CHRISTOPHORI BESOLDI, IC. DISSERTATIONUM Nomicopoliticarum Libri III. UBI DE SUCCESSIONE QUAE REGNI FIT IUre, et Electione Regiâ potissimùm disputatur. EDITIO SECUNDA: QUAE PRIORE DUPLO FERE AUCTIOR, ET ITEM SUMMARIIS ac Indice ornatior exsistit.
[Gap desc: illustration]
TUBINGAE, Typis Theodorici Werlini. Impensis Iohannis Berneri, Francof. ANNO CHRISTI M. DC. XVII.

Daniiel. 5. vers. 18.

DEus excelsus, Regnum et amplitudinem, gloriamque et decorem dederat Nebucadnetzari: sed cùm elatum esset Cor eius, et Spiritus ipsius obduratus esset ad superbè agendum; depositus est de solio Regni sui, et gloriam amoverunt ab eo. Nam à filiis hominum depulsus, Cor suum ad bestias applicuit, et cum onagris habitationem suam: donec agnovit; Dominari DEV Mexcelsum in Regno hominum, et quem vult constituerein eo.

AD LECTOREM MEUM. CUI SALUS.

NON ingenI ullâ ostentatione, nec quòd id maxumè è re prudentiori litterature addictorum esse censeam, in huius argumenti nuncversor tractatione; ab aliis sparsim et iam multoties in Famae Scenam producti. Sed quia de Successione quae Regni fit iure, et Regiâ Electione, qualia [Note: An. 1610. Nundin. vernal.] qualia haec meditamenta, ante triennium et quod excurrit, in publico Francofurtensium Nundinarum Catalogo, nescio quo calore spospondi; promisso ac recepto, nunc veltandem satisfieri conveniebat.

Et insuper Systematis mei Politici (quod in quinque partes tributum, publicé et in privato etiam Collegío, à Nobilibus et perquàm eruditis quibusdam Studiosis ac Candidatis Legum, me Praeside nuper disputatum fuit) novam et uberiorem, nonnullorum invitationibus adductus, cùm per tempora haec adornem Editionem:[Note: *Quae iam sub titulo Collegii Politici, exstat.] particulam hanc Operis totius (et quae materiae

quoqúe propter amplitudinem, Systematis angustiâ coërceri renuebat) praemittere; eâque vadum fluctuantium ac turbidorum huius Saeculi Iudiciorum tentare, et Faventiae tuae auram experiri priùs volui, Lector candide. Quae si mihi bonam et certam praesagiet tempestatem; Ego ad conficiendum cursum longiorem, malum erigam, et parabo vela, animo fidenti.

His te verbis allocutus sum, optime Lector, cùm ineunte Anno 1614. prima harum Dissertationum editio lucem publicam adspexit. Sed quia semper licuit (ut est apud Poëtam) malè tornatos incudi reddere versus, atque etiam si res ita ferat, retexere de integro opus; et cum tempore ac studio in melius proficere soleant optimi etiam ac doctissimi quique: quod ait Hispanorum politissimus [Note: De tradend disciplin. lib. 5. ad fin.] Ludov. Vives, non est quod culpes curas hasce secundas. Oscitantem me multi, aliterac velint sentientem alii deprehendent. Illis Ant. Perez: Ay suennos de desvelados, como de dormidos (et vigilantes nempè haut rarenter somniare) His Evenus Parius respondebit:

Disputationum DE SUCCESSIONE ET ELECTIONE REgiâ, Prodromus: QUI CERTAMEN PRAEROGATIVAE, QUOD ELECTIONI cum Successione est, decernit.

[Note: 1] MONARCHICUM QUEMADMOdùm Imperium, in DOMINATUM et PRINCIPATUM, Iuris Imperandi dividitur respectu: Disput. meâ pol 5. thes. 12. et seqq. class. I. ita rursùm, Potestatis adipiscendae ratione, idem Imperium aut SUCCESSORIUM est, aut ELECTIVUM. uterque enim, tam Dominus scilicet quàm Rex; vel Nascitur vel Eligitur. Natura equidem mortalium, avida cùm sit Imperii, et locum Principem affectent plures, nec Boniipsi nec bono fine: sapienter eos reprimit, et velut caput Regiae huius viae, Lex Gentium repagulo duplicimunit; Electionis et Successionis. Iust. Lips. 2. polit. 4.

[Note: 2] ELECTIO dicitur, cùm spreto Natalium iure, vocibus et scitis designatur Princeps. SUCCESSIO adpellatur, cùm Princeps ex Principe nascitur, vel libero morientis substituitur arbitratu.

[Note: 3] Monarchiae constitutionem, Politicialiàs, Ordinariam faciunt, vel Extraordinariam. Barthol. Keckerman. 1. polit. 4.

fol. 110. et 122. Phil. Hoenon. Disp. polit. 9. thes. 24. ORDINARIA illis est, per Electionem quaefit, vel Successionem. EXTRAORDINARIAM vocant: (1) Armis quandò Populus aliquis subigitur; (2) vel cùm iure Dotis, aut ex Pacto et Foederis iure, aut verò Emptione, Donatione, Cessione, Permutatione, etc. Imperium alicui obvenit. At nos Regniacquisitionem violentam, à Rei publicae constitutione separandam esse, docemus alibi: Disput. Polit. 1. thes. 33. ad fin. Class. 1. addatur Arnisae. relect. polit. lib. 2. cap. 2. section. 6. et quae Dotis, vel titulo similialio Imperia comparantur, ad Regna Successoria referri commodissimè possunt.

[Note: 4] Sed adhuc gradus est firmandus, et res cum iis cominùs gerenda, qui putant: Regna ab Electione quae dependent, Optimatum magis quàm Regio statui ut adnumerentur, mereri; Electionemque sui naturâ Aristocraticum, vel Mixtum constituere statum. Id quod cum Scholâ Politicorum communi, et Clariss. Paulo Busio, disput. polit. 16. th. 26. prorsùs nego. Sanè Lex Regia, de quâ in l. 1. ff. de Constitutionib. Princip. de Principatu Electivo est scripta; ut dicam infr. libr. 3. dissert. 3. ad fin. et nihilominus Regnum plenum constituebat. Disput. meâ polit. 5. th. 15. class. 1. Hoc etiam intuitu apud Sozomenum, Histor. Ecclesiast. 6. cap. 6. Valentinianus Imperator dicit: Me ad imperandum deligere, ô Milites, penes Vos erat: sed cùm iam à vobis sim delectus, Vos, qui meo iam Imperio subiecti estis, conquiescere; Me autem, utpote Imperatorem, quid agendum siet considerare decet.

[Note: 5] Adstipulari ergò non possum Eruditissimo Arnisaeo; qui Relect. polit. lib. 2. cap. 2. sect. 4. nis. 28. fol. 127. ad deteriorem partem animum applicante Principe, Electoribus in promptu remedium esse ait (quo Subditis contra Hereditarium Regem uti non liceat) nimirùm, ut quem meritum investierunt, cundem immeritum devestiant. Cùm quippè gubernandiius, statusque forma, non Electio vel Successio, de

removendo Principe quandò agitur, sit indaganda. Necitem adprobare queo, quod ibid. dicit Arnisaeus: num. 40. et 45. In Dominatu necessariò succedi; Regnum autem indifferens esse ad Electionem et Successionem. Dominatum et Tyrannides, nec stare posse nec propagari, nisi in heredes transmittantur: imò corum naturae Electionem repugnare, etc. Et tamen Mameluci, Aegyptum occupantes, dominiceque inibi imperitantes; filios in electione novorum Sultanorum exclusêre sempet. Ac cùm Mahometes Cathbey filius, contra Regni Leges, in vaderet Regnum, tot caedes indè sunt sequutae; ut nisi ad Campsonem Gaurium, prisco instituto Imperium fuisset devolutum, totus ordo Mamelucorum interiturus videbatur. Casp. Peucerus, lib. 5. Chron. in Selym.

[Note: 6] Enimverò optandumné magis sit, per Suffragationem ut ascendant ad Imperium Monarcha, an iure Successionis accipere eundem, Subditis ac Rei publ. magis expediat? diù verieque à variis discussa, nondùm decisa est quaestio. Eberartus à Weihe (qui Proteus in nomine, nunc Durus di Pascolo, nunc Waremundus est de Erenberg) scripto peculiari eruditissimo, hâc de controversiâ anquirit operosè; ac eandem disputationibus hûc et illûc trahunt passim alii: Marsil. Patavinus in defens. pacis. 1. c. 9. et 16. Zepperus, 3. de Legib. Mosaic. cap. 7. Bodinus 6. d. Rep. c. 5. et meth. hist. c. 6. Petr. Gregor. Tholos. 7. d. Rep. 4. nu. 10. Lipsius 2. polit. 4. et monit. pol. 2. c. 3. et 4. Lael. Zecchius 1. pol. 3. nu. 1. et 2. Paul. Busius, Disput. Polit. 15. thes. 26. Reinhard. Koenig, Disput. hâc de quaest. sing. quae est in Politicis Goldasti, part. 14. fol. 653. Pietro Andr. Canonhiero, del introduz. alla polit. 8. cap. 1. Iacques Hurault, 1. des offices d' est at. chap. 5. Ioachim. Stephan. 1. d. Iurisdict. 1. nu. 25 etc. Henning. Arnisae. omnium latissimè, lib. 2. Polit. relect. c. 2. fect. 4. Herman. Kirchner. orat. 11. acseq. et Disput. d. Rep. 4. th. 2. lit. a. Ioachimus Cluten, amicus meus. paradox. ult. Barthol. Keckerm. 1. System. polit. 4. fol. 110. etc. Hoenon. d. disput. 9. thes. 25. Georg.

Schönborner. 2. polit. 1. et 9. Ioh. Crugerius, in Colleg. Polit. Disp. 4. th. 46. Henr. Velsten. cent. quaest. polit. dec. 7. th. 9. Clemens Timpler. polit. 2. cap. 2. quaest. 2. Iac. Alemannus, in palaestrâ consultationum, cap. 4.

Nobis ante omnia partis utriusque, argumentorum roboreacies instructissimas, lustrare lubet.

[Note: 7] Qui conditionem illius Regni cui Rex nascitur, meliorem, pacatiorem et digniorem esse volunt, eius cui eligitur; ita ratiocinantur.

I. Annosior quemadmodùm arbos ex radice pullulat, et rancido qui subnascitur trunco surculus, iam vires accipit, effeti et senio confectiante ruinam: Successionis non secus tramite, in perpetuitate Imperium consistit, et discrimen praevortitur Interregni. Quod ipsum Anarchiam habet sine cuiusquàm dominatu; et hebdomadas, menses, annos quandoque manet: ac quae fuerit saepiùs tali in statu tempestas, nemo nisi qui historias, potest nescire. Matth. Wehner. in metamorph. Rerump. cap. 22. Pontifice mortuo carceres effringi, necari custodes, sontes Iudicibus eximi, omnia Divina humana misceri, quóad Collegium Cardinalium suffragiis concordibus Successorem renunciârit; parricidia quandoque in occasum Pontificis Max. solere differri, ac sicariis tunc tutò latrocinari licere, testificatur Bodinus. 6. d. Rep. 5. nu. 718. ad fin. Quàm magnae confusiones, quot insignes mutationes, in Interregni simul inciderint tempus, quod Rudolphi I. Imperium praecessit; et ob funestas dissidiorum furias, nullum penè tunc fuisse angulum uspiám tranquillum, in Chronico suo, libr. 5. exponit Casp. Peucerus, lateque persequitur Christophorus Lehman, in der Speyrischen Chronick. lib. 5. cap. 95. et Carolus Sigonius d. Regno Italiae, ad finem.

Moderatorem si quis Comitiorum, ac Regnihoc interim spatio fieri posse procuratorem supponat;

Sed enim non minor aliquandò suboritur difficultas, in Regni ordinandâ procuratione, quàm Rege creando ipsomet.

II. Lege si Successionis certus est Rex, turbis praestò est obsta culum quàmplurimis: cùm alioquin novis et magnis conatibus, opportuni sint transitus rerum. Hîc non studia partium, et metus seditionis propter competitores; nec inter illos qui quaerunt Principem, dissidii subest timor; non hîc multi inter se digladiantur Candidati de uno Brabio, et Regni semper periculo peccatur ubicumque. Undè multi Populi, quos anteà Electio turbârat; ad Successionem, tanquàm ad Sacram quod a iunt Anchoram, confugere sunt coacti: hâcque ratione Electiva pleraque Regna, controversis Electionibus tantùm non penitùs eversa, Successoria tandem facta fuerunt: Id quod Successionem in primis commendare videtur.

Regis eligendi libera potestas, quam prioribus Saeculis Sueci habuerunt (et de quâ etiam eorum loquuntur Leges; nuper à Iohan. Messenio denuò editae, lib. 2. cap. 3.) Successioni parùm absimilis erat: cùm ferè non nisi ex Regiâ familiâ Principes sumerentur. Ioh. Magni, lib. 19. cap. 10. Olaus Magni, 8. cap. 1. vide infr. lib. 2. dissert. 1. n. 10. etc. Certè Divinâ providentiâ, magnoque Rei publicae bono crediderimfactum, ut à tempore Sancti Erici Regis, quem Sueones elegerunt, et Caroli; alternis vicibus, ex eorum posteritate Reges, qui Suecico simùl et Gothico Regno praeessent, eligerentur. Quàm gravissima autem bella, tam intostina quàm externa fuerint orta, cùm cùm illam successionem mutare cogerentur; testatur saeculum ab Anno Christi 1400. tempore praesertim Erici Pomerani, Christophori, Caroli-Canuti, et Stenonis senioris: qui Moschum debellavit, Danum prostravit, et intestina bella, ab Archiepiscopo Iacobo mota, sedavit. Iohan. Magn. 22. 23. Ac iam divantè, Christianissimo Rege Stinckel defuncto, duobusque Hericis de Regno certantibus; omnes

Suedorum potentes in bello occubuisse feruntur. Nam et ambo Reges ibi perierunt: ita prorsùs deficiente omni Regali prosapiâ, et status Regni mutatus; et Christianitas ibi turbata est valdè; ut habet M. Adami hist. Ecclesiast. cap. 170. lateque describit Crantz. 5. Sueciae. c. 13. et seqq. Et item tristissim motus, quos post Annum 1400. occasione electionis concitatos fuisse dixi, haud cessaturi videbantur. Ideoque Gustavus Erici, Anno Christi 1527. non in praesentiâ solùm, quieti, honorique patriae consulere; verùm ad omnem posteritatem, saluti et tranquillitati totius Regni, et unâ familiae suae dignitati prospicere cupiens; vagam illam ancipitemque, et turbis ac seditionibus assiduis obnoxiam eligendi rationem adstrinxit, et ad familiam unicam ius Successionis alligavit. Id quod factum est in Comitiis Regni, Arosiae modò dicto Anno 1527. celebratis: ubi simul ordo Successionis certus, constitutione sollemni (quam Unionem hereditariam vocant) statutus sancitusque fuit. Chytraeus, Chron. Sax. libr. 15. fol. mihi 407. et seq.

III. Principis seligendi ratio, planè inexplicabilis est. Non ab universo, maiorevé parte Populi fit rectè: cùm is, ut Libertate prudenteruti nescit; ità nec in Electione se sat circumspectè gerere qucat. Et cui non tutiùs videatur, Naturae benignitati, paucorum quàm Optimatum factioni, rem tanti concredere momenti: cùm praesertim, quâ in Familiâ laus aliqua fortè floruerit, eam ferè qui eius sunt stirpis cupidissimè persequantur.

IV. Rara est Electio, quae sine privato cuiusque affectu aut respectu fiat: res saepiusculè geritur promissis donisque, vel illicitis certatur artibus aliis. De eo substituendo Imperatore, qui optimè et ex usu publico regnet, nulli ferè cogitatio est vel cura. Quam in rem testimonio nobis esse possunt Conclavia Romana; factionibus, rixis, ambitiosis studiis, prensationibus, subdolisque machinationibus mirabiliter

referta. vide Thesauri Polit. part. 1. Relat. di Roma, fol. mihi 46. et multis seqq.

V. Nullam quoque certitudinem Electio, vel exindè potest habere; in publicis quia muneribus, alii meliùs, alii deteriùs sese plerunquevegerunt; quàm de iis opinio erat. Vid. Scipion. Amirat. dissertat. Politic. ad Tacit. lib. 3. discurs. 11. Richter. axiomat. histor. 176. 249. et 255. Electioni etiam non improvidae, nec nisi ad salutem publicam respectum habenti, exfacili obicitur error: frequentiùs quia falsa est de regnaturo opinio. Et demùm

sed et corrumpunt. Quod de filio suo Terentianus memorat Senex: Andr. A. 1. Sc. 1.

Quî scire posses, aut ingenium noscere,
Dum aetas, metus, magister prohibebant?

tàm pariter ego dixerim de eo, qui Legibus solvitur omnibus, quibus anteà tenebatur singulis; qui liberè nunc imporat, antè cùm in vitus obedire cogebatur.

Multi per ambitionem se probos simulant, terramque demisso vultu ad spiciunt humiles, et pro dominatione consequendâ, omnia serviliter agunt; qui Clave, quam priùs quaesiverant repertâ, altiùs paullò cornua sunt sublaturi: ex Erasm. Ebnero, Melander lib. 1. Iocoser. nu. 254. et personam capient Agamemnonis; cui apud Euripidem, in Iphigen. obicit frater,

Scis quandò cupiebas praefici Graecis ad Ilium,
Specie quidem non volens; voluntate verò cupiens:
Quàm er as humilis, omnem dextram prehensans,
Et habens fores patentes cuilibet popularium,
Et dans alloquium ordine omnibus, etiamsi quis non volebat;
Moribus quaerens Imperium à vulgo redimere.
Deindè postquàm potitus es Imperio, mutans mores,

Amicis non amplius fuisti sicut antè amicus;
Difficilis aditu, et rarus intra claustra.

Nemo arte eâdem Imperium quâ petit, gerit. Sallust. Iugurth. cap. 85. Et vera est apud Tacitum, lib. 15. Annal. Thraseae quaerela: Initia Magistratuum nostrorum, meliora fermè; et finis inclinat. Senè si veteris historiae scrinia excutiamus, vix unus altervè exibit, cui non conveniat convitium Deianirae: Cepisti meliùs quàm desinis, ultima primis cedunt. Tam potestatis magnitudo, nudare solet semper animorum vitia interna. Ex maxumè raro hominum genere iudicare debemus Vespasianum; in quo, asseverante Plinio, Praefat. Nat. hist. nil quicquàm mutavit fortunae amplitudo, nisi ut prodesse tantundem posset, et ellet. Paucissimi Antigonum imitantur: qui mirantibus omnibus, quòd cùm iam senectutem attigisset, benignè humaneque imperaret; olim se potentiam quaesivisse, nunc gloriam et benevolentiam captare, respondit. Plutarch. Apophth. Los officios suelen gastar las personas, adobar pocas: plures officia perdunt quàm edolant. Ant. Perez Aphorism. fol. 256. n. 134. Omnes ferè in peius ruunt Principes, et Imperium quaerunt primùm gloriosè, pòse cum iacturâ famae exsequuntur et im potenter. Regguagl. di Parnaso. 1. c. 29. ad fin. status obliviscuntut in quo acceperunt Regnum; imò certè propter quem, et per quem. Adeò numquàm non Honores mutant mores; et (ut rectè vulgò adiectum) rarò in meliores.

Sunt etiam qui ab omnibus Principatui pares iudicati; cùm ad res gerendas tanquàm ad ignem ventum est, instar adulterini numismatis, exspectationi hominum de se non respondent. Nimirùm ut inter vacua vasa non facilè discernas, quod eorum sit integrum, quod vitiosum; ubi verò aliquid infuderis, statim apparet, quod rimosum sit et perfluat: ità animae hominum, stultitiae rimis fathiscentes, infusam potentiam non continent, sed foràs diffluunt ineptiis et ceterâ vitiorum conflage. Quod Galbae olim evenit, qui omnium

consensu ccapax Imperii nisi imperâsset, et maior privato visus dum privatus fuit; Tacit. 1. histor. id multis accidit aliis, qui in bonâ spe, adepti deniquè Imperium, eo se ostendunt minores. De Isacio, Nicetas Choniates: Ipse verò Imperator, cùm optimè gubernationis cursum instituisset, instarignavicursoris, non proculab ipsis carceribus destitit. Nequè enim multos virtutis absol vit circulos, sed veluti fatigatus et enervatus, à contentione honesti instituti remisit plurimùm.

VI. Civem aliumve optare alium non Principem, res est praetereà in videntiae plena, et à ratione prudentiâ que vacua. Saepè optimus servus, dominus fit pessimus. Eorum quò magis despicatui est Imperium, eò plus nimio ii se efferunt plerunquè, et regnant crudeliùs, Regali quàm sanguine prognati; ociusque vi convelluntur inassuetae dominationis. v. Phil. Camerar. medit. hist. cent. 2. cap. 52.

Asperius nihil est humili, cùm surgit in altum:
Cuncta ferit, dum cuncta timet; desaevit in omnes,
Ut se posse putet.

Noay mas sobervio animal, que hombre baxo muy subido. Seb. Fernandez de Eyçaguirre, en la Ioya. n. 144. Et sapienter eundemin sensum, Theganus Chorepiscopus Trevirensis (editus cum Scriptoribus Francicis coaetaneis XII. à Pithaeo) de Ludov. Pii vitâ, cap. 20. Postquàm tales culmen accipiunt, numquàm sunt, sicut anteà tam mansueti, et sic domestici, ut non statim incipiant esse iracundi, rixosi, maliloqui, obstinati, iniuriosi, et minas omnibus subioctis promittentes: et per huiusmodi negotia cupiunt ab hominibus timeri et laudari. Turpissimam cognationem corum, à iugo debitae servitutis nituntur eripere, et libertatem imponere. Tunc aliquos eorum liberalibus Studiis instruunt, alios Nobilibus feminis coniungunt, et propinquas eorum, filios Nobilium cogunt accipere. Nullus cum eis aequanimiter vivere potest, etc.

reputatione, Barbaricoque fastu, quibus se efferat inter suos. Sicque Galliae Reges supra modum familiares, non necesse habent metuere contemptionem; quam ut potè prohibet genus atque Natura. Vide auctorem Politici Thesauri, part. 1. relat. di Franciâ, fol. mihi 182. §. Tutti questirispetti.

VII. Extrariorum potiùs quàm civium, quàm aequalium expetere Imperium, cum contumeliâ iunctum est incolatum, et publicae libertatis periculitatione. infr. lib. 2. diss. 1. nu. 5. etc. Indigenis Principibus, nationes procliviùs et tutiùs sùbici solent. Ioan. à Chokier. in Thesaur. Polit. aphorism. lib. 1. c. 2. fol. 9. Extero quidem Principi obedire, dedecus esse haut videtur; si sanguinis iure (id quod rariùs fit) is capiat Regnum, Conestagius, de Portugal. cum Castell. Regno coniunct. lib. 4. fol. mibi 176. Et tamen Carolus Lotharingius, ultimus ex Carolinâ prosapiâ heres, odio peregrinitatis reiectus, et Hugo Capetus Rex electus fuit. Bernh. Girard. histor. de France. libr. 6. fol. 523. Quam ferè eandem propter rationem, Vononem, obsidem Augusto datum à Phrahate, petitum Româ, cum laetitiâque ab initio acceptum Regem; quamvis gentis Arsacidarum, ut externum aspernabantur olim Parthi. Mox subit pudor (ait Tacitus, 2. annal. à princ.) degenera visse Parthos; petitum alio ex orbe Regem, hostium artibus infectum.

Peregrinus, linguam, mores, statuta, vires, limites nescit: ex contrario populum sub Imperium subditum, peregrino more modoque vivere, alienam sectarier Religionem, officiales observare foraneos, aut assuefaciet, aut certè coget. Ita patrii mores, ad arbitrium Principis externi accommodandi, et libertas turpi servitio mutanda erit. Caroli V. optimi Principis Imperium, Hispanici, Burgundicique Ministriexosum in Germaniâ reddiderunt. Lazar. Schwendi, im Bedencken von Regierung des Röm. Reichs. nu. 15. et seqq. Et ille idem, quon dam Hispaniâ excedere potiùs, quàm Germanos satellites et alios, ex Aulâ dimittere volebat:

referente Chytraeo, in orat. funebr. quae exstat Chron. Sax. lib. 19. fol. mihi. 509. et seq.

Peregrinus quoque, Regnum si habet peculiare; vel ex duobus efficiet unum: vel illud curâ complectetur unicè, novum et alienum mandabit Legatis aut si neutrum liceat, auffugiendi capiet consilium; quod ut credamus, Henrici Valesii Polonorum Regis adducimur exemplo.

VIII. Suffragio sumptus Princeps, Regnum (quod ipsi est, sic tanquàm res aliena) frequenter negligit commissum: Naturae quia ita communissimo ferente vitio, homines non aequè ac domum suam privatam, rem adamant publicam.

Hic alienus oves custos bis mulget in horâ;
Et sucus pecori, et lac subducitur agnis.

At filius ab ipsis incunabulis destinatus Regno, eius simul combibit amorem dum tener est: Regnum ei domus, Dii penates, arae, focique; Regni proceres et subditos, sibimet domesticos ac sanguine reputabit agnatos. Pater verò, qui Imperium ad allenos numquàm possessores deventurum certus est; vel succedentium filiorum caussâ, tum praesentia status naufragia, tum et futura incendia magis avertet sollicitè.

Verg. 1. Aeneid. Quis namque mortalium, ignoto et saepiùs ingrato successori, tam amicè quàm suis in possessione provideret Regiâ?

Undè Auctor Thesauri politici, libr. 1. relat. di Roma, fol. mihi 40. De Patrimonio D. Petri sic notanter scribit: Che tocca il temporale del Pontefice, dico; che se un secolare fusse padrone dello Stato Ecclesiastico, et che come cosa propria locurasse, et governasse; haveria causa di cedere à poci Prencipi. Ma i Pontefici, che di tempo in tempo sono stati, poco hanno, pensato, non dirò al miglioramento delle conditioni sue, nè anco si può dire, alla conservatione: onde non è da maravigliarsi, se in tutta la Christianità, non si trova, forsi

altro Stato manco armato, provisto, et diffeso di questo: esposto, posso dire, alla preda et al acquisto di che si risolvesse assalirlo da dovero.

IX. Omnia cùm parentes liberis ex voto parent; quod Tryphoninus respondet IC. l. nihilinterest. 50. §. 2. de bon. libert. Electione proindè vocatus Rex, animo et consilio si valet, uni sibi concreditum Regnum relinquet posteris, in Successiv umque ut commutetur curabit. Accommodè Peripateticorum Princeps: 3. polit. 11. Pater cùm habeat omnia in suâ potestate, Regnum filiis non tradet? At cùm hoc difficile sit, et maioris quàm quae cadat in Naturam humanam virtutis, probabile non est. Et sanè constat, Carolum V. Principem aliàs optimum, Germanico bello feliciter confecto; iam non ampliùs de Caesareâ dignitate fratri secundum Imperii Leges relinquendâ, sed filio iure hereditario attribuendâ, cogitare cepisse. Thuanus. 5. fol. 101. Lazarus Schwendi, Von Regierung des Röm. Reichs. num. 22.

X. De successione qui suis stabiliendà desperant, suffragiorum coëmptione in stirpem propagare; nec rarenter parte aliquâ ipsius Regni insigniori, posteris comparare nituatur Imperium. Ita Carolus IV. Wenceslaum, ex filiis suis natu maiorem, sibi in Imperio successorem, vitâ adhuc manente, ordinare satagens; cùm Prineipes Electores haud facilè ad eam rem trahere posset, quod virture obtinere nequivit, pretio paravit: promissis cuique Electori centum aureorum milibus. Fidem verò aliter praestare cùm nequiret; publica illis Romanae Reip. vectigalia obligavit: perpetuo Imperii malo. Hinc etenim Romanam potentiam ad nihilum redactam, nec posthâc attollere caput Imperium potuisse; testimonio est Aeneas Sylvius, hist. Bohem. cap. 33. et in Fasciculo temporum sub A. 1354. Wernerus Rolevvinck.

XI. Sin nec vota sunt venalia, liberis (privatâ iam utpotè conditione, Patris propter dignitatem superioribus)

vel agnatis item cognatisque, non sine incommodatione publicâ, Princeps electus prospiciet aliter: ita ut Regnum Electione quod defertur, Regiae quibuscumque illuxit unquàm dignitatis splendor, locupletare fortunis necesse habeat familias. Ipsum Sacrosanctum Divi Petri (quod vocant) patrimonium, haec mala est cùm sentit, in Pontificibus Romanis: quibus sollemne est, omnes qui eorum agnatione tenentur et gente, divitiis opibusque angendo, Aerarium evacuare Ecclesiae. Non enim in alio quoquàm magis laborâsse Pontifices, quàm ut Cognatos suos Principes post se relinquerent, refert in Historiâ Florent. lib. 1. Nic. Machiavellus. Pauci sunt qui in usu habent apophthegma Clementis IV. quod narrat Boterus lib. 2. de' detti. tit. beneficii Ecclesiastici, m. fol. 170. Non è ragionevole, cheio habbia più rispetto alla carne, et al sangue, cheà Dio, et alla Chiesa sua. Et testatum hoc facere potest, vel unicus Paulus III. qui moriens, subindè illud ex Psalmoingeminavit: Simei non fuissent dominati, nunc immaculatus essem, et emundarer à delicto maximo. Thuan. lib. 6. fol. 119. Ferunt eundem, cùm à Cardinalibus, quòd Parmam et Placentiam in fraudem Ecclesiae, Agnatis donâsset, reprehenderetur; Divi Paulli verbis respondisse: Vellem à Christo separari propter fratres, qui mihi iuncti sunt secundum carnem. Henr. Estien. en l' Apolog. pour. Herodot. cap. 25. fol. mihi 557. ad fin. Quibus rationibus nepotem suum Borghesium subgrandem locupletemque reddat, qui nunc rerum potitur, Paulus V. mira refert Nicol. de Morbais, en la Supplicat. fur les causes d' assembler un Concile. fol. mihi 266. etc. Et idem fol. 274. scribit: Que toutes et quantes fois, qu il crée des Cardinaulx, ne se propose autre fin, ne viseà aucum autre but; qu' à la chair, à l'avancement de son badaut de Neveu, à l'or et argent, etc.

Usu idem cognoscunt in Germaniâ crebrò Episcopatus: finitimis qui aliorum Magnatum provinciiis, haud

magis florentes, divitiores, et laudandâ gubernatione sunt beatiores; Electione quam vis trauseant in Successores, multiplici Legum vinculo adstrictâ. Hûcque pertinet Cardinalis Petri Gonçales de Mendozâ, dictum: Que ellinage, donde non avia corona, que nunca medrava. Daß kein Geschlecht, darinn kein Pfaffenblatt auffkommen könne. Floresta Espagnola, part. 1. cap. 2. num. 11.

XII. Porrò Fundamentum quia Rei pub. nullum firmius est, obsequio subditorum erga Principem; Optivoproindè vel hoc nomine multò praestabilius videtur Successorium Regnum: illo quòd adstrictioris Imperii, et reverentiae aut oboedientiae promptioris exsistit. Et ideò perfectae ac absolutae magis quadrare iudicatur Monarchiae: utpotè cuius proprium maxumè est, perpetuum ut unius quasi Principis sit regimen; ad rationem universitendens, ubi semper unus permanet intransmutabiliter. Ad quam perennitatem, Successionis ordo quàm proxumè accedit: et eo Imperii transitus in aliam personam, qui semper in Republicâ metuendus (cùm omnis mutatio occasio sit promptissima turbarum, Iehan. de Marnix, des resolut. politiq. sect. 4. resolut. 6.) tolera bilior efficiatur: dum Imperium unius familiae continuatâ heredum nectitur serie; ut altero propediem priori succedente, vix unquàm obitus sentiatur Principis. Sicque verâ cum gloriâ, de Successione praedicari potestid, quod Anglis olim post mortem Henrici II. referente Matth. Paride, in hist. maiore, pag. 147. solatium dedit:

Etiam nescio quo latentiductu, faciliùs obtemperat populus ex consuetâ familiâ nato Domino: animoque aequiore ferunt homines, quem Princeps parum feliciter genuit; quàm quem malè elegit populus. Quapropter itidem, minùs difficulter subditorum mores corrigit hereditarius Princeps, quàm electus. Traian. Boccalini, cent. 1. Ragguagl. 80. di Parnaso.

XIII. Nec in hereditariis solùm Imperiis, et alicui quae familiae parére didicerunt, Principi plus iuris et obtemperationis; sed ewt in imperandi ideò ratione, minùs multò erit difficultatis: is maiorum suorum si saltem insistat vestigiis. Testem produco sat locupletem Nic. Machiavellum. Qui Principalis Institutionis c. 2. et lib. 3. Disput. d. Rep. 5. Imperia hereditariò obvenientia, non tammultùm habere laboris ac asperitatis, ait, quàm ea quae recenter acquisita sunt. Sufficere enim inibi, si Princeps maiorum suorum non transgrediatur instituta; deindè tempori ad rerum novos casus inserviat. Ut sic Princeps huiusmodi, communi tantummodò et vulgari praeditus in agendo industriâ, semper in Principatu se conservare queat. Etenim qui Naturâ est Princeps, minus causae acnecessitatis habere, ut laedat; quo fieri, ut etiam plus ametur. Ac nisi extraordinariis et praevalidis vitiis in odium offensionemque incurrat: meritò naturali quodam iure à suis diligi; et in ipsâ vetustate cohaerentis et continuati dominatus, obrutam iacere omnium mutationum memoriam, conversionumque multifarias causas.

XIV. Hinc pariter per Successionis viam, securior est ipsa Principis vita; et peream Regnum. Quippè patrem quis occideret, cuius filius regnaturus est? Et indè Vespasianus, assiduas in se sprevit coniurationes, quia de filiorum certus fuit Imperio. Sueton. in vitâ, cap. ultim. Econtrà etiam vivente Principe, qui Electione in Regnum accessit, de eius consultatur Successore; struúntur insidiae, ut occupandi detur locus, factiones, coniurationes oriuntur, texuntur calumniae; aliaeque conquiruntur caufaedestitutionis in eo, iniuriae qui suae ultorem non relinquit potentem. Ipsimet Sacrorum Pontifices, quos malum hoc omnium minimè pertingere deberet, non eâ vacant incommodatione. Hi, quamvis ferè iam aetate confecti, super pinnas statuantur

Templi Catholico Romani; non tamen toleranter Cardinalium ambitio, eorundem praestolatur decessum: sed veneficiis identidem illos loco moveri, contritum est. Indeque suffragio ad Imperium evecti, aemulos ut destruant; non rarò cogunturincitare animos populi ad seditionem, largitione caecare mentes imperitorum, fortes et praeclaros viros acbenè de Rep. meritos in malevolentiam vocare, vel carceri per Ostracismum mancipare, aliisque mediis sese tueri subdolis.

XV. Itidem per Successionem securus est magis ipse Status, mageque perennis ImperI Maiestas: absolutum nullibi perdiutinè Imperium durat, Electio ubi sollemnis est et trita. Inibi ferè solent Politicam quandam adhibere fallaciam subditi, ad Imperium ut non admittant, certis nisi legibus constrictum; quas non facilè aspernaturus est is, praeter Electionem regnandi qui nullum ius habet. Sicque sensim particula Maiestatis una post aliam, quâlibet propè in Electione decerpitur; tota tandem donec praecidatur, et vel Mixtum, aut Aristocraticum evadat et confletur Imperium: prout id in Lacedaemoniorum, Germanorum, Polonorum, Danorumque cernere licet Rebus publicis; et ampliùs illuftrat eruditissimus Arnisaeus. 2. polit. 3. fol. 456. et seq.

XVI. Consuetudine gentium receptior est Successio; et pro uno Electionis exemplo, centena sunt Successionis. A stirpeolim quaesiverunt Regem Assyrii, Medi, Persae, Macedones, Aegyptii, Parthi, Armenii: et etiam nunc regnandi spes in subsecuturâ dominorum sobole relicta est Turcis, Moscovitis, Aethiopibus, Afris, Hispanis, Francis, Anglis, Scotis: ac communi fermè omnium Populorum iure, non solùm Nobilitas ac Feuda, sed et dignitas successoria est omnis; Ducatus, Marchionatus, Comitatusque ad heredes perveniunt.

Successio; piisque Regibus, continuatum in filiis fore Imperium, supremus pollicetur Dominus. Deuter. 17. v. penult. Ac excitari, gubernari, protegi divinitus Imperiosas familias, quaeque in Imperiis rerum potiuntur, inficiari nisi extreme impius ausit nemo: et exsequitur Rein. Reineccius historiae Iuliae tom. 1. in prolegomen. cap. 3.

I. Veneranda vetustatis laudatissima consuetudo et exemplum: quòdque Electio Successione priorfuit; et Heroicis illis temporibus vix aliter factum: quamvis id neget Arnisaeus. relect. polit. libr. 2. c. 2. sect 6. nu. 7. et seqq. Nam cùm primi illi Heroes, populum magnis beneficiis et meritis affecissent, aut inventione artium, aut bellicâ virtute, aut conciliatâ hominum inter se communione et societate, aut augendis et amplificandis finibus; hi Reges luben ti et gratâ civium sententiâ creabantur: ac tandem velut hereditario et patrio iure, Imperia continuabantur. 3. *polit. 10. et 5. cap. 10.

II. Principatus in Populo non sanguini debetur, sed vitae: can. Moyses caus. 8. quaest. 1. ca inutiliter regnat, Rex qui nascitur et non meretur. Potestas ideoque, optimo ac dignissimo cuiquee tribui debet: qualem Electio, cooptandique invenit iudicium integrum;

—— —— quem mutua virtus
Legit, —— ——
Iudicio pulchram seriem non sanguine ducens.

Nasci et generari a Principibus fortuitum; nec ultra aestimatur: flagitiosos et hebetes, ac qualescumque nati sint, gubernacula Reip. tractare; id vero absonum omnino est et absurdum. Ab omni prorsus ratione alienum esse videtur, uni alicui dare omnem absolutamque potestatem; idque ex nascendi sorte. Licentiam etenim habere omnia ex animi sui sententiâ agendi loquendique; id quidem si in homine sapiente spectaveris, esse causam publicae Felicitatis invenies:

sin vero in stulto, communis perniciei. Ideoque qui eam potestatem homini indigno aut incapaci concedit, infanti scilicet ille aut in sano gladium porrigit: qui autem prudenti eam tribuit, hocefficit, ut is omnibus, ipsisque adeò fatuis, nec volentibus adferat salutem. quae verba sunt Dionis, hist. Rom. lib. 52. fol. mihi 472. Si navigiolo suo gubernatorem praeficere volens, minimè eum sibi conducendum iudicaverit; qui licet se nautae alicuius celebris filium aut cognatum iactet; nondùm tamen ventos didiverit, nondùm syrtes ac fretorum explorârit scopulos, nondùm ad sideritem clavum convertere edoctus fuerit: summae an tu potestatis heredem, tantùm in unâ domo quaeras, non per totam civitatem circumferas oculos; acsi qua fortè praeclara exstiterit et probata familia, an tu ex eâ potius aetate superiorem, quam virtute insigniorem, quàm optimum, et Deo quem simillimum inveneris, et cuius naturam, in Regnum antequàm introducatur, optimè perspectam cognitamque habes, elegeris? celuy à qui on donne, ne choisit pas. Hincque Antigonus secundus, adolescenti qui non admodùm bonus videbatur miles, natus tamen erat patre viro forti, stipendium paternum postulanti; Ego, inquit, mi adulescens, mercedem et munera dare propriae, non paternae virtutis causâ dignis soleo. Plutarch. in apophtegmatib.

Quam etiam propter rationem, in feudis dignitatum, successionem contra rationabilem esse usum; iuris nostri feudalis fatentur auctores. Libr. 1. Feud. titul. 13. de alienat. F. ad fin. Et palmam accipit ab Aristotele Electio. lib. 2. *polit. cap. 9. et lib. 3. cap. 11.

III. Campum eadem aperit, in quo excurrere cognoscique possit virtus. Ad quam multi adspirarent, Principatus si spes, tanquàm opimius praemium, communis foret omnibus virtute praeditis: si quod Lysander apud Plutarchum urget, non ab Hercule genus ducentes, sed virtutem Herculis

(quâ is Divinos honores in venit) imitantes, Regiae dignitatis afficerentur honore.

IV. Mediante Electione ad Regnum perveniendi viam, ipse nobis praescribit ac munit Naturae cursus: in Heroicis familiis, ad Imperii tuendam dignitatem quae requiruntur insignia dona non continuans, et ex macellario, ut est in Proverbio, Herculem non numquàm progignens; eoque nos in primis edocens, natalium ne incerto eventu, quemcumque et cuiuscumque conditionis nasci contigerit, ad Regnum adscendere sinamus.

—— —— Virtus
haut sata stirpe venit. ——
AEquat rara patrem soboles, sed plurimi ab illis
degenerant; pauci superant probitate parentem.

Adulatores sunt, qui multa garriunt de congenitâ magnatibus virtute, et subindè habent in ore, angeborne Fürstliche Milte, etc. Quin et quasi Fato quodam, neminem propè Magnorum virorum, optimum et utilem filium reliquisse, reputat Spartianus, in Severo.

Eiusque rei causas prudenter indagant; post Davidem Chytrae. Dignissimus nostrae Academiae Cancellarius, Dn. D. Andreas Osiander, in not. adc. 9. Iudic. et vid. eund. disput. ad Form. Concord. 13. th. 18. Greg. Richterus axiom. oeconom. 15. et seq. et idem axiom. histor. 112. Estienne Pasquier. 2. epist. pag. 64. Christoph. Sturzius, libr. de Imperio Germanor. cap. 17. num. 3. et multis seqq. Christian. Matthias Dithmarsus, amicus meus honorandus, Colleg. Ethic. 3. disput. 5. disquisit. 2. Quin et a curiosis observatum invenimus, Familiarum et Liberorum felicem statum, rarissimè ultra trinepotes durare. Peucerus de divinat. gener. fol. 35. Richter. axiomat. Oeconom. 21. Quò diuturnior familia, eò peior est: et quoque propter Parentum magnorum,

scelera ferè magna; poenae publicae in totas ferè familias grassantur. Richter. axiomat. Oeconomic. 23. Quod et innuit poëta gravissimus Nathan Chytraeus, ubi canit:

—— —— si gens est ampla vetusqúe,
Multa etiam scelera et clades sectantur eandem.
—— —— Regnant caedes, occulta venena,
Insidiae, ac stupra. —— ——

Sed eorum quae dubia, rationes sunt afferendae; horum quae constant, exempla ponemus. Primus ex feminâ natus homo, degeneravit à patre. Cham patrifuit dissimillimus: Isaaco primogenitus Esau. Filii Iacob fuerunt mali, et aliqui ex ipsorum numero pessimi. Magna fuit filiorum Eli impietas. Samuelis liberi non insistebant patris vestigiis. Tales erant et Davidis filii; Ammon, Absolon, Adonias. Roboam patris sapientissimi stultissimus fuit filius. Usu compertum est, romano Imperio non feliciter evenire successionem filiorum, ut scribit Crantzius 2. Sueciae, 32. Unus Vespasianus Titum filium, virtutis suae imitatorem habuit: mox Domitianus deflexit. Marcus Antoninus nullum unquàm Reip. tulit incommodum, nisi quòd Commodum filium reliquit. Severus Caracallam fratricidam, post sein Imperio habuit: quem tamen omnibus rebus ad animi corporisque virtutem pertinentibus, excoluti studiosissimè; ut memoriae prodidit Suidas. Inter duos fortes Reges, in Angliâ semper unum minùs sufficientem interponi, adnotat Iohan. Froissart, histor. suae 1. cap. 2. quae forsan felicitas, non omnibus contingit Successoriis Regnis.

V. Sicque praetereà Electivi Regni Princeps, nun quàm puer est. Electio Iuvenes arcet; quos successio saepiùs obtrudit: cùm tamen aliâs ferè nihil aequè Reip. in metu ponendum sit, aetas ac Regis infirma.

—— —— Similis est currus inani:
Quod simul ac sensêre, ruunt, tritumque relinquunt
Quadriiugi spatium, nec quo priùs ordine currunt.
Ipse pavet, nec quà commissas flectat habenas;
Nec scit, quà sit iter: nec si sciat imperet illis, etc.

Sapienter Senator quidam apud Vopiscum in Tacito. Dii avertant Principes pueros, et Patres Patriae dici impuberes: et quibus ad subscriben dum magistri literarii manus teneant. Quae, malùm, ratio est habere Imperatorem, qui famam curare non noverit; qui quid sit Resp. nesciat, nutritorem timeat, respiciat ad nutricem, manuum Magiftra lium ictibus terrorique subiaceat: faciat eos Consules, Duces, Iudices, quorùm vitas, merita, aetates, familias, gesta non nôrit? Tyrannidem exercere, tam consentaneum est iuventuti; quàm amare et ebrietati indulgere: ut apud Philostratum Apollonius ait. lib. 5. Nihil magis Rei publicae metuendum esse, quàm Regis minoren nitatem, Stepha. Pasquierius probat. 5. des Recherch. capit. 5. Noes este iuyzio para moços; que no se saben a razon someter, ny se saben administrar. Miserable cosa es, pensar ser maestro, el que nunca fue discipulo. Tragicomed. de Celestina. act. 1. fol. mihi 30. Idque cùmprimis historiae Gallicanae probare videntur. Et est cas merveilleux (ut notanter ait Bernard. de Girard. tract. de l' Estat de France. lib. 2. fol. 166. et vid. eund. ibid. lib. 1. fol. 53. 54. 57. 91. et libr. 2. fol. 140. ac quoque hist. de France, lib. 2. fol. mihi 113.) qu' oncq'n'y eut Roy ieune, mesmes en France, qui aupres de luy n' ait eu des personnes, qui par leurs divisions et passions ont brovillè l' Estat de leurs Maistres; et qui pour se venger de leurs competiteurs, ont fait des cruelles recherches, et grandement preiudiciables au public.

V. Qui benè imperat, paruerit aliquandò necesse est. El que nunca fue mandado, mandando no sabra acertar. Et

utilissimus acbrevissimus idem bonarum malarumque rerum est delectus; cogitare quid aut nolueris sub alio Principe, aut volueris. Plinius ad Traianum in Panegyr. Quàm utile estad usum secundorum; peradversa venisse: vixisti nobiscum, periclitatus es, timuisti: scis et expertus es quantoperè detestentur malos Principes, etiam quimalos faciunt; meministi quem optare nobiscum, quae sis queri solitus. Senatus Romanus ad Tacitum Augustum, apud Vopiscum. Diù privatus fuisti: scis quemadmodum debeas imperare, qui alios Principes pertulisti: scis quemadmodùm debeas imperare, qui de aliis Principibus iudicâsti. Et magnoapplausu Adrianus; talem se praestiturum recepit Imperatorem, qualem sibi optâsset privatus.

Sed verò qui in purpurâ natus, in delitiis educatus aetatem fuit, et tam rerum afflictarum, quàm politicae aequalitatis ac libertatis inexpertus est; undè sciat quomodò erga Principes affecti sint subditi, quidvè sibi ab iis fieri velint? Seape in proprio Regno, captivis assimiles sunt eiusmodi Principes: domi clausi sunt, vera non noscunt, coguntur hoc tantùm scire quod alii loquuntur, nemo illis, in ipsâmet illorum patriâ magis peregrinus est. Demùm mancipii instar, bonus, cautus, optimus venditur Imperator. Vopiscus in Aurelian. Hincque memoriâ dignum est apophthegma Casparis Slikii, qui trium Imperatorum Romanorum, Sigismundi, Alberti, et Friderici III. Cancellarius fuit (qui idem Eurialus est Aeneae Sylvio) Optasse hunc ferunt; Omnes Reges aliquandò privatos, pauperesque fuisse; ut quales se erga privatos et miseros subditos exhibere oporteat, considerare faciliùs possent. Chrytrae. orat. d. Ferd. Imp. quae exstat lib. 21. Chron. folio 550. Quam propter rationem, ex Successoriis Principibusii optimi ferè prudentissimique exstiterunt, qui in iuventute educati ut privati; ac Iuvenes cùm erant, miseri, afflicti, aerumnosi, calamitosique fuerunt. Testis esse potest

huius enuntiati, Henricus Magnus Galliae Rex, Christophorus Würtembergiae Dux, etc. Ac de Ludovico XI. Ita scribit Cominaeus; lib. 1. cap. 10. Le travail qu' il eut en sa ieunesse, quand il fut fugitif de son pere, lui valut beaucoup: car il fut contraint de complaire à ceux, dont il avoit besoing; et ce bien (qui n' est pas petit) lui apprit adversitè. Etenim ut Hispani dicunt: Noay cosa que el iuyzio afine, como experientiay trabaxos. Eyçaguirre, en la Ioya n. 154.

VII. Indè etiam Regnum ita moderatius videtur: cùm nec innutriti sint potentiae, et ex eâ superbiae, assumpti Principes; Reges quemadmodùm qui nascuntur, et à Regibus. Quorum frequentiùs ingenia, insitam propter insolentiam, institutionem non admittunt: suâque origine indignum quidpiam se pati existimant, vilioris quòd hominis subiciuntur disciplinae. Stupris et adulteriis filios Principis agunt; nomen sedemque regis, nondùm ad curas intenti accipiunt. Tacit. 4. histor.

VIII. Quoque coronam qui se quaesivisse novit, Regno cui fuit adoptatus, magis se obligatum agnoscet: è contrà, successionis qui beneficio Imperium sunt consecuti, nihil ferè Deo, nihil fortunae, nihil voluntati et subditorum voto, nihil aliorum hominum tribuunt suffragiis; sed quicquid est, illud omne in se, et suis viribus positum esse arbitrantur. Cùmque à sui generis fastigio, omnem Maiestatis splendorem procedere sibi persuasum habeant; eò facilè solent devenire insolentiae, ut quicquid infra suam fortunam est, vilissimam quasi rem mancipi tractent.

IX. Sordidum ac servile prorsùs est, unius familiae si Populus quasi hereditas sit: et sic Remp. Senatum, Populumque, ut villulam suam, ut colonos suos, ut servos suos à Principe relinqui. Loco libertatis esse quòd eligi coeperint Imperatores, ritè concludit Sergius Galba. Tacit. libr. 1. histor. Electioque liberioribus semper populis retenta fuit, et

X. In Regno Electivo, morte consumpto Imperatore, Reip. omni ex parte subveniendi, novum Regem quibus expedit pactis constringendi: ac tunc de Principe defuncto absque metu loquendi reviviscit, libertas; nec indè historiae veracioris luce defraudatur posteritas. Delecti successoris prima ferè cura est, antecessoris perperàm acta rescindendo; charitatem sibi conciliare subditorum. Vix quod faciet filius, patris qui iniuriam suam reputat.

Veraces punire historiarum scriptores, impudentia est, imò etiam scelus. Amirato. lib. 4. discurs. 8. et attigi in Templo Iustitiae, num. 53. Amorte Regum producuntur crimina. Reges enim dum vivunt, passim audiunt benè, nequeu est qui vitia eorum veris nominibus perscribat: quicquid faciunt, si non laudatur, at non vituperatur. Ceterùm non semper malè audire Principes à morte; sed tum demùm, cùm non relinquunt filios successores, ratio ipsa dictat. vid. Ian. Gruter. in not. adtom. 2. Florileg. Ethicopol. fol. mihi 229. et seq. Amirato. libr. 17. discors. 7. De eoque filium etiam monuit, Regum qui nunc vivunt sapientissimus: Ne patiaris, inquiens, Principibus Parentibus tuis aliquam labeculam adspergi. Ingenuè hoc fatendum est, omnes nos nostris vitiis laborare: quae tamen tecum et cum DEO privatim meditando, tibi ipsi usui et exemplo ad vitae emendationem potiùs esse debent, quàm aliorumut sermonibus materiam praebeant, de quâ fabulenter. Iac. magnae Britan. Monarcha, Inst. Regiae. 2. fol. 33. etc. Bui idem lib. 2. fol. 98. Buchanani ac Knoxii Chronica, parilem propter rationem, libellis potiùs famosis, quàm historiis aggregat authenticis. Quamvis aliter censeat Gallorum Socrates Michel Montanus, et quem rectè inter septem illos Graeciae sapientes Iustus Lipsius refert, cent. 2. Epist. 41. aut si quid sapientius illis septem. Ille ergo 1. des Essais. chap. 3. Ita

scribit. Entre les loix qui regardent les trepassez, celle-cy me semble autant solide, qui oblige les actions de Princes a estre examinéez apres leur mort. Ils sont compagnons, si non maistres dex loix: ceque la Iustite n' a peu sur leurs testes,c' est raison qu' elle l'ait sur leur reputation, et biens de leurs successeurs; chose que souvent nous praeferons à la vic. C'est une usance, qui apporte des commoditez singulieres aux nations ou elle est observée, et desiderable à tous bons Princes; qui ont à se plaindre de ce, qu' on traicte la memoire des meschans, commela leur, etc.

XI. Nec parum est, quòd nunc praecipuum Orbis Christiani caput, Imperator nempè Romano-Germanicus, eâdem hâc ratione constituitur in Imperio. Ducatus, aliique Principatus, superioribus qui parent; non ita necesse est examussim ab optimis ut gubernentur, et perfectissimis: at maximè id Natura videtur exigere, in co ut Imperio, quod virtutis et multiplicis praestantiae nomine, Princeps et aliorum summum est; optimorum optimus, non solùm propter nobilitatem generis, sed et insimul virtutis causâ Regno potiatur. vid. plutarch. in compar. Lysandr. et Syllae. Et similiter Hungariae, Bohemiae, Daniae, Sueciae (non ita pridem) Poloniaeque Imperia, approbant suffragationem. Ac etiam in Germaniâ, tam Reformati, quàm adhuc Catholici Episcopatus.

XII. Incommodis circa Electionem quae occurrunt praecipuè; Interregno scilicet, et de controversâ Electione digladiationibus, comparia ferè sunt, successionem quae inconvenientia subsequuntur. Cùm nempè Princeps annis minor, Successione ad Imperium vocatur; tunc aequè aceo tempore quo Regnum vacat, Rex novus dum creatur, scelestum quemque, quasi patefactâ ad concussiones, vexationes ac seditiones viâ, nihil non audere: cunctos verò dignitate aut publico munere sibi commisso, tanquàm re suâ ac

patrimonio ad publicam iniuriam abuti; graviter Hospitalius conqueritur apud Thuanum lib. 37. fol. 781. Quanto pariter incommodo, Successoria adficiat Regna pluralitas heredum, ac quae eam comitantur fraternae aemulationes, divisionisque et distractionis periculum; quas fecerint turbas Feminarum controversiae cum Agnatis, et quae de Successorio iure, orbus si moriatur Rex, non rarò suboriuntur lites cruentae aliae, nulla ullius saeculi ignorat Historia. Vide Matth. Wehner. in Metamorph. Rerum pub. cap. 9.

XIII. Sanè imperfectionibus Electionis, sapiens legislatio, Electorumque prudens constitutio medicinam adferre possunt. Doctâ quidem et hîc interdùm plus valet arte malum: sed et saepiùs non obstante successoriâ, nil movente Naturae lege, patrios inquirunt in annos filii. Adolphus Geldriae Dux, iniustissimus patrii Imperii usurpator; genitori suo, etiam Ducis nomen et titulum invidebat, Ducisque Burgundiae Legatis, qui patrem aequissimis conditionibus filio reconciliare connitebantur respondit: Qu' il aimeroit mieux avoir iette son pere, la teste devant, en un puits, et de s' estre iettè apres, que d' avoir faict cest appointement: et qu'ily avoit quarante et quatre ans que son pere estoit Duc, et qu'il estoit bien temps qu' il le fust. Cominae. libr. 4. cap. 1. adde omninò eund. lib. 8. cap. 13. ubi docet, quo in metu sint ipsos propter suos filios parentes. Quoties violat aut polluit Successionis iura ambitio, et vim miscet ac fraudem? Quàm saepè sceptra sic delata non ad longin quos tantùm, sed et indignos? Nullum si Regnum sine domesticâ caede aut parricidio esse solet (quod identidem repetitur ab historicis, et exempla evincunt, quae congcssit Lips. 2. monit. 5. et Camerar. 1. meditat. 88. ac memoriae mandavit Philippus Cominaeus, suo tempore ad octoginta ex familiâ Regiâ, ob ambitiosa studia morte in Angliâ absumptos fuisse. lib. 1. c. 7. et lib. 3. c. 4.) minimè mirum alicui videri debet, legum si fractis repagulis

nonnunquàm Electio turbetur. Et propter eam seditionumin Germanorum Imperio, causae aliae fuerunt accidentariae: easque Tyrannis Pontificum (quorum proprium est Caesares metuere et indè odisse) non rarò conflavit callidè.

XIV. Omnia denique commoda Successionis, etiam Electio habere videtur. Namque si in stirpe occurrat quidam dignus, is sumi potest, et sumitur plerumque; ac eo simul redditur ratio benemerito patri.

XV. Rursùs verò id emolumenti singulariè suffragia habent, vitia ut Successoris emendare, et improbus si speretur ex stirpe Rex, eum praevertere possint. Debetur etenim virtutibus; ut non praesentes solùm, sed etiam ablatas è conspectu, colamus: Senec. 4. d. benef. 30. et honos liberorum, gloria est parenti. Sed haut consultum esse videtur, ut (quemadmodùm fit in Successoriis Regnis) pessimi patris filium subditi sumere cogantur. Quod ipsum instigat parentes, administratione ut Regni laudabiliori, institutioneque filii diligentiori et sobolem quoque commendent, de eâque benè sperare faciant: ipsi etiam filii operam sicmagis dare solent, ut Regno non propter patres, sed et propter se potiantur. Laude et relatu digna est, Regios Liberos instituendi via, quâ ad spem Regni, suos educari fecit Theodosius Imperator. Is cùm filios Arcadium et Honorium, Arsenio praeceptori, in timore, virtute et honestis disciplinis instituendos committeret; ità dixisse fertur: Mei filii, delegi vobis praeceptorem eum, qui optimus et sapientissimus nostrorum hominum censetur, cui ego, vobis audientibus, iniunxi; ne vos Imperatores, sed liberorum atque discipulorum loco habeat, et ea vos priùs doceat, quae Principi fingendo, et omnibus virtutis officiis instruendo, necessaria sunt: quò demùm, si in posterum iis imbutos praeceptis, virtuti convenienter vitam agere videam, meorum bonorum et Imperii heredes relinquere iure possim. Nicephor 2. cap. 23. Cùmque idem vidisset

aliquandò, suos quidem filios sedentes, qui Diadema gestarent, Arsenium verò stantem, eosque docentem; excandescens ait: Egóne sic tibi mandavi? Num tu eos Imperatores facis? Eius rei pot estas in solius Dei manu posita est. Simul abiectis diadematis; Praestat, inquit, piè mori, quàm impiè regnare. Mich. Glycas. annal. 3.

Sanè bonus Princeps, nisi bonis filiis Regnum relinquere non debet: id autem in Electivo tantùm Imperio facere potest. Undè Apollonius, lib. 5. apud Philostrat. ad Vespasianum. Filii duo tibi sunt ô Rex, et hi quidem (ut fertur) generosi; ipsis igitur fortissimè impera. Nam si illi aliquid fortè deliquerint, tibi profectò calumniam afferent. Minitare quoque, te illis Regnum non traditurum, nisi boni honestique esse persevera verint: ne tanquàm hereditatem aliquam Imperium existiment, sed quasi verae virtutis, honestatisque mercedem.

[Note: 9] Sed nos hîc tandem in hypothesi, nihil planè definimus, nec enim privatis de constitutâ deliberare Rep. concessum. Diuturnus quod firmavit usus, id observandum omninò: quippè in suo quae statu eademque manent, plus Reip. utilia sunt iis, quae vel meliora per innovationem inducuntur. Itidem ad bonum civem pertinere videtur; boni consulere Praesentem Rei publicae statum, et quantùm fieri potest in melius interpretari. Gruterus discurs. ad Tacit. 3. Quo itidem consilio, apud Anglos olim, ex Druidum instituto; de Republicâ nisi per concilium loqui non concedebatur. Ioh. Selden, lib. 1. Iani Anglorum. f. 25. Indeque iure merito, eos notat Bodinus, 6. de Rep. 5. à pr. antiquitate qui vetustissima Regna, quae à stirpe ducuntur, ad suffragia populi, libris pervulgatis, aut contionibus ac disputationibus traducere moliti sunt persuasibilibus. Et non iniuriâ malè Lysander audit, apud Plutarch. in vit. Lacedaemoniorum qui Regum constitutionem immutare, et duabus familiis, ad successionem quae

solae admittebantur, adimere, omnibusque Spartanis communem efficere aggressus est: quòd utique, eâ si lege Reges designarentur, nullum sibi Spartanorum praelatum iri fidebat.

[Note: 10] At porrò, si maxumè de Rep. aliquâ constituendâ ageretur, variae coincidentes circumstantiae, populi inclinatio, et Status quas vocant rationes, magis quâm generales, et declamatoriae rationes perpendendae forent. Quò respicit Ich. de Serres, en l' Invent. de l' hist. de France, tom. 1. fol. 358. cùm de Reip. conversione, quae exstinctâ Carolinâ familiâ, in Galliis et Germaniâ est facta, in sequentia scribit: Les Francois n' estoient pas en moindre pouvoir que les Alemans, pour faire une Republique elective: mais leur humeur les reporta à ceste Royautè hereditaire, sans laquelle ils ne pourroyent subsister.

[Note: 11] In thesi verò, suique naturâ, praestantior electio videtur: confusio modò, vitiaque et abusus alii, bonis dexterè avertantur legibus. In turbatâ Rep. et leges ubi haut suffecerint, aut ubi non idonei sunt Optimates, idoneum ut eligant Regem; firmior et tutior est Successio.

Solus autem Deus, felicis largitor Successionis, et Electionis moderator prudentis, utramlibet potis est vere facere optimam: utramque propter peccata populi interdum reddit deterrimam; Regem in furore suo dat, et auffert in indignatione suâ. Tandem ut cognoscant viventes, dominari Excelsum in Regno hominum. Dan. 4. v. 17.

Libri Primi; REGIAE SUCCESSIONIS PERSTRINGENTIS iura,

Dissertatio Prima: DE REGALIS SUCCESSIONIS QUALITATE DUPLICI: PATRIMONIALI seu hereditariâ; et Legitimâ vel gentiliciâ.

[Note: 1] FEUDALE BENEFICIUM, ALIUD ex Pacto et providentiâ; aliud Hereditarium constitui nominarivé, contendunt Feudistae. Et quidem ex Pacto et providentiâ, denominationem apud eos meruit Feudum communiter; ad quod nemè à primo acquisitore oriundi, ex vi et provisione primaevae concessionis, et non successionis perveniunt iure: quodque ideò Feudum Gentile, Familiare, Domesticum, Antiquum et Paternum, non distante effectu indigitant alii. Excontrariò, eâ Lege cùm Beneficium datur, ut hereditariâ sub qualitate, ab ultimoque possessore, haud secus atque cetera allodialia bona, in succedentem transferatur; Hereditarium id nominant Feudum. Ità difficillimos circa hanc distributionem Feudalem, multiplicesque occurrentes nodos, expedivit feliciter Andreas Knichen. 1. d. pact. Investit. cap. 2. num. 13. etc. Quo eodem

intuitu, Feudum ex Pacto et providentiâ adpellitat Hermannus Vulteius, lib. 1. d. Feud. cap. 8. in quod succeditur sanguinis iure, secundum dispositionem Iuris Feudalis: Hereditarium verò, ubi successio hereditario iure, seu secundum Ius commune procedit. Videatur etiam Consil. meum, infra huic tractatui subnexum.

[Note: 2] Alio etiam iure censetur Hereditas, directè et sine onere quae est alicui relicta; alio, quae ut Familiae cuiusdam permaneat Fideicommissum, destinatur: haec enim Feudali ferè est assimilis; adeò ut à Feudo ad tale Fidei commissum, haud incongruè argumentando procedatur. post Isern. et Menoch. Don. Nic. Intrigliol. d. Substitut. cent. 3. quaest. 73. n. 96.

[Note: 3] Ad eandem propè normam, illud quod Successione defertur Imperium; non parilem ubiquè, sed duplicem conditionem ac qualitatem habere comperimus: et proindè in HEREDITARIUM seu patrimoniale, et Gentilitium seu LEGITIMUM, vulgò discriminatur. Petr. Gregor. Tholos. 7. de Repub. c. 12. et 17. Vincent. Cabotius, lib. 1. disputat. cap. 10. 11. et. 14. Matth. Börtius, tract. de naturâ Iurium Maiest. (qui est apud A-Arumae. de Iure publ. discurs. 30.) cap. 2. thes. 10.

[Note: 4] Hereditarium dicunt, ubi ex testamento, vel eo non condito, ex caussâ intestati; sed habito tantùm respectu ultimi possessoris, hereditarioque iure transmittitur Regnum.

[Note: 5] At legitimus, Successionis intuitu habetur Principatus, gentilitius ubi is honos est; et Legis vel consuetudinis providen tiâ, certae personae non ut heredi; sed secundum generis vel sanguinis praerogativam, continuatione serieque immutabili, summa confertur potestas. Ac Regni tunc hereditas, pariter ut Feudalis successio, non agnationis sed stirpis familiaeque beneficentiâ: et aliquatenùs quidem exgradus, aetatis, repraesentationisque praeiudicio; propriè autem et absolutè ex iure defertur suitatis: spesque hereditatis, rectè Suitas Regia adpellatur. Hotoman. tractid. controvers. patrui et

nepot. passim. Ex quâ eâdem caussâ, et hunc deducunt effectum, quòd in Regnis legitimis, quae de aditionibus hereditatum, et pro herede gestionibus in iure nostro sancita, locum tueantur minimè: Vinc. Cabotius 1. disput. cap. 14. pag. 89. sed hîc ex Lege qui est heres, statim cùm Princeps moriendo deserit Regnum, ipso iure saisitus sive verus evadat possessor. Carol. Molinae. ad Consuet. Paris. tit. 1. §. 13. gloss. 2. à princip.

[Note: 6] Sic itidem, cùm iure hereditario defertur Regnum, quia id habet Successor à defuncto, eiusque factum praestare debet; omneideò aesalienum exsolvere tenetur: ad quod Rex legitimus, iis demùm adstrictus reputatur, qui pro necessitate et utilitate Regni, pecuniam crediderunt praedecessori. Succedit enim is in locum, non in ius personae; sed in ius Regni: quâ de re agam, si Deo placuerit, pluribus, infrà libr. 3. dissertatione 2.

[Note: 7] Ludov. Molina Iesuita, tractat. de Iustit. et Iur. tomi tertii parte priore, de Maior atibus et Tribut. tractatu 2. Disputat. 626. fol. 202. edit. Hanoviensis: omne Regnum non iure hereditario, sed sanguinis, ad Successores deferri putat. Nequè enim Successores in Regno, illud accipere ab immediato antecessore; neque ex dispositione et voluntate illius: sed id sumere iure sanguinis, atque ex pacto et providentiâ Rei publicae, quae Regnum ipsum instituit, certisque Legibus illud alligavit, ut eo modo in illud succederetur. Quam in rem, ex Legibus Hispanicis, sequentia adducit verba: E esto usaron siempre, en todas las tierras del Mundo do quier, que el Sennorio uvieron por linage. E contrà Michaëlab Aguirre, in Responso de Successione Portugalliae Regni, part. 1. num. 15. multis probare conatur; omnia Regna iure hereditario deferri: idque arg. c. licet. ext. d. Voto. Ex eo enim cap. apparere dicit; Primogenitum filium, cui ius primogentiturae ex consuetudine defertur, non à genere, sed à Patre illud consequi: id est, non tam quia primogenitus, quàm quia heres, etc. Ego à communi

opinione recedere non queo; quae hâc in parte, non omnia Regna uniformia esse docet.

[Note: 8] Circa id quoque, an mixtum aliquod exsistat Feudum; ut quod partim sit ex pacto et providen tiâ, ex parte hereditarium, multis verbis in utramque partem disputant Interpretes Iuris Feudalis. Hartman. Pistor. libr. 2. quaest. 1. Borcholt. de Feud. cap. 3. divis. 4. Vultei. de Feud. 1. c. 8. Dn. d. Henr. Bocer. Praeceptor olim, et nunc Collega meus honorandus. d. qual. et diff. Feud. cap. 5. num. 12. etc. Verùm ut Regnum aliquod non absolutè, sed saltem secundum quid Patrimoniale censendum veniat; dicere non dubito: nempè cùm hereditariae et dominicae potestatis tesserae (de quibus infrà haud uno loco dicam) non simul unâ concurrunt; sed earum aliquot praeciduntur legibus, pactionìbus, gentisvé institutis, cuius rei documentum habetur infrà hâc dissert. num. 17.

[Note: 9] Sequitur ut dispiciamus, quâ formulâ utraque haec Regni species constituatur; quibusque ex indiciis ac praesumptionibus, ad hocne vel illud Successivi Imperii genus, referendum sit aliquod Regnum, nosci ac intelligi queat. Quidam Hereditarium esse perhibent istud, Rex si quaesitor et auctor sit Regni: ut et in Nomothesiâ feudali, in Successione, et quò ad privationem, alienationem, testationem, effectus maxumi est partitio Feudi, in Antiquum et Novum. At rectiùs opinor à Cabotio perpendi; 1. disput. cap. 10. an Rex aliquâ sit Lege Successionis obstrictus: sivè initium habeat Imperium in personâ eius, sive ab aliquo Progenitorum ad illum fuerit traductum. Etenim primus quoque Regni acquirens, praescriptionem sub quâ ei Regnum commissum, observare tenetur. Et sic Legitimum dicerem Regnum, quod ab initio non uni solùm; sed et insimul ipsius commendatum est posteris. Quemadmodùm olim singuli lisraëlitae dixerunt Gidhoni; Dominium habe in nos, tum tu, tum filius tuus, tum nepos tuus: Iudic. 8. v. 22. et apud Zonaram,

Leo Chazara Imp. Constantinopolitanus, à Populo petiit; ne quem alium nisi se, et filium suum, suamque progeniem in solium Imperii collocarent.

[Note: 10] Interim non abnuo, omnein dubio Regnum quod armis subactum partumque est (ubi Victor victo populo, non è contrà Legem imponere assolet) Hereditarium existimari: nisi scilicet expressa sanctio; vel quae Regina dicitur omnium interpretationum, usurpatio, definiat aliud. At si auctor ius Patrimoniale semel in Regno acquisivit, eius sanè exemplo, et posteri libertate gaudebunt simili: heres quia in ius locumque succedit defuncti. haud secus ac Feudum hereditarium factum, eam numquàm posthác qualitatem deponit: uti post Minadoum et Zuchar. scriptum reliquit Andr. Knichen. 1. d. vestit. pact. num. 192.

[Note: 11] Sed lentiùs ne disputare videamur, omnia haecadpositione exemplorum aliquot, illustrare conabor. Et Regni quidem Hereditarii exemplar, perquàm illustre habemus in Imperio Francorum; quod Merovingorum quondam, et posteà Carolinae domus, hereditas indubiè fuit. Vincent. Cabot. Disput. Iuris publ. et privat. lib. 1. cap. 3.

[Note: 12] Hispaniae Regna pleraque, paternis olim testamentis, iureque hereditario delata fuisse, certum est: et probant de Castellae, Arragoniae, Legionis, Navarrae, et Maioricarum Imperio, Oldradus de Ponte. cons. 94. 95. et 230. Cabotius 1. cap. 10. De Lusitaniâ verò, textus est in cap. grandi. 2. de supplend. neglig. Praelator. in 6.

[Note: 13] Idem in Regno Siciliae obtinuit antiquitùs, addam et in Neapolitano; ut ex Collenutii aliorumque historiis constat: sive Nortmannam domum, sive Suevicam, sive Andiam, aut etiam Arragonicam spectes (licet id Sedis Pontificiae Feudum, sed hereditarium exsistat) Et proindè omnia in Siciliâ quae sunt Feuda, eiusdem farinae, hereditaria nempè esse; et quae in capite disposita, ad membra quoque extendi iudicantur. Knichen. 1. de vestit. pact. 2. n. 27.

[Note: 14] Quondam etiam Anglicanum Regnum, iure haberi consueverat hereditario: Guilhelmus etenim nothus, ab Eduardo testamento institutus, illud tanquàm hereditarium vindicavit, et indè Conquestoris sortitus est nomen. Bern. de Girard. hist. de Franc. tom 1. lib. 6. fol. 561. etc. Et ante eum Edelradus, nepotes ex filiâ nominavit heredes; matre eorum, et filio Adelstano exheredibus scriptis. Kranz. 4. Daniae. cap. 18. et seq.

[Note: 15] Sic Rudolphum Burgundiae ultimum Regem, huius qualitatis sub praetextu, heredem instituisse legimus Henrirum, Cunradi Caesaris filium; fraudatâ spe successionis, quibus ea ob propinquam debebatur cognationem: ex eoque Burgundiae et Arelatense Regnum, Romano-Germanici Imperii facta fuit Provincia. Gunther. in Ligurino libr. 5. versis 255. et multis seqq. Guil. Paradin. 1. des Annal. de Bourg. c. ultim. fol. 139. etc. et tractat. de Antiq. Burgund. statu, cap. 5. ad fin. ac noviss. Ioh. Paul. Windeck. comment. d. Elect. orig. c ult. puncto 3.

[Note: 16] Legitimum verò cumprimis fuit Davidicum Regnum. elegit nempè Iehova DEUS, Iehudam in Antecessorem; è familiâ Iehudae domum Iischai; ex eâ Davidem voluit, quem constitueret Regem super Iisraëlem in saeculum. Similiter exomnibus Davidis filiis, singulariter selegit Schelomonem, ut in sideret solio Regni Iehovae super Iisraël. lib. 1. Chron. 28. v. 4. et seq. 1. Reg. 2. v. 15. Postquem semper deinceps, secundum stirpis et primogeniturae ordinem, demasculo in masculum fuit devolutum: ità ut prole Schelomonis, ab impiâ Hathaliâ prorsùs exstinctâ, translatum id fuerit ad propiorem agnatum Ioascham, ex posteris Nathanis, qui frater fuit Schelomonis: ut Philo, ceterique declarant Hebraei. Molinae. de Monarch. Franc. n. 81. etc. P. Gregor. 7. de Rep. c. 4. n. 2. etc. Quâ etiam occasione, Genealogiae Salvatoris nostri, apud Lucam cap. 3. v. 31. omisso Schelomone, insertum fuisse nonnulli autumant Nathanem.

[Note: 17] Hugo itidem Capetus, pro suâ animadvertens prudentiâ, Successionis exlegem progressum, vel praecipuè stirpi Carolinae ad interitum quòd ruerit occasionem fecisse; Regnum quò posteris firmaret perenne, Principatus capiendi modum, arctiori et Legum multiiugi adstrinxit vinculo: iam antè Salicâ Lege aliquatenùs devinctum. Bern. Girard. tom. 1. de l' hist. de France. lib. 6. fol. 538. Ieh. de Serres, 1. de l' Inventaire, de l' hist. de France. pag. m. 355. Exeoque tempore, non ampliùs in Franciâ patrimonialis sivè hereditaria agnoscitur Regni successio; sed simplex saltem subrogatio primogeniti, vel proximioris agnati: ex solâ Lege vel consuetudine, et non à proximè defuncto ius accipientis. Molinae. ad Consuet. Paris. tit. 1. §. 13. gloss. 3. num. 8.

[Note: 18] Quae etiam succedendi ratio, à plerisque optima reputatur; quam et tandem, omnes ferè nationes sunt amplexae (cùm nempè hereditaria successio, servilis et Rei publicae pernitiosa censeatur. Althusius. Polit. cap. 19. num. 77.) nullis, quòd sciam, hereditariis nunc exsistentibus Regnis.

[Note: 19] In Germaniâ denique qui sunt Ducatus, Marchionatus, Comitatus, etc. Imperii quia ferè Feuda censentur ex pacto et providentiâ Masculina; legitimam indè Successionem illos habere apparet. Franc. Pfeil. cons. 78. num. 71. etc. Si qui verò reperiuntur, allodiorum qui habent naturam (quemadmodùm et de iure, in dubio tales exsistere putantur. post Rosenthal. et alios quos laudat Sixtin. 1. d. Regal. 4. num. 61. etc.) hereditario iure eos transmitti censerem. Proindeque interdùm liberâ voluntate quosdam Imperii Proceres testatos fuisse, comperimus: hâcque ratione Geldriae Ducatum, ad Carolum Burgundiae Ducem pervenisse, memorat Cominaeus. libr. 4. cap. 1.

Dissertatio II. REGIAM SUCCESSIONEM IN TESTAMENTARIAM AC IN TESTATAM dispescit: et de priore agit pluribus.

[Note: 1] HEreditates vel ex testamento, vel abintestat ab nos pertinere, in iuris nostri Elementis, Imperator pronuntiat Iustinianns. §. fin. Inst. per quas pers. nobis aquir. Ceterùm in quaestione de Successione, dispiciendum cùm sit omnium primò, an is de cuius quaeritur hereditate, ultimum suum, ante mortem declaraverit votum: quippè quamdiù ultima voluntas aliqua est, eaque de iure subsistit; tam diùad Successionem ab intestato, et quae ex solâ est Lege, perveniri nequit. l. quamdiu. 89. d. Reg. Iur. l. antequàm. C. com. de sucess. Vultei. Instit. ad tit. de testam. ordin. 4. etc. Proindè et in bâc nostrâ tractatione, aequè item de utrâque; et quidem priùs de hereditate Regiâ ex testamento quae descenditm, nonnihil dicendum erit: ubisimul divisionis, Principalem seu Regiam quae Successionem, in hereditariam et Legitimam partitur, usum et effectum videbimus haud exiguum.

