page )(1a, image: s003

ADAMI WIDL E SOCIETATE IESU LYRICORUM LIBRI III. EPODON LIBER UNUS. INGOLSTADII. Sumptibus IOANNIS WAGNERI Bibliop. Monacen. [Abbr.: Bibliopolae] Elector. Formis Io. [Abbr.: Iohannis] Philippi Zinck, Typo. Ingol. Acad. [Abbr.: Typographi Ingolstadiensis Academiae] Cum Facultate Superiorum M.DC.LXXIV .

EMINENTISSIMO AC REVERENDISSIMO DOMINO DOMINO IOANNI EVERARDO NIDHARDO S.R.E. [Abbr.: Sanctae Romanae Ecclesiae] Titulo S. [Abbr.: Sancti] Bartholomaei in Insula Presbytero Cardinali Regis Catholici Ad S.mum D. N. [Abbr.: Sanctissimum Dominum Nostrum] Clementem X ORATORI.

illa caeterorum Peregrinorum ex Germania illuc Religionis causa euntium imitatur. Magnum ea cultum non prae se fert; Peregrina est: succincta venit, habitu scilicet peregrinantis. Quod vero illa in Palatium quoque tuum irrumpat, licentia scilicet poetica, fortassis etiam nimia utitur, ac grandi Hospitalitatis tuae fiducia peccat.

De admissione, saltem in atrium, non dubitat; cum Tecum literas Omnes magnifice habitare noverit, et recipi omnes audierit, qui eo nomine veniunt, ut eruditum ostium pulsent. Quare autem ad VENERANDAM PURPURAM TUAM Musa mea accedat, vestigia aliis Poetis trita permoverunt viae ceteroquin ignaram futuram,

nisi praecessissent, ii praesertim, qui Purpuratis Ecclesiae Patribus opuscula sua antehac consecrata voluerunt. Hospitio proin ad tempus donata Musa mea Coronata Regni Catholici negotia non turbabit, sed quieta se tenebit, utpote peregrina de via lassa, et Religiosae modestiae non immemor, quam eo titulo EMINENTIAE TUAE gratiorem

quoque futuram spero. Quod si et vena mea non satis verecunda minus fortasse, quam par erit, generosi sanguinis, ac fortis succi contineat, a fulgentissima PURPURA TUA supplementum sibi accerset, unde ad Auctorem tanto patrocinio fulta redeat vivacior. Caeterum, CARDINALIS EMINENTISSIME, non adeo ut rem meam Tuo

NOMINI sacram probes, opto, quam animum et Patria, et voluntate vere Germanum. DEUS TER OPT. MAX EMINENTIAM TUAM maximo Ecclesiae bono quam diutissime servare dignetur incolumem. Ita voveo

AD LECTOREM BENEVOLUM.

PAucis alloquendus es mihi, AMICE LECTOR, ut scilicet ea occupem, quae mihi obiicere forte possis. Primum est, est, ut si forte in diversis vagabundis foliis, et Thesium laciniis eadem, aut similia iis, quae in hoc opusculo continentur, legeris, Cornicula tibi in mentem no veniat, sed mea potius, quam aliena credas: multa namque. Academicis, ut mos fert, honorandis disputationibus raptim furore poetico effuderam prope non temere, quae dein suo tempore in

meliorem formam et ordinem redegi, ac ceu partum non satis linctum addita industria Publico elaboravi.

Quod si et integros, licet illos perpaucos, ac modestos ex Horatio versus legeris, mutuo potius acceptos, quam subtractos crede: nam, ecce! restituo, suumque Authori honorem habeo, addita etiam quandoque in titulo sede, ac loco proprio, unde cimelia illa fuere deprompta. Ita nimirum gemmae non nisi ex longinquo litore repetuntur; suus nihilominus natali gremio, ac matrici, ubi conceptae, et a sollicita natura educatae sunt, nomen et pretium constat, absque eo, quod Personae, quae mundum illum illustrem

portant in corpore suo, pretiosi furti arguantur. Ita paucae, eaeque peregrinae ex sumptuoso liquore admixtae guttae saepe cum vulgari potu maritantur, cui generosum saporen tribuunt; nec tamen propterea rapina, aut malo dolo acquisitae censentur, quia, unde petitae sint, omnibus satis constat, et in propatulo est. Quare cum exempla hic quoque suppetant aliorum, qui iis aromatis ex distanti petitis suam Musam aspersere, solliciti tamen, ne licentiam suam mutuandi ultra condimenti legem explicarent latius: ego quoque eorum vestigiis insistens honorem Auctoribus suum vindico, stareque prorsus incolumem volo.

ut benigna patientia longitudinem quarundam Odarum excuses, aut certe clementer interpreteris: Sunt Authores, qui praeivere, quorum vestigia veneror, et imitatione colo. Malui scilicet felicioris fluxus materiam quandoque continuare, et filum producere, quam novam incipere: entheo vigore, dum calet, utendum est.

Tertium est, quod mihi non exprobres; si scilicet in Minimae Societatis nostrae laudibus copiosum me videas. aliis per hoc detractum volo nihil. Nimirum privatum mercatorum quorundam (laudantium merces suas) vitium prope evasit commune et publicum.

Quod quisque delicate et tenere amat (Parentes, maxime ac Genus suum) illud et laudat. Quid mirum si et mihi chara mater sit, mea Religio, uti aliis sua. Nihil aurem, quod publice laudo, ac celebro, Orbi spectatori, imo admiratori occultum esse potest, quod non visum in theatro, et dudum ab aliis etiam fecundissime laudatum sit. Laus itaque tibi non videatur nova id, quod affero, sed quaedam laudis repetitio ab aliorum labiis decerpta. Dein Sancti (etiam Nostri) extra invidiam positi sunt, utpote publicum Ecclesiae testimonium nacti, et veluti Urbes in alto, veluti lumina quaedam in aureo gloriae candelabro a Vicaria Dei in terris Voce et Oraculo constituta,

ut celebrentur non tantum eorum festa, sed et facta. Quos Patronos habere cupias, laudes, necesse est, et Gratiosos voces.

Quartum est, ut, si Poetam rapaciore impetu, ac torrente ferri in mores videris, vitia proscindi, non homines putes. per vulnera Statuae elaborantur in melius; nemo propterea artis scalpro et mordacitati instrumenti, aut ipsi artifici irascitur. Perinde, ut vetustae imagines aeri quondam incisae, ita et antiqui mores acumine styli renovandi sunt; esto: quod pungantur. Si qua abortiva novitas vitio agri, aut luxuria succrevit, falce tollenda et resecanda est. Satyras tamen et Euphormionem in Lyricis hisce ne quaeras, velim; sed admonitiones

saeculi, et transactionen quandam Emendationis benevolam, ad qua si Religiosus Poeta quispiam adhortetur Mortales, non propterea in munus Ecclesiastum involat, sed charitate subsidiaria adiuvat; cum ubique suus virtuti locus esse possit. Vitia publica ius ad famam et impunitatem perdidere: communis et liberae castigationis sunt, et, noctuae instar medio die e cavea elapsae omnium volucrum rostra et ungues merito in se convertunt.

Neque furtivam aliquam, aut clandestinam clavem in tacita Auctoris mente repositam tibi imaginare, quae ficta in hos opusculo nomina quaedam aperiat, in quibus scilicet Auctor

clam retro cortinam secum tripudiet; Chimaerica ea est, nihilque mysterii iis in nominibus latet, praeter morum castigationem, aut Virtutis laudem: innocentia nomina crede, tametsi mores, qui exagitantur, sint inhonestatis rei.

Quod si et metaphoras quasdam, non modo audaces, sed prope insolentes excusaveris, grandi me obsequio honorabis. sed pace tua dixerim, AMICISSIME LECTOR, non timeo iudicium tuum, si fortem stomachum habes; imo benevolentiam potius in me tuam cogitatione praecipio: fraenum scilicet laxavi ingenio nondum effeto, cum non nesciam, quantae, quamque sublimis indolis, ac spiritus

sit Poesis Lyrica, vix placitura hodierno ingenioso saeculo, nisi supra se aliquantum sapiat. Nihilominus et maiestati Carminis satisfacere in materia gravi, ac militari, in levi vero et mediocri admixto quodam lepore, ut spero, non illiberali, per modum sacchari, arrogantioris Musae fastum et cothurnum si non condire, saltem temperare studui. Quare promiscuum argumentum elegi, ut legentis fastidio consulerem: Iam per Urbes, Palatia, Subsellia, fora, Curias, Academias, venerabilem Historiarum antiquitatem, per mores omnium prope hominum ambulare mihi placuit: iam sereno coelo, propitia tempestate in floridos campos

exire, delicatae avium Musicae interesse, spectacula iocosae naturae admirari, Anachoretas invisere, iam in Tentoria Bellica et militaria castra ad milites provolare, magna ibi facinora suspicere, et colere, generosum sanguinem Patriae impensum oculis haurire, Duces celebrare, Martem accendere, cuneos ordinare, tubas inflare, tympana tractare, contra Turcam Christianos incitare, militem scribere, stipendiaria Elementa conducere: iam in infimam terram, et metallorum uterum, ipsumque Infernum descendere, infelices Manes ad terrorem vivorum inde educere, Caelum denique gloriosum Divorum domicilium,

adire, prodigia eorum, ac facta ad laudem, et imitationem promere lubuit, partim, ne semper idem essem, partim, ut de vario hominum, ac rerum genere bene mererer. Quod si impetravero, prolixe enimvero de tuo, Lector Benevole, commodo ac patrocinio mihi gratulabor: curiosus siquidem varietate, laboriosus industria, qualicunque demum, utilis denique voluntate omnibus esse studui, gloriosus nunquam.

Postremum est Protestationis loco, quod cupiam omnia ea, quae hoc opusculo continentur, non aliter a quoquam intelligi, aut accipi debere, quam S.mi D. N. Urbani VIII. Constitutio

in iis, quae ad Decretun illud pertinent, a veris Ecclesiae filiis exigat. Haec sunt, BENEVOLE LECTOR, quae te benigne et candide monitu volui. Vale Amice, et Opusculum hoc tuis obsequiis cusum aequi bonique consule.

FACULTAS R.P. [Abbr.: ?] PROVINCIALIS, Cum Privilegio Caesareo.

EGO Georgius Muglinus Societatis IESU per superiorem Germaniam Praepositus Provincialis, pro potestate a Patre Nostro Ioanne Paulo Oliva Praeposito Societatis IESU Generali accepta, concedo, ut tres libri Lyricorum cum uno Epodon ab Adamo Widl Societatis nostrae Sacerdote conscripti, et a deputatis Patribus censi, probatique in lucem edantur. Simul etiam Ioanni Wagner Bibliopolae Monacensi Electorali

Ius Caesarei Privilegii usurpandi indulgeo, quo Typographis et Bibliopolis omnibus facultas adimitur, vulgatos a Societatis IESU Patribus Libros sine Superiorum consensu imprimendi, recudendi, aut intra fines S. R. Imperii importandi, aut importatos distrahendi. Datam facultatem manu mea et officii sigillo munivi. Ingolstadii 12. Martii 1674 .

LYRICORUM LIBER PRIMUS.

Beatissima Virgo MARIA libera originis macula praedicatur.

Vernante quando cespite floridum
Decoxit hortum sordida femina,

Lucumque felicis saginae

Prodiga dilapidavit Eva
Adorta mensam, quae vetito stetit
Plantata ramo, posteritas fame

Dira perempta est. Sola tabo

Incolumis fuit illa Virgo,
Quae Conditoris Progeniem Patris
Intra pudici viscera corporis

Habere iussa est nascituram [Reg: naturam]

Ex niveo sine labe fundo.
Haec una Mater nil redolet Patris,
Non illa pomo tacta nefario:

Non anguis illi sibilavit,

Aut miserae gula blanda sylvae

Porrexit escam. libera prandio
Non edit horti foedifragi dolum,

Herede non afflata morbo est

Virgo statu speciosa primo.
Periclitatis funere posteris,
Favor reliquit criminis integram,

Ante orbis exstructi theatrum,

Ante hominum, pecudumque cunas:
Nondum venusto corpore luxerat
Phoebaea Coelo semita, nec suis

Cornuta iacturis Diana

Caerulea vaga stabat aula:
Non ponderoso continui iugo
Montes gigantes corpore saxeo,

Conoque per nubes adacto

Constiterat lapidosus Atlas:
Fecunda necdum flumina piscibus,
Largisque venis murmura fontium

Eruperant terrae cavernis,

Nec profugis spatiata Lymphis
Usquam sonoro tramite devia
AEquor petebant, crimine iam carens

Virgo paterno, destinata

In placitam fuit ipsa Matrem:
Victore caudam iam pede conterens
Pressit draconis vipereum caput

Persona felix, gratiarum

Perpetuo cumulata fluxu.
Non ipsa turpis participem famis
Est nacta mentem; cum trepidam necem,

Mortemque pomo foederatam

Immemores ederent nepotes,
Ne perduellem sugeret aspidem,
Favore cautum est. hic gula pestilens

Stetit fatigata nocendi

Ingluvie, refugoque pomo.
A labe gentis Te data dextera
Pridem dirempta lite removerat.

Deliberato Te senatu

A vetito relevarat horto
Rerum potitus TRINUS, et UNICUS.
Hanc nascituri [Reg: naturi] gloria Filii

Matri paravit dignitatem,

Ne patria premereris ira.

AD R.P. [Abbr.: ?] IACOBUM BALDE SOCIETATIS IES.U Poesis ipsius, ac maxime Threni Germaniae ab ipso conscripti celebrantur.

PLenum virili Sanguine conspicor
Bullire vatem. masculea phrasi,

Succoque plenos puriore,

Magnanima saliente vena
Adoro libros. tam similes sibi
Fons eloquenti flumine limpidus

Propinat haustus, lucidumque

Mentibus insinuat liquorem:
Late sonorum promovet alveum
Ductis maeandris: mox redit ex fuga,

Et innocenti perspicaces

AEquore distribuit procellas.
Quantus resultat, dum medias tubas,
Et Martiali cornua spiritu

Inflata cantat, turgidosque

Impavido lituos fragore;
Cum bellicosos agglomerat viros,
Et eruditis fulminat ictibus:

Ad arma quando concitato

Ire iubet iuvenes calore?
Exulcerati tempora saeculi
Mensus cothurno, quam gravis influit,

Germaniae quando labantis

Naufragium, lacerique Regni
Nuper rebelli crimine venditas
Deplorat Urbes; cum male proditam

Fidem, coloratasque mentes

Infremit, indomitosque mores,
Bello severos: cum patriae sinum
Multo calentem sanguine concinit,

Et decolores tabe rivos

Purpurea, saturasque fuso
Cruore valles, ferrea quas sitis
Nec dum diremptis ensibus ebibit?

Hic ire gaudet vorticosus,

Et tumidis querulus procellis

Agnata secum funera devehit,
Annisque semper peius euntibus

Accusat aevum militari

Ex calybe, invidiaque cusum,
Et tincta ferro civica iurgia
Cum bile narrat, Teutonicam negans

Hanc esse virtutem, cruentos

In populos, animamque Regni
Enses lacertis stringere mutuis,
Christo dicatam fundere purpuram,

Sed in rebelles foederatis

Ire animis, gladiisque Muphtos:
Sat esse turpi dedecori datum,
Monet natantem sanguine patriam,

Suaeque iam tumbae propinquam,

Ni proprias moderetur iras.
Sunt verba iusto grandia pondere,
Quae sparsa famam per populos ferant,

Et orbe toto seminatam

Promerito recitent triumpho.
Quam compta splendent singula? quam suo
Sunt tersa cultu? quam mutilum nihil,

Nihil coactum, sed rotunda

Plena lyra est, animaque Pallas?
Prodit Parentem foetus, et alterum
Opus Magistrum laudat Apollinem.

Rumorque plausus nundinator

Prodigio famulatur artis.

Laudes et Triumphus Martyrum e SOCIETATE IESU variis in locis pro fide interemptorum.

HUc fama pernix, quae populos super,
Superque mundi conspicuum globum

Tollis quadrigas, et rapacem

Currum agitas, volucremque rhedam,
Huc purpuratae nuncia gloriae,
Quae proeliantum [Reg: proeliantium] grandia nomina

Inscribis astris, et tropaea

Continuis repetenda Lauris.
Ades! Triumphos, et vada sanguinis
In nationes sparge, volubili

Diserta lingua, mille palmas

In populos recita, et palaestras
Cruore pingues. Nemo dolentium
Pallore marcet. Nemo timet necem.

Deiecta nulli stat timore

Frons, pluvio lachrymata vultu.
Quamvis iuvencus mugiat aereus
Subiectus igni. tela licet scopo

Stridant statuto, sibilante

Insidiis petulante nervo,
Praesaga certae mens stat adoreae,
Inter sonoras carnificum minas,

Picemque flammis conglobatam,

Ingenito rapidam camino:

Stat obstinato freta fides situ,
Non horret Indos, non rigidos Getas

Curat, pharetratosque Turcas,

Et celeres gladiis Gelonos.
Pleno theatro stent licet indole
Exasperatae difficili ferae,

Saturque iam circus cruore

Indomitis ululet leaenis.
Iam pugna flagrat. classica iam sonant.
Tormenta strident. carnifices ovant,

Sudante iam fervent lacerto,

Et patulo satagunt macello:
Iam pertinaces in pugilum caput
Rotantur ictus, truncaque corpora

Membris rubescunt purpuratis,

Et roseo miniata fuco
Formosa lucent: iam caput absilit
Cervice scissa, pulchraque vulnera

Adhuc sub armis palpitantem

Expediunt animam. fugaci
Exclusa membris vita migrat pede,
Prensat coronam, laetaque praemio

Adit tribunal, militarem

Exhibet ambitiosa succum.
At Ecce! praeceps invidiae furor
Lingit Tyranni pectora, subsilit

Ardore totus cogitansque

Arte novos reperit dolores:
Bullire vecors suppositam iubet
Flammis Resinam; tum fieri Rotas,

Et harpagones fabricandos

Ingenio, rapidumque ferrum.
Nonne implicatas instabili genas
Colore fingunt? nunquid, et in latus

Utrumque nutant proeliantes

Magnae Animae, intrepidaeque mentes?
Num segne portant pectus, et inclyta
Lapsi palaestra significant metum

Gestu pusillo? num timorem

Nutibus, eloquiove produnt?
Truces severis stant oculis faces,
Frontes Tyrannis cedere nesciae:

Seu culter ingens Anglicanus

Membra secet, geminosque reddat;
Pugnatur. at non corpore simplici:
Famosa seu scrobs (ludus Iaponum)

Praepostera fossa trucider,

Aque situ perimat sinistro:
Seu lenta flammis otia saeviant,
Artusque pigro lumine torreant:

Sive impudentes stringat enses

Haeresis in capita innocentum.
At Vos triumphum promeriti Viri,
Pulchramque Laurum, pergere proelio

Perstare fortes, aemulati

Sanguine purpureos honores
Cultum tueri pergite Numinis,
Ritusque sacros, AEtheream fidem

Servate, cervicesque vestras

Sidereis redimite Sertis.

Vasta sepultas nocte reducere
Cum laude gentes. vestri ego nominis

Haeres, frequentatique belli

Me pugilem memorabo fratrem.

Perditam nostri saeculi iuventutem, primosque annos male impensos tristis senii, exitiique Patriae potissimam causam iudicari debere.

INdoles florum, specimenque plantae
Praecoci fulget genio. recentes
Filii produnt tenero futuram in

Semine vitam.
Vix heri nati genitore dumo
Cardui tactum cito curiosum
Lancinant. cunctans licet involucro,

Iam Rosa fragrat.
Urit in cunis, digitosque mordet
Vilis urticae scelerata proles.
Instruunt ungues minimi Leones,

Rostraque milvi.
Scurra praeludit iuvenis senili.
Qualis est aetas, viridesque mores,
Tale succedit senium et virilis

Semita stirpis.
Qui iuventutis moderatus aestum
Impetus stringit, calidosque motus,

Ille tranquillo cicurata fraeno

Saecula vivet:
At reluctantem quoties iuventam
Ire laxatis sinimus lupatis
Nesciam fraeni, toties senectam

Crimine foetam
Consules caeci tacito educamus
Abditam mentis gremio, et feracem
Nestorem probris alimus, domique

Pascimus Hydram.
Hinc profanato nihil orbe rectum est
Ultimis saeclis, nihil hospitale,
Nil fide castum, solidoque pacto, aut

foedere tutum.
Ianuas omni vitio patentes
Fertiles anni scelerum recludunt.
Ad bonum talpae sumus, ad patranda

Crimina Lynces.
Plena sunt iris populosa Regna,
Et strepunt bellis. gladii occupantur
Persidis rixis, sitiensque ferri

Mars dominatur:
Ille distentis furibunda buccis
Praelia, et pugnas, tepidasque caedes
Igneis spirans oculis, minarum

Semina spargit:
Totus hinc passim cataphractus orbis
Prodit in campum: quia consecravit
Primulos annos odio aestuantes

Mollibus iris.

Cypridis foetens hara, sordidaeque
Pectoris flammae, vetitisque gliscens
AEtna scintillis, et amor scelestus

Fumat ubique:
An quia obscaenis genitricis ulnis,
Partus infelix, sumus educati,
Osculis mulsi, teneraeque carnis

Crimine foti?
Haeresum passim truculenta pestis,
Contumax fraudem stabilire ferro,
Fascinat caecos animos, et atra

Sub styge mergit:
An quia infantes gravidam veneno
Suximus matrem? dolus eruditis
Pallians verbis animi cubile

Inde creatus
Simplices mores, niveumque quondam
Perdidit pectus, vitiatus umbra
Candor antiquus lue mentiendi

Imbuit aevum.
Splenduit quondam vitreum videri
Pectus e suda glacie: fenestra
Nulla praetentis animum ambiebat

Ferrea clatris.
At modo obscuris tenebrosa larvis
Mens inhorrescit. numera dolosas
Pectorum crates, hominumque vafra e

Sindone fraudes:
An, quia in cunis violamur arte
Iam figurata, teneraque vulpe,

Illa cum seris adolescit annis

Bestia fallax?
AEquitas nulla est, Themidisque spretae
Desiit Regnum. nihil orbe iustum:
Pauperes sugit viduas subactus

Munere iudex:
Veneunt lites, patiturque iusta
Causa pupilli. bona distrahuntur.
Iura torquentur, miserique constant

AEre clientis:
An quia assueti teneris ab annis
Duplici menti, biviaeque linguae
Fovimus sensim dubio repostam

Pectore vulpem,
Atque privatam cumulare sortem
Unice docti cupida sagina,
Propriam pingues vetito lucello

Farsimus arcam:
Cur modo antiquis stabilita fibris
Impio regnent scelera apparatu,
Primus in causa est iuvenis. tenellos

Arguo Soles:
Ver iuventutis male collocatum
Parturit fures, et inauspicati
Stipitis fructus, tragicaeque nectit

Pabula furcae.
Ergo maiores vigilent iuventae
Cereae flecti, docilemque fingant
Seduli prolem, satagant sinistros

Tollere mores.

Plectat errores genitor, coloni
Instar hortensis, neque liberalis
Falcis oblitus toleret fluentem in

Germine frondem:
Ipse lascivos resecet capillos
Nobilis plantae; nihil ipse motus
Lacryma vitis, sapiente scindat

Ense labruscas.

D. [Abbr.: ?] IGNATIUS LOYOLA SOLI COMPARATUS. Sol oriens, ex aquis glaciatis emergens praemissa pudoris Aurora impuro iuveni obscaenos amores dissuadet.

Cum Sol mane oritur, rubens

Egreditur roseo mari

Natales maculans aquas:
Praemittit Lacrimas soror

Aurora, et stibio natat.

LOYOLAM similem viden!
Strictum is frigore Sequanam

Ingressus, iuvenem procum

Exspectat, spurium caput;
Lenonisque statum dolens,

Concreto tremulus freto

Iratum queritur Deum:

Quo te sacrilegum pecus

Infandae Veneres agunt?

Quo demens proficisceris?
Quo tendis vehemens proce,

Iam nupto insidians thoro?

Per quicquid tibi amabile est,
Per vitam propriam rogo,

Per Christi pia vulnera,

Quaesito abstineas lare;
Spurcae te pudeat facis,

Impurique Vesuvii!

Impendens remove flagrum:
Ut cor non rigeat tibi,

Isthic membra rigent mihi;

Sta, nec longius hinc abi:
Hic causa emoriar tua;

Ut lucrer stolidum caput,

Nunquam haec frigora deseram.
Hoc dicto attonitum scelus,

Quamvis indomite flagrans,

Coepti consilii pudens,
Et casta inficiens genas

Aurora, stetit innocens,

Turpique absiliit via.

D. [Abbr.: ?] IGNATIUS LOYOLA SOL MERIDIANUS. Divino amore aestuans Altissima SS. [Abbr.: ?] Trinitatis visione occupatus, Manresana Ecstasi a sensibus alienatus.

FEstinat altas scandere Sol plagas
Urgendo gressus passibus igneis,

Deambulator liberalis

Solvit equos properante curru,
Statque in supremo culmine torridus.
Calore languent omnia, ceu rosa

Latrata caelesti Molosso,

Quae rapidis male cocta flammis
Stirpem supinans aegra trahit comas,
Fessoque pendens vertice, purpuram

Inclinat ad terras sequacem,

Et querulum redolet dolorem.
Perinde sacro continuo foco
AEstas amoris fervida Sirio

IGNATIANO corde flagrans

Sidereos cumulavit ignes:
Ascendit alto tramite Sol vigil
Adusque summi Numinis osculum,

Intransque mirae TRINITATIS

Nulli hominum reserata templa,

Stupenda vidit, luce Deum bibit
Non irretorta. consiliatius

LOYOLA supremi Monarchae,

Et miseri renovator orbis
Electus ipse est celsior Angelis.
Ut mente anhela totus homo calet?

Ut fronte sudat, pectorisque

Deliquium, latebrasque questus
Angusta laxat viscera? conflagrat:
Fumante sacro vertice NERIUS

Vidit favillas, et micantem

Igne rubum, nimiamque lucem
Ardente vultu. flumina promite!
Fomenta flammae, et pabula tollite!

Nudate pectus, febrientem

AEquoribus recreate mentem.
Sic bulliente in corpore spiritu,
Languent beato membra cadavere.

Vivace signo destitutum

Pectus hebet, reliquique sensus
Sopore vincti. Semanimem videns
Manresa felix obstupuit Virum

Vix spiritum parce trahentem,

Deside praemoriente vena.

D. [Abbr.: ?] IGNATIUS EX HOC SAECULO MIGRANS SOL OCCIDENS. Rubicundum post se crepusculum plurimorum in Societate Martyrum relinquit.

PLerunque fuco sanguineo rubet
Sol, Occidentis quando fretum subit,

Plerunque tinctus purpurisso

It cubitum roseo sopore:
Plerunque lucent pulchra crepuscula,
Inebriatis sanguine nubibus,

Corallino gemmans pudore

Flamma vibrat, dubitante luce.
LOYOLA Phoebo cedere num volet
Rubente Letho? non Superi sinent

Obire tantum morte sicca,

Purpurea sine luce, SOLEM.
Et ecce! splendet Vesper amabilis,
IGNATIANO murice fulgidus.

Post se relinquit purpuratum

Innumera Legione tractum.
Quot gloriosi Sanguine stant viri?
Quot Candidati, morte ruberrimi?

Quot CAMPIANI falce secti

Cum Sociis simul interemptis?

Angli beato sanguine adhuc calent,
Et larga culter vulnera iactitat.

Quot AZEBEDI classe tota

Inficiunt rutilante Pontum,
Lateque fuso sanguine Brasilas
Ripas colorant? integra flumina

Cruore nostro consecrata,

Tota alibi maria erubescunt;
Luctatus inter funera Nereus
Mutat cruentis mortibus alveum.

Quot sunt LATERNAE, qui Sueco

Naufragium patiuntur Isthmo,
Mixtoque Pontum sanguine purpurant?
Transverberati pectora Lanceis

Quot sunt gigantes gente forti

Non Iaponum veriti caminos?
Qua Nangasachum, Regia Civitas,
Negotioso litore considet,

Commerciis pollens, et auro,

Atque foro celebrata multo,
Tuere campos, aspice spicula
Diri mucronis, cumque securibus

Fasces, cruentandasque toto

Monte cruces, seriem thronorum.
O! quae Supremo, quae Nova Francia
Tormenta vidit tempore, vel dedit?

Undantibus flammis bibendum

Ipsa parans, subigensque dira
Fornace plumbum faucibus impluit,
Candente multo sulphure crapula.

Quot maceratum bulliente

Igne scyphum Pugiles bibere?
Exuberantis sanguinis omnia
Sunt plena passim. qua pater ambitus

Hostilis orbis, congregantur

Carnifices, rigidique Fasces.
Sunt, qui corusco nos gladio petunt.
Ensesque tingunt murice plurimo;

Sunt et Tyranni, qui reducto

Nos rigidi laqueo coronant.
Praeclara dicam nonne crepuscula
IGNATIANO posthuma funeri?

Frustrane formoso rubore

Sol obiit, radiante morte?

Miserabilis Hominis recens nati conditio, et ortus ipsius miseria.

INfaustus ortus, qualem homini dedit
Natura rerum fertilis artifex!

Imbelle frustum, despicatus

Fungus homo est, ubi matre prodit.
Quam bruta nobis corpora dat Parens,
Et despicato creta coagulo?

Impenditur proli cloaca,

Spumaque sordida nasciturae [Reg: naturae] .
Implume socors est animal homo,
Merusque mucus, foetida portio.

Blaesas gravamus mole cunas,

Inque rudi gremio iacemus
Nudi, ligati brachia fasciis.
Non veste culta nascimur, aut roga.

Pennata nobis non iuventa,

Nulla datur manuum facultas.
Dentata non sunt ora, nec organa
Perfecta mentis, nilque scientiae

Inest cerebro. pigritante

Exoritur ratio lucerna.
Intelligendi tarda crepuscula.
Haeretque longis ingenium moris,

Et ipsa nescimus parentis

Ubera sugere pusiones.
Feliciores parte sua feras,
Ortuque primo dixero bestias:

Nascuntur ipsae palliatae,

Pellibus, atque pilis venustae:
Gallina plumis editur obsita,
Rostrumque ad escam nacta famelicum:

Cancrique lorica sagati,

Gens liquidi cataphracta regni;
Piscesque Squamis tergore lubricis
Nascuntur omnes remige corpore.

Testudo spiris fornicata

Gignitur, et tenera sciurus
In pelle currit totus edaculus:
Equi superbus filius ungula

Lascivit agro vix bimestri,

Et vitulus petulante gestu,

Matrique pulchra crispus Epomide
Alludit agnus. mox volucres canunt,

Scalamque norunt temperare

Gutturis, et cicurare vocem.
Istis talentis solus homo caret.
Informe frustum nascitur, hispidi

Ceu partus Ursi, quem madore

Perficit assiduo saliva.
Confusa molli membra tremunt cute,
Turpisque massa ex semine putrido.

Cur ergo vanum gloriaris

Fronte tua, specieque funge?
Cur insolescis bulla levissima?
Frustra superbis spuma miserrima.

Ortumne nosti [Reg: novisti] purulentae

Materiae, saniemque vappae?

VOTUM AD CHRISTUM RECENS NATUM, PACIS PRINCIPEM, Ut se inter Christianos Reges pro Belgio decertantes Mediatorem interponat, pacemque restauret ANNO M.DC.LXVIII .

Qui bellicoso cum Leone

Ire facis patiente curru
Laetos iuvencos unanimi iugo,
Qui discolores multiplici cute,

Frendente rictu contumaces

Voce Tigres, agilesque Pardos
Sermone placas, qui rabidum Lupum,
Ut parcat agnis, et vitulos amet,

Lepore mulces eloquente,

Et cupidos inhibes molares
Gregi minantes, dentibus asperam
Tot bestiarum qui prohibes famem,

Ne delicatis helluentur

Carnibus, innocuaque causa,
Vides, ut armis triste micantibus
Exasperatum stet nece Belgium?

Nostin' [Reg: Novistine] , potentes ut Monarchae

Dissideant, calidoque Marte
Ut aemulati iam coeant Duces,
Et valla nutent? ut trepido situ

Pinnae labascant? ut propinquum

Exitium fugiant coloni
Vagi per urbes? ut timeant mori?
Vides ruinas, fataque gentium?

Ut Christianis intumescant

Flumina cladibus, et cruore?
Ut pinguefacta litora margine,
Et ripa multo strata cadavere

Sordescat, aura pestilente

In pecudes, hominesque saevam

Ructante stragem? viribus aspicis
Ut atterantur robora mutuis?

Ut Regna ferro devorentur,

Et gladii truculentus ardor
Cruore fuso saeviat in probos?
Tu dissidentes concilia Duces,

Laesosque Reges, feriari

Arma iube, gladiosque strictos.
Huc usque fratres nostra profundimus
Exulcerato viscera spiculo,

Et inverecundum Gradivum

In proprios stimulamus artus.
Cur gloriosi tam male spiritus,
Et Christianus prodigitur cruor?

Domesticis cur militatur

Litibus, et patriae ruinis?
In perduelles cur pius advenas,
Saevosque Turcas non agitur furor?

Beata cur non vindicamus

Regna Arabum, Phariumque Nilum?
Tu, CHRISTE, Princeps Pacis, et aurei
Fundator aevi, nate silentio

Clementis orbis, Regibusque

Pacifico dominante Iano,
Te Fecialem partibus ingere,
Et fulguranti Sole reciprocas

Tene machaeras, cladibusque

Sanguineis prohibe Monarchas:
Tu fluctuantem milite Flandriam.
Solare laeto foedere Principum;

Tu Geldriam bello flagrantem

Pacifico cumula triumpho:
Tu ludibundo fluxa volumine
Vexilla rursus bellica collige,

Tubasque raucas, tympanorum

Continuo reboante bombo,
Leni fragorem, et murmura contine
Vocalis aeris. disiice spiritus

Bello tumentes, innocentum

Exitio, iugulisque parce.
Fac, rusticanis cornua iubilis
Laetis per agros plausibus eiulent,

Tubique de ligno cavato

Pacificos revomant susurros
Inebriati pace domestica.
Pacatus aer clarior insonat,

Quam militari qui coactus

Infremit halitus ex metallo.

Pestilentia doctrinae Machiavellicae exagitatur.

HEu pestis tragicis lusibus inclyta,
Excita ex Erebi sedibus intimis
Doctrina, in cerebro quae, styge consule,

Cusa est Macchiavellico!
Nil tutum a dubiis fraudibus, aut dolis.
Mens non ingenuis picta coloribus

Astute simulat, dissona frons micat,

Nec promens animi scelus
Mansueta in speciem vultibus annuit,
A tergo invidia praecipiti furit:
Perplexis agitur consiliis dolus,

Vestitur nitida toga.
Audi propositum. Sic memorat Sophus:
Fac sceptro spatium, queis [Reg: quibus] potes, artibus.
Subtiles remove providus aemulos,

Clam ferro perimas, licet
Grassare ad Regimen morte, vel ignibus.
Si quis restiterit, tolle moras nece.
Propina taciti pocula toxici.

Non captat solium duos:
Vitae laetitiam, blandaque commoda,
Quae corpus recreant, illecebras gulae,
Carnis luxuriam deliciis eme.

Post mortem superest nihil.
Quid restet? moritur totus homo simul.
Nil te commoveat ludibrium stygis.
Delirae vetulae sunt mera somnia,

Quicquid constituit fides:
Non pingui nebula, non pice torrida
Styx fumat. rigidus non datur AEacus.
Non urit rapido flamma volumine:

Docta est fabula Tartarus.
Nemo illic patitur, nullaque praemia
Virtutem afficiunt. Supplicii nihil
Sontes accipiunt. vivite, dum licet,

Nil a morte relinquitur.

Haec decreta scholae sunt temerariae,
Hae leges pecudum, quae patientiam
Divinam lacerant, et male lubrica

Serpunt in populos lepra.
Impune has siliquas ex olido grege
Venum quis cupidis proferat Urbibus?
Cur pullos Veneris, cur duplices sues

Non saevo insequimur rogo.

GERMANIA, Avaritia, Discordia ceterisque / vitiis perdita deploratur imitatione Horatianae Odae 3. Lib. [Abbr.: ?] 3.

GErmana Tellus vendita sordibus
Fulvi metalli est. fracta peculio

Fides Avorum. candidata

Simplicitas violata fraude est.
Nil temperata diligimus siti.
Nec ampla vastis se regionibus

Sinit cupido mancipari,

Aut vetitae ingluvies monetae
Ullo reneri se patitur loco,
Ceu rivus alti litoris immemor.

Evisceratis concupita

Quaeritur agricolis medulla

Depauperatis in loculis Codri.
Servile vulgus militat aureae

Bolis crumenae. fraudulentus

Saepe labor simulatur aere.
Turpi elocantur corda pecuniae,
Aurique prostant undique nundinae.

Quam dulce tinnit clangor aeris,

Cum manibus nitet Euclionis?
Urbes in ipsas aggere plurimo,
Valloque firmas ingreditur dolus

Argento inunctus, proditurque

Hostibus arx, adamante clausa.
Sunt plena Verpis omnia. nuspiam
Stat Christiana fronte fidelitas,

Pactamque verbis castitatem

Imminuit dolus interemptor.
Promissa plenis grandis faucibus
Effutiuntur, sed vade nemine.

Immensa dicto polliceri

Immemorum stylus est Thrasonum,
Servare, quaedam est rusticitas, fidem.
Quae sunt iniquis parta laboribus,

Custodiuntur. pervicacis

Gliscit Avaritiae Tyrannis.
Novere Lippi, plebsque Triaria:
Sceptri potentis Teutonicum Thronum

Fatalis, incestusque iudex,

Et scabies peregrina morum
Sus deque vertit. Bellica natio
Exuxit uber fertile Patriae,

Auroque mulctatos Colonos

Legitimis viduavit arvis.
GERMANUS ex quo deseruit Fidem,
DEIque Legem, deterior quoque

Fortuna facta est. corrogatum

Latro tulit peregrinus aurum,
Partumque longa pace peculium.
Nostrisque ductum seditionibus

Recruduit bellum, advenarum

Saevitie [Reg: Saevitia] , gladiisque gestum.
Mutata scena est optima, pessima,
Et Sors, Noverca. Quae Regio potens

Orbi imperabat, dum superba

Illa viris, opibusque florens
Concordiarum vincula noverat,
Et foederati robora militis,

Olim triumphatis valebat

Armipotens dare iura Turcis,
Illa ipsa late Nomen in ultimas
Extendit oras, qua medius liquor

Secernit Europen ab Afris,

Qua varium bibit alga Nilum.
Olim per aequor ferrea Graeciam
Transnavigarunt corpora Teutonum,

Vultuque torvo constitere

Odrysiis cataphracta Regnis.
At nunc dolosis Imperium ruens
Late involutum retibus occidit,

Armisque iniquis proeliatum,

(Omne sacrum rapiente Marte)

Spectans agonem, funera cogitat,
Et comparato iam feretro iacet.

Hostilibus cras efferetur

Teuto humeris, tumulandus armis.
Non haec iocosae conveniunt Lyrae.
Quo Musa tendis? desine pervicax

GERMANIAE cladem referre,

Sanguineasque iterare thermas.

D. [Abbr.: ?] IGNATIUS LOYOLA Ex obviis obiectis in DEUM rapitur.

SIve formosi LOIOLA Coeli
Fornicem spectat vigilante SOLE,
Et Poli risum, croceique Phoebi ex-

-aminat aurum
Igne crinitum nitido, comasque
Lucide pexas. nebulosa sive
Luridi coeli Iove fulminante

Atria lustrat:
Sive confusis inimica rixis
Mente pertractans, Elementa volvit:
Seu leves ventos, toties rebelles

Carcere fracto;
Vir sibi quovis similis theatro est,
Et ioco Sortis. nihil is querelae

Promit, aut spissas fremebundus astris

Exprobrat Umbras:
Sive hiems, saeva redeunte bruma,
Frugibus mulctans speciosa rura
Tondeat silvas, et odora campi

Gramina perdat;
Sive felici remeante Vere,
Luce iam forti, stabilique Sole,
Functa moroso rediviva surgat

Flora sepulcro:
Sive pincernas pluvialis undae
Turbido spectet Zephyros Olympo,
Sive formosum facie serena

Ludere Phoebum;
Stat sibi rursus similis, pusilli
Floris aspectu satur ad supremum
Numen ascendit, refugusque terram

Nauseat omnem.
Nil Virum casus humiles, vel infra,
Quicquid in sphaera geritur rotunda,
Commovet, supra procul eminente

Pectore fertur.

S. [Abbr.: ?] FRANCISCI XAVERII In adversis Constantia.

Formidinum Tellus profundo.

Proferat ex gremio fragores;
Non, si charybdes syrtibus ebrias
Ingurgitatus Nereus evomat,

Tempestuosus vel Caphareus

Horribiles moveat procellas;
Non, si cruentis proelia Mars potens
Intentet armis, aut furor improbus

Succensus AEtnaeo camino

Ignivoma flagret officina,
FRANCISCE, cedes mortibus, aut minis
Etsi vel Orbis subrutus infimo

Inclinet orco, nemo tantam

Eiiciet statione mentem:
Rides corusca luce serenior,
Titanis instar, tetrica nubila,

Infra feruntur. nulla vultum

Inficiet macula, aut vigorem
Exuberanti lampade profluum.
Stas aeviterno marmore fortior,

Ridesque ventorum procellas

Et tumidos Aquilone fluctus:
Sive efferata barbarus indole
Exsurgat Indus, sive ferox Iapo

Ignes minetur feriatos,

Sive Cafer petulante tela
Emittat arcu; sive Mogor potens,
Dirique Parthi (vix homines) fremant;

Cervice prona stat parato

XAVERIUS feriendus ense,

Decente ad ictum compositus situ,
Deliberati propositi tenax,

Sint mille quamvis porrigendae

Carnifici, laqueove vitae,

Voluptatis cuiusvis AEtas cum Iride comparata.

CUm forte cultis se pluvius Polus,
Nictante Phoebo, nubibus induit,

Et elevatis stans Olympo

Crapula dissimulata nimbis
Sensim modestis imbribus effluit,
Natura praegnans parturit Iridem,

Sedensque pingit gratiosum

Insolitae novitatis arcum:
Namque eruditas ducit amabili
Cruore tinctas pollice lineas,

Multoque potum purpurisso

Exarat illacrimans nitorem,
Arcumque curvat tramite flexili:
Dein colores expedit igneos,

Nubesque pigmentans opacas,

Et pluvio maculata rore
Fluenta Coeli sanguine perlinit,
Florentis addit graminis aream,

Smaragdini succi virorem

Explicat ingeniosa pictrix,

Phoebique lumen prodigit aureum.
Stupenda patrat mirus in omnibus

Sol obstetricatus parenti,

Cum nitidos animat colores.
Perfecta iam stat lucida fabrica
Nimbo Architecto, quae mediis suas

Cunas recensens ex procellis,

Multiplici variante fuco,
Pandit theatrum. cultior aspici
Refulget Iris luce quadruplici,

Pavoque coelestis superba

Veste micans rapit intuentes.
Non tam decoro sanguine pingitur
AURORA, Coeli fimbria lucidi,

Cum mane primo blandiente

Explicat ambrosia rosetum;
Non tam pudica cyclade fulgurat
Marita Phoebi. Sed subito gelu

Expallet ardens ille vultus,

Et moritur species venusta.
O quam nec ipsis sidereis plagis
Perenne quiddam considet uspiam!

Nil dico de terra, vel unda:

Nulla diu remanet voluptas:
Egressa cunas vix bene, iam perit.
Mutat colorem, marcida concidit,

Vix fasciis belle evoluta

Forma fuit, moribunda squalet:
Vix per plateam gutturis, et gulam
Traiecta blanda est esca volubilem,

Perdit saporem, concitatque

In stomacho febriens tumultum.
Percepta vix est Musica dulcibus
Crispata chordis: Ecce! perit sonus,

Siletque torrens gratiarum,

Ni digiti refricent periti
Vocale stamen. conticet organum,
Contentioso ni pede vapulet:

Utrique, lingua feriante,

Auriculae lubet este surdae.
Vix visa imago est, quae placuit suo
Formosa vultu; visaque desinit,

Ubi, relapso palpebrarum

Ponte, oculi vigilare cessant:
Nares odora vix dape pascimus;
Exspirat omnis lacryma Balsami,

Arabsque sudor delicato

Tempora destituit sapore.
Eheu! quid ergo nos homines sumus!
Fallacis instar nascimur Iridis,

Inter procellas, inter imbres

Gignimur, horribilesque nimbos;
Primam profusis fletibus inscii
Damnamus horam, plurima lacrymis

Datur facultas, perque totum

Strenua continuatur aevum:
Dein pusillo tempore pingimur,
Vano micamus fulguris impetu,

Blandaque fulgetra nitemus,

Quae subito est, subitoque non est

Semper fugaci luce volubilis.
Brevi placemus tempore visui:

Et ecce! morti victimamur.

Nulla manet diuturna forma.
Omnis voluptas bulla brevissima est,
Inflata vix est, vitrea dissilit,

At, cum doloris subsequentis

Fit genitrix, nimis illa longa est.
Quid ergo falsis mergimur in bonis?
Cur pertinacem reiicimus statum?

Cur vana sectamur iocosi

Ludibria, illecebrasque Mundi?

AD ILLUSTRISSIMUM FABIUM CHISIUM APOSTOLICAE SEDIS AD PARTES GERMANIAE LEGATUM. POSTEA ALEXANDRUM VII. PONTIFIC. OPT. MAX. [Abbr.: ?] Virtus ipsius et Regimen fluvio comparatur.

VIvace nil est commodius lacu,
Qui sumptuosis Urbibus adnatat,

Murosque lambit, lubricumque

Moenibus insinuans liquorem

Procedit ultra praecipiti fuga
Negans teneri, ut serviat omnibus,

Argenteas trudit procellas

Dives aquae, nimiusque venae
Procul micantem concitat alveum
Ductis maeandris, et famulis aquis
Necessitatem mensus, ampla

Errat humo, sterilesque ripas

Provinciarum perpluit imbribus:
Quacunque tandem praeterit helluo.
Arente fruges ex medulla

Progenerat, bibulasque valles

Implens aristis, munificas loco,
Relinquit undas: viscera corrigit

Improlis agri, fertilesque

Amplificat regione fluctus.
At non egentes flumine sufficit
Potasse terras, circuitu suo

Munire gaudet civitates,

Et liquidis iter esse campis
Vetans ad Urbem, qua fluit, hostibus
Opponit amnem, colligit alveum,

Undasque remis verberatas

Diluvio redeunte sanat,
Nec decolores sanguine gurgites
Curans, stat inter vulnera Martius,

Mergitque, quotquot per liquentes

Ire parant temere procellas:
Ad haec ferendas, si iubet institor,
Lubente merces suscipit aequore,

Portat, reportat, transvehitque,

Et patiens sinit ire naves
Spumante tergo; saepius integram
Sylvam virili flumine sustinet,

Ab urbe promanans ad Urbem

Civibus, indigenisque servit.
Quo sine tandem talia dicimus,
FABI, Sacrorum Maxime Praesulum?

Te conspicatus, perspicaci

Cerno vitro, niveoque fundo
Amnem serenum, criminis integrum,
Qui nuper oras Teutonis alluit,

Pacemque tractans vulneratam

Haeresibus, laceramque bellis
Curare solers undique Patriam
Fluenta passim larga scientiae

Sparsit per orbem, concitatam

Exsuperans pietate famam,
Quae Te praeivit, quaeque pedissequa [Reg: pedisequa]
Strinxit migrantem prodiga buccinae,

Stupente dotes Allemanno

Consilii, volucremque mentem;
Tuam biberunt munificentiam
Periclitati praedia Westphali.

Impressa durant obligati

Signa animi, memorisque mentis:
Quam prompta cepit deflua de tuo
Plebs illa supplex balsama flumine?

Quam gratiosis irrigata

Terra fuit sitiens procellis?

Ceu, cum feraci gurgite torridos,
Et sole coctos Nilus inebriat

Fecundus agros, pullulare

Incipiunt generosa prata:
Sic, Te nocentum Praeside temporum,
Germana Tellus laeta refloruit,

Pacisque praegnantes olivae

Innocuis viruere baccis.
Negotiorum turbine strenuus,
Maestisque rebus dissimilis sibi

Nunquam relucens, semper idem

Masculea remanente fronte,
Tersoque sudus fons speculo nitens
Nunquam probrosa nube, vel imbribus

Turbatus ullis, castitatem

Virginei tenuit coloris:
Munita semper constitit omnibus
Sub Te Patrono Relligio locis.

Factae rapinae sunt resartae,

Inque sacras petulante furto
Grassata vecors Haeresis Infulas
Frenata, cursu dum medio volat

Gavisa partis, restituto

Succubuit furibunda regno,
Per Te Gradivus desiit Arcticus
Exesse iussus finibus Imperi.

Latrocinatum Tu furorem

Sacrilegum pede stante calcas;
Tu sanguisugis ensibus, et stylo
Demis saporem, luxuriantibus

Armis fatigatum appetitum

Innocui reprimis cruoris.
Nec iam minori prodigus alveo
Terras inundas OPTIME MAXIME,

Dum rite translatus supremum

In solium, placidus per omnem
Te vertis Orbem, propitio throno,
Regnoque amoris mitior omnibus

Magnete tractans erudito

Indociles, docilesque mentes
Tibi lucraris. leniter influis
In subditorum candida pectora,

Sacroque donatos favore

Corde Tuos geris in paterno

DEUS mirus in rebus creatis artifex, et ultimus noster finis esse ostenditur.

ARtifex Summus DEUS est. theatro
Ludit extructo bipatentis orbis,
Cui praeest solus, dominoque flectit

Omnia nutu.
Hunc colit iunctus Pyroente currus,
Solque natali rediens grabato,
Quando Erythraeis, posito veterno,

Surgit ab undis:

Ille nocturnas tacitam per umbras
Cynthiam pleno iubet ire vultu,
Ille diverso tremulas locavit

Ordine stellas:
Ipse divinis oculata flammis
Templa caelorum, Superumque sedes
Gemmeas struxit, docilique lima

Astra polivit:
Ipse clementi vegetavit herba,
Atque spumoso satiavit amne
Circulum terrae; sociavit undas

Ante diremptas.
Ipse fraternas moderatus iras
Ignis atque undae, geminos in arcta
Pacta privignos revocans, benignos

Aptat ad usus.
Quaere, quis certis Elementa metis
Collocet, flammas levet, ac inertem
Deprimat terram, madidasque ventis

Alliget alas.
Unus est alto residens Olympo
Rector, hic Orbis spaciosa regna
Providus servat, Procerumque saevos

Temperat enses.
Cernis humanum fragili subactum
Corpus e testa? scapulis lacertos
Artifex iunxit Deus, et propinquo

Guttura collo:
Ille pupillas radiis inaurat,
Et pedes nervo solidante firmat,

Ille diffusas animat fluente

Sanguine venas.
Ille succosa statione carnem
Dividit membris, hominemque vestit,
Pelle circumdat, veluti corymbis,

Ossa columnas.
Omne, quod vasto spatiosus aether
Ambitu sepit, digitum potentis
Prodit Auctoris. Sapiens Magistrum

Fabrica laudat.
Ille supremus dominante sceptro
Plenus est pura bonitate finis,
Terminus rerum, stabilisque fluxae

Regula vitae.
Huc eant omnes animis, et una
Mente conspirent, ubi vera regnat
Summa votorum. generosa meta haec

Floreat una.
Nil inest succi sceleri. sequenda
Futilis non est uteri sagina,
Nec voluptates. scopus unus esto,

Quaerere Numen.
Fallitur, quisquis fragiles honores,
Corporis dotes, stimuloque mollis
Obsequens carnis scelerata mundi

Gaudia prurit.
Fallitur, quisquis moritura fulvi
Dona Pactoli nimium tenaci
Ungue corradit: pereunt avari

Furta metalli.

Qui sapit, Caelum sibi nundinatur,
Iussa divino stabilita iure
Cautus observat, solidaeque quaerit

Praemia vitae.

AD ILLUSTREM IUVENEM FRANCISCUM PIGMENIUM Non omnes Nobiles, et Illustres nostro tempore doctrinae ac pietatis gloriam quaerere.

FElix qui geminis dives honoribus
Virtutem didicit iungere sanguini.

Vere Nobilis ille est,

Cui ceras pietas dedit.
Non quicquid nitidum sanguine nobili
Prodit, continuo spirat Apollinem,

Nec qui stemmate magnus,

Doctus nascitur, aut sophus.
Non semper placido docta Scientia
In vultu residet. palliolo rubro

Metatrix generosa

Non semper tegitur Dea.
Non cui purpureis picta coloribus
Formosa est facies, blandaque frons micat,

Hoc ipso ingeniosus

Deformes reliquos praeit.

Sub torvo capite, et fronte capra latet
Docti vir cerebri, sub rigidis pilis,

Sub mento nemoroso,

Sylvestrique coma viret
Doctrina ingenuo nata senatui.
Non raro agricolae filiolos creant

Magnis dotibus aptos,

Celsisque officiis pares:
At contra nitida sub cute straminis
Vis ingens residet saepe recondita.

Crebro fallit imago,

Externique hominis typus.
Pulchris exuviis ludimur inscii,
Fallunt nos oculi. forma boni nequit

Fungi munere testis.

Oris saepe loquaculi
Concinna sciolus veste superbiens,
Crispa Caesarie comptulus omnibus

Praefertur Ganimedes,

Quamvis sit stupidum caput.
Totum stat iuveni saepe negotium
Si scite tremulum scindere poplitem

Gestu supplice norit [Reg: noverit] ,

Si vestigia misceat:
Si certis phaleris verbula proloqui
Cum pompa didicit; si choreas sciat

Cauta ducere libra,

Si sit flexilis histrio:
Si centum ligulis Psittacus Indicus,
Et pennis volucrem comere pileum

Norit [Reg: Noverit] . Si pede furtim

Terram lambere doctus est.
Heros est, olidas pulvere qui comas
Longos in laqueos pectere calleat,

Largique helluo Bacchi

Plures qui tumulet mero:
Qui curto gladio per plateas vagus
Trux vespertilio nocte lacessere

Ausit murmure rhonchos,

Et perstringere pumices:
Facundus Cicero est, qui meretricius
Obscaenum pipit, et putris anhelitu

Qui mendacia cudit

Farto pinguia corpore.
At Tu, qui radiis gemma domesticis
Resplendes. animae pars melior meae,

Tu, FRANCISCE, tenellus

Musae es pullus amabilis.
Te Pallas genuit Semideum parens.
Et castis animum legibus imbuit,

Omnem natus ad artem

Lactatrice Dea places;
Virtutes stabili coniugio ligas
Doctrinae socias, teque perutilem

Pulchro munere praestas,

Ut quondam Patriam regas.

Fatalis temporum avaritia, et oppressio Pauperum deploratur.

PLerunque furtis, vel tacito dolo
Consarcinatae plus recreant opes

Heros iniquos, quam benigno

Quae titulo bene parta iustis
Domi recumbunt munera scriniis.
Vilescit aurum saepe domesticum,

At quod labore est subditorum,

Aut inopis spoliis popelli
Vi corrogatum forte peculium,
Fulgore multum praestat amabili,

Et blandiori sauciatos

AEre oculos, faciemque palpat.
Sic est. propinqui plus habet uberis
Pecus Coloni. plus habet exterus.

Placent rapinae, sumptuosa

Perfidia accelerata fraude.
Delectat aurum, quod fuit Indicis
Promptum fodinis, mille periculis

Emptum metallum. quae remoto

Vena latet pretiosa fundo,
Amoeniori tinnit in auribus
Externa pulsu. quae pelagi moras

Enavigavit, merx probatur,

Si per iter veniat remotum,

Per mille flexus, et furias maris,
Per vorticosi proelia Nerei,

Everberatas quae per undas

Advehitur, liquidasque mortes:
Placet superbo nomine raritas.
Iam nemo ventos, aut mare spe lucri,

Montesque aquosos pertimescit,

Aut pelagi refluentis aestus,
Timetve saevas diluvii minas
Infame centum naufragiis fretum,

Scyllasque latratas molossis

AEquoreis, tumidisque Syrtes
Phocis natatas. nemo timet lacus,
Instarque montis corpora piscium,

Ferocientes nemo gentes,

Et trucium populum Insularum.
Imus per ignes, per medias aquas
Grassamur ultra, per mare naufragum.

Supra procellas elevati

Scindimus indomitum liquorem:
Negotiosi litora Iaponis,
Ripasque pingui foenore divites,

AErarium Gangis potentis

Illicitis violamus armis,
Armamur hastis. ipsa suburbia
Praetenta Diti, moenia Tartari

Nocente inundamus ira,

Et cupido laniamus ense:
Vix ipse Pluto tutus in abditis
Tellure regnis. saepius accidit

Tumultuantum vis ligonum

Terribilis stygias ad aures,
Ut inde flavi diripiant lucri
Orci culinae proxima foenora:

Terram profundam, perforata

Matre pia, iugulamus armis.
Ubique Martis signa relinquimus,
Et civitatum tota cadavera,

Truncasque turres, advenasque

Exigimus Patria, et penates
Damnamus igne. hinc fessa malis iacent
Emuncta passim regna pecunia.

Hinc sudor omnis subditorum

Prodigitur, tenuisque pellis,
Unaque simplex abstrahitur cutis:
Exsucta prostant ossa, nec uspiam

Medulla comparet, sed atrox

Innocui pecoris macellum.
O sanguisugae queis [Reg: quibus] tumidae scatent
Cruore venae! vos inopum bona,

Vitamque, fortunasque Achivum,

Vos miseros editis Colonos.
Vestra est voluptas glubere rusticos,
Et innocentem cum corio gregem

Patente rictu devorare,

Et barathro sepelire vasto.
Clamant disertae verba pecuniae,
Poenasque Coelo vindice devocant,

Armatus orator lacessit

Astra cruor, miserumque sudor.

AD NOBILEM IUVENEM EMANUELEM MANTICUM ASSIDUO MEDICINARUM USU PERDITUM. Ut deinceps iis abstineat.

QUam te sereno saepius aere
Videre mallem corpore. strenuum

Exire in hortos, et patentes

Luxuria viridante campos?
Ut ludibundo Te potius gradu,
Quam tortuoso vix pede pendulum,

Videre mallem saltitantem

Vere novo, medioque Maio,
Dum cuncta rident, et placidis comis
Crispatur arbor, dum sine faecibus

Crystallinae funduntur undae,

Et vitrea nive candidati
Fontes amoeno frigore bulliunt,
Blanda parati laetitia bibi:

Phonasca dum passim resultat

Silva, choro variata pleno,
Et floridorum iurgia gutturum.
At occupatum te retinet domi

Molesta morborum catena,

Et querulo religat grabato.

Assurge tandem. plus mihi, MANTICE,
Spero deinceps, quam Medicis, dabis.

Contemne pastillos Medentum

Non iuveni stomacho litandos.
Plus eruditus plus cocus efficit,
Plus sanitatem, quam Medicus, iuvat.

Embamma quid prodest recoctum,

Quisquiliae, insipidaeque faeces
Docti veneni? clam perimunt favi,
Sensimque vires corporis exedunt

Mordace succo. vultuosus

Nil iuvenes relevat Galenus.
Serpente plenis, obsecro, quid Scyphis
Sophi propinant, qualia iuscula?

Qualem paludem? quam mephitim,

Quae iuvenes populetur annos?
Vides, ut atra pocula liveant
Diluta spuma? malo siti mori,

Quam discolores has lacunas,

Et maculas bibere obsoletas.
Vah! quanta primum, dum subit intimum
Vis illa ventrem, seditio domi est?

Vah! quanta gliscunt proeliorum

Semina, materiesque belli?
Ut ventilatis corporis iliis,
Expergefactis murmura tympanis

Alvo resultant, et tonantis

Ventriculi resonant querelae?
O quos latratus, quos gemitus ciet
Imis receptus visceribus dolor!

Emesne tanti sanitatem,

MANTICE, desidiamque vitae?
Serva diaetam. plus tibi proderit
Ars abstinendi, quam medicus Labor.

Permitte conari iuventam,

Scit faciles superare morbos.

Multiplices in Iuventute praesertim, et reliqua humana vita peccandi occasiones dari, ostenditur.

NOn tot probrosis uritur lappis ager,
Tribulisve campus degener vastis patet [(reading uncertain: badly photocopied margin)]
Nec tanta veprium copia urticis riget,

Quanta improborum messis est [(reading uncertain: badly photocopied margin)]
Ubique regnant scelera, criminibus scatet [(reading uncertain: badly photocopied margin)]
Populosus orbis. cura quantumvis vigil,
Oculique Themidis excubent, prodest parum [(reading uncertain: badly photocopied margin)]

Legum minax custodia.
Quis calcitrantem sepiat iuvenum indolent [(reading uncertain: badly photocopied margin)]
Quis fraudulenti sceleris ingenium premat [(reading uncertain: badly photocopied margin)]
Quis impotentis Veneris incestas faces,

AEtnamque turpem sopiat?
In vetita proni nitimur. nemo moras,
Nemo protervo casui metam iacit.
Quis tot profanos angulos custodiat?

Abstrusa quis cubicula

Intacta servet scelere, labisque integra?
Occasiones amputet? genium domet?
Vir est virorum, quisquis indocilem premi

Victor iuventam subiugat,
Primosque motus frenat, et palmam refert.
Facilius Hydras stravit, et torvos apros
Spumante rictu, dente fulmineo truces

Pugnator audax Hercules.
Ubique statio proelii est, intra et foris
Hostes lacessunt. perdita hinc studiis suis
Natura fragiles saepe, et invitos trahit;

Incentor illinc Tartarus
Irritat audax fomitem: speciem exhibet.
Foro propinat nundinas, merces parat,
Illicia varia monstrat, et miseros capit,

Ceu qui volucres decipit
Splendente visco: futilem apponit dapem,
At servitutem, retia, et laqueos procul
Abscondit anceps, donec incautam suis

Praedam cavernis implicet.
Speciosa fraus est daemoni: humanas procis
Formas tuendas obiicit, pulchrum typum,
Blandum colorem, virginem frontis nivem,

Eburque colli lacteum:
Illum metallo tinnulo, et flavo luto,
Cistaque nummis turgida, et gemmis capit,
Illum potente gloria. prensa est avis

Captiva sero carcere:
Non evolabit amplius. clausa est fugae
Omnis facultas, languidas pennas trahit

Vis ac diversitas divinae gratiae in Iustis et peccatoribus similitudine creati Solis ostenditur.

QUiscunque tandem lucida Sidera
Nictante cernit fronte trementia;

Aprica Coelorum theatra

Propitiis vigilata flammis
Quisquis severa mente perambulat,
Solare lumen prae reliquis stupet,

Vastique cursoris decorem

Suspicit, Oceanumque Lucis,
Qui copioso profluvio frequens,
Sibique nunquam dissimilis micans

Diversa diversis in oris

Efficit inferiore terra:
Sursum politi luminis aurifex
Mendica vestit Sidera fulgure,

Parumque Stellae impertit uni,

Plus alii, invariatus in se:
Infra creatis insinuans fibris
Suum vigorem, plus teneri foci

Praestantibus rebus ministrat,

Et famulos moderatus ignes

Plus officinae, plus facis inclytae
Propinat auro, quod radiis coquit,

Plus fabricando dat metallo

Luminis, ingenuisque gemmis,
Quam rure spinis, vepribus, aut rubis:
Ille ipse ceram molliter afficit,

Fluxumque procurat sequacis

Materiae, tepidasque guttas,
Lutumque contra durius efficit,
Terramque spissat lumine torridam.

Diversa diversis patrantur

Corporibus, satagente Phoebo.
Haec est imago NUMINIS, et typus.
Dat plus amicis, et reprobis minus:

Indurat istos, mollit illos.

Dona suo variant favore.
PETRUM negato Numine perfidum
Divinus ignis nube facillima

Liquavit in nimbos, salubri

Flere dedit scelerata rivo
Mendacis oris scommata: lacrymis
Nefas redemptum est sacrilegi labri.

AEgyptium contra Tyrannum,

Ceu scopulo solidum marino,
Durum reliquit, nil monitis sacris,
Nil Mose motum. calluit in petram,

Et obstinata mente rupem

Prodigiis retinens stupendis
Rebelle secum detulit in mare.
Spumante SAULUS lapsus equo Lupus

Effectus Agnus, consecutus

Numinis artificem favorem est.
At nundinator Sacrilegus suo
Errore IUDAS perstitit impii

Tenax lucelli, nec scelestam

Rescidit indocilis crumenam.
Sic est. parata provida singulis
Negotiatrix gratia stans ope

Venatur omnes ad salutem,

Atque hominum licitata mentes
Implere Caelos cogitat incolis.
At liberali munere nequiter

Peccator usus, tam potentem

Negligit immeritus favorem,
Semperque praesens floribus optimis
Nocente palpo turpis araneus

Sugit venenum; nec cadentem

Petra capit pluviam, nec imbrem
Sinu repando percipit, ac faces
Mittente Phoebo, lucida spicula,

AEstusque sacros obseratis

Arcet iners animi fenestris.
Quae perpetravit mira potens DEUS,
Suis amicis usus ad ardua?

Ingressus in pectus TERESAE

Cum iaculo, pharetraque plena
Candente meta ludere providus
Scopum perito vulnere contigit,

Exaggerato mentis aestu

Largus amor volucri sagitta

Praedatus imi est viscera corporis.
Venam pudico Sanguine turgidam,

Et innubo plenam rubore

Vis NERIO generosa rupit,
Suoque costam transtulit e loco
Amando fessam. vis eadem rogi

Vix non STANISLAUM redegit

In cineres, febriente corde;
Resedit ardor flumine frigido,
Flagransque Phoenix imbre refectus est.

Quantum SENENSIS gratiarum

SPONSA tulit, gremiique largi?
Visens ad illam SPLENDOR IMAGINIS
CHRISTUS PATERNAE, SOL SAPIENTIAE

Illapsus in terram benignam,

(Quam docili CATHARINA fundo
Tanto pararat fertilis hospiti)
Ibi metallum stemmate nobili,

Pluresque virtutum Smaragdos

Expoliit [Reg: Expolivit] , tenerasque gemmas.
Adhuc paratis stat DEUS ignibus.
At, si rebelli quis stiterit mora

SOLEM faventem, mox reflexis

Stat radiis, retrahitque lucem.

Opera quaecunque mortalia deficere, ideoque continua et iterata reformatione opus habere ostenditur.

SEnile tempus, canaque depili
Tandem glabrescunt saecula vertice,

Tristisque longaeva pruina

Albet hiems, niveaeque curae
Sparsae capillis inficiunt caput.
Torpescit aetas, et tumulum pede

Laevo salutat, dexteroque

Prensat humum, fragilique Mundo
Adhuc labanti poplite nititur.
Nihil beatum est. vita fatisceret

Humana maturis ruinis,

Ni medica regeretur arte
Parce superstes pectoribus calor,
Nisi e supremo despiciens tholo

Potens Magister sustineret,

In nihilum remigraret orbis.
Sic constitutum est fomite criminis.
Non prata vivis picta tapetibus

Semper virescunt, nec tenorem

Annus habet refluens eundem.
Tandem veternum tempora contrahunt,
Et ipsa Coeli sphaera volubilis

Lassata subsistet, quieto

Axe vacans, sterilique cursu,

Ni motor urgens Angelus impetus
Reddat priores, et rapidos fuga

Instauret annos, prodigoque

Ire rotas iubeat volatu.
Putrescit alto flumine stans ratis,
Et pigra merces respuit Indicas,

Ni querna mercator vetustae

Tergora sufficiat carinae.
Squaleret alta fertilis arbore
Apex Olympi, stagnaque frigore

Semper rigerent, pertinaci

Vincta gelu remaneret unda,
Somnoque litus staret inutili,
Ni temperata lampade Sol redux

Aquas resolvens otiosas

Disiiceret fluvii catenas.
Domus vetustis debilis imbribus
Cadet, recentes ni solida trabe

Addas columnas, lapsuique

Substituas opus aere fusum,
Laxaeque rimae vulnera corrigas.
Silente ferrum carcere conditum,

Ensisque vagina quietus

Continua scabie exedetur
Rubiginoso degener otio,
Ni cote primum restituas stylum;

Lepramque tergas bellicosae

Materiae, poliasque falcem.
Quin curva furto Cynthia menstruo,
Cum trunca miscet cornua nubibus,

Ignes ademptos, atque macros

Accelerat reparare vultus.
Amat vetustis languida mensibus
Natura vitae restitui novae,

Sic ultimam Phoenix senectam

Incolumi renovat camino.
Vides, ut arctas ingrediens vias
Post se volatum iactet inutilem

Regina praedatrix volucrum,

Et vetulis medeatur alis,
Rostrumque duris exacuat petris?
Tunc aestuantis fulgura Sideris

Constante rursus praeparata

Ore bibit, speculumque lustrat.
Si firma tantum corpora langueant,
Et aere fusus deficiat status,

Quam mentis inconstans remissae

Partus erit? fragilisne virtus
Magno virebit tempore florida?
Quid est caduca mente fugacius?

Homone durabit probatis

Moribus, egregiisque factis
Radice forti nixus in arduis?
Vincetne carnis tela domesticae?

Num blandientes ipse amicos

Deseret, illicium cadendi?
Occasiones num fugiet vafras,
Et delicatis retia fraudibus,

Subtile peccandi venenum,

Et reliquum stygis apparatum?

Experta res est. quot Iuvenes, Cygnos
AEtate prima, in classibus infimis

Novi ipse, mutatos repente

In volucres styge nigriores,
Sentire postquam magnifice in scholis
Coepere se se liberioribus:

Tum saepe fracta disciplinae

In barathrum scelerum ruere
Famae et peculi prodiga nomina,
Noti per Urbem flagitiis Proci.

