06/2007 Reinhard Gruhl markup
typed text - structural tagging completed - no semantic tagging - spell check performed - no orthographical standardization
image: s001
HIPPOLYTI A COLLIBVS PRINCEPS, CONSILIARIVS, PALATINVS, siue AVLICVS, et NOBILIS. Editio postrema, aucta varie aut innouata. Cum rerum et verborum INDICE copiosissimo. HANOVIAE, apud Guilielmum Antonium. M D XCVIII.
image: s002
[gap: body text]
image: s393
IN HIPPOLYTI A COLLIBVS PRINCIPEM, CONSILIARIVM, PALATINVM ET NOBILEM, INDEX RERVM et verborum copiosiss. [abbr.: copiosissimus]
ACademiae respublicas summopere ornant et augent 167, 168, 169
Achaia vniuersa saeuissimo terrae motu concussa 196
Acies Imperat. [abbr.: Imperatoriam] non armis, sed iustis caussis stat 61, 62 [note of the transcriber: in the print: 62 and 63]
Aciei descriptio Francis olim vsitatae, sumta ex Agathia 82
Achilles Phoenici a patre traditus, vt illum verborum oratorem, et rerum actorem efficeret 38
Adfectatio, stulti animi indicium 343
Adriani familiaritas 143. eius liberalitas 173
Adoptione Imperium acquiritur et augetur 188
Adulatio vitiorum est altrix 51, 342. indicium animi angusti 342. principibus summo detrimcnto est, ib.
Adulationis exemplum graphice depictum 261
Adulationi foedum crimen seruitutis inest 261
Aduocati munus laudabile 374. tamquam in dignitate constituti, torqueri non debent 375
Aegyptus olim hominum numero omnes orbis gentes superauit 172. quot vrbes habuerit quondam, ib.
Aegypti rex mille auri pondo, viginti mille argenti Romanis dono dedit 134
image: s394
Aegyptii ad duo annorum millia regnarunt 5. fame coacti in perpetuam seruitutem Pharaoni se addixêre 8
Aegyptiorum dynastia 5
Aerarium quo pacto conficitur et conseruatur 179, 180, 181. eius modi duo, ib.
Aeschines legatus ad Philippum 150. eius oratio, qua Timarchum de impudicitia arguit 251
Aesymnetas magistratus qualis 6
Aetas consistendi 193
Aetas media quae sit 224
Africani Oratoris ad Neronem elegans admonitio 133. eiusdem de Romanis vox 134
Agamemnon decem Nestores aut Vlysses consiliarios potius, quam totidem Aiaces aut Achilles bellatores optauit 14
Agathocles 95. bellum in Africam mouit, ib.
Agricolis perpetua libertas a Pertinace Imp. [abbr.: Imperatore] cur concessa 162
ex Agricolis populus optimus 162
Agriculturae encomium 160. studium maximum apud Romanos 160, 161
Agrorum culturae veteres octo dies impendebant; nonum vrbanis et nundinis 161
Ahenarii 163. sub fabrili arte continentur, ib.
Alcibiades, intemperantiâ, ignominiae sempiternae maculis est adspersus 139
Alexander Seuerus, disciplinâ militari collapsâ, nomen et imperium Romanum amissum iri dixit 76. eiusdem seueritas in hac seruandâ, ibid. nihil sine doctiss. et prudentissimorum virorum consilio sanciuit 49. eiusdem oratio ad milites tumultuantes 144. ad tribunum militum oratio 86. eum quem ad honores, prouinciarum, vel iusticiae gubernacula prouehere cuperet, eius nomen programmate publico peruulgauit 22. militum suorum rationes, numerum et dignitates cum solus esset recensebat 91. nullos gladii honores passus est vendi 129 consiliariis suis spacium ad deliberandum dedit 286
Alexander VI. P. R. [abbr.: Pontifex Romanus] et filius Caesar fraudulenti et perfidi, sua ipsorum fraude perierunt 55, 56
Alexander Magnus saepe pedes ante suorum agmina incessit 67. vigesimo aetatis anno orbem disciplinarum summo studio confecit 39. inter arma Homerum, et alios Aristotelis libros lectitare solitus, ibid. ob nimiam familiaritatem garrulus, et vinolentus a suis vocatus 153. miser et exul tandem veneno interiit 121
Alexandri M. [abbr.: Magni] nomen luxuriâ amicis quoque infestum factum 139. eius elegans dictum de vectigalibus nimiis 181
Alexandrum intemperantia bibendi perdidit 355
image: s395
Alphenus, sutrinae tabernae alumnus, iurisprudentiae cognitione meruit, vt consul Romae crearetur 365
Alphonsus Arragonum rex admonitus vt vestibus splendidioribus vteretur, Malo, respondit, morib. [abbr.: moribus] et auctoritate meos excellere, quam diademate et purpura 148. quomodo Neapolitanum regnum acceperit 266. sapientes e Gallia et Hispania conuocabat 168. eius liberalitas erga hospites 153
Alphonsus Estensis 178. eius dictum elegans ib.
Amara dulcibus plaerunque salubriora 145
Ambitio animum necat 351
D. Ambrosii elegans gnome de mercatorib. [abbr.: mercatoribus] et mercatura 165
Amici praesidia regni 48
Amor amorem gignit 340
Amoris signa quae 342
Amphiarai laus 328
Andegaui faciles 45
Animus magnus spernit sceptrum 206
Animus contemtor et superbia commune nobilitatis malum 280
Animus generosus 330
Animi mores, corporis temperamentum sequuntur 138
Animo per libidines corrupto nihil honestum inest 141
Animorum motus, pro regionis ratione, celeriores sunt, vel moderatiores 43
Animalia vilia potissimum insidiantur 55
Annibal sine callido quodam consilio nunquam praelium commisit 114
Antigonus Macedonum rex regali munificentia et ingenti epularum apparatu Gallos ad coenam inuitat 112. quid responderit cum filium Alcionaeum in acie cecidisse audiuerit, 136. eius dictum memorabile 17
Antoninus Imperat. [abbr.: Imperator] theatricos et saltatores, mimos scenieosque artifices ad imperii dignitates prouexit 128. salaria multis ociosis detraxit 182
Antoninus Philosophus semper cum optimatibus res bellicas et ciuiles contulit antequam quid faceret 49
Annonae penuriam morbi sequuntur 67
Antiochus Epiphanes ob nimiam popularitatem insani meruit nomen 144. in balneis popularib. [abbr.: popularibus] lauabatur 153
Antistius Labeo 255
Aphorismus cruentiss. [abbr.: cruentissimus] in legib. [abbr.: legibus] Xuiralib. [abbr.: Decemuiralibus] de iudice corrupto 23
Appius Claudius 126. eius elegans dictum, ib. nimia popularitate de gradu deturbatus 144
Apophthegma Lamachi, Non licet in bello bis delinquere 113
Apuleiana seditio 128
Arati ad regem Philippum verba 4
Architectura inter artes liberales numeranda 165. quid sit? ibidem. eius vsus 166, 167
image: s396
Architecturae decoro non obseruato, tota vrbs et imperium deformatur 166
Architectus virgis caesus quod P. Crasso minorem malum miserit, secus ac iussus fuit 334
Architectus nemo sine exercitatione 166
Archidami verba ad Philippum regem 280
Arcilla, propugnaculum 156
Areopagitae caussas, non nisi noctu in tenebris cognouerunt 22 Aristidis oratio 249
Aristocratia 2
in Aristocratia facile ciuilia bella excitari solent 131
Arithmetica consiliario necessaria 228
Aristoteles iuniores et senes e numero germanorum ciuium remouet 224. Alexandri ingenium cognitum habuit 341
Armorum ciuilium ex Tacito elegans descriptio 132
sine Armis gentium quies haberi non potest 65
Aromata 162
Aruerni, fortes 45
Ars fabrilis 163
Artem experientia fecit 34. militarem non annorum numerus, sed continua exercitatio docet 77
Artes honore nutriuntur 39
Artes nonnullae nullo modo ab aulico tractandae 315
Artium mechanicarum diuisio 160
Artibus libertas rebuspubl. adempta 10
Arx munitissima, beneuolentia subditorum 154
Assentatoribus nullum dare, et bonis innocentibusque honorem impertire, maxima Regiae potestatis ormenta 51
Asyli ius 170
Athenae ciuilib. [abbr.: ciuilibus] contentionibus funditus excisae 125. felices armis, sed feliciores litteris 168
Atheniensium dominatus Democraticus 2. lex de remuneratione militum, qui pro patria pugnando cecidissent 92
Attici acutiores putati, quod Athenis tenue caelum esset 43
Attalus rex testamento Asiam pop. Roman. [abbr.: populus Romanus] legauit 186. coronam auream CCXLVI pondo in Capitolio ponendam curauit, ib.
Auaritiae elegans descriptio ex Sallustio 277
Auctio quid sit 190
Audacia crescit saepissime ex desperatione clausis 96. insulsa in exitium ducit 137. in ortu vindicanda 136
Audax rationis semitam non sequitur 136. saepe inconsideratae animositatis poenas luit ibid.
