October 2004 Ho Wai-Ming (corrections), Ruediger Niehl (tagging)
The letter t is often misspelled as r, i or c (due to the poor quality of the original). Probably not all instances have been corrected. Typographical errors have frequently been corrected in the original by an unknown hand. Not all these manual corrections are represented in this transcription. New TEI header; typed text - structural tagging complete - no semantic tagging - Morpheus spell check

PSALTERII SEU CARMINUM DAVIDICORUM, Liber tertius.

PSALMUS LXXIII.

Doles malos florere, sanctos opprimi?
Asaphus ausculta quid hic vates canat.

QUAM BONUS ISRAEL DEUS.

NEc tamen Isacidis nom est facilisque bo nusque,
Obsita quis nulla pectora fraude, Deus.
Quantum aberat, quin corruerit, quin lubrica gressis
Succiduo dederit me via praecipitem?
Nam florere malos non aequa mente videbam:
Obruit impuros rara procella viros:
Ad leti obicitur non ullum vita periclum:
Instar marmoreae robora turris habent:
Sors melior multo communi sorte, nec umquam,
Quas alii aerumnas damnaque dura, ferunt.
Hinc illis fastu torquantur [(perhaps: torquentur)] colla superbo,
Pellis et immanis membra leonis obit:
Luxuriant laeta farcti pinguedine, mente
Quae formant avida vota timore carent:
Abiciunt alios lingua petulante, referre
Cum sua postposito facta pudore placet:


page 146, image: s146

Oracli vim veredici quaecumque loquuntur:
Quae mandant, legis pondus habere iubent.
Miratur vulgus, populus sectatur, ad illos,
In mare quot fluvii, tanta caterva ruit:
Impura qui non dubitant sic voce profari:
Curae hominum genus hoc quis putet esse Deo:
Caelicolum qui se regem profitentur amare?
Quisquis is, haud tangunt in feriora Deum.
En talis scelertat cohors, quibus impia lucro
Vita, nitet magnis et domus alta opibus.
Ergo tot incassum noctesque diesque labores
Sumpsi, fraus puro pectore ne qua foret?
Quid dexteram scelerum immunem, quid iuvit habere
Innocui lotas fontis in amne manus?
Tot mala constanti tot tristia mente tulisse,
Dum mea continuis tempora plena malis?
Sic mecum: iam iamque imitabar verba scelesta:
Damnassem sobolis sed genus omne tuae.
Nec tamen haec poteram, fierent cur, reddere causam:
Maius erat nostris viribus illud opus.
Ingressus donec sacri penetralia templi,
Admonitu coepi doctior esse tuo.
Cursus ab eventu vitae ratioque notanda est,
Exitus et tandem scilicet, acta probat.
Nempe per ire sinis fallaci lubrica passis,
Praecipites lapsu quo graviore ruant.
Non exspectatis patiuntur vulnera telis,
Quaeque venit sero, quanta ruina venit?


page 147, image: s147

Cum somno fugiens ut vana abducitur umbra,
Illorum pompas ventus et aura rapit.
Nunc et cor doleo, renes et pungor, inanis
Stultitiae brutus non tenuisse modum.
At quod deposito mens iam mea cernit acutum
Errore, est lucis gratia quanta tuae?
Apprendis dextra me, consilioque gubernas,
Augustum abiecto conciliasque decus.
Ergo ardet merito te mens mea: cuius amore
Vilia quam sordent sidera, terra mihi?
Cura dolorque aegrum verset sub pectore fixa,
Viscera pestiferum putrida virus edat:
Tu tamen es med spes, solacia, gaudia, cordis
Deliquiumque mei, deliciumque Deus.
Sancita [Reg: Sancta] intereunt misere qui foedera rumpunt,
Insani aeternum destituuntque Deum.
At mihi sit numquam te deseruisse, suprema
Qui fueras iuvent, cura futura seni:
Enarrare queam mea spes, mea summa voluptas,
Ut dextrae aeternum maxima facta tuae.

PSALMUS LXXIIII.

Urbem, decus templique, leges, et dolet
Rem bellicis iacere turbis publicam.

UT QUID DEUS REPULISTI.

ERgo Deus tua sic mens tristi exaestuat ira,
Aversoque tuum respuis ore gregem?
Ipse, gregem, pastor per quem fidissime sacro


page 148, image: s148

Ducebas nuper culta beata pedo.
Sis memor, in parta dextra olim vindice sorte,
Quas sibi descripsit pertica mitis, opum:
Sis memor, aspectat Solymas qui desuper arces
Montis, ubi sedis stant sacra tecta tuae.
Fortiter imposito calca pede cola superbi
Hostis, et eversum protere, perde scelus:
Qui veneranda tui temerat penetralia [(transcriber); sic: penetraria] templi,
Inque adytis dira voce superbus ovat:
Signa tuis statuit, pro signis barbara, sacro
Victor suspendit dira tropaea tholo.
Qui, nemus ut piceis et frondibus ilicis atrum
Non una evertit rustica turba manu:
Ornamenta tuae tabulas, laquearia, postes,
Deicit angustae conspicienda domus:
Barbaricisque (nefas:) admotis ignibus urit
Sacra, facit sancto cunctaque monstra loco.
Et secum: Cur cesso, super quae, perdere? verbo,
Nec mora, cuncta cremat tecta dicata, tuo.
Perculsas non ulla vocant ad proelia dextras
Signa, voluntatis nuntia signa tuae:
Non est qui retegat venientia fata, futurae
Quae finis tantis praemoneatque malis.
Ab Deus, ah rerum summa atque immota potestas,
Impunitus erit quam furor iste diu?
Nec male cessabit rabies tibi dicere, verba
Iactat in aeternum quae scelerata Deum?


