SALVE (si fas est ipsam salvere SALUTEM)
Sed salve promissa Salus; vetus incola caeli,
Cum nondum caelorum orbes raperentur in orbem.
Nunc novus adventor, postquam secreta dierum
Implevit mensura modum. Salve advena terris:
Ante DEUS nunc FACTUS-HOMO: nunc unus utrumque
Schema gerens homo divus humum caelumque capessis.
Mirificae rationis opus, quod nemo subartes
Humanae rationis agat, stupet omnis Olympo
Angelus, et gaudet tanti mysteria MIRI
Coram avidis haurire oculis. Quid homuncio, quid tu
Vile salillum animae moliris? acumen hebescit
Talibus illisum, resilitque nec officit hilum.
Relligioso animo tantas scrutemur abyssos,
Qua signat Scriptura viam qui se altius audet
Mergere, maiestas et Christi hunc gloria sorbet.
MATRIS ad exemplum et Patris MIREMUR opertum,
Condamusque sacri iuxta penetralia Cordis.
QUICQUID non docuit patrii Sapientia caeli,
Aequo animo nescire homines, inscitia docta est.
Interea, qua quisque potest, virtutis Honesto
Officium decoret. Res sancta, professio morum est,
Quando etiam factis animat sua verba professor.
SACRA frequentemus, quae nunc sub tegmine RUTAE
Saxo-pater sacro praestat purgata veneno.
Huius et auspiciis (fieri quod posse negabant)
Nunc etiam Sacra nostra docet vicinia Regni.
Id faciat sine fraude, Deum veneremur; et ingens
Recto oculo spectemus opus: dignasque merenti
Solvamus grates, et vota litemus ad ARAM.
HANC etiam solitis argenteus imber obumbret
Moribus. Argentum est et depurata luti vis
Quod damus. Ut vile, ut nihil est, conienderis illo
Qui nos DOCTRINAE contra aureus imber inundat!
MUTUA debitio docti et doctoris alenda est.
REs hodie vertere, dies eluximus atros,
Extulimusque Dei ne funera funera Christi,
Eminus exsequias animoque fideque sequuti [Reg: secuti] .
Gens ibat electa, sinu pia semina portans;
Ibat, et haec sacro lacrimans credebat agello.
Nunc reduces simul agglomerant, simul ubere fructu
Undanteis [Reg: Undantes] referunt secum in granariae mergas.
Praevius ille quis est, humano maior, et omni
Corpore divini perfusus lumine nimbi?
Hic is homo, hic Deus est, quem lux hinc tertia vidit
Inclinare caput; violae quasi purpura quondam
Imbre gravata Noti. surrexit victor: ut esset
Primus Adamigenum. Nam fati arcana potestas
Christo primitias rediviva in gente sacravit.
Hic Campi-flos est, hic vallis utrinque reductae
Lilioli candor. Hinc vitae fluctus odorum
Volvitur aeternae. Praecox natura caducos
Praecipitat flores, et adulti Veris amoenum
Occupat ingenium teneri sub origine MartI.
Vos quoque flos iuvenum; vernae quibus halitus aurae
Pectus adhuc animat, festivi Veris amictu
Commoniti, vetus arte nova cantate melisma,
Quale Charis Sapiens, Salomonia Suada praeivit:
MAXIMUS in nostro iam FLOS apparuit agro:
Stirpis Iesseae, caelestis et indolis idem est.
Cordis agro seritur, sed puro, quodque foveri
Iustitiae de Sole, quod Israelis ab unda
Vult humectari [Reg: umectari] . Laticem sorbete; calorem
Deripite in fibras. Neque sic tamen omnia praesto
Sunt adolescendi momenta: requiritur aurae
Gratia divinae: sic incrementa sequentur.
Plantavit Paulus, plantata rigavit Apollos:
Ni tamen a Domini fota essent numine, Paulus
Frustra plantasset, frustraque rigasset Apollos.
Heic [Reg: Hic] etiam Paulos, etiam reperimus Apollos:
Nec nostros propiora Dei fomenta relinquunt.
O propria haec nobis! et ut haec sint propria nobis,
Porro Deo et Paulis et Apollos vivite digni.
Sed tamen his etiam cur are cibaria par est.
QUI pascunt nos rore Dei, decet aere iuvari.
HOC AGITE. E caelis hodie venit hospes; et hospes
SPIRITUS: ille Dei qui spiritus audit, et olim
Ignigenas linguarum acies vibravit in agmen
Pubis Apostolicae manifesto lumine quantum est
Numinis adspicui; quo Caeli-arcana saluti
Gentis-Adamigenum vulgarent debita Mundo.
Hospitium properate. vides, ubi maximus urbi
Saxo, vel augusti maiestas sacra Rudolphi
Imminet, omnis ut omnia vi festinet ab omni;
Aspera laevat [Reg: levat] , hiulca coaequat, opaca serenat.
Ito per exemplum, mea Pubes, ito. Cor illud
Numinis hospitium est lotum Cor sanguine Christi.
Hunc Humen res certae locum magis omnibus
Posthabito coluisse polo. hic illius arma, (unum
Hic currus fuit: hic regnum sibi SPIRITUS esse,
Si qua fata sinant, semper tenditque fovetque.
Nunc, nunc fata sinunt. modo vos sinite esse quod urget
SPIRITUS. Et, melius quid factu, scitis: et exstat
Norma-boni digito tabulis inscripta Iehovae.
Scitur item, quid Lex, et quid rubrica minetur
Caesaris, et quid Saxo pater Rescripserit, et quid
Publica lex hominum Naturaque dictitet. Hoc fac,
Qui meus es Civis, et cui sit SPIRITUS hospes.
Quis furor est usum rapidae permittere vitae,
Et Christum, et sacrum pretiosi Sanguinis ostrum
Ludificare probris? Non est loliginis atrae
Sucus hic, aut Tyrio quem sudat purpura piscis.
Agni ille est sanguis: AGNI, quem tradidit Orbi,
UPILIO [Reg: OPILIO] OMNIPOTENS: tibi qui data victima mortem
Expiet aeternam profusi sanguinis unda.
O miseri [(reading uncertain: print faded)] spectaclum hominis, cui natae Saluti
Pacta-Dei, sanguisque Dei fit sanna, Deusque!
Non hic Taubmani caelor est Rectoris: ab ipso
Rectoris rectore Deo defluxit; et urget
Horrificis scelus omne minis. Audi, mea Pubes:
Audi? imo ausculta. Sed et hoc quoque Munus ad ARAM
Pone tuum. quantillum istud: modo pectore pure.
OMNE Deo sacrum tanto pretiosius in se
Pondus habet, quanto probior, qui sacrat, habetur.
ANGELICIS hodie sese excubitoribus ornat [(reading uncertain: print faded)]
Instauratque labens festos Ecclesia ritus.
Prima quidem istius non est dignatio Festi,
Qualia consuevit quater instaurare quotannis
Maiorum pietas, et ad Aram tollere donis:
Sed tamen in pretio est: et sunt in erigene causae.
Descendisse Deum caelo, seruique figura
Te docuisse viam, caelos qua liber adires, (ab ulva
Summa boni summi est: Stygia tamen Anguis
Mille dolis astuta, bono te evertere tanto
Cras hodie ve potest; caelo nisi subditus omneis [Reg: omnes]
Angelus excubitor pro te dissolverit astus.
Vulcani quoties nostrae furor igneus urbi
Intentare minas tacita sub origine flammae
Ausus, et incineres spem multi solvere saecli?
Exstinctus prima est adolescens ignis in ira.
Nempe hoc Excubitor divino e milite fecit.
Hinc adeo meruit lux haec sollemnis haberi,
Qui pro tam fido pendantur milite grates.
Intra Urbem vallique orbem vis quanta domorum est,
Et resinatae textarum ex arbore tedae [Reg: taedae] ,
Quae rapiant animentque tenaci fomite flammam.
Iam mihi quis numero poterit subducere lychnos,
Quos alit hibernis pubes nocturna tenebris?
Cunctus in urbe aliquem pro se fovet angulus ignem;
Et quem saepe minus caute manus ebria tractat:
Nec tumen auditum est centenis amplius annis
Noxia Musaeam fecisse incendia pubem.
Hoc aetas mirata patrum est; hoc censuit unum
(Cetera si facto causarum pondera desint0
Suppeditare sacro sollemnia posse diei.
Hoc grates meruit: grateis [Reg: grates] hoc porro mereri
A gratis debet. tales nos simus, et ista
Sacremus pietate diem, CHRISTOQUE litemus
Vota, quod ANGELICOS armarit in ista ministros.
ANGELUS ille etiam est, viva qui voce salutem
Nuntiat e specula suggesti, et servus ad Aram est.
Hunc quoque condigno meritum venerabere dono.
Perverse parca est manus, heic [Reg: hic] quae par serit aeri.
HUnc, Christiane, diem signa meliore lapillo,
Qui tibi labenteis [Reg: labentes] moderatur idoneus annos,
Priscaque sollemni reficit miracula festo.
Funde preces Domino, grati libamina cultus [(transcriber); sic: cnltus] ,
Et propera templis castos immittere mores,
Ingeniumque sequax et sacro ductile verbo.
Cesset Aristoteles naturae mysta. Sophistis
Insipidum sapere omne Dei est. Ostendere nostro
Sese habitu vult illa Dei ter maxima proles,
Et tangi et cerni. quo pacto? femina virgo
Fit praegnans, prolemque Dei sine lege mariti
Materna sub lege uteri parit integra virgo.
Quid crispas nares? scabiose sophista. Prophetae,
Immo Dei vox ista; Suo quum tempore Verbum,
Illae Patris suboles, caelo descendet in arctum
Corporis humani gestamen; virgo tumescet,
Et geret arcanis non enarrabile fibris.
Flore puellaris conceptum sanguinis olim
Id Verbum in carnis scimus fluxisse figuram.
Et licet istae Dei atque hominis textura duorum
Nec sciri facilis nec dictu effabilis ulli;
Et sciri tamen et dici, quod sufficit Orbi,
Ille Dei Verbum, ille hominis genitura docebat:
Idque hodieque docet Christi non degener ordo.
Auscultate modo, et fanum non corde profano
Visite; quod Pietas Fideique professio nostrae
Poscit. At immunes ne sitis, munus ad aram
Ponite. nempe suos fas nutriat ara Camillos.
Cultores iuvenum, et purgatis auribus artem
Inserere artifices, antiquum expromite vestrum,
Atque praeite duces. tu pubes ito secundum:
Sed tamen hanc sacram maiore volumine sertam
Ducite. Quid mussem? nuper rarescere visaest.
Quantillum est omne id, quod cuncti imponimus arae?
Mille talenta rotundentur: totidem altera. quin et
Tertia succedant, moles ingentis acervi;
Daque sacerdoti quantum est. Quantum ergo dedisti?
Par pretium non una suae fert concio laudi
Non hoc grande tamen petitur. quincunce modesto
Affectus placare sacri didicere ministri
Da quod quisque voles: sed debes velle quod aequum est.
Qui nil dat, nil vult; leviter curare videtur
Quo promissa cadant, et tot mandata Iehovae.
VICIMUS, o socii, et pugnam pugnavimus acrem
Dixeris Orcino victor redivive barathro;
IESU viva Dei suboles viventes in aevum.
At qui fama fuit Solymae vulgata per urbem
Sacrificis simul et satrapis auctoribus; istum
Nescio quem IESUM, qui trunco infamis olivae
Vitam effudisset, nocturno fure sepulchri
De scrobe sublatum! sic se VIDISSE satelles
Iurat, in utramvis alte cum sterteret aurem.
Dic, bone, vidistin? dic serio. scilicet hirquos [Reg: hircos]
Matris ut auritae suboles lepus inter apertos,
Sic tu dormibas, o suavis ludio! Vafrae
Pontificum technae, et pacto tibi fulgor ab auro
Lustravere oculos, ut numquam visa videres,
Et dormire uno vigilareque tempore posses.
Scilicet his mandes, si custodire sepultum
Rite voles! sed enim da qui custodiat ipsos
Custodes: aut sparge pari mendacia fumo.
Sed tamen huius et huius erunt mendacia fumus.
Praeterea, quis nam illi fuit de furfure furum
Simplice, qui facinus capitale aggressus in ipsis
Militis armati excubiis, tam ignava morarum
Otiae sustinuit, lento ut cunctantia pingui
Carbasa detractum per operta cadaveris iret?
Autolyci proles uno simul omnia raptu
Unguibus hamatis impingeret: inde foras, pax!
HOC potius verum est: (si verum audire potestis
Sacrilegi mystae speculatoresque Pilati)
Quem vos infami trabefixum, et morte peremptum
Clausistis tumulo; clausumque minace corona
Cinxistis; VIRTUTE SUA redivivus ab umbris
Surrexit, victorque Orcum Mortemque triumphat:
Quidni? viva Dei suboles viventis in aevum.
HOC meminisse decet; sed dememinisse nec illud:
Pascere doctores, meritumque numisma [Reg: nomisma] per aram
Spargere. Nec nostris habitare pecunia templis,
Aut nummis aras ideo erexisse putemur.
Nec meret invidiam, linguaeve oculive venenum:
Nam modicum est, quodcumque datur. parochique sacellum
Pauperis apparet nummorum e paupere summa.
Nec tamen a quoquam vi quicquam extundere mens est.
Vota solent modico sacri tolerare ministri.
Nostra sed haec cura est, securae pubis inertes
Officii monuisse sui. Da quisque quod audes
Voto hilari. laudant hilarum divina datorem.
SACRA dicis causa qui visitat, illa profanat.
Affectum, non effectum Deus aestimat. Et vos,
Sacriferi patres, donum reprehendite, quod non
Sancta fides et vita modesta coegerit, atque
Sollemni Pietas non consecraverit ARAE.
UT tempus fatale suum compleverat orbem,
Quo reducem Patri se sisteret, Orbe redempto,
Nunc-hominis, tantum ante DEI, iamque unus et idem
Progenies utriusque: suis ita dixit alumnis:
Tempus abire mihi est, vos hic durate, nec Urbem
Orbe prius mutate, DEI quam SPIRITUS alto
Induat e caelo cunctos post pauca dierum.
Dicta fides sequitur. Decimi vix hora diei
Tertia provehitur: ruit (ecce!) repente per auras
SPIRITUS aethereas [Reg: aetherias] , ut ventus turbo, domumque
Irruit, orantes superincubat, et simul omneis [Reg: omnes]
Irrigat igne suo: variaeque oracula linguae
Omnibus inspirat. Solymam, stupor alligat urbem:
Et, quid erit tandem, quid erit? vox omnibus una est.
Nonne bi sunt omnes Galilaei? quomodo linguis
Ergo loqui variis audimus nostra, sub omni
Qui sumus Orbe sati? mirum, nisi pectus, et aegram
Purpura nectareae linguam potabilis uvae
Ebriolis turbet. Fatuelli [Reg: Fatueli] , et mentis inanes!
Vile nimis vinum fuerit, si posset onusto
Largiri sapientem animam, linguaeque flagellum
Tot variare modis, quot erant satis Orbis alumnis.
