M. ALBERTI WICHGREVI HamburgI P. L. CORNELIUS RELEGATUS, sive. COMOEDIA NOVA, festivissime depingens VITAM PSEUDOSTUDIOSORUM; et continens NONNULLOS RITUS ACAdemicos in Germania. Acta anno Iubilaeo ROSTOCHI IN FORO LATINO, Nunc vero Emendatior secundum edita, cum Praefatione ad Lectorem.
[Gap desc: illustration]
ROSTOCHI Ex officinâ Reusnerianâ, ANNO MDCI.

SENATUS HAMBURGENSIS.

DNS. ERICUS von der Fechte. Consules.
DNS. Ioachimus Bekendorp. Consules.
DNS. Theodorus vom Holte. Consules.
DNS. Vincentius Moller. Consules.
DNS. Gulihelmus Mollerus, I. U. D. Syndicus.
DNS. VVarneboldus Schroder. Senatores.
DNS. Reinholdus Walrave. Senatores.
DNS. Ioachimus Brandt. Senatores.
DNS. Hermannus Moller. Senatores.
DNS. Casparus Moller. Senatores.
DNS. Petrus Bekeman. Senatores.
DNS. Henricus von Sprekelsen. Senatores.
DNS. Casparus Ankelman. Senatores.
DNS. Henricus Germerß. Senatores.
DNS. Henricus Silm. Senatores.
DNS. Eberhardus Esichius. Senatores.
DNS. Nicolaus Hanses. Senatores.
DNS. Daniel von Eitzen. Senatores.
DNS. Henricus Wichman. Senatores.
DNS. Hieronymus Vogeler. Senatores.
DNS. Eberhardus Twestrenge. I. U. L. et a Secretis.
DNS. Sebastianus von Bergen. I. U. L. et a Secretis.
DNS. Georgius von der Fechte. I. U. L. et a Secretis.

MAGNIFICIS, CLARISSIMIS, Consultissimis et Amplissimis Viris, DOMINIS CONSULIBUS, SYNDICO, SENATORIBUS ET a Secretis inclutae urbis Hamburgi, Dominis Patronis debitâ observantiâ colendis, SALUTEM AB ALTISSIMO.

CUm supra aliquot menses, Viri Magnifici, clariss. consultissimi et Amplissimi, Orationem meam pro HOMULLIS publicitus in nostro Agonisterio maiore recitassem, eamque de consilio Superiorum, viris Strenuis, Nobitissimis, et Musarum fautoribus [(printer); sic: auctoribus] , cultoribus, Domino Ioachimmo Bassevvitzio, Domino Davidi Bassevvitzio, et Domino Ioachimo Stralendorphio, dicare et consecrare decrevissem; lubuit simul in ipsâ de dicatione unâ atque alterâ notâ subindicare; quidnam amplius in

Museo hoc studio et stadio molirer, quo Musarum amorem, quo Doctorum favorem mihi captarem, conciliarem. Opella me detinebat duplex: CORNELIUS RELEG ATUS, et CE NTURIA PRIMA Anagrammatismorum. Ille quo tar dius absolutus, co properantius audet in lucem conspectumque hominum prosilire. Causa haut levis. Hic enim hic ille est infaustus GENIUS, qui totum terrarum Orbem peragrans, senibus infinita parit dolorum examina, iuvenibus creat infortunia, quorum species et formas nulla potest enumeratio definire. Hic quos semel occupat, cuiuscumque etiam vel aetatis, vel conditionis, tam arcte tenet, ut perpetuas et iuges calamitates sustinere, adeoque lacrumabilem vitam in extremâ sorte ducere cogantur. Harum molestiarum fontem et fomitem mediocri Orationis filo, et phrasi Comicâ, quam convenit ad familiarem et solutam Orationem quam proxime accedere, in hac Pseudostudiosorum Comaediâ adumbrare volui; cum, ut industrii parentes, quos humani generis Servator ingenuis liberis fecundavit, habeant, quo eos ipsos, si quando in exteras Academias amandare velint,

instruant; tum, ut ipsi veri Musarum Gratiarumque alumni ex hoc speculs discant studiorum pestes longe averruncare. Hic enim meus praecipuus scopus fuit, et vicia huius decurrentis saeculi et mores, levi licet penicillo, delineare. Illa quidem, ut devitemus; Hos vero ut diseamus; disseminemus. Utrumque si apud nonnullos saltem obtinuero, quid impedit, quo minus memet ipsum hâc fabula (absit verbis arrogantia, neque ita gloriae fame stimulor) veluti quâdam aeternitate donem immortalis testificatione tituli.

Neque vero ego iccirco primus, quia optumus, sed optumus, quia primus ego, qui aliis tale argumentum exhibui, quod ipsi longe feliciori penna explicare et ornare callent. Novi cnim hoc saeculum, quam ferax sit divinorum ingeniorum, inque primis vatum in numero.

Docent hoc multorum, quae extant, feturae, testantur hoc recti censores, ad plausores. Atque utinam illi omnes modo verae Latinitatis itae studiosi, quemadmodum prisci illi nostri! Certaret certe, certaret hoc aevum cum superiori, ni nimium, haut scio, quali Antiquitati indulgeret; ni nimium ad inanem oblectationem composito sermonis genere dissereret; idemtidemque

Velut ex quibusdam romanis haud Romanis arculis dicam vel oraculis accommodata colorandae Orationi pigmenta, depromeret, exponeret, spargeret. Coercenda ista obsolet arum et luxuriantium litterarum audacia. Nunc vero, non unus tantum, sed innumeri offenduntur, quêis illud Mureti nostri Epigramma miseris, quod in suum Paulum hoc modo adornavit.

Quae tu condideras inspexi carmina nuper,
Lectaque sunt, fateor, terque quaterque mihi;
Nec tamen evalui cognoscere quid sibi vellent:
Usque adeo obscure scribere, Paule, soles.
Nam tu verba, puto, ex libris accepta Sibyllae,
Quaeque Catonis erant tempore prisca nimis,
Versibus infercis, gaudesque obscurus haberi,
Et velut inductâ singula nube tegis.
Errasti hoc tantum, quod mittens carmina, Paule;
Debueras unâ mittere Grammaticum;

Democritus dicebat; In speculo faciei siguram, in verbis et Stylo animi qualitatem deprehendi. Nihil addo amplius; Unum illud nunc satis demirari nequeo; cum in omni disciplinarum genere egrcgie exculti, hoc docto saeculo extent viri; Poesin tamen Comicam sic neglectam iacere, sic int actam relinqui, tamquam res sit inimitabilis, et cui opera parum utiliter collocetur.

Quod ni ita habere videretur, non tam velut coniur ati bonarum rerum scriptores inde temperarent manus. Laudata est Comaedia Tullio, ut humanae vitae speculum; celebrata est Comaedia doctissimorum virorum calculis; sed ô indignum! ipsa si indigna, quam multi conentur imitari, ne dicam calamo ad vivum exprimere. Habet haec aetas, habet, inquam, suos Tullios, habet suos Livios, habet suos. Vergilios, habet suos Demosthenes; ut Solones, ut Hippocrates, ut Chrysostomos taceam: Menandros verô et Terentios pene nullos habet. Quid quaeso causae? Iccircone manum de tabula? quia sublimior fortean eius rei tractatio habeatur, et non nisi summis [(printer); sic: summus] ingeniis digna? Erras meâ quidem sententiâ, ita qui censeas, erras. Etenim, ut Comaediarum argumenta e mediâ bominum vitâ petuntur; ita tractari facile possunt ob styli mediocritatem dicam an facilitatem; vel ab iis potissimum, qui hominum ingenia, mores et vitam sic habent meditata, ut ea pro decoro que ant exprimere. Atque hinc adeo ego, hanc ut glaciem audax perfringerem, tentavi quid nostra,

qualis qualis etiam illa tandem sit, thalia daret. Quid autem et quantum acceperim, omnes boni censores iudicent, quibus ad hanc palestram instructiores sunt animi, quosque cupiam ad id genus studia accingere sua. Ego interim non erubesco deformes catulos pro formosis ostentare, et velut Anser strepere inter Olorcs; ut audaciâ meâ Doctiorum segnitiem extimulem. Quos ipsos si aequiores sensero, sunt apud me et aliae faeturae, quas tyrunculis litterariis impertiam, et quidem non multos post hos dies: quod si iniquiores rescivero eosdem, prementur non in nonum, sed in annum millesimum, atque cum Augusti Aiace in spongiam incumbent. Vos tamen vos, magnifici, Clarissimi, Amplissimi et consultissimi viri, interim appello; quorum ego si senserim me probari calculo, non parum spei concipio, meam hanc opulentiam candidis quibusque non improbatum iri. Sub vestri igitur nominis auspicio in lucem dabitur haec CORNELIUS; ita tamen, ut vos singulos debitâ observantiâ rogem, ut hasce meas lucubratiunculas laetâ fronte excipiatis, meique erga vos studii quale quale Mnemosynon, ne vel ab Homeri Zoilo; vel Vergilii

Perone et Philisco corrumpatur, servetis. Ita numquam defetiscar vestros honores, vestram Rempubl. vestram rem Ecclesiasticam et Scholasticam provehere, et quidem summo cum studio. Cui adspiret Altissimus, qui vos singulos mihi dignetur semper servare incolumes. Rostochii ex Museo meo, Anno Iubilaeo, die adscensionis Christi ad caelos.

V. M. C. et A. C. Observantissimus M. Albertus VVichgrevius.

BENIVOLO LECTORI S. P.

NE mirere, benivole Lector, cur [(printer); sic: cnr] CORNELIUS mea, movâ formâ adornata, iterum in lucem conspectumque hominum audet prosilire. Nota enim facta iis, quibus ipse dudum notus, id est, vitis doctrinae non pravae et examinis iudiciique perpensi, statim variis in locis cepit distrahi, in nonnullis etiam publicitus agi. Quod ipsum, dum Bibliopola Lubecensis, LAURENTIUS ALBERTI, fortean e re sua esse videbat, denuo sibi a me indulgeri contendebat, qui suis sumtibus, et Calcographi industria, emendatior publicae luci restitueretur, donaretur. Indulsi ego lubens. Vidi enim, et vidi non sine bile, quot sfa/lmata typographica, haud scio, cuius incuriâ irrepserant. Non paucae periodi distractae, multae distinctiones neglectae, compluria denique verba ex praescripto exemplari omissa. Quae omnia, cum non minus ipsam argumenti dignitatem, quam meum quoque in scribendis Comaediis studium plane infirmarent, et Zoilorum concioni, quasi risui et ludibrio exponerent; non adeo Cornelium a tineis et blattis arrodi sum passus, ut [(printer); sic: ur] potius ab iis eam liberarem, et comparili operâ clandestini

cuiusdam inimici dicam an importune malevoli vaniloquia, et criminationes detegerem.

Age igitur tu altioris scilicet intelligentiae Doctor, qui stentoria voce tam audacter carpis, quae vix ac ne vix quidem capis; iterum, in tam sancto vestibulo, singulas CORNELII non modo Philyras sed folia quoque, censoria tua virgula perstringe; nihilque in iis, quod vel ad pietatem, vel modestiam, vel elegantem litteraturam faciat, reperiri, tamquam ex Tripode quodam detonare non erubesce. Maxime autem hoc, istâ tuâ gravitate, supercilio miro, atque oculis emissitiis, apud eum conare, qui albus an ater sis, ipse omnino nesciat. Insensum scilicet (ita mihi persuadeo, quamvis tui odii in me concepti causam, aeque sciam cum ignarissimis) facere me tentas iis, qui, cum ipsi ex albo sint Pietatis, Eruditionis, Integritatis, maiori me fortean complectantur benivolentia, atque te. At vero (nam et hoc mihi persuadeo) illi ipsi, pro eâ, quâ praediti sunt prudentia, impudentiam tuam graviori cum adfectu detestabuntur: et Comoediam meam vicissim eo alacrius deinceps perlustrabunt, laudabunt, amabunt. Si quid enim tu in ea invenisses, legisses; quod aut ingenuos Musarum alumnos offenderet, aut ipsam pietatem infirmaret, aut elegantem litteraturam deformaret; de eo quidem me utpote auctorem, incoram admonuisses. et quod

Religionis acrem defensorem, quod bonarum litterarum validum propugnatorem, quod morum patronum mirum decet, fecisses. Iam vero, cum aliter egeris, tale te quiddam animo agitare tuo, existimo, quale pictorem olim, nescio quem, machinatum suisse, scribit Plutarchus. Is, cum Gallos aliquot sane quam infeliciter pinxisset, puerum adsidere tabulae iussit, qui veros Gallos quam longissime inde abigeret: ne, si illt proprius accessissent; tum ineptitudo Gallorum suorum, facilius deprehendi a quovis posset: Ita etiam nunc tu, cum ipse aliud nihil, nisi nugas quasdam, et ex vetulis fraudulenter fictas novitates aliis inculces; mirâ quadam arte, id agis, ne quid unquam verae pietatis, eruditionis et morum, auribus et oculis aliorum, ex mea Comoedia admoveatur: Quae si contingat illis gustare semel, actum fuerit de tuo regno; atque sic libentius deinceps alii meas, quales quales lucubrationes emerint [(printer); sic: eguerint] , legerint, quam tuis Leptologiis vacuas dederint aures. Hinc illae lacrumae; haec illa est Helena, pro qua tamquam pro aris et focis, extrema omnia tibi ferenda putas. Pol si tu ipse quid consimili in Comicorum genere fingere et pingere conareris; vereor id ne accideret tibi, quod vulpi olim nescio cui. Illa enim pira ea vituperasse dicitur, quae ex arbore decutere ipsa non posset. Adeo idoneus mihi tu videris ad scribendas bonas fabu

las, ut tibi facilius multô fuerit, restitantem tergiversantemque educere ab inferis Cerberum, aut obtruncare Atlantem et Herculem, quo caelum ruat. Neque vero etiam me vel tantillum movet, quod nescio quem habere te, gaudeas, qui insusurrarit, experientia, experientia inquam, rerum exquisita eos imbutos esse oportere, imo et aetate grandiori, qui fabulas scribere volent: idque audisse se aliquando ex magno quodam Poeta, qui etiamnum in mortalium computatur numero, adfirmarit. Bene! Bene! Arrige aures huc Pamphile, non es deceptus. Experien tiam hic requiri, non nego; Compluribus quoque annis opus, imo peropus esse, lubens concedo: num autem tam exquisitam et multiiugam experientiam ad meam depingendam CORNELIUM, ipsa necessitas suo quodam iure flagitarit; hoc vero, hoc illud est, quod dubitem, et iccirco exte atque admonitore tuo rogatum velim. Et licet ipse nondum sim obsitus canis, ac annorum vetustate frigidus, atque ita redditus prudentior; per aetatis tamen gradus, relictis nucibus ad viriles metas perveni, adeoque annos triginta, Altissimi indultu iam sum permensus. Quorum decem integros in talibus contrivi Academiis, in quibus huiusmodi mores, quales in CORNELIO mea, stylo et filo comico depictos vides, videre cottidie et observare valui. Quid autem in ipsa

Comoedia, per ingenioli mei (quod quam exiguum sit, ipse pernovi) lusum, praestare potuerim, absit longissime ut ego dicam. Dicunt illud tibi Carmina aliorum, quêis tu ne matulam quidem ut porrigas, dignus. Illi ipsi, vel me tacente, Livore rumpente; parati erunt, uberiori etiam, si optem, elogio de meo studio, industria, et vitae integritate, reddere rationem; quantum vis tu etiam blateres, quid iuvet [(printer); sic: vena] , vel de mea ruditate, vel in demandatâ mihi provincia, negligentia. Quamobrem pergas licet, quâ cepisti homo Candide, et salsissimis salibus ludas, quoties libet in hominem dissimilimum tui. Interim Hippocrates mihi in mente; Ut venena, inquit, omnia impense discunt et inquirunt Medici, quo facilior sit eorum cautio: ita artes fraudesque hominum scire expedit, non ut iis utamur, sed ut provide ab iis caveamus. Et profecto, ut tela quae in aerem mittuntur, ire videntur, non tamen eunt, sic malorum calumniae bonos non tangunt. Tu vero mibi illud expende, Benevole Lector, quantum fidei talibus hominibus sit habendum in rebus aliis, quibus ad facienda haec sacra illa auri fames est in causa ut velint, impudentia, ut aufint: Et dubito nullus, quin haec CORNELIUS, alio, ut vides, vestitu decorata, gratior tibi sit, quam fuerit. Vale feliciter. Pritzvvaldiae ex meo Museo Anno 1600.

