Melodaesia sive Epulum Musaeum. [...] Ludi Iuveniles Martinalia et Bacchanalia: Cum productione Gynaecei.Machine-readable textTaubmann, FriedrichTaubmann, FriedrichXML version, markup prototype, December 1999Ruediger NiehlmarkupCamenahttp://mateo.uni-mannheim.de/camena/taub1taubmannmelodaesia.htmls001.htmltaubmannmelodaesia.xmltaub1/jpghtmlLeipzig: Schurerius, 1597.
Regeln fuer die Texterfassung 03/2001
not necessary
March 2004Ho Wai-Mingmarkup
Morpheus spell-check performed; typed text - structural tagging complete - no semantic tagging - Morpheus spell check; Note: the form "Omneis" has been replaced with "omnes" without indication throughout.
FRIDERICI TAUBMANI Epicorum
LIBER I.
IUSTA EXSEQUIALIA in obitum AEMILIAE, Illustriss. Princippp. GEORGII March. Brand. Coniugis; G. FRID. etc. Matris, AUGUSTI Sax. Elect. Sororis, p. m.
ET merito. AEMILIAM deflemus, Principe natamSaxone; FRIDRICI Genitricem Principis huius,Subdita quem terrae sola pulli syrmatis umbraStringere cernemus, latamque ciere querellam.Ecquis erit tandem, super haec qui funera missosCastiget gemitus; lacrimis discrimina ponat,Lugendique modos? age tu mihi praecipe cantusLugubreis, princeps Musarum: ut principe fatoDigna fleam, et mactem votivo carmine manes.Tolle elegos: elegi plebeii naenia leti:Illustres animae illustri sunt carmine dignae.Quamquam ego non par his: et vix miserabile carmenDiscordeisque modos, et lamentabile verbumInchoo prae gemitu, prae luctu finio: ut ipsosHeroos adigar gressu truncare tenores.Infelix vates, cui non e vertice laurus,Aut ederae vernent hilares: sed taxea pullasNubat silva comas, et deplorata cupressus.Hei mihi, quem te offers nobis, FRIDERICE GEORGI!O Princeps patriae! quantum mutatus ab illoPrincipe, qui reducem te nuper ab orbe BorussoMagna equitum peditumque cohorte, trucumque crepantiNube quadrigarum, post bina triennia, FrancoCaelo ostentabas! adeo sincera voluptasNulli unquam concessa fuit! sors mutat in horam,Fertque refertque vices; et amat illudere rebusAcriter humanis: neque fas fixum ire refixum.Princeps, vultum aperi, si fas; oculoque reductoDensum humeris metire grege, spissumque theatrumExcute. quot procerum consortia pectora tecumIn partem luctus veniunt? quot funera MARTISSindonis induviis sectantur amazones albis?Omnis adest aetas: moerent iuvenesque senesque,Et Francae matres, et nobilis ordo virorum,Cumque magistratu plaebes iurata clientum,Terrae progenies et paupera ruris egestas.Omnes atrati, devoti questubus omnes:Omnibus iidem animi: par est concordia flendi:Certantque exsequiis summum de Matre mereriFuneris obsequium, laudataque praemia leti.Fluviorum rector Francorum Maenus amoenus,Qui pede proclivi nostras properabat in orasHactenus, et grato vestibat palmite viteis,Et campos herbis, et fructibus ubera glebae:Hic hodie, (si quid Variscum russa propagesArguit ex vero) caput occultare latebrisDicitur, educto qua vertice surgit in auramPinifer, et celsa de rupe flagellat Olympum:Ac lento trepidare vado: nec, ut ante, meatuPraepete Montani luctamina vincere saxi:Sed cum sole novo, sed vespere solis in vmbraFrancidas incusare nurus, indigna quiritans:REDDE SE redde mihi redivivam a funere Nimpham:Sic uber tibi semper aquaesit copia; sic etPurior electro sub ONOLDI moenia labensPrincipis humectes augusta palatia nostri.Haec ille. Ab quoties aliquis de paupere turbaPraeteriens Aulam defunctae Principis, Heu heuIngeminabit, Ubi es Mater? qua sospite nunquamEsurii grauius; nunquam sine vestibus alsi!Ah quoties aliquis, quem iudicis urna dicavitCarnificis laqueo, sanctas forte obvius aedeisSuspiciens dicet, Quam saepe hinc exiit olimInsperata salus, mortisque e limine sonteisEripuit; frugem si Spes sperare iubebat!O MATER, iam non-mater, quis casus ademitTe nobis? quodnam praesepe subimus egeni?Quaenam certa adeo vivaria quaerimus? EcquisEsuriem toties-redivivam in corpore nobisExstinctam toties poterit dare? Mater, an audis?Pupilli viduaeque, tui praesepis alumni,Haec querimur. seros o digna videre nepotes,Et Pylios aequare dies, et flore seniliFato praescriptas aevi transcendere metas!Hei quam multorum spes sunt in marmore parvoCompositae. Pectusne illud putredine solviPosse, rear; toties quod opis miseratur egenteis?In cineres abeant aures, quas semper apertoVidimus obsequio praecurrere vota clientum?Hine oculi tenebras tumuli patientur inerteis,Qui se pascebant, quando famis arida prolesAnte foreis sueto se more receperat esum?Hine pedes tristi putrescent tabe sub urna,Quis magis haud celeres fuerunt adfecta iuvandi?Hasne manus, inopum natas in munera, saevoDente laborabunt opici corrodere vermes?Hancne decet linguam bruto obmutescere saxo,Quae nunquam nec sole novo, nec vespere seroSuppliciis onerare DEUM lassata quievit?Hei miserum! caecone trahis sic omnia motu,Teque nihil, Fortuna, pudet: temerare bonorumSpes audes, plenumque ferox incidere votum?Incestis Francam crudeli funere terram:Marchiacamque domum, praelustria nomina BRENNI.Raraque Saxonicae funestas germina Rutae.Quid sumus, aut quidnam victuri nascimur? aeuiPortio quam no~ magna! quis ordo, quis aestus in illa!Ipse valens vivusque loquor; me cernite! nunquidPropterea possis hodiernae crastina summaeTempora iurato vates promittere pacto?Quis quis adit vitam, leto defungitur. omnesIbimus: et matrem semel ibimus omnis ad illam,Qua princeps generator Adam fuit editus, et quaPostuma progenies nos caetera saecula mundi.O homo, Ne diuturna putes stipendia vitae!In paucos utenda dies, sine foenore cunctisSunt data: et haec reddes, qua non speraveris horae.Leti mille modis homines Mors una fatigat:Nec datur hanc sciri, neque fas excludere mortem.Vsque adeo rigidum hoc et inevitabile ius est!Quo Vates Solymi, et fidei ditissimus Abras?Quo Noa Lamechides? quo Tharsi gloria Paullus?Pulvis et umbra sumus. praesta pietate Prophetas;Et meritis Patres; et Achillem robore; GraiosIngenio; dites argenti pondere Crassos:Reges et Latias armis transcende curuleis:Atque animis aequa Fabios, virtute Camillos,Scauros, Pompeios, Marcellos, Caesara, Paullos:Et refer inter avos millesima nomina: quid non?Cras morere. Haec summas excepit linea sorteis,Haec imas. stadium hoc Fati decurrimus omnes.O homo, quis tu? iure queri hoc qui nomine possis?Coge sub adspectum triplicis confinia mundiMoenia, et artificeis Naturae evolve labores:Cuncta repentinae prope tempestatis ad instarMobilia, et vario cernes fluitantia ritu.Sol oculus mundi, varias qui temperat horas,Hoc superum caeli limen ducitque reducitqueInstabili vice; nunc cohibens momenta dierum;Nunc laxans tenebras. nunc purpura florida pratisPubentesque rosae generantur: sicca fit aestas:Est et hiems; est frugiferi quoque meta laboris.Sic volvenda aetas commutat tempora rerum,Atque aliam ex alia reparat Natura figuram.Vermiculatum opus hoc scitoque emblemate factum,Et moles templi caelo vicina, situmqueGymnasium auspicio FRIDERICI Principis; olimTesqua, feris stabulum, vix nomine nota fuerunt.Cur haec displiceat tibi forma reciproca rerum?Ante meos ortus multi vixere: sed omnesCommunem petiere locum: nunc ipse supersto,Tu mecum: forsan cras dicimur ambo fuisse.An melius tu scire queas, quid iure novandum,Quid deperdendum; quid vtrinque sit utile: quam quiEt facit et reficit; qui destruit atque reducit?At tamen AEMILIAE debebat parcere fatum!Vt vellem! atque utinam de totmodo viribus unum hocNon licuisset Herae! Sed quid caussamur? Eundum est.Ibimus bine omnes. it primus et ultimus ordo.Mista senum ac iuvenum densantur funera. cautisComputat articulis numerum Proserpina functum:Ne quis fatali fraudaverit aere Charontem.Quotquot humo nati, tot humo debentur humandi:Nec placare datur cuiquam fera numina Lethes.Novimus hoc: et tu nosti, FRIDERICE GEORGI.Non igitur cantus et verba medentia plagamConsero. habes intus, sanare quod ulcera possit,Atque animi mentem cura mulcere salubri.Scis FRIDERICE, locum quem te fortuna tueriIusserit: heroo praestent tua pectora motu.Haud eadem triviumque decent et