POEMATUM IOANNIS STIGELII LIBER I. CONTINENS SACRA.

IENAE Excudebat Donatus Ritzenhayn, et Thomas Rebart. 1566. Cum Gratia et Privilegio ad Sexennium.

ILLUSTRISSIMO PRINCIPI AC D. D. 10 ANni Friderico II. Duci Saxoniae, Landgravio Thuringiae, et Marchioni Misniae et c. suo Domino clementissimo.

Antichristum Romanum, horum vero potentes huius mundi, qui excoecati [Reg: excaecati] errorum nebulis, veram de Deo doctrinam exstinguere, et pios Doctores Ecclesiae Dei, vi e medio tollere conantur: Huic accedit malicia [Reg: malitia] hominum amplectentium errores et indulgentium coecis [Reg: caecis] cupiditatibus et furori Diaboli, et imbecillitas immensa generis humani, quae destituta praesidio Dei et castorum angelorum, facile in errores et tragicas calamitates ruit. Taceo bellorum saevitiam, perturbationem disciplinae veteris, contemptum virtutum, amorem et quasi desiderium scelerum omnium, et tandem calamitatum, quibus cum conflictamur, magnitudinem, multitudinem, moram, quae si non evertere, frangere certe adflictam mentem poterant: Tamen ex his fluctibus tentationum quibus agitatur vita nostra, atque ex profundo Pelago calamitatum, eluctatur pia mens recordatione promissionum divinarum, et ardenti invocatione, quae duo

summa sunt et praecipua praesidia in hac vita humana. Ita autem inquit filius Dei Iohan. 14. Dabo vobis Paracletum, ut maneat vobiscum in aeternum. Et ibidem: Non relinquam vos orphanos, sed veniam ad vos. Et Esa. 46. scriptum est, Portamini in aluo mea, gestamini in brachiis meis, usque ad senectutem ego ipse et usque ad Canos, ego vos portabo: ego feci, et ego feram, ego portabo et saluabo. Quorum verborum, sicut aliarum similium promissionum sacrae scripturae, tanta est amplitudo tantaque utilitas, quanta nullius mens concipere cogitando, nullius lingua dicendo enuntiare potest. Adest enim filius Dei Ecclesiae suae, tamquam gubernator tenens clavum navigii, in hoc salo mundano: quinos avulsos a Deo lapsu primorum parentum, alligat ad caput, id est, conciliat patri aeterno sua intercessione, morte et resurrectione, effuso S. S. qui in credentibus accendit novos motus spirituales congruentes legi Dei, gubernat et defendit

Ecclesiam suam in hac vita mirandis modis, et tandem resuscitat ad vitam aeternam,

Felices animae degunt ubi morte carentes
Aeternum, pascuntque optato lumina vultu
Numinis immensi.

invocetur et veris officiis colatur ad omnem aeternitatem. Deinde etiam, quia proximum et summum beneficium est ab illo, quod immensa bonitate exuscitat [Reg: exsuscitat] Deus pios gubernatores, qui non saeviunt in Ecclesiam, sed eam fovent et defendunt, iuxta Esaiam cap. 49. Et erunt Reges nutricii tui, et Reginae nutrices tuae. Etsi autem rarum est
[Gap desc: Greek word]
pius magistratus, et magnam partem potentum grassari videmus immani saevitia et tyrannide adversus veram Ecclesiam, cuius atrocitatem hoc tempore experti sunt sancti Dei Martyres in Belgico, Galliis et Hispaniis: Tamen Deus interdum concedit orbi terrarum pium Regem aut Principem nutricium Ecclesiae suae, cuius gubernatione utitur ad defensionem Ecclesiarum et Scholarum, unde prodeunt seminaria horti caelestis. Talem Principem fuisse Illustriss. et Piissimum Heroem, Ioannem Fridericum, cognomine CONSTANTEM. T. Cel. [Abbr.: Tuam Celsitatem]

patrem, piae, felicis et laudatae memoriae, nemo est qui ignoret, nemoque est tam aversus a vero, nemo tam mente et oculis captus, qui negare id velit. Etenim in summo principe summoque loco nato, non tantum inerat virtutis studium praecipuum, et iusticiae [Reg: iustitiae] amor insignis, coniunctus cum animi fortitudine Heroica, et recte factorum constantia admirabili, id quod hostes etiam de ipso uno ore praedicare soliti sunt: Verum etiam pietatis doctrinam a primis incunabulis tanto studio perceperat, quaeque in augusto pectore tam altas radices egerat, ut dubites, maiorne in ipso fuerit doctrinae caelestis cognitio, vel in subeundis periculis et perferendis calamitatibus propter agnitam veritatem constantia? Sed haec aetas, sicut est vitiis oppressa, ita tantum decus summi Principis non intellexit, de quo posteritas, si qua futura est, iudicabit rectius. Ille autem, in hac imbecillitate humana, si qua boni principis expeteretur imago atque pictura,

Exemplum poterat Principis esse Boni.

sunt pietatis et virtutis, unde seminaria profluunt Ecclesiae Dei et politicae gubernationis in toto orbe terrarum. Idcirco Musarum et Charitum coniunxit templa vetustas, ut ostenderet, in scholis percipi semina pietatis et virtutis, quod in Astraeae quoque figmento hominibus cogitandum proponitur, Idque si intelligerent plerique Cyclopes, rectius de bonis studiis eorumque doctoribus, quam hodie fit, iudicarent. In scholis enim non in castris, nec in aulis, nec in commerciis hominum astutorum, discitur pietas et virtus. Sed de his alias. Redeo ad Tuae C. vere Heroicum animum, qui nullis sumptibus pepercit, quin doctissimos quosque viros in Ienensem Academiam vocaret, eosque munifice aleret, qui publice Pietatis studia et bonarum artium profiterentur. Inter quos si non praecipuum, certe non infimum locum tenuit, praestantissimus et celeberrimus huius aetatis Poeta, Ioannes Stigelius, piae memoriae cuius tanta fuit in fundendo

optimo carmine felicitas, quantam nemo dicendo assequi potest, quaeque magis admirationem quam imitationem toleret. Etenim si quis vel rerum bonitatem quam complectuntur eius versus, vel Oeconomiam partium apte dispositarum, vel Elocutionem mirifice splendidam et nativis cum verborum tum sententiarum figuris illustrem, cogitet: fateri idem cogitur, nullum huius aetatis similem Poetam extitisse [Reg: exstitisse] : quod in plerisque studio esset acquisitum atque labore quod in ipso Stigelio erat nativum, neque ita tamen studium exprimeret naturam, ut cum ipso aliqua ratione alii Poetae conferri aut comparari possint. Nihil detraho summis Poetis Eobano, Sabino, Mycillo, Lotichio et aliis: quin ipsi sine invidia adhuc vivi, uni Stigelio palmam concesserunt, quam merito quoque et suo optimo iure obtinet. Neque tantum omnes huius aetatis Poetas, quod nulla affectione nec propensione animi propter affinitatem, dico, facile superavit:

Verum etiam antiquissimis et praecipuis Vatibus conferendus erat, si non plerisque versuum genere, certe rerum bonitate omnibus superior, id quod optimus de optimis studiis censor, Philippus Melanth. p. m. et publicis scriptis et voce crebra saepissime contestatus est, nec moror aliorum quorundam perversa iudicia, quorum stupiditatem et in iudicando de rebus ignotis temeritatem, ne quidem Mercurius ipse cum Musis sanaverit. Cum vero Stigelius ingenii sui monumenta eiusmodi reliquerit, quae admirationem merentur, et quae profutura sunt Ecclesiae Dei et scholis: omnes certe quibus grata sunt Stigelii scripta gratitudinem debent T. C. [Abbr.: Tuae Celsitati] quae tantum ingenium munificis sumptibus aluit ad publicum usum, unde etiam splendor nominis Tuae Cels. ad omnem posteritatem non est intermoriturus. Cui accedit celebratio carminis Stigeliani, quo non minus quam propriis virtutib. T. C. [Abbr.: Tuae Celsitatis?] victura est, atque ad posteritatem grassabitur.

Cum autem hoc tempore de mandato T. C. [Abbr.: Tuae Celsitatis] collecta Stigelii Poemata, divulgaturus essem, volui primum eorundem librum quasi primitias, T. C. [Abbr.: Tuae Celsitati] offerre tuaeque Cel. nomini inscribere, cum ut liber ille, qui sacra continet, optimum inveniret Patronum: tum ut T. C. meam quoque in hac re operam studiumque grato animo probarem, atque etiam ut T. C. [Abbr.: Tua Celsitas] recordatione summi Poetae, benigne complecteretur relictos ipsius orphanos, quos dura excipit fortuna, quique T. C. [Abbr.: Tuae Celsitatis] benignitatem opemque implorant. Oro autem Deum aeternum patrem D. N. I. C. [Abbr.: Dominus Nostrum Iesum Christum] ut in his imperiorum ruinis et inclinatione rerum omnium, conseruet inter nos lucem Euangelii sui, et pios coetus benigne tueatur, T. etiam C. regat S. S. suo ut omnes actiones cedant, ad nominis sui gloriam, Ecclesiae et Reip. utilitatem, Tuaeque C. diuturnam vitam concedat.

Datae Vinariae in die Egidii, Anno Sal. 1566.

T. C. [Abbr.: Tuae Celsitati] Humiliter addict. Iobus Fincelius D.

PAULI CHERLERI ELSTERBURGENSIS Epigramma, scriptum in sacra Poemata 10 ANNIS STIGELII.

Accipe STIGELII Lector pia candide vatis
Carmina, Fincelio quae modo dante legis.
RES et VERBA vide: res largo in carmine magnas
Continet: et rebus dat sua verba suis,
Vix posuit versum multis in milibus unum,
Qui te non aliquid forte docere queat.
Hoc igitur lege Lector opus: sic ipse videbis,
STIGELIUM fructu non pereunte legi.

IN POEMATA CLARISSIMI VIRI IOHANNIS STIGELII, POETARUM Principis Epigramma.

Aspice Stigelii divina poemata vatis,
Quisquis es Aonii pars studiosa chori.
Quaesitum toties opus, et tam saepe petitum,
Quodque erat in votis nocte dieque tuis.

Accipe: Fincelius Medicinae Doctor Iobus
Dum dedit hoc doctis non sine laude typis.
Nec te paeniteat paruos expendere sumptus,
Exiguo magnas aere parabis opes.
Nam non hic lusus, neque res tractantur inanes,
Aut quae lectori forte nocere queant,
Addita sed gravibus verborum pondera rebus,
Doctrinamque aliquam syllaba quaeque tenet,
Nil est hic mentem quod non delectet honestam,
Nil hic quod studiis utile non sit habes,
Singula plena Dei sunt carmina, singula multum
Doctrinae et verae relligionis habent.
Proponuntque simul praecepta salubria vitae,
Ac magnas mira res brevitate docent.
Ergo Stigelii divina poemata vatis,
Perlege, qui studio nobiliore vacas.
Fincelioque pio, tibi qui dedit ista legenda,
Pro tali grates sedulitate refer.

PSALMUS PRIMUS DAVIDIS. Beatus vir qui non ambulavit in consilio impiorum.

BEatus ille qui procul congressibus
Remotus est ab impiis,
Et Semitam perosus evagantium
Gradu stat imperterrito.
Deumque deridentium procacibus
Non assidet subselliis.
Sed mente pura verumque timet Deum
Eiusque verbo obtemperat.
Qui nocte, qui die studet potissimum
Deo probari maximo.

Hic est ut arbor ad fluentem rivulum
Quam diligens sevit manus,
Quae publicum fructus in usumdivites
Suo ministrat tempore.
Non huic nocet vel Auster imbre sordidus
Vel vis sonantis Africi.
Ramis gerit comas semper virentibus
Laetis decora fructibus.
Non impium sectatur haec felicitas
Qui nescit aut negat Deum.
Sed sicut uno Apeliotes impetu
Glumas inanes disicit:
Sic obstinatos ventilat Deus impios
Inutilesque proicit.
Iccirco iustam cum feret sententiam
Verbi potestas vindicis,
Nil impiis erit relictum ponderis
Errata quo tegant sua:
Sed exules ab omnibus piis procul
Poenas dabunt infamia.
Curae Deo nam sunt viae credentium,
Negotiis in omnibus.
At impiorum fallet irritus labor
In omnibus negotiis.

PSALMUS II. Quare fremuerunt Gentes etc.

QUae tamen effrenas cepit dementia gentes,
Quae populos tanto causa furore movet?
Quae nova clamosum rapit indignatio vulgus,
Ardua cur fremitus tantus in astra furit?
Undique conveniunt terraque marique potentes,
Consiliisque novis cepta [Reg: coepta] nephanda [Reg: nefanda] parant.
Saeva rebellantes coeunt in foedera reges,
Ut summi impediant iussa verenda Dei.
Impia crudeles meditantur bella tyranni,
E medio ut tollant corda professa Deum.
Nec furor hic tantum reges invasit, et illos,
Qui populos certa sub ditione tenent.
Qui praesunt templis, mystarum et nomina iactant,
Oppugnant ipsum turba maligna Deum.
Illi omnes ima delere a stirpe laborant,
Qui tradunt vera caelica verba fide.
Quin etiam clamant rumpamus foedus corum,
Qui patimur tanta non patienda mora?
Quid dubitamus adhuc nostras opponere vires;
Atque intentatum vi prohibere iugum?
Sed Deus e caelis conatus ridet eorum,
Signaque vindictae dat manifesta suae.
Ille suo poenas iratus tempore sumens,
Consilia effectus non habitura premet.

Nam quamvis oculis quasi conniventibus illos
Nequitiam ad tempus continuare sinit:
Supplicium certam tamen exigit ultor ad horam
Impietas illum fallere nulla potest.
Hei gravis, atque ipsa, res est dignissima morte,
Adversus iustum bella movere Deum.
Non armis divina potest sapientia vinci,
Omnia quae nutu fecit, et esse vetat.
Ecce Deus regem statuit supra alma Sionis,
Et supra Solymae templa beata plagae.
Ille Dei toto pandens oraculi mundo,
Talia miranda nuntia voce feret.
Rex ego perpetuum descendens numen ab illo,
Qui sine principio est, qui sine fine Deus.
Profero decretum sancti caeleste parentis,
Haec, patris ex ipso est, vox mea missa sinu.
Filius es, dixit, mihi tu dilectus et unus,
Ipse hodie dicar te genuisse pater.
Tunc ubite saeva revocatum a morte videbo,
Invictum regni sceptra tenere mei.
Exige iure tuo, dabimus quodcumque rogabis,
Nil poterit pietas nostra negare tibi.
Haeredes [Reg: heredes] dabimus largo tibi munere gentes,
Sub ditione tua vesper et Ortus erunt.
Nec tamen obstabunt tibi saevi impune Tyranni,
Hos premet imperii ferrea virga tui.

Hos ita compesces, figulus ceu percitus ira
Disicit [Reg: Disicit] irata concava vasa manu.
Talia gaviso memorabit nuntia mundo,
Aeterni veniens filius ille Dei.
Ille intercedens veteris pro crimine culpae,
Aspera cum saeva proelia morte geret.
Tum victor domito referens ex hoste triumphum
Et rex, et Dominus totius orbis erit.
Nec tantum populos Iessaeo semine natos,
Imperio adiunget, subdita membra suo.
Verum etiam gentes, quae tantum Idola secutae
Noticiam [Reg: Notitiam] veri non habuere Dei.
Quem si qui renuent dominantem agnoscere regem,
Hei qua supplicium conditione dabunt.
Tam facile hos poterit disperdere funditus hostes,
Quam facile oppressos ferrea virga premit.
Quam facile abscedens in plurima frusta fatiscit,
Cum quatitur figuli [(transcriber); sic: figili] fictilis olla manu.
Ergo omnes populi venientem agnoscite Christum,
Atque ipsi laeta fronte parate viam.
Sed vos praecipue reges, qui sceptra tenetis,
Quos populi certa sub ditione timent,
Tradita divini quibus est custodia verbi,
Praelucere alliis quos pietate decet.
Discite iusticiam [Reg: iustitiam] moniti, et non temnere Christum,
Unica qui vestra causa salutis erit.

Discite non falso Domino seruire timore,
Corrigat errores improba vita suos.
Huic humiles hilari simul exsultate tremore,
Nec docili careat provida vita metu.
Excipite unanimes cupidis amplexibus illum,
Illi per medias oscula forte [(reading uncertain: print faded)] vias.
Qui genus humanum fraterno amplexus amore,
Dedita pro vestra victima morte cadet.
Quod monet ille loquens fraterno in corde favore,
Accipiat grato vestra timore fides.
Quamque aegris ultro doctrinam mentibus adfert,
Hanc pietas regnis omnibus ante ferat.
Oscula ferte illi, dociles parete volenti,
Imperium tanti discite ferre Ducis.
Ne quando iustam vindex accensus in iram
Obruat armata crimina vestra manu.
Nam subito iustum capit illius ira furorem,
Tempore quae longo visa sepulta fuit.
Nec tamen is positae placatur odoribus arae,
Victima non iram Numinis ulla levat.
Efficite ut sancti clarescat gloria verbi,
Gratior est summo functio nulla Deo.
Non amat externo delubra sonantia cultu,
Non amat imposito munera ture Deus.
Officia ex animo, fidoque oblata timore
Respicit et quorum est unica causa fides.

Aurea marmoreis educere templa colossis,
Ponere miranda signa peracta manu,
Pontificum ingentes alere, et producere Pompas,
Res ea sincerae nil pietatis habet.
Vestrum est per populos divinum extendere verbum,
Per quod saluificum pectora robur habent.
Qui tali officio Domino placuisse laborant,
In caelo precium [Reg: pretium] pro pietate ferunt.
At qui ceu longo devicti corda veterno,
Respectum officii non habuere sui,
Obruet hos Dominus, nil quidquam tale timentes,
In media ut poenas impietate luant.
O felix quicumque [Reg: quicumque] Deo confidit, et illum
Per vitae sequitur munia cuncta Ducem.
Insidiis Satanae saevisque resiste Tyrannis
Fidaque militiae membra tuere tuae.
Ut minus a diris agitata Ecclesia monstris
Haereat amplexu fida ministra tuo.
Et tibi quae debet tranquillior oscula iungat
Et celebret laudes hic et ubique tuas.
Quod si nostra lues meruit cur savius hostes
In nos sanguineo proelia marte gerant,
Te tamen amplexu vindex ne subtrahe nostro
Nec nobis miseris oscula sancta nega.
Da vires animis, da nescia pectora frangi,
Ut possim in mediis hostibus esse tuus.

Non illae horrendae sentit certamina mortis
Cui licet amplexu claudere fata tuo.
O mihi contingat supremae tempore vitae
Ultima in aspectu fata subire tuo.
Quidquid erit tandem, mea spes est unica Christus
Huic vivo, huic moriar, cetera curo nihil.

OSCULAMINI FILIUM. Locus exsecundo Psalmo, carmine tractatus.

DVm vacat, et festae celebrantur tempora lucis
Qua Deus adsumpto corpore natus homo est,
Dumque alius forsan laetis terit otia ludis
Et fallit levibus tempora festa iocis.
Ipse rudi excipiam venientem carmine Christum
Carmine non digno carmine digna canam.
Huc ades illustri Princeps sate gente Georgi
Qui nomen merita pro pietate geris.
Te peragam coeptum velut inspiciente laborem,
Quidquid id est debet nominis esse tui.
Inclita cum caneret venturi oracula Christi
A patre qui sanctum ducit Iesse genus.
Iam tum degenerum praecordia frigida Regum
Atque fidem vero vix habitura Deo.

Iam tum mente videns extremi tempora mundi
Innumerabilibus plena futura malis.
Aurea contactus caelesti pectora flamma
Fecit ad argutam talia verba chelyn.
Ah sapite et tandem moniti resipiscite reges
Quos aliqua populi sub ditione timent.
Suscipite unanimi caelestem foedere natum
Illius et sanctis oscula ferte genis.
Oscula ferte illi, tantumque agnoscite regem
Illi ferte pio gaudia mixta metu.
Quam bene te prodis psaltes sanctissime, cum sic
Ad verum invitas pectora nostra Deum.
Tu quibus officiis, tu quo excipiendus honore
Sit Deus, et quanto dignus amore, doces.
Talis Iessaeum decuit resonantia plectrum,
Quid poterat tanto suavius ore cani?
In vitam aeterna qui nos a morte recepit
Tali, non alio carmine dignus erat.
Quidquid in immenso preciosum [Reg: pretiosum] aut nobile mundo
Naturae dici conditione potest.
Vilius est, ullo quam quod compenset honore
Munera, quae populis praestitit ille suis.
Humani generis cum fundamenta locaret
Iamque duos unum iusserat esse Deus.
Indidit illorum caelestem in pectora lucem
Noticiae [Reg: Notitiae] infundens semina certa suae

Et vitae praecepta dedit, veraeque salutis
Servata iussit lege tenere viam.
Illi autem illustri praesentem mente videbant
Atque animo ardebant non dubitante Deum.
Omnia praestabat nondum vitiata voluntas,
Quae norant ipsi posse placere Deo.
Indoluit meritis damnatus Apostata poenis
Nunc quoque saeva piis qui movet arma, Satan.
Utque simul mendax, homicidaque crimine gaudet
Insidias miseris qualibet arte struit.
Ille voluntatem deluso in pectore fregit
Grata creatori quae fuit ante Deo.
Tum primum humanae propria inclinatio mentis
Deficit, heu summo facta inimica Deo.
Heu quantum toti nocuit tunc unica mundo
Insidiis Satanae femina facta nocens.
Iamque odiis mutatur amor, iam mentis hebescit
Ante nitens acies, fit metus ante fides.
Frivola divina pugnat cum lege voluntas
Et dubitat verum, qui iuvet, esse Deum.
Ante oculos meliora vident, peiora sequuntur,
Et duce mortiferum fit ratione nephas [Reg: nefas] .
Ergo Deus iustam vindex accensus in iram
Abdicat aeternae mortis utrumque reum.
Continuo aerumnae miseros [(reading uncertain: print faded)] , durique labores
Excipiunt, vitae duraque fata premunt.

Cernitur ante oculos aeternae mortis imago,
Et spes amissa fracta salute iacet.
Nec minus effectum, quae crescite dixerat illis,
Magna creatoris lingua potentis habet.
Iam genus humanum crescentem impleverat orbem
Et fecunda domus seminis omnis erat.
Auxerat et quantum populorum accessio mundum
Nequiciae [Reg: Nequitiae] tantum creverat omne genus.
At tantam patrio turbam miseratus amore
In veniam differt fata severa Deus.
Promissique levat nati pietate dolores,
Et iubet infracta vincere damna fide.
Iude [(perhaps: Inde)] diu praebens miserae solatia [Reg: solacia] culpae
Servata a patribus spesque fidesque fuit.
Donec ut a poenis damnatum liberet orbem
Filius aetherea venit ab arce Deus.
Qui dum morte studet lapsam reparare salutem
Heu quas aerumnas, vulnera quanta tulit?
Corporis humani mortales induit artus
Ex homine, et patrio numine natus homo.
A culpa vacuus, vitioque alienus ab omni
Supplicio immerito crimina nostra luit.
Utque sacras veterum ritu mactandus ad aras
Sanguinea patiens concidit agnus humo:
Omnia sic tolerans blasphemae opprobria gentis
Mortem ipsam doctus vincere morte fuit.

Vim Satanae eripuit, nequiquam [(transcriber); sic: necquicqnam] dira frementi
Ne posset solita fraude nocere piis.
In genus humanum veterem renouavit amorem
Conditor affectus quo fuit ante Deus.
Imperiumque suum toto instauravit in orbe,
Luceat ut veri rursus imago Dei.
Abstulit a nobis aeternae funera mortis,
Perpetuae vitae gaudia vera dedit.
Hei miser ornari quicumque haec munera verbis
Posse satis digna pro gravitate putat.
Sive illi puero facundae nuntia linguae
Os vigilans dulci melle replerit apis,
Sive propinantes illi sua flumina Musae
Obtulerint prompta pocula plena manu.
Hei nihil hic Rhetor, nihil hic nisi fabula Musae
Hic omnis Clariae copia fuget aquae.
Ut celebrare omnes tantum debemus amorem
Sic efferre satis nulla loquela potest.
At talis tantusque Deus, qui talia gessit
Qui sine principio est, qui sine fine Deus.
Non cupit externo ductos splendore triumphos
Nec curat memori fixa trophaea solo.
Non amat imbutas extis fumantibus aras
Quaeque sonent calidis tura cremanda focis,
Edita magnificis non vult spectacula ludis
Muneraque antiquae qualia gentis erant.

Oscula si dederis huic talia qualia debes
Haec ita victori gratia sola placet.
Et cessamus adhuc plenis stillantia labris
Porrigere, et tanto basia ferre Deo?
Cur non excipimus totis amplexibus illum
Pro meritis quitam mitia dona petit?
Heu pudeat toties blanda nos voce vocatos
Qui properent celeres non habuisse pedes.
Verum hic non opus est pedibus vestigia quaeri,
Nobiscum est praesens hic et ubique Deus.
Non opus externo officio, nec talia debent
Oscula praeberi, qualia fingit homo.
Ah non sunt cupidae natus dat qualia matri,
Aut fratri iungit qualia blanda soror.
Nec tantum a castis debent procedere labris
Sed puri potius pectoris esse decet.
Nam quicumque suae deplorans pondera culpae
Certus ab hoc uno vindice poscit opem.
Ardentisque fide Christo constanter adhaeret
Illius et toto pectore iussa facit.
Is sua victori fert oscula qualia poscit,
Is iungit placido pectora chara Deo.
Hei mihi quam pauci praebent sic oscula Christo,
Praeberi ut vera relligione decet.
Cur minor immenso pars Christum agnoscit in orbe
Maior et est veri nescia turba Dei?

Cur nos sanguinei rabies premit impia Turcae
Vivere qui Christum nescit, et esse Deum.
Ille animum infandum stygia caligine mersus
Impia blasphemo milite bella movet.
Funera funeribus cumulare, et fundere campis
Sanguineos fluctus instar euntis aquae.
Suppliciis cives, urbes excindere [Reg: exscindere] flammis,
Omniaque imposito tollere iura metu.
Et vim matronis, et stuprum inferre puellis,
Et turpi obscoenas caede lavare manus.
Captorum sobolem mactare ante ora parentum
Excruciare illos nec iugulare tamen.
Cumque piis, Christi divinum exstinguere nomen
Is fidei tantum vindicis esse putat.
Nescius heu quantam caeli sibi concitet iram,
Quem laedit tantum non videt esse Deum.
Qui nato meus es, meus es tu silius inquit,
Nil tibi larga manus nostra negare potest.
Omnia subiciam [Reg: subiciam] vastum tibi regna per orbem,
Haeres et dominus totius orbis eris.
Sternit ut allisis figulus vas fictile testis
Per medias spargens frusta minuta vias.
Sic tua disiciet, sic conteret ira Tyrannos
Qui renuent sceptri iura verenda tui.
Saeviat ergo ferox, et fulmina spiret et ignes
Noverit haud aliquem Turca tenere modum.

At tempus veniet cum quae nunc verberat orbem
Fracta etiam haec turpi virga iacebit humo.
Tempus erit nostrum quod luctum in gaudia vertet,
Cum meritas poenas bellua victa dabit.
Cum Deus hoc isto contundet robore cornu,
Ut figulus forti terrea vasa manu.
Stagnantes Scythico squalebunt sanguine rivi,
Diripient avidi barbara membra canes.
Funeribus Geticis Eurus fumabit et Auster,
Et verum ut metuat discet uterque Deum
Ad propiora vocat, cur impius Antichristus
Invito peragit sacra nephanda [Reg: nefanda] Deo.
Qui sibi dum claves caelestis vindicat aulae
Adfectatque ipso non minor esse Deo.
Nominat in speciem Christum, quem verius odit;
Cui dominaturus si licuisset, erat.
Hac specie sedem certa sibi legit in arce
Ut fictae luxum relligionis alat.
Hic potitur regno, totumque inquirit in orbem,
Ut miseri populi corpus et ossa voret.
Promulgat leges quas scit ratione probari,
Et ritus quales mobile vulgus amat.
Interea sancto sacra negligit oscula Christo
Nec cura summi verba severa Dei.
Taliaque ut certis irrideat oscula signis
Exigit in turpes oscula foeda pedes.
At quantum sequitur monstrum execrabile vulgus
Hoc duce quod praeceps in sua fata ruit.

Libera degeneris quod captans otia vitae
Luxuriam falsa sub pietate colit
Abbates, Monachi, Mistae, Canonesque professi
Nomina sunt ipso pene stupenda sono.
Qui Canones simulant et asoti cetera vivunt
Quos penes est uno phasque [Reg: fasque] nephasque [Reg: nefasque] loco.
Seria qui iungis tractare negotia Christi
Et ficta in miseris ludere rebus ope.
Et ridere Deum, iactant sapere esse, sacramque
Historiam tantum ficta parerga putant.
Ergo Dei immemores securi in tempora vivunt,
Et populi plena viscera fauce vorant.
Nec satis ingluvie peccatur, sponte sequentes
In genus omne illos foeda libido rapit.
Omnia quis memoret manifesti crimina luxus,
Auribus est etiam certus habendus honor.
His aliquis sancti memoraverit oscula Christi
Protinus in risum turba maligna fluent.
Comprobet his aliquis caelestis munera vitae
Iustificaque piis dona paranda fide.
Protinus exclamant, subitum rapiatur ad ignem
Haeresis, ad nostram non facit ista scholam.
Arma movete Duces (namque bis quoque figere leges
Officii sancti pro ratione solent.)
Tollite susceptis odiosa catharmata bellis
Poscit ut hoc noster sic quoque vester honor.

Quin illata volant iustis incendia flammis,
Debuit hic vindex quaelibet esse manus.
Talibus atque aliis reges hortantur ad iram,
Ut sua non iusto sanguine tela lavent.
Exulat [Reg: Exsulat] interea, qui conspicit omnia Christus
Et miser et spretus cogitur ista pati.
Heu scelus immensum cum tot delubra per orbem
Ardua magnificus ducat ad astra labor,
Vix Christo exiguum non magna Ecclesia templum
Exhibet, unanimes audiat unde preces.
Nec tamen illa potest communi pace potiri,
Sed premitur variis hic et ubique malis
At dabit his etiam, qui conspicit omnia, finem,
Nec sibi fidentes deseret ille pios.
Et sua defendet fortissimus oscula Christus,
Et tandem meritis praemia iusta dabit.
Quod facit, eludat divini oracula verbi
Bestia, et arbitrio torqueat illa suo:
Rideat usque Deum, paruo post tempore flebit;
Iam veniet tacito poena propinqua pede:
In cineres vertat Christi mandata professos;
At sceleris poenas haec quoque victa dabit:
Tempus erit, quando stagnantes missa per ignes
Impia sulphureis imbuet ora vadis.
Excipiens illam scelerum fraudisque magister [(reading uncertain: print faded)]
Haec quidquam immani rugiat ore Draco.

