March 2004 Ruediger Niehl
new TEI header; typed text - structural tagging complete - no semantic tagging - no spell check; Note: Special spelling Iisrael has been regularized throughout, but the change has been indicated only where the metre is affected; special spellings frundis and timpora for frondis and tempora are preserved (distinctive, and not likely to be objects of searches...); where a long Latin o is rendered with a Greek omega, a Latin o has been substituted


image: s001

DODECADIS FATIDICAE IANI CHUNRADI RHUMELI PHILOSOPHI MEDICI ENDECAS EPICA. ZACHARIAS
[Gap desc: illustration]
NORIMBERGAE, Typis ABRAHAMI WAGENMANNI. MDCXVIII.


image: s002

AMPLISSIMO CONSULTISSIMO PRUDENTISSIMOQUE VIRO AC DN. CHRISTOPHORO GIRSNERO REIPUBLICAE IN FRANCIA ORIENTALI PRINCIPIS PRIMICERIO LAUDATISSIMO AMICO SUAVISSIMO BENIVOLENTI FAVENTISSIMO PRO STRENA SIBI MISSA HANC ZACHARIAE PROPHETAE PARAPHRASIN Ex amore More Concepto ANNI a CONDITO MUNDO 5588. NATO ANTHROPOTHEO 1618.

Cum voto sollemni PIETATIS FLORENTIS Contra Haereses IUSTITIAE VIGENTIS Contra Tyrannidem PACIS VIRENTIS Contra Securitatem in statu HIERATICO POLITICO OECONOMICO. D. D. D. D. Ianus Chunradus Rhumelius Phil: et Med. U. Q.


image: s003

PRAESCRIBTIO.

GIRSNERE AMPLISSIME CONSULTISSIME PRUDENTISSIME BENIVOLE FA VENTISSIME Inter Visiones Caelestes Prophetae ZACHARIAE qui Anno Mundi 3452. ante Natum CHRISTUM 519. vixit, non videtur Illa negligenda quae IESUM nobis Prophetam, Sacerdotem et Regem futurum luculenter ostendit. Recte enim de eius officio nos instruit, quo ignorantiae velo tecto, PERSONA eius male agnosci potest. Illa est, quae DEUS, ut esset Patri Caelesti accepta, quae Homo ut nobis compati, DEUS et Homo unîtim, ut mori, ut mortem superare, diabolum prosternere, Infernum destruere, Maledictionis mare absorbere et Felicitatis aeternae viridarium Generi Humano restituere posset. Uncta autem est in PROPHETAM et doctorem ut illi uni adhaereamus, SOLI credamus et obtemperemus, qui Fidem suae doctrinae fecit stupendis miraculis, qualia et quot nunquam antea ullo aevo ab ullo Homine sunt edita. Uncta etiam in SACERDOTEM et summum Pontificem, ut peccata totius Generis Humani expiaret Sacrificio perfectissimo pretiosi sanguinis in ara crucis oblato, obedientiâ


image: s004

constantissimâ Legi immotae iustitiae praestitâ nos a maledictione liberaret, coram DEo iustos et sanctos statueret, et ad DEXTRAM DEI positus pro nobis usque ad finem Mundi intercederet. Uncta denique in REGEM qui in Ecclesiae Regiâ, Verbi sceptro et Spiritus Maiestate mentes dirigit, Hostes suos severitatis fraeno coercet, Bona Spiritualia Liberalitatis dextrâ inexhaustâ distribuit, Pacem Publicam, tranquillitatem Conscientiae, Scientiae Constantiam largitur: adversus Furores qua Sathanae, qua Mundi, sibi ascriptos subditos defendit, et tandem in eam Gloriam, quantam nec oculus vidit nec auris audivit, nec in Cor Hominis descendit, vocationis suae curriculo absoluto introducit. Hinc facile apparet quae nostri Partes officii esse debeant, nimirum ut Fidem Huic PRAECEPTORI NOSTRO nullam, et quidem in minimo etiam Verbulo derogemus, ne Hominem, sed DEUM ipsum, Unigenitum et aeternum DEI VERI Filium contemnere (scelere aeternâ morte digno) videamur: ut MERITUM summi Huius PONTIFICIS nobis Fide stabili applicemus, Gratitudinem nostram Pietate purâ et innocentiâ vitae ipsi probemus, et magnâ cum Fiduciâ, quo misericordiam infinitam consequamur, ad Thronum Gratiae accedamus: ut REGI HUIC nostro, summam Reverentiam, et quidem divinos Honores quia DEUS et HOMO EST IN UNA PERSONA atque DOMINUS COELI et TERRAE, REX REGUM et DOMINUS DOMINANTIUM, adorando exhibeamus, obedientiam promptissimam omnibus diebus Vitae nostrae praestemus, devotissimis precibus invocemus,


