ADAMI SIBERI POEMATUM LIBRI V. Proseuchon pro Ecclesia, Libri II. Epinicion Liber I. Aeolostichon Libri II.

GEORGIUS FABRICIUS pio Lectori.

Perlege laurigeri cultissima scripta Siberi,

Sanctorum retulit queis pia verba patrum.
Oppressique vicem miserans gregis, aethera poscit,

Iratum cuptiens conciliare Deum.
Auro alii postes ornent, laquearia gemmis

Templorum, et niteat sub pede multus onyx,
Non amat ornatus numen caeleste profanos,

His etiam infamis splenduit ara Iovis.
Tu pie fide Deo, gemitusque imitate bonorum

Et spera in miseris, et pete rebus opem.
Quique Dei laudes cantant, venerare poetas,

Confer et huc docta quicquid ab arte potes.
Hessiacique placet si psaltria Musa poetae:

Misniaci laudes hoc quoque vatis opus.

BASILEAE.

ADAMI SIBERI PROSEUCHON PRO Ecclesia liber Primus.

Ad ampliss. Praesulem, et illustrem Principem ac dominum, D. Georgium Anhaltinum, Comitem Ascaniensem, ac dominum Bernburgi, Praepositum Magdeburg. et Misenensem.

QUIS status, et quae sit populi fortuna professi,

Quae reserat caeli tecta beata, fidem:
Luce magis clarum non est hoc tem pore Phoebi

Scilicet, et nostri voce doloris eget?
Non ita se gentis pudor atque infamia Christi,

Papa, caput scelerum, nequitiaeque parens:
Non ita se nobis obscure praebet iniquum,

Qui nostras toties Turca refringit opes.
Heu quot et hic miseras strages, quot et edidit ille,

Quam scit saeviciae neuter habere modum?
Papa tamen, quam Turca, minus. necat [(printer); sic: neca] iste cruentus

Immani, bello corpora capta [(printer); sic: captat] , manu:
Ille animas iugulat, Christique cruore redemptos

Praecipites Stygias cogit adire domos.
Iamque (nefas) laudem tali pro crimine captat,

Nomen et impietas relligionis habet.
Pro qua dum pugnat, quas non excogitat arteis,

Armaque aperta simul, bellaque tecta parans?

Ut verbum, ritusque sacros, et nomina Christi,

Ut tollat cultum, noticiamque Dei.
At nec ab externis Ecclesia pressa tyrannis,

Dum numquam placidae tempora pacis agit,
Non patitur graviora domi: discordia demens

Nam qua non Christi dissipat arte gregem?
Dum spargit varias sectarum dogmata fraudes,

Et populum sibi qui talia credat habet.
Ah Christe, ah nimium verax nimiumque fuisti,

Divino nobis vaticinate sono:
Credite tempus erit, nec erit procul, editus Orco

Cum geret in templo regna superba meo.
Qui populosque sua doctrina, urbesque domosque,

Coget pollutos omnia monstra pati.
Tam furiis animi sensus deperditus, ipso

Affectet vero maior ut esse Deo.
Pace frui nec erit: cerno bella, horrida bella,

Et populum contra castra cruenta meum.
Ipsa arctis misere religata Ecclesia nodis,

Vincta geret versas in sua terga manus.
Quam tunc rarus erit, cur non mea dogmata fraudi,

Non fuerit fraudi nomen habere meum?
Impia quinetiam veris admista docentum,

Turbabit rectam factio multa fidem.
En Christus nemorum, dicet, secreta subivit,

Iste: sed ille, Domus interiora tenet.
Hic est, est illic: factis sua dicta probantes,

Quîs possint etiam pectora sancta capi.
Quid tamen, ô quo non ortu generosior alter

Virtutum superat nobilitate genus,

Caelestem princeps doctrinam amplexe Georgi,

Qui nato libas oscula sancta Dei:
Ergo ne ceu Libyco quam prendit in aequore turbo,

Obruitur tumidis naufraga puppis aquis:
Eurus ab auroa, Boreas dum pugnat ab arcto,

In quos hinc Caurus fertur, at inde Notus:
Tot ventos, tantas inter mundique procellas,

Offendet laesae relligionis honos?
Mergetur saevis Ecclesia fluctibus omnis

Cumque illa pietas, cum pietate fides?
In quorum sectae fraudes, mendacia Papa,

Substituantque Getae Turcica iura, locum?
Non non hoc Christus patietur: Ad ultima mundi

En ego vobiscum tempora, dicit, ero.
Colligit in Christo Deus, et colkegut ab aevi

Principiis, qui sint concio grata sibi,
Cui sua committat Stygio indignante tyranno

Sacra voluntatis nuntia verba suae,
Mansuris omni decoret quam tempore donis,

Vera luce, fide, noticiaque sui.
Hanc tentans Satanas prorsus delere, quod ardet

Saevo odio nati perpetuoque Dei:
Concitat armatos, gaudent qui caede, tyrannos,

Ense, rota, flamma, flumine, fune, cruce.
Concitat ingenio tumidos, fraudesque peritos

Nectere, qui populum dogmata falsa docent.
At sibi fidenteis servat Deus: obruit ipsum

Sed Pharium regem terque quaterque freto.
Protegit inculusum cavea: rabido ore leones

Auctores sceleris pro Daniele vorant.

Antiochus foedis est lendibus esca: piorum

Aeterno coetus seruit ut ante Deo.
Quid, saluis an non sancta cum plebe magistris,

Impia Cherinthi balnea dicta premunt?
Arrius immundis consumptus morte cloacis,

Debita fert linguae praemia sacrilegae?
Et nunc quae Christi nomenque crucemque fatetur

Gens, erit aeterno tuta tegente Deo.
Anguibus ipfa licet Stygiis incincta Megaera,

Hanc armet contra totius orbis opes.
Nos modo, nos arcem propere fugiamus in illam,

Qua clausis mala sunt nulla timenda piis.
Omnipotens Domini est arx munitissima nomen,

Votaque non dubia sancta iterata fide.
Hac est Lamechides mediis servatus in undis,

Obruta cum pluviis terra periret aquis.
Hac est sulphureo Lothus defensus ab imbre,

Caelesti Sodomas igne cremante domos.
Quid loquar Amramiden, furiasque minasque Pharonis

Spernentem, non'ne hac tutus in arce fuit?
Tutus lessaeus non'ne hac puer arce, Goliae

Inclita cui ceruix nomina fecta dedit?
Scilicet arx omneis tutata, tuebitur omneis

Ista, Deo qui se credere cumque volent.
Prendere quam iubeas cum nos sanctissime praesul,

In pia nec surdum vota rogare Deum:
Ut, quia conciliant nobis peceata tot hostes,

Heu quibus est nimum vita scelesta nocens:
Det veniam fassis: turpi rugosa senecta,

Oraque nunc quamvis pallidiora gerit,

Non aliter faciat defensa Ecclesia, grates

Ipsi agat, ac maius cum foret ore decus:
Aureae cum vestis corpus, redimicula collum,

ornarent flavas mollia serta comas.
Qua caelo Princeps aequet te laude Georgi,

Imparibus vehitur quae mea Musa rotis?
Hoc erat hoc dignum te: non, Saliique bicornes,

Quodque facit Latium turba secuta Parin,
Divorum statuis aras, et templa dicare,

Aeraque sacrati tingere fontis aqua.
Ungere sacrificos, monachis dare tura, puellis

Et sua quae Molocho corpora vota cremant.
Quae Cerere et Baccho fiant pro lumine cassis,

Quae sacra pro vivis, quotque quibusque modis.
Ut sal, et utfruges, tu pinguia larda sacrentur,

Et nungas omneis quis memorare potest?
Gratia magna Deo, tibi qui dedit esse quod audis,

Et vero fungi praesulis officio.
Non sunt Musarum, docti nec Apollinis artes,

Urna Philetaeas non mihi fundit aquas:
At pietate tua motus, Heliconis in umbra,

Ausus Iessaeae fila movere lyrae:
Sanctorum verti quaedam vatumque ducumque

Carmina, Romanis facta latina modis.
Et pro peccatis populi, si quando scelestis

Laesissent factis numina magna Dei,
Hostibus et cincti quibus usi tempore tristi,

Senserum humiles pondus habere preces.
Quae possunt Christi contra quod nominis hostes,

Papa tuumque scelus, Turca tuumque cani:

Numinis et possunt qua 'nam removenda precando

Ira sit a nobis, commonuisse pios:
Non sunt exculto quantumuis carmine structa,

Auribus et doctis non satis apta legi:
Prolata in lucem nobis committere famae,

Auspicio placuit qualiacumque tuo.
Vel, quae nunc rident Epicuri de grege porci,

Tester ut ex animo me duluisse malis,
Proque Dei cultu quae fiunt cumque per orbem,

Addam etiam nostras ad pia vota preces:
Turba vel exemplo scribat quo cetera nostro,

Quam iuvat Aoniis invig ilare choris.
Et tua cum fuerit pietas mihi caussa laboris,

Cui potius cedat quam labor iste tibi?
Munera nec spernas Princeps: Non pondera semper

Dona, animus dantis sed preciosa facit.
Nec bove tam caeso numen caeleste videmus,

Quam puro minimi thuris honore capi.
Sic Mahometigenûm victrices ante tyrannus

Caesaris, at Christi Papa trahatur equos.
Doctrinaque pia sublatis undique sectis,

Firmentur regni iura sacrata Dei.
Incipiat rursus florere Ecclcsia, longo

Tempore cui possis utilis esse: Vale.

MOSIS, IRAM OFFENSI DEI a populo Israelitico deprecantis. Exodi XXXII.

Per quae gessisti terra Memphitide facta,

Quae fama implerunt Solix utramque domum:
Adsertos valido fortis cum robore dextrae

Duxisti e mediis hostibus Isacidas:
Parce precor clemens, et saeva reconde furoris

In nos quae tibi sunt fulmina sumpta pater.
Iusta tua ira: etenim vituli simulacra putare

Contempto aeterno numen habere Deo,
Tam grave crimen habet, populi vel maxima poena,

Ut par delicto non queate esse tui.
Ne septemgemini dicat tamen accola Nili,

In fraudem impulsis imposuisse Deum:
Promissis qui non posset quos sistere terris,

Mactarit, vastis prodideritque locis:
Da veniam, pacti nobiscum foederis olim

Nec patiare tui verba carere fide.
Foederis, Abramo per non violabile iurans,

Quod Deus aeterno tempore nomen habes:
Quo fore pollicitus numero tot, in aethere lucent

Inter quot geminum sidera fulua polum:
Pollicitus campos et melle et lacte fluenteis,

Aeternum dextrae paesidiumque tuae.

EIUSDEM, NUMERORUM XIIII.

MAxima cuius habet nullum clementia finem,

Principioque carens, interituque Deus:
Peccavit (nam quî possim manifesta negare?)

Peccavit populus stulta caterua tuus.
At sceleri concede precor mitissime, culpis

Et tua sit nostris lenior ira pater.
Vindictae frenos te propter supprime, famae,

Si non vis nobis parcere, parce tuae.
De virtute Dei nam quae iam nescia tellus,

Non loquitur laudes, talia verba, tuas?
Non est Isacidis, pontus qua continet orbem,

Gens alia aeterno charior ulla Deo.
Fugerunt illo medias ducente per undas,

Mersus Erythraeas at bibit hostis aquas.
Rupibus e duris latices largitur, ab ipsis

Et pluit aethereis dulcia manna plagis.
Per noctem flamma, per lucem nube refulget,

Et signat qua sit praevius ipse viam.
Servat, alit, ducit, regit et tutatur, et auget:

Neu noceant illis ulla pericla, cavet.
At nunc si veniae nullus locus, et tua poenas

Heu iustas poenas exiget ira Deus:
Quid tandem Phariipopuli, quid et impia dicent

Regna Palaestini qua patet ora soli:
Ante mihi vasto tellus discedat hiatu,

Ante tuo ad Stygias fulmine mittar aquas:
Villius quam me petulantia laedat ad aures,

Dicat et in nomen verba proterua tuum.
En promissa fides, en qui supra omnia magnus

Dicitur invictum numen habere Deus:
Sic Cananaea suo populo num subicit arua,

Ut iaceant rabidis praeda cibusque feris?
Tu mihi, tu certe divina voce locutus,

De te fecisti talia verba Deus.
Immensum, omnipotens, non enarrabile numen,

Ut fuit, ut nunc est, sic mihi semper erit.
Cuncta creo solus, foveoque, omnisque bonorum

A'me ceu largo copia fonte fluit.
Aspicio miti vultu quicumque verentur,

Pectore me Dominum nec dubitante colunt,
Aspicio, cunctos illorum stirpe profectos

Perpetuo curans augeo mille bonis.
Et quoniam nemo coram me criminis expers,

Ad vitiumque homines pectora prona gerunt:
Ignosco culpis, ponoque fideliter iras.

Non capit humana gaudia morte Deus.
At quos postposito pietatis amore, fideque,

Ceu furiis actos in scelus ire iuvat:
Illorum in natos, et qui nascuntur ab illis,

Nostra referre nequit, cum ruit ira, pedem.
Haec mihi dixisti: quae ne sint irrita, propter

Famam te posco quam pietatis habes.
Huc et progressis Aegypti finibus usque,

Ut solitus nobis mitis adesse parens:
Nunc quoque da veniam delicta fatentibus, ante

Quaeque fuit populi, sit tibi cura, tui.

EIUSDEM, DEUTERONO. mii IX.

NE vero, ne perde tuos placidissime, nostro

Et tua sit merito parcior ira Deus.
Tu nos de toto legisti corpore mundi,

Quîs tua iura dares, quîs tua sacra dares.
Tu nos duxisti portenta per omnia, Nili

Victrici vindex e regione manu.
Thariades nostrae occurrat tibi gentis origo,

Thariadae natus, Thariadaeque nepos.
Tam populi duro nec pectus durius aere,

Et lapsus faciles in scelus omne vide:
Quam ne laxaris iusto cum frena furori,

Inque reos rigida sumpseris arma manu:
Insultetque tibi Mareoticaque ora, Pharosque,

Verbaque vaesana mente scelesta loquens:
Non potuisse suos in pactas ducere terras,

Aut odio dicat non voluisse Deum.
Saltibus in vastis, interque horrentia lustra

Mactandos ideo destituisse feris.
Est mala, confiteor: sed non et gloria certe,

Gens haec digna licet, digna perire tua est.
O' ergo quorum durissima vincla levasti,

Crimina nunc etiam foeda remitte pater.

IOSVAE DUCIS ISRAELITICI querela, de reiecto exercitu ab oppugnatione oppidi Ain. IOSVAE VII.

ERgo iter est nobis verso redeuntis in ortum

Flumine, Iordanis per vada sicca datum:
Sanguis Amorrhaeos noster quo tingeret enses,

Et caderet populus caesus ab hoste Dei?
O'utinam, miseros haec si fortuna manebat,

Iordanis nobis non patuisset aqua.
Quae sors prima fuit, sed nos Basanidos, unde

Venimus huc, terrae detinuisset humus.
Heu pudor, heu prcssos pavida formidine mentes

Turpia probrosae terga dedisse fugae.
Iamiam nulla mora est, populi quae maxima turba,

Huius in Isacidas quin regionis eat,
Ut nostro illorum tepefiant tela cruore,

Et pereant gentis nomina clara Dei.
Quod simul eveniet, famae quid fiet, et illi

Quae tua magne Deus gloria fine caret?

ISRAELITARUM, PRO CONSERuatione populi contra Ammonitas. IUDICUM X.

NOn ô summe Deus, non nos peccasse negamus,

Omne nefas ausi turpiter, omne scelus.
Mentiti foedas laudes celebrare Baalis,

Obscoenisque ausi tura dedisse focis.
At miseris quod non opponis numina votis,

Non humiles surda negligis aure preces:
Chare pater placido, pater optatissime vultu,

Turpia deiectis ora vide lacrimis,
Non mulctae ne quid subeant, scelerata nocentum

Crimina nec poenam quam meruere luant:
Sed ne proicias, saevi discrimine belli

Destituas miseros, praesidioque tuo.

ASAPHI PSALTAE, CONTRA DIversos hostes populi Israelitici: de libro Hymnorum Davidis, Psalmo LXXXIIII.

TV'ne igitur, nec iam nostri te gratia tangit,

An miseras surda negligis aure preces?
Et tibi magne Deus, nullo quae fine tenetur,

Vilior est famae gloria sancta tuae?

Tu'ne potes lentus tantos audire tumultus,

Mota tuo populo bella videre potes?
Tu furias animo spirantes caedis amore,

Tu potes in nomen iurgia ferre tuum?
Ismaele sati, Gebalitaque saevus, Idumes

Et qui palmiferae pinguia rura tenent:
Lothidaeque, Amalechitaeque, Agarenaque turba,

Turba Palaestinae quae colit arua plagae:
Eupharaten quicumque bibunt, Cadmaea coercet

Imperii gentes quas ditione Tyrus:
Consensu unanimi, populo nil tale timenti,

Non exspectato milite bella parant.
Atque aliquis caecas doctus componere fraudes:

Victor io nostras Mars iuvat ipse manus.
Iam mihi iam videor labenteis cernere turmas.

Probrosae fusos et dare terga fugae.
Iuris erunt nostri Solomonia templa, iacebit

Cum populo Isacidum, gloria victa Dei.
Haec nimium stulte: mundi quae maxime rector,

In caput illorum vindice verte manu.
Intereant ruptis vasis, fortique tubarum

Ut madiantitidum subruta castra sono.
Aut Cananaeus uti duxit quem Sissara miles,

Sissara qui clavo tempora fixus obit.
Victus Iabinus ductu Lapidothidos olim

Dum fugit ripis Chisonis unda tuis,
Arma virûm, currus, equites in finibus Endor

Cum veluti stercus computruere solo.
Fata duces maneant, quae Salmona, quaeque Sebaeum,

Quos Ioa forti perculit ense satus.

Ut ferro Ephramidum collo discessit Orebo,

Ut tibi discessit Seba sceleste caput:
His abrumpatur ceruix quoque, postmodo quisquis

Et regum nostris finibus horror erit.
Scilicet immani conspergant caede penates,

Scilicet ante oculos pignora nostra necent?
Augusti spolient templi penetralia sacris

Quae tu sola probas, quae tibi sola placent?
Non ita: sed volitans ceu verbere turbo rotatur

Quem puerûm celeri versat ab arte labor:
Praecipites ferri Dominus sinet omne furoris

In genus, infandum de scelere inque scelus.
Nec mora, turbatos aget in diversa, calente

Sole velut stipulas fortior aura solet:
Et quo Carmeli rupes iaculatur, et altas

Quo cedros rapidi fulminis igne cremati:
Horridus immensa vaesanos proteret ira,

Proteret, exitio castraque foeda dabit.
Tum gelidus pavidis metus et pudor ossibus haerens,

Quam turpes trepido ducet in ore notas?
Et merito: quid enim nisi flere, dolere scelestis,

Nec certo attonitos posse manere loco?
Ut tandem docti damnis serieque malorum

Nominis inquirant numina magna Dei.
Teque unum metuant Dominum, rerumque potentem,

Qui quod es immenso solus in orbe manes.

ASAE REGIS HIEROSOLYMOrum contra Zaram Aethiopem. II. Paralip. XIIII.

O! Cui tam pauco, quam multo milite promptum est,

Adversae firmas frangere partis opes:
Huc Deus, huc ades, et populo victricia dona

Hostibus e domitis arma referre tuo.
Viribus in nostris non est fiducia, nobis

Forti animos faciunt sumpta nec arma manu.
Exigui numero tot in hostes signa movemus,

Caelestis fulti robore praesidii.
Nam cunctas hominum quamvis audacia vires

Concitet, ac contra te ferat arma Deum:
Non tibi par fuerit tamen ulla potentia, dextram

Numinis aeterni vincere nemo potest.

IOSAPHATHI REGIS, CONTRA Moabitas, Ammonitas, et Seiritas. II. Paralip. XX.

ANnon summe Deus, nostrûm fiducia patrum

Maxima, te casta qui coluere fide:
Qui caeli rapidum moderare volubilis orbem,

Imperio terrae cunctaque regna premis:
Cuius habet summas immensa potentia vires,

Fine carens robur dextera cuius habet:
An non his ergo pepulisti sedibus olim

Arua Palaestini qui coluere soli?
Thariadae promissa seni quo pinguia terrae

Perpetuum nobis rura tenenda dares?
An non te mandante dein labentibus annis

Isaida Solomon de genitore satus,
Ista tibi posuit celsis operosa columnis

Templa Sionaeo rite dicata iugo?
Templa, ubi pollicitus populite rebus in arctis

Exauditurum vota precesque tui.
Hostis et infestis sive in nos irruat armis,

Sive aegrota necet tabida membra lues:
Seu tenerae primis segetes moriantur in herbis.

Semina nec iusto foenore reddat ager.
Denique nos quodcumque malum, quaecumque fatigans

Aspera sors miseros, difficilisque premat:
Te fore propitium, nec, tristia damna levando,

Passurum indigna clade perire tuos.
Ergo Moabitae, pubesque Ammone creati,

Intonsus populi quosque Seirus arat:
Isacidis quorum non est transire per agros,

Perdere non urbes te prohibente datum:
Quando Paraetoniis egressi finibus, arua.

Ditia Idumaeae circumiere plagae:
Cum nos iniusto male grati Marte lacessant,

In captoque locent castra cruenta solo:
An impune ferent, nos an patieris inultos,

Gens erit auxilio nec tua tuta tuo?
Nos certe dubios nunc mens animusque relinquit,

Consilium tantis cedit et omne malis.
Quantulae enim nobis inimica tot agmina vires,

Conserta valeant quae superare manu?
In te spes miseris, fiduciaque omnis, ad unum

Te maesta aspiciunt lumina nostra pater.
Ne vero trepidis igitur ne defice rebus,

Debeat ut totam se tibi nostra salus:
Et tibi grata, tuae celebrans praeconia famae

EZECHIAE REGIS CONTRA SEN naheriben Assyriorum tyrannum. Quar to Historiae Regum XIX. et Isaiae XXXVII.

ARmorum bellique optens, quo vindice gentis

Nititur Isacidum, quae tua cura, salus:
Quem super astriferi sinuosa volumina caeli

Fert humeris volucris concio sancta gregis,
Et tamen es praesens celsis innixa golumnis

Hic ubi templa tibi constituere patres:
Nunc ô te nostras Deus exaudire querelas,

Ad mea te vultus flectere verba precor.
Dum tibi sanguinei convicia foeda tyranni

Commemoro, impuro quae facit ore Deo.
Te' ne tua Ezechia defendant numina, Marte

Ut non versa meo moenia vestra cadant?
Scilicet haud ita sunt vires experta meorum,

Quae nobis victas regna dedere manus:
Ut vos Assyriis tutos credatis ab armis,

Nescio quo vestro posse manere Deo.
Qui licet ipse suis manibus te protegat, ipse

Auxiliumque tibi, praesidiumque ferat:
Urbe tamen vestra potiar, delubraque templi

Tradentur ducibus, cataque sacra meis.
haec dicta haec audi temeraria, numina lentus

Sic tua contemni nec patiare Deus.
Atque Ninon, fateor, reges quicumque superbam,

Assyrii sceptrum qui tenuere soli:

Milite regna suo vastantes plurima, multis

Victorem populis imposuere pedem.
In cineresque deos flamma vertere, quod essent

Non dii, sculpta hominum sed simulacra manu,
Nec se quae possent tutos praestare, nec hosti

Ne ferro caderent eripuisse suos.
At te qui solum colimus Dominumque Patremque,

In cuius nostra est vita salusque manu:
Ne patere ut simus scelerati praeda latronis,

Pro populo pugna sed Deus ipse tuo.
Edocta ut tandem, latas qua caerulus ambit

Oceanus terras, omnia regna sciant.
Et tibi fidenteis numquam sine vindice, nullum

Et nisi te solum qui iuvet esse Deum.

ASAPHI PSALTAE, CONTRA ASsynos, de libro hymnorum Davidis, Psalmo LXXIIII.

CVr ô cur adeo populum tua sacra colentem

Omnipotens foeda clade perire sinis?
Iam'ne pater quae nos sors dura tenaciter urget,

Nec fiet misero mollior ira gregi?
Te pastore gregi qui sacris errat in hortis,

Qui verbi carpit pabula sancta tui?
Aspice nos placido vultu mitissime, cura

Et tibi sit nostri, quae fuit ante, Deus.
Cur' nam sunt viles tibi, quos ab origine mundi

Clara tuae gentis nomina ferre iubes?
Teque suum Dominum servatoremque professis,

Praesidio prastas omnia tuta tuo?

Te dignas iras iustissime concipe vindex,

Hostis et imposito contere colla pede.
Contere, perpetuo quo polles robore dextrae,

Et de sublimi deice praecipitem.
Quid delubra tui temerat sanctissima templi,

Sacraque non iusso barbara morefacit?
Impia quid turpi iactat convicia lingua,

Aras sacrilegus rugit et ante tuas?
Ante tuas aras, ubi dira furore superbo

Pro signis posuit signa locata tuis?
Quid, veluti longo nulla violata securi

Tempore, cum multa silva bipenne cadit,
Robora, proceras et recto stipite quercus,

Agresti evertit rustica turba manu:
Ornamenta tuae tabulas, laquearia, posteis,

Deicit augustae conspicienda domus?
Barbaricisque (nefas) admotis ignibus ipsa

Sacra aditis urit non temeranda suis?
Quid? tamquam sint haec levia aut ludicra putanda,

Quae numeros omneis impietatis habent.
Nam quo nec melius, nec maius laedere, solo

Quo posita est hominum vita salusque, Deum:
Non scelus est, seclerum sed fonsque caputque, nec ultra

Impietas talis quo gradiatur habet:
Ergo quid insanus gentis tot funera passas

Sese in relliquias incitat ille tuae?
Exerti'ne mihi gladii cessatis, et arma,

Nec mea, qui superest sanguine, dextra madet?
Tu vero cape tela manu, cape spicula miles,

Protracta e latebris corpora dede neci.

Diripiantur opes, ferre aut abducere si qua

Non potes, iniectis ignibus usta crema.
Nam quod doctrinae, sanctis studiisque dicatas,

In cineres vertiti barbara flamma domos:
Quis cladem tantam, quae tanta aequare dolendo

Lugentis linguae damna, querela, potest?
Nulla potest, furor iste bonos moresque decusque,

Atque abolet verbum, noticiamque tui.
Plus quam Cimmeriis obducit cunctatenebris,

Dum crescit nusquam culta iuventa Deo.
Utque secuturos in relligione nepotes

Instruat, ut veram monstret ad astra viam:
Non linguas, annis rectas non mollibus artes,

Non discit verbi dogmata sana Dei.
Quistatus huius erat quondam pulcherrimusorae,

Relligione, sacris, legibus, imperio:
Soevitia hostili nunc in contraria versus,

Perdidit, omne fuit quod decus ante tuis.
Non usquam doctrina tut sanctisstma verbi,

Quae nobis caelo prodita, pura sonat.
Non est, qui populo venientia fata resignet:

Non est, qui verum praemonuisse queat.
Sacra facit nemo, sed enim nec sustinet ullus,

Hoste vetante aris munera ferre tuis.
Iura silent, opibus quicumque instructior, ille

Cuncta potest: aequum non valet, arma valent.
Libertas patriae virtute, et fortibus ausis,

Claraque bellando gloria parta iacet.
Ah maris et terrae, caelique immense creator,

Hostis inultus erit quo furor usque tibi?