principis aulam.Tu matrem luges? et nos lugemus eandem:Nostra fuit meritis, nexu tua sanguinis. at nonSorte pari leto defunctam amisimus: huiusMaior eras meritis. nos caetera turba queramur,Munificam citius tumulo succedere matrem.Vince animum, supraque tuos exsurge dolores;Quod tua te fortuna iubet. Flagrantior aequoNeu sit amor cari capitis; quod gaudia caeliIam no va participat, veteresque Heroidas interDeridet curas hominum miserosque tumultus.Non cadit ante dies. exiuit virginis horas;Excessit thalamos heroa vir ago maritos:Et vidua in senium vergenteis transiit annos.Venit ad extremam, caelo indulgente, senectamExsangueisque dies. stadium decurrit ad imumCarceris a creta, felici calce. quid ergoRestabat, nisi mors, velut ultima linea cursus?Adde, quod aequo animo, satur ut conviva, recessit,Qui post lautitias requiem sectatur et umbram.Nec vis ulla animam lucta exturbavit atroci:Sed consanguineus leti sopor exsuit astuSensum animi placido: Morsque hunc imitata labanteExplicuit; falsoque tulit super aethera somno.Corporis exsolvi voluit compage, suoqueVivere cum CHRISTO. cum Christo vivit: et astriVotivi compos Mundumque Orcumque triumphat.Nec digna sine laude tamen decessit: habet, quoNomine vel poterit solo immortalis haberi;Quod fuerit thalamo Patris desponsa GEORGI,Quo Sol non alium vidit pietate priorem,Francidos Eoae qua se longissima tellusProdit ad externas faecundo palmite genteis.Hic, ubi Relligio mersum caput extulit umbrisPrimitus, arbitrio sancti confisa Luteri,Prodigus altae animae contra sua saecula CHRISTIAdseruit verbum. Ruat aether arduus, inquit,Saxea fatali solvantur viscera nexu,Et mundi textura crepace cremetur ab igni,Inconcussa feram solido vestigia nisu.En me, Pontifices! En me, rex Carole! nostriCanitiem capitis patiar cervice re velli;Christium animo nunquam. sartum tectumque tueborDogma revelatum; quicquid deliria sectaeBlasphemae tentent. hoc postuma secla nepotum,Quum morte occubui, memorabunt carmine factum.O tanto vox digna viro! Vir coniuge tantaDignus: et o digna hoc utroque parente propages!Non etenim te degenerem, FRIDERICE GEORGI,Arguet ulla dies patriae virtutis et artis.Relligio hospitium cum transfuga quaereret olim,Excipit hanc Genitor. nunc rursus ubique locorumCogitat exsilium. et nisi tu, Dux inclite, valdeAdsereres profugam: nostrae quoque patria terraeMoenia desereret. quod dii prohibere laborent!Optime Rex caeli, cui parent omnia soli:Qui lex ipse tibi es; Vitamque Necemque potentiDigeris imperio: tibi si qua Ecclesia curae est;Si quid desponsae cor amas, cor amabile, Nimphae:Sit princeps tibi cura, precor, de Principe nostro.Illustra mentem divina numinis aura:Suggere opem nervis, corpusque fidele senectae:Ut longos diuturnus eat cum pace per annos.Sic celebrabere. sic habuisse Ecclesia nidosNusquam dicetur meliores Solis ab ortuAd solem occiduum; quam in nostri Principis agro.Sed nunc AEMILIAM suprama voce vocabo:Stent ut honorato de vota picula busto.AEMILIA ecquid ades? tibi moesta haec carmina NimphaeLibant Fonticolae. campos sortita beatosExsere te paullum; si nostra haec pertinet ad teNaenia: si digna mactavit laude sepulcrumExsequialis honos: manibus si Manibus aequisMusa tuis operata fuit, sancteque litavit.AEMILIA audisti? nunc te compone quieti.SALVE connubio magni quondam usa GEORGI.Consitrixque VALE Friderici. Germen honorumRutae Saxonicae SALVE. pietatis amatrixVirtutisque VALE, SALVE heroina. decusqueMatronale VALE. SALVE sub marmoris umbra.Elysia sub valle VALE. VALE inclita Mater.AEMILIA, aeternum nobis SALVETO, VALETO.
AD CHRISTIANUM IV Regem Daniae. De Syntagmate Historico REINERI REINECCI.
DANARUM custos rerum celsissime, RegumProgenies, Rex ipse tuum, CHRISTIANE, per orbem:Duxit Alexandri viuos simulantia vultusAera laborato castigatissimus unguiLysippus quondam: solitis neque defuit armis,Saecula pictorum qui cuncta triumphat, Apelles;Ac Regis vultum regina luce colorumUmbrarumque rato scite alternavit amictu:Et nil non fecit, quo polluit artis et ususAtque operae atque operis contento robore; quei RexPorro sequuturos hominum duraret in annos.Invidiosa tamen caries mordacibus aeuiDentibus erosas diffudit imaginis vmbras:Ut de tot statuis ducto viventibus aereDEque coloratae fibris erronibus vndaeVix posset tenuis se nominis aura tueri:Ni famae sensim periturae vindice pennaHistoricam laturus opem venisset, et in totQuingentos Quintus longinqua Curtius annos(Huius et adseclae) reperissent luce salutem.HANNIBALIS Poenas, quo nemo Punior, arteisQuis sciret hodie? lentam quis Hamilcaris iram?Quis Cur I nosset Dentati nobile rapum?Nec, qui currendo Romanam restituit rem,Nec qui cunctando, tantae sibi postuma famaeNomina cum tanto potuisset amore mereri:Haec nisi defensum tam gnaviter histories issent.Praeterea Iovis ille nepos mentitus Achilles,Qui fuit Iliacis tormento moenibus olim,Vicit in humanis hominum fastigia: si nosTanta Poetarum domino credamus Homero.At iacet Arminius Germanae splendida gentisGloria: qui patrii iuvenili fulmine belliFacta decem facile tunc contudit unus Achillum.Iam, CHRISTIANE, vagi quae sic imperviae mundiSecessit regio, quo Fama loquacibus alisMagna tui quondam Friderici nomina patrisNon deportarit? tamen haec quoque maxima rerumGloria paullatim seris tabesceret annis:Ni fastis inserta libris floresceret, et seCottidie memores hominum renouaret ad vsus.Sed non est operae cuius vis condere Fastos,Et tenebras aevi rebus defendere gestis.Quod rari potuere, potest REINECCIUS. hic est,Cui rem quamque datum est immunem nube tueri,Lapsaque venturis committere tempora saeclis.Hunc vocat historiae Cleio regina dynastam:Nec placito Cleius abludit Apollo: neque illiQuiquam aliter censent, quorum sententia prima estInter honoratos doctorum antistites. ast hicIpse suae grandeis castigans indolis artesTanta verecundis declinat nomina caussis.At tu, qui celsi mensura et pondere sensusUteris in Musas, Dani Rex inclite caeli,Hoc postquam SYNTAGMA leges; non hercle dynastamHistoriae, sed forte voles hunc dicere regem.
AD MARCUM GERSTENBERGERUM, Cancellarium Sax.
QUALIS ad Aurora suboles Hyperionis auroPurpurat, et longe radiantia tela dieiProiicienshumileis convestit lumine terras:Sic tua se virtus, GERSTENBERGERE, per omnesSaxoniae differt radis illustribus oras.Sol tibi FRIDRICI GULELMI Principis aula est:Ipsius splendore nites: splendore renidetRursus et illa tuo. Themis hanc tibi foenerat ultroLuminis usuram, vigilis stipendia curae.Felix, qui genium Virtuti destinat uni;Atque animae florem succumque aetatis, et omnesCuris non-curis doctrinae mancipat annos!Ut ferat hinc res priva, suum Res-publica fructum,Praecipue custos patriae maiorque potestas.Verum hodie paucis adeo licet esse beatis.Tu tamen in paucis, Gerstenbergere, coruscas.Et dubitemus adhuc Patriae te dicere solem?
AD OLIGERUM ROSENCRANTZ, Nobilem Danum.
VT tu semigres nullo mihi carmine dictus,Cui genus et virtus et masculus indolis ardor.Et doctrinarum paucis indulta magistrisCopia non ullo ruiturum nomen ab aevoCelsius aedificant tenus ipsa volumina caeli?Ne mihi sit tantam Musis imponere culpam.Te quoties vidit solio de principe LudiCuris non-curis sophiae damnata iuventusSectarum caussas ac rerum momina certisEruere indiciis, calidique sophismatis uncos,Et dubiis contorta plicis quaesita paratoSolvere iudicio? quoties te civica legumPondera fatidicae limare Themistos amussi?Et quoties vidit sacri mysteria libriProdere theologe Logices indagine pubi?Nunc is desertum nostri iuga culta Lycei,Et Danae repetis natalia viscera terrae.Nec fueras alia proficisci dignior hora,Ac patris amplexus et matris ad oscula ferri.Nunc hiemes anni proprior clementia PhoebiLaxat, et angustam verno de limite cogitLongius ire diem: nunc molli persona cantuDiscordes secum strepitus virgulta loquuntur:Nunc adolescenteis electat amoenior herbasTemperies genitalis humi. tibi flumen ab aura,Et terrae facies blanditur; et auia caeliTempla, ROSAECRANTZI, peregre famulantur eunti.