Quin potius audite Petrum. Non ebria, non sunt
Verba virum. fore sic, olim cecinere Prophetae.
Tempus erit, (vox ista DEI est) et SPIRITUS oris
Ille mei quemvis animabit in enthea. Proles
Vestra Prophetarum decus induet, atque iuventus
Atque senes. edamque altis miracula caelis,
Miracla in terris. Et erit, quicumque vocabit
Mente pia CHRISTUM, caeli adscribetur alumnis,
IDQUE [(printer); sic: INQUE] hodie, Pubes, meditandum indicimus omni
Qui caelum affectat. Non temeto ebria, verum
Laetitia perfusa oleo quod stillat ab aura
Numinis, iste dies sibi corda obnoxia quaerit.
Parete, o nostri, Pietas qua ducit et Aequum;
Vosque DEO, meritisque DEI date vestra ministris.
ET NUNC festus adest MICHALIS lucifer Orbi,
Qui colimus sacra Michaelis imagine CHRISTUM.
Hic ille est custos humanae gentis: hic ille est
ANGELUS interpres Caelum inter et Orbis alumnos.
Si mala Pestilitas furat hic, furat acrius illic,
Et decies centum, deciesque tot altera leto,
Qua latus est laevum dextrumque, cadavera [(transcriber); sic: cadevera] fundat:
Te tamen, hoc Custode, Salus utrinque pericli
Immunem faciet. Quid opus longinqua moveri,
Inque fidem laudare alio sub sidere testes?
Leucori, te specta, vis morbi et lurida tabes
Finibus Albiacis funestos inficit agros,
Devastatque vias, exhaurit civibus urbes:
Immunis tamen ipsa mali tua Sacra frequentas,
Perque artes varias vario promiscua coetu
Exerces pubem. nec te sollemnia pompae
Cetera deficiunt et PUBLICA festa Lycei.
Consule Consultos-Naturae: an purius ab se
Aeris ingenium nostro se temperet agro,
Quam qua nunc pestis letali incanduit aestu,
Consule Sacrorum-mystas; an prae omnibus uni
Possimus decus hoc nostra pietate mereri.
NON NON, Oracli clamabit DICTIO; Non non.
Nec, quos turritae Siloae famoso crepido
Obruit illapsu, soli meruere necari.
Nos quoque commeriti. Quid honesta vocabula culpae
Fingimus, et nostro prohibemus ab ulcere ferrum?
Quod meriti poenam nondum sentimus, ab illo est
Qui Deus et Pater est, et quinos sanguine filii
Heredes [Reg: Heredes] scripsit Caelique Suique Minantem
Non sinit esse sui vis optima-maxima matrum
Visque patrum, qua quique PRECES animosius armant
Pro CHARIS sine fine SUIS, quos Orbis in urbem
Compulit, et nostra voluit ratione doceri.
Hic ille est boreas, qui virus et aerae purgat:
Haec MAIOR-VIS illa precum est, quae rabe fluentem
Et tot millenis imbutum mortibus ENSEM,
Iamque impendentem Solymae (qua regis Areunae
Area trituras exercet adore) quietas
Cogit habere manus. DAVIDEM imitemur, et aram
Regis Areunaei ponamus ob horrea. Quid stas?
Quid Solymam spectas? hic area regis Areunae est,
Hic Altare Dei est, refer huc holocauston, et igne
Pectoris ure tui nempe hac homicida fugatur
ANGELUS ustrina, nempe hoc nidore venenum
Pestile corrigitur. Sed, ut aegri pectoris ara est,
Haec flabris ustrina novis animanda subinde est;
Nempe Sacerdotis. Sed ut his tibi duret et arae:
Aere Sacerdotem, cultu [(reading uncertain: print faded)] veneraberis ARAM.
QUOD facimus, faciamus: et haec quoque festa quotannis
Propria, sint nobis merito sollemnia cultu.
Nobiscum DEUS est. Deus-ille-homo: Virginis ille
Filius; ille DEI, personae in simplice silo;
Nos sibi vult OPERARI hodie. Operemur: et una
Vaticinos nostro scrutemur Numine libros.
Hi sunt cunae illae, suntque incunabula, quis se
FACTUS HOMO DEUS implicuit. quaeramus in illis
Depositum atque DEI atque hominis mirabile. Cunas
More BONO moveamus: et incunabula molli
Tentemus palpo. Subvertit et excutit, aestu
Qui nimio movet haec. Infans est virginis: optat
Ungue verecundo tractari. Virgo sit ergo,
Non meretrix, ancilla Sophi famulantis alumno
Virginis. Est idem ille DEI quoque filius: ergo
Maiestate sui venerabilis. Ignis, ab igni
Patris, inest Puero. consumitur, altius illud
Qui fordere arcanum Rationis acumine prurit.
Numquam edet mortalis homo, quod Spiritus abdit.
Dein etiam morum proventus honestior ornet
Doctrinae meritum. Nihil est; bene discere CHRISTUM,
Et male vivendo doctum dediscere sanctis
Utraque coniurant Doctrina et Vita magistris.
Inprimis animate PRECUM spirantia plenis
Balsama turibulis, et odoras spargite nubes:
Crimen ut hoc caeli sanetur, et horror ad Urbem
Pestilis. Expertes habiti sumus hactenus isto:
Sed tamen Ucalegon iam proximus arsit; et atri
Stricturas ignis iaculari visus in Urbem est.
Hos tamen in primo suffocat semine; quisnam?
A Rectore catus, vigilax a Consule custos?
Hei mihi! custodes quis custodiverit ipsos?
Paucorum pietas, et qui fortissimus urget
Spiritus ille PRECUM, vanas difflavit in auras
Letiferas a peste minas. Animate precatus
Vos etiam. ne, cum Zephyri tepor omnia vernos
Induet in flores, animae nos exsuat aura.
INTEREA, quae cuiaque domi est fortuna, iuvate
Custodes animae. Non massas quaerimus auri.
Vel libella sat est. Ingrati schema cuculi
Possidet, immunem DOMINI qui negligit ARAM.
IN paucos horarum obitus se Curio Vitae
Transcripsit Morti: functos ut morte, saluti
Primitius reduces insuesceret ire sub auras.
Primus ut hic signavit iter, claustrumque sepulchri
Diffidit, et domitor Mortis vexilla levavit,
Protinus ingentem tumulis vomit omnibus undam
Terra Patrum quos casta Fides sepeliverat olim.
Exossem, exsanguem, cinefactum, pulverem et umbram,
Corporis indumenta sui nova quemque videres
Coripere, et sese miri compagine textus
Instaurare iterum, venasque et carnis amictum
Induere; atque Animae reditu sub Corporis usum,
Pone sequi CHRISTUM, superamque revisere [(printer); sic: reviscere] lucem.
Nos quoque cottidie vivi sepelimur in Adae
Sarcophago. (Vetus ista lues et crimen, Adami
Sarcophagus censetor [Reg: censitor] ) habes, qui surgere possis.
Posce Deum: dabit ille modum viresque volenti.
Verum HODIE debes et Velle et Surgere; non CRAS.
CRAS Epimethei vox est et feta periclo.
Quando pudoricolor nitido patefecit ab Ortu
Purpureas Aurora fores et plena rosarum
Atria: fulgidulo quando Hesperus igne coruscat:
Quando operum medius radios Hyperionis ardor
Spargit, et in summo quadrigas librat Olympo:
Pulchrum est spectaclum. SEd longe pulchrius hoc est,
Quando ANIMA scelerum tenebroso excussa veterno
Ad sese redit, et lucem caeli haurit apertam.
Cui, quasi delitias [Reg: delicias] faciens, sic, SPONSUS in aurem:
SURGE age quam propere poteris, mea Candida: surge
Pulchra oculis; Dilectae animae, pretiosior auro,
Illoque astriferi radiantior aethere pepli.
Deformis transivit hiems: fuit algor et imber.
Iam reserata viget genitabilis aura Favoni:
Ver turget: vestitur humus, vestitur et arbos [Reg: arbor] :
Et matutinos exercet acredula cantus:
Iam ficus dulces meditatur caerula baccas:
Iam gemmas agit, et lacrimat sua gaudia palmes.
Eia veni, Dilecta; veni regina Columbae
Et nive candidior. Domus hic est certa; laborum
Certa quies, quam nullae dies turbaverit unquam [Reg: umquam] :
FIAT: et hanc ANIMAM sic, Sponse, vocate Columbam:
Fiat. Et ARA gravis vestro quoque MUNERE FIAT.
TEMPUS adest, sibi quod facundo SPIRITUS igni.
Vendicat, allapsu spectabilis inter alumnos
Aedis Apostolicae. Qui vis hodieque saluti
Profectura tuae, dic voti plenus; Ades-dum
SPIRITUS alme, Patris Natique reciproce motor,
Corque soporatum lethaeo rore, vigori
Redde suo, mentisque oculos vi caelitis Aurae
Clarifica: et quibus hic sordescit inutilis Adam,
Exsuvias [Reg: Exuvias] discinde senes; et adindue lautum
Veste nova propior. Sic purius ipse nitescam;
Sicque frequentarim templi venerabile Sacrum:
Nec pudeat sic ante thronum me sistere Patri
Inter plena side pro me suffragia CHRISTI.
O nimis abiectum gestamen, homuncio! quantis
Mergimur in tenebris! quanto torpore sepulti
Condimur! et quanta vitiorum mole gravamur!
Veris haec lacrimis properemus flere: lavari
Hanc animae labem poscamus sanguine CHRISTI:
Nostro ut spiritui se SPIRITUS advena testem
Praebeat ad Patrem; Nos velle esse atque videri
Membra Dei CHRISTI: qualis se palmes in arcto
Corpore vitis habet succo nutritus alumno.
Suffice tu robur, certumque per offa vigorem,
Sancte Dei fotor: ne nos e stirpe revellat
Cui sumus impacti, turbo violentior Orci.
Saepe hinc tempestas horrenda pericula viti
Traxit, et in rumpos altaeque propaginis avas
Saeviit: et plenis hodie quae vinea botris
Visa superbire est, calvata ea nocte sequenti est.
ISTA docent hodie, docturi porro magistri
Sacrorum, quos igne suo sacer HALITUS afflat.
Sed dum doctores in Sacra calentior urget
Spiritus, in vestris meritorum gratia fibris
Ne glacie exspiret Calidos animate labores
Praemiolo, ac sacris date nutrimenta [(reading uncertain: print faded)] MINISTRIS.
VIVIMUS: atque oculis Sollemnia vidimus Orbi
Illucere iterum, sibi quae fortissima nostrae
Agmina militiae, caeli melioris alumni,
Indulgent fieri. festo laetemur ovatu.
Sed qui sint laeti, quibus ingruit undique letum?
Lurida tempestas caelum contraxit, et atrae
Desuper impendent formidinis ora paventes.
Ecquando aetherei [Reg: aetherii] vidisti moenia mundi
Ingenuum proferre decus? Cor nobile caeli,
Gratia Naturae, Sol quando per aetheris orbem
Purpureum sine nube diem tramisit Iberis?
Deformis caeli facies discrimina rerum
Miscuit: ardorem pluviis exstinxit: et Aestas
Nomen inane fuit: et partem perdidit annus.
Horrifica quoties se turbo phreneticus ira
Ventorum abruptis in proelia [Reg: proelia] trusit habenis?
Nec mihi tam prudens quisquam persuaserit auctor,
Non hic nubivagos Furiarum e gente dracones
Exercere sui ludibria caeca tyranni.
SPES animet se nostra tamen. Deus arbiter hac stat.
Pro nobis MICHAEL verbo metuendus et hasta
Militat. Iste suos hodie mereatur honores;
Quantumvis tellus et caelum maereat ipsum.
Laetificare potest: et laetificabit alumnos
Militiae dux ille suae. Vos estis alumni,
Vos iurata manus, quot Christi Insigne sequuti [Reg: secuti] .
Imperio pareto ducis: penitusque timeto
Praesentem incauta vultus violare figura.
Adstat: inadspicuus [Reg: inaspicuus] licet: et te spectat in omni
Angelus angello. Scin' quod tibi casta vetustas
Ingerat Oraclum? NOLI peccare: DEUSte
Omnituens videt: Angelus adstat: Mors minitatur:
Accusat Satanas: Mens pravi conscia mordet:
Infernus rictum diducit. O effuge pestem,
Et tibi te serva, Christo servata iuventus!
Sie pro te MICHAEL et voce et cuspide pugnax
Stabit in excubiis. Osta, fortissime vindex
Adsertorque hominum, Morbos defende Lyceo
Et Bellum, et nocuae temerarie flumina Flammae.
Miraclum est, piceam fervere tot ignibus Urbem,
Totque parum cautos inter stare hactenus ignes.
HAEC facias, haec et voveas, quicumque Lyceum,
Qui te vis salvum, et GENIOS pietate meteri [(perhaps: mereri)] .
Hoc tamen et facias (sunt nugae sola voluntas:
Adde operam, si vis:) mactesque Altaria dono
Pro re quique tua. Dense qua severis agrum,
Densa metes. Dominus stipat granaria non Fors.
PRINCIPII et finis metator Tempus, et aevi
Arbiter, anniculam sacra per divortia metam
Terminat: et festis hominumque Deique Sequestrum
Indicat elogiis de Virgine-matre renasci.
SALVE illibatae flos virginis; uber et almi
Fons nutricatus. Tu sola puerpera iunctim
Gaudia matris habes et virginitatis honorem.
Tu saeclis hominum nova saecula condis ab Alto:
Tu fruticans Isai de germine surculus ille es:
Tu rubus, ignis edax nec-edax, quem lambere vidit:
Legifer upilio: Tu virga Abaronis, inusu
Arida, quae germen floremque et amygdala fudit:
Portaque tu clausa es: tuque impenetrabilis Hortus:
Tu fons illimis vitreis pellucidus undis:
Tu madidum sicco vellus Gedeonis in agro:
Tu. Sed tu nobis, Virgo-infantaria, salve,
Divi-hominis nutrix. SALVE et tu, virginis INFANS.
O amor! o pietas! aut quo rem nomine signem,
Quae te, qui Deus es, summarum et summa beati
Nominis, e patria lucentis origine mundi
Traxit in has tenebras, et lamentabile saeclum:
Inque hominis scenam compegit; et inter agendum [(reading uncertain: print blurred)]
Ultima quaeque pati, mortemque Orcumque, coegit?
Tantillum tantine Deo potuisse videri?
Nempe hominem potuisse Deo tanti ergo videri?
EN tibi, caelorum quem non capit impetus ingens,
In praesepe cubat, qui fulmine terruit Orbem,
Et perterricrepo tonitru tremefecit Olympum;
Blanditias fingit, et tendit adoscula frontem.
Per quem nec conops humoris [Reg: umoris] alumnus egebat,
Lactis alumnantem genitricis ab ubere sucum,
Pusio fugit inops, et edit pappare minutum.
At tu, noster amor: ter-MAXIME-PARVULE, blandis
Adspice nos oculis. Quem non adspexeris; illum,
Nec Deus heic [Reg: hic] Templo, nec ibi dignatus Olympo est.
INTEREA, Pubes, puero puerique ministris
Munera, cuique suum, festis properate Calendis.