page 149, image: s149

Invictae condis gremio cur robora dextrae,
Quid cessat miseros lenta iuvare manus?
Tu certe Deus es, quo dante, ab origine rerum
Parta salus, numen qui coluere tuum.
Concreta virtus pontum tua dividit unda,
Collaque caetorum [Reg: cetorum] conterit inter aquas:
Balaenas mactat, saevum perimitque draconem,
Ut sit et alitibus praeda, cibusque feris.
Cum placet, aereis e rupibus elicit amnes,
Cum placet, immensas flumina siccat aquas.
Sunt tua lux, nitidusque dies: tua tempora noctis,
Et peragunt cursus sidera, solque tibi.
Describis certis terras regionibus, aestas
Imperio seruit, paret hiemsque tuo.
Ergo te stultae moveat petulantia linguae
Hostis, et in nomen dicta scelesta tuum.
Ne prodas charae vitam tibi turturis, ex te
Quae pendet solo, non aliunde, feris:
Omnibus affecti populi damnisque malisque
Exciderit prorsus nec tibi cura tui.
Sanciti [Reg: Sancti] specta nobiscum foedera pacti,
Squalore et tenebris omnia plena vide:
Ne pudor ora notet miseris, neu forte feratur
Credulitas gentis stulta fuisse tuae.
Quin potius laudum praebe argumenta, popellus
Ut celebret nomen pauper inopsque tuum.
Non tibi sit vilis tua fama: fer arma, tuente,


page 150, image: s150

Pro causa, nisi te, quae tua tota perit.
Occurrant animo rabies hostilis et astus,
Iunctaque vaesanis iurgia foeda minis.
Nam furor augetur sceleratis efferus ausis,
Iam minus inque dies se capit, inque dies.

PSALMUS LXXV.

Cave tyranne quisquis es, cave impie
Doctor, brevi geres retusa cornua.

CONFITEBIMUR TIBI DEUS.

LAus Deus alme tibi, tibi laus ter maxime, terque
Optime: praesenti quod tegis ultor ope:
Qui famam, titulosque tuos, nomenque fatemur,
Verbaque veridico quae Deus ore canis:
Tempus erit, quando terris dabo iura subactis:
Firma est iudicii norma futura mei.
Maxima succusso nutabit corpore tellus,
Quique colunt illam corde micante trement.
At non labentur, quibus est innixa, columnae.
Fulturis fixae quae sine fine meis.
Quod monui, vanis ne iactes cornua ventis,
Impia ne tollas turba supercilia.
Stultos pone animi fastus, petulante superbam
Et linguam tandem solvere parce sono:
Non metus occasu, metus est non solis ab ortu.
Non a deserto, qua venit aura Noti.
Est Deus hos tollat qui iudex, deprimat illos,
Ferre nequit fastus, altaque verba pati.


page 151, image: s151

Iamque tenet, tenet ecce manu omnipotente creator
Pocula, sanguinei plena liquore meri:
Misceat unde quibus placitum, quantumque videtur,
Summa bibenda bonis, ima trahenda malis:
Ima, cado faeces [Reg: faeces] quae subsedere: sonabo
Quae tunc quae, memores ipse cohrosque, Deo?
Numinis Isacidum celebrabo nomen in aevum,
Carmen erunt nobis omnia facta Dei:
Cornibus hostili quando de fronte revulsis,
Extollent per me cornua sancta pii.

PSALMUS LXXVI.

Ecclesiae pugnare quid reges iuvat?
Nil arma contra, nil valent vires Deum.

NOTUS IN IUDAEA DEUS.

NUmineque caelum, terras, maris aequora complet
Cui non ortus erat, cui neque finis erit:
Isacidas inter memorabile, notus in oris
Hebraeis omni tempore, nomen habet.
Castra Solymaea posuit regione, Sionis
Excelsaque sibi legit in arce locum.
Tela Deus frangit, clypeos gladiosque retundit
Vis tua, et invicto sub pede bella premis:
Fortior aereis habitant qui montibus, orbis,
Et late immensas depopulantur opes.
Omnibus exutis oculos sopor aereus urget,
In quorum tumidus pectore fastus erat.
Militibus cecidere manus, cecidere lacerti:


page 152, image: s152

Excussit timidus tela scelesta pudor.
Terribili vocis tonitru currusque virique,
Ceu victi somno, procubuere, tuae.
Maiestas metuenda tua est: cum exarserit ira,
Sustinuisse Dei quis trucis ora potest?
Iudicii cum fixa tui sententia caelo
Personuit, moto corpore terra silet.
Iudicii:quod ubi sistes, tua gratia sanctis
Succurret, praesens et feret auxilium.
Hostili crescit rabie tua gloria, facta
Materiam laudis dant furiosa Deo.
At vos aetherei [Reg: aetherii] colitis qui numina regis,
Vota valent, voti solvite rite fidem:
Munera ferte, animos qui fortibus eripit, armis
Terribilis regum vincit et arma suis.

PSALMUS LXXVII.

Es tristior quicumque, precibus invoca
Numen, priora facta cogitans Dei.

VOCE MEA AD DOMINUM.

IMplevi votis, implevi sidera questu:
Et tandem patuit auris aperta Dei.
Est male cum misero, numen clamore fatigo,
Et noctu firma brachia tendo fide.
Te praeter nec enim, mens consolante dolores,
Est quidquam, levius quo mea ferre queat.
Cum premor aerumnis, de numine cogito, quando
Mens afflictatur, corde gemente queror.


