04 April 2004 Ruediger Niehl
typed text - structural tagging complete - no semantic tagging - no spell-check


image: s001

IN NOMINE IESU! AHASVERI FRITSCHI, ADVOCATUS PECCANS, Sive TRACTATUS DE PECCATIS ADVOCATORUM ET PROCURATORUM, Conscientiae ipsorum excutiendae inserviens.
[Gap desc: illustration]
FRANCOFURTI et LIPSIAE, Sumptibus ESAIAE FELLGIBEL. Bibliopol. Vratislaviens. ANNO M DC LXXIIX.


image: s003

DEDICATIO. ILLUSTRISSIMORUM COMITUM DE SCHWARTZBURG ET HOHNSTEIN etc. Utriusqueve Lineae, SONDERSHUSANAE ET RUDELSTADIENSIS DOMINIS CANCELLARIIS AC CONSILIARIIS RELIQUIS, VIRIS Nobilissimis Amplis simis, et Consultisimis, Dominis, Fautoribus, respectivè Collegis et Amicis suib honoratissimis Salutem ac Felicitatem precatur AHASVERUS FRITSCHIUS.

QUòd Libellum hunc de Peccatis Advocatorum, inter concatenata negotia Publica conscriptum, Vobis, VIRI Amplissimi, Sacrare visum mihi sit, id


image: s004

propterea factum, partim ut publicè testaretur, quàm grata et iucunda mihi fuerit, quam per tot annos sincerè coluimus, amicitia; partim ut Nobis in mentem revocarem sermones, quos de multorum Advocatorum vel potiùs forensium Rabularum, in excitandis, cumulandis ac protrahendis litibus impio, ac publicè pernicioso studio, saepiùs habuimus. Deplorandum sanè maximè, etiam hoc tempore omnium calamitesissimo, quô non tantùm, proh dolor! Germania nostra, verum tota ferè Europa, horrendis bellorum flammis conflagrat miserorum hominum fortunas, continuis militarium exactionum oneribus ferè exhaustas molestissimis sumptuosorum processuum vexationibus subici. Scriptum hoc, quo Advocatorum peccata, sat aliàs nota eo fine detegimus, ut in posterum evitentur, aequi bonique consulere velitis, rogo. Faxit Deus benignissimus, ut tandem aurea PAX ad nos redeat, floreat iustitia, vigeat aequitas, vireat fides ac probitas, cessetque malum illud Babylonicum, quo magnae res tàm publicae quàm privatae Collabi solent, DISCORDIA. Valete. in Domino nostro, et quod agitis, porrò feliciter agite. Dab. Rudelstadii. d. 26. Novemb. Anno 1677.


image: s005

Sonnet.

SO recht! Wann Sich auch die umb's Werck des HErrn bekümmern,
Die in dem Stande seyn, daß Sie nebst guthem Rath
Auch können sonderlich befördern selbst die Tath,
Damit das Christenthumb nit vollend geh zuc trümmern,
Als man dan über all fast schmertzlich höret wimmern,
Und klagen ohne Maaß, daß alles böse sey
Und sampr der Gottesfurcht verschwunden alle Treu.
So, sag ich, kan gar leicht das Guthe wieder schim~ern,
Wann wahre Gottesfurcht und die Gerechtigkeit
Im Rath beysam~en seyn, und sich zue aller Zeit
Im Werck und in der That getreulich lassen sehen,
Wie hier Herr Fritsche des ein schön Exempel ist,
Bey dem es redlich heißt: Juristein frommer Christ.
Drumb laß' es Gottes Handt Ihm stetigs wohl ergehen!

Also wolte des weitberühmten Herrn Auctoris, seines hochschätzbaren Gönners und Freundes, recht Gottseeligen Eyfer, das sehr zerfallene Christenthumb auch seines Orths nach Mögligkeit wiederumb auffrichten zuehelffen, mit hertzlichem Wunsch, daß der Allerhöchste noch mehr dergleichen fromme Nebemias erwecken wolle! aus Pfedelbach beehren Philipp Albrecht Ortt, Hoch-Gräffl. Hohenlohl. Geheimer Rath, Cantzley und Consistorii Director alda.


[Gap desc: toc]


page 1, image: s011

Praefatio ad Lectorem.

ADvocationis munus in Republicâ eam ob causam adinventum, ut is succurratur, qui suum ius tueri, et causam dicere ignorant, per se honorabile, maximè laudabile, et in Republicâ perutile esse, nemo est, qui ambigat. Idem verò Advocati, sive patrocinantis officium periculosum esse, cum Tiraquello, de vetract. lignag. §. 1. gloss. 9. n. 267. rectè quis dixerit. Undè Magonius, de rectâ patroc. rat. cap. ult. non procul à fine, optimè monet, ut priusquam ad huiusmodi officium quis vel promoveatur vel adspiret, se ipsum consulat, se ipium experiatur, ex indeque in arenam descendat, non principaliter ad pecuniarii immoderati interesse, et proprii inordinati commodi intuitu, sed ad salutem animae principale studium adquirendum. Denique patrocinanti semper subveniat dictum illud:

Quidquid agis, prudenter agas, et respice finem.

Certo certius est, scribit Stephanus Nathen. quondam Advocatus Coloniensis. Tract. de iustit. vulner. Part. 2. Tit. 3. cap. 5. n. 15. multos


page 2, image: s012

iudices, Advocatos, Procuratores, et Notarios iustissimo DEI iudicio damnatum iri; nam vulgò dicitur. S. Ivonem, Iuris consultorum patronum, postquam ad caelum pervenit, scalas attraxisse, et hactenus neminem eorum amplius eò pervenisse: Quod, quamvis magis iocosè quàm verè dici existimem, tamen vereor, ah! nimis verè vereor, patrocinia hic saepè felicia, ibi infelicia futura, ac nimis multos prius dictum non iocosum sed serium experturos, qui per subtilia vincunt utilia; qui causas differunt, et partibus litigantibus damnum inferunt; qui plures faciunt expensarum sumptus, quàm suis clientulis adferunt fructus, qui veluti ranarum sonis, et cantibus actorum molem efficiunt, et tamen nihil fructuosum perficiunt.

Ceterùm, quamvis de officio boni et Christiani Advocati multi multa scripserint, non inutilem tamen operam iudicavi, si saepius de hac re, cumprimis pessimô hòc ac deploratissimô saeculô, quô pietas fere omnis exulat, iustitia sub Tyrannide Rationis Status ingemiscit, et charitas Christiana friget, ageretur. Cumque iamdudum mea studia, consilia, ac meditationes Ecclesiae ac Reip. bono consecraverim, visum est, ut superioribus annis de peccatis Principum et Ministrorum egi, ita nunc compendiosè de Advocatorum peccatis, quae, pro dolor! hodiè multis in locis, non rara, agere, non aliâ intentione


page 3, image: s013

ac fine, quàm ut piè moneam, ac per gloriam DEI, et per vulnera Iesu Christi rogem omnes illos, qui Advocati Christiani officium hactenus neglexere, ut omnia, quae honorabile Advocationis officium dehonestant, cane peius et angue fugere, conscientiae, bonae famae, ac aeternae animae saluti consulere velint. Nimis equidem verum est, quod scribit Pallavicino, Italus: Quando gli Huomini hanno perdita la erubescenza, la quale e l' ultimo argine della coscienza, entrando in essi ogni sorte di iniquit à, non temono pin di castigbi, e dispreggiano ogni ammonitione, onde lo scrivere contra de vitii, affine ch' eglino s' emendino, è fatica vana: Speramus tamen, lectione huius scripti, unum atqueve alterum permotum iri, ut in se descendere, ac vitia emendare discat. Dab. Rudolstadii d. 17. Iul. 1677.


page 4, image: s014

I. N. I. CONCLUSIO I. Peccat is, qui illiteratus, et indoctus causarum patrocinium suscipit.

SUMMARIA.

1. Vile et illaudabile est imperitor. Rabular. fovense negotium.

2. l. 14. C. d. advoc. div. iudic. loquitur de veris Advocatis.

3. Contrarium vero de rabulis dici potest.

4. Totus mundus de rabular. malitia conqueritur.

5. Plurimi interest non quibusvis promiscuè fieri litigantibus patrocinandi licentiam.

6. Salubriter provisum ut non admittantur ad causar. patrocinium nisi literati iique probati in Ordin. provinc. Saxon.

7. Idem cavetur in Ordin. Saxo Gothana.

8. Ut aliquis in album Advocator. recipiatur quale testimonium eruditionis requiratur.

9. Qualis debeat esse qui advocandi munere rite praeesse vult.

10. Advocatus plane imperitus peccat contra Magistratum probibentem.

11. Loci. Dd. de hoc.

12. Patrocinans per imperitiam causam perdens clienti vel interesse tenetur.

I.

QUàm nobile ac laudabile Advocatorum munus ad lucidationem


page 5, image: s015

iustitiae, litiumque diremptionem spectans; tàm vile ac illaudabile est imperitorum Rabularum forense negotium ad suppressionem veritatis et litigiorum augmentum tendens, die recht krumb machen. De illis, veris sc. Advocatis, Imperatores, in l. 14. C. de Advoc. div. iudic. praeclarè sentiunt: quòd dirimant ambigua fata causarum, suaeque defensionis viribus, in rebus, saepè publicis ac privatis lapsa erigant, fatigata reparent, ac non minus provideant humano generi, quàm si proeliis atqueve vulneribus patriam parentesque salvarent, gloriosae vocis munimine confisi, laborantium spem, vitam, ac posteros defendentes. Id verò de Rabulis forensibus minimè, sed potius contrarium dici potest. Totus enim Mundus hodiè de perniciosâ illorum protervitate, ac malitia conqueritur. Vid. Nathen. Tract. de iustit. vulneratâ cap. 6. Tit. 2.

II.

Pertinet quoque, tum ad iudiciorum auctoritatem, tùm ad litigantium commoda, tùm ad muneris Advocantium decus, non quibusvis promiscuè fieri litigantibus patrocinandi causasqueve agendi licentiam. Mevius. part. 1. decis. 189. Ideò salutariter provisum, ut non admittantur, nisi probati et recepti: adprobentur autem non alii, atqueve quorum perspecta est iuris scientia, et ad orandum causas aptitudo. l. 11. §. 1. C. de Advoc.


page 6, image: s016

dio. iudic. l. 1. et. l. 4. de extr. cogn. l. leges C. de LL. Ordinatio prov. Elect. de ann. 1550. Rubr. ungelehrte und leichtfertige Procuratores et de ann. 155. Von-procuratoren. Ordin. Torgensis de anno 1583. Von Advocaten und procuratorn. Ordin. Polit. de anno 1612. Rubr. Von Iustitien-Sachen, ubi ita cavetur: Es ist klagend anbracht daß hin und wieder in Aemptern und Städten, sich viel ungelehrte, leichtfertige Personen, So entweder gar nichts, oder doch sehr wenig studiret, ungeschickte Schreiber, Notarii, verdorbene Handwercks-Leuthe, und Vaganten, unterstünden, nicht alleine supplicationes zu verfertigen, sondern auch denen Leuthen vor Gerichte zu dienen, und gemeiniglich die Unterthanen, aus Unbericht und Zancksucht wieder ihre Erbherren und Obrigkeit, muthwillig umb ihres eigenen Nutzens willen, zuverhetzen und auffzuwigeln, auch sie in ihren Ungehorsam trotzig zuverstärcken, derowegen unterthänigst gebeten, dieselben abzuschaffen, und ihnen das Procuriren und advociren mit gebührenden Ernst zuverbiethen. Ob nun wohl solcher und dergleichen unbesonnener rabularum Fürnehmen allbereit ernstlich begegnet worden, so vermercken wir doch, daß solche gute, und nützliche Verordnung, dadurch viel Gezänck und muthwillige Rechtfertigungen verhütet werden können, bißhero, sonderlich bey den Schössern, die offtmals dergleichen ungeschickte rabulas selber fördern, und wie zuvermuthen, wohl bißweilen de salario mit participiren, nicht in schuldige Acht genommen, dahero so ist


page 7, image: s017

Unser ernster Will und Meinung, daß hinfüro ob solchen Ausschreiben unverbrüchlich gehalten werde. Wie wir denn Unsern Hauptleuten, Schössern, und Räthen in Städten, Krafft dieses befehlen, daß sie solche ungelehrte Procuratores, so ihres Studierens und profectus kein publicum testimonium fürlegen können, hinfüro gäntzlich abschaffen, und in keinem Ambt und Gerichten ihnen das procuriren verstatten, auch, da sie über Verboth dessen sich muthwillig weiter unterfangen würden, mit Gefängnis-Straffe ohne etnige connivenz oder Ansehen der Personen belegen sollen. Idem cavetur in Ord. Saxo-Gothanâ P. 2. c. 1. tit. 8. ubi dicitur: Weil die Erfahrung bezeigt, daß offtermals gemeine Bürger, als etwan Schuster, Schneider, und andere Handwercks-Leute, (imò et Ludimagistri ac Sculteti pagani) so dieser Dinge keinen rechten Verstand haben, ihr Handwerck und Handthierung verlassen, und dargegen des Procurirens sich unterstehen, allein darumb, daß sie die Arbeit fliehen, und dahin sehen, wie sie bey faulen Tagen bleiben, und sich ohne grosse Arbeit, damit sie sonsten ihr Brod wohl zuerwerben, ernehren mögen, dadurch die Leuthe offtmals in unnothdürfftiges Gezäncke geführet, dieselbe verwirret, verlängert und verschleifft, auch unterdessen der gemeine Mann wissentlich umbgeführet und ausgesogen wird: So sollen Unsere Beambte und Räthe in den Städten darauff gute fleisige Auffachtung haben, daß solchen Leuthen nicht verstattet werden, andern umbs Geld zu reden, zu schreiben, oder


page 8, image: s018

zu setzen, sondern sie sollen zu solchen Händeln allein die Leute gebrauchen, welche ihrer Geschickligkeit und Wohlverhaltens halber gnugsam bekant und geprüfet.

III.

Ceterùm quod testimonium eruditionis Academicum attinet, benè monet Mevius d. decis. n. 5. Non satis esse aliquem in Academiâ disputationem quandam edidisse, aut testimonium quoddam morum atque studiorum ex illâ apportasse, cum ad munus eminentius, cui non nisi consummati viri pares sunt, eiusmodi testimoniales aptum non reddant, nisi accesserit experimentum studii ad illud fori officium apti. Idem n. 3. ex Rosbach. Process. Civ. Tit. 18. n. 1. ait: Advocatum debere esse virum gravi auctoritate et existimatione praeditum, qui propterea excellentem iuris cognitionem, prudentiam, eloquentiam, et rerum multarum usum in negotiis gravibus et arduis, praesertim in forensibus agendis et defendendis sufficit.

IV.

Nemo igitur dubitet, eum, qui iurium ac processus iudicarii planè imperitus ac illiteratus, causarum patrocinium in se suscipere audet, peccare contra Magistratum prohibentem, Sünde ists (ait Auctor, iudicii Theolog. super piâ Consultat. Spener. p. 184.) Wenn sich Leuthe advocirens annehmen, die es nicht verstehen, oder erlernet haben, dadurch der arme Nechste


page 9, image: s019

vernachtheiliget, in Kosten, Schaden und ander Hertzeleid gestürtzet wird. Vel ut loquitur Mengering. Scrutin. consc. cap. 20. Wenn sich die der Juristerey, und Rechts-Sachen anmassen, so kaum den Donat und Catonichen gelernet, und nicht einen Löffel waschen können. Patrocinans autem, si per imperitiam causam perdiderit, Clienti ad interesse tenetur, cum imperitia culpae adnumeretur. §. imperitia Iust. de Leg. Aquil. l. sed etsi in fin. ff. d. tit. Specul. in §. fin. vers. quid si per imprudentiam. Sub tit. de Advoc. Franc. Marc. decis. 647. Christinae. decis. Cur. Belgic. lib. 2. Tit. 12. decis. 105. n. ult. ubi ait: quòd Advocatus, cuius est scire, quae spectant ad eius officium, propter imperitiam litem suam faciat.

CONCLUSIO II. Peccat Advocatus, qui ad processum provolat, antequam à Cliente merita causae didicit.

SUMMARIA.

1. Advocatus merita causae diligenter percunctari debet.

2. Id negligens peccat et renetur ad damna clientibus.

3. Clientum narratio facti varia.

4. Peccat advocatus qui sciens et credens sibi veritatem à cliente non esse propalatam, illius tamen patrocinium suscipit.

5. Si fuerit commissa falsitas circa instructionem processus malitia clientis et advocati auxilio in damnum adversarii, illa à iudice saepe non deprehenditur.

6. Quilibet Advocatus serio moneat clientem suum ut veritatem ipsam libere profiteatur.

7. Consilium de boc Oldekopii.

8. Aliud de eod. Laymanni.

9. An Advocatus pro salvanda conscientia in dubia causa probabiliore sententia relicta, probabilem sequi et defendere teneatur.


page 10, image: s020

I.

QUoniam Merita causarum partium assertione panduntur, Advocatus diligenter Clientem suum de causae meritis interrogare, et omnia percunctari debet, ut possit animo comprehendere, ac disponere ea, quae ad iustam defensionem necessaria. Ioh. Petrus Alc. de Advoc. et Causidic. Christian. quaest. 53. Quòd si verò Advocatus id neglexerit, quod facere solent illi, qui avide nimis multas causas amplectuntur, peccaret mortaliter, et teneretur ad damna, quae subiret, cliens, ex causa malè pertractatâ. Graff. lib. 5. decis. aur. cap. 8. n. 8. Videmus enim saepè clientes non narrare aliquid Advocato, quod revera sibi prodesse posset, et è contra multa inculcare, quae nihil ad rem pertinent, escientes quantum momenti habeat minima mutatio facti. Magon. de rect. patroc. rat. c. 7. n. 31. ubi addit: Advocatum exponere se periculo


page 11, image: s021

peccandi, et culpam contrahere, quando sciens et credens sibi veritatem à Cliente non esse propalatam, illius patrocinium suscipiat, ex communi Theologorum opinione, quam deducit Navarrus in c. si quis autem n. 4. de poenit. dist. 7. Etsi enim Iudex diligenter totam causam sit examinaturus, id tamen intelligitur iuxta allegata et probata, secus autem, si fuerit commissa falsitas, et occultata veritas circa instructionem processus malitiâ clientis, et conniventia ac Advocati auxilio in grave adversantis damnum.

II.

Quisque igitur Advocatus seriò moneat Clientem suum, ut rem nudam ei aperiat, nihil celet, sed ipsissimam veritatem liberè profiteatur, nihil ab eo subtrahendo aut quidquam subticendo: sic in vestigatâ facti et circumstantiarum eius veritate, non tantum conscientiae suae consulit, sed melius etiam deliberare secum potest, an Clienti expediat, litem talem movere, an removere.

Sequatur optimum consilium Iusti Oldekopii, Advocati quondam in inferiori Saxonia haut incelebris, qui in obfexvatione Criminali XI. Tit. 1. n. 8. ita ait: Quid cautelae est, ut Advocatus ceu conscientiam, ita et causam servet? Abstineat ab omni iniquo iurgio nec litem desperatam suscipiat: Sic ei causa defertur aliqua, plenam à Clientulo suo exigat facti informationem: saepe namque


page 12, image: s022

brevissimâ facti mutatione totum ius mutatur, vel potius applicatio eius ad factum, et facti ignorantia saepè prudentissimos fallit. l. 2. de iur. et fact. ignor. sollicitè quaerat eius probationes, si causa tanti est momenti non erubescat de eius bonitate interrogatus dicere, volo mecum cum peritis et libris deliberare, quia tempore indigemus, ut aliquid maturius agamus. Specul. Tit. de Advoc. n. 6. Nec spernendum Laymanni consilium. Theol. moral. L. 1. tract. 1. cap. 5. §. 3. de Advocato n. 18. qui ait: Advocatus ante omnia 1. diligenter inspiciat causae sibi propositae aequitatem vel probabilitatem 2. post diligentem causae considerationem sincerè aperiat Clienti, quantam probabilitatem vel spem victoriae obtinendae habeat. 3. paratus sit, quam primum absistere, et Clienti significare, si in progressu litis causae iniquitatem manifestè deprehenderit, quod si hoc ipsi grave futurum sit ideò à principio cavere debet, ne causas dubias facile suscipiat, quibus parva spes victoriae subest, praesertim si iudices eo loco in contrariam partem hactenus iudicare soliti fuerint. Coeterùm de perplexâ quaestione: An Advocatus pro salvandâ conscientiâ in dubiâ caussâ probabiliore sententi relictâ, probabilem sequi et defendere teneatur. vid. Stephan. Nathen. de iustit. vulner. Lib. 1. Tit. 4. c. 6. et de iudice latè D. Zigler. dicastic. concl. 40. per tot. ubi negativam defendit.


page 13, image: s023

CONCLUSIO III. Peccat Advocatus, qui Clienti victoriam litis temerè promittit.

SUMMARIA.

1. Dubius et anceps est litis eventus.

2. Multi sub iustissimo clypeo pereunt.

3. Peccant Advocati qui victoriam causae alicui temere promittunt.

4. Rabulae forenses clientibus suis victoriam litis spondere solent.

5. Hi appellantur Fumi venditores.

6. Qua poena plectendi qui certum litis eventum pollicentur.

7. Saepe aliud iudicis aliud partium et advocator. de causis est iudicium.

8. Pro captu iudicis causae sua fata habent.

Victoriam spondentes quam exhibere nequeunt Chimici vocantur, et Chimistar. praemium mendicitate sentiunt.

I.

DUbium ac ancipitem solere esse litis eventum, ex l. quod debetur. 15. ff. de peculio Dd. unanimiter statuunt, et experientia ipsa rei veritatem demonstat. Schrader. de feud. part. 10. sect. 1. n. 176. qui ibidem ex Cyno. in Auth. generaliter n. 4. C. de Episi. et Cler. refert, multos etiam sub iustissimo Clypeo perire. Heig lib. 2. quaest. 9. n. 10. Temerarium ego puto (ait Richardus Dist. 4. Art. 1. quaest. 1. victoriam


page 14, image: s024

causae cuiquam promittere, ut quidam Advocati nimium audentes faciunt, attentis tot contrariis, quibus iustum iudicium pervertitur.

II.

Peccat igitur Advocatus qui Clientibus suis victoriam temerè promittit. Caesar. Ursi. in addit. ad Afflict. decis 392. n. 21. Vivius. decis. 123. n. 6. Menoch. lib. 2. arb. iud. quaest. cas. 544. n. 1. Arn. de Reyger. v. Advocatus in addit. n. 6. Rabularum forensium id proprium est, quod vel ex inscitiâ, vel lucri cupiditate illecti, miseris clientulis id persvadere nituntur. Sie vertrösten die Clienten immer auff einen guten Bescheid, oder End-Urthel, und daß Sie die Sache gewinnen wollen; Eiusmodi autem Advocatos, qui expeditum litis eventum consulentibus suis pollicentur. Fumi ven ditores appellat Menochius d. l. Klock. vol. 2. cons. 51. n. 127. quo adducit Farinacium, de poena agentem, quâ plectendi, qui certum litis eventum pollicentur. Praeterea iudicis saepè aliud longè quàm partium et Advocatorum de causis Iudicium est, Sordet saepè in oculis iudicum, quod fulget in crimine operantis, et vice versa. Intimius ille post discussionem, iudicialem causarum momenta inspicit, exactius ponderat, quam à principio provideri poterat. Habent et causae sua fata, multoties alia, quàm fuerunt consilia. Mevius part. 3. decis. 200. n. 6. In summa pro


page 15, image: s025

captu iudicis fata sua causae habent, ut mirum non sit, hunc quidem à iudice ceu propitio quodam Iove extolli, illum verò in ima tartara detrudi addit. ad Reyger Thes. Pract. voc. Advocatus n. 6. addatur Oldekop. Observ. criminali Tit. 1. observ. 11. Andr. Knich. de Saxon. non prov. iure c. 3. n. 64. ubi Advocatos, qui Clientulis spondent victoriam, quam numquam exhibere possunt Chimicos vocat, qui bestialis Advocati nomen merentur. Vivius decis. 123. n. 5. undè vanâ spe, quam de lapide victorioso conceperunt, opes conterunt, donec tristissimum litis eventum experiantur, et chimistarum praemium, mendicitate sentiant. Knich. dict. loc.

CONCLUSIO IV. Peccat Advocatus, qui absque iustâ, legitima, et relevante excusationis cuasa patrocinium suam Clieuti oenegat.

SUMMARIA.

1. Advocati inviti etiam ad patrocinium praestandum compelli possunt.

2. Quia eorum officium quodammodo publicum est.

3. Officia publicae etiam invitis imponi possunt.

4. Advocatorum munus est partibus litigantibus inservire.

5. Quilibet compelli potest ad id quod est sui muneris.

6. Quibus mediis compellantur Advocati ad patrocinium parti praestandum.

7. Peccat Advocatus qui rogatus vel iussus absque iusta causa pro honorario patrocinium clienti denegat.

8. Et negligit monitum Christi. Omnia quaecumque vultis etc.


page 16, image: s026

I.

ADvocati etiam inviti à Iudice ad patrocinium parti praestandum compelli possunt. Decius in l. invitus 156. de Reg. Iur. Myns. Cent. 4. obs. 32. Gail. lib. 1. Observ. 43. Ant. Faber. in Cod. lib. 3. Tit. 4. def. 1. vol. 1. propterea quòd officium eorum quodammodo publicum sit. l. Advocati 14. C. de Advoc. div. iud. Ayrer. process. iur. cap. 1. observ. 8. n. 9. et seq. Hinc officia utilitate et auctoritate publicâ, etiam invitis imponi possunt. Cagnol. in d. l. invitus n. 2. de R. I. et quod Advocatorum munus, officium, ac professio sit, partibus litigantibus inservire. Speckhan. Cent. 2. quaest. ult. Quilibet autem ad faciendum et praestandum cogi et compelli potest, quod est artis suae, muneris, professionis, et officii. Dec. et Cagnol. d. l. Coler. de Process. exsecut. part. 1. c. 2. n. 121. Mevius. part. 1. decis. 155. n. 9. Freher. de existimat. c. 3. n. 1. Coguntur autem à iudice sub privatione officii, a foro motione, et Advocationis interdictione, Myns. d. l. Gail. d. obs. n. 11. et seq.

II.

Peccat ergò Advocatus, qui rogatus, vel


page 17, image: s027

à iudice iuslus, absque iustâ, legitimâ, ac praegnante excusationis caussâ, pro condigno honorario, patrocinium suum Clienti denegat, ac irrelevantia subterfugia quaerit. Peccat enim non tantùm contra professionis suae obligationem, sed et dilectionis Christianae legem, magisque se ipsum, quam DEUM ac proximum diligere ostendit. Praetereà illud Salvatoris, omni Christiano maximè tenendum monitum, planè negligit: Omnia quaecumque vultis, ut faciant vobis homines, eadem et vos facite illis. Matth 7. v. 12.

CONCLUSIO V. Peccat Advocatus, qui pauperibus ac miserabilibus personis patrocinium suum denegat.

SUMMARIA.

1. Advocati qui pauperum ac miserabilium personarum patrocinium gratis suscipere recusant, peccant gravissime.

2. in Deum et proximum.

3. in Deum.

4. in proximum.

5. Advocatus in conscientia sua obstrictus est pauperi gratis patrocinium suum praestare.

6. Hoc recusans mortaliter pecat.

7. Monitum de hoc Petr. de Gemrd.

8. Aliud de eodem Mengeringii.

9. Qui pauperibus gratis patrocinium praestare recusat,


page 18, image: s028

ab Advocationis officio suspendi potest.

10. Sicuti praeceptores et Medici pueris ac aegrotis pauperibus, im nec Advocati paupertate pressis clientibus auxilium denegare debent.

11. Advocati pauperibus in causis ipsorum iustis gratuicum patrocinium tamquam piam eleemosynam praestantes opus faciunt Deo ac bominibus gratissimum etc.

12. Laudabiliter in Republ. Christiana certi constituuntur pauperum Advocati qui certo sibi salario ex publicis reditibus constituto pauperibus gratis patrocinantur.

I.