Dicta superba addet factis quo tristibus usque,

Et tua ridebit numina magne Deus?
Ut tua sit praesto cur tempore tardior isto est,

Quae nobis semper dextera prompta fuit?
Deseris an genitor coetum, ceu pignora mater

Quem solitus dulci ferre referre sinu?
Tendere cui toties solitus prendenda natanti

Brachia divinae, per freta saeva, manus?
O' utinam miti quo conspicis omnia, vultu

Aspicias populi tristia damna tui.
Et dum naufragio des mollia littora nostro,

Tranquilla recipi nos statione velis.
Euentura precor: fragili nam cespite facto

Cum data primigeno terra colenda patrit:
Ut propugnatem pro se, tibi dedita turba,

Te sibi praesentem sensit ut esse Deum:
A'te pendenteis rex nunc quoque maxime, tutos

Praesidio facies numinis esset tui.
Ex omni mansit, manet, invictumque manebit,

Quod Deus aeterno tempore robur habes.
Nec sublime adeo est, supraque pericula quidquam,

Quod non inferius, suppositumque Deo.
Stagna secat tumidi virtus tua caerula ponti,

Muniat ut tutam per vada salsa viam.
Dura Paraetonii virtus tua colla Pharonis

Conterit, insano deprimit inque freto.
Maxima tu perimis terrarum monstra tyrannos,

Sint pastusque feris alitibusque facis.
Cum libet, ora, potens nutu, fontana recludis,

Cotibus et duris eiacularis aquas:

Cum libet, exiccas torrentia flumina, fontis

Currit Iordanes in caput ipse sui.
Tu facis, ut postquam densas aurora tenebras

Displulit, Eoo surgat ab orbe dies.
Tu facis, inducant ut sera crepuscula noctem,

Flammiferis demit cum iuga Phoebus equis.
Tu fulgere iubes caelo labentia, cursus

Conficere et certis sidera limrtibus.
Te, constant mundi concordi pace, ligante

Dissociata suis corpora primalocis.
Te mandante, ustus siccis feruribus aer,

Sub canis Icarii sidere hiulcat agros:
Horrida tristis hiems postquam sed protulit ora,

Affricus astricto frigore durat aquas.
Ne vero, cum sit tibi tanta potentia, finem

Maxima non ullum numina cuius habetn,
Ergo ne verbis hoftem petulantibus ultra

Vesana sinito mente scelesta loqui:
Auxiliumque ferens, pacti tua foedera propter,

Exiguas populi protege relliquias.
Protege dilectae vitam tibi turturis, ex te

Cui pendet solo, non aliunde, salus,
Sit satis, indigne miseris viduata colonis

Vastari, quondam quae loca culta, feris,
Sit sati, in cineres urbes sedisse superbas,

Et desolata procubuisse domos.
Calcari quondam cumulata altaria donis,

Calcari templi tecta sacrata tui.
Signa tot, artificumque manus, tot busta piorunr

Vatum, tot regum, tot monumenta ducum.

Cur etiam accedant nostris tua damna ruinis,

Cur trahat heu famam nostra ruina tuamae
Cur'nam permittas, ut de bonitate feratur

Credulitas populi stulta fuisse tui?
Sed neque permittes, miserûm nec ab ore profecta

Chare pater laus est gratior ulla tibi.
Sed nos defendes tibi dedita corda, tuamque

Quae, nisi te solo, caussa, tuente, perit.
Non tibi erit vilis tua gloria: fortis in hostes

Proque illa dextra unindice tela feres.
Obtritos victor pedibus calcabis aceruos,

Et statues Martis clara trophaea tui.
Quod tempus quando haec fient, properantior Eos

Purpurea ut luteis afferat orta rotis:
Occurrant animo rabies hostilis, et astus,

Iunctaque vesanis iurgia foeda minis.
Nam furor augetur vires capiendo, tumultus

Inque dies crcscit barbarus, inque dies.

ISAIAE PROPHETAE CONTRA eosdem. Isaiae XXXIII.

HEu saevus quantas in nos equitumque cateruas

Hostis, et innumero milite signa movet,
Mactet ut infestus caelestia verba professos,

Et tenues terrae depopuletur opes.
At tu chare parens nostros miserate labores,

Ne tam praecipiti tempore differ opem.
Adsere nos vindex, illo fortisque tuere

Quo magno dextrae robore cuncta potes.
Omnia plena metu, sint omnia plena tumultu,

Ultrici victor qua gradiere pede.
Rustica damnosas segeti ceu turba locustas

Conficit, aut muscas fortior aura fugat:
Sic tibi grata tuo auxilio contundat ut hostes

Gens freta, in turpem coniciatuque fugam.

HIEREMIAE PROPHETAE, Hier. XIII.

MAgna pater, magna impietas est nostra, sumusque

Non ullum veriti sustinuisse nefas:
Digni ideoque pati quas poenas cumque mereri

Turba potest, vitiis conscelerata suis.
At quia te nihil est quidquam mansuetius uno,

Ac miseris placidum culpa professa facit.
Parce bonus parce omnipotens, portuque salutis

Excipe quassatae naufraga membra ratis.
Unica tu dubiis rebus fiducia, solus

Ipse iuvare soles, ipse iuvare potes.
Cur velut aut hospes sis, aut alienus, in istis

Nos potes heu fractos deseruisse malis?
Es cur invicto pectus ceu robore fultus,

Qui tamen haud ulla parte iuvare velit?
Aut aliquis veterum vasta de gente Gigantum,

Qui non sit praesens, auxiliumque ferat?
Qualescumque sumus, noster tu rexque paterque,

Nomine deque tuo gens tua dicta sumus.
Rex populum, natosque parens, de nomine dictam

Ergo tuo gentem protege summe Deus.

EIUSDEM. Hier. XV.

ASpicis haec magni moderator maxime caeli,

An'non sunt oculis subdita cuncta tuis?
Eheu quam duris agitant nos saeva procellis,

Quae sunt innumeris tempora feta malis.
Hoste sub infesto patriae iacet ora, nec unus

Est miseros vexat quo ferus ille, modus.
Quo merito nostros nullo: tua nomina propter

Sed Deus, et verbi dogmata vera tui.
Caussa mali nobis, quod te Dominumque Patremque,

Doctrinae sequimur sanctaque iussa tuae.
Nec tua magne Deus nos dextra tuebitur, istis

Inque malis dura mente negabis opem?
Non ita defendes uno te vindice fretos,

Defendes famae nomina clara tuae.
Iam Deus ultor adest: proh quantas impia poenas

Turba lues, quantis et feriere malis?
Non tibi doctrinam dabitur delere salutis,

Pro verbo pugnat nam Deus ipse suo.
Verbo quo solo mentes curaeque levantur,

Et maeror tristi pectore pulsus abit.
At quae te contra fecit dementia nostra:

Omnia Lethaeis mersa ferantur aquis.
Culta pie [(printer); sic: piae] nobis prosint tua sacra, nec unquam

Quod laesit nomen lingua proterua tuum.
Quod non arrisit stulti sapientia mundi,

Quae placuisse Deo dedecus esse putat.
Prosit nos istas poenas meruisse fateri,

Iram nec tristi mente tulisse tuam.
Sin minus, implacidus nostrum augebisque dolorem:

Quae fortuna tuae postmodo gentis erit?

Scilicet ad sanum tunc vulnera nostra coibunt,

Horrebunt medicas cum nigra facta manus?
Sed non iste metus, bonitatis fonte perenni

Quae manat, quando restitit unda tuae?

EIUSDEM, THRENORUM V.

TRistia lugubrinos carmine fata gementes,

Aspice siderea mitis ab arce Deus.
Hostis babet patriam, miseriregnoque domoque,

Exutique bonis turba vagamur inops:
Orba parente sua solis ceu filia terris,

Filius ignotis aut sine patre locis.
Mercari propriam sitientes cogimur undam,

Algentesque avido ligna cremanda foco.
Tristia ne perimant corpus ieiunia, victas

Tendimus Euphrates, ac tibi Nile manus.
Et tamen obtingunt quae duro alimenta labore,

Quis potis est illis absque dolore frui?
Nam requiemque negat fessis, urgetque tyrannis,

Colla sub imposito pondere nostra gemunt.
Inde fit, ut veluti calidis ambusta caminis,

Deformet nigro membra colore fames.
Erepta tristes flent virginitate puellae,

Plurimaque infandum femina passa nefas.
quid memorem caedes regum, suffixaque dextra

Barbarica foedae corpora clara cruci?
Curia praetexto luget spoliata senatu,

Exornat canos purpura nulla patres.
Flos tuvenum caesus pallentibus occubat umbris,

Aut fert captiva turpia vincla manu.
Tibia nocturnis auditur nulla choreis,

Iactantur laeto carmina nulla foro.
Quid moror infelix? perierunt omnia nobis

Gaudia, et est eheu tota sepulta salus.
Atque equidem tantae non caeca est caussa ruinae,

Ianu aperta nimis libera nequitiae.
Crimina nec tantum nos, impietasque parentum,

Vita magis miseros turpiter acta premit.
Illa facit tristi tumeant ut lumina fletu,

Anxietas animi crescat ut illa facit.
Illa Sionaei deiecit culmina templi,

Qua tegit agrestes vasta ruina feras.
At nunc quod peccasse pudet, quod sensibus imis

Arrodens pungit pectora maesta dolor:
Nulla ne, cui non est numero finita potestas,

O' ortus expers interitusque Deus:
Nulla erit aerumnis finis concessa, nec unquam

Exiet e Stygiis nostra carinavadis?
Aspice nos clemens, licet et graviora meremur:

Ne tamen aeternum proice chare parens.
Ad te sed converte, novo tibi foedere iunge,

Conemur sanctas ut prius ire vias.
Pristina quo tandem miseros fortuna revisat,

Rursus et in solido nos tua dextra locet.
Nam nimium, quamvis iuste, tua saeviit, ultra

Iamque in tot passos nil habet ira loci.

DANIELIS PROPHETAE DE peccatis populi sui lamentatio. Dan. IX.

QUem mare, quem tellus, quem quod tegit omnia caelum,

Summe Deus, mundi machina tanta tremit:
Irrita non ullo quod sunt tua tempore dicta,

Qui certa firmas foedera pacta fide,
Et bonus es cunctis, cura tua iussa fideli

Qui peragunt, solum te Dominumque colunt:
Eheu iusticia foeda de mente sugata,

Abramo soboles inficianda patri,
Aeternum sic te rerum Dominumque, Deumque

Sprevimus, addentes in scelus omne scelus:
Ut virtus, ut amor recti, pietasque, fidesque,

Occiderint mores cumque pudore boni.
Non deerant animo procul eventura videntes,

Qui canerent pleni fata futura Deo,
Qui reges Solymos, patres populumque monerent:

Crimen, io saluus qui cupis esse, fuge.
Discere iusticiam, rectum defendere, verbi

Et sit iussa Dei maxima cura sequi.
Namque graves instant motus, ac tristia bella,

Ni laesi fiet mitior ira Dei.
Talia sed vatum venturae nuntia cladis

Sprevimus, hoc veram tempore nacta fidem.
Prostrati horribili premimur quo mole malorum.

Plurima quae in nostrum procubuere caput.
Nam simulac versis Solymis crudelia nobis

Vincula captivas impediere manus:
Quae'nam quae nostri tellus non plena laboris,

Pignora Iudaei multa pudoris habet?
Ipse Deus iustus, nec es horum caussa malorum,

Exilii caussa est maxima quisque sibi.

Crimina fecerunt, Solomonia diruta templa,

Hostis et est nostros quod populatus agros.
Crimina fecerunt, vinctis quod turba lacertis

Abstracta, ingemuit rura laremque suum.
O'igitur merito pudeat populumque patresque,

Conscius et turpes stet rubor ante genas.
Turpati pudeat scelerato pectoris ausu,

Legibus adfectus praeposuisse tuis.
Ira Dei iusta est, nec nos meruisse negamus,

Iusta tui miseros fulminis ira premit.
Sed cum summa tamen tua sit clementia, magno

Namque Deo quid'nam mitius orbis habet.
Spes non parua subit nobis, aliquando daturum

Naufragio populi littora tuta tui:
Nam solet esse tuum non implacabile numen,

Si modo peccati peonituisse vides.
Paenitet o toties legum contr aria iussis

Audendo, fieri non puduisse reos.
Paenitet et vatum monitus sprevisse, iubentum

Ponere quae laedunt facta proterua Deum.
Totaque cum foede Isacidum gens impia peccans,

Ausa sit infandum per scelus omne nefas:
Iam poenas etiam nos pendere iure fatemur,

Quas scriptis Moses produdit ante suis.
Faticano contra nos cuius ab ore profectae,

Tam certa dirae non caruere fide:
Agmina circumstent adeo ut nunc densa malorum,

Talia devotos tantaque damna premant:
Qualia nec prima nascentis origine mundi

Aut tulit, aut unquam gens feret ulla sequens.

Ipse Deus iustus, nostri nec caussa doloris,

Caussa sibi damni maxima quisque sui.
At nobis si mens non prorsus caeca fuisset,

Traxissent populum nec sua fata reum:
Omnia quod facile poterant vitando caveri,

Quam nunc ne minimum quod quereremur erat?
Saltem aliquis nostrûm tendens sua brachia caelo,

Numen adorasset supplice voce tuum,
Ut nobis animos sese peccasse dolenteis,

Quique emendarent facta pricra, dares:
Aut tua victa foret lacrimis clementia nostris,

Aut certe tnatis pars bona dempata malis.
Tu iustus, tua facta Deus sunt omnia iusta:

Nos iniusta sumus, nos mala turba sumus.
At quondam adsertos ô rerum maxime, forti

E'Pharia duxti qui regione manu:
Nomen et inde tenes magnum ac memorabile, fama

Quod nitidi implevit solis utrumque latus:
Heu nimium miseri, nimium peccavimus, heu nos

Iure agitant saevis tempora feta malis.
Nunc sed ab abmissis nostris tua mollior ira

Fiat, et ô populi respice damna tui:
Augustae propter laudis tua nomina, proter

Omnia iusticiae maxima facta tuae.
Sit modus aerumnis, eversaque templa resurgant:

Quae quoties subeunt, lumina nostra madent.
At tu ne serui lacrimasque precesque repelle,

Qui iaceo vultum flebilis ante tuum.
Aspice nos, tantum quae contraxere malorum

Crimina condonans, aux: liumque refer:

Augustae propter laudis tua nomina, propter

Quem nostra est natum terra datura tuum.
Non nos iusticia freti pater optime nostra,

Has querulo maesti nunc damus ore preces.
Nam fieri possit meriti quae gratia tanti,

Quae nobis valeat conciliare Deum?
Ante tuos vultus tua nos clementia sistit,

Et quae spes tota est in bonitate tua.
Ah Deus audi igitur, Deus ah miserere: salutis

Ah nobis placidus limina pande Deus.
Augustae propter laudis tua nomina, propter

Aeternae famam quam pietatis habes.
Tristibus ut tandem versis ad prospera fatis,

Fas patriae antiquum sit reparare decus.
De sancto nec enim Solymorum moenia quondam

Nequidquam fuerunt nomine dicta tuo.
Aut ipsi Isacidum pars exiguissima gentis,

Quantumuis miseri, non tua turba sumus.

ABACUCI PROPHETAE, PRO communi magis poena omnium, quam sua culpa in exilio Babylonico calamitosis. Abac. IIII.

INclyta qui norit quae sint praeconia famae,

Quaeque tuae laudis gloria fine caret:
Quis te summe Deus, Deus augustissime, quis non

Horreat, et iusto mentis honore colat?
Certe ego cum repeto, quorum mihi cana senectus

Est auctor, dextrae fortia facta tuae:
Te metuo, numenque tuum venerorque sit inde

Tantaque quae fecit colligo quanta manus.
Tu cum per duras agitur sors nostra procellas,

Iamque undas puppis naufraga iamque bibit:
Non quassata ratis laceratae membra relinquis,

Non importunus praecipitata premis.
In mediis servare malis, tua littora tuta

Et dare dextra potest, et dare dextra solet.
Quod ne quis dubitet: annalibus eruta sacris

Quae facient certam, quantaque gesta fidem?
Thariadas duri retinebant vincla tyranni,

Nilus ubi Aegypti fertilis arua rigat.
Iamque videbatur spes nulla relicta salutis,

Nullus et exilii, seruitiique modus:
At tu fecisti tota lugente Canopo,

Non modo ne nodis crura ligata forent:
In loca fecundis verum quoque pinguia glebis,

Quosque Palaestinus dives habebat agros,
Per saltusque Paranaeos, per et hostica regna,

Munisti nobis, qua graderemur, iter
Res tales tantasque gerens, tua maxime vindex

Ut duplicem implerit maxima fama polum,
Iuerit et laudis per cunctas gloria terras,

Qua Sol occiduus, qua facit ortus iter.
Ipse quidem superis qualis quantusque videris,

In populo non es visus adesse tuo:
Nam maiestatem numquam mortalia possunt

Lumina, praesentis sustinuisse Dei
At lux prodit flammis Hyperiona cinctum,

Cum pressus caecis nubibus ipse latet:
Sic tua dextra operum claro fulgore coruscans,

Non passa est numen delituisse tuum.
Vel tumida irati quando praecurreret ora,

Saeva ferens bostitristia damna lues,
Et comitaretur te mors pecudumque hominumque,

Nullaque non esset funere maesta domus:
Qua vel Erythraei pelagi rubet unda, Pharonis

Obrueres medio castra ducesque freto.
Ut qui, ceu montes qui vertice sidera tangunt,

Nubila tollebant pene sub ipsa caput.
Submersi ponto, miserique humilesque docerent,

Quantum hominum praestet viribus ira Dei.
Aethiopum nam quod magalia tantus agebat

Et Madianitidum territa castra metus:
Ecquid erat caussae, nisi quod fortissime rerum,

Pro nobis aderas in statione Deus?
Utque prius fuerat divisa per aequora vecto,

Curribus in nostris palma relata tibi:
Sic tunc contendens promissum fortiter arcum,

Spargebas certa spicula certa manu?
Non deserta Arabum sterilis consurgit aratro

Per loca, nec soles eruta cernit humus:
At quater ipse tamen denis sine frugibus annis

Pavisti inculto milia multa solo.
Quid loquar, ut virgae eautes eruperit ictu

Currenteis largi fluminis instar aquas?
Feta ministraret cum nullos terra liquores,

Siccaque torreret guttura anhela sitis.
Nec vero Pharia nostris regione tulisti

Adversis duro tempore rebus opem,
Nec vero auxilio Sinae loca vasta colentes

Texisti clemens, praesidioque tuo:
Et non Iordanis patuere ubi flumina, fontis

Inque caput versa est unda supina sui:
Nos tua cura Deus, fovit tua dextera, numen

Et nobis praesens sensimus esse tuum?
Cum rueres etenim saevos metuendus in hostes

Isacidis tellus quos Cananaea dabat:
Quis tandem nescit montes tremuisse pavore,

Ferre nec adventum sustinuisse tuum?
Quis nescit valles, quis campos, flumina, fontes

Attonita ingenti debilitata metu?
Non ullus, fassis gelidum pallore timorem

Regibus, in trepido pectore sanguis erat.
Tollebat palmas, tollebat ad aethera voces,

Territa cum ducibus subdita turba suis.
Quid vero aaderent quicumque obsistere nobis,

Armaque te contra ferre scelesta Deum:
An non fregisti victor, ceu sole calente

Turba terit messes rustica triticeas?
Tempore non illo solum quo Iosua regum

Invicto pressit colla superba pede,
Et Phoebus cursum, naturae iure represso,

Ac vos lunares sustinuistis equi:
Quo pluvias lapidum iaculatus es aethere toto,

Vindice torsisti flammea tela manu:
Quo sunt occisi tot milia, caerula Meri

Sanguine ut effuso decolor iret aqua:
Verumetiam Heberidos cecidit cum Sissara dextra,

Pressit et immundam sanguinolentus humum.
Cum Gedeon iussus cultus abolere Baalis

Paruit, et spoliis plenus ab hoste redit:
Quam vita longe plures qui morte peremit,

Pro populo Sanson cum tulit arma suo.
Ipse Palaestinos vel denique contudit hostes,

Helcana cretus qui genitore fuit.
At simul imperii ratio mutata, ducumque

Regibus est gentis tradita cura loco.
Si peterent, illis ad opem tua prompta ferendam,

Auxilium quo non tempore dextra tulit?
Neu referam cunctos, an non tibi tempore tristi

Isaides semper maxima cura fuit?
An non conficiens te bella favente, coegit

Turpia captivos vincula ferre duces?
Testis Idumaea est, tellus Ammonia testis,

Quique Palaestinam, qui Syriamque tenent.
Ceu capite orbatae, trunco quae corpore regni,

Hebraeum gentes sustinuere iugum.
His ergo cum sit clarum, te rebus in arctis,

Et posse, et populum velle iuvare tuum:
Numina nunc etiam tua sint praesentia nobis,

O pater, ô populi cura salusque tui.
Aspicis Assyrius quanta feritate tyrannus,

E'nostra praedam gente cruentus agat.
Ut quasi tempestas armorum turbine vastet

Omnia, Iudaeae qua patet ora plagae.
Nec contentus eo, ceu sit qui talia iusto

Aspiciat vultu, nullus ubique Deus:
Insuper insultet damnis, miseranda superbus

Imposito calcet fataque nostra pede.
Hic igitur, sedes saevi Babylonque tyranni

Ultrices tibi fac sentiat esse manus.
Fac ferat iniusti iustissima praemia belli,

Ut pereat, quo nos perdidit ille modo.
Perdidit heu misere miseros, nullumque reliquit

Indicium decoris quod fuit ante tuis.
Victor equus quondam, nunc palmae oblitus honores,

Vix genua in medio, vix trahit aegra luto.
Deficiunt ipsos vires, iacet inclita virtus,

Prorsus et armorum gloria fracta iacet.
Quae cum sit qualis, qualis fueritque recordor,

Et subeunt animum tempora prisca meum:
Incolumis regno cum res Iudaea maneret,

Curreret et solido firmor axe rota:
Exedit heu maestas penitus mihi cura medullas,

Duraque tabificus contrabit ossa timor.
Non iuvat ora cibus, tristem diffundere vultum

Nec mihi luce libet, nec mihi nocte licet.
Fecisses utinam quidquam ne tale viderem,

Venisset pridem funeris hora mei.
Non certe patriae superesse, videndaque numquam

Cogerer assueti linquere tecta laris.
Hei mihi post annos aliquot, cultoribus orbae

Quae terrae facies, quis status huius erit?
Non oleae baccas pingues, non pampinus uvas

Vitea, non ficus dulcia poma feret.
Semina non quisquam sulcis committet ar atis,

Cum spinis crescet nil nisi gramen agris.
Non stabunt validi plenum ad praesepe iuvenci,

Non pecus in laetis luxuriabit agris.
Sed quid ego queror haec? quasi non populique locique

Adversa motus conditione sui:
Sit respecturus, tandem rebusque daturus,

Ut spiret nostris mollior aura, Deus.
Respiciet: vatum quid enim sint irrita dicta?

Et redict nobis quod fuit ante decus.
Thariadae vindex promisso semine cretus,

Cum veniet populi maximus ille sui:
Res fortunata lapsas qui sorte novabit,

Utque suis currant aurea secla, dabit.
Impius ergo hostis quamvis furor omnia vastet,

Tristius et nostris nil queat esse malis:
Credite, tempus erit, misero quod corda dolore

Confectis, rursus gaudia summa feret.
Tempus erit, qui nunc ridet mala nostra, nec ullum

Saevitiae novit hostis habere modum:
Cum flebit, meritas pendet cum sanguine poenas,

Et mala quae nobis intulit, ipse feret.
Tunc iusta implebit praecordia nostra voluptas,

Nullus et in toto pectore maeror erit.
Tunc cantus animi laeti argumenta sonabunt,

Icta pios reddet pollice chorda modos.
Ut pedibusque leves pernicibus ardua cerui

Veloci cursu per iuga membra ferunt:
Sic augusta tuae cantantum nomina famae,

Dum iuvat ad numeros membra movere sacros:
Nostra Deus duces sublimi corpora gressu,

Laeticiae aeternum nec modus huius erit.

NEEMIAE, PRO RESTITUTIONE populi ab exilio Babylonico. II. Macab. I.

MAgne Deus, quaecumque iacent, quaecumque moventur,

Cuius habent caussas munere cuncta suas:
Terribili ac forti cui maiestate timendo,

Iusticiae bonitas temperat aequa manum:
Qui das iura polo, terraeque marisque profundo,

Aeterna imperii quae ditione premis:
Qui nobis larga donas tua muner a dextra,

Et veluti cornu divite fundis opes:
Solus et omnipotens, immensus solus, et omni

Principio prior es, fineque posterior:
Isacidis duro saluos quitempore praestas,

Auxilioque levas omnia damna tuo:
Isacidas, toto mundi de corpore lectos

Sacrasti propria quos tibi sorte pater:
Accipe quae pura ferimus libamina dextra,

Pro populo sit et haec victima grata tibi,
Accipiensque preces, vindex nos adsere noster,

Rursus et in populi gente repone tui.
Collige diversis, patria tellure carentes

Hostilis miseros quos tenet ora, locis.
Vincula quae patitur serva ceruice, repulso

Colla gerat rursum libera turba iugo.
Quos omnes genteis iactatos mille periclis,

Congressu prohibent alloquioque suo:
His cumulata novae redeant splendorque decursque,

Quod clarum famae nomen et ante fuit.
Quoque sciant Phoebo sub utroque iacentia regna,

Te curam vere gentis habere tuae:
Redde illis, qui nos cumque oppressere superbi,

Calcantes duro sub pede colla, vicem.

Ut simul ad Solymas sedes loca sancta reversis,

In patrio dederis vivere posse solo:
Tum rursus fortuna loci caput efferat huius,

Ac nobis tandem tempora pacis eant.

ADAMII SIBERI PROseuchon pro Ecclesia liber Secundus.

ASAPHI PSALTAE, CONTRA Antiochum Epiphanem, de libro Psalmorum Davidis, Hymno LXXIX.

QUam tibi legisti populis Deus omnibus, orbem

Qua terrae liquidis circuit aequor aquis:
Obruimur saeva miseri dum mole malorum,

Heu quanta est gentis facta ruina tuae?
Nam quite genitor nullo dignatur bonore,

Sed sine re numen nomen inane putat,
Barbarus, innumero vastavit milite nostram

Et ferro et flammis depopulatus humum.
Tecta, quibus precibus facili bonus annuis aure,

Polluit impuris non temeranda sacris.
In cineres vertit celsis cum moenibus urbes,

Factus et est, murus qui fuit ante, solum.
Nullum in caede nefas, dextra nec vulgus inerme

Mactare armata credidit esse scelus.

Corpora quid referam nil iam debentia terris,

Quod rostris avium dilacer anda dedit?
Sanctorumque forent rabidarum praeda ferarum,

Omnibus abiecit viscera sparsa locis?
Hinc factum est, ut quo torqueres luminis orbes,

Sanguine, ceu pluvia terra nataret aqua.
Et foede sine funeribus, sine honore sepulchri,

Nunc etiam campos ossa inhumata premant.
Ista tulisse parum est, nostris vicinia tota

Eheu laetatur turba scelesta malis.
Quos tibi dilectos animo indignante ferebat,

Altius et reliquis exeruisse caput:
Urgeri fatis postquam nunc cernit iniquis,

Qualia crudeli gaudia mente capit?
Vulnera quo risu, quibus ô sannisque retractat

Cruda, cicatrici nec sinit esse locum?
Quae cum iuste Deus videas, irae' ne recondes

Placatus miseris fulmina saeva tuae?
An vero a nobis prorsus tua cura recessit,

Ultima erit tantis hora nec ulla malis?
At certe lapsis alias succurrere rebus,

At miseros omni parte iuvare soles,
Et dare commissis veniam, poenasque levare,

Nec frustra mitis nomen habere patris.
Et tua nos contra tamen ut iam prodeat ultra,

Quis restat quo se porrigat ira gradus?
Ultima quaeque fumus passi, non ulla ruina,

Plaga nova in nobis non habet ulla locum.
Quare age summe parens fiant tua mitia, fractis

Et rebus populi numina prona tui.