[Note: 2] In hereditario nempè Imperio, Testamento vel simili alio ultimi Elogii genere, de Regno suo disponere pro arbitratu, Arrogationéve aut Adoptione, filium sibi facere potis est Princeps. Molinae. ad Consuet. Paris. §. 13. gloss. 3. n. 9. Inibi enim Populus, quem viventem coluerat tamquam patrem, et à quo vivente patris accepit officia; non nisi utilem nominaturum esse sibi Successorem confidit: et nullo ideò

succedendi praescripto ordine, liberam Principi de Regno committit dispositionem. Ut quoquè Feudum merè et absolutè hereditarium, non solùm expressae vasalli dispositioni (perperàm dissentiente Valent. Guil. Forstero, Disputat. ad Inst. 2. sub thes. 5. libr. 4.) quin imò et subiacet tacitae. Rosenthal. de feud. cap. 7. conclus. 6. à princ.

[Note: 3] Quo intuitu Nicol. Betsius, in suode pactis famil. illustr. tractatu elegantissimo, capm 10. fol. 658. notatum reliquit: eum qui primus ex suo genere regnat; Imperio, Belli, aut alioquin liberae et plenae, nullisque Legibus adstrictae potestatis iureacquisito, Legem in Testamento dare posse; ut in reliquâ privatâ hereditate. Sicque Ptolomaeum primum Aegypti Regem Lagi filium, contra ius Gentium, minimo natu ex filiis, ante infirmitatem ex quâ mortuus est, Regnum tradidisse. vid. supr. diss. 1. num. 10. Ut etiam Hispaniae, Angliae, Burgundiae, Siciliae, Neapoleos, et si quae sunt alia hereditaria Regna, de quib. d. diss. 1. num. 11. et seqq. Regum olim Testamentis, identidem relicta fuisse, ex certis rerum gestarum monumentis perspectum habemus.

[Note: 4] Porrò donare, cessione, vel in dotem datione tale transferre licere Regnum; auctor est Cabotius: 1. disput. cap. 10. parum quòd intersit, velaliquo inter vivos contractu, aut per Testamentum de Regno ordinatio fiat. Sicut et Hereditaria, eaque Feuda, Successionis quae ratione iure Allodialium censentur; alienandi quoque facultatem praesupponunt. Cons. Marpurg. tom. 1. cons. 33. num. 49. etc. At hoc, cum micâ Salis quodaiunt, intelligi debet, vid. infr. lib. 3. diss. 2. à princ.

[Note: 5] Enimverò integrum esse Principi in Hereditario Regno, libero quem velit voto, ex suis eligere filiis, dubitatione vacare dicunt. Ant. Bagnasacus, in Responso de Success. Regni Portugall. pro Sabaudiae Duce. num. 41. Et in historiis undique sunt obvia exempla, iudicii parentum, in designando sibi successore qui placuerit ex filiis, liberrimi omninò. Sanè

Pyrrhus, ei qui ex filiis suisgladium habuerit magis acutum, Regnum se relicturum spospondit. Plutarch. in vitâ. Et Comes quidam Embdensis, ex liberis dignissimum, heredem nominavit. Borcholt. consil. 13. fol. 208.

[Note: 6] Sed an omnes filios negligere, vel extra genus heredem hîc scribere liceat? disceptatur inter multos. Deficientibus demùm liberis, in praeiudicium agnatorum et quorumcumque collateralium, de Regno posse disponi Patrimoniali, voluerunt Molinae. in Consuet. Paris. §. 13. gl. 3. num. 9. et Cabotius. 1. disput. cap. 10. et 14. Et in hâc hereditariâ Successione, Patris dispositionem locum habere nonnullis videtur in iis solummodo, qui ex Regio genere exsistunt. Richard. Dieter. disp. de Maiest. (quae est in tomo 1. disput. Basileens.) thes. 166. et seq. Et ità M. Antoninus Philosophus, ne Commodum negligeret, prohibitus fuit. Bodin. 1. de R. cap. 4. num. 30. et vide infr. hâc dissert. num. 26.

[Note: 7] Sed cum Regnum absolutè hereditarium tum solùm intelligatur, nullâ ubi prorsus Lege, succedendi est ratio praescripta; ea proindè, ita arbitrio relinquitur explicato Imperantis, ut nec is etiam näturalem succedendi ordinem observare cogatur: in tantùm, ut hoc casu ingens censeatur gloria morientis Principis, Rem publicam magis amare quam filios, publicamque utilitatem sanguinis anteponere coniunctioni; et cum Pertinace Imperatore, haud filium nisi meruerit, sibi velle Successorem. Capitolin. in vitâ. (quamvis id libertatem Electionis sapere videatur, quam Senatui aufferre nolebat optimus Imperator) Sicut er Pharnaces filiis praeteritis pluribus, fratri Mithridati insignis virtutis viro, Imperium reliquit. Iustin. lib. 41. Sic quoque Comitatus Burgundiacus, Francus (la Franche Comtè) sive liber, proptereà ad pellitatur; quòd inter alia quoque, ea est libertas ac immunitas Dominorum, qui in eo Comitatu possessiones habent, ut de bonis ac facultatibus suis

statuant, eaque legent, quo modo, et quibus videatur: usque cò, ut nec uxores, nec liberi, nec heredes quicumque, possint intercedere, quò minus de fortunis suis proprio sanciant arbitratu. Apolog. Princip. Auraic. ad proscript. Hispan. fol. 12.

[Note: 8] Leges etiam ni prohibeant fundamentales, tùm quoque nominari poterit Peregrinus. Sic non deterruit Nervam, quòd Traianus homo Hispanus, nec Italus erat nec Italicus; quodque ante eum, alterius nationis nemo obtinuerat Imperium Romanum: Dion. hist. Rom. 68. censebat enim ex virtute, non patriâ aestimari quemque debere.

[Note: 9] Saepiùs autem non hîc irrita censentur Testamenta, quae Ius Civile, tanquàm non ritè facta infirmat. Quandoquè morientes vel desperantes de vitâ, Symbolo at saltem aliquo Successorem constituerunt. Nempè Annulum saltem ad eum quem designarent, mittere soliti fuêre: et erat enim Annuli traditio, tessera olim heredis instituendi vulgata. Guil. Fornerius 1. select. cap. 3. Ita Alex. Magnus, sextâ à decubitu die praeclusâ voce, exemptum digito Annulum dedit Perdiccae; eoque gliscentem amicorum sedavit seditionem: nam etsi non voce nuncupatus heres, iudicio tamenis electus videbatur. Iustinus lib. 12. Prilique intentione, XI. suo consulatu, aegrotans Agrippae Annulum tradidit Augustus. Dion. histor. Rom. lib. 53. Sic item indicavit heredem Antoninus Pius, cùm Fortunam auream quae in cubiculo Principum ponisolebat, ad M. Aurelium transferri iuberet. Capitolin. in Pio. Hocque est quod nostri docent Interpretes Iuris, Principem ad nullam omninò Iuris Civilis sollemnitatem, dum ultimum suum arbitrium prodit ad stringi. Frider. Pruckman. in §. soluta potest as cap. 4. membro 3. effectu 1. fol. 645. etc. Quia nempè Princeps à sollemnitatibus Iuris, quarum omissio cuiquàm tertio non nocet, usquequaquè est liber, inque iis solutâ prorsus fruitur potestate, ut iam docui disputat. Politic. 2. thes. 34. class. 1.

[Note: 10] Videndum nunc erit, an Principibus solùm supremis, hoc sine sollemnita tibus testandi competat Privilegium, an verò commune etiam sit inferioribus ceteris? Equidem Sichardus in l. sancimus. in princ. num. 18. etc. C. de donation. superiorem recognoscentibus, et in specie principibus Germaniae, excepto Imperatore, hanc facultatem non esse, in vulgus edidit opinonem. Ut et post Rosenthalium, cap. 12. conclus. 10. num. 16. in sequentia scribit Betsius: tract. d. pactis fam. cap. 7. pag. 235. Quamvis concesseris in Ducatu vel Comitatu, Ducem aut Comitem ea posse, quae Imperatori in toto Imperio licent: nihilominùs videretur id respectu tantùm subditorum intelligendum. Nam si de testamenti minus sollemnis valore; prtà saltem coram duobus aut tribus testibus conditi incíderet quaestio, illa apud superiorem instituenda et agitanda esset: qui haut facilè concederet, hanc personam litigantem, intelligi à potestate et legibus suis solutam, etc.

[Note: 11] Tutius esse non inficias eo, in Principum ac Comitum Germanorum Testamentis, sollemnitates sollicitè debitoque servari modo: et tamen hooni fiat, non proindè dispotionem corruere censerem. Quod et placet Dn. Pruckmanno, dict. loc. num. 16. fol. 655. in eoque itidem acquiescit Hartmannus Pistoris quaestionum Iur. lib. 3. quaest. 9. Imperii certè Status, Principum habent praerogativam ubique, nisi quôd certis in casibus, Caesaris Imperiique Maiestatem observare tenentur: nec hoc privilegium etiam in Aulâ vel Camerâ Imperiali, interipsos dum ius dicitur negligendum videtur. Et insuper Duces alios que Principes Regalia habentes, exercere posse plenitudinem potestatis (et sic omnia exindè resultantia privilegia habere, quae ipsis non expressè adempta reperiuntur) superiorem quamvis recognoscant; usuapprobatum, communiterque receptum esse, docet Ludovic. Rodolphinus, tract. de supremâ, seu absolutâ Principis potest. cap. 2.

nu. 5. etc. Quae tamen conclusio (ut rectè monet Hartmannus Pistoris, d. quaest. 9. sub fin.) ad inferiores quoque Dominos, merum ac mixtum Imperium habnetes, nec Principum iure gaudentes; extendinullo modò debet.

[Note: 12] In Imperio iure quod certo deferri, quodque à lege vel consuetudine tribui solet; non exheredem potest pater Filium facere, praeteritâve domo suâ alium scribere heredem: irritumque reputatur testamentum, quatenùs in Regno Legitimo, de Regno Regnivè administratione disposuerit Princeps. Ipso iure rupta est Adoptio, Legatum, Fideicommissum, omnisque omninò ordinatio defuncti, in fraudem legitimi successoris quae tendit: summus licet ille Princeps, et superioris potestatis ex toto fuerit nescius. Tir aquell. tract. d. primogen. quaest. 21. Molinae. ad Consuet. Paris. §. 13. gloss. 3. n. 8. etc. Cabotius libr. 1. disput. cap. 14. Ioh. Dauth. in expos. l. fin. C. de pactis. sub. num. 16. fol. 222. et in tract. de testament. qui testam. fac. possnum. 253. etc. fol. 223. Betsius d. pact. fam. cap. 8. fol. 445. (Quod tamen ad Patrimonia privata, quae Reges et Principes habent, extendendum est nullo modo. argum. l. cum heres. 7. in fin. Cod. qui testam. facere possunt.)

[Note: 13] Commodum nempè sucessionis, non defuncti beneficio, sed sanguinis, generisque ac familiae omninò intuitu habet. Tiraquell. d. primog. quaest. 35. Cumque id heredi sanguine proximo, à lege vel consuetudine concessum sit in solidum: illud proptereà, tanquàm ius quod vocant formatum et proprium, ipsi à nemine auferri potest. Etenim multùm interesse, an obtineat quis aliquid et consequatur à Patre, an verò à genere; planè etiam demonstrat Alphenus IC. in l. 3. ff. de interd. et relegat. dum ait: Eum qui Civitatem amitteret, nihil aliud iuris adimere liberis, nisi quod ab ipso perventurum esset ad eos, si intestatus in Civitate moreretur; quae verò non à Patre, sed à genere Civitateque tribuerentur, ea manere eis incolumia. Undè etiam Imperator, nec

ex plenitudine potestatis, inferiori alicui Principi, Ius à Lege, nomine Primogeniturae delatum, potis est aufferre. Post Friderie. Pruckman. Gerlacus Buxtorff. dissertat. ad Auream Bullam, thes. 85. b.

[Note: 14] Princeps quoque Legibus solutus, qui Lex animata, et sicut quidam corporalis Deus in Regno suo videtur: pactis tamen adstringitur fundamentalibus, et Lege quâ ei delatum est Regnum. Auct. Antimachiavel. 1. theorem. 2. fol. 61. etc. Idcircò etiam, quandò ex Lege Principes succedunt, vel ex Lege Regni creantur; ipsi subeundo Principatum, conditionibus hereditati im positis obligantur arctissimè: tanquàm ex contractu cum defuncto facto, vel potiùs cum ipsâ quae Successionem defert, sanctione fundamentali. Pet. Gregor. Tholos. 7. d. Rep. cap. 17. num. 8. Hocque respectu Iohan. Anton. Viperanus, in Historiâ de obtentâ Portugall. sub personâ Legatorum Philippi, scribit: In Regnum, non morientis testamento, sed propinquitatisiure succedit. Regnum enim ei, quem unum ex omnibus delectum Civitatis Principem et Rei publicae moderatorem constituerunt, ad tollenda civium dissidia, quae in novâ Regis creatione ex dominandi libidine semper enascerentur, hâc conditione à Populo delatum; ut in demortui Regis locum, qui propinquitatis vinculis illi coniunctissimus esset, ex legitimis natus nuptiis, succederet. Proinde Regnum non esse demortui, sed generis hereditatem, eandemque individuam, ac iure sanguinis adeundam: quae non ad eum veniat, quem Rexmoriens voluerit; sed quem illi sanguinis cognatione proximum fecerit Natura, etc.

[Note: 15] Nec absonum est, alicui adimere testandifacultatem. Nam et iure Mosaico-Divino, Deut. 21. v. 15. praerogativa primogenitorum, nullatenùs à Patre perrumpi, illisve eo iure duplicata competens portio, adimi quivit. Pariter apud Lacedaemonios quondam, Testamenti factio, adempta fuit omninò. Plutarch. in Agid. et Cleomen. num. (mihi) 2. Et olim apud

Germanos, cùm in hereditate capiendâ Legem primogeniturae observarint; nulla proindè erant testamenta. post Tacit. Cluverius, Antiq. Germ. lib. 1. c. 21. ad fin. Itidem testamentaria successio, propriè et secundum naturam iuris Beneficialis, exulat ex Feudis: adeò, ut ne quidem candelam pro animâ Vasallus relinquere posse dicatur. Andr. Isern. ad cap. 1. An agnat. vel filius, etc. Nec valere dicunt assignationem, si pater experssè Feudum uni filiorum destinâsset; aut eos inaequaliter in Feudis succedere debere, disposuerit. Rosenthal. cap. 7. conclus. 3. num. 4. et sequente.

[Note: 16] Indè absurdus videtur Pontifex Romanus, qui in cap. licet universis. vel licet de voto. 6. extr. d. vot. et voti redempt. hâc in parte tantùm sibi potestatis arrogavit: ut Regem, Patris sui votum exsequi negligentem, ad id secundum datam fidem, intra certum tempus adimplendum; sub comminatione iuris primogeniturae in minorem fratrem transferendi, compellere non dubitârit.

[Note: 17] Eorum quae dicta sunt, nobiliora aliquot nunc adponam documenta. Georgius Saxoniae Dux, quo non ullus Lutheri sectatorum capitalior fuit hostis, moriens sine liberis, heredem testamento Henricum fratrem, et eius liberos Mauritium ac Augustum reliquit; eâ Lege ut Relligionem si mutarent, Carolo V. et Ferdinando fratri ditio cederet omnis: donec vel illi vel filii, vel ex Saxonicâ familiâ proximus agnatus, impleverit conditionem. Verùm Henricus, qui Smalcaldico foederi subscripsisset, cùm primùm de fratris morte cognovit, conditione reiectâ, adiit hereditatem. Thuan. libr. 2.

[Note: 18] Addam et illustre Serenissimae Electorum Palatinorum, et Bavaritae familiae exemplum; quod quàm nullius momenti sint Principum eiusinodi dispositiones, insigni praeiudicio, luce meridianâ clarius demonstrat: et refertur in Chron. Peuceri. fol. mihi. 694. et in hist. Eccles. Luc. Osiandri. cent. 6. par. 1.

fol. 18. Mart. Crusii Annal. part. 3. lib. 9. cap. 13. Philippus Palatinus septemvir, filio suo Rupcrto, nuptias conciliârat filiae Georg I divitis Bavariae Ducis; qui opraeter auri argentique vim omnem, et supelectilem planè Regiam, genero legavit eam Bavariae partem, quam successionis iure tenebat. Hoc testamentum quò minùs ratum haberet Maxaem. I. Imperator, Albertus Bavariae Dux (id in fraudem suam contra Imperii Leges, et iura Feudorum conditum affirmans) impensè instando evicit. Post mortem Testatoris, cùm gener integram soceri ditionem, armis occupare anniteretur, nec monita curaret Imperatoris; bellum indè exortum est Palatinae familiae detrimentosum, totique Imperio funestum: quod Noricum vel Bavaritum vulgò indigitatur.

[Note: 19] Eduardus Angliae Rex, gravissimis (ut ipse putabat) de causis exheredavit sorores, institutâ Iohannâ Suffolciâ Regni herede. Sleidan. libr. 25. Verùm cùm id populo, Nobilitatique displiceret, Maria soror adiit hereditatem: miserae verò Iohannae iugulum fregit, Regiam non repudiâsse Successionem. Vide Thuan. libr. 9. folio mihi 954. et Histor. de la vita et morte, del' illustriss. Signora, Giovanna Graia. quae Anno 1607, in Belgio impressa fuit.

[Note: 20] Sed nostra haec doctrina, ita porro ampliatur: ut nequeat de Regno testari Rex, etiam eum cui Regnum aliàs debetur in stituendo. Guil. Benedict. in rep. c. Raynutius. vers. in eodem testam. relinq. 1. num. 148. Et tunc nullo modo potest Instituts, testamentariae vi dispositionis Imperium capere (eo namquè Regnum, formam assumeret patrimonialem) sed solùm virtute et efficaciâ legis immutabilis, à quâ ad Imperium proximitatis intuitu vocatur. Plurimorum hinc testamentorum à Franco-Galliae Regibus conditorum apophasin seu indicem, apud Iohan. Tilium reperire licet; au Recueil des Rois de France, leur couronnement et maison. fol. 345. vid. etiam Sebast. Rovillard. en le grand Aulmosnier de Fran. fol. 242. quae nil

ferè nisi Legata aliquot continent ad pias causas, et seriae paenitentiae indicia habent ac vestigia haut leviter fixa. dum hîc pecuniam amplissimam, sarciendis damnis et iniuriis destinat; quibus vel ab ipso, vel ab aliis ipsius commodis impiè servientibus, afflicti sunt subditi: ille numorum summâ ingenti reponi curavit detrimenta, silvarum quae accolis intulerê apri, cervi, aliaeque fimiles ferae bestiae, venaticae voluptatis gratiâ quae asservabantur.

[Note: 21] Et insuper dispositioni, in praeiudicium legitimi Successoris quae tendit, haut robur accedere potest, ab auctoritate Senatus sive Ordinum Regni. Pariter ut nec ordinatio de Feudo, etiam Domino annuente facta; filiis praeiudicat velagnatis. Rosenthal. 7. d. Feud. conclus. 4. Et Feudum ex pacto ac providentiâ antiquum, uni filiorum invitis ceteris, etiam cum Domini assensu, relinquere haut potest pater. Menoch. cons. 161. num. 1. volum. 2. Indè Caroli VI. Galliarum Regis filius unicus, abipsomet suo patre, Renique Consilio, Sucessione indignus iudicatus; eiusque in locum Catharinâ, dicti Caroli fexti filiâ (Henrici V. Anglorum Regis coniuge) substitutâ; ad mucronem gladii sui sollemniter provocavit: hancque provocationem auctore Deo, et Duce puellâ quâdam Lotharingâ (Iohannâ Darc) felici exercens successu, Imperii habenas Anglorum extorsit è manibus; et quod nemo in spehabebat ullâ, Galliis omnibus, solùm excepto Caleti portu deturbavit eosdem. Bernard. de Girard. histor. de France. libr. 21. fol. 716. ac ex Tilio refert Nic. Betsius cap. 6. fol. 187. et attigi ego, in tract. meo de Appellation. cap. 2. num. 14. ad fin. Puella illa famosissima, vulgò Aurelianensis dicitur Virgo: haecuque Regem Carolum VII. Rhemos deduxit ad Coronationem; armata proeliis interfuit multis, operâ ipsius et ductu Aurelianum arctâ obsidione liberatum, et pleraque alia, fortiter ac feliciter gesta fuêre. Ea quidem, ad extremum capta ab Anglis, et Rhotomagum deducta, ignis supplicio ut

praestigiatrix affecta: defensa tamen est dissertationibus coaevorum scriptorum, quas in lucem produxit, unoque fasciculo nexit, et sub nomine Sibyllae Francicae vulgavit Anno 1606. Nobilissimus Goldastus. Meminit eiusdem Iohan. Nider. in Formicar. cap. 8. libr. ult. ubi vide Notas Georg. Colvenerii. Et adde nuperum Iohannis Hordaltractatum singularem, Pontimussi editum; quo itidem dictae puellae innocentiam a calumniis vindicare conatur.

[Note: 22] Nequè metus aliquis licet subsit, ut mortuo Imperante, de Regno controversia suboriatur; eam dum vivit, definire potest Princeps: qui successoriâ nempè Lege obstante, de Regno (tanquàm bono, ut loquuntur ICti, affecto) non ullum disponendiius habet. Quâ ratione cùm Lusitaniae Rex ultimus Henricus, et Gubernatores, et certos in super Iudices nominasset; illi ut eo vitam ponente imperarent, hi verò sententiam ut ferrentin caussâ Successionis, ipse si fortè lite pendente moreretur; nullatenùs Henrici Iurisdictionem agnosere voluit Hispaniae Rex Philippus II. Namque Gubernatores designare, qui ultrà maneant quàm duret vita consitituentis, pro insigni errore habebant Iberi: quippè quòd Rexignoraret, Regiam potestatem exspirare unà cum vitâ; et Gubernatores eiusmodi creare, alius nil esse, quàm etiam post mortem dominari velle. Hier. Conestag. d. Portugal. et Castell. coniunct. lib. 3.

[Note: 23] Quae omnia vera puto, Novum nisi Regnum exsistat: ei scilicet qui condit testamentum, pro se suisque Filiis iam primò collatum: tunc etenim praeiudicari potesrit liberis; consensu modò id fiat eorum qui Regnum constituêre. Quandoquidem quod quid se mihi et alteri praestiturum promisit, meâ et promittentis voluntate, adimi revocarique pro lubitu queat: quae doctrina est Bartoli, frequenter approbata, et multis illustrata ab Hartmanno Pistor. part. 2. quaest. 4. num. 60. etc. Quam propter rationem, cum Iul. Claro,

Mich. Grasso, Fachinaeo et aliis (contrà ac opinatur Dn. Collega Bocerus tract. de success. Feud. cap. 1. quaest. 1.) censerem; filiis praeiudicium in Feudo novo per testamentum facere posse Vasallum, si Domini accesserit consensus. assentit Dominic. Arumaeus, disput. Feud. 6. th. 5.

[Note: 24] Haud verò potest Princeps, etiam ex magnâ ingratitudinis caussâ, ea si non in delictum cadat atrocius; filium vel heredem sanguine qui proximus habetur, eius expertem facere Regni, iure quod non defertur patrimoniali: id quia haud à parte offenso, sed ipsi obvenit aliundè. Et Lex quae sancit ut Regnum ad maiorem de domo devolvatur, de eo intelligitur sensisse, qui maior est aetate; non autem de eo, qui scientiâ, dignitate, aut divitiis antecellit. argum. traditor. à Cardinal. Manticâ, tractat. d. coniect. 1. ltim. volunt. lib. 8. tit. 10. à princ. Quâ eadem de caussâ, toties exheredationem non in Feudis nocere Filio dicunt, illud quoties sine hereditate patris assequi potest: exheredatum verò Filium, tum pariter à Feudo excludi etiam volunt; tale si aliquid admisit, propter quod in Curiâ Domini ut staret indignus exsistit. Zasius d. Feud. parte 8. num. 8. Iohan. Shneidewin. tract. Feud. part. 6. cap. 3. de success. descend. mascul. nu. 26. et post Iul. Clarum Iohan. Borcholt. d. Feud. cap. 7. num. 61.

[Note: 25] Nihilominùs haut prohibitum est Principi, ex Lege Successorem, qui mente captus, prodigus, vel aliter ad Imperantum non idoneus apparet, à Successione removere, et quem Deus honestavit (Ordinibus non invitis) praeferre. Tiraquell. d. primog. quaest. 21. num. 10. 11. et ult. Ferd. Vasquius de testat. potent. §. 6. num. 18. Molinae. ad Consuet. Paris. §. 13. gloss. 3. num. 12. Rosenthal. de Feud. cap. 7. conclus. 28. nu. 10. et plenè hâc de re agit Didac. Roderic. Alvarad. de coniectur atâ mente defunct. 2. cpa. 1. §. 1. num. 5. etc. Lex quippè vel consuetundò Successionis, non est contra Regni commodum interpretanda, pro cuius utilitate salubriter ab initio fuit introducta. arg. c. quod favore. de Reg. Iur. in 6. l. 25. ff. de Legib.

[Note: 26] Publica sanè salus exigit interdùm, ut Divinâ providentiâ suffragante, Regnum nanciscatur, cui aliàs Ius Successionis minùs favet. Hocque intuitu, sed infelici eventu, Eduardus Angliae Rex, sorores exheredes scripsit; et Iohannae Graiae Regnum reliquit. ut iam supra dixi hâc dissertat. num. 19. Hûc pertinet, quod scribit Amadaeus à Ponte, in Responso, pro Sabaudiae Duce, in materiâ Successionis Regni Portugall. sub num. 55. etc. Inspiciendum est, inquit, potissimùm in hâc deliberatione, quod magis expediat Regno. Hinc est, quòd aliàs mortuo Ferdinando, Portugalliae Rege, nullis superstitibus fillis masculis ex legitimo matrimonio de stirpe Regali; praetulit Lusitanus Populus Iohannem naturalem, Beatrici feminae, propter eius singulares dotes: et ne Regnum Portugalliae subiceretur alteri Regno. Iisdem quoque rationibus (quicquid de Iure statuendum esset) concludunt Doctores; Regem Robertum Regis defuncti secundò genitum filium, fuisse praelatum in successione Regni Siciliae, Regi Ungariae, Nepoti ex filio primogenito: videlicet propter publicam Regni utilitatem, et immensam Regis Roberti sapientiam, etc.

[Note: 27] Fideliter tamen ad finem moneo, Natura quem ordinem praescribit, nec in hereditario facilè negligendum esse Regno: rarò felix nec nisi turbandis rebus talis electio, succedendique iuris violatio exsistit, et eò haud intendere debet Princeps. In vitio esse, ipsâque etiam naturae Lege damnari, qui Bona à consanguineis aut posteris ad alienos transferant, in arte suâ moriendi, memorat Guilielmus Perkinsus, fol. 121. Non ideò nimis ridendi fortassè Pannonii, qui pervicaciter hoc ius sunt tutati in suo Colomanno. Uladislaus Rex, liberis ipse orbus, Alamum fratris sui filium adoptaverat, animo et corpore meliorem, aevo inferiorem. Ut autem rata magis Electio esset, Colomannum fratrem sacris initiavit, et procul à patriâ, Lutetiam Parisiorum, specie

studiorum ablegavit dicam, an relegavit? Obiit Uladislaus, sed statim proceres et populus revocant Colomannum, et veniâ exsecrationis à Pontifice impetratâ, Regem simul, et maritum fecerunt. Hominem staturâ pusillum, linguâ balbum, oculo luscum, pede claudum, dorso gibberum. Lipsis. monit. polit. 2. cap. 4. mon. 2. et ex Mich. Ritio repetit Tiraquell. praef. d. tur. primog. num. 6. Nec immeritò Iohan. Galeacius primus Mediolani Dux, cùm coràm intueretur filios, Iohannem natu minorem et Philippum Mariam, iuniorem quidem, sed gubernando Principatui magis idoneum; tametsi proclamaret, iniquam esse consuetudinem, quae primogenito Regnum omninò deferret: eam nihilominùs sibi nullâ in parte mutandam iudicavit. Tiraquell. d. loco num. 10. Et quae dammna ac mala dederit Regiae immutatio Successionis, pluribus recenset Gregor. Tholosanus. 7. d. Rep. cap. 7. et Richterus. axiom. polit. 90. 91. et 94.

[Note: 28] Licet non desint exempla, ubi in gentilitio etiam Principatu, ptaepositus fuit minor virtutibus excellens, cùm earum inopia esset in maiore: sed non sine eiusdem assensu. Videatur Molinae. in Consuet. Paris. §. 13. gloss. 3. num. 27. et seq. (quippè nam is omnem dispositionem paternam validam reddit. adhibe Zasium cons. 20. num. 14. multisque seqq. libr. 2. et Cothman. cons. 14. per discurs. lib. 3. Et Iuri quod primogenitura largitur renuntiari posse, extra dubitationis aleam positum est. Dalnerus. tract. de renuntiat. cap. 6. num. 40. etc.) Cuius rei illustre testimonium habemus in Friderico primo, Electore et Marchione Brandeburgensi. Is testamentum conditurus, advocavit ad se filios quatuor, et maximum natu Iohannem, in hunc fermè modum fuit allocutus. Primus ego dignitatem acquisivi Septemviralem; nunc cùm ex hâc vitâ evocer, curae mihi est, ne decus tantum in familiâ nostrâ vilescat. Tibi ut video, tranquillitatis studium est unicum: in munere eptemvirali, assiduos praeter labores invenies

nihil. Hancob causam, tuâ si voluntate possum, munus hoc testamento concedam Friderico; qui te excitatior, atuque ad labores ferendos firmior videtur. Cui Iohannes; existimavi ante hoc tempus, cariorem tibi multò Fridericum quàm me esse, neque id non aegrè ferre potui: nunc sententiam muto, et te Pater amo, coloque; qui mihi otium, illi negotium supremâ voluntate dimittis. Aeneas Sylvi. de statu Europ. sub Frider. III. Imp. cap. 31. Casp. Peucerus. in Chron. lib. 5. Nec malè Iudicavit ille Pater: Fridericus namque inter Principes Germaniae Sapientiâ clarus est habitus, eiusque consilium multis saepè provinciis effecit pacem. Sic item Roberto Galliae Regi, Henricus successit filius minor; iureque Regni cessit fratri acerrimo, et qualem iudicio optimi patris tempora postulabant, natu maior. Paul. Aemil. Bern. Girard. et Ieh. de Serres, in Histor. Gall. Adi infr. huius libri dissertat. 4. num. ultim. et dissertat. 10. num. 4.

[Note: 30] Quemadmodùm autem, si quis Successione privarimereatur, non ideò similiter eius heres legitimus proindigno reputatur: ut tradam infrà, dissert. 10. num. 3. ita et paterna Renuntiatio liberis haut nocet; quod satis perspicuum esse dicit Lucovic. Molina. d. Maioratu. tract. 2. Disput. 624. fol. 175. Quod tamen porrigendum haut est ad filios post hanc renuntiationem natos: quibus abdicatio patris, praeiudicat indubitatè; ut ex Hartmanno Pistoris. lib. 2. quaest. 7. num. 42. etc. et aliis; ego infra dissert. 6. ad fin. et d. dissertat. 10. num. 4. ad fin. evinco.

Dissertatio III. DE ASCENDENTIUM SUCCESSIOne in Regnis.

[Note: 1] QUamvis in Allodialibus bonis, Ascendentium Successio lato pateat campo: attamen in Regnis, Legitimis praesertim; non secùs acin Feudis (quorum utrorumque Successiones in multis geminae reperiuntur) angustis ea finibus circumscribi posse videtur. Rarenter quia fieri solet, ut Regnumà Filio ad Patrem vel Avum perducatur: id quoniam iis vivis filius non habet, sed vitâ functis demùm succedit, nec defluit ad Filium nisi medio Patris.

[Note: 2] Ceterùm Filio Principatus si fortè obvenit, quem Pater priùs aut alii ex Maioribus habuêre; ipsi ex vitâ sine prole decedenti, Ascendentes de integro succedunt. Lugubre enim esset et calamitosum, Regno et filio simulorbari. arg. l. 6. in fin. princ. de irue dot. Quod idem observatur in Feudo, si defunctus à Patre suo per refutationem aut venditionem illud acquisivit. Mynsinng. cent. 3. observat. 93. Rosenthal. d. Feud. c. 7. quaest. 14. nu. 8. et 9. Rittershus. c. 12. quaest. 9. in partit. Feud. Arumaeus, disput. Feud. 6. thes. 10. et seq.

[Note: 3] Econtrà si cui pro se et filiis, à Populo Imperium tribuatur nunc primò; tum Ascendentes his pactis exclusi prohibitique censentur. Et etiam olim iure Germanicarum nationum ascendentes in totum herediis praecludebantur. Quod iam adhûc Anglis, Iohan. Selden. Iani Anglor. 1. fol. 47. et alibi est usitatum.

Paternâ lineâ profectis, nullo modo succedunt: imò in Hereditario etiam Regno, aliud ni Testarmento vel usu receptum, agnatos praeponerem matri. Nempè propter familiae favorem. Idque consonum esse videtur Iuri Divino: quod prohibet hereditatem transire de tribu in tribum. Numer. ultim. vers. 7. etc. Ut et Senatusconsulto Tertulliano, quod Divi Pil temporibus factum, et ad bona filiorum filiarumque Matrem indiscriminatim admittit; tot. tit. Instit. de SC. Tertul. Guil. Ranchin. d. success. ab intestat. §. 12. multorum locorum derogatum est Statutis: vide Iohan. Stumpffen. Hist. Helvet. libr. 7. cap. 30. fol. 232. Quale Anno 1567. conditum in Galliâ fuisse, tradit in historiâ suâ Thuanus; lib. 39. fol. 824. Matribus Paternorum avitorumque bonorum adimens proprietatem: ea ne in posterum, imaginibus velutti revulsis, ad alienas Familias transferantur; eâque occasione agnati ac gentiles iis exuti, ad ex tremam inopiam redigerentur. Sicque in enburgensium Comitum familiaribus Statutis, Mater excluditur à filii Sucessione; eique 1200. tantùm floreni, legitimae nomine assignantur.

[Note: 5] Itidem si à genere Materno, delatum sit Filio Regnum, ad Patrem non magis, quàm alium extraneum quemvis, Successions devolvitur iure. Quod et obtinet in Feudis. Ludol. Schraderus. tract. Feud. part. 7. de success. ascend. vers. secundò haec conclusio ampliatur. c. 6. num. 2. Ita ut nec Patri in eo competat ususfructus: Rosenthal. 7. conclus. 14. num. 16. maxumè si dignitatem adnexam habeat Feudum, personae quae cohaeret. Curtius. d. feud. part. 3. principal. membr. 2. nu. 47.

Dissertatio IV. PARTITIONEM INTER PLURES HEREDES nauseare Regna: Primogenitumque Gentium iure communi, ceteris in Successione praeferri.

[Note: 1] IUris privati contra aequitatem (aequalitatem quod inter liberos servat) Iure Regni non pares in gradu succedunt omnes; Iura sed Maiestatis universim, omnis ImperI vis, et publici reditus omnes, uni omni divisione tribuuntur sublatâ: idque multiplex ratio exigere videtur. P. Greg. 7. d. Rep. 5. à pr. Bodin. 6. d. Rep. 5. Arnisae. doctr. polit. 9. fol. 192. Est namque alia ratio Successionis publicae. ac privatae. Arnisae. relect. polit. 2. cap. 2. sect. 7. num. 6. et seqq. Sane meritò monstro simile esse scribit Afflictus, ad §. praetereà Ducatus. sect. 2. incip. In decimotertio, etc. num. 5. d. proh. Feud. alienat. unius si Regni plures forent heredes. Thronus quia sui naturâ, non patitur in solio plures; Monarchicusque deperit status, et in speciem aliam Res pub. transmutatur, Maiestas quandò communicatur. Arnold. Clapmar. 2. d. arcan. Rerump. cap. 22. Ideoque nec ii audiendi esse videntur, qui proventus aequaliterinter singulos distribuendos; administrandi verò potentiam, omnibus coniunctim relinquendam esse putant. Arnisae. relect. polit. 2. c. 2. sect. 7. n. 80. etc. Sine aemulatione si vivere haud queunt, pari qui pollent potestate; quantumvis univ subiecti Imperatori, cuius auctoritate cohibeantur: de iis quid exspectare debemus, quibus tantùm licet quantùm libet? Cons. Marp. vol. 3. cons. 35. n. 67. Vitandas esse communitates, quas nos

vernaculâ linquâ Gemeinschafften appellitamus, haut etiam malè nos docent Imperatores Theodosius et Valentin. AA. l. 2. Cod. quand. et quib. quartapars, etc. libr. 10. C. dum aiunt. Multi tanquàm corrumpendi totius Patrimonii occasione captatâ, uniusc viusque rei particulam sibi vindicando, adeo totas dilacerant facultates; ut dum participibus relictarum opum nocere cupiunt, sua quoqueiura praecipitent. Et paulò post: Naturale vitium est, negligi quod communiter possidetur; utque se nihil habere, quinon totum habeat arbitretur.

Parcissima Regum Lacedaemoniorum fuit potestas; et de iis tamen Pausanias scribit, in unicâ quòd saltem re vixerint semel concordes.

Et indè cùm Lydis Croesus imperitaret, et in Imperii consortium assumpsisset fratrem, tum quidam ex Lydis accedensdixit: Omnium in terrâ bonorum, ô Rex, auctor est Sol, nec quicquâm extaret in terrâ Sole non illustrante. At si gemini Soles forent, periculum immineret, ne mox omnia conslagrarent. Iohan. Stobaeus. serm. 45. Ità et Regem unum, accipiunt quidem Lydi et Servatorem esse credunt; duos verò simul tolerare non possunt.

[Note: 3] De Imperio Antonini et Getae, duorum simul pari potestate Augustorum; haec memoranda scribit Herodianus, hist. sui temp. lib. 4. Iuvenes discordias quottidiè et simultates exercere, insidiari inter se, moliti, parare omnibus modis; atque ea modò uterque in animo habere, quibus alter dolo caperetur. Postremò quâcumque viâ grassariad singulare Imperium, ac nihil invicem praetermittere, dum consortem expungerent potestatis. Sed et mentes animique omnium urbanorum, quicumque honore aliquoaut

dignitate praestarent, diversi trahebantur; utroque seorsim litteras clanculùm missitante, magnisque pollicitationibus sibi homines adiungente. Sivè Duces ac Magistratus aliqui eligerentur, uterque amico suo potissimùm suffragabatur: sivè ius dicerent, semper diversa sentiebant, magno interdum illorum periculo cuia res agebatur. Imperandi è contrà cupiditas, quâ numquàm Regii destituuntur heredes, optumâ retunditur ratione, et ne ad nimiam ii incumbant ambitionem impeditur; uni si soli Regnum, et solida si conferatur Maiestas, nec ceteri nocendi facultatem, Imperii aliquâ habeant participatione.

[Note: 10] Portionibus autem si inter plures fratres dividatur, infirmius multò futurum est Regnum (magnitudine quod subsistit et potentiâ) quàm si remanserit penes unum. Ac si tot Regna fierent separata et Res publicae singulares, quot numero filii exstant; eaque rursus pro multitudine nepotum pronepotumque, viriles distraherentur in portiones, infinita fieret partitio: tum Imperii, tum et subditorumgravissimo cum detrimento. vide Richter. axiom. politic. 93. Arnisaeum. relect. 2. cap. 2. sect. 7. nu. 14. et item num. 28. etc. Indè ob bonum publicum, et in honorem ac favorem Imperii introductum, et abipsâ naturâ monstrarum esse Curtius senior ait: cons. 66. vol. 2. ut hoc modo Principatus et qui sub eo, integri quietique servarentur. Quodque tradunt nostri Doctores, subditos non posse impedire divisionem: Alphons. Moditius, §. plebiscitum. dubit. 44. hoc non intellige de statu unito, qui in Rei publicae formam transivit; sed ubi territorium aliquod, dominico non Imperii iure obtinetur. Sicut etiam, ne per rem domiangustiorem, claritas obsolesceret familiarum, in Hispaniâ Maioratus, aliaque adhuc obtinent iura similia alibi. vid. Guil. Perkins. a. rect. ration. moriendi. fol. 121. et sequent. Goldast. 2. d. Maiorat. cap. 22. num. 3. Et ità in Galliâ, consuetudinariam quam vocant, quae nempè iure non utitur

communi, solus inter Nobiles Primogenitus succedit in Castro seu Manso antiquo (le principal manoir) et in eo simul terrae spatio, quod circa eandem est domum; le vol du Chappon appellant. ex Natal. Comite Goldast. dicto libro 2. c. 19. nu. 5. Idque est Francorum vivere iure: Petr. de vineis. 6. Epist. 26. d differentiam Longobardici iuris, ubi ex aequis portionibus capiunt hereditatem fratres. Guil. Ranchin. tractat. d. success. ab intestat. §. 10. num. 6. et sequen. Betsius. d. pact. famil. cap. 9. a princ. fol. 500. etc. Laudabiliter itidem maiores nostri, ut Tacitus refert, d. morib. German. omnia praedia, praediatoriaque iura, uni deferebant: reliquis cum pecuniolâ abire iussis: eiusque moris vestigia conspicimus apud nostrates; in den Höfen die Giltbar seind, darinn gemeiniglich der Jüngst die Vorsitz Gerechtfsami hat. Welche Güter man nicht so leichtlich solte vertheilen lassen. Pariles ritus obtinent in aliis quam plurimis Regnis.

[Note: 5] Potentissimus Magnae Britanniae Rex, Iacobus primus, ad subomvenda discordiarum et aemulationum semina; duo Regna Angliae et Scotiae, uno Magnae Britanniae nomine, et iisdem etiam Legibus in unum Regnum redegit: hinc Symbolum illud Regis, inscriptum Aureis eius, a paucis vero intellectum. Henricus Rosas, Regna Iacobus. v. Nicol. Betsium. d. pact. famil. cap. 8. fol. 328. ego disput. pol. 1. thes. 41. class. 1. et disp. 8. thes. 42. class. 2. Et idem insuper Filio suo, ne Regna cum Fratribus dividat, sed ea unus unita reservet, nec Fratres sibi pares, sed inferiores et subditos ferat; in libello quem titulo Doni Regii insignivit, perpetuale instillavit praeceptum. Duo Regna habet, prius per multa saecla a se invicem disiuncta: et tamen unire ea, quam duobus ex aequo relinquere Filiis, magis voluit Regum ille nostri saeculi maxume prudens.

[Note: 6] Non sine caussâ Iohan. Tilius in comment. dereb. Gal. lib. 2. pag. 117. asserit: si in primâ secundâque familiâ, Regnum indivisum primogenito adhaesisset, satis firmum Imperium

Galliae futurum (quatenus humano Iudicio fit probabile) ad instituendam tuendamque Orbis Monarchiam. Et experientia testatum fecit, numquam nisi civilibus bellis insecutis, Franco-Galliae Regnum divisum fuisse. Dum enim singuli magnitudinem aequare connisi sunt Paternam, seque angustis nimium finibus clausos putabant; externa primum, mox et domestica exorta sunt Bella, quóad unius ad arbitrium omnia revocata fuère. Paul. Aemil. in vitâ Childeberti et Chereberti. Girard. tom. 1. histor. Gal. lib. 1. fol. 73. ubi de Clodovaei, fol. 92. ubi de Clotarii, et libr. 5. fol. 433. ubi de filiis Ludovici Pii. Quod postea Hugo Capetus, Primogeniturae et Appanagii ut vocant constituto iure, perpetuâ saluberrimâque firmavit legislatione. Girard. tom. 1. libr. 6. fol. 538. Iohan. Bodin. 6. d. Rep. cap. 5. fol. 734.

[Note: 7] At vero tam in Legitimo, quam (non aliter disponente Patre) in Hereditario Regno, Iure Gentium, moreque ita comparatum est vetusto; ex pluribus filiis, Regnum PRIMOGENITO ut cedat (Quamvis primogenitos, magis quam ceteros degenerare censeat Richterus, axiom. Oeconom. 54.) Primusque semper habetur, maxumus natu ex liberis eius, qui ultimo regnans discessit. Tiraquell. in praefat. tract. d. Primogen. per disscurs. Bodin. 6. de Rep. cap. 5. fol. 729. Petr. Gregor. 7. d. R. cap. 5. Dn. D. Harpprecht. ad tit. Instit. de success. ab intestat. in princ. nu. 102. Guilhelm. Ranchinus d. success. ab intest. §. 10. num. 1. Peregrin. de Iure Fisci. lib. 1. c. qui Iura Fiscal. hab. num. 48. Zecchus, 1. cap. 3. sub num. 3. Eberart. a Weihe de success. praerog. G. 6. b. Goldast. de Maiorat. 2. cap. 30. et lib. 3. cap. 8. ac seqq. Arnisaeus. in polit. c. 9. fol. 214. Hieron. Treutl. vol. 1. disput. 19. thes. ult. Frider. Tileman. disput. ff. 2. thes. 12. Henr. Velsten. cent. quaest. polit. dec. 7. thes. 1. Nec adprobare possum Zasii traditionem, qui cons. 20. nu. 12. etc. scribit; defuncto primogenito, eius iura haut transire ad eum quifit secundo natus: licet eam Cothmannus quoque cons. 15. num. 54. et seq. lib. 3. verissimam esse dicat, et

adstipuletur Alfons. Moditius. §. Lex. dubit. 60. num. 16. Quippe primogenito sublato, per ipsam naturam surrogatur sequens inordine nascendi. vid. Goldast. 3. cap. 5. num. 3. tract. d. Maiorat. Et hûc confert quod operose Mantica deducit: tr. de coniect. ult. volunt. lib. 8. tit. 10. n. 6. et seqq. filium quoque secundogenitum, primogenitum recte dici, si decesserit primus. Et tandem n. 8. subiungit: valde periculosam esse Zasii opinionem, quâ contra communes Doctorum traditiones putet; hanc Primogeniti qualitatem, ad secundogenitum non devolvi. Et sic remoto Ruben, primogeniti ius habuit Iudas.

[Note: 8] Sane hoc postulat ordo, non tantum naturae atque divinae Legis; sed et omnium ubique gentium usus observat, ut prior nativitate, propior sit successione. De Ruben Primogenito suo, Prophetico spiritu commemorat Patriarcha Iacobus: Genes. 49. v. 3. Tu Ruben Primogenitus meus fuisti, vis mea et principium potentiae meae: excellentia dignitatis et excellentia roboris. Duas hîc attingit praerogativas, quae eius ut primogeniti fuissent futurae; nisi se Incesto commaculâsset: Una est Dignitatis, quâ fratres sibi subiectos habuisset; Altera roboris, ex duplâ hereditate. Imman. tremel. ibid. Goldast. dict. libr. 2. cap. 26. num. 1. Idem probat et Livius, dum Perseum Philippi Macedoniae Regis filium natu maiorem, cum Demetrio fratre Regnum appetente, ita loquentem inducit: Regnare utique vis; huic spei tuae obstat aetas mea, obstat Gentium Ius, obstat vetustus Macedoniae mos. Ut et Iustinus lib. 2. de Darii filiis loquens: Ex his, inquit, Artomenes natu maximus, aetatis privilegio Regnum sibi vendicabat: quod ius et ordo nascendi, et natura ipsa Gentibus dedit. Certe olim, tam apud Aegyptios, Moabitas, Albanos, Graecos, Athenienses, Macedones, Troianos, Persas, Numidas, quam Germanos, omnesque gentes consuetudo fuit, at que hodiè adhuc est (et ea quidem à Iure approbata) ut in his quae sunt dignitatis, primogenitus ceteris

praeferatur: uti videre est ex exemplis, quae allegatis supra num. 7 locis adducunt Bodinus, Tiraquellus. P. Gregor. Tholosan. Lancellot. Conrad. in Templo omn. Iudic. 1. cap. 2. §. 1. fol. 473. § 483. Arnisae. 2. relect. cap. 2. sect. 8. per tot. Quin etiam Indos, tam ad Orientem, quam Occidentem positos (exceptis Mexicanis. vid. num. 11. hâc dissert.) tametsi pene ab omnibus humanitatis artibus remotissimi sint, eodem tamen iure usos esse comperimus. Sicque recte Alphonsus, X. eius nominis Rex Hispaniarum, et Romanorum item electus Imperator, in Iuris universi corpore, quod Partitas indigitavit, part. 2. tit. 15. L. 2. ita notanter rescribit: Maioria en nacer primero, es muy grande sennal de amor, quae muestra Dios a los hiios de los Reges. Car aquel a quien este honra quiere hazer, bien da a entender, que lo adelante, e lo pene sobre los otros; porque le deven obedecer, e guardar, assi como a padre e a Sennor, etc.

[Note: 9] Barbari sunt modi, Legesque Successonis absurdae, quae aliis quam Primogenitis, quam etiam ad filios Regum, deferunt Regnum. Uti in Regno Calecuti, Filio Regiae Sororis. Osorius histor. Portugall. lib. 1. cap. 3. Ut quoque apud Germanos olim, quidam sanctiorem illum sanguinis nexum, inter avunculum et sororis filium qui est, arbitrabantur; quam euminter liberos et patrem. Quia nempe de sororum magis, quàm propriis liberis certi esse quimus. Cluverius, Germ. Antiq. lib. 1. cap. 21. Lyciis certe nulla alia fuit ratio, temporibus antiquis; quia Matribus omnes genus ducebant. Herodotus libr. 1.

[Note: 10] Absonum est, si Fratres vicibus imperitent alternis. Quemadmodum Patrum nostrorum memoriâ, inter Ioan. Friderici Saxonis, quondam septemviri Filios, cum convenisset, ut alternis gubernarent; maiorque natu, sive aetatis praerogativâ, sivè ex conventione prior rebus praefuisset. is postea dulcedine Imperandi illectus (uti putabatur) alteri cedere recusavit. Thuan. 37. fol. 768.

[Note: 11] In Mexico, non filiis sed fratribus, et filiis fratrum pertinet Regnum. Hist. Indiae general. lib. 2. cap. 76. Levin. Apollon. Histor. rerum Pervin. lib. 1. fol. mihi 36. b. Sicut et Rex quondam Vandalorum, hanc Legem Successionis Testamento suodixit: Fratri ut morienti succederet Frater, ullâ sine controversiâ Fratris Filiorum; et post Filios, quicumque ex virili prole, proximo cognationis gradu attingeret ultimo defunctum: et ex his qui ceteros praecederet aetate. ut est apud Procpoium lib. 1. de Bello Vandal. et Sigebert. in Chronic. Ex hâc praerogativâ aetatis, in Senatu Romano Demetrius olim contendebat, Regnum Syriae sibi deberi: aequum esse dicens, ut quemadmodum ipse iure Gentium maiori cessisset; ita etiam nunc pupillus, filius. Antiochi fratris, locum sibi daret. Quod Senatus ei recte denegavit. Iustinus lib. 34.

[Note: 12] Consuetudinem non absimilem in Numidâ, aliisque Africae partibus, et generatim apud Mauros fuisse; ex Livio et Iohan. Vasaei Hispaniae Chronico, Cabotius monstrat lib. 1. cap. 11. fol. 66. et seq. Ac ne ad pueros unquam perveniret Regnum, in Arabiâ fratres defuncti filiis praeferri, memorant Alex. ab Alexandro, 6. Genial. cap. 10. et Gramaye. Hist. Asiat in Anal. Antiq. Arab. sect. 2. fol. 527. Sicut ewt in Moscoviâ, impuberem Ducis filium, Patruus in Successione antecedit. Bodinus 6. de Repub. cap. 5. num. 731. Lips. monit. polit. cap. 4. monit. 3. exempl. 5. Illustre egoaliud, non ita ante multos quod accidit annos, superaddam exemplum. Muleius Mahametus, Maroci et Fessae REX, qui Imperio Merinensium in Mauritaniâ Tingitanâ everso, primus Regnum in familiâ Cherifiorum fundavit; ex consilio Procerum sancivit, ut filii Regis, secundum aetatis sibi invicem succederent gradus: ut ita dum ad omnes ius Regni perveniret, dissidiorum contentionumque occasio tolleretur omnis. Et iussit hoc decretum inviolabile ad posteros servari; tantumque perfeccit, ut Regni Primores iurârent, operam se daturos; irritumne

id in perpetuum redderetur: nec vero Principes tantum; sed et Regii liberi in eandem Legem, conceptis verbis iusiurandum dederunt: At plura antequàm dicam, Marocensium et Fessanorum priùs subiungam Regiam Genealogiam.

Muleius Xarifius, ex Mahameti prosapiâ.
Muleius Mahhametus Xequus.
Abdallas. Abdelmunen. Abdelmelecus. Hametus.
Mahametus. Banacar. Hazar. Ismaël.
Xequus.

Muleius Abdallas Patri ex Lege successor, naturali ductus inclinatione, filio Mahameto Regnum stabilire; et cum hoc aliter fierinequiret, secretò caedem fratrum agitare coepit, et nonnullorum effecit. Abdelmelecus (quod cum heredes de Successione litigant fieri solet plerumque) ad externa auxilia confugit, eximiâque gratiâ in Imper. Turcici floruit Aulâ: cuius etiam ope, Abdallâ mortuo, eius filium Mahametum, iam Regni possessione gaudentemdeturbavit. Mahametus Lusitaniae Regem Sebastianum, ad Patrium et Avitum Regnum recuperandum, in auxilium vocavit: at unâ cum co victus, in fugâque occisus, Lusitaniae inexplicabilem illam Successionis controversiam concitavit, et Mauritaniae Imperium patruo Hameto (cuiid Abdelmelecus, tenero neglecto filios destinârat) relinquere fuit coactus. vide Hist. Belli Africani, in quo Sebast. Lusit. Rex periit. Hieron. Conestag. lib. 1. et 1. Thuan. lib. 65. fol. 149. Hameto Anno 602. vitam naturae reddente, civilia iterum inter Liberos exorta sunt bella: quae adhuc dum finem, sicputo, non habent. vid. Emman. Meteranum, in der Niderländischen History lib. 24.

[Note: 13] Et híc notandum est, magnum inter Ius prwtotokei/as2, seu Primogeniturae, et Maioratum speciatim sic dictum, esse discrimen (quamvis non rarò permistè usurpentur. Goldast.

lib. 2. d. Maiorat. cap. 5.) In illo, fundamentum est primogenitura; inibique rectissimè dicunt, eundem esse seniorem, proximiorem et primogenitum. In Maioratu contrà, praerogativa aetatis est fundamentum: et ille ad Successionem vocatur, qui in familiâ post mortem possessoris maior natureperitur. Arnold. Engelbrecht, disquis. d. Iurisd. Imper. thes. 141. lit. c. Hoc enim est propriè ius Maioratus, quod aliquandò ità statuitur in eos, familiae qui sunt eiusdem; ut semper natu maxumus, maiorque aetate, etiam exgeniculo remotiori succedat. Idque eo praecipuè fine, ne unquàm tutelae sit locus: sed proprios semper Dominos habeat Principatus. Betsius de pact. famil. cap. 8. fol. 461. vid. suprà num. praeced. à princ. Et hinc in innstitutione Maioratus, Repraesentationem esse nullam omnino attendendam, Doctores nostri censuerunt. uti ex Decio, Mandello et Menochio assertat Goldastus, discurs. exoterico de iure repraesentationis: eiusdem tractatui de Maioratu suffixo. nu. 33. Est et Legatum Familiae, quod Verschickhungen vocant, res usitatissima inter Germanos, et semper natu maior usumfructum ex eâ repraelegatâ sibi habet, quòad fruitur vitâ: illoque defuncto, adcum devolvitur statim, qui tunc aetate maximus in familiâ invenitur; et ità deinceps. Conr. Ritterhus. in par it. Feud. cap. 18. adfin. fol. 260.

[Note: 14] Pariter et hoc ad ius Successionis nil conterre videtur; quod senioribus familiarum, suus merito manere debet honor: vide Dn. Goldastum, in Seniore, libr. 1. cap. 6. et seqq. multis. cuius quippè intuitu (regiminis exceptà dignitate) etiam Imperiorum Regnorumque heredibus, ceteri agnatiaetate quandoque praeferuntur. Goldast. d. loco, c. 15. et seq. Praesertim, cap. 21. et 2. cap. 1. Quamvis in Galliâ, ne legitimae Successionis ordo intervertatur, hoc non observetur: ut ex Thuano refero. infrà lib. 3. dissert. 3. num. 3.

[Note: 15] Primogenitus quis sit, non est quòd anxiè scrutemur; cùm verbiindicet etymon, eum esse qui primus est in ordine

nascendi: cap. qui prior. de Reg. Iur. in 6. vereque et naturaliter Primogenitus habetur, ante quem nemo (qui adhuc vitâ fruatur. suprà, nu. 7.) est natus; sivealius post eum natus sit, sive non. c. Ioseph. d. verb. signif. Molinae. ad Consuet. Paris. §. 13. gl. 1. à princ. Adeò, ut si duo simul edantur partu uno eodemque, is qui primus ex utero prodiit in lucem; quamvis momento temporis alter eum fuerit secutus, prioris aetatis nihilominùs gaudeat iure.e Genes. 25. vers. 26. et 33. Tiraquell. de Primogen. quaest. 1. nu. 8. et 9. et quaest. 2. Fieri autem per rerum naturam non potest, ut duo simul, plurésve, unoimpetu ex utero matris erumpant: l. Arescusa. d. statu homin. et igitur semper poterit esse notum, quis nam ex dubus gemellis primogenitus exsistat.

[Note: 16] Quid tamen, si in ipsâ nativitateid incuriosiùs ab obstetrice, atque aliis quae aderant personis, fuerit observatum: aut pòst quis primogenius siet, oculorum consuetudine discerni non possit. Quippé nam sunt interdùm, quod Plautus (in Menaechmis) ait:

Ità formâ simili pueri, ut mater sua
Non internosse possit quae mammam dat.

Undè et quae inter se valdè similia sunt, gemina dicuntur. Quis ergò, uter duorum filiorum priorsit natus cùm ignoratur, succedet? Ad Apollinis olim oraculum Lacedaemonii confugerunt, cùm Aristodemi uxor geminos peperisset, nec primogenitum dignoscere posset, vel non vellet. Ex Herodoto Nicol. Cragius d. Republ. Lacedaem. libr. 2. fol. 53. In diversas etiam partes abeunt Interpretes Iuris. Alii utrumque admittunt, alii excludunt utrumque; alii digniorem censent cligendum. Quâ de quaestione latissimè tractant Hieron. de Caevallos. opin. com. contra com. tom. 1. quaest. 248. Molinae. d. §. 13. num. 3. et multis seqq. Ludov. Molina, d. Maioratu. disput. 624. fol. mihi. 164. etc. Dan. Moller. semestr. 2. cap. 29. Ego eorum sententiam magis probarem, qui Sorte rem dirimi volunt. Non quippè

aequum et verum semper videtur, Doctorum nostrorum axioma illud vulgarum; Quaestionem tantùm iuris, non dubium facti, sortitione terminari debere. Nullo id iure probatur: et rationes eaedem, quibus in dubio iuris ad Iudicium recurritur Fortunae; aequè militant in incertitudine facti, quòd aliter commodè nequit explicari.

[Note: 17] Sanè censetur maior natu in re proposità, etiam qui mortuà matre, ventre scisso, in lucem editus est vivus. Qualem nascendi sortem habuisse ait Ludovicus Molina, Disputat. 634. fol. 163. Ferdin. Albanum, strenuissimum illum Belli Ducem. Caesares, vel Caesones vocant, et etiam Ingenitos nonnulli. Goldast. in not. ad auctores rer. Aleman. tom. 1. part. 1. folio 204.

[Note: 18] Sed et ventri, id est posthumo Regis, qui adhuc in Matris suae utero est, Regius honos habetur. Et sic apud Persas, Sapor, Patre mortuo, cùm Matris utero adhuc gestaretur, Rex appellatus fuit: ac proptereà Cidarim, seu Tiaram, ventri Reginae imposuerunt, et vix dum conceptum, Regem pronunciârunt. vide Dion. Gothofred. de Tutel. Testam. Electorali. lib. 6. replicat. 40. fol. mihi 288.

[Note: 19] Ius autem Primogeniturae, semel ab initio legitimè introductum, non posse à Successoribus in praeiudicium Populi (vel Domini, si Regnum sit Feudale) aliis pactis mutari: et in ipsorum Successorum detrimentum, nec quidem cum consensu Ordinum vel Domini directi, id fieri permitti; expeditum esse videtur. et id demonstrat illustris de Slesvvicensi Ducatu, inter Daniae Regem et Holsatiae Duces Anno 1567. exorta quae fuit contentio. vid. Betsium tract. d. pact. fam. cap. ultim. fol. 673. et seq. et sup. diss. 2. nu. 21.

[Note: 20] Non multam etiam dubitationem dare videtur, an Filius Primogenitus, in fratris favorem, huic suae praerogativae renuntiare queat? vide suprà diss. 2. num. penult. et infr. diss. 10. num. 4. (cuius rei exempla interdùm reperiuntur. vid. Iohan.

Lauterbach, in Principe Christiano, cap. ult. num. 128.) Modò hoc fiat verbis disertis, vel actu consensum expressum approbante. post Tiraquell. Betsius cap. 9. fol. 469. etc. Carolus Quidem Molinaeus, d. §. 13. gloss. 1. num. 28. etc. et gloss. 3. num. 27. Primogenito à successione abstinente, non soli tunc secundogenito proximo; sed ceteris primogenituram accrescere ex aequo, nonnullis evincere conatur argumentis; quae in Regiâ successione vim omnem amittere videntur. Non enim iille renuntiando vel alio suo facto, ut Regnum dividatur, potis est efficere: et causa constitutionis protogonias, vel sola vel praecipua semper est odium periculumque divisionis, quam nec omnium consensu inducere licet. remissivè Rosenthal. cap. 9. conclus. 55. in not. lit. a. ad fin.

Dissertatio V. DE MEDIIS AD ALENDOS SECUNDOGENITOS OPPORtunis.

[Note: 1] CUM more Gentium et Iure *prwttkei/as2, Primogenitus Partri succedit; tuncheres ipse Imperii solus, Fratres ceteros excludit. Indeque nostri dicunt Doctores; Primogeniti Legitimam, totum esse Regnum: ità ut etiam ad solum Primogenitum pertinere dicantut res mobiles, thesauri, Bombardae, fructus item pendentes, annui reditus, bestiae quae in silvis vel ruri vagantur, et quaecumque publicam ad provinciae utilitatem sunt destinata (tanquàm Instrumenta fundi) quod multis rationibus ostendit Dn. D. Henr.

Bocerus. d. Success. Feud. cap. 3. Quaest. 49. et seqq. usque adfin. capitis. addatur Frider. Pruckman. consil. 1. vol. 2. Qu od enim Princeps acquirit ut Princeps, Successori in principatu, non patrimonialibus heredibus debetur. l. quod Principi. 56. d. legat. 2. l. 1. in princ. d. Iur. Fisc. Cùmque Primogenito, sapiens praevisio maiorum deferat Regnum, publicaeque intuitu salutis, ea quam aliàs ex aequo in liberos omnes habent Parentes, propensio negligatur; sanè probabile non est, vel Populum vel Primogeniturae constitutorem, uni Regnum tribuere; eaque sine quibus commodè administrari non potest, eidem adimere voluisse: quae accessorium connexum, Regnique sequela exsistunt. Et non aequum est, illa quae ad defensionem, conservationem, vel amplificationem Reip. conferuntur, vel ex Regni visceribus extrahuntur, ab aliis in privatos usus transferri. Quà ratione in Italià fratri minori, ex potentissimà familià oriundo, Thesauri nostrà hâcaetate denegatam fuisse divisionem; cum ipsius quidem magnâ indignatione, sed summo iure, Nicol. Betsius refert. cap. ultim. fol. 730.

[Note: 2] Porrò cùm Regna vel Principatus, aliorum territoriorum accessione quandoque accipiant incrementa; et omnia ideò pariter ad natu maiorem spectabunt (quamvis Nicol. Betsius tract. d. pact. famil. illustrium, dissentire ucap. ult. fol. 679.) Dummodò illa bona, acquisita per Principes vel Reges, Regno, et Regiae Coronae unita; vel etiam viribus Regni sunt acquisita. Bartol. in l. si convenerit. §. si nuda. d. pignorat. actione. Sicut in Galliâ, omnes sive vi, sive successione Provincias adiunctas, accessortè Regno incorporare, et eiusdem cum capite naturae, qualitatis ac conditionis facere solent; et aequè in Primogeniti transdere potestatem. Idque naturam unionis seu incorporationis, imò et aequissimam aequitatem postulare videtur: rarò quippe nisi ope Regnique viribus, imperium assoletaugeri. Ac conferunt hûc, notata Alfonsi Moditii. §. Plebescitum. dubit. 64. Sicque

Ferdinandus Arragoniae Rex praetendit, Regnum Neapolitanum opibus Arragonici Imperii partum, ad id pertinere: nec ab Alphonso Spuriis suis relinqui potuisse. Thesoro Politico. part. 1. fol. mihi 82.

[Note: 3] Sanè res unita, sapit naturam et conditionem rei cui unitur, eiusque privilegia et consuetudines assumit: et augmentum quod fit alicui rei, sortitur eandem naturam, quam habet res cui id est adiectum. Sic et mixtum sequitur simplicium naturam, et connexa iudicantur sicut ea ex quibus connectuntur. Indè nonnulli haut improbabiliter concludunt; bona allodialia quaequae successioni insunt, ad Primogenitum pertinere: etsi privilegium Primogeniturae tantùm de Feudalibus loqui videatur. Defensio Discursus utcumque Iuridici, in caussâ Iuliacensi. fol. 47. etc. et fol. 76. Estque Nicol. Betsii modò dict. loco. à nobis opinatio discrepans, de eo subaudienda casu; ubi natura rei auctae; diversa vel incompatibilis est cum augmento.

[Note: 4] At aliis quâ ratione fratribus erit prospiciendum? non enim ut apud Lacedaemonios olim, pari iure cum civibus aliis vivere volunt: nec etiam satis esse putant, si cum Filiis Davidis Iustitiae Sacerdotes, sive Consiliarii aut primores Regni constituantur. 2. Reg. 8. vers. ult. ubi Vatablus, et Dn. D. Andreas Osiander. Ferè nulla fides, nec amicitia inter eos est firma, qui heredes unius sunt Regni: ita ut miraculi loco esse dicat Trebellian. Pollio, in Claudio. si fratres se invicem ament. Et numquàm ferè Consiliarii mali desunt, qui odia Fratrum satagant inflammare. (La plus part des enfans des Rois, n'ont iamais faute de mauvais Conseillers, qui les animent les uns contre les autres. Girard. lib. 1. fol. mihi 142. et seq.) Verùm odia fratrum turpissima sunt: Richter. axiomat. hist. 223. nihilque optabiliùs, reique publicae magis salutare invenitur, quàm concordia fratrum, Regis defuncti filiorum. Guazzus d. Civil. conversat. lib. 3. fol. m. 572. Sallusti. in Iugurth. Et

tunc Rem publicam iuvat, Principi plures filios esse. Ieh. de Marnix. sect. 5. resolut. 4. Quod elegantissimis hisce versibus Ariosto expressit, cant. 3.

Il grande amor di questa bella coppia,
Renderà il popol suo via più sicuro;
Che se per opra di vulcan, di doppia
Cinta diferro havesse intorno il muro.

Quâ ergò ratione cum minoribus fratribus est agendum; ut firma, in hâc inaequalitate, ipsis cum Primogenito amicitia constet? Et quidem materiam hoc nostro in casu subducere tumultus, varii variis aggressi sunt modis.

[Note: 5] Maximam Regum esse occidere fratres: hancque eo in loco haberi, quo apud Gcometras sunt quae data vocant et concessa; circa quae disputatio admittitur nulla; Testis est in Demetr. Plutarch. num. 10. Primum ferè semper facinus fuit novi Principatus, caedes fratrum. Quin et ipsi Patres, uni Filio ut tutò Regnum relinquere quirent, ceteros sustulerunt interdum. Deiotaro Regi plures filii fuêre, quorum cùm ipse uni relinquere Imperium, atque omne patrimonium cuperet: quò id facilius efficeret, ceteros omnes manibus suis trucida vit. Vinitorum exemplo: qui cùm vitis aliqua complures emiserit surculos, unum modò ex eis relinquere, alios amputare consueverunt; ut is qui relinquitur, maior et augustior fiat. Anton. Muret. 8. variar. cap. penultim.

[Note: 6] Par est Turcarum crudelitas adversus fratres. Ex Turcarum Imperatorum filiis, si patri quis successit, reliquos mortis manet necessitas nunc inevitabilis, Camerar. 1. meditat. 88. Priscis qui eius gentis moribus, mutuâ se benevolentiâ complecti, et debito prosequi honore solebant: reliquit enim moriens Osman (à quo et hodiè Osmanidarum seu Ottomanorum progenies) filios post se duos, et in his natu maiorem Urchanem; alterum Aladinum Bassam. Erciscundae familiae paternae, cùm Comitiis dictus esset dies,

Fratrem interrogavit Urchanes, quid faciundum de hâc putaret hereditate? Respondit Aladin, constituendum ante omnia Regem in ditione paternâ, qui pastoris boni munere fungeretur, incolas Regni benignè regeret et defenderet: huic et equos, et equas, et boves, et oves omninò deberi, ceu Patrimonium Principis: quandò pater etiam militiae caussâ solitus fuerit hos alere; nullum heîc se vel hereditatis adeundae, vel successionis sibi ius vindicare. Quibus auditis, Aladinem Bassam denuò compellans Urchan Gasis: Ergò tu mi frater, inquit, Pastoris hoc in te suscipe munus. Nequit hoc fieri subiecit Aladin, quando Pater adhûc superstes, Regium tibi ius, dignitatemque tribuit lubens. Te vivo nihil mihi derit, cùm et frater natu maior, et patris mihi sis loco. Iohan. Leunclav. histor. Musulman. libr. 4. Magnum certè documentum, etiam in Barbaro, humanitatis et civilis virtutis: Christianis Principibus imitandum. Erant eius aetatis (dicente historico Turcico) homines ita comparati, ut frater consilia sua cum fratre communicaret; quique rectissimè consuluisset, in eius sententiam lubens alter ibat. Nulli mutuis se Parricidiis fratres è medio sustulerunt, ante Baiasitis Chanis Imperium, quem Gilderunem appellaverunt. Leunclav. in Annal. Turcic. fol. 10. Sed ab eo tempore, potior inibi est conditio occupantis: et sunt qui existimant, unicum hoc fundamentum esse Imperii Turcici, ac inter Arcana Domus numerat Clampar. 5. d. arcan. cap. 2. Non Turcae Imperii aemulos ferunt, inquit, Gislen. Busbequius, in suo itin. Constantinop. nec per milites praetorianos omninò ferre possunt: qui, si quis fortè Fratrum sit, praetereum qui regnat superstes, congiariorum petendorum nullum finem faciunt: si recusantur, statim audis; Salvusfrater sit, fratrem Deus nobis servet. Ita Solimannus blanditiis Roxolanae persuasus (quae ut filiis suis Regnum pararet, privignis necem procurare satagebat) sic in animum induxit, nihil sibi Relligione

antiquius esse debere, ac ne liberorum quidem salutem: Musulmanam autem Religionem, Regni tutelâ et Osmanicae familie Imperio contineri; hâc afflictâ, illam stare non posse. Domui suae non aliundè ab ullâ vi certius exitium imminere; quàm à dissensionibus domesticis: proindè ut domus et Imperium, atque cum Imperio Relligio conservetur', quâcumque ratione, vel cum liberorum parricidio, intestinis discordiis occurrendum esse. His rationibus inductus Solimannus, cùm filium Mustasfam antè in oculis suis occidi iussisset; etiam in Nepotis consensit interitum. Quin et is adhuc puer et impubes, funestâ avi sententiâ prounciatâ, ex disciplinâ gentis statim respondisse fertur: se hoc non ut Imperatoris, sed tanquàm Dei, cui parere sit necesse, accipere iussum, et cum dicto, cervicem laqueo praebuit, animo aequo. Tuan. histor. lib. 12. ad fin.

[Note: 7] Et quoque Cardanus, in Encom. Neronis. fol. mihi 196. hanc crudelitatem approbare videtur. adde Estienne Pasquier, libr. 5. des Recherch. cap. 1. Amiratum 1. discurs. ad Tacit. 6. Sic et Augustus Imper. ab Arrio Philosopho edoctus, Caesarum multitudinem pernitiosam esse; Caesarionem quem ex Iulio Caesare Cleopatra concepisse iactitabat, per fraudem interfici curavit. Sueton. August. cap. 17. adfin. ibique Beroald. Non verò ulli hominum placere posse Barbaricum illum ritum, Diabolicamque esse opinionem eorum, qui dicunt: Quòd ut calx aedifica compaginat, quae aliter consistere nequîrent: sic sanguis omnium qui dominationi obstare queunt, consolidet novi Principis Dominatum; pluribus ostendit Arnisaeus, 2. relect. cap. 2. sect. 9. à princ. vid. Annibal. Scotum, in notis ad Tacitum. fol. mihi 14. Ego illud tantùm adiungo, quod Divinae Maiestati, quod pietati naturali contrarium est, vix diù durare posse. Imò potius huiuscemodi moles, nimiâ vitiorum atque scelerum multitudine onerata, ventrem faciet et ruinam minatur. Clapmar. 5. d. arcan. 5. ad fin.

[Note: 8] Hoc incommodi ut effugiant, nec tamen Regna divellantur, mortem civilem, id est, Captivitatem elegerunt alii. Apud Abyssinos, Regii gentiles et fratres agnatique in unâ quâdam educantur arce, in monte quae penè inaccesso sita, et valido praesidio custoditur; turbas aut partes ne facere queant. Alvarez. in hist. aethiop. fol. mihi 103. Sic et Caliphae (magni quondam in Arabiâ Reges, et ex prosapiâ Mahometi) singulos ex gentilitiâ ipsorum familiâ qui superstites erant; catenis ferreis vinciebant; singulis sua Palatia intra maximam Regiam tribuerunt, atquè singulis horum aedibus, praefecêre custodes, ne quis ad versus magnum illum Regem, novarum rerum aliquid tentet, observantes. Ubi ii convivia exercebant, et genio per totam vitam indulgebant. Beniamin Tudelensis in itinerario suo, fol. 61. et seq. Et pariter ut Abyssini, Regios filios (primogenito excepto) Chinenses castris includere aiunt. vide Arnisae. libr. 2. relect. cap. 2. sect. 9. num. 10. etc.

[Note: 9] Nos dum Primogenito in successione attribuimus primas, adeò iniqui non sumus, ut reliquos fratres, vel relegandos, vel occidendos, censeamus. Sed Baldi ICti Regulam conmprobamus; quâ dixit: In naturâ pari, non debere contraria instituî; et interfratres aequalitatem servandam esse, procedere in rebus privatis: in Regnis verò aliter observari; ibi enim reliquos fratres sat habere, si honorificè sustententur. Siquidem ex bonis Paternis, etiam ex naturae Lege, filiis debeantur alimenta. Arnisae. cap. 9. doctr. polit. fol. 218. et seq. Indè in Aureâ Caroli IV. Bullâ, licet ea inter Electores saeculares, unâ cum dignitate Electorali, Dominia, Principatus, Ducatus, Protogenio solùm concedat: et tamen conditio adicitur singularis, ut clementem se ac pium erga ceteros suos fratres, sororesque exhibeat, atquè iis alimentariam assignet portionem. titul. 24. vers. Vnd wa jhme in solchen Sachen.

[Note: 10] Et quoque ista Alimenta omninò respondere debent dignitati personae. Ideò magnificè, ut Principes decet, tractandi: ita ut dignitatem suam salvam tectamque tueri queant. Idem docent et nostri Feudistae: quòd nempè, licet in Feudo iure Francorum concesso, Primogenitus non sit obligatus fratribus Legitimam dare: tunc nihilominùs, si alii non haberent, unde sese sustentent condignè; iis pro ratione Status, prospicere teneatur. Rosenthal. 9. cap. 55. num. 11. Adeò ut consuetudinem, quae Fratribus nullam protionem relinquit, diabolicam esse dicat Afflictus. ad cap. Imperialem. in prin. num. 7. 17. etc. deproh. Feud. alienat. per Frider. Modò reditus primogeniturae sint opulenti: non enim est cogendus alienare ex proprietate; sed secundum facultates, et pro fructuum proportione, et ex viri boni arbitratu alimentariae illae portiones convenienter sunt aestimandae. argum. l. mulier. §. cùm proponeretur. ad SC. Trebell. Betsius. cap. 9. fol. 603. arnisaeus, 2. cap. 2. sect. 9. num. 27. etc.

[Note: 11] Ferè liberis natu minoribus, vel annuae pensitationes, vel portio quaedam Regni adscribitur certa, quam non Regio teneant nomine; verùm alio titulo, eâque Lege, ut ipsis sine liberis masculis decedentibus, ad Regnum illa denuò revertatur: et ut maiori aetate obligati sint ad Hominium, Fidelitatemque praestandam. Ranchinus, et Hotoman. locis infrà hâc dissert. num. 14. allegandis. vide Arnisaeum 2. cap. 2. sect. 9. num. 28. et seqq. qui tamen sect. 7. num. 86. dissentire videtur. Primogenito etenim quodammodò subsunt ceteri fratres; eaque ideò portio, omni plerumque caret superiori Iurisdictione: nec alio propè iure possidetur, quàm apud nos Viduae Principes Dotalitia sua, quae vulgò Widdumb appellitamus (quasi Viduae victalitium. Wehner. d. verb. signif.) In iis enim, duabus potissimùm cautelis utendum esse, Nicol. Betsius monet, c. 5. fol. 181. etc. Nempè (1) ut non praecipuae aut munitae arces, eo nomine Viduis assignentur; sed potiùs aedificia

commoda, et Oeconomiae idonea. (2) Nè plùs Iurisdictiionis in bonis eiusmodi, Viduis illustribus tribuatur; quàm ad conservandam dignitatem suam, et oboedientiam subditorum retinendam, necessarium videtur. Quod itidem hoc nostro in casu, salubri prudentique consilio posset observari. Betsius. cap. 8. fol. 344. Prudentes quoque Principes, Liberis suis minoribus natu, de patrimonio extra Regnum, prospicere solent. vid. Memoir. d. du Bellay. lib. 6. fol. mihi 559. Quae enim extra ambitum Imperii sunt, faciliùs fratribus assignari debent. Extremas verò IMperii oras (maxumè potentibus hostibus vicinas) tutum non esse committere fratribus, Arnisaeus ait: 2. relect. cap. 2. sect. 9. num. 35. quod quoque aimadvertit Regum Francicorum callidissimus, Ludovicus XI. Cominae. lib. 2. cap. ultim. fol. mihi 183. Et item pro arcano, contra Fratres et Agnatos venditat Bodinus, d. Republ. 6. d. R. cap. 5. nu. 737. ut Magistratus summi, haut facilè ipsis concedantur. quod nihil aliud esse mihi videtur, quàm ex cognatis facere hostes.