REperiuntur Advocati, qui non verentur pauperes ac miserabiles personas, consilium vel patrocinium petentes, reicere, ac ne quidem supplices litteras pro eis gratis scribere, propterea quòd non habeant, unde operam compensent. Sciant autem tales Advocati, eos gravissimè peccare in Deum, et proximum; in Deum peccant, qui in verbo suo vidùas, orphanos, pauperes ac miserabiles personas nobis omnibus maximè commendavit, ut eos consilio et auxilio pro virili iuvemus. In proximum peccant, legem charitatis Christianae violantes. Omninò enim Advocatus in conscentiâ suâ obstrictus est, pauperi gratis patrocinium suum praestare. Qui recusat in caussâ pauperis patrocinium suscipere, eum mortaliter peccare, sicut et in aliis misericordiae operibus,


page 19, image: s029

ait Thomas 2. 2. q. 7. art. 1. Ioh. Bapt. Mager. de recta patroc. rat. c. 10. n. 13. Alber. de Rosat. in l. necquicquam §. fin. de offic. procons. Bennicas. de privil. pauper. in 1. spec. n. 9. Christianae. decis. Cur. Belgic. vol. 2. tit. 11. des. 102. n. 4. Reyger. thes. pract. n. 1. v. Advocatus. n. 1. Iacob. Ayrer. de Process. iur. c. 1. obs. 7. n. 3. Et Petr. de Gerard. singul. 73. n. 4. Patrocinantem admonet, ne quid paupertatis caussâ, pro patrocinio capiat, sub conscientiae poenâ, ex doctrina Alberti in l. 1. C. de suffragiis. et in l. ne quicquam ff. de offic. Procons. Adde Mengering. scrutin. consc. c. 9. q. 103. ubi ait: Esfragen sich Advocaten,ob sie armen, einfältigen Leuten, und niedrigen Stands-Persohnen, Rath, Recht, Hülffe und Advocatur versagt, ihnen supplicationes und Klag-Libell zu stellen, verweigert, und abgeschlagen, und ihnen nicht, wie es wohl seyn sollen, und sie hätten thun können, hülfflige Hand und Beystand in ihren Anliegen geleistet? So sind manniche, wenn sie sehen, daß es wenig profit und advocatengebühren gibt, so lassen sie arme Leute in Klage stecken, sie sind der Ehren nicht, daß sie eine Feder umb solcher Leute willen netzen und ansetzen solten. Aber das laufft wider die Liebe des Nechsten, wie leicht und icht genug ist, solches zu erkennen. Immò, qui pauperibus in opiâ laborantibus gratis patrocinium praestare recusat, ab eiusdem Advocationis officio suspendi potest, teste Menochio de arbitr. iud. cas. 369. n. 3. et 4. Quemadmodum Praeceptores Christiani pauperculis pueris


page 20, image: s030

gratuitam institutionem, et Medici Christiani pauperibus aegrotis, consilium et medicamenta, salvâ dilectionis lege, denegare non possunt, ita nec Advocati Christiani patrocinii beneficium paupertate pressis Clientibus. Et lane gaudere ac gratulari sibi deberent Advocati, quando occasionem nanciscuntur, pauperibus, viduis, orphanis ac miserabilibus personis serviendi, eisque in causis ipsorum iustis, gratuitum patrocinium, tamquam piam Eleemosinam praestandi, scientes id Deo ac hominibus gratissimum esse, ad conscientiae hilaritatem ac bonae famae conservationem plurimum faciens. Taceo largissimam in alterâ vitâ operum charitatis remunerationem. Laudabile autem est in Republ. Christianâ certos constitui pauperum Advocatos, qui certo sibi salario ex publicis reditibus constituto, pauperibus gratis patrocinantur. Parthen. litig. lib. 2. c. 9. n. 75. Coler. de Proc. exsecut. p. l. c. 7. n. 121. vid. Carpz. de Proc. Sax. tit. 12. art. 5. n. 52. Ita in Camerâ Imperiali, et in Electoratu, ac Ducatu Saxon. servatur. Vid. etiam Ordin. Elect. Sax. Appell. tit. 4. Eyd des Advocaten der Armen. Gail. 1. observ. 43. n. 10. et seqq. Berlich. P. l. concl. 7. n. 71. et seqq.

CONCLUSIO VI. Peccat Advocatus, qui Clienti causam omnino iniustam foventi, patrocinium praestat.


page 21, image: s031

SUMMARIA.

1. Advocati debent esse iustitiae ministri imo Sacerdotes.

2. Advocatus clienti suo iniustam causam foventi patrocinium praestans non solum proximum et Rem publ. sed semet ipsum laedit immque divinam in se provocat.

3. Advocati sint boni Christiani, boni Viri et boni Cives, ex Mengeringio.

4. Multi Advocati saltem multos optant Clientes sine delectu bona sit eorum causa an mala.

5. Rabularum proverbium: Es sey keine Kunst eine gute Sache zu erhalten, sondern eine böse zu gewinnen.

6. Aliud est iurisprudentia, aliud ars Rabularia.

7. Advocati iniustarum causarum patrocinium suscipientes in extremo iudicio Deo vix rationem reddent.

8. Advocatus iniustam causam scienter defendens mortaliter peccat et ad restitutionem tenetur.

9. Mali Advocati nisi restituant iniustè percepta vel damna quae causarunt regnum caelorum vix ingredientur.

10. Opus Advocatorum per iniustarum causarum patrocinia corrasae aquilinas habent pennas.

11. Multa recentia in medio sunt exempla qui eiusmodi bona Advocatorum non ad primum nedum ad secundum heredem pervenerint.

I.

I. ADvocati debent esse iustitiae ministri, imò Sacerdotes, teste Ulpiano in l. 4. de


page 22, image: s032

Iur. et Iust. Iustitiam colentes, aequum ab iniquo separantes, licitum ab illicito discernentes. Christinae. decis. Cur. Belg. vol. 2. decis., 99. n. 14. et 15. Ubi ait: Advocati proprium est unicuique, quod suum est tribuere, et advigilare, ne infida advocatione proximum damuo afficiat, et propriam conscientiam offendat: si enim clienti suo iniustam causam foventi patro cinium praestet, et adversarium ius suum persequentem, dolosis subterfugiis et frustratoriis dilationibus impediat, aut remoretur, non solùm proximum et Rem publicam, sed semetipsum laedit, iramque divinam in se provocat, teste Isaiâ c. 10. Bene Mengering. in Hotologiâ c. 3. §. 12. scribit: Iuristen und Advocaten sollen und müssen seyn boni Christiani gute Christen, und gewissenhaffte Kinder Gottes, die ihren Tauffbund, und Eyd alle wege in acht zu nehmen haben, darümb sie bey ihren advociren und procuriren nichts wider Gottes Wort und Rechte, Gewissen und Warheit dencken, oder reden, vornehmen oder verüben, suchen oder practiciren, thun oder lassen sollen. Sie sollen auch seyn vors andere boni viri, redliche und Erbahre Biederleute, die nichts wider die Warheit, alles aber für die Warheit und Gerechtigkeit thun, und reden sollen. Wie denn auch vors dritte sie seyn sollen boni Cives, rechtschassene auffrichtige Bürger und Gliedmassen eines Policeyoder Stadt-Regiments. Darumb sie auff Wohlsland, Erhalten und Wohlfarth des gantzen Landes/


page 23, image: s033

auff eines jedwedes Mitgliedes Lasten und Rechten, Stad-Recht, Gesetzt, Billigkeit, Herkommen und Gewohnheit bedacht und gesliessen seyn sollen, damit kein Unrecht, Verrückung,und prae juditz der heilsamen Gerechtigkeit veranlasset, verübet, und getrieben werde. Darzu seynd sie so eben gewiesen und verbunden, als hetten sie es leiblich beschworen.

II.

Reperiuntur autem non pauci, qui iuxta illud Plautinum relatum à Gailio l. 1. de P. P. c. 21. n. 21. Clientes sibi volunt esse multos, boni aut mali sint, haut quaeritant, res quae ritur, magis quàm clientulorum fides. Ita, ut Italus ait, L' interesse vince ogni cosa. Iactant illi: Es sey keine Kunst eine gute Sache zu erhalten, sondern eine böse zu gewinnen. Auctor discurs. von Iustitien Wercken/ pag. 88. Verûm, aliud est Iurisprudentia, aliud ars rabularia, aliud artificium, aliud maleficium. Sed videant Advocati, qui iniustarum causarum patrocinium suscipiunt, quomodo in tremendo illo iudicio, coram Deo, Angelis et Electis, rationem reddere possint. Vae, Vae, (ait Dominus, apud Esaiam c. 5. v. 20.) qui dicitis malum bonum, et bonum malum, ponentes tenebras lucem, et lucem tenebras: ponentes amarum in dulce, et dulce in amarum. Sanè Advocatum, iniustam causam scienter defendentem, mortaliter peccare, et ad restitutionem tenere, ait Soto de Iust. et Iur. l. 1. q. 29. quem refert Steph.


page 24, image: s034

Nathen. de Iust. vulner. part. 2. tit. 3. c. 5. n. 7. Anthon. Maria Corat. commun. opin. lib. 1. tit. 6. n. 39. lib. 3. tit. 2. inspect. 2. n. 6. et seqq. Arnold. de Reyger thes. pract. verb. Advocatus, n. 36.

III.

Quomodo mali Advocati et Procuratores, non praeviâ restitutione iniustè perceptorum, vel etiam eorum, quae illi damna caussârunt, de regno caelorum sibi obventuro, benè sperare poterunt? Nathen. de iust. vulner. part. 2. tit. 3. c. 5. n. 14. Sciant tales Advocati qui per iniustarum causarum patrocinia magnas opes et pecunias corasêre, quod aquilinas pennas collegerint. Multa recentia Advocatorum exempla adduci possent, quorum per fas et nefas adquisita bona non ad primum, nedum ad tertium heredem pervenêre, sed quorum liberi, ac nepotes in mendicitate miserè perierunt; scilicet habet Deus e)/kdikon o)/mma, quod semper vigilat, quod tarditatem supplicii gravitate compensat.

CONCLUSIO VII. Peccat Advocatus, qui homines ad litigandum instigat.

SUMMARIA.

Lucri cupidi Rabulae non raro homines à litibus abborrentes ad litigandum incitant.

Gaudent lites serere ubi nullae sunt.

Rusticos instigant ut litem moveant Dominis.


page 25, image: s035

Causarum patroni lites saepe quaerunt solius lucri causa et ne fame ipsis sit pereundum.

Vae illis qui homines concitant.

Deus est Deus pacis, odit quicquid discor di???s parit.

In Ordin. Proc. Elect. Saxon. severe probibetur ne Advocati proprii lucri gratia homines ad litigdndum instigent.

Rabulae severissimè coërcendi, immò è civitate eiciendi.

Per lites dissolvitur concordiae vinculum.

Locus ex Platone de ll. dial. 5. et 6. Ex Paullo 1. Cor. 3.

Litium multitudo et prolixitas est veluti gangraens exitialis.

Boni Advocati intentio quaenam sit.

Advocatorum titulum non merentur, qui conscientias hominum pervertunt, et Iudiciorum sanctitatem in technas et periuria commutant.

I.

A Christiana charitate alienissimum, immò prorsus Diabolicum vitium est, homines, à litibus abhorrentes, ad litig andum incitare, quod non rarò à lucri cupidis Rabulis fieri, experientia docet. Gaudent lites serere, ubi nullae lites sunt, nihilque magis expetunt, quam ut homines sese litibus vexent; cumprimis illi adamantinâ vi Rusticos ad sese pertrahunt, illisque nihil prius, quàm ut litem moveant Dominis modò non destituantur,


page 26, image: s036

etiam fucato argumento. Knichen. de vestit. pact. part. 2. c. 3. n. 67. Adversus causarum Patronos, ait Carpzov. Iurisp. Ecles. lib. 3. def. 17. n. 3. haut rarò querelae moventur, quippe lites saepè quaerunt ac fovent solius lucri causa, et ne fame ipsis sit pereundum, semina litium ubique spargunt, movent, urgent, detorquendis legibus. Sed vaeillis, qui homines invicem ut canes concitant, die die Leute an einander hatzen. Deus summè odit, quicquid lites ac discordias parit. Pacis enim Deus est, et nos Christianos ad pacem vocavit. Qui osor pacis et concordiae, is osor Dei, hominum perpetuaeque salutis. Severè id prohibetur in Ordin. Proc. Elect. Saxon. tit. von Advocaten vers. Es sollen die Advocaten umb eigenen Gewinstes und Rutzens willen, zu unnöthigen Zanck und Rechtfertigungen nicht rathen, die Unterthanen wider ihre Obrigkeit nicht verhetzen, noch in ungebührlichen Sachen verstäken. Pessimum sane ac in Republicâ Christianâ perniciosissimum genus hominum severissimè coercendum, et è civitate eiciendum esse, omnes, iustitiae, pacis et concordiae civium amantes unanimiter sentiunt. Per lites enim dissolvitur concordiae vinculum, quo uno salus Rei publ. continetur, ut iam olim dixerit Plato de legib. dial. 5. quod ubi lites multae et multae iniuriae sunt, cives inter se non sint amici. Si inter vos zelus et contentio. nonne carnales estis, et secundum hominem ambulatis,


page 27, image: s037

ait Apostolus. 1. Cor. 3. Litium multitudo et prolixitas est veluti, gangroena exitialis, et fomentum intestinae seditionis et dissensionis, quibus benè constitutae Res publicae labefactantur, interdum etiam corruunt penitus. Andr. Knichen. de Saxon. non prov. iure. c. 3. n. 54. Boni sane Advocati intentio ac propositum semper eò directum est, ut lites dirimentur, amicitia inter hornines conservetur, litigaturis succurratur, qui suum tueri, et causam dicere ignorant. Menoch. de arb. iud. quaest. lib. 2. cas. 369. Suo igitur genio relinquantur, et ad infernum relegentur, qui Advocatorum nomine ac titulo conscientias hominum pervertunt, et iudiciorum sanctitatem in cautelas, technas, et periuria commutant. Carpz. Iurisp. Consist. lib. 2. def. 265. n. 5.

CONCLUSIO VIII. Peccat Advocatus, qui Clientem in causa dubiâ ad amicabilem compositionem pronum, abstrahit.

SUMMARIA.

1. Litis eventus est dubius et difficile est sententiae exsecutionem obtinere.

2. Advocatus promptus sit ad partes componendas.

3. Ein magerer Vertrag ist besser denn ein fett Urtheil.

4. Si quis velit tunicam tuam tollere et in iudicio tecum contendere, dimitte ei et pallium.


page 28, image: s038

5. Voracissimarum et odiosarum litium mille sune incommoda et molestiae.

6. Advocati non plus proprio commodo quàm clientis utilitati invigilent.

7. Rabulae litibus tamquam quatuor elementis nutriuntur et conservantur, litigantium vero crumenae corrumpuntur.

8. Studium amicabiliter partes componendi Advocatis iniungit Ord. Elect.Saxon.

9. Qui hoc faciunt Deo grati sunt et hominibus.

10. Omittentes vero graviter peccant.

I.

CUm litis eventus sit dubius l. quod debetur is ff. de pecul. ac difficile sit, sententiam obtinere, difficilius exsecutionem, praesertim contra potentiorem, in qua tamen om nis stat victoriae nervus. Knichen de Saxon. non prov. iur. c. 3. n. 72. et laudem mereatur is, qui lites exsecratur, semper Advocatus promptum se praebere debet ad partes componendas. Dec. in cap. ut debitus. notab. 2. de appellat. Inculcet collitigantibus vulgatum illud: utilius esse macre concordium, quàvis pingui sententiâ. Ein magerer Vertrag sey besser denn ein fett Urtheil. Commendet eis illud Evangelicum: si quis voluerit tunicam tuam tollere et in iudicio tecum contendere, dimitte ei et pallium. Proponat voracissimarum et odiosarum litium mille in commoda et molestias, et quod longè melius sit, omnia amicè et moderatè potius, quàm longis ac sumptuosis


page 29, image: s039

processus ambagibus transigi. Magon. de ration. patroc. rect. c. 20. c. 7. ubi ex Dammhoud. prax. rerum Civ. c. 199 ait: postponant patrocinantes lucri aviditatem, omniaque circa clientis utilitatem praemeditentur, ne plus sibi quàm aliis, quorum causas susceperunt defendendas, invigilare videantur, nihil habentes pensi, quid aliis eveniat, dummodo marsupium infarciant. Nimirum omnis horum Advocatorum (modò nomine hoc nobili sint appellandi) cura, omne exercitium, omnis conatus, omnis cogitatio circa lites et iurgia consistit, qui litibus, tamquam quatuor elementis, conservantur et nutriuntur, ut loquitur Zasius, in l. 2. §. post haec ff. de origin. iur. Effectum si scire cupias bursam quaeras Clientum, quam tibi vacuam promitto. Nec enim alio fine causidici, vel rabulae iuralitigantium prolixè verbisque copiosis extendunt, quàm ut lucrum corradant, clientibus persvadentes, tot verba tantum laborem, tantamque molestiam negotium requirere, interim exsecrabilem illam vocem subindè eructantes: hoc est de pane lucmndo. Parthen. litigios. lib. 1. c. n. 4. Quo fit ut Advocatorum marsupia crescant, litigantium corrumpantur, quia corruptio unius est generatio alterius. Aut. discurs. Von Iustitien Werck pag. 94. adde Carpzov. part. 1. Const. 1. def. 19. n. 1.

II.

Ceterùm studium amicabiliter partes


page 30, image: s040

componendi Advocatis iniungit Ord. Elect. Saxon. tit. Von Advocaten und Procuratoren §. Und da sie gleich ib. sollen für allen Dingen versuchen und möglichen Fleiß anwenden, ob der Sachen in der Güthe, durch leidliche und billige Mittel abzuhelffen, nicht aber wie zu geschehen pfleget, umb ihres eigenen Nutzens und Vortheils willen, die Leute in einander hetzen, noch von söhnlicher Vergleichung abhalten. Et Ordin. Process. tit. 3. ibi: Es sollen die Advocaten billige Vergleichung viel mehr befördern, als hindern. Magnâ sane laude digni Advocati, qui amicabiliter componendis litibus seriò student, Deo et hominibus grati sunt, bonam famam merentur, ac benedictione divinâ numquam carebunt.

III.

Quisquis autem Advocatus iustam ac amicabilem compositionem dissvadet, ac impedit, is graviter peccat Mengering. Serut. conscien. c. 9. q. 57. ubi ita scribit: Christus sagt, seelig sind die Fried fertigen, denn sie werden Gottes Kinder heissen. Im Griechischen stehet, Seelig sind die Friedmacher, (ei)rhnopoioi\) das ist so Lust zum Frieden haben, rathen, und helffen gerne zum Frieden, vertragen und versöhnen gerne die, welche mit einander uneinig seyn. So nun die seelig seyn, und Gottes Kinder, so müssen dargegen die so andene Leute in einander hetzen, und uneins machen, nicht Gottes sondern des Teuffels Kinder, und unseelige sündige Menschen seyn Et cap. 12.


page 31, image: s041

quaest. 108. porrò scribit: Iuristen fragen sich, ob sie keine güthliche Handlung unter Partheyen zugelassen und gerathen, sondern sie nur frisch und frey ins weite Lerchenfeld gehetzet, und huy huy gesagt, daß es nur weitlich angegangen? Wann der profit und andere Zugänge thäten, so würde mancher practicant einem albern Bäuerlein rathen, er solte seine Sachen fein recht und schlecht seiner lieben Obrigkeit zu entscheiden anheim stellen, thäte nu das der andere auch, so würde leicht die Sache vertragen und die Gerechtigkeit erhalten. Videatur Idem, cap. 20. pag. 1010.

CONCLUSIO IX. Peccat Advocatus, qui in caussâ iniustâ Clientem ad transactionem inducit.

SUMMARIA.

1. Advocatus peccat qui sciens clientem suum iniustam fovere causam eum cum adversarii damno ad transigendum inducit.

2. Huc faciunt verba Alam. Cremonens. tmct. de Advoc. et Causidic. Christian. quaest. 26.

3. Quidam causidici obstinati causas iniustas ab aliis dimissas us que ad excutionem rei iudicatae sustinent ut adversarium adtnansactionem inducant.

4. Si quis iniustam fovet causam, et nulla subsit dubitatio nihil debet accipere ab adversario,


page 32, image: s042

si vero sit dubium, aliquid confempt secundum qualitatem dubii.

5. In causis dubiis solùm trans actio ab Advocatis svadenda.

6. Qui contrafaciunt et stratagemata forensia exercent aeterna morte peribunt.

7. Si quidem qui in causis iniustis in gratiam clientum vel ob proprium commodum transactionem urgent, consiientiam laedunt.

I.

INter alia Advocatorum pericula primum illud est, quando Advocatus scit, Clientem suum fovere malam causam, et tamen, cum adversarii damno, eum ad transigendum inducit, sicque consulit, ut alienum capiat. Caccia lupus. tract. de transaction. quaest. 20. Speculat. rubr. de praeparat. iud. n. 8. Magon. de rect. patroc. artion. c. 20. n. 17. D.Struv. ad p. tit. detransact. th. 5. in fin. Non possum non Al. Cremens. tract. de Advoc. et causid. Christian. quaest. 26. verba huc facientia adducere. Quia (inquit) in negotiis forensibus quandoque observavi nonnullos causidicos obstinatos, qui mordicùs sustinent causas iniustas, usque ad exsecutionem rei iudicatae, quarum tutelam Advocati propterea dimiserunt, idque faciunt, ut in ducant adversantem ad aliquam transactionem, illis denuntio culpam mortalem. quae condemnat eos, ad perpetuos cruciatus inferni; clara enim est doctrina D. Thomae, quòd in causa, quae cognoscitur iniusta, non possint Advocati


page 33, image: s043

procurare concordiam, dolo et fraude, et cum damno adversantis. Quae verba postea explicantur à Michaele Solonio. Controv. 2. conclus. ult. qui ita scribit. Advocatus debet admonere clientem suum, ut causam iniustam deserat, vel componat se cum alterâ parte, sine damno adversarii, sine ullâ fraude et dolo, hoc est, aperiendo illi ius suum, ut compositio sit amicabilis, libera, et voluntaria, ita lit si nulla subsit dubitatio, nihil accipiat, nisi quod omninò gratis ac liberè voluerit alter conferre; si verò aliqua subsit dubitatio, aliquid conferat secundum qualitatem dubii, arbitrio prudentis, quod etiam sensit Albericus in l. un. n. 7. C. de Suffrag. Socin. in l. quidem n. 11. de R.C. P. Arragon. qui ait: SiAdvocati sunt certi de iniustitiâ, non possunt tractare concordiam, sed tenentur inducere Clientem ad cedendum, ut altera pars recipiat totum, quod suum est, sed si res est dubia, poterunt consulere compositionem, pro qualitate dubii. Cuccialup. de Advoc. quaest. 4. Ad quae aurea verba tamquam ad lapidem Lydium conferantur quaeso, omnia stratagemata forensia, quae Diabolus docuit, et ab eius alumnis exercentur, haec est namque una via, quâ itur ad caelum, ceterae verò omnes ducunt ad aeternam mortem. Hactenus Ala. Caveant ergò summopere Advocati, ne vel in gratiam Clientum vel ob proprium commodum in causis in iustis transactionem svadentes vel


page 34, image: s044

extorquentes conscientiam laedant, ac postea serò nimis paenitendo in iustas actiones suas deplorent.

CONCLUSIO X. Peccat Advocatus, qui omnium causarum patrocinium aucupatur, quod tamen ob multitudivem praestare nequit.

SUMMARIA.

1. Quidam Advocati multas causas suscipiunt, quarum patrocinium sufficienter praestare non possunt.

2. Hi peccant.

3. Locus Alae Cremonens. de hoc.

4. Advocati regulariter incumbere debent causis prius sibi demandatis, ne tamen causae nova interim in periculo versentur.

5. Advocatus qui plurium causarum patrocinium suscipit quàm expedire potest gravissime peccat et obligatus est ad restitutionem damnorum.

6. Expedit paucas causas benè agere quàm multas malè defendere.

7. Advocati non recipientes plures causas quàm bene agere possunt praecavent multa peccata.

NOnnulli Advocatorum avaritiâ vel ambitione illecti, omnes promiscuè causas suscipiunt, quarum tamen patrocinium, ob nimiam multitudinem praestare minimè possunt. Reperiuntur qui centum ac pluribus


page 35, image: s045

causarum patrociniis sese onerant. Hi sanè peccant, quippe, qui mole negotiorum impediti, debitam in omnibus diligentiam adhibere nequeunt, multasque causas producere coguntur conf. Tr. nostr. de peccat. Ministr. Princip. Audiemus hâc de re Alam. Cremonensem. Tr. de advocat. et caussidic. Christian. quaest. 33. Advocati (inquit) et caussidici, qui proposuerunt amplecti omnes causas, etiam iustas, quae sibi deferuntur, aut deferri possunt, versantur in maximo periculô peccandi mortaliter, quia non licet eis tutâ conscientiâ recipere, nisi illas, quibus benè ac diligenter vacare possunt. Speculator de Advocat. Tit. de offic utriusque Advocat. n. 14. Carbon. Tract. de restit. q. 51. et debet regulariter incumbere in causas prius sibi demandatas, modo tamen causis novis non esset mora, periculum allatura, et causae primae non versarentur in tanto discrimine. Ita ad literam docet Michael Salon. quaest. 71. art. 2. concl. 3. et subiungit talem Advocatum non esse absolvendum. Hoc idem admonet Lancell. Polit. Tract. de offic. Advoc. tit. quale debeat esse officium: si enim acciperent omnes causas, necesse est, ut in cidant in alterutrum ex duobus peccatis, et utrumque gravissimum, si voluerint muneri suo satisfacere et debitam diligentiam in omnibus adhibere, coguntur differre ac producere causas longissimè, ex quâ dilatione tot ac tanta incommoda consequuntur omnibus nota. Si


page 36, image: s046

verò maluerint avaritiâ vel ambitione illecti, omnibus dare operam, in multis et quamplurimis deficient, praesertim his temporibus nostris, cùm legalium librorum moles creverit in immensum, et perdifficile sit, non solùm omnes revolvere, sed etiam reminisci. Cùm atuem honorario accepto Advocatus sumpserit alias causas, atque opera et studium suum non est amplius in sua potestate, sed quatenus causae postulant, obnoxium est illis atque clientibus: quo fit, ut dum Advocatus avidè amplectitur alias causas et in illas incumbere velit, committit furtum illius operae ac diligentiae iam aliis obligatae. Add. Magonius de rect. patroc. rat. cap. 38. ubi ait: Credo, huiusmodi Advocatos et Caussidicos, qui non solùm omnia negotia sibi oblata suscipiunt, sed et multa alia multis artibus aucupantur, peccare mortaliter, ac obligatos esse ad restitutionem damnorum, ubicumque ex tar dicate nimiâ, vel inconsvetâ festinatione clientes sui magnum detrimentum capiunt. Non poterit Advocatus causari angustiâ temporis, quâ sua sponte se circumscripsit. Expedit igitur magis ad Christianam pietatem, paucas causas benè agere, quàm multas malè defendere, quòd si fortè in hâc vitâ minus erit speciosum, in alio procul dubio erit magis fructuosum. Idem supra laudatus Ala. q. 54. ait: Advocati Christiani non recipiant plures causas, quàm benè et diligenter agere


page 37, image: s047

possint: hae namque est unica ratio praecavendi sexcenta peccata, quae ex magno numero negotiorum forensium, et aliis occupationibus, quibus ambitiosè possunt detineri, indies consequuntur. Add. Nicolai. de Process. c. 6. n. 7. Rosbach. de Process. Tit. 18. n. 21. Berlich. P. 1. concl. 9. n. 36.

CONCLUSIO XI. Peccat Advocatus, quiiuramenti Advocatorii religionem temerè violat

SUMMARIA.

1. In quibus dam iudiciis advocati non nisi praestito iuramento recipiuntur.

2. Uti in supremo iudicio spirensi et aliis.

3. Advocati iuramenti religione ab abusibus deterrentur et ad maiorem parocinii fidem adstringuntur.

4. Advocatus licet iuramentum non praestittrit tamen eius contenta servare tenetur.

5. Quod confirmant verba Mengeringii.

6. Summa iuramenti Advocatorii.

7. Formula iuramenti ex Ordin. Camerali de anno 1495.

8. Versiculi de iuramento Advocatorio.

9. Ad boc iuramentum velut ad lapidem lydium quottidie actiones suas examinet Advocatus.

10. Vae illi qui negligit.


page 38, image: s048

I.

IN quibusdam iudiciis optimè receptum est, ut nemo ad Advocaturam admittatur, nisi praestito iuramento, quod dicitur der Advocaten Ehd. Ita in supremo Iudicio Imperii Spirensi obtinet. Vid. Ordin. Camer. de anno 1495. Ordin. Cariae provinc. Mecblenb. eod. tit. Fürstliche Sächstsche Gothaische Ausschreiben, wie es mit Verehdung der Advocaten zu halten. de anno 1657. Et sanè optandum esset, in nullis iudiciis, licet inferioribus, Advocatos absque iuramento tali admitti, eius namque religione ab abusibus advocationis deterrerentur, et ad maiorem patrocinii fidem adstringerentur; Vid Bocer. tom. 2. disp. de iurei. Quamvis autem Advocatus iuramentum nullum praestiterit, nihilominus tamen ea servare tenetur, quae talis iuramenti formula continere solet, quippe quae in se pia, iusta, non arbitraria. Ita etiam sentit D. Mengering. in Horologiâ cap. 3. §. 12. ubi ait: Man kan wohl zu manchen Juristen und Advocaten sagen: Zieber Herr N. habt ihr schon zu eurer Advocatur an diesem oder jenem Orte keinen Cörperlichen Chd geschworen, ey so solt ihr doch nur als ein redlicher Mann und Gewissenhaffter Christ euch darbey erweisen und verhalten, und nicht als ein frecher und unverschämbter Zungendrescher bezeugen, und alles quid pro quo, was euch ins Maul kömt, oder in Bartkreucht, bejahen, oder defen diren bestreiten und verfechten, und ins


page 39, image: s049

Gelag hinein reden und plaudern, das ihr selbst in eurem Gewissen straffen und unrecht sprechen müsset.

II.

