urs001

CASPARIS URSINI VELII E GERMANIS SILESII POEMATUM LIBRI QUINQUE.
Ex inclyta Basilea, apud Ioannem Frobenium.
An. M.D.XXII.

urs002

C. VRSINI VELII AD ILLVSTRISS. HISPAniarum principem, Austriae archiducem, ducem
Burgundionum Ferdinandum, Syluarum liber primus, in quo haec continentur:
Epithalamion sereniss. D. Sigismundi regis Poloniae et inclytae reginae Bonae.
Epithalamion illustriss. Ferdinando, Austriae archiduci, et sereniss. Annae reginae Pannoniae
dictum.
Leopoldus, seu Paean in D. Leopoldum, Austriae principem, et tutelare numen.
In laudem D. Max. Caesaris, et Henrici octaui Britanniae regis carmen.
De reditu Augustiss. Caes. Imperatoris Caroli in Germaniam, lusus poeticus.
De D. Max. Caes. obitu Epicedion, ceu naenia anniuersaria.
C. Vrsini Velij ad reuerendiss. D. Stanislaum, Thurzonem episcopum Olomutzen. Syluarum liber
secundus
haec subnotata complexus:
In inclytum regem Sigismundum Poloniae, ob Moschos debellatos Epinicion.
Thurzeicos praeludium.
Ad Stanislaum Thurzonem de obitu fratris consolatio.
Ad ducem Ioachimum Slesiae Paraenesis.
Ad Iesum seruatorem ac matrem uirginem, et baptistam prrecatio.
Ad Ianum Zuolam Morauum paraclesis pro edendo


urs003

INDEX OPERVM.
libro, qui inscribitur Microcosmus.
Genethiacon D. Erasmi Roterodami.
Lyricum ad D. Nicolaum praesulem.
Sodalitatis Collimitianae inuitatio.
Eiusdem ad cenam sodalium inuitatio.
C. Vrsini Velij ad R. et ampliss. D. Sebastianum Sperantium antistitem Brixinen. epistolarum
liber 1.
Ad Io. Thurzonem episcopum Vratislauien. de Caes. ac regum conuentu Viennae Pannoniae, epistola.
Ad eundem de Des. Erasmo Roterodamo epistola.
Ad Paulum Iouium Comensem Historicum insignem epistola,
Ad Stanislaum Saurum, canonicum Vratislauien. epistola,
Ad Ianum Zuolam Morauum epistola satyrica.
Ad fratrem Balthasarem epistola elegiaca.
Ad theclam sororem, et Heduigillam neptem, epistola.
Genethiacon Io. Dantisci poetae clarissimi.
C. Vrsini Velij ad illustriss. Slesiae ducem Ioachimum
illustriss. Caroli Slesiae ducis filium, elegiarum et epigrammaton liber.
Eiusdem ad reuerendiss. D. Bonhomum Tergestinum antistitem epigrammaton.
Graecorum Latinum in sermonem uersorum liber unus.


urs004

C. VRISINI VELII AD ILLVSTRISSImum Hispaniarum principem, Austriae archiducem,
Ducem Burgundionum etc. Ferdinandum, Syluarum liber primus.
SI diligenter antiquorum temporum res
et successus, usque ad hoc nostrum secu-
lum felix uere et aureum expenderimus,
Ferdinande archidux sereniss. compe-
riemus semper cum summis et maxi-
me florentibus regnis et imperijs ingenia quoque ho-
minum summa, mirifice effloruisse. Atque ut de alijs sile-
am, Graecis uidelicet et Barbaris, istud Romanorum
imperium longe maximum ac potentiss. quod in Au-
gustissima domo Austriae, iam longa Caesarum propa
gine, tanquam suo et aeterno in domicilio constitutum est:
cum semper excelsum et eminens. tum uno atque altero
saeculo, hac supremarum felicitatum coniunctione mira
biliter excelluit. et seipsum pene exuperauit. Viros tulit
incomparabiles Augusti aetas, adeo ut immensa Ro.
imperij potestas uix longius latiusque dicione suprema
npatuit, quam ingeniorum absolutissimorum celebrita-
te inclaruit. Secutaque deinde altera aetas, aeque doctiss.
hominum insigni copia, atque Traniani inculpata mode-
ratione felix. A qua haud ullam dixeris hac nostra aeta-
te feliciorem, qua Augustiss. et inuictiss. fratri tuo Ca-


urs005

AD FERDINANDVM EPIST.
tolo Caes. Imperatori V. longe potentiss. tibique optimo
principi, gubernacula totius orbis admirabili quadam
felicitate, ac mortalium omnium bono contigerunt. Etenim
si temporum rationem obseruemus, eaque ad Augusti
usque aetatem remetiamur, in nullo unquam principe, ac
praesertim in tam adulescente atque in fratre tuo, tot ac
tam incredibiles felicitates aeque breui successu uidentur
congruisse. Auorum, alterius regna opulentissima, al-
terius ampliss. imperium, hoc principum suffragijs, il-
la per successionem accepit. Caesar deinde designatus prin
cipatum non postremum. et opulentam in Germania
nationem illustriss. isti domui uestrae adiecit. Gallorum
uim insolentem, regno ad Pyrenaeos imminentium ar-
mis repressit ipsosque nuper in Italia Insubrium principatu,
accepto in deditionem Mediolano, citius spe omnium
exuit. Denique urbes aliquot in Belgis, indignae seruitutis
iugo depulso recuperauit. Tuae celsitudini interim inclytus
Austriae Ducatus iure haereditario cessit, cum adiectis
prouincijs Styria et Charintia et ultra Anasum
regione. Quin etiam nunc in Germania desiderium absentis
Caesaris fratris tui nobis exples: cuius in concilijs et rerum
administratione principum et populorum animi id ma-
xime expetentium, adquiescunt. Haec et illius et tuae ma-
iestatis praeclara facinora tam iuuenilibus annis supra
captum principis animi iam nunc edita, mundo non admirationi
esse non possunt. Quem tot egregia ac miranda


urs006

C. VRSINI VE LII
rerum optime gerendarum auspicia mirum in modum
solantur et recreant. Cuique etiam ob hoc gratulandum
est maxime, quod undique florentibus excellentiss. ingenijs
non defuturi sunt, qui res istas prudentissime simul
fortissimeque gestas, ac in posterum gerendas aeternis
scriptorum monumentis secuturae aetati prodent: atque
immortalitati suis diuinis laboribus conscrabunt. Quod
tum demum fiet effusius et cumulatius, cum maiesta-
tum uestrarum benignitatte atque ope propensiore hoc
hominum genus candidum sustentatum, atque haec stu-
dia literarum ductu uestro altius prouecta senserint ma-
gis Vergilios uobis, quam sibi Maecenates defuisse. Re
ligio aut sit hac de re quemquam dubitare. Ego spem hanc
quam cepi amplam tam certam seruo, adeo nihil non re-
gium et sublime ista Augusta indoles orbi terrarum de
celsitudine tua promittit. Denique cum iam non ignorem
apud illustriss. dominationem tuam locum esse, nec ultimum
hisce studijs, eaque magni a te fieri, qui superiori an-
no Epithalamion nuptijs serenitatis tuae, et inclytae regi
nae Annae uxoris dictum ad te misi, opus, ut retulit mi-
hi ampliss. uir Petrus Bonhomus, Tergestinus anti-
stes, non ingratum tuis oculis, et blande ac comiter ac-
ceptum. Ecce nunc integrum librum sacrosancto tuo no-
mini inscriptum in publicum exire permisi: cuius initio
sereniss. regis Poloniae Sigismundi et reginae Bonae il-
lustriss. feminae Epithalamion collocaui: quod illius fe-


urs007

AD FER DINANDVM EPIST.
licissimi coniugum D. Maximilianus auus tuus olim
prosperrimus autor fuit, cui subiunxi iterum aeditum
ad celsitudinem tuam nuptiale carmen. Quod in D.
Leopoldum Paean, tum alia quaedam Austriae domum
regum ac Caesarum altricem decantantia consequuntur.
Quae si intelligam tibi tanto et unico principi non displicuisse,
admouebitur ardor ingens animo meo quam
mox aggrediendi quod iam olim secum ultro
citroque uolutauit maioris nimirum operis
feturam aliquando editurus. Mire olim
Theodosium Augustum Auso-
nij poetae Idyllia ceperunt.
Proinde haec nostra magis benignitati tuae quam suae
indignitati fidentia. si gratiam apud te non
promerentur, saltem ut tanti principis contemptum aufugiant opto, quae tuae celsitudini
etiam atque etiam, et una autorem ipsorum
qualiacumque sunt, demisse, ac reuerenter com-
mendo. Friburgi Prisgaiae. Martij. An. M. D. XXII.


urs008

IN NOVVM VELII VRSINI POEtae emunctissimi opus,
Hermanni Buschij Epigramma.
NAturam frustra querimur senuisse tot annis,
Effetamque olim uiribus esse suis:
Indole nec prisca spiranteis ferre poetas
Quique immortali nomine digna canant.
Velius hoc linguam callens Vrsinus utramque
Aemulus en ueterum, pectore et arte probat.
Qui seu forte Elegos, thalamos seu carmine regum,
Seu Satyram, cultum siue Epigramma canit,
Candidius nihil est, nihil est exactius illo.
Felix delicijs pagina mille fluit.
Seria sic blandis, sic dulcia miscet amaris,
Vrbanus, mollis, salsus, amansque liber.
Attica huic pellex, nec non Acheloia Siren
Cesserit, et Phoenix, et moribundus olor.
Graecia Phoebaeum Smyrnae modo iactet alumnum
Dum libet. et cygnum Mantua docta suum.
Vrsino cantata, ferox Germania, plaudet
Finibus immensis, qua populosa sedet.


urs009

EPITHALAMION
SERENISSIMI DOMINI SIGISMVNDI
Regis Poloniaeet inclytae
Reginae Bonae.
ECquis Io mentem stimulat deus? urimur acri
Numinis afflatu, nec nos exercet Agyleus
More suo, grauis exarsit praecordia subter
Spiritus, insuetoque animum mihi perculit oestro:
Nescio quod nostris diuinum uiribus impar
Adspirans molitur opus. uix talia quisquam
Aut deus, aut certe dijs talia proximus audet.
Nam iubet acta sequi heroum Mauortia, et alto
Carmine regalem proferre Hymenaeon, ad ora
Magna uirum, ut toto uolitet manifestior orbe.
Ipse deus iubet ista mihi, nec spondet inanem
Dexter opem. Nos iussa dei monitusque sequamur
Insuetum ingressi nobis iter, et loca Cyrrhae
Iam pedibus magnum ausuris ignota prementes.
Et noua iam facies rerum maiorque paratus
Humano ante oculos: iamque obuersatur imago
Laeticiae, cum olim sibi iunxit ab aequore uectam
Connubio Aemonius Thetin Oceanitida Peleus.
Cum uarij gemino coeuntes agmine diui,
Altera sydereo pars se demisit Olympo:
Altera Neptuni sedes, et regna reliquit


urs010

SYLVARVM
Humida, Thessalicas uisura sed utraque pompas.
At tu o uirgo decens, et iam prope Regia coniunx
Pierios age nunc latices, et pande liquores
Castalios, nam te canimus Bona. tu mihi Cinthi
Conciliabis opem. paret tibi turba sororum
Turba canora: tuis citaramque hortatibus aptat
Delius, optatas nectitque in carmine uoces.
Adsis o regina meis conatibus, et me
Dirige dum cantatur Hymen tuus, atque paranti
Dicere coniugij causas et gaudia uestri,
Ipsa faue, breuiterque uxoria sacra canenti.
Tempus erat quo iam nigrae pars plurima noctis
Fluxerat, et nondum pulso Tithonia somno
Vxor agens roseum praefulsit luthea currum
Surgentis Phaebi radijs, cum Lemnius aureo
Egressus thalamo Veneris deus ardua uisit
Inarines saxa, atque Aetnaea sub antra reuersus
Imperat ille nouos opus ad fabrile labores,
Et nudum exercet Steropen, Brontemque fatigat
Sudantem, et lassat candente Pyragmona ferro.
Obseruata suo per commoda tempora furto
Bellipotens Mauors tecta ad Vulcania tendit
Amplexuque deam uerbisque inuitat amoenis.
Accumbens posito iam nudus Acinace nudae
Thracius, et notos repetit Deus acer amores.
Cui mox arrisit blandum dea, suetaque fixit


urs011

LIBER PRIMVS.
Oscula, iamque illi respondit amoribus aequis.
Quam subito amplexus inter Gradiuus amicos
Dulcibus affatur dictis, ac talibus infit.
O Regina, parens uolucrum praedulcis amorum
Alma Venus, quoniam fandi mihi copia numquam
Largior, amplexuque frui securius ullum
Ante fuit tempus: nunc seu cognomine Lemno
Sinthias ignipotens populos inuisit agrestes,
Seu format Siculis electra liquentia flammis
Insudans operi, massasue incudibus urget.
Hortatus age Diua meos, hasque accipe uoces.
Parrhasis e caelo qua despicit ursa patentes
Sarmatiae campos. qua caerulus arua pererrat
Vistula, arenosoque intrat mare Baltheon alueo
Vsque ad Carpathij montis iuga celsa niuosi,
Et latos Scythiae fines, Tanaimque remotum
Rex populis bello, Rex optimus, optimus idem
Arte togae. sceptris ac legibus imperat aequis.
Hic quoties fusis Scythiae per inhospita turmis
Hostili gelidas infecit sanguine lymphas
Armipotens, foedique ultus periuria Moschi
Captiuum aeratis affixit postibus aurum
Armaque, thoracasque uirum, celeresque sagittas
Pariete suspendit templi: et decreuit honorem
Ingentem, aeternum, cuius uictoria semper
Rettulit acceptam superis per uota salutem.


urs012

SYLVARVM
Et populis placidam dedit obfirmata quietem.
Nota loquor, non hunc uirtus Aeneia, non mens
(Quamuis ille deos patrios ex Ilio alto
Et genitorem humeris traxit Simoentis ad amnem
Audacemque olim strauit per uulnera Turnum)
Vicerat, absit enim ueris iniuria dictis.
Tertius hic finem ad proprium nunc labitur annus
Ex quo dilectae uxori morientia dusit
Lumina, et heu maestas luctum testatus amarum
Inferias dedit, ex illo quem tempore regni
Maerentem uiduo curas euoluere lecto
Cernimus. at sexus illi non ulla uirilis
Hac concessa tenus soboles, tantummodo natas
Inspectat geminas solatia caelibis aulae.
Huic Venus oro aliquam ingenti de stripe puellam,
Quando iterum exquirit dignam se uxorius unam
Elige, sed regum illustri de sanguine cretam,
Sed forma eximiam, qualem sibi Iuppiter optet
Nubere, si tantum Saturnia Iuno sororis
Nescia coniugij fraterni nomen haberet.
Vnde sui similes natos, horumque nepotes
Excipiat, pulchro referant qui corpore patrem:
Qui nec degeneres animis praesentibus aequent
Magnanimum genitorem, amplo succedere digni
Imperio, et regni sortiri sceptra potentis.
Hoc age diua, placens haec sint tibi munera curae,


urs013

LIBER PRIMVS.
Hoc te per si quod nostrum tibi dulce, uel unquam
Acceptum fuit inprimis. Mars impiger orat.
Haec effatus ibi extemplo Gradiuus amatae
Ter dedit amplexus, optata ter oscula diuae
Fixit. At illa deo arridens, mox talia contra
Retulit, ambrosio manauit amabilis ore
Sermo, hominum diuumque simul quo pectora mulcet:
Nae pridem Iouis imperijs fortissime diuum
Acta rogas, primae cui rex est Sarmata curae
Quamque potens bello dextra est tam pace uerendum
Imperij sceptrum, quo non est fortior alter
Europae in populis Rex, non et iustior alter
Aenaeaque meo non est minor: haec mihi dudum
Solaque cura fuit. feci Gradiue quod oras.
Et iam pulchra suas ibit regina per urbes
Hesperia e magna, atque aruis educta Latinis
Magnorum sanguis regum: pulcherrima Nymphas
Ausonidas inter, Latiasque ex ordine matres.
Nec quae Sarmaticis concesserit Heroinis
Siue fides, siue est industria nobilis ulli.
Pierios haec docta modos, et carmina Phoebi
Aonidum iam olim meruit decima esse sororum.
Quae si Dardanio mecum sub iudice formae
In certamen eat, Iunone et Pallade uictis
Haerebit dubitans, quamuis Paris arbiter aequus
Aurea cui tradat uictricis praemia formae.


urs014

SYLVARVM
Dotales secum illa et opes, atque afferet aurum,
Et picturatas uestes, matrumque labores
Italidum, tanta ut populi mirentur euntem.
Hanc equidem patris imperio (ni bella fuissent
Ducta per effrenes Scythiae durissima gentes
Struxissetque moras regi crudelis, et orbi
Gens inimica diu Moscho subiecta Tyranno)
Ominibus dextris socia Iunone iugassem
Florentem, intactam, iussu cum spicula nostro
Aurea torsit amor per fortia pectora regis.
Torsit et innuptae casta in praecordia diuae:
Idem ambobus amor, tactumque medullitus ipsum
Connubij et prolis memorem iubet esse uirilis,
Hanc formae morumque monens, et nubilis aeui.
Nunc quoque de tenera natorum accersere turba
Quaero duos, ambo pharetra et caelestibus ambo
Ignibus armatos, telique uolatilis auro.
Quis cura est flammis animos agitare deorum
Dulcem inconcubitum, et furta ad concessa mouendo
Diuino placidas augent dum pectore curas.
Queis labor aeternum et caelesti e semine ductum
Heroum genus: et castas accendere mentes.
Quales Aeaciden iunxerunt Pelea quondam
Aquoreae Thetidi, queis illicientibus olim
Inclyta magnanimum deuinxit Nelea Choris
Dardanio, qui nos olim iunxere sub Ida


urs015

LIBER PRIMVS.
Anchisae Aenaeaque meo fecere parentem.
Dixit, et accitis Citheraea potentibus arcu
Imperat haec natis, acrique potentibus igni.
Ite tea o nati cura et iucunda uoluptas
Ite citi, atque armate faces, aptate sagittas.
Alter gramineis qua laeta Polonia campis
Luxuriatque solo pingui, glebaque feraci.
Altrix illa uirum quos Martius excitat ardor,
Et salis et nigri tellus fecunda metalli
Praediues pecoris, maculosarumque ferarum
Mollibus exuuijs, et tegmine martidos atro.
Illic inueniet meditantem proelia regem:
Atque graues uigili uoluentem pectore curas.
Alter Iapygij praeclara ad moenia Bari
(Sphortias hic Agathae Insubrum quae stirpe paterna
Monstrat auos atauosque duces, famaque per orbem
Illustres numerat materno sanguine reges)
Deuolet accelerans. Hic uirginis, ille beati
Regis legitimo mentem succendat amore
Inserat aeternae semen durable flammae,
Vt manibus iunctis tandem connubia firment,
Expectata diu populis, totiesque petita.
Ipsa adero, praesensque animis illabar amantum:
Ipsa dabo uires: etmecum pronuba Iuno
Magna secundabit connubia numine dextro.
Talia finierat glauco Venus orta profundo.


urs016

SYLVARVM
Illi deproperant et iussa facessere diuae
Praecipites satagunt, celeresque per aera lapsi
Sumit uterque suo telumque accommodat arcu,
Et digitis subito non mittit inane peritis.
Atque utriusque auro transfixit uterque sacrum cor.
Insolitasque faces praecordia ad intima subdens
Protinus ingenerat placidum per uulnus amorem:
Affectusque pares. ibi primum Sphortias ignem
Sensit, et ignoti subierunt principis ora.
Ipse quoque externae flamma correptus eadem
Reginae thalamos petere, et connubia dextra
Rex ambire parat, superisque hortantibus ipsis
Caelestesque sequi monitus, et numinis auram
Phas putat. Illi etenim tacita sub nocte cubili
In fummo placidos carpenti lumine somnos
Affuit interpres diuum Cyllenius, actus
Aetherea iussu genitoris ab arce tonantis,
Austriadae uultumque gerens habitumque potentis
Caesaris Austriadae: dictis qui talibus ipsum
Aggreditur regem: Tandem o Sismunde memento
Promissi, et tibi quam pepigi ne ducere cesses
Reginam, haud alio tali quam principe dignam.
Pene pijs nimium indultum lachrymisque querelisque
Vxorisque datum cineri satis. Euge secundis
Connubijs thalamisque uaca, fortisque beatam
Progenera sobolem, et rgni spes aede futuras.


urs017

LIBER PRIMVS.
Quae sero patris imperium, fuluumque Tiaram
Accipiat: Tanaimque ultra prolata capessat
Regna, diuque alta populos in pace gubernet.
Hoc ipsum nunc uelle Iouem: hoc tibi uoluere parcas
Spondeo. Tolle moras, totaque amplectere mente
Fata, uoluntatesque deum Sismunde: tuique
Caesaris hortatus, atque haec mea perfice tandem
Consilia, ac generi et regno succurre tuorum.
Me penes omnis erit labor, huic aeternus in orbe
Stabit honos, tanti laudataque gratia facti.
Haecut Mercurius regi mandata farebat,
Et somnum, et dulcem excussit per membra quietem,
Iamque deo similis tenues euasit in auras.
Ipse autem Rex sollicito mox pectore uersat
Quid superum mandata, nouusque, repensque quid ultra
Poscat amor. ueniente die tum prima uirorum
Accersit capita, et quae sit sententia promit.
Atque oratores Romani ad Caesaris aulam
Extemplo iubet ire duos, quibus ista referre
Mandat, et ingenue connubia tanta pacisci,
Ipsos alta Bonae sub tecta laremque profectos:
Quinctiam magno e Latio secum ocyus illam
Educant. Parent dictis et iussa facessunt
Legati, celerantque uias: et rite secunda
Omnia perficunt Iunone et numine laeuo.
Iam et longum maturat iter Regina per urbes,


urs018

LIBER PRIMVS
Quo pietas, quo suadet amor, terraque marique
Ire parat: multaque grauem iam aetate parentem
Deserit, excultosque lares: aurisque fauoni
Semper frugiferas terras, uernantia semper
Prata, renascentemque uirorem, atque Appula tempe.
Continuo naues onerat dotalibus auri
Gazis, argentoque graues, et uestibus aptis
Regifico luxu. et uentis dare uela secundis
Certa uiae iubet actutum. parentibus Euris
Temperat aequoreos facili Dea numine fluctus
Orta mari, imperio et uastae moderatur aquae uim.
Quam teneri circum uolitant turba aurea nati.
Ipsum igni caluit motum mare fluctibus imis.
Illa nec hybernum sydus, neque tempore duro
Tristia confusi formidat nubila caeli
Adriacos emensa sinus, excepta potenti
Caesarea populo qui sub ditione tenetur.
Tandem Sarmatici populosa per oppida regni
Ducta, petit sedes urbis, tectisque propinquat
Gracchi opus, ut fama est, quae nunc Cracouia fertut.
Cui rex ipse ampla procerum comitante caterua
Cum patribus, sanctoque uirum subeunte senatu
Aduorsum uenit: et secum intra moenia ducit.
Ingreditur Regina potens pulcherrima Nympharum
Ausonidum, summis facies cui laeta deabus
Effulget proprior, cuique. aurea Cypris honorum


urs019

SYLVARVM.
Afflauit decus: et Iunonius emicat ardor
Luminibus. gemino frons aemula sydere uincit
Ablutum Paphiae Oceani sub fluctibus astrum.
Et uiget et tenero stat corpore gratia uiuax
Progeniem confessa suam, Regumque uerenda
Stemmata, iam regum et thalamis ante omnia digna
Non talem, formae aspexit mirator Vlysses
Frondibus exiliens, tantum non corpore toto
Nudus, inops habitus Phaeacia littora iuxta
Nausicaam: fulgent hominem supra, aurea Nymphes
Ora: atque Ambrosium spirans testatur honorem
Caelestem ingenti genium cum numine uultus.
Subiectos spectat populos, blandumque tuetur
Spumanti sublimis equo: qualem neque ducit
Cornipedum domitor melius, giratque per auras
Cyllaron: ipse suo gestit sub pondere et auro
Instratus sonipes, subterque uolubilis errat,
Argutum excutiens caput: illa gubernat euntem
Hinc atque hina animosa, suisque inuoluit habenis
Rursum laxatis indulgens libera frenis:
Arbitria, aspectatque ducem gauderque marito
Et regi par ire suo. Supet omnis et astat
Turba uirum, ac matres tantam mirantur equi uim
Virginis ire manu: et digitis parere sedentis.
Iam tibi, quis tantae taceat nunc gaudia sortis,
Sol nouus exoritur, gratare Poloia terris


urs020

SYLVARVM
Magna tuis. Patrias caelo secum illa sereno
Diuitias, affertque aeterni ueris honores.
Et secum inuectat melioris numina diui,
Quae tibi Lenaeae praestabunt munera uitis.
Et tibi felices promittit Iuppiter annos,
Secula qui priscum facilis reparabit in aurum.
Hac comitante, feras Moschorum sub sua gentes
Iura, et Sarmaticis submittet legibus omnes
Rex tuus: Euxino imponet uictricia Ponto
Signa, dabitque manus uictas dominumque uocabit:
Accola Danubij, multarum diues aquarum.
Qua se praecipitat septena per hostia late
Rex Ister fluuiorum, atrisque illabitur undis
Thetyos: et magno nomen cum flumine sistit.
Ipse et progrediens alios supereminet omnes
Laetus io Rex magnanimus, spectabilis auro
Et picturatae precioso tegmine uestis:
Praesentemque animum uultu promittit honoro:
Incessuque patet mens regia. Troius heros
Talis Sidoniae tectis successit Elysae
Ducitur interea celebris longo ordine pompa,
Arcem ad sublimem ingenti qua regia saxo
Imposita est, regum sedes Augusta piorum
Aurea nunc, olim deformis et aspera moles.
Instaurata micant sumptu praediuite tecta:
Summa auro radiant laquearia: fulgidus auro


urs021

LIBER PRIMVS
Omnis stat paries, fuluisque tapetibus ardet.
Tu modo quae Ditis supremo a coniuge regni
Proxima iura tenes, tectis succede superbis
O regina lubens, flauo cui uerticc coniux
Imponet grauidam gemmisque auroque coronam.
Et tibi subiecti populi, uicinaque regna
Dona ferent: niueo baccata monilia collo
Apta dabunt: alij crateras, et aurea uasa:
Inque scyphi capulo ramosa corallia summo.
Plurima praeterea uariarum pulchra ferarum
Tegmina, uix capient latae tot munera mensae.
O uero Regina, olim Bona nomine dicta,
Nunc melior cunctis: quae deinde merebere duci
Optima, cum Regem nata iam prole parentem
Feceris: et regni aedideris solatia magni.
Dij quibus esse ferunt regum connubia curae
Vera monent: certumque iubent has aedere uoces,
Caelicolum ductu quae sunt uentura, priusquam
Tertius in caelo sua per uestigia labens
Annus eat, soboles nascetur tum aurea uobis.
O praestans animi Rex. o longe inclyta coniux:
Quae socium patrio cum nomine nomen habebit
Maternum: Augustique illis agnomina iunget.
Ille puer tum cum genitor mitissimus iras,
Atque aduersantis pacauerit arma nepotis:
Iam tentans gressus, iam et mascula pectora prodens,


urs022

LIBER PRIMVS.
Ductorum in medio redeunti paruulus olli
Cuncta patri similis: uultus, humerosque genasque
Occurret: blandoque imitabitur ore uiororum
Verba salutantum, Regem excipientia, grata
Necdum perfectae conatus murmura linguae.
Iam tum exultanti similis similisque fruenti.
O genus acceptum superis, et cura deorum
Acpraesens tutela hominum, quae gaudia uestrum
Pectus inundabunt, miro tum Regia plausu
Laeticiaque fremet olim, cum uestra senectus
Felices coram numerabit sera nepotes:
Plurima qui uestro imperio sola subdita iungent.
Aeterna, namque est hoc uestri fanguinis, unum
Progenie terris dominos, Regesque daturi.

EPITHALAMION ILLVSTRTSSIMO FERDInando Austriae Archiduci et sereniss. Annae
Reginae Pannoniae dictum.
NVnc age si qua dies tot iam per saecula magnae
Affulsit iucunda tibi, nunc Austria regum
Feta domus, laeta haec successibus adstrue priscis
Tempora, nec dubites praeferre prioribus annis.
Nulla adeo tibi fausta prius lux orta, necante
Pannonias radijs lustrauit amicior oras


urs023

SYLVARVM
Phoebus, utramque uidens uno sub principe terram
Qua uenit exoriens, et qua sua lumina condit:
Augustique larem Regum incrementa daturum
Connubio cernit laeto, fratrumque duorum
Concordes animos, et natu rite minorem
Coniungi thalamis Reginae uirginis audit.
O felix itenumque domus supra omnia felix
Austria, terrarum quae tot capita indyta regnis
Aedideris fecunda ducum, fecundior autem
Connubio iuuenis, parilisque futura puellae.
Alite nanque bona nunc, et Iunone secunda
Pannonidos thalamos Reginae nubilis Annae
Ferdinandus adit. iam florida uirginis aetas
Primaeui iuuenis florentibus additur annis.
Ante diem cuius uirtus animusque urilis
Eminet, ingenuaque senes etiam indole praestat.
Digna uiro coniux, et tu dignissime tali
Virgine Dux iuuenis: quorum par forma, necaetas
Impar, idem animi amborum, moresque benigni.
Affectusque pares annis coalescere primis
Incipient, durum quos nec diuellere ferrum
Necuis ulla queat. radicitus insita uestris
Pectoribus crescent concordia uota duobus.
Haud aliter, quam quae Citrium Niaseida iunxit
Limoni, implicuitque sequaoes arbore ramos
Surgentum prima insitio: complexibus haerent


urs024

SYLVARVM
Alternis, florent ambo ceu stipite ab uno,
Aureolosque uno producunt tempore fetus.
Ipse annus, placidaeque aurae, simul arduus aether
Adspirant, daro et nunc lumine cuncta serenant.
Purpurei arridet melior nunc gratia ueris,
Et geniale decus tota tellure renidet.
Vberiore fluunt aspergine roscida mella,
Et redimita nitentnunc uersicoloribus herbis,
Prataque odorato fragrant reuirentia flore.
Luxuriat Ceres alma, satisque, et frugibus extat.
Nunc et populeas complectitur arctius ulnas,
Implicat et ramis sese Leneia uitis.
Populus ipsa simul teneram propagine uitem
Accipit, atque habiles pandit ceu brachia ramos.
Quin etiam genus omne hominum, et genus omne ferarum
Squamigerumque pecus, picturataeque uoulcres
Augendae solbolis memores, nunc ignibus ardent
Legitimis, placidumque inuitant pectore amorem:
Astiduoque aliam et successu perpere charam
Ingenerant prolem, et uitas impensius augent.
Quam bene sunt tedis haec lecta iugalibus ergo
Tempora: quam primis complexibus apta duorum
Primaeui ducis, et iam natu uirginis aequae.
Ipsa suam linquit properans Venus aurea Cyprum
Et Paphon, Idaliasque arces stipata uolantum
Agmine natorum: iam qui caelestibus olim


urs025

LIBER PRIMVS.
Ignibus armati, telique uolatilis auro.
Illam omnes circum uolitant, gens blanda, patentem.
Quos risus tener, atque ioci comitantur amoeni,
Et lepor, et triplex circundans gratia matrem.
Queis cura est flammis animos agitare deorum
Dulcem in concubitum, et furta ad concessa mouendo,
Diuino placidas augent dum pectore curas.
Queis labor aeternum et caelesti e semine ductum
Heroum genus, et castas accendere mentes.
Quales Aeacidem iunxerunt Pelea quondam
Aequoreae Tethydi: queis illicientibus olim
Inclyta magnanimum deuinxit Nelea Chloris.
Illa thoris super instratis, de murice dudum
Semifero Tritone sedens, illabitur undis
Danubij, et rapido uehitur pernicius amne.
Incaluere igni Nymphae Istrides, Istrides undae.
Intepuitque imis commotus sedibus, altum
Exertansque caput, muscosoque arduus antro
Vastior it, uiridemque ingenti flumine ripam
Verberat, et geminis gratatur amantibus amnis.
Qua domus Austriadum stat celsa, unde oppida late
Norica, sublimesque arces, et moenia crebra
Prospectare iuuat, cinctas et moenibus urbes:
Quin et agros Trauni, rapidis Anasique fluentis
Irriguos, egressa undis, hic rupe sub alta
Constitit alma Venus, non se uisura minorem:


urs026

SYLVARVM
Et forma egregia, et diuina numinis aura
Parthenicen, quae mox connubia sacra perenni
Lege secundabit socia Iunone deisque
Praestitibus: tibi flammeolo regina uerendum
Obnuptura caput, teque intra limina sistet
Aurea regalis thalami, ducetque subinde
Tardantem ingenuo gressus notoque pudore.
Sed tu o pulchra, deae morem gessisse memento,
Sera nec adspectu te subtrahe principis. illum
Lam dudum uultus cepit tuus, et bona forma.
Nam te non ortum non pulchrior ulla cadentem
Raris fide bonis, Solem nunc femina cernit,
Nulla pudicitia melior, neque pectore casto.
Vincis et antiquas his moribus heroinas.
Et tibi nunc similem non aspicit aethereus sol
Ipse omnes radians per teras, et loca caeli
Ardua siue oritur, siue hic ruit altus Olympo.
Felix o socio tandem expertura cubili
Dulce iugum, regumque altrix, materque futura.
Viuite uterque diu, et propria haec sint gaudia uobis
O princeps generose, o et optima principis uxor.
Vester ab augurio maestum nil sentiet Hymen.
Regia si curae superis connubia, uestros
Dulcia complexi cernetis pignora natos,
Atque ex hijs alios solacia uestra nepotes.
Connubio ex isto laetatur Iberia diues


urs027

LIBER PRIMVS
Maternum unde genus iuueni, et natalis origo.
Illis namque locis in luminis aeditus oras
Arrisit blandum genitrici regius infans.
Austria nunc etiam se totam in gaudia sundit.
Vnde patris longa serie genus, usque Deorum
Caesareum aeterno semen de sanguine ducens.
Nec minus exultat Panno uicinus, et alta
Illustrem iactat regum de stirpe puellam.
Quin etiam parte ex omni Germanicus orbis
Gratatur generi Austriadum, cui plurima debet.
Saepe etenim ductoris egens qui temperat omnes
Imperio terras, reges hoc dante recepit.
Et iam sol properans radiosos occulit ignes
Fluctibus Hesperijs, et iam incumbentibus umbris
Humida nox terras tenebris, et flumina opacat:
Grataque nunc puro consurgunt sydera caelo.
Ipse Iouis magni exoriens nunc armiger ales
Et rostro, et geminis spectabile sydus ab alis,
Imperium tandem iuueni portendit auorum,
Communesque aquilas cum Gaesare fratre futuras.
Ast ingens cadit et uenabula condit Orion
Aurea, lustrantesque canes indagine saltus
Nunc reuocat, tibi quo uenandi pectore cedat
Paulisper studium, subeat dulcissimus ardor
Fernidande, tibi ae sit res uxoria cordi.
Nunc potior nec praeda hominum, nec adacta canum ui


urs028

SYLVARVM
Icta led haec uolucrum telis tibi uenit amorum
Cura Dionaeae Veneris, quae tardior undis
Mergitur Oceani, uestros nunc sydere pulchro
Complexus uisura prius, quae uinciet ambos
Nexibus aeternis et cesto iunget amantes.
Quam fratres una Oebalidae, concordia fratrum
Pectora, mirati, caelo opperiuntur ab alto
Casuram Hesperium multa iam nocte sub aequor.
Hoc sub tempus, et haecper laeta fauentis, et almi
Syderis auspicia, egregio desponsa marito
Succedit thalamo Regina, thoroque locatur
Sublimi, eximio, gemmisque auroque nitenti.
Illic effigies regum uisuntur auorum
Maiorumque omnes, iuxta, natique nepotesque
Austriadum, claraeque adstant Heroides una.
Auro intertextis ornatae uestibus omnes.
Sceptriger hic uestro primus des sanguine Caesar
Rudolphus, triplici frontem diademate cinctus
Augusto sedet in solio: hunc prope caetera regum
Turba ducumque adstant, quorum haec communia quondam
Nomina, magnanimi Alberti, Ernestique potentes,
Et mites Friderici, olim fortesque, bonique
Et Leopoldus, et ipsa thoro sidissima coniux
Dux olim, sanctum nunc inter numina numen.
Stant alij longo supremi ex ordine Reges,
Tempora fulgenti quorum enituere corona.


urs029

LIBER PRIMVS.
Quos iuxta Caesar Fridericus, et optimus ille
Aurata in trabea uir pace insignis, et armis
Maxmilianus auus propior, genitorque Philippus
Ferdinande tuus. quem uix dum saeua potitum
Imperio, regnisque orbi parca abstulit, acri
Ante diem sternens morbo, iuuenemque reuellit.
Horum uos similes mundo generate Nepotes
Terrarum dominos olim regesque futuros.
Vt domus Aeneadum: sibi quamuis asserat illam
Cui genitrix dea prima fuit tot Regibus auctam,
Inclinet domui uestrae: iam et cedere tantae
Non dubitet: uincantque opibus, numeroque potentes
Aeneadas omnes uestri natique, nepotesque.
Imperio, ualidis totum qui uiribus, orbem
Germano admotum, proprijs sine sine tenebunt
Arbitrijsque regent: quorumque immensa porestas
Claudetur magno tantum, cum nomine, caelo.

