CATECHESEOS, SEU PIETATIS PVERILIS Liber secundus.

DE OFFICIIS PVErorum,
[Gap desc: Greek word]

DUM, qua via, citis Iambis explico,
Studium suum qui dediderunt literis,
Se comparent, vitamque sic totam instruant,
Uti Deo probentur, et viris bonis:
Ades puer, mentemque dictis adice.
Primum, timor Domini quod est sapientiae
Caput, deum venerare toto pectore,
Finem laborum nec tuorum noveris

Ullum, Dei Christique praeter gloriam.
Cum lege te didiceris esse Dei reum,
Propter malum letale [Reg: letale] , morbumque insitum,
Ette quibus contaminasti crimina:
Ob lancinati foeditatem pectoris
Nec stare contra posse vultum vindicis:
Plenus fideque speque ad aram confuge,
Aram Dei dico perennis filium,
Qui morte tristi nostra finivit mala:
Quem propter et misertus omnium Pater,
Spondet salutem perpetem credentibus.
At de Dei clementia iam certior,
Eius capesse iussa toto pectore.
Cultus parentum, cura muneris sui,
Mens grata, dextra liberalis, sobrius
Victus, voluntas prompta, pectus tolerans [(reading uncertain: a second l was added probably for reasons of metric measurements by some reader.)] ,
Modesta lingua, veritatis os amans,
Mores pudici, vita fraudis inscia,
Sunt Christiani certa signa nominis.
Fides salutem dat, sequuntur haec fidem
Non mortuam flatus sacrati munera.
Quae caelitum fatur Parens, crede: est homo
Mendax, Deus sed nescit umquam fallere.
Poenas minatur maximas incredulis,
Fideique gaudet esse nostrae debitor.
Operare precibus, continenter invocans
Nomen Dei, seu fessa somno lumina

Das vesperi, seu mane stratis surgere
Te lucifer monet relictis, in bonas
Te litteras sive abdis: ut laboribus
Adsit tuis, suaeque clarum gratiae
Menti benignus praeferens lumen tuae,
Collustret obscuram ingeni caliginem:
Ut Principes, ecclesiam, Scholasticos
Coetus, parentes et magistros, et pios
Quocumque sunt loco, gubernet et tegat.
Sed et domi forisue quicquid omnium
Rerum geris, mente intima quidquid capis
Tecum ipse consili, Pater caelestium
Praesto tibi nutu suo sit, supplica.
Nam quas favor gubernat et bonitas Dei
Res, exitum solent habere prosperum.
Templum dei sumus, nec est sapientiae
Pravus capax animus: fuge ergo facinora:
Latere, ab omni sit remotus arbitro
Licet locus, scelus nec occultum puta
Deum, videt qui solus, et notat omnia,
Adeoque mentis cogitata introspicit.
Diebus in conventibus festis sacris
Libenter adsis: quaeque dicuntur, pia
Exprimere vita, et moribus sanctis stude.
Custodiam mandat Deus nostri angelis,
Periculis qui nos abarcent, excubant
Credentiumque pro salute: ne fuges

Petulantia, ne spiritus ulla sacros,
Castosque, similes qui sibi pueros amant.
Quid horter, ut ritus colas Ecclesiae,
Quos CHRISTUS ipse tradidit? Spernit Dei
Quicumque verbum, et instituta negligit,
Ex patre Satana natus est, non ex Deo.
Iusto parentes, sic Deus iubet, tuos
Dignare cultu: nec patres animi minus,
Qui litteris, pietate, moribus instruunt:
Ipsos iubere, te decet iussa exsequi.
Linum Hercules, Chirona Peleo satus
Colitque amatque: quid facere par est, fidem
Te qui dedisti maximi nato Dei,
Veneratus est cum matre qui Iacobiden?
Ab his loco venerare proximo senes,
Natu patres et esse maiores putans:
Canoque honorem vertici calvoque habe,
A belluis ne devoreris, Saphati,
Qui riserant, ut exsecrati, filium.
Est omnium rerum nihil formosius
Pietate, quae novit Deum: eadem pulchrior
Sed artibus tamen et polita litteris:
Cessas in has quid mente tota incumbere,
Fortis laborum perferens molestias?
Amariores sunt quidem radicibus
Scientiae, sed fructibus dulcissimae.
Musis amica aurora, partem perficit

Eademque tertiam operis. Ergo surgito,
Et mane tempus optimum da literis,
Nec perde relliquum [Reg: reliquum] otio segnis diem:
Iactura nulla maior est quam temporis.
At das magistro operam prius quam publice,
In explicandis ingeni vires tui
Periclitare: sic potitus hostium
Est Pyrrhus a palaestra, arena Equiriis
Sic consecutus Castor est victoriam.
Qui lectiones saepe negligit, fore
Putet quis eruditionis compotem,
Cum continens in litteris regnet labor?
Quod si tamen te causa abesse iusserit,
Eam magistrum ne latere tuum velis.
Ingressus in ludum (angeli namque assidene
Discentibus) nuda caput, tibi locum
Et tacitus in subselliis datum occupa:
Instructus armis, fac relictis omnibus
Agas, quod illic flagitat praesens locus,
Ferasque victa palmam ut ignorantia.
Ab ore pendens te docentis, excipe
Quaecumque dicit. nil agit sine clypeo
Trux Martio, sine gladio miles nihil:
Tun' posse te tuum fugare existimas
Hostem, sine eminente pennula in manu
Dextra, papyri candidaeque chartulis?
Qui contumax oboedientiam abicis:

Qui non magistris mente tota gratiam
Persolvis, et quod te decet munus sacis:
Qui sustines obmurmurare, cum in tua
Non invehuntur sponte delicta acrius:
Procul o fuge, fuge, sacrum locum nec pollue.
Qui litteras amat, amat idem corrigi,
Idem magistro obtemperat gratus suo.
Magnifica quamvis sit domus, sit splendida,
In glarea quae structa stat, rimas agit,
Tandemque corruit: quibus sine nequeunt
Praeclara quae consistere olim, sedulo
Tu disce quae iubet magister discere,
Et memora constare doctrinam puta.
Tibi quid insusurrat alter clanculum,
Quid ipse recitantem alium ad aures admones
Partes suas agat ille: tu munus tui
Absolve pensi, quam potes bellissime:
Sic diligentia aemula excitabitur,
Et pulchra uterque augebitur scientia.
Finita quando est lectio, tacitus tuum
Conclave adi, nulli molestus alteri,
Nec hac nec illac cursita circumvagus.
Vides legant ut Eucliones nummulos:
Ut cogitet nihil nisi lucellulum
Noctes diesque quietis et cibi immemor
Phidon avarus: dicta seu de moribus,
Seu litteris, nec a magistro pectore