Augustalis dignitas per octingentos annos apud Germanos permansit 5
Augustus Herodi Iudaeorum regi aliquot vrbes attribuit 9.
image: s397inter comedendum et radendum, lectioni operam dare solitus 39. militem donis, populum annonâ pellexit 26. numquam genti cuiquam bellum intulit, nisi iustis de caussis 60. priuilegiis Romanorum nihil detrahere voluit 17. pop. Rom. [abbr.: populi Romani] gratiam inaudita magnificentia, ludis, venationibus, etc. aucupatus, populo libertatem eripuit 10. promtus eloquentia 38. veste domestica vsus 148. Augusti, animam iam agentis, exclamatio 200
Aulae felicitas non in exterioribus consistit 300. in Aulis non semper venti secundi spirant 344
Aulicus quibus artibus debeat esse instructus 308. primo moribus quam optimis imbuendus, ib et 310, 311. grauem personam vix sustinere potest, sine historiarum cognitione 311. in histor. [abbr.: historiae] lectione delectum adhibere debet 315. eloquentia quae aulico necessaria 316. pressa potius, quam vaga Rhetorica delectabitur, ib. quas nam artes tractare debeat 317. sit equitandi peritus 319, 320. pedestria exercitia colat 320. notitiam canum auiumque habeat, 21, 322. quomodo alendi instituendique falcones, ibid. eius incessus sit grauis, non tamen adfectatus 324. aulicus in sermone decorum obseruabit, ib. item in vestitu 325. eius vestitus sit conditioni et regioni, in qua versatur, accommodatus 326. talis sit, qualis Principi vel aliis videri vult 326. non simulandi arte vtatur, ib. adsiduitate et diligentia praecipue opus habet 329. diligentiâ efficiet vt Princeps saepe suo ministerio vtatur 331. aul. [abbr.: aulicus] diligens quis vocandus, ib. principis ad quem mittitur, condicionem scire tenetur 332. Principis sui verba seruet ib. contra mandata principis agere non debet 333. principis arcana nemini reuelare debet 337. de priore domino interrogatus, eius non minus honorificam mentionem faciat, quam si ei adhuc obstrictus viueret 339. operam dabit vt intelligat princeps se ab illo amari 340. adulationem et adfectationem vitabit 342. item ea per quae in aequalium offensionem facile incurrere potest 344. largissimus eorum beneficiorum esse debet, quae ipsi nihil impendii adferunt 347 adulatores fugere debet, ib. variis casibus saepe agitatur 350. ideo debet esse tolerantiss ib. et forti animo 351. a iactantia se cauere debet 352. sit temperans, ib.
Aulici detestandi qui crispatum cincinnis gerunt capillitium meretricum instar 325. cur non plerique a Principe diligantur 329 Aulicum minus adfectata diligentia commendabiliorem reddit 336
Aulicorum nonnullorum iniuriae
image: s398praecipites, beneficia lenta sunt 352
Auri vis et potentia 63
Austriaca familia Galliam Belgicam, Hispaniam, Lusitaniam, etc. dotis nomine accepit 187
BAbylon deleta 196
Balduinus, Gothofredi Bullionii frater ducentis sexaginta equitibus, Caliphae exercitum, in quo erant equitum nouem millia, peditum viginti, fudit 76
Barnabas Vicecomes 151. eius lex de non occidendis apris, ibid. multa millia canum sumtu incolarum alenda curauit, ib.
Barbari, initio omnes dicti praeter Graecos 183
Bellum omne facile sumitur, verum acerrime deponitur 59
Bellum 60. internum et externum, ibid iustum, et pium ibidem.
Bellum nullum suscipitur nisi pro fide et subditorum salute 62
Bellum suscipitur vel defensionis, vel offensionis caussâ 58
ad Belli apparatum necessaria omnis generis arma 66
Belli caussa iusta omnibus inculcanda 62
Belli ciuilis caussae variae 124, 123, 126
Belli denunciatio hodie requitur 58
ex Belli fortuna, hominum voluntates facile mutantur 94
Belli indicendi olim apud Romanos ritus solennis 85. mala 59
Belli imperatori tempus obseruandum 103
Bello vigente et virtus et literae et edicta et mercimonia et cultus agrorum iacent 59
in Bello seruandus ordo 83
in Bello opere insperato nihil potentius 104
in Bello bis delinquere non licet 113
Bella ciuilia in Monarchia minus, quam vel in Democratia vel Aristocratia excitari solent: eiusque ratio 131, 132. quam exitiosa, ibid.
Bellorum euentus incertus 122
Bellicae rei scientia dimicandi nutrit audaciam 80
Bellandum astu 115
Beneficia male locata, male facta sunt 28
Beneficia eo vsque laeta sunt, dum videntur exsolui posse 303
Beneficiis aliquando principatus propagati sunt 186
Beneuolentiae remuneratione nihil iucundius 340
Benignitas morum et dexteritas in altioris dignitatis gradu, omnium animos facile sibi reddit obnoxios 143
Bonum ciuile 1
Brachmanae Indiam nobilissimam reddiderunt 168
Breuiloquentia prudens summopere Principem decet 147
image: s399
Britanni duri 45
Bulla imper. [abbr.: imperatoris] Caroli IV, quae de electione agit 246
Burgundi feroces 45
C. Iulius Caesar rerum gestarum gloria sexcentos vicit Imperatoves, a foeda libidine victus 139. omnia consilia hostium, locos, et astus nouerat 99. aduersus Pharnacem Mithridatis F. [abbr.: Filium] pugnaturus, in colle aciem instruit 101. Q. Pedium et Corn. Balbum consiliarios habuit 214. eius erga victos clementia 119
C. Domitius 99. quinquaginta millia trucidauit, ib.
C. Gracchi oratio ad populum 353
Q. Caelius Metellus Syracusas caesis hostibus inuasit 104
Caelo sereno nubecula parua apparens, procellosum ventum dabit 117
Caepio consul contra Cymbros temere pugnans, LXXX. millia amisit 136
Callisthenes ad regem Alexandrum missus, quibus monitis ab Aristotele fuerit instructus 338
Cambyses rex, nimium vino deditus ab amico Praexaspide monetur vt parcius bibat 140. et quid post eam admonitionem acciderit 141
Cambysis et Cyri colloquium 117, 118
Camilli constantia 134.
Caput viride, promontorium 176
Caractaci elegans oratio 135
Carolus V. vestitu simplici et consueto delectatus 148
Carolus Borbonius 104. vrbem Romam vi capit et diripit, ibid.
Carolus Magnus Lutetiae Academiam instituit 168. qua occasione imperium in se et posteros suos transtulerit 265. eius post debellatos Saxones Longobardosque, ad milites oratio 92
Carolus Burgundus princeps potentiss. 187
Carolus Andegauensis 266
Cato nullum verbum vmquam emisit, quod emissum doleret 272
Cato Censorius 73. eius dictum elegans 142
Catonis maioris ad milites et commilitones exhortatio 98
Carthago armis a Romanis in seruitutem redacta 8
Carthaginenses loci naturâ fraudulenti 43
apud Casilinum rapa prope moenia sata, vt hosti desperationem deditionis facerent 115
in Castrorum loco deligendo quae notanda 111
image: s400
Catualda 123. scripsit Tiberio non vt profugus, aut supplex, sed ex memoria prioris fortunae, ib.
Chabriae dictum elegans 71
Charitas et beneficentia bonorum omnium radix 277
Celeritas in exsequendo, maxime necessaria Principi 108
Childericus Merouei F. [abbr.: Filius] Francorum rex, ob attentatam illustrium feminarum pudicitiam, in exilium missus 127
Chirurgorum officium vile 375
Citadellae, propugnacula 155
Ciuilium armorum ex Tacito elegans descriptio 132
Ciuitas illa felix, quae pacis tempore bella futura timet 64
Ciuitatis status optimus sub rege iusto est 7. robur non in mutis lapidibus, sed in ciuium virtute 154. Ciuitatis iure integrae prouinciae donatae sunt 183
Ciuitates quousque felices fuerint 219
Clades Leuctrica 95
Clades quae domi accipiuntur, exitiales 95
Claudius, ne miles ocium exerceret, inter Mosam et Rhenum trium et viginti millium spacio fossam produxit 78
Clausula legib. [abbr.: legibus] adiici solita apud Romanos 296
Clearchus Solensis 171
Clementia Caesarem Deum fecit, et Augustum conseruauit 24. Imperatorum dos prima 25. Regum propria est ibid.
Cleomedontis elegans dictum, In consiliis mediam viam non mediam, sed nullum esse 271
Cleomenes 154. oppidum [correction of the transcriber; in the print opidum] munitissimum, muliebres latebras appellauit, ibid.
Cleopatra 140. eius luxus, ib.