Summa autem iuramenti Advocatorii haec est: Daß die Advocaten sich insgemein also bezeigen sollen, daß sie es gegen gott, der hohen Obrigkeit, und im Stande des Rechtens zu verantworten, auch männiglich zu verspüren haben möge, wie ihre Verrichtungen, actiones und Fürnehmen mehr zu Beförderung der Iustitz, Schutz und defension der Beträngten, als Mehrung und Erhöhung ihres Vermögens gemeynet sey. Churfl. Sächsische Erledigung. de anno 1653. et 1657. Tit. Iustitz-Sachen. rubr. von Advocaten und procuratorn. In gratiam Advocatorum placet formulam iuramenti ex Ordinatione Camerali, de anno 1495. Heîc subicere, quae huius est tenoris:

Advocati, qui ad Imperialis Camerae iudicii patrocinium causarum, et munus Advocationis assumendi sunt, sacrae Maiestati nostrae, vel in nostri loco Domino iudicii Camarae, promittent, et ad Sanctos iurabunt, quod clientulis Partibus suis in Causis, quas defenden das suscipient, cum integra sinceraque fide, consiliis et actionibus suis, meliore, qua valuerint, intelligentia, virilique parte pro ipsis fuerit quam diligentissimè agere et iurare velint, atque in huiusmodi causis penitus nullam calumniam falsitatis seu iniquitatis, illicitasque dilationes


page 40, image: s050

scienter protelendarum Causarum gratia usurpare aut petere velint, neque partes quod id faciant, aliquo modo non instruere velint, cum Partibus de quota seu parte Litis, cuius tunc patrocinium agunt, minimè paciscantur, secreta causarumque subsidia seù fundamenta instructionis quae à partibus ipsis accepta, vel aliundè perscrutata in detrimentum, seu praeiudicium partium non revelabunt, et eius personas cum praecipua et honoris et promotionis dilatione prosequentur coram ipsorum iudicii dignissimi assessione, ne dum aequitate, sed honestate quoque utentur, convitia ibidem sub poena à iudice moderanda vitabunt. Praetereà quod clientulos suos ultra salaria vigore ordinationis ipsis debita nulla auctione, vel controversiam pactione onerabunt, sique salarii nomine controversiam pacti fuerint, super ea re moderationem iudicis et Assessorum, vel quibus tunc iudex eam rem terminandam mandaverit, sine ulla conditione, exspectabunt, et in posteris in novis causis assumptis vel assumendis, nec dum in iudicium deductis, si quid in eis ultra iudicialem taxam seu moderationem interceperint, id partibus restituere debent. Quodque causam, quarum patrocinium subierunt, sine legitima ratione et iudiciali permissione non destituent, verùm clientulis suis et partibus cum omni fidelitate ad causarum ipsarum


page 41, image: s051

finem, subfidium impartiri et praestare debent, sine nullius fraudis et doli intercessione.

Noti etiam sunt versiculi isti: Illud iuretur, 1. quod lis sibi iusta videtur. 2. st si quaeratur, quòd nil nisi vern fatetur: 3. Quod nil promittet, 4. quod falsa probare negabit: 4. Ut lis tardetur, dilatio nulla petatur.

III.

Iuramentum hoc quilibet Advocatus firmissimè memoriâ teneat, ad illud, velut ad Lydium lapidem, quottidiè studia et actiones suas probet et examinet, summoqueve semper studio id servare nitatur, maximè cavens, ne temerariâ eius violatione conscientiam suam, bonamque famam laedat, et iram divinam ac magistratûs poenam in se provocet. Vaeautem illi, cui maior pecuniae, quàm conscientiae, maior utilitatis quàm honestatis ac famae cura!

CONCLUSIO XII. Peccat Advocatus, qui praescriptam processus Iudiciarii normam negligit.

SUMMARIA.

1. Forma in iudicio causas tractandi certa quare praefinita.

2. Hac forma neglecta lis protelatur et clientibus nocetur.


page 42, image: s052

3. Graviter peccat Advocatus processus iudiciarii formam negligens.

4. Meretur iudicis poenam et ad restitutionem damni tenetur.

5. Cavere igitur debent advocati ne à tramite iudiciario recedant.

1. CErta ubique forma in iudicio causas tractandi ac disceptandi, instar Regulae Lesbiae, eum in finem praefinita est, ut Advocati iusto ordine litigia pertexere, partes litigantes absque morâ ius suum consequi, et iustitiae participes fieri possint. Haec norma vel forma Processus, si ab Advocato, ut quandoque, vel per malitiam, vel per negligentiam, aut imperitiam fieri solet, negligatur, non potest non indè lis protelari, et clientibus multis modis noceri. Non leviter ergò peccat Advocatus, si processus iudiciarii formam negligendo ac turbando, clientis causam deteriorem reddit; Meretur is iustam Iudicis indignationem poenamque arbitrariam, et ad restitutionem damni, quod cliens passus est, obstringitur. Quapropter caveant Advocati et procuratores hunc offensionis lapidem, nec latum unguem à tramite et ordine iudiciario recedant. Vid. D. Mengering. serutin. consc. cap. 11. q. 116. ubi Advocatos monet, ut conscientiam examinent, an contra processus ordinem peccârint, ob sie zu Nachtheil der Clienten im Process verstossen?


page 43, image: s053

CONCLUSIO XIII. Peccat Advocatus, qui in causla, in quâ antehâc Iudex fuit, Advocationis munere fungitur.

SUMMARIA.

1. A iudicandi Munere abstinere debet qui antebac eius dem causae fuit patronus.

2. Ne suspectum se reddat.

3. An quis in eodem negotio, alia tamen instantia, Advocatus esse possit in qua antea iudex fuit?

4. Affirmant quidam.

5. Rectius alii negant.

6. Gravissime peccant illi qui eius dem causae patroni et iudices simul sunt.

I.

EXplorati iuris est, à iudicandi munere eum abstinere debere, qui antehac eiusdem causae fuit patronus. l. ult. C. de Adsessor. ne scil. affectionis suae vel advocationis memor, se suspectum reddat, ac incorrupti iudicis nomen perferre non possit. Brunnem. in l. 6. C. de postul. add. Franc. Marci. part. 2. decis. 912. Quamvis autem nonnulli illicitum non esse putent, si quis in eodem negotio, aliâ tamen instantiâ, Advocatus esse velit, in quo anteà Iudex fuit. Ant. Fab. in Cod. de postulat. def. 1. Gratian. discept. for. c. 4. n. 7. Rectius tamen alii id negant, sive sententia ab eo suscipiatur defendenda, sive impugnanda. Iac. Gothofr.


page 44, image: s054

adl. 2. C. Theod. de postul. quem refert ac sequitur D. Ziegler. Dicast. conslus. 19. §. 10. Ubi enim seq. ait: pari modo eum, qui in priori principali causa iudex fuit, honestius facere, si in alterâ, inde dependente, Advocati partes non suscipiat. Omnium autem gravissimè tàm in externo quam interno foro peccant illi, qui eiusdem causae patroni et iudices simul sunt, cum planè incom patibilia sint, in eadem causâ penes eandem personam munus Iudicis et Advocati: Gratian. d. l. n. 8. Menoch. A. I. C. lib. 1. q. 72. Brunnem. in l. 6. de postul. et l. ult. C. de Assess.

CONCLUSIO XIV. Peccat Advocatus, qui vel per malitiam, velimperitiam, Clientis sui causam obscurè, confusè, intricatê et ineptè proponit.

SUMMARIA.

1. Iura partium ab Advocatis ciarè et dexterè proponenda.

2. Peccant qui causam vel malitiose vel per imperitiam confuse proponunt.

3. Ignorantia rerum quae sciri debent mtione officii est contra virtutem studiositatis.

4. Ineptus libellus à iudice ex officio dentibus laserandus.

5. Querela de hoc Theologorum.

6. Item ICtorum.


page 45, image: s055

7. Advocati sint solliciti de bene narrando facto ritè formando libello, et iustè inferendo et concludendo.

I.

Iura partium ab Advocato ita clarè et dextrè proponenda, ne, quae in iudicio geruntur, reddantur elusoria; actus enim frustraneos, quibus lites protrahuntur, iura detestantur: Si quis verò, vel malitiosè, vel per imperitiam, causam confusè et intricatè proponendo (quod rabularum forensium proprium est) iudici bilem moveat, eum inanilabore defatiget, et litis protractionem expensarumque cumulationem clientibus causet, eum peccare. quis dubitet? Ignorantia enim rerum, quae sciri debent, ratione status et officii, speciale peccatum contra virtutem studiositatis esse, ait Nathen. de Iustit. vulner at. p. 2. tit. 3. cap. 5. n. 11. v. gr. si Advocatus ineptum libellum offerat, quem à Iudice ex officio dentibus lacerandum, vulgò Doctores aiunt. Iason. in l. omne officium. 1. n. 4. de offic. Assess. Iac. Schulthes. obser v. 6. n. 8. Auctor Iudicii Theolog. p. 185. ubi ait: Es ist Sünde, wenn ein Advocat seiner Parthey Klage irrig, dunckel, unverständlich, ohne Ursachen, ohne rechtmäßigconclusion und petition austellet, und also Gerichtlich produciren lässet.

De hoc cum Oldendorpio, optimo ICto conqueritur Parthenius litigiosus L. 1. c. 15. n. 15. Videmus, inquit, omnes passim parùm


page 46, image: s056

curare, in quo causarum genere versentur, multò minùs, quam actionis formulam intendant, tantum solliciti, quo verborum apparatu in iudicium causam producant; Doctores, Commentarios et Repertoria obiter legunt, ubi si unum aut alterum verbum forte inveniant, causae suae nonnihil adfine, statim sibi persvadent victoriam, sed serò cum Phrygibus intelligunt, quàm impertinentem actionem proposuerint, cum tamen potius deberent, si Clientibus consulere vellent, esse solliciti de benè narr ando facto, ritè formando libello, et iuste inferendo et concladendo, nec enim speranda sententia proficua, si non rectè fuerit in libello petitum. Carpz. Iurisp. Sax. P. 1. C. 2. def 16. n. 3.

CONCLUSIO XV. Peccat Advocatus, qui per negligentiam suam Clienti in caussà praeiudicat.

SUMMARIA.

1. Quam variis modis negligentia Advocatorum partibus sit damnosa.

2. Haec negligentia grave est peccatum.

3. Quia clienti fidelem promisit opemm.

4. Gravis negligentia mortale peccatum inducit.

5. Clientem pro virili non defendens peccare dicitur.

6. Mali Advocati vel negligentes vel negotiorum


page 47, image: s057

mole obruti saepe causantur sollicitatorum incuriam qui tamen fuerunt diligentissimi.

7. Tam patrocinium suscipiens quàm sollicitudinem causae complectens sollertes sint, ne partes quid detrimenti sentiant.

8. Conclusio haec variorum Dd. auctoritatibus firmatur.

I.

MUltis modis Advocatorum negligentia ac socordia solet esse damnosa, cum iura vigilantibus non dormientibus dicantur esse scripta, veluti, si Advocati in termino praefixô imparati, nec in caussâ satis informati compareant: Si absque mandato causam proponant: Si post latam sententiam appellationis remedium negligant; Si fatalia aut terminum probatorium praeterlabi patiantur: Si intempestivè termini prorogationem petant etc. Hanc Advocati negligentiam peccatum esse, quis dubitaverit? Promisit is enim clienti suo patrocinii fidelem operam, quam si pro virili non praestat, sed clienti negligentiâ praeiudicat minimùm dilationem ac protelationem processûs causando, omninò peccat. Negligentiam namque prorsus quilibet evitare studeat, quoniam gravis negligentia mortale peccatum inducit, ait Navarrus in compend. verb. negligentia. n. 2. Clientulum pro viribus non defendens, peccare dicitur. Specul. tit.


page 48, image: s058

de Advocat. §. 1. col. 3. et committerelatrocinium Caccialup. in repet. l. diem funct. quaest. 8. col. 2. de offic. adsess. Magon. d. tract. c. 34. n. 19. Non est dissimilis fraudi, ait Ala. Tr. de Advoc. et caussid. Christian. q. 54. Quâ uti possent mali Advocati, siquidem vel negligentiâ, vel immensâ variorum negotiorum mole obrui delectantur, aliquando non incumbunt in causas, à clientibus verò interpellati. causantur incuriam sollicitatorum, quitamenfuerunt diligentissimi in munere suo obeundo Caveant ergò tàm patrocinium suscipiens, quàm sollicitudinem causae complectens, ne dolo suo, imperitiâ, qut negligentiâ pars damnificetur sed sollertes sint, ne partes quidque his de causis detrimenti sentiant. Addatur Auctor iudicii Theolog. super consultat. Spener: p. 185. ubi ait: Sünde ist es, wenn ein Advocat in prae fixo termino aus Geitz oder Fahrläßigkeit nicht gefast, und also die Ursach ist, daß vergebltche Ufzüge und Verlängerung der Sachen gesucht werden, oder wenn ste mit Faulheit und Nachläßigkeit gute Sachem und ordentliche Processe versäumen und verwahrlosen. Mengering. Scrutin. cons ient. c. 20. tit 10. conf. D. Ziegler. Dicast. concl. 25. n. 5. Nathen. de Iustit. vulner. P. 2. Tit. 3. c. 6.

CONCLUSIO XVI. Peccat Advocatus, qui pauperum ac tenuioris sortis Clientum causas negligentiùs agit, quàm ditiorum et potentiorum.


page 49, image: s059

SUMMARIA.

1. Saepe fit ut propter spem maioris praemii ditiorum et potentiorum causae maiori studio tractentur quàm pauperum.

2. Pauperis causa citius quàm divitis expediri debet.

3. Pauper favorabilior est divite.

4. Turpe est Coristiano spe maioris temporalis mercedis potius quàm aeternae benè agere.

5. Advocatus patrocinando non bominibus sed Deo ipsi servit.

6. Advocati partibus patrocinentur caritatis amore non lucri cupidine.

PRopter maioris praemii vel honorarii spem (ut saepè fit) maiore curâ, studiô ac vigilantiâ ditiorum ac potentiorum clientum, quàm pauperum ac villoris sortis hominum causas tractare, peccatum est. Pauperis enim causa citiùs, quàm divitis expediri debet. per Gloss. in caput. imprimis 2. quaest. 1. quam adducit Magonius. de rectâ patrocin. ration. cap. 59. n. 4. Favorabilior enim ille, tamquam miserabilis persona, divite. Et sanè turpè est Christiano homini exercitio boni operis magis spem maioris mercedistemporalis, quàm aeternae respicere, illiusque potius quàm huius consideratione alacriorem sese exhibere. Cogitet Advocatus, eum patrocinando, non hominibus,


page 50, image: s060

sed Deo ipsi servire; ac gloriosum ei esse, si nihil amore pecuniae fecerit, vel omiserit. Advocatorum studium esse debet (inquit Magonius. de Tract. cap. 57. n. 6.) ut quicquid agunt circa patrocinium, id charitatis amore, et non lucri aviditate ab eis peragendum praemeditentur.

CONCLUSIO XVII. Peccat Advocatus, qui erga Iudicis personam indecenter se gerit.

SUMMARIA.

1. Advocatorum proter via in loco iudicii commissa iustis coercenda poenis.

2. Parentis persona filio et patroni liberto sancta esse debet.

3. Iudicis persona advocato bonesta ac sancta videri debet.

4. Contaminatur iudicii sanctitas, quando iudicis persona contemnitur.

5. Quod sit quando Advocati cum praefectis nimium familiares se reddunt.

6. Nimia familiaritas parit contemptum.

7. Temeritas Advocatorum quorundam in praescribendo iudicibus modum sententiam ferendi.

8. Hoc casu tam iudex quàm advocatus peccant.

I.

IUdiciorum sanctitas et iudicantium auctoritas omninò exigit, advocatorum proterviam, cumprimis in loco iudicii commissam


page 51, image: s061

iustis coerceri poenis, cùm verendum aliàs sit, ne sancta iustitia ad eorum libidinem prostituatur; Quemadmodum semper persona patris filio, patroni persona liberto, l. liberto. de obseq. parent. ac patron. praestand. Sie iudicis persona Advocato honesta ac sancta videri debet, erga quam in iudicio vel extra illud, indecenter sese gerere, scandalosum, minimequeve probandum. Non parùm contaminatur iudicii sanctitas, quando iudicis persona contemnitur, nullaque ab Advocatis et clientibus reverentia ei exhibetur. In iudiciis inferioribus saepiùs id fieri, experientia docet, cumprimis quando advocati cum Praefectis et Quaestoribus sese nimium familiares reddunt, wenn der Advocat mit dem schösser oder Ambtmann sich gar zu gemein machet. Nimia enim familiaritas, ut vulgò dicitur, parit contemptum. Quandoque Advocati adeò temerarii sunt, ut ferè audant Praefectis simplicibus praescribere, quomodo in causâ, cuius patrocinium gerunt, sententiam ferre debeant. Uterque sanè peccat, tam iudex, quam Advocatus, ille, dum auctoritatem suam non custodit, hic, dum iudicii sanctitatem corrumpit, ac sese adverlae parti suspectum reddit. Vid. Paul. Christinaeus. decis. Cur. Relgic. vol. 2. tit. 11. decis. 100. n. 2. ubi ait: [Note: 9] quod in eo potissimùm videatur sita Rei publ. salus et conservatio, si magistratibus Iudicibusque sua constet auctoritas et reverentia,


page 52, image: s062

quam vel maximè tueri debent Advocati, [Note: 10] Ibidem refert, quendam Advocatum apud Commissarium trupiloquio usum, relatione ad Curiam factâ, condemnatum fuisse à supremâ Curiâ Mechliniensi, fisco inferre Carolinos aureos duodecim, quosdam alios, qui petulantius egerant, coram eiusdem Curiae delegatis, graviter punitos ac insuper ad [Note: 11] tempus remotos fuisse. Vid. etiam Mandatum Electorale Saxonicum de anno 1662. Wider der Advocaten Unbescheidenheit in Iudiciis: ubi cavetur: Daß denen Advocaten, so solcher Unbescheidenheit sich gebrauchen, ohne Ansehung der Person, das practiciren gäntzlich verbothen, oder auch nach Befindung mit Gefängnis oder Nahmhafften Geld, Straffe delegt werden sollen. Add. Verneurte Reichs-Herrn Ordn. tit. 7. §. und sollen sich. Berlich. P. 1. concl. 9. n. 19.

CONCLUSIO XVIII. Peccat advocatus, qui in collitigatores, eorumqueve Advocatos cavillando ac maledicendo invehitur.

SUMMARIA.

1. Familiare hodie est advocatis ut in adversarios vel in ipsum etiam iudicem conviciandonimis licentiosè invehantur.


page 53, image: s063

2. Quod Vitium caninum advocatos non decet sed rabularum forensium est proprium.

3. Legibus Romanis est prohibitum.

4. Ordinatione item Camerali.

5. Nec non electorali Saxonica Torgens.

6. Uti Ordin. Proc. etc.

7. Gravissime igitur peccant Advocati constitutiones bascè negligentes.

8. Confirmatur hoc auctoritate Theologicâ.

9. Cavillationes litem magis impediunt quàm expediunt.

10. Eius modi Advocatorum temeritas multa compesci solet arbitraria

11. Iudicis multum interest non fieri à causidicis cavillationes vel factas castigari.

I.

MUltis Advocatis, Causidicis ac causarum patronis nihil hodie familiarius est, atque iucun dius, quàm si commissarum sibi causarum infirmitatem, rationibus, sive inscripto, sive vivâ voce satis munire non possunt vel in alteribus partis adversarium vel in ipsum etiam quandoque iudicem conviciando, iniuriando, obiurgando, et maledicendo, liberiùs, licentiosiùs, protervius procaciùs, ferociùs et effrenatius in vehantur.


page 54, image: s064

spitzen die Feder gar zu scharff. Eberh. Speckhan. cent. 2. class. 4. quaest. 40. Ioh. Petr. Ala. de Advoc. et causid. Christian. p. 2. exerc. 6. Carpz. de proc. Sax. tit. 5. art. 7. n. 42. Mevius. P. 1. decis. 155. n.4. Ubi ait: non leve crimen esse Advocatorum, cùm causas, utut iustas, iniustè agunt, ius per iniurias quaerunt, ac prosequuntur. Pessimum sanè, maximè exosum ac verè caninum hoc vitium est, non Advocatos, tamquam viros honestos ac cordatos, decens, sed forensium rabularum proprium. Legibus Romanis illud, ut iustissimè, ita districtissimè prohibitum et interdictum. Sic enim Imperatores in l. 6. §. 1. C. de postulando. rescribunt: Ante omnia Advocati ita praebeant patrocinia iurgantibus, ut non ultrà quàm litium poscit utilitas, in licentiam conv itiandi et maledicendi temeritatem prorumpant. Agant quod causa desiderat: Temperent se ab iniuria. Nam si quis adeò procax fuerit, ut non ratione, sed probris putet esse certandum, opinionis suae imminutionem patiatur. Nec enim conniventia commodanda est, ut quisquam negotio derelicto, in adversarii sui contumeliam aut palàm pergat, aut subdolè. Cui constitutioni consonat Ordinatio Cameralis. Part. 1. tit. 23. von der Advocaten und Procuratorn. Ambt vor Gerichte. §. 1. iunct. princ. et tit. 52. pr. von straffe der Advocaten und Procuratorn. ubi dicitur: Die Advocaten und


page 55, image: s065

Procuratorn sollen sich im Rath, in der Cantzeley, und ins Gerichte, vor Cammer-Richter, Praesidenten, und verordneten Adsessorn in ihren mündlichen und schrifftlichen Handlungen und Fürträgen, aller Schmpffwort, schimpffirens und unzüchtiger Geberden enthalten, und sich der Erbarkeit aller seits vermöge ihrer Pflicht, gebrauchen. Consonat etiam ordinatio Torgens. Elect. Sax. de anno 1653. von von Advocaten und procuratoribus. §. Wann aber. ibi. Sonderlich aber sich aller unnützer, hönischer schmähliger Worte, in Sätzen, Schreiben und Reden, enthalten, und allein der Sachen Nothdurfft kürtzlichen vorbringen. st ordin. Proc. de anno 1622. Tit. 3. verf. aller stachlichen anzüglichen orte, so wohl gegen die Gerichte, als ihrem Gegentheil und dessen Beystände sich enthalten. Item mandat. de anno 162. wieder der Advocaten Anzüglichkeitenin Sätzen und Schrifften; in Appènd. corp. Iur. Sax. nov. pag. 22.

II.

Gravissimè ergò peccant, ac conscientiam laedunt causarum Patroni, qui saluberrimas hasce constitutiones negligunt, in iudicio adversarium convitiis proscin dere non erubescentes. Sünde ist es (ait supra laudatus Theologus cit. loc.) wenn ein Advo cat in den Producten schmährühriger, schmähliger und zu der Sachen undienlicher Worte sich gebrauchet, und damit zu grösserer Weitläufftigkeit Ursach gibt. Cavillationes litem magis impediunt, quam expediunt, dienen mehr zur Verbitterung der


page 56, image: s066

Partheyen, als Beförderung der Rechts-Sachen. Parthen. Litig. L. 2. c. 7. n. 15. Cavillator enim vel nuda personalia tractat, vel dente maligno excipit merita causae, textus iuris in sensum planè alienum detorquens.

Eiusmodi Advocatorum temeritas mulctâ compesci solet arbitrariâ, non solum, quo ab eiusmodi convitiis et cavillis imposterum Causidici abstineant, sed etiam pax publica pariter et quies privata conservetur quae per iniurias maximoperè turbari solet. Thesaur. decis. 18. Parthen. litig. L. 2. cap. 7. n. 15. Klock. Tr. de aerario. cap. 5. Carpz. de Proc. Sax. tit. 5. art. [Note: 13] 7. num. 43. Quamvis Bernhardus. lic. 2. considempt 10. allegatus à Schönbornero. L. 3. Pol. c. 41. Vareiloquas horum linguas praecidendas esse scribat. Nerizan. consil. 27. num. 18. qui congruè [Note: 14] scribit: Advovati accipiunt pecuniam, iudices plagam; quidquid enim ipsorum iniquitate et iniuria peccatur, id in Iudicis contumeliam et infamiam vergit. Unde Iudicis, pro servandâ existimatione multum interest, non fieri ab ipsis talia. et facta castigari, ne incidat indè in quandam infamiam [Note: 15] Nonnumquam Advocati pro gravitate admissi delicti poenâ infamiae adfici, aut ab officio suspendi, et à limine Iudicis repelli possunt. Berlich. part. 1. d. concl. 9. num. 22. et seqq. Carpzov. Resp. Elect. L. 3. Resp. 5.


page 57, image: s067

CONCLUSIO XIX. Peccat Advocatus, qui in bonâ etiam causâ fallaciis et cautelis utitur.

SUMMARIA.

1. Advocatus ne qudiem in bonacausa fallacias vel mendacia adhibeat.

2. Causa etiam iustissima non nisi iustis remediis est asserenda.

3. Auctoritates tam ex Sacris, quàm profanis.

4. Quae sententia amplectenda licet in praxi contrarium obtineat.

5. Propter periculum animae.

6. Olim homines vitam suam conscientia dirextrunt nunc verò scientia quae saepe degenerat in sala entia.

7. Conscientia est omnium Advocator. suprema cautela.

8. Advocatus nullâ ad obruendam veritatem utatur cautela.

9. Conscientia est Angelus humanae vitae praesidens.

10. Caveant Advocati à Cautelis deceptoriis quae in hac vita honorem facientes in alia animae detrimentum adferunt.

11. Hodiè nonnulli fidelibus admonitionibus minus quàm sancto denario moventur.


page 58, image: s068

I.

NUllas Advocato, ne quidem in bonâ causa, licere fallacias, fraudulentas cautelas et mendacia adhibere nontantum iura, sed et conscientia ipsa dictitant. l. 14. §. 1. C. de Iudic. Lancell. Polit. de Offic. Advocat. cap. ult. num. 15. Baric. de Advocat. cap. 7. 8. quos refert D. Struv. Synt. Iur. Civ. tit. de Postulando. th. 7. Nicolai. de Process. cap. 6. Add. Hieron. Caevallos in Spec. suo opin quaest. 361. ubi pluribus auctoritatibus firmat, causam etiam iustissimam in iudiciis non nisi veris, iustis, legitimisque mediis esse adserendam et promovendam. Idem sentit Soarez. lit. A. num. 198. Reyger Thes. pract. v. Advocatus num. 43. Ioachim Hopper. in Libello de instit. Princip. dum hisce utitur verbis: Haut satis est bonum facere, nisi id ipsum benè facias. hoc est, ea ratione ac viâ, quâ oportet. Unde in sacris Literis iudicia Deiiustè iudicari iubentur. Nam non minus vitiosum est, rem iustam facere iniustè, quam ipsum facere iniustum. Christin. decis. Cur. Belg. vol. 2. decis. 100. num. 5. Hac sententia utut contraria in praxi forte obtineat, conscientiae Advocati optime consulit, adeoque amplectanda. Hinc Christiane monet Contardus. ad L. Diffamari. c. 4. n. 140. et seq. ne Advocati iniustis utantur cautelis in praeiudicium animae. Nam iuxta Cynum ibi relatum, qui huiusmodi cautelis utuntur, reportant quidem gloriam in hoc mundo, sed


page 59, image: s069

habebunt in futuro saeculo poenam aeternam, quemadmodum ex Angelo refertur, quod quidam vir Sanctus dixerit, Dynum sibi in somnio apparuisse. et revelasse, quòd ob malam consultationem fuerit damnatus. Nathen. de iustis. vulner. p. 2. Tit. 3. cap. 5. num. 10. Potius igitur studendum est conscientiae, quam tali scientiae; olim homines se suamque vitam conscientia direxerunt, nunc verò abbreviatum est illud nomen, et mutilatâ primâ syllabâ successit scientia, quia quevidquid proponitur in utramque partem defenditur, et tandem etiam vera scientia degenerat in sola entia rationis, in sophismara et alterationes, et demum in aeternam damnationem Nathen. d. l. Benè de Cautelarum abusus scribit Oldekop. obs. Crim. Tit. 1. obs. 11. n. 5. Sic inquit, recte cavet Advocatus sibi, quando cavet conscientiae suae, quae omnium Advocatorum suprema sit, et cautelarum cautela, prout pie monet Fichard. caut. 6. Nulla igitur cautelâ quamvis speciosè fucatâ, aut probabili, perperam vel ad obruendam veritatem velad necem alterius, remordente interim conscientiâ, utatur. Est enim conscientia Angelus humanae vitae praesidens. Sic Paul. de Castr. in L. Si per errorem de Idict. Cave, inquit, à cautelis deceptoris; quia etsi in hoc saeculo Advocatis honorem faciant, tamen in altero magnum animae adferunt detrimentum. In extremo Dei iudicio quilibet debebit reddere rationem


page 60, image: s070

dispensatio nis suae, nec ibi versutiae humanae, cavillis, vel improbis amplius erit locus cautelis. Oldekop. d. Observ. ubi addit: Quottidiè haec inculcantur, ut mirum sit, nonullos, qui Christiani audi cupiunt, in corrupto hoc saeculo, tàm fidelibus et quottidianis dehortationibus minus quàm sancto denario moveri, cum tamen Ethnici doceant, in omni vitâ suâ quemquam ne latum unguem a rectâ conscientia oportere discedere. Cic. ad Attic.

CONCLUSIO XX. Peccat Advocatus qui falsis allegationibus Iudicem in suam sententiam trahere nititur.

SUMMARIA.

1. Advocatus debet iudicem de causae meritis bent instruere ut iuscum aequumque decernat.

2. Qui iudicemfalsis allegationibus in suam sententiam pertrabere nititur gravissime peccat.

3. Imo furtum committit.

4. Advocatus iudicis mentem falsis allegationibus ne pervertat.

5. Secus faciens publico odio persequendus et severa animadversione Coërcendus est.

I

ADvocati officium est, Iudicem de causae meritis bonâ fide, rectâque conscientiâ


page 61, image: s071

instruere, quo id, quod iustum legibusque subnixum est, decernat. Quiverò iudicem falsis allegationibus in suam sententiam pertrahere nititur, is conscientiam suam periurio vulnerat, et suo honori pessimè consulit, iustitiam et iudicem supplantans, et proximo, quod suum est, iniustà sententiâ auferens. Talis certe Advocatus gravissime peccat, et licet manibus rem alienam non contrectet invito domino, facit tamen, ut proximo, quod suum est, auferatur, sub iuris etiam velamine, quae utique deterrima furti species est. Paul. Christin. dec. Cur. Belg. vol. 2. decis. 99. num. 22. Caveat ergo Advocatus, ne iudicis animum coloribus falsisque allegationibus pervertat. Christin. dec. 100. num. 2. ne illud Augustini, ad Macedonium, contra Advocatos, audire cogatur. Iustius redde, quod accepisti quando contna veritatem stetisti, iniquitati adfuisti, iudicem fefellisti, iustam causam oppressisti.