Memor recondas, in diesque scientia
Magisque studeas et magis ditescere?
Sunt qui putent decus ingeni, praecurrere
Docentium praecepta: dant sed Icari
Eiusmodi poenas. prius quam plumulas
Habent tuae alae, detineri te diu
In primulis patienter initiis sine:
Haerens in his, non audet umquam libere
Aut scribere, aut loqui, locus si postulet.
Depone numquam de manu stilum: sed hunc
Oratione, versione, carmine
Exerceas. Lux nulla sit sine linea.
Magister est dicendi, et artifex, stilus:
In litteris absque hoc opera et oleum perit.
Vagatur omne per Attalus scripti genus,
Sine Calidi Maevique habens discrimine
Manu libellos, e quibus pingit sua,
Telenicus ad quem se modum centunculis.
At tu tibi propone scripta Tullii,
Andaea vatum principisque carmina:
Hos sequere, adora pronus et vestigia,
Donec queas te credere sine cortice
Mari patenti, et relliquos [Reg: reliquos] cognoscere.
Quam commodum est communicare saepius
Cum pluribus, communibus de litteris?
Amica sed sit illa conversatio:
Quae cum frequens est, tum laborem sublevat,

Adres paratum maximas et efficit.
Aetate fruere, quae cito cursu fugit.
Constet tibi ratio distributi temporis:
Age ordine ac loco suo, quaecumque agis.
Quos iungit aetas et professio et locus,
Caros [Reg: Caros] habe, nec laede tristi verbulo:
Nec ceteros ama minus, quos copulat
Tecum fides, et caritatis regula.
Imitare sedulos, probosque: ab improbis
Seiunge te: contentionem et iurgia,
Quae barbarae sunt signa naturae, fuge.
Lapsos mone, non diligentes corrige.
Nefas nocere vel malis ingens puta.
Patiare potius, quam inferas, iniuriam:
Quam si tibi fortasse quis secit prior,
Aut perfer: aut si maior atque indignior,
Quam ferre debeas, magistris indica,
Homini aequus ipsi, verum iniquus crimini.
Tu verbera nullum, nec ulli irascitor:
Nec exsecrando precare quid cuiquam mali.
Quid arroganti pectoris fastu tumens
Praeponere aliis stulte, eosque despicis?
Qui gratiam dat mitibus suam Deus,
Idem superbis iure pugnat omnibus.
Cibum prius non invocato numine
Ne sumito: qui namque condidit Deus,
Mortali alimenta praebet idem corpor.

Pulsaque iam fame dato pro munere
Preces eidem funde grato pectore.
Natu sede quem maior assignat loco.
Arrecta sit facies, manus quo lumina
Intenta: cape cibum modestus. non suem
Lupumue, sed hominem scias te: congere
Nec ante te dapum struices. quid tibi
Oculi ampliores ventre sunt? quid rustica,
Quod ante te non est situm, rapis manu?
Baccho Cerereque temperanter utitor:
Luxuria vires mentis atque corporis
Frangit, venenum Colchicis nocentius:
Ubicumque regnat crapula, virtus exulat.
Praemorsa reicere in paropsida, nil habet
Urbanitatis: adnovere os poculo,
Civilitatis nil, bibente proximo.
Mensa relicto turpe cultro surgere,
Fragmenta panis indecorum linquere.
In ceteris accommoda te moribus,
Et quae recepta et honesta consuetudini.
A prandio cenave, quando ludicris
Vacant sodales, si quid est levis rei,
Quae non eget animi ingenive industria,
Agendum, agas: ne quid perire temporis
Sinas, quod est tuo dicatum Apollini.
Nec veste secta, nec brevi, nec pendula,
Multoque velis laxiore nauticis

Incede, scurra sicut, altis montibus
Aut qui feras sectatur, aut quibus fides
Pietasque nulla abominando tegmine:
Sit apta tunica, calceus decens, toga
Qualis modesto, et non superbo convenit:
Ensem relinque et pugionem militi:
Cum Marte Musae nil habent commercii.
Quid ora iubeam mane lymphis ut riges,
Capillus ut sit pexus, ut mundae manus,
Conclave conversumque, composti libri,
Puraeque vestes, stragulaeque lectuli?
Nil, quam puer non mundus, est odiosius.
In publico ne turpiter te gesseris,
Aut per plateas otio sus ambulans,
Aut circulis loquendo stans forensibus:
Sed strenue, si iussus es quid, perfice.
Senex tibi cum fuerit aliquis obvius,
Aut publici fungens honore muneris,
Decede de via, caputque detege.
Interrogatus, fac brevi respondeas,
Praefato honore, gestibusque corporis,
Vultu et pudorem liberalem praeferens:
Hoc est, diei quod Sol, modestia puero.
Nihil loquatur tenera lingua obscenius,
Os verba balbum obscena quomodo decent?
Nec garrulum esse, futilemue convenit.
Semper tace, de rebus aut loquere bonis:

Raros silere, lingua multos perdidit.
Si cogitata mentis efferenda sunt,
Non antevertat lingua mentem lubrica.
Tua clara sit vox, nec nimis volubilis.
At si magistro loqueris, aut aequalibus,
Animi Latine facito sensus explices.
Est purus index sermo diligentiae:
At diligentia est bonae index indolis.
Ne riseris, cum nulla risus causa sit.
Est risu inepto nulla res ineptior:
Nec sint tui Timonis aemuli sales.
Nec fraude, nec aliena aperta vi rape:
Nil insciente vel magistro vel patre
Eme atque vende: debiti nil contrahe.
Restitue, si quid invenis, domino suo.
Ne quid tamen perdas tuorum, sedulo
Vestes, libros, et quidquid est, custodias.
Ne mentiare, odit Deus mendacium:
Vera audi, amaque vera, vera dicito:
Nil est amore veritatis pulchrius.
Aliena, capta nec oculis, nec auribus.
Quid faciat hic, quid dicat ille, pertinet
Ad te nihil: age res tuas: liceat Iovi
Iunone cum sine arbitro quid colloqui.
Non curiosum vivere, est vita optima.
Cum te dabis iucunditati, turpibus
Nec utitor ludis, nec in conviviis

Levis choreas, aut ineptus ducito.
Ne nocte ludi tecta clanculum exiens,
Aedesue patris. furta secteris mala,
Aut poculis intentus, aut lasciviae:
Caret pudore nox, et adolescentia.
Domum vocatus, fac modestis moribus,
Gravique vita te geras ita, ceteris
Ut disciplinae liberalis praebeas
Exemplum: honori sis tibi, atque litteris.
Nec vinculis teneare sic domesticis,
Ut litterarum oblivione debitum
Ad muneris locum recurras tardius.
Sed iam satis bono, superque. Qui regit
Terram polumque, Spiritus sui tibi
Et optimus precor parens, et maximus
Det gratiam: dictis ut omnibus Deum
Verearis, et factis: bonisque in litteris
Versando, sic vitam instruas, ut invidis
Non detur ansa calumniandi, aut improbis:
Nec unius culpa audiant omnes male.
Adres honestas imperans tibi excites
Sensus iacentes, parte mentis optima
Ut usus ad Christi Patrisque gloriam,
Famamque referas, atque congeras opes
Quas nulla vis et nullus eripit dies:
Nam cuncta pereunt, sola perpetuo manent
Pietatis atque mentis excultae bona.

