Friderici Taubmani PHILOTHESIA.

AD ALBUM AMICORUM.

HIC Agri Liber instar habet sub imagine parva.
Cultores fundi quaerit uterque sui.
Pulvillos habet et pressos Ager ordine sulcos:
Pulvillum et sulcum pagina quaeque refert.
Cultor Agri liram ducto concinnat aratro:
Praestat idem calamo ducta litura tuo.
Seminio conspergit agri sola culta. minutas
Dixero litterulas seminis esse genus.
Seligit e reliquo florem modo farris acervo,
Non paleas; quoties annua rura serit:
Huius in exemplum Cultor meus ire memento,
Chartea quum seris haec rura loquace satu.
Aurea virtutis, si quid dabis, horrea pande:
Quisquilias trivii fers mihi? nolo seri.
At serite Agricolae. qui severit optima, iure
Optimus extructi [Reg: exstructi] Cultor habetur Agri.

AD IDEM.

RASA tabella meus Liber est, sed idonea pingi.

At, nisi qui bonus est, pingere nemo potest.
Pinge Manus Animique notam vel Stemmatis. ALBUM est.
Hoc ipso eiicitur [Reg: eicitur] nomine, qui NIGER est.

AD IDEM.

HIC Liber aucupium est: ipse auceps: area charta est,
Cui sincera Fides nomen Amorque dedit.
Illex ingenui mores: favor esca: volucres,
Queis [Reg: Quibus] recti mores, et sine labe fides.
Et Phoebo et Fidio sacer est Charisinque novenis.
Et quisquis Phoebo est et Fidio et Charisin.
Area concinnata probe est: ames exstat et auceps.
Iam meus esse potes, qui meus esse voles.

AD IDEM.

VTI cum mihi fas sit, aut modeste,
Vatum more, vocabulis ABUTI;
Has chartas APIARIUM vocabo.
Nec fit hoc, ut opinor, imperite,
Nec ad rem specie caret venusta.
Hinc facessite faeculenta terrae
Intestina, nec ALVEARE nostrum
Spurca tabe coinquinate, vermes.
Campe, stellio, vespa, crabro, fuci
Ignavae pecudes, leves tipullae [Reg: tippulae] ,
Grylle, canthari, tuque sanguisorbo
Muscarum genus osculo; sed et qui

Omnes papilio potes colores
Ostentu simulare versipelli,
His PRAESEPIBUS imminere nullo
Vobis iure licet decetve. SOLI
Matri mellis APICULAE patescunt.

In Album WERNERI REICH. Soltquell.

HUIC quicunque [Reg: quicumque] manus, VVERNERE, iniecerit Albo,
Atque animi atque oculi lumine cuncta notat:
Nec se vel gemitu poterit vel solvere risu:
Hunc ego nec splenem nec cor habere puto.

Ad Album IOACHIMI CHEMNICII: Magd.

DULCIS in hoc libro praefertur imago tabellae,
Quam manus electis pingat amica notis.
Non hanc lenta iuvant surdi pigmenta coloris:
Qui nitet ingenua floriditate, placet.
Pictoresque vocat, non qualeis [Reg: quales] bellua vulgi:
Sed domini similes gestit habere sui.
Corporis excellens oculos oblectat imago:
Et minus ingenuae mentis imago iuvet?

In Album ELIAE THALWENTZELII.

QUI tecum hoc anno sincere coepit, ELIA,
Germana fidei lege perannet amor.
Fallo? suo Fidus me deleat ocius Albo.
Nomen ab hoc Albo tu quoque tolle meum.

Ad Album IOHAN. SUENZELII, Marcomani.

HUIC liceat si lege mea dare nomina Libro,
Non (pol!) AMICORUM, quod tritum est omnibus, ALBUM
Indigitare [Reg: Indigetare] velim. sed (quod Venus ipsa probaret)
Aut SPECULUM INGENII, aut OCULORUM dulce THEATRUM;
Aut HORTOS ANIMI: vel si quod amoenius edi
Peniculo graphioque potest, mihi nomen haberet.

Ad Album MELCH. CHUNII, NEOBURG.

HIC Liber exstructi facies est parva Theatri,
Ludio solemneis [Reg: sollemnes] quo Roscius exhibet ACTUS.
Orchestra pars una sedet sellaque curuli:
Spectatum sedet e PODIO pars una: sed aegre
Haeret in extremo pars tertia margine sellae.
Et pro se quivis, quod vult, auditque videtque,
Perfruiturque CROCI nidore, nitore Theatri.
Flos populi, meliore satu quos Iuno beavit,

Iure bono spectant e principe parte theatri,
Ad faciem prisci quod sic exstruximus aevi:
Quos decus ingenii clarat, de sede secunda:
Quos morum probitas illustrat, sede sequenti.
Quisque suos conferte CROCI spirantis odores. dicant.
Si venit EXODIUM, binos pro more vocabo
CANTORES, Fidium et Famam, qui PLAUDITE

Ad Album MATTHAEI CHYTRAEI.

SI reddunt homines commercia talia taleis:
CHYTRAEUM adsociem si mihi, QUALIS ero?
Si virtutis imago suae dat imaginis umbram;
Ostendet Virtus se tibi: TALIS eris.
Succus [Reg: Sucus] amicitiae situlas age vergat in istas,
Quo se AMOR et VIRTUS pascat, et alma FIDES.

Ad Album IOHANNIS GRAMMANI.

DICIS, in hoc Album solos te cogere doctos:
Visque meum primo nomen habere loco.
Nescio, quei [Reg: qui] possis voto, GRAMMANE, potiri:
Errorem certe pagina prima fovet.

In Album IOHANNIS MAIORIS, Nor.

OMNIS in hoc Albo panem tibi pinsitat album,
Et manus huic Libro est officiosa tuo.
Ad factum si, IANE, voces promissa; negabunt
Se tibi vix panem pinsere posse nigrum.

In Album CHRISTOPH. GEPPELII, Boruss.

BORUSSOS semper amavi,
Sed doctos nempe Borussos
Borussis semper amatus,
Sed doctis nempe Borussis.
GEPPELI, si quid haberet
Haec adfirmatio fuci;
Meum nec nomen haberes
Nec in hoc autographon ALBO

In Album SEBAST. WILLINGI.

OMNEM hominem Natura iubet prostare. quid ergo
Ingenii varias ringimur esse vices?
Vulpea fraus emit hunc: laus publica praestinat illum:
Hunc sibi gloriolae futilis ambitio:
Quartus homo Veneris pathico centusse licebit;
Quintus Avaritiae; sextus Amicitiae.
Haec tibi me postrema fuit mercata. necesse hinc,
Ut sim contractus iure, SEBASTE tuus.

In Album IOHANNIS HONTERI, Transilv. Coronensis.

CULTUS Amicitiae patrio non clauditur agro:
Saepe peregrinos iungit amore fides.
Sunt mihi Francoi cives, tibi Iazyges: Ecquid
Nos, HONTHERE, minor firmat, ob istud, amor?

Ad Album IOH. EHINGERI, Augustani.

PER varios mores per et oppida, IANE, minuto
Cogis Amicorum nomina multa libro.
Crede, labore tuo sat te feliciter usum,
Unicus e multis si tibi certus homo est.

Ad Album PETRI HAGII, Henneberg.

ALBUM, Petre, tuum hoc inusitato
Pompa nobilitatur apparatu:
Neverunt tibi Seres involucrum:
Argentique tumore pustulati
Bullae luxuriant et umbilici.
Hac tu scilicet allici fideleis [Reg: fideles]
Maiestate libri putas Amicos.
O sic confieri queant Amici!
Non esset nimius mehercle sumtus [Reg: sumptus] ,

Si quis Dalmatici valoris auro,
Ac gemmis Arabum, sacraque bysso,
His morum tenebris, pararet ALBUM.

In Album MARTINI CONRADI, FRANCI.

PRAESENS praesenti qui se profitetur amicum,
Nec tamen absenti curat amore fidem:
Quod praesens calamo praesenti scripsit, id absens
Re sacramentum delet Amicitiae.

In Album CHRISTOPH. TETTELBACHI, Bor.

SCRIBE tui gregis hunc, et fortem crede bonumque,
CHRISTOPHORE. At niger est: ergo cavendus erit?
Quin adamandus ero magis. hinc expungar; amorem
Si non promerear triplice iure tuum.
Quod nigris oculis caruit, deformior Acme est;
Si tua quam meruit Musa, Catulle, fidem:
Si tua quam Flacci; Lycus est formosior: unde?
Nigro oculo et nigro crine videndus erat:
Pindare, si tua quam; Venus est e(likw=pis: et ipsae
Pegasides dominae; si quid, Homere, vides.
Quis non Pegasides, quis non e(likw/pida Cyprin

Diligat? etsi oculis hae, sit et illa nigris.
Iuppiter! atroris [(perhaps: atrocis)] si tantula portio tanta est:
Ut decus atque homini suggerat atque deis!
Nonne ego sim felix? ego non formosior unus?
Nonne ego prae cunctis dignus amore ferar?
Qui niger adspicior malasque oculosque comasque?
Certe ego formosus triplice iure feror.
Scribe tui gregis hunc, et fortem crede bonumque,
CHRISTOPHORE. ut niger est, sic et amandus erit.

Ad Album THEOD. GRAMMANI.

SCIS, HOMO sum: fierique potest, ut laber: et istos
E Solymis HORTOS Ierichuntis eam:
Vis ubi latronum grassatur magna, daturi
Insidias, ictus, vulnera, probra, necem.
Sed quoniam nequeo satis esse tot hostibus unus:
SAMARIUM quaero; qui mihi praestet opem.
Saepe Levita, Sacerdos saepe fit obvius: ast hic
Praeterit adfectum, praeterit ille virum.
Nec [(printer); sic: Sed] mihi sat liquet, Hic quis, et hic quis, et ille quis.
SAMARII simulant nomem et ausa viri;
Refallunt. Nil mentis habent data pignora vultus: omnes
Os dulcor mellis, fellis acor cor alit.
Si bonus ergo quis es, te prode: tuumque papyro
Da nomen, FIDIO quae sacra facta deo est.

At cave, me fallas. Periuros punit amicos
Iuppiter, et FIDEI numina laesa dolet.

In Album CASPARI HELMUSDORFERI.

ME, CASPARE, iubes pennae chartacea morsu
Arva SODALITII [Reg: SODALICII] ruris arare TUI.
En aro. cerne, meae qua sedulitate Columbae
Inspergant sulcis grana minuta no vis!
Iuppiter, haec olim quantum seges edita fructum
Proferet! hercle, satis qui sit utrique, reor.

In Album STEPHANI BROTWOLFII.

HUIC poscis Albo nomen inseri meum.
Et nomen, et plus quam vel optas, inseram
Versus quaternos. STEPHANE, non vulgaris haec
Sed hercle liberalitas Poetica est.

In Album LEONHARTI MARTINI.

TUNE, tuum calamo quae quivis scribit in Album,
Credis amicitiae candida verba ratae?
Non sunt, crede mihi, non sunt, LEONARTE; sed ex his
Quaedam atramento sunt magis atra meo.

In Album BERNHARDI FUSII, MARCHICI. E Pseudolo Plautina.

SUNT pauci e multis, qui certi-semper amici.
Delectum ergo tibi cautus utrumque para:
E multis illis exquiras scilicet unum,
Qui sit in incerta certus amicitia.

In Album GEORGII FRID. UNFUGII.

VEROS quaerere tune vis AMICOS?
O rem difficilem et periculosam!
I, incende tibi meridiano
Magnam Diogenis foro lucernam:
Et disquire labore diligenti:
Si possis reperire VERUM AMICUM:
Immo si reperis vel UMBRAM AMICI,
Dic quaeso mihi: quaeram et ipse: si fors
Inventus quoque detur aut amicus
Aut umbella ab amiculo. sat, o sat!
Res est usque adeo laboriosa,
VERUM si quis habere vult AMICUM:
Quin si UMBRAM quis habere vult AMICI.

Ad Album ERHARDI HERINGII.

SI noctis stratique nigris involvimur umbris,
Saepe fit, ut maculam corpora nostra trahant.

Ergo verecundi [(printer); sic: verecundae] si qua est suspicio naevi,
Iudicium speculi consulo mane mei;
Quodque parum faciem decoraverit, eluo: ne quam
Desidis ingenii cogar habere notam.
VITA quid est hominum, quae nostro degitur aevo?
Nox est. transiri vix sine labe potest.
Auferor exemplis. peccans vicinia sordes
Participat genio transitione meo.
Hinc opus est speculo, quod me mihi nuntiet intus,
Imbibitamque notet proditione luem.
Nam recte in sese nemo descendit. amat se,
Inque sui pretium praecipitatur homo.
Ex aliis discas, in te quid turpe residat.
Magna est exempli vis in utramque vicem.
Huc chartis mihi nempe suis hoc serviat ALBUM:
VIRTUTIS SPECULUM non sine mente voco.
Quisquis es, illustrat quem Virtus splendida, nostrum
Illustra SPECULUM nomine, quaeso, tuo.
Non licet a facie praesentem cernere quemvis:
Sed licet autographo cernere quemque suo.

In Album IOHANNIS LANGII, SIL.

QUI tibi composito vultu se fingit amicum,
Semper inoffensam credis habere fidem?
Non certe, LANGI. malus ingruit horror? amici
Vere manet facies, adsimulata perit.

In Album PAULI EMERICI, Dresdens.

PAULE Themistis bonos et Phoebi gloria; quanquam [Reg: quamquam]
Fronte verecunda dissimulare soles:
Hoc mea prima tuum, petis, ut manus imbuat Album
Qua stat in eximio pagina summa loco.
Deprecor invidiam, veniamque huic adprecor auso:
Praeripitur nulli me praeeunte locus.
Semen amicitiae minimum heic [Reg: hic] in margine ieci.
Maximus e minimo semine crescat amor.

In Album WOLUFG. MELCHIORIS, Stahl.

IN tenui labor est, WOLFGANGE, capessere pennam,
Et nigris Album pingere litterulis:
Sed tota se mente animi componere, qualem
Nomen Amicitiae postulat; hic labor est.