Illi cor satis est: sed et his sua dentur ad ARAM.
Qui Christum in vobis formantique moventque, cibatum,
A vobis habeant: mereatque geraria panem.
Qui de se verbis Christi profitetur amorem,
Nec tamen et merito dignatur amore Ministros;
Credin' vera loqui? credat Mauranus Apella.
ISTE dies meus est; tibi dic, quicumque sepulchro
Ab sese excitum credis tibi vivere Christum.
Hoc solide gaudete hodie. Quid, virgine nasci,
Quaeque extrema pati, crucifigi, occumbere mortem
Profuit? aeternas si sit damnatus in umbras.
Quin hodie surrexit Homo-Deus. arrhabo Veri
Vox iurata Dei est; et numen tactile: virtus
Gentis Apostolicae, quam Spiritus ignis in arteis [Reg: artes]
Veridicae pietatis agit: quae luminis usu,
Quae palpo tractavit inextricabile textum
Divi-hominis Christi. Nostrae haec data pompa saluti est.
Vivimus in Christo; in eoque resurgimus: hic nos
Elevat in caelos caro, sanguis, et optima nostri
Portio. quis me illic igitur regnare negarit,
Qua caro, qua sanguis meus, et pars optima regnat?
Si mea me tantis excludit noxia regnis,
At nos naturae patitur communio iungi.
Nempe, suum nobis misereri, ut divus; amicas
Officii parteis [Reg: partes] , ut homo, debere meretur.
Sicut enim noster Deus et communis in ipso est,
Sic hominis facies et sanguis noster in illo est.
Quisque igitur gaude Christum surrexe sed idem
Plus gaude, in Christo te surrexisse mereri.
Mira Dei ratio est et inenarrabilis ordo:
De REDITU certum te vult Deus esse, priusquam
Mors ABITUS moneat. Surgis prius, atque moriris.
Sed tamen interea vitiis moriamur. iniquum est
Caeli se civem profiteri, et viveres Mundo.
Fulminat hinc Moses, Paulique recentius oestrum:
Ne liceat facere id, quo quis vitiatur agendo.
Fuco etiam careant molimina nostra. Quid hoc sit,
Pelliculam veterem retinere, et fronte politum
Astutam vapido servare in pectore vulpem?
Este domi, quod quisque foris affectat haberi:
Utque perennetis vitae caelestis honorem,
Quaeritae [(perhaps: Quaerite)] securae matura viatica Morti.
SIC Christiana novae sollemnia condite PASCHAE:
PASTORIQUE novo veterum date praemia morum:
Nempe, inquam veterum Pastori praemia morum
Reddite: namque novos quos nunc subolescere mores
Sensimus, ingrati praebent spectacula Sacri.
Qui digitos oculosque viri numerantis ad ARAM
Lassabant olim, pueri iam summula fiunt.
O mores! adeone grave est, qui digerit omneis [Reg: omnes]
CAELI thesauros, vilem donare triuncem?
ET Pater, et Proles, visque illa reciproca Flatus
Tres tria, quisque suum, stata per sollemnia [Reg: sollemnia] , Festum
Indici meruere. Habuit Pater hactenus annum
Et FilI [Reg: Filii] series meritorum. HODIERNA meretur
SPIRITUS. ille suas qui nos animavit in arteis [Reg: artes] :
Quo sine nec velle est homini nec posse beatis
Tradere se curis, et vim sentire supernam.
Sensit Apostolicigens nominis illa, sedenteis [Reg: sedentes]
Quos super insedit spectabilis igne bisulcae
In speciem linguae. NOS et sedeamus, ut idem
Compositas humilesque animas invisat ab alto.
Quae fastu tumefacta rigent, hic SPIRITUS horret.
Qui fetent scelerum polluti sordibus, odit.
Pura Deus mens est: puris se mentibus offert.
Nocturno certare mero, putere diurno,
Nunc commune malum est, et nostris pestile Sacris.
Quin potius, si tanta sitis rabiesque bibendi est,
Ducite Apostolici sucum de germine musti.
Hos quoque Sacrorum mystas hodieque celebrat
Ebrietas; non illa feri Semeleia Bacchi,
Sed vini de Vite nova; de palmite Christi;
E Superum cella quod vis arcana profudit
In cor Apostolicum: vinum, quod pectoris imas
Laetificat fibras, non cor dementat. Ab illo
Vestra sit ebrietas: animi sic pura. Nec utres
Haec capiunt veteres nec alunt nova pocula vini.
Fas esto potare novum nova vasa liquorem.
Hinc animae sedato sitim. sic denique potis
Pocula pota placent; decias epota placebunt:
Sic VERBUM ERUCTATO BONUM, nove plausor, ab imo
Pectoris abscessu: manus ut rapidissima Scribae
Vix aequare citae valeat vibramina linguae,
Dum festum de REGE melos, tua gaudia, cantas.
HAEC vobis hodie placeant sollemniter artes.
ARTIFICES tamen et MYSTAS Altaris ad ARAM
Munere mactetis> QUI nobis vina propinant
Caelica, terrenae frustilla gravabimur offae?
ANGELICIS sacer excubiis hic lucifer audit;
Non est: nec fas sit. os angelus ipse Iohanni
Verberat oranti; Tantae cave crimina culpae:
Conservi fratresque sumus: Deus unus ab omni
Hunc cultum meret. Huic igitur nos festa sacramus
Gaudia, qui tanti famulatus agmina nostro
Destinat officio. et quamvis satis unus ad omnem
Esset opem, Deus omnipotens: tamen utile duxit
Servitiis uti. tu, si vir es, exige causam.
Scilicet occultis stat et hoc venerabile sacris!
Cum Deus ultricem Sodomis inducere ignem,
Et Lot corrector gentis iustique colonus.
Et gnatae [Reg: natae] biiuges, uxorque iugalis abirent
Poenarum expertes, oculos haec sola retorquens
Nequiquam [Reg: Nequiquam] audaces, fragili solidata metallo
Diriguit, salsumque sui stetit ipsa sepulchrum,
Exemplumque animae non sic credentis, ut aequum est,
Quae fieri Deus atque viae comes angelus ursit.
Suppliciis venerare Deum; iam proximus adstat
Angelus, et portis votum caelestibus infert.
Corrige delictum, pravique cupidinis ignem
Et gemitu et lacrimis exstingue calentibus; adstat
Angelus, et laeto declarat gaudia vultu.
Angelus afflictae praebet solatia [Reg: solacia] menti:
Atque ubi fataleis [Reg: fatales] aevi compleveris annos,
Hic animam caelo et Geniis felicibus infert.
Nec tamen hac se fine boni tenet aliger ordo:
Res alias variasque gerunt. sed in omnibus usum est
Huic urbi proprium. mirati hoc ante parentes:
Nos quoque miremur tanto pro munere grati.
Nocturnas passim vix est numerare lucernas,
Et quas saepe manus stolidi temeraria tractat,
Ebrietasque sui non compos; et angulus arctae
Et resina domus cuivis obnoxia flammae:
Fama tamen verique fides absolvit alumnos
Hactenus Aonios incensi crimine tecti.
Scilicet angelicis propria haec est cura ministris:
Ni fuerit, cineres essemus, ad instar eorum
Quis regio prope tota rogus. Deus optime, coetus
Porro tui miserere. tui sumus omnis ad unum
Sanguinis, inque tuo reperimus sanguine vitam.
Angelus est etiam Sacrorum praeco. mereri
Hunc decet officiis, et alumno pascere sumptu.
Res metire tuas, mistaeque expende laborem,
Et quod quisque docende potes impende docenti.
IBIMUS ergo domum Domini: simul ibimus ergo,
Alter ad occursum alterius nunc dicito, Pubes.
Quam volupe [Reg: volup] est Christis Domini terere Atria Templi,
Atque audire Deum Christiani ex ore Levitae!
Vobis panduntur diducto cardine portae,
Atque alto clamore; Venite, venite, frequentat
Undique Praeconum Christi ille vicarius ordo.
Sic alibi non fit. clauduntur vecte trabali
Templa, salutiferi qua clarent dogmata Verbi.
Quam multi cupiunt Praeconem adire vel unum
Infantis hodierna Dei miracla docentem!
Non datur. excurrunt quaesitum multa viarum
Milia, perque hiemes perque ipsa pericula vitae.
Tantus amor puri fervet sub pectore Verbi!
Vos ornate Deo, festis et comite Sacris,
Qua tacite semota latent post scenia vitae,
Et Fidei calet ara sacrae. Sed quaeritur omni
Nunc in veste color; paucis calor. unica vanam
Cura coquit Pubem, quali phantasmate pingant
Indumenta novis sibi versicoloria nugis.
Non sic. ista alios poscunt Natalia cultus.
Res gesta est hodie, qua rerum Maximus auctor
Maiorem in caelis terraque creare nequivit.
Circumplexa Virum virgo est; sed scilicet illum.
Qui Deus, et patris suboles aeterna Iehovae est.
Ipse hominum factor, fit homo. Res maxima miri.
Ni magis hoc mirum est; Humani pectora sensus
Credere posse, Deum esse hominem. poterantque nec istud
Credere; credendi nisi sit Deus ipsemet auctor;
Nempe per auditum Verbi Sed quomodo possunt
Audire, a nullo docti? Lectissima Pubes,
Sat tibi doctorum est. Poteris arcana doceri,
Quae Deus huc e corde Dei secum attulit infans:
Si discendi avidas praebes doctoribus aures.
Quod facias, moneo. Sed et illud omittere, Pubes,
Sit tibi relligio [Reg: religio] : Cumulare benignius Aram.
Grande nefas, pendenda Dei non pendere SERVIS.
QUID tibi vis Erebi rabies, inferna LUPI-vis?
Ille AGNUS-Domini, peccati portitor Agnus,
Ex ore exsculpsit tibi praedam, et ventris avarum
Elusit barathrum. cessit victoria victo.
Ille triumphavit, tibi qui fuit ante triumphus.
Iudaea de gente LEO fortissimus, ad te
Per ferrum cuncti securus vulneris ivit;
Per ferrum et mortem. Tunc saevum et dira rudentem
Corripuit Simson rapuitque in frusta Leonem:
Tunc spectacla domus, et robora dura columnas
Subruit Hazziadum, moriensque hostilia morti
Agmina densa dedit: medio tunc noctis in ipso
CONSURGENS vectes et portas urbis iniqui
Ponderis arreptas Chebronis ad ardua, qua mons
Altius intumuit propiusque accessit Olympo,
Arbi ludibrium victor portavit et Orbi.
Tunc puer Isaides immani mole Gathiten
Stravit humi, strictoque ferum caput obstulit [Reg: obtulit] ense,
Quem Davidis iugulo prior intentabat inermi.
NEMPE David Christi, Satanae Goliathus imago est.
Ergo ubi Vitae-auctor Mortemque et ferrea diri
Regna satellitii fregisset; in aetheris oras
Victrici vexilla manu subrexit, ut eos
Tertia florentem meditata est luminis auram.
Instar Iosephi, iussu qui Regis ab umbra
Carceris eductus, propexa flagella capilli
Squaloremque genae posuit: sellamque curulem
Et sceptrum tanti meruit fastigia regni.
GAUDE igitur, pubes studiis operata: sed illam
Gaude laetitiam, quam Spiritus actor ab alto
Sufficit humanis. Caelo gaudentibus Orbem
Adgaudere decet. Nostraest ea gloria, Christum
SURREXISSE HODIE. Genii quoque gaudia gaudent
Quam sua nostra magis. Nobis homo factus; ab Orco
Nobis SURREXIT. Nobis, HOMODIVE, triumphas:
Serva triumphantur Vitium, Mors, Orbis et Orcus.
QUOD reliquum [(transcriber); sic: relinquum] , sua quisque sacret donaria Mystis.
Quis neget haec magno solatia [Reg: solacia] parva labori?
Turpe capistratur gravidae bos tritor aristae.
SI sua sunt SANCTIS etiam sollemnia: quidni
Sanctorum SANCTO? qui, quicquid ubique, quod unquam [Reg: umquam] ,
Aut fuit, aut sanctum est, in CHRISTI sanguine sanxit.
Ergo hodie Sanctorum illi sollemnia SANCTO
Maiorum pietas, et ab his gens nata, sacrarunt.
Nempe invisa prius, hodie potuere videri
Numina. Sic Gnatus Patris, immemorabilis ille,
Ille invisibilis, memorari oculisque videri
Factus-homo potuit. Qui Patris et abdita Filii.
Sacra revelavit, de SE nunc SPIRITUS ipso
Praedicat, ignitisque ciet praeconia linguis.
Namque Patrem, Gnatumque Patris, Flatumque duorum,
Tres unum scire esse DEUM, via prima salutis,
Quamvis inscitum nostrum sit seire: nec in res
Caelesteis [Reg: Caelestes] oculata fides sibi vendicet usum.
Particulas scimus: Fidei se cetera debent,
Quae sperandarum vis omnis et anchora rerum.
Iam, siqua est in corde fides, fide personat oris.
Nec terris homini, caelisve audita beato
Suavior harmonia est, quam Cordis et Oris ad Aram;
Illam aram DOMINI, quam Spiritus aura Iehovae
Igne animat Christis, quotquot sacrat hostia-Christus,
Quotque sacerdote, et reges unxit. Adeste
Puro animo puraque manu: neque veste profani,
Veste animae plerumque caret, quem luxus in omnes
Corporis induvias et versicoloria fingit.
Prima Sacerdotes-CHRISTI via ducit ad Aram,
Paenituisse sui. Multum promovit eundo,
Hoc qui movit iter. Dux SPIRITUS ille monendo,
Ille movendo, idem ille praeit meliora docendo.
SITIS in hoc alacres; et habet sibi debita Festum.
Detis item, quod cuique dedit manus alma datoris,
Servitio Domini. Prisci genus Isacis olim
Quodque sui decimum Domino sacrabat ad Aram.
Nunc modicum petitur, et quod non pauperet ullum:
Pauperet? immo Dei quo quisque tocullio fiat.
Ponitur in luero quodcumque imponitur ARAE.
ESSE quid hoc dicam? nivei rota lucida Phoebi
Hactenus attritae reparat dispendia luci
Per molleis [Reg: molles] admissa gradus. An nascitur Orbi
CHRISTUS, et irradiat divini luminis orbos
Luce Dei maiore sui? certe ultima paucos
Sensimus ante dies fugitivi lumina solis;
Invida dum obliqua radiorum munera flamma
Dat per iter minimum nobis; et pane sub ortum
Languet, et immoritur tabentis inertia lucis.
Laetius abstersa nitidum ferrugine Caelum
Rideat: applausu Tellus gratetur et Aer:
Ecce novum Solis iubar altius erigit igneis [Reg: ignes] ,
Amplificatque moras et aperta serena diei.
Egredere o rerum dulcissime Pusio, quem iam
Illibata Bonae-Matris tulit alvus in Orbem;
Quemque parens Deus ante suae per imaginis auram
Fudit ab aeterno: duplex genus, unica proles.