DE EDUCATIONE LIBErorum, de Cap. xxx. Iosuae Sirachi.

MOllibus ex animo natum qui diligit annis,
In sanctos mores erudiisse studet:
Increpat, hortatur, laudat, monet, urget, et instat,
Quae facienda iubens, quae fugienda vetans:
Ut simulatque illi matura adoleverit aetas,
Ipse ferat curae praemia digna suae:
Praemia laetitiam, qua non implere voluptas
Corda pii patris gratior ulla potest:
Quam si conspiciat natum virtutibus auctum,
Nomen honoratos inter habere viros:
Livor et hoc [(reading uncertain: page folded)] uri te propter, gaudia mente
Sed laeta iunctos sanguine ferre sibi:
Quam si conspiciat, veniet cum funeris hora,
Moribus in nati se superesse sui:
Ut neque non possit dubiis in rebus amicis,
Exstinctus quamvis, utilis esse suis:
Praesidiumque illum sibi forte, suisque relinquat,
Atris oppositum dentibus invidiae.
At nato indulget qui lenis cumque, puelli
Singultu quoties pectora rupta sonant,
Ingemit, et lacrimis manantia lumina tergit,
Nec fletum patriae continuere genae:
Quid, quod verberibus dignum defendit, et eheu
Causa, inquit, fletus sim ferus ipse meis?

Saxa gerit duro, solidumque in pectore ferrum,
Nomen et immerito dulce parentis habet:
Sustinet immiti puerum qui caedere virga,
Tristiaque aetati verba loqui tenerae.
Stultus, qui miserae sobolis corruptor et osor,
Quo sese natum credit amare, nocet.
Ut duros nondum qui frenos ore momordit,
Rectorem indomitus ferre recusat equus:
Haud aliter quisquis puer indulgente parente,
In mores coepit luxuriare malos,
Non audit praecepta dein tractabilis ulla,
Recta ferox odio verba monentis habet:
Omnia, ceu furiis actus, contraria legum
Mandatis, posito facta pudore facit:
Sic et in aeternum vitiorum gurgite mersus
Exitium, patrio crimine praecipitat.
At tu, cura tui vere quem tangit alumni,
Dum pueri est aetas mollis, et apta regi:
Ne vero indulge, ne fortia frena remitte,
Stultitiae illius stultior ipse favens:
Infectus vitiis ne quando adoleverit, et iam
Quae cupiet, credet cuncta licere sibi:
Colla iugo eripiat, diruptaque lora relinquens,
Maeroris patri sit tibi causa suo.
Ah quoties aliquis leni cum mente repertus,
Vidit ubi sobolis facta scelesta suae:
Ah quoties gemuit, quoties suspiria ducens

Flevit, et heu [(reading uncertain: print faded)] seris ora rigavit aquis.
Blanda nocet tenerae menti indulgentia, iuncta
Verba piis prosunt imperiosa minis.
Principiis obsta: sero convellitur arbos [Reg: arbor] ,
Viribus immensum quae stat adaucta suis.
Sed cape lora, ferosque animos crescentibus annis,
Ipsius et multo verbere terga doma.
Ille fleat potius, foedes quam pulvere canos,
Et ferias misera pectora maesta manu.
Otia dant vitiis auctus: quae vitet ut ille,
Da vacuo semper quod tueatur opus.
Fac artes primo vitae condiscat ab aevo,
Communis quibus haec vita carere nequit:
Utilis ut patriae, charis iucundus amicis,
Ac generis fiat gloria magna sui.

EXCELLENTIA DOCTRInae, et eruditae pietatis usus. de cap. 39. eiusdem.

DIscere rite potest divina volumina nemo,
Cui diverse animum cura laborque trahunt:
Et nisi qui liber non plura negotia tractat,
Haec eadem nemo rite docere potest.
Totum hominem leges, oraclaque sancta requirunt,
Et vacuae requiem mentis habere volunt.
Quid doceat, curvo terram qui vertit aratro,
Et gaudet stimulis increpuisse boves?
Mane cui studium tardas expellere vaccas,

Et pastas stabulis claudere nocte suis?
Qui nil quam rastros, stramen, mulctralia novit,
Nil nisi de tauris quodque loquatur habet?
Tigna, trabes, valvas, tabulata, sedilia, mensas,
Atque domos totas exstruit arte faber:
Circinus huic curae est, et serra, dolabra, securis,
Arma manu noctu, tractat et ista die.
Qui rigida exercet validis incudibus aera,
De ferro tantum cogitat ille suo:
Malleus huic circum multis sonat ictibus aures,
Ante focum frangit duraque membra labor:
Accipit et reddit ventosis follibus auras,
Flamma acri ferri duritiemque domat,
Non veniente die, non discedente quiescens,
Quod coepit donec perficiatur opus.
Sic calices, ollas, ut possit, pocula, lances,
De facili figulus composuisse luto,
Seligit argillam, cribratam miscet arenam,
Quae subigens pedibus massa sit una facit:
Tum sese inclinans toties, totiesque reclinans,
Partem aliquam cretae sumit utraque manu,
Inde rotam pedibus celerem contorquet in orbem,
Et digitos inter protinus exit opus:
Incrustat vitro, varios pigmenta colores
Inducit, tandem durat in igne coquens.
Tempora lucis eunt sic illi cuncta, labore
Plurima et hoc illi tempora noctis eunt.

Utque faber, figulusque, ita qui versatur in arte
Quae lassat duras sordida cumque manus:
Arte sua fretus, nullos fugiendo labores,
Robore membrorum, quod facit, omne facit.
Atque equidem quae sit felix et salva, carere
Res opera artificum publica nulla potest.
At nemo illorum legati munus obire,
Nemo rudi populo reddere iura potest:
Sacra Prophetarum nemo cognoscere scripta,
Ad caelum nemo dicere qua sit iter.
Hoc tantum doctas qui per caput extulit artes,
Ingenioque valet, iudicioque, potest.
Ille sacrosancti divina oracula Verbi,
Sedulus auctorum voluit et omne genus:
Nocturna versat dextra, versatque diurna,
Qui referunt prisci temporis acta, libros:
Historias veterum rebus praesentibus aptat,
Quid recte fieri possit, et inde legit:
Omnia digna viro discit sapiente, bonoque,
Quamque alii docto cultius ore loqui:
Possit ut officio, rebus praefectus agendis,
Praecipua fungi dexteritate suo:
Regibus et praesto magnis, ducibusque superbis,
Consilio patriae commoda multa ferat:
Oratorque bonus longinquas missus ad oras,
Pro populo faciat verba diserta suo.
Et sine divino quia nil humana favore