image: s005

et Laudibus nunquam intermorituris celebremus, donec cum Gloria in effabili et Maiestate insuperabili Iudex vivorum et Mortuorum in extremâ dierum apparuerit. Etsi vero ad Populum Israeliticum reliquae visiones proprie pertinere videantur, ut eo alacriores in absolvendo quod coeperant Templo redderentur: Inventi tamen sunt, qui ad nostra usque in quibus nos vivimus, Tempora easdem derivarent: dum illis Equi Ruffi Susim Amuzim vel Adunim CATHOLICI ROMANI in mari mediterraneo: Equi maculosi Susim Serukim vel Berudim Christiani sub Ioanne BELUL vel ENCOE id est, alto vel pretioso in Africâ Meridionali Aethiopum Imperatore: Equi Nivei Susim Lefanim Reformati PROTESTANTES in Europâ versus septentrionem fuêre habiti. Cornua autem quatuor; Primum Haereticis, Mahumeticolis in Asiâ Africâ alterum: Tertium in Americâ occidentali Gentilibus, ut quartum iisdem in India orientali assignârunt. Nec videtur a vero illorum Sententia omnino aberrare, cum ex Visionibus quinti Capitis, Perturbationes ex falsâ et corruptâ doctrinâ ECCLESIAM post Ascensum CHRISTI super omnes Caelos, afflicturae manifeste appareant. Quidnî vero Promissiones Capitis octavi, quibus Dominus pollicetur se effecturum, ut Cultus DEI purus Hierosolymis in Templo vigeat, et Respublica in Pace et Tranquillitate magnâ incrementa sumat, ad nostra etiam spectent Tempora? Habemus CONFESSIONIS AUGUSTANAE Anno Mundi 5500. a Nato Salvatore 1530. Iubilaeo Mundi Centesimo, Mosis


image: s006

sexagesimo, Praedicationis CHRISTI tricesimo editae, Coram Magno Imperatore CAROLO QUINTO XXV. die Iun I in Palatio augusto publice praelectae: atque a D. Christiano Beyero articulate distincte et clare, ut ab omnibus exaudiretur, recitatae (Luthero in Pathmo degente) in maximâ Germaniae parte EXERCITIUM adhuc salvum illibatum et incolume, quo Cultum VERO DEO ISRAELIS debitum legitime exsolvimus. Obtinemus DEI IMMORTALIS Beneficio PACEM universalem hoc nostro etiam aevo RELIGIONIS Anno 1555. XXVo Septembris a Laudatissimo Romanorum Rege FERDINANDO iuramento sollemni in Conventu Augustano aeterne sancitam: XXVo MaI 1557. in Comitiis Ratisbonae XXXo eiusdem Mensis 1566. Augustae Vindelicorum a MAXIMILIANO II. probatam et approbatam, atque Tranquillitatem Publicam. Celebravimus Ludos Saeculares hoc anno LUCIS MODIO SUBLATO OMNIBUS IN APERTO LUCENTIS, quos Nemo nostrum vidit antea nec post visurus est! Restare Conspicor IGNEM qui per Varias Tribulationes Constantiam tam nostram quam Posterorum exploraturus est: Quem POENAE PERSECUTORUM ET Generalis omnium RERUM Conversio pone subsequentur! DEUS Bonitate immensa optimus Maiestate infinitâ Maximus TE diu florentem Salvum Incolumem cum Tuis omnibus feliciter conservet! Linguarum et Artium Cognitionem ad Christianae Ditionis Pomeria tam propugnanda quam stabilienda in scholis qua privatis qua publicis constanter


image: s007

promoveat: Magnatum et Principum animos discordia procul profligatâ Vinculo sincerae Amicitiae in Pacis Publicae magmentum uniat! In sacrâ Palaestrâ, amara odia, virulentas linguas, cruentas Conflictationes averruncet! Et cum OMNIBUS NON LIBEAT QUORUMLIBET ARBITRIO CHRISTIANOS ESSE: Rationem Concordiae ita dirigat, ut suam QUISQUE professionem citra Contumeliam alienae ornet et offerat: Utrinque Linguae et Calami rabies coerceatur, atque MODERATIO quae ab omni absit virulentiâ adhibeatur! OMNIS THEOLOGORUM CONTENTIO intra civilem conflictum consistat, ne in rabiem efferatam et furorem incurabilem exeat! Synodi agantur per Viros, qui vere Verae Fidei Mysteria norunt: nec illos qui sub Praetextu Fidei suum agunt negotium, et FIDEM VERAM expugnant: Tota denique RELIGIONIS RES moderatis iudiciis non Seditiosis clamoribus agatur.

ITA FIAT! ut maneat UnI Deo GLorIa et LaVs aeternVM. Scr: in Museio meo in NOVO-FORO XI KAL: IANUARI Anno TerMInVs OrbIs aDest, ChrIste VenI Ipse PIIs.

T. A.

O. F. S. O.

dd:

I C R.


image: s008

PROPHETIA ZACHARIAE.

Argumentum

Poena Patrum reddat Natorum saecula cauta:
Nam si Culpa cadit; tunc quoque Poena cadit.

