IACOBI BORNITI IC.
Tractatus Politicus.
De
RERUM SUFFICIENTIA
In Rep. et Civitate procuranda
I. Cultura Agrorum.
I. Cultura Metallorum.
II. Opisiciis omnis generis.
III. Mercatura Nautica.
III. Mercatura Terrestri.
IV. Ministeriis variis.
Callistratus IC. in l. 2. etc. de Nund. ex Plat. lib. 2. politei/as2.
Indiget Civitas pluribus, utique Rusticis et aliis Opificibus, et aliis Ministratoribus:
Item his qui invehant et evehant singula, hi autem sunt Negotiatores.
Cum Indice Capitum, Rerum et Verborum locupletissims.
FRANCOFURTI,
Impensis GODEFRIDI TAMPACHII; Typis IOH. FRIDERICI
WEISSII.
M. DC. XXV.
Marcian. in legatis 65. §. 3. p. de legat. 3.
Omnes adhuc discere possumus, et omne artificium incrementum recipit. Quia naturae humanae congruum est.
IMPERATORI DN. FERDINANDO II.
ROMANORUM AUGUSTISSIMO.
Nec non
SERENIS.mis, ILLUSTRIS.mis, CELSIS.mis et POTENTIS.mis
REGIBUS; PRINCIPIBUS
ET DYNASTIS.
TUM CELEBERRIMIS
CIVITATIBUS IMPERIALIBUS ET REBUSP. ALIIS PRIMARIIS.
Qui, quaeque in Regnis, Principatibus, Dynastiis, et Ditionibus suis,
in rem Communen
RERUM SUFFICIENTIAE
Invigilant,
Hosce tractatus Politicos subiectissimo, Humillimo
et Observantissimo Obsequio
INSCRIBIT AuTOR.
-
Epistola I. ad Lect. S. Lectori amico amicissimam. s004 HTML-Text
-
Ad Clariss. et Doctissim. DN. IACOBUM BORNITIUM IC. et P. PRAESTANTISSIMUM de SUFFICIENTIA RERUM in Rep. Procuranda scribentem. EPIGRAMMA I. s014 HTML-Text
-
DN. IACOBO BORNITIO, IC. Poetae et Philologo celeberrimo. s015 HTML-Text
-
TRACTATUI De Rerum sufficientia enucleate conscripto, PER DN. IACOBUM BORNITIUM IC. nobiliss. ut et politicum undequaque excellentissimum, etc. s015 HTML-Text
D. O. M. A. TRACTATUS I. de RERUM Constitutione et fundatione ad Remp. et Civitates pertinentium. s023 HTML-Text
-
CAPUT I. AD PERFECTIONEM CIVILEM, QUOAD CORporis inprimis rationem, pertinent Res: s023 HTML-Text
-
CAPUT X. DE MODIS ET MEDIIS PROCURANDI RERUM SVEFIcientiam. s036 HTML-Text
-
CAPUT XIV. DE HORTIS OLLTORIIS, AROMATARIIS, CORONARIIS. s041 HTML-Text
-
CAPUT XIX. DE THERIOTROPHIA ET BUCOLLCA Viehzucht. s046 HTML-Text
-
CAPUT XXI. DE AVIBUS ET ORNITHOGONIA. Feder Viehezucht. s049 HTML-Text
-
CAPUT XXII. DE INSEGTIS, APIBUS, ET BOMBYCIbus, vermiculis serici, vulgo Seidenwurm. s049 HTML-Text
-
CAPUT XXVII. DE AURO, AURI VENIS, ET ARENIS. Gold, Goldertz, Bergwerck, vnd Wäschwerck. s058 HTML-Text
-
CAPUT XXVIII. DE ARGENTO ET ARGENTARIIS. Silber vnd Silberertz. s059 HTML-Text
-
CAPUT XXIX. DE AERE SIVE CUPRO ET AERARIIS, Kupffer vnd Kupffer ertzt. s061 HTML-Text
-
CAPUT XXX. DE FERRO, CHALYBE ET FERRARIIS. Eysen, Stahl, Eysen Ertz vnd Stein. s062 HTML-Text
-
CAPUT XXXI. DE STANNO ET LAPIDIBUS, FODINISque stanni Zien, Zienertz vnd Bergwerck. s063 HTML-Text
-
CAPUT XXXII. DE PLUMBO ET PLUMBARIIS, Bley, Bleyertz. s064 HTML-Text
-
CAPUT XXXIII. DE ALIIS METALLIS MEDII ET INFIMI GENERIS in Republ. excolendis. s065 HTML-Text
-