LEOPOLDVS SEV PAEAN IN DIVVM
Leopoldum, Austriae Principem et tutelare numen.
ALma parens regum, et nutrix domus Austria centum,
Ter selix gratare tibi: gratare supremis
Nunc age principibus, summi quorum alter Olympi
Sedibus, et magna diuorum in gente receptus
Vescitur Ambrosia, et diuini nectaris undam
Purpureo bibit ore, deum Carchesia libans


urs030

SYLVARVM
Insignis Leopoldus auis, et stemmate regum
Nunc maior: quoniam socia inter numina numen
Caelesti fruitur uita, et mortalia cuncta
Desuper aspectans hominum iuuat usque labores.
Alter habet terrae imperium, cui maximus, orbis
Inclinat. Nam quid Romano Caesare maius
Orbis habet. uictricem aquilam ueneratur Eous
Et Lusitani maris accola, quicquid et ultra
Vsque sub extremae profertur littora Thyles.
Hic uir hic ingentes maiorum aequauit honores
Atque domi atque foris, si gentem ab origine prima
Aeneadum repetas, nomenque per omne recurras
Austriadum, nostro inuenies nil Caesare maius.
Vir pietate ingens, obseruantissimus aequi,
Cura louis, dilecta Deis pars optima rerum,
Cognati ante alios, sed longe maxima Caesar
Cura ducis: modo quo ueniunt treis auspice reges
Concilio inter se magnis de rebus habendo
Vnanimes. dominumque uocant, ipsumque salutant
Augustum ore pio. Non morbus et aegra senectus
Quo minus optati nunc Caesaris ora uideret,
Pannonium prohibent regem. Non ardua fratrem
Quaeque uiae, non bella tenent asperrima Moschi
Quin ueniat, longo et uideat post tempore numen
Caesareum. Porro ipse ingens puer indole mira
Non dubitat iussu magni genitoris, et ipsum


urs031

LIBER PRIMVS
Augustum appellare patrem, tantumque ueretur,
Omnia caelicolis similem. Dij nquantus in ipso est
Ante annos animus? pueroque in principe uittus
Multa uiget. quantum instar habet, quibus emicat actis?
Felix ante alias age Pannonis Austria terras
Austria diues opum, cui pampineo autumno
Implet agros, uestitque uuis Semeleius Euan.
Et laeta arua Ceres flauis opulentat aristis,
Fecundatque solum, cultis et nascitur hortis
Flore crocum tenero. Sed enim felicior alta
Stirpe uirum, quorum imperio, ductuque reguntur
Res hominum: placida frueris quod pace, quod omnis
Et uotis respondet ager, respondet et annus,
Quod nunc magnanimo cum Caesare foedera iungunt
Reges, obstringuntque animos, et sanguine mentes
Deuinctas propiore ligant. tu haec omnia munus
Principis esse tui, pietas cui summa per orbem
Cognomen dedit, et numero quem grata Deorum
Iunxit posteritas, numenque in templa uocauit,
Credideris. Proin thura deo tu mascula ad aras
Sacrifica succende manu, olli dicere grates
Imaque referre tibi fuerit super omnia curae:
Et sancto gratare duci, atque precantia uerba
Iunge, simul laetum ante aras paeana canunto
Insontes scelerum pueri, teneraeque puellae.
Hunc quondam Iunone fauente, atque auspicibus dijs


urs032

 SYLVARVM
Germanas Italasque inter decus Heroinas
Enixa est Itha mater, et ipso a nomine patris
Indidit egregium Leopoldo nomen. At illa
Christicolum accinctis legionibus addita, turmas
Aeratasque acies inter, praestantibus ausis
Bello tentandas Solymon comes acris ad arces
Dum graditur, medijs in milibus ecce ruentem
Iusta in bella, nimis mors, heu crudelis ademit.
Illi autem studium pia sacra, deosque colendi
Accreuit puero: templis reparauit honores,
Induxitque nouos delubra in plurima cultus,
Dona ferens. uario ornatae stant munere passim
Araeque effigiesque Deum, fulgentis et auri,
Argentique sacros hic pondera uertit in usus.
De hinc ubi concessum regnis succedere auitis,
Iungitur huic uinclis pia connubialibus Agnes
Caesarea de stirpe, genusque a sanguine regum.
Felix prole pater, bis quattuor inclyta natos
Femina, bis quinque et natas sacra aedidit aluo:
Non quales Niobe infelix contendere contra
Ausa deam, cuius Delos erratica partu
Ante, modo ad rapidos immota stat insula uentos:
Sed uirtute pares atque haud pietate minores
Illustri genitore. Ille indefessus ubique
Instaurate deum socia cum coniuge cultus,
Templum ingens animo uersans tibi maxima uirgo


urs033

LIBER PRIMVS.
Nata Palaestino Dauidis sanguine regis.
Nescius ipse, loco quo conderet, ecce per auras
Luthea reginae de uertice flammea sacro
Mirandum dictu, circum uicina coorti
Extemplo uenti rapiunt in tesqua, nemusque
Vmbriferum. caelo non illis imber aperto,
Non hyemes nocuere graues, atque horrida uenti
Tempestas, quae forte locos Leopoldus eosdem
Integra deueniens nono post repperit anno.
Obstupuit uisu, mox et mirabile nouit
Ostentum: loca nimirum haec, ait, esse putandum est
Grata deae, templisque hic fundamenta futuris
Prima locare iubet, molirique ardua tecta,
Imposuitque aras, arisque sacrauit honores.
Hic ubi caeruleo se Caecius admouet Istro,
Aruaque Pannonijs mons Norica diuidit agris,
Dux coluit loca amoena, et summo uertice montis
Arcem habuit, praeuastam arcem, non hostibus ullis
Excisu facilem, atque domum rectoribus aptam:
Non longe hinc noua templa, modis quae condita miris
Sunt diuinarum longe ditissima rerum,
Haec aetas Noclaustra uocat. Post munia uitae
Innocuae, exactumque annis felicibus aeuum,
Et Leopoldus, et ipsa thoro fidissima coniux
Illo rite loco corpus, uitaque soluta
Condi marmoreo uoluerunt membra sepulchro.


urs034

SYLVARVM
Ipsi autem caelo illustres, rediere beatas
Ad sedes animarum, et summi in tecta tonantis
Vnde genus duxere, suae et cunabula gentis.
Quos, mihi si dederit plenas in carmina uires
Calliope, si Maeonidae fors alite ducar
Ingenij: Andinosque mihi sit tangere fontes
Ore sacro, maiore Deos post carmine dicam.
Versibus inte xam uitas, atque ibo per omne
Austriadum genus: atque o partem magne tuorum
Caesar in his aliquam merito cantabo laborum.
IN LAVDEM DIVI MAX. CAES. ET
Henrici VIII. Britanniae regis, carmen.
SI qua nouas nondum Gallorum patria clades
Nouitat ingentes quae non modo patria clades
Gallorum nouit? discat quid lenta Deorum
Ira potest, et lenta potest quid Caesaris ira.
Si qua nouos etiam Morini non patria casus
Audijt: at miseros Morini quae patria casus
Non audisse potest? discat quid possit in armis
Rex iuuenis, nouus Aeacides, fortissimus heros.
Iam dudum pulsi Italia, et Ticinide Galli
Vrbe monent: tum caesa acies, et strennua gentis
Heluetiae, atque inuicta manus, quid lenta Deorum
Ira potest, et lenta potest quid Caesaris ira.
Iamdudum Senonum testantur inertia corda:


urs035

LIBER PRIMVS
Vocamagumque monet strages, et moenia nuper
Nos excisa docent Morini, quid possit in armis
Rex iuuenis, nouus Aeacides. fortissimus heros.
Si qua etiam ueteres nouit modo patria dades
Euganeae, et Pataui cinctam obsidionibus urbem:
Aemiliaeque uiam, discat quid lenta Deorum
Ira potest, et lenta potest quid Caesaris ira.
Iamdudum ah Venetae clades, et flebilis eheu
Cognatae simili fato miserabile Troiae.
Vrbs Pataui ruitura, docet quid lenta Deorum
Ira potest, et lenta potest quid Caesaris ira.
Si qua etiam bellis habilem non patria dextram
Nouit, et intrepidum quacumque in praelia pectus
Exemplo sciat illa nouo, quid possit in armis
Rex iuuenis, nouus Aeacides, fortissimus heros.
Primus hic intrauit socio cum Caesare pugnam,
Vltimus exiuit socio cum Caesare pugna.
Nempe ea facta docent populos, quid possit in armis
Rexiuuenis, nouus Aeacides, fortissimus heros.
Dicite quid uobis animi, quae praemia tantis
Debentur meritis, musae o mea numina musae
Dicite mercedem poscit sibi uiuida uirtus
Magnanimi hincregis, diuini Caesaris illine.
Ridemus, nil uana potest audacia Calli:
Laetamur, tua multa potest industria Caesar.
Fontis aquas pandamus ubi sua proluit ora


urs036

SYLVARVM
Maeonides, ubi Vergilius sua proluit ora
Currite felices undae Permessidos undae,
Iamque sacro Boeotis inundet flumine tellus.
Ora rigate uirum, et distendite pectora uatum
Oestroque ingenioque, et diuite carminis usu.
Dicite Pierij diuino carmine uates
Caesaris ardentes pugnas, et pulchra secundo
Marte rudimenta, Morini quum moenia iuxta
Bellatorem equitem, belli pedes arte repressit.
Dicite Perij diuino carmine uates
Flaminiae quantas caedes, quae sunera mersit
Ronchus, Barbaricoque infecit sanguine lymphas,
Amne uirum condens et corpora quadrupedantum.
Dicite Pierij diuino carmine uates
Exutos regno Gallos, et ditibus aruis
Insubrium: et iuga pertimidos Alpina uolantes,
Dum nequeunt acrem Heluetium spectare sequentem.
Dicite Pierij diuino carmine uates.
Ter congressa phalanx, desertus milite Gallo
Ter cecidit, fugere indocilis Germanus in armis,
Gallica sed diro auspicio tum castra secutus.
Dicite Pierij diuino carmine uates
Gallia Gaesareis subigi, et fatalibus armis
Iamdudum assueuit: uicit stipata phalange
Externa, deserta externis uincitur armis.
Dicite Pierij uates quid lenta Deorum


urs037

LIBER PRIMVS.
Ira potest, et lenta potest quid Caesaris ira.
Seraque posteritas uideat quidpossit in armis
Rex iuuenis, nouus Aeacides, fortissimus heros.

DE REDITV AVGVSTISS. CES. IMPEratoris Caroli. v. in Germania, lusus poeticus.
REddidit Hesperio quae nuper ab orbe profectum
Littoribus regem patrijs, longeque remotis
Sedibus applicuit, tot iam freta uasta remensum
Digna ratis caelo, et decoranda salubribus astris.
Quam uolitantem undis nuper, fluctusque secantem
Desuper obstupuit mirata Tomarias Argo,
Ac puppi cessura nouae: candentia uela
Et liquido exertos contraxit in aethere remos,
Vix sibi nunc laudi ductura, quod Aesone natum
Crudelis iussu patrui, et cretum Ioue summo
Alciden, et Thessalica cum pube uocatum
Iam grandem patrijs e montibus Orphea natu,
Euxini statuit properans ad inhospita ponti
Littora, nam quos non fluuios emensa? repostos
Europaeque Asiaeque sinus. quin ipsa repente
Caesareae inclinat puppi, et nunc contrahit ultro
Transtraque carbasaque et ualidos liquido aere remos.
Mirantur uicina modo et condensius astra
Stant caelo, nauem tractu exceptura beatam
Aethereo. Auratum nunc ensem angustat Orion


urs038

SYLVARVM
Et breuiore micans spacio uenabula gestat,
Genuaque, curuatosque pedes, et brachia dudum
Arctat, et ipse ingens Centaurus in aere corpus
Colligit, exigua iam parte coercitus aethrae,
Ipse etiam Arcitenens, et sydere clarus amico
Iuppiter ex alto qui semper Iberida terram
Adspiciunt, quosque hic Leda genitrice creauit
Oebalidae, quo tum sulcantem caerula uultu
Adspexere, pari socia inter et alta capessunt
Sydera nunc, caeloque beant Hispanida nauem.
Egressus magni cui se de littore portus
Rex iuuenis praesenti animo, et bene fortibus ausis
Credidit, et uastos superauit numine fluctus
Littora curua legens quae Cantaber accolit acer,
Et qua Santonicum fremit aequor: et ardua Tethys
Caeruleos, gremio cingens undante, Britannos
Aestuat, hinc leni tetigit naualia uento
Nota Gasoriaci, tandem et patria arua reuisit
Et dites Belgarum urbes, uberrima regna
Carolus Austriades, cuius Germania paret
Arbitrijs, sceptro et iuuenem decorauit auito.
Qua Rhenus uarias diffusior alluit urbes
Et gentes lauit indociles iuga ferre, uirumque
Imperium externum, et peregrina capessere iussa.
Quaque ruens late secat arua binominis Ister.
Quin etiam huncultro triplex Hispania regem


urs039

LIBER PRIMVS
Numinis instar habet, cultrix Hispania regum
Fida suorum, et non alienae obnoxia dextrae.
Gadibus hic etiam extremis, et littora supra
Aequoris Herculci Lybies dominatur in oris.
Et Baleare fretum, Sardoaque littora late
Porrecta: et Siculas urbes, terrisque reuulsam
Trinacriam Italiae, nec non rura Appula, claram
Parthenopen placida seruat ditione, suisque
Imperijs regit: atque altae sibi debita Romae
Moenia, et Ausonias inuiset Carolus urbes.
Tantum illum et magnis leges et iussa ferentem
Regibus incolumem nobis per caerula nauis
Vexit, et ad patrij firmauit littoris oras.
Quam Nymphae undarum genus Oceaneia proles
Et placidae certatim aurae, Zephyritides aurae
Sublimem manibus, uentique uolucribus alis
Iam caelo insertant, uastumque per aera duamt.
Quam pater ipse Deum stellis radiantibus omat,
Aeternisque de hinc iubet ignibus interstinctam
Esse decus caeli, et toto elucescere mundo:
Praesidiumque ingens mortalibus addidit aegris
Commissis pelago, et remis uerrentibus aequor.
FINIS.


urs040

C. VRSINI VELII, DE D. MAXIMI
liani Caesaris obitu epicedion, ceu
naenia anniuersaria.
CAesareos etiam manes haec annua dudum
Sacra decent, atroque dies haec prodita luctu
Iustitium populis totum exequiale per orbem
Indicit, nigro reges uelantor amictu,
Et templis resonet lugubri naenia cantu.
Maximus ille autem ante alios in tristia rumpat
Verba nepos, tumulum et lachrymis spergt inanem
Qui duplicis regna Hesperiae, quique arua bicorni
Rheno, Theutonicoque coercita possidet Istro,
Imperat et late maribus, longeque subactis
Imperijs populorum: et qui ditione tot unus
Terrarum potitur iuuenis, successor auorum.
Non illis etiam regnorum segnior autor,
Ipse iterum manes iterumque obseruat amicos,
Dona nouumque pio ritu largitus honorem
Haec olli funesta dies sua gaudia turbat
Et tacitum luctu pectus contristat amaro
Annua dum fert iusta patri, dum maestus auitis
Manibus inferias mmittit, cinerique iacentum
Munus, et haec uita functis solatia praestat.
Quantus ohe Augusto iuueni praecordia maeror
Alta subit, dum picturas aspectat inanes,
Et simulacra uidet uera, effigiesque suorum.


urs041

SYLVARVMLIB. I.
Illic magnanimi genitoris, et ora supremi
Cernit aui, illiusque dolet iuuenilibus annis
Rupta uirescentis fatalia stamina uitae.
Atque huius queritur sanctis obsistere curis
Importunum obitum, meditataque praelia dudum
Belligeros in Thracas, et aspera nomina Turcas
Non potuisse geri, dextra auspicijsque parentis.
Ipse et auo et magno patri, si fata sinebant,
Se belli socium, et casus iuncturus in omnes.
Nunc unum hoc terris lectum caput, omnia et uni
Credita magnorum imperia, et sola subdita regum.
Hac etiam laude aetherea in sublime parentum
Sede receptorum, et magnarum ex ordine rerum
Auspicijs maiorem animis caelestibus addit
Laeticiam, tangitque uiros ea gloria summos
Inter caelicolas, ipsa inter numina diuum.
Credo equidem, nec certa fidem sententia fallit.
Cessit uterque hominum uita securius olim,
Gnarus subiecti cui sceptra relinqueret orbis:
Et genuisse suo tantum de sanguine regem
Orbem qui tenet imperijs. satis esse uel unum
Hoc poterat, sibi quo genus obuinciret uterque
Humanum, et quicquid tota est habitabile terra.
His lachrymas tenerae neptres, ipsique nepotes
Nunc et auis libant, et magno filia patri
Et fratri soror. Ingenti domus Austria questu


urs042

C. VRSINI VELII
Omnis agit turbata: pias suspiria flentum
Impediunt uoces, et uerba precantia tardant.
Annua Caesareos iuuet haec quoque naenia Manes.
Hunc sol aethereo fleuit uagus orbe, suumque
Occuluit caput, et terras tenebrauit opaca
Nocte, die in medio: geminorum sydere duro
Maestus iter faciens, fatum et portendit iniquum
Regnorum domino. cecidit pars optima terrae
Egregius Caesar factus paros optima caeli.
Annua Caesareos iuuet haec quoque naenia Manes.
Heu quantum amisti celebris Germania regem.
Ille uelut mitis genitor regnauerat, omni
Indulgens pupulo, et pacem tibi rettulit altam
In sua finitimos traxit cum foedera Reges.
Saepe sinu in medio surgentia bella tuorum
Arua relegauit pacator ad extera Caesar.
Annua Caesareos iuuet haec quoque naenia Manes.
Hictibi qui terram imperio et matia alta gubernent
Concordes animis fratres, usa pignora liquit.
O non degenerum liquido testantia patres
Pectora natorum, quales sibi Iuppiter optet
Nasci iterum magna ex Leda: licet acer equum dux
Castoramet nimium Pollucem Castora Pollux.
Annua Caesareos iuuet haec quoque naenia Manes.
Nunc deserta suum fleat o Germania regem
Orba, patrem fleat incessabile maximus orbis.


urs043

SYLVARVMLIB. II.
Dignus in aeternas cui soluant ora querelas
Quotquot ubique homines Caesar pius. illius ergo
Manet inexhausto lachrymarum flumine tellus:
Turgeat Oceanus: liquidum secet aera clamor.
Annua Caesateos iuuet haec quoque naenia Manes.
Et quoties annos aperit per tempora Ianus
Insignis gemino uultu, cum lampada solis
accipit Hydrochous, magno funesta sit orbi
Ista, sit atra dies. Hoc saucia uulnere tantum
Austria funerea tumulum face lustret, et acrem
Integret luctum, hoc umbrae decorentur, et ipsos
Annua Caesareos iuuet haec quoque naenia Manes.
C. VELII VRSINI LIBRI SYLVARVM
PRIMI FINIS.
R. IN CHRISTO PATRI AC D.
D. Stanislao episcopo Olomutzen. digniss.
C. Vrsinus Velius S. D.
SYluarum librum hunc alterum, ampliss.
antistes Stanislae, operaeprecium me fa-
cturum existimaui, si ad te mitterem, tuo
nomini dicatum: quando maiore sui par-
te Thurzones celebrat, et tu iam olim uisus es, meas es-


urs044

C. VRSINI VELII
se aliquid putare nugas. Cuius initium esse uolui, illud
olim a me Rhomae deproperatum Epinicion, ad incly-
tum regem Sigismundum: tatus, uel hoc gratum tibi
fore, si regis nomen, atque eius regis, cuius tu es obser-
uantissimus, laudibus tuis anteponerem. Id uero carminis,
quanta celeritate natum est, uir tersissimus Iacobus
Piso, quo praesente, Lascio oratori regio id ipsum reci-
taui, testabitur. Proximum ab eo locum habet praeludium
Thurzeidos: quod e Bauaris in patriam rediens, apud
te diuersatus isthic reliqui, ceu tesseram hospitalitatis et
gratae mentis testem. Subsequitur consolatio illa ad
amplitudinem maerentem ob fratris sui optimi antistitis
Vratislauien. immaturum decessum. Cui proxima est
paraenesis ad illustriss. D. Ioachimum, Caroli principis
sapientiss. filium. Vtrunque enim in Slesia nostra ultro
citroque reptanti, cum alijs quae subsequuntur, obiter ef-
fluxit. Porro libuit his subtexere Genethliacon Erasmi
Rot. multis uersibus locupletatum: quod non igno-
rem uirum hunc absolutum naturae opus, et de Christi
ano orbe, ueraque et syncera Euangelij scientia cum primis
benemeritum, a te maximi fieri, atque impendio obserua-
ri. Dignus ille cuius eruditio summa, ingenium excelsum,
incredibilis sapientia, ac reliquae uirtutes infinitae et exi
miae, a sui aequali ac perfectiss. poeta adfatim et ardue,
non autem hisce nugis Velianis, depraedicentur. Claudunt
librum lyrica quaedam, et Phalaetium unum: quae cum alijs


urs045

SYLVARVM LIB. II.
sane abolessem, quod fuere rudimenta puerilis ingenij-
nisi inuenta fuissent, iam olim manu antistitis optimi de-
scripta in scriniolis, post illius obitum, ubi delitias et mundiorem
supellectilem adseruare consueuerat. At enim
si tibi cum haec, tum alia lectitanti adlubescent, non est cur
aeditionis paeniteat, aut cur uerear, ne laij quoque haec sint
iuxta tecum probaturi. Bene ualeat celsitudo tua, cui me
etiam atque etiam commendo. Basileae Cal. Feb. Anno
M. D. XXII.
C. VRSINI VELII, IN INCLYTVM RE
gem Sigismundum Poloniae, ob Mos-
chos debellatos, Epincion.
SErior Ausonias, sed grata perambulat urbes
Fama, Sigismundum Scythiae fudisse secundo
Marte uagas acies, inconditaque agmina late
Gentis Hyperboreae. miserae quae prodiga uitae
Excidium nostris ferale penatibus ausa
Intentare, ruit, uiolenta grandine campis
Densior, Ionijs et fluctibus acrior instat:
Siue habiles immittit equos, seu praepete cursu
Victricis memor illa fugae secum omnia raptat
Partaque diuitiasque uitum, captiuaque longo
Corpora fune trahit, durisque laboribus urget
Gentis inexhaustae illuuies: quae uicta resumit


urs046

C. VASINI VELII
Vimque animumque, magis Lernae fecundior Hydra.
Hanc iterum indomitam, duro certamine gentem
Reppulit, inuictae, patrijs a finibus, ingens
Sarmatiae princeps, diuina a stirpe sacrati
Caesaris, Augustaque domo prognatus auorum.
Rhoma triumphatis nimium est haec ducere Belgis
Festaque, laeticiamque. duci nunc talia nostro
Debentur, si uera fides et sanctio quondam
Imperij. miserum est eheu crudelibus eheu
Nostra etiam dextris in uiscera condere ferrum.
Quid te Alpina iuuat frameis Germane tremendis
Frangere Gesa. nephas esto Rhomana subinde
Pila suis etiam contratia surgere pilis
Iamque Antenorias arces, et diuitis urbes
Erganiae, Iulique forum, et Benacida tetram
Deuastare. suis labuntur uiribus eheu
Inuictae prius Europae, miserabile, gentes
Dum ferus euicto Thracum regnator ab Istro
Surgit, et hostili uicinas agmine terras
Nunc premit, inflammatque urbes, et pinguia uastat
Culta, prophanatis spoliatque sacraria templis
Pannoniasque euellit opes: dum perfidus ille
Parte alia oppositos extrema Sarmatas ora
Threicio petit hostis equo. dij quantus in armis
Quantus utrimque ruit? quae non incendia captis
Vrbibus, aut quae non deuictis horrida nobis


urs047

SYLVARVM LIB. II.
Supplicia parat? Nos primo nostra furori
Obijcimus miseri, et praesenti corpora leto.
Dij seruate pios fratres, duo maxima nostri
Imperij, et uestrae duo propugnacula gentis
Incepto in magno, et dubij discrimine belli.
Dijque hominesque uelint, tandem succurrere fessis
Regibus, et belli meliorem sumere partem
Inter se positis armis si foedera iungent.
Hunc tibi, namque tuus certe est, hunc sume laborem
Diue Leo. atque tui sunt muneris ista, repente.
Cognatos seruare duces mitissime Caesar.
Vestra salus regum firmata salute duorum est.
Ite, date auxilium, ferte arma, intendite ferrum.
Vos tamen interea memores pietatis, auitique
Inperij, et longae memores per secula famae
Dijs, precor, auspicibus uictrici pellite dextra
Arma focis, charisque penatibus, atque deorum
A templis, totaque hostem discludite terra
Alternis freti auxilijs. Tuque alite dextra
Tu prior arte ueni bellorum, ac uiribus aeui.
O nunquam dubia solitus decernere palma,
O nunquam frustate tuis rex inclyte uotis,
Certa deum atque hominum tutela, potentibus actis
Alcida melior: quem semper amica tuetur
Praepetibus circum uolitans uictoria pennis.
Qui spolia ampla tholis iam deficientibus addis


urs048

C. VRSINI VELII
Accumulasque deum uarijs altaria donis.
Hastisque clypeisque cauis, et acinace curuo.
Ah nimium fraterna repens ad regna uocatus
Centum dum regeres placida dux pace Silesi
Oppida, te ereptum nymphae Guttallides, amne
Lugent in medio, nymphae te Bobrides, unum
Absentem deflentque uocantque. ipse arduus altum
Demittens caput, umbrifera et pineta Silesus
Flet secum, ingeminatque tuum cum murmure nomen
Infelix. Sed auita tuam deserta petebant
Sceptra manum, uicit maioris gloria regni:
Et patriae labentis amor, studiumque tuendae.
Illa tibi diuum magnos decernit honores
Aucta tuis etiam, ne dum seruata tot annos,
Viribus, esse deum rata, uel te sanguine diuum
Progenitum: immotamque superstans regia molem
Tot grauida imperijs, et sanguine prodita regum
Et caelo caput inserere et fastigia gestit
Summa per immensum ducete protendere mundum.
Quin et arenoso iuxta qui labitur alueo
Istula, caeruleo nomen cui Tibride mundo
Cognitius fluit: hic simili per regna uerendus
Imperio, uastoque intrat mare Baltheon amne.
Et tua cum sancto nuper miranda senatu
Acta recenseret grauiter, tamen ore modesto
Lascius hunc quantum Mauortia gesta loquentem


urs049

SYLVARVM LIB. II.
Purpurei stupuere patres. Leo summus, et alto
Laetitiam pater a solio confessus, amico
Ore, uirum plena de te non pauca corona
Rettulit: et primos regum gaudebat honores
Deferri officijs a te sibi rite paratis.
Tantum externa mouet uirtus tua pectora nuper
Exaudita patrum. tu strennua facta tuorum
Exuperas, illisque haud aduersantibus anteis.
I, felix et sterne uiros, et noxia frange
Tela, catenatum uexesque laboribus hostem.
Atque haec nostra uidens miratrix efferat aetas
Seraque te memoret, neque non desideret unum
Posteritas. Sacri certatim carmine uates
Istud inexpletum deducent nomen ad aeuum.
Donec in immenso nobis Hyperionis ignes
Orbe ministrabunt lumen: dum flumina Tethys
Excipiet, terramque undis dum claudet amaris
Viuet honos, interque uolans haec fama minores
Indefessa tuo replebit nomine terras.
THVRSEIDOS PRAELVDIVM
AOniae dux summe lyrae, dux optime uatum
Phoebe pater, sue tu mauis crinite uocari
Cynthius, aut quiscunque orbis te magnus ho
Nominibus, terra et toto bene cognite caelo: @/ (norat
Qui magnum illustras aeterno lumine mundum


urs050

C. VRSINI VELII
Nec minus heroum diuino carmine nomen
Extendis caeloque beas, tantumque minores
Te facis, et uix supremo non laudibus aequas
Aegiocho. Per te uerae sunt omnia laudi
Prometitis. sic post discrimina plurima rerum
Alcidae caelum inuita Iunone dedisti
Erumnarum operis: nec non candentibus astris
Opplesti mundum, ueterum monumenta laborum
Insertans orbi aethereo. Sic munera Bacchi
Aurea Gnosiacae radiant sine fine coronae.
Denique nil toto celebre est et fulget Olympo
Quod non sit Phoebi decoratum munere sydus.
Quinetiam tota nihil est memorabile terra
Per gentes homiuum, diuino carmine quod non
Plena tui uatum donant praecordia uita,
Aeterna uita, et carituro nomine mortis
Insidijs. adeo nullum sine numine nomen
Surgit apollineo. tacitis consumitur annis
Mortalis quodcunque manus molitur, et audet.
Namque ubi Pyramides, atque ardua Mausolaei
Saxa? iacent Phrygiae Neptunia moenia Troiae.
Atque quotam lacerae partem est nunc cernere Rhomae?
Omnia corrumpunt anni. tantummodo uatum
Durat opus, seramque ignorant carmina mortem,
Carmina sub ualle Aonia quae dictat Apollo:
Quae fidibus texens uarijs Polyhymnia cantat.


urs051

SYLVARVMLIB. II.
Adsis o Tymbraee patet te digna canenti
Eia adsis et sponte faue. fluat auspice Phoebo
Noster, et aeternum maneat labor. o mihi si nunc
Proxima Vergilio liceat cantare. mihi opto
Andiadum facilis se nympharum offerat una.
Dicere Thurzonum deducto carmine nomen
Fert animus. iuuathaec operi praeludere magno
Diuino exemplo Iliados, quod nostra mouebit
Calliope, cum olim undabit mihi plenior amnis
Pieridum, magnorum agitans in pectora uatum
Numen, et aethereo mentem qui suscitat igni.
Iam uero quae prima mihi, quae extrema canantur
Aut media, ancipiti uersat mens anxia cura.
Ac ueluti Hercyniae nemora in densissima syluae
Pastor iens, ceruicem onerat uiolenta bipennis
Miratur, dubiusque oculis circum omnia lustrat
Milibus e multis quod primum incidere robur
Ipse uelit, quam sternere humi crebro eligat ictu
Coniferam aut pinum, aut Iouialem a stipite quercum.
Haud aliter trahit ambiguum me plurima laudum
Copia, longa acies et inenarrabilis ordo
Factorum bene: quis caelo se reddere dignos
Thurzones potuere. et quod potuere beati
Prorsus reddiderunt caelo se, credite, dignos.
Felicem eximia ac numerosa prole parentem,
O fortunati sobolem patris, inclyta porro


urs052

C. VRSINI VELII
Ac pia Thurzones diuum ad commercia nati:
Vera quibus semper cordi bona, semper inhaeret
Viuendi recte studium, tenor unus, et usque
Vna boni series, acrisque inimica malo mens.
O dignum cani patris caput, unde supremo
Ni Ioue nata foret, nasci Tritonia uellet.
O non degenerum liquido testantia patrem
Pectora natorum: quales sibi Iuppiter optet
Nasci iterum magna ex Leda, licet acer equum dux
Castor amet nimium Pollucem: Castora Pollux.
Eduntur fortes forti patre. sic animosos
Educat in syluis catulos Leo: cuncta pauentes
Hinnulei pauidatum exiccant ubera matrum.
Ipse pater dum uita fuit, reuerenter habebat
Fortunae ingentes dotes, moderatius illis
Vsus, ad aeternos diu um attulit omnia cultus
Seruauitque Numae pectus. pietatis et aequi
Curatorem animum non Lydi opulentia Croesi
Fregit, nec blando Fortuna emollijt ore.
Ille mali contemptor et implacabilis osor
Integra uitae nunquam deliquit amussi.
Huic ego praeteritos, sinerent si fata, referre
Crediderim uoluisse dies pia numina diuum.
Quanquam syderea illustrem post funera grati
Sede receperunt, suaque inter numina numen
Vnanimes legere nouum, Satur Ambrosia uir


urs053

SYLVARVM LIB. II.
Aut caelo, aut magno Elysio noua gaudia carpit.
Summa tamen diuum nobisque affecta potestas
Non oblita hominum, cui sunt mortalia curae
Tot natos superesse dedit, tot uiuere natas
Multa patri similes, nullaque in parte minores.
Quam referunt genitorem oculis, tam moribus aequant.
Terque quaterque pater felix, cui contigit uni
Pontifices uidisse duos, sua pignora magno
In populo, ueste aurata, lituumque ferentes
Sacra deum manibus puris ostendere: quorum
Alter erat primus, natuque nouissimus alter.
Namque Silesiacis Ioannes praesidet oris
Sacrificus. Quicunque estis quoruminfula frontem
Ambit, et in populis summi Iouis ora refertis
Parcite, dicturo uerum: quippe omnibus anteit
Insigni pietate, ac purae tramite uitae
Innocuo: positis post summa negotia curis
Vtitur ingenue studiosus Apolline dextro,
Et castas tetrica miscet cum Pallade musas.
Nec decus eloquij, nec tersae gloria linguae
Defit, seu dictis orator pectora flectit,
Seu mentes hominum cultissima littera mulcet.
Quaeque est principibus uirtus uel maxima, sanctis
Largitur melius nemo, atque uberrima dona
Confert, sed meritis tantum, sed munere dignis.
Imprimis sapiens se ante omnia nosse laborat.


urs054

C. VRSINI VELII
Hos equidem atque alios mores in principe raros
Vna omnes miremur, et omni laude feramus
Possedisse uirum. nec uero segnior alter
Inferiorque illo est frater, qui praesidet oris
Qua Morauus tacito proserpit leniter alueo
Piscifer, unde solo nomen manauit opimo.
Hic sit opus maiore lyra, atque ingentibus orsis
Si memorate uelim tanto te praesule digna.
Ohe sed nostrae non est opis, et sibi poscunt
Altius ingenium tituli nomenque benignum.
Stanislae, meis conatibus amplior extas.
Non mihi si sint ora decem percurrere possim
Qua pietate deos, queis denique sumptibus ornes,
Quaeque ruinosis instauras numina templis:
Quoque pios animo mitis complectere uates
Adiutasque bonos: prodesse merentibus unum
Praecipuumque ratus. iam tanti est uiuere recte:
Hoc est et coluisse bonum iustumque piumque.
O uos o uestrae clarissima lumina gentis
O et summa boni populis exempla futuri
Pontifices fratresque duo. licet ista referre
Vera iubente deo: quorum me candida uirtus
Admonet, et uestrae ratio sanctissima uitae.
Estis io cordi dijs immortalibus aeque.
Aeque respiciunt puras caelestia mentes
Numina: et ipse deum iusto omnia Iuppiter autor


urs055

SYLVARVM LIB. II.
Lumine contemplatur. Habet sua praemia uirtus
Atque bonum atque pium. uos et pulcherrima merces
Ornat in humanis, caeloque aeterna manebit.
O bene commissum agnorum pastoribus istis
Tam purum nitidumque gregem. custodibus istis
Nec quicquam integro lupus insidiatur ouili.
Vndique praeterea uestro stat munere cultus
Amplior, et crebrescit honos diuum omnibus aris.
O dulces animae nostrae solatia uitae
Praesidiumque ingens. solida haec iam gloria uestra est
Quod studijs suus extat honos, quod praemia doctis
Eueniunt, digna et ratio uirtutis habetur.
Nunc Morauus mixtis Boeotidos affluit undis
Caeruleumque Oderae Phocis contemperat amnem.
Personat arctoo melior sub sydere Phoebus
Alliciens doctas noua secum in templa sorores.
Ipse deo statuam uiridanti in gramine ripae
Seu mage piniferi placeant iuga summa Silesi
Qualia uix Parnassus habet surgentia templa
Proxima quin etiam uobis autoribus addam.
Ipse sibi dictam non dedignabitur aedem
Tymbraeus fidicen, uos et dignabitur ista
Laude, uidens propriore coli noua numina templo.
Ipse etiam uiridi nemorosi montis in antro
Promissum meditabor opus Thurzeida uobis.
Illic progenies referam longo ordine uestras.


urs056

C. VRSINI VELII
Primus auos atauosque canam: et benefacta parentis
Versibus intexam: quin et maiore camena
Ordia, ac uestras tentabo carmine laudes,
Insignem et patriam, uobis ante omnia natis.
Haec tum promeritis ultro dabo, cum mihi laeto
Successu, spatium praedulcis suppetet oci
Nunc alias uocor ad curas. premit acris egestas,
Hortaturque sequi uesana negotia uulgi,
Sollicitumque aulis adigit consuescere regum.
Hoc ego nunc quarto saxum uoluo impiger anno
Ceu Danai aeterni proles damnata laboris
Aonios latices pertusa in dolia fundens.
Haec nobis conflauit Ate dispendia, et angit
Tristis Ate, pedibusque Litas praeuortit inertes
Dira ferens secum praepes mala, semper acutum
Semper acerba tuens. At enim quae tollere non est
Nec uitare potest, aequa ferat omnia mente
Vita hominum, manibus fati subiecta seueri.