[Note: 12] Ita Iosaphat reliquis filiis annuas dedit pensiones, civitates et multa munera auri et argenti, ex quibus regiè viverent; Regnum autem Ioramo filio natu maiori. 2. Chron. 21. vers. 3. Sic Cyrus apud Xenophontem, res suas eo modo ordinavit: ut Cambyses Regnum, qui relinquus erat frater, minutiora nonnulla bona retineret. Qui mos etiam apud Saxones initio statim observatus legitur. Apud eos quippè Primogenitus successit in Ducatu: reliqui verò fratres, Dominatus dignitates impetrârunt. Albinus in der Meißnischen Chronick. 1. tit. 16. Et fuit in Germnaiâ positum quondam in usu frequenti, ut natu minoribus per subinfeudationem, vel usumfructum perpetuum prospiceretur: Betsius. c. 9. fol. 603. quae Homagii nomine obtinebant, et deiis primogenito eiusque heredibus, fidelitatem et hominium iurare tenebantur. Cùm è contrà, Paragii iure Feudum possideri dicebatur; ubi

in Successione pares erant titulo et dignitate omnes: etsi natu maximus, maiorem partem quàm posteriores nonnunquàm aufferebat. Betsius. cap. 8. fol. 331. etc. Fauchet. 2. d. dignit. c. 1. fol. 49. Quin et in Angliae, Hispaniae, Portugalliae Regnis, in magno etiam Hetruriae, Parmae, Urbini, Ducatibusque et Principatib. aliis; minores plerumque fratres, certis annuis reditibus, pro qualitate cuiusque Status, contenti esse iubentur.

[Note: 13] Illud etiam in hac Successionis inaequalitate usuvenit (ut iam modò innui suprà nu. 11.) et quod in pactis, vel Statutis constituentibus ius Protogonias simul expressè cavendum videtur: ut Filii secundogeniti, quamdiù ab hereditate fuerint suspensi, titulis reuncient maiorum; et minoribus contenti (retento tamen familiae nomine) sortis bonorumque suorum modulo se haud impares, vel re vel nomine gerant. Quae sanè iuris Primogeniturae nota est praecipua: ut omnes Regiae, Ducalesque familiae, in quibus illud apud exteros locum habet, manifestè demonstrant. Tiraquell. d. iur. primogen. quaest. 33.

[Note: 14] Sed vix putoalibi meliùs negotium hocce, quàm Legibus Franco-Gallorum (postquàm in Regno capevingorum Regalis dividi desiit Successio) explicatum inveniri. Quae etiam paradigmatis loco ei esse possent; qui Ius Primogeniturae constituere vellet. Deeâque re consulendi sunt, Guil. de Monserrato Cathalanus, tractat. de success. Regum. in dubio 2. et seqq. quod scriptum exstat in tract. tract. vetust. edit. tomo. 13. idque propediem singulatim praelo submittam. Francisc. Hotoman. in Franco-Gall. cap. 8. et 9. Bodin. 6. cap. 5. num. 734. Choppin. de domanio 2. tit. 5. etc. Bern. Girard. de l' Estat de France. lib. 3. fol. 352. et seqq. Estienne Pasquier. 2. des Recherch. cap. 14. Tillet, aurecueil. des Rois de Fr. fol. 286. et aurecueil des Rangs de grands. fol. 123. Nic. Betsius cap. 8. fol. 333. et multis seqq. ac cap. 10. fol. 730. Ieh. Papon. libr. 5. tit. 10. des Arrests. Guil. Ranchin. d. §. 10. nu. 2. 3. et 4. Auctor des Recherches de la grandeur des Rois de France. libr. 3. cap. 5. Ac est

mos Iusque circa illud, ita apud eos Sacrosanctum, tamaequo animo illi se subiciunt natu minores: ut cùm Henricus Caroli IX. Frater, in Commentariis iam tum necati Collinii maris supremi praefecti, caput et discursum inveniret, quo Regem monebat, ut in assignandâ fratrum portione hereditariâ, et conciliandâ illis auctoritate moderatior esset; haut eò Collinium minùs sibi amicum fuisse collegerit: sed apertè fassus sit, consilium illud, non nisi ab homine Regi fido, et rerum ipsius studiosissimo proficisci potuisse. Thuan. lib. 52. ad fin.

[Note: 15] Portionem autem illam, Fratribus quae datur partus posterioris, Apennage appellitant Galli: quasi ad panem regiamque sustentationem concessam. Nicod. in dictionar. maiore. Sunt qui à Banno derivatum putant; quasi Abbannagium: ac si quis partem exclusoriam dicat, Hindanweisung, Abbannung. vide althusium, polit. cap. 19. num. 83. Et certa inibi praedia Fratribus, Regis arbitrio, fiduciae nomine fruenda destinantur; quibus sine masculâ prole defunctis, ea ab omni iure pignorum libera, Fisco vindicantur. Non Imperium supremum, non Patronatus, vel ius nominandi ad Episcopatus, Coenobia et alia quae vocant beneficia, ipsis confertur. Idque pessimo matris serviliter filiis blandientis consilio, Primùm Henrico Valesio et posteà fratri ipsius, fuit concessum. Thuan. libr. 6. fol. 103. Est et hoc in Galliis receptum, ut harum assignationum quantitas, in solo Regum arbitrio posita credatur, neque de eius tenuitate conqueri audeant fratres; licet Rex succedens, de eâ aliquid defalcare non prohibeatur: ut sic ipsi contineantur in amore, officio et obsequio erga fratrem maiorem. Quod et in Austriâ fieri solet, ex Friderici II. Imp. sanctione. Petr. de Vineis 6. epist. 26.

[Note: 16] In controversiam hîc trahitur, an Principi non regenti, (einem abgefudnenen Herzen) Iuramentum Fidelitatis subditi praestare teneantur: an item eiusmodi Domicellus, pro

elocandâ filiâ, subditos Regni collectare queat? Deambobus hisce dubiis, latè et doctè disputat Dn. Herman. Vultei. cons. Marpurg. vol. 3. cons. 35. per tot. et posterius attingit Matth. Stephani. 2. d. Iurisdict. part. 1. cap. 7. num. 463. etc. Hisque gemina est, et eodem cuneo findi potest etiam dubitatioilla: an Ordines Regni, Regis fratrem captivum liberare, pro eoque lytrum sive pretium redemptionis exsolvere teneantur? In. affirmantium partes discedunt Vulteius et Matthias Steph. Sed eorum argumenta, ad eum tantummodo casum quadrare videntur; ubi Frater administrationem iurisdictionis a se abdicavit: non ubiin solidum omnem sublimiorem potestatem, ius Primogeniturae defert seniori, et nihil praeter spem futurae, ex incerto tamen eventu pendentis successionis relinquit aliis, videatur Cothman. cons. 3. et. 4. vol. 4.

[Note: 17] Illud vero hîc est notandum: si secundogenitus, eiusve descendentes, ad tempus tam Imperio quam titulo paterno carere cogantur; eum vel eos tamen, eveniente conditione utrumque recupeare. Sicque Fridericus Würtembergiae ac Montisbelgardiae Comes, solo successionis iure, in Ducatum Würtembergensem, sine aliâ speciali Imperatoris creatione Dux effectus fuit: quamvis alias rationes, alii comminiscantur. vide Dn. Bocerum, tract. d. qualit. Feud. cap. 3. n. 19.

[Note: 18] Quaestio item nobilis est; An in Apannagio locus sit Primogeniturae: sevan aequè ut in Regno, portio fratri minori data, indubio perveniat ad eiusdem filium natu maiorem: num verò aequaliter sit dividenda? quod postremum, Rosenthalio placuit, in consil. quodam pro Augusto Iuniore, Brunfvvic. et Lunaeburg. Duce. Alia est dubitatio non m,inùs controversa, An Primogeniti lineâ exstinctâ, eiusque iure ad secundo genitam transeunte; Bona quae secundo genito, Apannagii loco fuêre data, ad tertio geniti posteros debeant pervenire: quâ de re tractatus est singularis Guilielmi de Monserrato, tractatui tractatuum insertus.

His tandem, argumenti propter parilitatem, sequentem iungere placuit discurfum, nmo nine Illustriss. cuiusdant, auctoris (nempe Georgii Iohannis Comitis Palatini) ante aliquot annos praelo quidem vulgatum; sed tamen vulgo hodie vix titulo notum.

Tractätlin, Wie ein Fürstlich Hauß zuerhalten.

V Ach dem wir mit allem fleisigen Ernstlihen Nachdencken haben betracht, wie doch ein Fürsench Hauß, möge Menschlicher Vernunfft nach, mit GOTTes Hilff erhalten werden, am bequemesten in seinem Stand und Auffnemmend: daß in einem Hauß das Haupt respectirt, und dochdie andere Glieder desselben Hauses, auch Ihre gebürliche Vnterhaltung erlangen, und die Landschafften nicht beschwehret, oder in Abgang leichtlich kommen möchten.

2. Als haben Wir befunden, daß zwey Stück in den Fürstlichen Häusern herkommen: Eintweder daß einer die Land allein an sich gezogen, und die andern garschlechtlich abgewiesen, dardurch die andere dann, die eines Stammens und Namens seind, wann sie sich in das dritte Glied verhevraht haben, nicht Grafen Stand führen können, und zu letst, wann sie wider haben theilen sollen, Freyherin oder Edelmans Stand, kaum hinauß bringen mögen.

vermerckt, daß der ihenige, so das Häupt des Hauses hat sein wöllen, alles an sich gezogen, auch unsäglich en Pracht geführt, und in viel Tounen Gold die Landischafft in Schulden geführt. Exemplum, Hertzog von Beyern, und Hertzog von Brandenburg seelige, und andere Erempel mehr: da darnach die Verwandten, keinem ihrer Amptlenten und Statthalter, haben gleichen Staat führen können.

4. Darauß Wir dann Vnbillichheit vermercket, daß die so von dem Geblüt sein, und dem Stammen zu gutem sich haben lassen abweisen, wann solche Güter verschwendet, und mit Pracht außgeführt, daß, sie haben weichen und nachgeben müssen. Da sie doch eins Geblüts, und so wol Kinder vom Hauß gewesen, als die andern.

5. Die zweyte Manir mit den Fürstlichen Häusern, so nicht observirt, ist gewesen, daß man gleich getheilt hat, dardurch dann die Lande zerrissen.

6. Vund so viel Theilung für gangen, so viel newer Statthalter, so viel newer Cantzler die Landschafften beschwchret: da sonst die Sachen in uno corpore hdetten können versehen werden.

7. Item, Darnach wargenommen, daß einer wol hat Haußgrh alten, der ander vbel: mancher auch zu sch wach gewesin sich zu handhaben bey dem Scinen, gegen andern angrentzenden starcken Nachbarn.

8. Vnd derhalben in Kosten, Schaden und Verderben gerhaten: da sousten, wann das Corpus bey einander blieben, man densclben Genachbarten, starck und gewachsen gnug were gewesen.

9. Denselben in convenientiis nun zu begegnen, die auß allen beiden observationibus herkommen. Auß der Ersten, da einer es allein nimpt, und die andere gering abweiset, und auß der andern observation, dasie gleich Theilent, und die Lande zerstückelt und zenissen werden.

10. Haben wir derowegen mit allem Fleiß, alle Vmbstände erwogen, und zu letst nachfolgend einig Mittel befunden, dardurch obgemelten in convenientiis allen geholffeen, und also dem Vatterland und dem Römischen Reich, die Fürstlaiche Glieder und Stände erhalten werden, In Anse hens, Auffnemmens, und Fürstlicher Einigkeit: daß also Menschlicher Vernunffenach, die Zanck, so in den familiis entstehen, mit den Theilungen der Güter, so viel müglich und Menschlich, fürkommen mürden. Als nämblich:

11. Wann ein Fürstlich Hauß, ein Gülden zwey, drey, oder viermal hundert kausen, mehr oder weniger Einkommens hat, daß dem Haupt und nähesten Erben, ein Gulden Viertzig, Fünfftzig Tausent, zu seiner Ordinari Hofhaltung und Staatverordnet, nach Gelegenheit des Einkommens.

12. Darnach was Reichs Täg, Kraiß Täg, Deputationstäge, müntz Täge Vnkosten weren, so man Persönlich oder durch Gesandten besuchen solte, man ein gewiß Deputat, auß dem communi Aerario, auß dem Einkommen darzu deputirt: und siolle das Haupt mit seinen Angeordneten, Anzahl, Land und Ständen, von Ritterschafft und Gelehrten verordnet haben, die zu der Regierung tüchtig, welche dem Haupt hülffen die Administer ation der Landen versehen.

13. Daß doch die selbige allen den Jenigen, so zu dem Stämmen gehörig, gelobt und geschworten weren, denselbigen bewilligten statutis familiae nachzuukommen.

14. Darnach solte gleicher Gestalt von Rittermässigen und Politischen Rähten, die Rechten Cammer, und Finantz-Cammer verordnet sein! die gleicher Gestalt mit Eydspflichten, auch den gantzen Stammens Verwandten zugethan weren, und alle Jahr Rechnung, aller Einkommens und Vorrahts der gantzen familiae gethan, und also sie das commune Aerarium totius corporis underhanden hetten.

allwegen ein Jahre vor auß erlegt. Dem andern Stammens Verwandten, nach dem das Corpus groß, einen Gülden Zehen Tausent, einem der Verhehrath were, zu Vnterhaltung seines Staats.

16. Vnd dem, welcher unter denen Mannliche Söhn bekähme, demsolte man ex communi Aerario, das erste Jahr ein Leib Gelt geben, ein Tausent Gulden, biß auff sein siebends Jahr.

17. Vom siebenden Jahr an, möcht man Ihme geben drey Tausent Gulden, biß auff das zwelffte Jaht seines Alters: weil er Hofmeister und Praeceptor haben muß, und sie magnanimiter erzogen werden können.

18. Vom zwelfften Jahr, solt man Ihme vier Tausent Gulden, biß auff das Sibenzehende Jahr seines Alters geben, weil man Ihne in frembde Lande verschicken mußl.

19. Vom 17. biß auffs zweinßigste Jar, soll man Ihme 5000. Gulden verordnen: weil man Ihnen im Raissen, und per Lustrirung der Königreich und Fürstenhöfe, verschicken solle.

20. Im 20. weil die Leut numehr nicht alt werden, sol man Ihme 8000. Gulden Dejputat geben, biß auffs 24. Jahr seines Alters.

21. So bald er sich aber verheyrath, ehe Er 24. Jahr erreicht, sol man hme 10000. Gulden Deputat geben.

23. Wann er aber die 24. Jahrerreicht, vnd sich nicht verheuraht hat, so sol man ime doch von derselben Zeit an, hinfürter seine 10000. Gulden Deputat verordnen vnd reichen.

24. Solcher Modus sol gehalten werden, so wol von des Haupts, als der andern Kindern.

25. Ausserhalb daß, nach des Haupts, als des Vatters Todt, der Elteste Sohn, so tüchtig zur Regierung,

26. Was nun die Töchter anlangt, sol man 400. Gülden auff ein Tochter Jährlich verordnen, so lang ihre Eltern leben.

27. Wann aber ihre Eltern gestorben, sol man ihnen zu Vnderhaltung 1000. Gülden Deputat geben.

28. So sie sich verheurahten, sollen sie mit 20000. Gülden Heurathguts, und 10000. Gülden für die Kleider außgesteuret werden, und sechs Tausent Gülden für Hochzeit kosten.

29. Was nun anlangt die Verwidung dker Fürsiin, so sie sich in dasselb Geschlecht verheurahten, sol man ihnen nicht mehr schuldig sem zuverwidumen ex communi Aerario, als Dreissig Tausent Gülden.

30. Nach dem auch die Haupt Regierung bey dem Haupt bleibt, und den Land Regierungs Rähten: so sol das Haupt nicht Machthaben, einige Schatzung auff das Volck zulegen, ohne Verwilligung der mehrern Theil der Jenigen Fürsten, so verheuraht sein, vnd der Jenigen, so vier und zweintzig Jahr erreicht, Sie seyen verheurath oder nicht.

31. Also sol auch durch keine Versatzung, oder Auffnemmung Gelts, das commune Aerarium vnd die Landschafft beschwert werden.

32. All zehen Jahr, sol das Geschlecht ein Jubel Jar habnen, daß man von dem Vorraht, so man erspart, nur den vierdten Theil, theile, auff die Capita Manns Stammens, sie seyen Jung oder Alt: doch daß das Haupt zwey mal so viel bekomme, als deren Einer.

33. Vnd dann nach Ermässigung aller Verwandten, dieweil er denn Kost träget deß gantzen landes, In demselben zehenden Jubel Jahr, ein Jahr Deputats vor auß nemmen.

34. Nachdem auch einem in familiâ Glück fürstehct, so solle man Ihme einmal für alle, wann er seine zweintzig Iahr erreicht, nicht abschlagen, so es im Vorraht, ein, hundert

Tausent Gülden, an ein Ehrlichen Kriegshandel anzulegen, vnd fürzustrecken: doch daß er allwegen sein halb Deputat Jährlichs daran wider abgehen lasse, so auff Seinen Staat verordnet.

35. Das Haupt aber mag zwey mal hundert tausent Gülden, solcher gestalt auch empfahen, daß er den vierdten Theil seines Deputats lasse abgehen, biß die Summa dem Aerario wider ergäntzt.

36. Nachdem auch einer sich verheuraht, soll man Ihme mit Wissen vnd Willen der familiae, ein par Häuser eingeben, vnd den Vnterthonen ihre gewisse Frön ver ordnen, damit sie nicht vber die maß beschmehrt: da er denn sein Jagens, Filschens, vnd Beholtzigung zugebrauchen, zu nothwendigen Gebäwen, auch ein Gulden 15000. Bawkosten an die beede Orter angewendet, damit Er eine Fürstliche Bchausung haben möge.

37. Doch sollen die Vnderthanen, vnd die Einkommens Ihme angeschlagen werden, vnd Ihme an seinem Deputat abgehen, vnd die Renntmeister das vbrige in commune Aerarium lieffern.

38. Man sol auch von den zehen tausent Gülden Deputat,so man den Jenigen gibt so verheuraht, und den Ienigen, so 24. Jahr erreicht, 2000. Gülden an Frucht, 2000. Gülden an Wein, für 2000. Gülden Habern in billichem Werth, in einem gemeinen leidlichen Tara ex communi Aerario liefern, so ferren er es begehrt, vnd in welchem Jahr. Doch daß allweg auff den Jahrs Tag, Ersich erkläre, ob er das Gelt oder die Frucht vom communi Aerario haben wolte.

39. Alle die so in familiam gehören, sollen alle Jahrzweh mal zusammen kommen, iedes mal acht Tag bey einandler verbleiben, von gemeinen des Geschlechts betreffenden Sachen zu reden, vnd sich mit einander zu ergötzen.

für sich vnd seine Söhne, oder auffô höchste dreissig zugelassen werden mit zubringen.

41. Vnd sol also die Hof Ordnung gehalten werden, mit Zucht, Erbarkeit, vnd Respect, wie sich gebürt: vnd darauff auch gebürende Straff vnd Ermahnung vnder ihnen selbstr von Llastern vnd Vntugenden, fürgenommen werden.

42. Es solte auch ein Haupt Fürsten Schul im Land angerichtet werden, da sie ihre gemeine Praeceptores, neben den Privaten haben, Ihre General Hofmeister, Ihre General Musicam vnd Meister, die si lernen können, Jhre General Fechtmeister, Ihre General Marställ vnd Bereutter, daß sie lernen reutten, Ihre General Personen, von vnderschidlichen Sprachen zu lernen, Ihre General Zeughauß, lernen mit Fewrwerck vnd Geschütz vmbzugehen, Ihre General Rüstkammer, zu allem Ritterspil vnd Turnier, etc.

43. Da dann ettliche von den Verwandten darzu deputirt, die Auffsicht sollen haben, daß dieselbige Exercitia gehandhabt, vnd mit Zucht vnd Erbarkeit, auch mit Diseretion der Alten geübt vnd gebraucht werden: vnd also die ienige Fürsten, zu allen Tugenden aufferzogen werden.

44. Vnd dieweil die Schulen in Literis et Armis Politisch sein, so sol einem jeden sein Religion frey stehen, Doch daß er nicht darvon Disputire oder Zanck erweckle: wie solches dann mit einer genannten Straff gestrafft sol werden, auch die Jenigen abgeschafft, so sich der Ordnung nicht gemeß halten wollen.

45. Dann man den heiligen Geist sein Strich vnd Macht sollassen in Gewissens Sachen: vnd würdt ein ieder Vatter wol wissen, was erfür Praeceptores seinen Kindern, vnd in Religions Sachen adjungirn solle.

46. Sonsten sol nicht mehr, als die Augspurgische Confession, da zu predigen gedulet werden.

Compromiss in familiâ vervrdnet sein, Eins in gravioribus, mit längern Termin das andere gar summarie, in levioribus. Darbey auch die Verwandten sollen bleiben, vnd sich an kein andes Gericht nicht zichen: Sondern wa einer beschwehrt, für die Land Ständ vom Adel, sich referirr oder beruffen, Sie auch ein summarium processum haben sollen, die Vrtheil zu revidirn, Wann einem bey der familia, in dem Vrtheil vnrecht geschehen were.

48. Bey welcher letsten Decision, sie auch schuldig solten sein, zuacquiesciren.

49. Was nun anlangt, daß andere genalchbarte Fürsten, der familiae Eintrag thun, mit Krieg oder andern Abzwackungen, soll die gantze familia schuldig sein, communicato consilio, sich zu defendiren.

50. Wa auch einem ex familiâ ein Schmach an seinen Ehren begeanet, solle die gantze familia schuldig sein ex communi Aerario sich desselben anzunemmen.

51. Was aber Schmmachsachen sein, so sie in familiâ selbst zusammen thun, sollen auff den Zusammenkunffes Tagen, die Schmach Reden ex officio auffgehaben: vnd der Jenige, so Vnrecht hat, an seinem Eins, Zwey, oder drey Järigen Deputat, alle Jahr errwas abzuziehen, vnd zur Straff einzuhalten, condemnirt werden.

52. Es sol auch keiner dem andern, seine Diener nicht schmähen: sondern sollen dieselbe Sach, auff den zusammenkunffts Tagen, durch die verordnete Rähte vertragen werden.

53. Es sol auch keiner einemseine wissentliche Feinde nicht beherbergen, noch behausen, noch einer des andern sich mit der That an nemmen: vnd melcher thete wider diesen Articul, derselbe sol an seinem Deputat, nach Erkandtnus, wie obgemelt, gestr afft werden.

54. Es sol auch keiner kein Uhed oder Feindschafft anfangen, für sich selbst, oder sich in Bündinus begeben: der

Meynung daß ihme von der familiâ sol geholffen werden, Es seye dann communicato consilio geschehen.

55. Nach deme auch gut, daß ettliche vnder den Fürstlichen Häusern sein, die den Kriegssachen nachziehen, sol man ihnen nach Gelegenheit ex communi Aerario, zur Außrüstung zu Hilff kommen.

56. Auch so einer in einer Schlacht, Scharmützel, Sturm, oder in Besatzung gefangen mürde, mit 30000. Gülden zu Nancioniren schuldig sein, ex communi Aerario.

57. Wann aber das Haupt gefangen, sol man Ihne mit zweymal hundert tausen Gulden zu Rancioniren schuldig sein, ex communi Aerario.

58. Dieweil nun mit solchen obgemelten Ordnungen, ein guter Aufang gemacht kan werden, ein gesehlecht mit Landen vnd Leuten, in Flore vnd Ansehens zuhalten, auch andere Fürstliche Häupter, Ihre Kinder dahin zuverheyraten begehren werden, daß sie wissen, daß Ihre Kinder vnd Kindskinder ad infinitum, können Fürstlich erhalten vnd erzogen werden, mit allen Fürstlichen Tugenden vnd Exercitiis: so würde das commune Aerarium, ehe das Geschl echt vermehrer (dieweil man alles mit Vorraht, vnd Fürsichtigkeit handlit) sehr gemehret werden.

59. Im Fall aber das Geschlecht sich so aar vermehrete, daß es das Aerarium nicht mehr ertragen köndte, so solle doch dem Haupt sein Deputat bleiben, vnd an anden Deputaten nach Notturfft pro rato abgezogen werden.

60. Es sollen auch Moralia sonderlich in dem Geschlelcht begriffen werden, Wie die offentliche bekandtliche Laster vnder ihnen gestra fft, damit der Seegen Gottes desto lieber bey Ihnen ob solchem Hauß bleibe.

61. Es sollen auch allwegen ex familiâ verordnet werden, zu Abhörung der Geistlichen Verwaltung, damit dieselbe Güter auch nicht dissipirt, Sondern zu der Fürsten schul, und

andern Schulen, Ja Gottesdienst vnd Allmosen angelegt werde: nach Verordnung des Jahrs, Ihr Zusammenkunfft der Verwandten.

62. Vnd sollen in den Versamblungen vnd Rahtschlägen, die Jemige so sich zehen Jahr alt sem, mit eingezogen: Auch wo Empter ledig, darzu gebraucht werden, zu Hof vnd auff dem Land. Doch daß sie eben in dem Dienst vnd Pflichten seyen, wie andere so vormals die Empter versehen haben.

63. Die Hochzeiten sol man ex communi Aerario halten, doch mit Erkändinus der Stammens Verwandten, mit mittelmässigem Pracht, Nach deme man sich an ein stattlich Hauß verheuraht: oder es stehet in freyem Willen des Hochzeiters, oder der Vertrawten, ob Erdie 10000. Gülden wolle nemmen, die Hochzeit zuhalten, Oder ob es die Verwandten lieber geben wollen.

64. Allwegen auff eines Sohns Kind Tauff, soll, man 2000. Gülden ex communi Aerario geben.

66. So das Haupt auff die Reichs Täge venordnet würde, oder ein Fünst auß den Verwandten selbst dahin ziehen woite, dem Keyser auff den Dienst zuwarten, so man Ihme ex Aerario, Alle Monat ein Tausent Güldenzj Stewr geben: Doch daß die Hauptsumma nicht vber 10000. Gülden belöffe. Dein Haupt aber sol man fünffzig Tausent Gülden ex communi Aerario verordnen.

67. Vnd die andern Verwandten, die auff den Reichs-Tagzur Lehen, wamüglich, mit ziehen.

68. In Reichs Rähten, Bisitations Tägen, Kreiß Tägen, solle einem jeden, der verheurath ist, oder 24. Jar errcicht, bevor stehen, sein Votum zu geben.

69. Vnd se er selbst da erscheinet, ein Wochen 150. Gülden zu seinem Staat verordnet werden.

70. So er Gesandten schicket auff drey oder vier Personen, auff ieden Tag 20. Batzen, oder ein bestimptes für Ihne vnd sein Pferd.

71. Vnd solches, damit die Fürsten selbigen Geschlechts, Des Vatterlandte sSachen lehrnen verstehen, vnd in acht nemmen.

72. Dieweil auch solches gut, wann viel in familiâ wehren, daß man zween oder drey am Kryserlichen Hof erhielte: solle ihnen zu ihrem Deputat, nach eines jeden Eigenschafft, ex communi consensu familiae, etilich Tausent Gütden adiungirt werden.

73. Wie dann zugleich Rahtsam, daß bey den andern Königlichen vnd Christlichen Potentaten, auch zum wenigsten einer erhalten würde: damit wann Krieg für fiele, zwischen den Potentaten, man jederzeit dieselbe familiam als neutralem. beschicken und besprechen köndte.

74. Auch die Correspondentz, von allen Ortern vnd Königreichen in die familien kämen.

75. Wann auch einer zu einer Königlichen Dignitet erfordert würde, so solle die gantze familia, an einer Tonnen Gold, drey oder vier, so sie in communi Aerario führhanden, schuldig sein Ihme fortzuhelffen, vnd Beystand zu leisten, mit Ihren Ansehens vnd Legationen, auß ihren eigenen Geschlechten.

76. Wo auch sie föndten zu Bistumben gebracht werden, Sollen die Freundschafft denselben die Hand bieten, vnd ein Gülden drey oder vier tausent, zu honorariis, vnd denselben Vnkosten ex communi Ae ario erlegen.

77. Es sollen auch Clöster verordnet werden, die Fürsten vnd Fräwlin, so sich nicht verheeurahten vollen, frey zu haben, sich daselbst einzustellen, auch nach ihrem Gefallen, wider herausser zuziehen.

mit Raht der Freundschafft eingezogen werden: doch sol man den modum nicht excedirn, weil wir alle Menschen.

Dissertatio VI. DE REGNIS, DIVISIONI, EX LEGE VEL CONSUETUDINE OBNOXIIS: ET QUID heîc in Germaniae Ducatibus, Comitatibus, etc. receptum.

[Note: 1] QUAMVIS autem, quae de Successione Primogeniti hactenus dicta fuêre; generaliter in quocumque Regno, Ducatu, Marchionatur, Comitatuque, iure consuetudinario generali comprobata, et eiusmodi dignitat4es rebus in dividuis adnumerari censeat Crotus; cons. 217. num. 96. volum. 2. sunt tamen quaedam Regna divisioni obnoxia, nec uni obveniunt soli: tam hereditaria quae sunt (et ad quae propriatim ea qualitas pertinere videtur) quam etiam legitimam quae habent Successionem. Sub stirpe Merovingorum Carolinorumque;, divisio suscepta in Galliis non semel: et velut in Tetrarchias distribuerunt Clodovei, ac item Clotarii liberi. Dagobertus aequâ lance inter duos filios, moriturus dissecavit Regnum. V. omninò Claude Fauchet, d. tract. dignitez, etc. cap. 6. Carolus Magnus Imperii sui heredes filios reliquit, trinâ queque partitione totum Imperii corpus divisit; et quam quisque illorum tueri ac regere debeat portionem, designavit. Goldast. in constit. Imperial. fol. 10. tomo 1.

[Note: 2] Et sunt qui ob scandalum et bella rixasque, etiam ubi alias non licet, divisionem fieri concedant. Tiraquell. d.

primogen. quaest. 4. num. 60. Et sic Pausanias in Atticis scribiit, Alcctae filios inter se dissidentes, non prius concorditer regnâsse, quàm aequaliter inter sie Regnum partiti fuisset. Quin et divisionem tum fieri posse dicunt; si subditi consentiant, idque corum fiat voluntate. Cothman. cons. 12. num. 28. vol. 4.

[Note: 3] Et quandoque inter fratres dispertiendum merito Imperium videtur: plura si id Regna contineat diversa, commodam quae recipiunt divisionem, vel locorum intervallis disiuncta, nec sibi ita sunt adunita, ut unius Rei pub. nomen, mereantur. vide Betsium cap. 8. fol. 346. et adde Bodin. 6. d. Rep. cap. 5. num. 736. Quo modo ab Hispaniis nuper Belgium avulsum, et Filiae dotis nomine datum fuit a Philippo II. Et quoque iam ante, pactis nuptialibus Philippi secundi, ac Mariae Anglorum Reginae, cavebatur: ut Carolus natu grandior, Philippi ex priore matrimonio filius, in omnia tam patris, quam Caesaris avi, Italica et Hispanica Regna; quicumque vero ex novo hoc matrimonio nasceretur, in omnia Regna ac Dominia Reginae, et praeterea in omnes Belgii et Burgundiae, quos Caesar possidet succederet Principatus. Thuan. libr. 13. folio 269.

[Note: 4] Nec est quòd dubitemus, quin Neapolitanum Regnum et Ducatus Mediolanensis, commodissime iungi, ab Hispanico dominatu liberari, ac Filio cuidam Regis Hispaniarum contradi queat. Ita quam vis Feudi Ducatus, Comitatus, etc. prohibeant divisionem; eandem tamen concedunt nostri Doctores: quando plura loca et castra in hu iusmodi Feudo inveniuntur, quae separatuam habent iurisdictionem, Curt. sen. cons. 68. num. 14. Boer, decis. 204. num. 29. Tiraquell. d. Primogen. quaest. 4. nu. 46. et 48. Pariter ut quoque in Hispaniâ duo Maioraturs, haut uni cedunt. Lud! Molina. d. Maiorat tract. 2. disput. 624. num. 9.

[Note: 5] Notoriâ item Germaniae consuetudine (quam et in Lombardiam alii, ut et in Galliam ex tendit Rebuffus, tract.

Feud. num. 27.) in familiae erciscundae iudicium, Principatus itidem, et maiora alia cadere Feuda; Liberosque, si plures sint, tam quoad Iuridictionem et administrationem, quam bonorum et utilis dominii ratione, capere partes, nec alter in alterius portione, aliquid Iuris habere: late multisque probare nititur Andr. Knichen. tr. d. Sax. non provoc. iure. ad verbum, Ducum. cap. 3. per totum. Adde Goldast. 1. d. Maiorat. cap. 21. num. 7. Rosenthal. cap. 9. conclus. 56. et seq. Wesembec. cons. 151. volum. 4. Graevae. 2. conclus. 153. Ioh. Rudinger. quetst. feud. lib. 1. quaest. 51. et seq. Parili cum iure, et uniformi dignitatis gradu notâque, Für sich vnd ihre Leibs Lehens Erben, plerumque investiantur: omnesque sese detotâ dignitate (Duces nempe, Marchiones, Comites, etc.) soleant nominare; nec ab aliquo protogene seu capite familiae, teneant per homagium suas portiones. Hinc porrò deducunt, ei incumbere onus probandi, qui in Germaniae aliquo Principatu, Ius Francorum (ut iuri Feudali in cognitum, et speciale atque a Franciae Regno originem ducens) locum tueri contendat. Hodierno etenim tempore, ius Longobardorum in Feudis praevaluisse: idque etiam clare ostendere Matriculam Imperialem, in quâ familiae aut lineae integrae (Stammen) plerumque soleant coniungi. veluti; Alle Grafen zu Nassaw Sarbrücken, Nassaw Katzenelenbogen, Itzstein, etc. Alle Grafen zu Hanaw Müntzenberg, etc. Betsius cap. 9. fol. 543. et seq. Adstipulatur doctrina Fulv. Paciani. tract. de probat. volum. 2. cap. 36. nu. 11. etc. fol. 120. et Matth de Affictis. ad cap. 1. §. praeterea Ducatus, n. 23. vers. Quintò quetro. de proh. Feud alienat. per Frider. qui docent: quando Feudum dignitatis, vel aliud, competit Primogenito soli, tunconus probandi incumbere ei, qui se Primogenitum dicit; et pariter, quod ad Feuda quae praetendit, non queat nisi primogenitus pervenire: cum Regula in contrarium exstet, ut omnes filii aequaliter admittantur. Quo et respectu, a Keckermannu, Politic. 1. cap. 4. folio 115. hâc in

[Note: 6] Sed nec tamen (ut obiter hoc subiungam) assentiri queo Bernhardo Bertram, tract. d. Comit. Imperii German. qui th.. 41. ait, Caesare divisionem approbante, et unumquemque de portione suâ in vestiente, singulos heredes ad Comitia vocandos esse, singulos quoque sessionem et votum habere, Nam ut absurdum non est, unum Principem ratione plurium ditionum, habere plura vota (quippe id serenissimo Würtembergiae Duci, ratione Comitatus Montbelgardici in iuriâ denegatum fuit, ut ipse ostendam, discurs. 2. d. Iurisdict.) Bertram. thes. 42. Ita non potest partitio unius ditionis, suffragia nultiplicare. Paurmeister. de iurisdict. lib. 2. cap. 2. num. 25. Etenim hoc tenderet in praeiudicium maxumme Episcoporum, quorum territoria semper unita manent. Nec Auctor tractatus, wie ein Fürstlich Hauß zuerhalten. num. 68. in eâ sententiâ est ut putet, singulos qui pro indiviso possident Ducatum, etc. ius senteniae dicendae in publicis Comitiis habere. Namhoc saltem is intendit; eum qui Regiminis clavem tenet, non exproprio arbitratu, sed ex nutu omnium qui eiusdem familiae exsistunt, suffragium ferre debere. Er solle, dessen dem gantzen Gschlecht gebürenden voti halber, sich mit den vbrigen vergleichen.

[Note: 7] Neque verò enuntiato illi, quod Ducatus, etc. Germaniae, divisioni obnoxios dicit, refragari Paragraphum Praeterea Ducatus. c. Imperialem. d. proh. Feud. alien. per Frid. in usib. Feud. nécinibi, in maioribus Feudis de iure Primogeniturae aliquid disponi; sed tantum vasallis, eorum dividendorum facultatem ademptam esse, multis elucidat Claris. Betsius, c. 9. fol. 539. et seqq. Sic et late docet Alexander. cons. 25. incip. Attentis narratis. part. 5. Feuda dignitarum, quò ad commodum administratonis divisibilia esse. Et voluit Albericus, in suo Dictionar. verb. Feudum. non aliter Legem Friderici intelligi

debere, quàm de ipsis dignita tibus, vel nominibus et titulis dignitatum; non autem debonis temporalibus eorum.

[Note: 8] At nihilominùs Imperatoris Creatorum dignitas, ex Caroli IV. lege (namanteà, non solùm primogeniti, imò et ialii etiam à latere descendentes, se Electores sacri Imperii vulgariter nominabant. Goldast. 2. d. Maiorat. cap. 3. num. 1.) nunc respuit divisionem: Aur. Bull. cap. 7. à princ. diquevenenumerus Electorum augeatur, vel inter plure sdissensio faciliùs suboriatur. Et haec tamen sanctio, generaliter ad omnia bona Electorum, quae alio quàm Electoratus titulo possidentur, neutiquàm extendi, aut ad nuda alimenta restringi, à Dn. Betsio notatur. cap. 9. fol. 605.

[Note: 9] Est et statutum Austriacae familiae; ut Primogenitus solus in Archiducatu succedat, reliquorum fratrum iure suspenso. Daß der Elteste vnder den Hertzogen, die Herischaffe des Landes haben soll, vnd nach ihme sein eltester Sohn erblich: doch also, daß es von dem, Stammen dfes Geblüts nicht kommen, vnd daß diß Hertzogthumb nimmer getheilt sol werden. Munster. in Cosmograph. 3. cap. 399. Goldast. tomo. 1. constit. Imperial. fol. 86. num. 13. et 2. d. Maiorat. cap. 17. num. 12. Est et aliorum locorum acfamiliarum publicis legibus, vel singularibus privilegiis, aequè divisio ac alienation interdicta. Et ita in Sabaudiâ, Lotharingiâ, Bavariâ, Ducatuque Brunovicensi Ditionis Wolfenbytelicae, introductum proditur; ut geniturae secundum ordinem, unisoli cedat inibi Principatus. Addatur Arnisae, relect. 2. cap. 2. sect. 7. num. 35. etc. Anton. Coler. disp. d. statu Imperii Rom. thes. 61.

[Note: 10] Praetexunt et ius Primogeniturae, partitionisque prohibitionem, qui nunc Iuliacenses et Cliviae provincias possident Principes illustrissmi Post quam enim Anno 1496. occasione nuptiarum Mariae Iuliacensis et Iohannis Clivensis, utrorumque dominia ac principatus, ex pacto Principum cum subditis, uniri coeperunt, Maioratus simul Ius iis est

illatum; utpote sine quo eorum unio haut conservari, nec ad posteritatem poterat transmitti. Unde idipsum ius coniuges praedicti, eorumque filius Dux Wilhelmus, uterque successive in suis Antenuptialibus dispositionibus inter liberos, observârunt studiesè; successiones iuxta illud formando, dirigendoque. Quamvis Auctor Discursus (quem. ipse verè Iuridicum nominat) de successione Iuliacensi, sol. 18. Auctoribus huius unionis (Wilhelmo nimirùm et Iohanni, Iuliae et Cliviae Ducibus, socero et genero) numquàm in mentem venisse dicat, terras suas unire, et indivisibiles reddere; sed foedus perpetuum et hereditarium, pro se suisque subditis inire, vel potius iam dudum à Maioribus suis initum, semperque in violabiliter custoditum, renmovare. Quod mihi vix verosimile videtur, et in Assertione discursus utcumque Iuridici, sufficienter, docteque refutatur.

[Note: 11] Itidem inclitus hic Würtembergicus Ducatus, hâc sub qualitäte verborum, ab Impp. in Feudum est concessus; Daß die Herischafft zu Würtemberg, zu ewigen zeitten, von Erben zu Erben, von einem Hertzogen zu Würtemberg auff den andern, vnd allwegen auffden Eltesten Ehelichen Mannlichen Leibs Erben, vndnach emes Eltisten Absterben, auff desselben Eltesten Sohn vnd Descendenten, vnd also consequenter fallen solle. Uti haec prolixè, in antiquis familiae Ducatur Würtembergici pactionibus, Uraci Anno 1473. et Minsingae Anno 1480. erectis, à Fridericoque Imp. Anno 84. et 92. ac Rege Maxaemiliano I. Anno 1495. in Conventu Ordinum Imperii publico Wormatiae confirmatis, adnotata in veniuntur. referente Dn. D. Iohan. Iacobo Plebst. nimis citò Iurisprudentiae nostrae, nuper denato. in disputat. de iure locali Wirrtemb. 3. thes. 33. edit. prioris. Goldast. d. Maior. 2. c. 18. num. 2. Huius etiam iuris vigore, illustrissimus olim Princeps Ulricus, unâ cum Würtembergico Ducatu, Montbelgardensem sibi servavit quoqueus Comitatum, Rychen wileranâ

ditione Georgio fratri attributâ: ac demum Christophorus, post obitum Ulrici parentis, Patruo integrum montbelgardiae Comitatum, et praesecturae Neoburgensis reditus satis amplos fruendos, liberalissimè concessit. Dn. D.d Andreas Osiander, in orat. funebri Dn. Friderici Ducis Wiirtemb. illustriss. fol. 33.

[Note: 12] Imo divisio quoque, apud quas familias usu est comprobata, certis plerumque conditionibus fieri solet: nempe aliquandò commune iudicium appellationis, vel simile, quid constitui solet, quo unitas territorii retineatur. Eaepe inter fratres illustres, commoditas territorii separatur; exercitium vero Iurisdictionis in Seniorem, cum quodam emolumento transfertur. Aliquandò fratres annis alternis, vel triennio quoque, Provincias administrant. Iohan. Lauterbach à Noscovvitz, in Principe Christiano. cap. ult num. 131. Cuiusmodi vicissitudinaria gubernatio provinciarum, vernaculo sermone, Ein Mutschirung, vel (ut alii malunt) Mutscharung, indigitatur. Dn. Goldast. 1. d. Maiorat. c. ult. num. 21. Apud quosdam Principes et Comites, duobus natu maximis fratribus, concessae fuerunt Provinciae omnes distribuendae: reliquis fratribus, mediante assignatione certorum proventuum, a gubernatione et successione exclusis: utiapud Hassiae Landgravios, et Comites Waldecciaefuit usitatum. Ita ut non omni exceptione maius videatur illud pronuntiatum; In Germania, Ducatus et similia territoria, ex generali consuetudine, masculis heredibus cedere ex aequo; prodbationisque onere praegravari, aliud qui velit obtinere: cùm quae consuetudinis vel praecipunm habetur requisitum, actuum sc: conformitate destituamur. Vide item Gretvetum. 2. conclus. 153. Nam et interdum ita placuit parentibus, contra morem a suis met maioribus recc ptum. Sicque in Testamento Iohannis Wilhelmi Saxoniae Ducis, ita dispositum esse memorat Goldastus 2. d. Maiorat. cap. 36. num. 2. etc. Daß alle seine

Fürstenthumbe, Land vnd Leute, etc. vnter seine Söhn zugleich gecheilt, vnd keinem vor dem andern, einier Vortheil nicht gestattet werden solle. Et moxaddit Illustrissimus ille Testator; Vnd ob Vns wol vnverborgen das Erempel im Chur: vnd Fürstlichen Hauß zu Sachsen, Pfaltz vnd Brandenburg sich zugetragen, daß obgemelte Gleichheit in den Fürstlichen Theilungen, nicht gehalten worden, etc. stellen wir doch solches an seinen Ort, vnd lassen vns die angezogene Gleichheit vil mehr gefallen. Sintemaln dieselbein Gottes Wort gegründet, welches lauter saget: Du solt dich deines Vätterlichen Erbtheils halten. So ist es auch den geschriebnen Rechten; vnd vieler löblichen Fürsten Erempel gemeß, daß vnder Brüdern in der Succession, die Gleichheit soll gehalten werden. Dann die Warheit amlängsten vnd beständigsten: Vnd hat sonder Zweifel den Segen Gottes, ist auch zu Erhaltung Brüderlicher Liebe vnd Einigkeit sehr nutzlich vnd vorträglich. An welchem allen ia viel mehr gelegen, dann an einem Vertrag, etc. Sic quoque alii adhûc Primogenitorum Legem, tanquàm naturae inimicam, reprobant: Goldast. d. Maiorat. lib. 3. cap. 5. num. 7. magis scilicet ad privati Iuris aequitates, quàm status rationem respicientes.

[Note: 13] Nil tituli hîc parita operatur: cùm et ipso Nicol. Betsio asseverante; cap. 8. fol. 341. multis Germaniae in locis, natu minores a Successione arceantur, ubi tamen nominis et inscriptionis imparitatem nullam videnus.

[Note: 14] Suffragantur nobis Leges Germanorum. Exstant etenim apud Goldastum, tom. 1. const. German. fol. 31. et v. eiusd. Rationalia. fol. 308. Leges quaedam Germanicae admodum vetustae, Kayserliche Landt vnd Lehenrecht; vulgò Schwabenspiegel indigitatae: ubi cap. 20. haecce verba leguntur. Man mag kein Fürsten Ampt mit Recht zweyen Mannen geleihen. Geschichte aber es, ihr ietweder mag mit Recht nicht ein Fürst darvon geheissen noch gesein. Also mag man weder

Marggraffschafft, noch Pfaltzgraffschafft, noch Graffschafft theilen, vnd so die getheiltweren, so haben sie jren Namen verlohren. In iure Feudali Saxonum, ita constitutum invenimus: Dominus non tenetur plures in vestire fratres, nisi tantùm unicum inter omnes. Vide goldaft. 2. d. Maiorat. cap. 17. n. 20.

[Note: 15] Pronobis pariter pugnat Ius Feudale. Et non omnes filios masculos, in Feudum succedere Regale, sed Primogenitum solum; egregiè defendit Dn. meus Collega Bocerus, d. Success. Feud. cap. 3. quaest. 47. per tot. fol. 3. 02. et seqq. quaestion. multis, ut quoque Cothman. cons. 1. volum. 3. quem etiam vide cons. 3. et 4. per discurs. volum. 4. Ac idem etiam luculenter demonstrat Arnisaeus, 2. relect. cap. 2. sect. 7. num. 62. et multis seqq. ubi Nicolaum Betsium ex professorefutat. adde supra diss. 5. num. 12. Inde Gunther. lib. 8. Ligurini:

Marchia seu Comitis possessio, sive Ducatus,
Integra permaneant. Feudalia cetera multis
Participanda patent.——————

Quod et porrigunt eò usque, ut secundum Beneficiariam. Legislationem, maiora Feuda, dignitatem habentia adnexam; nec etiam consortibus adstipulantibus dividi queant. Et tradit Zasius, cons. 20. num. 5. libr. 2. etiamsi aliqua consuetudo in contrarium appareret; illam tamen nihilaliud operari, quàm quòd inter volentes divisio esset admittenda, non inter invitos: cum consuetudo quae est contra ius, haut possit extendi. Adde Petrum Anton. de Petrâ, tract. d. potest. Princip. cap. 18. vide item Wesemb, cons. 32. Ac itidem Auream Bullam, Electoratuum quae firmat inseparabilitatem, et Ius Primogeniturae inducit, ad alios quoque Principatus extendi debere; inibique cap. Imperialem. §. praeterea Ducatus. d. prohib. Feud. alienat. expressèroborari; firmissimè probat Goldastus. 2. d. Maiorat. cap. 15.

[Note: 16] Sane eiusmodi si Feuda, inseparata relinquerentur omnia generatim, ex re et dignitate Imperii magis fore;

partitionisque submotionem, meliùs rectiùs excelsae splendidaeque gentis tuituram decus: cuius ut potè columen, si membratim discerpitur hereditas, facilè subvertatur, et nec adversariis sufficienter resistere queat; com modè monet Gail. 2. obs. 153. n. 2. nervosè Dn. D. Bocer. supr. dict. quaest. 48. fol. 302. Eherh. à Weihe, tract. de Sucess. praerogat. G. 7. facie 2. Ad hanc quidem rationem utilitatis publicae, Dn. Nicol. Betsius cap. 9. fol. 534. etc. et fol. 568. respondet. Sed interim indubitatum est illud; cùm Germaniae Monarchia, Aristocraticis ferè Legibus regatur; ipsi Imperio, ad tuendam libertatem. communem, et Statuum privilegia conservanda magis expedire, potentes et quàm fieri potestunitos Ordines habere. Quod magnum arcanum esse nostrae politiae, vel me tacente perspiciunt qui eius non ignari exsistunt.

[Note: 17] Hûc conserunt, egregià Leopoldi de Northoff verba, in Chron. Comitum de Markâ, ad Comitem Engelbertum. Ad pacificam terrae gubernationem et defensionem, inter cetera expediens esse puto, ut ipsius Comitatus de Markâ unitas indifisibiliter conservetur: videlicet, ut Castra, Iurisdictiones et districtus, per unum tantummodò, et non per plures Comites gubernentur. Sic enim pax in terr1a poterit conservari; sic contra vicinos Dominos, et alios extraneos invasores, tantò fortiùs defensari: quod fieri non posset, si in se ipsâ esset divisa. nam si dividatur, tum una pars subditorum uni Domino, altera pars alteri Domino adhaerebit: et tantò terra ad se defendendum erit debilior contra adversarios extraneos, quandò sic esset divisa, quae hûc usque unita, fortiter et viriliter se defendit. Et cetera quae ibi sequuntur. Notanteritem auctor Thesauri polit. part. 1. relat. di Francia, fol. mihi, 181. in sequentia scribit: Questo è constume ordinaria in Francia, non solamente nella Corona, ma in tute le case grandi; che il Primogenito heredita cogni cosa; et gli altri hanno solamente tanto, che li basta per vivere, seconda

la qualità sua: il che conserva la grandezza delli Stati, et richezza delle case; che dividendosi per testa (come se usa in. Germania) verriano presto in niente.

[Note: 18] Hocque Principes reformatae qui sunt asseclae Religionis, ad animum ut revocent cùmprimis, maxume commodum videtur: quibus nempè, Ecclesiasticarum dignitatum amplissimis graddibus, liberis suis prospiciendi occasio denegatur; et frequentioribus indè divisionibus, eorum territoria obnoxia exsistunt. Ecclesiastica certè Collegia in quae non nisi Illustres et Nobiles recipiuntur (die hohe Stifft vulgò indigitata) eo praecipuè fine instituta, luculenterque olim dotata fuisse apparet; Familiae ut generolae, numerosâ prole abundantes, habeant receptum, cui tutò et commodè Liberos committere queant: ne Paternae hereditati simul omnes incumbant. Indè fuit Monasterium in Helveticâ Eremo (zum Einsidel) Principum Hospitale nominatum. Iohan. Stumpff. In der Schweitzer Chronick. lib. 6. fol. 165. fac. 2. Le uray hospital de la Noblesse, c' est le temporel du Clergè; par lemoyen duquel, les enfans que vous consacrez et dediez à l'Eglise sont entretenuz et elevez. etc. ita loquitur Auctor du secret des Finances, libr. 3. fol. 424. Sanè Nobiles hanc propter causam, ita defendunt bona temporalia Ecclesiasticorum. Et fuit modus hic conservandorum in integritate suâ prin cipatuum Comitatuumqueque Imperii, adeò saeculis superioribus usitatus; ut aliquando etiam Principes, sorti, vel Virginis arbitrio, matrimonium perm,itterent ac Successionem. Betsius cap. 8. fol. 390. Licet non immeritò Iacobus Wimpfelingus. in Catal. Episcop. Argentinens. sub Vitâ Burgkhardi de Lut Zelstein, Antistitis 74. reprehendat Parentes, qui filios suos, ad conservandam Familiae dignitatem, in Monasteria detrudunt. Credibile est, inquit, multos olim filios suos tradidisse, vel Monasterio vel Ecclesiastico statui, ne paternae hereditatis essent coheredes, et filii saeculares

exaltarentur, et familiae propagarentur. Quòd si genitores Deo universali confisi essent, et filios suos frugaliter vivere instituissent; hodiè forsan ipsorum progenies subsisterent, nec essent prorsùs exstinctae, etc. Consentit Harmut von Cronenburg, in der Vermahnung an alle Ständ: de Anno 1523. A. ult. facie 2. ubi inter alia ità censet. Item wa sich die Fürstent, Grafen, Herin und die vom Adel beschweren wolten des Ahgangs des vermeindten Geistlichen Stands, von wegen des, daß ihr Stand geschmälert würde, durch die Mehrun der Kinder, die alle Erbtheil haben wolten, so ihnen die Stifft und Clöster abgangen werend: da wil Ich den Fürsten, Grafen, Herien, und denen vom Adel rahten, daß sie gleich den ehrlichsten, höchsten Heyden, zu der Zeit der gemeinen Römischen Regierung, in derselbigen Tugende nach folgen, welche Edlen Römer, zeitliche Güter und Gelt nicht gerechnet haben für ihre Reichthumb, sondern ihre Adeliche Tugend haben sie für ihre höchste Reichthumb gehalten. Ungeachtet viel delicher trefflicher Hauptleut seind under ihnen gewesen, die wol Königliche Reichthumb hetten mögen erlangen: Aber sie haben allein getrachtet nach Reichthumb der Tugend, in Mannlichen Thaten, und zu gemeinem Nutz dienend fürtrefflich. Und in dem Frieden haben sie für die höchste Ehr gehalten Acker bawen: und hat sich mehrmals begeben, so einer auß den vortrefflichsten, die auch von Edlem Königlichem Geschlecht geboren, und in Armut zeitliches Guts gestorben, daß von wegen ihrer Tugend ihnen grosse Reichthumb zugerechnet seind. Aber was ist noth viel von den Edlen Heyden zusagen, Soder Sohn GOTTes, der Erlöser der Welt, die Reichthumb der Welt verachtet: von dem wir billich Erempel nemmen, und derhalben die Reichthumb der Welt, weit under die Reichthumb der Tugend setzen. Und sosolehes geschicht, so würdet sonder Zweifel, keinem so recht Adelich gemütet, der Tugend hat, an zeitlichem Gut durch Göttlich Gnad manglen. Solte

nicht einem Röektchen Gemüth Instiger sein, in einem Ackerbaw zu arbelten, deß einer, gleich den Edlen Römern billich Ehre haben solte, dann in stehtiger Füllerey Essens vnnd Trinckens zubleiben. So doch die Füllerey, ein Wurtzel vnd Vrsprung ist der Vntugend des Adelst einem Biderman gehöret zu, daßer sich alleine schäme vor dem Lastern vnd Vntugendten die vns Gott verbotten hat. Aber vmb des willen daß wir von der ForchtGottes abgewichen, vnd sein Gottlich Gebott gering geacht, derhalb seind wir billich durch Göttlich Straff in solchen verkehrten Sinn gefallen. Also daß wir das böse vnd schändtlich, für gut vnd ehrlich geacht vnd gehalten, dardurch von nothwegen vnser Natur so gantz zu dem bösen gekehretworden ist: daß ich an mir selbst befinde, daß sich meine Natur schämpt vnd förcht in denen dingen, die Christlich vnd recht seind. Aber in denen dingen, die warhafftig böse vnd gleißnerisch seind, da ist kein Schand der Welt. Durch ein sollichs abtretten von der Forcht Gottes ist gefolget, daß vns Gott zur Straff in ein böß ver kehrt Gemüt, vnd in Begürde aller Boßheit gestossen hat, nach der klaren Warnung Sancti Pauli, zu den Römern, etc.

[Note: 19] Sed haec supra huius saeculi sunt captum. Ego retrò vestigia sequor et dico: Non praeter magnam iustamqueque rationem, An. 66. Augustae,Anno 75. Ratisbonae in Conventu Elctorum, et sequenti Anno in publicis Comitiis, Comites et Barones in tractu Rhenano, Franconiâ, aliisque locis Augustanae Confessioni addictis; obnixè petiisse; ut ipsis pariter, ad Canonicalia eiusmodi Beneficia, via sterneretur. Quorum scripta collegit Francisc. Burckhard. lib. 1. von der Freystellung. cap. 3. Licet autem nec Caesarea Maiestas, nec alii Romanae Hierarchiae nimiùm faventes Imperii Status, aequissimae huic (utvidetur) implorationi, benivolas praebuerint aures. quamvis etiam Romano-Catholicorum artibus fuerit effectum, ut Equestris ordo (die freye Ritterschafft) vel imprudentibus, vel

malis consultoribus usus, illustrem hunc impediverit conatum. Ut videri potest apud Fr. Burckh. dict. cap. 3. ad fin. Quamvis item, innumeris ferè argumentis, quae in unum fasciculum congessit Fr. Burckhard. d. tract. lib. 3. cap. 20. etc. non solùm contradixerint Catholico-Romani: sed et ex nostratibus nonnulli, sat iniquos aestimatores huius se praebeant litis. Vide Petrum Syringum, dissert. d. pace Relig. thes. 27. et eundem. cùm adhuc per anagr ammatismum esset Iustus Springer. tract. d. pace Religion. cap. 6. fol. mihi. 63. Attamen è re Christianâ magis foret; utriusque si Religionis Comites et Barones, horum Beneficiorum participes, et hâc quidem conditione redderentur; ut sacram contra nominis Christiani hostes, obire militiam tenerentur. Quales Milites haud pauci in orbe sunt Christiano, et accensentur Religiosis; licet haut inter Clericos cooptentur. Ioachim. Stephan. de Iurisdict. 4. cap. 10.

[Note: 20] Catholici, omnia tuta timentes, verei se dicunt, ut matrimonia contraherent Lutherani, et porrò bonorum Ecclesiasticorum distractio sequeretur. At vanum hunc esse metum, approbare possunt Episcopatus Reformati: et docere velidem ipsa Hispania potest; quae multos Ecclesiasticos ordines habet, quibus non sunt Nuptiae in terdictae, Vide Franc. Sarmient. tract. de redit. Ecclesiast. part. 4. cap. 1. num. 13. nec tamen Beneficia quibus fruuntur, naturam suam mutant. Et hoc est quod Nicolaus Betsius cap. ultim. fol. 717. et seqq. optat: ut in Germaniâ praeter Praelaturas, et duos Equitum ordines, quibus omnibus caelibatus adnexus est; alia media instituerentur, quibus potentiorum secundogeniti se alere, et sublimes Imperii dignitates, in integritate suâ conservari possent. Ac idem fol. 722. subnectit: Si amplissimi reditus Ecclesiastici, in Equestribus Ordinibus, qui perpetuò pro Religione et patriâ excubarent, constituendis impenderentur; meliùs forsan, publicis privatisque rationibus consuleretur.

[Note: 21] Quomodò verò in Principatu, qui indubitanter aliàs ex aequâ parte ad filios omnes pertineret, Ius Primogeniturae institui queat, tractationis est admodùm perplexae: in hâcque materiâ, omnem aliis gloriam antevertisse autumo Nicolaum Betsium, in tractatu suo iam saepiùs laudato, de pactis familiarum. Sed ut paucis multa comprehendam; omnium eorum de quorum agitur interesse, consensus necessarius videtur: Populi, Liberorum, Agnatorum; et Principatus si sit Feudalis, etiam Domini superioris. Vide omninò Bestium. c. ult. f. 708. etc. Quamvis calculo approbatum sit frequentiori; quòd etiam invito Domino Feudi, uni Filiorum totus Ducatus, vel Marchionatus assignari queat; ex conventione Agnatorum vel Filiorum: modò hoc non fiat in Domini Fraudem. Rosenthal. 9. conclus. 56. num. 4. adde Wesemb. cons. 15. tom. 1. Vide supr. dissert. 2. num. penult. et ult.

[Note: 22] Et hoc etiam erit notandum: agnatorum gentiliumqueque consensum, tam in Beneficiario quàm in Legitimo Principatu, expressum esse debere: nec enim sufficere tacitum, tradunt nostri Doctores. Mynsing. obser. 87. cent. 4. Tiraquell. de LL. connubial. gloss. 7. in v. express. num. 8. Corset. sing. 8. Bart. Camer arius adc. Imperialem. de proh. Feud. al. per Frider. fol. mihi. 526. Hic vero consensus, ass ntientium heredibus pòst natis, omninò praeiudicare videtur: per rationes quas assignat Hartman. Pistor. lib. 2. quaest. 7. num. 42. et seqq. At sunt qui asserere ausint; posse vasallum disponere inter liberos, inaequalitatem inducendo. Caevaellos. tom. 3. quaest. 728. vide tamen suprà diss. 2. num. 15. ad fin. et num. 21. Et alli itidem tradunt: imperatorem facere posse Primogenituram in Imperii Feudis, etiam in praeiudicium Filiorum natu minorum; quod scribit Lancellott. Conr. 1. cap. 1. § 4. fol. 414. in Templo Iudic. Vide Iohan. Ulric. Wolff. amicum meum, disput. polit. 5. thes. 40. nu. 7. Addere placet Formulam iuramenti, quo Silesiae quidam Princeps, agnatos suos ad Maioratum à se institutum ad

strinxit. Ich N. N. gelode vnd schwehre Gott dem Allittächtigem daß ich den Letsten Willen, Testament, Succssion oder Ordnung, so der Hochwürdige in G Ott Fürst vnd Heri, Here Balthasar Bischoffe zu Breßland, Here zu Pleß, Sora vnd Trebel, der Sagnischen Fürstenthumbe Pfandes Here, Oberster hauptman in Ober vnd Nider Schlesien, auffgericht, die Zeit meines Lebens, in allen Puneten, Clausuln vnd Articule, steht, vest vnd vnverbrüchlich halten wil. Von den Haab vnd Gütern, so an mich, laut Ihrer Fürstl. Gnaden Succession vnd Ordnung kommen vnd gefallen, nichts verwenden, verkauffen, versetzen, noch vergeben: Sondern Ihr Fürstl. Gn. Leisten Willen, Succession vnd Ordnung in allen Puneten, Clausuln vnd Articuln vnverbrüchlich nachsetzen vnd Folg leisten. Auch keine List oder Disputation der Juristen vnnd Rechtsverständigen suchen: sondern mich allein des claren, hellen vnd einfältigen Buchstaben(in einem vnd dem andern Articul verhalten vnd gebrauchen. Als mir GOtthelffe. Ad notare et illud hîc lubet; Illustrissimum hunc Testatorem, omnes Iurisperitorum captiones fallere, intotumque praecidere voluisse: sed prudentiam eius elusisse Fatum: namque omnium ferè Academiarum Collegia, lis inter Successores suborta occupavit.

[Note: 23] Quomodò autem in Principatibus obnoxiis divisioni, ea est facienda? Vide Rauchbar. 1. quaestion. 4. 0. 41. 42. De prisco illo more, ut maior ex fratribus dividat, minor eligat, multa habet Goldastus. 1. d. Maioratu. cap. 27. et itidem Arnisaeus. 2. cap. 2. sect. 8. num. 78. Rod. Fornerius. 5. rer. quotid. cap. 22. ac Berlichius. tom. 3. conclus. 21. Et num ius eligendi, parens minori adimere possit, docet Modestin. Pistor. part. 1. quaest. 16.

Dissertatio VII. DE FILIO ANTE ADEPTUM REGNUM NAto: et de controversiâ inter Patruum ac Filium praemortui Fratris.

[Note: 1] ENimverò, aetätis ubi privilegio, maxumus natu sibi vendicat sceptrum; Primogenitus à nond ùm Rege procreatus, etiam nato post adeptum Regnum, regulariter praefertur. Videatur hâc de quaestione Tiraquell. de Primogen. quaest. 31. Molinae. ad consuet. Paris. §. 13. gloss. 2. num. 55. Bodin. 6. d. Rep. 5. num. 714. Pet. Gregor. 7. d. Rep. cap. 9. Corasius ad L. 5. ff. d. Senatorib. Lips. monit. polit. 2. cap. 4. monit. 2. exemplo 1. et 2. Hotoman. quaest. illustr. 2. Baro de Tautenb. ad iti. 14. lib. 1. Feud. circa fin. Val. Forster. tract. d. Success. lib. 4. cap. ult. num. 27. Guil. Valentin. Forster. disput. ad Instit. 2. th. 7. Dn. Collega Harppr. ad iti. Instit. de Success. ab intest. in princ. num. 106. etc. Nicol. Betsius cap. 8. fol. 468. Ranchinus tract. de Success. ab intest. §. 10. num. 8. et seqq. Hackelman. illustr. quaest. disput. 1. thes. 23. Frider. Tileman. disput. et. 2. thes. 14. Optimè novissimequeque Henning. Arnisae. 2. cap. 2. sect. 11. per tot.

[Note: 2] Ulpianus in l. 5. d. Senator. Nihil interest, inquit, iam in. Senatoriâ dignitate constitutus suceperit filium, nec nè; an ante dignitatem: quod idem in l. 2. §. 2. d. Decurion. respondet Iurisconsultus; et consentit l. 9. §. 14. d. poenis. His obstare videtur, l. 11. C. d. dignitat. lib. 12. et l. fin. §. viri. C. d. decurion. lib. 10. Varii varias adferunt conciliationes: de quibus conconsuli queunt, Iul. Pacius, cent. 1. quaest. 39. Duarenus 2. disp. anniversar. cap. 29. Cuiacius ad d. l. 11. et ad d. l. fin. Iacob, Curtius. coniect. tom. 2. lib. 2, cap. 20. Arnisae. d. loc.

[Note: 3] Haec olim dubitatio in Monarchiâ Persarum, inter Darii liberos litem movit, Artemenem et Xerxem. Nam exhis Artemenes, Regn im iure et more gentium petebat natu prior: a Xerxes controversiam non de ordine, sed de nascendi selicitate faciebat; illum namque Dario privato provenisse, se se Regi. ita privatas illi opes deberi, quas tum habuit; at sibi Regnum, in quo genitus educatusque esset. Contentio, quanquàm de Regno, intra arma stetit: et Arbitrum Patruum sumpserunt Artaphernem. qui re pensiculatâ, praeponendum Xerxem putavit: sive ratione iam dictâ; sive indole motus utriusque. Ipsum hoc in eodem Persarum Regno, diu pòst movit Parysatis, Darii alterius uxor: movit sed non eodem successu. Nam aegro marito persuadere conata, ut Cyrum minorem filium, Arsacae (qui posteà dictus Artaxerxes) in iure sceptri praeferret, ipsâ illâ dictâ caussâ, et quòd in Regno natus esset. sed haut impetravit, et stabili priori ius fuit: quod et felicibus armis contra fratrem servavit. Plut. in Artax. à princ. Turbavit et res haec eadem, ante multos annos Germaniam nostram. Henricus I. Imp. Othonem, qui magni posteà meruit nomen, heredem constituit Regni. At persuasus erat Henricus, sibiomne ius imperii deberi, qui natus erat patre iam Imperatore appellato; cùm Otho natus foret illi, Regnum antequàm adipisceretur. Factiosorum ergò, et praesenti rerum statu non contentorum auxiliis animatus; bis contra Fratrem arma movit, bis victus, et toties Fratris gratiam impetravit. H. Mutius Chron. Germ. lib. 13.

[Note: 4] Nec Hîc facilè aliquod admitterem discrimen, inter eum qui natus à verè privato, non in stripe aut Regio ullo iure; et illum qui in Regno, à maioribus ad posteros delato: à patre quidem nondùm Rege prognatus, sed nato à Regibus, et in spem hancce sublato. Naturae namque si felicitas, et aetatis hîc aliquid operatur praerogativa; non sanè tempus dignitatis adeptae, sed perpendenda est meritò prioritas

natitivitatis. Licetitaque quis interim dum pater privatus exsistit, non dicatur Filius Regis; tamen cùm primùm parens Rex designatur, primogenitus iam natus, eo ipso quòd pater Regnum acquirit, primogenitus fit Regis: et ut morientis Principis Filius, quemque nem9 aetate praecedit, heres est Imperii solus. Ac sufficit quòd sit et dicatur Primogenitus Regis, tempore mortis vel successionis delatae: etenim cùm qualitas adicitur verbo, à quo dispositio sumit effectum; satis est talem qualitatem adesse, tempore quo illa dispositio sortitur effectum. Bart. in l. ex facto. ff. de vulg. et pupillari. Non ipsa dignitas, velalia qualitas personae, sed persona generat ipsa. Et sic ad esse primogeniti non requiritur aliud, quàm prioritas geniturae seu legitimae nativitatis: idipsum ergò attenditur solùm; dum quaeritur quae sit primogenita persona. Dum verò investigamus, quod sit obiectum primogeniturae, et in quibus bonis vel rebus, effectum suum operetur; tempus inspicitur quo debet habere effectum, mortis nimirum paternae, successionisque delatae. Quemadmodùm in privato quoque iure, omnium bonorum à patre quasitorum hereditas, ae què cernitur à filiis ante illorum acquisitionem genitis; ut ab aliis posteà su sceptis: et ad tempus excessus refertur, consideratio officiosi et inofficiosi testamenti paterni. l. cùm quaeritur. 6. Cod. de inoff. testam. Licet primogenitus velalius filius Plebei, natus antequàm Pater per Principem simpliciter nobilitaretur, haut Nobilis efficiatur; nisi ipsi etiam dativa nobilitas conferatur expressè: vulgaris quippè illa Nobilitas nativa, numquàm adesse potest, nisi perfecte adfuerit temporen nativitatis. Molinae. ad Consuet. Paris. §. 13. gloss. 1. ad fin. Covarruv. vaeriar. resolut. 2. cap. 8. num. 5. Costalius ad 1. 5. ff. d. Senator. Dd. ad leg. ultim. Cod. de Decurion. libr. 10.

[Note: 5] Nec solùm si primogenitus acquisito iam Regno, naturae debitum solvit, filius non frater succedit indubitanter:

sed et protogenio ante Patrem exspirante, Nepos potior est filio secundogenito: gradu quam vis remotior sit toto. hancque sententiam totius ferè Orbis Christiani consuetudine receptam, et eam quottidiè servari dicit Iacob. de S. Georg. tract. Feud. ad verb. Dux. v. quid si Rex. num. 8. Addatur Tiraquell. de Primog. quaest. 40. Pet. Gregor. 7. d. Rep. cap. 10. Boddin. 3. d. Rep. 5. num. 731. etc. Bart. Chassanae. in Catal. glor Mundi, parte 5. consider at. 42. Mynsing. 3. obser. 23. Card. Mantica, d. coniectur. ultimar. volunt. libr. 8. tit. 10. ad fin. Dn. D. Harppr. tract. de Success. ab intest. inprinc. num. 74. et multis seqq. Dn. D. Bocer. d. Success. Feud. cap. 3. quaest. 48. fol. 323. Hotoman. quaest. illust. 3. per tot. et in tract. hâc de quaest. sing Ranchin. d. §. 10. num. 8. etc. Knichen. de Sax. non prov. iur. adverba: Electorum. cap. 3. per tot. Lips. Monit. politic. 2. cap. 4. num. 2. et 3. Nicol. Betsius. cap. 8. fol. 458. etc. Hieron. Caephallos. opin. commun. contracom. quaest. 762. et in appendice. Ioan. del. Castillo in controvers. quotid. cap. 20. Iac. à Saa. Eques Lusitan. tract. de Primogen. per discurs. Ludov. Molina de Maiorat. tract. 2. quaest. 626 630 et 632. Fachine. 6. controv. cap. 2. Buxtorff. disp. ad Auream Bullam. thes. 85. lit. E. Matth. Stephani, disput. ad Instit. cent. 3. quaest. 5. Tileman. disput. ff. 2. thes. 13. Dominic. Arum Exercit. ad Instit. 11. thes. 6. Iohan. Lauterbach. in suo Princ. Christiano. c. ult. num. 132. Iohan. Ulric. Wolff. disput. pol. 7. thes. 13. praeclarè Arnisaeus, 2. cap. 2. sect. 10. per tot.

[Note: 6] Sanè ius controversum, utrum Patrui an filii fratris, ad res Imperiaque sint vocandi, ingentium toto terrarum orbe motum originem fuisse, scribit Paul. Aemil. hist. Franc. lib. 9. in Philip. Valesio. Sed tamen ferè apud omnes Nationes, causam Nepotis, semper fuisse potiorem quàm Patrui, ex Molinâ refertalter Molina. Disput. 625. fol. mihi 198. Nec ea potenti destituitur ratione. Primogenitura enim dignitas est, quae numquàm intermoritur: neque ius hoc Primogeniturae, unius est personae; sed ipsius Primogeniturae proprium. Anton. d. Rosellis. tract. de Success. ab intest. num. 68. Et idcircò

nepos dicetur Primogenitus, sicuti et pater ipsius. Quemadmodùm filius Primogenitus qui in Regnum successit, relinquit illud filio, non fratri: ita spem firmam et radicatam, quae ipsi à nemine auferri potest, itidem ad eundem transmittit. Insuper Pater ac Filius, tantam in se habent affinitatem naturae, et substantiae unius participationem, ut pro eâdem ferè personâ habeantur: atque ita utetur Patris privilegio; cùm nascatur ex radice privilegiatâ, et quae ceteris praeferebatur. quia forma et origo quae ducitur à radice, in quolibet derivato reperitur. l. 11. §. sisilio. ad L. Falcid. videatur omninò Iac. à Saà, d tract. de Primogenitura, per discursum. Exemplis etiam, seu iudicatis firmare possumus hancce opinionem. Nam Angli Eduardo Regi, Richardum nepotem, ex Eduardo filio eius Primogenito, suffecerunt: post positis aliis tribus, ipsius Eduardi Regis filiis. ut refert Polydor. in histor. Anglic. Simili Iudicio, tempore Caroli Pulchri, Regis Galliarum, Anno 1331. per Proceres Regni, Comes Nivernensis declaratus Flandriae Comes, et Patruo praelatus fuit. Paul. Aemil. Idem et sub Othone Magno, deindè sub Henricol I. Impp. in Germaniâ contigiffe; et Patruos à fratris filiis, duello su peratos, legimus apud Witikindum. lib. 2. hist.

[Note: 7] Sed tamen et opinio quoque contraria, urgentissimis firmari rationibus potest. Ac olim antiquo iure Francorum, Repraesen tationecin lineâ rectâ, ullum tutabatur locum, cascisque Germanis incognita fuit: ut exemplis probat Stephanus Pasquier. 4. des Recherch. cap. 18. et libr. 5. cap. 1. et Bernhardus Girard. tomo 2. lib. 13. fol. 95. Ita aLudovicus cognomine Pius, Patri Carolo Magno successit, seposito Bernhardo (ex fratre natugrandiore Pipino) Nepote. Ita Alphon sum Castiliae Regem, filius sequutus est in Imperio minor, senioris Ferdinandi liberis exclusis. Girard. tom. 1. libr. 12. fol. 994. etc. Plura in Gothico-Hispanicâ progenie documenta, habet Goldastus, d. Maior. 3. cap. 9. num. 7. etc. Ita quoque Caroli

claudi Neapoleos Regis, successor fuit filius Robertus, posthabitis qui ex Martello Primogenito superstites erant. Aemil. d. lib. 9. Girard. 2. tomo, lib. 15. à princ. Etiam Hibernicâ lege (Tanistriam linguâ vernaculâ vovant) hoc idem legimus comprobatum. Betsius. cap. 6. fol. 114.

[Note: 8] Itidem novissimè undecumque Clariss. Goldastus, in Discursu exoterico, suffixo nunc eiusd. tract. d. Maiorat. num. 9. etc. si consuetudinem gentium Germanicarum, et rationis simul aequitatem spectemus, indubitati iuris esse, ait, Patruum haberi priorem: et quidem iure triplici; possessionis, proximitatis et aetatis. In omni petitione hereditatis, Legislatores nostros primò ad ultimum possessorem respexisse; cui qui proximior erat gradu, eum ceteris omnibus agnatis, et illum inter pares gradu, qui natu erat maior, antepositum fuisse. Idque multis illustrat exemplis, et Iac. à Saà argumentis, quibus Nepotem magnâ cum curâ tuetur, laboriosè respondet. et vide eund. Goldast. tract. d. Maiorat. libr. 2. cap. 17. et seqq. item cap. 19. nu. 3. et cap. 20. à princ. lib. 3.

[Note: 9] Id quod hâc in re, moribus cuiusque Regni institutum, servare omninò decet. Verùm rationibus si foret certandum; Nepos (meo iudicio) superior discedet. Spem quippè (ut iam suprà innui, num. 6.) adeò indubiam parit Primogenitura, ut de eâ idem quod de re praesenti statuatur: indeque natu maior, illam ut vocant exspectantiam, et ius quod à genere ac familiâ habet, ad suos filios transmittit, etiam nondum purificatum. Quoque in hereditario Regno, haec licet ratiocinationonita procedat: adhuc tamen fictio iuris subvenit Nepoti; et hunc habere putatur effectum, ut is una eademque persona cum patre, partemque patris in filio remanere, vivere, vigereque censeatur. (Quò intuitu etiam Iohan. Borcholten, tract. degradib. fol. 179. Ius Repraesentationis aequissimum indigitare non erubescit.) Et cùm hanc maxumè controversam quaestionem, in Electoratu, per

auream Carolinam sanctionem, cap. 7. in prin. pro Nepote decisam habeamus (nam fuisse olim tempus, quo in Electorali Successione, non alia quàm aetatis ratio haberetur; adnotat Freherus. tract. de Success. Electorat. fol. 6.) non immeritò decisionem eandem, ad alios Germaniae Principatus, et Feuda exten dimus dignitatum. iuxtal. 12. et 13. d. llb. Dan. Moller. 2. semestr. cap. 40. Knich. dict. cap. 3. num. 60.

Dissertatio VIII. DE FRATRIBUS, ET ULTERIORIS GRAdus Collateralibus aliis.