ORNATISSIMO VIRO doctrina et virtute praestanti M. ALBERTO WICHGREVIO Hamburgensi, Sympatriotae carissimo S.

INgeniosa tibi doctrina dat optime laudem
Wichgrevi, cuius splendida signa nitent.
Splendidius vero reliquis nitet omnibus illud,
Quod claro dignum lumine prodit opus,
Hoc pubis vario depingit schemate mores,
Mores ut discat nosse iuventa suos.
Humanae speculum praestans Comoedia vitae
Unumquemque etiam multa docere potest.

CVm tibi Wichgrevi faciles sua muera Divi
Plurima munificâ contribuere manu,

Totus agas bene de studiis mereare iuventae
Sic tuus ad sera hinc tempora vivet honor.
Et Musae viridi cingent tua tempora Lauro,
Nec deerunt genio mollia fata tuo.

CORNELIUS RELEGATUS a)nagrammatisqe\is COR NE LUIS? LEGE RATUS.

NOn discunt, quicumque Scholas hinc inde frequentant,
Non discunt, quaerunt quicumque hinc inde Tabernas,
Non discunt, bella adamant quicumque Puellas.
(Scilicet incautae incautus labor iste Iuventae est,
Scilicet haec sitis est, sitis haud laudanda, Iuventae,
Scilicet est calidae calidus furor iste Iuventae.)
Sed cum non fiscus, discus, patriumve salinum
Splendet adhuc, morbi veniunt vel serior aetas,
His querulis querulas incusant vocibus auras:
Cor ne luis? procul est nec Desperatio, et optant:
O mihi praeteritos reddat si nunc Deus annos,
O mihi decoctum reddat si nunc Deus aurum,
O mihi membrorum reddat si nunc Deus usum.

Sed frustra. adiciunt igitur: lege nunc ratus ista
Quisquis es, ac caveas Epimetheus dicier olim.

COmoediam WICHGREVII
Novam, facetam, floridam,
Rosea iuventus perlege,
CORNELIANOS et fuge
Madidique mores SusII.
ALBERTE quid mereberis
Tam scitulâ comoediâ?

SI linguam Pueri moresque Poeta figurat:
Si rude adhuc pectus praeceptis instruit, ut quae
Sint fugienda Puer fugiat, faciendaque, recte
Designet: quis te neget, Alberte, esse Poetam?
Tu pestes nobis studiorum ita pingis aperte;
Quae sunt Ambitio: Sophies persuasio: quidvis

Audendi furor: ebrietas: malesuada libido;
Ut nec Lysippus melius te duceret aera
Corneli illius vultum simulantia: perge
Wichgrevi, et cane grata Deo, cane grata Iuventae.

QUâ Studiosorum et Studiorum peste laborent
Clarae Academi umbrae, et docta Lycea, gravi,
Virtutem et Sophien qui expungant ira, libido,
Et scelerum hortatrix improba luxuria;
Et professores, [(printer); sic: possessore,s] vitâ et virtute relictâ,
Quam gravis atque atrox mox Metanaea coquat
Qui velut in speculo cupis omnia ontemplari,
Haec te WICHGREVi fabula amoena docet.
VIS CONTRISTARI NUNQUAM? VITAM EXIGE HONESTAM,
Sisque legens damno haec cautior alterius.

ALBERTUS VUICHGREVIUS. Anagram. Huc VERGITE UBI LAURUS. HIC LAURUS; TU VIGE REBUS

HUc ô, Pimplaei qui quaeritis ardua montis
Musa sonat, iuvenes, Vergite, Laurus ubi.
Pergite, Phoebus adest Clariâ comitante catervâ,
Laturus sociis praemia digna suis.
Wichgrevi, quin culta petis subsellia, virtus,
Quin cito, promeruit quae tua, dona capis?
Chare veni, tibi Laurus adest hic flore virescens,
Hic nova serta tibi Sais honora parat.
Gemma micat digitis, resonant gratissima Musae
Carmina, dat titulos Actius arte graves.
Exsultans, Alberte, tibi quae dona seruntur
Accipe, pro studiis, ingeniose tuis.
Accipe, postque tuis felix tu plurima Rebus
Secla Vige, dulci semper honore cluens.

Ad Virum clariss. doctissimum, ALBERTUM VVICHGREVIUM, Artium ac thilosoph. Magistrum, Poetam lauru dignissim. edentem novam de CORNELIO comoediam, Epigrammation.

NAe tu reapse fax Novemsilum cluis
ALBERTE, filI Iapeti rarum iubar.
Id plene ais, planeque homillos inclutô
vigore in astricum refers dum tramitem:
Modo ast idem evidentius redarguis,
tersum, Monetae et lacte fotum quando opus
haut invides Musarum oclis, CORNELII
quô facta pensitas, peremnifluô et virum
rodentis, et latratu homillûm viscera.
Naetu vir audis, tanta et ad miraculum
monumenta praelo indens iuvenantis ingenI.
Evax! Morirific vetant te numina.

EPIGRAMMA IN CORNELIUM RELEGATUM, Comoediam novam, nuper a clariss. ac doctiss. viro M. ALBERTO VVICHGREVIO Poeta Laureato, et scholae Pritzvvalcens. Rectore digniss. editam, et denuo recognitam.

VIx incude recens nobis Cornelius acta est
Fabula, WichgrevI quam modo Musa dedit.
Hanc iterum ad praelum limae labor. additus urget,
Et vigil incudi reddere cura iubet.
Quae tibi si placuit forsan Comaedia, Lector,
Non dubito, quin iam sit placitura magis.
Exemplar vitae, qua nunc Academia ferme
Gaudet, in hac auctor proposuisse studet:
Quidque ibi designet damnosa licentia vulgi:
Quomodo et in casses Musica turba ruat:
Denique qui nunc sint mores, quae vita Studentum,
Haec satis apposite Fabula bella docet.
Multum habei haec artis, multum dulcedinis in se,
Haec habet admixtis seria multa iocis.
Quid loquar? eximium produxit Treva Poetam;
Nil nisi Neptuni quam dare rebar opes.
Inclita Treva tuum merito complectere Vatem:
Clarius hoc uno nomen habere potes.

Multa quidem Albiacas fertur tibi Gaza per undas;
Ista tamen parvo tempore Gaza perit.
Quae venit Aoniis aeterna est gloria Musis,
Gloria, quae vita est altera, morte carens.

WICHGREVI, natura viris non omnibus una:
Felix ingenii qui polit ergo decus!
Hic labor hic tuus est, quaenam ergo in carmine vires,
Sint tibi, Corneli haec fabula scita docet.
Perge decus Patriae, Musarum floscule perge;
Sic in sera tuus secla virebit honos.

MEns generosa cupit non uni insistere palmae,
Nec gloriam levem aucupat:
Sparsa sed ut patulum discurrat Fama per orbem,
Conquirit undique copiam.

Wichgrevi, clarum es iam pridem nomen adeptus,
Nil adquiescis at minus:
Ingenio varias promis sed divite dotes,
Quêis laus siet celebrior.
Adicit huic multum comi velamine qui nunc
Prodit tuus Cornelius
Ceu typus; ut variet moreis Academica pubes:
Hic pravus est, alter bonus.
Muneris hic sese cancellis sponte coârtat:
Perversus ille transilit:
AErumnis misere pressus Cornelius, aegro
Deluctat hinc conamine.
Heîc est, quod nimium fugias incauta iuventus,
Quodque esse possit usui.
Tufruere: et poterit mens iucundarier inde,
Simulque plura addiscere:
Invida nec renuas, quidquid debetur honoris
Huius parenti Fabula,
Sed per te gratam consurgat clarior, istud
Phoebi decus, WICHGREVIUS.

Theodorus Dreier.

TEmpora lugebat Tragice Comoedia nostra,
Quod nullos mundo dent, habeantve viros,

Qui doctis salibus vitam procudere possent,
Et nomen mortis tollere de feretro:
Cum tamen immenso fecunda Tragoedia partu
Pullulet, et lacrimis gaudeat ipsa suis.
Hoc ratus indignum Wichgrevius, omne reducit,
Munditiae genus et Hellados et Latii.
Inducitque foro primum tristi agmine curas,
Et laceratis suspiria palliolis.
Albentes induta sinus mox gaudia profert:
Quîs facies dulcem iubilat ad strepitum,
Invergitque sales toties, tantâ arte striatos
Dulce Iovi Alcmenae sordeat ut gremium.
I nunc et nostro memora quoque Grecule seclo!
Semivirosque Deos, semideosque viros.

Samuel Dresemius Dithmarsus.

SEu prodesse velit seu delectare Poeta,
Promeritae laudis praemia semper habet [(printer); sic: habe] .
Prodes, Wichgrevi, ac delectas; unus utrumque [(printer); sic: uttrumque]
Das, an plenius hoc, ut dubitetur an hoc,
Hoc culto esto, illud triviali, muneris instar,
Saepe ille adplaudet: caedet at hic pluteum.

Mox nec erit precium mirari, teque tuumque
Cornelium plures gignere Cornelios.

ALBERTUS WICHGREVIUS. Ana/gramma. TU VIREBIS CEU LAURUS.

SI nondum tibi sit, Wichgrevi florida laurus,
Imponat laurum iam tibi Cornelius.
Debetur, nam tu tali tam dignus honore:
Quam tuus est lecto carmine Cornelius.
Ac tu VVichgrevi ceu laurus, crede, virebis
Dum vivet tua tam scitula Cornelius.
Multa quidem nosti; at nunc nosti plurima certe,
Ut sat nosti te Corneliumque tuum.

Theodorus Glazerus Dithmarsus.

DRAMATIS PERSONAE.

PROLOGUS.

En, inquiunt, rubustus equitat filius,
Et Pater baerens vix membris, pedibus ambulat;
Ergo ipse et insidet Pater, et vehitur simul,
Sed et sic displicet aegre aliis serentibus,
Utriusque pondere hoc animal nimium premi;
Quod aequius, quia facilius, ipsi ferant;
Descendunt ambo, et vinciunt et baiulant
Sude Asmum, sese imposterum rati fore
Cuiuslibet reprehensionis liberos;
Sed frustra; Nam cum in ponte deponunt onm,
Defessi, iamque iterum illud humeris sublevant!
Ingentem adstantium risum excitant, eis
Dicentiu, Ellebori esse opus purgamine;
Quid, inquiunt; nobisne Elleboro opus? quid hoc?
Valeat Asinus, hoc dicentes, ira exciti,
Sese placere minus quo plus student, statim
De pante suam in flumen pracipitam bestiam.
Haec quid velit sibi Auditores Fabula,
Nemo ita stupidus est Asinus ut non sentiat;
Proin si quis adhuc quaeret, quid sibi velit,
A nobis restonsi accipiet nil, sed modo
Eum, quisquis etiam sit, ad hunc Asinum statim
Mittemus, ob eo ipso petitum, quod volet;
Hoc praemonitum volui; nunc optumi viri
Adeste cum silentio, ut Momus habeat
Quod carpat; Invidus quod invideat; et id,
Quod unice expeto, ut audiat quisque aequus, et
Lene candidus, qum quaeprobet, tum quae improbet.

ARGUMENTUM COMOEDIAE.

ACTUS PRIMI, SCENA PRIMA. EUBULUS, SOPHIA, CORNELIUS. Senarii.

Faxit creator omnium rerum et parens.
Iam spe sub illa, te perpetuum et stabile
Nobis futurum gaudium, hocte accivimus,
Petitioni ut responsum auferas tuae.
Scribebas nuper, te relicturum gregem
Et pulverem Scholasticum, insimulans tui
Socordiam Magistri, et plagosas manus.
Age ergo, ut lenitatem et indulgentiam
Nostram experiare, certum est hinc perendie
Amicis optumis consentientibus
Aurora postquam illuxit, tete in proxumam
Academiam ablegare, ut arte et moribus
Cultissimis imbutus, post triennium,
Si Fata tantum cedent vitae tempora,
Cum gaudiis regustes Lares patrios.
Et nos et amicos, quin familiam et integram
Tuis politulis decores virtutibus.
Ecquid, responde, haec conditio placet tibi?
CORN: Benignitatem omnem parentes optumi
Charissimique in filium abunde praestitam
Vestrum, cum ex hac Oratione patria,
Tum vero reipsa comperi vel millies.
Proin, ceu oboedientem et morigerum decet
Gnatum, omnibus pro beneficiis ex intumo
Cordis penetrali gratias quam maximas
Habeo, referamque debitas, quando licet,
Non unico modio, sed vel toto borreo.

Cumque audiam vos me ex tripiali hoc pulvere
Missuros, est quod gestiam et mihi gratuler!
Ita etiam instituam vitaerationes, ut et
Vobis honori, et laudi amicis sim omnibus.
EUB: Mi gnate, ut video, pruriunt tibi pedes,
Ardentque fugam, quod animum discruciat meum.
Nam te bonae conditionis iam taedium
Cepit; quod est, parentum te non amplius
Perferre posse imperium, et duriusculum
Iugum; quin frons idipsum leta nimis, vaga et
Subindicant tacente linguâ liamina.
SOP: Quae tibi dixit parens CORNELI gnate mi,
Fuere cuncta haec luctuosa Oratio
Huic tuae genitrici; quae sub pectore
Te gessit, et dolore in auram protulit,
Quae te toties fovit, quae mille periculis
Te eripuit, quae te lactavit, quae moribus
Eonis, quae precibus informavit te piis,
Cui nil in orbe fuit, te solo, carius.
Quare, oro, quâ cepisti perge semintâ,
Contendere ad artium et virtutum culmina.
Etenim valet tibi iudicium, valet ingenî
Vigor, hinc palaestra si in tua sudaveris
Fideliter, numquam meam et tui patris
Benignitatem senseris in te claudier.
CORN: Istos, pia mater, quos huc usque ob filium
Es passa dolores et labores maxumos,
Oro valere longe iubenas singulos!