AD STANISLAVM THVRSONEM DE
obitu fratris consolatio.
PArce tuos nimium lachrymarum aspergine uultus
Atque piso turbare oculos: sapienter amaris
Fletibus adde modum: funebres exue tandem
Vestes, et redeat placido sua gratia mento:
Oraque desecta fulgescant leuia barba.


urs057

SYLVARVM LIB. II.
Hactenus indultum alchrymis, et questibus aegris
Fraternoque datum cineri satis. Optime praeses,
Manibus ista quidem dilectis addita sunto
Munera, supremumque uale, et quas rite parasti
Exequias. non ulla etiam suspiria fratrum
Illius oblectant umbram: quin ipsa doleret
Te grauiore premi luctu: et tabescere inani
Maesticia. satis huic, si tales perpete ritu
Vna dies renouet post annua tempora questus.
Haud aliud pietas, fraternaque gratia poscunt.
Has non Persephone petat illacrimabilis, et non
Ipsa uelit Libitina acres audire querelas.
Has etiam nolit diri implacabilis Orci
Rector, et infernus posset miserescere Pluton.
Non omnbis tanto defles quem tempore, frater
Occubuit: pars multa uiri, meliorque superstes
Viuit adhuc. Nullis fatorum obnoxia uirtus
Legibus, et terra condi nequit, alt capessit
Sydera, et aethereos tangit modo uertice tractus,
Iam secura necis, uictrixque inamabilis Orci.
Dum pius aeternos superis instaurat honores
Et diuersa locat miro delubra paratu
Sanctaque magnificis donaria sumptibus ornat
Se dignum fecitque deo, caeloque beauit:
Dum sacras colit Aonidas, et numen Agylei
Et celer adsequitur facundae munera linguae


urs058

C. VRSINI VELII
Pierijque satur laticis, palmaria seruat
Inter Apollinei clarissima nomina coetus:
Vatibus adscribitque decus nomenque secundum
Caelicolas: largitus opes et munera doctis.
Idem Maecenas, idem Maro. saecula uicit
Augusti, memorata omni tot gentibus aeuo.
Non hunc diuini libris abolebit Erasmi
Vlla dies: dum caeruleus Germanica Rhenus
Arua pererrabit fluuiornm maximus. undas
Ister ad Euxini dum uoluet inhospita Ponti
Littora, Thurzonum stabit decus. Et mea si quid
Musa potest, uestro nonnulla accrescet honori
Fama: meo uestrum celebratum carmine nomen
Notius extabit populis. sin noster Apollo
Exiguos dabit, et uestra uirtute minores
Extundet uersus, deductaque carmina: grati
Sint uobis nostrae conatus oro Thaliae.
Vt uires opere in magno. et sublimibus actis
Defuerint, grauium succumbens pondere rerum.
Grata deo mens est: et non despecta uoluntas.
Ipse equidem uideo, o rerum dignissime, quantum
Eimineat cunctis uirtus tua, singula uates
Optant acta suos: quales sed Achaica tellus
Et Phocis laudata tulit: plenoque theatro
Quales Rhomulidae quondam audiuere Quirites.
Non ego uel partem laudum cantare tuarum


urs059

SYLVARVM LIB. II.
Quamlibet exiguam musis tam uliubus ausim,
Ni tua nos moneant benefacta reponere gratas
Stanistae uices: ne prorsus inutile ducas
Quodcunque Vrsino uirtus tua commodat. Omne
Hic prius in uitium labetur: et omnia solus
Tentabit, quam sit passurus, ut immemor olim
Muneris accepti, grati se nomine reddat
Indignum quo non madidis inuisius ullum
Persis crimen erat: nec genti noxia peior.
Te pectus sapiens, et candor, et aurea uitae
Norma tuae atque boni semper studia optima ueri
Irreprehensa operum ratio, et bene cognita dando
Opportuna manus, priscis heroibus aequant
Et faciunt ut te praesens uiuentibus aetas
Anteferat: meritum iam sancta uocarier inter
Numina caelicolasque pios: cui demus honorem
Praesenti caelum diuis habitantibus aequum.
Non te, non expers caedis labor, aut Erymanthi
Purgatum nemus, et iaculis Stymphalides actae
Non et fecundae capita exuperantia Lernae
Sanguineaeque manus: et sparsa cruore nocentum
Membra uirum toties, extinctarumque ferarum
Constituunt caelo dignum: sed candida uirtus
Et recti studium: sed mens non conscia praui
Perpetuusque tenor sanctae et ratio optima uitae:
Non belli sed pacis opus: non ira furorque


urs060

C. VRSINI VELII
Immitis, faciles leni sed pectore, mores
Te propius iunxere deo, caeloque bearunt
Et non populea cinctum caput, aut Iouiali
Frnde: sed ipsa decens auro gemmisque Tiara
Nec non paciferae tua tempora ramus oliuae
Sacra tegig. non horrenti circumdata squallent
Exuuio, taboque madent conspersa Leonis
Membra: sed in niueo fulges trabeatus amictu.
Nec tibi uasta manus nodosae robora clauae
Letiferaeque onerant liuentia terga sagittae
Sed lituo pacem populo promittis amatam
Designante manu: obscuris non abditus antris.
Non uasto in nemore, aut inter spelaea ferarum,
Horribilesque domos syluarum et in hospita lustra.
Ante aras, faciemque dei, populumque frequentem
Sacra manu tractas. superis et debita castus
Dona ferens: manifesta bonis exempla subinde
Monstras: et rectae genus amplexabile uitae.
His melius certo grassaris ad aethera passu
Euasure hominem, numenque futurus amicum
Cantandum magnis studio praestante camenis
Aeternum: atque omni uenerabile gentibus aeuo.
Finis.


urs061

SYLVARVM LIBER II.
AD DVCEM IOACHIMVM
Slesiae Paraenesis.
STant duo sydereae primo sub limine portae
Dux Ioachime cadi: calcantes omnia summi
Stant Iouis ante pedes laeua dextraque locati.
Hic minor, ille ingens, et uentre capacior amplo.
Alterius magna dispendia semper ab lauo
Atque mala, atque acri fluitant in pectora luctus,
Solicitusque labor, miseraeque pericula uitae,
Innumero curarum et inundant flumine mentes.
Iuppiter unde aegris laeua mortalibus implet
Pocula maesta, fluit late illaetabilis humor.
Alterius tenui felicia munera riuo
Paulatim labuntur, adoptatumque liquorem
Porrigit, et paucis miscet deus. unde laborum
Plus homini erumnaeque datum. Sed copia dulcis
Rara boni, et dextra uitae iucundus auara
Vsus, opumque latex angusto tramite manant.
Mascula, sed uirtus, et ineluctabilis ardor
Aut tolerando omnesnouit perferre labores,
Aut didicit magno Fortunam euincere nisu.
Quare si qua tuis fuerit contraria factis
Aura deae, et primo nolit Rhamnusia uultu
Aspirare tibi, ne tu ne cede malignis
Casibus, aut uictam Fortunae porrige dextram.
Sed contra obniti dux o generose memento.


urs062

C. VRSINI VELII.
Discute uim decimi praesenti pectore fluctus.
Ipse sit exemplo genitor tibi, magnus ad omnes
Qui patiens casus, grauia et discrimina rerum
Incedit summis par regibus, omnia nouit
Quaeque duces deceant primos, quaeque optima factu
Aeternam statuunt famam, generique deorum
Vos iungunt, caeloque beant, dum perpete cura
Et prodesse cupit, et recto praemia figit.
Sedulus egregiae cultor uirtutis, honesti
Quem penes, atque ardens niueae custodia famae.
Hunc perspecta fides, ceptoque immobile pectus
Aequalem summis nulli statuere secundum.
Non ipsi Laertiadae tot casibus acto
Per terras, pelagusque ingens, quem pectoris astu
Graiugenis praefert heroibus, et sociat Dijs
Maeonides: Siculo quamuis animosus in antro
Ingens ambusto terebrauit robore lumen
Cyclopis Polyphemi, et Circes pocula fugit
Callidus, inque feras, quos ante uenefica duxit
Ipse sua humanam in faciem uirtute redegit
Mutatos uirga socios: licet impiger heros
Scyllaeam euasit rabiem, et Neptunia monstra
Irasque, insidiasque dei, non dispare fato
Aut animo leuiore uir hic: neque secius audet
Tot contra aduersos casus luctarier unus.
Quem non uexatae mouere pericula uitae


urs063

SYLVARVM LIBER II.
Non toties Fortuna eius contraria uotis:
Fataque, praedurique adeo contundere casus
Magnanimum potuere. uelut qui gurgite uasto
Naufragus impauido discussat pectore fluctus,
Vsque sallutari motans sua brachia nisu
Omnia tectus aquis, ipso uix uertiae supra est,
Impiger iptatam tandem contingit harenam
Littoribus: gaudet iam tum securus aquarum,
Vicinique memor laeti atras aspicit undas.
Huius facta uiri et tanti memoranda parentis
Dux animo non degeneris, non immemor horum,
Cura sit, egregiosque sequi uirtute labores.
Tu regum soboles, iuuenis dignissime, regum
Nomen, et aeternum uiues sortitus honorem:
Ipso non genitore minor, cum caetera quondam
Par fueris tanto. tum quae non contigit ille
Praemia militiae, et dux classica dira secutus
Vinces Ausoniae studijs exercite linguae
Et satur Aonij laticis, Parnassida laurum
Nobile gestabis circum caput, et tibi lecto
Aurea Pontifici sacrum teget infula crinem
Diceris patriae cunctis pater: et tibi uoui
Ipse deum ritu populus decernet honores.
Finis.


urs064

AD IESVM SERVATOREM, AC MATREM
VIRGINEM, ETBAPTISTAM PRECATIO.
SAncta quibus caelo cessit suprema potestas,
Numina: summe deum, atque hoim regnator Iesu
Tuque parens et uirgo cadem: tuque optime diuum
Quo nihil humana maius processit ab aluo
Agnifer, atque uno tantum minor aedite Christo.
O uos res hominum praesentibus undique prompti
Auxilijs seruare, aegram et miserescere uitam.
Nam uobis cordi pieras, et gratia rerum
Nec non uestra preces demulcent pectora nostrae.
Per quicquid uobis nostrum in genus extat amoris.
per quoscunque homines ijsdem largimur honores
Si mea uos pietas, necnon donaria tangunt
Exigua, accipite haec faciles et mentibus aequis
Muneraque assiduasque preces: et nostra benigne
Vota secundate, incolumis uos oro senectae
Tempora: praecipue et non tristibus obruta curis
Imperturbarae syncera noemata mentis.
Et seruate larem et teneant mediocria quaeso,
Latae perpetuum fortunae munera cursum.
Exaudite pij quocunque precantia casu
Verba, sed et uestras sic usque litertur ad aras
Dehinc uestrum intuear post uitae munia numen
Cum sotijs, niueisque animis, et caelite turba.


urs065

SYLVARVMLIB. II.
Omnia qua sunt laeta pijs caelo que receptis.
AD IANVM ZVOLAM MORAVVM
Paraclesis pro aedendo libro, qui
inscribitur Microcosmus.
ERgo ne prpetuis tam pagina docta latebris
Luce carens, manibusque hominum subtracta iacebit
Ia mdudum apposita placitura coronide multis?
Ergo ne naturae ac rerum doctissime, summas
Qui sophiae scrutaris opes: tu promere tantum
Iane librum cessas, hominis quo nota sibi mens
Perlegat immenso similem se denique mundo?
Prodeat iste liber, fluuium qui propter amoenum
Conditus, aeternis decorabit honoribus Albim.
Albi pater, iam quem miremur Phocidos amni
Rhomuleoque nihil posthac concedere Tibri
Laetum fonte caput muscosoque erige ab antro
Et placido applaude undarum nunc uerbere ripis
Te maior toto fluitas, qui notior orbe:
Quem gremio diffusa suo Germanica Doris
Nunc Rheni uasto non excipit amne minorem.
At famae egregiae ac tanti tibi nominis ille
Autor erit mundi, iam qui mirabile textum
Et causam humanae describit originis, ipsi
Nos caelo referens diuinaeque adserit aurae.
Tu modo Socraticis non inferiora libellis


urs066

C. VRSINI VELII
Scriptaque diuino non inficianda Platoni
Commendata meo festines aedere Thurzo
Thurzo, qui nostras aliquid putat esse camenas
Summus Palladij cultor gregis. illius aude
Quaelibet auspicio antiquis opponere libris
Atque Palatino sic tradita rere tonanti.
Donec erunt homines, hominum uarijque labores
Dones et immensi constabit machina mundi
Viuet opus nomenque tuum, nomenque beati
Praesulis, aequatum, quem tu describis, Olympo.
C. VRS. VE. CENETHLIBCON D. ERAS. R.
NAtalis redijt dies Erasmi,
Partus conscia lux beata magni,
Fausto sydere, sole gratulante,
Et dijs auspicibus fauente caelo
Adsensu genij beatioris
Exultantibus Aonos puellis,
Phoebo dulcius accinente carmen.
Ad communia sacra iam frequentes,
Et natalitias adeste pompas:
Quorum frons hedera uiret sequaci.
Et Parnassia luculenta Daphne
Lambit tempora: quosque semidiuos
Virtus nobilitat, manusque bello
Non instrennua, quosque semidiuos


urs067

SYLVARVM LIB. II.
Vatum carmina nauiter bearunt.
Hac nil candidius die, Batauis
Illuxit, populisque quos inundant
Ister maximus, auriferque Rhenus
Qua laetus puer extulit sub auras
Tam sanctum caput, affuit beatae
Dextra Iuno facillima parenti.
Ter Lucina uocata, ter repressit
Vltro parturientis haec dolorem.
Ex templo positum est onus suaue,
Et felix utero recessit infans,
Vitae ad munera, luminis sub oras.
Natum prima uocat, recens Erasmum,
Diuorum monitu beata mater
Rebus nomen, et omen auspicatum,
Vt quo nil meliusque, gratiusque
Largiri potuere fata nobis,
Nil concedere dij queunt benigni.
Maius nec dederunt prius, dabuntque.
Nati lanificae manum sorores
Admorunt niueis repente filis,
Et laetos glomerant dies benignae.
Porro limen ad extimum comatus
Magnae Cynthius adstitit parentis
Vitae cum cecinit deus, futurum
Diuino Pataraeus ore cursum,


urs068

C. VRSINI VELII
Et sanctam pueri indolem retexit
Fetusque ingenij laboriosos.
Cum Phoebo cecinere tum puellae
Hippocrenides. audijt sub imis
Rhenus fluctibus, extulitque canum
Rauco fonte caput, simul lacertos
Muscoso leuat uuidus ab antro.
Insuetae stupet euocatus amnis
Blanda ad murmura uocis, et nouarum
Miratus faciem nimis dearum
Intonsique dei fides canoras,
Mox cursum requieuit incitatum,
Cum Latonius interim Phanetes
Et carmen cecinere tale musae,
Sed diuinius ore grandiori.
Terris orte puer modo Batauis
Accessure meae nouum cohorti
Et primum decus aeuitatis huius
Summis macte bonis. Tibi ecce fontes
Pandit Cyrrha suos, et ampliori
Vena Pierij fluunt liquores:
Atque arces reserat suas Cytheron
Et sacrum penetralius recludit
Imis ex adytis. Puer Latinae
Iunges Pallada Cecropis Mineruae
Admirantibus omnibus uicissim


urs069

SYLVARVM LIB. II.
Rhomanis simul, et simul Pelasgis.
Quin sub tempus idem, probe retundo
Ore, atque eloquio disertiore
Insectabere Barbaros magistros,
Incultamque redargues loquelam,
Insanas et ineptias refelles
Sana mente, seueritate iusta.
Postidem reducem suis Philippum
Regnis usque ab Ibericis profectum
Verbis excipies: et uniuersi
Consensu populique, patriaeque
Dices nomine gratulationem:
Casus difficile, iterque durum.
Attactumque Britanniae minaci
Tempestate solum. proinde gestas
Tot res egregie domi forisque
Ingenti simul explicabis ore.
Regis quo nihil orbis ante maius
Vidisset, propria haec tibi fuissent
Si Germania dona, Caesarique
Aequa mente Diespiter faueret.
Verum heu uocibus usque luctuosis
Immaturum obitum, necemque acerbam
Deflebis iuuenis, manumque duram
Et fati uiolentiam maligni
Incusabis, et usque et usque amaras


urs070

C. VRSINI VELII
Nequicquam querimonias profundes.
Exln maius opus reconditumque
Nulli consimili modo priorum
Tentatum aggrediere, quodque abunde
Diuersa scatet eruditione.
Non calle ingredieris ante trito,
Nec uestigia nota consecutus,
Aut pressa alterius solo meabis.
Et iam Graea Paroemia et Latina
Tersa fronte aperitur explicata.
Dij quantum est operis? quid hoc librorum?
Pleno est copia florulenta cornu.
Tum Graij generosus Euripidis
Assumens Tragicam seueritatem,
Ad proscenia Romuli uocabis:
Cum uates opera tua Pelasgus
Fortunas Agamemnonis cadentes
Et fletus Hecubes amarulentos
Orchestram bene ductus in Latinam
Romano grauis intonait ore.
Plutarchi tetricas subinde chartas,
Nec non scommata salsa Luciani,
Queis mores hominum suaue carpit,
Illuditque deis, nihil uerendo,
Donabis niuea Latinitate.
Dein mantes hominum libidino sas.


urs071

SYLVARVM LIB. II.
Nec non pectora caeca prauitate,
Et uitae tenebras periculosae
Scite nomine Moriae notabis.
Scribes milite digna Christiano
Et quae uir sapiens bonusque uitet
Trades, quaeque sequatur examussim.
Tum uero sua principes docebis
Quae sint officia: et quibus reguntur
Gentes artibus, et tenentur urbes.
Purgabis ueteres Sophon libellos
Mendis: interituque uindicabis
Scripturas Senecae catas seueri.
Et sanctos Hieronymi labores
Antiquum reuocabis ad nitorem.
Legum denique sacra tu nouarum
Cunctis biblia rectius legenda
Et Grais dabis, et dabis Latinis.
Tu quicquid rigida phrasi per orbem
Aetas prisca rudique publicauit
Pauli dogmata, et irreprensa Christi
Edicta, ac monitus benigniores
Trades omnia puriore lingua
Diuinaebonitate fretus aurae.
Ostendes duce caelitum fauore
Quanta numinis incitata flamma
Summi buccina patris inter aegros


urs072

C. VRSINI VBLII
Tum degens homines, salutis autor
Et uitae melioris excitator
Princeps luminis, ore quo profari,
Christus uel potuit, uel est locutus.
Mystes sacrificus dei subinde
Placabis prece caelites, et aras
Collustrabis odoribus Sabaeis,
Semper rite litabis adprecatus.
Tu decreta dei atque iura caeli
Perscrutabere funditus, perennem
Callebis sapientiam deorum
Supremis animum artibus colendo
Quae posthac pius omnibus repandens
Magnis digna dijs, loqueris unus.
Sed cum liuor edax, et inuidendi
Infelix rabies, sibique tantum
Importuna lues, et atra pestis,
Summis immineat subinde rebus:
Nil acti cruciabili furore
Vaecordes tibi Zoyli, tot uni
Vasta intemperie fua nocebunt,
Non impune tibi graues futuri.
Latratus facies pili improborum.
Pelles insidias furentum inanes,
Vim rupturus et impetum malorum,
Et linguas cohibcbis impudentes.


urs073

SYLVARVMLIB. II.
Quin plures ueluti manu retusi
Conuicti rationibus disertis
Entello tibi concident Daretes.
Cui poenas tibi sunt daturi easdem
Quas uictus mihi Marsyas pependit
Detracta cute, nudus et cruentus.
At longum fuerit, nimisque longum
Complecti numero tuos labores
Et producere cuncta nominatim.
Et te, sicut Hymettijs ab alueis
Fauis Attica mella cum Latinis
Vndabunt locupletius per orbem.
Primas quicquid agas feres, rotundi
In leges bene carminis ligabis
Sermonem, et facies repente uersus
Affines Lyricis Horatianis.
Scribes uerba modis celer solutis
Magno cum Cicerone fulminabis.
Promes Socraticis frequens ab acris
Praesentes animae omnibus medelas.
Et sanctae dabis instituta uitae
Ingens sobrietate uel Platonis.
Scripturas quoque remperabis omnes
Festiuo sale, Comico lepore.
Haec tum feceris antequam senecta
Tanges undecimum grauante lustrum


urs074

C. VRSINI VELII
Etterras simul exteras adibis.
Primum Luteciae Parisiorum
Sectatus sapientiae magistros
Intrabis penitus larem Sophiae.
Mox Romae tereti et potente lingua
Facunda Ciceronis in palaestra
Desudabis: et impiger disertis
Libris, Felsinea uacabis urbe.
Vises caeruleos item Britannos
Et uersabere regijs in aulis
Inter nomina magna, et optimates,
Heroas proceresque purpuratos.
Et dignaberis omnium fauore
Vita mirifice decorus omni,
Pura mente suauitate morum
Et dulci eloquio, ac deae suasu
Pithus, omnibus unus adlubesces.
Imprimis, hominum eruditiorum
Ingens praesidium decusque rarum
Praeclaris Gulielmus a Vuaramis
Nullis non animique corporisque
Fortunae quoque dotibus beatus
Te magni faciet. nec ille solum
Primas inter erit uiros Britannos
Sed uirtute sua, sibi hoc uel ipsum
Toto nomen in orbe uendicabit.


urs075

SYLVARVM LIB. II.
Amplexabere candidos politi
Mores ingeniumque dulce Mori
Mori, cui fluet undequaque uersus
Conditus sale, melle, felle, risu.
Tunc pro materia rei notatae
Hic comis popularitate uitae
Prudens, ingenuusque, perspicaxque
Omnes ante alios placebit unus.
Cui tu credere cogitationes
Quin et seria libere iocosque
Audebis, tibi dedito sodali
Mutam praecipue fidem colenti.
Illinc deinde reuersus adiacentes
Rheno belligeras adibis urbes
Duri ex Heluetij iugis profectus.
Hic te Capnion innocens uidebit
Pullati rabie gregis tot annos,
Rictu et mordicus appetitur atro.
Oblectaberis hospitalitate
Rhenani et studijs simul Beati.
Doctorum tibi quicquid est ubique
Applaudet reduci, tibi et Latinae
Assurget bona pars sodalitatis.
Nostri et nominis uniuersus ordo
Inclinet caput omnibus theatris.
Illis culte locis Erasme canus


urs076

C. VRSINI VELII
Post quinquennia iam decem peracta
Nocturnas uigilabis ad lucernas.
Hebraeae salebrosa uerba linguae
Exemplum studiosus ad Catonis
Edisces. Sitis impotens honesti
Et famae precium, nihil iubebit
Non tentare boni. proinde nunquam
Magnorum obsaturaberis laborum.
Porro caetera quae sequetur aetas
Diuinis inhiabit apta rebus
Humanis moderatius uacabit.
Quanquam consilijs senatuique
Regum addictus eris, fideliorque
Et non ultima pars patrum sereris.
Te uitae tenor innocens, et usus
Commendabit honestior. tibiusque
Cordi simplicitas, bonum, piumque
Et recti studium, inque taminatus
Vitae candor erit beatioris:
Et uictus sine sorde mundiores.
Haec tum Phoebus Apollo uera nobis
Olim precinuit. deo canenti
Fatorum stabilis statim potestas
Subscripsit. subito o Erasme prodis
In lucem, noua lux tibi tuisque
Non solum genitus, sed uniuerso


urs077

SYLVARVM LIB. II.
Orbi nasceris, optimum deorum
Munus: quale nec antea dederunt,
Nec sunt, ut reor, amplius daturi.
Debebunt alij penatibus dijs
Communi et patriae, parentibusque:
Vni patria debitrix Erasmo est.
Huic Germanicus orbis et Latinus
Nec non Graecia restituta debent,
Tot propter uarios uiri labores,
Dotesque ingenij asslentiores.
Hunc quantum est hominum modo bonorum
Quantum uiuit in orbe candidorum
Hunc et femina, uirque, et hunc puellae,
Imberbes pueri, senesque cani
Exornate diem. dies Erasmi
Hic natalicius meretur esse
Toto festus in orbe. uos Erasmum
Et donis, et honoribus deorum
Omnes accumulate. Nunc et omnes
Ante aras bona dicitote uerba.
Et linguis animisque confauete.
Illi nunc bona comprecemur omnes.
Soles ariolemur et beatos.
Quot uixit, numeret ille posthac
Natales celebres et auspicatos.
Haec illi rata uota dij benigni


urs078

C. VRSINI VELII
Possunt reddere. uota dij uel ista
Vt iusti fuerint, rata exequentur.
C. VRSINI VELII LYRICVM AD IA
num Thurzonem Vratislauien. antistitem.
SEu leues uersus humili camena,
Seu cothurnato pede grande nobis
Carmen, aut sacra Polyhymniae ui Dictet Apollo:
Siue Pyrenes uiridi sub antro:
Siue qua celsi nemorosa ducunt
Tesqua Parnassi, uel ad Hippocrenes Flumina cantem.
Omne quodcunque est iuuenile carmen
Insolens, ohe tibi nuncupabo
Thurzo, cui sacros apicata cingit Infula crines.
Ducat hirsutos cythara Leones
Orpheus, stantem remoretur Hebrum:
Ducat auritae foliosa cantu Robora syluae.
Pluris hoc nobis fuerit, serenum
Ista si uultum teneant beati
Principis. nam sic potiore plectro Vtar Agyleu.


urs079

SYLVARVM LIB. II.
Ne tamen nostram, precor, hinc Thaliam
Censeas, leni properata nisu
Extudit praeceps calor impolito Carmina uati.
Abnegat famam celerata nobis
Musa: sed quod non abolebit aetas
Grande, uel nonum latebrent in annum Scrinia carmen.
Thurzo maiori tua facta chartae
Dia mittentur, sibi quam secundam
Posteris certe metuat sub annis Smyrna, uel Andes.
Thusciae doctis equitem libellis
Sero mandauit ueneranda sacrae
Mantuae proles, decus hoc perennes Explicat alas.
Ipse et Augusti decus, atque honoram
Barbito famam gracili, et sonantis
Aufidi multo numerosus ore Cantat alumnus.
Ille Phoebaeae uenerator artis
Adfatim sanctos coluit poetas:
Hinc patris uero patriae uocatu Nomen adeptus.
Thurzo sic uates colis eminentes
Et beas uultu bene liberali.


urs080

C. VRSINI VELII
Qui soles larga mea munerari Carmina dextra.
Quippe non nummis inhias nec auro,
Nec studes gazae nimium repostae
Sed tibi nullo peritura seclo Nomina quaeris.
Noster iccirco tibi semper uni
Phoebus arguta studeat Thalia:
Et laborato officiosa uersu Seruiat uni.
C. VRSINI VELII LYRICVM ADD.
Nicolaum praesulem.
DIue quem uasti marisac profundae
Doridos, mundi pater, et potentem
Caerulae fecit regionis olim, Oceanique.
Ipse nunc Triton tibi paret uni, et
Saeua tempestas, loca feta uentis
Iussa non spernunt tua. cui tricuspis Fuscina cessit-
Stulta Neptuno pelagi uetustas
Ius dedit, donec ueniens honores
Sanctior uanos aboleuit aetas Ennosigaei.
Saepius salsas miser inter undas


urs081

SYLVARVM LIB. II.
Naufragus uanum maris inuocauit
Numen, heu nullum tamen hinc leuamen Sensit opemue.
Saepe te puppes maris obruendas
Fluctibus prona tenuisse dextra:
Saepe praesenti posuisse dicunt Numine uentos
Supplices ergo tibi Nicolae
Vota mortales adhibent precesque
Et tuum numen reuerenter aetas Omnis honorat.
Sicca tu nobis Elice per altum,
Et salutaris Cynosura nautis.
Tu locas semper siniosa portu Vela secundo.
Huc ades rector maris inquieti.
Nostra felices aditura portus
Cymba nos uento facili, et secunda Prouehat aura.
SODALITATIS COLLIMITIANAE
INVITATIO.
IAm nunc calendas ante Ianuarias
Ohe sodales optimi,
Conuiuialiludicro, sic pristina
Durante consuetudine
Regem vocemus quisquis euentu bonus


urs082

C. VRSINI VELII
Obtinet hic, sceptrum ferat.
Felixque nobis praesit hic felicibus
Regno potitus annuo
Vadiane, nam tu singulis absens ptocul
Desideraris unice.
Sodalitatis eia literariae
Iucunda pars et optima
Audi quot una nunc coimus, et diem
Hunc auspicatum ducimus.
Victor sua nos accipit cunctos domo
Consultus ille iurium
Sanus pudica gaudet hic cum coniuge
Natum recens ob filium.
Et ille caeli gnarus et rerum omnium
Georgius doctissimus
Vxore felix et utrisque liberis
Sed filio potissimum.
Tum uir medendo Lazius praestabilis
Et sanitatis artifex.
Cuiusque nunc mademus ob natalia,
Zuola uir tersissimus.
Ac puritate morum et innocentia
Primas Leonardus ferens.
Abhauser inde, quo nihil suauius
Non corpus absque pectore
Vtroque pollet. hunc sequatur acer, et


urs083

EPISTOLARVM LIB.
Animosus ille Clodius.
Hunc ore uera dictitantem libero
Nostrum uocemus Actium.
Et comis ille, et integer Lautentius
Sermone, uita, moribus
Perlachius non est tacendus omnium
Doctissimus Mathematon.
Habes tibi perspecta dudum nomina
Sodalitatis integrae.
Quae laeta cuncta fausta, fortunataque
Consentiens optat tibi
Annum hunc beatus exigas ut perpetem
Vxore cum iuuencula.
Vrsinus autem te rogat potissimum
Viuas diu, memor sui.
EIVSDEM AD COENAM SODALIVM
LNVITATIO.
AD conuiuia non Apitiana,
Ad carchesia non Bonosiana
Sed queis cenula Socratis placebit
Nec queis pocula displicent Platonis
Dulces carmine prouocem sodales
Comes, morigeros, et elegantes.
Vnnm nomine quemque nunc uocabo
Iucundum mihi sympotam futurum.


urs084

C. VRSINI VELII
Primus sympota Bartholinus esto
Cultor Pieriae pius cohortis,
Quem iuxta Vadianus ille noster
Accumbat pater elegantiarum,
Accumbat pater et facetiarum.
Veloci pede curre, digne tanto in
Primis symposio Velociane.
Cuius non bene prima nominati
Versu syllaba clauditur trinodi.
Huc Collimitium puer uocato
Pars sodalitij bona est diserti.
Magnorum pater est Apollo uatum:
Docti numen habent idem medentes.
Quin te Cuspiniane iam uocarem
Si magno tibi parua complacerent.
Asscripsi loca prima Bartholino
Assurget tibi Bartholinus ultro.
Ad conuiuia Ritzius uocetur
Quo nil doctius, eruditiusque.
Petreius cito Ritzium sequatur
Romano sale et Attico refertus
Vitae dimidium meae, meae ohe
Mirator nimius ueni Thaliae.
Insigni mihi sede collocetur
Facundo Fruticenus ore notus.
Extrema optima turba sympotarum


urs085

SYLVARVM LIB. II.
Me dignabere sede. iunctus exit
Conuiuis numerus decens locatis.
Acne desuerint boni ministri
Alter symposiarcha Bassus esto
Alter symposiarcha Iulianus.
C. Vrsini Velij, libri Syluarum secundi, finis.
AD R. ET AMPLIS. D. D. SEBASTIAnum Sperantium, antistitem Brixinen.
C. Vrsini Velij Epistolarum liber unus.
CVm libro huic epsitolarum meo patronum
disquirerem, Sebastiane praesul digniss. tu
unus inuentus es longe praecipuus, cui nu-
gae nostrae commendatae, et exirent alacrius,
et impendio magis inclarescerent. Quibus uel nomen
istud tuum, splendide notum et illustre, plurimum cer-
te gratiae apud omneis conciliabit. Sed nae hoc inepte a
me sit et impudenter: quippe hac nuncupandi ratione,
uideor eadem opera cum illis insanire, qui in syluam li-
gna portant, uel qui aquam mari addunt. Quod omni
um maxime reprehendent illi. quibus perspecta est tua
solida et excussa eruditio, cum incredibili sapientia con-


urs086

C. VRSINI VELII
iuncta: adeo, ut illius habita ratione, nullum, hac consi-
derata, minime talem librum tuae celsitudini dicatum
oportuerit. Quorum reprehensionem aequo animo fe-
ram, modo a te uno huic audaciae iuuenili ignotum fu-
erit, quae honestis in rebus etiam laudi datur. Verum au-
dire cupis nunc quid libri mittitur. Epistolae sunt, par-
tim heroico, partim elegiaco uersu conscriptae. opus sa-
ne friuolum et tumultuarium, quale inter aulicos stre-
pitus solet parari. Etenim bona pars horum, adhuc aulae
tumultibus adobruto, et negotijs alienis illigato, quali-
tercunque exprompta est. Presserat interdum ingenium
calamitas, cui saepenumero legitima indignatio succes-
sit. Quo circa si uidebuntur haec alicui uel laeta parum, uel
non satis exculta, illi ego hoc respondebo:
Iudicis officium est, ut res ita tempora rerum
Quaerere. quaesito tempore, tutus ero.
Porro apud celsitudinem tuam, cum ad haec, tum alia
mire benignam ac patientem, hisce non opus est:
cui quicquid est hoc libelli trado, dedico,
et commendo, qui tui nominis ful
genti honore decoratus, et au
ra illius praemunitus, au-
spicatius in lucem
nuncprodit
et euagatur. Basilae
Cal. Martij. Anno M. D. XXII.


urs087

EPISTOLARVM LIB.
AD IOANNEM THVRZONEM ANTISTItem
Vratislauien. de Caesaris ac regum conuentu Viennae Pannoniae,
C. Vrs. Velij epistola.
VIndelicis Augusta iacens late inclyta terris
Nos tenuit, bis Thurzo, decem cum principe soles,
Inde Licum emensi ratibus, iam classe parata,
Danubium regnatorem sulcamus aquarum.
Multa quidem ripis spectauimus oppida circum.
Vitigeros inter colles, castella, situmque
Vrbis, ab exiguo quae ducit nomina Rego.
Quaque suum amittit nomen, torrentior Aenus
Danubiumque opulentat aquis, et flumine magno
Confluus. applaudunt nymphae Istrides, Istrides undae
Et iam se Rhenum credunt aequare bicornem.
Haud procul inde autem, Grinaea ubi moenia surgunt
Est locus, horrendo qua uortice proruit Ister
Praetuptis scopulis utrinque arctatus, et una
Parte absorbet aquas, aliaque excussat ab imo
Nauifragos fluctus. uisu miserabile, nautae
Saepe etenim illidunt naues. nant flumine merces
Praecipitantque uiri mersati gurgite uasto
Frustra heu Nicoleon, et numina sancta uocantes.
Nos ausi penetrare. ipsi posuere repente
Venti, terribiles uisique silescere fluctus.
Credo equidem sensere uirum, quem flumine amico
Deueherent, gratum dijs et mortalibus aeque.


urs088

C. VRSINI VELII
Atque ut Panoniae uentum est ad pulchra Viennae
Moenia, successum et tectis: mox prima uirorum
Delectos proceres, princeps acciuit, habendo
Concilio, acturus magnis de rebus: et inde
Secessit Stirijs confinia ad oppida terris.
Hic porro interea nos consuetudine suaui
Doctorum fruimur. mihi Cuspinianus in illis
Est potior. uir enim hic mellito fundit ab ore
Dulcia uerba, quibus mollescunt pectora regum,
Diues opum, forma excellens, et pectore magnus.
Et quo cum magna digressus ab urbe Quirini
Germanos late populos, patriamque reuisi
Aegidius, praestante Remus cognomine. quo non
Candidiorem animam Lucina in luminis auras
Protulit. ipse sacras leges, Romanaque iura
Nouit, et est inter consultos principis unus.
Ac longe ante alios facundus diuite uena
Eloquij praestat Vadianus, et innumera ui
Carminis, imparili pede, seu pede fluxerit aequo.
Cospus item Aemiliae parui prope flumina Rheni
Natus, ad extremam bonus atque suauis amussim
Ausonio reliquos aequat semone, Pelasgo
Ore praeit. mecum hic magnae de moenibus urbis
Delitijs, genioque solet non pauca Quiritum
Disserere, ah nimium longe distamus ab illa.
Quin et amicitia nobis coniunctior, ori


urs089

EPITSOLARVM LIBER
Ingenioque modum scite qui figit honestum
Rudolphus, latices iuuenis satur Hippocrenes.
Nunc et Rhetaeis gens dura sub Alpibus audit
Aut simile, aut melius, Peligni camine uatis.
Et iam Pannonius rex, et Sarmata fratres
Posonij coiere, prior sed Pannonius rex
Iam grandis natu, et defecto corpore languens
Filiolo cum rege, sua cum principe nata.
Alter ab extremis Scythiae comitatior oris,
Victor ouans, gelidique Borysthenis affuit undis
Nuntia ur ad Langum peruenit epistola, regum
Aduenisse uiros, mox apparat ire uocatus.
Quo cum caeruleas instructa classe per undas
Omnes deuehimur, pia numina uoce sonantes,
Numina, queis magni ius est maris et fluuiorum
Praecipuum. et laeti iam optata ad littora regum
Venimus. imperio nobis genitoris amico
Aduersum natu rex ipse nouissimus iuit
Torquatos inter proceres, interque togatos
Pontifices. ipse emicuit ceu sydereus sol,
Blanda tuens, huic flaua genas lambitque tegitque
Caesaries, omni subeunt ex parte ministri
Auro intertextis induti uestibus. omnes
Diuersos illic habitus atque ora uirorum
Vidimus. Inter eos studiosus Sarmata cultus
Regifici: quamque est habitu, tam corpore pulcher.


urs090

C. VRSINI VELII
Nec sua defuerunt Germano serica, non et
Copia pictai uestis, fulgentis et auri.
Quamque grauis cultu, tam gens fuit ore uerenda.
Vbertate tamen Panno praecelluit acer
Siue auri uestes, siue auri pondera cernas.
Vera loquar, sed parua charis, quia simplice uestes
Arte laboratae membris ingentibus haerent.
At laus est patrio non ultima uiuere ritu
Indigenas, et non externae sumere cultus
Luxuriae, ac mores non perdere praestat auitos.
Ora perusta gelu crudus Scytha, turpia Moschus
Imbellis sublime apicato tegmine uineit,
Atque latus curuo procedit Acinace cinctus.
Iamque decem totidemque dies fluxere, peractis
Concilijs, magnis impensaque tempora curis.
Cum bene compositis diuino pectore rebus,
Auspicibusque deis, quas non est dicere, Langus
digreditur, laeti dominum comitamur euntem.
Sarmatico tunc Langus equum dedit astura regi.
Nobilium pelles subito rex ipse ferarum
Tresque simul pateras dedit, aurea munera, Lango.
Atque ita nos illo discessimus. Hactenus ambo
Et regem reges, et fratrem pectore frattes
Augustum expectant, Augustae stirpis uterque.
Magnus uterque, uirum tum re tum nomine magnum,
Venturum alloquio: quem consilia alta petentes


urs091

SYLVARVM LIB. II.
Heluetij retinent Insubro cum duce fortes.
Et Lusitani rex littoris, armipotens rex
Emanuel: nec non cui septem cura tuendi
Regna per Hesperios incumbit maxima tractus.
Nescio quos etiam perhibent componere motus
Belgarum indomiti perturbant omnia Belgae,
Haud impune tamen. deus omnia lumine iusto
Aspicit. o solus quam multa negocia Caesar
Sustinet, et quanto curarum pondere sudat
Subiectos placida populos dum in pace tuetur,
Debellatque malos et proterit impiger hostem.
Ne tamen ulterius iunctos tibi sanguine reges
Distineas Caesar. qualis modo cumque labor te
Implicitum tenet, aut quocunque sub orbe moraris
Tolle moram, et uenias: neu dedignare precantes
Aspectu reges, tua quos praesentia reddet
Imperio faciles, patilesque per omnia uotis,
Pacturos animum, atque aeternum in foedus ituros.

