SALVE auguste nepos Augusti: Mascula primi
Gloria Christiani, Christiane Secunde, secundis
Successure tuo post una decennia Patri
Auspiciis hodie. Salve, dic [(printer); sic: die] ; quisquis in uno
Effigiem spondes et Patris Avique duorum.
Tuque quibus numeris herbas et arma frequentas,
Dic Cleio; Vivat Christiani nominis heres:
Vivat Christianus, et res Christiana per illum.
Ista vovet, Christiane, tuae maiorque minorque
Pompa Clientelae, sed enim maiorque minorque
Pompa Clientelae nunc Te quoque Munere donat.
Sic forsan pacare deos nullius egenteis [Reg: egentes]
Mica potest saliens, aut turea virga; nec aris
Semper inaurato taurus cadit hostia cornu.
Ipse Poeta tuus de Ruta plectile sertum
Offero: quod natale solum mihi Francis (in urbe
Quam flumen lambit Maenum [Reg: Moenum] , cui nomen ab herbis
Esse volunt patrii sermonis origine factum,
Et media Imperii tamquam praecordia) vidit
Quattuor a saeclis Fridericum a Caesare Primum
Detractum capiti vestris Insignibus olim
Addere, qua clipei campum rutilantis ab auro
Nigra trahum series quino transversa meatu
Dividit. Hoc ego do, sed quo dant more Poetae,
Quorum hodie plures, quam verno tempore muscae.
Ruta virore suum gerit immortalis honorem,
Defluvioque patet foliorum obnoxia nulli.
Di, quantum fuit augurium: quantum instar in illa!
Quippe sub augusta numerosi Caesaris aera,
Et mundi sceptris Aquilaeque biverticis alis
Saxoniae Rutata domus felicibus ausis
Floruit, et floret: post et florebit, o unum hoc
Quaeso repraesentes meliori numine votum,
Qui Deus a saeclis saeclorum in saecula flores!
Ruta [(reading uncertain: print unclear)] oculos acuit, perimitque comesta venenum,
Serpentumque perosa genus vel imaginis umbra
Arcet, et in nullo succrescit laeta fimeto.
Di, quantum specimen quantumque etiam omen in isto est!
Una recensitis abierunt faecula fastis;
Qualibus et quantis (repetens horresco) tenebris
Vivebant nostri! si vitam est vivere, Vitae
Desperare facem, quam Relligioque Fidesque
Praelucent animis; accensam a lumine Christi:
Sique caduco homini vita haec vitalis habenda est,
Quam nec terna trias nec simplex triga sororum
Per septem geminas duxerunt comiter arteis [Reg: artes] .
Liberat his nebulis Aras, his sordibus Arteis [Reg: Artes]
Maiorum Pietas et mens Cordata tuorum:
Et sacra restituit Sacris, atque Artibus arteis [Reg: artes] :
Ut iam sit Lynceus, Hypsaea caecior olim,
Ac serpentigenam cassae Rationis abortum
Perplexumque sophos fatui sapientis, aperto
Extricare modo sapiendi possit in usum.
Maxima res, auctore Deo, resque optima certe est,
Condere rem tantam! sed ut optima maxima sit res,
Maiores potuere tui rem condere tantam:
Quam nec nostra silet, quam nec ventum silebit
Fama, nec obscura condet sub nube vetustas.
Ito per exemplum, Christiane Secunde, priorum:
Nec tu tam titulis aliorum crescere cures,
Quam per te tituli Quod partum est numine dextro,
Adsere successor. Plus est servasse repertum,
Quam quaesisse novum : vel certe gloria par est.
Ruta etiam. sed quid diffundar in omnia. Ratae
Argumenta tuae? nec fas hodierna morari
Tempora dicendo, maiori debita pompae.
Ruta tuis fato data; fato Ruta tenenda est.
Tuque potens sceptro, Deus, exarmare potentes;
Atque inopes armare potens; cum Principe nostre
Florentem serva Rutae vivacis honorem.
Tuque Clientelae iurata frequentia, clare
Ingemina:Vivat Christiani Nominis heres.
Vivat Saxonicus Romani Caesaris Atlas!
Vivat Christianus, Res et Christiana sub illo!
SUBLIMI Themidos Cathedrae te sede locatum,
Et Clausum de Iure- Librum, librumque Reclusum,
Anellique aurum teretem redeuntis in orbem,
Pilleolique rotundato symplegmate conum;
Quidque sub obscuris involvant singula causis;
Evolvant, quis Musa catis dedit esse Poetis.
Osculum, amoris opus; tibi quod Consultus honesto
Dividit amplexu, prae cunctis ingero: et unum
Prae cunctis quantum est volo te meminisse per aevum.
Ingenii vis alta tui est, doctrinaque compar
Ingenio: et meritos hodie sortiris honores
Ex utriusque bono: teque omnis natio dignum
Censet amore suo. sed ob hoc, Krauthofia virtus,
Non te ames nimium. potius super omnia castos
Iuris amatores constanter amare memento.
Aurea iam desponsa tibi est Astraea, Themistos
Filia: plus auro quam tu deamabis obryzo,
Chrysophus hoc faciat vulturque togatus, ut omnia
Iura deum atque hominum venalia ponat ob aurum.
Tu Crauthofiade, quod ames, quod ad Oscula ponas,
Corpus habere potes, quod vivi aenigmata vultus
Exprimat, et tecum vivis alat ignibus ignem.
Sic quod ames, et habes; et baberis amatus ab illo;
Oscula sic rapies, et in haec rapieris ab illo.
SCILICET haud ulli conscendere culmen honoris,
Aut se [(transcriber); sic: fe] Prudentum [Reg: Prudentium] fas est praestare magistrum:
Ni prius auricoma decerpserit arbore Ramum;
Arbore, quam silvae horrentes, stabula alta ferarum
Et caecae [Reg: caecae] obscuris claudunt convallibus umbrae:
Ramum, qui foliis et lento vimine pinguem
Dives opacat humum. quo vulso, haud deficit alter;
Sed semper simili frondescit Ramus ab auro.
Nec datur inventus, geminas nisi diva Columbas
Iusserit ire Venus comitesque ducesque viarum.
Inventum tractare manu, sed rite, memento.
Ipse quidem Ramus facilisque volensque sequetur,
Si te fata vocant, aliter; non viribus ullis.
Vincere, nec forti poteris abrumpere ferro.
Vin' scire, hic quid sit tacita sub imagine Ramus?
Ille oculus mentis, Prudentia. Scilicet haec est
Illa auri species frondentis in arbore opaca.
Nec satis est residem muliebri spargere [(reading uncertain: print faded)] voto:
O sese nobis ille aureus arbore Ramus
Ostentet nemore in tanto! Quin protinus altis
Vestigare oculis decet hunc et corpore toto.
Difficile inventu Pulchrum [Reg: Pulchrum] est: hinc Strennua priscis
Culta olim et Stimula est. sed erat quoque Persicae numen.
Silvae hunc et valles, umbraeque et monstra ferarum
Impediunt Ramum. Quid tum? Virtute domanda est
Corporis ista lues, Animique Aevique tumultus,
Et quod in bis monstri est. immo Prudentia tali
Morata ingenio est: quo quis maioribus actam
Exercet studiis, hoc se vehementius auget.
Scilicet avulso primo, non deficit alter
Aureus, et simili frondescit virga metallo.
Biga Columbarum, Veneri sacra biga, per auras
Dirigit ad Ramum signato limite cursum.
Nempe alae sunt istae Animae: quarum altera Menti
Velificat speculantis; agentis at altera Mori.