Ut pereantque Deum qui non novere, furoris

A 'nobis alio fulmina verte tui.
Impia regna feri, pugnaces protere gentes,

Materia est irae iustior illa tuae.
Ne've impune ferus tot desolaverit hostis

Omnibus ablatis maenia nostra bonis:
Igne tot et ferro, laqueo iugularit et undis,

Te Dominum casta qui coluere fide:
Sustulcrit leges, calcaverit omnia iura,

Cumque tuis ipsum iusque piumque sacris:
Redde vices, damni cladesque ulciscere nostri,

Saeviciae capiat praemia digna suae.
Magna nimis petimus, factis nec debita nostris,

Quae nobis irae caussa fuere tuae:
At perte, famaeque tuas praeconia laudes,

Per quod et aeterno tempore nomen habes:
Victa vemollesc ant precibus tua numina nostris,

Qui numero exigui turba relicta sumus.
Defluat ex animo tibi fac quodcumque malorum,

Vita nocens nimium nostra patrare tulit.
Sit tua criminibus maior clementia, rebus

Et bonus adflictis (nam potes) adfer opem.
Heu cur obiciant hostes: Ubi nunc, ubi nunc est,

In quo praesidii spem posuere, Deus?
Egregium vero numen, quod tempore duro

Non iuvat, et stulta credulitate movet.
Hoc pater hoc averte scelus, linguasque proteruas

Sacrilegumque tuo perde furore genus.
Ante oculos nostros fuso pro sanguine iustas

Vindice te, poenas quas meruere, ferant.

Exemplo monitae metuant tua numina gentes,

Atque aliquem discante esse putare Deum:
Esse Deum, cui sint curae mortalia, numquam

Et qui credentum mors sit inulta, sinit.
Hoc abs te gemitus hostilia vincla ferentum,

Hoc nondum populi turba perempta petit.
Illa perempta quidem nondum: tamen omnibus horis

Exspectans strictas in sua fata manus.
Non agnis ut sit iam tutior, hostia templis

Sacrifici dextra quae feriente cadunt.
At quaecumque loqui turpi vicinia lingua

Barbara, sacrilego dicta furore tulit,
In damna insultat dum nostra superbior, ullam

Isacidûm curam nec putat esse tibi:
Illorum cumulans regere in caput omnia versa,

Foenore cum magno multiplicata, pater.
Ore iaci discant ut non sine fraude scelesto,

Dererum Domino verba proterua Deo.
Sic tua plebs, ut oucs qui per tua prata vagamur,

Qua sunt doctrinae pascua laeta tuae:
A' te servati, nullo non tempore lingua

Dicemus grata, carmina grata tibi.

EINUSDEM, CONTRA EUNdem. Psal. LXXX.

QUirgis Isacidas, ut ovem qui pascis Ioseph,

Accipe non dura quas damus aure preces.
Surge, veni, fer opem, quo templo foederis arca est

Condita, terga sedens qui Cherubina premis.
Qui stas Rachelidas ante, auxiliare, tuaeque

Maxima virtutis robora prome Deus.
Consolare tui placido nos lumine vultus,

Et fuerit miseris reddita certa salus.
Irrita cur sacris quoties advoluimur aris,

Cogimur a templo turba redire tuo?
An nos reicies bonus ante, nec ulla favoris

Rebus erit populi mollior auratui?
Tristia suppeditas panes alimenta dolorum:

Et levat, ex oculis quae cadit unda, sitim.
Immani fractos vicinia diripit ausu,

Et gaudet quisquis tot mala ferre videt.
Consolare tui placido nos lumine vultus,

Certa aderit miseros si tueare salus.
An non, translata est vitis tibi feritilis olim

Quae Pelusiaca de regione, sumus?
Hanc, pulsis has qui sedes tenuere colonis,

Accepit gremto terra subacta suo.
Et iam laetifica pubescens stirpe, replebat,

Palmitibus colleis planciciesque suis.
Aeriis Libani cedris procerior, umbra

Et tumidos montes et iuga summa tegens.
Multiplici errabat lapsu radicibus actis,

Serpebat tenero palmite malleolis:
Quaque Tyrum pontus, mediique, Semiramis, urbem

Deducta Euphratis qua rigat unda, tuam.
At nunc (ô miseram sortem) munimina vitis

Cur pateris rabidas diripuisse feras?
Irruit et silvis qui plurimus exit, honorem

Illius foede depopulatur aper.
Irruit, et teneros incîdit falce racemos,

Ignibus et saevis hostica turba cremat.
Consolare tui placido nos lumine vultus,

Quaeque fuit, gentis sit tibi cura tuae.
Quam tua consevit, curet quoque dextera vitem,

Quo cumulent plenos pinguia musta lacus.
Vastificus det aper poenas, det et impius hostis:

Ut quae damna tuis intulit, ipse ferat.
Ante tibi electos mundi primordia, ferua

Ut celebret nomen gens tua grata tuum.
Ut quam vita diu nobis, tua dona, manebit:

Te mens nostra colat, te veneretur, amet.
Consolare tui placido nos lumine vultus,

Et veniet nobis non dubitata salus.

IUDAE MACABAEI, CONGRESSURI cum Lysia, duce exercitus Antiochi Epiphanis. I. Macab. IIII.

QUi terras caelumque Deus sublime gubernans,

Inclita perpetuae nomina laudis habes:
Stravit ut immani Davides mole Golian,

Ipse licet pugnae non satis aptus erat:
Perculit ut tantum Ionathas adiutus ab uno

Armigero, hostiles agmina tota manus:
Sic quoque sic precor hanc nobis da sternere, telis

In nos quae infestis obvia turba ruit.
Martia nil quidquam Lysian tormenta, nec enses,

Copia non peditum, non equitumque iuvet.
Incute torpentem pavidis, gelidumque timorem,

Ante tubam ignavis turpiter arma cadant.

At nobis, ô spes gentis fidissima nostrae,

Da veniat victrix munere palma tuo.
Qua patet orbis iter, quisquis tua nomina novit,

Sic tua concelebret maxima facta Deus.

SACERDOTUM CONTRA NICAnorem, Demetriani exercitus ducem. I. Macab. VII.

TEmpla, Deus, nostri tibi quo mandante parentes

Ista Sionaeo constituere iugo:
In quibus et nomen celebretur, et inclita famae

Quae tua magnifica gloria laude viget:
In quibus accipias nostros miserate labores,

Sollicito maesti quas damus ore preces.
Nos audi bonus, ac tumidum Nicanora, cunctas

Illius et vires perde potente manu.
Ut quia sac rilegae meditatus iurgia linguae,

Dixit in aeternum verba scelesta Deum:
Funditus innumero pariter cum milite caesus,

Obscoenam foedo pectore plangat humum.

IUDAE MACABAEI, PRAELIO DImicaturi cum Nicanore. Eodem et libro et capite.

O! Qui cuncta regis, cui sunt Deus omnia curae,

Praesidium gentis, confugiumque tuae:
Nicanor stolidae iactans convicia linguae,

In nomen dixit barbara verba tuum.
Hoc impune ferat, veluti sua scripta tyrannus

Postmodo qui nati caesus ab ense fuit,

Bis centena, minus ter quinis, milia quando

Nocte una angelica sunt iugulata manu.
Ergo ades, et turmas nobis spectantibus istas,

Immenso dextrae robore funde Deus.
Impius ut tandem linguae, mentisque superbae

Nicanor capiat praemia digna suae.
Et quivis discat, numquam sine fraude prophanos

Despicere aeterni numina magna Dei.

I. SIRACHI PRO DEFENSIONE populi contra tyrannos. Sirach. XXXVI.

NOn Libanus cedros, non Engada balsama flores,

Aut tot in umbrosis vallibus Hinos habet:
Quot mala perpessi fatis urgemur iniquis,

Res postquam nostrae procubuere, Deus:
Agmina quot iungunt in nos scelerata tyranni,

Saevaque crudeli milite bella parant:
Gentis ut Isacidûm perdant et nomen, et ipsis

Cum sacris templi tecta colenda tui.
At nobis, quamvis nulla pietate meremur:

Sis bonus: et miseris, nam potes, affer opem.
Non audita unquam, non visa prioribus annis,

Ede tuae vindex robore facta manus.
Colla feri regum, capita impia frange, superbo

Qui dicunt, Nulli cedimus, ore, ducum.
Qui veluti non sit caelo Deus, omnia turbant,

Ius et habent eôdem fasque nefasque loco.
Fac, veluti cernunt animo indignante parentis

Nos merita nomen tollere laude Dei:

Lumina sic videant non tristia nostra vicissim,

Quae capient factis praemia digna suis.
Collige, consolare, fove, rege, respice, serva,

A'te quam gentem nomen habere sinis.
Redde urbem patriam nobis, dulceisque penates:

Redde tuo templo, quod fuit ante, decus,
Doctrinae decus aethereae, temerandaque numquam

Cum verbo quondam tradita sacra tuo.
Qui tibi amor fuerat nostri prius, ille perennet,

Promissa careant nec tua dicta fide.
Dicta, quibus vatum sacro nos ore futuros

Pollicitus curae, nostraque cuncta tibi.
Hoc populus rogat, hoc quorum tua templa tueri,

Stirpis Aaroniae tota caterua rogat.
Tu genitor, ponti qua terra includitur undis,

Sic dicant laudes virque puerque tibi:
Fac rata sint humiles maesta quae voce precamur,

Et serva pariter nosque decusque tuum.

IESV CHRISTI FILII DEI pro Ecclesia. Ioan. XVII.

AEterna cuius genitor sum mente crcatus,

Lux de luce, Deo de genitore Deus.
Victus amore tui caeli aurea templa reliqui,

Et sum mortali corpore natus homo.
Ut quacumque patet tellus, tua numina cunctis

Notificem, donat quos tua dextra mihi.
Et iam quem dederas vitae cursumque peregi,

Claraque doctrina est laus tua facta mea.

Iam didicere homines vitam aeternamque salutem,

Unius esse tui cognitione sitam.
Ingens, immensus quod sis, iustusque bonusque,

Cuncta creans solus, cuncta tuensque Deus.
Cui sic humani generis iactura dolori,

Invecta anguino fraude doloque, fuit:
Ut Christum, quo nil terris dare maius habebas,

Aetherea sobolem miseris arce tuam.
Quem servatorem quisquis fratremque professus,

Non timido patrem te vocet ore suum:
Iusticiae aeterno redimitus tempora lauro,

In regno capitat gaudia mille tuo.
Venit saeva dies, et ineluctabilis hora,

Heu nimis infandi funeris hora mei.
Nec vero cunctos non stat perferre dolores,

Et diram forti pectore adire crucem.
At quod et infirmum corpus, moribundaque membra,

Non possunt irae fulmina ferre tuae:
Quam nunc ut placem, quodcumque admisit ab aevi

Principiis hominum gens peritura scelus:
Post aliis unquam quidquid peccabitur annis,

Non merita cogor morte piare mea:
Hoc pro perpetuo [(printer); sic: perpetua] tua te carissima proles

Quo flagras genitor poscit amore sui:
Vincere constanti da pectore quidquid acerbi est,

Vincula, iudicium, vulnera, probra, crucem.
Sim letho lethum, Stygii mihi claustra tyranni,

Et pateant atrae limina caeca domus.
Devicto cernat sibi me rapere arma scelestus,

Qui genus humanum perdidit omne draco,

Arma, mali caussam, peccati iura, necemque,

Ultrices flammas, flagraque Tisiphones.
Ut caelum plenus spoliis invectus opimis,

Sub pedibus victor cuncta creata premam.
Et maiestatis divinae luce coruscus,

Ad dextram sedeam laetus honore tuam,
Qui prius in patrio gremio mihi, maxima mundi

Haec facta est pulchri quam positura, fuit.
Consilum ante tuum non enarrabile cuiquam,

Conditaque arcani pectoris evoliit.
Exposui verbumque tuum, totumque per orbem

Vulgavi, qua vis relligione coli.
Qui magis ô utinam gratus, nec munera surdus

Ad tua, me vellet consuluisse sibi:
Quam mihi dulce mori? furiis immanibus actus

At quod me spernit, quod tua iussa pater,
Quod nostrum caecus plane aversatur amorem:

Intereat, siquidem depcriisse iuvat.
His saltem, mihi quos lectissima corda dedisti,

Qui servant firma dogmata nostra fide:
Qui nos per vitae discrimina mille secuti,

Agnoscunt sobolem me Deus esse tuam:
His ergo prosit mea crux, non saeva recuso

Vulnera, detrecto non ego ferre necem.
Tu modo, per mortem dum cuncta in pristina reddo,

Viribus et cedunt tartara nigra meis:
Tu praesens cunctis precor hanc averte periclis,

Quae tua turba mea est, quae mea turba tua est.
Nam mea quae, tua sunt: tua quae, sunt nostra: quodipsi

Pectore iampridem non dubitante tenent,

Gloria nulla potest tibi quo contingere maior:

Nosse homines Christum, gloria summa Dei.
Illorum dulci complexu avellimur, ad te

In superasque abeo regnad beata domos.
In superas discedo domos: manet ista meorum

Concio, quae collo est tota ferenda tuo,
Fungere chare meis vicibus pater: ante fuerunt

Qui nostrum, incipiunt nunc onus esse tuum.
Da vera maneant in relligione, nec unquam

Discordi lacerent dogmata pura sono.
Nil agat, insidias in eos componat inanes,

Quaeque omni Sathanas furta novabit ope
Unum sit periisse satis, quem fraudibus ille,

Et tectis caepit callidus insidiis.
Cetera tuta tuo vivat sub numine turba,

In verbo unanimi consociata fide.
Me tibi teque mihi ceu mutua foedera iungunt,

Velle tuumque meum, velle meumque tuum est.
Haec te facturum, vel si non ipse rogarem,

Sum certus, verum te tamen illa rogo.
Auribus accipiunt haec ut qui vota precantis,

Praesidio capiant gaudia plena tuo.
Intrepidi pectus cunctis offerre periclis,

In terris fortes aspera quaeque pati.
Nam stringent in eos sicas, gladiosque tyranni,

Signa ferent totus quam tenet orbis opes,
Flagrantes odio verbi, quod cuncta reprendit,

Immundo mundo quae preciosa placent.
Diligit ille suos: non est de corpore mundi

Christus, non Christi nomina quisquis amat.

Optarent equidem terras fugisse, negantes

Ad te nequaquam me duce se comites:
Sed nimium properant. et quis tua verba doceret,

In vera instrueret quis pietate rudes?
Dum tellus vacuo pendebit in aere, caelo

Dum certa current sidera clara vice:
Ut nomen, laudesque tuae celebrata per orbem

Et famae maneat gloria iusta meae?
Ipse pater sanctus, sanctos fac esse ministros,

In veri verax cognitione fove.
Sermo tuus veri certissima semita, caeco,

Quam qui non graditur, quod pede carpet iter?
Ut tua dux vixi legatus iussa peregi:

Mandati faciant omnia dicta mei.
Nec spes destituat, ponantque ferocia multi

Mortales, verbo corda iubente meo.
Quae rata sint, ipsique ferant tua munera digni,

Deuoveo genitor meque meumque caput.
Tu patiare tibi sim victima grata, tuasque

Sanguinis offensas diluat unda mei.
Ut fiant puri, iustique, tibique placentes,

Ac nostri aeternum pectus amore terant.
At neque praesenteis tantum tueare, sed omnis

Credentum curae sit tibi posteritas.
Doctrinae faciles aurem quicumque salubri

Praebebunt, certi de bonitate tua.
Ut sint concordes vera pietate, fideque

Simque in eis, veluti me pater, ipse patre.
Da quoque, consortes fuerunt quod mille laborum,

At post mortis erunt participesque crucis:

Aeternae mecum sociantes gaudia vitae,

Aspiciant quod habet gloria nostra deeus,
Gloria, perpetuo quam motus amore dedisti,

Quam factum est, fuerat quod nihil ante mihi.
Non te iuste pater novit sapientia mundi,

Purpur a non regum, pontificumque mitrae.
Illis es nomen sine re: sunt fabula, nugae,

Et delir antum somnia, verba Dei.
At tua te novit soboles, tua facta celebrat,

Per laudis titulos ingrediturque tuae.
Hi quoque te norunt, qui se debere salutis

Laetantur grato pectore dona mihi.
Quae ne deficiant unquam memorare: retexi

Te totum, postbac clarius et retegam:
Algida caelesti flammando corda vigore,

Afflatus sacri muneribusque tui.
Ut nostri semper maneant in amore fideles,

Ipse in eis maneam perpetuoque pater.

APOSTOLORUM, PRO DEFENfensione doctrinae Euangelicae, contra tyrannicum magistratum. Act. III.

QUi mare, qui terras, caelumque quod imminet illis,

Construxti tantum magne creator opus:
Quam vere quondam divino carmine, lingua

Praescia Iessaei est vaticinata senis?
Quis furor ô potuit, quae tanta insama motu

Non profecturo sollicitare malos?
Bella parant reges, coniur ata agmina iungunt,

Quos caedesque iuvant, saevaque bella duces.
Quem contra? Christum contra, Christique parentem,

Quisquis et a Christo non alienus erit.
Evenere, crucis vidit Iudaea perempti

Pendêre in ligno corpus inane Dei.
Quem captum Herodes, Solymae, Pilatus iniquo

Impia iudicio turba dedere neci.
Non casu: fuerat tibi nanque haec fixa voluntas

De nato seclis omnibus ante tuo:
Illius ereptis ut sanguine faucibus orci

Sidereas arces tecta beata dares.
Haec fecisse parum est: saeda convicia lingua

Addunt, crudeles incutiuntque minas.
Tormentis certi captos demittere morti,

Qui sequimur verbi iussa verenda tui.
At tu, si qua tibi est, ut certe est, cura tuorum,

Non vis celari qui tua dona Deus:
Da nobis animos, da fortia pectora, lingua

Edat ut adflatu libera verba tuo.
Non flammae faciant, non tetra venena timorem,

Non carcer, ferrum, vulnera, flagra, cruces.
Doctrinae cedant nostrae regesque ducesque,

Cedat opum quidquid maximus orbis habet.
Ad nomen Christi peccatum, tristis Er innys,

Et fugiat timido mors truculenta pede.
Sic te prima colet, sic ultima terra timebit,

Digna fide, nati nomine digna tui.

CONTRA HOSTES FILII DEI, de Germanico M. Lutheri.

AVrea caerulei caeli qui sidera torques,

Et freta, cum terris, nigraque regna quatis,
Qui quamvis iustus, quod amas rectumque piumque,

Prosequeris paenis impia facta Deus:
Saepius es facilisque tamen, veniaeque paratus,

Ac merito mitis nomina patris habes:
Non ô non ullas nos commeruisse negamus,

Quas par est paenas impia vita luat.
Nam quod non facinus, quod conscelerata nocentum

Pectora, non foedum sustinuere nefas?
Ut licet a prima nascentis origine mundi

Omnia quis repetens secla priora legat:
Nulla queant annis conferri tempora nostris,

Quîs nomen pietas, nomen inane fides.
At tribuas veniam miseris, patrioque favore

Vindictae clemens supprime lora tuae.
Aut si vota carent haec nostra pudore, manetque

Debita iam pridem paena luenda reos:
Tu nos plecte, tu is satius mitissime rerum,

Crudeles hostis quam subiisse manus.
Quam Sathanae subiisse manus, Latiique Baalis,

Et sub quo misere Graecia pressa iacet.
Qui quamvis, quod tu (nam scis Deus omnia) nosti,

Nil laesos quo se iure quer antur habent:
Et nisi tu dederis (illis nam crimina contra

Uti ceu virga vindice, nostra potes)
Propterea non esse suum punire nocenteis,

Seque sciunt in nos iuris habere nihil:
Incensi furiis, coniunctis viribus, eheu,

Nos tamen immani perdere morte parant.

Quam vero propter caussam? quod qualia vellent,

In te sunt nondum crimina nostra Deus.
Iratos faciunt nobis non turpiter acta [(printer); sic: ,]

Vita, nec in nomen lingua proterua tuum:
Nam laedi, oderunt quia te, tua numina gaudent,

Id propter laeti factaque foeda vident.
Te solum colimus mundi quod rector et auctor,

Qui quodque es fueras, quod fuerasque manes:
Quod Christum, supera caeli qui sede relicta,

Supplicio ut lueret crimina nostra suo,
Induxitque hominem, venitque salutifer orbi,

In caelumque suo sanguine fecit iter:
Esse Deum sine principio, sine fine fatemur,

Aeternum aeterno de genitore satum:
Quodque prius quam Sol, caelo quam Luna micaret,

Spiritui obscuras qui superibat aquas,
Quos patrique Deo, natoque adbibemus honores,

Atque humili factas fundimus ore preces:
Et sic tergemino vener antes numine numen,

Non viciis quamvis vita scelesta vacet:
Dogmata pura tamen verbi, moremque tenemus

Sacrorum, priscis qui datus extat avis:
Prodigiosa nihil foedi mendacia Papae,

Cur antes fraudes nil Mahomethe tuas:
Hoc Stygius propter furiis agitatus et ira,

Immani turbat cuncta furore Satban.
Hoc propter Latius scelerum sentina sacerdos,

Concitat in nostrum barbara regna caput.
Denique Turca ferox, longeque volante sagitta

Pollentes et equis cogit ad arma Getas.

Te coluisse nefas: te, si numeremur in illa

Turba pater, verum quae negat esse Deum:
Si Christum foede laceret lingua impia, numen

Si dieat fictum spiritus alme tuum:
Proh vero quantum sceleri daret hostis honorem,

Quam nullo armorum sollicitante metu,
Mollia securae peragentes otia pacis,

Protegeret veluti pignora chara parens?
Sed convulsa prius tellus diducat hiatum,

Ad Styga sulphureo fulminis igne datis,
Crimine quam laudem mereamur turpiter isto,

Concipiant tantum cordaque nostra scelus.
Nec tu proicies tibi dedita pectora, digni

Non quia nos, numen sed quia mite tuum.
Sed quia non tam nostra salus, quam gloria sancti

Nominis hac agitur parte verenda tui.
Non nos inventam nostra ratione tuemur

Doctrinam iniussi per tua templa Deus.
Ipse tuus nobis natus deprompta paterno,

Attulit e caelo munera tanta, sinu.
Atque ea non solum totum vulgata per orbem,

Deposito iussit concelebrare metu:
Concta fovente urens nostrae sed et igne medullas

Mentis, adest operi dexter ubique suo.
Invictas addens vires, ac nescia frangi

Pectora, docta minas spernere, docta neces.
At vero cum nos foedum ceu perdere crimen

Ipsius hoc propter munus opusque velint:
Sublato e terris Sathanas ut nomine Christi,

Nos inter nomen possit habere Dei:

Papa suas fraudes, Mabomethi numina mundunt

Ficta per immensum prodere Turca sui:
An dubium, miseris quae iniuria venit ab illis,

Quin multo, quam nos, te magis illa petat?
An dubium, scelus est, uno si numine trinum,

Exitio dignum, te coluisse Deum:
Non modo quin ipsum sceleris te crimine damnent,

Hac qui, non alia vis ratione coli:
Pellere siderea sed te quoque sede furentes,

Sis nec ut ipse, tibi sit neque turba, velint,
Quae tibi sacra ferat, precibus dominumque Deumque

Te colat, inque suis ausit adire malis?
Ergo ne nostri, ne cessa criminis auctor,

Ne cessa forti corripere arma manu,
Defendensque reos soli tibi, maxime vindex,

Pro laudis fama suscipe bella tuae.
Adsere saluifici sanctissima dogmata verbi,

Quae lacerant lingua vituperante, tui.
Nos inter firma Christi tibi parta cruore,

Quae regni fieri iura minora volunt.
Sancta voluntatis tua quae convellere pugnant.

In terris rata sint effice iussa tuae.
Ut simul ac dextra forti deieceris illos,

Sulphureo in Stygium qui fluit igne lacum:
Te solum laudet defensa Ecclesia, sanctum

Et celebret nomen tempus in omne tuum.

DE TURBATO ECCLESIAE STAtu, et bonorum oppressione querela.

O Pater, ô virtus patris et sapientia Christe,

Flatus et amborum qui sacer ore venis,

Hosce quis ex cipiet de relligione tumultus

Finis, dissidii quis modus huius erit?
Plurima secla tuum sunt per mendacia verbum

Ex quo foedatum, pro nihiloque iacet.
At nunc doctrinae qui restituere nitorem

Caelesti, et pure dogmata pura docent,
Exilio, vinclis mulctantur, morte: sed aucta

Perfruitur cunctis impia turba bonis.
Quid pater, ô cessas quid summa potenta? verax

Non certe vanis auxilio esse voles.
At vos conscelerata cohors, non summa malorum est,

Credite, mors quando perditis ipsa pios.
Summa malorum aderit iam, iamque ruina nocentum,

Fine gravis poenae suppliciumque carens.
Supplicium, series divini immensa furoris.

Heu fuge, dum potes, et dum datur hora fugae.
Heu suge, flamma Dei feruet succensa, securis

Arboris ad stirpem, qua cadat icta, iacet.
O'sed ovile tuum, rerum mitissime, dextra

A'rabidis arce cunctipotente lupis,
Qui nunc ore ruunt in nos sitiente cruorem.

Nulla salus, miseros ni bone Christe tegis.
Sed neque non tege nos, neque stans a parte tuorum,

Non famae laudes adsere, Christe, tuae.
Sis clemens, neque perpetuo tua saeviat ira.

Qualescumque sumus, nos tua turba sumus.

PRO PIO REGE PROFICISCENte ad bellum contra hostes Dei. de Psalmo Davidis XX.

ARma capit patriae pro libertate, sacrisque

Sceptra tenet regni qui tribuente Deo.
Quam mallet pacem, non hoc sinit impius hostis,

Qui posuit nostro castra cruenta solo,
Sacrilegis urens flammis loca sancta, ferensque

Excidiumque agris, exitiumque viris.
At tuus, e summo caelo, Rex maxime, vota,

Accipiat placida quae facis aure Deus.
Et velut Isacidae patribus de sanguine, promptam

Illius numquam dextra negavit opem:
Te quoque nunc tanti seruet discrimine belli,

Ipse tibi praesens auxiliumque ferat.
Ipse suum propter nomen felicia donet

Victori ad patrios arma referre lares.
Evenient optata: viden rapidissimus exta

Ignis de caeli lapsus ut arce cremet?
Scilicet ut semper superûm tua grata parenti

Ante fuit, iussu victima caesa tuo:
Haec quoque grata Deo, victis decus hostibus ingens,

Et belli spondet clara trophaeatibi.
Arma igitur validas animoso milite turmas,

Et comitante Deo proelia fortis adi.
Nec te quod numero vincit, quod curribus hostis,

Terreat, invito numine signa movet.
Tu quoniam superas caussa, superabis et armis:

Crede, Dei forti nomine victor eris.
Curribus excussus foedabit sanguine, planget

Hostis et immundam consceleratus humum.
At tu victrici devinctus tempora lauro,

In niveis rediens aureus ibis equis.