Efficere in studiis cura laborque potest:
Auctorem implorat, largitoremque salutis,
Eois quoties Phosphorus exit aquis:
Pro se, proque suis verba obsecrantia fundens,
Supplice det veniam postulat ore sibi.
Nec facilis non est illi, quae recta videre,
Iustaque sunt, animo dat sapiente, Deus:
Dat grave consiliis pectus, successibus ornat,
Euentu careant ne bene coepta bono.
Ille Deo gratus quicquid loquiturque facitque,
Caelestum [Reg: Caelestium] ad laudem dirigit omne patris.
Debita virtuti nec desunt praemia, tandem
Iustaque cum magna gloria laude venit.
Ergo inter primos legitur proceresque patresque,
Conspicuum signis et tenet altus ebur:
Aut regum accitum, doctrinam propter, in aulam,
Velat honoratum purpura clara virum.
Non ille imprudens umquam rem consulit ullam
In medium, verbo non praeeunte Dei.
In tenebris praefert clarissima lumina verbum,
Non certis pedibus semita certa Dei.
Intendunt aures omnes ad verba loquentis,
Consilium assensu quisque probatque suo.
Illum mirantur omnes, venerantur, honorant,
Laudibus ad caelum virque puerque ferunt.
Quam grata illius doctrinam voce minores
Concelebrant, cupit et prodere quisque suis?

Quid moror? est vere doctus quicumque, piusque,
Fert quam mille alii commoda plura suis:
Nec praesens illum solum mirabitur aetas,
Fama sed aeternae posteritatis erit.

PIETATEM CONIUNGENDAM cum literis, ad Ioannem Siberum F.

REs praeclara perdem est, lustrare Heliconia tempe
Bellerophontei quae rigat humor equi:
Discere res, linguas doctas, praeclara, disertum
Et vario varios ore referre sonos.
Inter enim quid erit nos, et ratione carentes,
Nate feras, proprias ni tueamur opes:
Ni sit cura, animis, quibus est caelestis origo,
Musarum studiis conciliare decus?
Mule nihil sentis, ne quis tibi dicat, inersque
Argutas cuculus sis velut inter aves.
Extudit ingenuas felici semine mentis
Munere, quas artes cura laborque, Dei:
Abstergent animis densae caliginis umbram,
Deque tenace levant lumina caeca luto,
Altius humanis caput exseruisse tenebris,
Et clara ut possis luce videre diem:
Iudicium formant: simul ignorantia veri,
Barbariesque animo, quae fuit ante, fugit:
Se patitur claro contingi lumine virtus:
Naturae mores convenienter eunt:

Apparent rerum causae: iuvat ire, supino
Rimari et fati conscia signa polo:
Ac tandem ex mira, qua mundum temperat, arte
Auctoris numen grande notare Dei.
Iam quid facundae vero quam gratia linguae,
Oris quid tersi pulchrius eloquio?
Quo iudexque gravis, patres lectique trahantur,
Cui victas reges dent populique manus?
Quae numeris res est cultis iucundior: et quas
Non dotes, quod non carmina pondus habent?
Carmina inaccessis traducunt montibus ornos,
Carmina dura movent saxa, ferasque domant:
Mentibus insinuant faciles sacra Carmina motus,
Ad mores faciunt Carmina docta bonos:
Tantum aliosque locant nos ante in honore, volucres
Gorgonius quantum cornipes ibat equos.
Nec tamen haec verae contendere gloria laudi,
Altera qua nequeat maior et esse, potest.
Laus est vera, trahi pulchro pietatis amore:
Summa, Deum in Christo, gloria nosse patrem:
Complexus qui sic homines miserosque malosque
Arsit, erat quorum tota sepulta salus:
Qui desiderium est, qui lux, qui patris ocellus,
Ut daret unigenam (munera quanta?) suum,
Indutus fragilis mortales corporis artus,
Qui Deus in misera constitit exul humo:
Passus et infandamque crucem, atque opprobria mortis,

De Stygia duxit clara tropaea domo:
Ut pedibus caeli tereretur ianua nostris,
Vita ubi non ullis concutienda malis:
Semotaque licet curaque, dolore, metuque,
Conspectuque Det, colloquioque frui.
Hunc, artes, linguae, virtus, sapientia nosse
Unica, quae caelo sola beare potest.
Hac sine quid prodest, sua si tibi carmina donet
Phoebus, et Aoniam Calliopeia chelyn?
Quid, magni scriptis animum emendare Platonis,
Et Stagera [Reg: Stagira] tui dogmata nosse senis?
Esse quid instructum prodest Demosthenis armis,
Grande quid Ausonio cum Cicerone loqui?
Non Anyti virtute reo cessisse, Catoni
Aut vita, quae non labe notata, seni?
Denique non opere ex mundi ignorare Tonantem,
Qui mare, qui terras, qui sua regna quatit?
Artibus excultus, virtute ornatus, et ipsa,
Quam natura docet, cognitione Dei:
Nempe Orci vises tenebras, vastasque lacunas,
Fine ubi te dempto vindicis ira premet.
Non satis ergo puta, Phoebi lustrare recessus,
Castaliamque umbram, Pieridumque choros:
Discere digna viro docto, sapiente, bonoque,
Et penna celsos praepete adire polos.
Sit tibi prima Dei mentem cognoscere cura:
Ista tibi noctes auferat, ista dies.

Hanc vero ut noris, qui Graiae gloria gentis,
Aurea Aristoclis non tibi scripta dabunt:
Non Arpinatis divina volumina, fila
Non etiam Orphaeae, fila sonora, lyrae:
Phoenicum claro non caelo inventa, nec almae
Naturae arcano condita cuncta sinu:
Non tabulaeque adeo, radiatus tempora vultu
Ardenti Hebraeis quas tulit Amramides.
Ipse dabit solus, caeli decreta recludens,
Unigena in patrio qui manet usque sinu.
Hunc igitur studeas vere cognoscere: Christum
Qui novit, summum novit et ille Patrem.
Supplicat Actaeus senior cui summa potestas
Rerum, quos colit urbs, nec putat ipse deos,
Nec minus Abdalides: qui res creat, auctat, alitque,
Nec minus ad Dominum fundit Apella preces:
Vincula cui nudos includunt lignea plantas,
Fune latus cinctum est, et sine crine caput:
Quae tibi, ait, facio Deus, accipe liba, bonusque
Hanc vestem, et chordas, et benefacta vide.
Talia pondus habent at nullum vota: precesque
Qui probet has, non est ullus in orbe Deus.
In solo, divina coli vis, inque vocari
Vult CHRISTO, qui cor deliciaeque Patris.
Hunc propter miseris se parcere, se dare caelum
Promittit, cum nos solverit atra dies.
At vero si non sueris tibi cognitus ipse:

Qui CHRISTI quae sint, quantaque dona scies?
Disce igitur quod sacra docet nos pagina, totum,
Quantus homo est, vitium, et crimen, et esse scelus.
Quisque sibi placeat, tamen est mens lumine cassa,
Arbitrioque homini non licet esse suo.
Nam prava huc illuc rapitur, vitiata voluntas
Et mala quae, sequitur: quae bona, sponte fugit.
Hinc qua terra patet scelere est imbuta nefando,
Mente omnes cupida iustitiamque fugant:
Nemo Deum metuit, pedibus verumque fidesque
Obteritur, non est qui bonus esse velit.
Nec nobis vis est tristes evincere morbos,
Ac quod subrepsit viscera in ipsa malum:
Et bona si qua superfuerant, nos ad mala nostra
Corrupti vitio vertimus ingenii:
Corruit usque adeo nos primi culpa parentis,
Et satanae prorsus misit in imperium.
Et tamen, o pietas, miseros nos, atque parentem
Das inter medium te bone CHRISTE tuum,
Proicis et vitam pro nostra sponte salute,
Suffixum foedae nec pudet esse cruci.
Ex quo nascuntur nobis bona cuncta, Paterque
Iniustos recipit, supplicibusque favet.
Supplicibus, quos ipse facit verboque, potente
Et flatu, gignit quo nova corda, suo.
His animadversis, tecum tua tristia damna
Ex libris, sacris carminibusque puta:

Et cum iam partesque, suum officiumque peregit
Lex, vires mentem destituuntque animi:
Crimina cor propter trepido terrore repletum
Nil et opis quidquam, praesidiique videt:
Reice te in Christum, quae qualiscumque, redempta
A'te, sum tua, ait, semper eroque, fide.
Hunc propter veniamque Patrem, pacemque precare,
Huic memori grates pectore et ore cane,
Et cum mane novo sol lumine conserit arva,
Et cum lux alto conditur Oceano:
Ex unda quod te divina, auraque renasci,
Et voluit membrum corporis esse sui:
Quod tibi condonat mitis delicta, Notosque
Crimina fluctisonum trans mare ferre iubet:
Quod sartum et tectum servat, nece vindicat atra,
Atque rudem verbo vivificante docet:
Et te carne sua, te nutrit sanguine, caelo,
Ad vitam, quae nos tempus in omne manet:
Et tibi dat, Patrio quem spirat pectore, Flatum,
Ut vitium ex animo diluat omne tuo.
In Christum nos sola beat fiducia, sola
Et Patris aetherei [Reg: aetherii] collocat in gremio:
Et tamen, in sole est comes ipsa ut euntibus umbra,
Hanc sequitur virtus, officiique decus.
Ut cernant alii purgatum pectora dictis
Veridicis, pura credere mente Deo:
Ergo etiam fidei sanctos expromere fetus,

Atque stude vita concelebrare Deum.
Quod si fors tristes curae subeuntque premuntque,
Nec ventis agitur parva carina suis:
Fide Deo, precibus votisque operatus, ab illo
Impositumque tibi fer patienter onus.
Tum bonitas homines tua se diffundat in omnes:
Quaque alios poteris parte iuvare, iuva.
Quam pietate decet iusta coluisse parentes,
Quosque loco patrum iusserit esse Deus?
Quam decet et dictis et factis esse modestum,
Officio assiduum muneris inque sui?
Sobria vita, animi patientia, dextra benigna,
Sunt partes mentis, signaque certa piae.
Ad quae cuncta bonas si iunges sedulus artes,
Impones sacris Pieridumque manus,
Praeclare ornabis mentemque animumque repertis:
Et bonus et iustus, non modo doctus eris.
Cumque alios rursus de relligione docebis,
Ad caeli monstrans sidera qua sit iter:
Tempore quo tumulis strepitus clangorque tubarum
Eliciet fato corpora functa suo:
Ut celso fulgent nitidissima sidera caelo,
Inter fulgebis clarus et ipse pios,
Maxima perpetuae lucratus gaudia vitae:
In Christo doctos praemia tanta manent.

PATER ORANS PRO liberis.

O Qui solus habes vere, Pater unice, nobis
Dulcia quae donas nomina ferre patris:
Quae tua sancta homini vox dixit, Crescite, prole
Nec pauca vestrum multiplicate genus:
Quam dedit e casti iuncta mihi foedere lecti,
Fecundi natos pignora grata tori.
An tacitum nobis pertentent gaudia pectus,
Ut patris solus laetitiaque fruar?
Tantum corpus alam, fragilem traducere vitam
Nec non commonstrem qua ratione queant?
Tantum divitias multo illis congerat auro,
Curaque non tenues nostra relinquat opes?
Non ita: Sed discant ut te Dominumque Deumque
Vulnera naturae foedaque nosse suae.
Scilicet a primo labein traxisse parente,
De facili finxit quem tua dextra luto.
Illum, dum vetita decerpit ab arbore pomum,
Ah causam quantis, quotque fuisse malis:
Ut iam nemo colat, nemo veneretur, honoret,
Rite Creatoris numina sancta sui.
Mancipium satanae sed homo sit vivus, Auerno
At mersus Stygiis praeda cremanda rogis.
Ne tamen humani generis stirps tota periret,
Quae fuerat caeli nata tenere domos:

Christum irae iusti se subiecisse parentis,
Nec merita nostrum morte luisse scelus.
Hoc qui confidunt, caelestes scandere in arces,
Lucida caeruleum qua plaga monstrat iter.
Hoc igitur primum: Rectas coluisse per artes
Tum mentes linguas et didicisse velint:
Erudiant seros ut de pietate nepotes,
Non paucis nomen notificentque tuum.
Quot tamen hoc faciunt? eheu pars maxima patrum
Doctrinae genus hoc crimen habere putant.
Instillantque suis odium pietatis, in atros
Serpentes Erebi virus et adiciunt.
Quid vero reliqui? mage quam sua pignora, curant
Setigerosque [Reg: Saetigerosque] sues, ruricolasque boves.
At mihi da mentem contra impia saecula rectam,
Officio sancti fungar ut ipse patris:
Instituamque meos, veluti de sanguine natos
Lamechidesque suo, Thariadesque suo.
Et quia discentis nisi mens pietate trahatur,
Cura nihil quicquam praecipientis agit:
Sparge precor teneras caelesti rore medullas,
Afflatusque tui numine corda move,
Ut patris aure bibant cupida praecepta magistri,
Quique tenet sanctae virgea sceptra scholae:
Ut formatrices mollis quasi caera [Reg: cera] sequantur,
Optima non tarde percipiendo, manus.
Qui facieque tua genii, vultuque fruuntur,

Praesenti vigiles hos tueantur ope:
Ne Stygii teneris noceat vis saeva tyranni
Mentibus, et captas sub sua iura trahat.
Consita sed riguo ceu plantula surgit in horto,
Et fit frondosis arbor opaca comis:
Iustitiae flore, et pietatis fetibus aucti
Succrescant, laudis pars quotacumque tuae.
Haec ego pro natis: quae ne sint irrita, Christi
Per te sancte Pater facta, crucemque rogo.