AD LUDOVICUM WURMIUM, EQ. Palat. Praesidem Blassenburgicum.
SUBLIMEIS cantare modos Musa auspice malim;Hiscere quam trepidis deducta poemata labris:Ni cupidum vox deficeret; nisi cantor ApolloIntantum averso vultu se sperneret a me.Quando tamen pietas patriae, et tua vivida virtusMe iubet: audebo: et potius sermone pedestriIrrepam per humum plebeii carminis auctor,Quam mutum esse. Animos rerum spes ipsa feraceis,Et favor ingenium dabit; et mihi Patria vires.Non equidem infiteor: Claris natalibus ortumDucere; maiorum censeri sanguine longo;Et patris et proaui clipeos ostendere pictos;Momentum splendoris habet. sed maior in illoGloria, quod fuerit propria virtute paratum.Subrue fulturam, patitur structura ruinam:Palmes humi stratus socias desiderat ulmos.Sic miserum nimis est, aliorum incumbere famae:Et si fas dici, paene evanescit in istoNobilitas, cuius laus est in origine sola.Sed qui maiorum prognatus sanguine claro est,Excoluitque animum studiis sollerter honestis;Non tantum exaequat patritum stemma; sed omnesTranscendens titulos et avitae laudis honoresNobilitatem albis praecedit utramque veredis.Nam donum omne animi tanto conspectius in seLumen habet, quanto maior, qui lucet, habetur.Quin immo, si cui generis proavita deessetNobilitas, artes pro Nobilitate sat essent.Plebeiae multorum animae, plebeia fueruntNomina, plebeiis et avis atavisque creati;Qui clipeos gestant titulis signisque rigenteis,Concilioque Ducum inserti moderamina rerumMaiestate pari capiunt; humilesque clienteisExemplo maiore docent. diadema QuiriniEt trabeam et fasceis meruit rex ille bonorumUltimus, ancillae prognatus semine, Romae.Scilicet Ars etiam pollens ac mascula Virtus,Et genus et Fasceis, et cur non omnia? donant.Verum quid potius, WURMI, mirabimur in te?An genus? an fasceis? doctas an acuminis arteis?Non liquido apparet. Quin demiremur utrumqueEt genus et fasceis: doctrinam vero beatisSedibus aequemus superum praedivite laudumEllogio; nomenque tuum veneremur in illa.O quantum vellem, possem quoque praeside Phoebo;Et maior iuveneis impleret spiritus annos:Vt satis ad tantae tua sim praeconia laudis:Grandi operi magno iam nunc accingerer ausu,Atque laborarem vivis intexere chartisNominis incrementa tui Virtutis et Artis;Quae legeret saeclo veniente profundior aetas,Atque horum suboles, et quae post surget ab illa!Vsque adeo virtus, et demiranda per omnesVita modos, geniique tui me nomina raptant!Plaebs omnis stupet in titulis et imagine picta:Virtuti villam praefert, ut et artibus aurum.Nam qui tantum agri, quantum vix quattuor horisMilvus oberrat, habet: toties-crescentia tectaMolibus et tignis, ipsique minantia caeloIncolit: aggestos facti ruit aeris acervos:Hic meruit, clamant, primorum primus haberi:Nobilis hic veri numeros parteisque tuetur.Nimirum hi norunt; Didicisse fideliter arteis,Quid sit; quo valeat; vitae quem praebeat usum!Sed qui iudicii modulis ac pondere rectoUtimur, et veri speciem dignoscimus intus;Valdius oblectant, meliusque morantur, honestisSi quis a vis ortus, bellique domique probatus;Dives opum, et reliquis fortunae dotibus auctus;Ingenii quoque divitias, et Palladis arteisAdiicit ad cumulum; et ceu lumen lumini eorumAccendit maius. Sic purae inserta smaragdoSplendidius multo fax lucet, et acrius irquosPerstringit nostros; quam condita simplice cornu.Quod non maiestas, nec poenae fulmina possunt,Id praestat sapiens, et cui perfecta disertisOra madent verbis. Studia in contraria vulgusScinditur? hostili gliscit terrore tumultus?Grassatur fraenos exsuta licentia legum?Non alius sedare potest, et fraena popelloIniicere indomito, quam cui facundia praesto est.Non alius melior trepidanti occurrere turbaeConsilio; aut legem, quae poenas irroget aequas,Dicere: quam doctis qui cor habet artibus auctum.Nempe hic utilium velox praevisor, et aucepsTemporis ac rerum, secum praesentia primisCopulat ingeniose; animoque futura sagaciPraecipit; ac mores perspecte callet, et omnesPonderat eventus: Ne quid committat agendo,Quod se poeniteat, studioque laboret inaniPost emendare: ut nimium seri Phryges olim:Par sibi, fortunam doctrina emendat utramqueSecernit bona diversis, fugienda petendis:Nil pallet, praeter turpis dispendia famae:Instar habet muri civique hostique: nec unquamRes sibi legatas timide gelideque ministrat.Sensit idem noster multo cordatior herosMARCHIO, qui Franco pariter populoque BorussoImperitat: Cumque exsutam Rectore priori,Quam BLASSEBURGUM perhibent, Cognosceret arcem:(Mirum opus: aerias moles educta sub aurasCyclopum scopulos ultra, atque audacia saxaEnceladi, et quicquid delirat fabula mendax)Multa putat, cuinam tantas committat habenas.Dumque agit haec secum, tu te offers nobilis heros.Talibus ornatum, quem cum scit dotibus, vt iamPinxit in angusta breuiter mea Musa tabella,Nil prorsum addubitans tantis praefecit habenis.Macte animi, quem rarus habet, LUDOVICE: ratoqueNuminis arbitrio magnis insistere rebusIncipe nunc. cave, posse tuos lentescere fasceis:Libella ius pende pari celsoque humiliqueCitra respectum. turbae commenta bilinguisNete dimoveant: Pretio vaenalia linguaeAgmina caussidicae; leges sine lege recoctasIn tenebris; promissa forensibus oblita fumis,Peius et irato cane, peius et aspide vita.Sic WURMI, sub iure tuo Res-publica crescet:Qualiter enodes perhibentur crescere cedri,Aut tenerae laurus, aut propter littora myrtus.Et patriae incrementa ferent pomoeria terraeGrandia perpetuo fructu. Utque ad CULMINA BACHIArx fulgore suo BLASBVRGUM praegrauat arceisInfra se positas: sic tu splendore minores.Euxou kai\ po/nei. SALOMONIS ALBERTI
VIDI, qui studiis genium devoverat omnem,Omnem animi mentem penitosque in corde calores:Totos saepe dies hunc Phoebus Apollo videbatIndulgere libris, totas Proserpina nocteis:Sed, sibi quam certo praeceperat omine, nusquamDebita res tanto vult apparere labori.Vidi, qui miserum rus exercebat aratroGnaviter; et succo laetaminis ubera glebaeAdsatiem nutribat: et horrida quaeque domandoExossabat agrum: purumque e semine floremMandabat sulcis: nec quicquam deerat ad amplaeLaetitiam segetis. tamen exspectata colonoDepositum sterili spes suffocabat in herba.Vidi etiam, nullo qui tempore destitit aureisSuppliciis onerare Dei; Quaeso ocius arteisIn cerebrum defunde meum, meque in sere magnisNominibus, quorum doctrinam fama triumphat.At sine profectu pessum voti impetus ibat.Vidi etiam (certe credar vidisse) colonumQui prece cottidie tali visebat in agrum;ALMA CERES, frugum genitrix, da fertilis hic sitFundus agri, plenosque sua det sponte maniplos:Nam potes: et maior venit hinc tibi gloria, quam siId faciat duri sudore coactus aratri.Sed nihil inculto de frugibus impetrat agro.Mirabar, tot vota suo non vivere voto,Et merito cassos fructu tot abire labores,At mihi nescio quis geniorum vellicat aurem,Et iubet auscultare vetus quod fabula narrat:Fabula, sed pro re nimium contermina vero.MOLE laborantem mergebat in avia currumRusticus e trivio, mox, O sanctissime divumIuppiter, exclamat consistens eminus, adsisConfestimque luto desertos extrahe currus.A Ioue Mercurius sic contra; O putide caudex,Anne Iovem censes, te propter, ab impete caeliSe demissurum currusque in plana daturum?Quid stas? adde manum toto conamine currui,Et simul auxilium socio Iovis exige voto:Sic tibi successus poteris promittere rerum.Heic, primum didici, DOCTOR iurate Galeno,Caelo descendisse tuum hoc Euxoute po/neite.Nempe laborando faciendum est vota, laboremOrando. hoc illi pacto coniurat amico.Alterutrum desit, nihil est feliciter actum.Quam magno censes optaret portitor emptum,Portitor ille Charon, manes qui traiicit umbras;Ut nunquam solemne tuum hoc Ora atque laboraIunxisses adeo consorti foederis usu?Istius certe fiscus locupletior esset.Iam sedet in portu, nec adest quem transvehat ultraMANALES LAPIDES: rarum fert advena naulum.Sutilis ignavo necquicquam in margine ripaeLinter hiat, liquidae posthac vix utilis undae:Teque tuumque velit non natum Euxou te po/nei te.Quin secum concire ferunt hoc tempore litesParcarum TRIGAM. Lachesi movet Atropos iram,Quum renuit gravido praegnantem stamine fusumSolvere mole sua iussumque incidere nodum.Vellet credo, lubens: nisi tu, dum pectore totoMaturum glomeri meditatur stringere ferrum,Prolongare dies medica ratione iuberes.Iam quanto censes optaret Zoilus emptum,Ut tibi non cultum foret hoc Euxou te po/nei te?Quum linguae vires in te miramur, et istamEloquii faciem stricta gravitate serenam,Et lautam verbis et fortem rebus; ut ipsiScribere sic Cicero-medicorum