Ducentur captique duces, et barbara praeda,

Lataque sub titulis oppida versa suis.
Miles io magna geminabit voce triumphe,

Et sit io dicet laus tibi summa Deus.
Tu saluum praestas regem, tibi bellica signa,

Femineae cedunt versaque terga fugae.
Quod sacra, quod leges florent, quod cetera pacls

Commoda, sollicitus quod metus omnis abest:
Quod patriisque focis, quodrure et prole, pudica

Securoque licet coniuge cuique frui:
Muneris omne tui est. vires ammumque ministrans,

Sub nutu torques qui fera bella tuo.
Haec miles, plausu gentes populique sequentur,

Iactabunt sparsas et tibi quisque rosas.
O'Deus instinctu cuius sumus ista precati

Vota velis celeri nostra probare fide.

UT PII FRETI DIVINO AUXIlio, quamvis innumerabiles hostium copias ne extimescant: Mosis exhoratatio, Exodi XIII.

VOs vero tristes animo secludite curas,

Frigida qui timidis et quatit ossa metum.
Aegyptus tergo crudelibus imminet armis,

Nec sumus ad pugnam nos satis apta cohors:
A'fronte undarum claudit nos obice pontus,

Et tellus nostrae non patet ulla fugae.
Quid tamen hoc refert? tam nulla potentia caeli est,

Nec feret auxilium, qui tulit ante, Deus?

Praebcat effugium nobis prius aequor oportet,

Qua trita humano est semita nulla pede,
Quam nostro tingat Pharius sua tela tyrannus

Sanguine, quae sumpsit tela vetante Deo.
Spes bona det vobis animos, radiantibus armis,

Nam quos terribiles lumina vestra vident:
Certa loquor, breve tempus erit, cernetis eosdem

Divina misere cum periisse manu.
Nec potis est in se pugnanteis ferre, nec ipso

Confisos unquam deseruisse Deus.

IAZIELIS PROPHETAE. II. Paralip. XX.

PAruula quid pavida trepidas formidine, maius

Quo nihil est, verum, turba professa, Deum?
Agmina quid telis horres instructa, virisque,

In nos quae diro Marte cruenta ruunt?
Pone metus, quamvis flammas caedemque minetur.

Non hosti nostra strage triumphus erit.
Crede, fidesque aderit, teget invictissimus ultor

Pro populo praesens tela feretque Deus.
Ipse Deus, non vos, saevum pugnabit in hostem,

Solus is innumeri militis instar babet.
Vos modo, vos animos ingenti robore fulti,

De certo auxilio non dubitate Dei.
Quae Domino fidit, fractus licet irruat orbis,

Tuta illo semper vindice turba manet.

IUDAE MACABAEI. I. MACAB. III. et IIII.

HEu pavido timidis tantum scelus excidit ore,

Vincemur, nam par quis queat esse Syro?
Iam ne Deus non est, qui nobis esse solebat

Olim, nec caelo bellica palma venit?
Est opus aeternae dextrae victoria, non hanc

Non dare pugnacis militis arma queunt.
Et quoties pauci numero, sed numine freti,

Fudêre innumera castra referta manu.
Confisus telis, caelum ipsum territet hostis,

Crudeles saevo iactet et ore minas,
Matronis, pueris, senibus vim, stupra pucllis,

Et tectis flammam, tela cruenta viris:
At quota pars turbae est, rubro quae gurgite quondam

Insano periit cum duce mersa suo?
Nos votis poscamus opem, Deus ipse suorum

Accipietque preces, auxiliumque feret.
Defendet Deus ipse suositam vindice forti

Pectore quis trepido pertimuisse velit?
Et sit ut adver so nobis sub Marte cadendum,

Cur ferrum nolis per latus ire tuum?
In patriam ut possis gratum impendisse cruorem,

Proque ipsa occumbens relligione mori?
Sed feret auxilium, pereat facietque scelestus

Ut simul et miles, signaque, duxque, Deus.
Fluctibus Oceanus terram qua continet, esse

Nos curae ut discant omnia regna Deo.

MATTHIAS MARCUS DAbercusius.

ADAMI SIBERI EPINICION LIBER,

ad Iustum Ionam Theologum.

IVste bonis animi praestantibus aucte, Siberus

Accipe quae mitto munera parua tibi.
Bis duo de sacris conversa Epinicia libris

Expressi Latiis, carmine facta, modis.
Amramides rubro memorat submersa profundo,

Isacidas contra quae tulit arma Pharo.
Fundit Iabini Lapidothis castra, triumphum

Munus et aeterni praedicat esse Dei.
Regius hanc sequitur vates, qui pace potitus,

Sacratae tractat psaltria fila lyrae.
Meraris extrema sese infert parte, tyranni

Ostentatque caput, laetaque verba canit.
Si tamen haec quaeras isto cur tempore scribam,

Est ratio facti Iuste probanda mei.
Nam Pharo nunc etiam ferro quod et igne minatur,

Thariadûmque cupit tingere caede manum:
Nunc quod Iabinus victos crudelius urget,

Impositis quorum colla premit pedibus:
Davidem Saulus, Daviden Absolo vexat

Impius, infamans seque domumque patris:
Bethuliam oppugnant Olophernes mille, potentis

Ignari dextram post caput esse Dei:

Quid mea, quid potius faciat? quia scribere saecra,

Atque in Iessaeum me iuvat ire nemus,
Musa tyrannorum referat quam carmine paenas,

Qui sunt bello ausi sollicitare Deum.
Solentur nostris ut se pia pectora scriptis,

Nunc male quos urgens cumque tyrannis habet:
Exspectentque manum Domini, qua vindice, tandem

Libera erit verbum turba professa Dei.
At Pharo mergetur tumidas furiosus in undas,

Ante oculos hominum turpis, et ante Dei.
Fusus Iabinus cernet sua signa fugari,

Femineo caesus Sissara Marte cadet.
Cissides ferro fodiet sua pectora, pendens

Absolo sed quercu turpe peribit onus.
Denique mactatus tenerae virtute Olophernes

Virginis, obscoeno sanguine sparget humum.
Quod quoniam ut fiat quam primum, supplice Christum

Cum multis aliis tu quoque voce rogas:
Ipse meas aliquid quod credis et esse Camenas,

Exiguo quamvis ingenioque faves:
Quo minus in Iusti liber appareret Ionae

Nomine, nil caussae quod prohiberet erat.
Nostra igitur laeta cape munera fronte: Siberum,

Quodque facis, memori pectore semper habe.

MOSIS ET ISRAELITARUM, submerso Pharaone in mari rubro. Exod. XV.

BElla Deumque cano, Pelusiacique tyranni

Agmina Erythraeis mersa scelesta vadis.

Thariadae, Iudae genus alto a sanguine, mecum

Dicite laeticiae carmina plena piae.
Sic fieri iubet ipse, neget quis carmina iussus

Qui regit et terras, et regit astra Deo?
Qui robur nostrum, qui gloria, vita, salusque,

Qua patres, eadem nos bonitate iuvat.
Est qui Marte potens, superari nescius armis,

Qui solus dextram, qua cadat hostis, habet.
Solus promisso nullum qui ludit inani,

Fert opportuno tempore solus opem.
Sanguine iam Pharii fontes, et stagna, lacusque,

Iuerat et flumen sanguine Nile tuum.
Cuncta tenent ranae, variaeque aimalia pestes,

Et terra natis corporibusque nocent.
Dira lues pccudes, homines sacer ignis adurit,

Et laedit teneram pustula multa cutem.
Iamque tremit tonitru caelum, ruit horrida grando,

Et cum sulminibus verberat imber agros.
Quid loquar excusso confisas crure locustas,

Quae quod adhuc superat germinis omne metunts
Tres sine sole dies ierant, venit angelus ultor

Cum tandem, faetus primigenosque necat.
Ergo Pharo damnis fractus iam sponte, negatum

Ante, dat e regnis finibus ire sui.
Deseritur Nilus, iuvat evasisse catastas,

Collaque iam vinclis libera ferre iuvat.
Ad rubro fuerat ventum loca proxima ponto,

Qua procul aequoreas Magdala spectat aquase
Mutatus mentem, furiisque agitatus et ira,

Ecce Pharo multo milite einctus adest.

Saeva vel ut rursus captos in vincla reducat,

Sanguine crudelis vel lavet arma pio:
Exoritur castris clamor, premit inde tyrannus,

Effugium miseris hinc negat undamaris.
At non destituit tua nos diserimine tanto,

Prompta Deus gentem dextra iuvare tuam.
Attulit optatam nobis tua dextra salutem,

Quae quaecumque facit, maxima facta facit.
Quae velut accensis ardent cum messibus arua,

Hostis opes irae perdidit igne tuae.
Nam simul ac Borea tumidum stringente profundum,

Disicis undisoni flumina rubra maris:
Murorum nobis instar firmata patescunt

Aequora, dant tutas et sine classe vias.
Ergo fugam capient, suriata voce tyrannus,

Scilicet et pontus pervius, inquit, erit?
Utque sit hoc, quis non siccum transire prosundum

Si poterunt illi, nos quoque posse putet?
An Deus Isacidûm maior, quam numen Anubis,

Numen et Isi tuum, numen Osyri tuum?
Aut magica toties impune illuserit arte

Amramides, dederit tantaque damna mihi?
Imo age rumpe moras, sugitivaque corpora servos

Invalidos, miles, Marte favente preme.
Protere, sterne, feri, iugula, victoria nostra est,

Quas ô quas poenas gens scelerata lues?
Sic ait, et madium (quid non furor audet?) in aequor

Caecus, acerba fremens, ipse cohorsque ruit.
Cum subito emissis confusa revoluitur Austris

Unda, redit cursus, qui fuit ante, mari.

Numina quid Phario regi sua, quid sua prosunt

Militis innumera castra referta manu?
Correptus toriti rapida vertigine fluctus,

Obruitur saevo terque quaterque mari.
Subsidunt et equi, currusque, et vulgus, et ipsi

Missa velut pelago plumbea massa duces.
Ut nemo cladi tantae superesset, abire

Qui posset patrio nuntia ferre solo.
Cedite falsorum iam cedite numina diuûm,

Quae stulta gentes credulitate colunt.
At tibi sit decus, imperiumque, et gloria soli,

O omni marior maxime laude Deus
Nemo tibi similis dextrae virtute potentis,

Immenso similis robore nemo tibi.
Tu pius et clemens, placida bonitate tueris,

Qui tua non ficto numina corde timent.
Te nihil est maius, nihil est te sanctius uno,

Omne venit nobis te tribuente bonum.
Nunc crgo, qui dum fremitu omnia complet inani,

Nesciit insanae mentis habere modum:
Nunc iacet ergo Pharo, rupto telluris hiatu,

Per pontum Stygias iussus adire domos.
Maxima qui solus facis, augustissime rerum,

Quae laus tota tua est, gloria tota tua.
At nos securos pelagique hostisque periclis

Immunesque iubes omnibus esse malis:
In melle ut ducas et lacte fluentia rura,

Culta Palaestino rura beata Syro.
Te iam nunc horrent trepidae formidine gentes,

Dura quibus pavidus concutit ossa metus.

Corda micant regum quis parent ditis Idumes

Sceptra, Moabitis territa corda micant.
Qua Cananaea patet tellus, animusque colonis,

Et fracti robur corporis omne labat.
Quos timor ô utinam, facias, non ante relinquat,

Promissum teneat quam tua turba solum.
Sed facies, omnes veluti de marmore signa,

Ad nomenque sines diriguisse tuum.
Hostibus invitis mansuras ponere [(printer); sic: poneres] sedes,

Caerula Iordanis qua fluit unda, dabis.
Ad templi duces delubra faventia votis,

Quae tibi legisti montis in arce tui.
In quibus aeterna celebreris laude, salute

Pro populi praesens invigilesque tui.
Salue opifex rerum, tellus cui seruit et aether,

Omnia qui dempto fine creata regis:
Et nos et mersum memorantia nostra Pharonem

Carmina, pacato numine dexter adt.

DEBORAE ET BARACI, DEuicto Iabino, et occiso Sissara, Cananaeis. Iud. V.

AEterno dignas mea carmina dicite laudes,

Omnia siderea qui regit arce Deo.
Dicite compedibus liventia crura gerentes,

Thariadûm populos vincula nulla pati.
Hostibus et prompta plebem virtute peremptis

Exornasse domum fixa per arma Dei.
Qui terras lata reges ditione tenetis,

Fertis honorata sceptra manuque duces.

Ore favete, Deus princeps mihi carminis, an'ne

Non iuvat aeterni discere facta Dei?
Facta quibus caelo Isacidûm se gloria tollit,

Tempore quam nullo fama tacebit anus.
Per monteis, silvas, et devia lustra ferarum,

Ante tuum populum cum graderere Deus:
Aethereo tangit qua vertice celsa Seirus

Sidera, Idumaeae terraque culta patet:
Ingenti tremuit tellus concussa fragore,

Subseditque tui pondere pressa Deus.
Creber et emicuit collisis nubibus ignis,

Decidit in latos largus et imber agros.
Exiliere suis montes de sedibus, instar

Delicuit fusus Sina Fluentis aquae.
Contudit Amramides Oggumque Seonaque, regna

In Cananaea armis et patefecit iter.
Peneades refluis Iordanes substitit undis,

Aestiva quamvis plenior iret aqua.
Quid loquar Hierichûs quod procubuere tubarum

Subruta murorum moenia firma sono?
Hostiles posses [(printer); sic: posces] turmas ut fundere, Phaebus

Sistitur imperio Iosua magne tuo.
Oppida vastantur, laqueis captiva tyranni

Et dare coguntur colla liganda duces.
Iamque Palaestinae, deletis hostibus, orae,

Omnia Thariadûm moenia iuris erant.
Florebant armis, florebant legibus, ullae

Gens erat Hebraeis nec pietate prior.
Enuidit natura malum proclivis ad omne,

Quae nostras sanctas non sinit esse vias.

Et iam complerat Moses sua fata, suprema

Et iam Nunidae venerat hora duci.
Ergo paulatim retro fortuna referri,

Prolabi, nobis quod fueratque, decus.
Anathidae donec sub tempora vidimus hostem

Inferre in nostras barbara signa domos.
Vidimus abductis patrios squalere colonis,

Quos bove captivo victor arabat agros.
Sissara nongentis falcatis curribus instans

Oppressae gentis diripiebat opes.
Iura dabat rudibus nemo, pro lege, tyranno

Quidquid Iabino complacuisset, erat.
Quam tua sed bonitas Deus omni tempore praesto est,

Pectore quos toto paenitet esse malos?
Aspicis ex alto flentes sublimis Olympo,

Et miseris prompto numine dexter ades.
Non er at Isacid is inter tot milia quisquam

Audax qui forti sumeret arma manu,
Pro patria intrepidus caput obiectare periclis,

Intrepidus chara pro patriaque mori.
Sola Dei verbo Lapido tbis freta putavi,

Aspera pro populo bella ferenda meo.
Ergo novos etiam tellus Hebraea triumphos,

Auspiciis vidit signaque capta meis.
Non ipsa ar mavi multos in proelia, vincit

Magna etiam pauco milite castra Deus.
Parua manus mecum, pars contemptissima vulgi,

Hostibus est caesis fortiter ulta suos.
Quos tamen e ducibus movit commune periclum,

Militiae partem iussit et esse piae:

Quam bene de patriae meruerunt lege, sacrisque,

Quae sibi confirmat sola placere Deus?
Scilicet ilorum seri meminisse nepotes,

Factaque non humili voce referre volent.
Teque adeo in primis, qui lauros hoste sugato

Victrices magna laude Barace geris:
Te, nomenque tuum referent ad Chisonis amnem,

Dicentes iussu bella peracta Dei,
Et quibus ornatis muli flectuntur habenis,

Ignaris legum qui dare iura solent:
Et quos subiectos regum mandata coercent,

Cogit non solitas et labor ire vias.
Non decus est sine me pa tum tibi, fortia testis

Qui vidit celso proelia monte Thabor.
Proelia iusticiae Domini monumenta, perennem

Roboris et famam vulgus inerme tui.
Auctor ego audendi; nec tu fortissime, dicta

Sprevisti nostro quae dabat ore Deus,
Dena fide armatus sed n hostem milia raptans,

Adversas forti milite frangis opes.
Fama igitur veluti longo dicctur in aevo,

Quae mea iuncta tuae, quae tua iuncta meae est:
Nunc quoque Abinoade pro parta grata salute

Victori mecum carmina funde Deo.
Praedones praedare tuos, dic arma Deborae,

Et tumidi currus succubuisse ducis.
Succubuere mihi currus atque arma, tyranni

Ad nostros cccidit gloria fracta pedes.
Ergo Amalechitas delerit Iosua, laudis

Nomen et Ephramidae tempus in omne ferant:

Beniamidae celebres tulerint ex hoste triumphos,

Et qui sunt forti Machire cumque sati:
Non minus haec claros victoria Zabulonis,

Semper inextincto tollet honore duces.
Non tua castra minus, tua signa Baracesequutos

Isachari proceres fama sub astra feret.
Inclita Naphthalidum minuetur gloria, retro

Conversis Phaebus quando recurret equis.
At quur suppetias nobis Rubene creati,

Quur nihil auxilii Basanis ora tulit?
Turpe sibi mecum proficisci ad bella putarunt,

Femina dux illis despicienda fui.
Tutius est visum caulas servare, locisque

Lanigeros solitis pascere posse greges:
Quam strepitum belli, sonitusque audire tubarum,

Fortiaque armata spargere tela manu.
Mercibus et lucris Dano gens orta vacabant,

Portubus Aseridae, littoribusque suis.
Non bene compositis optantes structa tigillis,

Ignavi paruas, tecta habitare, casas:
Quam libertatem patriae auxiliaribus armis

Adserere, et legum restituisse decus.
Et cur non belli indoctos armaret in hostem,

Qui vitae curam non habuere suae?
Ausus et ex nobis, faceret, sperare tyrannus

Ut spolia ipse suo tincta cruore daret?
Hic ubi Thanaei prope flumina curua Megidi,

Agmina Iabini tota perempta iacent.
Sissara te contra caelumque et sidera caeli,

Pro populo pugnam sustinuere Dei.

Corripuit galeas Chison, et tela virorum,

Vortice voluisti scuta Cadume tuo.
Benique quadrupedum protrita cadavera cursu,

Calcarunt nostri saguinolenta pedes?
Meroma infelix, Cananaeis ausa favere

Hostibus, et populum deseruisse Dei.
Quid'nam, quid de te qui nos tegit angelus inquit,

Illius iratus quid canit ore Deus?
O'gravior a brevi surgant tibi perfida bella,

In quibus exemplo destituare tuo.
Non miseros fletus, gemitus non audiat ullus,

Sed maneas hosti diripienda tuo.
Angelus haec. at nunc tua praestantissima matrum

Heberi, quo digno carmine facta canam?
Fugerat e pugna, fugientem suscipis ipsa

Comiter, hospitio Sissara iunctus erat.
Poscenti laticcs, nivei das pocula lactis,

Compositi somno membraque veste tegis.
Iamque quis audacis non fortia facta puellae

Miretur, iusto facta probante Deo?
Ergo tenes clavum laeva, dextraque reducta

Tempora crudeli figis in ipsa viro.
Ille cadit, iactans corpus tellure cruenta,

Occupat aeternus lumina laesa sopor.
Ille cadit, cunctae pariterque iraeque minaeque,

Et tantae nomen femina laudis habes.
At dum diversa procul haec regione geruntur,

Quae reducem natum finxerat ante sibi.
Spemque metumque inter dubia, beu cur tardior inquit

Mater, devicto filius hoste redit?

Pilane non referent, nec equos currusque reducent?

Me miseram, si quid tristius ille tulit.
Me miseram, ingeminat. nurus at, corrumpis ocellos

Quid lacrumis, inquit? si valet ipse, venit.
Sed valet, et iamiam curru sublimis in aureo,

Aut acri rediet conspiciendus equo.
Munera militiae, ducibus sua signa secutis,

An non distribuat corpora capta, suis?
An non distribuat preciosaque stragula, vestes

Murice quae tinctae Sidonioque rubent?
Et sibi praecipue [(printer); sic: praecipuae] forma praestante puellas,

Sudorique legat praemia digna suo?
Talibus illa quidem. Sed spes decepit inanis,

Feminea caesus nam iacet ille manu.
Munera nec nati cineri dabit ultima mater,

Nec charo lacrumas uxor amata viro.
Ille iacet, quoque ille modo, cadat impius omnis,

Numina sunt odio cui tua magne Deus.
At quicumque timent, qui te vener antur, amantque,

Pro pietate illis da bona cuncta tua.
Ut veluti nitidum Phoebus cum sustulit orbem,

Dispellit radiis nubila densa sus:
Agmina disiciant te sic inimica favente,

Devictos hostes sub pedibusque premant.

DAVIDIS REGIS ET PROPHETAE, deletis hostibus, et regno constituto. II. Historiae Regum XXII.

ARma, manusque meae, mea magna potentia, virtus,

Praesidiumque meum, confugiumque Deus,

Arx, murus, clypeus, victoria, palma, triumphus,

Pax, decus, imperum, gloria, vita, salus.
Ut te chare parens imis resoluta medullis,

Vis ardet vero mentis amore meae.
In laudesque tuas abit et praeconia pectus,

Ac vena ingenii quantulacumque mei.
Tu genus, Uranie, caelo quae ducis ab ipso,

Uranie verum psallere docta Deum:
Huc ades, et memora repetens ab origine, vitae

Ut vacet a meritis pars mihi nulla Dei.
Hostiles solita praesens bonitate tuetur,

Dum caput insidias inter et arma meum.
Exiliique fugas inter, populique furores,

Mortis et inferni terrificosque metus,
Promissisque suis motus, puraque profectis

Quae mea non patitur vota perire fide.
Non unquam bonus et verax, sibirebus in arctis

Pectora fisa potest deseruisse, Deus.
An quae per cunctas res sunt notissima terras,

Hoc quondam ad Nilum non satis acta probant?
Quando Paraetonia ferus impietate negabat

Egressum Isacidis e regione Pharo?
Quassata ingenti tremefacta est murmure tellus,

Ardua quaeque suis sunt iuga mota locis.
Turbine fumabat piceo, rutilaque favilla,

Irati veniens spiritus ore Dei.
Non alter calidis quam qui fornacibus ignis

Aestuat, et rapidus proxima quaeque vorat.
Nec mora, depresso descendit ab aethere, secum

Fusaque sub pedibus nubila densa trahit,

Pennigerisque celer quibus insidet ipse ministris,

Atque volans alis Auster et Eure tuis.
Undique cingebat spissa caligine tectum,

Qui caecis aer nubibus ater erat.
Discutiunt tamen hunc ignes per inane micantes,

Atque dehiscentis fulgura crebra poli.
Grandine iamque hostes, iam fulmine percutit, irae

Et seruit mundi machina tota, Dei.
In luctus animum maestum dat tristis Osiris,

Occulis at fugiens territe Nile caput.
Praebet iter pontus, terras queis clauserat hostis,

Obruitur pelagi tota Canopus aquis.
Sic Deus Isacidas. at me nunc ordine pande

Iuverit, Uranie, quotque, quibusque modis.
Paruus eram, patrios pascens in montibus agnos,

Qua stat Ephrataeo Bethla vetusta solo.
Mittor in imperium magnum Samuele vocante,

Fortibus et ponor fratribus ante meis.
Cissides furit, ac saevas ardescit in iras,

Me contra iniustas propripiturque vias.
Nec mihi tot faciunt mitem placidumque pericla

Exhausta imperii pro ditione sui.
Ipse Gignataea non caesus mole Golias,

Filia non regis quae mihi iuncta toro.
Exul agor, patriae finesque domumque relinquo,

Cur mihi non vitae sit timuisse meae?
Quas non desertas explevi erroribus oras,

Heu nusquam tuto dum licet esse mihi?
Naiotha nunc, Noba nunc, nunc me videre Gethaei,

Maonii saltus, Engada, Adula, Siphis.

Usque adeo nulla mihi fas consistere terra,

Semper et in nobis est fuga caussa fugae,
O! quoties inter dubius vitamque necemque

Essem cum toto pectore nullus ego:
O! quoties dixi, Me me pater optime serva,

Si nosti factis crimen abesse meis.
Audiit, et servat. quid nunc tibi Saule furenti

In me profuerunt spicula missa manu?
Et vivo, et dominor. tu qui tibi sceptra perennis

Fingebas regni, sed renuente Deo:
Caesus ab ipse tua dextra cadis, omnia tecum

Vertis et imperium, remque, domumque tuam.
Saepe quidem potui, sed non ego laedere doctus

In dominum volui stringere tela meum.
An mihi per facinus, per caedem regna pararem

Insanus, caelo quae dabat ipse Deus?
Impietas Saulum regnis excussit: amica

At sceptro ornavit me tua dextra Deus.
Quod mea mens non est foedis obnoxia factis,

Sed legesque tuas, iustitiamque [(printer); sic: iucticiamque] colo.
Quod posita est a me nostrae custodia linguae,

Ne laedant numen verba proterua tuum.
Scilicet est qualis tibi quis, tu talis es illi,

Cum sancte es sanctus, cumque nocente nocens.
Dedita mens quorum tibi dum tua iussa facessunt,

Te pura fidei simplicitate colit:
His reddis clemens amplissima praemia, numquam

Est fraudi virtus, et pia vita bonis.
At nimium iratus punis, nimiumque severus,

Mente nihil quidquam quos pudet esse mala.

Qui tua vaesano contemnunt pectore iussa,

Inflati verbum despiciuntque tuum.
Hoc Saulo nocuit, multis quod et ante tyannis,

Ferre nequit fastus altaque verba Deus.
Ille probat, magnae qui non sunt laudis avari,

Concipiunt quorum pectora turpe nihil.
Et non cessabit tandem maledicere livor,

Quaeque mihi tribuit carpere dona Deus?
Cuius et e tenebris erepto et mille periclis,

Praetulit ad regnum dextra benigna faces?
Sed satis invidiae responsum est. attrabe lora

Uranie, et coeptam currere perge viam.
Occiderat Saulus, sed non sors occidit una,

Saevire in vitam sueta caputque meum.
Finitimi coeunt reges ad proelia, parte

Martiaque ex omni classica pulsa sonant.
Palmiferis et qua campis habitatur Idume,

Quaque Moabitae ditia rura tenent.
Hinc Amalechitae, gens hinc Ammone creati,

Inde Palaestini tristia bella parant.
Concitat Euphratis populos Adaserus,e t in me

Assyrii robur militis omne rapit.
Quid tamen hos inter motus, tutusque sacerque

Non'ne fui genitor numine magne tuo?
Aeratas dextra rupi victrice cateruas,

Per te murorum moenia transilii.
Nulla mihi se gens adversis obtulit armis,

Non dederit feruas quae mihi victa manus.
Parcite cui praesto est numen violare, suorum

De vita semper curam agit ipse Deus.

Et verbi, ut clypeo tectos, virtute tuetur,

Quo nihil ut verum, sic mage forte nihil.
Invictus Deus est et veracissimus, et non

Aeterni verbum sit quoque tale Dei?
Et tales faciat, quos illi fidere cumque,

Sincero affectu mentis et esse iuvat?
Non ego laudari dignus, mihi gloria summa est,

Non unquam genitor displicuisse tibi.
Tu nobis robur praestas, viresque secundas,

Successu careant ne mea bella bono,
Me pede veloces pernici vincere ceruos,

Hostis inaccessas et superare vias:
Me facis adversis fortem concurrere signis,

Martiaque invicta mittere tela manu.
Nostra triumphali devincis tempora lauro,

Victor ut insigni clarus honore ferar.
At tempus nati nunc impia bella referre,

Me patrem contra cum tulit arma suum.
Absolo turbator regni scelerate paterni,

Sic esse oblitum te potuisse Dei:
Impius ut bello, dominandi caecus amore,

Sanguinis auctorem persequerere tui?
Dignus ego plecti fateor, non dignus at ipse

Absolo tu poenae qui mihi caussa fores.
Sedibus ergo etiam, pulsum regnoque domqoe

Restituit patriis dextra benigna Dei.
Nec fuga tam turpis, reditus quam laetus, ab ipso

Exilio maior gloria facta mea est.
Absolo dat poenas. illius castra secutis

Impia naem caussa est, verba superba cadunt.