Clientela inter Principes 185
in Clientelam se dantes, caueant ne amittant libertatem, ibid. 186
Cn. Pompeius procliui impetu militum, Mithridatem superauit 101. piratis deuictis loca deserta atrribuit 122. Cn. Pompei exercitus 80
Cocceius Nerua puellas puerosque natis parentibus egestuosis sumtu publico per Italiam ali iussit 173
Coelibum apud Spartanos poena 170, 171
Coloniae Romanorum 158. earum deducendarum caussae, ibid. et 174, 175. in Italia a Romanis amplius LIII. deductae 176. extra Italiam multo plures, ibidem. non nimis remotae ab Imperio fuerunt 177. Coloniae quid sint Romanis 158. vnde dictae, ib.
in Colonias non optimates, sed infimae plebis homines a Romanis missi 177
de Commeatu ab initio belli prospiciendum 66
Connubiorum vtilitas 170
Consilium a silendo cur veteribus dictum 271
image: s401
Consilium praecox in bello vitandum 99
Consilium Ludouici Sfortiae 284
Consilium praestat mutarein melius, quam in male ceptis pergere 275
Consilium decemuirorum apud Venetos 292
Consilium priuatum apud Gallos quale 292
Consilii definitio 217. quomodo hîc sumatur, ib. Consilii mutatio non est inconstantia 276
Consilio et auctoritate res magnae geruntur 214
in Consilio quoliber tria requiruntur 217, 218
Consilia optima, in futurum profutura, rectissime petuntur ex praeteritarum rerum exemplis 37. Consilia noua rebus nouis accommodanda 103 rebus aptanda 220. pauidis in incerto 274
Consilia septem apud Hispanos; et quae 292
Consiliorum publicorum enunciatores, iurisconsulti vt transfugas viuos exuri, et furcis suspendi debere statuerunt 272
in Consiliis et negociis publicis veritas numquam reticenda 254
in Consiliis media via non est via, sed nulla 271
Consiliis nulla res tam inimica quam celeritas 285
Consiliarius quis dicatur 218. quib. [abbr.: quibus] instructus esse debeat, ibid. bonus imperii boni instrumentum 215. pacis decus vocatus, ib. praestanti ingenio debet esse 219. ingenio praeditus quando dignoscitur 220. dialectico acumine vti debet ne Sophistae nomen mereatur 221. qui XXX. annos nondum attigit, celebres adire debet academias 225. prudentia Theologica munitus esse debet, ibid. religioni ex animo addictus esse debet 226. Philosophiae cognitione carere non potest 227. inprimis vero mathematices 228. et Arithmeticae, ibid. et Geometriae ibid. Iurisprudentia instructus 232. historiae cognitio ei necessaria, ibid. in historiis rerum caussas, consilia, acta et euenta obseruabit 236. historias nostri temporis scire debet; praecipue familiae Principis cui inseruit 238. varias lustrasse prouincias, ibid. debet esse eloquens 240. repetere ea quae in medium allata sunt non debet 243. memoriam a iuuentute exercere debet 244. eorum populorum cognitionem habere debet quibus Princeps suus imperat 245. omnes affectus deponat 250. ab ira, odio, misericordia; amicitia, vacuus esse debet, ibid. sit vir bonus, iustus et integer, cuius vita censura sit ad quam ceteri dirigantur 251. non sit obtrectator, inuidus 252. nullas inimicitias gerat, ibid. et
image: s402veritas debet esse amica 253. si odium metuat, non est dignus nomine consiliarii, ibid. cum fortuna sui principis non loquatur 259. omnia attentissimis [abbr.: ?] aurib. [abbr.: auribus] debet excipere 261, 262. diligentiss. [abbr.: diligentissimus] erit in meditando, legendo, disserendo, ibid. omnia nosse debet quae ad principatum in quo est, spectare videntur 263. Principem suum et aulam cognoscet ex omni parte, ibid. quae prouinciae, ciuitates, opida, etc. ditioni Principis sui subiecta sint, ibid. ei necessarium est nosse remp. 264. in captandis occasionib. [abbr.: occasionibus] debet esse diligens 266. an Consiliarius tam diligens esse debeat, vt etiam non requisitus, Principi vbi res postulat, consilium subministrare teneatur, ibid. Consiliarius si priorem sententiam non probet, an tacendo et capite annuendo muneri suo satisfaciat 270, etc. concreditas sibi res Principis nullo modo debet diuulgare 271. animo magno et forti esse debet, ne in consilio dando vel reticendo Principis aut aliorum pertimescat offensionem 273. quando sententiam mutare debeat 275. publicae vtilitatis caussa consilium mutare debet 276. auaritiam fugere et beneficentiae studere debet 277. aditu alloquioque sit facilis 279. ciues pariter et exteros summâ beneuolentiâ audiat 279. facilis in salutando et compellando, ibid. Dei gloriam et reip. Principisque sui vtilitatem sibi proponet 293
Consiliarii secretiores quot esse debeant 52
Consiliarii pars Principis 208
Consiliarii praesidia partim insita vel acquisita 219. eiusdem ornamentum forma corporis dignitati congruens, oris decus et elegantia 222. eius aetas 223. sententiam suam fermonum tenebris inuoluere non debent 244. eius officium quale sit et in quo consistat 248, 249.
Consiliarii prodigi vitandi 278. eius finis 293, 294
Consiliario duo extrema fugienda sunt 260, 261
Consiliariorum auarorum descriptio ex Sallustio 277
Consiliariis iis nil peius qui veritatem Principibus reticent 253. quib. [abbr.: quibus] vtendum 278
Consistorium principis circa quibus potissimum debeat versari 290
Constantini ad Iulianum patruelem oratio 69
Constantinopolis cum reliqua Graecia, Turcarum insolentiae manus praebuit religandas 8. tertio quoque anno, morbo contagioso deserta 173. eius caussa, ibidem.
Continentiâ et abstinentiâ
image: s403multitudinis beneuolentia conseruatur 142
Copiae auxiliares ne sint maiores domesticis 110
Corporis cura cui magna, ei virtutis magna incuria 142
Corpori qui nimium studet, negligit animum 325
Corpora pro regionis ratione, vegetiora sunt, vel infirmiora 42, 43
in Coruos cadere satius, quam in assentatores 52
Cunctatio prudens seruare satis apta 136
Cosmus Medices 152. in priuatis suis domesticis rebus minimo contentus 153. in hospites claros et aduenas liberalis, ibid.
Cremona propugnaculum aduersus Gallos trans Padum 156
Corfu, insula 156
Cultrarii 163
Cultus mollis et histrionicus Principi vitandus 148
Curia elinguis 254
Cyaneae cautes 94
Cyrus Pytarcho familiari suo septem vrbes largitus 9. inprimis gloriatur de agris consitis suo labore et industriâ 161
Cyri ad Cambysem elegans responsio 118.
DALMATIA et Croatia a tempore Ladislai Vngaris parêre coeperunt 186
in Dania voluntate omnium ordinum Reges eliguntur 7
Darîus Xerxis pater laudatus 181. et cur ib.
Decemuirorum consilium apud Venetos 292
Deus vbi non dominatur, sed mortalis quispiam, nulla ibi malorum, laborumque est quies 32
Deus humano generi duas potissimum dotes elargitus; rationem, et rationis facultatem 240
Dei reuerentia sublata omnia temere confunduntur 34
Delatores genus hominum publico exitio repertum 50, 287
Demarata malae mulieris exemplar 235
Demetrius Phalereus 38
Demetrii celeritas in bello Boeotis faciendo 67
Democratia 1
in Democratia facile ciuilia bella excitari solent 131
Demosthenis memorabilis responsio de Philippo rege 150. eius in vrbem Athenarum exclamatio 125
Dercyllidas dux fortiss. [abbr.: fortissimus] 171
Diaulus, ludi species apud Graecos 319
Dictator difficilimis quibusque temporibus Romae creatus 6
Dignitates 91
image: s404
Diligentia nimia homines odiosos reddit 336. ea omnes reliquae virtutes continentur 329
ad Disciplinam militarem instituendam requisita 77, 78
Dionysii tyranni dictum 54
Disciplina regia olim in benedicendi et recte agendi studio constitit 38. Disciplina militaris Rempublic. continet 77
Disciplina vetus regum silentium vitae periculo sanxerat 337
Disciplinam non potest seruare ieiunus exercitus 66
Disciplinarum ciuilium diuisio 94
Diuitiae ornamentum nobilitatis sunt, non caussa 371
Dolichus, ludi species apud Graecos 319
Domitianus 14. plurima opera incendio absumta restituit suo sub titulo 296
Ducis optimi officium proprium est consilia et naturam hostis intelligere 111
Ducis boni est virtute sine dolo hostem vincere 118
Duces cauti cunctatoresque laudati 95. boni non aperto Marte, sed ex occulto semper praelia attentant 113
Ducibus magnis vt multa non sunt aggredienda, ita semel aggressis non dimittenda 94
Dynastia Aegyptiorum qualis 5
Dynastia cum Larthe et sine Larthe apud Aegyptios 5.
EBora et Elice abruptis locorum hiatibus, deuoratae 196
Ebrietas malitiae mater, virtutis inimica 140. neruorum torporem inducit 139. eius elegans descriptio ex Seneca 354
Echinus in spinis ingreditur 343
Educatio et disciplina mores faciunt 308
Educatio ex ferocioribus et crudelioribus humaniores et contra reddit 44. plurimum prodest ad Imperii fines proferendos 172
Educationis mollis ex Quintiliano exemplum 309
Elementa quae dicantur 227, 356
ex Elementis animalia plantae, lapides et metalla coalescunt 357
Eloquentiae gloria cum iuris prudentia communis 365. vis summa 37
Eloquentiâ multi ad magnas dignitates sibi viam aperuêrunt 364
Epaminondas moriens quaesiuit, an clypeus saluus esset, quatuor tantum millibus stipatus, exercitum viginti quatuor millium collata acie vicit 75. senex iam palaestrae operam dedit 320. eius prudens consilium 116
Epimenidis oratio ad Athenienses
image: s405201
Epulae cruditatem afferunt 138
Epicurus reges hortari solitus est, vt viros peritos conuiuiis adhiberent 36
Equitandi ratio elegans apud Italos 319
Equites grauis armaturae in acie vbi collocandi 83, 84
Etruriae dynastia 5
Eumenes proditorem suspendi curat 123. mortuorum cremari iubet cadauera, ibid.