Agnosco pietatem tuam, quam in filium
Usque huc servasti, eamque, ceu decet, colam.
EUB: Mi gnate, etsi nil dubito, quin fueris pius,
Probus, modestus, castus, atque in artibus
Humanioribus discendis sedulus;
Tamen absque nostris praeceptis salubribus
Non te loca ad ignota hinc sinam proficiscier.
Nam Saeculum hoc novi quibus sit moribus,
Tum saepe ex aliis intellexi, quae siet
Multorum in scholis publicis Studentium
Misella vita, qui sequntur crebrius
Horendi Martis et Veneris turpissima
Delubra, quam serena templa Pallados.
Quare haec praecepta si capesses, quae tibi
Trado, bonae in mente considebunt plurima.
Primum Deum cole, atque concionibus
Sacris frequenter interesto publicis;
Rectoris hinc Magnifici et dictis omnium
Pareto Professorum, Parentum qui loco.
Tum vero lites peius angue et Tygride
Vitabis, cum sciam, plerumque creberrimas
Solere hodie simultates existere;
Quare placebis, poclis si remiseris
Ingratum nuntium, et tete abstuleris domum,
Fugiens consortia prava ceu scopulos maris.
Et quoniam laeta frons tibi, atque oculi vagi,
Quae duo in amore maxima sunt mala et bonas
Foemmeum, quod malorum postis omnium,

Genus fuge, ô CORNELI, namque in ore mel,
In corde fel gerit, quin et virtus patet
Huic in fronte, sed sub veste sordidum
Virus latet; fuge, oro, hoc pessimum malum.
Etenim semel in huius si incideris retia,
Numquam inde, quamvis mille tentes id modis,
Tete expedies, studia omnia frigebunt, preces
Omnes erunt inanes, irritus simul [(printer); sic: semel]
Conatus omnis; quin, quod Gnate maxumum,
Non tantum cuncta perdes membra corporis;
Sed et, avertat quod clementissimus Deus;
Numquam appelles vitae in portum optatissimae.
Nam Scortatores atque Adulteri, Dei
Non possidebunt regnum, docet ut Apostolus;
Sequere hortamen meum hoc; avis non commode
Alls sugit visco illitis, age sequere.
Postremo, ne te aere alieno obstringas, cave.
Quantum fuerit studiis tuis pecuniae
Opus, mittetur a me; tu modo singulis
Hinc tempori satis fac creditoribus,
Ne si tu aliquando illic discesseris, graves
Ad me querelae perferantur, ô cave.
CORN: Ne sis sollicitus oro, mei causa, optume
Parens, faciam omne sedulo quod iusseris.
EUB: Istud quidem faxit Deus.
SOPH: O Altissime,
Da nostra sint haec vota perpetuum rata!
CORN: Ecquid parentes iam me voltis amplius;
EUB: En dimidium thalerum, quem dabis tuae

Marthae nutrici, quae te eduxit parvolum.
Tum vero adito Gastrodem, et Polyplusium
Vicinos atque amicos nostros, ac eos
Iube valere, discessum subindicans.
CORN: Eo, ut mandata vestra promtus exequar.

ACTUS PRIMI SCENA SECUNDA. EUBULUS. Septenarii.

Nec usquam a Pietatis declinet semita; at siet
Nobis hac mundi immundi in fabula parentibus
Honor, et hinc haeres aeternae vitae gratissimus.
Nunc proximum est, ut intus conveniam gnatum meum,
Eique dinumerem argentum, et vestes emam, quibus
Opus, ut se crastinâ die accingat viae suae.

ACTUS PRIMI SCENA TERTIA. CORNELIUS. EUGENIA Virgo. Senarii.

Si postulando tu mihi sic perrexeris,
Citius me egenum, ac divitem te effeceris.
At ego sciens patris mei substantiam,
Claudebam ad singula haec fenestras aurium;
Aut durum est, dicebam, telum Necessitas;
Sed postquam argentum dinumeraverat senex,
Valere iubebam librum, pileum, calceos,
Valere praeceptores omnes cum scholâ,
Ad Eugeniam meam, meum illud corculum
Meumque ocellulum atque delicias volans;
In eâ me oblectabam, cum eâ, quando parens
Domo peregre aberat, dies haut pauculos
Noctesque multas consumebam in gaudiis;
Ome fortunatum plus quam dici potest!
Ecce autem nunc aliud obortum est gaudium,
Parens meus mihi argentum atque aurum dedit,
Queîs mihi in Academiam licet proficiscier,
Prosit ei largitas, sed mihi Pecunia.
Iussit quidem ille, ut impendam in bonos libros;
Et in dubiam mei salutem corporis;
Verum, simulatque ego venero in Academiam,
Bean deposito, vives faciam mihi
Ut adsient, atque omne tempus insimul
Mecum ducant in gaudiis communibus;
Si plusculum insumpsero quam par, quid inte est?
Fallaciarum mille modo viae patent,
Quibus ex sene argentum omne extorseris probe.
Sed de his satis. Tempus Monitor rerum omnium,

Nunc, Eugeniam, priusquam hinc abeam, efftagitat,
Conveniam, ut ei valedicam ad annos pauculos;
Sed hac per angiportum tentanda est via;
Ne, dum Lux micat adhuc, vicini sentiant!
Heu! usitato more, quanto ore liceat,
Consuetam verborum ingeminabo formulam;
Ut quando venero, statim mihi adsiet;
-------------------
Sed ecce praesto est; Ah mea Eugenia! unica
Voluptas; Eheu, salve plus mihi centies!
EUG: At tu mihi Corneli salve plus millies,
Ecquid vales? ubi tam tarde ocelle mi?
COR: Valeo quidem et non valeo.
EUG: Quid CORN.
Dicit meus?
COR: Hoc quod audis.
EUG: Quid ea volunt sibi
Verba? Valeo quidem et non valeo.
COR: Ergo scias
Faciam. Cras hinc vel primulo diluculo,
Si vixero, proficiscar in Academiam,
Ut illic, praeterlaspis aliquot mensibus,
Fiam Licentiatus Iuris; hinc mihi
Recte valeo; at quod interim non amplius
Tuo aureo conspectu, et dulca idis licet
Fruisci basiis; inde aegritudine
Erga te absentem cruciabiliter maxuma
Afftigor, Amoris Aethnam intus circumferens.
EUG: Quid audio Corneli? tune Academiam
Invises, et me miseram linques Virginem
Solam in dolore et lacrumis vitam perdere;

Olapides loqueris, queîs cerebrum excutis meum,
OCor durum, haeccine tua promissa est fides?
CORN: Fateor; sed delicium meum, quae inscitia est
Adversus stimulum calces? Sic Genitor meus
Voluit; cuius mandatis fas est obsequi.
EUG: Euge, ad aliud mentem tuam vitae genus
Retraberes; nam sat multi litteris vacant.
Et, quod ferme omnes faciunt Adolescentuli, aut
Equos aleres, aut etiam ad venandum canes;
Aut animum ad laetam mercatur am adiungeres,
Et hoc in patria. Nam dulce est patrium solum.
COR: Quid tu mea Eugenia Equos? quid mihi canes
Quid infaustam mercaturam mihi praedicas?
Equites raro sunt frideles uxoribus,
Venatores insidiantur meretricibus,
Mercatores expositi mille periculis,
Soli docti modo Amorem firmiter fovent.
EUG: Quando obstinate video operam te dare, meum
Ut consilium reicias alioquin bonum;
Atque ita Doctorum praedices constantiam;
Age non libet tecum pugnare diutius.
Sed ante discessum pauca haec munuscula
A me accipies veri pignus Amoris mei;
Primum annulum hunc, quo tamquam arrbâ digitos tuos
Orno: praeterea, et has armillas aureas,
Quas manibus applico tuis: et Strophiolum,
Tibi recens molli contextum pollice.

Habeto haec omnia a me CORNELI, et boni
Consulito, atque animum potius quam munuscula
Respicito.
CORN: O quas dignas rependam gratias
Tibi, alimentum vitae et dimidium animae meae,
Meus obsecro sis animus, quando ego sum tuus:
Et, quia nil habeo heîc praeter annulum aureum,
Quaeso illum recipe a me gratae mentis loco;
EUG: Gratiam habeo et ago tibi, tuique hoc munere
Manebo semper memor, abfueris dum mihi!
CORN: Non possum nunc quin te amplectar mea suavitas!
EUG: Amplectere me CORNELI. quando et ut lubet
CORN. O mel meum! ô Lubentias! ô Corculum!
Ut delicata! ut tenera facta es mea Rosa!
Mea coturnix! mea gallina! mea columbula!
Mea vita! mea medulla! mea festivitas!
Aedepol ego posthac amplius nullus fuam!
EUG: At nulla nulla omnino esse videor mihi
Hac hora, qua tui pedes fugam parant.
Ah mi CORNELI, Discidium ingens est dolor.
COR: At EUGENIA, Redire maius gaudium est.
Si fortiter patieris nunc malum, Bono
Post potieris; Maerorem sequitur Gaudium.
EUG: Ah recrea me litteris.
CORN: Fiet, Vale.
Illa abiit quae me his ornavit munusculis,
Si Sors volet, mox aliam iis puellulam
Invenero; Nunc patria Vale cum civibus.

ACTUS PRIMI SCENA QUARTA. SOPHIA Mater: Octonarii.

ARGUMENTUM ACTUS SECUNDI.

ACTUS SECUNDUS ACT. 2. SCENA PRIMA. GRILLUS, SUSIO, SORGIUS, CORNELIUS. Trochaici septenarii.

CORN: Equidem Sympatriotae optumi litteras vobis adfero,
Ast aurum et argentum nunc a me non exspectabiltis.
GRIL: Quid solas tulitteras? Quid nos litteras absque pecunia
Moramur? putantne Senes stolidi, nos posse aurâ heîc vivere?
SUS: Ita me Deus iuvet, ut ego in Ungariam, Orbis et in ultimas
Proficiscar partes; videant quod tunc Solatium Filii
Habeant.
SOR: At ego has litteras, in margine tot notis legibus
Et teratei/ais complebo, ut hobeant quod doleat satis,
Illis sordeat si Doctor et Carminifex, Carnifex
Placeat.
COR: Ne mihi sodales boni succenseatis rogo,
Dedi quod datum.
GRIL: At quod debetur tibi nondum est datum;
CORN: Quid illud est?
GRIL: Illud quidem cras ex perieris malo
Cum tuo.
COR: Vah, iam quid subinnuitis, mens praesentiscit satis.
SUS: Phut! quam hic BEANUS fetet commilitones optumi!
SORG: Quid pudet CORNELI?
GRIL: Ita sunt plerique homines, quos, cum nil refert,
Pudet; quando pudendum est, ibi eos deserit Pudor.
COR: At [(printer); sic: Ad] pudorem hunc timor mihi creat, quia nondum cornua

Deposui.
SORG: Absit timor, facessat pudor, mihique cito
Ioachimicum da, ut cum Curfore agam, ut tecum suaviter
Ludat; Nam bene mihi cum eo convenit.
CORN: En accipe;
SORG: Teneo. Nunc ergo te in hospitium recipe, ut sis crastino
Die paratus ad induendum novumhominem.
COR: Gere
Vobis morem, sed omnia quaeso bonâ fide.
SORG: Imo optumâ.
Abiit Beanus, ha ha he! nunc animus in tuto est loco;
Prius negabat daturum se nobis pecuniam
Nunc tamen dat, sic novae aves captandae sunt fallaciis,
Sic ad fraudationem gerendum ingenium callidum!
SUS: Peiorem ego in orbe hominem, magisque versute malum
Numquam aedepol quemquam vidi, quam hic est noster SORGIUS;
Ita sibi centuriata habet capitis comitia,
Pol! amo te ab imâ calce usque ad supremum verticem!
SORG: Qui me amat, illum redamo, qui me fallit, rursum fallitur.
Sed subductis consiliis extemplo indicate locum,
Ubi liceat argentum hoc in communibus modo gaudiis
Insumere; namque hodie hospita nobis solet apponere
Cibum formidolosum dictu, non esu modo;
Et quas herbas pecudes non edunt, nunc heîc homines devorant;

GRIL: Recte ais; duc nos quo velis;
SOR: Subsequimini ergo me.
GRIL: Sequimur.

ACTUS SECUNDI SCENA SECUNDA. AURARIUS Depositor, CORNELIUS, SIMON famulus. Senarii, Octonarii.

AUR: Ergo Beani estis?
COR: Sumus.
AUR: Quid ergo Beanus est?
COR: Beanus Est Asinus Nesciens Vitam Studiosorum.
AUR: BENE.
Haec ergo uterque, quae vobis inicio lora, capessite,
At ego istum penem bubulum retinebo mihi.
Hem! tu istum capiti impone pileum, tu alterum,
En etiam vobis subito induite has Syntheses.
Estisne satis iam nunc instructi?
COR: Nescio.
AUR: Est Asinorum responsio. sed dicite,
Quo iam tendetis?
COR: In Gynecaeum si licet.
AUR: O Cochleatores beauli, at ego vos agam
In fustitudinas ferricrepinas insulas,
ubi vivos homines mortui incursant boves,
ubi flent nequam homines! Hem coniunctim pergitc
Pergite coniunctim, pergite; iam subsistite.
Quid? iamme sletis? Heu Phoebus post nubilia?
Satis si fletum, incipite Cantiunculam;
Ego praeibo, vos clara subsequimini
Voce, utvos spectatores omnes audiant!
Ni fiat, onerabo pene hoc vestros pedes.
----------------[Note: Depositor, quisquis es, tibi liberum [(printer); sic: liberam] fingere pro tempore cantiunculam.]
Iam mihi placetis! Cantatum modo satis;
Nunc ego vos animi liberabo angustia:
Adeone Aselli vos istoc verbo beo,
Ita ut risus saliant pectora; vel Virgines
Hîc adsunt, ut subinde angustos in gyrum
Torqueâtis oculos? Age tu CORNELI in tua

Ecquam etiam habuisti in patria pulchram Amasiam?
CORN: Nullam unquam quod sciam!
AUR: Dic mihi vera obsecro.
CORN: Quod Veritas, dixi!
AUR: Sed hoc ego nego!
COR: At hoc qui potes?
AUR: Quin me tua Dominatio
Egregie fallit; cui sinon esset grave,
Inquirerem, anne in hoclaterot sacculo
Puella; Hem CORNELI cuius quaeso haec manus?
Certe puellae; Ita alia scandit aliam litteram; Simon
[Note: Hic mihi Magister Amatorius componat Epistolam.]Tu propera nobis hanc pralegere Epistolam;
At ne nos fallas dico, si fefelleris,
Hos pugnos devorabis: sin pellegoris
Recte, mox liber eris Beani foetidi.
---------------
AUR: Herr Domine Juncker habt ihr eine Eugeniam/
Die euch geschrieben solchen Busen brieffiam/
So muß ich euch doniren vier Rabbuschias/
Ob has, queîs imposuisti mihi fallacias,
CORN: Hei hei mihi!
AUR: Si hoc modo vidisset Corculum,
Ich weiß sie wurd mir außreussn mein Barthium.
Vos oro, quotquot heîc adestis, Virgines
Nolite flere, sic soleo excipere hospites
Beanos, qui pulchras deperiunt Virgines.
Nunc tu CORNELLI et tu SIMON procumbite,
Ut possim vestra lavare capita, et tergora
Dolare; haut aliter enim modo potest fieri. [(printer); sic: :]

Quis Studiosus nisi his peractis ritibus?
Hei quot Venereis totum caput huic tuber est
Humoribus! iis adferre remedium decet,
Quo expellantur: Aperi OS.
COR: Me ludis.
AUR: Egone te
Heîc ludam? Intermori malim me pessumo
Letho;
COR: Moc Moc:
AUR: Quid Moc Moc? Quic es hunc panem?
COR: Annon dixi futurum tu ut me falleres?
AUR: En Saccharum ut animales redeamt spiritus:
Quid tu vero bone SIMON? an et sunt tibi
Humores noxii?
SIM: Non.
AUR: explorem sine!
Hui! quam valide huius sese cerebrum movet!
Credo Cyclopas immigrasse in hoc caput,
Hoc qui intus feriant alternatis ictibus;
Eiciendi hercle sunt; Age tu, mecum [(printer); sic: meum] incipe
Hanc ingeminare sormulam, Pincpanchii!
SIM: Pincpanchii, Moc.
AUR: Quid? Num [(printer); sic: Nunc] etiam nidor malus
Ferit nares? En ut certatim spiritus
Mali evolant! viden CORNELI?
COR: maxume,
AUR: Et etiam illius Arcadicum dentem?
COR: oppido.
AUR: Quin tu etiam huius Simon dentemq vassatulum
Propendere vides?
SIM: Ita.
AUR: Nempe ludibrio
Sunt vobis inter alumnos Musarum, Ergo eos
Hoc eximam manubrio reciproco.
En ecce evolsi sunt! vah quam sunt marcidi!
Agite ambo iam subito proni procumbit e,

Ut hoc dolabro vestra tergora laevigem.
COR: Hei scapulas?
SIM: Heu nates meas!
AUR: Omittite
Querelas, aut vobis duplicatis hoc malum.
COR: Eheu precamur!
SIM: Supplicibus heî parcito!
AUR: Ocius ergo surgite et illi agite gratias
Qui fecit ut Studentes censeamini.
COR: En Marcam Lubecensem, dehinc ego referam
Semper maiores tibi pro merito gratias.
SIM: Ich wil euch auch wol Morgen ein Kranckgeit geben.
AUR: Iam mecum ad philosophum comitemini hac viâ
Ut is vos absolvat.