page 153, image: s153

Non me purpureo somnus velabat amictu:
Sollicitas placide non adit ille domos.
Non vires animo, nec habebam pectore robur:
Exsangui torpet lingua ligata metu.
Tunc annos animo, tunc saecla [Reg: saecula] priora recensens,
Quae fuerant citharae carmina saepe meae:
Sic adeo insisto, sic mecum corde voluto,
Dum tarda obscurae tempora noctis eunt:
De nobis igitur mentemque animumque paternum
Eiecit, nec erit mitis ut ante Deus?
Ergo'ne pars superest bonitatis nulla, carentque
Oracla, et pacti foedera sancta fide?
Oblitusne suae Deus est pietatis, et ira
Propitii claudit saeva furoris iter?
Sed rursus: Quid ago? toleranda viriliter ista:
Cuncta Dei in melius flectere dextra potest.
Rursus et ergo animus referebat tempora prisca,
Maximaque immensae tot monumenta manus.
Omnia rimatus lustrabam mente, tuarum
Nec poteram laudum non memorare decus.
Quem teris est sanctus secreto tramite callis,
Nec tibi par mundi machina numen habet.
Tu Deus, ille Deus, qui facta ingentia patrans,
Inclita virtutis das monumenta tuae.
Vindice colla gerunt te ruptis libera vinclis
Isacida geniti, Rachelidaque sati.
Te videre maris fluctus, videre profunda,


page 154, image: s154

Horruit insani vasta vorago freti:
Cum rapidi caderent abruptis nubibus ignes,
Fulminaque aetherea [Reg: aetheria] desiluere domo:
Intonuere poli, caelum descendit in aequor:
Antra sonant, terrae mugit et omne solum.
Non possunt hostes vestigia caeca videre:
At tibi ludus erat per freta ferre pedes.
Ergo etiam mersi pereunt: tutusque sacerque
Amramidum ductu grex tuus alta secat.

PSALMUS LXXVIII.

Oblivioni merita ne quis det Dei,
Aut sibi sciat ventura damna plurima.

ATTENDITE POPULE MEUS.

AUdite Isacidae legis praecepta ferentem:
Quae fabor cupida gens mea mente bibe,
Dicere fert animus divini aenigmata verbi,
Obscura antiqui temporis acta loquar:
Acta, suis priscis annalibus eruta quondam
Longaevi natis quae cecinere patres:
Ut veniens sciat haec aetas, voluentibus annis
Atque alii discant, atque allii, atque alii:
Et Domini laudes, roburque, et facta tremendae
Nullo non aevo fama loquatur anus.
Thariadis mores, Israele Sacra, diesque,
Et dedit omnipotens iura verenda, satis:
Quae colerent ipsi, natos et rite docerent,
Rursus et hi sobolem, progeniemque suam:


page 155, image: s155

Numinis ut toto freti bonitate perenni
Pectore, in illius semper amore forent:
Immensa memores et quae virtute peregit,
Edictis tremerent pendula turba sacris.
Neu stulta patres sequerentur mente, rebelli
Qui studio aeternum deseruere Deum:
Vaecordes [Reg: Vecordes] , nullaque fide: tractare sagittas
Doctus, erat coetus qualis et Ephramidum:
Non retulere quod ad patrios qui tela penates,
Causa suit longo tempore lapsa fides.
At mandata illis constanti mente tenere,
Cura vias pacti nec fuit ire sacri:
Exdiderant animo miranda tremendaque gesta,
Munificaeque Dei tot benefacta manus:
Omnia conversis naturae legibus ire
Cum videre, Tanis qua fuit alta, patres.
Secta per est tumidum lato via tramite pontum,
Durata in faciem montis et unda stetit.
Lucis, iter nubes monstrabat, tempore: noctu
Signabat flammae clara columna viam.
Quid? quae delicuit rupem, sitientibus undas
Marmore quid duro prosiluisse loquar?
Arida decurrere iugis in castra liquores,
Stagnarunt sicco flumina lata solo.
Quae data non gratis adeo periere, furoren:
Adderet ut stomacho turba scelesta Dei.
Omnia num possit, placet experientia: mensas


page 156, image: s156

Ergo quae sedeant, poscere quisque, gulae:
Scilicet in silvis, inter spelaea ferarum,
Ponentur structis fercula laeta toris.
E scopulis, esto, fontes produxit aquarum,
Effusum totis flumen et ivit agris:
Sed quanam prompta cella tam divite panes,
Quove penu carnes, lauta alimenta, dabit?
Audiit, exarsere ignes animoque, furorque
Undaturae omnes bilis in Isacidas.
Nec mora: cui tota se credere mente negabant,
Illius et sola spem posuisse fide:
Immensas caeli valvas, portasque recludit,
Sidereisque pluit dulcia manna plagis.
Tunc humana, frui quo gaudent aethere sancti
Caelicolae, primum contigit ora cibus:
Una nec luce atque alia, sed pluribus annis
Quem plena ubertim fudit ab axe manu,
Protinus Eoum nebulosis evocat antris
Vulturnum, comitem cui iubet ire Notum.
Hi parent, iunctis et viribus aethera verrunt,
Arreptas et aves per freta longa trahunt.
Carnibus opplentur, ceu pulvere, castra: volucrum,
Sicut arena, iacent, corpora strata solo.
Ergo parant epulas laeti, fusique per herbam
Non exspectata viscera carne replent.
Optatis avide mensis dapibusque fruuntur.
Iamque premebatur dente cibus cupido:


page 157, image: s157

Cum subito florem populi, primosque senatus
Abripit in tenebras mors properata toris.
Nec fecere malis tamen haec peccare timorem,
Non iniecerunt cum pietate fidem.
Iure igitur bello pactas coepere nec urbes,
Nec cultos, habuit quos Cananaeus, agros.
Ossa cinisque iacent silvis, lamiaeque sepulcra
Et super illorum bellua multa cubat.
Ac poenis sane quoties mactabat, ad illum
Conversis propero mos erat ire gradu:
Et Dominum lingua servatoremque vocare,
Qui queat, et possit ferre salutis opem.
Quae quamvis simulata forent, quem verba sonabant,
Foedifraga audebant corda negare Deum:
Ille tamen clemens, nec inexorabilis ulli,
Peccatis veniam criminibusque dedit:
Proque sua iustas pietate coercuit iras,
Diffudit bilis nec freta tota suae.
Norat enim fragili factos e cespite carnem,
Quae, veluti ventus, non reditura, fugit.
Quid benefacta iuvant? soboles scelerata parentum,
Facta nepos fatui stulta imitatur avi.
Qui quoties iram, quoties fecere furorem,
Inviti errantes per loca vasta Deo?
Dum cuius nullo spatio numeroque potestas
Finitur, certo claudere fine student,
Et nisi prae scripta seruet ratione modoque,