MAGISTER ORANS PRO discipulis.

CHriste fave, grex ingreditur sacrata tenellus
Tecta scholae, clemens huc facilisque veni.
Hic cum Pasithea, blandisque sororibus olim
Ducebat socios Calliopeia choros:
Regna superstitio cum nondum vana teneret,
Sanctaque floreret cum pietate fides.
Virgineos coetus Bromiusque Venusque fugarunt,
Ac Molocho templum constituere suo.
Nunc loca convertit sacros haec rursus in usus
Cura magistratus, Pieridumque domum.
Tu Deus hunc illis animum mentemque dedisti:
Quae bona sunt, fiunt cuncta movente Deo.
At quia non res grata magis tibi maxime Christe,
Quam vita et studiis culta iuventa bonis:
Tu Deus o nostras impellas numine mentes,
Quod linguam regat, et quod regat acta, tuo:

Ut bene doctrina pueris praesimus, honestis
Et vitae exemplo conveniente viris.
Ne malus ah mentes, ne quis tibi fascinet illas,
In quibus est regni pars sita prima tui:
In tua, tam blandis sermonibus use redemptor,
Quos invitatos colla venire iubes.
Sunt delubra tui iuvenilia pectora flatus:
Ah pereat, puerum fallere quisquis amat.
Sed quoque abesse procul iubeas: discedite, fastu
Quos tumido inflatos parva docere pudet.
Quis furor est, quae mens, septos [Reg: saeptos] impube corona,
Grammaticae spreta, quam decet ire, via:
Naturae obscuro sermone evoluere mores,
Iunctaque perpetua corpora prima fide?
Cur luna atratos aliena luce refulgens,
Cur sol defecto lumine iungat equos:
Unde perennis aqua in nubes, qua fulmina causa
Aetherea [Reg: Aetheria] coeant, desiliantque domo:
Unde tremat tellus, cur in mare flumina currant
Omnia, nec fines exeat unda suos.
Quam potius laudandus hic est, quem quaeque docere
Distinctisque locis, temporibusque iuvat:
Ad tenerae qui se turbae demittere captum,
Cum pueris puerum turpe nec esse putat.
Sic cum collegis ego sim, te Christe favente,
Irrita nec parui cura laboris erit.
Nec minus o puerum mollissima pectora firma,

Afflatusque tui numine Christe rege.
Ad vitium pronos aetas iuvenilibus annis
Omnis habet lapsus, cordaque stulta gerit.
Quinetiam casses nullo non tempore tendens,
Insidias gaudet composuisse satan.
At tu defensos vindex fortissime serva,
Occultos hostis nec patiare dolos.
Da, vitae custos illis, sanctique pudoris,
Angelici assistat sedula turba gregis.
Impia da vitent morum contagia, quicquid
Mentibus et teneris transitione nocet.
Socraticis sine te sapientia prodita libris
Nil prodest, imo laedit obestque magis.
Te primis ergo solum venerentur ab annis,
Suspensis animis et tua verba bibant:
Consuescant tibi ferre preces, tibi dicere laudes,
Consuescant factis te celebrare suis.
Extremis sero pietas condiscitur annis,
Invaluit longa cum scelus omne mora.
Quo testa imbuitur primum nova, servat odorem,
Et pietas reliqui temporis acta regit.
Tam praeceptorum dictis parere laborent,
Inque loco patrum [(reading uncertain: print faded)] , qui docuere, putent.
Ceu rigidae cervicis equus qui frena recusant,
Non poteris magnis annumerare viris,
Aut quos emendant tantum modo flagra: bonorum
Mentes verba movent, verbera nulla malos.

Omnia vincit amor virtutis, et omnia discit:
Hunc si Christe dabis, qualia dona dabis?
Namque Heliconiadum nec tentabuntur ab hoste,
Qui se, quam didicit, plura tenere putat.
Et subiisse volent nullos non sponte labores,
In studiis ponent tempus et omne bonis.
O niveam lucem, cum quae sit docta, bonorum
Hoc ludo exibit plurima turba virum.
Non, non succrescet Chamus hic, non Absolo, iusti
Aut maduit fratris cui nece dextra sui.
Hic crescent, patri falso periisse relatus
Rachelides Nili gloria qualis erat:
Qualis erat nondum conceptus, matre vovente
Iam sacer, Helcana de genitore satus:
Cum sociis qualis, Chaldaeo oblita tyranno
Cui concessum uni visa referre, puer:
Denique bis senis etiam natalibus actis
Ipse puer qualis Christe redemptor eras.
Tunc, lacera quae iam pudibunda Ecclesia veste,
Ungue notatque genas, ungue notatque comas:
Talibus ingeniis lugubres ponet amictus,
Et cingent laetum mollia serta caput.
Tunc quoque florebunt leges, pax alma reversa
Optatas nostro ducet in orbe moras.
Annue, sic tua sit tibi gloria Christe perennis,
Cum Patre, cumque sacro Flamine cuncta regas.

AD DEUM PATREM.

MOenia caerulei residens super aurea caeli,
Qui lustras oculis pectoris ima Deus:
Eheu spurcatus foedatam crimine mentem,
Dum legis violo iura tremenda tuae:
Ob primi quasi non vitium exitiale parentis,
Est quod perpetui causa caputque mali:
Non satis offendat natura immunda, nocensque,
Nec se nec numen quae pote nosse tuum:
Ad scelus adieci quod non scelus impius, o me
Me miserum, quod non sustinuique nefas?
At facilis nobis solito sis more, precesque
Da lacrimis mixtas pondus habere pater:
Per te, per nomenque tuum, per vulnera Christi,
Vulnera, quae moriens in cruce quina tulit:
Vulnera, quae propter iustam oblivisceris iram,
Ac regni heredes nos facis esse tui.
Caelesti mentis foveat nostrae igne medullas,
Qui tuus aeterno spiritus ore venit:
Ne tua iussa negem duras dimittere in aures,
Pendeat ex verbo sed mea vita tuo.
Et me quod membrum voluisti corporis esse,
Effuso pro quo sanguine Christus obit:
Cum toto coetu defende, tuere, guberna,
Meque, meosque tua pro bonitate fove.
Da multos verbi pure qui semina spargant,

Cognitione rudes instituantque tui.
Quae doceat vera de relligione minores,
Auspiciis crescat culta iuventa tuis.
Terra, pecusque ferant fructus: sit noxia pestis,
Sanguinetque procul flebile Martis opus.
Agmina Bistonii fera contere, perde tyranni,
Barbarus in nostrum qui quatit arma caput:
Corpore iusta gerens captivo vincla trahatur
Ipse triumphantis Caesaris ante rotas.
Contere Romani rabiemque minasque Bahalis,
Qui Stygio sanctis bella furore facit.
Ut qua Sol veniens ortus super ingerit, et qua
Caeruleo fessos gurgite mergit equos:
Cantetur cunctas tantum tua fama per oras,
Cantetur Christi gloria vera tui:
Unanimisque tuum desensa Ecclesia nomen
Aeternum celebret, laudet, honoret, amet.