Celsus et olimPrimus in historia Romana Crispus averent:Zoilus et iuxta ventosa Calumnia plorant.Si tua THERIACAE legitur PANCARPIA: vel siNon his facta modis OCULI RESOLUTIO cuiquamHactenus artificum, meriti suffragia punctiImpetrat a primo medicorum cuncta senatu:Aut cum SCHORBUTI legimus contagia. vel deOSSIBUS exstructas non vulgi more TABELLAS;HISTORIAEve libros humani corporis: et quaePraeterea in nostros genius tuus extudit usus:Zoilus obliquo tot limat commoda visu,Teque tuumque velit non natum Euxou te po/nei te.Quid faciet, maiora tui si viderit olimIngenii monumenta legi? Quin strennuus oraAtque labora etiam posthac: ut liveat; immoUt furat, et quaerat ramos ubi pendeat, immoPendulus extritis ubi proruat ilia nervis.Tunc ego solemni funus tam nobile versuProsequar: et ponam victori ex aere trophaeumHoc titulo: SALOMON ALBERTI FRANCA PROPAGESHANC GENIO FAMAE POTUIT MERUISSE COLUMNAM:CUIUS AB INGENIO CALAMIQUE VIGORE FIDEQUEZOILUS, INVIDIAE SUBOLES, CUM MATRE PERIVIT.PLUS EGIT, QUAM QUI LERNAEAM CONTUDIT HYDRAMNOTAQUE FATALI PORTENTA LABORE SUBEGIT.O teres Europae centrum, Germanidos umbo,Magnificis gravida emporiis; mariumque virorumProdiga; Musarum cultrix; et perpete versuFlorida, quo magni Cleio te magna MELISSIAeternat geniumque tuum populumque Patresque,NORIDOS urbs; merito tali cum cive superbis!Sed velut hunc vobis princeps schola Saxonis olimAbstulit; ac decies ter fovit, et amplius, annos:Sic hodie rursum Christiani Principis (almiQui fuit Imperii Septem pars una viratus)Incluta progenies hunc nobis abstrahit. at nonFrustra. debebant illustria corpora crediIllustri medico. Procerum suffragia fiunt.Consuadent, praeter SALOMONEM, credere nulli.Nimirum fatis hos adservatus in usus,Haud te debebas aliorum dedere votoHactenus. Iglaviae, quam nota Mora via primoObiicit accessu, quondam parere negabas:Teque Leorinum, quod novit Slesia tellus,Quod genius LANGI, quod Ius et versus honestantREUSNERI; frustra medicos excivit ad usus.Spes sua Lubecam de te sperata fefellit;Atque adeo Proceres, quibus arva Carinthia parent.Et tua te reducem genitrix optare solebatNORICA: sed patriae non est (me iudice) fraudi,Exornare suis alias quoque civibus Urbeis.Quin ex illustri Brunonis origine PrincepsIULIUS haud potuit nostris te avellere Musis;Quantumvis animum satis obfirmarat ad omnesConsilii numeros, ut voti compos abiret.Debita Principibus fuerat tua cura, sed illis,Qui late-reges in terra principe pollent.Magna tibi persona data est: hanc posse tueri.Laus erit: et poteris: si notas exseris arteis.Esto, quod es. celare nefas, quae prodere luciVult Deus et Ratio, quaeso committere noli,Ut pudor ingenii dotes obnubere possit.Nec te adeo poteris quam res est, ferre minorem:Qui vir sis, didicit credo Witeberga tot annis.Ac pridem te digna foris quoque fama quadrigisPortat ob ora virum, meritoque insertat honori.Caesareum numen SEPTEMque corona VIRORUM,Heroumque parens Germania clamat in aurem:Heic SALOMON heic esto tuus. tibi nostra locamusPignora, SAXONICAE lectissima germina RUTAE.Celse Deus, vastum mundi qui digeris orbemNuminis arbitrio; qui res et tempora rerumPro libitu formas; SALOMONI suffice vires,Ut medico tractare modo sibi credita possitPignora, SAXONICAE lectissima germina RUTAE.
AD IOANNEM FLADENSTEINIUM IC. Culmb.
SErius ac vellem, quum nuntia nuper ad aureisIret fama meas hominum rumore sequaci;Te, FLADENSTENI, consultae praemia laurusAccipere, atque novum sublimi pectore IURISFulgere DOCTOREM celsa de luce cathedrae:Actutum, Valeat iam trita paroemia, dixi;Heroum Filii noxae. et cum lumine chartamPosco dari porpere: stat, nocturno immori olivoExsomnem; vigilique diem proferre lucerna:Ne virtus abeat nostris indicta Camenis,Tam pulero quae te mactavit honore Tubingae.Felix qui docileis Musis ita destinat annos:Ut mortalis homo socios hinc sentiat usus!Hoc stadio pater ante tuus praecurrit: eodemTu sequeris: sequeris sed proximus inter vallo.Quantus erat Genitor, nobis claravit abundeDictis fama suis. tantis at laudibus imparMentem percellor: si me pede metior aequo;A cuius numeris ille exsulat usus, et acerSpiritus; in magnis qui vatibus emicat. hinc etAccilinis semper parvis maiora recuso.Non is corpus erat sine pectore. rebus honestisIntendens animum, quicquid prudente bonoqueDignum erat, urgebat: vulgi securus: et indexIpse sui vitam solidum explorabat ad unguem.Externae nil labis habens; teres atque rotundusIn sese, exemplar cunctis imitabile morumLucebat. nullos facile huic subrepsit in actusMollities, partemve tulit sibi-nata voluptas:Intra naturae fines vivebat: et in sePro quaestu sumptum faciens sumebat amice,Quam sibi cunque Deus vel fortunaverat horam,Vel dubia sub sorte datam vertigine laevaTraxerat in praeceps. successu rectus opimo,Rectus mutato. censu mediocriter ususReges et regum vita praecurrit amicos.Nec secretum iter, et fallentis semita vitae,Sub lare quae pure tranquillat inertibus horis,Hunc delectabat. patriae se impendere totum,Cura erat. haud sibi se genitum credebat, at illi.It comes Alberto, quem Brandenburgica materExtulit ingenti nixu. fortissimus heros:Et fulmen belli; inque adversos igneus hosteis.Victorem-victum quem diro horrore videbantPenei campi, qua rura Visurgis oberratWestphala, Mauricii generoso sanguine cruda.Quem Francae Dryades, primae inter Teutonas; et quemAttonitae bifidis nimphae gemuere sub undisUde pater Pegnesse tuis, dator uber aquarum;Et quem vicino tibi Marchio-norica saltuFormidavit Hyle, qua teque Urbemque frutetisConiferae pinus ambito circinat arcu:Quando faces belli tonitru spirabat aeno:Mugitumque dabant contermina rudera lapsu.At mea quae caeptum sevecta est pagina girum,E diverticulis ad Patrem, IANE, revertat.Militiaeque domique probo sua munia curatObsequi: sequiturque suum per summa pericliGnaviter ALBERTUM. nec hiems, neque fervidus aestusFidum dimovit Domini, nec tela nec hostes.Cuncta facit patiturque lubens, et sudat et alget;Dum cavet, officii ne pars sibi claudicet; et neIn se committat, quod post mutare laboret.Consiliis dandis animo sic cernit acutum,Non magis ut serpens oculis Epidaurius. Et quumSecius, ac decuit, quid factum a Principe, coramNoctem peccatis et caecas exsuit umbras,Ac notat haec multa cum libertate. nec ipsumExcutiunt vero vel honos vel dulce lucellum.Utque iterum atque iterum socia cum coniuge belloCaptus erat: Princepsque suis excesserat agris:Contractis humilem sese demittere pennisMaluit, et tandem privatae reddere vitae;Plebeiaque toga modicum componere civem.Nec tamen hunc virtus sic celat nota. SenatusIntrat concilium: patriaeque inservit in annosDecliveis senii: dum sexagesima messisSopiit exsanguem Parcarum lege sequestra;Agmine prociduo qua Franci flumina MaeniSub Blassenburgum perstringunt CULMINA BACCHI.Dixti, IANE, tibi; Vitanda est improba SirenDesidia: atque aliquid nervo maiore petendum:Si patre defuncto non inferiora sequeris.Non te spinosis exercet inertia nugisStrennua secluso quae sint tricesimae in Orco.Quid cantu dicant Sirenes. nomen AchilliQuod fuerit, nimphas inter cum nimpha lateret.Cur sit Telemachi cubito Pisistratus, et nonVel laevae dextraeve manus expergitus ictu.Non bis tricarum nebulis lucumonis acutiAetatis vegetae iuvenileis deteris annos.Auscultas potius numeri potioris alumnos;Ac stadio breviore tuas grassaris ad arteis.Auribus instillas monitus, quos Bartolus, illeMilitiae vexilla tuae qui ventilat: et quosDux Consultorum multo expertissimus alterBaldus habet, dominaeque probant quos iura Themistos.His pectus munis: et laetius vteris illis;Atque hominum saeclis forsan consultius; ac siMancipiis locuples et vectigalibus eses,Marmoris atque fabros eborisque atque aeris haberes.Quanquam divitias non plane in paupere summaHerculis urna tibi quoque thesauraria promit.Surge animi Fervore tui! sic ora virorumDocta meres, serosque venis Consultus in annos.Adde supercilio nubem: vulgusque profanumHis Sacris exesse iube, qui nequiter ardentPublica priuatis committere; sacra profanis.MENS BONA, si qua dea es, tui sub sacraria IURISSiste sacerdotem hunc. Leges peccare vetanteisAnte oculos interque manus dic verset ut harumIngenium docte sapiat: fugienda petentisSegreget: ac discat poenis onerare nocenteisCriminis, exonerare pios: omneisque laboretIuris ad exacti normam dependere caussas.Annuit a laeva Bona Mens. date lilii civesPurpureasque rosas: violae iactate colotes:Ture novo placate deam. Tibi, IANE, perennemGloria contexit lauri de fronde coronam
Friderici Taubmani EPICORUM LIBER II.