Ad Album SEBASTIANI GOLTZII, Cross. Samogithii.

ME mea Lituanis et duris adsita Russis
Terra Samogithio de genitore tulit.

Nunc patria tellure procul colo Saxonis oras:
In quibus haud ulli nota loquella mea est.
Si conor cum plaebe [Reg: plebe] loqui Germanide lingua,
Lingua soloecismi mox rea crimen habet.
Iuro, Samogithio Germana in pectore mens est.
Servavit mores unica lingua suos.
Ne dubites igitur, Germani sanguinis heres,
Me quoque Germana participare fide.
Da Fidei dextram: Fidio da nomen in ALBUM.
Re sum Germanus, voce Samogithius.

In Album IOHAN. WÜSTHOLTZII.

COMMITTIT vitam non uni musculus antro:
Et te, si plureis [Reg: plures] conferre liceret Amicos,
WÜSTHOLTZI, fidei credas unius amici?

Ad Album PAULLI PURGOLDI.

PAULLE, quod adfectas non est ignobile vulgo:
Colligere in parvo Nomina magna libro.
heic [Reg: hic] tamen a solito differt tuus usus abusu,
Quod non quisquilias de grege quasque legis;
Sed florem populi tantum: quos incluta Virtus,
Aut genus, aut Musae nobilitavit honos.
Scilicet exemplo REUSNERI: cuius ad hanc re~
Uteris EICONUM conveniente Libro.
Hic celebres virtute viros collegit, ut horum

Peniculo facies edita cuique sua est:
Tu calami vis quemque sui se pingere crena,
Quem iubet his virtus adnumerare viris.
Hic vita cassos, tu vitae luce capaces
Colligis. Exemplo gaudet uterque bono.

Ad Album HARTMANI DRACONIS, Lohrani.

PRISCA Poetarum series ob acuta dracones
Lumina thesauris invigilasse refert.
Tu quoque sis vigil huic, DRACO, thesaurarius Albo
Non est thesaurus maior Amicitia.

AD VAL. ERHARDUM WOLFHARTUM, Rotenburgotuberanum, Fr.

QUI non in Libro sed pectore quaerit Amicos,
Verus amicorum quaestor, ERHARTE, mihi est.

Ad Album IOH. OSWALDI, Fr. Mathem.

TU, qui coelesteis [Reg: caelestes] ad puncta logistica motus
Astrorumque vices et septima monstra ducatus
Colligis Erronum: mundique volantis Altanti
Aemulus exortum simul et meditaris abortum:
Ac taciti, Urania doctrice, reciproca fati

Pensiculas momenta et vim genitabilis horae,
Atque hominum discis vitas et semina morum:
Nunquid [Reg: Numquid] et hoc positura potest tibi dicere caeli,
Effigiem quinam sinceri gestet amici,
Quique vel indignus, IANE, hoc dignusve sit Albo?

Ad Album IOHAN. HIERONYMI, Neapol. F.

ET Pius et Doctus et Candidus editor Albi est.
Nomen ad hunc, si qui talis es, adde tuum.

Ad Album IAC. SETZKII, Burgens.

CONSULES fiunt quotannis et novi pro-Consules.
Solus aut Rex aut Poeta non quotannis nascitur.
Sic Catonum quispiam vetusti census autumat.
Nonne dicto mores hos, IACOBE, tangam compari?
LIBRI - Amicorum diebus multi fiunt singulis:
Vix sed unus singulis fit nunc Amicus saeculis.

Ad Album SAMUELIS PRESSELII, Culmbach.

EXHIBET angusta Liber iste voluminis ora
Picta figuratis Biblia tota notis.

ALBUM est Presselio, mihi BIBLIA PICTA. perinde est.
Quaerit AMICITIAS nomen utrumque SUAS.

Ad Album TOBIAE ROTH, NEAPOLITANI. Quod erant Emblemata I. Iac. Boissardi.

HAEC qui vermiculata vides Emblemata; vatem
Non potes egregios non et amare typos.
Et tu, quo possis a me, Spectator, amari;
Nomen et ingenuae subde Problema notae.
Nempe Problema aureis, Emblema oblectat ocellos:
Plus utroque tamen, quis quis AMICUS erit.

In Album MARCULI MEI.

NOMEN ut inscribam petis Albo, Marcule. Cur non
Hoc tibi tantillum gratificarer opus?
Nec nomen tantum inscribam, sed distichon addam.
Vin' scire autorem [Reg: auctorem] ? Tatapatata fuit.
CUR piget esse, quod es? mi MARCULE, Marculus esto.
Quem te fata iubent esse, fac esse velis.

Friderici Taubmani, MONTANI LUSUS ET CURAE IUVENILES: In quibus MARTINALIA, BACCHANALIA, COMMENTUM de magno Christophoro, GYNAECEUM POETICUM, ALIA.

ANSEREM hunc MARTINALEM vobis dedico, Nobiles, candidi et eruditi CONVICTORES: ita dico, VOBIS: Qui estis ex iis, qui miserum hunc SOCIUM, Caussa nondum dicta, Lite nondum contestata, strictis here telis mecum adorti fuistis; pulsastis; occidistis; deglubistis [Reg: deglupsistis] ; deglutivistis. Quid meriti sumus? Martine Gansmane iudicato.

LECTOR

AVdi. Credere si voles, quod audis,
Exesto. cave, si qua credidisti,
Mox decredere cogeris. profecto
Meras fabulor heic [Reg: hic] inanitates.
Idque edico prius. cavebis ergo,
Si ridere nequis. cavillulorum
Sunt praeludia: sunt facetiarum
Seminaria. praeter ista, siquid
Speras, falleris. Unicum hoc volebam.
Et vos carminis architecti, ad unguem
Ne quaeso, omnia praesecate. lusi.
Lusi aetate iuvencula, mearum
Ductu et auspicio Columbularum,
Simplex carminifex. severiori
Lusum hunc forsitan expiabo versu.
Qui pro tempore dicit, apta dicit.

MARTINALIA.

COME iocose, meos nunquam [Reg: numquam] frustrate vocatus,
Da mihi te socium scribendis versibus: Haec dum
MARTINALIA, dum solito Gansalia risu
Experior mecum. procul hinc frons dura Catonum,
Et personati fastus curaeque sequaces,
Et quicquid dare laetitiae se nescit, abesto.
Sed iocularia sunt. qui vult, huic seria sunto,
Vera itidem: quis enim ridentem dicere verum
Posse neget? sed utut sit: rem (quia digna relatu)
Narrabo, ut facta est. aureis [Reg: aures] adhibete vacivas.
Si quis erit risus, licet hunc compescere mappa:
Hac quoque, si lacrimae. miscentur tristia laetis:
Iam socco res digna venit; iam digna cothurno.
Sed mihi cum venia hoc iuris date liberius quid
Sique iocosius heic [Reg: hic] dixi: pro tempore dixi.
SOL ubi decliveis [Reg: declives] mundi qui temperat horas,
Cum pecude agricolas extremo clauserat anno:
Iamque niveis glaciabat hiems: iam stiria barbae
Frigoris e coitu crepitabat ob ora colono:
Tityrus vxori pro re sic fatur ad aurem:
Brylli vides mea Brylli, ut sit fortuna! et c. [Abbr.: cetera]
Sed melius res, spero, cadet: quisque ipse mihi spem Fingo macram, poterit (quos cras exponere
vaenum Collibet) anseribus supra pinguescere votum.

Nam me, qui mores nunc sunt, minime latet: harum
Quam cupidi rerum sint hac aetate supini
Urbicolae. Pol turba beatula, vecta per urbem
Pensilibus plumis: tantumque operata palato!
Nec varicosa minus cupidi gens centurionum,
Qui nos ruricolas condignis Hercule dictis
Invadunt iam; Heus rustice, rustice, ubi anserem? ubi? aeque,
Ac si tantum sint ad Martinalia nati!
Venit summa dies et inevitabile punctum,
Quo nos planipedes crudas Martinus ad aras
Destinat, atque hominum barathro committit avare.
Principio, cum iam pro more venimus in urbem,
Civicus extemplo pauxillo praestinat aere
Expositos vaenum: sublatos fauce retorta
Tradit inhumano, tali cum voce, magiro:
Tolle: neca: coque. nostri hodie haec sit praeda. palati.
Fungitur hic iussis properanter herilibus, et se
Grato operi accingit: ramentaque plumea plenis
Despoliat digitis, a rostro ad podicis ulcus.
Post, ubi deplumes facti, collumque caputque
Stirpitus abrumpit summa e radice securi:
Iuncturisque pedes medios distruncat; et alas
Rumpit: cumque alvo penitos exenterat artus:
Mox calidis mersantur aquis ingloria membra,
Volvunturque revolvunturque: probeque lavantur:
Ne quid rus sapiat, nareisve [Reg: naresve] offendat acutas.
Hinc vice vibrata trepidantia viscera raptim
Dissiliente securicula manus utraque certat

Dilaniare foco. quibus inter se ordine mistis
Conficitur farctum: quod vulgo ANSERCULUS audit.
Deinceps perpetui violenta cuspide ferri
Transadigit costas mutili sine nomine trunci:
Admotumque rogo volucrem compellit in orbem
Ludia continuo rediens structura rotatu;
Perfidus Ixion quo more rotantur in orco.
Sed prius interior ventris spelunca repandi
Ingenitis spoliata bonis, mendacibus extis
Farcitur macte: sunt mala Cydonia, et horum
Plurima pro stomacho: pira pro pulmone: nucesque
Castaneae cordis vice sunt: et totius instar
Visceris Artemidos iucunda fruentibus herba.
Dumque ita torremur, pueri certante cachinno
Adfectos ludunt: et acerbant voce dolores;
I nunc, et tostus lege, garrule cantor, avenas!
At tibi pro scelere hoc, et tam crudelibus ausis,
DI, si qua est coelo pietas, quae talia curat:
Si qua penes socios vindictae flammula nostros,
Dignas persolvant grates, et praemia reddant
Debita: qui crucias adeo nil tale merenteis [Reg: merentes] :
Insuper et nostris audes illudere damnis.
Quid, Coce, peccatum est unquam [Reg: umquam] , Coce barbare, nobis,
Vel modico scuticae tantummodo verbere dignum?
Unius culpae, Fratres, arcessimur omnis
Posteritas: huiusque odii una atque unica caussa est:
Quod nostro indicio MARTINI innotuit astus,
Quum vellet pactam sibi declinare tiaram.
Hinc et adhuc tanti sunt semina tanta furoris:

Cum tamen impulerit nos non mens certa, sed error.
Credo equidem, sanae si vel semiuncia [Reg: semunica] mentis
Posset in humano reperiri corpore: si vel
Grati animi mica, ingenui si gutta ruboris:
Haudquaquam nostre generi tam dira pararent.
De nihilo est, Romae vigili Capitolia cantu
Conservasse olim: nihil erst, dare culcitam ab ipsa
Corporis hac nostri lana interiore referctam.
De nihilo est, Scribis; nihil est et vatibus ipsis,
Vatibus et scribis nihil est, inquam, edere pennas.
Pennas charteolo facileis [Reg: faciles] decurrere campo.
Penna beat coelo: penna est, quae curat, ut ausit
Postuma posteritas factis clarere parentum.
Penna suis humeris, nullis adiuta gigantum
Viribus, in nostras magno conamine terras
Intulit et Latias et Graias intulit urbeis [Reg: urbes] ,
Mixtaque Chaldaeis recutitae moenia gentis.
Sed nihil est: nihiloque minus si quid pote dici.
Omnia sunt ingrata: nihil, fecisse benigne, est.
O mores! o tempera! qualis (iuppiter!) aetas.
Nempe Lycambeis et Thuscis digna libellis.
Es P, e)s ko/rakas, quis non clamaret, et ignem,
Vir bonus: insonti cernens tot iniqua parari;
Nec prius auditum, nec dicta occidere caussa?
At dignum his facinus, quibus est pro iure palatum!
Felices nimium, quos primo in limine vitae
Martius infestam lupus ore immersit in alvum!
Ne tot probra hominum, ne tot tormenta coquorum
Auribus audirent, exantlarentque [Reg: exanclarentque] ferendo:

Illi morte cita, nos lenta morte necamur:
Illi unoque eodemque modo, nos mille perimus.
Sunt tamen haec tantum, Fratres, elementa laborum
Quos exantlandum [Reg: exanclandum] est longe his graviore supersunt:
Quae prius expediam, quam caedimur hostia, vobis.
Cum iam vesani requieverit ira magiri
Exsaturata malis, usque ad fastidia, nostris:
Concinat grandem fabreque paropsida factam.
Nos super imponit medias cervice supina
Ampliter, ut caenae pompamque caputque deinceps
Hinc atque hinc lauto nos pulpamenta paratu
Dapsilium rerum stipant, velut agmine facto:
Lixaeque, frixaeque [Reg: frictaeque?] adipato clune columbae:
pernaque: pulpaque turgiduli petasonis: et armi
Avulsi leporum: merulae: et, quae pectore tantum
Ac cervice sapit, fluvialis anas: et obesa
Conditi sale terga suis, cum segmine carnis
Altilium quocunque: prout vel copia cuique est,
Vel convictores; vel prout est a-sue-factus.
His concinnatis, docta elevat arte catinum
Cincticulo femur et collum praecinctus agaso:
Ac graphice incedit, ceu sacra ferat Iunonis.
Ipsi convivae modo nato more Tudescum,
Magnifice patriceque sedent longo ordine circum:
Adductaeque sedent umbrae, estricesque ministrae,
Iurares, mappas posse hos glutire manusque
Qui cupiunt omnes spoliis se pascere nostris.
Tunc demum vere lacrumosa [Reg: lacrimosa] tragoedia ceptat [Reg: coeptat] :
Tunc demum nostrum primordia simpla laborum