CAPUT PRIMUM.

v. I. TEMPORE quo Imperium Hystaspes DARIUS habebat
Magnae ASIAE, et Felix Regnorum insignia in orbis
Totius partes Bello et victricibus armis
Protenta augebat, placidis atque otia tectis
Assyrii et Medi, ac Hyrcano in littore Gentes
Bactrorum et populi, Sacae Parthique fugaces
Cum Persis, Syris indis Asiaeque minoris
Urbibus innumeris, Scythiae vastaeque Colonis
Insuper et magnae quas radunt flumina Terrae
Tigris et Euphrates, qui per Babylonica lapsi
Moenia, volvuntur ventosum in Persidis aequor
Per binas laete geminabant aurea messes,
Et Phoebus rutilos signorum Principis ignes


image: s009

Flammivomis permensus Equis iam Veris honores
Spondebat largos Hiemis post Frigora aquosae:
Hiddonis ipse Nepos, Bereciae Filius atque
Zacharias vates afflatus Numine Iovae
Praescia Fatorum haec excussit pectore verba.
v. 2. Ira Accensa DEI est, magnis operata rapinis
Flamma micat, cuius quoque dudum incendia vestros
Irritata gravi scelerum heu Examine Patres
v. 3. Absumspere.
[Gap desc: crux]
istis edices Nomine nostro
Bellipotens ait: ad me me convertite mentem.
Atque oculos vestros! summi dictum ore IEHOVAE,
Et quoque me facilis vestra ad vota omnia vertam!
Armipotens infit Caeli, et vasti Arbiter orbis.
v. 4. Non imitatores habeant vos facta Parentum
Vestrorum, a priscis moniti qui saepe Prophetis
Praecipiente DEO, ut divortia iniqua viarum
Ceu scopulos vitent, scelerum et contagia tollant,
Iverunt contra monitis audentius, omnia
Patrantes scelera, ac nostrum Venerabile Numen
Laedentes cultu in sano et petulantibus ausis.
v. 5. Nunc ubi Maiores sint vestri, edicite! dicit
Ipse Exercituum DOMINUS, Sanctique Prophetae?
Num superant, et vescuntur vitalibus auris?
v. 6. Non puto
[Gap desc: crux]
per vates quae dixi oracula, certo
Omnia inundârunt effectu saecula Avorum
Vestrorum, ut tam dem proprio convicta reatu
Sponte suâ inciperent pleno ore et corde fateri
Quae voluit, Dixit; Quae Dixit, Fecit Iova!
Ad culpam appendens parta aequus pondera poenae.
v. 7. Ecce ubi Sol Cancri senis quater ipse diebus


image: s010

Signa pererrasset, Dario tecta Colente
Regia Susarum geminos feliciter annos,
Zacharias quem Berecias, has Lucis in auras
Protulit Hiddonides plenus IOVAE, ore profatur
v. 8. Talia sacrato:
[Gap desc: crux]
Caelos Nox atra tegebat.
Occiduo, tingente suos, sole aequore currus:
En agitator Equi rosei, sub tegmine Myrti
Umbrifero viridis, quem tota armenta secutae
Quadrupedum, rubei, Balii Niveique Coloris
v. 9. Immotus stabat:
[Gap desc: crux]
meque inquirente quis esset?
Quidve sibi vellet? responsa dat Angelus ille
Qui mecum commutarat tot Verba loquendo,
Atque ait, ostendam Tibi, quae sint agmina talia:
v. 10. Et respondit Eques stabilis qui frunde quiêrat
Baciferae Myrti, cernis quae Examina Equorum
A Domino sunt missa DEO, totam undique Terram [(transcriber); sic: Terrum]
v. 11. Percurrant:
[Gap desc: crux]
mox sublato hinnitu agmina Equorum
Dicebant, cunctas cursu peragravimus oras,
Atque omnes laetâ Regiones pace fruuntur.
v. 12. haec ubi dicta dabant, Domini Angelus ora resolvens,
Dicebat: Deus ô fortis cui mille ministrant
Aligeri, qui Verbo uno Regalia caeli
Ex nihilo Tecta et terras, ac aequoris undas
Horrisoni, et volucrum species, variasque natantum
Formas, atque Hominem ac animantia bruta creasti!
Quando Modum pones irae, et misereberis ultro
Sanctae urbis cum Iudaeâ? indignatio quam per
Septenos decies Tua nunc exercuit annos?
v. 13. Sed contra DEUS excelsus Bona Verba locutus
Angelico comiti, et solacI plena Beati;


image: s011

v. 14. Quorum participem faciens me, dixit: ad astra
Clamorem immensum tolle, et dic protinus! oris
Verba IEHOVAE sunt. Solymorum ego prosequor urbem
Zelo, atque ingenti regalis Tecta Sionis
v. 15. Zelo prosequor:
[Gap desc: crux]
in Gentes incendia volvens
Maxima tranquillas, quae me fervore parumper
Ignescente levi, metam excessêre severis
Suppliciis nimis immites et tristibus ausis.
v. 16. Sic ait iccirco Dominus, Miseratio rursus
Pertinget Solymas mea, et aedificabitur illis
Aedes Votiva, ut dictabit Regula scripta.
v. 17. Amplius edicit Dominus DEUS, eia sonabis
Sublatâ voce, Angustis non finibus urbis
Huius committam cives desidere sanctos,
Sed variis donis ornatos undique in orbis
Totius partes diffundam, ut ubique legatur
Consilium IOVAE, quo omni selegit ab aevo
Tziionis populum, ex multis, Solymasque potentes.

Argumentum

IPSE DEUS Solymae muros circumdabit igne:
Ipsa ruet Babylon, Gentium eritque salus.