Et iam fortis abest longe illis gloria, longe

Qui fuerat ficto multus in ore Deus.
Quae pia lingua facit, Deus audit vota. scelestas

Aversa surdus negligit aure preces.
Ergo velut sicci dispellit corpora ventus

Pulueris, in nullis invenienda locis:
Utque lutum pedibus calcatur, ubi imbrifer atris

Nubibus assiduas fuderit arcus aquas:
Sic ego disieci, nati sic tota rebellis

Numine protrivi castra favente Dei.
Iamque adeo super unus erat, qui bella moveret

Bochrides, populi seditione potens.
Sed neque respondit coepto fortuna furori,

Dignaque periurum poena secuta virum est.
Cogitur obsessus, persuasis voce puellae

Dum dare militibus colla secanda suis.
Gratia magna Deus tibi, per quem tanta pericla,

Tot cavi factas insidiasque mihi.
Tot mactavi hostes, inimica tot agmina fudi,

Perfida qui tulerunt in caput arma meum.
Per quem nunc validis sedeo moderator habenis,

Et regum nostro sub pede colla premo.
Infestosque prius populos, genteisque guberno,

Qui legesque meas, et tua verba colunt.
Denique defensa haec est per quem grata senectus,

In laudesque tuas carmina facta canit.
Carmina perpetui meriti testantia famam,

Regis Iessaei quo genus omne beas.

IUDITHAE, INTERFECTO Olopherne. Iudith XVI.

HVc agite o matres, pueri, innuptaeque puellae:

Huc properate senes, huc properate viri.
Tympana rauca manu, crepitantiaque aera movete,

Et sonet e vestro plurimus ore Deus.
Ille deus mentem qui regibus eripit, ille

Qui turbat forti Martia castra manu.
Qui Domini nomen tenet immortale, salute

Pro populi vindex invigilatque sui.
Qui dirum avertens nostris ceruicibus hostem,

Conicit in turpem barbara signa fugam.
Cor pavet admonitu, gleido cum tristis ab Arcto

Mî facies belli sanguinolenta subit.
Miserat Assyrius totas in proelia gentes,

Iordani Euphrates vincla scelesta parans.
Iamque acies campos opplerant, flumina, valles:

Quocumque aspiceres, nil nisi miles erat.
Impie crudeli spirans immania monstra,

Pectore iactabas quas Olopherne minas?
Deiecturum arces, flammis urbesque daturm,

In quibus occiderent corpora capta virûm:
At cum matronis pueri longo ordine ducti,

Euinctas ferrent ad sua terga manus,
Sed Deus ipse suo crudelibus obstitit ausis,

Quo quaecumque facit numine magna facit.
Quodque magis mirum, te sternere cuncta parantem

Barbare, non stravit Martia dextra viri.
Femina te vicit, belli non utilis armis,

Sed niveae lanae, sed magis apta colo.
Abstulit ense caput tibi Iuditba Meraris, ante

Abstulerant oculos lumina nostra tutos.

Captivae te forma prius quam dextra peremit,

Forma fuit vitae nostra ruina tuae.
Et Tyrio vestes distinctae murice, quique

Tinctus Orunthaeo rore capillus olet.
Auratusque sinus, teneras gemmataque platas

Exornant nivei quae mihi vincla pedis.
Tempus erat quo sol cum iam caput occulit undis,

Emergut orbes sidera pulchra suos.
Instructis hostis dapibus sociosque ducesque

Accipit, apposito pervigilatque mero.
Huc, ait, huc etiam veniat captiva Bagoe,

Quanta mihi feret hac gaudia nocte Venus?
Iussa adsum, sed non lateri iungenda tyranni,

Mortem ipsi portans, Assyriisque fugam.
Iamque gravis multo somnum faciente Lyaeo,

Funereo sternit ebria membra toro.
Ergo in conclavi cum solo sola relicta,

Tanta uti quis non commoditate velit?
His affata Deuminunc ô mihi suffice vires,

Nunc pater invictum robur habere iube,
Si nomenque tuum, patriaeque ultura salutem,

Numinis huc veni freta favore tui:
Quamque loquor citius vagina libero ferrum,

Et ferio forti barbara membra manu.
Inde caput collo eripio, truncumque relinque

Et repeto victrix moenia Bethuliae.
Mane erat, in bellum tota descenditur urbe,

Et lituus pugnae signa cruenta dabat.
Mirantur Medi, Persae prodire cavernis

En aiunt mures sustinuere suis.

Tu tamen haud dubita domini turbare quitetem,

Et propere huc nobis siste Bagoe ducem.
Ut thalamum intravit, proh quantum femina nocte

Assyriis clamat hac dedit una mali?
Desecta ceruice ducum fortissimus eheu,

Heu iacet immunda sanguinolentus humo.
Ilicet attonitique indignantesque fuisse

Hoc ausam, turpi dant sua terga fugae.
Nulla mora est, animos secum numenque ferentes,

Irruit hinc populi tota caterua mei,
Et velut imbelles pueros agitantque ruuntque,

Et mactant hostes, et spolia amp8la ferunt.
Haec est, haec iusto victoria digna triumpho,

Cuius ad invictum laus referenda Deum.
Tu deus immensa polles virtute, tuoque

Machina nil mundi numine maius habet.
Omnia te metuunt, seruit tibi quidquid ubique est,

Atque oris non sunt irrita verba tui.
Frangis et attollis vires in milite, caussa

In turpi excutiat tela pudorque facis.
Ut durent animum, rigidumque adamanta tyranni

Et silicum venas pectore claussa gerant:
Inviti pallent tamen ad tua verba, minorque

Non est quo paudi saepe timore tremunt:
Quam rabies terrae caecis inclusa cavernis

Ventorum, montes quae violenta quatit.
Ferre tuam nec enim, quam quin ut cera liquescant

Nec rupes iram sustinuere, queunt.
Qua bonitate iuvas at qui tua iussa sequuntur,

Nec ficta Dominum te pietate colunt?

Non tibi inaurato sic scilicet hostia cornu,

Sacratisque placent exta cremata focis:
Ut purae candor mentis, probitasque fidesque,

Victima qua non est gratior ulla Deo.
At vos exemplo monitae resipiscite gentes,

Quae facitis populo bella scelesta Dei.
Ponite crudeles irasque, minasque tyranni,

Induit in nostrum queîs furor arma caput.
Turpiter intereunt, nec tantum fabula fiunt,

Quicumque oppugnant quos iuvat esse pios:
Aeternas sed et in poenas in nocte profunda

Conicit illorum noxia membra Deus.
Luctus ubi gemitusque sonant, tractaeque cathenae,

Tisiphonesque atra torta flagella manu.
Angue ubi perpetuo sontes laniantur: inultos

Usque adeo sanctos non snit esse Deus.

ADAMI SIBERI AEOLOSTICHON liber Primus.

AD VALENTINUM GRAuium Ruspensem.

NEc sic Tantalides Phocaeo charus Orestes,

Nec sic Euryalo Nisus amicus erat:
Ut nostris animis suavissime fautor inhares,

O'mihi non unquam dissimulande Gravi.
Eive ferit radiis terras, seu pronus Ibero

Phoebus anhelantes gurgite mergit equos:
Ante meos praesens oculos tua dulcis imago

Haeret, et est memori nomen in ore tuum.
Quod quamvis faciunt mores et pectora, nondum

Protrita multo candidioranive:
Est tamen et propior tibi quae coniungit Adamum

Caussa, mei constans, nec dubitatus amor.
Ex quo Fabricius nam me tibi tradidit olim,

Atque tuos inter fecit habere locum:
Pigrior an'ne unquam nostris tua gratia rebus,

Aut aliqua officii pars mihi clausa fuit?
Quot Sicyon baccis, uvis quot Tmolus abundat,

Africa quot spicis, fertilis Hybla thymis:
Erratur quot silva feris, agitabilis aer

Pulsatur pennis, pisce natantur aquae:

Omnia comprendam, tribusti munera nobis

Quanta, modis possim quam memorare meis.
Non ergo non caussa satis tua nomina iusta est,

Semper inoblita cur ego mente geram.
Atque ô dii faciant, tandem sors dura recedat,

Et ferat antennas mollior aura meas.
Ut tibi vel minimam partem, minimamque rependens,

Declarem, meriti me meminisse tui.
Sed quoniam fatis nimium prohibemur iniquis,

Sors mihi quas solas nostra ministrat opes:
Accipe non magnis quae nunc ingesta libellis,

Ingenii mitto munera parua tibi.
Munera parua quidem, sed quae si pectora dantis

Spectes, magnorum pondus et instar habent.
Dignus eras scripto, fateor, meliore: sed esse

Haec quoque grata tibi qualicumque puto.
Posterius nobis aderit cum Cynthius, illi

Aspirans, tibi quod nunc meditamur opus:
Tum igilata mihi cura maiore, Siberi

Accipies animi pignora pulra, tui.
Interea exiguum non aversatus honorem,

Nos ut ames solita pro pietate: Vale.

AD CHRISTUM OPTIMUM Maximum.

SIc tibi Christe Deus, servati conditor orbis,

Quem tremit immensi machina tota poli,
Moenia caeulei supra stellantia caeli

Seruiat angelici concio sancta chori:
Sic quam servares aeterna ex morte, tulisti

Sanguinis atque animae prodigus esse tuae,
Te solum laudet tibi grata Ecclesia, vero

In terris celebret nomen honore tuum:
Aspice nos placido, quo conspicis omnia, vultu,

Accipe sollicita votaque facta prece.
Assidue miseros hostis dum more leonis

Circuit, heu qua non parte timendus adest?
Ut iunctum possit tecum confundere foedus,

In Stygia et captas addere uncla manus.
Scilicet ex illo rapido cum fulmine caelo

Tartareas cecidit pulsus adusque lacus:
Exercens immane odium, te dante salutem

Aeternam, positos nos dolet ante sibi.
Sed tu nostrarum praesens fiducia rerum,

Illius occultos ne patiare dolos.
Caeperit insidiis, nec opina fraude, parentes,

Dum suadet vetita carpere poma manu:
Mortis aperta via est proper quae, saeva tyrannis

Peccati in nostrum procubuitque caput:
At nobis mentem fidei da robore fultam,

Aethereo sensus perlue rore meos.
Da cultus tribuam veros tibi, vota precesque.

Quîs sine nulla abeat nox mihi, nulla dies.
Primigenae quantum non tardant semina culpae,

Proelia cum vitiis irrequieta geram.
Non Venus, aut vinum, non fallax alea, fuco

Non perfusa animum gloria sollicitet.
Sim gratus patriae, charis iucundus amicis,

Sentiat officium plurima turba meum.
Sed neque Pactoli veniat mihi dives arena,

Aut fluat in tectis aurea lympha Tagi.
Pinguia fecundi ruris non mille requiro,

Quae validi vertant arua serenda boves.
Parua seges, paucique satis sine foenore nummi,

Dum flagret nostrum pectus amore tui.
Dum lucerna meis pedibus tua verba, nec unquam

Dogmata sacrilego falsa furore sequar.
In populi coetu proprio tibi sanguine parti,

Quam tua vox nostra dulcis in aure sonat?
A'te sancitas leges servare sacrorum

Quam iuvat, et pueris tradere posse senem?
Aut quando tristes agitat mens anxia curas,

Maerores illis rite levare meos?
Hoc te dante mihi contingat Christe, superbi

Damnosas quidquam nil moror orbis opes.
Quinetiam si me iubeas extrema subire,

Ferre famem, maciem, verbera, vincla, necem:
Per te quidquid erit patiar, mea vita: sit ipsum

In te dulce mihi vivere, dulce mori.
Interea stuiisque meis Musisque faveto,

Ad laudemque tui dirige Christe Deus.
Castalia cingant alii sua tempora lauro,

Labra Medusaeo sicca liquore levent:
At mihi de Libani sertum sit fronde, sacratae

Pocula Iordanes plena ministret aqua.
Ut tua concelebrans grato praeconia versu,

Nomine deducam carmina digna tuo.

AD IOANNEM RIVIUM Atthendoriensem.

BElla sonent alii, Phoebumque morentur in armis,

Fertile qui vena divite pectus habent.
Delicias alios. molli compoonere versu,

Nec pudeat Veneris furta referre suae:
Sint qui mordaci distringant carmine, scripta

Inque bonos edant sanguinolenta viros:
Sint Epicurae qui dent praecepta culinae,

Et doceant quo sint vina bibenda modo:
Denique materiam sumat quam quisque probarit,

Venturum qua se speret in ora virûm:
Me Rivi sacris iuvat invigilare camenis,

Sanctaque Iessoeae fila movere lyrae.
Instar dum verno quae flores ingerit aluco,

Atque favos dulci nectare stipat apis:
Per thyma saluifici volitans sanctissima verbi,

Musarum includo, quae placuere, favis.
Hoc sedet ex illo studium mihi tempore, castas

Quo puer ad Musas ausus adire fui,
Admovi fontique tuis hortatibus ora,

Bellerophontaei quem facit humor equi.
Non quod me sperem laudes attingere, verso

Carmine Davidis quas Eobanus habet,
Quas habet aeterno labris qui figere Christo

Sancta iubet sanctis oscula Stigelius:
Aut qui Fabricuius Venusina dividit aure,

Quae ferit Aonia carmina sacra lyra:
Sed ne grata Deo non sint data munera venae,

Et vis ingenii quantulacumque mei.
Nec sacra mî statuent finem nisi fata canendi,

Semper in hoc noster tramite curret equus.

Si dubitem, quin hanc mentem grateris Adamo:

Non tua sat fuerint pectora nota mihi.
Sed mihi grataris. iuvet at me Christus Apollo,

Utque velit libris dexter inesse meis:
Molle ferens pro me costumque et thuris honores,

Illum sollicita devenerare prece.
Sic mihi dictabunt faciles pia carmina Musae,

Famaque erit scriptis non aliena meis.

BEATITUDINIS VERAE DESCRIptio: de Psalmo Davidis XXXII.

TER quater ô felix, sua cui dleicta remissa,

Inducta veluti condita nube latent.
Felix, qui Domino dum se peccasse fatetur,

Eoquitur iutii dedecus ipse sui.
Nam nec erunt fraudi sua facta scelesta nocenti,

Iusta nec in miserum saeviet ira Dei.
Ille etenim clemens, nec inexorabilis ulli est,

Quem modo peccati paenituisse patet.
Nostra quidem tacitus tegerem dum crimina, foedis

Blandirer utiis dum malus ipse meis:
Quam tristi anxiferos passus sum mente dolores,

Quam patuit curis area lata meis?
Corporis arebant exhaustis ossa medullis,

Squalebant turpi pallida membra situ.
Maestus eram, gemitu commista querela sonabat,

Nec nox grata mihi, nec mihi grata dies.
Et velut assidui soles, quando aestifer aruis

Messorum exurit corpora nuda canis,
Tellurem siccis findunt feruoribus ustam,

Nec facies aruis, quae fuit ante, manet:
Pectora sic ardor torrebat nostra furoris

Divini, admissae conscia nequiciae.
Ut vero dixi, tibi crimina cuncta fatebor

Chare parens, misero, nam potes, affer opem:
Protinus ad sanam coierunt vulnera pacem,

Et dixti, placidae gaudia mentis habe.
Dicere nemo potest vitio sum purus ab omni,,

Et cor solicitant crimina nulla meum.
Corpora nam quamvis non turpi obnoxia facto,

Sit quamvis nullum dextera adorsa nefas:
Insinuata haerent ipsis delicta medullis,

Intima peccatum viscera mentis habent.
Ergo etiam sancti Domino sua damna querentur,

Proque tua veniam te bonitate petent.
Dum veniamque petent, non tu mitissime rerum

Permittes nullum pondus habere preces.
Non modo ne stimulis mentem pungantur acerbis,

Nec faciat pavidis conscia culpa metum:
Verumetiam, veluti iactantur in aequore nautae,

Ventorum rabie quum maris unda tumet.
Si stabunt illos circum infinita, minentur

Quae mortem, praesens exitiumque, mala:
Numine divino tecti, sic usque periclis

Caelestem mediis experiantur opem:
Ut quamvis vasto totus ruat impete mundus,

Non illos ulla laedere parte queat.
Me certe tua cura tegit, tua dextera servat,

Auxilium praesens fersque refersque mihi.
Et quoniam solus rerum es tutela mearum,

Per numeros omneis hocque tuere caput:
Te merito grato celebro quoque carmine, lingua

In laudes iure est officiosa tuas.
Tu mihi discussa caeca caligine mentis,

Luce facis clara fulgeat orta fides.
Tu facis ut firmo ponam vestigia gressu,

Certa tui verbi qua via praebet iter.
Tu mihi curarum requies, tu rebus in arctis

Quassatae solus portus et aurarati.
At vos nil puduit quos in scelus ire, priora

Confessi placido crimina quisque Deo:
Discite iustitiam: peccatum ponite, namque

Infestus punit facta scelesta Deus.
Utque ferox plagis contusus membra caballus

Indomito duros accipit ore lupos:
Dextera sic Domini feriens irata malorum

Ceruices cogit frena pati rigidas,
Dignaque dat meritis illorum praemia: sero

Si qua venit, magno foenore poena venit.
Saepe quidem videas opibusque et honoribus auctos,

Ardua conspicuum tollere ad astra caput.
Sed tamen interea curarum pectora morsus

Fine quibus dempto discruciantur habent.
Attonitos furiae surdo dum verbere cedunt,

Et quatit occultus nocte dieque metus.
Securae vero defunctos tempora vitae,

Cum trahet in Stygiam lucidus [(printer); sic: uridus] orcus aquam:
Tum demum aeterna poenas sub nocte nocentes,

Immaneis poenas, perpetuasque ferent.
Haec speranda malis: iustis pax, vita, salusque,

Gaudiaque admistos non habitura metus:
Vos quibus elati laetos diffundite vultus,

Sincera colitis qui pietate Deum.
Et celebrate illum. meritas quam dicere laudes,

Credite, res non est gratior ulla Deo.

SERVI ABRAHAMI PRECES, cum legatus in Mesopotamiam missus esset ad adducendam Isaaco coniugem. de Cap. Gen. XXIII.

PRosper ades, precibusque favens, pater optime, nostris,

Haec mea pro domino sint rata vota meo.
Tandem iter emensi, iussa consistimus ora,

Hic ubi muscosis fontibus unda fluit.
Iamque petiturae latices de more puellae,

In sua supposito vertice tecta ferent.
Ex illis igitur, lympham quaecumque roganti

Porriget, et blando dixerit ore, bibe:
Quin famulis etiam praebebitur, atque camelis,

Hausta meis manibus fontibus unda, tuis:
Hanc precor esse velis, me conciliante, marita

Quae digna in thalamos Isaci abire mei.
Sic discam, vere te res curare patroni,

Nec sinere optatis pondus abesse piis.

EIUSDEM GRATIARUM ACTIO, de eodem loco.

O Ita, dicebam, facias Rex maxime, terra

Ut mihi felici pressa sit ista pede:
Ut quod et Abramus, quod natus et Isacus optant,

Ipse velis coeptis dexter adesse meis:
Non modo dexter ades, sed et hoc bonus insuper addis,

Hinc sit in amplexus Isaci itura sui:
Auctorem Naboris Tharen quae sanguinis edit,

Huius avum, proavum dicit et esse suum.
Gratia magna Deus tibi, qui bonitate perenni

Omnia patrono qua rata vota facis:
Fecisti illius nato formosa veniret

E' consanguinea castaque sponia domo.
Sponsa olim series natorum cuius, et ille

Thariadûm aeternus sanguine surget honos.

ISAACI PATRIARCHAE, FElicitatem Iacobo filio optantis. Gen. XXVII.

CVncta fluunt a quo largo ceu commoda fonte,

Omnipotens hominum rexque paterque Deus:
Nate tibi vivas nullo non tempore felix,

Et tua sint faciat candida fata precor.
Tempestate tibi donet nutrita secunda,

Ut reddat iusta semina terra fide.
Tempore det teneris maturo vitibus auctus,

Ut spument pleno candida musta lacu.
Plurima te metuat populorum turba, tuaque

A'terra tellus cetera iura petat.
Te fratres, series et continuata nepotum,

Cum tota dominum posteritate colant.
Esse Deo gratum qui te dolet invidus, optat

Sint capiti illius quae mala cumque tibi:
At qui grataturque tibi, laudatque supremum,

Munere cuius habes munera tanta, Deum:
Is quoque sit felix ac fortunatus, et in se

Difficilem numquam sentiat esse Deum.

IACOBI IN MESOPOTAMIam proficiscentis votum. Gen. XXXIII.

SIt felix faustumque precor, sub imagine somni

Hac iucunda tulit quod mihi nocte quies.
Hîc mihi non dubia visus sum luce videre

Scalarum eductos celsa sub astra gradus,
Plaudentesque Deo laetis concentibus, illos

Ire per angelicos atque redire choros.
Ipse parens rerum supremo vertice nixus,

Edere divino talia verba sono
Rex ego sideream mundi qui tempero sedem,

Quod mare, quod tellus continet omne creans.
Ut Deus Abrami, Deus Isaci, avique patrisque

Sum, Deus Isacida sic tibi semper ero.
Tu mihi cura, tibi, soboli gentisque tuorum

Quae tua membra premunt iugera culta dabo.
Lucida nec claro tot in aethere sidera fulgent,

Exiguus non tot corpora puluis habet:
Quanta Iacobe tibi faciam sit turba nepotum,

Extendens generis nomina clara sui.
Quaque Eurus spirat, Zephyri qua flabra feruntur,

Quaque ruit Boreas, qua venit aura Noti.
Nascetur sancta promissus origine Christus,

Quique humana geret munia, quique Dei,
Ille genus vestrum prolapsum in pristina reddens,

Peccatis sistet, criminibusque modum.
Ille dabit iustis carituram fine salutem,

Ad caelumque suo sanguine pandet iter.
Nunc felix, quam te voluerunt iussa parentum,

Tutus ab insidiis me duce, carpe viam,
Non alimenta tibi, vestes, non cetera deerunt,

Quae mea donabit commoda larga manus.
Nec dubita, rursus terra sistêre paterna,

Certa Dei vero semper in ore fides.
Dixit, et abscedens cum somno fugit imago:

O'utinam possim tanta videre bona.
Sed potero, et rediens gratus tibi maxime rerum,

Hic statuam laudi tecta dicata tuae.
Nec decumam prompta adiciam non mente bonorum

Munifica dederis quae mihi cumque manu.
Interea lapis hic, resoluto membra quiete

Quem super, aure mihi verba recepta Dei,
Perfusus pinguique oleo, tituloque notatus,

Hîc sacra testetur templa futura Deo.

EIUSDEM PRECES, CUM DE MEsopotamia reversus, Iordanem transiturus esset. Gen. XXXII.

MAgne pater, Deus Abrami, Deus Isaci, origo

A quibus est generis te tribuente mihi,
Qui me iussisti peregrinas linquere terras,

Rursus et ad patrii tecta redire laris:
Non ego sum tanti, cuius bonitate vacaret

Totius vitae pars mihi nulla meae.

Ferret et auxilium nobis, promptumque referret,

Quae tua mî numquam gratia pigra fuit.
Trans ego Iordanis primum cum flumen abirem,

Hunc gero quem baculum nil mihi praeter erat.
At nunc consortesque tori, sobolisque reduco

Agmina, et innumerae me comitantur opes.
Quae tu meque simul serva, ne forte furenti

Germano fiam praeda cruenta meo.
Ne matrum saevus fera sanguine tela cruentet,

Ne patris ante oculos pignora chara necet.
Sim tua cura precor, nec te sententia vertat,

Maxime pollicitus qua mihi saepe Deus:
A'sobolis nostrae ducendam sanguine gentem,

Cui numero vasti cedat arena maris.

EIUSDEM MORITURI PRO NEpotibus suis, Iosephi filiis. Gen. XLVII.

QUi fabricatus opus magui mir abile mundi,

Magne, tuo servas numine cuncta, Deus.
Auguste nostri veneratus avusque paterque,

Constanti Dominum quem coluere fide.
Qui mihi ter denis lustris iam pene peractis,

Vitam inopem numquam passus es esse meam.
Tu quoque nostrarum custos fidissime rerum,

Angele praesidium confugiumque meum:
Tempore qui semper nos es tutatus ab illo,

Cursarem patrios cum tener ante lareis.
Respice ad hos placido pueros mitissime vultu,

Praesentique illis numine dexter ades.

Nomine deque meo dictos, patrumque meorum

Promissi seruet gratia sancta tui.
Innumera illorum descendat sanguine, iustos

Progenies aequet quae pietate patres.
Extendatque sui generis monumenta, tuique

Nominis, immensi qua patet orbis iter.

AENEUS SERPENS, DE CAPITE libri Numerorum XXI. ad Phil. Melanchthonem.

AMramides merso qua tempestate Pharone,

Duxerat Isacidas per vada rubra maris:
Venit in Arabiae saxeta, et inhospita, numquam

Rura labore hominum culta, labore boum.
Vertice qua Sina aethereo, Nabathaeus Orebo

Cum socio, sacrum tollit ad astra caput.
Hinc per Idumaeos, fuerat quae proxima, campos

In Cananaea Deus quod negat arua viam:
Flectere sed retro cursus, longoque Sierum

Anfractu, circum tendere mandat iter:
Fessa labore viae, paulo quae fugerat ante,

Ad Pharias optat turba redire domos.
Incusatque Deum, raptatque in crimine Mosen,

Atque, sibi solitum, verba proterua iacit.
Haec pacta Isacidis tellus, haec ora beata est,

Quae melle et lactis tota liquore fluat?
Regna utinam nobis numquam deserta Canopi,

Aut super hoc nostrûm tempore nemo foret.
Essemus miseri, sed vel sensu absque doloris,

Vel mensas inter Niliacasque dapes.

Nunc undas nobis tellus nec feta ministrat,

Nec frugum praebet mitia dona Ceres.
Manna quidem superant, sed cui fastidia tandem

Non moureat cr4escens vilis in ore cibus?
Praestat ad Aegypti rigidas remeasse catastas,

Cocta ubi carne tamen membra replere datur:
Quam silvis dira periisse fameque sitique,

Haec fierique cibum, quas habet ora, feris.
Hic Deus intumuit, poenae nec tempora differt,

Cum subito castris plurima dipsas adest.
Flammiferi dipsas feriat quae dente veneni

Membra, siti (miserum) tabificaque necet.
Peste nova pereunt, lethataque corpora passim

Serpentum morsu vir mulierque iacent.
Paenitet Isacidas mentis, linguaeque profanae,

Ipse Deum Moses de veniaque rogat.
Mite Deus numen: Quoniam peccasse fatentur,

Et poenas, inquit, se meruisse dolent:
Nostra etiam ira pedem referat, suspende draconis

Aenea sublimi corpora fixa trabe.
A'colubro laesus quae qui suspexerit, ille

Vivet, et integro corpore sanus erit.
Iussa facit Moses, serpens ex arbore pendet,

Dirigit huc oculos femina virque suos.
Nec mora, cui tristi corpus rubet omne veneno,

Vidit, et integro corpore sanus abit.
Quam sese vere serpentis imagine dixit

Hac designatum Christus in historia?
Amramides lex est, sub ductu crimina legis,

Improbitasque hominum conspicienda patent.