Dixeris illa, prior quae in nos tulit ira magiri.
Tunc demum, quantum est, sumus occisissima turba.
Vah! iam nunc mihimet formido: iam mihi tergum Fratres.
Prurire occeptat! videor sentire dolores
Corpore, mente animi quando hos mecum exputo,
Vae miseris cultris: miseris vae dentibus, omnes
Qui misere in nostro patientur tergore damnum!
At cancellatis digitis prius unus in illis
Divinum numen votis adit: ac prece paces
Exposcit, pavidi similis: vultuque severo
Verba iacit propero contortuplicata rotatu.
Ac si gauderent dii tam crudelibus ausis!
Hoc facto, parochus certamen cernier instat,
Nosque minutatim contruncari ordine sueto.
Cunctantur pariter ridentes: nemo videri
Vult, ut qui socio tantum rapuisset honoris.
Eligitur tandem, cui mens praesentior, et qui
E numero ante alios immanior. hic vagina
Lautulus argutum procera cuspide cultrum
Liberat, irruit, eripit: Et super impendendo
Nunc alam, nunc armum, nunc crus dimidiatum,
Nunc laevam, nunc dextrum, nunc crus dimidiatum,
Nunc laevum, nunc dextram imo radicitus ortu
Exsecat. Inde manu truncum disrumpit utraque
Fervidus: et patinam fucatis obruit extis.
Plaudunt convivae. nonne hic homo doctus et acer?
Nimirum lepide minimo discrimine novit,
Quo lepus atque anser quo gestu perna secetur
Hic structor, merito cui cedere debeat omnis

Pergula, cum Latiis Tripheri doctoris alumnis!
Si quid peccatur, sinon rite omnia fiunt,
Stridere secreta divisos aure susurros,
Vicinum cubito vicinum impellere: et Euge
Ingeminare vides, obliquo non sine risu:
Atque reum ingenti mulctari saepe culullo.
Postremo fervore pari furit omnis, et ardent
Dissectas stricto parteis [Reg: partes] invadere ferro;
Hic armum, hic alam, hic clunem, ut sua cuique lubido est,
Eripit hic aliis alia haud poscentibus offert:
Quae frustillatim in frustilla minutula findunt,
Orique immittunt, dentumque reciproco utrinque
Verbere comminuunt magis ac magis: usque adeo, dum
Quicquid ab anseribus superat, mersetur in alvum.
Haec fiunt, Fratres, ubi Martinalia vivit
Humida gens hominum vinosam ad Francida. Verum
Quaeritis, An nemo quisquam his immanibus ausis
Indoleat? nemo. dolor est, non pluribus istud
Posse modis fieri; dolor est, non saepius anno:
Carnificesque optant tales fieri omnibus horis.
At nostro ex usu est, quod non damur omnibus horis.
Interea vero non ocia [Reg: otia] sicca sequuntur:
Sed sese invitant magno conamine: limum
Oenophori veteris deradunt: vina coronant
Anseribus saturi. Tenet insatiabile cunctos
Potandi cacoethes, et arido in ore senescit,
Plebeios calices atque emptos tresse minuto,
Conchasque et Cyathos, et pocla minuscula Graium,
Roranti cupidum remorantia fauce barathrum

Commendant medicis: et qui, ut procus ille TerentI [Reg: Terentii] ,
Pitissare [Reg: Pytissare] solent, rareque invergere parco
Gutture Lenaeum. Ast ipsi cratere capaci
Herculis in ritum totisque trientibus hauriunt.
Omneisque [Reg: Omnesque] haud eadem delectant vina bibones:
Sed poscunt vario multum diversa palato.
Hic mustum sitit: hic hornum: magis appetit alter
Reneum; cupidus veteris magis ille vetusti est:
Hic sitit indigenam: magis hic citra mare natum:
Hic nimphis [Reg: nymphis] iugulatum: hic vinum dentibus orbum,
Scilicet elisis aevo, ut sit mite bibenti:
Ille merum vinum, fuit ut de matre creatum,
Sed tamen omni Co s (Color ac Odor ac Sapor) insit.
Quis Cos hoc dixit? Quis, nigens docta Poetae?
Edepol argute! Quid mirum? arcere profanum
Atque odisse iubent non absre vulgus. Et addit;
(Semper enim sermo prior argumenta futuro
Suggerit) Est quidam, quem tuto dicere non est:
Tercentum is versus procudit stans pede in uno.
Pro superi! hospes ait, Nonne hoc est esse Poetam?
Versificatorum hunc potius de furfure dicas,
Respondet melior cui mens in pectore constat.
Hi sunt ex triviis qui argutant verba petendum,
Queisque [Reg: Quibusque] BONUS VESPER DOMINE HERMAN, semper in ore est.
Et Musis tamen et cedro se digna locutos,
Sicque sua adpingi vatum Albo nomina credunt.
Qui cascum omne vocant Saturni ex podice, quicquid
Ipsis non intelligitur. Verum optio detur

Si qua mihi: foedas, Bacchi pro flore, lucanas
Sorberent, doctis qui vatibus absona dicunt
Cum matre Evandri; At qui ex faece vocabula sumit
Venaturque levis stolidi suffragia vulgi
Insipido versu et per humum repente, quid optem?
Ferte citi scalas, date funem; pendeat; ut sit
Carmine non tantum, sed toto vertice supra.
Rident convivae. Hic pergit: sic esse Poetam
Atque poema decet: Sermo sit purior auro:
Nec nimium veter aut novus: omni labe soloeci
Expers: non calamistratus, nec inania turgens:
Non tamen elumbis: plebeiae aut serpere tantum
Doctus humi illepido gestu: et suspendere frustra
Auriculam tentans lectoris: sed tamen audit
Hic bene apud Francas aures. Quid pluribus aures,
Alter ait, Francas; potius mera Franca referto:
Et iubet Herculeum impleri a Ganymede culullum:
Corporeque eminulus paullum scita arte propinat
Collegae, arguto supplantans verba palato.
Dicere enim non est, quam scite scita sit harum
Futilium rerum decoctrix turba nepotum.
Adsiduo hortatu Caenae-pater instat: et, Este
Este, inquit, lixum, frixum [Reg: frictum?] , quodcunque [Reg: quodcumque] palatum
Quodve lubido iubet: sodes potate: Quid hoc est?
Certatim properent reducem data pocula in orbem,
Bacchica pocula: terrestreis [Reg: terrestres] sine sanguine caenas [Reg: cenas]
Rustici edant: potentque liquorem, quem bibit Anser.

Ne quis de mensa sese auferat: aut sibi parcat,
Donec tam madide madeat, quam Iuppiter udus,
Si pluit: aut musto si spumant praela falerno.

Caetera omittuntur. ATQUE HAEC OLIM FUERUNT, MI LECTOR. PROINDE si leges ea, semper tecum cogita: Si potuit cum venia laudare muscam Lucianus: stultitiam Erasmus: calvitium Synesius: Quartanam Phavorinus: pulicem Calcagninus: rapam Diocles: hoc est, Magni viri magnas nugas: mereri quoque veniam posse hominem adolescentem, qui animi caussa lusus liberaleis [Reg: liberales] dedit, versusque pro aetate scripsit qualeis-qualeis [Reg: quales-quales] .

BACCHANALIA.

Vos amici et consecranei, PER occasionem et haec videte: immo ridete, aliter enim Bacchanalia non constant hodie. Et vos hic risus fortasse in seria ducet. fortasse autem? immo vero planissume [Reg: planissime] . Profuit cum Syrisco Comico in huiusmodi [Reg: huismodi] patinas, tanquam in speculum inspicere: et quid vitatu factuque sit melius, etiam inde dignoscere.

AD LECTOREM CANDIDUM.

LECTOR iucundae floret mihi ver adhuc iuventae,
Et cor iocis idoneum. iocabor ergo
Dum licet. irrediviva volat (viden!) hinc dies iuventae.
Huc cana cras anilitas. secretam et ipsa
Gannit in aurem Mors, et spem vetat inchoare longam:
Quem dat dierum cunque sors, appone lucro,
Usque monens: post cras duo vel tria semitam Silentum
Profectus intendis; ubi pernegant Poetae
Quemque redire. Sed haec satis. Hinc procul hinc velim triparci
Crumenimulga [Reg: Cruminimulga] natio cedant danistae;
Queis [Reg: Quibus] , auri nisi tinnitus, queat excitare risum
Res nulla, vosque semper-austeri Catones,
Quos neque Comus, et ipsa Lubentia non lubentiores
Concinnet: usque fite et usque estote tristes.
Siqui a curate recreare voles, age aucupatum
Huc auribus veni voluptatem vacivis.
Nempe sapis, qui calles tristia temperare laetis;
Condire curas hilaritate. Ergo paratum
Si quid habes gaudere, age gaude, et usque ride
Mecum. creat vel mille mortes ante mortem
Moerens cura. Haec caussa ridiculi iocique dixi.
Malis nec alienis ineptum riserimus;
Quando vultum a tempore sumimus ipse, tuque et ille,
Qui Teutonorum BACCHICOS ridemus ausus.
Sed de me ut loquar et versu: lacero heic neque impeto ullum
Mordace dicto. risione. more Flacci,
Admissus circum praecordia ludo; laedo nusquam,
Laedi nisi a me somniet, cui frigida est mens.
Sicubi sum visus morsum meditarier. remulcens
Quam mox tepente lingua eundem temperavi.

BACCHANALIA.

SCILICET ingenteis [Reg: ingentes] crispanti nare cachinnos
Ingeminare lubet: dum verni circulus anni
Illud Germanum BACCHI solemne reducit.
Maxima mira cano, sed maxima vera. Etenim, quur [Reg: cur]
Mentiar, haud video: cum non sint praemia falso.
Ridendum certe est; si muta silentia nobis
Ipse vel Harpocrates obiecto pollice mandet.
Ridendum et crassum est; si moestus Crassus, et huius
Aere nepos dives, condensi grandinis instar
Certatim iniicerent [Reg: inicerent] nostris auri oribus offas.
Atque ubi ridentes vos concinnavero, risu
Effundam: nam sum petulanti splene cachinno,
Democriti ritu. Et mihi quei [Reg: qui] moderatio risus
Ulla sit, insipidos hominum quando exputo mores,
Queis [Reg: Quibus] haec decoctrix aetas delirat in Orbe?
Materies risum fecunda occurrit ad omnem,
Praesertim hoc lucis. Tremulos impellite lumbos:
Et mecum effuso rictum diducite risu.
Accingor. tantae si qui cognoscere famae
Expetitis festum, priscorum imitamina patrum,
Huc sitis propere, redimiti quassa corymbis
Timpora [Reg: Tempora] : vos ducam auditum visumque, quid id sit.
Et tu cumprimis huc EVOE [Reg: Euhoe] BACCHE venito:
Seu mavis Bromius, seu mavis Evius [Reg: Euhius] Evan [Reg: Euhan] ,

Seu vis Ogygius, seu vis audire Thyoneus:
Accelera biiugum pictis insignia fraenis
Colla premens lyncum, maculosaque terga repexi
Pulcrius [Reg: Pulchrius] elato surgant temone iugales.
Tota tibi est hodie Germania: se tibi donat:
Tota tibi insanire cupit: tibi cymbala quassat:
Lata tibi gratos ululat per compita cantus:
Dat motus, ac colla rotat, rotat, spargitque capillos:
Tota tibi, BACCHE est, exsuta hominemque deumque.
Sed quia potor aquae nil cantat Osyride dignum:
BACCHE, tuo vati invergas cratera sub oras
Conferctum [(perhaps: Confertum)] summas vino quod murice certet:
Hoc ego dum carmen iuvenili bacchor hiatu.
Tu pagi interea cultor, tuque urbice, vinum
Dum bibo, frundenteis [Reg: frondentes] madidis innecte corollas
Postibus, et densos per limina tende corymbos,
Festa corymbiferi celebramus mystica BACCHI
Teutones, antiqui simulacra notanda fuoris:
Primitus a Baccho quae BACCUANALIA nostri
Dixerunt atavi. Sed si qua audacia verbi
Dicturo detur, malim FURIALIA dici.
A Rure ordimur. Ne vobis, quaeso, pudori
Illustres animae sit, iam cessisse colonis:
Quondam et rusticitas, cur sit veneranda, meretur.
Postquam nox acta est, anteit quae proxima Festum;
Nec tota acta tamen: verum illud temporis instat,
Quod tu nec lucem, nec posses dicere noctem:
Sed cum nocte tamen creperae confinia lucis:

Rustica anus Spatale, mediis cui naribus ingens
Gibbus, et acre malum semper-stillantis ocelli:
Tristia venturi metuens incommoda Festi,
Membra levat prior horridulo demissa grabato;
Exploratque manu praeeunti cauta tenebras;
Hesternaeque focum servantem semina flammae
Vestigat: sed nulla super sunt semina flammae.
Iccirco abstrusum ferro sibi protinus ignem
Elicit incussu silicis, pronamque subinfert
Cernua candelam, stipulasque humoris inaneis [Reg: inanes] .
Atque animat placidis moribundum flatibus ignem.
Iamque foco instructo succendit sedula lychnum.
Oppositaque manu tremulum defendit ab aura;
Ac reserat nota, quae praevidet ostia, clavi.
Hinc sibi depromit florem similaginis, illum
Album, emendatum, et vacuum purgamine crasso;
Provida quem pridem taleis servarat in usus.
Addit et ova, addit lac: et inde revertit ad ignem:
Concinnatque ingentem ingente capedine lancem.
Ova aperit fluibunda manu: contemptaque passim
Spargit humi, atque abicit: similam lactisque liquorem,
Atque aliquid mellis (rem si bene nosco) salisque
Inspergit micas. geminos mox veste lacertos
Liberat, et tunicam contracto crure coercens
Miscet opus cochlearis ope: immistumque [Reg: immixtumque] retractat
In girum [Reg: gyrum] properante manu. quo singula formam
Deperdunt solitam, faciesque e pluribus una est.
Tunc demum digito rorante paropsida totam
Circuit: ac massam distantia cogit in unam.

