Friderici Taubmani SACRORUM

LIBER I.

IN NOV-ANTIQUOS HOMINUM MORES. KL. Ianuariis.

IMPROBUS exspectat, dum defluat Annus, at hic iam
Defluxit, fluit, et pronos fluitabit in annos.
Unda velut labunda no vae superimminet undae;
Haec venit, illa fugit, cursu fugitura perenni.
Quid censor morum? Scelerum te poenitet [Reg: ?paenitet] annis
Non nisi, barde, novis? exsortem sordibus omni
Dementem mentem superis dare momine, par est.
Te quoties vidi secreto dicere voto?
IANE redi, novus Anne redi, renovate redi Sol;
Cum veteri veteres adfectus exuar anno.
IANUS adest, novus Annus adest, renovatus adest Sol:
Te veteris calcata diu tenet orbita vitae.
Annus abit, no vus Annus abit, veno vate abit Sol;
Hic atque iste atque ille suum remeabit in orbem:
Tu tuus usque manes: antiquae pellis amictus

Incretam retinet vapido sub pectore vulpem.
Fabor. ab hinc soles factum est ter quinque,rogabam
Lurconem quendam Comedonum de grege ventrem,
Hexametro versu quem plane dicere non est:
Tam vitiosus homo, ut vitium quoque versibus addat.
Dic sodes, inquam, germanae Bapta Cotyttus:
Quei [Reg: Qui] fit, ut haec sanies [(printer); sic: hoc senium] decoctrix Orbis adhuc tot
Excludat scelerum facies: cum terminus instet
Ultimus: atque hunc vix (ut habet fatum) hora supremo
Vindicet interitu? facies fera coputat annos.
Crescit amor sceleris, quantum decrescit hic orbis.
Ecquando uberior nebulonum copia? quando
Maior avaritiae patuit sinus? omnia numibasius
Iste triparcus habet; vel habere laborans
Usura socios et foenoris aere trucidat.
Quando voracior aetas, quando bibacior unquam [Reg: umquam]
Scribitur in terris, quae sunt a Gadibus usque
Auroram et Gangen? ecquando protervius iste
Ant- amor impurae Veneris impura propago
Cum moechis solita est, castosque impoediit [Reg: impediit] hortos?
Nil solidum crepat humano sub pectore: nemo est,
Quod simulat. pictae passim tectoria linguae;
Personata fides: frons spem facit obvia: mellis
Os dulcore litum est, sed fellis acore cor intus.
Quo purus - putus ardet amor? refrixit is olim,
Vati si qua fides; exstinctus tempore nostro est.
Quem mihi flagitio contentum ostenderis uno?
Quum scelus admittunt, superest constantia vultus.
Rem partam oblimare gula: patrimonia lauti

Census degeneri genio distringere: leges
Caesare sancitas, et Hebraeo Mose rogatas,
Ore, manu atque illo, quod honeste dicere non est,
Antiquare, leve est: nec sontica caussa patranti.
Omne in praecipiti crimen se vertit: et olim
Nil erit, ulterius nostris quod moribus addat
Posteritas, si forte homini mora longior Orbem
Hunc indulgebit. tamen is nimis esse severus
Dicitur in mores, audet qui talia fari.
Ipse ut quemque rogem, Bonus esne vir? Optimus; inquit.
Ilias iste sed est, et putida Lerna malorum.
Cui non haec vitiant animum contagia morum,
Nae merus ille virum vir erit: deus immo pusillus!
Hei nimium duri oris homo mentisque proteruae!
Quando avias veteres tandem a pulmone revelles?
Nonne vides, ut te rugosa ciconia pinsat
A tergo Satanae? ut factat tibi sannio sannam?
Stat iuxta Ratio, privamque susurrat in aurem;
Sis bonus, et propera morum toedere [Reg: taedere] priorum;
Nec refer in seram commissa piacula mortem.
Continue ad Troiam [Reg: ?Troiam] nunquam [Reg: numquam] certauit Achilles
Hectori: sed bello pacis tranquilla sequestrae
Interseverunt. nunquam [Reg: numquam] cum corde feroci
Panges inducias [Reg: ?indutias] ? adfectibus impugnari
Te sine lege sines? nunquam [Reg: numquam] pietate resistes
Ultrici? o stolidi vecordia plumbea mundi!
Serviat adfectus Menti; Cor pareat excors.
Vere novo veteris proserpens bestia squamae
Abiicit [Reg: adicit] exsuvias [Reg: exuvias] , seniumque recentat in annos.

Squallorem [Reg: Squalorem] semel accretum tu mordicus arcta
Pellicula retines numquam missurus eundem?
Tantalus auditusne tibi est, quem fabula clarat?
Tolle Poetarum fucos; tu Tantalus ille es:
Cui iussum coelestis Heri circumsonat aureis
Cottidie: nunquam [Reg: numquam] penitus tamen accidit ad cor:
Ut fructus edas dignos te et principe Christo.
Sol oculus mundi, fons lucis, hebescere telis
Cernitur obtusis. annorum erosa vetustas
Ceu serpens edera [Reg: hedera] amplexu fragilem enicat Orbem.
Sed tritum hoc forsan. quis caelo sidera nasci,
Sidera denasci caelo nova, crederet? atqui
(Anni iam fient ter septem) vidimus ipsi
Nasci denasci stellam supra aeris orbeis [Reg: orbes]
In caeli tractu. testem te laudo, Iehova,
Nulla mathematici potuit lex dicere caussam.
Monstra polo fieri decursis vidimus annis,
Monstra solo nuper: gravido quum corpore late
Se tremefecit humus; domus et se crebra solutis
Visceribus dedit in praeceps (crax!) impete magno.
Verum haec sanna tibi susque omnia deque fuerunt:
Susque et deque fuere, inque, omnia sanna iocusque.
Sic et heri nova signa dedit domus ardua caeli,
Indixitque ratas homini pro crimine poenas:
Ni sapiat, scelerumque paret toedere [Reg: taedere] priorum.
Mundi anima est Pietas. animam rape; corpora durent?
At scelus eradens Pietate, eviscerat Orbem:
Quin Orbem exanimat: quinimmo [Reg: quinimo] Orbe exsuit Orbem!
Verum audi, quid Bapta meus. Mens provida rerum

Eventus seriem, sortisque volumina nostrae
Nexu caussarum violento scripsit in astris.
Subiicit [Reg: subicit] haec duris me conspiratio fatis.
Humida si genuit Veneris me stella salacem;
Compositum Iovis, Euripum vaga Delia, furens
Mercurius, Mavors crudelem: currere cogor
Fatale stadium, quo me fert linea Circi:
Nec potis hoc ullus me solvere fune Prometheus.
Hei vocem insipidam et nimiae rationis egentem!
Nota mathematicis genesis tua, credo: nec index
De nihilo mensura poli est, visque influa proni
Sideris. At tibi ne sapidi sophonia Lycei
Plus aequo sapiat; neu Stoi barba magistri.
Vidit, non sanxit; dixit, non fixit in astris
Euentura Deus: non fas sit ut ista refigi.
Arbitrii in multis sunt libera munia nostri.
At sic me sevit genitor; sic hunc avus; illum
Sic proavus: gerimus contractam ab origine labem:
Et valide valido iampridem occalluit usu!
Perfacile est dictu; Hoc fac, et hoc fac; et illud omitte:
Sed facere hoc atque hoc; atque illud omittere; durum est.
Saepe quidem Pietas sacro mea pectora thyrso
Percutit; et frugem vitae suspiro beatae:
At vafer impostor Satanas me indagat, et astu
Excutit arreptae caelestia semina lucis.
Sic ad damnatos mores natura recurrit,
Et sibi peccandi finem non invenit ullum.
Ridiculus valde est recidiva mole per Orcum
Sisyphus. Haud nocuum tamen est rerum alta petenti

Successu semel atque iterum frustrante relabi.
Tu, qui prociduae culmen Pietatis anhelas,
Desperes; primo sinon successerit actu?
Usque redi: et Satanae fastus adnitere contra.
Si novies frustra es; decies conare, tenaceis [Reg: tenaces]
Propositi motus mens roborat illa: nec unquam [Reg: umquam]
Deseret eventus conatos rite secundus.
Ne dic, Cras sapiam, veterem cras exsuar annum.
Cras sero nimis est. hodie consultius annum
Exordire novum. sic dictant scita Iehovae;
Elue noxam hodie: tibi cras sordescere, noxae est.
Te Satanas inhiat Getuli [Reg: Gaetuli] more leonis:
Et poteris tanti securus abire pericli?
Christe age sidereis, si fas, descende maniplis:
Porrigat in plureis [Reg: plures] haec ne contagio labem.
Te suspiramus: spe te speramus avara.
At matur abis. Liceat mihi prodere verum:
Monstrum alit hic annus (non occulto omine ducor.)
Nescio quis iuueneis [Reg: iuvenes] stricto sub acinace nostros
Miles agat, patria quos exsuat! audio planctum
Pannoniae subolis. letata cadavera cerno.
Quin immo gremium patriae ciuilis Erinnys [Reg: Erinys]
Vexat: ut ipsa sibi diris eat obvia signis.
MAGNE Pater mundi, propior res adspice: nec nos
Pro meritis puni. Magno pro crimine paullum
Supplicii, satis est Patri. bonitatis amicae
Da micam nobis: quin umbra minutula micae
Sufficit. hac miseram cur dedignabere gentem?

ORATIO PAULI APOSTOLI De Deo ignoto, Ex Gestis Apostolorum cap. XVII. Witaebergae publice repetita.

DAMNER inauditus? neque pro me dicere fas sit?
Haud reor. haud sese nunc deseret Attica virtus.
Nondum refrixit legum sententia: nondum
Iudicii priscos desuervit regula mores.
Ergo breuem, (te quaeso,) moran non multa loquenti
Et vacuam turbis aurem, GENS ATTICA, praebe:
Ne mea dicta animo disposta et nata fideli
Intellecta prius quam sint, contempta relinquas:
Aut titubes, si mira tibi novitate videntur.
Serviat heic [Reg: hic] Ratio. res est divina. vel aequo
Excute iudicio dictorum singula. vinco?
Dede manus. vincor? verbis accingere contra.
Sed melius res, spero, cadet: sed vera patescent.
Omen et eventu Deus hoc meliore beabit.
Multa equidem monitore Deo, terraque marique
Regna peragravi; vestris loca dissita terris:
Et varia inspexi populorum Sacra: deosque
Lustraui varios, cultusque arasque deorum:
Nec tamen in veni gentem in tot partibus Orbis

Relligione parem vobis divisque priorem.
Hoc etenim vobis curae est, praeque omnib. unum hoc,
Ut divi cultusque deum teneantur, et amplo
Augescant numero per templa domosque viasque.
Quid? quod et ignotos colitis sine nomine divos:
Quosque oculi nequeunt, animi ratione cupido est
Quaerere, et absenteis [Reg: absentes] votiva mente vereri.
Namque ubi Beroeae linquentem moenia Graeci
Excepere sinus, vestras ingressus Athenas,
More meo pellustro [Reg: perlustro] deos et Sacra deorum.
Ecce loco quodam (mihi res mirabilis haec est)
IGNOTO stetit ARA DEO. sic protinus ad me,
O Deus hoc firma, dixi: quantum omen in illa est!
Sed quia, Quod nimium, raro est errore vacivum;
Et species vari verum saepe induit ipsum:
Vos quoque decepti iampridem errore sub isto
Vivitis, Actaei: nimiaque cupidine lucis
Illecta implicuit vobis praecordia nubes!
Dumque DEUM IGNOTUM colitis, vos improbus error.
Abstulit ambiguos ignota per avia veri:
Ut via iam restet vobis hunc nulla colendi.
Et veluti nulla poterit ratione priori
Se revocare viae; sed quo magis instat eundo,
Hoc magis aufertur perplexo errore viator,
Quem semel incepit confundere devius error:
Sic nulla vobis licitum est ratione reverti
Tam procul ablatis, aut vestra abstergere nubem
Mente vaporosam: sed grandius augmen in horas.
Sumit: et implicitos magis ac magis implicat error.