Quot innocentes perstitere

Sollicito gremio parentum
Adhuc retenti, qui, simul ac sinu
Nidi paterni, ceu cochlea e domo,

Sunt evoluti, se pudenda

Indomiti Venere inquinarunt?
Virilis aetas crimine plurimis
Canos ad ipsos constitit integra,

Qui defatigata senecta

Indecorem coluere vitam.
Heu! quam ruina praecipiti leves
Stant actiones? dissimilis sibi

Humana mens est, turpiusque

Instabili variat Diana,
Velutque corpus febribus obsitum
Repente friget, mox iterum calet,

(Alternus humorum tumultus

Quando subit, refluusque gurges
Secum tremores, et glaciem vehit)
Iactantur artus; mox profugo gelu

Succedit aestas, Siriusque

Improbus immodici caloris;
Sic concitato saepius impetu
Succensa sacris mens flagrat ignibus:

Proponimus durante flamma,

Nescio, quae generosa facta,
Dum mens sacratis bullit amoribus:
At quot tenaces propositi viros,

Cum tempus exposcit, videmus?

Quorsum abiit decumanus ardor?
Ah! non perennes, sed salii meri
Ignes fuere, evanida fulgura,

Meri vapores, sordidisque

Flamma volatica nata campis,
Lampasque pigris orta paludibus,
Non verus ordo, nec stabilis focus.

Non adfuit verus caminus

Perpetua vigilatus AEtna.

AD FULVIUM GREGORAM Ut pro praesidio Castitatis ab illecebris abstineat, et sensuum custodiam sibi commendatam habeat.

Is sibi reddat facili obsequentes

Foedere sensus.
Abstine visu, nitidoque vultu:
Vulnerat blandi Basiliscus oris,
Picta mendaci iuvenilis ostro

Forma trucidat;
Hic labant rupes, solidaeque turres
Saepe procumbunt: genium virilem
AEre concretum domuit loquaci

Femina vultu.
Credulus ne sis nimium colori.
Perbrevi vernat nive, quicquid albet.
Interit murex, teneroque fluxa

Lilia gypso.
Instruit nodos laqueosque plectit
Forma sirenum, placidique nictus
Morte scintillant, mulier nocendi ex-

-perta supellex;
Illa praesertim, tremulis ocellis
Quae micat furtim, radiisque ludit,
Quae genas pingit violenter, emptas

A calamistris.
AEthiops multis color insideret,
Ni venenatis cutis atra cretis
Uncta constanter, totiesque lota

Flumine lactis
Cederet tandem medicata fraudi
Nequiter candens. prope septimana
Indiget pellax mulier, polita ut

Denique surgat.

Abstine plectris, hilarique cantu,
Feminam spirant: nec enim virili
Trusus e sexu puer ore raso

Garrit amoenum:
Masculam mollit cytharista mentem.
Orpheus chordis animos viriles
Macerat, colles trahit, et sequaces

Pectine Cedros.
Impera caecae manui, catenis
Necte captivam. ruit illa praeceps
Libero palpo, nisi vinciatur

Praedo pudoris.
Abstine unguentis (muliebre fragrant)
Et croco, et late redolente myrto;
Abstine molli bibula illinire

Tempora nardo:
Roscidos guttis olidis capillos,
Et laboratis adipata myrrhis
Membra ne cura, nec odora laeti

Balsama succi.
Abstine blandum, GREGORA, palatum,
Et gulam fraena, nocet empta longis
Suavitas morbis, valetudo largis

Perdita vitris:
Nil leves fumi, volucrum sagina,
Vasa Campano saturata musto,
Nil botri sanguis facit ad salutem.

Temne magiros:
Sufficit parca sterilis culina
Mensa, ieiuna tenuata lance;

Cruda acetosa sapiet famenti

Brassica faece.
Vive contentus meliore sorte
Integer vitae, scelerisque purus
Mente constanter viridante. paucis

Omnia dicam:
Siste festinas in odora nares.
Aure furtiva, modicoque nictu,
Et manu cauta, tenuique parcus

Utere gustu.

SEVERINI BOETII CONSTANTIA.

HIc ille celsa mente BOETIUS
Mundis ducentis altior evolans,

AEternitatis fenerator

Providus, intrepidusque morti
Prodire magnis passibus obviam.
Non ille montes praetulit aureos,

Promissa regis, blandientis

Ora Ducis, facilemque frontem;
Non ille vultu motus amabili,
Cauteque vulpi credulus Aulicae

Hamum potentem nil moratus

Perstitit impavidus ruinae
Inter frementum [Reg: frementium] carnificum minas,
Inter secures fallere nescius,

Malensque canos purpurare

Sanguine, quam Patriam scelesto,
Unaque cives prodere Principi.
Adsunt amici, mollia suggerunt:

Regi monenti, temporique

Se daret, artificique fraude
Sibi teneret pectoris intima:
Non sensa mentis, verba peti modo.

Advenit et coniux disertis

Corda movens aries querelis,
Matrona blando garrula flumine,
Fusis recenter nubila lacrymis;

Ostendit illi filiorum

Degenerem minime iuventam,
Oratque casti per thalami fidem,
Per gratiosos indole liberos,

Servare se proli Parentem

Continuet, tenerisque pullis
Non ante tempus pabula subtrahat,
Ornare ceras pergat, et intimo

Favore Regis nundinetur

Divitias, seriemque stirpis
Longo propaget sanguinis ordine.
Contra stat Heros inviolabilis

Sermone blando, filiorum

Nil facie, lacrymisque tactus:
Deliberata torvus imagine,
Gravique vultu serius, Apage!

Ait monenti, nil molesto

Efficies malesuada cantu:

Absiste Syren, desine coniugem
Vocare coniux prodiga: sum Tuus,

Sed usque ad aras, filiorum

Me memini, Patriaeque patrem.
Dein Amicos fortiter intuens
Exasperata nube supercili,

Plus fronte, quam verbis locutus,

Ite, ait, atque animas pusillas
Firmare longa pergite naenia,
Viros in alta pace relinquite.

Insanio nec dum, Propinqui,

Sat scio, quae mihi sint agenda:
Tam cautus inter prospera MANLIUS
Huc usque vixi, quam didici pati

Adversa constans, provocata

Stabo dein in utraque Sorte
Victor, furentis nil metuens Ducis,
Nihil miserti Caesaris indigus.

Haec elocutus fulguranti

Colla dedit ferienda cultro

S. [Abbr.: ?] IGNATIUS LOYOLA COELUM CREBRO ASPECTANS IN DEUM RAPITUR.

AUrorae tenerum diem,
Et tinctum roseo sanguine tramitem,

Vultum spectat amabilem,

Astrorum subitam flexilium fugam,

Stillantem lacrymis Deam,
Natali reduces Solis eburnei

Miratur radios mari,
Et multo saturam lumine crapulam,

Late conspicuas plagas,
Collectas celeri limite naufragas

Incerto Oceano faces.
Cum Sol Hesperiis fit propior fretis,

Spectat decrepitum diem,
Et multis vigilem lampadibus Polum,

Nocturnum stupet Hesperum,
Stellas, quae praeeunt, atque pedissequas [Reg: pedisequas] ,

Argento nitidum lacum,
Coelestes oculos, et varium iubar,

Lusco sidera lumine,
Et Plenas radio divite palpebras,

Miratur rutilum globum,
Nocturnoque rotas axe volubiles,

Lunae praecipites equos,
Aurigae nimium desidis otia,

Et ductam stadio moram,
Luctantemque traham, flagra sonantia

Stellato vaga verbere,
Errantes celeri fulgure lampades,

Scintillans pelagus stupet;
Miratur bivio lacte natantia

Coeli dulcia compita,
Pulchrum siderea Mercurium nive,

Astro sanguineo trucem

Mavortis gladium. difficilem senem

Prolis carnificem suae,
Et pompa reliqua lucida Numina

Stellatumque palatium:
Miratur Procerum plena cubicula,

Divorum laquearia,
Suspirat lacrymis sponte fluentibus,

Celsosque ingeminat Lares;
Contemnit fragili stercore fictilem

Terram, degenerem locum,
Exclamat: valeat nidus hirundinum,

Felix, qui maculis procul!

D. [Abbr.: ?] FRANCISCO XAVERIO OB VICTAM TOTA INDIA IDOLOLATRIAM ADORNATUS.

IAm frequentatum satis est profanis
Ritibus sceptrum. Lusitana postquam
Appulit classis, migrat exulatum

Turba Deorum.
Floret inducto reparata Christo
Praepotens Indi regio Monarchae,
Quaeque silvescens sterili profudit

Messe noverca
Improbas spinas, subito venustos
Martyrum flores parit, atque fruges.

Stat seges foetis cumulata spicis,

Ebria botris.
Macte! lugubres facie serena
Lingue maerores, profugosque ride
Patriae truncos animose largo

Inde cachinno.
Macte! Sudorem Patris inquietum,
Transitos rivos, glacieque multa
Vitreos amnes memora, tyrannos

AEquore ventos:
Naufragum fracta toties carina
Praedica Divum; nisi dissolutis
Imperans Euris monuisset undas,

Saepe perisset.
Mira FRANCISCI recita per orbem,
Et datas morti, febribusque leges,
Virginem carnem sine labe viva in

Calce virentem,
Integros artus, violata nullo
Spiculo mortis, vitiove tabis
Membra, vernanti taciturna somno,

Nobile corpus.
Adiuvent sacras Elementa laudes,
Instruant pompam toties potenti
Ante FRANCISCI cicurata voce,

Nutibus aequa.
Tuque caelestis populator ignis,
Qui tuas vires, calidumque lumen
Saepe FRANCISCO famulo iubebas

Cedere iure:

Tuque terrestri mare ponderosum
Ambitu clausum, locuplete cingens
Poculo terras, residensque fixa

Litoris ora:
Tuque praeruptis onerata saxis
Obsequens Tellus, gremio repando
Audiens nutus, docili sepulcro

Reddere functos
Prompta, FRANCISCO repetente praedam:
Tuque subtilis nemorum susurro
Garriens aer, volucresque pleno

Fornice stringens
Plaude Patrono. media e procella
Praeferat partae fidei trophaeum
Signifer cancer, geminaque chela

Libret in auras
Miles undosus labarum salutis.
Ipse FRANCISCUS niveis caballis
Vectus, immensis geminum triumphis

Impleat Orbem.
Gentium Numen gemina catena
Prodeat vinctum, domitique Reges
Ambiant currum; comitetur atro

Turbine pestis
Pulsa FRANCISCI precibus Malaca,
Pallidae febres medico favore
Exules factae meliore stipent

Ordine pompam.
Convolent, urbes, dominante quales
Marte FRANCISCUS sibi subiugavit,

Arte confidens, scopuloque freta

Perfida TOLUS.
Integrae cerno simulacra cladis
Hostis Aceni, laceramque classem,
AEre conductos Zephyros, et Euros

Ire triumpho.
AEneo clangunt resoni metallo
Ebriis buccis, tumidoque fratres
Ore turgentes Boreas, et Auster,

Caetera pubes
Tota Captivis, humilique faece
Constat, insigni tamen apparatu
Culta ramorum viridante luxu

Fercula portat.

AD ILLUSTREM D. [Abbr.: ?] ANSBERTUM SANSEDONIUM. De Miseriis vitae Aulicae.

O Aula cultis plena favoribus!
O Aula diris plena tumultibus,

Quot perdidisti Candidatos

Spe cupida, fragilique nixos!
Ne nictus isthic rectus et integer,
Castusve nutus, vel facies datur

Sincera, sed mendax renidet

In labiis, oculisque vulpes.

Sub fronte suda, sub placidis genis
Haeret susurro, verbaque mellea

Tegunt venenum, blandiente

Vipera saeva natat loquela,
Et Mars amictu pacifico latet
Occultus, aptis temporibus studens,

Dum te lacessat, subruatque,

Et veteres tumulet favores:
Ne crede vanis utilitatibus,
Non sunt profectae pectore serio:

Sed erudito farta bombo,

Et stibio medicata verba.
Comoeda tota est aulica natio,
Semperque nutans, dissimilis sibi:

Iam laeta gestit, spissiore

Iam facie nebulosa languet,
Languere Solem cum videt Aulicum,
Lunamque tristem. gratia lubrica est,

Favorque substructus furore

Ancipiti, stomachoque Regis.
Fortuna fallax continuo fluit,
Et saepe durat vix medio die.

Diu benignos nemo Reges

Possidet, aut faciles Monarchas.
Frustra profanis mercibus indigi,
Et gloriarum ridiculi proci

Prensatis Aulas, Principumque

Obsequium, famulosque pacti
In servitutem difficilem dies.
Virtute nemo tutus ibi sua est.

Repente tempestas sinistra

Exoritur variante sorte.
Qui celsiori considet in throno,
Praeceps in imum flatu agitur levi,

Regnante livoris scelesto

Aucupio, dubioque ludo
Periclitatur, qui fuit intimus,
Regique charus nuper ad oscula,

Qui torque gemmata superbus

Nuper iit, trabeaque longa,
Et undulata pulcer Epomide,
Cohorte cinctus, servitio frequens,

Habens potestatem, repente

Invidia iacet abdicatus.
Ne fide spumae, ne fragili sagax
ANSBERTE, vitro. credere desine,

In tam novercali beatam

Particulam residere vita.
En! Te supremus Rex hominum vocans
Exspectat horis omnibus Aulicum.

Ut servias Orbis Monarchae,

AEre tuos licitatur annos
DEUS peculi prodigus aurei:
Cupit fidelem te famulum sibi,

Coelumque totum pollicetur

Pro modica tibi servitute.

AD DONATUM LILIBAEUM AMICUM SUUM MULTA HINC INDE PASSUM. Adhortatur hominem ad Patientiam.

QUalis remotis nubibus imminens
Nido relicto fulminis armiger

Sensim volucres experitur

Ad radios, oculosque Phoebi
Hallucinatos lumine filios,
Prolemque novit, si bene viderit,

Sic mentium scrutator ille

Omnipotens; penetransque renes
Suos amicos, quos gremio gerit,
Vectos in altum fortiter excitat,

SOLEMque Divinum tueri,

Et docili bibere ore Coelum,
Totumque lucis diluvium iubet,
Calcare terram, vilia temnere

Ostenta Mundi, futilesque

Illecebras pereuntis orbis.
Mens impedito corpore libera
Sursum volatu remige se ferens

Absorpta caelesti theatro

Sideream speculatur aulam:
Quam vis iniqui iudicis ad thronum,
Aut aere inunctum duplice Praesidem

Damnatus adstes, concoquendum

Magno animo tibi crede bolum:
Quamvis Tyrannus tempore bellico,
DONATE, ferro saeviat in bona:

Iniuriae quamvis olympi,

Et lapides regione celsa
Creti comatas in segetes pluant,
Amnisve inundans litora cessilis

Erodat agri, vel tumente

Flumine depopuletur aedes,
Ferenda sunt haec: lenis Aprilis est,
Hydrope nubes ebria depluo

Ubi per auras proeliata

Sat tonuit, revehit serenum
Coelo favorem. dispereant bona
Subiecta morti, vana crepundia!

Maiora restant. munerator

AEtherea est opulentus aula.
Haec est amoris tessera, si DEO
Contentus uno caetera rideas.

Hereditatem pinguiorem

Nemo dabit, referetque nemo.
Beatus ille est solus et unicus,
Cui sordet Aurum vilius aspici,

Gemmaeque nolentes latere,

Et reliquae novitate gazae.

De miseria malae Conscientiae.

HEu miser rerum status, et malorum
Fertilis ludus, cui lancinata
Mens domi est, crebris animusque prurit

Saucius hamis.
Hospitem quisquis fovet inquilinum
Conscium vermem, facieque rubra
Nutrit inviso monitore crimen,

Et male facta
Sustinet crebro sibi refricari,
Is sinu portat Decium, aut Neronem,
Sentit infesto sibi vellicari

Pectora milvo.
Non dapes illi sapiunt, nec aurum
Limpidi vini, saliensve laeto
Poculo sanguis generosus uvae,

Nobile mustum.
Quale pulvinar timido est? echino
Dormit aeterno. taciturna pluma
Transit in saetas, et equina spissae

Stamina caudae:
Somniat flammas Styge praeparata,
Volvit Inferni thalamos et ollas,
Igne sudantes avido lebetes,

Cogitat orcum:
Pendulum fulmen, tremulaeque virgae
Imminens flagrum timet, et severus

Carnifex mentis iugulo propinquum

Praecipit ictum:
Nullus est lusus sat ei facetus;
Si pilam grandem quatiat tumente
Folle praegnantem, queruli doloris

Tormina sentit:
Aleis nullum, licet auspicata
Sorte proiectis, reperit levamen,
Nec, licet nigri saliant ocelli,

Plurima puncta
Ossei ludi, locuplete censu,
Intus est laetus, quia vulnerata
Mente perplexus gerit insolentem

Pectore vermem.
Ambulans prato tacitum latronem
Corde circumfert comitem, patrati
Exprobratorem sceleris, silente

Caede ferocem.
Exedit fibras pudor, insolentis
Mentio facti cruciat peracti
Conscias naevi latebras, medullam

Perforat omnem.
Prodige est felix homo, paenitendo
Qui nihil dignum facit. est beatus,
Paenitens quisquis male facta mente

Vindice plectit.

AD SERENISSIMUM PRINCIPEM MAXIMILIANUM AMADAEUM etc. SERENISSIMI FERDINANDI BAVARIAE ELECTORIS PRIMOGENITUM. Nativitas eius et ortus Gemmae similis praedicatur.

COnchyle praegnans, quod gremio parit
Gemmante guttam, divitibus iacet

Illustre ripis, aureique

Gangis amans, nitidique limi
Flavis arenis accubat, et situ
Se se modesto continet in lacu,

Matrice claudens elegantem

Luce recens vigilante gemmam.
Narrare cunas Sardonychis iuvat,
Ortumque primum. Scilicet aurei

Aurora sudatrix diei

Sanguineo rubicunda luxu
Cum mane pulchris invehitur rosis,
Conchyle binas mox aperit fores,

Nectarque Coeli liberali

Axe cadens repetit parato
Matricis intra viscera poculo,
Imbremque avaro carcere detinet

Nutricium lambens olympum,

Et tenerae pluvias diei:
Tum concolores artifici mora
Stillas adultis Solibus excoquit,

Et improbo torrens calore

Accelerat lapidis iuventam,
Donec nitenti se rudis induat
AEtate pallor, donec idoneam

Concrescat in massam Smaragdus,

Et placidis vireat favillis:
Ardente donec conspicuus die
Longa Pyropus se poliat face,

Et igneo nictans colore

In tenebras dominetur atras.
Sic Gemma quaevis nascitur, et Polo
Tota educatur. Sic etiam TUI

NATALIS ORTUS aemulatur

Fausta dies, AMADAEE, Gemmam:
Nam TE benignis perpluit imbribus
Illustre Coelum, fudit et integras

In TE procellas gratiarum,

Et saturas sine fine dotes.
Stans axe celso lumine TE suo
Sol delicatus lactat, et inclytae

Laetantur in partu secundo

Pegmatis aetherei lucernae.
Coeli rapinam cernere tum magis
In TE licebat, propitium iubar;

Inebriato distinebas

Pectore Sidereos favores.

Haerere vultu conspicuo iuvat,
Multoque foetum Numine parvulum,

Magnumque mirari Parentem

In facie nitidi Puelli
Large micantem. Quae Tibi gratia,
Tenelle PRINCEPS, quis Tibi stat decor?

Ab eleganti prodiisti

Matre Puer, pretiosa Gemma:
Stant innocenti Lilia frigore,
Formosa vultus germina lactei:

Stat nupta candenti pruina

Purpura. Sidereis fenestris
Binis ocellis prospiciunt Avi
Pleni Gradivo, grandia nomina,

Vultuque torvus militari

Rex Solymae GODEFRIDUS Orae
BULLONUS Heros spirat aheneum
Virum, timori cedere nescium:

Severitas cum suavitate

Iuncta gravi, socio relucent
Astro sorores purpureis genis,
Luduntque labris. tantus inest nitor

Infusus ori, tantus ardor

Mollibus insinuatus annis
Scintillat imis nobilis ossibus,
Altaeque candor proditor indolis

Exspirat in vultus theatrum

Virgineo niveus colore.
Vix natus orbi es delicium Patris,
Minerva cunis adstitit obstetrix;

Arrisit haec magno Clienti,

Et virides cicuravit annos
Magistra vitae, finxit et ipsamet
Ver gratiosum, primula tempora,

Nervique plenas, et decoris

Exeruit studiosa vires,
Rexitque corpus, mulsit et osculis,
Dotesque natas Imperio dedit

Fuco solutos, et sereno

Pectora candidiora Coelo;
Dextram rotando finxit idoneam
Sceptro: Coronae disposuit caput

Olim ferendae, providisque

Consiliis cerebrum paravit.
Ut Gemma, postquam lumine nobili
Polita tota est. lucet, et utilis

Virtute pollet singulari,

Ac medico famulatur usu,
Et mox Coronis inseritur Ducum,
Aut gloriosis ardet in aulis

Pyropus ignitos vigore

Sidereo iaculatus ignes;
Sic dignitati, quae nitet, et micat
Fulgore laeto, conspicuo throno

Miscere virtutem regendi

MAGNE scies PUER eminentem:
Quando (imbecillis dextera quae modo est)
Matura Sceptro crescet, et aureo

Tornatilem POMO ferendo

Erudies, AMADAEE, laevam.

Throno potitus, Sedeque Principe,
Dux Subditorum vota lucrabere,

Magnete plenus liberali

Corda hominum rapies amore:
Uti trisulco fulmine nescius
Suo benignus tempore noveris,

Decere Reges lenitatem

Imperio bene constituto.
Regnare nescit, qui magis impetu,
Quam suavitate, et consilio iubet.

Tardeque paremus coacti,

Nec dominos patimur severos:
Natura namque id mentibus indidit
Exasperari suppliciis mage,

Quam debiti praestare partes

Officii rigido Tribuno.
At blanda frons est, MAGNE Tibi PUER,
In vultu amoris Signa legunt Tui.

Iuventa praeludit virili

Pacifici SALOMONIS aevo:
Adhuc Puellus compede detines
Tenace mentes, vincula fabricas

Placente vultu. prorogabis

Mirificam genii Columbam.
At si nocentes forsitan igneo
Hostes lacessant pectore PRINCIPEM,

Spirare tum plenus rigore

Ipse scies BOICUM LEONEM
Ferocientem Sanguine barbaro.
Victore terras Marte tuebere,

Brevitas Humanae vitae ostenditur descriptione Floris Indici Ephemeri.

MAne supremo, lacrymante rore,
Nuper invisens animosus hortos,
Intuens Florem, varias terebam

Pectore curas.
Sole vix nato, tenuique luce,
Transfugas Phoebo subigente Stellas,
Flosculus surgit, populosa nodo

Germina claudit;
Mox ubi Titan magis invalescit
Primulis horis, foliis solutus
Carcerem pandit, teneroque fucum

Exerit ore;
Intremit leni, Zephyro loquente,
Fluctuans filo, gracilique stirpe,
Stans sui compos calicem repanda

Fronte propinat.
Advenae longa regionis ora
Huc apes iunctim veniunt, et udis
Bombilant alis, repetunt coquendo

Pabula melli.

At colorato subito vigore
(Sole robustam iaculante Lucem)
AEstuans marcet, nimioque febrit

Languidus igne.
Hic typus vitae est: diuturna non est.
Nascimur tarde, morimur repente,
Perbrevi floret minio iuventus,

Interit aetas.
Sanitas mendax, inopina mors est,
Saepe longaevos licitatur annos
Forma mortalis, subito flagrante

Febre necatur.
Qui valens noctu subiit grabatum,
Mane non surgit, nece mortualem
Copulat somnum, feretroque lectum,

Funere vitam.
Quid superbimus fragili creati
Sordidi gleba, velut aere fusi?
Ossei nemo refugit sagacem

Militis arcum.
Saeculum quare sibi pollicetur
Vermium saccus? diuturna non est
Hora fungorum, moriente Sole

Commoriuntur.
AEnea est forsan caro, quae saliva
In globum ducta citius soluta
Dissilit nullo remanente frusto, aut

Fragmine bullae?
Cuncta marcescunt (nec enim solutus
Quispiam lege est) homines, feraeque

Subiacent morti. rata sunt vetusto

Funera pacto.
Labitur Cedrus senio, minaci
Quae tholo frondet Libani, feroces
Passa Vulturnos. moritur perempto

Stipite Quercus:
Marmoris duri scopulosa moles
Par senectuti patiente saxo
Denuo vergit, carieque sese

Praebet edendam.
Desinit, quicquid spatiosus orbis
Ambitu claudit. vacat a tributo
Nullus hostili, neque Nestor ipse

Morte superstes.
Fabula est annis saturata Phoenix.
Viribus non haec Avis imminutis
Ligna comportat, nec olente viva

Cynnama thure,
Non rogo se se cremat, aut fugaces
Corrigens annos famulante penna,
Stridulis alis, velut usa folle,

Suscitat ignem.
Non odoratis renovata cunis
Ales exusto iuvenescit aevo,
Fabula est, tantum iocularis ignis

Posse favillam.
Fossa communis tumulabit omnem
Denuo carnem patulo sepulcro,
Totus huc vasta scrobe glutiendus

Confluet orbis.

Effusa DEI erga mortales liberalitas commendatur. Hominum prodigalitas et Luxus omnium vitiorum occasio damnatur.

OMnibus curas alimenta, Numen,
Horreo ingenti volucres canoras
Liberi campi, variosque silvae

Pascis alumnos:
Copias MOSIS profugas CANOPO
Depluo Coeli saturas canistro,
Melleo duris saliente petris

AEquore potas:
Limpida purum scatebra fluentum,
Innubis plorat speciosus undis
Fons aquae vivae, terebrante siccum

MOSE cacumen.
Nauseat rivos, medicumque potum
Degener Mundus, male delicatus
Allium foetens, et olente prurit

Cortice cepas.
Non sapit Coelum, Superumque mensa.
Appetit faeces, adamatque vappam
Desidis stagni, luteasque sugit

Rana paludes,
Et coaxatas querulis alumnis
Amnium sordes, viridesque pigri

Pustulas rivi sitit imperiti

Culpa palati.
Corporis pronus studet obsoletis
Commodis Mundus, situs in maligno
Negligit mentem, cupidaque quaerit

Carne saginam:
Venter, ut Numen colitur, sacellum
Proxime structum Veneri est, pudendas
Impius mystes EPICURUS oras

Helluo prensat:
Praesidet Sacris Popa poculorum,
Ventre monstroso bibulus natator,
Carnea moles violenta turri

Large adipatum
Vectat abdomen, gremioque pingui
Pegma ventosum locuplete fulcit
Helluo funda. comedone nil est

Vastius illo.
Hanc sibi metam statuit Cupido:
Improbus caecum iuvat error orbem,
Ut gulae fauces, oculosque pascat,

Omnis in hoc est.
Gaudet infamis meretrix videri
Picta cerussa, stibioque tincta
Plena conspecto speculo, recenti ex

Pixide prodit:
Quot fenestratam licitatur aurem
Pendulis gemmis? gravis est Elenchis,
Atque Erythraeo maculosa splendet

Littore Thais.

Publico vadens patrimoniorum
Integros census proca veste portat,
Gemmeis vibrans oculis, salaci

Annuit ore:
Ignei collo rutilant Coralli,
Pompa baccarum variante luce,
Manat ad talos spatiata longi

Syrmatis unda:
Tota Pavoni similis flagrante
Fimbria lucet vigilantis auri,
Iactat errantes humero inquieto

Lena capillos:
Tota venalis rutilante forma
Coniugem forsan, thalamumque quaerit;
Hinc die toto vaga se videndam

Urbe propinat.
Luxus hic rodit patriam, ferace
Divites arcas vacuat crumena.
Sufficit pompae nihil, et parata

Prodigit aera:
Hinc lucrum constat scelere, et dolosa
Fraude quaesitum legitur metallum,
Laneo irrepunt taciturna passim

Crimina gressu.
Ludit urbano simulator ore
Artifex vultus, faciemque lambit
Subdolo linctu, reticensque mentem a

Tergore mactat,
Byssina spondet meliora lingua,
Fronte inaurata placide renidens,

Obsequens verbis simulat paratum

Semper amicum;
Turget in voces nive puriores,
Crimen obliquans: quod amet, sonante
Ore iurabit, neque peierasse [Reg: peieravisse]

Protea credes.
Interim volvit truculenta corde
Exteri mendax hominis figura,
Et domi fartas licitatur auro

Callidus arcas.
Mentium carbo simulans pruinam,
Lacte perplutus dolus, os bilingue,
Et palatino lare nidulata

Perfida vulpes
Splendidi semper studiosa luxus
Peste communi locupletis olim
Patriae vastat loculos, egenos

Sugit Achivos.

AD AUGUSTISSIMUM LEOPOLDUM AUSTRIACUM FERDINANDI III. IMPERATORIS FILIUM. Cum in Regem Hungariae electus, postmodum Caesar magnas victorias consecutus esset

Quam Stemma fecundum Coronis

Hungaricis fuit, et Bohemis?
Nec auferentur Sceptra, vel aureae
Isthinc Tiarae, sed Diademata

Ad usque seram differentur

Canitiem morientis orbis.
Germana Tellus perdita proeliis
Nuper suecis, liberioribus

Nunc crescit alis in beatum

Auspicium melioris aevi,
Ubi LUPOLDUM conspicit eminus
Throno micantem, quem placida mora

Virtus laborans in futuram

Teutonici Imperii columnam
Iam destinavit provida CAESAREM,
Et sustinendi culminis Herculem,

Sceptrumque Romanum paravit,

Artificem moderata limam.
Is ore totum nempe Patrem refert,
Qui pectus amplum, parque periculis

Impressit illi, Principemque

Corde animam dedit, et vigorem,
Suum professus delicium. Throno
Brevi supremo crescet idoneus,

Fulcire vel promptus labantes

Consilio patriae ruinas,
Vel Marte Turcas vincere barbaros.
Tum litigantum [Reg: litigantium] iurgia Principum

Sermonibus mulcens quietis

Sanguineas prohibebit iras,

Exulceratas molliter obligans
Favore mentes. commoda finiet

Privata Regum, dissidentem

Foederibus sociabit Orbem.
Nec falsa vos Spes, credite Teutones,
Iactata votis ludet inanibus,

Virtutem avorum quisquis haeres

Accipit, haud facit his minora.
Vix nata frugem semina divitem
Iam dant, quid aetas posterior feret?

Natura cum dat grande rebus

Ingenium, cito grande prodit.
Virtus Parentum per sobolem fluit:
Pullus Leonis, qualis in arduis

Olim futurus sit palaestris,

A teneris meditatur annis:
Pusillus armis ASTYANAX Patrem
Inter sodales luserat HECTOREM.

Romae pavendus nonne Poenus

ASDRUBALEM Puer induebat?
O! Marte qualem Teutoniae Plagae
Olim videbunt, cum Patria truces

Avertet hostes, aut verendo

Consilio rapiet Senatum:
Miscere quando milite noverit
Mites olivas; cum popularibus

Maior procellis, subiugatis

Exiliet medius coronis.
Nec Musa fallit. talia dum cano,
Throno supremo iam colo CAESAREM;

Querela de variis vitae Humanae casibus, Saeculi nostri miseria et oppressione inopum expromitur.

CIngimur uno omnes Coelo, tectoque micante

Stellantis aulae claudimur.

Idemque Phoebus singulis

Prodit purpureo mari.
Obtigit una eadem genitrix, fecundaque mater,

Praegnante terra nascimur,

Frugesque ab illa sugimus,

Unus spiritus omnibus.
At variat fortuna hominum, casusque stupendi

Discorde rerum turbine,

Diversi in orbe prodeunt,

Et mortalibus accidunt.
Exultat vitiis dives, lascivit in auro.

Mulctantur aere pauperes,

Exasperantur subditi.

Centones gladio patent.
Dives purpurea tutus sub veste superbit,

Sit praedo quamvis maximus,

Furcaque egenus nectitur

Infami trabe pendulus,

Quamvis vix oboli, aut nummi furunculus atri

Sit ipse. lex hos praeterit;

Hos saeva vix non enecat,

Vivosque excoriat Themis.
Scilicet in visco, queis [Reg: quibus] est statura pusilla,

Duntaxat haerent alites,

Fringilla, turdus, passeres,

At grandes procul avolant;
Expediunt se se piceo munimine milvi,

Nec impediti vultures

Pennis vagati liberis

Discurrunt alacri fuga,
Regni emunctores, natique ad grandia fures

Magnis rapinis dediti

Impune vivunt crimine,

At pauper gladio luit.
Hic modus et norma est, hodierni fabula Mundi,

Hic ludus est hirudinum.

At sera tandem Curia

Diverso veniet stylo:
Saecula diversa venient libranda statera,

Tunc causa vincet pauperum:

Curvi scabello divites

Prensabunt inopum pedes,
Iudicio exibunt, condemnatique fatiscent,

Ibunt in ignem Exercitus,

Et integra ibunt agmina.

Coelum Rusticus ambiet:
Praeibunt dominos servi, dominaeque sequentur

Ancillulas pedissequae [Reg: pedisequae] .

Plebem sequentur consules

Longi participes rogi.
Non patitur florere diu vaga crimina Numen,

Vindex adest in tempore,

Scelesta perdit semina,

Extirpat sobolem malam.
Deprensum in nido pullum cum matre, patreque

Deplumat ultor sontium,

Suffocat ovum, et incubam,

In lacte interimit scelus.
Quam vis cunctetur DEUS, et sua fulmina tardans

Suspendat ictus improbis,

Differtur, haud remittitur,

Sed flagrum subito venit.
Et quae tarda gradu poena est, ac nixa bacillo

Incedit, est gravissima,

Plectitque sontes fortius,

Nec finem Nemesi facit.

AD CRISPINUM GELOSAM AMICUM SUUM. Ne se perituris, sed permanentibus bonis, quae sursum sunt, dedat.

Plagaque deformi tenacem

Findere humum, gremiumque multa
Turbare stiva? quid iuvat advenas
Maris recessus nave lacessere,

Undisque saevis innatare,

Et pelago trahere uniones?
Quid classe tota pergere trans Sinas,
Ultra Molucas, et duplicem Iavam

Amore quaestus, gemmearum

Ut referas lucra nundinarum?
Vocante praeda, speque pecuniae
Hollandus olim navibus institor

Inhospito vectus liquore

Per pelagi glacialis undas,
Per mille syrtes et marium probra
Labore inani, ridicula trabe

Domum reversus, vix peremptae

Pelliceum, coriumque vulpis
Secum reportans appulit ad suos,
Ursique iactans vellera candidi

Hydrope confectus marino

Ad patrias remeavit oras
Frigente ZEMBLA. Quo sacra nos fames
Auri profani, quo sitis incitat?

Quam somniamus, nos habere

Saepe manus pretio gravatas,
Et aere plenas? comprimimus cito,
Ne quid dolosi foenoris evolet:

At excitati repperimus

Dissimilem sine dote pugnum,

Vanamque sortem, somnia Morphei
Ridemus altum. vix capimus doli

Exempla, larvatique lucri

Exuvias vacua sinistra,
Sic Euclionum natio luditur,
Ceu fraudulentae noctis imagine:

Cur non perennes, dum facultas

Ampla datur, cumulat crumenas
Foetas moneta, foenore turgidas,
Quas latro nullus, quas neque fur sagax,

Faventibus Milvo tenebris;

Ungue clepit piceus rapaci:
Quas turbulentis concita civibus
Vis nulla gliscens, vel rabies ferox

Bacchata discordi tumultu

Sanguineo populatur ense:
Quas nec voraci blatta proboscide,
Nec mus farinae nobilis helluo

Arrodit, aut ullus tyrannus

Suppliciis repetit cruentis.
Mens, quae patrono freta scatet DEO,
Contemnit aurum divitis alvei,

AErarium Gangis, vel Indi,

Et croceam Oceani medullam.
Quid Euclioni consita proderit
Tellus metallis? quid Brasilae nitens

Vectigal undae? deserenda

Haec bona sunt avide parata.
Tantumne rupes plena cupidinum,
Stygi propinquus carcer, et abditae

AEris latebrae nos movere

Proposito valeant tenaci,
Ut abdicata Caelicolum domo,
Mergamus atro pectora Tartaro,

Et emedullatis cavernis

In tumulos abeamus Orci?
Natura caeco difficilis situ
Abstrusit auri livida semina,

Damnavit argentum fodinis,

Et pedibus statuit terendum,
Et nos in altum protrahimus diem
Causam malorum, nec sinimus piam

Vacare matrem, parricidae

Scisso utero fodimus parentem.
Intramus orbem forsitan aurei,
Statimque cincti veste metallina

Prodimus in lucem? patente

Corpora stant manifesta pelle,
Nudisque membris inde migrabimus
Citante Letho, quid tumulo tuo,

GELOSA, debes, ut profano

Introeas oneratus auro?

Cognitio DEI exactissima ex rebus creatis praedicatur.

DIvina quisquis opera, et artificem man

Terram, Polumque conspicit,
Statim Magistrum capiet, et rerum fabrum

Ex arte docta colliget:
Nam, quicquid alta fumat in Coeli plaga

Titanis ex incendio,
Exsudat ingens quicquid et Nereus opum,

Et terra quicquid germinum,
Id omne passim clamat: in nobis latet

En! ille pulcher artifex,
A cuius igne candet Astrorum dies,

Rerumque luxus omnium:
Nos implet ille totus, hoc pleni sumus,

Omnes scatemus Numine:
Nos ipse fecit, terete formavit rota

Nobis rotunda corpora,
Mortalis age! theatra Mundi Scenici

Attentius considera:
Statim choragum senties ex ordine,

Scitoque nexu partium.
Constante volucres axe volvuntur Poli,

Semper rotantur Sidera:
Praeest diei Phoebus, et nocti Soror

Mendica fraternae facis;

Non cursus errat mobili praeceps pede,

Nec lassus est tot saeculis,
Statuta res est. nemo declinat vias,

Quas iussit ire Conditor.
AEstate reduce viride lascivit nemus,

Crinitur arbor frondibus:
Non haec aberrant germina, observant sui

Nutum monentis Numinis:
Viden modesta flumina, ut tacito lacu

Fixo residant termino.
Nec se statuto carcere evolvant freta

Contenta terrestri scypho.
Haec lege fiunt. dominus ita servos iubet

Crebro Magistrum cogita:
Si pulchritudo tanta, in humano sedet

Formosa vultu gratia,
Quanta erit Opifici? quantus Auctori decor [(reading uncertain: badly photocopied margin)]

Non hic datur proportio:
Prorsus, necesse est, pulchra qui Mundo facit

Ostenta, sit pulcherrimus:
Qui pingit hominis ora florenti typo,

Hortosque castos purpurat,
Et qui metalla splendidis gignit vadis,

Praegnantibusque collibus,
Qui fingit onyches mille specioso vitro,

Ipse est Magister GEMMEUS.

AD AMPLISSIMUM VIRUM PHILIBERTUM SAROLLAM DE TERRIBILI COMETA Anno M. DC. LXIV. APPARENTE. Securissimos illos mortales esse ab eiusmodi Stellarum Prognosticis eventibus, qui DEO ferventer ferviunt.

INauspicato conspicuae Polo
Fulsere nuper terribiles faces,

Eventuum praeposterorum

Nuncia praecinuere signa
Provinciarum cladibus, aut Ducum
Iam destinatis Sidera mortibus,

Coelique suspecti Cometae

Funereo micuere crine.
Ut pallet Astrum fulgure lividum?
Ut cauda longo syrmate tenditur?

Ingens flagellum praedicatur

Difficili residere Coelo
Brevi rotandum. iam coquitur malum
In mente summi Vindicis, imminet

Cervicibus Mundi nocentis

Poena gravis, monitrice Stella.
Vides, rubentis luminis orbita,
Et tortuoso cauda volumine,

Feralis appendix Cometae

Ut vigilet, celeresque regnis
Clamet ruinas? ut moneat Duces
Deliberati conscia fax mali?

Adeste Reges, et comatum

Caeruleo titubare campo
Spectate vatem, torvaque lumina.
Exaggerato compositam globo

Stupete Stellam, corporisque

Aerei nebulosa membra:
Spectate virgam, quae iugulum petet
Regni potentis. iam trepidat mare;

Horret capillatum latronem

Terra suis metuens Monarchis.
Iam Mars cruenti prodigus ingenI
Multum nocenti contiguus faci

Movet phalanges, pestilentes

Iam nebulas Libitina cogens
Mortes iniquo convehit aethere:
Lucere pergit terrificum iubar,

Caudaeque pallentis venenum

Corporibus vehemens propinat,
Et regna lactat terribili lue:
Iam serpit haeres morbus in obvios.

Monemur omnes, concitatum

Reddere propitium Tonantem.
Securus ille est, qui sceleris sibi
Nullius haeret conscius, et DEO

Servire constans, in ruinis

Exiliens pereuntis Orbis

Nil curiosae sollicitus facis
Ultra Cometas pectora porrigit,

Ridetque splendorem scelestum,

Et tragici mala plura signi.
SAROLLA, gaude, quod super altior
Extes Olympo, vertice transvolans

Diras lucernas, prodromique

Insoliti querulas favillas:
Nihil nocebunt, si fueris mori
Semper paratus, deliciis satur,

Quas terra fallax nundinatrix

Mentibus insidiata promit.

AD AMPLISSIMUM VIRUM SISINIUM SARACOSAM MAXIMUM IUSTITIAE AMATOREM AC PATRIAE PATREM. Ipsius AEquitas praedicatur.

REvise tandem, quas profugo diu
ASTRAEA terras destituens pede

Olim reliquisti, malignis

Acta dolis procul exulatum,
Revise terras: Te spurium nefas,
Et probra nostri grandia Stemmatis,

Mores iniqui te fugarunt,

Et scelerum truculenta monstra:
Furor citato fervidus impetu,
Mundoque regnans ambitio nocens,

Adulteratum vi tribunal,

Blanditiis violatus aureis,
Emptusque iudex munere perfido.
Descende Coelo, mitior aspici

Maerore squalentes resume

E tumulo rediviva vultus.
Functis Tyrannis, qui laniaverant
Fas omne ferro, iuraque gentium,

Sincera successere tandem

Pectora, quae Nemesin severo
Clavo tuentur. barbara non viros
Vis ulla terret. cedere nescii,

Auroque inaccessi micanti

Incolumem retinent stateram.
Non verberati stragibus, aut minis,
Emi patronis se precibus sinent,

Ut inquinata quid sinistri

Constituant, peragantque lance:
Non fascinati fraudibus et dolis
Scelus patrabunt marmorei situ;

Si fractus illabatur Orbis

Impavidi salient ruinis:
Lenocinato nomine Sanguinis
Durare pergent impenetrabiles;

Affinitatem nil morati

Filiolos, propriasque Natas

Tradent parato carnifici reas
Arcti futuri funeris arbitri,

Nihil favores, et micantis

Ira nihil gladii valebunt
Mollire legem, propositam viam
Lati nec unguis tramite deserent,

Statuta iurati tenere

Patria sub mediis sarissis,
Tortisque multo fulgure Lanceis.
Haec aemulatus corda SI SINIUS,

Grandesque mentes, Sacrosanctam

Lege sua fovet AEquitatem:
Nil ipse amicis, nil generi favet,
Non tendit unctas divitiis manus:

AEque Potentes corriguntur,

Ac tenues modicique fures.
Pro dente dentem, proque manu manum
Amans decori postulat, improbis

Tormenta sancit, iam relaxat,

Si scelerum sua monstra fassi
Sese nocentes ordine nuncient.
Infractus ipse est scommate publico,

Curatque nil plebis dicacis

Ludibrium, choleramque vulgi.
Si sorte livor riserit impius;
Transit cachinnum, dissimulat canum

Vanos latratus. stat serenus

Fronte gravi, Themidisque lances
Nullo gravatas pondere ventilat,
Muroque victor perstat aheneo,

Nihil remittit de rigore,

Nec solitum moderatur aestum.
Hinc furca passim plurima pensili
Surgens in altum squalida prandio est,

Rotaeque stant praeda refertae,

Corporibus, putribusque membris:
Semesa prostant tabe cadavera,
Uncasque terrent Accipitrum manus;

Lautamque corvorum saginam

Latro timet, cupidusque raptor.
Effugit harpax Autolicum genus,
Totoque Regni limite vultures.

Secura stat posthac bonorum

Arca domi, segetesque rure.
Omnes triumphum Iustitiae canunt,
Plauduntque clara voce SI SINNIO,

Obtenta Magno gratulati

Sceptra Viro, dominasque claves.

AD HOMINEM. De CHRISTO a Pilato cum Spinea corona et arundine ad populum adducto.

Perpluta divino cruore

Membra vide, laceramque carnem,
Traiecta longis tempora vepribus,
Pexos capillos sentibus asperis,

Vibice liventes lacertos,

Pinguibus ora adipata sputis,
Quocunque spectas, nil HOMINIS vides,
Totoque nullum in corpore corpus est,

Plagis frequentatis cavatum

Vix hominis retinet figuram:
Aperta stillant ostia sanguine,
Ceu terra, quando mane tenerrimi

Baccata roris castitate,

Mobilibus tremit uda gemmis.
En! qui creavit nutibus omnia
Qui vestit omnes pellibus, aut pilis,

Qui pingit agros liberali

Germine, gramineo tapete,
Stat decolori corpore sordidus,
Vili lacerna nudus, et undique

Guttante tabo purpuratus,

Sanguineo trabeatus amne.
En! qui supremis arduus aedibus
Ius dicit Astris, imperat Angelis,

Fit sanna lictorum cohorti,

Fabula, ludibriumque plebi,
Sceptrum prehendit ridiculum manu,
Et imbecillem torquet arundinem,

Spinis coronatus recurvis

Stat cerebro male perforato.

Quae Scena? quae tam maesta catastrophe!
Quis caedis auctor, duxque tragoediae?

Quousque durabit cruento

Barbara carnificina bello?
Peccator audax constituit flagra,
Augetque saevo vulnera vulnere,

Plagasque plagis, et macelli

Amplificat veteres dolores.

Famam Humanam maxime literatis et Militaribus Exercitiis conquiri.

MAtura celsae pectora Gloriae,
Magnisque factis, repere nesciunt,
Sed vile dedignata vulgus

Ingenio repetunt anhelo
Fastigiato Sidera culmine,
Et ipsa tendunt Solis ad oscula:

Famam Sophorum persecuti

Aucupio generosiore
Plenum medulla circumagunt caput
In Literata Pallade Principes,

Scholisque praesunt fulguranti

Nomine, Iustitiaeque Regum,
Ut administrent Numine curias
Annis togatis, cum Taratantara,

Tubaeque rauca destitutae

Voce silent, viduusque clangor
Armata iam non proelia concitat.
At cum Sagato tempore Mars calet,

Non omne prorsus gloriatum

Emporium est, stadiumque clausum.
Non otiosum vivere Sanguinem
Norunt METELLI. non tenui casa

Heroicam exsudare vitam

Miles amat meliore dextra,
Sed per rubentes sanguine gurgites,
Et proeliantum [Reg: proeliantium] iurgia fluctuum

Grassatus ad famam, cruentas

Submovet e medio phalangas,
Quique innocentum ludere mortibus
Solent, Tyrannos ex acie fugat,

Mundi fatiscentis ruinam

Ferre suo docilis Gradivo;
Tumultuatos aequore turbines
Spectare durus, pervolat Insulas,

Orasque inaccessas carinis

Ense aperit domitore Victor:
Sititor ingens scilicet hostium
Praeisse novit magnanimos Duces,

Qui protulerunt civitates,

Et gladio dominante Sceptra;
Laudata novit divite gloria,
Per ora vulgi currere Nomina,

Quotquot decussatos per enses

Se penetrant, madidasque sicas.

DEO mature esse ferviendum, nec vitae emendationem in vitae senium, et articulum differendam.

DUm vernat aetas purpura, et roseis genis,

Corpusque succo turgidum est,
Coelo studendum, et opera praestanda est DEO:

Virtutis illud tempus est;
Dum pectus implet igneae mentis vigor,

Et cor medulla subsilit,
DEUS in tributum floridos annos petens,

Novam monetam diligit.
Ast, Tu nec adipem, Ver nec annorum voles,

Quod postularis, reddere,
AEtatis ipse destinas faeces DEO,

Macrumque quicquid possides,
Hyemem senectae, verticem implutum nive,

Annos pruinis obsitos,
Et Capricornum temporis Superis litas,

Seri Decembris victimam:
Ipse tibi lautus, splendidas lances amas,

Et ossa coelo dedicas;
Tibi generosi floris asservas merum,

Fundumque vasis Numini.
Corrigere vitam velle te, dicis, Senem,

Et paenitere Nestorem.

Quam vereor, ista prosit ut tibi schola

Tam lubricae sententiae.
Metanaea nulla crastina est, quae seria est.

Senemne paenitebit?
Solenne CRAS CRAS corvus hodiernus canit,

Cras dicet is: PERENDIE.
Scilicet in illo mortis et vitae angulo

Actum retexes Saeculum:
Cum iam senilis capitis excubiae trement,

Obtusa frontis lumina;
Cum mortuali nasus undabit lacu,

Iotaque subscriptum feret,
Edentulaeque rara cum sepes gulae

Iacebit exhausta mola,
Omnesque sensus debili profugi casa

Clauso gement commercio,
Auresque nuper melleis pastae sonis

Surdo tacebunt organo,
Tunc paenitentis instar, et funem gerens

Collo nocente triplicem
Urbem pererrans, triste carmen mussitans

Vitam peractam corriges,
Tum lapide pectus increpans toties ream

Voles habere mortuam.
Apella credat Nestori pinguem dolum:

Vetusta fraus est daemonis.
Antiquus infans recolet antiquum statum

Longa catena criminum?
Cum fracta cerebri trochlea nil veri amplius

Ex corde fomenti attrahet,

Quando memoriae tota cisterna effluens

Antiqua perdet tempora,
Nec iam fideli dicta retinebit typo,

Rerumque tot farragines,
Tunc Nestor ille celebris oblongam schedam

Mystae petenti praeleget,
Flagitia pueri, facta scelerati Viri,

Senisque probra diluet,
Tunc plura quondam furta iuvenilis manus,

Milvumque primum digeret;
Cum lingua baculo nixa iam fando satur

Verbo secundo claudicat,
Quaterniones ille recitabit novem,

Auctariumque criminum.
Quis ista credat fraudium volumina?

Ne prima vera est linea.

Malos filios plerunque afflictionis Parentum et acceleratae mortis causam esse, exemplo praesertim Filii Prodigi viventes.

IMprobae vitae soboles Parentes
Infodit vivos, clepit ante tempus
Optimos annos, male feriata

Indole mactat.

Prodigum sisto Veneris subulcum:
Ille non Coeli memor, aut Averni
Ad volutabrum properat supino

Corpore porcus:
Stigma non curat generis, rapinam
Nobilis famae, monitore nullo
Sanguinem perget maculare clari

Cento parentis:
AEs, quod intenso satagens labori
Prodigus sudor peperit Parentum,
Nocte cum lena iuvenile probrum

Decoquet una,
Lucra discinctus male perdet haeres:
Ille Thersites, decoris paterni
Degener sanguis patria medulla

Instruet aulam
Ex meretricum stabulo; theatra
Dividet scortis opulenta numis;
Indiae totum dominante luxu

Ebibet aurum:
Is popinarum veteranus hospes
Sordidas inter pateras Gnathonum
Farciet ventrem; stipe sumptuosus

Vivet avita:
Pervigil si quod labor aggregavit
Sedulae matris soboli metallum,
Inter heredis digitos aperta

Diffluet arca:
Sanguinis probrum, generisque fungus
Multus in lustris erit, et tabernis

Angulos inter scelere inquinatos

Protea ludet.
Quisquis ex Natis ita vivit, ille
Verticem canis onerat parentum,
Et caput Patri facit inquietis

Ningere curis;
Ille maiores tumulat, peremptor
Ille cerarum patriis ocellis
Auferet somnum, iugulabit ipsam

Denique matrem.

Lubricum esse Honorum statum, tot Principum ac Magnatum tragicis casibus comprobatum; praestare mediocrem aut humilem fortunam excelsa, ostenditur.

LArvata quisquis diligis oscula
Fallacis aulae, vulnera cogita:

Suspecta sunt Sortis labella

Sidonio medicata fuco:
Memento mimam, quae varians dolis
Ludum rebellem ludere contumax,

Quos fovit, eversis tiaris

Proterit, et solium repente
Procul remotis exonerat procis,
Regumque casus praecipites rotans

Noverca conscitos cachinnat,

Quos miseris peperit, dolores.
Sic ille Mosci DEMETRIUS throni
Truncum cadaver praeda avibus iacet,

Cui terra non fecit sepulcrum,

Nec tumulum Patriae ruina,
Cum non humatum prostituit Ducem:
Sic Gallicanus caede BIRONIUS,

Pluresque rivales coronae

Vertice perfidiam luerunt,
Nec eluerunt sanguine dedecus.
Quos vidit alto culmine Phosphorus

A Rege grassari secundos,

Proxima nox fabricavit Iros:
Sic perfidorum (vertice iam minor)
Fax Hungarorum, Duxque Rebellium

Illectus aura blandiore

Carnificis maculavit ensem
Adhuc cruento purpureum dolo.
Quam nulla in orbe est longa superbia?

Quam sons coronarum libido

Suppliciis perit occupatis?
Voca vel unum, cui proprium caput
Non sit corona charius aurea:

Cur ergo discrimen supremum

Tot subeunt, studio imperandi?
Nihil beatum, quod solio micat,
Nihilque longo tempore splendidum est,

Succedit ensis saepe sceptro,

Saepe throno casa rusticana.

Gesta cotonas: in solio cuba:
Ipsis Hydaspes faucibus influat

Liquens metallum: num manebit

Blanda sitis, pretiosus hydrops?
Crescente crescet cura pecunia,
Honore crescet sordida servitus.

Repente pomparum triumphus

Corruet in sceleris sepulcrum.
Quotus superbit fungus honoribus
Recens ab ima faece levans caput,

Dum stem matis mendax repertor,

Aut viduis thalamis potitus
Suum colorat sanguine sanguinem,
Cerasque pingit divite coniuge,

Pecunia lenocinante

(Nam cupidum regit illa Mundum)
Scandens in altum devorat aemulos
Sceptrum procatus. quam melius facit,

Qui maior auro se doloso

Subtrahit ingeniosus orbi?
Quem laude praegnans fama petacibus
Votis tumentem lactat, et advenam

Crebro per aulas ventilatum

Spe dubia, meliore tandem
Loco reclinat, quam malus est faber
Sortis placentis, nescius, an iocus

Non subsequatur perduellis,

Carnificis rude finiendus.
Quam sunt ruinis omnia lubrica?
Ubique rerum scena rebellium.

Impune quis mentem nefandis

Deliciis famulam sacravit,
Diuque Sortis Sponsus eburneae
Gaudens medulla, nectare saeculi

Possedit Aularum favores

Emeritus Procerum racemus?
Cogor fateri. commodius Codro est,
Qui rusticano, sub Iove frigido,

Regnat mapali, iusque soli

Rex sibi, sed sine Rege, dicit:
Quam copiosis aurea palpebris
Is astra spectat nil sibi conscius?

Quam libera vita triumphat

Pollicitus sibi lene Numen?

Supremi Saeculi nostri status reiicitur comparatione praecedentium meliorum.

O quam pudendo Saeculum incedit gradu.

Quo nos supremo vescimur!
Faex, spuma, sanies, pure si quid turpius,

Nobis scypho relicta sunt.
Captivus ille Daemon effregit seras,

Nodumque rupit Gordium.
Adeo soluta libero gliscunt foro

Passim per orbem crimina.

Elementa senio fessa, furtis perdita

Fecunditatem subtrahunt;
Vix ipsa Tellus ossibus pendet suis

Olim ferax puerpera;
Coacta ferro mater improlis parit

Intacta quondam vomere,
Incincta passim fraude terrarum pila

Communis olim, propria est.
Vix quidquam avaris sufficit, quaerunt dolo,

Quaerunt et ense iudice.
Amore prima floruerunt tempora,

Postrema Vis efflagitat.
Commune primis saeculis aerarium

Stabat repandum singulis,
Privata nulla praedia, aut sepes agri

Certos colonos noverant:
MEUM,TUUMque tunc adhuc nullum fuit

Tot causa posthac litium:
Nil silva tenuit proprium, nil oppida,

Nil rusticae ruri casae.
Non limes agro positus ambiguo lapis

Rixas diremit arbiter:
Natus parentum noverat tantum lares,

Nec quidpiam ultra finium.
Tunc absque legum prole florebat Themis

Amore pacta mutuo.
Nemo reclamans usui, potius sua

Prostare gaudebat bona:
Nemo professus iudicem leges tulit,

Sed iura dictabat pudor,

Non Leguleius, nemo Causidicus fuit,

Sed imperabat Charitas,
Candorque morum, pectorum Praetor, fides

Consopiebant iurgia.
Lis nulla durans longius, quam per diem

Cum Sole semper occidit,
Nemoque fas torquens in obliquum latus

Elisit illi spiritum:
Pax una terris gemmeos servans dies

Mavortis arcebat metum.
Quivis sedebat, sub sua ficu, aut nuce,

Nemoque novit militem.
DIVERSA quam sunt nostra diversi styli

Exulcerata saecula?
Quam Marte plena, cusaque ex ferro rigent,

Inebriata Sanguine?
Auri cupido surda, bifrontes doli,

Et vulpe vestitus Leo,
Nutrix furoris ira, lymphatus furor,

Fucoque tincta pectora
Terras inundant, orbis infestant globum,

Sincera nec pars unica est.
Priora votis mille, centum saecula

Paciscimur suspiriis;
Optamus aurum temporum. ferrum nocens

Dudum stygi devovimus.
Frustra precamur. aureos optas dies?

Sectare mores aureos.

Ad spectaculum D. [Abbr.: ?] FRANCISCI BORGIAE Imperatricis ISABELLAE cadaver speculantis omnes mollis vitae sectatores evocantur.

HUc vos molliculi, lacryma quos croci
Stagnans ambrosiis perpluit imbribus,
Aut queis [Reg: quibus] caesaries stillat Amaraco,

Ad spectacula tendite.
Queis [Reg: Quibus] frons Sidonio diffluit unguine,
Quos nubes sapidis tingit odoribus,
Medi quotquot olent vulnera corticis,

Huc vos BORGIUS evocat.
Is plena putrido nare cadaveri
Praesens, non refugis sensibus halitum
Foetentem tolerat, sordibus interest

Prorex composita mora:
Iam nasi saniem, et vermibus ebrium
Pulmentum cerebri strenuus inspicit,
Miratusque HELENAM in coniuge Caesaris,

Formam praecipitem stupet,
Mutatasque videns in chelydros comas,
Exesos oculos in geminos specus
Subsedisse notat, labra putri situ

Rimis hiscere conspicit:

Ergo (Sanctus ait, funeris arbiter)
Carpit mors pariter barbara Caesares,
Viles sicut amat carpere rusticos,

Ut busto simili tegat?
Formosas facies laedere non timet?
Aspectus placitos, fulgura luminum,
Gemmantes oculos, sidera frontium

Uno deleat impetu?
Si larvas vetulas, si vapidas anus,
Mucososque senes, monstraque vultuum
Telo traiiceret, sat bona mors foret,

Et Calvus tolerabilis;
At, quod Caesareas involet in genas,
Formosasque stylo figat imagines
Sorbendas macie, rus olet, aulicos

Nec mores didicit latro.
Sic est, sub tumulo forma stat omnibus
AEquali speculo: Mors similes genas
Effossis oculis induit omnibus,

Et nasi laceri typum.
Cur ergo speciem, tempore quae brevi
Vernat purpureo carnea cespite,
Humano fragilem corpore, dum viret

Stulta prosequimur siti?
Cur tota facie mergimur in genis,
Conspectasque quater conspicimus lupas?
Cur templis oculos inferimus procos,

Censores nitidi luti?
O te sacrilegum! cur meretriciis
Incestas radiis sacra Palatia,

Venatumque venis? non locus hic stygi,

Ut rete eiiciat suum.
Et quis vos olidas corpore Thaides
Denudare humeros spiritus impulit,
Collique exuvias prodere publico?

Albusne Angelus, an niger?
Et quis vos iuvenes (viva cadavera)
Iussit femineo nubere balsamo?
Cur rorem Casiae, cur nebulam croci

Foetenti allinitis capro?
Si fragrare placet, non pietas deest
CHRISTI dulcis odor. Moscus et Amroha
Heroem iugulant. Semivirum decor

Pulvis fertur, et unguina.

AD DIDACUM MELISIPPUM AMICUM SUUM. Cum ob incautam loquelam gratia Principis excidisset.

HOmines in Aula seduli, lingua, auribus

Ni careant, pereunt,

Cum fabularum sit domus.
Censoris oculi multa ibi negotia,

Visa notant animo,

Ut ad Monarcham deferant.

Periclitantur verba clam saepe, ac palam.

Excubias metue,

Non sunt fideles anguli,
Echoque in Aulis plurima est. quicquid latres,

Arbiter id repetet,

Et indicabit Regibus.
Actum est favore, verbulo si cespites:

Lubrica lingua tibi est,

Dormi, sile, abscondere,
Nec delicata Regii sceptri probra,

Aut diadema feri

Linguae procacis spiculo.
Quamvis sub imo mussitaris fornice,

Aut putei latebris

Oppessulato gutture,
Licet absque teste fabulam narraveris,

Ridiculumque iocum

Sub dentibus momorderis,
Erumpet alibi proditor cordis sonus

Ex lacera cavea,

Petetque recta Principem.
Quin, foederato verba quae digito teris

Mutua cum socio,

Unique in aurem porrigis,
Illa sciet hodie, Sole necdum condito

Aula, movens stomachum,

Torvoque te vultu petet.
Quae somniavit maestus inter stragula,

Subque tapete tori

Incautus arcani dolor,

Princeps supremo mane cum Phoebo vigil

Resciet ante diem,

Citabit e lecto reum.
Cave, MELISIPPE, subdolis tectis latet

Insidiosa pecus,

Retro tapetes proditor.
Aurita metue saxa. ubique surda sunt

Marmora marmoree,

Praeterquam in Aulis Principum:
Ibi tabulata plurimis rimis hiant,

Ut vaga verba bibant,

Quae mox propinent Regibus.
Sed nemora pariter, aulicos hortos time;

Plurima ibi folia

Functura linguae munere;
Nil ibi loquaris, audiunt flores, suum

Sum reserant calicem:

Repanda campi Lilia
Incauta servant verba, dum tempus dabit:

Ut referant domino,

Et, quae locutus es, canant.
Si vis cavere nomini, et famae bono,

Vox meditata ibi sit,

Limaque secta plurima.
Eventa caecis palpebris, quae per viam

Obvia se dederint,

Ceu non videres, praeteri:
Occlude fauces triplice propugnaculo,

Probra Ducum retice,

Et scire quae scis, supprime.

Mala societas Iuventutis pestis, ac ruina, Eius Ortus, progressus, luxus, officia, fraudes describuntur.

QUae malis gaudet sociis Iuventus,
Lubrica sistens glacie peribit.
Ni salutato resipiscat Orco,

Alea iacta est.
Pestis haec blanda coalescit aura,
Ut coit viscum, piceumque gluten,
Quod trahit secum digitos tenaci

Smegmate vinctos.
Ceu solent se se volucres vocare
Mutuo cantu, sociaque lingua,
Convolant binae, quatuorve sensim,

Denique septem,
Sic solent illi; quia proniorem
Flectit in partes socius sodalem:
Mutuus multos animus lacessit,

Quidlibet audet.
Mente conspirant Socii. repente
Pessimus nemo est: properando lente
Commodant sese sceleri, trahuntque in

Crimine callum.
Primus hortatur nebulo secundum:
Euge pubescens viridi iuventa

Floscule, utendum est, ait, auspicati

Tempore Veris:
Vive, dum fervet iuvenilis aestus,
Et voluptati famulantur anni:
Vive, dum fortis stomachus paratas

Fumat ad escas.
Sic canunt Orci volucres. sequuntur
Tertius quartum, decimusque nonum,
Et Ceres illis colitur, Venusque

Duplice mensa.
Proficit luxus populator aeris,
Perque fecundi calicis procellas
Spumeo Cypris natat in Lyaeo,

Ignis in igne.
Crescit in maius scelerum vorago.
Amplius nil est adipis crumena
Nuper exhausta, grege creditorum

Plena stat aedes.
Publicis nigrae tabulae in popinis
Plurima creta, numeroque candent,
At quis expunget niveos crabrones

AEre parato?
Venditur primum cumulus librorum,
Pilei, spirae, manicae, supellex
Lineae vestis, caligae, rotundis

Pallia nodis:
Lucra rimantur nova ludibundi
IngenI Milvi. spurio sigillo
Literas fingunt, veluti Parentum

Nomine missas:

Anulo vafro schedulas inurunt,
Ceu domo allatas. simulata cera
Fraudibus praesco est, adeunt propolas,

AEsque capessunt
Subdolo iussum folio. peractam
Fabulam pubes sibi gratulata
Pergit antiquos iterare ludos

Vulpe solutos.
Sic simul multi pereunt: perinde
Ut solent, una pereunte nave,
Plurimi nautae Siculi Pelori

Gurgite mergi.
Defleo casum. superestne tantae,
Sera quae non sit, medicina pesti?
Ne simul caeca pereat charybdi

Tota iuventus.
Una tot damnis reliqua est medela:
Consules aequos patienter audi,
Suaserint quicquid. iuvenilis aevi

Ulcera tergent,
Otium tollent, sceleris patronum,
Tempus, ostendent, bene collocari
Quo modo possit, cerebrumque multa

Pallade tingi.
Diligens nullus periit, sed unus
Deses AEgisthus: cupiens laborum
Qui probam novit vigili lucerna

Urere noctem,
Is procul distans vitio, pudici
Pectoris florem tenuit. tenebunt,

Seduli quotquot docili Minerva

Otia mittent.
Siste fervorem petulantis ignis,
Nec voluptatum stabulo sagina
Debitam Coelis animam; caduco

Celsior orbe est,
Quicquid admissum est meretrice vita,
Iam Themis librat rigida statera.
Pondus expensum est: nisi convalescas,

Torris es Orci.
Heu! quibus tandem latebris nocentis
Occules vitae Iuvenem peractum,
Pallium nullum vitiis, asylum

Nullibi spera.
Conde speluncis Acherontis atri
Crimen: at frustra radiis supremae
Lucis offundes tenebras. nec ipso

Tectus in Orco es.

AD EADMUNDUM LIBORUM VITAE LUXU ET OTIO AD INCITAS REDACTUM.

QUid est, LIBORE, quod situ insigni domus,

Fortique structa marmore
Rimis fatiscat hinc et hinc ringentibus,

Tignisque nutet pendulis?

Quid est, quod imber lacryma ingressus domum

Exederit trabum fibras.
Tecti revulsus pileus totus prope

Invitat Euros, et Notos,
Iam non grabatus candido plumans Cygno,

Iam nullus anser est domi,
Qui prodat hostes, forte si convenerint

Ad diruendum praedium.
Vix aliquid arce vivit, et ventum trahit,

Praeter tenellos liberos;
Stabulisque nulli mugientes incolae,

Caulisque balantum [Reg: balantium] greges;
Inseminati ferias ducunt agri,

Campique squalent pulvere.
Mordace prata carduo lympham bibunt

Praeterfluentis rivuli,
Errore qui se limpido campis agit

Decliviore murmure.
Quis causa cladis? Suecicusne Marspiter

Tam dira patravit mala?
Gladiusne Turcae iure contempto ferox

Invexit hanc pestem loco?
Sic est, Sueco peior et Turca Latro

Vastavit Arcem nobilem:
Nam devorator luxus ingressus domum,

Totusque praedonum globus
Emulsit uber divitis quondam latis

Pessundato peculio.
Hinc illa facies, et loci exsorpti color,

Hinc absque bello vulnera:

Ubi pigritantes dominus abscondit manus,

Rimosa perstillat domus.
Et cui perennis haeret ad guttur calix,

Ut sudet inde crapula,
Ille est familiae carnifex, et coniugis

Tyrannus is domesticus.
Talis LIBORUS quia fuit, diras brevi

Redactus est ad incitas.
Sed macte! necdum tota Sors periit Tibi.

Iam dives es, dum pauper es.
Pila vanitatis turba mortalis sumus,

Prosternimur, resurgimus:
Ni te laboris pigeat, et panis nigri,

Scyphique posthac frigidi,
Luxumque tecto si procul proscripseris,

Nec exulem receperis,
Repente Codrus factus, evades Midas;

Quae perdidisti, refluent.
Quam vinum ademit, bibita restituet aqua

Arcam lucello tinnulam.
Artibus iisdem, dum bene, aut male uteris,

Peribis, et redibis.

Omnes corruptae naturae motus, praecipue vero Praecipitantiam et violentiam in humana societate fugiendam.

NOn tot procellis fervet Ionium,
Nec febre tanta mobilis aestibus

Defungitur Pontus, fluenta

Cum revocat genitrix Diana
AEstus marini causa potissima,
Quando, exulatum qui liquor iverat,

Loco priori restitutus

In veteres remigrat cavernas,
Humana quot mens educat impetus,
Primosque motus praecipitis fugae.

Irascitur frigus calori,

Frigoribus calor efferatur.
Natura pigros phlegmate quos creat,
Plerumque segnes, atque reconditos,

Et rebus absorptos, profundos

Esse iubet, genioque tardos:
Sed insolentes indidit impetus,
Quotquot caloris fomite conflagrant;

Hinc inquieti sunt furore,

Sanguine queis [Reg: quibus] vitulatur aetas.
Quem flava bilis duplice copia
(Nigris capillis prodita) concitat,

Attendat ad motus furore

Praecipites, celeresque raptus,
Cui nigra, toto pectore decolor,
Infusa stagnat, pessimus omnium est,

Morbo laborat pertinaci,

Pestiferi cocus est doloris
Premitque flammam, ut fortius emicet,
Et certiori fulmine saeviat.

Latens Cerastes in caverna est

Ira tacens, nocitura peius,
Natura quando dissimilis coit
Cum displicenti, militat utraque.