Interea primo feriente cacumina sole,
Exclamat; Mycale Mycale: quae est unica custos,
Torta comas: et rufa genas: et turgida vultum,
Dextrum lusca oculum, et laevo prope inutilis ipso:
Pectore lata: iacens mammis: compressior alvo:
Crura tumens: femora exilis: pede prodiga, quique
Continuis rimis calcanea fissus hiabat.
Hanc vocat: atque armenta iubet curare: domumque
Vasaque; et in mundum prompte dare cuncta nitorem.
Inprimis tamen ante fores discrimine puro
Area deposito squallore [Reg: squalore] superba nitescat.
Dum Mycale haec curat: Spatale non segnior instans
Coeptum fingit opus, fermentaque depsita palmis
Diducit: partesque facit: formatque placentas,
Non unis, sed mille modis, sed mille figuris.
Si numerem: numeros transcendet copia nostros:
Nec mihi tot corbes, quare non metior illas.
At postquam Eois caput eruit altior undis
Phoebus: et octava iam linea tangitur umbra,
Grex minimus, patrii convitia garrula tecti,
Emergit plumis: iamque ad nova farcta catini
Et calidas circum palmis plodentibus [Reg: plaudentibus] ollas
EVOE [Reg: EUHOE] BACCHE sonant: His solus Bacchus in ore est,
Caussa placentarum, et tam grati muneris auctor.
Nec modus heic [Reg: hic] epulis stant plura cibaria, plures
Lautitiae; petaso; veteris succidia porci;
Armus ovillus; perna suilla; tomacula; sumen;
Sesquipedem [Reg: sursumpedem] praelonga etiam farcimina: et horum

Plurima grata esu, sed non ita grata relatu.
Privatis maiora focis hoc omnia festo.
heic [Reg: hic] pauper nemo est. heic [Reg: hic] victitat ambitiose
Cornibus impositis cum divite pauper in horam.
Quique nigrum, et solidae quoque mucida frusta farinae,
Quae genuinum agitant solitum prohibentia morsum
Saepe in delitiis [Reg: deliciis] habuit pater esuriei;
Carneque tantilla requiescere ventris orexin
Non timuit, toto nec scivit vina Decembri,
Nec crassa rigidum potuit defendere frigus
Cannabe: nunc laute vestitus obambulat: hornum
Indagat vinum per Bacchica fana, tabernas:
Deproperat variis stomachum laxare saginis:
Est panem niveum mollique siligine factum.
Iam scio, dicturus quid sis; Nimis avia vero
Narras, et quae testis egent. Dubitabile verum
Hoc tibi ne fuerit: Taubmani iuro Columbas,
Et ventrem BACCHI, quo non praesentior ullus
Nunc Deus apparet, tam me tibi vera referre,
Quam veri maiora fide. Nonne hoc satis? Aut si
Mentiar, et nasum et barba pulte inquiner uncta:
Atque merum atque placentam hodie potum atque voratum
Sublimis rapiar saturas ad divitis aedeis [Reg: aedes] :
Nec, nisi sat madidus, nisi sat satur, inde revortar.
Hoc mihi supplicii, male si quid mentiar, opto.
E diverticulo redeat narratio. quum Sol
Praecipites caeli parteis [Reg: partes] , obitusque supinos
Iam petit: et vesper commutat primulus umbras:

Vecordi demum iuvat insanire furore,
Atque omnes fatui numeros parteisque [Reg: partesque] tueri
Publicitus. privo dudum aestuat angulo: et, ecce
Ebullat subito, cui mens vaesanior unus
Oblitus decoris fuco oblitus ora pudendo,
Membraque monstrificis obnuptus caetera [Reg: cetera] formis.
Quis sua Democritus non rumperet ilia risu?
Cunctis clamaret succis opus esse Melampi,
Et tribus insuper Anticyris, totidemque Galenis?
Humani generis mores tibi nosse volenti
Sufficit una dies: sed longum: hora una docebit!
Namque homines faciunt hodie (res mira!) quod ipse
Nona sani esse hominis non sanus iuret Orestes.
Totus inaequaleis [Reg: inaequales] habitus indutus ab imis
Talorum nodis supremum ad verticis orbem:
Corticibus frontem obseptus [Reg: obsaeptus] malasque comasque
Adspectu horrendis; et formis mille colorum
Distinctis varie: quos augur in omina vertat:
Exsuviis [Reg: Exuviis] scapulas hirtis taurique capraeve;
Aut foeda, aut rupta, aut consuto vulnere crassa,
Nec non inversa, insolitoque colore lacerna.
Induviis aliis, qua crus esse incipit, et qua
Turgida nervosus facit internodia poples:
Inferiusque aliis. vestigia nuda patescunt
Alterius pedis; at crudus tegit altera pero.
Omnia semilacer: cento heic [Reg: hic] hiat, aut hiat illic?
Cento alius rimae informem contexit hiatum.
Nunc se alia atque alia transformis adulterat arte:
Semivirumque nurum nunc, seminurumque virum nunc

Mentitur: nunc vir totus: nunc faemina tota est.
Nunc iuvenis saltu per apertum vitulat agmen:
Nunc equitem similans positus sude, proflat anhelum
Spiritum, et ad numerum rapidus cito colligit ungues
Fictitios [Reg: Ficticios] : girumque [Reg: gyrumque] legens properanter ineptit:
Nunc fingit senium, rabiosa silentia secum
Qui rodat, mentoque solum prope verrat, anili
Se portans ferula multum similis ruituro:
Impositis capripes nunc Faunus cornibus exit:
Pallenti musco nunc totum corpus obrumbat:
Nunc claudus sutor: nunc grallatorius exit:
Nunc mirmillonem, nunc exprimit ille subulcum:
Stramineo totus nunc errat opertus amictu.
Nunc. Sed quid madidis circumvehor omnia verbis?
Dixeris e Stygiis monstrum huc venisse cavernis.
Namque (sit exemplis rem fas aequantibus uti)
Omnia Sattanico Proteo usque simillimus Orci.
Nullo quippe alio vincit discrimine [(transcriber); sic: discrimime] , quam quod
Hic corpus verum est, sed corporis alter imago.
Mirum, inquis, narras! Mirum nimis. Et mage fletu,
Quam risu dignum, inquis! verum. At Democritos [(printer); sic: Democriios] nos,
Non Heracleitos aut Crassos esse, putato.
Si bene me novi: si vos quoque me bene; tuto
Credite, me folium vatis recitare Sibyllae.
In vacuum erumpit, quasi agat manifesta pbrenesis:
Prodigiique quid instar habens, et concitus oestro
Dat saltus: dat giros [Reg: gyros] : dat cursus: dat ovanteis [Reg: ovantes]
Complosis gestus manibus: fanatica colla
Iactitat: et populum risu quatit: insimul omnia

Scurratur sibi vicatim per compita pagi:
Seque parat stolido metuendum reddere vulgo,
Indomitos veluti gereret sub corde furores.
Insequitur nimbus puerorum: effertaque totis
Agmina densantur vicis. Coit omnis in unum
Pagus. Ceu quondam si forte poetica surgit
Seditio, et rabies subito pagana tumescit.
Statanus et Stiphelus; Labrax, Gelasimus, Epopeus,
Mopsus et Eumolpeus; et cum lusore catello
Ascalaphus, multisque tumens ridenda placentis
Ora Malistophagus, cum Ludio Ophelte Philithlus,
Nyctilus et Corydon: Lycidas et Grillus, et Henno:
Matticus et Capaneus: Halys ac Manducus et Anthrax:
Cotilas et Capito: puer Asthacus et puer Idas,
Idas barbigeri dominus gregis, Asthacus horti:
Morioque et Molpeus, atque his adiunctus Enipeus:
Atque alii multi, quos fama obscura recondit.
Hi quacunque via monstrum institit iste, sequuntur:
Ac pagum incendunt clamore. exercita pulsu
Concava tecta sonant; clamosum Stentora quemque
Vincere iurares reboanti gutture. ad ipsum
Scandit sidereum fatua acclamatio caelum.
Ille oculos in se convertit, et implet hianti
Monstro omnes. tantum grassatur limite curvo.
Nunc fugit in spacium [Reg: spatium] , Nunc decipit ora sequentum:
Nunc redit in girum [Reg: gyrum] , vult ludi et ludere turba:
Vult modo deprendi, modo se subducere furtim.

Turba instat, magnoque inhiat clamore protervas
Intentare manus: Huc huc properate frequentes
Curriculo: nunc nunc; heic [Reg: hic] heic [Reg: hic] , quem quaerimus, heic [Reg: hic] est.
Phy! Eleleu! Eleleu! Heu hoe heu hoe frementes;
Tantum Eleleu, Eleleu, heu hoe, heu hoe boantes.
Effusi cunctis matresque senesque fenestris,
Vernalisque cohors pinnas [Reg: pennas] et tecta domorum
Obsedere. alii tumulis sublimibus instant
Larvatum digito monstrantes indice Monstrum.
Grex trimus, quibus angustae sub pectore vires,
Excursus tentare breveis [Reg: breves] a limine; tutos
Quo citius possint, re urgente, redire penates;
Multumque elato clamantes murmure mum mum,
Secura absenti faciunt convicia-monstro:
Si venit hic propius, mox illi currere in aedes.
Iste aliquantillum huc it, et huc it nullibi certo
Tramite. adinstat agens condensato agmine vulgus;
Hosque aditus, iamque hos aditus, omnemque pererrat
Undique circuitum: furtoque obrepit et astu.
Ille ubi praesentit fraudes, cito fuste colurno
Retro agit incassum consatos. Turba vicissim
Evoe [Reg: Euhoe] bacchantes Evoe [Reg: Euhoe] capita inflectentes
Acrius irrumpunt. Non segnior ille ruenteis [Reg: ruentes]
Reiicit [Reg: reicit] , et cuneis adigit dare terga solutis.
Qualis ubi alterno procurrens turbine Nereus
Nunc ruit ad portus, rupesque superiacit undam

Turgidus, extremamque sinu perfundit arenam:
Nunc retro ruit atque aestu revoluta resorbet
Saxa, vado terras iterum labente relinquens.
Hinc nactus spacium [Reg: spatium] , detracta veste, patenti
Clune, supercilio clivosi tramitis, ausu
Incubat abnormi indicens luctamina ventri;
Ac faetum [Reg: fetum?] oblongae fumanteis [Reg: fumantes] tornat in auras
Turriculae similem; cuius nomen mihi nuper
Excidit. e circumerrat nunc ??? [(reading uncertain: print faded)] aurula nares.
Tum displosa sonat quantum vesica, pepedit
??? [(reading uncertain: print faded)] elatis. Neque enim iam curo, quod iste
Mundulus oggannit, fronti periisse pudorem,
Temporibus servire licet. do rustica ruti:
Civica do civi. si risus, rideo et ipse:
Lugeo, si luctus: si BACCHAHALIA, bacchor.
Phy! Eleleu! Eleleu! heu hoe, heu hoe boatu
Infremuere omnes: multumque obscena precando
Omnem interficiunt ringenti nare Lupercum,
Tornatumque opus haud spirans de messe Sabaea.
Nec mora: corripiunt digitis foetentibus illud,
Quod pastu saturi postica per ora iuvenci
Deiiciunt [Reg: Deiciunt] (tax [Reg: turtax] !) terrae. It toto turbida caelo
Tempestas lutulenta, ac stercoris ingruit imber:
Largiter incussis veluti cum putria quondam
Poma cadunt ramis, agitataque ilice glandes.
Ille subiratus caligas fulcire laborat
Clunibus haerentes male; deproperatque tenaci
Proxima quaeque dolans baculo: latumque per agmen
Ardens limitem agit: laceransque urente popellum

Verbere: non paucos flagris praegnantibus opplet.
Haud tulit ulteris Stiphelus tot iniqua patrantem,
Pagani Stiphelus iuris scitissimus, ultor
Proludens iras obnixi murmure dentis
Prosilit; Hem scelus importune hominis! tibi pestem!
Qua mele Tisiphone, quibus exagit are colubris,
Intantum ut grassere? Hoc dicto exsuscitat iras:
Ac pugno infringit colaphos. infragmina larvae
Dissiliunt. nudos hic ad spectacula vultus.
Erigit, ac populo patet agnoscendus ab omni.
Exoritur risus, plaususque per omnia vici
Compita: vox altum pulsat Cyclopica caelum.
Hunc pudor et bilis, mistoque insania luctu
Turbat, et exstimulat latranti in corde furorem.
Involat in faciem falcatis ungvibus ardens
Adversi Stipheli: Stiphelus non segnior, huius
Occupat os, ira ac pedibus surrectus in altum;
Impressoque genu nitens, terrae applicat ipsum
Turbidus, et lutea prostratum extendit arena.
Hinc animum instigans, atque addens, viribus iras
Non requiem pugnis dat, nec pausam ictibus ullam;
Nec votis aures, fluidove irata cruori
Lumina: tantum haec; Hem nebulo, hem nequam accipe, quod do:
Hem tibi adhuc unum, insuper unum; unum insuper addo.
Atque unum id semper duplicat cum verbere triplo.
Sed tibi quid videor, capitalne, aut digna cothurno
Thespidis enarrare? Mane, mane: omnia nondum,
Nondum, qui caput est, audisti. Hic postquam ita caesus,

Semianimusque micat dissectis undique malis,
Vel Stiphelo miserandus; opemque adposcit hianti
Gutture (nam elisi dentes saniesque cruoris
Intercludebant animam vocisque meatum)
Ferre nequit tantam placido vim pectore Epopeus,
Innatitans laxis coriis ocreatus Epopeus,
Dente crepans, oculisque tremens plenisque minarum
Vultibus, e turba perniciter emicat ultor
Confecto pugnis socio; atque istius utraque
Raptat colla manu; tractatque; atque impete prono
Illisum ad terram dat. mox prorumpsit Enipeus,
Mox Lycus ac Fronto, Colabiscus, Dotzer, et Hayno,
Porcius et Matula, cum fratre Suillius, et cum
Stercutio Staberus, et cum Varrone Petreius,
Mamphulus simul et Rhongus, Crepus atque Tropaeus
Gumioque et Lucumo, Salaputius et Salicippus
Auxilio sociis. Calidas crebescere [Reg: crebrescere] rixas
Primitus audires consueta prooemia pugnae.
Hinc fervore pari concurrunt, hostis in hostem:
Nec socius socio dubia nec amicus amico
Noscitur in turba: furor est idem omnibus. ingens
It caelo clamor. neque ferrum, sed vice teli
Saevit nuda manus: feriunt, plagasque vicissim
Vultibus excipiunt. paucae sine vulnere malae:
Hic denasatus plorat. crassum ille cruorem
Multum ore eiectat, mistosque in sanguine denteis [Reg: dentes] :
Ore exossato hic nulli intellecta quiritat:
Dimidios videas toto certamine vultus,
Atque alias solito facies, et hiantia ruptis