Has melior Venus addit aves. Amor omnia vincit,
Ardua quantumvis: alimentaque sufficit ausis.
Nec spem proicias. si te tua fata vacabunt,
Perfacilis labor omnis erit. sese offeret ille
Aureus et pretiis et pleno numine Ramus:
Nullum etenim defit, si sit Prudentia, numen,
Mitto alios. Hunc tu, Christiane unominis, aequo
Numine, nec sero reperisti [Reg: repperisti] tempore Ramum:
Nam spiras florentis adhuc aetatis Achillem,
Et tamen anticipas sapiendo Nestoris annos.
Inde Ducum-Dux ille Agamemnon Marchidos orae,
Qua Vallis Procerum est, tibi Consulis arma decusque
Induit, et quintum iussit caput esse Senatus,
O urbe hac Consul, o urbs hoc Consule digna!
Utroque o Princeps! Cum principe Christus utrumque
Sospitet. et fiet: Christiano a Principe quando
CHRIST IANUS-CHRIST IAN CHRIST-IANA CONSUL IN URBE EST.
QUID me ergo laceras dentatis, Marcule, dictis,
Liventemque nigra Satiram rubigine turbas?
Musarum vibex [Reg: vibix] . Ego non pugnantia secum
Frontibus adversis compono. Ideone Maronem
Quum nego te fieri, Matium iubeo ac Cluvienum?
Est inter Blovium quiddam Schediumque Melissum.
An, quia Dousae ibi sunt, Scriverius; Heinsiadesque,
In Batavis scelus est mediocribus esse Poetis?
Nec, quia Castalio se Distelmarius amni
Proluit, et Charitum primos sedet inter alumnos,
Laus nulla est, modicas si Trossulus imbibit arteis [Reg: artes] .
Sed quum se Blovius stolido crepat ore Melissum,
Quod verrucosis norit compingere talis
Quinque pedes senosque, dapale melisma famenti
Ut fiat stomacho, quis non candescat in iras?
Si contra is; Laurum praetendunt, scilicet ista
Gorgone conspecta saxo concrescimus omnes!
Quin Maiestatis Taubmannum arcessere tendunt,
Quod digito sacram Comitivae attingere bullans
Ausus, et investem lauro subducere turbam.
Caesar non laurum dare ius habet ergo? badiza
Tollutim [Reg: Tolutim] : non huc ibam Tanbmanus: habebo
Caesaris hoc minimum, cui ius dare maxima. Quidni?
Dat Laurum Caesar: sed laurum. Cura Poetam
Et Natura facit. nec Vatem Laurus honestat,
Sed Vates Laurum. Foliorum ad germen et aurae
Ludibrium ecquid bias? cui Mens divinior, atque Os
Magna sonaturum; cui Morum sobria Virtus,
Et Pietas cordi est; dabo Nominis huius honorem.
Me quod in hanc Scenam protraxit Opinio versus
Nescio quam culti: personam humanitas istam
Induo: meque sino traduci nomine Vatis.
Nec tamen ignoro veteri iactata Quiriti;
CONSUL, Proconsul Roma fit in Urbe quotannis.
Rex solum aut Vates non quovis nascitur anno.
Usque adeo plus est, quam quod sumus, esse Poetam.
Ergo exosa Daphnen nos frangat inertia? Non non.
Quisque ad summa Boni fastigia totus anheles:
Tum si non possis quod spiras, culmen apisci;
Limite saltim aliquo consistere, nobile factum est:
Quin et in extrema subsistere margine, pulchrum est.
At Megaros imitari, et nec primum esse, nec imum,
Magnidicum turgere sui tamen undique plenum;
Id vero nihil est. nisi forte ego pondera Veri
Caeculus ad trutinae varas ex amino lanceis.
Sors miranda tamen, cunctis se posse probare.
Cuique suum caput est; ut pilleus. approbat Hermes?
Improbat Hermogenes. nec idem placet omnibus unquam [Reg: umquam] .
Tu, CHRISTI ANE, Vale: nobisque edissere verum:
Si modo Verum ausint odiosum audire Poetae.
PARVAE animae est residere domi, vitamque latendo
Fallere: nec quemquam aut quicquam, se praeter et agri
Rus sapere exigui, contra, quos indolis ardor
Acrior incendit, caelos imitantur et auras,
Quae motu gaudent. Haec vestra est gloria, pubes
Livoniae-Germana triplex; Hocikingia proles,
Et Doenhoffiade. vos urget honesta cupido
Ire peregrino loca Sole calentia visum
Ac varios hominum rerumque addiscere mores.
Perge iuventutis Livonae mascula [(transcriber); sic: mascnla] virtus
Has implere minas Studiorum, et vota Parentum,
Et desiderium Patriae: quam Martius armis
Iam furor exhausit, toti spectacula mundo
Edens, quid possint Bellumque Famesque Luesque,
Pfreundius, egregiae Virtutis et Artis amator,
Exemplo monituque viam monstrabit ituris:
Pfreundiades Vitrici, quem nunc invicta Patronum
Riga salutis habet, Godemanni in nomina crescens,
Sufficiat vitam heic [Reg: hic] studio coluisse trienni:
Praestet et in speculum peregrini cernere vultus,
Et vitanda suis faciendaque noscere signis.
Exemplo Godemana fuit prudentia, quae vos
Meque una Pragam Romani Caesaris urbem
Spectatum duxit, discendaque dixit ephebis.
Vos Ubii deinceps priscaeque Colonia Romae
Maiori spectanda mora studioque reposcunt.
Heic [Reg: Hic] mores, heic [Reg: hic] lingua novis aptanda figuris,
Qui vos mox Italis Gallisque probetis et Anglis.
Ito bonae mentis pubes: talisque redito,
Qualiter, affini quem vobis sanguine [(transcriber); sic: sangvuine] iunctum
Audio, Noldeniae Magnus lux maxima gentis.
Ut reduceis [Reg: reduces] digito monstrent dicantque Livoni:
Hi Sunt, quos Pietas, Virtus, Doctrina saluti
Eduxit Patriae. Tantis, Deus, annue Votis,
QUANQUAM homines, tamen hosce deos DEUS ipso vocavit,
Qui licitis homines legum moderantur habenis.
Quod decus immensum est: cui nos obnoxia plebes
Corporis obsequium atque animi debemus honorem.
Et Spartem quo quisque suam praeclarius ornat,
Hoc magis augusti mensuram nominis implet,
Et plus obsequii sibi plusque meretur honoris.
Ante omnes, qui divinae locupletius aurae
Participes calido rapiuntur ad ardua zelo
Incrementa Dei, et Christi sacrosancta professi
Nomina, nec studio, neque re, neque sanguine parcunt,
Quei pia salvifici primum ipsi pabula verbi
Et sano et sarto genuini seminis usu
Percipiant; dein flore pari devota clientum
Pectora sincere nullo probibente fruantur.
Vos o spectamen sermonum grande meorum,
Tuque Etsarde Pater, tuque hoc Patre digna propages
Enno, decus Comitum, quos altera Solis abortu
Frisia iuratis dominos veneratur alumnis.
Vos duo non armis solum, nec ab indole prisca
Legum sancito Patrium componitis orbem:
Verum Et germanae vi Relligionis, et illo
Iustitiae nervo, qui non nisi sanguine solvi,
Immo qui poterit nullo quoque sanguine solvi.
Hinc remis velisque sacrum properatis in hostem,
Imperiique manus Aquilaeque biverticis ausus
Iudice Rudolpho vestros accitis in ausus.