CAPUT SECUNDUM.

v. 1. ATtollens oculos, conspexi cornua quattuor:
v. 2. De his mihi quaerenti quaenam sint? Angelus astans
Respondit: Sunt haec quae Cernis cornua eorum


image: s012

Ariete qui crebro obverterunt moenia IUDAE
Et Iisraelis, Solymam et fregêre superbam.
Qua SOL parrhasiam sinuosis flexibus Arcton
Respicit, Assyrii, et Syria, et Babylonica Turba:
Sed qua caeruleis Pelagi se librat ab undis
Hammonis populi Moabitaeque profani:
Atque ubi succendit medium aestum infestus Idumes
Incola, cum Phariis Nilumque bibentibus armis,
Et qua pallentes abscondit in aequore flammas
Ordo gigantaeus Genus acre a robore Belli
Inde Pelischthaei, quos tot de gente triumphi
Hebraeâ extollunt, Arca et Sacra rapta celebrat.
v. 3. Vidi etiam Fabros quatuor, Vulcania habentes
Arma, inter se vi tollentes Brachia magnâ
In Numerum, impositis quasi nunc incudibus ictus
v. 4. Terrificos inferre Velint:
[Gap desc: crux]
cumque inde rogarem
Quid sibi Fabriles operae, quid forma virorum
Ista velit? sic respondit blando Angelus ore:
Cornua deiectum Hi iussu venêre IEHOVAE
Quae toties Iudam divexavêre cruentis
Suppliciis, Templi et structuram Orientis et urbis
Progressum, factis saepe impediêre dolosis.
v. 5. Atque iterum aspiciens Hominem vidi ipse tenentem
v. 6. Funiculum ambabus manibus mensorium
[Gap desc: crux]
et ipsum
Alloquor, Heus quo vis? quo tendis? talibus ille
Quaerenti dixit: nunc circumscribere mens est
Surgentem Solymam, ut possit dignoscere quivis
Quanta velin latum vel longum excurrere debeat.
v. 7. Ecce ubi processit, qui mecum Verba locutus
Angelus, huîc venit contrarius, Angelus alter


image: s013

v. 8. Ocius edicens propero Te corripe gressu,
Et loquere huîc puero: tanto efflorescet Honore
Urbs sacra quae coepit facie modo surgere parvâ
Ut tot contineat cives, quot moenia nunquam
Concludent, sed per pagos haec Copia plures
Late effundetur, quam tota armenta sequentur
Foeturae apta bonae, et fortes ad aratra iuvenci
Lanigerûmque Greges et Equorum, hirtaeque Capellae.
v. 9. Ipseque tum urbi florentia moenia ponam
Ignibus aethereis, dissaepiet undique cives
Flamma tenax muri et validi muniminis instar
In medioque eius Noster dominabitur Ardor,
Gloriaque effulgens caelestibus incita factis.
v. 10. Heus cito Hyperboreis fugite heus Aquilonis ab oris
Edicit Dominus caeli Terraeque Creator:
Reddita Libertas iam vobis vestra, in apertum
Aethera nunc ruite, ac effuso Carcere duri
Servitii, in speciem volucrum volitate per auras
Inclusas caveis, longus quas Aucupis ardor
Ferratis tenuit si laxo forte meatu
Erupêre leves, ac findunt aethera pennis
Sublimem expansis, quam late examina verrunt
Ventorum, Boreae atque Euri, Zephyrique Notique
v. 11. Heus Tziion disrumpe moras, assuetaque tectis
Chaldaeis revoca Natorum saecula, et urbe
Cuî dedit aeternum Labii confusio Nomen.
v. 12. Sic etenim Armipotens infit: me misit ab ipsa
Indictâ insigni splendoris imagine vestri,
Ut Vestros Hostes aeternis ignibus uram
Divini Arbitrii, qui in vos persaepe rapinis


image: s014

Grassati iniustis, diroque Tyrannidis ense:
Et qui vel minimo digito vos tangere posthac
Praesumet, proprii sibi perdet luminis usum
Parte oculi mediâ laesa, cui pupula Nomen
Quâ solâ incolumi, cernendi est recta potestas:
v. 13. Namque ego Fatorum iam converso ordine servos
Efficiam Dominos, Dominos famulisque relinquam
In praedam, quorum tortis secuêre flagellis
Terga cruenta prius, quo sic agnosse queatis
Cunctitui me mandato missum esse IEHOVAE.
v. 14. Eia age et exsulta, testareque gaudia cantu
Filia Tziionis! Veniam ac tentoria figam
In centro ipse Tui, Dominus sancto ore profatur.
v. 15. Et tunc adiungent illo se tempore Gentes
Innumerae Domino, et sanctum de Nomine Nomen
Illius accipient populusque ore audiet uno
Undique divinus: medioque Tui ampla colentem
Atque Augusta Palatia, disces denique Solo
Ad Te Legatum me munere iisse IEHOVAE!
v. 16. Tum DEUS in terrâ scribet Sanctâ ipse IEHUDAM
Heredem aeterni Regni, Solymamque peculI
Nomine selectam proprii invictae asseret ausu
v. 17. Cunctipotente manus.
[Gap desc: crux]
submittant colla superbi
Ac fasces Domino totus modo deferat orbis
Victori Summo, et vestito nube sacratae
Iustitiae, apperta et solii nunc luce fruenti.