Huc ad vos igitur iussis ego caelitis adsum
Missus Heri, magno cui labes vestra dolori est.
Ipse has [(printer); sic: his] disiiciam [Reg: disiciam] penitus caliginis umbras:
Vestraque salvificis extergam pectora dictis,
Quae mihi supposuit DEUS: in mediumque reponam
Longe ex humano seducta oracula sensu.
Quis DEUS IGNOTUS sit: qua regione moretur;
Eloquar. immo viam monstrabo limite recto,
Quei [Reg: Qui] possitis ad hunc pleno contendere cursa.
Quem vos IGNOTUM colitis ratione vagantes,
Hic DEUS hic olim mundi res extudit omnes
E nihilo, haud atomis, haud ullo semine rerum:
Sed simul ac dixit, simul ac emergere coepit
Vocis ad effatum, quod habet locus omnis, et omni
Haec rerum natura sinu tenet intus et extra.
Illius ad verbum caeli rota ducta sub auras
Laxat in immensum sinuosa volumina tractum:
Aetheriaeque plagae, corpusque volatile venti,
Et stabiles terrae saltus campique natantes
Ad vocem illius dicto stant tempore praesto.
Et nos durateis illum consemus haberi
Aediculis: cuius dextram, quaecunque videre est,
Quaeque latent oculos a vespere Solis ad ortum,
Autorem [Reg: Auctorem] agnoscunt: quique unus ubique potenti
Numinis imperio mundi res digerit omnes?
Hunc nos angusti claudemus in aede sacelli,
Quem nec tota suo complexu terra, nec aer,
Nec mare, nec caeli, quantum est, capit impetus ingens;
Et qui finitum nihil est, sed liber ubique

Diditur, et parteis [Reg: partes] passim se prodit in omnes?
Huncne rogo exstructo flammae trepidantis in auras,
Et multa face consertis credemus in aris
Posse coli; densae cui Lux clarissima noctes:
Qui Soli et Lunae caelique minoribus astris
Iugi luce sua lumen famulare ministrat?
Huncne coli in fanis hominum molimine factis:
Aut grauidas auro pictasque coloribus aras,
Tectaque magnifice sublimibus edita peilis [Reg: pilis] ,
Sculpta tholos caelo, sola vermiculata maeandris;
Mortalis commenta viri, curare putandum est;
Cui Caelum sedes tot pulchris nobile signis?
Huius emi caeso bove posse putabimus aureis,
Numen et illius crudeli strage bidentum,
Aut turis volumus nobis nidore mereri:
Qui pecus omne creat, qui pabula sufficit isti:
Cui stacte nardique vapor sunt foeda mephitis?
Non ita, Cecropidae seducti errore trahaci.
Ipse opibus pollet propriis, haud indigus ullis.
Nec meritis capitur, cui ius est omne per omnes.
Omnibus ipse unus vitam concessit habendam.
Sensiferos motus et flabra reciproca cordis,
Particulamque suae dedit unus hic omnibus aurae.
Ipse hic, post mundi tempus genitale diemque
Primigenam rerum, divina sorte per Orbem
Omnia disposuit: circumdedit omnia metis.
Quaeque suum, quod tractet, habet res lege peremni:
Nec sese hic unquam [Reg: umquam] , nisi iussus, deseret ordo.
Quum primos victurus homo sibi vindicat ortus,

Portio fatalis quae sit, qui flexus et ordo;
Quam procul istius sese mora porrigat aevi,
Exacte videt hic. Et nunc subtemina vitae
Vix adfecta secat; media nunc parte recidit:
Parcere nunc Parcas, filoque operosatenaci
Stamina continuare iubet, dum deterat aetas.
Hic caelo terras, et terris abscidit undas:
Et celsum liquido subduxit ab aere caelum:
Concordique eadem devinxit foedere: ut usque,
Dissociata locis licet, adsociata manerent,
Ac sibi consorteis [Reg: consortes] praestarent mutua vires.
His super obtendit librati pondera coeli,
Et sepire [Reg: saepire] avido complexu caetera iussit:
Semperque in sese vertigine perpete volvi.
Huc positus Sol est promus condusque diei,
Cuncta videns et cuncta fovens et cuncta vigore
Nativo recreans, dum vivida tela per auras
Proiicit [Reg: proicit] in terras penitus penitusque iacenteis [Reg: iacentes] :
Labendique ratum determinat usque tenorem,
Pendulus obliqua quoties regione viarum
Per duodena ruit positurae ostenta polaris,
heic [Reg: hic] meat, heic [Reg: hic] remeat: donec DEUS ille refigat.
Cui vos IGNOTO votivam ponitis ARAM.
Hunc propter regina vagis it Luna iuvencis,
Luna soporiferae moderatrix aurea noctis:
Humorum genitrix, fessique vicaria fratris:
Inconstans licet illa, tamen stata tempora format:
Luce notha licet illa micet, tamen expedit aeque,
Ac si germanam spargat de corpore lucem,

Cernere et heic [Reg: hic] passim est denso glomeramine vivas
Scintillare faces; numero, non lege carenteis [Reg: carentes] :
Quae decorant caeleste solum, terrestre gubernant,
Vimque ratam exercent in corpora nostra colentum
Sedibus inferiora suis; animosque latenti
Temperie miscent, privasque in singula rerum
Insinuant vires, quas hic DEUS indidit illis,
Hactenus IGNOTUM quem vos coluistis Athenis.
Hic idem et Terram, quam post exordia rerum
In faciem magni solide compegerat orbis,
Diffusi liquidas suspendit in aeris oras,
Ac membris haerere suis, et pondere niti
Iussit, et in nullo vestigia ponere fundo:
Tantumque in media Mundi regione morari;
Ceu foret inferius tibicine fulta ministro:
Ne vel mole gravi parteis [Reg: partes] subsidat in imas;
Vel subitasse vertigine tollat in altum:
Vel latus ad dextrum labet aut titubata sinistrum.
Huc pecoris genus omne cicur, genus omne ferinum,
Et genus omne solo tantummodo repere natum:
Et genus alituum, DEUS ILLE coegit in unum.
Hanc circumcirca vasti maris aequora plangunt
Adsiduo flictu, variisque adsultibus urgent:
Et super horrifico adspectu ripa altius instant.
Nec tamen intendunt (quanquam [Reg: quamquam] sese omnibus undis
Epotis animent) transcendere septa viarum
Obicibus ruptis, et diluviare palustri
Labe solum, Cererisve domos obducere cano
Complexu; aut aliam cladem importare pericli.

Nam DEUS Hic magnum Neptuni corpus acuto
Littoris obiectu compescit, ut aggere facto:
Quem nunquam [Reg: numquam] fluctu licet exsuperare: sed instar
Obtineat rigidi labes circumflua muri.
heic [Reg: hic] Nerei simum pecus, et sine nomine turbam
Squamigerum iussit bifidis colludere caudis,
Quaeque alia enormi pinnarum [Reg: pennarum] monstra natatu
Aequora traiiciunt [Reg: traiciunt] : quaeque ipso nomine terrent.
Hic quoque, qui nunquam [Reg: numquam] caepit [Reg: coepit] , neque desinit unquam [Reg: umquam] ,
Tempora componit: latique per atria caeli
Dispositis signis aetates ordinat anni.
Crescere nunc luces iubet et tabescere noctes;
Nunc minuiluces, atque augmina sumere nocteis [Reg: noctes] .
Nunc vernas lustrare vias iubet esseda Phoebi:
Inde novi species ridet patefacta diei:
It Venus, it zephyrus Veneris praenuntius una:
Qui candore suo spirantia prata decoris
Floribus adspergunt [Reg: aspergunt] pictisque tapetibus ornant.
Tunc genus arboreum rupto caput exit amictu:
Tunc iterat vernale melos gens obsita plumis:
Totiusque redit novitas gratissima mundi.
Nunc lentare iubet Solem, atque aversa per astra
Aestivum tardis attollere curribus annum.
Tunc calor augescit: tunc stridula turba cicadae
Folliculis positis repetunt convicia campi:
Foenificisque manus sicca desudat in herba:
Quam spicata Ceres et Etesia flabra sequuntur.
Nunc Solem aestivis rursum declinat ab astris,
Auctumnique iubet pronos tramittere flexus.

Tunc sua vinetis, tunc est sua gratia ramis.
Nunc iubet hibernos Capri tentare [Reg: temptare] meatus.
Tunc gravis armatur boreas: quamque ante bibebat,
De sude portat aquam post lubrica terga viator.
Hoc Deus omne patrat; Deus hic, gens Attica, solus:
Solus hic, haud alius, (nec enim deus alter ab illo est)
Cui vos IGNOTO nequicquam [Reg: nequiquam] ponitis ARAM.
O aram! o cultum! vix sit mihi credere, nostrum
Tam spissa potuisse genus caligine mergi;
Atque adeo iam nulla Dei vestigia veri
Humanis restare animis; sed funditus omnem
Notitiam extremis super hoc periisse medullis!
Tamque gravitamque horrendo glaucomate nostros
Obscurare oculos Stygio licuisse tyranno!
Vt non possimus metiri sensibus ullis
Tot miracla [Reg: miracula] DEI variis ostensa figuris
In caelo, in terris, et in ipsis denique nobis.
Roboris argumenta Dei fert angulus omnis:
Inculcat structura soli vim numinis huiius [Reg: huius] ,
Arguit et rota solis, et arduus adserit aether,
Esse deum, qui cuncta regat, qui cuncta crearit.
Et tamen IGNOTUM colitis: ceu nulla supersint
Indicia: atque oculis heic [Reg: hic] caligatis apertis.
Anne [(printer); sic: An] haec fortuito fluxu coiisse, putandum est;
Nullo consilio, nulla ratione magistra
Ullius artificis: non ullo fine nec vsu?
Nil sapit is, sua cui sapientia talia dictat:
Et bruta haec tellus, pedibus qua nitor, inepti
Arguit erroris; et vox, qua talia gannit.

Haud casu domus haec Mundi confluxit. In ista
Tale habuit quoque consilium Mens provida rerum:
Hoc ut, ceu baculo famuloque iuvamine nixi
Per fallax Rationis iter dubiasque tenebras,
Adfectent [Reg: affectent] homines caelum conscendere, et illic
Indagare DEUM tam rara et magna patrantem.
Haud ergo inventu gravis est haec semita nobis.
Lucida caelorum videas modo texta; liquentem
Aera, quo vivis; terram, qua sisteris; undam,
Quae supra atque infra est: lucis noctisque meatus
Vsque operam sibi servitio per mutua danteis [Reg: dantes] .
Quaqua versum oculos circumfers; angulus omnis
Obloquitur signis, et iter tibi monstrat eundum.
Mille viis monumenta DEI stant obvia, nullo
Artificum cultu sensuve imitanda sagaci:
Quae tibi iuxta aurem, muto licet ore, susurrant;
O homo nosce Deum, vel me doctore, parentem!
Quodque potest mirum vobis fortasse videri,
Omnibus ille locis DEUS, omni tempore praesto est:
Ille supra, ille infra; circumcirca ille moratur:
Quantumvis oculis nequeamus subdere nostris,
Aut tactu palpare, aliove capessere sensu.
Sic varios etiam rerum sentimus odores,
Nec tamen ad nareis [Reg: nares] venientes cernimus. et sic
Distringi nostrum sentimus frigore corpus;
Sic ardentis idem virtute caloris aduri:
Nec tamen haec fas est oculorum noscere visu,
Aut iacere in digitos, aut auris carpere sensu:
Quae naturali tamen omnia corpore constant.

Tenvis [Reg: tenuis] enim natura dei est, neque tactilis ulli,
Nec visu facilis, nec dictu adfabilis: usus
Effugit externos: animi vult mente videri.
Quod si nulla putas, aut cor tibi lenta lacessunt,
Quae rerum natura capax longo agmine promit;
Ipsum te iubeo scrutari; corporis aptam
Inspice texturam: nihil est praestantius illa.
Quid mens est, qua spirat homo, qua viuit; et in qua
Mirificas novit formas excludere rerum?
Portio nonne dei? perpende; fateberis, ad rem
E populo quondam vestro cecinisse Poetam,
NOS HOMINES GENUS ESSE DEI. nunc utere (sensu
Factoque arbitrio, mihi veras exstrue caussas,
Deteriusne suo sit opus factore putandum?
Si spirante anima, si mentis acumine pollet;
Si cor homo quod tristari et laetiscere possit;
Si, quo cernat, habet lumen; quibus audiat, aureis;
Si nareis [Reg: nares] , quibus olfaciat, quibus aera ducat;
Si, qua verborum articulat discrimina, linguam;
Si, quo sentiscit, quo se statuitque movetque,
Possidet ingenitum vivo sub corpore succum [Reg: sucum] ;
Hoccine [Reg: Hocine] deterior fuerit, qui condidit illa?
An qui mentem homini suggessit, mente carebit?
Qui cor et adfectus homini dedit, hic erit excors?
Orbus erit lucis, qui lucis fabricat orbeis [Reg: orbes] :
Qui vigiles in verba duas adnexuit aureis
Humano capiti, nullas surdaster habebit?
Qui narem in media vultus regione locavit,
Naris erit viduus, fluidos neque ducet odores?