His, Etsarde; animis, his Enno, macte! reposta est
Sacra coronandis ambobus in athere Laurus.
En Fidei Witeberga Ratae nutricula vobis
Adsurgit, factoque suum testatur amorem!
Quando Franciaden (quo nec sapientior alter
Iura docere domi, nec docta fidelior usu
Exercere foris, nec linguae undantior aestu)
Vobis indulget. Vos o duo corda dynastum
Vivite; et hoc causae victores este Patrono.
INCLITA Nobilium generosae stirpis avorum
Nomina per titulos priscaeque insignia formae
Posse recensitis fastorum condere saeclis;
Laude vehi dignum est, et nemo negaverit auctor,
Cui modo cordatis animantur pectora flabris.
Sed tenueis [Reg: tenues] maiorum animas tenebrasque parentum
Illustrare nova virtutis luce, mereri
Non multo inferiora solet praeconia famae,
Quando prudentis ventum est ad iudicis urnam.
Petre Ficinorum splendor clarissime genti,
Te Virtutis honor, locuplesque peritia rerum;
Doctrinaeque vigor, et mens sollerter in omneis [Reg: omnes]
Consilii formas prore se vertere pernix,
Vexit ad eximium meritorum culmen bonorum,
Hinc Comes illustris, cui scilicet altera paret
Frisia, Sol oriens sudo quam mane salutat,
Summarum summam tibi credit, et alite fauste
Mittit ad augustas monitis in gentibus aureis
Caesaris implendum et Comiti Patriaeque Cavendum.
Tuque adeo Bernharte tui Munstere Senatus
Princeps, et cuncti spectamen nobile civis,
Quem data consilii vis armat in obvia rerum,
Aascitus pro iure tuo collega Ficino es.
Tu quoque cum binis pars tertia muneris acti
Ian Ludovice, cui nomen dedit Ustio Ferri;
Cui tacitam Secreta Comes deponit in aurem,
Publica verba potes vel docto a Vate mereri.
Credibile est, et fama probat non indiga veri,
Vos commissa ratis tractasse negotia punctis:
Praecipue quos illa iuvat Suadela Themistos
Franzius, ille gener Winshemi, dignus ad unguem
Et genero socer et socero gener arte cavendi.
Ite prosecturi, qua Frisidos ubere pingui
Luxuriant telluris opes: Comitique serena
Fronte salutato repraesentate quod actum est.
Si quid agit sapiens, cui dux est praevia Virtus
Et Fortuna comes, voto potiatur oportet.
INVIDEAT quicumque volet: spectamen alumni
Freidemannus erat nostri de pube Lycei.
Is patrios rediturus agros valedicit amicis;
Sed non Et Musis; tanto quas deperit igne,
Ut tam iucundis iuvet impallescere curis:
A quibus et tanti calefactus amoris ab igni
Uritur: ut iurent, se Musas nolle vocari,
Hunc lactis nisi suctu alitum, digitisque fragrant,
Ambrosia fluidis ac nectaris unguine fictum
Concilient probitate Bonis, culta indole Doctis.
Iamque patet factum. Nam cum proclivior aetas
Abripiat iuvenes, aliisque licentia luxum
Suadeat; ipse sui poterat rex esse, virumque
Induere ingenio: studuitque referre sepultum
Matura gravitate Patrem iuvenilibus annis.
Nimirum Virtute decet, non sanguine niti.
Iure tuus Genitor se Nobilitavit et Aequo:
Ivit in exemplum Genitoris Martia fratrum
Gloria, quos ambo pro se nunc fortibus ausis
Nobilitate foris gemina vehit ignea Virtus.
Tu quoque, Iane, trium numero pars ultima Fratrum,
Nobilitatis iter pleno teris impete: verum
Tractu alio bivii.te per vestigia Patris
Vindex illa fori, legum iurumque togaeque
Eunomie ducit. Nec dico pluria. Nostrum
Vidit Athenaeum te mentis acumine; linguae
Flumine qua Iuris res est (neque cetera demo)
Hoc iuvenis flexu vel adultis tollere palmam.
Sint alii titulo, tu Re Consultus. An hoc est,
Cur hinc discedas, ut sis quoque Nomine talis?
Vade, vale: cavene titubes, decretaque mutes.
CUI Themis ad summos radiosum lumen honores
Fatidico praeluxit agro, calidaque veredo
Laudis ad appositae rapto fastigia metae
Germen honorandae porrexit amoenius herbae:
Quemque virescentis sertum laudabile Rutae
Saxonis Ensiferi patrium seduxit in hortum,
Ut se consilio atque opera fotrice iuvaret:
Quem magno inseruit titulo pompaeque nitori
Ardua Caesarei nuper Comitiva PalatI [Reg: Palatii] ,
Godelmane: libros dere, quae lucida sensus
Argumenta sui ac scitu proclivia gignit,
Pangere; quorum hirti suboles obtusa cerebri
Seius et Titius similes quoque cudere possint,
Non opus est curae sollertis et indolis altae,
Nec fructus hilum neque laudis adinvenit umbram.
Sed qui subtiles rerum caecasque latebras
Insinuare potest, et pulchri semina Veri
Protrahere lucem, celebrisque indagine sensus
Ex alio venari aliud; suffragia docti
Ordinis et famam sibi conciliavit et usum.
Qualia sunt, Orbi quae, Godelmane, dedisti:
Dum strigas et sagas magicique volatica monstri
Agmina, Thessalicos non infitiantia rhombos
Infernasque canes tacitique susurra veneni,
Et recte novisse doces et plectere notas.
Res est cum lamiis perplexa ac feta periclis:
Et Plus et Minus hic tenui discrimine pactum
Iustitiae sectantur iter. vix senseris; et iam
Tractus in errorem es: nisi te cautissima ducat
Regula iudicii: qualem sollerter in isto
Godelmane, libro formasti ad iuris amussim
GODELMANNE, sacri Comes et pars magna PalatI
Caesaris; augustae Legate salutifer Aulae
Saxonis: alloquio quo te solabor, ademptum [Reg: ademptum]
Qui luges socerum? Sed enim solatia [Reg: solacia] tanti
Non mea momenti fortasse merentur haberi:
Quan do tibi solido Pietas adamante cor altum
Roborat, et casus Sapientia format in omneis [Reg: omnes] .
Et quid causae etiam est, cur indulgere Chythraeo
Lamentum deceat, mi Godelmanne? nec illud
Occino; Natus homo est, denasci erat ergo necesse.
Humanas expende vices et tempora vitae:
Ecquid Cythraeum dicas aetatis egentem?
Iam famam et eumulos meritorum, et vivida celsi
Ingenii monumenta vide, nonne attigit istis
Solis utramque domum? pars ut sit honoris alumno
Palladis, hunc tantum potuisse audire magistrum:
Nedum, quae tua laus, generum esse, et mascula dextro
Pignora progenuisse satu virtutis avitae.
Exige conceptum tibi, Godelmanne, dolorem:
Teque tibi redde et solitis pro Saxone curis.
In sobole et Libris et claro Lumine Famae
Vivit adhuc virtus magoni et victura Chytraei est.
SI, quod opinatur multo pars maxima vulgo,
Una est Nobilitas, maiorum ostendere vultus
Et Martis stantes in curribus Aemilianos:
Et quamvis plenos numeroso Caesare fastos:
Paule, velin primo sedeas mihi pompa senatu.
Si, quem Virtutis modus et Doctrina redonat
Nobilium tabulis: abs te primordia sumi
Posse novi generis, dubium cui possit haberi?