At populi qui sunt Christi mandata secuti,
Quorum ille excipiens oscula vera probat,
Perpetuo iuncti saluanti foedere Christo
Aeternae haeredes [Reg: heredes] posteritatis erunt.
Felices animi, veram quicumque salutem
Unius in meritis constituere Dei.
Non illos populi fasces, non munera Regum
Magnarumue fames copia fregit opum.
Non illis oculos falso splendore replevit
Censeri magnum quidquid in orbe solet:
Ardua quin recto petierunt sidera cursu
Lucis ubi usuram non pereuntis habent.
Atque utinam pridem pietas antiqua maneret,
Quae coluit vera simplicitate Deum.
Una superstitio nec inanes fingeret usus,
Nec premeret cultus impia Roma pios.
Aut homines certe geniti quem simus ad usum
Vellet in officio quisque videre suo.
Auctorem neget ille Deum, quicumque negarit
Nos natos veri cultibus esse Dei.
Namque rudes primum mortales rara colebant
Arua, cohors matris crimine facta nocens
Post ubi senserunt, se semina ducere caelo
Atque aliquem mundum qui regat esse Deum;
Tunc primum amplexi iuncti consortia coetus,
Tegmina vicinis composuere casis.

Utque alios alii, de relligione docerent
Continguas [(perhaps: Continuas)] Pietas iussit habere domos.
Hac urbes structae, hac lectus ratione Senatus
Iuraque tranquillae condita pacis opus.
Conditor hinc legum qui praesit pluribus unus
A summo Princeps ordine nomen habet.
Huic data maiestas, qua vulgus mobile cogat
Seruiat ut vera relligione Deo.
Eloquar, an sileam? quotus est hoc tempore Princeps
Qui videat partis munus id esse suae.
Quam numerus brevis est hac tempestate potentum;
Ad nos qui dicant pertinet istud opus.
Dum sua committunt ignavis munia fucis;
Aurum qui ficta relligione colunt.
Ipsi aut egregios studiis venantur honores;
Mollibus aut curis tempus inane terunt.
Aut nova funestis quaerunt incendia bellis;
Mollia cur vitae fata Lycaon habes?
Interea vera qui relligione tuentur
Dogmata divino quae probat ore Deus:
Omnibus invidiae telis, odiisque minisque
Expositi semper quod vereantur habent.
Impia degeneres coeunt in foedera reges
A Duce qui Christo nomen habere volunt.
E medio tollunt pia dogmata, falsa reponunt;
Quos ita coecatos [Reg: caecatos] dira Tyrannis agit.

Sed movet et reprobos verbis adfatur amicis,
Inque viam errantes Psaltria Musa vocat.
Discite Iusticiam [Reg: Iustitiam] moniti, qui regna tenetis
Et quibus est populi tradita certa salus.
Ferte Redemptori cum plausibus oscula Christo,
Excipite aeterni iussa verenda Dei.
Non opere externo, vero praestate timore
Debita saluifico munera quisque Deo.
Suscipite unanimes sancti mysteria verbi,
Discite non dubia mente timere Deum.
Illius in media vos ne impietate prehendens
Iusta repentinis obruat ira malis.
Ut summum est igitur, veros defendere cultus
Functio quo non est gratior ulla Deo:
Virtutem propriam sic Principis esse decebat
Noticiam [Reg: Notitiam] in populis amplificare Dei.
Inde etiam Divi, caelique vocantur alumni
Sincerae cultus ut pietatis alant.
Huc oculos referant, animisque haec verba prehendant
Qui populos iusta sub ditione tenent.
Ducat in exemplum patre natus ab Achate princeps
Qui tenuit Solymae regia sceptra domus.
Iusticia [Reg: Iustitia] nulli, nulli pietate secundus
Ille Deo adseruit quod decet esse decus.
Muta subornatis Idola removit ab aris
Atque uni docuit corda fovenda Deo.

Defendensque pios invicto pectore cultus
Inclita pro populi bella salute tulit.
Reppulit Assyrium minitantem extrema Tyrannum,
Saeva Philistaeae contudit arma manus.
Nec piguit vera pro relligione tuenda
Assiduis precibus sollicitare Deum.
Vel tum cum legeret, quas chartas miserat hostis
Oravit lacrimis qualibus ante Deum.
Summe Deus, gentis pater Israelis, et auctor [Reg: auctor]
Alta potens caeli qui super astra sedes.
Tu Deus es solus, totus quem contremit orbis,
Aque tua pendent omnia regna manu.
Huc age flecte meis faciles sermonibus aures,
Huc oculos facili dirige fronte tuos.
Dum tibi blasphemae memorans opprobria linguae
Scripta mihi rabido nuper ab hoste queror.
Qui iacit in caelum foedae convitia linguae,
Et verum impuro conspuit ore Deum.
Namque ait, o vanam cur fallit opinio mentem
Nunc tibi, quae curae se putat esse Deo.
Nonne vides nostro vastatas milite terras
Victa per Assyrias plurima regna manus.
An ne putas solum nostri te fulmina mortis
Effugere, et vires posse cavere meas?
Ast ubi Rex Emathes, ubi Rex est Arphatis, omnes
Imperio poenas nonne dedere meo?

Eoi fateor fecerunt talia reges,
Gentilesque neci Marte dedere manus.
Ausi etiam flammis exurere templa Deorum.
In cineres versos igne abolere Deos.
Nam neque Dii fuerant, sed erant idola, manuque
Vel muto ex ligno vel fabricata topho [Reg: tofo] .
At nunc magne Deus, Deus invictissime noster,
Extra quem nullum novimus esse Deum.
Tu pater infesto nos eripe Victor ab hoste,
Quid lacerat populos impius ille tuos?
Omnia quod solus facias, quodque omnia possis
Fac Deus in terris omnia regna sciant.
Talibus oranti, summo victoria caelo,
Protinus a dextro numine missa venit.
Caesa cruentatis sternuntur corpora campis,
Una dies totas conterit hostis opes.
Ipse fugam capiens diras dum stratus ad aras
Vota facit, sobolis caseus ab ense cadit.
Ad Deus Achalidae felicia tempora vitae
Prorogat, et multo servat honore senem.
Talis et Assaides Ammonide pressus ab hoste
Ex hoc qui poterat ferre, petebat opem.
Hortatusque suos, hymnos per castra canentes
Credidit in solo spem superesse Deo.
At Deus insidias ipsos convertit in hostes
Mutua conserta qui cecidere manu.

Talis Iosias, quem fata inimica tulerunt,
Helchiades querulo quem gemit ore sacer.
Hos aliosque pari populum pietate regentes
Divina iuvit pro pietate Deus.
At qui vesano diversum errore vagantes
Respectum veri non habuere Dei.
Turpiter in media simul impietate prehensi
Vindice supplicium saepe dedere Deo.
Cum Pharao instructis gentem Israelitida turmis
Per medias urgens insequeretur aquas,
Aequora divinae disiecit spiritus irae
Area per medias saeva patebat aquas.
Parte ab voraque alti stabant ceu moenia fluctus
Quos ita miranda fixerat arte Deus.
Gens dilecta Deo nudas transibat arenas,
Fugit et hostiles per vada tuta manus.
At simul et vires et coeci [Reg: caeci] pectoris iram
Dum putat in mediis pondus habere vadis,
In mediis periit Pharao temerarius undis
Ante homines pariter turpis, et ante Deum.
Quid quod Amorrhaeos, quando Deus ultor in hostes
Deiceret larga saxea tela manu,
Attonito stabant et Sol et Luna rubore
Horrida spectantes vindicis arma Dei.
Ut Deus est, dEus ille unus, rerumque creator
Contemptum nescit sic quoque ferre sui.

Iessidae toties meditatus funera Saulus
Supplicium proprio perditus ense dedit.
Ioras assiduis cruciatibus ilia pressus
Cum putri vitae ventre reliquit onus.
Matris Athaliades temere praecepta secutus
Successore suo caesus ab hoste fuit.
Sachariam vatem lapidari iussit Ioas
A famulis caesus occidit ille suis.
Omen in exemplo est, quid prodest plura referre?
Plurima nunc ratio temporis huius habet.
Sed quo praecipitem pleno rapit alueus amne
Vix tenet elapsam per mare Musa ratem.
Docte laboranti princeps succurre Georgi
Quod coepti melius te duce, carmen eat.
Non ego, quod decuit, meditatus talia scribo,
Res est ingenio ditior illa meo.
Verum animi prima sicut tulit impetus aura
Oscula disparibus clausimus ista modis.
Non animi iuvenilis opus sanctissima Christi
Oscula pro meritis scribere posse satis.
Optime tu Princeps coepto succurre labori
Materia ingenio convenit ista tuo.
Tu potes, et rerum longo prudentior usu
Dignior et tituli praesul honore tui.
Est tibi sitque precor, quod ad omnia maxima natum
Dixeris, ingenium non ratione minor.

Est tibi facundae vere Attica gratia linguae,
Verba velut dulces fundis ab ore favos.
Inde sacrae verum scripturae intelligis usum,
Adseris et populo dogmata vera tuo.
Utque bonus Pastor, pecus omne a peste tuetur
Morbida ne totum sauciet agna gregem:
Sic vigilas arcesque tuis contagia templis
Quaeque nocent animis saeva Venena caves.
O dignum pridem, quo praesule Moenus et Alibs
Asserat invicta dogmata vera fide.
Et nisi fatorum feries haec tempora fallit,
Si vere Uranie sidera certa notat,
Tempus erit quando votis electus, habebis
Magnifici praesul maius honoris onus.
Non tamen ut fulua redimitus tempora vitta
In media fastu plebe superbus eas.
Dii tales animos, dii talem avertite pestem,
Non cadit in tantum vis vitiosa decus.
Sed magis ut populos vera pietate gubernes
Non sceptro tantum sed pietate potens.
O lux haec patriae felici prodeat ortu
Aurea quae secum lecta referre velit.
Interea miti praebebimus oscula Christo,
Quem precor ut placida nos tueatur ope.
Christe salus mundi, placidae da tempora pacis,
Pro nobis [(reading uncertain: print faded)] solus tu pia bella geris.

PSALMUS VI. Domine ne in furore tuo etc.

OMnipotens et vive Deus, iustissime vindex,
Qui titulum summi principis unus habes,
Ne repetas iustas hoc foedo a pectore poenas,
Dum tua legitimas concipit ira faces.
Concitat ardentem tibi cum mea noxa dolorem,
Ne mihi sit mortis causa fuisse reum.
Sed tibi quod magis est proprium, miserere dolentis
Dum mea deiecta crimina mente fleo.
Nam iaceo et graviter vitioso langueo morbo,
Natura est quae me non sinit esse bonum.
Hoc queror, hoc doleo, fecundoque ingemo luctu
Quodque aliter nequeam, lugeo, posse velim.
Tu medicas mihi tende manus mea vulnera sana,
Vulnera letali noxia peste mihi.
Ecce velut Boreas graciles conquassat aristas,
Sic mea continuus concutit ossa dolor.
Corporis et pariter laceri sum pectoris aeger,
Atque animae languet vis mihi tota meae.
Quo tamen usque Deus squalorem hunc cernere et aegrae
Mentis ad auxilium lentior esse potes?

Ecquod erit tempus mihi quo solatia [Reg: solacia] rursus
Adferat a vultu gratia míssa tuo?
Redde Deus faciem, placidoque revertere vultu,
Qui nunc a vitiis subtrahis ora meis.
Sum licet indignus, dignum tua gratia reddat,
Pelle potens animae funera saeva meae.
Cum tua sit lapsis misereri propria virtus
Hac etiam saluum me precor esse velis.
Nam tibi si patrio nisi tu cui ignoscis amore
Nemo receptus erit: nemo receptus erit.
Omnes horribili sontes horrore peribunt,
Tu nisi gratuita quemque levabis ope.
Perdere posse tuum est, nec me meruisse negabo
Sed tibi servatus pars quoque laudis ero.
Tu mihi miratas inter celebrabere gentes,
Et tua perpetua nomina laude canam.
Nam dum lucta gravem curis premit anxia mentem
Auxilii possit quis meminisse tui.
An cui culpa viam stygias describit ad undas
Fortiter ut debet te celebrare potest?
Heu quantum gemitus fudi, quantumque doloris
Exhausi faciem squalidus ante tuam?
Nunc quoque, si fletu mea tolli crimina possent,
Nulla queat lacrimis [Reg: lacrimis] hora vacare meis.
Flenda tamen flevi, facies mihi squalida donec
Et lacrimis stantes obriguere genae.

Tu flendi vis esse modum, finemque doloris,
Et tibi vita dolens, non lacrimosa [Reg: lacrimosa] placet.
Utque tua sontis dolor in bonitate quiescat,
Spemque fide capiat non dubitante, cupis.
Iam sugite et rapido submota recedite cursu
Omnia mortiferis monstra stipata malis.
Semina quae vitiis seritis segetemque malorum,
Spargitis, et promptas ad scelus omne faces.
Cede Draco proprio per te damnate furore,
Cede procul telo mors iugulata tuo.
Cede lues morbi sanies cede effera cordi,
Non ego vos metuo, vindice vivo Deo.
Tum mihi plena fide toto mens ardua caelo
Ingrediens veniam dante capesse Deo.
Ille dat et misso divinae germine mentis
Omnibus aegrotis pharmaca grata dabit.
Fide Deo tantum, si quid nescire putatur
Fidentem nescit deseruisse Deus.
Ille mihi renovans vires et robora firmans
Propitia gemitus percipit aure meos.
Ille meas audire preces properavit, et a me
Vulneris opprobrium sustulit omne mei.
Dum loquor, ecce mihi monstra insidiata feruntur
Cum turpi in celerem versa pudore fugam.
Utque Notus rabido perrumpit nubila cursu
Atque ala propere non revolante fugit:

Sic dare terga meos ex tempore turpiter hostes
Gaudeo, et invicto pono trophaea Deo.
Haec tibi summe Deus per te servatus opima
Peccati nuper munera reddo Deus.
Cor sua facta dolens, doctam tibi credere mentem,
Cumque fide memores ad tua dona preces.

PSALMUS XXIII. Deus est Pastor meus.

ET Deus est pastor meus, et me ducit euntem,
Eius et ad nutum pabula sector ovis.
Hoc praesente mihi contagia nulla nocebunt,
Nil mihi praesidii, copia nulla deest.
Namque vagam revocans in pascua pinguia misit,
Et laeto irrigui gramine pascit agri.
Fontis et illimes ad aquas deduxit amoeni,
Unde aura optati grata vigoris abit.
Hic mihi languentes instaurat suaviter artus,
Hic animae recreat viscera tota meae.

Ille mihi custos, recto me tramite ducit,
Iusticiae [Reg: Iustitiae] tutum, qua via monstrat, iter.
Nomen ei iustus, causa mihi nominis ultro,
Iusticiae [Reg: Iustitiae] donat robur et arma suae.
Hinc etiam mortis si caeca in valle vagabor,
Militiae metuam nulla pericla meae.
Tu quoniam mecum Deus es, tu pastor euntem
Et tegis, et tuto tramite ducis ovem.
Vera mihi praebent dulci solatia [Reg: solacia] fructu,
Virga tua, et baculus muneris arma tui.
Virga tua et baculus, verbi divina potestas,
Ferrea quod subito corda tremore quatit.
Haec ego dum laetor, te sic curante parata est
Ante oculos splendens regia mensa meos.
Scilicet ut videant, intabescantque videndo,
Qui mihi perniciem nocte dieque parant.
Tu mea Balsamea perfundis tempora Nardo,
Unde abit in totum cor mihi suavis odor.
Addo quod et latices mihi te miscente salubres,
Mensura est calicis, plena fluensque mei.
Ergo ego dum carpam concessae pabula vitae,
Donec in hac mundi fece [Reg: faece] superstes ero.
Me tua contiguo praecedet gratia passu,
Me tua non renuet cura paterna sequi:
Sic habitabo tui felix sacraria templi,
Perpetuoque domus me teget umbra tuae.

Discite mortales, summum Decus esse, bonumque,
Unius in templo posse manere DEI.

PSALMUS XXIII. Domini est terra etc.

QUem penes est rerum dominandi summa potestas,
Cui par nemo ullis viribus esse potest.
Illius et caelum est, et terra, et quicquid in illis
Natur toto claudit in orbe sinus,
Bruta, ferae, volucres, et qui praestantior illis
Conditus, et proprio crimine lapsus homo est.
Omnia divino nam condidit ordine et author [Reg: auctor]
Omnia divina pro bonitate fovet.
Altaque fundatas struxit super aequora terras,
Grandeque suppo sito gurgite fulcit opus.
Quem tamen ille suam recipit dominator in aulam
Imperii membrum quem cupit esse sui?
Vivere quem sanctae dignatur in arce Sionis,
Et regni proceres inter habere locum?
Cui purae cum corde manus, cum mente voluntas
Integra, quod possit laedere, nescit opus.

Cui non vana levem corrupit opinio mentem,
Cui procul est omni lingua aliena dolo.
Hic decus accipiet tanti et commercia regni,
Imperiique huius clarus alumnus erit,
Semper et a Domino veram saluante salutem
Et veras animi dives habebit opes.
Haec est progenies, hoc nobile germen eorum,
Quos iuvat ex ipso quaerere corde Deum
Quos exempla trahunt Iacobaeae praevia gentis,
Ut cupiant docili mente placere Deo,
Et sitiunt culpam vitae emendare prioris,
Et bona sincero pectore vera sequi.
Qui regitis populos, rerumque tenetis habenas,
Floretis celebris quotquot in orbe Duces,
Pandite quisque fores, portasque recludite mundi,
Cedite, per medias strata parate vias.
Inclitus ut merito rex ingrediatur honore,
Cui soli est omnis semper habendus honor.
Iste quis o rex est, cui gloria competit uni?
Cui soli ante alios omnis habendus honor?
Ille est, omnipotens, ille unicus arbiter aevi,
Quo nihil haec rerum machina maius habet.
Pandite quisque fores, portasque recludite mundi,
Cedite, per medias strata parate vias.
Inclitus ut merito rex ingrediatur honore,
Cui soli est omnis semper habendus honor.

Ille quis o rex est, cui gloria competit uni?
Cui soli ante alios omnis habendus honor?
Ille est, imperii cui robore, viribus, armis,
Nec populos fovet terra, nec astra parem.
Ille est, qui solus bellare, et vincere novit,
Cuius ad incessum terra polusque tremunt.
Qui domita retulit victa de sorte triumphum
Quem penes est viris vita beata bonis.
Hic rex, hic dominus, cui gloria competit uni,
Cui soli et omnis semper habendus honor.

PSALMUS XXXII. Beati quorum remissa sunt etc.

Felices [Reg: Felices] animos, totoque ex asse beatos,
Est quibus admissi gratia facta mali.
Tecta quibus patrio delet peccata favore,
Imputat iratus nec malefacta Deus.
Atque adeo ex animo qui vitae errata dolentes
Accipiunt nullo corda quieta dolo.
Nanque ego dum taceo non ausus cuncta fateri
Crimina, quae culpae caussa fuere meae?
Duriter affecti dum lugeo more Ieonis
Dum querulis longis noctibus aequo dies.

Omne Mihi veluti vacuatum sanguine corpus
Debile vix ipsis ossibus haesit opus.
Dumque tua videor dextra, ceu mole gravari,
O Deus, et poenam nocte dieque tremo,
Omnis ab hoc abiit nativus corpore sucus,
Haustus ut aestivi deficit humor agri.
Ergo tibi maerens mea crimina cognita feci,
Pectore nec texi dissimulante scelus.
Quin mea, dicebam, Domino delicta fatebor,
Ante Deum et quicquid me facit esse reum.
Nec mora, facta meae condonans impia culpae
Supplicii impendens omne remittit onus.
En omnis veniam caussa te poscet eadem
Mens etiam certa iustificata fide.
Et nunc praecipue cum vulnera sentiet aegro
pectore, tunc veniae dextra parata tua est.
Vivimus et pariter sequimur vestigia mortis,
Hac una miseri conditione sumus.
Mente reluctantes sed quod non cedimus hosti
Hoc minime est nostri ponderis, omne tuum est.
"Sicut equus graditur planis animosus in arcus,
"Et tamen offensa saepe resultat humo:
"Sic sedet hic aliquo submissior impetus ictu,
"Quo tibi coniungit pectora nostra fides.
Tu tamen exaudis memori te mente vocantes,
Et gaudes dubiae praesto venire rati.

Utque levi quoties currus praeteruolat axe,
Iuncta viae messis deicit [Reg: deicit] icta caput.
Sic, quoties aliquo titubant pia pectora lapsu,
Adflatu surgunt aedificata tuo.
Atque emersa malis, vires et robora sumunt,
Ut pia, ceu poscis, se tibi vita probet.
Et licet infesto pius undique et undique ponto "
Naviget, et tumidas fluctuet inter aquas, "
Non tamen hunc audent vicini accedere fluctus, "
Emedio tandem turbine tutus abit. "
Tum quoque, iactarer cum saevis undique ventis,
Venisti misero portus et aura mihi.
Hoc memini, hoc grata numquam non mente recordor
Tu mihi praesidium es, tu mihi dulce decus.
Nunc quoque digneris praesens servare vocantem,
Ut tua servatus nomina laude feram.
Dum loquor, ecce mihi cupidas immissa per aures
Reddidit e caelo [(transcriber); sic: coeol] talia verba sonus:
Ergo quiesce animo, nec te mora parua fatiget,
Quam petis adflictis affero rebus opem.
Ipse tibi doctae formabo mentis acumen,
Ut teneas verbi dogmata vera mei.
Et doceas seros eadem sincera nepotes,
Nominis et vivas laetus amore mei.
Teque meo ducens oculo, tibi praevius ibo,
Omne pius facies me duce tutus iter

Nulla tibi adversis oberit fortuna periclis,
Fortior innumeris hostibus unus eris.
Immemores animi, qui sic ut bruta feruntur,
Respectum propriae nec rationis habent.
Ponite desidiam, nec inertes aemula mulos
Vestra nec indomitos vita imitetur equos.
Quos ita delectat iussa sine lege vagari
Hi rigida assiduo facta dolore ferant.
Hos opus est pressos mordacibus urere frenis,
Ut videant proprium se meruisse malum.
Multa quidem tolerat, quem lubricus abstulit error,
Sed culpae veniam, qui resipiscit, habet.
Qui vitia agnoscit, dolet, et discedit ab illis,
Et veniam a solo sperat opemque Deo.
Ille coronatus divini fronde favoris
Se placidum vere norit habere Deum.
Plaudite laeticia [Reg: laetitia] , pleno gaudete triumpho,
Acceptos Domino quos facit esse fides.
Cedite qui falsa trahitis pietate dolorem,
Non recipit fuco pectora tincta Deus.
Insolo laetare Deo, quicumque [(transcriber); sic: qnicumque] salutem
Pectore nil tacitae fraudis habente petis.

FRAGMENTUM Psalmi XXXIII.

GRata Deo memori dicam praeconiae versu.
Donec in hoc aliquis corpore sensus erit.
Semper ab ore meo laus illius ampla sonabit,
Dum potero linguae plectra movere meae.
Seu tua me dubiis doceat confidere rebus
Pervigil in mores cura paterna meos.
Seu mihi de pleno reddas solatia [Reg: solacia] fonte
Victor ut incedam per mala cuncta Deus.
Quidquid ero, quidquid mihi vitae obvenerit usu,
Te celebrante tibi carmine gratus ero.
Certe anima haec pridem sua gaudia praedicta in te,
Numinis et tollit se bonitate tui.
Exemplum ut capiant humiles et mentibus aegri,
Quos sua delicti pondere culpa premit.
Et mecum assuescant divinum inquirere fontem,
Plena Deo miseris provenit unde salus.
O quoscumque iuvat coetus pars parua vocari,
Qui vere aeternum novit amatque Deum:
Hinc agite, et mecum Dominum celebrate potentem,
Illius efferri nomen ad astra decet.

PSALMUS XXXIIII.

DVm sua continui devoluent tempora motus,
Dum peragent certas noxque diesque vices,

Namque in laude tua mihi cor animusque quiescit,
Et veniunt animae gaudia plena meae.
Audiat hoc si quis fortuna [(reading uncertain: print faded)] pressus acerba
Sollicita certam mente requirit opem.
Audiat, et posito capiat nova gaudia luctu,
Et sciat adflictis pendeat unde salus.
Quisque Deo mecum plaudens Encomia dicat,
Arduaque illius nomen ad astra ferat.
O socii una omnes merito hunc celebremus honore,
Huic sonet unanimi concio grata choro.
Cur ita? consului Dominum, cum tristia ferrem,
Et responsa mihi sponte benigna dedit.
Auxilium a Domino precibus votisque petivi,
Auxilium precibus protinus ille dedit.
Ille fere exstinctum me conservavit ab omni
Saeva, urgente, gravi, fraude, dolore, metu.
O quicumque oculis ceu rerum obiecta videntes
Ad Dominum toto corde videre volunt,
Non hos aut facie tristari, aut pectore labi,
Aut ultra finem ferre dolenda, sinit.
Invocat e mediis Dominum quicumque periclis,
Ponit et in solo spemque fidemque Deo.
Non fortuna potens grassantibus ulla procellis,
Non huic Impietas visque dolosa nocet.

Sed Deus hunc placida dignabitur aure vocantem.
Et tutum faciet tristibus esse malis.
Sive diuturnos tolerans in corpore morbos
Pressa fatiganti membra dolore trahit:
Sive animi sentit, quo non est saevius, ulcus,
Et stimulans alto pectore vulnus habet.

FRAGMENTUM Psalmi XLV.

VIrginea sanctum celebrans cum coniuge sponsum
Inclite, te laeto carmine, Christe, canam.
Carmina grata Deo, dulci spirantia versu,
Iampridem ex imo cor mihi fonte sonat.
Quidquid in hoc radius divinae pectore lucis,
Efficit, id vivo seruiat omne Deo.
Ut volat ingenio scriptoris penna valentis,
Dum rapitur celeri litera ducta manu:
Sic mihi sensa meae Christum celebrantia mentis
Funde mihi prompto lingua diserta sono.
Inclite Messia, nostrae promisse saluti,
Quam pulchre ingrediens sponse decore venis.
Nemo tibi est forma similis, pulcherrime princeps,
Quam late hic hominum coetus in orbe senat.

Ex oculis tibi lucet amor, frontemque serenat
Gratia, in incessu est gloria vera tuo.
Quacumque ingrederis miti clementia vultu
Propicium [Reg: Propitium] miseris te docet esse Ducem.
Ad latus incedit bonitas de numine cuius
Hoc voluit sapiens nomen habere Pater.
Mitis erga omnes, qui te non sponte repellunt,
Largus erga omnes qui tua dona petunt.
Tunc quoque cum maesto luctantur pectora planctu
Ante Deum culpae consci afacta suae.
Cum male se expediens, Naturae lucta repugnat
Iusticiae [Reg: Iustitiae] , et temere commovet arma, tuae.
Tu veluti gladio pugnantem accinctus in hostem
Diminuis verbo saxea corda tuo.
Cedentemque malis, venia dignaris, et ultro
Susceptum dextrae protegis ense tuae.
Ergo age victor ades, gladiumque accinge micantem,
Est gladius verbi vis animosa tui.
Hoc ubi corda ferit, penetrans victricibus armis
Subiugat imperio corda superba tuo.

PSALMUS XLVI. Deus nostrum refugium.

PEr varios casus, per tot discrimina vitae
Auxilium a solo novimus esse DEO:
Pendet ab hoc uno nostrae fiducia mentis,
Omnia qui certo numine clausa fovet.
Hoc est, cur dubiam fati aspernantia sortem
Non aliquo rigeant pectora nostra metu.
Omnia ut extremam trahat eluxata ruinam
Machina quae vasti sustinet orbis opus:
Saeviat insano commotus turbine pontus,
Et scopulos tumidi sorbeat unda freti:
Sancta Dei aeternum tamen urbs immota manebit
Stabit et ad fontes semper amoena suos:
Proferet et dulci frondentes germine plantas,
Et fructus lolio non vitiante dabit.
Illic fixa tenet sancti tentoria regni,
Qui summi titulum principis unus habet
Illic omnipotens sanctas quas condidit arces
Ipse colit populi duxque paterque sui.
Suetus et optatam praesens adferre salutem
Ipse tegit forti moenia sancta manu.
Eius ubi intonuit celeres vox missa per aures,
Omnia continuo mota stupore tremunt.
Attonito trepidant perversae pectore gentes,
Exitiumque animo deficiente trahunt.

Terra quoque, et terris late dominantia regna,
Quamlibet humano robore fulta ruunt.
Et nobis aliquod subeat praecordia frigus?
Qui nos tam validum scimus habere DEUM.
Dexter adest nobis sumptis pulcherrimus armis,
Dux bonus et miles, Victor ubique Deus.
Quem genus 1siadae fuit immortale professum
Semper erit nobis portus et aura DEUS.
Huc agite arrectae lumen convertite mentis?
Propitio curae quos iuvat esse Deo.
Grandia facta Dei memores spectate tonantis,
Qui fatuo tantas spargit in orbe vices.
Quem penes est unum savos compescere motus,
Et populis pacem reddere quando libet.
Ille potes validis effringere viribus hastas,
Telaque ceu plumas comminuisse leuse.
Ille Gygantheas [Reg: Giganteas] doctus contundere vires,
Arma tenet forti Geryonea manu:
Ignotos etiam currus, flammasque volantes
Illius exigua dissipat ira mora.
Ferte ferenda pii, iustos tolerate labores,
Ne doleat paruae tempus abire morae.
Ne trepidate metu, nec vos malus auferat error,
Ipse ego vobiscum sum sine fine DEUS.
Iam mea quin etiam per iniquas gloria gentes
Fulgebit tituli grandis honore sui:

Et de me faciet verus praeconia rumor,
Quam late aerio terra sub axe iacet.
Dexter adest nobis sumptis pulcherrimus armis
Dux bonus, et miles, victor ubique DEUS.
Quem genus Isacidae fuit immortale professum
Semper erit nobis portus et aura DEUS.
Huc agite arrectae lumen convertite mentis,
Propitio curae quos iuvat esse Deo.

PSALMUS LI. Argumentum Psalmi.