AD HENRICUM RANZOVIUM Proregem Holsatiae.
RANZOVI, cordate senex, cui scilicet aetasExita Cycneo maturam vellere frontemInduit, et canis florenteis inquinat annos:Heroum palmare decus, quem solis ab ortuAd solem occasum felici Gloria curruPorrigit, et late differt rumore calenti,Qua sua sunt Marti, sua qua commercia Phoebo.RANZOVI, suboles Fati miranda, beatoSideris adfectu fortunas natus ad omnes.Atque sago bonus atque toga: nunc cuspide pugnax,Nunc teres eloquio bellique domique, sed hoc estForte aliis quoque dividuum, quos indolis altaeObsequio notum est hominum transcendere metas,Et certare deis mortali sorte. sed idemQui valeat penitas naturae accedere parteis:Aerias tentare domos: caelique profundasRemigio rationis opes lustrare, suisqueAcclinare oculis distantia sidera: et horumCensurae ingenii varios supponere mores:Cur segnis versetque boves et plaustra Bootes:Cur Ursae Oceani formident aequore tingi:Euros cur furiat Corosque in praelia, ventiProdigus Hippotades: rursumque salacia molliVoce, resedata tumidum mare mulceat alga:Cur nunc, dum scribo haec, Procyon furat igne diurno:Corripiensque Leo Solem violenter acutum,In nos exsucco Cereremque ferociat aestu:Menstrua Luna notho cur lumine luceat, et sitNunc cava, contractis nunc cornibus aemula fratri:Cur sic, cur aliter LUCENTIS moenia MUNDISint adfecta, suo dum stant obnoxia fato:Vix datur inventus. Virtus RANZOVIA MusasBellonae, et Terram celso coniunxit olympo.Testeis laudo Libros, NUMEROSA DIARIA notiSideris ingenium faciemque docentia, quae iamCalculus artificum punctis locupletibus ornat.Sis felix RANZOU: Et terga vicaria lassoSuppone Alcidae, quae supponebat ATLANTI.
AD DAV. HELICONIUM, alias HYLCHEN, Regi Polon. per Livoniam a-Secretis, et in Germaniam Legatum.
PRINCIPIS arbitrio nuper quum visa mereri estLingua Professoris titulum mea Leucori nostrae:Et me flos Aulae, quem Cor et Principis AuremTorga vocat, sociis MOSBACHIUS ire quadrigisIusserat evectum; patulis qua Pretschia tempeLuxuriantur agris, quaque arx splendore sub aurasSurgit olorino, magnis domus aequa dynastis,Sed tamen heroo domus haud indigna LÖSERO:Sarmaticis promotus equis occurris: et una(Quid multis?) opera nobis gratamur amicoHerculis auspicio. propero convivimus uncto,Dividimusque viam, tu Torgam, ego Leucorin urgens.Sed fuit ingenuae tibi tanta modestia linguae,Ut mihi nolueris liquido sermone fateri,Qui genus, aut cuias, aut quid tibi nominis esset.Quaerenti mihi respondes, Audire bonum te:Meque virum non esse malum, sciri indice fama.O Phoebi suboles, nutricis ad ubera suadaePieriis educta favis: quod Rumor apertisClarat ubique tubis, Viadrus quod novit et Albis.Ore verecundo quid me caelare laboras?Cum frustra celes. nimirum HELICONIUS ille es,Quem mater Livona tulit sub cardine mundi,Servat inocciduos qua Maenalis ursa triones.In quo cana sides atque intemerata bonorumCongeries, veterisque patent vestigia recti:Cui ducti mores e nobiliore metallo,Membrorumque modus, quem quis nec dicere grandemNec possit tenuem. sociae quem corporis ornantAtque animi dotes: ut, quae divisa beatosEfficiunt, collecta gerat. quem lactea fandiUbertas cerebrique cati pollentia regumMiscet consiliis, Alboque inscribit Equestri.Cumque supercilium ventoso attollere fastuPosset, quod subitos ferme comitatur honores;Temperiem servant oculi, vultuque remissoElucet gravitatis honos: et semper ad omnesFormat inoffensam privata modestia vocem.Qui semel et decies deciesque negotia gessit,Qualia Legati regum procerumque iubentur:Et bene re gesta toties quoque victor abivit,Nondum ter decimum quintumque superstes in annum.Denique, quem virtus atque illud dulce loquendiPondus et undantis victrix opulentia linguae,Quaeque vel heic dixi vel quae dicenda reliqui,Sic commendarunt doctis Heliconis alumnis;Nomen ut ipsius Musarum intexere peploCertatim cupiant, ac seris tradere saeclis,Donec nascentes ibunt in secula libri.Sic te Fama foris, HELICONI, pinxit; et exre:Quod probat ipsa fides. Fidei quis credere nolit?Et sic nos propius nunc internovimus: et niVana meam ducunt animi praesagia mentem,Non ignorabit series oritura nepotum,Nos vixisse olim germano pectore notos.
AD SEBAST. ARTOMEDEM, Francum: Regiomont. Boruss. Theologum.
DIs, atque herois, sacro mihi carminis orsuCompellandus es, ARTOMEDES: nec, ut ante, PhaleucoAut elego. Quorsum haec abiecta vocabula, MICAE,RELLIQUIAEQ.? tuae nullo debentia pactoNomina Calliopae. Sis, te quem dextra PrometheiFinxit, pol longe de commodiore metallo,Quam me quamque mei similes de pulvere Vates.Haec tuus iste pudor quam vis eat usque negatum;Non negat esse Fides, et queis Sapientia pectusMuniit atque aurem Latio purgavit aceto.REX late-regum CAESAR ter-maximus, OrbisGloria Romani, laudem hanc sibi vendicat uni,Praemia largiri meritae virtutis alumno:Sed prudentis eget tantum monitoris. O hic sisArtomedi, si fas; qui Caesaris arma rotundamDigeris ad normam, crudosque minantia flictusAgmina consilii ductu moderaris et astu:Qui Vatum labor es: qui Vates ipse, nec abs teFactus in hanc curam (quamvis et factus in istam)Sed tali natus geniturae schemate, faustosDisponente choros astrorum Numine: TecumAR CONATE loquor: tu magni Caesaris auremImple aliquo monitu. Sic sit tibi semper ApolloAdiuva: sic Turco sit acinace clava RudolphiFortior, ac Lunas Avis illa birostris opacet!Aut si Caesareas iam res habet Hungaris aures,Ut nec ab adsiduo possint monitore teneri;Tu Pallatini quem nutricantur oloresAd Myrtilletum; cui (fas hoc audiat) uniMulta Poetarum submittunt saecula fasceis;Qui ius illud habes lauru donare Poetas,France MELISSE; tuus facito sis, atque merentemParticipato Daphnes ultro victrice corona.Sinon canities et vis incocta senectaeIndolis; et, cui se devovit, mysticus ordo;Et vigor eloquii mulsumque Poema mererent;Caesaream meruit tam rara modestia Laurum.
Ad Tract. De Armis et Litteris IOH. LAUTERBACHI.
NEMPE sui plenus truculentis turget in armisTrossulus, et solis it Trossulus efferus armis:Momentum non grande putans tranquilla togataeNomina militiae sectari Pacis in umbra.Contra, qui Clariae seque et sua mancipat arti,Plus homines LONGAE quam CURTAE vestis honorat;Et Druidas Equiti praeponens negligit istamBellonae subolem crudi Mavertis alumnam.Saepius acta fuit non uno iudice res haec:Sed patrocinio pars utraque tuta fideliErubuit de iure suo concedere parti.At nunc ambiguae sufflamina ponere litisLege iubet lata sic LAUTERBACHIUS: ut cumPallade (quis credat?) Mavors coniuret amice,Et coniurato victuros foedere dicant.Scilicet hoc potuit non quivis unus in hortoMusarum eductus, vel solo Marte. sed is, quiBellandi fandique potens, et praelia MusisTemperat, et rigidum moderatur Apolline Martem.