C. VRSINI VELII AD EVNDEM IOANnem Episcopum
de D. Erasmo Roterodamo epistola.
PVlchra quidem nostris, sed non bene uiribus apta
Vt sumam dicenda, modis hortare benignis
Thurzo tuum uatem, facili tantummodo ludo
Adsuetum, et musis uulgaribus, audeat altum
Ire per Aegaeum, Ionijs aut fluctibus: expers


urs092

C. VRSINI VELII
Ipse metus, certis et credere uela periclis
Praesenti quicunque animo iactabitur undis
Bellua cui sicco spectatur lumine pistrix
Quique armenta uidet uarij luctantia Protei
Intrepidus. tuti legimus nos littoris oram,
Et nostra exiguo decurrit flumine cymba
Non assueta salo, tumidique furoribus Euri.
Tale mouebit opus, quem uel Boeotius Aon,
Vel quem Roma dabit uatem, non aspera qualem
Slesia fert. neque enim est operae cantare minoris
Et uersu Augusti contexere nomen Erasmi
Quam Phrygium Latijs Aeneam sistere regnis
Aut Larissaeum mentito prodere sexu
Aeacidem, mgnaeque atmare in praelia Troiae.
Hic alijs incumbit honis, quorum inclyta lambunt
Tempora felices hederae: quibus altius ire
Et penertrare datum Parnassidos auia Cyrrhae
Auia, sed nobis tantum et male cognita Cyrrhae
Laurigerae nemora. At nobis utcunque sat esto
Natalem celebrasse diem, non carmine digno
Et memorasse uiri dotes Vrsinide musa.
Quanquam agitata fert mens succumbere, et dardet
Igne nouo, et solito mihi spiritus altior extat.
Ipsa tamen rudis heroum ad Paeana, deumque
Ire suo facilis mauult pede. praestat inertem
Serpere humi, et terra niti demissius ima


urs093

EPISTOLARVM LIBER
Aere dissuetum, quam si caput exerat alto
Auisa ruat, facinus damnabile. Quisquis Erasmi
In sua diuinum transferre poemata nomen
Atque uirum primis deducere gestit ab annis
Vsque sub haec actae felicia tempora uitae,
Proxima Vergilio, uel cantet Apolline digna.
Phas nulli fuerit uulgato carmine famam
Deterere, et leuibus committere grandia nugis.
Nesi forte uirum merito defraudet honore
Laudator modicus, praesens hunc sibilet aetas
Et male uenturis iniurius audiat annis.
Cenam pollicitus, uilem uix ille merendam
Praebuerit: laude et careat discrimine laudum.
Quin metuat, ne sublimen delatus in auram
Turpiter Icario mutet sua nomina casu.
Talibus abstineam, ueritus, si maxima tentem
Magnanimi fuluum cum forte Leonis ab armis
Decidat exuuium, scabra cute prendar asellus.
Hic mihi quis risum teneat, uel temperet irae
Supremi Iouis armigeram si noctua laudet:
Si pictam Kunonis auem cornicula turpis
Nirea Thersites, acrem et piger Irus Vlyssem?
Incipiant omnes certatim et nomen Erasmi
Laude uehant. illis quantumuis diuite uena
Pectus abundarit, duplicisque opulentia linguae
Manet inexhausto sermonis flumine docti


urs094

C. VRSINI VELII
Inferiora sua dixisse cupidine cernes
Cum maiora suis cantarint uiribus omnes.
Plurima sunt dicenda uiri monumenta, benigni
Tum mores, niueae tum candor, et aurea uitae
Norma, decor, Charites, mens Daedala, mellea Pitho:
Dein fortunati uere nimiumque Bataui
Nomine seu tanto, potius seu numine dicam,
Postremo sibi Rotrodami praesignis alumno
Quam bene praesentis Germania iusserit aeui
Cedere Romanos scriptores cedere Graios.
Ista canant, centumque alias per carmina laudes
Quorum Pierius Symmae calor aequat alumnum
Pegaseum manant qui nectar, et Attica mella.
Ipse autem artificem post illa tecebo secutus
Atridae maestos nequijt cum pingere uultus
Nauiter inducto texit qui caetera uelo.
C. VRSINI VELII AD PAVLVM IOVIVM
Comensem historicum insignem, epistola.
PAule Ioui, magna studiorum exercite cura
Sedulus aeternis regum mauortia chartis
Facta notans, ecquid libris intexere pergis
Exutum Italiae regno, totiesque reductum
Belgarum regem? contraria militis arma
Theutonici nostris conatibus? impia certe
Corda uirum, pene et Germanae perfida pubis.


urs095

EPISTOLARVM LIBER
Ardua miremur sine pectore corpora, quorum
Virtus heu Veneto, pudet heu, diuenditur auro.
non tam digna suae, quam gens est prodiga uitae,
In scelus omne ruit: turpique libidine caeca
Rem studet iniuste, non quaerere nomen in armis.
At ne totius paucorum crimine gentis
In discrimem honos rapiatur, iustus in illos
Saeuus in immeritos. tu ne metire malorum
Ingenijs animum atque fidem, tantumodo foeda
Dissidia infidae plebis rabiemque furentum
Debes uelle tuis liquido commitere libris.
Caetera par magnis scriptoribus, omnia recte
Tute, nec inferior Crispo neque Caesare peior.
Sed iam Paule tuis appone coronida libris,
Et Capitolino scripturas Dijoue dignas
Aede, laboratum satis est. Si scribere tentes
Omnia bella, prius tanto immoriere labori
Forsan quam findem scribendi feceris. ohe
Iam satis est, aueo ingenij iam docta uidere
Incrementa tui. Nunc desine Gallia uictrix
Debellanda iterum, si dijs placet. Adria porro
Augusti lentas deridet Caesaris iras.
Ille fatigatus nondum, fed Marte repressus
Instaurat uires, ignominiasque priores
Vult bellis abolere nouis, noua parturit arma
Mox ferro repetitum urbes ruiturus ademptas.


urs096

C. VRSINI VELII
Verum quid reges agitant ne sit mihi curae
Noscere. Dulichius neque enim quaesiuerat Irus
Quid gemini Atridae facerent, quid Phthius Achilles.
Scire mihi studium est potius dulcissime, primum
Coritius quid agat uita dignissimus: ille
An ualeat satis ex animo. dij parcite cano
Dij capiti uiridem quaeso indulgete senectam.
Denique Vitalis quid agat studiosus, amoenus
Lilius, et Cathanaeus acer: quid Blosius autem
Dulcis, ubi Arsillus noster: quid musa Coloti
Culta facit. quicquid doctorum nouimus istic
Scire uelim bene si ualeant, quibus omnia laeta
Comprecor, atque dies cura sine currere faustos.
Porro autem numero si forte repertus in isto
Quis fuerit, de me qui percunctabitur, illi
Quamuis laeta parum tamen haec sis dicere certus.
Ex quo me tenet incerta Germania sede
Digressum comite Aegidio Tiberinide Roma
Multa tuli. primum pontes dum cunctor ab Aeni
Bis sua diminuit, bis adauxit cornua Poebe.
Dehincurbs Augusti, retinens a nomine nomen
Vindelicis me excepit agris. cum principe Lango
Arua pererraui Rhetorum, et Norica uidi
Oppida. Pannoniae postremo laeta Viennae
Moenia contigimus. bis sex ego mensibus illa
Dum sequitur princeps Augustum, commoror urbe.


urs097

EPISTOLARVM LIB.
Hoc uno uobis felicior aere: caelum
Romano siquidem patrium praestare uidetut,
Sudificus melior Boreas humentibus Austris.
Caetera uos nobis nacti meliora tenetis.
Felices nimium solida haec nisi gaudia uobis
Barbarus irrumpens ferro contaminer hostis.
Ast ego magnarum spe lusus perpete rerum
Indigne uitam uario discrimine duco.
Queis non promissis lactatus, et ore suaui
Sic rerum dubius, curarum et concitus aestu
Fluctuo spes inter uarias. diuexor in horas
Tristiciaque metuque. uelut qui nescius errat
Incertusque uiae sub Daedaleo labyrintho
Itque reditque frequens: neque enim tum Gnosia gestar
Fila manu, errantem quae tecta per inuia ducant:
Sollicitusque magis, dubium cum solus et anceps
Tendit iter, nunc inde, pedem nunc promouet illuc
Et iam fert animus procedere: tentat et audet
Ire per ambages, et diuersoria caeca.
Dum sperat superare, uocant uestigia retro
Lecta pedem, deterret inexuperabilis error.
Quaeque patet clausa est eadem uia tramite torto
Alter et ire uiam pes dum parat, ambigit alter.
Haud aliter uitam incertus traho. Vana salutis
Nuncspes arridet misero, nunc differor expes,
Et nostrae sine fruge operae iactantur inanes


urs098

C. VRSINI VELII
Sicut harenosum qui scindit uomere littus.
Denique qui fueram non uili carmine notus
Et celebres inter uates iam nomen habebam
Paule uides mihi res quorsum redit? hei mihi quantum
Hei quantum Vrsino uideor mutatus ab illo.
Vt si forte bonis quis me conferre poetis
Audeat, in lente unguentum, ne stultus et ille
Caenosum locet egregia cum Pallade porcum.
Ah non coniectum me in flumen oportuit istud
Spernentem monitus domini Thurzonis amicos.
Felix qui sapit alterius discrimine: uidit
Abreptum in praeceps alium, sibi cauit, et ipso
In portu miserum raptari gurgite cernit.
C. VRSINI VELII AD STANISLAVM
Saurum Cano. Vratislauiensem Epistola.
QVi fieri credam, tum quae contraria uotis
Fata meis, tum quae aduersantia sydera dicam,
Vt mihi Saure solum natale reuisere tandem
Sit uetitum, peregre externis regionibus errem?
Sexta recessit hyems, nunc septima labitur aestas
Vt patria careo, multo cupientior illo
Quem retinebat amans Atlantis filia magni
Ogygiae in syluis, spelaeaque subter amoena
Indole capta uiri, patrio licet ille camino
Cernere surgentes optarit in aera fumos


urs099

EPISTOLARVM LIB.
Et quamuis illi coniux quam caelitibus dijs
Antetulit, uiduo contenta senescere lecto:
Et quamuis illi genitor grandaeuus, et una
Telemachus puer impense cordi fuit, omnes
Vt tulerit casus, ac mille pericula solus.
Me patriae desiderium non uilius urget
Me canum patris caput admonet, allicit usque
Et genitrix, et blanda soror, tum quicquid ad unum
Sanguinis est nostri: magnusque ante omnia Thurzo
Integer, et purus sceleris, cui debeo primum
Hanc animam, tum quicquid ero non immemor uni
Acceptum referam. nobis duce contigit illo
Aonias pulsare fores, et limina Phoebi
Tangere. At o si te princeps memorande sequebar.
Quam mihi nexuerant gestarem uertice laurum
Pegasides: iam et Peligni uastigia uatis
Fortassis premerem, atque solo firmarer eodem.
Nunc miser exclusus foribus, ceu perfuga poenam
Commeritam luo. uix hos indignatio uersus
Extudit, atque exile modo quod pene krefrixit
Scribendi studium. Quo me quo denique uertam?
Spernor et irato nunc uror Apolline. Quanto
Me fuerat satius concessa per ocia uitam
Ducere: Pernassi moliri ad culmina gressum,
Et latuisse domi, quam consectarier aulas
Regum sollicitas, caput hoc obtrudere curis.


urs100

C. VRSINI VELII
Sed deus hanc nobis sortem ac fortuna dederunt,
Ipse deus qui cum consortibus Ambrosiam dijs
Carpit, et aeternum cura sine transigit aeuum:
Expers morborum, et spernens genus omne malorum
Fortunam calcat pedibus. mortalibus aegris
Ipse cadis geminis, qui stant in limine caeli
Gaudia tristiciamque, simul discrimina promit.
Hinc rari obueniunt risus. et gaudia rara,
Cura frequens: nec non diuturni copia luctus
Immodicusque dolor. uerum non omnibus idem
Est deus, et paucis aequalia pocula miscet.
Et mihi nascenti treis uix sorbere bonorum
Concessum guttas: plenum cratera malorum
Exhaurire datum, sitiens miser omnia sumpsi.
Vnde tot aduersi casus, dispendia centum
Atque alia ex alijs ueniunt incommoda nobis.
Tum comes insequitur duris exercita rebus
Paupertas, ratio dignorum indigna, popelli
Contemptus. quin et pronam mihi lubrica frontem
Saepius ostendit, capturum Occasio lusti,
Momento referens ceruicem auersa recaluam.
Dumque incerta peto amisi spe falsus inani
Certa bona. et magnis paruorum eludimur umbris.
Vtcanis illa cibi maioris imagine lusa
Amisit rictu carnem fallentibus undis.
At nihil est aeque durum, et graue Saure, neque angit


urs101

EPISTOLARVM LIBER
Me res ulla magis, quam qui mihi cumque sodales
Contigerunt, aut quos ususque et tempus amicos
Effecere mihi, primos ubi carpere coepi
Dulcis amiciciae fructus, commercia soluit
Digressu fortuna meo, suauisque diremit
Iura sodalitij. sic iussus abire Quirini
Vrbe, quot heu nostri conuictus membra reliqui.
Ex illo sortem, o duram super omnia sortem
Tempore Petreio carui, mihi iunctior illo
Nemo fuit, fuit haud alius me iunctior illi.
Porro quid memorem quos conciliarit amicos
Coriciana domus. tot omitto nomina docta
Dicere magnorum, tot candida pectora uatum.
Durius heu multo, multoque recentius illo
Inflixit fortuna iterum mihi uulnere uulnus.
Namque ubi me Lango cum principe pulchra Vienna
Excepit, laeta treis Caesar in urbe, uolentes
Dum tenuit reges, illo mihi tempore multum
Creuit amicorum, queis cum mihi uiuere quantum
Suaue fuit, sine eis tantum nunc uiuere durum est.
Saure modo illorum per me tu nomina nosce
Virtutemque uirum: nae tu gratabere nostris
Temporibus, uere haec felicia secula dices
Illustrem et patriam, tanta sub luce uirorum.
Cognita Pierij felix industria Gracci
Caesaribus, natoque patrique. Hic, strennua primum


urs102

C. VRSINI VELII
Aetas dum fuerat laudem quaesiuit in armis
Tum molles elegos iuuenilia carmina lusit.
Pannonijs ille et sapiens legatus in oris
Membrum Caesarei fidumque et grande senatus
Vixit. eo melius nemo est hoc munere functus.
Verum ut deterior morbis comitantibus aetas
Incubuit, dulci cum coniuge rura tenebat.
Vir qualem multis e milibus augur Apollo
Praeferat, et cuius merita est sapientia primas.
Proximus huic aetate fuit, neque moribus impar
Stiborius. nemo hoc naturae occulta tenebat
Aut caeli tractus melius: nam sydera nouit
Ceu digitos unguesque. sed heu, sed auara negarunt
Fata uiro mihi longa frui per tempora. terra hic
Diffugiens, diuum nota in commercia uenit.
Iamque explorati migrauit ad intima caeli.
Sunt duo praeterea, Germani parcite uates,
Quicquid et est usquam doctorum, quos ego multis
Praetulerim, fors et possim contendere recte
Vix alios nunc esse duos, quos scilicet istis
Anteferas. nihil est perfectius, omnia nacti
Natura ingenijque bona, et recte omnibus usi
Aequarunt ueteres, praesentia nomina uincunt.
Vtque animo Collimitius complectitur orbem,
Sic illum toto nihil est, quod praeterit orbe.
Spectarit terras, terrarum adyta omnia nouit,


urs103

EPISTOLARVM LIB.
Spectarit caelum, caeli tenet omnia solus.
Huic meus assidue Vadianus et impiger haeret
Consocijs celeber studijs, felicior autem
Eloquio, ac musis acceptior. omne uir iste
Iudice me punctum tulit, et palmaria sumpsit.
Victor item egregia iuuenis uirtute decorus
Iura deum, legesque hominum percallet, et amplo
Rite magistratu nunc fungitur. ipse suorum
Ante annos longe spes exuperauit, et omneis
Aequales magno post se uidet interuallo.
Quid Rheto Agricola studiosius? ille diei
Noctem operosae addit multam: pene anxius autem
Omnia doctorum uersat monumenta uirorum.
Hi mihi Saure nota tum de potiore sodales
Extiterunt, quorum nil consuetudine suaui
Aut praestabilius fuit, aut iucundius unquam.
Nunc tibi sed breuiter uerbisque in pauca coactis
Quam pote confieri de me nonnulla referre
Constitui, ne tu ignores, qua sorte locoue
Vitaque resque mihi fuerit. me Langus Iberos
Mittet ad occiduos. Septembribus ipse calendis
Longum iter ingrediar, populos urbesque potentes
Belgarum peragrabo: dehinc et fluctibus atris
Oceani emensis, ad Betica littora tendam.
Ergo est in fatis patria procul urbe, sub axe
Parrhasio longe posita, ad solem usque cadentem


urs104

C. VRSINI VELII
Saure Pyrenaeos ultra procurrere montes.
Praeterea haud uereor tibi paruum iniungere munus
Et dicenda meo non plurima nomine Thurzo.
Cogit enim officium, libeat contemnere leges
Scribendi, et malim proserpat epistola, quamuis
Longa, suique oblita modi diffusa uagetur
Quam mihi signa animi celentur idonea grati.
Siue noua uitam Carthagine duxero, muris
Tatraco siue suis me clauserit: aut ubicunque
Terrarum Hesperiae degam ulterioris in orbe
Semper ego illius uiuam memor. Inclyta porro
Hoc autore domus Thurzeia nomen habebit
In populis habitant uitreum qui propter Iberi
Flumen, quaque arua secat, quaque alluit oppida Betis.
Hanc equidem repetens prima incunabula gentem
Cum patria et toto Gepidarum illustrius orbe
Nomen Thurzigenum praestante propagine, magnis
Factorum meritis, ac uerae examine laudis
Qualicunque tamen dixissem carmine nostro
Iam pridem, et proauos iuissem rite per omnes,
Ni toties fortuna meis contraria ceptis
Praepedijsset opus, nostroqne infensa labori
Crescentem oppresset Thurzeida limine primo.
Sed facilis nostri iactura est carminis, illam
Qui melius gentem uates tam diuite uena
Dicat, et aeternum uicturis nomina chartis


urs105

EPISTOLARVM LIB.
Commendare queat, celeber de gente Bohema
Dubrauius superat, qui me felicior horum
Est cultor studiorum, et fama notior orbi.
Hic tulerit primas me iudice, siue soluto
Siue lubet magnum sermone tonare ligato.
In primis magni dicet benefacta parentis
Quem mire inuentis, solers in dustria fecit
Pene deum. nam si quod prima ostenderit usum
Vomeris alma Ceres, mandarit semina terris:
Caesia texendi mortalibus intulit artem
Pallas, et aeratas acies, et cornua Mauors
Instruxit: dedit arma quibus se oblectat Enyo
Esse dei meruere? pari ratione meretur
Caelicolum senior Thurzo nomenque, locumque.
Hinc maius tracta bit opus, maioraque facta
Ordiri properet, praeconia fratribus aequa
Carmine promeritis impertiat aequus honores
Pontificesque duos, caeli usque ad sydera tollat.
Neptuni clarum et magnae genus Amphitritae
Cognatum antiquis heroibus, hanc quoque gentem
Certus eo referat. nam testis originis huius
Thursio, certa fides medio natat aequore piscis
Vnde illis nomen, genus Oceanitide Thety.
His sub principibus, stultum sit quaerere uates
Materiam e Graecis autoribus. An ne quis oro
His tacitis Troiam malit, uel dicere Thebas?


urs106

C. VRSINI VELII
Quisque adeo uellet ueris praeferre uideri
Plurima ficta bonis, fraudari haec secula tanta
Laude, neque obijciat haec facta prioribus annis,
Magna secuturis post nosexempla relinquens?
Haec tu purgando de me narra re memento
Pontifici, memorem et nostri fac saepe monendo.
Vtque amet absentem, tum uero diligat aeque
Absentis fratres. Qui natu proximus, opto
Balthazar est nobis, ne sit me uilior illi
Hoc oro, haec ingens uotorum est summa meorum.
Hoc mihi quaeso ratum, superi cum praesule faxint.
C. VRSINI VELII, AD IANVM ZVOlam Morauum epistola Satyrica.
DEsieram uersus, et inutile pangere carmen
Iuratus toties sterili diuertere cura
Atque animum penitus miseris auellere musis
Ex quo magnorum res atque opera ardua regum
Infelix cecini uates, contemptus ab illis
Quorum est arte mea toto praestantior orbe
Decantatus honor, cepi scissosque libellos
Ignibus inieci, pluteo impactosque momordi
Afflictosque solo calamos pede nixus utroque
Calcaui, et teneros corrupi mordicus ungues.
Et dixi, testes mihi dimittendus Apollo
Numina praeterea quaecunque poetica sunto


urs107

EPISTOLARVMLIB.
Nil mihi uobiscum o uates erit, his ego nugis
Pono modum. fuit haec nobis sententia cordi
Obfirmata diu, et toto iam pectore Phoebus
Excidit, Aoniusque calor deferbuit omnis,
Donec ab intonsis mihi littera culta Morauis
Reddita Iane tua est, tuaque o dulcissime rerum
Musa, cothurnato mihi carmine blandior aequo
Et studij et memorem curae iubet esse prioris.
Scribendi nobis redijt, sed degener ardor
Et dispar stilus, et contraria uena priori
Quid facis? extento tu me decurrere lassum
Fune iubes. uacuae non sunt haec apta Thaliae
Tempora, si nostri statuas in parte pericli
Vergilium, Bauius mutato catmine fiet.
Vsque adeo nobis sors aduersissima, mentis
Eleuat ingenuae, studiumque exturbat honesti.
Tu melius, tibi nil felici defit eorum
Quae faciunt hominem uere seruantque beatum.
Multa relicta tibi, sed nec mihi parta domi res
Nec penus annona grauidus: neque condita centum
Seruantur mihi uina cadis, non mugit opimum
Marcomanum iuxta montes pecus. horrea nulla
Distendit mihi flaua seges. uiuaria porro
Non reddunt uarios multo cum foenere pisces.
Nec seruum genus agricolae mihi ruris agrestes
Impendunt operas, eheu miserabile, cui non


urs108

C. VRSINI VELII
Pane famem modico, et proprio sedare cumino
Contigit, atque salem patria delingere concha.
Quem spes instabilis, quem mens et gratia fallax
Nutrit heri, quouis Care est mihi uilior ille.
Infelix quemcunque premit seruilis egestas.
Verum hoc deterior longe, et stultissimus ille est,
Libera quem Pallas quondam, et nutricia fouit
Calliope, rectique uiam monstrauit alumno
Ipse autem seu forte aliqua, aut percussus Erynni
Regum sollicitis miserum se tradidit aulis.
Nec pudet ingenui, libertatisque magistrum
Degere more canum, atque alienum arrodere crustum
Dulcibus interea dictis blanditur inepte
Et laudat damnanda Gnathonicus: utile damnat
Non ueritus ne si uerum quandoque loquatur
Irati subeat Siculi metuenda Tyranni
Septa, per ambages atque irremeabile saxum:
Sed timet auriculis odiosus herilibus esse
Omnibus assentans domini, ut uix ultimus ille
Haereat in mensa, interdum et uescatur opimo
Esuriens turdo, et pingui se farciat offa.
O uatum uere insanum genus, atque sui nunc
Oblitum, neque enim Augusti nunc uiuitur aetas.
Non erepta uiris tantum sunt praemia doctis
Ipsi etiam proprio fraudantur honore poetae
Atque aequo minor est illis, quae sola manebat


urs109

EPISTOLARVM LIB.
Gloria iam docto. nam quid neglectius illo
Qui paces et bella suis intexere libris
Ausus, ad exemplum diuinae Aeneidos exit,
Vix tantum placuit, susceptaque carmina uultu
Pacato? Sic laudati, non altera merces?
Pauonis, pictae quam lumina cernere caudae.
Quid iuuat o miseri, cantare poemata surdis?
Quis nunc Maeonij sibi flumina carminis optet:
Siue quis auderet tam liber, ut Eupolis esse?
Vtile non Enni, nec tutum nunc foret Acti
Carmen, opes illi, huic libertas ipsa negetur.
Non etenim accipiunt laudem uirtutis et aequi
Nec tolerare queunt haec secula uera loquentem.
Ipse feret plagas Lucilius, et male, doctum
Accipietur opus, si talia dicere tentet
Qualia adhuc populo perstrinxit carmina mordax
Innocuo, scelerisque rudi. si bella tonabit
Vergilius, uaria si dicet Horatius Oda
Heroumque lyra mauortia personet acta
Dira fames intercipient, et frigus utrumque.
Quid facias igitur potius, si forte requiras
Pauper, inutilibus praestat desistere coeptis.
Aut pete ab antiquis scribenda poemata rebus
Obuia multa tibi uenient exempla bonorum
Hac indicta tenus. caelum cantetur et aer
Omnipatensque tibi tellus, et maxima Thetys


urs110

C. VRSINI VELII
Mille dabunt formas, dicendaque plurima uati.
His famam mereare modis, ut si nequeas rem
Colligere, hinc uerae carpas tibi praemia laudis.
Non etenim uideo, quare sine honore modoque
Obscure diues malis, quam pauper haberi
Clarus, et aeternam post fata relinquere famam.
C. VRSINI VELII, AD FRATREM BAL
thasarem. epistola Elegiaca.
VNde tibi ueniat si quaeris epistola, frater
Ne dubites, fratris nomine scire potes.
Principio absentem cupio saluere, bonusque
Iuppiter optatis annuat oro tuis.
Quod nisi sors fuerat nobis contraria, coram
Plurima quae cogor scribere, dicta forent.
Nam quid agam, ut noris, qua sim regione, quid instet
Quaeque uelim, statui cuncta referre tibi.
Me tenet herbosis late Boiaria campis
Nobilis, et felix uberis ora soli.
Hic ubi frugiferos disterminat Aenus agros
Norica Boiorum finibus arua secans.
Languenti maesti cum principe uiximus omnes,
Nunc laeti, quoniam fortius ille ualet.
Dij melius statuere, redit uis integra membris
Et sua nunc solidus roborat ossa uigor.
Huius ad occiduos iussu prosiciscar Iberos,


urs111

EPISTOLARVM LIB.
Quam procul a patria dissita terra mea est.
Ibitur in Belgas primum, Morinosque uidebo,
Et mihi Santonici est ora legenda matis.
Vasta per insanos uisenda Britannia fluctus
Multa mihi terra, multa ferenda mari.
Immenso errandum pelago, germane prius quam
Betica conspiciam, quo feror, arua celer,
Flecte deos nobis, aris iam dedite frater
Atque pio felix ore precator iter.
Vt ualeam imposito prudenter munere fungi
Mens sit in incolumi corpore sana mihi.
Denique uotiua prece numina sancta fatiges
Hora reuertendi ne sit adempta mihi.
Haec facito quoties sacris operabere Mystes
Et totum innocuo concipis ore deum.
Praeterea canos uerbis solare parentes.
Saepe tibi pater est, saepe monenda parens.
Qui, quoniam titulis, et honore caremus inani,
Et mihi diuitias sors inimica negat:
Non tamen iccirco uera se laude putarint
Frustrari, aut nullum promeruisse decus.
Non sumus incelebres, facili me carmine notum
Vatibus annumerat Martia Roma suis.
Vilia quaeque placent uulgo, contraria nobis
Sunt studia, et laus est posse placere bonis.
Eligit immeritos, odit fortuna merentes.


urs112

C. VRSINI VELII
Quis pote fortunae uim prohibere malam?
Haec sibi subiecit pedibus dea nomina regum
Mobilis, et regum debilitauit opes.
Non antiqua sequar magnorum exempla uirorum
Illius rabiem tempora nostra docent.
Decidit imperio dux Sfortia, milite Caesar
Pene suo, pudet ah dicere, uictus erat.
Hoc de me satis est. nunc quae est sententia, recte
Accipe quo uobis consuluisse uelim.
Qui minimus natu frater, quaeque unica nobis
Est soror eductos conuenit esse probe.
Alter ut ingenuis iuueniles excolat annos
Artibus, et discat moribus esse bonis.
Quem bene si noui certe est puer indole clara,
Quique sua ad metam currere sponte uelit.
Altera prae cipue est seruanda uirentibus annis
Ille uiri s sexus mollior esse solet.
Et quia nostrarum est nimia indulgentia matrum
Et solet haec aetas deteriora sequi.
Cui non Ausonidum placeat custodia maior?
Educat Italicas cura suprema nurus.
Quotque uides illic matronas ire per urbem
Dixeris et forma, et moribus esse deas.
Illic non choreas, non et spectacula uisit
Antea quam uirgo nubat adulta uiro.
Atque opere assiduo lasciua retunditur aetas


urs113

EPISTOLARVM LIB.
Parca cibi est illis copia, nulla meri.
Publica quin etiam festis in templa diebus
Rara salutatum numina uirgo uenit.
Templa deum, sanctos quae facta petuntur in usus
Materiam magni semper amoris habent.
Sestias in Veneris percussa cupidine primo
Cydippe in sacro lusa Diana tuo est.
Casta domi superos oret. bonus undique castas
Exaudit facili Iuppiter aure preces.
Nec mihi colloquium iuuenum placet. ipse puellae
Quam cito in auriculam turpe susurrat amans.
Cernimus amplexus, manifestaque basia, tum, quod
Lais in obscuro fornice damnet opus.
Mos tuus interijt Germania, quando puellis
Sera Venus fuerat cognita, sera uiris
Crinibus ingrediens quum fleuit adultera scissis
Verbere per medias turpiter acta uias.
Improba quinetiam manus est scribendo puellae
Hac in parte magis conuenit esse rudem.
Saepe sinu chartam deprendi forte cadentem
In qua sit facinus dicere lecta mihi.
Byblis abhorrenti transmisit talia fratri:
Tale Phaon Sapphus legit amantis ops.
Ista cauent Italae matres, et maxima sanctae
Cura pudiciciae est, dos ea summa uiris.
Vnde illis ueniunt diuortia rara, simultas


urs114

VRSINI VELII
Nulla, neque indigni semina dissidij.
Liberior nostris est uita, quod insita fertur
Simplicitas, constans, et sine labe pudor.
Esse quidem haec possunt, uerum addita cura uetabit
Multa, quibus probitas uicta pudorque cadunt.
Dulcia uerba quibus cor molle labascit, et aurum,
Et data persuadent munera saepe malum.
Multaque, uirgineum quae praestat habere pudorem
Multaque, quae noceant mitto, cauenda loqui.
Praesenti germane tibi sint omnia curae.
Dulcis et haec tecum sedulo mater agat.
Hoc quoque te monitum uolui, quam post modo mittes
Culta sit, et docta littera clausa manu.
Praeferat Vrsini cognomen, et utitor illo.
Nomen idem Latio conuenit eloquio.
Hoc nos Arsillus celebrauit nomine, uel me
Ausus honoratis annumerare uiris
Romanos culto memorat dum carmine uates:
Scilicet haec de me scribere certus erat:
Alta superuolitans Vrsinus tecta Quirini
Caspar Parrhasij fertur ab axe soli.
Barbariem incultam patrijs a sedibus arcet
Ducit et Aonias in noua templa deas.
Postremo hoc etiam mandatum perfice fratris
Prospectum rebus si cupis esse tuis.
Quicquid amicorum nobis uel fecimus isthic.


urs115

EPISTOLARVM LIB.
Vel quorum absenti est conciliatus amor.
Accipe, ne dubites, illorum nomina frater
Candida, et inditio pectora disce meo.
Vtque ego consilijs, tu non minus utere, et horum
Posce meo duris nomine rebus opem.
Nil uenerabilius Sauro, neque sanctius isthic
Crede mihi, excepto principe, frater habes.
Nos amat, et multi facio sapientis amorem.
Permagni refert complacuisse bonis.
Quanque potest tam spero uolet prodesse roganti
Hunc tu sub dubio tempore frater adi.
Tum uir Lamprichius probus atque suauis, et huius
Certa mihi est Romae cognita saepe fides.
Nemo pontifici cordi est magis, hunc ego nullis
Expertus rebus defore iuro tibi.
Proximus his, mihi quem uirtus sua fecit amicum
Qui nulli, fido corde, secundus erit.
Hessus inextincti iuuenis candoris, in illo
Miris conueniunt plurima summa modis:
Cuique Valente meo nemo est addictior, ipsi
Viuere cum paribus, dij uoluere pares.
Hos moneo cole praecipue, et uenerator amicos
Quoque potes tantos munere iunge tibi
Qui tibi Thurzonis genium, tantique fauorem
Principis ex templo conciliare queunt.
Mite uiro ingenium est, et gratia prona iuuandis.