Primitus argutae qui plectra loquacia linguae
Ora per et denteis [Reg: dentes] et aperta salire palati
Iussit, hic ora geret modulis expertia linguae?
An qui vitalem nobis per membra vigorem
Insinuavit, habebit idem cum stipite corpus?
Quod pecus exsensum, quod quaelibet herba fatetur,
Id locuples rationis homo duro ore negabit?
Longe alius Deus est, longe diversus ab illis,
Quos manus artificum et perversa inductio mentis
Instar habere dei voluit, templisque locavit.
Stant fabre fabrefacta quidem ludibria trunci:
Forma hominis viui lucet manifesta sub illis:
Vivere iurares: agileis [Reg: agiles] dare corpore motus
Dixeris haec: omnis sed abest vivata potestas.
Formam hominis dare quivit eis, animare nequivit
Ars levis artificum: decies licet igne resoluat,
Vngue licet decies fingat, totiesque refingat.
Os hiat humano simile et iamiamque loquenti,
Sed riget os fictum, neque vox neque verba sequuntur:
Luminis irquus [Reg: hircus] adest, sed luminis irquus [Reg: hircus] inanis:
Auris aperta quidem, sed non sonor adficit aurem;
Nasus habet camuras aequo discrimine caulas,
Sed nullus tangit caulas adiectus odorum:
Nec manibus possunt admotum tangere corpus:
Nec positu se efferre suo, neque gressibus uti.
Quos igitur fructus homines speremus ab istis?
Quidue opis omnino proment opis omnis egeni?
Quid iuuat, ad statuam sine mente sine aure rigentem
Composito properare animo nocteisque [Reg: noctîsque] diesque;

Devexoque genu nequicquam [Reg: nequiquam] instare rogando;
Et pecudum fibras atque exsta imponere flammis;
Et myrrhae lacrimis et ture litare Sabaeo?
Frustra operam sumis. Quid poscis emace precatu
Insipiens massa, quam malleus aere sequaci
Formavit? rigidum quid palpas munere truncum?
Quid cupis officiis hunc gratus velle mereri,
Qui nullum officium neque quid sit gratia, novit?
O curvae in terris animae et caelestium inanes!
Sicne homines auferre potest temerarius error.
Quin vos eximite humanis, et linquite terras:
Atque ea, quae sursum, sapite; et iam nulla deorsum.
Quod colitis, lapis est; aes est, et inutile lignum:
Divinum id nihil est, neque mens neque numen in illo est.
Dicta dies illi, quo cum cultore peribit,
Ni sapiet. solus manet hic DEUS omne per aevum,
Nec telis fati neque cedit morsibus aevi,
Cui vos IGNOTA cultum praestatis in ARA.
Hic solus vere deus est, cunctisque tremendus,
Quos homines pallent et credulus error honorat,
Atque aderit tempus, iamque est in limine praesens:
Quo DEUS hic calida mentem inflammatus ab ira,
Templa deum ex imis trahet eruta fundamentis:
Et mentita sui simulacra exscindet, humique
Duriter allidens contritae aequabit arenae.
Qualis agri cultor, qui forte coemerat ollam;
Ellogio [Reg: Elogio] figuli credens, nil pollicis ictu,
An solidum crepet, explorat: verum irrigat undam:
Illa iterum, occulco vitiata foramine, catas

Eiaculatur aquas. liquido non utilis ulli.
Hunc aeris iactura movet fraudesque magistri,
Ilicet adsurgit sublatam erectus in ollam,
Et iacit: adflictae sparguntur fragmina testae.
Nec prava haec vestras obrepat opinio mentes,
Ignorare DEUM, quae quis gerat adstat, et omnes
Desuper omnituente oculo speculatur in actus:
Omniaque in lucem vitae momenta reponit
Quae clam censet homo: testisque ac arbiter horum est.
His oculis igitur, quibus omnia cernit acute,
Vos etiam vestrumque deum ludibria vidit:
Nec tamen ultrici paena [Reg: poena] mactavit Athenas:
Cum poterat nutu subvertere funditus uno
Atque Urbem atque deos, et cum cultoribus aras.
Sed velut effeto prospectans luminis usu,
Hactenus arbitrii connivit ad omnia vestri.
Caussa subest facti. sperabat nempe, futurum
Vos damnaretis: tandemque aliquando relictis
Errorum tenebris malletis quaerere lucem.
Sed quoniam toties hunc spe lactastis inani;
Haud ultra tenuit sese: sed voce ministra
Ipse mea vitae vos dexterioris ad usum
Iam revocat: signatque viam, atque hortatibus implet
Salvificis: praefertque facem, et nova pectora fingit
Vestra novo monitu: miscetque minantia verba:
Sed tamen aequus adhuc miscet sine verbere verba:
Ceu gnatum si forte pater delinquere cernit,
Fronteque deposita vitio transcendere leges;
Subticet: ille patri factum putat esse probatum

Non castiganti: si rursum agit acta proterve,
Vrit amor mistusque dolor praecordia patris:
Iamque cupit tergo ferulacea praemia fili [Reg: ?filii] :
Spes inter veniens tamen efferventia sedat
Corda patris; meliusque, inquit, cras fiet, et istos
Exsuet adfectus. at si cras venerit illud,
Et rursum veteres puer it petulanter ad arteis [Reg: artes] ,
Tunc patris in neruum dolor exit, et ira resurgit
Certior; Hem scelus importune, malam tibi pestem!
Sic ait impendens super, ore manuque minaci.
Nil ultra, nisi; si redeas, dabis improbe poenas.
Nunc ergo extremo vos alloquor ore, meique
Integro sermonis numeros, Actaea propages:
Paullulum [Reg: Paululum] adhuc vestras, PAULLO indulgebitis aureis.
Magna dies hodierna dies et plena salutis
Illuxit vobis: Sed erit, qualem esse sinetis.
Namque in procinctu iam stat, plenoque paratu
Ingressum vestras recta meditatur Athenas,
Qui mare, qui terram coelique decemplicis orbeis [Reg: orbes]
Aeternis regit imperiis: aeternus vt ipse est:
Qui victor Mortis, Stygiique impune tyranni
Audit, et Orcini clades memoranda barathri:
Quem prece quem sacris, toties quem ture vocastis
Hactenus IGNOTUM: frustra tot inanibus icti
Cui desideriis noctuque diuque vacastis;
Hic hodie, hic penitus vestras intendit Athenas.
Vos igitur proceres, quorum praelustrior exit
Splendor, et in summo dominatu ac luce sedentes
Late fulgetis subiecta plebe clientum;

Castigate moras: removete repagula primi;
Claustra resolvite, transtra refigite, liminis alas
In patulos laxate sinus; subducite valvas
Celsius: obstaclum [Reg: obstaculum] fuerit quodcunque viarum
Tollite: ne quicquam venientem offendere possit.
Vosque clientelae, quos fas est ducere vitam
Sub nutu alterius, sancto parete regentum
Gnaviter [Reg: naviter] exemplo: mundique decentis amictu
Ornati prodite: alacres occurrite Regi:
Currite festini: tempus ne prodite segnes:
Praepropero superate moram pede: proximus infert
Sublimem sese manifesta in luce videndum.
Ne si forte viam posito videt obice septam [Reg: saeptam] ,
Aut vos discinctos sentit vitamque palustrem
Transigere, ac resides graecante fatiscere luxu;
Nauseat ingratis, iterumque hanc deserat Vrbem:
Et vobis posthac voto repetatur inani.
Ergo age, praecipue qui sitis, noscite: cordis
Explorate sinus: vestras deprendite sordes,
Noxia queis [Reg: quibus] intus natura coinquinat omnes,
Quotquot ab humani generamur seminis vsu.
Tum veteres avias e corde revellite: sordes
Tollite, quas genitrix, quas morum inseverit error.
Qui vitae flexum male denormastis agendo,
Iam male normatum vitae desuescite flexum:
Tandemque accretae subeant vos taedia noxae;
Et tandem in fruge studioque adolete probato.
Nec quicquam simulate: estote, quod esse voletis
Concordi adsensu vocisque operisque animique.

Hoc pacto Regi venienti occurrite: laeto
Omine verborum et votivo ornate precatu
Hospitis adventum: dextrae interiungite dextras:
Ferte catenatos vos huius in oscula: fluxu
Mellis inundanteis [Reg: inundantes] bibite aure animoque loquellas:
Ad genua illius querulo procumbite gestu:
Suppliciis instate; eademque iterate morando
Ter quater obnixi; veniamque reposcite Regem
Criminis admissi. dabit is succedere vota,
Seque sinet vestris facile incurvare querellis.
Spe laeta orantes re lauta munerat hic Rex.
Nec vindex neque censor erit, nec in ullius acta
Durius inquiret decursi moris et aeri:
Sed magis attritos animum miserabitur ultro:
Quamvis credibili maius violatio Legis
Huic odium importet, fatalique omne sit irae,
Quod defraenato [Reg: defrenato] nisu fit et impete laevo.
Audete: ulterius vestros hic provehet ausus,
Ac tenuem adsensum, Fideique elementa minutae
Nutriet adspersu divini roris, et aegram
Scintillam lini sensim tabentis amico
Numinis adflatu vegetabit: ut exserat ignem
Temporis accessu, magni fulgoris; et omnes
Discutiens intus reliquae caliginis umbras,
Errorum amfractus caeco sub corde revelet.
Tunc, quaecunque aderunt priscae vestigia noxae,
Tollet ab intuitu DEUS, et post terga reponet:
Tunc vos in terris sibi congenerabit amicos;
Et post fata etiam longe meritissimus olim

Ducet ad aeterni sperata palatia caeli:
Tunc, quae sub nube heic [Reg: hic] spe tantum et mente videre est,
Res dabit ipsa fidem claraque in luce notabit.
Vos ergo (ad factos nam saepe recurro precatus.
Per vos, per qui vos per me vocat, oro: benignas
Unanimi voto nostris date vocibus aureis:
Sin istas hodie (summe quod abominor unum)
Obice duritiae penitus claudetis, et aequos
Cordis ad adfectum [Reg: affectum] prohibebitis ire rogatus;
Hoc caelum testor vestrumque tribunal, et omnes
Quotquot in hoc coetu me iam videre loquentem;
Meque deumque simul culpa longe esse remotos;
Si post mortem olim, tenebrosa per infera, facti
Istius aeternum paenas [Reg: poenas] pendetis in Orco:
Mors ubi non-mors, vita ubi non-vitalis habenda est.
Atque brevi (caput hoc terrasque et sidera iuro)
Vobis tempus erit, quum magno optabitis emptum
Auditum Paullum: et quum despectum huncce diemque
Vosque ipsos querula multum accusabitis ira.
Sed sero vitae post mortem paenitet actae:
Quippe Orcum et caelos ingens intersecat obex.
Namque dies mundo dicta est et terminus aevo,
Vna ubi praecipiti tortu vertigo repente
Involvens Caelum Terrae, Maris impetum utrisque,
In chaos antiquum confusa elememta resolvet.
Deinde VIR ILLE, deo similis qui numine plane est,
Atque hominum pro labe datus de morte revixit;
Quique fidem hanc toti vult innotescere Mundo,
Iridis arquatae grandi curvamine niti

Inspectus dabitur subito gravitate tremenda.
Cernere erit miro vacuum per inane rotatu
Hincque phalangem atque inde phalangem ultroque citroque
Angelicam cursus innectere cursibus, orbeis [Reg: orbes]
Orbibus; et Regis decreta facessere promptis
Iussa ministeriis. Ille ad diuersa locorum
Ter caput augustum volvet, ter fulmina mittet
Horrifico late tonitru: dein fabitur; Eia,
Eia agite Aligeri; turmali buccina signo
Constrepat, et stupido cieat latus omne tumultu.
Audiet hoc, siquem tellus extrema refuso
Submovet Oceano; siquem plaga dissita caeli,
Siquem sub caelo furvis ambagibus actum
Distinet ignoti superis locus avius Orci.
Audiet hoc, siquem letum mutavit in umbras;
Siquem mutabit; sanieque et pure fluenti
Exos et exsanguis, cinerisque redactus ad instar?
De cuius vita nullam praesumere possint
Spem mentes hominum, clangore movebitur isto:
Seque modis miris solida compagine rursum
Colliget adductis venis et cortice carnis;
Atque animae veteris reditu sub corporis usum
(Rem certam loquor) in vivas sese adseret auras.
Et tunc sub caelo DEUS ad commune vocabit
Concilium cunctos, et caussam dicere coget:
Hic DEUS, IGNOTA quem vos coluistis in ARA.

DE ANGELIS.

NOn usitato carminis alite
Ferri, statutum est. Diximus arduo
Nisu Maronis, aestuantes
Ob numeros nimis impotenteis [Reg: impotentes] .
Idem minori, plus vice simplici,
Factum Camaena [Reg: Camena] : sive elegos opus
Foret parari, seu rotundos
Insinuare animis Phaleucos.
Fidis Latinae nunc strepitum marem
Fusco minutae vocis anhelitu
Intendam; et insolente ritu
Magna modis tenuabo parvis.
Caeli relicto culmine paullulum [Reg: paululum]
Regina mecum Calliope veni:
Res tanta tantae demereri
Obsequium poterit camaenae [Reg: camena] .
Vester vicissim, vester in inclutos
Tollor ministros, o Deus, o homo!
Haec nata gens vestro labor:
Seruitiique perennitati.
Quum terram inertem, quum freta caeruli
Sublima coeli magna DEI manus
Miro extudisset apparatis:
Lux, ait, esto. repente fur vas
Abstergit umbras lumine Sol no vo:
Iuxtaque mulis aurea candidis
It noctiluca: et astra summo

Luxuriant modo nat a templo.
Ut facta lux est, ut simul Angeli
Turmatim abundant agmine plurimo:
Perque alta caeli atque ima terrae
More feruntur inusitato:
Omnesque ad unum participant dei
Aurae beatae particulam: et meris
Omnes adaeque devoventur
Servitiis: alii frequentes
Intaminata laudis adorea
Clarare famam Principis optimi
Ter maximique. pertinaci
Stare alii pede, contuentes
Ad nutum herilem [Reg: erilem] , ut iussa citissime
Pede irretorto, qua prope, qua procul,
Effecta tradant. obstinatos
Continuare alii labores;
Dum vindicant nos exitio malo
Prorsum malignae sortis homunculos.
Hi nos tuentur. his sine esset
Excubiis; hodie perirent;
Immo perissent perpetuum in modum,
Tellure cum vix exsererent caput
Mortalium turmae: nec unus
Nunc superaret ab universis,
Hac quotquot aura vescimur aurea.
Vis hostium nos implicat hinc et hinc
Tam copiosa, ut calculantum
Innumeros numeros, et omnes