Meritò, ait Nicol. de Proc. Iudic. c. 6. Summè improbanda est pravissima ista consuetudo quorumdam Advocatorum, qui datâ operâ factum sinistrè recensent, illudque malitiosè invertunt, contra notorietatem audacter negant, vel adserunt, falsisque allegation bus utuntur. Et his aliisque nobili ingenio, et Christiano Advocato plane indignissimis cautelis Iudicem in suam pertmbere sententiam, adversae Parti sub specie recti victoriam


page 62, image: s072

extorquere, ac per fas et nefas (aus allen beyden Faß) vincere, omni opere annituntur, eoqueve modo vincentes, quasi re benè gestâ magnam exinde laudem se promeruisse putant, illos sanè publico odio persequendos, et severâ animadversione caecendos esse, nemo facilè negabit.

CONCLUSIO XXI. Peccat Advocatus, qui nimiâ verbositate ac ineptâ prolixitate, iura clientis sui proponit.

SUMMARIA.

1. Advocati iura partium prolixè proponentes litem solummodo protrahunt aures et oculos iudicis offendunt.

2. Recessus vel producta interdum in integra volumina excresunt.

3. Querela de eiusm. prolixitate auctoris Stiagraph. process. iud.

4. Advocati merita causae succinctè, breviter et nervosè proponere debent.

5. Secus facientes poenam arbitmriam incurrunt, quam Ordin. Electoral. Saxon dictitat.

6. Iudex ex officio advocato verboso interdicere potest.

I.

DElectantur Advocati quidam clientulorum suorum iura prolixissimè proponere,


page 63, image: s073

taediosis repetitionibus chartas implere, laborem hinc venditare maiorem, pinguius que honorarium exigere, velmultis quandoque etiam parum adrem sacientibus allegatis iurium, eruditionem suam ostendere, unde non modo ipsametlis protrahitur, et expensae cumulantur, sed etiam aures et oculi Iudicis offenduntur, animusque non parum defatigatur. Carpz. de Proc. Sax. Tit. 5. art. 7. n. 30. et seq. et P. 1. Const. 1. def. 4. Nathen. de Iustit. vulner. P. 2. Tit. 3. c. 5. n. 3. Besold. Thes. Pract. verb. Advocaten. Reperiuntur non raro scripta, loco Recessuum vel Productorum in integra volumina, quae ex foliis plus quam sexcentis constat, redacta. Et hoc quidem tam in superioribus, queuàm inferioribus Iudiciis. Estan zum öfftern kein Bothe die Acta tragen, sondern haben darbey zum Fortbringen, wohleines Schubkärners nöthig. Auctor Sciagraphiae Proc. iudic. art. 66. lit. ppp. qui Tit. 22. lit. C. valde de eiusmodi perniciosa prolixitate conquerens ait: Proh dolor! Clientes in refutatione contrariorum, in quibus diutius, quàm par est, desudarunt, magnos sumptus in concipiendis et describendis tàm amplis scriptis impendere coguntur. Quae tamen nihil, nisi taedium iudici creant, ideo quod permulta impertinentia iura ac vulgares (saepè dupondiis notissimas) regulas Iuris iustitiam tentate maluerint. His Advocatis per Praeconem praestaret acclamari: Venite ad factum, curia satis intelligit ium.


page 64, image: s074

Ab hoc autem vitio abstinere debent Advocati, non sibi inani ac pomposa verbositate placere, sed merita causae succincte, breviter ac nervosè adducere, nisi quandoque mulctam arbitrariam sustinere velint, quam Ordinatio Electoralis Saxon. eis dictitata Vide Edictum Elect. de anno 1605. à Carpzovio cit. loc. adductum: cuius verba haec sunt: Demnach die Advocaten bißhero öffters gantz undientlich, weitläufftige, grosse Gesetze allein zu ihrem selbst Nutzen, und Verwirrung der Partheyen, und Sachen einbracht, durch welche Unsere verordnete Praesident- und Appellation-Räthe mit lesen nur verdrießlich aufgehalten werden, so sollen hinführo bemeldte Advocaten die merita causae förmlich, kurtz und richtig, ohne unnütze Geschwärz setzen, und einbringen. Ex officio Iudicem Advocato verboso interdicere posse, ait Besoldus Thes. pract. verb. Advocaten.

CONCLUSIO XXII. Peccat Advocatus, qui non erubescit ea negare, quae Cliens ipse semel confessus est, vel clientem ipsum ad negandum instruit.

SUMMARIA.

1. Temere et impudenter advocati negant ea quae l.


page 65, image: s075

principales confessi fuerunt l. in Actis notata reperiuntur.

2. Malè quoque instruunt clientulos ad dicend. negendum etc. quod verum non est.

3. Querela Mengeringii de hoc.

4. Malitia haec Advocatorum est Diabolica.

5. Quae poenam meretur arbitrariam.

6. Cautio Ordinationis Saxo-Gothanae.

7. Quae repetitur alibi.

8. Caveant Advocati piper negare nigrum, ne eos in agone mortis nimis sero paeniteat.

9. Nec clientes instruant ad tacendam veritaatem.

10. Auctoritas Ploti tr. de in lit. iur.

11. Alia Auctoris des Bedenckens was von dem Mißbrauch der Rechts Processen dieser Zeit zu halten.

I.

DEtestanda maximopere Advocatorum temeritas impudenter negantium ea, quae vel antea ipsimet Principales confessi fuerunt, vel in Actis et Protocollis notata repe riuntur. Omnia namque moliuntur lucri cupiditate adlecti, ut litem vincant per fas et nefas, per vera et falsa. Modo instruunt ad aliquid dicendum, respondendum, negandum, vel fatendum, quod verum non est; Modo ipsimet negant ea, quae proprià partium confessione semel probata sunt. Paris de Puteo de Syndicat. tit. de Ecess Advocat. vers. Advocati. n. 2. Wann die Advocaten offt für den Gerichten und im Nachmen ihrer


page 66, image: s076

Clienten erzehlen und vorbringen, so der Warheit nicht gemäß, und darüber stehen, starren, und es betheuren, es sey also, und sind doch nicht darbey gewesen: Gder wann sie ihren Clienten unter den Fuß geben, wie sie sollen leugnen, die Umstände verhehlen, verkehren, fälschen, und also die Gegenpart mit Unwarheit und falschen Bericht beschweren. Mengering. Serutin. Conscient. c. 20. tit. 10. Malitiam hanc Advocatorum Diabolicam dicti Carpzovius Lib. 3. Resp. Elect. Tit. 1. Resp. 5. num. 40. et P. 1. Const. 1. def. 20. n. 4. quae poenam meretur arbitrariam, cum in falsi crimen incidat. L. 1. ubi. Gl. de Falsis. Puteo. d. vers. num. 8. et 9. Carpz. de Process. Tit. 5. art. 7. n. 151. In Ordinat. Saxo-Gothanâ Part. 2. C. 1. tit. 8. optimè cavetur, daß der Advocat nicht mehr vorbringen soll, als waß ihm sem Client gleichsam in den Mund legen werde, nicht aber ihme andere unbegründete facta, oder wie sie etwan ein und der andere, sonderlich in peinlichen Sachen, verneinen, oder verkehrter Weise vorbringen solle, an Sand geben. Idem repetitur in Fürstl. Sächsischen Ausschreiben, de anno 1657. wie es mit Vereydung der Advocaten zu halten. Caveant ergo Advocati, negare piper nigrum, et aliquando id album asserere, ut loquitur Paris de Puteo: d. Tract. n. 22. ne eos in agone mortis veritatem corrupisse nimis sero


page 67, image: s077

paeniteat. Caveant etiam, ne eos instruant ad tacendam veritatem, non leviter eriim peccant. Delrio lib. 5. Disquis. Mag. q. 38. Scaccia. de Commerc. et Camb. §. 1. q. 7. part. 2. ampl. 19. num. 100. et seqq. Plotus Tr. de in Lit. iunand. §. 36. num. 2. et 3. ubi ait, quod aliqui Advocati clientulos ad negandum instruant, dicendo; Si illas fateris, perdis causam, non tamen dicunt, Si eas negabis, perdis animam, quos ob talem instructionem ad damna teneri probat. Add. Auctor des Bedenckens was von dem Mißbrauch der Rechts- Processen dieser Zeit zu halten, cap 2. §. 16. ubi ait: Die Processe werden oft geführet mit leugnen, und die bösen Advocaten selbst binden den Leuten ein, sie sollen die That leugnen weil sie können: das ist beydes von Advocaten und Clienten eine unverantwortliche Sünde. Ach! was hilffts euch doch, ihr Advocaten die ihr solches thut, daß ihr die Leute so verführet? Ists nicht genug, wann ihr selbsten sündigt, daß ihr auch andere müsset sundigen machen? Es ist euch nur darum zu thun, daß ihr etwan die Sache ein wenig verlängert, und ein paar Thaler mehr verdienet. O wehe euch mit solchen Verdienst, damit ihr einen ungnädigen Gott, ein böses Gewissen, und vor der Welt ein Verflucht Gedächtniß verdienet!


page 68, image: s078

CONCLUSIO XXIII. Peccat Advocatus, qui donisac muneribus Iudicis animum et integritatem expugnare tentat.

SUMMARIA.

1. *dwrofagi/a hodie multa iudicia corrupit.

2. Eam S. Scriptura passim severè detestatur.

3. Iudicem muneribus expugnare tentantes Advecati peccant.

4. Non licet iudici vendere iustum iudicium.

5. Qui bonam habet causam et sibi iniuriam facit et iudici Munus si offerat.

6. Hac ratione iudex adsuescit muneribus ut tandem in causis minus iustis abduci se sinat à recto.

7. Qui in mala Causa iudicem corumpit tripliciter peccat.

8. Auctoritas Christianaei de hoc.

I.

DEtestanda dwrofagi/a corruptissmo hoc saeculo sanctissima iudicia multis in locis corrupit ac pervertit, quod sanguineis lacrimis deplorandum. Quàm grave peccatum Iudicum dwrlhyi/a sit, Scriptura divina verbis severissimis passim docet. Vid. Esa. 1. 23. Exod. 23. 8. Deut. 16. 19. cap. 22. 25. Mich. 3. 11.


page 69, image: s079

Nec leve peccatum est, si vel litigantes, vel ipsorum Advocati Iudicis integritatem munerib. expugnare conantur. Non licet, ait Augustinus, in can. Licet. XI. q. 3. iudici vendere iustumiudicium, etsi liceat Advocato vendere iustum partrocinium et ICto rectum consilium. Qui bonam habet causam, et sibi iniuriam facit, et Iudici, si munus offerat. Sibi; quia videtur suae causae diffidere, Iudici, quia eum existimat talem, qui ne quidem in bona causa ex aequo sit pronuntiaturus, nisi pretio redemptus. Denique hac ratione facit, ut Iudices adsuescentes muneribus in causa alioquin iustâ, tandem etiam in minus iustis abducise sinant à recto. D. Ziegler Diastic. concl. 20. §. 16. ubi addit, eum qui in malâ causâ iudicem corrupti, triplici nomine peccare, et in se ipsum, quod talem causam fovet, sibique in iniustitiâ blandiatur, et in iudicem, quod eum in partes trahat, et corrumpat, et denique in adversarium, quod eum succumbere et condemnari faciat. Unde recte Christinaeus Decis. Cur. Belg. Lib. 2. tit. 11. decis. 100. n. 2. ait: Advocatum Iudicis animum muneribus expugnare conantem, contra viri boni officium peccare.


page 70, image: s080

CONCLUSIO XXIV. Peccat Advocatus, qui sceleratissimos homiccidas, ac famosos Latrones defendit.

SUMMARIA.

1. Defensio rei laudabilis alias et permissa non debet laedere pretatew et iustitiam.

2. Quod sit quando Advocatus sceleratissimos homicidas et famosos latrones defendit.

3. Sed hoc modo tam famae, quàm animae pessimè consulit.

4. Iudices non debent admittere patrocinium pro insignibus furibus et latronibus publicis.

5. Sententia Mengeringii de hoc.

6. Advocati qui suis iuristicis sophisticationibus iustam homicidae poenam eludunt sunt pollutores terrae, Landschänder, porro ex Mengeringio.

I.

QUamvis pium ac laudabile dicat Guttierez. lib. 2. Qu. pract. 27. n. ult. reum delinquentem defendere. et Ordinatio criminalis Carolina, art. 88. pr. ut et ordin. Polit. Saxon. de anno 1612. tit. Von Justitz-Wesen, id permittant, defensio tamen ita instituenda, ne pietas et Sancta iustitia violetur, quod fit si Advocatus variis technis et cautelis laboret,


page 71, image: s081

ut dolosi homicidae aut famosi latrones poenas Legum effugiant. Prorsus detestabile peccatum est, quo ADvocatus tàm conscientia, quàm famae ac honori suo pessimè consulit. Nec iudices debere pati aliquem advocare pro insignibus furibus et latronibus publicis, tradit Paris de Puteo tr. de Syndicat. rubr. de Advoc. exsec. n. 13. quem refert D. Struv. ad ff. tit. de Postul. thes. 8. D. Mengering. Scrutin. Conscient. cap. 9. quaest. 101. ubi ita scribit: Advocaten fragen sich, ob sie in crimin alibus muthwillige Todtschläger, und frevelende Menschen-Blutstürtzer zu vertreten und zu verfechten sich unterfangen und vorgenommen, der Iustiz sich opponirt, und die Blut-Rache mit ihren Ausflüchten, und Iuristen-Fündlein hintertrieben, aufgeschoben, verhindert und abgewendet. Welche Criminales und Criminalium procuratores sundigen schrecklich wider Gottes fünffte Gebot, und Gewissen, den nicht alleine Menschen-Würger und Todtschläger an sich selbsten Gottes Urtheil und Sententz wider sich haben. Gen 9. v. 6. sondern es hält auch Gott der HErr solche Todtschlagfreunde, und Blut-Stürtzer- Patronen für Landesschänder. Vid. Num. 35. v. 33. et conf. 1. Reg. 20. v. 42. ubi cogitandum annon etiam illi Advocati, qui suis Iuristicis seu Iurgisticis Sophisticationibus iustam homicidae poenam et supplicitum


page 72, image: s082

eludunt, sint pollutores terrae, rechte Landschänder? Quia ipsi Domino innocentis sanguinis effusi severissimo vindici in os contradicunt eiusmodi rabulae. Das mögen sie wohl bedencken, und ihrer armen Seel und Gewissen schonen, sintemal GOtt gemeiniglich durch unselige Fälle, Verarmung, und ander grosses Hertzeleid solche Blut- und Mord- Advocaten Sünde und Händel zu rächen, und zu straffen pfleget, deßgleichen Schadens zu geschweigen, wo sie vor solchen bösen practicken nicht von Hertze Busse thun. Haec Theologus ille.

CONCLUSIO XXV. Peccat Advocatus, qui notorios Criminum reos defendere audet.

SUMMARIA.

1. Interest Rei publ. ut delicta manifesta puniantur nec defensiones admittantur.

2. Iudex denegare potest defensiones et copias indisiorum in delicto notorio.

3. Item si reus exceptiones prorsus frivolas et contra iura manifesta opponat.

4. Advocatus notoriè criminosos defendens graviter peccat.

5. In scelere praestare patrocinium legibus et ipsi na turae est contrarium.


page 73, image: s083

I.

INterest Reip. ut malum de medio tollatur, ac delicta manifesta, notoria ac indubitata, öffentliche, und unzweiffentliche Missethaten. Ordin. Crim. art. 16. ocius puniantur, nec defensiones et Advocati admittantur. Cothm. vol. 3. resp. 30. num. 242. et seq. ubi etiam ait: Iudicem denegare posse defensiones et copias indiciorum in delicto notorio, vel quando ex Actis, velrei confessione (purâ, absolutâ, non extortâ nec erroneâ) constat, ac certum est, nullam ei competere defensionem et excusationem Oldekop. Observ. Crim. in tit. 1. obs. 10. n. 13. Vid. Idem Tit. 2. obs. 14. Idem dicendum si reus exceptiones prorsus frivolas, absurdas, et contra iura manifesta opponat. Ut si quispiam latro est, captus, latrocinii crimen quidem non negans, sed praetendens, latrocinia exercere esselicitium: vel si venefica fatetur quidem Magiae crimen, sed se defendere satagit, artem esse liberalem, vel se à Sathana deceptam. Oldekop. d. obs. 10. n. 11.

II.

Quisquis ergo Advo catus notorie crimi nosos ut innocentes defendit, is contra conscientiam graviter peccat, ac divinae et humanae, temporali atque aeternae vindictae sese subicit. Sünde ist es, wenn Advocaten bekäntlich böse Händel coloriren, und wrder Wissen und Gewissen unterstehen gut


page 74, image: s084

zu machen, un also dem Rechte eine wächserne Nase aufdrehen, das edle Corpus Iuris per accidens zu einem Brieff machen, nach welchem, wie dort beydem Propheten Zacharia stehet, alle Diebe from gesprochen werden, damit gegen die Ubertreter gebührende Straffe nicht möge vorgenommen werden. Auctor Iudic. Theol. super Cons. Spen. p. 186. In scelere praestare patrocinium, legibus est et ipsi naturae contrarium l. per omnes. C. de Defens. Civ. et culpam deprehensam pertinaciter tueri, altera est culpa, ut Tabius inquit. Mager. de Advocatiâ armatâ. cap. 15. num. 149.

CONCLUSIO XXVI. Peccat Advocatus, qui innocentiae Reidefensionem in sesuscipiens, captandi maioris lucri gratiâ, per inanes subtilitates causam protrahit.

SUMMARIA.

1. Detestanda Advocatorum malitia qui processum inquisit orium confundentes velprotrahentes immoderata honoraria à reis extorquent.

2. Quales Advocati Diaboli sunt mancipia.

3. Nec non qui propter maius pretium deductiones innocentiae in infinitum fere extendunt.


page 75, image: s085

4. Probi Advocati à tali malitia ac stultitia abstinent.

5. De Advocatis nimia sua subtilitute causas involventibus et protrabentibus querela Nathen. de iustit. vulner.

I.

DEtestanda est Advocatorum malitia, qui non tàm Reos defendunt, quàm processum inquisitorium confundentes, vel protrahentes, immoderata honoraria ab eis extorquent, nec alio fine laborant, quàm ut marsupium impleant. Carpz Prax. Crim. P. 3. qu. 115. num. 94. absque conspicillis; ut vulgo dicitur, scripturas non videntes. Magon. de rectâ patrocin. rat. cap. 8. num. 23. Quales Advocati ipsius Diaboli sunt mancipia, qui lites alunt, ut sua farciant marsupia, et litigaturientes denudent. Parthen. Litig. lib. 2. cap. 7. num. 30. Idque ut adsequantur, maiusque pretium lucrentur in deductione innocentiae farraginem allegatorum hinc indè colligunt, et scripta sua in infinitum ferè extendunt, id pro magisterio venditantes. Es sey ein Meisterstück. Auctor disc. von Iustitien Wesen, p. 93. Carpzov. d. l. n. 96. ubi num. seq. addit: probos Advocatos à tali malitiâ ac stultitiâ abstinere debere, quae tanto magis detestanda, si reos ad negandum alliciant, defensionem promittentes, et veritatem subvertentes, quod verissimè Diabolicum et


page 76, image: s086

graviore poenâ dignum. De Advocatis, qui nimiâ suâ subtilitate causas involvunt, et protrahunt, Vid Nathen. de Iustit. vulner. P. 2. Tit. 3. c. 5. n. 8. ubi ait: quaedam inutilia et inefficacia ipsa subtilitas reddit, cale est multorum ingenium, quod solâ subtilitate lasciviens nulla in se resi det gravitate; sie decretum fertur, illud protinus evertere studet, aut revocari petit, seu sine morâ appellat, lites litibus nectit, et causas Appellationes in infinitum protrahit. Hic est, de quo verificatur ille versus:

Atque per ambages seriem deducere rerum.

CONCLUSIO XXVII. Peccat Advocatus, qui in litis progressu causae iniustitiam deprehendens, eam non deserit.

SUMMARIA.

1. Advocatus causam in progressu litis iniustam deprebendens deserat.

2. Licet iuramento ad finem usque operam suam se praestiturum promiserit.

3. Iuramentum non debet esse vinculum iniquitatis.

4. Cautio de hoc Ordinationis process. Saxon. Gothan.


page 77, image: s087

5. Ob spem lucri id negligentes conscientiam suam laedunt.

6. In omnibus potior iustitiae quam pecuniae ratio, conscientiae, quàm crumenae cura habenda.

7. Auctoritas Baldi de hoc.

8. Item Chassanaei et aliorum.

I.

CLientis causam, quam statim initio iniustam scit Advocatus, suscipiat minimè. Quod si vero eam in progressu litis iniustam deprehenderit, deserat. l. 14. §. 1. C. de Iudic. Amesius de Conscient. lib. 5. cas. 54. n. 40. et seq. Magon. de rectâ patroc. rat. c. 42. num. 15. Berlich. P. 1. concl. 9. num. 37. seq. Oldekop. obser. Crimin. Tit. 1. obs. 10. etiamsi iuramento se ad finem litis usque operam praestiturum promiserit. Iuramentum enim non debet esse vinculum iniquitatis c. 28. de Iureiur. Treutl. D. 8. th. 3. liter. A. Scotan. ad p. D. 17. th. 9. quem refert D. Struv. ad p. tit. de postuland. thes. 5. Undè in Ordinat. Process. Gothan. P. 2. c. 1. tit. 8. optimè cavetur, Daß iedweder Advocat, da er in processu causae die Sache falsch und unrecht befinden würde, solche fallen lassen solle. Qui vero obspem lucri id negligit, quod hodie plurimi faciunt, is conscientiam suam laedit, ac maledictum in se sucosque provocat. Omnino in omnibus potior iustitiae, quam pecuniae ratio, maiorque cura conscientiae ac bonae famae, quam


page 78, image: s088

crumenae habenda. Quandocumque videt Advocatus se laesam habere conscientiam ex litis improbitate, à patrocinio desistere debet, ut Baldus notat in d. l rem non novam 14. §. 1. C. de Iudic. Specul. in Tit. de Salar. Advoc. n. 1. Mager de Advocat. armatâ. cap. 15. n. 148. Imò Advocati in conscientiâ obligati sunt, non amplius causâ iniustâ repertâ, Advocatum agere, atque ita variare licitum, per notata à Chassanaeo in Consuetud. Burg. rub. 4. de droicts. et appert. §. 23. Nathen. de Iustit. vulner. P. 2. Tit 3. cap. 5. num. 8. add. Nicol. de Process. iudic. cap. 6.

CONCLUSIO XXVIII. Peccat Advocatus, qui in medio litis clientis sui patrocinium sine sufficienti causa deserit.

SUMMARIA.

1. Quidam non satis praegnanti ratione moti causae patrocinium deserunt.

2. Advocatus non potest in medio litis causam deserere.

3. Alias ad interesse tenetur.

4. Eiusmodi enim litis desertio cum damno clientis est coniuncta.

5. Assexti huius ratio.

6. Advocatus sine causa clientem deserens varie se prostituii.


page 79, image: s089

7. Et videtur colludere.

8. Qui non tantum falsi sed pluribus poenis tenetur.

I.

SUnt qui vel taedio causae vel clientuli paupertate, vel alia non satis praegnanti ratione moti, causae susceptae patrocinium deserunt. Id autem minime probandum. Advocatus enim non potest in medio litis causam et clientis patrocinium deserere, secundum Angel. de Aretin. in §. praeterea. n. 2. I. de L. Aquil ibidem ait, eundem teneri ad interesse, quem sequitur Franc. Marci. decis. 464. n. 3. vol. 1. Cùm manifesto namque damno Clientis eiusmodi litis desertio coniuncta est. Clientibus enim non tantum priori Advocato de stipendio satisfacere cogitur, si Acta ab eo impetrare vult, verum etiam multum temporis saepè perditur, antequam novus causae patronus se ex Actis informaverit. Sanè Advocatus, quisine iustâ causâ clientem deserit, eo ipso apertè docet, ipsum non amore iustitiae, sed pecuniae, non Dei et proximi, sed proprii commodi intuitu, operam patrocinii sui praestitisse Sed hoc turpissimum. Et communiter tales deserentes eorum Clientis causam videntur coludere, qui non tantùm poenâ falsi, sed pluribus poenis tenentur. Paris de Puteo. tr. de Syndicat. Tit. de Expens. Advocat. Christinaeus decis. Cur. Belg. Lib. 2. Tit. 11. def. 103. n. 4.


page 80, image: s090

CONCLUSIO XXIX. Peccat advocatus, qui visis Clientis sui iuribus parti adversae patrcinatur.

SUMMARIA.

1. Advocati debent plena fide clientes suos defendere.

2. Advocatus unius partis patrocinio recepto alteri adversae parti patrocinans incurrit crimen praevaric ationis.

3. Advocatus ium Clientis sui adversae parti pandens falsum committit.

4. Licet Adversarii causam iustiorem putet.

5. A praevaricatione tamquam ab igne abstinere debet Advocatus.

6. Clientis causam prodere simile latrocinio habetur.

7. Advocatus in prima instantia Actori Patrocinium praestans, in secunda Reo patrocinari et vice versa non debet.

8. Huius assertae ratio.

9. Peccat Advocatus, qui Clientem malitiosè deserit. et prodita causa ex parte Actoris in partem rei transit, etc.

10. Et punitur infamia ac exclusione ab Advocati munere vel alia poena arbitraria.

11. De qua inordinat. crim. cap. 115. cautum.


page 81, image: s091

I.

ADvocati tenentur plena fide Clientes suos defendere et audire, alias perfidi dicuntur, secundum Gloss in Can. irreligiosum 87. dist. Quicumque ergo. Advocatus qui semel unius partis patrocinio recepto visis eius iuribus actis ac fundamentis alteri adversae parti patrocinatur, de iure civili in crimen praevaricationis in currit, l. 1. de praevacat. l. 1. in fin. de calumn. l. 3. de crim. stellion. Insuper, si iura Clientis adversae parti panderit, falsum committit l. 2. Si quis 2. §. instrumenta, ubi Bart. et Ias. C. de legib. Menoch. A. I. Q. L. 2. cent. 4. c. 323. num. 3. Gutierez. L. 1. pract. quaest. 30. num. 1. Farinac. in prax. Crim. tit. de praevar. q. 4. Speckhan. cent. 2. class. 4. q. 41. Licet adversarii causam iustiorem computet, et Clienti suo solarium restituere velit. Richter. p. 2. decis. 85. n. 1. 2. et 4. Variare enim non licet Advocato, et modo illam partem suo patrocinio vel consilio iuvare, sed ab hâc variatione, vel praevaricatione, tamquam ab igne abstinen dum, monet Angelus in l. Labio de servit. rust. praed. Heig. P. 2. q. 4. n. 15. Clientis enim causam prodere simile latrocinio habetur. Schneider. de Proc. iur. prov. Struv. tlt. 8. n. 30. Nec permittendum Advocato, qui in prima instantia actori praestitit patrocinium, ut Reo patrocinetur in secundâ instantiâ et vice versa. Graeven. in prooem. Concl. pract. n. 41. nec in exsecutione.


page 82, image: s092

Farinac. Pract. crim. lib. 1. tit. 1. q. 4. n. 15. Vix enim Advocatus ex Actis et iuribus Actoris informatus ipsi magis obesse poterit, quàm contra exsecutionem opponendo exceptiones à parte Rei, quibus totam causam multis vigilibus ac sumptibus partam Catilineo negotio eludere valet, ut certè tantò praviori poena dignus iudicetur eiusmodi Rabula, in isto exsecutionis actu Deserens suum Clientulum telaque adversae parti subministrans. Carpz. lib. 3. Respons. Elect. 3. n. 18.

II.

Cum ergo secreta unius partis alteri revelare ex praecepto Dei omnibus prohibitum sit Carpz. d. Resp. n. 1. Peccat sane Advocatus, qui Clientem malitiose deserit, et proditâ causâ ex parte Actoris in partem Reitransit vel clam utrique parti patro cinatur, aut secretam intelligentiam ein heimlichen Verstand cum parte adversa habet quos utrâque maxillâ comedentes vocant Mengering. Scrutin. consc. cap. 11. quaest. 116. ubi ait Advocaten fragen sich, ob sie die Sachen un~ Sätze dem Widerpart zum besten verkehren und corrumpiren helffen, mit dem Gegentheil colludiret, un~ unter dem Hütlein gespielet, welcher Schelmerey gibt es viel in der Welt, daß manche Advocaten also bestochen, und mit der Argenthilnâ Demosthenis behencket worden. Welcherley Ungerechtigkeit und Büberey den~


page 83, image: s093

so mercklich und greiflich, daß es keines Ausführens bedarff. Vid. Exod. 23. verl. 8. Deut. 27. 27. Psal. 62. 9. 10. Prov. 17. 23. Esa. 5. 23. Qui Secretò vel publicè parti adversae favet, peccat. Navarr. in manual cap. 25. Magon. de rect. patroc. rat. c. 23. num. 7. Tales Advocati de iure civili graviter puniuntur, infamiam enim incurrunt, ab Advocati munere repelluntur, Clienti ad damna et interesse tenentur, et poenä arbitrariâ mulctantur. Menoch. d. l. n. 9. Christinaeus decis. cur. bell. lib. 2. tit. decis. 113. Speckh. d. q. Magon. d. l. n. 10. Carpz. d. l. vid. ordin. crim. c. 115. ubi ita cavetur So ein Procurator für sätzlicher gefährlicher Weise seiner Parthey in Bürgerlichen und peinlichen Sachen zu Nachtheil und dem Widertheil zu gute handelte, und solcher Ubelthat überwunden würde, der soll zuförderst seinem Theil nach allen Vermögen seinen Schaden, so er solcher Sachen halber empfäher, wie derlegen, und darzu am Pranger und Salßeisen gestellet, mit Ruthen ausgehauen, des Landes verbothen, oder sonst nach Gelegenheit der Mißhandlung in andere Wege gestrafft werden,


page 84, image: s094

CONCLUSIO XXX. Peccat Advocatus, qui superfluas dilationes petendo, processum protelare studet.