AD DEI FILIUM IESUM Christum.

NIl sum miser, nec ullae
Res est polo sub alto,
Quae me levet, iacenti
Animumque reddat, ipse
Quam quod geris supremi
Fili parentis, ossa,
Massaeque nostrae amictum,
Homo Deusque: felix

Sis et bonus, caducum
Dextra potente fortis
Ne labor o guberna,
Fragilem et tuere Christe:
Sim surculus beatae
Fac usque massae, et usque
Hoc cogitemque mirum
Mente memori diesque
Noctesque foedus, uno
Quo parta vita nobis,
Salusque sempiterna.

AD EUNDEM.

AGne Dei, tollis generis qui crimina nostri,
Quo moriente homini vita, salusque redit:
Sis bonus, et clemens populi miserere redempti,
Effice nos meritis tempus in omne tuos.
Agne Dei, qui fers mundi peccata scelesti,
Et placas patrem iustitiamque refers:
Da veniam miseris, vitiorum dilue sordes,
Aufer et immundi pectoris omne nefas.
Agne Dei, mactate hominum pro sponte salute,
Qui reseras celsi limina clausa poli:
Dulcia tranquillae da nobis tempora pacis,
Et placido optata fine quiete frui.

AD DEUM SPIRITUM sanctum.

VIs, halitus, vigorque,

Et flatus, aura, fulgor,
Amor Parentis, ardor
Et Filii perennis.
Qui per sono reclusas
Multiplici vocasti
Linguas in unum, et una
Gentes fide beasti:
Caligo nos, et atris
Nox consiti tenebris
Sumus, iubar refulge
Menti, aureusque nimbus:
Nos horridumque frigus,
Hiems inersque, nostras
Te te insere in medullas,
Et intimos recessus,
Tuique corda dulci
Accende amoris igne.
Nos pauperes, egentes
Et omnium bonorum
Mentisque corporisque,
Nudos benignus auge:
Et munera fideque,
Spe, charitate, dono
Precumque, gratiaeque.
Tu cordium voluptas,
Et unicum levamen:
Angit dolor, quietis

Sinit nec esse, curis
Mens sauciata, diris
Et aestuans procellis:
Ades suavis hospes
Animae, refrigeraque
Iucundiore pectus
Tui favoris aura.
O' qui levas labores
Mollis quies, et aestus
Et temperas calores,
Fletusque, lacrimasque,
Risus, fugans, reducis.
Ast absque nil favore
Homo tuo, valetque,
Nec integri bonique
Vel micam habet: sed error
Te non docente mentem,
Crimen tenet scelusque
Vitamque, non regente.
Lava ergo sordidata,
Arentia irriga, affer
Opemque vulneratis:
Quae duriora, flecte,
Foveque tristiorum
Frigus, geluque, caelo,
Quae fert, utam salutis
Errantibusque monstra:

Nitentibus favore,
Tuoque amore fretis
Da dona, ter quaterque
Quis obruis bonorum
Coetum, piaeque vitae
Fructumque praemiumque,
Et exitum suavem,
Et gaudium perenne.

PRO PACE.

QUam sine te non est tellus habitura, precamur
Ut pacem per te possit habere Deus.
Perde feros populos, saevos compesce tyran nos,
Qui genti faciunt bella cruenta tuae.
Tu pugnare potens, hostes tu vincere sortis,
Nemo nocere tuis te prohibente potest.

PRO EADEM, ET SCHOLIS.

O' Cuius sumus in fide,
Magni progenies Dei,
Heu diu nimis, heu ferum
Ludum lusit Enyo.
Signis contulimus malo
Signa civica sidere,
Atque in vulnera mutua
Diros strinximus enses.
Flamma, quae Geticas domos
Debebat, patriae lares

Ussit, et tulit impia
Saevis gaudia Turcis.
Magnos exilium pati
Duces vidimus, et (scelus)
Fortes pectora principes
Diro Marte peremptos.
Nimirum, Deus, impiae
Vitae crimina, crimina
Nostra, ut acciderent mala
Tanta, causa fuerunt.
At nunc pax redeat bona,
Et concordia principum
Rursus corda revinciens
Dulci foedere iungat.
Ut coetus celebrent pios
Vir et femina, concinant
Puellae et pueri tuum
Nomen, CHRISTE redemptor.
Ut culto velut hortulo
Surgit flos hiacynthinus:
Succrescat Deus in tuas
Laudes sancta iuventus.

PRO SERENA TEMPESTATE.

ASpicis ut crebri fundantur ab aethere nimbi,
O' cuius nutu tempus et annus eunt:
Ipse negat mundo tristis sua lumina Titan,
Ipsa suos vultus Cynthia maesta tegit:

Aeolii strident immani murmure venti,
Imbriferoque Noti personat axe fragor.
Ira quidem tua iusta deus sed parce, precamur,
Vindictaeque bonus supprime frena tuae:
Inductasque fuga nubes, Phoeboque reducto
Rursus eat clara candida luce dies:
Corrupto caeli tractu ne letifer annus
Inficiat dira corpora nostra lue:
Speratae aut teneris fruges moriantur in herbis,
Ac victum tellus et seges aegra neget.
Sic tua tollemus iusta praeconia laude,
Et dicet grates femina virque Deo.

PRO CONSERVATIONE DOctrinae salutis.

SErva Deus nobis tuum
Verbum, domans Papam, domans
Getas, tuum natum suo
Throno student qui pellere.
O CHRISTE rex ter maxime,
Vires tuas promens, tuam,
Te laudet ut per saecula,
Miseram tuere Ecclesiam.
Da Spiritus sanctissime
Concordiam gregi tuo,
Agone praesens ultimo
Vitamque per mortem ingredi.