page 158, image: s158

Quo nil non possit, numen habere negant.
Omnia nimirum, Phariis dum vindicat oris,
Aerei tulerant irrita gesta Noti.
Quae loca non norunt, quae nescit terra, Canopi
Quotque quibusque ab eo rura agitata malis?
Aegypti foedo maduerunt arva cruore,
Potandas nulli Nilus et egit aquas.
Tum variae pestes, culices, ranaeque palustres
Complerunt agros, moenia, tecta, domos.
Locustas quid nam referam, brucosque [(perhaps: bruchosque)] satorum,
Cum nimbisque uvae fulmina perniciem?
Deiectas moros, viduatos grandine campos
Armentis, stratos marmoris imbre greges?
Quid turbam genios gaudentem nocte, ferentes
Exitium, clades innumerasque malis?
Scilicet effusas irae laxarat habenas,
Una nec in pestem ianua aperta patet.
Cum mactata urbes tandem, per et arva Chamaea
Virtutis patrum robora prima iacent.
At ducente Deo, populus sacer inter et hostes
Isacidae, et medias expediuntur aquas.
Et velut in loca grex abeunt deserta bidentum [Reg: bidentium] :
Hauritur pelagi dum Pharo vorticibus.
At simuli in sacros fines venere, manuque
Adsertum montem cunctipotente Deo:
Mactatis partim, partim migrare coactis,
Arva Palaestini qui coluere soli:


page 159, image: s159

Assignavit agros illis, et tradidit urbes,
Structa nec ipsorum tecta superba manu.
Heredes sceleris sed et hic, patriique furoris,
Semina prava ortus turba secuta sui:
Induere in crimen sese, rescindere leges
Foederis et sancti non habuere nefas.
Cesserunt, passu retroque abiere rebelli,
Nervus et ut fallax destituere manum:
Idolis ausi delubraque celsa dicare,
Foedaque non iussis urere tura focis.
Ergo Dei iustam merito est conversus in iram,
Mitis ab Isacidis et procul ivit amor.
Excessit sacris adytis, Silunte relicta
Ante sibi gratam deseruitque domum.
Hostibus obiecit divini foederis arcam,
Et decus, et dextrae robora firma suae,
Sustinuit duris populum cecidisse sub armis:
Sustinuit iuvenes igne perire viros.
Non illaudatis praeluxit taeda puellis,
Tibia nec laetos fudit eburna sonos.
Occubuere senes, quorum delubra tueri,
Nec viduae flerunt ante sepulcra nurus,
Hostis at insultans victis, cum numen et ipse
Laederet, ut unio quem sopor altus habet,
Excitus Dominus, postica parte cecidit,
Tolletur nulla quae nota luce, Syros.
Rachelidum bello clara nec setius [Reg: sequius] ora


page 160, image: s160

Posthabita, Solyma legit in arce locum:
Atria qua coleret cunctos mansura per annos,
Rite Sionaea rupe dicata sibi.
Sectantem Isaiden pecudes et vallibus imis,
Est ubi Ephrataeo Bethla vetusta solo:
Eduxit caulis, et celsa sede locatum
Iussit honorata sceptra tenere manu:
Thariadas cura quo pasceret usque fideli,
Quod facit, et faciat tempus in omne precor.

PSALMUS LXXIX.

Cruenta narrat hostis acta barbari,
Iusta Deus quae vindicet manu rogat.

DEUS VENERUNT GENTES.

IRruit in terras propria tibi sorte dicatas
O Deus hostilis, gens scelerata, manus.
Augusti votis delubra faventia templi
Polluit obscenis, non temeranda, sacris.
Funestos Solymis iniecit moenibus ignes,
Factus et est murus, qui fuit ante, solum.
Stat, quibus obiecit, nigrae super ossa volucres,
Et lacerant avidi viscera sancta lupi.
Arva cruore natant: inhumata infletaque campis,
Quae ponit tumulis corpora nemo, iacent.
Impia laetatur nostris vicinis damnis,
In nos insultat quisquis et ista videt.
Quo non usque tamen fulmen, tua tela, recondes,
Teque atrox irae concitus ardor aget?


page 161, image: s161

In Gentes bilis rapidos inverge furores,
Notitia est quorum pectore nulla Dei.
Regna superba doma, populos contunde feroces,
Qui tua non humili numina voce cient:
Sed praedam ut facerent, ausi populare Sionem,
Disiecta aequarunt moenia sacra solo.
Oblitus veteris commissa piacula culpae,
Oblitus quibus est, crimina, vita nocens:
Sis bonus exiguis numero, delicta remitte,
Tristia, quoque potes damna favore leva:
Per te nostra salus, laudum famamque tuarum,
Per quod et aeterno tempore nomen habes:
Quo se proripuit, cur dicant ora scelesta,
In quo praesidii spem posuere, Deus?
Lumina conspiciant, pro fuso nostra cruore,
Vindice te, poenas, quas repetente, dabunt:
Ut metuant omnes te corde micante Creator,
Sanctorum qui non mors sit inulta sinis.
Te moveant duris religati brachia nodis:
Eripe mactandos, quae pote cuncta, manu.
At quae latravit, nostris vicinia damnis
Dum fera crudeli gaudia mente capit:
Illorum regere in turpes ter et amplius, ore
Sacrilega impuro verba profecta, sinus.
Sic tua plebs, ut oves, sacras qui pascimus herbas,
Qua surgunt verbi pabula sancta tui:
Te nomenque tuum grato memorabimus ore,


page 162, image: s162

Cunctaque te nostro carmine saecla [Reg: saecula] scient.

PSALMUS LXXX.

Apros sacram vastare queritur vineam,
Venator ipse quos Deus figat, petit.

QUI REGIS ISRAEL.