ACTUS SECUNDI SCENA TERTIA. GRILLUS, SUSIO, SORGIUS.

GRIL: Nihil est quod metuas, ille nobis insuper adhue
Lautum instruet convivium; postquam a Decano
Examinatus; At ecce Lupus in fabula est, St.

ACTUS SECUNDI SCENA QUARTA. PAULUS Philosoph. CORNELIUS, SIMON. Senarii.

Sed age? quidnam tu de Apuleio iudicas?
COR: Quid aliud, nisi quod literarum luminae
Quos tu dixisti praeceptores optumos,
Gravibus verbis excultum, et sapientissimis
Senteniis perquam esse stipatum librum;
PAUL: Idem et ego sentio, probans clarissimes
Patronos, ut Capitolinum, Lactantium,
Augustinum, Marcellinum, Macrobium,
Servium Honoratum, Isodorum ac Aurelium
Cassiodorum, Priscianum, cum Falgentio,
Cum Covio, cum Nasio, et Volsanio;
COR: Isthaec quidem ignota mihi sunt nomina, at tibi
Heîc tantum, quantum praeceptoribus meis
Largior, inprimis quando ornamentum ad Styli
Atque eruditionis inde exceperim
Accessum haut exiguum.
PAUL: Ecquam ebsecro breviusculam
Tenes adferre ex Apuleio sententiam?
COR: Teneo.
PAUL: Dic ergo sodes.
COR: Ubi uber,ibi tuber.
PAUL: Pol tu me isthac responsione, gaudio
Totum delibutum reddis, ô mihi liberi
Forent tali ingenio et memoria praediti!
Ecquid versatus es in antiquitatibus?
COR: Ita sum.
PAU: Age cedo, Pileus apud Antiquissimo
In quo usu fuit?
COR: Adversus pluvias, illius
Adeo ut per vatem Ascraeum fiat mentio,
Quando pulchre monet; Tibi Pileus esto paratus

In capite, ut minime madefiant imbribus aures.
PAUL: Quale fuit signum?
COR: Libcrtatis, et nist
Mefallit animus, apud romanos.
PAU: Optume,
Unde eius ducitur Etymon vocabuli?
COR: A materiae ratione parandae, qua fere
Fit dia\ to\ pilou=n, quod est, si recte adhuc scie;
Condensare, coarctare.
PAUL: Pol rectissime
Respondes, horum tu fili carissime
Ne obliviscaris oro que pocre tenes,
Concipio mihi de te spem maxumam; hinc modo
En accipe Sal sapientiae et Vinum tibi,
In nomine Patris, Filii, et sancti Spiritus,
Disc in pace.

ACTUS SECUNDI SCENA QUINTA. AURARIUS, FRIDERICUS, CORNELIUS. Senarii.

Me?
AURA: Ego, proprius ad Magnificum huc accerseris;
COR: Magnifice Rector, rogo tua Magnificentia
Me in album referat Studiosorum.
FR: Quando age
In nostram venisti Academiam?
COR: Ante triduum.
FR: Adeon? recens? quando amisisti cornua?
COR: Vix hora abiit.
FR: Bene est, quod est nomen tibi?
COR: CORNELIO.
FR: Illud nomen hîc clarissimum
A conscientiâ malâ, tu reddito
Illud felicius ut in omen exeat;
Sed quoniam intelligo te privilegiis
Fruisci nostris velle, has leges pellege,
Quas te observaturum probe, mihi dabis
Iusiurandum, huic tabulae impositis primoribus
[Note: Hîc recitee leges Academiae et addat iuramentum.]Digitis. ----------
FR: Dedifti grande iusiuranduci; ergo vide
Ut serves, quo ammus tuus in portu naviget.
Nunc ecquid habes argenti, quod Academiae
Debetur fisco?
COR: Habeo, modo quantum solrere
Me deceat indicetur,
FRID: Florenum, sies
Parentum si proles mediocris ordinis;
At si patricius, partem numerabis duplam.
CORN: Patricium me dicunt; Habe ergo quod petis.
FRID: Habeo lubens; Tu nune vale, et bene ambulae.

ARGUMENTUM GERMANICUM Actus tertii.

ACTUS TERTIUS. ACT. TERTII SCENA PRIMA. CORNELIUS, HOSPITA. LUBENTIA. Senarii.

En aceipe Rosam hanc nobilem; forte amplius
Hoc si quid exposueris, reddam crastino
Die, bona fide.
HOSP: Haec omnia ego tibi lubens
Expediam mi CORNELI. tu fac hospites
Tui nobis ut adsient in tempore,
Ne mihi molesti sint noctem per integram;
Mittam desubito hinc in macellum atque in forum
Meam gnatam Lubentiam; Heus Lubentia!
Statim cum Trullulaulla hinc exito in forum,
Emptum hâc pecunia armum Vervecis de xterum,
Duos anates, duos Capos, unum anserem.
Praeterea aliquot Carpas, turdos et fundulos.
LUB: Fiet mater, liceat modo crines meos
Aptare recte capiti.
HOSP: Modo fiat cito!
COR: Curabis recte ô pulcherrima Lubentia!
LUB: Ne super hac re CORNELI vel quicquam ambigis,
Hodie horâ sextâ cuncta parata erunt tibi.
COR: Abeo ergo et ipse meos invitatum bospites.

ACTUS TERTII SCENA SECUNDA HOSPITA, LUBENTIA. TRULLULALULLA. Scazontes Senarii.

HOSP: Semper, quoties tibi exeundum est, abit annus;
Priusquam te exornes, propera, ne otcupent largae
Te pluviae, Chasma, fulgur, tonitrua et venti;
LUB: Quid tibi mea nunc tonitrua somnias mater
Hoc mense Martio?
HOSP: Loquacula hanc linguam
Comprime, prodique, videsne glomerarier atras
Ab Austro nubes, et polum obduci, perge
Perge inquam, ipse eventus probaverit dicta;
LUB: Nihil pericli est;
HOSP: Quin sonuit hora secunda
Credo quod ab aurora usque ad hoc quod est lucis
Numquam exornari, fingi, pingi, cessasti!
LUB: Nihil refert; iam sat sum mea mater compta;
HOSP: Utinam madescas ad vivam cutem Stulta!
Ut debitam feras mihi mercedem, quod
Sic obstrepas semper et obgannias matri;
LUB: Ne mihi succenseas [(printer); sic: subcenseas] mater, modo discedo;
Age subsequere me Trullulalulla cum corbe
Maiore, habebis quod te fessam sat reddet;
TRUL: Subsequar ut experiar meas vires.
LUB: perge

ACTUS TERTII SCENA TERTIA HOSPITA. Octonarii.

Potantque assiduum et helluantur, dum loculi adhuc tinniunt
Post omne ubi est argentum insumptum, in luctum et lacrumas cadunt,
Rem, Nomen, Amicos, Gloriamque amittunt puncto temporis,
Haut unquam intelligunt iuvenes, quam magnum parfimonia
Siet vectigal, sed cum damno hoc multi discunt maxumo;
Metuo ide hoc Cornelio, mihi qui Rosam hancce nobilem
Hodie dedit, quo vesperi illi cenam dubiam apponerem;
Dimidium si dedisset, satis id; Sed mundus vult decipi,
Et stultae sane mulieres, quae non accipiunt, largiter
Quod datur; Haut etenim ornantur a maritis nummis aureis,
Sed potius in nos exercent pugnos suos, domare quos
Decebat in muros; Nunc est tempus repetendi aedes meas,
Ut et caro et pisces coquantur; et praestoler [(printer); sic: praestolor] hospites.

ACTUS TERTII SCENA QUARTA. CORNELIUS, GRILLUS, SORGIUS, SIMON, DONATUS, HOSPES, HOSPITA, LUBENTIA, TRULLULALULLA. Trimetri.

CORN: Parata est hospita cena ut dudum petieram?
HOSP: Sic factum, Sed abi tam diu tui hospites?
Profecto ferculis tuis nocet haec mora;
COR: Adstant prae foribus.
HOS: Quin iubes has ingredi
Aedes?
COR: Iam fiet; Heus SORGI et GRILLE ilico
Accedite, omnia sunt parata, vos hera
Exspectat intus.
GRIL: In nolis mulla mora erit,
Namque intestina nuno nobis diu crepant,
Dudumque dentes convenisse cibum volunt;
COR: At mea mens est per Bacchum tota in poculis!
SORG: Salve ergo CORNELI.
COR: Salvete iterum mihi.
HOSPES: Salvete mihi optumi hospites, in tempore
Adnos venitis, quod rerum nunc omnium
Est primum; quaeso procedite, ne ferculis
Prolixa oratio noceat; namque omnia
Parata sunt in aedibus.
HOSPITA: Venire vos
Ex animo gaudeo.
LUB: Mihigratissimus
Adventus vester.
GRIL: Habemus gratiam omnibus.
COR: Heus puer adesdum heîc instrue mensam, et fercule
Curata apponi, ut accumbamus ilico.
DON: Quin ecce! mensa adornata est et fercula
Huc fert [(printer); sic: feri] ancilla.
COR: Mox
SIMON: manibus date
Nostris aquam.
SIM: Faxo here lubens, en adfero.
COR: Age tu DONATE heic interim vitra elue;
Tam magna quam parva; hilaris namque esse cupio.
DON: Fiet.
COR: Nunc ergo accumbamus, te transfer huc.
GRILLE latus in dextrum, tu SORGI hoc claudito

Sinistrum, at tu hospes scamno huic inside, et meas
Fucundis hospites exhilarato iocis;
Ego hunc tenebo locum, ut si modo liceat tuâ
Pace impetrare, post adsideat mihi huc
LUBENTIA et nobiscum chartis lusitet;
HOSP: Per me licet, modo si libet; vos hospites
Depromite quisque cultrum, et sumite quod iuvet
Palatum, nam de capiundo cibo, hospites
Idemtidem admonere, non moris mei est;
GRIL: Ego quidem dum venter inanitate adhue
Mihi murmurat, glutiendo nulli cesserim;
CORN: Quid tu vero SORGI anne hodie ieiunium
Tibi indixisti, aut nihil appositum quod placet?
SORG: Tacesis, namque ego latrantem atque iratum satis
Placavi ventrem.
COR: Ergo a)pneusti\ tibi integrum hos
Propino vitrum.
SORG: Benedicat Baccbus tibi.
CORN: En responde!
SORG: Ne dubites.
HOSP: At tibi praebibo
Hunc GRILLE cantharum vel ternis baustibus.
GRIL: Laudo te, mi Hospes, et habeogratiam.
HOSP: Puer
Infunde recte.
DON: En recipe;
HOSP: En Grille cantharum
Quem praebibi tibi, ut scis, ternis haustibus;
GRIL: Memor sum, Sitio; quare Corneli cito
Te iubeo eodem iterum hoc salvere cantharo
Ad Hospitis legem.
COR: Agedum GRILLE perplacet;
SORG: At ne solus ego tristis videar, Hospes hoc
Tibi propino vitrum ternis ordine
Vicibus, vacuandum absque respirationibus;

HOSP: Nullus me terres; Hospes hic, ingentibus
Assuetus trullis, nil mor atur talia
Vitra.
COR: Heus! adduc tibicines Puer.
GRIL: Prius
Moduletur nobis gratam cantiunculam;
COR: At non potest.
GRIL: adducat igitur; interim
Meus Menalcas audiemus quid que at;
Incipe.
HOSP: Tibicines rectâ ad nos advolant.
COR: Removeatur confestim mappa cum cibo,
Nam conspicor omnes quod vos satietas tenet.
HOSP: In tempore venitis boni viri.
COR: placet
Quod tam propere adestis; agite vestrâ Musicâ
Nos recreate, habebitis quod petieritis modo.
GRI: Hem placet.
COR: Ah hospes accedat LUBENTIA
Ut ludat paululum nobiscum chartulis!
HOSP: Concedo; sed prius a matre veniam impetres,
Nam mater sola imperium in filiam tenet.
COR: Ego abeo adductum Virginem, vos optumi
Sodales ista vitra, et hosce cantharos
Evacuate, Puer tu fasciculos cito duos
Iube chartarum nobis huc adferrier,
Quorum unum trade Grillo, Sorgio, et Hospiti,
Sed alterum mihi serva, et LUBENTIAE.
GRIL: Heus Hospes tibi Latinum poclum praebibo!
HOSP: Lubens excipio et summas ago gralias.
SORG: Tibi vero Grille praebibo Curle, Murle, Puf.
GRIL: Utinam te Bacchus amet Sorgi, fideliter
Tibi respondebo; sed redit CORNELIUS

Secum adducens LUBENTIAM Heus suavissime
CORNELI pro felici reditu, poculum
Praetorium hoc propino.
CORN: bibito candide,
Totumque exhaustum mensae imponito mihi.
GRIL: Ne dabites, num tu de me aliter expertus es?
CORN: Agite sodales, nunc parumper ludite,
Vobis fascioulum sumite unum, ego alterum
Accipio, ut virginem hanc aliquâ pecuniâ
Emungam.
LUB: Dii te per dant istoc verbulo,
Me si vis ludere, non ludam tecum.
CORN: ab tace,
Et distribue folia.
LUB: Sed quo nos pignore
Certabimus?
CORN: Tu strophiolum ponas tuum:
Ego meum annulum; hunc, si modo futura sis
Victrix, auferto; ego eâdem lege tecum agam;
LUB: Agelubet: Fortunam experiar.
CORN: Lubet
Et mihi; tu prius emittis.
LUB: heus bone, heus bone
CORNELI, vici hunc ludum, hic annulus est meus;
CORN: Habeas cum ucniâ, sed redintegrabimus
Aahuc alium lusum,
LUB: Ut placet.
CORN: Rursumannulum
Depone.
LUB: Equidem annulum haut recipies, strophiolum,
Si quid vales, vincas.
COR: Quod Fors feret, feram
Lubens; En contra hanc auream pono crucem;
LUB: Mitte folium, vincam te iterum certissime.
COR: Ingratum nuntium.
LUB: Ut ut sit, vici denuo;
Vici CORNELI pignus utrumque est iam meum.
COR: Venus te amet cum istac Fortunâ, haut amplius
Tecum hodie faciam periculum.
LUB: Vah rideo!