Labra genis, plenos oculorum sanguine pugnos.
Hic ad humum datus exanimis prope, reptat arena:
Hic remeat tumido non observandus herileis [Reg: heriles]
Ore domos: alter pugnis laceratus adorat,
Quattuor ut liceat cum dentibus inde reverti.
Immodicis reliqui stant ictibus externati [Reg: exsternati] .
Usque adeo perpes nihil est! inopina nec ullam
Fatae voluptatem liquidam puramque relinquunt!
Rus male compositum linquo pagique tumultus,
Dum naso integro, dum salvis dentibus ire
Et licet et tutum est. Chirurgi caetera [Reg: cetera] sunto
Et vespillonum. Nos hinc properamus ad urbem,
Urbem murorum solida compagine tutam.
Huc ades, huc Lenaee pater: carchesia succi
Funde tui vatique tuo vatisque Columbis:
Namque vides, ut hient! Dum BACCHANALIA carptim
Civica in angustum verborum involvo rotatum.
SOL ubi serus obit, declinatoque subintrat
Hesperium temone fretum, curruque veredos
Eximit emeritos: et pone vicaria praestat
Munia luce notha biiugis vaga Cynthia mulis:
Urbicolae tandem sua BACCHANALIA vivunt.
Quanquam [Reg: Quamquam] etiam heic [Reg: hic] sua non desunt ludicra diei.
Namque ubi mane novo paullum lucescere caelum
Primitus occeptat; nec sol tamen inficit Orbem
Lueis adhuc radiis: intrantes balnea, membris
Sudorem eliciunt, lymphaque calente lavantur:

Cui vis, nescio quae, magica occultata putatur!
Deinde ubi iam medius tenues sol contrahit umbras,
Inque pari spacio [Reg: spatio] distant prope vesper et ortus;
Indulgere sibi varios ex tempore lusus
Sub dio videas, varioque exercita nisu
Corpora. iam implicitis per mutua vincula dextris
Se ritu Salium erranti referuntque feruntque
Turbine, cedentem iam findunt aera disco.
Iam torto in girum [Reg: gyrum] revolubile verbere buxum
Impellunt urbem privata vel atria circum.
Iam veri simulacra cient mentita duelli.
Iamque pila expulsim iam raptim ludere cura est.
Iam trahea esseduloque ruunt per aperta viarum,
Aut freta consolidata gelu, glaciemque coactam.
Saepe rapi volupe est salebrosa per invia multis
Carpento, bipedum quod anhelo nisu asinorum
Longa catenatis tractet compago lacertis;
Evoe [Reg: Euhoe] Bacche fremens. soli tibi, Thyrsiger, aptum
Vociferans. traheas clivosa per ardua multi
Subducunt, in iisque sedent: dein alite lapsis
Praecipites ruere et sola lubrica radere certant
Vix leviter nive libata: falluntque sequentum
Cursu oculos: ut saxa iugis abrupta, quibus mons
Subtrahitur, clivoque latus pendente recedit,
Atque ora adstantum [Reg: astantum] fraudat vehemente rotatu.
Hoc atque huic, quae cuique sagax natura ministrat,
Consimili studio frangunt curamque diemque.
Quamprimum vero caput extulit umbri ferum nox;

Lautitiasque gulae, et ventri indulsere placentas,
Semesum leporem, atque aliquid de clunibus apri,
Lauti animalis apri propter convivia nati:
Fecundoque alacres gener osi munere Bacchi
Diffudere animos, laeti solemnia [Reg: sollemnia] Festi
Argumenta sonant per tecta, per atria. Res heic [Reg: hic]
Commemoranda novis annalibus atque recenti
Historia se offert. et vix sit eatenus ulli
Credere, ni pro me dubii Experientia victrix
Diceret, Hoc verum est: experto credite, qui non
Accepit fando haec, vani aut rumoris abusu:
Verum in re praesenti oculatus testis et autor.
De larvis prima est, de cautis altera nummis
Quaestio: condoctum pergunt dein ludere ludum.
Mille modis variant, et formis mille: dat ipsa
Copia me dubium dicturum, hasque induituri [Reg: induturi]
Incertat suspensum animum: oblatisque duabus
Nescit utram potius velit, et velle ardet utramque.
Personam capit hic similem, quem tempore multo
Languor habet pallens, et querquera febris adurit;
Hic sculptam infabre, deformatamque, nec ipsis
Manibus absimilem spectris, quae nocte videri
Creduntur vulgo: fucato hic polline pictam:
Alter inaurata statua rutilantior exit:
Mirificum dictu, sed mirificum mage visu.
Hic torvis oculis, distorto hic nare: colore hic,
Qui color infectis adversi solis ab ictu
Nubibus est: Mauros hic reffert [Reg: refert] ore; cycneas
Hic plumas albore praeit; pice nigrior ille est.

Hic facili prae se declarat gaudia vultu:
Ille exspirantis praeportat pectoris iras:
Hic trahit haerenteis [Reg: haerentes] , hic arte cacuminat aures.
Hic alio larvatus, et hic alio ora praeoptat
Esse modo. turpe est dictu, sed turpior omni
Carmine persona est: crucis ut signacula diris
Obiicere [Reg: Obicere] ominibus properet forte ob vius illi;
Multumque exsecrans iubeat stupido oris hiatu
Ire, fatigatas quo Daedalus exsuit alas.
Hinc sua carbaseis involvunt corpora velis:
Seseque abscondunt, qui cuique arridet, amictu.
Ex oculis alias hominum, atque usu ante remoto;
Saepeque circumcirca extremo margine limbis
Stramineis, aut versicoloribus intertexto;
Reddat ut insolito mirantem more popellum.
Deinde rotundatas argenti protinus offas.
Concisumque aurum in titulos faciesque minutas
Aut charta aut aliis obnubunt partibus: Hinc se
Dant foris: insequitur longus thyasus [Reg: thiasus] fatuorum,
Aut certe fatui parteis [Reg: partes] numerosque tuentes;
Mille cicatricum vestiti ac mille colorum
Induviis, centum crotalis hinc inde revinctis.
Amplifice incedunt, ac luna teste feruntur
Urbis per vicos: perque omnia compita motu
Crassantur tacito: veluti fanaticus oestro
Percussus, Bellona tuo, stimulisve Lyaei.
Nil aequale illis: currunt persaepe, velut qui
Latronis sicam fugeret: persaepe, velut qui
Portaret sacra Iunonis: gressuque moventur

Spondeos imitante pedes: habitumque superbi
Quassando undantem faciunt subeuntibus auris.
Quis teneat risum mento sapiente magister?
Turmatim inde domos, tanquam ad vivaria currunt
Inter dum e numero quidam praeferre iubetur
Arte rotundatas, constructas arte placentas;
Examen quasi apum tumida consederit uva
Stipite ramoso. Admissos conclavibus infans
In gremio matris formidat pallidus; inque hos
Obliquat plorans trepidantia lumina. At illi,
Aut unus saltem ex illis, unasve duasve
Profert tessellas; argentum ponit, herumque
Provocat in ludum vultuque manuque loquaci.
Nam tacito heic [Reg: hic] opus est: nec fas sua sensa profari,
Nec facere ullius indicium de nomine, ne de
Aere sub obtentu: sed magna libido tacendi
Omnibus: inque vices mutam clauso ore loquellam
Compositis conferre notis heic [Reg: hic] cura sit una:
Si tamen hinc tollas mum mum. Nam dicere mum mum
Et licet, et ludo vox est solemnis [Reg: sollemnis] in isto.
Paene fui oblitus, quod primum paene referri
Dignum erat. Inprimis, per totum ianua lusum
Vt stet aperta, opus est cauto: si clauditur, omne
Depositum mox cedit hero, vel iudice BACCHO.
Iccirco hanc laxant: observatorque locatur
Intentus custos: qui, ne sint otia, telo
Arcuque effundit paleas a fruge solutas
In praeiens famulare genus cum pulvere denso.

Hoc quoque prae reliquis penitus curare necessum est,
Ne forte in mensa quicquam de pane relinquas.
Illi instant, seque emungunt per mutua numis
Ingeniose. adstat miratrix turba. Sed haec lex
Ludendi et ratio est: Primus iacit advena talum,
Verum haud in mensam, sed quod pede subiacet imo:
Senio si steterit, capiet quoque senior victor
Depositum, si iactus erit. Si Chius [Reg: Chios] ; et hic est
Victor, si iactus fuerit. Sic Cous [Reg: Coos] ; et omnes
Ordine lucrantur pretium, si talus eodem
Quo steterat primum vultu stat. sponsio enim illi,
Punctorum numero qui vincit, cedere non vult.
Quamquam etiam heic [Reg: hic] nulli certabo procacior: omni
Mos suus est terrae: sua cuique insania genti.
heic [Reg: hic] aliquis, dexter steterat cui senio nunquam [Reg: numquam] ,
Sed semper positos damnosa canicula nummos
Raserat: iratum clam quid sub pectore latrans
Fortunam impugnare Deam, argentoque subactam
Ad genii trahere arbitrium. in iactum ampliter unum
Committi Sorti servandum in saecula censum.
Ecce, viri in te si quid, ait, contende: meae iam
Stultitiam patiantur opes stat plura lucrari,
Aut, quod adest, facere, ut ne adsit, sic saepe videre est,
Momento perdi, quod non acquiritur anno.
Cras ubi bacchandi paullum deferbuit aestus,
Angit sese animi, tot conturbasse bonorum:
Devovet et ludum; cumque omnibus intestinis
Eiurat Bacchum: et servandi prodiga numi [Reg: nummi]
Omnibus eradi vult Bacchanalia fastis.

At non interea reliquis sunt otia. vino
Se laute in vitant. labor est, deponere plures
Posse mero: et cyathis madidam producere noctem.
Non heic [Reg: hic] , quod satis est, sed amystide vina bibuntur,
Deposito tanquam pretio. Fortissime nostrum
Hector, ait quidam; ingentem propino trientem
Hunc tibi ductu uno evacuandum. Hui prosit Achilles,
Hic ait, et magna contestans voce trientem
Sacrilego vocat ore deos. Quando hauserit urnam,
Cervicem trahit inflexam mox frusta cruento
Pulmenti commista [Reg: commixta] mero saniemque vicissim
Largo eructat gurgite: tanquam in dolia longus
Deciderit serpens. rivi tabulaque soloque
Deproperant. surgit foetentum fluctus odorum.
Rident consortes Hem spectaclum hercle bibonis
Scilicet! infirmi est opus hoc animique minuti.
Princeps lurco alias potatorum omnium ubique
Vis esse, et non es. velut is, quem dicere nolo,
De grege ronchicrepum, sua qui collaria cirris
Carbaseis unus vult Franco ostendere caelo.
Bellus vero homo tu, quem pictum praeter Apellis
Edat nulla manus; Lysippi ducat in aere!
Despumare nequis tantillum ventre falerni.
heic [Reg: hic] animis audax; heic [Reg: hic] murus aheneus esto,
Non timuisse virum, nullo pallescere poclo.
Sed me forte iubes audire, quod obiiciunt [Reg: obiciunt] nunc;
Tu nihil in vito potes comedasve palato: et,
Invitum qui potat, idem facit exsiccanti:
Si, quantum cuperem, possem quoque: sed neque magnum

Craterem venter recipit meus; omnia parva.
Esto: verum audi; Multum condiscitur usu.
Nemo adeo siccus, qui non humescere [Reg: umescere] possit,
Si modo potanti patientia commodet ora.
Nocturnum potate merum, potate diurnum:
Occupet ignavum scabies. sic postmodo demum
Vobis notitiam, vobis dabit ore rotundo
Evacuare merum Bacchus. sic denique vere
Pocula pota placent, deciesque epota placebunt.
Nil est, quod dicunt heic [Reg: hic] centuriae seniorum;
Sumite craterem, si qui potabitis, aequum
Faucibus: et versate prius, quid ferre recuset,
Quid valeat stomachus: Cui pocula sumpta potenter,
Nec gula, nec venter, neque deseret halitus illum.
Nugae! Quin, si quid monitoris egebitis, O vos
Teutonicus sanguis, iuvenem reprehendite, quem non
Multa dies et multa taberna frequentat: et urnam
Perfectum decies qui non epotat ad unguem.
Olim erat hoc, Iuvenes par vo potare culullo;
Et, quantum sat erat, genio donare. Sed olim
Hoc fuit: haec alios poscunt sibi tempora mores.
Vt gentes verbis longos mutantur in annos,
Prima cadunt: ita potandi vetus interit usus:
Et iuvenum ritu floret modo natus; ut est mos,
Quem penes arbitrium est et vis et norma bibendi:
Ergo continuo sic colligitote; sub aevo hoc,
Aut potare volunt aut dormitare iuventus,
Aut simul et iucunda et idonea quaerere ventri.
Quicunque [Reg: Quicumque] a more hoc male concors discrepat; inflet

Huic merito buccas iratus Iupiter [Reg: Iuppiter] ambas;
Huncque Lycambeo lacerent latrante Poetae.
Inquis, dividuum facito: Tu dimidiatum
Hauri, ego quod reliquum, sic nam possum esse bibendo!
Non pudeat te, dimidiate viruncule? clamant:
Perge ad gymnasium muliebre: ibi dimidiatis
Pitissare [Reg: Pytissare] licet pocillis vinula. non heic [Reg: hic]
Non satis est, calicem quocunque educere pacto;
Quem si dispenses, quivis epotet eundem
Vel levis e trivio sit pumilus. Hic vir apud nos
Omne tulit punctum, qui pocula maxima potat.
Inquis; Nec vinum ipse merum, crucium neque poto,
Quod subtile mihi solet exsurdare palatum;
Sed mage restinctum lympha placet? ilicet audis;
Potori bibulo crateres [Reg: crateras] hospes inaneis [Reg: inanes]
Ponere si velit: aut species confundere plures
Vndique collatis succis: ut nequiter undam
Misceat in Bacchum pura de vite creatum:
Spectatum admissus potor colaphosne teneret?
Vivendi recte, bibere, est et principium et fons:
Hoc tibi Teutonici poterunt ostendere mores:
Poclaque pro visum ventrem haud invita sequuntur.
Quicquid potabis, fac sis brevis: ut cito poclum
Excipiant socii; reducemque recurrat in orbem.
Omnis potanti gravis est mora; sicut amanti.
Quid tibi de tali ritu, Taubmane, videtur?
Rides? ergo bonus? fortassis! sed mihi nuper
Nescio quis (fidei locuples homo, sat scio) dixit,