QUi gregis Isacidum, custos o maxime, curam,
Mitia quem verbi mittis in arva, geris:
Qui veluti teneris, gratissima sufficis agnis,
Pabula Iosepho de genitore satis:
Ausculta, fer opem, quo templo foederis area est
Condita, terga Deus qui Cherubina premis.
Tendis et Ephramidas qui, tendis et ante Manassen,
Maxima virtutis robora prome tuae.
Nos solare tui collustrans lumine vultus:
Pax et erit miseris certaque parta salus.
Innumeris vastus cui turmis militat aether,
Augusti nomen qui Sabaothis habes:
In nos usque tuae furor a quo saeviet irae,
Negligis aversus quo pater usque tuos?
Irrita cur sacris quoties advoluimur aris,
Cogimur a templo turba redire domum?
Heu panes etiam praebes alimenta dolorum,
Et misces plenis pocula maesta cadis.
Certatim illudunt vicini, diripit hostis,
Et numen, quod nos vindicet, esse negat.
Innumeris vastus cui turmis militat aether,
Augusti nomen qui Sabaothis habes:


page 163, image: s163

Nos solare tui collustrans lumine vultus:
Certa aderit, miseros si tueare, salus.
Trans quondam hostili vitem regione tulisti,
Quam septemgemina Nilus inundat aqua.
Gentibus, hanc pingui positam Cananaea, coactis
Migrare, excepit molliter ora sinu.
Ei iam, laetifica pubescens stirpe, replebat
Palmitibus colles, planitiesque suis:
Aereis Libani cedris procerior, umbra
Et tumidos montes et iuga summa tegens:
Multiplici errabat lapsu, quaque alluit aequor,
Euphrates pingues quaque agit altus aquas.
At nunc (o miseram vitem) munimine sepis
Destructo, cui non diripienda patet?
Eruit et rostro silvis egressus, honorem
Illius et foede depopulatus aper.
Quid reliquae, numero est quas non comprendere, pestes
Vuarum, quae dant, quantaque damna, ferae?
Innumeris vastus cui turmis militat aether,
Augusti nomen avi Sabaothis habes:
Sis bonus, o facili nos aspice lumine caelo,
Qui fuit et quondam, sit tibi vitis amor.
Malleolos, tua quos immisit cura, tuere,
Maxima quos legit, maxima dextra tegat,
Huc ades, inclamaque feris: rabiesque furorque
Desinat, et tua sit mitior ira pater.
Ante tibi gratos mundi primordia serva:


page 164, image: s164

Maxima quos legit, maxima dextra tegat:
Ne qua perfidiae nos aetas arguat ulla,
Servatus laudes et tibi quisque canat.
Innumeris vastus cui turmis militat aether,
Augusti nomen qui Sabaothis habes:
Nos solare tui collustrans lumine vultus,
Et veniet miseris non dubitata salus.

PSALMUS LXXXI.

Et unus est, et secoli iubet Deus
Unum, velimus ni perire pessime.

EXSULTATE DEO ADIUTORI.

AEthereo [Reg: AEtherio] dulci deducite carmina cantu,
Quo nihil est maius, concio sacra, Patri.
Roboris auctorem nostri celebremus ovantes,
Isacidum regem, Thariadumque Deum.
Quisquis ades manibus cape naulia, pollice chordas
Sollicita, digitis taurea terga quate.
Buccina det rauco sonitum clangore Calendis,
Septima cum lunae cornua festa micant.
Traditus a priscis hic ritus patribus exstat,
Iosephidis sacrum quem iubet esse Deus:
Ex quo crudelis fugientum [Reg: fugientium] finibus orae,
Aures ignotus contigit ante sonus:
Immani vestros humeros ego fasce leuavi,
Abduxique luto, fictilibusque manus.
Audivi querulis implentes aethera votis,
Optatam miseris rebus opemque tuli.


page 165, image: s165

Tempore nube latens tonitru quo terruit hostes,
Pro vestra pugnans dextra salute mea,
Quaeque forent mentes vobis, fecisse periclum
Ad Meribam placuit, iurgia foeda, mihi.
Huc meus huc coetus aures adverte, loquentis
Accipe Thariada gens sata verba Dei.
Omnipotens rerum sator, aevis omnibus idem,
Quem sine principio nulla senecta premit,
Sum Deus unus ego: Externos ne quaerite divos,
Sint praeter numen numina nulla meum.
Regna iugo excusso qua tempestate tyranni
Liquistis Pharii, dux ego vester eram.
Ut capias, quae dextra dabit mea munera, pande
Quamque soles late guttura, quamque potes.
Vera quidem moneo, sed paret nemo monenti,
Sanctaque non ullo pondere verba cadunt.
Ergo permittam caecos erroribus, ire
Et patiar, ducit quo sua quemque via.
Qui tamen o dictis utinam, pactoque manerent,
Et sanctae vellent carpere legis iter:
Quae sibi defendit fisos, quam fortiter hostes
Illorum leto dextera nostra daret?
Quis odio Deus est, in eos nil iuris haberent,
Felici faustos tempus in omne statu,
Pascentes florem farris, quaeque aspera saxa
Sudarent flavos dulcia mella favos.


page 166, image: s166

PSALMUS LXXXII.

Haec regibus canuntur, audi qui tenes
Sceptrum, minatur ipse quae malis Deus.

DEUS STETIT IN SYNAGOGA.

Advocat [(transcriber); sic: AAduocat] in coetum reges, turbaque potentum
Stans, sacra principibus vira dat ipse Deus:
Ergo malos semper feret indulgentia vestra,
Nec qui lege mea iudicet ullus erit?
Reddite ius miseris, normam praescribite, causis
Oppressi iustis qua prohibente cadant.
Tuti sint inopes, culpis absolvite sanctos,
Turbaque se vestra vindicet orba manu.
Ista loquor surdis: vestigia ferre tyrannos
Per tenebras caecos, qua via nulla, iuvat.
Nec quassae nutent terrae fundamina, montes
Sedibus avulsi dissiliantque suis?
Esse Deos, ortus et summo ducere caelo,
Vos dixi sortis sidereaeque viros.
Aut vos in partem leti venietis, et atras
Mors reliquos veluti, coget inire domos.
Surge Deus: populos, quos sustinet orbis, ut ipso
Iustitiaque tua, iudicioque regas.
Nam caeli cunctis aulam moderaberis aevis,
Serviet imperio terraque tota tuo.