Euenta, non facta vulgo notantur 336
Execrationes quib. [abbr.: quibus] caput perfidi ciuis deuouebatur 249
Exercitus ab exercitio dictus 77
Exercitus Cn. Pompei qualis fuerit 80. fame laborantis incommoda 67
in Exercitu otio nihil peius 78
Exercitium in milite plurimum potest 79
Exercitiorum species apud veteres 318
Experientia prudentiae mater 34. temporis filia ibidem.
FAbrica quid sit 166
Facere nemo metuit quod se bene didicisse confidit 80
Facetiarum acerbarum apud praepotentes in longum memoria est 261
Facinus ingens tentans, lentus est 99
Factio et respectus rerum priuatarum officiunt publicis negotiis 278
Factiones exitiosae 129
Falcones mediani qui 322
Fames magna Romae 197. Athenis, ibid.
Familiaritas nimia parit contemptum 153
Fatuitatis certiss. signum nunquam silere 339
Febris hectica ab initio facilis curatu, sed cognitu difficilis 45
Felix nemo esse potest, nisi cui animi moderatio adsit 121
Felicitas nimia parit furores ciuiles 128
Ferdinando Imp. [abbr.: Imperatori] eiusque posteris insulae et contingentes prouinciae omnes repertae, donatae ab Alexandro VI. Pontif. [abbr.: Pontifice] Romano 9
Fidem violans oppugnat omnium commune praesidium 55.
Fidei stabilitate et constantia nihil magis regium 55
Fide sublata iustitia tollitur cum humana societate 55. omnes regium et principum virtutes obscuriores fiunt 56
tam Firmum nihil, cui periculum non sit ab inualido 307
Fisci caussa numquam mala, nisi sub principe bono 180, 181. vide et Vectigal.
image: s406
Flandri industrii 45
Flandrenses panni 163
Foedera imperium firmant 159
Foederum apud Liuium genera tria 184
Foederatorum genera duo, 184, 185, 186
Foenerari, est hominem occidere iuxta Catonem 21
Foenore nulla pestis, in ciuitate lethalior, ib.
Foenerator grauior quam fur a Romanis punitus ibid.
Formae contemtus tres sunt 344, 345
Fortis 125
Fortitudo non in aduersis solum, sed et in secundis apparet 133, 134. in neruum ne erumpat, cauendum 275. eius proprium 132. laus 134
Fortuna ea metuenda quae rebus laetis tandem immisceat calamitatem 120
Franciscus Galliae rex etsi captiuus, mores tamen regios semper retinuit 123
Franci religiosi 45
Franci annos mille et fere trecentos regnarunt 5
Fraudulentissimi plerunque fraude ipsa in insidiis deducantur 56
Frumentum et necessarium commeatum qui non praeparat, vincitur sine ferro 66
Fugere quis dicatur 270
Funambulus 138
Furius Ceriolanus 224
Futura quae sunt, plerunque sunt paria et similia iis quae facta sunt 36, 37
Galliae reges nascuntur, sed non eliguntur 7
Galli milites strenui et auidi pugnae 73
Gallorum equitatus 73
Geometriae cognitio historico necessaria 315
Germaniae opida nonnulla celebria facta, ob academias ibi institutas 169
apud Germanos augustalis dignitas per octingentos annos permansit 5
Gloria non paranda scelere 118
Gothi annos mille et trecentos regnarunt 5
Gracchana seditio 128
praeter Graecos, omnes quondam Barbari dicti 183
Gratia regum lubrica 304
Gubernatores nauium non ex Saturno, Venere, Marte aut Mercurio, tempestates praeuident, sed de nube 199
Gymnastice et Musica ciuitatibus necessariae 318
Gymnasia, vide Academia
Gymnosophistae Aethiopiam
image: s407felicem reddiderunt 168
HALMA, ludi genus Graecos 319
Heluetii bellandi cupidi 66. propter foedus formidabiles 159. praeclare imperium suum tuentur 193
Heluidius Priscus 231. eius laus, ibid.
Henricus IV. Galliae et Nauarrae Rex, Princeps bellicosissimus 68
Hermeas summae auctoritatis apud regem Antiochum vir, interemtus 305. et cur 306.
Hiarchas Indiam nobiliss. [abbr.: nobilissimam] reddidit 168
Hippocrates cur [gap: Greek word(s)] ab Aristophane dictus 375
Hiero falcones 322
Hispani colonias in insulas Hispanicas duxerunt 176.
Hispani inediae et laborum tolerantes 74
Hispani septem consilia totidem curiis seiuncta, et regis praetorio comprehensa habent 291.
I, est quastorium, ibid.
II, militare, ibid.
III, annonarium, 292
IV, iurisprudentum, ibid.
V, criminale, ibid.
VI, Censorium, ibid.
VII, summum, ibid.
Historia ciuilis vitae speculum 311, 312
Historia sine Geometriae cognitione intelligi non potest 315
Historici Graeci qui excellunt 315. apud Italos excellentes qui, ibid. qui apud Gallos, Germanos, ibid.
ad Historicam lectionem Claudiani exhortatio 315
Holandiae et Zelandiae insulae inexpugnabiles 156
Homo nouus, famam virtutis egregiae consecutus, praeferendus est nobili ignauo 378, 379
Hominum voluntates ex belli fortuna facile mutantur 95
Honestas a religione auelli non potest 227
Honorum mercatura omnium sordidiss. 191
Honores odisse vera vita 207
Hostis, si fieri possit, extra Imperii fines anteuertendus 95
Hostis prudentia occulta et commentis potius, quam periculosis congressibus opprimendus 114
Hostem ingenio et ratione, quam ferro vincere, tutius est et praeclarius 113, 114
Hostes dormiente, corpora curantes, conuiuantesve aggrediendi 104
apud Hostes etiam magnam habet reuerentiae partem, cadentium virtus 120, 121
Hostes victi, fines excedere petentes, in dubio permittendi 96
image: s408
ab Hostium legatis cauendum 111
Humanitas quid 142. est condimentum humanae conuersationis 279
Humilia non delectant hominem excelsi ingenii 220
IAnus, genere et ingenio rusticus, non fit nobilis, feudo nobili empto 366
Ignis, elementorum veluti princeps, summo in loco est collocatus 357
Ignobilis dicitur, cuius nomen caeteris est obscurum 359
Imagines familiarum 303
Imperare bene nihil difficilius 205
Imperandi conditio 154
Imperator interpellantib. [abbr.: interpellantibus] faciles debet praebere aditus 14. eius virtutes quae 70. eius munus quale sit 69, 70
Imperatori quatuor necessaria 69
Imperium affinitare propagatur 187. quod fortius 5. firmissimum quod 12. adoptione propagatur 188. Imperium proferendi, aliena attrahendo, modi varii 159, 160, 182, 183
ad Imperium stabiliendum an propugnacula conducant et arces bene munitae 154, 155. nihil aliud quam cura salutis alienae 2
Imperii vox quam lata pateat 1. formae ibid.
Imperii boni instrumentum, bonus consiliarius 215
Imperii declinantis sub Aureliano signum 191, 192. eius fundamentum est honesta fama, subditorum beneuolentia et Principis auctoritas 54
Imperii fines vt proferantur, interest hominibus replere et populare ciuitates 181, 183
Imperii regii malus minister est pudor 260
Imperio vix dignus videtur, qui nimis voluptatibus deditus est 126
Imperia duobus mediis propagantur 159, 160. his artibus retinentur quibus ab initio parta sunt 44. ea tueri et conseruare, non minor virtus, quam ea acquirere 6
Imperiorum conseruatio in hostium propulsione, et perpetua obedientia subditorum consistit 3, 4. interitus, aliaeque conuersiones, an praeuideri possint 193, 194, 198
Infames olim habiti, ordinem deserentes, vel abiicientes clypeum 82, 83
Ingenia subtilia et ignea, nouandis quam gerendis reb. [abbr.: rebus] aptiora 221. eximia benignitate humanitateque Principum virorum excitantur et aluntur 208
Insignia gentilitia 363
Insubria, Longobardia vocata 159
Inuidia virtuti comes 304
image: s409
Ioannes Vngariae Rex Turcarum accepto patrocinio, regnum in seruitutem tradidit 185
Iphicratis indeligendis militibus industria 72
Iudex vere semper et incorrupte legib. [abbr.: legibus] iudicet 23
Iudices quales constituendi 23. puras manus Deo, Imperatori et legi praestare debent 23
Iulius Caesar in medio bellorum furore non abhorruit a studio literarum 39. vide C. Iul. Caes.
Iuramentum militum Atheniensium 88
Iurisconsulto turpe ius ignorare 218
Iurisprudentes amplissima semper dignitate culti 365
Iustitia in regno idem, quod clauus in naui 20
Iustitia regia duas partes habet 14. eius proprium 18, 20
ex Iustitia regia potestas orta 364 ex eiusdem admiratione filii Iouis multi habiti, ibid.