Quiesce tandem, nihil est perpetuum datum;
Fortuna humana fingit artatqui, ut lubet;
Quod hodie vicisti cras forte reddere
Coget Fortuna; Lusui nulla est Fides.
Quin praebibo tibi hoc utrrum LUBENTIA;
LUB: Haut sitio CORNELI.
COR: Responde quid aliud
Et vicinum saluta.
LUB: At amnes dormiunt;
COR: Heus heus sodales numne cuncti mortui
Estis tot inter pocula? heus cito surgite,
Erigite capita, aperitee oculos. atque bibite, aut
Discedire in vestras domos.
SORG: Quota sonuit?
CORN: Quid quaeris? decima instat:
GRIL: Vah boc caput meum!
CORN: Quid caput ingeminas?
LUB: Ego matrem adducam meam.
COR: Quae isthaec est dementia ita ad mensam stertere?
Vix quatuor aut quinque evacuastis mensuras
Et tamen accepistis madulsam pessime.
HOSPIT: O filii! non dormiendi hic est locus,
Quem somnus premit, is ent domum, atque crapulam
Edormiat.
COR: Heus Simon, iuva nos.
SIM: Surgito;
Nihil respondes? credo lingua huic homini excidit;
Sorgi! quid ebrius irructas in os mihi?
SORG: Tace, suavis ructus mihi est, sic sine modo.
CORN: Qutd Grille moraris?
GRIL: Adhuc ego gestio ludere
Cum Trullulalulla.
TRUL: Dii te perdant cum tuo
Lusu; num tu meretriciam me operam putas

Dare?
GRIL: Ne exclames ita Virgo.
TRUL: Quidniexclamitem?
Scelus es impure, proin abi in malam crucem;
GRIL: Heus! istoc pro verbo, si vivam, aliquando erit
Ubi me ulciscar.
TRUL: Quod mihi minitare, est in diem;
GRIL: Pergas tu istac, ego hac meam instituam viam;
Holla Hoscha Ho! Sequimini Socii, in proxumam
Vinariam ibimus tabernam; nam sitim
Omnem nondum extinxi.
COR: At ea dudum clauditur.
GRIL: Ad Asmum igitur recta contollamus gradum!
COR: Pol! tecum sentio.
SORG: Pol! et ego subsequar.

ACTUS TERTII SCENA QUINTA. GRILLUS, SORGIUS, CORNELIUS, ASMUS, HANSIUS cum vigilum catervâ. Senarii.

Sceleste.
AS: Ita est.
COR: Socifraude.
AS: Ita est.
SORG: Trifurcifer
AS: Papae!
GRIL: Sacrilege;
AS: Vera vaticinamini.
COR: Pestis perniciesque Adolescentum.
AS: acerrime.
SOR: Fraus populi.
AS: Valide.
GR: Impureleno! As. maxime.
GR: Ignaviae praeses.
AS: licet.
COR: Iactantiae
Princeps.
AS: licet.
SOR: Rex Impudentiae.
AS: licet.
COR: Edax, furax, fugax, rapax, trahax.
AS: licet.
GRIL: Mendacium, voracium, rapacium;
Et helluantium Imperator, beus!
AS: licet.
COR: Licet ergo et nobis ostium hocce frangere,
AS: Licet ergo et mihi vos ad Rectorem audaciae
Tantae accusare.
HANS: Accurrite vigiles cito
Et grassatores hos caedite venabulis,
Caedite alacri animo, ne aufugiant; rectissime,
Adducite quos tenetis.
CORN: Euge nos sine,
Retinebis nostras frameas, pileos. pallia.
HAN: Imo haet retinebo, vosque recta in carcerem
Abducam; ibi nocte hâc vestrum hospitium fuat;
Praeterea vos cras ad Magnisicum deferam;
Is vos docebit, quî nocturno tempore
Aliorum liceat ianuas confringere;
GRIL: O miserum hospitium, quaeso tu monstra viam,
Mihi enim ignota est.
HAN: Quid ais? quid cunctaris diu?
COR: Ego vaco culpa.
HAN: Hoc cras Rectori dixeris.

ACTUS TERTII SCENA SEXTA HANSIUS, FRIDERICUS, VALENTIUS. Senarii.

Gerebant hospitem maledicta plurima;
MAG: Quid vero hospes?
HAN: Quid? devorabat omnia
MAG: Sed anne tum vos prosiliebatis?
HAN: Minime, sed exitum [(printer); sic: ]
Perpendentes in angiportu sistimus.
M: Quid ergo ulterius?
HAN: Quando operam et oleum viden?
Se perdere, frameas vaginâ liberant,
Ipsique ianuae et fenestris vim inferunt;
Mox proruunt vicini foras, atque uno
Exclamant ore, factum esse indignissime:
Ibi ego tandem meâ hasta sociis innuo,
Qui subito in spsos armatâ in surgunt manu,
Urum in fugam agunt, duos deiciunt in fugâ,
Quos captos rectâ inde abduximus in carcerem.
M: O facinus audax, et ferendum nullibi!
Sed ecquid praefecte Vigilum illorum tenes
Nomina?
HAN: Non teneo.
MAG: Paenam debitam luens
Mihi, modo sint inscripti. Huc quaeso revertere
Secundâ; ego interim expiscatum nomina;
Ad eos meum mittam Valentium.
HAN: Vale.
MAG: Valenti, ad Studiosorum caveam te cite
Hinc aufer, et pete inclusorum nomina;
Sividero esse alumnos nostrae Academiae,
Secundâ emittentur.
VAL: Abeo ut eos interrogem.

ACTUS TERTII SCENA SEPTIMA, SORGIUS. Scazontes.

SOR: QUam numquam Dii immortales secundae res
In poclis consequuntur exitum laetum;
Gravis quin maeror hinc sequatur a tergo:
Meo malo id nunc etiam intelligo demens;
O Corneli! quam nimis infausto me et Grillum
Excepisti tempore; quam stulte autem Grille
Factum, quod cum usque omnes eramus oppleti,
Ut vel nullum officium suum faceret membrum;
Nos tamen ad Asmum tecum allexisti, et nocte
Quidem intempesta. O mustum! ô vinum! ô Zythe!
Quid non efficitis? quid non? ubianimos nostros
Semel occupastis; Sed quid confero culpam
In mustum, in vinum, in Zythum, quae loqui haut possunt?
Namque ista fabulari si possent, sese
Probe defenderent; Nos nos sumus in culpâ
Qui largiter nimis ita indulsimus poclis;
Nunc quidnam istoc certamine vicimus? Certe
Nil praeter famam; ego venabulis belle
Percussus, testes sunt scapulae, caput, tergum!
Sodales insuper in caveam coniecti sunt,
Quae, me si prodiderint, adhuc mihi restat.
Expromoto opus est consilio mihi; Eos invisam
Rogatum, ne vocati in quaestiones, me
Forsan suis responsionibus prodant.
Adibo subito, ut recte congruant cuncta,
Sibique ubique hae res consentiant polore.

ACTUS TERTII SCENA OCTAVA. FRIDERICUS Magn. R. IUSTUS Adsessor. PHILIPPUS Notarius. VALENTIUS Cursor. HANSIUS Praefectus Vigilum. CORNELIUS, GRILLUS, ASMUS. Septenarii.

Gladio peribis ipse tuo: Valenti heus! Hansius
Accedat: Hic Praefecte Vigtlum secum inique ait
Actum.
HA: Ast ille reliquorum erat antesignanus, nihil
Intentatum linquebat linguâ, framea, lapidibus,
Testes mei omnes sunt sodales.
FR: Quid Cornelius
Ille alter, albae quem ferunt Gallinae filium?
HAN: Is nulli cedebat, at omnes clamore vincere
Studebat, nec caedendo nec feriendo ianuae aut
Fenestris parcebat. Quin hosce tertius, fugam
Qui cursu sibi quaerebat adiuvabat strenne.
FR: Quis ille tertius Sympotes, qui sese in pedes
Coniecit?
GRIL: Ille ignotus venit nobis obviam.
FUST: Tu nos videris decipere, imo etiam nos decipis.
GRI: Hoc absit Domine Doctor, aedepol non novi eum;
IUS: Quid si convincaris mendaciis?
GRI: Lubens luam
Poenam.
IUST: Heus Valenti nobis accersas Cornelium;
Vos interim parum secedite, dum revocamini.
VAL: Corneli accerseris.
FR: Egregius miles sub poculis,
Ecquid pudet tantas dedisse turbas tempore
Nocturno?
COR: Nullas Rectcr quod memini, turbas dedi.
FRID: Utrumque nôris, unum si noris.
IUST: Nega amplius.
CORN: Faterer certe, si mihi culpae conscius forem.
IUST: Responsio elegans; Quod tertio nomen fuit?
Qui vos reliquit in certamine.
COR: Illud nescio,
Is solus tot tumultus movit, nosque in carcerem
Perduxit immerentes.
IUST: Vos nulli ergo noxii
Fuistis?
COR: Nulliomnino,
FR: Heus istis vor mendaeiis

Duplicabitis malum.
COR: Nulla egofinxi mendacia,
Fors Vigilum Praefectus, Studiosorum osor maxumuc
Falsi nos arguit facinoris.
FR: Is dixit mibi
Quod verum. Sed etiam Caupo vobis scribet dicam.
COR: Et ipse didicit nos alienae culpae reddere
Reos.
FR: Id audietis; Heus Caupo! nosti bos duos?
ASM: Pernovi
FR: Loquere verum, Ecquid clamarunt?
ASM: Maxume.
FR: Et ianuam tuam pulsarunt?
ASM: Valide.
FR: Et impetum
In eam et fenestras fecerunt?
ASM: Ita.
FRID: Et conviciis
Te onerarunt?
ASM: Plurimis.
FRID: Audistin? plures praeter hos?
ASM: Adhuc unum, cuius vox nota, at nomen nescio.
COR: Is solus haec omnia fecit.
FR: Tace sis: Age quid debinc?
AS: Commoti vicini veniunt foras, et clamitant,
Vim mihi fieri; Quod audientes instructi suis
Armis, concurrunt certatim Vigiles, et Ventus ut
Folia, sic subito hos deiciunt humi: Sed tertius
Aufugit.
HAN: Sic res habet, ut commemoravit ordine.
COR: Ut te Dii Deaeque cunctae perduint tuis
Istis mendaciis, mox te pugione hoc, pessime
A vitâ abiudicabo.
GR: Atego te huc collo mox traham
Obstricto in foetidam cloacam, unde baut emexseris.
HAN: Ohe, ego non pluris istas praegrandes minas tuas
Facio, quam nostram ancillam, quae mihi latrinam lavat,
Facias periculum, nondum nosti hos pugnos meos;

GR: Necdum tu nostros.
PHIL: Ltnguam quaeso compescas, tace.
COR: Quis is?
PHIL: Maledicere huic tu temperabis, si sapis.
GRIL: Satis pro imperio.
FRID: Quanta haec audacia! quiescite
Et secedite tantisper, donec vos vevocavero.
FR: Uterque victi. Quali ergo tua Excellentia
Eos plectendos censet multâ? num levi?
IUS: gravi
Profecto digni sunt poenâ istâc pro petulantiâ,
Proin aut triginta florenos dabunt, aut carcere
Per septimanam detinebuntur durissimo.
FR: Haec multa perplacet: Age Vigilanti redeant duo
Isti iuvenes.
VAL: Corneli et Grille vos Rector vocat.
FR: Audistis Hansii et Cauponis testimonia
Quam congruenter contra vos uno ore exposita sint,
Quere ista facili auditione credenda omnia
Fuere, Vosque adeo digni estis, latis legibus,
Et poenarum ut severitate eamus obviam
Vestrae petulantiae. Nil hîc valet purgatio,
Conditio ergo mulctae sit vobis proposita duplex,
Cuius utram voltis optionem sumite,
Vel enim fisco triginta florenos Academiae
Numerabitis, vel coniciam vos alium in carcerem;
Ex quo prodire non licebit, donec abierint
Dies octo: nunc alterutrum vobis eligite, mox;
COR: Magnif Rector nobis neutra conditio placet;
FR: Id credimus! Neque nobis vestra placet petulantia;

IUST: Quid cessatis? Valenti abi reclusum carcerem;
GRIL: Valeat ingratus carcer, nos dabimus pecuniam,
Sed praescripto numero aliquid remittatur rogo.
IUST: Quantum ergo dabitis.
GR: Mihitantum Rhenanus unicus
Adhue superest, quem mater, cum discedercm domo,
Dedit, hunc dabo.
CORN: Mihi adhuc est integer Ioacbimicus
Hunc habeatis.
IUS: Meditata haec cuncta et comparata sunt
Derisui, quod aequâ mente ferre non decet,
Abite in carcerem.
COR: Non, hercle, vos illusimus;
Hoc tempore nobis in promtu non plus pecuniae est.
FR: Promittitis, vos intra quatuordecim dies
Daturos?
CO: Sic, sed numerus imminuatur quaesumus.
FRID: Numerabitis ergo quindecim, sed volumus sine mora.
COR: Spondeo.
GRIL: Promitto.
FR: Nunc quod leges nostrae postulant;
Quodque officium meum requirit inimicitias
Componam, quae sunt ortae inter vos, Asmum, et Hansium,
Ne forte in ultionis rabiem concitemini.
Domine Philippe, iuramentum illis modo praelege;
Vos autem attentite, et praeeuntem verbis sequimini.
PHIL: Ego Cornelius et ego Grillus fateor lubens,
COR GRIL: Ego Cornelius etc.
PHIL: Quod Cauponi fores nec non fenestras fregerim.
COR GRIL: Quod cauponi

PHIL: Quod plurimis maledictionibus eum carpserim
COR GRIL: Quod plurimis
PHIL: Quod merito ab Hansio ad Rectorem delatus siem.
COR GRIL: Quod merito
PHIL: Quod iustâ mulctâ memet Magnificus affecerit.
COR GRIL: Quod iustâ
PH: Et quod nolim, dum vixero, ulcisci hanc iniuriam.
COR GRIL: Et quod
PHI: Sic me Deus adiuvet.
COR GRIL: Sic me
FR: Satis
Iam abite, et deinceps vobis bene cavete.
COR: Cavebimus.

ARGUMENTUM ACTUS QUARTI.