[Note: 1] DEficientibus Liberis, Fratres defuncti sunt Successores: cap. grandi. 2. de supplend. negl. Praelat. in 6. nisi Regnum de novo, eâque conditione si datum, ut ad descendentes tantummodò perveniret. Si verò nec Fratres supersunt, ius Agnationis in Regno Paterno; Proximitas in Imperio à Maternâ lineâ proveniente, inspicienda erit.

[Note: 2] Ita tamen, ut cùm primis orddo Linearum quae à stipite provenerunt, haut negligatur. Quot enim Filios Rex aliquis relin quit; tot indè promanant Primogeniturae: ex quibus prior linea, donec durat succedit; eâque absumptâ vocatur secunda, ac ita reliquae deinceps. Et sic Masculo in primigeniâ lineâ deficiente, non propinquior superstes, ex tertio geniti surrogatur stripe; sed Regnum defertur ad eum, in alterâ qui eiusdem gentis stirpe gradu antecedit: uno licet geniculo vel pluribus, illo ex tertiâ lineâ remotior exsistat. M. Ant. Peregrinus. cons. d. Success. Regiâ, affixo tractatui eiusd. de iure Fisci.

per tot. Hotoman. in disput. decontrovers. inter patruum et frat. praemortui filium, et illustr. quaest. 4. Ranchinus d. §. 10. nu. 12. Gerlac. Buxtorff. dissert. ad Aur. Bull. th. 85. lit. f. Arnoldus Engelbrecht tract. de Success. Electorali, contra exotericum Goldasti discursum. vide item Freher. tract. de Success. Electorat. passim.

[Note: 3] Etenim per fratrem aetatemaiorem, temporaliter tantùm excluduntur fratres iuniores; quamdiù nempè primogenitus, eiusque posteri superexistunt. Quemadmodùm ergò spem succedendi, consuetudinario Regni iure probatam habent aetate posteriores: ita iiordine geniturae, seu iure successivo, subordinatoque vocari videntur. Deficientibus quippè primogeniti posteris, adeum statum res redire videtur, quo per Primogenitum eiusvè filium aut nepotem, secundogenitus fuit exclusus: et sic non aliter secundogeniti nepos, proneposvel abnepos, tertiogeniti removet filium, ac Primogeniti nepos, secundo genitum ipsum.

[Note: 4] Sunt tamen perquàmmulti, qui in Regni Successione, et praesertim in lineâ collaterali, nullam omninò repraesentationem admittere volunt. Sanè Bodinus, libr. 6. d. Republ. c. 5. num. 733. in fin. hoc nostro in casu Seniorem antefert Iuniori. Ut et omni eruditionis laude dignissimus Goldastus, in discurs. extoterico, num. 24. etc. acquoque passim in suo d. Maioratu, stupendae diligentiae tractatu; nullam prorsùs Repraesentationem, in transversalium Successione admittit: sed secundum aetatis et gradus praerogativam omnia hîc diiudicanda esse ostendit. Quam eandem etiam amplectitur opinionem Ludovicus Molina, tract. d. Iust. et iure. tit d. Maiorat. Disput. 627. 632. et seq. consentit Iac. Alemannus, in Palaestrâ Consultat. consult. 7. Sic itidem respondit Academia Heidelbergensis, cuius Responsum iunctum est ad finem tractatuum Iac. à Saà, et Lud. Molinae. d. Primogeniturâ, ac eam disputando defendit. Ant. Coler. thes. 53. et seq.

tit. 24. num. 23. in fin. de hâc ipsâ Repraesentationis materiâ agente, lubens dico: Non est meum in praesentiarum determinare, ubi tanti Patres sunt in discordià; sed determinet Rex, qui potestatem habet determinandi dubia occurrentia Iuristis. Et tamen sententiâ quae suprà num. 2. à me proposita fuit, aliud nisi Lex successoria suadeat sentire (putà si ad successionem proximiorem vocaverit nominatim: vel si non sit Ius Primogeniturae constitutum) aequior, veriorque videtur. Eamque et Aureae Bullae textus, in c. 7. roborare putatur: dum sancit, ut si Primogenitus absque heredibus masculis, ab hâc luce migret; ius, vox et potestas electionis, ad seniorem fratrem, et deinceps ad illius Primogenitum devolvatur. Et ut talis successioin Primogenitis et heredibus Principum eorundem, perpetuis temporibus observetur. Quae verba postrema inviolabile quoddam Ius repraesentationis constituere videntur. Videatur Arnold. Engelbrecht. d. tract. de Success. in electoratib. E. 1. etc. K. 1. etc. O. 3. etc. Quem tamen Dn. Goldastus, speciosisrationib. oppugnat. tr. d. Maior. lib. 2. cap. 2. 4. 13. etc. passim.

[Note: 6] Et haec fuit controversia, quae superioribus annis excitata fuit inter Navarrae Regem Henricum, eiusque Patruum Carolum Borbonium Cardinalem: qui contra doctrinam et regulam suprà firmatam, Nepoti propter praerogativam aetatis, quorundam Regni perturbatorum instinctu, praeferri; et Princeps Regii sanguinis primus voluit existimari. Cuius conatum eventus, et concors omnium doctorum elisit penna. Histoir. de dernierstroubl. lib. 3. fol. m. 115. etc. Sed adi Gold. 3. c. 11. n. 26. ubialias causas cur Carolus fuerit exclusus, adfert.

[Note: 7] Modo laudatus item exotericus Discursus, etsi imprimis serenissimam Saxoniae familiam concernat; eiusque tela licet Aldenburgensem stirpem petant et pro Vinariensibus praelientur: interim tamen ad hûc fere est ut putem, simul eundem serenissimae Electrieis Brandenburgiacae, in Iuliacensi

Ducatu, etc. laedere impetitionem: nam ibi disputatur de Succescessione Fratris, et secundogenita Primogenitae posteris praeferr cupit. videatur Refutatio discursus verè Iuridici, in caussâ Iuliacensi, fol. mihi 74. add. Goldast. 3. d. Maior. c. 4. in fin.

[Note: 8] De iure Repraesentationis in pactis Familiarum, disputat Caevallos. tom. 3. quaest. 762. Quaerit etiam Ludov. Molina. Disput. 633. Si ultimus Regni possessor, sine liberis, descendentibusvé, et sine Fratribus discedat, habens nepotem ex fratre praedefuncto, et Patruum; uter eorum perveniat ad Regnum? Ego pro filio fratris responderem: quia Regnum semel ad unam lineam perveniens, semper in eâdem manere debet.

[Note: 9] Tandem licet de iure civili, infinitatem in reflexâ, seu transversali lineâ, haut locum habere, vulgò doceant Interpretes Iuris. Schneidevvin. Instit. de hered. quae ab intest. capite de tertio ordin. succed. num. 38. etc. Hos tamen benè convincunt Dn. Harpprecht. ad princ. Instit. de hered. quae ab intest. def. num. 412. Dn. D. bocerus, cap. 3. de Regalib. num. 30. Arumae. Exercit. 11. thes. 13. Ut et communi suffragio Feudistarum, successio in Feudis dignitatum, fieri debet usque in infinitum. Vide Dn. Bocer. de Feud. Success. cap. 5. quaest. 20. Et adhûc magis Successio Regnorum (quae meri iuris gentium reputatur) de uno in alium qui superest de stirpe Regiâ, ultra centesimum, et gradum etiam defertur remotiorem. Curt. Iun. d. Feud. part. 2. tertiae part princ. num. 49. Caephal. cons. 173. num. 35. Ranchin. §. 15. num. 7. Raudens. decis. Pisan. 41. nu. 45. etc. et decis. 48. Addatur Ioan. Lauterbach. in suo Princ. Christiano, cap. ultim. num. 134.

[Note: 10] Ita Baldus, ad cap. 1. de Feud. Marchiae, etc. num. 5. annis abhinc ducentis, non dubitavit, his scribere verbis: Si in Franciâ tota domus Regia moreretur, et extaret unus de sanguine antiquo, putà de domo Borboniae, et non aliquis proximior esset (esto quòd esset millesimo gradu) iure tamen

sanguinis, et perpetuae consuetudinis, succederet in Regno Francorum. Quod et accidit post obitum Henrici III. quem Rex sequutus est Navarrenus, ab eo plusquàm vigesimo gradu qui distabat.

[Note: 11] Attamen (ut iam dixi) quam vis iure recepto, Feuda dignitatum perpetua sint, et in infinitum transmissibilia censeantur: hoc tamen in Silesiâ, deficiente simultaneâ investiturâ, neutiquàm observari, notat Nicol. Henelius, in Silesiograph. cap. 6. fol. 69. Ut et in Saxoniâ aliisque omnibus in locis, ubi viget Ius simultaneae investiturae. Vide Wehner. de verb. signif. V. Gesambdte Hand. et Rudinger. singul. observ. cent. 2. observat. 71.

[Note: 12] Si Regnum vel Feudum dividi queat, gradu propior succedit. Cothman. cons. 26. vol. 1. In Successione feudali, si lineia ad quam Feudum pervenit, deficiat, an reliquae lineae aequaliter succedant; an verò secundum gradus praerogativam? disquirit Hartman. Pistoris, lib. 3. quaest. 23. De eo verò difficultas suboritur perquàm magna; An Patrueles in stirpes vel capita, defuncto Patruo succedant? Id autem licet per constitutionem Imperialem de Anno 1529. decisum esse dicant nonnulli: Wesembec. consil. 128. volum. 3. Dn. D. Bocer. de Success. Feud. cap. 5. quaest. 15. et Rittershus. in part. Feud. cap. 16. quaest. 6. Non tamen quas adfert rationes Nicol. Betsius, cap. 9. fol. 614. exigui nobis momenti esse videntur.

Dissertatio IX. DE REGIS LIBERIS NATURALIBUS: ET ITEM de Legitimatis.

AB Imperii explodit Successione verior ratio, extra matrimoniali Venere procreatos, arg. Iudicum cap. 11. vers. 4.

Petr. Gregor. 7. de Rep. 8. Lips. monit. polit. 2. cap. 4. monit. 1. Arnisae. polit. cap. 9. fol. 238. et relect. 2. cap. 2. sect. 13. Schönborner. 2. polit. 10 Ut et apud Spartanos qui spuriae progeniei, ad Regnum haut admittebantur; sed admissi potiùs removebantur. Nic. Cragius d. Rep. Lacedaem. 2. cap. 2. fol. 52. Ac inter alias Hugonis Capeti Leges graves et rectas; et una fuit, quae filiis naturalibus non Legitimis, aditum ad Regnum praecludebat. Girard. tomo 1. lib. 6. fol. 538. De Naturalium verò in Regnis successione, et Legitimatione, ex professo, operoseque disquirunt, qui in caussâ Successionis Lusitanicae, contra Anthonium Nothum, responderunt. Octavianus nempè Cacheranus. num. 5. etc. Amadaeus à Ponte. num. 11. etc. Anton. Bagnasacus. nu. 3. etc. Alexand: Raudens. nu 4. etc. num. 51. etc. et vide eund. decis. Pisan. 43. part. 3. (ubi de negotio Caesaris Estensis agit) Michael ab Aguirre, parte 4. suiresponsi. Addatur Arnisae. d. cap. 2. sect. 14. Sanè Catharina Medicea, ad Portugalliae Imperium, certatim quoque adspirans, non solùm Anthonium ut Nothum impugnabat; sed et alios competitores omnes, tanquàm à Iohanne I. (qui legitimus non erat) descendentes. Et spurios infames esse, dignitatumque incapaces (contrà ac vulgò sentimus) multis speciosissimis argumen tis propugnant Arnisaeus, d. cap. sect. 13. num. 16. etc. fol. 451. ac Gaspar Schifordegherus, libr. 3. tract. 25. q. 9.

[Note: 2] Hanc verò Naturalium remotionem, eò usque etiam extendunt; ut ne summus quidem, seu absolutè imperitans Princeps, Filium naturalem in praeiudicium Legitimi heredis, ad Regiam successionem habilem reddere queat. Ias. in l. qui Iurisdictioni. de Iurisd. omnium Iud. Pet. Gregor. Tholos. d. cap. 8. num. 12. et seqq. Molinae. ad Consuetud. Paris. §. 13. gloss. 1. sub num. 38. Betsius cap. 6. fol. 171. etc. Non quidem, quasi is Iurisdictionem in domesticos exercere haud possit: ut voluit Arnisaeus. d. cap. 2. sect. 14. num. 4. fol. 470. Sed quia id Legibus funddamentalibus repugnat; ut idem innuit: ibid. nu. 28. et seq. nec

verò est penes eum illarum Legum, eorumque iuris gentium quaesunt, mutandorum potestas. Sic pariter nec pencs Ordines residet haecce facultas. Ità quamvis Don Antonius Lusitanus, populari et partim Nobilitatis favore, ab Ordinibus Rex fuerit salutatus, contra Philippum Regem Hispaniarum: attamen quòd Philippus, exfiliâ natu maxumâ Portugalliae Regis legitimè natus esset; non potuit ius ei quaesitum aufferri ab illis, quibus ipse praeesse, non subesse debebat, Vide supra diss. 2. num. 21.

[Note: 3] Sunt vero qui contendant, ideo posse Imperatorem; Spurios suos, filiosque naturales legitimare; et indè Papae Romano suos quoque liberos Naturales, quos fortè genuerat dumadhuc laicus esset, legitimandi competere potestatem: Dn. D. Bocerus de Regal. 2. num. 103. quippè cùm data sit facultas Imperatori, filios suosapud semetipsum, alii in adoptionem dandi, itemque emancipandi. l. 3. et 4. de adoption. Sed hîc sollemnitas quaedam Iuris Civilis tantùm, remissa est Imperatori: ex quo sanè haud congruè argumentando poterit evinci, etiam filios suos naturales, ad sibi succedendum idoneos facere, in arbitrio situm esse Principis alicuius absoluti: cùm hoc (ut iam dixi) sanctionem fundamentalem, rectamque rationem offendat.

[Note: 4] Ac quamvis Pontifex Maximus, etiam Regum sputios ad Successionem habilitare praesumat: est enim, si credimus Georgio Heymburgensi, in appell. contra Pium 2. quaehabetur in tom. 1. lection. memor. Iohan. Wolff. fol. 819. coniugii legitimi osor, fautorque Bastardorum. Et ità olim Petrum Castiliae Regem, excommunicatione maiori notavit; et Iacobo fratri naturali Regnum adiudicavit. Froisard. tomo 1. cap. 230. Attamen recepta est iuris, et etiam apud Hispanos theorica, neminem ad Regnaà quoquam legitimari: quâ etiam de caussâ Don Antonium (etiam si Legitimationem à Pontifice obtinuisset) Lusitaniae Regni incapacem esse

responderunt Philippi Regis Hispaniarum consultores. Hier. Conestag. d. Portug. et Castell. coniunct. lib. 3. fol.151.

[Note: 5] In Galliâ quidem, sub Regno Merovingorum, Pepiningiorumque, Regalis successionis capaces existimabantur etiam Nothi: nempè qui non ex plebeis et abiectis, sed mulieribus nobilibus erant suscepti. Ranchin. §. 7. num fin. Girard. tom. 1. de l' hist. de Fr. fol. 72. fol. 117. et fol. 1031. et in tract. de l' estat des affaires de France lib. 1. fol. 90. Quin et Polygami plerumque erant Galliarum Reges, qui ante Hug. Capetum. Claude Fauchet. tract. d. origin. des dignit. cap. 5. Sic et Robertus Nortmanniae in Galliâ Dux, Guilhelmum nothum, posteà Conquestorem cognominatum, repudiatis ex fratre neotibus, habere voluit successorem: eiusque iudicium approbavit et exsecutioni mandavit Rex Francogallorum. Girard. 1. de l' estat de France. fol. 113. In Lusitaniâ, Regnisque aliis idem accidisse haut insolenter, multis exemplis Petr. Heigius docet part. 1. quaest. 21. et item Arnisaeus: d. sect. 13. àprinc. hancque consuetudinem aliquo modo rationalem esse, convincit Novella 74. cap. 1. Itidem in Italiâ non à Successione excluduntur Bastardi. Cominae. libr. 7. cap. 2. fol. mihi 603. Saepe legitimo modo, vel à Regibus ipsis, aut ab Ordinibus Regni, Tyrannicam Regum oppressionem exosis, qui adRegni gubernacula admoti fuêre liberi Naturales; auspicatò et feliciter Remp. per se, posterosque gubernârunt. Betsiuscap. 5. fol. 115. et cap. 6. fol. 160.

[Note: 6] Turcarum itidem Imperatores, à Baiazitis primi temporibus legitimas haut ducunt uxores (Roxolanâ exceptâ, miro quae astu effecit, ut ex pellice Principis fieret uxor) à concubinis liberos tollere contenti: et ex pellicibus concepti, aequè ac ex sollemni coniugio nati, in honore sunt apud Turcos; tantùmque in Successione praerogativa spectatur aetatis. Thuan. lib. 12. fol. 358.

exstinctâ, siqueveab Ordinibus et populo digni Imperio iudicentur, admittendos esse Nic. Betsius censet. cap. 6. fol. 164. Forsan et in Regno hereditario; Bellovè parto, Spurius Patris voluntate ad Imperialem dignitatem ascendere posset. Sicut Alphonsus, qui Regnum Neapolitanum, propriâ acquisivit virtute; in eo heredem instituit Fernandum: natum Valentiae in Hispaniâ citeriore, atquè ex muliere susceptum, quam ibi cum ageret, in delitiis habuisset. Iovian. Pontan. histor. lib. 1. Bembus. histor. Venetae, libr. 2. Avita verò, quae habuit Imperia (arragoniae et Siciliae nimirùm) Iohanni fratri reliquit, patri Ferdinandi Catholici Regis: qui posteà sub praetextu illegitimae nativitatis, Neapolitanum quoque Regnum fernandi posteris ademit. Cominae. lib. 8. cap. 16. fol. 829.

[Note: 8] De Legitimatis per coniugium subsequutum, nodioccurrunthîc non faciles explicatu. Tanta quidem vis Matrimonii exsistit, ut quianteà sunt geniti, post contractum matrimonium legitimi habeantur: et naturalibus ac legitimis per omnia et in omnibus; tam Canonico quàm in nostro iure Iustinianeo aequiparentur. cap. 6. extr. qui filii sint legit. Novell. 12. circafin. Hinc Spurio patris nobilis, per subsequens matrimonium legitimato, Arma et Insignia Patris competere: Clariss. Dn. Collega Bocer. 2. d. Regal. num. 29. etc. eosdem à Feudali Successione non removendos esse; Interpretes nostri contendunt. Bocer. d. Feud. Success. cap. 3. quaest. 2. vide tamen Andr. Knichen de pact. invest. part. 1. cap. 2. nu. 73. etc. Arumaeum, disput. Feud. 6. thes. 26. Pactum quoque in Matrimonii factum contractu, de Masculorum successione, Feminis exclusis; etiam extendunt ad naturales, ex vili pellice natos: dummodò per nuptias sub sequentes, illud vitium fuerit abstersum. Nicol. Betsius cap. 6. fol. 190. Sicut et in iisdem locum habere ius Primogeniturae, post alios Matth. Stephani, defendit disput. ad Instit. cent. 1. thes. 47.

et etiam in mortis articulo fieri potest: Ità ut per matrimonium siecontractum, Filii Regii legitimentur? Negant id plerique Lusitanici, suprà allegati Consultores. Affirmat Arithmae. peric. 2. Disputat. d. Legitimat. thes. 2. Leopold. Hackelm. I. illustr. thes. 22. Matth. Stephani, dict. loco, thes. 46. vide etiam Caerdinal. Manticam. lib. 11. tit. 13. d. coniect. ult. vol. et adde l. 11. C. de natural. liber. Sicque olim les Barcelonnois, voyans que la fin de leur Prince Don Charlesapprochoit, et estoit prochaine, le prierent, qu'il espousast la Cappa, sa concubine, de laquelleil avoit eu deuxenfans> à fin, que par le mariage subsequent, ils demeurassent legitimes, et consequementheretiers de ses droicts. mais cela nese fit point. Histoire de Navare. fol. 485. Ego iure amplio.

[Note: 10] Non autem Ferdinando Vasquio, de Success. progressu. §. 2. nu. 89. assensum praebere possum; qui aliud si Matrimonium intercedat; Legitimationem istam retrotrahi censet; ita ut priùs duranteconcubinatu proceati, sed posteà legitimifacti, inculpatè omninò natis, in quocumque iure Primogeniturae vel Maioratus praeferantur. Quod itidem pernegat Tiraquell. de Primog. quaest. 34. Molinae. §. 13. gloss. 1. num. 35. Betsius cap. 9. num. 574. Iacob. Concenatius. 2. quaest. 11. Guil. Valent. Forster. tractat. Iustin. lib. 3. disput. 15. thes. 4. Vide Arnisae. relect. 2. cap. 2. sect. 8. num. 47. fol. 286. Licet enim verè et propriè per sequens matrimonium legitimi efficiantur: non tamen possibile videtur, ut retrò sivè in praeteritum verè legitimi fiant. Necetiam fictio legis, quicquàm de iure aliis quaesito debet aufferre.

[Note: 11] Similiter in Orbe Christiano, consuetudine nunc introductum videtur, ut nec Nuptiae insequentes, eluere queant in illustribus familiis maculam omnem; si quae priùs concubina, non compari praefulgeat generis splendore: sed am Morganaticam ut vocant, eiusmodi Matrimonia contrahi solent. lib. 2. Feud. 5. 29. (ubi. Baro de Tautenberg. rectè

Morgengabicam legit. Vide Calvin. in Lexic. Iurid. verò. Morganat.) Ita Fridericus Palatinus Elector, Victoriosus vulgò dictus; ne Principatus divisio iteretur, Nuptias non contraxit: sed filios duos ex feminâ quâdam suscepit. quam licet habuerit posteà uxorem; filium tamen natu maiorem, Canonicum Ecclesiae Spirensis; alterum non Palatinatus heredem, sed Comitem tantùm in Levvenstein, effecit. Trithem. in reb. gestis dicti Frider. pag. 5. et ibi Marquard. Freher. in Notis, ad pag. 50. Est et hodiè in Germaniâ Princeps, qui eandem propter causam, minimâ paternae hereditatis portione, vivit contentus. Eoque nomine, status quoque controversia movetur posteris Fortunati Eduardi, Marchionis quondam Badensis. Sanè Germania lubidinum vagarum olim strenuâ oppugnatrix, non solùm illegitimos à Successione: Aureâ Bulla cap. 7. sed et Ludis Equestribus vilioribus matribus prognatos arcet, nec ad Ecclesiastica Collegia admittit: et meriò itaque ad Comitia non vocari, nec iure dicendae sententiae eosdem frui debere, notat Anton. Bertram, de Comit. thes. 43. apud Arum. s. de iure publ. fol. 141. etc. Generatim idcircò à lubidinibus vagis, et quae has ferè subsequi solent, ab inferioribus, et dignitate statuque suo matrimoniis indignis, omninò abstinere debent Familiae illustres. argum. l. 1. Cod. de Natur al. liber. et Novell. 89.

Ut Lucanus alicubi canit. Et hoc itidem graviter monet Betsius cap. 7. fol. 156. et seqq. ac Erici sueciae Regis memorabili comprobat exemplo. De quo vide orationem funebrem Iohan. 3. Suecorum Reg. habitam à Iacob. Typotio. Sanè contra Regem Gallorum Henricum IV. periculosam concitavit coniura tionem, inconsiderata promissio facta Henriettae de Balsac (quae aliàs nominatur Marquise de Vernveil) Elle fut accusée (ait le Mercure François, folio 7. b.) de se fantasier, que pour quelque promesse à elle faicte, ainsi que font d'

ordinaire les amoureux, pour iouyr de celles qui sont credules; son fils, qui estoit illegitime, devoit estre preferé à Monsieur le Daulphin: sans considerer, quae le bien d' estat, dispense toviours les Souverains, de telles promesses d'amour. Vide Scip. Amirat. 5. Discurs. 6. Toutefois tels ieux sont bien dangereux; ut ait Cominaeus, 6. cap. 9. fol. 556 et vide eund. lib eod. cap. ult. fol. 586.

[Note: 12] Aliàs autem iustus, verusque filius est, quem Nuptiae demonstrant: l. quia certa. ff. d. in ius voc. adeo quidem, ut nec Matris contrariae assertioni, filium spurium in actis professae, sit standum. l. pen. §. mulier. d. probation. Ut indè in excusabilis socordiae, meritissimè arguatur, filius ille Regis; cuius Interpretes, ad l silium. 6. de his qui sui vel alien. iur. meminerunt: ut et Flamin. d. Rubeis, tract d. adulter. cap. 16. sub §. 25. Mascardus, conclus. 789. qui nimi`m credulus, Regno se abdicavit, simul at que à matre sibi fuit condictum, se Spurium esse. Quod tamen non ità est in telligendum; ut notoriè adulterini admittantur. Vide Michaël. Piccart. dec. 5. observat. politic. cap. 8. qui refert exemplum Elisabethae Castilianae; quae praelata fuit filiae Regis, habiti pro impotente. Vide Cominae. 5. cap. 7. fol. 405. Infelix namque est Successio adulterinorum. Richter. axiom. Oeconom. 20.

Dissertatio X. QUAE REGIAE HEREDITATIS ENUMERAT incapaces.

IN Regno qui propior successor, si propter vitium perpetuum naturae, Remp. administrare non queat; et nempè

furiosus, aut demens, exsistat, morbovè sontico, non qui tempore finatur laboret; tunc debet alter ab co gradu proximusadmitti: non ullâ habitâ ratione, sivè incapacem illum ultimò defunctus abdicârit, iureque suc privârit; vide supr. dissert. 2. num. 24. sive minus. Tiraquell. de Primogen. quaest. 23. Rosenthal. cap. 9. conclus. 55. in not. lit K. ad fin. Rittershus. part. Feud. cap. 15. quaest. 9. Nam et in Legitimo pariter Regno, à Successione excluditur Rex omninò ineptus. Althus. Polit. cap. 19. nu. 85. Arnisaeus, 2. relect. 11. cap. 2. sect. 8. num. 62. fol. 295. etc. Legum enim beneficia idoneis et capacibus, non incapacibus sunt scripta. Proindè nec eum frui putarem iure Successionis, qui perfectus quidem mundum primò adspexit; exaccidenti verò, et antequàm ipsi succedendi occaso fuisset oblata, vitium aliquod immedicabile contraxit. contra Tiraquell. d. quaest. n. 2. Vult. 1. d. Feud. cap. 9. n. 64. fol. 445.

[Note: 2] Illustris non pauci auctoritatis scriptores; Tholosanus 7. d. Rep. cap. 6. Molinae. ad Consuetud. Paris. §. 13. gloss. 1. nu. 26. et seq. Keckerman. 1. polit. cap. 4. fol. 115. Primogenitum etiam illum assumunt ad Monarchiam absolutam, qui ad regnandum inhabilis videtur; atquè adeò, qui est vel surdus, vel mutus, vel simili cuidam obnoxius morbo. Nempè quia subditi semel latâ lege, Principi eiusque seccessoribus semet obstrinxerunt, et Regis posteros in lumbis parentum elegerunt. At mihi hoc in contractu, haec tacitè conditio inesse videtur; si non omni ex parte ineptus inveniatur. Quod et dicerem pariter, si incapax sit ratione morum vitiosorum. Vide supr. hoc lib. dict. diss. 2. num. 23. et seqq. Quamvis regulariter, unquàm ad exclusionem aliquam, urgentissima nisi adsit causa, haut facilè sit perveniendum. Etenim ii quoque, qui per se non sunt valentes imperare; utiliores Rei publicae esse videntur, quàm sinovâ Electione cardines totius Rei publicae permoveantur. Pet. Greg. Tholos. 7. d. Rep. cap. 6. Bodin. 6. d. Rep. 5. fol. 1141. et seq. vid supr. d. diss. 2. num. 27.

[Note: 3] Verùm si quis successione, vel ipso Regno privari mereatur; meritò heres eius Legitimus, non ideo`quoque pro in digno reputatur. l. 7. ff. de his qui sui vel alieni iur. ubi Petrus Costalius. Quia quae non à Patre, sed à genere, civitate, rerumque alicui tribuuntur naturâ, ea semper incolumia manent; nec facto praedecessoris adimi queunt. l. 3. ff. de interd. et relegat. Iohan. de Terrârubeâ. de iure legit. Success. in hered. Regni Gall. tract. 1. art. 1. conclus. 23. Tholosan. 7. de Rep. cap. 4. num. 12. Haut etiam poenae egredi personas, neque filius pro patre noxam luere debet. Deut. 24. vers. 16. 4. Reg. cap. 14. vers. 16. La sangre se hereda (ut eleganter Hispani loquuntur) y el vicio se apega. Quien fevere qual deve, sera como tal premiado; y no purgara las culpas de sus padres. 1. de Guzman. c. 1. Sic apud Lacedaemonios, stabile adeò succedendi ius erat, ut et filii id retinerent; licet exilio multati, vel capitis poenâ affecti essent avi et patres, quibus Successores quaerebantur: quod multis exemplis evincit Cragius. 2. d. Rep. Lacedaem. fol. 56. Etsi nonnulli, excluso patre inhabili ad successionem Primogeniturae, ob id quòd infamiâ sit notatus; et filium quoque repellant: cùm exclusâ radice tanquàm infectâ, removeatur quicquid ab eâ provenit. Didac. Burgens. Hispanus, in quaest. civil. num. 15. et. Quemadmodùm etiam ferè omni in casu, delictum vasalli, Feudo itidem privat ipsius de'cendentes. Vide Theod. Petrei. conclus. crimin. thes. 235. ubi cumulatim alios laudat.

[Note: 4] Filium natu maiorem, vel proximum heredem quemcumque, ius successionis repudiare non prohiberi, iam modò monui suprà. diss. 2. num. penult. et diss. 4. num. ult. Sicque in Regno Franco-Gallorum, Sigebertus olim cessit. Clodovaeo. Girard. tom. 1. libr. 2. fol. 153. Nec aegrè tulit in Sabaudiâ Thomas, quod sibi à Patruo Philippo I. praepositus fuisset Amadaeus, eo nomine quartus. Lambert. Vanderburch. in Sabaud. histor. gentilit. fol. 38. 39. et 41. Quid autem tunc erit

dicendum, si pater ius Primogeniturae vel Successionis, fratri suo resignavit: anné in hoc casu iuri repraesentationis, aut Filio conquerendi superest locus? Negat Goldast. in Exoter, discursu num. 22. et 23. ac lib. 3. d. Maiorat. c. 16. àpr. eò quod filius à patre accipere nequeatid, quod pater amplius non habet. Affirmans opinio Nic. Betsio cap. 8. fol. 407. verior videtur: cùm nullus possit renuntiare statuto sevo consuetudini, intertii, sivè filii sivè extranei detrimentum. Ego inter Filios tempore renuntiationis exsistentes, et pòst natos, differentiam constituendam esse putarem. per trad. suprà dissert. 6. num. 22. Et Primogenitum, si spontè renuntier suo iuri, haut videri liberis praeiudicare, nisi pòsi natis; tradunt quoque Molina, de Maiorat. tract. 2. disput. 624. nu. 7. et Arnisaeus remissivè, 2. cap. 2. sect. 8. num. 65. fol. 297. ac dixisuprà diss. 2. nult.

[Note: 5] Non solùm qui Clericus efficitur, aut votum Regligionis assumit; hoc ipso Feudum amittit: cap. qui Clericus libr. 2. F. tit. 26. sed et Clericus nullo modo in Beneficium paternum succedere debet; etiam si posteaquàm habitum Religionis assumpserit, deponat eundem. cap. 1. t. 30. libr. 2. Feud. Aur. Bulla Carol. 4. cap. 7. ibi: legitimum laicum. Hunnius tractat. Feud. cap. 10. fol. 252. Attamen haut iidem à Regnorum (praesertim si non adsint nisi remotiores Agnati) excluduntur successione: et ferè semper à priori resiliunt professione; licentiâ seu dispensatione, quam vocant, Pontificis impertratâ. Ità ultimus Portugalliae Rex Henricus, Cardinalis anteà fuit itli sanctorum quatuor coronatorum. Conestag. in hist. coniunct. Portugall. et Castell. Ferdinandusitidem Medicaeus, post Francisci fratris sui mortem, Anno 88. Magnus Tusciae Princeps, quàm Cardo Ecclesiae maluit esse. Thesoro politico. part. 3. fol. mihi 299. etc. Habuimus et simile ante aliquot menses excmplum in eo, qui nunc regnat Mantuae Duce.

[Note: 6] Administratores Episcopatuum et Archiepiscopatuum coniugatos, Evangelicae Religionis, in Electoratibus et aliis

succedere Feudis; nec tanquàm Clericos ab iis excludi, verius et aequius mihi videtur. Betsius, cap. 7. fol. 231. et seq. Buxtorff. dissert. ad Auream Bull. thes. 85. liter d. Et moribus item hodiè multis in locis (secùs ac olim, tit. extraord. 109.) est receptum; ut Canonici saeculares, atquè ita Clerici, unà cum reliquis fratribus ad Feuda pervenire queant. Quid verò, si Romano Catholicae fidei addictus, opimae cuiusdam praebendae illicio permotus, quocumque hereditario se se abdicet iure; meliora postmodùm edoctus, ad contraria confugiat castra, torique sibi iungat sociam stabilem, et legitimos procreet gnatos: anné huic Renuntiatio illa nocebit, paternamque hereditatem adimet et Feuda avita? Quod sanè negandum putarem. Publico enim Romano-Germanici Imperii scito, Constit. Pac. Religiosae. Anno 1555. §. 18. Ecclesiastici à Religione veteri, salvâ et illaesâ existimatione, ex animi liberrimo motu recedere possunt. Ac, si filios non habens, bonaomnia, vel partem aliquam facultatum, fuerit donatione largitus, et posteà susceperit liberos; totum quicquid largitus fuerat, rin eiusdem donatoris arbitrio ac ditione mansurum: l. 8. C. de revoc. donat. ubi Dd. nemo enim extraneo donat in perpetuum, qui de liberis cogitat suscipiendis. l. 6. §. 1. C. de Instit. l. 102. in fin. ff. d. condit. et demonstrat. Quoque renuntiatio iuris, intelligendasemper est, ex caussâ praesenti: rebus nempè ita stantibus, nec earum facie omninò mutatâ. Ias. in l. qui cum tutorib. d. transaction. Et tandem Ioannes nervius Germaniae IC. excellens, in quodam manuscripto consilio attestatur; quòd in Germaniâ Clericus ordinem etiam sine dispensatione deponens, ex constitutione Pacis publicae (Religionis) ad Feuda admitti queat. Rosenth. 7. conclus. 30. num. 26. Vide Bocer. d. Success. Feud. cap. 3. quaest. 23. Addatur cons. Mart. Küehornii, quod est in tomo 1. consiliorum illustriorum et celebriorum ICC. Anno 1603. Francof. editor, consilium 5.

Dissertatio XI. DE IURE FEMINARUM IN SUCCESsione Regali.

[Note: 1] NON quidem Lege Divinâ, nec Lege Naturae, prohibitum est Imperium Muliebre. Naturâ quòd nulli praeclusa sit virtus, sed omnes admittat; et virilibus etiam curis, Feminina vitia exuere Mulieres queant. facit. l. 12. §. 2. ff. de Iudic. Tholosan. 7. d. Rep. cap. 11. Vinc. Chabotius. lib. 1. cap. 15. Casus sphaer. Civit. 2. cap. 3. Everh. Bronchorst. miscell. 2. assert. 81. Keckerman. disput. pract. 29. problem. 7. Iunius quaest. polit. 13. Thom. Sagittarius in Templo Virtut. lib. 2. Exsec. 3. thes. 2. Christ. Matthias Ditmarsus, Colleg. polit. 2. disput. 1. thes. 28. Bacchovius ad Treutl. disput. 8. thes. 2. fol. 293. Dominic. Arumaeus disput. Feud. 3. thes. 18. Osvvald. Hilliger. ad Donell. 17. cap. 24. liter. t. Arithmaeus peric. 1. disput. 11. thes. 14. Canonhiero, dell' introduz. allla Polit. 8. cap. 2. Gregor. Rolbagius, in certamine masculo femineo, per discursum. et late, ex professo Bodinum refutans Iohan. Selden. lib. 1. Iani Anglorum. fol. 25. et seqq. Sanè quemadmodùm ut quis benefaciat, et pietati consentiat, nihil faciunt sexus, conditio, scientia, experientia, nation, et similia quaeque; sed Fides et Spiritus, Christi: sic, ut quis impius sit, et ad quiescat mendacio, nihil faciunt sexus, nation, autreliqua id genus; sed infidelitas, et caro, id est, cùm homo Spiritu Dei privatur et sibiipsi relinquitur. Fr. Lambertus, Avenionens. d. causs. excaecat. tract. 3. cap. 9. Ita filii Israël universi, ad Deboram in Iudicium ascenderunt: Iudic. 4. et Miriam Moschis et Aharonis soror, in Ducibus numeratur, qui de terrâ Aegypti eduxerunt Israëlitas. Micae. 6. v. 4.

Scythas non virorum Imperio magis, quàm feminarum virtutibus claruisse, attestatur Iustinus, 2. à princ. Gallos Germanosque, plurima, maxumaque olim, de mulierum consilio gessisse, ex Caesare et Tacito constat: adeò, ut in foedere cum Annibale icto, Gallis caveretur; ut si deliquisset Carthaginensis in Gallum, penes Magistrat um esset eius rei Iudicium. Sin verò Gallus in Carthaginensem; cognitio penes Gallicas mulieres foret. Coras. ad l. 1. ff. d. Senator. adde Richter. axiom. oeconom. 239. 240. 241. Indè quoque consuetudinem, iuxta quam in partibus Gallicanis, Feminae praecellentes, in subditos suos ordinariam Iurisdictionem habere noscuntur, approbat innocent. III. P. M. cap. dilecti. 4. extr. d. arbitr. Fuit et

— Populis Regina Britannis.
— Aevi
Quae famam ac sexus sustinet una sui.

[Note: 2] Attamen non idcircò eorum mihi sententia arridet, qui autumant; cessante lege prohibitivâ speciali, etiam ex genere regulariter succedere feminas in Regno, proximiores si exsistant: sed regulam potiùs contrariam firmarem, nempè haut unquàm Regiae capaces eas esse successionis; consuetudo nisi illis, ius hîc aliquod largiatur particulare. Tiraquell. d. Primogen. quaest. 10. Bodin. 6. d. Rep. 5. et Meth. histor. cap. 6. Lipssus 2. polit. cap. 3. et ibi in Not. ut et 2. Monit. cap. 2. Bodin. 6. d. Rep. cap. 5. Raudens. decis. Pisan. 41. num. 33. Arnisae. polit. cap. 9. fol. 226. et relect. 2. cap. 2. sect. 12. per tot. Eberhart. à Weihe, tract. de Success. Election praerogat. H. 1. b. Schönborner. 2. polit. 12. M. Reinhard. König. disput de Gynecocratiâ, Anno 1612. Giessae habitâ. Licet hâc dere multa fuerint bella mota. Arnisae. 2. cap. 2. sect. 4. num. 14. fol. 197.

propter rationem, maior in eo sexu reperitur multitudo maleficarum, ac inter viros. Iacob. Sprenger, in Malleo Malef. part. 1. quaest. 6. Virorum itidem et mulierum, qum sit apud ipsum Deum nostrum, aestimatio diversa, ex cap. 27. Levit. patet) (Aug. Callias, sylvâ Myster. 1. fol. 84.)

Femina tricenis, decies mas quinque valebat
Numis, si votus quis redimendus erat.
Tu modò dispariles numos expenditio: pondus
Lite feret positâ, femina, masque suum.

Bart. etiam in l. nam ad ea. ff. d. Legibus: Propter bonas feminas legem non fieri debere, dixit, quia sunt rarae: multò minus propter prudentes, quae sunt rariores. Ac i)/rwn est Aristophanes, qui alicubi mulieres Atticas inducit, urbanissimè disputantes; sibi, cùm rem familiarem optimè administrent, etiam Rem publicam gubernandam debere committi.

[Note: 4] Feminas quae admittunt Leges fundamentales, hoc tantùm in favorem Regis permittere putarem; ut ne metuere habeat necesse, hereditatem tam splendidam ad remotiores vel extraneos planè, perventuram, et Filiabus suis ablatam quandoque iri. Sanè in Democratiâ vel Aristocratiâ, exclusa à Magistratu prosùs est Femina omnis: siquidem pro monstro in Annalibus adnotatum reperimus, quòd sub solo primùm Heliogabalo, Mulier (mater eius Semiamira) in Senatum admittebatur. Et cùm id ille contra mores et instituta Maiorum pervicisset; eo confosso, ante omnia caverunt Romani; ne mulier unquàm Senatum ingrederetur: utque illius caput Inferis dicaretur, per quem id esset factum. Lamprid. in vitâ Heliog. Quin et certissimam notam imminentium esse calamitatum in Regno, Politicis plerisque videtur; cùm aut Matrem, aut Sororem, Coniugem aut cognatas Principis, opibus et auctoritate crescere nimiùm, Regnique administrationem invadere comperimus. Iohan. Bapt. Lencius, obser. polit. 68. Feminas quidem in gradum honoris

summum, Nationes quaedam tulerunt; sed nascendi sorte oblatas: nec Populus fuit unquàm, qui Feminam, cùm libera suffragia essent, sibi praefecisse legatur. Mulieres, etiam gradu omnibus aliis propiores, ad Imperii gubernacula nullatenùs admittere voluerunt, gentes ferè omnes: Assyrii, Persae (quam vis Iustinus in Medis filiam admittat, nullo masculo exsistente. lib. fol. mihi 5.) Hebraei, Aegyptii, Graeci, Romani, Abyssini, Poeni, Turcae, Tartari, Moscovitae.

[Note: 5] Rationi ergò Poeni, Turcae, Tartari, Moscovitae. pulorum Leges et Sanctiones ferè concordes, filias ex iisve descendentes, à Regni successione quae removent in aeternùm, nemo non perspicit. Eo quippemedio, non Gynaecocratiae solummodò evitantur incommoditates: sed et insimul prohibetur, ne ad nuptias convolante Reginâ, Principi extraneo Populum subici; aut saltem à Familiâ Regnum amoveri contingat. Cabot. 1. cap. 16. Cominae. lib. 6. cap. 3. fol. mihi 511. etc. Ac non nullae proptereà Nationes; etsi ab eorum Regnis, de more Mulieres haut excluderentur: non semel tamen hoc ius violârunt; Principis exteri ne pati cogerentur dominationem. Cabotius 1. cap. 17. Quam eandem propter rationem, in Angliâ olim, extra Regnum maritum quaerentes, pro se et heredibus quibuscumque, Regiae Successioni renuntiare solebant. Iohan. Hotman. Sr de Villiers (F.Hotoman. Filius) tract. de la Charge et dignitè de l' Ambassadeur. c. 3. num. 14. Quod equidem an iure fiat, adhûc controversum est apud Iureconsultos> Betsius cap. 6. fol. 192. nec nocuit qui nunc in Britanniâ im perat iacobo, et remissum subaudio Serenissimi Palatini Electoris coniugi Augustae.

[Note: 6] Sic et Reginis, aliisque Principibus feminis, quibus administratio aut hereditas amplissimarum obvenit regionum; non ex animi sententiâ maritum sibi eligere permittunt> sed ad Ordinum, aut universi populi curam, eam reiciunt deliberationem nonnullae gentes. uti exemplum

quod in Scotiâ Anno 1564. accidit, refert Thuan. 35. fol. 727. Betsius cap. 6. folio 152. etc. Et est in Hispaniâ Lex, à Pelagio lata, ubi pro lege perpetuâ sumitur> ut si desit filius masculus, filia Regis in Dominam assumatur, et illa Magnatorum Gothorum providentiâ, de nobilibus Gothis accipiat virum. Goldast. 2. d. Maiorat. cap. 21. à princ. Imò cùm Poloni Sigismundo 3. Anno 1606. bellum moverent, inter alia vitio ipsi verterunt; quòd invitis Statibus, matrimonium cum Austriacâ contraxisset. Mercure Franc. folio 109. Et certè affectatio affinitatum extraneorum, Populis semper ferè fuit suspecta. Arnisae. relect. cap. 3. sect. 8. num. 87. fol. 691.

[Note: 7] Cumprimis autem Galli, à Feminarum extraneorumque Imperio abhorruerunt. Memoires de la Ligue tom. 5. fol. 77. et 82. Indeque Philippus Valesius, Eduardo Angliae Regi, genero Caroli Pulchri sine prole Masculâ defuncti, in Successione praelatus; illo S. S. Scripturae dicto se tuebatur: Considerate Lilia Agri, non laborant neque nent. co innuensfestivè; Lilium Gallicum haud cadere in colum et fusum. Idque fieri dicunt, vigore notissimae illius Salicae Legis; de terrâ Salicâ, non ullam ad mulieres hereditatis portionem transire permittentis. de quâ plurib. Hotoman. in Franco-Gall. cap. 9. et seq. Tholosan. 7. cap. 16. ad fin. Molinae. tract. de Monarch. Francor. num. 69. etc. Estienne Pasquier, des Recherches de la France, 2. cap. 14. Cabotius 1. cap. 16. claude Fauchet. tract. de Origin. des dignitez de la France. cap. 2. Pyrrh. Engelberme. commentatiunculâ de L. Salicâ, per tot. Raudens. decis. 41. per discurs. Girard. tract. de l' Estat de France. fol. 168. 174. et aliis passim. Petr. Heigius 1. quaest. 7. Quae, licet in privata citò displicuerit hereditate; Cuiac. lib. 8. observ. cap. 14. Cabotius. 1. cap. 19. adeò ut etiam in Feuda, dignitatem habentia adnexam, inibi Filias succedere posse dicatur. cap. 4. extr. d. arbitr. Girard. tract. de l' Estat. de France. lib. 3. fol. 381. illa tamen semper, non usu solùm approbata fuit in Regiâ Successione; sed et locum ea quoque in Apannagio habet, quod

tertiae lineae Reges, Fratribus suis concedere solent. Cabotius 1. cap. 16. adfin. Thesoro Polit. 1. fol. mihi 182.

[Note: 8] De Salicae Legis etymo et derivatione, non convenit inter eruditos; et varii varia commentantur? Hadr. Iun. in Bataviâ. fol. 99. Camerar. 3. meditat. cap. 64. Frid. Martini, tract. d. censib. cap. 1. num. 15. Guil. Paradin. tract. d. antiquo Burgund. statu. decemque opiniones recenset Raudens. decis. Pisanâ 41. nu. 24. Nobis arridet, obiecti ratione ita denominatam: quasi Aulica Lex; quòd semper recepta fuerit in Regiâ Successione hereditateque. Saal enim, vel Sale, Francico Idiomate Aula est; terra Salica Saalgut, Hofgut, ab Aulâ vel Principe dependens. et eodem sensu Saalrecht, Lex Salica; ac (quâ voce nos et hodiè utimur) Saalbuch: in quo praedia quae Aulae Regiae censum praestant, sunt inscripta. Vide Wehner. d. verb. signif. verb. Saalbuch.

[Note: 9] Initium et originatio, adhuc obscurior mihi videtur. Tempore Pharamundi, primi Francorum Regis, latam esse putant ferè omnes: quod tamen Eduardus Rex Angliae, semper pernegavit; cam in fraudem Filiarum ab Agnatis commentam confictamque esse, dicens. Froissard. 1. tomo. cap. 4. Girard. tom. 2. lib. 14. fol. 108. etc. Arnisaeus, 2. cap. 2. sect. 12. num. 48. etc. fol. 374. Raudens. decis. Pisan. 41. à princ. et adde Dialogos duos, de querelis Franciae et Angliae, Petri Cardinal. Cameracens. quos publicavit, et Sibyllae Francicae subiunxit Goldastus. Idque bello teterrimo et periculoso, quod per multosannos in Franciâ fecerunt Angli, praebuit occasionem. Eâ item de caussâ, et Galliam ad se pertinere contendunt; ac eius sibi titulum usurpant in hunc usque diem Angliae Reges. vide Sleidan. in illustr. rer. et Gall. descript. praefixâ comment. Cominaei. At Feminas in Regno Galliae succedere nullomodo, certum et expeditum esse videtur: et hoc si non Salicâ lege; attamen consuetudine antiquissimâ, et s1umparathrh/s1ei in tribus Regum familiss, ordine inviolabiliterque observatâ, iubente. vid. auct. Antimach. lib. 1. d. Princ. consilio. theor. 1.

[Note: 10] Regum porrò et Filiae Electorum, etc. Renuntiationes sacere coguntur successionum: verùm eiusmodi pacta, magnâ ex parte sunt otiosa. Daeuth. de testam. in prolegomen. num. 7. fol. 10. Sed tamen Carolus V. Franciae Rex, Mariam filiam cùm elocaret Hannoniae Comiti Gulielmo, Anno 1374. ab illo fuit stipulatus, ut iuri in Regnum Delophinatum que renuntiaret: non quòd illa Renuntiatione opus esset, cùm certum sit, Franco-Gallorum Imperium non transire de Lanceâ in Fusum; sed quia tum recens erat vulnus iniquae contentionis Anglicanae. Iohan. Tilius. in com. d. reb. Gall. lib. 2. Et magni etiam momenti sunt Renuntiationes, respectu patrimonii privati, Allodialiumque bonorum. Dauth. dict. loco. Non etiam illustres et nobiles in Germaniâ Feminae, absque renuntiatione à bonis paternis excludi repellique censentur; aliâs quippè illâ sollemni repuditatione, haut opus foret. Betsius cap. 8. fol. 365. et seq. nec ut id faciant, cogi ullo modo possunt: cùm pacti et conventionis naturae, coactio repugnet. Vide Dn. Barth. Kellenentz. tract. d. renuntiat. quaest. 7.

[Note: 11] Quemadmodùm autem, ubi Primogenitus solus succedit, ceteris alimentariam portionem is assignare tenetur. supr. diss. 5. num. 9. Eodem modo, summa suadet ratio humanitatis, ut Filiabus ubi heredes esse non possunt, conveniens dos constituatur: quod nullis hereditariis exstantibus bonis, ad Feuda etiam extendunt Interpretes iuris. arg. t. 6. §. 2. libr. 1. Feud. Hartman. Pistor. 0. 2. quaest. 37. in princ. et nu. seqq. Vultei. d. Feud. cap. 9. num. 57. Borch. cap. 7. p. 2. num. 74. vide Mynsing. 4. obser. 86. Et eandem ob rationem docent; Filiam quoque dotandam esse, quae in Asciterium est missa. Daß manden Töchern auch die Closter Stewrgebe. Cynus, Alb. d. Rosat. aliique, in auth. sed quamvis. C. d. rei uxor. action.

[Note: 12] Dos apud Galliae Reges, licet iugi et uniformi usurpatio ne non sit determinata: Girard. 3. d. l' estat. fol. 335. lib. 3. Auct. des Recherch. de la grandeur d. Rois de Fr. c. 6. consultissimum

tamen esse videtur; ut vel statutis, vel usu longaevo, Familiae Principum, certam et definitam habeant dotium quantitatem: quam excedere in praeiudicium successorum et ditionum suarum, nefas existimarem. Ut et illud non possum non approbare; quod Nic. Betsius cap. 6. fol. 194. etc. dilucidè docet: vix posse Dominum, subditos pro maritandâ filiâ collectare, vel aliquâ gravare contributione.

[Note: 13] Ad Feminas transitoria haud pauca inveniuntur Regna: Angliae, Scotiae, et quaecumque nunc tenet Rex Hispaniarum. arnisae. 2. cap. 2. sect. 12. num. 3. etc. fol. 358. etc. Ceterùm Imperii in Germaniâ Feuda, regulariter sunt Masculina. Et deficiente virili prosapiâ, ad Imperium revertuntur. Kinich. 1. de vestitur. pact. cap. 3. à princ. Licet ibidem quàm plurimi Ducatus, Marchionatus, Comitatus (etiam Feudales) successionis iure feminis obtingant. Arnisaeus, d. sect. 12. n. 33. etc. fol. 369. et d. loco Knichen.

[Note: 14] Et sic Austriae Archiducatus, ex privilegio speciali, in Masculorum defectu, ad Filiam devolvitur seniorem. constit. Frider. 2. d. iur. ac privil. Ducum Austr. §. 12. apud Goldast. tomo 1. Constit. fol. 86. Ipsi quoque Austriaci Archiduces, ad plerasque ditiones quas nunc in Germaniâ tenent, Matrimoniorum felicitate pervenerunt. Pontus Heuter. de famil. Austriacâ. Hâcque eâdem ratione, quicquid habuit Burgundiae Dux, longè certè potentissimus; quicquid Hispaniae Rex Ferdinandus, id universum ad illam domum, per eandem hanc viam fuit derivatum. Sleidan. 1. com fol. 27.

[Note: 15] Cliviam etiam et Ducatum Iuliacensem, Femineum esse perhibent Feudum: Knichen. d. cap. 3. num. 10. et seq. et ut tale nuper occupatum iure fuit. Iam etenim multos ante annos, Iohan. Clivensi, ab Archidiaconatu et praepositurâ Coloniensi ad Imperium vocato, sineque liberis morienti, successor datus fuit Adolphus Marchiae Comitis filius, ex Mariâ Theodorici Cliviae Comitis filiâ prognatus. Ita etiam

Iohannes Clivensis, felici matrimonio iunctus Guilhelmi Iuliae ac Montensium Ducis Filiae unicae Mariae; dotis iure, potentesatque amplas provincias plures, suis ditionibus adiecit. Stephan. Pighius in Hercul. Prodicio. fol. 63. et seq. David Chytrae. in Chron. Sax. fol. 83. et seq.

[Note: 16] Eberhardus Würtembergensis Comes, in uxorem duxit Henriettam, Filiam Henrici ultimi Comitis Montbelgardensis (qui An. 1395. ad Nicopolim periit) et indè Montbelgardia illustrissimae familiae Würtembergicae accessit. M. Crus. annal. Suev. lib. 6. part. 3. cap. 11. Fridericus item ultimus Teccensium Dynasta, ex Ducis Urslingensis herede, unicam tantùm filiam reliquit; quae Württembergiae Comiti nupta, in caussâfuit, ut titulum ac insignia unâ cum maxumâ Ducatus Teccensis parte, et hodiè Würtembergici Principes usurpent. Pontus Heuter. tract. de habspurg. origine. c. 8. fol. 25.

[Note: 17] Feminam à Successione Feudi, per exsistentiam Masculorum semel exclusam, perpetuò reiectam manere; communem esse aiunt Feudistarum opinationem. Gail. 2. obser. 140. Bernh. Graevae. 2. conclus. 148. Dn. D. Harppr. ad princ. Instit. de hered. quae ab intest. num. 143. Dn. D. Bocerustract. de Invest. cap. 5. n. 62. etc. et de Feud. Success. capit. 3. quaest. 4. Verùm sententiam huic contradicentem, Feminis nempè, hoc in casu ius succedendi in suspen so retineri; nec ideò eas semper et omni tempore, etiam cùm mares defecerint, à successionearceri, sed tantùm masculi quamdiùm supersunt; constanter defendunt alii multi. quos enumerat Graevae. d. concl. Vult. lib. 1. d. F. cap. 9. nu. 52. etc Menoch. cons. 331. nu. 49. etc. et cons. 700. Idemqùe placet Dn. D. Iohan. Iacob. plebst. disput. Feud. 7. thes. 42. Videri quoqúe possunt Knichen. 1. de Invest. d. cap. 3. Arumaeus, disput. Feudal. 6. thes. 13. Ilico Ummius, amicus meus honorandus, Disput. processus, 18. in Corollar. Rudinger. quaest. Feud. 4. lib. 1. Heigius. part. 1. quaest. 26. et Volzii consil. huic meo tractatui subnexum. Sanè Iul. Clarus, in §. Feudum. quaest. 80. num. 2. concedit, priorem

opinionem locum habere, inter feminas et agnatos remotiores; non autem inter feminas et Dominum Feudi directum: quem numquàm feminas excludere, aut Feudo privare posse, co praetextu quòd masculus semel successit, aequius existimat omninò. Idque mihi, cùmprimis hancce ob causam diiplicere non potest: Quia Feudi ea est Natura, ut qualem conditionem semel acquisivit; illam haud amittat. At in proposito nostro casu, hanc semel conditionem qualitatemque adeptum est Feudum; ut primi investiti descendentes Masculi et Feminae, illud habere queant. Ergò istiusmodi qualitas semper interit Feudo, nec mutabitur per masculi successionem. Porrò axioma perhibetur Feudistarum immotum; in omni controversiâ Feudali, Cynosurae loco esse investituram omnium primam, ad eamque semper recurri debere. Ceruntamen, vel Domino vel Vasallo moriente, iugiter investitura eodem in tenore, quo concepta fuit primarenovatur: et ita insimul ius Feminarum semper redintegratur. Aliàs enim detrahendum aliquid foret primigeniae investiturae. Id quod absonum esse videtur; nec facilè quis dixerit ullus, ob ordinis rationem Feminâ semel submotâ, vestituram primamcom mutandam, Feminarumque mentionem omittendam esse. Itidem pro nostrâ sententiâ est textus, in tit. 17. lib. 2. Feud. Ex quo, non ex tit. 6. lib. 1. Feud. (qui argumento rubricae, de Ecclesiastico forsan capi potest Feudo) huius quaestionis decisio est sumenda. (1) Quia inibi ex professo, non incidenter vel impertinenter (ut in dict. tit. 6.) haec quaestio, prolixeque tractatur. (2) Quia in d. tit. 17. habetur; sapientes saepiùs disputasse, an hoc in casu simul cum masculo, femina debeat admitti: non ait ibi Feudista, quosdam Feminam in totum excludere voluisse.

[Note: 18] In Regnis certè admittuntur, qui nati sunt ex feminis, iam modò semel exclusis: ut ex Osasco, Nicol. Betsius refert. cap. 4. ad fin. fol. 96. Quod et locum habet in filiâ: quae

successioni renuntiavit. Dn. Kellenbentz.tr. de renuntiat. quaest. 20. Graevae. 2. conclus. 148. consid. 1.

Dissertatio XII. IN SUCCESSIONEM FEMINARUM, STUdiosiùs inquirens.

[Note: 1] ASuccessione Regali, Feminae si removeantur; regluariteritidem Masculi ex Feminâ descendentes, exclusi censentur. Et pro certissmâ regulâ liabetur, ex feminâ prognatos, ab eo iure graduque repelli, à quo femina ipsa submovetur. Tiraquell. d. Primogen. quaest. 12. Cabotius I. disput. c. 21. Iohan. del Castillo, controv. quotid. cap. 2. et 4. Valent. Forster. tract. de Success. 3. cap. 17. Etenim si propter plures causas, aliquid prohibeatur; non est ad validitatem actus sufficiens, praesentia unius: haut solùm autem propter odium Gynaecocratias, Feminas à Successione removeri, iam modò dixi dissertatione superiore. num. 5.

[Note: 2] Accedit quòd infectâ radice, infectum est omne quod abeâ descendit: tum quòd antecedente destructo, etiam, consequens consistere nequit; tum etiam, quia impedimentum excludens defunctum, ipsius quoque successoribus creditur obstare. Clariss. Dn. Collega Harpprecht. ad princ. Instit. de Success. ab intest. num. 135. etc. (Hincque generi, posterisque datae immunitates, non pertinent ad eos qui ex feminis sunt prognati. Ut et privilegia alicui, posterisque concessa, haut extenduntur ad illos, qui ex feminis descendunt. Petr. Poncetus, tract. d. iure Municipali, num. 38..)

[Note: 3] Id quod superioribus temporibus Regi Angliae, Eduardo III. Philippi Galliarum Regis, cognomento Pulchri, ex Filiâ Isabellâ Nepoti, contingit: qui Carolo Formoso avunculo suo, nullis Masculis heredibus superstitibus defuncto; Philippo Valesio, agnato remotiori cedere fuit coactus. Eius enim Legatis, Proceres ac Ordines Regni responderunt: Feminas ad Galliae Imperium haut unquàm fuisse admissas; et cùm Mater ipsius in eo nil habeat iuris, ipsum quoque nihil hîc praetendere posse. Vide suprà dissert. II. num. 7. et 9. Quamvis quaedam gentes, Feminas à Regnis repulerunt; cùm, admitterent ex Feminis procreatos. Cabotius libr. 1. cap. 15. folio 96.

[Note: 4] Ad Regiam verò Successionem, licet ex Lege Regni speciali, mulieres idoneae reputentur. Masculo tamen filio exsistente, succedere Feminam nolunt: etiamsi eo aetate sit maior. cap. 1. §. filia. tit. 8. lib. 1. Feud. Tiraquell. d. Primogen. quaest. 10. num. 18. Molin. Disput. 625. Quoniam masculus, regimini ac Iurisdictioni exserecendae, aptior exsistit: et quoniam in Masculo, cognation et familia conservatur. Quamobrem, cum, olim in Hispaniâ (quemadmodùm et hactenùs) moris esset, ut Regibus vivis, illis quiproximè sunt in Regnon successuri, iuramentum fidelitatis, et hominium praestetur: si Rege filium non habente, iusiurandum Filiae datum fuisset, id posteà suscepto filio, irritum fiebat. Cabot. d. cap. 15. fol. 98. Et pariter ideò, neque Primogenii ante parentem mortui feminae proles, repulso patruo succedit. Tiraquell. de Primog. quaest. 14. Non enim filiignata, plus iuris, quàm Primogenita Patris habere debet. Ex hoc (ut id obiteraddam) decido quaestionem: Materin re certâ instituit filiam, duos filios universales fecit heredes; et filio, quicumque sine liberis moriatur, substituit superstitem: filius unus decedit, filiâ relictâ. Quaeritur an illa fideicommissum excludat? Quod rectè Manzollius negat. in consil. hâc de resingulari.

[Note: 5] Attamen nullo modo Adoptatus vel Arrogatus, in Legitimo ad feminasque transitorio Regno: Molinae. ad Consuetud. Paris. §. 13. gloss. 1. num. 33. Barth. muscul. d. Success. convent. class. 1. membr. 2. conclus. 6. liter. F. fol. 130. ut nec filius naturalis, legitimam filiam excludit. Muscul. d. loco. liter. G. fol. 130. et seq. Sic enim plus quàm castitas, luxuria haberet; contra naturae legumque principia immota. et faciunt notat, à Kellenbentz. quaestion. 35.

[Note: 6] Verum enimverò, vir quemadmodùm feminam excludit, in eodem gradu, et eâdem lineâ si sit uterque: ita Feminae, capaces ubi sunt Regiae Successionis; etiam Agnatis, omnibusque ex latere coniunctis, filiae praeferuntur. Cabotius 1. disput. cap. 15. etc. cap. 20. ac seqq. Quod iuri Divino consentaneum esse dicit Molina, Disput. 625. folio 183. et seqq. multis. (sed Althus. dissentit. Polit. cap. 19. n. 78.) et exemplum eius rei habet Cominae. lib. 7. cap. 1. Ac in hoc deviat à Successione Regiâ, Feudalis; ubi Mulieri locus (etiam in Femineo Feudo) non patet, masculus donec superestex eo, qui primùm de, Feudo fuit investitus. Rosenthal. cap. 7. conclus. 39. et seq. Etsi nonnullis in locis, lege vel pactione singulari, haec itidem, data sit Regno natura; ut ultimo demùm masculo defuncto, ad clavum Imperii feminam admittat. Vide Cominae. libr. 7. cap. 1. fol. mihi 596.

[Note: 7] Pariter si ultimus Regnia ad feminas transitorii possessor, in Liberorum solitudine moriatur; tunc ad proximum, ex eodem stipite descendentem (vel masculum vel feminam) successio spectat. Ita olim in Scotico Regno, Davidis Hundintonii (Alexandri Regis sine liberis decedentis qui Patruus erat) ex maiore filiâ neptis Dornagilla; sollemni iudicio fuit praelata Roberto Brussio, ex filiâ minore eiusdem Davidis pronepoti: nec Roberto profuit sexus praerogativa. Buchanan. histor. Scoticae libr. 8. à princ. Vide Goldast. 3. d. Maiorat. cap. 22. num. 4. et sequentib. Non tamen hîc, quod suprà

[Note: 8] Haec autem omnia, cùm maxumè illustrat de Lusitanicà successione, multos doctos quae calamos excitavit, controversia inprimis famosa (de quâ succinctè Conestagius lib. 3. usque ad fol. 114. 118. 119. 128. et Thuanus libr. 65. agunt. De eâdem, iure tamen repraesentationis reiecto, dissertat Molina. Disputat. 632.) Cuius en habe Schema lex Conestag lib. 3. et Goldast. discursu exoterico. num. 50.

[Note: 9] Carolus, Mariae Lusitanicae, et Philippi Hispaniarum Regis filius (de cuius morte omninò videatur Thuanus libr. 41. à princ.) si vixisset; sine controversiâ in Regni successione, post Sebastiani necem, Henrico prior fuisset; uti Conestag. scribit: lib. 3. fol. 110. quia iam semel ad lineam Iohannis transierat Regnum. Cùm verò Carolus ante Sebastianum exspirârit, successit Henricus; utpotè omnibus aliis propior gradu. Et falsi fuerunt illi ICti, qui Philippum, etiam Henrico praeponebant. Conestag. fol. 118. Fuit quidem Sebastiani mater, soror Hispaniarum Regis; et proindè is, tanquàm Avunculus, uno gradu anterior Henrico erat, Sebastiani patruo

[Note: 10] Henrico iure merito successit Philippus; Parmensem enim propinquitate vincebat: nec is (ut et Bragantiae Ducissa) Eduardum oterat repraesentare; quemadmodùm Professores Patavini voluerunt. Conestag. fol. 144. et sepp. Cacheran. consil. in caussâ Lusitan. num. 19. Michael ab Aguirre. part. 3. fub n. 218. Non etenim Femina, vel ?a muliere descendentes, ius referunt et exhibent Masculinum. Haud namque patitur ius naturae, nec iuris rationes, quae vim naturae imitantur, ut quae verè femina esset, repraesentationis iure pro mare habeatur. Ac quam vis ii qui Regnum hocce petebant, omnes forent consobrini, à Regis Hentici Fratribus sororibusque prognati:non tamen suam saltem, sed et Isabellae matris personam praetexuit Philippus; et pro cohoc cùm primis urgebatur, eam Eman velis (stipitis communis) primogenitam, et Sabaudiae Ducis, ut et aliorum competitorum parentibus natu maiorem exstitisse, ut ex Conestagio. fol. 146. et Raudens. cons. hâc de re, fol. mihi 280. b. apparet. Non ergò omnem repraesentationem (ut censet Dominus Goldastus in exoterico discursu, et rract. d. Maior at.) sed in hoc tantùm casu, et inter huiusmodi personas (quemadmodum Parmensis et Bragantia voluêre) nullo eam iure defendicontendebant Hispanici Patroni.

[Note: 11] Porrò indè in Regnis, aliisque; bonis Regali dignitati subiectis, et Feudis Francorum iure concessis vel acquisitis, quorum feminae quoque capaces exiftunt; Primogeniturae ius ad feminas etiam extendendum est omninò. post Tiraquell. Nicol. Betsius cap. 8. fol. 47. 4. etc. Potissimùm namque in eiusmodi rebus, Primogenitura proptereà sibi vindicat locum; ne Regna et Provinciae, in plures divisae partes, cùm subditorum, tum publicae salutis periculo debilitentur; quae ratio tam in feminarum, quàm masculorum successione militare

videtur. Et idem ius in feminis usurpant Angli, Hispani, et populiomnes, quotquot Imperia et successiones sexu non distinguunt. Auct. discurs. utcumque Iurid. de success. Iuliacens. fol. 5. Licet secus sit in iure Primogeniturae inter privatos constituto: Molinae. ad Consuetud. Paris. §. 19. gloss. 1. quod ad Ducatuum et Primcipatuum successiones inconsideratè trahit Auctor verè Iuridici discurs. in caus. Iuliac. fol. 25.

[Note: 12] Etiam Primogenitae filiam, dicerem Materterâ potiorem. Betsius cap. 6. fol. 464. Ut et Primogenitae gnatam, secundo genitae filio praeferrem: regulariter enim ex feminâ descendens, non melioris conditionis ipsâ matre aestimatur. supr. hâc dissert. nu. 1. et 2. Quod pariter in Iuliacensi negotio disceptatur. Videatur tamen Mantica, d.coniect. ultimar. voluntatum libr. 8. tit. 18.

[Note: 13] Dubitatum quandoque, armisque et argumentis concertatum fuit de eo: an propter vinculi duplicitatem, femina in pari vel remotiori etiam gradu, Masculum à iure prohiberet successionis. Et quidem in Curiâ olim Parisiensi, cùm Iohannes III. Britanniae Dynasta, vitam cum morte commutâsset; Filia secundogeniti vicit, defuncto ex utroq; latere agnata: repulso consanguineo Fratre minore. Quod tamen iudicium corruptum contaminatumque, non sine causâ reputatum fuit. Bernh. Girard. 2. tomo, lib. 14. fol. 169. etc. Froissart. cap. 65. et 71. Haut quippè Filia, quod iam monui antè, sexum repraesentat paternum: et proximitas attenditur tantúm ea, quae est intuitu primi Regni adquisitoris. argum. trad. à Dn. D. Bocer. d. Success. Feud. capit. 5. quaestion. 14. Philiberto item Sabaudiae Duci, succedere voluit Ludovica germanasoror, Francisci I. Galliae Regis mater; Carolo, ex altero tantùm parente qui frater et iunior erat, remoto. At non aetatis solùm praerogativâ iureque; propinquitatis; sed dotalibus pactis, imprimis causam fulciebat Ludovica. Lambert. Vanderburch in hist. Sabaud. fol. 192. etc. Guil. Bellay. Sr. du Langey, enses memories. fol. 418.

Hocitem ad feminarum in Regnis successionem pertinere videtur: quòd Spurius matri illustri, cùm non succedat: l. si qua illustris. ad SC. Orfic. Costal. ad l. 19. d. stat. hom. id adhûc multò magis in Regnis obtinere. Arnisaeus. relect. 2. cap. 2. sect. 13. ad fin. fol. 468.

[Note: 15] Ad finem addo, coniugum hîc successionem esse nullam: quamvis viduae reginae, in Galliis quandoque partem mobilium constante matrimonio acquisitorum capiebant; ut ex Continuatore Gregorii Turonensis notat Claude Fauchet. tract. d. origines des dignit. c. 5. fol. 15. Proindè ritè concludo, mortuâ uxore, omni iure imperii, se exuere cogi maritum. Id quod disertis verbis in nuptialibus pactis Philippi Hispani et Angliae Reginae Mariae, cautum invenitur: contra priscum illius Regni morem. Hist. des guerres entr. le maisons de France et d Espagne. fol. 18. Et sic, cùm Isabella Castellae Regina, Marito Ferdinando, Regni Castelli procurationem testamento legâsset; Philippus Austrius, gener Isabellae, ad cuius uxorem Materni Regni successio pertinebat, Testamentum socero indubium revocavit. Thuan. 1. folio. 2. Ita neque usum fructum dotalis in Belgio Imperii, patri Maxaemiliano, idem permisit Philippus. Nec ullo pacto, aliud in fraudem legitimi herdis induci posse; contra Iohannem, viduum Blancae Navarrae Reginae, eius olim filius disputavit. Histior. de Navarre fol. 464. etc. Verùm, ubi admittuntur Feminae ad Successionem, post mortem earum quomodò prospiciendum sit Marito; vel Regno contra Maritos? qui se difficulter, etiam poststerile coniugium, à Regno abigi patiuntur, Vide Arnisae. 2. cap. 2. sect. 12. num. 164. fol. 437.

Dissertatio XIII. DE CONFRATERNITATIBUS, SIVE PActis successoriis illustrium personarum.

[Note: 1] IN hereditariis quemadmodùm Regnis, non infrequentes sunt Adoptiones, et Testamenta, quibus stabilis Successio conservatur: ità in Imperiis, successionis quae certae et ordinatae ratione, Legitima vocavi suprà, Regni ut Successio eò magis integra servari queat; Pactiones deinvicem succedendo, in casu deficientium legitimorum heredum inventaenovisque ficgentium moribus, tertium genus prodiit Heredum, Conventionalium seu Pactionalium nempè: quod veteribus Iureconsultis, vel incognitum vel exosum fuit. Gail. 2. observ. 127. ubi Bernh. Graevaeus. Dn. .D. Bocerus tract. de Success. Feud. cap. 2. quaest. 2. et 3. ad fin. Vinc. Cabotius disput. iur . 2. cap. 12. Petr. Heigius part. 1. quaest. 23. Warem. de Erenberg. in Medit. profoeder. libr. 1. cap. 2. num. 36. fokl. 141. et fol. 144. et cap. 4. num. 10. fol. 336. Eberard. à Weihe. tract. de Success. praerog. Gult. et H. 1. Nicol. Betsius. tract. d. pact. famil cap. 5. fol. 103. etc. Rosenthal cap. 7. conclus. 25. Bart. Muscul. in disput Basileens. de Confraternitate. per. discurs. Lauterbach. in Princ. Christ. fol. 183. etc. sub num. 131. Clapmar. 2. d. Arcan. Rerum pub. cap. 21. Keckerm in Polit. fol. 122. Matth. Webner. in pract. observ. de verb signif. verbo Erbeinigung. Gerorg. Schönborner. 2. Polit. 13. Anton. Colerus, disp. d. Iure Imper. German. thes. 70. Arnisaeus. 2. relect. cap. 2. sect. 7. num. 54 etc. fol. 249. Hoennon. disput. Pol. 3. thes. 35.

conventionales, vel Pactionales; Erbverbrüderte, Erbvereinigte, Erbverwandte, vocitantur. Ipsammet Conventionem, Fraternitat m, Gentilitia vel familiaria indigitant pacta, et statuta: Erbverbündtnus, Erbeinigung, Eroverträg, Item Erbverbrüderung. Quamvis inter Erbeinigung et Erbverbrüderng, notabilem differentiam faciat Petrus Ritterus, discur s. de Confraternitatib. thes. II. qpud Arumae. de Iure publicae, discurs. 22. fol. 563.

[Note: 2] Constat huiusmodi conventione familiari, Illustrissimae Brandenburgicae domui obligatos esse pomeraniae et Megapolitanum Principatus. Tales etiam inter Saxoniae et Hassiae Principes, Anno 1373. initae; et deinceps non semel renovatae, à multique Imperatoribus confirmatae fuerunt: et ad eam Anno 1587. Marchiones Brandenburgenses, salvâ conventione cum Ducibus Pomerianae initâ, accêssere. Successoriâ Lege, Anno 1583. Saxoniae Duces in districtu Coburgensi, exstinctâ Hennenbergicâ familiâ, Comitatum Hennenbergensem acquisiverunt. De quo casu consuluit Nicol. Reusner. vol. 1. cons. 3. Eodem familiari iure, Bavariae et Principes Palatini, tum in legitimâ bonorum suae gentis, deficiente masculâ prole successione; tum etiam in Electoriâ dignitate utuntur. Ac eius rei exemplaadhûc alia, quae partim in Germaniâ, partim in Galliis, aliqua etiam in Italiâ contigerunt, recenset Hotoman. cons. 32. num. 37. et Petrus Ritterus, thes. 10. à principio.

[Note: 3] Quaeri hîc debet; An ae quaten ùs licita sint talia pacta Vide Petrum Ritterum, d. discurs. de Confraternitatib. thes. 1. et sequentib. Quemadmodùm verò familias et parentelas, meru Imperium et omnimodam Iurisdictionem habentes, circa Successionem, proprias sibi leges ferre posse putatur: Muscul. thes. 41. ità privatis, successioni suae legem paciscendo dare, communiter prohibetur. Betsius. cap. 4. per totum Musculus d confrater, thes. 39. et seqq. Ritter. thes. 10. lit. e. Tum quòd inter

privatos, non ea quae inter Principes militet ratio: nec expediat iura successionum, quae communia omnibus esse debent, nullisque conclusa cancellis, promiscuè subici arbitrio subditorum. (Rationem cur pactis hereditas non detur; vide apud Casparum Schifordegherum. part. 1. tract. 29. per tot. et Reiner. Bacchovium. Miscellan. cap. 13.) Quin et Nicol Betsius d. cap. 5. fol. 127. scribit: Pacta universalia de mutuis successionibus inter familias illustres, omnimodâque decoratas Iurisdictione, Germaniae et aliarum Provinciarum consuetudine approbata esse, et de iure quoque communi sustineri. Pacta verò eiusmodi inter certas personas, etiamsi Principes sint (nisi hi superiorem non recognoscant) haud defendi posse.

[Note: 5] Porrò cùm intersit subditorum, ne alienis et ignotis Dominis subiciantur: minimè est eorum consensus omittendus. praecipuè si de potenti aliquâ Provinciâ agatur; cuius subditi et incolae, armis se adversus ignotum, et ipsis invitis obtrusum tueri possent. Betsius cap. 5. fol. 125.

[Note: 6] Ut et superioris, si qui est, vel Domini Feudi assensum seu confirmationem accederedebere volunt Gail. d. observ. 127. num. 5. Musculus thes. 27. et seq. Petrus Ritter. d. discurs. thes. 3. liter. C. (ubi etiam disputat, an sufficiciat solius Imperatoris, et non Statuum simmul requiratur consensus) Ac probatidillustri exemplo Henelius in Silesiographiâ, cap. 6. fol. 69. Et quidem generaliter in Imperii Feudis, consensum requiri Imperatoris, certum et expeditum esse videtur. In allodialibus autem Principatibus, hoc non aequè necessari. um esse, reputarem. Eiusmodi etenim pacta, omnigenae Iurisdictionis vigore subsistunt: suprànum. 4. à princ. à pari quippe procedunt, consuetudinem introducere, seu condere statuta, et habere Iurisdictionem. Sichard. ad. l. fin. C. de Iurisd. num. 4. Dd. ad l. omnes populi, ff. de Iust. et Iur. Cùmque familiae quoque privatae, de successione legem ferre queant, si

Principis confirmatio accedat: Musculus thes. 40. nil inter privatas et illustres, omnifarâ que iurisdictione familias corruscantes, interesset; si aequè hae acillae, assensu hâc in parte indigerent superioris. Indè nec iuramentum ut interveniat, praecisè requiri videtur. vide Ritter. thes. 4. à princ.