Iuuentus, lubrica moribus aetas 223
LAcedaemone eos, qui vxores non haberent, a mulierib. [abbr.: mulieribus] per quoddam festum circa aram tractos, alapis caedi solere 171
Lacedaemonii principatum Graeciae, duce Epaminonda, amiserunt 95. maiori poena afficiebant eos, qui clypeum, quam qui gladium amisissent 11
Lacydes Cyrenaeus 207. a rege Attalo accersitus, venire renuit, ibid.
Ladislaus rex Pannoniae montem vicinum noctu farinâ conspersit 115
Lamachi apophthegma, Non licet in bello bis delinquere 113
Lanificium 160
Larthes, linguâ Etrusca summus magistratus 5
Laurentius Medices Petri F. [abbr.: Filius] reip. Florentinae princeps in consulendis amicis aliquandovariauit 286. Pisis Academiam instituit 169
Lectio historica principi vtilis et necessaria 73. vide et Historia.
Legati hostium saepe exploratoris munere funguntur 111, 112
Leo Pontif. [abbr.: Pontifex] Romanus III. 266 inter Leonem IX. P. R. [abbr.: Pontificem Romanum] et Henricum III. Imp. [abbr.: Imperatorem] insignis principatuum nonnullorum permutatio facta 9
M. Lepidus Proconsul improbae pertinaciae in Hispania poenas luit 60
in Lesbo, Austro flante, homines aegrotant 173. Coro, tussiunt, ib.
Leuctrica clades 95
Lex, qua reges non modo occidere prohibentur, sed etiam supplicia spectare 19
Lex Iulia de maritandis ordinib. [abbr.: ordinibus] lata ab Augusto Caesare 171
Lex, quae militem a L. anno non cogit, senatorem a LX. non citat 224
image: s410
Lex Aegyptiorum iubebat abscindi linguam, qui reipu. arcana detexisset 271
Leges fundamenta sunt Reipu. 46
Leges tutelares 170
Legum mutationes pernitiosae, ibidem.
Legibus clausula adiici solita, Si quid sacri sanctique est, quod ius non sit, rogari, eius hac lege nihil rogatur 296
Liberi virtutem parentum imitentur 4
Liberalitatem quae virtutes comitantur [correction of the transcriber; in the print conitentur] 279. eâ qui vtuntur beneuolentiam sibi conciliant 25 in Liberalitate curandum, ne quid nimis 27
Libidines pedum, manuum, articulorum omnium deprauationes inducunt 139
Limogea solum sterile habet 36
apud Locrenses populo aliquid mutandum persuadere volens, laqueum collo insertum gestabat 46, 47
Locrenses male custoditae arcis poenas dederunt 157
Locus castra ponendi, pugnandive, ipsi principi despiciendus 100. Vide Castra.
Loca ventosa ferociores et mobiliores reddunt homines 43
Lotharingi milites 45
L. Aelius Seianus summa gratia fuit apud Tiberium 205 capite plectitur, ib. cur 306
L. Lucullus Româ profectus rei militaris addiscendae gratia 314
L. Paulus Aemilius cum Perseo dimicaturus, moratur tantisper dum Sol in occasum vergeret 102
L. Sylla 129. quib modis seditionem militum compresserit ibid.
Ludi octo apud Graecos quib. [abbr.: quibus] iuuentus exercebatur 319
Ludouici Sfortiae consilium 284
Ludouicus XI Francorum rex viliorib. [abbr.: vilioribus] vestibus cur vsus 149. cum litteris et mandatis Oliuarium, regium tonsorem, ad Caroli filiam Gandauum mittit 152
Luxus ciuium Principi mouendus et moderandus 128, 129
Luxuries et auaritia maxime homines ad maleficium impellunt 353
Lysimachus rex Philippidem Atheniensem Comicum amauit 259
MAgnitudo pop. Rom. aduersis prope rebus admirabilior, quam secundis fuit 134
Magnitudinis animi proprium 132
Magistratus vocati Aesymnetas apud Graecos 6
Mahometes Amurathi F. [abbr.: Filius] septem millia virorum, qui accipitres curabant regios, milites esse iussit 151, 152
Mahometes Visir primus trium principum Othomanorum 335. nunquam principe inscio quicquid statuere voluit, ib.
image: s411
Maiestas plus valet quam leges, edicta, magistratuum iussa 30
Malum nascens facile opprimitur 128, 129. inueteratum fit robustius, ib.
Malorum omnium radix cupi ditas habendi 277
Mammaea mater Alexandri Magni 144
Manlius Torquatus 333. eius seueritas in disciplina militari seruanda 83
Mantinensis clades 95
M. Antonium ebrietas perdidit 140
M Aurelii imper. [abbr.: imperatoris] dictum elegans 188
M. Coriolani grauis aduersus plebem sententia 257. ei dies a populo dicitur, ib. idem condemnatus 258
M. Crassus quinque maximis virtutibus fuit ornatus 278. eas omnes auaritiae sordes obscurarunt, ib.
M. Licinii Crassi ad militem facetum dictum 110
M. Marcellus 94. eius ad Q Fabium dictum elegans ib.
Maroboduus 122
M. Cato inopi plebi frumenti congiarium dari iubet 129. cum Censor esset, quib modis voluit luxum amoueri 130. eius ingenium 222
M. Porcii Catonis laus 248
Mars communis 122
Massinissa Numidiam incultam et desertam, omnium fructuum abundantissimam reddidit 162
Massiliensium dominatus Aristocraticus 2
Maximinus imperator 140. de eius intemperantia Nicephori Calixti dictum elegans, ibid.
Mazaga, propugnaculum 156
Media aetas, quae 224
Medicina in lure, non vno in loco, seruilis ars esse videtur 375
Medici olim serui fuerunt 375 nobilitatem non amittunt 376
Medimnus tritici mille drachmis Athenis vaenit 197
Mediomatricum propugnaculum a rege Henrico II. occupatum 158
Melia, propugnaculum 156
Melitensis insula 156
Memmea vxor Alexandri Magni, ei nimiam ciuilitatem obiicit 144. Alexandri responsio ib.
Memoria eloquentiae thesaurus 244
Mendacium nullum senescit 327. eius poena 147
Mendacis natura 146
Menelaus pauca, sed plane argutissima loquutus 147
Mercatura Solonis tempore in precio fuit 164. an et quae deceat Principem 189, 190 nisi ampla sit, et per alios exerceatur, derogat nobilitati 366, 367
Mercator vrbibus prodest 190
image: s412
Mercatores quib. [abbr.: quibus] modis alliciendi. 165
Metellus Numidicus patria pulsus in Asiam secessit 134. eodem animo fuit exul, et patriae restitutus 135
Metellus Antiochi regis legatus, tria foederum genera ponit 184 in exilium ire maluit, quam Trib. pleb. [abbr.: Tribunus plebis] in leges peccare 274. eius elegans ad militem responsio 110
Metenses citadellis, siue propugnaculis, in officio continentur 155
Miles optimus habitus, qui optime didicerat parere 86, 87. pinguis 73
Miles non subitus, sed vetus et expers eligendus 75
Militis ad Neronem verba notanda 127
Militi minori in praeda plus licet, quam duci 87
Milites auxiliarii 109
Milites arma, membra esse ducunt 78. ex agris potius, quam ex vrbib. [abbr.: vrbibus] eligendi: eiusque caussa 74. maiores et minores 67. qua aetate eligendi 74, 75. Imper. [abbr.: Imperatorem] potius, quam hostem metuere debent 86
Militum genera tria 70. delectus 71
Militum Romanorum olim notio 72, 73
Militum minorum diuisio ibid.
Militum poenae leniores et grauiores 88, 80
Minerua cur e vertice Iouis nata 31
Mithridates venationi maxime intentus 151
Minio regis Antiochi consiliarius intimus 239
Ministrorum partes sunt, obsequium, assiduitas, taciturnitas, labor indefessus 208
Misericordia et veritas custodiunt regem 146
Mithridates captus 121
Monarchia 1
in Monarchia minus, quam in Democratia et Aristocratia ciuilia bella excitari solent 131
Morbi ab angustia aedificiorum, immunditia et sordib. [abbr.: sordibus] profecti 173
Mores agrestes non apti sunt hominum conuersationi 323
Morum concinnitas aulico necessaria 323
Morositas inimicitiae similis 343
Morus arborum omnium nouissima germinat 265. parit inter primas, ibid.
Mortalitas non satis cauta inter tot fortunae obsequia 305
Multitudinis temeritas rempubl. Romanam euertit 125
Mulieres honore maritorum eriguntur, et genere nobilitantur 370
Munditiae muliebres viro fugiendae 325
image: s413
Municipes vnde dicti 182
Mutationes subitae, periculosae 46
Musica et gymnasticae ciuitatibus necessariae a Platone iudicatae 318
Musicae odium an sit immanitatis argumentum 316
Mutiani elegans ad Vespasianum oratio 284
NArbonenses fideles 45
Nauticae vsus et necessitas 162
Nebulae e montibus descendentes serenitatem promittunt 117
Necessitas moderamen non diligit 66. vis inuicta 96
Necessitate dira nihil fortius, ibi.