Argumentum

Visio de Iosuâ quae facta est flamine, CHRISTUM
Ipsa, Sacerdotum primigenum esse notat.


image: s015

CAPUT TERTIUM.

v. 1. POst haec pontificis fungentem munere summi
Ostendit Iosuam stantem Coram Angelo Iovae
Ad dextramque eius Sathanam qui obsisteret ipsi
Aut perterricrepâ vi, caeca aut arte, dolis aut
v. 2. Letiferis:
[Gap desc: crux]
Sathanae vero, dicebat IOVA
TE DEUS increpet ô Sathana! Sathana increpet inquam
TE DEUS omnipotens, Solymam qui elegit amore
Prorsus inaudito: nonne hic semiustus ab igne
v. 3. Ereptus Torris?
[Gap desc: crux]
Iosua autem indutus amictu
Sordidiore quidem, coram facie Angeli agebat,
v. 4. Hinc commotus erat quem dicebam Angelus, atque
Confestim edixit coram se astantibus: eia
Has removete procul Vestes quas sordium inundant
Confluges, et dixit ei: En sublata Tua omnis
v. 5. Culpa prior, vestis nova rursus TE induet:
[Gap desc: crux]
isti
Praecipio Capiti, sacrae ornamenta Tiarae
Ocius astantes imponite! et imposuêrunt
Protinus illîus Capiti mitram, atque decôra
Velârunt illum veste, astante Angelo IOVAE
v. 6. Tum contestatus pleno Angelus ore IEHOVAE
v. 7. Ad IOSUAM dixit,
[Gap desc: crux]
Caeli sic Arbiter inquit
Omnipotens: Si Tu vestigia recta viarum
Quas ego signavi, gressu calcaveris aequo:
Si quoque quas scripsi Leges servaveris: ecce
Ius Domui dices nostrae, et sancta atria tuta
Tuta inquam mihi praestabis, quin Nomina semper
TE gregis Angelici ex nutu nostro ipsa sequentur.
v. 8. Arrige nunc aures Iosua, aures arrige, et Audi


image: s016

Magne Sacerdotum, Tu namque ac ordo, perennis
Nexus Amicitiae Tibi quos coniunxit eorum
Ostento si estis: sed stat sententia mentis
Quâ servum adducam peperit cui Nomina Germen.
v. 9. Ille etenim Lapis est solus, quem pono tuendum
Coram oculis Iosuae huîc insculpens lumina septem
Exciso, Armipotens infit: non amplius unâ et
Luce di??? istius delebo Crimina Terrae.
v. 10. Tempore quo (Angelicae dicit pater ipse catervae)
Quisque suos laetus pacato turbine belli
Ad sua Convivas poscet sollemnia Amicos
Festa, sub uviferae vitis viridantibus umbris
Et sub fructiferae umbroso quoque robore Fici.

Argumentum

Aedem Zorobabel nullo impediente sacratam
Perficiet, quamvis Turba profana neget.

CAPUT QUARTUM.

v. 1 REttulit ut gressus qui Compellavit amico
Me toties, Iosua deserto, ante Angelus ore
Languentem quasi me somno, voce excitat latâ
v. 2. Atque ait, ede Tuos oculos quae incurrat imago
Cuî dixi, puro Lychnuchum conspicor auro
Fulgentem, excedit cuius fastigia summa
Lecythus, hac septem nebulosae rore Lucernae
Subpingui exsurgunt, Infundibula atque Lucernis


image: s017

v. 3. Septeno certant numero,
[Gap desc: crux]
ac duplici ordine olîva
Assita Lychnucho, partes secreta bimembres
Lecythi habet dextram parte unâ, aliâque sinistram.
v. 4. Hos postquam absolvi sermones, ora resolvens
Amplius, alloquio toties me convenientem
Angelicum iuvenem Verbis compello benignis:
Eia age ne capiat quaeso TE Nausea nostri
Effati, Domine, haec et quid sibi Visio poscat
v. 5. Dissere quaerenti!
[Gap desc: crux]
respondens Angelus autens
Dixerat, Ecquid ais? tibine heu prudentia defit
Istius effectum qua non pertingere Visi
Sponte tuâ possis? Etiam Domine: ipse ferebam
v. 6. Hinc iterum nostras istis sermonibus aures
Implebat, dicens: Haec summi Verba IEHOVAE
Quae nunc Zorobabeli aptat: non Conscia Virtus
Nec vis expediet sed nostri Spiritus oris,
v. 7. Intonat Armipotens
[Gap desc: crux]
Ecquid Mons ardue in auras
Cornua sustollis, summoque Cacumine Nubes
Findere conaris? Valles residebis in imas
Planitie aequalis mox, Zorobabelis ob artes:
Nam Lapidem summum, quam primum proferet, omnes
Gratia Gratia ei laeto clamore sonabunt.
v. 8. Ecce autem audieram dicentis ab ore IEHOVAE
v. 9. Verba recenseo quae modo,
[Gap desc: crux]
Zorobabelis eam aedem
Extruxêre manus, per eas perfectio coepto
Ultima succedetque operi, ut cognosse queatis
Ad vos Bellipotentem me misisse IEHOVAM
v. 10. Ecquis enim has operas ausit proscribere viles
Spernere vel verbo irrisor? Laeti ecce videbunt
In manibus perpendiculum isti Zorobabelis


image: s018

Septem oculi Domini Terrae qui vasta Triformis
v. 11. Sunt spatia emensi:
[Gap desc: crux]
et respondens amplius illi
Dixi, Ecquid geminae signant oleae, altera quarum
Lychnuchi ad Dextram vergit, premit altera laevam?
v. 12. Immo etiam refer, Ecquid Bacca oleagina poscat
Ordine quae duplici est inter spatia ipsa Tuborum
Binorum, a quibus assimilis liquor effluit auro.
v. 13. Contra Ille excepit, quae TE Ignorantia vexat
Continua? an nescis praesentia visa docere
Eventu certo, vel divinare futura?
Ecquid ego possim nullo praeeunte? ferebam.
v. 14. Unde refert oleae sunt hae quas possidet orbis
Totius Dominus stabiles, moderator et Aethrae.