[Note: 7] Socii huius successorii iuris, ad mutua invicem auxilia, et copias militares uppeditandas teneri: ex Angel. Bodino et aliis Barth. Musculus docet. thes. 47. et seqq. Sed pracipuus confoederationis huius effectus, in successione apparet: quòd scilicet eius vi et efficaciâ, stirpe alterutrius exstinctâ, ad alterum hereditario quasiiure devolvitur Principatus. Reusner. 1. cons. 3. num. 33. etc. Warem. d. foeder. 1. cap. 2. num. 36. Et quidem unâ cum accessoriis, quibus posteà auctus fuit. Ritter. d. discurs. ad fin.

[Note: 8] Circa effectum horum pactorum, et id in disquisitionem venit: An si prohibitio alienationis bonorum, huiusmodi statutis subiectorum, non sit adiecta; tacitè tamen ea inesse censeatur? Et certè cùm non alia causa finalis horum pactorum conventionumque exsistat, quàm ut bona in familiis conserventur, quò altera alteri succedere possit; illa proinde extra familiae pacto comprehensas alienare, tacitè et quasi per Fideicommissum prohibuisse videntur. Betsius cap. 5. fol. 123. Cùm secundum causam finalem intelligi, extendi, et arctariconveniat conventiones, leges ac statuta. Alcia. d. verb. et rer. signif. lib. 1.num. 10. etc.

[Note: 9] Et quia familiae paciscentes, altera in alterius bonis ius obtinet quaesitum; id ei sine factosuo (vel vi, vel percontractum) aufferri non decet. Ac porrò etiam Confratrum interesse censetur; nealterius ditiones imminuantur. Sicque Saxoniae olim Elector, Anno 1552. Protestabatur (In dem Außschreiben, warumber zur Kriegsrüstung getrungen. §. zugeschweigen. etc. vers. Zu dem) daß er und das Huaß zu Sachsen, vermöge einer Erbverbrüderung, auff dem Fürstenthumb

Hessen, im Fahl es ohne Mannliche Erben zukünfftig stunde, ein merckliches Interesse haben. Parique ratione, cùm confirmaretur à Carolo V. Hennenbergicum pactum, consensus fuit requisitus confoederati Hassiae Dynastae. Musculus th. 51.

[Note: 10] Ut autem magè firma sinttalia pacta, et ne res eiusmodi pacto affecta, alienari queat; utile est pro observatione huius conventionis, hypotheca si accedat. Ant. Gabriel. Rom. in om. opinion. tit. de pignorib. conclus. 1. lib. 3. Quippè nam si res fuerint alienatae, dominium transferri, et actionem saltem ad interesse contra heredes paciscentis, non autem realem aliquam competere scribunt. Quoniam prohibitio alienationis, per actum aliquem inter vivos facta, non dominiii impedit translationem: nisi res ipsae pro observantià huius conventionis obligatae, et hypothecae suppositae inveniantur. rosenthal. cap.7. conclus. 25. circa fin. et ingloss. ibid. An autem sufficiathypotheca generalis? vid. Caevall. tom. 3. quaest. 756.

[Note: 11] Cumque hoc à Principibus agatur, ut pacta haecce familiaria, perpetuum obtineant vigorem; non idcircò contra gentilitias illas conventiones de reciprocâ successione, testamentum condi potest; quod tamen putat Dom. Collega D. Bocerus, tract. de Feud. Success. cap. 2. q. 3. Sanè à contractu seu conventione, insciâ et invitâ alterâ parte resilire non licet: et absonum est, contractum per testamentum infirmari. Betsius cap. 5. fol. 122. vide suprà num. 8. Nec necesse puto, ut liberae testandi facultati, nominatim renuntient contrahentes; cùm id veniat ex naturâ cuiusque conventionis. l. 1. in princ. d. pact. Hoc autem pactum, et quidem ut conventionem, non tanquàm ultimam quandam voluntatem; licitum et consuetudine firmatum esse, communis Interpretum schola testatur. vide. suprà num. 1. et 4.

[Note: 12] Quoque iura haec pactitiae successionis, non planè extremae voluntatis arbitrium tollunt: fit enim communiter reservatio rei certae, de quâ quovis modo et tempore

disponere integrum manet. Musculus thes. 35. etc. Sicque in Confraternitatum pactionibus, quae inter Duces Saxoniae, et Hassiae Landgravios, diversis temporibus renovatae furerunt; personis utriusque partis, testandi vel quovis modo disponendi facultas, usque ad summam 100000 Rhenensium refervatur. Pariliter inter Duces Saxoniae et Marchiones Brandenburgenses, hocitidem modo paciscentes; exempta est facultas liberè restandi, usque ad summam 120000 Aureorum. Reusner. lib. 1. cons. 3. num. 46. Communi verò calculo comprobatum exsistit, quòd si paciscenti, vel omnia sua bona donanti, minimumfaltem bonorum relinquatur; dispositio irrevocabilis subsistat. argum. l. 10. cum fine l. praeced. ff. de hered. petit. Ias. in . stipulatio hoc modo. num. 9. d. verb. oblig. Et aliàs quoque, testandi saepè omninò tollitur facultas indirectè ut quandò Patris potestati cum omnibus bonis subicitur arrogatus; per Monasterii item ingressum; per venditionem sui ipsius ad pretium participandum. etc. Iacob. Rickius d. unione prol. cap. 3. num. 18. 19. 39. 46. Coras. Miscellan. 6. cap. 17. num. 4.

[Note: 13] Est denique et hic pacti familiaris effectus, quòd omnes pariter obliget Successores. Nec enim mutantur obligationes ex per sonis heredum; sed in cos transeunt activè et passivè. Quod omninò etiam in Principum successoribus tenet. Musculus. thes. 55. et dicam ego infr. lib. 3. diss. 2. vide Betsium capit. 4. fol. 81. et adde suprà disser. tat. 6. numer. 21. et sequent.

Dissertatio XIV. QUO IUDICE, ET SECUNDUM QUAS LEges, de Regali Successione quae suboriuntur controversiae, diiudicentur.

[Note: 1] REGNA quia iam olim Iure Gentium introducta fuerunt, illorum proindè successiones, ad amussim minimè exigi debent Iuris Civilis Romani; subtilitatibus et fictionibus sactentis, quas post totannos invenerunt Imperatores, vel potiùs maleferiati Interpretes Iuris. Undè in causis Regnorum, vix est ut regulae Iuris privatiallegari queant. Börtius, de naturâ Iur. Maiestat. cap. 4. thes. 12. adfin. vide omninò Anton. Colerum, disput. d. Iure Imper. German. thes. 63. Aclicet Reges absoluti, Sanctiones Romanas, ad commodiorem iustitiae inter subditos administrationem, in sua introduxerint Regna: non illos protereà mutâsse simplices regulas naturales Regiae successionis, censere debemus, Hier. Conestag. lib 3. fol. 152. 153. 157. vide Alb. Gentil. I. d. Bello. cap. 1.

[Note: 2] Ius hâc in parte, ut et in omnibus quaestionibus publici iuris, ante omnia ex Legibus singulorum Populorum hauriendun: et magis ius ipsius Regni, quàm ius quo aliae gentes utuntur; spectari debere putarem. Hàcque; ratione, Ius publicum, non ex iure gentium derivatum esse, nonnulli pertendunt. vid. com mea ad l. 1. nu. 19. d. 1. et I.

[Note: 3] Enimverò, fatali quâdam hominum socordiâ in publicis rebus, Regni cuiusque iura, crebriùs latebrosa et in obscuroexistunt: usu utpotè introducta ferè longaevo, et usurpatione subnixa fallaci, non scriptis sancita. Privatorum

litigia certis legibus dirimuntur: nullibi non successoriae de hereditatibus privatorum inveniuntur ordinationes; et omnia in incerto esse, quando à iure discessum est, reputatur. At vix unum atque alterum Imperium licet reperire, expeditam et legibus certis omnem in eventum determinatam quod habeat successionem Regalem. Hocque ansam cùm praebeat frequenter, contentionibus domesticis tristibus, crudelibusque; nihilideò potiùs faciant Magnates, quàm ut omnium quorum interest consensu, de Regni tam hereditarii quàm legitimi successione, apertam prudentemq; procurent Legislationem: an et quatenus Imperium hereditarium sit, quae decernat; id quod usu diuturno, et moribus quod constitutum est maiorum, scripto quae comprehendat, casusque terminet varios, dum an ii unquâm sint eventuri, adhûc est in incerto. Multorum hâc ratione audacia retunditur callida, Leges qui evidentes perrumpere verentur; iura verò obscuriora, in controversiam et disceptationem plausibiliter vocant. Sic Carolus IV. Imper. Auff Ersehung und Erwegung des ohralten Teutschen Rechtens, des Reichs Verfassimgen, Ordnungen und Satzungen, auch auff Erkundigung des Herkommens (obiter hîc noto, non fieri mentionem iuris Latini, seu Romani) Auream composuit Bullam; ubi de Successione Electorum etiam agit. Et ita quoque in Castellae Regno, certa Lex Successoria exsistit. Ludov. Molina. d. Maior at. tract. 2. disput. 626. num. 12. In Lusitaniâ fuit Lex Mentalis. In Sueciâ talis etiam est, Unio hereditaria dicta. Chytroe. Chron. Saxon. lib. 15. fol. mihi. 407.

[Note: 4] Sin autem Regnum vel Principatus, non sit absolutus; consuetudo in dubio sequenda est eius, in cuius sunt clientelâ: cùm in Feudis diiudicandis, consuetudo descendat, non autem ascendat. Quemadmodùm Parisienses ICti, in Successoriâ lite, quae inter Dornagillam et Brussium, in Scotiâ olim disceptabatur, responderunt. Buchanan. libr. 8. fol. 239.

Quod et in caussâ Britannicâ, inter Iohannem de Montfort, et Carolum de Blois vertente, allegabatur. Girard. libr. 14. tom. 2. fol. 172.

[Note: 5] Quis iudicis hîc munere fungatur, minùs expeditum videtur. Prudenter consulere videtur Cothmannus: ut, quò controversia inter fratres illustrissimos sine offensâ tractetur; Principes alii, utrique parti benè cupientes, tanquàm arbitratores eligantur. cons. 1. num. 86. lib. 3. Sicque Imp. Augustus, à Parthis arbiter electus fuit. Sueton. in eius vitâ, cap. 21. ad fin. ubi Beroald. In Scotiâ Proceres olim, cùm controversiam inter Hondintonii posteros de Regiâ successione, domi non poterat diiudicare; quod ob partium potentiam, totum Regnum in duas discesserat factiones; nec si maximè ex aequo et bono Pronuntiaretur, ulla tanta in Scotiâ potentia esset, quae partes ut iudicato starent, cogere posset: omnium propè voluntatefuit consensum, ut Iudice Eduardo Angliae Rege, res decideretur. Is igitur cùm Bervicum primùm venit, eò Rectores Scotiae et Ordinum Legatos, per litteras evocvit; protestatus, se eos non tanquàm subditos ad Dominum, sed amicos ad Arbitrum ab Arbitrum ab ipsis electum, accersisse. Pòst iusiurandum à competitoribus exegit, sedecreteo staturos: deindè ab Ordinum Principibus, ac Legatis, se ei quem ipse iuratus Regem daret, parituros. Pòst è prudentioribus Ordinum singulorum, duodecim Scotos selegit, ac totidem Anglos eis adiunxit, à quibus etiam iusiurandum petivit, de eo quod aequum ac verum crederent, iudicando, Buchanan. lib. 8. à princ. Sed non tutum esse in eiusmodi casibus, Arbitrum accipere vicinum potentem, huius ipsius negotii demonstravit successus (An Rex vivus, in praeiudicium Successorum, si ius sit intricatum, eam litem definire possit, in Lusitaniâ disputabatur. Vide Conestag. ubi fol. 120.132.133. habentur dissertationes de Successore ordinando. fol. 135.136. ubi vide dissertationem de Successore. fol. 143. vide actionem de Successione.

fol. 144. etc. vide hâc dere disputationes. et adi etiam suprâ dissert. 2. num. 22.)

[Note: 6] Saxoniae Principes, iam à multis annis, ortâ aliquâ dissensione, se non tantùm confoederatis permiserunt; sed arbitrium è primatibus Regionum sibi parentium delectorum, subirenon erubuerunt: idque; magnaimitatem et prudentiam singularem prae se tulisse; et nuper adhûc cum partis utriusque laetitiâ evenisse, â Iohan. Lauterbach in princ. suo Christ. cap. ult. num. 135. commemoratur. Econtrâ Philippus Rex Hispaniarum, Regni Lusitaniae Ordines, et ipsum etiam Pontificem Max. recusavit: sed postquàm ius suum toti orbi perpublica scripta aperuisset, ad Belli aleam confuigt, ut ex Conestag. et aliis notavi, tract, de appell, cap. 4. num. 8. fol. 127. et se.

[Note: 7] In transactione quâdam concernente Ducatum Slesvvicensem, de Anno 1580. ita est constitutum: Si ex Ducibus Slesvvicensibus aliquis deinceps sine liberis decedet; bona relicta nemoex superstitibus statim occupabit, sed per Principum fidos ac iuratos subditos administrari sinent: donec Principes ipsi inter se, vel adhibitis aliquot amicis, de successione aequis ac tolerabilibus transegerint mediis. Goldast. 2. d. Maiorat. cap. 18. num. 5. Tutissimum est, si ipsi sanguine iuncti, omnibus Consiliariis semotis, de lite paciscantur. Cuius rei praeclarum habemus documentum, in Friderico placido Electore, et Wilhelmo Saxoniae Duce, fratribus Germanis; qui de regionum et ditionum suarum divisione plures nequicquàm instituère conventus. Philipp. Camerarius, 3. medit. histor. c. 43. Tandem Anno 1452. fratres istos hoc modoin gratiam rediisse, Aeneas Sylvius scribit. Europae cap. 32. Rogârat Fridericus germanum suum, ut ad seveniret, acturosipsos coràm de pace: annuit Wilhelmus. Cui igitur ingresso dixere nonnulli Consiliarii, paratas esse ipsi et comitibus insidias; caveret, ne se perditum iret, neve suos ad

necem daret. Quibus ille; At ego, inquit, libens moriar, si vos prius necatos videro, qui fraternas contentiones alitis, Atq; ita locutus sequi iussit, qui se amarent, urgensque calcaribus cquum, festino cursu fratrem adiit; cum quo, semotis arbitris, è vestigio pacem composuit foedusque pepigit. Magnus Vir, quise tàm liberaliter in potestatem dederit hostis: magnus et alter, quihostem ex fratre factum, rursùs fratrematque amicum reddiderit.

[Note: 8] Si qua verò controversia de Regnis, quae alium observant, oriatur; superioris est cam definire. Cabot. 1. cap. 12. ad fin. et fac. notata suprànum. 4. Iure etiam communi Feudorum, Dominus putatur Iudex in controversiâ inter vasallos; cap. Imperialem. §. praetereà. d. proh. Feud. alienat. et Rexseu Imperator, inter Regalem dignitatem obtinentes. Iason. in tract. Feud. part. II. num. 6. (Undè ad Cameram non pertinent causae, concernentes maiora Imperii Feuda: Graevae. lib. 1. conclus. 29. nisi de possessione saltem agatur; si Thomae Michaöli, disput. d. Iuris d. thes. 28. est ccredendum. Vide Diicurs. meum de Iuris dict. Imper. Rom. quaest. 13. à princ.) Quòdque subdelegare, vicarium constituere, at que assessorem sumere possit quem velit, etiam non habentem Feudalem seu Regalem qualitatem, aut dignitatem; pluribus ostendit Schraderus, tract. Feud. part. 10. sect. 1. num. 1. et num. 21. quaestion. 15. sect. 13. quaest. 1. num. 3. et 9. Quin et Assessorem assumere, non est cogendus. cap. statutum. §. Assessorem. et ibi CC. de rescript. in 6. Schrad. d. sect. 13. quaest. 2. num. 46. Non tamen locum id potest habere, ubi per constitutionem aut usu longaevo, aliud fuit introductum. Schrad. d. part. 10. sect. 2. num. 43. et sect. 9. num. 125. et seqq. sect. 12. num. 98. sect. 13. 9. 2. num. 52. Et sic Romanò Germanicum Imperatorem, sine Paribus Curiae (non sc: ascitis in consilium aliis Imperii Principibus) de Feudis Imperii opimis, definitivè iudicare non posse (vigore iuris cuiusdam vetusti, quod Fürstenrecht denominatur) multis deducit Auctor des Berichts,

ob die Kays. Majest. in Sachen Fürstenthumh, etc. betreffende, so vom Reich zu Lehen rühren, und einem Theil gänßlich abgesprochen werden sollen, allein, und zwar durch dero Reihs Hoff Räht, oder mit Zuziehung der Chur; und Fürsten des Reichs, als Parium Curiae, zuerkennen, und zusprechen berechtiga Adi Goldast. lib. 3. d. Maiorat. c. 15. n. 5. et. seq. Knichen. d. Iure Territor. cap. 6. àpr. Dn. Anton. Winter. in suo Assessore. part. I. cap. 4. num. 61. Annold. Enaelbrecht. Disput. d. Iurisdict Imperii. thes. 117. etc. Anton. Coler. disput. d. Iure Imperii German. th. 23. et seq. ac dict. quoest. 13. per tot Discursus mei, de Iuris d. Quod maxuxumè procedere videtur; ubi ex huiusmodi Feudi controversiâ, commodum vel incommodum vertitur ipsius Imperatoris: ut ae ardua quaeque, cuiuscumque Imperii vel Regni, per Imperatorem vel Regem solum, Procerum Imperii vekl Regninon adhibito consilio expedire, numquàm addecet. Quò etiam intendunt illustrissimi Iuliae ac Cliviae Duces; cùm scribunt: Es werde sich in den fürnembsten Archiven im Reich, und auß den Historien anderst nicht befinden, dann daß die Teutschen Chur und Fürsten, à multis retrò saeculis, diese praerogatiff hergehr acht, daß sie in Sachen ihre Fürstenthum~, Lehenschafften, Leib und Ehrbetreffend, memand als den R;mischen Keyser oder König, neben einem Zusaß von Chur: und Fürsten, und nicht von geringern Stands Personen, zum Richter gedulden dörffen. (D. 2. fac. b. Deß Außschreibens der Possedeirenden Fürsten zu Gülich. De Anno 1610.).

[Note: 9] Siextincta sit stirps Regalis; an, et quatenùs tum ad populum redeat iusomne Regni, tracto eo infrà lib. 3. dissert. 3. num. 12.

Libri II. QUI EST DE IMPERIIS SUFFRAGIO QUAE DEferuntur,

Dissertatio I. DE REGNIS QUAE IN HANC CLASSEM REferenda. Quodque Electio, vel liberi vel restricti sit voti.

[Note: 1] NON semper quae Regna Electiva seu Successoria sint, constat: et de hoc inter Ordines ac Reges, lites nonnunquàm exoriuntur periculosae, Ità cùm Ludovicus Hungariae Rex, in Mogaziano bello miserè periiset; Proceres Iohannem Veidanum elegerunt. Et sanè Hungari contra Ferdinandum Austrium (ex pacto inter maxaemilianum et Ladislaum Hungariae Regem, Anno Christi 1491. inito; tum et hereditario iure, quia Ludo vici ultimi Regis sororem in matrimonio habebat) successionem in Regnum praetendentem; tam obstinatè ius suum, quod frustrà pactionibus ereptum dicebant, urserunt: ut Turcicae perfidiae se committere; quàm Sceptris hereditariis eum potirimaluerint. Ex quo florentissimum illud Regnum, bellis perpetuis turpiter fuit deformatum. vide Mess. Guil. du bellay en l' epitome de l' antiquitè des Gaules, ubi fol. 55. oratione prolixâ, Iohan. Veivodae partes defenduntur. adde Sleidan. lib. 6. com. vid. infr.

num. 17. adde Goldast. 2. d. Maiorat. cap. 23. Et ii adhûc praetenderunt ius Electionis, cùm adversus Imperatorem Rodolphum, seditionem moveret Botskaius. Mercure Franc. sub Anno, 605. fol. mihi. 24.

[Note: 2] Bohemis itidem in casu vacationis, ius eligendi Regi indulge Caroli IV. Aurea Bulla: cap. 6. hocque priviliegium ipsi ab Imp. Pilippo, Anno 1200. in Comitiis Moguntinis, datum esse, refert Drefferus, in Milleanar. 6. part. 2. ubi de Bohem. in et. Duce. vide Goldast. 2. d. Maiorat. cap. 17. num. 23. et adde infranum. 16. Quo tamen nomine Austriae Archiduces, ipsis litem movent. Et circumfertur Baronis cuiusdam Austriaci Consilium sive Bedencken, wegen des Königreichs Beheimb, ob dasselbigerblich oder ein Wahl Königreich seye: ubi operosè auctor ille approbare conatur, Bohemiae successionem Austriacis omninò deberi; liberaeque electioni tùm demùm locum esse, cùmdeficit stirps, cui ius successionis debetur. Cumprimis verò nititur successorio pacto, quod Carolus IV. Imperator, et Familia Austriaca pepigerunt. Inter alia ita scribens: Und hates mit solcher Bündinus diese Beschaffeneit, daß anfangs gedachter keyser Carlder Vierdtel König Wentzl von Beheimbsein Sohn, und Iohann Marggraff von Mährten sein Bruder, ein Gemächtnus, Ordnung und Gab, mit Hertzog Rudolfen, und Albrechten Gebrüdern, Herßogen von Oesterreich, und Frawen Margareth, weylund Marggaräfin zu Brandenburg, Herßogin zu Bayern, und Gräfin zu Tyrol, Ihrer Schwester auffgericht, deß Summarrschen Innhalts. Welcher Theil unter ihnen gar abgieng und verfuhr ohne Ehliche Leibs Erben, Söhn und töchtern, daß derselbe Theil den andern alle seine Lande, Fürsienthunb und Herschafften, die er hindershme ließ, billichen und von Recht günnen, und auff dieselben auch derselben Erben Söhn und Töchter, erben und fallen sollen. Und des mit rechter Wissenheik, Racht, Willen und Gunst, aller shrer Fürsten, Landtherin,

Ritter, Knecht, Burger, Landsessen: zu dem Oesterzeichischen theil aber, ist damahlen auch König Ludwig von Hungern, Könnigin Elisabeth sein Mutter, und Fraw Elisabeth, Herßog Steffans Tochter, bevor genommen worden. Diese Bündtnus ist auffgericht vnd datirt zu Brinn, die S. Scholasticae (ist sonsten der 10. Februarii) Anno 1364. ligt in Originali zu Wien. Auff solches haben auch Reyser Carl, König Wenßl un~ Marggraff Johann, den Landen Oesterreich, Steyr, Kärndten, hinwider ein Revers gefertiget, da die Land an sie Erblich geflelen, daß sie die Stände derselben, sollen und wollen bleiben lassen, völliglich und gänßlich, bey allen ihren Leuten und Gütern, Würden und Ehren, Gwehrn, Freyheriten, Gnaden und guten Gerwohnheiten, die sie von Alter gehabt und hergehr acht haben, und die sie dannzumal an sie bringend. Geben zu Brinn nach Christi Geburt, Anno 1364. den nechsten Montag vor S. Valentins Tag (Valentini fält auffdè 14. Febravarii.) Disen Revers haben die Stände in Desterreich under der Enß, unter ihren Privilegiis in Originali. Dargegen haben sich zu vorgedachter Vermachtnus, die Ständ in Osterreich, Steyr und Kärndten, durch sondere von jedem land darzu verordnete Personen, auch Reversirt und verbunden: deren Datum stehet, Wien, Freytag in der Fasten, vor dem Sontag, da man fingt Oculi, etc. Anno 1364. Dieses Reverß Orginial, hat Ir Keys. Masest. Raht, Wilhelm Seeman, damalen Anwald der Landts Hauptmannschafft ob der Enß, in Originali angehendiget, etc. Hûc quoque Aeneas Sylvius respicere videtur, qui histor. Bohemicae cap. 55. Exstinctâ Carcoli IV. Posteritate, Albetri Austriaci, tùm Romanorum Regis legatos ita loquentes inducit: Inter Bohemiae Reges et Austriae Principes foedus extare, procerum consensu et imperiali auctoritate firmatum, ut deficientibus in alberâ domo masculis herdibus, altera regnum accipiat. Defecisse masculos in Bohemiâ Regiae stirpis, successorem ex Austriâ vocandum, neque alium

idoneum videri quàm Albertum, qui et uxoris, et suo iure, et soceri Iudicio praeferendus sit. Iisdem ferè verbis Bonfinius utitur, lib. 4. decad. 3. fol. 435. et quoque Cuspinianus nus in vitâ Alberii v. Iohannes Cochlaeus in Histor. Hussiticâ, lib. 9. fol. 314. et fol. 318.

[Note: 3] De Monarchiâ Romanâ, num ea hereditaria fuerit vel electiva, nonnihil dicam infrà, lib. 3. dissert. 3. ad fin. At Romano Germanicum inprimis Imperium, Electione liberrimâ defertur: nec unquàm Familiae alicui certae, vinculo non solubili est alligatum, quamdiù fuit apud nostrates. Vide Simon. Schard. tractat. de Elect. cap. 5. Hincque Guntherus. in Ligur. libr. 1. canit.

Regibus est aliis potiundi iure paterno
Certa fides, sceptrumque patris novus accipit heres:
Nos quibus est melior klibertas, iure vetusto,
Orba suo quoties vacat incluta Principe sedes;
Quodlibet arbitrium statuendi Regis habemus.

Sanè Germanis, tenacissimi qui sunt Libertatis, ac inter quos quàm plurimos, genere et virtute nobilissimos potentissimosque Principes, reperirelicet; etiam ipso Innocentio III. P.M. (circa Annum 1200.) teste, Electio accommodatissima censetur. c. vener abilem. 34. ex d. Elect. quod Simon. Schardius, in tract. de Electoribus. fol. 18. integrum edidit: cùm id Petrus Beneventanus, in compilatione Decretalium, ut et alia Iuris Canon. capita pleraque, mutilârit. Idemque liortatur Germanos, ut ius illud Electionis constanter tueantur. dum ait: Insuper si praedictus (Philippus Sueviae) Dux, Imperium obtineret, Libertas Principum in electione periret, et Imperium obtinendi, de cetero ceteris fiducia tolleretur. Nam si, pro ut olim Frater dicti Ducis, Patri eorum, sic Dux ipse fratri suo succederet; videretur Imperium non ex Electione, sed ex succesiione deberi: et in praeiudicium Principum redundaret, si non nisi de domo Ducis praedicti, videretur aliquis ad Imperium assumendus.

[Note: 4] Arnisaeus quidem, relect. Polit. libr. 2. cap. 6. sect. 5. num. 32 etc. fol. 1042. Successores Othonis. I. Imperium iure hereditario habuisse putat; et Henricum III. patri sine controversiâ successisse, ac etiam tum, cùm vix puer esset, Imperatorem dictum fuisse ait. Hunc excepisse Henricum I V. puerum septennem, sub tutelâ matris, et Conradi Suevi constitutum. Quae opinio (cui itidem Goldastus, d. Marior at. 3. cap. 14. num. 14. et Aventinus lib. 5. accedere videntur) à Matthiâ Börtio, tract. de naturâ Iur. Maiestat. cap. 2. thes. 9. refutatur. Et facit hûc, quòd eligendi libertatem, Guntherus ius vetustum vocat. Ac litem dirimit Otto Frisingensis: qui lib. 2. cap. 1. de Friderici 1. electione agens, ità scribit. Id iuris Romani Imperii apex (videlicet non per sanguinis propaginem descendere, sed per Principum electionem Reges Creari) sibi tanquàm ex singulari vendicat praerogativâ. Adde Windeck. comment. d. Electorib. c. 6. §. 3. fol. 19.

[Note: 5] Ex eodemque fundamento, cùm Carolus V. Ann 31. Ferdinandum fratrem, Regem renunciâsset romanorum, creationem hanc esse vitiosam disertè protestabantur quàm multi. Sleidan. lib. 7. ad find. Et lib. 8. fol. mihi. 223. Nec ullis artibus, is idem effeicere potuit Carolus V. ut filium in Imperio haberet Successorem: quod Thuan, et Sleidanus memorant non uno loco, et fatetur Windeck, de Elector. cap. 19. adfin. V. Discurs. meum de Iuris d. quaest. 9. et infrà, lib. 3. diß. 3. n. 16.

[Note: 6] Electiva seu Optiva Regna, duplicia esse Politici dicunt; voti seu suffragii, cùm liberi, tum ex parte restricti. Petr. Gregor. 7. d. R. cap. 15. Cabot. 1. cap. 8. Loel. Zecchius, 1. Polit. 3. num. 1. Kirchn. 4. de Rep. thes. 3. In illo ex omnibus deligitur Princeps. Et haec Electio de quâcumque domo, non cives modò, sed et peregrinos assumit; nec solùm ex Principum ordine aut Optimatum, sed et è Plebe. Matth. Börtius. d. naturâ Iur. Maiest. cap. 2. thes. 8. Quemadmodùm olim Poloni suum Piastum, Agriculturae et mellificii studiosum, voto liberrimo

elegerunt. A stivâ et vomere in Regni solium deduxere Primislaum Bohemi, Bambam Hispani. alia exempla habet Eberhard. à Weihe, dissert. d. Success praeraeg. D. 2. etc. Et milites Riomani, modò civem, modò peregrinum, ullo sine generis intuitu sumebant. Quin et Augustus ille, cuius nomen tam celebre habetur; Argentarium habuit avum, patrem asti pulatorem. Cic. epist. ult ad Quint. Frat.

[Note: 7] Electio voti restricti, veladcertam conditionem, velad certam familiam est alligata. Sic ex certo hominum specie alicubi Rex est sumendus: quemadmodùm nostrâ aetate, omnibus in Poloniâ incolis, viam ad Regnum praeclusam esse dicunt Bodin. 6. d. R. 5. et Eberh. à Weihe, dissert. de Success. Proerogatiuâ. F. 2. (quod tamen mihi fide dignum vix videri potest) Et ita inibi ex Lithuaniâ evocati sunt Iagellones, ex Galliâ Henricus, ex Transylvaniâ Stephanus, ex Sueciâ Sigismundus.

[Note: 8] E contrà verò in Israelitico Regno, alienigenam eligi vel peregrin um, ab ipso Deo prohibitum fuit. Deutr. 17. vers. 15. Id quod et Politici cosultiùs esse censent. Reinhard. König. Disputat. de Election. et Success. quoest. 2. quae habetur in Politicis Goldasti. fol. 654. Sicque cùm Alphonsus Castus, Hispaniarum Rex, liberos non habens, Regnum suum donaret Carolo Magno, eâ Lege, ut ex Hispaniâ pelleret Mauros, donationem illam irritam fecerunt Hispani : dicentes se malle liberos mori, quàm in Fracorum degere servitute, aut per eos incolumes esse. quodex Rod. Toleta. et Marin. Sicul. repetit Cabot. 1. cap. 10. fol. 58. Saepè legitimi heredes, propter mores saltem peregrinos deiecti: sunt: vide suprà in Prodr in 7. ratione pro Success. quod factum fuit in Franciâ, ultimo ex stirpe Carolinâ. Girard. tomo. 1. libr. 6. in vitâ Ludov. 5. adde Iohan. Bapt. Lencciumobservat. Polit. 173.

[Note: 9] Sicut et ad fastigium Ro mano Germanici Regni, ob Legem Imperii, ab Othone III. (ut quidam putant)

sancitam, non nisi Germanus evehi potest. Petr. de Andlo. 2. de Imper. Roman. cap. 3. Lancellot. Conrad. Templ. omn. Iudic. 1. cpa. 1. §. 2. fol. mihi 59. et 67. Althusius. Polit. cap. 19. num. 76. Arumaeus, discurs. d. Iure publ. 6. heigius tom. 1. quaest. 5. Kirchner. disputat. d. Rep. 4. thes. 3. Dn. Collega Harpprecht. ad pröem. Instit. num. 10. etc. Buxtorff. thes. 31. liter. E. etc. usque ad fin theseos. anton. Coler. disp. de Iure Imperii German. lib. 2. thes. 35. Windeck. in comment. de Electorib. Imperii. cap. 19. fol. 53. Namque alias hoc decus ad exteras nationes transferri, et libertas Germaniae in servitutem redegi posset. Sanè si rem accuratiùs pensitemus, iam ante Otheonem III. Imperium penes Germanos erat, ad Germanosque pertinebat. Etenim ex cap. venerabilem. 34. ext. de Electione. c. ad Apostolicae. 2. d. sent. et re Iud. in 6. Clem. 1. de Iureiur. apertè probatur; Imperium Romanum, à Graecis translatum fuisse in personam invictissimi Caroli Magni. Hîc verò minimè audiendus est Bodinus, Germanici nominnis hostis; qui Carolum natione Gallum, in Galli1â natum, linguâ quoque, moribus et institutis, unâ cum maioribus suis educatum scribit; in Meth. histor. 7. et. 1. d. Rep. 9. Francos etenim, antiquissimum Germaniae Populum fuisse, constat; Ludolph. de Babenberg. lib. d. Iur. Regni. cap. 3. Wimpheling. rerum German. cap. 22. qui tandem in eâ Galliae parte consedit, quae ad hoc usque tempus Francis nominatur. Procop. 3. d. Bell. Goth. Sigon. 13. d. Imperio Occident. Ita ut Germani Gallis, et non Galli Germanis caeperint dominari. Vide Hieron. Gebvvilerium, in Polit. Goldasti fol. 839. Quin et Carolum M. Caroloburgi in Bavariâ, natum: et Ingelheymiae circa Wormatiam educatum fuisse, historiarum monumenta veriora testantur. Vide Arumoe. d. Iure publ. disc. 3. ad fin. et Iac. Wimpheling. tract. singulari, cui titulus Carolus Magnus Germanus.

[Note: 10] Ad gentiles verò hîc remittendus est Tholosanus, qui 7. de Rep. cap. 15. Gallorum Principes aeque eligibiles (ut verbo eius utar) ad Imperium esse adfirmat. Sed et Fulvius

Pacianus 2. deprobat. cap. 35. num. 50. opinatur; ob memoriam. pristinae possessionis, Gallum cum Germano in Electionis calculo concurrere posse. Verùm huic quaestioni, iam dudum praeclusae sunt fauces, in ambitu Francisci I. Galliae Regis, Trevirensi Electore quamplurimùm in Francicâ caussâ, ast nequicquàm laborante. Sleidan. libr. 1. Erroritidem alter crassissimus est Tholosani, quòd existimat; ius Electionis, etiamnùm Gallis in Electore Trevirensi residuum esse, quùm ipse sit Cancellarius per Galliam magnus, etc. Naique Archicancellariatusille in Trevirensi Electore, nihil iuris adudrsus Imperium Franciae Regi, à quoillud offcium non dependet, parere potest; sed Imperio potius et Imperatori, antiquam in Galliae maxumâ parte (Regno nempè Arelatensi) iurisdictionem, Imperatoris nomine administratam, olim fuisse ostendit.

[Note: 11] Hûc quoque pertinet gravissima illa Imperii Electorum, super Carolo V. eligendo, disceptatio apud Sleidanum libr. 1. Quo tempore non infimi nominis I Ctus Henning. Goeden, à Georgio Spalatino consultus, quid de Carolo illo Hispaniae Rege, et Ferdinando Burgundiae Duce, fratribus (Maxaemiliani ex Philippo nepotib.) sibi videretur: an essent Teutonici sive Germanihabendi, et sic capaces Imperii Romani? Respondit, quòd sic. vide eius. cons. 1. Cùm praemortuo patre eorum Philippo ante avum; fuerint in potestate avi paterni, atquè ità sortiantur originem avi sui paterni, et habeantur Germani; Archiducesque Austriae (licet extra Germaniam) nati: non Hispani, propter matrem vel avum maternum. Maxumè cum dignitates et terrae, primaevae origini adiectae (ut est successio Regni Hispaniae, aliorumque) non, mutent originem primam, nec minuant aut aufferant honorem. Quod et servatum sit in Friderico II. Imper. quiin, Siciliâ natus, ex patre tamen Germano, et nihilominùs electus fuit in Imperatorem, tanquàm origine Germanus.

[Note: 12] Quamvis autem in omni ferè Regno Electivo, proximorum semper Agnatorum defuncti, ratio habeatur (Idque iure meritò fiat, per rationes ab Arnisaeo, Relect. Polit. 2. cap. 2. sect. 5. num. 6. et seqq. et Paulo Windeck. com. d. Elect. cap. 9. adductas. Attamen ex eo, quòd arbitrium suum ad Regiam stirpem spontè plerumque limitant Electores, Rcgnum non esse Electivum, haut ritè concludi putatur. Sicque Dani, nullâ licetvi, Regum Electionem sibi eripi passuri videantur: Regum tamen Filios vel Agnatos, aliis anteferre solent. ex quo enim Anno 1448. Comitem Christianum ab Altenburg, et Delmenhorst, Principem sumpserunt, eius posteri Imperium non exiguâ cum laude, hactenùs obtinuerunt.

[Note: 13] Sic et Sueciolim Regem electuri, Senatores ac Proceres, nuntiosque omnium provinciarum, communitatumque convocabant. Tum ex Senatu praecipuus, oratione circumspectâ proponebat, quàm necessarium sit pro Regni, omniumque incolarum libertate, in unum Regcm ac Principem consentire: omnes exhortans, ut libero quem velint voto, quantocyùs ex nomine prosequantur. Nec moraprolixa interveniebat. Qui bonum publicum, Regniquevegloriam, pacem et concordiam semper tueri visus erat, qui privato regimine laeserat nullum, qui victor frequentior in bellis, qui totius populi, iustè vivendo favorem fuerat sortitus; is omnium unanimi consensu Rex appellabatur. Eo tamen respectu, ut si Filius, frater aut consanguineus Regis, praedictas virtutes habuisset; non hercditatis sed Electionis iure, ceteris omnibus anteferebatur. Olaus Magn. histor. Sept. lib. 8. c. 1. Quod et olim tempore Taciti, Germania observabat. Claude Fauchet. tract. d. origin. des dignitez. cap. 1. In signis namque nebilitas, aut magna Patrum merita, Principis dignationem, etiam adulescentulis assignabant. Quemadmodùm itidem, ex Saxoniae, Franconiae et Sueviae Principibus, multi successivè ad Imperium Romano-Germanicum pervenerunt. Ut

et hactenus in Austriacorum Archiducum familiâ, id feliciter, nullo facto intervallo, ultra Annos 160. fuit conservatum. Semperque, tam in Romanoquàm Constantinopolitano et Germanico Imperio, gentilium habitam fuisse rationem; latê probat Windeckus, d. cap. 9. in tertio puncto.

[Note: 14] Et quòd superiores Poloniae Reges, continuato ferè temporum contextu, aler alterum exceperit ex genere eodem; hocrectè virtutibus, et innatis nobilitati Polonicae studiis erga Regiam prolem, adscribit Thuanus. lib. 56. fol. 1115. vide Brevem descript. statuun Regni Polon. Stanislai Krzist anovvic. ad fin. Undè Laur. Grimalius in praefat. tractat d. opt. Senat. ad Sigismundum Augustum ita scribit: Ipse Principatum istum, non ut pleriquè, aut hereditate, aut sanguine, aut occupatione; sed unâ quae in te, et maioribus tuis perpetuò floruit, constanti excellentis virtutis, ac sapientiae opinione, summâ Polonorum omnium consensione es adeptus. Non negligunt et filias, ex filiabusque natos Poloni: quâ de caussâ Wenceslaus Bohemus, accitus Poloniae Rex, Filiam Primislai, ut gratior esset, sibi sumpsit uxorem. Cromer. libr. 11. histor. Polon. Et inter conditiones, sub quibus Stephanus Battoreus Pooniae Rexfuit renuntiatus, et haec apparebat; ut antecessoris sibi desponsaret sororem. Profuit et Sigismundo Sueco, ex Iagelloniâ provenisse matre. Sic et Darius quondam, principio Regni Cyri Regis filiam in matrimonium recepit; regalibusque uptiis Imperium firmavit. Iustin. 1. ad fin.

[Note: 15] At si arbitrium Electorum, in ius verterenitantur heredes, maturè obviam esteundum. Indè Poloni, Casimiro I. mortuo, cùm filium impuberem reliquisset; rati tempus esse, ut à Successione Principis depellerentur, Regiamque auctoritatem, deducerent ad libera vota Palatinorum: diù cunctati sunt, Principatum Paternum filio confirmare; ne perderent ius eligendi. Cromer. lib. 7. à princ. Interdum namque Ordinibus consultum esse videtur, ut hunc negligant

ordinem. Ità Sueci, quos semper ferè familiam Regiam respexisse, diximus: num. 13. et tamen Anno 1249. Erico fatis absumpto, eum erexerunt ad Regnum, qui minimo ad id iure, minimâ que spe potiundi teneretur. Krantz. 5. Sueciae. cap. 23. adde supr. h. diß. n. 3. Tam rigidè item Electionem custodiebant populi in Insulâ Taprobanâ; ut senem proptereà eligerent liberos non habentem: aut si pòst contigisset, ut liberos susciperet, abdicarent; ne quo casu hereditarium fieret Regnum. Plinius, 6. cap. 22.

[Note: 16] Aliud est, si ex Regiâ domo, necessariò debet sumi Princeps (quam suprà num. 7. alteram speciem restrictioris fecimus Electionis) Quemadmodùm apud Abyssinos usu venire dicunt: mortuo enim Rege, non proximum agnatum; scd qui magis idoneus Cptimatibus et custodibus videtur, nominari Regem, ex Alvaresio recenset Bodin. meth. hist. cap. 6. fol. 293. Et item in Bohemiâ olim, observatum fuisse, Aeneas Sylvius. tr. d. Bohem. refert. Ut et Regnum Persarum, ad extremum, non tam Lege quàm Procerum suffragiis fuisse delatum, haut uno loco Procopius ostendit: ita tamen, ut non, alii quàm qui stirpis Regiae essent, ad Regni culmen eucherentur. Videatur Henning. Arnisae. d. cap. 2. sect. 5. à princip.

[Note: 17] Ità et Hungariae Regnum, hoc singulare memoratur habere; ut Filiis Regum exsistentibus, illi patrem defunctum sequebantur, iure quodam Successionis: sin verò non hi supersint, liberam habeant ordines Electionem. Betsius. d. pact. famil. cap. 7. fol. 227. In Holsatiâ etiam, Ordinibus ius esse videtur, cooptandi ex liberis defuncti Ducis quem velint. In quodam enim privilegio antiquo, sequentia verba habentur: Nicht zuerben diese Land, einigen von unsern Kindern oder Freunden; sondern nach unserm Leben, als wir nun gefohren, zu diesen Landen von den Einwohuern ehegenandt, so mögen fie und ihre Nachkommen, so offt diese Lande loß werden, behalten ihre Chur zu kiesen zu einem Herzen, ein von unsern

Kindern: ob deren keine wehren, zu kiesen einen von vnsern rechten Erben. Der dann gekohren würdt, als vorgeschrieben stehet, der sol sein Lehen suchen von seinem Lehen Herzen, etc Vultei, incons. Marpurg. tom. 3. com. 35. sub num. 63. qui tamen in rat. decid. hanc clausulam aliter interpretatur. Sed adi Cothman. consil. 3. à princ. vol. 4.

[Note: 18] Verùm ut prioribus modis, ubinempè ex omnibus, vel etiam certâ hominum ex specie seligitur Princeps; Regnum constituitur merè Electivum, nihilque participans de Successione. Ità posterior modus, ad certam domum, suffragia alligans; Successionis quid cum Electione commixtum habere videtur: Electione tamen aliquid praevalente. Cabotius. 1. disput. cap. 8. et. 9. Quippénam haut censetur de iure tolli libertas elegendi, licet electio restringatur ad certum hominum genus. Moditius, in §. lex. dubit. 69. num. 5.

Dissertatio II. DE MODO, LEGIBUS CAUTIONIBUSQUE Electionis.

[Note: 1] L Egitima Electio reputatur, secundum Leges et instituta, moresque quae peragitur Regni; et ab iis, qui Electionis iura habent. Quâ ratione, iterùm varia discrepantia suboritur in Regno Electivo.

[Note: 2] Nihil autem pernitiosius in Republicâ habetur, quàm Electio si non sit suis limitibus, certisque personis ac Legibus finita et circumscripta. Adde Arnisaeum, d. cap. 2. sect. 4. n. 30. et seqq. Quod et sciunt Barbari Mexicani, quos Electores

certos et quidem quatuor habere, narrat Ios. Acosta. hist. Ind. lib. 6. cap.24. Indeque inclutos Regni Poloniae ordines, prudenter monuisse Stanislaus Sarvicius videtur; cùm in praefatione super Historiam Polonicam (referente Keckerm. disp. pract. 29. probl. 14. fol. 359. et seq.) ita scribit. Nec definitionem cligendi Regis, cuiâs et qualis esse debeat, nec modum prae scriptum, nec formam electionis celebrandae, haec Res publ. habet, per tot centenarios ex quo stetit: sine quibus necessitas ipsa, etiam bonos viros, interdùm cogit ad varias. artes, et compendia confugere. Alioquin enim in infinitum tempus, electionis nullo effectu; cum gravi autem periculo extraheretur: et tot voluntates hominum, ferè semper inter se variantes, ad unum scopum impossibile est sine arte reducere, etc. Sanciatis igitur aliquam amplissimam Legem; quam sive Capturum, more patrio perpetuum, vel Auream Bullam vocare licebit: Germanos in hoc imitati, qui huiusmodi voce, talis sanctionis laudes am plificare volentes, nomen eiab auro imposuerunt. Prudenter, inquam, Sarvicium ominatum esse puto. Quid enim hîc (sunt verba Eberh. à Weihe d. success. D. 4. b.) capita ducentorum millium voluntariorum nobilium non moverent. Quippè totibi esse Nobiles, Historici asserunt Poloni; et testatur Iohan. Choisnyn, au disc. de l' Election du Roy de Polog fol. 117. plus esse in Poloniâ nobiles, quàm in Galliâ, Angliâ et Hispaniâ numerari queant. Hinc saepiùs dissensiones pestilentes in valuerunt; ex quibus innumera mala, et iustitiae et iuris dicundi impedimenta, scelerumque impunitas orta. Olim quidem inibi ius creandi Reges penes Senatum erat. Pòst etiam Equester ordo, id sibi vendicare coepit: ita ut tum demum in eo ratum sit iudicium Senatus, si cetera Nobilitas assentiatur. Martin. Cromer. 2. à princ. Sanè ubi Electio Legibus caret, locum habet, quod olim Maximo et Balbino Impp. post necem Maximini, Senatus Populusque Romanus publicè accalmavit: Sapienter electi

Principes, sic agunt; per imperitos electi, sic perire solent. Capitol. in vitâ Max. et Balb.

[Note: 3] Qui omnibus imperat, ab omnibus. quidem ( vel maiore parte) eligi debet: arg. cap. 29. de reg. iuris in 6. Spectat namque Electio ad consociationem universalem. Althus. Polit. cap. 19. num. 25. et seqq. Nihil tamen salubriùs, ad bella civilia declinanda excogitari posse Politici volunt; quàm sim multitudini non tam Populi, verùm et Optimatum pluralitati, Principis creandi eripiatur potestas. Quibus ergò eligendi arbitrrum est datum, ii populum ipsum, et communitatem quae ab Electo estgubernanda, omninò repraesentant; eiusque quò ad illam Electionem, vicariâ utuntur potestate.

[Note: 4] Plerumque verò ubi legitima electio usurpatur, iureiurando adigi solent Electores, ut promittant; se tantùm electuros esse cum, quem omnium dignissimum esse putent. Sicque iurant Electores Imperii Romani, ex constitutione, Aureae Bullae, Caroli IV. Sic et Cardinales in Electione Pontificis Romani, vigore Bullae Iulii 2. Sleidan. lib. 21. commentar. Sic quoque Nobiles Dani, Poloniaeque Palatini, priusquàm ad electionem novi Principis admittantur: Quod etiam iuramentum, sibi invicem Electores remittere non queunt: cùm nempè publicum contineat favorem, cui privato renuntiare non licet. Buxtorff. thes. 28. liter. A.

[Note: 5] Porrò cùm in iis quae ad plures, ut Collegium, spectant, maioris partis sufficiat consensus, neque una omnium sententia requiratur; ideò is, à maiore qui parte ius eligendi habentium nominatur, pro Regerecognosci debet. Ita ut sola maioritas numeri, non etiam quod votum magis sanum sit, inspiciatur. Quippè cùm pro parte maiore praesumatur, nec ratio rerum humanarum aliter constet. Modò tamen Electio secundum pluralitatem votorum suscopta, non antiquam contra consuetudinem impingat; autin maximum Imperii vergat detrimentum. Buxtorff. thes. 34.

[Note: 6] Proindè ius illud eligendi, non ad singulos eligentes; sed ut ad Collegium et universos spectare censetur. Lupold de Bebenpurg. d. iur. Regn. cap. 6. Petr. de Andlo. 2. d. Imp. Rom. cap. 3. ad fin. Goeden. cons. 1. Buxtorff. thes. 35. à princ. Aliàs etenim maioris partis consensus, non sufficiens esset: quùm in causis, quae ad plures uti singulos spectant; omnium necessarius sit assensus: Surd. cons. 65. num. 17. et quod omnes tangit, debeat ab omnibus approbari. At cùm Eligentes in locum populi succedant, qui non ut singuli, sed ut universitas sibi Principem optat; debent isti eodem censeri iure: ex naturâ surrogatorum.

[Note: 7] Utrùm veròic, quod de maiore hîc dicimus parte, intelligendum sit de parte maiore, concurrentium seu candidatorum habito respectu; an verò ipsius Collegii Electoralis? necessariae explicationis videtur. In Germanico quidem Imperio, respectum ad Collegium ipsum, et numerum eligentium habendum esse, Buxtorffius putat. thes. 35. lit. D. et E. In Pontificiâ Electione, ex Alex. 3. constitutione, pro Pontifice haberi non potest, nisi quis duarum ex Cardinalibus partium, suffragia integra ferat. Panvin. in addit ad Platin. in vitâ Clem. 5. Sed quid si à septenario numero Imperatoris Creatorum, tres eligantur, nec quatuor concordes esse quirent in uno, quod facilè fieri potest: anne tum clusoria electio, Electorumque constitutio erit? Quod vix est, ut credere queam.

[Note: 8] An quis ex Electoribus se ipsum eligere possit? dubitationem haut exiguam habere videtur. Certè Ioannes XXII. (aliis est 23. vel 24.) P. M. post mortem antecessoris, sibi ex compromisso, arbitrio iureque Pontificis eligendi permisso, se ipsum nominavit. Quod referens Iohan. Nauclerus, volum. 2. generat. 44. Quamvis, inquit, in aliis Electionibus, quis se ipsum eligere non possit: tamen in Electione Papae non id prohibetur, cùm sibi Electio est commissa. (Verùm is à Concilio Basileensi, posteà de sede deturbatus fuit. vide Nicol. de

Morbais, en la supplicat, sur les causes d' assembler un Concile. fol mihi 182. et seqq.) Et sunt qui Electorem, suffragio suo se nominare posse, dicant. Id quod in Electione Ruperti Palatini contigisse, ait Freher. in not. ad P. de Andlo fol. 8. lib. 2. cap. 2. Ita de Sigismundo Imp. Dubravius scribit: lib. 22. hist. Bohem. Moguntino comitia Electoribus indicente; ad quae cùm Sigismundus Rex Ungariae, tanquàm Marchio Brandenburgensis venisset, dignitatisque Regiae gratiâ, promus sententiam, esset rogatus, se ipsum nominavit. Me, inquiens, ego novi, alios non itidem, an aequè mecum Imperio Orbis sint digni, praesertim in tanto rerum motu. Miratos hanc tam liberam et apertam Sigismundi vocem ceteros Electores, communique assensu comprobantes, ipsum Caesarem consalutâsse: simileque exemplum, de Magistro quodam Ordinis Teutonici, ab Aen. Sylvio refertur. in Europâ. c. 29. adde Buxtorff. th. 39.

[Note: 9] Rationes etiam optionis accelerandae, in concordiamque redigendi Electores, variaeà variis variis populis usurpantur. Cardinales in conclavis augustiam adducti, fame coguntur, stato tempore Pontificem renuntiare. Severiùs etiam sacrae militiae Equites quatuor et viginti, tam diu carceribus sine potuac cibo continentur, quòad ordinis Magistrum, qui non ex eo sit numero, concodibus animis renuntiârint. Bodin. de Republ. 6. cap. 5. Aurea item Caroli I V. statuit Bulla; quòd si infra 30. dies à praestito iuramento, distulerint Electionem, non nisi panem et aquam manducent. capitulo 2. §. praestito.

[Note: 10] Vulgò ad Electionem etiam referunt Sortem. Petr. Gre. gor. 7. d. R. cap. 14. Kirchner. disput. 4. thes. 3. lit. C. Eberh. à Weihe. d. Success. praerog. G. 4. etc. Iac. Simanca. 3. d. Rep. c. 5. Schônborner. 2. pol. cap. 2. Alemannus, in Palestr. Consult. consultat. 4. fol. 155. Sed illa neque suffragii, atque adeò ne Elcctionis quidem nomine, quae certum consilium et rationem sequitur, continetur: atquè ideò non nisi in rebus dubiis, et à gubernatione

consilii, rationeque desertis, et negotiis extremâ necessitate implicatis, locum invenit. In Magistratibus quidem eligendis, eandem Fortunae filiam Athenienses adhibuerunt. Plutarch. Pericle. Illud verò in statu tantùm populari, ubi ratio ae qualitatis, electionis et consilii certi excludit rationem, admittendum esse Philosophus monet. 6. polit. 2. Quam eandem ob causam, etiam à Venetis casum sortis, ad constitutionem. Magistratuum adhibitum fuisse, testatur Contarenus: 1. de, Rep. Venetâ. quòd nempè non tam electio, quàm sortirio ex paribus esset instituenda. Idem intuitus aequalitatis, in septem Principibus Persarum, sortis imposuit necessitatem, dirimendae electionis contentioni. Herodot. lib. 3. Iustinus, lib.1. ad fin. Etitaque, quemadmodùm divisio hereditatis, sortitione ordinata, ob immodicam rescindi potest portionum in aequalitatem: Pruckman. cons.29. part. 1. ita et hoc nostro in casu, tum demum sortem duci posse putarem, si eorum ex quibus unus est eligendus, parilis omninò paritas inveniatur. Keckerman. 1. polit. 4. fol. 119. et disput. practic. 29. probl. 15. Frider. Tileman. disput. ff. tomo 1. disput. 2. thes. 15.

[Note: 11] Nulla censetur Electio, redempta quae est donis muneribusque: quae masculè sprevit Fridericus Saxoniae Elector, cùm Maxaemiliano I. successor quaereretur. ex Erasmo, Sim. Guolart. 3. des histor admirabl. fol. mihi 203. Et libera suffragia, hanc regulam liberè et seriò sequantur, quam Imp. Alexander, in creationibus Magistratuum observandam praescripsit: L. un. C. si propter inimic. creat. ut nimirùm ex commodo Reip. et verâ aestimatione creandorum fiant. Dignitasautem Reip. et utilitas metienda, non tam externis, quàminternis Principis bonis: neque respectus maior habendus ad divitias, ad potentiam, generisque antiquitatem, quàm ad eas animi facultates, ingeniique vires, quae primariò ad gubernationis felicitatem requiruntur. Petr. Gregor. 7. cap. 13. 16. et 17. Kirchner. disp. 4. thes. 3. b. Ità Archiepiscopus quidam

Moguntinus, in Electione Rodolphi I. sapientiam et strenuitatem, divitiis et potentiae praeferendam esse, opportunè olim monebat. Albert. Argent. in Chron. fol. 100. Adde Raudensem, decis. Pisan. 34. et seqq. ubi multis docet, qui prae aliis sint eligendi. Electio etiam fieri debet sollicitâ curâ, et ad gustum quamplurimorum; licet paucis ea concredita foret. Hûcque pertinet, quod in Marco Aurelio cap. 13. gravissimè Guevara dcribit: Razon es, que nos dexeys muy bien mirar este ropa, pues tantas personas se han de vestir con ella. La vestidura, que à muchos ha de cubrir, àcontentamiento de todos se ha de cortar. Et paulò post: No todos los que nos agracen en la poaça, nos agradaran si los metemos en casa.

[Note: 12] Cùm etiam mortales, variis donis distinxerit Deus, multumque referat, hominis scire nationem: curae pretium ideò est, ex eâ gente et familiâ sumere Reges, quae virtute, aliis antecellit. Existimat enim IC. Ulpianus, in L. 31. §. 21. d. Aedil. Edict. quasdam nationes sceleribus infamatas, quasdam virtutibus conspicuas esse. quam sententiam etiam Salvianum Massiliensem approbare, constat: is quippè Gothos perfidos sed pudicos, Alemannos impudicos sed minùs perfidos, Francos mendaces sed hospitales, Saxones efferos crudelitate, sed castitate mirandos, Afros omnibus vitiis nobilitatos, et Albanos asserit esse rapaces. d. guber. Dei lib. 7. fol. 239. ubi Rittershus. in not. (Sed non semper hoc procedere, vulgaribusque eiuscemodis dicteriis, fidem non esse habendam, eò quod plura conficta sint contra nationes; vel peculiari odio scribentium, vel temeritate iudicii, recte monet Ioachim. Bumannus. apud. Arumae. discurs. 15. thes. 66.) Et similiterfieri quandoque videmus, ut maximae Principum familiae aliorumque, peculiaribus virtutibus vel vitiis sint insignitae: et eandem naturam continuatâ serie servent. Machiavell. 3. discurs. cap. 46. Bumannus, dicto loc. thes. 67.

minores 25. annis, admiti non oportere dicatur: l. ad Rem publicam. 8. ff. d. muner. l. 6. et l. 11. ff. de Decur. et tamen varia in contrarium exempla suppeditant omnium gentium saeculorumque documenta. Ipsa Germania nostra, Ottonem III. admodùm puerum, Henricum III. duodecimo anno, Henricum IV. octavo; vigesimo Fridericum et Wilhelmum, Wenceslaum decimo quinto, Carolum V. decimo nono, sumpsit Imperatorem.

[Note: 14] In primis autem non atheus, omnisque Religionis contemptor, sed verâ praeditus pietate (quam non ex simulato zelo promovendae tutandaeque Religionis, sed ex operibus verè Christianis, et à Pharisaicâ Iustitiâ quae toto genere distant, aestimare debemus) non Paganus, vel Haereticus in solium est collocandus. In Germaniâ forsan dubitari posset, an etiam Protestantium Religioni addictus, in Imperatorem, eligi queat? Id quod confidenter affirmat Buxtorff. thesi 30. liter. D. Romani è contrà Pontisices hoc negant, et Imperium Romanum, sedis Apostolicae Feudum esse, Caesaresque Pontifici homagio obligatos exsistere contendunt. Vide Lancell. Conrad. Templo omn. Iudic. 1. cap. 1. §. 2. fol. mihi 86. 88. 92. item §. 3. fol. 101. et multis seqq. Quod et vulgati illi arguunt versus:

Rex venit ante fores, iur ans priùs urbis honores;
Pòst homo fit Papae, sumit quo dante coronam.

Hadrianas Papa, in celebri Principum Imperii conventu, tempore Frider. I. Barbarossae, per Legatos referri iussit: Romanum Imperium à Graecis translatum esse ad Alemannos, ut Rex Teutonicorum, non antè quàm ab apostolico coronaretur, pro Imperatore haberetur. Undè igitur (ita concludunt Legati) Imperium habet nisi à nobis? Sicut Zacharias transtulit Imperium à Graecis ad Teutonicos; itaab Alemannis ad Graecos transferre potest Papa: in cuius potestate est, dare illud cui vult. Proptereà à Deo constitutus super gentes et Regna, ut destruat et evellat, aedificet et plantet. Si itaque

quod Pontifices volunt, Imperium Romanum Papalis sedis Feudum exsistit; sanè eius capax esse non videtur, qui sedem, illam Regnum Antichristi, et Diaboli mancipium esse contendit: id quod faciunt Lutherani. cùm quippè iure Feudali, qui graves, vel inhonestas iniurias, intulerit Domino Vasallus; ben eficium amittat co ipso. lib. 2. Feud. tit. 24.

[Note: 15] Sed quemadmodùm, cùm Adriani Pontificis Legatus, talia in Principum Germanorum conventu impudentissimè effundere auderet; tum Otto de Wittelspach stricto ense, quem ante Imperatorem progerebat, Legatum zelo verè Germanico refutare conabatur: eumque dubio procul, si non intercessisset Imperator, confodisset; teste Gunthero, Ott. Frisingens. et Radevico. Ita iam dudum solidisimis approbatum estargumentis, Imperialem dignitatem potestatemque, non aliumdè ab antiquo, quàm immediatè à Dei Filio processisse. l. 1. C. de vet. iur enucl. Novell. 28. cap. 4. in fin. Sique Imperium à solo Deo, conspirante Electorum venit consensu. nullum certè beneficium adest, intuitu cuius Fidelitas iuretur. Regique indè Romanorum, non quòad quascumque Imperii eminentias consequendas, Papae vel etiam Ecclesiae Romanae nominatio, vel Personae approbatio necessaria erit. Hocque praeter auctores quos in tract. de Appell. cap. 2. f. 36. et alibi etiam adduxi, fir miter inprimis, nomine Ferdin. Imperatoris adstruxit D. Sigmund. Seld. Vicecancell. Imp. In einem Rahtschlag, von der Keyser vnd Päpst Gewalt, etc

[Note: 16] Cùm itaquè maiori Electorum placuerit parti, ex Protestantium ordine sumcre Imperatorem, Legitimus et summus is erit Magistratus: aut si Imperatori veram nostram amplecti libuerit Religionem, non eo minùs Imperiale fastigium retinebit. Quippè si Principes Electores, per quos coepit, et in quibus consistit Imperialis gloriae celsitudo, qui et in sollicit udinis partem cum Caesare sunt vocati: ut loquitur Sigismund. Imperat. in Bullâ, d. Iur. et Success. Elect. Palatin. Si,

inquam, Electores, et Principes alii, Pacis Religiosae beneficio fruuntur:quid, quaeso, absurdius fieri existimarique potest, quàm Imperatorem deterioris hâc in parte facere conditionis; et ius quod membra habent, capiti denegare?

[Note: 17] Leges etiam Electo, antè, velin ipsâ Electione sunt praefcribendae; non quippè hoc post Electionem fieri potest: scitum etenim est, illam donationem semel consumatam ac perfectam, non capere conditionem. arg. l. post perfectam. C. de donat. quae sub mido. Et aliàs, simpliciter qui est electus, pari iure cum eo qui Imperium ex Successione habet, fruisci putatur. ut dixi Comment. ad aliquos tit. lib. 1. ff. in Coroll. num. 12. et suprà lib. 1. diss. 1. nu. 4. et seq. Ita Peregrino est interdicendum, ne per Legatos Regnum administret: quod Polonos imprudenter neglexisse, notat Bodinus. 6. d. R. 5. num. 721. In quas verò Leges Romani Impp. iurare cogantur, videre licet auß der Verschreibung Köntg Carle des Fünfften, gegen des heiligen Röm. Reichs Chur Fürsten. Cuius meminit Sleidanus, lib. 1. et quae integra ponitur apud Goldastum. tomo 1. Constit. adde cund. in Politicis Imperialib.

[Note: 18] Maxuma requiritur prudentiâ in Legato, qui Principi suo Regnum peregrinum ambit: eiusque splendidum prebere potest exemplum Iohan. Monlucius, Episcopus Valentinus; cuius ductu, Poloniae Coronam acquisivit, Caroli 9. Galliarum Regis frater Henricus. Vide omninò le discours de tout ce qui s' est paßè pour l' entiere negotiation de l' Election du Roy de Pologne; fait par Iehan Choisnin.

[Note: 19] Summa tandem prudentia est in Principe nuper electo; benevolum si etiam illis sese praestet, suam qui promotionem impediverunt: quod non neglexit Leo XI. P. M. erga Cardinalem Avilam, Hispaniae protectorem. Mercure, Francois, fol. 3. b.

[Note: 20] Specialia nunc aliquot exempla, et formulas Electionum subiungam. In Romuleio Regno, Electio iussu Populi

fiebat, auctore Senatu; per Interreges. Livius lib. 1. Dionys. Halicarnass. lib. 4. Et memorabilis est cùm primis electio Numae: ubi duae Electorum factiones, ita convenerunt; ut una ex numero alterius, optaret omnibus Regem. Plutarch. Numâ.

[Note: 21] Imperatorum Romanorum electionem, Militares copiae arripuerunt; divulgato magno Rei pub. malo, post obitum Neronis, Imperii Arcano, posse Principem alibi fieri quàm Romae. Tacit. 1. hist. Licet Militibus contradixerit semper, et non rarò ius hoc sibi vendicaverit Senatus: Vide Iul. Caesar. Bulenger. d. Imperatore Rom. libr. 2. cap. 1. et 2. et quidem non praeter rationem. Arnisae. saepè d. cap. 2. sect. 4. num. 51. Milites nonnunquàm ad defensionem afferebant, seid idcircò fecisse, quòd nescîscent Senatum Principem appellâsse. Nam et Pescennium Nigrum, et Clodium Albinum, et Avidium, Cassium, et anteà Lucium Vindicem, et L. Antonium, et ipsum Severum, quùm Senatus iam Iulianum dixisset Principem, fecerant Imperatores. atque ista res severat civilia bella: quibus necesse fuit militem contra hostem paratum, par ricidialiter perire. Lamprid. in Alexand. Severo. à pri. Hadrianus cùm scriberet ad Senatum, veniam petiit, quòd de Imperio suo iudicium Senatui non dedisset: salutatus sc. praeproperè à militibus Imperator, quòd esse Resp. sine Imperio non posset. Spartian. Hocque ius post tot electiones militares, tandem ad se rediisse (cùm nempè mortuo Aureliano, exercitus ad Senatum scripsisset, ut dignum mitteret suo iudicio Principem: Vopisc. Aurel. et ex SC. Tacito Imperatore facto) quantùm Senatus gloriatus fuerit, refert Vopiscus in Floriano. Et quidem gloriarimeritò potuisset Senatus, si ius idretinuisset. Tumultuariae quippè et inordinatae Militares electiones, Imperium illud cùmprimis everterunt. adde Onuphr. Panvin. d. Comitiis. cap. 1.

[Note: 11] Electio Pontificis Romani, quàm solinunc sibi adscribunt Cardinales, ad Imperatores pertinuit olim, et adhûc

pertinere debebat. Vasqui. illustr. 22. num. 7. usquè 11. Matth. Stephani, 3. de Iurisd. 1. cap. 2. num. 13. etc. Simon Schard. in a)namnhs1. Iuris, quod in aporob. Pontif. Impp. habuerunt: quae iuncta est tractatui eiusd. d. Elector. Iohan. Wolfius in Lect. memor ab. multis locis: quae notat Index, in verbo Papa. M. 4. fac. 2. col. 2. adde Thesaurum Politicum Italicè edit part. 1. fol. mihi. 43. etc. Cùm enim Carolus ille Magnus, à Romanis in auxilium ascitus, Regem Longobardorum Desideium vicisset, eamque ob causam Adrianus Pontifex Romanus, Concilium 153. Episcoporum convocâsset; perpetuum, ut inquit Aventinus, libr. 4. annal. factum est Patrum consultum, et in verba Caroli iuratum; Nullum post hâc nequè Romanum, neque aliorum Templorum Antistitem fore, nisi quem Carolus eiusque Successores sciverint, iusserintque: refragantes huiusmodi Decreto, devoti sunt diris, et nisi rcsipuerint proscriptioadiecta. Adde Rein. Reinecci, in not. ad Annal. de gest. Carol M. Anonymi Auct. fol. 47. b. et multis seqq. Petr. Gregor. Tholos. Syntagm. Iur. lib. 15. cap.12. Undè optat Ferrariensis IC. in form. Libell. quo agitur ex Substit. in verb. ex suo corpore. num. 3. Surgat Imperator, et dicant omnes: Fiat Pax in virtute tuâ, et abundantia in turribus tuis, et repetat utrumque gladium, Temporalem et Spiritualem, quem Imperium aliquando habuit. Adeò ut Impp. conferent omnia Beneficia per universum Orbem; et ampliùs eligerent Papam, etc.

[Note: 23] Sed nec statim postquàm Cardinales soli, de Electione, Pontificum suffragia ferre solebant, Conclavis in ventus fuit usus. Quippè Anno 1268. Clemens IV. Papa, cùm Viterbii obiisset; Cardinales qui tunc in Curiâ Romanâ praesentes erant, numero 17. in creationefuturi Pontificis dissentire, coeperunt, electionisque ratio, adeò discordiis fuit agitata, ut propèin triennium protraheretur. Saepiùs siquidem congregati, negotium conficere nullâ ratione valuêre, dum unusquisque ad Pontificatum adspirans, nemini cedere

vellet. Eoautem tempore nequaquàm, ut nunc fert consuetudo, Cardinales in conclavi recludebantur; sed summo manè singulis diebus unâ convenicbant, de Rom. Pontificis electione tractantes. Quo interim tempore, ad Curiam Romanam Viterbium venerunt Philippus Francorum, et Carolus Siciliae Reges, Collegiumque pro celeri et maturâ Pontificis electione reogantes, parum profecerunt; sed rebus infectis sunt reversi. Tandem post longissimum duorum annorum, mensiumque novem interregnum, quod maximo Reip. malo et in commodofuit: à Viterbien sibus propemodùm coacit, cùm discordantibus animis, ut unum ex se eligerent fieri non posset; per viam compromissi in sex Cardinales facti, Pontificem Max. renuntiarunt Thealdum Vicecomitem, Placentinum, Archidiaconum Leodiensem, extra Collegium et absentem. Undè Cardinalis Portuensis, sequentes de illâ Electione versus edidisse, commemoratur:

Papatus munus tulit Archidiaconus unus,
Quem Patrem Patrum, fecit discordia Fratrum.

Is posteà Pontifex, et Gregorius X. dictus, altero post consecrationem Anno, Christi vero 1274. maximo Christianorum Concilio, Lugduni in Galiis congregato, multas super Ecclesiae Romano-Catholicae conservatione edidit Leges; inter quas quoque nonnullas, de futurâ Rom. Pontificis tulit Electione, quibus Conclavis introduxit usum: Girard. tom. 1. lib. 12. fol. 1024. Ieh. de Serrestom. 1. fol. 566. quae ad Comitia Pontificis pertinentia decreta, processu temooris paululùm variata, in eam redacta sunt formam; ut apud Onuphr. Panvinium, in addit. ad Platinam, in vitâ Gregor. 10. fol. m. 234. videre licet. adde Pedro Mexia, 1. de la Silv a de varia Lecion. c. 21.

[Note: 24] Nunc ergò Patres Cinclave ingressi, diem integrum sequentem, formandis legibus impendunt, ad sanam Pontificis Romani administrationem quae maxumè necessariae videntur, His actis, stato quodam die Comitia indicuntur:

tum absolutis Spiritus San cti sacris, suo se loco per subsellia disponunt. Quisque autem quos eligere decrevit, in codicillo antè describit, eumque suo annulo obsignat. Calix in quo illo die sacra sunt facta, ad medium constituitur Altaris; post hae singuli Patres ante Altare in genua procidentes, codicillum sigillatim in calicem dimittunt: numerantur mox codicilli, quorum utconvenisse numerus invenitur, singulià Decano aperiuntur, ac Diacono proximo pronuntiandi traduntur. Debitus autem numerus, si ex Codicillis adimpletur, tum Pontifex est creatus: sin minus, liberum est cuiquè quem voluerit Patrum, non electumà se seripto, eligere voce; quae electionis ratio, Accessus appellatur. Alius est quoque mos Pontificis creandi, qui dicitur per Adorationem: cum nempè duae Cardinalium partes, non exspectato, ut vocant, Scrutinio, sed vocetenùs omnium consensu, quempiam ex Cardinalibus venerantur. Quâ ratione Iul. III. Marcell. II. et Paulus etiam IV. ac nuper Leo XI. renuntiati fuerunt. vide Panvin. in addit. ad Platin. in vitâ Clement. V. Sleidan. hist. lib. 21. fol. 669. etc. Mercure François, enla suite de l' hist. de lapaix. à princ. Addatur etiam Supplicatio ad Imperat. Reges, etc. super causis generalis Concilii convocandicontra Paulum quintum. De electione item Pontificis, multa habet Lancellott. Conrad. in Templ. omn. Iudicum, fol. mihi 558. usque 589. Pietr. Andr. Canonhiero, introduz. alla polit. fol. 122. etc. De Cardinalibus verò, vide eund Lancellott. fol. 682. etc. et Petr. Molinaeum, tract. de Monarchiâ Temporali Pontif. Rom. cap. 3.

[Note: 25] An absens, seu non in Conclavi exsistens, Pontifex creari possit? disquisitionis esse videtur noninelegantis. Certè Iovius, in vitâ Hadriani; Creato, inquit, Pontifice Hadriano, et in Hispaniâ versante, cùm opifices puerique, minacibus oculis, voceque et manibus obstreperent Cardinalibus, nec à seditiosissimis probris abstinerent; Sigismundus Gonzaga Cardinalis, renidenti vultu his egit gratias: quòd adversus

extrema supplicia meritos, contumeliis essent contenti, nec capitibus publicam iniuriam vindicarent. Ita et arcanum, fuit in Republicâ Romanâ, magno eius damno vulgatum; extra Romam creari potuisse Imperatorem. ut iam dixi suprà hâc dißert. num. 21.

[Note: 26] Venetiis scribit Caepolla, morum optimorum, consuetudinumque sanctissimarum domicilium esse. tract. de Imperat. milit. deleg. in 35. privileg. antiquit. Et pariterii, tam in Duce, quàm aliis Magistratibus eligendis, prudenti superstitione, ambitus praecavere solent: utadnotat Auctor Von der Venediger Herzligkeit, ex Ital. versus, passim.

[Note: 27] Episcopi et reliqui Praelati, à Collegiis hodiè cooptantur; per electionem vel postulationem. Electio ex gremio Collegiifit, Postulatio cùm sumitur aliundè. Paurmeist. de Iurisdict. 1. cap. 26. num. 17.

Dissertatio III. DE ELECTORIBUS IN IMPERIO GERMAnico-Romano.

[Note: 1] IN Imperio Germanico-Romano, Electioni Imperatoris, certas Leges Caroli IV. praescribit Aurea Bulla: quas Imperator ille, ad unitatem inter Electores servandam, electionemque concordem introducendam, et divisionivariisque ex eâ periculis subsequentibus aditum praecludendum, Anno 431. in Comit. Norimbergae (vide Goldast. in Rational. tom. 1. Const. fol. 101.) industriâ curâ sancivit, et eruditissimo nuper Commentario, Gerlacus Buxtorffius illustravit. Bulla

autem hîc, non Latina sed Graecanica vox est. Litteras enim Imper. Graeci posteriores boula/s2 vocarunt, quòd in iis consuleretur aut decernereturaliquid ab Imperatore:cuiinterdùm aurum adiectum, quod quasi pro sigillo erat. Christ. Colerus parerg. cap. 4.

[Note: 2] Plenarium nunc ius Electionis, apud septem Electores residere videtur: forsan ad imitationem Persarum, ubi septem Consiliarii erant; qui etiam Darium Hystaspis filium, postmortem Cambysis suffragiis communibus Regem elegerunt. Ioseph. 11. antiq. cap. 3. in fin. et cap. 5. à princ. At verò de origine et antiquitate Electorum Germanicorum, varii varia tradiderunt: ut mirum non immeritò videatur, rei tam magnae, ita incertam et exiguam notitiam exiguam notitiam exhistoricorum monumentis hauriri posse. udr, Franc. Irenic. 3. cap. 27. et cap. 31. Dubrav. in hist. Bohem. lib. 6. fol. 43. H. Mutius, hist. Germ. lib. 14. Peucer. in Chron. in vitâ Otth. 3. Simon. Schardius tract. de Princip. Elector. lib. sing. Nicol. Cisnerus Orat. d. Otthone 3. Mich. Beuther. animadv. Hist cap. 13. Martin. Crusius, Annal. part. 2. fol. 161. et 166. Heigius part. 1. quaest. 3. et 4. Knichen. de Saxon. non provoc. iure. ad v. Electorum. c. 1. Thuan. lib. 2. fol. 25. et seq. Paurmeister 2. d. Iurisdict. cap. 8. Goldast. inreplic. advers. Iacob. Gretser. cap. 38. ad fin. Matth. Stephani. 2. de Iurisd. cap. 5. num. 3. 7. 8. Freherus ad Petr. de Andlo. 2. cap. 1. Betsius d pact. famil. cap. 7. fol. 247. Kirchner. disput. d. Rep. 4. coroll. 2. et 3. Arnisae. doctr. pol. cap. 8. fol. 180. Buxtorff. thes. 13. et seq. Schönborner. polit. 5. c. 32. Christ. Matthias Dithmars. Colleg. Polit. 2. disput. 2. quaest. 12. Adde Dissertat. Politicam, Anonymicuiusdam Germaniae ICti, d. translat. Imperii Romani cap. 7. Et consule item de Electoribus, Electioneque Imperatorum Romanorum; Lancellott. in Templ. Iudicum, 1. cap. 1. §. 2. fol. 76. etc. Lehman, in der Speyrischen Chromc. libr. 5. cap. 17. Arnisaeum relect. polit. 2. cap. 6. sect. 5. num. 10. folio 1033. etc. Onuphr. Panvin. de Comitiis Imperator. cap. 6. et 9. Ioachim. Cluten in Syllog. rerum quotid. thes. 24. Michaël. Schiffereri, disput. de Orig. et potest.

Electorum, per tot. Frider. Tileman. Disput. pandect. 2. thes. 50. vol. 1. Henr. Brunningi, Disput. de Universit. thes. 9. Anton. Coler. Disput. d. Iure Imperii German. section. 1. thes. 45. et multis seqq. Matth. Bortium, apud Arumae. in discurs. d. Iure publ. fol. 1017. et seqq. Reinh. Koenig. Disput. d. Statu Imper. Romani, et orig. Elector. quae exstat in Polit. Goldasti, f. 651. Christoph Gevvoldum et Ioan. Paul. Windeck. tr. hâc de re sing.