Excedat [(printer); sic: Excedit] omni nomine calculos u(psigmh\ [(printer); sic: calculos]
Hos armat in nos impetus insolens:
Novisque semper exsecrandos
Exacuunt odiis furores.
Lupis et agnis non ita pestilens
Discordiae vis obtigit, atque nos
Discon venimus cum maniplo
Congrege Tartarei tyranni.
Iurata sunt haec agmina sanguini
Nostro, et saluti, et patribus, et patrum
Gregi pusillo, resculaeque
Inque Deo inque labore partae.
Est, ut dynastum pectora dividant
Sententiarum discidio gravi:
Litesque consciscant et iras:
Non sine cordolio bonorum.
Hei luctuosae, et iam prope perditae
Reipublicae crudele prooeminum!
Hinc civicos ardere motus,
Hinc et operat tumere belli;
Quin immo apertis fer vere praeliis
Totas videre est saepius insulas,
Regumque filios minari
Imperiis gravidos ruinam.
Leges silescunt: Curia publico
Privatur usu: iudicium fori
Contaminatur: vis iniqua
Iuris adulter at aequitatem.
Proles in ulnis bima parentium

Neci cruentae deditur hostico
Traiecta pilo: funeratos
Ante oculos subolis parenteis [Reg: parentes]
Exsanguis aevi Turcus acinaces
Eviscerat. Quis Thrax sine lacrumis
Haec audet? audit? exsulatum
Cum patre mater eunt; uterque
Fracti senecta, atque indociles pati
Iovis pruinas, esuriem et sitim.
It filiorum, it filiarum,
It quoque pone nepotulorum
Examen ingens; ludibrium merum
Fortunae; in horas hospiti casam
Squallentem [Reg: Squalentem] , et ore incontinenti
Fortuitam Cererem rogantes.
Bellona dites pauperat, et vicem
Mutare callens pauperis aridos
Ditat penates. parsque semper
Deterior meliore praestat.
Est, ut silentum rex quoque liberum,
Quo quisque vitam ducimus, aerem
Infestet: inquinetque fonteis [Reg: fontes] ,
Ac hominum pecudumque pastus.
Hinc morbi acuti: hoc crimine luridi
Solvuntur artus: hinc subitae neces:
Hinc saepe pagi, hinc saepe totae
Cive suo viduantur urbes.
Est, ut laboret peste nefaria
Sagarum, eduleis [Reg: edules] perdere copias:

Hinc tot labores turbulenti
Aeris; ut toties in imbres
Subsecta tellus colliquet: ut domos
Ruant procellae turbinis: ut poli
Cortina subaucti tumultu
Concutiatur inusitato.
Hinc mutat anni forma ratas vices:
Ut horreas non raro Caniculae
Ipso sub ortu, ipsaque bruma
Insolitum metuas calorem.
Hinc illa fallax est segeti fides;
Quae vix colono depositum suo
Dat annuatim. hinc strangulantur
Arborei sine more foetus.
Sic indicatos vbere copia,
Quin paene certos vinea palmites
Eludit; et pro molliori
Flore meri crucinum propinat.
Est, ut scelestis ingenio bonos
Evertat ausis, insinuans novos
Menti tumultus excoquendos
Flagitio furiosiori.
Hinc evaganti fraena licentiae
Laxantur: hinc est iste libidinum
Proventus: hinc fecunda morum
Sunt ea saecula perditorum.
Est, ut ministros dogmatis enthei
Divique Christi peste animi mala
Infestet. hinc arcana Libri,

Fatidici sine lege tractant.
Gens prisca tuto credidit omnia
CHRISTO adserenti. nemo proptervius [Reg: protervius]
Caussas petebat. haec in omnes
Sufficiens erat, IPSE DIXIT.
At secius nunc saepe sit: et Deo
Adsentiendum non temere autumant:
Ni vis cerebri hoc adsequatur,
Aut Logices laquei prehendant.
O tempora! o mores! hodie mihi
Clamare fas sit nomine publico.
Beatitatis candidati,
(Vos ita ita nomino Christianos)
Mentem exsuistis? frontis ubi rubor,
Immo fides? nam quod simulas, homo,
Non es; neque esse vis: politum
Destruis os feritate morum.
Me fallis? esto. iudico te foris.
At cordium iudex penitissime
Te, quantus es, perfectum ad unguem
Novit. et hoc simulamen emptum,
Quo te tenacem iustitiae virum
Mentiris, ori detrahet extimo:
Ut quisque possit in profundos
Insinuare oculum recessus.
Immane quantum est, o homo, (ne nega)
Quod pecco tecum! magna periculi
Impendet undiquaque moles
Atque tibi atque mihi atque nostris.

Unde hoc? profecto arege nefario
Plutonis omne est. hic tibi frigidam
Suffundit. hinc est illa vitae
Alea dura periculosae.
Et quicquid in nos audet, et ausus est,
Internecino tantum odio Dei
Fit, atque Christi. hoc sorbeamus,
Hoc odium quoque concoquamus
Porro, necessum est; qui populus Dei
Censemur: hic dum Spiritus adsitos
Movebit artus, ac vigenti
Munere corpora sospitabit.
TU vero Christi sanguine grex sacro
Praedestinatus, ne nimium pave.
Hac stant satellitum cohortes
Principis omnipotentis: hi nos
Tutantur armis; quae quoque Cerbero
Possunt trifauci, quae quoque Tartari
Late-tyranno contumaceis [Reg: contumaces]
Ingenii cohibere fastus.
Testis mearum est Hanarides Lotus
Sententiarum, qui duce caelico
Sedem migrabat: sulphurato
Cum Sodomita periret igni.
Nil impotenteis [Reg: impotentes] horrifici minas
Pallet leonis sub scrobe Daniel.
Sic barbarorum tortuoso
Exsuperant rabiem camino,
Chaldaeus olim quos ibi carnifex

Damnarat igni. DI boni! ab Angelis
Quae monstra fiunt? ignis ignem
Exsuit: insolitum stupescit
Factum tyrannus. tres fuerant viri;
Regi videntur quattuor: hos vocat:
Adsunt vocati. nunquid [Reg: numquid] ignis
Urit? ait. nihil: alget, aiunt.
Huiusmodi sed desino plurium.
Hoc Sole claro ne mihi, ne precor,
Caecutias, o Christianae
Militiae genuine miles!
NUNC oro. Regum [(printer); sic: Regnum] maxime rex, tuum
Antiquum adhuc si iugiter obtines:
Quas te bonas preces precamur,
Aure bibes minus obserata.
Esto fidelis porro fidelibus:
Tutosque praesta milite nos tuo.
Manuque tandem liberali
Adsere vindiciis maniplos
Vi destitutos: non erimus tibi
Fraudi, nec aris indecores tuis.
Prosit, redemptos esse CHRISTI
Sanguine. prosit, habere Patrem
Caelis habentem. Cumque Deo pari
Regnare fratrem numine, sit bono
Fraterculis nobis minutis,
Queis [Reg: Quibus] patria procul exsulandum est.
Non diffitemur: pollicitis tibi
Spondemus amplis; nos fore congruos

Legum tuarum postulatis;
Et solida pietate mores
Posthac daturum menti animi bonae
Exterminandos: sed male suppetunt
Eventa dictis. factiosi
Lingua hodie sumus, ast inertes
Facto invenimur tempore crastino.
Hei, lingua, Quei [Reg: Qui] cras excidit hoc tibi?
Quum lux vel una polliceri
Nos decies meliora cernat,
Peiora quammox pollicitos sequi!
O fluctuanteis [Reg: fluctuantes] pectoris impetus,
Corpusculum quid hoc misellum
Distrahitis temere huc et illuc?
AT TU memento, cor Patris optimi,
Qui simus. Ortum quaeris? hic est lutum:
Domumve? Mundus: illud, inquam,
Nequitiae stabulum. aut quibuscum
Degamus aevum? ah desine! lacrimae
Ebulliunt, si quando recogito:
Erinnyumque [Reg: Erinyumque] daemonumque
Gens ea pessima pessimorum est.
Hi pertinacem propositi vetant
Mentem tenere: hi nequiter abstrahunt
A calle germano, Saluti
Quos via iam propior ferebat.
QUARE o Pater, si nos prece supplici
Noxam lavamus, tu quoque noxiae
Poenam levato: et falle caecos

Indomitae Furiae furores.
Defende bellum: ut patria ferias
Agat beatas. aeris improbos
Absterge morbos. fructuosa
Fertilitate bea colonos.

Friderici Taubmanni SACRORUM LIBER II.

NATALITIIS CHRISTI.

POSTQUAM Iessaei coierunt nobile rami
Germen, et excelsi Numen herile Dei:
Sedecies-centum (si demas quattuor) anni
Ad metas hodie pertinuere suas.
Frendeat anniculi castrator Romulus aevi;
Nos tamen Hoc colimus gaudia nostra die:
Gaudia, quae terris infans-deus obtulit, et iam
Natali veniunt magnificanda suo.
Idque uti Saxonici viridi sub germine Rutae
Fiat inabruptae pacis honore diu;
Tu fac, o una Dei qui pax es, et arrha sequestrae

Pacis in humano caelituumque foro.
Saevit ubique Satan animarum iste heluo saevit
Ista decemcornis bestia Marte pari:
Saevit et immani Thrax Turcus acinacis aestu:
Inque ipso patriae saevit Erinnys [Reg: Erinys] agro:
Saevitiaeque modum vix est sperare; supremum
Ni dabis huic mundo, Rex homo-dive, modum.
Quod te mortalem virgo Galilaeis in auram
Corporis indutu simpliciore tulit:
Qui tamen in solio rutilis ardente pyropis
Aequa Deo suboles, et Deus ipse, sedes:
Et quod nos simplex pecus haud pudet ista fateri
Salvificaque palam notificare fide:
Hoc furiat Turcos, hoc trudit in arma Satanem:
Hinc vellent pessum [(printer); sic: possum] nos semel esse datos.
AT non velle tuum est ipsorum velle. manebunt
Ultima Christiadae saecula, CHRISTE, tui;
Si vel inundato rumpat livore Satanes
Ilia, et insano fulmine Turca furat.
Tu modo, CHRISTE, pio qui saepe renasceris aevo,
Matris amor hominis, Patris ocelle Dei;
Nos flamen penetrale sinas genitabilis aurae
Altius igniculis exstimulare novis:
Ut scelus exsuti caelos sapiamus et una
Haec Natalitii mystica sacra tui.
Et fac, ut unanimes adsensu compare coetus
Ad tam mirandum conciliemus opus.
Quos argutari nimium iuvat, implicat error
Saepius arguta nescius arte regi.

Laus medio datur, atque modo. nimis alta petenti
Casus obest. medium qui tenet, apta tenet.
Sede movet, qui saepe movet: sic saepe movenda
Nutat inexplicitae Relligionis apex.
In quo pacati consistit gratia mundi,
Et iucunda bonae pacis alumna, quies.
Haec qui sollicitant, vitae mortalis honestos
Convellunt nervos et sociale iugum.
Semper in arcana divini dogmatis umbra
Simplicitas habita est digna favore Dei,
Quae non rimatur, sed quae miratur; et unis
In voluit placitis remque modumque sacris:
Scire nec adposcit plus, quam quod scire necessum est:
Curat aperta fide, linquit operta Deo.
QUOD reliquum: Iovae Musisque sacrata iuventus,
Aris munificas exseritote manus:
Et sua legatis decernite lautia Christi.
ARAE custodes pascat ut ara, pium est.
Quanta sacerdoti quisque emetitur, eidem
Saepe remetitur centupla tanta DEUS.

IN FESTO RESURREctionis Domini.

SURREXIT CHRISTUS hodie (Alleluia Aleluia!)
Qui pro labe hominum morti damnatus et Orco
Nuper erat: miserisque iterum mortalibus omnem
Morte resurgendo superorum restituit rem.
Laetificate diem hunc, queis [Reg: quibus] Christi nomen amori est:

Psallite victori celsum paeana, tubaeque
Voce coloratum canite Alleluia frequentes.
Non erat in terris caeli qui tolleret iram,
Et Morti exsueret vireis [Reg: vires] , et virus Averno.
Quippe insons nemo: contagio criminis omnes
Faedat [Reg: Foedat] Adamigenas. hinc Mors lictorque Satanae
Lex adamanteo quondam sancita rogatu
Nos simul Orcini clauserunt carceris unco.
Ille vicem moerens hominum Iovae unicus haeres
Se Patris ultrici pro nobis devovet irae;
Peccatum iugulat; Legis chirographon aufert;
Destruit infernum, Mortem omni robore privat;
Ut Mors iam non mors sed mortis larva vocetur.
Auditu mirum est: hinc Mors, hinc Vita duello
Praelia committunt: cedit victoria vitae:
Morsque perennicremis absorpta est ignibus Orci.
Relligiosa [Reg: Religiosa] fides scripturae prodit, inertem
Mors avido Mortem deglutivisse barathro:
Et victam partem ludum factam esse iocumque.
heic [Reg: hic] ipse est Agnus Paschae, non umbra figurae,
Tostus amore hominum cruciantis in arbore ligni:
Cuius adorando solius sangvine primis
Nostra superciliis sunt illita limina tecti:
Hoc ubi sancta Fides ostentat, nullibi nobis
Angelus occisor neque Mors homicida nocebit.
Ergo celebremus solidis hoc nobile festum
Laetitiae numeris, mundo quod caelitus ortum est,
Cui Sol iusticiae lucem Deus ipse ministrat
Irradiatque nigras mortali in corde latebras.