urs116

C. VRSINI VELII
Principibus uirtus est ea summa bons.
Hunc, quoties opus est, uel tu fidenter adito
Dummodo iusta petas, cuncta repente feres.
Multa tibi nostra facturum spondeo causa,
Plura sed ingenij pro bonitate sui.
Caetera quae nunc non locus est perscribere, missa
Perferet Hesperio littera ab orbe tibi.
Et properata suum nunc sumat epistola finem
Viue memor nostri frater, et usque uale.
FINIS.
C. VRSINI VELII AD THECLAM SOrorem et Heduigin neptem epistola paraenetica.
THecla soror, tuque Vrsino dulcissima neptis,
Chara mihi neptis Heduigi, cara soror.
O fratri dilecta soror, dilecta sed ipsi
Vt par est fratri iure modoque soror.
Tuque mihi tam chara tuae, quam sola parenti,
Nata potes neptis, quam potes esse patri.
Perpetuo saluete mihi duo nomina, curae
Tam magnae curae, quam mea uita mihi est.
Atque iterum saluete meae solatia uitae
Queis sine uitalis non mihi uita mea est.
O dulces animae, o gentis duo lumina nostrae,
Aedita surgentis uos duo fulcra domus.
Cum subit illa mihi carbone notanda, nephastis


urs117

EPISTOL ARVM LIB.
Illa mihi, atque atris annumeranda dies
Quae me complexu ambarum diuulsit amico,
Cum tenerae lachrymis immaduere genae.
Altera se maesta desertam ita uoce locuta est
Tam propere sine me, quo mihi frater abis?
Altera, nec leuis haec fuerat querimonia, dixit
Longius affinis quo mihi noster abis?
Dura licet nobis praecordia creditis esse,
Difficile a lachrymis abstinuisse fuit.
Impedijt gemitus me dicere plura uolentem
Illud uix potui dicere triste uale.
Quin etiam uos me per tempora longa profecto
Flesse, grauem et luctum cantinuasse ferunt.
Parque diu ambabus studium et laudabile uobis
Certamen uera pro pietate fuit.
Non fratrem Heliades ita dilexere sorores
In ramos quamuis diriguere nouos.
Phoebe pharetratam sic diligis inclyte Phoeben,
Sic tua te rursum diligit alma soror.
Qualis et illa fuit, facinus sed carmine praestat
Egregium uobis commemorare breui.
Vos audisse reor, quanquam nescire potestis,
Rex pollens opibus Persa Darius erat.
Cui socius fuerat cum regna capesseret armis
Et tenuit pulsis sceptraque iusque Magis.
Illi nomen erat, sed durius Intaphernes


urs118

C. VRSINI VELII
Conueniens Persis nomen et illud erat.
Venerat hic regis sub limen, ad intima quem tum
Regalis uetuit ianitor ire domus.
Ille indignatus nimium, nimiumque repulsa
Ausus, et effreni grande furore malum:
Custodi nasum misero truncauit et aures
Hoc impune sibi forte licere ratus.
Ad regem mutilus questum uenit ecce minister
Ostentans oris uulnera foeda sui.
Rex subito autorem sceleris fratremque iubebat
Coniugis, et natos uincula ad arcta rapi.
Iratusque, neci captos decreuit acerbae
Dedere, spes miseris non fuit ulla reis.
Orba uiro, natisque et charo femina fratre
Maesta diu regis fleuerat ante fores.
Insonuitque omnis muliebri regia luctu,
Quam uictus lachrymis rex miseratus ait:
Elige damnatis quem uis ex omnibus unum
Ille tibi e diro carcere liber eat.
Illa, mihi fratrem, fratrem mihi reddite dixit
Praetulit hunc natis certa uiroque suis.
Ecquid ait causae rex est, ut coniuge spreto
Et genitis frater charior esse queat?
Natorum iactura mihi est reparabilis, inquit,
Femina, cui nubam forsitan alter erit.
At senio affecti nequeunt morboque parentes


urs119

EPISTOLARVM LIB.
Mi fratrem, et genitum restituisse sibi.
Obstupuit dictis rex, et cum fratre repente
Natum, qui fuerat grandior, ire iubet,
Ire iubet uinclis mortisque pauore solutos
Plusque suis precibus femina iusta tulit.
An maior pietas hac esse sororia posset?
In uobis certe non queat esse minor.
Dulce est officium et memorabile, grata fidelis
Signa animi, haec animum demeruere meum.
Me desiderium tenet insatiabile uestri,
Ipsaque uos referunt somnia grata mihi.
Nuper ut optato clausissem lumina somno,
Acta fere mediae tempora noctis erant.
Visus eram uenisse mei sub tecta sobrini,
Et mea cum nepti te soror esse mea.
Fila soror duxti, neuisti serica neptis
Et calathi uestros ante fuere pedes.
Ante fores tenui obseruans ego uoce canentes
Audio diuinos continuare modos.
Namque ut ad agnatam iuga per montana profecta est
Dicta Palaestinae gaudia matris erant.
Non Thisbae sortem et iuuenis cecinistis acerbam:
Hospite et O ebaliam cum Phryge abisse nurum.
Sancta decent castas et dicta et facta puellas.
Moribus officiunt turpia uerba bonis.
Protinus ingredior, uenienti occurritis ambae


urs120

C. VRSINI VELII
Haeserunt collo brachia uestra meo.
Verbaque dicturae nos excipientia blande
Finxistis tenui murmure grata sono.
Sic dum uana meos oblectant gaudia sensus
Deseruit facilis lumina nostra sopor.
Euigilo, dulcemque indignor abisse quietem
Somnia nec cursu continuata suo.
O mihi si tales referat nox altera uisus,
Illa sit hyberna nox geminata mora.
Nulla diu nobis est et perfecta uoluptas.
Gaudia et euentu falsa carere solent.
Non ego contingant si talia somnia nobis
Saepius, Endymion Latmius esse uelim.
Ipsa licet media descendit ab aethere luna
Inque uiri amplexus ignibus acta ruit.
Somnia sed quid habent fallacis inania noctis
Si qua petenda mihi gaudia, uera petam.
Vt uideam incolumes laetasque amplectar, et inter
Mellifluos dicam seria multa iocos.
Sunt quae morigeris praecepta salubria uellem
Dicere, quanquam ambas admonet ista parens.
Este piae in superos: et iussa facessite matrum
Vestra sit exemplis uita probata bonis.
Summa pudicitiae uobis sit cura tuendae
Haec opibus potior dos solet esse uiris.
Nec minus este domi linguaque animoque modestis


urs121

EPISTOLARVM LIB.
Quam foris, et frugisuos iuuet esse bonae.
Sit uobis cordi ingenuos euoluere libros
Qui facit ad mores hic liber aptus erit.
Si tamen historias atque extera noscere facta
Mens est, conueniens Liuius autor erit.
Saepelegetis enim, libroque notabitis illo,
Quae uestrum deceant, dedeceantque genus.
Spernite desidiam, generinil turpius isti.
Sedula femineum dextera tractet opus.
Mille quidem possem uobis exempla bonarum
Ettotidem in partem commemorare malam.
Quae, modo non locus est, sub idonea tempora seruem:
Commodius praesens talia deinde loquar.
Vos bona sectate rogo, spes ne fallite nostras
Et memori monitus corde tenete meos.
Sic olim uideam pulchra uos prole parentes,
Atque ego dilecto dulce nepote fruar.
Nascanturque alij ex alijs, sic opto, nepotes
Vt sint uos auias qui uocitare queant.
Haec michi dn faciles, modo pareat aequa uoluntas
Vestra, secundabunt alite uota bona.
C. VRSINI VELII GENETHLIACON
Ioannis Dantisci poetae clarissimi.
NAtali Dantisce tuo pia sacra frequentet
Quisquis Castalio lauit in amne caput.
Personet aurata cithara praedulcis Agileus


urs122

C. VRSINI VELII
Et carmen solito laetius ore canat.
Illo Pierides saltent canrante sorores
Et sua cum Phoebi carmine mixta sonent.
Adsit, adhuc pedibus surisque madentibus Euan
Nuper ab expresso praela peruda mero.
Altera post decimam lux haec trieterida nobis
Annua lux partus conscia grandis adest.
Tale uel hoc carmen pariturae ad limina matris
Diuino Clarius protulit ore deus.
Nascere felici puer o pulcherrime fato
Tantum non Phoebo pulchrior et Bromio.
Et tibi formoso crescant in corpore uires
Membra lacertosis sint bene firma toris.
Qualis erat cum uictor ouans Tirynthius heros
Aurea ab Hesperio mala dracone tulit.
Et celeber scriptis, et factis clarus habetor.
Carmina Peligno proxima lude seni.
Prima tuos ignes recitabunt ludicra: toto
Prospera uersiculis uiuet in orbe tuis.
Tristia post laetos uulgabis carmina uersus,
Et dices patrio praelia facta solo.
Signaque Sarmatici uictricia regis, et arma
Vidit Pellaei quae ducis ara canes.
Arma per infecti disicta Boristhenis undas:
Cumque suis armis corpora uasta uirum.
Magna tibi semper fulgebit gratia regum.


urs123

EPISTOLARVM LIBER
Quorum munificas experiere manus.
Tum peregre populos uarios uisurus et urbes
Ibis, et externis gentibus hospes eris.
Cymbrica namque leges prima formose iuuenta
Littora, permensus Baltheon ante fretum.
Acre uirum genus, et ualidos Saxones adibis.
Omne per Hercynium progrediere nemus.
Innumeros late populos, gentesque uidebis
Quas claudunt gelidis Rhenus et Ister aquis.
Italiae posthac et opes miratus et urbes
Audebis uastos per marisire sinus.
Alcinoi ueteres primum mirabere sedes.
Alta tibi hospitium deinde Zacinthus erit.
Atque Epidaurus, ubi serpentis imagine cultus
Indigenis Phoebo natus in aede fuit.
Atque Rhodon Phoebo claram, et magno Ioue Cretam
Et Cypron Idaliae regna superba deae.
Et Syriae populos, et inhospita uasta uidebis,
Qua non aequoreo tutius extat iter.
Quin et adorabis sacrum quo condita passi
Lurida sarcophago membra fuere dei.
Quaeque Palaestinas loca sunt ueneranda per oras
Bethlemiumque larem Caluariaeque solum.
Denique Trinacriam, fumantemque ignibus Aetnam
Conspicies, Siculo praeteriture freto.
Claram et Parthenopen peragrabis, et Appula iuxta
Arua: et Campani rura beata soli.


urs124

C. VRSINI VELII
Atque orbis dominam uicti mirabere Romam:
Quicquid et in tota uisitur Ausonia.
Mox iterum regumque aulis, regumque uacabis
Concilijs: regum laus erit arma sequi.
Regius Augusti uiues orator in aula
Iussus ad Euganeos saepiusire patres.
Ista quidem medijs iam tum perfeceris annis
Pectus et ingenium testificata tuum.
Cum decorata sacrae lambent tua tempora laurus
Caesaris inuicta munera lata manu.
Quod reliquum est uitae spacium, nam longa beato
Pollicita est facilis stamina parca tibi.
Curretid omne tibi feliciter, et tenor unus
Vnus erit uitae cursus ubique tuae.
Et non est oneri tibi sera futura senectus
Sed uiridis, sed quae rara uenire solet.
Ipse tuas augebit opes, augebit honores
Rex tuus, ingrata ni uolet esse manu.
Sic cecinit Phoebus. Phoebo cessante sorores
Lanificae niuei staminis orsa trahunt.
Soluebat magnum Lucina facillima partum.
Et positum est utero dulce parentis onus.
Natus es in lucem, lux o generosa tuorum.
Felicem o genium terque quaterque tuum.
Natus es auspicibus dijs, et Iunone secunda.
Fila quater uitae terque beatatuae.


urs125

EPISTOLARVM LIBER
Sed iam conuiuae plausum date. pocula sumat
Quisque simul mecum, et talia uoce sonet:
Viuatio Dantiscus, io laetum exigat aeuum
Viuat io patriae, uiuat io ille suis.
Est bene, non uotis optamus inanibus ista
Risit, et optatis annuit ipse deus.
C. Vrsini Velij Epistolarum libri, finis.
#(IMAGE)
AD ILLVSTREM SLESIAE DVCEM IO
achimum Illustriss. Caroli Slesiae ducis filium
C. Vrsini Velij Elegiarum et Epigrammaton liber.
TAnta est genitoris tui sapientissimi uiri, Io
achime Dux clariss. uirtus, actam admira-
biles et innumerae cordatiss. principis do-
tes, tam denique egregia et praestabilis indo
les germinantis nunc ingenuitatis tuae ac sapientiae, ut qui
utriusque uirtutes depraedicare fuerit conatus, haud du-
bie supra captum uirium suarum temere sibi laborem sum
psisse iudicetur. Quod quidem ad studium cum nemo
non ductus, uirtutum uestrarum admiratione inuitatur,
tum ego saepius non mediocribus beneficijs ab illustriss.
genitore tuo ac liberaliter affectus, iure quodam obstrin


urs126

C. VRSINI VELII
gor. Qui quoniam soluendo non sum, saltem bona nomina
imitatus, creditum hoc genere nuncupationis ingenue
profitebor: apud te praesertim, qui in studijs li-
terarum eximie es uersatus et eruditus, ad quem Elegiarum
et epigrammaton libellum hunc meum, uidelicet
adulescentiae ludicra, principem ad adulescentem mit-
tenda duxi. Pleraque enim ex his annos nondum natus
sexdecim composui. In quibus si ineptierim, aetas apud
celsitudinem tuam et alios omnes autorem excusabit.
Sed praestat seriem horum describere. Elegias praemi-
si aliquot iam ante annos quindecim ad ampliss. Antistitem
Io. Thursonem scriptas, et item alias quas grandiusculus,
inter amicos praecipitaui. Post eas epigram-
mata subsequuntur trifariam a me digesta. Primum Io
cum habent #G+#G- secundum #G+#G- praebui.
In quibus, abhorrens alioqui natura a uituperatione ita
mihi temperaui, ut nominatim taxem neminem: atque
hoc accurate studui, ut ne signis quidem, quos iocose
notaui, noscitari queant. Postremo collocaui #G+#G- quae
ab omni turpitudine uacant, et possunt ab innocentissi
mo quoque citra noxiam legi. Habes inclyte princeps
libelli totius farraginem. Quem si celsitudo tua legere
per ocium non grauabitur, plus nimio: sin acceperit
tantum, abunde satis mihi praestitum existimabo. Ba-
sileae Cal. Martijs. Anno M. D. XXII.


urs127

ELEGIARVM LIBER
C. VRSINI VELII AD IOANNEM THVRzonem
antistitem Vratislauien. Elegia.
GRande cothurnato meditatus lemmate carmen
Orsus eram altiloquo nectere uerba pede,
Iamque fatigabam Grynaei numina Phoebi,
Vellet ut inceptis rite fauere meis.
Phoebe faue dixi, nequicquam sancta uocantur
Numina fatidici terque quaterque dei.
Quaeso reluctantem quae temodo causa moratur
Quo minus optanti dexter adesse uelis?
Suscipit haec contra increpitans deus: ardua res est
Condere grandiloquis carmina tanta modis.
Quippe nec ingenio tempus, neque uiribus aetas
Suppetit, imparibus ludere disce modis.
Hoc bene, sed tenerum leuis est elegeia carmen
Non quod ad heroum grandia gesta facit.
Sic ego. Sic uultu crinitus Apollo minanti,
Quid facis ingenio crux inimice tuo?
Aude humiles elegos, et iam rude condere carmen.
Saepius exiguis gratia maior adest.
Respice Minciadem tenui qui carminis orsu
Ante uirum culicem lusit, et ore rudi.
Talibus admonitus princeps mitissime dictis
Verba per undenos molior ista pedes.
Turzo serenato lege friuola carmina uultu


urs128

C. VRSINI VELII
Cum uacat oblitus numinis oro tui.
C. VRSINI VELII AD EVNDEM ELEGIA
IAne bifrons annique sator, nam te auspice Phoebus
Dicitur alternas ire redire uias.
Magnus eras templi ferratis postibus olim
Dictus inoffensas pacis habere seras.
Et quoties per te ueniens nouus affuit annus.
Omnia Romano laeta fuere foro.
Munera quin etiam miserunt grata uicissim
Italidesque nurus Ausonidaeque uiri.
At tua festa pijs nunc sanctior usibus aetas
Vertit, et haec abijt in meliora dies.
Namque Panomphaeus terris quo tempore primum
Christus Idumaea uirgine natus erat:
Et gens Eoa de sede profecta, tonantis
Isse per ignotos ad sacra tecta locos,
Et petijsse casas humiles, et squallida longo
Antra situ, pueri fertur adisse dei:
Caspar odoratae cum frusta nitentia myrrhae,
Munera pactoli Melchio fulua tulit.
Vltimus inflexo ueneratus poplite Christum
Rite dedit puero mascula tura Ioui.
Hinc sua Christicolae certatim munera gentes
Comiter alternis dant capiuntque modis.
Indus ebur tersum candentia munera mittit


urs129

ELEGIARVM LIB.
Mollia dant Seres uellera, molle pecus.
Tura Sabaeus habet, plenam largitur acerram.
Munera datsocio Phryx opulenta suo:
Denique diues opes: atque officiosus haberi
Pro solita quisquis conditione cupit.
Et quoniam nec opes, nec habet quae mittat amicis
Munera, dat nugas ipse poeta suas
Quas tibi nostra modo sic officiosa uolebat
Non expers ritus mittere musa sacri.
Sed pudet exiguum pangenti carmina carmen
Mittere, et in densum ponere ligna nemus.
Nec tibi Nelaei exoptem bene Nestoris annos
Nam tibi morte carens nec leue numen inest.
Scimus, at hoc satem merito nunc iure precamur
Possis aethereas serus inite domos.
Thurzo diu terris, sero dominaberis astris
Plaudo, fauent uotis dijque deaeque meis.
Serius accumbens superis ut pocula sumas
Mista tuo Phrygia cum genitore manu.
Quem reor indignis mortalibus abstulit olim
Concilioque deus iussit adesse suo.
Caetera tu tibi das et dij, tibi copia cornu
Grata fauent gratis numina numinibus
Non humana tamen complectere secius ora
Numinis oblitus Turzo beate tui.
Perge, neque hoc moneo sed quod facis usque probamus


urs130

C. VRSINI VELII
Sanncte pater patriae noscere perge tuos.
C. VRSINI VELII AD EVNDEM ELE
gia iij. ex urbe Roma missa.
HIcubi facta, patris nunc stant in colle Quirini
Marmora Praxitelis, Phidiacaque manu
Quos olim aurigas et equos e matmore uiuo
Cepit ab Armenio munera rege Nero.
Ducit in Exquilias demisso tramite cliuus,
Area uimineum qua patet ante iugum.
Vitigeros inter colles Leneia dona:
Ostendit uernas quaelibet arbor opes.
Albicat hic cerasus fecunda, et amygdalus illic
Purpureum profert deliciosa caput.
Parte alia pingues oleas, aliaque cupressus
Coniferas, alia Citria parte uides.
Ipsa etiam diues florum per amoena uireta
Explicat herbosos undique terra sinus.
Huc ego tristicies quoties grauis angit, et aegrum
Cura, dolorque premunt, incomitatus eo.
Scilicet haec nobis restant solatia tantum
Hic ego tot casus et mea fata queror.
Ac ueluti raptos philomela sub arbore densa
Orba recens pullos irrequieta gemit.
Forsitan et dulci questu leuat aegra dolorem:


urs131

ELEGIARVM LIB.
Quem. puto si taceat, sentiat illa magis.
Sic mihi cantanti prosunt quae tristia quondam
Scripsit ad Euxinam carmin Naso Tomum.
Siue Venusini numerosa poemata uatis
Siue leuant nostrum carmina nostra malum.
Haec mihi si prosunt nostri tantummodo uersus.
Pierios falsum est fruge carere modos.
His ego praesentes possum lenire dolores:
His ego post obitum uiuere posse reor.
Namque pater medicam mundo qui tradidit artem.
Miscuit in dulci carmine Phoebus opem.
Diuitiae ualeant, gemmae ualeatis et aurum
Carmina diuitias uincere sola queunt.
Nostra Philippaeos ignorant tempora nummos:
At non Maeonij grande poema senis.
Rarus et in fuluo Augustus nunc cernitur auro,
Multus at in uersu Flacce poeta tuo.
Vos modo queis populos ac totum contigit orbem
Imperio, et ualida sceptra tenere manu
Credite diuiniso credite uestra poetis
Nomina, non gemmis picta, nec aere manent.
Talia dum ueteris moueo sub colle Quirini
Ludor, et heu Zephyri tristia uerba ferunt
Tunc uenit in mentem tua cognita Thurzo uoluntas
In nos, et constans qui solet esse fauor.
Tunc etiam dictis linguam execramur acerbis


urs132

C. VRSINI VELII
Nos quae mendaci detulit ore tibi.
Haec fuit in causa modo, ne Thurzeida nostram
Martia perfecto carmine Roma legat.
Tum quaecunque mihi peperit mala, tempore dicam
Cuncta suo: atque illud non leue carmen erit.
Illa mihi soluet dignas temeraria poenas.
Et pudor et nostri carminis Ibis erit.
Sed nunc laeta canam Thurzo duce, et auspice Thurzo
Quandoquidem  redeunt omnia laeta mihi.
Hic reducem ad patrias accersere cogitat aedes
Spondet et afflictis sedulo rebus opem.
Audio, et haectanto mihi nunc de principe certo
Polliceor, curam spes mihi certa leuat.
Atque haec dum meditor uentum est ad proxima Claudi
Vsque ruinosae tecta uetusta domus.
Martius hanc subter campus iacet. hic ubi Roma
Consulibus fasces et noua iura dedit.
Candidus his olim ciuis descendit ab hortis
Pone iacent Clario templa dicata deo.
Despicio tumulo Romana palatia ab alto
Et septem colles urbis, et urbis opes.
Alme Quirine tuo quamuis ego colle libenter
Ambulo, me quamuis grata uireta tenent:
Olaetae Exquiliae magnorum uos loca uatum
Quas ego nonullis praefero delitijs.
Meque, licet diri per mollia prata Neronis,


urs133

ELEGIARVM LIB.
Vaticana modo uisere templa iuuat.
Isse uel ad flaui uiridantem Tibridos alueum,
Aut loca Ianiculi propter amoena placet.
Quamuis perpetuo Roma aurea uere tepescis
Totque pios uates ingenuosque foues.
Quamuis et gelidam late iacet omnis ad arcton
Slesia, non est te uilior illa tamen.
Hic quoque grata colunt Aganippides antra puellae
Haec etiam mire nuncloca Phoebus amat.
Nec desunt illis, queis sunt modo carmina cordi
Nostra quibus corae uita sit, atque salus.
Nec tam Vergilium Caesar dilexit: Horati
Thuscus eques musis non ita dexter erat
Vt solet esse uiros Thurzo propensus in omnes
Quorum Castalius perluit ora liquor.
Nil prius esse putat putat bene quam donare poetas
Tam colit, et tanti nomina docta facit.
Thurzo pater uatum, uates celeberrimus idem
Idem Pierij portus et aura chori
Auspice te sanctis non desperanda poetis
Ocia, non uitae commoda quaeque bonae.
Sit satis ista tibi nunc deproperasse, repensque
Littera uersiculis clausa duobus erit.
Nostra, nihil maius dictis neque uerius istis,
Pendet ab auxilio uita salusque tuo


urs134

C. VRSINI VELII
C. VRSINI VELII AD IANVM THVRZO
nem iuniorem Elegia.
DIcat io Paean mecum quicunque poetes
Proluit Aonijs ora beatus aquis.
Cui studium laudare uiros heroas, et alta
Inclyta uirtutis gloria mente sedet.
Cui labor incumbit praestantia facta canendi,
Et celebre in magnum ducere carmen opus.
Quae non terra pios debet tibi maxime na tos
Thurzo, sub Arctoo qualibet axe iacens
Primum Sarmaticae felicia moenia Crocae
Olim quae populis tot peperere bona.
Clarior urbs Delo, partu licet illa deorum
Mota prius, me dio stet modo firma salo.
Euge nec inferior Cretaea nobilis Ida
Croca, licet puerum protulit illa Iouem.
Felix o genitor, felix ante omnia mater
Tot bona qui genuit, tot bona quae pepetit.
Debuerint alij patriaeque penatibus et dijs
Debebunt Gepidae plurima Thurzo tibi.
Acceptos referat tibi grata Polonia natos,
Quaeque tuo clara est Pannonis ora satu.
Vindelicis Augusta iacens late inclyta taetris
Participem generis se probat esse tui.
Praesule quinetiam decorata Silesia tanto


urs135

ELEGIARVM LIB.
Ipsa modo grates, ut tibi debet, agit
Marcomanique acres et leni flumine Mora
Manibus exoptant optima quaeque tuis
Vtque nihil sancto est antistite dignius illie
Sic sibi perpetuo uiuat ut ille rogant.
Nec tibi praetulerim fecundi Thurzo Metelli
Fata, uiro soboles cui numerosa fuit.
Namque tui obstringunt, laus est ea maxima, nati
Officio reges et pietate deos,
Quos ego uulgatis laudaui uersibus olim.
Cognitior uirtus carmine uestra meo est.
Iam legitur uestrum Germana per oppida nomen
Nec uos ignorat carmine Roma meo.
Vsque sub extremos manauit uestra Britannos
Gloria, Thurzones Betica regna legunt.
Quae quondam implicitus curis tnrbata profudi,
Musa rudis, uerum est officiosa mihi.
Eueniant per uos optata sed ocia nobis,
Ocia Pierijs semper amata choris.
Addictum domui uestrae ne spernite uatem,
Namque ego nonnullo tempore uester ero.
Quique mihi patrio tantum estis nomine dicti
Tunc cultum proprio quisque uidebit opus.
Iamque legit nostros uterque labores
Pagina et amborum nomine nota mea est.
Proxima Gaeorgi dabimus tibi carmina, nec tu


urs136

C. VRSINI VELII
Vrsini tacitus praeteriere modis,
Tum uos o iuuenes, uoso concordia fratrum
Pectora, felicis pignora dara domus
Vos ego cantabo illustres. te comis Alexi
Quique cei nomen praesulis alter habes
Pulcher Ioannes nostris decus addite terris
Gaudeat aucta nouo Slesia ciue sibi.
Dn tibi uirtutem patriam, formamque dedere.
Et plenum Clario numine pectus habes.
Non opibus tradis mores. uetum optime rerum
Moribus ingenuis rite tueris opes.
Viue dature meis nomen studiumque camenis
Non cessare meam qui patiare chelym.
Atque haec pauca. domus. uestrae mirator ubique
Quae dedit Vrsinus, carmnia dexter habe.
C. VRSINI VELII PRO R. ANTISTITE
Ioanne Vratislauiensi aegroto uotum.
Dn uotis soliti nostris ubicunque uocari
Qui facili iustas carpitis aure preces
Et uarios hominum sueti miserescere casus
In melius uestra cuncta refertis ope:
Quique intentanten generi discrimina nostro
Passibus impigris anticipatis Aten:
Si tetigere preces unquam pia numina nostrae,


urs137

ELEGIARVM LIB.
Venit ad uestros iusta querela pedes.
Nunc audite graues questus, et amara bonorum.
Haec singultanti uerba refracta sono.
Vosque meum moueat cum primis lugubre carmen
Tot manant lachrymae quot modo uerba mihi.
Qui uestras nullo non munere sedulus aras
Excoluit, ritus instituitque nouos
Templaque, templorumque pium instaurauit honorem
Extet ut in toto plurimus orbe deus.
Ecce tot in menses uestet, miserabile, cultor
Languidus affecto corpore Thurzo iacet.
Saeuit, et atra lues miseros depascitur artus.
Et populat uires acre furensque malum.
Incumbit macies deformis, et aegra dolentis
Membra labant, solitos respuit ille cibos.
Rarus, et haud facilis daudit sua lumina somnus.
Noxque die longa longior esse solet,
Cuius si pietas non pectora uestra moueret
Cor saltem patiens conciliaret opem.
Vestra licet plene clementia nota sit illi
Ille tamen uestrum postulat arbitrium.
Anna parens Mariae, tuque o sanctissima uirgo
Mater. et o nati filia certa dei:
Et qui clamasti deserta per auia Christum
Agnifer: hoc tantum natus in orbe minor.
Tuque o prosper ades seruator, et omnia firma


urs138

C. VRSINI VELII
Rex diuum atque hominum Christe supreme sator
Vos coluit, uos hic donis impensius auxit.
Effigies uestras sustinet ara frequens.
Primos ante alios uobis decreuit honores
Officijsque pijs, assiduaque prece.
Vos placidi, istorum memores, seruate dolentem
Et sit opis uestrae conualuisse uirum.
Este, potestis enim, autores praesentibus illi
Auxlijs uitae longius incolumis.
Quae non mirificis Oetae filia succis
Quaeque Machaoniae non potuere manus
Sollicitique animum cum despondere medentes
Et conclamatus cum iacet aeger inops.
Vincitis immites fatorum numine leges
Vis Herebi uobis, arbitriumque subest:
Persephonesque manum nutu prohibetis auaram
Vellere ne crinem, quem petit illa, queat.
Vos, o uos gemitu nunc obtestamur acerbo
Et uestros lachrymas fundimus ante pedes.
Tollite uim morbi, tristemque auertite casum.
Non haec uulgaris causa salutis erit.
Non hoc incolumi uitam debebimus omnes
Vnius. haec multis commodat una salus.
Atque erit istius non ulis gratia facti
Et non exiguae sedulitatis honor.
Templa pij mystae seruati ante ora subibunt


urs139

ELEGIARVM LIB.
Praesulis, et templis sospita sacra ferent.
Ipse autem teneram summa ante altaria mannam
Sparget, odoratum sufficietque nemus.
Deinde pijuates, uatum cum principe Phoebo
Pieridesque nouem numina casta deae
Carmina cantabunt, seruatae praemia uitae.
Suspensum paries semper habebit opus.
Stabit, et ad reliquas laudes non ultima certe
Gloria perpetuo muneris huius erit.
C. VRSINI VELII AD IO ANNEM CVS-
pinianum praefectum urbis Viennae, Elegia.
NAtus in Arctois ego Cuspiniane Selingis
Asper ubi coluit rura paterna Quadus
Pene puer cecini, tibi non nisi nomine notus,
Carmina iudicio saepe probata tuo.
Hac mihi laude sacrae creuere in carmine uires
Instar enim Phoebi Cuspinianus erat.
Quae mihi misisti, illius diuina putaui
Vetba dei, docta uerba notata manu.
Vrsini, memini, nomen mihi dulce dedisti
Hoc ratus ingenium commeruisse meum.
Credo equidem non hoc nomen sine numine diuum
Auspice te, spreto rite priote tuli.
Forsitan ipsa suo natum sub sydere uatem
Hoc dici uoluit Parrhasis ursa modo.


urs140

C. VRSINI VELII
Candida quinetiam doctorum corda uirorum
Nomen, et ingenium concoluere meum.
Barbarus et sacra procul aeditus urbe Quirini
Vrbis ego uates illius inter eram.
Ausus enim Arsillus nos annumerare poetis
Illic quos celebres tempora nostra ferunt.
Non minus est etiam Blosi mihi nomine nomen.
Et sibi me patitur Lilius esse parem.
Et conferre suis audet mea carmina Vidas
Laudat et ingenium Phaedrus amatque meum.
Cumque suis nostros uulgauit Scipio uersus
Attica quos dictat Calliopea mihi.
Ipse suas Cataneus operas mihi saepe uidendas
Misit, et historias Iobbius ipse suas.
Saepe meos recitans uersus Porcarius, inquit,
Non multum Andino distat hic a culice.
Bembus, et hoc uerum est, quoties mea carmina legit,
Ten, ait, Ausonij sanguinis esse negem?
Pamphilus hoc etiam dixit cognomine Saxus,
Cuius sum magno carmine notus ego.
Tu mihi saepe tuos uersus, ego docte Coloti
Coritio cecini teste, subinde meos.
Esse meas aliquid nugas Iodece putasti
Dignum et quod ferres carmen ad ora uirum.
Me tamen ante alios iuuenis Vitalis honorat
Digna Sophoclaeo qui canit orsa pede.


urs141

ELEGIARVM LIB.
Me tibi coniunxit Monachus Beroalde seuerus
Qua iacet Ethrusco Sena quieta solo.
Nouit me Thamiras, et me Sadoletus amauit:
Dex atque Ausoniae cultor uterque lyrae.
Atque alij, quorum non est modo dicere nomen
Et decus et secli limina magna sui.
Hinc ego si laudem tam nomina docta, quis oro
Non malus officium crimen habere putet?
Non equidem iccirco uideor, modo sana notarint
Pectora, Germanos dedecorasse meos.
Saepe mihi media defensa est carmine Roma
Theuthona, cumque suis Teuthona terra uiris.
Nec tibi Roma tuas felix Germania laudes
Inuidit, cum esses carmine dicta mihi.
Saepe meo legitur celebratus Capnio uersu.
Notus ab hoc nostro carmine Celtis erat.
Et meus Aeneadum celeber Vadianus in urbe est,
Hos inter nomen Cuspinianus habet.
Longa nimis fuetit nomenclatura uirorum,
Dictaque uersiculis nomina docta meis.
Esto igitur procul hinc malesana calumnia, nemo
Arguerit nostrum candidus officium.
C. VRSINI VELII AD EVNDEM IO
Iannem Cuspinianum, Elegia.
Inter magna tibi commissa negocia diui
Caesaris, et curas Cuspiniane graues.


urs142

C. VRSINI VEL II
Dum tua Pannonias felix industria gentes
Seruat in officio, principibusque uacas.
ncumbitque tibi uis irrequieta laboris
Caesarei, et magnis rebus habere ratus.
Tu genus Aeneadum, et magnae incunabula Romae
Sedulus immensa texis in historia.
Incipis, et Bruto finis in consule reges.
Agnoscit fasces Martia Roma suos.
Nomina Caesatibus, uitasque et singula reddis
Facta, prius nullis commemorata refers.
Quaeque aut inuidia, aut uitio neglecta maligni
Temporis, Almani sanguinis acta latent.
Promis io aeternis rediuiua laboribus, et iam
Non fraudata suo nomine cuncta uigent.
Si quid habent manes sesus, laetantur Othones
Atque Bauarorum dia propago ducum.
Et quibus a pace est nomen nostrate, sed ingens
Extat honos forti partus in orbe manu.
Tum quod successit, tum quod manauit ab illis
Omnes genus debet Cuspiniane tibi.
Ille autem, cuius nunc munere fungeris, ingens
Caesar, et Austriacae gloria summa domus.
Quique extrema tuis accedit gloria libris
Quas tibi non grates ille referre paret.
Fecerit hoc merito, de quo tu maxima scribis
Peruigil, et pro quo magna subinde facis.


urs143

C. VRS. VELII AD MARIANVM ELEGIA.
NAtus in arctois cum sim Mariane Selingis
Quaeris Caesareum cur ita numen amem:
Romanasque aquilas, Germanaque signa, uirumque
Victrices toto semper in orbe manus?
Mille tibi ex templo possim cum dicere causas,
E causis fuerit milibus una satis.
Caesaris ingenio fastosa potentia Galli
Quae fuit inuicto Marte parata ruit.
Irrequieta mari gens quae dominatur in alto
Diitijs aeque consilioque potens
Lenta quidem sensit, quam Caesaris ira noceret
Cuius adhuc nondum sensit obesse manum.
Expertus dixit rex deinde Britannus, amicum
Iure mihi debes Caesar, et esse pater.
Primus enim Caesar pugnam feliciter orsus
Cepit cum ducibus Gallica signa suis.
Hunc quondam diues sibi legit lberia regem
Iam rex Hesperio uiuit in orbe nepos
Iulius alter, et hoc in commoda publica dixit.
Hortatus lingua deficiente patres
Caesarem amate pium. Romani summa potestas
Pretsulis, imperio statque caditque suo.
Deinde Boristhenio de littore, littus ad Istri
Quam cito Sarmaticos uidimus ire duces.
Et nunc iusta ciet fortes in bella phalanges


urs144

C. VRSINI VELII
Ac ferro ad magnum fulminat Eridanum.
Non sequitur Parthos, fugitiua nec agmina Thracum:
Nec premit imbelles post sua terga Getas.
Sed regnis iterum Ausoniae Insubriumque potenti
Indomitos Belgas exuit imperio.
Atque iterum infestos proceres, iterumque rebelles
Adriacos frangit Marte uir iste suo.
Quid memorem quantum est ausus puerilibus annis
Regem hunc regalis senserat Alba suum.
Bis sex commisit cum milite praelia Gallo.
Sequanicis toties uictor abiuit agris.
Inde duces regesque, et quicquid gentis ubique est
Inclyta magnanimi Caesaris ora colunt.
Si qua tamen nondum tam sanctum numen adorat
Patria, quam fastus cernere recta uetat
Crede mihi uel nescit adhuc heroa potentem
Vel nimium fidit uiribus illa suis.
C. VRS. VE. DE AEDIBVS GEORGII TAN.
stetter Colimitij medici et mathematici Elegia.
ADuena musarum chorus, et Pataraeus Apollo,
Diaque Mercurio cum duce Pallas erat.
Quaesiuere diu bene quo diuertere possent
Sollicit in tota Caefaris urbe, locum.
Pannoniae in fines sacro ex Helicone profectis
Ecquis, ait, nobis Cynthius hospes erit?


urs145

ELEGIARVM LIB.
Praeteriere forum. uerum haud accommoda musis
Turbida clamosi sunt loca uisa fori.
Alta dehinc culti subierunt tecta Lycei:
Aptus erat, sed non optimus iste locus.
Hinc non digressi longe, Cyllenius Hermes
Tum Collimitij substitit ante fores.
Et dixit: Musae Libetrides, et bona Pallas
Arbiter etnostrae Phoebe diserte lyrae
Si lubet, his mecum patiter succedite tectis.
Possumus hospitio non meliore frui.
Candida Mercurio paret bene turba monenti
Et subit excultae limina casta domus.
Vidit uterque deus, socia et cum Pallade musae:
Videre ingenij munera quisque sui.
Admirata nouas artes Tritonia Pallas
Non est hic nostri nescus hospes, ati.
Proinde deae atque dei aeternum data tessera seruet
Hospitium nobis, incolumemque larem.
Hic et conueniant docti tantummodo uates.
Nec temeret castam turba prophana domum.
Assensere omnes dictis, sua quisque repente
Signa dat hospitij non abolenda sacri.
Inde tot ingenij cultus homini: inde beatis
Vsque frequentatur uatibus ista domus.


urs146

C. VRSINI VELII
C. VRSINI VELII TVMVLVS STIBORII.
QVae dea quae tumulum iuxta obuersatur, et altum
Ingemit, effusas dilaniatque comas?
Atque isthaec quae pompa: qis o miserabile, tantus
Occidit, ut tangant haec quoque fata deas?
Assidet Vraniae huic tumulo dea praefica, uoces
Fundit et has, gemite o, noster et iste fuit
Stiborium ingeminate deae, ingeminate sorores
Instar eant lachrymae fontis ab ore pio.
Iucusasse iuuet, quae non mutare potestis
Fata uirum, et durae uincula Persephones.
Crudelis Libitina, o et crudelia fata,
Mortis et o leges ex adamante graues.
Iuterea mecum, o mecum haec iterate sonantes.
Spargite odoratis frigida membra rosis.
Rore et Acidalio, Ambrosiaque lauate iacentem
Dicite et aeternum floreat hic tumulus.
Ipsa autem gradiens nota inter sydera caeli
Spectet, et haec fieri gaudeat umbra sibi.
Mirantur stellae impauidam: miratur et ingens
Signifer, et prolem credit adesse deum.
Excipit hanc gremio assurgens Isetis amico.
Sydus, ut immenso luceat orbe nouum.
C. Vrsini Velij Elegiarum libri, finis.


urs147

EPIGRAMMATON LIB.
C. VRSINI VELII EPIGRAMMATON LIber ad ducem Ioachimum Slesiae.
HAec quoque pars nostri, tibi dux generose, libelli
Altera, pacata fronte, legenda uenit.
Digerit haec triplex series epigrammata, prima
Concelebrant, laudem qui meruere, uiros.
Altera, sed ficto mordentia nomine quosdam,
Exigua manant fellis amartitie.
Vltima decantant nostros moderatius ignes.
Que uel inoffensus legerit Hippolytus.
Nil hic inuenies mores quod laedere possit
Laudo placens, lenis carpo, pudicus amo.
In Caesarem uenantem.
Si quis adhuc hominum dubitat mitissime Caesar
Te non uulgatis numen habere dei:
Iam sciat hoc, nudam uidisti impune Dianam,
Dum sequeris ceruam per iuga summa leuem.
Ira deae satum meditata Actaeonis, undas
Sed frustra ultrici sparsit inora manu.
Proinde ra ta esse patrem uultum demisit, humique
Fixa, uerecundus repsit in ora pudor.
Atque ait, arridens, quid me pater optime tentas
Corpore an hoc dubitem, stulata, latere Iouem?
Dictum Iulij pon. ij. de Caes. Maximi-
Liano, quem Veneti appellauerant cyphram.


urs148

C. VRSINI VELII
Caesaris arma Senon, uerum haud impune, superbus
Risit, et in uili Caesaris ira fuit.
Risit idem tumidus, contempsit et Adria nomen
Nunc cui lenta nimis Caesaris ira nocet.
Iulius his, inquit, sapientior: hunc bene regem
In numero nihili dicitis esse notam.
Sum decies, quam solus, ego cum Caesare maior
Vos tandem hinc unum perdidit, atque nihil.
D. Caes. Maximiliani epitaphium.
Vt pius et clemens, Augustus, et optimus esses
Praebueras olim Maximiliane tibi.
Vt felix ageres, atque ut post munia uitae
Ipse deus fieres, dij tibi praebuerunt.
Ad lectorem.
Cur ita digessi forsan mirare libellos
Atque haec cur series uisa sit apta mihi.
Ferdinandus habet primas, Thurzoque secundas:
Tertia Speeranti sunt loca facta tibi.
Proxima dux Ioachimus habet, sunt ultima Petro.
Forsitan haec ita tu dinumerare soles.
Quorum si uirtus lancem trutinetur ad aequam
Hic tibi uel medius nemo, uel imus erit.
In Augustiss. Carolum v. Caesarem designatum
Qui caput Eois rutilum sol exeris undis
Et celer Hesperia lampada tingis aqua:
Carolus occiduo tibi sol occurrit ab orbe.


urs149

EPIGRAMMATON LIB.
Alter, et Eoo hic tinget in amne caput.
Aliud in eundem.
Phoebe, die terras radijs quot percutis uno
Vno omnes cepit Carolus ipse die.
Parce, neque inuideas: nam te non segnior ille
Imperio, cursus aequat in orbe tuos.