ANte Deum faedo [Reg: foedo] Iessides crimine lapsus
Has lacrimis madido fudit ab ore preces.
Conscia mens culpae cum tristem sentiet iram.
Et fugient iustum territa corda Deum,
Non frustra gemitus inter, lacrimasque fluentes
Haec dicet summo carmina grata Deo.
MItis ut es miseris pressis ut sponte benignus,
Ut tua perpetuum gratia nomen habet,
Sic lapso succurre Deus, miserere precantis
Dum iaceo vultum sordidus ante tuum.
Ut tua propitio clementia plena favore est,
Ut tibi multiplici cor bonitate grave est:
Sic exstingue meae delicta audacia vitae,
Mitis et omne meum criminis aufer onus.
Ablne [(transcriber); sic: Ablue] perverso faedas [Reg: foedas] a pectore sordes,
Et mundum a vitiis me tibi redde meis.

Namque meae agnoscens horresco crimina vitae,
Paenitet et tota mente fuisse malum.
Ante meos oculos culpae mihi pendet imago,
Et mecum vitium pugnat ubique meum.
Ah tibi peccavi, coram te talia feci,
Quae faciunt trepido me tibi corde reum.
Ante tuum sistit me propria culpa tribunal,
Ipse meo cuius crimine causa fui.
Sic tamen hoc cecidit, sic me meus abstulit error,
De venia cogar ne dubitare tua.
Sed verum ut maneat, semper mortalia labi
Corda, vel illa tibi quae renovata placent,
Ut verum obtineas qui criminis arguis omnes,
Eque tuo solo pectore mittis opem.
Ut vincas de te linguas absurda loquentes,
Cum lapsis veniam te dare velle negant.
Ecce meas traxi vitiosa ab origine sordes,
Cum nova adhuc gravidae massa parentis eram
Et morbosa trahens longae contagia culpae,
Tabifico accepit me mea ventre parens.
Ecce etenim gaudes verum sermone loquentis,
Nec tibi picta ullo verba colore placent.
Non placet externo probitas tibi splendida cultu
Pectoris at gemitus interioris amas.
Et tua quae fatuo non est sapientia mundo
Cognita, te solo cognita dante mihi est.

Ut divina tui norim mysteria verbi,
Promissoque fides stet mea firma tuo.
O Deus Hyssopi foliis absterge iacentem,
Et propere ex illo tempore purus ero.
Ut mala Mosaicae quondam contagia gentis
Illa potens iussu sustulit herba tuo.
Excipit a tanta miserum tua gratia culpa,
Quae misere lapsos sola levare potest.
Ablue tu morbos animi, tu pectoris aufer
Sentinam, ac vitii tolle venena mei.
Tunc ego qui mersus foedis in sordibus haesi,
Corda geram molli candidiora nive,
Tunc iucunda tui servato gratia verbi
Reddita, dulce meis auribus omen erit.
Ipsa mea exilient et plausibus ossa sonabunt,
Conquassata gravi qui iacuere metu.
O averte meo laesos a crimine vultus,
Elue delicti pondera magna mei.
Cor mundum, cor labe carens, cor criminis expers
In me iudicio gigne recente Deus.
Intima divino renova mea pectora motu,
Qui mea perpetua viscera lege regat.
Ne procul a vultu, miserum me explode paterno,
Ceu dignum aeterna morte perire reum.
Nec caeleste sinas a me discedere numen,
Quod facit arbitrio pectora sancta tuo.

Redde tuae lapso solitia [(perhaps: solacia)] certa salutis,
Ut capiam auxilio gaudia vera tuo.
Vimque mihi mentis, quae labi nesciat, adde,
Quae te non dubio semper amore colat.
Sic tua degeneres passim mandata docebo,
Ut cupiant nota tutius ire via.
Protinus ex animo reprobi sua facta dolebunt,
Omnis et immunes criminis esse volent.
Agnoscent animis ex te pendere salutem,
Turba gravi culpa quodlibet ausa scelus.
Supplice te veniam rogitabunt pectore sontes,
Atque tuum grato nomen in ore ferent.
Mi Deus horrendae poenis me subtrahe mortis,
Perpetua o animi spesque, salusque, mei.
Ut mea doctiloquo formans praeconia motu,
Iusticiam [Reg: Iustitiam] celebret lingua sonora tuam.
Tu dignare sinus labiorum [(transcriber); sic: labiornm] aperire meorum,
Ut referam laudes ore sonante tuas.
Da mihi vim vocis, da doctae flumina linguae,
Ut tua perpetua nomina laude canam.
Nam sacra si fuso fumantia sanguine malles,
Praestiterim templis forsan et ista tuis.
Sed te nec tepido taurorum imbuta cruore
Ara, nec imposita strata bidente iuvat.
Anxia mens propter culpam, maerorque, pudorque
Grata salutifero sunt holocausta Deo.

Cor lacrimans intus, culpaeque dolore gemiscens
Ad te aditum recto tramite semper habet.
Hoc numquam abicies, numquam aspernabere, firmo
Si tamen adiungat vota, precesque, fide.
Hoc etiam toto supplex te pectore posco,
Sancta Deus regni membra tuere tui.
Sit tibi curae altae rupes veneranda Sionis,
Perpetuus verbi est exitus unde tui.
Coepta fac eductas attollant moenia pinnas,
Grande quibus Solymae cingitur urbis opus.
Fac firmata pio felix Ecclesia coetu
Crescat, et auxilio sit stabilita tuo.
Voxque salutiferi late sonet inclita verbi,
Et pia caelestis corda lucretur amor.
Tunc tibi iusticiae [Reg: iustitiae] persoluent munera gentes,
Et vera fructus ex pietate ferent.
Haec tua grata Deus praesens holocausta probabis,
Hi vituli grati muneris instar erunt.

INITIUM PSALmi LVII. Cum fugeret a facie Saulis in Speluncam.

SIc agitata timens urgentes cerua Molessos
Effugium nemorum per loca densa petit.
Iactor et exagitor, dum me premit impius hostis
In vitam iaciens ignea tale meam.
Quis locus oppresso, quae suscipit umbra cadentem,
An mihi spes certa nulla paratur ope.
Saepe fugax ales, dum vis properantior urget,
Excipitur manibus caste colone tuis,
Nulla mihi ex hominum spes est capienda favore,
Res est invidiae plena nocentis homo.
Tu miserere mei, miserere dolentis et aegri,
Hoc cuius proprium est munus opusque Deus.

PSALMUS DAVIDIS LXV. Te decet Hymnus. Argumentum.

TE memorans dulces semper meditabitur Hymnos
Mens mea laetifica pace quieta, Deus.
Qui pater aeternae dominaris in arce Sionis,
Et servas regno corda renata tuo.
Vota tibi reddam gratam testantia mentem,
Pectoris a vera vota profecta fide.
Tu quia supplicibus facilis, quia semper aperta
Excipiens humiles colligis aure preces.
Non aliquem excludens audis mitissimus omnes,
Omne hominum saluum tu cupis esse genus.

Me miserum quanta vitiorum mole gravamur,
Mensuram superant crimina nostra suam.
At tu propicius [Reg: propitius] pater es mortalibus aegris,
Dum miseris miti parcis amore Deus.
Hei male seducti, falsi vertigine cultus,
Triste diu vitae traximus huius onus.
Impia dum nostras blasphemia deterit aures,
Quam nobis varii praevaluere doli?
Dum cupimus sancti specie ludente videri
Quam nos hac fatua turpiter arte damus?
Tu tamen huic nostrae levitati ignosce, precamur,
Si qua mali nostri est culpa, sit error iners.
Hei non est hominis, per se sperare salutem,
Non homini ex meritis vita beata venit.
Ille adeo demum solido est ex asse beatus,
Quem recipis verbi luce novante, Deus.
Ille side vivens, felix [Reg: felix] in agmine caetus [Reg: coetus] ,
Accedet regno pars generosa tuo.
Et mecum aeternum felicis [Reg: felicis] habitabit in aevum,
Per templi ingrediens atria sancta tui.
Sis facilis precibus miserator maxime nostris,
Miranda miseris qui bonitate faves.
Haec tua iusticia [Reg: iustitia] est, superans miracula mundi,
Tu reputas iustum, qui fuit ante reus.
Hac aeterne Deus laetaris laude, cupisque
In Christo miseris omnibus esse pater.

Non alio gaudes, et delectaris honore,
Quam tibi quem pacis Filius auctor habet.
Filius emundans qui nos a sordibus aegros
Membra sui frater corporis esse sinit.
Luceat haec sanctos iungens tua gloria caetus [Reg: coetus]
Agnitio Christi, gloria vera tua est.
Quam procul Oceano populosus cingitur orbis,
Te celebrent verbo corda renata tuo.
Conversae faciant de te praeconia gentes,
Et vigeat vero nomen honore tuum.
Hoc, tibi quod proprium est, opus agnoscetur, inane
Omne quod a nostris viribus exit opus.
Transeat ad nostras pietas tibi grata nepotes.
Teque pie pura posteritate colat.
Sis bonus o felixque tuis, vultuque benigno
Dedita militiae respice membra tuae.
Nec sine languescat vivi fiducia verbi,
Aut fuco species lubrica corda trahat.
Sed tibi sincerus constanter adhaereat ardor,
Quem pacata tui gignit amore fides.
Te placeant nostri tibi fortunante labores,
Tu rege, quod facimus ductor et actor, opus.
Si qua manent etiam nostrae contagia culpae,
Haec veluti donans aera aliena, tege.
Qui tua dispersus profitetur dogmata caetus [Reg: coetus]
Te loca servatus tuta tegente colat.

Te metuant fontem, de quo ius manat et aequum,
Fas quibus est populis dicere iura suis.
Tu pacem et leges, artesque tuere togatas,
Imperiis nutu tu rege frena tuo
Tu facito, ut felix vitae labor omnis in usu
E solida gignat commoda nata fide.
Non nos noster agat per devia lubricus error,
Nec coluber lapsos nos homicida trahat,
Tu motus animis, tu promptas suggere vires,
Ut studium laudi seruiat omne tuae.
Sic meruit nostro dignatus sanguine nasci
Filius irato victima grata Deo.
Quam procul externum radiis sol temperat orbem
Summaque longinqui separat ora maris.
Omnis et humanae spes et fiducia gentis,
Iusticiae [Reg: Iustitiae] posita est in bonitate tuae.
Tu populis reges, servas, et regibus urbes
Praesidio florent regna beata tuo,
Fonte tuo manant sanctorum oracula legum,
Subdita quae nexu corda fovente tenent.
Si qua salutaris iusto moderamine Princeps,
Iusticiae [Reg: Iustitiae] et verbi regnat amore tui,
Ille tuum est munus Deus optime, pareat illi
Publicus exhibito semper honore favor.
Tu populi fremitus compescis inane sonantis,
Ut fremit undo si mobilis unda maris.

Et bona sublatis conservas publica bellis,
Civis ut optatae tempora pacis agat
Ut timeant, qui bella parant, dum signa verentur,
Significas verum te quibus esse Deum.
Tu quia, non alius, doctrinae lumina servas,
Quae pia perpetuo corda vigore fovet.
Tu quia, non alius, pacis felicia donas
Tempora, et explodis noxia bella procul
Tu quia, non alius, leges et iura tueris,
Ut foveant vitae vincula firma, decus.
Sive diem radiis oriens illuminat Eos,
Sive alio veniens vesper ab axe redit.
Omnia vitalis quae vis exuscitat [Reg: exsuscitat] aurae,
Tu regis, et laetis viribus esse facis.
Tu dociles almo collustras numine terras,
Aruaque nativo laeta vigore facis.
Annuus unde redit victus mortalibus aegris,
Unde suos sumptus prodiga vita facit.
Foenore multiplici respondent arua colonis,
Tu quia rem tantam multiplicator agis.
Semina quod granum decies repetita refundit,
Languida dum Caelo crescit alente Ceres.
Arctior exaturat [Reg: exsaturat] populosa quod oppida campus,
Providus arcana tu ratione facis.
Semper habet bonitas tua quod mitissima spargat,
Fons tuus optatis semper abundat quis.

Fons tuus est vere divini gratia verbi,
Quo fruitur regno reddita turba tuo.
Hunc alis et servas, simul ipso ex ubere terrae,
Huic vitae facilis das alimenta Deus.
Inde suos privata trahunt et publica neruos,
Humanumque fovent commoda sparsa genus.
Hunc etenim in finem placuit tibi condere terram,
Mirandum verbi cunctipotentis opus.
Imbribus humectas illam, ventisque resoluis,
Maturas nutu germina cuncta tuo.
Unde sua longae stillant pinguedine valles,
Laetaque in apricis collibus arua virent.
Culta soli reddunt opulentas aequora messes,
Densa nitet campo multicolore ceres.
Frugiferis addunt campis armenta decorem,
Balat ad innumeras et tener agnus oves.
Omnia laetari videas, et dulcibus Hymnis
Testari auctoris munera larga Dei.
Huic igitur grato dicantur carmina plausu,
Solus enim est nobis vita salusque Deus.

IN PSALMUM. Te decet Hymnus.

LAudibus linguae tibi sempiternis
Personent omnes, Deus alme rerum

Conditor, motu quoniam paterno
Omnia curas.
Principis verum sapientis implens
Munus, aeternum sibi congruente,
Quidquid in rerum gremio creasti
Lege gubernas.
Erudis mentes hominum piorum
Fidus assertae monitor salutis,
Quam tuus nobis proprio redemit
Sanguine natus.
Et pater lustrans hominum labores
Cuncta maturo cumulas favore.
Qua tuus campos oculus serenat
Omnia florent
His bonis ergo DEUS ut fruamur
Et fide pura tibi pareamus,
Tu move nostras patrioque nutu
Dirige mentes.

PSALMUS LXVIII. Exurgat [Reg: Exsurgat] Deus.

SVrge Deus, iustam quid adhuc es lentus ad iram,
Quid laedunt oculos impia facta tuos?
Huc ades, inque fugam victor converte rebelles
Qui te non cupiunt esse, fuisse velint.
Utque levis tenues vapor evanescit in auras,
Ut fluit in tepidis caera [Reg: cera] soluta focis,
Disice, perde, fuga sic agmina foeda malorum,
Ut nusquam inveniant sparsa salutis opem.
At vos, qui Dominum iusta ratione timetis
Plaudite, caelesti pectora chara Deo.
Plaudite saluifico genialia carmina CHRISTO,
Et resonent sociis iubila vestra choris.
Nam Deus ut vindex radicitus eruet illos,
Sic vos unanimes hic et ubique teget.
Iam mihi iam videor venientis cernere vultus,
O adsis populo saepe vocate tuo.
Ite, parate viam, venienti applaudite Christo,
Undique laetitiae sint bona signa novae.
Sternite fronde vias, pictosque inferte tapetas,
Fragret odoratis terra rigata rosis.
Prospera gaviso praedicite nuntia mundo,
Et populis, venit hic, dicite, vestra salus.
Fallor? an aerias per clara vehicula nubes
Ad vos e caelis labitur axe Deus?

Suaviter invehitur veniens sanctissimus Heros,
Qui merito DOMINI nobile nomen habet.
Qui pater afflictos humaniter aspicit orbos,
Arbiter et viduas vindice servat ope.
Qui populos habitans inter sua verba professos
In se fisa pia corda tuetur ope
Qui male fecundis tribuit sua pignora nuptis,
Et genus e sterili semine grande facit.
Carcere detentos certis qui liberat horis,
Credentesque sua fulcit, altique fide.
Quique rebellantes siccis immergit arenis,
Impiaque in sterili corda relinquit humo.
Cum Deus invisae loca per silvestria terrae
Dux ires populum praevius ante tuum,
Ima tuo horrescens tremuit sub pondere tellus,
Motus et ingenti murmure Sina fuit.
Insonuere gravi caeli convexa fragore,
Decidit et largis plurimus imber aquis.
Huc ades o iterum populo exspectate vocanti,
Te veniente iterum quassa tremiscat [Reg: tremescat] humus,
Nos iterum arentes felicibus obrue nimbis,
Proque tuo afflictos dexteritate iuva.
A te nam patrii speramus munera caeli,
Haeredes [Reg: heredes] regni nos patiare tui.
Et tibi cum nostros adiunxeris ante parentes
Nos etiam ex illa parte fer esse tuos.

Qua potes, afflictos releva pietate, precamur,
Da nobis verbi mitia dona tui.
Sed dabis, et totum implebis praeconibus orbem,
Pectore quo deceat qui tua verba canunt.
Qui velut eductis ingens exercitus alis
Invictum ponent per loca iussa pedem.
Unanimes illic sancibunt [Reg: sancient] foedera Reges,
Regia sed partas dividet uxor opes.
Illorumque pio victrix Ecclesia ductu
Vastabit stygiae regna profunda plagae.
Innumerasque animas avido ex Acheronte reducens
Et spolii, et tituli praemia iusta feret,
Utque micant aurum penna vibrante columbae,
Cum vaga sub rutilo copia sole volant,
Sic procul illorum mediis tentoria campis
Fixa, relucentes lampadis instar erunt.
Omnia discussis redduntur clara tenebris,
Qua ponunt tanti fulgida castra duces.
Et quaecumque Deo loca distribuente frequentant,
In media fulget nocte serena dies.
Sicut et uberibus validus mons consitus aruis
Immotam ventis sustinet ictus humum:
Sic invicta ferens dulces Ecclesia fructus,
Hostiles surda negligit aure minas.
Illa Det mons est, quem nulla exciderit aetas,
In quo perpetuo tempore vernat humus.

Turba quid hunc reliqui contemnitis invida montes?
Haec est magnanimi regia celsa Dei.
Hanc Deus elegit, semper qui habitabit in illa,
Nec sedes placido gratior ulla Deo est.
Vestra quid irati sufflatis pectora reges?
Vestra quid invidia saucia corda tument?
Quis furor est illa exitium struxisse monarchae,
Numina qui nutu perdere vestra potest?
Dicite degeneres, genus Israelis, Apellae,
Gens dilecta olim, nunc inimica Deo.
Impia quid vestras seducit opinio mentes,
Credere quae Christum vos vetat esse Deum?
Dum nisi Sinaicis ubi vos audivit in oris
Aeterni nusquam creditis esse Deum.
Non novus hic Deus est, idem est, qui in vertice Sinae
Divina est vestris voce locutus avis.
Ille quod a vobis falsa pietate colatur,
Per quos est operum nube sepulta fides.
In se confisas voluit convertere gentes,
Cumque novo populo non novus esse Deus.
Qui nunc edomita ducens de morte triumphum
Ingenti plausu victor ab hoste redit.
Et secum innumeros, insignia bellica, currus
Ducit, et armatae milia multa manus.
Ascendensque alti super ardua sidera caeli
Ereptos Stygio carcere ducit avos.

Iamque triumphati post diruta tartara ditis
Ingreditur tituli celsus honore sui.
Pone sequi videas vinctas post terga Megaeras
Et locus hic tota cum Styge quicquid habet,
Spirituumque greges tam contra Heroa potentem
Se nihil hic ausos voce gemente queri.
Captivosque inter victus regnator averni
Dira fremens media ducitur ipse via.
Hic auras questu complent ululante Sathanes,
Dum sibi perpetuo vincla futura vident.
Illic Christiadum conscendunt iubila caelum,
Quos sibi restituit vindice Christus ope.
Interea sedes Ditis trahit atra ruinam
Vastantur stygii regna superba Dei.
Non iam Tartareus poterit nocuisse Tyrannus
His, qui te vero pectore, Christe, colunt.
Iamque repubescens rediuivi gratia mundi
Laetitiae ostendit publica signa novae.
Cuncta triumphanti plaudunt elementa monarchae
Cuius ad incessum flectitur omne genu.
Blandius a summo delucent aere Soles,
Mitior et solito temperat aura solum.
Testantur volucres blandis sua gaudia linguis
Harmonicis resonant terra polusque modis.
At Deus omnipotens curru sublimis ab alto
Dispergit spolii munera sancta sui,

Munera saluifici caelestia semina verbi,
Per quae mortales vivida turba sumus.
Ille rebellantes etiam dominator in hostes
Victor et hinc meritae praemia laudis habet.
Falleris, hunc si quis fatua de plebe malorum
Posse tua vinci pestilitate putas.
Impius ut videat, contabescatque videndo,
Hostibus in mediis esque manesque Deus.
Tollite laude Deum, seu luce Diespiter orbem,
Seu vaga nocturnis Cynthia lustret equis.
Assidua quinos onerare salute videtur,
Dum fundit verbi prodiga dona sui.
Felices, longeque super sua fata volantes,
Quos manet hoc Domini dulce gravantis onus,
Non nos hic operae fallax fiducia nostrae
Agnatos caelo, quos volet, ille facit.
Hoc duce proterimus minitantem funera mortem,
Solus ab aeterno liberat ille malo.
Ille inimicorum franget capita alta suorum,
Qui nisi flagitiis vivere turpe putant.
Impia Iudaeae delebit semina gentis,
Turpe quod a priscis degenerarit avis
Exiget invisos terraque marique Tyrannos
Regibus heu victis vulnera quanta dabit?
Solis ab occasum mundum peragrabit ab ortu,
Corporibus caesis tota tepebit humus.

Ibit et immundis perstrata cadavera campis
Sanguinis intinget profluvioque pedes.
Eius et hostili pascentes sanguine fauces
Foedabunt tepido rostra cruore canes.
Iam qualis quantusque trahas longae agmina pompae
O mihi non dubio corde recepte Deus.
Qualibus incedas ducibus rex magne videmus,
Imperium mundi qui sine fine tenes.
In primo resoni praecedunt agmina vates,
Qui docto reddunt gutture dulce melos.
Inde viri cytharis [Reg: citharis] , et docti ludere nablis,
Dulcisonis resonant carmina blanda modis.
Candida quos circum comitantur turba puellae
Quassantes tenera tympana blanda manu.
Quacumque est sanctae quaedam communio plebis
Incidit in laudes mentio multa tuas.
Stirpe quod e magni ceu fontibus Israelis
Derives regno subdita corda tuo.
Quid memorem Heroas tua martia signa ferentes,
Beniamin primas quos puer inter habet.
Aspice, ut hic primis pompae sese arduus alis
Inferat, et reliquos fulgeat ante duces?
Paruulus [Reg: Parvulus] hic olim, sed iam non paruulus [Reg: parvulus] , extra
Humanos sensus raptus in astra volat.
Cuius ab ingenuo nascentur sanguine reges,
Qui doceant verum turba professa Deum.

Auguror,et video longaevi cedite patres,
Nescio quid maius prisca Damascus alit.
Qui nunc Tarsiaco prodis de sanguine miles,
Saulus es, exiguo tempore Paulus eris.
Praevius in tenebris tu dux errantibus ibis,
Et facies miris multa stupenda modis.
Nascere sancte puer, magni tuba bellica Christi:
Assertor regni maximus huius eris.
Parte alia incedunt tanti pia membra triumphi
Edita de Iudae semine turba Duces.
Quique Genezarethis nati stagnantis ad undas,
Quos Zabulon, et quos Nephtalis ora tulit.
Prisca quibus patrias fecit Bethsaida cunas,
Terraque quam liquidis Iordanis ambit aquis.
Talibus, atque aliis Ducibus tua signa secutis
Magne tui vires roboris adde Deus.
Te ducente tuos pius hic exercitus hostes
Conterat, imperii tu rege frena tui.
Fac nihil hic, nisi quod iubeat tua sancta voluntas,
Imposita sudans sub cruce miles agat.
Et quocumque volens animis operabere nostris,
Fac tuus in nobis spiritus ista regat.
At divina tui divertens numina templi,
Confluet in Solymas plurima turba plagas.
Externique tibi portantes munera reges
Committent verbo seque suosque tuo.

Perde laborantis tacitas cacodaemonis [(transcriber); sic: cacadaemonis] artes,
Ille dolos nobis quos meditetur habet.
Bestia ut exspectans taciti sub arundine lustri
Quos videt immiti devorat ore greges,
Sic is sollicitis nos undique passibus ambit
Quos videt incautos, in sua vincla rapit.
Utque sit uberior captae victoria praedae,
Heu multos socios in sua vota trahit.
Hi sunt quos auri stimulat vesana cupido
Et misere macerans ambitionis amor.
Pontifices, Mystae, sed quos memorare molestum est
Aurum qui ficta relligione [Reg: religione] colunt.
Atque avidi vacuum ceu captant aera cauri
Quos intus macerans urit anhela fames.
Hi sua sic avidis arrodunt pectora curis
Immensas cumulet donec aceruus opes.
Inde fit, ut vulsis vitient tua dogmata falsis
Et lacerent verae relligionis [Reg: religionis] opus.
Quos Deus e medio digneris tollere victor
Floreat ut regni gloria vera tui.
Contere sanguinei silentia corda cruoris,
Qui temere affectant flebile Martis opus.
Perde piis caedem meditantes mentibus hostes,
Qui lactant rabidas in tua verba minas
Ad tua confugient peregrinae numina gentes,
Ut dedant placidas sub tua iura manus.

Sueta relinquentes septemplicis ostia Nili
Accurrent Pharii cum duce quisque suo.
Audiet extremite decolor accola Gangis,
Porriget et faciles in tua iussa manus.
Ferte Deo grates totum vaga regna per orbem,
Et canite unanimi carmina blanda sono.
Qui rerum Dominus caelestes pervolat orbes,
Et solus vitam rebus inesse facit.
Ipse dabit vires animis sua dona professis,
Ipse dabit verbo pondera iusta suo.
Ille sui regni sinite ut moderetur habenas,
Non male quod coepit provehet autor opus.
Huic ferte acceptum, soli huic adscribite, si quid
Proficitis vestra turba beata fide.
Ille agit in vobis, agitante cale sitis Illo, "
Hic vigor e caelo non aliunde venit. "
Ut pluit aereus tenues e nubibus imbres,
Sic pluit e vobis caelica verba Deus.
Magna urget praestare suos miracula sanctos
Quos sanctae exercet dura palaestra crucis.
Quicumque intrepido profitentur pectore Christum
Iustaque cum vitiis hoc duce bella gerunt, "
His Deus invictos animos, his nescia frangi "
Sufficit, et caelo pectora digna frui. "
Laus tibi magne Deus, tibi tellus plaudat et aether, "
Te, quidquid toto spirat in orbe, canat.

Cuncta retro sublapsa prius sine legibus ibunt,
Quam cesset meriti gratia, lausque tui.

PSALMUS LXXXIII. Quam dilecta tabernacula etc.

PAcis et armorum DEUS arbiter, optime vindex,
Omnia perpetua qui ratione regis.
Quam tua iucundis habitantur moenia castris,
Quam tua dulce piis regia lumen habet.
Alta trahant altos fuluo suffulta metallo
Tecta, superbarum splendor inanis opum
Fortunae sit summa meae, tua iussa colentem
Me quoque sub tecto vivere posse tuo.
Gestit et aegrescit magno mihi pectus amore,
Ad sacra dum templi pronus anhelo tui.
Quicquid in hoc spirat viventis corpore flammae,
Hoc capit in vivo gaudia plena DEO.
Sicut avis certam sortitur in arbore sedem,
Atque aliqua nidum sub trabe passer habet,

Quaque suam sobolem venientem educat in annum,
Pendula congestam fingit hirundo domum:
Sic loca tuta tuam pius invenit omnis ad aram,
Ut tegat auxilio seque suosque tuo.
Non illum averso sors obruit aspera casu,
Et semper veris vis inimica bonis.
Utque aliqua interdum sub tempestate laborat,
Sic tamen ex ipsa grandine victor abit.
Ut maris in medii famulantibus incubat undis,
Regula pacati marmoris, Halcyone:
Sic servata suos profert Ecclesia fetus,
A rapido instantis turbine tuta mali.
Et quasi de curuo pendens tibicitie nidus
Fixa vacillanti pondus in orbe tenet.
Incubat Huic summo veniens a numine flatus,
Et fovet amplexu pignora chara suo:
Progeneransque nova firmatas indole mentes,
Inchoat aeternae regna beata domus:
Felices quicumque tua versantur in aula,
Membra quibus gentis contigit esse tuae,
Illi animos per te veris virtutibus aucti,
Ex meritis possunt te celebrare tuis.
Atque aliquis sancto firmatus pectora motus,
De te veridica talia laude sonat.
Unus et is triplici simplex in numine numen
Tum sine principio est, tum sine fine Deus:

Qui propria verbi patefactus voce sonantis
Se miseris patria consociavit ope:
Ille volens caelo prolem dimisit ab alto,
Humanae elueret labis ut omne nefas.
Mente satam, verbo patefecit amica voluntas,
Cum verbum assumpsit debile carnis opus.
Salue dulce decus, fili omnipotentis, et unum
Pharmacon aeternae mortis, et antidoton,
Tu veniens maculas morboso abster gere mundo
Eluis humanum, victima pura, scelus.
Exstinguensque tuo virosam sanguine mortem
Fundasti vitae, Regna beata, tuae.
Quam nunc docta fides adiuta a nomine sentit,
Praestabit plenam sed tua sola salus:
Ergo DEUS, mi vive Deus, tua castra frequentem
Portio sum domui non onerosa tuae.
Felices quicumque tuis se viribus armant,
Seque sciunt dextrae robur habere tuae.
Per tua non dubiis abeunt vestigia plantis,
Atque alios dete quae didicere docent:
Densa per et quamvis lacrimosae nubila vallis
Hinc carpant alio, rursus et inde viam:
Attamen inducunt te dulces auspice fontes,
De quibus in multos vena salutis eat.
Quod monet officium, non tardo pectore praestant,
Successum ex ipsa fert pietate labor:

Ergo reluctantes reprimunt feliciter hostes,
Atque abeunt laeto saeva per arma gradu.
Non illis scelerum inventor Phlegethontius anguis,
Subdola non dubiae Sphyngis [Reg: Sphingis] imago nocet.
Castus amor veri, secura viatica vitae
Addit, et est omnis proxima caussa boni.
Mille doli explorant species, fraudisque Magistrum
Magnanimo victrix sub pede turba premunt
Talibus ex aliis alias victoria palmas
Suggerit, et virtus fortia corda facit.
Hos propius spectans alta de rupe Sionis
Magnanimis praesens gaudet adesse Deus.
Pacis et armorum Deus arbiter, optime vindex,
Quem colit aeternum gens Iacobaea DEUM.
Accipe quas ferimus, patrio gens dedita caelo,
Ad tua coniunctas numina sancta preces.
Vindice quo salui tegimur, quocumque movemur,
Assere militiae membra probata tuae.
Respice verbisoni communia viscera regni,
Perpetuum gnato quod cupis esse tuo.
Respice nos vindex, praesens quibus omnia cernis
In faciem Christi lumina flecte tui.
Suavior est multo tecum lux una manenti,
Quam reprobis alto sub duce mille dies.
Malo, vel extremas haerens adiectus ad oras,
Esse Deo propriae pars quotacumque domus.