Pellunt, repellunt, vi resistunt,

Ceu silices duo fulminantes.
Periclitamur, ni ratio iuvet.
Emissa nescit, quid faciat, fera,

Turbata bilis: vindicatrix

In geminam properat ruinam.
Ne sceptra mentis Praecipitantiae
Tenenda tradas, ne violentiae

Permitte laxatas habenas,

Ni cupias lacerare Mundum.
Quicunque primis sanguinis obstitit
Ebullientis motibus, Is sui

Victor, refrenataeque flammae,

Innumeros cicuravit hostes.
At quisquis imis in penetralibus
Recepit iram, succubuit iugo,

Ultorque castrorum futurus

Sanguineo tumulatus agro est:

Qui mentis aegrae turbine percitus,
Suaeque iam non militiae potens

Erupit in campum, probroso

Marte redux, luit appetitum.
Exempla promo. Scimus, uti CLITUM
Mersus profundis Rex Macedum scyphis

Occiderit praeceps, acuta

Cuspide per scapulas adacta,
At imperitas mox revocaverit
A caede sicas, et lacrymis fluens

Improvidam execratus iram

Horruerit gladii macellum:
An, qui SEVERI nomen adeptus est
DUCIS, Gradivo mitius usus est

In coniugem quamvis fidelem

Rex Boicae LODOICUS Aulae?
Una citatus canuit impetus
Noctis senecta; conspicuae nives,

Ultrixque delicti pruina

Praeproperam monuere dextram.
Sic ira praeceps, saeva tonitruis,
Cum caedem, et ignes depluit, illico

Post fulminum primos fragores

In lacrimas medicas liquescit,
Factumque damnat, quod temerarius
Admisit aestus: ceu solet igneis

Onusta tempestas sagittis

In gelidum refidere nimbum.
Quod ira patrat tempore Phosphori,
Plerumque votis expiat Hesperus,

Factumque et infectum furoris

Una dies volet esse crimen.
Non ille Princeps, qui gladii via
Suos gubernans, praecipiti metit

Mucrone commissam salutem:

Ipse suis cupiet timeri,
Sed non amari; quod patrimonium est
Boni Regentis. quo ruit impetus

Multo saginatus cruore,

Indomitis violentus armis?
Haec una Laus est propria Regibus,
Ut blando amori pectora commodent

Tranquilla, dispensentque saeclo

Mitem animam, placidamque Matrem
Semper benigno culmine praeferant.
Hac arte plenas saepe periculis

Caedes, laborantisque Mundi

Impediunt tragicas ruinas.
Beata leni Principe Patria,
Cum iura sceptri Dux facilis tenet,

Qui nescit urgeri phrenesi,

Nec subitos fovet ense motus.

Humilia et stulta huius Mundi a DEO eligi ad opera insignia, ut confundat sapientia et fortia.

AD magnos apices, atque negotia
Orbis quisquilias rerum Opifex legit,
Praestantemque manum ad sceptra potentia

Tornat pauperibus Codris:
DAVIDEM geminae prodigium lyrae
E custode ovium sustulit ad Thronum,
Transculpsitque pedum: dedidicit suum

Paganus baculus statum,
IUDITHAM tenero corpore feminam,
Sed mente impavidam iussit Amazonem
Armatam gladio stringere dexteram,

Fatalem iugulo Ducis.
CHRISTUS naviculas paupere carbaso
Ad portenta vocat, deque palustribus
Stagnis, et lacuum gurgite navitas

Mundi constituens heros
Romano e solio ius Regionibus
Dispensare iubet: dum sibi Principes
Subiectas Hederas, sertaque Caesarum,

Et Regum diademata
PETRUS sub pedibus repere conspicit,
Romanamque mitram supplicibus coli

Sentit poplitibus. Non sibi Martios

Numen seposuit viros,
Non e conspicuo sanguine MANLIOS,
Nec vasto solidos corpore MUTIOS,
Queis [Reg: Quibus] Mundi tumidos frangeret impetus,

Inflatamque superbiam.
Cur ergo vetulas (nomen inutile)
Iactamus statuas pulvere sordidas,
Fumososque lares? num melior vetus

Sanguis forsitan est novo?
An nasci est melius, quam fieri, Ducem?
Qui vili ad solium e sanguine prosilit
Per mortem gradiens, factaque Martia,

AEque Principe dignus est.
Cur mutos abavos, emeritos senes
Pridem iam putridos, ossa merissima,
Et mucum tumuli ludio praedicas,

Tot convivia vermium?
Fallax Prosperitas simia temporum
Nil praeter titulum iam reliquum facit.
Troiano ex asino nil superest equi,

Praeter mandibulam putrem.
Ne Mundi stolidae fide proterviae:
Tam spondere celer, quam pigra reddere
Mercatrix toties fallit adultera

Iuratam sociis fidem.
Quis posthac pretium ponat honoribus,
Dum, quos luxurians Purpura circuit,
Vitae degeneris commaculat pudor,

Morum dedecorant probra.

Non sic Nobilium tractat imagines,
Sed magnis minimos continuo DEUS,
Doctis insipidos, innocuos reis

Iros ditibus antefert.

Columna Marmorea BEATISSIMAE VIRGINIS MARIAE PATRONAE BAVARIAE In foro Monacensi, opus conspicuum, artisque prodigium, a SERENISSIMO PRINCIPE ET ELECTORE MAXIMILIANO erectum.

DUx praepotentum gloria Principum
Sublime quoddam mente agitans opus,

Decrevit ingentem Colum nam

Marmoreo pede collocare
MAGNAE PARENTI, qua medium forum
Capace se se porrigit area,

Rotunda qua gyro platea

In patulum refluit theatrum.
Non ille parcit sumptibus, aut petris,
Non Architectis, non operis eget;

Illustre marmor discolore

Vermiculo, biviaque vena

Ex advenarum finibus advehi
Iubet MONACUM. VITRUVIOS citat,

Et MENTORAS quotquot peritae

Italiae venerantur Urbes.
Iam coepta res est. fossa recessibus
Discedit altis. gleba voraginem

Pandit capacem. praeparatas

Scrobs aperit spatiosa cunas
Moli futurae. iamque cubiculis
Terrae refossis fundus idoneus

Apparet, invitatque primum

In vacuas lapidem cavernas:
Fons delitescens carcere terreo
(Castus propinqui filius ISARAE)

Undaeque secretae relinquunt

Partheniae spatium Columnae,
Ne destinatae sit mora fabricae,
Palusve saxis invida turgeat.

Abscedit intestinus humor,

Quem sibi per veteres meatus
Curvis reposcit flexibus Isara,
Et in paternum colligit alveum.

Sic, artis instinctu, negatum

VIRGO PARENS reperit theatrum.
Surgit Colossus marmore lubricus,
Crescitque grandi pondere machina,

In Astra tollit sumptuosum

Celsa supercilium Columna.
Mole absoluta materiam pudet
Ab arte vinci. VIRGO metallina

Auro refulgens liberali

Combibito flagrat alta sole,
Communicata splendida lampade
Vibrat reflexis ditior ignibus.

Hinc gratias mille, et favores

VIRGO PARENS opulenta vastae
Dispensat Urbi, dum MONACENSIUM
PATRONA muros, et BOICAM DOMUM

Servat potentem, Sanguinemque
Protegit Haereticis tremendum.
Visa Columna VIRGINIS AEnea,
Silet Colossi prodigium Rhodus,

Et aere fusam gratulatur

Parthenio populo PATRONAM.
Negotioso VIRGO loco favet
Affecta sacris MATER honoribus:

Ipsique adoratam Columnam

Supplicibus labiis salutant
Crebro per anni tempora PRINCIPES,
Herede veri Sanguine Filii

MAGNAE PARENTIS. Musicarum

Pompa sonat MARIANA vocum.

LAUS Ill.mi et Excell.mi [Abbr.: ?] COMITIS D. [Abbr.: ?] FRANCISCI FUGGERI URBIS INGOLSTADIENSIS PRAEFECTI. Cum gloriose contra Turcam in acie occubuisset, ad S. [Abbr.: ?] Gothardum in Hungaria. Anno 1665.

FAma, quae nunquam sinis interire
Nomen Heroum, sed in Astra tollis
Martias dextras gladio potente

Fortiter ausas,
Huc ades! cantu tibi glorioso
Saeculi nostri memoretur Hector
Integer vitae, scelerisque purus

Caelibe Marte.
Ille, ceu fulgur, metuendus hosti
Inter ardentes rabie phalanges,
Et repercussas radiis machaeras

Vertice maior
Emicans toto cataphractus agro
Ausus armatos, acieque plena
Aggredi vinctos cuneos, furore

Actus in hostem
Castra perrupit. BOICUM minaci
Ipse servavit generosus OEnum

Sueco inaccessum; licet expeditum

Sternere pontem
Saepe tentaret, vigilans in omnem
Hostis incursum iuga fixa docto
Rescidit iactu, resupina toto

Nantia rivo.
Testis OEtinga est: resonante passim
Valle mugitus, pyriosque bombos
AEnei sclopi, solidique ructus

Audiit [Reg: Audivit] aeris.
Pace confecta, rediens ab armis
Ferrei campi, spoliis onustus
Bellico miles trabeatus ostro

Praefuit Urbi,
Quae celebratas gemina Minerva
Exhibet Lauros, solidisque vallis,
Et situ praestat famulante celsis

Moenibus Istro.
Turcica demum rabie ingruente,
Bellicosorum Legio virorum
Iussa suspecto vigilare Marti

Sub Duce tanto
Signa promovit. vafer at repente
Hostis irrupit, spatio, locoque
Usus ad palmam, reliqua imparata

Repperit arma.
Impetu tanto male sustinendo
Cum suis impar, numerum strategus
Martio supplens animo morari

Cogitat hostem:

Ecquis o! mecum, generose miles,
Rebus angustis, celerique Marte,
Primus huc audax, ait, ut citatum

Vadat in hostem?
Quaeritur nobis hodie paranda
Stando, vel saltem moriendo Palma:
Sorte felices erimus secunda,

Sive sinistra.
Perstitit campo, necis obstinatus
Ipse contemptor, cohibensque Turcas
Passim inundantes stitit irruentum [Reg: irruentium]

Castra Scytharum,
Nec manum bello satis abstinere
Doctus, incauta capitis figura
Forte respectans pythiam recepit

Vertice glandem.
Milites viso DUCE vulnerato
Amplius moti pepulere turmas,
Ceu solet viso Lybicus recenti

Sanguine Barrus.
Constitit tanto DUCE pugna victrix.
Dextra quid possit, quid avita Virtus
Teutonum, victi didicere Turcae

Caede subacti.

Generosissimum factum VIRGINIS CHRISTIANAE celebratur, quae capta a MUSTAFFA Insula CYPRO, et navi imposita cum tota Insulae praeda pudori suo apud Turcas metuens subiecta Pulveri pyrio flamma plures naves incendit, et in auras dispersit. Fam. [Abbr.: ?] Strada in suis Prolus. [Abbr.: ?]

VAti canendae sunt et Amazones,
Illaeque supra femineum gradum,

Sexumque vectae, quas nec hostis,

Nec facies inimica ferri
Mollivit, ut se virgine Laurea
Metu abdicatas in maculas darent,

Lenocinatis ut Tyrannis

Innocuum luerent pudorem.
CYPRI potentis Turcicus Insulam
MUSTAFFA saevo ceperat impetu,

Navemque praeda comparata,

AEre, opibus, spoliisque fartam,
Lectaeque formae Virginibus gravem
(Ut feminarum sunt cupidi Getae)

Praemiserat victor Tyrannus

Militiae specimen secundae.

Casto Puellam corpore vexerat,
Audaciorem prae reliquis scapha,

Votoque sancitam [Reg: sanctam] procacem

Contra Hymenem, Venerisque flammas,
Torique leges. Haec generosius
Perire quaerens, non muliebriter

Expavit ignem, nec latentem

Fassa animum genio virili,
Deliberata morte ferocior,
Turcis pudorem scilicet invidens,

Periclitaturumque florem,

Grande animo meditata factum est;
Illa at fideli cauta silentio
Insigne pressit mente negotium;

Occasiones aucupata est,

Sed tacitas, operaque dignas,
Iusteque saevum consilium coquens
Amara moechis Virgo procantibus,

Blandeque adulatis Tyrannis,

Ungue, manu, colaphisque pugnax
A se protervi basia militis
Vertisse fertur pectore masculo,

Contraque vesanos amores

Virgineo glaciata voto
Stetisse puro corpore florida.
Quantum valebat, mascula restitit,

Getasque submovit pudore

Innocuo cupidos potiri
Irata formae, quae faceret procos.
Non illa Cyprin Cypria noverat.

Diffisa sed spurco Tyranno,

Et fragili generis iuventae,
Mollique sexu, maluerat mori,
Quam deperiri, plus maculae timens

Quam vitae, iniquam servitutem

Constituit nece praevenire:
Cum namque sciret, quid sibi barbarus
Procus pararet, funera praeferens

Decrevit omnes concremare

Haud sterili moritura fato,
Facemque diro subdere pulveri
Audace facto. favit iter dolo,

Velis secundis incitata

Odrysia properante nave.
Ergo propinquo vespere cereum
Virago prompsit: dissimulans rei

Immersit in nitrum, ferocem

Materiam petulantis ignis.
Hostile lumen vix tetigit dapem;
Vesevus ingens emicuit. fragor

Fatalis ignem consecutus

Exspuit in tremulas procellas
Totas carinas. iactus in aera
Cum conglobato navita milite.

Discerpta cum malo trieris

Praeda fuit picei furoris.
Vix unus asser sospes ab ignibus.
Ardere visum est ipsum etiam mare,

Mixtusque Neptunus peroso

Mulciberi tenuisse rixas

Frustra liquenti fonte coercitas.
Thesaurus omnis divitis Insulae

Abivit in fumum, et favillas,

Praeda hominum, pretiique praeda.
Cunctis subactis, navibus, Urbibus,
Virgo remansit nomine nobilis,

Sed mente maior, reque gesta

Temporibus recitanda seris.

GERMANIA, suismet discordiis confecta iterato questu deploratur.

AUgusta Tellus, et timore hostium
Quondam suorum, dum fuit unio

Inter Potentes, quam dolendo

Corruit attenuata casu
GERMANA Mundi pars celeberrima
Vocata quondam, quae populo frequens

Procul remotis bellicoso

Gentibus intonuit Gradivo!
Sed nil peren ni est robore praeditum,
Ferroque cusum. grandia desinunt.

Humana iam crescunt in altum,

Iam subita trepidant ruina:
Ceu febre corpus quod flagrat hectica,
Languente sensim deficiens mora

Exsugitur furtim: Coronis

Sic pereunt quoque Regna lentis,
Ac vix notato funere concidunt,
Donec sepulcri gramina mordeant.

Provinciae quot iam subactae

Vix dominos retinent priores?
Quid tandem inausum TEUTONIAE novae est
AEtate nostra in mutua vulnera?

Omnesne fumantes rebelli

Caede sagax numerabis Urbes?
Nondum profuso tam male sanguini
Dies statuta est, quae dirimat neces,

Sed parricidali lavamus

Semper adhuc Patriam cruore.
GERMANA sensim res clepitur stylo,
Suoque sceptrum diripitur Sago:

Nostraque ditescunt medulla

Galli, Itali, Batavi, Sueci.
Fuere Troes, grandia nomina:
At desierunt. crevit ab Ilii

Claris favillis clara Roma:

Magna hodie, diuturna flore
Suo futura est tempore debilis:
Namque et senectus Urbibus est sua.

Cum deficit sanguis peculI,

Regna labant, facieque pallent.
GERMANA Tellus, quae fuit, obsecro,
Olim tuarum nobilitas opum?

Confluxit huc totum metallum,

Et niveo, croceoque vultu.

Si quis vetustae falcibus amputet
Truncum Cupressi, multa manet tamen

Sospes prioris pars odoris

In reliquo, mutiloque ramo:
At nec fidelem Teuto decentiam
Pectusque spirat, quod niveum dedit

Natura genti, candidumque

Perspicuo speculare vitro:
Perplexa falsis tempora retibus,
Et texta nodis saecula Gordiis

Videre ubique est, atque Ulyssis

Duplicis ingenium dolosum.
Mutata quantum est gloria Patriae,
Gentisque mores, atque potentia!

Seu quis requirat firma pubis

Pectora, sive animos, et ausa.
Deleta quando Graecia corruit;
Exsuscitata est vis Otomannica,

Maiorque surrexit Monarcha

Turcicus, et scelerata Luna;
Adhucque nostris ruderibus suam
Firmabit Aulam sanguinis Helluo,

Lasciviens nostro cruore

Teutonicis inhiabit arvis.
Nonne illa crescit Barbara plurimis
Hyaena Regnis? nonne propinqua stat

Ianizarorum natio trux

Corporibus, iugulisque nostris?
Hoc libra quaevis palpitat ordine,
Ut, una quando succuba lancium

Sidit profunde, mox resurgat

Altera, quae fuerat subacta:
Nempe orbis aetas ultima Barbaris
DEI flagellum tradidit in manus,

Quo Christiani vindicetur

Opprobrii scelerata vita.
Ah! parce tandem Patria cladibus,
Et tot duellis subtrahe pabulum

Mars dire, iuratasque mergi

In proprio gremio secures
Absolve tandem, ne feriant suam
Semper Parentem. sunt alii super

Queis [Reg: Quibus] perfidam frontem revellas

A iugulo, mediosque scindas.
Pestem execrandam ne procul autuma.
Europa Turcas iam dolet hospites.

Lunata tempestas Parentis

Iam gremio prope stat potita.
Cognata necdum proelia finies?
Nondumque spectas tot pereuntium

Sitim coronarum cruentum

Semper adhuc stimulare monstrum?
Ah! tandem amici sanguinis elue
Infame punctum: tot popularium

Labem cicatricum Gradivi

Obsequio melioris orna.
Atlante sesso denique concident
Tot fracta bellis iurgia Teutonum,

Et arma fortunata quondam

Egregia nece Barbarorum

Unum in sepulcrum languida corruent.
Ut fallar, opto. sed faba proxima est,

Cudenda nostros in lacertos.

Iam flagrat Ucalegon propinquus.

Mors certa, hora incerta. Statutum est omnibus hominibus semel mori.

CRastinam semper miseri coloni
Vivimus vitam studio futuri:
Mille victurum velut esset annos

Debile corpus;
Cum tamen fungi breviore fato
Simus urgendi, tumulus refosso
Iam patet nobis puteo. citamur:

Hinc abeamus.
Quaelibet Letho properatur aetas.
Singulis pulsus prope mortualis,
AEsque campanum loquitur diebus,

Serpere mortem.
Nonne ditescunt nece tam frequente
Urbium passim Parochi canenda
Funebri missa? Tribus ipsa crescit

AEdituorum.
Mortis appendix habet expeditam
Syrmatis pompam, variisque constat

Scena personis. premitur sequaci

Funere funus.
Est adhuc infans: morietur infans.
Cruda Mors aeque iuvenes trucidat.
Prima, quae vitam tulit, imminutam

Clepsydra carpsit.
Principis sceptrum geris, es Monarcha?
Infulam Praesul, triplicem Tiaram
Pontifex portas? nihil es: citaris

Caesar: eundum est.
Quaeris: at quando procul hinc migrandum est?
Hora nescitur, Libitina scitur.
O! reis O si liceat, statutum

Nosse Tyrannum,
Quando fatali nociturus arcu
Osseus praedo, licitatus ense
Debilem vitam, properet secare

Scissile filum,
Ad viam tantam melius paratae
Forsan exirent animae expiatae.
Non satis cautum est. Apoplexis una

Sufficit Orco,
Ut reos damnet. iuvenilis aestus
Plurimos febri calida peremit,
Qui putabantur Pylii vetusta

Morte futuri.
Plurimi Ponti metuunt procellas,
Et dein flammis pereunt. favillas
Qui timent, undis obeunt. supremus

Nos latet ictus.

Miles intentus furiis Gradivi
AEneae mortis metuit canales;
Ast in hibernis alia actitantem,

Hoste remoto,
AEdium praeceps sepelit ruina
Martio siccum fluvio. Parentum
Inter amplexus moritur paterni

Pullus amoris.
Mortuum pleno monimenta [Reg: monumenta] tradunt
Xeuxidem risu, lepidoque fine.
Optio mortis tibi nulla fiet,

Et mihi nulla.
Ite mortales, date vela votis
Et voluptatum recubate nido.
Quaelibet Morti famulatur hora,

Nuncia cladis.

ADAMI WIDL E SOCIETATE IESU LYRICORUM LIBER SECUNDUS.

AD BEATISSIMAM VIRGINEM OETINGANAM. Ut prioris, currentisque saeculi miseriis, discordiisque Principum Christianorum medeatur.

FUnestioris tempora saeculi
Non vidit Orbis. sedibus intimis

Excitus Orcus se pudendo

Associans hominum furori
Infecit oras. flebilis Haeresis
Exorsa fertur difficilem statum,

Quando excucullatus subulcus,

Et Veneris redolens cloacam

Laxavit omnes illecebris vias,
Et dissoluta coniugii fide

Suasit voluptates nefandis

Propudiis, maculisque plenas.
Ius omne pessum mox iit, et fides
Praetexta fuco sacrilegi Popae

Tellure larga seminata est,

Finitimis adamata regnis.
Accessit armis fulta protervia.
Arsere bellis Regna potentibus,

Caesarque spretus contumaci

Passim odio, celerique motu
Europa vastis sedibus eruta.
Urbes potentes Perfidia duce,

Apostata incentore mysta

Visae aciem struere expeditam.
Tum lividorum nausea Principum,
Et plebs herilis non patiens iugi

Discorde certavit tumultu

In propriam facilis ruinam,
Furorque caeco classicus impetu
Florente passim corpore saeviens,

Regnoque toto, se tueri

Ense ferox properans ad arma
Ter provocavit scommate CAESAREM,
Totoque campo perstitit haeresis,

Parata ferro pestilentem

Sanguineo stabilire sectam,
Plusque insolescens, fretaque copiis,
Victoriisque assueta ferocibus

In inquilinos concitata,

Foederibus violenta ruptis,
Accincta telo contudit omnia,
Ferroque et igni moenia, praedia

Vastavit, et sacris profana

Miscuit, indomitoque fervens
AEstu, sacratas diripuit domos,
Humique stravit. rudera plurimo

Iacent acervo: dissipatis

Indicium faciunt ruinis.
Laxata ruptis claustra repagulis
Sacro pudori. corpora Virginum

Extracta, foedis inquinata

Flagitiis, vetitaque prole
Dicatus astris stare uterus gravis
Ubique visus. Sanguinis alvei

Undasse toti, vorticoso

Ceu pelago perhibentur amnes.
O impotentis iurgia saeculi,
Saevosque mores! siccine Martio

Semper tumultu, propriisque

Patria vulneribus peribit?
Si bella strictis saeva mucronibus
Placet potenti milite prosequi,

Cur nostra semper provocamus

Pectora? cur Patriae nocemus?
Cur pressam iniqua sorte Poloniam
Non sublevamus? cur Lithuaniam

Bellis fatiscentem profanis

Hostibus in spolium litamus

Durante semper lite domestica?
Potumque multa tabe Boristenem

Non liberamus Tartarorum

Gente vaga, mediaque clade,
Et ingruentum [Reg: ingruentium] turbine Lapponum?
Lascivientes sanguine Barbaros

Cur viribus iunctis, et armis

Non petimus, gladiisque gentem
Bello severam exscindimus integram?
Cur innocentem sub cane Turcico

Arcta fatigatam corona,

Et Getico tremulam sub ictu
Non liberamus milite CANDIAM?
Cur foederatas non struimus rates,

Classemque totam, Thraciasque

Insequimur pelago carinas?
O VIRGO, Pacis MATER AMABILIS,
Parensque vitae, quae Boico sedes

Illustris O Eno, Christiani

Praesidium, columenque Martis,
Quae nominaris terribilis Phalanx,
Arce timores, proelia submove,

Tuoque Nato consecratos

Unanimes retine Monarchas:
Tu flammearum fulmina glandium,
Tu sauciorum vulnera moenium,

Tu marcidarum civitatum

Pelle famem, sterilesque sicco
Morbos palato, Tu maciem leva,
Tu feriatum tempore bellico

Templis honorem, Numinisque

Ingenuum revocato cultum:
Dic, pulchra fiant Imperialium
Nexu perenni foedera Principum

Adversus armorum tumultus,

Insidias petulantis aevi:
Fac, ut benigni rebus in omnibus,
Velut catenae membra, cohaereant.

Arcana comportent in unum

Consilia, unanimemque nervum.
Antiqua sancto foedere saecula
Ablata furto Martis inhospiti,

PATRONA MUNDI, restituta

Ire iube speciosa pace:
Compesce rixas, semina litium,
Suspecta belli vincula dissipa,

Et dormientes fraudulento

Sub cinere exanima favillas.
Si quis Gradivi se furor ingerat,
Unita virtus fortius emicet,

Et Christianis edometur

Undique Mars peregrinus armis.

Enthusiasmus Mortualis, sive Lessus super morte R. P. [Abbr.: ?] IACOBI BALDE e SOCIETATE IESU, Poetae Clarissimi.

O quam scientem perdidimus VIRUM,
Castumque Vatem, prodigium Lyrae!

Minerva conducto feretro

Visa nigram est celerare pompam.
Pullasque vestes, maestaque pallia
Undante limbo. iam caput abditum

Atro cucullo naufragari

Cecropia ditione visum
Domi quieto se tenuit lare.
APOLLO docto sponte silens choro

Atratus incedens molesto

Fata tulit pretiosa questu:
Molitus alto pegmate fornicem
Castrum doloris iussit is erigi,

Totoque Parnasso profana

Gaudia, laetitiaeque vocem
Proscripsit omnem, Musica cymbala,
Et fistularum quicquid ibi sonat,

Chordasque vocali tumultu,

Et reliquum chelyum apparatum
Suspendit atri tempore funeris.
Deae novenae munere lugubri

Functae, querelas praeficarum

Femineo cecinere planctu.
Fuisse Musis tristior omnibus
Fertur profusis URANIE genis

Quam delicati vir cothurni

Virginea celebravit arte:
Adstans amico maesta cadaveri
Pluit modestis nubila lacrymis,

Et floribus sparsis pudicos,

Vere sacro, cumulavit artus.
Multo rigatum corpus aromate,
Et sumptuoso fertile balsamo

Immo Lyceo collocatum est

Cum reliqua statione vatum
Adhuc fragranti carne superstitum,
Cum PULCHARELLIS, et MALAPERTIIS,

Cum SARPIEVIS, MILLIAEIS,

Et reliqua serie MARONUM.
Sculptum perenni stat feretrum Cedro,
Circumque pendens assiduis vigil

Lampas favillis de Sabaea

Continuos pice nutrit ignes.
Infra disertus virgine fons scatet
Exortus unda, Lympha salubribus

Beata portentis, ut, inde

Qui biberit, subito Tibullus
Haustu creetur; nobilis unico,
Aut, qui podagra forte Poetica

Versus supinant claudicantes,

Hoc bibito vegeti Falerno

Saltent molesta compede liberi.
Laeva virentem surgit in arborem

Amoena Laurus, quae per ossa

Serpit odorifero corymbo,
Corpusque vernis nexibus illigat.
Hoc apparatu tumba sacri stetit

Exculta vatis, quem dolendo

Exanimem cecidisse fato
Testatur amplis luctus honoribus.
Credamne tandem seria funera?

An cerno fumantem recente

Igne Rogum, placidumque bustum
Coelo propinquis crescere nubibus,
Quo literato corpore conflagret

Vir gloriosus, maximorum

Promeritus diadema vatum.
At ecce! tristem mittite neniam.
Non ille saevo mortuus est foco.

Phoenicis instar, suscitato

Nomine post sua fata vivit;
Fama triumphat liberior sua,
Partuque felix magnanimus cinis.

Tu, quisquis es tandem, VIATOR,

Ingenuos venerare Manes.

AD RELIGIOSISSIMUM VIRUM CLAUDIUM BENEDICTUM SALUTIS PROXIMI STUDIOSISSIMUM. Maximum opus esse, unicum peccatum mortale vel unius noctis impedire.

QUae tibi flendi, BENEDICTE, causa est?
Terreum ploras nihil, aut caducum.
Altius quiddam ciet eliquati

Pectoris undas.
Sentio quid sit. sceleratus orbis
Causa plorandi est. Venus impudicis
Ignibus fumans, meretrixque spurci

Flamma Vesevi:
Sericae fraudes, homo palliatus
Laneae mendax pecudis figura,
Saeviens retro petulante tergo

Ludio Mundi:
Pessimae lites, veterana longis
Vita silvescens odiis: honorum
Ambitus turpis, reliquaeque pestes

Sanguine flendae.
Causa plorandi solida, et perennis
Numen offensum, mutilusque cultus

Sordidis aris: cumulata plenis

Tartara plaustris.
Hinc aquae fluxus. manifesta causa est,
Cur frequentatis madeas procellis
Uvidus totus, velut illa, mane

Quae Dea rorat:
Iam scio, quare tacitas sopori
Saepe furatus prece frangis horas,
Morpheo donec tremulas fenestras

Nox tibi claudat.
Hinc gemis crebro, queruloque salsum
Angulo plorans iacularis alto
Corde singultus, similesque promis

Pectore voces:
Quam tui, NUMEN, miseret! quousque
Perfidum Mundum tolerare perges?
Degener proles meritas recenter

Provocat iras.
Quanta patrantur scelera orbe toto?
Quanta novisti, simulante vultu,
Angulis imis, meretrice nocte

Monstra foveri?
Cum frequens Urbs est populo redundans;
Murmurant vici nimio tumultu,
Et dolis se se studiosa lucri

Turba fatigat:
Quanta privati laniena lucri
In foro passim est, operosa lucta
Proprii numi timidas futuri

Occupat arcas.

Iusta quem tandem reperit patronum
Causa pupilli? viduae sepulta
Rixa sub scamno iacet, aut molestis

Ducitur annis.
Ethnici quid non faciunt? machaerae
Prodigi Turcae, reliquaeque toto
Haereses Mundo male feriata

Plebe frequentes:
Venter insertus nimia sagina:
Ira prorumpens subito furore;
Mente vindictam coquere erudita

Iunior aetas
Igneo sensu, celerique bile:
Ebrius Cypri iuvenilis ardor
Cereis annis, docilique blanda in

Crimina vere?
Quanta committunt scelera Eucliones
India haud tota saturi relata
Usque in Europam? quoties supremam ex-

-ulcerat iram
Tota Piratis, onerata classis
Orbis Harpyis? croceae cupido
Stiriae quid non agitat malorum,

Aureus ardor
Impios manes adiens, refosso
AEre, rixatus styge cum propinqua?
Uspiam nil est sceleri irrepertum:

Omnia tentat
Saga paupertas, et avara pestis.
Quid furor peccat? male gesta bella

Impia causa, tituloque nullo ex-

-ercita clades?
Barbari quantum ruditate vitae
Effero peccant genio, lupinis
Moribus saevi Brasili, et perusti

Solibus Afri?
Quantum inest damni graviore culpa!
Exuit Coelo: styge sempiterna
Damnat Auctorem male cespitantem

Improbus error.
Macte! fraternae sitiens salutis,
Et voluntatum pretiose magnes,
Mentium praedo, BENEDICTE, Coelo

Corda lucrare!
Noctis unius scelera impedire
Sedulo cura. medio e barathro
Perdius, pernox animas supino

Erue coeno,
Ne meretrices, male prostituta
Carne venales animae, minaces
Provocent ictus, Nemesisque tentum

Vindicis arcum:
Ne venenato Lamia uncta nardo
Fuscinis curvis, volucrique curru
Dividat nubes, et olente saga

Evolet hirco.
Haereses strictis adorire telis
Alveum tardans pereuntis Orbis
Siste festinas animas ad imum

Sub styge fundum.

Gratius Coelo nihil est salute
Perditae caulae. reduces ab Orco
Quisquis adducens animos amicis

Inserit astris,
Ille mansueti patris aemulatus
Aureos mores ad ovile praedam
Perditam laetus revehit, iacentes

Vindicat aras.

Impiorum omnium in persequendis probis et ECCLESIA DEI oppugnanda coniunctio, in propriis vero opinionibus maxima dissensio expenditur.

SEmper nocentes exagitant bonos,
Iunctaque vires amplificant ope,

Armisque collatis in unum,

Excidium pietatis urgent.
Adversus agnos conveniunt Lupi,
Et efferarum quicquid in abditis

Rugit Leaenarum cavernis,

Aut ululat nemorum frutetis:
In deprehensos aequore navitas
Uno dicaces ore ruunt Noti;

Euri lacessitam protervis

Cum Zephyris sociant procellam,

Fremente quamvis saepius AEolo
Servent repostam vulnere mutuo

Sub corde bilem pertinaci

Ambo truces sibi torvitate:
Anceps minorum Falco volucrium
Milvo rapaci iungitur, ut latro

Praedonis adiutus sequela

Innocuas perimat columbas,
Quamvis et ipsi se quoque morsibus
Pungant cruentis. Non aliter Mali,

Ut provocatos innocentes

Conficiant, geminant furorem:
Sic ferro et igni persequitur fidem
AEtate quavis degener Haeresis,

Insurgit in Romam Noverca

Marte, dolo, furiis, tumultu.
Coire pridem vidimus in globum,
Arctumque foedus sacrilegos Popas

De lege falsa, pestilenti

Ore sophos, rabulasque salsos,
Unoque septem corpore vertices
(Hydram Lemanno progenitam lacu)

Omnes Magistri fabularum

Unanimi cecinere cornu.
Confecta nexu pax adamantino
Stetit trilici firmior aggere

Dum Roma probris appetita,

Et furiis agitata PETRA est.
At propriorum quando tumultuum
Verbosa multo rixa calet foro,

Pax illa migrans in phrenesin

Miscet inutilium scholarum
Vanos labores scommate plurimo.
Vix non venitur litibus ad manus.

Pro musculo se controverso

Dilacerant, laniantque feles,
Pilis soluta pelle volantibus.
Haec illa pax est degener impiis,

Itura semper dissipatis

Consiliis, variaque secta,
Futura nunquam dogmate concolor.
Non esse norunt pacifici sues.

Pro glande decertant cavata

Morsibus impliciti cruentis;
Velutque vulpes (quas sacer Hercules
Loris revinctas in segetes vago

Errore Samson concitavit)

Unanimes, religante cauda,
Ibant in unum, qua via se dedit
Accepta flammis, sed capite efferae

Se dente mordebant, et ore,

Dum varios iniere calles
Discorde sensu: non secus impii
Utraque fassi parte tyrannidem

In damna conspirant bonorum,

Seque iocis lacerant acerbis:
Disseminatis undique iurgiis
Sacrata flammis horrea concremant,

Mundoque toto conflagrantem

Expediunt furiis Gomorrham.

D. [Abbr.: ?] IGNATII Coelum assidue intuentis affectus.

PUro choreas aethere lucidas
Phoebaea ducens per plateas Soror

Fulgebat, altum Fratre somnum

Hesperio capiente strato:
Tunc ipsa sudum luce vicaria
Obibat orbem. grande silentium

Urbesque servabant et agri,

Tecta hominum simul et ferarum.
LOIOLA furtim se speculae domus
Inferre suetus, sed pede laneo

Mulcens tenebras, dormientes

Ne socios strepitu notaret,
Stellas adustas Sole precario,
Et palpitantes dinumerat faces,

Argenteum miratus amnem

Virgineo rutilare fluctu,
Incusat orbis desidis otia,
Longosque somnos, et steriles dies,

Damnatque rhonchos dormientum [Reg: dormientium]

In vitiis, profugumque tempus,
Passim protervo quod sceleri datur,
Deflet querelis: quid fragiles (ait)

Dormitis altum, more glirum,

O homines, vetitaque nocte

Mersi iacetis? quidve putres lacus
Terrestris undae, sordida flumina

Ranis profanatas lacunas

Lingitis immodico Palato?
Sursum decoris vultibus est locus.
Beata sursum patria nos manet.

Hic exulamus; lacrymarum

Hic fovea, et pelagus dolorum est:
Sursum venustis sideribus frequens
Insessus ipso Numine stat Thronus:

Sursum stat immortalitate

Perpetua vigil Imperator,
Nostrisque solers actibus interest,
Et arbitratur, quicquid ubique sit.

Supra Beatorum Senatus

Empyria dominatur Aula:
Supra stat Auctor Luminis et sator,
Rerumque summus praesidet artifex.

Huc intueri nos oportet,

Et celeres agitare vultus:
Huc ire toto iuverit impetu,
Spectare Coeli grande palatium

Crystallinis plenum fenestris,

Perspicuo vitreum theatro.
Discenda ab Astris est Vigilantia:
Ut Luna pernox Pronuba caeteris

Exempla virtutum relinquat

Sideribus, praeeatque Stellas:
Frustrane rerum providus arbiter
Sublime spectans os homini dedit,

Ut rancida nos proluamus

Curvae animae sine fronte vappa?
Toto latrinis corpore volvimur,
Sensuque porcis utimur aemulo,

Obscena prensamus sepulchra,

Et bibula recubamus alga.
Heu turpis Orbis! quam mihi sordidus
Tandem videris, caeruleam domum

Ingente porrectam platea

Dum cupidis obeo lucernis!

AD LITERATUM VIRUM THEODOSIUM MARNIUM ILLUSTRIS IUVENTUTIS MORUM PRAEFECTUM. Ingenuam Pueritiam non esse serviliter urgendam.

CEreos annos, docilisque Veris
Flexiles plantas eme destinatis
Praemiis, MARNI, potiusque blando

Pectora vultu
Perge lucrari. facilis iubenti
Subsilit sanguis, facit imperata
Sponte, nec flagri metuens, sed uno

Ductus amore,

Ille, quem pulchrae generosa laudis
Masculis urget stimulis cupido,
Sponte sublimi cupit eminere

Primus honore.
Impiger doctos melius caballus
Saltat in gyros, glomeratque flexus
Artifex gestus, nisi verberetur,

Fusus habenis.
Filios opto tibi, non cruentos
Remiges servos patiente dorso.
Non agi debet iuvenis bacillo

Strenuus ullo.
Increpa raro, gere te Parentem.
Fulmina nunquam. nocet ira praeceps.
Verba, quae dulcem sapiant liquorem,

Mellea funde:
Betulae parcus ferulam quieta
Conde vagina. satis est minari.
Innocens virgae salientis umbra

Ducitur aetas:
Si flagris instes, remorata gressum
Contumax stabit, veluti capistri
Impotens taurus; precibus rogata

Sponte volabit.
Ne rigorosi piperis profusus
Concita poenas. genuina proles
Abiicit mentem toties rebelli

Marte coacta.
Vapulant servi, soboles amore
Se trahi dextra, patiturve laeva

Obsequens verbis, ubi nil paratus

Proficit ictus.
Mulceat blandus iuvenem Magister,
Nec frequentato laceret flagello
Carnifex sontem, facilesque culpas

Caede rependat.
Longius durant memores notata
Pelle vibices, residesque plagae,
Quam putet ridens lanio peracto

Forte macello.

Laudes HISPANIAE a fortibus factis ac Religione Catholica seminata, conservata, et eliminata Haeresi.

ARmis IBEROS quis neget inclutos?
Adscripta dudum Bellica Gloria

Huic nationi est: confitentur

Edita tot generosa facta.
Quo militaris non iit impetus?
Quo concitatis ignea vis minis,

Et saeva Virtus, par fovendis

Spiritibus solidis, et ausis?
Nostisne [Reg: Novistisne] gentem, bellaque Barbaris
Infusa sceptris, intrepidos viros

Partis tuendis, et subactos

In patria locuplete MAUROS

Rerum potentes? non stetit impetus,
Qui contineri se Patria sinens

Dormiret altum pigritante

Milite, fulmineoque Marte:
Tetendit ultra, mille periculis
Et tot severis casibus obvius;

Emersit ex luctu profundo

Hesperius, barathroque mortis.
Servire iussit, quin docuit mare
Ceu mancipatum remigibus pecus,

Transtrisque fregit fraudulenta

AEquora, verberibusque Pontum,
Vadens ad Indos per medias neces
Nil pervicacis mortis iter timens

Pugnax strategus gloriosa

E populis retulit tropaea,
Torvumque frendens vicit aheneo
Occlusa muro litora. quot Duces,

Regesque frenatos coegit

Ire suo famulos triumpho?
Quam saepe Mauros foedere perfidos
Virtute fretos, et numero viros

Pessundedit pugna cruenta

Hesperius, solidoque Marte
Adversa quantum dispulit agmina
Stans aere fusus? signa quot aemulo

Bello recepit, quot vetustas

Ex Batavis reparavit Urbes?
Missis profano sanguine proeliis,
Divina Sceptri culmina praedico,

Fidemque sincero calore,

Nobile Relligione Regnum.
Haec Terra sancta est, figere ubi pedem
Permissus error non fuit advena,

GERMANIA sectis flagrante,

Hesperii novitate fraudis
Stetere puri. cum flueret lepra
Partes in omnes, Regnaque perderet,

Impostor externus sub ignis

Supplicio procul esse iussus.
Quot Christiano conspicuos viros
Concessit Orbi fulgida natio?

Scientiarum quot Colossos,

Qui cerebro, calamisque strictis
ROMANA passim restituunt sacra,
Doctoque Summum robore Praesulem

Tuentur, heredesque claves,

Et triplicem solidant Tiaram:
Humana vates Numina dixerit
Grandes LUGONES, cumque SUARII;

Fortes TOLETOS, qui profundo

Ingenio tutudere fraudes.
Accinctus Orbi est Hesperius Novo
Examinando. Regna reperta sunt,

Diuque inexploratus Indus

Prodigio est patefactus artis:
Haec namque sacram Natio Vineam
Felix ad Orbis protulit angulos,

Legemque faustis seminatam

Auspiciis Oriente sanxit;

Confoederatam duxit ab ultimo
Solis cubili nutibus Indiam,

Devinxit Europae Sororem,

Et socios cicurans amores
Servam ferinum dedocuit statum,
Novosque mores, et sapientiam

Magistra dictans gloriosis

Erudiit [Reg: Erudivit] cupidam Lyceis.

De continuis omnium prope saeculorum bellis ex sola ambitione regnandi ac plura habendi libidine ortis, deque rerum terrenarum vilitate.

QUot iam cruentis constitit ensibus
Angustus Orbis perbrevis ambitus?

Et quot coronatis litatum est

Funeribus, necibusque Regum,
Ut terra staret causa tot hostium?
Quantum cruoris fluxit, et incluti

Fusum liquoris pro pusillo

Circuitu, tenuique Pomo est,
Quantumque succi terra vorax bibit?
Quantis procellis erubuit mare

Tabo coloratum profano,

Totque cadaveribus natatum

Mortem profundo vortice naufragam
Vexit per undas, quando potentibus

Utrinque concursum carinis

Saepe fuit, patulisque velis
Certare visus cum Domino maris
Anglo Batavus vincere providus.

Adhuc refertus mortuorum

Relliquiis [Reg: Reliquiis] NEOPORTUS albet,
Et conglobatis ossibus eminet.
Adhuc profuso sanguine ECHINADES

Turcis peremptis bella monstrat,

Et liquidum sceleris sepulcrum.
Quanto innocentum sanguine corporum
Inebriatus Mundus inhorruit?

Quot cladibus passim patratis

In solium fabricata terra est,
Adhucque seris temporibus ferox
Saevire pergit turbine bellico

Mars, inverecundoque ferro

Regna quatit, modicique Puncti
Litem cruento persequitur stylo,
Et arma stringit triste micantia,

Sibique terrae portionem

Vendicat, exiguumque frustum.
Si comparemus sidereis globis,
Vastisque sphaeris infima corpora,

Vix terra servabit figuram

Pulicis, invalidaeve muscae.
O nos ineptos! scilicet edito
Molitor Orbis despiciens tholo

Ridet labores, sordidoque

E sabulo fragiles acervos,
AEdesque nostras, atque palatia,
Tanquam vir amplus, qui pueros videns

Domunculas molli ex arena

Fingere, ridiculosque nidos,
Moto quietus vertice praeterit,
Gravique vultu dissimulat struem,

Secumque nimbos, atque ventos

Volvit, inutilium laborum
Saevos tyrannos, qui rapidis labris
Theatra fracto pegmate subruent,

Lutique compagem soluta

Materiae levitate sternent:
Ille ipse naves ridet, et integris
Instrata silvis aequora, cum videt

Nos proeliari pro minuto

Forte lacu, pelagique tractu:
Ceu, qui locustas iurgia conspicit
Quandoque lecto milite persequi,

Aginenque formicis resultans,

Et populum ciniphum, ac crabronum
Pugnare cernit pro spatio levi
Terrae virentis, pro modica serobe,

Palmoque frondentis roseti,

Pro folio, renuique ramo.
O dissoluti moris Adamidas!
Quam rusticani sors melior viri est

Praesente contenti tributo,

Quod modico tulit ex agello,

Mendace nunquam cespite qui viret,
Nec verberatis grandine fructibus,

Quam Regis, aut qui purpurato

In solio, mediisque gemmis
Lucent amicti veste metallina,
Auroque texta? suavius in suo

Mopsus grabato, vel caducis

In foliis, cremioque sicco,
Durove felix oscitat assere,
Suaque causa verna quietior

Porrecta distendit figura

Quadrifida spatiosa membra,
Quam CAESAR, aut qui stant populos super
Plumis sepulti mollibus, et nive

Tristes olorina fugacem

Solicitis mutilant soporem
Curis omissum. quam melius, regi est,
Et disciplinae vivere subditum,

Quam praesidere, ac profanum

In populos agitare sceptrum?
Praestat canistro degere mucido,
Haustuque vitam ducere rancido,

Quam sumptuosis delicatae

Se pateris satiare mappae,
Intus serena meante quiescere,
Nescire Manes, et lemures domus.

Haec vera tandem, nobilisque

Laetitia est, animique gemma.

AD PANTALEONEM TORNUTUM. Ut vitam inopem aequo animo ferat.

SI tibi nulla domi pera est, si nulla supellex,

Si parco modio Ceres,

Si nimii tibi liberi,
Si ieiuna tibi mensa est, si maesta colina,

Si discus tibi sobrius,

Si lacerae macie genae,
Si venter querulus, si viscera inania clament,

Decurrantque volumina

Fassa suam gemitu famem:
Si latrans stomachus vacuo clangore resultet,

Si ieiunia mordeant,

Si faciem scabies edat,
Est patiente tamen sors illa ferenda dolore;

Speranda est melior dies,

Saepius aura benignior.
Haud adeo raro Numen providit aristas;

Et panem famulis dedit,

Horrea pinguia frugibus.
Dispensatores DEUS, O Economosque creavit

Corvos, datores pabuli,

Queis [Reg: Quibus] claves dedit ad penum:

Illi non magnis alis, humilique volatu

Tulere PAULO prandium,

Panis dimidii stipem.
Olim mirificus pistor DEUS aethere factus

Panes Sidereos pluit,

Et sapidam Cererem polo:
Flere petras fecit, quando Dux Corniger arcta

Excerpsit populum Pharo

Obsidionibus aridum:
Gens pluvias stupuit raras, et pocula saxi,

Pincernas lapides meri,

Roscida sidera panibus.
Si tam munificum dura cervice rebelli

Se gessit populo Patrem,

Quid tibi, PANTALEON, dabit?
Numen amans hominum volucres si pascit egenas,

Quid Mortalibus offeret?

Non sinet esurie mori.

AD CORBAEUM ALLIMONTIUM LITERARUM OMNIUM, IURIS PRAESERTIM AMATOREM, AC PATRONUM CLARISSIMUM. Labori omnia, et maxime Literarum Studia subesse.

Novere, famam nundinati

Obsequio generosiore.
Labore vaenit Purpura Regia,
Sago cruento, milite strenuo,

Non feriata servitute,

Sed gladio licitante regna.
Laboriosos nectit Araneus
Praedator orbes: mella coquunt apes,

Favosque pinsit delicato

Innuba gens operosa visco:
Longis laborat solibus artifex
Autumnus uvas, poma rubentia,

Aurumque postremis sepultum

Visceribus radii perennes
Attemperata lampade praeparant.
Morosa gemmis stat patientia,

Illustre donec penicillum

Sardonyches, onychesque pingat.
Mercator Indos circuiens rate
Labore multo detegit aureos

Ligone colles, et feracem

Invenit assiduus medullam.
Duras aceto perterebrans fibras,
Et contumacem transadigens humum

Crudum labori feneratur

Hannibal ingenium petrarum.
Sic est. labori tempora serviunt
Fecundioris conscia praemii,

Furata somno gloriosos

Magnificis titulis honores.

Suapte pompa difficilis capi
Non otiosam docta Scientia

Mentem subintrat, perpolitur

Arte animus, pariente cura.
Vetus querela est: nascimur inscii.
Tarde relucent ingenii faces.

Formamur usu longiore.

Serior ingenua est favilla.
Inepta nactus corda scientiae est
Effeminato marcidus otio;

Osor laboris, qui virentem

Dilapidat sterilis iuventam,
Et qui plateas noctibus omnibus
Grassando turbat, nec seder ad facem

Domi modestus lectitando,

Aut solidos populando libros.
Haec gloriosa est Regula temporis
Belle elocandi, volvere BARTOLUM,

Et eruditis se Magistris

Pascere, Magnificoque BALDO,
Inauspicatis fallere lusibus
Non audet horas, qui moderans sui

Musaea rimatur Sophorum,

Et celebres meditatur artes.
Inter probrosi temporis otia,
Interque luxum, et spumea pocula

Non eliquatur tam serenus

Ingenii, cerebrique foetus.
Qui fumigantes cortice Brasilo
Sorbet canales, et male olentibus

Siphonibus lambit medullam

Tartaream, stygioque succo
Incestat omnem sordidus aerem,
Caputque tetris noctibus imbuit,

Occasionem deflagranti

Saepe dedit stolo civitati,
Et concrematis Urbibus integris:
Non illa Radix artibus, aut libris

Est apta. Pallas Liberalis

Haud nebulas amat, aut vapores.
Hesterna necdum pocula si caput
Digessit udo debile Morpheo,

An sermo cras quisquam serenus

Eveniet, sapiensve scriptum?
Non is palaestrae natus Olympicae est,
Aut glorioso pulveri idoneus,

Ignobili qui consecravit

Se Veneri, bibuloque Baccho.
Contaminato non animo sedent,
Fimoque Musae pectore candidae.

Ubi exulat mentis pudicae

Integritas, fugit inde Pallas,
Nec hospitatur Virgo scientia.
Ni quis scelestis sordibus enatet,

Desperet in Sponsam Minervam

Ducere, Tisiphoneque nubat.

AD AUGUSTISSIMI IMPERATOREM LEOPOLDUM I. De obtenta ipsius Auspiciis illustri ad S. [Abbr.: ?] Gotthardum contra Turcas Victoria, deque detecta periculosa Hungarorum quorundam coniuratione.

INvicte CAESAR, Gloria Teutonum,
Spes ipse magni Nominis unica,

Solus Coronati superstes

Sanguinis, AUSTRIACAEque Princeps
Columna Stirpis, NUMINE PROSPERO
Nuper profusis vidimus ossibus

Albere campos Hungarorum,

Et roseo temulenta Ponto
Natate victis arva latronibus.
Luctatus inter vilia corpora

Livere spissis visus undis

Rabba Pater refluum sonoro
Flumen cachinno torsit, et abdito
Urnam sub antro condidit anxiam,

Dum saeva strages praeteriret

Indomitis inimica Turcis.

Tunc Christiani fulgur acinacis
Lucere stricto visus acumine,

Et sparsa late fulminantum [Reg: fulminantium]

Ignea vis reboans tuborum,
Fragorque pronis vallibus editus
Passim loquacis vocis imagine

Reverberato auctus tumultu

Gentibus insonuit remotis.
Pluit nocentis sanguinis imbribus,
Quando helluatus caedibus integris

Germanus ensis subiugavit

Legitimis Aquilis tyrannos,
Lunaeque fregit barbara cornua.
Arrecta equinis ira stetit iubis,

Mansumque spumans dente frenum

Terruit Odrysias cohortes.
Itum in palaestram est mentibus arduis.
Passim frequenti terra cadavere

Surgebat altum, ponderosis

Funeribus gravidatus agger.
TU stante vultu, MAXIME CAESARUM,
TU providenti consilio potens

Campos inundatos Gelonis

Exoneras, revocasque Pacem:
Ut ignis hostem passus aquam, supra
Guttas rebelles navigat arduus,

At cum tumultu proeliatus

Exilit, et domito liquori
Victrice semper luce supervolat,
Siccatque vires Marte resistere

Ausas, retardantesque palmam

In nihilum redigit vapores,
Sic TU fugatis hostibus eminens,
Premensque victor colla nocentium

Calcans acervos Barbarorum

Imperii acceleras triumphum:
Tuis redempta est auspiciis timens
Irruptiones nobilis AUSTRIA:

TU perduellem victor hostem

Ad patrias abigis paludes.
Haec in patenti pulvere praestita,
Atrociori bella domestica

Restant Gradivo, vix notata,

Arma vafro taciturna Marte.
At non fideli nocte recondita
Sub involucro fraus latuit diu:

Extracta suspectis latebris,

Tota, DEO vigilante, vulpes,
Detecta plena est luce rebellio,
Et perfidarum natio mentium

Servavit AUGUSTUM potenti

Imperio caput, et Coronam.

AD CELSISSIMUM S. R. I. [Abbr.: ?] PRINCIPEM MARQUARDUM II. EPISCOPUM EUSTETTENSEM AUGUSTISSIMI CAESARIS IN COMITIIS IMPERIALIBUS PLENIPOTENTIARIUM. Prudentia administrationis ipsius commendatur: reditus in Dioecesin exoptatur.

EUSTADIANIS Maxime Praesulum
Ornate MITRIS, qui domino pedo

Complexus Arcem monte nixam,

Moenibus, aggeribusque firmam,
Urbemque pronam vallibus infimis,
Velutque curvo poplite subditam

Tuis Tiaris advolutam

Propitio specularis ore:
Qui sumptuosa mole sacros lares,
Pleno theatro magnificam Domum

Ex Suecicis nuper ruinis

AEre tuo, serie venusta,

Spectas, remoto sacrilego rogo
Exsuscitatum grande Palatium,

Vultuque dignaris benigno,

Quos gremio geris in paterno,
Cur Patriarum gaudia turrium,
Dilata tristi destituis fuga?

Urbs tota luget subsecuto

Maesta situ, viduaeque pinnae
Illustris Arcis, tectaque Principem
Suum reposcunt. Patria splendidis

Adstans fenestris arbitratur

Huc reducem, digitisque longas
Metitur horas, tempora praecipit,
Morosa votis sidera verberat,

Precesque fundit pertinaces.

Ipse tuus sinuosus ALMO
Delapsus ultra dimidium viae
Prodit modestis fluctibus obviam,

Piscola fraternis maritans

Flumina Danubii procellis
Festinat amplo fonte RATISBONAM,
Offertque grati tergoris alveum,

Fugaeque causam sciscitatus

Magna geri monumenta Regni
Audit benignis auribus, ImperI
Res ventilari: Concilium frequens

Eo coactum; destinatos

Huc Proceres, hominumque florem,
Quibus praeesset nomine CAESARIS
Vir copioso Numine perspicax

MARQUARDUS Atlas corruentis

Imperii, solidumque fulcrum:
Isthic moratur iurgia Principum
Et dissidentum [Reg: dissidentium] pectora consulum

Oraculis sacris in unum

Colligit unanimemque servat
Amore pacem pluribus in locis
Rimas agentem, frustaque foederum

Hiulca comportans in unum

Connubium, patiente iungit
Mentes catena; semina litium
In flore mactat, principiis studens

Gliscentis ovi pestilentem

Occupat in gremio furorem,
Viaque Pacis digerit omnia.
Sic occupatus pro Patriae bono

Miscet coronatis benignam

Officiis pietate Matrem
Cum gloriosi munere Iudicis:
Perplexa rerum iurgia discutit

MAGNES voluntatum placente

Corda movet glaciata suada,
Emique blandis pectora nutibus
Sciens, amicos, quos cupit, efficit,

Regnique confracti propinquam

Subsidio prohibet ruinam.
Hinc TE viatrix fama per omnia
Fert Regna Mundi, nec Sapientiae

Minor triumpho, praedicaris

Imperii SALOMON, profundis

Videns acutum consiliis Stateum
Regni futurum. CAESARIS es loco

Sacramque Mitratus profano

Cum solio cumulas Tiaram,
Et inclytarum praemia Frontium,
Manusque sceptris induis, et Pedo,

Spirasque maiestate morum

AMBROSIUM melioris Aulae,
Aut copiosa mente ATHANASIUM
Iam serus annis, iam nive plurima,

Plenusque matura pruina

Sidereo venerandus ore:
Sed et peracto munere, quod geris,
Inter sereni fulgura nominis

Domum reversus gloriosa

Canitie satiabis annos
Totumque vives Nestora, plurimo
Vigore sospes, viribus integer

Plenusque faustorum dierum

Empyria residebis Arce
Inter sacratas nobilis Infulas
Cum BORROMAEIS, cumque SALESIIS,

Mitramque victricem malorum

Promeritis sociabis Astris.

AD SERENISSIMUM MAXIMILIANUM ELECTOREM BAVARIAE S. R. I. [Abbr.: ?] ARCHIDAPIFERUM. Gloria ipsius Bellica, et relata ex Rebellibus Bohemis luculenta ad Stellam Victoria praedicatur.

VIdere nuper signa volantia,
Et fluctuantem Sanguine MOLDAVUM

Datum est Bohemis, perfidoque

Vulnere purpureas procellas:
Cum perduelli Marte rebellio,
Audaxque iunctis viribus Haeresis

Citata Pragam conveniret

Sanguineo dirimenda campo
Pendente causa. Sanguine mustei
Fulsere colles. iudice ferreo

Decisa res est, et metallo

Vindice pars melior triumphans
Plexit nocentis perfidiae caput,
Regem pusillo tempore scenicum:

Re prospere gesta secundis

MAXIMUS AEMILIANUS armis
Periclitatam Marte Bohemiam
Rursus quieto composuit statu,

Procumque detrusum parato

Esolio vacuum coegit
Ius abrogata cedere purpura.
Is dissipatis agminibus lacer

Campum reliquit, regiainque

Torque Periscelidem superba
Sacram Britanno prodidit Ordini,
Et persequenti cessit acinaci.

Utraque concursum phalange

Mente pari, imparibus lacertis,
Laevaque castris Sorte rebellibus.
Ut militaris personuit tuba,

Factumque collectae palaestrae est

Auspicium, antevolans cohortes
Sibi dicatas BAVARICUS LEO
Furore flammans, et facie ignea,

Minisque torvus bellicosis,

Sic calida AEMILIANUS ira
Suos vocavit: Causa favet, viri;
Felix patrono res agitur Polo.

Dies hic ultor perfidorum

Egregium pariet triumphum:
Nolite, quaeso, pars melior Sagi,
Nolite fortes condere spiritus

Torpore vaginae, et feroces

Pigritia cicurare mentes.
GERMANA virtus Martia deside
In arma nescit vadere brachio:

Negotiamur cum protervo

Milite. nos sceleris iubemur

Fractique iuris plectere foedera:
Hic noster ensis debita sanciet

Tormenta. mucro perduelles

Hic animas Erebo litabit:
Sed prostituto in vulnera sanguine,
Commilitones, est opus, et viris:

Haec hora pugnaces Leones

Postulat, impavidasque tygres:
Adeste. si cui magnanimus cruor
Venas adurit, si cui flos micat

Pulchri liquoris, glorioso

Consilio gladiis propinet,
Vitamque spernat pro Patria, et focis,
Aras fideli sanguine protegat

Exsibilatas inter arma

Haeretico truculenta ferro:
Praesente forsan Numine non satis
Cautum est in hostem? fidite milites,

Confoederatus vos Olympus,

Et Superi rediment Benigni.
Spectate Pragae moenia perfido
Insessa nido. si steterit mihi

Fortuna campi, corrogatis

Nostra erit Urbs opulenta gazis,
Regnique praedas Marte tenebimus:
Hoc restat unum, ut pectore Martio,

Vestrisque dextris tam propinquas

Spes alacri pugione nixas
De corde tolli non patiamini,
Sed mente celsa fervidi in obvium

Hostem profecti, sordidati

Per proprii pluviam cruoris
Non indecoram pergite, qua datur
Apertus armis nobilis impetus:

Perstate. primos insolentes

Frangite duritie morandi
Hostis furores; si tumidus fragor,
Primusque Martis praeteriit calor,

Durantibus vobis in aestu,

Vestra acies erit, et triumphus:
Non tanta res est, vincere perfidos,
Quos inquietos mens sibi conscia

Facit, timentesque vitam

Horribilem maculare morte:
Atrociorem, credite milites,
Verentur hostem, quem pavidis gerunt

Intus medullis: tam probrosus

Hic animi lepus est, ut expers
Latere toto corpore nesciat.
Professa res est: sons metuit necem.

Quem culpa mordet, teste nullo

Sponte timet, fugit hoste nullo:
Satis pavebunt, si Patientia
Pugnare sola, me Duce, viderint,

Et stare firma vos catena,

Ordinibusque adamante vinctis.
Parum est, scelestis si faveat locus,
Situsque collis: qui subit edita,

Accedit ad casum, et propinquam

Lubricus accelerat ruinam.

Pro quo faventes stant Superi, nihil
Curat minarum, nec metuit necem,

Confisus insonti Gradivo,

Et placitae bonitate causae
Solatus ensem plus animo ferit,
Quam Marte stricto, plus clypeo valet,

Quo se tuetur, quam Tyrannus

Cuspide, qua nocet innocenti.
Haec elocutus fulgure saevior
Expergefactis ad sonitum tubae

Viris in hostes arrogantes

Proripitur, sitiensque caedis
Toto movetur strenuus impetu.
Paulum resistunt, donec idoneum

Nactus foramen dissolutis

MAXIMUS AEMILIANUS alis,
Laesoque nexu disiicit obvios,
Pugnare certos. fulmineis pilis

Lusum perite. nulla passim

Glans sterili repetita iactu est.
Sensim repulsis bellica frons viris
Nudata cessit. tum cumulus fugae

Evasit ingens prostituto

Ordine, deteriore torque
Patente telis. Moldavus obstitit
Tumens procellis, qui profugos mari

Excepit hostes, et liquenti

Perfidiam tumulavit ira.
Plus, quam novenum funera millium
Prostrata campis. Est tuus hic labor,

PRAECELSE PRINCEPS, qui feroces

AUSTRIACIS AQUILIS Bohemos
Fractos priori restituis iugo,
Victumque ANASSUM turbine Rustico

Incingis antiquis modestum

Litoribus, capuloque frenas.
Testata res est. magnanimus Tibi
Insedit ardor: non humilis furor

Pectus momordit, sed viriles

Qualis amat stimulare mentes.
Hinc Te coronat Martis Adorea
Tot gloriarum laeta viroribus.

Hinc Palma, vernantesque Cedri

Frontem obeunt viridante Lauro,
Vultumque lambunt Numine fertilem.
Vetusta MAGNUM saecula TE canent

Gestis ALEXANDRUM potenti

Imperio sapienter armis.

AD NOBILEM ADOLESCENTEM GERASINUM CORNELIUM. Ut primam iuventutem mature DEO, bonisque rebus impendat.

Si nactus socios probos,

Non hircos olidi gutturis eligit,
Suspecto procul a grege

Si vitat stabuli feminei pecus,
Fatales Iuvenum Capras,

Et quicquid minimum spirat Adonidem.
Communis stylus est, sequi

Semper deterius, nec solidas vias.
AEtas verna periculis

Palpatur gravibus, criminibus patet.
Flavescunt nitidae comae,

Aurato laquei vertice serici,
Candet pellis eburnea,

Frons plano rutilat marmore lubrica,
Depingit roseas genas

Fucus, non solido tempore permanens,
Et vultu nimium potens

Aspectu satagit scindere pectora,
Nictuque intima perforat.

Proh! quot visa procis non oculo probo
Formae pompa fugax nocet?

Quot natae celebres inde tragoediae?
Hos impende dies DEO,

Autumnus Superis non placet ultimus,
Et fessus senio Cycnus;

Veris primitias sidera postulant
Offerri sibi pro lytro.

Defrauda genium, fac cito, quod facis,
It pronum in petulans iter

Iniectis iuvenem stringito vinculis.

Captivam trahe bestiam,

Ne fracta cavea proruat in forum.
In flore es tenero: cave;

Qualis nunc puer es, talis eris senex,
Si praeludia viceris.

Arbor frugifera est nulla, nec inclyta,
Quae non floruit antea.

Si flores dederis, quos cupimus, bonos,
Fructus non alios dabis,

Ingentique ferax sufficies spei.

AD S. [Abbr.: ?] FRANCISCUM XAVERIUM. Quo die in Monte Martyrum prope Parisios cum reliquis Sociis prima Societatis IESU vota professus est.

STat innocentem passibus insequi
Agnum pudico vellere candidum.

Mens est Giganteo eminere

Vertice. nil populare meta est.
Non mens inerti est serpere corpore,
Figique terra, sed iuvat altius

Spirare, terrestresque faeces

Intrepido pede transilire.
Fortuna quicquid mobilis, aut manens
AEris reliquit, stat pede verrere;

Quicquid dolosus nundinator

Mundus amat, stolidoque vulgo
Offert bonorum, stat celeri fuga
Hereditates, et patrimonia,

Gazas avorum praeterire,

Et cupidi furias peculI.
Satis recepto Numine dives est,
Qui fenerari sideribus volens,

Et gloriosa plenus ira

In scabiem pereuntis Orbis
Se se profanis exspolians iocis,
Nugisque rerum, nil retinet sibi.

Nihil tenendo possidentur

Omnia, fertiliore quaestu.
Stat auspicatis claudere turribus
Cautum pudorem, stringere vinculis

Periclitatum tot dolosis

Insidiis, laqueisque florem.
Quidcunque cerni vel male lubricum est,
Vel turpe tangi, vel cupido sono

Irritat aures, fraudulento

Garrula quas tenet ore Siren,
Vitare mens est: nil meretriciis
Possit deinceps blanditiis Venus,

Lenocinans formae venustas

Nil solidam labefactet arcem,
Aut prosequendi gloria stemmatis:
Mens dedicato est corpore tutior.

Transacta res est. proditores

Quicquid agant sine fronte sensus,

Contraque mussent, quicquid et obstrepat
Effeminatis Mundus amoribus,

Adhinniens ad crimen Orbis

Idalio furiatus igne.
Res delicata, et plena periculo est
Pudor veneno lubricus insici.

Frequenter incantata blanda

Virginitas periit Charybdi.
Tandem stat ausu libera maximo
Quidvis volendi iura relinquere.

Subesse praestat. consecrata

Irrequieta DEO voluntas
Iure abdicato promptior obsequi,
Suoque gaudens liberior iugo

Nescit dolores: temperata

Mitigat ardua servitute.
Haec docta mors est, corpore non suo,
Nec mente posthac vivere propria.

Mundo sepultus iam supremum

Dormiit [Reg: Dormivit] , arbitrioque lethi
Non invenusti perdidit omnia,
Velut cadaver, quod tumulum subit.

Qui se negavit transituris

Deliciis puerilis Orbis,
Vanisque pompis. credite mortuum,
Humana quem nil iurgia commovent,

Quisquis Parentes, et caduci

Exuvias tumulavit aevi.
Audi voventem: Pauper et indigus
Ero deinceps, nullius appetens.

Valete curae, vosque gazae,

Spes avidi insaturata Croesi:
Castus perenni Virgine floridum
Servabo corpus, germine spiritum

Semper verecundo tuebor,

Et reliquos probitate sensus:
Perstabo promptus, semper obediens [Reg: oboediens] ,
Pendebo totus fixus ab altero,

Parebo, si nutus vocarit;

Nec proprii parasita iuris
Dein voluntas nacta, quod imperet.
Me detinebit, sed celer ocyus

Rotabor ad vocem iubentis

Instar avis, volucrisque venti:
Seu me repertam nuper in Indiam,
Nutusve tostam mittat in Africam,

Ibo paratus. non recusat

Imperium docilis voluntas:
Orbem repostum finibus ultimis,
Et separatas aequoribus plagas

Pernix adibo, perditosque

Restituam fidei Colonos.
Stabo macello proxima victima
Exaestuantis prodiga sanguinis,

Collumque tortori propinans

Explicitum, iugulumque tradam.
O si rubentem conspiciam necem
Stillare apertis corporis ostiis,

Fiamque Martyr! gloriosa

Oceanum maculabo caede.

Sic me voventem ter DEUS adiuvet,
Sacroque fundet proposito, fidem

Grandi Sacramento obligatam

Ut solida bonitate servem.
Haec elocutus conflagrat intimis
Plenus favillis Ucalegon sacer,

Sacro comestus devoratur

Igne Rubus, meliorque Phoenix.
Hinc frons beatis ebria gratiis;
Hinc ille totus supra homines homo:

Hinc Sole vultus praeparatus

Empyrio super Astra surgit.
Et ecce! fuscam iam famulo gerit
FRANCISCUS Atlas tergore sarcinam,

Caliginosa pelle Maurum,

AEthiopem styge nigriorem,
Quem fonte sacro (prodigium nivis!)
Domum remittit pectore candidum,

Corvumque permutans Olore

Virginea renovat pruina.

Progressus Turcici non statim impediti, et Machometes in ortu non statim oppressus deplorantur.

Quod Christiani perduellem

Nominis, et ditionis hostem
Tantum secundis pergere cursibus
Passi, scelestam non superavimus

In flore pestem, nec pudendus

In gremio est iugulatus hostis?
Sopisse cunas prolis oportuit,
Turbasse nidum, matre puerpera

Ovis malignis incubante,

Et tenerum generante foetum.
Cur MACHOMETEM non sociis statim
Armis adorti in semine stravimus?

Cum pullularet, strangulandus

In tenero fuerat racemo.
Succrevit anguis robore pertinax,
Turpesque cristas latius explicans

Amplexus est cauda trisulca

Dimidium truculentus Orbem:
Victos sub arctis unguibus Hungaros,
Graecosque tractat. ventilat Armenos,

Persasque terret, Thracicisque

Porrigit Imperium sagittis
Adusque Parthos. subsidiariis
Gavisus armis Tartariam sibi

Fide maritans obligata,

Et volucres populi caballos
Semper paratos nactus ad omnia
Sceptrum propagat caedibus, et mari

Latrocinatus bellicosas

Italiae licitatur Urbes,

Et delicatas diripit Insulas
Pingues Oliva, frugibus inclytas.