SUMMARIA.

1. Lites abbreviari publicè interest.

2. Huius ratio.

3. Tolerabiliorem patibuli poenam quam laxiorem processus iudiciari tractum reputat Nissenus Theolog. Hispan. huiusque nationem.

4. Lis protelatur petendis dilationibus.

5. Multi tamen Advocati lucri gratia frustratorias terminorum dilationes saepe petunt.

6. Imò quidam gloriantur sibique de protelatione litis gratulantur.

7. Quod tamen non solum perniciosum sed etiam detestabile peccatum.

8. Propter enormia damna et pericula ex frivolis dilationibus enasci solita.

9. De quibus Advocatus in Extremo Iudicio rationem Deo reddere tenetur.

10. Monitum Auctoris.

11. Verba ex Ala Cremonensi de peccati huius gravitate agnoscenda.

12. Alia ex Arnoldi Mengeringii Scrutinio conscientiae. etc.


page 85, image: s095

I.

LItes abbreviari publicè interest. l. 13. C. de Iudic. l. fin. ff. pro Suo. l. 2. C. de Re Iudic. l. 2. pr. de Aqua et aqu. pluv. arc. l. 10. C. de Transact. Litium siquidem immortalitas maximum est rei publ detrimentum, cuius status et potentia civium litibus diminuitur, odia et dissensiones oriuntur, omnia in maximas angustias reducuntur, praecipuè cum cives membra Reip sint, et ex eorum ruinâ non parum damni etiam Reip. accedat, ut hactenus Germania nostra satis experta est. Nissenus, Theologus Hispanus, tolerabiliorem reputat patibuli poenam, quàm laxiorem processus iudiciarii tractum, intuitu lenti diuturni et intolerabilis cruciatus, quem durante lite litigans perferre cogitur. In controversiis enim causarum corporales inimicitiae oriuntur, fit amissio expensarum, corpus quottidiè defatigatur, labor animi exercetur, multa et in honesta crimina indè consequuntur, bona et utilia opera postponuntur, qui saepe credunt obtinere, frequenter succumbunt, ac si obtineant, computatis expensis et laboribus nihil acquirunt. Quae incommoda non aliter ac pillulas devorare necessum est. Ayrer [(printer); sic: Aycer] . P. 1. proc. iudic. c. 3. obs. 3. n. 4.

II.

Protelari autem litem petendis dilationibus ita manifestum est, ut illud latius declatrare volens, ligna in silvam ferre videatur,


page 86, image: s096

ait Rutger Ruland. de Commissar. et Commiss. lib. 2. cap. 9. num. 6. Id tamen minimè considerantes Advocatorum nonnulli, qui crumenam ex prolixitate longioris processus adimplere satagunt. Parthen. Litig. lib. 1. c. 9. n. 26. frustratorias terminorum iudicialium dilationes saepius petere non dubitant. Quin imò eorum quidam se glorianrur, quod lites per biennium, triennium, et ultm protelare sciant. Hanc autem artem procuratoriam non tantum rem esse in se perniciosam, sed etiam detestabilem, ex iam dictis patescit. Gravissimum sanè peccatum committit Advocatus, qui dilationem malitiosè, aut calumniose petens, litem protrahit. Enormia enim damna ex mala, et pericual ex indebitis dilationibus et iustitiae procrastinationibus enasci solent, ita ut altera pars ob has saepe depauperetur, aut mendicare vel maleficia patrare cogatur, aut maerore contabescat, et moriatur, liberique ipsius squaloribus et inediâ pereant. De his omnibus Advocatus, qui per frivolas dilationes ac procrastinationes processus causam his malis praebuit in extremo iudicio rationem Deo iusto iudici strictam red dere tenetur. Monemus igitur seriò, imò etiam atque etiam rogamus, omnes, qui causarum patrocinium in se suscipiunt, legant ac relegant sequentia verba, quae ex Alâ Cremonensi Aract. de Advocat. et Consid. Christian. quaest. 43. adducemus,


page 87, image: s097

ac peccati gravitatem ex eo agnoscant. Ita autem scribit Auctor ille: Excutiant intelligentiam suam ad hunc punctum temporis Advocati et Causidici, ut intelligant, quâ ratione sine peccato debeant uti dilationibus, quae iure communi et municipali conceduntur in causis pertractandis. Sciant ergo has dilationes fuisse introductas, ut partes possent proponere, et probare, quae pertinere putant ad suam causam rectè instruendam. Quamobrem si Advocatus et Causidicus petierint dilationem superfluam, hoc est, quando reverâ nibil probare volunt, aut possunt, gravissimè peccant, actenentur ad restitutionem expensarum, et damnorum, quae patitur Adversarius ex Dilatione litis. Silvester in §. Advocatus. num. 16. Sum. Astensis in ver. Advocatus. col. 1. Graffius decis. aurear. lib. 3. cap. 8. num. 8. part. prima. Navar. in Manual. cap. 25. num. 28. versic. quarto. peccat. Sum. Confessor. in Rubr. de Advoc. quaest. 172. Nat. in clem. saepe in fine princip. de verb. significat. Et hoc est unum ex gravissimis periculis in quo assidue versantur Causidici, qui, ut toties dixi, perficiunt proceslus sine Advocato, Alber. in l. 1. num. 2. versic. Undecimum periculum. C. de suffrag. Caccialup. in tract. de Advoc. quaest. 4. et ab omnibus passim observatur, quinimo nocent etiam hac ratione proprio clienti, quem iu dex propterea praesumit habere causam iniustam, cum subterfug iat sententiam, Abb. et


page 88, image: s098

Anton de Butr. in cap. nullus. de praesumpt. Alberic. in l. providendum. Cod. de postuland. Quamobrem studiô divinae gloriae semper stomachor, atque indignor, cum audio haec quottidiana peccata mortalia in quibus vivunt mali Causidici, denuntio absentiam, et tamen cliens non abest. Peto terminum ad in formandum, et cliens non eget informatione. Postulo dilationem ordinariam viginti dierum, atque iterum postulo aliam loco dilationis habendae ab Excellentiss. Senatu, et saepe ego observavi nihil eos habere in promptu, quod re vera probari possit. Quod si tot peccatis praetenderent stylum fori sciant eodem stylo fori, et lege Divinae iustitiae, in aeternos cruciatus se esse detrudendos. Nec in divino tribunali, aliae dilationes sperari poterunt, posteaquam tota anteacta vita nihil aliud fuit nisi dilatio ad causam spiritualem benè praeparandam. Qua occasione commemorare iuvat exemplum adductum à S. Antonio ubi supra cap. prim. col. tertia. in fin. de quodam Advocato scelerato, qui huiusmodi frustatoriis dilationibus, animam suam multis peccatis cumulaverat, cum enim ageret in lecto extremas horas, et videret imminentem damnationem, clamabat, Inducias inducias, et sine induciis captus fuit miser in ignes sempiternos: sed et aliud genus occultae malitiae explicandum est, et monendus causidicus, ne dilationibus


page 89, image: s099

abutatur: si enim statutus fuerit terminus viginti dierum ad probandum, et possit spatio duorum, aut trium perficere perficienda, aut re vera perfecerit, non tamen continuo probatur aut deferuntur processus ad Iudicem, sed variis mendaciis producit negotium, etiam ultra tempus dilationis: non deberet ergo Causidicus Christianus his malis artibus retardare exitum iudiciorum, quia cessante causa dilationis cessat ipsa dilatio l. liberto. §. ult. ubi Bart. et Alber. ff. de annu. legat. l. à filia. §. alumno. et ibi Doctor. Digest. ad Trebellian. et in leg. si quis ita heres scriptus. Digest. de acquir. hered. Tiraquel. in tract. cessante causa. n. 76. cum multis seqq. licet enim adhuc duraret tempus probatorium, posset tamen Iudex probatis probandis, et productis producendis ad alteriora procedere, ut concludunt Doctores in locis supra citatis, sed illi Causidici, qui nihil faciunt, divina mandata, omnes suas cogitationes in eo defigunt, ut lites reddant immortales. Vid. Reichs-Soffraths Ordn. Tit. 7. §. Weiters sollen. Torgauisch Aus schreiben. de anno 1583. lit. von Advocaten. §. Wann aber auch Colleg. Iur. Argentor. tit. de postul. thes. 34. Rosbach. de process. tit. 18. n. 21. Addimus verba D. Arnoldi Mergeringii. Scrutin. Consc. cap. 11. qu. 114. ubi ait: Juristen, und Advocaten fragen sich, ob sie ohnbefugter Ursachen, die Sachen, und Rechtshändel aufgesch oben, und


page 90, image: s100

verzögert, darmit nur der lis und Rechtstreit desto länger wehre, und hange, und ihnen desto mehr Geld trage, es begibt sich offt, daß Juristen die Sachen vielfältig aufschieben, die Rechts-Tage, und Termine abschreiben, verlängern, Frist und Zeit zur replic, inrotulation der Acten, und Endursachen procrastiniren, und aufhalten, und die Partheyen in so grosse Unkosten einführen, daß dieselbe mehr anlauffen, als die Streit-Sache an ihn selbst halten thut. Immassen solches Innocentius de vilit. cond. human. fein anzeigen thut, sagende: Saepè causas tantum differunt, quod litigantibus plus quam totum auferant, quia maior est expensarum sumptus, quam sententiae fructus. Nec terminantur negotia pauperum coepta, quousque eorum marsupia sunt evacuata etc.

[Note: 13] Peccant etiam Advocati, quando de re leviculâ forte apices processus concernente inter se, cum protractione causae principalis, litigant, ac neuter alteri cedere vult, sed transmissionem Actorum, ac sententiam Collegii Iuridici temerè urget, wil die Acten Zum verspruch Rechtens verschicket haben, und darüber rechliche Erkäntniß haben, cum tamen absque damno ac praeiudicio Clientis sui id amitti posset.


page 91, image: s101

CONCLUSIO XXXI. Peccat Advocatus, qui contra sententiam latam frivolam Leuterationem vel appellationem interponit.

SUMMARIA.

1. Per Leuterationes nimium protelantur lites.

2. Per Leuterationes ad multus imo ultxa novem, instantias saepe ascenditur, ut lites per multos annos durent.

3. Querela de hoc Imperatoris ad statum Imperii.

4. Verba R. I. de ann. 1654.

5. Advocatus qui calumniae aut litis differentiae causa leuterationem vel appellationem interponit, peccat.

6. Ad evitandam hanc calumniam in quibusdam iudiciis adinventum est malitiae iuramentum.

7. Querela Mengeringii de lites prorahendi studio Advocatorum.

8. Querela Selnecceri de eodem.

I.

PEr Leuterationes nimium protelari lites, ait Auctor Discurs. von Iustitien-Werck. p. 33. et num. 126. et experientia ipsa id satis docet. Saepiùs ego vidi, scribit Auctor Sciagraphiae processus iudiciarii. Tit. 24. lit. E. quòd ab unâ, et quidem primâ sententiâ, ad sex, alibi,


page 92, image: s102

ubi Ober. Leuterationes frequentantur, ad novem instantias fuerit adscensum. Wann eine iede instanz per triennii metam à iure Civ. in l. 13. §. 1. C. de iudiciis, praefixam, abgelauffen, so sind entweder 18. oder 27. Jahr dazu erfordert worden. Sed ego memini vel unam instantiam per decennium durasse, tribus vel quatuor Advocatis saepè praemortuis. Und ist hoch zu beklagen, daß fast kein Urtell, es sey so klar, wie es wolle, publiciret werden kan, daß nicht ein oder der andere Theiles leutere Conqueruntur de eiusmodi libidine litigandi Imperator et Status Imperii in Recess. Imper Ratisbon. de anno 1654. §. und nach dem. 120. ibi: Nach dem im Reich die libido litigandi dermassen biß anhero zngenommen, daß bey den Unter-Richtern fast kein Urthel gefället, vor welche nicht appelliret werde, so soll auch dargegen, und wider solche temerè appellirende Theile die Straffe erhöhet, und der frevelmührige Advocatus causae mit gebührender Straffe, nach gestalt des Verbrechens, und Muthwillens angesehen werden.

II.

Advocatum autem, qui calumniae aut litis differendae causa Leuterationem vel appellationem interponit, peccare in propatulo est. Unde etiam in quibusdam iudiciis adin ventum est malitiae iuramentum, ut


page 93, image: s103

timore Sacramenti contentiosa Advocatorum ac litigantium malitia coerceatur. l. 1. C. de iureiur. propt. cal. ibique Ioh. Sichardus. n. 9. quamvis nonulli, neglectâ Sacramenti religione, frivolis Leuterationibus vel appellationibus lites protrahere non vereantur. Mengering. Scrutin. Consc. cap. 12. quaest. 107. cuius verba haec: Iuristen fragen sich, ob sie beschwerliche und langwierige Processe denen Partheyen erwecket, und vernrsachet, und den Richter zu keinem End-Urtel kommen lassen, sondern mit allerhand tergiversiren, Leuteration und Gberleuteration auch einmal erkantes Recht corrumpiren, oder suspendiren wollen: Hierüber hat schon der liebe Prophet Habacuc zu seiner Zeit geklaget. c. 1. v. 4. Es gehet gar anders, denn Recht, und kan keine rechte Sache gewinnen. Dieser ist die Welt voll, sagt Lutherus, und heissen fromme Leuthe man darff sie auch nicht anders schelten. Summa, es kommen wenig guter Sachen unter die Juristen, oder Rechtsprecher, wie sie selbst fühlen, und bekennen, sie tragen auch nicht Geld, und müsten wohl Bettler seyn, die itzt gantz gülden und seiden sind, wo böse Sachen thäten in Recht. Die weitläufftigen, und fern gesuchten Rechte sind nur Beschwerung der Leute, und mehr Hinderniß, den~ Förderung der Sachen, Ia, sprechen aber die silberne


page 94, image: s104

Juristen: Recht kan man niemand versagen, und wer sich wil darinnen einlassen, dem soll und muß man es gestatten. Respondet D. Selneccer. im Psalm. Solche Rede an ihr selbst ist recht, aber da ist die Frage, was Recht sey ob es sey der Zungendrescher Waschen, neue process, Verdrehung, Verlängerung und Lüste, unzehlige Tücke und Betrug???oder ob es sey der Gbrigkeit rechter Christlicher Beschluß iuxta legem divinam et ius scriptum: Recht ist Recht, wenn mans Recht bleiben lässet, aber einiger Juristen Räncken, und Geitz, die oft schreiben, und reden, das gar nicht zum Sandel gehöret, und lassen die Sache gang und gar an seinem Ort bleiben, suchen Umschweiffe, und bringen damit viel unnützliche Zeit zu, sind Unrecht. Haec Selneccer. Videant autem [Note: 9] tales Advocati, ne ipsis contingat, quod de quodam refert Döringius tom. 1. Biblioth. Iuricons. verb. Advocatus. num. 778. quòd instante horâ mortis, sine omni paenitentiâ his verbis; Appello Appello in fata concesserit, cum tamen illic non esse Appellationi locum, constet.

CONCLUSIO XXXII. Peccat Advocatus, qui debita liquida et confessata, frivolè disputat, et eorum solutionem protrahit.


page 95, image: s105

SUMMARIA.

1. Hodiè saepe debita liquidissima vel negantur penitus, vel exceptionibus quamvis frivolis tempus solutionis in infinitum protrabitur.

2. De quo Owenus.

3. Advocatus debita liquida disputans graviter peccat.

4. Confirmatur auctoritate Rebuffi.

5. Senecae.

6. Syracidis.

7. Lutheri et aliorum.

8. Ignominiosum est Advocato, klare Brieff und Siegel zu durchlöchern.

9. An Advocati praesumantur parum conscientiosi.

10. Negatur de omnibus, nam bonos adhuc reperiri nemo dubitat.

11. Propter malorum tamen exempla apud Plebem boni etiam saepe male audiunt.

12. Rabulae forenses Iuris Consultorum ordini cui se immiscent non levem iniuriam contrahunt.

I.

ITa perditissimo hoc saeculo est constitutum, ut debita liquidissima saepè vel negentur penitus, vel debitores aliquas exceptiones, quantumvis frivolas in medium adducant, se satis obtinuisse rati, si distulerint tempora solutionis, eamque in infinitum protraxerint. De his illud Poëtae vere dici potest:


page 96, image: s106

Quae tua stultitia est, quod debes, non mihi solvas;
Solvis Causidico, quae tua stultitia est?

Advocatos autem, qui debita liquida disputant, et solutionem iudiciorum tricis protrahunt, in conscientiâ graviter peccare, et ad restitutionem teneri, ait Stephan. Nathen. de Iustit. Vulnempt, P. 2. Tit. 4. cap. 5. num. 3. Et Advocatum sub poenâ male dictionis aeternae debitori dicere teneri, ut solvat, si sciat eum debere, in quit Rebuffus, in Consit, Regn, tr. de Mercat. qu. ult. n. 5. tom. 2. apud Arnold. de Reyger Thes. Pract. verb. Advocatus. n. 20. Nam aequissima vox est, inquit Seneca, lib. 3. de Benef. c. 14. et Ius Gent. prae se ferens: Redde quod debes. Et Syracides, cap. 29. v. 2. Redde iterum proximo in tempore suo. Luth. das Anlehn gib wieder zur bestimten Zeit. Mutuabitur peccator, et non solvet, ait Psalmista. Psalm. 37. v. 21. Luth der Gottlose borget, und bezahlet nicht. Caveat ergo Advocatus debita liquida disputare, et sumptuosis processuum tricis involvere, sciens non esse gloriosum, sed potius ignominiosum, manifestissima documenta in dubium vocare, klare Brieff und Siegel durchlöchern. Nolumus sanè simpliciter admittere, quod Arnold. de Reyger. Th. pract. verb. Advocatus. n. 12. ex Marsilio et P. Greg. Tholosano adfert, quod Advocati praesumantur parum conscientiati: Nam advocatos adhuc bonos reperiri quis dubitet? quis


page 97, image: s107

contrarium salvâ conscientiâ dicere poterit! Nathen. de Iustit. vulner. P. 2. tit. 2. cap. 7. num. 10. accidit tamen apud plebem, propter malorum exempla, malè etiam bonos audire. Rabilae sanè forenses, qui lites malunt constituere, quam tollere, ut conqueritur Ludovic. Vives. lib. alt. de caus. corrupt. discipl. non sine maculâ ICtorum, quorum ordini se tales immiscent, non levem iniuriam levitate suâ ei inserunt, ex quo suggillatio haec originem traxit: Daß es mit einem Juristen nunmehro ist, gleich wie mit einem Apothecker mit seinem Rram, und einem Lauffen Cheriacks-Krämer auf einer Dorff-Rirchmesse; Wenn der nicht, wie jene, von seinem Kram ein groß Geschrey machen kan, wird er damit verlachet. Die grossen Brillenweisen, und Schlangenfresser haben die beste Losung; Also achtet man auch zu unsern Zeiten die grossen Schwätzer, und unverschämte Streit-Röpsse für die besten Juristen, bey welchen auch die alter Meister, aus welcher Bücher das Recht mehrentheils gezogen, schamroht werden müssen. Et rursus: Es pflegt auch gemeiniglich also zui gehen, wan~ Ortorn vor Rechtsgelehrte gebrauchet, die grössesten Schwätzer und Streit-Röpfe für die besten uristem gehalten werden. Solche Gesellen wissen das Recht zu drehen, wie man es


page 98, image: s108

haben wil, wissen böse Sachen zu verblümen, und gut zu macen, mögen kein gewisses Recht leiden, ziehen alles fürsetzlich in Zweiffel, disputiren allezeit, seynd im Schliessen ungewiß; Es kan ihrer einer mehr verwirren, als ihrer zehem schliessen mögen, rühmen sich, daß keine Verschreibung so starck, dadurch sie nicht ein Loch machen könten, welcher unbesonnenen Rede wegen sie billig in das engeste Loch, so vorhanden, damit sie kein anders machen möchten, gesteckt würden. Haec Auctor discurs. von Iustitien-Wercken, pag. 841. Egregium sanè encomium non piorum Advocatorum, sed Causidicirum ac Rabularum!

CONCLUSIO XXXIII. Peccat Advocatus, qui Acta iudicialia, aut literarum instrumenta delendo, radendo, mutialndo, velalio modo corrumpit.

SUMMARIA

1. Advocati quidam acta iudicialia clandestine radunt vel alio modo corrumpunt.

2. Quae temeritas in crimen et poenam falsi incidit.

3. Eiusmodi corruptio praeter quam quod peccatum sit in partibus litigantibus altercandi materiam praebet.

4. Mandat. Elect. Saxon. de an. 1526.


page 99, image: s109

I.

ADvocatorum mommulli adeò temeraii sunt, ut non metuant, Acta iudicialia, Registraturas, vel instrumenta, in iis locis, quae ipfis adversa, et causae clientis minimè faventia videntur, clandestinè radere, delere, mutilare, addendo aut detrahendo corrumpere. Haec temeritas in crimen falsi incidit, eiusque poenam iustissimè meretur. Non tantùm enim in se pecatum est, veritatem rei gestae corrumpere, sed etiam eiusmodi corrupti partibus litigantibus disputandi et altercandi materiam praebet. Vid. Mandat. Elect. Saxon. de anno 1625. in Corporis Saxon, novi Appendice pag. 17. ubi sub poena Advocatis iniungitur, daß sie sich nicht weiters unterfangen, bey denen Copisten es dahin zu richten, daß sie die Cage un~ Stunde beym Versetzen nicht, wie es in rei veritate geschehen, sondern ihres selbst eigenen Gefalles registiren müssen, welchen einem falso nicht ungleich, und gantz unverantwortlich, etc.

CONCLUSIO XXXIV. Peccat Advocatus, qui Clienti svadet, ne pendentelite erga adversarium suum signa Christianae benevolentia exhibeat.


page 100, image: s110

SUMMARIA.

1. Quando iniuriatus iniuriantem amice salutavit, iniuria praesumitur remissa.

2. Advocati non debent Clientibus suis disvadere, ne ulla benevolentiae signa adversariis adbibeant.

3. Auctoritas Balduini.

4. Ab officio Christiani hominis alienissimum ect, quando litigantes ad S. Synax in accedunt animo non conciliato.

5. Dedekenn Consi. Theolog. vol. 1. p. 2.

6. Mengering. Scrutin. Consc. cap. 9. q. 100.

7. Auctor des Bedenckens, was von dem Missbrauch des Rechts-Processzu halten sey, c. 2. §. 27.

I.

QUamquam inivira praesumitur remissa, quando iniuriatus iniuriantem amicè salutaverit, minimè tamen decet Advo catum Christianum, clienti suo disvadere, ne ulla benevolentiae Christianae signa erga adversariumä exhilbeat; Sathanae enim ansa et occasio datur, hominem tentandi, eiusque cor irâ, odio, et accerbitate cum summo animae periculo inflammando. Undè rectè scribit D. Balduinus, cas. Consc. lib. 2. c. 12. cas. 4. Minimè ad probare possumus, quod causarum patroni clientibus suis disuadent colloquium, aut conversatioinem similem cum adversario, eò quodleges prohibeant, et causae


page 101, image: s111

bonitati huius modi conversatio obsit. Undè fit, quod Litigantes saepe simul ad sacram Synaxin accedant, et tamen neutet alterum adspectu vel salute dignetur. Quo sane nihil ab officio Christiani hominis alienius esse potest. Huiusmodi enim gestus sunt indicia non obscura animi irati, et in proximum malè affecti. Christus autem iudicat, posse aliquem etiam gestibus huiusmodi gravissimis poenis sese obnoxium reddere. Vide etiam Dedekenn. Consil. Theol. Vol. 1. P. 2. D. Mengering. Scrutin. Consc. cap. 9. q. 100. ubi itia scribit: Iuristen fragen sich, ob sie gebilliget, recht gesprochen und gut geheissen, daß Partheyen pendente lite, mit einander nicht reden, grüssen, oder gegrüsset dancken, einander keine officia vel signa Christianissmi et benevolentiae debita er weisen, und bezeigen sollen, sonsten sie die Sache und praetensionen auf einander verlustig wären: Das läufft wider Gottes Wort, und Christen Stand; sintemalhl hier nothwendig der Unterschied zu machen inter iudicium poli, und inter iudicium soli, wie die Alten recht disting virt haben, und vergibt einer der Sachen vor der weltlichen Chrigkeit gar nicht, wenn er sich schon mit der Person vor Gott und der Welt verträgt: Sondern das heisset recht gerichtet, wenn ihrer zweene ihre Händel dem Richtet untergeben, und lassen über die


page 102, image: s112

Sache iudiciren, sie aber unterdessen sind gute Freunde. Add. Auctor des Bedenckens, was von dem Mißbrauch des Rechts Process diese Zeit zu halten, cap. a. §. 27. ubi ita scribit: Daß die Rläger einander begegnend, sich nicht grüssen noch bancken, ist eine rechte thörichte Einbildung von den Advocaten daß sie die Leute bereden, sie würden dadurch ihrer guten Sachen verlustig. Es müste ein toller Richter seyn, der darnach wolte das Urtheil sprechen. Wann die Advocaten in vorigen Zeiten bey den Schuel-Lehrern in solcher Meynung gewesen, und den Rlägern das Grüssen und Dancken verboten, ists so sehr nicht zu verwundern, in Betrachtung dessen, daß die Scholastici selbst dazumal zu solchen Wercken, mit ihrer Lehre Anleitung gegeben, wie davon in ihren commentis hin und wieder zu lesen. Aber von unsern itzigen Advocaten ists mehr denn zu viel. Ich hätte es fast ne geglaubet, daß heutiges Cages, bey so klarem Licht des Eangelii ein Advocat so alber und einfältig seyn solte, wenn ichs nicht selbst erfahren von meinem guten Freunde, dem sein Advocat dergleichen Racht gegeben, er solte seniem Widersacher nicht dancken, wenn er von ihm gegrüsset würde, etc.


page 103, image: s113

CONCLUSIO XXXV. Peccat Advocatus, qui in odium ac detrimentum Rei circumstantias facti nim um exaggerat.

SUMMARIA.

1. Advocatus non omnia quae ad infamiam ac detrimentum adversarii quoquo modo torqueri possunt, conquirat.

2. Alsted. Theol. cas. pag. 78.

3. Mengering. Scrutin. consc, cap. 9. q. 102.

I.

NOn omnia, quae ad infamiam ac detirmentum adversarii quoquo modo torqueri possunt, ab Advocato conquirenda et effundenda. Chemnit. P. 2 Loc. Com. pag. 138. Alsted. Theol. Cap. p. 78. ubi ait: Advocatus examinet se, num accusatoris partes agens, sive odio, sive alio adfectu ductus, sic exaggerarit Rei causam, ut hic aut tormentis subiectus, aut quovis modo graviùs punitus sit, sive in corpore, sive in facultatibus alioquin punitus fuisset. Mengering. Scrutin. consc. c. 9. q. 102. quae ita concepta est: Ob Advocaten die Sachen und Rechts-Rlagen, civil oder criminal. zu hefftig, hitzig, odiosisch, und also an-und vorbracht,


page 104, image: s114

getrieben, und gefochten, daß dadurch Beklagter, üm unfreundlicher Schärffung und Aufmutzung der Circumstantien zu scharf, und schwerlich in Straff genom~en worden, und am Leibe oder Guth zu viel und ungütlich büissen, und leiden müssen: solche odiosa exagitatio et ventilatio causae lausst nur gleich dem 5. Geboth, und der Liebe des Nechsten zu wider, daß manche Advocaten üm eine Handvoll Gersten und Bissen Brods willen, Ezech. 13. v. 19. üm der rothen Gülden, und schnöden, und schnöden Profits willen, alles wissen aus zu ecken, und anzuzwacken, was nur in odium und detrimentum rei kan gedacht und vorbracht werden. Sed quàm pauci sunt, quibus persuadeas, in hâc re culpam aliquam committi!

CONCLUSIO XXXVI. Peccat Advocatus, qui à Cliente maius honorarium petit, quam meritus est.

SUMMARIA.

1. Advocatis debentur Salaria ex aequo et bono aestimanda.

2. Ordin. Process. Iudic. clect. Sax, tit. 36. §. zum dritten.

3. Saepe Advocati maiora à Clientibus Solaria extorquent.


page 105, image: s115

4. Maximè quando sciunt, daß sie Speck in der Tafchen haben.

5. Advocatorum salaria moderationi iudicis submittuntur.

6. Advocatus modum in petendo honorario excedens peccat.

7. Sanctissima iuris sapientia pretio numario non ect dehone standa.

8. Peccat minister Principis salarium à Domino supra merita exigens.

9. Spangenb. in cap. 2. ad Rom. Conc. 10.

10. Peccat quoque Advocatus laboris industriae et aliarum circumstantiarum iniustam mtionem habens.

11. Mengering. Scrut. Consc. c. 11. q. 115.

12. Advocatorum in exigendo salarium iniquitatem Iudex ex officio graviter castigare debet.

13. Iniquitas Advocatorum species ect criminum per quae Iustitia amarescit, iraque Dei adversus terras incenditur.

14. Advocatus in accipiendo palmario modum ne excedat.

I.