Evax [Reg: Euax] ! Peccati nox transiit. orta dies est.
Nos demum, non vos Abrahae mentita propages,
Vescimur hoc nostro genuinis tempore libis.
Fermentum exesto, qua regnat gratia Verbi.
Ipse epulum Christus vult esse, et pascere menteis [Reg: mentes] :
Nec vitae alma Fides cupit autor alius haberi.
HIS, studiosa manus, laetae solennia [Reg: sollemnia] Paschae
Exercete operis. vosque auscultasse monenti
Credidero; ad Legem mores si fingitis, et si
Numinis aedituos numis oneratis ad Aram.

AD CHRISTUM in morbo.

ECCE valetudo, Deus, incidit acrior: et me,
Spem praeter, subito sidere morbus habet.
Verminat omentum stomachique recessus: et ardens
Expugnat cerebri stamma calore tholos.
Viscidus hinc oculi sedem liquor occupat: et sors
Irruit in clades ingeniosa meas.
Si medicos meliora lubens miser omina poscem,
Robur ut adfectis dent famulare locis:
Nemo tam subito datur heic [Reg: hic] inventus: ad unum
Dividuos omnes millia [Reg: milia] multa trahunt.
Ergo tuam, bone Christe, fidem solius anhelo,
Temporis adsistens momine quoque mihi.
Namque ratas nisi tu dabis in medicamine vireis [Reg: vires] ;
Ad medicam frustra confugit aeger opem.
Solus tu vitam potes aevi lege sequestra,

Protrahere, et fatis amplificare moram.
Frustra acuit succos [Reg: sucos] , lignique uligine frustra
Impugnat lentam potio cocta [(printer); sic: coacta] luem.
Vidi ego, quum Craterus dixit; Spe nitere [(printer); sic: Spenitere] , vives:
Sed spe deiectus protinus aeger obit.
Vidi, quum dixit: Spem proiice [Reg: proice] ; concipe mortem:
Vita sed huic in spe degitur ampla DEI.
Ad morbum dare solus habes medicamen: et absque
Hoc esset, longe cederet herba lui.
Phoebus acersecomes, Amythaoniusque Melampus.
Phillirides [Reg: Philyrides] Cheiron [Reg: Chiro] , Pergameusque senex;
Archibius, Paean, Craterus sunt nomina: non sunt
Artifices vitae. Laus ea, CHRISTE, tua est.
Laudis age illius me participato: moraeque
Eripe te lentae: (Fas, ita velle loqui.)
Ne mecum tabes anus inveterascat eundo,
Exanimemque trahat languida vita moram.
Radices cordis dolor exedit intus; ad aedeis [Reg: aedes]
Me sine cum properat turba beata sacras.
Quum video doctis alios habitare libellis,
Aemulus invidiae cor coquit aestus idem.
CHRISTE, meis sine te, quaeso, incurvare querellis:
Profectu careant nec pia vota suo.
Respice me, si vis: at vis. succurre [(printer); sic: succurrere] cubanti,
Si potes: at potis es. tu quia cuncta potes.
Fallor? an exsilio morbus sibi consulit; et Mors
Iam subito ponit spe pereunte minas?
Non fallor: rursum ecce novas attollor in auras:
Huncque redonata linquo salute torum.

I nunc, et dubita, sano pro corporis usu,
Plus medica sanctas arte valere preces.

Idea cordatae matrisfamilias. Ex 31. cap. Proverb. Salom.

SARDONICHAS [Reg: SARDONYCHAS] , Smaragdos, Adamantas, Iaspidas ad nos
Portat ab extremis institor Indus aquis.
Si pro tot gemmis mulier cordata daretur,
Munera non possent huic potiora dari.
Sardonichas [Reg: Sardonychas] , smaragdos, adamamtas, iaspidas omnes
Haec mulier pretii vincit honore sui.
Felix, in cuius thalamos denupserit uxor
Faemina [Reg: Femina] tam raro mentis honesta bono!
Transigit illa domi privata negotia rerum:
Nequa foris iaceat publica cura viri.
Aestuat haec licito solius amore mariti.
Huic usus nunquam [Reg: numquam] defit et esus opum.
Faemineas [Reg: Femineas] adsveta [Reg: assueta] colus operasque Minervae
Exsequitur parteis [Reg: partes] ambitiosa suas.
Ut penitrat [Reg: penetrat] terras alieno Sole calenteis [Reg: calentes]
Institor, et merceis [Reg: merces] advehit inde novas:
Sic prius aggestas omni ratione laborat
Uxor opes opibus amplificare novis.
Exigit e stratis sub prima crepuscula corpus,
Inque suas operas agmina serva cibat.
Nunc sibi vinetum, sibi nunc mercatur agellum:
Nunc sibi delectum gnaviter [Reg: naviter] urget opus:

Quaerere semper amat, semper quaesita tueri:
Perdere quid, magnum credit habere nefas.
Non tamen ad gemitus obturat pauperis aureis.
Quod datur in miseros, plenius auget opes.
Et prolem et famulos maturo inducit amictu,
Ac domat hibernas duplice veste niveis.
Ipsa sibi concinnat acu Nilotide vestem,
Ornat et aulaeo versicolore domum.
Foenerat [Reg: fenerat] hac illustre decus virtute marito.
Coniugis hic coniux splendet honore suae.
Hunc proceres laudant, prudensque corona senatus:
Et talem quivis vellet habere suam.
Nec vesteis [Reg: vestes] pro se tantum facit illa: sed ut rem
Augeat, has aliis distrahit aere foras:
Mundicie sua vult et sedulitate probare:
Ut fructus horum cana senecta metat.
Temperie morum tranquilla et voce decora est:
Docta pias leges ipsa, suosque docet.
Ipsa ministerii disponit quosque labores:
Immerito nunquam [Reg: numquam] vescitur illa cibo.
Hanc vir, et hanc proles quoque mascula laudat: opesque
Augent filiolae, plus tamen ipsa suas.
Blandus amor nihil est, et pulcrae [Reg: pulchrae] gratia formae.
Haec mulier bella est, quae scit amare Deum.

HYMNUS. Grates nunc omnes etc.

EIA expediti pectoris impetus
Thyrso beato Numinis excitos

Conferte nunc: interpretisque
Plectra animate sonora linguae,
Qui Christiano nomine nobiles:
Lateque gratas dicite gratias
Christo Deo, qui se beatae
Virginis insinuavit alvo,
HOMOQVE pure FACTVS. ut exsules
Ergastulos nos vindiciis manu
Nostris vicissim liberali
Adserat, et patriae redonet,
Qua quondam iniquis excidimus modis
Omnes ad unum cum Patre principi,
Atque inferorum destinati
Mancupio [Reg: Mancipio] fuimus tyranno.
Prorsus necessum est: mensque animi piae
Instillat auri: cum Geniis sacris
Ut vocem in auras elevemus
Unanimi studio canentes:
COELO PERENNIS GLORIA SIT DEO:
SECURA TERRAS PAX HUMILEIS [Reg: HUMILes] COLAT:
AMORE POLLENS INQUILINIS
GAUDIA SUFFICIAT VOLUNTAS.

EXORDIUM [(printer); sic: Exodium] ANNI MDXCIII.

QUOD MIHI, QUOD TOTI FELIX SIT ET UTILE MUNDO,
MILLE supra et longo QUINGENTOS ordine factos

TERTIUS adfectant [Reg: affectant] et NONAGESIMUS ANNUS
Fataleis [Reg: Fatales] hodie, sub prima crepuscula, flexus.
Magna Dei suboles et pusio parve Mariae,
Quas ego te strennas [Reg: strenas] , solito pro more rogabo?
Notitiam purosque tuo de numine sensus:
Voti successus, atque incrementa laborum:
Famam illibatam; studiosum pectus honesti:
Vim certam ingenii: sartamque sua indole mentem:
Et vegetum corpus, roburque fidele iuventae:
Ac, quantum satis est, mediocria commoda vitae.
Quid melius poteritve dari, poteritve rogari?

PSALMVS CXXXVII. Iuxta flumina Babel. etc.

AD tumidas Euphratis aquas Babylonidos orae
Sedimus antiqui nobile germen Abrae.
Sedimus: et quoties Sionis imago subibat,
Flevimus: et fletis tabuimus lacrimis.
Illic ad salicum suspendimus organa ramis,
Organa laudati conscia saepe Dei.
Nos tamen hostis atrox in summo angore iubebat
Psallere festivis carmina facta modis.
Eia Palaestinas hymnis animate choreas,
Et patrio laudes insinuate Deo.
Ah patrium laudare Deum quei [Reg: qui] possumus, agro
Exterres patrio quos ferus hostis habet?

O Solyme, si cura tui de pectore migrat,
Attonito stupeat dextra rigore mihi.
Haereat exsanguis caelo mea lingua palati,
Inque animo inque oculis ni mihi tota sedes.
Si non, te propter, totis exsulto medullis;
Fiant: nec capiti deprecor ista meo.
Ne sannae istius, Deus, obliviscere; quum nos
Risit in excidii tempore durus Edom,
Clamando, eximis age vertite vertite fundis
Cumque Deo templum cum dominisque domos.
O Babylon infesta; Deus bene prosperet illi,
Qui feret ultriceis [Reg: ultrices] in tua fata manus!
Qui pueris dulci genitricis ab ubere raptis
Lactea petroso conteret ossa solo.

EXODIUM ANNI.

ANNUS habet finem. Deus, hunc qui digeris annum,
Laetus habe magnas non magno carmine grates:
Quod sartam mihi mentem animi cum corpore sano,
Et cultum et victum, quae flagitat usus et esus,
Large indulsisti. fateor, non tantus haberi
Abs te debueram: verum tua gratia tanta est,
Quae me participat tantis in tempore donis.
Si quid peccatum est, ut certe hoc saepius anno est,
Da veniam; et veteres, precor, obliviscere noxas.
Ad frugem me porro bonam, te dante, vocabo.

FESTO MICHAELIS.

CUM DEUS hanc mundi fabricam struxisset, et omnis
Staret adhuc tenebris res ob amicta suis;
Dixit, Lux fiat. Subito cum luce videres
Ad verbum emergi corpora clara poli:
Cor mundi Solem, promum condumque diei,
Ac varium Lunae, qui regat astra, globum:
Fulgidulasque una faculas caelique nitelas,
Temporis ungentes per rata signa vices.
Hic simul emersere leves sine corpore vitae:
Flaminis instar habens, instar et ignis opus.
Si numerum quaeris: iam quot rota maxima caeli
Stellarum vibret lumina, nosse paras.
Utque opus autorem [Reg: auctorem] similaret; ut obvia quondam
In speculo formam reddit imago suam:
Mox radios de luce sua DEUS indidit illis,
Cunctaque virtutum semina habere dedit:
Ut sint ex toto, patria quod lege iubentur,
Et ceptum [Reg: coeptum] in nulla parte residat opus.
Quin bona tanta animi iam non deperdere possunt,
Mens licet utatur libera iure suo.
Sic igitur prima facti statione tenaces,
Ante creatorem stant sine sine Deum:
Gaudent laetitiam: mirantur, aventque perenni
Exercere datas laudis honore vices.
Vox sonat una, DEUS Responsant omnia, Sanctus,
Sanctus: ter-sanctus, vox sonat una DEUS.

Vox sonat una, DEUS. Vasti grave culmen Olympi
Adsimilat [Reg: assimilat] verbis edita verba suis.
Qualiter arguto si forte figurat in antro
Musicus harmonicos voce vibrante modos:
Vicinae valles, quercetaque pulsa resultant,
Quaeque supinatis prosilit unda iugis.
Et quanquam [Reg: quamquam] hoc hominum generi genus indole praestat,
Nullaque contractae semina labis habet;
Adspectuque frui datur alloquioque Iehovae:
Non tamen officium vile subire piget.
Nempe sui ducis exemplo didicere, minores
Iugiter obsequio demeruisse suo.
Vita ministeriis horum si nostra careret,
Prorsus ad interitum nos daret una dies.
Viribus et numero longe devincimur Hostis:
Sed vi, sed numero vincitur iste precum.
Quas non insidias facere et procudere fraudes
Callidus inferni praestigiator amat?
Mentitur socium, speciem furatur amici,
Blanditis animos influit illecebris:
Omnia conatur: transformat in omnia vultum:
Qui recto possit calle movere pios.
Pellucere [Reg: perlucere] tamen fraudem huius saepe videmus;
Splendida si fidei cum prece flamma nitet.
Ast ubi segnitie fidei calor ille refrixit,
Caecaque plus aequo pectora noctis habent:
Protinus obrepit, scelerumque nefaria ponit
Semina, mortali pabula cruda gregi.
Nam memor antiquae patria de sede repulsae,

De Christo sese vindicat Hydrus atrox.
Et quia cum Christo nobis bene convenit; in nos
Quae parat, ad Christum cuncta redire putat.
Et redeunt vere: nam quae caput improba perfert,
Affecti capitis pendula membra ferunt.
AT tu, nate Deo, sate virgine; sanguinis ortu
Frater; natura par Deo, et ipse Deus:
Si nosti, ut certe nosti: quando omnia nosti:
Quam fragilis simus fabrica cunctus homo:
Fac tu nobiscum: statu pro partibus horum,
Quorum non piguit prorsus amore mori.
Adsere nos porro. Si deseris ipse, perimus.
In te stat votis spes animosa suis.
Nec nos frustrabit: nec si mora longior istam
Debilitare velit, debilitare potest.
Usibus edocti vel tempora sera moramur.
Grandius augmentum, quod mora tardat, habet.
Immunes omni patrios da Marte penates.
Si Mars in patria est, Vox tua, Christe, foris.
Semper in ancipiti belli volat alea motu:
Quosque neges unquam [Reg: umquam] posse iacere, iacent.
Aeris eluito morbos et crimina caeli:
Ne vitient hominum tabe fluente genus.
Spicea detque Ceres, det vitea munera Bacchus:
Ut sua mortali sint alimenta gregi,
Et quoniam haec sacris plena est erroribus aetas,
Doctores aequo dirige calle tuos.
Sincere doceant: doctrinam moribus ornent.
Si mores desunt, pondere verba carent.