Iam CANDIA tandem potitus

Dalmaticas meditatur arces.
Non liberali Turca satur Cypro,
Nec gloriosa Militibus Rhodo

Propinquior Romae futurus

Spe MELITAM cupida procatur,
Xanthique ripas, et Siculi freti
Munita firmis oppida portubus.

Nil Adriae fluctus moratus

Iam Veneto minitatur Isthmo.
Quis somniasset, tempore tam brevi
Serpente Cancro, posse tot inclytas

Terras, peregrinumque corpus

Marte, viris, opibusque florens,
Et Regna totis tractibus infici?
Cur mox rapaces non stitimus manus,

Primasque praedas, et minutis

Principiis leviora furta?
Cur otiosi vidimus eminus
Micare fumum, nec famulas aquas

Porreximus flammae domandae

Armeniis, trepidisque Graecis?
Neglecta semper vis nocet, et novas
Eundo vires accipit impetus.

Scintilla contemptu fovetur,

Dum mediam populetur Urbem.
Quem plura longae furta parant cruci,
Illi peritis non simul unguibus

Mens crevit audax, impudensque

Ars piceo repetenda ludo:
Primum minutis imminet arculis,
Clepitque nummos, atque crepundia,

Acusque furatur pusillas,

Aut obolos, scabiem metalli
Sensim crumenas repit ad abditas,
Serasque iam non clavibus induit,

Sed perforatas militari

Vi, satura spoliat medulla,
Statura donec crescat idonea
Ligno trabali, debita stipiti.

Non una formando cruento

Hora fugax satis est Neroni.
Sensim Tyrannos moribus improbis
Crudelitatem prosperitas docet,

Ususque sceptri turbulenti.

Nemo repente Leo est, nec ursus.
Annosa frustra corpora quercuum
Ferro trucidas, si solida mora

Radice fixa pertinaci

Fortibus invaluere fibris;
Prima iuventa vertice flexili
Erat putandus difficilis rigor.

O quam modestis flore primo

Turca premi valuisset armis
Necdum potenti fultus acinace,
Necdum Coronis cinctus, et ensibus!

At nunc cruentum Marte iuncto

Quis prohibet Patria Tyrannum?

Si mens fuisset principio bona,
Sub Sole nullus Turca foret super,

Sed nostra spectaremus arma

Odrysia maculata caede.
Matura quod si iam foret Unio
Inter supremi Culminis Ordines,

Adhuc liceret sanguisugam

Proiicere in Lybicas arenas.

AD R. P. [Abbr.: ?] LAURENTIUM FORERUM SOCIETATIS IESU. De relata variis Controversiarum Libris a variis Haereticis ac nugatoribus praeclara Palma.

Arcem vertice pendulam,
Fundatamque petra non violabili,

Audaci scopuli situ

Molem turribus arduam
Libris praecipuis strenuus exhibes.

Pendent terribili loco,

Et celsae speculae tholo
Milleni clypei, qui procul aemulis

Lucem Solibus invident:

Nictat fulgor aheneus,

Et Phoebum tremula luce reverberat,

Vix finem radiis facit,

Pleno diluvio micat,
Ut se sidereis miscuit orbibus,

Et Coeli iubar imbibit.

Imperterrita casibus
Stat confisa suo culmine Veritas,

Et vestigia ponderat,

Hosti cedere nescia,
Quamvis fulmineos sentiat impetus.

Nil gens MACCHIAVELLICA

Terrae delitiis satur
Se volvens olidis faecibus efficit:

Succumbit iaculo dolus,

Et septemplice vertice
Obtruncata iacet peste nocens Hydra,

Victrici premitur fide:

Nec salvam reperit fugam,
Quicquid nequitias Tartareas olet.

Frustra carnea Machina,

Immanemque uterum globans
Famosus populis omnibus Helluo,

Longo barbitio Caper

Immensis cyathis natans
Miles Teutonicis strenuus urceis

Pugnax cum sociis furit,

Exsuccaque scaber cute
CALVINUS referens mortis imaginem,

(Quamvis ingeniosior)

Exesis gracilis genis

Oppugnat stolidis moenia cornibus,

Forti Marte coercitus

Eliso cerebro iacet.
Nequicquam varius Lyne GIOPPIUS

Centum Pellio vulpium,

Verbo dissimilis sibi
Eructans animam semiputrem spuit,

Cassasque ingeminat minas,

Parco tinctus Apolline
Solo Stentoreo gutture nobilis,

Et rauca iuguli tuba.

Necquicquam Rabulae fremunt,
Et quicquid similis forte bituminis

Mucosum est hominum genus.

Consumpto capulus stylo,
Immanique rudes strage iacent minae,

Exhaustae pharetrae sago.

Omnes Relligio necat.
Hostili redolet sanguine luridus

Circus, vulneribus natans.

Stans ECCLESIA marmore
Adversas acies vicit, et ordines

Prostravit pavidos fides.

Tu Tu Malleus Haeresum
Expertusque Plato saecula nescia,

Doctrinis renovas tuis.

Innocentium Martyrum ab Herode interfectorum clades ac felicitas.

SAlvete flores vere tenerrimo,
Formosa castae germina purpurae,

Salvete plantae delicati

Sanguinis, ingenuique Mori!
Vos penicillo Barbarus hostico
Pinxit Tyrannus: vos subita nece

Pruina decoxit, pudico

Cruda superveniens roseto.
In Innocentum ferreus Helluo
Irrupit ensis pignora corporum

Messoris instar (qui virentes

Exspoliat penetrante cultro
Agri capillos) perdidit aream,
Lectosque vastans Alcinoi thoros,

Vernantium cunas rosarum,

Et tenerum violavit hortum.
Perempta marcent parva cadavera,
Maiora caeso corpore vulnera,

Ebur maritatum venusto

Emicat irradiante fuco.
Iacent tenello funere parvuli
Non indecoro murice sordidi,

Formosuli languent Puelli,

Corcula, deliciaeque Matrum.

Non facta surdis hostibus obvia
Caedem diremit Mater, et ubera

Exerta monstrans, turgidosque

Lacte sinus potuit movere
Exasperatas sanguine Tigrides,
Non fasciarum mollia vincula

Flexere ferrum, quin adacta

Irrueret petulans machaera:
Sed nec parato saepe peculio
Emi sinebat se furor improbus,

Ut pusionis temperato

Funera dissimularet ictu.
Ingressus ipsos est uteri sinus
Scrutator ensis. carcere viscerum

Hastis aperto curiosus

Mucro suo tacitam cubili
Prolem poposcit. Mater et hinnulus
Uni litati victima militi,

Gallina cum pullo sequaci

Unanimi periere falce.
Fumosa longo stemmate limina,
Referta pompis atria pendulis

Mollite vesanos latrones

Principibus nequiere ceris:
Non ipse multa canitie pater,
Gravique vultu vir venerabilis

Persuasit hostili furori

Incolumes sibi pactus aedes,
Sparsisque frustra stans genitrix comis
Diserta largis praefica lacrymis

Fecunditatem coniugalem

Increpuit, thalamique ramos.
Certare visa est lactea sanguini
AEtas, scelestis trunca bipennibus,

Mixtoque Iordanis cruore

Ambiguas minio procellas,
Pigrumque torsit segnior alveum
Lucta impeditum, nec sibi constitit;

Dolore fractus tinnientem

Ad scopulos laceravit urnam.
At neniarum ponite taedia
Matres Hebraeae. gaudia promite,

Faustosque lusus, nec deinceps

Prole satos uteri tumores,
Novemque menses, quos soboli studens
Natura fixit, murmure plectite.

Frustra parentes non fuistis:

Filiolos genuistis Astris.
Quid si profundo Nestore serior
Favisset aetas. forte veneficos

Vidisset Orbis, vel latrones

Conspicua titubare furca
Ludente vento: forte nefariis
Ausis fuissent pabula Tartari,

Qui nunc triumphant, floridaque

Morte sacram retulere Palmam
Facti Supremi Regis Ephebuli.
Hinc conspicati caeruleae domus

Stellante tecto verminantem

Innocuo feriunt cachinno

Suum latronem, gaudia colligunt,
Victore Laurum vertice dividunt,

Omnesque saltant, ligneique

Bucephali immemores superbis
Equis triumphos, et niveos dies
Coeleste vecti per Capitolium

Pulchris quadrigis eminentes

AEthereo celebrant theatro.
O Vos decoro vertice Crispulos,
Lauris virentes, crinibus aureos!

Narcissulos O delicatos,

Floridulos, alacresque totos!
Vos sentientes carnificis quidem
Rebellis ensem, sed nihil, aut parum

Ictum dolentes, pullulantes

Morte brevi tumulastis [Reg: tumulavistis] annos:
Celso sedetis vertice Principum,
Unaque cunas, castaque lintea

Eo tulistis, collocanda

ERIDANO, niveoque rivo.

AD LINUM DORCAEUM. Hominem senem ac debilem ad seriam Paenitentiam et vitae emendationem hortatur.

LINE, peccasti. novies adulter
Diceris passim, digitoque longo
Urbe monstraris, manifesta salsis

Fabula scurris:
Notus es Lippis, neque iam tribunal
Unicum restat, cui non potentum [Reg: potentium]
Criminum foedo reus adstitisti

Ulcere famae.
Iam Tibi glabrum caput est senecta,
Et comis ningit, cerebrum liquore
Plurimo stagnat, pluvioque pendet

Stiria naso.
Iam tibi nares equitat seniles
Optica duplex speculum fenestra,
Quod sua lectam facit ampliorem

Fraude papyrum.
Tempus est vitae melioris. aetas
Debilis suadet, valetudo fractis
Viribus sidens, stomachique crudi

Fessa culina:

Febris alternas hyemes, et arctos
Convehens aestus, trepidoque motu
Ventilans costas monet, ut saluti

Prospiciatur.
Pulmo decoctus moriente folle
Clamat, ut tandem sapias. profanae
Fabulae lusum satis est. reversus

Seria tracta;
Cogita mortis spatium propinquae,
Tempus incertum, nimio Vesevum
Igne sudantem, rigidique strictam

Numinis iram;
Ipse cum iustus, graviore culpa
Liber, excelso solio insidentis
Iudicis saevum tremulo timebit

Pectore fulmen:
Quando ferali tuba per sepulcra
Garriens Lesso foveis repostum
Colliget Mundum, vehemensque Censor

Finiet orbem:
Intimas cordis resera medullas.
Perditos Coeli repara favores.
Non amat mortem DEUS; innocentes

Nos cupit omnes.
Provide caeco statui. dolosum
Occupa mortis vigilantis ictum;
Certus es metae, neque certus arcus,

Quando sagittam
Ultimam nervo petulante mittet.
Cum fores caedit taciturnus hospes

Osseo pugno, procul hinc amica

AEde migrandum est.
LINE, convasa. nec enim priore
Amplius felix potiere vita.
Ni fatiscenti studeas saluti,

Alea iacta est.
Quo situ stipes cecidit, vetusti
Pertinax gestus, populosa ramis
Membra servabit, nec humo iacentes

Surriget artus.
Suppetit tempus, Nemesisque laevam
Vindicem tardat cupidam ferire.
Pande secretos animi recessus,

Volve, revolve
Ver iuventutis, puerumque primis
Otiis actum, male collocatam
Temporis gemmam, lepidisque nugis

Dilapidatum
Ignei succi iuvenem, resume
Masculos annos, scelerum catenam
Texe, rumpendam gemitu, tenaces

Disiice spiras,
Dum foro prostant facili parandae
Gratiae merces, veniaeque donum.
Nundinis clausis fugit expetitum

Tempus emendi.
Nulla tunc aegro dabitur facultas,
Quando inaequalem reperire venam
Nesciet toto Medicus lacerto

Tunc abeundum est.

DEO totam naturam subesse et obsequi, praeter solum hominem, qui liberi arbitrii abusu monenti obsistit.

DEI Potentis facta pedissequa [Reg: pedisequa]
Natura servit. sub domino iuge

Ancilla curvatur. iubentis

Nutibus officiosa gaudet:
Haec celsa flectit culmina montium
Rerum Satori, blandaque germina

Radice firmans, alta recto

Sidera dat meditanda vultu
Florum cohorti. Supplice candida
Caelos adorant lilia vertice,

Imbremque mendicant salubrem:

Tum pluvio saturata rore
Soli propinant stemmata: gratias
Agunt alenti. Haec marmora caerulis

Distincta venis gloriosas

In statuas cavat, et columnas
Enucleatas pluribus ictibus,
Plenisque Circos plausibus imbuens

Rerum potenti gratulatur

Imperium famulantis Orbis:
Ipsa obsequentem nutibus AEolum,
Eurosque fungi munere praecipit,

Et eruditis flare buccis

Instruit, unanimique labro;
Si Numen oris postulet halitum,
Adsunt citati, naufragium cient;

Repente rursus conticescunt,

Et furias, stomachumque ponunt.
Ranae Canopi, textor Araneus,
Raucae cicadae, cumque ape caelibe

Adsunt locustae: sibilante

Musca DEO vaga congregatur,
Regumque mensas involat impigra,
Ultrice in Aulas usa proboscide,

Mappasque conspurcans profusa

Illuvie vitiat palatum:
Sed et, IACOBO supplice, NISSIBIN
Ut e Tyranni faucibus eruat,

Adversus immanem SAPOREM

Vespam iterum, culicesque mittet,
Agmen pusillis militibus nigrum.
Fungentur ipsi munere strenue,

Equosque, mortalesque diris

Conficient acubus crabrones
Fixo molesti dentis aculeo,
Prostante passim corpore vulneri.

Sternace se gestu cameli

Circumagent rabie doloris,
Regique posthac difficiles equi
Tumultuati partibus omnibus

Capistra rumpent, et rebelli

Excutient equites furore.

Eviscerata sindone viscerum
Se totam Arachne prodiget in colum;

Ut cauta FELICEM tapete

Artifici, latebraque servet
Extemporali provida pallio;
Labore miro nobilis Atropos

Suspendet orbes fraudulentis

E laqueis opifex amica.
Haec impotentes prae rabie famis
Mordere suetas conciliat feras,

Rictusque compescit voraces,

Et cupidos remorata dentes
Claudit barathrum, si iubeat DEUS:
Si vindicandus stet DANIEL mola

Intactus Heros belluina,

Ingluviem rediment Leones,
Sistentque orexin carne superstite.
Haec ipsa promptum reprimit impetum

Ignemque suffocat rapacem,

Pacificam iubet esse flammam,
Ut AZARIAS, et MISAEL comes,
Ceu delibuti rore, canant melos,

Minace succenso camino

Horribilem glomerante fumum.
Haec una ripis flumina continet,
Extorris ultra litora Mincius,

Vernisque ditatus rapinis

Ne Rhodanus populetur agros.
Lyco rapaci Scipio PONTICUS
Suffecit, ut se margine clauderet,

Nec terminis se constitutis

Proriperet petulans tyrannus.
Quin ipsa ventis sint licet aequora
Saepe inquietis turgida, litorum

Cratere terrestri recepta

Haud positum violant asylum.
In Orbe quicquid sub gemina Poli
Sphaera est, vocantem prosequitur DEUM

Suopte nutu, sponte obedit.

Solus homo toties rebellis
Exorbitanti deditus otio
Hero resistit, nec patitur iugum,

Frenique contemptor flagellum

Barbarus excutit, et capistrum,
Ceu perforato carcere quae Tigris
Emissa frendet libera compitis,

Nec novit altoris priorem

Amplius irrequieta vocem,
Nec se Magistro praebet idoneam,
Ut ante, toto sed furit impetu

In obvios quosvis, et ore,

Qua data porta, ruit cruento.

AD S. [Abbr.: ?] GALLICANUM CLARISSIMUM BELLI DUCEM, GLORIOSISSIMUM CHRISTI MARTYREM IN PERSECUTIONE IULIANI APOSTATAE PRO FIDE OCCISUM, PATRONUM SUUM AC TUTELAREM DIUUM AMANTISSIMUM.

HIc Martiarum gloria mentium,
Et militaris prodigium viri,

Invictus hic est GALLICANUS,

Delicium, columenque Mundi.
Hic Purpuratis pulcher honoribus
Stat orbe maior, quem pede subditum

Victore, CHRISTO subiugatum

Continua religans catena
Laborioso mancipium potens
Duxit triumpho. fulminis impetu

Invectus in PERSAS feroci

Militia, facieque torva
Ubique fausto Marte supervolans
Obstante nullo fudit inertia

Effeminatorum latronum

Corpora, barbariemque mollem,
Et copioso castra satellite
Messore passim stravit acinace,

Terramque stipatam tyrannis

Difficili vacuavit hoste,
Et seminatos, ceu cinifes, SCYTHAS,
Levesque THRACAS finibus expulit.

Orco propinatum cruorem

Sacrilegum, spuriamque tabem
Gentis rebellis, ceu maris obvias
Effudit undas nil numerum timens

Disiecit hostiles phalanges,

Et medios secuit Gelonos.
At tam potentem praetulit Angelus
Strategus ensem, qui radiis vibrans

Flammante turbavit mucrone

Agmina, terribilesque muros,
Vinctosque firmis nexibus ordines.
Confoederato milite Caelites

Bellare visi GALLICANI

Sub gladio, validisque signis,
Qui militantes in niveis equis
Compendiosa praecipites via

Undante grassati furore

Per remoras, mediasque mortes,
Per corruentum [Reg: corruentium] valla cadaverum
Auxere Palmas. integra gens prope

Deleta funesto reperta est

Exanimis iacuisse campo.
Huc usque pugnas vidimus arduas,
Scythae nefandi dedecus, integros

Exercitus fusos, et hostes

Innumeros, populosque coesos.

Maiora restant proelia strenuis
Certanda dextris. pectore masculo

Herois invicti palaestra

Indiget, intrepidoque Marte.
Stat GALLICANUS Dux adamantinus,
Tenaxque CHRISTI, marmore fortior,

Stat ipse contra IULIANUM

Indocilis variare vultum.
Stat militaris petra: quid imperas
Insane Caesar? respuit aurea

Promissa fortis GALLICANUS,

Nec placido sinuatur aere,
Aut dignitatum flectitur ambitu.
Nil vana prodest pollicitatio,

Pecuniae lenocinantis

Nil cumulo rutilante splendor.
Mortem minaris transfuga? nil novum
Id GALLICANO est. miles amat mori.

Huc vota tendunt; vulneratus

Excipiet flagra cum cachinno.
Diram minaris pauperiem Duci,
Fiscoque honestum diripies virum?

Honore summo comparatas

Divitias, reditusque carpes?
Bene est: avarae quae violentiae, aut
Subsunt rapinae, non sua credidit.

Dux ipse norit [Reg: noverit] providere

De spoliis sibi, deque praedis:
Si IULIANUM vincere non volet,
Certe nefandum vincet Apostatam,

Vincet Rebellem. perduelle

Ipse caput trahet in triumphum.
At ira bullit Caesaris ignea.
Idola ferri praecipit. et Iovi

Curvetur, inquit, GALLICANUS:

Sin: merito cadat, ictus ense.
Nil pertinacem propositi virum
Effulgurantis terruit aemulo

Stans Sole mucronis potestas

Nuda acie, tremulaque luce;
Quin constitutum si tibi, Caesar, est,
(Princeps reponit) non meritum feri:

Amore CHRISTI praeparatum

En caput, intrepidumque collum!
Praedare vitam, non rapies fidem;
Corpus trucida, non animum feres.

Aufer facultates, et aurum,

Omne tuum est: mihi me relinque.
Haec elocutus protulit inclyta
Cervice nixum Dux alacer caput,

Perinde ceu vestem paratus

Ponere pro pietate vitam.

AD BERNARDINUM VORENGIUM AMICUM SUUM. Iocus in Staturam ipsius pusillam et solatium.

QUid fles, VORENGI, quod modicis tibi
Natura membris corpora finxerit,

Quod ipsa nugax architecta

Hospitium fabricans pusillum
A promovenda destiterit strue,
Locoque vasti tarda palatii

Extruxerit parvum mapale,

Atque humili statua penates.
Iactura nulla est. plus aliis pigra
De mole carnis, plus tibi spiritus

Natura prompsit liberalis,

Ire animo dedit eminente.
Quamvis pusillis stes pedibus minor,
Et longiorem vix digitum brevi

AEquare statura feraris

Exigua genitrice natus,
Contemne risus praetereuntium,
Salsosque scurras voce ZACHAEULUM

Identidem te clamitantes.

Ingenium puerile sperne:

Si te, VORENGI, ex arbore proxima
Duum [Reg: Duarum] librarum deciduum pyrum

Vocet cavillator molestus,

Aut salium in viridi per agros
Foeno locustam gutture stridulum,
Subsiste ridens. vince iocum ioco.

Ictum retorque. ponderosos

Exagita salibus colossos,
Vastosque grandi vertice mugiles,
Et prominentem ride uteri globum.

Scintillulam si te tremente

Igniculo trepide micantem
Nanoque stellam lumine praeditam
Quis nominarit, dicta reverbera:

Vocabis intonsum Cometam,

Sulphureae ditionis AEtnam:
Si Pumilonem, si SALAPUSIUM,
Frustumque carnis, vel tenuem scobem,

Granumque arenae nominabunt,

Aut minimum globulum ZENONIS;
Ride capaces, ut scopulos, viros,
Turresque vasto pegmate carneas:

Inflata tu contra LUGONIS

Puncta voca, tumidasque bullas.
Si te sciurum corpore mimico,
Parvumque grillum, si modica nuce

Dicant minorem, ludibundum

Si culicem, saliensque punctum;
Pari moneta tu Dromedarios
Apella, et instar montis equos voca,

Ingentibus gibbis onustos

Corpore terrifico Camelos,
Et cuspidatos Rhinocerotico
Naso Gigantes, Monstraque Barbaris

Compacta membris nominabis

Insolitis truculenta formis,
Longoque Manes corpore luridos,
Fictasque celso stipite perticas,

Umbras oberrantes figura

Terribili, gracilesque larvas.
Pergunt iocari: vix medii viri
Te portionem, vix prodromum maris,

Fungumque vix terra eminentem

Te vocitant, hominisque micam.
Fuisse talis scribitur ATTILA,
Monstrum globoso vertice nobile,

Homoque tantum pectoralis,

Et manibus, pedibusque mancus.
Tandem, VORENGI, conspicor ollulam
Bullire crasso sulphure parvulam,

Instarque felis sibilantem,

Cum propria religata cauda est:
Cerno perosum scommata masculum.
Calet cerebrum, lingua parat minas,

Arcumque tendit. vae Giganti

ENCELADO, tumidoque PHORBAE!
Vae! si dicaci dente ferociat
Hyaena mordax. musculus Indicos

Terrere Barros, et Leones

Armenios solet imbecillo

Clamore Gallus. iam volitant sales,
Acuta morsu verba reciproco:

Iam vapulat princeps Gigantum

Immodico ACROCORINTHUS ore.
Audis? obeso ventre cucurbitas
Apellat ipsos pumilo, belluas

Pingui macello destinatas,

BUCEPHALOS, animasque curvas:
Dira imprecatur tela iocantibus,
Ignes trisulcos fulminei Iovis

Pygmaeulus spirans minarum,

Turribus insolitam ruinam,
Terraeque motus optat, et obviis
Impactionem verticis angulis,

Quando lacunar, vel penates

Introeunt, humilemque portam:
Venationi farta cadavera, et
Praedam Molossis destinat hos apros

Rictu salutantes supino

Vile solum, putridamque terram:
Ad haec severi carnificis manum,
Strictumque ferrum, quo minuat caput

LONGURIONIS, quo Gigantis

Pyramidem metat insolentem.
Quid est, VORENGI? cur stomachum moves,
Iramque versas insatiabilem,

Domique nutritum furorem

Sub placido haud sinis esse tecto?
Iuvat protervos spernere Zoilos,
Salsosque Momos. despice FRIGIDOS:

Novere contempti silere,

Et tumidas cicurare buccas,
Si nil reponis, clamque silentio,
Instarque surdi tela nocentia,

Et lubrico sannas lepore

Dissimulas, aciemque strictam
Quandoque laudas fertilis IngenI,
Latrare cessant horribiles canes,

Cum nemo se pergit movere,

Si sedeat tacitus viator,
Nec inquieto praetereat gradu;
At ludibundo si baculo situm

Fingat rebellem, seque longa

Difficilem tueatur hasta,
Sparsisque saxis grandinet, omnia
Sonant latratu, vulneribus patet

Ferox sugillator ferinis,

Et laceris redit inde braccis.
Sede, VORENGI. non tuus error est.
Nos ipse fecit, qui facit omnia.

Peccata staturae favore

Sola reor, veniaque digna.

D. [Abbr.: ?] IGNATIUS LOIOLA. EX ASPECTU FLORIS AD DEUM ASCENDIT.

LAEtus prata videt luxuriantia

LOIOLA, florum vertices,
Formosas violas, sanguineas rosas,

Cinctas maritis vepribus,
Et quae lacte natant virgine Lilia,

Blando ligustra frigore.
Quam diversa Tibi est, O homo, quisquis es,

Hortis eundi semita?
Oblectas oculos, naribus uteris,

Frontemque succis illinis,
Silvas exspolias, carpis idonea

Praedator ungue germina,
Blandiris genio plenus odoribus,

Nil de Magistro cogitas,
Qui campos nitidis vestit amictibus,

Et pulchra crispat gramina:
Qui spinas comites floribus assuens

Adiungit ancillas Rosis:
Picturam Tulipae, quae variat cutem

Vibice multa sauciam,
Elimata cavi pocula Lilii,

Fructusque succis ebrios,

Et quae poma novis arboribus rubent

Mentita vultu purpuram,
Naturae attribuis, ceu sine Praeside

Hanc sola possit fingere:
Haec casu potius crescere iudicas,

Quam conscii iussu DEI.
At LOIOLA tuam plectit inertiam,

Hortos obit, sed sobrius,
Miratur virides Alcinoi scholas,

Et parcit ungue laedere;
Castigans oculos naribus abstinet,

Cum flore Coelum obambulat;
Laudat delicias, artificem manum

Docti Magistri praedicat.
O quam mirificis sensibus affluit,

Et gratulatur Numini
Hortorum Domino serica gramina

Campi tapetes floridos?
Interpuncta vagis germina venulis,

Rosasque Maii filias
Infantes violas, Veris Ephebulas

Vagina adhuc reconditas
Miratur solidae Vir Sapientiae,

Calthasque, Florae corcula,
Naturae gremium fertile liberis

Ad Astra tollit laudibus,
Factorem celebrat, qui fovet omnia,

Quaecunque per terram virent:
Hortos Elysios spe cupida sibi

Decerpit ante funera,

D. [Abbr.: ?] FRANCISCO XAVERIO IN INDIAS ABEUNTI PROPEMPTICON.

DIscessum ad Indos XAVERIUS parat,
Orbemque velox cogitat alterum.

Adeste venti, contumaces

Mittite pacifici fragores.
Sternatur aequor marmore vitreo,
Euris quietum, nec quatiat tubam

Auster procellis tussientem,

Nec Zephyrus, genitor vaporum
Ructus frequentet. pacta silentia
Stent lege certa. dormiat alveus,

Laxata decursu modesto

Unda probo fluat acta vento;
Stent fornicatis aequora moenibus,
Exsuscitata vitrea porticu;

Memorque promissi favoris

Oceanus placido sopore
Componat undas. ne liquidi Canes,
(Infausta totis nomina classibus)

Ne praeparato vos barathro

Navifragas aperite fauces,

Regnata saevo Caerula NEREO
Fastu quiescant composito freta,

Et monstra late bellicosi

Oceani sedeant profundo,
Nec Insularum se specie ferant,
Aut vasta membris corpora porrigat

Gens tarda moliri per undas

Squammea pegmata montis instar.
Ne fraudulento dissimulet vado
MALEA rupes. SCYLLA volubilem

Compescat arcum, ne Meandri

Multiplici coeunte torque
Periculoso gurgite confluant,
Gyroque ludant insatiabili:

Ne spectra ferali figura

Impediant iter auspicatum:
Ne tu flagrantes Arbiter aequorum,
Vibra sagittas, neve fugacibus

Fulgetra cincinnata flammis,

Aut pavidas sine luce noctes,
Spissove Coelo nubila collige,
Diesque adempto lumine tetricos

Sordente perplexos amictu,

Aut pluvias cumula tenebras.
Quin, si requirat dura necessitas,
Mihi es precandus DIVE potens maris,

Collegam ut accendas Columnam

XAVERIO, comitemque nubem,
Ducem viarum ad litora Barbara,
Quae verberatum sidereo mare

Fulgore conservet serenum,

Et dubias retegat Charybdes.
Succurre NUMEN! quid video miser?
Iam transtra nutant. iam mutilae ruit

Compago navis vulnerata.

Iam pelago tabulae fatiscunt.
Quis ille stridor? quis strepitus maris?
Quanti tumultus? aequora concidunt,

Montesque divulsi ruina

In medias abeunt procellas.
Discerpta toto carbasa pallio,
Suoque pinus funere perfidas

Infamat undas, et dolosas

Arguit exitio Charybdes.
Offensa ventis aequora bulliunt,
Nubes severo torva volumine

Auget timorem. fulminatis

Nox recubat violenta petris:
Lux victa nimbo desiit imbribus
Palam videri. naufragus occidit

Sol ante tempus, cum liquoris

Hesperii tumulum viator
Nondum attigisset limite debito.
Actum est carina. iam PATER occidit.

Cerno rotatum per procellas,

Ut liquidam bibat ipse mortem,
At non aberro. rursus in edito
Navis resultans incolumis loco

Tandem enatavit. vivit Heros!

Vivit io! meliore sensim

Ridente Coelo, propitiis Notis
Iam non aperto Marte furentibus.

Absumpta navis iam propinquo

Eminuit tumulo superstes.
Praesente liber XAVERIUS metu
Ridet iocosi murmura NEREI,

Et inquieto stans tumore

Altior indomitum tumultum.
Quassemur, inquit, naufragio sumus
AEque parati, quam placido freto;

Humine, nil refert, marive

Computream, pereamve terris,
An esca fiam piscibus, aut feris;
Seu Continenti, seu veniat scapha

Spumante fatum. praeparati

Excipimus cupidam ferire,
Seu nauta mors sit flumine, seu latro
Terras pererret. stamus in orbita;

Si postulabor, ventitanti

Obvius egrediar Tyranno:
Volvatur unda navis inutilis,
Scissisque velis saucia ster ratis,

Vertiginoso dissolutus

Turbine circumeat phaselus!
Infracta nobis pectora sunt domi
Experta Syrtes, fulgura, fulmina.

Imbellium est quiddam timere.

Nil animo grave comparato:
Scintillet aer missilibus flagris,
Boentque rauca voce tonitrua,

Fragore confundantur arces

Sidereae, petulansque Tellus:
Nocere possunt, si DEUS annuat
Nihilque possunt, si veniam neget;

Nocere non possunt volenti,

Sed timidum feriunt ruinae.
Haec prolocutus vela dicacibus
Insessa ventis distinet in sinum,

Altoque transvectus remotam

Insequitur sitiens salutem.

AD AMANTISSIMOS PATRES ET FRATRES SOCIETATIS IESU. Religiosum eiusdem SOCIETATIS Magnum esse debere in gloria DEI iuxta nomen suum.

MAgnum aliquid vulgo reputatur, nomen habere

Insigne CAI CAESARIS,

Fulmineive ducis.
Quisquis POMPEI aut STILICONIS nomine gaudet,

Hos aemulandos suscipit,

Militiamque subit,
Se trabea cingit, mercatur sanguine famam,

Editque facta Martia,

Herculis instar agit.

Pullus ALEXANDRI Cilicos conscendit Olympos,

Reptata damis culmina,

Stareque nescit iners,
Prosequitur virides per plana, per invia Lauros

Iunctosque montes montibus

Transilit intrepidus.
AEmulus HANNIBALIS mordace domabit aceto

Rupes terebrae nescias,

Transadigetque petras.
Qui CONSTANTINOS sequitur, magnosque METELLOS,

Is provocat MAXENTIOS,

LICINIOSque truces.
Efficit hoc nomen, quamvis sub Marte profano,

Vel CAROLI, vel TILLII,

Alteriusve Ducis,
Quanto magis, qui se IESU de nomine dici

Scit, ad theatra natus est

Ardua, Virque virum est?
Quanto magis medios se se librabit in hostes,

Amore pulchri sanguinis,

Magnificaeque necis?
Dividet hastatas segetes, sordensque cruore

Non indecoro, moenia

Praecipitabit humi,
Venales reserans venas, et corporis artus

Nudis propinans ensibus

Irruet in cuneos;
Obvius adversis, trux procurare salutem

Exulcerabit Haereses,

Sacrilegosque Popas,

Errones quaerens animos, occludet Averni

Aperta culpis ostia,

Impedietque Stygem.
Macti ergo o Socii! tantum perpendite NOMEN,

Vexilla sacri foederis,

Magnanimumque Ducem:
Illius exemplo Mundum, positasque maligno

Terras scelestas otio

Eripite exitio,
Sustentate animas ad Tartara vasta ruentes,

Plenas procellas sistite,

Continuumque mare.

Tarda hominum Scientia, Virtus ac brevis vita, universa Vanitas deploratur.

HEu! feriatos quam trahimus dies!
Quam pigritanti fonte scientiam

Haurimus, et quam lenta sero

Lux oritur vigilata Phoebo?
Laborioso robore debitum
Enucleati perficimus virum,

Rudemque vix morum Embryonem

Tempore concoquimus vetusto.
Praeclara contra germina praecoce
AEtate surgunt, gramina primulo

Lactata Phoebo, pabulatus

Rore Crocus, lacrymisque Coeli:
Confecta paucis Lilia mensibus
Fastigiato candida stant scypho:

Ardetque festino pudore

Dulce Rosae iuvenilis ostrum,
Coeloque monstrat primitias sui
Statim coloris Vere ruberrimo:

Paucisque post ortum diebus

Capra salit, vitulusque gestit:
Defuncta nido laeta brevissimo
Alauda pennas ventilat, et volat,

Solemque adultum vix iuventam

Egrediens Aquila osculatur
Haeres dierum, luminis incola
Sorbet paterni spicula sideris,

Pronasque dedignata valles

AEthereis spatiatur oris.
Lentissimorum Rex animalium
Homo vocetur segnior omnibus:

Passus avaros ponderare

Novit iners, modicumque gressum:
Luxus, iuventae praedo domesticus,
Primaeva perdit tempora, ceu nocens

Pruina lactentem farinam

Decoquit, ingenuasque casto
In flore spicas strangulat, et virens
Elidit aevum vindice frigore,

Siccatque frumenti medullam

Virgineo moriente campo.

At, forte longis si qua laboribus
Obtenta Virtus, sive scientia est,

Repente rursus consenescit

Dos fragilis, vitiisque cedit.
Matura si quae gratia canuit,
Morsu senectae flaccida decidit,

Afflata vento pestilenti

Emoritur, subitisque marcet
Percussa fatis. occidit ocyus,
Mortale quicquid: tempore ceu dies

Morosus hiberno soporem

Excutit, et thalamum marinum
Sero relinquit; moxque ubi splenduit
Horis pusillis, accelerat fugam,

Veloxque rursus somnolenta

Ingreditur pelagus lucerna.
Momenta res sunt. nomine temporis
Indigna Mundi corpora censeo.

Anni supersunt longiores

Orbe alio, meliorque Vita.

AD NOBILEM DOMINUM MARCELLINUM FALCONEM. De insigni in passiones ac cupiditates proprias dominio et imperio.

ROmanas Aquilas, FALCO, licet regas

Terrarum dominans herus

Augusto solio tumens,
Quamvis purpureis plenus honoribus

Rex in compita prodeas

Cultus poplite supplicum,
Quamvis in populos imperium feras

Regnis praepositus tribus

Celso conspicuus throno,
Quamvis multicolor grex famulantium

Te circumfluat agmine,

Et servum obtineas pecus,
Ac multos numeres aere satellites,

Pluresque undique subditi

Curvo -circumeant genu:
Quamvis expedias castra potentia,

Stetque exercitus integer

Visis nutibus obsequens:
Quamvis in trabea purpurea nitens

Instar fulguris ignei

Vertas tot populos iugo,

Nil grande, aut solidum credito praestitum.

Rex est, qui sibi praesidens

Primis motibus imperat.
Qui sternit Veneris tela domesticae,

Qui foetam tumidis minis

Iram strangulat, et faces.
Rex est, quo melior non datur uspiam,

Qui vincit proprium statum,

Naturae indomitam feram;
Qui frenat celerem providus indolem,

Ut primam choleram premat,

Et procrastinet impetus.
Iam cautum Dominae est. Corpus obediat [Reg: oboediat] ,

Regnatrici Animae Caro.

Pars serva imperium ferat.
Heres est Solii spiritus eminens

Coeli portio nobilis.

Scit se mancipium lutum:
Ancillae peragant vilia munia,

Non sordes Dominam decent.

Servi sint dociles heris.
Sub Sole hoc thronus est nullibi castior,

Quam qui iure rebellibus

Stricto sensibus imperat.

AD S. [Abbr.: Sanctum] FRANCISCUM BORGIAM EX DUCE GANDIAE SOCIETATIS IESU RELIGIOSUM, AC GENERALEM III. Statum eius Religiosum post superatas saeculi procellas ARCAE DILUVII similem esse, praesertim ubi Sanctis rite adscriptus FRANCISCUS in supremo honorum vertice (velut Arca in Armeniae montibus) a Sede Apostolica nuper constitutus est.

FRANCISCE, quo non est generosior
Sub Sole Princeps, nobilior tuo

Sceptro relicto, quam retento,

Nobilior Duce mancipato,
Vides, ut alto culmine marmora,
Et ponderoso corpore stent petrae,

Ausaeque cognatis adultam

Sideribus sociare frontem
Ingente rupes fornice pendeant?
Vides superbos ARMENIAE tholos

Acuminato se theatro

Tollere, conspicuoque gibbo?

Hic post resorptas Oceani minas,
Et absolutas naufragiis aquas,

Hic meta servati NOACHI,

Hic requies fuit, atque portus:
Hic prora celsis edita montibus
Sonti superstes constitit aequori;

His turribus vastas Charybdes

Despicit, irriguasque terras
Infra relictas, nec volet amplius
Sulcare fluctus, quique humili fluunt

Rivi Profundo, vel nocentes

Diluvio tumido procellas,
Sed urbis instar, quae sedet arduo
Imposta colli, fulgurat eminus

Nitente tecto, subditasque

Nauseat ambitiosa valles.
Non haec NOEMI est Arca: sed infimo
Quae celsa Mundo vita super natat

Sancita votis, stans procellis

Libera, naufragiique victrix,
Nil vorticosis laesa periculis,
Seducta nullis vita latronibus,

Ignara depresso morari

Vita loco statione montes
Prensat supremos. Scilicet eminet
Mortale supra magnanimus Status,

Terrasque calcat nauseatas,

Stat pede celsior Orbe toto.
Hinc concitatis fervidus ignibus
Domesticarum spretor imaginum,

Et nobilis fumi, decoro

Qui veterum facies avorum
Sopore lambit, praecipiti ruis
Supra caducas impete glorias,

Unaque in arcas confluentem

AEre negas locuplete posthac
Sitire Gangem. nil Tibi cum situ,
Qui serpit infra: montibus editas

Metaris alpes, Orbe toto,

Et titulis satur abrogatis:
Inde arbitraris vulneris incapax
Orbis ruinas, regnaque mutuis

Collisa bellis, et vetusta

Fata Ducum, interitusque Regum,
Magnique spectas proelia CAROLI,
Opesque temnis, donaque GANDIAE,

AErarium Regum, Midaeque

Divitias, Chymicumque tactum;
Vili per Urbem progrederis toga,
Quem nuper ingens turba satellitum,

Currusque stipabant, et aurum

Mandere sub phaleris iocosi
Seni vehebant ordine Cyllari,
Docti peritis ludere passibus.

Iam proprio nolens potiri

Arbitrio, dominoque iure
Princeps obedis, primus ad omnia,
Quaecunque Praeses nictibus innuit,

Sagaxque odorari imperantis

Sensa Patris, faciendo pernix

Ipsa antevertis verba iubentium:
Parere gaudens, Magnus in infimo

Laudaris, et toto Ducatu

Clarior incipis esse gesto.
Hoc summa Virtus Te posuit loco,
Quae gnara rerum, sedula gloriae

Tuae laboratrix, probamque

Sollicita amplificare famam
Te constitutum lumine publico
Exaggeravit nomine maximo,

Regnisque totis abdicatis

Ire animo dedit eminente
Per amputati funera saeculi:
Stupente Mundo praecipuum Ducem,

Plenumque LOIOLA Parente:

Dum celebris pietatis haeres
Formosus ampli filius Ordinis
Evasit, in quo pervigil ingeni

Effervet ignis, mensque toto

Foeta DEO, imbibitoque Coelo,
Intusque bullit spiritus igneus,
Natura celsa, et grandibus indoles

Constanter experrecta rebus,

Servitio generosa sacro.
At gloriarum plus tribuit Tibi
Evecta Virtus, quando Vicarius

DEI Potentis destinavit

Prodigiis meritum triumphum,
SANCTUMque dixit. supplice corpore
TE prensat Orbis Principis indigus.

Hispaniarum TE PATRONUM

Regna vocant, colit Occidentis
Porrecta vastis tractibus India:
TE Carpetanis MANTUA finibus

Sacras ad aras provoluta

In stabilem legit Advocatum.
Io! peracta est scena. quid immoror
Impar theatro? quae vetor eloqui,

Sentire fas est: namque amantum [Reg: amantium] est

Pauca loqui, tacitoque corde
Sentire multum. gratulor inclutos
DIVO triumphos, sidereum thronum

Plaudente conscensum Senatu

Hesperio, dominaque Roma.
Sic elevatus nutibus intimis
E monte honorum respicis ad tuum

In valle reptantem Poetam

(Ceu tenuem in cremio cicadam)
Qui se, suumque e pectore consecrat
Guttante vena paupere sanguinem,

Artisque totius medulla

TE placitis veneratur aris.

AD EDUARDUM BANDINUM. Non maiorem Carnificem, aut miseriam esse mala conscientia.

TOrmenta non sunt tam capitalia,
BANDINE, non crux, non gladius micans

Phoebo repercussus sereno,

Non rota, non mucro, non sarissa,
Non militari lancea brachio
Bis torta, non glans, quae pyrio volat

Adacta fumo, non pharetra

Missilibus gravidata telis,
Quam sit peracti conscia mens probri
Nocte inquietis anxia somniis,

Illusa spectris, quae ferino

Per latebras animi tumultu
Diris oberrant seditionibus,
Domusque pacem diripiunt metu.

Quam mallet in lustro Leonis,

Quam trepidans habitare secum,
Quisquis nocentes pectore fert acus?
Instar leprosi est, quem scabies edit;

Calcaribus semper laborat,

Et medios sedet inter enses.
Fotis in ore est, et sedet in genis
Pudor, patrato crimine proditor.

Solo notantur saepe vultu

Stigmatici, meritique furcam.
Ad vocem iniquam quam manibus tremit
Sons, perpetratae dissimulans notae?

Quam suspicatur, si peracti

Mentio fit taciturna furti?
Se verberari vocibus omnium
Putant, molestis quos furiis agit

Rebellis horror, morsicantem

Quot quot alunt animo draconem.
Non inquietum est tam mare fervidum,
Quod copiosis refluit aestibus,

Aut olla sudans, quae perenni

Igne rubet, querulisque spumat
Fremens salivis; non ita Scorpius
Carbone saeptus se rotat in globum,

Et corpus in gyros, et orbes

Circumagit fugiens caloris.
Non tam soluta se glomerat fuga
Deprensa saevis mula crabronibus,

Serpente non morsus iuvencus,

Aut apibus stimulata vacca
Tam concitato perfurit impetu,
Quam mens probroso plena Prometheo,

Quae rosa constanti voracem

Accipitrem repetit sagina.

HERODIS FURENTIS Et a DEO puniti PROSOPOPOEIA.

VElut repostus carcere terreo
Captivus ignis, dum sinit impetus,

Latere gestit, mancipatus

Obsequio prohibentis antri,
Et pertinaces interea coquit
Vorace gliscens ingluvie petras,

Cavatque saxosos recessus,

Et scopulos edit obstinatos,
Demum reperta liberior fuga
Effringit arctas hospitii fores,

Furitque, late publicatis

Stragibus, indocilis teneri,
Sic inquieti consilii tenax,
Timens coronae, laudibus aemuli

Offensus HERODES modestam

Sollicita tegit arte vulpem:
Latet ferocis dissimulans Lupi,
Magosque lactat regius histrio,

Dum tempus occurrat rebelle,

Nequitiae studet exerendae.
Tum vero apertus, nec patiens regi
Erumpit hostis, bellaque concrepat,

Ardore lactentis cruoris

AEstuat, innocuaeque prolis.
Non mollis aetas carnificem movet,
Non eiulatus. Sic RATIO STATUS

Exposcit, inquit, sis Tyrannus!

Non geminos capit Aula Reges:
Mactentur ipso in semine perfido
Plantae nocentes, ne caput induant

Olim corona, destinato

Ne solio potiatur aetas:
Necdum patrato crimine sunt rei,
At perpetrando: iam satis est nocens,

Quisquis nocebit; qui futuris

Temporibus diadema carpet,
Regique certas insidias struet.
Est occupandus latro securibus.

I perde sontes, perde dira

Sacrilegae genitricis ova!
At vix peracta strage celerrima,
Et innocentum funere germinum,

Vastator HERODES ovilis

Fata luit, tenerasque mortes.
Frequens adeso corpore iam salit
Vermis popinae deditus intimae,

Exercitusque hinc inde totus

Semiputri ditione serpit:
Plenam medullam ex ossibus extrahunt
Exulcerati corporis incolae,

Carnemque convictor molestus

Stellio depopulatur omnem.

Arrosa cerno viscera: bulliunt,
Ut putrefacti spongia casei,

Suis cavernis promicantes

Exiliunt, reciduntque vermes:
Ad ipsa cordis clausa cubilia
Se se penetrat fossor inhospitus,

Et emedullato Tyranno

Semanimes labefactat artus.
DEI cohortes, atque satellites
VERMES fuere. his adde POETICUM:

Hi viribus iunctis, et armis

In sapidum incubuere Regem,
Pergentque dentes stringere vindices
Ultore morsu, dum caro suppetet,

Dum stilla scintillans micabit

Imbre rubro, roseaque vena.

AUCTOR cum DANIELE Viro Desideriorum e fenestella sua Templum DEI versus in captivitate prospiciente Mundi ac Babylonis pericula, arma, vanitatemque considerat ac deflet.

Quantum catenatas profana

Concutis ambitione mentes,
Et inquietos gloriolae procos
Collidis audax sanguine mutuo,

Mortisque obaerato furore

Arma quatis, galeasque misces?
Quid totus Orbis, quam pila, quae manu
Ludente sursum vapulat, et sibi

Relicta, languescente nisu,

Concidit, indocilique lapsu
Nescit supino cespite surgere,
Ni sublevetur vindice dextera?

Quid cuspidato sunt metallo

Serta Ducum, nisi senticeta?
Quid totus Orbis, qua patet in globum,
Quam glorioso nomine Vanitas?

Argenteae bullam salivae,

Quae tremulo temulenta flatu
Adversa soli discolor evolat,
Sputumque recte dixero vitreum,

Quod sole mendaci politum

Per vacuas agitatur auras.
O quam coactus corpore spiritus
(Terrestre quem nil afficit, aut movet)

Hoc Orbe vivit! mancipatum

Carcere se queritur scelesto,
Et impeditum pondere corporis,
Instar volucris, quae cavea latens

Invita cantat, lautiore

Mensa licet cumuletur esca,

Doctoque rostro praeparat ad fugam
Sibi foramen. Sic Babylonica

VATES Palaestinus catasta

Infremuit, queruloque corde
Dulces fenestra prospiciens Lares
Fletu salutans ubere Patriam,

Solatus externum dolorem

Ingemuit Solymam Parentem:
O quam probrosis (ingeminat frequens)
Aguntur isthic tristitiis dies,

Inter ferinas nationes,

In media regione mortis,
Inter Poparum sacrilegos focos,
Arasque turpi pulvere luridas,

Et thure fumantes profano

Excubias, stygiosque mystas,
Inter Deorum monstra, veneficos
Inter Molochos, inter imagines

Longo camino denigratas,

Inter apros, hominesque porcos,
Et contumaci vertice Bubalos,
Suae tenaces stultitiae viros,

Gentemque truncis duriorem

Quam miserae capiuntur horae!
Quam feriatis terra pigerrima
Hic prostat arvis? non rubra pampinis,

Non flava botris, crapulamque

Ebria non bibit ex racemis;
Matura longis granaque solibus
Hic nulla turgent; sit licet uvidi

Iam tempus Autumni, inquieto

Praela tument cava nulla musto.
O quam scelesto spinae erinaceo
(Proles Parentum pessima turpium)

Succrescit isthic? stat cruenta

Sente manus, vepribusque manat:
O quam coacto sub Duce barbaro
Sudore stillat frons patiens iugi,

Et ossa succo destituta

Emerita titubant medulla?
Diversa quantum stant Patriae bona?
Tellus honestis foeta liquoribus

Sitim lacessit, destinata

In spolium properante vite,
Albente messis candida tritico
Impraegnat arcas, horrea pinguibus

Distendit agris, et palatum

Fertilibus licitatur arvis:
Ibi sonorae lacte fluunt aquae,
Sylvaeque sudant melle merissimo,

Hortique abundant: condiendi

Omnis ibi genii apparatus.
Haec ille secum vir Babylonica
Vinctus catena. sed gravius iugum

Ferunt, beata servitute

Quot quot amant, inhiantque Coelo,
Unique gaudent se date Numini.
Quam terra sordet mentibus editis?

Quam nauseatis se queruntur

Vallibus implicitos teneri?

Sursum e fenestris prospiciunt globum
Stellis frequentem, grande palatium,

Rectaque suspirant negari

Huc aditum, volucremque metam:
Rident strepentem militia locum,
Et inquietos Regum animos stupent,

Quos audiunt armis cruentis

Dividere, aut spoliare Mundum.
Terrestre quam nil Mentibus his sapit,
Illisque terra haec non satis est ferax,

Fructusque spernunt? pinguiores

DOROTHEAE meditantur hortos.

AD EDMUNDUM ALANUM ILLUSTRIS IUVENTUTIS MORUM PRAEFECTUM. Saepius Studiosis recreationem concedendam esse.

SI cupis laetos animos, ALANE,
Vividi largam genii iuventam,
Crebrius pubem sinito virente

Ludere prato:
Vere praesertim, meliore Sole,
Cum parit Tellus genitrix venusta
Floream gentem, viridesque stellas

Seminat agris.

Praestat, in campis iuvenem occupari,
Quam domi longos iterare rhonchos,
Aut colos inter pigra femininas

Ducere fila.
Praestat, in campis pila scipione
Vapulet, quam si petulante ludo
Misceant chartas, varioque signa

Picta colore
Fervidi lucro socii, vel aegro
Aleas iactent animo bibones
Saucii damno, sterilique casu

Ossis eburni.
Tempus est libris. mora constituta
Palladi lege est. ubi literatae
Clepsydrae fluxit sabulum, labores

Finiat hortus.
Sic docet pullos Aquila irretorto
Praeditos vultu: via Sole viso
Quando confecta est, patrio reponit

Provida nido.
Quicquid intenso studio laborat,
Tempus alterna redimat quiete.
Fessus incurvum quoties iuvencus

Ponit aratrum?
Non equus semper comedit molestum
Rictibus frenum, properansve currit,
Ducit accepto stabulo sonoros

Bellua rhonchos.
Ipsemet Phoebus spatio diurno
Lassus ignitas moderatur horas,

Strenuos quando fluvio caballos

Tingit Ibero:
Arcus intentus vehemente chorda
Rumpitur tandem: mola concitato
Alveo currens quoties recusat

Mobile saxum?
Nauta non semper tumidum procellis
Findit audaci pelagus carina:
Fracta longinquus reficit viator

Membra quiete:
Non faber constans Siculo camino
Fulmen irato fabricat Tonanti,
Saepius fessos piceo lacertos

Ponit in antro;
Igne non semper rutilat, nec atris
AEtna scintillis inimica fumat.
Est suus flammis modus, et severis

Meta favillis.
Impium est, pigro, fateor, ligari
Desidem somno, tacitae propinquum
Stare fornaci, tepidove lecto

Perdere soles:
Sed tamen libris (velut ales ovis)
Incubet nullus: solidos labores
Misceat lusu: domet erudito

Otia cantu.

Libido DUELLANTIUM [Reg: BELLANTIUM] pro re prorsus exigua, severissimis Ecclesiae sanctionibus iure fulminata exagitatur.

O quam probrosa luce micat stylus,
Iuratus hostis lambere sanguinem,

Campoque certus cuspidata

Stare acie, gladioque stricto,
Dum provocatus concidat aemulus.
Pro puncto honoris (quam tenui nuce!)

Indicitur vindex macellum

Alterutro rutilans cruore.
Si forte gestu supplice pileus
Non sat profundo corpore motus est,

Contemptus in campum citatur

Funereo luiturus ictu.
Glandes parantur. mors placet ignea,
Confecta plumbo. iam pila funditur

Emissa probroso canali.

Ambo cadunt pugiles honoris,
Famaeque servi. parte alia vigent
Turpes amores, intolerabilis

Vitae Tyrannis, qua proterva

Vadit in exitium iuventus.
Petulca saepe est femina nobilis
Fusi cruoris causa, procus procum

Deposcit ad mortis palaestram

Iudice praevaliturus ense.
Suspecta vultus fulgura saepius,
Unusque nictus fronte brevissima

Vibratus in notas fenestras

Sanguineum instituit lavacrum.
Amore sacci vermibus in cibum
Olim litandi, et ridiculae cutis

Sanguis propinatur machaeris,

Pectora dilapidantur ense:
Pro Capra olente, et corpore sordido,
Vilique massa, pro specie levi

Cras desitura prodigatur

Nobilium cruor hostiarum?
O Martem ineptum! pro Patriae bono,
Focis et aris, moenia cum tremunt

Instante Turca, cum saluti

Odrysius minitatur hostis,
Et iam propinquas diripit Insulas;

Devota morti corpora nulla sunt,

Nec aere conductus parato

Miles adest numero frequente,
Licet rogatus; castra peculio
Inuncta desunt. quisque timet cuti,

Oditque sulphur militare:

Plurima pro meretrice pugna.
Si persecutor, si DIOCLETIUS
Petat cruoris flumina pro Fide,

Siccata vena est: ne micantem

Vel nimia feritate guttam

Feret NERONIS tota protervia.
Idola curvo muta colent pede,

Thus immolabunt, ceu carerent

Sanguine, quem Fidei litarent
Ter glorioso vulnere sordidi.
At si profanae causa cupidinis

Emergit, in sicas et hastas

Intrepido properatur auso.
Qui ne vel unum pro Duce, pro grege
Novere ferro plectere pulicem,

Foetente totas pro Luperca

Conglomerant acie cohortes.
Exulceratas aspice Tigrides,
Torvosque tauros: totus homo flagrat,

AEtnaque fumans turbulenta

Persequitur vetitos amores:
Accensa vibrat copia sanguinis,
Heparque saevis fertile pustulis:

Ferociunt venae canali

Caeruleo, rapidaque flamma
Ignes aluntur. Vertite Classicum,
Verumque honorem sanguine quaerite.

Inglorios belli gigantes

Relligio volet apparare
Suis triumphis. Pro Superis mori
Est gloriosum, fundere spiritum,

Ferroque transacto decorum

Magnae animae reserare pectus,
Castum cruorem porgere [Reg: porrigere] Lanceis.
Quid vos iuvabit frons meretricia,

AD HERIBERTUM RABONUM. Ut a Gastrimargia abstineat, morbosque ex ea provenientes evitet.

ABstine bolis, acieque vini.
Quod sapit, crebro male digerendum est,
Principes mensae stomachi culinam

Pondere frangunt.
Crapula toto nihil est in orbe
Foedius. morbi, calidaeque febres
Inde nascuntur, gelidoque crudus

Rore catarrhus,
Pulmo decoctus, nimiis culullis
Pectus accensum, iecur igne tostum,
Phlegmatum turpis sanies, anhelae

Lucta salivae,
Atque ventosa lue Tympanitis,
Pestilens hydrops sitiente lingua,
Calculus mordax petulante scindens

Viscera serra.
Vendita est pomis hominum propago,
Et gulae cessit. tenui merenda

Constitit Mundus. male olente pulte

Veniit Esau.
Si velis multas numerare Lunas,
Victita parcus, tenuesque mande
Sobriae terrae moderatus herbas,

Atque legumen.
Vita radices epulata longum
NESTOREM vixit: iuvenes vorando
Perditi plures obiere vernam in

Limine mortem.
Quid gruis collum iuvat, et platea
Gutturis longa, patuloque tardus
Calle traiectus cibus? an perennes

Durat in annos?
Transitus multis bibuli palati
Constitit charo. numeroque plures
Doliis hausti reperere mortem,

Quam maris undis.
Interit lauta sapor omnis hora:
Sputa succedunt, liquidaeque faeces,
Flavaque exundat procul hinc relicto

Litore bilis:
Sordidam ructat barathro Mephitin
Bacchus hesternus vomitu propinquo:
Nausea languet stomachus, gravatus

Mole ciborum.
Rancidae nubes cerebrum fatigant
Ex heri poto resides Falerno.
Circumit fessum caput, et reclini

Pondere nutat.

Cur flagellatur [(transcriber); sic: flagellatut] mare? cur frequenti
Pisce squamosi spoliantur amnes?
Cur peregrinis adipata stant con-

-vivia pernis?
Non satis lautum est, nisi mille constet
Prandium numis; nisi maceratis
Poculum gemmis onerent, et aurum

Sorbile potent.
Quo gula ascendit rabie vorandi?
Quo nocens luxus venit helluando?
Depeculatur fera dira totum

Crapula Mundum:
Coniuges binos, nitidos Smaragdos,
Integri Summam CLEOPATRA Regni
Gratiam Magni licitata Sponsi

Solvit aceto.
Ni sit aestiva tepidus Lyaeus
Ante crystallo quater elevatus,
Non sapit, quamvis hyemalis aestus

Atterat annos.
Crede. non longos, HERIBERTE, soles
Helluo vivet, madidusque potor.
Finiet cursum Palinurus alto

Mersus Iacho.
Quot procellosus tumulavit haustus,
Quos senes olim nivea verendos
Fronte spectasset populosa seros

Patria Cygnos.

AD PRAECLARISSIMUM SAECULI NOSTRI ARCHITECTUM LAURENTIUM BERNINUM. Nova ipsius et artificiosissima fabrica Romae Templo Principis Apostolorum continua praedicatur.

SIleto Memphis Pyramidum tholos,
Celsosque muros nubibus aemulos,

Audaxque marmor sumptuosis

Turribus, et capitosa saxa
Evisceratis montibus eruta,
Matrisque abortus Deucalioneae

Ingente conceptos parente

In penitis uteri fodinis.
Sile Corinthus prodigium Deae,
Molemque Templi, spectraque inania

Sublimium quondam petrarum,

Et lapidum pretiosa frusta:
Ne literatas emeritis notis
Iacta Columnas, quas senium vorax

Invidit annis posterorum,

Nec lacerum fabricae cadaver
Verbis recense magnificis: ruit.
Mirare ROMAM, quae nimio situ

Gravare terram, ponderosis

AEthera sollicitare conis,
Miscere terram nubibus, et Sacrum
Inferre Stellis ausa caput, novum

Metata, BERNINO Magistro,

Prodigium est, fabricaeque monstrum.
Quae Templa cerno marmore lubrica,
Et nupta Coelo? non Salomonia

Fundata tanto constiterunt

Robore, conspicuoque luxu.
Palude quae sunt tecta Corinthia
Olim Dianae condita, non pari

Fulsere cultu, nec superbus

Marmoreo tumulus cothurno.
Passim Columnis quae gravitas inest?
Quam molis ordo est nobilis? optico

Errore mentitur dolosa

Compositis series Columnis:
Porrecta vasto pegmata stant foro,
Et torta curvo fornice culmina,

Laboriosis texta spiris,

Artifici variata scalpro:
Testudo miris concava flexibus
Scandens in altum mole sibi obvia

Incumbit alternis Colossis,

Multiplici camerata concha.
Nil tale Mentor, nil Phydias sagax
Orbi tuendum protulit. Italus

Nil tale vidit. tam peritam

Non posuit BONAROTTA molem.

AEterna stabunt atria saeculis
Examinato freta loci situ,

Auctore tanto gloriatae

Artificem statuae loquentur.
Quamvis minacis fluminis impetus,
Aut impudentum [Reg: impudentium] seditio imbrium

Conspiret in molem, perenni

Illa minas refugas theatro
Ridebit altum. Stat PETRA proxima,
Invicta toto machina Tartaro.

AEternitati fabricari

Egregium sinite Architectum.

AD THEODORICUM WERIBTUM AMICUM SUUM, TRACTANDORUM ANIMORUM VIRUM PERITISSIMUM. Fructum Animarum Auctor ipsi gratulatur.

FElix, qui placidis clavibus utitur
Ad mentes hominum! Sponte serae cadunt,
Sublatoque patent cardine pectora,

Si Iudex sit amabilis.
O quot sacrilegis iudicium labris
Illud conficitur, si sedeat loco

Austerus monitor. sponte fatebimur,

Si nacti Medicum sumus.
Non hic fulmineis est locus AEacis,
Non iudex vehemens hic Rhadamanthus est.
Non res hic agitur robore Testium:

Nemo sanguine cogitur;
Qui causam dirimit, non odio flagrat,
Ulturus vitium saevit amoribus,
Arcanoque foro transigitur pudor

Vinctus difficili sera.
Non isthic querulae verba potentiae
Exaudire datur, nulla tonitrua,
Sed nutus placidi, et sidera prospera

Sella propitia micant.
Talis CHRISTUS erat, quando Puerperam
Absolvit facilis censor adulteram.
Qui peccata reis eluit, AGNUS est

Miti candidus indole.
Hunc Tu consequeris passibus aemulis.
Id frons explicita suda modestia,
Et miti residens ore benignitas

Vultu composito docet.
Quis candor niveae proditor indolis,
Et mores teneri? quam modus innocens
Pertractandi animos, quae probitas Throni

Sacri nobilitat Virum?
AEqualis resides omnibus omnia,
Dum Iudex pater est: alloquio reos,
Ceu Magnete trahis ferrea pectora,

Et praedas abigis sacras:

Alas intrepidas omnibus explicas:
Ceu gallina parens, quae sobolem fovet
Patrono gremio, Tartarei vafras

Arces Accipitris manus.
Ad Te confugiunt pinguia crimina
Huc usque indocili tecta silentio.
Ad Te luxuriis sordida confluunt

Conferto ordine pectora:
Expurgas timidis pectora scrupulis,
Ne mentem scabies intolerabili
Pruritu laceret: solicitam caves

Blando consilio lepram.
Te Coeli saturis ignibus ebrium
Lucrando sceleri praeposuit DEUS,
Qui pulchras animas faecibus erutas

Inscribis rutilo Polo.

AD R. P. [Abbr.: ?] BEATUM AMRHYNIUM SOCIETATIS IESU IMPETRATA MISSIONE SINICA IN INDIAM PROFICISCENTEM ANNO M. DC. LXXII. PROPEMPTICON.

Nuper Europae tacitam locuta

Fertur in aurem.
Summa verborum fuit: ut volentes
Ultro ad externas penetrare Gentes
Prodigos largi socios cruoris

Mitteret Indis;
Vineam dixit sibi stare magnam,
Fertilem botris, saturisque gemmis;
Consitos alba Cereris medulla

Ningere campos:
Rura propenso titubare culmo,
Ire in assensum reverente nutu
Supplices spicas, Fideique sponte

Velle subesse:
Se tot, ac tantos, ait, invidere
Nobilis venae Pugiles Sorori,
Et tot Heroes propriam paratos

Ponere vitam:
Mitte non paucos mihi (subdit illa)
Nullus his terris erit otiosus;
Ampla Sinarum Regio patente

Didita tractu est:
Mitte non paucos: nihil obstinatis
Hos Viros prodest adhibere Sectis.
Haeresi duri capitis relicta,

Mittito nobis.
Non deest Sinis reverens voluntas
Mollior prona nive. paucitate
Hic laboratur, neque sunt parata

Lege magistri.

Annuit votis Soror, et petitos
Pacta Doctores Fidei, BEATUM
Caeteros inter voluit Sodales

Ire priorem.
Macte felici decorate Sparta,
Praeco divini generose Verbi!
Naviga prosper, fidei metallum,

Buccina legis!
Nympha coelesti rubicunda fuco
Prodromo Phoebum radio salutans
Aureos pectat tibi flente vultu Au-

-rora capillos:
Ne tibi largis vitiata nimbis
Lippiens nubes maculet sereni
Aeris risum, violetve coeli

Crapula Solem:
Aura Cygnaeis spatiata pennis
Suggerat molles animosa flatus:
Sirium mactet calide latrantem

Mitior Eurus:
Sibilet blando Zephyrus cachinno,
Si gradi terra dabitur, molestum
Umbra sylvestri fabricata tecto

Leniat aestum:
Pluma substernat famulata sacris
Aream plantis, facilemque passu
Laneo callem, teneramque Tellus

Provida ceram:
Si peregrini pelagi modesto
Fonte laberis, spatiosus undis

Serviat Ganges, famulusque planis

Fluctibus Indus:
Offerant se se geminis iocosae
Mira Naturae monimenta [Reg: monumenta] ripis,
Blandiens visu situs, et placente

Structa theatro
Terra succedat, liquidique fontes
Roscidis musco viridante labris;
Nobiles petrae, laqueata vasto

Culmina topho:
Obstrepant picto volucres colore,
Musicam linguam nemorum histriones
Exerant, quotquot tremulam loquelam

Cantibus aptant.
Macte ferrato clypeate corde!
Ito Patronos numerande nostros
Inter insignis, variaeque sortis

Candide ludo:
Vade collega RAPHAELE cinctus:
Astra confertis onerato Sinis,
Utque praeclara es celeber Mathesi,

Sidera monstra.
Si gravis non sum, Superique faxint
Arbitri rerum, trahe me sequacem:
Ad profundendum cupidi cruorem

Ibimus Ambo.

AD OLCORNUM MESSALINUM. Cum se Praetoris, Iudicisque officio abdicasset, ut sibi ac DEO viveret.

O Te beatum prae reliquis Virum!
Ponis molestam tergore sarcinam,

Ne iudiceris, iudicare

Desinis, officioque cedis,
Posthac silenti deditus angulo
Acturus horas absque negotiis,

Fori tumultu liberatus,

Aere liberiore vescens
Tibi vacabis pace domestica
Libris sepultus. Quam cuperem viros

Plures fugaces conspicari,

Et vacuos titulis Atlantes?
Exosa res est surgere caeteris
Excelsiorem, plectere subditos.

Curae molestae, tetricique

Impediunt hominem labores
Gnavum regendi. iam timet, et tremit:
Iam concitatis invehitur minis:

Iam mille respectus volutat,

Et varias meditatur artes:
Interpretatur: corrigit, increpat:
Malagma rursus vulneribus parat,

Ulcusque muco purulento

Sanat hians meliore verbo:
Subinde frendet, fulminat, et tonat,
Sontesque carpit: dissimulat modo,

Studensque personae, iocatur

Cum Nemesi, cohibetque libram:
Omnes amicos optat, et unicum
Ex mille forsan rarius invenit:

Iam deprecatur: iam potentis

Officii resonas severo
Honore claves concutit, et reis
Sceptrum minatur: tinnit in auribus

Exerta cum pompa potestas,

Diffugiunt animi pusilli,
Ceu viso edaci vulture pulluli,
Uncove catti pollice musculi.

Omnes timentur, vix amatur

Unicus ex numero Imperantum [Reg: Imperantium] ,
O quam dolendus iudicis est status,
Et quot quot alto munere praesident1

Subesse praestat, quam praeesse:

Est melior bonus Urbe civis,
Quam Dux superbus. nutibus omnium
Passim notantur, qui specula sedent,

Ceu bubo, si Phoebo micante,

Deque die statione prodit,
Repente denso cingitur alite,
Multusque rostro vindice pungitur.

Plures in annos contumaci

Mente sedet Nemesis cicatrix,

Inflicta quondam plaga levissima,
Offensa longum servat aculeum.

Sortem Regentis, MESSALINE,

Sole vides prope clariorem,
Deflenda quam sit, dignaque res fuga.
Prodesse pauci cum nequeant, volunt,

Praeesse iactant, ambituque

Praecoce diripiunt honores,
Fumisque vivunt. Fessus inanium
Fastigiorum pondere CAROLUS

REX atque CAESAR, vanitate

Ipse satur procul abdicavit
A se coronas, sceptraque pluribus
Gravata Regnis: celsa palatia

Valere iussit, feneratus

Sub modica sibi tempus aede
Transcripsit astris vasta negotia,
Coeloque vivens, ac sibi, spiritum

Lauta saginans servitute,

Expoliit [Reg: Expolivit] pietate mentem:
Nimirum acuto lumine perspicax
Nil aut favores, aut genus, aut opes

Virtute neglecta valete

Vidit, et ingenium caducum
Inesse vanis sensit honoribus,
Quos ipse posthac ter pede proterens,

Spretaque maiestate sceptri,

Est oneris gravitate mensus:
Qui bellicosis vultibus igneas
Duxit cohortes, et Numidum truces

Gentes, rebellantesque Coelo

Haereticos tutudit, secundo
Bello subactam messuit Africam,
Is gloriosum deposuit Sagum,

Et Regna fastidita viles

In nebulas cito desitura.
At quanta Mundi portio munus est,
OLCORNE, longo tempore quod geris,

Si CAROLINO conferatur

Imperio, Hesperiaeque Regno?
Felix relicto sed tamen ambitu,
Mentisque gibbo, liber aculeis,

Curisque (quae sugunt medullam

Ossibus, exanimantque somnum)
Iam, MESSALINE, es liber honoribus.
Perge arrogantes spernere glorias,

Teque inquieto lubricarum

Emporio clepe Curiarum.
Contempta Virtus divitibus fere
Sub tecta posthac se sacra conferet,

Domique privati penatis

Limite dissimulata vivet.