ADvocatis omnino debentur salaria, quae pro conditione personarum, qualitate causarum, quantitate laboris et diligentiae adhibitione, ex aequo et bono aestimanda. Ord. Proc. iud. El. Sax. tit. 36. §. Zum dritten. ibi. Der Advocaten Belohnung nach Gelegenheit der Personen, der Zeit, ihrer


page 106, image: s116

gehabten Mühe, angewendeten Fleissetz, und anderer Umstände etc. c. dd. Ord. Cam. P. 1. tit. 62. Würtenb. Land-Recht. P. 1. tit. 17. in fin. Saepius autem Advocati modum excedunt, maiora à Clientibus salaria (Advocaten-Gebühren) extorquentes; Carpzov. de Process. Saxon. tit. 24. art. 4. num. 20. cumprimis ab eis, quos ditiores esse sciunt. wen~ sie wissen, daß Clienten Speck in der Casche haben, ut vulgò loquuntur, licet operam patrocinii brevitempore et modicis studiis atque laboribus exhibuerint. Unde advocatorum salaria Iudicis moderationi et taxationi submittuntur, werden zur Rechtlichen Moderation gestellet. d. Ordin. Proc. ibi: ex bono et aequo moderiren. Advocatum autem in petendio hionorario vel salario modum excedentem, pccare, quis dubitet? vitio enim avaritiae et pleoneci/as2, eum laborare, hoc ipso indicat, eiqueque sanctissimam iuris sapientiam, quae ut ICtus ait in l. 1. §. 5. ff.d e extraord. cognit. pretio nummario non aestimanda nec dehonestanda, mercenariam esse apertè docet. Quemadmodum minister vel officialis Principis peccat, qui salarium à Domino supra merita sua exigit. Spangenb. in cap. 1. ad Rom. conc. 10. ubi ait: Es ist ein Geitz, de. einer mehr Besoldung nimmet, und vom Herrn auszwinget, den~ er mit gutem Gewissen verdienen kan. Item, Ungnüge, unnöhtiges und unziemliches Betteln. Ita


page 107, image: s117

non minùs peccat Advocatus malam in petendo salario causae, laboris, industriae aliarumque circumstantiarum rationem habens. Vid. D. Mengering. Scrutin. Conseient. c. 11. q. 115. ubi ait Iuristen und Advocaten fragen sich, oib sie ihre Clienten mit Bestallungs-Geldern, Procuratur Gebühren, und Reise-Rosten übersetzet haben? Advocatos non tantùm contra ordinationem iudicariam, quae in exigendo salario aequitatem iniungit. peccare, sed etiam iudicii honorem, et proximi charitatem circa iustitiam in iudicio servandam, violare, ait Mevius. P. 8. decis. 130. adeoqueque eorum iniquitatem, tamquam crimen non leve, iudicem ex officio graviter castigare debere, monet. Iniquitas enim Advocatorum et Procuratorum species est eorum criminum, per quae iustitia amarescit, seu in fel et absynthium convertitur, et ira Dei adversus terras incenditur, uti apud Prophetam Amos. cap. 5. de eo legitur comminatio, quae respicit quidquid molestam et sumptuosam facit iustitiam.

Caveat etiam Advocatus, ne in accipiendo palmario, vel munere à cliente liberaliter oblato, honestatis terminos excedat, sed diligenter observet vetus illud proverbium ab Ulpiano relatum: ou)/te pa/nta, ou)/te pa/ntote, ou)/te para\ pa/ntwn. nam à pauperibus, pupillis viduis, et aliis fortunae miser abilis personis aliquid appetere velle turpisimum utique


page 108, image: s118

foret D. Lauterbach. Disp. de Palmario Advocatrum, cap. 3. Thes. 16.

CONCLUSIO XXXVII. Peccat Advocatus, qui cum Cliente de quotâ litis paciscitur.

SUMMARIA.

1. De quota litis pacisci de omni iure prohibitum.

2. Qui ita paciscitur depraedator et latro appellatur.

3. Ala Cremon. tr. de. Advocat. et Causid. Christian. quaest. 12.

4. Peccat Advocatus, qui cum Cliente de aliqua litis parte paciscitur.

5. Mengeringii monitum ad Advocatos ut conscientiam suam examinent.

6. Auctor Iudicii Theolog. super Consult. Spener. p. 187.

I.

DE quotâ litis dimidiâ, tertiâ vel minore aliâ parte pacisci, de iure Canonico, civili, et in fore conscientiae prohibitum cavetur, cap. arcentur, quaest. 7. l. si quis Advocatorum, ubi gloss, et Dd. C. de postul. Eberh. Speckhan. class. 4. quaest. 45. num. 5. ubi ait: Pacitiones hae prohibitae sunt, quod eius, qui actione tenetur, lacessandi, vexandi et ulciscendi gratia,


page 109, image: s119

ut plurimum fiant, quodqueque occasionem praestant causidicis et redemptoribus, ad lucrum propositum inhiantibus, quacumque ratione, per fas et nefas, mendacia etiam quandoque turpissima, ad victoriam contendere, tùm etiam, quod Advocatorum avaritiam, quae tamen longissimè ab eis in hâc re abesse debet. l. 6. §. 3. C. de postul. prodant Sichard. in l. 15. C. de procur. Freher. de existimat. c. 13. num. 2. Ratio prohibitionis est, ne Advocatilucri cupiditate illecti omnia moliantur iusta et iniusta, ut litem vincant. Magon. de rect. rat. patroc. cap. 8. num. 38. Lauterbach. l. disp. de palmar. Advocat. cap. 3. Ordin Cam. P. 1. tit. 46. §. Deßgleichen sollen: ibi: Daß sie mit den Parteyen keinerley Vorgedingoder vorwort ein Cheil von der Sachen, deren sie Advocaten und Redner seyn, zu Gaben oder zu Wartenmachen sollen. Qui enim ita paciscitur, depraedator, et latro appellatur. Navar. in Manual, cap. 25. n. 50. vers. septimo peccat. Afflict. ad Constit. Regni, in vers. Advocatos. n. 14. lib. 1. Ala Cremon. Tract. de Advocat. et Causidic. Christ. q. 12. ubi ait: illud notandum, scilicet, qud si in una lite agetur de centum aureis, non poterit tutâ conscientiâ fieri pactum, de uno in casum victoriae, et tamen si omnes circumstantiae patiantur, poterit Advocatus pacisci, de viginti pro honorario, sive vincat litem, sive succumbat, ut concludit Silvester et P. de


page 110, image: s120

Arragon. quaest. 71. art. 4. Add. Christinae. decis. Cur. Belg. vol. 2. dec. 99. num. 24. Peccat igitur Advocatus, qui eiusmodi Constitutiones iustissimas negligit, ac cum Cliente de aliquâ litis parte paciscitur. Hinc D. Mengeringius, Theologus Hallensis, Advocatos monet, ut conscientiam suam examinent; Iuristen und Advocaten (sunt illius verba) fragen sich, ob sitz auch wohl mit ihren Clienten üm den halben Cheil der Forderung contrahiren und pacisciren wollen: Sie werdens am besten wissen, wie sie hierunter offtmals handeln. Einmal so haben nebest Gottes Wort, die Räyserlichen Gesetze und Constitutiones hierüber den Advocaten gewisse Maß und Ziel gesetzet, ne potentiores vel Advocati lites aliensa suscipiant, tamquam suas, sub tertiae, quartae, vel dimidiae partis pactione, id quod bonis moribus contrarium dicunt leges, et de honorario tantum vel salario pactiones admittunt, quae tamen et ipsia pro modo litis, proque scientiâ, et facundiâ Advocati, vel procuratoris attemperari volunt. Vid. Zepper. de Leg. Mosaic. p. 596. Add. Auctor iudicii Theolog. super Consult. Spener. p. 187. ubi ait: Es ist nichts gemeiners, als daß die Advocaten und Procuratores mit dem Richterlichen Tax sich nicht begnügen lassen, sond ern entweder de quotâ litis pacisciren, oder sonsten ungebührliche und


page 111, image: s121

beschwerliche conventiones machen: als wird Gottes scharffes Rech-Auge so viel genauer alies observiren, und die heimliche Bubenstücke und Vortheilsucht an dem Tage offenbaren, da alles appelliren, repliciren, und excipiren mit dem Höllischen Feuer wird beantwortet werden.

CONCLUSIO XXXVIII. Peccat Adcocatus, qui pro modico pretio alienas lites redimit.

SUMMARIA.

1. Alienarum litium redemptio hodiè frequens. num. 1.

2. Actio. n. 2.

3. Adducitur Electorale iMandatum contra coëmtores litium. n. 3.

4. Redemptorum litis officium odiosum. n. 4.

5. Advocatis imputatur n. 5.

6. Constitutiones Anastasianae et Iustinianeae contra cessiones, actionum. n. 7.

7. Fugiendae coëmtiones litium n. 8.

8. Quatenus charitati Christianae adversae. n. 10.

I.

ALienarum litium redemptiones depravatissimo hoc se culo frequentissimae. Hominum scilicet avaritia eò usque excrevit,


page 112, image: s122

ut nullis corradendi pecuniam et alio decipiendi et defraudandi modis desistant, ad quod palliandum varias technas, versutias, et calliditates quaerunt, inprimis verò aliorum actiones, et iura modico aliquo dato, sibi adquirunt, et sibi cedi curant. Berlich. decis. 32. n. 1. De hoc pessimo lucrifaciendi modo coqueritur Elector Saxoniae in Mandato, anno. 1614. d. 1 Febr. edito, ubi ait: Wir werden glaubwürdig berichtet daß eine Zeithero allerhand schädlicher Mißbrauche aus den vielfältigen cessionibus der Schulden, und Schuld-Verschreibungen erfolgen, und dadurch mancherley Räncks, vortheilhafte Contracte, und Partiererey gesucht, und ierdacht werden wollen, und daß die redemptores litium alienorum ie länger ie mehr Uberhand nehmen, und hierunger ihre Partiererey ohne allen Scheu treiben und fortsetzen. Unde Redemptorum litis officium meritò odiosum et invidio sum appellat Cuiacius. lib. 8. Observ. cap. 3. Menoch. lib. 3. praesumc. 129. n. 2. Illudque cum primis Advocatis, Caufidicis, et procuratoribus imputat Manzius. in Interpretat. leg. Anasias. q. 5. Verum ad eiusmodi inhiationes et callidas machinationes removendas, Imperatores Anastasius et Iustinianus in l. 22. et l. 23. C. mandati. salubriter sanciverunt, quod eiusmodi cessiones non valeant; Dolendum autem est, constitutiones eiusmodi saluberrimas hodiè


page 113, image: s123

adeò negligi, ut nonnulli, licet fasò, in ea sint, opinbione quasi abrogatae sint. Sunt certè proh dolor! abrogatae, vel potius hactenus neglectae sed per abusum et malitiam hominis, minimè verò auctoritate publica. Vitia sc. et mores traxêre bonas leges inpotestatem suam.

Qui Boni et Christiani Advocati, illisugi unt hunc per coëmtopmes Chirogaphorum vel instrumentorum obligationis bonis moribus contrarium atque odiosissimum adquirendi modum, quippe qui vel avaritiam et pleoneci/an. vel omninò usurariam pravitatem, [Note: 9] Vel debitores vexandi libidinem sapit. Certè experientia ipsa docemur lucrum quod eiusmodi illicitis coëmtionibus adquisitum, maledictum divinum continere. Omninò enim contra charitatem Christianam [Note: 10] peccat is Advocatus, si illi, qui propter magnam inopiam cogitur nomina vendere, rationabile pretium dare nolit, cùm ipse tàm ingens lucrum indè reportet. Vid. Lessius. de iustit. et iur. l. 2. c. 21. dub. n. 76. Manz. d. tr.

CONCLUSIO XXXIX. Peccat Advocatus, qui sub praetextu Clienti Acta extradere recusat.

SUMMARIA.

1. Advocato Acta retinere licet, donec ipsi de honorario satis faciat.


page 114, image: s124

2. Secus, si nullum debetur vel iniquum petitur.

3. Advocatus ad damnum quod ex retar data Actorum traditione nascitur restituendum tenetur.

4. Advocatus si modicum honorarii restet et Cliens facultatibus lapsus sit, Actarßtinere debet.

5. Ad exhibitionem Actorum publicorum Advocatus tenetur.

I.

CUivis Advocato Acta apud se eo usque retinere liceat, donec ipsi de residuo honorario satisfiat l. 12. ubi Gloss. de vi et vi ar mat. l. quae omnia. 25. in fin. de procur. Gail. 2. observ. 12. n. 5. Aliud tamen dicendum, Cui vel honorarium nullum debetur, vel, ut saepè fieri, solet, iniquum petitur. Advocatus enim, qui de periculo ac damno, quod ex retardatâ Actorum extraditione nascitur, ut si fortè casu aliquo ea pereant, in conscientiâ tenetur. Idem est, si modicum quid hoinorarii rstet, quod Cliens facultatibus lapsus, perfolvere nequeat. Proeterea ad exhibitionem Actorum publicorum obligatur Advocatus, quando Reip. aut Magistratus maximè inerest, sine morâ ea exhiberi: potior namque utilitatis publicae, quam privatae ratio habenda. Carplov. Iurispr. Saxon. pag. 2. C. 25. def. 23. n. 6.


page 115, image: s125

CONCLUSIO XL. et Ultima. Peccat Advocatus, qui in diebus sacris etiam cum neglectu cultus divinilitibus liti prosequendae vacat.

SUMMARIA.

1. Quidam Advocati diebus etiam Sacris cum aeglectu cultus divini litibus tractandis vacant.

2. In diebus sacris Actus Iudiciales cessare debent.

3. Ita et Advocatorum opere cessare debent.

4. An ex l. 7. C. de fer. colligatur in diebus Dominicis Instrumenta confioere posse.

5. Die dominica solum Deo vocandum.

6. Chrysostomus Homil. 10. in Genes.

7. Brentzius in Postill. super Dominic. 17. post Trinitatis.

8. Robertus Theolog.

9. Memento Advocate, ut diem Sabbathi Sanctifices, etc.

I.

SUnt nonnulli Advocati et Procuratores adeò in litibus tractandis occupati, ut in diebus etiam sacirs, sapè cum neglectu cultus divini, eis vacare non dubitet: Bartolum et Baldum frequentius velvunt, quam


page 116, image: s126

sacra Biblia. Literas scribere, instrumenta conficere, tabellarios expedire, Clientes audire, Acta perlustrare, aliaque negotia forensia tractare, eis nulla Religio est. Verum, quemadmodum in diebus sacris actus iudiciales cessare debent, l. 7. C. de feriis, ita etiam Advocatorum operae cassare deberent. Vid. Brunnem. in d. l. ubi ait, malè colligere quosdam ex eâ lege, Notarios in diebus Dominicis instrumenta conficere posse. Omnes Iudices, ait Imperator in l. omnes C. de feriis, urbanaeque plebes, et cunctarum artium officia die Solis quiescant. Die Dominica nihil aliud agendum est, nisi Deo vacandum: nulla operatio in illâ Die sanctâ agatur, nisi hymnis et Psalmis, et canticis spiritu alibus dies illa transigatur. can. 16. de consercrat. dist. 3. Die Sabbathi nihil ex omnibus mundi actibus oportet operari. Origenes. homil. 23. in Numeri. Et Chrysostom. Homil. 10. in Genes. Iam indè, ait, ab initio Doctrinam hanc nobis insinuat Deus, erudiens in circulo hebdomadis diem unum integrum segregandum et reponendum in spiritualem operationem. Gott hat den Sabbath eingesetzt (ait D. Brentius. in Postill. super Domin. 17. post Trinit.) und gebothen, ihn zu feyern, dass ein ieder, der ein Christ seyn wil, an dem Cage sich aller anderer Geschäffte sollenthalten, und sich nur allein mit


page 117, image: s127

dem bekümmern, was zur Seligkeit dienet. Optimè Robertus Borton. Theologus Anglus. Probierstein des Gewissens pag. 248. Der Sabbath ist der köstlichste Cag, der Seele, die Perle und das güldne Rleinod, unter den sieben Tagen der Wochen, an welchem die Seele nicht allein muss erquicket Werden mit neuer geistlicher Krafft, und mannigfaltiger Erkäntniss, und Trost, sondern, sie muss auch denselben feyren mit den himmlischen Freunden, mit den Engeln, und mit den Heiligen, Es ruhet ein iedes Rind Gottes nicht allein von seinen täglichen Geschäfften, sondern es enteussert sich aller weltlichen Gorge, damit es an diesem Cage eine rechte Seelen=Ruhe halten möge. Memento igitur, ô Advocate, ut diem Sabbathi sanctifices!

[Note: 10] In Concilio Matiscanensi, sub finem saeculi sexti ita decretum fuit: Iustum est, ut diem Dominicum unanimiter celebremus, per quem facti sumus, quod non fuimus: fuimus enim anteservi peccati, sed per eum facti sumus servi Iustitiae. Si quis hanc salubrem exhortationem parvi penderit, sciat, se pro qualitatis merito principaliter à Deo puniri, et deinceps quoque sacerdotali irae implacabiliter subiacere. Si Causidicus fuerit,


page 118, image: s128

irreparabiliter amittet causam, etc. Vid novissimè Anton. Reiser. Sabbathisch- und Sontags Liecht und Recht circa finem:

FINIS.

DEO ET SALVATORI [(printer); sic: SALTATORI] NOSTRO SIT GRATIA ET GLORIA IN SECULORUM SECULA, AMEN.


page 119, image: s129

ADDITAMENTA.

Ad Conclus. 1. pag. 1.

SI Advocatus sciat, vel scire debeat, se parum valere iudicio, eruditione, et experientiâ, et assumat causas graves, peccaret mortaliter, et teneretur ad damna, licet in aliquibus atting eret veritatem, nam id potius tribuendum esse bono eventui, quam consilio, bonitas enim vel malitia nostrorum operum non pendet ex bono, vel malo eventu. D. Thom. 1. 2. quaest. 29. art. 5. Navar. in cap. inter verba. concl. 6. num. 10. et 11. quaest. 3. et sufficit peccatum contrahendum, quod quis prudens, et sciens exponat se periculo peccandi; ita docet in puncto Michael Saton ubi supra quaest. 21. Art. 2. controvers. l. conclus. 1. Navar. in Manu. cap. 25. num. 28. Tolet. ubi supra, num. 3. nec ullus discrepat, quia peccatum facile discerneretur si unusquisque se ipsum excuteret sine amore proprio. Neque sufficere puto illam praesumptionem scientiae quam forsitan deducere possunt ex Privilegio Doctoratus: sed esset laudabile, ut iterum examinarentur, antequam possent hoc munus profiteri, quemadmodum intelligo Placentiae observari, et antiquitus fieri solebat, ut patet ex text. in l. nemini. C. de Advoc. divers. Iud. quae consuetudo viget quoque


page 120, image: s130

in Regno, ut constat apud Afflicet. in Constit. Advocat. offic. Non ignoro tamen Theologos distinguere, numquid litigator cognoscat Advocatum, et eius scientiam: hoc enim casu affirmant, eum teneri tantum de dolo, et lata culpa, et ob id cum Advocatus indoctus, et cog nitus sponte ab aliquo requiritur, sit aliquantulum excusandus, sed ratio suscepti labo ris, et studium salutis universalis me cogit, ut moneam Advocatos praesertim iuvenes, ne unquam curent, aut patiantur affines suos, et amicos aucupari clientes, et causas, sed permittant se suis laboribus et divino favore promoveri. Clientes enim qui togati veniunt praesertim ab eo, cui non possunt sine rubore contradicere, non vere dici possunt sponte venire, iuxta illud, Est rogare ducum species violenta iubendi: et multa alia de precibus cumulta per Barbat. in cap. cum dilecta. col. 3. de rescript. propterea nulla ratione poterunt se excusare à peccato mortali debentque tanto cautiores esse, atque circumspectiores: quia Advocati iuvenes solent appellari, ut plurimum intricatores causarum. Angel. in leg. 1. §. pueritiam. ff. de postulan. Sed multo gravius offendunt Deum illi Causidici, si qui sunt in orbe terrarum, qui circum dati magna copia librorum ad pompam dispositorum, induti veste talari, vultu, gratia; et composito, reddunt responsa litigatoribus ig naris, et profitentur,


page 121, image: s131

De insipientibus atque ignorantibus consi dernns idemmet Autbor, arroganter eam scientiam, quam numquam didicerunt. Quod. fit ut dum student videri in hoc genere literati, vere dici possunt prius damnati quam nati: quia exercent se in arte sibi penitus incognita, ut inquit Ant de Butr. in cap. tua nos. de hom. col. 2. et exigunt honoraria à clientib. pro Advocatis, quae tamen sibi usurpant, ut advertit, et graviter reprehendit Carbon. in d. tract. de rostitut. quaest. 51. in fin. versic. iusto etiam debet esse contentus stipendio. Ala. de Advocat. et Causid. Cbristian. quaest. 35.

Ad Conclus. 1.

Iurisperitorum, eorum praesertim, qui forenses causas agunt in iudicio, quos Advocatos, et Causi dicos appellamus, quàm sit periculosum exercitium, nemo apertius quam Advocatus ipse intellexit: Sed et quantum hominibus sit inutile, ac perniciosum, nemo rectius agnovit, quam qui pro eius infortunio Advocato indiguit. Huius exercitii damna atque pericula, non facile enarrari possent, ex multis autem, pericula quaedam in medium adducenda decrevimus. Inprimis naturam artis atque exercitii considerare oportet: est enim huius generis Patrocinatio in causis, quia difficile est Advocato, et Causidico, unum iuvare, quin alterum laedat, cui pulchre Ambr. dicere videtur, Qui


page 122, image: s132

non potest alteri subvenire, nisi alter laedatur, commodius est neutrum iuvare, quam alterum gravare; unde super illo verbo, impio praebes auxilium. Augustin. ait, callidi argumentatores, et iurisperiti fallaces, dum cupiunt ditari, vix praevaricationis periculum fugiunt, controversias actionesque causarum contra ipsa iura vertunt, et ut adv ersarios coerceant, iussionibus legum ad illudendos Iudices, exquisitis exemplis, multiplices intellectus et cavillosas à legibus eliciunt coniecturas; quid igitur in eislaudem, non facile invenio; vendunt enim linguam suam, quae Spiritus Sancti donum est. Placuit mihi subtrahere ministerium linguae meae à mundanis loquacitatis meae, ne ceteri mei exemplo, iam non legem Domini, sed forensia bella mercarentur, et ex ore meo arma furorisuo accommodarem. Rursus non illis puto assentiendum, qui negant Causidicos lites nutrire sed potius praescindere, contendunt, ex Ciceronis verbis, argumentum assumentes, quae recte intellecta eos laedunt; Ait enim eos qui leges ignorant, voluptates, et appetitus suos legibus sequi posse: sed ea verba quid aliud sonare videntur quam Advocatos lites gignere, dum voluptuosis, et cupidis hominibus suadent legibus posse explere, quae leges ipsae vetant? Quis enim tam amens est, qui leges iustas asserat iurgia nutrire, quas dicit


page 123, image: s133

Cicero in eodem de legibus esse vitiorum emen datrices, virtutum que commendatrices? sed ex mente Ciceronis elici posse, non leges sed legibus abutentes, qui sunt legistae, lites nutrire, et educare perspicuum est, qui ut nascantur lites, spem victoriae victis promittunt, adducentes innumera fallaciarum repagula, et astutiarum obstacula, secundum Policratum. Qui enim caecus non est, liquido videbit, quia non hominum negotia, non causae, non contro versiae suscitant Advocatos, quinimò ut oculis cernimus, Advocati ipsas causas gignunt, litigia suscitant, controversias fovent, imò movent atque nutriunt. Praebeant huic veritati testimonium ea loca, quae certè beata dixerim, Ubi si desint Advocati, ibi causae ipsaque litigia desunt: ubi vero Advocatorum turba strepit, ibi litium anfractibus tota civitas ardet, nec domus aliqua à litigio vacat: Vidi ego in Germania urbes quam plurimas populatissimas quidem atque optima Politia gandentes, in quibus civis unus iuris ignarus, in decidendis causis penitus inexpertus, totius civitatis causas brevi momento, pacifice et incredibili silentio terminabat, ubi nec assistentia erat Advocato rum, nec allegationum ingeniosa altercatio, stupenti igitur mihi atque quaerenti cur in tanta urbe, tam parvae atque perpaucae causae agerentur, quidve causae erat, quod nullus ibi Advocatus


page 124, image: s134

adesset, responsum tandem est cum faceto modestoque risu, ultimam esse causam primi, addebantque ut ego mihi ipsi inquirendo satisfaccrem ac si apertè dixissent, pauculas admodum causas in tribunalibus esse suis, cuius rei illa erat ratio, quia nullum qui eas proponeret Advocatum facile admittebant. Profectò non insulsum eorum dictum puto: plurimi quidem nequaquam plerumqueve litigarent; quinimò aliquid forsan iniustè paterentur nisi Advocatorum pronitas adesset, atque eorum sollicitudo, qui vincere pollicentur. Nemo certò nisi insanus, sine armis bellum tentat. Quippe plurimi salvi fuêre, quia illis arma defuêre, et longè plures periêre armorum fiducia, quam penuria. Tolle enim phrenetico arma, praestabis et vitam. Tolle cupidos litigandi ministros, simul tolles et lites. Cupit enim omnis artifex (ut Philosophus in Ethicis voluit) sua laudare opera simul, et dilatare; sic Poeta, sua poemata laudat, à cunctis recipi optat; sic faber (ut inquit Horatius) sua fabrilia tractat, studetque summoperè ut totus orbis eis indigeat; Citharista denique omnes exoptat dies esse faustos atque sollemnes; armorum et machinarum artifex nuptiarum aut pacis tempore infecta habet, et generaliter de pace non cogitat qui cum bello lucratur. Nec aliter Advocatus alienas cupit controversias pro pinquorum, et causas exagitat, qui suas non


page 125, image: s135

litigat, dissidendo, litigando, lucratur, qui mendicaret si quietissimè omnes viverent, et paucis dicam, desunt lites, si desunt qui lites capiant, atque sollicitent. Denique Apostolus ait, servos Dei non oportet litigare. Quo modo igitur alienas opes litigando quaerere possumus licitè, qui nostra proximo afferre iubemur, et iuxta Dominicum consilium, petenti clamydem pallium non negemus. Demum verò illud verissimum puto, quia longe minus Rei publ. Christianae nocivum videbitur, si iudiciorum strepitus, si causarum deceptiones non habeat, si Advocatorum penuriam patiatur, quam si per causarum et litigatorum atque Advocatorum copias, charitatis ordo pereat, quae in litigando servari minimè potest, et iterum longè minus pernitiosum arbitror quosdam forsan iniuste opprimi, ob defensionis advocationisque defectum, quam plurimos, imò ipsam rem publ. eiusque quietem tot tantisque, ut cernimus, litium perturbationibus concuti atque subverti, quae veluti quaedam incen dia cunctas Res publ. adurunt atque confundunt. Prostremo, quis fori aut iudicialis strepitus, tam avidus est, quem non moveat imo terreant plurimum illa Bernardi verba, qui cum ad Eugenium ageret, ad eum inducere conaretur, ut fideles ad divinam legem discendam sectandamque alliceret, et Advocatorum astutias fugiendas esse ostenderet, quottidie


page 126, image: s136

(inquit) perstrepunt in tuo palatio leges, sed Iustiniani, non Domini, iustene etiam istud tu videris; nam certè lex Domini immaculata convertens animas, ea autem non tam leges quam lites sunt, et cavillationes subvertentes iudicium. Tu ergo Pastor, et Episcopus animarum, qua mente obsecro sustines, silere illam, istas garrire? Puto quod etiam haec perversitas te compellat ad Dominum dicere cum Propheta, narraverunt mihi iniqui fabulationes sed non ut lex tua. Haec Bernardus de humanis legibus, et earum sectatoribus. Rursus ni fallitur quisquis qui litigandi officium assumit, et longè magis fallitur qui artes litigandi et contendendi eligit, in quib. propter nocendi facilitatem, quantò quis doctior, tantò nequior ev adit ut de aleatoribus Policrates ait, unde August. forma (inquit) in eis est litigiosa, hoc ipso laudabilior, quo fraudulentior, fateor enim utilis est iuris scientia, si eius professo res intra eius limites agerent, et legum terminos non transgrederentur, sed plurimi illis abutuntur, et falso legum intellectu, et novis interpretationibus, sacris legibus illudunt: quod si secus agerent, pauperes admodum et inopes, fateor tamen felices viverent. Ea de re sancti viri periculum tam promptum imminuere, hoc exsere tium tenen tibus, cernentes merito perfectis et Deo dicatis iuris, nedum forensium causarum,


page 127, image: s137

interdicunt exercitium, sed humanarum legum stu dium,quaruim inter ceteras illa est ratio, ne videlicet iuris periti mag num aestiment eam iustitiam, quam ipsi continent, venerantur, et quam leges humanae docent, respectu eius iustitiae, quae lex Dei continet, et veneratur. Iustitia enim humana, quam leges saeculi profitentur, impleri indubie potest facultate, et naturae viribus (Hoc tamen est intelligendum de iustitia humana, secun dum apparentiam quandam, et apud homines, ceterum, neque tota iustitia, quae in lege humana requiritur sine speciali Dei auxilio adimpleri potest) quod eo maximè patet quia Christus in Evang. ex duobus naturalibus praeceptis omnes leges, et Prophetas pendere dixit, pulchre August. deducit in Epistola ad Volusianum, divina vero Iustitia, non nisi superna gratia impleri potest. Quare ad hunc sensum verius, quam paulo ante Esaias dicebat de humana iustitia Pannus menstruatae iustitiae vestrae sunt, sed nec alienum ab hac re videtur quod Dominus in Evang. ait; nisi abundaverit iustitia vestra plus quam Scribarum et Pharisaeorum, non intrabitis in reg num caelorum; quod utique recte dici potest de humana iustitia, quamquam Icti, et Causidici astruere nitantur, quod Christus fidelibus suis dicere videatur, nisi abunda verit iustitia vestra plus quam Scribarum et Phariseorum, id est, Legistarum, et ICtorum humani iuris, non intrabitis in regnum


page 128, image: s138

caelorum. Nec enim haec iustitia, quae ex humanis resultat legibus tola ad salutem sufficit, cum illa, ut Philosophus in Politia voluit, solum Rei pub. terrenam quietudinem appetat. Cuius gratia, plurima quae lex divina vetat et punit, ipsa permittit aut iubet. August. Lex quod de regen dis urbibus datur, multa pro temporali pace, aut permittit, aut iubet, quae lex divina gravissime punit, ut in concubinatu, usuris, praescriptionibus, et multis aliis reperire libet. Denique lex ipsa humana, virtuti humanae, et naturali innititur quae nequaquam ad aeternam felicitatem sufficit, sine speciali auxilio divinae gratiae, aliter aut sentiendum de divina Iustitia, quae tota Dei, et à Deo est: Dabo igitur ait mater pluribus persuasionibus, puta si id solum dixerim, quia humani iuris sectatores solo nomine iuris laetantur, cum rem ipsam non habeant, imò sub iuris atque iustitiae obtentu ipsa iura, et iustitiam persequuntur, ut recte de eis dicat vera iustitia; filios enutrivi, et exaltavi, ipsi vero spreverunt me. Tandem quis ille legista est, et laudabimus eum? qui (ut ait Augustinus) dicat clientulo suo, recipe, quod mihi, cum tibi adessem, obtulisti, redde adversario tuo, quod me iniustè patrocinante abstulisti, cuius opera decepto iudice, et circumventis legibus vicisti.