Tecta frequentator quam splendidus alta potentur
Incolere, a quibus est vita beata procul.
Illic divitias, illic venentur honores,
Vivere quos tumidos in levitate iuvat.
Me iuvat oblatae contentum munere sortis,
Debita praesenti soluere vota DEO.
Me iuvet officii memorem praestare, quod uni
Certa sui gratum mens sciat esse DEO.
Nam velut amplectens miti Sol omnia flamma
Arduus irriguo tacta calore fovet:
Sic DEUS acceptos nutrit, Sol aureus ille,
Pectora qui large luce serena facit.
Ille piis motus, et vires motibus addit,
Et veluti Clypeo pectora sancta tegit.
Hostilesque minas prohibens crudosque furores,
Hinc odiis claudit, fraudibus inde viam.
Illius est munus virtus in viribus ardens,
Et venit a solo gloria vera DEO.
Quisquis amans recti caelo caput arduus infert,
Huic comens a latere est hic et ubique DEUS.
Qui cavet a verae deflectere tramite vitae,
Non sinit hunc ullus rebus egere DEUS.
Pacis et armorum DEUS arbiter, optime vindex [(reading uncertain: page not entirely unfolded)] ,
Qui tibi confidit cuncta beatus habet.

PARAPHRASIS PSALMI XC. QUI EST ORATIO MOSIS, viri Dei, et continet doctrinam de paenitentia, et remissione peccatorum in Christo.

ESto, licet miseri vitio culpaque gravamur,
In miseros asper non potes esse Deus.
Degeneres quamquam nos impius abstulit error,
Ut tua suppliciis nos premat ira reos:

Tu tamen es nostrae statio tutissima vitae,
Tu tamen es miseris portus et aura, Deus.
Tu tamen e nobis, qui te fidenter adorant,
Non pateris merita morte perire Deus.
Quottidie [Reg: Cottidie] iusta licet in nos percitus ira
Quod reprimas poena vindice semper habes,
Attamen in te ipso nobis habitacula praebes,
Qui gerimus Verbo corda renata tuo.
In te confugium, portumque salutis habemus,
Tu facis in te ipso nos habitare Deus.
Ecce velut vermes per obliquum repimus orbem,
Et nisi peccati nil nisi massa sumus.
Tu tamen hoc aperis, quo comprimis omnia, Numen,
Excipis et nati nos pietate tui.
Exceptosque foves saluantis munere Verbi,
Quo vivente dolet mors quoque iussa mori.
Nec tuus hic novus est, quo nos complecteris ardor,
Nec finem pietas ista parentis habet.
Ut Deus aeterna vivens in lumine fulges,
Sic nos perpetua vivere luce cupis.
Namque nec ad tempus nos tanto munere donas,
Nec sinis hoc numeros non habuisse suos,
Ipse pios servas, et ab aevo ducis in aevum,
Iustifica faciunt qui tibi vota fide.
Tempore ab hoc primi quo te agnovere parentes,
Tempus ad omne, hominem quo generabit homo.

Tu Deus es portus, caetusque [Reg: coetusque] vagantis asylum,
Qui tua non falso pectore verba colit.
Ille licet paruo, dispersoque agmine passim
Ingenti variis erret in orbe locis:
Attamen est animis semper concordibus idem,
Consocians regno membra renata tuo.
Incipiensque tuae in terris primordia vitae,
Erudit afflatu pectora docta tuo.
Donec et haec rerum steterit Natura, monebit,
Militiae insignis dexteritate suae.
Et ventura tuam doctrinam in saecula mittet,
Qua tua in hoc durum est gratia sparsa genus.
Et laeto tandem digressus ad astra triumpho
Parta sibi Christo principe regna colet.
Haec statio immota est in te fidentibus omni
Tempore, te solida qui didicere fide.
Nullus ad hanc audet stationem accedere Livor,
Sive tuus Sathana, Mors atra sive tuus,
Hoc est, quod miseri casu laetamur in ipso,
Quo mortem meriti perdia turba sumus.
Unde aliquis nuper terae formidine mortis
Territus, haec aequa dicere mente potest:
Fraude nocens serpens, et mors aeterna Tyrannis,
Nil mihi vobiscum est, Est mihi vita Deus.
Vita mihi Deus est, arx, murus, portus, asylum,
Hic habito, hic tutus tempora pacis ago.

Haec sua qui agnoscunt vero delicta pavore,
Spemque tuae placido corde salutis alunt,
Plena fide laeta, ceu iubila dicere possunt,
Tu quibus es solus vita salusque Deus.
At quibus impietas perverso induruit vus,
Ut nequeant vitii nosse venena sui,
His tua maiestas nocturnis plena tenebris
Visa, metum, et poenae duriter auget onus.
Nam sibi qui metuens nescit sperare salutem,
Huic vere es dirae moritis imago Deus.
Namque quis istorum, quite non nosse laborant,
Ad numen trepido non pavet ore tuum?
Ante recens primam quam mundi machina forman
Seminaque e verbo duceret orta tuo,
Ante suo positi quam starent pondere montes,
Aeris et tellus, grande ferentis onus,
Tu pater omnipotens aeterno in Numine numen
Tu sine principio es, tu sine fine Deus.
Haec tua maiestas miseros formidine terret,
Qui te propitium non didicere Deum.
Territa quo fugiet, quas mens petet aegra latebras,
Quam peragit mortis conscia culpa ream?
Cum videt, et tantum te magna in imagine cernit,
Agnosci hoc miseris quantus in orbe potes.
Sic meritum est nostrum, sic nos tua conterit ira,
Crimina dum iusto nostra furore premis.

Tam tibi peccatum res est odiosa, nocentes
Iusta tua aeternum cogat ut ira mori.
Tu facis inviso miseros occumbere letho,
Haec quia nos culpae praemia ferre decet,
Ante tuos oculos, quoniam sordemus, et omni
Parte fluens turpi crimine massa sumus,
Aeternam trepido quod corde pavescere mortem
Cogimur, est irae fulmen id omne tuae.
Cum tua iusta odio peccati incanduit ira,
Humanum cuperes omne perire genus,
Et posses miserum momento evertere mundum,
Ni tuus iste hominum te superaret amor.
Saepe moves fulmen, sed et hoc tamen ante coherces [Reg: coerces]
Quam trahat accensam fomite flamma facem.
Gratia Iustitiae urgenti sua iura resistit,
Qua tibi per te ipsum turba redempta sumus.
Ergo nisi instructi praesentis funera vitae
Caeperimus [Reg: coeperimus] vitae spe superare novae,
Perpetuo aeternae mortis depascimur ictu,
Continuus sequitur quam sine fine dolor.
Interea, vivas quae nescit carpere mentes,
Mors rapit arbitrio corpora strata tuo.
Tempus abit, fugiuntque dies, velocior illis
Demetit humanum mors violenta genus.
Illa catenatas spargens in saecula messes,
Ordinis atque aevi funera mixta facit.

Triste simul senium tollit, laetamque iuventam,
Sorte pari functi femina virque cadunt.
Cum populo absorbet reges, audacibus aeque
Ac timidis atras inicit illa manus.
Omnes una manet leti via, vivimus omnes,
Simus ut urgenti praeda parata neci.
Vivimus et morimur, vitam ut moriamur habemus,
Hac hominum regitur debile sorte genus.
Namque iubes leto mersos emergere rursus
Ut nova vitalis saecula lucis agant.
Interit haec hominum, deinde ista renascitur aetas,
Dum revocas Iuris fila priora tui.
Sed bene consuluit nostrae tua gratia culpae,
Peccati superans grande prementis onus.
Dum quasi sorte iubes homines meliore reverti,
Te potius vitam mitis amare, doces.
Namque tua haec vox est, iratae nuntia Legis,
Quae veluti tonitru pectora tacta quatit.
Massa hominum, aeterno pridem dignissima leto,
Te faciat merito propria culpa mori.
Subiciat morti se primus et ultimus ordo,
Posteritas subeat posteritatis onus.
Haec vindictam meae sit formidabilis irae,
Sustinet humanum quam meruisse scelus.
Quis te tunc hominum vel totus sustinet orbis,
Horrida cum tali fulmina voce iacis?

Et tamen emissi patefactus lumine verbi,
Sic gaudes alio cognitus ore loqui.
Lege mea moriens mortale revertere Semen,
Excipiat tempus saecla prior novum.
Vincit amor poenam, mortem metuistis, ab illa
Servati, verbi vivite luce mei,
Corpore consumat Ius irrevocabile mortis,
Excipiat mentes vita beata pias.
Quas Lex iusta reos damnat, miser atio seruet,
Agnoscat veniam, quam volo firma fides.
Hoc caput est, mortem mortalibus incutit aegris
Ira tua, et Legis vis onerosa tuae.
Morte sed oppressis vitam tua gratia reddit,
Quam spargit verbi vox patefacta tui.
Tu simul ad Stygios vitam demergere manes,
Et vitam in media reddere morte potes.
Ira tua occidit, servat placata voluntas,
Quos irae causam paenitet esse tuae.
Hoc est, quod merito miseros demittere letho
Diceris, et nutu mox revocare tuo.
Cur [(transcriber); sic: Cnr] tamen heu brevis est, cur vitae fluxilis aetas,
Quae propere venti more volantis abit?
Dum bene vix vitae certis absoluimur horis,
Flebile sub mortis cogimur ire iugum.
Illa sequens etiam vestigia nostra Tyrannis,
Est proprior nostrae, quam solet umbra viae,

Atque hodie moritur, quem lux hesterna videbat
Sperantem vitae stamina longa suae.
Te quoniam coram sic anni mille recedunt,
Ut solet hesternae lucis abire dies.
Ut nocturna brevi custodia tempore transit,
Dum recipit vigilem de statione vigil.
Nam velut excubiae certas mutatur in horas,
Tempora dum motu continuata fluunt,
Mutuaque alternat communes tessera sortes,
Dum variant vigiles, hic abit, ille redit.
Sic alii intereunt, alii nascuntur, et omnes
Sors eadem simili conditionue manet.
Hos Deus invadis, subitus ceu littora fluctus,
Fluminis ut pessum more fluentis eant.
Praeterit ut volucer non noto tempore somnus,
Vix bene quem vigilans commeminisse potest.
Sicut mane virens, et Sole cadente resectum
Expirat [Reg: exspirat] medio gramen, et aret agro:
Sic hominis quoque vita fugit, sic omnia fluxa
Rebus in Humanis mobilitate ruunt.
Omnis homo similis languenti graminis herbae,
Una dies nasci quam videt, una mori.
Quale sub aurora gramen, quod vespere languet,
Talis ab occiduis viribus omnis Homo.
Haec ita contingunt, quoniam nec sustinet iram
Nostra, nec avertit culpa nephanda [Reg: nefanda] tuam.

Non ita deficiunt reliquarum semina rerum,
Quae subeunt certas nata, renata, vices,
Illis Naturae metam circundedit [Reg: circumdedit] ordo,
Nos irae absorbet iusta rapina tuae.
Expirat [Reg: exspirat] generosus equus, cum postulat aetas,
Arbitrio Domini concidit agna sui,
Mors ea finita est, ut habet cum tempore caussam,
Nostra, nisi occurras, funera fine carent.
Quottidie [Reg: Cottidie] hoc miseri vindictae absumimur igne,
Dum grave peccati non relevatur onus,
Et multis lacrimis vix hoc sentimus, ab illo
Qui [(transcriber); sic: Qni] vita est nobis, mors venit atra Deo,
Sic visum est tibi iuste Deus, turbare paventes
Ad vitia, et sceleris crimina tetra sui,
Ne torpore gravi gemitus oblita precesque,
Excidat a venia spesque fidesque tua.
Iccirco observas nostri delicta furoris,
Intuituque notas crimina nostra tuo.
Quae minime possunt nobis delicta videri,
Tu velut in medio lumine nota tenes.
Haec tecum est nobis voluendae fabula vitae,
Sic trahimus lusu tempora nostra tuo.
Qualia deciduos declinant lilia caules,
Cum minis intenso languida Sole cadunt:
Optima quaeque die sic nostri defluit aevi,
Deficiens irae scilicet igne tuae.

Vita fuga est, abeuntque dies, et carpitur aetas,
Ut temere linguae verba loquacis eunt.
Cumque satur vitae est, et aniles attigit annos,
Aut temere, aut alius, aut nihil egit, homo.
Ecce omnis spacium [Reg: spatium] miseris mortalibus aevi,
Vix bene bis septem vivere lustra datur.
Quique diu vixit, bis forsitan octo peregit,
Optima pars aevi plena doloris abit.
Atque aliquis primo dum discit vivere sensu.
Auolat, et vitae desinit esse potens.
Hoc quoque quod vitae nobis prodesse putamus,
Quid nisi res misera est, perpetuusque labor.
Tam celer angusti decurrit flosculus aevi,
Et subit acta suam quaelibet hora necem.
Vivitur in nugis, hominum pars maxima, nescit
Quam vitae haec abeat portio parua suae.
Interea obrepit non intellecta senectus,
Et celeri irrumpens mors inopina gradu.
Quis Deus hic tantum te tanto in numine numen,
Suspicit et vera relligione timet?
Mente tuam vigili quis secum ponderat iram,
Quis timent imperii frena severa tui?
Quin aliqui veluti sociae viventibus umbrae,
Vivere se tali vix ratione sciunt,
Dum falsis vigilare bonis, dum fingere Caelum
In terra, et mortem dissimulare iuvat,

Dum bona praesenti quae dantur idonea vitae,
Aeternis praefert vana cupido bonis,
Nec quisquam agnoscit quanta vel mole laboret,
Vel veniae quantam culpa requirat opem.
In vitiosa pigrae putrescunt otia mentes,
Vita negat verum luxuriosa Deum.
Haec mundi est facies mortem ignorantis et iram,
Pressa quibus poenam culpa nephanda [Reg: nefanda] luit.
{a Altera pars Psalmi docens remedia irae mortis, cala mitatum, quaerenda esse in Messia promisso et incarnato, id enim vocat opus Dei.} At tu nostra salus, verae fons unice vitae,
O hominum sapiens conditor, alme Deus,
In quo Iusticiae [Reg: Iustitiae] fremitum Clementia vincit,
Et superat iustas gratia larga minas,
Respice nos humiles, animumque ostende paternum,
Teque pium nobis esse memento Patrem,
Tu doceas nostri, dum filum ducimus aevi,
In numero fluxos semper habere dies,
Sanctius ingressi sapienti ut corde feramur,
Qua ducit Verbi semita recta tui.
Da nostrum ex ipsa spectemus origine finem,
Simus et ad nutum turba parata tuum.
Da sensum ut mortis, da tantae fulmen ut irae,
Percipiant motu pectora nostra tuo.
Nec tamen exitium metuant, quia perdere nescis,
Quae tibi servari dedita corda volunt.
Sed gemitu agnoscant proprii contagia morbi,
Et caveant iram sponte ciere tuam.

Semper et emendent vitae delicta prioris,
Et cupiunt recta sanctius ire via,
Et duras vitae aerumnas, mortemque minacem,
Auxilii superent speque fideque tui,
Quottidieque [(transcriber); sic: Qnottidieque] suae meditentur funera vitae,
Non optanda malis, non fugienda piis.
Inque ipso statuant pacem, portumque salutis,
Per quem supplicibus te iuvat esse patrem.
Agnoscat veras humilis patientia caussas,
Cur premat humanum sors onerosa genus,
Innatique dolens vere contagia morbi,
Converso medicam pectore quaerat opem.
Tum sincera fides animos pacabit inertes,
Atque novae vitae semina sancta dabit,
Sic tandem obliti sceleris vestigia nostri,
Vivendi felix ingrediemur iter.
Et legum et morum procedet sanctior ordo,
Congruat ad nutum vita probata tuum,
Grata tibi ducet dociles sapientia mentes,
Quae renovat vigili corda subacta metu.
Hoc etenim solum sapere est, agnoscere sortem,
Auque humili verum corde timere Deum,
Ergo redi pater, et vultum converte benignum,
Quid terret populum mors truculenta tuum?
Dum tibi sancita cupimus pietate renasci,
Anne aliquam pietas scit tua ferre moram?

Siccine damnati seductos fraude Draconis,
Perpetuo mortis nos sinis esse reos?
Quo tuus usque dolor tanta se proferet ira,
Blanda quid a famulis subtrahis ora tuis?
Dexter ades miseris, precibusque allabere nostris,
Te precibus siquidem corda subacta vocant.
Mitis ades, vultu nec nos explode severo,
Eveniat facies hostibus illa tuis.
Nos tua progenies, spem non deponimus ullam,
Conceptam nostri quam tenuere patres.
Nos numerare iuvat transactae tempora vitae,
Nos cupimus recta sanctius ire via,
Nos parere tibi, tibi nos seruire par ati,
Mancipium cupimus quilibet esse tuum,
Esse tibi cupimus dociles, non esse dolemus,
Haec cura obsequii digna favore tuo est.
Respice nos primi vitiatos labe parentis,
Illius e vitio noxia massa sumus:
Utque sumus, sic esse pudet, dolet esse malignis
Semper in hac misera flebile carne malum.
Funde tuae radios bonitatis, et adflue nobis,
Plasmatis allabens largus amore tui,
Aufer at ille omnem caecis e mentibus umbram,
Ad tua divinae quam bona lucis habet.
Namque odisse nequis homines, quos ipse creasti,
Destructorque operis non potes esse tui.

Plena tui et semper clementia larga favoris,
Te doceat nobis qui iuvet esse Deum.
Consule praesenti, vitamque ostende futuram,
Quae fluit e veri fonte beata boni.
Da postquam meritam dociles agnovimus iram,
Flevimus et nostri damna pudenda mali:
Conversique piam pacata mente quietem,
Caepimus [Reg: Coepimus] in venia iam retinere tua:
Cum nostros numerare dies, et pendere fata.
Cum tibi noverimus soluere vota, Deus,
Tum vitae aeternae certam sperare salutem
Possimus, lucis conscia cor da tuae.
Da Deus aeternae domitorem agnoscere mortis,
Da fontem vitae posse videre tuae.
Non tantum ad vitae communem animalibus usum
Condidit humanum vox tua larga genus,
Verum aliud regnum, atque aliam haec post funera vitam
Ante tuum instituit gratia plena thronum.
Hanc dabis in solo verae allatore salutis,
Qui Deus est sumpto corpore factus homo.
Te Deus aspiciens dilecti in imagine nati,
Nos etiam nati respice membra tui.
Deleat innatos nobis tua gratia morbos,
Impleat et veniae nos bonitate tuae.
Sic vacui noxa sic nescia pectora mortis,
Munere ducemus gaudia vera tuo,

Gaudia non ipso certum cum tempore finem,
Gaudia mensuram non habitura suam.
Vera etenim gaudent pacatae gaudia mentes,
Quas tua laetantes gratia larga facit.
Ergo age redde animum, certae spem redde salutis,
Da miseris fato prosperiore frui.
Longius adflictis durum cumulantia luctum,
Tempora ne cupias esse, fuisse velis.
Iam satis adflictae tulimus mala tristia vitae,
Artifices primi quae peperere mali.
Hei mala quot passi longos deflevimus annos,
Ex quo progeniem perdidit Eua parens?
Dum nos peccati torquet sub lege Tyrannis,
Quam rapidas habuit mors truculenta manun?
Pande tuam nobis promisso e munere lucem,
Quae renovet veniae corda paranda tuae.
Et pacem donans animis, accendat amorem,
Quaeque tibi acceptos nos facit esse, fidem.
Ecce sonans de te vox commiserante per orbem,
Auribus o dulci Carmine grata venit.
Quod pater immenso nati permotus amore,
Iungere adoptivo nos tibi iure velis.
Illum etiam sancto meditatis carmine vates,
Praesentem cupidis gentibus esse canunt.
Et praesens et promptus adest, tu mitte volentem,
Ut redimat populi pectora capta tui.

Nos patefacta tui fidentes gratia nati,
Liberet, hoc proprium est quod profiteris, opus
Destruat ille dolos diri fraudemque Draconis,
Ille fuit nostri caussa dolenda mali.
Et premat, et fauces mortis constringat avarae,
Ne freta vindicta saeviat illa tua.
Ecce dolet squalens, tua quam profitemur, imago,
Quae propria vitium sordida labe trahit,
Hanc renovet verbum patris omnipotentis imago
Indice quo nomen tu patefactus habes,
Quod caro dignatum fieri, nos convocat ultro,
Colligit et regno membra sacrata tuo.
Hoc veniat praesens, hominemque Deumque fateri
Gaudeat, humanum restituatque genus,
Sed venit, et nobis pacatam nuntiat iram,
Fidereque invenita tristia corda iubet.
Agnosco te Christe Deus, te amplector adorans,
Unica qui nostrae caussa salutis ades.
Illum agite unanimi venientem agnoscite sensu,
Propitium cupitis qui retinere Deum.
Ille suo nostras abolevit sanguine poenas,
Dum cadit irato victima grata Deo.
Reddidit et vitam preciosa [Reg: pretiosa] morte redemptis,
Dum domitor mortis, laetus ad astra redit.
Illic nos etiam regnum in caeleste reducens,
Omnipotens eadem cum patre sceptra tenet.

Quin et crebra facit pro nobis vota sacerdos,
Et nostri placat nunc quoque [(transcriber); sic: qnoque] amore patrem.
Grata tibi meritas persoluant pectora laudes,
Grata tibi res est paenituisse Deus.
Qui dolet innati contagia sordida morbi,
Quem legi indocilem paenitet esse tuae,
Cum neque terra illi monstrat, neque pharmaca caelum,
Caeca quibus mortis philtra cavere queat,
Excipis in Christo fidentem, intusque renatum
Iustifica fidei luce nitere facis.
Me quoque perversae plorantem crimina vitae,
In nato veniam laetor habere tuo.
Sentio et ardenti confisus pectora plaudo,
Vivere me firma iam tibi Christe fide.
Ite procul tetri [Reg: taetri] timido de corde dolores,
Me vetat exitium viva timere fides.
Collegit lacrimas, indefessosque dolores,
Fidentemque nequit deseruisse Deus.
Christus adest, nulla est quae me violentia turbet,
Ille mihi vita est, ille beata Salus,
Ipse retro fugiens viso domitore recedis
Damnate, et propria perdite fraude Draco.
Languet ad excelsi victoris territa vultum,
Iam reprimens tristes mors inimica minas.
Quam nova depascens florentique aucta vigore,
In Christo absorbet vita beata Deo.

Hac aterne Deus laetaris laude, cupisque
In Christo miseris omnibus esse pater.
Non alio gaudes, et delectaris honore,
Quam tibi quem pacis Filius auctor habet,
Filius, emundans qui nos a sordibus aegros,
Membra sui frater corporis esse sinit.
Luceat haec sanctos iungens tua gloria caetus [Reg: coetus] ,
Agnitio Christi, gloria vera tua est.
Quam procul Oceano populo sus iungitur orbis,
Te celebrent verbo corda renata tuo.
Conversae faciant de te praeconia gentes,
Et vigeat vero nomen honore tuum.
Hoc, tibi quod proprium est, opus agnoscatur, inane
Omne quod a nostris viribus exit opus.
Transeat ad nostros pietas tibi grata nepotes,
Teque pie pura posteritate colat.
Sis bonus o felixque tuis, vultuque benigno
Dedita militiae respice membra tuae.
Nec sine languescat vivi fiducia verbi,
Aut fuco species lubrica corda trahat.
Sed tibi sincerus constanter adhaereat ardor,
Quem pacata tui gignit amore fides.
Te placeant nostri tibi fortunante labores,
Tu rege, quod facimus ductor et actor, opus.
Si qua manent etiam nostrae contagia culpae,
Haec veluti donans aera, aliena tege.

Qui tua dispersus profitetur dogmata, caetus [Reg: coetus] ,
Te loca servatus tuta tegente colat.
Te metuant fontem, de quo ius manat et aequum,
Fas quibus est populis dicere iura suis.
Tu pacem et leges, artesque tuere togatas,
Imperii nutu tu rege frena tuo.
Tu facito, ut felix vitae labor omnis in usu
E solida gignat commoda nata fide,
Non nos noster agat per devia lubricus error,
Nec coluber lapsos nos homicida trahat,
Tu motus animis, tu promptas suggere vires,
Ut studium laudi seruiat omne tuae.

PSALMUS XCI. Qui habitat in abdito altissimi.

ARmamenta Dei qui fidit in abdita summi,
Omnia praestantis quem tegit umbra Dei.
Sic ait ad Dominum, portus mihi solus, et arx es
Mi Deus, in cuius spes mea fixa sinu est.

A laqueo siquidem me venatoris hiantis
Eripis, a dira me quoque peste tegis.
Ille suis semper tutum te conteget alis,
Spes tua sub pennis illius omnis erit.
Horrida non metues caecae praestigia noctis,
Non metues medio spicula missa die.
Non metues noctis grassantem tempore pestem,
Non metues medio sparsa venena die.
Ut tibi mille latus cingant discrimina mortis,
Ut cingant dextram milia multa tuam,
Contingent te nulla tamen, sed fortiter ibis,
Liber ab infestis, hic et ubique malis.
Ipse tuis oculis coram tua gaudia cernes,
Impius exitium teque vidente dabit.
Nam tua spes Dominus, tua nam fiducia summa
Fixa Deo, spondet certa salutis opem.
Nulla tibi obvenient adversi incommoda fati,
Nulla tuam afficiet plaga sinistra domum.
Spiritibus nam iussa suis dedit ipse creator,
Ut pro te excubias sospite semper agant.
Ne tuus in lapidem pes unquam impingere possit,
In manibus semper te ferat illa cohors.
Fortia crudelis contundes corda Leonis,
Sub pede trita tuo membra Draconis erunt.
In me spem siquidem ponit, speratque salutem
Semper ab aerumnis me duce liber erit.

Ipse tegam saevis defensor ab hostibus illum,
Nominis agnovit nam decus omne mei.
A me poscat opem, facilem me offendet, et illi
Rebus in adversis semper adesse volo.
Illum ipse eripiam, et multo dignabor honore,
Et faciam ut videat saecula longa senex.
Illi omnem, totamque meam monstrabo salutem,
Omnia qui possit me sciet esse Deum.

PSALMUS XCI. Qui habitat in adiutorio altissimi Carmine redditus, a Ioanne Stigelio.

CVius in invicto sola est fiducia Christo,
Cuius in aeterno est abdita vita Deo.
Ille velut molli placide defensus in umbra,
Praesenti vivet tutus ubique Deo.
Ille Deo dicet, mihi tu spes robur et arma,
Tu Deus es vitae portus et aura meae.

Fide Deo tantum, non hic te deseret unquam,
Omnibus aerumnis hoc duce liber eris.
Hic te de laqueo surreptum educet eorum,
Qui ponunt vitae retia crebra tuae.
No species falsi, non subdola lingua melorum
Ulla tibi maesti causa doloris erit.
Ille suis tutum praesens te conteget alis,
Ut tegit implumes sedula mater aves.
Ille tibi quicquid caelesti voce recepit,
Hoc poteris clypei semper habere loco.
Hoc ubi cor fidum mentemque armaveris altam,
Non vitae metues ulla pericla tuae,
Sive ea sub caeca velut incedentia nocte
Spectra, dolo et tacita fraude latenter eant.
Sive ea vi saeva et furiis grassentur apertis,
Ut volat in medio missa sagitta die.
Sive ea more avidae passim grassantia pestis,
Aspera cum rigida morte venena trahant.
Daemona non media metues in luce vagantem,
Atque animos doctum fallere mille modis.
Ille animis nebulas offundit imagine veri,
Et specie fucum dissimulante nocet.
Induit externum simulatae lucis amictum,
Intus habet praeter foeda venena nihil.
Nec mora, nec requies illi, sed obambulat orbem,
Et capit astutis pectora laesa dolis.

Ut lupus innato solitus saevire furore,
Laedere cum nescit viribus, arte nocet.
Saepe canem simulans furtim vestigia torquet.
Circuit et timidi vafer ovile gregis.
Tunc nisi balatu vigiles poscente molossos
Auxilium innocuae vociferentur oves,
Irruit in medium mactator, et omnia saevo
Dente rapit, fuso terra cruore madet.
Sic quoque vel media velut umbra in luce vagatur,
Damnatus proprio spiritus iste malo.
Passibus et furtim populos mendacibus ambit,
Quos iuvat a vero nomen habere DEO.
Opprimit incautos, prudentibus arte resistit,
Securos facinus saevus in omne trahit.
Utque latet viridi sub gramine concolor Aspis,
Clamque viatorem fauce tumente petit,
Ille parum primo contactus inhorruit ictu,
Tardius et sparsum sentit adesse malum:
Victa veternosa sed vita gravedine tandem
Deficit, et fragili mole soluta fugit.
Sic quoque Daemonii quibus huius virus adhaesit.
Quod iacere occulta molliter arte solet:
Tempore decepti languent, ac tempore freti,
Saepe etiam aeterna morte perire solent.
Felix hoc potuit quicumque agnoscere monstrum,
Eius et infracta tela cavere fide.

Hoc mens sola potest, tibi quae fons vive salutis
In solo vivit dedita, Christe, Deo.
Fide Deo tantum non hic te deseret unquam,
O quantum est uni fidere posse DEO.
Hic et morte potest mulctare [Reg: multare] , et reddere vitam,
Hoc duce et in media vivere morte potes.
Utque tuo videas ferro, nece, flumine, flamma,
A latere ad mortem milia multa rapi.
Scilicet a laeva videas ad funera mille,
Moxque decem a dextra milia rapta trahi.
Non tamen ad te aliquod, quoniam scis fidere Christo,
Ex ulla poterit parte venire malum.
Te spectante dabunt iustas turba impia poenas,
Tu cernes oculis funera grata tuis.
Praemia perversis, qui commeruere, videbis
Iusticia [Reg: Iustitia] culpae conveniente dari.
Nam potes hoc laeto depromere pectore verbum,
In tes sola sita est spes mihi, vive Deus.
Alta tibi fixa est sublimi regia muro,
Firmaque sunt aulae celsaque tecta tuae.
Nulla potest ad te grassari infesta Tyrannis,
Tu Dominus vires spargis ubique tuas.
Ad te confugiens iustis defenditur armis,
Membra domus praesens protegis ipse tuae.
Haec quia te Domino confidere dicis, et illum
Auxilium affirmas et decus esse tuum.