His te commendas cuncto, qua veneris, Orbi:
Seu Germanis erit, sive Italis ora, vel illa
Quae medium inter utramque refert saga indole cinnum,
Gallia cum Belgis, ubi docti Caesaris heros
Scaliger Aonisin praescribit iura per Orbem:
Sive Aquilonigenis habitare Britannia, cui nunc
Mascula regifico dominatur Elissa tridenti:
Visere, Paulle, animo tibi quae sedet omnia sacra
Lege profecturo, tibi qua manus illa rudolphi
Autographo voluit Aquilaque bivertice cautum:
Quaque at ab sese commendatum auspice iussit
Numine plus et plus commendatum omnibus esse.
Ito Periclorum Vates; audeque periclum
Porro tui facere atque viae doctumque virorum.
Atque bis atque ista, teque ipso et Caesare dignum
Boiemis reveni plaudentibus Ornamentum.
EXSPECTATE diu, tandem Godemanne paratis
Improvisus ades, nostrumque eludis amorem
Officiique viam: toties qui curribus altis
Quadrupedumque caballorum cervice iugali
Imus in occursum, qua Sol-occasus amici
Spem dabat adventus; sed spem. tu callidus et rem
Teque repraesentas. Sed fraus tamen ista volente
Facta deo Risu est, nullique obnoxia culpae.
Cernis, ut ipse Phlegon Pyroisque et Eous et Aethon
Quadriiugi Phaetontis equi colludere certent
E super a regione tuis? ut pellere nubes
Blanda serenati properet clementia caeli?
Exspectate diu salve, Godemannia virtus,
Cor Themidis, Suadae os, Rigaeque Minerva Livonae,
Vis alti generosa animi, cui spirat in ipsis
Candida mens oculis, aequatque Modestia formam;
Tormentum Invidiae. res mira! ut mira sit haec res;
Tormentum tamen Invidiae, Godemanne, fuisti:
Quin immo es: porroque velis sic esse. Quis ignem
Surgere ventosi videt absque volumine fumi?
Infelix caret invidia Tu strennuus [Reg: strenuus] ito
Qua Pietas iter et iuris tibi regula signat.
Invidiam plorare iube. Te semper amabo,
Semper honor abo; dum te Pietatis et Aequi
Ducet honestus amor. heic [Reg: hic] nostrae terminus esto,
Fixus Amicitiae. Perit, hanc qui praeterit Aram.
At tu vive; tuisque diu sis Ara Livonis.
LIPZI, Equitis MisnI [Reg: Misnii] vetus et generosa propago;
STELLANO Generum fieri te, virgine ducta,
Quae forma et virtute meret stellae instar haberi;
Gaudeo. Multa iubent te cum Consorte iugari.
Aetatem spectas? ea primo a carcere missum
Ad tricennalem te misit idonea metam,
Vati etiam Ascraeo fixam pro coniuge metam.
Ipse Patens annis meritisque in Saxona canens
Ardet avus te Patre novos spectare nepotes.
Nec parteis [Reg: partes] tractare tuas sine Compare vitae
Posse reor, tanta cui sint data munia Curae.
Nonne etiam stimulis naturae urgeris, Et igni
Sponte sua Veneris venientis ad intima, et omni,
Quod veget, in pectus blandum incutientis amorem?
Certe facto homini quam mox Deus addidit ipse
Consortem vitae: vitae (pol!) Suavis, Honestae,
Utilis: hanc si quis sapienter habebit et apte.
Visne docendus adhuc leges, Henrice, maritas;
Qui sic cum Sophia Stellanide vivere possis?
Ecce dabo, stringamque viam septennis in ista.
Iudice me, prima haec; sed et una atque unica lex est:
Regnet ut in socio felix Concordia lecto.
Nec satis est Veneris duplicari corpora nodo,
Sed potius mentes animorum iungere par est.
Aemula Terpsichores audistin' fila canoros
Flexanima variare modos dulce dine? tali
Coniugii quoque temperies dulcedine mulcet
Corda duum [Reg: duorum] , quibus una anima est in corpore bino.
Qui fit? Amore. tuam fac ames, ut ameris ab illa.
Scilicet hoc unum est ad amorem philtron, Amare.
Lais Aristippo dicta est in amoribus algens.
Ecquid, ait, refert? nec Bacchi viteus humor,
Nec pisces me amant: fruor his tamen omnibus aeque.
Omnis Aristippum deceat color et status et res;
Non decuit vox haec. In solo corporis usu
Plena voluptatis sibi gaudia quaerere, brutum est.
Hoc non coniugii est. Adfectu quaere mereque
Coniugis adfectum. fallente sub indole morum
Sermonisque letet grati mixtura veneni.
Mercurium ac Venerem templo sacravit eodem
Roma vetus. qua mente, rogas? Affamine blando
Conciliatur amor. Trahat ista locutio molleis [Reg: molles]
Fescennina procos. tu cum gravitate virili
Blanditias et verba tuae miscebis amicae:
Illa tibi contra. Septenum prima Sophorum
Palma Solon, scite gustare Cydonia iussit
Mala novam nuptam, si sponso accumbere vellet.
Haud levis ac brevis haec oris fragrantia Graio
Hic spectata Sopho est: sed blandiloquentia, qua se
Nocte dieque viro suaves probet uxor adusus.
Scilicet ista novae sunt mala Cydonia nuptae,
Quae Sophiae gustanda tuae quoque, mente Sophistae.
Porro, ferre aliquid et connivere memento:
Nec semper vidisse puta, quae videris. Esto
Interdum surdaster, apro si pressius audis.
Fallitur, ad votum qui cuncta exspectat et urget
Sub prima semente tori. Sua cuique probatur
Ingenii facies, et inest diversa cupido.
Sit diversa; tamen sensum cogenda sub unum est:
Nec poterit subito: molli adsuetudine fiet.
Nemo renascentem, quod acerba sit, exsecat uvam:
Sed voto patiente manet, dum lividus humor
Vineti maturet opes Septembribus umbris:
Sic tu nuptae aliquod dictum aut immitius ausum
Indictum-infectum simula, dum mitiget aetas.
Si sonipes spumante ferociat ore caballus,
Non flagrum intorques, nec acerbas verbera verbis;
Sed blando potius tergum poppysmate mulces.
Hic fac idem. Mulier sub imagine claret equestri.
Ausus et in Venerem Diomedes stringere ferrum
Impius. At cave tu. Ferro meret ille feriri,
Qui ferit uxorem. non est ea serva, sed uxor.
Et pars una tui, tuque alter. Saevit in ipsum
Se nemo, ni sit male tutae mentis Orestes.
In nuptam imperium sane est: sed quale? quod esse
Corpus in hoc Animi debet. Pars ecce cohaeret
Utraque: rex Animus, curator et auctor honesti est:
Non tamen aut laedit renuentem aut deserit amens:
Suadet, non cogit. Maiorum cana vetustas
Iunoni si quando Iugae mactabat honores,
Evulsum pecudi fel proiciebat ab ara:
Sic bilis, sic ira procul, sic iurgia cedant,
Mutua legitimi faciunt ubi sacra mariti.
Denique castus amor magna est Concordia nuptis.
Caesaris ista quidem, sed non pro Caesare vox est:
Scorta Voluptatis sunt nomina, at uxor Honoris.
Quo se pascet amor, si semen amoris in agrum
Sparseris alterius, quod in ipsa putreat ulva.
Tu melius sape, Lipziades: et totus in ista,
Quam Deus et lex sana dedit tibi, deditus esto:
Ut dulci possit tecum ditescere partu,
Et Patris ad ritum gnatis munire senectam.