Et licet ore Patris sis ortus, et indole verbi
Editus: aequa tamen patrio Sapientia cordi
Callebas prius ipse; solum qua mobile Caeli
Lucentesque choros, et pensilis arida Terrae,
Quodque fovet complexa sinu domus utraque Mundi,
Condidit: omne adeo verbi virtute creatum est:
Nam Verbum Deus est. Sed conditor iste paterno
Continuit sua vota sinu, dum saecula Mundo
Arcanis digesta modis exsolveret aetas,
Peccantemque diu tandem ipse inviseret Orbem.
Nam sibi iam scelerum proventu fecerat usum
Caeca superstitio: iamque aes, et sectile lignum,
Et saxum larvale Deum venerata pavebat.
Dumque Deum perdunt, pereunt: et perfidus Orci
Praedo agit in flammae candentia flumina praeda.
Non tulit hanc stragem pietas illa ignea CHRISTI:
Successit medius, seseque coegit in artus
Advena mortaleis [Reg: mortales] ; moriturus, ut hostica Morti
Arma resurgendo victor contunderet; et nos
Communi extorres patriaeque Patrique referret.
Haecque est illa dies nostras sollemnis ad Aras,
Qua Verbum in Carnis sermo est fluxisse figuram.
VESTER o hic sermo (pietas iubet) esto, iuventus:
Sed tamen et pietas augeri altaria dono
Praecipit. Exiguum est meritis quod poscitur amplis.
Infecti massas, facti auri congere montes,
Una sui pretium non aufert Concio mustae.
Nutrimenta suis tamen exigit Ara ministris.
Quisque tuum proferto, bono sed pectore, munus.
Omne hominis donum tanto conspectius in se
Lumen habet, quanto melior, qui donat, habetur.
CHRISTUS surrexit: surgamus nos quoque. CHRISTUS
Ad sese rediit: nos et redeamus ad ipsum.
E tumuli clauso CHRISTUS prorupit: et ipsi
Squalida [Reg: Squalida] rumpamus tetricae retinacula Noxae.
Porta Erebi fracta est; patet exitus: omnis eamus.
Vis Mortis contusa; reviviscamus: Adami
Cassa lues vetus est in eo renovemur, Adami
Qui luit hancce leum; qui Mortem contudit; Orci
Qui portam effregit; qui rupit claustra sepulchri;
Ad se qui rediit; qui se surrexit in auras
CHRISTUS homo, Christusque Dei, Deus ipse; salutis
Conditor humanae: cui lux hodierna triumphum
Consecrat, et plenis adolent altaria votis.
Rideat insipiens Graii sapientia mundi;
Grunniat immundo Epicuri porcula rostro;
Sadducaea cohors, iustae nutricula vitae
Scilicet, oblatret. nil nos sapientia Graium,
Nil Epicuraeum, nil Sadduceia [Reg: Sadducaea] turbet.
Cernitis hunc Solem medio conscendere caelo,
Flammarumque undas vomere, et dispergere lucem?
Nunc tenebras tamen esse meras ego promptius ausim
Credere, Iustitiae quam Solem e nocte sepulchri
Surrexisse negem. Caelo vetat Angelus; Ecquid
Immortale decet quaeri mortalibus umbris?
SURREXIT: spectate locum: non amplius hic est,
Quem myrrhae pingant et odoro balsama succo.
Ipse Deus voluti se vivum ostendere vivis,
Tractarique manu caro tactilis. Umbra nec ossi
Nec carni debet. spectri hic suspicio frustra est.
Nec pietas Christiana DEO fraudem imputet ullam.
SURREXIT CHRISTUS surgamus pendula CHRISTI
Membra; sede coeno Peccati. Surgito pubes,
Ut primum luxit. Nisi iam surrexeris, olim
Nox aeterna tibi pigro stertenda sub Orco est.
Nempe HODIE si vocem audis Praeconis: in ipsa
Voce HODIE surgas. CRAS-CRAS, nutricula pravi est.
At tamen et Praeco pretio mactandus ad ARAM est:
Sed modico. mediocre cupit. moderata cupido
Expletur modico. Quis rusticus ora iuvenco
Claudit aratori? vescatur adoris acervo
Si quis ador tractat. Merces comes esto Labori.
HAEC est illa dies, quae sufficit omnibus omneis [Reg: omnes]
Laetitiae numeros, et ovantibus ebria votis
Iubila, quiqui sunt, qua sunt et cumque per Orbem.
Namque Dei suboles nullis obnoxia saeclis
Ordinat augustam saeclis mortalibus aeram:
Et fit homo, retinetque suum tamen Esse: nec auram
Exsuit aetheream, terrae licet induat umbram.
Mater et ipsa migrat Naturae pacta; tumescit,
Pubertasque manet signata: meretque vocari
Et genitrix et virgo simul: res mira! sed ecquae
Nascenti satis esse Deo miracula possunt?
Mirus ut est fetus, sic mira nascitur alvo.
Ut vitri glaciem radiati flammea Solis
Spicula traiciunt, neque se vel laevor hiatu
Distrahit impactae neque lucis adulterat ignem:
Sic habet hic partus. Sancto datur innuba virgo
SPIRITUI nuptum: vitium non sensit amoris,
Feta tamen facta est; fetumque reclusit in auras,
Ac simul est virgo, simul infantaria nutrix.
Cui fuerit res ista bono, mortalis amictu
Corporis obduci, gignique e matre secundum,
Quem prius aeterno, conceptu mentis, ab aevo
Ipsa sui satrix Mens indivisa Iehovae
Edidit, Amosidae perhibent oracla Prophetae:
GENS, quae damnificis umbrarum obnupta tenebris
Ambulat, ingentem lucis speculatur honorem:
Et qui regna colunt infernis aemula fumis,
His lux exoritur fulgore simillima Soli.
Natur enim NOBIS Puer est, datur aethere NOBIS
Filius, imperium proprios qui imponit in armos;
Verum cui nomen datur, AdMIRABILIS, Auctor
CONSILII, FORTIS DEUS, AETERNI PATER AEVI,
ET PRINCEPS PACIS. Neque vos graviore putarim
Mole fatigandos; haec quando scita Prophetae
Cunctarum superant momenta gravissima rerum.
Singula verba queunt Oracula singula dici.
Hac, Pubes operata sacris, iurata Lyceo,
Privatimque domi et sollemniter angere cura.
Non aliam poscunt operam Natalia Christi.
Ne tamen immunes sitis, date munus ad Aram.
Aris, quique colunt aras donaria mystis
Non dare, sacrilegae res est quam proxima culpae.
CUI DEUS os sublime dedit, mundique theatrum
Iussit et hoc caelum recta cervice tueri,
Praecipue pubes animi florentis, ut aevi,
Degeneri caveas quaeso obbrutescere vultu,
Particulamque DEI stupido sepelire veterno.
Gymnasiarcha tibi DEUS est: schola, fabrica mundi.
Hic potes utilia et mira et iucunda doceri:
Tu modo discipuli studiosas fungere parteis [Reg: partes] .
Aequor, Humum, Flammas, spirans et inane quaternis
Semina coniugiis sociata, relinquito: tantum
Irrequieta vagi iam cerne volumina caeli
Desuper ingenti terras obeuntia gyro:
Quot faculis rutilare, quot et flagrare pyropis,
Quot longe et late radiare videntur elenchis?
Qui tot flammigeras sparsisse per aethera gemmas
Rere DEUM frustra; velut his modo daedala mundi
Ornetur species, oculosque moretur agrestum:
Fronte carens et mentis inops habe aris oportet.
At nos, qui docileis [Reg: dociles] studiis impendimus annos,
Novimus astriferi sit quanta potentia caeli,
Stellarumque vices metimur acumine sensus,
Et vireis [Reg: vires] usu scrutamur et arte magistra.
Artes dona Dei sunt; et commercia poscunt
Auctoris tantas non inficiantia [Reg: infitiantia] dotes.
Haud impune feret, quicumque supinius ullam
Excolet, ingenuae quem spiritus indolis armat.
Finibus exciti longinquae Persidos olim,
Qui tria Dona Deo Regique Hominique gerebant
Tus, Aurum, Myrrham parvae sub moenia Bethles,
Numquam salvificum STELLAE Israelitidis ignem
Forte indagassent, aeterni vulnere damni,
Ni simul has artes docti stellasque fuissent.
Ite per exemplum, studiis addicta iuventus,
Et magni facitote bonas et gnaviter [Reg: naviter] artes
Imbibitote. Operae pretium quoque grande sequetur.
Et quia Palladin me puncta magistra senatus
Esse sum voluere caput, fascesque dederunt,
Scire velim cunctos, meritae virtutis et artis
Praemia cuique domi, me divisore, parari.
Vos modo ne sitis profiteri nomina segnes,
Censuramque pati duplicemque examinis aestum,
Scilicet hoc fieri monitis sollemnibus urgent
Et fas et leges et consuetudo Lycei.
MOLLIBUS egelidum zephyris ubi suscitat annum
Ver genitale, novis et humum superinduit herbis,
Se passim exsinuant halantum [Reg: halantium] germina florum.
Hortenseis pictura toros, pastura venustis
Delitiis [Reg: Deliciis] oculos et odorum flumine nareis [Reg: nares] .
Quos inter numquam-marcens amarantus ab auro
Purpurat, et magni gerit argumenta negotI [Reg: negotii] :
Qualia sollemni iam PASSIO FESTA paratu
Instaurare iubet, dedimus quin omina Christo.
Ut nulli exosa est AMARANTI spica; quod ex se
Prosubigat florem ostrino quasi rore cruentum:
Sic odio non est luctans Ecclesia Christo,
Quantumvis huius stola sanguine tincta sit Agni
Ut crebro immiti se gaudet ab ungue secari,
Sectus et uberiora amarantus in augmina crescit:
Sic duris adfecta modis Ecclesia laeto
Paret amore Deo, meliusque renascitur almo
Fecundata sui laetamine sanguinis, ac se
Vincere connitens maiore dat ubere fructum:
Nec potis est ullis deleri funditus ausis;
Ut numquam e cunctis amarantus honoribus aret.
Utque, omnis postquam defecit gloria florum,
Hic spicatus honos amaranti, frigore brumae,
Adspersa [Reg: Aspersa] madefactus aqua revocatur amoeni
Floris ad ingenium, solusque triumphat in horto:
Sic olim defuncta suis Ecclesia fatis,
Rursus ad immortale decus florescet bonorum:
Exemplo Christi, rigido quem stipite quercus
Carnificum rabies leto mactarat et Orco,
Quemque redisse novas, vastato utroque sub auras
Scimus, et augustas HODIE profitemur adaras.
ARA Deiin templo sit pulvilli instarin horto.
Sint numi semen: Studiosi, fite satores,
Ac larga seritote manu; sparsoque sacrarum
Rore precum recreate satum. Sic (spondeo) vobis,
Quum rerum sator ille metet, gestare licebit
Numquam-marcentes amaranti e flore coronas.
VOS, quibus ad doctas non degener impetus arteis [Reg: artes]
Suscitat ingenium, nobis obnoxia pubes,
Ne pigeat sollemne sacrum, quod Flamma Iehove
Destinat ipsa sibi, festis ornare coronis,
Vosque hymnis animare piis. ego verba praeibo.
SPIRITUS O ter-sancte veni, propiorque vibrantes
Stricturas emitte tuae divinitus aurae.
Spiritus o ter-sancte veni; Pater alme tuorum,
Quos humiles fervento sui mens pauperat oestro.
Spiritus o ter sancte veni, qui munera certis
Dispensas sua cuique modis; Spem porro Fidemque
Ac carum nobis per mutua suffer amorem:
Disice pectoribus vitiorum nubila: puris
Ut te vimque tuam possint sentiscere fibris:
Repimus in tenebris sine te: cum nulla salutis
Nulla opis apparet ratio; tu sola voluptas
Solamenque malis, illabere cordibus: et cum
Conscia mens noxae gliscente tumultuat aestu,
(Delitium [Reg: Delicium] nobis, hospes dulcissime!) praesens
Luctanti succurre animae: ne forte periclis
Exspes auxilii, et rerum omnium egena, fatiscat:
Sed docilis superare, tuo se numine firmet.
Lux de luce, Dei maiestas fulgida, flammam
Nostrorum penitis animorum infunde medullis,
Ut propiore tui radii virtute calescant.
Nullibi sufficimus sine te, sine numinis auctu
Indultuque tui: quid enim possimus? ad unum
Ausi omnes immane nefas. Verum elue labem
Concretam; sterilesque riga pietatis; et igni
Algida corda fove; rege devia; duraque flecte:
Divinosque animos, contermina pectora caelo
Immitte, ut per te Mundum superemus et Orcum,
Gaudia in aethereo capturi aeterna senatu.
ORATUM est. nunc et Fidei rata signa sequantur.
Elargiri aliquid Pietas iubet: aera sacratis
Ponite quisque focis. Ponens altaribus aera,
Foenerat [Reg: fenerat] aera Deo. Melius quis foeneret [Reg: fenerat] unquam [Reg: umquam] ?
IOHANNI sollemne suis Ecclesia sacris
Festum hodie celebrat, vatum tibi maxime Vates:
Aequari cui nemo potest natalibus ullis,
Qui sit homo: solus te maior maximus ille est
In caelo minimus: cui tu praenuntius index:
Sol crat ille quidem, sed eras tu Lucifer illi.
Te sterilis senitque situ confecta marito
Aeque aetate seni mater produxit in auras.
Porro Dei plenus sociae commercia turbae
Declinans, minus apta coli deserta petebas:
Hic epulum regale, cibi fuit umbra locustae,
Ac silvestre cava stillans mel ab ilice: cinctus
E corio; tegimen de villo et pelle cameli;
Haec tibi picta croco et splendenti muricis aura
Vestis erat: potum fluvii dabat obvius humor.
Hic ad odorifluas sacrati Iordanis undas
Non prius audito Baptismatis (unde vocari
Debueras Baptista) facis primordia ritu:
Hoc ab Adamigeno primaeva piacla reatu,
Quaeque domi patrata, lavat; ceu sanguine Christi
Lota forent agni cuncta pro labe nec andi:
Indice quem digito signasti, et rore salubri
Sparsisti, pro se nihil huius roris egentem.
Save hominum, salveque Dei Baptista: lavacri
Prime salutiferi ter salve praeco, IOHANNES.
HAEC sunt, o iuvenes, hodierni publica festi
Gaudia. Privatim (licet haec quoque publica vox sit,
Quae pro more Sophum et nostri pro iure Lycei est.)
Sollemnem vobis iudico a Pallade ludum.
Quos igitur nostras calor et mens saga per artes
Duxit, et ingenua Virtute probavit; ut ausint
Iam famae dare vela suae titulumque Magistri
Affectare; mihi profiteri nomina pergant
Ordine iuro fidem: sic debita cuique brabeutes
Dona procurabo, qua Ius patietur et Aequum:
Ut quivis [(reading uncertain: page folded)] pro se, niveus quem Candor amabit,
Iudiciique acies, prompto velit ore fateri,
Pulchre ex hoc numero se discessisse MAGISTRUM.