Quae quasi per nebulam memini me audire. quod horum
Nemo haeres caeli fiat post fata, sed Orci:
Quo Styx et Phlegethon his perpete more bibantur.
Nam fama est, sterileis [Reg: steriles] Bacchi lymphaeque polorum
Esse domos. iccirco siti ne turba bibonum
Forte laborarent, provisum est caelitus, ut post
Mortem etiam plenos semper crateras haberent.
Usque adeo curant dii, ne quis lurco sitiret!
Bacchus ut inflavit venas: ubi sunt duo Franci
Degeneres isti? clamant: qui Solis utramque
Comple vere domum: versu hic, ille arte medendi:
Quos natis exempla solent monstrare parentes.
Hi sunt, qui bellum indicunt potoribus: hi (si
DIS placet!) orbe docent alios inolescere mores:
Hi sunt, queis [Reg: quibus] tereti lucens ametbystus in auro
Incendit digitos insignia foederis icti
Contra lurcones, comedones, ventris alumnos.
Hospes si me audis, aliquid superaddo, cui ipse
Intereram nuper. Quidam sibi saepius esse
Treis [Reg: tres] optat ventres, et quemque deuncibus aptum:
Scilicet ut decies solitum exhauriret: et ut se
Uno non esset sub sole capacior alter
Heluo. quo possit fama clarere; sibique
Victori statui devicta ob pocla tropaeum.
Collisis alius vitris ita vescitur; ut vix
Abstineas, quin me dicas mentirier [Reg: mentiri] . Alter
Per fractas portans vulsam de sede fenestras
Fornacem deturbat. In os convicia iactat
Consorti hic: subito est scelerum sartorque satorque,

Perfidiae columen, sacer, exsecrabilis; ac si
Minxerit in cineres Hempeli; qui modo amicus.
Hic gremium famulae scrutatur, et oscula pangit:
Nescio quod legit alter olus. St'! caetera dicam
Cras, ubi tempus erit. nunc audi, quid crepet alter
Lurco, suae formae multo qui mortuus haustu
Larvali facie est, ac Morti paene gemellus.
Heus, inquit, Iuvenis: potorum te ipse minorum
Excerpas numero. Ne, lente invergere poclum,
Dixeris esse satis. Nec, si quis potet, uti nunc,
Ebriolis propiora, putes hunc esse bibonem.
Quem rapit huc Genius: cui venter avarior, atque Os
Magna voraturum, des nominis huius honorem.
Tu quemcunque tibi quis propinaverit haustum,
Promta [Reg: Prompta] sume manu: nec pocula differ in horas.
Et quocunque loco fueris, potasse libenter
Et multum, dicas. semperque ita collige tecum;
Tunc mea res agitur, calicem cum proximus haurit:
Nec semel epotum fugit irrevocabile poclum;
Sed redit usque ad me. Perraro haec alea fallit.
Pulchre insta cyathis, atque haustus haustibus adde.
Ad caenam si quo condixeris, ibis: et ibis
Primitus accubitum. calices elude minores,
Si qui stant. Magnos dic, hospes, pone culullos.
Huic faciem pallor vertat licet. omnia caussa
Dicere ridiculi simules: in seria risum
Hunc hospes vertet; cyathosque capacibus urnis
Illico mutabit. Consorteis [Reg: Consortes] incipe verbis
Hortari, possint quae mentem abstemio et ipsi

Addere. Nec calices bibe tot, quot ego sumus ca tu,
Vt medici, et natus Potinna [Reg: Potina] quisquis iniqua est.
Nec bibito ad certos numerosve vicesve: vel hoc si
Feceris, antiqui notos bibe Nestoris annos;
Fias Methusalah per pocula pota. Tuumque
Dic bene consortem, bene te, bene me, bene BACCHUM:
Quicquid et e genere hos potorum est, dic bene. quin et
Singula verba sonent absentis nomen amicae:
Aude aliquid multis pateris et Osyride dignum,
Si vis esse aliquid: Parcus laudatur, et aret.
Nec facile epotant, quorum conatibus obstat
Faux angusta gulae proin tu compage soluta
Gutturis accessus amplo laxabis hiatu.
Omnis enim bibulus tanto concinnius in se
Flumen habet, quanto maius, quo potitat, os est.
Omnino miserum est, vinci potoribus. omnes
Qui domat, hic talos a vertice pulcher ad imos,
Et virga dignus, sed quorsum haec? virgine, dicam.
Nec tibi potus erit, qui recto insistere talo
Audet adhuc, nomenque suum qui novit: et aequo
Calce pavimentum metatur. BACCHE, quid ultra
Adiicio? mussas? verbum non amplius addam:
Phy! Eleleu! Eleleu! heu hoe heu hoe boabo:
Tantum Eleleu Eleleu heu hoe heu hoe boabo.
Ludere tantum habui. diludia ludio posco.
Bacchari si quid novisti rectius istis,
Baccheris: si non; paullum bacchabere mecum.

Commentum DE MAGNO CHRISTOPHORO.

TEMPUS erat, calidos quo Sol contractius igneis
Exigit, et Cereris spicea serta legit:
Exspacior [Reg: exspatior] mecum solus prope littoris actam,
Multa putans super hoc tempore, multa patrum:
Quam gravis ('o superos!) persona imponitur isti,
Cui alios Christi verba docere datum est!
Quam variis superat telis obnoxius! heic [Reg: hic] est
heic [Reg: hic] , reor, invicto robore mentis opus!
Haec dum multivola tacitus ratione voluto;
Quendam ex adverso conspicor ire mihi.
Ut propius venit: virgo fuit. alloquor ipsam,
Sermoni includens plurima verba brevi.
Dic, mea virgo, inquam, (seu vis Ecclesia dici.
Seu mavis Pietas) quae rogo, pauca mihi.
Sic ego: sic virgo; nec longa silentia fecit,
Sed tetigit verbis ultima verba suis:
Care puer, mentis si quid fert impetus; opta:
Optio sit votis irrita nulla tuis.
Quis vir hic est? (monstroque virum) vir scilicet omni
Viribus humano maior et ore viro?
Symmistes [Reg: Symmystes] , ait, hic meus est, et praeco Iehovae,
Proponens, hominum dogma salubre gregi.
Sed quid opus tantis nervoso robore membris?

Cur hic, quam reliqui, viribus editior?
Hunc nempe, ante alios animi vis celsior armet,
Spartae qui tantae se studet esse parem.
Cur non in plano, cur per maris aspera vadit?
Cur procul a portu vasta profunda subit?
Non locus in tuto est: nec parva pericula talem
Exspectant: mediis cogitur ire malis.
Utque maris non est semper tenor unus et idem:
Sed cito tollit aquas, et cito ponit aquas:
Sic non est eadem semper fortuna dierum;
Fitque noverca dies, quae modo mater erat.
Iamque abeunt, et iam redeunt, variantque tumultus;
Et spem praesentis dantque negantque Dei.
At veluti varios errare per aequora ventos
Cernis, et ambiguis flare reflare viis:
Sic stabile huic stabulum nullis datur orbis in oris:
Hic locus hunc hodie, cras locus alter habet.
Cur tot dira virum iam iam lacerantia cerno
Hinc atque hinc toto monstra natare salo?
Scilicet ex omni stant hostes parte, piosque
Mille viis inhiant perdere, mille modis.
Cur puer in scapulis residet sine viribus, et qui,
Si non vagiret, vix hominem esse putes?
Saepe Deus simulat, quasi sit sine robore Numen;
Queisque [Reg: Quisbusque] valet, vires saepe latere sinit:
Ac semiclusis spectare videtur ocellis,
Quae veniunt homini dura ferenda pio.
Tam leve cum sit onus, capitis quae caussa reflexi?
Cur adeo presso poplite firmat iter?

Quid sibi tot gemitus, et anheli spiritus oris,
Murmuraque extremo corde petita volunt?
Saepe suis nimium Deus esse fidelibus asper
Creditur, et dubio corda pavore replet:
Ut, quae sola homini praesto est, cum caetera desunt,
Certae inopes fidei spe quoque paene cadant.
Cur regit arrepto titubantes stipite gressus?
Cur hunc non penitus collabefactat onus?
Scilicet in dubiis mens si male-tuta vacillat;
Non, nisi de sacris fulcra petenda libris:
Hinc animi [(reading uncertain: page creased)] plagis fomenta serena petendum,
Seu caro [(reading uncertain: page creased)] , seu furiae, seu premat ira Dei.
Cur veget et superas iterum se tollit in auras,
Luxuriatque [(reading uncertain: page creased)] novis arbor operta comis,
Quae nimis exsucca [Reg: exsuca] prius ariditate rigebat
Mortua; nec pomis apta, nec apta comis?
Saepe reflorescit, cum creditur omnibus omnem
Floris honestatem deseruisse, pius.
Quis vetus ille senex, qui propter sicca lucernas
Praevius [(reading uncertain: page creased)] inclusas vase nitente gerit?
Nempe Prophetarum signant oracla lucernae;
Natali Christi saecla priora, senex.
Pensilis in zona quid vult sibi pera? quid autem
Piscis, et exiguo tosta farina foco?
Nunquam [Reg: Numquam] aberit sanctis, quod vitae postulat usus:
Deficient [(reading uncertain: page creased)] nunquam [Reg: numquam] deficiente cibo.
Cur cibus in [(reading uncertain: page creased)] pera, stipis est ubi debita sedes,
Mensu aque tamen pauperiore datus?
Luxuriare [(reading uncertain: page creased)] solent opibus plerumque tumentes;

Perdidit et multos copia magna viros:
Non populi dominum, populi vult esse ministrum
Doctorem: hinc parce dona caduca serit:
Ut neque deficiat macie, neque pinguius aequo
Oppetat in visco luxurio sus opum.
Corpora cur levibus textis operitur, et ipsis
Usibus annosae marcida facta morae?
Non decet aurato bombyce nitere loquentem
Pauperiem Christi, verbera, probra, necem [(reading uncertain: page creased)] .
Cur nullo comitatus adit loca foeta periclis?
Quisquis cum Christo est, sat comitatus homo est.
Cur non consessis sese componit? alacri
Cur initum studio sedulus urget iter?
Non vult ignavos et agendis rebus ineptos:
Nec Deus inceptum vult revocetur iter.
Cur gerit erectos obnixe ad sidera vultus
Attentoque suum cur onus ungue tenet [(reading uncertain: page creased)] ?
Vult, ea, quae sursum, sapiant; terrena relinquant:
Nitanturque uno speque fideque Deo.
Sidera cur spectet, video: iam subiice [Reg: subice] caussam,
Cur vestis pectus monstret aperta viri [(reading uncertain: page creased)]
Ore loquatur idem, quod clausum corde volutat:
Odit enim cor di dissona labra Deus.
Hoc etiam teneo: narrabis caetera, virgo;
Ut lateat visi pars mihi nulla viri.
Cur pedis est adeo spacioso [Reg: spatioso] corpore planta [(reading uncertain: page creased)]
Prodigus; et lapsum cur timet usque sibi?
Sit constans verique tenax; qui cedere nolit [(reading uncertain: page creased)]
Nec vi, nec precio [Reg: pretio] , nec prece, mente sua [(reading uncertain: page creased)] .

Cur puerum superas nudum sustollit in auras?
Cur non composito tegmine membra tegit?
Non satis, occulto profiteri pectore Christi
Dogmata. praeconI publica forma iuvat.
Cur senior prodit vultu praeclara minante?
Altaque cur gravitas ora virilis habet?
Nempe iuventuti calidae dare iura docendi
Non decet: experti sunt opus illa viri.
Cur vero. sed quid lassam per singula duco
Garrulus, et verbis enico paene meis?
Quam bene conveniat totum, manifestius exit,
Quam sit opus verbis, mystica virgo, tuis. etc.
§ Haec adolescens olim repraesentavit ad indolem istius picturae, quae in Heilsbrunensi Francorum
monasterio, sub tegulis isti ianuae, per quam itur in Abbateiam, imminere conspicitur. cui ex
aduerso inter Principis alumnos museum habuit.

Gynaeceum POETICUM Graeculi cuiusdam: Exhibitum noviter NICODEMO LAURINO, et APELONIAE SÜSEMUNDAE, Sponsis.

SIC fore praedixi. LAURINO ducitur uxor:
At virgo est, ne quid mentiar; Uxor erit.
Sacra parat Venus haec. Veneri debentur amores.
Hos ego si scribam; sat scio, risus ero.
Quaerent, unde mihi iuvenes discantur amores:
Unde meum veniat molle sub ore metrum.
At credo, hi norunt, quo iusserit Ida Columbas
Omine TAUBMANI nomina ferre mihi!
Sed tamen haec alii. Sibi me graviora reservant.
Hei elegis dabitur sarcina quanta meis!
Surge anima ex humili iam carmine: suggere vires
Calliope: magni nunc erit oris opus.
Nunc amo subducto gravior procedere vultu:
Nunc operosa meae fas dare verba lyrae:
Mallem ego Troianas memorare ad praelia turmas,
Et quondam Herculea monstra subacta manu.
Eloquar? ultor adest. Sileam? promissa refringo.