Praeportabat Aquam sponsis Romanus et Ignem.
Quo sensu? ille Ignis quod debeat esse maritus,
Qui sociam complexus Aquam moderanter amoris
Igne tepefaciat. Repetam: moderanter amoris
Igne tepefaciat. namque ut nimis illa calescat,
Non ipsi poterit, non et prodesse marito.
Hoc vetus egregium est, et quod pro lemmate molli
[Gap desc: Greek words]
lodicis, debeat uxor
Longis quaeque typis geniali intexere lecto:
Quae mulier vult sero virum succedere terrae,
Pythagorae mediam parce colat accuba terram.
Egregium certe est, et opertae mentis et usus:
Quod tua, quodque aliae quam vellem scire laborent!
Atque etiam facere! Scite, et facitote, Lacaenae
Coniugis exemplo: quae forte rogantibus, Ecquid
Noctis in illecebris esset complexa maritum;
Divi, inquit, melius! nam non illum ipsa, sed ille
Me fuit amplexus. Sic certe fiat oportet:
Tuque fac, o Stellani, tuo: Stellanidi contra,
Lipziade, facito. Decet hoc in amore severas
Fingere blanditias, hilarumque referre Catonem.
Vita maritalis non sane absynthia [Reg: absinthia] gustu,
Sed referat vinum tamen, in quo vividus humor
Suave dat austerum. Sed me reprehendo, paratum
Cogere sub numeros oracla Hymeneia LipsI [Reg: Lipsii] .
Omnia dicta putes, si sit Concordia. Vitae
Illa maritalis caput et pes debet haberi.
Ex hoc fonte fluit, quod Suave, quod Utile nuptis,
Et quod Honestum. adeo tota hinc est illa Beati
Gloria Coniugii: quam certam a Numine Vobis
Ominor, o Lipzi, Stellanaque nympha Maritis.
NON ego te iubeo maestos, Elegia, capillos
Solvere: plebeii visa es mihi praefica luctus.
Herois defleta modis, deflenda, quis unquam [Reg: umquam]
Funera nobilium cupis aut potes ire negatum?
Ante diem nemo spatiis defungitur aevi.
Si tamen ante diem quisquam defungitur illis,
Ante diem functus poteras, Gostawe, putari.
Qualis in aprico lactens rosa purpurat horto:
Talis erat, Gostawe, tuus flos puberis aevi.
Talis o est; non, Talis erat, quam dicere vellem!
Sed quod fata iubent, dicendum est. Fata potentis
Sunt decreta Dei. Nec nostrum quaerere causas.
Nec vitare datur. Fixa est tibi meta dierum,
Quam non transilies: quamvis rerum omnia tentes.
Qui sapies, placita illa Dei sectator: Et aequum,
Ut placeant tibi, siqua Deo placuere, putato,
Nolentem rapiunt, sed ducunt Fata sequentem,
Nemo mori poterit non illo tempore, nemo
Non illa terra, non illo denique leto;
Iusta quod occulti decrevit sanctio Fati,
Quis tamen ista videns, affectus exsuat omneis [Reg: omnes] ;
Aut oculis lacrimam, aut tacito suspiria cordi,
Aut aliquem voci possit defendere questum?
Nec miror, si nunc consortem nobilis otii
Luxeris, o annis animisque aequaeva iuventus.
Et quisquam, Sueci palmaris adorea regni,
Audeat, o Gabriel, leges tibi dicere flendi?
Quem virtus Generosa Patris, Matrisque voluptas
Destituere prius: nunc Frater stirpis avitae
Una columna tuae, procula tellure paterna
Occidit. Et quemquam leges tibi dicere flendi?
Tu quoque rescieris subitos ubi, Suecia, casus;
Tuque, genus Regum, Patriae qui frena gubernas,
Carole; non nullo maerore gemetis ademptum?
Ista quidem patriae columen; Tu pectora fidi
Credita Pupilli. Sed quid tamen ista queramur?
Stat rata lex; Morere. Et bona mors nonne optima vita est?
NON erat ergo satis, primaria IURA professum
Ire iuventuti, qua Leucoris alma frequenti
Claret ephebeo: nec erat satis, ardua rerum
Inter honoratos tractare negotia Patres,
Qua Sacra exercent, qua Civica Iura Senatum?
Nec satis, ambiguae tot operta pericula rixae
Expedienda tuis Committi a Principe curis:
Omnia quae tanto componere diceris astu,
Ut summam fidei laudem merearis et usus:
Vel nuper, quando lis esset in Alpe Bohema,
Quaque Lusatorum regio trahit Infera longo
Ambigui flexus camporum iugera tractu,
Caesar ubi Saxoque regunt, de Finibus agri;
Quam cauta ratione vias ingressus agundi [Reg: agendi] es!
Ut Saxo princeps et partes Caesaris ipsae
In te laudarint animi prudentis acumen.
Nec sat erat, passim Civilia Iura clientum
Respondere bono; magnos et saepe dynastas
Iuris ad aequales suasu perducere metas:
Quin tandem hunc etiam titulum potiora merenti
Fata reservarent: ut magni Saxonis esses
Scaevola consilians, qua maxima Curia Dresdae
Res agitat summas, quas Iudex nemo secundum
Audeat, ut dubias iteratae appendere lanci.
Sic tamen, ut nostrae porro iurata maneres
Pars Academiae, pubemque e Iure doceres:
Nec, nisi cum nodi rerum te vindice digni
Inciderint, Dresdam monitis excitus adires.
Hoc stadio probitas HeigI [Reg: Heigii] praecurrit: eodem
Teuberi gravitas, pietasque industria BeustI [Reg: Beustii] ,
Atque aliquot pauci, (si sunt pauci unus et alier)
Quos Themis Et melior Virtus aequabat olympo.
Gratulor hos, quot rarus habet Consultus, honores;
Et laudo: quamvis cordata modestia nolit
Hinc tua laudari; ducasque beatius, in Re
Vivere, quam fama. Laudem tamen aestimet aequam,
Qui laudanda facit. Personi, pectore celso
Personam gerito, qua nunc indutus ab Aula es.
Cautio iudicii, graviumque peritia rerum
Atque domi atque foris haud uno nomine clarent.
Hoc et posteritas, et tu Personia proles
Inprimis memores, totoque cupidine surgas.
Patris in exemplum. Nec enim me vendito Patri:
Sed tibi virtutis patriae monumenta repono,
Quae repetas, tumulo quum me cinis ater habebit.
Et quando me cumque parens (o sero!) sequetur,
Hunc testem mentis secum feret: Omnibus aequa
Ius dixisse fide: nulli invidisse: favorem
Summatum meruisse virum: nullius avari,
Praeter Honestatis: nec in ullius Acta, nec in Rem
Obrepsisse vafra tituli sub imagine iusti:
Ut metuenda Dei sit vindicis ira nepoti.
Mangones capitum fortunarumque togatos
Vulturios, quibus os et frons est Aerea, vestri
Ordinis opprobrium, iubeo plorare; sed aequos
Iustitiae mystas tecum salvere. Quot estis,
Quiqui estis, quocumque estis, salvete: sed et tu
Ante omneis [Reg: omnes] mihi salveto Personia virtus;
Saxonis, et patrii palmaria fama Lycei.
SCILICET hospitium Terra est, non propria sedes:
Nec data mancupio [Reg: mancipio] , sed in usum Vita; datori
Quottidie [Reg: Cottidie] reddenda suo. cras iusserit? ito:
Res compone tuas, et Corporis exsue vestem,
Quae tumuletur humo. sub humo sit Corpus oportet.