AD D. [Abbr.: ?] CAECILIAM PATRONAM SUAM DULCISSIMAM APEM ARGUMENTOSAM AB ECCLESIA APPELLATAM. In illa Ecclesiae verba: CAECILIA Famula TUA Quasi Apis Tibi Argumentosa deservit.

VIrgo Phonasca, et Superum Organaeda
Postulat dudum sibi Vatis artem:
CAECILI canto, mihi cantat illa,

Virgo Poetae,
Virgini Vates. sumus instituto
Ambo cantores. mihi concinenda
CAECILIS. duram facit optionem

Musica Virgo.
Virginem laudem cythara? Poetae
Iam Lyra talem cecinere plures.
Martyrem laudem? cecinere plures

Martyra Vates.
Est APIS Virgo mihi nominanda.
Suave mel nomen redolet. fragranti
Gratia plena est, et odore Virgo

Plena pudico.

Innubae gnarus populator aurae
Ales Hyblaeis operosus agris,
Florei praedo nemoris virentes

Convehit herbas:
Mole membrorum minor, arte maior
Pabuli miri faber officinam
Roris exercens, lacrymasque Solis

Mane requirens,
Antequam mellis coquit esculenta,
Exit in campum vagus: erudito
Consulit rostro documenta florum;

Inde labori
Pistor accinctus, genus auspicatur
Roscidae cerae, piceumque rorem
Arte molitus subigit fragrantem

Nectare viscum:
Dum coit molli dape pix odora,
Innubae cellae redolent, pudici
Coniuges fragrant. Cypridis maritae

Nulla libido est;
Virgines perstant volucres, et omnem,
Ni sit innuptus, thalamum recusant,
Casta vernanti rata sunt pudore

Mellea Regna.
Talis intacta mea mente Virgo
CAECILIS, talis fuit, expoliti
Sponsa candoris, licet illa nupta

Virgo marita.
Angelum floris, niveaeque carnis
Nacta custodem, tenuit decorem

Integrum labis, minimoque puram

Crimine mentem.
Illa divinam meditata Vitam
Per sacros libros volitare docta
Contulit succos, et Apum secuta

Nobile munus
Mellei Virgo genii, profanos
Arcuit fucos, studiosa florum,
Atque virtutum virides amavit

Numinis hortos.

Solus homo libertate sua abusus DEO inter Creaturas ceteras Rebellis, et contumax.

STellatis choreis aethereae faces
Pridem lege ratas excubias agunt,
Mendicos radios Cynthia Cynthio

Acceptos docilis refert:
Si Sol Hesperiis it cubitum fretis,
Decurso spatio, quo sat habet sopor,
Rursus conspicuum tollere verticem

Festinat roseo toro.
Nunc terrae Boreas conglaciat sinum;
Nunc laxant Zephyri, quod riguit gelu:
Nox, lux, bruma, calor, Sirius, et Caper

Alterna subeunt fuga.

Non exhausta putes fluctibus aequora,
Quando se profugis aestibus elocant;
Post horas redeunt flumina, quae cavas

Fossas ante reliquerant.
Quae Mundi solido Conditor ordine
Fundavit, posito limite permanent.
Parent Artificis cuncta. nihil datur

Audax, quod renuat iugum.
Fiunt, quae placida lege iubet DEUS.
Necquidquam ingenium Numinis, aut statun
Divinorum operum torseris. omnia

Firmis stant adamantibus:
Quicquid Sol volucri circuit orbita,
Ex nutu aethereo pendet, et illico,
Quicquid praecipitur, molle, vel asperum,

Iurato obsequio facit,
Unum est, quod stolido se clepit ambitu,
Et sternax domino subtrahit a iugo.
Libertas hominis cedere contumax

Legi saepius obstitit.
Hac creti silicis perfidia, rei
Coelum ipsum petimus stultitia, manus
Armatas alapis inferimus DEO,

Divos ense lacessimus;
Nostris insipidi moribus optimos
Metimur Superos, et vitiis suam
Laudem dividimus, ceu bene facta sint,

Et plausus deceat malos.

Fons AUGUSTI Caesaris ante CURIAM AUGUSTAE VINDELICORUM magnificentissimo opere collocatus laudatur.

FOns Tu nobilium gloria Fontium
Pridem CAESARE a clarus imagine,
AUGUSTAEque decus, qua spatio forum

Se vasto explicat ambitu.
Plena est ingenio saltilis aequoris
Divisa in choreas unda: liquentibus
In sublime furens cogitur anulis

Centum erronea torquibus:
Crispis ludit aquis, perque foramina
Eluctata sitis lubrica fortius
Ascendit tremulo fluminis halitu

Respirans nitido freto.
O Fons siderea purior Iride!
AEstum marmoreo qui perimis gelu,
Latratamque pigro VINDELICAM Cane

Formosa recreas aqua.
Curvat fons liquidum flumine fornicem,
Succoque artifici, ceu fugerer, fluit;
Mox undas revocans turgidus exules,

Compensat refugum mare.
Fons, potabilium Regie Fontium,
Qui das virgineae pocula crapulae,

Te Nymphae vitreo depereunt vado,

Et Sponsum sibi postulant.
Sirenes alium non sibi coniugem
Prensant, ipsa Thetys Suevica cum sua
Huc Aula remeat, dulcibus ut labra

Crebro fluctibus eluat.
Non te vincit honos, famaque gurgitis,
Quem pennatus Equus protulit ungula.
Crystallo residet non Heliconio

Tam dulcis sapor inditus.
Ingens magnifica pegma crepidine
Praestans materia est; ars melior tamen
Excedit pretium marmorei scyphi,

Quo castum speculum natat.

AUCTOR cognita rerum vanitate ad caelestia se transfert.

QUid tandem in Orbe est, quod placeat probis,
Quod non edaci tempore carpitur?

Quid tam perenne est, quod ducentis

Flore suo lapidescat annis?
Praetervolantes hora vorax dies,
Et septimanas ambedit integras,

Praedatur annos, et molesto

Calvitio populatur hortos;

Quando stat annus mersus Aquario,
Et friget alba tempus epomide,

Quando coarctato liquore

Bruma solum glaciale spissat:
Ipsa abligurit denuo saecula
Tristis senectus. celsa Palatia,

Regumque sedes, et potenti

Fulta situ spoliat theatra.
Formosa quantum non facies placet
Procata mentes? sed furia est brevis,

Et vis amoris, cum repente

Frons tetrico caperatur Uro:
Ostende vultum sub scrobe floridum,
Illamque monstra tu mihi purpuram,

Pro qua decennali per astum

TROIA rogo nigra conflagravit.
O sumptuosae Larva cupidinis!
Megaera quantis constitit ignibus

Haec una? num tantum macellum

In patriam liceat puellae?
O vanitatum maxima vanitas,
Quiddam, perenni quod rigeat statu,

Ferro trilici fabricatum

Quaerere sub ditione Solis!
Ullusne cantu vincit Aedonem?
Unius at vox filia mensis est:

Maio sepulto conticescit

Mel volucrum, nemorumque Siren,
Quid purpurata bellius est rosa?
Quid liliata pulchrius est nive,

Quando repandis sena lingua

Se foliis oculo propinat,
Et intuentum [Reg: intuentium] lumina fascinat.
At pulchritudo haec casta brevissima est:

Paucis diebus forma pallet,

Emoritur populosus hortus.
Tandemque quid sunt divitiae, suis
Falso nitentes lumine cistulis?

Constante quid prodest labore

Indigenas trahere amne gemmas?
Interque gazas stare domesticas
Fulgorem inanem? Mercurius venit

Usus tenebris, corrogatum

Nocte rapit tacita metallum,
Emptosque tantis saepe periculis
Secum lapillos ire latro iubet.

I, quaere Divinos: quis ille,

Qui nitidam tibi clepsit arcam?
At esto: nullos Accipitres dari,
Manusque curvas. Morsne peculium

Tibi relinquet? te sepulto

Cuius erunt bona comparata?
O nundinatrix pessima Vanitas!
Quam fraudulentis mercibus obruis

Tuos ementes? quam clientum

Prodiga depopularis orbem?
Natantem in auro et divite purpura
Cur civitatem, quae Superos beat,

AErario Mundi relicto,

Non cupida licitamur arca?

Dixi: relinquam terrea. res habe
O vanitatum maxima Vanitas!

AEterna quaeram, nec deinceps

Tam luteas agitabo curas.

Laus PATRUM Societatis IESU ob laboriosam iuventutis instructionem, ac Barbarum Gentium conversionem.

HI sunt, qui iuvenes efficiunt viros,

Dum magnis teneram sumptibus ingeni

AEtatem artibus imbuunt,

Ceu testam figuli novam:
Qui rauco calidi pulvere classium

Partum incompositum linctibus impigris,

Et castis poliunt labris

Cum primus madet Embryo:
Annosa stabiles qui Patientia

Centum cum pueris taedia devorant,

Dum sculpant aliquid trabe,

Et vas compleat artifex.
Hi sunt, qui proprio sanguine prodigi

Trans Indos abeunt, ut patulum novis

Coelum Messibus impleant,

Illicque horrea construant:

Hi sunt, qui solido marmore pectoris

Non Orcum veriti Tartara provocant,

Ditisque Imperium, suis

Armis comminuunt stygem.
Hos Virtutis honor semideos Viros

Excerptos populo sculpsit ad ardua,

Fecitque officiis pares,

Terrarumque negotiis;
Heroes genuit, quos voluit suos,

Supra terribilis regna tonitrui

Erectos animo mare

Iussit spernere vilia.
Ceu IOBUS domitor Sortis, et helluo

Fortunae implacidae, stans pedibus super

Calcavit timidam stygem,

Sic hi Tartara proterunt:
Vadunt in gladios impavidi truces

Hinc illinc pluvio sanguine roscidi,

Contemnunt animae lucro

Vitam, quam Genitor dedit:
Pergunt per medias impete Lanceas,

Ut servent animas, quas sibi destinant;

Centum si spolio ferant,

Laeti mille alias petunt:
Nil ipsos retinet, quo minus in neces

Se se praecipitent; alliciunt sitim

Formosa ense pericula:

Hydropem amplificat cruor.
Gaudent in rigidos vadere Barbaros:

Campestresque Scythas, per Geticas nives,

Se trudunt, per acinaces,

Ut servent animam unicam.
Sic LOIOLA iubet Vir solidissimus,

Ingentisque tubae praeco XAVERIUS,

Quos pridem nimius sui

Divis inseruit labor.
Quid sacri memorem nomina stemmatis,

Et quos posteritas transferet in Deos,

Centum magnanimos Viros

MASTRILLOS, SPINOLAS, FABROS?
Qui non solliciti vivere, sed mori

Contempsere animo vasta pericula,

Et stricti gladii iubar,

Irati furias maris.
Gens haec magnificis opprobrium DEI

Sceptris antetulit, deliciis cruces,

Claro scommata Nomini,

Vitae purpureas neces.
Id Tellus Iaponum sponte fatebitur,

Quae nostris toties uncta cruoribus

Admirata animos mares

Visis erubuit rosis.

AUCTOR deplorat perditissimum Orbis statum post tot supplicia et poenas non correctum.

CRiminum Vindex licet in nocentis
Incolas Orbis pluerit Charybdin
Imbre communi, liquido sepulcro

Nil tamen actum est.
Ira scintillans Superum, nec AEtna
Decidens astris piceo lavacro
Carneos mores stitit impiorum

Depluus ignis.
Massa succrevit scelerum, parique
Rursus incedunt pede, sicut ante
Saeculo Lothi. nequit expiari

Sulphure Mundus:
Accipit vires inimica vita
Ex DEI poenis. quotus esse iustus
Post tot eversos satagit trisulco

Fulmine vicos?
Priscus errorum color, atque vultus
Post aquam et flammas, eademque frons est.
Legibus nemo sapiente latis

Iudice paret:
Nam quibus Tellus gemit aegra probris,
Dum fames lucri, vitiis ministrans

Omnibus robur, studet obsoleto

Nubere ventri,
Perque calcatos miseros Achivos
Imminet vulgi spoliis, et audax
Plebis expresso sua de racemo

Pocula tingit.
Plutus Astraeae Solio potitus
Iura Pupilli licitatur aere,
Atque venalis fidei propola

Lancibus unctis,
Vota dispensat potiora numis
Immemor causae, sitiens rapinae
Innocens damnat iugulum ad machaeram,

Pectus ad ensem.
Nec sitim partis pretiosus hydrops
Placat. in terras alio calentes
Sole se transfert, ut ibi tumescat

Euclio morbus;
Nobilis venae scatebras avarus
Effodit melles: ibi, Dite viso,
Fossor expallens trepidat metallo

Concolor albo,
Nec sitim abrumpit, sed it obstinato
Ad Stygis portas gladio, propinquam
Tartaro glebam violans ligone

Quaeritat aurum.
Impius livor scabie scelesta
Totus exesus, facieque torva
Proximi sortem speculatus, atro

Ringitur ore:

Euclio dicit macer: AFFER, AFFER!
Turgidis quamvis scateat crumenis,
Nescit expleri, rabidisque spebus

Devorat Orbem.
Quis scopus tandem Veneri? impudicae
Hinniunt Urbes, veluti salacem
Mulus ad mulam. quota, dic, Virago est

Sospite Lauro?
Mentis abstrusas maculas silebo
Cognitas soli speculae Supremae.
Has DEUS novit. Satis est, aperta

Probra notasse.

Cum Peccatorum in hac terra felicitatem expendens In illa verba Psalmi 36. vers. [Abbr.: ?] 36. incidisset: Vidi impium superexaltatum et elevatum, sicut CEDROS LIBANI, et transit, et ecce non erat, et quaesivi eum, et non est inventus locus eius.

Nam, quicquid optant, consequuntur,

Quicquid avent, referunt scelesti:
Maiora votis possidet impius;
Farta crumena, coniuge, liberis

Domoque plena dignitatum,

Deliciis fruitur trecentis:
Lauta sagina vescitur, et dape,
Habetque in annos plurima plurimos

Parata cura providenti,

Ne minima sibi desit hora.
Iustus vicissim corripitur malis
Plus quam ducentis: vellitur, angitur,

Luctaque Fortunae sinistrae

Fessus, humi moriturus efflat
Vix non supremum carcere spiritum.
Non terra mendax, non Superi favent,

Nullumque sub Phoebo tribunal

Propitium miser experitur;
Contemptus Aulis, ceu lacerae solet
Cento lacernae, spernitur, et ioco

Exsibilatus fit facetae

Materies inimica genti.
Hanc conspicabar gliscere fabulam
Passim per Urbes, oppida, praedis,

Ubique lactari selectos

Deliciis, titubare iustos;
Sinistra cum mens, sed pede laneo,
(Ut omnis effrons assolet Haeresis)

Irrepsit in pectus, profanam

Fraude tegens reverente vulpem;

Num providentis consilio DEI
Mundus subesset, qui sineret premi

Tot innocentes, anne iustus

Arbiter is foret, atque Praetor,
Qui perpetratum sterteret ad nefas
Oblivioso nescius otio?

Num forte Personae studeret,

Et sceleris melior Patronus,
Quam munerator Iustitiae DEUS
Recte Supremi munera Principis

Obiret in Mundo regendo

Supplicii piger executor?
Haec cogitabam, sed quasi somnians,
Non crediturus. mox repuli dolum,

DEUMque fassus, ter Supremo

Asserui Regimen Monarchae,
Vastumque dixi non sapientius
Hunc posse Mundum, quam regitur, regi,

Quandoque prudenti scelestis

Consilio tribui favorem:
Exile Coelum sontibus hic dari:
In Orbe sperent ut nihil altero,

Recepta merces hic parato

Penditur officiosa numo.
Progressus ultra, Iudiciis DEI
Dulce immoratus, terribilem statum

Vidi impiorum. persolutis

Deliciis, veniente morte,
Recalcitranti quid pede proderit
Calcasse Divum iura Potentibus,

Coelumque, sancitasque Leges

Sacrilega temerasse vita
Orbis Monarchis? quid Venus ebrio
Amica ventri? quid diademata?

Quid per voluptatum Roseta

Indomito volitasse collo?
Quid Regi iniquo, sanguine pauperum
Vix non crepanti scrinia proderunt?

Sudore turgent subditorum,

Et querulum redolent metallum.
Tunc inquietis incipiet status
Curis molestus; tunc Stygii dies

Sensim videndos se propinant,

Cum gelido pede Mors propinqua
Fores severis pulsibus increpat,
Infraque spondam Tartarus igneo

Specu dehiscens sulphuratum

Ore cavo reserat barathrum.
Tunc sera vitae linea, et ultimus
Horae supremae prodet anhelitus

Vitam priorem, turbulento

Quam trepidi moriantur oestro.
Vovere quid tum tota Sacraria
Heris scelestis proderit, aut DEUM

Ambire votis, et pacisci,

Ut modicos liceat per annos
Durare vita forte superstite,
Ut nempe votis intereant suis?

O! quam timendum, sera ne sit

Illa pigrae Metanaea culpae.

Ut fax, sereni Cynthia vesperis
Fulget, nitenti prodiga lumine,

Sed cuncta lustrans, tabefacta

Emoritur viduata cera,
Suisque se se funerat ignibus,
Sic, qui caducis perfruitur bonis,

Famaque plenus fulgurante

In facie dominantis Orbis
Excellit omnes, divite saeculi
Se se trucidat denique copia.

Extincta stat muco lucerna,

Quae vigili nituit favilla.
Repente fallax gloria palluit
Inerte mortis pulvere condita.

I, quaere peccantes. eundo

Invenies, redeundo perdes:
Heri fuerunt, non hodie. Thronus,
Thronique pullus, ceu Phaeton rudis

Auriga currus, corruere.

Una duos feriit [Reg: ferivit] ruina.
Proh! quantus horum iam numerus iacet?
POMPEIUS, Orbis cui fuerat pila,

Haustus procellis, coena pisci,

ANTIOCHUS data praeda vermi est.
In Astra surgit dum furor impius,
Verrit profundam suppliciis humum.

Ex asse nequam IULIANUS

Siderea periit Sarissa.
Cedrum Cupressus perculit. Et, quibus
Angustus Orbis, Sarcophagus sat est.

Haec meta mortales triumphos

E tumulo manet emicantes.
Emuncta filo Clepsydra pendulo
Fatalis horae gaudia sustulit,

Finem dierum floridorum.

Mors, tragicus sceleris Choragus
Invexit Orcum. fabula desiit.
Ibi Potentes damna potentia,

Et mille poenarum flagella

Indomito patientur igne.
Beatus ille est, qui mediocribus
Contentus isthic, criminis integras

Dispensat horas: non sepulcrum

Is metuet, Stygiumque fumum.
Frustra salutis nititur anchora,
Serusque Phryx est, quem petulantiae

Post frigidas busti favillas

Paenitet, aut iuvenilis aevi.
Tunc nec labori fertile praemium,
Nec pulcra Marti restat adorea,

Nec pacta virtutem coronat

Laurea post tumuli Cupressos.

Pecuniam olim iam in munitissimas Civitates et ipsam Turrim Danaes ingressam, vel ipsius Horatii testimonio Lib. [Abbr.: ?] 3. od. [Abbr.: ?] 15 comprobatur.

FRustra continuo cingimus ambitu,
Murorumque saeta claudimus oppida.
Turrito clypeo fortia Principes

Frustra moenia ponitis.
Actum est, si tenuis rima peculio
In muros pateat, quod nitido linat
Praefectum spolio. nil situs amplius

Munito tribuet loco.
Quid prosunt solidi cespitis aggeres,
Quadratusque lapis, fossaque plurimo
Restagnans fluvio, si pereat fides

Converso in pretium Duce?
Aurum per medios ire satellites
Audax, ipsa suo marmora Caucasi
Emollit radio, mox pede laneo

Post se perfidiam trahit:
Reginae patula est porta pecuniae,
Si transire velit, libera transeat!
Non obstant vigiles, sed placido sinunt

Illam irrepere tramite.
Corruptus croceo lurco numismate
MISENUS speculans non solita tuba

Inclamat dubii militis agmina,

Sed fraude insidias tacet;
Non cives socios proditor advocat,
Ut vallis caveant. insuperabili
Sic portu et pelago sic RHODUS excidit

Praefecti ob spurium lucrum
Demersa excidio, non revocabili
Urbis transfugio. Testis HORATIUS
Olim iam meminit prodita moenia,

Et fractam pretio fidem.
Non sic ad solidas itur adoreas.
Non istis emitur divitiis honos.
Mercari nitidam sanguine gloriam,

Non aere illicito, decet.

AD FACATIUM MUSSUM Ut a Detractione sibi caveat, ac vicissim Detrahentium labra aequo animo ferat.

QUisquis sereno vis speculo frui
Mentis quietae, nec lemures pati,

Ementis excelsae theatro

Despice finitimos tumultus,
Dum Zoilorum turba solutior
Famam caninis dentibus exedit;

Ne tu dicaces Psittacorum

Aure iuva bibula susurros:
Discede campo, sanguine qui natat
Fratris perempti. vulnera palpebris

Clausis honora, pertinaci

Auriculas adamante claude,
Tanquam marinas aequore Virgines
Scires propinquas, Oceanitidum

Totum Gynaeceum Dearum,

Et reliquas Thetidis Sorores,
Quae fascinatos aequore navitas
Obliviosis mortibus admovent,

Auresque inescatas sonoro

Naufragio, interituque plectunt.
Ne tu Leones, et (rabidum genus)
Diros Molossos suscipe verbulo:

Audaciores, audiente

Vel minimo, levitate fiunt.
Horre crabrones; ulceribus sedent,
Aut semiputri saepe cadavere,

Sordesque rostro persequuntur,

Aut luteas redolent paludes;
Extingue mucos, de face qui cadunt
Fumante: iustis non placet hic odor.

Audire laudes, non patrata

Facta placet scelerata, fratrum.
Sed nec, FACATI, cum tua pectitur
Fama improborum dentibus, aut labris,

Ulciscere insani Popelli

Invidiam gladio parato.

An, si iocoso te sale quispiam,
Aut largo aceto perfricuit, rogos,

Ferrumque conclamabis, amplam

Materiam tragici cothurni?
Es Christianus. non mea, nec tua
Est, ultionem reddere, Curia,

Sed iudicis munus Supremi:

Ille scelus gravitate plectet.
Latrante pugnax stat sonipes cane,
Nec arroganti Marmaricus Leo

Respectat obtutu, frementi

Dum rabie blaterant Lyciscae.
Exerta bilis non decet Hectores,
Iraeque viles: namque quid attinet

AEtna, vel ignito Vesevo

Tam faciles abolere culpas,
Quarum sub imo pectore te tua
Mens ipsa testis constituit reum?

Quam proprio indulges pudori,

Cur aliis veniam negabis?
Fluxere necdum vulnera sanguine
Inflicta famae dentibus invidis.

Cur ergo fundes non profusum

Immerito gladio cruorem?

Minimae SOCIETATIS IESU a D. [Abbr.: ?] IGNATIO fundatae et Persecutionibus amplificatae SYMMETRIA commendatur et contra Malevolos defenditur.

TAndem supremo tempore saeculi,
Cum iam fatiscit Mundus, et ultimus

Impendet ictus, cum ruinam

Decrepitus meditatur Orbis,
LOYOLA missus fortior HERCULES
Sustentat Orbem dote scientiae,

Qua vapularunt Ganneones

Haeretici, tumidaeque buccae
Silere iussae. protulit Ordinem
Ad usque fines aequoris ultimos,

Prudentia quem fabricatus

Creditur, aethereoque suasu.
Quae norma rerum, quae sapientia est,
Sanctusque fervor? caetera vertici

Devincta parent eleganti

Obsequio studiosa membra.
Miratur Orbis, posse tot inclutos
Nutu Iubentis circumagi Viros

Virtute adoratos et arte,

Moribus, ingenioque magnos.

Quam pulchra castis vinea stat borris?
Quam providentem conscius addidit

LOYOLA cultrum, quo nocentes,

Aut steriles resecentur ulmi?
Pertaesus omnes Ordine carceres
Nil tale sanxit. consuluit reis:

Quisquis perosus disciplinae est,

Porta patet: CATILINA vade!
Eiecit omnes, ceu mare, mortuos,
Gemmis retentis, quae tacito manent

Fundo quietae. turbulentum

Si caput est, renuensque frangi,
Et longiori tempore pervicax,
Volente tollat Praeside, quod suum est,

Et vadat. IGNATI Parentis

Non fuit is genuina proles.
Quam cavit Aulis, cavit honoribus,
Ne qua protervus glisceret ambitus?

Quam Purpuratos is galeros

Despiciens, nitidasque mitras
Sua remisit longius a domo,
Muroque postes saepsit aheneo?

Stant pertinaci sancta voto

Limina, stant adamante clusa.
Hinc sanctitatis fama sequens Virum
Ubique Magnum praedicat. hac Fides

Stetit Columna. dissipatas

Spes solidans titubantis Orbis,
Verosque ritus, et reverentiam
Summi Monarchae, contudit Haeresin,

Clavaque porrexit Draconem

Indomito tumidum veneno,
Stellas trahentem non numerabiles
Victrice cauda: quam procul it dies,

Porrecta Maiestas Tiarae

Triplicis, et diadema PETRI.
Scholis apertis prodiit agmine
Dux erudito. constitit, arduus

Campum tueri, perfidosque

Certus agro tumulare sensus
Prostravit hostes Marte scientiae,
Victor Lyceis undique splendidis.

Placet cruentis interesse

Vulneribus, calidisque pugnis:
Vides, ut armis Sole rubentibus,
Et incitato ferveat impetu

Amor sciendi, bellicosis

Ut coeant animi palaestris?
Ut tela stridant aere pendula,
Ut scuta multo vulnere lubrica

Reverberent hostem nocentem,

Et solidos populentur ictus?
Vicisse fucos haud satis est semel,
Et discolores fraudibus haereses.

Perennat ingens officina,

Sospite continuanda ferro:
Recente semper Pallade Bellica
Defessa Uirtus excipitur nova,

Regnumque floret literarum,

Et facies sapientis Orbis.

Doctrina nullo pacta peculio
Perinde Croeso pervia, ceu Codro est.

Promota quot sunt rusticana

Ingenia, et steriles crumenae:
Qui perstitissent sordibus obsiti,
Iri futuri, munere Palladis

Grassati ad altas dignitates

Nunc patrias moderantur Urbes.
Hinc fama totum manat in Ordinem:
Sed et frequenti fabula Zoilo,

Proscissus hostes experitur

Innumeros, rabulasque salsos:
Nam parte quavis plurimus irruit
Convitiator dentibus improbis,

Faucesque potatas veneno,

Et stomachi male concoquentis
In innocentes exonerat lepram.
Acerba sed nil crapula proficit,

Nil vappa livoris sinistri,

Nil inopis cerebri supellex
Tam sumptuosis prodita iurgiis,
Eviscerato nata GIOPPIO.

Fautoris Orbis possidemus

Iudicium meliore voto.
Astris triumphat divite gloria
LOYOLA, palmis et titulis satur,

Ridetque Aristarchorum acutos

Duplice Rhinocerote nasos,
Ordoque perstat, grandine ceu crocus,
Immensa passus, nec Tolerantiam

Confregit exorto tumultu

Hactenus insipidi Popelli:
Maiorque ab ipsis Relligio malis
Surgens, polita est amplius, aes velut

Examinatum ter camino

Fert decus, et pretium est probari.

Charitas fraterna et Religiose societas, ac familiaritas Religionum commendatur.

QUi MALA vidit divite mellea
GRANATA succo, totque cubicula
Gemmis trecentis destinata,

Unanimi recubante prole,
Is Charitatis symbola noverit.
Plures in unam Relligio Domum
Amore solo convocatos

Educat, et similes colore
Fratres iisdem vestibus induit:
Omnes amici sunt sibi, pectore
Omnes aperto, mutuisque

Officiis, animisque iuncti.
Amor potenti foedere glutinat
Omnes in unum. corpora plurima,
Sed una mens est, et voluntas

Pacifico dominata nexu.

Si rebus anceps in trepidis opem
Fortuna poscat, subsidio est Amor;
Si Sors novercalem minetur

Saevitiam, tragicumque caium,
Est, qui ruentem fulciat impetum,
Rebusque pandat depositis sinum,
Blandeque solatus dolentem,

Condoleat, sociasque curas
Ad sustinendum porrigat alveum
Fati irruentis. dividitur dolor,
Excussus in palmos amici

Fit levior geminis, ferendo.
Necessitati consulit asperae,
Rebusque moestis, qui socios sibi
Adsciscit in lucta probatos.

Si triplici coiere fune
Mentes amicae, fidaque robora,
Non certet illis ENCELADUS Gigas.
Exercitu nullus subacto

EURIALOS superabit orbe:
Succurrit Atlas fortior Herculi,
Fessumque Atlantem surrigit Hercules,
Attemperatas partiuntur

Obsequio famulante vires.
Quis vulnerabit, si clypeum tuus
Manu prehendens obiiciat comes?
Si morte Orestes foederatus

Sit Pyladi, Pylades Oresti,
Uterque vincet. Scimus, ut inclytus
Amore NISUS se stiterit Vadem

Pro constituto iam sub ictu

EURIALO, dubiaeque vitae
Oppignerato sanguine caverit:
Plus usitatis impigra legibus
Praestat sub una disciplina

Relligio, studiosa nexus,
Opisque mater conscia mutuae.
Ceu membra se se corporis omnia
Amore pacto prosequuntur,

Ut capiti, stomachoque laeso,
Et delicatis partibus annuant;
Sic servitutis prodiga Charitas
Amore fervens eruditis

Instruit obsequiis alumnos.
O te beatum, qui socios tui
Nactus doloris, cum reliquis doles!
Infausta contra solitudo est,

Quae famula caret orba dextra.
Si maeror atris nubibus ingruat,
Umbraeque pectus luctibus occupent,
In cuius is molli nocentem

Parturiet gremio dolorem?
Si Sors ab alto praecipitem gradu
Ad despicatas egerit incitas,
Quis e ruinis vindicabit

Instabilem, mediaque faece?

Descriptio nuperi Terrae motus per Tirolim.

INauspicato tormine febriens
Concussa Tellus subsiliit iugis,

Tristique delectata motu,

Marmoreis dominata conis
Ipsas choreis prolicuit petras,
Fundoque movit. culmina montium

Impluta constanti pruina,

Et niveo veneranda calvo
Ad prima motus nuncia candidam
Rasere frontem. lubrica nix sua

Esede stridens devoluta

In bibulas cavitate valles
Cessit tremori, Vere ceu novo
Ros vulneratus sole reciproco

Descendit in planum, eliquata

Materia, vehemente bombo.
Mansuetiorum marmora rupium
In frusta rimis dissilientia

Sensere Telluris recessum,

Et tremulos uteri tumultus.
Damae fugaci praecipites pede,
(Perterritorum grex animalium)

Miraculo terrae labantis

Attonitae metuere casum.

Celsis sedentes montibus arbores
Passi virentem vertice pileum

Sibi moveri, terrefactis

Artubus increpuere ramos.
Haec gesta in alto. vallibus infimis
Saevitum in Urbes. Nobilis OENIPONS

Quassata, ceu cunae moveri

Arte solent in utramque partem.
Clades caminis sponte ruentibus
Illata. Templis insidians malum

Succussit arcus fornicatos,

Et lacera male sarta fronte
Hiulca rimis culmina propulit.
Ubique clamor lugubris, et fuga

Effusa in agros, ne sepulchrum

In media reperiret Urbe
Deprensus arctis incola compitis,
Hinc inde tignis mole cadentibus.

Ingressus Halam motus ingens

Deterius laniavit urbem,
AEdesque plures diruit ad solum,
Celsamque Turris Pyramidem sua

Esede luxatam revulsit,

Ceu mereret caput ense lictor.
Fractis fenestrae tinnierant rotis,
Et comminutum supplicio vitrum.

Clangensque campanum metallum

Auxerat insolitum timorem.
Nox ipsa primo caeca crepusculo,
Et somnolenti purpura luminis

Matura necdum, Sole merso,

Addidit exitio tumultum.
Non seminudi corporis incolas
Narrabo cives, non profugas sua

Cum prole matres, pendulosque

Uberibus trepidis puellos.
Fugere plenis agmina coetibus,
Ceu victor hostis vi gladii furens

Cepisset urbem, vel Tyrannus

Sanguineo volitaret ense.
Stantes amoenis collibus incolae
Charae dolebant funera Patriae,

Domosque stratas, vel potente

Deliquio, tumulo propinquas.
Per arva Lymphae ter pede vitreo
Questae dolorem, subsilientibus

Undis in altum, ponderato

Chloridis intremuere Regno;
Vix se staturos cespite stipites
Et arbutorum crediderant trabes,

Radicibus motis supino

Ore solum prope basiatae.
Non vota canto, quae, tremula febri
Durante, suasit dira necessitas:

Facunda dictatrix bonorum

Saepe preces, veniamque noxis
Coelo expetivit, crimina diluit,
Gestuque tendens supplice brachia

Terrae quietem postulatam

Ingeminans, retulit precando.

Anachoreta quispiam creberrima Veneris tentatione erga Puellam quandam petitus, ut vinceret, mortuae eiusdem puellae cranium ac caput semiputrefactum ex tumulo accipit, et defluentem saniem ori infert.

DEae salacis spicula senserat
Antri Colonus. nam Venus undique est,

Urbesque non tantum pererrat,

Sed nemorum quoque lustra visit,
Et fraudulentis retibus illigat,
AEgre iocoso restiterat malo

Vir carne quamvis macerata

Esurie, vigilique nocte
Vitam severo corpore traxerit.
Quid delicati corpore sentient

Rosarum amici, quid Gnathones

Molliculi, Venerisque turdi,
Si sylvae alumnus talia sentiat?
Illi tuendam Morpheus (impius

Imaginum pictor nocentum)

Obtulit in tenebris puellam:
Recurrit effrons saepius in die
Id penicillum daemonis, et typus

Lascivus haerens pertinaci

Effigie referebat Hydram
Pellace forma. territus icone
Heros proterva respuit, exspuit,

Lumbosque saetis alligatos

Increpuit, cupidosque renes
Mulctans catenis, edomuit flagris
Recalcitrantem fomite bestiam.

Cum nil valeret tam potenti

Terribilis medicina freno,
Robustiorem mente agitans modum,
Artemque prorsus non imitabilem,

Accessit ad functae sepulcrum,

(Mortua iam fuerat puella)
Eiusque Calvam semiputrem situ,
Stillantem amurca detulit ad nemus,

Inde auspicaturus triumphum,

Si Cyprius rediisset hostis.
Effluxit arcti portio temporis;
Passus molestam rursus imaginem

Custos eremi, floridaeque

Illicium iuvenile formae
Quid haesitamus? cur trahimus moras?
(Exclamat Heros) quin caput osseum

Ostendimus monstro petulco,

Ut niveo bene sit pudori.
Haec elocutus promit idoneam
Scenae figuram. nec mora: foetidam

Sorbet mephitin defluentem

Ex cranio, saniemque lambit.

Lasciva quod si tam placeat Venus,
Aut fornicari propositum tibi est,

(Athleta subdit) constitutum

En stabulum! stabulique Sponsam!
Crimen parato conficies fimo,
Novisque sordes sordibus imbues;

Istis voluptas condienda

Deliciis, sapidoque rabo est:
En! quae solutis vermibus innatat,
Illa illa forma est tam venerabilis,

Quae pectus inflammans amore

Continua tibi fumat AEtna:
Cum morte pecca, si tumulus placet,
Et faeculento nube cadaveri,

Taboque corrosam Medusam

Iunge tibi colubris adesam.
Haec ore fatus masculeus Pugil
Stagnante rursus se cranii lepra

Laute saginans, purulentum

Dentibus occiput involavit.

In quempiam Pseudo Theologum Haereticum piis scriptis, ac Manibus defuncti P. [Abbr.: ?] LAURENTII FORERI obstrepentem.

Confessa res est, quod phalanges

Haereticas solido Gradivo,
Et Marte docto malleus Haeresum
Densata gentis fregerit agmina,

Passusque nullas stare fraudes

Contuderit foliosa monstra,
Tinctasque multo dipsade paginas.
Iam conquievit fine sacerrimo.

Larvas flagellas, mortuique

In iugulum, truculente, saevis.
Tune improborum dedecus anserum,
Pacem sacrorum vertere Manium,

Turbare functorum quietem,

Inque sacras penetrare fossas
Audes acerbo praeco volumine?
Tune in sepulcrum irrepere splendidum?

Sudore tanto proeliato

Serta Viro, rapiesque Lauros?
Assueta iam non proelia conserit,
Hostisque nescit ludere spicula

Reciproco scripto, nec, ipse

Si ferias, referire novit:
Liganda morti brachia tradidit,
Manusque fato. sepia mortui

Torpescit exsucco liquore,

Nec calamo prius est acumen:
Dos mortuorum prima, silentium est.
AEternitati plura volumina,

Librosque vivens exaravit

Ingenita solidos medulla.

Si quo petendus dente fuit, fuit
Vivus petendus Marte FORERIUS.

Reverberasset dicta dictis,

Facta, dolo crocitata, factis.
O si superstes viveret! ut Tibi
Is versipelli detraheret cutem?

Venabulo quam re cruento

Vilem homulum laniaret Heros?
Evisceratis deterior tibi
Figura ranis, et species foret,

Aut pelle mulctato iuvenco,

Qui patulo ruber in macello.
Verum suprema morte quieverit,
Est, qui iacentem praesidio tegat,

Piosque Manes vindicatos

Asserat, incolumique fama
Doctos honori restituat libros.
Contentioso non valet obrui

Livore Virtus, nec sepulcro

Integritas violatur ullo.
Quantum libebit, perfide ringere!
Tacet FORERUS, mortuus eloquens.

Rumparis, esto! fer monetam

Non aliam, nisi forte risum.

D. [Abbr.: ?] FRANCISCUS XAVERIUS Saeculi nostri THAUMATURGUS grassante peste NEAPOLI Propitius solennissime in Urbis Regiae PATRONUM electus.

URbem potentem lurida carnifex
Pestis, vorandam sumpserat integram;

Malumque serpebat rapaci

Ingluvie, stabilique lepra.
Pigro ingravescens aere cruditas
Periclitato torpuit halitu.

Sorpsere mortales venenum

Ex patrio populare Coelo,
Et devorata continuo lue,
Cessere vita languida corpora;

Sparsi plateis, obviisque

Exanimes iacuere vicis;
Herede tabo sparsa cadavera.
Iit per omnem terribilis fames

Lethi nocentis Civitatem,

Et mediam tumulavit Urbem.
Eundo crevit pestis inertia,
Vespillo morbus: trux violentiam

Ostendit omnem prostituta

Nobilibus Libitina ceris,

Quae despicatas praeteriens casas
Hausit veneno celsa Palatia,

Domosque Magnatum superbas

Extulit irreverente morte.
Edentulorum Larva cadaverum
Lugubre ringens vultibus obviis,

Feralis in membris figura

Refricuit socios dolores;
Foetore totus tractus inhorruit,
Et vulneratis sidera nubibus.

Non terra suffecit peremptis

Corporibus, putribusque membris.
Gliscente sed quem peste Machaona
Urbs iam suorum vix cinerum capax

Supplex ad aras invocaret,

Qui furias petulantis arcus,
Longaeque mortis tela retunderet?
Arcta repertus sorte XAVERIUS,

Qui peste quondam deflagrantem

Prodigio tenuit MALACCAM,
Ne dirus ignis serperet amplius.
Stetitque iussus carbo veneficus:

Sensit patronam vix rogatam

PARTHENOPE moribunda dextram,
Et exsolutam supplicibus fidem.
Sensit potentem poena XAVERIUM

Morata vires pestilentis

Supplicii. celeresque mortes
Tardare iussae. detumuit malum
Livens veneno, fertile pustulis,

Correctus aer inquinatus

Flagitio putrium vaporum.
Illi at nocentem cur foret arduum
Sedare pestem, calce sub ignea

Cui corpus incoctum remansit,

Nec solita caro foeditate
Solvit tributum funebre pulveris
Impune fragrans sub tumuli situ?

Qui proprio mortem triumphans

In solio, domuit sepulcrum
Necis supremo vespere pulcrior?
Qui iam sepultos de gremio scrobis

Miraculo extractos in auras,

Bis genitos revocavit Orco?
Hinc ille plausus de cinere, et specu
Urbis renatae. grandia praedico:

Vastos Colossos germinante

Passim hedera, folioque cinctos:
Theatra celsis obvia nubibus,
Altique narro saxa supercili;

Auro figuras liberali,

Nobilium specuum metalla
Formosa in aris luce flagrantia
Noctes diurnas artifici nitro,

Et inquieto fulminatas

Sulphuris ingenio tenebras,
Ignesque festos, mobilium facum
Ludente gyro, laetaque murmura

Tonantis aeris militaris,

Ventre cavo reboante bombo.

DIVUS recenti fusus imagine
Loci PATRONIS additus audiet

(Dum Mundus hic stabit rotundus)

Magnificae Benefactor Urbis,
Pestisque Victor celsa tuebitur
Alluta Ponto moenia, nec sinet,

Ut morbus inscendens in Urbem

Praeteritas populetur aedes.

Miserrimus Indiae Status Haeretica et Piratica navigatione perditus, sublata inde vera Fide, inductisque sectis deploratur.

PArs illa Mundi, portio nobilis,
Qua delicatam mollis amoenitas

Sedem locavit, qua beato

Continuus Paradisus horto
Nullo per annum frigore plectitur,
Mutata quantum, dissimilis sibi est?

Ex quo nocentes Institores

Huc avidis coiere velis,
Adulterinis arsit amoribus
Libido freno libera, et insolens

Benigniorum ferre frugum

Delicias meliore Coelo

Se mersit alta Cypride Natio
Vaga procandi sparsa licentia,

Ruptisque cancellis pudici

Connubii, thalamique lege,
Ceu coniugatum nil foret, aut sacrum.
Quae Lusitanis cum ratibus venit

Labore multo seminata

Relligio, Superumque cultus
(Magni XAVERI partus) ab integro
Totus revulsus. sustulit Haeresis

Fidem relictam. Christiani

Nominis indecores Agyrtae
Vertere sacros cum domibus lares,
Ipsasque templi funditus areas.

CALVINUS inductus, scelestae

Sacrilegus Popa nationis.
Profana tota est ora TRAVANCORIS,
XAVERIANIS culta laboribus:

Sudore perplutus profuso

Se BATAVUM stupet esse MAURUS.
Pessundatarum squalor Imaginum,
Et dirutarum rudera turrium

Ubique cernuntur scelesto

Mortua procubuisse busto.
Istane causa visimus advenas,
Toto diremptos aequore Barbaros,

Ut arma Regnis inferamus,

Et populis truculenta bella?
Per ferrum, et ignes, per mare, per Notos
Ignota Mundi claustra refringimus,

Ne desit impuris Libido.

Neve dapes locuples avaris.
Gens illa vastis effera moribus
Damnata ad orbis, qua patet, angulos,

Portenta conspexit Cyclopum,

Atque homines styge nequiores.
Cur Scylla saevas, dum veniunt scaphis,
Non armat undas vortice spumeo?

Fluctuque iurato carinas

Flagitiis gravidis resorbet?
Cur non dehiscit faucibus in scrobem
Aprica Tellus, et sepelit reos,

Sontesque Nautas, Christianae

Dedecus, opprobriumque Gentis!

D. [Abbr.: ?] FRANCISCUS XAVERIUS Venetiis Elephantiaco purulentum ulcus exugit.

INgressus aedes forte XAVERIUS,
Et Hospitalis Gymnasii domum,

Palatium pestis, ducentos

Quod recipit populare morbos,
Contaminato quod grege Turpium
Scatet Virorum, putrida quos lues

Erodit, et turpi notatos

Luxuria, sanie trucidat,

Vidit cadaver, vix hominis typum,
Turpemque vultum, squalida cui cutis

Contracta rugis, squammeisque

Horruerat maculosa peltis.
Exesa membris iam caro fluxerat:
Prurigo totum glutine plurimo

Iam corpus incrustans sepulchro

Larvam hominis nece praeparabat
Cras inferendam. morte XAVERIUS
Motus pudenda constitit, et sibi

Austerus ingens imperare

Proposuit, subitumque factum.
Dum cura pectus magnanimum coquit,
Exardet ignis nobilis amplius:

Deliberato mox calore

DIVUS adit, cupidumque faecis
Os ulceratis artubus applicat,
Trahit sequacem cum sanie lepram,

Et dente mansum carcinoma

Putre bibit, rebibitque vappam.
Sapit potenti crapula sordium
Suscepta facto. Mox revalescere

Notatus aeger restitutam

Debuit antidoto salutem,
Et Helluoni tam celebris gulae
Vitam propinqua iam tremulam nece.

In sanitatem, dum stat Orbis,

Nemo bibit melius, XAVERO.

HORROR AUCTORIS Cum in Libro Inferni R. P. [Abbr.: ?] HIEREMIAE DREXELII Poenas Infernales descriptas, ac depictas legisset.

NUlla vis terris adeo severa,
Nulla nostratis laniena flammae
Tanta, quae possit stygio cremare

Par Elemento.
Quicquid antiqui cecinere quondam
Fabulae saecli, leve cogitetur.
Nil Promethei iecoris cruentus

Helluo vultur,
TANTALI nil est avidus fugaci
Ramus Autumno, neque fraudulento
Lusa Neptuno sitis, aut dolosi

Poena racemi:
Nil tua, IXION, rota pertinaci
Mobilis gyro, volucrique cursu
Ulta lascivum Caput, et salaces

Principis artus.
Tempus hic nullum. rediviva poenae
Poena succedit, spatiumque nescit
Carcer aeternus, scelerisque lictor

Igneus Orcus.

Damna fecundis iterata damnis
Pullulant in se, releguntque vires,
Et fatigatum satiant recenti

Vulnere sensum.
Angulo quicquid Stygio malorum
Cernis, aeterno est adamante clusum.
Multus ingressus patet, at serata

Exitus omnis
Sistitur porta. semel huc profectus
Non reverteris diuturnus hospes:
Nec via hic Thebis datur, aut Athenis

Mutua Thebas.
Quo situ truncus cecidit, iacebit.
Qua via crevit vitium, luendum
Et pari poena est. scelus et tribunal

Fine carebunt.
Penna, cur haeres numerare seri
Carceris mortes, tamen absque morte?
Et flagraturos stygio nocentes

Sulphure Manes?
Viscera hic lentos penetrans per artus
Igneus torret vapor immorante
Ossibus flamma: gradiendo serpit

Latius ardor:
Multus hic plumbi fluvius liquati,
Lubricus flammis, oleoque saltans
Fervor iratos pice delibutus

Colligit ignes.
Ille ferali lacer in catasta,
Hic pice aspersus, fluidaque cera

Ingemunt poenis: liquidum metallum

Tertius haurit:
Hic veru indutus miser ad recentes
Vertitur prunas, tremuloque motu
Palpitans flammas adipe irrigatas

Sumine pascit:
Ille crudeli memorandus aestu
Crate torretur, velut in culina
Alitum, pingui redolente fumo,

Viscera sudant:
Iste detracta cute, ceu macello
Saucius Taurus redit, et rubente
Pallio stillans trahit ulcerosae

Syrmata pellis:
Ille iam ferro, face: iam subactus
Durat in centum recidivus ictus:
Iste sublimi specula statutus,

Indeque praeceps
Actus in vallem fugiente clavos
Induit tergo, male vulneratis
Saucius membris novus in recentes

Sufficit hastas.
Quid fame enectos querar, et ferino
More, ferrato periisse dente
Integros demum sibi restitutos,

Pristina passos?
Quis venenatos numeret dracones?
Monstra bufonum, penetrant scelestae
(Putre ceu pomum carie peresum)

Corpora vermes:

Emedullatos populantur artus
Igneae ranae, requiemque nullam
Consciae menti colubri relinquunt,

Atque cerastae:
Nullus hic ordo, sed acerbus horror,
Clamor insani stimulus doloris
Personat tota Styge. nil perenni

Tristius Orco.
Unicam poscit salientis undae
Helluo guttam: miser at negata
Infremens stilla queritur perustam

Sulphure linguam.
Macte! qui vivis, vegetusque laetum
Sorte circumfers meliore corpus,
Obsecro! non huc venias. manendum est,

Si semel intras.

ADAMI WIDL E SOCIETATE IESU LYRICORUM LIBER TERTIUS.

AD BEATISSIMAM VIRGINEM MARIAM PATRONAM BAVARIAE IN FORO MONACENSI MAGNIFICA COLUMNA PROPITIAM. Ut Urbem Monachium deinceps quoque ope sua protegat.

BEata MATER, quae Monacensium
Huc usque forti moenia pallio

Incincta largo sospitasti

Praesidio, stabilique cura

Morbos coercens arma Suecico
Attemperasti Marte nocentia

Negotiatrix gratiarum,

Principe quae radians platea
Stas in Columna celsior aspici,
Urbemque curvo poplite supplicem

A peste defendis Colosso

Aurea marmoreo Archiatra,
Quae floridarum pectora mentium
Totumque Regnum pergis ab Haeresi

Servare sincerum, propinquae

VINDELICAE remorata fraudem,
Ne, pestis instar, noxia serperet,
Et consecratum tingeret ISARAM.

Cum triste passim carcinoma

Ambederet novitate partes
Adhuc recentes, et lue credula
Intacta late pectora lamberet,

TU fraudium solers Peremptrix

Incolumes retinere BOIOS
Potente freno provida, flebilem
Cunctata Scurrae degeneris Fidem,

Sectaeque Doctores recoctae

A BAVARA Ditione pulsos
Haud passa sacro es limite sistere,
Ni ferrum, et ignes, (optima pharmaca

Gliscentis erroris) catastas

Ni cuperent, pede vinciendi.
Intacta per TE stat BAVARIS domus,
Et Aula virgo. cum reliqui DUCES

GERMANIA tota venenum

Imbiberent, Regione prona
Sequente lapsi dogmata Principis,
Armisque primus cresceret impetus,

Haec una (flos Provinciarum)

Terra carens viruit cicuta.
Memento, princeps stare tibi sacrum
Hac Urbe Templum, fornice maximum,

Insigne par fratrum rotunda

Fronte Tibi radiare Turres:
Memento, plures hic Tibi deditos
Servire Coetus, et tenero suam

Amore Matrem destinatis

Obsequiis colere, ac triumphis:
Nusquam dicatos, quot tibi sunt, dies
Maiore vidi luce nitescere,

Foroque pleno feriatos.

Virgineum satagit mereri
Cultus favorem MATRIS AMABILIS.
Omnes PATRONAM TE vocitant suam,

Seu Sorte quassentur sinistra,

Seu placida foveantur aura.

S. [Abbr.: ?] IGNATIUS LOIOLA assiduo Coelum spectans.

ASpice caeruleo camerata Palatia Coelo,

Late patentem fornicem:
Aspice stellato laqueare volubile gyro,

Argenteam astris semitam,
Aspice sanguineo pudibunda crepuscula fuco,

Eoa Solis balnea;
Cum rutilum praegnans Aurora enititur aurum,

Pulchrumque Solem parturit,
Natalique recens emergit ab aequore proles

Clemente ridens lumine,
Et iuvenes radii tremula formidine nictant,

Formosa lucis tempora,
Spectator LOIOLA stupet coeleste Theatrum,

Stratamque Coelis orbitam:
Miratur tabulata cavo crystallina vitro,

Laudat Choragum Phosphorum:
Miratur reducem Solem fumante quadriga,

Blaesae diei lacrimas,
Perplutasque rubore genas, stibioque marico

Solis pudicam filiam;
Miratur profugae properata volumina noctis

Piscatus Auroram mari:
Cum se Mima Soror fratris pleno igne micatis

Fuga ex Olympo proripit:

Coelo oculos satiat, cupidusque perambulat Astra,

Terram novercam praeterit:
Degeneres spectare negat LOIOLA penates,

Structamque gleba fabricam,
Sordentique fugit conflata mapalia limo,

Ceu Soricum cubilia:
Qualesve humenti limaces phlegmate tornant

Domos salivae ductilis:
Suspirat, Coelumque gemens, illustria Divum

Exaggerat subsellia,
Occupat aethereis animata cubilia gemmis

Olim suturus incola.

D. [Abbr.: ?] FRANCISCUS XAVERIUS Venetiis Elephantiaco purulentum ulcus exugit.

INgressus arcem sordibus ebriam
FRANCISCUS, aegro corpore plurimos

Invenit, immanes dolores,

Et varia improbitate morbos.
Hydrope lento naufragus angulo
Primus iacebat. proximus hectico

Exsorptus igni, putrefacto

Corpus hebes glomerans grabato
Pthisi spuebat grandia vellera
Conchyliatis tetrica spongiis.

Uni cerebrum, ceu Cyclopum

Verberibus resonabat incus.
Vinctos podagrae compede pollices
Dolebat alter, figere ne pedem

Terra liceret, lanceisque

Pectora perterebrata saevis.
Tussi sonora tertius ingemens
Egurgitabat sordida viscera:

Pluresque vespillo Catarrhus

Deciduo perimebat imbre.
Ast aede tota foedior omnibus
Languebat unus, depositissimus,

Ipsisque inaccessus MELAMPIS

Iam sanie viridis pluente
Monstrabat ulcus fertile sordibus,
Plenumque putri vulnus hirudine:

Armatus halans inde foetor,

Naribus intoleratus ullis
Fugabat omnes cominus, eminus.
Nemo propinquus constiterat toro.

FRANCISCUS illum conspicatus

Cor sibi comperit exilire
Ad grande factum: mox sibi crescere
Cernens orexin persequitur suos

Cum bile sensus, increpatque

Ceu timidas acie cohortes:
Adeste, dicit, viribus integris
Vos delicato gutture milites,

Afferte linguam, quae sitire

Pus sciat, et viridem saliva

Flavente norit [Reg: noverit] sugere crapulam:
Natura persta, nec refuga gula

Liba Mephitin, ceu meracum

Ambrosiae, pateramque mulsi:
Sta: nec remisso felle revertere:
Coelo propina nobile poculum;

Dabis salutem febrienti,

Si putridum bibis ore cancrum:
Amore vitae quae medicamina,
Faecesque gilvo embammate lividas

Haurire Mortales amarunt

Hactenus, et repetent deinceps:
Et te, XAVERI, gloria Numinis,
Salusque morbo naufraga Proximi

Ad inclytum te non triumphum

Permoveat, medicumque potum?
Haec ille secum. mox adit ad Virum,
Et applicando gutture stat prope.

Sensit, rebellem se movere

Principio vehemente Visum:
Retroque fugit Gustus, et arduum
Claudo Helluonem deseruit pede.

Tactus reluctatus probrosa

Mergere se renuit cloaca:
Stetere contra quinque ferocia
Concorde Fratres. Propositi tenax

FRANCISCUS exortum tumultum

Edomuit, fremitumque vicit,
Et contumaces discipulos gravi
Mandato adactos pergere compulit

Humanae Vitae Tarditas et Brevitas cum divinis operibus comparata in rebus omnibus lentissima et vanissima esse ostenditur iuxta vulgare proverbium: Ars longa, Vita Brevis.

HUmana lenta est, et patitur moras
Ars pacta tempus. non celeri fluunt

Res officina. distinemur

Et solidos populamur annos
Sudore longo:nil facimus simul,
Sed sensim avaro temporis otio

Metimur artes. concitato

Ire negat Phydias Colosso
Cunctante scalpro. deside pauculas
Ducens Apelles tramite lineas

Insumit annos, elegantes

Donec imago bibens colores
Examinato prodeat angulo,
Lucemque cernat. sed DEUS Artifex

Producit uno cuncta verbo,

Imperio fabricatus Orbem:

Potens Voluntas prolicit omnia
DEI iubentis. Sic viruit simul

Fecundus hortus provocato

Vere celer: Pater ipse primus
AEtate plena, viribus integris
Non tardiorem transiit in virum:

Expers iuventutis, puellus

Non fuit, ingenio capaci
Repente doctus calluit omnia
DEO Magistro. dissimiles Nepos

Vires adeptus claudicante

Progreditur violentus aevo.
Ars nempe vastis ampla laboribus,
Et imbecillo vita brevissima

Suspensa silo, dotis instar,

Est homini data, qua superbos
Frangat profundo pectore spiritus.
Imbellis ipsi corpore stat domus,

Mens nata Coelis hospitatur

In luteo patiens mapali.
Nactusne quidquam roboris est Homo,
Cum vinci ab ipsis se doleat feris?

Tremens, fatiscens has in auras

Proiicitur, tumulumque primo
Salutat ortu massa levissima.
Formosa primis quadrupedes pilis

Natura vestit, rostra sculpit,

Et calida Endromidem lacerna
Natis recenter vulpibus iniicit.
Dentes acutos Lynx habet, et Lupus:

Meles tuetur se cavernis,

Et tumulum eligit in salutem:
Ursus comatas scandit in arbores:
Pernice cursu praecipitem fugam

Vitae patronam consecutus

A facili lepus est parente:
Perita rostri novit acumina
Falco petendis providus Ardeis,

Exitque praedatum sagaci

Ungue crepax, revehitque praedam.
Quaerunt odori pascua Vultures;
Alterna miscent cornua Bubali,

Astutia Vulpes iuvatur,

Qua nebulo redimit salutem;
Natus caballus vix subit aerem,
Iam, militares audiit [Reg: audivit] ut tubas,

Adhinnit aeri bellicoso,

Poplite quadrupedante saltat.
Concessa sunt haec robora bestiis,
Ne sint inermes. Nil homo debilis

Eiusmodi novit bonorum:

Femineis trutinatus ulnis
Nutricis implet brachia fasciis,
Mutoque linctu vellicat ubera,

Imbellis appendix parentis

Epenore, effluvioque vivit.
Non pellis illi germinat in pilos,
Nec fronte celsa cornua pullulant:

Terrestre circumfert cadaver,

Et tenues sine veste nervos.

Absurda primo musica gutture
Offendit aures: murmurat, ingemit

Damnatus ad fletum Choragus

Impatiens, pluviasque cunas.
Vix est decennis, iam nive candida
Hinc inde spargi tempora conspicit,

Tergoque curvo praegravatus

Dinumerat silices, et Urbis
Supina spectans marmora vertice
Terram salutat, ceu Rosa languida

Emortuis pendet capillis

Sospes heri, foliisque sana.
I, tam venusto plaude cadaveri,
Et ambulanti sarcophago cane

Faustum triumphum. pollicere

Mille tibi, Scarabaee, lustra.

ENTHUSIASMUS AUCTORIS. Cum Caemiterium ingressus Calvariarum ossiumque reconditorium paulo attentius inspexisset.

VUltuum nuper loculum osseorum
Vidi, et exhorrens speculum severum,
Floris humani, fragilisque sortis

Symbola legi.

Vertices omni vacui cerebro
Ore ringuntur patulo. relictis
Dentibus paucis lacerata sepes

Ordine rupto
Finditur rimis. caput osse glabrum
Lambitur musco, gracilique silva.
Larva funestis specubus reposta

Triste relucet:
Nil molae restat facie, soluta
Dentium serra, craniisque cassis
Viperae ludunt. putria excavati

Rudera vultus
Incolunt vermes, varioque se se
Anulo volvunt: parasitus anguis
Victitans muco tumuli rotundos

Serpit in orbes:
Intus Harpyis, ululisque diris
Plena caupona est, statioque mortis,
Pessimi nidi volucrum malarum,

Ova Cerastum.
Caesarem nullum, faciemve Regis,
Virginem nullam, dominamque vidi,
Nec maritatis sibi foederatos

Ossibus artus;
Neminem Mystam, Laicumque nullum.
Naribus truncis eadem cavata
Omnibus forma est. sacra cum profanis

Mors fera miscet.
Ossa neglecto recubant cubili,
Ceu strues sectis cumulata lignis.

Frigidae sordent olido fluente

Glutine calvae.
Quaesii [Reg: Quaesivi] Fratres, Patris et Sororis
Cognitas olim facies: at ossa
Multa, sed nulla hic potui invenire

Ora Parentum:
Nulla conspexi capita Infulata,
Nec coronatos apices Tiaris,
Principem nullum, Comitem, aut Baronem

Ordine toto:
Visa tot vasto mihi sunt acervo
Ossa, ceu (lauta bonitate coena
Quando finita est) cumulata fractis

Fragmina vitris.
O! quot Inferno modo conflagrabunt
(Ingemens dixi dubitante voce)
Spiritus sontes, Animaeque nequam,

Diraque spectra,
Hisce quae testis, luteisque vasis
Improba nuper latuere vita?
Plura confusis video ossa costis,

Lipsana pauca.
Quaesii [Reg: Quaesivi] magnos titulo superbo
Hic ALEXANDROS, MARIOS, METELLOS,
Devoratores hominum et ferarum,

Ulcera Mundi;
Repperi angusti feretri theatrum
Vix capax palmae. iacuit modestis
Pallidus membris gemini inquietus

Helluo Mundi,

Sed nec armatus: nisi quod (cruentum
Quando transfodit fera mors Tyrannum)
Miles infixum patulo reliquit

Vulnere telum.
Dic, ubi nunc sunt HELENAE procaci
Ore formosae, pretio scelestas
Nundinas pactae nivei elocato

Flore pudoris,
Illices Orci volucres, sagena
Virginum morum, scopuli innocentum?
Repperi; foetent, stabulumque nota

Funera ructant.
Dic, ubi spurcae Veneris capellae,
Daemonis servum pecus, ampliando
Tartari Regno, stygioque sceptro

Apta supellex?
Dic, ubi picto iuvenes rubore
Ignei toti, vegetoque moro
Nuper illustres? periit colorum

Tota iuventus.
Dic, ubi vultus gemini pyropi?
Dic, ubi sanguis nive coniugatus,
Et coronatus duplici pilorum

Iride nasus?
Dic, ubi succus roseus genarum?
Dic ubi falso labra tincta furto,
Sericis pexi laqueis capilli,

Unda comarum?
Dic, ubi vultus nitidi Planetae
Castor et Pollux, geminae fenestrae

Clara crystallus, toties scelestae

Pervia morti?
Tale nil cerno: glaciata prostant
Ossa, stipato taciturna cippo,
Nec movent se se, licet irruenti

Pervia vento.
Haec ego mecum reputans, caputque
Mortui tollens, manibusque versans
Marmor inspexi, domuique moesto

Gaudia luctu:
Duplices caeca reliquos eremo
Repperi dentes, miseraque sede
Ad levem tactum tremulos, vetusto

Tempore plenos.
Alloqui tandem Cranium illud ausus,
Heus! bonum (dixi) caput, atque Calve!
Quis status rerum tibi? num beato

Fine quiescis
Gloriae compos? agiturne belle
Altero Mundo, Patriaque tecum?
Lustrico perstas an adhuc camino?

An styge sudas?
Is silens altum tacita caverna
Me meae fecit timidum salutis,
Propriae mortis pavidum, supremo

Vespere cautum.

Socordia hodierni Saeculi in rebus ad Salutem pertinentibus expenditur iuxta aureum THOMAE KEMPENSIS dictum: Pro modica praebenda longa via curritur, pro aeterna vita vix pes semel a terra levatur. vile pretium quaeritur, pro uno numismate interdum turpiter litigatur. l. 3. c. 3. [Abbr.: ?]

NEgotiatus temporibus Noe est
Mundus scelestus, donec ab ebriis

Descendit astris copioso

Diluvio lacrymata poena:
Eo usque nuptum est, et pede comico
Pulsata Tellus, saltibus ultimus

Quadrans, litatus. tum profunda

Crapula depluit ex Olympo.
Plenum metallo tinnierat forum,
Plures Ementes undique quaestui

Stabant doloso praeparati,

Fraudibus impliciti facetis:
Commerciorum larga profusio,
Et ampliandis divitiis labor

Ubique summus distinebat

Sollicitos pretii Propolas,

Adhucque seri tempore Saeculi
Tam perduellis fabula luditur:

Pro dote, terrenoque lucro

Currimus, erigimur, volamus:
Pro Coelo, et Astris ne pede dextero
Terra levamur corpore plumbei.

Incedimus grallis vocante

Numine, vel propria salute.
Iussu profani Principis, impigri
Foetum metallis perfodimus solum,

Rimamur aurum, fertilemque

Diripimus, renuente Matre,
Ligone ventrem; scindimus impia,
NERONIS instar, falce Puerperam.

Capti lucello, splendidaque

Illecebra rutilantis aeris
Evisceratis Hesperiae iugis
Secreta terrae pandimus atria

Et emedullata Tiroli

Ingenuum rapimus metallum.
Labore multo stagnat inutilis
Per ora sudor, salsaque lacryma:

Totum laborat foederatis

Viribus, obsequiisque corpus:
Si vile munus vix oboli ferax,
Vacetque paucis Sparta terunciis,

Si lictor in pago, vel Urbe

AEdituus, tenuisque scriba
Repente vita fungitur, ocyus
Plus quam trecenti bolo inhiant proci,

Quaerunt Patronos, ut rogatum

Quisque prior rapiat lucellum.
Vix Sol rubenti prodiit e freto,
Cantante gallo; surgitur, ut foro

Pisces emantur, vel minore

Praeripias volucres moneta:
Si liberali forte pecunia
In aede sacra diribitur stipis,

Confertus Ordo est. e remotis

Urbibus accumulantur Iri,
Velutque sturni, millia confluunt,
Impleta Codris limina murmurant,

Circumsonantum [Reg: Circumsonantium] instar crabronum,

Cum tremulis modulantur alis:
Claudus podagrae non memor amplius
Mendicus illuc sedulus advolat

Velocior dama, vel ipsis

Rangiferis, subitisque cervis:
At, si precandum est vix media die,
Horisve paucis, deficiunt fibrae;

Causamur obstipos sinistro

Osse pedes, stupidosque nervos.
Merenda vilis nos trahit: et sacra
Fundata longis praemia saeculis,

AEternitatis nos honores

Non stimulant, ut in arduorum
Exsuscitemur facta Gigantium,
Qui Coelum adorti sanguine Martio

Pessundatis Mundi Tyrannis

Ad viridem emicuere Laurum

Vita profusa: qui veriti nihil
Molenda saevis membra Leonibus

Dedere, vel flammis coquenda

Viscera, craticulisque lentis.
Quid praestiterunt tot nemorum Patres?
Constante vultus esurie macri

Nutrice silva victitarunt,

Insipidis olerum medullis
Traxere vitam. vix oleum, aut piper,
Quin nec salini commoda noverant

ANTONIUS, PAULUS, PALAEMON,

PACHOMIUS, BOBO, CASSIANUS:
Ad haec cruento tergora verbere,
Lorisque corpus dilaniaverant:

Terra cubili somniatas

De Superis obiere noctes.
O nos inertes! quam tenere cutem
Nostram fovemus, ne temerario

Affletur Austro, ne severi

Frigoribus glacietur anni,
Aut vulneretur cuspide Sirii.
Patere Coelum credimus otio,

Mendace nobis sanctitate

Occinimus Superos faventes.

AD MANTICUM PERENOTTUM Cum se Aulicis negotiis abdicasset.

GRatulor sanctam, PERENOTTE, vitam:
Aula deserta est Tibi. Vive felix!
Iam salus parta est, pedibusque fallax

Subdita terra.
Factus es magno minor ex honore,
Maior ex spreto. bona causa vicit.
Semper ex alto gravior ruina est,

Peior ab Aula.
Nil ibi tutum, probitate spreta.
Plurimus magnis foribus susurro
Obstrepens blando malesuadus ore

Concitat iras,
Fraudat insontes: nihil hic quietum,
Nil satis cautum. rigidus satelles
Obsidet postes, numerosus hastis

Atria custos.
Principum frustra satagis favori,
Non diu floret: labor est diurnus.
Unica exhalat, brevius subinde,

Gratia nocte.
Plurimi crescunt, reciduntque plures
In suas sordes. quot enim vel uno

Nobiles anno super elevantur

Sidera fungi?
Perbrevi gaudent solio favente
Sorte delusi. gladio minores
Quot tumescentem proprio luerunt

Sanguine fastum?
Subtice verum, moderare linguam.
Veritas semper nocuit loquenti.
Aure subtiles gemina Monarchas

MANTICE nosti [Reg: novisti] .
Multa scit, quisquis didicit silere.
Facta sunt nudis potiora verbis,
Tinniunt voces, ut amant inanis

Cymbala pelvis.
Prode te nunquam: retine seratam
Pessulo mentem. satius tacere est,
Quam loqui, quod non animo fidei

Ludio sentis.
AEquus ambobus fieri laborans
Pluribus quisquis cupiet placere,
Displicet multis, quia vult videri.

Esse quod horret.
Tutus in silva medius ferinos
Inter insultus, rabidasque Tigres
PRODROMUS CHRISTI fuerat. scelestam in-

-gressus in Aulam
Perdidit vitam, quia veritatis
Praeco neglectum thalami pudorem
Leniter carpsit. pretiosa saltu

Vendita lingua est.

Ergo periuris procul exeundum
Suadeo tectis. minitans ruina
Clade vicina monet inquilinos:

Inde recedant.
Non vides, SAMSON DEUS ut Columnis
Eloco motis tumulet superbos
Dirutis Aulis? numera sepultos

Clade Philistas.
Si premi non vult graviore lapsu
MANTICUS, tumba meliore dignus,
Inde cras velox, hodieve migret.

Tempus eundi est.

Mores, Habitus, Gestus, Occupationes, Vestitus dyscoli Studiosi Academici omnibus probis ad cautelam expenduntur, ac describuntur.

CAlore primo difficilis regi
Flagrat iuventus: transilit orbitam,

Omnemque dedignata sepem

Claustra minis violenta rumpit.
Primus pudendae est fructus inertiae
Studere somno: dum radiis iter

Illustre describit cubili

Sol tremulo spatiatus igne,

Utramque in aurem stertitur, et dies
Natus labori concoquitur toro.