AUDI progenies Abrahami seminis; audi,
Ac penitis auditae animi defige medullis:
(Sunt haec fatidici Sinaea tonitrua IOVAE)
Ab norma legis si vos enormius ausum
Abstulerit, noctique datos ad inhospita Sanctis
Fraudum pellaci divortia traxerit astu:
Vosque vocem, iubeamque facem lucere vocatis:
Vosque facem vobis lucenti vosque vocanti
Praefracta cervice minus parere voletis:
BELLO, PESTE, FAME, dignam calefactus in iram,
Fulmine tergemino poenarum ulciscar in omneis [Reg: omnes] .
Qui legis haec, qua fronte legis? modo legeris unquam [Reg: umquam] :
O homo, qui mortale geris vas corporis, et iam
Hoc breve decrepiti spatium perrepere mundi
Adtrepidas? haec dicta tibi, tibi dicta putato;
Qui suboles Abrahae. non, quam facit illa secando
Testa, viri qua parte sumus; sed spiritus et cor.
Tu fas atque nefas tam nullo fine patrandi
Discrevisti operis: tu, quantus es, omnis abundas
Tristibus obscenis: neque, te vel teste [(reading uncertain: print faded)] , negatum
Iveris; amentis nisi mentis es, aerea ni sit
Frons tua; ni longo callos obduxeris usu,
Aut plane exsenso cordis torpore rigescas.
Et luctamur adhuc fatuo sermonis abusu
Causarum momenta nothis adsciscere fumis;
Cur passim horrendi gliscant incendia belli,
Pastae diu, saturata parum, saturanda nec ullis
Forte cadaveribus, nec restinguenda fluento
Sanguinis ad Scythicum Christiani militis Istrum.
Hoc quoque cur multos, praequam speravimus, anno
Mortis alumna fames maciesque domestica vexet.
Tempestas cur tanta luis (vel deside morbo.
Aeris, aut alio quo tandem fonte remanet)
Nunc incanduerit, quae stragem latius edens
Densa catervatim misero rapit agmina leto,
Saxonas inprimis, et qua pater Albis oberrat.
Ac nostris plus plusque locis impendet, et urget
Proxima quaeque, suum frustra aversata venenum.
Et Schola forte suis iampridem haec moenibus esset
Aut eiecta foras; aut eicienda relicta est;
Ni defendisset, ni post defendet eandem
Factus ad excubias Iustorum exercitus ales.
Vestrum est, o pubes in libros nata; IEHOVAE
Admonitu fieri meliores: tempore primo
In mores migrare novos: instare precando:
Ut Deus Angelicae studio pollente catervae
Annonae pariter bellique luisque flagellum
Protenus a patrii defendat finibus agri.
Praecipue, qui sacra movent oracula, pulchris
Demeruisse modis, omneis [Reg: omnes] intendite curas.
Multa Sacerdotis vis est unius ad aram.
Et vos HANC pretio, precibusque iuvabitis ILLUM,
Si laus est monitos recte parere monenti.
RURSUS (at exclamabo prius: vos ordine cuncti
Acclamate: DEO sit laus et gloria Patri,
Gloria sit Christo, compar sit gloria sancto
Spiritui, nullis saeclorum in saecula metis
Praepete remigio fugitivi Solis et aevi
Venit adorandum circumfluus [(reading uncertain: page folded)] annus in annum.
Optio si qua meis contingat libera votis,
Ecquid in his anni potius [(reading uncertain: page folded)] natalibus optem,
Quam; REDEANT mores antiqui floris ad aurum [(transcriber); sic: adaurum] !
Quam; MORES redeant antiqui floris ad aurum!
Nec me paeniteat votum geminasse: nec aureis [Reg: aures]
Vos pigeat bibulas geminato advertere vato [(perhaps: voto)] .
Exsue quisque tuos vitae putentis amictus,
Cumque novo hoc anno sapidam magis indue vitam.
Sic vindex et ab igne potens cadet ira Iehovae,
Et nos dura minus fatorum tela gravabunt.
Ilias in triviis cantata est illa malorum.
Nugae, prae nostris! Hic hic fuit Ilias annus.
Nos quamquam manifesta domi nondum arma fatigant:
Ipse tamen trepidante metus terrore pericli
Nos agit: et nostris pro Christis sanguine nostrum
Et nostro sumptu pugnatur ad Hungarin oram.
Deucalioneos [(reading uncertain: print faded)] bis fudit Aquarius imbres,
Atque sinus Albis tumefecit ab Alpe Bohema,
Ac magnam Cereis vim suffocavit, et alma
E pratis alimenta boum [(reading uncertain: page folded)] , dominumque gregemque
Aut tulit in praeceps, aut putri affecit abusu.
AEolidae fratres tu, a ista phrenetica quanto
Agmine ventorum aerei per inania campi
Proelia [Reg: Proelia] miscuerint, queis [Reg: quibus] totus inhorruit aether;
Fastorum tabulis et Ver inscripsit et Aestas.
Quam gravia exitio, numeroque frequentia torrens
Vulcani rabies incendia sustulit; et quae
Oppida, quos pagos non infestare; quid? ipsum
Hoc urbis gremium, Pietatis nobile templum
Et doctrinarum fabricam, penetralibus uri
Ausus erat flammis: nisi fidus ab aethere custos
Angelus exstinctas maturo fine dedisset?
Iam, quae flamma gulae atque inopi ieiunia victu
Ventris ad extremam multis repsere medullam?
Qui sensere, dolent. miserescite quisque dolentum [Reg: dolentium] .
Passim ferali quam densa cadavera tabo
Pestis agat: quam paene suam Schola nulla tueri [(reading uncertain: page damaged)]
Possit alumnorum secretam hac strage iuventam [(reading uncertain: page damaged)] :
Audimus fando. tantae quod Leucori expers [(reading uncertain: page damaged)]
Cladis adhuc durat, solitumque tuetur [(reading uncertain: page damaged)] honorem;
Haud opis est nostrae, sed opum [(reading uncertain: page damaged)] miserentis Olympi.
Vix octava dies extremo [(reading uncertain: page damaged)] nata Decembri,
Quum se terrifico tremefecit [(reading uncertain: page damaged)] corpore tellus
Et concussa graves dedit [(reading uncertain: page damaged)] intra viscera motus:
Ut iam stare domos [(reading uncertain: page damaged)] miremur et ardua muri:
Atque huc ambiguis [(reading uncertain: page damaged)] atque huc affectibus acti
Tristius erramus [(reading uncertain: page damaged)] , quibus haec portenta minentur.
NONNE mali satis ampla seges? Nonne Ilias haec sit?
Nos tamen his graviora manent: nisi crimina culpae
Tollimus, et fieri meliores discimus usu.
O usu fieri meliores discite, quaeso.
Et succedet opus, si natum e virgine Christum
Inque sinu Patris ante satum Patrique coaevum
Recte addiscetis Scripturae ex indole docti.
Hoc opto vobis, atque hoc ex omnibus unum.
Huic uni tamen unum aliud superaddo; Benigni
Argumenta animi sollemnibus edite signis,
Ac castis altare datis augete frequentes.
Qui parva e magnis, e multis pauca datori
Realit dona Deo; magna hic et multa lucratur.
FESTA triumphatis repararunt annua currus,
Qui non dicit io, mutus erat melius.
Aeternum exsilium quondam aeternaque catenas
Una dies meruit: sustulit una dies.
Exspoliata suum queritantur Tartara regem,
Exsuviis [Reg: Exuviis] tumidus iam caret exsuviis [Reg: exuviis] :
Arcusque indignans reficit, residesque sagittas,
(Ilia si rumpant, non reparare potest.)
Ut dubiis errat pedibus Victoria! victos
Dis pede pressit ovans, iam subit ipse pedes.
Terribilique minas antiqua volumine torquet
Hydra. ferire velit; tela retunsa gerit.
Ab quantum est sperare necem nutante tyranno!
At res nostra loco nil meliore fuit.
Tolle tuum Phalarin, Busirida tolle cruentos.
Non homo nos pressit; non homo, sed Satanas.
At bene habet. Suboles caelo delapsa Tonantis
Victorem vicit, et spolia eripuit:
Atque Orci valida ferrata repagula dextra
Pandens, aeratas exsuit aere manus.
Ac turmam ingentem prostravit milite nullo.
Ipse sibi miles, dux fuit ipse sibi.
Ista quidem immani victoria constitit ausu:
Verum exantlavit [Reg: exanclavit] , quantum erat, unus onus.
Quicquid peccatum unquam [Reg: umquam] usquam, totum ipse piavit.
Cui portando Orbis non erat, ipse fuit.
Vincla tibi, tibi claustra Erebi, tibi sacra parari.
Ultro cervicem subdidit ipse suam.
O homo, ne doni vilescat gratia tanti,
I propere Christi totus in obsequium.
Et tu cum primis, studiis devota Iuventus,
Induere o simili vindicis ingenio.
Ipse etiam indignos pretioso sanguine donat:
Tu bene premeritis [(perhaps: permeritis)] tantula dona neges?
Quin meriti memor exiguum fer munus ad aram.
Nemo petit vitulum, nemo requirit ovem,
Prisca hoc flaminibus lex destinat hostimentum.
Verum hic aequiparat numus ovem aut vitulum.
PRAEPETIS occiduas ubi temporis orbita metas
Attigerat, de quo fatale Ioelis ad omnes
Praedictum clarebat avos; id nempe futurum,
Ut Deus effusam sacrosancti Numinis auram
Dideret [(perhaps: Dederet)] in cunctos aurae mortalis alumnos:
Vis duodena virum populique FIDELIS origo
Unanimi Solymis votorum ardore sedebant;
Ecce raetam meruere fidem praedicta Prophetae:
Namque repente crepantis agente volumine venti
Spiritus e caelo prorumpit, et ista locorum,
Qua genus ELECTUM sedet Israelis, ab omni
Parte replet: linguaeque putes cuique esse flagellum
Dividuum; liquidi tamquam vapor aureus ignis.
Nec mora, nec requies: animati Flaminis astu
Linguarum variis resonant idiomata formis,
Inque Dei laudes sese diffundere certant.
Pars admiratur: pars una dicace cavillo
Verberat hoc mirum: ceu musti dulce venenum
Errore involvat linguaeque animique tenorem,
NEMPE Dei nullum tam clarae est indolis ausum,
Quod non prava suis obnubat opinio fumis.
O Calor omnipotens, et fotos amoris, et auctor
Recti animi, quo nos supra nos tollimus: adsis
Iam propior propiorque tuis hoc turbine Christis:
Salvificaeque dato fidei incrementa, tenaxque
Propositum condocta semel vel morte tueri
Dogmata, si sit opus Pacis dator unice, pacem
Da nobis hodie. nec Erinnys Ibera, nec audax
Hortator scelerum Latiae qui praesidet urbi
Iuppiter humanus; nec Turca tyrannis agellos
Infestet patrios: ubi purgatissima frugis
Passim grana tuae pingues meditantur aristas.
TALIBUS hosce dies, Studiosi, impendite curis;
Et, quod quisque potest, una date munus ad aram
Non norunt homines, quam sit vectigal opimum,
Congestae parsisse rei: Sic Tullia Peitho.
Nostrum aeque verum, fortasse et verius hoc est:
NON sapiunt homines, quam sit vectigal opimum,
Res augere sacras, et opes dare foenore Christo.
HACTENUS immensae freta fervere pubis ab omni
Germanae ditionis agro compulsa sub urbem
Leucoridum: ac quemvis obscura noctis in umbra
Nutrire armatas et flamma atque igne lucernas
Saepe et percussum temeto aut gurgite zythi:
Exitiosa tamen non unquam [Reg: umquam] incendia nostri
Ordinis auctorem liquido profitentia vero
Civileis [Reg: Civiles] ussisse domos: hoc casta Luteri
Saecula mirati, credebant prorsus habendum
Angelicae pietatis opus: causaeque sat unum
Hoc alere, a nostris cur haec Sollemnia festo
More frequententur. Quid nobis utile factu est?
Livida quam longe lateque potentia morbi
Peste venenatos immani strage Tudescos
Interimat, notum est. quamque hoc Academia fato
Cuncta fere tentata suos rarescere coetus
Atque gemens alio videat migrare profectos:
Una suis immota locis haec duret, et augmen
Sumat, et infectas nihil impallescat ad umbras:
Spicula quantumvis sua vibret, et undique muros
Pestilitas oppugnet agens, animetque venenum.
Ecquid in hoc aliquid momenti credis haberi,
Cur lux haec nobis adeo sit festa quotannis?
Mirum erat et crebrum laudis certamen alebat,
Atque hodie mirum est, gratesque Iehova meretur,
Nullam ex urbe domum Vulcani peste comesam
Aonidum culpa. sed an hoc non aequa priori:
Mira potest, laudemque parem gratesque mereri?
Pestem hinc atque illinc dominari moenia circum,
Molirique necem, fluidoque cadavera tabo
Sternere: nec Clariam tamen infestare iuventam;
Sed plus plusque novis augescere semper alumnis?
Quisquis in haec oculo sapienti cernis, et acri
Pensiculas animi pietate: nec are fateris
Hoc opus Angelicae totum esse cohortis ab aequa
Indultum bonitate Dei: nec luminis usu
Nec polles animi, nec alis pietatis amorem.
O pubes studiosa, Deo libamina grates
Solve, quod has vigiles ad utrumque dicaverit Auras,
Quae luis et flammae nobis defendere pestem
Hactenus institerint. fiatque ut deinde, rogato.
Quin fructus simul ede bonos: et munus ad Aram
Pone tuum. Nequam est verbum, Cupio omnia quaevis,
Nec dare quae poteras. Res mortua, sola voluntas.
RURSUS ab integro SAECLI iam nascitur ordo,
Et nova sedecies obierunt SAECULA mundi:
Postquam magna Dei suboles a Virginis alno
Esse hominis suboles incepit et incola Iudae.
Gratia summa Deo debetur, et omnis ab omni
Gloria: praeteritis quod tanta patraverit annis:
Indagare potest quae mentis acumine nemo.
Nemo recensendo memorare volumine linguae.
ROMA caput Mundi, sed Iulias illa monarchae
Caesaris, instaurans Ludos, quos SINGULA cernunt
SAECULA, vel simili vel tali voce locuta est:
QUANTUM EST CUNQUE HOMINUM, SPECTATUM ACCURRITE LUDOS:
QUOS VESTRUM NEMO VIDIT, QUOS NEMO VIDEBIT.
Cetera ne retegam, sepelit quae longa vetustas;
Quis SAECLI modo decursi miracula fando
Explicet, aut numeris hodierni carminis aequet?
Qui paret haec, nae iure bono quoque dixerit idem:
QUANTUM hominum cumque est, auditum accurrite rerum
Talia, quae nemo audivit, nemo audiet unquam [Reg: umquam] .
NUMEN templi anima est. Quo centum hinc amplius annis
Haec animata putas sacraria numine templi?
Quaere Lutheriaden: et ab uno teste peracti
Temporis historiam metire. licebit in uno
Omnia praeteriti miracula noscere SAECLI.
Non facit ambiguam, sed palmam praeripit actis
HOC SAECLUM priscis. Et adhuc dubitemus, an istis
IUBILA cum plausu fieri sollemnia fas sit?