Licet concludant Theologi, in foro conscientiae rigeroso non peccare Advocatum,


page 129, image: s139

et Causi dicum, qui in causa omnino dubia, pro utraque parte patrocinatur, ut notat Sum. Angel. in §. Advocatus. num. 17. post Rosell. et alios, arbitror tamen animadvertendum esse, ut Advocatus non affirmet se pro utroque cliente ita sentire, sicut scribit, aut loquitur, quia hic profiteri non posset sine impudenti mendacio, et manifesta contrarietate: Sed simpliciter suggerat iudici rationes utriusque partis, ut melius possit discernere merita causae; Sed si aliquis Causidicus reperiretur, qui non profiteretur legalem scientiam, et nihil faceret, aut scriberet sine consilio Advocati, crederem huiusmodi Causidicum posse tuta conscientia scribere acnotare scripturas utriusque litigatoris iuxta consilium Advocatorum; verum tamen perdifficile puto in praxi contingere talem causam quae adeo sit dubia, ut Advocatus, et Causidicus intelligere non possit in quam partem propendeant, unde sequitur, eos in dubia re non posse scribere, aut loqui contra conscientiam suam, et ideo cavere debent Advocati, et Causidici ab his patrociniis, ut ita dicam valde scandalosis, nec praebet, iustam excusationem, apud Deum et homines probos quaedam cautela à me quan doque in nonnullis Causidicis observata, habent enim in numero suorum sectatorum quosdam notarios iuvenes in ordinem Causidicorum cooptatos, qui ad speciem suscipiunt


page 130, image: s140

tutelam clientis adversantis, sed re vera Causidicus principalis, omnia regit disponit, et moderatur, et ita furtive praevaricatur, utrumque litigatorem acerrime defendendo, et prodendo. Magen. de nectâ patrocin. rat. cap. 11. num. 11.

Ad Conclus. 6.

Non possum lugere satis miserrimam conditionem aliquorum Causidicorum qui profitentes Christianam probitatem, gloriantur se nullius culpae conscios esse, cum tamen certissime sciam, et indies observem, eos vivere, et consenescere in multis peccatis mortalissimis, quae vel ignorantia inexcusabili, non cognoscunt, vel malitiose dissimulant, vel minus legitime consitentur sine constanti proposito verae emendationis, aliquando enim observari, duos clientes ordinarios eiusdem Causidici, inter se contraxisse, alterum eorum iudicio vexari à Sempronio: Causidicus statim repertoria suorum librorum revolvit, ex his aliquas rationes ieiunas, et frigidas expiscatur, quibus putat se posse sustinere defensionem rei conventi, Iudicium suscipit suo marte, sine consilio Advocati, illudque producit, et differt quantum potest, his malis artibus, quae in hoc libello explicantur, perducitur causa ad calculum ferendae sententiae: Iudex ordinarius promovet dubitationes parti conventae, ex


page 131, image: s141

quibus conicit Causidicus, adversam sententiam sibi imminentem, capit consilium supplicandi, et confugiendi ad suprema tribunalia, et vocat causam à Iudice, qui pronuntiaturus erat vulnerata causa, et periclitante, quo se vertat, minime scit, consulit Advocatum, ut allegationibus suis subveniat causae, in superemo tribunali definiendae, Advocatus peritus et bonus, cavia cognita respondet, reum non posse defendi, et opus esse denun ciari litem alteri clienti, eiusdem Causidici qui cum reo contraxit, et ita Advocatus deserit patrocinium in iustum: Causidicus autem diabolica malig nitate insig ni, non vult denun ciare litem, ne alterutrum clientem dimittere cogatur, cum salario convento, persequitur Iudicium in dicto tribunali introductum, tandem succumbit in causa, ut praedixerat Advocatus, neque adhuc quiescit Causidicus, sed calumniosis supplicationibus, et appellationibus, iustissimum exitum retardat, neque unquam voluit trahere in iudicium alterum clientem, quitenetur conservare indemnem reum conventu, quo tandem fit, ut infelix cliens infinitis, et gravibus incommodis affectus, amissa causa multis imprecationibus, et exsecrationibus persequatur Causidicum; hoc equidem loco fateor mihi deesse orationis copiam, ut possim pro rei indig nitate explicare summa scelera, quae in hoc genere perpetrantur, et


page 132, image: s142

ab hoc uno fonte fluunt; quod Causi dicus non utitur his Christianis praeceptis, quae serv anda proponuntur, ubi contingat, duos clientes unius Causidici, inter se iudicio contendere. Als. de Advocat. et Causid. Cbristian, quaest. 95.

Ad Conclus. 8.

Cùm duplex sit modus, sua vel conservandi, vel amissa recuperandi, alter stricti iuris, verò aequitatis, ubi causae per amicabilem transactionem coram arbitris componi solent. S. Apostolus, 1. Cor. 6. hunc posteriorem priori longissimè praeferendum censet. Ratio manifesta est, quan doquidem aequitatis via magis congruit ad Charitatis Christianae regulam illam, Math. 7. nobis commendatam: Omnia, quaecumque vultis, ut faciant vobis homines, sic et vos facite illis. Minus etiam habet peccatorum, quin et turbarum et molestiarum, adde vero et sumptuum, quos aliàs benè magnos effundi oportet in causidicos, Advocatos, procuratores, scribas, atque nihilominus de summâ rei periclitari, et nonnumquam totâ caussà cadere. Hun nius. convent. in Epist. prior. ad Corintb. cap. 6. loc. 6.

Ad Conclus. 23.

Advocati, et Causidici qui ut plurimum flagrant desiderio obtinendae victoriae,


page 133, image: s143

quandoque solent persuadere clientibus, ut aliqua munera mittant ad Iudicem, ut eius benevolentiam alliciant; quamobrem praetermittens agere de illis Advocatis notorie peccantibus, qui scientes tuentur causam iniustam, et hac ratione vellent corrumpere Iudicem; versabor tantummodo in eo Causidico et Advocato qui putat se causam iustissimam suscepisse, et ideo hortatur litigatorem, ut muneribus inducat Iudicem ad ferendam pro se iustam senten tiam, in qua disputatione praemitto, quod quando aliquis accipit pretium vel munus ut faciat illud ad quod obligatus est lege iustitiae, semper turpiter accipit, et peccat contra iustitiam. c. non sene. 14. quaest. 5. ubi dicit D. August. iustum iudicium vendi non posse. Molina de iustit. disputatio. 83. col. 2. versic. pro secundo eorum. Navar. in Manual. cap. 17. n. 33. Covar. in repetitio. cap. peccatum. part. 2. §. 3. col. 1. Lud. Carb. in tract. de restitut. quaest. 50. similiter ille litigator peccaret, qui hoc proposito Iudicem muneraretur, et ob id punitur iure civili amissione causae l. 2. et ibi scribentes. ff. de condict. ob turp. caus. sed si Advocatus et Causidicus omnino sibi persuaderent Iudicem non esse pro cliente suo iuste pronun ciaturum sine muneribus et donis, aut maximi temporis moram esse facturum, non esset reprehendendus in foro conscientiae, si induceret clientem ad donandum, cui licet redimere


page 134, image: s144

vexationem suam; verumtamen summa cautione opus est, ne hoc obtentu delabatur Advocatus ad Iudicem corrumpendum et ideò debet esse absque ullo dubio certus Iudicem laturum fore iniustam se ntentiam, nisi donis coerceatur Molin. in disputat. 88. versic. an verò. Graff. decis. Aurear. part. 1. lib. 2. cap. 122. Gail. 22. quaest. 100. art. 4. versic. eodem art. ex quibus constat, non esse tutam sententiam Soti in tract. de iustit. lib. 4. quaest. 7. art. 1. col. 11. in fine. qui credidit, numquam esse licitam redemptionem vexationis propriae quippe cum sit aliquando licita, ut ex communi testatur Abb. in c. cum ab omni. num. 7. de vit. et bonest. cleric. quando scilicet litigator timet gravati iniusta sententia; hoc igitur memoria teneant, praecipue causidici, ne consilium praebeant ad haec peccata committenda, caveant etiam ne crumena clientum aperiant sibi aditum ad Iudicum benevolentiam; nonnulli enim eliciunt à suis clientibus immoderatas sportulas Iudici dandas, ut ab ipsis ineant gratiam, qui propterea tenentur restituere proprio clienti, quem decipiunt, affirmantes tot nummos Iudici deberi, et pessimum usum in forum inducunt, quo exhauriuntur facultates litigantium, et expletur cupiditas iudicantium. Ala. d. tract. quaest. 93.

Ad Conclus. 22.

Praesens quaestio versatur in tanta


page 135, image: s145

perplexitate, ut vix sciri possit quae sit magis communis opinio, plerique enim affirmarunt posse reum sine mendacio, periurio negare totam positionem, aut libellum et hanc esse communem opinionem testatur Marsil. in rubr. ff. de fideiuss. num. 339. versic. quarto limita. et ab Advocatis passim observari inquit Abb. in cap. 1. num. 15. de mutu. petit. ubi Imol. et Zabarell. quam ipsi appellant magis receptam, sicuti etiam facit Alber. in l. 1. §. cum adicitur. ff. de verb. oblig. Contrsriam verò partem tenuit Bart. in leg. 1. §. si stipulanti. ff. de verb. obligat. ubi Imol. profitetur hanc esse aequiorem sententiam, ut non possit negari secura conscientia tota positio, et Roman. in d. §. si stipulanti. vocat veriorem, Aret. ibi dicit communem Imol. in cap. cum dilecti. num. 10. de maior. et oboedient. Alex. in d. §. si stipulanti. num. 7. memoratur communem, quam etiam attestationem repetit idem Alex. in l. ex facto. §. item quaero. num. 6. ff. de vulgar. Gabr. de expen. conclus. 2. ubi relatis multis Doctoribus in utramque partena affirmat hanc postremam opinionem videri magis communem. Ego autem extra hunc conflictum, quod attinet ad meum institutum, tria propono animadvertenda. Primum multas afferri distinctiones, ad conciliandam istam contrarietatem, inrer quas illa videtur magis recepta, quod aut agitur de re individua, aut de dividua, hoc vero ultimo casu, non licet negari


page 136, image: s146

tota positio, sed debet reus agnoscere bonam fidem, et confiteri partem liquidam, quam distinctionem ex mente omnium comprobat Pacian. in tract. de probat. lib. 1. c. 18. in sin. tabien versic. confessio. num. 10. quae conciliatio applicata ad quaestionem propositam praescribit Advocatis, et Causidicis quid sequi debeant, nam ubi agitur de summa pecuniaria, procul dubio agitur de re divisibili. Secundo est animadvertendum, si quis pertinaciter sustinere vellet, non admitti peccatum mendacii, aut periurii, admitti tamen aliud genus peccati mortalis, quia male facit tacendo veritatem, et gravando actorem onere probandi, ut elegantissime distinguit Dida. Covar. ubi supra lib. 1. var. resol. c. 2. ante num. 6. vers. peccat tandem, et mortaliter debitor. Tertio repeto, quae significat Cagnol. in l. non potest videri improbus. num. 5. versic. vel distingui potest. ff. de re iur. quod quando res est integra ad deliberandum, debet Advocatus hortari clientem, ut fateatur partem veram, quia haec opinio est securior quoad animam, ubi vero fuisset negata tota positio, eligatur illa opinio, qua vitatur periurium. Est enim vulgata propositio apud Theologos in rebus deliberandis, eligendam esse illam opinionem, quae tutior est, quia aliter faciendo, exponit se periculo peccandi Azonius lib. 2. moral. institut. cap. 16. confirmans haec infinitis propè auctoritatibus


page 137, image: s147

Theologorum, ex quibus moneo Advocatos, et Causidicos, ut nunc animo suo proponant, non amplius uti istis responsionibus cavillosis, et per culosis, si qui hactenus impudenter usi fuerint, et Ala. d. Tract. quaest. 41.

Ad Conclus. 6.

Ex his quae supra dixi non posse Advocatum defendere causam, quam videt esse iniustam oritur proposita quaestio, saepè enim Advocatinon consuluntur in principio causae, sed duntaxat quando opus est diluere obiectiones à Iudice factas, et saepius, accidit Iudicem dubitantem non attigisse verum statum causae, et propterea eius argumenta facile ac vere posse refutari, sed tamen ex processu applicato ad terminos iuris, alia colligi possunt contra suum clientem, quae prudens et ingeniosus Advocatus animadvertit, non admittere veram responsionem, et consequenter causam esse vere in iustam; In qua sane dubitatione observandum est, Advocatum non consuli super tota causa nec tantum honorarium illi persolvi, quantum causa exigeret. In hac igitur quaestione usu frequentissima, propendeo in eam sententiam non posse Advocatum impendere operam suam ad dissolutionem obiectorum, permanet enim firma relata conclusio omnium Theologorum, Canonistarum, eum mortaliter peccare, qui sciens defendit causam


page 138, image: s148

iniustam, atqui proponitur esse talis haec de quâ agitur, ergo etc. Aut enim litigator sciebat causam iniustam esse, cum detulit scripturas ad Advocatum, ut satisfaceret dubitationibus Iudicis, aut non: si sciebat, peccaret Advocatus cognoscens, et ipse causam iniquam, quia hoc modo cooperaretur ad malum: si vero nesciebat, sed erat in bona fide, utique Advocatus esse auctor mali, et teneretur ad damna, non solum adversarii, sed etiam proprii clientis. Nec obstat, quod non consulatur super tota causa, qua non est inspiciendum desiderium clientis, sed quid facere habeat Advocatus Christianus, et ego quandoque observari, ad me deferri aliquem magnum processum, in quo complicabatur una pagina, quam dicebat Causidicus solam esse videndam, et tamen opus fuit evolvere totum processum, quia solus Advocatus, et non cliens aut Causidicus scire potest quid sit necessarium ad veram intelligentiam, et iustam defensionem causae; et profecto non video, quomodo in causa iniusta possit Advocatus respondere aliquibus obiectionibus, sive mendacio, et dolo, nam inprimis opus est, ut iaciantur fundamenta intentionis ipsius clientis, ut deinde possint confutari argumenta iudicantis. Si igitur intelligit Advocatus, haec fundamenta non subsistere in iure, et conscientia, praeter aliquas rationes à Iudice non cogitatas,


page 139, image: s149

sequitur necessario eum non posse respondere dubitationibus Iudicis absque peccato mortali: nam licet imperitus Iudex iudicaret pro cliente, et illa sententia iniusta transiret in iudicatum, non tamen potest cliens aut Advocatus in foro conscientiae illam sustinere, ut suo loco docebo. Desistat igitur à patrocinio, et moneat clientem de iniustitia causae et si circumstantiae id postulabunt, revelet secreta causae, et rationes iniustitiae, iuxta doctrinam D. Thomae, et aliorum de qua supra. Quae omnia notanda sunt ad declarationem eorum quae scripsit Graff. lib. 3. decis. Aur. cap. 8. part. 1. in princip. ubi inquit, quod Advocatus defendens causam iniustam, mortaliter peccet, licet aliquod caput iustum profecutus fuerit. Si enim intellexit de aliquo capite iusto et separato, male iudicio meo sensisset; quoniam quando plures res, vel diversae summae, petuntur unico libello, dicunturtot petitiones quot capita. l. scire debemus cum sua materia. ff. de verb. obligat. Et potest esse litigatorem habere iustam causam in una summa, et in uno capite, in alio vero iniustam, ergo vel eius traditio intelligi debet in terminis praesentis quaestionis, vel intelligi debet, quando suscepisset causaminiustam defendendam; nam ratione istius mali propositi peccaret; licet prosecutus fuerit tantummodo unum caput iustum, quod non respiceret summam causae


page 140, image: s150

principalis; defendendo enim aliquem articulum iustum non excusaretur si causa principalis esset iniusta, nam hoc modo retardaretur tota causa ut declarat Cagnol. in l. est natura. num. 14. in fin. ff. de reg. iur. Iacob. Benius. in tract. de privileg. Iurisconsult. privileg. 71. num. 12. Ala. d. Tr. q. 36.

Ad Conclus. 19.

Superiori quaestioni affinis est ista, de qua agere institui, videlicet, de Advocato, et Causidico Christiano, qui docent clientem ut subtrahat adversario instrumenta et testes, quibus ille possit causam defendere: si enim actor sciat aliquem notarium exiguae fidei rogatum esse de aliquo instrumento, quod multum faciat ad causam adversarii, qui successit in fastum alienum, scio ego clientem posse, ac solere muneribus, et promissis allicere illum notarium, ut interrogatus neget, se de illo fuisse rogatum; qua in re, in primis inducitur ille notarius ad peccatum mortale, Graff. Decis. Aurear. lib. 3. cap. 9. num. 3. part. 1. deinde infertur damnum notabile adversanti. Testes vero aggreditur cliens, quodam genere loqendi ad speciem modestissimo, peto à te ut dicas veritatem, et ne mihi damnum afferas; alias denuntio tibi inimicitiam, quae postrema pars, nihil aliud prae se fert, ad sensum cuiuscumque prudentis. nisi ut testes abstineant à ferendo testimonio, vel


page 141, image: s151

illos alio modo corrumpunt, vel aperte terrent; quod sane delictum detestantur omnes, Cyn. et Paul inter alios in d. l. providendum. C. d. postul. Abb. in cap. cum causam: colum. penult. de testib. Cagnol. in d. l. 2. num. 204. ff. de orig. iur. Innoc. in cap. intimavit circa fin. de testib. Ange. in l. satis aperte. C. ad legem Cornel. de fals. Felin. in cap. olim. colum. 3. de accusat. Marsil. in Rubr. C. de probat. num. 204. Navar. in Manual. cap 25. num. 28. versic. 4. peccat. Hoc loco me cogit Christiana pietas, ut deplorem ac desieam conditionem miserrimam infinitorum hominum, qui sola taciturnitate damnati, malunt ad flammas inextinguibiles inferni, quam loquendo offendere voluntatem, et animum cuiuvis homunculi; quando enim aliquis testificando, potest avertere iniustum damnum proximi sui et rogatur ab eo, ut testimonium perhibeat, debet testificari sub poena peccati mortalis D. Thom. 2. 2. quaest. 70. artic. 2. ubi subdit quod si non requiratur uti testis, vel aliqua iusta causa non possit examinari, debet veritatem enuntiare alicui, qua possit litigatori podesse, ubi Caietan. et Mich. Salon. in 2. conclus. et quando fuit requisitus, tenetur ad restitutionem damnorum, etc. Petr. Aragon. ubi col. 3. vers. his constitutis. Navar. in Manual. cap. 28. n. 41. Ludov. Carbon. de restitut. quaestion. 51. in maeteria testium. Graff. ubi supra, p. prima, cap. 135. num. 6. Silvester in verbo. testis. quaestio. 8. ex


page 142, image: s152

quibus consequitur, quod cum testis mortaliter peccet, ut dictum est, pari ratione, peccat litigator, et Advocatus, qui sunt Auctores huiusmodi sceleris; et postquam incidimus in hanc tractationem testium, hoc obiter notandum est, mortaliter peccare clientem, qui suos testes subornat, ut falsa dicant, aut vera taceant. Navar. ubi supra, num. 29. et ceteri consentiunt; potest tamen Advocatus illos docere, ut bene explicent rationem sui dicti, ita ut bene concludant. Affict. ad Constitut. Advocatos, num. 6. motus auctoritate Roffred. in tit. de Senat. Consult. Liboniano. Ala de Advos. et Causid. Christian. q. 45.

altera huiusmodi processuum causa mihi in ipsis Advocatis, et Procuratoribus residere putatur, qui non minus Christiana charitate frigidi, et iuramenti praestiti immemores, clientulis suis bonam perpetuam causam asserunt, ad litis intentationem, aut progressum incitant, et (ut ante dixi) pene victoriam promittunt; unde clientes tum alacriores, tum audaciores effecti, certius in voracem illum litigandi tamquam descendunt, in quem omnia sua salso persvasi defodiunt, satius ac Christo gratius facerent, si hisce verbis clientulos admonerent. Amice accepi, et intellexi causam tuam, quae mihi talis videtur, ut in una parte tibi iuris aequitatem polliceri videatur, in altera autem parte, dum varias personarum, locorum, temporis, et


page 143, image: s153

privilegiorum circumstantias considero, non omnino scrupulo causam tuam navare comperio, et processus erit longus, molestia pro te intolerabilis; et sumptus insiniti. Quare ex fraterna charitate suaserim, ne in hanc litem temere descendas, aut ut à coepta desistas, omnemque controversiam cum adversario, potius amice transigas, ad quod (si placet) ego velut de tua voluntate ignarus, libens meam praesento operam, et adversarium tuum cum ipsius Advocato simul inflectere conabor, id si feceris rem tibi iucundam, nedum perutilem feceris, et meis consiliis paruisse non paenituerit. Hisce sermonibus, si alter Advocatus suum quoque, clientulum adhortaretur, et ad concordem transactionem suaderet potius, quam ad litis institutionem, pauciores haud dubie passim effervescerentlites, minusque perstreperent ubique litibus fora, pauciora comperirentur Advocatorum, et Procuratorum examina, et passim sinceriores conspiceremus Christianos. Sed quid isthaec commemoro? certe surdis cano, ob id quod hoc Christianum exemplum, pauci metuo imitabuntur, quodque tam ad incitandum, quam ad dissuadendum propensiores videantur. Illud enim plus ad farinam facere intelligunt. Quocirca, ut maiuslucri aucupium faciant, res parvas magnis scripturis explicant, multas que paginas implent, sed distantibus lineis,


page 144, image: s154

distantioribusque verbis ac literis, ita ut in singulis paginis certae aliquot duntaxat conscribantur regulae, et singulae regulae certas aliquot contineant vocularum. Ita opplentur multae paginae paucis lineis paucioribusque verbis, sed cum non exiguo lucro, cum singuli paginis sua constituantur ordinaria praemia, ex quibus ipsi incrassentur, et miselli litigatores prorsus extenuentur: quanto enim plures paginae, tanto plus exurgit lucri: quia iidem ut incautius fallant, iubent sibi comparari papyrum parvae formae, quae vix praescriptas lineas, totidemque voculas capiat, ut decentius omnia completa appareant, et lucrum habeatur excusatius. Tandem clientulos suos sic multis scripturis multisque suasionibus inprocessuum tricis, ita involvunt, ut nesciant ipsi quomodo in eas perplexitates corruerint, quid ipsis agendum restet, et quomodo tandem sese, ex iis tricis explicare poterint: Si enim à lite coepta supersedeant, perdunt causam, et sumptus, si in lite pergant, terrentur futuris sumptibus, et litis dubium formidant exitum, l. quod debetur. et ibi Bart. ff. de pecul. Constituuntur igitur inter sacrum et Saxum, et lupum auribus continent Christi. Hoc denique advocatoriatus, ac procuratoriatus compendiosum officium, tantum multis confert lucri, ut eius spe non pauci alliciantur, ut suos liberos eò libentius iurium


page 145, image: s155

studiis addicere velint cognoscentes eorum praxin, et peritiam annuum certumque culinae para re proventum, imò certiorem, quam quivis Rei publ. stylus alius. Solet dici:

Dat Galenus opes, dat Iustinianus hores.

Nunc vero dicendum videtur, Iustinianus opes, nunc dat Galenus honores. Damhoud. Prax. rer. civ.

APPENDIX. Der Christliche Advocat.

DEs Christlichen Advocaten Hauptzweck ist, seinem Clienten in Sachen, die nicht wider Gott, wider die Christliche Liebe, wider Wissen und Gewissen lauffen, treu, auffrichtig, redlich, fleissig und also zu dienen, als wäre die Sache sein eigen, ja seines HErrn Christi, deme er, als ein wahrer Chrift, alles innerliche und äusserliche, Verstand, Willen, Leib, Leben, Haab, Ehr und Guth willigst aufzuopffern verpflichtet. Er suchet nicht, was sein ist, sondern durch die Liebe, was seines Rechsten ist, dasselbe wider heimlich- oder öffentliche Gewalt und Unrecht, gebührend zu verthädigen, zu beschützen, zu erhalten, und das Verlohrne rechtnmässiger Weise dem Eigenthums- Herrn wieder zubrigen.


page 146, image: s156

Ob er auch von der Welt seiner Treue, Redlichkeit und Christlichen Auffrichtigkeit halber gehasset, geneidet und verfolget wird; wenig Danck und Belohnung von seiner sauren Mühe und Arbeit verdienet, also sein nährlich- und spährliches auskommen hat, so erinnert er sich in Demuth seiner Umwürdigkeit, ist mit seinem Schöpffer und Wolthäter gern zu frieden, als der ihme ohne das auch den geringsten Strohalm nieht schuldig: gearöstet sich darnebenst, daß der Gerechten Saamen nicht nach Brodt gehen solle; daß GOtt ihn mit den Seinigen ernehren könne, freuet sich dabey seines guten und ruhigen Gewissens, so ihme werther den viel tausend Stöck Goldes und Silbers: und daß ein redlicher Nahme und Ruhm, den er hinter sich lässet, seinen Kindern ein grosses Erbtheil sey. Denen Armen und Geringen dienet er so willig und treulich, als denen Reichen, und erfreuet sich, wan~ er nur Gelegenheit findet, derer Armen, Witben und Wäysen und Frembdlingen Sache zu befördern, und ihnen zugleich und Recht zu helffen; Weil er sich erinnert, was der HErr durch seine Diener, die Propheten befiehlet: Trachtet nach Recht, helfe dem Unterdrückten, schaffet den Wäysen recht, un~ helfft der Witben Sachen. Item: So spricht der HErr: Richtet recht, und ein ieglicher beweise an seinem Bruder Güte und Barmhertzigkeit; und thut nicht unrecht den Witben, Wäysen, Frembdlingen und Armen. Wird ihme eine Rechts- Sache vermittelst gerichtlichen Processes auszuführen, angesonnen, so fähret er nicht alsobalden zu,


page 147, image: s157

dieselbe etwan in Hoffnung eines guten Gewinste und stattlichen recompenses unbedachtsam, quocumque modo zu defendiren: Weniger promittiret er demselben einen ohnfehlbaren Obsieg, sondern lässet sich zuförderst in der Sache und allen Umständen wohl und fleißig informiren, und wo er nicht so balden die applicationem iusti aus denen Rechten, löbliche Statuten und Gewonheiten, finden kan, erholet er sich bey den Christlichen und gewissenhafften Rechtsgelehrten guten Raths und information: da er auch ratione facli einigem Zweiffel bey sichbefindet, und etwand die narration desselben ihme verdächtig vorkommt, redet er seinen Clienten ernstlich zu, bey Vermeydung Gottes, als Hrtzenkündigers, angedroheten Zorns und Ungnade, die liebe Warheit rund und deutlich zu bekennen, den geringsten der Sachen Umstand nicht zu verhählen, damit in Verschweigung dessen er nicht anlaussen, und das Unrecht mit seinem und eigenen deß Clienten Nachtheil, Schimpff, und Spott zu vertheidigen, bemühet seyn möge. Seinen Clienten stellet er allezeit beweglich vor, was der fromme Abraham, seines Brudern Sohne, dem Loth, bey dem zwischen ihrer beyder Hirten sich ereigneten Unwillen un Zänckerey, aus liebreichen Hertzen sagte: Laß nicht Zanck seyn, zwischen mir und dir, denn wir sind Brüder (Christen) wiltu zur Rechten so will ich zur Lincken, wiltu zur Lincken so wil ich zur Rechten: und was der Apostel zu seinen aus der Heydenschafe beruffenen Ehristen schreibt: So viel an euch ist haltet mit iederman Friede. Durch diose und


page 148, image: s158

andere ernstliche Ermahnungen nebst Vorstellung denrer beschwerlichen Rechts - Processen, bemühet er sich seinen Clienten zu Friede, Gedult, Einigkeit un~ einen billigen Vertrag zu bewegen.

Wann er vermerckt, daß sein Client aus einem fleischlichen Eyfer wider seinen Contrapart erhitzt, und in schnöder Vergessenheit der Christlichen Liebe, auf die Strenge, und Schärffe der Rechten dringet, so erinnert er ihn sobald der Sanfft- und Demuth seines HErrn JEsu, warnet ihm, darnebenst daß er ja um der Streit-Sache willen der Person nicht seind seyn, und etwan einen heimlichen Groll und Haß wieder dieselbe in seinem Hertzen hegen werde: weiln folches der Christlichen Liebe, die er auch seinem Feinde schuldig, zu wider, und an sich selbst ohn verantwortlich und verdamlich.