Tum surgitur tarde grabato,

Ceu nivea madidus saliva
Spumante limax egrediens domo
Se circumacto corpore proripit,

Latusque mutat, donec omnem

Exerat e laribus figuram.
Post haec solutis crinibus (e fuga
Ut torqueantur rursus in ordinem

Censore vitro) consecratur

Hora duplex: speculo magistro,
Et erudito pectine consule
Comae striantur, pulveris advenae

Olente nardo delibutae

Propitias redolent Moluccas:
Panthera fragrans, quam procul iverit,
Nares sequaces attrahet omnium,

Moscoque odoratis capillis,

Ceu violis, capiet columbas.
Crine absoluto, vestibus imminet
Belle plicandis Psittacus Indicus:

Pes sericis rugis uterque

Artificem verulae senectam
Praefert cothurno. vix ligulis modus:
A calce Pavo plurimus ad caput

Discorde mentitus colore

Multiplici novitate ludit:
Totas subinde est cernere nundinas.
Collare pleno fertile baltheo

Promanat in pectus fluente

Materia, teneraque bysso:
Indusiorum prodiga largitas,
Et sumptuosa e sindone carbasa

Effusa pendent; brachiorum

Tota volant manicata vela:
Distentus hydrops in caligis tumet,
Et follicato proiicitur sinu,

Thoraxque nodis asperatus

Mille nucum riget involucris,
Sedensque parvus vertice pileus
(Exile magni vasis operculum)

Ligaminum plenus, pusilli

Proditor ingenii iocanti
Colludit Austro. duplice nos iuvat
Acuminatos cuspide calceos

Videre, rostratasque naves,

Et geminas veluti carinas,
Quibus capacem magnifico pede
Typhis per Urbem provehitur novus,

Accinctus ad lumbos minuto

Ensiculo, gladiique frusto.
Sic ille vadit, cum gradiens foras
Templum salutat fronte brevissima,

Intransque, vix palmo per aedem

Progreditur, retinensque postis
Adhuc aperti diffugit ocyus,
Tergumque vertens ne cruce se notat:

Adesse quod si Femininum

Quid videat, magis appropinquans

Venationes instruit, et vagus
Hinc inde foedis Templo oculis volat,

Censorque formarum profanat

Mente locum meretrice sacrum.
Iam tempus instat nobile prandii.
Plures adibunt pascua. symbolis

Solenne collatis in unum

Hoc epulum est, decus Helluonum.
Sancita res est: ad vomitum bibant!
His considetur conditionibus.

Infertur in mensam frequentem

Pinguibus offa oculata guttis,
Et prima longo tramite fercula,
Haustusque vitris pluribus aureus,

Uvaque splendentes cruenta,

Ac rubeo cyathi Falerno:
Sed et rotundis hispida plurimis
Stant vitra nodis, candida queis [Reg: quibus] Ceres

Infusa spumat, quae vel uno,

Ac solido exonerantur haustu:
Adest liquoris copia quadruplex,
Qualis Mosella, vel Nicaro fluit

Rhenoque crescit delicato.

Indomito irrequieta musto
Vindemiato vasa recens mero
Passim redundant. crapula proficit.

Diversa crystallo figura est:

Struma cavae satis ampla conchae
Usque ad medullam lambitur infimam,
Suprema donec guttula profluat.

Tum per fenestras vitrearum

Proiicitur chorus amphoratum:
Offensa facis fragmina tinniunt.
Placet sonora grandine musica.

Ovant sodales, iubilorum

Nec requies datur editorum.
Mensa peracta, quam madidi mero,
Tam mente sicci, et corpore plumbei

Iam nocte sera se per Urbem

Circumagunt pugiles rebelles,
Et caespitantes in geminum latus
Turbant soporem, et limina civium:

Ceu spectra per vicos aguntur

Impete, ceu Lemures vagantur,
Tondentque stricta cuspide pumices:
Absistit ignis vulnere marmorum:

Scintillulae multo nitore

Exiliunt, silicumque venae
Ferro petitae lumine fulgurant.
Domum reditur. stertitur in diem.

Dormitur altum more glirum.

Mane dolent madidi capilli,
Caputque collo est intolerabile,
Laevumque nictant vitrea lumina.

Quid interim libris, et arte

BALDUS agit, Medicusque CHIRON?
Scrutare thecas: inspice paginas:
Vides, ut Horace odes 1.9

Atri papyrus mensibus integris
Tam sumptuoso pacta peculio.

Gratisne sudorem parentum

Dilapidas studiose fili?
Albente corvus gignitur ex cycno,
Auditque Daemon, qui prius Angelus,

Moresque fuscantur repente

Virginei stygio colore.
Elapsa nuper de ferula cohors
Soluta vix est supplicio cutis;

Et ecce! libertas probroso

Ocyus arripitur calore.
Mutate mores, et specimen date,
Utrum regendo sitis idonei

Olim Senatu, Patriaeque

Mole pares humeris ferenda.
Non ista veris est via gloriis
Olim parandis, non iter ad thronum.

Servate sinceram iuventam,

Vosque foro date litterato.

AD EMINENTISSIMUM CARDINALEM SFORTIAM PALAVICINUM e SOCIETATE IESU, CONCILII TRIDENTINI SCRIPTOREM ELEGANTISSIMUM, SOLIDISSIMUM.

EXimios res magna Viros, Miracula Mundi,

Mortaliumque nucleum

Poscit, qui satient forum:
Mitra coronati triplici diademate PETRI

Magni DEI VICARIA

Divinum calamum petit:
Summa TRIDENTINIS agitata negotia curis

Penna notentur aurea,

Et quae par Aquilis volet;
Invenere Virum Sacri monumenta Senatus,

Qui cedat arte nemini,

Cui Virtus pretium facit.
Haec summi ingenii Phoenix celeberrima Facta

Miraculum prudentiae

Totos digerit in libros:
Italicae linguae Princeps, calamique Monarcha

Scribit catenas aureas,

Queis [Reg: Quibus] mentes hominum trahit.
Quam solidus, tersusque nites ea tepora tractat,

Scruposa tot respectibus,

Ipso themate lubrica?

Quam cuncta exacte memorat, quam sanguine plenus,

Lectoque succo turgidus

Divinam historiam polit?
Ambo facit: celeberque toga est, magnusque palaestra:

Si bella poscant militem,

Stringit terribilem stylum:
Spicula crebrescunt celebre bibitura cruoren:

Intenta chorda sibilat

Arcu stridula flexili;
Configit iaculis SUAVEM, consutaque foetis

Mendaciis volumina

Clava transigit Herculis:
Aspice fulgentes clypeos, ensemque micantem

Ardore Solis ebrium,

Ut claris radiis naret?
Errores vetitos mactat, dexterque sinisterque-

-Interficit sententias

Praegnantes novitatibus.
Haec bello fiunt. facies est altera Pacis:

MITISSIMI, SAEVISSIMI

Scriptoris meruit decus:
Ex ipso fundo sincera limpidus unda

Is veritatem provocat

Piscatus speculum rei.
In gemino felix, campo celebretur aperto

Victor trophaeis nobilis

Cum Lauro ex acie redux:
It comes Heroi plenissima Purpura fama,

Apex sacratae gloriae,

Orbem convocat integrum,

Dicit: adoretur Princeps, Rex ingeniorum,

Miraculum scientiae

Summi prodigium Viri!

B. [Abbr.: ?] ALOYSII GONZAGAE consummata in brevi Virtus ac Pietas.

O Sanctum Iuvenem principe Sanguine!
O raram volucrem, Virgineum Cycnum!

Olli inter medias faces

Aula stat pudor integer.
Quam mens innocuis consita liliis,
Quam pectus tenera luceat indole,

Testatur facie decor

Innupto speculo nitens;
Ex binis oculis colligitur Pudor,
Et suda vegetus candor imagine

Nutrit perspicuo die

Vernantes animi nives.
Virtus nobilium gloria mentium
Evexit Iuvenem. Sceptra celerrimo

Heros praecipitans pede

Vovit, se fore Virginem.
Non ille illecebris pectora molliit,
Ver primum Superis cessit, et obsidem

Magnorum decorum cito

AEtatem teneram dedit.

Succrevit Pietas haud pede languido,
Coeloque imminuit facta propinquior;

Promovit volucrem gradum

Ad fastigia Siderum:
Corpus non tenere, sed rigide sacer
Tractavit Lanio. sanguinis alveus

Diris elicitus flagris

Formoso micuit typo.
Defraudans cupidos divite pabulo
Sensus, difficili lege coercuit,

Erronesque oculi tubos

Caeco carcere muniit.
Demum magnanimi pectoris impetus,
Et Virtus tenui corpore grandior

(Ceu praecox calamis seges)

Prompta messa fuit nece.

Affectus S. [Abbr.: ?] MARIAE MAGDALENAE Coelum aspicientis, riteque peccata sua deflentis.

Forte obscura nigro nox horrescebat amictu.

Stellata nusquam spicula.
MAGDALA non uno rea crimine prona fenestrae

Adstabat, astris imminens:
Illa tuens spissas tenebras, mea pectora, clamat,

Sunt atra, plus, quam nubila.

Dixerat. et subito sua lux est reddita nocti:

Scintillat argento Polus.
Stellarum populus rediit, gens lactea, Solis

Constans satelles Phosphorus:
Nubila restituunt stellis revolubile furtum,

Hinnit per Astra Pegasus.
Obstupuit speciem subitam, Coelique theatrum

Tristis remorsu MAGDALA
State faces, clamat: mihi vestra exempla sequenda.

Vitam reponam lucidam.
Mox versa ad geminos oculos, simul imperat undas,

Simulque fletu solvitur:
State faces, clamat, nostras audite querelas,

Et vota Coelo scribite:
Si tanto exterius caelata haec aula metallo est

Quid intus esse iudicem?
En! Celos imitabor adhuc. lacrymatur Olympus,

Luna sepulta nubibus,
Ipsa oculis fecunda pluam. procurrite nimbi,

Et tota fletus aequora:
Expurgabo animum, scelerisque lavabo cubile,

Thermas parabo crimini:
Ite procul nitidae Stellae, nubesque redite,

Vos atra Coeli pallia,
Caeruleo haud equidem dignam me censeo vultu:

Faces abite fulgidae!
Flebo frequens, quamvis nivea se luce capillans Phoebo

Serena Luna fulguret:
Flebo frequens, simul ac cognato alludere

Aurora plorans coeperit:

Flebo: dies simul ac puer evigilarit ab Indis,

Donec senescat aequore:
Si Tellus subducat aquas, amnesque fluentes

Sol axe flagrans ebibat,
Ingrediar madidi fidens aeraria Coeli,

Trahamque mecum Pleiadas;
Nimborum pluviaeque ferax intrabo cubile,

Ubi coquuntur grandines:
Materiam e Caelo repetam, si flumina desint;

Siccata si sint aequora,
Crystalli aggrediar glacien, gemmasque liquabo,

Hiberna solvam frigora.
O si naufragio peream, vel mergar in undis

Secura portus MAGDALA!
Certa mihi Cynosura DEUS. dum navigo fletu,

AMOR peritus TYPHIS est.

LAUDES BELLICAE Ill.mi et Excell.mi [Abbr.: ?] COMITIS LUDOVICI RADUICI DE SOUCHES OBTENTIS CONTRA SUECOS, AC TURCAS VICTORIIS CELEBERRIMI.

Adhuc calorem Martialem

Intus alens iuvenescit armis.
Non ille tardo in proelia sanguine
Gyrare doctus Cornipedem celer

Exasperans vultum flagrantem

Per medios ruit acer hostes.
In arma primus, primus in aereum
Athleta campum, Massagetum timor,

Terrorque Lunae perduellis,

Et domitor MACHOMETIS atri
Virtute supplet magnanima LEO
Senile corpus. Signa ferociae

Suis daturus, discolore

Ipse caput galea coronat:
Plumante cono discitur impetus.
Tum praeparatus quadrupedantium

Stat cursus. accincti triumpho

Stant animi propiore Lauro.
Is evibrato dexter acinace,
Quicquid resistit, praecipitans ferit.

Ignobiles Turcae phalanges,

Ceu tenues metit ense caules.
Praelusit olim cladibus integris,
Contra Suecos ferreus in fide,

Quos moenibus pulsos, et arce,

Edomuit, vetuitque BRUNAE
Desideratum figere terminum.
Fugere caeso milite VANDALI.

His praestitis quondam, flagrante

In Geticos modo se Tyrannos

Furore librat, perque cadaverum
Pontem profectus proterit omnia.

Lacessit enses, et probrosam

Impatiens tolerare gentem
Occasiones quaerit idoneas,
Et aptiores insidiis locos,

Vique inde prorumpens in hostem,

(Nube ceu nigricante fulmen)
Virtute fretus, non numero Virum,
Repente totos dissecat ordines;

Sed nec minori saepiendis

Urbibus ingenio, vel arte
Praecellit Heros. NITRIA bellico
Extructa clivo dedita SUSIO.

Ex ungue Turcae liberata

Ad Dominum rediit LEVENZA.
Adhucque vivo sanguine fervidus
In arma, et hostes trux proficiscitur,

Deliberato sed Gradivo

Bella ciet, minimeque praeceps
Egensque magni consilii volat,
Gnarus, magistra qui patientia

Duces morantur, gloriosos

Vincere, praecipitesque vinci.
I Christiani gloria militis,
Quo vera Virtus, quo Pietas vocat!

Ubique Turcae, Tartarique,

Et nimius minitatur hostis
Centis profusus, nec capitum tenax
Fossas novenis millibus obruit,

Siccat paludes prostitutis

Corporibus, numeroque vincit.
O quot cruoris iam bibit aequora,
Et. Christiani flumina sanguinis!

TE Vindicem sacri liquoris

Ira vocat, Patriaeque luctus.
Posthac inultos linquere fortium
Manes virorum non decet, et feram

Exaggeratis roborari

Viribus, auxiliisque plebem.
Exurge in iras denuo strenuas,
Urbesque laxa, quotquot ahenea

Moerent catasta, servitutem

Fulmineo gladio revelle:
Conscende pinnas, valla supervola,
Prosterne muros indole Barbaros.

Exscinde nidum perduellis

Seminis, indomitaeque gentis.

AUCTOR Delicias ruris, ac matutinas ambulationes AEstatis tempore commendat.

NEscio, quid insit gaudiorum ruribus,

Et excitati sanguinis.
Maerore quodam tetrico, et tristi velut.

Urbes veterno dormiunt.

Rus vivit omne. viridis exhilarat color,

Laetique campi gestiunt.
Catarrhus urbes habitat, et tussis domos.

Est rure liber spiritus.
Praesertim Aprili, quando calvas arbores:

Ver rursus insternit comis.
Summa mihi cura mane supremo fuit

AEstate quondam surgere,
Primaque porta prodigo in gressum pede

Campos patentes visere:
Ibi scholarum pulverem eieci frequens,

Et rheuma totum dilui:
Ibi ventilavi rauca colli compita,

Obsessae ravi pectora.
Ibi mihi laeto cuncta successu favent,

Et tuta vernat sanitas:
Ibi vena succo melior electo fluit;

Expertus illud assero:
Sive in virenti porrigens corpus toro

AEstiva captem frigora
Iocante circum Fraxino, dum Thraciae:

Canora Pellex dulcibus;
Nemus querelis implet, aut viduus gemit

Cava palumbes arbore:
Seu provocata murmur, et clemens sonus

Adsibilatur ilice:
Seu defluenti lubricos pisces vado

Lucente contempler vitro.
O quam petito gutture, et linguis tremit

Silvestris isthic Musica!

Abeste voces aulicae, et secti Capi:

Cantatur isthic dulcius.
Cum longa pastor cornua, et curvos tubos

Inflat, putantur buccinae.
Quis discolorum luxus agrorum viret,

Locique gentiles rosae?
Quis coniugatos stipites sat mirabitur,

Et arbores adulteras,
Natamque ab illis fructuum Tobolem probam

Frondente matrimonio?
O quae voluptas (fulva cum Coeli Lea

Attemperatur ventulo)
Sedere viridi porticu, flante AEolo,

Sodale cum FAVONIO!
Discipulus Euri Zephyrus ambrosio suum

Vincit magistrum gutture.
Ipse elegantes natus in scenas situs

Theatra vincit Principum.
Sopore nusquam molliore dormii,

Quam serico foeno cubans;
Admurmurabat rivulus blando labro

Nutricis instar Morpheo.
Quin ipse nusquam suavius rerum mihi est

Placere visus Conditor:
Occurrit animo per tot ambages Sator

Extra tumultum clarius:
In astra raptus ibi perorantem suis

Mirabar e factis DEUM.
His illecebris suaviter captus, sacro

Terrena calcabam pede.

AD EDMUNDUM OLCORNUM ILLUSTRISSIMI ADOLESCENTIS MORUM PRAEFECTUM. Ut innocenter ipsum in Literis educet.

EXaminato Sanguine nobilis,
Avisque praestans ordine plurimis

NARCISSUS in primo iuventae

Vere tener, medioque flore
Tua regendus traditus est manu.
Is delicatis moribus innocens,

Virtutis observans utrumque

Consociat facie Parentem.
Quantum probarum conscia dotium
Natura spondet, nobilis indoles

Inest Puello; mentienti

Si qua fides tribuenda formae.
Intelligendo tempora praevolat
Tantillus heros, ingenio valet:

Nam pectus amplum, atque hospitantem

Magnam animam Pater, atque Mater
Impressit illi prodigiis parem.
Hoc pulcra vultus scena, meridies

Infusus ori pollicetur

Praeco boni manifestus aevi:

Scintillat illi pectus ad ardua.
OLCORNE, tantum, ne pereat cave

Spes tanta suffocata primis

Flagitii teneri pruinis.
Ne Tu pudicum molliter educa.
Occasionum subtrahe pabula,

Quae vel remote destinatum

Ad vitium, vomitumque ducunt?
Effeminato ne gremio sine
Adblandientes inter Ephebulas,

Ipsasque versari Sorores,

Ne referens animum inde mollem
Emasculata langueat indole.
Herede crebro discimus e loco

Exempla morum, quae videmus

In sociis, quibus assidemus.
Maturus omnem luxuriem procul
Avelle prorsus, si cupias virum,

Si delicatam vis puellam,

Serica carminet ipse fila.
Muni pudorem: scilicet arduum est,
Servare mentem criminis integram.

Occasiones feminarum

Masculeum impediunt vigorem:
Quot illa versat flamma Tragoedias?
Quot bella spurcus Mulciber intulit?

Domestici quis Parricidae

Marte caret, Cyprioque telo?
Iube: severum se gerat, et gravem,
Rugisque frontem pluribus asperet;

Si feminae sint alloquendae,

Praecipue caveat fenestris.
Quaedam pudori rusticitas bona est,
Frustraque caecos insequitur Venus:

Duces amoris pestilentis

Sunt oculi male curiosi:
Sed nec, Sodales si cupiat mares,
Concede quosvis: selige cognitos.

Plerumque viscoso laborat

Unio liberior veneno,
Moresque gliscunt in paribus pares.
Ne Te colores misceat inscio,

Ludatque Chartis: nam probrosus

Lusus is est, cupidus metalli,
Et sumptuosi tempori Helluo.
Quem fraudulentae spiritus aleae

Semel prehendit, non quiescet

Assiduo stimulatus aestu,
Sortisque blandae fretus hypocrisi
Pecuniosum pruriet in lucrum.

Experta res est: aeris illa

Insatiabilis est Cupido.
Heu! quanta punctis ludus eburneis
Iam damna cudit: lingua tricuspide

Telo lacessitos petivit

Indigenas Superos Olympi,
Causamque magnis criminibus dedit:
Vestes ab ipso corpore perdidit,

Exhausit arvina crumenas:

Ad laqueum miseros redegit.

Ne liberalis porrige, quod petit:
Saepe est venenum, quod violam putas.

Pecuniam (nervum malorum)

Subtrahe, deliciasque mensae:
Mollescit omnis nobilis indoles
Hoc apparatu. si gemat, aut fleat

Tristis repulsa, tu cachinna,

Nec querulis moveare stillis.
Blandire nunquam. saepe nocet favor.
Robustiori serius increpa

Ipsum loquela. stante fronte

Verba pati graviora discat:
Amore Natos Simia strangulat,
Et Ursa molli delinit osculo.

Non saccharo sunt educandi

Filioli, placidoque melle.
Frons torva Patris magnanimos facit
Austeriorum fulgura nutuum

Ceu Marte versatos severo

Exstimulant, animantque Natos.
Festina falx sit, si lolium novo
Se prodat agro. parcere crimini

Crudelis est Virtus. novercae

Terribiles, sine bile matres
Plerunque fiunt, cum soboli malae
Sunt blandiores, atque peculii

Escam, voluptatumque causam

Molliculam, pretiumque praebent.
Si prima laxas frena licentiae,
Evadet effrons, tardus et impudens.

Obedit ex cera iuventus;

Dum tenera est, cicuretur aetas.
Sic ille crescet gloria Stemmatis.
Si negligatur, degenerantibus

A Patre factis despicatus

Innocuos maculabit annos,
Et gloriosi sanguinis alveum,
Vitaque magnos dedecorans Avos

Inglorius pago sedebit

Arcis herus, canibusque saltus,
Praedaque fartos excutiet specus
Illiterato sordidus otio;

Contentus ACTAEON quaternas

Retibus implicuisse Vulpes
Implebit omnes, ut Satyri solent,
Clamore sylvas insatiabili,

Qui Regna, regnorumque curas,

Et celebres solidasset [Reg: solidavisset] Urbes.

Doctrinam sine Virtute nihil esse.

AUscultate Sophi, quotquot ab editis
Iactatis cathedris docta tonitrua,
Et tussim celebrem, scitaque iurgia

Miscetis calido foro!
Ne digna est obolo sola scientia,
Quae virtute caret. nil valet ars hebes.

Cui non connubio iuncta marita sit

Virtus participi toro:
Inflat magnificos lubrica vertices,
Ceu ventis gravidam, quae iacitur, pilam:
Ceu bullam vitream, quae volat aere

Leni evanida ventulo.
Multis exitio facta Scientia
Stravit praecipites. sustulit ARRIUM
Sanis consiliis indomitum caput,

Coepto schismate saxeum.
Intonso est melius vellere gausape,
Quam mollis tenerae pannus Epomidis,
Aut doctae Endromides, quas Academicus

Mos in Pallia proiicit.
Ignari rapiunt sidera Rustici,
Volvuntur Scioli carne merissima:
Subtili ingenium lumine pervigil

Vili sanguine volvitur.
Dicunt, non faciunt, plurima qui sciunt;
Sunt capti manibus, gutture qui boni:
Ostendunt aliis pollice sidera,

Ast ipsi in foveam cadunt.
Quae virtute caret manca Scientia,
Vagina abs gladio gemmea dicitor!
Ornetur Pietas. serva pedissequa [Reg: pedisequa]

Ad pompam Dominae facit.

Assidua Beneficia Numinis homini collata, ex artificio corporis humani totiusque Mundi famulitio commendantur.

OMnibus Numen bene vult: salutem
Invidet nulli: spatiosa Coeli
Regna praeclara fabricavit arte.

Huc vocat omnes.
Quisquis es, ripae bibulas arenas,
Limpidi rivi niveos lapillos,
Si potes, fundo numera, vel omnes

Arboris artus,
Floridis ramos foliis comatos,
Paginas omnes trabe fluctuantes,
Arborum crines, atomosque claro

Sole volantes.
Nescio tantam numerare molem,
Inquis, absisto. locupletiore
Singulis horis cumulo favores

Dat tibi Numen.
Gratiae vincunt numerum diurnae.
Si potes, nictus oculi perennes,
Excubitrices numera favillas,

Atque nitorem,
Totque diversas tunicas, et apti
Pelle subtili radios Planetae,

Limpidum vultus speculum, micantis

Sidera frontis:
Cogita nervo toties tremente
Artuum pulsus: numera rubentes
Sanguinis guttas, roseumque venis

Dulcibus amnem,
Ossa (robusti veluti columnas
Corporis) pleno saturata succo,
AEdis humanae memor officinam

Mente revolve:
Temporum constans, resonante fronte,
Malleus pulsat geminus: cavata
Aure vicinus recubat tumultus

Ordo fabrorum:
Palpitat fibris placidis utrumque
Brachium, laetae nota sanitatis:
Subsilit cordis statio, modesto

Vivida motu,
Arte pulmonum, tremuloque folle
Aptius nil est. venit inde totus
Aeris gustus, placidasque corpus

Attrahit auras.
Sanguinis praestans cocus inquieti
Hepar, accenso satagens labore
Providet venis, meliore succo

Ne rosa desit.
Insciis nobis, ea perpetrantur
Corporis membris, veluti rotata
Mole concordes operantur arcto

Foedere spirae.

Mira Natura est. iubet illa tempus
Artifex anni, variante Sole,
Ire sancito stadio; magistra

Praesidet horis:
Illa nictantem dubitante luce
Intuens nubem, pluviumque scite
Instruens Solem, vaga discolore

Iride fulget:
Illa concretam vehemente vento
Grandinem format, gracilique ningens
Vellere hibernas tenuat nivali

Flore pruinas:
Illa squalentes diuturniore
Vindicat campos macie: eloquentes
Excitat fontes, querulosque verno

Murmure rivos:
Haec per ambages Rhodanum fatigat,
Antequam salsum Thetydis cubile
Intret, et magnum properet tributum

Solvere Ponto;
Caeteros curvans fluvios, per Orbem
Rite disponit foveas aquarum,
Laute ut altricis pecorosa ripae

Gramina vernent.
Illa directo iubet eruditos
Ire descensu lapides, et ignem
Erigit sursum, viridique campo

Prata colorans
In tuos usus, Homo, se propagat
Fertili Tellus famulata partu,

Se tibi totam facilis rotundo

Porrigit Orbe.
Haec tibi Numen benefacta praestat.
Quid DEO praestas Homo pro talentis
Mille concessis tibi gratiarum

Qualibet Hora?

D. [Abbr.: ?] XAVERIUS ut inveteratae malitiae militem convertat ad frugem, horribili flagellatione, praesente illo, in corpus suum animadvertit.

EMaceratas molliit Hannibal
Rupes aceto. supplicio petra

Mordacis affusi liquoris

Indomitum posuit rigorem,
Et pervicacem marmoris indolem.
Callens eandem forte scientiam

FRANCISCUS, ut se vindicaret

In scopulo, nimiaque rupe,
Videns tenaci pectore militem
In obstinatis vivere sordibus,

Decrevit ingens glorioso

Ingenio lacerare saxum.
Deliberanti stans similis, modus
Occurrit (inquit nobilis artifex)

Licentiam quo militarem

Aggrediar, silicemque mentis
Liquore solvam. difficiles scio
Tractare cautes: non nisi sanguine

Haec saxa mansuescunt; cruori

Soli Adamas, glaciesque cedit.
Haec elocutus, pectoris ignei
Fassus calorem, secum hominem trahit

Sermone blando nuncupatum.

Ille gradu sequitur modesto.
Stabat propinquo litore silvula
Frequente Palma, consita quercubus,

Locus voluptatis benignae

Compositus studio quietis:
Ibi faceto frigore plurimae
Densantur umbrae, cum Leo flammeus

Irrugit axi: musicarum
Hic volucrum pretiosa lingua,
Ventique fratres assiduo ioco,
Et temperato Veris anhelitu

Secreta in aurem garrientes

Ingenua regione ludunt,
Vocisque mimae affabilis histrio
Echo locorum est nullibi doctior,

Dum mutuatas feneratur

Multiplici cavitate voces,
Furtumque duplo restituit suum
Specu canoro; quando volubilis

Impingit in sylvas et hortos

Vox lacera rediens loquela.

Huc ambo tendunt, et subeunt nemus.
Loco parato pallia proiicit

FRANCISCUS, et vestem fluentem:

Terga dein, mediumque nudat
Ad flagra corpus: terribili manu
Hostile lorum fertile ferreis

Profert sagittis, et severis

Ictibus insequitur rubentem
Cruore pellem. trux resonat cavo
Luco macellum, et dextera carnifex.

Attenta vibices et ictus

Principio numeravit Echo,
Sed lassa tandem destitit, et gravi
Parcens labori, condoluit viro:

Plus mille sexcentis sonoros

Nympha studens numeravit ictus.
Partes in omnes dissiliens cruor
Sparsit propinquos sanguine stipites,

Terramque large purpuravit

Ros alacri cumulatus ostro:
Certare visi lambere flosculi
Sanctum cruorem, qui prope creverant:

Largeque fuco seminata

Alga, rubro micuit corallo.
Cruenta flagris tergora contuens,
Hiulca plagis, Quae, Pater optime,

Quae causa fatalis furoris,

Miles ait, nimiique belli?
Pergesne totam caedere victimam,
Dorsumque saevis conficies flagris?

Haec ille. FRANCISCUS renidens

Pauca refert: pretiose Fili,
TU causa pugnae, et sanguinis unica es,
Tuoque constans crimine vapulo;

Nec inde surgam, vel remisso

Verbere dilapidare totam
Cessabo pellem, donec idoneo
Mores probatos obside spondeas,

Vitamque promittas pudicam,

Et niveam sine faece mentem.
Assensus ipse est, et scelerum pudens
Data sacravit propositum manu.

Verbumque facto comprobavit

Integritas, meliore vita.

Prodigium Musicae in PHILOMELA, Quam Coenobita quispiam annis trecentis insecutus dicitur.

AUrora lucis mater, et Solis parens

Illusa mille gratiis
Ubi nunciavit certa venturum diem

Rubente Coelo proximum,
Virente surgunt ocyus volucres toto,

Plumasque castas ventilant:
Res lepida prorsus, quando se pectunt aves,

Lavantque rauca guttura,

Vocem screatu praevio expurgant, dein

Vocale rostrum praeparant:
Primum silente fistulant quiddam tono,

Praeludiumque mussitant;
Mox, ubi venusta luce tenerescit dies,

Phoebum salutant roscidum:
Offensa saxis flumina, illimes aquae,

Ventique cantum promovent:
Sylvae resultant vocibus, clangit nemus

Rostris peritis eloquens.
Sed arte reliquas artifex superat aves

Regina Aedon alitum.
Haec flexuosos variat instabilis gradus,

Carmenque dat volubile:
Iam surgit alto tramite, et vocem levas:

Mox in profundo considet:
Iam lenta garrit, mille iam spiras vibrat,

Crispatque filum gutturis:
Iam falsitatem condit artifici fuga,

Ulnamque ducit Musicam:
Iam fraude mollit halitum, et medio sono

Subtile delibat melos:
Iam tota cantat, ceu duae, aut plures forent,

Plenumque rostrum proiicit.
Iam valle stridet quidpiam raucum infima;

Iam summa rursus emicans
Linguae volatum circinat mille orbibus,

Et involucris carminis.
Attonita circum sylva defixis stetit

Ad dulce carmen auribus:

Mirata volucrum reliqua Sirenem cohors

Palmam canenti detulit.
Audiit [Reg: Audivit] et ipse Monachus. et iam non suus

Sylvis vagatur abditis,
Amore volucris captus, oblitus famis,

Sitisque prorsus immemor
Annis trecentis (fama si verum refert)

Lucos virentes incolit:
Avi immoratus clamat: ah! Superi mihi,

Coelique vos ignoscite!
Non cupio vestram Musicam. ah! plus quam satis

Haec una menti sufficit:
Hoc opto: totus, auris ut fiam: lubens

Amitto sensus ceteros.

Miserrima MILITIS conditio, eiusque in bello incommoda declarantur.

QUis probra Martis cuncta recenseat,
Bellique luctas sub rigido Duce,

Vitamque venalem vel uno

Transfugio, modicove furto?
In fronte pugnae, glans ubi plumbea
Frequente mortis grandine pervolat,

Insons URIAS imperanti

Victima saepe cadit DAVIDI.

Queis [Reg: Quibus] parcit ensis, vel pyrius globus
Lambente fumo praeterit, aut pede

Innoxia stringit favilla,

Saepe fames truculenta mactat.
Quam delicato mensula stat cibo,
Si carne equina vermibus ebria

Miles laborans helluetur,

Aut putrida saturetur offa?
Rigente panis marmore durior
Constanter unda per triduum madens

Pro militari venditatur

Delicio, sapidoque bolo,
Inter vaporum putria nubila
Felice nunquam vescitur aere,

Locoque perstans inquinato

In media sanie paludum
Foetore miles saepius interit.
Cognata bello Pestis aheneos

Erodit afflatu gigantes

Et solidos populatur annos.
O quam severa proelia curia
Passim reguntur! quam rigidae subest

Mars disciplinae? finiuntur

Vel gladio, laqueove causae.
Totis diebus ponderibus premi,
Sedere mulo est gratia ligneo:

Hispanica quae texta tela

Pallia sunt, nimioque ferro,
Censentur ingens esse superbia:
Solentque frontis stigmata Milites

Habere pro musca decoris,

Quam lepidae pice sumptuosa
Genis Puellae crebrius allinunt.
Si dormientem reppererit loco

Dux visitator, proditoris

Instar habet, gladioque plectit.
Gallina furto rapta levissimo
Cervice multis constitit, et gula

Angustias passa. esurire

Militiae est proprium, et sitire.
Auget malorum saepius alveum
Stipendiorum parca necessitas.

Accedit (appendix molesta)

Uxor egens, miseraeque prolis,
Et vagientum [Reg: vagientium] copia liberum,
Censuque alendi paupere filii,

Queis [Reg: Quibus] veste scissuris referta,

Et laceris tunicae fenestris
Prospectat algens undique nuditas,
Cultusque toto corpore nullus est.

Quis castra nescit copioso

Integra pulice devorari?
H m! pompa qualis reptitat in toga,
Longoque gliscunt fune pediculi?

Ter mille vertex nutrit unus,

Quisque pilum tenet instar hastae:
Miles cohortes efficit unicus.
Eunt sequaces per iuga tergoris.

Exercitus totus pedestris

Planitie dominatur ampla.

Thorace vivunt integra pascua,
Et nidulantes in caligis greges

Hiberna componunt stativa,

Castra tremunt legione multa.
Sed vulneratos visere tempus est.
Iacent gregatim languida corpora.

Hic crure mulctatus reciso,

Ille manus dolet amputatas.
Stillant amurca marcida vulnera,
Ceu rosa tetro pure cucurbita,

Artusque pannis obligati

Insolita gravitate foetent.
Haec qui profunda mente pericula
Examinarit, nomen inhospito

Tradat Gradivo: se pusillo

AEre miser, pretioque vendat.

Malae, laxaeque Conscientiae incommoda. Ad Hominem similibus stimulis agitatum.

QUo ruis irrequieta pecus? animique scelesti

Vertigo quo te pertrahit?
Frustra intemperiem prohibes, et proelia vitas

Domestici Sicarii.
Quamvis mortales oculos effugeris, at te

Coarguit mens conscia:

Quamvis in spissis tenebris, latebrisque repostis

Rem feceris, mens oblatrat:
Quamvis nemo hominum culpam cognoverit actam,

Testator unus sufficit.
I iam, delicias varias tibi construe. vermis

Te censor intus vellicat:
Mitte, remitte pilam, pendentemque aere sphaeram

Ad dignitatem subleva,
Ut nunquam pronus follis terrae oscula figat,

Sed semper auras incolat:
A propria graviora feres tu verbera mente,

Quam sentiat pugnos pila.
Egredere ex Patria. regiones vise remotas:

Tecum molestus it comes.
Quascunque accedas gentes, te semper habebis,

Semperque te tecum feres.
Est immortalis serpens, dum permanet error

Pernox, et ipse perdius:
Indulge genio, vernantique utere sorte:

Sincera non sunt gaudia:
Infecto si dira latent in corde venena,

Ipsum mel est absinthium:
Decipitur, quisquis curis putat invia prata:

Figunt ibi tentoria,
Castraque metatur spatio maiore tumultus,

Suasque vires explicat;
Disposita stant illae acie, sontique minantur

Millena plus quam spicula.
O quam sunt tristes ipsi quoque sontibus horti,

Obnoxii suspendio!

Quot ramos cernunt, numerosaque arbore truncos,

Aut Fraxinorum brachia,
Iscariotea prope tot vertigine furcas

Sibi paratas autumant.
Larvatis ne crede genis, si gaudia fingant,

Sunt frontis haec mendacia:
Si menten inspiceres, tristissima monstra videres,

Manesque plures funebres:
Apparent alii, quam sint in pectore, fuci;

Laetantur; et sunt flebiles:
Multi dilatant patulas ad crimina mentes,

Amplamque conscientiam;
Horrea diducunt, postesque immanis hiatus

Totis Camelis pervios,
Excoriant culices, sed molis vastae Elephantos

Capace rictu glutiunt;
Stramineam calcare crucen scelus esse fatentur,

Sed fornicari non timent;
Obtorto Themidem manifestam ducere collo,

Et omne ius effringere
Crimen non reputant. inopes vastare crumenas,

Leve est, egenos sugere.
Falsa refert facies. sermonis tessera foetet:

Sunt intus hi maestissimi.
Sunt personato labra tincta corallina melle,

Non, ut loquuntur, sentiunt:
Intus agunt Furiae, Damoclisque exterret imago,

Districtus ensis imminet:
Fucatis hostile genis absconditur ulcus;

Non prodit. in vultum lepra:

Limpida saepe animus diffundit verba palustris,

Sed fundus horret sordibus.
Scena alia est, quam fronte probi gaudente propinant,

Exsudat haec ex pectore;
Stat cum mente decor, faciesque serena serenis

Est concolor praecordiis;
Non affectato frons est prorecta lepore,

Laetatur intus et foris:
Se se tranquilla Virtus haec sola potitur,

Sibique sola sufficit;
Pace sua spectat ferventia iurgia Mundi,

Quieta damnis interest.

AD OLAUM BEDULIUM Cum propositi paenitens ex Religioso Tirocinio excessisset.

SPes certa lucri est, quae Patientiae
Iurata fido stat vadimonio:

Non illa mercatrix fefellit

AEre suos vafra creditores,
Sed constituta luce satis facit
Pari moneta: nomina liberat.

At ipsa crebro copiosis

Fallitur insidiis Ementum.

His addo lapsum iure BEDULIUM
Haud pertinacem propositi Virum,

Cum nuper ex Arca Noemi

Exiit, et pelagus revisit,
Infame saxis, et scopulis mare,
Ad quos onustae dissiliunt rates.

Adhuc parumper sustinendum

Illi erat, et docili capistro
Iugum ferendum tempore perbrevi.
Defecit illum spiritus, et freto,

Unde enatavit, restitutus

Naufragium repetit Salutis.
Tenax virilis consilii sacrum
Hamum repanda mente momorderat:

De Carne, de Mundo triumphans

Ex Patria properavit aede:
Vicit propinquae blanditias domus:
Vicit rogantem per Superos Patrem,

Vicit Sorores, sanguinisque

Congeniti querulum dolorem.
Per cuncta, dixit progenitor, sacra,
Per spem Tuorum, per celebres avos,

Per omne, si quidquam paternum

Grande tibi est, miserere gentis,
Quae te supremo stipite nititur:
Depone mentem degenerem: stude

Proferre ceras, et vetustum

Prosapiae retine nitorem:
I! perge: quo te pertrahit impetus,
Non pugno. totum sed genus efferes,

Et stemma damnatum sepulcro

Ipse die tumulabis uno.
Nil tam potenti Rhetorica Patris,
Fortique motus voce BEDULIUS

Palatio migrans paterno

Pulchrum abitum generosus ursit.
At exeuntem limine filium
Parens solutis prosequitur comis,

Et obserans postes, profundo

Se miseram vocat ore matrem:
Ah! Nate, clamat, quis mihi per genas
Non invocatus nimbus inambulat?

Tu causa, tu pincerna fletus:

Tu lachrymas mihi, Nate, fundis
Liquore salsas: hunc uterum vide:
Hunc, quo iacebas, respice carcerem,

Matrisque luctatae dolores,

Dum tenero gravidata partu est:
Ah! parce formae, parce tenerrimae
AEtatis annis immeritus mori!

Quid ante tempus nondum adulto

Ingenuae rationis usu
Temet trucidas, et tumulo infodis?
O Nate, Nate! O dulce decus meum!

O corculum maestae parentis!

O super omnia chare fili,
Audi obsecrantem cum lacrymis tuam
Olim parentem, sed viduam modo!

Ah! siste cursum, provolutam

Respice commiserate Matrem:

Invita non sum: me quoque conscia
Fies, quod optas: ipsamet annuam,

Sed tempus expecta virile,

Commodius statui legendo.
Lis non dirempta est. flumina filius
Materna risit, ceu Crocodillina.

Per undam, et ignes evolasset;

Ipsa valens penetrasset aera
Sacris favillis ausa resistere.
Faustum salutis principium fuit,

Cum duplicem calcans parentem

Exiliit, vegetusque sensu
DEO vocanti paruit, et satur
Mundo relicto, se Superis litans

Vestes prehendit consecratas

Sidereo speciosus ore.
At rara Virtus non variabilis.
Repente magni propositi pudet,

Spretumque respectans aratrum

Ad Pharias animatur ollas,
Cepas anhelat, cogitat allium,
Ad Mundum, et Orcum mox reditum parat,

Convasat, et nido relinquit

Caesariem, nitidasque plumas,
Tonsoque risum vertice commovet.
Nescis, BEDULI, quis capiti tuo

Impendeat turbo malorum,

Quam Nemesis tibi texat ulnam.
Impune nullus transfuga calcitrat.
Periclitatur, ni caveas, salus.

DEI vocantis delicatum

Qui studio reprimit favorem,
Nae dignus ille est, quem redamet DEUS.
Nescis, BEDULI, quanta reliqueris.

Sed paenitebit vendidisse

Vix obolo medio salutem.
Diune firmo pectore saxeus
Offensa perges Astra lacessere?

Quousque contempto resistes

Mente DEO male pervicaci?
Toto, BEDULI, falleris AEthere,
Si te Beatum divitiis putes,

Quas abdicatas iam resumis,

Et titulos repetis priores
Valere iussos duplice foenore,
Unaque poenam. scilicet ignium

Oblite caligantis Orci,

Nec stygiae memor officinae
Propinqua morti victima caespitas,
Inane nomen Divitis occupas,

Prudensque necquicquam futuri

Grande NIHIL facis ipse magni
Opes ministras sollicitudinum,
Parcas soporis. Quam melior fores,

Si perstitisses, et Monarcha

Ditior exiguo cubili,
Turrita quam si forte Palatia,
Gemmisve structas incoleres domos,

Legesque ferres Laureatis

Imperiis utriusque Solis.

Non dives ille est, cui Phrygiis domi
Centum laborant articulis acus,

Cui lubrica stat marmor aula,

Et nitidis laqueare fulcris:
Non ille, cuius lividus aureo
Tagus per aedes ambulat alveo:

Nec, cuius ad nutum crumena

Materia locuplete tinnit,
Vere beatus iure putandus est;
Sed sacra cuius pauperies domi est;

Qui transituris celsiorem

Fert animum, geniumque pompis:
Illi duorum cellula passuum
Prae mille Mundis, quinque dodiantium

Conclave simplex, intuendo

Una Polo satis est fenestra.
Hic ille laetis cum Superis agens
Vitam quietus ducit amabilem,

Interque libros eruditae

Mortis amans, operitur horae
Luctam supremae, dum placeat DEO,
Mori paratus, nec sibi conscius:

AEtate tandem persoluta,

Et niveo saturatus aevo
Illustris instar decoquitur facis
Aut more Solis transit in alterum

Formosus orbem, qui rubentem

Occiduis speciosus undis
Post se relinquit vespere purpuram:
Timoris expers gaudet is emori.

Virtute fretus, iudicari

Non refugit, quia comparatus.
Nunquid, BEDULI, si manus ossea
Te verberato poste citaverit,

Quando migrandum est, sic migrare

Ex fragili cuperes mapali?
Exempla nostin' [Reg: novistine] atque tragoedias
Apostatarum tot pereuntium?

Plerumque poenas peierati

Transfuga propositi rependit.
Impune sed nec Tiro revertitur
A consecrata, quam tenuit, via:

Vestigiis haerens retortis

Poena sequax profugum prehendit.
Adhuc perenni versa riget sale
Matronae imago, quae male lubrica

Respexit ad fumum profanum

Iussa fugam facie irretorta
Urgere velox. si iocus unicus
Tanto expiatus supplicio stetit,

Quae poena discerptis. habenis

Perfidiam feriet rebellem?

AD SERENISSIMUM CASIMIRUM IAGELLONIUM POLONIAE REGEM. Cum se Regni eius potenti Sceptro abdicasset, profligato ante Virtute Polonica Sueco, Regni eiusdem Impugnatore.

SAtur regendo fronte POLONICAM
Cedis Coronam (qua Tibi verticem

Olim rogatus vestiisti)

Atque potens, CASIMIRE, Sceptrum
Manu prehensum reddis idonea:
REX esse cessas, ut magis imperes,

Utraque fortuna petitus,

Et varia memorandus Aula:
Cum Te potenti praecipitantia
Suecus armis, et numero ferox,

Virtute fretus militari

Obrueret minime paratum,
Et concitati turbinis inscium,
Caputque Regni Marte CRACOVIAM,

Arcemque firmae bellicoso

Monte sitam caperent phalanges.
Pro Te GEDANUM (gloria VISTULAE)
Stetit, paratum vincere, vel mori:

Exin POLONI restitutis

Ire animis, agilique Marte
(Ut est vibrandi miles acinacis
Probe peritus) carpere VANDALOS.

Fortuna respexit labantes

Sensim acies meliore causa:
Cum more torti fulminis irruens
Disiecit hostes CAESAR ENECCHIUS,

Prussosque Suecis foederatos

Ire domum docuit, cruenta
Via remissos. inde RAGOZIUM
LAPPOS iuvantem fregit aheneo

Acer LUBORMIRUS Gradivo

Sarmaticae ditionis hostem.
Subinde fausto pax rediit statu,
Regnumque blanda Sorte refloruit;

Dum Balticae spumae procellas

Excutiens docuit, POLONIS
Adhuc calorem gliscere dexteris
Pressosque necdum repere Sarmatas,

Sed gloriosos, more Pardi,

In capulum remeare cursu.
At vanitatem Rex Solii videns,
Molemque Sceptri fortius intuens

Deprendit immanes labores

Herculeis etiam lacertis
Non invidendos. Vidit, et horruit,
Volvensque Magnum pectore CAROLUM

Decrevit exemplo Monarchae,

Divite se spoliare Regno,

Mentemque curis exonerans data
Regale sanxit propositum fide,

Tergumque subducens honori

Magnus Atlas, posuit Coronam,
Sibique vivens, non sine gaudio
Venale tanto Sanguine punctulum,

Terramque risit disputatam

Tot gladiis, furiisque Regum.

AD OPTIMUM AMICUM SUUM. Ut sibi a falsis hodierni Saeculi Politicis unice caveat.

Ah! fuge crudeles tergo, sed gutture blandos,

Contemne verbosos Vades,
Plurima, qui spondent, nec re promissa coronant,

Fidemque pactam liberant:
Qui placido vultu figunt mille oscula dextris,

Et te saliva proluunt:
Qui dubio lingunt conditos melle favores,

Aulasque mulcent basiis:
Artifici qui fraude nitent, duplicique palato

Linguam gerunt vaferrimam:
Qui vigili mentis rimati lynce medullas

Secreta palpant cordium,

Ceu Medicus venam tangens, qui plurima sentit,

Sed pauca verbis indicat:
Quique oculis dubii, stellis fallacibus ardent,

Laevumque nictant tergore.
Declina pictas volucres, Picasque loquaces,

Et Psittacos, et Simias,
Qui cochleae ritu gaudent habitare reposti,

Latentque sub testudine;
Queis [Reg: Quibus] est nulla domi sincera luce fenestra,

Sed plena mens est cratibus:
Qui lingua duplices, atraeque Insignia bilis

In vultibus circumferunt:
Qui per Magnates struxere ad grandia ponte,

Altumque rident caeteros:
Qui sua larvatis comentes sensa figuris

Fallunt, sed in silentio.
Turba susurratrix quot foedera sancta diremit,

Vix ipsa non connubia?
In quot amicitias spurio hoc penetrante veneno,

Fraterna pax omnis ruit?
Hos fuge, quorum non tibi stat perspecta voluntas,

Quos noveris, nec noveris:
Qui sibi, non tibi praesentes, dum florida sors est,

Suam crumenam nutriunt,
Et procul, ut culices, moriente cadavere cedunt,

Aut muscae, ubi mel deficit.
Si flagrat Ucalegon, nullum numerabis Amicum,

Se turba, non te, quaeritat:
Tempore ceu Verno nivibus fervore solutis

Torrens facetus perstrepit,

Ast AEstate locus spissis siccescit arenis,

Consumpta cum sunt pocula.
Sic pariter multos parasitos Sorte virente

Domi benignos nutries,
Sed tua cum fuerit pinguedine nuda crumena,

Cedent, licet rogaveris;
Emulgere cati nummos, tibi blanda loquentur,

Bolo relato peierant.
Expertus didici pestem, suffossaque novi

Sagace fraude pectora:
Novi ego fucatam lanam, vafrumque colorem,

Fratresque falsi anhelitus:
Novi ego Vulcanos scelerum, mendacia cudunt

Encausta mille fraudibus.
Nec te decipiet gens amplius ista profana,

Si surdus ipse factus es.

AD PARENTES GERMANIAE De incommodis, quae ex missione filiorum in exteras Regiones oriuntur.

MIttimus Cycnos procul, ut remotos
Advenas visant: revolantque corvi;
Extero tinctus remeat colore

Patrius Ister

Sequana mistus; Thamesique viso
Angeli nulli redeunt, sed Angli,
Mensque sincero celebrata vitro,

Candida verbis
In via spissis vitiatur umbris,
Quoque vas tinctum semel est liquore,
Halitu constans redolente vappam

Ructat eandem.
TEUTONI foetet quoque lingua duplex.
Antehac nunquam semel elocuti
Fluxa GERMANI periere verba

Aere scripta:
Ast, ubi Nati peregre profecti
Regna viserunt aliena, secum
Fraudium pictas retulere vafra e

Sindone telas.
Curiis sensim, Themidisque Regno
Mos hic irrepsit pede vix notato.
Optimos patres mala consecuta est

Ordine proles,
Quae peregrinos licitata mores
Nuper induxit Patriae, novamque
Suscitans rerum faciem, priorem

Sustulit Orbem.
Inde vestitus hodierna monstra,
Et procelloso caligae tumore,
Pilei miri patria videntur

Ludere terra:
Inde probrosa est species comarum;
Integer longo Leo flavet auro,

Turcico duplex tenuata plumat

Mystace barba:
TEUTONES olim monimenta [Reg: monumenta] tradunt
Ore Barbatos, modicos fuisse
Crinium, longos neque protulisse

Vertice cirros:
Nunc fluens manat coma, barba curta est;
Rima stat mento nigra fimbriato,
Parva subtili modice exarata

Linea filo:
Nec suam callet prope Teuto linguam,
Advenam novit, licet indiserte,
Guttur accentum. peregrina passim

Sibila strident.
Estne tam largis via comparanda
Illa iacturis, scabieque morum,
Exteros ut quis videat patentis

Orbis acervos?
An mare Hollandum, Venetaeque naves,
Urbium moles nova Belgicarum,
Gallicae vestes iter id merentur

Divite sumptu,
Ut tuum Natum tenere educatum
Ire concedas procul a paterna
AEde disiunctum, scelerique tradas

Instituendum,
Ut dein turpi Patriam reversus
Inquinet luxu, niveasque mentes
Ipse seductor violet, doloso

Corda veneno?

Spernimus canos abavos, avosque,
Nec macras casto senio intuemur,
Quae domi restant, facies Parentum

Pulvere plenas,
Obsitos fumo sapiente vultus
Simplici cultu. novitate tandem
Splendide nobis placet interire.

Intereamus!

ENTHUSIASMUS AUCTORIS. Cum Sacram Regum Historiam volvens Paucissimos in ea melioris Notae ISRAELIS Reges invenisset.

LEgi, relegi tempora temporum,
Fastosque Regum, qui diadematis,

Et Marte quaesitis coronis

Indomitum caput induere.
Ex his quaternos vix reperi Bonos,
Qui temperat sceptra licentia

Hebraea gestantes, scelesta

Non Solium tenuere vita.
Praeter DAVIDEM (qui male lubrico
Nictans ocello factus adulter est,

Sed purpuram lavit, decoris

Ut lacrymis foret undulata)
Vix EZECHIAS invenies duos,
Et tres IOSIAS. caetera faex Ducum,

Regumque farrago scelesta est,

Nec spurio memoranda sceptro.
Mutant honores scilicet indolem,
Et nidulari cyclade regia

Peccata gaudent pinguiora,

Tuta suo fruitura flore
Sibi voluptas tota relinquitur,
Plenoque asylo, quod lubuit, facit.

Fores apertae provocato

Stant sceleri, vitiisque porta.
Quot in Tyrannos degenerant Duces,
Probisque fiunt intolerabiles,

Dum REgna sugunt, et gravatos

Exagitant populos tributis,
Ceu maior Ister, qua fluit, impetu
Sorbet minorum flumina gentium,

Lataque ditescens rapina

Continuas satiat procellas?
Sic ROBOAMUS saeviit in Suos,
Et imperatas aere pecunias

Referre certus, destitutus

Obsequio est, medioque Regno.
Sic IEZABELI plus nimio favens
Effeminato fulmine perculit

ACHAB NABOTUM, postulatos

Cum pretio renuisset hortos.

Fastigiato vita tumens throno
Raro pudica est. Sic SALOMON Procus

Libidines ivit per omnes,

Atque olidas scelerum lacunas.
Quin ipsa multis excidit et Fides,
Ac templa, sacro quae steterant foro,

AEquata terrae, vel Deorum

Sacrilego violata cultu:
Iussu MANASSIS montibus editis
Luci virentes undique consiti

Stabant PRIAPO dedicati

Luxuriis, stabuloque pleni:
Erat Tyranno Ius gladii breve,
Furorque damnis insatiabilis:

Caesi Sacerdotes, et ipsae

Praecipuae sine lege Mitrae:
Cruoris illum non reverentia,
Vitaeque movit commiseratio:

Perinde Mortales perempti

Ceu pecudes, vituli, vel hirci.
Haec mente volvens pessima Culmina,
Malosque Reges, extimui statum,

Illasque dextras execratus,

Aurea queis [Reg: quibus] resideret ulua,
Valete, dixi, Sceptra potentia!
Stetisse paucis profuit hactenus,

Repsisse multis, infimaque

Sorte, humili iacuisse valle:
Suopte quaevis Alta tremunt loco.
Vertigo magnis Verticibus data est.

Montesque crebro fulminantur,

Tuta IOVIS residet myrica:
Plerumque celsis turribus AEolus,
Ventique iuncto turbine litigant,

Campi quieti concitato

Hoste vacant, tumidoque flatu.
Parvo phaselo, litora qui sua
Rodit carina, non Boreas nocet,

Ast integras classes in alto

AEquore dilacerat Tyrannus.
Magnum eminere est, non genere, aut Domo,
Sed mente, solos quae Superos sapit,

Coeloque fixa est. una virtus

Supra apices, cathedrasque Regum est.
Haec innocentis fulgura nominis,
Haec lux honestae est inclyta gloriae,

Qua plus Monarchae floruere,

Quam titulis, Aquilisque gestis:
Haec delibutos murice pileos
Imponit illis, qui fugiunt coli,

Quaedamque paupertas in auro est,

Et mediis loculis egestas
Nil concupiscens, omnia possidens,
Ceu fons perenni flumine sat sibi

Ditescit, ac spretum liquorem

In steriles iaculatur agros.
O inquietis plena tumultibus
Pusilla Tellus! quam tamen impiis

Martis fatigatam duellis

Scindimus, indomitisque votis

Per ignem et undas, per mare quaerimus,
Vastasque Syrtes. Esto! periverint

Reges ducenti: cras trecentos

Immemores tragici theatri,
Tristisque scenae repperies [Reg: reperies] Procos,
Valere iussa qui Superum Domo

Prensare gavisi Coronas

Imperia anteferent Olympo.

Ad Illustrem Adolescentem ODORICUM DE ANATOLIIS Ill.mi D.ni [Abbr.: ?] ERCONWALDI DE ANATOLIIS FILIUM, Artium Liberalium, Et Equestrium Amatorem Egregium. De Cultu mentis, prae corporis, solicite promovendo.

SUnt, quas perspicua sindone Comptulas
Tralucere iuvat, queis [Reg: quibus] meretricio
Fucatis stibio nudo humero placet

Urbe incedere publica.
Hic sexus tenera mollior indole
Crines vibrat acu, consilio vitri,

Haerensque ad speculum solibus integris

Debet labra coloribus:
Mendicam faciem e pixide proferunt
Nugaces HELENAE: sanguine viperae
Pinsunt purpureas sollicitae genas;

Sic coctae properant foras
Vestitae sanie muricis Indici,
Perque ingens spatium divite se rotant
Appendice togae, sordida prodigo

Verrunt syrmate compita.
Haec tractet mulier! sunt ea propria
Imbellis pecudis: celsior at Cruor
Stagnat masculeis mentibus inditus,

Natura aereae facis.
Sublimis genius, spiritus igneus
Ebullire sagax, natus ad ardua,
Sursum subsiliens mollia respuit,

Nec curat muliebria.
Comatur potius mens docilis viri.
Aspiret iuvenis: digna tubis cani
Edat facta: suas ornet imagines,

Maiorum seriem colat:
Qui nolit studiis, militiae vacet:
Mercatus celebrem sanguine gloriam
Hostes exilio mulctet, et impigra

Defendat Patriam manu.
Multos castra iuvant. fortia nomina
Heroes acuunt cedere nescios,
Bello partus honos, terror inertium,

Armis debita gloria.

Lorica melius membra superbiunt,
Quam si purpureis mollia vestibus,
Aut si femineis eniteant togis.

Malo ferrea corpora.
NARSES talis erat cum BELISARIO,
Et nostro celeber tempore TILLIUS:
Omnes hi rigidi vestibus aereis

Ferro munierant latus.
Tales et fuerant, quos numeras, Avi,
Talis Progenitor, totus aheneus,
Vir campi nimius, Martius Hercules,

Armatae Patriae decus.
Quin ergo galeam tu quoque bellicam
Torvo aptans capiti progrederis Leo,
Et trux in cuneos, atque leves Getas

Te libras medium ferox.
Aude dignum aliquid stemmate Martio!
Decerne, et calidas, quas ager Hungarus
Guttas sanguineas imbibit, ebibe

Exempli patrii memor!
Arma te tonitru Bellicus aereo:
In cono galeae Struthio plurimus
Signo laetitiae nidificet; gere

Non segnem capulo manum!
Nec tantum fremitus suadeo bellicos;
Debetur studiis et sua gloria;
Si docto populis consulis otio.

Sta pro CAESARE fortiter.

AD BEATISSIMAM VIRGINEM MARIAM. Eadem sine labe concepta omnis creatae pulchritudinis Victrix ostenditur.

LAudes, creatis quae veniunt labris,
AUGUSTA VIRGO, MATER AMABILIS,

TE plus opacant, quam perornant,

Plus nebulae prope, quam diei
Addunt triumpho. purior Angelis,
Et dignitate es proxima Numini.

Hinc, quicquid in terris amoenum,

Vilius est, cui comparere:
Nam sive gemmam dixero, seu probum
Altore vitrum progenitum Polo,

Vel rore lactatum SMARAGDUM,

Aut vigilem radiis PYROPUM,
Aut educatum Solibus arduis
(Prolem parentis lucis) IASPIDEM,

Plus Margarita es, plus Smaragdis,

Quos rutila bonitate vincis:
Si TE pudicis contulero Rosis,
Et purpuratis corpore Tulipis,

Victrix triumphas splendidorum

VIRGO PARENS simulacra florum:

Undante non tam sanguine nobiles
Illis renident purpureae genae;

Formosa non tam lilieto

Est species nivis, et pruina:
Maior, PARENTI est gratia VIRGINI,
Caretque spina Planta satellite,

Lascivientem non odorem

Haec redolet genitoris ADAE.
Non illa (primo quae Viridario
Morsu peremit Semideum Patrem)

POMONA fatalis Nepotum

SIDEREAE nocuit PUELLAE,
Sed sonte ramo praeteriit, ceu
Haeres Adami filia non foret;

Mensamque communis ruinae

Occuluit timido pudore.
Si quis beatam dixerit arborem
MATREM VENUSTAM, qualis in arduo

Surgens Olympo, vel superbo

In Libano spatiosa crescit,
Virago CEDRUM, quae tumulo caret,
Putrique morsu, nec tineae subest,

Et caeteros sylvae Dynastas

Auspicio meliore vincit:
Sed nec profunda PALMA sedens humo
Tam pulchra frondet, cum Zephyrus iocans

Pectit capillos germinantes

Arboribus, trepidosque crines
Fuga solutos rursus in ordinem
Leni reponit garrulus halitu:

Non tam decenter pullulascit

Irriguo CYPARISSUS horto.
Adeste fontes perspicuo freto,
Claroque potu candida flumina

Argenteo castae liquore,

Virgineo sabulo procellae!
Non tam nitenti defluitis vitro,
Quando morantem truditis alveum

Per scrupulos fundo sepultos,

Et querulos agitis lapillos:
Non tam decoro flumina gutture
Formosa ripae basia figitis:

Non tam diserto vos susurro,

Et liquido ruitis metallo,
Quam GRATIARUM nobilis ille FONS,
Et vena vitae, quae locuples aquae

Viventis ebullit, sacrasque

Oceano lacrimas maritat,
Crystallinoque erroneus alveo
Dulci propagat flumina nectare.

Illimis ipse est, nec maligno

Simplicitas temerata vento.
Exempta sola es nequitia Patris
Traducta in omnes MATER AMABILIS:

Cum caeteros Adae notasset

Opprobrium luteos Nepotes:
Adhucque nobis guttura dentiunt
Probrosa ab esca. Posteritas luit

Uxorii pomi medullam

TE NIVE a remanente sola.

Et Astra sordent denique. nil Tibi
Stat conferendum. quicquid in intimis

Scintillat Astris, gratiarum

Divitiis opulenta vincis:
TE calceatam supplice Cynthia
Faces adorant, et vigilem Tibi

Plectunt coronam, gemmeisque

Obsequium renovant favillis.

Suavissima S. [Abbr.: ?] FRANCISCI XAVERII ex calida febri decumbentis et CHINAM suspirantis in Sanciani Litore deliria, et consecuta pretiosa mors.

VElut racemi, quique botris latet
Intercus uvae sanguis, idoneum

Solem requirunt imminente

Iam senio melioris anni,
Qui grana lima molliat ultima,
Fortique gemmas perpoliat die,

AEstuque, victa cruditate,

Excoquat ambrosiam Lyaei,
Sic ille grandis PAMPINUS Indiae
In fine vitae febribus intimis,

Et Sirio quodam dolorum

Coelo inhians fuit absolutus

Amoris AEtna. Cernite morbidum:
Ut fronte tota flammeus aestuet,

Venaticus tanquam Molossus,

Qui spolio rediens prehenso
Trahit citatum fessus anhelitum:
Sudore rorant tempora depluo,

Quem flamma gliscens eliquato

Intus alit, tenuatque succo.
Vix rusticanae tecta domunculae
Nactus, patenti litore procidit

Vir sumptuosus, frigidaque

Indomito febrit igne ripa:
Manus honestum complicat in situm,
Coeloque figens ignea lumina,

Dissuaviatus mille linguis

Effigiem Crucis, ore sugit
Expressa quinis Vulnera Fontibus.
Delirat aestu, at non nisi suaviter.

Audite praeclaram phrenesin

Morte sua magis eloquentem:
O arefactam me, DEUS, arborem!
Hortone frustra me toleras tuo?

Eccur scelestum non revellis,

Pondus iners, saniemque Mundi?
Quid? estne longis CHINA novissime
Aperta muris? quid mihi nuncias

Felix PERERI? quin uterque

Imus eo: cito navigemus!
O CHINA, CHINA! O portio nobilis
Matura CHRISTO! quam tibi gratulor!

An ista, quam cerno micare

Eminus, Urbs caput est BECHINUM,
Aut glorioso nomine FOCCHIEN?
Imo BECHINUM est! cerno Palatia

Superba pinnis, consecrare

Quae Superis decet, atque Coelo.
Dum haec geruntur vi febris igneae,
Aperta vena est. exiliit cruor

Calore fumans. gestiente

Ille ruens oculo liquorem
Pergit iocari: quid (Superi boni!)
Felicitatum haec prodiga copia?

Men' Martyrem vultis CHINENSES,

Quin etiam facitis cruore,
Quem cerno fundi? non mihi gratiam
Hanc fecit Indus, non facilis Iapon:

Ferite, torrete, ustulate!

Vester ego moriar Patronus
Coelo futurus: dicar ego meo
Vos nundinatus sanguine: sed meo

Huic hospiti, quaeso, PER EIRAE

Parcite: sons ego, iustus ille est.
Quid mussitantes audio? ego febri,
Ego laborem? consilium scio:

Praebete CHINAM CHINAE: habebit

Vis melius febrientis aestus;
Morbus remittet, si pateat mihi
Clausus sigillo murus aheneo:

Deferte me, quaeso, BECHINUM

Ad medicam Regionis auram:

Ibi levabor. quam sirio interim,
Dum reddar illuc? ah! date poculum

Aqua refertum ad proluendos

Fonte sacro populos Chinenses.
Haec prolocutus, leniter oscitans
Dormire coepit: mox sibi redditus

Rogat, Gubernator Malaccae

ATTAIDES meliore mente
Num forte culpam fleverit, et scelus
Nuper patratum? num Socii novi

In Indias ex Occidente

Appulerint, numeroque quanti?
His ille curis sub febre conflagrans
Delira solvit dulciter organa:

Tum messe confectus laborum

Morte obiit, placidoque fine,

S. [Abbr.: ?] FRANCISCUS BORGIAS Dux Gandiae Certamini Ardearum, et Falconum sobrie interest, eoque durante Aucupium Daemonis circa animas ab eo interceptas profunde meditatur.

Adunca quando latro rostra

Hoste minax fugiente mergit.
Palaestra coepit. praevolat Ardea,
Scribitque curvos aere circulos:

Venaticus Falco priorem

Posterior sequitur volantem:
Hostem patenti conspicit AEThere,
Locumque vindex invidet aemulo;

Obliquus ergo, vix notato

Remigio, subit in duellum,
Et altioris sollicitus loci
Morti vagantem destinat Ardeam;

Sensim reducto se volatu

Exhibet, et pugili propinquus
Indicit iras. ambo parant minas:
Hinc latro pugnax, hinc ruit aemulus.

Fortuna pendens proeliorum

Ancipiti variatur arte:
Loco potitus Falco supervolat,
Doctoque claudit circuitu fugam,

Non transitum praedae daturus,

Ni solidis reseretur armis.
Actum est. pusillo pectore palpitat
Transcensus hostis. celsius evolat

Latrocinari Falco doctus,

Et refluis sinuosus alis
Instar sagittae decidit in scopum:
Haec fraude vires opposita premit,

Astuque virtutem morata

Ambiguam facit esse palmam:

Corpus supinans contrahit in globum
Extante rostro: sub tumidis caput

Abscondit alis, et patronis

Exerit insidiis acumen,
Quo se parato transfodiat veru
Venturus hostis. Nil gladii minas,

Et cuspidis strictae machaeram

Falco minax veritus, peritis
Declinat alis, et latus ictui
Adhuc relictum cuspide verberat.

Nec morte iam fortis propinqua est

Ardea. decidit ex palaestra.
Finita scena est. plauditur. at dato
Signo Magistri Falco revertitur

Mercede donandus. peremptae

Cor reliquo tremulum calore
Victori in escam traditur alitis.
Haec plena risu, plena cupidine

Theatra FRANCISCUS modestis

Fert oculis, tacitaque mente
Versat, reversat Daemonis Aucupis
Fatale bellum, quo cavea Stygis

Emissus, astu; vique aperta

Falco animas capit innocentes:
Spectat Columbae funera plurimae,
Unguesque sacris mentibus inditas;

Deplorat infaustam ruinam,

Exitium pereuntis Orbis.

AD HECTOREM THOMASINIUM AMICUM SUUM. Severiores Scientias non nisi maximo, profundissimoque labore, speculatione, et industria tandem comparari.

LUcrum est, avaro montis abstrusi specu

Aurum repostum prodere.
Ferax metalli terra, et argenti parens

Quot scissa sentit vulnera?
Dum curiosus ima scrutatur ligo,

Quam saucium ventrem dolet?
Perfodimus uterum; matre confracta nitens

Proles metalli quaeritur.
Quot patitur aequor verbera austerae ratis?

Quot vapulat remis mare,
Donec natator artifex undis fluens

Piscetur inde Iaspides?
Pretiosa quaeque fraude naturae latent

Cippo profundo condita,
Ut inde salsus eruat gazam labor,

Locusque sit solertiae.
Sic nec revelat sponte se claro die

Severitas Prudentiae.
Illam videre limpido vultu cupis,

Tersaque fronte lucidam?

Velamen obstans amove, expugna seras,

Scientiaeque cardines.
Munita non arx edita pendens petra,

Sedensque montis vertice
Se credit hosti; ridet affultus leves,

Experta vires, deditur.
Quot substruuntur moenia, at solo cadunt

Tandem labore subruta?
Arx est superba monte praerupto sita

Sublimior SCIENTIA:
Hac qui potiri cupiat, in fibras eat

Telluris imas: excavet:
Suffodiat Urbem, remque cuniculis agat,

Petrasque nitro dividat.
Uti profundo quisquis ingenio volet,

Illi patebit unico:
Hinc ne recedat: pertinax belli semel

Obsessa cingat moenia.
Es quaestionem nactus, exhauri mora,

Ut nil supersit, improba.
Haec una laus est militis, si sit tenax

Laboris et constantiae.

AD SANCTUM SUUM TUTELAREM ANGELUM. Accepta ab eo Beneficia AUCTOR commendat, ac praedicat. EUCHARISTICON.