Crimina cum primum fuerint conspecta, venenum

Quo perimant animas dipsade peius habent.
Nec quisquam est, mundi dum per deserta vagamur,

Peccati qui non ictus ab angue gemat.
Iaredo sit ut ille sato mage sanctus, et ipso

Qui primus iusto sanguine tinxit humum.
Peccati caput est satanas, et caussa, dracone

Hoc patre serpentes crimina virus habent.
Hic generis matrem decepit Adamida nostri,

Pestiferoque Dei vulnere laesit opus.
Cum iussa illius Manna aspernanda salutis,

Et suasit vetita carpere poma manu,
Illa quid infelix, nisi et ipsa infecta venenis,

Ederet aeternae pignora nata neci?
Et iam (nec miseris spes ulla relicta salutis,

Tam virus medicae vicerat artis opem)
Materno quicumque utero prodisset in auras,

Mortuus in Stygias praecipitabat aquas.
Ferre nequit cladem tantam miseratus ab alto,

Filius aeterno de genitore satus.
Ergo patri supplex, celso descendit Olympo,

Et fit mortali sanguine cretus homo.
Non illo quidquam vidit deformius aetas

Ulla prior, poterit nulla videre sequens.
Nam (bonitas ô summa Dei) procumbere in illum

Omnia mandarat crimma nostra pater.
Unde licet sanctus, nec doctus fallere, membra

Corporis infirmo plena dolore tulit.
Intorto propter nos tergum verbere sectus,

Nos propter caesus vulnera saeva gerens.

Iamque cruci suffixus erat genitore iubente,

Protinus offensi cum cadit ira Dei.
Eripitur sathanae peccati spargere virus,

Et solo aspectu vita, salusque redit.
Ne've quis ignoret (sunt tantae incommoda curae

Nostra Deo) miseris unde petenda salus:
Excitat aeternus pater omni tempore, membra

Qui doceant sobolis suspicienda suae.
Sic Christum natis monstravit origine mundi,

De fragili finxit quem Deus ipse luto.
O'quoties stultum iusto cum fratre Cainum

Dum monet, et faciant quid, fugiantque, docet
O'quoties dixit: Serpentis dente recepto

In mentem, et corpus, vulnera quanta gero?
Nec nocet anguinum soli mihi virus, et ipsis

Sum miser heu natis causa perire meis.
Ne tamen aeternum luctum extendamus in aevum,

Spes me promissi seminis una fovet.
Seminis, humano genitum quod sanguine, dextram

Saluificam nobis applicuisse volet.
Non herbis sanans, non sucis, sacra cruore

Sed quo transfixo membra fluent latere.
Saeve draco, nostri mordebere dente draconis,

Vita mihi illius mors, tibi pestis erit.
At vos ô soboles patri gratissima, caeli

Mittere ut hoc properet semen ab arce Deus:
Siderei mecum numen caeleste parentis

Et fletu et multa sollicitate prece.
Sic amissa salus, sic vita beata redibit,

Quae verum pura est noscere mente Deum.

Hunc quoque monstravit capsae fabricator acernae,

Quem sua riserunt tempora, Lamechides.
Thariadesque parens, et psaltria Musa poetae

Qui tulit ex humili regia sceptra loco.
Deinde sacri vates, quos Christo digna locutos,

Dicere tam tenui carmine nemo potest.
Monstravit digito Baptista, Deique professus

Est agnum, mundi qui ferat omne scelus.
Quid vero Paulus, quid'nam bissena virorum

Quae Dominum in terris turba secuta fuit?
An'ne aliud monstrant Christi quam membra draconis,

Vulnera qui solus nostra levare potest?
Nuper et inductis pietas cum pressa lateret

Nubibus, et verae relligionis honos:
Saluifici est postquam verbi lux reddita terris,

Et rediit fidei qui fuit ante nitor:
Aspicere ad Christum iussit facunda Lutheri

Lingua, prior qua non hoc fuit ulla solo.
Nec tua nunc aliud, caelestia docte Melanchthon,

Idem et Germani gloria prima soli,
Nil tua scripta sonant, Christum nisi, saucius a quo

Frustra unquam petiit nemo saluits opem.
Heu cur humanae pars praestantissima gentis,

Aut nullum sese vulnus habere putat:
Aut si quid senti damnorum, expellere morbum

Ipsa sibi stulta nititur aegra manu:
Lumina nec solum Christo non figit in ipso,

Hoc et qui faciunt mente carere putat:
Sed quoque monstrantes illum furialiter odit,

Exilio, vinclis, carcere, morte domans.

Non opus exemplis, annales inspice mundi,

Inspice quisquis ades, temporis acta tui.
An doctrina ideo tamen est prodenda salutis,

An'ne ideo nostram par cecidisse fidem?
Sit caecus, Stygio mundusque surore regatur,

Intentet sanctis mille pericla Dei:
At licet infirmus suspensus ab arbore Christus,

Seque suosque tamen quo tueatur erit.
Interea nostrum monstremus quisque draconem,

A quo tota salus, non aliunde venit.
Nolit ut hoc mundus fieri, vitam auferatripsam

Qui perit ob Christi, non perit ille, fidem.

SAULI ET IONATHAE EPICEdium, de II Historiae Regum, Capite I.

O Dolor, ô maesti tristissima tempora luctus,

Tempora non fastis annumeranda bonis.
Heu heu sic caesos, fortissima pectora, celsis

Montibus, insignes occubuisse viros?
Nesciat haec quisquam, tacito uramurque dolore,

Ne gravet accedens tristia damna pudor.
Praecipue cupiam Getaeis hostibus esse

Ignota, et cives Asclo latere tuos.
Damna Palaestinae propter ne nostra puellae,

Impia crudeli gaudia mente ferant.
Ne dicant victis diuûm virtute suorum,

Auxilio nulla parte fuisse Deum.
Heu heu sic caesos, fortissima pectora, celsis

Montibus adverso Marte iacere viros?

At vos devoti montes, devotaque rura,

Gelbo adum, tollunt qua iuga celsa caput.
Caneat o numquam rorata mane pruina,

Vestra nec aethereis terra madescat aquis.
Non sit culta seges, non sit queat unde benigno

Primitias aliquis seposuisse Deo.
Vos'ne locum, caderent ubi praestantissima nostri

Pars clypeo excusso, sustinuisse dare?
Vos velut extrema populi de plebe fuisset,

Non oleo tinctus tempora cana sacro:
Occisi foedo venerandam puluere Sauli

Cernere turpari non puduisse comam?
Heu heu sic caesos celsis in montibus, armis

Nulla pares quorum secla futura ferent?
Contento numquam direxit spicula neruo,

Vulnera quin Ionathae dextera certa daret.
Non rediit Sauli gladius nisi victor ab hoste,

Tincta nisi multa caede nec hasta fuit.
Hostibus oppressis claros egere triumphos,

Et fuerunt patriae lausque decusque suae.
Heu heu crudeli tam foede Marte peremptos,

Virtute insignes occubuisse viros?
Quam bene compositi Saulus Ionathasque fuerunt,

Hic qualis natus, qualis at ille parens?
Quam bene cum nato, bene pro nato alter, at alter

Proque parente suo cumque parente iacet?
Ille iacet, sed non sic illius inclita fama,

Virtutisque tuae gloria Saule iacet.
Gloria, quae celeres aquilas leutiate, leones

Roboreque insigni vos superasse ferens:

Victuri semper donabit nominis usum,

Sidera dum caelum, dum mare voluet aquas.
Heu heu sic caesos bello, crudelibus umbris

Isacidûm summos occubuisse viros?
Ite piae Saulo miser abile dicite carmen

Isacides matres, Isacidesque nurus.
Dicite, pro patria, patriae laus maxima terrae,

Occidit, atque omnis gloria nostra perit.
Sidonio tinctas quis pallas murice, vestes

Et quae nos cultu versicolore tegant:
Quis nobis hosti detracta monilia victor,

Ditiaque ornatus cetera dona dabit?
Heu heu sic saevo, fortissima pectora, ferro

Marte sub adverso procubuisse viros?
Dulce caput Ionatha, vita mihi carior ipsa,

Siccine es ah misero frater adempte mihi?
Plenus amor nobis fuit, et concordia, vitae

Ad finemque stetit firma tenaxque fides.
Nec quam praeferrem, mihi res ita magna fuisti,

Ulla oculis placuit grata puella meis:
Viximus insigni pietatis foedere: sed quid

Six vixisse iuvat, non ideo'ne iaces?
Absumptoque cinis Daviden corpore factus,

Praecipua cogis parte carere sui?
Heu heu sic belli fortissima caesa furore

Pectora, praestanteis occubuisse viros?

EZECHIAE REGIS GRATIarum actio, cum e pestifero et desperato morbo recreatus esset. Isaiae XXXVII.

O' Qui regna pater nutu stellantia torques,

O' est in cuius vitaque morsque manu:
Me miserum, quantis morbi cruciatibus uror,

Quam mea tabificus corpora languor habet?
Lanificae iam summa legunt mihi fila puellae,

Ante diem Stygia cogor et ire via.
Me miserum, verbo, quo maior nulla voluptas,

Me miserum, sacris dividimurque tuis.
Non iam tura mihi pacalibus addere flammis,

Non dabitur templo munera ferre tuo.
At pallent senibus rugosa tot ora scelestis,

Qui referunt prisci temporis acta suis.
Heu quam non paucos poteram superesse per annos,

Reddereque Isacidis iura petita meis,
Tempore transacto mihi dum meliore senectus

Turparetque genas, inficeretque comas.
Exustis Arabum veluti pastoria campis,

Aut Scythico, stabat quae casa fixa, solo.
Ante exspectatum Nomadis transfertur in agro,

Et iam non, fuerat quo prius illa, manet:
Aut saepe insertum radiis subtegmen acutis,

Texentis medium rumpitur inter opus:
Sic quam sperabam citius me vita relinquit,

Et secat immiti stamina Parca manu.
O'tantum liceat venientem cernere lucem,

Exiguum liceat temporis esse super.
Non licet heu miser, heu nil proficientia perdo,

Irritaque in ventos vota precantis eunt.
Tam cito nam clauso lucem non condet Olympo,

Roscidus obscuro vesper et ibit equo:

Multo ante in pheretro quin conclamata reposti,

Condentur loculo frigida membra suo,
Ut super accumbens deprensi monte iuvenci,

Omnia Getulus conterit ossa leo:
Ira tui nobis corpusque animumque furoris,

Comminuit mortis debilitata metu.
Et iam deficiunt sensus cum mente, loquendi

Iam vires lingua deficiente cadunt.
Lingua, aegrae summos mentis testata dolores,

Quae triste immensum discruciata gemit,
Strymoniaeque instar gruis, aeriaeque palumbis,

Alitis absumptum quae flet et instar Itym.
Morte graveis oculos nigrescunt omnia circum,

Haeret in extremo spiritus ore mihi.
Et si, summe Deus, tua nos quoque cura relinquet,

Nec cedent verbo tristia fata tuo:
Soluitur, in vacuas fugiens et deserit auras,

Ponendum maesto corpus inane rogo.
Talia rumpebam moritura voce, vocato

In mea obare pater numina vota tuo.
Quae quam te pro me tetigerunt, comprobat iste

Qui rediit nobis per tua verba vigor.
Verba, tuus vero quae nuntiat ore prophetes,

Te nobis placidum spondet et esse Deum.
En erit illa dies, rursus qua templa subibo,

Imponamque sacris thurea grana focis.
En erit, et meritas animae tibi debitor huius,

Pro tanto grates munere semper agam.
Utque mihi facies furiarum, ut mortis imago

Lethaeusque dolor, Cimmeriique metus,

Tempore quam longo lumen vitale videbo,

Haerebunt animo non abitura meo:
Sic non exciderit pietas tua, sic mea semper

Lingua erit in laudes officiosa Dei.
Vita tuo in verbo est: ô toto pectore capti,

Qui tribuunt meritis corpora sana suis:
Aut simul ac horam morbus denuntiat atram,

Viribus herbarum cedere fata putant.
Mors erat ante oculos, nec quid speraret habebat

Spiritus infernas iam subiturus aquas:
Quid loquar immensos cruciati pectoris aestus,

Quaeque aderat nullo cura levanda modo?
Crimina quae propter miserum me cura coquebat,

Et requiem menti non dabat aegra meae:
Et dicam, tulerit mihi quod medicina salutem,

Et dicam meritis quod data vita meis?
Servatum tua me bonitas e faucibus Orci,

Non immatura est passa perire nece.
Quin vitae quod me beat immortalis honore,

Quod me caelicolis et facit esse parem:
Omnia complexo dulci bonitate remittis,

Sollicitant quae me turpia facta pater.
Et meriti quamvis poenas scelera omnia ventos

Fluctisonum rapidos per mare ferre iubes.
Scilicet ut fiat tua summa potentia, fiat

In nobis pietas ut tua nota magis:
Et tibi nunc vivus potius dem laudis honores,

Quam tegat oblitum numinis urna tui.
Mors adoperta caput tenebris tua nomina nescit,

Virtutem memorant nec Stygis antra tuam.

Illud opus nostrum, solis qui luce fruentes,

Vulgamus dextrae maxima facta tuae.
Utque ego nunc facio, grati tibi vota, precesque

Dicimus, aeternum te canimusque Deum.
In quo ne quando cessem pater optime, tanti

Oblitus meriti dicar et esse tui:
Quam mihi servasti, da vitae quidquid ab isto

Tempore producam, seruiat omne tibi.

DEO SENESCENTEM QUOQUE Ecclesiam curae fore, de capite Isaiae XLVI. ad Paulum Eberum.

PRodeat expletis gravida dum mensibus aluo,

Ut fetum proprio sanguine mater alit:
At simul enixa est, astringit corporis artus,

Neu vitium ducant membra tenella cavet:
Ubera dat charis, et dat simul oscula labris,

Atque fovet molli pignora grata sinu:
Avertit lemures cantu faciente soporem,

Nec somnum cunis advigilando capit:
Balba refert balbo, timidis insistere plantis

Et iubet, infirmas et iuvat ipsa pedes:
Denique cura omni, veniat dum firmior aetas

Educat, et nullum ferre recusat onus.
Sic fotos aluo, sua pignora gestat, Ebere

Paule, sibi fidunt qui modo cumque, Deus.
Non sine matre sua est Christum quae turba fatetur,

Ipse Deus pater est, mater et ipse Deus.
Ille favore sacrinos gignit numinis, inter

Perque fidem natos nos facit esse suos.
Sancta sui verbi nobis alimenta ministrans,

Aeterno reficit pectora nostra cibo.
Impiger invigilat pro nobis, cuncta repellit

Quaeque nocere animis corporibusque solent.
Praecipue qui nos veluti leo circuit hostem,

Illius occultos et vetat esse dolos.
Esse iubet sanctos, et quos iubet, adiuvat ipse,

In nobisque suum comprobat auctor opus.
Idque retro fecit seclis quaecumque peracta,

Et faciet, donec mensis et annus erunt.
Nam non crescentis tantum olim Ecclesia mundi,

Haec sed et effeti est grata, placetque Deo.
Illam ruga quidem nunc turpat plurima, membris

Omnis et ablatus qui fuit ante vigor:
Non minus et curat tamen, et defendit, et auget

Proque illa est praesens in statione Deus.
In vos nulla meo veniet iactura favori:

Quae fuerat iuvenum, cura erit illa senum.
Haec pater. at Christus: Vobiscum ad tempora mundi

Ultima sum. Christum fallere posse putas?

IONAE PROPHETAE GRATIARUM actio, cum bellua marina, quae proiectum in mare devorarat, vivum et incolumem illum terito die evomu isset. Ionae II.

CVm circumstaret me turba immensa malorum,

Iamque foret vitae spes mihi nulla meae:
O'pater, ô celerem fer opem mihi sancte, precabar,

Irrita nec miseri vota precantis erant.
Audisti nostras Stygio de ventre querelas,

Hei mihi Styx vere viscera piscis erant.
A'te fluctivagi proiectus in aequora ponti,

Ore necaturas ebibiturus aquas:
Montibus undarum moriens, cunctisque premebar

Obrutus insani fluctibus Oceani.
Non mihi iam dulcis patriae spes tecta videndi.

Audiet iratus nec mea vota Deus.
Undosi valleis ponti demersus in imas,

Aeternum pelagi carcere clausus ero.
Talia dicebam: cum me de morte reductum,

Non pateris ceti ventre perire pater.
Non quod tanta foret pietatis gratia nostrae:

In verbo quam quod spes mihi tota tuo.
Ah nimium faciles, gratae sibi dona salutis

Qui vitae meritis cumque venire putant.
Una fides Dominum placatumque efficit, utque

Se solum propter, non opera ulla iuvet.
Ergo etiam tibi me votivo carmine damno,

Et merito grata dedico mente Deus.
Nam se nostra salus totam tibi debet, et ipsum

Esse tui possum quod memor, omen tuum est.

THOBIAE THOB. F. PRO FELICI coniugio preces. Thob. VIII.

QUem coluere tuo defensi numine, rerum

Maxime stirps quorum progeniesque sumus:
Te caelum, et liquido quae pendet in aere tellus,

Te nubes, venti, caerulaque unda maris:

Omnia te laudent, tibi seruiat omne quod usquam est,

Et celebrent nomen cuncta creata tuum.
Tu cum composito viridi de cespite Adamo

Euam, ure tori quae socianda, dares:
Sanxisti qui cum consortes exigat annos,

Iungatur nostrum cum pare quisque sua.
Quae tua ne contra faciam mandata ereator,

Hanc Saram elegi, quae mihi sola placet.
Non Veneris propter lascivae gaudia: possim

Sed potius fieri te tribuente parens.
Sed potius nostro nascantur sanguine, cresca:

Per quos immensi gloria magna Dei.
Quod supplex ergo mecum mea Sara precatur:

Nos placidus summa pro bonitate tege.
In socio thalamo quod sit tibi cura bonorum:

Exempla ut canis simus uterque comis.

CARMEN NUPTIALE, DE LIBRO psalmorum Davidis, Cantico CXXVIII.

O' Virum ter et amplius beatum,
Qui Deum metuis, viamque legum
Ipsius sequeris: tuas in illo
Spes, qui fallere non potest, reponens.
Non ingratus ager tibi labore
Partas fundet opes tuo: solutus
Curis, tristicia, dolore, casus
Non ullos metuespericulorum.
Coniunx deliciae tuae, racemis
Sicut pampineis gravata vitis,
Fecunda innumeris tibi beabit

Domum pignoribus: tuam sedebunt
Quae, fructus veluti tenelli olivae,
Ad mensam, tua gaudia, et voluptas:
Dulces gaudia filii parentis,
Dulces filiolae patris voluptas.
Ex Sion Deus omnibus diebus
Sis felix faciet, nives adusque
Ut cani capitis, domos et urbes,
Et legesque Dei, Deisque cultum
Florentem videas: senex nepotum
Ut turbam videas, Dei favore,
Est qua nil meliusque pulchriusque:
Vitae pace frui, per omne tempus.

DE EDUCATIONE LIBERORUM Ex XXX Capite Iesu Sirachi.

MOllibus ex animo natum qui diligit annis,

In sanctos mores erudiisse studet.
Increpat, hortatur, laudat, monet, urget et instat,

Quae facienda iubens, quae fugienda vetans.
Ut simul atque illi matura adoleverit aetas,

Ipse ferat curae praemia digna suae,
Praemia laeticiam, qua non implere parentis

Mentem animumque pii gratior ulla potest:
Quam si conspiciat sobolem virtutibus auctuam,

Nomen honoratos inter habere viros:
Teque ideo livor cruciari: gaudia mente

Sed laeta iunctos sanguine ferre sibi.
Quam si conspiciat, veniet cum funeris hora,

In nato sese vivere et esse super.

Ut neque non possit dubiis in rebus amicis,

Exstinctus quamvis utilis esse suis:
Praesidiumque illum sibi forte, suisque relinquat,

Atris oppositum dentibus invidiae.
Lenis at indulget nato quicumque, puelli

Nec lacrumasque pati, nec gemitusque potest.
Verbera quinetiam meritum defendit, et eheu

Caussa, inquit, fletus sim ferus ipse meis?
Saxa gerit duro, solidumque in pectore ferrum,

Immerito nomen dulce parentis habet:
Sustinet immiti puerum qui caedere virga,

Tristiaque aetati verba loqui tenerae.
Stultus, qui miserae sobolis corruptor et osor,

Quo sese natum credit amare, nocet.
Ut duros nondum qui frenos ore momordit,

Rectorem indomitus ferre recusat equus:
Haud aliter quisquis puer indulgente parente,

In mores coepit luxuriare malos:
Non audit praecepta dein tractabilis ulla,

Recta ferox odio verba monentis habet.
Omnia ceu furiis actus contraria legum

Mandatis, posito facta pudore facit.
Sic et in aeternum, vitiorum gurgite mersus,

Exitium, patrio crimine praecipitat.
At tu cura tui vere quem tangit alumni,

Dum pueri est aetas mollis, et apta regi:
Ne vero indulge, ne forita frena remitte,

Sulticiae illius stultior ipse favens:
Infectus vitiis ne quando adoleverit, et iam

Quae cupiet, credet cuncta licere sibi:

Colla iugo eripiat, disruptaque lora relinquens,

Maeroris patris sit tibi caussa suo.
Ah quoties aliquis teneri corruptor alumni,

Vidit ubi sobolis facta scelesta suae:
Ah quoties gemuit, quoties suspiria ducens

Flevit, et heu seris ora rigavit aquis.
Blanda nocet tenerae menti indulgentia, iuncta

Verba piis prosunt imperiosa minis.
Principiis obsta: sero convellitur arbos

Viribus immensum quae stat adaucta solo:
Sed cape lora, ferosque animos crescentibus annis,

Ipsius et multo verbere terga doma.
Ille fleat potius, foedo quam puluere canos

Deformes, miseras dilaniesque genas.
Otia dant vitiis auctus: quae vitet ut ille,

Da vacuo semper quod tueatur opus.
Fac arteis primo rectas condiscat ab aevo,

Communis quibus haec vita carere nequit.
Utilis ut patriae sit, et officiosus amicis,

Ac generis fiat gloria magna sui.

IN NATAL EM CHRISTI.

ANnua natalis redeunt solennia Christi:

Quisquis ades, casta concipe vota prece.
Varantur pingues aris facientia flammas,

Quae dives thuris munera mittit Arabs.
Ipse sui nati festum celebrantibus adsit,

Cui promant grates pectora grata pater.
Illius insinuet nostro se spiritus ori,

Laudibus et praesens sit, faveatque suis.

Haec est illa dies, quae si non orta fuisset,

Perpetuis tenebris terra premenda fuit.
Haec est, quae votis toties optata piorum,

O'fortunatam terque quaterque diem,
Sancta salutiferi vidit cunabula partus,

In quibus infanti lac bibit ore Deus.
Salue festa dies, terras memoranda per omneis,

Dum rapidum mundi Phoebus obibit iter.
Erzgo quem spaciis ingens non continet orbis,

Nec ter caelorum machina trina capit:
Cuius et immensa est, finemque potentia nescit,

Cuius habet vitam munere quidquid habet:
Virginis e caelo graudiam descendit in aluum

Artubus humanis sustinuitque tegi?
Sustinuit (miranda Dei clementia) morte

Et tristi miseris vita salusque fuit:
Labe carens patriae dum sese subicit irae,

Victimaque insonti sanguine tingit humum.
Qua tamen est ortus, sublimibus alta columnis

Marmore non Pario regia structa fuit:
Sub lare contecto culmoque et carice, brutum

Ante pecus tenero vagiit ore puer.
Segmentata dedit durum cui stragula foenum,

Aridaque ostrinum praebuit herba torum.
Scilicet ut discamus opes contemnere, dur am

Mente minus fracta pauperiemque pati.
Sed quamvis pauper, tacitus non editus orbi,

Natali celebris pompaque ducta die est.
Tota ferens terris superae qua concio plebis,

Non prius auditae nuntia laeticiae:

Gloria sit caelo, geminiabant: candida terris

Pax: placeant homini quae placuere Deo.
Extulit insolitum liquido iubar aequore stella,

Fulsit et in cunas officiosa Dei.
Admoniti caelo labentia signa notantes,

Ex oriente ferunt qua tria dona magi,
Dona homini, Assyrio stillatas cortice myrrhas:

Regi aurum fuluum, thurea grana Deo.
At quid Idumaeus, quid agit, qui regna tyrannus,

Et victor Solymae gentis habebat opes?
Audit Iessaeo natum de sanguine regem,

Qui ferat Isacidûm sceptra potente manu:
Quid? regno excutiemur, ait? Cape tela satelles,

Et fac infantum Bethla cruore fluat.
Non datur occulte, non unum perdere? certe

Qui cadat, in multis milibus unus erit.
Tela capit, quo nec vidit crudelius unquam

Committi facinus Phoebus ab axe suo:
Barbarus interimit infantes ubere raptos

Miles, et innocuo sanguine Bethla madet.
Tum vero aspiceres ferienteis pectora palmis,

Inque genas miseris unguibus ire nurus:
Omnia sunt maestis lacrimantum plena querelis,

Et maturm planctus angulus omnis habet.
Quid tamen, ô diro crudelis et impie facto,

Quid iuvit tantum sustinuisse nefas?
Num minus insidiasque tuas, ensesque nefandos

Exiit, et tutus Christus ab hoste fuit?
Tutus ab hoste fuit, solio sublimis avito,

Caepit et aeterna sceptra tenenda manu.

Invadens non arua Nino regnata vetusto,

Non rapiens fasces Troica Roma tuos:
Nam quid opes mundi, terrae quid regna moretur,

Qui caeli donat lucida tecta suis?
At iura imperii frangens Plutonis, at ipsi

Et morti sistens, criminibusque modum,
In ferat ut patrio sibi dedita pectora caelo,

Proque det exhaustis gaudia mille malis.
Te vero, similesque tui, qui temnere Christum,

Qui facere audetis bella scelesta Deo:
Sontibus addictos umbris detrudat ad Orcum,

Est ubi tartarei regia caeca Iovis,
Tempore quo vastos tellus considet in igneis,

Atque arces mundi subruet una dies.
Quam nobis utinam quam primum candida portet

Aurora in roseis, maxime Christe, rotis.

AD DEUM OPT. MAX. PRO VEnia peccatorum, fidei virtutumque incremento, ac felici Reip. Christianae statu.

MOenia caerulei supra stellantia caeli

Qui residens, lustras pectoris ima Deus:
Ebeu spur catus foedatam crimine mentem,

Dum legis violo iura tremenda tuae:
Ceu non ob facinus primi exitiale parentis,

Et quod perpetui fonsque caputque mali,
Te satis offendat natura immunda, nocensque

Nec se, nec numen quae pote nosse tuum:
Ad scelus adieci quod non scelus impius, ô me

Me miserum, quod non sustinuique nefas?

At facilis nobis solito sis more, precesque

Da lacrimis mixtas pondus habere pater.
Per te, per nomenque tuum, per vulnera Christi,

Vulnera, quae moriens in cruce quina tulit:
Vulnera, quae propter iustam oblivisceris iram,

Ac regni haeredes nos facis esse tui:
Caelesti mentis foveat nostrae igne medullas,

Quit tuus aeterno spiritus ore venit.
Ne tua iussa negem pravas dimittere in aures,

Pendeat ex verbo sed mea vita tuo.
Et me quod membrum voluisti corporis esse,

Effuso pro quo sanguine Christus obit:
Cum toto coetu defende, tuere, guberna,

Meque meosque tua pro bonitate fove.
Da multos verbi pure qui semina spargunt,

Congitione rudes instituantque tui.
Quae doceat vera de relligione minores,

Auspiciis crescat culta iuventa tuis.
Terra pecusque ferant fructus: sit pestis iniqua,

Sanguineique procul flebile Martis opus.
Agmina Bistonii fera contere, perde tyranni,

Barbarus in nostrum qui quatit arma caput.
Corpore iusta gerens captivo vincla, trahatur

Ipse triumphantes Caesaris ante rotas.
Contere Romani rabiemque minasque Baalis,

Qui Stygio sanctis bella furore facit.
Ut qua Sol veniens ortus super ingerit, et qua

Caeruleo fessos gurgite mergit equos:
Cantetur cunctas tantum tua fama per oras,

Cantetur Christi gloria vera tui.