Negligentia principis contemtum prae se fert 330
Neruae beneficentia 27
Niniues excidium praedictum 201
Nobilitas 360. a parentib. [abbr.: parentibus] in filios velut ex traduce transit 369. ad parentes et superiores non transit 369. nec ad transuersales, ibi. in magnis animis excitat generosam aemulationem 368. per infamiam, et vitae turpitudinem amittitur 372. non per paupertatem, ibid. ad Nobilitatis fastigium multi peruenerunt magnificentia, et liberalitate 364. item eloquentia, ibid. Nobilitatis vis magna 367
Nobilitatem amittunt, vilibus et mechanicis artib. [abbr.: artibus] vtentes 374
Nobilitatem amittendi modi 369, 370, 371
ad Nobilitatem via 362
Nobilitatus propter egregias aliquas virtutes, non est vere nobilis 380
Nobilis dicitur quasi noscibilis 359. quis dicatur ibid. ignobili nubens, ipsa ignobilis fit 370. excipitur regina, ib.
Nobilis per exercitium vilium artium nobilitatem amittens, an praeiudicet liberis? distinguitur 372
Nobiles a muneribus et oneribus quibusdam publicis exempti 379 gloriam maiorum virtute quaesitam, omni pectore conseruantes, anteponendi hominib. [abbr.: hominibus] nouis 371.
Nobiles nati, maiorum praeclaris vestigiis insistant 371
ex Nobilium albo delendi 372
Nobilium filii caeterique descendentes, sunt nobiles 369. adoptiui non item, ibid. neque nothi et spurii, ibid.
de Nobilib. [abbr.: Nobilibus] iudicium 367
Nobiliores loca nobiliora in reb. [abbr.: rebus] omnib. [abbr.: omnibus] tenent 356
Nodum in scirpo quaerere, Prouer. 253
Norimberga solum sterile habet 36
Normanni vafri 45
OBsequio quanto quis promtior, honoribus et opibus extolletur 330
Odium qui nimium timet, regnare nescit. 254
image: s414
Officia venalia, cum non dantur hominibus, sed diuitiis 191
Oliuarius, Ludouici XI Galliarum regis, tonsor, cum litteris et mandatis ad Caroli filiam Gandauum mittitur 152
Opes ac diuitiae afflixere rempub. Romanam 128
Oppidorum bene munitorum vsus 155
Optimum id, quod maxime vnum est 6
Oranum, propugnaculum in Turcarum ditione 156
Orationem publicam habituro, quid agendum 147
Orbes caelestes 356
Ordo in dirigendis copiis in quibus consistat 81. quomodo hoc tempore instruatur 83
Ordinis sui desertor capite plecti solitus 83
Ordinem in bello seruare, maximi est momenti, ibid.
Os bene institutum, pulcra harmonia auribus 339
PAlatini impudentes tineae soricesque Palati vocati 303. saepe Principum ingratitudinem accusant 302. Plura vide in Aulico.
Pastoris boni est tondere pecus non deglubere 16
Patria nobilis municipes suos non nobilitat 365, 366. non nihil gloriae et honoris ciuibus affert, ibid.
Patri desipienti sicut nec vis inferenda; sic nec desipienti Principi vel patriae 131
Pauli Aemilii apud hostes oratio 120, 121
Pauidis consilia in incerto 274
Pax bello paratur 57
Pecunia neruus belli 62, 65. sine peculio fragilis 178. eius vsus et vis, ibid.
Peculium quid 178
Pedites in acie vbi collocandi 83
Pegnon de Velles, propugnaculum 156
Pergameni regis hereditas 128
Periclis egregia sententia 113
Periculis non temere se suosve obiicere, est prudentis 46
Periurus maioris est impietatis, quam atheus 55
Persae a Romanis in seruitutem redacti 8. primas Monarchiae dederunt 4. arcana regum mira celant fide 337
Pestis ingens in Europa 197
Pertinax Imper. [abbr.: Imperator] quicquid inculti soli vacabat, occupantib. [abbr.: occupantibus] adiudicauit 161. eisque decem annorum immunitatem concessit 162
Petrus Nauarrensis 172. Bugitanos omnes cum rege fugauit, ibid.
Pharsaliae proelium omnia Caesari in praedam dedit 95
Philippus Macedo magis de astu Imperatorio et successu, quam de viribus copiarum, et auxiliorum solitus gloriari: eiusque ratio 114, 115. singulo mane per puerum
image: s415se admoneri voluit, Philippe, homo es 122. eius acies 95
Philippo regi, ocium audiendi sibi non suppetere praetexenti, respondetur: Ergo ne Rex sis 19
Philippides Comicus a Lysimacho rege beneuolentia cur complexus 259. eius ad Lysimachum regem responsio 336
Philocrates 150
Philosophia vitae dux, virtutis indagatrix, vitiorum expultrix 230
Picardi alacres 45
Pictura inter artes liberales numeranda 165, 166
Pisis academia a Laurentio Medices, Petri F. [abbr.: Filio] instituta 169
Plato libros Mosis vidisse creditur 32. quando beatas respubl. dixerit 229. grauissimus honestatis praeceptor 310
Plautianus summae gratiae fuit apud Seuerum 305. eius cadauer in viam contum eliose proiectum, ib. et cur 306
Pancratium, ludi genus apud Graecos 319
in Polonia Reges eliguntur ordinum omnium voluntate 7
Polybius inter historicos praecipuus 27
Pompeius Magnus, Possidonii domum intraturus, fasces lictorios ianuae submisit 29. vacationem militiae populo applaudente petit 93. parem non potest fere 195. a Gentio rege captus, cum senatus consilia prodere noluisset, ardenti lucernae digitum cremandum praebuit 273
Populus optimus ex agricolis 162
Portoria quid sint 264
Possidentibus omnia ille deest, qui verum dicat 254
Potentia duab. [abbr.: duabus] rebus conseruatur: pecunia et militibus 62
Praecognitionem aliae theoricae, aliae practicae 198
Praedia 91
Praemium, maximum incitamentum 92
Praemiorum militarium varia genera 90, 91
Praexaspes Cambysem regem admonet vt parcius bibat 140. et quid post eam admonitionem acciderit 141
Princeps habeat libellum quo opes publicae, quantum ciuium, sociorumque continentur 287, etc. prospicere debet vt omnia iusto precio veneant 165. ex senatorib. [abbr.: senatoribus] nascitur 216. quibus vti debeat 216. delatorib. [abbr.: delatoribus] non facilem debet praebere aurem 287. quos consiliarios eligere debeat 288. in regni administratione nil temere immutabit 289. quib. [abbr.: quibus] fidere debeat 260 quid in se obseruare debeat 17. sententiam liberam libenter audiat 258. non solum debet esse [gap: Greek word(s)] , sed etiam [gap: Greek word(s)]
Princeps abstineat, quantum potest, a sermonib. [abbr.: sermonibus] hyperbolicis 146 bellis iniustis non solum homines a
image: s416se alienat, sed et grauem Dei incurrit offensam 59. bonus fit, si bonis amicis vtatur 35. bonae mentis indicium summum ostendit, adiungens sibi viros celebres virtute et fama, ibid. caueat, ne ab hoste decipiatur simulata fuga aliave ratione 111. ne miles ante faciem habeat puluerem, ventum, solem 101, 102 circa res magnas semper versans, auctoritatem conteruabit 149. consilia sua occultet 110. curet, vt, quae dicit, facitve, excellenter dicta factaque videantur 152. det operam, ne auxiliariis militibus vti cogatur: eiusque ratio 109. vt prudentia occulta potius, quam periculosis congressib. [abbr.: congressibus] opprimat hostem 114. dupliciter liberalitatem exerceat 25. habeat propugnacula in Imperio, eiusque finibus, et extra Imperii sui fines 156. in bello gerendo solertem nauis gubernatorem imitetur 62. in honoribus fauoribusque distribuendis, merita cuiuslibet potius, quam caeteros gradus respiciat 18. in iure reddendo, in dubiis ad lenitatem inclinet 24. in vestibus leuitatem vitet 148 itinerum peritos eligat 101. iustitiam seruet in subditos 20. magnus vt Imperii fastigio, ita rerum cognitione, caeteris praestet 40 magnis viris sua peragenda committat 152. malis tempestiue occurrat, nec parua negligat principia 45. nec appetat bellum, nec lacessitus facile pacem petat 94. nimium est audax, qui, vt amet vnum, se reliquis omnib. [abbr.: omnibus] inuisum facit 42. nudis etiam verbis promissa praestet 43. omnia sua non vni tantum consiliario committat [reading uncertain: print blotted] 42. optimus ciues suos faciendo docet 16. qui vult amari, languida regnet manu 24. reipublicae anima 16. sibi caueat ab adulatoribus 50. sit Ethicorum, Politicorum, Physicorum, et Mathematicorum non ignarus 35. sit popularis, familiaris, affabilis, facilis, nihilominus seuerus, vbi opus est 142. studeat veritati, nec vlla vtilitatis causa vnquam mentiatur 146. studia literarum, et litteratos fouendo et promouendo, plurimum beneuolentiae et gloriae sibi conciliat 29, 30. tempori cedat 45. totius orbis rex, Dei exprimit imaginem 3. toti exercitui praesit, si potest 68. victor caueat, ne crudelis sit, aut immanis 119 victus fortiter incertum belli euentum ferat 122. victos in officio et fide retineat; ne nouas res attentent, ibid. a quib. [abbr.: quibus] cauere sibi debeat 50. in exercitu veluti numen quoddam 68. si tyrannidem exerceat, facile domesticum bellum excitabit 126. ita se gerat, ne illi
image: s417aut facilitas auctoritatem, aut seueritas amorem deminuat 145
Principis est subditos suo exemplo ad gratitudinem erga Deum hortari 33. eiusdem potestas iustitiae ponderib. [abbr.: ponderibus] semper exigenda 15
Principis personam in republ. tueri magnum quid 15. eius vita censura est populi ad quam diriguntur 16
Principis est omnibus faciles aditus ad se praebere 13. omnes leniter et patienter audire. ibi. infimorum querelis et desideriis aurem praebere, ibid.