Argumentum

Vates cernit Epham, Plumbum, chartamque volantem
Dogmata, quae fingit Vana superstitio.

CAPUT QUINTUM.

v. 1. ATtollens oculos rursus vidi ecce volumen
Radere iter liquidum, ferrique per aethera pennis
v. 2. Cumque a me peteret quidnam incurrisset ocellos
Effari ipse velim, dixi: vidi ingredi apertum
Aera Remigio alarum, et se credere caelo
Bis denos longum cubitos, latumque Volumen
v. 5. Bis quinos:
[Gap desc: crux]
nostras tunc sic effatus ad aures:
Ista superficiem latam exsecratio tanget
Totîus Terrae: qui plurima furta patravit


image: s019

Noctis ope obscurae, reputatur Criminis expers,
Et qui Perfidiae plenus, saepe ore fefellit
Periuro superos hominesque absolvitur insons
v. 4. Integer et Vitae penitus censetur:
[Gap desc: crux]
at ecce
Perbrevi erit Tempus, sacro Deus intonat ore
Caelipotens: quo vulgabo haec malefacta, nec ipsam
Effugient poenam, sed se penetrabit in aedes
Furtificorum Hominum, et periuria falsa colentum
Atque moram faciet tantisper, stirpitus illas
Cum strue lignorum et lapidum consumpserit IGNIS.
v. 5. Postmodo progressus, qui tot mecum ante peregit
Verba, iterum tales effundit pectore voces:
Nunc oculos attolle Tuos, circumspice quid sit
v. 6. Hoc quod procedit:
[Gap desc: crux]
meque anquirente quid esset?
Est EPHA quae profert gressus, respondit: et isti
Haec Facies sola est, qua Terra haec explicat alas.
v. 7. Ecce autem Massam enatâ plumbagine plenâ
Femineam et speciem, cavitas quam iusta prioris
v. 8. Excipiebat Ephae,
[Gap desc: crux]
et dixit Comes Angelus, ipsa
Haec est improbitas: in EPHAE gremiumque ruinâ
Altâ demersit superaddens pondera plumbi
v. 9. Liventis:
[Gap desc: crux]
tunc attollens mea lumina vidi
Corpora feminei sexus exire duoistâ
Alis aerios nexis portantia Ventos.
(Garrula fert quales crepitante Ciconia rostro)
Atque hae librabant inter Confinia Terrae
v. 10. Mutuo EPHAM et Caeli:
[Gap desc: crux]
me Compellante meumque
Angelicum Comitem quorsum nam Epha visa feratur?
v. 11. Accepi in Terram Sinaar, quâ Construat aedes
Ouîs habitet stabiles, quas tutaque destina firmet.


image: s020

Argumentum

Pro nutu Gentes divina Potentia versat,
Estque Sacerdos REX Filius ipse DEI.

CAPUT SEXTUM

v. 1. ARectos tollens oculos ad inania caeli
Templa, ego conspexi currus prodire quaternos
Inter convalles umbrosas frundibus aera
Quas Montis gemini claudebant ardua utrinque.
v. 2. Primus habebat equos rufos, nigrosque secundus
v. 3. Tertium at albentes niveo Candore vehebant
At quartum crebrâ guttati grandine currum
v. 4. Haec sibi quid vellent, a me Angelus ipse rogatus
Alloquio qui me toties vero ante levasset.
v. 5. Respondens iterum fidam sic fatur ad aurem:
Hi quatuor, liquidas qui verrunt aeris auras
Impete pollentes miro venti, inde ruentes
Constiterant ubi apud Caeli Terraeque Tyrannum.
v. 6. Nigris vectus Equis glacialem tendit ad Arctum
Atque plagas Aquilonares quem pone sequetur
Tractus Equis niveis: sed versicoloribus Austrum
Insignes maculis gradiuntur, et oriona
v. 7. Confirmati igitur volucri contendere cursu
Coepêre, et vastae spatiosa volumina Terrae
Metiri, iccirco aeripedes excurrite in Orbem
Dixit diffusum subito illi cursibus amplis
Incubuêre solo, Terrai Terga prementes.