Aliud.
Nunc ubi consensu regum rex Carolus aequo
Hesperias nostris uiribus auxit opes,
Arma petant alium uictricia protinus orbem,
Nam supplex uictas porrigit iste manus.

Inclyti regis Ludouici Pannoniae ludentis, argute dictum.
Forte prior geminos sortitus Porsena reges
Rexque duos, ludo Porsena uictor erat.
Cui rex praerepto subito haec ait aere, duobus
Regibus ut uincam tertius addar ego.

Ad ampliss. D. Ladislaum Zalcanum
antistitem Bacien.
Regia cum tractes Zalcane negotia solus
Nec tibi luce quies, nec tibi nocte uenit.
Ipse tamen uersus et docta poemata condis
Miror inauditae dexteritatis opus.
Rite deum nate auspicijs, et Apolline dextro
Vtraque namque huius munera solus habes.
Veridico antiquos ornares numine Delphos:


urs150

C. VRSINIVELII
Carmine Parnassi praeficerere iugis.

Ad eundem.
Quaelibet Augusti felicia dixetit aetas
Secula, temporibus praetuleritque suis:
Quod Maecenatem, clarumque tulere Maronem.
Altius haec aetas, quod modo laudet, habet.
Zalcanus largitur opes, et praemia doctis,
Nec patitur uates rebus egere pios.
Aonijque satur laticis, palmaria serut
Inter Apollinei nomina prima chori.
Idem Maecenas, idem Maro temporis huius.
Vnus hic amborum praestat utrumque decus.
De literis in Germania florescentibus.
Itala Cecropia cum Pallade Pallas obibant
Passim Theutonici culta Lycea soli.
Altera uix magno in Latio, uix altera docta
Se tantum Cecropis sensit in urbe coli:
Atque nouen Phoebo uiderunt auspice musas
Gorgonei sacras pandere fontis aquas:
Et iuuenes duplici texentes carmina lingua
Attica Romano iungere mella fauo.
Admirata prior, Graeca inquit Athena,uolauit
Huc etiam, alato Calliopea gradu?
Vnde nouum hoc studium, bello gens dedita Martis
Temperat Aonijs classica saeua modis?
Ausonis haec contra post debellata Quirini


urs151

EP IGRAMMATON LIB.
Moenia Sueuorum Vandalicaque manu
Paulatim ingenij cepit Germania cultum
Atque tuo, atque meo claruit eloquio.
Et merito imperium qui transtulit, ilicet artes
Transferat ingenuas, eloquijque decus.
Sic ego Romulidas inter, dum regna manebant,
Inter Cecropidas maxima tu fueras.
Hanc sibi regna modo usurpant uictricia laudem
Quae claudunt dominis Rhenus et Ister aquis.
Germania Italiam alloquitur.
Quae tibi prae cunctis sapientior esse uideris
Gentibus o tellus Itala, falsa tamen:
Improperas Bacchum nobis, cyathosque frequentes
Atque audi obijcias qualibus ista uiris.
Gens mea Romanas fregit, pepulitque cohortes,
Vos etiam in uestro terruit illa solo.
Nota nimis Vari clades, illisaque ceruix
Postibus Augusti Caesaris, et gemitus.
Hoc quoque cui nunquam potuit succumbere quale est,
Nunc sibi Romanum uendicat imperium.
Praeterea ingenij liberat cognoscere dotes
Ebtia quid potuit, Barbara quidue potest.
Haec unam docuit nos scribere plura sub horam
Quam tu uix uno scribere mense potes.
Et dedit hostiles muros penetrantia tela


urs152

C. VRSINI VELII
Dira licet, sunt haec ingeniosa tamen.
Caetera quid memorem? centum tibi dicere possem
Artes ingenij, ac strennua facta manu.
Quam quid facturam, haec cum gesserit ebria, censes
Sicubi gens frugis ceperit ese bonae?
Ad Leonem pon. max.
Iuppiter humano quoties ult lumine cerni
Fulmina Cyclopum ponere fertur opus.
Et nisi uelata non cernitur aegide Pallas
Aut quicunque solet numen habere deus.
Sic quoque diue Leo pone aegida, fulmina, numen
Si tibi nostra uoles carmina posse legi.
Ad eundem.
Barbarus et tenui iuuenis lare natus, ineptum
Hoc tibi non fecit, sed faciebat opus.
In statuas Coritianas Romae positas.
Momus ut hoc acri conspexit lumine marmor.
Exactumque omni parte uideret opus
Nescius ipse deae in Mariam deflexit, et alma
Conspiciens maius Cypride numen, ait:
O quaecunque dea es, tua non sandalia carpam
Omnia, uel Momo iudice, summa tenes.
De eisdem statuis.
Quis celebrata Gnido nescit simulacra? merentur
Et laudem Venus, et Praxitelea manus.
Sed quantum haec casto Venerem dea numine uincit:


urs153

EPIGRAMMATON LIB.
Et quantum puerum Cypridos iste puer
Illius tantum statuas haec marmora uincunt.
Nam quo plura ualent numina, plura fauent.
In artificem earundem statuarum.
Sansouius facta dubitauit imagine, nunquid
Si posset, uellet fingere uocis iter.
Noluit hoc, ut non aetas uentura putaret
Naturae mirum hoc esse, sed artis opus.
In imaginem sepulturae dominicae.
Sarcophago positum quid fles pia mater Iesum
Longior haec non est quam triduana quies.
Ad Nazatenum flagris caesum.
Pontius Hebraeis si te monstrasset Iesu
Talem non poterant dicere fige cruci.
Aliud.
Tot pro sanguineis, si perferat omnia, guttis
Non satis humanum fecerit omne genus.
In imagunculam Mariae puerum gestantis
quam Lucas Cranachius pinxit.
Viderit hanc uirgo tabulam, dubitabit uter se
Pinxerit, hic Lucas noster, an ille prior.
Aliud.
Qualibus infantem hunc spectas pia mater ocellis
Talibus, o casus adspice Dius meos.
In imaginem Catharinae ab eodem depictae.
Hanc Catharina uidens dixit mirata tabellam


urs154

C. VRSINI VELII
Artifici in terris huic ubi uisa fui?
In tempestatem et tonitrua ab eodem picta.
Cum super impositum nemorosae Pelion Ossae
Caelo affectauit turba prophana uiam:
Vidit ab arce sua torquentem fulmina Lucas
Aegideque horrifica bella mouere Iouem
Aeolidae melius, qui primum imitabile fulmen
Fecit, et hoc cernens Iuppiter ipse probat.
De artificis industria.
Naturae modulos ars ingeniosa secuta est
Hactenus, at miras cernite ab arte uices.
Daedala nunc Lucae poterit manus esse pudori
Naturae, exactae quae petat artis opem,
In tabulam ab Alberto Durer, artificum
huius seculi principe depictam.
Pictus hic a ficto primum nil distat Adamo
Dissimilisque isti nec prior Acua fuit.
Quos prius omnipotens diuino numine finxit
Humana Albertus pinxit, et arte noua.
Pene pari inter se studio concurrere uisi
Pictor hic Albertus, fictor et ille deus.
Aliud.
Angelus hos cernens miratus dixit, ab hotto
Non ita formosos uos ego depuleram.
Aliud.
Forma alios aliasque rapit pulcherrimus Adam.


urs155

EPIGRAMMATON LIB.
Nam cur dissimilem? me magis Aeua tenet.
De imagine sua ab ipso Alberto picta.
Vrsinus si uocem addas ipsissimus hic sit
Hunc dubites pictor fecerit, an genitor.
Aedicula Christi.
Esset ut hospitium uenientis ab aethere Christi
Hunc posuit solido e marmore Thurzo locum?
Sacrarium.
Parce sacros foedare aditus, hunc pectore puro
Quisqis eris mystes ingrediare locum.
Aliud.
Condita in hoc diuum sacro ueneranda supellex
Corde pio, et pura suspicienda manu est.
Aliud.
Casta placent superis, sacro succedite casti
Et pura ins ontes mente uenite pij.
Aliud.
Hoc sacrum mystes aditure ante omnia pura
Ora, manus, aures, lumina, pectus habe.
IN PATERAM CAROLI DVCIS SLESIAE
LEONE INSIGNITAM.
Romanis aquilam, Boemis concede Leonem
Nauiter illa uolat, fortiter iste facit.
Aliud.
Siue uides, siue haec proauorum pocula sumis
Macte animi, et pectus forte leonis habe.


urs156

C. VRSINI VELII
AD R. DOMINVM SEBASTIANVM SPErantium episcopum Brixinensem.
SPes bona prima fuit de te quam cepimus olim
Ingenio longe est spes ea uicta tuo.
Sumpta dehinc melior, uerum haec quoque uicta repente est.
Omnia uirtuti succubuere tuae.
Optima nunc de te spes ptaesule capta, priusquam
Capta fuit, uotis incipit esse minor.
Te pietas, studiumque boni, et ratio optima uitae
Spes hominum faciunt uincere, uota deum.
Aliud.
Quam bene Speranti cognomen, itemque Sebasti
Nomen habes, uirtus et benefacta docent.
Nam uenerabilius te nil cognouimus uno
Quo de spes nulli falsa recepta fuit.
Aliud.
Spes hominum uincis longe, et uenerabilis extas:
Congrua nominibus uita proinde tua est.
Hinc si te noscet, qui conuenientia factis
Nomina praemonuit saepius esse Plato
Ipse suis placitis per te, mirator et horum,
Maiorem uellet conciliare fidem.
De Iano Thurzone Thurzonum parente.
Antistes magnae thurzo fuit inclytus aedis
Et iam uoluebat mystica mente sacra:


urs157

EPIGRAMMATON LIB.
Cum Venus ostendens formosae casta puellae
Lumina, legitimo torruit igne iecur:
Coniugijque illi sacrum instillauit amorem
Talibus et uisa est esse locuta uiro:
Pone sacerdotij curam, atque uxorius esto.
Maiores nam te quos generabis erunt.
Slesia, Marcomai, Dacaeque, et Sarmata plaudent
Debuerint natos cum tibi Thurzo tuos.
Eiusdem Epita phium.
Thurzoni exequijs Thurzones rite peractis
Hunc nati tumulum constituere patri
Et memori memores defuncto haec stemmata uiui.
Respondent factis et bene, facta bene.
Aliud.
Illustres Gepidae, genio Thurzonis ab illo
Maius enim uobis nomen in ora uenit,
Nunc agite ingratae fugituri crimina mentis
Non lugere sat est, signa dicate uiro.
Digna senis certe est industria Mausloaeo
Ipse et Pyramidum dignus honore cinis.
Quantum alij debent patriae, tantum omnibus annis
Plus et eo debet huic sua tetra uiro.
AD IANVM THVRZONEM EPISCO-
PVM VRATISLAVIENSEM.
Cultor, et o uindex diuini maxime ritus
Sanctior antiquo relligione Numa.


urs158

C. VRSINI VELII
Quid nisi diuorum uanos Ethruria cultus
Atque Sbbillini condocuere libri?
Thurzo flagellati solennia sacra tonantis
Quaeque sacerdotij sunt pia iura sacri,
Vt bene subiecti noscant sua munia mystae:
Aedere chalcotypis tu facis ista notis.
Non satis est homines tibi deuinxisse merendo
Reddis et obstrictos hac tibi parte deos.
Strenam petit pro quodam Albio.
Omnes Calendis Thurzo ianuarijs
Strenam petitum uentitant.
Venit ecce primus ianitor domus tuae
Quem consequutus est coquus.
Molestus est equiso, et artocopus mihi
Et balneator insolens.
Pincerna non his segnior nos impetit
Strenamque postulat sibi.
Me rentur esse nil, puto, nummatius
Cui nummulus uix unus est.
Quibus daturum spondeo me singulis
Si tu prius dederis mihi.
Et crastinum praefiximus diem omnibus
Cognominis diem Magi.
Beate Thurzo nil negare optantibus
Honesta, principis uiri est.
Strenam daturus oro fac ne iudicet


urs159

EPIGRAMMATON LIB.
Illis dedisse naeniam.
Abs te roganti quicquid Albio datur
Tuum est, et ipse plus eo.
Vestem petit pro eodem Albio.
Saeuit hyems, sistuntque gelu caua flumina cursum
Ipse et sub triplici Sarmata pelle tremit.
Hic gerit exuuias Vrsi, ille accommodat agnae
Vellera,montanos induit iste lupos.
Nulla adeo in syluis tuta est fera, conuenit hirto
Rhenoni quadrupes quae minus apta gulae est.
Solus ego texto circundor simplice lanae
Et leuis ex humero pendet utroque toga.
Quaeque sub aestiuo nobis fuit unica cancro
Trita sub hybernis piscibus est tunica.
Qui toties nobis argentum misit et aurum
Agnarum uiles non dabit exuuias?
Aut quodcunque libet, nam qui mihi contulit ultro
Magna, rogatus et hic munera parua dabit.
Ad Valent. Crat.
Vt uolitans picto in saltu florentis Hymetti
Libat apis dulces ingeniosa dapes.
Sancta uirum excutiens itidem monimenta piorum
Aurea docte Valens dicta subinde notas.
Tradis et innocuis praecepta salubria mystis,
Et fugienda bonis, et facienda mones.
Instituisque hominem melius cui magnus Apollo


urs160

C. VRSINI VELII
Assignet tripodem iure, Sophonque uocet.
Quantum homo praestat api perfectus, Hymettia tantum
Mella tuis cedunt inferiora fauis.
Locum musis petit accommodum.
Sponte tua, memini, nuper me Thurzo rogasti
Quoque habitem somnos, quoque loco capiam
Et dixti, in nostris aliqua te parte locabo
Aedibus, ac musis conueniente tuis.
Ocia Pierides tranquillaque tempora poscunt
Grata quies Phoebo dum canit esse solet.
Cum subit Aoniae studium uenerabile turbae
Vatibus in solis conuenit esse locis.
Caetera perferri cuiuis bene tempora possunt
Cum uacat, et turbis apta Thalia mea est.
Pacatum concede locum, solumque cubile
Vt melius musis et tibi Thurzo uacem.
Ad eundem de Cygni obitu.
Nonne tuos audis propter caua flumina Cygnos
Maestum, et nescio quid flebile Thurzo queri?
Decantant socio exequias reuerenter olori
Morbus heri, aut quem fors abstulit acris hyems.
Miremur certare homines pietate, fideque
Est etiam alitibus non dubitata fides.
Ad Leopoldum medicum.
Praebuit eximium facinus Pythone perempto
Phoebus, et hoc potuit nomen habere dei.


urs161

EPIGRAMMATON LIB.
Non contentus eo pandens oracula Delphis
Fatidicos certo rettulit ore modos.
Nec satis istud erat, uatum ora sacrata resoluit
Enthea caelesti corda furore mouens.
Deinde salutares medicinae tradidit usus,
Primus, ob hoc, ipso uix minor Aegiocho.
Vatibus hic autor, clarisque medentibus idem
Aonio iunxit Paeonis antra choro.
Hinc mihi quae tecum nuper conflata, secundo
Alite, non uilis cepit amicitia.
Donec erunt uatum noti Leopolde labores,
Dumque Machaoniae creuerit artis honos
Ipsa quidem nunquam peritura manebit, et usque
Stabit inoffenso foedere noster amor.
Ad Beatum Rhenanum.
O mihi post magnum, uenerabile sydus, Erasmum
Nunc quoque uixillo, culte Beate, minor.
Huc ego Pannonia fugi uenique Vienna
Causa fuit subitae pestis amara fugae.
Et desiderium nos huc pellexit Erasmi
Cum desiderio docte Beate tui.
Tota nihil uobis Germania doctius ingens
Forsan et haud aliquid doctius orbis habet.
Sed, spes o falsas, non hic inuenimus illum,
Et nimis Vrsino est copia rara tui.
Externo uagus in populo et male notus oberro


urs162

C. VRSINI VELII
Nemo etiam tota notus in urbe mihi est.
Exulis hic status est, non huc aliunde profecti
Hospitis, exulibus connumerabor ego
Nam procul a patria cum sim. desertus amicis.
Cum duce nos musae deseruere suo.
Quolibet hic certe desertior exule uiuit,
Quisquis in externa his gente duobus eget.
Quae tu namque potes, per te sublimis Erasmi
Obtestor genium, reddere redde mihi.
Saepe tuo alloquio et fecundi pectoris amplis
Dotibus Vrsinum culte Beate bea.
Ad clarissimum iureconsultum Vdalricum Zasium.
Vrsingo gratare tuo doctissime Zasi
Iure mihi gaudens ut tibi gtator ego.
Felix diuinum Basilea recepit Erasmum,
Illius reditu dij quibus aucta bonis.
Ipse uiri uel si uideam tantummodo numen
Omnia felicis puncta repente feram.
Quem dum Pannonia digressus ab usque Vienna
Opperior maerens, opperiorque diu.
Cimmerios inter populos errare uidebar.
Tristior et nigra lux mihi nocte fuit.
Ecce autem redeunte dies illuxit Erasmo
Fulgidior semper, fulgidiorque uenit.
Et merito, nam qui radijs illuminat orbem


urs163

EPIGRAMMATON LIB.
Doctrina, hunc faciem solis habere neges?
Ad eundem Zasium.
Non ego sum tanti tot quem tu laudibus ornes
Aut in quem niuei fuderis oris opes.
Quas si fronte uelim demens agnoscere laesa
Simia purpurea ueste grauata cadam.
Pro diuo Hieronymo.
Scommate Crinitus te diue lacessit acerbo
Doctor, et eloquio clamitat esse rudi.
Scilicet et puro Tulli negat ore locutum.
Et ridet plagas increpitusque dei.
Cuius si leuibus dignum sit credere uerbis.
Impius ha simili crimine Gaza fuit.
Audiat Elysios gradiens ubicunque per agros
Tullius, haec pudor est dixerit ista loqui.
Eloquio uincis me tantum Hieronyme, libris,
Quantum materia est sanctior ista meis.
Sed tu fide bonis, sic post sua fata Leoni
Magnanimo insultat quantula praeda Lepus.
Epitaphium aui et patris.
Hospes quod sumus hoc eris: quod es tu
Hoc et nos fuimus. sed heus quod optas
Vt sero cineri tuo paretur.
Hoc nostro cineri libens precator.
Ad urbem Viennam.
Olim clata mihi Vienna cunctis.


urs164

C. VRSINI VELII
Felix dotibus urbicis placebas.
Nunc hic Pierio manente Gracco
Vrbs clarissima perplaces Vienna In Gallos
Insubrium populos, ceu nomina morbus, ab ipsa
Gente, trahens pressit Gallica saeuities.
Iamque animum despondebant, iamque alta medullas
Depascebatur pestis et atra lues.
Ecce tibi a forti medicina salubris Ibero
Mox inopinatam missa parauit opem.
Nam ueluti affectis succurrit Iberica membris
Arbor, et auxilium ligna reperta ferunt.
Sic nunc Hispani uictricia militis arma
Gallorum fastus saeuitiemque premunt. In Heluetios.
Strennuus horribili framea est Germanus, et armis.
Vibrantur ualida Gallica gesa manu.
Ense citus, piloque alacer star fortis Iberus
Romulidae non his segnius arma mouent.
Corpora uasta tegunt ferro clypeoque Britanni.
Inuictus celeri Panno probatur equo.
Intrepido excellens animo, et fulgente securi
Martius his colophon additur Heluetius.
Ad Ioannem Frobenium
Si regum laus est ingentes condere gazas.
Si bene de paucis promeruisse sat est:


urs165

EPIGRAMMATON LIB.
Gloria nunc regum cedat tibi culte Frobeni
Maius enim illorum laude merere decus.
Aeternas qui promis opes, totumque per orbem
Digeris, ingenio, sumptibus, arte, manu.
Ad Michaelem Bentinium.
O cui magna suos Bentini Graecia fontes
Pandit, et Ausonium nectar ab ore fluit:
Quid sit, adhuc ista me quod delectet in urbe,
Vrbis et immemorem non sinit esse, rogas
Accipe. caelestis diuinum pectus Erasmi
Et par ingenij candor, et eloquij.
Dulcis Amorbachi conuictus, et agnita uirtus
Siue fidem, uitae siue tuere modum.
Linguaque tam uerax docti quam libera Buschi
Et Beri uultus non sine corde gaues.
Et Pelicani, uerum pia cura tuendi
Ac recti constans ardor, et aequus amor.
Hos ubicunque dabis, iam non Basilea, sed ille
Roma locus, non et Roma, sed orbis erit.

Ad lectorem
Carmina multa leges quibus hic liber auctior extat
Tam cito quae nequij scribere, quam facere.

De libro suo.
Magna suos inter nostrum uisura poetas
Roma librum, dicet Corchorus inter olus

Basilea


urs166

C. VRSINI VELII
Vrbs o beata Rauricorum finibusque
Quam Rhenus aurifer lauit
Mediam pererrans amne laetus caerulo
Et findit in partes duas,
Basilea Graio, sed Latino nomine
Regina felix urbium
Amoenitate Thessalum uincis decus.
Crotone uel salubrior.
Altrix alumnos educas Mauortios
Belli domique nobiles.
Et officinis clara literarijs
Depromis aeternas opes.
Per te nec interire cultus ingeni
Nec fama doctorum potest.
Ditamur omnes omnium uoluminum
Indesinente copia.
Sed enim librorum dapsilem frequentiam
Debemus hanc Frobenio.
Hic hic Erasmi lectitandos aureos
Mundo libellos exhibet.
Hoc Atticum cum melle Romano fluit
Autore copiosius
Totum per orbem. Sed nec ipsa ciuibus
Nunc literatis indiges.
Insignis Ammorbachios integritas
Exomat, et rarus decor.


urs167

EPIGRAMMATON LIB.
Et absoluta prorsus eruditio
Primas utrique uendicat.
His dotibus, uirisque peaepollentibus
Vrbs ter quaterque nobilis.
Vrbem Quirini prouocare gestias
Caput Latini nominis.
Ad Zasium.
O non tacende maximis tu maximus
Vir absolute uatibus:
Zasi potentis efficax oraculum
Et prima laus Germaniae.
Rectique constans et probatus arbiter
Responsa cuius eminent
Ceu Delphici quondam irreprensa numinis
Et uatis ora Pythij.
Mirare forsan cur iambos moliar
Heroicis paratior.
Euicit hoc maligna sors et improba
Et tristis aegrimonia
Hic luctui consentiens uersus meo
Doloris index ardui est.
Sed o deos ne uoce fractus impia
Aut sydera incusem magis
An regna uos Neptunia, aut terrae sinus,
Et quicquid ubique execrer.
Ille ille caeli gnarus unus unice
Rerum peritus omnium


urs168

C. VRSINI VELII
Iacet ecce captus morte Collimittius.
Nec fata quae nouit bene
Vitare quiuit. heu sed heu fata aspera
Furuaeque Plutonis manus:
Et iudicantis uulgus umbrarum leue
Minois indemens forum:
Vobis licere tantum in humanum genus
Crudele nunc et impium est.
Vos quae sorores fila uitae ducitis
Sed fluxa, sed breuissima
Quousque iniquas, antequam dies uocet.
Cohibere differtis manus?
Tuque arbiter caliginosi Tarari
Rex Orce, nil auarius
Quo non et impotentius quicquam furit
Nec imminet damnosius
Vnde hec uoluptas execrabilis uenit
Vt ante tempus deuores:
Prolixa quae non auferet dies tibi:
Vt longa quamuis uixerint
Sed o quid esse dehinc spei reliquum potest
Nobis homuncionibus:
Si nota caeli sydera et mundi uiae
Dotesque telluris, uiros
Diris nec Orci liberant arbitrijs:
Adeoque nec saeuae moram


urs169

EPIGRAMMATON LIB.
Norunt parare morti. iam ualebitis
O terra, caelum, et aequora.
At nos miselli iam perimus antequam
Pereamus, et nihil sumus.
In Paridem Grammaticum.
Obuius hesternae properantem ad fercula cenae
Quo ferar ingrata Despari uoce rogas.
Ad cenam propero. respondi: talia reddis
Siste gradum, sunt quae dicere pauca uelim.
Matutina tibi dederit ientacula pistor
Grata dehinc medio prandia sume die.
Quinetiam mensas, bellaria, tange secundas
Dicere quae Graeca uoce tragema potes.
Deinde tibi appositam. modice sed carpe merendam.
Eximat ut seram cena parata famem.
Nunc tibi signisicet quid comesatio dicam
Seruat Honoratus Seruius ista male.
Non etenim Latia manauit origine nomen
Protulit at Graeco nobile fonte caput.
Quod uico egerunt ueteres conuiuia, nempe
Hinc comessari dicere iure potes.
Dumque mihi arras ientacula, prandia, cenas
Actot magnifice friuola uerba iacis
Nescio quid dicas, docilis uis Dispari fiam
Non quid significent fare, sed ista dato.


urs170

C. VRSINI VELII
De eodem Paride.
Priscus adoptiuos si poscat Apitius unquam
Et mecum haeredem quaerat habere Parim
Nomina quandoquidem pascunt hunc sola ciborum.
Possum ego uix plena pellere lance famem.
Nonne libros illi, queis sit satur archimagirus
Ipse penum moriens sed mihi iure daret
In quendam fuiose seditiosum.
Anticyrae nullo miserum purgabile succo
Sinciput, et labes temporis una sui.
Omnibus allatrat rabiosus, et omnia miscet
Aiacis uere perditus iste furor.
Quem bene tam uanum sapiens deridet Vlysses
Nam melius uinci non furor iste potest.
In quendam furiosum et iactabundum.
Si te uidisset Tragicus uel Comicus olim
Aiax illius. Thraso sed huius eras.
In Barbarum quendam.
Nuper ut ingrederes Romam qui carmine dixti
Vt Roma exires barbare dignus eras.

In eundem.
Carmine cum dixti, melioribus arridet annis
Arrisit Clarius non tibi Iane deus.

In inuidum.
Omnibus inuisum si petcunctabere Momum
Cur adeo facies emaciata sibi est:


urs171

EPIGRAMMATON LIB.
Dixetit, est doctis facies macilenta poetis.
Sunt nugae nempe est inuidus, ergo macer.
In ebrium et uiolentum.
Violentus usque et usque uinolentus es
Vna addita ueluna adempta littera
Vtrumque recte conuenit nomen tibi.
In Ponticum pro Iouio.
Plus nihil ac Iouium me scilicet esse fatenti
Obijcis, et nimium Pontice nota mones.
Tu contra plus es quam Pontice Ponticus inquam.
Namque soles latrax saepius esse canis.

De furaci ex Graeco.
Lysimachi pateram postquam uidisset Opheltes
Non uidit pateram postea Lysimachus.

Pro Germanis aduersus Ponticum.
Tu prius Alcidae clauam, fulmenque tonanti
Maeonio uersus abstulerisque seni.
Quam cyathum excutias Germano. quattuor ista
Vllius fieri posse negantur ope.
Attamen efficies tu quattuor ista, priusquam
Ausonio pueri. dicere cuncta pudet.

De eodem.
Cum tria sint passim fieri quae posse negantur
Quae nemo abstulerit quamlibet ipse ualens
Robur ab Alcida, fulmen Ioue, carmen Homero
Pontice quartum addis, pocula Theutonico.


urs172

C. VRSINI VELII
Quattuor his grauius liceat coniungere quintum
Ausonio Pathici. scis puto quid sequitur.

Ad Atticum.
Vir Sabius quoties prodit cum coniuge Martha
Pone duos pueros ducit, et ante duos.
Filiolum e palace Sabius procreauit, et illa
Filiolam anteaquam nupsit, utrumque nothum.
Dein iuncti totidem sociali lege tulerunt
Quos prae se ducunt Attice scire potes.

De Thelesina.
Templa sacerdotum raro Thelesina frequentat.
Nec solet in sacro, cum uenit, esse diu.
Nosse cupis causam, consueuit Pontice bellos
Illa sacerdotes semper habere domi.

De prodigio iocus.
Feta graui uitulos bos quattuor aedidit aluo
Hei quam fecundi fertile uentris onus.
Nec quicquam natura parens errauit in illis
Ipsa suas partu diuite monstrat opes.
Denique quod natum est quo uis testatior esseta
Naturae sexus, omne uirilis erat.
Fertile prodigium quid uult sibi, dicere nolo,
Sed coniectari forte futura licet.
Si pergent reliquae sic fetus edere uaccae
Auguror uxores defore bubus ego.


urs173

EPIGRAMMATON LIB.
In uersificatores duos alterum cognomen
to Sutorem, Fabrum alterum.
Sutor suit poema, procudit Faber
Coriaceos hie, ille uersus ferreos.
In quendam maledicum.
Pontificum sacras leges Augustaque regum
Tura solet quidam carpere morologus.
Nec satis esse putat iam nos proscindere uilest
Fertur et in summos lingua proterua uiros.
Nil mirum, canis ille sui scit moribus uti
Allatrat cunctis ille, at hic obloquitur.
Ad Cynnamam.
Iuppiter Europam niuei sub imagine tauri
Dilectum Cretes per mare uexit onus.
Duxit olorinas candenti corpore plumas,
Cum deus ad Ledae tecta uolaret amans
Et clausam pluuio Danaen delusit in auro:
Semihominis Satyri cornibus Antiopen.
Amphitryona fuit regem mentitus, in unam
Mirifice noctes cum coiere duae.
Et si te uideat, sed ne te uiderit oro,
Cynnama, in amplexus et uolet ire tuos.
Non aurum, non taurus, olorue, aut quidlibet horum
Verum se maior si queat esse uelit.

Ad Charopaeam.
Mitior Aeacides circum, licet Hectora muros


urs174

C. VRSINI VELII
Iliacos rapuit te Charopaea fuit.
Ille quod inflixit ferro sanauit eodem
Vulnus, et auxilium noxius ante tulit.
Ast ego quem tetigit telo tua dextra latenti
Saucius hoc longo tempore uulnus alo.
Nam quid commerui Pelides acer in hostem
Proruit, officij crimine plector ego?
Crudelis nimium, nec enim quod tabeo curas
Et mala quod leti causa ferere mei.
Credere quis poterit? scelus hoc immitis Achilli
Femina saeuitia uincitur ira tua.