LAUS WITERERGAE ET Invitatio ad Magisterium
ROMA caput mundi, post dicta vicaria caeli,Iudice se, patriis olim cantata PoetisMagnifica superos fama complevit et imos.Nostra sub arctois latuit Witeberga tenebris,Vicinoque polo vix nota priore sub aevo.Lustra novem deciesque fere labentibus annisPertinuere datas recidivo tempore metas:Quum primum obscuri discussa nominis umbraLaudatum claras caput exsinuavit in aurasFRIDRICI cura Sapientis, et auspice Iova.Hoc fundata ratis Academia legibus ortumPrincipe sortiri nostratem cepit ad Albim.Caesar id indulsit Maxaemilianus, et alter,Qui tunc pontifices Romae tractabat habenas,Iulius iste, Petri qui clavem in Tibridis undamProiiciens Pauli gladio petit agmina Galli.O scrutanda Dei nullo sententia sensu!Si tunc vel minimo potuisses omine duci,Atque secuturos hinc praesentiscere casus;Ipse nec Attalica te conditione moveriCrediderim potuisse, ratos ut babere iuberesCaesaris assenssus hoc in molimine, Iuli.His ex principiis Academia crevit, et ipsamSese conata est crescendo vincere: sic, utFecerit ambiguam par vo post tempore palmamOmnibus, excelsis quas Teutonus orbis alebatIngenus celebres: quin et quas extera passimNatio praecipuis extollit laudibus, huic seNon ausae fuerint merito praeferre Lyceo.Quanta Professorum hic cantatae nomina famaeFloruerint: Logici quibus unca sophismata nodiMagnus Aristoteles penetrantis acumine ferriExtricare dedit: taciti quos abdita mundiCura fatigavit: qui scandere mobilis aethraeIngenio docuere plagas, secretaque caeliRimari, quos vix stellarum Aegyptia MemphisAequavit visu numerisque docentibus astra:Et qui pallentes olida rubigine moresPraeceptis poliere suis et compare vita:Quique Colos et pensa trium felicibus herbisExoraverunt avidarum in fata sororum:Et qui sanciti geminata volumina IurisEgregia trivere manu, docilique cathedraAtque laboratis vigilato sidere libris,Invidia plorante, vagum sparsere per orbem:Et qui theologas sacrosancti Codicis umbrasDivina mentes animati flaminis auraExplicitas scriptis et viva voce dederunt.Quantaque Pieriae confluxerit unda iuventaeOmnibus ex oris tantos audire magistros;Quid refert longis verborum ambagibus edi?Unicus ille Dei mystarum nobilis heros,LUTERUM dico (adiutore Melanchthone( quotquotNunc Academiae celebrantur in Orbe, vel unaNominis illustri potuit contundere fama.Huius ab auspicio, ceptum moderante Iehova,Res Antichristi, et mentita Vicaria coeliRoma, ac missifici devicta est bestia monstri.Ex hac urbe micans redivivo lumine primumSol Evangelii radios proiecit ad omnesTerrarum populos, qua vesper obitur et Eos.Haec sunt; et, poterant quae dici iure, supersuntPlurima, Leucoreum non aspernata Lyceum:Sed finem impono brevibus pro tempore curis:Laudis enim cumulos, quibus haec Witeberga redundatVelle satis digna verborum condere pompa,Non est res operae mediocris et unius horae.Quin potius, quod nunc inprimis utile factu est,Tradimus effectum: ludosque indicimus aequoNuminis auspicio; non quos labor Isthmius olimRoboris intento claravit agone: sed illos,Quos dea committit nostro Sapientia campo:In quibus ingenii, non robur corporis; artes,Non artus poterunt victricia puncta mereri.Quare agite, o iuvenes, quos laudis honesta cupidoErigit, et rudibus vulgi caput altius umbrisExsertare iubet, nostro date protinus AlboNomina. Philosophis qui decertaverit armis,Barbariemque animi iusto prostraverit ictu,Me censore, palam victor perhibebitur; et sePraemia digna feret; non sertum e flore, quod unaSaepe die visum est omnem posuisse vigorem:Sed titulum, famae decus immortale, MAGISTRI.
AD FELICEM RIDIGERUM.
TVRCORUM princeps Furiarum quarta, flagellumHungariae, et nunquam satiabilis heluo nostriSanguinis, immani sectatur acinace pactosImperio proceres, Aquilaeque birostris AlumnumAustriaco genitore satum. sedet, arma ferociContinuare manu, nec motis cedere castrisQuam victi regale premat diadema Rudolpbi.Nunc, o Germani (nunc res vocat) ite leones,Fortiaque adversis opponite pectora Turcis.Et vos, qui docte sapitis cautoque magistraePallados armati clypeo certatis in ipsisVisceribus patriae, socias opponite vireis,Consilii et flabris Aquilas animate Rudolphi,Et belli monitis implete negotia: quippeArma foris prodesse parum, cata ce~suit aetas,Consilii matura domi nisi forma sequatur.Tuque adeo, FELIX, socero gener aemule, qui remSaxoniae, ceu priscus Atlas iuga caelica, fulcitRobore consilii; luci committe, quod olimGentes Europae grandi sermone docebas,Flore Professorum iuvenumque sedente corona.
In effigiem MAGNI CHRISTOPHORI faciem Luteri aemulantem.
CHRISTOPHORUM quondam finxit cordata vetustas,Et pictum voluit cunctis ostendere templis,Heic qualem nobis humili sub imagine proditArtifici fuco priscae manus aemulae genti.Mittamus veteres, pictosque in pariete fumos:Vivi CHRISTOPHORI germanum exemplar haberiMagnanimus poterit nostro Luterus in aevo.Hic raptum Latio vesana per aequora ChristumDetulit ad patrias grandi molimine terras:Allucente facem, prope Fluminis ora, PHILIPPO.Pinxit utrumque quidem fixae hac in fronte tabellaeLinea peniculi formas imitata: sed ipsiSe calami crena pinxere venustius, atqueParietibus Mundi clavo adfixere perenni.
AD IOANNEM SCHACHIUM, EQ. Borussum.
SCACHIADAE Fili, quem Iuppiter hospite mensa,Quem Musarum altrix Eupheme, et nobilis olimCandor amicitiae solido mihi copulat usu,Qua Witeberga sita est, ubi Saxonas atque CheruscosAlbis inabrupta fluvii discriminat unda:Ecce patefecit radiis rota candida caelum,Natalemque Patris Septembribus attulit horis.IANE, catenatos Musarum rumpe labores:Ne legumlatrix hodie Themis imperet arteisContinuare suas. tabulas depone magistrasCodicis. iste dies alios sibi postulat usus.Lautius exorna scapulas; iace candida circumCarbasa, felices Natalem hac veste celebrant.Inprimis nardi- spicam floresque fragranteisEt myrtum costumque bonam sudataque lignoTura iube: festis ut odorent aera fumis.Plectilibus quoque lassentur tua tempora sertisFlexipedis hederae, platanique virore profusae.Ipse ego, Caesareo quam iure Poeta coronamVirgineae laurus consertam germine servo,Inque tuum inque tui depromam Patris honorem.Lacque iube adferri, non id quod ab ubere pressitDamaetas vitulae bis mulctram implentis: at istudLac Veneris, Chio collectum palmite vinum:Hoc WENCESLAI roseis libabimus Horis.Ipse suo, natale comes qui temperat astrumNaturae Deus humanae, visurus honoresHuc aderit Genius. Puer i; dic, SCHACHIUS oratAd sacra Nataleisque dapes veniatis, Amici:OTHONEM inprimis MASSOVIAE gentis, EquestremEunomiae pullum, propere accersire memento:Invenies illum librorum indagine septumAut Ciceronis opes venari, aut Codicis amplumPerreptare forum; monitusve notare Gaili,Aut modo subtileis Fabri disquirere curas.Schachiaden una Patrem referemus: ut ipsiPrima adolescentis decursa sit area vitae;Quoque deinde viri tramissa sit altera passu,Quoque senectutis properetur tertia; nostrosExemplar vitae speculumque datura per annos.IANE, Patre bene dicamus; bene Patris amicos,Quotquot adhuc superant: illustrem ante omnia Trigam;Ianum Rauterio deductam sanguine prolemCui mentem insevit nascenti Iuppiter; altumAddidit alma Venus decus oris; Phoebus acumenIngenii; genium Mavors; vocisque leporemMercurius: quique heroas pollentibus ausisProvocat: et cui Dux patriam concredidit Arcem.Dein, qui de Crucibus reperit cognominis usum:Cui Princeps patriae- secreta Borussus in auremInsinuat, Romana cui, cui Teutona SirenSessitat in labris: cui tranquillissima morumTemperies, animusque suis generosior annis.Post et Fabricium, quem gens sibi Slesia civemAdserit et linguae prudentem et moris et aequi;Qui citra errorem, qua quidvis lege nefasqueFasque sit, inquirens caussarum examina pensat.Hanc bene dicamus repetito nomine Trigam;Sed Patrem inprimis, cui lux hodierna dicata est,Cui mea Calliope facit hos pro-tempore versus.O utinam caelo propior mea Musa BorussoViveret: ut praesens oculis committere possem,Quae mihi, Leucoream qui sum submotus ad urbem,Porrectae memorat vulgata licentia famae!Argueret nullo me Bregela tempore mutum.At vos Natales novies salvete Calendae,Et no vies fausto no viesque revertite caelo:Tu quoque, VENCESILAE, tuae stella inclita gentis;Et tu, LANE, tui spes et nova gloria Patris,Salvete et dicti et dicendi carmine nostro.