[Note: 3] Primò periculosissimam corum puto opinionem, qui Electores Imperii à Pontifice Romano constitutos fuisse, tradunt: sicque Electores, sedis Apostolicae mandatarios esse censent, necceteros Imperii ordines repraesentare quae sententia est Gevvoldi et Windecki. vide Paurmeister d. Iurisd. 2. cap. 3. num 29. Hoc sanè dogmate (iam ante Lutheri nomen auditum, à cordatioribus reprobato) nihil scio, quod periculosummagis concordiae et saluti in Republicam nostram induci possit: quod cuiquam sineaffectu censenti, non potest non esse perspectum.

[Note: 4] Porrò historicam quod attinet veritatem: Multi sanè non praeter rationem, Electorum institutionem, minimè Othoni III. sed ei demum saeculo, quod Impp. ex Sueviae Ducibus creatos, fuit subsequutum, attribuere volunt. Auctoritate freti eorum, qui cùm Imperatorum Electiones accurate describant; nec tamen reliquos Principes iure suffragii ferendi, excludunt. Etenim neque Witichindus, neque Luitprandus, neque Lambertus, neque Rhegino, neque Marianus, neque Ottho Frisingensis, neque Abbas Urspergensis, neque Sigebertus, aliique veteres Germaniae scriptores; ullum verbum hâc de retradiderunt. Ac si nobis oboculos ponamus, omnes Imperatores, ab Otthone III. usque ad obitum Friderici secundi, deprchendemus; hosce omnes, tùm ab universis, totius Romani Imperii Principibus, Ecclesiasticis et Laicis, tùm etiam à quibusdam Populis, electos fuisse. videatur Otth. Frising. lib. 6. cap. 27. et seq. ac libr. 7. cap. 22.

Urspergens. sub Anno 1035. et 1106. Sigebert. sub Anno 1126. aliique complures. Wippoin vitâ Conradi Salici, c. d. Elect. Regis, folio. 424. Inter Moguntiae, inquit, confinia et Wormatiae, locus est, amplitudine plantiei caussâ, multitudinis maxumae receptibilis. ibi dum convenissent cuncti Optimates, et ut ita dicam, vires et viscera Regni, cis et circa Rhenum castra locabant. Quaeritur de re summâ, dubitatur de Electione incertâ: inter spep et metum suspensi, alterna desideia cùm invicem cognati, tum inter sefamiliares diutissimè explorabant. Cum diù certaretur, quis regnare deberet, inter multos electi pauci, et de paucisadmodùm, duo sunt sequestrati; in quibus examen extremum summorum virorum, summâ diligentiâ diu deliberatum, in unitatis puncto tandem quievit. Erant duo Chunones, etc. In maiore Chunone et Iuniore, diu reliqua nobilitas pendebat, ad extremum verò Divinâ providentiâ contingit, ut ipsi inter se convenirent; ut si quemillorum maiorpars Populi laudaret, alter eidem cederet sine morâ, etc. Et paulò pòst, Maiorem Chunonem, Patruelem suum, ita adloquentem ficit historicus idem. Hoc modo animi mei vigorem, magnis gaudiis augeri sentio; quòdex tantâ Contione, consensus parilis omnium, nos duos solummodò praevidebat. In omni Electione nemini licet de se ipso iudicare. Quod si alicuide se licerer, quot Regulos, ne Reges dicam videremus? Non erat nostrae potestatis, hanc dignitatem ex multis inter binos coarctare. Vota, studia, consensus Francorum, Lotharingorum, Saxonum, Noricorum, Alemannorum, qui optimam voluntatem habebant, ad nos conferebant, etc. Tandem Wippo pergens: Principes, ait, consedêre, populus frcquentissimus abstabat;

Tunc quod quisque diù velatum corde tegebat,
Ferre palàm licitum gaudebat iempus adesse.

Archiepiscopus Moguntinus, cuius sententia ante alios accipienda fuit, rogatus à Populo quid sibi viderctur; laudavit

et elegit maioris aetatis Chunonem. Hanc sententiam ceteri Archiepiscopi, et reliqui sacrorum ordinum viri, indubitanter sequebantur. Iunior Chuno, paululum cum Lotharingis placitans, statim reversus, maxumo favore, illum ad Dominum et Regem elegit, etc.

[Note: 5] Ad eundem fermè modum, et Guntherus in Ligurino, lib. 1. Electionem Imperatoriam versibus repraesentat.

Conveniunt Proceres, totius viscera Regni,
Sede satis notâ, rapido quae proxima Mago, etc.
Hûc sacri, celebresque viri, quos laude serenâ,
Infula, vel gladius Mundo facit esse verendos.
Ex omni regione fluunt, ad publica Regni
Commoda: de summis agere ac disponere rebus
Exactâ ratione parant. —— —— ——
Sic postquàm sedere Duces, dubioque volutant
Pectore, cui tanti Regni tribunantur honores.
Saxones et quorum Ripuaria nomine tellus,
Westvaliaeque urbes, et Norica rura regentes,
Allobrogumque Duces coëunt, Cymbrique feroces.
Vindelici, Rhaetique ruunt, quos Suevia nutrit, etc.
Quaeque suos Urbes hûc direxere potentes, etc.
Paulò pòst.
Sic ubi mellifluâ, quisquis fuit ille, disertus
Voce peroravit; concordi protinus omnes,
Assensêre sono, etc. —— —— ——

[Note: 6] Et insuper, olim Septemviros Imperii, ius eligendique potestatem ita habuisse, ut tamen cogerentur eum eligere, quem Principes communibus suffragiis praetaxâssent, id est, praenominâssent; ex Alberto Stadensi colligere quimus. sub Anno Domini 1240. fol. 215. Nec abnuit Historia Archiepiscoporum Bremensium, quae exstat inter scriptores rerum Germanicarum Septentrional. editos ab Erpoldo Lindebrog. fol. 111. Quod idemnos docet auctor Speculi Saxonici, Ecco de Repkavv.

lib. 3. tit. 57. qui ita scribit: An des Keysers Wahl, sol der Erste sein, der Bischoff von Mentz, der Ander, der Bischoff von Tryer, vnd der Dritte, der Bischoff von Cöln. Vnder den Leyen Fürsten, ist der Erste an der Wahl, der Pfaltzgraffe beym Rhein, des Reichs Trucksäß, der Ander, der Hertzog von Sachsen, des Reichs Marschalck, der Dritte, der Marggraffe von Brandenburg, des Reichs Cämmerer, der Vierdte, der Schenck des Reichs, das ist der König von Behem. Vnd also kiesen in des Reichs Fürsten, beede Pfaffen vnd Leyen. Die aber zu dem ersten in der Wahl benandt seind, die sollen nicht wöhlen nach ihrem Mutwillen, wene sie wollen: sondern welchen die Fürsten alle zu einem Könige erwöhlen, den sollen sie auffs aller erst bey Namen nennen vnd kiesen. In eandem sententiam, et in Landt: vnd Lehenrecht, sive Speculo Suevorum lib. 1. cap. 29. §. 4. Legimus ordinatum: Sie sollen dar zibietten (Moguntinus scilicet et Palatinus) zu dem Gespräche ihren Gesellen (id est, Coëlectoribus) die mit ihnen da wöhlen sollend. Darnach den andern Fürsten, als viel sie ihr gehaben mögen. Quod et firmat Weichbild, sivè ius Municipale. art. 13. et 14. ut et Ius Saxonum Feudale. cap. 4.

[Note: 7] Ius ergò efficaciter eligendi, seu approbandi, ad omnes antiquitûs pertinebat: licet ius praetaxandi, Ministeralium, seu Officialium Imperii (et quidem haut parilis numeri semper) erat. Quod itidem firmat Amandus, Friderici I. Imperatoris Secretarius (laudatus à Paulo Windeck, in Commentar. d. Elector. cap. 5.) Qui mihi probat (1) Non solùm, ut hodiè fit, Electores, sed multos alios, etiam extra Germaniam convenisse; cùm princeps summus esset eligendus (2) Numerum Officialium qui in Regnum sublimant Imperatorem, incertum exstitisse (3) Omnes qui praesentes erant nominationem habuisse (4) Eam demùm electionem tutam ac firmam constitisse, quae omnium praesidiis fuerat munita. Hincque factum, ut cùm electo non omnes adhaeserunt, factiones

suborirentur: quod certè fieri non potuisset, si ut nunc fit, Ministeriales plenariam potestatem habuissent eligendi. Nec aliud astruit locus Wilberti, Conradi II. Imper. Capellani, ab eodem Windecko, d. cap. 6. adductus. Ex illo etenim evinco (1) Simplicem nominationem omnes habuisse Status (2) Examinationem nominati, votivamque electionem, seu suffragium reale, paucis spiritualibus, et temporalibus competiisse (3) Nec verò absque discordiâ Regnum fuisse, si per paucos electus, haut omnibus placuerit. Quandò verò, quâvè occasione haec praetaxandifa cultas ad paucos pervenerit, et cur Ministerialibus, non aliis Principibus fuerit data; de hoc, ut de re usu tacito paulatim introductâ, aequè cùm ignorantissimis sum ignorans.

[Note: 8] Quin et praedicti, non semper primi in Electione fuerunt: alios enim nominat Matth. Paris, in hist. Anglicanâ, sub Henr. 3. fol. 655. Austriae nempè, Bavariae, Saxonum ac Brabantiae (qui et Lovaniae) Duces. Et Praelatos principales, Archiepiscopum Coloniensem, Moguntinum, Salburgensem. Vide tamen Windeck. com. de Elector. cap. 8. Ita ut probabile mihi videatur, Carolum IV. primitùs hanc potestatem Electoribus (qui secundum antiquam consuetudinem, iam antè electionis directionem habebant) absolutè dedisse. Eundem ius Primogeniturae, in Electorales familias induxisse (cùm plures olim ex eâdem familià adfuisse, in vetustis Chronicis legatur) ordinem item Collegii, modumque suffragiorum ferendorum, longè alium quàm fuerat consuetudinis antiquae, instituisse.

[Note: 9] Mich. quoque Beutherus, animad. hist. cap. 13. numerum etiam ab eodem auctum, et Regem Bohemiae additum, asseverat. Quamvis aliud ex ipsâ Aureâ Bullâ, Gerlacus Buxtorff. thes. 18. lit. D. et thes. 49. adstruere conetur. Beutheroque refragri dicit Kirchner, dict. coroll. 2. ad fin. historias Electionum, quae Bohemi faciunt mentionem. Sed tamen Albertus

Abbas Stadensis, sub Anno 1240. scribit: Bohemiae Regem, Pincernae quidem munere fungi; verùm non eligere, quia Teutonicus non habeatur. et Speculator Saxonici Iuris: 3. art. 57. Bohemiae, inquit, Rex, Pincerna est, qui non eligit; quia nostrae non est nationis. vide Freher. ad P. de Andlo. 2. cap. 2. Schönborner. 5. Polit. cap. 33. Undè ille in multis quoque Electionibus praeteritus fuit: vide Windeck. in Comment. de Electorib. cap. 1. et cap. 15. Gevvold. d. Elector. c. 9. Bertram. apud Arumae. discurs. de Iure publ. fol. 123. At nunc Caroli IV. sanctione, nullo modo is excluditur ab electione: sed tertium votum illi attribuitur purè; ita ut impunè praeteriri non queat, ob poenam ibi expressam. Et indè cùm in Electione Maxaem. I. Regis (credo quòd non satis conveniebat inter Frider. Imp. et Regem Ladislaum) exclusus fuisset; adeò non dissimulanter id tulit; ut poenam Aureae Bullae acerrimè postulare non cessaret, et arma minitaretur. Hartman. Maurus, in Coron. Carol. V. Imper.

[Note: 10] Moguntinus (qui iam in Electione Conradi Salici, primum suffragium habuit. supr. num. 3. Goldast. 1. d. Maiorat. cap. 20. num. 14. et seq.) omnium suorum Coëlectorum vota singulariter inquire debet. Aur. Bull. cap. 4. §. ceterum. Buxtorff. thes. 42. et 45. Qui vicissim à Saxone interrogatur. Petr. Albinus in der Meißnischen Land Chronick. fol. 217. et 219. Idem etiam Moguntinus (tanquàm Collegii electoralis Decanus) Electionem ceteris intimare debet: licet eandem olim potestatem, vel alternativè, vel unâ cum Moguntino, etiam Electori Palatino competiisse, historiarum suadeant monumenta. Buxtorff. thes. 15. 16. 17. adde Windeck. d. Elector. cap. 22. fol. 57. Paurmeister 2. cap. 2. nu. 109.

[Note: 11] Saeculares Electores, iure gaudent electionis, etiamsi Caesaream nondumacceperint investituram. Quod textus evincit Aureae Bullae in cap. 20. ubi dicitur: Eum qui est in possessione Principatus, debere quoque ad ius, vocem et

potestatem eligendi, absque contradictioneadmitti. Ut et aliàs omnes Feudi fructus, ad Vasallum ante petitam Investituram intra annum; et pòst etiam, si investituram peterenon possit, spectare dicuntur. Ipsi quoque Principatus, quibus ius suffragandi, et alia Regalia adhaerent, statim heredibus cedunt, post apprehensam possessionem; iam enim per primam investituram, pro se suisque heredibus, ius id perpetuò, irrevocabilique acquisiverunt nexu. Buxtorff. thes. 85. ad fin. et thes. 29. lit. c. Item, thes. 18. b. et thes. 48. De Archiepiscopis dubitatio maior moveri posset: qui demùm postquàm Feudum ab Imperio susceperunt, non etiam antè, iura Feudi exercere posse dicuntur. Sed nec hoc impediet forsan: et fieri aliàs posset, ut multis vigiliis excogitatus, electionis ordo ritusque, à fine aberraret praefixo. Non puto ex formulâ iuramenti, quae habetur cap. 2. §. 1. Aureae Bullae (ibi. per fidem quâ Deo et S. R. I. sum adstrictus) concludi aliud posse. Non etenim Fidem (auff die Truwe) pro fidelitate seu iureiurando quod vasallus Domino praestat, necessariò accipiendam esse censerem. Adhûc minùs negotii facit; si Ecclesiasticos Electores, nondùm `Pontifice confirmatos vel infulatos, ut loquuntur, esse contingat: proptereà quòd ius eligendi, ad hos Archiepiscopos, non tanquàm ad Ecclesiasticos, sed tanquàm ad Principes Imperii spectet. Molinae. in Consuetud. Paris. in praefat. num. 71. Matth. Stephan. de Iurisd. 2. part. 1. cap. 5. num. 58. Licet munia in Coronatione Imperatoris ipsis destinata (cùm ea ordinis Episcopalis esse censeantur) non nisi post consecrationem obire queant.

[Note: 12] Conventus Electorum, Regis ordinandi caussâ, vulgò eis Wahl Tag appellitatur. Onuphrius Panvinius, Comitia Impeatoria vocat. Paurmeister. 2. d. Iurisd. c. 2. num. 8. et 100. Quibus Comitiis certus quoquè Lege definitus est locus, Francofurtum ad Moenum: Heinznerus in Itinerar. fol. 177. Bôrtius, apud Arumae. discurs. de Iure publ. 33. fol. 1025. quod etiam

ante Caroli IV. legem, legitimi continuit suffragii finem: ut ex Gunther. supr. num. 4. laudatis versibus apparet. Undè disputatum de quorundam Electionibus olim, quae alibi peractae. Kirchner. disput. 4. thes. 2. a. ad fin. Buxtorff. thes. 21. Et refert etiam Munsterus 3. Cosmogr. cap. 19. sub. Imperator. 39. introitu Francofurtenses prohibere eum, qui discordi electione ad Imperium pervenit; si non aliquot priùs menses adversarium ante Moenia exspectârit, venientemque depulerit victor. Wilhelm Dillich, in der Hessischen Chronick. part. 1. fol. 51. Ast hoc ad ea tempora pertinere videtur, quibus Electores nondùm plenarium ius eligendi habuerunt.

Libri III. UBI AFFECTIONES ALIQUOT SUCCESSORII ET OPTIVI Regni conferuntur,

Dissertatio I. DE INAUGURATIONE, SEU CONSECRAtione Regum.

[Note: 1] INitium tam Electivi quâm etiam Successorii Principatus, certis plerumque Symbolis insignitur: quem actum Inaugurationem vocitamus: Keckerm. 1. Pol. 4. fol. 125. etc. adde Casum. Sphaer. civit. 3. cap. 9. fol. 204. et quae nihil aliud est, quàm commissio et traditio Imperii sollemnis; quâ in possessionem inducitur et mittitur Rex novus. Phil. Hoenon. disp. Pol. 3.

thes. 36. Cùm nempè novus Princeps, in publico sistitur et proclamatur; cùm insignia Regia ei traduntur; cùm sacris initiatur, publicè in templum deductus: cùm cives vel optimates ei praestant iuramentum subiectionis. Cùm convivia et Pompae, pro more cuiusque gentis in stituuntur. vid. Alex. ab Alex. Genial. 1. cap. 28. Tholos. 6. d. R. cap. 20. Olaum Magnum. hist. Septentr. 14. c. 6. (Quin et non Reges solùm, verùm Reginae itidem coronantur. Goldast. in I olit. Imp. part. 4.) Ab hocque tempore Initiationis Regum, numerari computarique solent anni. Althus. in Polit. cap. 19. num. 95.

[Note: 2] Eiusmodi modus Inaugurandi, ritusque Coronationis (qui apud varias gentes, varius fuit. Alex. ab Alex. supr. dict. cap. 28. Althus. d. cap. 19. num. 94. 96.) antiquissimus exsistit, et in populo DEI frequenter admodùm usitatus fuit olim. Sic enim ex praecepto DEI, statuit Moses Iosuam Filium Nun, coram Eleazaro Sacerdote, omnique frequentiâ Populi; et impositis capiti eius manibus, cuncta replicavit quae mandaverat Iehova. Numer. 27. v. 22. etc. Electo Saule, toti Populo Samueldixit: Videtisné quem Dominus elegit, non esse ei similem in Populo universo. Tum clamavit totus Populus; Rexvivat. 1. Samuel. 10. v. 24. Sic Sador Scerdos, cornuolei è tentorio accepto, unxit Salomonem; et clangens buccinâ, dicebat totus Populus: Salomon Rex vivat. lib. 1. Regum. cap. 1. vers. 39.

[Note: 3] Consuetudo Romanis, cum quibusdamgentium Germanicarum erat communis; Principem Electum, impositum scuto, militum humeris extollere in altum. Freher. ad Petr. d. Andlo 2. cap. 6. f. 171. b. et seq. De Imperatorum item Romanorum inauguratione, consule iul. Caesar. Bulengerum. 2. de Principe Roman. cap. 2.

[Note: 4] Quo ritu sollemnitateque, coronati olim fuerint Reges Persarum, à Plutarcho commemoratur. in Artoxerxe. De Romano-Germanicorum Imperatorum consecratione,

sollicitâ curâ Leges tulit quàm multas Carolus IV. in Aur. Bullâ. adde Thuan. lib. 31. fol. 644. De more in Imperio Romano-Germanico recepto, multa habet in Politicis Imperialibus, tam Latinis quàm Germanicis, Goldastus. Et Inaugurationem Regum Galliae, eleganter describit Sleidan. lib. 19. eircamed. Claude Fauchet d. orig. des dignitetz. cap. 3. Tillet, aurecueil des Rois. folio 259. et in annot. fol. 119. Auctor des antiquit. et recherch. de lagrandeur des Rois de France. lib. 2. traicte 2. Oleum ibi intervenit Sanctum; quod cùm Clodoveus baptizaretur, de caelo fuisse missum, et adhûc hodiè rhemis religiosè custodiri dicunt. Girard. lib. 1. fol. 56. Undè Archiepiscopi Rhemenses, non alibi ungi consecrarique posse Reges contendunt. Girard. libr. 6. fol. 624. etc. Quin et Turcarum Sultani, caeremoniâ rituque singulari, in Regiam sedem, quam Tachtum adpellant, collocantur. Leunclav. hist. Musulm. lib. 5. fol. 218.

[Note: 5] Quaeri heic licet, an necessariò ad constitutionem Regis Inauguratio sivè coronatio requiratur? Sed Principatum et Imperii potestatem consistere, etiam absque Inauguratione, vixaliquem dubitare posse censerem: sicut verum aclegitimum coniugium putatur, etiamsi sollemnia nuptiarum, nondùm sint celebrata.

[Note: 6] Addubitari non potest (verba sunt Cicarellae, in vit. Pontif. Urban. 7. fol. mihi 458. col. 2.) Quin Pontifex etiam ante coronationem, verus sit Pontifex, et omnia possit administrare. Distinctione namque 23. can. In nomine Domini. decretum invenimus, ut is qui electus est in Apostolatum, si iuxta consuetudinem nequeat intronizari; electus tamen sicut Papa verus, auctoritatem obtineat Romanam Ecclesiam regendi, et disponendi omnes facultates illius. Ac Clemens quoque V. excommunicatione notavit eos, qui dicere sunt ausi; Pontificem non posse, priusquàm fuerit coronatus, ea facere, quae post coronationem. extravag. com. ultimâ. Alphons. Moditius, in §. Lex est, dubit. 4. num. 7.

[Note: 7] Ita ut absurdum sit quod ontificii dicunt; Impertaotem priusquàm à Pontifice acceperit coronam, non absolutè Imperatorem, sed Electum tantùm indigitari: substantialia rei, quidditatemque, ut Scholastici locuuntur, cum sollemnitate extrinse cà malè confundentes. vid. supr. lib. ??? 2. num. 16. et 20. Buxtorff. q. 29. g. Barth. Muscul. d. Succeß. anomal. membro. 1. ad fin. f. 49. etc. egreg. Tob. Paurmeist. d. Iurisd. 2. cap. 4. nu. 4. etc. Marsil. Patavin. in def. pacis. part. 2. cap. 26. Sicque absonum est quod scribit Windeckus; com d. Electoribus. cap. 9. puncto. 4. fol. 32. posse Papam certas electioni factae adiungere conditiones, sibique Caesarem co nomine iuris iurandi obstringere religione.

[Note: 8] Confirmatio enim illa Imperatorum, quam sibi Pontifices sumunt, ex unctione et benedictione, seu consecratione initium coepit. Imperio namque Constntinopolim translato, ceteri Electionis Regiae caeremoniis, Hebraeorum imitatione, et haec addita fuit; ut quàm primum Imperator renuntiatus esset, à Patriarchâ in magnâ Bizantii Basilicâ oleo unctus, diademate aureo coronaretur. Hoc modo primùm ab Anatolio Patriarchâ, coronâ ornatum legimus Imp. Leonem. Iustinus verò avunculus Iustiniani, primus omnium à Iohan. Pontifice Romano unctus coronatusque fuit. Philip. Melancht. in Chron. Quam caeremonialem sollemnitatem, animo lubenti receperunt Imperatores; non quòd potestatem aliquam magis amplam se indè consequi arbitrarentur: sed precibus Ecclesiae et benedictione, ea cupiverunt interiùs sibi dona augeri et conferri, quae exterior atque visibilis unctio praefigurabat. argu. cap. 1. ext. de sanct. unct. Alberic. de Rosate ad L. bene à Zenone. num. 19. C. de quadr. praescriptione. Et disputo hâc de re, in tract. d Iurisd. Imper. Roman. quaest. 5. aliisque locis. Addatur omninò Panvin. d. Comitiis cap. 5. Ac de subtili illâ et durâ quaestione; Num ad Principis Romani constitutionem, Pontificis maxumi inauguratio, sive Coronatio necessaria sit?

tractatur quoque in Goldasti Polit. Imperial. fol. 296. et multis seqq. ac item ab Arithmae. in Peric. secund. disput. 3. in corollar. Sanè nonnulli Imperatores; utcumque magnum Pontifici Imperium permiserint; hoc non partes Pontificum roborat magis, quàm Propheticarum Mysteriorum gnaros confirmat in suâ opinione, quae aliquandò orbi tot nota erit!

[Note: 9] Sic quoque in Comitiis votum ac sessionem Episcopi habent, quamvis à Pontifice nondùm sint confirmati: non obstantibus Concordatis, quae Fridericus III. Imperator iniit cum Nicol. 5. Bertram. apud Arumae. discurs. 9. num. 35. fol. 130. Quod idem de Principeante investituram impetratam, pronuntiarem. Bertram. num. 40. fol. 137.

[Note: 10] Veruntamen in Regnis, quorum Reges, superiorem alium, vel Populum vel Principem observant, non sufficit Electioaut ius Successionis; sed in supernecessaria est conn~rmatio superioris: quod Cabotius. lib. 1. cap. 12. manifestum facit exemplis, ex variâ historiâ petitis.

[Note: 11] Non autem oportet confundere confirmationem sivè consensum subditorum, cum ritibus inaugurationis. Keckerman. disput. pract. 29. problem. 16. Ex quo intelligere quimus, id quod legimus apud Froissardum: etiam tertiae Lineae Franciae Reges, ante inaugurationem, non se Reges sed Regentes tantùm appellitâsse. tom. 1. Histor. suae, cap. 221. et seqq.

[Note: 12] Nempè quemadmodùm Regna quae suffragiis deferuntur, non successorio proptereà censenda sunt iure, eò quòd in his saepè parentibus filii surrogantur, et ex gentis more habent praerogativam; ut iam modò suprà, suo pertractatum est loco: lib. 2. diss. 1. num. 8. et 9. quoniam nempè illo in casu, haut successionis ex vi, verùm electionis vigore, ad Regna perveniunt paterna. Ita è contrario, Electione licet non opus habeat ille, quem ipsa nativitas dedit Regem: attamen de consuetudine recipitur ibi quandoque Electionis quaedam imago, substantiam interim non alterans

successionis. vide Keckerm. 1. polit. 4. folio. 121. Proindè approbatio et confirmatio, cum electione non est confundenda. Arnisae. 2. cap. 2. sect. 4. num. 54. etc. fol. 144. etc. Quod facere videtur Zepperus, qui 3. de Legib. Mosaic. cap. 7. fol. 209. scribit: Quemadmodùm Populi sui Politiam, non simpliciter aut exactè Monarchicam; sed Aristocratiâ quâdam temperatam esse voluit Deus: ità Successionis quoque et electionis Regum, similem quandam temperaturam quasi, observare inibi licere, etc. Nec enim semper ius Imperii, sui naturâ ad heredes Regis transit. Althus. 19. num. 90. etc. Et illa Electio heredis, est quasi repetitio illarum conditionum, quibus intervenientibus, Imperium primùm Regi traditum fuit. ut Althus. d. cap. 19. num. 93. innuit recte.

[Note: 13] Si itaquè in Successorio Regno, mos sit Principem vocari, in publico sisti, in solium collocari, Populum adsentiri, acclamare successioni, votoque et scitu populi accipere Regnum, etc. Ut in Galliis factitatum olim: Lehman in der Speyrischen Chronick. lib. 2. cap. 3. apud Gothos item; Goldast. 3. d. Maior. cap. 9. à princ. aliisque pluribus in locis. Goldast. 3. cap. 23. num. 7. Non protinùs ex eo, Regnum suffragiis magè, quàm Successione obvenire, concludendum videtur. Obligatio sed potiùs, et reciprocus contractus, inter Principem et Populum, cùm primùm Regnum in illam familiam transferebatur, initus, in memoriam saltem hâc sollemnitate revocantur; successionemque illam gratam esse Populo, declaratur: non autem aliud praetereà novo Regi, quod priùs non habuerit confertur. Quippè nam, etiamsi successio improbaretur; nihilominùs ei qui legitimus est Successor, Imperium deberetur. Qualibus ex fundamentis, necin primâ, neque etiam in Regum Francorum familiâ secundâ, Regnum Electione fuisse delatum, adstruunt Vincent. Cabotius. 1. disput. cap. 13. Claude Fauchet. d. orig. des dignitetz. cap. 2. Bodin. 6. cap. 5. contra Hotoman. Franco-Gall, cap. 6, Girard, lib. 3. fol. 200.

in vitâ Merovei. Latè Goldastus de Maiorat. dict. libr. tertio capit. undecimo à principio.

Dissertatio II. DE CONTRACTIBUS ANTECESSORUM; ET annè Successores obstringant.

[Note: 1] SI Iure hereditario Regnum defertur, id habet Successor à defuncto: ac ità praedecessoris factum praestare debet. Rickius. tract. de Union prol. cap. 7. num. 65. usque 117. fol. mihi 225. etc. Et ideò instar heredis, omne aes alienum exsolvere tenetur. Dd. ad cap. licet. extr. d. voto et voti redempt. Modò non id ipsi Regno nimis magnum inferat detrimentum: non enim Regnum, etiam si hereditarium foret, pari iure cum Principis Patrimonio aestimatur: Cabot. 2. cap. 12. vide suprâ lib. 1. diss. 2. nu. 4. ut tanquàm resuâ, eo ad lubitum abuti queat.

[Note: 2] Verùm si qui succedit, ab Antecessore non habeat causam, at Regnum ei tantùm obveniat ex Lege; et ità heres non hereditatis, sed sanguinis exsistat (pariter ferè ac is, qui in administratione, dignitate, beneficio aut feudo est Successor) haut patrimonialibus conventionibus obligatur: sed iis solummodò est obstrictus, ex naturâ et consuetudine officii Regii, qinitae fuerunt. Moditius in §. Lex est. dubit. 77. num. 4. et 5. Undè et abeiusmodi saltem Creditoribus conveniri potest, qui pro Regni necessitate, et utilitate, pro illius scilicet defensione et incremento, aut in usus necessarios utilesque alios, pecuniam mutuo dedêre defuncto. argu. cap. 1. extr. de solution. Cabot. 1. cap. 14. Tiraquell. de primogen. quaest. 35. nu. 19.

Gail. 2. observ. 154. Decian. consil. 25. vol. 1. et 35. volum. 2. Gregor. Tholos. 7. d. R. cap. 12. num. 1. Anton. Peregrin. de Iure fisc. lib. 2. fol. mihi 109. (At quatenùs filius Princeps, à patre possit cogi, ne aliquid innovet in Religione; videatur consilium Cancellarii cuiusdam Palatini: quod est in tomo 1. consiliorum illustriorum, Francof. Anno 1603. editorum, consilium 25.)

[Note: 3] Bona enim Primogeniturae subiecta, alienari non posse; omni probabili dubitatione carere videtur. Nam is qui constituit Primogenituram, ea omnia expressè voluisse, sancivisseque censetur, quae sunt propria et naturalia ipsius primogeniturae. Naturam autem Primogeniturae eam esse cuilibet apparat, ut bonaipsa integra, et sine aliquâ diminutione, gradatim de primogenito ad primogenitum transferantur. Nic. Betsius. d. pact. famil. cap. 8. fol. 476. etc.

[Note: 4] Non obstat suprà ad ductum cap. licet. extr. de voto, etc. ex quo aliud quàm hactenus à nobis disputatum fuit, adstrui posse videtur. Et enim ad illud sufficienter respondet Ludovicus Molina, d Maiorat. Disput. 626. fol. mihi 203. et seqq. ubi inter alia ita scribit: Quamvis heredes, quemadmodùm solvere tenentur cetera debita defuncti; ita teneantur implere realia illius vota, quae ille non implevit. Attamen illa solvenda non sunt de bonis Maioratus, aut Coronae Regni; sed de aliis propriis bonis defuncti, si quae reliquit. Maioratui enim, atquè etiam Coronae Regni, non potuit onus ullum imponere, ex merâ suâ liberalitate; etiamsi erga Deum illam exercere vellet: sed solùm Coronae Regni imponere potuit onus, quod cederet in bonum eiusdem Regni. Undè Rex Ungariae, onus implendi Votum suum, non iniunxit primogenito, ratione Coronae Regni; sed filio secuno genito, quò ad alia bona, etc. Porrò etiam perpendi debet, Regis Ungariae filium, onus sibi à Patre iniunctum, spontè uscepisse: quemadmodùm hoc expressè in d. cap. recensetur. Sanè si saepè dictum capitulum, nonita explicetur, absona et

omninò iniqua, eius dispositio esset. Ungariae etenim Regnum, non Successorium, sed Electivum exsistere nemo nescit: vide suprà lib. 2. diss. 1. à princ. quo in casu, Antecessoris facto, regulariter nullo modo obligatur successor. Quare autem in Feudistico iure, agnatus hereditatem omittere possit, et capere feudum; filius non item: docet Iac. Curt. coniect. tom. 1. lib. 3. c. 15.

[Note: 5] Veruntamen semper in dubio praesumi debet, pecuniam in Regni usum esse conversam. Et quoque Regius, etiam ex Lege Successor, factum Principis antecedentis, principali nomine peractum, eius licet heres non exsistat; nihilominùs (si non magnoperè coronam laedat, aut contra Leges, vel Imperii foret Maiestatem) ratum ut habeat, conveniens esse videtur Quia id non generale solùm est in omnibus curatoribus, liberâ qui gaudent ad ministratione: sed et aliàs, nemo cum Principibus contrahere, nemo illorum promissis et verbis fidem poterit habere; ac in simul Publica fides, dignitas, honosque Principalis collaberetur. Georg. Acatius Enenckelius, illustris Hoheneccius Baro. 3. de privileg. cap. 11. Princeps item, si praedecessoris sui contratus annihilaret; eligeret viam, per quam eiusdem pariter acta aliquandò everterentur. Dn. Cluten, in Syllog. rerum quotid. thes. 18. ad fin. Sicut etiam in Familiae fideicommisso; Possessorem, in casu dubio, et bonâ fide, aliisque circumstantiis concurrentibus, ita transigere posse, ut Successorem non heredem liget; docet Peregrinus, d. Fideicommiss. artic. 52. num. 88. et M. Anton. Petra, d. Fideicommiss. quaest. 8. num. 66. etc. Et turpitudinem habet, Feudales ac Legitimos Regnorum sirccessores, creditores defraudare; cùm apud Spartanos et Persas, defuncto Rege alter qui succedebat, liberabat aere alienoeos, quicumque aliquid, aut Regi, aut Reip. debebant. Herodot. Erato.

[Note: 6] Ex quâvis item Electionis specie, ad Regnum admissus; non secus ac d successore Legitimo iam modò dixi, ex praedecessoris obligatur contractu; officii seu dignitatis si is

celebratus fuerit ratione. Ità ut aes alienum, propter onera Principatui incumbentia contractum, etiam qui electus est, vel postulatus ad Regnum, solvere; contractumvé vel promissionem iustam, aut aequitatem continentem observare teneatur indistinctè: nullâ habitâ consideratione, quibus verbis, sive quâ formâ illud debitum fuerit contractum. quamvis item à raedecessore suo, nil penitus hereditarii acquisiverit iuris: vel etiamsi successor, antecessorem vi et armis pepulerit è Regno. Schrader. tract. Feud. part. 4. cap. 1. n. 20. Pruckman. §. soluta potestas. 2. membri 4. cap. effect. 2. fol. 389. Addatur Cothman. resp. 52. num. 231. volum. 2. Facta erenim vel contractus Principum demortuorum, hodierni Principis esse censentur: cùm Res publica semper eadem exsistat. Baldus, consil. 326. Undè cùm Christiernus, Daniae, Sueciae et Norvvegiae Rex, è Regnis suis exul, à Ioachimo Marchione Brandenburgensi, aliquot milla flor. Rhen. mutuò accepisset: nihilominùs à Successorein Rego Friderico, dictam summam, unà cum censibus ritè peti, Ludolphus Schraderus respondit, et multis probat argumentis. cons. 9. 10. et 25.

[Note: 7] Quemandmodùm verò, onera regulariter sequuntur Regem etiam electum: ita quoque ea commoda habet idem, quae aliàs defuncti personam strictè sequi videntur. Et sic legatum Principi relictum, transit ad eius Successorem; etiamsi legatarius ante heredem decedat. Sicque Princeps revocare potest donationem factam ab antecessore, propter ingratitudinem in successorem commissam. Illustris Enenckel. tract. d. privileg. lib. 3. cap. 17. num. 26. etc. Dn. Bocer. in Classibus, Disput. d. Donat. thes. 41.

[Note: 8] Aliàs quidem eum, qui Dignitatis solummodò, sceptrique est capax Successor, Antecessorum pactis conventis, citra evidentem usum Regni, eiusdemque Senatus consensionem, de Feudo Imperii initis; salvâ Maiestate suâ, minimè tencri, opinio fert multorum. Dn. Collega D. Bocerus de invest.

Feud. cap. 3. num. 73. Quâ de caussâ Bohemiae Regem, antecessoris sui Matthiae investituram de caducitate successionis confirmare, non obligatum fuisse, respondit Collegium Lipsiense. cons. quod exstat apud Hartm. Pist. lib. 2. q. 20. nu. 44. Pariter ut is, qui Ecclesiastico Magistratui, Praesul, in dignitate offici´ve succedit; praedecessoris sui Investitionem de caducitate successionis, adserere cogi non potest. c. sciendum. §. si Dominus. tit. quib. mod. Feud. const. c. un. de Clerico qui invest. etc. cum simil. Quippè cùm nihil ab eo emolumenti, sed omnem potestatem suam à Capitulo consequatur: nec aequum sit Antistitem, cui rerum praesentium duntaxat administratio est commissa, futuris negotiis successorum praeiudicare.

[Note: 9] Verùm enimverò, duabus cautelis prospicere sibi posse à Clericis investitos, ut eorundem quoquè Successores, ad Feudi concessionem, eveniente conditione ipsis obligentur, putarem. Nimirùm (1) si curaverit in vestitus, id cum Capituli consensu peragi: tum quippè, irefragabile censetur; non secus ac illa, quae Princeps cum consilio Ordinum, sive der Landt Räht, promittit. Petr. Wesembec. consil. 2. Vel (2) si in Feudi possessionem mittatur, eo qui Feudum detinet consentiente. Quarum cautionum priorem, frustrà impugnat Andr. Fachin. 7. controvers. cap. 28. cùm solidâ iuris ratione nitatur. l. 149. de Reg. Iur. l. 13. §. 1. d. acquir. velamitt. poss. arg. l. 10. ff. si quis omiss. causs test ament. Alterius verò doctrina, para/docon immeritò videtur Henrico à Rosenthal. cap. 6. conclus. 16. n. 11. Siquidem ea iure Feudali disertè confirmetur. c. un. vers. nisi ille. tit. qui success. Feud. dare teneant. Et tandem Regula illa, quae successorem iure Electionis ad Imperii fastigium evectum, pactione Feudi ab antecessore factá absolvit, ita est intelligenda; ne exindè qui fidem publicam sequuti, et de re publicâ benè meriti sunt, iniuriâ adficiantur. Immensas tantùm donationes, sive potiùs profusiones Principales, à Successoribus convenit retractari. Arn. Clapmar. 5. d. Arcan. cap. 13.

Disseratio III. ANNE SUMMORUM ANTE PRINCIPUM EXcessum, futurus designari possit et debebat successor.

[Note: 1] VEtus est haec quaestio, et de quâ in utramque partem disserunt multi. Heigius. part. 1. quaest. 6. Clapmar. lib. 2. cap. 21. et lib. 3. cap. 10. Bart. Musculus de success anomalâ, membr. 1. conclus. 3. liter. P. fol. 47. Consulatur etiam Lancellott. Conrad. in Templo Iudic. 1 cap. 1. §. 1. fol. 49. Goldast. in Polit. Imperial. Latin. fol. 220. usque 274. et in German. part. 2. per tot. Brunning. disput. de Universitat. thes. 11. Et quidem si filius adsit Regni heres, nihil in dubio positum esse videtur. Keckerman. polit. 1. cap. 4. folio 116. Quamvis et hîc cautione quâdam Politicâ sit opus: quia ferè semper filii, magis quàm patres amantur. Cominae. libr. 6. cap. 3. fol. mihi. 581. adde omninó Parnassum politicotati Boccalini. 1. cap. 56.) Sicque contra morem apud Persas receptum, Artaxerxes filium Darium perindulgentiam vivus constituit heredem: nihil sibi, ut Iustinus lib. 10. scribit, existimans ablatum, quod in filium contulisset: sinceriusque gaudium ex procreatione se capturum, si insignia suae Maiestatis, vivus in Filio conspexisset. Et Ptolomaeus à quibusdam reprehensus, quòd Aegypti Regnum vivus filio tradidisset: nihil dulcius esse respondit, quàm Regis patrem esse. magnum Regis fulcrum est, filios non timere. Plutarch. in Demetr. Ac Barbarus est mos Turcarum, filios Principis, in certo loco aut oppido claudere, nec finibus iis egredi, nisi permissu aut iussu patris. Lips. mon. polit. lib. 2. cap. 5. exempl. violentiae 8. Econtrà

plenum prudentiae fuit consilium Hugonis Capeti, qui Palatii Magistorum, Regiae nimis finitimam sustulit auctoritatem; et Filium Robertum, Vicarium constituit generalem, Regemque consecrari et diademate voluit insigniri. Ich. de Serres. tom. 1. fol. 253. Girard. 1. del Estat. fol. 110.

[Note: 2] Et hodiè adhûc, quò certior in Franco-Galliâ constitueretur Regni successor, Primogenitus, vel proximior è Regiâ stirpe, vivente adhûc Rege, donatur titulo heredis Regni, vel Regiae Coronae. Primogenitus etiam ibi habet Delphinatum Viennensem: et qui aliàs proximus est heres, kat) e)coxhn\ Monsieur indigitatur. Vinc. Lupanus. d. Magist. Franc. lib. 1. tit. Delphinus. Claude Fauchet. tract. de orig. des dignit. 1. cap. 6. du Bellay. fol. mihi 306. Girard. lib. 8. fol. 675. et lib. 15. fol. 206. Auct. de recherch. de la grandeur des Rois de Fr. 3. cap. 5. Sicque Anno 1596. Princeps Condaeus, septennis puer, in Senatu primus Francici sanguinis haeres; quamdiu Rex sine prole esset, publicatus: suique famulitii contubernalibus indultum fuit, ut elogiis, immunitatibusque feverentur, quibus Regiorum liberorum famulitium frui solet. Botereius, com. lib. 3. Ab Hispanis, qui mortuo parente Regnum sunt adepturi, Principes indigitantur. Filii Imperatorum Graecorum, Despotae appellabantur. In Angliâ, primogenitus donatus olim erat Nortmanniae; nunc Walliae Principatu. vide Polydor. Verg. in histor. Angl. lib. 20. in vitâ Richard. 2. fol. 411. Girard. 1. del' Estat. fol. 113. In Cypro, Principatu Galileae: in Tuneto, Constantinae Regno: in Scotiâ, titulo principis Scotorum, et Cumbriae praefecturâ. Burgundiae Ducis filius natu maior, Flandriae nascitur Comes. Latè Goldast. 1. Senior. cap. 16. num. 10. Quae omnia velut auguria sunt, proximè obventuri Regni: et propiores heredes, neante dies in annos Regis inquirant, satietate explere posse creduntur. Ac obiter hîc noto; olim apud Germanos, solùm patrem vel fratrem regentem, Dominum vel Herum; ceteros Herulos, Domicellos, Infantes, Junckern

fuisse denominatos. Spiegel. in Lexic. verbo, Infans. Goldast. 2. d. Maiorat. cap. 7.

[Note: 3] Communis etiam theorica est nostrorum Doctorum, Primogenituram in Filio Regis, primam esse dignitatem. Et post Regem primò natum, in tantùm radiis paternae et futurae coruscare dignitatis; ut eum vel vivo Patre, nomine dignitatis paternae, Regem, Ducem, aut Comitem, nominare queamus: nec illam appellationem, pater filio primogenito invidet; quem tamen titulum, proximiori non concederet agnato. Gothofred. 6. d. Tutel. Elector al. replic. 40. fol. 287. Ac refert Molina, tract. 2. disput. 626. fol. mihi 210. Regis filios, quondam in Hispaniis, Reges nuncupatos: posteà verò Infantes nominatos fuisse. Primogenitumque, qui in Regem vivente Patre iuratur, Infante iurado olim nuncupatum, hodie Principeiurado indigitari. At verò iuramentum illud subditorum, acceptionemque in Regnum, utique nullum ius Filio conferre, intuitu Patris adhuc vivi. Ius quidem hoc actualiter competere, aiunt, et proprium esse Primogenito ipsi, etiamdum patre vivente; quantùm nempè ad ipsum ius in se, non quantùm ad omnem eius effectum. Molinae. ad Consuet. Paris. §. 13. gloss. 3. quaest. 1. et 2. Chassan. in Catal. glor. Mundi. part. 5. consid. 41. latè lohan. de terrâ Rubeâ, tract. de iure legit. success. in hered. Regni Gall. per discursum. Iac. Concenat. 2. quaest. cap. 10. num. 12. et adde Pinel. in l. 1. de bon. matern. part. 3. n. 78. Quin et tradunt ICti, proximum maioratus heredem, ex L. diffamari agere, petereque posse, ut declaretur successor futurus. Covarruv. lib. 1. var. 18. ad fin.

[Note: 4] Quin in Franciâ, omnes ex Regio sanguine qui Principes exsistunt; pae aliis privilegia habent quàm multa: quae recenset Girard. lib. 3. de l' Estat. f. 337. etc. ac Auct. des recherch. de la grandeur. etc. 3. c. 7. Ii Patricios omnes (les Pairs) natalium praerogativâ praecedunt: quoniam dignitatis, atque adeò personae Regiae, quae cunctas alias exsuperat, pars ipsi

quodammodò censentur. Inter se verò, iidem hunc ordinem servant (olim namque hâc de re crebrae lites erant: ut videre licet apud Ioh. Tilletum, tract. du rang des grands des France, cap. de Princes du sang. fol. 316.) ut tantum succedendi in Reguum ius servetur; nullâ praetereà publici muneris, aut alius tituli habitâ ratione. Thuan. libr. 27. fol. 547. Engelbrecht. dissert. de success. in Electorat. num. 145. Quomodò verò Turcae tractent ex illis familiis decescendentes, quae post Othomanicam Regiae dignitatis successores essent futuri, refert Sturmius, ser m. 2. de bello Turcico, fol. 118. etc.

[Note: 5] Principum Filios heredesque, eorum subditos esse, Politici asseverant; et in eos patrem Regem aut Principem, Iurisdictionem suam exercere posse, ut in quemvis alium sibi subiectum. c. vener abilem. ex. qui fil sint legit. ubi DD. Veruntamen Guil. Nassovius, Auriaci Princeps, in Apologiâ suâ, Philippum II. Hispaniarum Regem incusat; quod unicum, tot Regnorum heredem Carolum filium, paucorum inquisitorum iudicio capitali submiserit: cùm ad Regni Ordines id spectaret. Immediatorum autem Imperii romani Statuum liberos, Imperio et paternâ iurisdictione, propter ordinis parem dignitatem esse exemptos, Dn. Betsius censet. cap. 8. fol. 435. De quo forsan, cùm parilis in actu haut dignitas adsit, dubitare quispiam posset. De Nobile, quòd non sit Dominus superior liberorum, vide Modest. Pistor. part. 4. q. 169.

[Note: 6] Sin verò successor ratione iuris incertus, aut Electivum si Regnum foret; dubitationem nostra quaestio principalis habet multò maiorem. Et proaffirmante sententiâ dici posset: licere, imò oportere eventibus prospici tristibus, successorum ob incertitudinem metuendis. Adam. Keller. 3. de offic. Iuridico-Polit. 2. fol. 638. Franc. Patricius. d. Regno lib. 9. cap. 22. Sine certo ne Regni herede, publicas ad se vires quisque trahat; Augustum, filium, Imperii Collegam, consortem Tribunitiae potestatis, Tiberium adsumpsisse, omnemque per exercitum

ostentâsse. Tacit. 1. annal. Sapienterfecisse Adrianum, qui non modò Antoninum adoptavit Pium; sed et simul effecit, ut Pius Philosophum, Principum decus, adrogaret. Quod et anteà factum fuit ab Augusto; qui non priùs Tyberium voluit adoptare, quàm is Germanicum adoptâsset. Sueton. Tyber. Ex tali designatione, invaluisse olim Caesarum appellationem; vivis qui Principibus designati erant Imperatores. Saepiùs etiam Imperii moderni Electoribus convocatis, Imperantes quempiam se praesente, pro Rege Germaniae eligi curâsse. Magnum Alexandrum qui hoc neglexit, Ludos cruentos suo funeri ad parâsse. Plut. in Apoph. alex. ad fin. Nuper defunctum Cliviae Ducem, civibus suis meliùs hâc ratione consulere potuisse. Carolum Burgundiae Ducem, in aliis nimis audacem, dum Filiae maritum, et Principatui heredem in tempore nominare timeret, se suosque perdidisse. quod notat altcubi Ceninaeus. Henricum ultimum Lusitaniae Regem, saepè ab Ordinibus Regni, de Successore nominando interpellatum; in poenam Lusitanorum id distulisse. è contrà debuisse Henricum, de sententiâ fidorum et peritorum nonnullorum Doctorum decidere Regiam illam litem, et pro ratione personae, ad quam hereditatem pertinere intellexisset; conventiones et transactiones ita instituere, ut Regni libertati quàm maxumè consuleretur. vide Conestag. libr. 3. fol. 120. 133. 136. et 148. Elisabetham Angliae Heroinam, quòd noluit quenquàm se spirante viventeque, cernere successorem, ac sibi brevi moriturae fossam aperiri; Pietr. Matthieu, lib. 6. narrat. 2. num. 2. singulari hoc fecisse de caussâ: ne ut mulier contemneretur. Scivisse Insulam toto orbe divisam, non facilè ab exteris turbari, et Iacobo Scotorum Regi, inibi neminem resistere posse.

[Note: 7] Vicissim odiosa, imò scelerata quibusdam videtur percontatio de futuro successore: hinc sibi funus duci, atque in suos annos inquiri Principes nonnulli suspicantur. Goldast. d.

Maiorat. 2. cap. 1. Traianus Optimus Princeps, sine Successore maluit mori. Spart. Adrian. Bonifacius II. Pontifex Romanus, convocatâ Synodo decrevit; quòd liceat Pontifici vivo, successorem ordinare. Et statim Vigilium suum Diaconum elegit, qui sibi simoreretur Successor esset. Paulò pòst, cùm cum facti paeniteret, quòd alteri habenas commisisset, iterum convocatâ Synodo, liberè est fassus; se contra dignitatem Apostolicae sedis, et contra Canones egisse. Ioh. Wolff. lect. memor. tom. 1. fol. 161. Vide Ioh. ab Elsvich. amicissimum mihi, disput. pol. 6. thes. 5. Tyberium quoque formidâsse Tacitus scribit: lib. 1. annal. ne Germanicus (in cuius manu tot Legiones, immensa sociorum auxilia, mirus apud Populum favor) habere quàm exspectare Imperium mallet. Cùm apud Davidem Episcopum Ultraiectinum, de Coadiutore sibi dando mentio facta esset; non hoc se levamen laborum desiderare respondit: vereri enim, ne idem sibi, quod Sancto Antonio accidit, eveniret; qui auctoritatem amisit, ex quo Rochus in numerum Sanctorum fuerat receptus. Guil. Paradin. histor. de Bourgongn. fol. 837.

[Note: 8] Bodinus 6. de Rep. cap. 5. disitnctione rem enodare conatur: Successor si non renuntietur, Regnanti tutiùs caveri, Populo non caveri, ait. Ego in casu controversae Successionis, de herede certo, citò prospiciendum: in Electivo verò Regno, tam Principi quàm Ordinibus, summam hîc cautionem adhibendam esse autumarem. His quidem; hâc ne occasione, ius amittant suffragiorum. Hosce etenim honores, qui velut Symbolumsunt certae successionis, fraude manifestâ adversus veterem Comitiorum rationem adinventos esse, scribit Buchanan. 6. rer. Scotic. et qui propè omnem vim liberorum tollerent suffragiorum. Principi providere incumbit; ne ipsum aliquandò taedeat, intempestivae huius Electionis. prudentes quod rerum aestimatores, pro re natâ diiudicabunt. vide l. inter. 83. §. 5. vers. sed haec dissimilia. d. verb. oblig.

Scip. Amirato. 1. cap. 2. Arnisae. 2. relect. cap. 2. sect. 4. num. 90. etc. fol. 165. et num. 99. etc. fol. 172.

[Note: 9] Enimverò ex solâ Designatione, administratio rerum Regni, commissa non videtur. Lud. Molina d. primog. Hispan. 3. cap. 6. num. 22. vide suprà hâc dissert. n. 3. Rem namque et spem habere, nemo non differre videt. Apud Romanos L. Aelius Verus, ab Adriano adoptatus, primò Caesar est dictus: et Caesares erant quasi quidam Principum Filii, et designati Augustae Maiestatis heredes. Spartian. in vitâ Veri. De eorumque privilegüs ac Imperio, ita ad Cl. Albinum, Imper. Commodus scribit. Tibi do facultatem, ut, sinecessitas fuerit, ad Milites prodeas, et tibi Caesareum nomen assumas. Habebis cùmid feceris, dandi stipendii usque ad tresaureos liberam potestatem. quin et super hoc ad procuratores meos literas misi; et quùm opus fuerit Rationalibus dabis, ne te non audiant, quum de Aerario volueris imperare. Sanèut tibi insigne aliquod Imperialis Maiestatis accedat, habebis utendi coccinei pallii facultatem me praesente: habiturus et purpuram, sed sine auro. Capitol. Albin. Notandum autem est, aliud esse, Augustum habere consortem; quod ad Aristocraticam Imperii accedere formam alibi dixi: aliud Caesarem seufuturi Imperii designatum esse heredem. Caesares Augustis minores erant, iisque tanquàm pater filio subiecti. Primus, Marcus Antoninus, L. Verum, ex Caesare secum Augustum nominavit. M. Antoninum imitatus est Imper. Severus, qui ante obitum duos filios suos, Caesares primò, mox utrumque Augustum adpellavit. Quo tempore primitùs Augusti tres unâ fuerunt. Marci et Severi exempla, omnes deinceps ferè sub sequentes Imperatores sequuti sunt: qui filios suos vel naturales veladoptivos, Caesares primò; deindè Augustos nominârunt. Panvinius de Comitiis, cap. 3. Sic et Diocletianus, quùm molem Imperii animadverteret graviorem, quàm ut unus, universae par esse posset; Maximianum creavit

Augustum. amboque duos sibi Caesates, Galerium cognomine Armentarium, et Constantium, Constantini Magni patrens dixêre. Ich. Bapt. Egnatius.

[Note: 10] Principibus, qui destinati tantùm sunt Principatus successioni, vivente praedecessore cùm primis est cavendum, ne illis nimis sefaciant aequales; eodemque cum eogradu, loco, tempore, applausu et obsequio, publicè privatimque coli et observari se patinantur: fed honore temperato, comitatu mediocri, et modestâ gravitate sint contenti, Ich. Bapt. Lenccius observ. polit. 69. Necum Germanici filiis, incautâ Imperri usurpatione, se se evertant. Tacit. 4. Annal.

[Note: 11] Licet Feudistae, Regem nominent pro Imperatore; Rosenthal. d. Feud. cap. 5. conclus. 1. liter. c. Hotom. in Lexis. Feud. verb. Rex. hodiè tamen Rex Romanorum vocatur, qui mortuo Imperatore, sine ullâ Electione succedit. Aur. Bulla, c. 4. Estque is perpetuus Romani Imperii Vicarius, à Lege, hocest, electione et consensu omnium Statuum Imperii, ordinatus: qui ideò, Imperator si absit, non solùm nomine Caesareae Maiestatis; sed et proprio motu, aliquid constituere potest. Barthol Musculus. de Success. anomal. fol. 49. num. 98. Thomas Michaël. disput. de Iurisd. thes. 29. Non tamen propriè eum Maiestatem habere censerem. Maiestas enim perpetua est potestas; non autem verè perpervum potest dici, quod Vicarium exsistit: cessat quippè praesente eo, cuius partes geruntur. Undè Regis Romani potestatem, ad Imperatoris reservata, absque mandatospeciali, non extendi, rectè dicit Felin. in c. quae Eccle siarum. sub n. 32. extr. d. Constit. Quam vis aliàs praeeminentia illa, ratione futurae et speratae qualitatis in isto Rege, hoc praecipuum habere putetur; ut non secus atque ipse Imperator, honore afficimereatur. Vide Matth. Stephan. d. Iurisd. 2. part. 1. cap. 2. num. 44. et multis seqq. Schönborner. 5. polit. cap. 19. De iure destinati Successioris in Imperio Romano, seu Regis (ut nunc loquimur) Romani; vide Paurmeister, 2, de Iurisd. cap. 5.

Domin. Ioachim. Cluten. in Syllog. th. 23. Anton. Colerum, disput. de iure Imper. German. thes. 8. et seqq. Ac meum de Iurisd. discurs. quaest. 13. ad fin.

[Note: 12] Invito Regi viventi, nullo modo successorem conftitui posse, putarem. Baxtorff. thes. 12. ad fin. Arvaeus discurs. de Iure publ. 5. Hinc posteaquàm Valentinianus Imperii insignia accepit, et Milites clamarent, ut alterum sibi velut Imperii socium adiungere velit: Me, inquit, ad Imperandum deligere, ô Milites, penes vos etat; sed cùm iam à vobis sim electus, consortem Imperii, quem sumere postulatis, non in vestrâ, sed in meâ solius fitum est potestate. Quin etiam vos, qui meo iam Imperio subiecti estis, conquiescere: me autem, utpote Imperatorem, quid agendum sit considerare decet. Sozomen. histor. Eccles. lib. 6. cap. 6.

[Note: 13] Sed annè in vitis Civibus, in Optivo Regno, successorem nominare potis est Princeps? Hîc commodè inter Regnum quod Electione, et illud quod Successione defertur, praecipua quae est differentia, explicari porest. quae in eo confistit; quòd semper mortuo Rege, liberum est Populo, vel iis, fuffragii qui ius habent, quam velint Rei publ instituere formam Arnisae. 2. polit. cap. 3. fol. 457. In Imperio autem Successivo, Maiestatis contrahit crimen, manente qui Regiâ stirpe, de mutando Reip. cogitat statu. Cabot. 1. disput. cap. 14. ad fin. Tanta namque vis est iurisiurandi, Legisvé illius fundamentalis, quâ primùm iugis sucessio Regni, unialicui familiae fuit delata; ut successorem agnoscere pro Rege, non voluntatis sed necessitaris exsistat. Althus. pol. cap. 19. nu. 75. Et ita Romae, Patres Romulo Rege dcfuncto (utpotè Electorio in Regno) ad vocatâ Rep. dispicere iusserunt; sive Regibus sive Magistratibus mallent annuis, concedere eius curam: quod et defuncto Numâ et Tullio Hostilio, Ancoque Martio factum. Liv. 1. Dion. Halicarn. libr. 2. Legitimi verò in Reguo successores, saepiùs pro iure suo tutando, iusta et

felici successu, bella suscepêre, vide suprà, libri primi dissertationem secundam, num. 21.

[Note: 14] Verùm in Legitimo Regno, emortuâ demum stirpe Regali: aut in hereditario Regno, si sine herede decesserit Princeps, potestas ad Populum revertitur, et libera est Comitiorum Regni facultas, quem velint sibi Regem optandi: aut quoque possunt, eis si fuerit visum, Reip. formam immutare. Cabot. 1. disput. cap. 14. ad fin. et cap. 16. Conestag. lib. 3. folio 157. Haut secus ac Feudum apertum, ad Cominum liberè redit, utileque cum directo dominio consolidatur: Rosenthal. cap. 7. conclus. 24. frustrà disquiren tibus Feudistis, an et quandò Beneficium, tempore velgeneratione finitum, proxumis concedi, seu, ut loquuntur, reinfeudari debeat Agnatis. Hâcque ratione Cacheranus, Amadaeus à Ponte, et alii, in Lusitanicâ qui caussâ pro Sabaudo consulue4runt; Ordinibus Lusitanis, facultatem Successoris nominandi adscribunt: et cur Sabaudus, prae omnibus aliis eligi debeat, multas cum ulant rationes. Quoque tum ad populum vel ordines Imperium redit, cùm Feminae ex Lege repelluntur. Sicque eo Regno, in quo Feminae ab Imperii successione perpetuò excluduntur, masculis omnibus exstinctis; Feminae, aut etiam ex Feminis mares, ad Regni successionem haut ex iuris necessitate sunt admittendi. Cabot. 1. cap. 16. ad fin. Quia nempè ab initio Principi, masculisque heredibus; et ita conditionaliter, ii donec supererint, data est potestas: ac ea proindè ad Populum revertitur, conditione cessante. Quam vis alicubi masculis exstinctis, femina ad mittatur ex pacto: suprà libr. 1. dissert. 11. num. 4. et 14. ac dissert. 12. num. 6. et in Moscoviâ nuper, novo exemplo, Regiae sorori Imperium firmare voluerit Boris. Mercure Franc. fol. 33. b.

[Note: 15] Ubi autem subditi, Regnum primis Regibus haut contulerunt (putà si Imperium sit Feudale, vel subalternum) nullus potest exsistere casus, facultatem quo Regis vel

nominandi vel eligendi, sibi arrogare iure queant: sed redit ad eum, à quo primùm pervenit. quod contra Lusitanorum actionem, post obitum ultimi eorum Regis, fuit replicatum. Conestag. 3. fol. 15 4. 175. et 191. Sicque cùm Iohanna, quae ab impudicitiâ Lupa cognominabatur, Ludovico Andium Duci, Caroli Galliae Regis fratri, Regnum Neapoleos adoptionis nomine relinquere vellet; factum fuit id Pontificis, tanquàm Domini Feudi permissione. Angel. et Fulgos. adl. si suspecta. §. fin. de inoff. testam. In Austriacis Privilegiis, ex familiâ ultimo; Adoptatio, Testamentivé factio expressè est largita. vide privil. Austriaca apud Goldast. et Munsterum. Inclitus Würtembergicus Ducatus, si (quod DEUS utavertat, precamur) absque herede esset; non ab Imperatore alteri dari posset in feudum, sed perpetim libera Imperii provincia, ex singulari privilegio esset mansura: quod disertis verbis sancitur in Erectione; ut ideò probè observârit Melch. goldastus, Cadoviensem transactionem, Legibus fundamentalibus illius. Ducatus repugnare, in rational. der Reichssatzungen.

[Note: 16] Hactenùs dictorum, consequens esse videtur: ultimum de familiâ in quam Imperium est rranslatum, non posse successorem extra Comitia, sineque Populi consensu nominare. Cabot. 1. cap. 14. Ut et in Regno, suffragia populi ubi valent, infirma est Designatio à Principe facta, nisr Populi vel Electorum accesserit voluntas. Quâ de caussâ, Anno 1530. Saxoniae Elector, aliique confoederati status, Electionem Ferdinandi impugnârunt. Buxtorff. thes. 12. à princ. adde Arumae. discurs. de iure publ. 4. et suprà lib. 2. dissert. 1. num. 5. Pontificemptamen, ut et Principem quemlibet electum, statuere posse super formâ et electione (non super personâ) sui Successoris, volunt Canonistae. M. Stephan. 3. d. iurisd. part. 1. cap. 2. num. 10. et seq. Electi verò Principes, commendare quidem Regni Candidatos queunt; sed illa commendatio nullam necessitatem habet: vide Anton. Coler. disp. d. Imper. Rom. Germ.

thes. 8. et proptereà perperam Clapmarius, 1. d. Arcan. cap. 14. eam retulit inter iura Maiestatis. Solet tamen Populus, in gratiam quandoque Principum sibi carorum, remittere quid, et iudicium atque pacta de Successoribus rata habere. Bôrtius, d. natur. Iur. Maiestat. cap. 2. thes. 5. Althus. pol. cap. 19. n. 75.

[Note: 17] Nonnunquàm enim tam magna est auctoritas Regis Electi, ut ultrò approbetur, vel nemo audeat recusare, quem is Testamento, Adoptione, vel aliter designavit Successorem. vide Cabot. cap. 8. per discursum. Petr. Gregor. 7. d. Rep. cap. 12. Acita Octavium Iulius caesar, liberis orbus, nominis, fortunarum, Regnique heredem constituisse, auctorest Dion. lib. 45. histor. Rom. Sub Tyberio, et Caio, et Claudio, unius familiae quasi hereditas fuimus; ait apud Tacitum Galba. hist. 1. Ipse Pisonem, testamento semper in bona et nomen adscitum, repentè mediâ salutan tium turbâ apprehendit, filiumque appellavit, et pro contione adoptavit. Sueton. in Galbâ. Sicque Adrianus, non solùm Antoninum sibi adoptavit; sed et addidit conditionem, ut ipse sibi marum et Verum Antoninos, adoptaret. Spartian. in Vero. et Capitol. in Marc. Anton. Imperium nomine dotis cum Faustinâ uxore, M. Antoninum habuisse, Capitolinus refert. Tacitus Imper. in Senatu, cùm eligeretur, adiuratus est; ut cùm mori caepisset, non Liberos suos, sed optimum aliquem faceret Principem. Vopisc. in Floriano. Constantinus Magnus, Orbem Romanum, heredibus non solùm Testamento reliquit, sed et divisit. adde orat. Ulp. Criniti apud Vopisc. in Aurel. et Bodin. 1. cap. 4. nu. 29. et seq. Sed eiusinodi Adoptiones, plerumque confirmatae fuerunt à Senatu. Et ità non satis fuit, Octavium testamento Caesaris adoptari, sed robur accepit ea adoptio Lege Curiatâ. Cuiac. 7. obser. cap. 7. Sicque approbare non possum, quòd Imperium Romanum post Augustum hereditarium fuisse, eruditissimimulti tradunt: quibus etiam adstipulari videtur Goldast. 3. de Maiorat. cap. 14. et Arnisaeus, 2. cap. 2. sect. 4.

num. 50. etc. fol. 141. quâ de re Onuphr. Panvinius, de Comitiis, cap. 1. et Matth. Börtius, d. cap. 2. Gevvoldus de Septemvir at. cap. 4. videri possunt.

Dissertatio IV. DE INTERREGNO, ET REGIA TUTELA: Ac iis qui absente vel aegrotante Principe, Remp. administrant.

[Note: 1] Principatus Electivus Interregnum, Successorius nonnun quàm Tutelam habet: in utroque absentia, furor, vel similis aliquis defectus, Regentem vel Vicarium deposcit. Interregnum, quò brevius, eò melius exsistit. Prudenter Livia egit, quòd Augusto exspirante, acribus custodiis domum et vias sepsit; laetosque interdùm nuntios vulgabat, donec provisis quae tempus monebat, simul excessisse Augustum, ex rerum potiri Neronem, fama eadem tulit. Tacit. 1. annal. Hâc eâdem de caussâ festinatum est, ab Alexandro Severo Augusti nomine recepto, ut is omnia simul acciperet, quasi verus Imperator. Lamprid. Alex. Quod itidem in Regno successivo quandoque fieri solet. Et ita Solimano Turcarum Imper. in ipsâ Zygeti obsidione, cùm totus iam in sanguine esse videretur, sanguinis profluvio exstincto; Mahometus Bassus, quòd in occultatione huiusce mortis, consistere salutem rerum omnium praesentium appareret: cùm solus ocnscius mortis Medicus esse,t ingentes poenas eius scientiae dedit; docuitque secretas res Principum scire, quàm sit devitandum. Nam Mahometus, veritus ne Medicus hic

rem propalaret, illum è tentorio vocari, et in suo conspectu iugulari imperavit. Et quoniam tumultus ferè excitabatur in castris, quia Imperator per multos dies, à nemine visus fuisset: mahometus, re cum quibusdam spectatae fidei proceribus communicatâ, Solimannum balsamo perunctum, induit usitato more, atque collocat in sublimi throno, in loco intra tentorium adumbrato; quem spectandum è longinquo, cum maxumâ reverentiâ proponit. Ipse significationes non nullas reverentiae, praesentibus omnibus, et obsequia edidit, tanquàm cum illo loqueretur. cùmque nemo propius accedere, propter nimiam observantiam, ausus esset; sine fuco et fallaciis credita res fuit. Natal. Comes hist. libr. 17. Leunclav. in Annal. Turc. sub An. 66.

[Note: 2] Interregnum etiam tum incidere potest, cùm successio est incerta, vel controversa. Vide Conestag. fol. 134. et 137. Qui item, f. 148. de errorib. Henrici ultimi Portugalliae Regis, hâc in parte commissis, agit. Ne autem Anarchia in Remp. irrepat (aut etiam Reip. formane mutetur) Interregnum (id est Imperii aliqua forma) dum post bonum Principem, quaeritur alius bonus (vel lis de successione suborta finiatur) adde suprà lib. 1. diss. 14. num. 7. est ineundum. Cautiones quasdam hîc observandas, habet Arnisaeus. 2. cap. 2. sect. 4. num. 85. fol. 162. etc. Iam primùm quùm Interregnum constitutum post Romulum fuit, facti sunt Interreges: totusque ille Annus, per quinos et quaternos dies, sive ternos, centum Senatoribus est deputatus: ita ut qui valerent, Interreges essent, singuli duntaxat. de Interregno Romanor. vid. Alex. ab Alex. 5. genial. c. 5. Sic et interfecto per fraudem Aureliano, sub iudicio Senatus et Milit?, Populique Romani, per sex menses, totus orbis est temperatus. Vop. Tacito.

[Note: 3] Curatores autem, qui intereà quóad de Imperii Maiestate decernatur, Rei publicae dantur; aut cùm Magistratus per se se, sine curatore Rem publicam moderantur: haut iure Maiestatis, sed procuratorio nomine regnant. Est enim

Imperii Maiestas penes Ordines, vel Populum universum. Bodin. 4. de Rep. cap. 1. n. 368. et seq. Nec quippè illa potestas, quod est de essentiâ Maiestatis, perpetua exsistit. Undè ad reservata Principis manum admovere nequit: cùm illa haut veniant ingenerali concessione, sed specialem expressionem requirant. Et proinde ea tantùmquae Iustitiae et necessitatis, non etiam ea quae merae gratiae sunt, absque speciali concessione facere possunt eiusmodi Curatores. Buxtorff. th. 72. et 73.

[Note: 4] In Regno subalterno, ad superiorem Imperium redit. Undè deducunt Canonistae, quòd Imperio vacante, Pontifex possit Iurisdictionem omnem exercere (non aliteratquè quilibet Princeps, post decessum ilius cui demandaverat Iurisdictionem) quandoquidem Imperator (ut praetendunt) Imperium quod habet, non tam proprio iure, quàm quasi à Papâ delegatum, habere intelligatur. Sed indubitanter, ait Vasquius, illustr. cap. 22. apparere: veriorem esseopinionem negativam. Quia Papa nechabet, nec habuit unquàm totiùs Mundi in temporalibus Iurisdictionem: nec Imperator aut reliqui Principes saeculares, ab eo quasi demandatam Iurisdictionem; sed iure eam propriohabent, solâ ex Populi concessione: penes quem, et non penes Papam, Iurisdictio remanet, tam Imperii, quàm cuiusque alterius Regni vacantis. quae verbasunt Vasquii ipsa. et vide suprà lib. 2. dissertat. 2. num. 14. et seq.

[Note: 5] In Romano verò Germanico Regno, vacante sede, non ad totum Collegium Electorale, sed ad Principes Electores, Comitem nempè Palatinum Rheni (ratione Palatinatus, Als dem Obristen Richter des Reichs, vnd Hauß Meyer) et Ducemitem Saxoniae spectat. Buxtorff. thes. 55. Anton. Gothofred. disput. feud. 8 thes. 4. h. et disput. 14. thes. 1. b. Et quidem hoc ius pertinet ad Palatinum, non Bavariae Ducatus respectu: quod contra Gevvold? asseruit Marq. Freher. inter quos hâc de re epistolica lis fuit. vide Gev vold. d. Septem vir. cap. 10. Idque

etiam apparet ex Paulo Windeck. Com. de Elector. c. 16. ubi docet; priscos Palatinos Comites, in inferiori Rheni tractu et ad Mosam resedisse: et posterioribus demùm saeculis Palatinicae familiae Electorali, Bavaritam insertam fuisse. sibi cap. 17. absonè contrarius.

[Note: 6] Quòd autem prae aliis hi duo Palatini, Rhenensis et Saxonicus (qui et ipse Palatini tituloab antiquo gaudebat) Imperii totius vicariam administrationem, divisis inter se limitibus meruerunt; id non fine ratione est factum. Cùm enim Teutonicum Regnum, duplici iure regeretur, Francico et Saxonico (hinc der Sachsen vnd Schwabenspiegel exsistunt) conveniens visum fuit, ut duo illi Palatini, ceu proximi à C çfare, eo mortuo, vice sacrâ, Regnum Teutoniae (quod kat) e)coxh\n Imperium solet vocari) gubernarent. Marq. Freher. ad Petr. de Andl. cap. 10. lib. 2. et adi eiusd. Orig. Palatin. part. 1. c. 15. et 16. Auct. Parthenii Litigiosi, 2. cap. 5. num. 16. Et de hisse Vicariis, multa notatu omninò digna, illustri industriâ collegit Buxtorffius, th. 52. et seqq. Et de iure Palatini Electoris ratione Vicariatus, vide den kurtzen Bericht, von der Ehurfürstl. Pfaltz zustehendem Vicariat. Cui se opponit anonymus quidam ex Bavari Aulâ, im Gegenbedencken: qui tamen nu perrepulsus fuit in der Rettung des Pfältzischen Vieariats. Et necilla defensio caruit replicatione. Adde Goldasti Pol. Imperialia. part. 7. per tot. (Caroli IV. tempore, Princeps Wenceslaus, Carolifrater, pro Vicario in Germaniâ constitutus fuit, vivente Imperatore. Franckforter Privilegia. fol. 158. Qui etiam Francofortensium Immunitates confirmavit. ibid. fol. 159.) Hi autem Vicarii temkporales, ab hereditariis et perpetuis; quales nunc sunt Sabaudiae et Pedemontii Duces, ac Italiae Principes nonnulli; multis differunt modis. vide Buxtorff. thes. 53. et Nivol. Betsium cap. 7. fol. 224. ac Gev vold. cap. 11. de Septemvirat.

[Note: 7] Porrò itidem Curatoribus Tutoribusque Resp. tùm dicitur indigere, si annis minor sit Princeps. Si verò quicquàm

est in Politicâ administratione, quod diligentem sedulamque curam mereatur; certè Tutela et Cura, Regiorum et illustrium pupillorum, potissimum hac in parte sibi vendicat locum. Non tantùm, ut ipsis adversus ambitionem et iniuriam aliorum, iura sua sarta tectaque conserventur; sed etiam ut odia et aemulationes, que inter agnatos ob huiusmodi Curatelas saepè nasci solent, cum extremo subditorum damno, pernicieque, legitimis repagulis, et Ordinum auctoritate, tanquàm freno quodam coërceantur. Betsius. cap. 7. à princ. fol. 201.

[Note: 8] Non sine ratione Papinianus, Tutelam rem esse dixit minùs tutam, incertam, fallacem, fragilem, et periculosam. l. in fideicommiss. §. nonnunquàm. in fin. de Usur. Plerumque enim Tutores, non satis suo nomini respondent. Et ideo Tutores, hodiè non dici Tuitores, inquit Albericus: in l. 1. ff. de tutelis. sed Tollitores, ab effectu. vide Paul. Montan. tract. de Tutel. cap. 4. à princ. Quoquè Maxaemilianus Imperator, Gerhaben (quâ voce Austriaci nominant Tutores) festivè Gernhaber, vocare solebat. vide Matth. Wehner. tract. de Verb. signif. verbo Gerhaber. fol. 166. Ac etiam Hispani hocagnoscunt, quibus est proverbium vulgare: No vi hazienda que medrasse, puesta en manos de tutor. de Eyçaguirre. en laioya. nu. 473. Et sanè spoliationes, ac mala, imò furta Tutorum, non solùm patiuntur mediocris fortunae homines; sed aliquandò etiam Principes viri. Bodin. d. R. 6. cap. 4. n. 709. Arnisae. 9. polit. fol. 211. Et inter ceteros, id contigit filiis et heredibus Theodosii Magni, vix dum puberibus; Honorio videlicet atque Arcadio. Nam qui iis à patre erant dati Tutores, Rufinus Britan nus, et Stilico Vandalus; perfidiosi proditores, atque adeò praedones fuerunt. Carol. Sigon. libr. 1. de Imper. Occid. Molinae. d. Monarch. Francor. num. 14. et seq. In Angliâ olim, Patruus occidit Nepotem pupillum, verum Regni heredem. du Bellay. 1. fol. 16. Eudes Patruus Hugonis

Capeti, Caroli simplicis Curator, in suam familiam transtulit Regnum. Girard. lib. 5. fol. 467. Albertus Llmperator, fratris filio, suoque pupillo Iohanni, avita tradere recusans bona, ex insidiis fuit occisus. Stumpff, in der Schweitzer Chronic. lib. 7. fol. 214. b. Ludovicus Sfortia, tutorfuit fratris filiorum, tutorioque nomine cudit monetas: sed is demùm Ducatu privavit pupillos, Cominae. libr. 7. cap. 2. fol. mihi 603. et seq. (De variis gentium moribus circa Tutelae constitutioinem, vide Franc. de Caldas. adl. si curatorem. verb. hunc contractum. num. 45. C. de in integr. restit. minor.)