ACTUS QUARTUS ACTUS QUARTI SCENA PRIMA. CORNELIUS, SUSIO, DONATUS. Senarii.

Quin et tunc tarditate pedum vel cochleam
Superabas, at iamnunc iurarim, cursibus
Te posse cervos vincere, tam cito properas;
SUS: Nostin' proverbium?
COR: Quodnam?
SUS: Vulpes pilum
Mutat non animum; quod totus aeeo sim macer
Totsque famelicus, strigosus, pallidus,
Quod nunc incedo Caesariatus, tetrica
Fronte, truculentis oculis, quod ocius gradum
Nunc tollo; id omne ex bello mecum huc adfero.
Ex Bello pendulae marcent genae, gula
In Bello strangulata tantum non fame,
Ex bello plures pediculos, quam nummulos
Mecum adportavi; qui testudineo gradu
Adsuetus heîc uti, ipsus Duellum in Turicicum
Concedat, istic ocius discet pedes
Movere, perduelles quando Turcici
Potiti fors victoriâ, mox Persico
Hostes vel ense, aut tormento aereo fugant;
Haec mala, licet perpessus ego sim saepius
Externa, et compulsus mutare plurima:
Eundem tamen huc animum refero, namque adhuc
Potare calleo, vorare, ludere,
Luctari, irruere framea in aedes Civium
Atque fores, et fenestras omnes frangere;
Dein ipsum Dominum atque insimul familiam
Pene ad necem tractare hac framea, his lapidibus;
Ecquid placeo tibi adhuc satis?
COR: Satis ô caput

Lepidum; quia tales mihi virtutes praedicas
Quibus paratur summa laus et gloria.
Nam vana est. quae hoc aevo paratur gloria
Ex Baldo, ex Bartholo, ex Galeno, ex Bibliis?
Neque inanius quicquam est, quodque in se habeat minus
Solidi, quod apprehendas, quam est tale studium.
SUS: Ita est Corneli; Proin dum nos iuvenes sumus
Nostros dies consumamus semper hilares,
Atque animos adiungamus studium ad unicum;
Aut evacuare cantharos, aut ludere
Chartis, frilillis, aleâ, pilâ, globis,
Aut in armorum nos collationibus
Oblectare, aut pulchras invisere virgines.
His his fruamur gaudiis praesentibus,
Dum aetas favet, tempus iuvat, fataque sinuut;
Dies quidem nunc longe abest novissimus,
Venturus est, post multa tandem saecula;
COR: Heu! quae tu mihi Susi narrasti gaudia!
Per Bacchum, dum abfuilsti, his indulsi vigil;
Adeo ut semel coniectus fuerim in carcerem;
SUS: Hui! semel tantum? mecum illud saepius
Adhuc inhabitabis hospitium, quid refert?
Nam saepe post Phoebi micantis caumata
Sequi solent tonitrua; non inde morimur;
Memini etiam post luctum oriri gaudia.
COR: Id omnes sancti Dii avertant ominis;
Nam mihi Rector graviter interminatus est
Se exterminaturum me omni Scholastico

Acaetu, meque privilegiis simul
Iri privatum Academicis.
SUS: Quid tu gregem
Moraris istum? quid tu privilegiis
Academicis quaeso nancisseris boni?
Longe meliores homines nostri milites,
Quin etiam cuncta terra forti patria est.
COR: Nunc tecum sentio. Heus puer adfer ilico
Mihi Zythum ex hospitis mei aedibus; move
Te ocius.
DON: Ego cursim ibo, sed nunquid ampius?
COR: Immo aliud te volo, cuius pene fueram
Oblitus.
DON: Si quid vis manda, effectum dabo;
COR: Cura apparari vesperum convivium
Et delicatum, et splendidum; sint frixa, sint
Elixa, sint assata, sint liquata, sint
Quaecumque sint in copia; nam vesperi
Ad mensam mecum hunc adferam novum hospitem.
DON: Curabo.
COR: Mox revertere huc cum cantharo.
Tu Susi in caena hospes mihi futurus es;
Audin'? sed non lautis et lepidis cibis
Excipiam te; verum potationibus
Certabimus.
SUS: Ah tace et mitte ista fercula,
Ibo tecum, quia nunc potare collubet
Tecum; nam potando cedo vel nemini
Locum, nisi me pugnis vicerit; Sed heus?
Dic, quot tibi Corneli convictores modo?
CORN: Nae pauculi.
SUS: Quot ergo?
CORN: Vin sunt duodecim,
SUS: Eho! num parvus tibi videtur numerus hic?

COR: Parvus certe.
SUS: Sed ego cogor tot cantharos
Evasuare illic, quot mensae mihi adsident;
Nam singuli mihi dum propinant, singulis
Si recte adhuc morem memini Academicum,
Est [(printer); sic: Et] respondendum.
COR: Obsecro, tace, quîd duodecim
Moraris cantharos? memini te bis decem
Olim intra ternas horas evacuare; Quid
Mussas?
SUS: Sed nunc alia est diaeta mihi, quia
Dum peregre hinc abfui, bibi dulcacidum
Semper Lyaeum; sed faciam periculum
Adhuc hodie quid valeam, modo cerevisia
Sit vestra boni valoris.
COR: Pol! coloris et
Valoris optumi; At eccum puerum cantharo
Redeuntem: nunc ipsus mox confitebere
Cuius precii siet; Heus puer vitrum ilico
Elue, et infunde, quam adfers huc cerevisiam,
Hem Susi, hoc vitrum tibi propino, sit salus.
SUS: Benedicat Bacchus.
COR: En totum unico hausiulo!
SUS: Placet, fideliter respondebo.
COR: Salus.
SUS: Salus: En respiratione idem unica
Exhausi.
COR: Ecquid tibi placet?
SUS: Satis;
En ecce valorem rufus indicat color,
Qui totus purus est, totus pellucidus,
Nusquam lymphatus, Zythusque ipse sic sapit
Quasi esset Rostochiensis aut Hamburgicus
Aut Servestanus, aut bonus Broihanius;
COR: Ita est.
SUS: Moxne ibimus?
COR: Extemplo, heus puer adferas

Mihi pallium, atque pileum, dein Caceos
Dato in splendorem.
DO: En Domine omne adfero tibi!
Quod postulas; Nunquid iam nunc cupis amplius?
COR: Sic, a cena me cum famulo accedito
Ad mensam, tu minorem, ille adferat facem
Maiorem, et facite, ut cum illis fuerit opus, statim
Sient paratae.
DON: Memor ero.
COR: Nunc tempus est
Ut eamus, atque accumbamus.
SUS: Tui prae, ego sequar;
COR: Siquidem ita lubet, ego morem tibi geram lubens.

ACTUS QUARTI SCENA SECUNDA. SIMON, DONATUS. Senarii.

Voluptati hunc diem in illius viduae aedibus
Ubi sunt illae ternae mustae Virgines.
SIM: Intelligo mihi quem denotes locum
Sed missa haec saciamus, deque propriis modo
Loquamur commoditatibus.
DON: Placet hoc mihi.
SIM: Quando finitâ caenâ, commensalium
Vides oculos parum prospicere, protinus
Fac ad manus ingens sit obba in angulo,
Hanc, quâ potes calliditate cape, et Martulae
Adfer, ut eam reponat erastinam in diem;
Dic autem nos simul paulo post primulum
Diluculum adfuturos, et totum diem
Daturos istic deliciis communibus.
DON: Sic faciam Simon; nam noster Cornelius
Cras multam stertet in lucem, nec tertiam
Ante horam e somnis expergiscetur, scio:
Ita enim consuevit semper facere, ubi pridie
Plusculum adbibit, dein quod diei est reliquum
Chartis solet, aut laterum impendere lusibus.
SIM: Rem omnem recte tenes, credo nos aedepol
In eodem edoctos ludo, proin te aufer, prius
Hospitium quam Iunckeri adeas, ad MARTULAM
Ipsamque tete et trullam praestolarier
Iube, ne forsan abierit dormitum, ubi
Adveneris.
DON: Id inprimis nunc facere expedit,
Nec longius cunctabor, tu mox sequere me.
SIM: Ego tempore satis oportuno te subsequar,
Nunc mihi adhuc est pauxillulum negotii.

ACTUS QUARTI SCENA TERTIA SORGIUS, GRILLUS, SIMON. Tetrametri.

GRIL: Tu si non nosti, facito ergo nos ut noverimus.
SIM: Susio
Ei nomen erat.
GRIL: Audin' Sorgi? Susio reversus est:
SOR: Audio, sed quali fronte erat?
SIM: Oblongâ, truculentis insuper
Oculis tovum videbat, Et nisi me memoria fefellerit
Ex Ungaria advolarat.
SOR: Certe purus putus ipsus est.
Quin imus et audimus secum quid adportet novi?
GR: placet:
SIM: Ego partier vobiscum me hinc auferam; nam Iunckerus meus
Ita iussit, ut comitarer vesperi, atque hanc adferrem facem.
GRIL: Venimus ergo nos tempori.

ACTUS QUARTI SCENA QUARTA. OCYPUS, HARPAX. Senarii.

Boni, at mali multum.
HAR: Obsecro quid illud est?
OC: Persaepe multiformes de eius moribus
Distortis, atque vitae incontinentia
Querelae missae hinc ad parentes optumos,
Quod poculis, quod lusibus, libidine
Aliisque stagitiis heîc tempus exigat;
Omnemque misere dilapidet pecuniam;
Quod multo item alieno teneatur aere, quod
Ob grave facinus coniectus siet in carcerem;
Haec atque alia resciverunt compluria.
HAR: Deum immortalem quae mihi narras nova!
Haec omnia parentes resciverunt?
OC: Ita est;
HAR: Quid erge?
OC: Quid? eos morbus invasit gravis
Ex aegrtudine hâc, nec spes vitae amplius.
HAR: O miserum modo Cornelium!
OC: O miserrimum!
Parentes condidere testamentum, eo
Cornelium abdicarunt omnibus bonis.
HA: Quid? abdicarunt?
OC: Sic.
HA: Ingratum ô nuntium!
Nam mihi adhuc soli debet undecim minas;
OC: Si debet, debebit semper, numquam bonis
Paternis potietur, satis hoc Epistola haec
Dicet, quam exaravit noster Notarius.
HA: Gravi hercle ariete pectus percutis meum;
Ha! quam technarum praesens mundus plenus est!
Nusquam amplius est Fides: Fides res mortua est.
OC: Haut mihi tu id imputes, si quid tibi debeat;
Sed heus,' ubi ubi est?
HA: Id ego admodum incerto scio,
Nisi eum apud hospitem offenderis.
OC: Ubi is suam

Tenet sedem?
HA: In tertia ab hâc proximâ domo.
OC: Eo ut Cornelius hanc perlustret Epistolam;
HA: Sat cito veneris istoc cum Cordolio tuo.

ACTUS QUARTI SCENA QUINTA. FRIDERICUS M. R. VALENTIUS. GERHARDUS hospes. HARPAX institor. CHRYSOSTOMUS Bibliopola. MORSIO pharmacopola. HANNO Oenopola. NOVELLUS Sartor. SMUTZ O Sutor. CARPZOVIUS Tonfor. ASMUS Caupo. MARTHA Lotrix. Tetrametri Scazontes.

GE: Scies; Cornelius qui in carcerem coniectus erat nuper,
Omnibus est nobis alieno aere obstrictus: Ubi eum appellamus,
Idem est, quasi lympham ex pumice postules; quare operam imploramus
Tuam, ut eum cogas solvere sponte, aut duro carceri includas,
Donec persolverit extremum nummum.
FR: Agite in ordinem vosmet
Locate: Quod tibi nomen?
GER: Gerhardus.
FR: Quantum tibi debet?
GE: Centum florenos pro cibo ac potu; sed quod meae gnatae
Sic per vim usuram cepit corporis, eam et concubitu fecit
Gravidam, pro crimine istac Plutoni corpus et animam debet.
FR: Prohibeat hoc Deux. Quod vero tibi nomne?
HAR: Mihi est Harpax
Nomen, qui egenus institor sum.
FR: Quantum ergo tibi debet?
HA: Vel undecim minas.
FR: Quantum Chrysostome tibi?
CHR: Centum.
Marcas.
FR: Quantum tibi Morsio?
MOR: Octodecim florenos.
FR: quantum Hanno
Tibi?
HAN: Triginta thaleros.
FR: Quis tu?
NO: Novellus; sum Sartor.
FR: Tibine ergo etiam aliquid debet?
NOV: Sic, duodecim florenos.
FR: Quis
Tu vero?
SM: Smutzo vocor, cui Cornelius decem debet
Ioachimicos.
FR: Annon tu Carpzovius tonsor?
CAR: Sum.
FR: Quantum ergo
Desideras?
CAR: Tres thaleros.
FR: Annon tu es Asmus?
AS: Asmus sum,

Debetque mihi Cornelius sex thaleros.
FR: Quantum lotrix
Tu denique postulas?
MAR: Tres thaleros.
FR: Numerastis quoque recte?
CRED: Ita.
FR: Colloquar cum eo, vosque opera et arte iurabo, ceu munus
Meum requirit. Vos redite huc singuli post tres horas,
Ego interim curabo accersier Corneliuns vestrum.

ACTUS QUARTI SCENA SEXTA. CORNELIUS, SUSCIO, HARPAX. Senarii.

Fidus ut adiutor pugnis succurram tuis.
COR: Bene mones. Adsis Fortuna; Heus tu nequam homo!
Unde isthaec in te incessit temeritas nova?
Ut non tantum me de tuleris ob debitum,
Sed etiam Creditores quod pellexeris
Ad magnificum?
HA: Bona verba quaeso.
COR: quid blatis?
HAR: Quin tu alium quaeras cui centones farcias,
Desiste, si fossam fodis dolo mihi,
Ne tute in ipsam primus irruas, cave.
Quoties mihi fecisti spem pecuniae,
Quam debes, si tabellio rediret tuus?
Nunc rediit; ubi pecunia? Nihil attulit.
COR: Meusne tabellio rediit?
HA: Quid quaeritas
Quod scis?
COR: His tibi mox pugnis linguam comprimam
Hoc pro dolo.
HA: Hic mos Impostorum haut infrequens
Et verbis et verberibus creditoribus
Semper rependere gratias.
COR: Egone sum
Impostor, aut unquam fui? Hem mihi vapula.
HAR: Hem! Impostor, vis haec hercle est maxuma, quam cito
Rectori expanam.
COR: Quid? minaris insuper?
SUS: Feri Corneli!
COR: Ferio.
SUS: At amplius
Exerce pugnos.
HA: Hei hei mihi!
COR: Quid clamitas?
HA: Hei hei mihi!
SUS: Nunc sat Corneli, desine
Ne plane occidas.
COR: Ito modo in malam crucem.

ACTUS QUARTI SCENA SEPTIMA. HAPRAX. Iambici Tetrametri Catalecti.

ACTUS QUARTI SCENA OCTAVA. OCYPUS, CORNELIUS, VALENTIUS. Senarii.