Nulla tibi adversae fortunae tela nocebunt,
Obfuerit duri vis tibi nulla mali.
Si qua etiam arcani poenam trahit ordine fati,
A thalamis aberit publica plaga tuis.
Nam Deus ille tuus qui solus cuncta gubernat,
Quem tellus late sideraque alta tremunt.
Ille tibi, quocumque viam sub cardine carpas,
Ad latus angelicos iussit adesse choros.
Hic tibi subicient ne pes tibi cespitet [Reg: caespitet] usquam,
Turba ministrantes officiosa, manus.
Ipse tuos figes saevam super Aspide gressus,
Per medias poteris fortiter ire feras.
Calce tua cedet soboles protrita leonum,
Pressa tuo retrahet sub pede colla Draco.
Fide Deo tantum, non hic te deseret unquam,
Quem tibi sic patrio pectore crede loqui.
Me quoniam toto sitibundus pectore quaerit,
Me quoque ab adversis vindice tutus erit.
Ipse meo tectum servabo numine praesens,
Nam iuvat hunc memorem numinis esse mei.
A me poscit opem, mea numina clamat et orat:
Percipiam miti supplicis aure preces.
Cum [(transcriber); sic: Cnm] gemit aerumnis casuque oppressus iniquo,
Illius in mediis sum comes ipse malis.
Eripiam miserum claroque in lumine sistam,
Luceat ut tituli celsus honore mei.

Ornabo incolumem longaevae munere vitae,
Perpetuo auxilium sentiet ille meum.

PSALMUS XCVIII. Cantate Domino canticum novum.

HInc nova gavisae deducite carmina mentes,
Carmina vivifico fundite grata Deo.
Namque novum hoc ipsum est merito et mirabile factum,
Quod nostro dignum tempore laude facit.
Auctorem scelerum famula cum morte Draconem
Militia dextrae contudit ipse suae.
Quaeris ubi, et quaenam domini sit dextra potentis,
Filius hoc meruit nomen habere Deus.
Hic patris est virtus, patris omnipotentis imago,
Conspirat nati cum pietate pater.
Nota suae fecit monumenta arcana salutis,
Se miseri patria dum patefecit ope,
Namque memor veniae, verique tenaciter ardens
Indoluit nostrum commiseratus onus.

Intuitusque sui se totum in imagine gnati,
Tardius auxilium noluit esse suum.
Et tibi quod pepigit genus Israrelis avitum,
Praestitit in misso vindice verus opem.
Ergo ubicumque patent habitatae climata terrae,
Ista Deo lucet missa favente salus.
Quinetiam extremus qua gentes terminus ambit,
Noscere quae verum non didicere Deum,
Nunc sonat, et veram doctrina professa salutem,
Instaurat regnum, maxime CHRISTE, tuum.
Grata Deo resonent plaudentis iubila terrae
Edere qua vivum vox valet ulla suum:
Carmine contendant, qui carmina pangere norunt,
Grata Deo iunctis vox sonet alta choris.
Dum resonent cytharae [Reg: citharae] cytharis [Reg: citharis] respondeat hymnus,
Misceat harmonicum Musica docta melos.
Iuncta tubae segetes ductarum buccina vocum
Fundat, et adplausit corde sequente trahat.
Ecce etenim ingreditur magno rex celsus honore,
Qui miseris caeli regna beata parat.
Omnis in aspectum venientis confluat ordo,
Agnoscatque suum pompa decora ducem.
Ante Ducem incedunt ducti longo agmine vates,
Et gestant tremulas igne micante faces.
Ad latus haeret amans praeconum turba docentum,
Quos toto intrepidos iussit in orbe loqui.

Dehinc ingens numerus, delecti copia caetus [Reg: coetus] ,
Membra Deo gratae fortia militiae.
Matres atque viri, pueri, intactaeque puellae
Spes eadem quibus est omnibus, una salus.
Ipse tenens sceptrum vultu verboque serenus,
Qua venit aeternas spirat ab ore rosas,
Ore rosas loquitur, non quales educat hortus,
E patrio quales sed tulit ipse sinu,
Nolo mori quenquam [Reg: quemquam] , quantumuis foedus et asper
Ignoret legis iussa verenda meae.
Sed volo conversus peccandi more relicto
Per mala, per mortem, me duce Victor eat.
Perstrepet et resonet tanti praeconia regis,
Principium vitae quicquid alentis habet.
Tu mare velivolum, tu terrae frugifer hortus,
Tam bene promeritum tollite laude Deum,
Qua montes variis connexi vallibus haerent,
Quaque abeunt nota flumina longa via,
Orbis amor redamet, mundi rude vulgus amantem,
Et celebret verum voce fideque Deum.
Sic meruit, quoniam potuit mitescere iudex,
Et lenire ampla ius pietate suum.
Iamque venit, verbique sui vestigia lustrans
Iusticiae [Reg: Iustitiae] ingreditur nuntius ipse suae.
Omnibus hanc offert, toto qui pectore culpam
Pacifica versi perdoluere fide,

PSALMUS CIII. Benedic anima mea.

MEntis et linguae vigor et facultas,
Quicquid est fibris animae sonori,
Quicquid in toto superest sagacis
Corpore sensus.
Fer DEO laudes, benedic parenti
Omnium rerum, resona potentem,
Omnium dulci celebra bonorum
Carmine fontem.
Illius curam celebra paternam,
Illius gaude meminisse dona,
E sinu et dextra bona qui benigne
Omnia fundit.
Qui tuae crimen tegit omne culpae,
Et reum mortis recipit paterne,
Qui tuos morbos vitiique labem
Sanat et aufert.
Qui tuam vitam redimens tuendo
Ad latus praesens tibi semper haeret,
Gratia qui te fovet, et beata
Pace coronat.
Qui tibi menses cumulat nitentes,
Largus et victum tribuit quotannis,

Os tuum replens, renovansque laeto
Flore iuventam.
Qui decus causae male iudicatae
Asserit pressis sub acerbiore
Iudice, et sancta seriem tuetur
Iuris et aequi.
Hic DEUS sese patefecit olim
Et Duci Mosi et populo vaganti,
Cum suo agnovit Dominum faventem
Principe vulgus.
Quantus est, magnus Deus absque fine,
Totus aeternum bonus est, et esse
Gaudet, et lapsis miseretur ultro
Tardus ad iram.
Non iuvat longum meminisse noxae,
Non DEUM offensae stimulant dolores,
Nec nimis gaudet, meritas nec ardet
Sumere poenas.
Non ut insultus meruere nostri,
Et mali dirus cumulus patrati,
Ius pari nobis voluit vicissim
Reddere lance.
Altius [(reading uncertain: print faded)] quantum tegit omne caelum
Infimum terrae spacium [Reg: spatium] iacentis,
Gratia tantum DEUS in timentes
Semper abundat.

Quam procul primo rediens ab ortu
Eos, a regno Zephyri remota est,
Tam procul nostrae DEUS omne culpae
Pondus ademit.
Ut parens noxam sobolis dolendo
Ingemit, casum miserans acerbum,
Sic DEUS fidi recipit timentes
Patris amore.
Nos opus certe manuum suarum
Respicit, nostrae memor et ruinae,
Sponte conservat quod amicus auctor
Perdere nescit.
Est homo foeno similis virenti,
Quod dies unus macerat resectum,
Occidit florens, quasi flos in ipso
Deficit agro.
Namque ab humano resolutus olim
Corpore, excedens vigor emigrabit
Et semel lethum comitata, nulli
Vita redibit.
Sed DEI immota est bonitas, nec unquam
Orta, nec fixas habitura metas,
Et sui semper similis manebit
Nescia finis.
Ille ius summum venia paterna
Temperat, mitis, facilisque cunctis

Christe qui tecum semel icta pacis
Foedera servat.
Efficit iustos minime merentes,
Qui fide auditum tenuere verbum,
Et pio fructus fidei probatos
Pectore praestant.
Filio regnum genitor potenti,
Et thronum in caelis stabilem sacravit,
Hic potens toti dominatus orbi
Sceptra tenebit.
Agnitum vero celebrate plausu
Spiritus casti, volucres ministri,
Qui data humanae vigiles saluti
Castra tenetis.
Agnitum vero celebrate plausu
Dissiti longas homines per oras,
Quos vocans ultro pariter volentes
Legit ab aevo.
Hunc DEUM vero celebrato plausis
Omnis et virtus, opus omne rerum,
Quam [(transcriber); sic: Qnam] DEI late dominata regnat
Summa potestas.
Hunc DEUM vero celebra timore
Mens mea, hui dulci numerosa cantu
Laudibus celso meritis sonantes
Dicito grates.

PSALMUS CIIII.

LAude Deum celebra, mea mens, mea lingua, meum cor,
Quicquid et hoc hominis plasma vigoris habet.
Mi Deus, o hominum rerumque aeterne creator,
Perpetua immensa fons bonitate fluens.
Magna tua est vere mundoque potentia maior,
Cui verbum afflavit semina prima tuum.
Qua patet hoc caeli mundique illustre theatrum,
Aere quod clausum cingit et ambit humum.
Te velut indutum fulgente decoris amictu
Praedicat e factis gloria viva tuis.
Veste velut cinctus, proprio tu lumine clarus
Extendis caeli pendula texta tui.
Tu Deus ille opifex rerum, atque immensa potestas,
Qui Domini nomen cuncta potentis habet,
Qui sua castra potens mediis continguat in undis,
Continuas caeli qua vehit humor aquas.
Et per densa suos inducit nubila currus,
Quae velut extenso pendula fune tenet.
Ventorumque volans rapidas super ambulat alas,
Et digito servat cuncta creata suo.
Qui tibi magnanima validam virtute creasti
Militiam, angelicos ignea castra choros.

Qui volucres animae celeri velut igne volantes
Mandati expediunt iussa verenda tui.
Tu proprio stabilem fundasti pondere terram,
Ut stet in immota iussa manere loco.
Hanc etiam Oceani velut allabentis amictu
Velasti rapidis providus autor aquis.
Ecce sinus terris sublimior extat [Reg: exstat] aquarum,
Mergitur affusis non tamen illa vadis.
Sed latices tacite scatebris urgentibus haurit,
Et varie acceptas susa refundit aquas.
Inde abeunt viva puri scaturigine fontes,
Et fluvii, et longo stagna repleta.
Hunc Psalmum non fuisse absolutum a Domino Stigelio P. M. memini, Nam quodam vesperi ex tempore effundebat hos versus.

PSALMUS CXXII.

QUis furor est caeco terris errore vagari,
Tristis homo et patrii non meminisse poli?
Dum tibi naturae demerso in sordibus aegrae,
Quaeritur e fluxis vita beata bonis?

Omnibus est numeris, omni ratione beatus,
Qui didicit pura mente timere Deum.
Ille Deum verum novit, notumque veretur,
Se qualem ex alto prodidit ipse throno.
Ficticiisque procul gaudet seiungere divis,
Impia quos proprio turba furore facit.
Dumque implorat opem, novit quae meta petendi,
Quis patris excipiat candida vota favor.
Nec dubitans trepidat, ceu cetera turba, Deorum
Innumerabilium quae sibi fingit onus.
Non metus hunc urgens, hominum non gratia frangit,
Nominis aut docto gloria picta dolo.
Non auri sitiens, cruciati cordis hirudo,
Aut quidquid temere corda ciere solet.
Sed delicta cavens, et culpam sponte nocendi,
Uni iuncta Deo facta probare studet.
Qualis ubi observat fidi mandata parentis
Conscius officii filius esse solet.
Non temere offendit, sed si tamen incidit error,
Et dolet, et veniam fretus amore petit.
Interea ut recte divinum numen adoret,
Suscipere et verum discat ut ipse Deum,
Dilectam sobolem praeceptis format amicis,
Inque sua instaurat templa probata domo.
Sic gentem erudiens, pietatis praevius autor
Exemplo reliquum ducit eunte chorum.

Ergo bonis cumulans talem Deus auget et ornat,
Et celebrem multo largus honore facit.
Et genus illius longum producit in aevum,
Nominaque aeternum non abolenda fovet.
Res tanta est pietas, soboles longaeva piorum
Numinis auxilio cuncta foventis habet.
Progenies iusti felicia saecula complet,
Impia nulla diu gens superesse potest.
Tota Deo invisi periit domus impia Saulis,
Iessigena salua posteritate domus.
Adfluit ampla Deum semper fortuna timenti,
Ille Deo plenas semper habebit opes.
Et quia iusticiae [Reg: Iustitiae] vitam traducit amore,
Semper erit tituli celsus honore sui.

PSALMUS CXXVII.

NEcquidquam [Reg: Nequiquam] domus ulla fabricatur
Sumptu magnifico, et laborioso
Humanae sapientiae apparatu,
Ni praesens Deus Architectus, idem
Et curam gerat, et regat laborem.
Nequicquam [Reg: Nequiquam] vigiles tuentur urbem,
Ni praesens Deus inter excubantes
Nutu moenia protegat sereno.
Res est irrita, res male lucrosa,
Somnum rumpere mane blandientem,

Nondum sole suam spargente lucem,
Somnum reprimere, et male obsequentem
In noctem vigili domare cura,
Ut quaestum cumulent crebri labores.
Cui vult ille Deus, vel otioso
In somnis etiam adpluit benigne
Vitae divitias beatioris.
Ille est providus, omnia administrat,
Et largus dona cuncta dat petenti,
Sic donum est etiam Dei violentis
Pignus coniugii, pudica proles.
Ut promptae in manibus viri sagittae
Robusti, et iaculum vibrare docti,
Sic et mascula patriam iuventus
Ornat praesidio, et pio labore,
Dum virtus viget, et Deo probatur.
Felicem ante alios, Deoque charum [Reg: carum] ,
Cui tales pharetram replent sagittae.
Nil quidquam metuet, nec erubescet,
Quando hostes patriam prement, et ipsis
In portis etiam minas ciebunt.

PSALMUS CXXVIII. Beatus qui timet Dominum.

BEatus ille qui Deum negotiis
In omnibus vero colit timore.
Et eius in vestigiis
Immotus immoratur.
Labore laetus obsequentis dexterae,
Partis honeste commodis frueris,
Bonisque cunctis adflues,
Bene ac beate vives.
Ut ampla vitis vuulis [Reg: uvulis] lactentibus
Illustribusque splendicans corymbis,
Plenum leporis vineae
Addit decus virenti.
Sic pulchra, sic fecunda, sic amabilis
Coniunx amabili beata prole,
Omnem cohonestans domum
Decus tibi parabit.
Sicut tenellas late in orbem plantulas
Virentis explicat parens olivae,
Qualis iugis in arduis
Nabathaea fert Idume.
Tecum tui assidentes liberi
Pulchre integri, pulchreque germinantes.
Mensam tuam pulcherrima
Circundabunt [Reg: Circumdabunt] corona.
Sic a Deo beatus omnis adfluit
Vero Deum qui diligit timore,

Eumque recte in filio
Agnoscit, et veretur.
Bonis Deus te prosperabit omnibus
Salutis arce largus ex Sione,
Florentis ut Solymae decus
Laetus videre possis.
Numquam carens egebis ullius boni
Quod ad salutem pertinet volentis,
Tuamque progeniem Senex
Cum gaudio videbis.

PSALMUS CXXVIII.

QUi timet, et caste numen caeleste veretur,
Et iussum recte tramite carpit iter.
Ille potest fama dici constante beatus,
Ille animi floret, corporis ille bonis.
Non illi deerunt communis commoda vitae,
Et mens recta suae certa salutis erit.
Quisquis es, e proprio quaerentem alimenta labore,
Te praesens inopem non sinet esse Deus.
Prole sua felix, laetaeque simillima viti
Splendor erit domui nupta pudica tuae.
Obsita vernabit natis tibi Mensa tenellis,
Ut teneris floret mitis oliva comis.

Ecce Deus tanta cinctum bonitate coronat,
Qui sequitur rectam, quam probat, ille viam.
Gratia de templo sanctae patefacta Sionis,
Te patrio saluum semper amore teget.
Ut videas vero florentem dogmate coetum,
Participem caeli quem cupit esse Deus.
Ut videas natosque tuos, seriemque nepotum:
Felicemque pia posteritate domum.

PSALMUS CXXXI.

HOc tibi vive Deus possum adfirmare scienti,
Te coram elato non ego corde fui.
Sum nihil, hoc memini, nota est mihi semper oberrans
Ante oculos massae tristis imago meae.
Non tumidum sapiens, propriis nec viribus audax,
Stultitiae ingredior caecus amore meae,
Magna nec adfectans [Reg: affectans] violentis somnio curis,
A quibus hoc distat futile plasma procul.
Agnovisse tui gaudens solatia [Reg: solacia] verbi,
In nutu posui spemque fidemque tuo.
Quando anima haec altum sapiet, nec se ipsa cohercens [Reg: coercens]
Praesenti perget iussa silere Deo:
Tunc puero similis materni lactis egenti,
Qui sit ab irata matre repulsus, erit.

Nam veluti macie depastus deficit infans,
Cum negat impatiens ubera nota parens,
Deficiens animae, sic vis exstinguitur omnis,
Quam pateris verbi lacte carere tui.
Nulla salus homini, nisi quam largissima praestat
Aeterni miseris vox patefacta Dei.
In solo confide Deo, quicumque salutem
Expetis, hic prompta semper abundat ope.

LOCI EX PSALMIS.

Ex Psalmo 3. Ego cubo et dormio, et evigilo, quoniam Dominus sustentat me.

NAtus homo, et vilis vitioso in tempore truncus,
More ferae stratus nocte silente cubo.
Et quasi degustans Letheae pocula mortis,
Membra vaporifluo victa sopore premor.
Sed rursum evigilans ad vitae munia surgo.
Et vitam stabili luce superstes ago.
Me quoniam patrio tegit et conservat amore,
Omnia qui servat vivus ubique DEUS.

EX PSALMO XI.

IN Domino confido DEO, cede impie livor,
Cur animae dicas lingua proterua meae?
Exul abi ignotos nemorum pede transfuga montes,
Pulsus ut a noto tegmine passer abit.

PROPEMTICUM [Reg: PROPEMPTICON] EX psalmo XXIII.

IPse Deus pastor meus est, me ducit euntem
Nil mihi praesidii, copia nulla deest.
Gramine me laeto prope fontem pascit amoenum,
Hinc animae recreat viscera tota meae.
Iustitiae servante suae me tramite ducit,
Inde viae metuo nulla pericla meae.

EX PSALMO XXV.

IVsticiae [Reg: IVstitiae] rectique decus, mea cura, meum cor,
Vindice pugnanti sint mihi tela Deo,
His ego semper cro fuso sine sanguine victor,
Osor ut invidia viscera rumpat iners.
Nam quia divini Cynosura altissima verbi
Me regit, hoc metuam nulla pericla Duce.

EX PSALMO EODEM.

QUam mihi iusticiae [Reg: iustitiae] monstrat, quam regula recti,
Hac me perpetua fac Deus ire via.

Ex eodem Psalmo. Integritas et iusticia [Reg: iustitia] custodiant me etc.

QUid mens aegra iaces? animique fixas
Caelestes trahis impotenter alas?
Cur habes male, cur laboriose?
Sic nos haec terit et fatigat aetas,
Ut sint plurima perferenda multis,
Qui culpa vacui ferunt nocentum
Poenas immerito, dolentque culpae
Externae grave, plumbeumque pondus.
Ergo sit cynosura, et una semper
Nostrae regula navigationis,
Verum nosse Deum, et pie vereri,
Mandataeque lucem professionis
Sincero officii timere cultu:
Tum praesens tibi quicquid hora sortis
Aspergat sine stomacho libenter
Amplecti, et furiosa probra vulgi
Motis tradere distrahenda ventis

Ex Psalmo 34.

GRata Deo memori dicam praeconia versu,
Donec in hoc aliquis corpore sensus erit.
Semper ab ore meo laus illius ampla sonabit,
Dum potero linguae plectra movere meae,
Seu tua me dubiis doceat confidere rebus
Pervigil in mores cura paterna meos.
Seu mihi de pleno reddas solatia [Reg: solacia] fonte,
Victor ut incedam per mala cuncta Deus.
Quidquid ero, quid quid mihi vitae obvenerit usu
Te celebrante tibi carmine gratus ero.
Certe anima haec pridem sua gaudia praedicat inte,
Numinis et tollit se bonitate tui.
Exemplum ut capiant humiles et mentibus aegri,
Quos sua delicti pondere culpa premit.
Et mecum assuescant divinum inquirere fontem,
Plena Deo miseris provenit unde salus,
O quoscumque iuvat caetus [Reg: coetus] pars parua vocari,
Qui nunc aeternum novit amatque Deum.
Huic agite et mecum dominum celebrate potentem,
Illius efferri nomen astra decet.

Ex eodem, Castra metatur angelus Domini etc.

FIsa Deo positis circundat [Reg: circumdat] pectora castris
Angelus aeterni missus ab arce Dei.

Eripit ille pios praesenti a clade malorum,
Servatosque omni fortis ab hoste tegit.
Sic quoque grassanti frater vexatus ab Esau,
Angelica cernit castra locata manu.
Tutus ab Angelicis vates Saphateius armis
Euasit tumidi tela cruenta Syri.
Nosse Deum, et pura patefactum mente vereri,
Omnibus exposita est anchora tuta malis.

Ex eodem. Divites eguerunt etc.

OMnis eget dives, mediisque in fontibus aret,
Commoda nec vitae, quae probat usus, habet.
At quicumque Deum non ficto pectore quaerit,
Huic deerit placiti gratia nulla boni.

Ex eodem Psalmo. Iuxta est Dominus his, qui tribulato etc.

ET Deus a latere est praesens, et proximus illis,
Vulnera qui cordis iusta dolentis habent:
Quique petunt humiles animo fidente salutem,
In mediis patrio servat amore malis.

Ex Psalmo 36.

O quicumque doles iniustae opprobria linguae
Spargere quae temere turba maligna solet,
Qui gemis insidias, artesque oppressus eorum,
Qui nisi quod noceant nil ratione gerunt,
Aemula turbati ne corripe spicula cordis,
Ne simul noceas impietate cave.
Ne tibi turba nocens moveant sub pectore bilem,
Qui sola in signes impietate tument:
Floreat ad tempus qui plus valet arte nocendi,
Impietas stabilis non erit ulla diu.
Disce dolos omnes et vim superadde ferendo,
Haec est propitio grata palaestra Deo.

Ex eodem,

HOc tamen ex imis cordis penetralibus ausim
Dicere, et invidia non prohibente loqui:
Te penes est vitae fons, et scaturigo salutis,
Aque tuo vere lumine lumen abit.

Ex Psalmo 37.

EXiguam tolerare moram, Dominumque vereri
Perge, gravi laesus quisquis ab hoste doles,
Te Deus extollet, multoque augebit honore,
Te spectante dolens impius exulerit [(perhaps: exularit)] .
Impia conantem vidi florere ferocem,
Ut viret in verno florida laurus agro,

Dum redeo Dominumque loci sortemque requiro,
Nullus erat fastu qui modo magnus erat.
Cui pietas curae est, Deus hunc tegit, adiuvat, ornat,
A tergo poenas impius omnis habet.
Aliter.
IPse virum iniustum vidi florere nocentem,
Ut viret in pingui florida laurus agro.
Vix bene transieram, cum funditus ille periret,
Nullus erat subito, qui modo magnus erat.

Ex Psalmo 39.

HEu quam vanus abit vitae velut umbra per horas
QUam temere curis sollicitatur homo?
Colligit ac nescit cuius lucretur in usum,
Aut quis sit partas certe habiturus opes.
At quid ego exspectem, quid te Deus optime poscam,
In te perpetua est spes mihi fida fide.
Hae mihi divitiae sunt, haec mihi regna triumpho
Dum vitam in Christo divite dives ago.

Ex Psalmo 45.

VIrginea sanctum celebrans cum coniuge sponsum,
Inclite te laeto carmine Christe canam.

Carmina grata Deo dulci spirantia versu,
Iam pridem ex imo cor mihi fonte sonat.
Quicquid in hoc radius divinae pectore lucis
Efficit, id vivo seruiat omne Deo.
Ut volat ingenio scriptoris penna volentis
Dum rapitur celeri littera ducta manu:
Sic mihi sensa meae Christum celebrantia mentis
Funde mihi prompto lingua diserta sono.
Inclite Messia nostrae promisse saluti
Quam pulchre ingrediens sponse decore venis?
Nemo tibi est forma similis, pulcherrime Princeps,
Quam late hic hominum coetus in orbe sonat.
Ex oculis tibi lucet amor, frontemque serenat
Gratia, in incessu est gloria vera tuo.
Quocumque ingrederis, miti clementia vultu
Propitium miseris te docet esse ducem.
Ad latus incedit bonitas te numine vivis
Hoc voluit sapiens nomen habere pater.
Mitis es erga omnes, qui te non sponte repellunt,
Largus es erga omnes, qui tua dona petunt.
Tunc quoque cum maesto luctantur pectora planctu,
Ante Deum culpae conscia facta suae.
Cum male se expediens naturae lucta repugnat,
Iustitiae et temere commovet arma tuae,
Tu veluti gladio pugnantem accinctus in hostem
Diminuis verbo saxea corda tuo.

Cedentemque malis venia dignaris, et ultro
Susceptum dextrae protegis ense tuae.
Ergo age victor ades gladiumque accinge minantem,
Est gladius verbi vis animosa tui.
Hoc tibi corda ferit penetrans victricibus armis,
Subiugat imperio corda superba tuo.

Ex eodem. Omnis gloria filiae regis ab intus etc.

GLoria qua tanti celebratur filia Regis,
Non foris adparet, sed decus intus habet.

Ex Psalmo 46.

QUem colit unanimi supplex ecclesia voto,
Nostra Deus spes est unica, nostra salus.
Perstat in hoc uno nostri fiducia cordis,
Robora qui solus, quae dare possit, habet.

Ex Psalmo 51. Expiabis me Hyssopo etc.

EN mea coccineum referunt delicta ruborem,
Horrida sum crudo massa cruore madens.
Ablue me foliis Hyssopi aspergine viva,
Tunc ego candidior vel nive totus ero,

Ex Psalmo 57.

SIc agitata timens urgentes cerua Molossos
Effugium nemorum per loca densa petit.
Iactor et exagitor, dum me premit impius hostis,
In vitam iaciens ignea tela meam.
Quis locus oppresso, quae suscipit umbra cadentem,
An mihi spes certa nulla paratur ope?
Saepe fugax ales, dum vis properantior urget,
Excipitur manibus caste colone tuis.
Nulla mihi ex hominum spes est capiunda [Reg: capienda] favore,
Res est invidiae plena nocentis homo.
Tu miserere mei, miserere dolentis et aegri,
Hoc cuius proprium est munus, opusque Deus.

Ex Psalmo 61. Da nobis auxilium etc.

FEr Deus auxilium: tua nos praesentia seruet,
Accisis quoties rebus egemus ope.
Namque hominum quidquid fallax sapientia spondet,
Umbra etiam quavis vanius esse solet.

Ex Psalmo 62.

NVlla tui avellet me vis a limine templi,
Saecula lex aevi donec euntis aget.

Me teget amplectens alarum usura tuarum,
Unica praesidii spes mihi semper eris.

Ex Psalmo CXII. Bene viro isti, qui administrat negotia sua iuste.

FElix, et merito beatus idem,
Quem iuste iuvat exequi labores,
Quoscumque officii decus requirit.
Non ille a strepitu sibi timebit
Famae praestigiis tumultuantis,
Dum vel bella vagos movent pavores,
Et serpunt hominum dolis politi
Rumores siliquis inaniores.
Vel fortuna rotam maligna vertens
Immutat bona, tesseramque frangit.
Illi cor stabile, et fide probatum,
Affixumque Deo, benigna praestat
Sincerae [Reg: sincerae] documenta disciplinae
A fuco procul et dolo remotum:
Praestat, quod fieri pie necesse est,
Euentusque Dei in sinum reponit:
Addit se comitem Deus per ipsas
Aerumnas patrio favore lucens.
Hic vitae modus est, haec una summo
Virtus grata Deo: timere verum

Pura mente Deum, cavere morsus
Qui mente sibi consciam perurunt,
Et plenis alios iuvare velis.
Sit Dux integritas, comes sit huius
Quae ius cuique suum benigna differt.
His alis iuvet e Salo profundo
Emersum, et pelago periculorum
In campos nitidi evolare caeli.

Ex Psalmo 65.

TE mea pace fruens promissae certa salutis
Carminibus gestit mens celebrare Deus,
Qui pater aeternae dominaris in arce Sionis,
Et servas regno corda renata tuo.
Vota tibi reddam gratam testantia mentem etc.

Ex eodem. Coronas annum benignitate etc.

IPse tua praesens annum bonitate coronas,
Et facis incessu pinguia rura tuo.

Ex Psalmo 70.

ET tamen haec anima est in te confisa, tuamque
Exspectans petiit Christe redemptor opem.

Inte spem posui, quamvis morbosus et aeger

Ex Psalmo 75.

Afflictis calicem divina potentia praebet,
Qui tristi feruet semper amaricie.
At quibus a Christi patiens spes sanguine pendet,
Et summo latices purius ore bibunt,
Exorbent ipsa tetros cum fece [Reg: faece] liquores,
Est quibus aeternus nomen inane Deus.

Ex Psalmo 83.

UTque volans late nemus altum devorat ignis,
Cum fiunt subitus gramen et herba cinis.
Sic ubi coepta tuae tempestas ingruit irae,
Mox celerem capiunt impia turba fugam.

Ex Psalmo 90.

SIc hominum fugiens nugis consumitur aetas:
Ut spectata oculis fabula plebis abit.

Ex eodem.

INspiciat veras humiles patientia caussas,
Cur premat humanum sors onerosa genus.

Ex Psalmo 92.

NIl homini melius, vitae nil dignius usu,
Laudibus aeternum quam celebrare Deum.

Ex Psalmo 103.

QUi tua propitius delicta remittit, et omnes
Errores patrio sanat amore tuos.

Ex Psalmo 116. In cruce seu afflictione.

QUid tibi pro meritis, quid pro bonitate rependam,
In me qui cumulas tot benefacta Deus?
Accipiam calicem, quem tu pater optime misces,
Ille meae lucrum namque salutis habet.
Et fidente preces gratus tibi pectore fundam,
Ut placidum vera cor mihi luce regas.

Ex Psalmo 118. Lapidem quem reprobaverunt aedificantes etc.

QUem manus aedificans procul iudignata [(perhaps: indignata)] removit,
Angulus est posita factus in arce lapis.
Sustinet is tota iunctas in mole columnas
Quem vis nulla loco dura movere potest.

Istud opus Deus alme tuum est, mirabile dictu
Non aliqua nobis quod ratione potest.
Tu nisi dimittens patria te in luce videndum
Adflatu removes pectora nostra tuo.
Haec est magna dies vitae veraeque salutis,
Hanc laeto exsultans pectore quisque colat [(reading uncertain: print faded)] .