AD CASPAR. KELHEYMERUM, Medicum.
RARo potest unis traducere sedibus aevum,Qui cupit Aonia vitam tolerare sub umbra.Externas migrare domos te posse, quis olimCredidit? et tamen haec ubi deseret hebdomas orbem,Credemus factum. docta Sapientis arenaSaxonis excedens, qua te Witeberga tot annosVidit honorando medicorum cernere ferro,Adfectabis iter, qua se Pomerania cultiFertilitate soli laetos effundit in agros.Artifici, Colberga, novae gratare salutisAtque animi penitis venientem involve medullis.Hic tibi serpenteis per inertia membra doloresEt morbi mortisque potest inhibere furorem,Atque moras nimium festinae ponere vitae.Ante oculos vestri mihi vespillonis imagoCernitur obstipa grassari fronte per urbem,Atque recens-medicum stomachosis pungere dictis,Qui praeter morem pariat feralibus armisOtia; dum rari, quos lecto adfixerat aegrosDira valetudo, lutei mortale relinquantCorporis induvium, tumulique ferantur ad urnam.I modo, KELHEYMERE: graveis tibi Phoebus honoresConciliat, facilemque adeo despondet Hygeiam.
AD CASPARUM et ABRAHAMUM von-Warnsdorff. Eq. Silesios.
VOs quoque Nobilioris agri duo germina fratres,Fratres germani, suboles Warnsdorfia, longoDerivata satu proavitae gentis et aevi,Linquere Saxonicas albi iuga montis ad oras:Nataleisque domos et Slesidos oppida terraePost aliquammultas in visere rursus aristas,Fando comperior. teneri genuina voluptasAeris, et melior blandi clementia PhoebiMollitiesque soli, comitumque licentia doctisAmbitiosa iocis, et nunquam lassa volantumTriga caballorum patrio vos limine sistant.Fundat in amplexus se vobis ob via materIllacrimetque parum, dubioque reciproce: aestuMomina laetitiae reditum gratantia vestrum.Fingite, WarnsdorfI; subolis vos esse parentes,Quae peregre fuerit caris divisa tot annosLimitibus patriae, seseque potenter honestisImbuerit studiis animique et corporis: et quaeIncolumis rursum nataleis immigret aedeis:Quo vultus habitu, quo tandem hanc cordis ovatuExciperetis? An, o quae mellitissima quondamHaesisti nostris et post haesura medullis,Ut te conspicimus patriam remeare lubentes!Re bene praesertim gesta: tot Corporis auctumIngeniique bonis, quae Nobilitatis avitaeOrnamenta solent atque incrementa mereri.Ite bona properanter avi, Warnsdorffia pubes,Et desiderium repraesentate parentum.
De Schorbuto SALOMONIS ALBERTI, MEDICI.
VIDIT in Elysio (PORTA mihi nuper EBURNARettulit haec Morpheus) SCHORBUTI Plinius artem,Quam miro SALOMON ALBERTI condidit usu:Versus ad Hippocratem, qui MAGNOS forte LIENESRuminat; Ecquid, ait, satin' haec germana videntur,Quae scripsit Germanus homo super indole morbiLivida quem generat faecatae copia bilis,Ac crasso pituita trahax lentore propagat?Excipit Hippocrates: Mihi non incognita narras:Nescio quo medicos hic condat Apolline libros!Quis nostrum, qui iam MAIORUM GENTIUM ab omniCensemur populo MEDICI; Quis porro Medentum,Quos tulit annorum series decursa, notavit;Malarum articulos et texta reciproca mentiSermonisque ratos plano discrimine flexusHac SCHORBUTI etiam serpente tyrannide sisti?Primus hic observat. Quis scripsit acutius aut hancSTOMMACACEN; aut hanc SCELETYRBEN plenius illo?Non oculis eris invidiae, Germania, nostris:Sit licet hic SALOMON tibi Plinius Hippocratesque.
WOLFGANGO, SIMONI, ABRAHAMO HAENDELI: Austriis: Frr. et Patruelib.
RUMOR it, HAENDELIOS hinc ad se rursus ituros:Iamque adeo celeris protraxe volucria lapsusEsseda rectorem, plausuque animare caballosAnte foreis, qua lata fori patet area visu.Praeterea Musae Charitumque triformis imago,Et niveas hirsuta comas nostratis OreasGymnasii taleis istic properare querellasDicitur; O iuvenes, nitidissima germina Phoebi,Quotquot in umbrosis Academia nostra frutetisEducat, et teneris divum lactetis in ulnis;Vosne pati, rear, ut nostris maturius arvisNobilis Haendeliae demigret ternio gentis,Quos in delitiis habuistis: et arte canendiPaene triumphali dignos mactastis honore?Non illi miseros ululatu per dere cantus.Carnificique sono cruciare sodalibus aureis.Seu raucos frangant modulos, seu lene susurrent,Seu citharae nervos impellant ungue, picatisSeu stringant setis pandurae fila; profectoAmbiguam faciunt palmam Sirenibus ipsis.Nec viles animae Plebeiaque nomina vulgi,Sed mundi proceres (quod vos meministis) amaruntDelitias horum et docti modulaminis odas.Et tamen a nobis hinc demigrare laborant:Immo migrant hodie. res convasata quadrigisAnticipavit iter: domini sectentur oportet.Quid vobis animi, pubes sociata? sinamusIre? sinemus. eant. dabitur fortassis honoriLeucoreis alibi, devotos inter alumnosHac TRIGÁ cum laude frui licuisse tot annos.
AD IACOBUM OTHONIS, Medicum.
MULTORUM mores hominum vidisse, quid ad rem?Et male- moratis ac moris moribus uti:Irrisum bilemque potest labor iste mereri.At mores hominum qui sic pellustrat, ut ex hisQuid sibi vitatu factuque sit utile discat,Cor habet, et pretium faciet sumptusque viaeque.Nam caelum mutare potest et filius OlfiRusticus. at pulcris insuescere moribus, est resIstius ingenii, quod Pallas honorat, et aequoIuppiter adfectu plebeiis eximit umbris.Tum mecum sentis, OTHONUM nobile sanguen,Quas Academias non pellustraveris, ipsePromptius enumerem, quam quas lustraveris, oraeQuaqua Germanae posuere Sacraria Musis.ARGYROPEN, magni quam SturmI lingua vetustisAemula Romanis ad saecla profunda nepotumNominis aeterni fama tramittit: et illamRauracum AUGUSTAM Zuingeri manibus, immoZuingeri manibus calamique vigore celebrem:Quaeque vagabundo pes Nicri verberat aestuMoenia TUBINGAE: Ducibusque obnoxia CatisOppida MARPURGI: quaque aurea Cypris in unoMulta Palatinum MYRTETO numina VatumCompulit, et fasceis dictaturamque MELISSOTranscripsit, reliquo nihil indignante senatu.Et quam magnanimo IulI manus edidit ausuIampridem docto MEIBOMI carmine notam.Praecipue IENAM coluisti, ubi LIPSIUS olim,REUSNERIque hodie, RHODOMANUS, et ille disertoQui versu exsequias Hasso PRAETORIUS ivit:Omnes aeternum victuri postuma LipsISemina, quem nuper mendosa licentia famaeArguerat, vitae decusso lumine, certamOccubuisse necem: sed littera sera MelissiNunctiat, Historiam Romani evolvere Flori,Qua nova Lovanium statuit Musea Camenis.Tandem ad me ventum est WITEBERGAM ubi Saxonis agroMontanis tumesactus aquis pater Albis acerboIncubat amplexu, spemque amplam totius anniSuffocavit heri, magno cum monte malorum,Nunc alio meditaris iter: nec in aede GalenTe prius adspicio RUBRAE cum tegmine MITRAE,Quod fore credideram. sed quod Deus imperat, urge:Italiamque veni: Senasque in vise PisamqueAc falso-aeternae septena cacumina Romae.I animo dilecte meo IACOBE, redique.Ture lares patrios ac horna fruge quotannisIbo ego placatum: donec tua regna revisas,Teque adventitia Francorum excepero more.
AD SEBALDUM HAENDElium Austrium.