CUSTOS fidelis, nobilis ANGELE,
Expergefacta qui facie DEUM

Semper tuetis: qui Supremi

Arbitrii vigil executor
Hinc inde ventis ocyor advolas,
Queis [Reg: Quibus] me Clientem (non meritum licet)

Donis beatum compulisti,

Ut famulus maneam perennis,
Et gratiosis nutibus obsequar?
Laudare mens est sollicitudines,

Divine PRINCEPS:gloriosae

Mille Tibi iugulentur odae,
Tuis dicandum munus honoribus.
Civilis in me, comis, et indole

Placens amoena profuisti

In dubiae mihi sorte vitae.
Sternace quondam vectus equo Puer
Praeceps ruebam sessor inutilis,

Pendensque calcari ligatus

Per loca senta situ trahebar;
Iamque in propinquum dandus eram lacum,
Certo hauriendus. TU medica manu

Me sustulisti, ne perirem,

Et stapedem mihi liberasti.
Noctu, quietis omnibus in domo,
Exortus ignis miscuit omnia,

Fumoque suffocans propinquos,

In cineres abolevit aedes:
Vix sat modeste tectus ego, tua
Dextra prehensus per patulas fores

Incendio liber voraci

E media styge provolavi.
Serena quondam me facies Poli,
Risusque Solis, Flora Smaragdina,

Virorque agrorum, temperata

Flans Zephyrus iuvenilis aura
AEstate prima, cum pariunt Rosae,
Tellusque ningit candida liliis,

In rus citabant. proniore

Vado die, subeoque sylvam:
Repente Coeli vultus inhorruit:
Micare flammae: iamque volubili

Errare fulgetrae flagello:

Undique nubila murmurare:
Saevire glandes, telaque fulminum
Mitti deorsum: nocte celerrima

Inductus Orbis civitatem

Ex oculis rapuit propinquam:

Cadit trisulca cuspide spiculum,
Plenoque flammae profluvio rubens

Exerrat in quercum sagitta:

Quaeque caput mihi contigisset,
Te protegente, invadit in arborem.
Iam me putabam fulmine saucium:

Humi iacebam destitutus

Viribus: auxilio venibas.
Illuc reversus, Te duce, fulminis
Die sequenti legi oculis iter,

Fissamque plus, quam mille rimis

Intuitus patuisse quercum,
Et trunca cernens brachia stipitis,
Sub quo iacebam, grande periculum

Notare coepi, quique cusus

In caput hoc fuerat lapillus,
Errasse novi composita fuga.
Necdum bonorum terminus, aut quies:

Incautus infans, vix triennis

Praecipiti ruditate cultros
Tractare suevi; nec lanio puer
Adhuc metalli vulnera noveram;

Cum saepe cervici propinqua

Stans acies iugulo immineret,
Tua retracta est sica ferox manu,
Ne constituta cuspide pergeret.

Utrumque fregissem Puellus

Saepe genu petulante saltu,
Scalisque praeceps per tredecim gradus
Fuso cerebro victima praecoci

Morti litandus finiissem

Ver iuvenum, nisi Tu fuisses,
Et sospitator me retinens manu,
Aut veste prensum, continuum necis

Cursum stitisses. Te Patrono

Vita stetit viridis Clienti.
Palmare narro: Quondam Aviae tener
Hortum subivi, meque domestico

Stravi vireto; admurmurante

Virginei speculi liquore,
Dormire coepi nil metuens necis;
Et ecce! serpens lividus, et virens

Saevo veneno de cubili

Egrediens, radiante Sole,
Frequente spira volvitur in globum,
Et virulentos duplicat anulos:

Per ostium oris stans apertum

Iam Coluber subiturus ater
Se surrigebat. tempore provido
Me vellicasti: suscitor. et malum

Adesse praesens, ac minacem

Cerno necem, tumidamque pestem:
Accerso fustem: terreo viperam.
Viso flagello tacta retro salit,

Et sibilans bis, ter, quaterve

In patriam remigrat cavernam.
Serena terso nox erat Hespero
Lucente Luna. tempore quo nigris

Abusus ad crimen tenebris

Pervolitans equitatus ater,

Seque inquietae circumagunt striges,
Veneficarum turbo phalangium.

Harum una vexans dormientem

Pectore pondus iners resedit,
Gulamque strinxit sarcina Tartari:
Nec strangulata voce lacessere

Opem propinquorum licebat

Sub digitis coeunte collo:
Fuliginosam, Te duce, belluam
A me removi. Fulmine Noctuam,

Anumque fumo nigriorem

Ex laribus procul expulisti.
Haec praestitisti. plura silentio,
Clemens Achates, dona resorbeo,

Quae mente grata non vetustas,

Nec veniens abolebit aetas.

AD ILLUSTREM IUVENEM PINTUM RANELSIUM Non minimam Nobilitati notam, ac labem inuri Literarum ignorantia.

QUando minorum Siderum instabiles faces

Obscuritatem contrahunt,
Vix nox notatur parvula, et lucis fuga

Vix imputatur stellulis;

At quando Caesar Siderum Phoebus latet

Atris tenebris languidus,
Miratur Orbis, principem noctem dolet;

Accurrit ad spectaculum.
Natura mente provida hos magnos creat,
Illos ad umbras abiicit:
Hinc, quando vulgus nubibus pigris latet;

Nemo tenebras exprobat;
Illustris at si quispiam Sceptris satus

Laborat ignorantia,
Equesque Regni, nobili cretus Patre

Obscurus est Scientia
Morbus notatur Aulicus, tectus licet;

Eclypsis illa turpis est;
Exsibilatur ingeni furtum iocis,

Monstratur error pollice.
Si nil Opifices noverint, quam malleum,

Et arma fari sordida,
Nemo execratur. sordidos sordes decent,

Tractant fabri fabrilia;
Non supra amussim ista faex populi sapit,

Nec Sutor ultra calceum.
At quando claro sanguine illustres Viri

Loqui superba nesciunt
De iure Regum, deque Regnorum statu,

Negotiisque Principum,
De sustinenda Patriae Republica,

Provinciarum legibus,
Pridemque lapsis saeculis, bellis, tubis,

De nationum iurgiis,

Vel de Coronis exteris, de litibus

Hispaniae vel Galliae,
De controverso Belgio, Burgundia,

Captisque nuper Urbibus,
De militari gloria, et magnis Viris

BUCQUOIO, vel TILLIO,
Vel de procellis Suecicis, Polonicis,

Terroribusque Turcicis,
De temperando proeliorum sanguine,

De perpetratis stragibus,
De clade Luzae, Lipsiae, Nordlingica

Captaque nuper Candia,
De curiarum munere, et trito stylo,

De iure dicundo Reis,
De sublevandis subditorum sarcinis,

Et de catenis foederum.
Si mutus adstet Nobilis, cum talia

Narrantur ore turgido,
Ridetur instar simplicis. contemnitur,

Ceu qui salem non linxerit:
Ipse peregrinus audit historia: tribus

Vix aestimatus Iuliis
Vili latebit angulo, et nunquam valens

Emerget in meridiem;
Neglectus Aulis Principum ignoto lare

Privatus absumet penum.
Hoc insciorum praemium ignavos manet,

Sancita merces desidum.
Hanc, PINTE, labem nominis dexter fugis

Per plura milliaria,

Dum glorioso Sanguini das coniugem

Illustrior scientiam;
Dum Liberales inter insignis Deas,

Interque Lauros assides,
Quae Te theatro publico, et luci parant

Nullis tegendum nubibus,
Sed instar Urbis edito sitae loco

Totis videndum Gentibus.

Insignis CAROLI SPINOLAE, FRANCISCI MASTRILLI, caeterorumque Iaponensium Martyrum e SOCIETATE IESU Constantia praedicatur.

LEntos per ignes, et pigritantibus
Flammis favillas pergitis ad decus,

Et Martyrum Palmam camino

Diripitis prope feriato:
Morosa nil vos ignis inertia,
Flammaeque torpor proposito movet,

Nec languidae prunae remoto

Imminuunt animos Vesevo.
Augetur aestus. sed Duce SPINOLA
Omnes triumphant, materiam rogi

Flammis daturi de calore

Pectoris, et titione mentis.

Torrentur omnes. sudor in ultimos
Excitus aestu corporis angulos

Per ora stillans, arefacto

Vertitur in clibanum canale.
Tormenta cantu nobilitant sacro
Fornace laeti; plus Stygis expetunt.

Prae cateris fulget serena

Frons CAROLO, similis metallo,
Quod conglobatis sudat in ignibus,
Refert decoris vultibus ANGELUM;

Carbunculi servans nitorem

In media modulatur AEtna:
Illustrem avito Sanguine Principem
Ne me deinceps praedicet Italus,

Sed igne, quo Martyr liquesco;

Hinc generis mihi splendor omnis.
Mox fumus ingens, et sapidus vapor
Se miscet Astris, iamque volumine

Scandens odorato crematus

Ad Superos migrat ille Phoenix,
DEUSque opimas olfacit Hostias
Rogo expolitas. in cineres abit

Mortalium flos inclytorum

Victa trahens Elementa Victor.
Hac parte luctam SPINOLA finiens
Coelum per ignes fortiter ambiit,

MASTRILLUS illa, dum per undas

Ingreditur, tragicamque fossam,
Parique constans robore militat.
Inversus illi non nocuit situs,

Firmusque pendens in procellis

Exiliit, sitiens Olympi.
Addictus ensi est. gestiit ad necem.
Nudat paratum lictor acinacem.

Machaera lucet, lubricumque

Funerea statione ferrum.
Rubere certo tramite vulnera
Vidisset hostis, ni querulo sono

Allapsa vox Coelo minantem

Iam iugulo increpuisset ictum,
Languere iussum. diriguit manus,
Captumque nervo sospite brachium,

Ferrumque sica bis vibrata

Se refugo cicuravit ense,
Ut non feriret: tertia denique
Caput revulsit dextera. floreat

MASTRILLUS illustri creatus

Sanguine, sed melior profuso:
Quem celsa Virtus, quem pudor innubus
Undaque et igni non penetrabilis

Induxit Astris, quem laborum

Vis merito coluit triumpho.
O sacra multi pectora roboris!
Magni Parentis fortia Pignora!

LOIOLA quales Primipilos

Martyrio solet educare,
Gens quae per ignes telaque grandior
Crescit resecta stirpe feracior,

Ipsamque vitam mutuatur

A tumulo, sterilique morte.

Vos impediti claustra refringitis
Ignota Ponti: Vos tumido mari,

Et morte sancte pervicaces

Orbis iter superare utrumque
Ad usque seros tenditis angulos.
Mundique fines, nil remorantium

Discrimen impendens aquarum,

Nil veriti pecus omne Nerei,
Saevosque pisces, monstraque dentium,
Fidem per oras fertis inhospitas,

Mentes lucraturi advenarum

Pergitis ad populum irrepertum.

SOLATIUM AD NOBILEM D. [Abbr.: ?] RICQUINUM PINZIUM Quod Filios degeneres habeat.

MEntitum quoties agricolis solum
Sudores miserum fallit, et invido
Se claudens gremio, praeter inhospitas

Spinas, nil Cereris parit:
Autumnus sterili functus inertia
Facundus foliis nil habet uberis;
Nil campo segetis, nil sapidi scyphi

Exsucca madet arbore.

Quaere ex ALCINOO; dicet, ut infrequens
Fructus continuo stipite pendulus
Passim vermiculo putridus incola

Promissam violet fidem:
Quamvis saepe proba terra sit indole,
At tam propitii non memor ingeni
Interdum in tribulos et paleas leves

Mendax degenerat satum.
Quid mirum egregiis saepe Parentibus
Progigni sobolem moribus improbam,
Os Patri similem, non animo parem,

Toto dissimilem toro.
Non ovo vitium semper inest, malae
Si quiddam volucris prodeat in diem.
Interdum Superi sic fieri sinunt;

Et Monstris suus usus est.
Natura in vetitum nititur, et suum
Fortunae scelus est: caespitat ordine.
In peius ferimur. saepius a via

Deflectit Patria Puer.
Haeres certus opum, non sapientiae
Si Natus Tibi sit, concoque scrupulum:
Natura, ingenio ne similem Tibi

In terris habeas, cupit.

AD DIDACUM VULTURNIUM AMICUM SUUM. Omnia Creata (utpote transitoria) sive corpori blandientia, sive adversantia, tanquam brevis aevi, contemnenda.

SUb Sole quicquid conspicimus, breve est:
Res est theatri, quo toga scenica

Relicta mendico subinde

Ad quatuor toleratur horas,
Auroque fulget Roscius indigus;
Ludo absoluto cento resumitur.

Sic Imperator vel Monarcha

Qui fuit, exuitur corona,
Et vi iubetur ponere purpuram,
Cum mors caducam barbara fabulam

Perduxit ad finem, repente

Instabiles populatur annos.
AEqualis illic omnibus est stola:
Sunt linteati findone pallida,

Indusii frusto vetusti

Impliciti subeunt sepulcrum
Dux, atque Mopsus; nil tumulo inferunt.
Finita scena est, gestaque dignitas.

Quantoque sceptri ventilati

Tempore perstrepuit potestas?
Inter POtentes vix duo Caesares
Triginta Aristis luce superstite

Tulere Laurum. praefuere

Pontifices breviore mitra;
Nullusque PETRO par stetit in Throno.
O vile lucrum temporis, et loci!

Vertiginem quisquis favorum,

Et spatio volucres honores,
Pennata rerum gaudia consulit
Fluentis aevi, spernit ineptias,

Ridetque pompam vix biennem,

Et titulos nive proniores.
Quicquid creatum est, indolis est brevis,
Et ludibundo mobile carbaso.

Evanida est omnis voluptas,

Et celeri sinuosa gyro.
Idem malorum, DIDACE, sensus est.
nosti [Reg: novisti] dolores: illico desinunt.

Aeterna non durat Podagra,

Nec reliqua legione morbi
Suo fatigant saecula toxico,
Suopte cessant denuo limite.

Spernenda res est, quae citato

Transvolitat fugitiva vento.
Hac arte, durum quicquid, et asperum est,
Mortale pondus concipitur leve.

Candente torreri iuvenco

Exiguum est; cito namque transit

Dolor rapaci transfuga tempore.
Haec una fecit Regula Martyres,

Auxitque mentes, ut cruorem

Prodigerent, olidaeque carnis
Artus Tyrannis, atque bipennibus
Exulcerandam porrigerent cutem:

Compendii gnari dolorum

Innocuam posuere vitam.
Sic tu novercae Sortis inutiles
Contemne rixas; damna brevissima

Metire vix horae quadrante;

Diffugiunt: velut unda, currunt.
Praesens flagellum sperne. volubile est.
Momenta res sunt: longius est nihil.

At quae supersunt, pertimesce

Orbe alio. diuturna Styx est.

AD CLAUDIUM ENGOLISMUM pessimae famae hominem, ut animae suae saluti consulat. Nihil coinquinatum in Regnum Coelorum ingredi.

Lixarumve habitu Caelicolas adi.
Non immunda humeris mantica pendeat.
Compto sis animo! Non atomus quidem
Caelos ingreditur, micaque criminis
Quamvis vix oculis pervia Lynceis.
Restat, dedecorum censor atrox, focus
Scintillante Rogo. quique minutias
Iudex sollicito ventilat horreo,
Irato residet difficilis throno,
Nec verbo, aut pretio supplicibus patet.
An forsan rigidi, cum furit in reos,
Necdum experta tibi dextera Numinis?
Multis tarda venit poena merentibus,
Nullis vana venit: quo gravior mora est,
Hoc claudis pedibus multa [Reg: mulcta] severior.
Divis, cum veniunt, plumea semita est,
Sed quando feriunt, plumbea dextera.
Huc usque in Superos nemo nocentium
Arma impune tulit: succubuit scelus.
Hic tempus patulis utile nundinis,
Quo famam redimas, crimina diluas.
Isthic ni sapias, cum Phrygibus sapis.

AD GERALDUM CORISAEUM PRAECLARISSIMUM IUVENEM. Veram Laudem, et nominis immortalitatem a Virtute, ac doctrina exspectandam.

GERALDE egregio pulvere sordide,
Ad verae properas limina gloriae,
Dum vanis alii conditionibus

Famam sollicitant proci:
Nam plures avidae turbo pecuniae,
Fortunaeque fames insatiabilis
Trans Indos abigit, Matris ut advenae

Ferro diripiant sinum.
Per fas, perque nefas propitiis Notis
Ad summos titulos, ad iuga gloriae
Eluctati alii vallibus eminent,

Ut lapsu nimio ruant.
Immensum cupimus: nil capimus. manus
Quod lucrum retinet, mobilibus fugax
Aufert hora rotis. fabula sunt opes,

Et Sortis leve fascinum.
Hoc unum miseri dicere possumus
Nostrum, quod proprio nomine debitum
Nobiscum auferimus, nec tumulum subit.

Mortis caetera sunt iocus.

Virtuti satagis: plus tibi Nominis,
Splendorisque dabit, quam spoliis gravi
Extirpata dedit funditus aemula

Pellaeo Iuveni TYRUS.
Talem non patitur fama sequax mori,
Obscurumque vetat degere saeculum,
Qui virtute gravis funere florido

Communem foveam subit.
Facundos lapides Rhetoricam docet
Virtus post obitum; marmora Nominis
Instrumenta facit, laudibus instruit,

Ut Magnos celebrent Viros.

Dubium Coeleste S. [Abbr.: ?] AUGUSTINI Inter SANGUINEM CHRISTI ET LAC DEIPARAE. POSTIUS IN MEDIO, QUO ME VERTAM, NESCIO.

FElix mens geminis tincta liquoribus,
Quae CHRISTI hinc roseo Sanguine limpida,
Illinc VIRGINEO LACTE reconditam

Gestit sugere crapulam.
Absterret dubium (nam datur optio,
Et prostat duplici rore licentia)

Quid malim, geminis excitor haustibus,

Hinc RUBRO, hinc NIVEO mero.
Si VULNUS capiam, provocor UBERE,
UBER si rapiam, VULNERE dividor.
Quis litem dirimet? callidus est amor,

Sacroque ingenio valet.
Accepi geminas ad spolium manus,
Quas natura dedit, vulnera dextera,
Laeva sollicita prosequar ubera,

LAC cum SANGUINE colligam:
AUGUSTINUS ero SANGUINIS Helluo;
Mox BERNARDUS ero, LAC cupidissimis
Mulgebo labiis, CANDIDUS et RUBER,

Ne desit specie nihil.
Humor par pretio est, par et orexis est:
Si sacram incipio lambere Purpuram
Divini lateris, totus hirudo sum;

Sugo, sugere dum licet.
At Lactis nivei cum patet alveus,
Evado teneris pusio fasciis,
Et, quo plus biberim, plus sitio favi

Coeli factus Hydropicus.
Cum THOMA in lateris purpureum mare
Palmis ingredior. praescia nectaris
Ad Lac regreditur lingua, sed aemuli

Urgetur stimulis scyphi.

AD EDUARDUM MANSUETUM. Veram Libertatem in vera Conscientia Pace consistere.

NOn ille liber, qui, quod avet, facit
Vile ac probrosum mancipium sui,

Qui more se cannae palustris

Circumagit, volucrique vento
Partes in omnes fabula vertitur,
Ludoque Sortis, ceu pila vapulans,

Iam se favori, iam pudendo

Constituit spolium timori.
Non ille liber, qui sinit impetus
Fracto rebelles carcere gliscere,

Primumque non frenans calorem

Indomito fovet igne motus,
Et perfidorum classica Manium.
At ille liber solus et unicus,

Qui fronte gavisus serena

Et placida ditione mentis
Sui gubernat pectoris incolas,
Domique nescit iurgia civium,

Virtute qui fretus magistra

Bile caret, dominoque nutu
Exuberantem continet indolem,
Ne saepe rupta prodeat in forum.

Qui fronte confisus severa

Ante fremens solium NERONIS,
Aut ad tribunal Iudicis impii
Tenax honesti perstiterit Viri;

Qui morte lucentes secures

Nil veritus, gladiosque strictos
Ipsis Tyrannis audeat obloqui,
Et AEacorum castra lacessere.

Huic vera Libertas virili

Mente sedet, stabilique lingua:
Convulsa quem non Turbine Punico
Roma imbecillem repperit, aut facit;

Nec ipsa Carthago moratur

Hannibale insuperata saevo,
Ut veritatem dicere nesciat:
Nec ira Regum, et spiritus arrogans

Depressit unquam, audentiorem

Sed gladius, rabiesque fecit;
Quem nec Gradivi tota Potentia
Hastata ferro, nec litui movent,

Tubaeque, sublatique in auras

Nobilium fremitus equorum:
Induta centum corpora vinculis
Cui non ligarunt verba, nec indolem

Pugnare promptam cum macello

In media Regione mortis.

HONORUM Contemptus in SOCIET. [Abbr.: ?] IESU peculiari Voto sancitus demisso S. [Abbr.: ?] FRANCISCI BORGIAE propriis humeris dono oblatum Aprum baiulantis facto, et Religioso ioco illustratur, ac confirmatur.

ABeste Mitrae, Praemia Grandium,
Et delibuti murice pilei!

Cervice declinant modesta

CANISIUS, reverensque IAIUS,
Ne quaestuosum sustineant Pedum.
Trilice Voto ianua clausa stat.

Non intrat huc turba honorum,

Nec sinitur fabricare nidum
Isthic locandae Gloria purpurae.
Non undulato copia Pallio

Hic ulla prostat, sed severa

Porta riget violenta clave.
Vis esse Sancti filius Ordinis,
Et vera proles? despice munera,

Pedumque muta scipione,

Quo nuceo properans caballo
Curras per agros, oppida, iugera,
Ibique vili nixus arundine

In lege sacra rusticanam

Instituas Catechista pubem.

Plus obsoletis lubrica faecibus
Pendens culina mantica, plus adeps

Splendet lacerna, quae frequentes

Veste bibit trivialis offas,
Quam quae metallo fulgurat aureo,
Acuque vestis. maior honoribus

Surrexit abiectis, potenti

Quam micuit prius in Ducatu
Satur molesto BORGIA saeculo.
Mirare claro sanguine Principem

Oblivioso gloriarum

Pectore se minimis litantem,
Et despicatis officiis Virum,
Ubi in culina videris Aulicum.

Dono ferebatur superbo

Magnus Aper, nemorumque porcus.
Tunc ianitorem BORGIUS egerat;
Cum nemo Fratrum baiulus adfuit.

Penuriam sensit BEATUS,

Et lepidi repetens amoris
(Uti solebat saepius) indolem,
Quod imbecilla non poterat manu,

Ioco peregit Charitatis,

Inque humeros senio labantes
Onus ferini sustulit hospitis.
Hispana servans pondera gressuum

Pergens per aedes, liberalem

Omnibus exhibuit saginam:
Rostrata sursum prominuit mitra
Patente rictu. BORGIA riserat.

Sic ire gaudens infulatus

Ferre dein cupiet Tiaras
Nulla futurus Praesul in Infula,
Nec vestiendus divite Murice

Pridem colorata abdicavit

Pallia, Sidonios galeros
Dux Aulicarum spretor imaginum;
Plus ille laetis sordibus emicans,

Quam nuper inter GOTTALANOS

Vindicibus domitos triumphis
Cinctus frequenti Marte satellitum
Prorex corusca cyclade splenduit:

Plus ille Virtutis decore,

Quam gemina nituit corona.

ENTHUSIASMUS AUCTORIS. Cum miseram Regum Fortunam e Solio praecipitum considerasset.

QUisquis superba Sceptra rotas manu,
Thronoque fulgens tetrica tristibus

Regum Paludamenta curis

Ex humeris, dominoque tergo
Suspendis amplis turgida fluctibus,
Memento versam turbinis aleam,

Regumque mortes, perduellis

Ludibrio variante Sortis.
Quem delicato prociduum sinu
Fortuna Pullum fovit eburnea,

Repente plumis destitutum

Praecipitem dedit in cloacam.
Testata res est. praecipui iacent
Orbis Colossi: Qui Babylonias

Extruxit arces, insolescens

Prodigio NABONASSOR Urbis
Eiectus Aula est, ut pecorum vorax
Conviva, terrae gramina roderet,

Foenoque, Sortis comparatos

Ante, nocens lueret favores:
Habet Superbus, quod meruit, flagrum:
Palatiorum conditor exulat,

Mugitque septenni in iuvenco

Assyriae dominator aulae.
Sic spongiarum proposito flagrans,
Et eruditae Rex cupiens Lyrae

Suadente luctu, nauseata

Se GILIMER satians farina,
Sceptroque nudus transiit in iocum
Status acerbi, quem metuat Thronus,

Et quisquis alto constitutus

In solio satagit Coronis,
Ac proferendis Imperiis studet.
Sic BAIASETES in cavea latens,

Fortunae Abortus, fraudulentae

Incidit in furias Novercae,

Ut abdicato Principe serperet
Regalis Irus. Sic tumidus SAPOR,

Sic CAROLUS CALVUS potenti

Praecipites cecidere Regno:
Ita e STUARTO Sanguine CAROLUS
(AEtate nostra Regibus invida)

Fatale conscendens theatrum

Colla dedit ferienda Scurrae
Frendente Mundo iudice, publica
Ictus securi. fidite Principes

Crystallinae felicitati!

Sed moneo: dolus est acerbus
Sortis iocosae prosperitas fugax.
Plerique ludi in fine Tragoediae,

Qui Comicis laeti strepente

Principio placuere soccis.
Si quem sonoris plausibus imbuit.
Aut invidendo Sors posuit loco,

Vitet tumorem, nec triumphet

Ludibrio popularis aurae;
Fortuna blanda est nota tyrannide,
Infamis Euris dulce furentibus;

Iam tollit in sublime Pullos,

Mox humili tumulat palude.
Ventosa Sors est, ceu pila missilis
Intus coacto quae levis AEolo

Suspensa iam fertur per auras,

Mox recidit graviore bombo.
Fortuna CROESUM prodidit aurea
Venale centum suppliciis caput.

Qui bella Coelo machinatur

Sacrilegus, subito iacebit
Humatus Orco. praeiit ad Stygem
Dux perfidorum LUCIFER Ordinum.

Impune nemo gloriatus

Est Superis sibi subiugatis.
Ergo Monarchae credite, si lubet,
Rebus secundis, fidite lubricis!

Vocamini forsan SERENI

A vitreo, dubioque Coelo,
Cui nunquam eadem fronte nitet color.
Sed infideli est caeruleum typo,

Et nubibus torvum repente

Mille trahit nebulas vaporum.
Spes temperatas diligit Arbiter
Rerum Supremus, promovet infima:

Ipso Magistro, sidit omnis

In cumulum, tumulumque Fastus.

Laurum non nisi docto, aut militari capiti convenire, magnisque laboribus rite obtineri.

VErticis docti diadema LAURUS
Non viret quovis nemoris vepreto
Inter urticas, vel inauspicato

Semine lappas;

Non pigro crescit gremio novercae,
Nec solo terrae male feriatae,
Sed flagellatos amat alta saevo

Turbine montes:
Grandines inter, nimiasque tabi
Germinat pugnas: volet irrigari
Non aqua dulci, sed inebriante

Sanguinis imbre:
Ferreo campo generosa surgit
Planta, non sicco, sterilique fundo:
MARS parens illi est, genitrix MINERVA

AEgide cincta:
Inter armatos gladios, et hastas
Elaborato metitur corymbo
Nobilis LAURUS, celebrique vaenit

Gloria Circo.
CAESARES olim reduces ab armis
Hac coronatam retulere frontem.
Non nisi asserta Patria licebat

Flectere serta:
Haec (cicatricum generosa merces)
Ore discerpto residet Corona
Hostium victrix: amat illa scissi

Rudera vultus:
Non comas siccas, olidasve Mosco
Circuit LAURUS, sed amat cruore
Roscidas frontes; sed et erudita

Tempora lambit.
Curiae norunt, quid amica Virtus
Nupta doctrinae Regione possit

Homines fortuna semel gustata, si corpore valeant, nunquam conquiescere. SOLATIUM AD INFIRMOS.

O quam difficile est ponere terminum
Votis, quae temere, quod poterunt, volunt,
Semperque ulterius tendere fervida

Ignorant resipiscere:
Nam, quacunque datur ianua, proruunt
Spem, viresque supra: vertice saepius
Impingunt solide, quando reverberat

Eventus vacuus procos.
Gustatus digitus Sortis amabilis
Post se dote trahit continua manum.
Contenti modicis non sumus. omnia

Ambimus cupida siti.
Ni desit vegeto corpore sanitas,
Quae nos contineat, vela citissima
Fortunae sinimus plena facillimo

Impallescere spiritu:
Spebus provehimur, sed stolidissimis,
Et Mundos geminos credimus, ut globum

Possimus duplicem velle. rapacium O

Vis interrita pectorum!
Inventa est Mulier dicere pervicax:
Se Matrem perimat Natus, ut in throno
Per caedem hanc sedeat lictor, et imperet.

Quid sceptrum valeat, liquet.
Felices reputo, qui valetudinem
Captivi Superum non satis integram
Nacti, continuo se retinent toro,

Nec segni lare prodeunt.
Quae Virtus melior, quam Patientia?
Haec una illecebris altior omnibus
Infra se rapidis omnia casibus

Misceri tragico videt
Inconcussa ioco dissimilis Deae,
Et gavisa domi pace facillima
Nescit, quid faciant arma Quiritium,

Et Regum tuba Martia.
Non, qui demetitur Mundus acinace,
Et rixis emitur futile punctulum,
Illi suspicitur, qui querulo malis

AEger murmurat in toro.
Ut quidquam accipiat, Chiragra non sinit,
Quae tendit tremulas supplicio manus;
Ne possit pedibus quaerere, quod cupit,

Obsistit Podagrae rigor.

Affectatus quorundam hodiernus PERORANDI modus, phrasis, et dictio nihil ad conversionem animorum, multum ad ostentationem faciens Vanitatis arguitur.

PRodesse gestis flumine Rhetorum,
Hamoque sacro saucia pectora

Ardente piscari cathedra:

Serica fundere parce verba.
Effeminato non viridario,
Nec curiosis est phaleris locus.

Hic fulgurandum, fulminandum est

In spurios levitate mores.
Poscunt CATONEM monstra libidinum,
Mundique sordes, ut male nubiles

Passim ingravescentes amores

Ancipiti resecentur ense:
Saeva exacutam cote novaculam
Mores requirunt. carpite, vellite,

Quotquot peroratis per Urbes,

Indomitos Veneris calores.
Experta res est: qui semel inquinant
Se labe, raro sordibus enatant,

Ecclesiastes ni severus,

Praestet opem, luteumque crimen

Colore vivo sontibus exprimat,
Et cor sagitta triplice perforet.

Nil blanda prodest hic oliva,

Ut cupido medeatur aevo.
Non literatis Pavo coloribus,
Aut transmarina Psittacus Iride,

Pictique luxu penicilli

Advena pro cathedra loquatur.
Adulterari nescia Veritas
Pigmenta spernit, verbaque Comica,

Eviscerato nata fundo

Fictilium simulacra florum.
Ornata molli femina corpore,
Et ore compto non sinitur loqui

Patente templo, sed virile

Eloquium solida medulla
Ad culmen illud poscitur. inclytum
Opus Virorum est. femina muta sit:

Exorsa filum concionis

Non faceret queribunda finem.
Nil lubricarum proficit ad scopum
Sententiarum mobilis artifex.

Quid fimbriatis otiosus

Efficiat CICERO parergis?
Succum faceti decoquit ingeni.
Instarque Arachnes viscera prodigit

Telae laborator caducae,

Ut geminas redigat, vel unam
In rete muscam. floridus histrio
Nunquam movebit. displicet, et placet:

Artocreatis se loquelis

Prostituit, coliturque risu.
Totus peracto dramate plausus est:
Dixisse compto gutture ROSCIUM.

Nil inde mores mutuati

Consilii, remanent priores.
Sincera contra lux idiomate
Puraque lingua prodita fulgurat,

Mentesque Diti foederatas

E mediis revocat tenebris.
Illustris odit schemata Veritas
Exosa fucum. Tollite disparem

Vestem profani nugivendi!

Non varios amat illa vultus.

Solitaria Antiquorum Eremi PATRUM Vita prae turbis saeculi commendatur.

ANTONIORUM sacra mapalia,
Laresque PATRUM (queis [Reg: quibus] reverentiam

Suapte rupis sanctitate

Nescio, quis pius afflat horror)
Canenda sumam. splendidius nihil
In Orbe sacris conspicitur casis,

Quamvis palustri sint coactae

Vimine, litoreisque cannis:

Non, quod superbis turribus exilit,
Auroque multo, et marmore lubricum

Palatium CYRI potentis

Invidiam moveat cavernis:
Certare cessent limina Principum
Adulta pinnis, et laquearia

Sudore comportata multo:

Non humiles superant Penates.
His commorari, non aliis, volet
DEUS theatris: hos amat angulos,

Impletque maiestate sacras

Incola magnificus tabernas.
O quam suavi Numine vescitur
Hic CASSIANUS, dum precibus vacat,

Coelumque Stellis seminatum

Mente, oculis, animoque lustrat?
Nil blandiente hic dulcius intimis
Semel recepto visceribus DEO est.

Fragrante sylva Vere primo,

Vita simul pietate fragrat.
His cura tectis exulat, et sopor
DEO dicatus lenius influit,

Duransque vix horis quaternis

Rursus abit, precibusque cedit
Iam constitutum foedere terminum,
Elacrymata paupere clepsydra.

Hic nulla de belli cruore,

Militibus, Ducibusque mens est,
Timorque nullus, tortor inertium.
Nescitur isthic, quid Proceres agant,

Orbisque peccet; quid Tyranni,

(Sanguineum genus) aemulentur;
Aut quid Coronis, quid diadematis,
Sceptrisque fiat: quis populos regat,

Quis Imperator, quae Imperatrix,

Quis Comes, aut Baro, quisve Civis.
Quiete summa transigitur status
Extra tumultus sollicitudinum.

Non sylva vagit, non querelis

Coniugii latebrae resultant.
Cavata vili rupe domuncula
Sacras Colono sufficit ad preces,

Natumque de petra cubile

In modicum sinuatur arcum,
Ut oscitanti serviat incolae,
Somnumque portet. caetera pumice

Sculpuntur arcto. vix novenis

Crypta patet satis ampla palmis:
Anfractus illi curvus, et horridus,
Scabroque scissus fornice Circulus.

Levamen ardenti calori

AEdificat tenebrosa cautes,
Qua Palma nutrix brachia porrigit,
Umbraeque praestans hospitio Canis

Attemperat saevi latratum

AEthereum, calidosque ructus.
Regalis haec est summa Palatii:
Totius Aulae cultus Eremus est;

Satellites, grex bestiarum,

Rex sibi, et omnia CASSIANUS.

Non Porta servis, aut famulis strepit,
Non inquieto proteritur pede,

Non clausa, non munita ferro,

Non vigili resonat Molosso:
Ancilla felis saepius unica
Custodiendo sufficit atrio,

Impune ne mures voraces

Finitimo dominentur agro.
Iuxta benignus consitus hortulus
Clemente terra, Vere parabili

Herbas salutares famenti

Porrigit, et viridi culina
Incompta mensae gramina suggerit.
Non illi acetum, non oleum madet.

Radicibus stat mappa nudis,

Et modico sitis ex aquale.
Venae pudicae murmurat undula,
Canale parco mitigat aridum

Fons sobrie linctus palatum.

Ast reliquas bibit hortus undas:
Fons ille puro subsiliens vitro
Dulci propagat pocula Nereo,

Fundoque mansuetus sereno,

Pacifico trepidante succo,
Lactat maritas cominus arbores
Scypho propinquas, et viridi sedens

Tapete riparum iocosos,

Pisciculos alit, inquilinos.
Totius haec est Regula prandii,
Simulque cenae furfur, et allia.

Festis diebus panis atri

Adiicitur lapidosa crusta,
Quam CAESAR olim cum THEODOSIUS
Venationis tempore devius

Gustasset in cella, saporem

Attonita celebrans orexi
Vel inter ipsas delicias gulae
Edisse, dixit, se melius nihil.

Tam lauta coelestis culina est,

Principe non redimenda luxu.
Non certet illi Regia copia
Tot delicatis prodiga ferculis,

Non luxus ASSUERI potentis,

Nec spuria Meretricis arte
Excogitatus Sardonychis sapor
Tormento aceti, baccaque gemmea

Abortiens salso liquore

Stet sapida dape comparanda,
Qua condiuntur sacra mapalia.
Abeste odores, Orbis aromata,

Mundique pingues Helluones!

Lautior est macies Eremi.

Irae, odiique Humani Crudelitas tragicis antehac facinoribus exercita Tyrannidis postulatur, et cum GRANATO, ut vocant, GLOBO comparatur.

O quam dolosis litibus undique,
lisque tectis pectora dissident!

Urbanitatis fraudulento

Officio simulatur irae
Imis repostum visceribus malum.
Latetque rancor, ceu pyrio globo

(Qui Marte caeco pestilentem

Fert uterum, tacitasque flammas)
Conclusa vivunt dira tonitrua:
Dum feriato glans recubat solo,

Tantisper occultat furores,

Et tragica feritate partum.
Repente moles ferrea dissilit
Partes in omnes, saevus ubi suas

Misit favillas in capacem

Materiam dominatus ardor:
Tum dissipatis ignea tormina
Soluta claustris aere perscrepunt;

Siphone quando glans aheno

Exiliit furibunda flammis

Statim propinquo fulmine moenia
Invadit ignis mole gravissima.

Alesque plumbum pervagatur

Flexilibus rapidum meaandris.
Passim ruinae, quas pyriis draco
Fartus venenis turribus invehit

Ubique clades Civitatum,

Et necibus saturata grando,
Fessusque centum funeribus chalybs.
Passim tonantes sulphure machinae,

Tubique grandes aere fusi

Igne volant agiles aprico.
Sic cocta longis ira latens fibris
Erumpit arcto denique carcere.

Potita libertate freni

Qua data porta, nocet furendo:
Modesta primum flamma reconditum
Premit dolorem; nacta licentiam

Exorbitandi, serpit audax,

Et medias populatur Urbes
Deliberatis barbara stragibus:
Trux aucupari commoda tempora

Larvata bilis, captioso

Circuitu, tacitoque reti
Venatur hostem, quem laqueis semel
Tentum feroci persequitur stylo.

Sic integrae stirpes frequenter

Intereunt avido macello:
Sic GWELFFIORUM perdita factio est:
Sic GIBELINIS funere mutuo

Rixis parentatum cruentis

Nobilium exequiis Virorum.
Nescit quietem turbidus impetus,
Furorque gliscens, sed (velut igneus

In frusta discerptus ducenta

Se globus exonerat fragore
Sparsis per omnes caedibus angulos)
Sic ille ceras saepius integras,

Totasque gentes occupato

Sorbuit indocilis theatro.
Fatale multis (sic equidem lego)
Fuit, vel ipsum per patulas domus

Caput fenestras extulisse,

Composito insidiante sclopo:
Imbuta diris prandia viperis,
Coctamque mortem crimine condiit

Internecinus saepe livor,

Qui furiis agitatus atris
Plures Averno vendidit hostias,
Misitque ad Orcum. Plus homo, quam canis

Pati iubetur sub Tyranno.

Haud adeo pretiosa vita est,
Quae parta CHRISTI Sanguine constitit,
Quam bestiarum vilia corpora.

Intelligentem, quam ferinum

Prodigimus citius cruorem.

Conversationem nostram in Coelis esse oportere, more florum repando calice Astra intuentium.

POst brumae senium, cum liquido vitro
Redduntur fluvii, nec glacialibus
Vinctus compedibus Rhenus inambulat

Illimi speculo fluens,
Comptae caerulea veste modestiae
Reginae Violae, dum patulis bibunt
Titanem foliis, Vere tenerrimo

Coelestem sapiunt statum;
Sugunt virgineum ex aethere spiritum,
Et consanguineis Astra coloribus
Implantant generi, nobilibus sibi

Iungunt Sidera vinculis.
Coelestis Patriae sic memor indoles
Transcendens humiles vallibus infimis
Terrarum cumulos, rudera stet super

Confracti pedibus globi.
Aprico cyatho florida Lilia
Coelo propitio faucibus imminent.
Exemplo praeeunt, ut mea nil, nisi

Coelum, labra recenseant.
Coeli delicias, atque palatia
Posthac ore canam; cum faciant suis

Id sylvae foliis lene patentibus,

Ceu linguis totidem sequar.
Fandi materiam, terrea quae sapit
Ornamenta, procul finibus exigam.
Dentataque mola vocibus obvius

Constringam cavea sonum.
Ut corvi iuvenes, cum pater et parens
Illos destituunt, supplice gutture
Coelum sollicitant, nec sinitur mori

Implumis soboles fame;
Sic solis pateant Sideribus labra:
Mendicique velut limina Principum,
Magnatumque lares fletibus obsident,

Ut pinguem referant stipem;
Sic nos ante fores (ceu genus indigum)
Strati, sollicitis atria Caelitum
Carpemus precibus. nec requiem DEO,

Donec se mihi det, dabo:
Importunus ero. quis prohibet Codros,
Ut non sint queruli, si iubeat fames?
Quis me caerulei fornicis exulem

Optato spoliat lare?
O ingens spatium sidereae domus!
Te si cum gemitu vel procul intuar,
Pectus non solitis aestuat ignibus,

Et spe cor gravidum salit.
Sordet terrigenum gratia corporum,
Et Mundi putridum despicio fimum.
Stellas ingemino. Sidera provoco.

Patronas repeto faces:

O laeti vigiles Excubiae Poli
Lunam pollicitae Virgineam sequi,
Et pulchrum radiis lambere Cynthium,

Divinae soboles manus!
Dispunctum nivea luce Palatium
Me solum recreat. nil mihi cum solo,
Ac gleba sterili. nidus hirundinum

Terra est, e lutea strue.
O quando veniet nobilis horula!
Cur quadrans nimium segnis es ultime!
O dulcis nimium patria abes procul!

O mors! o bona mors veni!

AD BEATISSIMAM VIRGINEM MARIAM DE VICTORIA DICTAM. De Navali Victoria ad NAUPACTUM.

VIRGO, qua nil est melius vel ipsos
Angelos inter, nihil inter Astra
Pulchrius lucet, nihil in marinis

Castius undis.
TU MARIS STELLA es, tituloque gaudes
Hoc frequentari. maris indigemus

Prosperis undis, famulisque ventis.

Turbo minatur:
Nam vides passim mare praegravari
Mobili sylva; natat Urbis instar,
Iam CYPRO capta, sinuosa velis

Turcica classis.
Imminet Regnis latro Christianis:
TU nisi immensam MARIS IMPERATRIX
Viribus tantis stiteris procellam,

ROMA peribit.
Audiit [Reg: Audivit] VIRGO, nisi fallor, Urbis
Supplicem PETRAM. geminus parata
Classe concurrit populus. MARIA

Archithalassa est.
Ut Noti spondent, mare Christianis
AEolo fausto patulum favebit;
Vela complebit Zephyrus patrono

Gutture spirans.
Dormiens aequor iacuit propinquae
Serviens pugnae, neque concitato
Adiacens Ponto furias CORINTHUS

Senserat ullas:
Caerulas Lymphas mare temperatum
Pace mulcebat. liquor immodestus
Antehac, nullo cava verberabat

Litora fluctu:
Cum repentino strepitu volantum [Reg: volantium]
Navium vastus numerus rebelli
Affluens pompa speciem cruentae

Praebuit irae.

Nec mora. ingenti (Zephyro adiuvante)
Bina collisa est statione classis:
AEnea late resonante morte,

Turcica cessit.
Ignis exarsit pice roboratus
Aridis gliscens tabulis. cremati
Flammeo nautae ratium camino

Praeda fuere.
Fax in accensis spatiata velis
Stridulo flatu procul inquietam
Circinans flammam rapuit voraci

Omnia luce:
Martio pergunt tonitru boare
Fistulae belli. petulans metallum,
Ceu, quod elisae peperere nubes

Fulmen, oberrat.
Post rogum victor gladius nocentes
Persequi coepit. Mare foederatum
Munus implevit, quod erat, rebelles

Mergere Turcas.
AEre conductus Zephyrus MARIAE
Obsequens flabat, dominosque nutus
Annotans aura memori, capessens

Iussa furebat.
Tunc truci vultu stetit, atque glaucos
NEREUS torsit fremebundus orbes;
Mox caput intro revocans, propinqua

Substitit alga;
Rursus exurgens, facie marina
Exacerbatus, saniem cruenta

Conspicans spuma, meliore parte

Favit et ipse:
Turcicas ergo quatiens carinas,
Ora diducens barathri marini
Sorbuit classem, vomuitque totis

Funera ripis:
Ebriae naves ineunte Ponto
Per fatiscentes tabulas, profundo
Amne subsidunt, male dissolutis

Fragmina costis.
Sola nil, expers operae, trophaeis
Contulit Tellus, nisi quod natatu
Proximos ripis prohibens, amica

Reppulit ora,
Quos suo falsos studio cachinnans
NEREUS petris, scopulisque fractos
Mersit eliso cerebro profundo

Gurgitis Isthmo.
Sic triumphatum est nece copiosa.
Turcicam vicit Sacra LUNA Lunam:
Non enim frustra pedibus MARIAE

Subdita LUNA est.

AD FRIDOLINUM MILVIUM AMICUM SUUM. Cum se a Blandis Literis, et Poesi ad severiores et spinosas Scientias transtulisset.

INverecunda Venere ustulatos
Legimus quosdam subiisse spinas,
Et propinato vepribus dolore

Membra dedisse,
Ut cruentato laceri iacerent
Corporis sensu pietate tuti,
Nec venenatos paterentur atrae

Cypridis ignes.
Nescio, MILVI, Veneris quid insit
Literis blandis. ego gratiosas
Diligo Musas: nihil est in illis

Flagitiosum,
Virgines omnes: mihi nulla spinis
Visa puniri, fugienda nulla.
Opto tentari Cythara, et iocosa

Indole plectri:
Quas ego novi, facie pudica,
Et columbina probitate novi
Integras omnes, niveasque totas

Virgine Lauro:

Nulla suspecta est, quasi non modesta.
At tibi molles nimium videntur,
Atque pellacis genii suopte

Artis amore.
An metrum peccat tibi Castitate,
Ut, ceu moecham, fugias Minervam
Labe sinceram, licet innocenti

Pectine ludat,
Nilque lascivum canat, aut petulcum?
Cur adis spinas male delicatas,
Ut stylum volvas sterili vepreto

Saucius hamis?
Num Rosis blando vegetis pudore
Praeferes dumum? potiorne Flora
Est tibi Rhamnus, rigidisque pungens

Carduus hastis?
Forte praepones violis avenam,
Aut flagellatas paleas Ligustris,
Liliis foenum, nitidisque Calthis

Scissile stramen.
An Virum, censes, metra dedecere?
Absit hoc probrum! praeiere plures
Iam Cycni, cana radiante barba,

Divite vena,
Qui verecundas coluere Musas
Ultimis annis nive iam senili,
Nec lacessiti semel arte dulci,

Succubuere.
Ergo nil causae est, Studiose MILVI,
Quod coronandus prope iam suprema

Laurea Vatum procul a propinqua

Fronde recedas.
Musa Te luget, Caput eruditum,
Transfugam pullum: nec enim Stagyra
Te sibi magna stipe postulavit

Sponte volentem.
Spero festinum reditum, vel opto.
Hispido postquam tibi senticeto
Carpseris dextram, meliora demum

Prata revises:
Ad coloratos remigrabis hortos
Floridis rursus fruiturus annis.
Tum virescentem tibi Musa plectet

Provida Laurum.

AD CUTHBERTUM GLIZORINUM a RELIGIONE, AC FIDE APOSTATAM. Coelestem illi poenam intentat, de praesens DEI flagellum, ni mature resipiscat.

GLIZORINE, cruces promeritum caput,
Candentesque pigro sulphure forcipes,

Qui ruptam Superis Fidem

Coepto transfugio foves

Turcis deterior, queis [Reg: quibus] sacra foedera
Nexu stare solent inviolabili:

Falsa hos Relligio vetat,

Ut sint Perfidiae rei.
Non tantum latebras, et rata triplice
Voto claustra fugis, sed stolidam dolis

Ipsam contrahis Haeresin,

Foetam nequitiis Hydram.
Si quis sacrilegus de sociis tibi
Rupisset solidae foedera dexterae,

Iurati digito Vadis

Crimen Iudice plecteres.
Quid de te Superi constituant, cave,
Ni missa remora polliciti memor,

Quem mens provida sanxerat,

Instaures reditu statum.
Scis, quam grande DEUM fallere, sit scelus,
Nec Lictore caret. plena periculo

Res est, Astra lacessere.

Non impune receditur.
Non servare decet Sacrilegis fidem.
Fallaces Superum destituit favor.

Aut Vota impiger expleas,

Aut prorsus voveas nihil.
Tuto nullus adhuc transfuga floruit.
Consumpsit Nemesis, sera licet, Reos.

Sic Lurco ISLEBIUS suam

Orco perfidiam luit:
Is, quamvis solidos Daemone fregerit
Convivante dies Hircus amans salis,

Quamvis crimina crimine

Immensum auxerit Helluo,
Caprae sacrilegae sacrilegus Caper
Elapsis madidis nectare Solibus,

Paulo post animam putrem

Accensam exspuit in Stygem.

S. [Abbr.: ?] FRANCISCUS BORGIA Calvariam ISABELLAE ostendit Mundi, Formaeque Amatoribus.

SPectate, quotquot bullit in abditis
Venus medullis, et quibus hoc @,

Ac vultus in vivis placebat

(Prodigium speculi) ISABELLA.
Ubi lacerti per vacuos specus
Intrant ad escam, lucida sidera

Crystallinis nuper stetere

Orbibus, ingenuisque Stellis:
Ubi micabant torquibus aureis
Fulvae catenae, flexibus aemulis

Errant colubri, lautiorem

Ingluviem sibi gratulati:
Non ISABELLAM credito, quam vides:
Vides MEDUSAM, quam rabidissimae

Cingunt lacercorum coronae,

Atque vagis redimitur Hydris:
Illa ipsa nuper tam cupide procis
Spectata formae purpura cereo

Expalluit buxo; decorus

In cineres resolutus ignis:
Frons illa vibrans, illa cupidinis
Formosa sedes, atque iocantium

Vivax theatrum gratiarum,

Delicium muliebris Orbis
Bufonis antrum est: illa volubilis
Crispata ferro sollicito coma

Vivos in angues efferata

Dedidicit laqueos amoris:
Nil ISABELLAE, nil superest Deae,
Non Imperatrix florida. putruit,

Quae nuper incrustata gypso

Sidonio, Tyrioque fuco,
Et purpurisso lubrica splenduit,
Praedam sepulcro vermibus intulit

Regale corpus: quae potenti

Praefuit imperiosa sceptro,
Cessit ligoni. iam sanie fragrat,
Quae delicatis nuper atomatis:

Quae sumptuosis tincta succis,

Iam liquido lutulenta pure est.
Adeste. Magno credite BORGIAE,
Et, quas amastis [Reg: amavistis] , cernite fabulas,

Putredinis saccum, cloacam

Instabili nive delibutam.

Genium Temporis, ac maxime Veris, Hortos, ac Prata viventia familiare Daemonis Instrumentum esse ad seducendos innocentes animos.

VEre lascivo viridantis anni
Utitur Daemon, scelerumque laetos
Quaerit anfractus. genio salace

Quando iocosus
Sanguis effervet, calidusque venis
Succus exultat, veluti recentis
Inquies vini, facilis paratur

Ansa cadendi.
Quando lactescunt, niveisque rident
Liliis malae, volucresque mimae
Construunt nidos, resonante puro

Aere cantu:
Arbores quando foliis disertae
Melle pubescunt, Platanusque vernae,
Nubilis Palmae sua cum sorore

Ligna maritat:
Quando apis solers olerum magistra
Consulens rostro genus omne florum
Advehit messes, animamque libat

Virginis aurae:
Lubrico quando profugi fluento
Murmurant rivi, vitreusque blando

Litus allatrat vomitu susurro

Garrulus amnis,
Tentat in campis Iuvenes, in hortis
Orcus astutus niveum pudorem
Provocat sensu tenero virentos

Inter amores.
Non voluptates alibi profanae
Fortius spirant, nisi quando pratis
Frondeos inter thalamos benignis

Floribus halant.
Inclytum testor Iuvenem NICETAM,
Qui capillato resupinus horto
In toro molli positus, iocante

Chloride circum,
Passus est blandas Veneris favillas,
Et verecundam sibi dente linguam
Ipse praecidens in Hydram cruentam

Exspuit offam.
O quot apricis iuvenes in hortis
Innubam probris aluere vitam,
Et voluptatis viridi theatro

Succubuere!

Mala novatae Fidei, ac Sectae per GERMANIAM, et praecipue sublata omnis per eam fidelitas expenduntur, ad imitationem Horatianae Odae VI. Lib. [Abbr.: ?] III.

PEriculosa res agitur Fide,
Fictoque vultu. candor eburneus,

Nivesque morum colliquatae

A pluvio periere Sole.
Quam luctuosis limpida Teutonum
Turbata sensim est Natio iurgiis?

Luctata passim cum Gradivo

Purpureis sata stat Tyrannis:
Non est fidelis, pectore vitreo
Gavisa nuper. diffugiunt cadis

Cum faece siccatis amici,

Ferre iugum famuli dolosi:
Et nunc minaci murmure cornuum
Perstringit aures scriptio militum:

Occursus armorum fugaces

Terret equos, equitumque vultus.
Plena ungularum quadrupedantium
Calcantur arva, et bellicus undique

Crebrescit hinnitus frementum [Reg: frementium]

Cornipedum, gemitus tubarum.

Non si ducentis eloquar oribus,
Inflicta nobis damna recenseam,

Et plura terrarum subacta

Haeresibus generosa Regna.
Eheu! cicatricum, et scelerum pudet,
Fratrumque! num quid caedis omisimus,

Aut Marte sincerum nefasti

Liquimus? unde manus iuventus
Timore Coeli continuit? quibus
Pepercit aris, divitiis quibus

Grex consecratis? in dicatas

Dedecus intulimus Tiaras.
AEtatis eheu degeneris piget,
Taedetque! inausum nil rabies mala,

Nil uspiam totum reliquit,

Sed medium laceravit Orbem.
Quis non profuso sanguine Barbarus
Campus sepulcris impia proelia

Testatur, auditumque Turcis,

Teutonicae sonitum ruinae.
Quis gurges? aut quae flumina lugubris
Ignara belli? quod mare Teutonum

Non decoloravere caedes?

Sanguine quae caret ora sacro?
Quis probra saevis censeat omnia
Illata damnis? quis tumulus suo

Vacat Colono? quot peremptis

Corporibus putruere campi?
Quae forma templis? quae facies crucum?
Discerpta passim classis imaginum,

Et signa ferro dissipata,

Foeda olidis simulacra sputis:
Sacris replentur limina caedibus,
Natantque multo strata cadavere:

Sacrarium Coelo dicatum

Hinnit equis, ululantque lixae
In consecratis aedibus, et dapum
Ibi popinas aedificat gula:

Bacchi sacerdos helluatur

In media ditione CHRISTI.
Quis e metallo pocula nobili,
Et aere fulvos quis rapuit scyphos?

Templisque direptis, quis auro

Dixit atrox latro: VADE MECUM?
Huc pestis ortus, huc refer exitus,
Et damna in unam Teutonis Haeresin.

Incentor unus tam potentes

Transfuga sollicitavit iras.
Hinc damna gliscunt proficientibus
Acerba poenis. seditionibus

Quantum propinquis imminuta est

Natio, Teutoniaeque vires
In foederatum vix sociabiles
Dein Amorem, pactaque mutua.

O! pristinorum quis recudet

Saecula concilianda fratrum?
Dum nos Lyaeo saepius ebrii
Bellamus urnis, atque capacibus

Vino lagenis proeliamur

Ante fores operitur hostis.

Quis auspicatos Portae Othomannicae
Ignorat enses, Turcica proelia?

Is classe formidatus hostis,

AEquor habet, subigitque terram,
Rixisque nostris, atque domesticis
Dum vellicamur seditionibus,

Auget Monarchiam severi

Iure styli, capuloque fretam.
Fecunda culpae saecula! nuptias
Primum inquinavit Cypris adultera,

Et claustra Votis illigata

Prostituit, reseranda moechis;
Dein avaris unguibus omnia
Harpyia Mundi sustulit Haeresis

Sagax odorari repostum

In tacitis loculis metallum,
Aggressa Divum vi patrimonium,
Gazasque Templi, quod potuit, tulit.

Hoc fonte derivata clades

In Patriam, populumque fluxit:
Mox I sumptuoso pompa teruncio
Successit, ingens praedo peculii,

Luxusque vitae dissolutae

Dedecorum pretiosus emptor.
Offensa tantis Astra furoribus,
Luxere torvis nubila syrmatis,

Misere pro poena Cometas

Horribiles, tragicosque vates.
DEUS superbis restitit hactenus.
Vim temperatam promovet Arbiter

In maius. ast odit tumentem

Divitiis sine lege fastum.
Non his iuventus orta parentibus
Depinget aequor sanguine Turcico,

Caedetque Muphtos, vel Corinthi

Moenia deiiciet Popellus
Effeminato perditus otio,
Domesticorum latro cadaverum.

Non ista plebs est apta bellis

Odrysiis, solidisque Palmis,
Sed rusticorum mascula millium
Proles, Suevis docta ligonibus

Versare glebas, et severae

Matris ad arbitrium recisos
Spicare palos, stringere perticas,
Et quos avitae legis adhuc tenet

Huc usque fervor prorogatus

Incolumi fidei calore.
Damnosa quid non imminuit dies?
AEtas parentum peior avis, tulit

Nos nequiores, mox daturos

Progeniem vitiosiorem.
Emitto votum, quod Superi beent,
Coelique faxint! O utinam nova

Incude prospectem retusum in

Massagetas, Arabesque ferrum!
Vincenda restant Pergama Thracica,
Et nominati maxima culmina

BIZANTII, regnata Turcis

Moenia decutienda restant.

Tandem O! paratas in veniam manus
Fidi sodales porgite [Reg: porrigite] mutuas.

Non Turca, non Thrax ALLEMANNO

Unanimi venient timendi.
Cras O! beati vincula foederis
Cernam trilici cusa ligamine!

Cras Patria nostra emigrare

Participes videam Gelonos!

VOTUM AD B. [Abbr.: ?] STANISLAUM KOSKAM SOCIETATIS IESU. Ut POLONIS suis capto CAMINECCO firmissima Podoliae Urbe 29. Augusti Anno 1672 , contra Turcas adsit, cum antehac plures illis contra hostes Victorias, maxime vero Anno 1620. contra eosdem Turcas obtinuisset. In Vita Dan. [Abbr.: ?] Bartholi cap. [Abbr.: ?] 5. Lib. [Abbr.: ?] 2.

Et inde MOSCUS Lithuanos

Vellicat insidiosus agros
Cis ense pugnax, transque BORISTENEM:
Hinc militares (gens vaga) Tartari

UCRANIAM carpunt duellis,

Et volucres in equis Cosacci
Servare pacta et foedera nescii
Agris oberrant: iamque LIVONIAM

Ex parte FINNUS subiugavit,

Subque sua ditione Prussos
Magnis potitos Urbibus obtinet
PRINCEPS propinquus. plurima perdidit

Luctatus eventu maligno

Sarmata deteriore bello.
At Christianae plaga recens Rei
Illata, nostris finibus imminet.

Captum CAMINECCUM feroci

Se patulis famulare portis
Submisit hosti, vix reparabile.
DIVO Polono, non alii queror

Gentis fatiscentis ruinam,

Et patrias Tibi narro clades:
Saepe adfuisti stragibus integris
Custos Tuorum. Tartaricas frequens

Nuper phalanges effugasti

In latebras, subitasque fossas.
Vexilla quondam, DIVE, Polonicis
Intexta signis, propitio Noto

Inflata duxisti per hostes

Innumeros, mediosque Moscos.

Iam pugna eundem proxima Sarmatis
Poscit Strategum: Res tua vertitur:

Periclitanti ni PATRONUS

Sis Populo, genus interibit,
Et Christianae pompa Poloniae,
Fidesque Regni. Turcica serviet

Ancilla LUNAE, perfidoque

Curva iugo MACHOMETIS aris.
Ni gratiosa fallar imagine,
Opem spopondit DIVUS idoneam

Suis Polonis, adfuturum

Se Patriae, Ducibusque mixtum
Campo staturum. credite Sarmatae,
Et Martiales stringite dexteras:

Candente sublimem caballo

Cernite! STANESILAUS ille est
Vester Strategus. diffugient Getae,
Cedentque fracti, si videant Ducem,

Vultuque percussi minaci

Se propriis tumulare telis
Cogentur hostes. quantus erit Viri
Torvum intuentis fulgor, et impetus?

Tum cladis elapsos acervo

Fulmineo metuendus ore
Damnabit apta cuspide Transfugas.
Ter ipse sparsam VEZIRIUS nece

Mordebit hastam: ter pudendam

Funeribus reparare stragem
Solers, iacebit: ter refugas retro
Convertet atro fulgure palpebras,

Visoque KOSKA glorioso,

Comminuet sua victus arma,
Nullumque bellum Caelicolis dein
Movere certus colliget agmina,

Castrisque sublatis repente,

Terga fugae dabit expeditae.
Vestrum secuti militiae Ducem
Acres POLONI partibus omnibus

Mactate latrones, ferite,

Ceu pecudes, laniate Turcas:
Mori parati, ut vincere providi
Antiqua Gentis brachia stringite:

Tricena Nactus quisque colla

Obiicite in Patriae salutem:
Durate fortes, et calidas adhuc
Illas machaeras lite domestica

Mutate causa pulchriore,

Et calybem spurio cruore,
Non foederato sanguine, tingite.
Quod si necesse est, non timidi mori

Pro Rege, pro Regno, rubentem

Ferro animam date finiendam.
Antiqua nostis [Reg: novistis] vestra pericula,
Et militari nomine glorias:

Per damna, per caedes, ab ipso

Fertis opes, animumque Marte:
Avita nostis [Reg: novistis] proelia masculis
Pugnata dextris. nec Patriae suae

Adhuc BEATUS derelinquet

KOSKA sinum, querulamque Matrem.

Sensere MOSCI saepius improbi,
Sensere rupto foedere TARTARI,

Sensere fallaces COSACCI,

Et rabidi didicere Turcae,
Quid Marte possit KOSKA celerrimo:
Frequente RUSSOS (implacidum genus)

Fudit Gradivo, MOLDAVOSque

Alpibus impositos, scelesto
Nido fugatos montibus exuit:
Felice nuper proelia robore

Commisit, immanesque tota

Haereticos pepulit Corona,
In fronte primus, primus in obvios
Illaesus hostes, agmina Turcica

Vexare solers, et frementem

Mittere equum medias in undas
Audax, POLONIS constituit vadum,
Sequique iussos duxit ad inclyta

Compendio callis trophaea,

Et celeri feritate praedas:
Is Barbarorum cornua militum,
Ferrata quamvis, discidit impetu,

Primosque, et extremos metendo

Stravit humum, fluviosque Victor.
Adhuc timetur KOSKA Rebellibus,
Ipsisque Turcis, et prosugis Scythis,

Euxinicum qua bellicosi

Dannubii subit urna Pontum.
Haec, O POLONI, robora spondeo,
Pugnante KOSKA. non ea differet

Coelum BEATO foederatum,

Sed validis sociabit armis.
At vos, Supremi gloria quo vocat
Coeli Monarchae, pergite pro Fide

Cruore in Hostes bulliente,

Et solidas adhibete dextras.
Et en! POLONUS iam gladius redit
Ex clade Victor, sanguinis Helluo.

Campi redundantes cruore

Funeribus cumulantur atris,
Et sons Getarum purpura funditur
Iuvante Coelo. Mars favet alea

Ter prospere iacta. favebit

Ulterius satagente DIVO.

Praestantiorane sint Studia Literarum, an vero Ars, ac Disciplina Militaris.

ANne praestabunt truculenta blandis
Arma doctrinis? meliusve ius est
Forte doctrinae? meliorne Mars est

Bellicus arte?
Pallas haud frustra duplici Minerva
Constat. ARMATA est bona; LITERATAE
Dignitas maior, potiorque floret

Utilitate.

Unico Miles redit ex duello,
Atque conflictu: cito callet artem
Mensibus trinis: semel ipse Victor,

Illico Dux est:
Si scias longos onerare sclopos,
Et scopum docta nece fulminare;
Si scias prompte vigilare vallo,

Miles in arte es.
Longior res est studiosa Pallas,
Tardior partus cerebri. per octo
Quantulus Rhetor, Sophus, Archiater

Cuditur annos?
Brachiis quisquis, manibusque pollet,
Miles evadet. licet a parente
Ipse Natura capite es beatus,

Si nihil intus,
Hispidi praeter paleas cerebri,
Doctor es necdum, neque forte fies,
Mille si vivas diuturnus aevo

Nestor in annos.
Nulla vis ferri, chalybisque tantum
Vis potest, quantum generosa possit
Ingeni Virtus: regit illa totum

Artibus Orbem:
Si qua praepollens Ratio Gradivo
Excubat docta statione mentis,
Illa victrici superabit hostem

Fortior ira.
Consili scuto sapienter usus
Despicans fundae Balearis imbres

Torta ridebit saliente nervo

Hostica tela.
An sua prosint sine mente vires?
Bestias saevas (licet ampliores
Sint eis vires) rationis usu

Vincimus omnes.
Saepius bello superamus astu:
Saevit incassum sine mente robur,
Pallade HASTATA melior PERITA est,

Dedita libris.
Scandat insanum mare nauta, qui non
Tinctus est Astris, tremulumque novit
Arte Magnetem, neque curioso

Sidera cursu:
Impleat gazis tabulas: carinas
Indicis stipet spoliis: metallo
Eruto Mundi latebris, et auro

Transtra saburret;
Addat et gemmas vigiles sub imo
Gange conceptas: Adamante capsae
Grandinent ipsi: medio revertens

Turgeat Indo.
Unus has gazas tumulabit error,
Si Polum ignoret stolidus Thalassus.
Nesciens Rector reliquam Mathesin

Omnia perdet.
Ut quis et Dux sit studiosus aequi,
Utilis campo, solidusque Iudex,
Bellicas leges, Themidemque docto

Calleat usu.

Afflictio Pauperum eiusque poena expenditur, iuxta Illud: Sapient. 6. Potentes potenter tormenta patientur.

NE stupe GRANDES: quoties superbo
Calce proculcant miseros Tyranni,
Non inhumano DEUS Orbe dormit:

Cernit acutum,
Anguli quicquid sine fronte peccant,
Aut ubi ASTRAEAE rutilante bolo
Lumen excaecat spurius Patronus

Ebrius auro.
Novit haec NUMEN. meminit sceleste
Facta. prorepet Nemesis flagellum
Laneos passus gravitate pensans,

Otia mulctis [Reg: multis] .
Poena, quae reptat pede pigriore,
Brachio sontes graviore punit.
Claudicet iudex, scelus ampliora

Flagra dolebit.
Novit, ah! novit DEUS ultor hostes:
Novit impuros, scit et Eucliones
Subditae plebi toties molestos,

Qui, velut Ister,
(Quando it hibernis violentus iris
Fluminum dives spolio minorum

Litorum rasor) potiora secum

Foenora raptant.
O quibus largas acuunt secures
Cotibus Reges, dominosque fasces,
Qui coronatum recident parato,

In caput ictu!
Publicis curis male praesideri
Arbiter novit DEUS, et scelestae
Imminet fraudi, meritaeque librat

Otia poenae.
Quicquid a Vobis minor experitur,
Maior hoc vobis Dominus rependet,
Quodque patratum est tabula minore,

Maior obibit.
Ille per summos gradiens, et imos,
Et minas Regum super, et Popellum
Dexteram librans, rigidumque sceptrum,

Cuncta requiret,
Pauperum threnos, lacrymasque salsas
Prodige fusas, inopum medullam
Ossibus tractam, saturasque egentum [Reg: egentium]

AEre crumenas:
Si gravatorum tragicas Achivum
Aure libarit facili querelas,
Vae! quibus sceptri manibus resedit

Saeva potestas.
Magna Magnates quatiet procella,
Et potens Vindex feriet Potentes.
Maior in magnos ruet ira Coeli,

Poena Tyrannos.

Vicissitudo Humana mortis Lege adstricta Mundi Amatoribus expendenda proponitur.

LEx scripta firmis est adamantibus
Vastare Mundi commoda pertinax,

Quae morte definita certa

Gaudia, laetitiasque finit.
AEtate fractum trudit avum nepos,
Avamque neptis: desinit utraque.

Mortale nil longum, peremptam

Progenie reparante stirpem.
Hoc in theatro fabula luditur:
Socci, cothurni, purpura, penula,

Mitrae, cuculli cum tiaris,

Cum galeis variant coronae.
Hunc densa stipat pompa clientium,
Dum Sortis audit filius aureae:

Is Martio campo superbus,

Et gladii capulo timendus
Plus quam novenis millibus imperat:
Hic Orbis exul pauperiem fugit,

Se mucido frusto saginat

Pauperis hospitii Colonus,
Gaudetque gnavo findere sarculo
Infida terrae iugera, ne fames

Ingressa mendicas in aedes

Relliquias populetur aeris.
Omnes eandem cogimur in scrobem,
Princeps, et Irus, CAESAR, EPISCOPUS.

Mors surda non audit Potentes,

Non inopes scabiosa curat.
Linquenda Tellus, et domus, et Venus:
Hortique nullae, quas colis, arbores

Te, funebres praeter CUPRESSOS,

Ad tumulum, ac foveam sequentur:
Nam, quicquid Orbe est, praecipitat pedes.
Instar citati provehimur vadi.

Vanescit in ventos imago,

Lecta hominis fugitiva forma.
O si dolosi corporis aucupes
Nossent citatum criminis essedum!

Longam fatetur se voluptas

Vestibulo sceleris patrandi,
Dum primus aestus fervet, et arido
Natura ligno prompta stat ignibus,

Fomesque flammae praeparatus

Attrahit illicio favillas,
Sed perpetrato quam vitio fugit
Dulcedo velox praepete tempore?