PRO EADEM

Clave potens ficta, bullis plumboque superbus
Germanis Anomus bella minatur agris:
Thrax [Reg: Thraex] arma Eois, Arctois Moschus ab oris,
In nostras quatiunt saevus uterque domos:
Intestina ipsos agitat discordia reges,
Christiadis quorum est et dare iura, duces.
Interea vulpes, et plurima oberrat hyaena:
Qui magnum ut toto nomen ab orbe ferant,
Errorum spargunt scelerata semina fraude:
Pro vili hinc passim sacra fidesque iacent.
Ah miserere Pater, parce, o parce optime, digni
Non quia nos, numen sed quia mite tuum.
Crimina nostra mali nil non meruere, fuisse
Ingratos verbi muneribusque tui:
Gloria sed meruit quidnam sanctissima, laudis
Inclita quid Christi fama decusque tui.
Ne Sodamas fieri sine nos, foedasque Gomorrhas:
Semina sed verbi parva relinque tui.
Sint, quos membra pii coetus, tua sacra professos,
E nobis, nostris pignoribusque legas:
Sint, qui te, Natumque tuum, Flatumque sacratum
Ore, fide, factis tempus in omne colant.

PRO FIDEI ET VIRTUTUM piarum incremento.

AT quae tamen praecordiis,
Terrae polique maxime

Princeps, paterque idem optime,
Quae tanta vis haec frigoris,
Quod dura stringit pectora
Gelu? tibi cum filios
Nos ultro adoptes, et tui
Cruore Nati deleas
Peccata nostra: non tamen
Te mente tota, viribus
Totisque, toto pectore
Amem vicissim: proximum,
Tibique gratus, qua decet,
Benignitate prosequar?
Ideone caelitum domos,
Sedes beatas deserens,
Mortale corpus induit:
Ideone suffixus cruci,
Fundit redemptor unicus
Pro me cruorem saucius:
Securus ut verbi tui,
Intentus et nugacium
In somniorum imagines,
Tantum fidem lingua crepem,
Et ore, vita dedecus
Ecclesiae, et factis, tuae?
Ah, qui perire neminem,
Amans salutis omnium,
Vis, spiritus flamma tui

Exsolve glaciem pectoris?
Auge fidem, constantiam,
Roburque menti suffice:
Totum tuo me numine
Invade, totum posside,
Amore amoris ut magis
Dulcedini respondeam
Tuae, magisque: quam dedi,
Seruem, fidem: nomen tuum
Faciamque semper maximi.
Mens cogitationibus
Absit nigris: solacium,
Vitam, decus, pacem mean:
Te corde conditum intimo
Geram: nihil te cogitem,
Et expetam praeter nihil:
Sed usque et usque laudibus
Noctes diesque prosequar:
Verbi tui rerum omnium
Oraculis antiquius
Ducam nihil: fretus quibus
Spe fervidus tollam crucem,
Sequarque Christum passibus
Non segnibus: tam tristia,
Quam res secundae et prosperae
Iuvent, faventis gratia
In unica laetum Dei

Et proximorum commodis.

PRO LIBERATIONE EX MAlis vitae huius, et miseriis.

O Illa tandem Christe lux, pulcherrima
Lux aureum adventus tui spargat iubar,
Ex huius ut mundique regno, et daemonis
Emancipatis liceat exire, et sinus
Enavigare periculosos, scrupea
Breviaque vitae: intus timor, pugnae foris:
Tantis modum et clemens statue finem malis:
Nil est boni in nobis, nihil non impio
Mundo mali: perde ergo, macta, confice
Hanc omne carnis incitam ad monstrum et nefas
Molem dies noctesque, quam, contraria
Dum cogitat, loquitur, agit polo, scelus
Non facere, sed scelus esse crimen et iuvat:
Ut mortis huius liberati corpore,
Tibi Redemptor optime et sanctissime
Similes et animum, et membra renovata, omnibus
Saeclis [Reg: saeculis] potiti lucis aeternae bono,
Te cum Parente, cumque Sancto spiritu,
Unum Deum, verum, potentem, maximum
Interminatis praedicemus saeculis.

FINIS.

AMPLISS. PRAESULI AC DOMINO, D. 10 ANNI IX. Episcopo Misnensi, ADAMUS SIBERUS.

> NEC est, fuit, nec umquam erit concordia,
Aut pax Dei inter Filium,
Et, excidit superba quae polo, nigras
Domos colitque, viperam.
Haec ortu in ipso perdidit nostrum suis
Mendax genus pellaciis:
Iraque nobis concitata Numinis,
Sub iura mortis tristia,
Montesque subdidit calamitatum omnium:
Nunc hinc et hinc in retia,
Plagasque peccatis suas trudens, rapit
Ad inferos secum lacus.
At matre natus virgine ille apparuit,
Ut viperae opera destruat,
Duri refractis et poli repagulis,
Aeterna condat saecula.
Hinc publicae salutis ergo sanguinem
Innoxium fudit, Patri
Litans in ara sponte supremo crucis,
Mortemque morte sustulit.
Nec hic modum figens amori, Spiritus

Per efficax quod est sacer,
Nos muneravit, quo nihil maius, suo
Verbo nihil potentius,
Contra dolos et impetus, quis se incitat
In nos Auernalis furor:
Ut arma quamvis tela et omnia advocet.
Hoc ense rem gerentibus
Sub aheneo fidentiae scuto, tamen
Piis nocere non queat.
Et dicta verbi cuius et sententiae
Licet, quod est eadem omnibus
Vis, differunt nihil: tamen solis iubar
Ut aurea inter sidera,
Sic eminet noctis supremae concio,
Precesque, patri quis Deo
Tradit suos, iam iam necandus, ultimae:
Quam cogitata blanditer,
Mentis recessus intimos et explicans,
Omnem iubet pellant metum,
Pericla adire cuncta nomine pro Dei,
Vitamque sortes ponere?
Quam poscit ardenter parentem, ne sinat,
Det hostis ut malum piis,
Damnumue: qui porrectus antro sibilat
Caeco venenis ebrius,
Stygiasque, coetum ut opprimat sacrum Deo,
Sede infera diras ciet?

Quae digna scribi literis quod aureis,
Imoque condi pectore,
Tentare numeris an coirent molliter
Volui Latinis: granditas
Sed tanta nobis, tanta rerum copia
Sese obtulit, quam nulla vis
Orationis, ingeni ve aequaverit:
Non si induas, quantus, polum,
Concepta et omnia se tibi liquentibus
Auris recludant murmura.
Sed terga flexo quod tamen genu dare
Puduit, favente numine
Haec qualia dedi cumque: mensis dicta sunt
Et quod remotis, Nectare
Suaviora, Ambrosia et ipsa, inscripsimus
Bellariorum nomine
Caelestium: quae candide viri pii
Legent. malis et invidis,
Cum vipera, spinas et inter frigora,
Ringentibus Cocytia.
At in tuo apparere Praesul nomine
Volui: nihil verbo Dei
Cum charius [Reg: carius] tibi, superstitionibus
Valere iussis, literas
Faciasque magni humaniores (quae tua
Est facilitas) et in meos
Sis liberalis: exstet ut mentis piae,

Memorisque significatio,
Benignitatis pro tuae clementiae
In nos Siberi versibus.
Quod gratum habebis, et habeas precor, tuum
Ac, quod facis, me diligas.