PSALMUS LXXXIII

Gens hostium cincta Isaci furoribus,
Dei petit se vindicari dextera.


page 167, image: s167

DEUS NE TACEAS.

NE sileas tanto iam tempore, ne mala summe,
Quae patimur miseri, dissimulesque Deus.
Surge tamen, cape tela manu: furit impius hostis,
Sublimique ferit vertice signa poli,
Conciliumque vocat: coit undique turba malorum
Contra, quos novit, tu nisi, nemo, tuos.
Huc et adeste, aliquis, superent vestigia famae
Ut nulla, Isacidum tollite nomen, ait.
Nec mora, tela ferunt, stolidique in proelia poscunt,
Certavit nemo cui sine clade, Deum.
Esaidae, Gebalita ferox, Ismaele creti,
Vertice non tonso quosque Seirus alit.
Lothidaeque, Amalechitaeque, infestaque late
Turba Palaestinae quae colit arva plagae,
Et Cadmaea Tyros, quos pinguis et irrigat unda
Euphratis, mediam qua Babylona secat.
At pereant ruptis vasis, sonituque frementis,
Ut Madianitidum subruta castra, tubae.
Aut iuga qui saliens aerato deserit axe
Sisara, nongentas destituitque rotas:
Est Aserothites, quia Goia sceptra tenebat,
Cum fusus ripis Chisonis unda tuis:
Quaque Endor, fimo veluti saturata, cruore
Luxuriat late nunc quoque terra, virum.
Fata duces maneant, quae Salmona, quaeque Sebaeum,
Orebi pereant, et nece Seba tua.


page 168, image: s168

Diruta procumbent qui templa Sionia dicunt,
Et Solymes nostri moenia iuris erunt.
Ut rota praecipiti versentur turbine, gluma
Huc illuc vento ceu levis acta, volent.
Utque nemus flammis, ardent ut fulmine montes:
Sic tuus infesto concremet igne furor.
Fac gelidus pavidis metus et pudor occupet ossa,
Et turpes trepido ducat in ore notas.
Ut tandem docti damnis, serieque malorum,
Adversum discant quid sit habere Deum:
Teque unum metuant Dominum, rerumque potentem,
Qui, quod es, immenso solus in orbe manes.

PSALMUS LXXXIIII.

Cultum Dei laudat, nihil quo pulchrius,
Et optat ut sit in aede ianitor Dei.

QUAM DILECTA TABERNACULA

Optanda [(transcriber); sic: Ooptanda] Deus sacri penetralia templi,
Sedis et armipotens dulcia tecta tuae.
Atria quam tota tua mente animoque requiro,
Te mihi dum cupido noxque diesque refert.
Membra sacri flagrant succensa cupidine vultus,
Dulcis et in duris ossibus ardet amor.
Passer habet, tignis quibus et suspendat hirundo
Nidos, et pullis parvula [Reg: parvula] tecta struat.
Ipse sed: o arasque tuas, delubraque templi,
Bellorum princeps, rexque Deusque meus.
Terque quaterque habitant tua qui delubra beati:


page 169, image: s169

Materiam laudis das quibus ipse tuae.
Terque quaterque tua freti virtute beati:
Qui sanctas ardent carpere rite vias.
Hi per iter quamvis vallem sitientis eremi,
Est cui de lacrimis flebile nomen, habent:
Demittunt puteos, haustisque salubribus undis,
Arida largifluo pectora fonte levant.
Iamque novus rediit vigor in praecordia: laetos
Ergo iuvat coeptam continuare viam:
Ante, Sionaeo, nec opus requiescit eundi,
Vertice quam figant clara tropaea Deo.
Excipe Thariadum genitor mea vota, verendum
Augusti nomen quis sabaothis habes.
Aspice me, regisque tui defende salutem,
Imperii columen praesidiumque mei.
Atria luce sacri praestat coluisse palati
Una, alibi sex quam centum habitare dies.
Ante sedere fores, et malo ianitor esse,
Sunt ubi delubri tecta beata tui:
Quam fultas Pariis aulas tenuisse columnis,
Praecipuumque malos inter habere locum.
Sol Deus es, clypeusque tuis: te, gratia, fama,
Et venit aeternum conciliante decus.
Nulla negas sanctis bona: felicissimus ille,
Qui se mente tibi, qui dicat ore Deus.


page 170, image: s170

PSALMUS LXXXV.

Beata nata regna praecinit Dei,
Erant loquente saecla [Reg: saecula] cum Christo aurea.

BENEDIXISTI DOMINE TERRAM.

ET certe, est rerum genitor cui summa potestas,
Qui regnum mundi solus et unus habes:
Et certe Isacidis facilisque bonusque fuisti
Ante, levans populi vincula dura tui.
Peccatis veniam tribuisti, nube favoris
Inducta patrii crimina foeda tegens.
Dextera sustinuit se, cum iam fulmina vellet
Spargere, iusta licet rettulit ira pedem.
Gratia nos ergo tua nunc quoque blanda revisat,
Fulminis et clemens tela reconde tui.
Iusta animum quid enim numquam revocabis ab ira,
Nec ponet tandem tristior arma furor?
Iamne favore tuae maesti recreabimur aurae
numquam, felicis munere laetitiae?
Nostri cura tibi subeat: miserere creator.
Et nobis placido numine dexter ades.
O audire Dei liceat mihi verba, ferentis
Aeternas pacis munera delicias:
Impia ne capiat stultos dementia, laedat
Nomen et aeterni lingua proterva patris.
En licet, optatas et, te praesente, decusque
Nos interducet gloria, lausque, moras.


page 171, image: s171

Occurrent inter sese bonitasque fidesque,
Et paci pietas oscula casta dabit.
Maxima vis veri terra caput exseret: ipso
Prospiciet celso gratia blanda polo.
Plena favore feret caeli sua munera tellus,
Et pia distendet horrea sancta seges.
Praecedet Dominum venerandos laeta beato
Iustitia aeternum tramite ferre pedes.