CAPUT XXXIV. DE LIQUORIBUS ET AQUIS MINERALIBUS INvestigandis et promovendis. s068 HTML-Text
-
CAPUT XXXV. DE GEMMIS ET LAPIDICINIS: NEC NON terraefodinis, etc. s070 HTML-Text
-
CAPUT XXXVI. DE AEDIFICIIS ET STRUCTURIS metallicis. s072 HTML-Text
D. O. M. A. TRACTATUS II. Opificia et artificia, sive artes Mechanicas et manuarias ad Remp. necessarias, utiles et voluptarias complectitur. s073 HTML-Text
-
CAPUT I. DE NECESSITATE ET UTILITATE EArum generatim. s073 HTML-Text
-
CAPUT II. QUID ARTES MECHANICAE, ET MANVAriae, et quae vis earum in Rep. s075 HTML-Text
-
CAPUT III. DE DEO, AUCTORE ET TUTORE OPIFICIOrum, et qua occasione multa à brutis docta: Et quomodo à Principibus fovenda et promovenda. s078 HTML-Text
-
CAPUT V. QUOMODO OPIFICIA ADDISCI ET EXERCERI, AUGERI atque adeoriete et recte in tuae civitate disponi debeant. s085 HTML-Text
-
CAPUT VII. NUM ET QUAE OPIFICIA AERIS TEMPERAmento: nec non ignis fomento conciliando, atque fumitaedio prohibendo deserviant: Et quae illuminationi ignis adminiculentur. s094 HTML-Text
-
CAPUT VIII. DE OPIEICIIS, QUAE VICTVI ET CIBIS, INSERVIUNT, et de Molendinis farinariis Mehlmühlen. s098 HTML-Text
-
CAPUT XII. QUAE OPIFICIA AD CONDIMENTA FACIUNT, et de Sale coquendo. s106 HTML-Text
-
CAPUT XIII. DE CO QUENDO ET PURIFIC ANDO SACCARO. Alterum praecipuum condimentum sa ccarum perhibetur. s107 HTML-Text
-
CAPUT XIV. DE ALIIS CONDIMENTIS, PUTA OLEO, BUTYRO, aceto, etc. opificiis procurando. s107 HTML-Text
-
CAPUT XVI. DE OPIFICIIS AD POTUM FACTICIUM, puta Cerevisiam. s110 HTML-Text
-
CAPUT XVIII. DE ARTIFICIIS SANITATI CONSERV AND AE DE servientibus, de Pharmacopaeia. s114 HTML-Text
-
CAPUT XXI. DE THERMIS ET BALNEIS CALIDIS, TUM FRIgidis, sive Nymphaeis. s119 HTML-Text
-
CAPUT XXII. DE OBSTETRICUM OPERA, ET FIDE, IN Republ. necessaria. s120 HTML-Text
-
Membrum II. opificiorum. CAPUT XXIV. DE OPIFICIIS ET ARTIFI CIIS, QU AE AD amictum, domum, supellectilem etc. faciunt praeparatoriis et confectoriis generatim. s121 HTML-Text
-
CAPUT XXV. DE OPIFICIIS PRAEPARATORIIS EX VEGETAbiligenere, et 1. de lini vellinteoficiis, etc. s123 HTML-Text
-
CAPUT XXVIII. DE OPIFICIIS EX LIGNO PRAEP ARATORIIS, secandi asleres, carbones coquendi et picem. s126 HTML-Text
-
CAPUT XXIX. DE OPIFICIIS EX LANA PRAEPARATORIIS, ET de Pannificio. s127 HTML-Text
-
CAPUT XXX. DE OPIFICIO EX SETIS, ET PILIS ANImalium. s128 HTML-Text
-
CAPUT XXXI. DE OPIFICIIS EX PELLIBUS ET CORIO animantium. s129 HTML-Text
-
CAPUT XXXIII. DE OPIFICIIS SEU ARTIFICIIS METALLICIS ET MEtallariis, gemmariis et lapidariis, praparatoriis. s131 HTML-Text
-
CAPUT XXXIV. DE OPIFICIO METALLA EXCOQUENDI ET SEPARANDI, fundendi atque ducendi. Die Metall zu schmeltzen vnd zu scheiden, zu giessen, schlagen vnd zu hämmern. s133 HTML-Text
-
CAPUT XXXV. DE DOCIMASTICA, vom probiren der Metallen, vnd Mineralischen Ertz, vnd Wasser. s134 HTML-Text
-
CAPUT XXXVI. DE METALLIFICIO, ET DE MISTIONE METALLICA. s136 HTML-Text