Caelum, Animae patria est. caelum spiremus, et almos
Elysii campos: sedes ubi certa beato
Exspectanda gregi. Felix, qui vescitur illic
Ambrosiae sucis, et odori nectaris haustu!
Tu, Rauchbare, potes felix hac parte vocari:
Tu, quod spirasti, votis quod et omnibus unum
Semper anhelasti, caelorum sede potiris:
Et cura vacuus securo lumine rides
Nil profecturae tot inania somnia curae,
Quis torquemur humi, nostrosque eludimus annos.
Quid iuvat in longos animum diffundere questus?
Non fas est tua fata queri, Rauchbare. querela
Nos potius digni, caecis qui flebile fatis
Ludibrium debemus, et omni volvimur aestu.
Illa tamen vitae series, exemplar Honesti,
Pertexenda mihi. longa est operatio, longae
Ambages: sed summa sequar fastigia rerum:
Et vos, exsequias qui tanto ivistis alumno,
Historiae breviore manu per singula ducam.
Illa Quedelburgum, caeli melioribus astris,
Ingenio meritisque bono Genitore, sub auras
Primum hoc emisit Naturae nobile germen.
Scilicet hoc uno vel Cive urbs patria tantum
Saxoniae haec alias inter caput erigit urbeis [Reg: urbes] ,
Quantum nana solent inter fruticeta cupressi:
Ut studiis maturus erat, claramque Lycei
Ferre diem poterat ;patriae Custode relicto
Tentat Ephebeum, quod pridem ingentibus ausis
Iulius erexit Guelforum postuma proles:
Nomen et hoc retinens ab Iulo Iulias audit.
Hic se Consultis et Civica iura peritis
Mancipat: et studiis annos transcendere nitens
Tantumque et talem Consultum in pube minatur.
Prima sui debet Borcholto semina fructus.
Et ne qua ingenuum labes corrumpat ephebum,
Nobile moly suis mature colligit annis.
Hinc se Leucoridum caelo committit, et almae
Patribus Eunomiae: quos inter in agmine tanto
Illa Wesenbeciae splendebat gloria famae,
Ut rota luciferi claro nitidissima caelo.
Post Martispurgum, qua tollitur Hassia tellus,
Visitat. hic iuvenem Forsterus iura docebat,
Consulti palmare decus Forsterus et avi:
Hunc et Vigelius, hunc et Sextinus, asylum
Iuris uterque, suae poliunt ad Legis amussim,
Sed monet usque sed usque monet secreta voluntas
Ire Witebergam. Witebergam it rursus amico
Sidere. cur abant tacitae sic omnia Sortes.
Hic, quicquid Pulchrum, quid Honestum atque Utile cuiquam est,
Spondebant, Rauchbare bono tibi numina fato.
Hic, qui iam plures animum formaverat annos,
Ductoremque secutus erat, dux esse iuventae
Incipit, exercetque Themin, discitque docendo.
Mox et Iuridici fit Pars allecta Senatus,
Moxque Professoris titulo prope nescius auget:
Nam se blanditiis (qui mos sollemnis [Reg: sollemnis] habetur)
Insinuare, nefas ducebat grande, vocatum
Velle reluctari, rem non prudentis. Ab isto
Temporis excursu, trahit ipsum sana cupido
Coniugis. hinc sociam maturus amator ab omni
Seligit Euphrosynen numero. tu maxime magno
Fis genero, Teubere, Socer. neque pulchrius usquam
Rauchbare aut Socerum, Generum aut Teubere vocasses.
Fortunata dies post eidus tertia mensis,
Februa cui priscis fecere piacula nomen!
Quando Socer Generum sollemnibus ornamentis
Consulti titulo Themidosque insignibus auget:
Quando Gener Soceri densa spectante corona
Filiam ad augustas unam sibi copulat aras.
Haec fieri videt una dies. o una trecentis
Luciferis potior! quanti haec spectacula sensus,
Dicere nemo potest, dicenti credere nemo;
Ni soceri gener, et generi socer audiat aequae
Sortis, et eventis eadem persenserit aequis.
Inde vocatus abit Christiano Principe Dresdam
Consiliante opera moderari publica rerum.
Quin Cancellorum Secreta illa intima septis
Clausa procurabat socia cum parte magistri.
Hoc satis officio et varie spectatus in Aula,
Vult rude donari. votique ibi compos, amicam
(Porro sui dominus pro sorte) revertitur aedem.
Fatis ille quidem clementibus exiit Aula,
Sed non et curis aulae. nam saepe vel absens
Iussus tricosae Commissa negotia causae
(Incideret quoties Rauchbaro vindice nodus
Dignior) extricare acie Rationis et Aequi.
Propria laus illi, pacatas reddere parteis [Reg: partes] ,
Atque ope non magna magnas componere lites,
Felicis Miserique nefas pensabat eadem
Iustitiae [Reg: Iustitiae] trutina parilique examine nutus.
Nulli unquam [Reg: umquam] solitus patronam vendere linguam,
Remve intricatam facere, hinc extricet ut aurum.
Immo cliens non raro sui stetit aere patroni.
Hi mores illi, mens haec immota sedebat,
In Commune Bonum totas impendere vires;
Nec sibi sed patriae genitum se credere terrae.
Dives erat: sed divitiis non tradere mores
Atque Numam in Craeso repraesentare, putabat
Divitis esse. inopem non tantum affamine molli
Sed re solari. Quid opus vultu esse benignum,
Et largum verbis, ubi nil largiris egenti?
Rustica simplicitas et iure obnoxia, numquam,
Vel dare vel facere est exacta impensius aequo.
Mira illi gravitas inter for a; mirus omissa
Paulisper gravitate lepos: animi grave robur:
Eloquium vocale, et dives gratia fandi:
Felix Ingenium: felix Retinentia: felix
Iudicium: dominans in Vero simplice Candor,
Culparique Fides metuens; industria pernix:
Nil actum credens: si quid superesset agendum.
Quantae artis fuerit studiique in Iure sacerdos,
Ingenti monumenta docent. pars credita luciest,
Pars adfecta domi, pars et confecta tenetur.
Coniugii decies pretium mercesque soluta est;
Dum sexo imbelli senos, potiore quaternos
Edidit Euphrosyne fecundo pondere fetus
Iamque novem superant quae primum nata puella est,
Primum et denata est, et nomine et indole Mater.
Laus numerosa quidem Rauchbari, et splendida virtus:
Sed numerum et lucem Pietas supereminet omnem,
Caelitus accensi qua pectoris ara calebat.
Sensibus hoc imis, quiqui es, Consulte, et reponas [(printer); sic: ponas] :
Ni tibi sit Pietas in Codice prima magistra;
Codicis ut folia exagitantur ab impete venti;
Sic et honos tibi, sic et opes ludibria fient.
Ut vitae suprema videt sibi fata parari,
Se parat: et caenat [Reg: cenat] sacro sancta cibaria Christi,
Divi-hominis Christi. sanae Pietatis amorem
Caris inculcat. de re Testatur habenda;
Quaeque sacros pietas heredum [Reg: heredum] ponat in usus.
Extremum singultat have Mundoque Suisque,
Extremumque vale. superat vox unica, Iesu:
Unica vox Iesu animam simul ex halavit.
ETSI iam, praeter iurata negotia nostrae
Publicitus cathedrae, privato exercitus aestu
Atque domi atque foris curisque biformibus in res
Differor ancipites uni vix aptus agendae:
Promptius ut filicum venis emulseris undam,
Elicias a me quam doctum hoc tempore versum,
Quique oculos possit pronepotum animosque morari.