Mund und Feder braucht er nur zu nöhtiger Vorstellung der Sachen gründlichen Beschaffenheit und des Rechten. Allen rabular ischen Schmähen und Lästern, so wohl denen Rechten und der Christlichen Liebe zu widerlauffenden ehrenrürigen Anzüglichkeiten, in Reden und Schreiben, ist er gantz abgeneigt, und od er wohl von seinen Gegentheil hierzu veranlasset wärde, so erinnert er sich doch alle zeit der Christlichen Bescheidenheit, wohlwissende, daß Scheltworte mit Scheltworten zu vergelten, weder Christlich, verantwortlich, noch ihme selbst rühmlich, seinen Clienten fürträglich sey. Vielmehr bleibt er bey denen meritis causae, und lässet ihm angelegen seyn dieselbe zu Beförderung der lieben Iustiz, dem Richter bloß, sine verborum


page 149, image: s159

circuitu et fuco, vorzustellen. Ob er zwar die vorgeschriebene Process-Ordnung, als eine Regul und Richtschnur fleissig observiret, so mißbraucht er doch dieselbe keines wegs, dringet auch auf dessen folennia, ausser wo es der Sachen wahre Nothdurft erfordert, so hart nicht, sondern reflectir et allezeit auf die Christliche liebe und Billigkeit. Nicht alles was dem Rechts- Process conform, hält er in applicatione der Christlichen Gebühr und Schuldigkeit gemäß. Wann er siehet, daß von anderen bestochenen oder verlogenen Rechts-Verkehrten Menschliche Rechte und Satzungen gleichsam mit den Haaren herhey gezogen un~ gezwungen werden, daß solche was krumm ist, gerade, und was unrecht, recht sprechen sollen, so hasset er solche unchristliches Beginnen, von innersten Hertzen-Grund, sich stets erinnernde des schrecklichen Wehe, welches der eyferige Gott über derer Hälse donnert, die das Recht in Gall und Wermuth verkehren.

Sein Christlich Gewissen, und die Liebe zur Gerechtigkeit ist ihm lieber, denn alle Schätze Aegypti. Er spart keinen Fleiß alle Hindernisse und Verschiebungen des Processes, die entweder auf seiten des Richters, oder derer Partheyen sich ereignen, aus dem Wege zu räumen, und die Sache zu ihrer abhelfflichen masse zu besördern. Er trägt Bedencken ohne höchstdringende und ohnvermeidliche Noth und hinderniß, einige dilation oder Auffschub bey dem Richter zu suchen, ist aller Weitläuftigkeit und befliessener Verzögerung gramm, hält dieselbe vor unverantwortlich, und wo es nur


page 150, image: s160

möglich wäre, möchte er münschen, daß wo nicht im ersten, doch im and ern und dritten termin die Rechtfertigung ihre Endschafft erreichte. Wann Veweißthum zuführen ihme oblieget, so tergivisiret er nicht, sondern bemühet sich, die lautere Warheit dem Richter beyzubringen. Er instruireet die Zergen nicht entweder zu leugnen, die Warheit zu verschweigen, oder ichtwas zu reden, was derselben nicht gemäß, ohngeachtet seinen Clienten hierdurch geholffen werden könte. Vielmehr erinnert er sie ihres Christenthums, und daß, bey Vermeydung der hochschweren Meineydes-Straffe, sie ja niemand zu Lieb und Leid ihr Zeugniß und Wissenschafft mit guten redlichen Gewissen ablegen und hiedurch die liebe Warheit und Iustiz ohn gekränckt in ihrem vigor lassen und verthädigen wollen. Ob er zwar seines Nechsten guten Nahmen, Ehr und Leimut, wider die Verleumbder und iniurianten zu verthätigen sich schuldig erkaennet, so verhütet er doch mit allem Fleiß,daß ohne höchstdringende und unumgängliche Noth einige iniurien-Klagen angesponnen werden, bey welchen Processen gemeiniglich viel Sünden, als Feindschafft, Groll, Haß, Zanck, Zwietracht, gifftige Verbitterung und dergleichen mit unterlauffen, welche offt beyde Partheyen, so wohl den Beleidigten als beleidiger wegen der unchristlichen Unversöhnlichkeit die Seelen ins ewige Verderben stürtzen. An denen hitzigen Retorsionen und vermeinten Chrenerrettungen derer sich die heutige Welt in Schmäh Sachen öffters gebraucht, trägt er keinen Gefallen, weil er


page 151, image: s161

Weiß, daß hier durch die Liebe des Nechsten heffrig gekräncket, der Groll und Haß wider den Beleidiger mehr gestärcket, denn gedämpffet, und in effectu eine Privat-Rache darumer verborgen liege, und doch der ehrliche Nahme hierdurch wenig confervirer werde. Er erinnert sich, daß man Böses mit Bösen, Scheltwort mit Scheltwort nicht vergelten solle, ohngeacht die Welt anders hiervon zu urtheilen pflegt. Vey ihme gelten Christi Wort, die Liebe und Erbauung des Nechsten, nebst der demütigen Gedult mehr, denn weltliche Gesetz, welche mehr ieweiln leiden, nachgeben und erdulden, denn das Christenthum billigen und leiden mag. In peinlichen Sachen gehet er behutsam, forschet angelegenen Fleisses den Grund der Warheit, und da er seinen Clienten in seinen Gewissen schuldig findet, weiset er denselben mit treuhertziger Warnung von sich: allzeit ingedenck des HErrn Worts: da er sagt. Wehe dem, der dem Schuldigen recht spricht, und den Unschuldigen verdammet. Gewinnet er seinen Clienten die Sache durch Urtheil und Recht, so frevet er sich zwar der Gerechtigkeit, nicht aber des Gegentheils Schaden und Verlusts, welchen derselbe hierdurch entweder am Leibe, Ehren, oder Haab und Guth leiden muß, sondern betrübt sich vielmehr darüber in Erwegung deß allgemeinen Menschlichen iammers und Elendes, daß die Menschen offtermals um das Zeitliche so eyferig rechten und fechten, und doch mit Hindansetzung des lieben Christenthums bey gewonnenem Recht ein verletzt Gewissen, und einen erzürneten Gott haben. Er erinnert sich darnebem,


page 152, image: s162

daß manchmal vor Menschen ein gerechtes Urthel gefallen, solches aber Gottes Gericht dem Höchstem Richter und Hertzenkündiger gleichwol mißfallen könne. Verlieret auch sein Client die Sache, so stellet er solches Gott und den Rechten anheim, und ermachnet ihn den Rechten und der Exsecution des gesprochenen Urtheils sich in Christlicher Gedult zu unterwerffen, und desselben sonder erhebliche Ursache sich nicht zu opponiren, wenigers durch allerhand nichtige ausflüchtige und tergiversationes das Recht zu hemmen, und hierdurch das Gegentheil mürbe und müde zu machen, darmit er zu einem unbilligen Vergleich gedrungen werde. Gehet aber ein ungerechtes Urtheil wider ihn, als einen vor GOtt und der Welt unschuldigen Menschen, wie leider! heutiges tages durch verhaste corruptelen oder fleischliche affecten des Richters, oder andere Practicken, iezuweilen zugeschehen pflegt, so leidet er solches gedultig, tröstet sich seines guten Gewissens, befihlet sich Gott und dessen Schutz und Beystande. Summa: Er ist ein tapfferer Verthädiger der Gerechtigkeit, ein Beschützer der Unrecht- und Gewalteidenden, ein Trost und Hülffe der Armen, der Mund der Witben und Wäysen, denen zu helffen, er biß in den Todt getreu verbleibet.

Ein geistlich Lied eines Christlichen Advocaten. C.S.

I.

GOtt! ich solt bilig Abscheu Tragen
zu werden auch ein Advocat;
Welt über solche so viel klagen
Man biß daher gehöret hat.


page 153, image: s163

Du selbsten klagst, als ich es find,
Seht! unter meinem Volcke sind;
2. Die Leuten stellen, Fallen richten
Zu fahen wie die Vogler thun,
Die Häuser sind voll tückisch Tücken,
Im Geitzen sie gantz nimmer ruhn.
Daher sie werden mächtig reich
Fett und Glatt, dem Gemästen gleich.
3. Sie fördern keine Sach den Wäysen.
Und helffen denen Armen nicht,
Sie lassen sich mein Wort nicht weisen,
Sie achten mich nicht, wo das Licht.
Ich wil sie plötzlich schiessen nun,
Daß ihnen es recht weh soll thun.
4. Vor dieses, Gott! die Haut mir schauret,
Daß solche Falschheit in der Welt,
Mein Hertz, wie billig, es bedauret,
Das böse Thun mir nicht gefält.
Jedoch gedencke ich dabey
Daß es nicht so durchgehend sey.
5. Es ist wie unter andern allen
Das Böß und Gute stets gemengt,
Es seynd auch schon die dir gefallen,
Und derer Hertze an dir hängt,
Noch mancher treuer Advocat
Vor dich und vor der Welt Lodhat.
6. Ein folcher möcht auf dieser Erde
Mein Gott! ich auch seyn hertzlich gern,
Daß aber ich dergleichen werde,
So bitte ich dich meinen HErrn!
Ach! schaffe mir durch Christi Schmertz
Ein gut Gewissen, reines Hertz.


page 154, image: s164

7. Laß meinem Nechsten mich so dienen
Als mir zu dienen ich auch wolt,
Laß, was zu thun mich nicht erkühnen
Das meinem Nechsten schaden solt
Dem Gegentheil, wie offt bekannt,
Das Recht möcht spielen aus der Hand.
8. Laß mich nicht böse Sachen schmücken
Durch Räncke, List und falsches Recht,
Die Armen niemals unterdrücken,
nicht ansehn Herren oder Knecht,
Und nicht durch Gold und Geld das stumm
Gerade machen, was ist krumm.
9. Vielmehr mach, daß ich Christlich handel
Denck daß du dich läst teuschen nicht!
Und daß ich dir von meinem Wandel
Muß Antwort geben vor Gericht,
Da dann so klein Gesponnens nicht,
Das nicht solt kommen an das Licht.
10. O hilff mir Gott! umb Christi willen,
Der mein Fürsprecher früh und spat,
Laß deinen Willen mich erfüllen,
Und seyn der Deinen Advocat.
Von dem man sagt: der Gottes Knecht
Sicht bloß auff Gott, und auf das Recht.


image: s165

INDEX Succinctus rerum, quae in hoc libello continentur, ad ipsius Conclusiones et numeros sese referens.

A.

ACta non raro in integra volumina propter perniciosam prolixitatem Advocatorum excrescunt. 21, 3.

Acta iudicialia delendo, radendo, mutilando vel alio modo corrumpens Advocarus peccat. 33. pertot.

incidit in crimen et poenam falsi. 30, 2.

Acta retinere licet Advocato, donec ipsi de honorario satisfiat. 39, 1.

limitat. n. 2. 4.

Actus iudiciales cessare debent diebus sacris. 40. 2.

Actorum ex retardata traditione damnum quod nascitur restituere debet Advocatus. 39, 3.

Actorum publicorum ad exhibitionem tenetur Advocatus. 39, 5.

Advocatus planè imperitus peccat contra Magistratum prohibentem I, 10. et 11.

Advocatus rogatus vel iussus absque causa iusta pro honorario patrocinium clienti denegans peccat. 4, 7.


image: s166

Advocatus in conscientia sua obstrictus est pauperi gratis patrocinium praestare. 5, 5.

Advocatus clienti suo iniustam causam foventi patrocinium praestans peccat. 6, 2. 7. 8.

Advocatus homines ad litigandum instigans peccat. 7, per tot.

Advocatus clientem in causa dubia ad amicabilem compositionem pronum abstrahens peccat. 8, per tot.

Advocatus promptus sit ad partes componendas. 8, 2.

Advocatus qui sciens clientem suum iniusam fovere causam eum cum adversarii damno ad transigendum inducit, peccat 9, 1.

Advocatus, qui plurium causarum patrocinium suscipit qum expedire potest gravissimè peccat et ad restitutionem damnorum obligatus est. 10, per tot.

Advocatus iuramenti religionem temerè violans peccat. 11, per tot.

Advocatus esse non potest quis in causa in qua antea iudicandi munere functus. 13, 1.

licet alia sit instantia. ibid. n. 3.

Advocatus patrocinando non hominibus sed Deo ipsi servit. 16, 5.

partibus patrocinetur caritatis amore non lucri cupiditate. 16, 6.


image: s167

Advocatus iudicis animum muneribus ecpuganare conans contra viri boni officium peccat. 23. 8.

Advocatus causam in progressu litis iniustam deprehendens eam deserat. 27,1.

licet iramento ad finem usque operam suam se praestiturum promiserit. 27,2.

Advocatus sine causa clientem deserens variè se prostituit. 28, 6.

et videtur colludere. ibid. n. 7.

Advocatus qui visis clientis sui iuribus parti adversae patrocinatur peccat. 29. per tot.

incurrit crimen praevaricationis. ibid. n. 2.

falsum committit. ibid. n. 3.

punitur infamia ac exclusione ab Advocati munere vel alia poena arbitaria. 29, 10.

Advocati boni intentio quaenam sit. 7, 12.

Advocati inviti etiam ad patrocinium praestandum compelli possunt. 4, 1.

Advocati quibus mediis compellantur ad patrocinium parti praestandum. 4, 6.

Advocati pauperum laudabiliter certi in Republ. constituuntur. 5, 12

Advocati debent esse iustitiae ministri, imò sacerdotes. 6, 1.

Advocatio sint boni Christiani, boni Viri et boni Cives, 6, 3.

Advocati multi multos optant clientes sine delectu. 6, 4.


image: s168

Advocati mali nisi restituant iniustè perecepta velk damna quae causarunt, regnum caelorum vix ingredientur. 6, 9.

Advocati non plus proprio commodo quam clientum utilitati inviglient, 8, 6.

Advocati regulariter in cumbere debent causis prius sibi demandatis, ne tamen causae novae interim in periculo versentur. 10, 4.

Advocati in quibusdam iudiciis non nisi praestito iuramento recipiuntur. 11, 1. 2.

Advocati et iudices qui simul in eadem causa sunt gravissimè peccant. 13, 6.

Advocati sint solliciti de benè narrando facto, ritè formando libelli, iustè inferendo et concludendo. 14, 7

Advocati quinam pollutores terrae, Landschänder, dicantur. 24, 6.

Advocati an sint parum conscientiosi? 32, 9.

Advocatorum in album ut quis recipiatur quale testimonium eruditionis requiratur. I, 8.

Advocatorum officium quodammodo publicum est. 4, 2.

Advocaturum munus est partibus litigantibus inservire. 4, 4.

Advocatorum titulum non merentur, qui conscientias hominum pervertunt, et iudiciorum sanctitatem in technas et periuria commutant. 7, 13


image: s169

Advocatorum periculosum est exercitium. Additam. ad concl. 1. p. 12 1. seqq.

Advocare aliquem pro insignibus furibus et latronibus iudices pati non bebent. 24, 4.

Advocandi munere ritè praeesse volens qualis debeat esse. I, 9.

Allegationibus falsis iudicem in suam sententiam trahere non debet Advocatus. 20. 1.

hoc faciens furtum committit deterrimum 20, 4.

Anastasianae et Iustinianae constitutiones contra cessiones actionum. 38, 6.

B.

Brevitati studere debent Advocati. 21, 6.

C

Causam iniustam foventi Advocatus patrocinium praestans peccat. 6, 2.

Causam clientis prodere simile latrocinio habetur. 29, 6.

Causae sua fata habent pro captu iudicis. 3, 8.

Causae ditiorum dt potentiorum propter spem maioris praemii saepè maiori studio tractantur quàm pauperum. 16, 1.

Causarum patroni lites saepe quaerunt no ipsis fame sit pereundam. 7, 4.

Causas paucas benè agere quam multas malas defendere expedit. 10, 6.

De Causis saepè aliud iudicis aliud Advocatorum et partium est iudicium. 3, 7.


image: s170

Causidici quidam obstinati causas invustas ab aliis dimissas usque ad exsecutionem rei iudicatae sustinent ut adversarium transcationem inducant. 9, 3.

Cavillationes litem magis impediunt quam expediunt. 18, 9

Cavillationes non fieri à causidicis vel factas castigari iudicis multum interest. 18, 12

Cautelarum magnus abusus in praxis. 19, per tot. et n. 7.

Chimici vocantur et chimistarum praemium mendicitate sentiunt victoriam litis spondentes Advocati, quam praestare nequeunt. 3, 9.

Christiano turpe est spe maioris temporalis mercedis potius quam aeternae bene agere. 16, 4

Colludentes Advocati cum adversario non tantum falsi, sed plurib. poenis tenentur. 27, 8.

Conscientia Advocatorum sitsupruma cautelarum cautela. 19, 7.

Conscientia est Angelus humanae vitae praesidens. 19, 8.

Conscientiae potior quam crumenae cura in omnibus est habenda. 27, 6

Conscientiae potius studendum quam pravae scientiae. 19, 6.

Constitutiones Adastasianae et Iuscinianeae contra cessiones actionum. 38, 6.

Convitiandi vitium caninum Advocatos non decet. 18, 1.


image: s171

legibus Romanis est prohibitum. 2.

Ordinatione item Camerali. 3

Nec non Elector. Saxon. Torgensi. 4

uti Ordin. Processus 5.

Convitiandi temeritas Advocatorum multa arbitraria compesci solet 18, 10.

Convitiando in adversarios vel ipsum etiam iudicem invehi familiare hodie est Advocatis. 18, 1

Criminosos notorios defendens Advocatus peccat. 25, 4

D.

Debita liquidissima saepè vel penitus negantur vel exceptionibus frivolis tempus solutionis protrahitur. 32, 1

Debita liquida disputans Advocatus graviter peccat. ibid. n. 3.

Deductiones innocentiae propter maius pretium inique in infinitum fere extenditur. 26, 3.

Defensio rei quomodo instituenda. 24. 2

Defensio in delictis manifestis non admittenda. 24, 1. 2

Delendo, radendo, mutilando, vel alio modo corrumpens acta vel instrumenta literarum peccat. 33. per tot.

incidit in crimen et poenam falsi ibid. n. 2

Delicta manifesta puniri interest Rei public. 26, 1

Deus est Deus pacis, odit quicquid discordias parit. 7, 6


image: s172

Die Dominica Deo solum vacandum. 40, 5

Diebus sacris Actus iudiciales cessare debent. 40, 2

opera Advocatorum cessare debent. ibid. n. 3.

instrumenta conficere posse an ex l. 7. c. de fer. colligatur? ibid. n. 4.

Dilationes terminorum frustratorias multi Advocati lucri gratia saepè petunt. 30, 5.

Dilationes frivolae enormia damna et pericula causantur. 30,8.

Donis et muneribus Iudicis animum et integritatem expugnare tentans Advocatus peccat. 23, 3.

*dwrofagi/a hoc saeculo iudicia multis in locis corrupit. 23, 1

*dwrofagi/a iudicium grave peccatum. 23, 2

Dynus ob malam consultationem fuit damnatus. 19, 5.

E.

Edictum Elector. Saxonic. de Anno 1605. 21, 7.

Exceptiones prorsus frivolas et contra iura manifesta opponenti reo defensio deneganda est. 25, 3.

Exsecutionem sententiae obtinere difficile est. 8, 1

Exempla multa recentia in medio sunt Advocatorum quorum per fas et nefas acquisita


image: s173

bona non ad primum nedum tertium heredem pervenêre. 6, 11

F.

Facti narratio Clientum varia. 2, 3

Fallacias et mendacia adhibere in bona etiam causa Advocato non licet. 19, 1

contraria temen sententia forte in praxi obtinet. 19, 4

Falsum commitiit Advocatus iura clientis sui adversae parti pandens. 29, 3

Familiaritas nimia parit contemptum. 16, 6

Fumi venditores appellantur Rabulae forenses victoriam litis clientibus temerè promittentes. 3, 5

I.

ICto licet vendere rectum confilium 23, 4

Ignominiosum est Advocato klare Brieff und Siegel zu durchlöchern. 32, 8

Ignorantia rerum quae sciri debent ratione officii est contra virtutem studiositatis 14, 3

Illiteratus et indoctus causarum patrocinium suscipiens peccat. 1. pertot. vid. addit. ad h. concl. 1. p. 119.

Ineptus libellus à iudice ex officio dentibus lacerandus. 14, 4.

ad Infamiam adversarii circumstantias facti nimium exaggerans Advocatus peccat. 35. per tot.


image: s174

Iniuriatus iniuriantem amicè si salutaverit, inivuria praesumitur remissa. 34. 1

In Instantia prima actori patrocinium praestans Advocatus, in secunda reo patrocinari et vice versa non debet. 29, 7

Instrumenta literaria delendo, radendo, mutilando, vel alio modo corrumpens Advocatus peccat. 3, per tot.

incidit in crimen et poenam falsi ibid. n. 2

Iudex et Advocatus simul in eadem causa esse nemo potest. 13, 6

Iudex ex officio Advocato verboso interdicere potest. 21, 8

Iudex iniquitatem Advocatorum in exigendo salario ex officio graviter castigare debet. 36, 12

Iudicis pro captu causae sua fata habent. 3, 8

Iudicis persona Advocato honesta et sancta videri debet. 17, 3

Iudicem in bona vel mala causa corrumpens peccat. 23, 6. 7

Iudices cum advocatis non nimium familiares se reddant. 17, 5

Iudicii sanctitas contaminatur, quando iudicis persona contemnitur. 17, 4

Iuramentum non debet esse vinculum iniquitatis. 27, 3

Iuramentum malitiae ad evitandam calumniam aut frivolas dilationes et protelationes tollendas in quibusdam iudiciis est adinventum. 31, 6


image: s175

Iuramenti religione in quibusdam iudiciis Advocati adstringuntur. 11, 1. 2

in quem finem? ibid. n. 3

Iuramenti Advocatorii summa. 11, 6

formula ex Ordin Camerali 11, 7

versiculi. 11, 8

Iuramento licet non praestito eius tamen contenta Advocati servare tenentur. ibid. n. 4. et 5.

Iura partium ab Advocatis clarè et dextrè proponenda. 14, 1

Iuris prudentia aliud est, aliud est ars Rabularia. 6, 6.

Iurisprudentia pretio nummario non est dehonestanda. 36, 7

Iustitiae potior quam pecuniae ratio in omnibus est habenda. 27, 6

L.

per Leuterationes lis nimium protelatur. 30, 1

ad multas imò ultra novem instantias saepe adsecenditur, ut lites per multos annos durent. ibid. n. 2.

Leuterationem vel Appellationem calumniae aut litis differendae causa interponens Advocatus peccat. 31, 5

Lex 14. C. de Advoc. div. iudic. loquitur de veris Advocatis. 1, 3


image: s176

Lex 14. C. de Advoc. div. iudic. loquitur de veris Advocatis. 1, 2

Lex l. 7. C. de fer. an colligatur diebus facris instrumento confici posse. 40, 4.

Lis protelatur petendis dilationibus. 30, 4

Litis eventus dubius est et anceps 3, 1. 8, 1.

Litis redemptorum officium odiosum. 38, 4

Advocatis imputatur. ibid. n. 5.

Litium multitudo et prolixitas est veluti gangraena exitialis. 7, 11

Litium voracissimarum et odiosarum mille sunt incommoda et molestiae. 8, 5

Litium alienarum redemptio hodie frequens est. 38, 1.

Litium coemptiones fugiendae 38, 7

per Lites dissolvitur concordiae vinculum 7, 9

Lites abbreviari publicè interest. 30, 1. 2.

Litebus tamquam quatuor Elementis nutriuntur Rabulae, litigantium verò crumenae corrumpuntur. 8, 7.

Litigantes adversariis suis pendente lite benevolentiae signa ne exhibeant saepe auctores sunt Advocati. 34, 2.

Litigantes quando animo non conciliato ad Synaxin accedunt ab officio hominis Christiani alicenissmum agunt. 34, 4

M.

Mendacia et fraudulentas cautelas in bona etiam causa Advocato adhibere non licet 19, 1

quamvis contraria sententia in praxi botineat ib. n. 4


image: s177

Merita causae diligenter percuncari debet 'Advocatus. 2, 1.

Id negligens peccat et parti ad damna tenetur. 2, 2.

Quilibet compelli potest ad id quod est sui muneris. 4, 5

Monitum Christi: Omnia quae vultis etc. 4, 8

N.

Negantes quod clientes semel confessi sunt vel clientes ad negandum instruentes Advocati peccant. 22, 1.

poenam merentur arbitrariam. 22, 5

Negligentia Advocatorum variis modis partibus est damnosa 15, 1

Negligentes Advocati saepefrustra causantur sollicitatorum incuriam 15, 6.

O.

Officia publica etiam invitis imponi possunt. 4, 3.

Opes Advocatorum per iniustarum causarum patrocinia corrasae aquilinas habent pennas 6, 10

Ordin. Process. Elect. Saxon. severè prohibetur ne Advocati proprii lucri gratia homines ad litigandum iunstigent. 7, 7

P.

Paciscens Advocatus cum cliente de aliqua litis parte peccat. 37, 4


image: s178

Palmario in accipiendo Advocatus modumne excedat 36, 14

Parentis persona filio et patroni liberto sancta esse debet 18, 2

Partes amicabiliter componendi studium Advocatis iniungit ordin. Elect. Saxon. 8,8

Patrocinium sine sufficienti causa deserens Advocatus peccat 28, per tot.

ad interesse tenetur. ibid. n. 3

ad Patrocinium causarum non nisi literati iique probati admittuntur in Ordin. provinc. Saxon. 1, 6

Nec non in Ordin. Saxo-Gothan. 1, 7

Patrocinans per imperitiam causam perdens clienti ad inter esse tenetur 1, 12

circa instructionem Processus si fuerit commissa falsitas malitiâ clientis et Advocati auxilio, illa à iudice saepe non deprehenditur 2, 5.

Patrocinandi licentiam non quibusvis promiscuè fieri plurimi interest 1, 5

Pauper favorabilior est divite 16, 3

Pauperis causa citius quam divitis expediri debet. 16, 2

Pauperum Advocati in Republ: Christiana certi constituuntur 5, 12

Pauperibus ac miserabilibus personis patrocinium suum denegans Advocatus peccat. 5, 1

in Deum et proximum, 5, 2. 3. 4.

Pauperibus gratis patrocinium praestare in conscientia sua obstrictus est 5, 5

Hoc recusans ab advocationis officio


image: s179

fuspendi potest. 5, 9

Hoc praestand opus facit Deo gratissimum. 5, 11

Pauperibus pueris et aegrotis Praeceptores, et Medici auxilium gratuitum denegare non debent. 5, 10.

Pollutores terrae, Landschänder, dicuntur Advocati, qui suis iurigisticis sophisticationibus iustam homicidae poenam eludunt. 24, 6

Praevaricationis crimen incurrit Advocatus unius partis patrocinio recepto alteri ad versae parti patrocinans. 29, 2

A Praevaricatione tamquam ab igne abstinere debet Advocatus. ibid. n. 5

Probabiliogre sententia relicta an Advocatus pro salvanda conscientia in dubia causa probabilem sequi et defendere teneatur. 2, 9

Processus iudiciarii forma cur certa praesinita? 12, 1

eâ neglecta lis protelatur et clientibus nocetur. end. n. 2

eam negligens Advocatus graviter peccat. 12, per tot.

Processum inquisitorium confundentes vel protrahentes maioris lucri gratia peccant. 26, 1

Prolixitate inepta et nimia verbositate Advocatus iura clientis sui proponere non debet. 21, 1

Protervia Advocatorum in locoiudicii commissa iustis coërcenda poenis. 17, 1


image: s180

Proverbium: Ein magerer Vergleich ist besser denn ein fett Urtheil. 8, 3

Proverbium Rabularum: Es sey keine Kunst eine gute Sache zu erhalten, sondern eine böse zu gewinnen. 6, 5

Q.

de Quota litis pacisci omni iure prohibitum. 37, 1

R.

Rabulae forenses clientibus suis victoriam litis spondere solent. 3, 4

Rabulae lucri cupidi non rarò homines à litibus. abhorrentes ad litigandum incitant. 7, 1

gaudent lites serere ubi nullae sunt. 7, 2.

Rusticos instigant ut litem moveant dominis. 7, 3.

severissimè coërcendi, imò è civitate eiciendi. 7, 8

litibus tamquam quatoru Elementis nutriuntur. 8, 7

Rabulae forenses ICtorum ordini non levem iniuriam contrahunt. 32, 12

Rabularum imperitorum forense negotium vile est et illaudabile. 1,1

Rabularum de malitia totus mundus conqueritus. 1, 4

Rabularum proverbium: Es sey keine Kunst eine gute Sache zu erhalten, sondern eine böse zu gewinnen. 5, 2


image: s181

de Rabulis imperitis non loquitur 1. 14. C. de Advoc. div. iudic. sed contrairum de iis dici potest. 1, 3

Rabularia ars aliud, aliud est iurisprudentia. 6, 6

Rei defensio quomodo instituenda. 24, 2

Reum delinquentem defendere pium ac laudabile est. 24, 1

S.

Salarium supra merita à Domino exigens minister neccat. 36, 8

Salaria omninò debentur Advocatis. 36, 1

maiora extorquentes á clientibus Advocati saepe modum excedunt. ibid. n. 3.

Advocatorum moderationi iudicis submittuntur. ibid. n. 5

Sententiam serendi modum temerè quidam Advocati iudicibus praescribere satagunt. 17, 7. 8.

T.

Tacentes veritatem Advocati non levis peccant. 22, 9

Transactio in causis dubiis solùm ab Advocatis suadenda. 9, 5

ad Transactionem in causa iniusta clientem inducens Advocatus peccat. 9, per tot.


image: s182

V.

Verbositas nimia et inepta prollixitas fugienda ab Advocatis. 21. per tot.

Veritatem à cliente sibi non esse propalatam sciens et credens Advocatus, peccat si illius patrocinium suscipit. 2, 4

Veritatem ut liberè profiteatur clientem suum quilibet Advocatus seriò moneat. 2, 6.7.8

Victoriam causae clienti temerè promittens Advocatus peccat. 111, 3

qua poena plecentus qui Victoriam litis certò pollicentur. 3, 6

Victoriam spondentes Advocati, quam exhibere nequeunt chimici vocantur et chimistarum praemium mendicitate sentiunt. 3, 9.

FINIS.


image: s183


[Gap desc: errata list]