PSALMUS LXXXVI.

Septus [Reg: Saeptus] malis periculisque plurimis,
Ut liberetur invocat vates Deum.

INCLINA DOMINE AUREM TVAM.

MOre inopi mitis solito tibi, maxime votis
Sint tua sollicitis numina prona, Pater.
Sum sacer, afflicti vitam defende clientis,
Fidentem tota mente tuere tibi.
Da mihi te facilem, misero peccata remitte,
Cuius fine carent nocte dieque preces.
Hanc solare animam vitae dator unice, solo
Ex te cui pendet, non aliunde, salus.
Nam bonus es cunctis, facilis, veniaeque paratus,
Qui vere patrem te Dominumque colunt.
Intenta miseris te praebe questibus aure,
Supplicis et lacrimas pondus habere sine.
Tempore quem duro nisi te precer? excipis unus
Qui mea vota parens, excipiasque rogo.


page 172, image: s172

Non tibi par dextrae quisquam virtute potentis,
Quos vulgus numen credit habere, Deum.
Magna geris, memoranda patras: opus undique getes,
Convenient Dominum concelebrare, tuum:
Suppliciter positoque genu: tu magnus, et unus
Mira facis, quod et es, tempus in omne manes.
Sis mihi dux, ad te qua proxima semita: rectum
Ut carpam constans religionis iter.
Incute caelestes nobis in pectus amores,
Dicta tremant verbi qui veneranda tui:
Omnibus ut grato te dicam carmine saeclis [Reg: saeculis] ,
Et celebrem vero nomen honore tuum:
Qui me servatum nigra revocaris ab unda,
Munificus vitam reddiderisque mihi.
Componunt fraudes mihi turba superba tyranni,
Securique tui me iugulare parant.
At tu, qui piger ad poenas, qui ponere promptus
Iras, et facilis ferre salutis opem:
Ad me verte oculos facilis, mihi suffice vires,
Qui servus serva sum genitrice tuus.
Ede voluntatis signum pater, ede favoris,
Fulgeat et pulsa nube serena dies.
Ut cernant hostes, contabescantque dolendo,
Quod nobis curae contigit esse tuae.

PSALMUS LXXXVII.

Sionis urbs Ecclesia est quam gentibus
Lectam Deus carissimam habet ex omnibus


page 173, image: s173

FUNDAMENTA EIUS IN MONTIBUS.

URbs imposta iugis saxo fundata perenni [(transcriber); sic: perrenni]
Stat, sancta aspectat qua super arva Sion.
Hanc Deus, ille Deus mundum qui temperat omnem,
Et quod erat nullo desinet esse die:
Ante alias orae sacratae diligit unam,
Isacidum reliquis posthabitisque, colit.
Urbs quae caelestis de te praeconia fiunt,
Qualia veridico dicta dat ore Deus?
Ex te dimittam, nostrae vulgata per orbem
Totum qui mentis nuntia verba ferant.
Impia quis discet sim cum Babylone Rahaba,
Fuscus ubi Pharios Nilus inundat agros.
His Meroem, ditesque Syri, sese addet et ausa
Velivolam ventis credere prima ratem.
Omnibus e terris properabunt, omnibus oris,
Qui Solymae cives tecta beata colant:
Ut sine dicatur discrimine, natus et urbe
Hic est aeterni, natus et ille, patris.
Et dum servabit, posuit quas impiger arces,
Descriptis censu ius dabit ipse Deus:
Omnibus ut linguis passim dicatur: et urbe
Hic est aeterni natus, et ille Patris.
Ore sonante dabunt felicia carmina, vertent
Ad numeros pueri membra virique sacros.
Nostro etiam exiguae quodcumque e pectore venae
Fluxerit, hoc urbi serviet omne Dei.


page 174, image: s174

PSALMUS LXXXVIII.

Miserrimum est dolore mentis affici,
Sentire dexteram Deique vindicem.

DOMINE DEUS SALUTIS MEAE.

COelipotens, auctor conservatorque salutis,
Te voco luce Deus, te voco nocte Deus.
Accessum precibus da clementissime nostris,
Sint tua clamori numina prona meo.
Tristibus heu maesto complentur pectora curis,
Vita adit infernas iam mea iamque domos.
Non animo robur, superant non corpore vires,
Vertendum iaceo funus in ossa miser.
Ut saevo quondam duri certamine belli,
E cura exempti, qui cecidere, tua.
Deiectus barathri fundo alti voluor in imo,
Qua mors sulpureis per vada serpit aquis.
Me bilis gravat unda tuae, tumidoque furoris
Obruor horrifici terque quaterque freto.
Desertum fugiunt noti, nec noscor ab ullo:
Infelix omen visus habere putor.
Implicitus iaceo laqueis miserabile corpus,
Quique mihi demat vincula nullus adest.
Pallor in ore sedet, victae mentisque malorum
Ponderibus firmant lumina maesta fidem.
Vox, passis caeli palmis ad templa, querelas
Integrat, et lacrimis omnia plena meis.
Ergone iam manes inter miranda patrabis,


page 175, image: s175

Et dicent grates pulvis et ossa tibi?
Ergo ne carmen eris supremis ignibus ustis,
Busta celebrabunt teque tuamque fidem?
Scilicet obscurae referent tua gesta tenebrae,
Iustitiaeque memor mors erit ipsa tuae.
Nec te non iterum tamen o iterumque vocabo,
Exaudituri numina mane ciens:
Siccine proicies animam te vindice fretam,
Et condes vultus lumina nube tui?
Pauper inopsque traho vitam, proiectus ab ore,
Nescius ipse mei cogor et esse, tuo.
Me tua dextra urget, manifesti signa furoris,
Horribilesque agitant nocte dieque metus:
Qui me, ceu fluctus feriunt sua littora, ponto
Inque meum vasto procubuere caput.
Visere prostratum nemo dignatur amicum:
Turba procul luctus quae levet omnis abest
Quin et convictus qui nostri membra fuerunt,
Heu soritis miserae tempora dura, latent.