Principis auctoritas omnis in opinione prudentiae et fortitudinis est constituta 30
Principis beneficentia in malis publicis potissimum elucet 25
in Principis benignitate perfugium est afflictis, ibid.
Principis Consiliarii fidi sint, rerum hominumque periti 49
Principis est, subditorum naturam, et mores recte intelligere 41. populi rebus consulere 30
Principis fastigio ornamentum dignissimum 3
Principis imago plurimum valet ad confirmandos in vtramque partem mutandos suorum mores 39
Principis ministri, iusticiam exercentes, sint Iurisperiti, viri boni, seueri et incorrupti 21
Principis praesentia, exercitus fugam saepe repressit 68
Principis labores grauissimi egent adminiculis 213. eiusdem partes erga Consiliarios quae sint 208 salus cuius desperata 257
Principi beneuolentia, iustitia, et beneficentiâ concilianda 13. maiestas, prudentiâ et fortitudine, ibi. bono nihil eloquentia efficacius, ad subditorum animos impellendos 37, 38. historias callenti nihil noui inauditum contingere potest 37. Principi motus animi temperandi 137. Principi pietas, fides, et integritas sancte colenda 54
Principi status suus, multorum amore et fidelitate communiendus 11, 12
Principi desipienti non vis inferenda 131
Principi natura vulgi noscenda 42
Principi victori quid seruandum 120, 121, 122. quae obseruanda et vitanda 126. cultus mollis et histrionicus vitandus 148. ei magnificentia conuenit 350
Principem labium mentiens non decet 146
Principem summe decet grauitas 153
Principem suum colere summa obseruantia et reuerentia, et nullo metu ab officio discedere, non sunt contraria 275. supra Principem non scandendum 280
in Principe argumentum nullum maius, quam viris sapientibus
image: s418vti 214
in Principe potentissima dos, liberalitas et clementia 24, 25. qualis qualis cognitio litteraria requiritur 39
Principes Dei ministri 2. duo obseruare debent 13
Principes instar turrium sunt 15 quales, tales ciues, Prouer. 16. magnos magna decent 152. Principes qui Consiliariis stipati fuerut 24
Principum errata minimu quaeque notantur 15. eorum familiares variis non raro fortunae casib. [abbr.: casibus] expositi 207. in Principum senatu quae deliberari debeant 29, 290. eorum gratia quibus exitium attulerit 305
Principum arcana cognosce e periculosiss. res 337
a Principibus egregiis duo exspectantur 13
Principatus 2, 3, 4. eius forma optima, 6. constantissima, ibid. antiquissima 3
Principatus nouus singulari dexteritate et prudentia administrandus 44
Principatus multi, dissidiis inter Optimates et populum ortis, euersi 16, 17
Principatus acquirendi ratio et modus 7
Principatus nouus quando nascatur 9
Principatus pignori acquisiti 189
in Principatu prudentiae regiae non minima pars, tempore pacis annonae affluentiam praeuidere 44
Principatuum duo venena, contemtus et odium 12
in Principatibus haereditariis Princeps maiorum vestigiis insistat 44
Prisci Heluidii ad Vespasianum responsio 255
Probi beneficentia 27
Procuratoris officium vilissimum 374
Promissa turpia non seruanda 57
Prophetia 201
Propugnacula praestantissima, natura loci munita 156. extra Imperii quoque fines habenda 156
in Propugnaculis praesidia militaria constituenda 157
Prouerbium, A capite piscem primo computrescere 16
Prouerb. [abbr.: Prouerbium] Factis magis, quam loquacitate valere 147
P. Crassus Minucianus 333. architectum virgis caedi curiusserit 334
P. Valerii oratio breuis 241
Pulcritudo externa diuinae imaginem refert 222. in dignitate, non in venustate eam Cicero ponit, ibid.
Pulcritudo corporis apta mouet oculos 323
Pupilli preces Dominus non despicit 18
image: s419
Prudentia duplex 31
Prudentia a virtute separari non potest 55, 56
Prudentia bellica cernitur ante bellum, in bello et post bellum, 62
Prudentia prophana 34. Principi consequenda, ib Theologica Rerumpubl. firmissimum eit fundamentum 32
Prudentia togata sine bellica vix subsistere potest, et defendi 57
a Prudentia omnes fraudes remouendae 56
Ptolomaeus Philadelphus 38
Ptolomaeus Aegypti rex Catonis consilium aspernatur 282
Pyrrhus in deuincendis regnis inuictus, deuictis et acquisitis celeriter caruit 10. magnam Graeciam occupauit 157. Athenas veniens, humaniss. [abbr.: humanissime] excipitur, ibi. in arcem Palladis deducitur, ibid. eius ad Principes ciuitatis admonitio, ibid.
Pyrrhi regis ad Lacedaemonios faceta responsio 111. eiusdem dictum egregium de Imperii gloria certantis 120
Pytarchus familiaris Cyri 9
Qu. [abbr.: Quaestio] An consiliarius tam diligens esse debeat, vt etiam non requisitus, Principi, vbires postulat, consilium subministrare teneatur 266. ad eam quaest. [abbr.: quaestionem] duplex resp. [abbr.: responsio] 268.
Qu. [abbr.: Quaestio] Si consiliarius in consistorio consilium aliquod tractatum iri sciat cui salua conscientia assentiri nequit, an, si eo die domi se contineat, officium suum minus diligenter fecisse dici possit 268. Qu. [abbr.: Quaestio] An Musicae odium sit immanitatis argumentum 316, 317
Qu. [abbr.: Quaestio] An eo saltem casu fines mandati praeteriri possint, si id ex re Principis fore existimemus 332. eius dubitatio 333
Quercu tempora velabantur ei, qui ciuem ab hoste vindicabat 90
Q. Caecilius Metellus desperata victoria Syracusas caesis vigiliis indit 104
Q. Fabius Max. a Consulib. [abbr.: Consulibus] grauiter obiurgatus, quod secretacuriae enarrasset 272. eius admirabilis pietas in patriam 249, 250
Q. Hortensius plus studii in corporis decoro motu, quam in ipsa eloquentia impendit 324
RAtiocinatio quid sit 166
Religionis studium verissimam continet virtutum omnium disciplinam 33. Religionis vinculo sublatovita hominum stultitia, scelere, immanitate complebitur 34. eius vinculo in officio continemur 226
Res mortales fluxae 119
Reivnius plures possunt esse fines 294
Resp. nulla ex duob. [abbr.: duobus] pluribusve generib. [abbr.: generibus] conflatur 5, 6. Reipu. procuratio ad vtilitatem commissorum gerenda 2. Reipu. bene constitutae fines non gladiis, sed iustitiâ terminantur 13.
image: s420Reipu. formam temperatam Cicero optimam iudicat 5
Reip. fundamentum consistit in iuris aequabilitate, et integritate iudiciorum 13
Reip. vniuersus status non facicile fortunae varietati exponendus 95
Reip. qui praesunt duo Platonis praecepta tenere debent 294
in Repub. est ratio eadem, quae in febri hectica 45
e Republ. esse, formula vnde nata 294
Respublicae, non secus ac homines, suam habent infantiam, pueritiam, etc. 21
Rerumpubl. variae mutationes 193
Rerumpub. formae rectae 2. mala interna 144. externa ab hostib. [abbr.: hostibus] proueniunt, vel vi maiore 195, 196 euersiones exquibus coniicere liceat 199, 200
Rex fidelitate suorum et fauore, fortius aut tutius nihil habet 12, 13. sub Rege iusto optimus ciuitatis status 7
Regis optimi effigies in Hierone 235
Regis thronus clementiâ roboratur 146
Regiae fortunae sublimitas 15
Regni praesidia non sunt exercitus neque thesauri, verum amici 48
Regna quousque prosperum statum habuere 215
Regnorum transmutationes quae sint 19
Regibus temperanda humanitas erga ciues, vt interim regiam tueantur autoritatem 144
Regalia 91
Rhodiorum dominatus Aristocraticus 2
Richardus Angliae rex captus, misere interit 195
Roma, caput mundi, Gothorum [correction of the transcriber; in the print Gotthorum] iugo seruiliter sesubmisit 8
Roma suis virib. [abbr.: viribus] concidit 195
Roma cur tam diu floruerit 215
Romana respub. euersa propter temeritatem multitudinis 125
Romanum imperium plusauctum parcendo victis, quam vincendo 118. post Pertinacem, quasi in foro propositum venale 9
Romani populi magnanimitas 134
Romanae agriculturae studiosi 161
Romanorum mos in militiae vacatione petenda 80
Rotae natura 147
Rusticus emens feudum nobile, non fit nobilis 366
SAbini ad Vitellium exhortatio 95
Salubritas vrbium 173
Salustii laus 238
Sardanapalus 141
Sarmatae cupidine praedae graues, caeduntur 87
Saturnini elegans dictum 206
Sceptrum spernit magnus animus 206
image: s421
Scipio Censor 10. elato animo Hispanorum legatos alloquutus 146. eius indoles a Silio Italico depicta 79. ad Massinissam oratio 137, 138
Scoti annos mille et septingentos regnarunt 5. Anglorum patrocinium receperunt 186
Scutum reliquisse, Germanis praecipuum flagitium 11. Scutum magis quam gladium contra tyrannos sumendum 131
Securitas Principi vitanda 104, 105
Seditio 104. quomodo coercenda 105
SCtum. [abbr.: Senatus Consultum.] de Tarquiniis ex vrbe eiiciendis 126, 127
in Senatu principum de quibus deliberandum 289, 290
Senatoris boni semper in Senatum venire 269
Senatori qui nec aderit, aut caussa, aut culpa esto 269
Senatorum odia in reip. detrimentum cedunt 288. auarorum descriptio ex Sallustio 277. Vide plura in Consiliario.