In Latio Roma est: et in hac Simonius haeres,
An Petri an Magi Simonis ab asse relictus,
Theologi certant, et adhuc sub iudice lis est:
Is nunc regifice (nec enim speciosior est vox,
Quae possit tantos, non dicam aequare paratus,
Sed signare modo) SAECLARIS [Reg: SAECULARIS] IUBILA pompae
Instituens, vitiis INDULTA piacula vendit.
Quid petis Italiam? Roma est in Misnide terra.
Hic capitur gratis, quae Romae venditur auro
Gratia: et haec Merito solidata et Sanguine Christi est:
Ista redempta auro quavis ventosior aura est.
ESTE pii, studiis dociles, virtutis amici:
Sic Vitaebergae Centesima IUBILA saecli
Pulchrius atque ipsa celebrantur in urbe Quirini.
CUMQUE hodierna dies specin en grave postulet edi,
Edatur specimen Pietatis: et ordine facto
Quisque suum munus ferat aureus altor ad Aram.
Nostra quidem mactare suis altaria donis
Praecipimus, fierique OPERUM monumenta BONORUM:
Nec tamen his MERITIS caelum vaenire putamus.
CHRISTUM affige cruci, clavisque trabalibus urge
Carnificum furiata manus: transfige cor ipsum;
Obrue transfixum saxoque et monte sepulchri:
Ite et sacrificum Pharisaeaque turba; sed et vos
Primorum primi, versutum cogite coetum;
Texite consilium: vi, fraude instate sepulto;
Tu quaque pars scelerum, Syriis bone Praeses in oris
Romulide Ponti, vigilum levisomna tuorum
Agmina Sacrificum trepidanti suffice genti,
Qui caesum et clausum servent omni impete Christum:
Atque ut custodes sit quod custodiat ipsos,
Mole sua tutum Signo obsignate sepulchrum:
Nil intenta tum vi, fraude relinquite quicquam;
SURREXIT tamen HIC CHRISTUS redivivus in auras:
Surrexit. neque vis, neque fraus, neque claustra sepulchri
Saxea; nec vigiles Pilati militis irae;
Nec claustris impressa fides ab imagine Signi;
Nec portentosis Serpens imbuta venenis,
Nec Mortis rabies, tenuere in funere CHRISTUM.
Hinc omnis cantat Christiani spiritus oris:
SURREXIT CHRISTUS: Christus surrexit: et Orcum
Et Mortem et Mundum spolia inter opima triumphat.
SURREXIT quod scire sat est, ne, quomodo? quaeras.
Ordo quatergeminum [(reading uncertain: print faded)] Scribarum: et quis fuit alter,
Qui Cilicas inter genitus Perseide Tarso
Edoctusque Deo est post ipsa Sacraria caeli
Tertia? non scripsere modum formamve. quid ergo
Scire procax satagis, quod te nescire volebant?
Idem adeo Paulus sat habebat, scribere Romam;
SPIRITUS ille Dei Iusum de morte reduxit.
Si me quaesitis urges impensius, Ecquis
Spiritus ille Dei est? quis sit, nisi Iesus? et idem
Spiritus, extrema cum luxerit aura diei,
Nos quoque praestabit cinefacto e pulvere vivos.
Haec iterumque iterumque animis agitanda piorum,
Qui se rite volent Sollemnia vivere Paschae.
Tu fac et hoc primum: sed non et omitte secundum,
Quisquis Athenaei pars nostri, horumque Sacrorum es,
Urbis cor Templum est: cor templi est Ara; cor arae
Cultus: cor cultus Pietas; pietatis, in ipso
Corde Fides: fidei cor at est mera Gratia CHRISTI,
Et vita in Caelo. Qui vis salva Urbe potiri,
Et Templo atque Ara; Cultu et Pietate Fideque
Ac Christo; et, pro quo Christus tulit omnia, Caelo:
Aere iuves Avam. par est ut alantur ab ara
Arae custodes. Et si vel maxima pendis,
Hei quantilla tamen quanto pro munere pendis!
Terram pro Caelo! Quamquam sili nemo mereri
Aere potest Caelum: tamen are iuventur oportet
CHRISTI promerito Caelum venale docentes.
Nec nimium urgemus. Da pro te quisque benigne,
Daque volens. hilarum laudat Deus ipse datorem.
Tantum quisque metes, hoc quantum severis agro.
Fertilior non est ager ullus in omnibus agris,
Atque est ara Dei: quae vel tricena satori,
Sexagena etiam, quin et centena reponit.
Aures si quis habet, quibus audiat; arrigat aures.
AEQUOR aquae, terraeque pilam, camposque liquenteis [Reg: liquentes] ,
Naturaeque domum caelos, miracula rerum,
Materiae sine seminio potuisse creari:
SOLEM, cor caeli, natumque subinae rotari,
Immotas statuisse rotas ad vota Nunidae:
PATRE Deo natum de virgine matre renasci,
Natum denasci, denatum surgere, caelos
Scandere, praesentem dominari: et talia quae sunt,
Credere difficile est. Credis tamen. unde? quod haec scis
OMNIPOTENTIS opus. Sed Trinum Unumque fateri
Numen id Omnipotens: Trinum, inquam, Unumque subuno
Nomine numen habere Deum; sic credere plane,
Credere sic plene, nihil ut tibi planius, ut nil
Plenius, ut que [(perhaps: utque)] decet Christos haec credere; res est,
Quam quisquam credat, gravior: nec creditur ulli,
Ni patris et Fili socia Spiramen ab aura
Cimmerias animo nebulas difflaverit: ac Se
Esse Deum, Gnatum esse Deum, Patrem esse Deum: ac TRES
UNUM esse, arcanis persuaserit argumentis.
Unius hoc opus est, unius caelitis Aurae:
Hic Doctor Ductorque Viae, quam sanguine Christus
Signavit nobis a terra ad culmen Olympi.
SPIRITUS hic Rectus: Princeps hic Spiritus: idem
Gratiae hic atque Precum: Veri hic est Spiritus: hic est
Vitae-aqua: Promissum Patris hic, Digitusque Iehovae:
Vivificator hic est: idem Paracletus et Arrha est:
Hic Ignis, Virtusque Dei: hic Fons-vivus: Adoptans
Spiritus: ad Patrem hic Accessus: hic Unctio: hic aegri
Fulcimentum hominis: hic Christo Testis: hic idem
CHRISTI arcanorum Scrutator, et Editor: idem
Et Dispensator donorum: Habitator et Hospes
Christorum. Res mira tamen, quae commoda sedes
Huic tanto Hospitio! Quod si lapis omnis abiret
Omne soli, omne sali, omne poli glomeramen in aurum,
Aurum autem? in gemmas: et gemmis siquid et auro
Carius; artificumque manus summa arte polirent:
Non hoc digna satis fierent habitacla [Reg: habitacula] : quid? immo
Ne fulmenta pedum, quibus innitatur, haberet.
Unum COR tanti (res mira, sed inclita vero)
Hospitis hospitium est. Hoc ergo quisque procuret:
Idque HODIE, vestras cum vox sacra verberat aureis:
HOSPITIS ut tanti sit non incommoda sedes.
UTQUE foris taciti prostet nota publica sensus
Hos cum profectu numeros et carmina dici,
Totque sacrae momenta rei cum pondere vestris
Auribus appendi: tantillum hanc aeris ad aram
Perdite vos contra. QUAE sic impenditur, una
Libella argenti quovis impensior auro est.
SI Chorus aligerum, caeli felicis alumni,
Omnibus exemplis hominem laetantur ob unum
Cui peccasse dolet: quidni laetemur et ipsi,
Ob decus illorum tamque altae lucis honorem?
Et si de nobis in caelo festa celebrant;
Cur non in terris eadem celebremus et ipsis?
Grandis honos Animae est, quod quaevis una ministrum
Custodemque sui de caelo nacta sit unum.
Cum sine vi, sine honore sine ullo nominis usu
Ventris adhuc tenebris et carcere clausus agebas;
Acer in excubiis pro te stetit Angelus heros:
Ne quid ab insidiis ille ingeniosus ad omnes
Exitii facies auderet Spiritus orci,
Ac vitam in primo raperet tibi limine vitae.
Cumque alvi tenebris et carcere liber abibas,
Acer in excubiis pro te stetit Angelus heros:
Illa salutiferi ne fluminis unda, novique
Pacta sacramenti tibi praeriperentur ab isto.
Deinde, ubi iam vitae succedit adultior aetas,
Acer in excubiis pro te stat hic Angelus heros:
Ne depuratam sacri baptismatis undam
Et scelerum spurcare luto, et data foedera Christo
Fallere (quo facto non est proclivius ullum)
Te subigat stygii fraus et vis nota Colubri.
Terminus emeriti postquam velit ultimus aevi,
Vitaque Morsque gravi certamine proelia [Reg: proelia] miscent,
Acer in excubiis pro te stat hic Angelus heros:
Ne cupidum tibi debilitet Spes anxia vetum,
Fractaque doctrinae Confessio nutet, et illa
Aurea salvificae Fidei trahat anchora lapsum.
Denique, vis Animae quando exhalata recedit
Corporis hospitio; tamquam iuratus ad unum
Hoc opus, exceptam manibus, caelestibus infert
Sedibus, inque sinus Abrahae deponit eandem
Angelus, hanque operam nobis dabit Angelus olim,
Si, quae CONSILII MAGNI ANGELUS ILLE Prophetis
Pacta tulit, caste tueamur ad ultima vitae.
Quod tu, Christe, tuis dabis o dabis, optime; Christis!
Sed date vos etiam. quid? quod dare cuique facultas
Et Pietas iniungit; ad Aram munus. Ab ara
Non ab hara victum quaerat cultumque Sacerdos.
Angelus hic etiam est: quia verba Salutis ad aures
Nuntiat et PACEM Caeli Terraeque colonis.
Te miserum, per quem tuus esurit Angelus! audis?
Non mea, sed vox est divina, verere loquentem.
AEGOCEROS iterum lucentem Hyperionis orbem
Accipit hospitio, et nobis post annua metae
Hoc urente gelu revocat NATALIA CHRISTI.
Christe Dei fili, Patris germane character;
Idem hominis suboles: quo carminis alite, qua vi
Indolis, haec tua sat dici Natalia possunt?
Si pro se quivis ter mille volumina linguae,
Vocemque e ferro gutturque foveret ahenum:
Tot Natalitii miracla, et tanta; tot usus
Christiadum generi inde datos, pro pondere rerum
Pro numeroque, satis non possent carmine dici.
At vero quales quantasque, o Christe, mereri
Te dicam grateis [Reg: grates] ? caeli quod luce relicta
Filius ille Dei, terrae non spreveris umbras,
Et carnem e carne, et nostris os ab ossibus aptans
FACTUS HOMO fueris: et fratrum frater haberi
Gestieris hominum: ac clausam Bonitatis abyssum
Thesaurosque poli cunctos reseraveris Orbi.
Ecqua dari potuit maior vel gloria nobis,
Uberiusve bonum: quam Iovae a numine sorti
Angelicae praeferri hominem telluris aluminum,
Et tolli in caelum, caelum autem? ultra omnia caeli
Nomina caelorum: quid? ad omnipotentis id ipsum
Maiestatis opus secretaque secretorum.
ISTA domi secum meditari quemque, piorum est,
Ista foris, qua sacra aedis, qua concio floret,
Non audire modo, sed et auscultare docentes [(reading uncertain: print faded)] :
Profectusque sui specimen proponere vulgo:
Quale? alias quodvis, modo pro Pietatis amussi:
At nunc Ara Dei vestro laetissima dono
Vota sacerdotum et gravium momenta laborum
Quae tolerant, recreet. Hilarum Iehova datorem
Diligit. haec quanto redimi dilectio digna est
Munere! vos sed enim mediocria poscimus Arae.
QUI pro sorte dedit mediocria, largus abunde est.
FILIUS ille Dei, ille hominis quoque Filius idem,
Quem medium terramque inter caelumque cruento
Stipite suffixum, diroque ad tartara missum
Funeris exemplo, ferroque et marmore clausum
Vidimus, invitis hodie omnibus exsurrexit.
Vestra resurgenti pietas adsurgat, et uno
Supplicio vexilla DEI victoris adoret.
Ac licet humanae vis aut fiducia linguae
Par tantae sit nulla rei: tamen utile nobis
Et fas hanc pleno meditari pectore; pleno
Ore domi, pleno ore sacram celebrare per aedem.
Naec [Reg: Nec] dubium est, quin ille DEUS, quem lactis alumni
Verba iuvant semesa novoque natantia lacte,
Hac amet, et castam propiori a numine flammam
Cordibus accendat; tacitoque calentia fotu
Nutriat: in nobis nova semper ut augmina sumant
Doctrinae melioris opes, ornataque morum
Gratia. Quid vano te pingis, hypocrita, fuco?
Qui te germanum Fidei salvantis alumnum
Credidero; taciti cum pectoris omnia mores
Salvificam squalente Fidem rubigine foedent [Reg: foedent] ?
Ipse salutifera moriturus in arbore Christus
Corporis induvias ponit ludibria nauci
Militiae caculis: post idem a morte resurgens
Linquit in obscuro sudaria passa sepulchro.
Sic nos cum Christo morientes, sordida nostri
Proiciamus humi simul indumenta reatus:
Cumque resurgenti surgamus ad optima Christo.
Qua fiat ratione, docet vox publica templi.
Hic templum est Domini. ad Domini contendite templum,
Qui cupitis recta verum ratione doceri.
Ista DEI vox est. sine vanus hypocrita dictet;
HAEC Anima illa Pia est! hic Sacra frequentat! hic offert
Oscula Sanctorum pedibus! Quid, hypocrita, garris?
Non sequitur ventrem Pietas: nec traxit ab asiris
Salvificam genitura Fidem. delirat acuti
Virga mathematici, Sophies et acumen hebescit,
De Christo quoties hominisque Salute quid audes.
In Verbo latet alma Fides. manus illa Saluti
Unica prensandae. Quid Verbum audire recusas?
Quidve horres sacram, Verbum quam personat, aedem?
Ito bonae mentis (livescat hypocrita) pubes
Sacra frequentatum. Sed et altera cura sit Arae,
Ara Sacer dotis nutricula creditur. Arae
Nutrimenta feres, qui vis sacra cumque doceri.
QUOD FELIX nobis iubeat Deus esse BONUMQUE.
Illa iterum sacri lux Quinquagesima festi
Pulpita sollemni [Reg: sollemni] celebratur ad omnia plausu.
Hanc quoque progenies veteri de sanguine Iudae
Palmifero quondam Sinai sub monte colebant
Devota ratione diem. Sed tristia rerum
Argumenta suis cultoribus ostentabat.
Namque ubi marmoreis Legum secreta tabellis
Scripta. Dei digito Mosique Orbique dabantur;
Ecce vaporosi spatiosa volumina fumi
Torpentem involvunt picea caligine lucem:
Turbine contorto venti vis incita nubeis
Verberat, et fur sum versat versatque deorsum:
Terrifico sonitu quatiuntur caerula caeli;
Quique iugum Sinae est, crebris micat ignibus aether:
Auditur lituumque fragor clangorque tubarum:
Et fremitum tellus imis dedit acta cavernis.