Ex Psalmo 139.

Nota tibi res est, stare, sedere, meum
QUa mihi cumque via est, mea tu vestigia lustras
Nec ratio motus te latet ulla mei.

Ex eodem.

IPse meos certo praesens rege tramite gressus,
Ut norim veras rectius ire vias.

DE CUSTODIA DIVINA MANDATA ANGELIS.

HInc divina mihi memori custodia versu
Carmen erit, ceptum [Reg: coeptum] tu rege Christe melos,

Sit male facundis sine numine vatibus opto,
Turpe quibus vitium Musa coacta canit.
Ipse tibi iugulum vel adhuc abscindito lugens,
Dum recitas nugas impie Galle tuas,
Tu quoque supplicium vates Peligne subito,
Longe alia ingenii laude colende mihi.
Pergite castalides, iam vobis agmen ab alto
Militiae excubias semper agentis adest.
Vos quibus aeterni faciem spectare parentis
Phas [Reg: Fas] est, et Christo semper adesse Duci.
Vos testes mihi, vos comites persaepe fuistis,
Sentio divinam dum periturus opem.
Saepe mihi dextram Christo tendente, ministros
Vos iuvit celeres supposuisse manus.
Muneris hoc vestri est: memori quod mente recordor,
Acceptum referens gratus id omne Deo.
Ergo Deo canitur nostro dum gloria versu,
Pronaque in humanum cura paterna genus.
Vos mecum canite, et toto exsultantia caelo
Suaviter unanimi carmine templa sonent.
Principio, qui cuncta fovet, qui cuncta creavit,
Omnipotens verbi voce sonante Deus.
Agnosci a duplici voluit sua Numina caetu [Reg: coetu] ,
Obvius humanis, Angelicisque choris.
Hi puri a prima mansere origine mentis,
Ante Deum et certum nunc quoque munus habent.

Verum alii instinctu proprio, culpaque nephandae [Reg: nefandae]
Degeneres, ortus deseruere suos,
Amplexique malum sponte amisere salutem,
Caedibus et vanis dedita turba dolis.
Dux horum et miserae deceptor subdolus Euae,
Ille hominum est atrox hostis, et ille Dei.
Quis sese inspiciens turbatae in imagine mentis,
Non odium illius sentit et arma miser?
Illius instinctu primi amisere parentes
Vera bona, auctori grata futura Deo.
Amisere Dei curam, amisere salutem,
Et poenam aeternae promeruere necis.
Sed doluit miserans divinae gratia curae
Deceptum hoc hominum turpiter esse genus,
Iussit et humano Messiam e semine nasci,
Qui semel omne huius destruat hostis opus.
Ille decus miseris, et caelum reddidit ipsum,
Pro mundi erratis victima caesa Deus.
Pugna manet tamen, hoc donec migremus ab aevo,
Peccatum impatiens hinc furit, inde Draco.
Non mordere pedem victoris desinit Anguis,
Triste licet strati conterat ille caput.
Interea tanti sit quanta potentia monstri,
Lingua hominum plene dicere nulla potest.
Huic proprium est verum nodoso involuere falso,
Atque odisse Dei mens bona quidquid amat.

Ille trahit captas caeca caligine mentes,
Seminat et tectis dogmata falsa dolis.
Divinae extenuat vim maiestatis, et omne
Diminuit falso Numinis ore decus.
Arte serit lites, et falsa ob dogmata sectas,
Et fratrum turpi corda furore ciet,
Quin etiam exitium meditans mortalibus aegris
Quottidie [Reg: Cottidie] sparsis saevit in orbe malis.
Vera Dei oppugnat profitentem dogmata caetum [Reg: coetum] ,
Quaque potest illi fraude nocere, nocet.
Excitat in furias saevos et ad arma Tyrannos;
Ut moveant rupta noxia bella fide.
Sanguinis ingeniis flammas sitientibus addit,
Ut bona turbata publica pace premant.
Tum privata trahens in tetras pectora clades,
Flagitiis animos, luxuriaque gravat.
Tristibus adfligit pallentia corpora morbis,
Atque aevum variis casibus omne premit.
Inficit aerios putri fuligine campos
Unde lues animis, rebus et unde venit.
Obrueret celeri totum vertigine mundum,
Si cito quam vellet, tam cito posset idem,
Huic tamen opposita est divina et summa potestas,
Inque Deo caetus [Reg: coetus] provida cura sui.
Opposita est acies animarum instructa volantum,
Quae pia pro nostra bella salute gerit.

Asserit illa Deo in terris quem poscit honorem,
Asserit humanum fortis ubique genus.
Asserit imperia, et saevis adversa Tyrannis
Obstat, et oppressis eripit arma minis.
Nec tantum hoc hominum vulgus commune tuetur,
Agminis Electi singula membra fovet.
Qua pius incedit, custodia cingit euntem,
Angelicosque choros angulus omnis habet.
Huius ego specimen de me dum praedico curae,
Exempli refero dum monumenta mei.
Plaudite caelestes, mecum gaudete cohortes,
Saepe iterum tali me iuvat ore loqui.
Ante thronum et faciem patris omnipotentis oberrant
Spirituum casto numine plena cohors.
Felices animae, primaque ab origine saluae,
Turba ministra hominum, turba ministra Dei.
Astant atque hominum caussa mandata capessunt,
Praesenti miseros ut tueantur ope.
Nam quia spirituum quod caelis excidit agmen,
Quod dedit exitii semina sponte sui,
Perpetuo infestum mortalibus imminet aegris,
Invidet et partae triste salutis opem.
Militiam opponunt caelestem, atque agmine facto
Iusta tuo ductu proelia Christe gerunt.
Illi hominum subita gaudentes morte Tyranni,
Incautis tentant nocte dieque necem.

Hi vigiles vera vitae pro luce ministri,
Arcent luctifera saeva pericla manu.
Et comites hominum assidui sociique salutis,
Castra hominum studiis proxima semper habent.
Iam veluti manibus medio e discrimine portant,
Iustifica Christo membra recepta fide.
Iam manifesta ferunt audaci proelia dextra,
Spirituum quoties agmina spurca fugant.
Corda notant hominum, meditantum sensa gubernant,
Atque arcent castis virus ab ingeniis.
Inspicit hos oculus patris omnipotentis, et addit,
Qua valeant, pleno numine Christus opem.
Namque ubicumque animi promissi in numine Christi
Spem nova firmantis corda salutis habent,
Illic regna tenens Christus dominatur, et agmen
Angelicum invictis viribus esse iubet.
Utque patrem vigilans ante ipsum humana precatur
Morte sua et sceptro crimina mersa tegi,
Sic coram in terris hominum disponit amore
Haec pia militiae membra dicata suae.
Saepe aliquis casu, male non meditatus ab hoste
In mala coniectus fata Dracone dolet.
Saepe aliquis meruit tali ceu fuste domari,
Angelicam opponit sed Deus ultor opem.
Nondum egressus eram primi confinia lustri,
Mollis adhuc annis et tener ore puer.

Luce sacra matrem ducentem ad templa sequebar,
Ignotae saliens laetus amore viae.
Ecce Gigas populo de se spectacula praebens,
Ambulat ingenti corpore rarus homo.
Accurrit studio novitatis mobile vulgus,
Plebis in hunc oculus totius unus erat.
Amnigenum versat qua torrens agmen aquarum,
Pons erat occlusis traiciendus aquis,
Ipse quoque exsultans circum pueriliter audax
Neglecto in medias ponte prolabor aquas.
Ut levis e scopulo venturi nuntius imbris
Mergus in aequoreas praecipitatur aquas.
Atque humeris cedens adpulsas excipit undas,
Et natat infusis, et tamen extat [Reg: exstat] aquis.
Sic ego ceu pelagi spacioso [Reg: spatioso] in gurgite vectus,
Obrutus insanis navigo tutus aquis.
Alas larga dabat vestis succincta natanti,
Mens memor exiles tollit ad astra manus.
Iam prope stagnantes cataractas raptus, ad imum
Vergere cogebar massula parua vadum.
Prolis amans spectas lugubris in aggere mater,
Quodque potest, tremulo praecipit ore preces.
Mox amens etiam dum se declinat in amnem,
Nititur et mortem morte cavere mihi.
Unus, et is medio assiliens e turbine vulgi
Est ausus misero dexter adesse mihi.

Ille mihi tendens porrectam ex aggere dextram,
Ambiguam rexit voce manuque viam.
Et tandem adductum, caelestis ab agmine turbae
Reddidit e mediis me tibi mater aquis.
Sit bene, sit fauste tibi si modo vuis, ab alto
Ad tale haud humilis mens tibi venit opus.
Me vigiles Genii divino a numine missi,
In dextram excubiis asseruere tuam.
Mandatoque Dei iam iamque extrema videnti,
Funera pugnaces supposuere manus.
Multa mihi infanti pueroque ostensa referrem,
Signa assertoris plena favore Dei,
Casibus impingens dum lactea pluribus aetas,
Crescit ut averso planta tenella noto.
Omnia sed nequeo digno comprehendere versu,
Condita quae grato pectore servo tamen.
Ante Deum infantum caelestes stare ministros,
Iussaque mandatis tollere Christe doces.
Et tibi sit curae puerilis semper ut aetas,
Unde aetas sapiat postera Christe rogo.
Et sobolem tibi trado meam, tu delige vasa
Et serva ad laudem nominis apta tui.
Iam mihi florescens annis maturior aetas,
Liberior spaciis [Reg: spatiis] caeperat [Reg: coeperat] ire suis.
Gottha mei testis studii, et puerilis alumna
Ingenii, dulci fovit amica sinu,

Gottha mihi patria est, flavis uberrima campis,
Quae vetus a Gotthis inclita nomen habet.
Ingeniis felix, his si fortuna faveret
Heu mihi nunc animos Martis ad arma parat.
Illic et repsi puer, et puerilia vixi
Otia, quae curis et gravitate vacant.
Illinc cum facerem primo rude carmen amore,
Et loquerer doctis verba probata choris.
Ut caperem ingenii studio non simplice cultum,
Mittor ad Albiacae docta theatra scholae.
Regia lustraram speciosae moenia Torgae,
Ad ripam ingrediens Albi secunde tuam.
Nox erat et tempus quo cardine surgit Eoo,
Et secum autumnum pleias orta trahit.
Iam lupuli florem vigilantia rura legebant,
Pocula qui cocto grata sapore facit.
Intentique operi, cantu solante laborem
Virginei urgebant nocte silente chori,
Non poteram clausas Vitebergae attingere portas,
Obscuri cogor ruris adire casas.
Nequidquam [Reg: Nequiquam] hospitium per inhospita tecta petentem,
Excipit extremi littus ad Albis anus,
Mater anus faveas erranti, et tuta petenti
Hospitia, o quali pectore gratus ero.
Sic tibi felices meant connubia natae,
Et ruris teneant has locupletis opes.

Quis scit an hospitio sis dignus furcifer, ista
Parte sede, exspecta dum tibi plura loquar.
Hic probra multa tuli, dum non intelligor ulli,
Ignarus linguae Vandale Saxo tuae.
Dura a diu renuit positae commercia mensae,
Fercula fortunae dat tamen apta suae.
Lacteolos silices, et olens in fece [Reg: faece] butyrum,
Pyraque vicino pomaque nata lacu.
Inde peti strato iubet uda cubilia foeno,
Qua procul a laribus dissita caula iacet.
Hic ego dum recubans insomnem transigo noctem,
Integra vix vitae stamina servo meae.
Namque ruens eadem peteret dum strata per Albim,
Quae solet arboreas ducere turba rates.
Sive Bohema cohors seu Vandala, sive calescens
Spe praedae, epoto seu furiosa Zytho.
Ut sensit solum sine defensore iacentem,
Ense vago tecti perfodit omne latus.
Ut quondam Andabatae sine lege, sine ordine saevi
Ambigua faciunt proelia caeca manu.
Nunc prope ceruicem mihi stridulus insonat ictus,
Nunc humeris errat plaga propinqua meis,
Quin etiam ante pedes ferro vestigia gliscunt,
Nec locus optatae signa dat ulla fugae.
Fracta sub imposito donec mihi pertica foeno
Cessit, et effugii praebuit ampla viam.

Hinc quoque delapsus vitali haud vescerer aura,
Me nisi divina caussa levasset ope.
Obvia me sancti gestarunt agmina caetus [Reg: coetus] ,
Ne caderet dura pes mihi laesus humo.
Armaque in adversos coram strinxere latrones,
Ut mea duraret vita favente Deo.
Nondum exactus erat decursis mensibus annus,
Ut novus Albiacis finibus hospes eram.
Ire iuvat laetos caelo invitante per agros,
Qua viret irrigui littus ad albis aquas.
Unus erat mecum, mihi consuetudinis usu
Iunctior, in studiis fidus ubique comes.
Imus et oblatos legimus per gramina flores,
Qui variam caussae vim medicantis habent.
Multa diu variae per amoena vireta locuti,
Ponimus in viridi corpus uterque solo.
Tum comes aspiciens pendentem a littore cymbam,
En quid in hoc vehimur littora propter ait.
Integra non metuat grassantes cymba procellas,
Si qua sub extrema ludere novit aqua.
Heu nimium facilis cupido subscribo sodali,
Scandimus, et primis molliter imus aquis.
Laudat iter ceptum [Reg: coeptum] iuvenilis et adprobat ardor,
Nec iuga quae cursu sint superanda videt.
Ludimus immemores fortunae, involuimur horis,
Quae bona mixta mali cum ratione trahunt.

Interea humanis dominatur rebus et anceps
Quae premat ante pedes tempora casus habet.
Cymba mihi primum rasis decurrit arenis,
Et cursum extremo flumine tuta tenet.
Sed quoniam deerat versandi industria remi,
Et modus errantem qui regit arte viam.
Torta volubilibus paulatim abducitur undis,
Et procul a noto littore pulsa tremit.
Alueus inde sinu correptam absorbet in altum,
Qua vada continuo vortice pulsa sonant.
Hunus [Reg: Hunnus] ut ambigui fertur vertigine currus,
Ut rapitur sceleri celsa rotatus equo.
Sic tortis mihi linter aquis, sic gurgite crebro
Voluitur, et dubio pulsus in orbe volat.
Ipse mihi, plumae per inane volatilis instar,
Extremum videor morte minante rapi.
Fundo tamen quas mente preces, quas pectore possum,
Imperio serva me tibi Christe tuo.
Audiit, imperio ventos qui torquet et undas,
Qui freta vel verbo saeva silere facit.
Flectit ab infesta cymbam celer impetus unda,
Arripit et plano flumine rursus iter.
Sic sensim [(reading uncertain: print faded)] accedens optatum ad littus, utrumque
Elapsum in medias exoneravit aquas.
Iamque vadum nacti votis emergimus amplis,
Praesentique Dei rursus ovamus ope.

Vivimus immemores horarum et fluxilis aevi,
Et tamen ignaris gaudet adesse Deus.
Hoc alio iuvat exemplo memorare legenti,
Qui legis haec vigili vivere disce Deo.
Ibat ad occiduos legatio missa Britannos
Ensifer imperii, nomine Saxo tuo.
Inclite [Reg: Inclute] Saxo, Deo qui verum testis honorem
Asseris invicta captus ab hoste fide.
Additus huic facunde tuo Francisce favore,
Principis et nutu fortis adornor eques.
Qua iacet Oenagore piscosum illustris ad Ilmum,
Hinc lecta auspitium [Reg: auspicium] sumit itura manus.
Iamque salutatis de more decenter amicis,
Ante pedes urgens hora monebat iter,
Digredimur, quadrupes mihi fronte adducitur alta,
Ore minax, densus robore, calce sonans,
Qualis ad Oceanum ceruicem effudit equinam,
Quem percussa gravi terra tridente dedit,
Non tutus rudis huius eram, ignarusque laboris,
Quadrupedis certum qui regit arte gradum.
Excipio plausu venientem, ille acer et audax
Sessorem recipit voce graduque suum.
Omen equestre probo, mox ille ferociter altas
Exiliens repetit transiliensque vices.
Tum trepidans oculis flammas et naribus efflat,
Corpore tum sternax horret, et ore fremit.

Acclamant, furiis, furiis agitatur, amici
Et cuperent aliquam ferre libenter opem.
Ille calens animis volat atra feruidus ira,
Qua vis impatiens, non via, rumpit iter.
Nunc caput in caelum pedibus stans lubricus effert,
Nunc terrae impingens aera calce ferit.
Non aliter Getici iuga per deserta Tanagri,
Humano pastus sanguine fertur equus.
Cum redit attonitus lituis pugnaeque calore,
In sua iam frenis pascua liber abit.
Dixisses liquidum Phaetonta per aera ferri,
Altius ex ima quando volabat humo.
Hippolytum sterni lacerum per strata putares,
Lapsus iners pressam quando premebat humum.
Stabat femineae spectaclum insigne coronae,
Qua dederat tutum ianua aperta locum.
Huc ruit ille hominum sitiens et limina scandens,
Vix mihi in adversam vixque remotus humum.
Stant et solliciti ceu lecti ad funus amici,
Hos petit insultu saevus et ore minax.
Ipse autem pugnans cum casu et morte, furentis
Tundo caput scloppo [Reg: stloppo] , calcare scindo latus,
Ut vidi tremulum et stantem paulisper, ab illo
Extemplo in durum decido sponte solum.
Parca mihi accelerat laevo Polluce ruinam,
Angelus optatam fert mihi dexter opem.

Hoc equitandi aliis exemplum more relinquens,
Et saluo evadens corpore, laudo Deum.
Sit tibi laus aeterne Deus, praesentia cuius
Auxilio miseris semper adesse solet.
Iam placet et pelagi terris memorare relictis,
Visa mihi et dextro victa pericla Deo.
Ecquis et alta vias hominum trans aequora ponti,
Et curae imperio Numinis esse putet.
Ille nimis facilis fuit atque immaniter audax,
Qui primus tumidum per mare fecit iter.
Ille homines alia docuit regione vagari,
Quam queat hoc hominum terrea massa pati,
Iusta tamen quoniam sociae commercia vitae,
Atque hominum rectis usibus apta probat.
In mediis ideo mersos non negligit [Reg: neglegit] undis,
Sed facile exaudit naufraga vota Deus.
Me quoque iusta viae deduxit caussa marinae,
Propitia texit quam mihi numen ope.
Iam sol attigerat sitientis sidera cancri,
Lucifluam fundens largus ab axe comam.
Qua iacet armipotens Morinorum fama Caletum,
Atque aperit portus terra Britanna tuos.
Soluimus oppositae petituri moenia Dobrae,
Relliquias Iuli magne Tyranne tuas.
Aestus erat terraeque simul, pontique tumentis,
Hic Lunae influxu, Solis at ille gravis.

Quis putet omne freti velut otia degere marmor,
Admirandus aquae languor inertis erat.
Ventum erat in medii spaciosa [Reg: spatiosa] silentia ponti,
Vela carent ventis, pigra carina tremit,
Quale solent tardis cum tranant Dolia stagnis
Spectaclum tremula saepe movere fuga.
Arte tamen nautae, quantum [(transcriber); sic: qnantum] tamen arte iuvantur,
Insistunt operae, nil tamen arte parant.
Si qua erat, ad Thamesis nos ostia pronior aura
Incitet, huc flectit nauta peritus iter.
Qua vehit ad nitidas Londini nobiles arces,
Aestu urgens dulces fluctus amarus aquas.
Ipse procul cupidus dum promontoria [Reg: promunturia] specto,
Dum nimio terrae maestus amore feror.
Salue inquam aestivi quae larga Britannia Solis,
Et maris et terrae gliscis opima bonis.
Dives agri, Dives pecoris, ditissima nummi
Quem charum [Reg: carum] auricomae navis imago facit.
Laeta tuo ingenio, sed et o si laeta favente
Arriperes Christi dogmata pura Deo.
Christe fave, namque illa etiam te nosse laborat,
Ipse tuum in populo dirige ductor opus.
Et mihi speratum concede accedere portum,
Inde tibi memori carmine gratus ero.
Haec ego non Ventis, sed solis occino Lymphis,
Nec magis ignavum concitat aura fretum.

Ut codani silet unda iacens, cygnaeaque [Reg: cycnaeaque] stagna
Non procul a ripis Thira Thuringe tuis.
Sic veluti moriens sine vento stabat et aura,
Aequoris ex caussa iam mare nomen habens,
Composito ludit lascivus in aequore Delphin,
Et quatit elisas verbere piscis aquas.
Quin etiam in puppem volucres ex aere lapsae,
Frigora captantes et loca tuta, cadunt.
Nauta etiam eructans olidas Syphonibus undas,
Hei mihi iactatis taedia quanta facit?
Ipse pigrum hunc morbum pertaesus et otia ponti,
Cum celeri in cymbam remige corpus ago.
Ille pedem adponens, et remo marmora tundens
Incitat optata carbasa parua fuga.
Tempora momentis abeunt, cum tempore casus,
Quis putet ignavos alterat aura sinus.
Continuo fluctus glomerantur, et agmine facto
Intentant crebris saeva pericla minis.
Qualis Sala ruens hibernis turbidus undis,
Vorticibus densum fluminis agmen agit.
Cum cunas secum infantum, cum tigna domorum
Villarumque lares, et bona rapta trahit,
Tunc aliquis celeres spectans de ponte procellas
Ingemit, et miseris fata inimica dolet.
Non rapimur tantum. Sed per commota volamus
Marmora, ceu summis penna vagatur aquis,

Vota tamen tensis faciens ad sidera palmis,
Naviculam Christi posco tegentis opem.
Nec mora: Iam posito cedunt vertigine fluctus,
Excipit allatos tutus in amne sinus.
Ingredimur salui, terraeque in gramine fusos
Matris in optato nos iuvat esse sinu.

DE ANGELIS HYMNUS.

ANgelis haec est sacra lux, adeste
Muneris tanti memores, et omnis
Hoc Deo propter tribuens honorem
Concio plaudat.
Spiritus rerum Deus hos creator
Finxit, atque illis sapientis ignem
Mentis adflavit, voluitque recti
Esse ministros.
Ergo versantur vigiles parentis
Ante cocspectum [Reg: conspectum] , capiuntque laeti
Iussa mandantis, Dominoque toto
Aethere plaudunt.
Heu quod infesti rabies. Draconis
Angelis tantos movet usque pugnas,
Qui sciens primus proprio furore
Perdidit orbem.
Ille funestis agitatus iris,
Invidens Christo fore iam minatur

Iordanis totas sitiens ut alti
Sorbeat undas.
Circuit mundum, fremit hic et illic,
Fascinat mentes, varieque sudat
Ut pios cultus abolere possit,
Omnia turbat,
Dissipat leges, serit inter urbes,
Inter agnatos fera bella reges,
Omne grassator scelus imparatis
Mentibus inflat.
Concitat ventos, subigitque nymbos [Reg: nimbos] ,
Grandines spargit, sata culta vastat,
Inficit nubes, variisque sternit
Corpora morbis.
Concitat saevos odiis tyrannos
Ut fremant, ut bella piis minentur,
Ut Deum oppugnent, misereque Christi
Membra trucident.
At pios christo duce sub potente
Ipse quorum omnes numerat capillos,
Angeli servant, reprimuntque saevum
fortiter hostem.
Non minus mundum peragrant et ipsi,
Et truci claudunt aditum Draconi,
Asserunt veros, retinentque pugna
Vindice cultus.

Conserunt pacem, cohibentque lites,
Provehunt leges, sacra iura firmant,
Amovent morbos, referuntque Christo
Vota piorum.
Liberant pressos, reprimunt tyrannos,
Ad latus nobis habitant, et adsunt
Ad caput semper vigiles, piisque
Cuncta ministrant.
Angelis septi [Reg: saepti] pueri ministris
Fulmen ardentis superant camini,
Angelis septus [Reg: saeptus] Daniel leonum
Effugit iram.
Angeli regnum Achasidis gubernant,
Angeli Lothon Sodomae tuentur,
Angelis cinctus nihil extimescit,
Omnia vincit.
Angelis curae genus esse nostrum,
Qui Deum verae colimus timore,
Aspice, exemplis probat haec abunde
Pluribus aetas.
Quando crudeles alias tyrannos
Saevius dirus furor incitavit,
Ut sacro siccas repleant piorum
Sanguine fauces.
At vetat coetus sacer angelorum,
Qui pios circum volitant frequentes,

Et manu nostros alacres in hostes
Vindice pugnant.
Hinc nihil pactis epicurus armis
Qui sedet Romae, infutuatque reges,
Hinc nihil nobis inimicus omnis
Efficit hostis.
Quas tibi rerum sapiens creator
Gratias digno peragamus ore,
Heu situm non est id in eloquentis
Ullius ore.
Nos tuam ad vivam faciem Creasti,
Nos ab aeterna Styge liberasti,
Insuper nostro lateri ministros
Caelitus addis.
Christe tu nostros animos guberna,
Ut tibi grati placeamus uni,
Ne tuos unquam vitiosa laedat
Vita ministros.

OFFICIA SPIRITUS SANCTI.

QUi patris et nati veniens a numine spirat,
Haec sacer officii munia Flatus habet.

Corda docet novatque animos, verboque sonanti
Attentis dociles viribus esse facit.
Hinc solidans motusque novos, lucemque recentem
Efficit infracta pectora laeta fide.
Tum regit et ducit, confisaque corda tuetur,
Accidat his aliquo ne quid ab hoste mali.
Denique in aeternam conservans pectora vitam
Excubias Christi pro grege semper agit.

ARGONAUTICA.

PAlladio fama est vocalem numine puppim
Tethyos Ioniae fluctus tranasse profundos,
Phasidos ad ripas, delubraque Colchica Phryxi
Cum lecti e Miniis audacibus Argonautae,
Laude gerendarum rerum inflammata iuventus,
Conati auricomam templis avellere pellem,
Fluctivagum celeri pulsarunt Nerea pinu,
Sic tunc fata dabant, mundique recentior aetas,
Cum patiens operis, rectoque assuet a labori
Quaereret a pulchra laudem virtute iuventus.
Nunc peiore fluunt dum saecula versa metallo,
Dum gregis humani stabulum grassante redundat
Fetura, et mundi delirat inepta Senectus:
Quaerimus a vitiis laudem virtute relicta.

Hinc omnes series longorum immensa malorum.
Nam postquam in sanum Maiestas ficta per orbem
Arripuit solium, fastuque premente superbo
Inferiore loco cessere pudorque metusque,
Aerumnas varias, et semina densa malorum
Ex sese gignunt homines, sibi carcer et uncus
Quisque sua culpa casus irritat acerbos.
Ut puer in molli formas qui pingit arena
Cogitat effigies, et dum delineat ipsas
Mox alio raptus confundit, et omnia turbat.
Sic etiam a multis rerum momenta geruntur,
Qui decus Heroum simulant, et nomine fallunt
Consilii expertes, dum res a tempore sumunt,
Quam cito sublatis vertuntur nubila ventis,
Tam cito multiplici conturbant omnia fraude.
Rursus ut invito duros gerit ore lupatos
Acer equus, quatiens sessorem lora tenentem,
Ille labore gravi tractas vix servat habenas,
Sic hominum vulgus duro sub fasce laborans;
Ringitur, impatiens oneris, titubatque ferendo.
Inde labor regni, et populi stomachosa voluntas,
Ut neglectus ager pigris obducitur herbis
Sic corrupta malis haec squalens moribus aetas.
Quis numerum evoluat vitiorum, atque explicet omnes
Eloquio pestes, quae tanto in turbine rerum
Non secus ac atomi demisso in sole vagantur?

Dives egensque simul reliquum longo agmine vulgus
Ducit Auaricia, aeratis obnoxia curis,
Semper in augendo furia astutissima censu,
Et scelerum periura parens, quae ignara pudoris
Turpiter in triviis paruum delinquit ob assem,
Iniustis cumulans corrasum lancibus aurum.
Huic Usura comes, Lucro comitante marito
Furtivis velox pedibus, deterrima rictu,
Fauce tumens semper, monstroso et turgida ventre,
Sudoris sitiens inopum, qui tenuia furta
Aucta latrociniis immenso densat aceruo,
Detracto corio haud nudos miserata colonos.
Quae sic exhaurit sociae commercia vitae,
Ut splen extenuat reliquos humentior [Reg: umentior] artus.
Est quae femineo sufflata Superbia fastu
Exagitet mentis, cui mater Opinio veri
Cuique Amor est genitor, delusus imagine falsi,
Ambitioque soror stimulata libidine, semper
Altius e proprio scandendi ad nubila coeno.
Quae sublata tamen magnis saepe excidit ausis,
Et recidens longam trahit aerumnosa ruinam.
Est qui caeca domi, externas rimatur in aedes
Gesta foris taxans privatae nescia culpae,
Cui iucunda comes sermonumque optima nutrix
Dente Theonino quae absentes rodit amicos,
Et stimulos freta iacit Obtrectatio lingua.