Pura revelati maneant quo semina verbi,
Possit ut his etiam postuma turba frui.
HIS, Christe, auscultes: et quo res cunque vocabit
Tempore, votivum pondus habere sinas:
Te per te petimus, per qui te iussit Olympo
Scandere, quique hominem sumere, quique mori.
HAEC, et plura, pios hodie meditentur oportet,
Si cura est festam rite sacrare diem.
Utque suum Christo detur, Christique ministris,
Sit caelum votis, ara sit aere gravis.

FESTIVITAS B. CATHARINAE et Collegii Philosoph. Witteberg.

HAVD ita multa dies agitur, quum plangere nostris
Hos pluteos elegis non animatus eram.
Candida Philosophi mihi persuasere Senatus
Corcula. iudicio qui potiore valent.
Qui tantis ego tantillus, pars unica multis
Non sua, quo liceat pondere, vota darem?
Haec veniae tamen est indulta huic gratia facto,
Quae festinato dissipat ore metum;
Hos se facturos aequique bonique labores,
Seu rudiore ferar seu breviore metro.
Vos o magnifici Rectoris numen, et o vos
Inclita Baronum nomina, noster honos:
Vosque Professores fidi Rectoris Atlantes,
Et tu Leucoreae pubis adulta manus:

Sitis in haec faciles. et si minus acria current
Verba Poetarum non calefacta rotis:
Obsequium laudate meum tam prompta voluntas
Parendi, veniae non rudis esse potest.
Temporis et brevitas me vobis purget, et aureis
Conciliet vestras in mea dicta sibi.
Nocturnum sapiant oleum, quae scripta placebunt.
Insulsum est carmen, quod mora nulla salit.
Quin et materies vestrum mereatur amorem:
Quando sit a nostro non aliena foro.
HAEC aut illa dies aut praeterpropter habenda est,
Qua CATHARINA, Charis nobilis illa, satae est.
Virgo; sed heroes potuit contundere, qualeis [Reg: quales]
Dis genitos coluit prisca superstitio.
Sese ipsa ingenio superans atque artibus annos
Maior erat sexus conditione sui.
Postquam salvifici pernovit dogmata verbi,
Quo divinarum participamus opum:
Christianae tanto pietatis inarsit ab aestu,
Tantus et incensus ignis ab igne Dei est:
Vt ne, Romanum nutu qui terruit orbem,
Hanc Caesar posset terrificare minis.
Ipse pater Costus, qua vi qua fraude, laborat
Filiam ab in viso saepe vocare Deo.
Vt neque vi neque fraude potest hos frangere motus:
Haec alio res est, inquit, agenda modo.
Convocat, insignem quos fama canebat ob artem.
Et quos armarat lingua diserta, sophos.
His una innumeris committitur illa magistris.

Una sed innumeros contudit arte viros.
Quid faciant? ubi verba iacent devicta, resurgunt
Verbera. quo calamus deficit, ensis adest.
Haec est haereticae constans sententia normae:
Vincare aut vincas; i, moriare, tuum est.
Sic, ubi facundae penetrantia fulmina linguae
Atque argumentis consolidata suis
Frangere non poterant, gladio deposcitur. et quae
Voce nequit vinci, vincitur ensis ope.
HINC hominem migrasse; et numen habere putata est,
Ac bibere humanas iam dea facta preces.
Hincque salutata est olim PATRONA Sophorum,
Quae Clarium prima parte moveret opus.
Tu quoque cui germana suum Sapientia nomen
Tradidit, et doctae Leucoris auctor eras,
Saxoniae FRIDERICE, (o sancta simplicitatem!)
Traxit in infidam nox tenebrosa viam.
Iusseris ut Laudes huius cantare quotannis:
Quo velit Aonium prona fovere gregem.
O nos egelidos, hac si fotrice iuventus,
Si debent nostrae pensa calere colus!
Tu calor aetherio succense triformis ab igni
Numinis; hoc opus est unius omne tuum.
Hinc Catharina sibi laudis ne vendicat hilum:
Si quid, ut est, laudis; laus ea sola tua est.
Tu Ludo huic patronus eris: te nostra quotannis
Iure salutarit carmine Musa suo.
Ante Sophis haec facta dies a Principe sacra est.
Communem reliquis hunc voluere Sophi.

ERGO salutiferae sementis in urbe Satores,
Vosque sacerdotum Iuris honora manus:
Et quorum est hominem verbis herbisque mederi:
Nobiscum socias continuate preces.
Dico PRECES: ne quam suspicio credula pompam
Fingat et in caro gaudia falsa sinu.
Quid conclamat a nobis aetate relictum est
Praeter solliciti pectoris arma, preces?
Has si rite Deo sacrisque litabimus aris,
Legitimas partes noster hic ACTVS habet.
Mira oculos quondam feriebat imagine, si quis
Straverat hostilem Marte favente manum:
Victricesque gerens lauros acclinus [Reg: acclinis?] eburnis
Curribus, aut niveis aureus ibat equis:
Et rerum ostentans seriem faciemque duelli
Urbesque et vinctos brachia capta duces,
Exaudibat, Io, longa comitante caterva,
Magne triumphe veni, magne triumphe veni!
Sed quantum caeli terram, res sacra profanam,
Tantum haec istorum concio vincit opus.
Moribus antiquis, quum Roma vicaria Christi
Nondum erat, Elicii sed studiosa Iovis.
Cui se cunque rei primum accinxere gerendae,
Successu peragi quam voluere bono:
Electa cervice marem de bobus aruspex
Admovit tepidis haud sine caede focis:
Et quid pulmones, et quid, vitalia limes
Qui secat, ac reliqui corporis exsta velint,
Explorans, animos superum quaesivit in istis,

Eventusque bonos consiliique fidem.
Si res ad voti libitum cecidisse reperta est:
Taurorum caesis est data palma fibris.
Pars sedes adiere deum freta caerula caeli,
Propositique ratas hinc petiere notas.
Pars avium voces certosque per aera motus
Consilii normam constituere sui.
O genus insipidum, quos picus in omina ducit,
Quos regit arbitrio sidus et exsta suo!
Non his erigimur; non his deponimur umbris:
Nos [(printer); sic: Non] satis una dei verba magistra docent,
Quid fuerit melius vitatu quidve petitu:
Sive foris turbet sors mala, sive domi.
Quod fit utrunque [Reg: utrumque] hodie. namque in Germanide tota
Quid non funesti semina Martis alit?
Extera ne memorem. rabies Otomana quot annos
Fulminat Hungaricis Austriacisque iugis?
Turca cruentandis iugulis iuratus et aris
Quotquot sunt loti sangvine [Reg: sanguine] , CHRISTE, tuo.
Non caret argento belli Germania nervis,
Nec vetus in nostro milite robur hebet.
Cur ergo infamem fugitivo calce salutem
Quaerimus, et toties barbara praeda sumus?
Non sunt consiliis armata nogotia [Reg: negotia] belli.
Replico: consiliis agmina nostra carent.
Vapulat invidia, qui dicere tale quid audet
Quodque fides et res publicat ipsa, loqui:
Noster eques nuper caesus quibus artibus, et quot
Oppida sint hosti tradita, quotque domus:

Norunt, qui in triviis equitant in arundine longa
E sabuloque solent aedificare casas.
Foeta viris auroque atque armis Agria capta est,
Agria Poeonio Turcicus horror agro.
Sed nostris reddent! (ad Graecas nempe Calendas!)
Has spes Hungariae martis alumnus habet:
Pelliceae martis, quae spisso horrore pilorum
Defendit trepidi corporis acre gelu.
Sed mihi Sigalion Aegyptius oscula signat,
Meque iubet monitus heic [Reg: hic] meminisse suos:
Haec simul et sacris et contestata profanis
Novimus et priscis moribus atque novis:
Cuiuscunque [Reg: ?Cuiuscumque] Deus fortunam invertere tentat,
Turbat iudicii consiliique fidem.
VOTA sequar potius. Deus o Rex maxime regum,
Incipe tu votis aequior esse meis.
Ecce, quot illustres animae me corde sequantur,
Concipiantque bonas ore favente preces!
Ne tibi sit duros nobis obvertere vultus:
Ne tibi pro nihilo tot bona vota cadant.
Sed quid te moneo? quasi tu monitoris egeres:
Has quasi non biberes aure capace preces,
Iam tum, quando animi secum mens cogitat illas,
Necdum has egessit lingua ministra foras:
Tu quasi non pernox, quasi tu non perdius ad nos
Nostraque gauderes pervigilare vigil:
Arbitrio cuius lucem noctemque videmus:
Quo sine nec capitis defluit umbra pili.
O caelum, o terram! sine te, Deus esset; et Orci

Et Maris et Terrae simus et ira Poli.
Dispeream, breve si momentum Ecclesia duret,
Si non perpetuis pessum eat illa modis.
Sed quod non fiat, divini muneris omne est.
Hoc opus e caelo, non aliunde venit
Verum emitur precibus: sed non tamen omnibus aeque.
Qui pius est, pro se sentiet arma Dei.
Si prece muniris, si praefers symbola Christi;
Vel contra armatos hostis inermis cas.
Vidi ego qui votis adversum sterneret hostem:
Et vidi armata non valuisse manu.
Vota vel e caelo possunt deducere vireis [Reg: vires] ,
Si vis humanos deserit arcta viros:
Vix credi poterit, quum sors violentior urget,
Quam gravis in socia sit medicina prece.
AT Deus iratus! Quid tum? praetendite Christum:
Vivum iuro Deum, mox cadet ira Dei.
Perfacilis flecti Deus est. instate. licet sit
Illius ira gravis, fit tamen ista levis.
Vidi terribiles Domin incandescere vultus,
Cum vellent homines deteriora sequi:
Et vidi rursus Domini mansuescere vultus,
Cum reduc es mallent utiliora sequi.
AT plus credibili crevit scelus undique! quid tum?
Gratia credibili maier [Reg: maior] amica dei est:
Ac nullo delet facinus delebile multo
Verbere, si facti paenituisse videt.
Adiuvat in mediis oleae ramusculus armis,
Hostis in adversi quum ruit hostis agrum:

Nil iuvet aeternae pacis praeferre sequestrum,
Qui pax est hominum mutua, quique Dei?
Immo iuvat. namque indignum foret aetheris aulâ [(printer); sic: aulam] ,
Praestarent homines si pietate deo.
AT vitium longo nobis induruit usu,
Quique mora crevit mos, solet esse tenax.
Esse solet. quid tum? ner vos intendite mentis:
Mentis quippe bonae pro vehit orsa deus.
Quicquid erit, prece vincendum est. pugnate precando:
Qui prece conatur vincere, vincit homo.
Vincitur et vincitur Homo, sed et ipse Satanas,
Et prece maiestas vincitur ipsa dei.
ERGO ades, et socios ausculta, Christe, precatus.
Non faciet longam nostra querela moram.
Esse magistratum scis nobis, quem, reor, optet,
Libera cui voti sunt data iura sui.
Ut melior nemo hoc, ita non metuentius ullum
Numinis imperium Teutonis ora tulit.
Atque togam atque sagum doctus, sed doctior illam.
Vtiliorque tuo, quam sibi, Christe, gregi.
Si quenquam [Reg: quemquam] , inprimis hunc sit tibi cura tueri.
Tempora da vitae plura superstes agat.
Nec tibi sit mirum, nos multam huic quaerere vitam.
Vtilis est patriae. Num tibi caussa levis?
Hoc salvo, nunquam [Reg: numquam] se victam Ecclesia dicet:
Aut nostras frangi posse fatebor opes.
HUNC cura Ludum; qui pridem despicit omnes
Infra se positos quotquot hic orbis habet:
Ut quoscunque [Reg: quoscumque] dabit venturi temporis aetas,

Noster hic haud illos nomen habere sinat.
Terra carens ludis, corpus sine mente putandum est,
Et sine luce dies, et sine sole polus.
Quid Schola? Cor mundi: moderatrix aurea rerum:
Vnica doctrinae culta magistra bonae:
Morum formatrix: animorum fabrica: nutrix
Artium: inexhaustae dives alumna rei:
Virtutum cultrix: veri falsique probatrix:
Vtilium genitrix ingeniosa virum,
Publica quos sibi res, sibi quos Ecclesia, vitae
Quos hinc privatae deligit ordo sibi.
Adde, quod est primum, studium pietatis in illa est:
Hunc sibi laus Domini vendicat una locum.
Vtque huius [Reg: ?huius] reliquae; sic haec Witeberga profecto
Multiiugae inprimis artis agone calet.
Demonstrant alii modulo rationis acuto
In partes numerum ducere rite suas:
Auribus instillant alii praecepta iuventae,
Intus et eradunt huic alimenta mali:
Expoliunt linguas, et rerum singula verbis
Exornare suis et variare docent:
Innumeris numeris numerisque poema ligatis
Et quae scripta ratis innumerosa metris:
Solvere fallaci sinuosa sophismata nexu,
Caecaque contortis dicta vibrata plicis:
Naturae mores penitosque subire recessus;
Qua Deus hanc mundi temperet arte domum:
Stellarum positus, Solis caelique meatus
Argutis radii disposuisse viis.