Quin tamen et pluteos ferro clemente lacessam
Et vel suspenso corrodam acroteria morsu,
Multa iubent. Nam quis par illud nobile fratrum.
Schurfiadas nescit; quorum Ius alter, et artes
Alter, Hygea, tuas heic [Reg: hic] mira laude docebat:
Quorum avus hic tuus est materno sanguinis ortu.
Cui non Crappiadum nota est domus illa Philippo
Clara maritato; cui non Cronachia; cui non
Bruchia? cui non et Pomeranae Rungia terrae
Quae caelum fama virtutis et artis adaequat?
Scilicet hi tibi sunt affini sanguinis omnes
Lege cohaerentes: quae non tenuissima laus est.
Iam, qui te sevit talemque eduxit, amoena
Luce Professorum Grypswaldi claret, et inte
Collegam senior iuvenem pater adspicit; ac se
Nunc demum gaudet natum, quia natus ab ipso es.
Implet et hoc numeros aliquantae laudis, ad oras
Contendisse alias visum auditumque docentum [Reg: docentium]
Nomina magna Dicae: Varii subtile GisanI [(reading uncertain: print faded)] [Reg: Gisanii]
Ingenium pernosse, Fachineique PacIque [Reg: Paciique] ,
Et quos de genere hoc parit utraque Gallia multos:
Spirae praeterea, qua magni Caesaris ordo
Vindicias orbi decernit, pressius usu
Imbibitam stabilisse Themin; momenta superbae
Omnia laudis habent: et sunt tua singula, Rhauvi.
Singula sed vere-Consultis ire probatum
Perque suos praestare modos: ut digna mereri
Censa tibi fuerint Doctorum illustre brabeion [Reg: brabeum] ;
Id proprie, Augustine, tuum est, (propriumque sit opto)
Atque unum decus est in te: praeque omnibus uni
Os cupiam indulgere meum: nisi tempus iniquis
Invideat spatiis [Reg: spatiis] mihi te, pronepotibus ambos.
SIC equidem decebam animo rebarque futurum,
Cum sese Augustus Christianae tertia Rutae
Gratia votivis inferret Oreadi nostrae
Auspiciis: ut in hoc exemplum protinus irent
Quos meliore satu Procerum maioribus olim
Inseruit titulis gestarum Gloria rerum,
Quosque sacramentum pacatis dicere Musis
Et Pietas Virtusque iubent et puberis aevi
Sanguis, et ingenuas ille indolis ardor ad artes.
Vos, Schonburgiadum generis duo pignora, Fratres,
Hanc voti summam primos implesse, Lyceo
Gratulor, et vestris quaeque ominor optima votis.
Saepe quidem soliti fortes e fortibus edi,
Ut patrum virtus in equis viget, inque iuvencis:
Sed quas excelso Musae de vertice Pindi
Indolis ingenuae praemonstrant eminus artes;
Summis atque imis aequo sudore parandae:
Nec Pietas sequitur genus, aut Sapientia ventrem:
Quod facitis, Fratres, animorum intendite nervos,
Et quam sublimi Virtutem in culmine fixam
Cernitis, et docileis [Reg: dociles] iuxta Tritonidis artes,
Auspicio genitorum, Eifleri prendite ductu.
Succina gemma suo lucet splendore; sed auro
Splendidius commissa nitet: sic nobilis aurae
Gloria, si generi cultas adiunxerit Artes.
NOBILE depositum Naturae, ac mystica proles
Uraniae, exactum qui sidera callet ad unguem
Et docti secreta poli; variosque meatus
Descripsit radio, quem non novere priorum
Saecula; quem nostra primum stupuere sub Arcto
Corda mathematicum, palmamque de dere magistro:
Hic hodie (meliore dies signanda lapillo)
Successit nostrae fatis auctoribus urbi.
Uraniae devota manus, cata pectora Phoebi:
Iosteli, ante omnes, qui sollertissimus auctor
Aethereos radio satagis describere cur sus,
Et facere e genere hoc ipsi laudata Tychoni;
Spectatum properate viri miracula tanti.
Qui spectare oculis neget os illustre Tychonis,
Vix mihi sit dignus, quem spectet ab aethere Phoebus.
VOS ergo reduces ad magni Saxonis Albim,
Qua bona Cyrrhaeo se proluit imbre iuventus,
Conspicor; in patriam comites quos nuper habebam,
Immo duces: cum Dux Illustrior ille Borussum
Christiano in Francos Speratam adduceret agros,
Qua Blassenburgum turritis aemula caelo
Molibus adsurgit; tremor hosti, gloria civi.
Salve Wernsdorfi, salve Truchsesia virtus
Quos aequo Fortuna loco sociavit: ut essent,
Qui Patris adfectum et Matris, secretaque rerum
Portarent Genero, responsaque certa referrent.
Iudicii tam cauta fides laudanda profecto,
Quo vobis tanti commissa est cura negotI [Reg: negotii] ,
Quos decorat Pietas, animae sapientis origo;
Strennua quos Virtus heroi pectoris altrix,
Nobiliore satu quos sanguis honestat Avorum,
Quos Usus suboles format Prudentia, qua res
Perspecte ac docte sapitis: quos alta venustas
Corporis, et sollers ornat Facundia linguae.
Ite domum reduces, pridem exspectata Borussis
Corcula, seu mannis brutae super arida terrae
Sive per undosum placet aequoris ire fluentum
Durateis in equis: et Pontus et adsita tellus
Speratis fortunet iter successibus, opto.
Quando domum ventum est, qua se Mons regius effert,
Dicite Bonfacio Taubmannae gentis alumno,
Me nihil a patriis heic [Reg: hic] degenerasse Columbis,
Si testeis [Reg: testes] quaeret; testes vos advoco. sacrum est,
Testibus aut binis aut trinis omne probari,
Quid? nisi primorum Procerum manus omnis in isto
Dicat itu redituque [(reading uncertain: print faded)] eadem, nihil abnuo, quin me
Arguerint lepidi mentitum schema Poetae.
GRAECIA nobilium nutricula feta Sophorum,
Ac praeter laudem nullius avara, quaternis
Instituit quondam totidem [(reading uncertain: print faded)] Certamina palmis:
Bina diis, et bina soli mortalis alumnis.
Undique confluxit, torrens velut unda, iuventus,
Mascula quos virtus et vis animosa coegit
Ire per heroum titulos et praemia laudum.
Hic Cesto et Cursu et Saltu et Disco atque Palaestra
Se quino praestare viros sudore parabant.
Et qui certatu Quinqvertio factus in omni,
Fronde philostephani et ramo victricis olivae [(reading uncertain: print faded)]
Sertum magnifica praeconis voce gerebat:
Nec victor solum, sed in hoc et patria tellus
Ipsa coronata est; cantae virtutis et ausi
Quae potuit proferre virum sub luminis oras.
Exhibet et Graeci nostras imitamina Ludi
Leucoris: et patrio visuntur Olympia campo:
Pythia nec desunt, neque desunt Isthmia, quin et
Herculis hic Nemea est. Nec desunt praemia forti.
Corporis illa quidem certamina: qualia, quae dant,
Praemia sunt animi certamina nostra: nec ex his
Aut oleae aut lauri pinusve apiive corona
Quaeritur. immortale decus, quod penditur, hic est.