Tum clandestino speciosa calumnia morsu,
Quaeque aliena dolet privato commoda morbo
Invidia, et laetis adnubilat [Reg: annubilat] aspera rebus,
Quaeque malis instructa dolis furit Ebria fraude
Semper in insontes acuens Iniuria viros,
Dulce sodalitium [Reg: sodalicium] , cum dira accesserit Ate,
Et lites quae miscet Eris, contraria paci,
Tunc quondam officii laudatus dissilit ordo,
Et procul e caecis Infamia sibilat antris,
Omne decus molita probro foedare loquaci,
Pone sequens densis Confusio cincta tenebris
Qua graditur vitium disseminat, omnia miscet,
Gorgoneos etiam doctissima rumpere nodos.
Sic, quando impulso decimae stridore procellae
Obruitur cumulis violentae puppis aquai,
Cum Notus hinc plagas, hinc frigidus incutit Eurus,
Hinc scopuli excipiunt, illic latus urget arena,
Dissiliunt vires operarum, et provida virtus,
Et pede laxato subsidunt languida vela,
Soluuntur tabulae, natat imo in gurgite clavus.
Fertur aquis Palinurus, aquis opus omne fatiscit.
Quid te Luxuries? quid te scelerata Libido
Commemorem? quos Ebrietas spurcissima mater
Conceptas vulgo peperit, lacrimabile mundi
Exitium Ebrietas, monstrum quod mille figuris
Horrendum, foedumque, et inenarrabile fando

In genus humanum stygio perrumpit ab orco.
Hoc ubi castra locat, regni et tentoria figit,
Illic continuo neglecti oblivio iusti,
Venturique recens secura licentia damni,
Quaeque cor in linguam fibris protendit ab imis
Garrulitas petulans, strato vulgata pudore,
Mensuraque carens laxato Audacia freno,
Omnia fanda nephanda [Reg: nefanda] omni permixta furore
Conturbant. Hinc ampla seges, hinc gurgite vasto
Reflagrat scelerum sentina. Ergo ordine nullo
Stupra simul caedesque ruunt, et furta vagantur.
Bellaque futilibus semper nascentia caussis,
Implexis cumulata malis et nescia sisti.
Has inter pestes et monstra imminia mundi
Est aliquis tamen haud magno licet agmine coetus,
Collectus variis ex gentibus, ardua caelo
Pectora fixa gerens, et vitam a crimine purgans
Qui sua coniunctis agit Argonautica votis.
Sint procul hinc Minyae, decus et mortale Pelasgae
Militiae, non huic humanae nomina laudis
Sed caelum petitur, terris huc sudat ab imis.
Patre Deo genitus, caelo dum missus ab alto
Indutusque hominem, cari mandata parentis
Caetibus [Reg: Coetibus] humanis fraterno exponit amore,
Iam meditans miseris dulcem reparare salutem,

Vocis ad optatae gratissima nuntia vulgus
Confluit, et turbam coetu condensat amico,
Auctoremque colit vitae, votisque veretur:
Liquerat extremas terrae Phoenissidos oras,
Et Tyrios fines, et odorifluum Iordanem
Vox ubi siderei sonuit de vertice caeli
Assertorem hominum sancto testata lavacro,
Constitui, qui animas fumante reduceret Orco,
Acceptasque DEO caelis inferret apertis.
Iamque peragrarat Galilaeae fert lis urbes
Miranda exercens opera, et de more docebat
Culta Genezarethi florens ad littora ponti,
Cum sic e numero sibi quos delegerat omni
Propositi socios, placide comitantibus infit.
Iam satis est patriam monuisse, adversa petamus
Littora qua pontus Tharichaeas alluit oras,
Maturate viam, deducite littore puppim,
Flectite iter socii, terraeque advertite proram.
Hinc placeat nobis alias adiungere gentes.
Namque meo caeli formosa ad sidera ductu
Omnibus est aditus, quos circuit orbita Solis,
Si modo sponte sua non haec ad munera frigent.
Dixerat incumbunt remis et vela relaxant,
Deinc [(perhaps: Dehinc)] soluunt alacres, aliae comitantur euntes
Vota canunt aliae stantes in littore puppes,
Iamque rubescebat radiis mare vespertinis

Ducebantque procul glomerata crepuscula noctem.
Vix e conspectu terrae cedentis in alto
Vela dabant, cursum gnomone tenente secundum,
Cum subito motis nigrescunt aequora ventis,
Candentesque micant fluctus, atque impar aquarum
Campus inhorrescit, tremulam quatit unda carina,
Vela tumore gravant nutantem turgida malum,
Congestaeque foros implent velut amne procellae.
Continuo exoritur clamorque laborque virorum,
Pars laxare pedem, pars malum exoluere velis
Festinant, trepidis mortis timor occupat artus.
Interea DEUS humano de pectore somnum
Proflabat placide, non caeli ignarus et undae.
Accurrunt socii tamen, et male talia sueti
Implorant praesentis opem, succurre labori
Edite vir caelo, tanto succurre dolori,
Aut omnes misere extrema iam morte perimus.
Excitus aethereus placidum caput extulit Heros,
Prospiciensque simul grassantes increpat undas,
Imperioque premit Neptunum, atque imperat Euris,
Et noctem pelagi tempestatemque serenat.
Continuo cessere minae, fugit aequore flatus,
Incedunt lentae tranquillo in marmore tonsae.
Qualis ubi soboles venientis voce parentis
Territa consedit, strepitusque oblita prioris,
Iam tacet et vires maiestatemque veretur:

Sic vento ponente ratis tranquilla per aequor
Pacatum evehitur, mirati numen adorant
Mortales trepidi, Dominum mirantur et undae,
Et venti et nitida fulgentes luce rudentes,
In scopulos abeunt Tritones, in antra relapsi
Venti humiles imo flatus in gurgite condunt.
At novus impositum tabulis stupor occupat agmen
Et trepidant Nautae: quibus hic a sedibus hospes?
Numine quo fidit? qui vix primum ora resoluens
Imperio validus ventis dominatur et undis?
Sentit amans hominum, quid non haec gratia sentit?
Mox tali adfatus tristes sermone salutat,
Rex caeli sub forma hominis, cur vana timetis
Murmura ventorum, et strepitus miscetis inanes?
Quo nam vestra fides? mihi siccine vestra docenti
Corda vacant, surdasque sonus vix attigit aures?
Assensu infirmi, fideique foventis egeni,
Quin revocate animos moniti, pigrumque timorem
Mittite, durate, et certam exspectate salutem,
Passuri graviora olim haec meminisse iuvabit,
Ecce aliam vobis, vestrisque nepotibus olim
Instituam navim, multo qui docta labore
Audebit mundi obscaenas [Reg: óbscenas] tranare paludes.
Namque petens pulchram vestro pro crimine mortem,
Et rediens victor patrias rediuivus ad arces

Ipse legam coetum, qui me sciat esse paterni
Numinis eloquium, largitoremque salutis,
Et vitia exonerans, culpamque erroris acerbi
Euitans, animis magnus mea castra sequatur.
Me colat, ut merui, sub me tolerare magistro
Militiam, et pietatis onus, mea cernere facta
Assuescat, cunctis et me fateatur in oris.
Huic sua navis erit, pelagus subitura profundum
Non peritura tamen, mihi qui per sidera nantes
Delectos vehet Heroas, quis tessera belli
Crux erit, hoc signo constantes omnia vincent.
Non his Oceani rabies, non grandia cete,
Harpyiaeque avidae, semicrudaque monstra nocebunt.
Ipse ego ductor ero, ventosque adflabo secundo;
Remigio invicto, tandemque ad sidera puppim
Translatam accipiam, aeterno et lumine cingam.
Sic ait, omnipotens ter caelo clarus ab alto
Intonuit pater, atque auro lucente micantem
E liquido ostendit supra caput aethere nubem.
Talibus auspiciis sacrata est nobilis Argo,
Nunc quoque qua vehimur, vivo qui nomina Christo
Abluti dedimus fidoque obedimus amore,
Oceano in magno vesani et turbine mundi
It navis patiens venti, strepitusque marini,
Fluctibus unanimes qui traicit Argonautas,
Christicolas caeli haeredes [Reg: heredes] , gentemque togatam.

Primi celsa sedent vates ad transtra sonori,
Qui digito ostendunt venturum e virgine purae
Messiam, monstrantque procul sua gaudia mundo.
Ordine dehinc verae praenuntia turba salutis
Consedere duces, qui pleno numine missi,
Noticiam [Reg: Notitiam] regis totum sparsere per orbem.
Hinc alii Heroes, animis spectata iuventus
Progenies horum. Tum vulgus nobile nautae,
Vela quibus tractare labor, frenare rudentes,
Et proram oceano praebero, et findere fluctus,
Dum sale labentes hiemem superare ferendo
Frigoreque e medio flammas reparare laborant.
Hic scelus exosus Metaneus, et durus Achates,
Qui semper nixi sublato ad sidera vultu
Numinis implorant vires, et crimina damnant,
Divinique avidus captator amoris Haliscus,
Et fidens Symsephus, et ingens pectore Pistus,
Cui comes est Agapeus cum magnanimo Euergo.
Quique boni memor est custos, grandaevus Alethes.
Omnibus una via est, finisque viae omnibus unus,
Sordibus e mundi veniendi ad sidera feruor.
Quis sonus Eloquii, quae undantis copia linguae
Ille licet tonitru, licet haec exterminet imbres,
Explicet? aut quib. [Abbr.: quibus] hic caetus [Reg: coetus] concurrere monstris,
Aut quos sustineat virtute abolere labores?
Ecce autem aeternum tristes damnatus ad ignes

Immundi mundi genius, qui spirat ab Orco
Omne malum, et tantos mortalibus hostis honores
Invidet, in medium quas non eventilat artes?
Ut decus obscuret summi immortale parentis.
Ille etiam, infandum, praeposterus aemulus audet
Exemplis tentare Deum, quem scilicet aequat
Non aliter, nitidam quam nox densissima lucem.
Sic navem ipse suam, sua et Argonautica tractans
Exercet furiis, et docto pascitur aestu.
Namque Theomatice, qua non est tetrior usquam
Pestis, ad Oenotrii congressus Tybridis undam,
Aurea cum primum candente rigrescere [(perhaps: rigescere)] ferro
Saecula coepissent, caram suscepit alumnam,
Nunc quoque qui solio subuecta superbit eburno,
Obscoenam triplici frontem redimita corona,
Hanc pater a teneris Erebi stagnantis ad undas
Sustulit, et pratis imi nigrantibus Orci
Nutriit, et multo largus potavit Auerno.
Inde artes docuit, quibus ipse adfligere mundum
Naturae macerare vices, illudere caelo,
Et terras vexare solet, corrumpere messes,
Atque hominum raptas alio traducere mentes.
Indidit Harpyiae nomen, quod scilicet aurum
Omnibus e terris avido sorbere liene
Nemo potest melius, quamvis si nomina spectes
Quot scelera orbis habet, tot nomina dives habebit.

Virginis os illi, scorti sed corpus adesi,
Sunt oculi ingentes, qui cernant ultima mundi
Climata, sunt nares, quas praeda haud ulla fefellit.
Caesariem densis matris de more colubris
Implexa est, livent concreto labra veneno,
Dedecus obducta genitor sed nube recondit,
Et faciem fuco, vitioque latente serenat.
Ergo illa ingenio solers [Reg: sollers] atque artibus ample
Instructa, et forma gratum mentita decorem
Imperio fulgens, solio spectabilis alto,
Regibus ostensas demittit ad oscula plantas,
Infatuat mundum taciti serpigine fastus,
Quin etiam pateram ingente, quae plurima gemmis
Collucet, nitido quae plurima fulgurat auro,
Gipsatis [Reg: Gypsatis] praebens manibus divina propinat
Pocula, et alma sui populis instillat amorem.
Syrenum siquidem doctissima fingere cantus,
Ore rosas loquitur, sed spirat fauce Mephitim,
Fronte nitet sudum, premit alto pectore noctem,
Mella manu ostendit, derivat in ossa venenum.
Inde datis Philtris captos ratione potentes
Amplexu innectit Reges, et foedera mundi
Rumpit adulteriis magno scortata periclo,
Oceani et terrae centum illi et nulle ministri
Et plures etiam, qui iussa capessere prompti
Imperio parent, et regnum viribus augent

Ante alios meritis clarent, studioque probantur
Consilii inventor polypragmon in ordine primus
Doctus in incautum variis inquirere mundum
Fraudibus, et technis convellere iura dolosis
Inde Cacobulus, mox et ventrosus Asotus,
Quique capillatam rosea ceruice coronam
Iactitat, alba nigris doctus miscere Cacurgus,
Obstipo capite incedens, terramque salutans,
Amisit nitidi quoniam commercia caeli.
Dira lues mundi excoriator Alastor,
Mancipium Pluti infelix cui dira precantur
Tot miserorum hominum ieiuno corpore linguae,
Quot resonant querulae veniente aestate Cicadae.
Sidera qui numeret, reliquos promittere posset
Ordine descriptos, adeo est exercitus ingens.
Omnibus est studium vigilans, amor omnibus idem
Posthabito caelo captivae inducere terrae
Imperium aeternum, cuius mellita voluptas
Solis ab occasu finem producat ad Ortum.
Iccirco innumeri circa glomerantur amantes,
Et vultu Dominam, Dominam clamore precantur.
Faeda [Reg: Foeda] ruit diro Lascivia iuncta Furori,
Qualis ab Idaeo Corybantum sordidus antro
It chorus, exsultans, turba eneruata virorum
Curetumque comes peragrans cum Dyndima [Reg: Dindyma] lustrat
Vecta leoniiugo mater Berecynthia [Reg: Berecyntia] curru,

Tympana rauca sonant, et lamentabile cornu,
Semiviros Phrygio stimulat cava Buccina cantu
Illis aspectu Dominae furor aestuat intus,
Agmine dum denso celeres hinc inde feruntur
Nunc dant fronte iocos, nunc dextris arma minantur,
Et caput ad nutus et vultum et corpora fingunt.
It furor in morem, tum vocis gestibus addunt,
Et sacra lymphati magnis ululatibus edunt,
Visa stupent silvae et tremuli spectacula montes.
Talibus haec Nemesis monstris comitata superbum
Remigium instaurans, per totum navigat orbem
Ipsa regens navem, et socios, dux femina facti,
Navem quae spacio [Reg: spatio] similem, qui corpore nescit,
Qualem nulla queat doctorum fabula vatum
Fingere Centaurum, aut celsa mole Chymaeram [Reg: Chimaeram] .
Vim tamen occultis, quoniam hoc compendia praestat,
Dissimulat studiis, et mentes fascinat arte,
Naviculam vocet, hoc praetexit nomine fraudem.
Ergo instructa manu, vi robore, milite, classe,
Ipsa mari rabiem caecamque immittere noctem
Docta, nec exhorret quas concitat ipsa procellas,
Nec punire DEUM scelera excellentia credit,
Iam pridem aspernans animae immortalis honoren,
Sed ruit, et toto praedatrix aequore classem
Demittens, miseros cursu petit Argonautas,
Caetum [Reg: Coetum] Christe tuum. Tum saevo accensa furore

Et premit a tergo, et magnis conatibus urget
Certa DEO gratam subvertere funditus Argo
Disiectamque imae cumulis impingere arenae.
At quae caussa tamen, quae tanti semina belli,
Immensique faces odii? quae fata furorem
In miseros acuunt? quae tandem iniuria tantum
Irarum meruit? paruum grassatur in agmen,
Et coetum exiguum, mensura incognita pestis
At non is peperit tantae primordia litis,
Non ille aut ferro vestras popularier [Reg: populari] artes
Venit, et e vobis lectas acquirere praedas,
Aut vestrum ob luxum infestis concurrere signis
Non haec vis animis, non haec est caeca libido,
O furiae, nam vix homines. Movet intimus illi
Corda dolor, veniam peccandi more relicto
Implorare Deum, et posito resipiscere morbo,
Spemque fide amplecti, et veram exspectare salutem
Pro te gnate Dei, cui soli haec gloria, Soli
Iste ferendus honor, quem nec tibi praecipit ipse
Aeternus genitor, nec qui patrisque tuique
Lumine fulgor abit. Tibi corda dolentia Christe
Conversi offerimus, tecum conscendere caelum
Gaudemus, caelo qui solus missus ab alto
Venisti, solus caelum ascensurus in altum
Nos humeris haerere tuis, nos pendula tanto
Iungere corda Duci, tecumque per ardua raptos

Ire iuvat patriam regni caelestis in aulam,
Nec meritis stamus tantae sub pondere culpae,
Nec colimus Divos, propria virtute salutis
Aeternum expertes, verum uni asistimus arae
Mente tibi addicti, qui menten haud munera poscis.
Contra illi infando miscentes omnia lusu,
Quamvis nec caeli templum, nec tartara curant,
Proponunt edicta tamen, venaleque caelum
Prostituunt, meritisque iubent exoluere culpam,
Qui pensare scelus meritis non sufficit, illi
Extorte precio [Reg: pretio] vel certa piamina fingunt,
Vel spacium [Reg: spatium] veniae ventura in secla [Reg: saecula] relaxant.
Quid quod spemque metumque inter pendere dolentes
Esse pium inculcant, quid quod bona poscere Divos
Praecipiunt, propriumque Deo furantur honorem?
Tanta Deum est illis salse irridere voluptas.
Has quia decipulas auri, luxusque ministras
Insidias, parui non approbat agminis Argo,
Nil reliquum sibi dira facit, scelera omnia tentat
Harpyia, ut miseram rapido ceu fulmine turbam
Emedio tollat, regnoque obscaena [Reg: obscena] fruatur,
Iamque vocans noto sparsos celeumate nautas,
Legit ut e sociis fidum navalibus agmen,
Navigium horrendum informat, Martemque marinum
Armat in innocuas scelerato milite gentes,
Praeficit aeratae dirum Polypragmona prorae

Et Probatolychnum lateri, velisque Cacurgum
Te locat in nostris armate Polinctor [Reg: Pollictor] , Alastor
Sentinae studium lento commendat Asoto,
Ipsa tenens signum, et spectans magnetis in umbras
Stans celsa in puppi clavumque pedemque gubernat.
At vulgus reliquum, armatae per transtra cohortes
Dispositae, observant Dominam, pars scandere ma lum,
Pars ipsos implere foros, pars denique telis
Tormentisque operam late navare laborat.
Una facit navis collecto robore classem.
Armorum genus omne vehit, dirae horrida mortis
Instrumenta, illinc sunt hastae, uncaeque bipennes,
Pilaque cum frameis, mixtaeque dolonibus Harpes.
Hinc oleo stuppae, massaque bituminis unctae,
Inde harpax avidus, praedatricesque Cathenae
Ferrataeque manus, et longa cuspide conti,
Balistaeque graves, et cutis Scorpio telis,
Quique iacis lapides, ceu ruptae segmina nubis
Aere minax onager, rapidoque Phalarica neruo.
Quaeque iacis fulmen ferale tonantis ahaeni [Reg: aeni] ,
Damnati inventum Monachi damnanda Boarda,
Horribilemque sonum concussi imitaris Olympi.
Sic instructa ruit, sic lubricus impetus altum
Per mare monstrat iter, puppim venata pusillam
Christigenum Heroum, iam longos ducit inorbes,
Iam curuum delunat iter, ruit aequore tot,

Bella simul mortemque minans: non lora quadrigis
Laxius intendit cum multo verbere currus,
Auriga exagitat, frenisque undantibus instat.
Non adeo praeceps silvis spectata Britannis
Agmina ceruorum insequitur fremibunda canum vis.
Iam plausus, fremituque urget, iam iamque priorem
Certa tenere manu, iam iamque reversa relictae
Imminet, et voces cum spe cumulatque rotatque,
Saepe etiam frontem prorae, contingere prora
Contigit atque ipsis propius concurrere rostris,
Nunc studet allisos fessae detergere remos,
Nunc iaculo antennas, fixum nunc aricte malum
Deicere, immissis nunc vellit Epotida contis.
At non assequitur finem, quem attingere quaerit
Impia ne fiat compos audacia voti,
It labor in ventos, studio et vanescit inani,
Nam licet Heroum tanto conamine puppis
Icta aliqua premitur, tamen haud depressa laborat,
Nec deserta suo vires a numine perdit.
Nec ratione fuga quaerit cogente salutem,
Sed proram obvertit plagis, clavumque tuetur,
Amisso siquidem clavo spes nulla salutis,
Puppe tegit clavum pugnat prora, excipit ictus
Vexillo crucis obiecto, superatque ferendo,
Qualis ubi excedens montano a vertice mergus
Vicino incumbit pelago, cum mota repente

Ira salis feruet, fluctusque exasperat Eurus,
Obiectat caput Oceano, missasque procellas
Excipiens humeris dorso devitat et alis,
It mare dissiliens, et cum stridore dehiscit,
Ille quidem pressus sed non depressus ab alto
Exit, et in scopulos, et nota vireta recedit.
Hei quantum humanis, quantum est in reb. [Abbr.: rebus] inane?
Quam nihil omnis homo est? omnes nos posse negamus
Noticia [Reg: Notitia] caruisse DEI, cur pectora pugnant
Nosse DEUM, dum quisque sibi sua numina fingit,
Et fontem aeternae vitae per devia quaerit
Lustra, animo quamvis sit proximus ille volenti,
Non ille humanis operis, non arte magistra
Obtingit. Quin disce hominum teterrime carcer
Exuere humanum ingenium, resipisce dolendo,
Et confide Deo. Non te manet ulla salutis
Vel via commodior, vel cursu rectior ipso.
At tu vive Dei Christe omnipotentis imago,
Nobiscum quoniam non dedignaris eadem
Nave vehi, nostros praesens miserere labores,
Dirige navis iter, ventis rege vela secundis,
Monstra doma pelagi, tempestatemque serena,
Ut tua perpetuis celebret te laudibus Argo,
Et petat hoc abiens promissum e gurgite caelum.

CONCIO IOHELIS PROPHEtae, de persecutionibus populi Iudaici, et vera paenitentia.

HAEc patefacta Dei divino oracula flatu,
Gratia vatidico sonat inspirata Ioeli,
Dum populo suadet perversum linquere morem
Vivendi, et fontem neglectae aperire salutis
Nititur, aversos terrens formidine poenae,
Invitansque iterum caelestis amore parentis.
Namque docens animos delicti agnoscere culpam,
Atque odio sceleris vitam emendare nocentem,
Et veniam sperare fide, tali incipit ore.

Audiat haec aetas curuae vicina senectae,
Quam docuit canis prudentia plenior annis,
Audiat hanc late quisquis colit incola terram,
Explorate animis, si tempore talia vestro
Evenere unquam, si tale quid alta vetustas,
Et series proavorum, illisque profundior aetas
Commemorare potest. Vestris haec pandite natis,
Et natis natorum, et qui nascentur ab illis.
Si quid adhuc agris, si quid pallentibus hortis
Germina depascens intactum eruca reliquit,
Id foliis haerens squalenti corpore Bruchus
Demetit absorbens: iam si quid et ille terende
Praeteriit, populum quod spe lactavit inani,
Id populatrices late absumpsere cicadae,
Exitium facto quae frugibus agmine densae
Ferre solent, totis et spem subvertere campis.
Denique quod pastis potuit superesse cicadis.
Aeris id vitium sub sole ardente peremit,
Hinc erugo terens, illinc pede noxia campe.
Vos quibus est moris nimio brutescere luxu,
Et posito certare mero, viresque bibendo
Atterere, exciti damnosum rumpite somnum,
Et vestrum lugete scelus, persoluite poenas.
Omnis enim exstincto vastata est vinea fructu,
Irrita deficiunt frustratas pocula fauces.
Namque leonino grassator dente superbus

Pene carens numero, qui robore pollet et armis,
In mea praecipiti populus vineta furore
Irruit, atque ipsas abolet cum palmite vites,
Ille etiam insignes horti spectacula ficus
Stringit, et omne decus ramis pallentibus aufert.
Qui genus Isacidis numeras a sanguine Iudae
Plange velut virgo, quae pullo tristis amictu
Ob casum sponsi lacrimis indulget acerbum.
Squalent luctisonae sacris cessantibus arae,
Nemo dapes libat, pateris aut dona meraci
Accumulat laticis, non ture altaria fumant,
Omnis honos [Reg: honor] templis postquam est ereptus, et ipsi
Ex adytis Domini pietas sublata recessit,
Triste sacerdotes lugent, et pectora plangunt.
Aret ager, squalent vastati iugera campi,
Interiere pari frumenta et pabula fato
Triste rigent oleae, vites lugubriter albent,
Absorbent gemitu maesti sua fata coloni,
Et lugent steriles sine succo et viribus agros.
Ipsa per extremos dum longe respicit antes
Vinitor, infausti lacrimis spem funerat anni,
Obriguere comae Citriis, nec palma virenti
Assurgit ramo, nec denique pristinus ullis
Arboribus decor ullus inest, verum omnibus una est
Maesticiae [Reg: Maestitiae] facies, luctus color omnibus idem.
Cur ita? namque homines quidquid gaudere solebant

Id subito in duros abiit ferale dolores.
O quicumque Deum sacram celebratis ad aram
Ite sacerdotes, deiectos cingite lumbos,
Exercete animo iustas plangente querelas.
Deseruere sacras paterae cum lancibus aras,
Vera Dei ex adyto templi doctrina recessit.
Sobria ieiunis indicite festa diebus,
Sic tempus lugubre monet Subducite ventri
Ut menti sit sana quies, cum plebe vocati
Templa petant castique senes, patiensque Iuventus,
Atque humiles tali deplorent voce dolorem.
Venit summa dies, et lamentabile tempus
Qua Deus hanc statuit poenis adfligere gentem,
Quas meruit ceu pernicies pernicibus alis
Irruit atra dies Domini, quem cuncta verentur.
Illa etiam ex oculis alimenta erepta videntis
Auferet, et diro consumet corpora tabo.
Auferet illa etiam quidquid praesente salutis
Laeticiaeque [Reg: Laetitiaeque] Deo tulimus, dum pace beati
Tranquilla tegimur templi florentis in umbra.
Respicite aerumnas, pridem tellure sub ipsa
Aruit omne solum, vacuis stant horrea tectis,
Spes omnis quoniam decepti evanuit agri.
Ipsa etiam ingentem mugitu armenta dolorem
Edere, et ad caelum ceu triste gementia cernas,
Exitium pene ore loqui, fatumque vereri.

Ore boves tetro, quia fessis pabula desunt,
Esuriem ostendunt, et oves lugubre sonantes
Aeris e vitio contagia morbida ducunt.
Te tamen o precibus, te supplice voce precamur
Summe pater, moderare iram, moderare dolorem.
Ecce etenim infestus speciosis vallibus ignis
Gramen, et arboreos urens fuligine ramos,
Absumpsit rapida campi decus omne favilla.
Tristia stant circum, teque ipsa animalia clamant,
Et veniam implorant, quoniam vel flumina siccans
Caelitus infestus speciosis vallibus ignis
Absumpsit rapida campi decus omne favilla.
Argutis da signa tubis, lugubris Idume,
Vox eat e media quae nuntiet arce Sionis
Triste malum, paveant omnes formidine cives.
Namque dies Domini supra caput omnibus instat,
Atra dies, horrenda dies, et plena pavoris.
Orta velut largum spargens aurora ruborem,
Occupat effuso longinquos lumine montes,
Cum fugat humentes [Reg: umentes] aestivis noctibus umbras:
Sic ingens populus, sumptis invictus in armis
Ante fores vastator adest, cui nulla videbit,
Nulla parem vidit spaciosi [Reg: spatiosi] temporis aetas.
Praevius huic ingens populator, pone favillae
Et cineres subeunt mortisque rapacis imago.
Qua venit, arridet similis vernantibus hortis

Terra ferax, deserta iacent, quacumque recessit.
Nec datur hunc ulli fugere, aut vitare nocentem.
Aspice quam facies saevorum [(transcriber); sic: saevornm] immanis equorum,
Quam truculenti equites, quantoque fragore feruntur?
Per iuga ferratis ut quondam agitata cathenis [Reg: catenis]
Plaustra sonant late, quae forte viator ut audit
Linquitur aut animo, fugiens aut ima iacentis
Antra petit vallis: flammae velut igne furentes
In stipulas abeunt, fumo et crepitante coruscant.
Sic fertur quacumque venit saevissimus hostis
Cum strepitu sonituque ruens fortissimus, armis
Omnibus instructus, quae dira ad proelia spectant,
Inque ipso properans meditatur proelia cursu.
Quale solet terris irato numine fulmen
Incutere horrorem, cum nubis siccus aquosae
Halitus accendit fumos, atque alite vento
Laxior, undoso perrumpit nubila tractu.
It sonitu fragor, et celsus a vertice turres
Concutit, aut rupem luctanti a monte revellit,
Non vis hunc etiam cunctantior incitat hostem.
Illius ad nomen populis per sicca vagatur
Ossa pavor, trepidant humiles, animique rigore
Attoniti pallent, ut quondam testa tenacis
Argillae, tepida quam fumus contigit aura.
Ipsos iam videas magnis conatibus hostes
More Gigantaeo in summos contendere muros

Intrepido vultu: pro serem quisque gerendo
Magnanimus, metuensque nihil, iusto ordine pugnae
Irruet, et forti miscebit proelia dextra.
Non aliis alii obstabunt, labor omnibus idem,
Et virtus eadem belli, et commune periclum.
Per medios gladios immunes vulneris ibunt
Hostibus haud tergo sed forti pectore noti.
Urbis inoptatam pars cum victore ruinam
Ex altis lustrabit equis, pars moenia lusu
Insiliet, ruptis aut furum more fenestris
Illapsa, e spoliis praedam cumulabit opimis.
Eloquar hoc etiam? tantus furor incitat hostem
Ut metus in populo putet ipso pondere terram
Contremere, et moto luxari cardine caelum,
Orbari solem radiis, et lumine Lunam,
Offundique astris nebulas. Nam qui omnia cernit
Caelorum Dominus, grassantis conscia fati
Fulmina praemittet, quacumque exercitus ibit
Iste Dei nutu tantis saevissimus ausis,
Iussus obire Dei mandata, et pellere noxam.
Usque adeo est horrenda dies, et plena tremoris
Qua Deus invadit sontes, Quis perferat illum?
At bonus et mitis caelo dominator ab alto
Ad veniam invitans miseros, sic excitat ultro:
O quicumque male poenam acceler astis agendo,
Polluti scelere, et perversae crimine vitae,

Exuite ingenium, pravos desuescite mores,
Inque viam revocate gradus, et pectore toto
Aversi a vitiis, culpaeque doloribus aegri,
Et veris lacrimis ad me convertite mentes.
Sic agite, et melius rebus sperate malignis,
Conscia mordaci conscindite corda dolore,
Ne vestes lacerate, quid hoc de more soletis
Nil solitum prodesse? Deum sed quaerite vestrum
Conversi, quoniam is mitis, largusque favoris,
Ad veniam pronus, iustam quoque tardus ad iram,
Qui quoties hominum plagas delicta merentur
Ipse dolet poenis iusta quas irrogat ira.
Quis scit an irato melior sententia mentem
Vertet, ut effusi monumenta relinquat amoris,
Praeteriens, sanctis quo cultus purior aris
Et vacuis apti templis reddantur honores,
Quos velit ipse libens, patrioque agnoscat amore.
Ergo tubae sonitu maestam lustrate Sionem,
Atque omnem noto compellite carmine plebem,
Ieiunos sacrate dies, in templa frequentes
Conveniant doctique senes, docilique Iuventus,
Et matrum reverenda cohors, genibusque voluti
Ante Deum, dedant divinis obvia rebus
Pectora, et accepti praestent pia munia cultus,
Intenti precibus, nec te nove sponse moretur
Laeticiae [Reg: Laetitiae] spes coepta tuae, nec gloria sponsam,