Quin dicam; Nobis FAEMINA carmen erit.
Sed quantum dixi, si dixi, faemina. iam nunc
Materiae sensus terret imago meos.
Omnia faemineo cedunt miracula sexu:
Natura heic [Reg: hic] posuit, quicquid ubique boni est:
Quicquid ubique mali, heic [Reg: hic] posuit natura. Negabis,
Faemina dum canitur, maxima mira cani?
Huc Veneris mirator ades: qui virginis hortum
Frangis, et audaci pollice poma legis:
Ausculta: vacuoque tibi cave defluat unquam [Reg: umquam]
Pectore, cui placet hoc, Sat mihi solus amor.
At veniam concede Venus, si laederis a me:
heic [Reg: hic] sine, quaeso, tuum nomen habere notam.
Haud animi levitate mei sic scribo: nec atrum
Virus amo, quo te Graeculus iste notat.
Aestimo te sexumque tuum. sed Graeculus hostis
Maiorem invidiam sentiet ore meo.
Cum genus humanum fatali strage peremptum
Deucaleoneis interiisset aquis:
Iuppiter infandam cupiens reparare ruinam,
DIS simileis [Reg: similes] primo fingit honore viros:
Inde maritaleis [Reg: maritales] prolisque creantur in usus,
Dispare materiae faemina multa modo.
PRIMA luto facta est (uti nequam Graecule gannis)
Quis quis amas, tantum disce cavere malum.
Atque boni atque mali rudis est: ac hiscere vel mu,
Relligio huic: nisi fors percita bilis agat.
Tunc demum secum rabiosa silentia rodens
Nescio quae, fracta murmura voce crepat.

Ceu bubo, loca sola petit, loca commoda pigris:
Condit et in gelidos brachia lenta sinus.
Hoc tantum percallet opus; noctuque diuque
Gnaviter [Reg: Naviter] immodicos ore vorare cibos.
Cumque foris operit facies deformior aethram,
Aut riget hiberno terra perusta gelu:
Illa movet propius sellam fornacis ad auram,
Ac fovet excepto pone calore nates.
Sed tu mentiris, vanissime Graecule: non tam
Faemina proiectae conditionis homo est.
Setigerae [Reg: Saetigerae] de clune Suis fabricata SECUNDA est:
Quisquis amas, tantum disce cavere malum.
Contractae brevitatis ea est, et naris aduncae:
Lusca oculo: labris turgida: rufa genas:
Perreptat latus omne domus: et grunnit, ut olim
Scrofa volutabri grunnit operta lacu.
Semper amica luto est: nec fraudat origine mores:
Naturae properat semina foeda sequi.
Distillant [Reg: Destillant] sudore pedes, sudore lacerti:
Putet et adsidue corpus inerte situ.
Nec tamen illa lavat, nisi quando puerpera facta est:
Annua sive mora haec, sive biennis eat.
Semper et inferius (pax verbo) guttur apertum
Sub latebris tunicae dat sine mente sonum.
Spirat odoris opus, sed non de messe Sabaea:
Rusticus e caligis spirat odoris idem.
Sic raro ridet, ut toto non quater anno:
Quid poterit socio tristius esse viro?
Omnia sacra Iovi (moneo) persiste litari,

Haec sit ut a lecto millia [Reg: milia] multa tuo.
Num vidistis haras? Sic squallent [Reg: squalent] sordibus aedes,
A-sue-facta quibus foemina praestat opus.
Deiicit [Reg: Deicit] haud unquam [Reg: umquam] quas nectit aranea telas:
Has putat esse domus picta tapeta suae.
Siqua coquit pulmenta gregi, faciesque saporque est,
Ac si confundat plurima iura coquus.
Caenae [Reg: Cenae] tempus adest: Puer i, cochlearia quaere,
Clamat: sub scamno visa iacere mihi.
Hirto operit centone humeros, laceroque trecentis
Paene locis: Non sic Marsya victus erat.
Sed tu mentiris, vanissime Graecule: non tam
Faemina proiectae conditionis homo est.
TERTIA vulpe sata est, similisque fit huius ad unguem.
Quisquis amas, tantum disce cavere malum.
Naturae iunxere manus heic [Reg: hic] mira: sub una
Plurima cerno boni, plurima cerno mali.
Dic, quod non sciat haec? scit cuncta, vel hercle videtur.
Augurat omne domi, nil aliunde petit.
Cedite vos Tusci momenta levissima: vestris
Nescio quid maius noscitur auguriis.
Conscia praeteriti, fert praescia corda futuri.
Non sciat augurii conditor ista Tages.
Quid sibi pica loquax, quid tritis ad omnia corvus,
Venturae cornix quid velit augur aquae:
Quid, si cum zephyro luctetur ad ora camini
Fumus, et in girum [Reg: gyrum] se rotet ante focum:

Forte per errorem si lucida mica salini
Versa sit in mensa, Quid notet, ipsa videt.
Scit, prima quid nocte suae Iunonis in aurem
Iuppiter ambrosio dixerit in thalamo.
Factitiis [Reg: Facticiis] fabricis imponere docta marito:
Ipsa tamen cunctis est inaperta dolis.
Nunc rem blanditiis verbisque iuvantibus aureis
Tractat, et argutos fingit amica iocos:
Nunc incensa ruit Libycos sumptura furores:
Nec sat amica viro est, nec fat amica sibi est.
Mente potest hilari varios pallere colores;
Et fletum invitis saepe ciere genis.
Falsa imitari iterum peregrinis gaudia malis,
Et didicit tristi fingere mente iocum.
Sic trahit obsequio geniique libidine quo vult,
Atque viris quovis imperat illa modo.
Sed tu mentiris, vanissime Graecule: non tam
Faemina proiectae conditionis homo est.
QUARTA creata cane est: similisque fit huius ad unguem.
Quisquis amas, tantum disce cavere malum.
Vocis adulatur gannitu saepe marito:
Saepe vafris animos influit illecebris.
Nunc linguam exacuit: nunc colligit omne venenum:
Verba Lycambeis nunc parat apta minis.
Oblatrat, laceratque suos mordace cavillo:
Et iacit in quosvis aspera verba foris.
Sub visus dare cuncta suos, dare cuncta sub aureis:
Et sub iudicium cuncta vocare suum:

Quid sartor, quid fartor agant, haec scire laborat:
Pastor in extrema parte quid urbis agat.
Qualis et argutus vestigia caeca ferarum
Quaerit odorisequa nare per arva canis:
Talis rumores indagat ubique recenteis [Reg: recentes] :
Ad portam, ad fontes, ut no va captet, abit.
Discrepat a cunctis: sibi dissidet ipsa: maritum
Nunquam [Reg: Numquam] conveniens haec sinit esse iugum.
Verba feris horrere minis fac omnia: frustra es:
Nunquam [Reg: Numquam] erit, arbitrio vivat ut illa tuo.
Exerce ferulas in eam fustemque manumque;
Ora manu, ferulis tergora, fuste caput:
Ista tuam tibi iam se denegat: ista minatur:
Pernegat ista tuo vivere servitio.
Utere saevitia maiori: adflige profuso
Crine pavimenti colla proterva solo:
Dura maritali tamen haud dabit ora capistro:
Sed disconveniet: vapulet usque licet.
Verte modum, obsequioque tibi hanc conare mereri:
Verculum eam vocita; melculum eam vocita:
Efficies nunquam [Reg: numquam] , caput ut cervice parata
Haec tibi submittat ferre virile iugum.
Neve, domi medius cum sederis inter amicos,
Nec conviva alio si vocitere foras,
Mitis erit: puditum nihil est: incensa sequetur,
Inque pudorem omni te dabit illa modo.
Naribus utetur: linguam exseret: exspuet: imam
Tundet humum: dicet, Te scelus esse viri:
I pota mendice, vora: cras indue saccum,

Pasceque latrato teque tuosque cibo:
In fumum, in cinerem iam nunc res paene redacta est:
Estque parum, patrio quin lare pulsus eas.
In socios mensae quoque pectoris evomit aestus,
Passimque infamem cogit habere notam:
O utres, exclamat, et o Lapithasque suesque!
Damnose usque adeo quisquam amet esse bibax?
Frangere rem subolis quisquam dotemque maritae
Audet, et ingluvie stringere patris opes?
Sic vir hic historiae passim caput obiicit [Reg: obicit] atrae,
Cui talis divum faemina sorte data est:
Risus et est positis inter convivia mensis,
Et gerit assidui semina colloquii.
Ergo, Quis quis eris, taedas felicius ure:
Vxorique caue NUBERE velle TUAE.
Sed tu mentiris, vanissime Graecule: non tam
Faemina proiectae conditionis homo est.
QUINTA mari nata est: similisque sit huius ad unguem;
Quisquis amas, tantum disce cavere malum.
Haec modo iucunda est et vultu comis, et ardet
Seque virumque probis exhilarare iocis.
Tu mihi delitium [Reg: delicium] , mellite marite; nec ulla
Te sine vita, inquit, vita putanda mihi est:
Tu mihi domus: tu gloria: tuque parentes:
Et tu laeticiae [Reg: laetitiae] tempora sola meae.
Hercle sacramento contenderet hic vir, in Orbe
Non huius similem moribus esse nurum.
Credere vix tibi sit: Venerem sed testor, in hora

Nemo virum hoc ipso turpior alter homo est!
Nauseat, et solitum vomitu ceu ructet amorem,
Imponit capiti plurima dira tuo:
Hunc ego dilexi? hic me complexus amicam est?
Rasit et haecce meas hispida barba genas?
Sique tuae levia huic dederis vestigia culpae;
Nullus es: ista suum te dat in arbitrium:
Et taleis paenas [Reg: poenas] talisque et tanta minatur:
Crudelemque truci te vocat usque manu.
NIL ego non patiar: nec erit mihi visere durum
Infera, sortiti tertia regna dei:
Haec tantum socias mecum non incolat aedes,
Coniugus aut dicar coniugis huius amor.
Vidisti, media si quando tigris in ira est,
Tigris ad insidias fetibus orba suis?
Vidistine aprum, quem iussit et ira famesque
Fulmineo rapidos ore rotare caneis [Reg: canes] ?
Sic habet hunc sexum, quoties facit ira furentem.
Molliter irasci faemina nulla potest.
Haec mihi verba loqui, pudor est: sed clamitat usus:
Recte: non vero dissona verba refers.
Vivit inaequalis: seque et sua mutat in horam:
Edita Vertumnis omnibus aequa parum:
Nolo, volo: volo, nolo: cedo rursum; cape: quid stas?
Iam dictum, indictum: iam rata non rata sint.
Cum iures, hanc esse tuam, nec posse revelli;
Alterius mavult esse marita viri.
Maxima curarum praebet tibi semper: et omni
Securum numero non sinit ire diem.

Si maris ingenium dixit tibi navita, iam scis
Dicere quod volui: Faemina servat idem.
Ceu mare blanditias facit; et, velut oscula libans
Littori, inoffenso nunc pede lambit humum:
Nunc in se rediens vada per sua lubricat undas,
Ponit et in tacito molliter utre minas:
Per freta mox agitata tumescit, et accipit iras:
Imus et eggestas [Reg: egestas] alveus haurit aquas.
Qui modo compositum mare dixerat ire, nec usquam
Surgere; nunc vitae naute timere iubet.
Quum mare conscendis, non te tua iura tuentur;
Corporis arbitrium ventus et aequor habent:
Sic dotata tibi dabitur quum faemina nuptum,
Perdis iura viri: nec tuus esse potes:
Est data libertas vaenum tua: dote coempta est
Coniugis: et tamen haud ditior inde redis.
Intolerabilius, quam dives faemina, nil est:
Haec domat aere viros: nec sinit esse viros:
Ipsa vir est; sumitque animos a dote viriles:
Et capiti fabricat hinc quoque tela tuo.
O cave dotatam, tibi si quae faemina nubet!
Dos est coniugii prima favilla mali.
Caecus amor dotis nativum infringit amorem:
Et grave dissidium servitiumque creat.
Ah utinam vanus! sed Apolline verior heic [Reg: hic] sum:
Et loquor ante rata testificata fide.
Scire voles unam, misero quae parcat amanti?
Falleris! inventum non datur una tibi.
Hac obstante, nihil veteri donabis amico:

Nec faciem noti ianua cernet heri:
Nec tua mensa suum convivam more priori
Caenae lautitias cernet habere suas.
Omnia vertuntur: soliti excluduntur amici:
Et subeunt, caros quos habet ipsa, domum.
Ipsa dat adfectus tibi. Si volet ipsa, capistrum
Laxat; et ipsa tibi, si volet, arctat [Reg: artat] idem.
Hac nihil in vita mercaberis usque: nec hilum
Ipse quidem vaenum, ni iubeare, dabis.
Semper es invidiae: nutusque tuetur in omnes
Lividas, ne clam se quid tibi fraude petas.
Semper et obliquo limat tua luminis [(printer); sic: lumina] , credens
Omnia de loculis tracta fuisse fuis.
Subditus obsequium si tu praestare nequibis,
Atque supercilii fulmina tanta pati;
Illico dissidio tibi dissidet; exit in iras;
Nec tua vult dici, quae modo dicta tua est.
Si quid defendis; magis hanc stimulabis, et in te
Exacuet linguae verbera nota suae.
Collige sarcinulas, mendice vir, inquiet: exi.
Sorte mea vivis, non ego vivo tua:
Me sine nunc esset, tibi fas foret urbe domatim
Latrato miseram pane cibare famem.
Hoc solet in nasum bilem concire marito,
Et stomacho vires apposuisse graveis [Reg: graves] :
Occupat os alapis istius: et instat iniquum
Sesquipedem [Reg: Sursumpedem] longo fuste dolare caput.
Viribus ipse foris minor aufugit. ante fenestras
Horrescunt saevis omnia verba minis:

Tune mea me sede fuges, latro pessime? tune
Me pulses? rapias tu mea, praedo trifur?
Auxilium miserae populares ferte: frequenti
Suppetias opera currite quisque mihi.
Sic populi vir in ora venit, currensque per urbem
Incutit huic turpem fabula crebra notam.
Sed tu mentiris, vanissime Graecule: non tam
Faemina proiectae conditionis homo est.
ANSERIS arguti sata gutture SEXTA canoro est.
Quisquis amas, tantum disce cavere malum.
Sed prius ora deos orabo mille; sat unum
Faeminae ut unius os memorare queam.
Cedite caussidici, qui spiritu et ore diserto
Discitis ad nullum volvere verba modum.
Cedite praecones, vos cedite Rhetores: ausis
Nescio quid vestris faemina maius habet!
Ipsa novis inhiat, quocunque sit, aure capaci:
Nullius, hanc praeter, semper avara rei.
Et fora pellustrans [Reg: perlustrans] et compita, oberrat ad omnes:
Perconstansque, No vi numquid habetis? ait.
Dein quocunque loco, cuicunque fit obvia, narrat.
Maxima de minimo nascitur historia.
Audi insigne recens, et adhuc a nemine dictum,
Inquit. at (o!) Plauti sunt leviora cico [Reg: cicco] .
Veri parca nimis: sed falsi prodiga, numquam
Visa sibi, fingit visa fuisse sibi.
Vix et, ait, tibi credar: at Isida iuro meamque
Iunonem, Vero non aliena loquor.