Unanimisque tuum defensa Ecclesia nomen,

Aeternum celebret, laudet, honoret, amet.

COELUM ET TERRA TRANSIbunt, mea verba non transibunt. Lucae XXI.

HOc caelum, certisque vides quae sidera caeli

Lapsibus alternas ire redire vias:
Hic sol, qui lustrat terras, hominumque labores,

Cynthia quae numquam quo prius ore niteti
Lucidus hic aer, atque aere purior ignis,

Et terra, et liquidi caerula stagna maris:
Ad nihilum recident supremis omnia flammis,

Exitio mundum quum dabit una dies.
At ceu morte caret Deus, illius ore profecta

Sic verba aeternum non peritura manent.

ADAMI SIBERI AEOLOSTICHON Liber Secundus.

DE CORRUPTO SAECULI praesentis statu.

COrruptos mores, seclique incommodae nostri

Dum querimur, numeris culta Thaleia fave.
Quisquis ades valeas, qui verum audire recusas,

Nescit adulari pagina nostra malos.
Pro grege, quos Christi Deus in statione manere,

Quos verbi curam mandat habere sui:

Pontifices faciunt, immundi idola Baalis,

Doctrinam ludos, deliciasque Dei.
Ipse Erebo qui se fingit caeloque potentem,

Romana sathanae praesul in urbe sacer:
Qui leges precio figit, precioque refigit,

Et caeli fictas vendit avarus opes:
Ebrius innocuo sanctorum sanguine, Christi

Quam furit in miserum, ceu lea saeva, gregem?
Nil intentatum sceleris've, doli've relinquens,

E'toto nomen tollat ut orbe Dei.
Perque suos monachos, Cocytia monstra, Baalem,

Moribus et firmet regna inimica bonis.
In quibus impietas, mendacia, foeda libido,

Pro Christo teneant, proque pudore locum.
Sceptra tenere, data est quibus et custodia legum,

Heu pauci credunt muneris esse sui:
Et curare scholas, et dogmata vera tueri,

Quemque sui cultum comprobat ipse Deus.
Pro patria armari, detrudere finibus hostem,

Et dare digna bonis praemia, digna malis.
Maxima pars Latiae meretricis pocula sorbens,

Siderea caeli ridet in arce Deum.
Idaliae reliqui divae, Bromioque litantes,

Otia agunt populo perniciosa suo.
Aut si bella placent, non in Turcas've, Getas've,

Christi hostes, illis induit arma dolor:
In socias urbeis ferrum vertisse, cruore

Et de Christiadûm praeda petita iuvat.
Indomito rigidus lentis ut pugnat habenis,

Qui nondum frenos ore momordit equus:

Sic vulgus legum vinclis parere recusat,

Quaeque sibi libuit, cuncta licere putat.
Iamque adeo rediit magno renovante Luthero

Doctrinae aethereae quod fuit ante decus:
Quaeque operum densa latuit ceu nube, nitorem

Antiquum rursus coepit habere fides.
At quotus heu quisque est, qui talia munera curet,

Ex animo studeat gratus et esse Deo?
At quotus est, dignum se Christi sanguine praestans,

Per pia, quam iactat, qui probet acta fidem?
Scilicet omne malum, scelus omne irrupit in aevum

Hoc nostrum, ferro durius et chalybe.
Victa iacet virtus, vitiis iuvenesque senesque,

Artibus invigilant vir mulierque malis.
Fraus, Venus, Ebrietas, et amor dominatur habendi:

Est nomen pietas, nomen inane fides.
Et dubitamus adhuc, non exhibitura sequentes

Mundo, aderit quin iam iamque suprema dies?
O'qui praedixti nobis prius omnia, fienm

His positure malis, maxime Christe veni.

AD GEORGIUM FABRICIUM.

FAbrici Aonidum decus, Camenas
Qui tecum in patriam Italis ab oris
Infers, Pindaricos sonante plectro
Et cogis numeros referre Christum.
Cum, nugas aliquid meas quod esse
Putas, tardipedi Deo sacrare
Non permittere mî velis, facultas
Quas parui ingenii, molestiaeque

Graves non patiuntur expolire:
Te tuus veniam hanc peto Siberus,
Ut si quidquam animo meo expetisti
Quod gratum faceres, manus libellis
Nostris admoveas, parum venustos
Nec salis lepidos nec eleganteis
Tollas versiculos, placere possint
Quo plus, scrinia nostra cum relinquent,
Non dico populo: nihil moramur
Istos in plateisinambulantes,
Ad se vulgi oculos trahunt et aures
Qui vultu tetricoque, vestiumque
Splendore, et digitis micante gemma:
Verum illis, liquidos bibere fontes
Qui Musarum hedera caput sacratae
Cincti, diligit ipsa quos Minerua,
Et quos Phoebus amat, neposque Atlantis.
Quîs si contigerit mihi probari,
Tum vero unius aestimemus assis,
In me quod scioli measque Musas
Iactabunt. Sciolis placere summum
Probrum, maxima displicere laus est.

IN TUMULUM HELII EOBANI Hessi. Hospes Ioquitur.

CVius, et unde venit mihi vox tam dulxis ad aures,

An docta ad tumulum Calliopaea canit?
Helius hîc vates Eobanus conditur Hessus,

Non minor ingenio Naso poeta tuo.
Delius hunc luxit, tristes luxere sorores,

Ardua Pimplaei quae iuga montis amant.
Ipse Medusaei quem praepetis ungula rupit,

Destituit liquidas aridus amnis aquas.
At tulit hinc illum Christus, caeloque recepit,

Angelicos inter iussit et esse choros.
Sorte sua felix ubi, quem dum vita maneret,

Cantabat, fruitur nunc propiore Deo.
Sub pedibusque suam cernit, sua carmina, famam,

Tempore non ullo deperitura, legi.
Nam venit ingenio quae laus, est sola perennis,

Carmine quaesitum stat sinemorte decus.
Calliopaea refert haec, ô clarissime salue,

Gemmatoque vale digne cinis loculo.

AD VALENTINUM HERTELIUM, Delibris historiae subterraneorum Georgii Agricolae.

SCribimus indocti passim doctique libellos,

Quaerendique omnes nominis ardor agit.
Explicat hic rerum caussas: hic fonte petitum

Socratico, quo sit vita regenda, modum:
Ille Paloemonias leges: praecepta diserti

Zenonis pressa monstrat at ille manu:
Eloquii multos per campos ire patenteis,

Verbaque non uno pingere flore iuvat: -
Enarrant multi veteres, nil lucis egentes: -

Historiis multi nomen habere volunt:
Est qui se Thamyran superare, atque Orphea cantu

Credit, et ex illo nobilis esse cupit:
Est alius numeros, alius qui sidera tractat,

Atque Syracusium se putat arte senem.
Denique non fungos tot, cum se vere tepenti

Montibus et silvis terra remittit, habet:
Se profert isto scriptorum tempore quanta

Copia, quo libris omnia plena novis.
Quî tamen Herteli, quî fit, non omnibus aeque

Ut veniat famae, quod petiere, decus?
Non raro partae cernentes funera laudis,

Et superet libris maxima turba suis?
An quod transcribunt tantum praeclara reperta,

Ingenio veteres quae peperere suo?
Nil ex se quidquam gignentes, nosse futura

Saecula quod curent, posteritasque memor.
An'ne etiam, quod digna lini nec tollere, limae

Nec sub iudicium verba vocare solent?
Ferre vetustatem quo possint, certius inde

Nomen, et a summa maius habere manu.
Non satis Herteli, non est scripsisse libellos,

Indicet ut titulum pagina prima tuum:
Gloria te levet ut terra sublimis, et inter

Non fastiditos ut numerere viros:
Non careant genio: procul absit inertia : [(printer); sic: ] scriptis

Ipse potest auctor quem dare quisque suis:
Ad res praeclaras, si cura et lucidus ordo,

Accedant Latio verbaque digna sono.
Quae neget Agricolae monumentis si quis inesse,

An'non iudicio iure carrre putes?
Agricolae, qui nunc praestans ne docta vetustas

Laudibus ingenii saecula nostra premat:
Ingressus terrae latebras, Plutonia regna,

Audax, naturae perficit historiam.
Et Ciceroneo sermonis lumine, clara,

Occultata prius quae latuere, facit.
Aeternis manent cur venis flumina, caussae

Quae sint feruentis, quae ve tepentis aquae.
Cur Stygis unda necet sit regia lympha Choaspes,

Dulcis odore graveis fundat Anigrus aquas.
Caussa sit Enceladus cur aestuet ignibus Aetna:

An quod subiectum flamma bitumen habet.
Perrhoebi quatiat quid celsa cacumina Pindi,

In caput et rapidas de mare vertat aquas.
Quot sint terrarum species, quem praebeat usum

Quaeque suo insignis gleba reperta solo.
Quid sal, quid nitrum: quid et illud, Colchidos arsit

Aesonidae quondam quo nova nupta dolis.
Pinguibus erumpat num venis succina tellus,

Illa fluant lachrumis an Phaetusa tuis.
Quid ferriac flammae victorem adamanta, quid ipsum

Et Parium marmor, duraque saxa creet.
Denique quorum homines scrutando viscera terrae,

Venas abstrusas quaerere cogit amor:
Semina gignendis quae nam sint apta metallis,

Quae res in fibris formet et illa suis.
Corpore misturas quot vis ludentis in uno

Naturae iungat, quotque quibusque modis.
Quae satis ingeniis non vestigata priorum,

Nota fuere satis nec Theophraste tibi.
Ipsi etiam (liceat nobis manifesta fateri)

Nec Stagera tuo nota fuere Sopho.
Nec nostro, quamvis totum complectitur orbem,

Auctorum carpens Plinius omne genus.
Et forte quis putet, ut tam pulchrifama laboris

Obscura ante suum sit peritur a diem?
Non ita: wed donec fundet vaga flumina tellus,

Aer donec erit, doner et ignis erit:
Donec naturas quarum rimatur et ortus,

Quas gignit tellus effodientur opes:
Clarus erit, toto nomenque legetur in orbe

Agricolae, decoris Theutona terra tui.
Cum cura, studiis quicumque quod utile, seribit,

Permanet: auctorum cetera turba perit.

AD IOANNEM STURMIUM.

DIsertissimus est Catulliano
Iure carmine Romuli nepotum
Dictus Tullius, omnium fuerunt
Quot unquam, aut aliis erunt in annis.
Nam currens velut amnis Alpe, ripas
Quem notas super et nives soluti,
Atque imbres aluere, grandinesque,
Immensus ruit, impetuque vasto
Feruit, seu Catilina te furentem,
Antonique scelus premit: diserta
Seu lingua trepidos reos tuetur:
Sive audax spolia Atticae Mineruae
Detrahit, Latium libellulisque
Ornat Socraticis, parens senatus:
Et pater patriae, patronus idem
Caussarum, et sapientiae magister:
Conati exprimere hunc loquendo multi,

Se dici voluere Tullianos.
Nec spes destituit: potente lingua
Hinc Bembi, Sadoleti, et hinc Camilli,
Hoc doctum caput extulere seclo,
Et suae Ausoniae locutionis
Laudes adseruere purioris.
At nobis decus elegantiarum
Ante haec tempora, Tulliana Pitho
Et negata fuit: sonasset omnis
Aeternumque liber minus politus
Foedam barbariem: diserte Sturmi
Germanis nisi caelitum fuisses
Datus munere. Tu, Padus putetur,
Ne solus Tyberis've, Tulliana
Et verba et numeros referre posse:
Rhenum cedere non sinis Suadae
Arpinae. cupidis quid ô, quid autem
Dicam, quod rationem iterque monstras
Candidus, Ciceroniani et illis
Qua roresque fluant, fluant leporum
Favis deliciae suaviores,
Hyblaeis simul, Atticoque melle?
Quid dicam, pietatis ipse amator,
Quod Christum colis, et colis salutis
Doctrinam, studia eloquentiaeque
Et conferre alios iubes, et ipse
Ad verbumque Dei, Deique cultum
Ex magna celebranda parte confers?
Ergo quantum etiam elegantiorum,
Et quantum est hominum politiorum,

Iure nunc venerantur atque honorant,
Iure suspiciuntque diliguntque,
Te Sturmi pietatis eloquentis,
Et piae sapientiae magistrum.
Nec vero tibi debitum negabit
Exstincto decus eruditiorum
De te iudicium: sed (ipsa dicam
Hoc docta Italia audiente) maior
Quot sunt, quotque fuere Tullianis:
Non minus celebraberis perenni
Laude posteritatis; ipse dictus
Ac qui carmine Romuli nepotum
Disertissimus est Catulliano.

IN TUMULUM HENRICHI Ducis Saxoniae, Alb. F.

HAec Henriche tibi statuit monumenta sepulchri

Pro meritis populus, pro pietate tuus.
Adicit et fletus, nec non bona verba, precesque,

Et quaecumque tui munera poscit amor.
Te Misena quidem gavisa est principe paruo

Tempore, quod regni frater haberet opes.
Quo tamen usque, prius tota cum stirpe sepulto

Fratre, tibi populo reddere iura datum:
Non sensit dominum, sensit tua turba parentem,

Usa sui miti principis imperio.
Nam quamvis, esses quod servantissimus aequi,

Punires iusta facta proterua manu:
Non metui tamen ipse magis, quam semper amari,

Charus et optasti civibus esse tuis.

Quinetiam verae doctrinae captus amore,

Qua res non ulla est principe digna magis:
Multorum contra fremitus, irasque, minasque,

Defendis verbi dogmata pura Dei.
Posset et ut populus de relligione doceri,

Acceptosque Deo quae facit esse, fide:
Ignavum e templis monachos pecus eicis, omnes

Sacrificûm incestae nequitiaeque dolos.
Cuifacto certant forti non pectore, terris

Passa pericla tibi, passa pericla mari.
Gloria non belli: fueris nam quantus in armis,

Nec Phrysia, ut cupiant, arua negare queunt.
Nunc animas inter sanctas super aethera, curis

Exuto, felix est tibi parta quies.
Ipsa quies Christus: Christus quoque vita, bonumque:

Parta quies Christus, vita bonumque tibi.
Nec nostros fletus, nec curas munera, nec quas

Nunc tibi supremas soluimus exequias.
Chare parens igitur patriae, invidisse quietis

Nos tibi dicamur ne bona [(printer); sic: bono] summa tuae:
Iam lacrumae sistant. tuque ô decus addite caelo,

Perpetuum salue, perpetuumque vale.

IN VULCANUM.

QUiruis in famam Vulcane sceleste bonorum,

Impia sacrilego bellaque dente geris:
Nec tibi Calliope, tibi nec dictavit Apollo

Carmina, Castalii praeses Apollo chori.
Non undam sacro Permessidos amne bibisti,

Quam pede Gorgoneus praepete fecit equus.

Ipsa tibi Stygiis Alecto infecta venenis

Adfuit, et colubris cincta Megaera caput.
Proque Medusaei potae tibi flumine fontis,

Tartareae nigri sunt Phlegetontis aquae.
Talia non etenim sacrae convicia Musae,

Nec rabiem tantam Castalis unda parit.
Si tamen est factis qui dans sua praemia iustis,

Et videt et punit facta nefanda Deus:
Talibus haud longum scriptis laetabere, poenas

Tempore nam quo non lingua scelesta luit?

IN TUMULUM IOANNIS CELlarii Theologi.

SIste gradum, brevis est hospes mora, carmina donec

Haec pauca in tumuli fronte notata legas.
Frigida Ioannis Cellari membra sub isto

Marmore, Lethaeo pressa sopore cubant.
Tempora qui rectis studiis cum multa dedisset,

Curreret et linguae copia larga viro:
Non genus elegit vitae, quod turpia tantum,

Dulcius hoc quo nil tempore, lucra daret:
Esse sed exillis voluit, qui dogmata Christi,

Qui vera populum de pietate docent.
Ergo etiam lingua, verbisque potentibus usus,

Quod nunc ad multos non leve crimen habet:
Sancta salutiferi defendit dogmata Christi,

Quae fidei statuunt regna beata dari.
Nec meritis nostris deberi dona salutis,

Quae solo a Christo, non aliunde venit.
Et sic sacrilegi contra mendacia Papae,

Ac monachûm contra somnia vera docens?
Lata per arua greges sparsos ad ovile reduxit,

Ne fierent avido praeda voranda lupo.
Quid mores referam sanctos, vitamque peractam,

Quae verbo Christi consona tota fuit?
Non ignarus erat vero a pastore requiri,

Heu quorum paucos tempora nostra ferunt:
Et populum recte de relligione docere,

Exemplumque boni moribus esse viri.
At quamvis plures poter at superesse per annos,

Utilis et Christi longius esse gregi:
Nam vires nondum gravis inter ceperat illi

Aetas, cum Lachesis rupit avara colum.
Non ita Christe tibi visum, tellure quiescunt

Ossa, animus caelo. quo libet, hospes abi.

FATI NECESSITAS FLECTI. non potest.

QUid quae fixa Dei iussu, et fundata tenentur,

Stulte suo tentas fata movere loco?
An'non praecipitem ferri te sentis, in ipsum

Et superûm regem signa movere vides?
In facies te verte omneis, et contrahe quidquid

Ingenioque vales, consilioque vales:
Non immota minus superûm decreta manebunt.

Calliditas fatum vincere nulla potest.

AD IOACHIMUM CAMERARIUM

QUi Cicerona refers Latio, Demosthena Graio,

Sive hoc, sive illo te iuvat ore loqui:

Ecquid ut ista legis Ioachime, Siberus Adamus

Mirare hoc paruum quis tibi mitat opus?
Non aliquo fateor, tibi qui sit iunctus ab usu,

Nec tamen ignotus qui fuit ante tibi.
Huius erit testis locuples Meurerus amico,

Meurerus Clarii gloria rara chori.
Hic ad te quodam deducto tempore, fecit

Alloquii fieret copia grata tui.
Quam tunc non dubium promittere visus amorem,

Cum mihi dicebas, Tu quoque noster eris?
Quo motus verbo, iampridem carmine mentem

Debuer am memorem significasse tibi:
At pudor officium tenuit, nostrasque Camenas

Ad te nequaquam passus adire fuit.
Quem tamen abiciens, ut amoris foedere certo

Nunc tibi coniungar, nostra Thaleia petit.
Nec me, ni fallit mens, aspernabere, eritque

Ianua amicitiae non mihi clausa tuae.
Hoc animi candor, cunctis et cognita virtus,

Hoc spondent mores, ingeniumque tuum.
Adde, quod ad Musas cum te tuus incitat ardor,

Proveniant nulli carmina culta magis:
Non me reicies communia sacra colentem,

Sacra Philetaeis ingeniosa modis.
Sic rursus, tota Christum quod mente precaris,

Pax nostro optatas ducat in orbe moras,
Ut tua succrescat sequitur quae signa iuventus,

Se, studiumque suum consecret omne Deo.

IN ATTALUM.

GRammaticus bonus es, bonus es Dialecticus: armae

Pro trepidis bonus es civica ferre reis:
Es bonus in numeris, nec non bonus arte canendi:

Astrolegusque bonus, Cosmographusque bonus:
Es bonus ornatis Ciceronem effingere scriptis:

Es bonus in dulceis cogere verba modos:
Es bonus obseuras naturae exquirere caussas:

Historias veterum commemorare bonus:
Multa loqui bonus es de relligione, Deoque:

Ingenio bonus es, iudicioque bonus:
Sis bonus in cunctis, bene nil tamen Attale nosti.

Scire cupis qui sis? magnus es ardelio.

IN TUMULUM ANDREAE FRANci Camitiani Iurisconsulti.

SIt mihi fas, umbram tumulo dum condimus, hospes,

Addere, quae busti carmina fronte, legat.
Immiti Francus consumptus morte, sub ista

Andreas tegitur Camicianus humo.
Aonas in montes ductum florentibus annis

Ipsa suo fovit Calliopeia sinu.
Instruxit cithara, sacras et tradidit arteis,

Mente quibus feritas, asperitasque fugit.
Inde acri studio sinuosa volumina iuris,

Et didicit leges Martia Roma tuas.
E' quibus et decus, et praeclarum nomen adeptus,

Non modo Lipsiaca magnus in urbe fuit:
Esset ut eximius praestanti laude senator,

Commoda creverunt publica cuius ope:
Inter eos esset cuiquam nec honore secundus,

Reddere qui rudibus iura petita solent:
Sed quoque consilium dubiis in rebus ab illo

Saxoniae petiit nobilis aula ducum.
Ossa iacent hic: caerulei templa aurea caeli

Mens colit, aeternis perfruiturque bonis.

IN ITINERA ITALICA GEORgii Fabricii.

AVsoniae cultas quae sunt visenda per oras,

Oppida, rura, arces, flumina, stagna, lacus,
Moenia seu Patavi, Troiani Antenoris urbem,

Seu Romam, Roma Parthenopenque petas:
Sive iter Hetruscum carpas, reptes ve per Alpeis,

Explicat haec lector pagina docta tibi.
Pagina quae certans Venusinis aemula chartis,

Cur longinqua docet sint adeunda loca.
Non caelum ut mutes, ceu grus, quae Strymona pennis

Quod fuerat tranat, quod fueratque redit:
Sed studia et mores hominum, Laerte creati

Exemplo, variis perspeculere locis.
Unde usus rerum venit, et prudentia maior,

Quîs sine quid tandem vivere laudis habet?
Hanc tibi Fabricius Latio dat ab orbe reversus,

Fabricius patriae gloria rara suae.
Quam si mente legis, qua scripsit et edidit ille,

Crede mihi, fructu non pereunte leges.

AD VOLFGANGUM MEURERUM Palaeoreum medicum.

Haurire latices: Atticae sales linguae,
Latios sales suadae doctus Arpinae.
At nunc Elister culta qua fluit praeter
Lycaea, Paeonias arteis docens, iisdem
Et corporum morbos pellens: habet nomen,
Invidia cogitur quod ipsa mirari.
Hunc ergo conveni, et libellulos trade
Vacuo meos. quos fronte videris laeta
Ubi recipi, favore scripta sustentet
Rogabis haec ut qualiacumque non illi
Veniesmolestus: nam Siberi amat nemo
Magis, facit've nugas pluris. ut risus
Ronchosque contrasis tutus malignorum:
Palaeoreum conveni meum Musa.

IN TUMULUM MARTINI Lutheri.

NEc nostri vidit similem cui temporis aetas,

Nec pietate parem secla futura ferent:
Martini placida, post fata, quiete Lutheri

Membra, sub hoc tumuli marmore tecta cubant.
Obruta pontificum quae fraudibus ante latebant:

Eruit hic princeps dogmata vera Dei.
Ut sua saluifico constaret gloria Christo,

Tempore quae longo pene sepulta fuit,
Fecisset quod opum non ulla potentia, castra

Nulla quod innumera Martia plena manu:
Ipse Dei verbo, Christo fidissime Paule

Doctrinae fretus fulminibusque, tuae:
Fregit opes Antichristi, foedissimus ipsa,

Heu pudor, in sancta qui sedet aede Dei.
Thesbitae turbans exemplo sacra Baalis,

Acceptos cultus restituitque Deo.
Nil neque te meretrix veritus Babylonica, diro

Vertice tergeminum quae diadema geris.
Nec satanam, Stygiis qui te produxit in antris,

Huic nec subiecti totius orbis opes.
Pro quibus in caelo vitae felicis honore

Auctus, perpetuae gaudia pacis habet.
Mox proceres inter sanctos, in nube corusca

Debita cum Christus praemia cuique dabit:
Voce sua Papam condemnaturus, et omnem

Quae parteis Papae turba secuta fuit.
Quod velit esse brevi, cura quicumque salutis

Tangeris, ardenti voce precare Deum.

DISTICHON CONTINENS ANnum obitus Lutheri.

QUae genuit, rapuit te sancte Isleba Luthere,

Caelo animus fruitur: Leucoris ossa tenet.

IN ANTICHRISTIANOS.

QUae sint, quae faciunt beatiorem
Vitam, quaeritis antichristiani?
Unum agnoscere triplici colendum
Deum numine, et agnitum timere,
Amare, et venerari, et invocare.
Patrem: qui regit et tuetur omnem,
Quem verbo e nihilo creavit, orbem,.
Filium: scelus ut piaret Adae,

Est qui factus homo, quaque morte
Amissam reparavit et salutem,
Offensique patris repressit iram.
Spiritum: docet, et fovet, gubernat
Qui nos, et iubet invocare, et unum,
Quae nos cumque premat ruina, forti
Fide apprendere: fiat ut Dei laus
Et sic cognitiorque, clariorque:
Moribusque referre, sancta Christum
Vitae totius, innocentiaque.
Haec vitam faciunt beatiorem,
Sed non creditis Antichristiani.

IN OFFICIA CICERONIS.

QUae sit honestatis ratio, morumque bonorum,

Quo'nam sit virtus vera paranda modo , [(printer); sic: ]
Ut dum nil facias contra laudemque decusque,

Vita sit officiis irreprehensa suis:
Haec Tullii tradunt divina volumina, linguae

Quîs nullum Latiae sanctius extat opus.

IN TUMULUM PAULI LINdanae Theologi.

HOc Christo sacrum est: templum venerare viator,

Utque sit huic cineri terra precare levis.
Hoc igitur tumuli sub marmore Lindana Paulus,

Nomine qui quod erat, lingua animoque fuit.
Spirabat totus Christum, Christumque sonabat:

Eloquio Paulus, pectore Paulus erat.
Sectarum rabiem, Papae furiasque perosus,

Quosque iuvat bello sollicitare Deum.
Exstinctum luxit non ficto Misnia planctu,

Luxerunt maesti Saxoniaeque duces.
In spe sanctorum corpus tellure quiescit,

Gaudia mens caeli non peritura capit.

IN SUFFENUM.

QUid ô quid adeo credis plumbeos esse
Suffene, quod tuum non est, tuum scriptum
Qui dicere, recitare pro tuoque audes?
An nos putas Melanchthonis libros numquam
Legisse, videre nec tuum impudens furtum?
Isto modo esse tua omnium queunt scripta
Homeri, ipsius et Platonis, et magni
Demosthenis, quod illis constitit multo
Labore, negotio levi tuum, nullo
Faciesque sudore: illorum auferens nomen,
Ponens tuum, poeta sis, et orator,
Et philosophus: cornicula veluti quondam
Ornata non suis coloribus, pavo,
Et cygnus erat, et psittacus, avis et vellet
Quae cumque fieri, fucum quin abis factum
Aliis, quibus es ignotus: nec puta Cumas
Hîc esse: asinus imponere non potest nobis.

IN TUMULUM CATHARINAE Siberae infantis.

FRigida lugubris genitor Catharina Siberus,

Condidit hoc tumulo corporis ossa tui:
Tellurique dedit, quod erat tellure creatum,

Pulucris ut fias, puluere nata, cinis.
Mens Christi gremio felix cubat abdita, mulcei

Qua Paradisiacas aura beata rosas.
Exspectatque diem, sociis quo reddita membris,

In vero capiet gaudia plena Deo.
Quem nitido ô utinam solis praenuntius ore

Lucifer, admisso provocet ortus equo.