QUAE tibi tam subito mutat sententia mentem?Spes erat; immotui constans adsertio viti,Leucoreis te non animatum cedere campis,Donec eat breviorque dies, et mollior aestasAuctumni faciem septembribus induat umbris.Nunc properata tibi retro sententia cessit,Remigioque paras veloque celebria nostraeMoenia Leucoridos sociumque relinquere coetum.Ecquae causa fugae? SEBALDE quis impulit autorPierias mutare domos? an TRIGA propinquiSanguinis illa tui, quorum est insignia Gallus?Hi sine te poterant hinc emigrare priores,Qui sine te nostrum prius accessere Lyceum.Sed tamen ite simul, qua vos iuvat ire profectos.Nec Musae prohibent abitum, nec amica iuventus:Namque datum a vobis satis hi sibi rentur et istae.Qvando migras hinc cunque, migras quocunque locorum;Seu Patriam, SEBALDE, redis et ad Austria, quae nuncTerritat horrendo proles Otomanna tumultu,Oppida: seu mundi peregrinas excutis oras,Qua Latiale caput septem quadrata iugorumRoma superciliis in caelum est ausa minari:Vel qua bella facit nullos factura triumphosEffera civili Francorum Gallia ferro:Succinet bos versus absenti nostra iuventus;SEBALDO HAENDELIO iuvenem qui comparis aevi,Quique simul iunxit virtutis et Artis amorem,Maiorem membris et mole abdominis ullumNon aluit pretiosa suo Witeberga cuculo.
IOHANNI KAUFMANO Noriberg. Sponso.
TAM pulchrae quis non emat haec sibi pignore mercis,Sit licet extremos currendum Gangis ad Indos;Nedum Orlamundum? Felix, KAUF MANE, profecto es,Proxima cui tantam peperit vicinia mercem!Rivales socii, fatuis desistite votis:Haec data merx vaenum est, iam contra velle liceriOpposito pretio, Contractus iure negatum est.Haud temere quivis hanc emerit Orlamundae:Emit Kaufmanus, cui natus Altantide MaiaMercurius teneris os informavit ab annis:Cui mentem Phoebus proles Latonia finxit,Et castigatum mores dea Pallas ad unguem:Qui pietate gravi, qui vocis luce diserraEximiis quondam Doctoribus aemulus ibit.O KAUFMANE parens, cui Noridos incluta FrancaeConcio ter-denos studiose paruit annos,Propositum mirata tenax Fideique locique;Ecquid ob haec tanti non gaudes omina filI?Quondam in praelustri STRIGENICI, Saxonis aula.Nun Orlamundae sancti gregis optime custos,Ingenio pollens, et iusti fulmine ZeliArdua devoti committens pulpita templi:An socer alterius generi, si libera deturOptio, Consocerique velis non consocer esse?ANNA puellarum flos illibate; vetustisAemula matronis, quas purae gloria famaeInserit historiis, nostrumque propagat in aevum;An velles alio te Mercatore redemptam!Florida virginei nunquid tua serta triumphiAlterius velles thalamo donare mariti?Alite felici PAR Sponsum nubite: nuptiConnubii fructus numerosam gignite prolem:Unanimi sociata iugi duo pectora nexuDissiliant nunquam. Florenteis ite per annos.
De Comoedia nobis nunc nuper acta AD GERHARTUM PAULLI.
PAULLORUM Fili, te vix compescere risumPosse reor, si mente redis ad nupera socciPulpita, Frischlini quae Comica Musa RebeccaePrimitus exstruxit: tecumque reduxit in ACTUSFelix ingenii FELIX; animosa BorussumGloria, RIDIGERUM spectati nominis heres:DOCTORUM vobis cuncto plaudente senatu.Ecquis enim tam tristis homo, qui naribus utiNon velit, atque aliquo sese diffundere risu:Quando Peleiander Gastrodis simius, istasFinibus Utopiae Stygiaeque e fornice mercesAdvehit Amrapheli, valde mirabilis escaeNomina, paene sono mendacis habentia formam.Narrat cilendrum, narrat cicimandron, et herbamCapsidis, et nauci cataractria, narrat holendrum,Narrat moeacidem, narrat hapalopsin; et illud,Quod ferat excelso de monte daraptifelapton.Nec minus hoc risum poterit tibi fingere; quandoAlatos homines ait invenisse, gerenteisEx humeris oculos: fetusque e cruribus edi:Tantam pulicibus membrorum adcrescere molem,Corpus ut unius bissex elephantas adaequet;Hibernaeque nivis cumulos apponier igni,Atque exsiccari, tandem Pro sacchare vendi.Quis non bas nebulas ac scitamenta PoetaeRideat; et pleno, cum Chamo, SIBILET ore?An non et, PAVLLI, velles restringere denteis,Atque irritatum rictu similare catellum,Si cum mente redis, quam miros fecerit isteRusticus in rubro caligarum tegmine ludos;Quam scierit saliente tremore vibrare rotundaPulpamenta natum: quam vafre in retia vulpem,Consortemque necis leporem LEPUS egerit IPSE:Et quam foecundos plagarum exceperit imbresTergore calloso, non ignorata colonisPraemia, queis hodie cum venatoribus est res.Haec ubi tecum agitas, licet his decesseris oris,PAULLORUM fili, poteris compescere risum?
AD BARTHOLEMAEUM IUSTI, Hamburgensem.
IUSTE Camenarum non vilis gloria: ventosAeolus effundit: superi plaga lucida caeliClauditur obductae picea caliginis umbra:Terra abit in nimbos; et deformata lutosumLubricat arva solum. Quis tam ferus autor eundiDecretum suaderet iter? te posse morariAutumo, dum venti vis incita ponat, et atrasDisiiciat nubes rutuli splendore pyropiSol regimen caeli: dum rursus idonea seroTerra viatori solido vestigia pressuConstabilire queat. Sed enim tu gnaviter urgesVota propinquorum terrae securrus et aurae.Scilicet imperio mavis parere tuorum,Quam pluvias horrere minas, caussasque morandiNectere conspectu patriae fortasse minores.Grandis honos GULIELME catae MOLLERE senectae,Tuque PHILIPPE minor MEURERE senilibus annis,Consiliis utrique boni: quos saepe senatusEt populi iurata manus dare civica viditIura per Hamburgum per et exteriora locorum:Ne vos poeniteat cognata vocabula IUSTOAffini reperisse satu. Deus ipse, deumqueTurba novean, Themisque facit rata nomina IUSTI.
AD IOH. WEIDNERUM, P. Laureatum.
EDEPOL argute! si quid componere coner,Suaviter adfectas lectum quod mulceat aureis,Prurituque animos titillet, et audiat Euge;Marculus e triviis argutat verba petendum:Et mihi nescio quod Nasonis gannit in aurem,PUBLICA FORMA placet sermonis. Publica quaenamForma, inquam, est hodie? Qua quivis utimur. ErgoPullato e circo atque olidae poedore culinaePost arcessendum est et res et verba Poetis,Si qui lectores sibi demeruisse laborent.Marcule, Ego abnormae sequar haec deliria sectae?Non tu, non Pater ipse patratus id impetret a me.Incestas frustra nostram his latratibus aurem:Audio te tantum, sed rerum ausculto peritis.Siren Arpinas Cicero tibi semper in ore est.Laudo. sed a scriptis cur tam procul exsulat? aut hocCum Cicerone loqui est; aliquot disquirere vocesIndice Nizolio, ac lepido compingere nexu,Tanquam tessellas, sine succo et sanguine? Non sicDico dicis causa. multo pars maxima somnoSunt in eo: peccantque adeo, qui non ita peccant.Marcule, Tene sequar? nusquam. teris avia vero.Praeterea Volsce atque Olsce nos scribere clamat.Sed Volscum atque Olscum quid nominat? omne quod ipsiNon intelligitur. Tulli, Maro, Plaute, Lucreti,Nunc primum disco, Volsce vos scribere et Olsce.O animae purae! si non fastigia tantumCeu per transennam, populari lumine limo:Sed penitis oculos adytis paullo altius ausimInsinuare: et non protrita expromere vulgo:Ocius audire est; PROCUL ANTIQUARIUS ESTO,Qui casca ex opico saturni podice ructas.Pacuvii vomitus olimque emortua MattI,Aut VERSE ARSE, a me tu quando? scribere nolo,Eia BONUS VESPER DOMINE HANS. sed scribo nec illud,Praesul ut amptruat, inde et volgu' redandruat olli.Has ego quisquilias et honore vocabula nulloVersificatorum de furfure destino plaebi:Hoc sibi qui reges, si turbida turba TribuniPlaudat et irrequieta senacla magistellorum.Sectari conor, magno licet intervallo,Carminis artifices genii melioris alumnos.Isti nempe FACEM PRAELUCENT tramite recto,Consignantque viam praescripta ad CANDIDA CALCIS.De Plauto. hic a quo non vapulat Umber? et amplaTractus ab orchestra quas non damnatur ad umbras?Varro Latinorum longe doctissimus olim(Nomen ad auditum, Critici, submittite fasceis)Non nisi plautino Musae sermone loquuntur,Si qua loquuntur, ait. Princeps et regula linguaePlautus erat Latiae, si quid tibi cordis, Agelli, est.Verum, ut nunc-homines sunt, hic nil prorsus ad horumPinsere Pistor habet stomachum: rudis oncat aselliIn ritum: digitoque nefas hunc tangere. quin etNon raro auriculas quosdam obturare videresIllius ad vocem, ceu seps ad murmura sagae.O genus! Anticyrae nulli sanaberis, ut velTres tantum ad numeros Satyri moveare Bathilli!Nobilis aeternae laurus WEIDNERE corena,Salve cum Modio: cum vulgo, Marcule, plora.