Reieci perfidus, et tam turipiter lupis
Servivi heîc obscaenissimis, beî qnid fleo?
Est sera nimis in fundo paenitentia,
Probum esse oportuit, qui nunc probus esse vult;
Hei! estne Testamentum conditum? factum,
Unde autem tantum nunc sumam pecuniae
Ut creditoribus satisfaciam? Hei sacrum
Interque saxum sto nec quid faciam scio,
Surripiamne ex aliorum clanclum aerario?
Vereor patibulum: O si superstites forent
Adhuc parentes, me provolverem ad pedes
Eorum, et culpam deprecarer millies!
Nunc frustra spero, tinniunt aures mihi
Quod uterque extremum vitae efflarint spiritum
O caelum! ô terra! Abrumpite hunc Cornelium!
Etenim Salus communis haec divinitus
Mihi scelesto non potest contingere.
Sed quem video ad me rectâ protollere gradum?
Profecto nisi me fallunt couli, Cursor est.
Abdam me ex illius conspectu in angulo hoc.
St. St.
VA. Dominus Cornelius citatur ad Rectorem, exclusionis sub poena. COR: Hei mihi!

ACTUS QUARTI SCENA NONA. FRIDERICUS, VALENTIUS, IOANNES, IUSTUS, VIGILANTIUS, PAULUS, PHILIPPUS, GERHARDUS, HARPAX, HANNO, MORSIO, CHRYSOSTOMUS, CARPZOVIUS, NOVELLUS, SMUTZO, ASMUS, MARTHA, CORNELIUS. Septenarii.

Rectoris lenitatem, supra quam dici potest.
Quare optumi Collegae ne proserpat hoc malum,
Nec seditio oriatur, certum est hunc proscribere,
Non propriâ auctoritate quidem meâ, sed omnium
Consentientibus votis. Adest heîc institor
Prae foribus, adest Cornelius, adest hospies et illius;
Qui queritur de vi, quam gnatae pudicitiae intulit,
Adsunt praeterea illius creditores ceteri,
Ferunt qui singuli esse iamdudum demortuos
Parentes, ipsum et abdicatum ut filium improbum.
IOH: Multa et varia Rector Magn. ad me perlata sunt
De Corneli petulantia, quam noctu exercuit
Cauponis ad cuiusdam aedes. Quare tum temporis
Ratione officii, ut audivistis, castigavi id scelus
Esug gesto: Quis enim ferret tam insignem audaciam
Homo pius? tum vero quod efferati pectoris
Libidine, castitatem filiae hostpitis sui
Subruperit, id pol aeque scivi cum ignarissimis,
Veluti nec mihi quicquam constat de illius debito.
Proin cum se in tanta praecipitavit flagitia, puto;
Dignum esse, qui ex numero removeatur Studentium.
IUST: Sic sentio et ipse.
VIGIL: Probatur idem mihi
PAUL: Et ego largior
Vobis sententiam eandem. At audiamus nos prius
Eum, quid ad delationes tot respondeat!
VIG: Id aequm iudico.
FR: Heus Valenti cito Cornelium
Huc advoca, et omnes qui illi grandem scripserunt dicam.

VAL: Factum puta.
FR: Tu Hospes quid contra habes Cornelium?
GER: Magn. Rect. Ego ipsum annum per totum infercii
Meo cibo ac potu, Quod voluit habuit de meo;
Voluit ientaculum? merendam voluit? de meo
Accepit; semper pollicitus mihi montes aureos
Ut grati animi arrham! nunc ubi eum appello de debito,
Clunes mihi (sit veniae locus) monstrat: quin plurimis
Simul me oner at maledictis.
IO: O ingratum hunc dixeris!
Verum ita sunt isti nostri Studiosi modo;
Si quid benefacias; levior pluma est gratia;
Si quid peccatum est plumbeas iras gerunt:
HOSP: Sic est, sed Dn. Doctor dicam adhuc quid amplius.
Impurus ille scelestus unicam gnatam meam
Coegit ad stuprum, et eam gravidam compressu suo
Fecit; talem mihi ac uxori retulit gratiam.
IOH: Deus hoc inultum facinus non sinet; iudex erit.
IUS: Hic nebulo excludendus est honestorum ex grege,
Illud leges et iura requirunt nostrae Academiae.
COR: Ego vero nullum puto flagitium esse, adolescentulum
Scortari neque potare neque teneri debito.
IUS: Quid tu nobis obgannis omnium impurissime,
O hominem aeternum perditum qui nondum crimina
Et scelera agnoscis adeo impura, horrenda, et impia!
VIG: Quonam usque censes optumum atque maxumum Deum
Hic bis tuis nefandis indulgentius tibi
Tot machinis sic connivere velle? falleris,
Si hoc credis! haut ce det libi bono eius clementia.

HAR: Conquestus ego sum Rector, qui me ipsus Cornelius
Validis concisum pugnis ad mortem pene appulit;
Amice appellatus de centum ac undecim minis
Quas mihi iamdudum debet; Quare ut tibi graves
Et tanto scelere dignas det poenas nunc obsecro;
Deinde ut cogas illum argentum solvere debitum;
FR: Tace sis, nos animadvertemus in eum graviter satis;
Vos ceteri nunc ordine quantum vobis debeat,
Mihi indicate, ne opus multis sit quaestiunculis;
CHRIS: mihi centum Marcas debet pro acceptis libris.
MORS: Mihi florenos debet octodecim pro Saccharo.
HAN: Mihi triginta thaleros pro vino Cretico.
NOVEL: Mihi duodecim [(printer); sic: duodecem] florenos pro sartis vestibus.
SMUTZ: Mihi decem [(printer); sic: decim] Ioachimicos pro adsutis calceis.
CARP: Mihi tres thaleros debet pro sanato rulnere;
ASM: Mihi sex thaleros debet pro epota cerevisia;
LOTR: Mihi tres thaleros pro purgatis subuculis.
FRID: Hac summa in ingentem excrescet numerum; Quid adhaec ais?
COR: Nihil nisi quod tam pulchre meminerunt numerum.
VIGIL: Eho. Tun' audes verbero nosmet sic luaificarier?
Tun' audes dicerc id, quod nemo antehac ausus suit?
FR: Hucne advenisti audaciae columen dolis? Num habes
Ut sis solvendo?
COR: Si me ipsum quaeram vix id sciam;
VIG: Ille omnes quotquot hic sunt pro ludo et iocis habet,
Periere mores, Ius, decus, honor, Pietas et Fides,
Et qui redire cum semel perit, nescit pudor.

FR: Heus tu Corneli homo indignissime quem tellus ferat
His singulis te obstringes creditoribus tuo
Chriographo, quod eis intra duos menses velis
Argentum debitum solvere, nî faxis, singulis
Ut te in ius rapiani longe strictius permittimus;
Iam vero quod te tot viciis, atque impurissimo
Infamem scelere fecisti, omnium ex consortio
Exterminamus Studiosorum, et te ad decennium
Proscribimus, severe mandantes, ut crastino
Diluculo discedas ex hâc urbe, quo lubet;
CORN: Vis haec quidem hercle est, quam nec ego nec cognati ferent.
IUST: Neque tu, neque cognati labefactarint leges bonas
Aut ferro aut verbis, corrigant vitam et mores tuos,
St quid valent.
COR: Heus Rector me si tu proscripseris,
Clare heic dico omnibus, nemo â me accipiet nummulum.
FR: Cave ne rem cogaris capite aut tergo solvere;
VIGIL: Illum in temperiae agitant et multae insaniae.
CORN: Quaeso agite mecum mitius; homo sum, humani a me nihil
Alienum esse arbitror.
IUST: Quid mitius tibi cupis?
Sententia lata semel, quam cras tabella publica
Memorabit aliis adulescentulis; Tu comprime os;
Atque facesse hinc.
CORN: Ut magnus vosmet perdat Iupiter!
Cum vestris legibus, et his cum leporibus omnibus.
CRED: Nos mox faciemus ut quid sit verus lepus scias.

FR: Quiescite, et secedite omnes, prandium monet.
GREX: Valete, nos compellimur aliam inire semitam.

ACTUS QUARTI SCENA DECIMA. SUSIO, GRILLUS, SORGIUS. Septenarii.

SUS: Committe quaeso curas auribus frater meis.
SOR: Faciam scias; Modo noster popularis Cornelius
Proscriptus ad deccnnium.
SUS: Quid ais? proscriptus est
Cornelius? Audin' Grille quae locutus Sorgius?
GRIL: Audio, sed nondum credo illi.
SOR: Si mihi non creduas
Ito ad tabellam ibi invenies quae dixi.
GRIL: Susio
Eamus.
SUS: Sorgi sis comes.
SOR: Etiam Cornelii.
SUS: En Grille, vera memoravit.
GRIL: Numquam hoc speraveram.
SUS: Numquam hoc speraveram
SORG: Frustra est, Numquam hoc speraveram.

ACTUS QUARTI SCENA UNDECIMA. CORNELIUS, HARPAX, NOVELLUS, SMUTZO, LUBENTIA. Senarii.

Pulmones distrahuntur, cruciatur iecur;
Radices cordis pereunt, hirae omnes dolent.
Iactor, crucior, agitor, stimulor, versor, feror,
Distrabor, exanimor, diripior, exenteror.
O terra aperi Os! atque dehisce me Cornelium!
Taedet caeli tueri convexa amplius!
Sedeo et non sedeo, sto et haut sto, ambulo et haut ambulo,
Quo tandemcumque mea converto lumina
Ibi omnia cura, maeror, luctus et dolor;
Hi loculi praegnantes auro argentoque erant,
Nunc luxuria inopiae mater cuncta abstulit;
Libros in liberos mutatos dixerim,
Ubi nunc sodales quos immortales mihi
Sperabam? Verum hercle est, quod dici solet,
Dum fervet Olla, vivit Amicitia bona!
Ubi nunc mea Virgo? quid Virgo? Lubentia
Virgo fuit! Itane ampliare decet suum
Genus? ô parentes vivitisne an mortui
Vos estis?
HAR: Audin tu? nos vocat, heu gestiunt
Manus meae.
COR: St mortui estis, in aedibus
Vestris ex me faciam unam longam litteram.
SM: At
Ego calceis faciam ex te crassam litteram.
NOV: Ego hâc illius ulnâ tergum metiar
Quin imus?
COR: Quos mihi advolare conspicor
Corvos?
NOV: Hem Smutzo Corvos nos vocat scelus;
HAR: Ego primus ero; Hem scelus! impostor! trifurcifer!
Argentum qnod dudum debes, solve.
COR: Obsecro
Mihi argentum non est.
HAR: Quando ergo solveris?

Calendas ad Graecas?
COR: non, sed quando Ocypus
Reversus.
HAR: Sat dedisti verba diu mihi,
Has exue vestes.
COR: Ah parce.
HAR: Exue furcifer,
COR: Ah linque has caligas.
NO: Cuius quaeso hoc pallium?
COR: Meum est.
NOV: Quin dicis fuit?
COR: Ah quid ego habere me
Dixi? immo habui.
NO: Hem id tu nondum habuisti verbero.
COR: O tergum! ô brachium! ô lumbos! o caput! ô pedes!
SMUTZ: Quid clamitas, anne dolet? Hem mihi calceos
Concede, his ex te faciam crassam litteram!
COR: O tergum! ô brachium! ô lumbos! ô caput! ô pedes!
HAR: Iam discede ad parentes cum bonis novis;
Et facito, ut quod reiliquum, accipiamus debiti.
COR: Ah illi abierunt corvi! quos; sed teneo me;
LUB: Quid adeo tristis es Corneli mi pater?
COR: Ah tun' me patrem appellas? Ah violentiâ
Fragnor doloris, atque diffluentium
Maceratione viscerum in ultimam luem
Consumor.
LUB: Hem huius Cornelioli nomine
Te hac voce saluto, quia hic filiolus est tuus,
Quem tibi recens enixa sum.
COR: Ah Lubentia [(printer); sic: Lubentiae]
Pudet pigetque.
LUB: Hem pudor hinc incassum cadit
Pudere oportuit, quando mihi adhinniens,
Pudicitiae fregisti vi repagula.
Per suprem: Regis regnum iuro, ut mihi
Extra unum te mortalis nemo corpore hoc
Corpus contigit, ut me impudicam redderet!
COR: Hei! hei! Puelle Oculos Vocativos habent,

Ablativas manus; Dativum possides?
Conceditur Genitivus, mox sequntur hunc
Accusativus, Nominativus; Cave,
Cave hos ô iuvenis casus si recte sapis.
LUB: Quid virgines incusas? hunc infantulum
Corneliolum excipe osculo, arridet tibi;
COR: O auree ocelle Amoris qui donum et decus!
LUB: Vale Corneli.
COR: Quid? deseris tuum
Infantulum?
LUB: Tuus est nunc.
CORN: Meus est et tuus.
LUB: Recte; quandoquidem tuus est, Corneliolum habe
Et retine donec rediero.
COR: Ah Lubentia
Recipe hunc, mihi migrandum.
LUB: Nunc non audio
COR: Quaeso audias.
LUB: Vale, vale, non audio.
COR: Ah sine te exorem;
LUB: Non audio.
COR: Ah sine,
Dabitur victus vestitusque necessarius
Corneliolo.
LUB: Quid praeterea?
COR: Decem minae,
En dexteram! en fidem! en osculum pro pignore!
LUB: Miseret tui me; Recipio hanc prolem, sed ut
Serves promissa.
COR: Sic servabo per Iovem;
LUB: Vale.
COR: Illa abiit, proin me quoque coniciam in pedes;
Poscit tempus modo; ne plures advolent,
Atque ingravescat dolor; Ah cor mihi mortuum est
Metu, unde auxilii nunc copiam parem?
Spes atque opes sepultae sunt vitae meae;
Hei mihi, ubi sum? quid ago? quave insisto viâ?
O tristem! ô luctuosum! ô funebrem hunc diem!

ARGUMENTUM ACTUS QUINTI.

ACTUS QUINTUS. ACTUS QUINTI SCENA PRIMA. SPECTRUM.

Quecky, suffloe Chym dressio suave pe' drose,
Rapuny visio la' craggi Sommer Alusa,
Susio vespelli Byth Trullululle Scoratze
Tyth basiol Crommy Cramero sol' lamme Cholety
Un' aperi Cornil'sem strangio puppe falyson.

ACTUS QUINTI SCENA SECUNDA. CORNELIUS, SPECTRUM. Senarii.

Hac constringam gutur meum, sed tibi prius
Relinquo hos calceos, thoracem et pilum;
Fratres tuos miserescat huius corporis
Et animulae.
SP: Corfoy, Raffoy, Curac!
COR: Quid hoc? quid in his loculis qui mecum decidunt?
Graves sunt et praegnantes, inspiciam ilico;
Hui! si me [(printer); sic: ] nunc suspendam operam luserim
Meisque voluptatem inimicis creaverim.
Supreme Deus scrutator cordium omnium
Qui non vis peccatoris interitum, sed ut
Convertatur homo et vivat; tibi ago gratias,
Tu misero spem obtulisti insperatam mihi.
Nam ex Orco in vitam me revocasti hodie, quod hunc
Mihi adservasti thesaurum, pro quo tibi
Sit immortale decus, ibi laus, tibi gloria,
Finis licet nullus meorum criminum,
Finis tamen nullus tuae clementiae est.
Detestor nunc mea scelera, peccavi pater,
Miserere mei Deus; vitam pol corrigam;
Nunc sargo, quia in vado salutis haereo.
Ex hoc thesauro tantum depromam mihi
Pecuniae, meis quo creditoribus
Reddatur debitum: Fors si hoc audiverint
Professores, defensionis sub suo
Recipient me clypeo; tentabo; O gaudium!