-
CAPUT XXXVII. DE OPIFICIO, SEU ARTIFICIO ELECTRI ET ORIchalci, Wie man Contrafeut vnd Messing machen soll. s137 HTML-Text
-
CAPUT XXXIX. DE ARTIFICIO INCO QUENDI METALLA. zu vberwircken, vergülden, verzienen, et contra aura. mentum separandi. s139 HTML-Text
-
CAPUT XL. DE METALLIFICIO, QUO METALLUM IMPERFEctius muatur inperfectius. s139 HTML-Text
-
CAPUT XLII. DE ALIIS FACTICIIS METALLICIS ex metallis. s144 HTML-Text
-
CAPUT XLIII. DE OPIFICIIS EXCOQUENDI SUCOS ET terras minerales. s144 HTML-Text
-
CAPUT XLIV. DE ARTIFICIO PARANDI AQUAS MINERALES, et similes artificiales. s145 HTML-Text
-
CAPUT XLVII. DE OPIFICIIS LAPID ARIIS PRAEPARATOriis, marmorasecandi et poliendi, et id genus alioslapides. s148 HTML-Text
-
CAPUT XLVIII. DE OPIFICIO LATERARIO, ET CALcis coquendae. s149 HTML-Text
-
CAPUT XLIX. DE LAPIDIBUS EX LIGNIS ET. liginis facticiis. Lapides etiam natura facit ex stirpibus. s150 HTML-Text
-
CAPUT LI. DE FILAMENTORUM GENERE EX VEGET ABILI ET ANImali, et quaeinde fiaent Succedanea praeparatoria. s152 HTML-Text
-
CAPUT LII. DE FILIS AUREIS ET ARGENTEIS ET INDE TELA FACTA. s152 HTML-Text
-
CAPUT LII. DE BRACTEIS EX AURO ET ARGENTO malleatis: nec non coriis inauratis. s154 HTML-Text
-
CAPUT LIN. DE OPIFICIIS, QUAE AENEA, ORICHALCEA, ferrea et chalybea filamenta, et. bracteas faciunt. s154 HTML-Text
-
CAPUT LV. DE OPIFICIIS TINGENDI: UNDE TINCTORES et officinaetinctoriae. s155 HTML-Text
-
DE OPIFICIIS CONFECTORIIS. CAPUT LVI. DE VESTIBUS. s156 HTML-Text
-
CAPUT LVIII. DE OPIFICIIS, QU AE AEDIFICIIS ET HAbitationi deserviunt. s160 HTML-Text
-
CAPUT LIX. DE OPIFICIIS, QU AE UTENSILIA, SUPELLECTILEM et instrumenta rei domesticae, villicae, mercaetoriae et nauticae inservientia conficiunt, ex vegetabili genete. s161 HTML-Text
-
CAPUT LX. DE OPIFICIIS EX REBUS ANIMATIS AD utensilia proficientibus. s166 HTML-Text
-
CAPUT LXIII. DE FABRIS AERARIIS, ET ORICHALCARIIS atque Electr ariis. s169 HTML-Text
-
CAPUT LXV. DE HOROLOGIORUM ET AUTOMATUM EX FERRO, UTI etiam ex ligno, fabricatoribus. s171 HTML-Text
-
CAPUT LXVIII. DE OPIFICIIS CONFECTORIIS GEMMARIIS. s175 HTML-Text
-
CAPUT LXX. DE OPIFICIO FIGULINO, EX VARIIS terris. s177 HTML-Text
-
CAPUT LXXI. DE OPIFICIIS LITERATURAE ADMINIculantibus. s178 HTML-Text
-
CAPUT LXXII. DE OPIFICIO, SEU ARTIFICIO TRPOGRAphico. s180 HTML-Text
-
CAPUT LXXIII. DE BIBLIOPEGIS, SIVE COMPACTORIBUS librorum. s184 HTML-Text
-
CAPUT LXXIV. DE GLOBI COELESTIS ET TERRESTRIS FABRICAtoribus. s184 HTML-Text
-
CAPUT LXXVII. DE ARTIGLERIA; ARTIFICIIS; ET OPIFICIIS SCLOpetariis, Büchsen,vnnd Büchsenmeisterey, oder Artoley. s189 HTML-Text
-
CAPUT LXXVIII. DE OPIFICIO PULVERIS PTRII, SIVE NItrati, Büchsenpulffer. s191 HTML-Text
-
CAPUT LXXX. DE ALIIS MACHINIS BELLICIS, ET ADMINICULIS. s192 HTML-Text
-
CAPUT LXXIX. DE ARMORUM PORTATILIUM MANV ARIORUM, FAbris lignariis et ferrariis. s194 HTML-Text
-