Quaque soli, quaque alta poli, quaque aeris oraest,
Intentare putes certam omnibus omnia mortem.
Nec pote Lex aliud, quam plenis effera buccis
Inclamare hominem: Hoc FACIAS, atque illud OMITTAS.
Hoc nisi Feceris; id nisi Omiseris: ilicet Orcum
Dictat, et aeterna poenas in morte luendas.
AT nobis, quotcumque novo sub foedere Christi
Vivimus, extremis merito cor in omnia fibris
Gaudia luxuriet. Namque hac se luce per auram
Lene susurrantem et tecti penetrale replentem
Omnipotens vigor ille Det, Deus ipsi, videndum
Praebuit: et flammae specie linguisque bisulco
Segmine divisis, Sacris insidit ALUMNIS:
Et vires animis, et linguae plectra novorum.
Conscia sermonum momento sufficit uno.
Ut mirum FIDEI SECRETUM in sanguine Christi
Iustificae, recta cervice, furente tyranno.
Omnibus evulgent; quique intra moenia Iudae,
Quique fretis divisi alio sub fidere degunt.
HAEC sunt illa NOVIS hodierni gaudia festi
Decantata MODIS et decantanda quotannis
Pro se cuique domi, et mystis ad pulpita templi
Sacra foris. AT Sacra decet mystasque Sacrorum
Gratuito, quod quisque potest, tolerare lucello.
Nec te nota tegent fictae tectoria causae;
RES mihi nulla domi est. Nulli tam paupera res est,
Qui non, si cupiat, habeat quod ponat ad aram.
Cuncta Deo das, si qua Dei das dona ministro.
DAT DEUS usque DEO quem possis reddere, nummum.
SCILICET exacto votum quod fecimus anno
Suppliciique FIDES non est neglecta Iehovae.
Cum patriae muros et Erinnys et Ata [Reg: Ate] flagello
Impeterent, nostrisque furens extrema Gradivus
Fata minaretur: tacito cum lurida tabo
Pestilitas flueret vicina per arva, citasque
Imbiberent homines et bucera saecula mortes:
Cumque vorax Vulcani acies viduaret atroci
Agricolas pagis et cives urbibus igni:
Cumque alia atque alia bis nihilio meliora per Orbem.
Terrorem humanis facerent stragemque cierent:
Inconcussa tamen stetit haec Sarepta; nec ignem,
Nec pestem, nec bella sui ploravit alumni.
Unde hoc? ANGELICI dux agminis ille MICHAEL
Nostro coronavit murorum moenia fido
Militiae populo. Quis tam ferus hostis, ut ausit
Infestare urbem, pro qua vigil ultor in armis
Excubat Omnituens, tot et Omnipotentis alumni?
Sed tanti quae causa boni? meruitne bonorum
Vis operum pollens et vitae puriter actae?
O utinam! sed enim potuit solum omnia nobis
Illud inexhaustum CHRISTI MISERERE mereri.
Idque tuum Miserere sinas nos porro tueri
Nostraque Christe Deus. quod te, per quicquid amarum,
Per quicquid tibi dulce fuit, hac luce rogatu
Poscimus unanimo. Nam nostris viribus usi
In matutinam vix per durabimus horam.
Cumque novus Sanherib, proles Orientis Enyus
Ultima, barbarico meditetur acinace sacram
Christe tibi Solymam, dulcemque exscindere gentem:
Nunc etiam Hiskian aliquem submitte, novumque
Amosiden: precibus quorum exoretur ab alto
ANGELUS in tumidi clademque probrumque tyranni.
ISTA piis hodie, IUVENES, attendite curis.
Utque foris exstet signum pietatis opertae,
Arae Custodi deponite munus ad ARAM-
SEDECIES rota centenos dedit annuae gyros
Et numero breviore duos a virgine Christi
Matre Dei. ex illo iam tempore Christias Orbem
Perque Fidem culpis indulgens GRATIA regnat.
Hei mihi, fulminei prisco sub foedere [Reg: foedere] Mosis
Qua desiderii flamma ingemmasse putarim;
DESUPER Irrorate poli, nubesque coruscent
A Iusto Dominum: mysteria operta Salutis
Germinet humanae tellus, Pacisque dynastam!
Illa quidem supero defluxit Victima caelo.
At vero ex humili qui germinet [(reading uncertain: print faded)] ubere terrae,
Quae puncti breve momen habet, rerum ille Creator,
Qui caeli ambages et terram numine complet?
Anne illibatae terra est ea virginis alvus,
Ignescentis ubi flamma coopertus amoris
SUMMUS qui Deus est, homini se iungere IMO?
Est ita, sic Carnis fulgent mysteria Christi.
Hinc veteres cecinere senes, hodieque minores
Succinimus; VERBUM CARO FACTUM EST: Numen in artus
Collectum humanos, opifex opus induit ipsum
Sedibus e superis Verbum de fluxit ad imas;
Imos ut superae donaret sedibus aulae.
VERBUM e luce Patris, lux ipsa reciproca Patris,
Fulsit; ut obscuras hominum dissolveret umbras
Heic [Reg: Hic] Verbum esuriit: nos ut saturemur Olympo.
Heic [Reg: Hic] alsit Verbum: nos ut caleamus abigni
Quem [(transcriber); sic: Qem] Verbum patrii succendit amoris in igne.
VERBUM Agnus sine labe cruci sese obtulit ultro;
Nos ut labe graves cruciatu solveret Orci.
E tumulo Verbum dio successit Olympo;
Mortis ut evictae sacro tormenta triumpho
Pone trahens superis hominum genus adderet oris.
TALIA vos, iurata Deo Nobisque iuventus,
Hoc NATALITIO [Reg: NATALICIO] meditari tempore fas est:
Verum et conformes studiis effingere mores.
Nequiquam [Reg: Nequiquam] discis, vitam nisi moribus ornas.
ARTES cum Morum probitate, smaragdus in auro est.
Hoc etiam grates, et IUBILA LAETA meretur,
Quod modo PRIMA abeant Centenae SAECULA metae:
Quando FRIDERICUS Sapientis fama, patritae
Gloria Saxoniae, felici numinis aura
Hanc sedem Musis sacravit, et artibus istis
Quae nostro generi, quae Religionis et arae
Et Christi placitis sano famulentur in usu.
Hinc Evangelicae penetrantia fulgura flammae
Pervasere Orbem, quae Solis utrumque cubile est:
Quam pietas Maiorum ausis ingentibus olim
Ivit defensum: quam defendemus et ipsi,
Dum nostri memores, dum spiritus bos reget artus.
Hic namque est animus: modo ne me desere, IESU:
Quoque animus datus est, detur quoque Velle animato:
Quoque datum Velle est, detur quoque Posse volenti:
Quoque datum Posse est, etiam Constantia detur.
Haec sunt verba quidem, sed rerum vivida succo,
Dispereat, quicumque aliud sub pectore celat,
Lingua aliud iurat pro Relligionis [Reg: Religionis] amussi.
PORRO tuum, quod quisque potes, da MUNUS ad aram.
Caelo descendit; DATE quid: dabiturque vicissim:
Scilicet ad summam mensura [(transcriber); sic: meusura] referta coronam,
Et pressa et concussa, suoque superflua labro:
Inque SINUM dabitur tanto mensura paratu.
QUIN haec immoto sedeat sententia vero;
Qua tu mensuras, tibi mensurabitur urna.
QUALITER ingenuis populi regnator amicis
Arte laboratum vultus imitamen in auro
Tradit habere sui: prono quod pensile [(reading uncertain: print faded)] collo
Argumenta oculis fideique locique ministret:
Sic nos, qui nomen CRUCIFIXI a nomine Christi
Ducimus, ex aequo Crucifixi insignia Christi
Quisque sua pro parte sacri gestamus alumni.
Quae sint illa, rogas? Non Coi gloria, Magni
Pictor Alexandri; sed Lucae industria, magni
Pictor ALEXICACI descripsit imagine viva.
MILITIAE Dux ipse sacrae res inter egenas
Nascitur: insidiis petitur: extorris avita
Fortuitas obit erro demos. vulpecula tectum;
Passer habet nidum: sed Christo non datur hilum,
Qua caput acclinet. Stygii malesuada colubri
Tentamenta pati iubet hunc et Spiritus et mens:
Esuries ventrem stimulat, sitis arida fauces:
Vult grosso placare famem; grossusque negata est.
Fel tamen indultum est et faex [Reg: faex] morientis aceti
Morte sitibundo. lapidoso incessitur imbri:
Ludibriumque foris, odiumque domi omnibus idem est:
Quem fovet, et de pane suo nutricat, ab illo
Proditur, et tenui vaenum-datur are: latroni
Aemulus infami lorisque obstrictus et hamis
Huc trahitur trahiturque illuc ad iudicis urnam:
Seditione potens, scelerumque inventor, et oestro
Percitus insano blasphemas spargere voces
In Templum, in Mosen, et in ipsum denique caelum
Arguitur: neque dignus, alat quem publicus aer,
Terra gerat: sed qui cruda laniatus habena
Suffixusque crucileto damnetur et Orco-
Scilicet haec facies CRUCIFIXO propria Christo est.
IAM, quis homo, qui se Crucifixi nomine Christi
Venditat; et partem non gestat IMAGINIS huius?
Quod si mortalem similamus imagine Christum,
Immortalem etiam quidni referamus, et ista
Luce RESURGENTEM? Certe vis magna piorum
Tunc quoque surrexit Christo surgente, nec unis
Conspecti Sanctis: quamvis nihil ore locutos
Arguat historicae veneranda modestia famae.
Nimirum hi taceant: loquitor Mosesque Prophetaeque,
Et quos pro Christi par spiritus armat alumnis
Tales sunt NOSTRI: (Livor quia ringere?) NOSTRI
Sunt tales. Audite sacris oracula dictis
Mystica pandenteis [Reg: pandentes] : qua Mortis victor et Orci
Laude triumpharit; labarique volumina, pompae
Signifer ipse suae [(reading uncertain: print faded)] , patrio redivivus Olympo
Ostentarit ovans. ET nos laetemur [(reading uncertain: print faded)] : et una
Ingeminemus; Io DUX invictissime salve:
SALVE: et quae nobis erepta est, redde SALUTEM:
Exemplarque tui propriique aenigmata vultus,
Tot meritum monumenta, tuis age confer ALUMNIS.
At vos, quiqui estis, et quotquot in agmine tanto,
Qui Christum docti CRUCIFIXUM quique docendi
Morte RESURGENTEM, doctores aere benigno
Ibitis adiutum; MORESQUE probabitis ARAE.
Turpe est si mores Fideique professio distant.
ISTA dies iterum cultu sollemnis habenda est,
Quam Deus aethereo SPIRITUS igne sacrat.
Sollemnem celebrate, pium quicumque professi
Nomen, in Aonio nomen habetis agro.
Cultus at insigni non hic spectandus amictu,
Sollemne hoc alia vult ratione coli.
Veste quidem licitum est amiciri corpus honesta:
Plus tamen illa Animae vestis honesta decet.
Induat hanc iterum, si quis malus exsuit auctor.
Nudus in Orcinas praecipitatur aquas.
Si maculae defaeda [Reg: defoeda] lues insederit olim;
Insessam pura dilue fontis aqua,
Illa de scatebris Israelitidis undae,
Ignea quam sacri Flaminis aura movet.
Pura Deus mens est, et pura mente colendus:
Nec nisi purgatis mentibus hospes adest.
HOC tibi sit dictum. tu dictum hoc exige facto.
Ni factis animes dicta, cadaver erunt.
Nec tamen hic locus est, nec nostra professio, Pubes,
Doctrinae tantos enucleare modos.
Sufficiat stimulos monitorum subdere tardis,
Et faciem affectus notificare mei.
Urbis in hoc medio templum est. patet omnibus aeque.
Arci etiam templum proximat: idque patet.
Istuc, qui vultis (debetis velle) profecti
Doctrinam ad plenos imbibitote tubos.
Heic [Reg: Hic] stant Doctores, quos SPIRITUS armat in istud
Nostri Evangelii spirituale sophos.
Hoc audite sophos, calidaque expendite cura:
Atque bonas una voce sacrate preces.
Utque aliis etiam queat innotescere, quanta
Inque homines pietas vestra sit, inque Deum:
Prore quisque sua dono mactabitis ARAM.
Aere aram venerans, foenerat [Reg: fenerat] aera Deo.
SCILICET Angelicis lux haec est sacra ministris,
Quos Deus humano custodes addidit usu,
Praecipue quibus illa sacro de corpore CHRISTI
Sanguineis animam lustravit purpura guttis,
Quique beatorum scripti servantur in Albo.
Rideat hoc, ut inane merum nugasque canoras,
Sadducea [Reg: Sadducaea] cohors, atque horum postuma proles
Ingenio non seminio, quorum exit in altum
Impietas numerum: tamen his foret absque ministris,
Multa irent sursum, quae fas erat ire deorsum;
Atque deorsum eadem, debentia tendere sursum.
Et quamquam omnipotens Deus est, et in omnia totum
Se diffundit agens, ut solus in obvia rerum
Munia sufficiat: tamen hac non horruit uti
Porte ministerii. Quia vis me ponere causam
Unica causa Deo fuit unico et una voluntas.
Urge, quaeso, tuos pro nobis, Christe, ministros
Nec sine paeniteat caelesti luce beatos
Officiis hominum terrestria saecla mereri [(printer); sic: merori] .
Quamquam nos etiam suboles [(reading uncertain: print faded)] mortalis habemus.
Cur missi e caelo nobis famulentur alumni.
Ille Deo satus, ille Orbis sator, ille catervae
Angelicae, Deus ipse; hominis de corpore corpus
Induit, indutoque hominis cum corpore regnat
Maiestate paricum maiestate Iehovae.
Nonne ergo sit causa potens, servire ministros
Fratribus humanis divino a fratre creatos?
SIT princeps tibi cura novo de PRINCIPE nostro:
Ut qui de CHRISTO CHRISTIANUS dicitur, ipsa
Christianus re sit, quem vera ex indole, Verbi
Pingit ad obrussam natus Perseide Tharso.
Romanae socios Aquilae, iurata Rudolpho
Nomina, terrificis in monstra bicornia Lunae
Turcorum stimulato animis. Tua causa triumphet.
SIT curae commissa tuae Schola nostrae: fac acri [(reading uncertain: print faded)]
Doctores doceant, acri meditentur alumni
Quisque suum studio. concors liget ardor utrosque
Da victum et cultum, humanae stabilimina vitae:
Et caeli morbos nobis averte malignos,
Et flammarum iras. Ne, ne, quod saepe minatus
Et iacere hic, alibique fero cum turbine fecit,
Nos aut nostra avido furor igneus hauriat aestu.
Ista bono nostro, Michaele ter inclite ductor
Militiae caelistis age, in partemque vocato
Servitiis devota tuis casta agmina caeli.
HAEC super angelicis hodie expendenda ministris
Mente animi veniunt. sed sunt et in aere benigna.
Expendenda manu Verbique araeque ministris.
Dedecus est, custos arae nisi vivat ab ara.
QUOD bene sit! Cunas iterum et NATALIA CHRISTI
Ducimus ad festas hymnis sollemnibus aras.