[Note: 9] Ergò Lipsius, monit. polit. 1. cap. 4. Matrem hîc admoveri, et vices pueri gerere, cum prudenti aliquo Senatu, è re esse putat. Cùm proceres Regni eligi, sit anceps: et unus si sumatur, ceteri offendantur ut spreti; et hic forsan proprias cogitet opes. Si plures, vix evadere contingat factiones et turbas. In Asiâ receptum fuisse à Semiramidis tempore, ut uxores Regum, post eorum mortem regnarent; scribit Arrian. de exped. Alex. lib. 1. Non porrò eâ Lege, quâ Feminae excluduntur à Regni Successione, eae etiam remotae censenturà Regimine, Regnique procuratione, et Filiorum adhûcdum minorennium tutelâ. cùm alia sit Regni Successionis, alia ratio procurationis: ut disputat contra Fr. Hotom. in Franco- Gall. cap. 26. Vinc. Cabotius. 1. disp. cap. 18. Pasquier. 2. des Recherch. cap. ultim. vide Thuanum lib. 23. fol. 470. Sic matri Ludovici 13. Galliarum Regis, commissae nuper fuerunt Regni habenae. Servin. tom. 4. plaidoy. 1. Scique Henrici 4. Imperatoris adhuc pueri Imperium, administravit mater. Alb. Stadens. sub Anno 1056. et 1057. Et indè adhuc magis, tutelam Filii, et administrationem habebit Pater, in Regno Filiimaterno. Verùm illud est expeditum: si mater extra Regnum proficisci velit, quòd tunc non habeat Tutelam Liberorum; ut nuper Viduae Mantuanae, obiecit Gonzaga Cardinalis.

praesertim, Feminis quae fuit data. Nota sunt in historiis Gallicanis Imperia Fredegondae, Brunhildis. Mater Ludovici Regis Franco. Gallorum, Sancti cognominati, vices Filii egit, non sine vicissit udine turbarum. Notiora sunt facinora, quàmut debeant commemorari, Catharinae Mediceae. Idcircò Agnati proximiores, aliis magis arrident. Et ita Concilium Constantiense, Anno 1417. Iohanni Burgundiae Duci, gestionem Tutelae in Regno Gallicano adiucavit. Guil. Paradin. annal. de Bourgongn. lib. 3. fol. 615. Ac in Galliâ, semper Regis minoris tutelam; proximo Agnato deberi, attestatur Froissart. tom. 1. cap. 22. addatur Tillet, au recueil des Rois de Fr. fol. 275. et in annot. fol. 120. Girard. tractat. de l' Estat. fol. 228. 238. 365. 447. consentit Cominae. libr. 7. cap. 1. fol. mihi 595. Hamiltonius comes, apud Angliae Reginam Elisabetham affirmavit; omnium penè gentium moribus aclegibus, et potissimùm patriae instituto (Regni Scotiae) locum sibi Tutoris (tanquàm proximo agnato) Regis adhûc infantis deberi. Thuan. libr. 40. ad fin. Tutor tamen esse non debet, quiipse adcoronam adspirat. Comina. lib. 8. cap. 9. fol. 775.

[Note: 11] In Electorali Romano Grmanici Imperii dignitate, (quae individua est, solique primogenito competit) haud alii, quàm soli proximiori agnato, tutela et administratio adscribi; inibique à Successione submotus, à tutelâ quoque, necessariâ consequentiâ submoveri vulgò reputatur. Et hoc ideò ius, agnato proximiori, per Testamentum aufferri non posse, communiter dicunt. cùm voluntas Testatoris, servanda sit in his, quae ex ipsius testatoris veniunt dispositione, absque iuris necessitare. Dn. D. Harpprecht. disputat. instit. 7. thes. 8. part. 1. Andr. Knichen. de Sax. non prov. iur. ad verb. Electorum. cap. 4. pertot. Phil. Hoenon. Disput. ad Inst. 3. thes. 6. Arnold. Engelbrecht, Disput. de Iurisdictione. thes. 141. lit. d. Anton. Cloer. Disput. de Iure Imper. Roman. thes. 56. Arumae. discurs. de Iurepubl. 19. 20. 21. et discurs. 31. thes. 1. Hiller. disput. Basileens. à princ. vol. 2. Et constat

auß den Politischen Reichshandlungen Melch. Goldasti, folis 29. codem hoc modo Auream Bullam, iam ante multos annosintellectam fuisse. Ac sunt certè qui putant, nec Contutores dare licere: haecque omnia locum pariter habere, in Territoriis et Possessionibus, quae obveniunt Electoralis dignitatis heredi; nec tamen eidem Dignitati sunt adnexa. Vicissim Tutorum Testamentariam dationem, indifferenter admittunt nonnulli. vide Valent. Arithmaeum, amicum meum, Pericul. secund. Disput. 4. in Corollar. Hacque de controversiâ consuli possunt, quae in caussâ Tutelae et Administrationis Palatinatus, non ita pridem à Marq. Frehero, Dion. Gothofredo, I. Zeschlino, Zachar. Fridenreich, etc. edita fuerunt contraria scripta.

[Note: 12] Gerlacus Buxtorffius, Dissert. ad Aur. Bull. Thes. 86. dubium hoc competenti Iudici decidendum relinquit: sed Nicolaus Betsius (qui cap. 7. fol. 241. et seqq. in sententiam transit communiorem) ad scopum quàm proximè accedere videtur, quùm fol. 237. scribit: Considerandum esse praesentem Imperii Romani, et omnium eius Principum Statum, qui nunc ob Religionis diversitatem, longè differat ab eo, qui tempore conditae Aureae Bullae extabat, etc. vide Matth. Börtium, apud Arumae. de Iure publ. fol. 1024. Sanè olim Principes nostrates, Tutelas electorales testamentarias, legitimas excludere, vel cum iis concurrere posse voluerunt: Iohannes Casimirus, proximus illo tempore Electoralis Pupilli agnatus, et Heidelbergenses Iureconsulti, tum id pernegârunt. Nunc hoc affirmant iidem; magis, ut nonnulli suspicantur, propter Status, quàm propter iuris rationes. Et itidem hîc notandum esse videtur, nuperam quae eâ de quaestione acerrima disputatio fuit, magnâ ex parte non generalem hanc quaestionem; sed in specie concernere Palatinatum. Namque statum controversiae ita descripserunt. Heidelbergenses: Utrum Elector possit proximiori agnato, sub conditione, nihil in statu Electorali mutando, Tutelam Electoralem

deferre? Deindè: Utrum Elector, proximiore agnato conditionem illam respuente, possit sub eâdem conditione, eligere remotiorem?

[Note: 13] Aliàs Principes vel Reges, si qui liberam Tutorum vel Curatorum constituendorum habent facultatem, numquàm non singulatim de iis, quae post mortem suam fieri velint, disponere debent. Isai. 38. ubi Luc. Osiand. et adde alios quos Freher. tract. de Tut. Elect. ad fin laudat. Sic Antigonus, dubium prudentior, an iustior Maccdonum Rex, cùm optimè quamdiu vixit, de filio suo Philippo, totoque Regno Macedoniae meritus esset; utrique saluberrimo consilio, etiam iamiam moriturus providit: ut Polybius refert. quippè enim Testamentum reliquit, in quo omnibus iniunxit, quid post suana mortem quisque facere, et cuius rei curam habere, regnante Filio, deberet. Idque eò, uti omnes ambitionis, ac discordiarum causas, quae in Aulis Principum novitiorum oriri solent, è medio ferret. Cùm exiis quos secum habebat, alium Filio tutorem reliquisset, Militibus alium, huncitem Scribis, alinm denique aliis officiis praefecisset. Commodo Imperatori, optimi Senatores, à patre prudentissimo, Tutores fuerunt dati. Xiphilin. Caracallae Papinianus; Alexandri Tutorfuit Ulpianus. Hodiè non nulli Principes, testamento liberis suis dant Tutores, è Consiliariis fide et auctoritate primos. Sic Marchionibus Badensibus, Cancellarius nominatus fuit Testamento Tutor. Compilator Praeiudicior. Camer alium, verb. Tutor. folio 347.

[Note: 14] Non operam malam dare Principes liberis suis, vicinos, et etiam inimicos quan doque qui constituunt Tutores, Pasquierius probat. lib. 5. des Recherch. 23. Auctoritas et Regiminis fasces, quòd ità penes eum sint, nocere quinequit; quique viribus ad nocendum valent (Agnatinempè et proximi heredes) auctoritate destituantur. Ac sic Ludovicus 12. Galliae Rex, tutelam Caroli V. gessit optimâ fide. Bellay. 1. des memoir.

folio 4. Franciscus I. Scotiae Regis. ibid. fol. 38. Etiam in Iapponiâ ante aliquot annos, Rex Tharicossam, filii tutelam commisit Ieghiasum Quanto; à quo aliàs Filio inaxumè timebat. Pierr. Matthieu. hist. de la Paix. 1. fol. 171. et seq.

[Note: 15] Sed annè ordinandi unus aut plures? Alexander Imperator Constantinopolitanus, cùm Nepoti suo tutores et Imperii administratores scripto ordinâsset, Patriarcham Nicolaum, et alios plures; ii suo arbitratu res gerentes, multa contrà quàm oportuit, egerunt: nequè inter sese consenserunt; aliis id quod alii statuerant abrogantibus rursùm. ut Imperium non unius, sed multorum esset. Zonaras, annal. tom. 3. folio 114. De quibus omnibus, pro re natâ consultabunt rerum politicarum prudentes. et videripotest Arnisae relect. polit. lib. 2. cap. 2. §. 4. num. 161. 167. et seq.

[Note: 16] In Regno subalterno, Tutores à Superiore vel dantur, aut Testamento dati confirmantur. Sicque Populus Romanus, M. Lepidum, Ptolomaei Liberis tutorem misit in Aegyptum. et Tiberio imperante, Cotyis Thraciae Regis filiis nondum adultis, Trebellienus Rufus datus fuit, qui Regnum interim tractaret. Tacit. 2. annal.

[Note: 17] Verumenimverò, à Patre filiis Testamento tutorem datum, tam in Feudalium, quàm Allodialium bonorum administratione, ceteris praeferri; non habitâ ratione, quem Filius sine liberis decedens, successorem esset habiturus; in defectu Iuris Feudistici contrariae Sanctionis, post Schraderum Rosenthalius docet. cap. 12. conclus. 10. Idque ad Feuda etiam Illustrioris notae, probè extendere eundem Schraderum, sect. 19. num. 16. experientia, praxisque testatur. Et quoque Tutelae, Matri vel Aviae, Iure Civili delatae administrationem; etiam ad bona Feudalia extendunt: exclusis Agnatis, vel ipso Domino Feudi. Rosenthal. d. conclus. 10. nu. 20. Mart. Beneckendorff. tract. de Iure mulier. fol. 930.

adeò quibusdam in incerto fuit; utad sortem hane rem revocârint olim Dani. Knuto enim filius Erici admodùm parvulus, patri in Regnum Daniae cùm surrogatus esset, opus erat administrante Tutore. Verùm quoniam huiusce muneris advocationem praestare, plerisque vel invidiosum, vel arduum videbatur; sortitione virum placuit legi. Prudentissimi namque Danorum, in tam excellenti negotio, arbitrio delectu uti pertimescentes, alienae Fortunae, quàm suis sententiis permittere electionis eventum maluerunt. Alb. Krantz. Daniae lib. 4. folio 79.

[Note: 19] Certè Statuum Regni, nonnullam hîc auctoritatem esse videtur. Undè in Galliâ, statim Ordinum indicitur conventus; ubi de modo in Regni administratione servando, in medium consulatur, quando Rex adolescens in Regnum succedit. Bernh. Girard. del' hist. de Franc. libr. 17. fol. 351. Inibi enim pro Lege fundamentali reputatur, ut ob quatuor potissimùm causas, Ordines (le trois Estats vocant) congregentur: si nempè novae sint contributiones Subditis imponendae; si Bellum, su scipien dum aut propulfandum; si Reformatio in Regno instituenda; si Tutores Pupillo Regi adiungendi. Quâ in re, si ita Salus exigat Regni, etiam à Regis ultimâ voluntate, recedere Ordinibus licitum esse aiunt. uti accidit post mortem Caroli V. Franciae Regis. Betsius. cap. 7. fol. 202. et videatur idem fol. 222. Quin et Carolus VI. Anno 1407. Arresto Curiae Panegyrico sancivit, ut ipso, ante aetatem legitimam Filiorum suorum, vitam ponente; Primogenitus nihilominùs, ex consilio à tribus Ordinibus Deputatorum ipse imperaret: quod tum magis è publicâ re videbatur, quàm si Regius Pupillus in Tutelam aliorum perveniret. Girard. libr. 19. fol. 553. Ut et Hamiltonio Scoto, cùm Regiam tutelam ex genere proximus affectaret, Antagonistae responderunt; Hamiltonium rem, non modò Legibus et veterum institutis repugnantem, sed et iniquissimam

postulare: allatisque in contrarium exemplis, Regni gubernacula non ex cognatione propiori, sed magis idoneis, et à Conventu Ordinum publico delectis, semper fuisse delata, ostendebant. Thuan. libr. 40. ad fin. videri etiam hâc dere potest, Fr. de Caldas, ad l. si Curatorem. verb. hunc contractum. n. ult. C. de in integr. restit. minor.

[Note: 20] Tutorum item Regiorum, certis limitibus circum scribenda erit potestas. Ut quoque ipsoiure, Tutor necre, nec nomine Princeps estillius Provinciae; sed Tutor, vel Curator, vel Administrator tantùm. Dion. Gothofred. de Tutel. Elect. Testament. lib. 6. replic. cap. 4. fol. 287. Et periculo res non caret, si quis se Principem et Domin?, non Tutorem appellet; aut Tutela, non aetate perfectâ minoris, sed vitâ tutelam gerentis finiatur. Quemadmodùm olim Fridericus Palatinus Elector, eius nominis primus, Nepotem ex Fratre Philippum Electoratus heredem, adoptavit: gubernatorem Provinciae tanquàm Dominus, et Electorem Imperii se dixit; caelibatumque perpetuum promisit, nefilio arrogato, uxorem ducens praeiudicium crearet. Hoc quidem genus adoptionis Pontifex Nicolaus V. confirmavit; sed recusavit Fridericus Imperator, diu multumque requisitus: Aene. Sylvius, Europa cap. 40. quod magnas turbas in Palatinatu fecit. vide Trithem. de reb. gestis dicti Friderici, fol. 7. et seqq. Ludovico Balbo Galliae Rege defuncto, contrà ac Regio testamento cavebatur, ab Ordinibus Ludovicus et Carlomannus Regis filii nothi, Tutores Posthumodati; et etiam in signum muneris supremi, Regio Diademate ornati fuerunt. Quod itidem perturbationem rerum in Galliâ effecit quàm magnam. Procedure perilleuse, qui ayant fait gouster la douceur du gouverment souverain aux serviteurs; fraya lechemin à un horrible confusion: ut prudenter scribit Iehan de Serres. tom. 1. de l' Inventair. del' hist. de France, fol. 279.

irreconciliabile dissidium Religionis; Tutores cum hâc restrictione sunt ordinandi, ut in Religione statuque nihil immutent. quod opportunè Betsius monet, cap. 7. fol. 253. Et aliàs etiam. Legitimus, Testamentarius, aut Dativus Tutor Curatorve, qui Electorio pupillo, Principi, Comiti, vel Nobili impuberi, aut iustam adhuc non habenti aetatem; à Lege, vel à defuncto, aut Ordinarii Magistratus (Caesaris nimirùm, vel Camerae Imperialis Iaccedente datur auctoritate; in territorio sui Pupilli, reformandae Religionis minimè pollet potestate. Cuius reipraeiudicium habemus in Symphoremate supplicationum, part. 1. tom. 1. fol. 209. Ubi contra Casimirum Palatinatus Administratorem, qui (ut praetendebatur) non attentâ conventione provisioneque Antecessorum, solius sub Tutelae praetextu, Religionis moliebatur mutationem; ad implorationem Ordinum superioris Palatinatus, Mandatum decretum, in quo ipsi illa innovatio (sed sine effectu) prohibita fuit.

[Note: 22] Et tandem in Familiis Regiis, Illustribusque aliis, inter administrationem Provinciarum, aut Regnorum, pupillique educationem, differentiam esse statuendam; multis exemplis Betsius evincit. cap. 7. fol. 255. etc. et fol. 261. Ita ut etiam eo in casu, quo qui prior est in Successione, similiter ex Legis necessitate debet esse Tutor; et tamen educatio alterià Patrequeat demandari.

[Note: 23] Enimverò, propter incommoda quibus obnoxium est Regnum Tutelare; Lege singulari, sui iuris, tutelaeque efficiuntur Principes plerumque, aliis de plebeiâ faece maturiùs multò. Ab optimâ quòd indole, numerus iniquè exigatur annorum: et institutio acccommoda Imperaturo, defectum facilè supplere queat aetatis. Iohan. de Terrâ Rubeâ, tractat. 1. artic. 3. Utiliùs et consultiùs videtur Paul MOntano, tractat. de Iur. tutel. cap. 37. quòd Tutela finiatur puberate: ita ut non fit dandus Principi Curator sive Regens, aut alius quocumque

nomine, loco Regis administrator; sive unus, sive plures. Quamvis nonnulli scribant; Regis, vel Principis filio iam puberi, Curatorem etiam in vitodari. Post alios quos laudat Dn. Collega Harpprecht. Disput. ad Instit. 8. thes. 9. vide Fr. de Caldas, ad l. si Curatorem. verb. hunc contractum. num. 46. C. de in integr. restit. minor. Valent. Arithmaeum, pericul. 1. disputat. 2. thes. 10. adde Thuanum libr. 23. fol. mihi 470. col. 2. Sed qui in negant, haut ita sunt intelligendi; ac si solus debeat et ex proprio motu, gerere rem: sed per se et nomine suo, cum consilio directioneque pruentum delectorum, etc. Ita in Galliis, Caroli V. pragmaticâ sanctione, aetas Regia, annodecimo quarto definita: Pasquier. 2. des Recherch. cap. ultim. Froissart. 2. cap. 58. Girard. tom. 2. fol. 318. Betsius. cap. 7. fol. 204. eaque Constitutio, Anno 1563. ex consilio Hospitalii renovata fuit. Thuan. libr. 34. fol. 701. Histoire de France, soubs Francois 2. folio 365. etc. Minùs enim mali timent nonnulli ex Imperio puerili, quàm ex contentiosâ, et indiligenti Tutorum administratione.

[Note: 24] Electorius item adulescens, decimo et octavo anno completo, et sic septennio citiùs quàm in iure civili Romano; non tantùm dignitatem, titulumque et locum Electoris: sed et reipsâ vocem et suffragium Comitiale, pleno nanciscitur iure. Ita ut is qui ante eum diem, Tutoris curae, consilioque concreditus erat; iam tunc, pro communi, non tantùm Provinciae suae, sed etiam pro Rei publicae, totiusque Imperii salute et incolumitate incipiat vigilare. Aur. Bulla Caroli IV. capit. 7. Bulla Sigismund. Imper. de Anno 1434. Basileae condita. Knichen. de Sax. non provocand. iure, ad verb. Electorum. capit. 5. Marquard. Freher. in assert. propriae Gubernationis Dn. Frideric. IV. Comit. Palatin. Anton. Colerus de Iure Imper. Roman thes. 55. Bertram. disputat. de Comit. thes. 33. apud Arumae. de Iure publ. discurs. 9. Andr. Gerhard. ibid. discurs. 31. th. 2. et. seq. vide die Kurtze Verzeichnutz, was Hers Hertzog Reichart, Anne 92.

den 18. Ianuarii, bey Herin Friderich Pfaltzgrafen Chur Fürsten, etc. einer vermeindten Tutel vnd Curatel wegen, gesucht. Idque analiis in Ducatibus habeat locum? vide Antonium Colerum, dict. loc. thes. 65. et Dominum Cothman consil. 42. volum. 3.

[Note: 25] Usu aliàs et Iure Camerali, Princeps minor regens, pro maiore habetur; potestque in ius etiam vocari: propter Confiliarios nempè, ex quorum consilio omnia agere censetur; et qui ideò, quod minuit aetas, consilii plenitudine supplent. Potest tamen restitui, si fuerit laesus. Amplissimus Rutg. Ruland. fautor mihi singularis. decis. iur. controvers. 5. Nec mihi placere potest, quod ex Bodino refert Hilligerus. 21. cap. 11. lit. C. Non restitui Reges infantes.

[Note: 26] Iure ferè gentium communi, Reges non esse desinunt, durante qui Imperio, mente similivè vitio capiuntur. argum. l. 20. ff. de stat. homin. Quod et obrinet in Feudis. Rosenthal. cap. 7. conclus. 27. num. 13. Dn. D. Plebst. Disputat. feud. thes. 28. Ita Iudex aut Magistratus qui futere coepit, licet novè Iudex creari non possit; l. cùm prator. 12. §. 2. de Iudic. l. 1. §. 5. de postuland. verterem tamen retinet auctoritatem. l. Iudex. 46. de Iudiciis. Ratio differentiae inter acquisitionem et retentionem, in eo consistit; quia ibi anim us requiritur, qui hîc abesse potest. argum. l. 17. §. 1. de acquirend. possess. Sicque cùm Saul Rex Israëlis, in furorem incidisset; Regno tamen minimè fuit privatus. Sic quoque Oziâ Rege Iudae, Elephantiasi laborante; non Regnum, sed Regni administrationem coepit Filius Ionathanus. 2. Chronic. 26. Ita et in Galliis factum, cùm Clodovaeus secundus, in morbum animi incidisset. Et posteà, cùm Carolus VI. magno incendii metu perculsus, furiosus evasisset. ut Guagnin. testatur, et rerum Gallicarum alii Scriptores.

[Note: 27] Rege autem Regere impedito, Regni regimen ad Primogenitum pertinere suo iure, ut propriae rei; etiam Rege

invito, seu quam vis is priùs aliterdisposuisset: nec hoc in casu Papam, aut Status, seu corpuscivile, alium Primogenito Coadiutorem posse dare, multis probat Iohan. de Rubcâ Terrâ. tractat. de Iur. Successor. Regni Gall. tract. 1. artic. 4. et tract. 2. artic. 1. E contrà per tres status, Regnum fuit gubernatum, Iohanne Galliae Rege, in Angliâ captivo exsistente. Ieh. Froissart. tom. 1. cap. 170. et vide eund. c. sqe.

Et de his hactenus disserui saltuatim. Non memores monere, vel de Magnatum litibus Iudicium mihi sumere; sed Iuris ac Politices Studiosis, gravissimarum harum controversiarum praebere gustum, animus fuit. Ceteris illud Merlini Coccai praescribo:

Me legat amussim, quisquis legit omnia; quisquis
Scit quia fert aliquid lectio quaeque Boni.

CONSILIUM, FEUDI HEREDITARII NAturam utcumque enodans.

ES hat Jarob Martin Schultheiß zu Tuttlingen, in Anno 1531. den groß vnd kleinen Zehenden daselbst (so vom Gottshauß Reichenaw zu Lehen rühret) seinem sChwager Michael Wägelin vnd mehr Andern, in hierüber auffgerichtem Kauffbrieff specificirten Personen, vmb ein genannte Summa Gelts aberkaufft. Wie auch bald darauff solcher Kauff (welcher für jhne Martin, dessen eRben vnd nachkommen beschehen) nicht allein von dem Lehenherrn durch die Investitur co ifirmirt: Sondern nach seeligem Ableiben Jacob Martins; gedacht Lehen, dessen gelassener Wittid, Agnessen von Rohrdorff, sampt dero, mit jhme Martin Ehelich erzihlten vier Kindern, benanntlich Christoff, Agnesen, Annae Märiae, vnd Elsae, gnädiglichen gelihenwo: den. Gestaltsame der Lehen Brieff, de dato 66. etc. mit mehrerim außweiset. Als sieh aber der Sohn Christoff, gegen Vrsulae Böckin verchlichet, vnd seiner Schwester Annae Mariae, dene an Lehen vnd eigenem jhro gebührenden Antheil, durch ein gepflogene Vergleichung (welche gleichwol sie Anng Maria angefochten, vnd als wann sie darinnen loe dirt, noch vor dem Fürstlichen Würtembergischen Hofgericht, vnerörtert streitten thut) wircklich bekom~en: hat er nachgehend, kurtz vor seinem bald gefolgten Ablerben, die mit erstangedeuter Vrsula, ehelich erzeugte Tochter vnd einig Kind, beneben jr Vrsula, durch ein Testamentliche Disposition (deren an gehörigen Solen nit eten

nichts ermangelt) zu Erben ernennt. Wie dann eben diesen seinen eingesetzten eRben, mehr angedeut Lehen expressè vermachet. Nun ist zwar die von Christoff Martin, besagter massen erborne Tochter, zu Zeit jhres Vatters Hinscheiden, noch bey Leben geweßt: hat doch bald hernacher auch die Schuld Menschlicher Natur bezahlt. Derowegen die Mutter Vrsula Böckin (welche sich nachgehends mit Caspar Erndlin, Ehelich eingelassen, vnd mit zwepen Töchterlin von Gott dem Allmächtigen gesegnet worden) zumal jhres versiorbnen Haußmirths (Crafft Testaments) vnd auch ab intestato, deren mit jhine Christoff Martin Ehelich erzihlten Tochter Verlassenschafft, als einige Erbnemin, an Lehen ond alledigen Gütern, angetretten. Inmassen nicht weniger von der Elsa, mehr besagt Christoff Martins Schwester, jhme Caspar Erndlin, all jhre Haab vnd Gütter, et quidem nominatim etiam jhr Theil Lehen, durch ein auffgericht Testament (de cuius validitate man ebenmässig vor dem Fürstlichen Würtembergischen Hofgericht litigirt) verschafft worden. Wann dann jetzunder das von Christoff Martins hinderlassenen Erben vnd Nachkom~en inhabend Lehen, durch die Anna Maria, Jacob Martins hinderlassenen Tochter für sich, vnd im Namen jhrer Schwester Agnesen (die doch aller Menschlichen Vernunfft gäntzlich beraubt vnd fatua ist) als vermeintlich ein Kunckel: vnd jhnen auff Ableiben jhres Bruders Tochter, alleimg gebürend Lehen, vor dem Reichenawischen Pfaitz: oder Lehen-Gericht angesprochen würdt. Als ist hieranff die Frag. Ob solch Feudum ein rechtes Erb Lehen, derohalb auff alle erben indifferenter iure hereditario gelangen möge: et ita per consequens, obernannten Christoff Martins Tochter ab in testato decedens, Ihro von dem Vatter anerstorbenen Theit, auff jhr Mutter tanquàm extraneam personam transmittiren; Er Christoff Martin aber zusampt seiner Schwester Elsa, in diesem Lehen bündtlich testieren, vnd selbiges einem frembden, exclusis agnatios sororibus, außmachen können.

[Note: 1] Anlangend diese Irrung, möchte man erstlich berührt strittig Lehen, nicht vnscheinlich für ein recht Kunckel Lehen (in quod feminae et masculi; attamen non nisi à primùm investito descendente; succederent) erachten. In Ansehung aller Lehen Art vnd Eigenschafft ist, dasselbige auff die suos, non extraneos heredes fallen sollen. Inmassen dann auch in dubio von allen, nicht anderst zu praesumiren, dann daß sie ex pacto et providentia; non hereditaria seyen. Sicque semper proximus quisque, non à personâ immediatâ, et nuper defunctâ; sed à domino concedente primoque investito invitatus censeatur. Feudi enim naturam esse, ut ad suos tantùm, non autem extraneos transeat, tralatitium est. Cacher. decis. 161. num. 12. in fin. Menoch, lib. 2. praes. 94. num. 4. Et attestante Mynsing, feudum in dubio ex pacto et providentia concessum praesumitur. Proque hac opinione Camerae Imper, auctoritatem stare ait, cent. 4. observ. 2. Et indè vasallus de feudo testari nequit; nec ulla ordinatio defuncti in feudo manet vel valet. tit. 8. in princ. ubi Feudistae. lib. 1. Feud. tit. 9. §. Donare. lib. 2. Feud. Vult. lib. 1. de Feud. cap. 9. num. 70. et seqq. Conrad. Ritterhus. in partit. Feud. cap. 12. quaest. 4. Etiamsi ad pias causas quid relictum esset. d. tit. 9. §. Donare. ubiglossaunct. tit. 55. in princ. vers. habito. ubi Dd communiter. lib. 2. Feud. Hinc FF. tradunt, vasallum nec candelam quidem posserelinquere. Vult d. c. 9. num. 71. Adeò, ut si citra domini licentiam ullum feudum in aliam personam, quam in vestiturâ comprehensam, dispositione ultimâ transferatur, id commissum reputetur. Hotom consil. 31. Borcholt. tract. Feud. cap. 8 num. 57.

[Note: 2] So ist auch ferrners vnd fürs Ander zubetrachten, daß ob schon Jacob Martin, für sich vnd seine Erben solch Lehen mit Gelt erkaufft: Dannenhero, als wann man es in extrancos zu alieniren berechtiget, nicht vnscheinlich möchte geachter werden. Prout latè et pulchrè post Cephal. cons. 311. num. 56. probat Surdus consil. 104. num. 10. Schlieffen doch deme zuwider

der mehesie Theil Rechtsgelehrter dahin, daß der gleiehen Lehen so angeregter massen mit Gelt bezahlt werden, in keinen Weg auff die extrancos heredes transferirlich seyen. Nam etiamsi pater sua pecunia, feudum pro se et descendentibus acquisivit: id tamen non transit ad extraneos heredes. quod tradunt Dd. ad c. 1. de success. Feud. Latè Thom. Marin in tractat. Feud. tit. de Feud ex pact. et provid. num. 7. Et feudum emptitium pretio interveniente acquisitum non esse degenerans, sed nihilominus feudum manere, et secundum omnes Leges feudales regulari, crebrius placet. Zas. tract. Feud. part. 12. vers. tertia conclus. et idem cons. 8. lib. 2. Anton. Gabriel. Rom. lib. 3. conclus. 4. de Feudis. Clar. §. Feudum. q. 16. Borcholt. cap. 4. num. 26.

[Note: 3] So wil es zugleich protertio, vmb so viel desto mehr dieses Ansehen gewinnen, daß angeregt Lehen in allwegein solch Lehen sehe; welehes da mit nichten könde auff die extraneos heredes gelangen: Dieweil in der Investitur keines Erben gedacht, sondern selbiges einig vnd allein Jacob-Martin gelihen worden. Vüzwar zu einem rechten Lehen, wie solches die verba aller Investuren, so viel man deren gehaben mag, nur sich bringen. Der Vrsach, vnd weil man auß der Investitur, die aigentliche Art vnd Beschaffenheit dieses Lehens erlernen mag, soll man billich darauß nicht schreitten: sondern consequenter, daß dieses Lehen bey sein Jacob Martins Kindern, als ein recht Lehen, alleinig verbleiben solle, in allweg halten vnnd schliessen. Nam In vestitura inprimis attenditur, nec eius tenorem facilè restringere aut ampliare, sed indefinitè prout verba sonant, interpretari convenit. Rol. 1. Valle cons. 79. vol. 2. Schurff. cons. 98. cent. 1. et cons. 31. centur. 3. Paris de Puteo, de redintegrat. feudi. cap. 30. et 94. Zas. cons. 12. lib. 1. num. 59.

[Note: 4] Et quamvis, si fortè in investiturâ; heredum, filiorum, etc. nulla mentio sit factâ, hoc feudum hereditatium esse, non infimorum subselliorum Dd. asserant longo Catalogo relati à Vult. lib. 1. de Feud. cap. 8. num. 32. et communem esse

testatur Ias. in l. apud Iulianum §. si quis alicui. ff. de leg. 1. Attaemen quando feudumita simpliciter conceditur, nullascilicet heredum factâ mentione; et sic incertum est, An heredibus omnibus et quibuscumque, an verò his mentionopraetcritis, liberis tantùm constitutum fuerit: id pro hereditario minimè reputandum, sed iure Feudorum expacto et providentiâ censeri; verius et communius asseri omnino reputamus. Quippe qualitas extrinseca, quam contra naturam Feudorum feudum hereditarium habet, minimè praesumitur. Argum. notator. in l. si ita. §. Chrysogonus. in sin. de verb. oblig. et in l. si repetendi. C. de condict. ob caus. Sed potius qualitas, quae ex iuris dispositione inest, semper tacitè repetita intelligitur. Argum. l. si cui de servo. L. quamquàm de rit nupt. Ripa. in L. si unquam. in prima quaest. in sin. C. de revoc don. et ibi latè Tiraq. in verb. lib. n. 6. Hanc etiam sententiam securè amplexus est Camerarius, in §. praeterea Ducatus. pag. 774. ubi idisertè ait: REgulariter omnia Feuda, in quibus de heredibus non fit mentio, esse ex pacto et providentia. Et Clar. in §. feudum. agens de secunda feudi specie, feudo nirnirum hereditario, in quit: quòd licet quis feudum capere censeatur, pro se et heredibus; tamen in dubio non esse feudum hereditarium, uti in sipientes docent Feudistae. quia quoties vox (heredibus) non exprimitur ab homine, sed venit ex subaudito intellectu Legis, non facere feudum hereditarium. Idque secutus est Pistor. quaest. 3. nu. 22. et 26. part. 2. Didac. Covarruv. lib. 2. var. resol. cap. 18. num. 3. in fin. et num. 4. Iul. Clar. §. feudum. quaest. 9. num. 6. Et hanc opinionem magis communem et veriorem esse, testat ur Thom. Marin. tit. de feud. ex pact. et provid. num. 54. Cacheran. decis. 161. Menoch. lib. 3. praesumpt. 95. nu. 1. Mynsing. cent. 4. obseru. 2. Rosenthal. cap. 2. thes. 25.

[Note: 5] Tandem omnem dubitationem eximere videntur dicta verbain investituris pc sita; zu rechtem Lehen. Quocumque enim respectu feudum dicatur rectum, numquàm est

improprium: sed semper proprium. Curt. Iun. part. 1. quaest. 9. num. 18. Et feudum proprium seu rectum, est feudum omni sui parte ad naturam, sive ut Obertus loquitur, in c. 1. §. praeterea. tit. Quid sit investitura, etc. ad rationem feudorum communem, quam habent ex iure et consuetudine feudali conformatum. Schrader. part. 2. cap. 3. num. 1.

[Note: 6] Nec obstat, quod iam non sit conttoversia de feudo recto et proprio, sed potius femineo. Nam sub nomine fendi ex pacto et providentia, non solùm ea comprchenduntur, quae quis sibi ac liberis acquisivit: sed generaliter omnia illa, quae ita conceduntur, ut iure sanguinis magis quàm hereditario transmittantur. Hartman. Pistor. quaest. 1. num. 17. ubilatissimè hac de re.

[Note: 7] Ferrner vnd zugleich erseheinet auch auß den Actis, sonderlich deren in der Reichenaw auffgehabener Kundtschafft vnd Prothocoll, daß Herr Caspar Erndtlin, als die Partheyen strittig für kommen, offentlich zu vnderschiedlichen mahlen, ja gantz beharrlich besiritten, daß diß Lehen ein Kunckel Lehen: Inmassen auß angezogenem Prothocoll, klärlich zuvernemmen. Welche reit erirte Bekandtnus dann, in allweg dem Ansehen nach so viel verursa chen will, daß vielg edacht Lehen, für ein Kunckel Lehen zu halten sein solle. Est enim confessio probatio certa et manifesta adversus confitentem. Et aliarum probationum probatio verior et potentior. l. generaliter. §. et siquidem C. dereb. cred. l. ult. C. de fideicommiss. Et confessionisemel factae quiliber stare tenetur. Sichard. ad. L. 13. Cod. de non num. pecum. num. 8.

[Note: 8] So will endlich gegenwertige Sach nicht wenig zweiselig machen; vnd das strittig Lehen kein Erb: sondern ein recht Kunckel Lehen, dannenhero zuvermuthen sein: in Betrachtung vor dem Fürstlichen Pfaltz Gericht, allbereit viel angedeut Feudum, pro Feudofemineo per sententiam erkläret worden. Nun ist gäutzlich zuvermuthen, daß niemand die

Natur vnd Eigenschafft dieses Lehens desser wissen möge, dann der Lehenherr selbst, deme aueh die verba Investiturae zu declariren gebüren will. Nam etiamsi princeps feudum nec revocare, nec gravare, nec etiam adventitium aliquod onus apponere queat: quia perfecta donationec tolli, nec mutilari debet. l. perfecta. Cod. de donat. quae sub mod. Tamen princeps, qui feudum concessit, investituram potest declarare, ersi non de novo concedere. Socin. Iun. cons. 95. num. 76. lib. 3. Menoch. de Arb. Iud. consis. quaest. 13. num. 20.

[Note: 9] Diß alles doch, wie auch mehr anders, so man hie auziehen möchte, gantz vndetrachtet, halten wir vnderschribene darfürt Daß diß strittige Lehen ein recht Erblehen, merè et absolutè hereditarium. So darumben nicht allein auff die Consanguineos ultimi possidentis vel primi in vestiti, sondern ad heredes quoscumque könne vnd möge transferirt, alieniert, vnd nach des Innhabers völligem Belieben, ohnemenniglichs Einred (salvo semper tamen iure Domini) quocumque contractu velinstitutione heredum entfrembdetwerden.

[Note: 10] In vernünfftiger Betrachtung, daß demnach Jacob Martin solch Lehen in Anno 1531. käufflichen an sich gebracht, diese außtruckenliche Wortdem Kauffvrieff inferirt vnd einverleibt worden: Daß nämlich die Verkäuffere, nicht allein erstangeregtem Käuffer, sondern zumahl seinen Erben vnd Nachkommen, solch Lehen zukauffen geben. Derowegen auß angedeutten Worten (eRben vnd Nachkommen) Item Oder wer sonsten das Lehen jnnen hat, etc. schließlichen volgen muß: daß dickberührt Lehen, so auff Jacob Martin käufflichen gelangt, ein recht Erb Lehen, Inmassen dann die Rechtsgeichrten außvermeldten Worten (Erben vnd Nachkommen) Ein purum et absolutum feudum hereditarium machen. Feudum enim concessum pro heredibus quibuscumque, extenditur etiam ad omnes heredes sive masculi, sive feminae, sive etiam extranei fuerint. c. unico de feud. non hab. prop. nat. feud.

Bl. in l. 1. num. 34. ff. de rer. divis. et ir c. Imper. in princ. columvers. pen. de proh. feud. alien. Alex. in l. si patroni. in pen. col. ad Trebell. et in l quaedam. §. nihil interest. col. 1. de edend. et in l. Gallus. §. etiam si parente. de lib. et posthum. et in consil. 7. num 6. volium. 7. ut et consil 95. num. 7. eod. vol. Eandem opinionem etiam secutus est Roman. in l. id tempus. §. 1. de usucap. et in l. etiam. solut. matrimonio. las. in praelud. Feudor. num. 128. et alii, quos congessit Schrad. in tract. feud. part. 8. cap. 8. num. 9. et Thom. de Marinis tract. feud. tit. 5. num. 17. Et ut Natta ait, consil. 159. num. 9. Feudum receptum pro se et heredibus, et successoribus quibuscumque (Erben vnd Nachkommen) dicitur merè hereditarium, et transit etiam ad extraneos. Ac in feuda suscepta pro se, heredibus et successoribus, succedit etiam filius adoptivus, omnisque heres ac successor legitimus. Curt. Iun. cons. 139. num. 9. et 15.

[Note: 11] Undè propter geminatam illam dictionem (Erben vnd Nachkommen, oder wer sonsten das Lehen junhaben möchte) hocce feudum ad quoscumque heredes transire affirmandum est, pertradita Bl. inc. Imperialem. in 1. col. de prohib. Feud. alien. per Frideric. Abbas cons. 109. Roman. in l. Idtempus. §. 1. de usiscap. Hartman. Pistor. quaest. 1. lib. 2. per totam. Andr. Knichen. de vestiturarum pactionib. 1. cap. 5. num. 45. et seq. pulchrè Curt. Iun. cins. 1. num. 1. etc. ubi dicit, quod illa verba, pro me et successoribus quibuscumque (in nostrocasu, oder wer sonsten das Lehen jnnen haben würdt) non solum includunt tria genera heredum, de quibus in tit. Instit. de hered. qual. et differ. sed et includere legatarios. Pro qua opinione etiam adduci potest Bl. in c. potest in 2. col de prob. ubi tenuit, quòd dictio (omnibus) adiecta cum verbo heredibus, fciat transire etiam ad extraneos. Et talè Feudum in petitione hereditatis venit, utiin specie decidit Br. in l. ut iurisiurandi. §. siliberi. n. 4. de oper. libert. Cacheran. decis. 26 num. 17. Hartman. Pistor. quaest. 14. num. 38. lib. 2. Iohan. Thom. de Marin in tract. d. gener. et qualit. F. t. 5. nu. 37. Menoch. in tractat. de praesumpt. lib. 3. praesumpt. 94. num. 6. Alex.

cons. 18. num. 10. volum. 5. Cardin. Paris. cons. 2. num. 43. vol. 1. Et venit in restitutionem fideicommissi, in renuntiatione generali, in testamentariâ, adreliquis dispositionibus hereditariis. Latè Bursat. consil. 3. num. 7. consil. 86. num. 32. Sicque de cofeudo, quod merè et absolutè est hereditarium, vasallus ritè et rectè testationem mentis suae supremam condere potest. tex. est in tit. 48. iunct. tit. 26. §. feudum. lib. 2. Feud ubi gloss. et Feudistae. Rittershus. in partit. Feudalib. c. 12. quaest. 6. in princ.

[Note: 12] Insonderheit ist auch hie wol vnd fürnämblich zu mercken, daß solcher ovn Jacob Martin, für sich, seine eRben vnd Nachkommen getroffne Lehen Kauff, vom Lehen Herrn selbsten eodem Anno confirmirt, auch nach fürgelegter vnd zuvor allbereit steht getroffener Kauffs Abred, gedachter Jacob Martin alsobald investirt worden: Gestaltsame solches alles mit mehrem, auß bemelter Investitur zuvernem~en ist. Qui consensus Domini hoc operatur, ut omnia quae ex contractu veniunt comprehendere videatur. Et consensus regulariter assumitnaturam actus, super quo interponitur. Camerar. in c. Imp. pag. 342. Ac sicut stipulatio, quae est stricti iuris, assumit naturam bonae fidei, si interponatur super contractu bonae fidei. Iason. in Rubr. de V. O. Br. in l. videamus. §. si actiones. e usur. Ita assensus post perfectum actum, regulabitur à contractu. Idem Camerar. pag. 410.

[Note: 13] Zu dem auch ferrner kompt, vnd gantz allen Zweifel benimpt, daß an jetzo strittiges Lehen, nach seeligem Absterben Jacob Martins, in Anno 1566. so wol, ermelter seiner hinderlassener Wittiben Agnes von Rohrdorff, als sein Martins Kindern gelihen worden. Wie dann im Namen derselben Herman Jäger im ben elten Jahr, das Lehen in der Reichenaw, laut der Investitur empfangen: auch besagte Agnes von Rohrdorff, so lang sie im Leben gewesen, solch Lehen rhüwig vnd ohne menniglichs Verhinderung besessen oder innen gehabt. Auß welcher des Weibs Succession, wie auch deren

darauff gefolgter Investitur erscheinet: quòd tàm concedens quàm accipiens, minimè successionem sanguinis et ius agnationis, sed omninò et solummodo hereditariam, in Achtung genommen haben. Siquidem extraneus in feudis, nisi sit merè hereditarium, succedere non potest. Quia ergò uxor pro portione hereditaria successit, et investita fuit, in praedicto feudo: concludenter sequitur, quod tale feudum omninò et merè hereditarium sit. Cùm nempè in feudo hered tatio, pro portionibus hereditariis succedatur. Natta consil. 159. num. 20. Bl. ad L. si tibi decem. §. sipactus. ff. de pact.

[Note: 14] Wann dann die in Anno 1566. beschehene Investitur. in considerationem gezogen würdt; danamblichen obgedachter massen, Agnes von Rohrdorff, als planè extranea persona, sine omni contradictione et disputatione (pro ca scil. portione, so Ihro Crafft Landrechtens, à defuncto marito anerstorben) zusampt den Kindern investirt worden. So volgt auch vnwidersprechlich, daß mit offtangeregter Investitur, die eygentliche Art vnd Beschaffenheit diese Lehens vnwidersprechlich erklärt, vnd hierauß zuschließlichen seye: Daß solch Lehen ein recht eigentlich Erb Lehen sein vnd verbleiben müsse. Feudum enim semel hereditarium factum, numquam posthac hereditarium esse desinit. Uti ex Minadoo et Zuchar. scriptum reliquit Knichen. tractat. de vestitur. pactionib. cap. 1. num. 179.

[Note: 15] Bey welchem setz deducirten es nicht verbleibt, sondern es ist gleicher massen auch (wie wir berichtet werden) kund vnd offenbar, daß selbiger Enden, ja alle von dem Closter Reichenaw herrührende Lehen, rechte Erb Lehen sein, vnd auff Absierben der Innhaber indifferenter geerbt werden. Nunc autem indubitati iuris est; quòd in feudis ante omnia mos Curtis vel Regionis, et magis adhuc intentè quam in aliis inspiciendus sit: ac si dubii quicquàm circa feudum occurrit, cius interpretationem secundum Regionis morem fieri conveniat.

Oldrad. cons. 59. in 2. dubio. nu. 9. Br. cons. 81. in fin. Card. Paris. cons. 11. num. 30. et cons. 21. nu. 48. volum. 1. Cravett. consil. 926. num. 10. fac. trad. Ias. in l. 2. num. 202. C. de iure emphyt. Haecque consuetudo regionis, magis quam natura feudorum sive ius scriptum, attendi debet. Guid. Pap. quaest. 59. post Hostiens quem commemorat. Et speciali vel locali consuetudini semper magis standum esse, quàm Iuri fendorum communi, cum illa huic deroget, colligitur etiam ex c. 1. §. hoc autem notandum. vers. hoc quoque. in verb. secundum usum. de iis qui feudum dare possunt. c. 1. in princ. vers. Et quamquam. de feud. cogn. Henning. cons. 32. Constitutiones enim feudorum sunt fundatae super sola consuetudine: ideo contraria consuetudine tolli possunt. ut inquit Bl. cons. 185. vol. 1. et consentit Geil. 2 ??? serv. 148. nu. 3. Deian. resp. 142 num. 15. vol. 3. Andr. Knich???. de Sax. iure non provoc. c. 5. num. 16. Gestaltsame dann eben zu Tuttlingen, ohnzahlbare Lehen von dem Gotts Hauß Reichenaw herrühren, welche man Huber (sive Hubas, id est, agros certi modi sen mensurae. Knichen tract. de vestitur pact. cap. 3. num. 32. etc.) nennet, vnd mit denen jetzstrittiges Lehen Inhabere Leibern, das ist nach Fruchtbarkeit des Jargangs, ihren Canonem ringern oder erhöhen lassen. Die ohne allen Stritt merè hereditaria feuda sein, vn~ außgenom~en man sie ab Episcopo Constantiensi, tamquam Domino Monasterii Reichenoviensis recognoscirt. sonsten gäntzlich quo ad successionem, den allodialibus bonis accensiert, jßnen gleich geerbt, vermacht vnd alienirt werden.

[Note: 16] Vnd das noch mehr, so werden nicht allein angeregte Huber vnd andere Reichenawische Lehen, pro feudis alienabilibus et purè hereditariis gehalten: Sondern es ist auch, wie die alte hiebeyligende documenta erweisen, in specie dieses Lehen, zu viel vnderschiedlichen mahlen, ohne menniglichs Einreden, gleich andern ErbGütern getheilt, auch extraneis heredibus gelassen, verkaufft, vnd damit als einem rechten Erb Lehen, in allweg gehandlet worden. Cùm igitur hocce feudum fuerit

non semel, sed etiam pluries alienatum; feudum verò ex pacto et providentia, ut et mixtè hereditarium, aliâs nec in dotem dati, nec pro necessitate famis alienari queat: ut benè probat Curt. Sen. consil. 50. nu. 24. Etalienationes huius nostri praesentis feudi habuerint effectum, quia post eas semper emptores gavisisunt; inde illud perpetuò alienabile mansit: etiam per testamentum, transactionem, etc. Ut latè deducit Surd. cons. 105. num. 11. et 12. Sicque hoc Feudum, cùm saepè fuerit in extraneos et diversas familias alienatum; fateri necesse est, quod effectum fuerit alienabile, et possit transire in quemcumque. Cephal. consil. 307. num. 40. ubi dicit hoc esse maximè verum, quando exstant aliqua Instrumenta alienarionum (ut in facto nostro) quia ea probant consuerudinem. Quo sensu et Curt. Iun. cons. 171. num. 9. docet: Feudum antiquum potens alienari in praeiudicium agnatorum, non dici habere proptiam naturam feudi; et illum, cui datum fuerit, non habere illud pro feudo, nisi sicut ei datum est. Et indè alienatio, feudi hereditarii tessera reputatur: Natta. consil. 501. num. 3. lib. 3. Menoch. consil. 218. nu. 5. lib. 9. et 606. num. 1. Tom. 4. tumque ut alia res hereditaria iudicatur. Silvan. consil. 30. num. 26. Vivi. decis. 443. num. 12. lib. 3. cAcheran. consil. 57. num. 3. complures allegans.

[Note: 17] Und ist schwehrlich zuerrahten, was klagende Gegentheil hierwider ihnen ersprießlich vorwenden könden, oder mit was Sehein sie dieses Lehen, für ein Kunckel Lehen angeben dörffen: In vernünfftiger Erwegung, beygelegte Kauffbrieff mehr dann gnugsam darthun, daß eben dieses Lehen zuviel underschiedlichen mahlen, gantz und zertheilt, frembden und nahen Verwandten, Auch ettwann von Wittfrawen, so viel selbige daran von ihren Männern ererbt, käufflich verändert worden. Gleicherweise bringen angeregte Kauffbriefe mit sich, daß man ieder zeit dem Käuffer, sampt allen seinen Erben und Nachkommen, diß Lehen verkaufft. Item ist in dem

mehrern Theil dieser alten Kauffbriefen zufinden, daß der emptor gegenwertig Lehen jnnhaben, niessen, einziehen, versetzen, verkauffen, damit gefahren, lassen vnd thun, soll vnd möge, was er wölle: Als mit andern seinem eygnen Gut. Wie dann auch darauff selbige, so der gestalt dieses Lehen erkaufft, solches gleicherweise bald widerumb ohn worden, vnd nach belieben hingegeben.

[Note: 18] Nicht weniger weisen die Lehenbriefe so viel auß, daß wann solch Lehen gehörter massen allbereit verkaufft, vnd der emptor wircklich eingesetzt geweßt. Man alsdann er erst für den Lehen Herrn kommen, der Sachen Beschaffen heit erzehlt, die Kauffbriefe (welches sonderlich zumercken) auff gelegt, vnd vmb Belehnung angehalten. Wie solches auß dem ältesten Lehenbriefe, so man gehahen mag, offenbar: Dessen datum 1453. darinn erzehlet würdt, Werlin Martin von Aach, gesessen zu Tuttlingen, seye für den damahlen Regierenden Abbt des Gotts Hauß Reichenaw kommen, demütig angezeigt, daß er diß Lehen eheils käufflich, theils als ein Heimstewr bekommen. Dieses alles mit seinen Kauffbriefen bewiesen: Auch darbey Auffsendbriefe gezeiget, darinnen die Verkäuffere gesehrieben vnd gebetten, daß der Lehenherr, den offtgen andten Zehenden, dem Käuffer auch zu rechtem redlichem Lehen, gnädiglichen lephen wolte: vnd würde hinzu gethon, es habe er, der Lehen Herr, diß begehren vor zimblich erkandt, vnd nach solchem Auffsen den dem emptori Werlin Martin, diesen Zehen den gelyhen. Dergleichen Observantz nun, benimpt diß Orts allen Zweifel. Nam certum est, per observantiam subsecutam constare, quid partes senserint. c. cum dilectus ubi Dd. de consuetud. l. minimè. et l. si de interp. ff. de llb. Gravett. consil. 459. nu. 21. Burs. consil. 326. num. 6. Solet enim subsequens observantia declarare omnem dubietatem. eT dicit Roman. consil. 338. nu. 5. quòd subsequentia facta vel verba, praestant antecedentibus evidentissimum intellectum. Ac observantia dicitur

Regina omnium Interpretationum, Menoch. consil. 32. nu. 44. Decian. consil. 6. nu. 15. et seq. et vim habet declarationis commodam, quae plurimum operatur; ut latè per Paris. consil. 75. num. 52 volum. 2. Et secuta observantia partium, arguit quid à principio fucrit inter partes conventum; Br. in l. si servum plurium. §. huiusmodi. ff. de leg. 1. ubi Zas. multos citat concordantes. et posterius factum, declarat prius actum: secundum Bl. in d. l. si servus, etc. et multos ponit Decius consil. 101. num. 49. Surd. consil. 140. num. 43. ubi dicit, huiusmodi observantiam interpretativam, non indigere praescriptione: siqueveita fuit observatum, credendum esse, quod tum fuerit intellectum.

[Note: 19] Endlichen so ist solch Lehen auch ein Zinß Lehen, von welchem die Innhabere Järlichen ein gewisse Gült zu reichen verbunden sein. Nunc autem communiter Dd. concludunt; quod res in feudum recepta pro Anno censu, amittat propriam feudi Naturam, et ad extraneos heredes transcat: cùm illo casu ad Locationis naturam accedat. et sic ex naturâ cuiuslibet contractus et conventionis, ad heredes sittransitorium; sive eorum mentio facta fuerit sive non. text. in l. veteris. C. de contrah. et committ stipulat. et in l. viam veritatis. C. Locati. l. 2. C. de pact. inter empt. et vendit gloss. ibidem, in verbo. sive heredes. Natta consil. 159. nu. 16. Gail. lib. 2. obser. 159 nu. 5.

[Note: 20] Vnd soll deme zu wider nicht jrren, daß erstlich für geben würdt: Es seye aller Lehen Gewonhen, Art vnd Eygenschafft, daß vielmehr das ius agnationis et consanguinitatis in consideratione zuhalten, dann daß die extranei de iurecommuni, ab intestato vel ex testamento succediren. In Ansehung, solches regulariter statt hat, wa nicht das Widerspiel ex tenore in vestiturae, longaevâ observantiâ, vnd andern rechtmässigen prae sumptionibus mag erwiesen werden. Wann aber solches hieoben vermeidter massen, so wol auß dem Kauffbriefe, als auch vnderschiedlichen Investituris, klärlich vnnd vnwidersprechlich beygebracht worden: Also kan auch angemeldte

1. Ratio dubitandi nicht statt haben. Cessat enim praesumptio illa, ubi constat ex varbis investiturae, velaliis de iure sufficientibus adminiculis, seudum esse improprium et non rectum sive hereditarium: itatradit post alios Thomas Marinus tit. de feud. non hab prop. nat. feud. num. 4. et 5. Curt. Iun. consil 130. num. 7. Campeg. inter consil. Bruni, in consil. 11. col. 2. Cravetta in consil. 72. num. 10. Et praesumptionem genetalem hanc, cedere probationi manifestae, et indiciis indubitatis, non est quòd auctoritatibus firmetur.

[Note: 21] Praeterea certi iuris, et illud est; quod feuda omnia in ambiguis, hereditaria esse praesumantur: uti ex Thom. Marin. in d. tract. de gener. et qual feud. in princ. num. 52. videre est. Refert enim Andream de Isern. in complutib. locis. Bl. Alvarot. Alex. Curt. Iun. Raph. Comens. Brun. Rub. Affl. Covarr. Zas. Gozadin. etc. huius sectae assectatores: traduntque praeterea Affl. decis. 140. num. 2. Cardin. Paris. consil. 2. num. 18. et xons. 3. num. 9. volum. 1. Natta consil. 130. num. 10. Rol. à Valle consil. 32. num. 28. et cons. 55. in print. vol. 3. Franc. Bursat. consil. 3. num. 4. ubi hanc magis communem esse, testem se praebet. Tiber. Decian. cons. 24. num. 70. vol. 1. Nec obstat; quod tamen permulti quoque reperiantur, quibus contratium (nempè in ambiguo diiudicari, feudum expacto esse) arrideat: quod rursus apud Vult. d. cap. 8. num. 33. vers. maluerunt. et Menoch. de praesumpt. 94. num. 5. reperire licet. Si enim calculum rectè subduxeris, apparebit (ut de auctoritate, utramque sententiam propugnantium, nihil in medium afferam) longè maiorem illorum fore numerum, qui illam, quam qui hanc suscipiant tuendam. Quare prior illa opinio magis communis, omninò dicenda erit. Etenim magis communis opinio ca est, quae maiori Doctorum numero fulcitur. Nevizan in sylv. nupt. lib. 5. num. 4. in sin. et seq. Anton. Mar. Corat. in tract. de com. opin. in praefat. num. 44. Quam quoque opinionem longo stylo, et eleganter defendit Surdus. consil. 105. num. 8.

[Note: 22] So kan auch die ander angezogene Ratio dubitandi hierinnen nichts widerigs vervrsachent In Betrachtung solch Lehen, nicht allein für jhne Jacob Martin vnd seine Erben, sondern auch desselben Nachkommen, erkaufft worden. Wie dann zuvor mehrmalen von andern beschehen: Vnd dise. Käuff, auch hierüber auffgerichte Brieff, durch die investituras subsequentes, expressè confirmirt vnd bestättiger worden, Dannenhero pro parte ipsius investiturae zuhalten. Rationiautem consentaneum videtur, ut ex hac sermonis diversitate (für sich, seine Erben vnd Nachkommen) Item daß in dem Kauffbrieff mehrertheils gesetzt würd, es habem die Käuffere macht, mit erkaufftem Lehen, als jhrem eignen Gut zuhandlen, das zu verkauffen, etc. separatae feudorum species eruantur. Vnd dieweil dise Instrumenta oder Kauffbriefe, in den investituris, nach dem man sie vorgelegt, confirmirt worden, darumben oberwehnter massen, gleichsam als wann sie den Investituris in serirt, zuachten, soll es an jetzo billich heissen: Quòd ut aliarum dispositionum, sic vel maximè in vestirarum verba, cum effectu et quidem ita accipienda sint; ne supetfluitatem ferant, sed aliquid operentur. l. si quando. C. de testam. cap. in Pap. de privileg, in 6. Bl. in Rubr. C. de contr. et committ. stipul. Natta, d. consil. 159. per totum.

[Note: 23] In gleichem kan auch nicht jrren, daß in deren in Anno 1531. für geloffener vnnd andern Investituris, alleinig Jacob Martin gelihen, vnd dannzumal einiges Erben oder Nachkommen nicht gedacht worden: In Erwegung, daß schon der Erben vnd Nachkommen, per expressum, in ernannter iinvestitur nicht Anregung grschicht, so geschicht doch solches tacitè: dann zur Zeit begehrter Investitur, die Verkäuffere vnnd Käuffer, vor dem Domino Directo erschienen, jhme den Kauff brieff (wie solches gleich auß dem Eingang der In vestitur kan eygentlich geschlossen werdem) obbesagter massen fürgelegt, darüber der Kauff, und alles was denselbigen einverleibt,

genugsam confirmirt, ratificirt vnd gut geheissen worden. Etiamsi enim assensus dicatur esse rigorosus et strictissimi iuris: tamen non semper permanet in finibus stricti iuris. Nam sicut stipulatio (quae stricti iuris est) bonae fidei assumit naturam, si super contractu bonae sidei interponitur: ita iste consensus regulatur à contractu. Et regulariter consensus assumit naturam actus super quo interponitur, atquè omnia quae ex natura contractus veniunt comprehendit. Comer. in c. Imp. pag. 342. Ias. in. Rubr. de V. O. Br. in l. videamus. §. si act. deusur. Ita assensus postquam est perfectus actus, regulabiturà contractu. Camer. pag. 410. Consequens igitur est: ut dominus secundum naturam huius contractus consensisse censeatur. pulchtè Camer. in d. loc.

[Note: 24] Vnd erscheinet beyneben hier auß, daß diese Wort (zum redlichen rechten Lehen) nicht tale Feudum, quod ex pacto et providentia vocant, arguiren, sonder ad differentiam aliarum emphyteuticarum et similium concessionum apponiert. Ne sc. tale feudam alienabile, omnino pro te allodiali gehalten würde.

[Note: 25] Was für das Vierdte die Confessionem, so hieoben gleichmessig pro ratione dubitandi angezogen worden, anlagt: ist selbige ex merâ ignorantiâ vnd Vnwissenheit des Vnderschieds, so zwischen dem Kunckel: vnd Erb Lehen gehalten, beschehen. Auch solches alles in wehrendem negotio revocirt vnd widerruffen worden. Nunc autem constat, ex l. 7. C. de Iuris et factiignorantia. et l. non fatetur. ff.d e confess. errorem facti, nec dum finito negotio nemini nocere. Sed semper revocati, et contrarium doceri posse. Mascard. de probat. conclus. 378. n. 1. Decian. respons. 33. num. 62. volum. 1. Undè etiam iuratae confessionis, per errorem factae revocatio permittitur, ut tradunt iidem. Sic confessio erronea, qua quis etiam in iudicio confessus est, rem suam esse alterius, nullum praeiudicium facit errote probato. Socin. Iun. consil. 180. n. 86. lib. 2. Cravett. cons. 157.

num. 8. Curt. Iun. cons. 41. num. 15. vers. praeterca. Sic etiam confessionem ex iuris errore factam, revocare licitum est. Cravett. cons. 188. num. 10. Mascard. de prob. d. conclus. 378. n. 4.

[Note: 26] Sic quoque recognitio Feudi aliter facta, quàm essent antiquae investiturae, non nocet: Curt. Iun. consil. 1. num. 28. et ea mutatio, pererrorem probabilemque ignorantiam praesumitur facta. Nevizan. consil. 10. numer. 2. Natta consil. 322. num. 3. et 4. et consil. 505. num. 16. ubi allegar Alex. consil. 55. numer. 20. volum. 4. dicentem: quòd in dabio praesumatur vasallus errâsse, idque ipsum et alibi voluit Alex. videl. confil. 9. num. 12. vol. 5. quo loco in fortioribus terminis, quòd etfi scienter vasallus diversam accipiat investituram feudi: attamen sibi non praeiudicare asserit, et eum sequitur Natta d. confil. 505. num. 16. Menoch. qui plures alios citat consil. 103. num. 16. Roland. consil. 1. num. 62. et seq. volum. 4. Wann dann ein Lehenmann, auch von dem Eygenthumbs Herrn, sich anderer gestalt wircklich belehnen laßt, dann pro natura et qualitate feudi concessi sonsten gescheben solte: Vnd jhme oder selnen Erben, doch dieses nicht praeiudicieret, wie vil weniger kan Caspar Erndlins bald nachgehends revocirte Confessio seinem Weib, dessen Procurator er gewesen, Ichtwas Schaden bringen.

[Note: 27] Endtlichen vnd zum finfften, wiewol die von Irer Fürstlichen Gnaden, dem Herrn Bischoffen zu Costnitz, verordnete Pfaltz Lehen Richter, in dieser strittigen Lehens Sach allbereitt ein Vrthel geben, vnd solches für ein Kunckel Lehen gehalten: ist doch das zubedencken, daß jetzternante Vrthel dem außtruckenlichen Buchstaben offtangezogener Conträct, alten Investituren vblichem Gebrauch, vnd in diesem Lehen wolhergebrachter langen gleichmässigen Observantz, gäntzlichen zuwider, darumben vnbillich, vnd in allweg zuhoffen, daß seldigt durch das Hochlöbl. Kays. Cam~ergericht, dahin man ordenlich provociert, von Rechts wegen, solle und werde

reformirt, vnd dieses Lehen, für ein recht Erb Lehen erkendt wreden. Et insuper constat, Principem non posse mutare statum, nec imminuere iura vasallorum, nec proprio motu, nec etiam imploratus. Quia feudum est contractus innominatus secundum quosdam: secundum alios nominatus, et in suo esse perfectus. Perfecto autem nihil addi vel detrahi potest, nisi de communi partium consensu. l. sicut. C. de Ob. et Act. Natta consil. 408. num. 9.

Undecumque Clarissimi Viri, DOMINI VALENTINI VOLTZII, IN ACADEMIA Tubingensi quondam Antecessoris eminentissimi, Consilium; feminam semel à feudo per masculi exsistentiam exclusam, non semper ab eo remotam censeri, luculentissimè demonstrans. Quod Anno 1577. pro Lectione Auditoribus suis proposuit, et à Patre meo ULRICO BESOLDO, unâ cum aliis exceptum fuit.

VIsis diligenter accurateque perpensis, ex casu mihi proposito, et literis atque Instrumento investiturae simul transmissis atque exhibitis, sic sentioatque statuo. Torum negotium potissimùm in unâ quidem, sed eiusmodi quaestione, quae apud Dd. et Iuris Interpretes valdè sit dubia atque controversa, consistere.

[Note: 1] Ac proptereà consultum omninò arbitror, ut ob dubium litis eventum, causa haec non ante in iudicium deducatur, quàm omnis via atque ratio transactionis, aequis conditionibus ineunda, diligenter fuerit pervestigata: quae si non successerit, nulloque modo apud Dominum feudi adversarium, obtineri potuerit; tunc causam hanc licet dubiam, multumque controversam, minimè tamen indiscussam relinquendam, sed bona conscientia suscipiendam proque tribunali tractandam peragendamque, eamque bono eventui committendam esse autumo. Video enim atque intelligo, iuris rationes et argumenta firma atque valida nobis minimè defutura esse; quibus sanè quod maximum haberi solet, multorum et magnorum, tam veterum quàm recentium Dd. atque Interpretum auctoritates plurimum suffragantur. Ita ut licet maximè commodum victoriae reportatum non fuerit; eiusmodi tamen causae susceptio atque persecutio, omni temeritate atque culpa vacare videbitur. Et quia saepè numero bona causa, uti aiunt, malèagendo perdi solet: praesentis causae rectè atque ritè instituendae peragendaeque viam demonstrabo, et iuri consentaneam, et causae huic ut opinor accommodatam.

[Note: 2] Principio igitur diligenter dispiciendum, atque pervestigandum arbitror: utrum si Pamphila feudi controversi possessionem nondum sit consecuta, eam alicuius interdicti remedio adipisci, vel si eam nacta sit in ea tueri defendique queat. Nam secundum Iurisconsulti Cai consilium, is qui destinavit rem petere animadvertere debet; an aliquo interdicto possit nancisci possessionem: quia longè commodius est ipsum possidere, et adversarium ad onera petitionis compellere, quam alio possidente petere. l. is qui destinavit. ff. derei vendic. Ac prima quidem facie dicendum videtur: Pamphilae nullum penitus interdictum, vel ad possessionem feudi primùm adipiscendam, vel eam iam nactam tuendam

competere, ut quod ea ceu femina ius nullum in feuda praetendere possit. Constat enim feminas feudi minimè censeri capaces. cap. hoc autem notandum. tit. 1. de iis quifeud. dare possunt. et cap. silia. cum similibus. tit. de success. feudi in usib. feud.

[Note: 3] Ac quamvis feudum hoc de quo agitur masculis et feminis, ut ex in vestiturae literis apparet initio concessum fuerit: tamen cum Pamphila semel per Seium masculum, ab eius successione fuerit exclusa, perpetuo exclusa intelligitur. cap. quin etiam. ubi per cum text. communiter Feudistae id iradunt atque tenent. tit. Episc. vel. Abb. in usib. feud. Sequitur Curtius de feudis. parte 3. quaest. 22. n. 32. cum insinitis similibus suo loco infr. allegandis. Neque enim mors masculi feminae semel à feudo exclusae, patrocinari solet. Alex. consil. 20. num. 7. lib. 1. et consil. 114. num. 4. lib. 4. Dec. cons. 390. num. 4. ubi plures alios citat. Effectus namque masculi nativitateatque vitâ iam consumatus; eius morte restitui non potest, ut in specie tradit Tyraquellus in tractatu cessante causa. num. 98. et in limitatione 12. num. 14.

[Note: 4] Deindè cum haec exceptio iuris sit et in iure consistat, semperà domino statim et incontinenti probari posse censetur; ut quod ius certum sit, et finitum, nullamque probabilem dubitationem admittat, l. 2. ff. de iuris et facti ignorant. Bald. in l. postquam liti. vers. septima exceptio. C. de pactis et in l. ancillae in pr. C. de furtis. Alex. in addit. ad Bald. in l. vir bonus. ff. iudicatum solvi. Felin. in cap. exceptionem. num. 40. extr. de except. Atque ob id, ad ius articulis, quas postitionales vocant compraehensum, non est respondendum: ut quod id probatio censeatur probata, non vero probanda. l. or namentorum cum not. per Bart. ff. de auro et argento legato et Dd. omnes in l. 2. §. quod observari. C. de iureiur. propter calumni. dando.

[Note: 5] Exceptio sane haec iuris, quae dominium utile rei fendalis respicit, à Domino Pamphilae in feudi possessionem se intromittendam esse agenti atque petenti, obiecta; per iudicem omninò admittenda, atque secundum eam sententia

pro Titio feudi domino pronuntianda videtur. In confesso enim est, Exceptiones probatu faciles, altioremque indaginem non requirentes; interdictis ad adipiscendam reialicuius possessionem experiuntibus obici, ipsoque agentes repelli posse; ut qui dolo petere videantur, id quod mox restituturi sunt. Bart. in l. 1. in sin. ff. quorum legat. et in l. sil. quorum bonorum, Dd. omnes in l. 2. C. de edicto D. Adriani toll. Alvarot. et alii Feudistae in cap. inter filiam. tit. si de feudo defuncti contentio sit, in usibus feud. Campegius in cons. 2. num. 9. in feudali. Gozadinus, consil. 60. n. 26. Iac. Philip. Portius consil. 1. num. 65.

[Note: 6] Sed his omnibus non obstantibus arbitror: Pamphilam Sei defuncti sororem, eiusque ab intestato heredem, ante omnia in omnium, nullo habito delectu bonorum, quae is tempore mortis possedit, sicque etiam in controversi huius feudi possessionem admittendam: neque feudi dominum ad eam missionem impediendam audiendum esse; quamvis erroneâ opinione seductus, se exceptionem suam confestim probare posse existimaverit, seseque ad probandam eam promptum paratumque esse obtulerit. Certi enim iuris feudalis est, controversia de feudo inter dominum et vasalli defuncti filiam, vel aliam personam cognatam eius heredem suscltatâ: interim donec de eâ controversiâ, cognoscatur, atque iudicetur, in feudi possessione, secundum interdictum quorum bonorum, vel constitutionem Iustiniani in l. ult. C. de edicto. D. Adr. constituendam atque collocandam feminam esse. per textum expressum iunctis iis quae ibidem notantur per feudistas, in cap. defuncto milite. tit. si de feudo defuncti contentio sit, etc. in usib. feudorum. Ias. et recentiores in d. l. finali C. de Edicto Divi Adrianitoll. Albertus Brunus consil. 1. num. 15. et consil. 83. in princip. in feud. Matth. de Afflictis decisione. Neapolitanâ 119. pulchrè Dec. consil. 424. fere per totum. Curt. Iun. cons. 41. num. 5. Socinus Iun. cons. 75. num. 28. vol. 1. Iacob. Philip. Curt. cons. 1. num. 18.

proprietatis causa domino feudi maneat illaesa atque integra: sic, ut is deinceps petitorio atque ordinario iudicio experiri, iusque suum quod sibi competere existimat prosequi queat. Nihil etenim iuris ad Pamphilam ob hanc in feudum immissionem, quod ad eius proprietatem attinet redire debet. Proprietas enim cum possessione nihil penitus commune habere intelligitur. l. natur aliter. §. nihil commune et l. permisceri. cum utrobique notatis per omnes Dd. ff. de acquir. possess.

[Note: 9] Quae res omnis clarior fiet, ubi adea quae superius in contrarium sunt adducta, fuerit responsum: sic autem paucis atque brevissime responderi existimo posse. Exceptionem quidem suprà pro domino feudi adductam, iuris esse et in iure, consistere: verum eam apperto manifestoque iure non subnixam; sed contradictionibus atque doctorum altercationibus ita involutam implicitamque esse, ut ea nullo modo certa et perspicua, sed plane dubia et obscura atque ob id prolixiorem altioremque indaginem requirere, et ad iudicium ordinarium atque petitorium reservanda discutiendaque videatur. secundum notat. per Bal. in l. cum personas. C. de reb. credit. ubi tenet: ius tum demum certum et clarum dici, quando probatis resignatisque libris, statim manifestè sese exhibet. Si vero quaestio iuris sit in qua diversae doctorum reperiantur opiniones, tum sane ius minimè certum sed omnino dubium atque obscurum videri, ad eamque dubitationem tollendam. in arbitros compromitti posse. Cui astipulatur Ang. in §. bonefidei. nu. 2. Inst. de act. Cuius verba ceu hunc rei explicandae valde apta et idonea, subücere libet. Sic autem intra cetera ait: Quod exceptio potest dici requirere altiorem indaginem, sive talis in dagatio procedat a facto et a facti probatione, sive à dubietate iuris; quia super illa non est indubitat et certa determinatio iuris: quod est valde notandum et mente tenendum. Quoties ergò exceptio, habet disceptationem vel dubitationem, in iure vel in facto dicitur requirere altiorem

indaginem, et per consequens non potest opponi in causis brevibus summariis et exsecutivis: haec Angelus. Quorum, sententia plurimorum suffragiis colorari potest: è quorum numero sunt Bart. in l. qui Romae. §. duo fratres in sexta oppositione. ff. de V. O. Barthol. Socinus, in Rubrica. ff. de rebus dubiis Anth. Capicius decisione 10. num. 19. et seq. Corn. cons. 71. n. 1. lib. 3. Et pulchrè atque latè in consil. 10. num. 3. lib. 4. Iac. Menochius, de arbitrariis iudicum quaestionibus. quaest. 53. ferè per tot. lib. 1 Franc. Bursatus, cons. 74. num. 22. cum seq. Rolandus à Valle, cons. 22. num. 36. colum. 3. ubi notabiliter ait: quod quaestio iuris dubia aequiparetur dubio facti, quodque in ea altissima requiratur indago; atque ob id missionem in rei petitae possessionem, ob eam indaginem impedire non debere. Cui suffragatur, Cephal. cons. 21. lib. 1. in primâ eius consilii part. ubi in specie quasi hanc rem attingere atque decidere videtur. Idem, Cephal. in cons. 387. num. 11. libr. 3. ubi scribit: sententiam latam exsequi debere, licet dubia efficicatur per consilia et allegationes Doctorum. Ex quibus auctoribus maximum allegationum comulum coacervare atque exstruere qui velit facili operâ poterit.

[Note: 9] Hisita quae ad summarium atque possessorium iudicium spectant positis atque confirmatis, refutatisque contrariss, ad ordinarium plenarium atque petitorium iudicium erit progrediendum. In quo de utili ipsius fecudi Dominio, disputatio omnis atque disceptatio futura est: utri scil. ex litigatoribus, Domino titione an Pamphilae id adiudicari addicique oporteat. In cuius sanerei consideratione atque pervestigatione, bona exparte varia argumentorum rationumque momenta, ac rerum contrariarum pari lance exsequatarum aequabile pondus sese exhibet, inque contrarias sententias animum distrahit, affertque in deliberando ancipitem cogitandi curam. Grave. n. satis est et indecens, ut in re dubia certa detur sententia: can. grave. 11. quaest. 3. et in rebus

ambiguis absolutum esse non debet iudicium. Canone habuisse, qui est ultimus. distinct. 33. Et quidem totius huius iudicii fundamentum atque firmamentum in unius illius, sed ut praefatus sum difficilis atque arduae quaestionis explicatione decisioneque consistere intelligitur: An sc. femina semel à successione feudi exclusa ppetuò exclusa manere debeat; sic ut ei, masculo etiam de medio sublato, nullus amplius ad successionem feudi pateat aditus. Ego sane non ante in hac quaestione aliquid respondebo atque definiam, quam omnia et singula quae possunt incidere pro utraque parte argumenta, fuerint adducta atque ordine quodam sibi invicem opposita. Sic ut causa haec in clarissima luce et oculis omnium constituta tenerius perspici, atque cognosci, et certius rectiusque de ea iudicari pronuntiarique queat.

[Note: 10] Ac principio quidem Titii Feudi ipsius domini futurique actoris intentioni suffragari, videtur textus expressus, in cap. quin etiam tit. Episc. vel Abbatem, etc. in usibus feudorum. Qui tex. sic habet: Quin etiam si quis eo tenore feudum acceperit, ut eius descendentes masculi et feminae illud habere possint, relicto masculo ulterius feminae non ad mittuntur. Quo textu cum praesens casus expressè decidi videatur, nullus omninò dubitationi locus censetur relictus. argumento l. ancillae. cum notatis per Bal. C. de furtis. verbum enim ulterius in textu positum, omnem etiam in futurum successionis spem feminis videtur ademisse easque in perpetuum à feudi successione exclusisse.

[Note: 11] Cuius textus decisio rationibus quibusdam confirmari solet, è quarum numero una est: quod ius succesionis semel exstinctum non possit amplius reviviscere. secundum Matth. de Afflictis in d. cap. Tum etiam argumento, l. quires. §. aream ff. de solut. l. si propatre. §. penult. ff. de in rem verso. Et l. qui liberatus. ff. de adoptionib.

intelliguntur vocatae, ita scilicet, si ma sculi non exstiterint, quae conditio masculo xtante deficere censetur. Castr. in cons. 191. num. 3. vers. item non obstat quod iste Iacobus. parte 2. Corneus cons. 24. num. 24. et 30. volum. 2. Gozadin. cons. 53. et Cacheranus decisione Pedemontana 23. num. 18. quam rationem Castr. in citato cons. hisce verbis exprimit. In feudi successione, inquiens, etiam si sit receptum pro masculis et feminis, feminae admittuntur sub conditione si masculi non sunt tempore, delatae successionis; aliàs repelluntur ac si pro eis non fuisset receptum: §. quin etiam tit. Episc. vel Abbatem et §. filia. desucsess. feudi in usibus feud. et per consequens, omnis earum proles sicut repelleretur, ac si pro feminâ receptum non fuisset: ut in cap. 1. §. hoc autem notandum de iis qui feudum dare possunt. deficit enim conditio sub qua censetur fuisse facta investitura pro feminis, scil. defectus masculorum. Et ex hoc sufficit ad perpetuam exclusionem feminarum: licet masculi posteà deficiant. Sicut è contrario exsistentia conditionis, sufficit ad perpetuam admissionem, licet postea deficiat. l. si quis heredem. C. de instit. et substit. etc. Haec Castrensis.