Qua fruitur, retrahat, nec cura domestica quenquam [Reg: quemquam]
Separet a coetu, tum fida silentia sacris
Praestanti populo, patrio de more sacerdos
Mente preces casta recitet, geminetque monendo.
Omnipotens aeterne Deus, qui illustribus olim
Indiciis, vivi patefactus imagine verbi,
Te patrem miseris docuisti velle vocari,
Unde etiam humanos divinum semen in artus
Mente tua genitum confidimus adfore, ut omnem
Auferat a nobis culpae cum crimine labem.
Parce tuo populo, nec quos dignatus es ipse
Haeredes [Reg: Heredes] dixisse tuos, permitte pudendis
Affligi exemplis, aut turpi occumbere casu.
Degeneres miserare pater, culpamque dolentes
Et cupidos renovari, et missum Heroa vereri,
Amissam nobis qui restaurare salutem
Iam venit, et vindex placide sese omnibus offert.
Cur patiare Deus gentes, quas nominis hostes
Esse tui nosti, iactare haec sputa loquendi?
Ecce ubi nunc Deus est simulatum numen corum?
Sic ubi vos humiles gemitu delicta fateri
Senserit omnipotens, ac toto pectore vitae
Emendare nephas [Reg: nefas] : et amore accensus et ira
Insurget, curamque suae geret impiger arcis,
Quam posuit, populos nec dura mente relinquet
Quos odisse nequit: Sed parcens more parentis

Subducet poenam et sortem frenabit acerbam.
Fata etiam retro, maturum urgentia casum,
Insistens aget, atque ultro solabitur aegros,
Hae ita respondens, saluis confidite rebus
Gens mea, iam vultu accipio pia vota sereno,
Seu vobis cordi est numerosae copia messis,
Seu lauti vis sana meri, seu pinguis olivi
Sucus, larga meo nutu seret omnia tellus,
Et triticum et latices dulces, oleique liquores,
Spes vestras explebo libens, tectosque tuebor
Barbara ne turpi posthac gens probra pudore
Obiciat miseris, quae veri est numinis expers.
Quinetiam Arctoa furias ex arce minantem
Excutiam procul, ut nudis illisus arenis
Damnatoque solo, ne quidquam limina spectet
Aurorae, infelix et ad ultima septa [Reg: saepta] vagetur
Oceani. Illi ater consumet viscera morbus,
Sordeat obscoeno miserum ut foetore cadaver,
Excessit quoniam metas ingentibus ausis.
Pone metum, et duri fomenta repelle doloris
Gens dilecta mihi, ne te macerato querelis,
Ne desponde animum sed spe tua damna serena.
Et Deus est audax et magno ingentia motu
Facta patrare potest. Quin [(reading uncertain: print faded)] vos quibus arida campi
Gleba famem soluit, conceptum armenta dolorem
Ponite, nam si qua est desertis invia sulcis

Area, nobilibus flavescet rursus aristis,
Dulciaque herbosae diffundent gramina valles.
Quaeque sua passim diffusa sub arbore poma
Spectabunt rura, et pingues in vitibus vuas,
In ficu caricas, laeto feret ubere tellus.
Iam laetare sacrae soboles electa Sionis,
In Domino gaudete Deo, qui moenia cives
Arcanae incolitis Solymae. Quod namque salutis
Fundamentum unum, monitis per templa sonantene
Iusticiam [Reg: Iustitiam] auditis: quod laeto humore cadentes
Sive aurora suum renovet, sive hesperus ortum
Excipitis pluvias, et gratae commoda vitae:
Ille dat, ille dabit, largo, velut ante, favore.
Implebit mentes doctrina, et frugibus annum.
Iamque aderit praesens, pleno quem numine mittam,
Iusticiam [Reg: Iustitiam] insigni doctor pietate professus,
Mentibus humanis ignotam namque docebit
Se sobolem aeterni caelo venisse parentis,
Ut veluti largus qui campos irrigat imber
Eluat ex animis tetrae contagia culpae.
Is renovata novis accendens pectora flammis,
Quae recte agnoscant veniam, causamque salutis,
Constituet regnum in terris, et colliget agmen
Colluvie [Reg: Colluvie] ex omni, quod celsis inferat astris
Omnipotens servator. Erit tunc integer ordo,
Atque habilis animis veniet vigor, et decus ingens

Accedet miseris, vitae caelestis origo.
Aurea tunc vero decurrent saecula plausu,
Nec deerit pecori victus, nec copia rebus,
Aeternis coniuncta bonis, vitaeque ministra.
Ut pluvia ante diem sulcandos praeparat agros
Serior, inversae maturat semina terrae,
Obvia sic miseris verae doctrina salutis
Sponte sua obveniet, quam casto pectora motu
Accipient, largoque ferent hinc gaudia fructu.
Tunc iterum optatae distendent horrea messes,
Amplior et positis fundet vindemia labris
Pocula, et in mensas large nascentur olivae.
Ipse autem duris subiectum legibus aevum
Antiquum exonerans, ingenti mole levabo,
Et donis saturabo novis, et amore tuebor.
Ipse annos etiam, meruit quos decolor aetas
Quos variae pestes insecta, et reptile campi
Exitium, mea tela meaeque exercitus irae,
Erosere, putri grassantis labe veneni,
Uberius reddam, et caelo meliore rependam,
Ne quid defuerit, quod laxa annona requirat,
Quo laeti et memores, vestri celebretis honore
Nomina magna Dei, qui vestri talia causa
Facta stupenda facit. Sic quos semel ipse recepi
Non patiar turpi posthac lugere pudore.
Hoc etiam experti longo memorabitis aevo

Me medium inter vos, manifesta luce videndum
Consuevisse hominum coetus lustrare vagantes
Os habitumque gerentem hominis, studioque docendi
Quaerere dignatum alternas et reddere voces,
Praesentem facie, et meritis: me denique solum
Esse Deum vestrum, nec rerum in mole moveri
Ullum aliud numen, quod vota audire piorum
Possit, opem praestans. Sic quos semel ipse recepi
Non patiar turpi posthac lugere pudore.
Hinc ubi praestiterit chari [Reg: cari] mandata parentis
Iusticiae [Reg: Iustitiae] sator, humanos dignatus in artus
Demigrare Deus: manifesto munere notus
Ipse mei effundam viventem numinis auram
In genus omne hominum, qui me propiore vocantem
Agnovere animo. Ceu dulci humore solutus
Neglectos fecundat agros largissimus Imber,
Sic meus effusis cumulabit pectora donis
Spiritus, instaurans lucemque decusque novando.
Namque ea vis illi est mecum, atque aeterna potestas
Eruit ex animo lentum torpente veternum,
Quo ruit in vetitum morbi secura voluntas.
Corda levat vitiis, quae coeco [Reg: caeco] innata tumultu
Permiscent motus, stimulisque calentibus urit,
Accenditque fidem flamma uberiore micantem.
Tum comes assistit coepto, et defenser amori,
Confirmatque halitum, solatur et erigit aegros.

Conservat fortes, viresque audentibus addit,
Nec sinit insidiis, aut turpi occumbere casu,
Hinc vigor immotis animis infractaque corda.
Mille per aerumnas spem circumferre salutis,
Victricesque polo palmas inferre ferendo
Assuevere, decus positae sublime coronae,
Et laetum aeternae donum referentia vitae.
Ergo animis haustus paucis, et cognitus oris
Iuda tuis tantum, dum tempora prisca ferebant,
Liberior longis flatus mirabilis alis,
Qua populi totum linguis habituque per orbem
Mille modis variant, longinquis viribus ibit
Electis sese insinuans, et mille figuris
Expediens dotes, et late munera spargens
Sic fax parua suae sub corpore simplice formae
Exiguo rutilat motu, mox acta rotatu
Emittens iubar ad metas extendit opacas,
Longius it lumen spaciosam [Reg: spatiosam] illustre per umbram,
Agnoscunt omnes manifesto in lumine lucem.
Hoc duce vestra novis edet miracula signis
Posteritas, vestra soboles ab origine, puro
Ingenio excutiens sanctorum oracula vatum,
Femina masque simul senioque assueta iuventus
Fata canent orbi venturae praescia vitae.
Somniaque exponent, hominum non arte magistra
Euoluenda, animis verum obrepentia castis

Instinctu angelico et veri spectantia finem.
Quinetiam simulachra [Reg: simulacra] modis ludentia miris
Visa oculis, poterunt sancte enarrare docendo;
Omnibus ut monstrent tanti vestigia regis,
Qui recipit miseros, et caeli donat honore,
Denique me solum veriti quicumque vocabunt
Agnoscentque Deum, simul hoc spirabile donum
Affundam cupidis, aliquo seu iure fruantur
In genere hoc hominum, seu sorte premantur acerba
Mancipia, officii nullum discrimen habebo.
Prodigiis etiam caelo terraeque timendis
Signa dabo, flammas iaciens atrumque cruorem,
Pulla teget facies nigrum ferrugine solem,
Oreque sanguineo squalebit Luna, priusquam
Magna dies Domini metuendo illuxerit ortu.
Atque ita stat fixum, quisquis miserantis adorans
Iustificum nomen Domini, fidente vocabit
Pectore nil metuet, Sed casu ereptus ab omni
Ante Deum aeterna servatus luce fruetur.
Namque illic miseras statio gratissima mentes
Excipiet portu, et tuto servabit asylo,
Inclita qua spectans rupes tegit alta Sionis
Moenia. Quin illos pax haec optata manebit,
Quoscumque externis Deus e regionibus ultro
Accierit, patria bonus et pietate vocarit.
Ista fluens etenim quando aurea coeperit aetas,

Iuerit et largo manans de fonte salutis
Gratia, quae veniam conversis mentibus adfert,
Vincula cum Solymae, cum dempsero vincula Iudae,
Captivas laquis animas, et crimine soluens
Quicquid erit populi spaciosi [Reg: spatiosi] longa per orbis
Climata, quod dura spretam ceruice salutem
Respuerit, fictis faciens vota impia divis,
Undique collecto compellens agmine cogam
In numerum, atque manu consertum iure vocabo,
Convincamque reos, veniamque dolentibus ultro
Proponam, miseris si non mens laeva nocebit.
Tunc populum Iudae captivum et vincla gerentem.
Expediens tristi seruili e carcere legis,
Alloquio dulci revocabo in luminis auras,
Pascit ubi Ambrosia mentes divina beatas
Gratia, et electas caelesti luce serenat.
Est locus augustae quo caeco in carcere mentes
Bella gerunt secum, delicti mole gravatae,
Cum scelerum seriem motu meliore dolentes
Agnoscunt gemitu culpam, lateque sonantes
Horrescunt poenas, et spe solante timores
Implorant veniam: veluti si ambagibus imis
Secessu in longo, qua Iosaphataeia vallis
Arcuat ingressus horrentique imminet umbra,
Compressi populi stipentur, et undique densi
Ignarique viae, ne quidquam exire laborent.

Huc ego compulsis, quas proprius abstulit error,
Gentibus examen statuam, ponamque tribunal,
Iusticiamque [Reg: Iustitiamque] meam, mea iura, manumque potentem
Ostendam trepidis, et litem sponte movebo.
Publica iudicii late subsellia ponam,
Iusticiam [Reg: Iustitiam] exercens, non qua vindicta nocentes
Adficit, errorem sed qua solatia [Reg: solacia] fassis
Gratia suppeditat, culpam miserata dolentes.
Attonitae stabunt gentes, formidine terror
Opprimet erroris memores, et corda pavore
Anxia cura coquet transactae conscia vitae,
Tum veniens censor, divino numine flatus
Omnipotens, celerique volans in pectora cursu
Agnitione mali trepidantia corda ciebit.
Arguet et culpam, et mentes revocabit inertes,
Et cupidas veniae. Quos ad meliora volentes
Vertet amor recti, veniam pro crimine vitae,
Gratuito accepti referent, caeloque fruentur,
At quibus indomitis furor alto induruit usu,
Hos poena adfliget, consulti criminis ultor.
Haec peragens simul admisso de crimine vindex
Ulciscar terramque meam, gentemque togatam,
Quam mihi delegi, dilectam ex omnibus unam
Haeredem [Reg: Heredem] caeli, quam turpibus obruit armis,
Dispersitque vagam, iactata et sorte retentam
Distribuit, captamque iugum tolerare coegit,

Obscoenus populus variorum labe Deorum.
Illum etiam haud puduit floremque decusque Iuventae
Innocuos pueros, illibatasque puellas
Permutare mero, et vili divendere mensa.
Dicite coeca [Reg: caeca] Tyrus, et luxu perdita Sidon,
Atque alienigenis tellus habitata Philistis,
Et quaecumque alio similes sub sidere gentes
Vivendi vitium caelesti opponitis irae,
Deploratae animae, quae vobis caussa potentem
Irritare Deum? mihi quae Vesania vestros
Reddidit infensos mores? me siccine tetro
Insultu petitis? vindictam et quaeritis aegri?
Siccine res miseris praeclara et pulchra videtur
Insultare Deo? turpesque idola per aras
Suscipere, et verum studio contemnere numen,
Et longam immensi telam exercere furoris?
Insultate tamen, cursumque urgete nephandum [Reg: nefandum]
Quos iuvat iste furor. Tamen illucescet acerbo
Illa dies miseris nil formidantibus ortu,
Qua simul impietas et deplorata libido
Compensata suo persoluent tempore poenas.
Tunc mala retribuens vestro servata furori
In caput infligam vobis quascumque merentur
Impia consilia assiduo cum vulnere poenas.
Quid mihi vobiscum rigidi regna impia mundi,
Sentinae scelerum, quae longa examina culpae

Ducitis infandae, dum passim mille figuris
Fictitios [Reg: Ficticios] miscere Deos, et vera docentes
E medio audetis mactando tollere vates?
Pectoris unde alto mens oblimata veterno
Nec novisse Deum, nec rectum agnoscere curat,
Sed vitiis polluta suis, qua traxerit error
Defluit, ut prona fluvii cadit alueus unda?
Insanae gentes, et vix miserabile vulgus
Vos mea nudastis proprys [Reg: propriis] altaria donis,
Argentum atque aurum, sanctique insignia templi,
Impia raptastis fictorum in fana Deorum:
Vos sobolem Iudae, Solymisque e moenibus ipsos
Non estis veriti captivos ducere cives,
Et procul exilio patriis a finibus actos
Exiguo precio [Reg: pretio] levibus venundare Graiis,
Ecce procul positos, alio sub sidere, rursus
Exilio functos meliori sorte reducam
In patriam, faciamque volens, ut vestra vicissim
Pignora dilectos natos, tenerasque puellas
Abductas pretio vendat Solymeia pubes,
Et procul elidens peregrinum mittat in orbem,
Qua postremus Arabs, cultor felicis arenae
Inter Erythraeos fluctus et Persica stagna
Respicit umbrarum vacuam sub Sole Syenen,
Et procul aestivas geminantem prospicit horas
Taprobanen, numquam cui lucida cernitur Arctos.

Haec ait omnipotens, fatisque haerentia fixit
Parcere qui trepidis solet et frenare superbos.
Audiat haec, si quem extremis de gentib. [Abbr.: gentibus] ambit
Orbivagi sinus Oceani, quem sideris expers
Terra tenet, nimbos ubi parturit humidus Auster,
Quem sicci excubiae caeli, maiorque minorque
Ursa tegit, radio quem fuscat vesper anhelo.
Ite ferae gentes, quoniam insanire voluptas
Est miseris, saevum de more indicite bellum,
Marte ciete viros, et bellipotentia corda,
Ite viri fortes, accedite proelia docti,
In gladios verso cum vomere cedat aratrum,
Et rigidae falces longas conflentur in hastas,
Praetexat vires infirmior, omnia pugnent.
Ipse ego vos forti mansuetus milite victor
Sub iuga pacis agam, densa cum valle coactor
Iudicio explorans, vivaci examine Iudex
Expediam vinclis animorum, et luce beabo.
Ibit ovans animis laeti plebs conscia doni,
Iusticiaeque [Reg: Iustitiaeque] novae pulchro gaudebit honore,
At maesti incedent perversa mente rebelles,
Et lucem exosi votis sua funera poscent.
Pergite messores, promtas [Reg: promptas] immittite falces
Invictis audete animis, nec cedite damnis,
Messis adest etenim maturis dives aristis,
Et vinosa madet plenis vindemia labris.

Iam manus extendenda, frequentandique labores
Dum tempus ratioque sinit, spesque obvia votis.
Nam veluti laeto quoties exuberat anno
Ditior Autumnus, praelis vinaceus humor
Multus abit stagnante lacu, cum se quoque maior
Larga procul fuso spumat vindemia musto,
Sic scelus humanum exuperans [Reg: exsuperans] finemque modumque
Aestuat, et propria cumulatum mole laborat,
Ipsa dolens vitii medicinam copia poscit.
Digna lues letho secum miserabile voluit
Prodigium scelerum. Tantae succurrite culpae
Saluifici vates verbi, vigilesque ministri
Ingentes armate animos, pugnate docentes,
Errantes revocate animas et reddite caelo.
Hinc atque inde vago densatis agmine turbis
Convenient populi, et variis concursibus acti
Implebunt vallem, verbi clangore sonantem,
Hic ubi decisam dirimet vox ultima caussam
Conversis veniam spondens, pugnacibus iram.
Hic sonitus verbi, metam durabit ad ipsam
Decrepiti mundi, et concessi gentibus aevi.
Signa etiam ostendet caeli lugubris imago,
Contectum subito tetra caligine Solem,
Atque intercepto fuscatam lumine Lunam
Vi moveant crudos animos, culpaeque dolentes
Ad veniam invitent, posito iam more furendi.

Emittet sonitum dilecta ex arce Sionis
Ipse loquens Deus, ipse vocans errantia corda.
E Solymis veniet Domini vox missa potentis
Quae fremitu legis, quae dulci carmine verbi
Omne adeo caelum cieat. Desuescite mores,
Et labes animorum, et tundite pectora veris
Erratorum odiis, vitae melioris amore
Exuite ingenium, a tergo aut tristibus ultrix
Mors aderit, repetens diras pro crimine poenas
Exitio aeterno. Quin culpae horrore dolentes
Erigite, atque animos dulci componite verbo,
Integra quod tritis solatia [Reg: solacia] mentibus offert,
Ante Deum aeternae dona allatura salutis.
Haec Deus, haud aliquem abiciens delicta dolentem
Excipiet miseros, et tectos sponte fovebit,
Praesidioque teget, portusque atque aura piorum
Qui peccasse dolent, promissae et fidere gaudent
Iusticiae [Reg: Iustitiae] , miseris quae sponte offertur in illo,
Qui patris est et imago sui, et sapientia summa.
Ergo etiam haec pater. Hoc ipso discetis ab usu
Esse mihi sedem sacro sancto in monte Sionis,
Monte meo, dulci qui vos amplectitur umbra,
Dux ego vester ero, atque adero quaecumque cadet sors,
Non ego destituam te dilectissime coetus,
In quo nota mei vox, et reverentia verbi
Me novit, celebratque Deum, mihi militat uni

Integra tunc Solymis accedet gloria templis,
Et caelo cognatus honor, iam laeta triumpho
Sancta fide, afflatu divini sancta favoris,
Electos animos iunget communio cives,
Praestabitque Deo verum cultumque timoremque,
Edocta in terris consortia vivere caeli.
Tunc tibi non aliquis sese ingeret advena cultu
Discolor externo, aut ficto sermone disertus
Cessabit varios mentiri lingua colores,
Non locus ullus erit sceleri, non gratia noxae,
Non fraudem delusa dolo doctrina sonabit,
Una eademque piis vox mentibus, una voluntas
Omnibus una fides erit, atque amor omnibus idem.
Haec ubi sic horis veniet felicibus aetas,
Stillabunt dulces altis de montibus vuae
Nectareos latices, atque ambrosios thesauros,
Lacte fluent colles, atque omnes undique rivi
Per campos Iudaea tuos, praegnantia dulci
Flumine, miratis implebunt littora terris.
Eque domo Domini laeta scaturigine vivus
Fons saliet, dulci loca late arentia rivo
Humectans [Reg: Umectans] , unde aegra sitim restinguere, et omnem
Pectora fisa Deo poterunt abstergere labem,
Quacumque extremas sitiens gens accolit oras.
At rudis Aegyptus, semperque rebellis Idume,
Et quicumque Deum soliti irritare nocendo

Adflixere pios, hi pro levitate vicissim
Persoluent poenas, quoniam Israhelidita gentem
Sanguine foedarunt, nil unquam tale merentem
Damna sua abiecti loca per vastata dolebunt
Dispersi auxilio, natur aeque ultima passi,
Tristibus aerumnis, serisque doloribus aegri.
Tunc Synagoga furens nimium confisa sciendo
Caussa piis luctus, et fusi sanguinis auctor,
Impia turbatrix verbi caeleste sonantis
Praesidium miseris, meritis direpta ruinis
Corruet excidio, petulante quod ausa furore
Immeriti foedo maculavit sanguine Iudae
Progeniem insontem. Tua sed pie Iuda manebit
Posteritas, invicta malis, tua salua manebit
Gloria, Sancta Salim, nullo delebilis aevo,
Donec summa dies, atque ultima linea rerum
Atteret exstincto pereuntem tempore mundum.
Et nova iam magnis procedere mensibus aetas
Incipiet, verae texens primordia vitae
Ante Deum aeterno semper pulcherrima cursu.
Temporis interea illorum me vindice sanguis
Non impune cadet, quorum mihi praestitit uni
Fixa fides, quamvis sors aspera ventilet aegros,
Excipiantque viae plenis vel mille periclis,
Ipse adero medio tamen in discrimine pressis,
E tenebris lucebo Deus, e turbine vincam,

Et coetum servabo meum, dextraque tuebor.
Hoc caput est, memores huic dicto advertite mentes
Ipse Sionea sedem sibi legit in arce,
Rex Deus omnipotens, rerum dominator et auctor,
Hanc colit, hanc habitat, nusquam adversatus, et omni
Parte fovet praesens, omnique tuebitur aevo.

HYMNUS AD SPIRITUM SANCTUM.

TE quoque sancte canam diuivi flatus amoris,
Omnia qui vivo numine viva facis.
Dulcibus accendis qui corda volentia flammis,
Efficis et motu pectora sancta tuo,
Dum firmata fide, verbo renovata potente
Luce vident verum iam propiore DEUM.
Nam veniens dulci spirator splendidus aura
Omnia tu penetras, omnia primus agis,
Non tu vis agitans rebus sic facta fovendis,
Non es, quod moveat praescius autor, opus,

Robur habes inte proprioque in numine vivis
Ipse tibi motus, motor et ipse DEUS.
Omnibus es rebus prior, omni antiquior aevo,
Cum patris et nati numine, numen idem,
Nam patris aeterni natique a numine missus
Huius et illius ius agitator habes.
Cum patre cum nato simplex es, et unus, et idem,
Personam iunctus cum tribus unus habes,
Ulla prius facies quam rerum emergere coepit
In triplici simplex numine numen eras,
Auctor et effector dulci facis omnia flatu,
Quae pater et natus patris imago probat,
Tu gaudes verbo semper comes esse sonanti,
Quod nos iusticiae [Reg: iustitiae] munera vera docet,
Carne quod assumpta referens hominemque Deumque
Victima pro mundi crimine caesa fuit.
Huic motum aspiras et acuti fomitis auram,
Ima per ut laeti viscera cordis eat.
Sicut vere novo, iam sole tepentibus auris
Cum riguo Zephyrus molliter imbre ruit,
Lactantisque sinus terra glebasque resoluit,
Ut latices dulci pasta liquore bibat.
Tum segetes sulcus, tum frondes explicat arbor,
Prosilit e viridi gramen et herba solo:
Sic simul ac cupidas vox caelica transit in aures,
Tu simul adflatu pectora casta subis.

Aspirasque animis vires, tum pura novatum
Accipiunt vivo corda vigore decus,
Cum pater expresso rerum primordia Verbo
Conderet, adflatu sunt fabricata tuo,
Tu nova nascentis fovisti semina mundi,
Sedula subiectas ut fovet ales aves,
Te sensere DEUM prisco sub tempore vates,
Qui sobolem aeterni praecinuere DEI,
Per te aliquis dixit passurum verbera Christum
Cum nondum indutus corpore Christus erat.
Simplicis assumens simulachrum [Reg: simulacrum] dulce columbae
Messiam ad sanctam testificaris aquam.
Cum Deus e dira genus Israhelis Eremo
Purpureum sicca per mare duxit humo:
Tu populum longis cingens comitatus es alis
Iuvisti motu corda gradusque tuo.
Praevius incedens primo dux agmine Christus
Ceu facili duxit castra secuta manu.
At pater omnipotens pontum disiecit, et altas
Fluctibus effecit stantibus esse vias.
Constitit aeterno rigidi ceu marmore montis
Iam minime propria mobile mole fretum,
Turba canens hymnos, chara cum prole parentes,
Cum senibus iuvenes, libera carpsit iter.
Tutaque compositas sicco pede pressit arenas,
Quas prius insani laverat unda maris.

Infelix temere similem spem concipit hostis,
Sed misere adverso nititur ille DEO,
Ergo perit refluis ingens exercitus undis,
Et Pharao in mediis funera potat aquis.
Discite mortales numen caeleste vereri,
Nulla est in summum vis diuturna Deum.
Talibus atque aliis quoniam sanctissime signis
Est tua non uno vis patefacta loco,
Verus es aeternusque Deus, Deus unus et idem,
Spiritus aeterni dives ubique boni,
Sed tua maiestas patribus sic cognita priscis
Exemplo poterat iam propiore cani,
Ardua cum victor repetisset sidera Christus
Polliticus [Reg: Pollicitus] nobis qui tua dona fuit:
Ipse ministrorum linguis ardentibus haerens
Sparsisti Eloquii schemata mille tui.
Et DEUS effusus totis iam plenior alis
Armasti instinctu pectora casta tuo.
Orta dies fuerat, qua quondam in luce corusca
Edita lex, Sinae rupe tremente fuit,
Haec legitur priscis lux Quinquagesima fastis
A reditu rubei per loca vasta freti,
Sic res visa DEO pulcherrima, certa salutis
Nuntia fit, poenae qui fuit ante dies,
Mane erat et tota vox festa sonabat in urbe
Munifici celebrans facta benigna DEI.

Ipse etiam simul Heroum convener at ordo,
Quos sibi legatos legerat ipse DEUS.
Candida divinas pangebant pectora laudes,
Pectora spectanti concio grata DEO,
Promissumque decus votis precibusque petebant
Unanimi iungat quod pia corda fide,
In medio Petrus Bethsaidos acer alumnus
Pectore sincerus stabat, et ore senex.
Ille sacros Hymnos, et vatum scripta legebat,
Qui decus alta tuum praecinuere Sion.
Ecce repentino commotus murmure flatus
Insonat impulsae per latus omne domus.
Illis ossa tremor frigusque perambulat artus,
Spes tamen in solo numine fixa manet,
Nec mora: conspicua numen spirabile forma
Delapsum sancti sedit in ore chori,
Alter in alterius flammantem vertice linguam
Attonitus, docto mox et in ore videt,
Iamque nova dociles pariter virtute calescunt,
Et capiunt vivo pectora plena DEO.
Mox etiam omne genus sermonis, et omne decorum
Incipiunt docto suaviter ore loqui.
Continuo rumor longis revolubilis alis
Voluitur, et variis itque reditque locis,
Utque frequens Solyma collectus in urbe piorum
Ex omni terrae climate coetus erat:

Sic nova consuetum cupide perquirere vulgus
Confluit, et tota plebs simul urbe ruit,
Omnes sancta stupent subiti miracula fati
Dum linguae agnoscit quisque idioma suae.
Sive etenim Eoo veniens a sidere [Reg: sidere] Parthus,
Herbida seu linquens pascua Medus adest.
Sive Asiae civis, seu divitis accola Ponti,
Sive tuus Lybico clara Cyrena solo,
Sive potens framea Germanus, et arma secutus
Itala, et a Galata missa cohorte manus,
Seu Romanus homo, quicumque vel alter ab illo est
Advena de Latiis Italiota plagis,
Denique seu mitratus Arabs, seu decolor Indus,
Sive ab Erythraeis qui venit hospes aquis,
Nativo sibi quisque audit sermone loquentes,
Quem puer edoctus matre docente fuit,
Et quisquis nec erat, vel erat Iudaeus, ab illis
Accepit linguae propria verba suae.
Unde mihi Eloquii fontes et flumina poscam,
Quod tantum merito carmine laudet opus?
Non habet hic aliquem nugis vulgata saporem
Fictaque Pieriis Castalis unda choris,
Cra sua agnoscunt humiles exilia Musae,
Cum vera est summo laus tribuenda DEO.
Eloquiumque sciunt viresque aliunde petendas,
Quas vigor Aoniae promere nescit aquae,

Non mihi si dulci Philomelae cantio lingua
Misceat harmonicis verba diserta sonis,
Absque tua spirator ope an me dicere quicquam,
Ad tua quod faciat nomina, posse putem?
Si tamen ut possem tua munera pandere mundo
Eloquium praestent vota precesque mihi,
Iam facerem pia vota, mihi mens, lingua, voluntas,
Visque animae tantum tota sonaret opus.
Ergo pias iungis dulci spiramine mentes,
Consensuque ligas mutua corda pio,
Eloquii variae diverso munere gentes
Ut sint unum animis pectoribusque facis,
In nos aeternum patris ut testeris amorem
Es patris, es nati munere, missus amor.
Te tangente animo omnem Deus exuit iram,
Et mer a dilecti gratia vincit onus,
Ut pater iratus soboli cum ponderat irae
Vindictaeque simul, cautus utrinque modum,
Multum versat opus, quod non satis eligit, illa
Et tremit, et culpae conscia multa timet,
Intercedit amor fidi et suspiria cordis,
Vertitur in veniam iustus ad arma dolor,
Sic tu noster amor, tu suspiratio, pressis
Corda novas, iusto conciliata DEO.
Felix qui ramum sub corde virentis olivae
Te pacem ante Deum constituente gerit.

Pulchrior haud aliqua est toto victoria mundo,
Deditio suasu quam properata tuo,
Deditur, ut victor strata de morte triumphet.
Qui dat propitio te duce colla dEO.
Interea largitor opum, largitor honorum
Diversis cumulas pectora docta bonis,
Dives et indignum bona dispensator in orbem
Spargis, quae vitae foedera iusta iuvant.
Hinc vigor ingeniis, hinc natae in mentibus artes,
In quibus est alti gloria sparsa DEI.
Nam si mille iuvet scrutando evoluere mentes
Quo praestet reliquis quaelibet, una tenet,
Hic valet Eloquio, melius sed consulit alter,
Artibus hic belli promptior, ille togae,
Eruit huic numerus varias, huic Circulus artes
Qui mentem ad caeli sidera celsa vehunt,
Gratus uterque DEO, pietas si dirigit artem,
Qua sine nulla DEO vita placere potest,
Huic dictant faciles dulcissima carmina Musae,
Linguae alius longo syrmate liber abit,
Hic peragens digitis celeres testudinis ictus
Artifici mulcet pectora laeta sono,
Qualis ubi cives a seditione retraxit
Terpander melica Lesbius arte potens.
Da Deus haec etiam Terpandrum in saecula quendam,
Classica quo Martis signa canente cadant,