Se se videri, non prehendi

Veste sinit fugitiva moecha.
Vides, ut undis purpureum iubar
Expergefacto mane oritur die,

Ac vix notata claritate

Vergit ad Hesperium cubile,

Rursusque lampas mortua pristinam
Exorsa lucem funere corruit

Iners eodem, constituto

Oceani tumulata fluctu.
Vespillo Mors est: dat tumulum parens;
Largita cunas: vertitur omnium

Fatalis aetas, ungulisque

Proterimur fugientis aevi.
Virtus perennat: caetera fluminis
Ritu feruntur. marmoreum Virum

Vocare te noli. pusilla

Vita tua est, vitreaque frangi
Constat saliva. providus is sibi,
Laetusque deget, cui licet in dies

Iactare: VIXI! cras vel atro

Sole animam dabo, vel sereno:
Mihi perinde est; serius, ocyus:
Reddo tributum: Depositum scio:

Non triplici sum fusus aere

Materiae fragilis, figura.

ADAMI WIDL E SOCIETATE IESU LIBER EPODON.

AD B.mam [Abbr.: ?] VIRGINEM DE SACRO FONTE DICTAM, PROPE OENIPONTUM IN OBERIGLIA PROPITIAM, IN MONTE PAZIO COLI SOLITAM.

VIRGO, quae patriis afficeris petris,
Qua se se tumido mons acuens iugo
Gibbosis scopulis Pyramidem facit,

Sublimis specula nites:
Supplex VIRGINEIS sub pedibus Tibi
Urbs in Valle sedens sternitur OENIPONS,
PATRONAEque suum Turribus inclytum

Subdit cum fluvio situm.

Supra perspicuis Fonticulus labris
E petra lacrimas caelibe parturit
Virtutis medicae, quae bibitae luem

Abstergunt liquido scypho.
O! Suavem quoties sugere crapulam
Crystallo medico contigit et mihi!
FONS hic causa fuit, vena Poetica

Si facta est melior mihi.
O FONS, Blandusio splendidior vitro
NYMPHAE VIRGINEAE, MATRIS AMABILIS!
O FONS irriguo quam speculo natas

Castis limpide poculis!
Argentum, reliquis quod fluviis salit,
Parnassi glaciem, vivaque balsama
Sudata e scopulis vincis amabili

FONS crystalline balneo.
O Mons siderea nobilis Hospite,
Quae metata suum rupe Palatium
Tendit propitias ad miseros manus,

Celsoque annuit e loco,
Ut morbi huc veniant, et calidae febres,
Aut Hydrops tumidus corpore naufrago,
Membrorumque rigor, torpor inutilis

Lenta peste ferociens.
Huc omnes miseri vel pede, vel manu
Adrepant baculis. Hic fluit e petra
Suspirata Salus: non alibi scatet

Tanto flumine sanitas.
Surgit propitio Sacra Domuncula
Decantata iugo. multiplices tholo

Suspensae tabulae, vincula, compedes

Illustrem celebrant Locum.
At nil est Statua MATRIS amoenius.
Amplexata suum delicium Parens
Dispensat sapidis oscula suaviis,

Et Natum gremio fovet.
O MATRE egregia nobilior PUER!
Formosa O Soboles, quam similes tuae
MATRI fers oculos, quam similes genas?

MATER totus es altera.
E Templo egredimur. Silvula mutuis
Conserta arboribus praecipiti viret
Implantata iugo, plena volucribus.

Silvestre hic resonat melos.
Prospectus Patriae nullibi pulchrior.
Per leucas quatuor serpere cernitur
Undosis sinuans se Pater anulis

OENUS, per scopulos vagus.
Arces horribili vertice pendulas,
AEternis alibi (marmoreos senes)
Implutas nivibus conspicies petras,

Montes calvitio glabros.
Vix usquam est oculis scena iocosior,
Quae tot dat cupidis pabula sensibus.
Hinc, o VIRGO, Tibi gratulor inclytum

Clivi praecipui situm.

Minima quaeque suspecta de periculo esse debere.

Vilius an quidquam scintilla est, deside vita

Quae vix superstes emicat,
Inserpitque tremens cineri, mortique propinqua

Lychno supremo palpitat?
Et tamen illa levi Zephyri rediviva meatu,

Adiuta Patrono Noto
Vertitur in sylvas rapido bacchata furore,

Domosque totas devorat.
Quid minus est nebulis, indigestoque vapore,

Clausaque sub terra febri?
Et tamen haec montes tremulo pessumdedit Orbe,

Et Civitates diruit.
SPONSA suum a minimis laceratum vulpibus hortum,

Tonsamque luget vineam.
Quid minus est tinea, modicaque proboscide blatta,

Et quicquid usquam vermium est?
Et tamen haec nitidas comedunt animalia vestes,

Ipsamque vastant Purpuram:
Dente licet tenui sint, totas Bibliothecas

Mordace depascunt fame.
Caerula quos minimus proiectus in aequor scrupus

Exsuscitavit turbines?
Unius ob lapidis culpam quam saepe tonare

Auditus offensus Polus?

Pulveris igniti numero licet unica mica,

Simplexque granum sulphuris
Fomite concepto totas deglutiit Urbes,

Arcesque ab imo sustulit;
Disrupit scopulos, fractasque tyrannide rupes

Dissolvit aestus nitrius.
Unica praedominans inimicae guttula myrrhae

Totum profanat dolium.
Quis neget in minimis testata pericula rebus

Inesse, plus, quam millia?
I, peccatillis clemens, atomisque iocosi

Confidito mendacii:
Olim Elephantus erit, minimo quod corpore vilem

Rebaris esse pulicem.
Nescis, heu! nescis fastidia plurima Coeli:

Tibi videntur gratiae.
Nempe microscopio divini orbaris ocelli,

Ut ipse te non noveris.
Tempus erit fatale obolo, quo numus iniquum

Grandescet in sestertium.

Qualiter Conversatio nostra proximis, (Afflictis praesertim, moribundis, ingenuis, et contumacibus) accommodari debeat.

Si disserendum est, tacitus insinua tuae
Opinionis formulam, et lites suge.
De militari gloria, galeis, tubis,
Gladiis et armis militi prodest loqui.
Compatere pressis, quotquot incurvi iugo
Cervice prona pectus afflictum dolent.
Solare miseros: vivere in Coelis DEUM
Adhuc Patronum: nubibus finem fore
Phoebo sereno reduce: sperarent modo
Meliore freti tempore: immitti cruces,
Ut maius olim praemium accipiat dolor:
Adesse Numen casibus: quisquis crucem
Patiente tulerit corde, portari a cruce:
Hic esse cuncta brevia, sed longum sequi
AEternitatis anulum: Mundo altero
Fore elevandos pauperes, stratos humi,
Pessundatosque, quotquot hic vitam trahunt
Plenam miseriis, Sortis adversae iocis,
Instar novorum germinum et florum, suo
Olim virori aestate reddendos nova:
Ibi innovandum regimen, et totum stylum
Severiore Curia: Epulonem Stygi
Adiudicandum; Lazarum ulceribus putrem
Pulchra induendum purpura, lautis cibis
Iri refectum, gemmeos inter dies.

Si sit animandus forte moribundus, cave
Terrestre quiddam promere, aut faeces olens.
AEgro levamen adde: patienter ferat,
Specimine CHRISTI, quicquid a morbo venit;
Atrociora plura perpessum DEUM,

Acuminatas improbis spinis acus;
Dedisse flagris sanguinem, et totum botrum
Cruce laceratum ne quidem extremam suo
Servasse stillam corpore: emunctum sacro
Totum racemum sanguine, et diram necem
Adiisse sponte, libera ut staret Salus
Homini nocenti legis offensae reo.
Aspicere quinis fontibus plagas iube
Adhuc rubentes purpura, effossum latus
Ostende CHRISTI saepius: vallo hoc, doce,
Ut lateat anima, teneat invictum situm
Adversus hostes; metuat hac miles nihil
Munitione: forte propugnaculum
Latus esse CHRISTI, fortius nullum dari.
Venusta quam sit Patria Coelestis domus,
Verbis amoenis explica, quam sint mero
Adamante sculptae ianuae, postes vitro
Lucente nitidi, lubricae gemmis bases.
Dicas, solutam corpore emerito (casa
Ignobili) animam, carcere effracto velut,
Cupide evolare, liberam exilio gravi,
Sicut citata volucris, ubi caveae fores
Reperit apertas, profuga discedit procul,
Et usa pennis strenue nubes secat.
Hac arte morti proximos lucrabere.

Invise vivos. aliter ingenuos trahe,
Aliterque crudos. asperis verbis iuvat
Uti subinde, placida cum prosint nihil.
Adige Rebelles fulmine, infestis minis:
Percelle flammis Tartari: ita rupes petit,

Ferroque cusus genius. armata manu
Si sint adacti, plurimi assuescunt iugo;
Carnifice plures saepe convertit DEUS.

At tenera quibus est cordis angusti fibra,
Metuque tremulum pectus, affectu trahe,
Et delicata verba mellito favo
Intinge: Mater ubera, et lac eroga;
Promptos habebis. plura dissimula probis:
Ubi annuendum est, annue, et factum proba:
Ubi renuendum est, renue: personam cave,
At obstinatos increpa, et lingua feri.
Ni fulminetur callo obarmatum scelus,
Durare perget. exhibe robur Viri,
Tripliceque pectus aere fundatum indue.

AD MANTICUM IACOBINUM NOBILEM IUVENEM. Certae ipsi Modestiae Regulae deinceps observandae commendantur.

GEstus lege coercitos,

Pulchrum membrorum regimen,
Ipso ex fonte Modestiam

Piscatus, propino tibi:
Ne cervix vaga pondere

Incerto se circumagat,

Sed recto stabilis situ

Flexura inclinet modica.
Demissis oculis stude;

Errones compesce tubos,
Distractos revoca celer.

Multis aspectus nocuit:
Sirenum effigiem cave,

Oppila postes geminos,
Ne frontis pateant vitra;

Mors illac saepe ingreditur.
Sit laetus facie color,

Rugaque innubis minima;
Detersus niteat dies

Porrecto frontis speculo.
Ne buccas geminas preme,

Aut plus distento spatio
Diduc ora patentia

Rubra labrorum tunica;
Colli recta Columna stet.

Conserva vestes nitidas,
Nullo pulvere sordidas.

Pacato semper sedeant
Gestu compositae manus.

Incessus ne sit rapidus,
Festina immodicus fuga,

Extremum ni forte malum
Suaderet celerem gradum.

Omnes sint gestus nitidi,
Qui toti placeant foro.

Et spectatorem rapiant.

Talis flos Iuvenum fuit

EGONZAGARUM genere:
Talis Gemma POLONIAE,

Et IAGELLONUM columen.
Hi morum Tibi, MANTICE,

Exactum praebent specimen;
Si vestigia triveris,

Vitam vives Angelicam.

AD ILLUSTREM IUVENEM RUDOLPHUM DRONOLAEUM MAXIMAE, AC MARTIAE SPEI SURCULUM.

VIs nosse fructus, num boni, num sint mali?

Vide Parentes arbores.
Degenere nunquam sobole fecundi scatent

Horti feracis incolae.
Non tribulus uvam parturit: nemo pyrum

Rigente dumo messuit.
Et genus, et abavos arbores iactant suos,

Avita norunt stemmata:
Stirpem propagant arbores omnes suam,

Ignobiles et Nobiles.
Si rubra fuerit arbor, ex ipsa rubri

Repullulant et filii:

Manat cruore Morus, et fructus boni

Herede manant sanguine:
Granata Mala nobili crescunt patre,

Nolunt deesse stemmati.
Aquila palumbem nescit, et Corvum Cycnus.

Diversa utrisque semina.
Cornuta non cui fronte sylva pullulat,

Cervo iuvencus est pater;
Elephas supremus inter animantes sophus

Vaccam parentem non habet,
Turritus Heros militari tergore

Avos recenset maximos.
Vastator Orbis Hercules fungo levi

Thersite nasci non volet.
Fortes creantur fortibus, Lupus Lupo,

Leo Leone gignitur.
Et tu, RUDOLPHE, nobili Cedro satus,

Heroe Natus maximo
Refers Parentem, maximas dotes habes,

Dignasque tanto Sanguine;
Spiras Gradivum Martio vultu minax;

Trophaea speres plurima.
Olim Otthomanas proteres Lunas ferox;

Exempla Patris provocant.

AD HOMINEM De sobrio Creaturarum usu, ac ultimo eiusdem fine, ut illi convenienter vivens DEO fideliter serviat.

AUdi HOMO, fabrica Numinis,

Artifici gleba ficte!
Vita data est tibi nobilis,

Debita Coelesti Fabro.
Quicquid in Orbe vides, tuum est.

Terra tibi servit tota,
E pecore, ex avibus suis

Prodiga vectigal pendit,
Non sibi, sed tibi provida.

His fruere humana usura!
Sed cave, ne bona prodigas:

Utere, sed quantum prodest.
Flumina stant tibi piscibus,

AEquora Berillis foeta:
Florida Sardonychum patens

Progenerat gemmas Tellus,
Vina tibi pluit optima,

Et sapidum Nutrix haustum;
Corde suo faciles bonam

Progenerant rupes undam,

Vivaque flumine nectara

Nata repugnanti fundo.
Integra viscera montium,

Et iuga pinguescunt auro,
Terraque plena peculio est,

Et sale conditae petrae.
Undique divite copia

Deliciae stant accinctae.
Nil tibi ad Emporium deest,

Atque voluptatum fluxum.
Sed cave, praecipites manus

Ne piceo immergas visco.
Plurima neglige: plurima

Selige, quae fini prosunt:
Neuter ad omnia candido

Iudicio explora causas,
Remque tubo velut Optico

Inspice; deliba finem:
Quam bona, vel mala cauda sit

Seris temporibus, pensa.
Principii bonitas nocet

Praecipiti arrepta amplexu.
Qui pereunt, pereunt cito.

O Homo, festina lente.
Hoc opus, hic labor est. Polum

Non nisi sudando ascendes:
Saltibus ingredimur Stygem,

Quin trahimur saepe inviti.
Curribus huc miseri integris,

Et solidis vadunt plaustris;

Gloriosum Homini esse, sensuum suorum libertatem coercere.

PRobrosa non est servitus omnis, licet

Arctis catenis prodeat.
Quae militari vita transigitur sago,

Captiva saepe ducitur.
Quantum triumphat vinculis PAULUS suis,

Nodisque centum ferreis?
Ut gloriatur innubo castus Pugil,

Felix AQUINAS Baltheo?
Exempla suadent. sensuum motus iuvat

Decente nexu stringere.
Si vincta fuerint lumina, oculorum Pharus,

Et curiosae lampades,
Non emigrabunt facile: constanti lare

Domi manebunt fulgura.
Periclitari solitus aspectu pudor,

Nil inde damnorum feret;
Venationes nuspiam formae struet

Visus, pudoris proditor.
Nil capta peccat auris, aut blandis gula

Lenocinata gustibus:
Nil alibi bibula narium tentat fames

Lasciviens odoribus.

Si compeditus Tactus est, palpo caret;

Manus catenas induit.
Non ille servus dicitor, qui sensuum

Compegit in turrim procos;
TORQUATUS ille victor est, claro satus

E MANLIORUM sanguine.

Humanam peccandi fragilitatem Expendit AUCTOR, Cum in illa verba Iob. [Abbr.: ?] 15. (Et Coeli non sunt Mundi in conspectu eius) (Ecce qui serviunt ei, non sunt stabiles, et in Angelis suis reperit pravitatem, quanto magis, qui habitant domos luteas? etc.) incidisset.

DA Virum, cuius generosa Virtus

Arcem pectoris occupet;
Quae sibi constet similis, nec ullo

Corrumpat vitio statum;
Quam dies nascens, videatque eandem

Solis decrepiti iubar;
Quae fatiscenti clypeata Mundo

Infractam obiiciat petram;
Gaudiis quam nec subitis voluptas,

Sorsque emasculet impotens:
Tristibus quae nec caperata rugis

Fortuna tragica fremat.

Ipse non raro sapiens vitili

Praeceps e specula cadit:
Scimus, ut nostri generis Parentem

Pellax Femina luserit.
Degener molli SALOMONA luxu

(Quis credat?) subigit colus.
Visa distanti spatio DAVIDEM

Infelix species necat:
Optico nugax oculo usa Cypris

Fallit praecipitem Ducem.
Lubrico SAMSON Veneris duello,

Stratus Vir solidus cadit;
Non Atlas illo potior ruinam

Lapsae tollere Patriae;
Sorte stans idem gemina tenacem

Servavit necibus Virum;
Obvius rimis titubantis Orbis

Fulsit pondera brachiis;
Saepius clades dirimens paratum

Pectus funeribus dedit:
Vincitur tandem muliebris Heros,

Dux Uxorius a Lupa.
Quot Cedri prono cecidere trunco

Stantes in Libani tholo?
Plurimos stravit species dolosis

Virtuti insidians genis.
At quid humanae lacrymante Musa

Vitae crimina prosequor?
Ipse tot Stellis vigilatus aether

Sordet luminibus DEI;

Angelos ipsos Proceres Olympi

Invenit sceleris reos.
LUCIFER passus maculas, Planetas

Secum detulit in Stygem.
Et casae viles luteae stupemus

Spargi sordibus incolas?

Miserrimam Regnandi, ac Gubernandi ambitionem plurimos in praesentem interitum praecipitare, et infelices reddere.

O Regna! vanum nomen, et terrae pila

Ventoso aere turgida!
Infida Sceptra! fusus ex auro dolus!

Quam magna momento ruunt!
An non perennes Regio mentis sinu

Bellona curas educat,
Aut educatas nutrit ac vitae timet?

Ex apparatu collige.
Isthic satelles obsidet solium Furor,

Et Ira servat limina,
Milesque circa Principis fusus latus

Custodit armis atrium:
Repente et ipse diffugit, prodit suum

Regem frequenter AEmulis.

Sic Roma vidit CAESARES plures die

Vix imperantes unico,
Quos voce subita Miles imposuit throno,

Noctuque rursus expulit:
Sic Lurco PHOCAS sede MAURITIUM exuit

Mortalium deterrimus.
Multi Coronam, pauculi Regem colunt,

Quem vergere in casum sciunt.
Seditio satis est unica, ut Princeps sua

Saepe abdicetur purpura.
Lenocinata turba Fortunae advolat,

Quam blandientem noverit,
Velutique calidam bruma confertas aves

Expellit in Provinciam,
Ubi senilis vertici incano nives

Aspersit albentes hyems;
Sic sterile Regnum populus, et Regem fugit,

Qui subditos censu gravat.
Vidi refertas Aulicas nuper fores

Ante-ambulonum examine:
Vidi frequentatos Monarchas aureos

Pedissequorum [Reg: Pedisequorum] syrmate:
Evanuere subito deserto throno,

Campoque Miles transfuga.
Ita ROBOAMUS undecim Gentis Tribus

Amisit, Aulae nucleum.
Sic nempe fallax aura destituit Ducem,

Pecuniae voraginem.
Ne fide sceptris: fascinum Sortis time

Rebus secundis ebrius.

Vanam, ac brevem esse sceleratorum in hac vita felicitatem.

ELoquar, an sileam? iustas habet ira querelas,

Nequissimos vulgo esse felicissimos.
Vidi alacri vultu, ac recta cervice nocentes,

Mortaliumque pessimos incedere,
Seque supercilio circumspectare superbo,

Auro vibrantes, sericis fulvos togis,
Qui ludunt inopum iugulis, mactantque, necantque,

Putantque nullum sceleribus pasti scelus.
Flagitii nulla his saties, nec meta patrandi,

Quicquid patrari poterit a spurcissimis.
Queis [Reg: Quibus] numquam est melius, miserum quam si pede

Inambulare vertices Tyrannico.
Longaevi tamen hi totum prope Nestora vivunt, possint

Serosque Numen prorogat vitae dies;
Nempe ut pro Coelo terrestria munera captent:

Perenne posthac nil, quod exspectent, habent,
Ceu servi, quos aere pari pro tempore solvit

Pater familias, moxque proturbat domo.
Credite! non constans flos est, nec ludus in orbe

Potentiae pessundatricis pauperum.
Fabula mendacis lucri cum tempore cessat,

Evanidumque desinit marsupium.

Tunc equites ibunt Iri, repetentque triumphos,

Peditesque Croesi debitas poenas ferent.

BEATISSIMA VIRGO MARIA GRATIA PLENA, SUPRA OMNES ANGELOS, AC SANCTOS EXALTATA.

PANDORA rerum Domina, si famae est Fides,

Diis amica singulis
Ditata fertur integro Coeli globo

Mundi lucrata machinam.
Tulit illa Gazas plurimas, quicquid Polo,

Tellure quicquid splendidum:
Quicquid sub imis consciae terrae fibris

Dormit metalli lividi;
Fecunda quicquid Gangis opulenti lavant

AEris reposti flumina;
Eoa quicquid ripa gemmarum parit,

Longoque Sole percoquit;
Natura quicquid fabricat, aut fingit Soror

Ars, Erudita simia,
Favore meruit Femina Imperium; tulit:

AErariumque Numinum:
Nihil remansit copiae. totum dedit

Iovis profusa Gratia.

Res mira! quidvis feminae impetrant, licet

Res postulent gravissimas.
Quid fabulamur? nulla Pandorae fides,

Inestque nil mendacio.
MARIA melior illa PANDORA est, opum

Circumfluens Exercitu,
Multas Potentum [Reg: Potentium] filias grandes sibi

Legisse thesauros scio,
Sed universas VIRGO divitias praeit

Potita quaestura DEI.
Quicquid vel ipsis Angelis sparsim datum est,

Simulque Divis omnibus,
Has uno acervo gratias vincit suo

PANDORA Coelestis statu:
Haec Laureatas Martyrum vincit Rosas,

Nivesque castas Virginum,
Praesaga Vatum labra, purpureas neces,

Sacrasque Doctorum scholas.
Totum illa Coelum, nacta Divini Parens

Hereditatem Filii est.
Depauperatus, gratia ipsius, DEUS

Indutus humana est toga:
Distribuit illa praemia, et nummis praest,

Marsupioque Caelitum:
Ipsa est Canalis Gratiae, quicquid Polo

Descendit ad nos munerum,
Venit per ipsam, depluit per VIRGINEM

Pecuniosam largitas.

Honorum Repudiatio in SOCIETATE IESU, omnique Hominum genere commendabilis.

TErgestina procul Mitra est,

Cinctura IAIO verticem,
Rubri gloria pilei,

Optata multis Purpura.
Subducit refugum Mitris

Caput sequester BORGIAS:
Longe est magnificum Pedum,

Et foeta nummis dignitas,
Quae vita toties stetit

Fuso dirempta sanguine.
Est plenum invidiis opus.

Nunquam quiescunt AEmuli;
Obliquis oculis videt

Livor, Tyrannus Grandium.
His centum invigilant doli,

Qui sede prima consident.
Mendax vultus Honoribus,

Mutabilisque gratia
Ceu Phoebus pluvius micat,

Simul nitens, et turbida est.
Mens impos cupidis tumet

Inflata terrae gloriis,

Nescitque imperium pati,

Si forte in altum creverit.
Quam torvo aspicitur Iove

Devota Quercus fulmini?
Quas iras patitur Cedrus?

Myrica serpit libera.
Quis mons est sine vallibus?
Quis Magnus abs vertigine?
Excelso solio sedent,

Ut fortius summi ruant.
Cui palmi gemini angulus,

Cubiculumque sufficit
Felix is sine iurgiis,

Proculque Vir negotiis,
Qui nescit, quid agat suis

Distenta ROMA Curiis,
Quid Magni Domini coquant

Clauso Senatus ostio;
Quae Decreta RATISBONAE

Cudantur, aut quid SPIRA agat.
Felix, qui sibi providus

Immersus est soli DEO:
Non belli is strepitum timet,

Nec curat offensos Duces,
Qui terae patulum globum

Armis utrinque dividunt.

AD OLIVERIUM FURNUM. Amicum suum periculoso saeculo ad S. [Abbr.: ?] PATRIS IGNATII Octiduana Exercitia invitat.

MUndo depositissimo,

Suae ruinae proximo,

Cum monstrosa vigent crimine saecula,
Quid laeso facies DEO,

Quo tu saluti consulas?

LOIOLAEA tibi delige tempora,
Musaeum ingrediens Sacrum.

Ibi sagina spiritum

Contentus tacito, FURNE, cubiculo,
Et munde sapida dape

Necessitatis providae,

Quae nec vel modicum, vel nimium sciat,
Nec sit lauta gulae, nec macra

Victus honesti Regula,

Ceu pullus cavea sponte latens sua,
Expende hic Hominem tuum.

Non paenitebit otii.

Fundatae hic adhibe vim Sapientiae,
Scutumque Exilii Sacri,

Quod te docebit spernere,

Quicquid non solido marmore nititur,

Quicquid non Superos olet.

Isthic videbis punctulum

Mundi, quam tenui sit modicum pili.
Grandescent tibi Sidera,

Palatiumque Caelitum,

Ut toto huc animi pondere te feras.
Nil Orbis sapiet tibi,

Non inquieta dignitas,

Aut nummosus adeps. non eris Euclio,
Sed largae manicae dein,

Et liberalis pauperi,

Si quandoque pedem protuleris domo.
Felix pace domestica,

Lenique conscientia,

Si Sors inciderit, non metues mori.

AD PAULUM FLORENIUM RELIGIOSI ORDINIS APOSTATAM, DE NIMIA SCIENTIA, ET LINGUARUM PERITIA OPPIDO SIBI SUSPECTUM.

Quamvis nec minimum possis terrere Licyscum,

Latrare qui parum sciat,
Blandiris tamen ipse tibi, quasi maximus heros,

Essesque Phoenix ingeni,
Et quasi non similem genuisset fertilis Orbis

Lassatus hoc partu sinus.

In mirabilibus reliquos super unicus omnes

Inflatus Atlas ambulas:
Psittace, viginti linguas te nosse fateris,

Ipsamque Hebraeam principem,
Insuper et Graecos uncos cruce circumflexos,

Accentuum dracunculos,
Innumeransque alias variam te proboscide linguas,

Nec scis rotunde duplicem.
Sola tibi est obiter vernacula cognita lingua,

Nec illa formosa phrasi.
Italicas nosti [Reg: novisti] paucas sputare parollas,

Quas prolocutus, mutus es:
Si Gallus veniat, serove Hispanus ab Orbe,

Repente dispares domi,
Aut morbum excusas, ne te tua fabula prodat,

Vales, sed ore non vales.
Sunt tibi sunt aequo plus scintillantia verba,

Sed fulminis parum, aut nihil.
Vix es odoratur civilis dogmata Iuris,

Decemque Legum scrupulos,
Et iam nodosos Orbis te solvere casus,

Omnesque funes Gordios,
Perplexique fori pugnas, Themidisque duella,

Et curiarum proelia,
Innumeras tricas, dicis, te solvere velle.

O magna nux, nil nuclei!
Es tibi Alexander, quamvis non noveris ensen.

O magna vox, lanae nihil!
Multa die longa blateras, collecta florenum

Quae non valebunt unicum.

Providentiam DEI Homines, et Bruta in mediis periculis morte illaesos servantem mirabilem esse, ostenditur.

QUem Magnus clypeo DEUS
Obiecto mediis saepe periculis

Tutatur, latuit bene.
Sic MOSES facili naufragus aequore

Intrasset tumulum maris,
Ni TYPHIN minimum cum rate parvula

Servasset melior CHARON.
Sic certis DANIEL praeda Leonibus

Cessisset spolium fami;
Sed dentis cupidam Marmarici molam

Numen pacificum stitit;
Tunc Virtus mediis (victima credita)

Lusit rictibus hostium.
Sic olim stabulo paupere vagiens

Quaesitus rabido DUCI
Evasit reneri funera sanguinis

Mature profugus DEUS.
Sic textrix latebrae fertur aranea

Nevisse hospitium Viro,
Quo FELIX subitos luderet impetus

Sphyngum praetereuntium.

Non tantum est Homini propitius DEUS,

Sed multis etiam Feris:
Nam, quae praesidii nuda rapacium

Iam praeda est avis unguium,
Solo tecta DEO diffugiens, trucum

Ludet rostra volucrium,
Et Coelo volitans garrula libero

Solvet guttura cantibus.
ANSELMI timido splene Lepusculus

Oppressus numero canum,
Cum iam consilium non foret ad fugam,

In DIVO reperit Patrem,
Et vitam redimens sospite pallio,

Patrono latuit sinu.
Quem gaudent Superi vivere, non perit;

Armis inviolabilem
Circumfert animam marmore durior.

Ferrum stringite, quod placet:
Inflammate rogos: ignis edax fames

Sylvas devoret integras;
Succensa ex oleo fundite balnea;

Tutus vindice Numine
Lorica vacuum, non patientia

IOANNES caput offeret,
Ingressus calidi vasa bituminis

Exibit nive pulcrior,
Ceu sudans rapidis massa caloribus

Aut argentea lamina
Quae censore foco purior emicat.

Regnat providus Arbiter,

Qui Mundo vigilet. non sine Numine

Res durae eveniunt bonis;
Est, qui cuncta videt. non sine Numine

Res laetae eveniunt malis.

Praeclarissimum factum R.P. [Abbr.: ?] EDMUNDI SICKINGEN SOC. [Abbr.: ?] IESU Sacram Hostiam vomitu ab AEgro redditam cum tota materia in se resorbentis praedicatur.

AEger erat stomacho crudo, cui nausea multa

Saepe movens stomachum

Mansos reddiderat cibos.
Ad mortem properans valetudo afflicta monebat,

Morbidus Angelicam

Mature caperet dapem.
Sed quia discrimen vetuit, ne forte beatum

Redderet ore epulum,

Praemissa experientia est,
Communisne foret retinens embammatis AEger,

An refugo stomacho

Sorptum respueret cibum.
Successit modus. infracto durante palato,

Materiam tenuit

Clausi ventriculi fides.

Ast ubi porrectus Cereris sub schemate CHRISTUS;

Ecce tibi vomitum,

Et multo pluviam lacu!
Quicquid per medium stomachus comparserat annum

Phlegmatis, aut cholerae,

Uno flumine redditum est.
Livebat gilva sanies undante saliva,

Alveus horribilis

Exosa viruit gula:
Iamque procelloso Sacra Hostia fonte natabat

Sordibus implicita,

Incocto media aequore.
Quid faciamus, ait, non haec uligine plena

Area digna DEO est:

O si dexterius cubet!
Huc animos date Mortales, et sternite lectum,

Mollius ut iaceat

Panis sub specie DEUS:
Firmus adhuc mihi stat stomachus, meliorque culina,

Quae vomitum recoquat;

Sic conviva iubet meus:
Ulceris exuxit Senis CATHARINA mephitin,

Par opus ausa ROSA est.

Nil tale esurient Viri?
Ille venenatae potor CONRADUS Arachnes

Funeris haud metuens

Et pestem, et Medicum bibit.
Dixerat. et cupidos acuens in proelia dentes

Helluo magnanimus

In se sputa resorbuit,

Et toto vomitu coenans inimica comedit

Phlegmata, mixta DEO,

Attactu Sacra Numinis.

Probata toties tragicis Exemplis Sacri illius Acroamatis (Deposuit potentes de sede, et exaltavit humiles) Veritas demonstratur.

QUam miris variat casibus alea,

Quae nigris oculis salit,
Tam miris variat fabula lusibus,

Quam Fortuna novat duplex.
Haec iam propitiis blanda Favoniis,

Mox torva est Aquilonibus.
Sublimem solio vix imitabili,

Maiestate trucem vide
AMANEM, variae mancipium DEAE,

Plenum perfidia Virum!
Ascendit subitum nequitia thronum,

Sed praeceps citius ruit,
In furcam ex solio repperit is gradum

EXCELSUS gemino loco.
Qui supremus heri (gemma palatii)

Dictator Patriae fuit,
Terrarum dominis par ierat Diis,

Tot circumfluus Aulicis,

Quot Soles numerat Circulus annuus,

Cultus poplite supplicum,
Illum vappam hodie plebis, et obviis

Scurris ludibrium vides
Fastiditum oculis praetereuntium.

An nosti [Reg: novisti] NABONASSOREM,
Qui praesepe tulit pro solio pecus,

Pro Lauro duo cornua,
Et foenum comedens sub pluvio Iove

Gustavit miserum statum?
Res exosa Polo est alta Superbia,

Et dirum Superis scelus.
Execrata Iovi Quercus, in edito

Quae gaudet Libano seri,
Mox dum luxurians sideribus caput

Miscet, fulmine tangitur.
En! stirps, quae Zephyro suevit amabili

Incrispare comas, iacet,
Perque ingens spatium corpore florido

Languens brachia porrigit.
Sic est. magna ruunt. raptat in ardua

Virtutem refugam DEUS,
Quae secura sui repere gestiens,

Insperata throno sedet.
A libra specimen sumite. decidit

Lanx una, altera tollitur.
AMAN magnifico proiicitur statu.
Surgit MARDOCHIUS senex.
Te si praecipitet ponte volucribus

Circumvecta rotis DEA.

Contentus modico labilis angulo,

Divinam cole diphtheram:
AEqua mente levem riseris aleam,

Si Sortis metuas nihil
Fortunae spoliis, non animo minor.

Si rursus placeat DEO.
Amissum referes foenore prodigo

Quaestor fertilior penum.

IESUS CHRISTUS BELLI DUX AD AMANTISSIMOS PATRES, ET FRATRES SOCIETATIS SUAE a SANCTISSIMO NOMINE SUO INDIGITATAE. Invitat eos ad Indiae Salutem, et Domini Vineam.

MActe animi Cohors,

Electusque Hominum grex,
Nucleus optimus!

Macti Orbis domitores
Sanguine prodigi!

Bellum difficile instat,
Vos mihi milites,

Atque Exercitus ingens,

Mascula pectora,

Sacri fulmina belli,
Flos eritis mihi,

Morte interrita turma!
Non petulans mare,

Non discrimina Lethi,
Non mediae neces,

Non sanguis rubicundo
Fonte scaturiens,

Non haustum latus hasta,
Non gladius vibrans,

Non stricto ense lacerti
Iniiciant metum.

Novi, nobile novi
Ex solida mora

Fusum pectus aheno.
Hesperias aquas,

Ustos solibus Afros,
Armusiae Sinum,

Distantesque MOLUCCAS,
IAPONIAE plagas

Fuso sanguine pingues,
Regnaque Barbara

Ad magnum sita GANGEM,
Difficilem CHINAM
Arcto tramite clausam,
BRASILIAM nigram,

Fecundam SOCOTORAM,
Et MADAGASCAREM

Auro divite foetam,

Inde PERUVIAM

Omnes visere vultis,
Fervida plurimo

Novi vota calore.
Ite celerrimis

Heroes cupidi Euris!
Ite nefarias

Expugnate tenebras,
Et Stygium chaos

Vera spargite luce,
Currite. tempus est.

Ast hi, quos sibi iure
Patria vendicat,

EUROPAE medeantur:
Invigilent dolis.

Hinc GERMANIA flagrat,
Portio nobilis

Falso tincta Propheta
Teutoniae probro.

Illinc Gallia motu
Plena HUGONOTTICO

Prona mobilis aure
IANSENII bibit

Sero dogmata saeclo.
Ite! veneficos

Hos exscindite nidos.
Parte alia vocat

In partem medicinae
Anglia triplice

Porrecta Insula Regno.

Currite. nam Viros

Haec Legatio poscit:
Non acie feri

Expallescite cultri.
Currite. purpuram

Fuso pingite tabo.
Ite! nec integer

Quam sit subditus Orbis,
Et geminus globus,

Fortes ante redite.

AD DIONEM CREANDRUM. Malas, ac temerarias Suspiciones nullum in animo nostro locum habere oportere.

QUousque pergent subdolo ingenio vafri

Mendace palpo fallere
Sensus iniqui iudices, restes leves

Discorde rerum fascino?
Visus doloso perfidus nictu trabes

Fractas in undis asserit,
Remumque mersum curvat illimi vado;

Tactus reclamat aequior.
Variat palatus. dulce quod multis fuit,

Multis putatur felleum:

Quae visa nobis lota Riphaea nive

Quondam fuere, nigra sunt:
Quin saepe montes ambulant. praeposteri

Nutare turres credimus.
Suspecta res est, fallimur. nemo satis

Arcana novit pectorum,
Nisi qui potenti corda rimatus face

Renes lucernis visitat.
Ratio vacillat, credula indicio levi,

Et quod videmus, error est,
Intentionis clavis humanae deest,

Reconditusque finis est:
Hac destituti, Marte violento intima

Intramus in praecordia,
Revellimusque cardines. clausas feras

Ipsis negatas Angelis
Male suspicando frangimus. quoties DEO

In munus involavimus?
Hic fur habetur, ille meretricum procus,

Corrasor hic pecuniae:
Sunt innocentes. Numini soli forum,

Patetque conscientia.
Sensus inepti nuncii, fumos meros

Fraudum magiri venditant.
Existimatum Ratio castiget scelus,

Virtusque sensum corrigat.
Homo serenus labe, vitaeque integer

Errore damnat neminem,
Se nequiorem reputat, ac proprias fores

Everrit, et cubiculum:

Sacra scriptura, Catholicae Veritatis Puteus, misere ab Haereticis omnis aetatis depravata, infecta, vitiata.

NOn celebres GERARAE fontes, puteosque propinquo

Vix non diremptos sanguine

Exosa cythara canam,
Quos superiniecta planarunt mole Philistae,

Et ISACUS refoderat,

Salsi materiam ioci:
Non disceptatas rixis mordacibus undas,

Et tincta bello flumina

Antiqua recoquam lyra.
Nobilior Fidei Puteus sub pectine sudat

Aqua disertus virgine,

Prima perspicuus nive,
Quo sincera natant speculi superantia lucem

Antiqua Vatum Oracula

Casto limpida poculo.
Huc Epicureo non nemo stercore fontem

Replere totum nititur

Lattinam [Reg: Latinam] redolens Popa.

Derivare alii venas, et brachia tentant,

Totasque siccant paginas

Furtivi arte MELANCHTONIS:
Quin volet hic etiam stabulari Rana, LEMANNIS

Qualis solet paludibus

CALVINI soboles nocens;
Sordida sed dulces odere animalia Lymphas:

Amore faecis patriae

Nativum repetunt Lacum.
Scilicet innatum vitio, culpaque parentum

Adulterari est Haeresi,

Falli, et fallere caeteros:
Divinam obtorto Scripturam ducere collo

Primis sciunt cunabulis,

Cum vix vivere noverint.
Canitiem lacerare PATRUM, Fideique volumen

Summa est Voluptas perfidis,

Addunt, et mutilant Librum:
Totos detruncant sensus, et dogmata, ceu, qui

Castrare norunt caseum,

Ex omni resecant loco.
Omnibus est licitus lippis, tonsoribus usus,

Seu cerdo, sive sutor est,

Omnes Biblia perlegunt.
Si quisquam invadi se senserit impete metis,

Pro concione disserit,

Seu vir, seu mulier siet.
Spiritus intus agit, nescitur, an albus, an ater.

An corvus, an columba sit,

Quaeratur sapiens Noe:

Quamvis hic niveun, nigrum sed proferat alter,

Dicunt eundem Spiritum,

Qui linguam duplicem regat;
Mentirique negant, quamvis pugnantia dicat,

Effata sunt oracula,

Seu sint candida, seu nigra.
Quid mirum est, turbari undas, ubi publicus usus,

Et Fons apertus omnibus

Communi placito patet?
Limpida sed ROMAE saliunt mysteria Legis,

SIGNATUS est FONS BIBLICUS,

Illimis retinens aquae.
Subula ab hoc puteo longe est, vulgusque profanum,

Acusque non admittitur.

Haurit sola Scientia.

Nullam in hoc Mundo felicitatem veram inveniri in ullo voluptatum, ac deliciarum genere, ne quidem in Coronis.

FElicitati Mundus hic prodest nihil,

Germana supra nos micat.
Palatiorum augusta maiestas diu

Huc usque nunquam perstitit.
Familia multa splendidam ad pompam facit.

Satellites promiscui

Exhauriendis mille mandatis pares

Tandem Monarchas devorant,
Nihil relinquunt, praeter obsequia, Duci,

Centumque curvos poplites:
Erodit aedes interim, absumit penum

Grex aulicorum Murium:
Numera atrienses, adde pincernas, cocos;

Aulae coquunt, sibi vorant:
Venantium viridem tribum numera, canum

Subinde totum exercitum;
Quid ora prosunt tanta, nisi ut amplam famen

Pascendam in Aulas afferant?
Metalla (sudor pauperum, vulgi labor)

Clepace carpuntur manu,
Congenita sceptris reliqua pestis sensuum

Diurna, non est annua;
Instructa dapibus mensa, fecundi scyphi

Nodis rigentes aureis,
Pellax venenum lubricae formae diem

Vix irrigant dulcedine.
Non ista durant longius. curae manent

Non hospites, sed incolae.
O quam superba sceptra mentiri solent

Beatitatem frivolam!
Felix, recurva valle qui novit sitim

Undante vena sistere!
Pincerna fraus est; Aulico quoties throno

Gemma propinat toxicum?
Felix Colonus ruris, et Mopsus, cui

Dat ripa frondens lectulum,

Modicusque voti quisquis ascensum timet,

Sortemque praesagit malam.
Confessa res est. ostro in OEbalio torum

Curae molestae construunt:
Obvia sopori spectra quid memorem? tenax

Obrepit ostro Phantasus.
Humiles myricae, vile dumorum genus

Securius repunt solo,
Intonsa quam stet Cedrus in fastigio

Iove invidente vapulans.
Licet ad honores urua te Sortis vocet,

Ne fide. Sors fallit procos.
Quod es, peroptes esse. qui scandit, cadit

Obnoxius vertigini.
Humilis agrestes vallis abscondit casas

Ne fulminentur nubibus.
Leviora levius Numen iratum ferit,

Et molliore brachio.
Ex adipe luxus criminum pinguissima,

Vitaeque nascuntur probra:
Vagina lex est, delitet ferro Themis,

Morumque candor exulat:
Fucata larvas induens iniuria

Incumbit innocentibus,
ATREI furores, ac Thyestaeas dapes
Phoebi celebratas fuga,
Et mille gladii parricidae funera

Hac una mater parturit:
Nam quot venenis mensa conditis scatet,

Ut gemma propiner Stygem?

An non honoris futile hoc nomen rear,

Venale tot periculis?
Haec damna vitat, quisquis involvens sua

Se Sorte non altum sapit.

Curiositas Humana, rerum licet praeclararum inventrix, saepe tamen noxia.

RErum nos avidos parens

In Mundum genuit. mobilis obtigit
Prurigo; atque novis studens

Factis esuries. Experientia
Quaevis discutimus duce:

Haec misit rapidas per pelagus rates,
Et vela aere turgida;

Magnetem haec reperit, qui cupido Polum
Semper respicit indice,

Et nunquam saturum circumagit stylum:
Haec vertigine mobili

Rivalem lapidem non requiescere
Tiro ludibrio sinit;

Dum vicina procum lamina deperit
Ad gemmam migrat obviam;

Tam flagrat cupido uxorius osculo
Naturae genius vagae,

Ut se se lapidi iungat Amasio.

Haec aurum docuit nocens

Vix non de stygiis sedibus erui;
Haec ars pessima saeculi,

Et vecors avidi cura peculii
Per confinia Tartari

Reptavit, rutilis insidians lucris
Ad terrae patrimonium.

Haec ars in tenuis stamina velleris
Aurum flexile molliit,

Aptavitque togis fila metallina.
Haec ars Simia montium

Struxit magnifica fronte Palatia.
Moles molibus additas

Eduxit liquidis nubibus obvias
Supra ipsos Hyadum lares,

Arctoaeque nivis, Regnaque fulminum.
Inventrix cerebri probi

Haec mentem ingenuis dotibus arduam
Accendit Sapientia.

Multo plura sciunt ultima saecula
Inconcessa prioribus,

Quae rerum docuit credula nos fames
Sero tempore promptior.

AEtas ingenio posterior valet,
Et praestat novitatibus.

Vix est prodigiis finis, et artibus.
Haec laudabilis est sitis,

Quae se se studiis consecrat. at nocens
Illa est, quae vitiis favet,

Lenonesque oculos commodat ad scelus.

Dos haec propria feminis

Ipsis saepe viris ausa negotia est
Magnis magna facessere.

Sed nec sola Lothis prodigio salis
Delicto in specimen stetit:

Hoc ipsum vitium pertinet ad Viros
Scrutandi cupidos novi.

Et quantis nocuit (dicite vos proci)
Vultus lubricus aspici?

Nictus femineis unicus in genis
Defixus peperit Stygem.

Si non praecipiti DINA cupidine
Exisset patria domo,

Impuri meretrix non spolium Viri
Incorrupta superstitem

Servasset [Reg: Servavisset] viridi corpore VIRGINEM.

Omnis CREATA Mortalis Voluptas amatoribus suis infida, ac noxia.

QUae blandiente fascinata Fortuna
Mancipia vulgus suspicit, nolo Lyra

Commendare mea, nulla celeusmata

Plaususque nullos accinam.
Fortuna fallit impios. monendi sunt.
Ridet voluptas prodige pullos suos:

Inclusos caveae farcit, at ebrios

Cultro et macello porrigit.
Dapes ut inter regias cocus gestit
Placuisse cernens fercula, et barbam fricat,

Mox se praecipulo proripit e loco

Contentus obscuro angulo:
Sic se voluptas profuga, dum calet ludus,
Paulum videndam praebet, et cerni sinit,

Mox praefracta sui non dare copiam

Vento fugit pernicior:
Hodie parata est. quaere cras. domi non est;
Noctu profecta perfido effugiens pede

Delusit solitis fraudibus hospitem,

Marsupium secum tulit:
Furtiva res est, serico dolus filo,
Ut vix notetur; finis at furem probat.

Formosas referens ceu speculum genas,

Levi quod aura saucium
Frustratur oculos, ne typo invido pergant,
Mactatque formam, maxime cum frons placet;

Sic quicquid bibulis pendulus auribus

Decerpis ex suavi sono,
Aut delicatis naribus croci quicquid
Hinc inde in hortis colligis, furto patet,

Stringique indocilis sollicitat fugam

Omnis Voluptas corporum;
Post se relinquit conscientiam laesam,
Imoque faeces dolio, vermes, Hydros,

Et Milvos rabidi mente Promethei,

Qui facta morsu refricent.

PARAENESIS Ad Iuvenem Impudicum, ut sibi consulat.

PRoiecte Iuvenis, sana meditari incipe,

Tandemque tot damnis sape.
Quot sonte flagrant forte meliores Styge,

Quam tu procorum pessime?
Corda Venus Astris nata collidit solo,

Omnemque virtutem rapit;
Animi vigorem, et corporis vires terit

Latrocinatrix mentium.
Loquuntur Orbis omnia hospitalia,

Et ipse morbus Cyprius
Gliscens ubique Gentium carbunculo

Passim per Orbem cognito.
Venus serenum spondet. at nubes dabit

Mentita nundinatrix:
Praefert Rosarum purpuram: spinas cave,

Pellax voluptas decipit,
Ubi grata mella fudit; ibi, sero licet,

Reperta sunt absinthia.
Fidis iuventae? falleris. dos est brevis,

Debetur illa Numini.
Non sic ad Euri turbinem exspirant Rosae,

Aut ungue messa Lilia:

Non Iris adeo pallet, adventu aureo

Solis virilis saucia:
Non sylva, qualem vernus investit tepor,

Sic a pruinis perditur,
Sicut iuventam perdit hostilis vapor

Egressus a spurca Dea.
Generosa Iuvenum studia pessundat Venus,

Curvatque ad ima spiritum.
Age nunc ferocis indolis vecors proce,

Bonumque mendax arripe!
Meliore mentis parte tumulatus fimo es,

Lutoque porcus volveris.
Non te iuventae nomen eripiet neci.

Addicta es Orco Victima.
Speras inane. quisquis est fato suo

Maturus, illum dic senem.

PALINODIA Eiusdem Iuvenis ad meliora Conversi.

Paenitet vitae: male collocati
Paenitet Veris, viridisque succi.
Non voluptati famulentur anni:

Ne Venerem quidem

Deinceps nomine noverim:

Ne meas fauces peregrina ditet
Praeda venatu, spoliumque Ponti.
Impudens quicquid sceleris palatus

Ante petiverat,

Contentae dederam gulae;
Scena finita est modo lauta. non sum,
Qui fui leno, nec ero deinceps,
Ne reum forsan citet ad tribunal

Horribilis tuba,

Stricti Curia Iudicis.
Abdico pravos socios, malorum
Principem causam, digitosque longos
Perditi lusus famulos. aduncis

Vivere non placet

Posthac Vulturis unguibus:
Cypridis iam non pharetratus infans
Tanget obsceno mea membra telo:
Quicquid arridens oculos sequaces

Allicit ad scelus,

Spernam praecipiti fuga.
O! cavae si cui pateant salacis
Pectoris crates! quibus hic caminis
AEstuant flammae! satis unda nulla est,

Sed lacrymis opus,

Quae turpe exaniment Rogum:
Pertinax ito scelerum catena!
Nil mihi tecum est. ego continenter
Limpido vivam sapiens aquale;

Gaudia diluam,

Atque haustum vitio Merum:

Vivitur parvo bene. cui modesto
Splendet in mensa macies salino,
Ille ter felix, quia gastrimargi

Criminis integer

Coepit vivere Nestorem.

AD ILLUSTREM DOMINUM ANGELINUM CRESCENTIUM. Ut nimiam Domus Pompam, ac Luxum mitiget, facultatesque melius impendat Maiorum exemplo.

ESt sua sobrietas quoque viris ditissimis,

Nobilesque ornat moderamen aedes:

Ubique luxus displicet.
Peccare minimo non decet, nec maxime.

Auream quisquis mediocritatem

Servare novit, Magnus est.
Laudo ANGELINUM: dives est: et gratulor

Optimo partam titulo monetam,

At fama dicit prodigum:
Profundit aurum, folia ceu nata arbore:

Quicquid ad pompam facit, aere curat,

Aulamque ducit splendidam:
Transit per aedes divites dives Tagus:

Indiget nemo: cumulantur omnes:

Pecuniarum est affatim.

Maris ANGELINUS instar est domi suae:

Amnium Pontus recipit tributum,

Foenusque rursus dividit.
Viden penates. quanta famulorum manus

Insidet nido pigra liberali,

Nulli labori dedita:
Ut otiosos halitus servi trahant,

Atque fornaci vigilent propinqui,

Vernis datur stipendium;
Vorantque gratis tota lixarum agmina,

Cum nec ad pompam faciant, nec aulam

Tot feriata corpora.
Quanta abligurit liminis tritor cliens?

Omnibus semper patet ampla porta,

Manusque saepe argentea.
Quantum Architecti prodigae gazae vorant,

Qui domum incrustant niveis parergis,

Palatiumque fabricant?
Quid Phrygia pompa vestium, et Serum manus

Sumptuum tandem sibi postulabit,

Et quicquid argutae est acus?
Conviviorum pinguium quid vastitas,

Et peregrino pretiosa mappa

Plerumque strata litore?
Quid grex equorum fortium, quid grex canum

Integro census populantur anno?

Quid docta Falconum schola?
Tot inter hominum capita, et ungues perfidos

Quid perit furto? sibi nemo nequam

Occasiones negligit.

Quid Histrionum, et simile Mimorum genus,

Orbium linctor Parasitus aufert,

Et Morionum Natio?
Haec mente versans, territus sum sumptibus,

Et metallorum locuplete nummo.

Cavere coepi aerario:
Monere statui splendidam pompam domus,

Ut remittendam dominus profundo

Consideraret pectore.
Perditio nonne est, quicquid est supra statum?

Abdica, quicquid nimium videtur

Ex otioso syrmate.
Caudata non haec aula Caelitibus placet,

Nec vaga appendix petulante plebe,

Servumque splendoris pecus.
Si quid redundat aeris, id miseri ferant.

Tende pupillis, viduisque dextram:

Alantur inde pauperes;
Orna Sacella, Templa, Sacros Ordines

AEre porrecto refove, vel aras

DEO dicandas instrue.
Sic fenerari cum DEO, et Superis placet,

Divites illi satis, et potentes

Sunt, ut rependant Mutuum.

Eundem ILLUSTREM DOMINUM ad Liberales Eleemosynas invitat.

QUamvis coloni mortuos credant agros

Pessundatos a frigore;
Quando sata nivea tecta sub lana rigent,

Crystallinoque frigore,
Mox tamen, ut annus melior afflatur Notis,

Et Vernus exardet focus,
Avida Menalcae vota luxurians beat

Flaventibus Ceres comis;
Sic tu perisse crede non illam stipem,

Quam pauperi largitus es:
Revirebit olim nummus, atque unus feret

Plures aristas aureas:
Codro quod aurum dederis, arboribus tibi

Recrescet amplo foenore.
Inopes fove: Natura consortes dedit

Communione sanguinis.
Abolla quamvis lacera tergo squaleat

Iniecta nudo corpori,
Tamen sub illa imago splendescit DEI

Perinde, quam sub purpura.
Dando recondes posthumae ditissimum

AEternitati aerarium.
An interire dona locupletum putas,

queis [Reg: quibus] pauperes ungunt casas?

Nusquam in tabernis Cambii, vel nundinis

Usura quaestuosior;
Non Quinque tantum, mille pro centum accipis:

Iactura transit in lucrum.
Solutionis terminus veniet brevi,

Quo debitor reddet DEUS.
Illa at moneta sola post hyemem redit,

Quae seminatur pauperi;
Haec una, mortis falce quae messa est, Ceres

Coeli subibit horreum.
Ergo profusa dona disperti manu

In pauperum gurgustia;
Ideo, ANGELINE, divitem vult te DEUS,

Ut sis DEI Vicarius;
Dat is per homines; est dare ipsi Proprium,

Nec vult perire quempiam.
Orbo hinc moneta suffice infanti patrem,

Pecuniaque matrem eme,
Succurre viduis. pessimum prolis statum

Nosti [Reg: Novisti] , Marito mortuo;
Occasiones obvias prensa stipe,

Coelumque donis occupa:
Reddet fidelis Sponsor actutum DEUS,

Quod erogasti [Reg: erogavisti] Tytiro.
Si pestilenti ventilans flabro luem

Rubigo spicas usserit,
Tibi fluctuabunt fronte formosa sata,

Praegnante culmi vertice:
Quin verberata grandine, aut nimbis seges

Tibi resurget altior:

Quin, per fragores fulminum, et Mundi Rogos

Cum iudicandus Orbis est,
Humeris ferere pauperum in Regum thronum,

Terrae ruinis altior.

Magnas Heroum Virtutes paucis eorum naevis obscurari, factaque ipsorum ab obviis notari.

SI muco careant lumina, clara sunt,

Obscura, si non munxeris:
Si lychnus solito stamine creverit,

Splendor laborat igneus:
Sic fumum minimum maxima contrahunt

Mundoque nota Culmina,
Si tantum modico pulvere nominis

Splendorem obumbrant gloriae.
Non est absque suis Phoebus Eclypsibus,

Naevisque Luna spargitur:
Sic vasti Imperii Lux THEODOSIUS

Partae trophaea Purpurae
Corrupit gladio, quo petiit sui

Furoris impos THESSALOS:
Ex AFRIS domitis sic BELISARIUS

Cum Rege captivo redux
Convictus sceleris, perfidiae reus

Prodegit immensum decus.

Summi plus oculis, quam tenues, patent.

Quid aula peccet, quaeritur.
Si dignum rutilo nil agat aethere,

Famaeque cantandum tuba
MOPSUS stramineis deses in angulis,

Nemo movetur otio,
Cum non sit placidis natus honoribus

De gente vili caudicum.
At Dux suave putat sanguine posthumam

Vitam pacisci Nominis.
Queis [Reg: Quibus] Mavors pretium, queis [Reg: quibus] Sapientia

Orbis favores adiicit,
Illi conspicuo lumine fulgurent.

Vitentque nubes gloriae.
Si te vel minima pollueris nota,

Vanescit extinctum decus.
Magni quicquid agunt Germina Stemmatis,

Ornare ceras cogitant:
Abiecti genii mens pede claudicans

Nil de futuro cogitat,
Praesenti invigilat funeris immemor,

Ceu fungus Orbis unicus.
O quantum solidae gens sapientiae,

Vulgusque inane dissident!

Scientiam nostris temporibus exiguo in pretio esse, non minimo Boni Publici detrimento.

AUrum divitibus Stemma dat, et genus,
Et formam, et titulos, non Sapientiam:

Non Vis haec emitur stipe,

Nec plena loculis vola:
Non docti subito nascimur, aut sumus:
Heredem sobolem scribere non potest

Doctrinae moriens pater,

Nec legare sciens caput.
Omni Mercurium de trabe sculpere
Non Natura parens, nec soror ars solet,

Si nolis proprio iugo

Te submittere Palladi,
Nec concham docilem pandere Literis,
Ut formes docili rore scientiam,

Persistes rudis Embryo,

Nunquam conficies Virum.
Nux est, difficili clusa ligamine
Ars omnis, facili nec patet ostio.

Hinc cernes sapientiam

Protritam populi pede.
MUSAE ludibrio sunt prope Rusticis:
Sartores ab acu mutua scommata

In doctos iaciunt: suis

Cerdones crepidis furunt.
Multis esuriens Pallas eget domi;
Hinc prostat lepido fabula risui.

Quid tum? sunt faciles ioci

Scurris, insipidi sales.
Non ultra Patriae moenia plebs sapit,
Plus pollet manibus, quam rationibus;

Ut vim viribus arceat,

Muris, non animis, studet.
Cum forte obsidio civibus ingruit,
Hoc unum satagunt, ut sua protegant:

Pars stipans gravidos tubos

Excussis tonat ignibus:
Pars muros fragiles fulmine glandium
Restaurat luteo glutine, pars domos:

Pars e turribus imminens

Plumbo fulgurat alite.
Nemo consilium suggerit utile,
Nullusque ingenui pectoris est Sophus,

Qui cordis reserans opes

Lingua provideat loco,
Hostesque attonitos eloquio potens
Maiestate sui terreat ingeni,

Arisque incolumi DEO,

Servet consilio focos.
Tam vilis pretii est merx sapientiae,
Ut pauci hanc coemant sumptibus ingeni;

Cum plus polleat hic vigor,

Quam nervi, latera, aut manus.

Totum deliciis tempus equestribus
Et non immerito prodigitur lucro;

At quid te volucri fuga

Corpus flexile iuverit,
Si mutam statuam straminei Iovis,
Aut gestu referas marmoreum DEUM,

Quando Concilium iubet,

Ut moestam Patriam iuves?

Consilium malum, Consultori pessimum.

Numinis arcanum est, homines punire suismet,

Inferre reliquis quae solent vafri, malis:
Sic, quisquis scrobibus grassari amat insidiosis,

Casumque sociis lubrico vitro parat,
Ille cadet primus, pedibusque inversus, in Astra

Turbata Coelo conseret vestigia:
Ille salutabit foveam, primusque cavernam

Aliis paratam fabulae intrabit Lupus.
Accenso aete docens Phalaris candescere Vaccam

Primus subivit mugiens flammis pecus:
Qui primus pyrio detexit pulvere sulphur,

Fusas metallo machinas, aeris tubos,
Dicitur hac ipsa ingenium mercede luisse

Excussus, instar plumbei ex sclopo globi.
Sic Pharao, Hebraeis quod struxerat, aequore mersus

Bibit infidele pendulo succo mare.

Fit bene, quod carpat fructus consultor iniqui

Consilii, et ipsum feriat Auctorem scelus.
Qui non praecepta vagina proripit ensem,

Si pereat ense, praemium facti capit.
Talio conveniens merito ferit inventorem.

Auctorem in ipsum iure cudatur faba.

D. [Abbr.: ?] FRANCISCUS BORGIAS tota nocte ab improvido Bustamantio itineris socio per imprudentiam consputus.

NOctu, quietis Luna cum vehitur equis,
Ut furta promat menstrua innubi globo,
Redeunte sensim proximo ex undis die,
Stat praeparatus rore coelesti Polus
Inebriandis crapulam plorans agris.
Terra universa prodigis circum madet
Potata stillis. Talis et quondam fuit
Perplutus imbre BORGIA, et tussim bibit
Patiens senilem, ceu pavimentum foret.

Egurgitante pectore aegrotans spuit
Faeces catarrhi socius, et massam putrem,
Integraque stomachi vellera ingenti lacu:
Pinguia cadebant sputa cum strepitu gravi:
Dabatur Echo modica vocali loco,

Impacta quando phlegmata in murum, aut genas
Visco cadebant sorbili, ceu pix forent.

Occasione laetus oblata sibi
In se resorpsit sordidi ructus gulam,
Pulmonis atram spongiam, excepit graves
Vultu renidens ostreas Dux accubans:
Insuxit imbrem, viscerum pinguem phthisin,
Crudumque lixam delicatus pertulit.

Paucae in pariete pendulo succo glumae
Haerere visae, reliquus in frontem favus
Volatico errans hepate infusus diu.

Ubi mane DIVUS prodiit lautis genis,
Splendebat icta lubrico gypso coma,
Totaque pinguem fronte pulmonem tulit
Fixum tenaci glutine unctus BORGIAS.
Crustata facies lurido micuit typo.
Subrisit altum, supplicem Comitem videns:
Quin imo luctum siste, nec veniam pete,
(Ait roganti) dignior toto locus
Erat hypocausto nullus, et tussim tuam
Magis decens, hac fronte: formosas mihi,
Placitasque Superis tabe pinxisti genas.

Ignoro DIVI prandium, at noctu scio
Quid sit comestum. haec coena FRANCISCI fuit,
Et solita mensa, devorare GRANDIA.

S. [Abbr.: ?] FRANCISCUS XAVERIUS Venenatum Militis Ulcus exugens novae et inauditae crapulae Magister.

Quid iuvat obesum rancidi ventris globum
Inflare mappa divite, et plaustris meri
Lavare spissum guttur? an nati sumus,
Ut decoquamus Orbem, et inserta gula
Circumferamus tympanum, et collum gruis?
XAVERIUS odit carneas turres macra
Vix pelle tectus. sensibus luxus nihil
Censor severus praebuit. blandae cuti
Nil obsecutus carnifex ferro ac flagro
Vastavit hostem. potius is sordes amans
Male delicatam putridi Cancri luem
Non nauseante spiritu victor bibit.
Propinat haustum singulis, quotquot Scyphis
In sanitatem bibere Magnatum solent.
Esse hic bibonem iuverit. danda est salus
Non iam valenti CAESARI, non Principi,
CHRISTO sed ipsi debili. AEgrotus iacet.
Certate vitris. crapula haec Superis placet.

AD CHRISTUM RECENS NATUM, DEI AC MARIAE FILIUM. IRONICON.

STROPHA.

ERgone, CHRISTE, mollibus

In stragulis quiescis?
Dormis cycneo vellere,

Amabilique pluma,
Eburneoque somnias

Quietus in grabato?
Semper putabam, rustico

Dormire te mapali:
Posthac in Aulis Principum,

Et Regio cubili,
Inter tapetes aureos,

Bombicinasque mappas
Quaerendus es. in sordido

Non inveniris antro,
Ardente dormis purpura,

Et serico roseto.

ANTISTROPHA.

Ignosce, CHRISTE. corrigo

Linguae dicacitatem,
Erroneumque punio

Sententiae furorem.
Rigere lectum sentibus,

Inhospitoque foeno,
Araneis textricibus

Caduca cerno vela;
Admiror artem byssinam

In angulis frequentem.
Hic ille lectus floridus

Est, saeviente bruma.
Quis molliorem culcitram

Non suggerat cubanti?
Friget, tremensque palpitat

Ferociente vento.
Pergesne porro florido

Cubare, CHRISTE, lecto?

Vox Impiorum: Coronemus nos Rosis. Sap. [Abbr.: ?] 2.

AUdin Beatitatis
Pullos adulterinae
De Sorte pippientes:
Vivamus atque edamus!
Cras forte desinemus.
Eamus undulati,

Rosisque purpurati
Smaragdinos per agros,
Per cespitum virores,
Et graminum colores,
Sylvasque delicatas,
Hortosque praeparatos,
Per frondeos corymbos,
Per floreos penates,
Fragrante Populeto,
Spirante Lilieto.

Ibi ramus hospitalis

Laqueare format amplum,

Sociasque cogit umbras:

Ibi ventus eloquenti

Regione dat susurrum.

Ibi prata Vere molli

Vitulantibus procellis,

Salientibusque rivis

Vitreo fluunt liquore,

Adamantinoque succo.

Ibi Vere crispa Tellus

Holoserico tapete,

Opibus superba ruris

Sitientibus labellis,

Statione discolore

Tulipas alit pudicas.
Hic Sylva dulce garrit
Facunda mille linguis,
Loquacibusque nidis.
Macti gula Sodales!

Hoc herbido tapete
Triclinium struamus,
Convivium paremus.
Hic profluant Falernis
Expressa vina prelis,
Queis [Reg: Quibus] naufragetur imo
Demersa cura fundo.
Hic pruriente lingua,
Sitique bulliente
Praeclara blandulorum
Fomenta gaudiorum
Libemus, et iocemur!

Procul hinc, procul facessant

Lacrymae, merusque planctus.

Furiae procul voraces,

Animi molesta spina,

Animae perosa musca,

Gemitusque scrupulusque

(Soboles profana ditis)

Procul hinc, procul recedant.
Totus DEI Polus sit,
Sed tota terra nostra!
Coelo DEUS fruatur.
Hoc Orbe nos fruamur.
Curaque vellicante
Sub Massico sepulta
Edamus, et bibamus.
Vivamus, et bibamus!

CARMEN SAECULARE Cum AUCTOR primum collocatae Sedis AUGUSTAE VINDELICORUM saeculum, et annum centesimum ibidem in SOCIETATIS IESU Collegio cum aliis celebrasset. ANNO M.DC.LIX.

MAgne Regnorum DEUS, Urbiumque,
Et Coronarum dator, atque custos,
Principum Rector, cui paret Orbis

Duplice pomo,
Providis alto quoties Olympo
Respicis terras oculis caduci
Punctuli tristes miseratus iras,

Proelia, lites,
Et frequentatis stimulata bellis
Corda miraris, scelerumque monstra
Sparsa per plures. adeo maligno

Vivimus Orbe.
Haereses quot sint, furiaeque, nosti [Reg: novisti]
Saeculo sero, quot ubique fracto
Liberi errores dominentur Orco,

Quamque sequaci
Fraus inhaletur facilis palato.
His malis pridem cupiens mederi,

Arbiter Mundi, nova destinasti

Arma, Ducemque,
Qui capessito laniaret ense
Haereses omnes. sequitur vocantem
Strenuus forti legione Miles,

Explicat alas,
Mentis infractae Pugiles in Urbes
Vi lacessitas, sceleri propinquas
Marte transponit subito, adfuturus

Proditioni,
Ut retardato miserum furore
Sisteret mentes profugas, et atra
Fraude detecta, fidei doceret

Fulcra tenere.
Inter has Urbes sibi foederatas
Eminet tota ditione Princeps,
Nomen AUGUSTAE merita, imperantis

Gloria Lauri,
Quae probum Mater probior recenti
Ordini pandens gremium, fideli
Numinis passim titubante cultu,

Urbe recepit
Utiles Cives Socios IESU,
Infatigato solidos labore,
Omnium horarum Medicos salutis

Nocte dieque,
Quo secuturas Fidei ruinas
Nucleo firmans hominum, nocentes
Tolleret prona novitate mores,

Funera legum.

Nestorem primum generosus annis
Ordo centenis, sene vix notato,
Vixit AUGUSTAE, residesque centum

Exiget annos:
Fronte formosa iuvenis videri
Nil adhuc rugae, veterisque naevi
Ipse contraxit, facie micante

Virgine perstat.
Musa FUGGEROS cane! sumptuoso
AEre qui primam stationis arcem
Tam salutari posuere fundo,

Ubere messe:
Exules illi revocare Musas
Providi, dignam statuere sedem,
Atque Parnassi docili locarunt

Atria colle.
Quanta doctrinis medicina facta est
Obviae fraudi? timet eruditam
Palladem fucus male feriatus,

Fabula plebis.
Quanta sunt isthic bona perpetrata?
Quanta sunt passim scelera impedita
Urbe fecunda populo. frequente

Mercibus anno?
In fide lapsi quoties reducti
Mente senserunt melius, priore
Fraude perspecta, laqueoque rupto

Quanta reversa est
In sinum Matris soboles novercae?
Lubrica stantes glacie negandam

Quot Fidem docti solidare firmo

Pectoris aere?
Haeresis fluxum stitimus, voraci
Peste tardata: velut ille Praesul,
Gesta quem clarum mitra CAESAREAE

Reddidit Orbi:
Is LYCO fixit baculum rapaci,
Ne redundantes glomeraret extra
Terminum fluctus. Stetit imperato

Limite flumen
Ire non ultra reverens. Stetere
Cum LYCO nostro pariter novatae
Legis errores, neque turbulentae

Flexibus undae
Progredi fortes, Boicam nocente
Labe sinceram metuere terram;
Urbe contenti potior laborum

Causa fuere:
Nam refutandis solide tenebris
Quot typo insignes patuere libri
Nucleo pleni, calamique docto

Melle referti?
Eloquens sermo duplici Cathedra
Stravit errores, retulitque suada
Hactenus victrix, referetque posthac

Integra Palmam:
Templa cum Clero medios retenta
Inter insultus, viduae plateae
Numinis cultu faciem induere

Floridiorem,

Supplici quando serie quotannis
Saepe procedit speciosa pictis
Pompa Vexillis, meliorque sacro

Incola luxu.
Artifex cupri Phrygio mucrone
Quot sacras sculpit variante charta
Iconas Divum, simulacra totum

Sparsa per Orbem.
Integrae Mappae folio patente
Gestibus plenas referunt figuras,
Et Coronatis sacra dedicatur

Frontibus arrha.
Aucta constanti Pietas decore
Amplius per nos stabilita crevit.
Triticum spinis, tribulisque cinctum

Nil inimico
Hactenus passum lolio feraces
Protulit spicas, neque feneratus
QUINQUE per CENTUM est ager ille: pingui

Terra tributo,
Et pari Summa duplicis lucelli
Exhibet fructum, decimasque solvit.
Plura promittit reliquos secundus

Nestor in annos.