Senectus portentosa cur Nestori attributa 318
Senectus timida, suspiciosa 223
Sententiarum rogandarum apud veteres ordo non fuit perpetuus 288
Sericum Hispanicum 162
Sermo mentis character 324
Q. Sertorius, mutata veste in Cimbrorum castra penetrauit 100. neque laetitiae neque timori vmquam paruit, in vtraque fortuna eodem habitu semper constitit 135
Setta, propugnaculum 156
Sparta ciuilibus contentionibus funditus excisa 125
Sperchii pons 116
Spes addita suscitatiras 61
Seueritas subditis plaerumque vtilior nimiâ humanitate 145
Sexagenarios de vente deiici, vnde natum Prouerbium 224
Silentium inter pocula seruare, senibus difficile 338
Silentii laus 338
Simulatum nullum diuturnum 55
Socordiae atque ignauiae qui se tradit, ne quicquam Deos implorat 331
Socratis gnome ad Alcibiadem superbientem 280, 281
ex Sole, prognostica aeris, tempestatis 117
Solimanus curnonaususVenetos aggredi 159
Status Consiliarii 49
Status ciuitatis optimus sub rege iusto est 7
Status reipublicae tolerabilior est, vbi Princeps malus, et consiliarii boni sunt, quam vbi bonus princeps et mali consiliarii 49
Stratagemata in bellis iuste exerceri possunt 117, 118
ad Stratagemata multum confert, varias circumstantias intelligere et captare posse 116, 117. ad
image: s422Stratagemata multum confert qualitas regionis, situs, fluminum, vallium, Solis, ventorum, temporis 116
Subditi insuetis nimiisque extorsionibus non grauandi 16.
Principi prudenti obediunt, illiusque praescripta diligenter exsequuntur 32
Subditorum animi ad omnem disciplinam bona educatione conformantur 172
Subditorum beneuolentia arx munitissima 154
Subditis priuilegia conseruanda 17
a Subditis vis et fraus omnis arcenda 18, 19
Superbia odium hominum conciliat, et caelestis Numinis odium grauissimum accendit 154. in Principib. [abbr.: Principibus] odiosiss. [abbr.: odiosissima] sed in priuatis fastidienda et molestissima 281. cur morbus sacer ab Heraclito dicta 351. Superbia et contemtor animus commune nobilitatis malum 280
Superbos Deus prosternit; humiles amat 281
Studia hominum, iusticiâ et liberalitate conciliantur 13
Studiorum fructus maximus, ex tempore dicendi facultatem nactum esse 241
Sylla dictator intempestiuis conuiuiis intestinum morbum contraxit 139
TAciturnitas rerum administrandarum vinculum optimum 273
Tacere multis discitur vitae malis 39
Tacfarinatis copiae 145
Tacitus consiliarii manibus terendus 238
Talis esto, qualis videri vis 55
Tanger, propugnaculum 156
Tarentina arx negligentius custodita, occupatur 158
Temerarius saepe animositatis inconsideratae poenas luit 135
Temeritate armatâ nihil funestius, ibid.
Temperantia, totius honestatis et elegantiae decus et ornamentum 137. eius descriptio 352
Tempus pugnae belli Imperatori obseruandum 103
Tempori cedere, semper habitum est sapientis 45
Tempora quercu velata 90
Terrae diligentissimo cultu continentur omnes naturae opes, quibus communis omnium vita sustentatur 161
Thala, praesidium militum dictum 145
Thebanorum lex de mercatoribus 377
Thebaeorum dominatus Aristocraticus 1
Themistocles, victo Xerxe, prohibuit destruere pontes 90. in consilio capiendo acerrimus 246
image: s423
Theodoricus Gothorum rex 178
Theodosius Imp. [abbr.: Imperator] magistratus vt praefecturas prouinciarum quibusuis accedentibus venales exponebat 191, 192. eius religionis studium 33
Theodosia Colonia Capha dicta 176
Theophili imperat. [abbr.: imperatoris] dictum elegans ad Augustam vxorem 190, 191
Theophrastus Chius vir iactator et lasciuus, canos infecit 327. ad eum Archidami elegans et faceta responsio, ib.
Theopompus Lacedaemoniorum rex 85. eius memorabile dictum, ib.
Thomas Morus Vtopicae Reip. auctor 285. eius elegans consilium, ib.
Thorismondus Theodorici Westgothorum regis F. 283
Tiberius mirifice auersatus est adulationem 50. noctem, continuumque triduum epulando potandoque consumsit 28. res suas spectatissimo cuique mandabat 152. eius dictum in adulatores 256
Titus, amor et deliciae generis humani cognominatus 25
Titi Vespasiani F. [abbr.: Filii] dictum memorabile 143
sub Tito multa tristia et fortuita acciderunt 26
Traiani laus 15, 254. beneficentia 24. dictum memorabile 17, 143, 144. elegans dictum de fisco 180
Tribuni turbulenti 125
Tripolis a Turcis expugnata 196
Toleti decem hominum millia viuunt lanae et serici opificiis 163
Tonitrua matutina ventum significant 117
Totilae elegans dictum de rebus secundis 133
Turcae in seruando ordine disciplinaque militari, cunctas nationes hodie antecellunt 85. Turcarum Imper. [abbr.: Imperator] quib. [abbr.: quibus] modis suum imperium auxerit 185
Tutela ad vtilitatem commissorum gerenda 2
Tyranni digni sunt qui Principatu exuantur: verum id ius non est subditis. 131. contra Tyrannos scutum magis quam gladium sumendum 131
VAleriani Imp. ad Aurelianum oratio 90, 91
Vannius Sueuorum rex, odio accolarum regno pellitur 127
Vascones bellicosi 45
Vasto Fuxaeus 98
Vectigal 264. hoc pulcherrimum iustiss. que quod rebus ad corrum pendos hominum mores imponitur 130, 131
Venatio quatenus Principi concessa 150
Venatoria ars 162
Venetarum nauium vis 162
Veneti quatuor consilia habent, praeter senatum et coetum
image: s424optimatium 292
Veritas et misericordia custodunt [reading uncertain: print faded] regem 146
Veritatem quisquis metu ali cuius potestatis occultat, iram Dei in se prouocat 275
Verrucae in facie foediores, quam in reliquis corporis partibus conspiciuntur 15, 16
Veseui montis conflagratio in Campania 26
Vespasianus Imp. [abbr.: Imperator] architectos praestantes coemit 167. Colossi refectorem insigni congiario donauit, ib. Iudaeâ subactâ omnem Iudaeorum agrum vendi iussit 9. eius familiaritas 143. veste et habitu neglecto in publicum saepe processis 148
in Victoria non gloriandum, in aduersis non tristandum 123
Victis parcere, heroicum 120
Vinum, non alia res M. Antonium perdidit 139, 140
Vir nobilis vxorem ignobilem nobilitat 370
Vir fortis non est, cui non crescit animus in ipsa difficultate 275
Virtutis et probitatis vis 349
Virtutes et mores ad persuadendum faciunt 252
in Virtute spem positam habere, vt pulcherrimum, ita tutissimum 98
Vita vera, odisse honores 207
Vlpianus iurisprudentiae cognitione celebris, tutor Alexandri Imp. [abbr.: Imperatoris] est factus 365
Vngaris quando Dalmatia et Croatia parêre eoeperunt 186
Vnitas non est numerus, sed numeri principium 380
Vniuersales, qui nam sint 346
Voluptas plures quam crudelitas perdidit: eiusque ratio 126
Voluptates Principibus communes 138
Vrbes non munitae subditis illecebrae sunt faciendi quod libuerit 155
Vsus plus prodest quam vires 77
Vtile nihil quod non honestum 54
Vulgus duro imperio habitum, se vlciscitur 128. eius natura et conditio 124
Vxor sequitur mariti conditionem 370
XAntippus Punici belli fortunam sola loci opportunitate conuertit 100
Xenophon Attica musa dictus 150
Xerxes Babylonios victos genio indulgere iussit, ne denuo defectionem molirentur 122
ZElodomirus Dalmatarum rex 186
Zenonis elegans ad regios legatos responsio 338
Zenophanes nihil in homine mali nasci posse dixit, qui temperantiam amplexus fuerit 353.