PSALMUS LXXXIX.

Promissa regi facta Davidi refert,
Opemque rebus tristibus poscit Deum.

MISERICORDIAS DOMINI.

SAcra canam, divina loquar, caelestia dicam:
Carmen erit bonitas, quae Deus ipse, Dei.
Carmen erit veri vis infinita, fidesque,


page 176, image: s176

Et pacta eventu nobilitata suo.
Audiet et praesens aetas, celebrabit et olim
Illa atque illa dies, posteritasque memor.
Tempus erit, felix tempus, cum mitia celso
Orta polo terris gratia iura dabit.
Aurea perpetuae procedent saecula pacis,
Cum caeloque Dei foedera semper erunt:
Qui sibi cum caro [Reg: caro] , dederat cui sceptra, locutus,
Veridico dixit talia verba sono:
Davide, est tecum mihi gratia, foedera franget,
In quae iuravi pactaque nulla dies.
Progeniem tibi do, sobolis seriemque beatae,
Imperium nato perpetuumque tuo.
Dicta secuta fides: hinc facta tremenda Creator
Caelicolae celebrant iustitiamque tuam.
Et merito: quis enim similis tibi in aethere, sanctos
Quis Genios inter par tibi numen habet?
Et virtute potens, forti radiantis Olympi
Es turmas inter terribilisque manu.
Quis maiestatis vero tibi certet honore,
Armorum princeps perpetuaque fide?
Hinc verum, inde fides te stipant, concita parent,
Et ponunt iras ventus et unda tibi.
Aegypti prosternis opes, tenebrisque fugaque
Immissa, vertis robore castra tuo.
Et polus et tellus tua sunt, sator unicus omnia
Immenso mundus quae tenet orbe, creas.


page 177, image: s177

Et Boreas per te secat, et Notus aethera pennis:
Hermus, et ipse tuo nomine Thabor, ovant.
Est invicta manus tibi, robora firma lacerti:
Virtuti cedit quidquid ubique tuae.
Apta tibi sedes iusto rectoque, stat ante
Et vultus fidei gratia iuncta tuos.
O fortunatam gentem, cui personat aures
Aethereae [Reg: Aetheriae] clangor, qui venit axe, tubae:
Quae te praesentem praesens auditque, videtque,
Laeta tuo sanctum lumine carpet iter.
Iactabit voces tua nomina propter ad astra,
Sese ostentabit iustitiaque tua.
Tu vigor es, nostri tu roboris inclita virtus:
Cornua firma tuo munere nostra valent.
Tu nobis clypei non expugnabile textum:
Tu rex, tu populi [(transcriber); sic: popopuli] cura salusque tui.
Tu quondam pura per visum luce refulgens,
Veridico affatus talibus ore pios:
Ultor adest Heros, vestrae vindexque salutis:
E populi lectus milibus ultor adest.
Qui placet, Isaiden reperi, cui tempora sacro
Uncta oleo, Isacidum sceptra tenenda dabo.
Hunc mea defendet, dabit huic mea dextera vires:
Nil rabies quidquam, nil furor hostis aget.
Contundam frangens illum quicumque lacessent:
Quis odio fuerit, saeviet ista manus.
Magnus erit, veri studium comitabitur illum:


page 178, image: s178

Et, qua praestabit cum pietate, fides.
Proferet imperium ponti qua littora, dites
Pinguis et Euphrates qua rigat Assyrios.
Me servatorem, patremque Deumque ciebit,
Praesidiumque suum, dulce decusque suum:
Primus erit natos inter mihi, regibus illum
Et cunctis, orbis qua patet, anteferam.
Non illi veniet nostri iactura favoris:
Foederis aeternum sunt rata pacta Dei.
Imperio felix, longa serieque nepotum,
Sidera convexus dum vehet axis, erit.
At nati leges si, iura sacrata, resolvent,
Turba minor sanctas nec volet ire vias:
Si furiosa malis studiis vigilare libido
Venerit, et Domini non meminisse sui:
Non impune ferent: flagris scelerata coercens
Facta, Dei quales exiges ira vices?
Nec tamen Isacidae pietas non certa manebit,
Aut mea dicetur tempore lapsas fides.
Non me mutatum vertet sententia, pacti
Foedera non mihi mens est violare mei.
Quae sua conceptus iuravit numina verbis,
Davidem numquam fallere lingua volet.
Non metas soboli illius, non tempora pono,
Cum sole et luna regia sceptra geret.
Haec olim fuerant: at nunc iratior unctum
Averso (miserum) respuis ore tuum.
Confundis pacti sacrati foedera, regis


page 179, image: s179

Imposito calcas et diadema pede.
Eruis excelsas deiectis moenibus urbes:
Submovet hostiles machina nulla manus.
Ridemur facti furiosis praeda tyrannis,
Pignora iam nostri quique pudoris habent.
Gaudia testatur plausu vicinia, per te
Optatis auctus viribus hostis ovat.
Huc gladios hebetes, huc adice tela retusa,
Et quae bellandi gloria victa iacet.
Sacra, decus, famam, maiestatemque tulisti,
Affligens humili fulcra superba solo.
De cuius multum detraxti temporis aevo,
Dedecoris regem turpis amictus obit.
Quo tamen usque tui sic condis lumina vultus,
Et miseros irae fervida flamma vorat?
Aspice quam nostrae sint exiguissima vitae
Tempora, quam nihili sint hominesque vide.
An'ne quis est, cui mors non sit ventura, rapacis
De fati qui se vindicet ipse manu?
Quo pietas antiqua tibi, quo cura recessit,
Davidi toties pacta fidesque pater?
Aspice, multorum stolidae petulantia linguae
In nostrum fudit quae mala dicta sinum.
Dicta, tui lacerant quibus uncti plurima gressune,
Ac violant numen turba proterva tuum.
Sic te nostra colens quo par est laudis honore
Lingua, tuum nomen tempus in omne canet.


page 180, image: s180