Rimosum cor habet: nunc hac nunc effluit illae:
Res heic [Reg: hic] perpetuum non habet ulla locum.
Undique pellucent [Reg: perlucent] animi secreta: sub umbram
Ceu monstrat flammas clara lucerna suas.
Si plureis [Reg: plures] fortuna loco coniunxit in vno,
Mira ibi mira audis, mira ibi mira vides.
Verborum vis tanta cadit: iuraveris, una
Omnia quassari tinnula sistra manu:
Et pariter pelveis [Reg: pelves] et tintinnabula dicas
Pulsari: et claras insonuisse tubas.
Nam, si non falsum est, quod narrat Comicus, aevo
Faemina non ullo muta reperta fuit.
Sed tu mentiris, vanissime Graecule: non tam
Faemina proiectae conditionis homo est.
E CINERE et calloso asinae sata SEPTIMA dorso est.
Quisquis amas, tantum disce cavere malum.
Sordida discinctis placet isti moribus aetas,
Pacis et ignaua posse quiete frui.
Non colit officium, nisi voce coacta minisque,
Aut humeros calidis acriter usta flagris.
Sola domi secum nigris, sine teste, tenebris
Insidens lentum frigida tempus agit.
Nocte vorare, vorare die clam multa palamque,
Hoc unum didicit faemina semper opus.
Semper et auriculas ritu demittit aselli,
Ac vultum mira tetricitate trahit.
Lente irritatur: sed tunc est tempus abire.
Orphei, quid possit, fata cruenta docent.

Aut nullas mulier, Libycas aut colligit iras.
Observare, quod est inter utrumque, nequit.
Cum quovis folet [Reg: follet] haec: cuivis subrepit amori:
Nec sinit esse moram, si quis adire velit.
Multum aloes, nil mellis habet. Nae vir miser hic est,
Quicum consorteis [Reg: consortes] exiget ista toros!
Huic et amara dies, et noctis amarior umbra est.
Nullaque non tristi tempora felle madent.
Sed tu mentiris, vanissime Graecule: non tam
Faemina proiectae conditionis homo est.
OCTAVAE mustella parens, mus natus in agro.
Quisquis amas, tantum disce cavere malum.
Infelix nimis! et tristi nimis alite nata est!
Ipsa viro nocteis [Reg: noctes] degravat, ipsa dies.
Futtusa Marcolsi, qui cum Solomone (quod aiunt)
Argutos mira solveret arte logos.
Non deformis erat; si quis conferret. At o di,
Hostibus eveniat utraque, nulla mihi!
Cura voluptatis nullos subrepit in actus.
Hanc vox illecebris non trahit ulla suis.
Dixeris; I Charisin sacra sacra litare: litatis
Terque quaterque sacris, sat scio; tristis eris.
Nauseat, atque oculis bilem substringit opertis,
Ad foetum hanc quoties vir iubet ire novum.
Simpla: sed hac ipsa nusquam furacior ulla est.
Non erat Autolyco tam piceata manus.
Hos natura dedit mores a semine ductos,
Nec sciat haec verbis cultior esse meis.
Sed tu mentiris, vanissime Graecule: non tam

Faemina proiectae conditionis homo est.
NONA rigente iuba generosi nata caballi est.
Quisquis amas, tantum disce cavere bonum.
Impatiens fraeni, fugitansque laboris, in hoc est,
Ut placeat solis faemina sola viris.
Privatae nil sortis habet: multumque doleret,
Si collata sibi vel venus ipsa foret.
Corpore procero, surrecta vertice tota est:
Qualis Amazonii dia Camilla chori:
Qualis et Andromache magni fuit Hectoris: et quas
Historiae longas prodidit ante-fides.
Aurea caesaries: frons laevis: eburnea cervix:
Nares non minimae, non tamen et nimiae:
Molles auriculae: malis ea gratia, quam dant
Candida purpureis lilia mista rosis:
Bella labella: duo, radians ceu sidus, ocelli;
Et quibus iratum cogat amare Iovem.
Et licet ista bonis nativis omnia vernent;
Non sinit in propriis ista nitere bonis.
Cum pulcerrima [Reg: pulcherrima] sit, plus quam pulcerrima [Reg: pulcherrima] dici
Expetit: et formae nescit habere modum.
Adsciscit mercata sui simulamina vultus.
Excitet ut maius vis geminata decus.
Aestuat ipsa sui vehemente cupidine: et audit
Iudicium speculi terque quaterque sui.
Nec toties vicisse sat est: iuvat usque morari:
Seque sub adspectum saepe vocare suum.
Fingit, diffingit: format, deformat: et aptum est
Nil satis: et reperit non tamen apta magis.

Nec sese ad censum metitur prodiga. nec scit,
Quo numi valeat aspera lamna novi.
Prodigit, ac si hausta redivivus pullulet arca
Semper; nec solitas perdat acervus opes.
Mille amat ornatus: sed non nisi mille decenter:
In populum quoties haec volet ire foras.
Exornare caput labor est, et frontis honores:
Suggestumque altis aedificare comis.
Carbasus alterni crispata volumine giri [Reg: gyri]
Circinat ingenteis [Reg: ingentes] colla per ampla vias,
Perque manus; sed quam rutilum discriminet aurum.
Itque sub insigni fauce monile decens.
Annulus articulos gemmis incendit: et imos
Rasilis adstringit fibula dente sinus.
Dixeris: haec mulier census induta Luculli est.
Usque adeo cultus nil mediocre vides.
Corpore vernanti mediam secat ardua turbam:
Et castigato se movet usa gradu.
Una omnis populi stupidos concinnat ocellos:
Pascit et hoc pompae quemque nitore suae.
Rideo nunc, LAURINE: nec ausim dicere, Quare:
Hoc ausim tantum dicere, Rideo nunc.
Scit Venus, et dicit: Quis masculus hoc sine risu
Spectaclum posset cernere faemineum?
Graecule nunc cor habes: propior nunc Graecule vero es.
Tam lautae mulier conditionis homo est.
EX APE nata fuit POSTREMA. pol omine fausto!
Quis quis amas, tantum disce perire bonum.

Nil melius Natura dedit mortalibus. Hanc qui
Non colit: e caelo deripit hercle deos.
Sola vel invidia dici haec BONA iudice digna est.
Haec sine coniuncto crimine sola venit.
Hanc genus et virtus et lautae gratia formae
Ornat, et ingenua cum probitate fides.
Leges sola domus callet sensusque mariti:
Solaque coniugii vincula docta pati.
Novit amare viros, et amari novit ab illis:
Ac prolem in vitas inseruisse bonam.
Una suo contenta viro non vendit amores:
Nec legere alterius, sed sua poma solet.
Si qua suos scortilla viros noctesque loquuntur;
Aut abit, aut aureis claudit utraque manu.
Non facile ignavi sibi quicquam indulserit otI [Reg: otii] .
Vult opere attritas semper habere manus.
Hacque potest melius componere nulla labores:
Nulla operum melius disposuisse vices.
Damnatas in opus famulas exercet, eisque
Ipsa suae exemplo sedulitatis adest.
Adiicit et nocteis [Reg: noctes] curis, postaque lucerna
Lege sibi impositum sera tuetur onus:
Aut aliud studet; aut pensis operata Minervae
Temperat admorsu pendula fila levi.
heic [Reg: hic] suus atteritur vitae modus: hic labor illi est.
Hinc cupit et nomen Coniugis ire bonae.
Si sibi forte parum vir amicus: et acrius angit
Mentem animi curis: aut gravis ira subit:
Haec curas sanat: flectitque ad mitius iram:

Blanditiis que novis horrida verba domat.
Gestu se insinuat: colloque inserpit: et aptum
Surripit huic tacito tramite basiolum.
Mi vir, ait: mea vita: animum quid macerat? istas
Exstergas [Reg: extergas] animo tristitiae maculas:
Quin me ames, mea lux, qui me mihi carior ipsa es:
Quo sine nec vitae cura sit ulla meae.
QUIS potiora libris neget haec solatia [Reg: solacia] cunctis,
Seu ciceronis ii, sive Platonis erunt?
AT satis, immensum est, verbis comprendere [(printer); sic: comprehendere] mores,
Quos haec ex genio faemina traxit APUM.
Quid censes LAURINE? uxorum satne? profecto
Atque tibi, atque mihi plus satis, atque aliis.
Nunc tua res agitur. Tibi de grege selige tanto,
Cui vere dicas, TU MIHI SOLA PLACES.
Classes ecce decem! Reliquas dono hostibus: at tu.
Callidus ut multum es, ex APE sume tuam.
Ex Ape quando tua est APELONIA dicta. (quid oncas
Grammatice? heic [Reg: hic] canonas non ego curo tuos:
Si tibi ver viver; mulier si mollior aer:
Crede mihi; nebulas rideo saepe tuas.)
Nomini et omen inest. APELONIA apum illa Colona est;
Ad quam venisti lingere mellis opes.
Lingis et elingis: nec linctu te satis exples:

Quo plura elingis, plura sitire soles.
Quin mellita, inquis, tua mellea mella COLONA
Sumas: atque hortos ingrediare meos.
Adfer et alveolos. medio patet area campo;
Area delitiis [Reg: deliciis] tota beata suis:
Huc illos ponas. sedes aptissima. multum heic [Reg: hic]
Floris, et Earino mitior aura polo.
Ipse favos posthac stipabo nectare dulci:
Tu modo prompta meos linge relinge favos.
Cumque meo fueris iam melle saturrima, plureis [Reg: plures]
Da mihi Laurinas tempore veris APES.
Quam bellum facinus! populum qui Nomine vincit,
Vicit victorem melle puella suo.
Sitis felices et tu LAURINE, tuumque
Corculum: et aetatem degite flore pari:
Sed multam aetatem. notumque fidelis amoris
Exemplum cana sitis uterque coma.
Evenient. dat signa polus. quin immo benignos
In mea vota deos ipse merebo. VALE.
CAUSSA perorata est. Veneri sit gloria. Phoebo
Gratia. Laurino Faemina. Fama mihi.
Plurima per ludum simulata videtis. et hoc est,
Quod volui: vestris semina ferre iocis.
Mira dedi. Sed mirifice mihi mira daturo
Calcar erat nostro foedere pacta fides.

AD BERNHART. VAELSTERUM.

QUIS nugivendus ille multo pessimus,
Rumoris auceps ille nequam pessimi,
Qui in hoc caput tam splendide mendax fuit,
Ut impudenter ore longe durimo [Reg: durrimo?]
Sit ausus adfirmare: me pauxillula
Horae unius mora, ruentis ingenI [Reg: ingenii]
Ferventiore Cassii illius impetu
Vel 100. eoque plus, et ablecto stili
Sermone versus funditare? pessimum!
Mendax homo iste, quisquis est: mendax homo.
Longissimum vale, vale longissimum
Mos pessimus, mos bile dignus pessima,
Nostrique saecli dedecus quampessimum.
Dum quicquid obvium venit, turpissime
Effutiunt et exspuunt: et publico
Quammox fruisci plurium praeconio
Exaestuant: chartae illinunt: typographis
Vel praestitutis aere vel precario
Obtrudere haud verentur improbissime.
Sed cui bono haec cacata charta? cui bono?
Nisi ut inquinet purumputum illum et aureum
Et Atticum vetustioris saeculi
Linguae nitorem: ut litterarum primulo
Ab usque seminario nequissimas
Sordes Latinitatis istas contrahat
Incauta pubes, opprimatque mordicus
Non eximendum saeculis vel omnibus.
Ut guttur ani (par honestis auribus)
Coinquineatum tergeat: tus vestiat.

Quare obseres incontinens os, aut tibi
Ipse obserabo, convocando quicquid est,
Iambicantis impetus: qui maxime
Os istud obturabit impudens tibi,
Os garriens, os dignum oleto rustico:
Ut enitescat universis, ipse quod
Sis nugivendus iste multu [Reg: multo] pessimus
Rumoris auceps iste nequam pessimi.

BALDASSARO ARCTOPHILO.

PARVA laborato si quis commisit agello
Semina, solicitas [Reg: sollicitas] exigit usque moras:
Anne pares operae quondam velit addere fructus,
Aut sibi depositas fallere parcus opes.
Dumque animi pendet, dum spe prope decidit ipsa;
Semine de sterili surgit opima seges.
RUS schola prima merum est, et vix dum frugibus aptum;
Attamen huc sapiens conserit Artis opes.
Multaque secum agitans successum examinat omne~:
Librat et eventus speque metuque novos.
Illa sed exactis loge spem praevenit annis;
Reddit et usura diuite seminium.
SUB tunica, Arctophile, atque sinu haec tibi dictae putato,
Qui ditas genio nostra Lycea tuo.

AD LECTOREM CANDIDUM.

HAec mea qui dignare aliquo IUVENILIA lectu,
Ne sumas fronti schema senile tuae.
Ipse Libri titulus parteis agit (ecce!) patroni:
Ne careat venia cor iuvenile sua.
Quis quis in haec aequus fueris; me, quaeso, vicissim
Pro candore tibi tale vovere sinas:
Ut, qui nostra senex iuvenilia legeris, idem
Nostra senis relegas carmina sesquisenex.
IUVENILIUM FINIS.