Ergo age Musarum campis exercita pubes,
Graecia queis [Reg: quibus] et Roma vetus doctissma fandi
Et stricto atque vago linguam sermone polivit:
Qui texta et titulos numerorum et pondera callent:
Qui Logici norunt implexa volumina sirpi
Dissuere, et pulchre verum secernere falso:
Quos mundi labor obscuris exercet in umbris,
Et vocat ingenuas rerum disquirere causas:
Ardua caelorum qui templa volucribus alis
Ingenii penetrant, viresque viasque recensent:
Hi sunt, qui vincunt nostratis agonas arenae:
His ego pro virtute rata proque arte Magistra
Praemia distribuam nullo peritura dierum,
Quaeque suis patriaeque creent vim laudis et usus.
Hos igitur Ludos iam nunc indiximus; ac vos
Nomina mature nostro dare iussimus Albo.
Compertum est, non raro moram nocuisse paratis.
MIRENTUR cumulentque adeo palmare beatis
Laudibus. emporium Francoae Noridos illud,
Quos et mirari iuvat et laudare merenteis [Reg: merentes] .
Scilicet id non ausi, aut non audebimus olim,
Sime votivo speculetur ab aethere Phoebus!
Nunc eius, Ficine, urbis pars una; sed unis
Pars non macta bonis: ob te demiror, et in te,
Qua fortuna suas qua corpus mensque benigne
Severunt dotes, cogo praeconia laudum.
Te cives inter felix opulentia ditat,
Quam longe ac late terraque marique parasti
Exercens omneis [Reg: omnes] mercaturam Orbis ad oras.
Teque valetudo, spesque indivisa senectae
Succo aevi iuvenantis alit, quo pulchrius ullum
Caelitus indultum non est mortalibus umbris.
Te comis gravitas et honestae gratia famae,
Quin et amicitiae multorum, adeoque dynastum,
Nobilitant, sataguntque tua virtute fruisci.
AT proprium, Ficine, tuum hoc; propriumque sit opto;
Germanam Fidei de Relligione medullam
Et sapere et Christis hunc instillare saporem
Pluribus, et grandi studiorum nomina sumptu
Ire propagatum, dum angustae sortis alumnos
Aere tuo nutris, qua se schola publica, qua se
Priva magistrorum clarat virtute fideque.
Testis ego. quid ego? testis tua Noris haberi
Ac nostras Witeberga, sed et Deus ipse meretur.
Atque hic pro pietate tua tibi praemia caelos
Spondet; Ego, Noris, Witeberga perennia fame.
QUANDO vel abnormis sapiens, cui solvere mens est
Triste supercilium, peragrans sua regna, beati
Cernit agri numerum, cui pinguius uber, et exos
Gleba soli, facilisque coli est; tamen hactenus hirto
Squaleat incultu: secum indignatur, et acri
Vicinum dicto rubidumque flagellat aratrum.
Et non, o pubes, cur indignetur, haberet
Ad normam sapiens? si quem speculetur ad istum
Aetatis numerum, cui mens divinior, atque os
Magna sonaturum, regina pecunia rerum,
Pulchra valetudo regno regalior omni,
Discendi artifices, praesens occasio, quid non?
Et tamen ignavo sordescat in otia voto.
O quibus indulsere bono dii talia fato,
Ne, iuvenes, ne tanto animos insuescite morbo.
Emicat hinc nullo iactura parabilis auro:
Et semel elapsum volat irrevocabile tempus;
Quod multi voto, sed mani, saepe vocarunt,
Cum iam defectos premeret declivior aetas,
Et calor ille animi frigentis hebesceret intus,
Dum ver luxuriat vitae, ac vis alma cerebri
Spirat, adurgendum est, et ab orto multa laborum
Exanclanda die seros ad vesperis igneis [Reg: ignes] .
Sero quidem fructus, sed opimo foenore prodit.
Cernitis, ut rapidi ferventia brachia Cancri
Irrequietorum pernix agitator anhelo
Terga caballorum nisu tramittat Apollo,
Et supra ingenteis [Reg: ingentes] accendat lumine cyclos
Aetheris, et late-terrae sola torreat infra:
No minus inde solet prudens agricultor ad omneis [Reg: omnes]
Comparere frequens operas: invisere campos
Messibus undantes, praegnantes fructibus hortos
Et fossae egestu et salicum circumdare texto;
Nec sumptus quicquam nec devitare laborum:
Dum se maturis locupletet mensor aristis.
Et iam vestra suos, iuvenes, seges ivit in auctus
Quos nostras niveis alit ubere Pallas in alnis,
Tempestiva prope est iam cuivis hora metendi:
Et metet eximios, vel me sponsare, maniplos:
Unde sibi, unde suis cumuletur adorea laudum.
At praestat verbis tenebrosam demere nubem,
Quidque velim, ad clarum vobis ostendere Solem.
Rursus eo ventum est, ut honorum praemia docto
Pendantur studio. et quoniam mihi puncta Sophorum
Hanc operam dixere, lubens meritoque vocantes
Audio, et id vobis sollemni publico cera.
Ergo Magisterii si qui meditaris honorem,
Me festinus adi (nam sic res poscit:) et istum
Pro virtute tua capies ornatus honorem.
QUOD felix nostro iubeat Deus esse Lyceo,
Utile Christiadum genti, sibi denique laudi;
More diu solito, Sophiaeque iubente Senatu,
Ad sacram hanc aedem pilaeque hoc structile saxum,
Plurima Pieriae qua confluit unda iuventae,
Ludos indico; sed tantum nomine taleis.
Ludos, qui quemvis in maxima seria ducunt.
Palma est in medio: et datur omnibus una; sed unis
Non aeque redimenda modis. hic lucida mundi
Moenia et astriferi callet mysteria caeli:
Hic ut Aristotelis loquitur successor et haeres:
Alter sectarum causas et pondera librat:
Hunc colit Hebraeae Graiaeve peritia linguae;
Illum Romanae: Musae hunc Charitumque sororum
Ternio multiiugas [(printer); sic: multi, iugas] ductum poleire [Reg: perhaps polire] per arteis [Reg: artes] .
Quisque tamen pro Marte suo proque indole Musae,
Quam proprie coluit, potuit meruisse brabeum.
Insita quenque [Reg: quemque] sequi naturae semina verum est.
Non here, non hodie, non cras ostenderis Orbi
Unum aliquem, studiis qui praestet in omnibus artem,
Quamvis inventi, (de se si credimus ipsis)
Qui sibi, quae multi didicerunt singula, cunctae
Scire videbantur. sed non est esse, videri.
Spargere vidi unum, se factum nolle Magistrum.
Tun credas? ventosa mihi crepitacula linguae
Magnidicae, non certi animi sententia visa est.
Multa dicis causa multos quis dicere nescit?
At pro uno vidi centenos dicere, cum iam
Serior aut aetas aut sontica causa vetaret;
Heu quanto vellem nunc emptum schema Magistri!
Utere quisque tua ratione, atque utile factu
Quod fuerit, sequitor. Non eblandimur inaneis [Reg: inanes]
Artibus: hoc esset meretrices reddere Musas.
Nec cauponamur, nec vendimus aere Magistrum.
Doctrina et Virtus pretium est, quo Gloria vaenit.
Ite Petitores profiteri Candida nobis
Nomina, quos stimulat generosae laudis honestas,
Factique utilitas. Ego post sollemne periclum,
Quod facturus ero, cuncto spectante Lyceo
Transcribam meritos iuri tituloque magistri:
Vestraque Musaeis intexam nomina peplis.
Vobis me ostendi. nunc vos ostendite Nobis.
FINIS EPICORUM LIBRI I.