentant.

Inueniuntur etiam Religiosi et Religiosae, qui toto tempore quadragesimae omnibus diebus Mercurii et Veneris noctem in aquis transigunt, collo tenus iis immersi: idque apud vrbem Cassimur, a Regina Candace conditam, vbi lacus est, in quo sunt plura sedilia lapidea, qui bus complures Monachi Religiosi et alii Presbyteri illis diebus insident.

Alii non solum nullo pane vescuntur, sed etiam in profundas densissimarum siluarum valles, quo nullus hominum venite solet, se conserunt, et illic per totam quadragesimam poenitenriam agunt, sola aqua contenti. Commune ieiunium, quod plerique Religiosi tempore quadragesimae obseruant, est, vt altero tantum die comedant, et vespere tantum, quando Sol occidit: diebus autem Dominicis et Sabbathi non ieiunant: ob eam causam quinquaginta dies in quadragesima obseruant: et quoniam de die vnam tantum Missam celebrant, noctu eam peragunt, in qua omnes communicant: deinde caenatum eunt, allegantes exemplum Domini nostri, quem aiunt verum suum corpus consecrasse die Ieiunii, sub noctis crepusculum. Caeteris die bus, qui bus nullum est Ieiunium, Missam canunt matutino tempore. Qui vero carnibus vescuntur, nullum discrimen diei Veneris aut Sabbathi obseruant: sed indifferenter iis vescuntur. Praeter quadragesimam alia quoque ieiunia habent: primum, die Lunae post festum Trinitatis: a quo tempore omnibus diebus, Sabbatho et die Dominica exceptis, vsque ad festum natalitium Domini nostri ieiunant: ab hoc autem die vsque ad purificationem B. Virginis, quam vocant festum S. Sauere, nulli ipsis sunt dies esuriales. Tribus primis diebus post Purificationem stricte ierunant, et tribus illis diebus semel tantum comedunt, quam poenitentiam Niniue esse dicunt. Tribus illis diebus, et in Adnentu ac quadragesima omnes promiscue, Presbyteri, seculares, viri, faeminae, pueri, magni et parui, inuiolabiliter iciunant.

Postquam verba fecimus de Religiosis, qui incedunt sub vexillo crucifixi, non extra oleas currere videbimur, si de iis aliquid dicamus, qui maiori ex parte sub hoc trophaeo nunc militant, cum prius superstititionibus idololatricis dediti essent, nempe de incolis magnae illius insulae Iaponiae siue Zipangu, vt beatus S. Franciscus Xauierus Iesuita refertin epistola, quam scripsit ad Patres suae Societatis, qui sunt Conimbricae, an. MDXLIX. quoniam in multis inter ipsos et Religiosos nostros confermitas et similitudo erat. Ait enim, praeter ipsorum Bonzes ordinarios, qui instar Presbyterorum apud ipsos sunt, tria alia genera ipsos habere Monachis nostris non dissimilia. Hos Lequixil appellent: et faeminas, quae Religiosas nostras referunt, Hamacata vocant: qui omnes monasteria habent in et extra vrbes. Qui in vrbibus degunt, nunquam matrimonium contrahunt, ex elecmosynis viuunt, vertice et mento sunt raso, longas togas gestant largis manicis: hyeme caput testum habent, toto relique anno illud apertum gerunt: vna cibum capiunt, et saepe in anno ieiunant: nullo animali vescuntur, quodcunque illud sit, vt maiorem poenitentiam agant, quae communis est omnibus aliis Monachis Iaponicis: media nocte surguntado. randum, cantando per dimidiam horam precantur: postea rursus cubitum cunt vsque ad auroram, qua surgunt, vt rursus precenttur: idem faciunt Sole oriente, meridie et vesperi: ac tunc

aliquem strepitum edunt: quo audito populus in genua procidit, et manus iunctas in coelum tollit, atque vna precantur.

Hi Lequixil concionantur, et hortantur populum, multosque habent sectatores. Inter concionandum plorant, et auditores ad plorandum inducunt: tanta vis inest sermombus ipsorum.

Tertium genus horum Religiosorum etiam magna poenitentiae documenta edit: viuunt in commune, et atro vestitu vtuntur. Omnes complura idola adorant, vt Xacam, quem aiunt natum octies mille annis, priusquam mater ipsum conciperet: Amidam et Quanonem. Adorant etiam Solem et Launam, quos vocant Denix. Hic populus adeo deuotus est erga suos Superiores, vt P. Michael Viletta Iesuita scribat in quadam epistola, in quodam monte prope vrbem regiam Me ac olim fuisse septem millia monasteriorum idolis dedicata, et inter alia vnum praediues, in quo Reges et omnis populus vota faciebant, et quae ipsis necessaria erant, expediebant, ingentia et opulentissima dona offerentes. Hic Diabolum apparere iis in visione, qui sua dona hoc loco offerunt, quibus significet, se pietate illorum placatum esse, eosque ab omni periculo et molestia liberaturum: et in posterum negotia ipsorum prosperos vel aduersos successus habitura, prout vel sedulo vel diligenter ipsum sint culturi.

Haec ea sunt, quae strictim ac breuiter dici potuerunt de Ordinib. et Congregationibus, quae sunt in orbe Christiano exceptis ordinibus et. soldalitiis militarisbus, de quibus supra verba fecimus.

ARCHONTOLOGIA COSMICA JO. LVDOVICI GOTOFREDI.