SOLITUDO NUTRICULA curarum

COngressus hominum maestus, turbamque sodalem

Cur fugis? in coetu laetior esse potes.
Tristiciam loca sola augent, loca sola caveto,

Qui vacuum curis pectus habere cupis.

DE ATTALO.

ATtalum neque litteras, nec arteis
Qui novit, mihi praedicas amice.
Cur vero? est homo non disertus, inquis,
Solum, sed facilis docere sit vel
Ille alter tibi Sturmiusque, et alter
Philippus: valet hic docendo, summus
Ille dicere: litteras, nec arteis
Cognovit tuus iste Sturmiusque,
Philippusque. bonum docere, promplum
Et fari obice quam lubet, tamen nec
Litteras tenet Attalus, nec arteis.

IN TUMULUM STEPHANI ROTI Zuiccaensis.

ROte nec Aonidum deerant tibi dona, disertae

Nec deerat linguae gratia prompta tibi.

Civis eras patriae studiosus, sensit alumnum

Te, tua quae luget funera Zuicca, pium.
Sumus amor verae tibi relligionis, in hostes

Acre odium contra sed pietatis erat.
Et de plebe fores veluti tamen occidis, eheu

Immundaque iaces arida puluis humo.
Omnia mors violat, soluit fatum omnia: nostrae

Non tamen hoc rupit foedus amicitiae.

IN TUMULUM VOLFGANGI Heusneri Halensis.

QUam placide Heusnerus Volfgangus pace quiesco,

Terraque securo est quam super ossa levis?
Hic ubi Iuste tuis manibus componor Iona,

Qui mea clausisti lumina chare gener.
Mors est facta mihi somnus, non morte sub isto

Marmore, sed pressus membra sopore cubo.
Muneris est hoc Chrsite tui: de morte quietem

Omnibus ipse, colunt qui tua verba, facis.
Defluet at simulac sopor hic, rursusque reviset

Membra animata suus, qui fuit ante, calor:
Additus aethereis sanctorum coetibus, aevo

Felici, summa laeticiaque fruar.
Inque mea Christum, mea gaudia, carne videbo,

Qui nobis factus gloria, vita, salus.

CORRUPTA PVERORUM AETAS.

QUaeritis usque adeo cur sit corrupta inventus?

Foeda domi loquitur, foeda facitque parens.
Aleo, periurus, mendax, vinosus, adulter,

Cumque ipsa spernens relligione Deum.

Et mirum est si fitnebulo nebulone parente,

Estque mali corui pullus et ipse malus?

IN IMPIUM LIBRUM.

HInc sancti pueri, sanctae procul este puellae,

Lumina nec foedo conscelerate libro.
Plura venena suum nam rettulit impius auctor

Inscriptum, celsis quam gerit Oeta iugis.
Quam vel echidna vomit lethaea pasta cicuta,

Vel canis infernas qui cubat ante fores.
Quid prius inficiat quam caelum, perdere cessas

Cum libro auctorem Iuppiter igne tuo?

IN TUMULUM VALENTINI Hertelii. Viator et Charis.

VI. IN tumuli quae fronte sedes, quod maesta puellae

Nomen habes? CH. Dicor blanda et amica Charis.
VI. Quae lateri iunctae? CH. Clio, Cliûsque sorores.

VI. Et docti situs est hîc cinis ergo viri?
CH. Est vero Hertelii. VI. Cur servas ipsa sepulchrum?

CH. Quodque puer coluit me, coluitque senex.
VI. Musarum dignus lacrimis: sed busta frequentant

Cur pueri? CH. Doctor quod puerûm ille fuit.
Et teneram erudiit magna cum laude iuventam,

Hîc ubi Chemnicii moenia clara vides.
VI. Nunc nimium rari doctique bonique magistri.

At tumulo illius quis dedit hos titulos?
CH. Exstincti luxit qui fata, Siberus Adamus,

Inferias socero persoluitque gener.
VI. Discedo: sit pax umbrae, tumuloque sub ipso

DE PHILOSOPHIS; ORATORI bus, et poetis nostri temporis.

GRandiloqui scriptis mentem emendare Platonis

Quid iuvat, ut docti nomina clara feras?
Quid studium linguae sequeris, Ciceronis et arma,

Moeonidae numeros, Virgiliique sonos?
Barba sophos, vates gemmae, vestesque disertos,

Serica acupictus pileolusque facit.
His verba et mores addas, gressumque superbum:

Hoc Thraso ni fueris tempore, nullus eris.

DE VALERIO CORDO.

COrdus deliciae tuae Minerua,
Arteis cui medicas Apollo, Maiae
Cui natus dederat chelyn, lepores
Charis, carmina blandiora Musae:
Cordus mortuus est tuus Minerua.
Cordus ille Valerius, Galeno
Qui non inferior fuisset, eheu
Ni saevae iuvenem invidaeque Parcae
Rumpentes properata fila, in ipso
Vitae limine dulcioris, ire
Iussissent per iter genebricosum.
Ut, flos qui Zephyro tepente crescens,
Et iam puniceas comas recludens,
Recludens tenerum decus refulget,
Succisus moritur: miselle Corde,
Sic heu sic subito cadis, nec ipse

Te Phoebus tuus, et nepos Atlantis,
Charis, Pierides, et ipsa Pallas
Fatis eripuere. Quin ab oris
Germanis procul (ah dolor) tuorum
Amplexuque procul peris: nec aegra
Nato efflanti animam parens ocellos
Compressit digitis: soror suprema
Nec comas laniata, pectus, ora,
Carpsit oscula: turba nec sodalis
Flens, cum fratribus est sequuta funus.
Tybri, flumine qui lavis Quirini
Flavo moenia, te putem'ne Rheni
Non vicem doluisse, cum recente
Valeri laberere praeter ossa
Busto condita? barbarus nec ipse
Quae sicco Tanais videre vultu,
Nec Phasis potuisset. At iuventa
Quamvis, Theutonidûm dolente terra,
Prima flebilis occidit: sepulchro
Non Corditamen ossa quo quiescunt,
Et laus obruta delitescit: illum
Sed fama merita reponet omnis
Aetas, inter eos, sibi pararunt
Qui decus studiis perenne. Nomen
Quaesitum ingenio nequit perire.

IN TUMULUM CASPARIS Borneri.

GAsparis hic sita sunt Borneri membra, Camenae
Quem maestae exstinctum turba novena gemunt.

Nosse cupis caussam? non has studiosius alter
Ad vitae coluit tempora summa suae.
Testantur monumenta scholae, Philyraeus Elister
Quae cursus placido flumine praeter agit.
Hoc duce barbarie pulsa, quis nescit honestis
Adsertum studiis, quod decet esse, decus?
Dum praestante viros doctrina adducit, et ipsum
In primis iuvenem clara Mosella tuum.
Quis nescit, monachi ventres quae celsa tenebant,
Et Veneri et Bromio templa sacrata patri:
Artibus esse bonis auctore hoc reddita, nactas
Atria se dignae Thespiadesque domus?
Inter ubi primos nullos fugiendo labores,
Qua docuit cura, sedulitate, fide?
Nocte dieque suo versans cum pectore, posset
Doctrina augeri qua studiosa cohors.
Quod tulit, atque illi laudem feret omnibus annis,
Donec erunt artes, carmina donec erunt.
Tu quisquis transis, olim sic spiret in urna
Ver tibi, sic tellus sit super ossa levis:
Sparge rosas, et cum nardo da thuris honores,
Quid, cineri esse sat huic dicere credis Aue?

VENERIS ET CUPIDINIS Dialogus.

TEla, facesque tuas, mea nate potentia, magni
Numina iam sensere poli, sensere profundi.
Ipse Deûm rector, mundi qui concutit orbes
Iup piter, et valida iaculatur fulmina dextra:
Quid non cogis Amor? regni gravitate relicta,

In quasuis promptus sese mutare figuras,
Nunc aurum simulat, tauri nunc cornua sumit:
Ludit olor Ledam, ludit Deoida serpens:
Asterien aquila, Satyro Nycteida fallit.
Nam quid ego Neptune tuas, quid Delphice dic am,
Quid' ve tuas dicam Iuno Saturnia curas?
Cum rapiant ipsi tenerae mihi saepe medullae
Flammam, sollicitos quae versat in ossibus ignes.
At cur abscedens nobis Tritonia virgo
Nec curat thalamos, Veneris nec gaudia nosse?
An tua fax ignes, ipsam queis Pallada flammes,
Non habet, et mollis vires nunc per didit arcus?
Quin potius, si qua est socii tibi gratia regni,
Imperium profer nostrum: cape tela, deamque
Occulta tandem nec opinam invade sagitta.
CUP. Ne vero, ne me iubeas inferre Mineruae
Bella parens: nec enim, quibus omnia vincimus armis,
(Tam gerit haud ullo pectus violabile telo)
Hanc superem: tentata mihi iam cuncta: sed illi
Quando ego cumque dolum, caelato callidus arcu
Accedens meditor, galeam cristasque comanteis,
Dum quatit, usque adeo pavidum me terret: ut omne
Invadat corpus frigus, manibusque remissis
Tela fluant. VEN. Omnis sic ergo audacia fugit?
Qui non horrebas, memini, puer improbe quondam
Insano nostri turbato pectus amore,
Laedere Gradivo transfixa per ossa medullas:
Pallada nunc metuas. et quid truculentius illo?
CUP. At me Gradivus facilisque volensque vocatum
Ad sese, verbis blande invit abat amicis.

Non velut ista, tonans (horrendum) irasque minasque.
Nuper enim (meminisse timor) pernicibus alis
Ignaram advolitans fallente ferire sagitta
Cum cuperem, occultis facibusque afflare medullas:
Acta furore gravi, quas non exarsit in iras?
Ipsum iuro tibi patrem, sum vertice cuius
Nata, Iovem, foedos removes nisi protinus ignes:
Aut quod dextra quatit, rumpam tibi pectora ferro:
Aut pede correptum tenebrosa in tartara mittam
Praecipitem, ne quem posthac tua tela lacessant.
Sic ait: at trepida gelidus formidine sanguis
Diriguit: cecidere arcus, exstincta reliquit
Flamma facem, liquidas foret ac si mersa sub undas.
Sed quoque nescio quos adverso pectore monstri
Horrifici vultus, squalentiaque ora veneno
Sustinet: haec quoties irata obvertit, ab illa
Quin fugiam, non me potis est vis ulla morari.
VEN. Et te terruerunt quem tela Typhoea numquam,
Non metuisse pudet Phorcynidos ora Medusae?
At quare nondum tua sunt Heliconia tempe?
Scilicet Aonidum pavido quoque turba minantur,
Anguiferosque gerunt inimico pectore vultus?
CUP. Imo ego Corycidas nymphas venerorque coloque,
Nec flammis ausim nostris invadere, quando
Iura verecundi metuunt violare pudoris.
Intentae sanctis et dum sunt artibus, et dum
Aut laetae indulgent choreis, aut carmina dicunt:
Otia lascivi fugiunt alimenta furoris.
Quid loquar ipsum etiam quod me fecere poetam,
O' genitrix, operum quoties dulcedine captus

Assistoque illis, nec me citharasque tenere
Dedecuisse puto, dulces nec dicere versus.
VEN. Intentae sanctis esto sint artibus: esto
Aonides leges metuant violare pudoris:
At certe nemorum custos Latonia, virgo
Non erat, imperii nostri tibi cura Cupido
Si foret. CUP. Haec vero solis in montibus errans.
Et per inaccessas rupes, atque invia saxa,
Nunc hac, nunc illac fugit indeprensa: measque
Et facibusque aliis, alioque cupidine capta,
Virgineo excussas contemnit pectore flammas.
VEN. Ergo capta aliquo tamen illa Cupidine flagrat?
CUP. Capta quidem flagrat, casto sed prorsus amore:
Quo sectatur apros, ceruos, suluosque leones
Excitos latebris venatrix. Segnia quare
Otia cum vitans, placitum irrequieta laborem
Urgeat: haud feriam porro ne quaere doceri
Cur ego Dictynnam. Nam qui fugit otia, honesta
In studia incumbens, facile contemnet amorem,
Liber Acidaliae, saevoque Cupidinis aestu.

IN TUMULUM MARGARITAE Fabriciae, Pisonis F. Hospes et Polyhymnia.

H. HVic tumulo deus ecquis adest? P. Polyhymnia. H. vates

An'ne hic? P. non: mater vatis humata iacet.
H. Dic vero cuius? P. Dyrcaeis, carmina rebus

De sacris, pangit qui Venusina modis.
H. Fabricium dicis? quîs moribus illa? P. Pudicis.

H. Vita? P. Quae pauper, sed sine labe fuit.

H. Qua pietate virum coluit? P. post fata maneret

Illius, ut viduo per tria lustra toro.
H. At non eduxit sobolem bene. P. cur iuvat ergo

Fabricvios probitas, officiique decus?
H. Quam placide vitam mutavit morte? P. Redemptos

Quam qui se credunt sanguine Christe tuo.
H. Sunt satis haec: cineri sit pax, requiesque sub urna,

Ambrosio aeternum busta liquore fluant.

AD HIERONYMUM VVELLErum Theologum.

QUod bene vis studiis, in qua traduntur et artes,

Non clausa est curis area docta tuis:
Rem facis, haud spernens Vellere Hieronyme Musas,

Qua non est nostro tempore rara magis.
Turpe quidem dictu, sed cur manifesta negemus?

Non modo iudicii nil rude vulgus habens:
Sed quoque sacratas leges, et iura tueri

Publica, quorum humeris non leve fertur onus:
Sed quoque doctrinae titulis quae turba superba

Artibus a rectis nomen adepta tenet:
Utilitate probat Musas, per seque petendum

Quod venit ingenio non putat esse decus.
Cura voluptatum prior est, quam cura scholarum,

Et plus doctrina fulua moneta placet.
Scire decus nullum, nummus iuvat: arca referta

Quo dum sit, quaeso bardus inersque vocer.
Quod facit ad reditus, charum est: venerabile nomen

Musarum spretum, pro nihiloque iacet.
Quo magis admiranda tua est constantia, qui non

Torrentis veluti vortice raptus aquae:
Ipse etiam vitii communis labe traharis,

Sint studia et curis inferiora tuis.
Scilicet indignum credis sapiente bonoque,

Iudicium vulgi, stulticiamque sequi,
Et velut ex alto Musas contemnere, quarum

Hoc quod habes clarum munere nomen habes.
Turpe putas artes caelestia spernere dona,

Pars quibus haec vitae nulla carere potest.
Artes sancta Dei conservant dogmata, sitque

In precio pietas, relligioque suo.
Artes et populos et maxima regna tuentur,

Constituunt leges, iusticiamque docent.
Artes si non sunt, feritas tenet omnia, vita

Inculta haec prorsus mortis et instar habet.
Macte animi egregii in Musas, quem praemia propter

Larga tibi multa est dextra datura Dei.
Quem tribuet propter clarum tibi gloria nomen,

Quod numquam tempus tollere possit edax.
Cetera labuntur tacite fugientia: Musae

Quam dant defensae, gloria morte caret.

IN NUPTIAS BLASII FABRICII.

CVlto moribus, eruditione,
Datur Fabricio venusta, honesta,
Cratonis Mylii relicta coniunx.
Fausto sidere ducat hic maritam,
Fausto sidere nubat haec marito.
Auctor coniugii Deus, pudici
Tori coniugibus piis ministret

Fructum, qui referat puer parentem:
Fructum, quae referat puella matrem.
Idem commoda largiore dextra
Vitae cuncta det, usque et usque lecto
Sint iunctis socio bene ac beate,
Exclusis procul omnibus molestis,
Quae mentes faciant dolere curis.
Sit natis bene, sit nepotibusque,
Quos avi Pyliae pares senectae
Florenteis videant, superstitesque
Linquant, serior et beata vitam
Ipsos ultima cum dies reposcet.

IN TUMULUM GASPARIS CRVcigeri Theologi.

IAm curis hominum exutus requiescis in urna,

Iam vitae Cruciger te mala nulla premunt.
Felix, ô nimium felix, erepte periclis,

Plurima quorum aetas temporis huius habet.
Felix, cui mortis victorem in morte tueri,

Saluantisque frui contigit ore Dei.
Dum vixti, Christum lingua es calamoque professus,

In Christum cecidit nec tua morte fides.
Ergo etiam Stygias illo ducente per umbras,

Intravit tua mens lucida tecta poli:
Qua Paradisiacas velamina candida vestes,

Atque auro sancti tempora cincta gerunt:
In solio carmen maiestatisque sedenti,

Et laudes Agno perpete voce canunt.
Corporis ossa quidem tumuli cinefacta sub isto

Marmore, nunc foedis vermibus esca iacent:
At breve tempus erit, sonitu praeeunte tubarum,

Quando hominis veniet filius arce Patris.
Tunc subito quicumque cubant in puluere surgent,

Pristinus et membris restituetur honos.
Inter et ipse pios, qui qua docuere salutis

Sit via, perpetua gaudia pace feres,
Ante Deum fulgens, caelo ceu lucifer alto:

Tanta manet doctos gloria, tantus honos.

AD IOACHIMUM ET PHILIPPUM, Ionas, I. Ionae FF.

QUid'nam tu Ioachime, tu Philippe,
Matris deliciae, patris voluptas,
Quid chartae puerisinu tenetis?
An ne doctiloqui librum Lutheri,
Et gemmis preciosiorem et auro,
Quo menteis puerûm instruit tenellas
In fide, ac pietate Christiana?
quod vobis pater explicat, sorores
Vobiscum Catharina, Elisa, maior
Ambabus Sophia excipit, reponunt
Felicique penu indolis pudicae:
Euge ô progenies parente digni:
Vir quo vix meliorque doctiorque,
Quot sunt, quotque fuere, quot sequentis
Aevipost aliis erunt in annis.
Digni Ionule uterque fratre Iusto,
Iusto dignus et ipse qui parente est.
Tam vos auspicio bono profectos,

Quos olim video viros futuros?
Vos Christus soboles Dei perennis,
Vos omnis sapientiae magister
Spiritus, tueatur et gubernet,
Laudem dirigat ad Dei, salutem
Et vestram studia ista, proximique.

IN TUMULUM VITI THEODORI Norimbergensis Theologi.

HIc quoque Christe tuum nomen, verbumque professus

Sincera fidei simplicitate fuit.
Doctrinam didicit quam praeceptore Luthero,

Noluit ignotam civibus esse suis.
Audiit ergo illum Pegnesidos accola ripae,

Tradentem verbi dogmata pura Dei.
Audiit, et tali sese doctore beatam

Dixit arenoso Noricaberga solo.
Quid memorem, scripsit quos de pietate libellos,

Regnum oppugnantes impie Papa tuum?
Nunc in sanctorum coetu vatumque patrumque,

Perpetuae felix tempora pacis agit.
Et, vel inauratam citharam dum tractat, acerram

Ante Deum vel quae ture referta tenet:
Exstincto pro se Christo debere salutem,

Illius adsertum seque cruore canit.
Membra domum mentis lucis reditura sub auras,

Norica terra tulit, Norica terra tenet.

AD VALENTINUM GRAVIUM Helena uxor loquitur.

DEsine busta Gravi lacrimis urgere maritae,

Non domus ad querulas panditur atra preces.
Cum semel intravit nebulosum funus Auernum,

Non exorata stat via clausa sera.
Ergo licet maesto iuvet indulgere dolori,

Nempe tuos questus ventus et unda ferent.
Pro vivis pia vota valent, ubi nauta recepit

Aera Charon, Stygias obserat herba fores.
Sic fletem turba est flens consolata sodalis,

Cum congesta meum texit arena caput.
Quid tamen ista iuvant, ideo minus aegra recursat,

Actum nobiscum quae male cura putat?
Longe alias igitur nunc coniugis accipe voces,

Quae minus ut sanent, pectora maesta levent.
Immatura quidem quae nos divulsit amantes,

Nec tamen ante suum mors properata diem est.
Cuique Deus vitae quem pegit terminus haeret,

Non fas hunc Helenae transiliisse fuit.
Et quae casta fuit, satis est vixisse putanda

Illa diu, licet haud vixerit illa diu.
At centum totos quamvis impleverit annos,

Quid, non'ne est vivens mortua turpis anus?
Digna parente fui Vuellero, digna marito,

Pignora cui Christo bina favente dedi.
Ipsa mares vellem tibi, non peperisse puellas

Tantum, quid velle est sed prohibente Deo?
Quae placuere, iubet: quae non, vetat: inque potente

Illius est soboles, vitaque morsque manu.
Iam vero qui' nam potuit tua tempore coniunx

Eripi ab humanis commodiore malis?

In bellis an me potius, quam summa ferentem

Gaudia, perpetua vivere pace cupis?
Non scelerata tenent nam me loca nocte profunda,

Sulphureo flammae qua Phlegethonte sonant.
Qua fera serpentum redimitus colla caterua,

Tergemino manes territat ore canis.
Et genus infidum nuptarum poena coercet,

Quaecumque aeternum nec timuere Deum.
Iosepho, mecha est illic, quae passa repulsam

Vinclorum falso crimine caussa fuit.
Amridaeque, Dei vatum, Sidonia coniunx

Mactatrix, morsu dilacerata canum.
Athalia est illic, nati quae stirpe perempta,

Sacrilega invasit regia sceptra manu.
Et quae Baptistae saltantem a patre puellam

In disco iussit poscere dona, caput.
Me Paradisiacos Christus deduxit in hortos,

Elysium felix qua fovet aura nemus.
Hic choreas agitant exutae corpore mentes,

Atque Deo grata carmina voce canunt.
Hic matronarum sanctum decus Heroinae,

Historiae narrant quaelibet acta suae.
Serpentis vetita quod carpserit arbore pomum

Eua dolo, aeternam commeruisse necem.
Nec nocuisse sibi tantum, charoque marito,

Verum hominum totum facta luisse genus.
In placida sed quod requie, nunc pace fruatur:

Hoc tibi, ait, soli debeo nate Dei.
Tu caput anguinum calcasti, fractaque colla,

Et victa absorpta est mors mea morte tua.

Sara Dei iussu patrios cum coniuge muros,

Aruaque Chaldaei deseruisse soli.
Inde Palaestinas, Phariasque errasse per oras,

Bis raptam thalamo Thariadaeque sui.
Nec tamen excepta quidquam formidine passam,

Quod fuerit semper vindice tuta Deo.
Et prima quamvis foret infecunda iuventa:

Auctam iucunda postmodo prole senem,
Prole, cui series promissa immensa nepotum,

Serpentis victor, natus et ipse Dei.
Hanc circum Nahoris, stant et Labanides, omnes

Matresque Isacides, Isacidesque nurus.
Muta nec ulla silet, sed postquam desiit illa,

Incipit haec, laudes concelebratque Dei.
Quas inter cum sim, coetus pars facta beati,

Et vero laudem non minus ipsa Deum:
An mihi maluerim longissima tempora vitae,

Quam mens egisset corpore clausa suo?
At iam forma abiit, nostroque cadavere vermes

Pascuntur, serpens et super ossa cubat.
Terra sumus, terrae debentur corpora: cum sint

Nostra cinis, fiant quid nisi membra cinis?
Scilicet has meruit primorum culpa parentum,

Sustineat poenas ut vitiosa caro.
Et tamen iste cinis, putridique cadaveris ossa,

Paulo animae post sunt restituenda suae.
Ipse Dei natus rediuivo corpore, regni

Caelestis dextra sceptra potente tenet.
Hunc sua membra putas passurum in morte relinqui,

Pro quibus est patri victima factus homo?

Semina proscissos si non spargantur in agros,

Non ullas segetes annua terra feret:
Sic condantur humo nisi funera maesta, futurae

Quae tandem nobis gloria lucis erit?
Buccina de caelo quin iam cava iamque sonabit,

Et surgent tumulis corpora quaeque suis.
Tum quales artus, quam membra decora iuventae

Sortiar, aerumnis libera, morte, metu?
Ipse Gravi mecum, tecumque ego quando feremus

Angelicos inter gaudia summa choros.
Gaudia, quae nemo audivit, quae lumine nemo

Vidit, quae nemo fingere mente potest.
Nunc quarum non me post funera cura relinquit,

Commendo natas, pignora nostra, tibi.
Adfectum matris patrio coniunge, ferenda

Nunc tota est collo paruula turba tuo.
Oscula cum figes plorantibus, altera matris,

Mortua sic illis non ero, iunge pater.
Quo sine nulla salus, primis venerentur ab annis

Ut Christum pura simplicitate, vide.
Quisquis habet Christum, tenet omnia: nil sine Christo

Prosunt, quas totus possidet orbis opes.
Tum matris discant artes, sint pensa, colosque

Illarum plenos exonerasse labor.
Cetera quid referam, multo sapientius ipse

Omnia quae per te chare marite vides?
Nec vos non patri natae parete volentes:

Hoc lex, hoc pietas, hoc Deus ipse iubet.
Cura verecundi sit vobis summa pudoris:

Vita scelus tota est, quando pudore vacat.

At simulac facibus cedet praetexta maritis,

Matrem imitatae, unum quaeque tenete virum.
Turpe nimis mulier socialia foedera rumpens,

Servare, est virtus maxima, iura tori.
Fecundae generis seriem fulcite, nepotum

Ludat ut ante Grauî plurima turba pedes.
Accedai, nostris quod mors detraxit ab annis,

Ad vitae sobolis tempora longa meae.
Quae vobis opto studiis ut agantur in illis,

In Christum per quae vera probanda fides.
Praemensae tandem defunctas tempora lucis,

Christus ut aetherea vos quoque sede locet.

LIBRARIUS Lectori S.

Insunt in his Poematibus non pauca patronymica, usitata authoribus ratione de Hebraicis nominibus formata: quae quod in aliorum scriptis obvia non sunt, ne minus exercitatos in legendo retardare possint, brevem eorum explicationem hoc loco adiungere visum est. Tu quisquis es, operam nostram boni consule, et Vale.

Amramides 6. 19. et 65. 12. et 68. 22. et 71. 15. et 95. 28. et 100. 10. Amrami filius Moses. Exodi 6.

Amridae Sidonia coniunx. 157. 11. Iesabel, Ethbaalis regis Sidoniorum filia, et Achabi coniunx. 3. Regum 16. et 4. Regum 9.

Aseridae. 74. 18. posteri Aseri, qui octavus fuit Iacobi filius, susceptus ex Silpha. Gen. 30.

Cissides. 66. 13. et 78. 19. Saulus, primus Hebraeorum rex, filius Cissei. 1. Regum 9.

Iaredo satus. 102. 5. Henoch, filius laredi. Genes. 5. Iaredus quadrisyllabum, ut Iapetus.

Isacidae. 9. 4. et 11. 6. et 13. 1. et 14. 18. et 17. 14. et 18. 7. et 30. 21. et 32. 17. et 35. 7. et 39. 11. et 43. 14. 25. et 47. 18. et 65. 13. et 68. 19. et 71. 3. et 72. 17. et 77. 22. et 78. 13. et 100. 11. et 101. 15. et 107. 4. et 108. 14. et 119. 12. qui ab Isaco ortum habent.

Isaides. 16. 28. et 36. 11. Davides, secundus rex Hebreorum, filius Isai, qui et Iesse. Inde Iessaeus puer 6. 21. Iessaea lyra 7. 22. et 91. 12. Iessaeus senex. 53. 26. Iessaeum nemus. 66. 2. Iessaeus rex. 82. 28. Iessaeus sanguis. 119. 11.

Naphthalide. 74. 7. qui genus ducunt a Naphthali, sexto Iacobi filio, ex Bala. Gen. 30.

Thariades. 11. 13. et 16. 25. et 38. 6. et 70. 25. et 96. 11. et 104. 3. et 158. 4. Tharae filius, Abrahamus. Gen. 9.