Ad Cynnamam.
Cynnama mi, quod sum niger obijcis improba, quidtum
Si niger? et niger est carbo sine ignis ope.
Quem simulac flammis adoleueris illico candet.
Purpureaque rubet gratius ille rosa.
Sic me forte tui si corporis usseris igni
Tange modo, enigro fiam ego purpureus.
De se ipso.
Basiolum merui Veneris, si friuola non sunt
Verba deae, seruat pollicitisque fidem.
Namque per immensum profugum dum quaeritat orbem
Filiolum, et triuijs errat in ambiguis.
Ae quoreosque aditus rimatur, et ardua caeli
Culmina, nec puerum repperit alma parens
Inueni fugitiuum in me sua tela nouantem


urs175

EPIGRAMMATON LIB.
Intra formosae lumina Pasiphiles.
Prodere quem mens est: nostris namque ossibus ille
Ignem lasciuis implicat ex oculis.
Accenditque malis crudelis amoribus aegrum:
Si prodo hunc duplici commoditate fruar.
Suauiolum Cytheraea dabit, me prensus et ille
Desinet occulta perdere saeuitia.
Quod si diua neget mortali basia, tanti
Mi fuerit, si det figere Pasiphilae.
Ad Lilium.
Hesterna cenam Lili mihi nocte dedisti
Qualem Thitono non mihi iure dares.
Vilis in exiguo rubuit tibi gammarus orbe
Aposta et bubulae portio carnis erat.
Acria clauserunt cenam tria poma, secundas
Quae mensas credam sola fuisse tibi.
Annosum lateri scortum consedit utroque
Et data sunt nobis uina nec horna quidem.
Quod si iterum cenae me uis adhibere rogatum
Non aliter uerum hac lege uenire uolo.
Aut mihi pone uetus, ueteri cum Thaide uinum
Aut uino iuuenem Thaida iunge nouo.
Vadiano suo.
Non uidi nostram biduo Vadiane puellam.
Perpetua est aetas hoc misero biduum.
Qua si iterum biduo fuerit mihi forte carendum.


urs176

C. VRSINI VELII
Altera non aetas uiuitur, emoriar.
Ad cundem.
Oscula non domitae rupui Vadiane puellae
Sed non impune haec rapta fuere mihi.
Nam pro basiolo, pro molli uerbere linguae
Excepit pugnum dextera mala grauem.
Et subito, sed non cui fiximus oscula, malam
Offendi pugno saeuus et ipse pari.
Erubuit, placatus ego mox altera iunxi
Basia, saepe lubens quae repetita dedit.
Oscula sic pariunt pugnos, sic oscula pugni
Ira et amicitias, seria mista iocos.
Aequa et iniqua simul miseri patiamur amantes
Credite, non alia lege paratur amor.
Omnia speremus, timeamus et omnia: reddunt.
Tristia laeticiam, uerbera basiolum.
Ad eundem.
Qui mihi sint ignes, qui sint, si quaeris, amores
Cynnana an hic, an sit hic Gelasina mihi.
Sit licet ista pudor fari, tamen aeger amaram
Hanc tecum sortem mi Vadiane querar.
Hei mihi quam nostris Venus est contraria uotis.
Quas noctu amplector nauseo luce miser.
Optaui, quoties formas spectauimus iatas
Centum, custodis lumina Iuno tui.
Has porro informes ubi conspicor et, male tango


urs177

EPIGRAMMATON LIB.
Tunc ego Tiresia caecior esse uelim.
Ad Cynnamam.
Audi Cynnama, nam quid me durissima temnis
A male contempto iurgia digna uiro?
Te propter tabesco miser, te propter eandem,
Spretum est formarum quicquid in urbe manet.
Ausus et intactis ego te praeferre puellis:
Sordebant aliae, dum mihi sola places.
Sola mihi tu saeua places. o amantis acerbam
Sortem. displiceo nae tibi solus ego.
Et possum durare miser constanter amando.
Dumque tuus non sum, uiuo superba tuus.
Bis sua diminuit. bis cornua Luna repleuit
Ex quo sub tacito pectore creuit amor.
Denique nil feci. perierunt uerba diesque.
Atque quod his grauius restat, ego pereo.
Has ergo centumque alias iactabo querelas.
Increpet et uersa te prece noster amor.
Ad eandem.
Quod tibi displiceo, nimium quod Cynnama nobis
Dura places, isthuc non, mihi crede, placet.
Ad Bonuisium.
Mecum here Bonuisi promisit Cynnama totum
Esse diem. magnis testibus usa deis.
Vix mihi promisit, subeunt cum nubila caelo
Tristia, et immenso Iuppiter igne ruit.


urs178

C. VRSINI VELII
Addita nox operi saeuo, pluuiaque cadenti
Quo minus haec ueniat continuata dies.
Credo equidem, deus aut inuidit gaudia nobis:
Aut in aquam nunc te Cynnama uersus habet.
Ad Aelianum.
Est edentulus, et senex Pyroga
Et lippis oculis, et aure surda,
Rugosa cute, pendulisque labris
Et naso fluitante pituita
Vnum uertice uix gerit capillum.
Quem Proserpina uellat occidenti
Et testudineo gradu per aedes
Repit, iam capuli decus futurum.
Lustris hic modo bis nouem peractis
Vxorem tamen Aeliane duxit.
Cuius iure abauus queat uocari.
Vt quae uix puto sexdecim decembres
Vixit candida, succi plena, comis:
Formosissima, Cypridos salillum.
Vno quam nouies die subinde
Vna quam decies subinde nocte
Non salax Itiphallus ipse lasset
Tithono senior miser Pyroga
Vxori Cephalum negare noli.
Vulcano quoque turpior nigranti
Iam Martem Veneri inuidere noli.


urs179

EPIGRAMMATON LIB.
Aliud ad Neaeram,
Cum multis tibi res quod est Neaera
Iccirco mihi crede moecha non es.
Iam pridem uidua et misella caelebs.
Non uir, uir tuus est, sed est cadauer.
In riualem.
Riualis temulentus et sacerdos
Vrsinum superat datis misellum.
Quid me blandidici iuuant amores
Quid tot carmina bella, tot lepores
Et tot mellea uerba? proh deorum
Pollutamque hominum fidem, suum cor
Et uitam prius illa me uocauit.
Nil non solus eram, et miser putabam
Illam dicere uera peieratam.
At nunc munere capta de repente
Gerronem uocat, et iubet ualere.
Iam quaestus meretricius probetur.
Iam nil libera concubina peccat.
Matronae quoque, uenditant amores.
Nam quis Thaida damnet aes petentem
Si Cornelia moecha poscit aurum?

De amantibus duobus
Sub Ioue stare diu per frigora dura coacti
Non redamans Chione frigida, Thermus amans:
Discite iam uero quanta est in amore potestas


urs180

C. VRSINI VELII
Incaluit Thermus. diriguit Chione.

Aliud.
Pellite dira foco uos frigora, nil mihi nudo.
Igni opus est, alius me coquit ignis amor.

Ad Lydiam.
Scita nimis turpi nupsisti Lydia Gallo.
Sobria uinoso, morigerata leui.
Quae modo quindecimum rata integritate sub annum
Perpessa es coniux impotis esse uiri
Fis anus, et miserae nondum tibi contigit uni
Nosse maritalis gaudia uera iugi.
Femina iuncta uiro turpi, mihi nempe uideris
Aurea Vulcano cum sene iuncta Venus.
Cuius ad exemplum, modo si tibi iustior esses.
Iret in amplexus Mars, mihi crede, tuos.
Ad eandem.
Quo tibi blanditiae, quo dulcia uerba parantur
Quid ue tot illecebrae, deliciaeque ualent?
Quid iuuat amplexus iterare. atque oscula crebro
Et capere, et toties innumerata dare?
Si postquam reliquo sunt tempora tuta labori,
Ad metam et properat iam Venus ipsa suam:
Ausugis, et nimium luctaris rustica nobis.
Et quod uterque cupit perdite, utrique negas.
Diuersis cum sis studijs et moribus istis.
Esse iecur, sed cor non reor esse tibi.


urs181

EPIGRAMMATON LIB.
Ad Barbaram.
Quicunque ille fuit, hoc qui tibi Barbara nomen
Imposuit, uere barbarus ille fuit.
O quouis alio quam tali nomine digna
Quae superas Latias ore, animoque nurus.
Quod si conueniens optem tibi reddere nomen
Vnum formosae non satis esse potest.
Pectus habes Veneris, Iunonis lumina, crura
Matris Achilleae, Cecropiaeque manus.
Hinc te nominibus totidem cantemus, et una
Dicaris Pallas, Cypria, Iuno, Thetis.
Ad Bentinum de Candida.
Pars uitae sublata mihi est, pars altera restat
Dimidia tantum parte ego uiuo mei.
Illam autem eripuit radianti Candida uultu
Protinus ut nostro lumine uisa fuit.
Hoc quoque dimidium, quod mecum de si der aegre
Visa iterum quam mox auferet illa mihi.
Quae, nisi me mauis facunde perire Michael
O cyus est ductu concilianda tuo.
Causa aditus magna est, ut reddat itemque relinquat
Dimidium uitae, dimidiumque meae.
De eadem.
Texit, amat, sciteque facit mea Leucis utrumque:
Cum Venere armatae conuenit ergo deae.


urs182

C. VRSINIVELII
Ad Candidam.
Tu graphice telas, uetsus ego Candida texo
Hinc bene texenti Pallas utrique fauet.
Pingis acu quicquid uates ego carmine fingo
Nec tibi phoebaeum, nec mihi numen abest.
Sic quoque me redames ma uita ardenter amantem
Vt sit utrique suis legibus aequa Venus.
Ad Gallam.
Per gelidas mirare niues hyememque malignam
Nudum ire, ac non me frigore Galla premi:
Nec saeui mihi uim boreae, nec obesse procellas
Non pedibus glaciem uel nocuisse gelu.
Ah nescis quanto magis ac magis urimur igni
Saeuit inextinctus per mea membra calor.
Diriguisse putas, tactum me ardescere dices,
Iamque meo attactu delicuere niues.
Non imber, nec hyems flammas abolebit amoris
Ipse uel in medijs trux amor urit aquis.
Ad Coruinum
Dicebas hodie mihi te Coruine daturum
Piscem, qui patulo coctus in orbe rubet.
Acria sed lippo quondam damnata poetae
Allia conuiuae Saurus edenda dedit.
Damnosae nimium miseris sed amantibus escae
Haec uos carpentes horrida poena manet.
Limina dilectae triduo uitentur amicae.


urs183

EPIGRAMMATONLIB.
Illa etiam quarto uix adeunda die est.
De puella in balneis uisa.
Vidi in balneolis heri puellam.
Qualem Iuppiter ipse conspicatus
Pro Leda Danaeque concupisset.
Nec pulmis uoluisset ille Cygni
Mendax nec pluuio tegi metallo
Verum deposita repente summus
Maiestate, deus libidinosus
Nudo corpore balneator esset.

Puellae compressae simplex responsum.
Simplicis ingenij compressa puella, uel uno
Amplexu cupidi reddita plena uiri est.
Cuius ut intumuit uitiatus pondere uenter,
Et iam celari grande nequiret onus.
Quaesita est cupido cur succubuisset amanti,
Protinus haec simplex digna fauore refert.
Exiguo parui contactu non ego membri
Tam cito, tam magnum crescere rebar onus
Quod pictor multis uix pingeret ipse diebus,
Nec caelatoris scalperet una manus.
Stulta putauit enim naturae caela, stilumque
Artificum caelis esse stiloque pares.

Ad Bonifatium Amorbachium.
Dulcis Amorbachi cui seria nostra, iocosque
Credimus, et fida credita mente latent.


urs184

C. VRSINI VELII
Mutari nostros subito miraris amores
Curque diu placeat nulla, nec una mihi.
Cur placeant multae causa est, quia gratia formae
Plurima diuersas conciliare solet.
Deinde quod una diu nequit, et constanter amari:
Cum fuerint multae, causa sit una satis.
Plurima per uasti iactara pericula Ponti
Nondum Lotophagos attigit ista ratis.
Facete dictum Tuccae.
Fausta precaturus grauidae, tumidumque gerenti
In menses uterum iam, puto, Tucca, nouem
Dulcis ut introitus sic opto sit exitus, inquit,
Ponderis istius plena quod aluus habet.
Scitum responsum puellae.
Ante diem sapiens, mireque diserta, nec annos
Praecocis ingenij nata puella decem
Dicenti delira senex eris. hinc nimis, inquit.
Argueris prudens ipse fuisse puer.
C. Vrsinus lectori.
Seu bona, seu mala sunt iuuenis, sunt carmina Veli.
Quae uel non damnes uel meliora dato.
Si meliora dabis, cedam tibi, non ego carpam:
Carmina si facias inferiora meis.
C. VRSINI VELII EPIGRAMMATON
et elegiarum libri, finis.


urs185

C. VRSINI VELII AD R. D. PETRVM
Bonhomum Tergestinum antistitem, Epigram,
maton Graecorum Latinum in sermo
nem uersorum liber.
INsignis audaciae specimen nuper exhibui,
Petre Bonhome candidissime praesul, cum
Latinorum uersuum libros quatuor, nondum
annum in nonum, sed nec totidem in mem-
ses pressos, exire in publicum passus fui. Arque erat haec
forsan futura apud multos ignoscibilis temeritas, nisi
nuper grauius quiddam designassem: qui ex Graecis uer-
sibus bonis, Latinos feci non bonos: quos equidem #G+#G-
#G+#G- aut sustulissem ad unum omnes, aut si tamen
per indulgentiam uoluissem esse superstites, saltem
macerassem diutius, aliquando lima usurus in eos aspe
riore: nisi flagitantibus aeditionem amicis maluissem a-
pud alios audaciae, quam apud hos durioris animi et inob
sequentis reus haberi. Epigrammata sunt, ni fallor, plus
minus centum, quibus ceu auctariolum adieci. Demo-
doci citharoedi cantilenam ex Homerica Odyssea, de
Martis ac Veneris furto a Vulcano deprehenso, ac dijs


urs186

C. VRSINI VELII
caeteris patefacto. Hoc olim Bononiae, Scipione Carte-
romacho Homerum nobis interpretante uerti, ab ipso
sane non improbatum. Illa fateor posse ferme omnia do
ctius que absolutius reddi, quod nonnullos facturos ar-
bitror, praesertim in tam sublimium ingeniorum illustri
ac felici copia. atqui ipse quoque poteram singula ter et am
plius transserre. Quod olim in alijs ac fortasse etiam his
ipsis praestabo. Hoc tempore ne lectori essem oneri, ni-
mius esse nolui. Vtcunque uero, seu uersa sunt, haec non
multa, seu peruersa, tibi uiro, cum primis sapienti ac La-
tine et Graece impense docto consecrata publicantur. Cu-
ius iudicium acre et exquisitum, bonis, si quae fuerint, ni
si me fallit animus, suffragabitur: malis rursum ac pa-
rum integris, quae sunt sane plurima, amor et beneuolen-
tia tua mihi olim perspectissima, aequanimiter igno-
scent. Atque sic futurum est, ut impensae operae, adeoque
operis ispius autorem haud unquam pigeat: et ip-
se fiam ad grauiora tentanda promptior ani-
matiorque. Denique nunc, qui in campo
Graecorum patentissimo, uix lente
repto, olim gradatorio saltu
quoquo uersum pedem
feliciter promouebo. Beue ualeat
amplitudo tua, innocentiss. praesul, et Veli-
um suum amare pergat. Basileae Cal. Apri. Anno a
nato Christo M. D. XXII.


urs187

EPIGRAM. GRAE. LIB.
IN INSOLENTES, DE HOMINIS
NATIVITATE. #G+#G-
Quid pater egir, homo, cum te tuus aederet olim
Si tecolas, tumida mente ferere minus.
Sed Plato te fastu complet, dum caelitus ortum
Somniat, aethereae stirpis et esse genus.
Nate luto nam quid truges? sic plasmate dicet
Si quis honestatum nobiliore uelit.
Quin si uera petis, te flagitiosa libido
Seuit, ete spurco uita liquore tua est.
Sontes non effugere supplicium.
#G+#G-


urs188

C. VRSINI VELII
#G+#G-
Pone ruinosas homicida quieuerat aedes
Cui uisus, tacita nocte, Serapis ait
Praescius: hinc o qui stertis te protinus aufer,
Atque alio cubitum progrediare miser.
Euigilans homicida abijt, pariesque ruinam
Lapsus humi uasa mole repente dedit.
Sospita dehinc fecit dijs sacra nepharius, orto
Sole, ratus laetum caedibus esse deum.
Cui deus in somnis iterum uentura ferebat
Men sontes scelerum perdite amare putas?
Quippe quod auerti facilis discrimina leti
Hincte seruandum noueris esse cruci.
In Astrologos et Geometras
#G+#G-


urs189

EPIGRAM. GRAE. LIB.
Fare age, qui caelum metiris, et ultima terrae,
Cum tibi de modica sit breue corpus humo?
Te prius explores et nosce, hinc plurima uastae
Sunt loca telluris dinumeranda tibi.
Corporis at glebam si non metire pusilli,
Qui potes innumerae nosse rei numerum?
De uita hominum calamitosa.
#G+#G-
Tristius atque olim, uitae Heraclete labores
Vt mage qua miserum nil queat esse, gemas
Tu quoque maiori Democrite difflue risu:
Quandoquidem haec uita est ridiculosa magis.
Ipse autem interea uos cernens differor anceps
Te risu, lachrymis quomodo teque iuuem.
De bubus nauigia trahentibus.
#G+#G-


urs190

C. VRSINI VELII
Non solum humectas proscindere uomere terras
Sclimus, ex alto ducimus ecce rates.
Pacis opus docti sumus. et Delphinas aratro
Iunge mare, et iunctos arua secare iube.
In pictorem ineptum.
#G+#G-
Deucalione tibi et Phaeronte Menestrate pictis,
Iam precio quo sit dignus uterque rogas.
Ambo sorte sua digni, mittique meretur
In flammas Phaeton, Deucalion sub aquam.
In facie deformem.
#G+#G-
Rostro adeo cum sis sturpi, nec Olympice fontes
Nec pete perspicuas, ad loca montis aquas.
Nam facie inspecta, ueluti Narcissus, obibis
Letifero teipsum praecipitans odio.


urs191

EPIGRAM. GRAE. LIB.
In odium nouercale.
#G+#G-
Dat puer exiguo monumento serta nouercae
Cum uita mores deposuisse ratus.
Illa pium oppressit tumulo delasa. nouercae
Vos quoque priuigni busta cauete procul.
In turpiter nasutum.
#G+#G-
Cum fodit, esse solet nasus ligo Castoris illi,
Buccina cum stertit, falx ubi uina legit.
Ancora nauigijs accommoda, uomis aranti
Hamus et est nautis, fuscina carniuoris.
Ligna cauaturis scalprum, culterque putanti
Ascea sed fabris, uncinus est foribus.


urs192

C. VRSINI VELII
Castoris hinc adeo res est accommoda nasus,
Quem cunctis habet hic usibus appositum.
Muneratae pietatis exemplum.
#G+#G-
Capturo pisces hamata in littore seta
Naufraga forte hominis calua prehensa fuit.
Qui caput auulsum membris miseratus, inermi
Prosubigens fecit uilia busta manu.
Pondus ubi infossi terrae graue repperit auri.
Gratia sic iustis nulla bonisque perit.
De pietate liberorum in parentes.
#G+#G-
Liaco Aeneas igni per tela, per hostes
Eripuit, nati pondera sancta, patrem:
Atque ait haec Grais, huic parcite. parua duello
Hic mihi gestanti praeda sed ampla senex.


urs193

EPIGRAM. GRAE. LIB.
Ingenium malum nullis
officijs mitescere.
#G+#G-
Admoueo nolens catulo distenta lupino
Vbera, eo me amens sed trahit upilio.
In me, lacte meo nutritus, faeuiet olim.
Flectere naturam gratia nulla potest.
De Aristomene forti.
#G+#G-
Nuncia fare Iouis, praepesque uolatibus ales
Cur magni ad tumulum sidis Aristomenis?
Haec homines moneo, uolucrum quantum optima uiuo
Tantum hic heroas optimus inter erat.
Stiparint pauidae timidorum busta columbae,
Ast ego delector fortibus usque uiris.


urs194

C. VRSINI VELII
De fortunae inconstantia.
#G+#G-
Fundus Achaemenidae fueram, nunc cedo Menippo
Mox alium rursus, mox aliumque sequar.
Vtque suum hic credit, sic me prius ille putauit
Sed me, fortunae sum, quia nullus habet.
In adulatores seu
fucatam amicitiam.
#G+#G-
Non aeque damno est odium ore professus apetto
Ac quisynceram fingit amicitiam.
Vitatu facilis nobis qui cognitus hostis.
Vitari qui se dicit amare nequit.
Hic hostis capitalis erit, quicunque nocebit
Praetextu fidae fretus amicitiae.


urs195

EPIGRAM. GRAE. LIB.
Virile Lacaenae facinus.
#G+#G-
In patriam amissis refugum uelociter armis
Vt uidit natum forte Lacaena suum:
Obuia transadigens librato uiscera ferro,
Arguit horrenda hacuoce uel exanimem:
Degener o Spartes soboles, hincte auferad umbras
Aufer nec patre hoc aedite, nec patria.
De lepore, qui terrestrem effugerat, et mox
capto a marino cane.
#G+#G-
Acane uenanti profugum satus aequore cepit
Nec mirum in me animo saeuit uterque pari.
Restat adhuc caelum lepores, sed et horreo caelum
Te, cui sydereum scimus inesse canem.


urs196

C. VRSINI VELII
Erumnae Herculis.
#G+#G-
Extinxi Nemeesque feram, Lernamque peremi
Et taurum, cecidit dilaceratus aper.
Baltheon abripui, Thracisque armenta cecidi
Geryonem straui, pomaque fulua tuli.
Augean noui, capta est fera, auesque fugatae:
Hinc, cane deducto, praemia caelum habeo.
Aliter.
Infestum Nemees monstrum, Lernamque cecidi
Et taurum, malas dissecuique suis.
Baltheon abstraxi, Diomedis equitia fudi.
Aurea mala ferens, Getyonen domui.
Augean nouipressa est fera: auesque necatae
Cerberon abduxi, hinc Diuus in astra ferot.
De Baccho et Hercule.
#G+#G-


urs197

EPIGRAM. GRAE. LIB.
#G+#G-
Ortus uterque Ioue, et thebis: bellator uterque
Hic claua, Thyrsis ille tremendus erat.
Sudorumque pares metae, paria arma, leonis
Exuuio, hinnuleus, cymbala cum strepitu.
Iuno dea ambobus grauis: et tellure relicta
Eflamma ad superos uenit uterque deos,
Philippi Macedonum regis
Epitaphium. #G+#G-
Primus ego Aemathiam bellis agitare Philippus
Ausus, in Aegaea sum tumulatus humo.
Rex mihi par factis nemo. si se tamen ullus
Altius extulerit sanguinis ille mei est.
De Niobe. #G+#G-
Hoc in sepulchro mortuus non conditur
Et conditorium hic habet nec mortuus:
Bustum sed ipse est sibi, itemque mortuus.


urs198

C. VRSINI VELII
De Tantalo.
#G+#G-
Hic conuiua prius superum, cui nectaris almi
Impleta est auide saepius ingluuies.
Hic guttam nunc poscit aquae mortalis, at imis
Defugit a labris inuida lympha uiri.
Haec monet effigies legum bibe gnare tacendi.
Has superis poenas garrula turba damus.
Vitae humanae clamitates.
#G+#G-


urs199

EPIGRAM. GRAE. LIB.
Nam quod iter uitae sectabere, plena molestis
Sunt fora litigijs. anxia cura domi.
Rure labor. terrent medio discrimina ponto.
Si peregre es, partis rebus ubique times.
Ac rursum tristaris egens. uxorius autem
Angeris. es uita caelibe solus autem
Sollicitant nati, non uiuis et integer orbus.
Corde iuuenta caret, robore canities.
Alterutrum iccirco est nobis optabile, nunquam
Aut nasci, aut natos ocubuisse cito.
In diuersam sententiam
uitae commoditates.
#G+#G-
Omne iter insistas uitae, fora nomen, et usus
Dant rerum uarios, uita quieta domi est.


urs200

C. VRSINI VELII
Gratia delectat ruris: dant aequora lucrum
Laus est si peregre diues haberis opum.
Solus egens noris: domus est uxore beata.
Caelebs curarum pondere uita uacat.
Pignora nata iuuant: non sollicitaberis orbus.
Robur inest iuueni: sunt pia uota seni.
Alterutrum ne optes igitur, non nascier, aut non
Esse diu. nam sunt cuncta referta bonis.
De Myronis bucula.
#G+#G-
Mista gregi reliquo sua uestigata Myroni
Vix alijs pulsis bucula nota fuit.
Aut hanc forda sua pariens bos finxit in aluo
At non artificis facta, sed orta manu est.
Mugiret, quamuis sit ahenea uacca bicornis.
Viscera fecisset si interiora Myron.
De eadem bucula.
#G+#G-
??








urs201

EPIGRAM. GRAE. LIB.
Ipse Myron dicet, nostrae non Bucula dextrae
Ista, sed istius sculpsimus effigiem.
Aliud. #G+#G-
Ni mea membra Nyron fixisset marmore duro
Bucula cum reliquo pascerer ipsa grege.
Aliud. #G+#G-
Me leo conspiciens inhiat, sustollit arator
Mox iuga, mox clauam pastor et ipse mouet.
Aliud. #G+#G-
Non ego mendaci sic sum caelata Myroni
Qui grege depulsam uinxit ad hunc lapidem.
Aliud. #G+#G-
Bucula, opinor, et haec cito mugiet, ipse Prometheus
Haud solus, fingis tu quoque uiua Myron.
Aliud. #G+#G-


urs202

C. VRSINI VELII
Aut pecudem hanc circum uelauit ahenea pellis
Aut uis huic aeri uiuida subtus inest.

Aliud. #G+#G-
Et iuga, et huic aliquis ceruicem imponat aratro,
Artis amore tuae cogor arare Myron.

De simulacro Veneris Gnidiae.
#G+#G-
Spumigenae Veneris diuinos adspice uultus
Et Paris hic, dices, arbiter aequus erat.
Ac rursum dices, ubi uisa sit Attica Pallas
Spreuit ut hanc pastor praeterijtque Paris.

Aliud in Venerem.
#G+#G-
Me Paris, Anchisesque, et nudam uidit Adonis:
Hos scio tres tantum, Praxiteles sed ubi?
De Phidia.
Aut deus e caelo Phidiae affuit ante uidendus


urs203

EPIGRAM. GRAE. LIB.
Aut hic spectatum uenit in astra deum
De iaspide in annulo inclusa.
#G+#G-
Quinque boum effigies artantur Iaspide parua
Quae prope uiuarum pabula more petunt.
Inque fugam ruerent, nisi clausas arte iuuencas
Exiguum teneant aurea septa gregem.
Aliud. #G+#G-
Bubus in articulo uisis et iaspide, credes
Illas spirare, hanc gramina ferre noua.
De medicorum nominibus iocus.
#G+#G-
Hippocrates hominum medicus, Sosander equorum
Doctus et occultas artis uterque uias:
Aut artem inter uos mutate, aut nomen, iniquum est.
Alter ab alterius nomen ut arte ferat.


urs204

C. VRSINIVELII
In lauacrum.
#G+#G-
Nil degustata mentita est fabula Loto.
Iam ueri faciunt ista lauacra fidem.
Nam semel is qui lauit aquis, non deinde parentum
Nec desiderio tangitur hic patriae.
In aedes hospitalitias.
#G+#G-
Ciuis et hospes eris gratus, nam qualis et unde
Natus es, hospitij quaerere iura uetant
Nihil intempestiuum gratum
esse et conducibile.
#G+#G-
Ne cum fastidit, post sumpta cibaria, uenter
Vbera cum fartis pone suilla mihi.
Namque nec agricolis post messem commodat imbet


urs205

EPIGRAM. GRAE. LIB.
Nec Zephyrus nautas in statione iuuat.
Conuiuialis urbanitas.
#G+#G-
Quinque pedes spacium post fata cada uer habebis
Lucis inops, uitae delitijsque carens.
Sume igitur Bacchi mera pocula laetus, et inter
Formosae uxoris brachia Quinte bibas.
Si tamen aeternae est sophiae mens gnara Cleanthem et
Zenona ad stygium noueris isse forum.
Bibuli aegroti urbane dictum.
#G+#G-
Visit heri inclemens aegrum, uetuitque Lyaei
Sumere nectareum uir medicus laticem.
Vanus ad haec lymphis, ait utere, nescius hic, quod
Vina hominum instaurant robur Homerus ait.


urs206

C. VRSINI VELII
Conuiuiale.
#G+#G-
Pauperis haec grata est, cum pane, lagena supellex
Et quae roranti fronde corona madet.
Haec quoque summa animae sedes, tutela cerebri
Extima defuncti calua retecta uiri.
Haec nos sculpta monent cena, bibe, sume corollas.
Tales supremo fimus ab interitu.
Aliud.
#G+#G-
Omnibus exitium mortalibus imminet unum
Vita nec esse ulli crastina certa potest.
Hoc bene cum noris moriture, obliuia mortis
Vina tenens, autor sis tibi laeticiae.


urs207

EPIGRAM. GRAE. LIB.
Laetus et exultes, hodiernaque utere uita.
Caetera fortunae cuncta regenda dato
Laudatur uini usus
moderatus.
#G+#G-
Sumere nec nimium, Bacchi ualet optimus usus
Nec minimum: hinc maeror, prouenit inde furor
Quartus et ipse tribus nymphis miscerier optat.
Tunc quoque sic lecto conuenit ille magis.
Sin nimius spiret, palcidos auertit amores
Mergit et hunc leto proximus ipse sopor.
In poculum testaceum.
#G+#G-
Fictile uas terra factum mihi dulce ministra
Qua genitus, rursum post mea fata tegar.
Amatorium. Laudat amicam.
#G+#G-


urs208

C. VRSINI VELII
#G+#G-
Lumina Iunonis Melite, digitosque Mineruae
Pectus habes Paphies, Nereidosque pedes.
Felix te quicunque uidet, felicior audit,
Basia semidei, caetera facta dei.
Aliud. #G+#G-
Nae tuus alterius autumnus purpureum uer,
Alterius messes et tua uincit hyems.
Aliud.#G+#G-
Si perit, impartire prius quam forma senescat
Sin manet, an dubitas id dare quod remanet?
Aliud.
Vtere temporibus, uariant cito cuncta, pilosum
Aestas ex haedo sic facit una caprum.
De amoris uulnere.
#G+#G-


urs209

EPIGRAM. GRAE. LIB.
#G+#G-
Hulcus amor nostrum est, lachrymaeque ex hulcere manant
Ceu sanies, usque et uulneris ora madet
Atque animum cura despondeo: et ipse Machaon
Nulla laboranti pharmaca grata ferat.
Aeacides fidus mihi, qui sum Thelephus, esto
Quam facis, et uultu cura leuanda tuo est.
In amicam. #G+#G-
Maeonin intuitae fors Pallas, et aurea Iuno
Hanc imo uocem e pectore protulerant:
Sat nudas cecidisse semel, damnante bubulco:
Turpe bis ob speciem succubuisse foret.
#G+#G-
Saeuus amor quid tum. si talia maerens
Conquerat, atque iterum talia saeuus amor?


urs210

C. VRSINIVELII
Nimirum puer haec conuitia ridet, et ipsis
Gaudet, et insultat iurgia si qua loquar.
Ast ego demiror glauco Venus aedita ponto
Qui flammam ex unda progenerasse potes.
#G+#G-
Tela nihil mirum si letifer ignea torquet
Illicibusque oculis usque lubescit amor.
An non Martem amat, et non est Vnlcania coniux
Mater, et hinc ferrum tractat et inde focum?
Nonne mare est huius, uentorum uerbere, mater
Vasta fremens: genitor nemo: nec alterius?
Quare Mulciberi flammam dea, fluctibus iram
Aequam amat, et Martis tela cruenta gerit.
#G+#G-


urs211

EPIGRAM. GRAE. LIB.
#G+#G-
Si quis amas ne sis nimium, caue, pectore fracto
Nec timidus ritu supplicis esse uelis.
Verum animus tibi sit praesentior, et tua sunto
Lumina contracto parca supercilio.
Namque puellarum est et fastidire superbos
Et ludum pauidae mentis habere uiros.
O ptimus ille ergo laudabitur inter amantes
Qui fastum timido temperat ingenio.
#G+#G-
Non ego uel uetulae tangor, uel amore puellae
Illius miseret prorsus, at hanc ueneror.
Vua nec agrestis, nec passa, sed aucta iuuabit
Maturae Paphies aptaque forma thoro est.
#G+#G-


urs212

C. VRSINI VELII
Non aurum in pluuium uertar. bos alter et udo
Dulciter argutus littore fiat olor.
Ista Ioui curae sint ludicra. non opus alis
Est mihi, cum cepit aera Corynna duo.
Aliter.
Non auri manabo latex. bos alter, et udo
Littore dulce sonans fiat et albus olor
Iuppiter haec curet iocularia. non opus alis
Est mihi cum nummos cepit amica duos.
#G+#G-
Nunc tua cum perijt facies ingrata salutas,
Illa quidem lygdo tersa nitensque magis.
Nunc ultro arrides, postquam ceruice superba
Olim quassatae deperiere comae.
Ne mihi nunc elata ueni, neue obuius ito.
Horrida decerptis quo mihi spina rosis?
#G+#G-


urs213

EPIGRAM MATON LIB.
#G+#G-
Diues amabaris, modo nec Sosicrates ullam
Pauper amas. uis est qualis in esurie.
Quae te delitias, dulcemque uocauit Adonim
Menophile, nomen nunc rogat illa tuum.
Vnde hominum? cuias? quae patria? iam uetus illud
Non nescis, inopi nullus amicus adest.
In Cupidinem. #G+#G-
Nudus amor blandis iccirco arridet ocellis
Non arcus, aut nunc ignea tela gerit.
Nec temere manibus florem. Delphinaque tractat
Illa etenim terris, hac ualet ipse mari.
In pugilem. #G+#G-
Iam Laertiadae bis post duo lustra reuersi


urs214

C. VRSINIVELII
In patriam segnis nouerat ora canis.
At tu luctatus Stratophon uix quattuor horis
Non canibus, sed nec nosceris a populo.
Si tamen ipse tuos speculo uis cernere uultus
Iuratus dices, non ego sum Stratophon.
Ie praegrandem. #G+#G-
Vrbem aliam Stratoniceo nunc condite ciues
Au istis urbem condite nunc aliam.
In gracilem. #G+#G-
Cum macer optaret laqueo Diophantus obire
Pensilis est filo factus araneoli.
In breuem. #G+#G-
Tutus in urbe mane, ne te grus bellica rostro
Pygmaeo gaudens sanguine confodiat.
In monstrose nasutum #G+#G-
Hermocrates nasi paruis aptamus iniqui
Grandia, si nasum dicimus Hermocratis.


urs215

EPIGRAM. GRAE. LIB.
In medicum indoctum.
#G+#G-
Vngebat Chrysen Capito, cui culmina turris
A stadijs octo uisa fuere prius.
Visus homo a stadio fuit: ad duodena coturnix
Brachia, pes palmos per duo lende satus.
Nunc urbem a stadio, uix cernere iugera porro
Per duo lucentem nec Pharon ille potest.
Sed nec equum palmi spatio: proque alite parua
Passeris immensi membra uidere nequit.
Quem modo si medicus perrexerit ungere, cernet
Admotum propius uix elephanta sibi.
In saltatorem ineptum. #G+#G-
#G+#G-


urs216

C. VRSINI VELII
#G+#G-
Nam quo te genitor de robore fecit Ariston
Aut ex qua secuit te lapicida mola?
Fatidica quondam e quercu, aut ex caute recisa?
Saltator Niobes uiuus es archetypus.
Hinc adeo miror matrem si tu quoque Phoebi
Laeseris, haud ultro saxeus esse potes.
In ardelionem. #G+#G-
O cui stultitia est altrix. audacia mater
Dic mihi cunctorum nescius, unde tumes?
Inter grammaticos conare Platonicus esse
Grammaticumque inter scita Platonis agis.
Inque aliud fugis ex alio, nec dia Platonis
Dogmata, grammatices nec documenta tenes.
Omnia nosse tamen te dicis, egenus ubique
Cui nil gustatis omnibus est reliquum.


urs217

ERIGRAM. GRAE. LIB.
#G+#G-
Agathine, sed emptum hoc obsecro quanti
#G+#G- tibi est cedo, quod modo. #G+#G- fuit.
In Mariam psaltriam.
#G+#G-
Plectra mouet cytharae, stimulumque exerrcet amoris
Atque animum, atque lyrae pulsat utroque fides.
O miseros quoscunque odit. cui riserit autem
Alter hic Anchises, alter Adonis hic est.
Cuius aues hospes clarum si noscere nomen
Et patriam Marie est nobilis e Pharia.
De caprea icta a serpente.
#G+#G-


urs218

C. VRSINI VELII
Vbera uix posito Capreae nutricia fetu
Plena uidens tetigit uipera dente graui
Deinde uenenatae lac immedicabile mammae
Hinnulus attactis hausit ab uberibus.
Proque parente recens natum occidit, illico uenter
Quod dederat saeua morte papilla tulit.
Querela uirtutis.
#G+#G-
Dilaniata comas, uisu miserabilis eheu
Consideo ad cineres hic Telamoniadae.
Icta dolore graui, mihi quod sraus callida quondam
Iudicibus Grais ante locata fuit.
#G+#G-
Pani caprum, nymphisque rosas, thyrsumque Lyaeo
Arbore sub uiridi dat tria dona Biton.
Aequanimes capite haec Diui, semperque fouete
Pan pecudes, nymphae flumina, Bacche solum.


urs219

EPIGRAM. GRAE. LIB.
In anum fucatam.
#G+#G-
Inficis ora, dies nunquam tinctura seniles
Nunquam rugosas explicitura genas.
Desine iam stibio faciem depingere totam
Ne laruam, haud faciem quis puter esse tuam.
Nil reliquum, quae est haec dementia: nam neque fucus
Nec cerussa Helenen fecerit ex Hecuba.
De Philino qui intempestiue uxores duxit.
#G+#G-
Duxit anum iuuenis, bis sex modo nata Philenus,
Annos iuncta seni est, commoda neutra Venus.
Orbus enim, sterilem tunc semina iecit in agrum
Nunc alijs ducta coniuge, utrisque caret.
In amorem. #G+#G-


urs220

C. VRSINI VELII
#G+#G-
Pennatum uolucri puero, atque ultricia telis
Tela Cupidineis opposuit Nemesis.
Vt quae commisit ferret, qui fortis et audax
Ante, modo expertus spicula amara gemit
Terque sinum spuit in medium: proh: mira, quis ignem
Igni uret? flammas sensit amoris amor.
Oblatio tergeminorum.
#G+#G-
Aliud.
Accipe tergemihi triplicis quae Pan tibi praedae
Texta ferunt, pennis dat tibi facta Biton
Deque ferae exuuijs Damis, sed aquatica Cletor.
Hinc capiant quicquid, terra, fretum, aura ferunt.
Auliud. #G+#G-
??