ACTUS QUINTI SCENA TERTIA. VOLATINUS, CORNELIUS. Senarii.

Quaeso novi?
VOL: Nil nisi quod Princeps advenerat.
COR: Princeps? quis?
VOL: Ignoro
COR: Heus heus nunc vigilo mihi.

ACTUS QUINTI SCENA QUARTA. NESTOR cum comitatu, CORNELIUS. Octonarii.

Cogitare, quo finirem vitam. Sed Deo sit gratia
Qui me Angelis tutatus, et eripuit me ex Orci faucibus,
Nam vix simulatque restim inieceram collo meo, statim
Disrumpit, ipse decido de mensa, ibi me marsupiis
Onerata pelvis plurimis a capite sequitur: spiritum
Fere interclusum recipio miser, inspicio marsupia,
Adeoque argento et auro plena offendi singula, mihi a
Parentibus meis praeter spem legata atque reposita;
Hoc hoc igitur thesauro faciam, ut Creditores, urbe in hae
Quos habeo, gaudeant, mihique multas gratias agant;
De reliquo autem meas Musas exhilarabo, et mea studia
Si Deus et Sors benigna adfulserit, pertexam sedulo;
Proin Dux clementissime, Musarum patrone maxume
Quando tuam erga alios benivolentiam perspeximus
Satis facilem, tantum mihi de illa impertias nunc obsecra
Eius ut aurâ atque commendatione fretus, a Scholae
Huius Rectore recipiar, et in numero rursum computer
Studentium; Promitto, me hercle, probitatem et diligentiam.
NEST: Noster Amor, quisquis es iuvenis, in cultores sapientiae
Et liberalium artium, nulli unquam praeclusus fuit;
At in impietate degentibus, iis indulgentiae fores
Oocludimus, praesertim quando nullâ paenitudine
Ducuntur; decet hoc principem bonum, decet hoc omnes pies.
CORN: At clementissime Dn. Princeps me peccasse paenitet;

NEST: At lapientis proprium est, nihil quod paenitere unquam queat,
Facere.
COR: Verum est, sed praeterita reprehendi mage quam corrigi
Possunt; et quod factum, quod gestum est, infectum fieri nequit,
Rerum natura prohibente.
NEST: Quid ergo designasti mali?
COR: Hei hei prorsus pudet pigetque crimen omne prodere
Argentum omne a parentibus missum, confregi turpiter,
Multo me obstrinxi aere alieno, dies noctesque singulas
Sepelivi cum iocis, cum chartis, cum fritillo, et poculis.
Omnia dehinc feci quae impatiens iusserit et imperaverit
Lihido; insultavi Virginibus, et! sed hoc pudor vetat;
Effregi civium fores, atque ipsos ad mortem dedi.
Hinc illud exilium, hinc illae sunt curae, hinc illae lacrumae;
NEST: Placet quod crimina tua commemorasti, et deploras modo,
Displicet, in tot dehonestamenta te quod praecipita veris,
Unde haut immerito ab omni exterminatus es Scholastico
Coetu; Nam multituo semper succrescit peccantium
Quando remittendi peccati spes datur; et ubi ignoscentium
Venialis gratia est, ibi itur ad culpas facillime:
Sed quoniam proprium Principum est venias peccantibus

Largiri liberales; et concessiones mittere
Gratuitas lapsibus humanis, cum Magn. Rectore agam
Ut impetres, quod tibi cupis, tu deinceps vitam corrige,
Estoque memor, quod ingratt ac infelices casus tui
Tibi disciplina extiterint.
COR: Habeo ô princeps clementissime
Tibi aeviternas gratias; O Sors quam puncto temporis
Mutaris! Nunc nunc teneo, quod Piscator primum ictus sapit.

ACTUS QUINTI SCENA QUINTA. FRIDERICUS, CORNELIUS, Senarii.

Ut intercessioni prote Principis
Dederint locum, tibique erat quod relliquum
Exilii tempus, singuli remiserint;
Verum istac lege, ut Creditoribus statim
Argentum quod debes dinumeres, et mihi
Porrectis manibus, heic meliora spondeas.
COR: Magnifice domine Rector, ego primnm omnium
Deo omnipotenti laudes ago laetus lubens,
Quod is me castigarit, ut Patientiam
Didicerim, Tum vero illustrissimo Duci,
Tibique, adeoque tuis Collegis singulis
Et grates gratiasque habeo ter maxumas,
Quod me in Studentum numerum iterum adsciveritis;
Pol! posthâc tibi quae potero et quae voles
Faciam; nec committam, ut rursum insimuler ab hinc
Altcuius facinoris mali.
FR: Hoc faxit Deus;
COR: O me felicem cuitam prospere omnia
Hodie evenerunt. Equidem vix apud me sum,
Prae gaudio atque tam repentino bono;
Sed ubi Harpax est? ubi Creditores relliqui?
Ibo intro ad eos, ut dinumerem pecuniam:
Vos nunc Valete Spectatores optumi,
Et si vobis nostri Cornelii placet
Fortuna; oro plausum date huic Comoediae.

D. FRIDERICUS WIDEBRAMUS In Iniquos Censores.

QUisquis in officio es, miser atque afflictus Agaso es,
Agmina Censorum qui nova semper habes;
Hic culpaverit hoc, alius culpaverit illud,
Peccas, seu ducas sive geras Asinum,
Ne tamen impatiens cedas a tramite recti,
Conatus cunctis velle placere, cave.
Nemo unquam placuit, nemo placet omnibus unquam:
Nemo satisfecit, nemo satisfaciet.
Site vana premit Censorum turba, nec ulla
Iudiciis hominum parte placere potes,
Ipse placere tibi studeas bene conscius, et cum
Displiceas mundo, disce placere Deo.
Conscia propositi recti mens optima testis,
Omne Deo superat iudice loeta malum.

M. ALBERTI WICHGREVI HamburgI SATURA IN VETULLAM, Ex cuius nomine per Anagrammatismum AH VITULI MATER, Consecrata Viris clarissimis DN. MARTINO MARSTALLERO et DN. IOANNI VOLCMARO. Anno aerae Christianae 1699.

Viri clarissimi.

adurit indignationis illa aura. Sed ô felix, qui ad tempus, Candidatus Patientiae, humanis didicit ignoscere lapsibus, et impudentiae coecitatem veniali donare concessione. Ad tempus, dico, ad tempus! Morus enim mihi ille, quisquis sit, qui nimium studet oblivionem inducere iniuriae, et a sensu penitus offensionis abscedere. Scio quid praecipiat Altissimus: at hic ipse non vetuit, honestum nomen defendere, bonam famam tueri, Spartam quam nactus, ornare.

Scilicet hoc virtutis opus.

qui nunc-nuper vobis adfuit, intellexerim, vos mihi ex animo favere, unde benivolentiae vestrae radios mihi elicere discupio, rogans enixe, ut si fortean mea VETULLA me e sua Repub. eicere conetur, mihi ad vestrum clypeum pateat aditus: Accipire igitur eam, quâ polletis humanitate, et cum a vestris administrationibus dabitur otii locus, perlustrate, meque amate.

Rostochii, Anno 99. 20. IXbris.

Albertus Wichgrevius

SATURA IN VETULLAM ex cuius nomine per Anagrammatismum AH VITULI MATER.

QUid cum WICHGREVIO tibi bestia foeda VETULLA?
Quae vitulos, vaccas, taurosque bovesque suesque
Pascere debebas, et nostros mittere vates.
Quid me corrigere atque alios vis? corrige quaeso
Teque tuasque sues, vasti quas pondere veniris
Nescio quo praegnans quondam genitore tulisti.
O mihi fecunda liceat modo dicere Musâ!
Omni a queîs praesens scate heîc modo crimina mundu
Vel tantum unica anus quantum nocet omnibus, illa
Illa, inquam, inprimis, qua nectaris ebria potu,
Me, incassum, nuper mordaci dente petivit.
Virtus nunc vitium est, scelus est res regia, fraude
Conciliatur honos, nullum inter fasque nefasque
Discrimen, dives vel re, vel nomine dives
Laudatur, pauper contemnitur, ingenio, arte,
Et calamo quamvis ostenda: semina mentis

Egregiae? Si quis genialia tempora Vates
Pauper in urbe parum curâ exercere remotâ,
Atque alarum hominum conatur discere mores,
Nulla heîc libertas, sordent iura omnia vatum,
Exit et in famum fecunda licentia vatum.
Ah deplorandum merito Divûm genus, in quod
Nunc etiam a Vetula clamatur saepe, supremâ
Esse putes Paullum nobis e sede remissum,
Amplius haut vati, torva prohibente VETULLA,
Discendum, Quid agant venti, quae flamina mittat
Aeolus, in Silvis cantu mirabilis ales
Ante alias, quantas effingat gutture voces,
Et quî Christum in agro, subque aethera laudet Alauda;
Amplius haut Vatis, suetas rellinquere sedes
Templi, ubi Mysta docet sacri sua dogmata libri,
Nec licet, ut volupe est, aliena invisere fana,
Discere quaeque inter sanctos Concordia fratres,
Atque ex maiori maiores carpere motus.
Amolius haut vatis, taedas decorare iugales
Alierius, Musa, vel consecrare sereno
Ingenio et Genio; nec enim convivia parca,
(Qualiter Eudoxus quondam praebebat amicis,)
Civibus, aut claro Musarum porgere alumno.
Haec ubi patrarit laudanda proaemia mentis
Nobilis, et longae vates praeludia vitae,
Protinus e numero senior rabiente VETULLA
Gingivas spoliata, oculis rugisque verenda
Prorumpit lecto, et viduata sedilia pandens,
Omnia vel VViobichae, vel nuntiat ista Talichae;

Hinc iuvat in vatem mordaces spargere voces.
fit Leno, sit Scurra vagus, Grallator, Agyrtae,
Lurca vorax, gaudens alienis vivere poclis,
Qui studeat virides annos fraudare iuventae.
Et sibi commissos petulans corrumpere natos:
Quoque mage incautas possit movisse Sorores,
Nunc tremulas dextras scit cancellare, retortum
Inclinare Caput, transversa tuentihus hircis.
Nunc plenas rauco diducit gutture fauces,
Solaque commiscet Caelumque Salumque Solumque
Omnia frendens, omnia sternens, omnia perdens.
Impune ergo mihi spiraverit illa tot auras
Quando mens et lingua iubent? numquamne reponam
Traductus toties dirae dulcedine linguae?
Agricolae nulli nota est mage villa, VETULLA
Quam mihi sunt mores periuria, iurgia, lites,
Et quae vix centum recitem mendacia libris.
Scis quoties (quamvis hara scit tibi carior arâ)
AH VITULI MATER, magni sub tegmine Iovae,
Oris cum crepitu postici et murmure linguae,
Publica divini turbasti verba ministri,
Inque pudorem omnem vicinas foeda dedisti.
Nuper eram in templo, sacra iura audire paratus,
Huius ad obscenae perpulchra sedilia Scrophae
Cum me traxissent praeter spem fata misellum.
Mira canam, sed vera, inibi vix Presbiter orsus,
Lumina terribili rotat haec cum more VETULLA, et
Versus humum spectans, ingenti grande tonitru
Spirat odoris opus, cuius fragor ilicet omnes

Excitat e somno famulas horroreque turbat,
Et gravis innumeros faetor templo eicit ipso.
Dicito nunc mecum cui casca paraemia nota,
Iupiter inferni quo non habitacula figit,
Illic invenias putrem diramque VETULLAM.
Audisne haec quaeso? Stygii patris ornamentum,
Audisne? an dormis? tremulis an forte labellis
In vacuas mammas spurcâ stillante salivâ
Intritum calidum sorbillas tristia ad antrum
Vulcani? Sed nos Cives non credimus illa.
Nimirum tenet hoc; falso hinc sub nomine mendax
Huius simplicitas, fallaxque modestia vultus,
Et simulatus amor, vos in sua retia ducit,
Transversumque rapit, quo non exire potestas.
Garrula nam multum est, inconstans, vana, bilinguis,
Atque in ca pietas Crocodili, astucia Hyenae;
Ne cives, ne vos, queîs est fors uxor honesta,
Et pulchra, in licito gaudens concumbere lecto,
Ultra Cassinum fugere hinc iuvet, atque propinquam
Varmundam, uxori Vetula haec cito garrit in aurem
Cuique suae, simul et per conscia sidera iure-
Iurando affirmat, certe mirabile dictu,
Se Pyramanthiâ, et speculo didicisse, maritum
Nunc hanc, nunc illam manibus volvisse puellam.
Vos quoque matronae; quae vincula sancta pudoris
Servatis, deinceps longum exivisse cavete,
Si modo sint cari dentes, oculique caputque:
Hoccine, ait, bone vir; permittis semper habere,
Imperium uxori? hâc, cedo, libertate fruisci

Hanc decet? aeternum ô cunctis plorande marite?
Quin age si quid cordis habes, fustemque columque
Arripe, et illius tremulas buccasque natesque
Tun tun tun tun tun tun
de, de, de, de, de, de
re re re re re
Scilicet his tochnis mentes effascinat aequas
Ut multâ quaestum ratione secuta, caducas
Cogat opes, unde ad crassam sibi dolia fesem
Strutetur, qua post pascat Vitulosque Suesque:
Nulla fere causa est, quam non subvertere tentat
Fraus genii VETULAE, magtcique potentia cantus,
Omnia scet quae intra muros agitantur et extra.
Vis iuvenis tremulos nostros invisere patres,
Vis iuvenis sanctas nostras invisere matres,
Vu iuvenis fidos nostros invisere fratres,
Vis iuvenis laetos nostros invisere natos,
Vis iuvenis pulchras nostras invisere natas,
Hortator tibi sum, prius appellasse VETULLAM
Te iuvet, et veniam nostrae impetrasse VETULLAE
Sic poteris vere tu filius esse VETULLAE.
Namque habet illa domi, sex crasso curpore natas,
Quarum, quae facte vinosâ, TRULLULALULLAM
Connubio iugent firmo tibi, duriter omnes
Ut tecum insueto sub carcere transigat annos,
Hane tu si madidus vino contempseris unquam,
Continuo totam furiosi more per urbem

Discurrit! (subito ira animos exercet aniles)
Atque uno centum spirat mendacia folle,
Quî modo Doctoris, modo quî sine fine Magtstri,
Nunc Mercatoris, nunc consulis atque supremi
Iudicis in tota natam traduxeris urbe.
Perge decus Ditis, Furiarum perge Voluptas,
Quae tibi sive Charon, seu trux suggesserit ira,
Omnia conari, et quae scribere vix sit honestum.
Sic tibi nocte ferent pulchras tua somnia formas,
Sic tibi pacifice veniet post funcera vita.
Sed quid ego? quid ago? labor est meus omnis inanis,
Si coner precibus mentem flexisse VETULLAE!
Dira suum numquam deponit Vipera Virus,
Ipse suos Tygris mores non exuit atros,
Ursa vorax, avidus Vultur manet, et Lea saeva,
Quid mirum ergo manet si scaeva VETULLA VETULLA?

VALEAT CUM PACE IN PICE.

[Gap desc: errata list]

ROSTOCHII Praelo Reusneriano.

Sumptibus LAURENTII ALBERTI, civis ac Bibliopolae Lubecensis, Anno 1602.