Luna laboranteis [Reg: laborantis] cur occulat invida vultus,
Solis et atratos cur rota celet equos.
Quei [Reg: Qui] loca non visae metemur dissita terrae,
Et quae quis docto pulvere digna putat.
Historias alii reserant et tempora: prisci
Quid memorent Fasti, quid spaciosa [Reg: spatiosa] dies.
Quaerere quei [Reg: qui] famam, quaesitam impune tueri
Debeat incolumi mascula turba fide.
Enucleant alii mutas Hippocratis artes:
Praelucent alii Iuris utramque facem:
Intendunt alii munus sublime, quod horret
In girum [Reg: gyrum] angustae cognitionis agi:
Scripturae genium veterumque oracula vatum
Artis et ingenii luce sagace notant:
Quei [Reg: Qui] rerum sator ille Deus se possit Hebreae
Virginis exileis [Reg: exiles] insinuare fibras;
Carnis et humanae tantillo indutus amictu
Germen habere hominis, germen habere dei:
Quei [Reg: Qui] [Reg: Qui] rex naturae, naturae cedere legi,
Mortalique Deus more subire necem:
Queique dari possit superis expergitus auris,
Frigida quem vitae pausa secuta fuit:
Etque: peccatis hominum dissuta, vicissim
Gratia cum tumido sarta coire Deo:
Quid Deus, et quid Christus: et hunc quei [Reg: qui] claudere nunquam [Reg: numquam]
Pectoris humani vascula parva queant:
E: quam vana horum praedetur opinio sensus,
Qui sub sensiculos hunc rationis agant:
Ac cupiant Christum cerebelli includere septis,

Quem nequit ingenti claudere terra sinu.
His studiis calet haec, quod nosti, lucta cathedrae:
Et magis atque magis deinde calere cupit.
PRO quibus obsequiis, si fas est, CHRISTE; paciscor,
Leucoris assiduus tutor ut esse velis.
Ausit ut hanc si quis nocuis invadere turbis,
Aut male praestigiis infatuare vafris:
Aut odio obscuro, aut morsu incursare profano:
Hunc tu! sed taceo: scis, puto, quod sequitur.
Tuta etiam Patriae sint alcedonia terrae:
Sit res tuta foris publica, priva domi.
Perde viros, qui bella volunt Martemque lacessunt.
Sanguine fac pessum sanguinis autor eat.
Nec committe, sacri pretio tibi sanguinis emtas [Reg: emptas]
Quis quam crudeli sanguine mactet oves.
Ut discant hostes, nunquam [Reg: numquam] vertigine sortis,
Aut caeco rerum turbine tanta geri:
Sed potius servare tuo te numine solum
Agmina mandatis obsequiosa tuis.
Subde novas homini vires, rege luce priores.
Vires namque viri te sine viras alunt.
Sitque fide constans: si res fert, mobilis aede.
Terreri Attalica conditione neget.
Non ad fortunae regumque favoris ad auram,
Plebis ad applausum verba fidemque trahat:
Audeat invicto sed pectore dicere, Tortor.
Quid me ferre iubes? En ego, ferre iube.
COMMODA temperies caeli sit et aeris: in nos
Semina morborum nequa cruenta fluant.

Absit morbus egens, victus paenuria, magni
Aut comes, aut certe nuntia prima mali.
Nus quam fallenti vitis progerminet uvas
Palmite: quo damnum sarciat ante datum.
Neu seges eludat messem fallacibus herbis,
Sed sibi tramissas larga remittat opes.
Iam nunc (quod flendum est) terra atque iniuria caeli.
In nos coniurant. res facit ipsa fidem.
Nec res macra modo est: Spes despondenda laborat
Ipsa quoque: et multos ducit hiante metu;
Quaenam sint vitae posthac alimenta caducae:
Cuinam serventur corpora nostra fami!
Certe nuper humus pro ventu divite visa est
Vinetumque gravi luxuriare botro.
Post mentita tamen spem sunt. querulique coloni
Mensuram voti non habuere sui.
Heliadum ramis plus, quam sint grana ferendo,
Flentibus, inter aquas uvida messis erat.
Hinc pro fruge metunt siliquas naucique cucullos:
Frumentique explet stramen inane vicem.
Sic multum imminui res frumentaria cepit:
Quod solita annonae copia deerat agris.
Et causa in promptu est: Quoniam nos flere pigebat,
Ac sordes lacrimis ante lavare piis:
Flet caelum, camposque lavat: lacrimasque colono.
Elicit invito: rus quia fruge caret.
O promus - condus penoris praedivitis, ecquid
Sentis hos aequa mente, Iehova, metus:
Sentio, ais, quidni? Sic vos punire paravi:

Sic ponam immodicae caelica frena gulae:
Sic, quicquid vestri meruerunt pendere mores
Hactenus, hoc anni tempore pendet homo.
QUID si non faceres? quid si peccata perosi
Altera mutatis vela daremus aquis?
Saepe minas iramque tuam paenamque [Reg: poenamque] levasti,
Cum peccati hominem paenituisse liquet.
Ibo per exemplum. Quoties genus Isacis olim
Ob scelera incensum te dedit inque minas?
Cum iam supplicio velles mactare: Iehova
Respice, clamabant. Respicis, et bonus es.
Momentum levius non est Ecclesia nostro
Tempore. conserves hanc modo, Christe, diu.
Perfida sed toties, ais, est mihi. perfida certe est,
Perfida: sed quam vis perfida, cara tamen:
Tantum restituat tibi se. caede, ure secaque,
Quicquid agis, sanguis est tamen illa tuus.
Sed neque fastidire potes, nec eam dare pessum:
Sic huius socio totus amore cales.
Ergo animos medicare hominum motore salubri:
Suggere et obsequii semina grata novi.
Perfidam dices, tibi quae modo perfida dicta est:
Lausque erit ante tuos sera, sed ampla pedes.
SALUA sit idcirco spes nostra: nec impetus anceps
Debilitet dubio corda supina metu.
Dictum actum, quod Iova iubet: vox edita res est.
Hic insperatam spem dare solus habet.
De nihilo creat hic aliquid: de pane minuto
Callet hic innumeros obsaturare viros.

Tantum huic dicamus votum impetrabile: cultu
Morum exturbemus furta priora novo.
Vtque voluntatis non deserat orsa facultas,
Successus animis adde, Iehova, pares.
Iuratum cohibe Satanam mortalibus hostem,
Cumque hominum morbo congrege quicquid obest.
Hic auceps animae cumprimis subdolus unum
Nobis securum non sinit ire diem.
Nos hic odoratur, nos investigat, et astu
Quovis degustat, qualibet arte premit.
Nocteque, quum fusco somni velamur amictu,
Spectra magisteriis obiicit [Reg: obicit] innumeris:
Luceque, quum soliti legata negotia pensi
Quisque suo curat robore, quisque loco:
Nos hic ab officio tractos, et ut illice cesto
In nassam ducto ad scelus ire iubet.
Et nisi tu semper geniorum praeside coetu
Nos custoditos, optime Christe, dabis:
Non mille excubiae, non hunc signata repellent
Limina. persuaso fallere rima sat est.
SED scio, non multos furor hic exibit in annos:
Saevitiae istius pro fore finis adest:
Ni sit inops veri Deus ipse, quibusque futuram
Eventus sortem posse videre dedit.
Huic dica dicetur, Christique trahetur ad urnam
Iudicis, et de se suplicium [Reg: supplicium] acre dabit,
Supplicium aeternum. victrix Ecclesia laeto
Eminus haec oculo cernet et aure bibet:
Atque triumphanti similis sic saepe rogabit:

Tandem animi cecidit spiritus iste tui?
Quo furor, et sceleris nunquam [Reg: numquam] exsaturata libido?
Aude aliquid socio cum grege, si quid agis.
Hi contra horrendo sub fulmine tormentorum
Vix hoc in verbum sufficient, FUIMUS.

NATALITIIS CHRISTI.

QUI natus, sine matre, patris sub corde lehova,
Temporis auditum quum neque nomen erat;
Nec terrae pila, nec caeli rota, nec maris agmen,
Hoc nec inaspicui [Reg: ?] lumen inane cavi:
Ardua quum caeli, fluor aeris, arida terrae,
Liquor aquae et certi temporis usus erant,
Hic idem, sine matre Deo qui nascitur olim,
Induviis nostrae carnis amictus adest:
Tantum labe carens, ex toto caetera nobis
Par similisque: deo par similisque patri.
Naturaeque migrat naturae conditor usum
Insinuans uteri se sine patre fibris.
Quae mater, quae virgo tamen, quod pignus alebat,
Non interfecta virginitate parit.
Foederis admiranda fides! a Numinis aura
Mortalis subolem foete puella gerit.
Fitque homo, qui Deus est; quae virgo; puerpera. verum
Nec virgo amisit nec Deus esse suum.
STELLARUM Caeleste solum vitaeque volucres,
Qui superae colitis moenia celsa domus,

Aeriaeque plagae, corpusque volatile venti,
Nubesque et pluviae labilis humor aquae:
Et vastus terrae impendens super Oceani mons,
Oppositaeque mari pensilis agger humi:
Et quicquid domus haec Naturae publica caelum
Circinat incubitus ambitione sui:
Vi tota in pueri plenos animantor [Reg: animator] honores.
Tantum linguarum nulla silescat opus.
Hic est, quem vates olim cecinere futurum,
Exsuta est sceptris gens ut Hebraea suis.
NOBIS hic natus, NOBIS datus unicus unis.
Baptisma hunc unum prendit et una fides.
Hic ab Adamigeno solvit humana reatu,
Instauratque sacrae rudera lapsa viae.
HANC instare viam: Puerumque urgete sequendo.
Non est ad caelum tutior ulla via.
SALVE, dia salus, dicat, quicunque [Reg: quicumque] salutem
Credit in hac Pueri stare salute suam.
SALVE, Pax hominum, dicat, quicunque [Reg: quicumque] praeoptat
Nostra perennanti saecula pace frui.

Quod; non, Quomodo.

SCRUTARI quoties hominis natalia Christi
Audet homo, et facti sollicitare modum:
Ilicet humanae rationis acumen hebescit,
Caligant oculi, cor pavet, ora silent.
Factus homo Quod sit Deus; edam. Quaeso, quis autem,
Quomodo factus homo sit Deus, edet homo?

Fides certa.

Certa fides non est, dubio quae fluctuat aestu.
Posse Deo soli fidere, certa fides.

Memento novissimorum.

Ut nunquam [Reg: numquam] pecces, meditare novissima rerum,
Quam longa AETERNI nominis illa mora est!

Surrexit Christus hodie.

Membrum ego sum capitis Christi. Caput exiit urna.
Ipse tenebor humi, si caput exit humo?

Christus in Horto.

Sanguineas Christus guttas sudavit in Horto,
Ante patrem suboles, et Deus ante Deum.
Si minus ex aliis; ex hoc, Homo disce vel [(printer); sic: disce] uno,
In scelus humanum quanta sit ira dei.

Christus in Ligno.

CHRISTE, Palaestinae moriens in robore quercus,
In Fidei da me robore posse mori.

Quinque CHRISTI saltus.

O Homo, quincuplices CHRISTI, mihi dispice [(printer); sic: displice] saltus.
E caelo in gremium Virginis UNUS erat.
Virginis e gremio durum praesepe fit ALTER.
Fitque e praesepi TERTIUS ara crucis.
Ex ava crucis in tumulum fit QUARTUS. et ex hoc
Deserti rursum QUINTUS ad astra Poli

QUINQUE dedit saltus: ut det mortalibus UNUM
E terra in caelos. Saltus o une, sat es!
Deum hominem factum, rationi creditu difficilimum.
Factum hominem esse Deum, magnum et memorabile mirum est
Inter et humanos Angelicosque choros.
Nec minus hoc mirum est; Humanum posse doceri
Pectus, ut accredat, Factum hominem esse Deum.

CHRISTUS IMMANUEL.

Nascitur Immanuel, moritur, sepelitur, ad Orcum
Visit, et evicta morte revisit humum:
Visus humi caelum repetit, caeloque redibit,
Et patrias mecum participabit opes.
IMMANUEL caput est: capitis sum pensile membrum.
Si caput in caelo est, membrane claudet humus?

KALEND. IANUARIIS.

NOX abit: et iam quinta sonat. Martisque satelles
Excubitore suum provocat ore diem.
Exsurgo: rursumque meas IN NOMINE PATRIS
ET FILI ET SANCTI FLAMINIS edo preces.
At simul hac cum nocte vetus quia transiit annus,
Et novus adfectat [Reg: affectat] per sua puncta viam:

Virginis octiduane Puer, dulcissime Iesu,
Aeternique patris forma coaeva Dei:
Praeter servandae consueta diaria vitae,
Te strennas [Reg: strenas] etiam supplice corde rogo:
Qualeis [Reg: Quales] , non edo: si vis tamen edere; si vis
Mi dare, quas strennas [Reg: strenas] postulo; TE mihi da.

IESUS.

IESUS laetitia est in CORDE, in MENTE voluptas,
IESUS in ORE mel est; IESUS in AURE melos.

Chrysostomus.

Non est in partu mulier tam prompta salutis,
Quin velit ad dandum promptior esse DEUS.