urs221

EPIGRAM. GRAE. LIB.
#G+#G-
Tergemini fratres, uario montane, paratu
Pan, tibi quisque suae dedicat artis opus.
Atque haec alituum Pigres: haec retia Damis
Quadrupedum: Cletor piscium et ista dedit.
Hunc igitur saltus uenatibus, aeris illum
Hunc maris ubertim commoditate bea.
Aliud. #G+#G-
Pani sacer fratrum dat ternio munus, ab arte
Quisque sua, atque alius dedicat ex alijs.
Dat pigres auium praedam, dat ab aequore Cletor
Capta sibi: at Damis retia reria tensa feris.
Pro quibus hic diues nemorum uenatibus, ille
Piscatu, diues fiat hic aucupio.
#G+#G-
Bacche cadum, tibi quem Xenophon uinosus inanem


urs222

C. VRSINI VELII
Donat, habe placide, nil habet hic aliud.
Oblatio naufragi. #G+#G-
Glauce tibi, et Nereo, Inoque tibi et Melicertae
Ex Neptune tibi, et quos Samothraces habent.
Seruatus pelago Lucillius, hanc ego tonsus
Nil aliud cum sit, dedico caesariem.
De senij incommoditatibus. #G+#G-
Pauper eram iuuenis, natu modo grandis abundo
Hei, quia sum e cunctis solus utroque miser.
Cum mihi nulla foret poteram feliciter uti,
Nunc ubi res large suppetit, usus abest.
Epitaphium naufragio extincti. #G+#G-
Neutra habet integrum, nec terra necunda, sepultum
Aequa adeo pars nunc cessit utrique mei.


urs223

EPIGRAM. GRAE. LIB.
Nam pisces carnem medio absumpsere profundo
Ossa sed in gelido littore sparsa iacent.
Collatio inaequalium. #G+#G-
Si Corydus cantu queat esse propinquus olori
Aut ululae tecum si philomela sonent:
Cuculus et cupiat, uocalior esse cicada
Tum uel ego in uersu par ero Palladio.
Epitaphium Cassiae cuiusdam. #G+#G-
Nunquid pudicae Cassiae uultum uides?
Defuncta quamuis nota uirtute est sua
Animae est uenustas corporis praestantior.
Aliter.
An ora cernis haec pudica Cassiae?
Virtute claret ipsa quamuis mortua
Praestat decori corporis, mentis decor.
In tenuem Diophantum. #G+#G-


urs224

C. VRSINI VELII
#G+#G-
Ex atomis Epicurus ait consistere mundum
Vt quibus e cunctis Alcime nil minus est.
Si tunc uixisset, scripsiset hic ex Diophanto
Non atomis, namque est hic atomis leuior.
Si tamen ex atomis res Alcime diceret ortas,
Illas ex isto diceret esse satas.
In gracilentum Macronem.
#G+#G-
Paruulus aestiuo dormiuit tempore Macron
Quem sua mus gracili traxit in antra pede,
Qui leuis in fouea clamauit, mure perempto
Iuppiter, Alcides ecce tibi alter ero.
In segnem.
#G+#G-
Nocte fatigatus cursu per somnia Marcus
Peruigilat, ne iterum somniet ista piger.
In laudantes tantummodo uetusta. #G+#G-


urs225

EPIGRAM. GRAE. LIB.
#G+#G-
Hos odi, queis nemo nouus placet optime Caesar
Vel si nunc, Iram dic mihi musa, canat
Ac nisi quis Priami canus prope contigit annos
Sit licet incuruus, scire nec alpha potest.
Si uerum est, o summe deum, tantummodo docti
Extiternt quosquos hernia dura tenet.
Aliter paraphrastice.
Odi maxime Caesar insolentes
Quosdam, nemo nouus quibus poeta
Quamuis egregius potest placere
Non si Maeonio excitatus oestro
Iram dic mihi Diua personaret
Ac nisi Priami peregit annos
Iam tum edentulus atque semicanus
Non si cernuus ille claudicarit
Quicquam proficiet: nec Alpha credent
Ipsum scribere posse non uel unum.
Si sic res habet o supreme regum
Vates nemo nec eruditus extat
Praeter coeliacos et herniosos.


urs226

C. VRSINI VELII
Adamicam. #G+#G-
Forma tibi Veneris, Suadae labra, corporis est flos
Vemans horarum, uocula Calliopes
Mens et temperies Themidis, palmaeque Mineruae
Quattuor adiunctae sunt tibi treis Charites.
De amatoresene. #G+#G-
Acer eram et primis inuicta mente sub annis
Oestriferae spreui dulcia iura deae.
Missilibus nec eram diris uiolandus amorum
Qui tua nunc canus sub iuga nado Venus
Suscipe ouans, tetrica uicta tibi Pallade cessit
Quam prius Hesperidum munere maior honos,
De amore. #G+#G-


urs227

EPIGRAM. GRAE. LIB.
#G+#G-
Ex animo armat us ratione reluctor amori
Non unum contra uictor hicunus erit.
Mortalis pugnabo deo: quem sicubi Bacchus
Iuuerit, aduersus quid faciam ipse duos?
Epitaphium pueri quinquennis. #G+#G-
Quinquennem rapuit puerum immiserabilis Orcus
Curarum nacuum nomine Callimachum.
Sed me flere cauemam paucos, ut breuis, annos
Vixi, sic uitae pauca sinistra tuli.
Amor mellilegus, ex Theocrito.
#G+#G-
Nuper apis surem pupugit uiolenter amorem
Ipsum ex alueolis clam mella fauosque legentem


urs228

Cui summos manuum digitos confixit, at ille
Indoluit, laesae tumuerunt uulnere palmae.
Planxit humum, et saltu trepidans pulsauit: et ipsi
Ostendens Veneri casum narrauit acerbum,
Questus apem exiguum uoucrem, tam uulnera magna
Posse dare. huic ridens genitrix, tu paruulus, in quit,
Nunquid apum similis, qui das quoque uulnera tanta?
#G+#G-


urs229

#G+#G-


urs230

#G+#G-


urs231

#G+#G-


urs232

C. VRSINI VELII
#G+#G-
MARTIS AC VENERIS ADVLTE-
rium a Vulcano, Sole indicante deprehen-
sum, ac dijs caeteris patefactum, ex
octaua Homericae Odysseae
Rhapsodia C. Vrsino
Velio interprete.
HIc uero increpitans fidibus praeludia blanda
Martis, et eximiae Veneris recitauit amores.
Ac ueluti primum socialia gaudia furtim
Tecta per egerunt Vulcania, plurima dono


urs233

MARTIS ET VENERIS ADVLT.
Ille dedit, lectos ausus scelerare iugales:
Sacraque Lemniaci foedare cubilia Diui.
At Phoebus deprehensa semel cum furta teneret
Detulit ad diuum crimenque dolosque, maritum.
Quae cum dicta deus prodentis tristia Solis
Audijt ignipotens, tecta ad fabrilia tendit
Concitus, insidias imo iam pectore uersans.
Hinc admoliri, ac praegrandem imponere trunco
Incudem parat, et subito durissima format
Vincula, non ulli textumque solubile cudit.
Quo simul impliciti grauiter uinctique iacerent.
Ac postquam fabricauit opus, cassesque Gradiuo
Infensus, subito petit alta cubilia gressu.
Gratus ubi stabat thorus, et iam uincula circum
Fulcra locat, mirumque simul concinnat in orbem.
Plurima quinetiam tectum diffusa per altum
Tenuia, ceu lepidas suspendit aranea telas.
Vt quae non hominum, non ipso lumine Diuum
Cernere erat, mire abstrusis composta dolorum
Nexibus. Haec postquam per summa cubilia sparsit
In Lemnon simulata uia est, quae moenibus altis
Illi prae cunctis multo gratissima terris
Vna fuit. uanam haud speculam Gradiuus obibat
Interea, auratas laxans deus acer habenas.
Protinus ut gratos sensit petijsse recessus
Vulcanum egregium artificem, perniciter aedes


urs234

C. VRSINI VELII
Ignipotentis adit fotmosae captus amore
Coniugis: ipsa Ioue haud multo ante a patre reuersa
Adsedit. porro ille domos tectumque subiuit
comprensatque manum, appellatque, et talia fatur.
Huc age, diua precor lectum subeamus eundem.
Non iam durus adest coniunx, modo namque manentes
Sintias in Lemno populos inuisit agrestes.
Sic ait, at Veneri amplexus et dulcia cordi
Furta fuere, gradu petiere cubile citato.
Extemplo incubuere doli ignipotentis, utrinque
Vincula connectuntque ambos infusa, ligantque:
Vt ne membra quidem motare ac tollere quirent
Hi uincla agnoscunt et ineuitabile textum
Serius, aduorsum hos extemplo Mulciber ibat
Inclytus, ante redit properans quam Lemnon adiret.
Proditione deus teuocatus, et indice Phoebo
Maturauit iter, curae cui pectus amarae
Exagitant, animum cruciat dolor, inde sub alto
Limine stans, furiaque, trucique excanduit ira:
Terribilique sono superos ciet ocyus omnes:
Iuppiter atque alij, quorum immortalia diui
Numina, turpe deis, facinus: dignissima risu
Crimina spectatum huc concedite protinus omnes.
Dedignata suum, ac dudum pertesa maritum
Loripedem loue nata Venus, Martem ecce cruentum
Deperit insignem, formaque et cruribus altis


urs235

MATRIS ET VENERIS ADVLT.
Conspicuum. sed enim claudo mihi nascier olim
Contigit, at non est uitium hoc a crimine nostro
Ingens amborum potius, sed culpa parentum est,
Qui sine defectis sobolem producere membris
Debuerant. uerum huc conuertite lumina cuncti
Cernite ut optatis foueant amplexibus ignes:
Nostraque ad haec ambo petiere cubilia, uerum
Hanc postquam uidi magno mihi uisa dolori
Res fuit, atqui illos spero non tempore paruo
Tali concubitu fruituros: quamlibet acri
Coniunctos in amore quidem, fortassis uterque
Concubuisse diu nolit, sed dura tenebunt
Vinculaque insidiaeque meae: tantisper ad unum
Munera connubij, donec pater ipse remittat
Inque uerecunda pro coniuge cuncta repente
Praemia quae dedimus nobis dotalia reddat.
Quandoquidem ante alias forma praestantior omnes
Nata sibi est, sed mente carens, et pectore casto
Dixit, at inde ruunt caelo ferrataque diui
Tecta adeunt. aderas. Neptune tricuspide telo
Grande solum quatiens, frugi Cyllenius una
Venit et arcitenens iaculisque insignis Apollo.
Porro uerecundae tanta ad spectacula diuae,
Adque scelus non sunt dignatae accedere tantum.
Vestibulo in primo diuique in limine cuncti
Constiterant, qui corda beant mortalia donis.


urs236

C. VRSINI VELII
Omnibus immensum dolus atque industria diuis
Mulciberi exciuit risum, admirantibus illis.
Atque aliquis forte adstanti sic comionus, inquit,
Vt nihil officiunt uirtuti crimina, claudus
Assequitur celerem, ueluti nunc Mulciber acrem
Gradiuum obtinuit: quamuis prae caelitibus dijs
Cursibus ille pedes habiles agit ocyor unus.
Claudus enim ipse dolis usus, qui sic quoque multas.
Auxit adulterij, et foedo pro crimine poenas.
Haec illi fuerant inter se forte locuti
Exin Mercurium natus Ioue diuus Apollo
Talibus alloquitur dictis: Maia aedite summi
Progenies o diua Iouis, certusque deorum
Nuncius, optatique dator, num cassibus istis
Implicitus Veneri uelles sociarier aureae?
Hunc breuiter contra leto clarissimus Argi,
Interpres, praecoque deum Cyllenius, inquit:
O utinam uoti fiat mihi copia tanti:
Ter licet astrictus uinclis grauioribus essem
Vosque adeo circum nos inspectetis euntes
Dijque, deaeque omnes, certe non segnius ipse
Formosam amplexus Venerem sic usque iacerem.
Dixit, et immenso diui sannere cachinno.
At risu irato minime est illudere uisum
Vndarum clomino, sed inextricabile textum
Soluat, et astrictum deus explicet orat amantem


urs237

MARTIS ET VENERIS ADVLT.
Vulcanum egregium celeri sic ore locutus:
Tolle modo nexus, et discute uincula lecto
Hunc tibi promitto, quod par sit cunque daturum,
Concilio in nostro, que praesenti numine Diuum,
Quem contra deus ignipotens est talibus usus,
Desine nequicquam hortari Neptune, timoris
Sponsio plena nocet, miserisque pericula conflar.
Qua te ui, quibus aut uinclis in gente deorum
Arctarem, ipse fugam si forte capessere Mauors
Audeat explicitus, quo non mihi debita pendat?
Suscipit haec contra, sola qui deus ardua quassat
Ipse licet paret aufugium, neque debita Mauors
Dissoluat, tibi nos numerabimus omnia certo.
Quem contra breuiter Vulcanus talibus infit:
Nec phas nec licet ulterius tua temnere dicta
Mulcibero, ac uix dum dixit, compago repente
Dissiluit uinclorum, opera ignipotentis et arte
Tum uero expliciti uinclorum nexibus ambo
Protinus erumpunt. Thraces petit ille cruentos.
At Venus ipsa Cypri late in regione locatam
Laeta Paphum aduolitat, lucus qua panditur ingens
Huic sacer, atque arae sacros uisuntur in usus.
Quam mox certatim contendunt abluere undis
Aeternoque dehinc perfundere membra liquore
Formosae Charites, quali immortalia mos est
Corpora rite laui: posthaec mirabile uisu


urs238

C. VRSINI VELII
Intusium inducunt humeris, et corpus amictu
Conuelant tenero. Diuinus talia uates
Personuit cithara. porro ausculrantis Vlyssei
Interea tacitum pertentant gaudia pectus.
Phaeacumque simul, quibus est ars nautica curae:
Remigioque agitare rates, et findere pontum.
FINIS.
Sed prius Alcidae nodosae robora clauae
Abstuleris, fulmenque Ioui quam carmen Homero.
SEQVENTIA OPVSCVLA, QVONIAM SE-
rius nobis sunt reddita, quam ut ordine suo
potuerint poni, tametsi absente autore.
curauimus huc appendenda.
C. VRSINI VELII IN D. MAXIMILIANVM
CAESAREM EPICEDION.
EStis ohe parcae immites, est arbitra uitae
Crudelis Libitina, et inexuperabile fatum.
Est implacati Rhamnusia pectoris atrox,
Quae regum despectat opes, et stemmata ridet
Ex quo Caucasea religatus rupe Prometheus
Viscera in aeternam semper crescentia poenam
Vulturio lanianda dedit, solertibus ausis
Postquam sydera rapuit de sede perennem
Callidus, et raptum mortalibus intulit ignem,


urs239

EPICIDION IN D. MAX.
Et morbi et teti passim incubuere dolores,
Tristiciaeque metusque graues, et pallidus horror,
Et labor indomitus, denso uelut agmine cura
Ingruit in urarias hominum simul anxia mentes.
Tum morti saeuire datum, cessitque potestas
Summa tribus. lex et non exoranda puellis.
Queis ius ad niueos lucem producere canos,
Proque sua miseram glomerate libidine uitam.
Persephonaeque datum morituro a uertice crinem
Vellere, et aeterna confundere lumina nocte.
Et sedet obscuri iudex immobilis Orci:
Letiferasque manu sortes quatit, et mouet urnam.
Quem iuxta uileis, dictu miserabile, Clotho
Fatali egregiasque abrumpit stamine uitas.
Nec regum celsas mors praeterit inuida turres,
Ipsa sed auratasque domos, laqueataque tecta
Exiguasque casas, et structa mapalia caeno
Audet adire pari, genus implacabile, gressu.
Hanc non ferrati postes, non aggere ualles
Arcent, et triplici circumdata regia muro.
Quam necopes retum, neque copia distinet ulla,
Nec uirtus mouet, atque animi praestantia recti.
O cum supremis alias iniuria rebus,
Tum nuper sceleris non expers, crimine non haec
Ausa uacant, quantum heu terris solamen ademit
Praesidiumque ingens, quot in uno principe dotes,


urs240

C. VRSINI VELI
Extinxit, dum nube atra torpentia condit
Lumina Caesarei capitis, clusitque sopore
Aeterno. iacet heu mundi pars optima Caesar.
Tu ne uirum incepto in magno, tantoque labore
Acria ad immanes meditantem praelia Turcas
Audax et uiolenta rapis? simul omnia turbas
Augustum Augustique larem, magnas quoque mundo
Spes adimis. nunc et lugubris Achaia mentem
Despondet. toto quondam uictricis in orbe
Aemathiae deuicta iacent nunc oppida. tellus
Turpiter immiti seruit Pellaea Tyranno.
Atque iterum capti plorant sua tristia Thraces
Fata, retroque uirum spes ingens lapsa resedit
Vnius ob mortem. Porro quo denique luctu
Quantis Theutonicum replesti fletibus orbem.
Omnis eo moriente simul qua respicit ortum
Quaque sub occasum tendit, gelidoque Trioni
Subiacet, heu luctu Germania conflet amaro.
Ante alios uero ingeminant lugentia uerba,
Vicinaeque Athesi doluere impensius urbes,
Austriadesque nurus, Rhetaeaque turba puellae
Et Styriae populi, pubesque Carinthia maestis
Fletibus indulgent, et palmis pectora tundunt.
Ipse et cquetuleus muscoso immugijt antro
Danubius, cano glaciem de uertice quassans,
xcussitque caput, lachrymis it uastior amnis.
??








urs241

EPICEDION IN D. MAX.
Arque indignates Euxino tardior undas
Immiscet Ponto, iam Doride amarior atta.
Et reuocare uelit cursum, ni fata resistant
Adque caput properate suum, totusque relabi.
Dum meminit quas ipse ingenti flumine naues,
Quosque Duces bello impura cum gente gerendo
Excepturus erat, gremio ac parentibus undis
Ipsum orbis dominum, et uicturi Caesaris arma.
Iamque una et nemora et saltus ululatibus implent,
Litoraque intendunt luctu nymphae Istrides acri.
Quinetiam maesti demisso uertice montes
Pinifera indinant capita, et niuis instar amarae
Praecipitant lacrimae, liquor atro cortice manat
Arboribus, syluis nudatae frondibus Alni
Ceu luxata suos deiectant brachia ramos.
Te mors o nostris inimicam plurima rebus
Incusant omnes, et iura adamantina damnant
Flagitiumque uocant, uimique execrantur amaram.
Vix et non ipsos inuad unt tristia diuos
Ora uirum, uix et non detestantur iniquum
Caelituum genus, et crudelia numina clamant.
Quantus ubique loci maeror, crebri omnia replent
Templa uirum gemitus, et feminei ululatus
Intendunt caelum, et medium secat aera clamor.
Atraque uicini deplotant funera reges
Pullata in trabea, et clemisso uertice sub sunt.


urs242

C. VRSINI VELII
Suptemoque uiri manes uenerantur honore.
Porro ipsi atrato subdunt sua colla pheretro
Austriadae proceres, se inter maestisque subinde
Certant officijs. studium illaetabile turbae
Commouet, et magnam perturbat funditus urbem.
Vrbem praeclaram, egregijs quae moenibus aequat
Antiquam Babylona, opibus neque cesserit ulli
Quas Rheni fluor, et Germanicus alluit Ister.
Et portis ruit effusum, miserabile, uulgus,
Funereasque manu tedas quatit, et sua figit
Ora solo, lachrymis strata immaduere uiarum.
Et nigra liquor a palla destillat amatus.
Verbaque lamentantum, interceptaeque querelae
Vda per ora fluunt, nant imperfecta palato
Plorantis lamentata gregis. it fumus in autas
Lychnorum, ipsum atrique obtexunt aethera nimbi.
Et iam fama mali uelox praenuncia tanti
Occiduos diris rumoribus implet Iberos.
Funera subiectis nec erant incognita Belgis,
Allobrogumque urbes famam accepere malignam.
Hic sit opus maiore lyra, moueamque laborem
Ingentem egreium, si tot lamenta nepotum
Et natae lachrymas, si tristia uerba sororum
Enumerem, fletusque pios, dum funus auitum
Prosequitur luctu domus Austria. uincimur alta
Mole rei, labor hic ingens non temporis huius


urs243

EPICEDION IN D. MAX.
Annorum spatia, et numerosa uolumina poscit.
Hoc sat erit mihi nunc subita cecinisse camena,
Qui luctus regis. quae uerba effudit amara
Magnanimus iuuenis, tristis cum nuncius aures
Perculit, et teneram turbauit uulnere mentem
Luctifico, simulatque sui mala funera dictis
Coepit aui, gemitusque graues dans pectore maesto
Substructum ad tumulum lignis et inane pheretrum
Illachrymat, talique altum ferit aethera quaestu.
Ergo magne pater tot iam mihi parta sub orbe
Hespetio post regna iaces, et deseris ipsas
Regnator terras, succrescentesque nepotes?
Nec tu facta tui praesens Mauortia Carli
Aspicies, coramque decus mirabere tantum?
Mox tibi cum spolijs deuicto ex hoste trophaea
Ampla reportabo, nostro cum Thracius hostis
Marte cadet, totumque orbem mihi uictor obibit
Acri Theutonicus cum milite miles Ibero.
Et tibi persoluet dignas temeraria poenas
Gallia, contemptorque tui dabit Adria uictos
Nostra in iura sinus. tantum promisit opus nunc
Hispanis coniuncta phalanx Germanica turmis.
Tu mihi qicquid habemus opis, quae regna tuemur
Caesareumque tua dederas uirtute tiaram.
Omnes huic domui iunxisti sanguine reges.
Omnes tegnorum pacasti nauiter hostes


urs244

C. VRSINI VELII
Tantorum mihi causa pater supreme bonorum.
Cuius ego ad tumulum quondam cineresque sepultos
Victor ouans statuam praedas ex hoste receptas
Captiuosque duces, et magnae regia gazae
Pondera, rostratas spolium nauale carinas.
His deuictorum simulacra ingentia regum
Adijciam suspensa tholis. tu talia cernens
Syderea fummi e specula gaudebis Olympi.
Teque parentales capient mea munera pompae.
Actaque sacra deo, templis quando omnibus unus
Eximio ritu, ac nostris celebrabere donis.
Interea tibi ego has iachrymas, et tristia mitto
Verba gemens, cieoque tuum iam flebile nomen.
Aeternum salue imperij pater optime nostri
Autor, et aeternum uale, irrita nec mea sunto
Vota, tuas etiam uox haec permanet ad aureis,
O quacunque poli sedes in parte deorum
In numero decreta tibi. iam numine diuus
Maxmiliane ueni placide, et mea dirige coepta
Consilijsque faue nostris, neque segnius adsis
Atque olim cum uita fuit. Dum talia fatur,
Olli nant lachrymis oculi, delectaque turba
Congemuere uirum, patresque, sacerque senatus.
Rex ipse interea fatum crudele, sororumque
Incusat leges, et ineuitabile textum,
Iuraque Tartarei damnans immota tyranni


urs245

EPICEDION IN D. MAX.
Tristia apud uacuos fundit suspiria lectos.
Vos porro egregij uates quorum enthea Phoebus
Pectora dexter agit, pia turba, chorique sacrati,
Quorum hederae folijs, necnon Daphnitide lauru
Tempora magnanimi et Romani Caesaris olim
Augustae cinxere manus, nunc dicite Phoebo
Proxima, funereaque caput uincite cupressu,
Vestraque perpetuum resonet pia naenia luctum,
Carmiuibusque implete uagum feralibus orbem.
Haec uobis nunc cura sit et prouincia cordi,
Donec ab Hesperia rediens Mauortius ora
Carolus, imperijs magni succedet aui rex.
Tunc laetum numerosa nouet Polyhymnia cantu
Mellifluo Paeana, uirumque ad sydera tollat,
Ante diem multis nomen qui regibus aequat.
Iamque incredibili magnum ui perculit orbem
Rex animi praestans iuuenis, cui solis ad ortum
Solis ab occasu, longe lateque subacta
Parent imperia, et metuunt sua nomina reges.
Quaeque alijs ferro uix succubuere coactae
Collisae toties bellis terraeque, ducesque,
Sponte nouas obeunt leges, ac iussa facessunt.
Illius quo cum partitus Iuppiter amplas
Imperij curas, mauult regnarier omnes
Vnius arbitrio terras, utque ipse suptemum
Aethera, sublimesque deum liquido aere sedes


urs246

C. VRSINI VELII
Temperat auspicijs paribus, regat iste subactam
Tellurem, uasto quam circuit Amphitrite
Oceano, immensoque sinu complectitur omnem.
Haec mens Aegiocho stat certa, sibique secundum
Esse iubet tantum Austriaden moderamine Carlum.
C. VRSINI VELII EX GERMANIS SILESII
ad Mariam uirginem, matrem dei op-
max. uotum.
QVae premis aeterni pedibus dea sydera mundi.
Omnipotens, cuius degit sub numine quicquid
Educat alma sinu tellus, quaeque aere uiuunt
Sublimi uolucres, quae nant maria omnia subter,
Sancta Panomphaeum genitrix enixa tonantem.
O nostri praesens generis tutela, bonorum
Praesidium, felix caeli decus, innuba uirgo
Atque eadem diuina parens, sed casta, sed expers
Sola uiri, supremi hausisti numinis auras.
Quae passim ter mille aris, ter mille per orbem
Delubris uenerata, sacris et honoribus aucta
Ipsa quidem placidis oculis constanter ab alto


urs247

AD MARIAM VIRG. VOTVM.
Aspectas casus hominum, et miseraris acerbos:
Adiutrixque pias solare facillima mentes.
Tu diras abigis manifesto numine pestes.
Exorata bonis uenturaque portinus arces.
Tristia fata uirum, subita prece, supplice uoto.
Tu mortale genus, quoties succenset iniquis
Instinctu scelerum, quoties tela ignea sumit
Concilias nato. mox ille ultricibus armis
Mitescit positis et amaras exuit iras
Sydereo ac uultu, caelum terrasque serenat.
Tantum o diua tibi studium nos usque tuendi
Tantus amor, quem qui conetur dicere uerbis
Hic uolet angusta condudere Nerea fossa
Oceanumque patrem, et Thetyn simul omnibus undis
Exiguo cohibere sinu, et comptendere uastos.
Idem et nosse uolet flauas quot turbat harenas
Cum saeuus Lybies notus increbrescit in oris.
Hinc tibipraecipuus tot per miracula rerum
Creuit honos nomenque, et toto cultus in orbe
Mille deum per templa, et sumptu diuite phana
Per sacros nemorum lucos, adytisque sub imis
Dona manent, onerantque tholos pia stemmata: regum
Effigies auro fulgent, sua saepe puellae
Chrysea donarunt exempta monilia collo,
Et digitis gemmam auulsam, crinale uel aurum
Exuuiasque humeri spinter et serica texta.


urs248

C. VRSINI VELII
Infantum et trepidae posuere crepundia matres.
Ipse suum miles gladium seruatus, et arma
Affixit templi foribus, discrimina mille
Qualia multa homines uita patiuntur in omni
Aut expressa manent ceris, aut picta tabellis
Auxilij monumenta tui, testantia numen
Tam manifestum, ingens, et nostra incommoda pronum.
Vere nouo minor est reuirentes arbore frondes
Enumerare labor, quam tot miranda referre
Facta, sequi immensae tantum fastigia laudis.
Non centum ista quidem nobis expromere linguae
Nec totidem ora queant, non si uox ferrea, non si
Irrequietum illis studium foret usque canendi.
Nec mihi si toto largus fluat amne Cytheron
Ipse tibi possim meritas condicete grates:
Nec memorate queam facilis praesentia dextrae
Auxilia, o queis diua meos dignata labores
Tollere, laetalemque procul dispellere casum
Saepe meis iam iam ceruicibus impendentem.
Tu nigro uinctum in luco, solisque latebris
Audisti Mariam lugubri uoce sonantem
Auertisti ensem infestilatronis, et arcta
Vincula soluisti manibus, tu corpore morbos
Amosti uatios, tristesque e pectore curas
Saepe relegasti, ter cessit pallida febris
Imperio ter pulsa tuo. crudelis acerbam


urs249

AD MARIAM VIRG. VOTVM.
Intentans mortem, iam cessauere medentes.
Illa Machaoniae conamina fregerat artis,
At non, o regina, tuae medicamina dextrae.
Quinetiam, duce te, medios euasimus hostes
Ensesque, clypeos, ac sanguinolenta furentum
Pila uirum, explosum et lapidem mugitibus aereis
Cum se Bntiuolis bello tentata receptis
Felsina subijceret lapsis tum rebus Iulij.
Mox et nubiferis in montibus Apennini
Digrediens illinc maiora pericula uito.
Dum lapsu resupinat equus, premit et mea tergo
Colla suo, totumque tegit sub corpore corpus
Et nequiquam adnitor ego, atque adnititur ille
Donec ades repetita, mihi mox fibula sellae
Concrepuit discussa, feri se attollit equi uis,
Afflictumque solo, ingenti et me pondere pressum
Liquit anhelantem, atque animam uix ore trahentem.
Hic ego non alias sensi praesentius unquam
Numen opemque tuam, sancta uocabula porro
Valle cauas interque specus, pia reddere mecum
Plenius, et longe uisa est reuerentius Echo.
Denique multa meis crebro tua gratia factis
Affuit, aethereusque fauor proceslit ab alto
Successu facili, atque auris caelestibus actus.
Queis ego pro meritis, factisque ingentibus istis
Obligor aeternum immeritus tibi maxima uirgo


urs250

C. VRSINI VELII
Quem temeraria mens, et cor iuueniliter audax
Hactenus impediere bonum obseruare piumque,
Ac tibi pro rebus grates persoluere tantis.
At saltem monumenta tibi mediocria tantae
Perfecissem operae, et signassem carmine factum
Numen fassus opemque tuam et testatus honorem.
Indignum o facinus, sed quali ignoscere possis
Atque uelis. quare per te tua nomina uirgo
Oro per et tantos queis te insigniuit honores
Ipse tuus caelo natus, terraque, marique,
Per quicquid tibi laetum ex ilio, ac qicquid acerbum
Accidit, infandam recutitae gentis ob iram
Da mater ueniam misero, atque ignosce precanti
Quodque modo intulimus templo, paruumque sacramus
O regina tibi, et serum ne despice munus.
Votaque conceptasque preces ijsdem auribus olim
Orantem quibus audisti, ne segnius hauri.
Prima mihi uoti haec constantis pondera sunto
Non tam mane aederit sol nectam serus abibit,
Quin surgente die, quin te fugiente salutem.
Septima praeterea consueta cibatia uitet
Quaeque dies, tibi ieiunae uis sobria mentis
Seruiat, obseruansque tui te cogitet unam,
Vnam quae ante alios dominaris in omnia diuos
Iussa polis terraeque ferens, et fluctibus atris.
Postremo et quae sunt totum sancita per orbem


urs251

AD MARIAM VIRG. VOTVM.
Annua sacra tibi ritu uenerabor eodem.
Et laetum Paeana canam, puraque sacerdos
Mente tuas uerba ante aras gratantia fundam.
Instaurabo nouos templis reuerenter honores.
Ergo haec ne factis careant pia uota, roganti
Eia adsis ultroque faue, et spes dirige nostras.
Da facilem uitae cursum, da noscere uerum
Ac recti cupidum, contra scelerumque malique
Contemptorem animum. Patrium o regina salinum
Ne desit mensa in tenui, neu turpis egestas
Corripiar miserum, et me tristibus etipe curis
Quae me discruciant nunc, et crudeliter angunt.
Pallentes arce morbos procul, utque sequantur
Da mater laeti iuuenilia tempora cani.
Sit stabilis uitae candor, sit nomen honestum
Ac felix ratio studiorum, et sanctior usus
Ingenij, procul esto atris infamia pennis
Ac scelerum ultrices furiae, et mala gaudia mentis.
Contingat patrios tandem reuidere penates
Incolumemque larem, et charos ubicunque propinquos.
Thurzonem ante alios, quo non illustrior alter
Antistes pietate, simul praestantibus actis.
Felici longoque uir hic dignissimus aeuo.
Nec ptius occumbam morti quam Lauretaeo
Accipiar templo, nostros unde alma labores
Aspectas propius prona uicinior aure,


urs252

C. VRSINI VELII
Excipiens humilesque preces, tristesque querelas.
Nec non et leni labentem flumine Tibrim
Romanosque pios, septem et sacra templa reuisam.
Adsis o Cynosura mihi, hoc fallacis aranti
Immensum uitae pelagus, mea dirige tuto
Vela procellosi per inobseruabile ponti
Aequor, et optata tandem statione quiescam.
Et cum spiritus hos uitales deseret artus
In me nil ualeat frendens Acherontius hostis.
Irasque insidiasque feri procul exige monstri,
Ne dictu horrendum noceat, uisuque tremendum.
Sed mihi prona tui fluat indulgentia nati
Ob scelus, et posita mitescat protinus ira
Ac uideam minima te caeli in parte receptus.
Numina quinetiam cernam tria numine in uno,
Aetenrum paeana tibi sanctissima mater
Aeternumque tuo recitans uirgo inclyta nato
Cum socijs animis niueisque, et caelitibus dijs.
Interea o regina parens, humana modo quae
Mens potuit, quae nunc et opis sunt carmina nostrae
Pauperis accipias uatis, meliora daturi
Si qua forent, contenta animo non munere paruo
Aspice plcato me semper ab aethere uultu.
FINIS.


urs253

C. VRSINI VELII DE PROFECTIONE
Christi in Hierosolymam, et caeco restituto
pristinae sanitati, ex Lucae
cap. xviii, carmen.
IVerat accitis bis sex comitatus Iesus
Discipulis, obiter quos sic affatus eundo est.
Iam nos ecce sacram Solymorum inuisimus urbem.
Proxima iamque dies et lamentabile tempus
Quo peragi tandem simul omnia dira uecesse est,
Admonitu quaecunque dei responsa prohetae
Veridici quondam populo irreprehensa dederunt.
De genito aeterni patris, intactaeque puellae.
Ipsum etenim tradet manibus gens impia uinctum
Crudeli populo, quem post ludibria mille
Atque alapas, atque increpitus, membra omnia nudum
Verberibus caedent, et terga cruenta flagellis
Perstringent, ructuque acido, spurcaque saliua
Foedabunt faciem. Quem deinde manusque pedesque
Transadigent ferro, deformatumque necabunt.
Ipse autem mortis fugiens rex uictor habenas,
Tertia cum rutilo surget lux aurea Phoebo
Euadet tumulo, superasque tedibit ad auras.
Haec illi rerum ignari non dicta tenebant
Noscere nec uetetum potuete oracula uatum.


urs254

C. VRSINI VELII
Omnia namque ipsos non intellecta latebant.
Vtque Hierichontem uenit progressus ad urbem
Sedit humi, propterque iam uir lumine captus,
Qui plebem auxilium uitaeque alimenta rogabat.
Cuius ut est strepitus uenientum allapsus ab aures
Qui ueniant rogat impauidus, tum protinus illi
Respondent Iesum succedere Nazarenum.
Hic orbus luce, et geminas ad sydera palmas
Tendit, et exclamat supplex, ac talia fatur:
Dauides miserere mei, miserere iacentis.
Quem turba increpitans dictis inuadit amatis
Vt taceat, uerum hic longe fidentius urget
Vociferans, iteratque et uerba precantia fundit:
Dauides miserere mei, miserere iacentis.
Restitit audita se deposcentis Iesus
Voce uiti, adducique iubet, placideque requirit
Quid petat, et tanti fuerit quae causa uocatus.
Cui caecus, nascenti olim miseroque negatum,
Omnia nanque potes, tribuas mihi lumini susum.
Hunc exauditum subito miseratus Iesus
Ergo inquit caelumque oculis, terramque tuere,
Incolumem te sancta fides ante omnia fecit.
Vix effatus erat, dictu mirabile, caecis
Extemplo pulsa nigrae caligine noctis
Luminibus, praestans aderat uigor, ille repente
Diuino laetus dono circum omnia cernit,


urs255

DE CAECO RESTITVTO.
Et coram uidet autotem dominumque tuetur
Lucis inexstinctae, quem pone secutus obibat
Et magnifaciens grates pro munere soluit.
Quod simul ac plebes facinus mirabile uidit
Obstupuit, tractum ac tanta ad miracula uulgus
Laude deum summa tulit, et praeconia dixit.
C. VRSINI VELII APPENDICIS
suorum operum finis.
BASILEAE APVD IO. FROBENIVM
mene Martio. AN. M. D. XXII.


urs256