Hic Deus, hic Deus est. procul hinc procul este profanis
Moribus infecti, totoque absistite fano.
Cum Sol brumali se cardine flecteret; et nox
Frigida caeruleam [Reg: caeruleam] terris infunderet umbram:
Illaque tat Vatum monitis totque ordine saeclis
Debita, mortaleis [Reg: mortales] e virgine carperet auras
Aequa Deo suboles promissaque gloria Christi:
Credibile est tacitae per amica silentia Lunae,
Urbis ad antiquae Iesseia moenia Bethles,
Custodes ovium loca personuisse vel isto
Carmine, vel simili: TERRAE gaudete coloni:
Ultima fatidici venit iam Davidis aetas:
Iam novus a CHRISTO Saeclorum nascitur ordo:
Iam peperit Virgo: redeunt caelestia regna:
Iam nova progenies patrio descendit olympo.
Tu modo nascenti Puero quo reproba primum
Desinet, ac totum surget gens sacra per Orbem,
Terra fave Iudaea. tuus iam regnat Iesus.
Teque adeo decus hoc aevi te principe, quantum est,
Crescet: et incipient alii succedere mores:
Cunctaque depositis mitescent Saetula bellis.
Te duce, quanta subest sceleris contagio nostri,
Perpetua solvet paenae [Reg: poenae] formidine terras.
Per tua facta pater Deus esse videbitur Orbi;
Tuque patri compar Deus ipse videberis illis:
Pacatumque reges patriis virtutibus Orbem.
Occidet et Serpens, et fallax Umbra sacrorum
Occidet: ingenuae surgent Pietatis alumni.
Tu gentes sine lege vagas sub utroque cubili
Solis, et Isacidas fraterni sanguinis, aequo
Iure sub unius coges nova Symbola pacti,
Christianosque tuo de nomine, CHRISTE, vocabis:
Nec metas illis rerum, nec tempora pones:
Successum sine fine dabis. Luin tempore primo
Aggredere optatos (sic poscunt fata) labores,
Cara hominis suboles, magnumque Dei incrementum.
Adspice funesto pereuntem crimine mundum
Semique stirpemque Chami populumque Iapheti.
Adspice, venturo laetentur ut omnia saeclo!
O nobis vitae superet tam longa potestas;
Atque animi, quantum sat erit tua discere facta!
Non nos Iessides Ephrataeus vicerit hymnis,
Nec Salomo: quamvis nullus sapientior isto:
Illo nec pastor nec rex praestantior ullus.
Incipe, parve Puer, Chirstianam condere gentem:
Hactenus haec multas peperit spes anxia curas.
Incipe, parve Puer. qui non pars gentis in illa est,
Nec Pater hunc numero, nec tu dignaris Olympo.
TALIA credibile est ovium dixisse magistros:
Aut si non dixere: fac haec haec potuisse, beatae
Noctis ad excubias Nos heic [Reg: hic] imitabimur. Infans
Hic noster; nosterque dies, iterabimus hymnos
Cum grege Pastorum: quis tunc chorus ales Olympi
Agmine conferto claraque in luce per auras
Accinuere: Deo sit in altis Gloria caelis:
Pax terrae: saeclis hominum propensa voluntas
In sese inque Deum gratis per mutua votis.
VESTRA tamen pariter munuscula poscimus Arae.
Ius habet hocce, suos ut nutriat Ara ministros
ILLE Dies nunc rursus adest, qui semper amicus
Semper honoratus Christiano debet haberi.
Et si vel Libycis ageretur syrtibus exul,
Barbaricove mari deprensus et urbe ByzantI,
Quam modo crudeli Mahumetus acinace terret:
Annua vota tamen sollemnesque ordine pompas
Expediat, mactetque suis altaria donis.
Iam vero optata cum pace fruamur, et alma
(Haud equidem sine mente, reor, sine numine Christi)
Urbe frequentemur, quo non celebremus honore
Hoc sollemne Sacrum, quod SPIRITUS ille, tremendi
Tertia flamma Dei, Meritis et Nomine sacrat?
In te quisque animo descende, ac Cordis opertum
Castiga cum Mose nefas: alimentaque noxis
Subtrahe: quod res ipsa, fatere: parata fatenti est
Gratia: confessis patet omni tempore Numen.
Spiritus ipse Dei tibi verba praeibit honori
Non aliena suo. Linguis apparuit igneis [Reg: ignes]
Spiritus hic ideo Solymae sub moenibus olim;
Ardentes quia Corde facit, facit Ore loquentes.
Spiritus ille lavat, quae sordent: arida succo
Humectat [Reg: Umectat] caelestis aquae: quae saucia, sanat:
Quae rigida, inflectit: quae frigent, igne focillat:
Devia luce regit. Facit unus hic omnia: et unus
Illum, qui Mundo fuit, est, erit omnia, Christum
Omnibus ostendit. Quod festum pluris habendum est,
Quam quod fert generi meritorum plurima nostro?
SITIS in hac, Musaea cohors, pietate calentes,
Ac sociis caelo precibus deducite Pacem:
Pax et sana quies opus est Pietatis alumnis:
Sed votis emitur, sed ab hoc, qui sanguine fuso
Aeternae pacis sancivit foedera, Christo.
Sitis in hos etiam, quivis pro sorte, benigni
Numinis aeditimos. Cur aere ciboque caduco
Non saturem,qui me caelesti nectare pascit?
CENTENOS qui nunc ipsos defenditis annos
Hanc Academiam, superae manus ignea turmae,
Porro alios iterumque alios defendite CENTUM.
Si vos rite colit: vestro si debita regi
Creditis hoc templo celebrari Sacra quotannis.
O animae purae, caeli felicis alumni,
Unanimi fratres, hominumque deumque ministri:
Illa Dei coram vobis datur ora tueri,
Quae nos in speculo Fidei sub imaginis umbra
Cernimus obscuri. vobis hac forte beatis
A primo licet esse die neque causa ruinae
Speranda ullius; sic vos adamantina Recti
Vincla ligant; stygium postquam draco rufus ad Orcum
Fulguris exemplo caeli turbatus. ab aula est.
Vos dextra famulante polos mundique rotatas
Volvitis ambages, Solemque et cornua Lunae:
Unde diei noctisque vices ac circulus anni
Et non deficiens saeclorum nascitur ordo.
Vos pluvios imbres et adacto turbine ventos
Abruptosque ignes et torti fulminis iras
Rite coercetis, manifesto a Numine missi
Vobis imperium est in aquarum atque aequoris aestus,
Est et in undantes flammatum atque ignis habenas:
Pendula vos etiam libratis pondera terrae,
Et quicquid terrae est. Vos nos et nostra fideli
Cingitis excubitu. vos quaeque intutae viarum
Tuta procuratis, qua castus inambulat erro.
Vosque profecturas animarum e corpore mentes
Tollitis ad caeli semper florentiae tempe.
Quisquis es, hoc imo revoces a pectore votum:
UNA DEI suboles, hominum spes unica IESU,
Qui mortem moriens vicisti, animasque piasti,
Qui proprium corpus nobis cure fragmine panis,
Et qui das proprio cum sanguine pocula vini,
Exbalatam ex ore animam felicibus ulnis
Angelus excipiat, gremioque repon at Abrami.
Hoc summum votum est: haec voti summa sit opto.
Qui Summo vult cumque Bono post fata potiri.
Intere a vivas, ut amat tuus Angelus: et sic
Res largire tuas, ne tabeat alter ad aram
Angelus esurie, (namque est et hic angelus) Et si
Ambieris aram plenus pietatis et auri,
Hoc tecum in gemines tacito sub pectore votum:
CENTENOS qui nunc ipsos defenditis annos
Hanc Academiam, superae manus ignea turmae,
Porro alios iterumque alios defendite CENTUM.
NATALITIIS [Reg: NATALICIIS] CHRISTI XIII P. P.
PRAEPROPERIS octava dies nunc labitur horis,
Quando sub hoc (notum est) augusti fornice templi
Baptistae exclamat Praeco ille vicarius alta
Voce; Parate viam Domino. Parete volentes;
Atque parate viam, qua fas est lege parari.
Praecipites celerate moras. se proximus infert.
Claustra revellite; transtra refigite; limen et antes
In vastos laxate sinus: attollite valvas
Altius: aspra [Reg: aspera] et hiulca viarum complanate.
Inferat ut sese Rex inclitus ille. Quis ille est
Inclitus? illa Dei, illa hominis ter maxima proles.
Salve hominis salveque Dei stirps: respice terras,
Et nos et tua dexter adi pede sacra secundo.
Tu Siloh es: fatis huc te poscentibus affers:
Tu carnem adsumis, quo mortem abfumere possis,
Nostra salus agitur. venientem rite mereri
Obsequiis et amore decet, Quid inania turges?
Quid linguae strepitu Christi profiteris amorem?
Facta professoris Christiani ostende; placebis.
Qui furis illicitae flagrante libidinis aestu,
Tolle Cupidineum vapido sub corde venenum.
Extemplo caelestis amor frige scit in igne
Pectoris incesti: quocumque haec schemate pingas.
Vos quoque lurcones, bibulum genus, Hectores udi,
Queis [Reg: Quibus] fumo cerebrum veaeque uligine putrent,
Qui mortem hauritis vino, vitam unde modesti:
Quique diem nocti, noctemque aequare diei
Atque hominem bruto (quamquam cui bestia visa est
Ebria?) consuestis [Reg: consuevisti] , pravum desuescite morem.
Hi sunt fumi illi nebulaeque atraeque paludes,
Quae probibent aditu venientem in propria Christum.
Quique Perillaeo [Reg: Perilleo] (fit et hoc) tauro aemulus audes,
Quae fesso indulta est, noctem infestare boatu,
Et caelum et terram blasphemo gutture torres:
Tolle venenatae furiosa tonitrua linguae:
Hae sunt ballistae, catapulta haec ista profecto est,
Quae Dominum templo probibet. Tu nobile Templum
Illud es! indignum nisi tu te feceris ipse:
At tibi ne, tibi ne mentem tam dira cupido
Auferat exsenso, quovis ut crimine templum
Defaedare [Reg: Defoedare] velis, quod Christi sanguine lotum est,
SIT templi tibi cura tui, quod es ipse: sit aeque
Cura MINISTERII, cui templi credita cura est.
Qui tibi for tuitis compacta mapalia glebis
Congerit, aere tuo vitam cultumque meretur:
Quur [Reg: Cur] egeat, qui TE conformat in aurea templi
Culmina, maiestas in quo sedet ipsa IEHOVAE?
QUINQUAGINTA dies ipsi pernicibus alis
Arripuere datam sola per caelestia metam;
Quando redux hominum-Servator CHRISTUS ad auras
Morte triumphata et domito surrexit ab Orco:
Tunc memini (neque vos id dememinisse, patescit)
Me vitae melioris iter suadere, benigno
Numine. quippe satis visi parere monenti,
Qua parere potest humana licentia vitae.
Quod laudo: et laudis pretium retulisse putabo,
Si post curretis, quo coeptum est tramite curri
Hoc Virtutis iter. nec spem despero: sed addo
Calcar anhelanti per iter sublime caballo.
Quamvis inventi, nostrae qui dedecus urbi
Tam pulchrae laudis speculum infecere pudenda
Sano homini macula. Sed enim deforme putari
Non debet corpus, verruca quod una notavit.
Nunc et ab eois se Lucifer extulit undis,
Indixitque diem, sibi quam magni ille Iehovae
SPIRITUS Omnipotens festam praecepit haberi.
Hic Calor ille Dei est, ignisque reciprocus inter
Ignem utrumque Patris Gnatique hic SPIRITUS afflat
Cordibus ardorem, quibus enthea gratia cordi est.
Ast ubi flos hic ignis inest, celare calorem
Fulgoremque nequit. Calet et splendescit in omni
Mens opere ingenuo. Mera sunt tectoria pictae,
O homo, gloriolae; sancti si Flaminis aedem
Te cor habere crepas: nec amore calescis Honesti,
Nec fulges splendore Boni. genuina per ipsum
Ostendenda Fides opus est. simulacra malignae
Sunt Fidei, verbo profiteri Credere, non re.
Esse Deum tu credis. idem facit Orcus; et horret.
Quin opere ostendas, qui sis. tibi Flaminis auram
Cor tacita vegetare anima qui credere possum:
Ni videam tua facta; Fidem nisi vita loquatur?
ESTE Boni, quicumque bonas heic [Reg: hic] discitis arteis [Reg: artes] ,
Caelicus hac Pietatis agon certatur arena.
Leucoridum pubes super hanc certate coronam:
Quique aliis praeeunt exemplo et vote, magistros
Omnibus officiis properate et amore mereri.
Cura si ARAE etiam. Fidei qui symbola nobis
Expediunt, cur bis non auri symbola detur?
QUOD BENE SIT; Lux illa piis illuxit alumnis,
Qua Geniis (detur vulgata licentia voci)
Caelituum [Reg: Caelitum] genti festos revocamus honores:
Nec tamen ingenuum DOMINI violamus honorem:
Nec Genii cupiunt; nec nos meliora professi
Imus honoratum cupidos: si forte cupissent.
Est modus in sacris, sunt certi denique fines,
Quos ultra citraque nequit consistere cultus.
Nempe satellitium DOMINI, ac custodiae nostri
Corporis et rerum; sed internuntiae turba est.
Hac se sine tenet Pietas: haec gloria festi est:
Hi sunt sollemnes [Reg: sollemnes] , hodie quos ambit honores
Militiae caelestis honor. Nisi miles hic acres
Egerit excubias pro nostrae gentis alumno,
Gentis utrumque latus nostrae patet ilicet hosti.
Nec requiescit enim stygii ferus arbiter Orci,
Praecipue dum summa videt sibi fata parari,
Totaque Naturae meditari maenia lapsum.
Nec dum etiam causae inanum ???dique [(reading uncertain: print faded, nearly illegible)] dolores
Cesserunt animo sedet alta mente repostum
Iudicium Triados, spretaeque iniuria gentis,
Et genus invisum et rapti superae arcis honores.
His super accensus, Christo iurata professos
Nomina, relliquias Satanae atque immitis Averni,
Turbat agens totum longe lateque per Orbem.
Tantus amor Satanae est Christianam perdere gentem,
Quantus amor Satanae tamen est hanc perdere gentem,
Tantus amor Christo est perituris auxiliari
Caelicolum felice manu. Qui nomina nostri
Estis Athenaei; sacris abnormia pactis,
Quo fieri pote cumque modo, vitetis oportet:
Si contra has Furias occultaque furta nocendi
Praesentem speratis opem famulantis olympi.
Mellificas vidistis apes caligine fumi
Cerea vernantis migrare cubilia nidi?
Vidistis. Ratione pari fugit hospitis aedem
ANGELUS excubitor, quam vitae crimina foedant [Reg: foedant] .
SITIS in hoc, iubeo, faciles Witebergia pubes
Auscultare bonis. Nihil est, audire docentem
Optima, ni factis simul optimus esse labores.
Tu fac: et aucta tuo fac ut aere sit ARA docentum [Reg: docentium] .
FINIS SACRORUM LIBRI I.