KALENDIS IANUARIIS.

IESU, tu primis vox sis mihi prima Calendis.
IESU, vox vitae sis quoque summa meae.
Excessit, rectore Deo, vetus annus ab astris,
Atque novum novus heic [Reg: hic] ordinat annus iter.
Si strennas [Reg: strenas] pro more no vas dat amicus amico,
Do tibi prae cunctis, dulcis amice meas.
Venit ad extremum taciti pes lubricus anni,
Inque novo properat ponere calle gradum:

Da Deus, heic [Reg: hic] etiam nocui vis improba fati
Desinat, et fausto Sors pede ceptet [Reg: coeptet] iter.
Attigit anniculus metae spacia [Reg: spatia] ultima cursus,
Iamque novo gaudet carcere posse frui.
Meta mali lux ista, precor, sit et ultima nostri:
Primaque perpetui meta sit ista boni.
Orbe peragrato rediit novus annus in orbem.
Da redeant Orbi, quae periere, DEUS.
Annua Zodiaci finitur linea tractus:
Ultima sit nostri linea, CHRISTE, mali.

Drachmula mea.

Quinque talenta aliis, mihi drachmula contigit una.
Drachmula sit lucro, da DEUS, una TIBI.

Et exaltavit humileis [Reg: humiles] .

Hunc Deus in mundo solet observare tenorem:
Ponit humi tumidos, tollit humo timidos.

Preces.

Aeger eo cubitum: sanus cubit (ecce!) resurgo.
Quaeris, tam rata sit quae medicina? PRECES.

FESTO PASCHAE. P. P.

SAT curis lacrimisque datum sopire dolorem,
Et cordis laxare fibras, et solvere frontem

Lux hodierna iubet, nostrae solemnia [Reg: sollemnia] PASCHAE.
Colle supinatis oleae qui nuper in hortis
Grandes purpureo sudavit sanguine guttas:
Impia quem rigidis lixarum turba catenis
Induit, et stricto colaphos infringere pugno
Ausa est insonti, diraeque tonitrua linguae
Blasphemo iaculata tubo collidere famam
Divinique satus maiestatisque paternae:
Quem Pilata cohors Romani praesidis, et quem
Obiecit scuticis sannisque Herodia vulpes:
Qui medios inter, scelerum quasi pompa, latrones
Dispessis manuum palmis crurumque plicatu
Dira exsecrati suffixus ab arbore lignis est.
Cui latus immiti traiecit satrapa ferro:
Hostica quem tristi dedit inclementia morti:
Quem princeps regimen naturae lampas olympo
Astriferis comitata choris deflevit ademptum,
Implicuitque solum tenebris, hominesque coegit
Desperare diem et caeli sperare ruinam.
Talia tantaque passus, et his graviora, nec ulli
Sat memorata prius, nec post memoranda sat ulli:
HIC HODIE SURREXIT humi redivivus ab umbris,
Seseque ostentat, labarique volumen in auras
Ventilat emeritum prostrata a morte tropaeum.
Atque haec plana fides et non dubitabile verum est:
Attestantur idem Scriptores quattuor, et qui
Olim a secretis Christo sociique fuerant;
Quique salutiferae post Cancellarius aulae

Promeruit dici Perseae gloria Tarsi,
Quem coram vidit superi rota tertia caeli
Discipulum vivo Christi sermone doceri,
Haec eadem nostro generi testata reliquit.
Iam si surrexit Christus, surgemus [Reg: subrigemus] et ipsi:
Et si defunctae nulla est surrectio carnis,
Nec Christi caro surrexit. Quod si caro Christi
Non surrexit, inanis erit nec habebitur hili
Nostra fides, et adhuc peccati lege tenemur;
Ac periere omnes, qui sunt in nomine Christi
Vita defuncti. Nunc autem Christus ab urna
Surgens primitiae (quod scimus) factus eorum est,
Quotquot dura quies lenta sopivit in umbra.
Sicut in Adamo nos morti tradimur omnes,
Sic rursum in Christo de morte resurgimus omnes.
Qualia, quis dicat, vel quomodo corpora surgent?
Stulte, quod haec surgant, satis est; cur, Quomodo, quaeris?
Non ratione sed exemplis res ista probata est.
Num tua sementis viviscit [Reg: vivescit] , mortua ni sit?
Quodque seris, non est oriturum postmodo corpus,
Sed purum atque putum quovis e semine granum:
At Deus ingenita cuivis ex indole corpus
Induit, atque suam dat, quam vult ipse, figuram.
HAEC et plura docemur: et ut doceantur in istis
Plurima postgeniti; nostrum est, obnoxia pubes.
Serva ministerio doctrinae corpora pastu
Attolerare aliquo. iubet hoc sententia Paulli;
Qui curant aram, fas est ut alantur ab ara.

Quem pudet (ut vestro puditum est ex agmine quosdam)
Ad pluteos arae socio procedere passu;
huius et angelicos coetus Christumque pudebit,
Decrepiti messis cum venerit ultima mundi.
Frugifer Ara suis ager est cultoribus; et quae
Huc iaciuntur, habent faecundum [Reg: fecundum] seminis instar.

FESTO PENTECOSTES P. P.

FESTUM hodie solitis Ecclesia moribus ornat,
Quod sacrosancta sibi vendicat AURA Dei.
Simus in hoc nostri, quotquot morientis ab Agni
Pignora divino sanguine lota [Reg: lauta] sumus.
Quod Solymis immensa Dei magmenta loquuti
Sunt olim undenum vis galilaea virum,
Atque uno sociata loco pars caetera [Reg: cetera] turbae:
Res exanclati non fuit ista meri.
Sed nempe eventus sunt tunc sortita Prophetae
Omina fatidicis antenotata libris:
Quum suprema cadent celerum [Reg: celerium] momenta dierum,
Hauriet effusum Flamen ab ore Dei
Omnis homo, (Deus inquit) et omnis in omnibus oris
Vaticinaturi pectoris orsa dabit.
Nec sexus discrimen erit neque sanguinis ullum:
Eiusdem mulier cum mare sortis erit;
Eiusdem patris Iäpeti [(printer); sic: Iapeti] neglecta propages,
Gensque Palaestinis Israelitis agris.
Visio devotos tunc illustrabit ephebos,

Visio divinos testificata modos:
Atque senum in somnis animi ventura repingent
Somnia, formoso candidiora die.
Signa supra dabo, signa dabo mortalibus infra
Prodigiosa polo, prodigiosa solo;
Scilicet undantem trepidante volumine fumum,
Atque ignem atque rubrae flebile sanguen [Reg: sanguis] aquae:
In tenebras lumen radiosae lampadis assum
Verget et in taetram Luna cruoris hamam:
Quam veniat magna illa dies horrendaque mundo,
Quum deus extremi iudicis arma geret.
Et siet; Quicunque [Reg: Quicumque] Dei prece numen adorat,
Non immutando faedere [Reg: foedere] salvus erit.
TALIA secum hodie meditari convenit omni,
Ignem animare suum qui cupit igne Dei.
Hic germanus enim divini spiritus ignis
Et calor et fotor noster et altor erit:
Hic ab Adamigena tristes caligine mentes
Solvit, hic algenti corda rigore levat.
Inclita maiestas, quae in trino simplice, et uno
Triplice, mirando iure triuna manes;
Et Pater, et Fili patris, et secreta duorum
Copula par illis Spiritus; une Deus;
Largius indulge nobis tua dona: calorem
Frigidulis, animae lumina caecigenis.
AT vos ingenuis pubes addicta Camaenis [Reg: Camenis]
Altius haec imis imbibitote fibris:
Quique docent eadem multis ad pulpita multos,

Quo poterit pro se quisque, iuvate, modo.
Una Dei merito qui porrigit aera ministro,
Ditior est, quam qui corrogat aera Midae.

AD ADAM. SCHRAMUM, VONSESAT. super sacris ipsius Odis.

RES magna est nimiumque potens Oratio IUSTI
Salvifica Christi quae stabilita fide est.
Haec aperire potest occlusa sacraria caeli,
Morigerumque sua lege vocare Deum.
HANC cum Sapphoo doceas nos, SCHRAME, libello;
Non erit ingenii gratia nulla tui.
Nam quid amabilius poterat maiusve doceri,
Quam reserare polos, et revocare Deum?

AD MART. KINNERUM, V. N. [Abbr.: Virum Nobilem] de Cervimontana ipsius Echone.

EDITE Melpomene, KINNERE, educte Thalia:
Hincque Poeta bonus, Musicus inde bonus:
Hirsbergae medicis thermarum ubi morbidus undis
Corporis adfecti tabida membra lavas;
De CRUCE Christigenis Christique piam instruis Echum,
Quam, reor, Angelicos nunc iterare choros,
O Echo sanctam! tuque o Crux nobilis, et qui
Hanc Crucifixe tuo sanguine Christe lavas!

Ecqua salutiferis thermarum cura lavacris
Sit potior, quam sic posse lavare malum?
Is pure lotus, qui se lavat intus et extra:
Interius Christi sanguine, rore foris.

AD ASTEROPAEUM ANEMUM, Theologum Ude-TERUM.

UNUM hominem constanter agas, homo polype. nunquam [Reg: numquam]
Servus diversis serviet unus heris.
Qui Christi non est. anti-Christi esse necessum est.
Nam commune nihil cum Beliale Deo.

IPSE FACIET.

TU, si qua vides, quae solidam merere laudem
In me poterunt more probata Christiano;
Virtute mea consilioque facta censes?
Quam vellem, o homo! sed nihil ipse, nil profecto
Ex me facio, quod vocitet bonum Deus, qui
Solus bonus est. Ipse facit: facit profecto
Ipse, quod ipse facere nec quidquam aestimor abs te.
Quod feci bene; quod facio bene; et quod olim
Facturus bene: non o homo, non ego feci;
Non ego facio; non ego facturus id ex me:
IPSE FACIET; ipse facit; fecit ipse IESUS.

Epigraphe Musei IAC. MONAVI VRAT. DOMINO DEO NOSTRO I. C. UNICO REGNI SANCTORUM HAEREDI [Reg: Heredi] : PERENNI VITAE FONTI: TRIUMPHANTI MORTIS VICTORI: AETERNO BEATARUM ANIMARUM HOSPITI, SACR.

SUMMA in his terris tum sapientia tum felicitas est, posse quiescere, ac sua potius agere et propria, quam aliena. Deinde utraque fortuna, et sive sit agendum sive patiendum, in Deum potius quam in homines respicere, et ab eo solo pendere. Mortem denique suam perpetuo sic meditari, et peccatum potius fugiatur, quam illa nimis metuatur. Mundum praeterea, quaeque sunt illius, despicere simul et odisse. De vita perpetua magis, quam de hac fragili et caduca solicitum [Reg: sollicitum] esse: Animaeque curam gerere maiorem, quam corporis: Et ita sese comparare, ut anima prius laeta lubensque hinc in caelos evolare cupiat, quam e tabernaculo suo evocetur.

M. R. V.

PSAL. XC. Domine doce nos scire numerum dierum nostrorum, ut ambulemus corde sapiente.
[Gap desc: Greek]

---

page 75, image: s099

Quae carmine ita reddebam ANNO MDXCIII.

NULLA est in terris aeque sapientia felix,
Intra pelliculam quam posse quiescere. caute
Res tractare suas, neque participare quod extra est.
Fortunae tolerare vices utrius que modeste.
Arbitrio pendere Dei solius. ad omnes
Temporis articulos obeundam expendere mortem;
Nec tamen exhorrere nimis: sed ut insita nobis
Semina nequitiae prima suffocet in herba.
Mundum preterea [Reg: praeterea] fatuique coagula mundi
Spernere. perpetuam potius spectare salutem,
Quam cito lapsurae momentum ignobile vitae.
Plus lucem sectari animae, quam corporis umbram:
Atque ita se gerere, ut prius hoc exire praeoptet
Corporis hospitio Mens ad sibi debita caeli
Moenia, decreti quam iusserit ordo diei.
Psalmo XC.
Da Deus humanae mensuram noscere vitae:
Matura aeternas ut sapiamus opes.
qu/me ble/yon etc.
Suspice mens caelos, atque obliviscere terras.
Ulteriora manent: inferiora cadunt.

KALENDIS IANUARIIS.

FINIT et hic ANNUS. Quid mecum hoc temporis actum est?
Vivo. nec hoc tantum. valeo: neque corpore tantum:
Mente etiam valeo. Musaeque et nominis exstat
Integra fama mei. cultus quoque Numinis idem est,
Qui fuit. aucta satis fortunae rescula nostrae est.
OMNIA, quae votis anno concepta priori
Abs te, care Deus, sub primum mane rogabam,
Profectus habuere suos: neque defuit hilum.
Contra dives eram promissis ipse; futurum,
Improba damnarem solitae contagia noxae.
Meque redonarem vitae melioribus orsis.
Sed pudet heu pudet hoc de me tibi, CHRISTE, fateri;
Eventu caruere suo, quae vota vovebam.
Scilicet humanae vestigia devia turbae
Avertere meos sperato tramite gressus:
Nec licuit pactae cretam contingere metae.
Ah casus miserare meos, miserere laborum!
Cerne animae luctam; quam toto pectore coner
Promissam curare fidem: sed ubique, sed usque
Auferor in praeceps excordi turbine cordis.
Scilicet heic [Reg: hic] constant Iessaei verba Prophetae;
OMNIS HOMO MENDAX