CAPUT LXXXI. DE OPIFICIIS ET ARTIFICIIS voluptuariis. s195 HTML-Text
-
Bancket bey dem hochzeitlichen Freudenfest der Fürstin Mariae Medices, vermählter Königin von Franckreich, von dem Groß Hertzog Ferdinando Medices angestellet. s198 HTML-Text
-
CAPUT LXXXIV. DE OPIFICIIS BALNE ATORIIS ET TONsoriis. s201 HTML-Text
-
CAPUT LXXXVII. DE MYREPSICA ET UNGVENT ARIA. Myrepsica versatur circa confectionem unguentorum. s204 HTML-Text
-
CAPUT LXXXIX. DE CORONARIIS, PLUMARIIS ET BRActeolariis. s205 HTML-Text
-
CAPUT XC. DE FONTIUM ET AQU ARUM SALIENTIUM ARTIFICIO in hortis, etc. s206 HTML-Text
-
CAPUT XCI. DE HORTIS CORON ARIIS ARTIFICIOSE DISPOSItis et labyrinthis. s206 HTML-Text
-
CAPUT XCIV. DE ARTE DELINEANDI, CALAMO VEL CARBONE, mit der Feder oder Kolen perspectivisch reissen vnd in Grund legen. s210 HTML-Text
-
CAPUT XCIX. DE TEXTORIBUS, AULAEO RUM ARTIFICIOSIS. s213 HTML-Text
-
CAPUT C. DE GENERIBUS FILATRICUM ET NETRICUM, ET de Phrygionibus. s213 HTML-Text
-
CAPUT CI. DE OPIFICIIS SIVE ARTIFICIIS INSTRUMENTO-rum musicalium. s215 HTML-Text
-
CAPUT CIII. DE MAGISTRIS, QUI ANIMANTIA AD VARIA STV-dia assuefaciunt. s218 HTML-Text
-
CAPUT CIV. DE INSTITUTIONE EQUORUM, AD LUDOS EQUESTRES et alia. s219 HTML-Text
-
CAPUT CV. DE INFORMATIONE CANUM, VENATORIA, ACCIPITRARIA,
et antum cicuratione. s220 HTML-Text
-
CAPUT CVIII. DE ARTIIFIICIIS IN GENIOSIS, SED in fructuosis. s228 HTML-Text
-
CAPUT CXII. DE TECHNICOTHECIS PRINCIPUM, Fürstliche Kunst Kammer. s235 HTML-Text
TRACTATUS III. de MERCATURA. s236 HTML-Text
-
CAPUT II. DE DISTINCTIONE MERCATURAE RESPECTV PARTIUM et specierum, sive subiecti: et quaeinvehi et evehiexpediat. s238 HTML-Text
-
CAPUT IV. DE MERCATURA NAUTICA, ET AQUIS NAVIGABILIBUS. s242 HTML-Text
-
CAPUT XII. DE MERCATIBVS ET NV NDINIS, TABERNIS publicis et priuatis. s249 HTML-Text
-
CAPUT XIV. DE PROPOLIIS ET GRANARIIS publicae annonae. s250 HTML-Text
-
CAPUT XV. DE MENSIS NUMMULARIIS ET NUMMIS, QUALES in mercatibus et in tua Republ. tolerandi. s251 HTML-Text
-
CAPUT XVI. DE AESTIMATIONE RERUM, VULGO TAXA, pendere et inensura. s251 HTML-Text
-
CAPUT XVII. DE MONTIBUS PIETATIS ET QUID IN Belgio lummart. s252 HTML-Text
-
CAPUT XVIII. DE OLLIS MERCATORUM SORTIARIIS qui modus distrahendi. s252 HTML-Text
-
CAPUT XIX. DE IMPOSITIONIBUS ET VECTIGALIBUS mercium et rerum venalium s253 HTML-Text
-
CAPUT XX. DE PRIVILEGIIS ET IMMUNIT ATIBUS MERCAtorum et naviculariorum. Straccham late, vide. s253 HTML-Text
TRACTATUS IV. s253 HTML-Text
-
CAPUT XIII. LENONES ET MERETRICES POLRD. 3. cap. 17. s257 HTML-Text
INDEX AUCTORUM GRAECORUM ET LATINORUM, QUI IN HOC DE RERUM SUFFICIENTIA libro laudantur. MONENDUS LECTOR, COGNOMINUM, NON FREnominum in hoc elenchorationem habitam, obinquirendi commoditatem. s260 HTML-Text
INDEX LATINUS GRAECUSQUE RERUM ET VERBORUM, quae in hoc de Rerum Sufficientia librotanguntur aut explicantur. s265 HTML-Text
INDEX RERUM ET VERBORUM GERMANORUM. s283 HTML-Text