image: s021

v. 8. Meque vocans dixit, vultus huc dirige, et illos
Aspice, quos cursus Borealem detulit axem
Semper inocciduamque Arcton septemque Triones,
Hi tranquillârunt in toto Aquilone Tumultum
v. 9. Nostrae animae:
[Gap desc: crux]
et rursus mihi demandavit IOVA
v. 10. Eia age et a deportatis nunc accipe, quales
Nomino Cheldaium Iedahiam ipsumque Tobiam
Quam primum et referens gressus, pete Tecta Iosiae
Nati Tzephaniae, qui sunt Babylone reducti.
V. 11. Insuper argenti atque Auri cape pondera puri
Et nitidum Diadema para, hoc et Timpora vesti
Iehotzadaki Iosuae de semine nati
Qui Flamen nostras incendit maximus aras.
Atque focos pingui cumulat libamine sacros.
v. 12. Atque edic illi, sunt haec effata IEHOVAE:
Ecce vir est Nomen sortitus Germinis, huius
Sub pedibus crescet Tempus genitabile Templi
v. 13. Primigenum: Hic solus faciet sacrae ecce coortum
Aedis, regalique ornatu insignis habenas
Accipiet, solio residens REX atque Sacerdos
Vittis et sacrâ redimitus Timpora Lauru,
Inter utrumque simul Pacis nectetur oliva
v. 14. Augustae
[Gap desc: crux]
de illis igitur sit quaeque Coronis
Pro Chelemo pro Iedahia pro ipsoque Tobiia
Pro Chene Tzephaniae nato, in sacrâ aede IEHOVAE
Pignoris et monumenti instar suspensa perennis.
v. 15. Atque ex longinquis venient regionibus orbis
Quorum operis longe surget divinior aedis
Forma sacrae, solido constans de marmore, et altis
In gremio illustri centum suffulta Columnis:


image: s022

Atque ita discetis, me, ad vos misisse IEHOVAM
Armigerum Evenient vere haec certissima quando
Vos curâ Domini peragetis iussa fideli.

Argumentum

Ficta vetat graviter vates ieiunia: vera haec
Dicere iusta foro, munificum esse foco.

CAPUT SEPTIMUM.

v. 1. ANnus agebatur quartus, quo sceptra tenebat
Innumeris gravidus regnis Darius, et arcum
A capite inciperet curvare sagittifer, unâ
Parte Homo, parte aliâ formae coniunctus Equinae.
Nono mense die quarto tunc verba IEHOVAE
v. 2. Zachariae data erant populus cum miserat omnis
Regem Melecum Scharetzerumque precatum
Delectos oratores ad Sancta IEHOVAE
Aedibus in sacris tum pulvinaria, vati
v. 3. Atque sacerdotes quaesitum, anteora IEHOVAE
Quis opus est cunctis operari sacra Diebus,
Et qui Fatidici Divûm Mysteria pandunt.
An Quintili etiam proiectus corpore, Terrae
Deficiam ingenti luctu, atque ululatibus auras
Concutiam querulis lacrimarum et gurgite inundem
Pectora, ceu plures flevi annorum ante per orbes?
v. 4. Ergo Exercituum Domini ad me Verba IEHOVAE
v. 5. Facta hunc in sensum
[Gap desc: crux]
populum Totius adito


image: s023

Terrae Iudaeae his verbis, et relligionum
Qui possunt arctis animos exsolvere nodis:
Pallida cum vacuo colitis ieiunia ventre
Et vestros lacrimis oculos roratis obortis
Pectora tundentes pugnis et dilacerantes
Ungue genas curvo gemini per tempora a mensis
Quinti et septeni, veluti quoque fletibus annos
Exactos decies septem abstersistis amaris,
v. 6. An ieiunatis mihi?
[Gap desc: crux]
vel cum absumitis ore
Mensas, et vicin vires revocatis inanes,
Sive sitim abluitis, nonne in vos iste redundat
v. 7. Vos inquam solos usus?
[Gap desc: crux]
an nonne fuistis
Facturi iuxta summî verba illa IEHOVAE
Quae proclamavit per priscos ore Prophetas
Sacrato, Solymam cum pax erat alta per urbem
Et colerent vicinae etiam grata otia Gentes
Seposito Belli studio, et plebs multa habitaret
Australem versus tractum devexaque Terrae.
v. 8. Zacharias sacrâ afflatus sed Flaminis aurâ
v. 9. Ora resolvebat, dicens:
[Gap desc: crux]
Haec iussa IEHOVAE
Istud et arbitrium est Huius, qui moenia Caeli
Omnipotente regit nutu, et vastae atria Terrae!
Discite Iustitiam moniti non temnere verum,
Alter in alterius conspiret commoda voto
Unanimi, et Fratri Dives succurrat egenti
v. 10. Ne vidua a vobis, vel pupillaribus annis
Infans, vel civis Pauper, vel sedibus Hospes
Succedens vestris, vel vobiscum Advena gaudens
Communi mensa et Tecto offendatur: et alter
Alterius semper mitis vice Nomen Honoris


image: s024

Nominet: et linguae mentis respondeat ardor.
v. 11. Sed nostris nunquam voluêre attendere dictis
Cervicosi, Humerum mihi refractarium ubique
Praebentes, summo et studio obstruxêre patentes
Cerâ aures, ne percipiant verba ulla loquentis,
v. 12. Ex Adamante suum et cor inexpugnabile duro
Constituêre, animis ne forte infigere possint
Caelifluam Legem, et magni Mandata Tonantis
Illis quae dederat per vatum oracla priorum
Assignanda DEUS: quare se armavit in iras
Prorsus terribiles, tumidus fervore perenni.
v. 13. Sicut enim ME non illi audivêre Tonantem
Clamore immenso: facili non audivi illos
Aure, ait Armitenens, et inexorabilis illis
v. 14. Ipse Fui,
[Gap desc: crux]
et magno disieci turbine eosdem
In varias gentes, quas haut novêre, vel harum
Non intellectam potuêrunt voce loquelam
Usurpare suâ, et desertae exaruit omnis
Flos Terrae, ut nullis sit plus habitabilis oris
Aut habilis culturae hominum, pecorique creando,
Nobilis et Regio facta est ignobilis illis.