[Note: 13] Hanc alia sequitur ratio sive aliud argumentum: quòd ubi feminae exstantibus masculis per statutum à successionibus hereditatis paternae excluduntur; femina semel per masculum exclusa, in perpetuum exclusa manere debeat. Bart. in l. fin. ff. ad SC. Tertullian. Baldus in auth. sed et siquis. et in Lin quibus C. de secundis nuptiis, atque in cap. quin etiam per eum textum. tit. Episcop. vel Abbatem. in suibus feudorum Dec. cons. 87. circaprinicp. Latè albertus Brunus in commentariis suis super statutis excludentibus feminas artic. 10. princip. quaest. 5. num. 65. ubi rationes subicit in haec verba; Quia (inquit) in successione ab intestato ille admittitur qui est proximior tempore, mortis: §. ita demum. Inst. de hered. quae ab intest. deferuntur. l. 2. §. proximum. ff. de suis et legit. l. si eum. cum ibi notatis. ff. de condit. instit. unde cum talis femina tempore mortis defuncti non

sit proximior sed masculus qui ei praefertur: ex formâ statuti merito talis femina non succedit. Ubicumque enim loquimur de praelatione alicuius alteri faciendâ, inspicimus tempus quo successio acquiritur. Adeò quòd ille qui tunc praefertur, efficitur perpetuus haeres, et transmittit et alterum semper excludit. §. proximus Inst. de legit. agn. successionel. fin. ff. desuccessorio editcto. Adidem facit; quia postquam hereditas patris fuit per filium adita, caepit esse hereditas filii, sive alterius adeuntis, l. sed si plures. §. filio. ff. de vulg. et pupill. Et notatur in l. 1. §. veteres. ff. de acquir. possess. Adeo ut postquam filii facti sunt heredes, non sit amplius de patris heredita te tractandum. item semel et simpliciter exclusus, perpetuo censetur exclusus: quia quandoaliquid descendit ab aliquo, ita quod ad alium pervenit, exclusio censetur perpetua. l. in quibus. et quod ibi dixit. Bald. post. gloss. C. de secundis nupt. Haec Albertus Brunus. Cuiomnino consequens esse apparet, idem statui decidique oportere, quando feminae ex pacto, ob masculos à parentum vel tota hereditate vel re aliqua singulari arcentur atque removentur. In confesso namque est, argumentationem à pactis ad statuta, et viceversa in statutis ad pacta in Legibus esse frequentem: l. non impossibile per notataper Bart. et alios. ff. de pactis. Prolix. tradit Nicolaus Everhardi, in Topicis in tot. loco à pacto ad legem et statutum, vel consuetudinem.

[Note: 14] Huc addi potest, quod soemina semel admissa in perpetuum admissa censetur. Ex quo consequi videtur, eam semel exclusam perpetuum exclusam manere debere. Cùm contrariorum eadem sit ratio et disciplina. secundum Curt. in tract. feudali parte 3. quaest. 28. sub finem.

[Note: 15] Qui bus in super accedit crebrior Feudistarum sententia in d. cap. quem etiam, ubi tenent atque concludunt: feminam semel à successione feudi exclusam, eam deinceps ad id amplius non esse admittendam. Denique plaerique ex facto consulti, ita respondisse leguntur. Ancheranus consil. 220. certa

prece. Paul. Cast. cons. 192. num. 3. part. 2. Alex. cons. 29. sub fin. lib. 1. Albertus Brunus cons. 79. num. 7. Dec. consil. 390. num. 4. Parisius consil. 12. num. 7. consil. 22. num. 15. cons. 23. num. 50. et 53. part. 1. Marianus Socin. Iunior. consil. 140. num. 6. parte 2. ubi inquit; Quòd ab ista regulâ et communi opinione non sit aliquo mod recedendum. Latissimè Tyraquell. in repetit. l. si unquam in verb. susceperit liberos. num. 193. cum 2. seqq. C. de revocand. donat. Et in tractatu suo cessante causa num. 98. atque in limitatione ibi 12. num. 14. Alex. consil. 170. pertotum. ubi scribit: hanc opinionem tam esse approbatam et canonisatam per Dd. ut de eâ non sit dubitandum, maximè in iudicio. Marcus Mantua consil. 23. lib. 1. Iac. Heinrichmannus consil. 1. num. 477. tomo. 1. Ioh. Fichardus inter communes opiniones Baptistae à Villalobos in v. filia nu. 20. Franc. Bursatum ceterosque recentiones hac in parte prudens praetereo.

[Note: 16] Adhaecomnia,huic opinoni adhaerendum vidatur non solum tum, cùm feminae simpliciter sine ullâ temporis distinctione fuerint exclusae: verum etiam quando verba in vestiturae aliquem temporis tractum continere videntur. Ut putà cùm eiusmodi verborum tenore: donec, quousque, et quamdiu (atque his consimilia verba) exstiterint masculi. Opinio enim et sententia existimantium feminas per hasce dictiones quasi suspensivas exclusas; posteà masculis decedentibus atque de medio sublatis, ad successionem feudi admittendas esse; à magnis et praeclaris viris repraehensa refutataque esse legitur. Ut refert et tenet Marianus Socinus Iunior, in cons. 114. num. 6. et 7. volum. 2. Contrarium quoque tenuerunt duo celebratissima collegia Italiae, videlicet Senense. et Paduanum. Atque Marianus Socinus in consil. 66. col. ult. plurima adducit urgentia fundamenta, eamque in puncto iuris posse procedere affirmat. In sequentia scribens: licet in statutis et in materia successionis ab intestato, tenendum sit in practica quòd fiat dicta redintegratio. Tamen videtur

posse dici, quod non ita sit dicendum in feudis. Et ratio diversitatis videtur, maxumè esse in promput. Nam in hereditate, id videtur tenendum: quia in ea femina cum masculis de, iure communi concurrit, et sic dicim us esse in materia indifferenti; propter quod statutum contrarium disponens debet in quantum potest strictè interpretari, ut minus laedat ius commune. per iura et doctrinas vulgares. At in feudo contarium est; quia regulariter feminis non competit, et dicrtur de se et de iure communi materia differens, id est, solis masculis competens: cùm Feudorum feminae sintincapaces. Unde si investitura aliquo modo vocet feminas; cùm, id sit contra ius commune, debet strictius interpretari, ut minus ius commune laedatur: Et sic videtur quòd dici possit; quod in feudo procedere possit illa opinio, pro qua praedicta Collegia consulerunt: et sic quod semper femina à feudo et semel exclusa perpetuo dicatur exclusa. Haec Socinus Iunior.

[Note: 17] His omnibus in mediumallatis pro domino Titio, afferemus iam, et ex opposito collocabimus alia argumenta, qubis Pamphila rea, actionem intentionemque Domini actoris excludere posse videtur. Ac principio pro defensione reae Pamphilae adduci potest textus expressus in cap. filia de feudi success. ubi textus sic habet, Filia vero non succcedit in feduo; nisi investitura fuerit facta in parte, ut FILII et FILIAE succedant in feudo, tunc enim succedit filia, filiis non exstantibus. Vel cinvestitae fuerint de hoc feudo paterno. Verba enim illa in textu posita, tunc enim succedit FILIA FILIIS NON EX TANTIBUS; non ad praesentis tantum sed etiam ad futuri temporis tractum respicere, pluresque casus complecti intelliguntur: sic ut filiae non solum eo casu ad feudi successionem sint admittendae, quo masculus nullus in lucem fuit editus; sed etiam quo natus est masculus; deinceps verò, velante vel postquàm in feudum

successit morte est interceptus. Etenim non extare dicitur et is, qui in rerum natura numquam fuit, et etiam is qui semel exsistens, posteà rebus humanis est exemptus.

[Note: 18] Deinde alius quoque defensioni reae Pamphilae suffragatur textus, qui exstat in cap. si duo fratres, in fine, de feudo Marchiae, Per quem textum, feudum acdeptum eo pacto, ut feminae etiam succedant, comparari videtur feudo novo accepto à duobus fratribus, hoc pacto; ut sibi mutuo succedant. Certum autem est, quòd in dicto textu uterque frater fuit prius in vitâ: et tamen sibi succedunt. Ergò quoque si semel masculus vixit et posteà moritur, femina quae superest; ex dicto pacto ad successionem admittenda videtur: propter comparationem ibi factam. secundum Sonsbeccium loco inferius citando.

[Note: 19] Liquido etiam apparere atque probari posse videtur, ex rextu in cap. unico. de eo qui sibi vel heredibus suis, quòd feminae ob masculos non in perpetuum exclusae, sed ad tempus duntaxat quodammodo suspensae censeantur, secundum, verba textus ibi: non enim patet locus feminae in feudi successione donec masculus superest ex eo qui primò de hoc feudo fuerit in vestitus. Quae ratio cùm sit generalis, licet text. specialiter de certo aliquo, atque limitato quasi investiturae tenore loquatur: minimè tamen ad eum casum restringenda, sed ad alios etiam accommodanda videtur. Quando enim lex est specialis, ratio autem generalis; tunc lexgeneraliter est intelligenda atque interpretanda. l. regula est. §. si quis ius ignorans, et §. fin. ff. de iuris et facti ignorantia. Ex natura enim consuetudinis feudorum fit interpretatio investiturarum: quae quantum cumque capiant masculos et feminas; tamen sunt intelligendae, ut feminae numquam admittantur, donec masculus superest, secundum Alvarottum et omnes Feudistas, in cap. similiter. 1. de capitaneo, qui curiam vendidit.

[Note: 20] Suffragatur his pervulgata illa doctrina: quòd si statutum excludat feminas donec vel quamdiu masculi superstites fuerint; non dicitur femina perpetuò exclusa sed donec duraverint masculi. His autem deficientibus posteà ad successionem admittendae esse dicuntur. Bald. in l. fin. in 1. colum. ff. ad SC. Tertull. Bart. Castrens. Alex. et Corn. in l. 2. C. de. lib. praeteritis. ias. post alios. in l. gallus §. et quid si tantum. ff. de lib. et posthumis. Dec. consil. 87. in fin. Socin. consil. 92. col. pen. lib. 1. Latè Marianus Socinus Iun. consil. 1. circaprinc. volum. 1. pulchrè et eruditè admodum Ancheranus consil. 122. num. 12. ubi sic scribit: Ista verba donec, quamdiu, quoad vel quousque non sunt perpetuò exclusoria filiarum; sed eas certo modo per exsistentiam quarundam personarum, et earum contemplatione et favore ad tempus impediunt. Nam haec verba habent in se conditionem. l. 1. §. fin. et l. ambiguitatem. ff. de usufruct. Temporalitatem autem ad exclusionem perpetuam trahere, non debemus. cap. ex literis de constilut. l. Epistola §. fin. ff. de pactis. Et certè aliud est suspendere, aliud perimere: et haec suspensio et cessatio, in aliis etiam iuris articulis reperitur. ut notatur in l. 2. ff. de verb. oblig. l. qui res. §. aream. ff. de solut. cap. ad haec. de appellat. cap. non est vobis. de sponsalibus. Quae autem tempore suspenduntur, eo finito ad naturam suam redeunt, ut notatur in Clem. 1. de decimus. Et haec suspensio in hereditatibus deferendis, reperitur in materia. L. Corneliae et postliminii. l. illa institutio §. is qui. de hered. instit. ubi omnia iura in persona eius in suspen socontinentur, non opprimuntur. Et paulò pòst dicit: quòd quandoque interdicitur aliciactus successionis, quandoque duntaxat suspenditur. Haec inter se differunt evidenter. Nam quando actus successionis interdicitur, tunc tollitur habilitas succedendi, et in eo non producitur ipso iure: adeò quòd in continenti sequenti facit locum. l. si necesse. §. si deportatus. ff. de bonis libertorum, l. 1. §. filium. ff. de bonorum possess. contratabulas. et quod notatur in l.

intercidit. ff. de condict. et demonstrat. Sed quando suspenditur actus successionis in eventum alicuius conditionis, vel mutationis status personae: tunc ius succedendi quo ad effectum, dicitur in suspenso. Oritur enim; sed non efficaciter. Ex quibus Ancherani verbis, recte ad praesentem casum videtur inferri; quòd feminis non interdicitur actus succedendi, sed suspenditur, in eventum incerti temporis vel conditionis, ut patet ex verbis in d. cap. unico, de eo qui sibi vel heredibus suis, etc. ibi non enim pater locus feminae in feudi successione, donec masculus superest. Sublato ergo masculo; suspensio, ut iterum inquit Ancheranus, impeditiva successionis filiarum videtur submota. Nam suspendendo successionem feminae adincertum tempus; videtur disponere, quod in illud tempus succedat, licet hoc non exprimat. l. si servo legato. §. sitestatur. cum similibus per Ancheranum sura citato consil. nontanter allegatis.

[Note: 21] Accedit et illud etiam: quòd in feudo simpliciter prius à femina acquisito, ex omnium Docotorum sententiâ succedunt filiae deficientib. masculis, licet masculi aliquandiu feudum possederin,t Dd. in c. unico de feudo feminae et in c. unico de susccess. fratrum. et cap. 1. de natura successionis feudi. Cum itaque feudum hoc pacto acceptum, ut feminae etiam succedant, feudo co~ paretur femineo consequens omninò apparet; feminam per masculum semel exclusam, eo deficiente ad feudi successionem admittendam esse. Cuius quoque opinionis confirmandae gratiâ adduci possunt ea quae in specie ut loquimur respondit Marianus Socinus Iunior consil. 104. num. 12. volum. 2. ubi sic scribit: Saepè ciratum §. quin etiam. deberi intelligi feminam ulterius non admitti, sc. donec masculus superest: prout dicitur in cpa. de eo, qui sibi vel hered. suis. Per quem textum videtur sic declarandus textus, in dict. §. quin etiam Ubi etiam subicit, se reperisse, quòd ita signanter hunc textum declarat Fulg. in cons. 2. et consil. 12. colum. 2. vers. Si quis

planè. Deindè etiam dicit; quòd ille §. quin etiam, loquatur respectu successionis faciendae tamquam in feudo paterno. Verum esse enim quòd eo respectu semel exclusa femina, ulterius non adminttatur, etiam quod cesset causa exclusionis per mortem asculi quia femina non redibit ad patris successionem, ut ibi. Ex eo tamen non impeditur venire ad successionem illius masculi, postremo decedentis, iuxta tradita per Dd. in. l. 1. §. veteres. ff. de acquir. possess.

[Note: 22] Idem etiam Marianus Socinus Iunior, hunc §. quinetiam. plenius explicare videtur, in consil. 76. nu. 111. cum 2. seqq. volu. 1. Ubi in sequentia verba scribit: cap. quin etiam, procedit, quand investitura dicit pro descendentibus masculis et feminis. Nam tunc si à successione patris filia per masculum fratrem excluditur, si postea frater moritur, femina soror non vocatur: quia non est vocata nisi ut descendens, et tunc non veniret ut talis sed ut transversalis, quia soror. Et cùm regula sit, feminam in feudis non succedere nisi expressè dictum sit, illa non admittitur, cùm investitura solum de descendente loquatur. Vel secundo respondendo dici potest, quòd dict. §. quin etiam. intelligi debeat, ut ulterius femina non admittatur, scil. donec masculus superest. Ut dicitur in cap. 1. de eo qui sibi vel hered. suis. per quem textum videtur dari ista declaratio ad dict. §. quin etiam. ex vi enim illius dictionis donec, femina non videtur simpliciter exclusa, sed suspensa ad vitammasculorum; prout dicimus in simili, si ex formâ statuti, femina non succedat donec exstiterit masculus, ut declarat Bald. in l. fin. ff. ad Tertullian. cum similibus ibidem allegatis. Vel tertio responderi potest, quòd procedit respectu successionis faciendae, tamquam in feudo paterno. Verum. n. est, quod tunc semel exclusa femina, peretuò dicetur exclusa, etiam, quod postea cesset causa exclusionis, id est, quòd masculus excludens decedat. Non enim femina redit ad patris successionem, ut ibi: sed ex hoc non impeditur venire ad

successionem alterius coniuncti, putà fratris vel patrui. Hactenus Socinus Iunior.

[Note: 23] Denique et multorum aliorum praeclarissimorum Iureconsultorum auctoritate, haec sententia defendi posse videtur; ut colligitur ex iis quae annotavit Iohan. Fichardus, inter communes opiniones Baptistae à Villalobos, in verb. filia nu. 60. ubi sic scribit: Contrariam tamen sententiam tenuerunt multi clarissimi Iureconsulti, tam veteres quàm recentiores; nempè verò Iac. de Belviso, cuius excellens est inter Feudistas auctoritas, adeò ut vulgo dicatur eum omnium optimè textus feudales, ut quos septies publicè praelegerit intellexisse. Item Iacobus de Ardiyone. (Cuius imiliter auctoritas in, materia fuedorum maxima est; ut de eo scribit Tyraquellus, in l. si unquam. in verb. donat. largitus num. 15. C. de revocand. donat.) in sua summa feudorum, in tertia parte sub tit. de feud. successione vers. unde videtur. Martinus Laudensis in d. §. quin etiam. Petrus de Monte forti, quem refert Matthaeus de Afflictis in d. §. quin etiam. qui tenuit omninò sororem succedere fratri in dicto casu. Quia licet (inquit) soror non sit de descendentibus fratris, de cuius successione agitur, tamen est de descendentibus eius cui successio facta est modo praedicto, videlicet ut eius descendentes masculi et feminae feudum habere possint. Item quia non est exclusa ex formâ concessionis feudi sed admissa potiùs, conditionaliter tamen, et sicetiam, interim stat in suspenso. Et istam eius sententiam non video ibidem à Mattheo de Afflict. repraehendi: sed eandem potius sequitur, in casu scil. expressi pact. maximè nu. 10. et seq. Exrecentioribus autem contra praedictam communem, in favorem filiarum consuluerunt, Carolus Ruinus consil. 9. vol. 1. Parisius consil. 22. 23. parte 1. Ieronimus Gratus. consil. 9. vol. 1. Marianus Socinus Nepos sive Iun. consil. 76. num. 112. vol. 1. Iohan. Baptista Ferretta consil. 106. in princip. Cephalus Ferrariensis, consil. 30. num. 34. cum. seq. et plenius 96, et seq. libr. 1.

Denique omnium diligentissime et elegantissime hanc posteriorem sententiam, contra praedictam communem opinionem propugnat Francisc. Sonsbeccius in 9. parte suorum comment. feudalium. n. 113. quem puto cuivis veritatis amatori satisfacturum. Quam opinionem et ego tamquam veriorem et aequiorem aliquoties consulendo sum secutus, non attenta communi opinione; quae utcumque magnae sit existimationis, tamen et falli potest et falsissima saepè numero (quod demonstratione non indiget, cum sit manifestissimum) inventa est. Nuperrimè cum editi essent in lucem doctissimi et diligentissimi Iurisconsulti, Iulii Clari Alexandri aliquot in iure civili tractatus, reperi illum quoque libro 4. in §. feudum quaest. 8. vers. sed quid è converso, etc. hanc nostram contrariam opinionemesserere. Etsi enim ibidem ipse quoque fat eatur superiorem esse communem: tamen mox subiungit haec verba, quae tamen semper visa fuit dura, saltem quando agitur inter feminam ipsam quae sola superest ex progenie primi investiti, et dominum. Benè posset procedere textus in d. §. quin etiam. et communis opinio, quando ageretur inter feminam et alium agnatum, in casu in quo masculi et feminae essent vocati in investitura secundum gradus proximitatem; ut proximis annis contingit disputari in quodam feudo in, partibus Pedomontium. Sed què ad ipsum dominum, crederem absolutè quòd existente feminâ, licet per masculum exclusa semel, quae esset ex vocatis in investiturâ, feudum. non apperiretur domino. Et sanèe ego quoque eam verissimam puto. Hactenus Iohan. Fichardus.

Rationes decidendi.

[Note: 24] His ita positis sibique invicem oppositis argumentis, atque rationibus, Ddque auctoritate, facilè intelligimus decisionem propositae quaestionis valdè difficilem. Ac forsitan existimabit quispiam, in hac difficultate nihil videri consultius,

quàm ut maioris turmae atque turbae viam ingrediamur, camque quocumque ierint sine cunctatione fuerimus insecuti; sicque secundum crebriorem Doctorum sententiam, in quaestione hac pernuntiaverimus: videlicet feminamsemel per masculum à feudi successione exclusam, perpetuo exclusam videri; acconsequenter, hoc in casu Pamphilam, sororem; semel per fratrem Seium à paterni Semproniani seudi successione depulsam, eo deinceps etiam mortuo ad cius successionem non amplius admitti, sed id feudum ad Dominum reverti debere. id quod ego etiam sine ulla haesitatione faciendum putarem, nisi metus esset ne comprobatione huius sententiae, alias in communes sententias graviter committere, ea rumque auctoritatemattenuare, vel saltemattentam voluisse videar. Est enim regula, et una quasi maxima omnium fere Feudistarum, aliorumque Doctorum voce atque fama passim celebrata, quae exstat in cap. unic. de co qui sibi heredibusve suis masculis, etc. hisce verbis sue significationibus concepta et expraessa: Non enim patet locus feminae in feudi successione donec masculus superest, ex eo qui primode hoc feudo fuerit inverstitus. Iuxta quam regulam, multa placita Feudalia generaliter loquentia, distingui et quasi limitarisolent. Quamvis igitur in cap. quin etiam. tit. Episcopum vel Abbatem, etc. investiturae formula, masculos et feminas coniunctim, et per copulam (et) comprae hensos, atque ad feudi successionem vocatos fuisse videamus; tamen, ea investiturae formula, contra vim et naturam verborum, secundum commemoratam proximè regulam sic interpraetatur, distinguitur atque limitatur: ut videlicet femina licet pariter cum masculo ad successionem feudi fuerit vocata, cum eo tamen non succedat; neque ad feudum admittatur, Donec scil. masculus superest. Quemadmodum etiam gloss. et Dd. in d. cap. quin etiam. regulam illam è citato cap. un. allegant, atque comprobant.

[Note: 25]Ex hac quoque regula explicari distinguique solet textus, in cap. unic. de feudo feminae: ubi refutatur opinio existimantium, feminas in feudo femineo et materno, sine speciali pactonon posse succedere. Qui enim sic argumentantur: Si feudum ideo quodest femineum, transit in feminas, eadem ratione quia est femineum transit in eas masculis exstantibus; eorum sane argumentatio, sive minus idonea vel etiam inepta refelli explodique poterit: propterea quod regula exstat notissima, Feminas donec masculi supersunt in feudo non succedere. Quemadmodum Alvarott. in d. cap. unic. id tradit. Hinc est quòd idem Alvarott. scribit, in cap. si mulier. infr. de capitaneo qui curiam vend. ex natura, inquiens, fit interpraetatio investiturarum, quae quantumcumque capiant masculos, et feminas; tamen est intelligendum, ut feminae numquam admittantur; donec masculus superest. Quo in loco citat regulam in d. cap. v. de eo qui sibi, etc. compraehensam. Cui omninò adstipulatur, quòd ob eandem regulam significantius, atque Iucidius tradit Gozadinus consil. 9. num. 59. ubi inquit, quando feminae, vel ex pacto, vel ex natura feudi sunt admissae, semper exstantibus masculis exclusae dicuntur; non, perpetuo aut simpliciter, sed temporaliter. Ex quâ sanè regula sic communi, imo unanimi Doctorum animad versione notata, eorumque sententia insuper probatâ atque receptiâ, infallibili consequentia sequi videtur, feminas numquàm per masculos à feudi successione in perpetuum exclusas; sed tantummodo ius successionis ipsorum in suspenso contentum videri. Ut videlicet exstan tibus masculis, eae cum iis non admittantur: iis verò quocumque tandem tempore deficientibus atque morte interceptis in feudo succedant, quando videlicet cum masculis ad eius successionem sunt vocatae, vel quando feudum est femineum aut maternum.

[Note: 26] Est enim non modo communis, sed planè concors atque unanimis sententia, feminas à feudi successione non

absolutè et simpliciter, sed per suspensivas, uti vocant, dictiones, veluti, donec, quamdiu masculi supersunt exclusas; minime eo casus exclusas, sed potius ad feudi successionem vocatas videri: etiam quo casu masculi iam in feudum successerint, deinceps verò vitam cum morte commutaverint. ut constat ex Bald. Alvarot. Praeposito. Afflict. in citato saepius §. quin etiam, et ex Curt. in tract. de feud. parte 3. §. 1. num. 32. vers. secundo limitatur. Cuius verba ceu speciali nota digna subicienda sunt, quae sic sonant: Secundo limitate regulam praedictam, et communem conclusionem (scil. feminam semel exclusam perpetuo exclusam esse) non procedere quando pactum adiectum invesiturae diceret; quòd femina non succederet, donec masculus superesset: quia nunc licet femina esset per masculum exclusa, deficiente masculo admitteretur postea femina. Bonus est textus cum ibi notatis in cap. n. de eo qui sibi vel hered. masculis, etc. Haec Curtius. Sed obiecerit quispiam ex hisce Curtii verbis, sententia haec à te proposita potius refellitur quam astruitur. Curtius enim, dices, expresè loquitur de casu, quo formula investiturae hisce verbis est concepta. Constat autem longe aliam atque dissimilem esse investiturae formulam in §. quin etiam compraehensam. Ibi enim neque dictio haec DONEC, neque ulla alia consimilis posita reperitur. Breviter ex praedictis respondeo: secundum communissimam, receptissimamque sententiam atque regulam, investiturae formulam, quâ masculi et feminae coniunctim ad feudi successionem vocantur, semper ita interpreatari solere atque debere, ut femina non admittatur donec masculus superest. per text. expressim d. cap. de eo qui sibi vel. etc. quae consuetudinis interpretatio omnibus investituris masculos et feminas coniunctim compraehenden tibus, tacitè semper inesse intelligitur. Unde eius omissio, vel expraessio, conditionem aut constitutionem iuris, vel consuetudinis observationem non mutat. argumento l. non recte. C. de

fideiuss. Hinc Socinus Iun. in consil. 76. num. 112. et seq. vol. 1. et consil. 104. num. 12. volum. 2. (quae consilia superius quoque à nobis citata sunt) in haec verba notabiliter scribit, videlicet; quod d. §. quin etiam. intelligi debet, ut ulterius femina non admittatur. scil. DONEC MASCULUS SUPEREST. ut dicitur in cap. v. de eo qui sibi, etc. per quem textum videtur clara ista declaratio ad §. quin etiam. Ex vi enim illius dictionis DONEC: femina non videtur simpliciter exclusa, sed suspensa ad vitam masculorum, etc. Hactenus Socinus.

[Note: 27] Deinde animum meum de hac communi opinione, quod scil. femina semel exclusa perpetuo exclusa manere, debeat, suspensum detinet, rationum argumentorumque, quibus ea suffulta est, quasi fragilitas, atque imbecillitas, contrariaque opinionis firmitas atque robur. Ubi enim animadversum fuerit contrariam opinionem, non quidem communem; melioribus tamen rationibus atque argumentis subnixam esse, non poterit fieri, quin repraehensionem incurrat: quevod dum communem opinionem sequi volo, in communem opinionem graviter committere, eiusque auctoritatem, ceu religionem violare videar. Est enim communissima, ut sic dicam, opinio; à communibus opinionibus recedendum esse, quando contrariae opiniones firmioribus atque validioribus rationibus et argumentis sunt nixae et fultae: ut de hac communi opinione locupletissimus est testis Baptista à Villalobus. in communibus suis opinionibus. in v. communis opinio. in p. Inter alios citat Curtium Iunior. consil. 63. num. 3. Cuius curtii verba cum huic rei plurimùm servire videantur, breviter dictare libet. Sic autem scribit: Puto necessario indagandum, pro qua opinione sunt fundamenta magis solida et urgentia. Sienim probavero communem opinionem posse convinci veris et solidis fundamentis; succedet alia vera et communius conclusio, quod licet à communi opinione non sit discedendum: hoc limitatur, nisi opinio pauciorum Doctorum,

vel unius fundaretur meliori et subtiliori ratione. Et deinceps, multis et variis allegationibus adid probandum interpositis, in haecverba concludit: Si igitur probavero, quòd communis opinio supra primo loco relata, convincatur veris et solidis fundamentis, habebo communem opinionem prome, imo opinionem omnium, quod potero abista communi opinione recedere. Hactenus Curtius Iunior. Quam rem pluribus confirmat Curtius Sen. in cons. 56. num. 4. cum aliquot sequentibus.

[Note: 28] Quodigitur ad eas rationes attinet, quibus communior opinio in hac à nobis proposita quaestione niti solet, duae sane priores superius recitatae, quaeque sociae ac ognatae sunt, nihil ad rem pertinere videntur. Verum quidem est, quòd ius semel exstinctum, non amplius reviviscere; quodque persona ad successionem alicuius rei sub aliqua conditione vocata, deficiente conditione, ab eâ successio remotavel potius numquam vocata fuisse intelligitur, per iura superius citata. Sed quòd iuxta propositam in cap. quin etiam. speciem, femina sub conditione eâ, si masculi non exstiterint ad feudi successionem sint vocatae, id quidem à supra scriptis Dd. dicitur allegaturque; sed ab iis nullo textu, nulla consuetudinis auctoritate, nullaque iuris ratione hactenus est probatum atque demonstratum. Neque enim textus cap. quin etiam huic rei probandae adhiberi potest. Cum enim is textus magnae huius litis atque controversiae sit materia, nequaquam poterit eius esse censura; neque etiam commemorata conditio, velex verbis, vel ex mente et sentcntia eius textus pervestigari, eruique poterit. Quin imòcontrarium eoex textu luculenter admodum apparer, quòd videlicet feminae non sub conditione illa: Si masculi non exstiterint, sed per copulam et coniunctionem E T, cum masculis ad feudi successionem sint vocatae. Quemadmodum ctiam Bald. Alvarott. et Praepositus in eo ipso cap. quin etiam. disertè et expressè dicunt, quod

scil. femina non in cnditione, sed in copula sit posita. Quòd si quispiam huic rationi, feminas nempè sub dictâ conditione vocatas esse, ob id mordicus inhaerere voluerit, quod ea ratio â plerisque sit adducta, atque recepta, vel potius de mente om nium esse videatur, ut testatur Ruinus: in consil. 9. num. 7. vol. 1. is apud animum suum diligenter considerare debet, quomodo gloss. et crebriorilla Feudistarum opinio, in cap. quin etiam. tueri defendique possit, existimantium; feminam à feudi successione non repelli, si natus masculus illicò post nativitatem ex hâc vitâ decesserit. Si enim feminae sub conditionead feudi successionem intelliguntur vocatae, si scil. masculi non exstiterint, masculo sanè in lucem edito statim conditio adimpleta censetur, licet is confestim inter ipsas obstetricis manus obierit. Satis enim esse putatur, conditiones momento adimpleri: l. exfacto. §. fin. ff. ad SC. Trebell. cum similibus hoc loco per Bal. et alios citatis. quas leges communiter sibiipsis opponunt, earumque legum sententiam ceu claram manifestam atque veram non negant, sed tantum negant assumptum; quod videlicet feminae sub conditione ad feudi successionem intelligantur vocatae. Quamvis igitur utraque res, crebriore doctorum calculo videatur probata atque recepta; tamen alterutram sententiam falsam esse, alterique cedere necesse est. Si enim feminae sub eâ conditione, si scil. masculi non exstiterint, ad feudi successionem intelliguntur vocatae; consequitur eam conditionem nativitate masculi statim fuisse adimpletam, licet is ilico decesserit. Ac proptereà crebriorem illam falsam esse sententiam, putantium feminam à feudi successione non excludi si natus masculus ilico mortuus fuerit. Quod si quis vero hanc sententiam communem veram esse contenderit, quod nativitas masculi ilico decedentis feminam à successione non removeat; eum fateri necesse est, alteram illam falsam esse, quòd feminae sub conditione commemorata, censeantur vocatae.

[Note: 29] Nihil etiam momenti habet tertia illa ratio, ex statutis quae masculis exstantibus feminas excludere solent collecta. Nam longè alia et dissimilis statutorum illorum, quam pactorum, de quibus in praesentia tractamus est ratio. Cùm primùm enim secundum illa statuta filius masculus solus, exclusâ filiâ feminâ sorore sua, paternae hereditati sese immiscuit, patrique haeres exstitit, statim de sinit esse hereditas patris et incipit esse patrimonium filii. Sic, ut filio è vitâ deinceps excedente, non amplius de paterna, sed ipsius filii hereditate agendum tractandumque, eaque hereditas vel ad proximos ab intestato, vel in testamento scriptos heredes transmittatur. Infeudorum verò successionibus res ita comparata est, quòd filio patri, qui feudum acquisivit succedente, si ipse deinceps filium quoque reliquerit, quod hic filius atque nepos non patri sed avo suo, qui primò feudum nactus est, succedit. Atque sic deinceps de pronepotibus abnepotibus omnibusque in infinitum descendentibus iudicandum est. Certi enim indubitatique iuris feudalis est, feudorum beneficia non ut allodia iure hereditario, sed ex gratuita dominorum eacon cedentium benevolentiâ vasallorumque primum ea acquirentium provisione, pacto vel stipulatione in successores deferri solere. Alvarottus et alii Feudistae. in cap. unico. An agnatus vel defuncti filius, etc. Bart. in l. ut iur isiur andi. §. si liberi. ff. de operis libertorum. Late Albertus Brunus. consil. 18. num. 14. et seq. in feudali. Paris. consil. 23. num. 135. parte 1. Quare etiam receptum est, ut cùm feu dum ab alia hereditate defun cti censeatur disiunctum, quòd agnatus ea repudiata, feudum solum acceptare possit. d. cap. unic. cum not. per Feudistas.

[Note: 30] Exeâdem ratione et illud descendit; generalem renuntiationem super hereditate aliqua interpositam, quòd scil. quis eam petere nolit, non impedire quem, quo minus feudum petere ac consequi possit: cum id ab hereditate omninò censeatur separatum. Bart. post Cyn. in l. item videndum. §. fin.

ff. de petit. hered. Dec. consil. 395. nu. 10. Atque his quae superius commemorata sunt, planè astipulantur, quae Iulius Clarus Alexandrinus, lib. 4. receptarum sententiarum tradit. in §. feudum. quaest. 9. num. 5. sub sinem. ubi sic scribit. Cùm enim descendentes illius primi acquirentis succedant in ipso feudo, virtute primae investiturae, in quafuerunt vocatiipse et ipsius filii et heredes: non est consideranda successio illius, apud quem feudum ultimo loco repertum est; sed tantummodò illius, cuius beneficio descendentes ipsi ad feudum admittuntur. Et ita secundum hanc opinionem, in facti contingentiâ iudicavit Senatus. Quibus addenda quae idem not. in quaest. 80. num. 2. ubi in haec verba scribit: Nec facit argumentum, quòd ita etiam statutum sit in successione bonorum allodialium; quia longa est ratio differentiae. Nam illa portio à quâ femina excluditur stante statuto, efficitur patrimonium masculi excludentis, et incorporatur eius bonis: ita quòd non dicitur amplius agi de hereditate illius ascendentis, sed successoris. In feudis autem secus est: nam ubitractaturde docatis in investiturâ; semper dicimus agi de successione primi investiti. Hactenus Clarus.

[Note: 31] Cùm itaque ius successionis, quòd ad bona feudalia attinet, totum ex formulâ investiturae pendere in telligatur; ad eam semper recurrendum, ex eaque id ius successionis metiendum erit. Quia verò in cap. quin etiam. formula hisce verbis concepta est, ut vasallus eiusque descendentes masculi et feminae feudum habere possint, videbantur prima facie ex vi et potestate verborum feminae simul cum masculis ad eius successionem admittendae: sed quoniam consuetudine et moribus receptum est, ut masculis exstantibus feminae in feud um non succedant, per iura vulgata; ei sane consuetudini, iisque moribus dominus concedens vasallusque feudum reci piens sese accommodare, hocque voluisse censentur, ut masculi quidem feminas excludant, sed non ita, ut eae semel

per eos exclusae, deinceps ipsis masculis e vita excedentibus, non amplius ad feudi successionem admittantur. Est enim unanimis Dd. sententia, ut si quis pro se et descendentibus suis masculis et feminis, emphyteusin vel feudum receperit, inque loco domicilii statuto cautum, vel consuetudine receptum sit, ne masculis exstantibus feminae succedant; quod eo casu feminae non coniunctim cum masculis, sed iuxta successionis ordinem iure municipali vel consuetudinario, congruentem ad successionem vocatae intelligantur: ita videlicet, ut cum masculis quidem numquam, sed post ipsos demum succedant, hoc est, quando ipsi masculi, qui soli succedendo ipsas feminas semel excluserunt, dein ceps vita functi fuerint. Bart. in l. ut iurisiur andi. §. si liberi. n. 5. ff. de oper. libert. ubi cum respondisset, masculos et feminas coniunctim ad rei emphyteuticariae successionem vocatas simul ad mittendas esse, limitationem subicit in haec verba: Item inquiens, praedicta vera sunt nisi esset statutum in Civitate, quod femina non succedat exstantibus masculis. Tunc enim praedicta verba licet copulativè prolata, deb erent intelligi ordine successivo, ut feminae deficientibus masculis admittantur. Haec Bart. quem Bart. citat atque probat Ripa. in l. cum haeres meus num. 76. ff. ad SC. Trebellian. ubi id multis allegationibus et excmplis confirmat atque declarat. His astipulatur Alex. in specie defeudo loquens. in consil. 9. in princ. libr. 5. Quibus addendum est, quòd tradit Carolus Ruinus in confil. 120. num. 9. lib. 1. ubi in suo casu notabiliter in haec verba scribit: Et dato quod exstantibus masculis per lineam masculinam, non intelligeretur vocatus nepos ex filiâ, illis tamen deficientibus et non exstantibus, venit et admiti debet. Nam descendentes sunt vocati ordine successivo propter naturam nominis collectivi, sicut est verbum DESCENDENTES: et per consequens, unus vocatur post mortem alterius. Haec Ruinus. Quib. co~iungenda sunt ea quae idem tradit, in cons. 162.

n. 3. et 14. eodem libr. 1. ubi in specie de emphyteusi loquitur. Accedit his,q vod luculenter admodum respondet Iacobus Philip. Portius consil. 91. n. 16. Cuius verba sic habent: Similiter videmus, quod investitura feudi quam quis recepit pro se et familiâ sua, seu pro se et descendentibus suis, in qua omnes simul et collectivè vocantur ad ipsum feudum, et omnibus simul et collective conceditur: et tamen actum censetur, quod gradatim et ordine successivo adfeudum admittantur. Haec Portius.

[Note: 32] Denique nihil luculentius atque dilucidius esse videtur, quàm quod hac de re tradit Francisc. Bursatus consil 80. num. 11. Cuius verba omnino dictanda esse puto, quae sic sonat. Secundo dico, quòd habet locum in Satatuto simpliciter, non autem in contractu seu dispositione vocante promiscuè feminas et masculos: quia licet secundum statutum feminas post masculos vocet; non tamen eas totaliter prout Statutum excludit. Cùm non seomni ex parte cum statuto conformet dispositio hominis seu concessio et contractus, vel recipiens simpliciter em phyteusin pro se et heredib. suis masculis et feminis, nisi ut suprà; videlicet unus post alium, id est, femina post masculum, ne aliter vocaret et excluderet simul. Haec Bursatus. Quo in loco citata superius Caroli Ruini consilia adducit. Cum igitur unanimis haec sit Doctorum opinio, hâc proposita et consimilibus facti speciebus, feminas cum masculis ordine successivo ad rei emphyteuticariae vel feudalis successionem vocatas censeri: non video ego, quomodò altera illa quae dicitur communissima Doctorum sententia sub sistere possit: Existimantium feminam semel à successione, hoc et consimilibus casibus exclusam, non amplius admitten dam esse. Hoc enim beneficium est ordinis successorii, vel successivi, ut Doctores loquuntur: ut si mortuus sit prior qui successit vel repudiavit, statim consequens admittatur. Siergò femina cum masculo ordine

successorioad feudum vocata intelligitur, ut scil. masculo qui prior successit mortuo, ad id admittatur: quomodo quaeso femina per masculum ab initio quidem, quando is solus successit exclusa, in perpetuum exclusa videri poterit, ita ut etiam postmortem masculi non sit admittenda, cùm tamen post mortem ipsius masculi, iuxta conditionem atque naturam ordinis successorii, nequaquam exclusa, sed omninò vocata, sicque inclusa potius fuisse censeatur: id quod nemo sine manifestae contradictionis depraehensione infitias ire poterit. Si enim femina post mortem masculi qui successit, ad feudi successionem est vocata, non est in perpetuum exclusa. Siin perpetuum per masculum feudi successorem est exclusa, non est post mortem masculi ad feudi successionem vocata. Alterutram igitur sententiam falsam esse, alterique cedere necesse est.

[Note: 33] Mirum igitur est in Carolo Ruino, qui in citatis suprà consiliis asseruit et respondit, iuxta confimilem commemoratae saepius iam investiturae reique concessae formulam, feminas ordine successivo cum masculis vocatas censeri; et consequenter, eas scil. per masculos exclusas, non perpetuùm excludendas, sed post obitum masculorum admittendas esse: quodidem alio loco scil. in consil. 9. num. 7. vol. 1. contrarium dixit, subiectisque rationibus confirmare conatus est: videl. feminam semel exclusam per masculum perpetuo exclusam esse. Quas rationes Ruinus, non ad hocipsum probandum et demonstrandum, sed quasi iam antea excap. quin etiam. hoc probatum demonstratumque esset, confirmandum atque corroborandum afferre adhibereque solet. Quod sane perversum atque prae posterum esse intelligitur. Cùm enim id in quaestione, atque disceptatione versetur; An femina semel exclusa, perpetuo excludenda sit, hoc ante omnia, vel textu expresso, minimeque dubio atque controverso, velargumentis atque rationibus ex iure non scripto,

vel scripto depromptis definiri oportet. Quod cum factum fuerit, hoc est, quod ita sit, si fue rit ostensum, tum demum rationes pervestigare, et quare ita constitutum sit, pereas declarare demonstrareque conveniens esse iudicabitur. Constat enim ex philosophiae praeceptis, duo demonstrationum esse genera: unum est, quod simpliciter rem esse ostendit; eaque demonstratio tou= o(ti dicitur; quod ostendit, quod ipsa res sit, causam vero rei non ostendit directam. Alterum genus est tou= dio/ti appellatum, quod demonstrat causam rei et quamobrem res sit, indicat. Frustra igitur et fupervacuè Carolus Ruinus, atque ceteri in colligendis rationibus iis occupantur, ex quibus perspici cogniscique queat; quâre femina semel à feudi successione per masculum exclusa, in perpetuum exclusa manerc debeat, cum nondum probaverint atque ostenderint, quod maximè controversum est, quòd scil. femina semel exclusa perpetuo exclusa sit. Nisi igitur hocab iis fuerit demonstratum, nulla sanè ratio rationum ab iis prolatarum, quare scil. ea perpetuò exclusa sit, haberi poterit: cum non entis et apparentis, nullae censeantur omnino qualitates. per vulgaria.

[Note: 34] Denique sententia haec, quòd femina semel à successione feudi exclusa perpetuo exclusa censeatur, minimè ea ratione quae quarto suprà loco adducta est, constabiliri posse videtur; quòd scil. femina semel ad feudi successionem admissa in perpetuum admissa censeatur: cùm contrariorum tio eadem sit disciplina, ut in specie Socinus Iunior, consil. 110. n. 10. vol. 2. et Curtius citato superius loco tradunt. Hoc. n. à contrariis argumentum, minimè locum obtinet, quando in utroque non par eademque reperitur ratio, ut ipse Curtius testatur atque declarat, in tractatu suo de feudis parte 1. vers. 8. principaliter quaero. num. 10. Quandò igitur femina, nullis exsistentibus masculis in feudum semel successit, eiusque successionis adminiculo ipsius feudi domina utilis effecta est,

eam sane masculi deinceps oborta nativitas, nequaquam ab cofeudo arcere removerequeveu debet. Cùm id quod nostrum est, sine facto et voluntate nostra ad alium transferri non debeat. l. id quod nostrum. ff. de R. Iur. Quam rationem aliasque consimiles ei astipulantes, plerique Feudistarum assignant, in cap. unico tit. de eoqui sibi vel heredibus suis, etc. Longè aliud atque diversum est, quando femina cum masculo ad feudi successionem vocata est: quamvis enim ea unà cum masculo non admittatur, sed peripsum excludatur; non tamen sic exclusa censetur, ut post mortem ipsius masculi non videatur admittenda cum ordine successivo: sicque mortuo masculo, ad feudum vocata videtur, secundum ea quae copiosè supra sunt exposita.

[Note: 35] Rationibus igitur hisce, quibus Doctores nituntur sic labefactatis ac quodam modo enervatis, eorum sane sententia, nequaquam consistere posse intelligitur; quod videlicet femina semel per masculum à feudi successione exclusa in perpetuum excludi debeat. Nam ut pulchrè Curtius Senior scribit atque probat: in consil. 56. num. 6. et seq. tres sunt ut ipse loquitur solidissimae conclusiones, I. Quod à multitudine Doctorum, et à communi opinione possumus recedere, quotiescumque convincuntur legibus vel rationibus, etiam sequendo sententiam paucorum. Secunda conclusio, quod in tantùm stamus opinionibus glossarum et doctorum, quatenus probantur lege seu ratione et non ultra; etiamsi esset opinio non solum Bart. et Bald. sed etiam si esset Papae magistralis. Tertia conclusio, quòd destructo fundamento Doctoris, corruit eius opinio, sicut deficiente fundamento. Haecille.

[Note: 36] Iam breviter eas quoque rationes atque argumenta, quibus adversaria pars niti solet percurrenda esse censeo. Ac primum quidem è textu qui priore loco adductus est, quique exstat in cap. filia de succss. feud. benè probari videtur,

feminam semel per masculum exclusam, non perpetuò excludendam; sed post masculum, hoc est, mortuo masculo, qui iam successerat, ad feudi successionem admittendam esse: eo quoà nobis superius est modo expositum. Ac sanè fivola videtur ad eum textum responsio, quod Praepositus in cap. quin etiam, et post eum Curtius in tractat. feud. parte 3. quaest. 21. num. 32. aiunt: quòd textus in cap. filia, non dicit quod si filia semel fucrit exclusa, quod amplius admittatur. Verum quidem est, quod textus ille hâc verborum formulâ non utitur; quod scil. femina semel exclusa in perpetuum censcatur exclusa, vel non censeatur exclusa: sed nihil ad rem pertinet, eâdem enim ratione, similique modo dici obicique potest, quod nec textus in cap. quin etiam. talem complectatur verborum formulam orationisque figuram, ut cuivis ex ipso textu, eum saltem obiter et quasi per transennam inspicienti apparet.

[Note: 37] Sed inquiet quispiam verba illa, in dict. cap. filia posita (tunc succedit filia filiis non exstantibus) eo sensu accipienda atque interpraetanda sunt, si tempore quo in seudum succedi debet, filii non exstiterint: sic ut qualitas adiecta verbo, secundum tempus verbi intelligatur, ut Ruinus citato suprà loco scribit. Respondeo, neminem esse qui hoc unquam negavit. In confesso enim apud omnes est, etsi vasallus decesserit relictis filio et filiâ, et agatur de successione feudi; quòd filia in id non succedat, cùm tunc exstet masculus. Sed nemo rectè hinc colligere poterit, quod masculo, qui solus successit sine liberis, mortuo, soror superstes in feudum paternum succedere nequeat: quin imo, contrarium rectius et verius dici affirmarique poterit. Cùm enim, ut suprà à nobis expositum demonstratumque est, in feudis non postremo loco defunctae, sed ei personae quae feudum primum adepta est succedi soleat; consequens erit dicere, ut si pater, putà Titius qui feudum pro se et suis descendentibus masculis et

feminis recepit, ex hâc vitâ decesserit, superstite filio et filiâ, quod ei filia non succedit. Cùm verum sit, tunc, hoc est tempore successionis extare filium, et si filius hic qui solus in feudum successit, deinde diem suum obierit nullis quidem liberis, sed sola sorore, quam à successione feudi exclusit superstite; quòd iterum de feudi successione quaerendum tractandumque sit; An scil. soror superstes et per fratrem iam defunctum, cùm adhucin vivis esset à feudi successione exclusa, nunc fratre mortuo, Titio patri de cuius successione iterum agitur, succedere queat; quodque hoc casu filia Titio patri in feudum succedere possit. Cùm ipse Titius feudum hoc non folum prose, et masculis, sed etiam pro feminis suis receperit; namque mortuo ipsius Titii filio, verùm sit dicere, non extare filium, et consequenter locum esse dispositioni textus in d. cap. filia. ubi textus sic habet: tuncenim succedit filia, filiis non exstantibus.

[Note: 38] His praeter ea quae superius adducta sunt, astipulatur, quod Bald. scribit in consil. 200. num. 2. parte 5. ubi agit, quod in feudis masculi exstinguant feminas saltem interim, citans textum in cap. quin etiam tit. Episcop. vel Abbatem, etc. Et quod idem Bald. tradit in consil. 202. num. 2. eadem parte. ubi notabiliter in haec verba scribit; Multum refert inter exclusionem et cessationem: mulier enim vivente masculo potius videtur cessare quam exstingui in spe suâ. Aliàs sequeretur, quòd ordo datus ut primùm masculus deindè femina succedat, esset impossibilis, quia statim masculus excluderet feminam, in perpetuum: quod est falsum. Item tam diu durat exclusio, quamdiu durat exclusionis favor et causa finalis: sc. masculus. Nam remoto obice, removetur obstaculum. Item iste est Cursus et confluxus conventualis, non per viam hereditatis. Haec Baldus. Quae omnia mihi in huius nostrae quaestionis decisione, diligenter videntur esse ponderanda atque notanda.

[Note: 39] Alius textus in cap. fin. in fin. de feudo Marchiae, quem Sonsbeccius in commentariis suis ad usus feudorum parte 9. num. 137. huic sententiae confirmandae adhibere solet, nihil quantum ago quidem intelligo, ad rem facere videtur. Comparatio enim peromem textum facta, eatenùs procedit, quatenus feudum abinitio duabus sororibus est concessum; eo pacto adiecto, ut altera alterae quae prior è vita excesserit succedat: quod cum nostra quaestione nihil commune habet, ut quivis facilè intelligere potest.

[Note: 40] Quod praeterea idem Sonsbeccius eodem loco num. 133. se mirari dicit, cum omnes Doctores in cap. quin etiam. et in cap. unico. de feudo feminae teneant; in feudo femineo feminam semel per masculum exclusum non in perpetuum excludendam, sed post obitum masculi qui feud um possedit, ad eius successionem admittendam: esse quod aliud sentiant atque pronuntientin hoc feudo. Cum tamen haec ubique quasi aequiparentur. Id in nullâ prorsus haberi potest consideratione. Siautem quispiam in citatis locis, omnium doctorium Commentarios diligenter perlustraverit, ne un um quidem reperiet qui hoc affirmet. Omnes enim hanc rem silentio praeterierunt, exceptis Alvarotto et Praeposito; qui contrarium asserunt, videlicet in feudis etiam femineis, feminam semel exclusam in perpetuum exclusam esse. Reliqua argumenta ad rem pertinentia cum superius copiose sint exposita, in praesentiâ praetereunda arbitror.

[Note: 41] Superest argumentum, quod postremo loco ab auctoritate multorum Doctorum est sumptum atque deductum. In quâ re diligenter consideran dum est, non omnes eos qui à Iohanne Fichardo, allegato superius loco citati sunt, huic posteriori, sed priori contrariae astipulari sententiae. E quorum numero sunt Carolus Ruinus, Parisius, etc. Hieronymus Gratus et Cephalus: qui quidem ex facto consulti responderunt, feminam semel exclusam non in perpetuum à

feudi successione excludendam esse. Verum ea responsa, partim ob tenorem in vestiturae expressum, partim ob improprii naturam feudi, partim verò ob aliam peculiarem iuris ex facto orientis rationem, per eos consulentibus sunt data. Sed in aliorum Doctorum hanc posteriorem sententiam tenentium album, comprimis etiam inscribendus videtur Raph. Fulg. isetenim in consil. 8. colu. 3. luculenter admodum hac de re scribit. Neque, inquit, huic sententiae refragatur, quod Bald procedendo in casus positione, in cap. quin etiam dicit; feudum non ad filiam, sed ad dominum converti: quod tamen neque litera dicit, neque gloss. supplevit, neque ipse Bald. studiosè, vel accuratè decidit. Et sicubi casus occurrerit, vel emerserit, qui non sit feudi consuetudine compraesensus, absque calumniâ uti poterit lege scripta: ut in tit. de feudi cognit. cap. 1. in fin. Cum itaque casus hic an soror ad feudum patris, quod à patre descendit, ad successionem vocetur, cum et nominatim cautum est in feudi concessione, ut feudum pertincat ad heredes masculos et feminas (quoe casu in perpetuum ad eius heredes pertinet ut in tit. quib. modis feudum amitt. in fin.) et non reperiatur nominatim compraehensus in consuetudine feudi; rectissimè quisque strenuus Iurisperitus utetur lege scripta, quae sororem vocat ad fratris successionem, etiamsi lex municipalis eam ad patris successionem propter fratrem superstitem amovisset. ut notat Bald in praealleg. §. quin etiam. Et profecto haec pars tam scripto iuri et aequitati potius, quam diversa pars consentanea est. Haec Raph. Fulg. in citato proximè consilio. Qui deinceps in consil. 12. colum. 2. de eadem re loquens, haec verba subicit. Qui intellectus est humanior, et tam iuri scripto quam naturali iustitiae convenientior: cuique nullatenus refragatur litera in cap. quin etiam. imò fortiter adiuvatur, per cap. unicum in fine in verbo illis inperpetum et per cap. 1. §. hoc quoque de successione feudi cap. 1. de succe ssione fratrum, et gradib. succedentium in

feudis. cap. 1. de natura success. feudi. In quibus dicitur, transversales in antiquo feudo invicem ad successionem admitti, usque ad gradum de quoibi continetur. Hactenus Raph. Fulg.

[Note: 42] Ac quamvis tandem aegre et difficulter admodùm, ob temeritatis et confidentiae repraehensionem, eò me adduci adigique patior, ut quae mea sit hac in quaestione sententia exponam: tamen ex facto consultus, cum pro muneris atque professionis meae ratione mihi necessario respondendum sit; Ego sanè omnibus et singulis, quae hactenus in utramque partem adducta sunt, suo momento ponderatis atque perpensis fic respondeo. Me propensiorem proclivioremque esse ad eam probandam tuendamque sententiam, quae habet: Feminam semel à feudo per masculum exclusam, non in perpetuum excludendam; sed post masculum sine liberis e vitâ excedentem, ad eius successionem admittendam esse. salvo tamen semper cuiusque rectius atque melius sentientis iudicio.

SEQUENTIA HVIUS CONsilii Auctor, pro Lectione adiecit.

[Note: 43] Iam ut materiae hactenus à nobis copio sius atque prolixius pertractatae, magis conspiciatur utilitas verusque usus demonstretur, rem omnem contrahere atque in angustum quodammodo deducere, aliaque insuper paucis adicere libert, quae cum instituto nostro videbuntur congruere. Est et dicit ur communis Doctorum atque Canonisata, ut loquuntur, opinio: feminam scil. semel à feudi successione permasculum exclusam, numquam amplius masculo etiam de medio sublato, ad eius successionem admittendam, sed in perpetuum excludendam esse. Est dein de communis Doctorum opinio, verba illa in textu cap. unic. de eo qui sibi velhered. suis, etc. posita (non enim patet locus feminae in feudi successione, donec masculus superest ex eo qui primo de hoc

feudo fuit investitus) pro regula accipienda, atque secundum eam omnes investiturae formulas masculos et feminas complectentes, omnino interpraetandas esse. Est praeterea communis Dd. opinio, in rebus emphyteuticariis et feudalibus quae masculis et feminis fuerint concessae, eo in loco ubi statutum vel consuetudo, feminas exstantibus masculis ad eas res non admittit, ipsas quidem feminas cum masculis numquam, sed post eas, hoc est, cum ipfi è vita excesserint succedere solere atque debere: ut quòd feminae ordine successorio ad carum rerum successionem intelligantur vocatae. Quae quidem communes opiniones ita inter se dissident atque pugnant, ut veritas earum nullo modo simul constare queat. Etenim si prior illa vera est, posteriores duas falsas esse necesse est: et è con verso, si duae posteriores verae censebuntur, priorem falsam esse oportebit, quemadmodum est expositum atque demonstratum.

[Note: 44] Ad haec, diligenter animadvertendum notandumque erit; quòd Doctores communiter tradunt, feminam scil. iuxta speciem facti supra propositam, à successione feudi paterni propter fratrem masculum exclusam, in perpetuum exclusam manere: sed eam minimè à successione feudi fraterni, quod scil. frater solus per successioncm obtinuit, si ipse frater deinceps sine liberis moriatur, arcendam; sed omninò admittendam esse. Bald. in hoc nostro cap. quin etiam. Socinus Iun. consil. 76. n. 113. volu. 1. et consil. 104. num. 12. volum. 2. Cacheranus decis. Pedemont. 23. num. 5. Francisc. Bursatus consil. 80. num. 10. quibus in locis alios plures citare solent. Quae opinio, si ideò quod communis est sequenda videtur, dicendum sane erit, omneid quod à doctoribus, in asserenda tuendaque illa priori opinione tam operosè fuit disceptum atque tractatum, inan è prorsus atque supervacaneum esse. Si enim soror per fratrem exclusa, post mortem fratris, feudum consequitur: quid quaeso opus est tam pugnaciter pugnare, an ea semel exclusa in

perpetuum sit exclusa. Ut maximè enim secundum ipsos Doctores, ea quae successione patris obfratrem in perpetuum censeatur exclusa, tamen cum deinceps fratri suo sine liberis defunctoipsorum opinione succedere queat, prior illa exclusio sine exitu atque effectu esse intelligitur.

[Note: 45] At quamvis Parisius in consil. 22. num. 18. et consil. 23. n. 53. parte prima. ab hac communi opinione recedat, tamen ob id nihil communi opinioni detractum videbitur: cùm ea semper opinioni singulari dicatur antepoenda esse. Recte quidem Parisius censet, aliam et dissimilem in successione bonorum feudalium quam allodialium esse rationem: ut quòd feudum cum hereditate nihil commune habeat, quodque in feudis ultimus per longissimam etiam successionem, semper ei qui primo feudum acquisivit succedat. Sed exeâ ratione non rectè colligit atque infert, feminam semel exclusam, in perpetuum exclusam esse: cùm contrarium rectius atque verius inde consequatur. ut ex suprà dict. satis ut opinor perspicuè apparet. Quemadmodum criam Iulius Clarus Alexandrinus citato suprà loco quaest. scil. 80. ex hâc ipsâ ratione, quâ Parisius nititur concludit; feminam semel exclusam non in perpetuum excludendam esse.

[Note: 46] Praeterea Dd. qui hanc ipsam ex hoc cap. quin etiam, tum hic, quam aliâs passim colligunt traduntque regulam atque conclusionem, feminam sc. semel à successione feudi per masculum exclusam, in perpetuum exclusam esse: eam sicinterpraetantur atque limitant, ut ea ante oculos nostros ad nihilum recidere ac quodammodò evanescere videatur. Primum enim in vestiturae formulam diligenter intuendam singulaque eius verba ponderanda esse tradunt. Sic ut nisi in vesitura iisdem verbis per omnia fuerit concepta, praedictae regulae nullus concedatur locus. Hinc est quod à plerisquve traditur: regulam textus huius minimè locum obtinere in feudo hereditario; quod scil. non vasallo et eius

descendentibus, sed vasallo et eius heredibus masculis et feminis concessum est. Andr. de Isernia et Mattheus de Afflictis, Francis. Bursatus consil. 8. num. 14. ubi alios complures citat. Ac quoniam Doctores ipsi animad vertunt atque intelligunt, textum huius cap. iuxta ipsorum interpretationem, neque cum investiturae verbis, neque contrahentium voluntate, neque cum iuris regulis atque rationibus congruere, eum terminis suis circumscribunt, ac defeudis simplicibus et rectis interpretantur: neceum textum ullo modo ad feuda impropria atque conditionata, uti vocant, referri posse existimant. tantum igitur abest, ut femina semel à feudi improprii atque conditionati successione per masculum exclusa in perpetuum manere dcbeat, ut ea etiam ab initio statim una cum masculo, tamquam cum ipso vocata, ad eiusmodi feudi successionem admittenda videatur. Baldus, Alvarottus, Praepositus et alii hic. Parisus et Gratus citatis suprà consiliis.

[Note: 47] Ac notatu sanè dignum est, quod praeter alios Alvarottus, hoc loco scribit. Restringi, inquiens, debet iste §. in casu suo solum ad feuda recta et simplicia, non autem ad conditionata: propter appertam naturam verborum et mentem contrahentium. Quibus verbis Alvarottus et alii hoc exprimere mihi voluisse videntur, quòd femina semel exclusa, secundum huncrextum in perpetuum exclusa dicitur, id et verbis investiturae et contrahentium refragatur voluntati. Quia tamen consuetudo sic interpretatur, ei interpretationi acquiescendum est, quamvis dura sit. Verùm cùm hic textus valdè durus absonus et absurdius sit, strictè et praecisè admodum interpretandus, nec ullo modo extendendus erit. Quae enim à iure communi exorbitant, nequaquàm ad consequentiam sunttrahenda. cap. quae à iure. de Reg. Iur. lib. 6.

[Note: 48] Huc pertinet quod Matthaeus de Afflictis infr. de natura success. feudi num. 113. scribit: Ius hoc feudale, quod haber, feminam semel exclusam in perpetuum exclusam, per

constitutiones Regni Siciliae antiquatum esse, iusque feudi feminis competens per masculos non exstingui, sed in suspenso contineri, donec scil. masculidiem suum obierint. Franciscus quidem Bursatus in citato consil. 20. num. 21. testatur, Mantuae observatum iudicatumque esse, quòd femina semel exclusa in perpetuum exclusa manere debeat. Verum ut ex ipsius verbis atque mente colligitur, id iuri communi feudali non videtur consentaneum. Mantuae sane aliisque in locis ubi haec forsitan invaluerit opinio, ea omnino observanda; neque ab ea quamvis durâ atque aspera visa fuerit, recedendum erit. Neque enim usu et moribus receptae probataeque leges, etiamsi quid insulsi tatis incommodique habere videantur, facilè sunt mutandae atque obliterandae. In rebus novis constituendis inquit Ulpian. evidens esse utilitas debet, ut recedatur ab eo iure quod diu aequum visum est. l. in rebus. ff. de constit. Principum.

[Note: 49] Sed inquiet quispiam, opinio sane haec quae mantuae reeepta est, ubique locorum observanda erit, quasi usus moresque eam approbasse censeantur; quòd plurimorum Doctorum consilia atque responsa ei suffragentur. Sed profecto si quis omnia haec ipsorum consilia atque responsa superius prolata, aliaque infuper compluria oculis animoque diligenter perlustraverit; ex infinitis vix unum atque alterum reperiet, in quod decisio causae ex huius placiti feudalis regulâ pendeat: Feminam scil. semel exclusam in perpetuum exclusum esse. Ut plurimum enim Dd. regulam hanclocoration um dubitandiadducere atque ponere, deindè verò ex facti specie pro feminis decidere respondereque solent: vel ob tenorem in vestiturae expressum; ut queuòd feminae etiam post mortem masculorum sunt vocatae, vel ob verba non perpetuam, sed temporariam exclusionem continentia; ut sunt donec, quousque, quamdiu, et id genus alia. vel ob feudi improprii atque conditionati, vel etiam feudi

hereditarii naturam atque qualitatem. Quorum sane responsa in hisce omnibus aliisque similibus casibus vero consentanea sunt: licet regula iam saepius commemorata, quae loco rationis dubitandi posita est, falsa sit. Ac sanè ex his ipsis didicimus: non magnoperè curandas esse eas Dd. opiniones, quas ipsi non de industriâ deditâque operâ, sed leviter atque perfunctoriè tantùm, vel legendo vel consulendo attigerint atque tractaverint. Qua de re multa diximus dum de iure et aequitate disputaremus.

[Note: 50] Huius igitur arduae, hactenus pertractatae à nobis quaestionis usus atque utilitas, non in praeteritorum qui pauciaut potius nulli sunt decisione; sed in futurorum casuum provisione cautioneque quadam, consistere videbitur. Ut scil. ii, qui in magnâ sunt apud Principes atque Magnates gratiâ, quique animos atque oculos ad feuda aliqua adicere spemque consequendi ea concipere solent, si non masculis tantum sed etiam feminis perspectum consultumque velint, ac ita se apud dominos obtinere posse confidant, diligenter eâ in parte elaborent, ut investiturae formula verbis ad eam rem explicandis aptis atque idoneis concipiatur; utque hoc clarè perspicueatque disertè exprimatur: ut si etiam feminae vel ab initio statim, vel quocumque deinceps tempore ob masculos à feudi successione fuerint exclusae, quod tamen ob id non in perpetuum removendae: sed post mortem masculorum ad feudum admittendae sint. Huic rei autem explicandae valde accommodatae putantur voculae illae; donec, quousque, quamdiu et consimiles, quae non perpetuam, sed temporariam exclusionem denotare solent, ut suprà à nobis est expositum.

[Note: 51] Hinc prudens illud atque fidele con silium feminis nobili genere natis impartitum est, quae plerumque tempore sponsaliorum competenti sibi dote consignata ob fratrcsmasculos per quos familiarum ordo atque dignitas

conservatur paternae maternae fraternaeque hereditati renuntiare solent, ut scil. eae hac renuntiationis utantur formula: Namlich daß sie sich verzeihen Vätterlichs, Mütterlichs, Brüderlichs vnd alles Erbs biß auff ein ledigen Anfall. Hoc est donec, quousque vel quam diu masculi superstites fuerint. Renuntiatione etenim hisce verbis interposita, non impediuntur feminae, quò minus deinceps masculis quocumque tempore de medio sublatis, ad paternam maternamque hereditatem aspirare, suamque portionem debitam consequi possint. secundum notata per Bart. in l. fin. §. fin ff. ad SC. Tertullianum Alex. et alios in l. 2. C. de lib. praeteritis. Late Marianus Socinus Iun. consil. 1. in princ. vol. 1. Zasius consil. 1. num. 31. lib. 2. Gravetta consil. 127. num. 12. Claudius Cantiuncula consil. 19. num. 9. cum aliquot seqq. ubi in specie de renuntiatione pactis dotalibus inserta loquitur at que respondet, exclusionem temporalem non esse trahendam ad perpetuam.

THALASSIUS.

Bona est veritas, quàm docet Deus veritatis: hortatur enim pluribus piam animam, ut hinc abeat.

INDEX RERUM ET VERBORUM, MAXUME MEmorabiblium. Prior numerus folium, posterior numerum marginalem denotat.

Administratio Regni ad quem spectet, furore vel alio morbo simili si Rex sit captus. 227.27

Alimenta illa respondere debent dignitati personae, ex viriboni arbitratu. 73.10

Collater alium Successio in Regno ad Feminas transitoriofit ex ordine linearum. 139.7

Collateralium Successio in Regnis in infinitum procedit, non ad certum quendam gradum est restricta. 114.9.

Confirmatio quandoque requiritur, tàm in electivo quàm Successorio Regno. 194.12

Curatela ad sortem inter dum revocata. 222.18.l In eâ ardinandâ statuum Regni maxima potestas. 223.19

Curatela Regis munorennis periculosa, Reique publicae ominosa. 216.7. et seq.

Curatores interdum dantur Principes vicini, et etiam quandoque inimici. 221.14

Curatorum Regiorum potestas certis limitibus circumscribenda. 224.20. Annè ii in Religione aliquid innoviare possint? 224.21

Divisio ditionum à nonnullis aequitati haut conveniens esse reputatur. 96.12.

Divisio Feudorum dignitatis, ex Germaniae assertâ consuetudine vix poterit obtineri. 95.12

Divisio Feudorum dignitatis, vetustissimis Germaniae Legibus prohibetur. 96.14

Divisionem Feudorum Regalium prohibet ius Feudale. 97.15. Et suadet communis Imperii salus. 97.16. et seq.

Ecclesiasticarum dignitatum beneficiorumque opimiorum, num capaces Lutherani? 101.19

Electio annè sui naturâ faciat Arislocr aticum vel mixtum statum? 2. num. 4 et 5.

Electio ubi ad certam domum restricta, participat aliquid de Successione. 167.18

Electivo in Regno an iustius removeatur Princeps Tyrannus, quàm in Successivo? 2.5

Electo Leges, antè velin ipsâ Electione, non pòst sunt praescribendae. 176.17.

Eléctoralis curatela ad proximum pertinet Agnatum, nec eidem Testamento aufferri potest. 219. 11. et seq.

Electores Ecclesiasticius habent eligendi; licet à Pontifice nondum fuerint infulati. 189.11

Electores, ius eligendique potestatem itaolim habuisse, ut tamen cogerentur eum eligere, quem Principes communibus suffragiis praenominâssent. 185.6. et seq.

Electores Iure gaudent Electionis, etiamsi Caesaream nondum acceperint investituram. 188.11

Electorius Adolescens, anno decimo octavo aetatis completo, omni ex parte pro maiorenni habetur. 226.24.

Episcopatus Germaniae, non rectiùs quàm alii Principatus administrantur. 13.11

Episcopatuum, etc. administratores Evangelicae Religionis coniungati, an in Feuda succedant. 125.6.

Episcopi in Comitiis votum habent, quamvis à Pontifice nondum sint confirmati. 194.9

Exheredem facere filium non licet in legitimo Regno. 48.24. nisi magna subsit causa. 48.25

Exheredem scribere num liceat Filium sine causâ, in merè hereditario Regno? 39.6 et seqq.

Feuda ex pacto et providentiâ sunt, quaecumque ex iure sanguinis transmittuntur. 234.6

Feudum hereditarium est, concessum pro heredibus et Successioribus quibuscumque. 235.10. et seq.

Femina ab eâve descendentes, à Regni successione ideò removendae, ne Principi extraneo populum subici, aut saltem à familiâ Regnum amoveri contingat. 130.5

Femina à successione Feudiper exsistentiam masculi semel exclusa, non perpetuò reiecta manet. 135. 17. item fol. 245. et mulitis seqq. ut et in Regnis. 136.18

Femina Regni heres, num absque Ordinum scitu maritum sibi eligere queat. 130.6

Feminae à successione siremoveantur, regulariter itidem masculi ex Femina descendentes exclusi censentur. 137.1. et seq.

Feminae nonnulla in Regna, et etiam in Germaniae quosdam Principatus succedunt. 134.13

Feminae in Democratiâ vel Aristocratiâ, à Magistratu prorsùs excluduntur. 129.4

Feminarum fragilitas, et quantùm masculus aestimationis ab ipso Deo initae ratione, eam vincat. 128.3

Fratres occidere, olim omnibus ferè Regibus usitatum erat. 69.5. sed ea crudelitas reprobatur.71.7

Fratres alibi captivi detinentur, ne turbas movenat ei qui imperium habet. 72.8

Fratrum unius Regni heredum concor dia rara: sed Rei publicae maximè necessaria. 68.4

Fratribus natu minorib quae tribuitur Regni portio, quo Iuee et Imperio debeant illam obtinere. 73.11

Gallorum mos in prospiciendo Fratribus minoribus, iureque primogenitur aeteundo. 75.14

Germani et Galli plurma maximaqúe olim, ex Feminarum consilio gesserunt. 128.1

Germaniae Monarechia, Aristocratico modo gubernatur: et ita inibi arcanum est, ordines esse potentes. 98.16.

Germaniae Duces, etc. pariliiure et uniformi dignitatis gradu invesliuntur. 91.5

Hereditorio in Imperio, liberum est Regi ex filiis suis, quem velit, nominare successorum. 38.5

Iacobus Magnae Britanniae Rex, plura Regna unita, uni destinavit successori. 57.5

Imperator an eligi possit Protestantium Religioni addictus? 174. 14. et seqq.

Inaugurandi coronandique ritus vaerii. Nempè apud populum Dei. 191. 2. Romanos ac Germanos. 191.3. Pers. Franco-Gall. Turcas. 191.4

Inauguratio non necessariò requiritur ad Regis constitutionem. 192. 5. et seqq.

Incapaces sunt Regiae successionis, ob naturae velmorum vitia qui Remp. nequeunt administrare. 123.1. et 2

Investitura si nullam faciat heredum, filiorum, etc. mentionem, annè exindè Feudum hereditarium arguatur? 232.4

Investiti à Clericis, quib. sibi prospicere possint cautelis; ut licet ante traditionem moriatur concedens, successor tamen remaneat obligatus? 200.9

Legitimatio per subsequens matrimonium, an in moritis articulo fieri possit? 120.9. No~ earetrò tra hitur, interveniente matrimonio legitimo. 120.10

Legitimatio per Papam vel Regem Parentem, non attenditur in successione Regnorum. 116.2. et sequentibus.

Legitimo de Regno testari nequit Rex, etiam cui aliâs id debetur instituendo. 45.20

Legitimo in Imperio non proximè defuncti; sed sanguinis generisque beneficio succedi solet. 42.13

Legitimum ratione successionis Imperium, nullum omninò admittit Testamentum, vel similem dispositionem. 42.12. et seqq.

Lusitaniae Regnum quâ ratione pervenerit ad Philippum II. Hispaniae Regem. 140.9 et seq.

Monarchiae constitutionem, an recte politici ordinariam faciant vel extraor dinariam? 1.3

Naturales exvili concubinâ prognati, ad effectium successionis illustris patrimonii, necper subsequens matrimonium legitimari queunt. 120.11. Necitem in comitiis Imperialibus, ludisve equestribus locum tueri possunt? 121.11.

Nobilis non efficitur Filius Plebei, natus antequàm Pater per Principem nobilitaretur. 107.4

Pacta de invicem succedendo, moribus inventa. 141.1. impertant mutuam defensionem. 147.7

Pacta gentilitia, impediunt alienationem, ditionumque imminut ionem. 147.8. et 9.

Pacta successoria impediunt testandi arbitrium. 148.11. et seq. ;igant successores omnes. 149.13

Pacta successoria, subditorum consensum requirunt. 146.5. Num Domini Feudi aut superioris assensus inibi necessarius exsistant? 146.6

Pontifex etiam ante coronationem verè Pontifex est, et omnia administrat. 192.6

Pontificis Romani Electio ad Imperatores Pertinere debebat. 177. 22. Quomodo hodiè is eligatur. 178.23. et seq.

Primogeniti ante patrem decedentis Filius, Patruo praefertur. 108. 5. et seq. item fol. 110.9.

Primogenito pertinent etiam Allodialia, etsi privilegium primogeniturae, tantùm de feudalibus loqui videatur. 68.3

Primogenito pertinet, quicquid ad Regni utilitatem, defensionem, etc. spectat. 66.1

Primogenitur a sorte indagatur, si ex duobus gemellis, uter nativitate prior sit, ignoratur. 64.16

Primogeniturae ius quomodo in prin cipatus divisioni obnoxio instituatur, et quorum intervenire debeat consensus. 103.21 et seq.

Primogenitus à nondum Rege procreatus; etiam nato post adeptum Regnumpraefertur. 105.1 et seqq.

Princeps utcumque absolutus, astringitur lege fundamentali: Legitimoqúe Successori praeiudicare nequit. 43.14.

Principes in iuventute miseri calamitosique, rectius imperare sciunt, quàm qui in purpur â educati. 22.7

Privari Regno vel successione qui meretur, anne posteris suis praeiudicare censeatur? 124.3

Puer ne succedat in Regno, alicubi fratres, defunctifiliis praeferuntur. 61.12.

Recognitio Feudi aliter facta, quàm essent antiquae Investiturae, haud nocet. 224.26

Reges non esse desinunt, durante qui Imperio, mente similivè vitio capiuntur. 227.26

Renuntians hereditati et Monasterium ingrediens, an obstringatur illâ renuntiatione; si posteà Augustanam Confessionem amplectatur et liberi etiam, ductâ uxore, ipsi nascantur? 126.6

Renuntiare licet Regiae Successioni; sed non in priaeiudicium liberorum. 124.4

Renuntiatio Regiae successionis permissa. 50. 28. et num liget renuntiatis heredes. 51.29

Repraesentatio etiam in lineâ rectâ, cascis Germanis incognita fuit. 109.7. et seq.

Repraesentatio omnis in linea collaterali, à quibusdam improbatur. 112.4. Et numeam Aurea Bulla admittat. 112.5

Romano-Germanico Imperio vacante, minimè eius Iurisdictionem exercere potest Papa. 215.4

Romano-Germanicum Imperium Electione defertur. 159.3. Et à quo tempore Electio inibi recepta. 160.4

Saxoniae Ducum Aldenburgensis linaee, cum stirpe Vinariensi controversia. 113.7

Secundogenitus Primogenito Fratri succedens, titulum Regis quo anteà carebat, proprio iure assumit. 77.17.

Sortis iudicium quando habeat locum. 65.16 an adhiberi queat electioni. 171.10

Stripe Regali emortuâ, potestas ad populumrevertitur, eique libera est facultas, quem velitsibi Regem aptandi. 210.14

Stripe Regiâ exstinctâ, Regnum subalternum non ad populum, sed superiorem redit. 210.15

Successio promptiorem oboedientiam habet, imperandique rationem faciliorem. 15.13

Successor an designari possit in Regno Electivo vivente Rege, in utramque partem disputatur. 204. 6. et seq. et distinctione id enodatur. 206.8

Successor designari nequit invito vivente Rege: 209.12 ut nec civibus invit is in Electivo Regno. 209.l13.

Successor designari potest Filius etiam vivente Rege. 201.1. Idque multarum gentium exemplis probatur. 202.2

Successor dignitatis, ut et Feudalis, Antecessorum pactis conventis regulariternno obligatur. 199.8

Successorem sibi nominare nequit uliimurde familiâ: ut et Rex Eöectus. 211.16. Licet interdum ultrò abprobetur, quem is sibi substituit. 212.17

Successorium IMperiumin hereditarium et legitimum discriminatur. 31.3. Ea divisio roboratur. 32.7.

Successores Antecessorum fidem liberare, nec creditores facilè defraudare debet. 198.5

Successor etiam in Regno Electivo commoda eahabet, quae aliâs defuncti personam strictè sequi videntur. 199.7

Successor Imperii destinatus, incautâ Imperii usurpatinoe facilè sese evertit. 208.10

Successor in legitimo Regno, iis tantùm. contractibus Antecessoris obligatur, qui ex naturâ et consuetudine officii Regii initi fuerunt. 196.2. et 4

Testamentarius tutor etiam in Feudalium bonorum administratione ceteris praefertur. 222.17

Tractiätlin, wie ein Fürstlich Hauß inerhalten, Principis cuiusdam in Germandiâ viri: folio 78.

Verba investiturae indefinitè prout sonant, 232.3. ac cum effectu interpretanda. 244.22

Württembergiae Principes, quâ occassione Teccensemac Urslingensem Ducatum, ac item Comitatum Montbelgardensem acquisiverint. 135.16