Argumentum

Eriget IPSE DEUS Solymam, Templique Coortu
Pax erit, et Gentes IOVAM in honore ferent.

CAPUT OCTAVUM.

v. 1. POsthaec armisoni vox excidit ore IEhovae!


image: s025

v. 2. Sic exercituum DEUS infit: mente Sionem
Zelotypâ multos agitavi olim ipse per annos:
Et Zelo ardescens magno, infandoque furore
Concessi in vastas ignito pectore flammas,
v. 3. Sic Exercituum DEUS infit: quando resedit
Ira vetus, redii rursum ad pallatia mitis
Tziionis, gremio et Solymorum dego quietus:
Et posthac Solyma urbs fraudum omni ambage remota
Dicetur verax urbs: et Mons ipse IEhovae
Bellipotentis erit sine crimine, et intemeratae
Dicetur Fidei: collisque vocabitur almus.
v. 4. Sic Exercituum DEUS infit: ubique plateas
Complebunt tremulique senes vetulaeque loquaces,
Et quos inniti Baculis annosa senectus
Exsangues coget firmare gradusque labantes.
v. 5. Et denso cuneo Puerorum Examina vicos
Atque puellarum mixtim clamore sonoros
Laetitiae pleno efficient, variasque ciebunt
Ludorum formas, levium et spectacula rerum.
v. 6. Sic Exercituum DEUS infit: num quia mirum est
Relliquiis populi, captum et superare videtur
Horum hoc tempore, sic etiam mirabile nostros
Ante oculos esset? placido DEUS addidit ore.
v. 7. Sic Exercituum DEUS infit: robore dextrae
Invicto redimam populum, proprium atque tuebor
Collectum e Terrâ, assiduos cui Lucifer ignes
Ostentat, flammis et SOL opera omnia lustrat,
Et qua iam fessus liquidas se condit in undas
Oceani, seras ac invehit Hesperus umbras.
v. 8. Atque novis Solymam veterem ditabo colonis,


image: s026

Et populus mihi erunt de cunctis gentibus orbis
Selectus Curâ magnâ, unicus et DEUS unus
Illis rursus ero, cuius vestigia adorent.
Proni veridicis verbis animoque tenaci
Iustitiae sanctae, rectumque fatentibus ausis.
v. 9. Sic Exercituum DEUS infit: Bracchia vestra
Firmantor, vestraeque manus, qui his ista diebus
Verba audivistis divino ex ore virorum
Qui nostro correpti oracula Numine fundunt.
Ex quo visa fuit Templi Genitalis origo,
Esse Domum Domino aedificandi Tempus adactum
v. 10. Ante dies etenim hos, Hominum fuit omnis inanis
Cura, omnisque Labor fuit irritus, atque opera omnis
Ludificata Boum, et frustra fuit usus Equorum:
Non quisquam tuto poterat se efferre patentem
Extra urbem nec quis clausam securus adire,
Hoste omnes aditus vigili cingente coronâ
Imo alterne Homines armavi in praelia cunctos
v. 11. Non ita, quod si olim male, nunc erit: ecce fovebo
Huius relliquias populi, inquit Conditor orbis
v. 12. Ipse seram pinguem proventu divite pacem,
Spumabit plenis felix vin demia labris
Et varios fetus submittet vivida Tellus
Squamigerum genus et volucres, armenta, ferasque
Fructusque arboreos, flores, frumentaque larga,
Fructificae et caeli dimittent semina Aquai,
Efficiam Populus quo his gaudeat ipse superstes.
v. 13. Omnibus eveniet fatorum et cardine verso
Ut ceu faex Hominum Domus est reputata Iehudae
Et Iisraelis, reliquis a Gentibus orbis:


image: s027

Sic nunc Fax Hominum populo reputetur ab omni
Omnigenûm splendens divinâ luce Bonorum.
Exulet a vobis metus omnis, robore vestrae
Augescantque manus:
[Gap desc: crux]
nam sic rerum Arbiter inquit,
Nostra ut certa stetit, vosmet, sententia menti
Vexare innumeris poenis, ubi Nomina Avorum
Vestrorum flammae auxêrunt incendia nostrae
Sulpureo scelerum nisu neque paenituit me,
Aethereae summus dicit Moderator Habenae
v. 15. Sic conversa manet nunc: atque onerare Bonorum
Immensâ, propero Solymas Iudamque saburrâ.
Exsulet a vobis igitur pavor, et metus omnis!
v. 16. Has statuo vobis Leges solummodo sacras
Ad quas Fas vestram Linguam et componere mores.
Excutite ex animis quaevis Mendacia vestris
Veriloqui semper, nec cerea fingite iura
Constantes legum stabilem servate vigorem
Asserite et Pacem per portas undique vestras
v. 17. Nec mala quis secum meditetur noxia versus
Vicinum, incaute laqueos vel nectat eunti
Oris falsiloqui, ne unquam periuria ametis
Haec invisae mihi vitia omnia dicit IÔVA
v. 18. Sic ait Omnipotens Hominum Divûmque Creator
v. 19. Quae celebraverunt quarto ieiunia mense et
Quinto, et septeno, et decimo, sine honore ciborum
Pallentes faciem, et conspersi pulvere canos
Migrabunt hilares festa in sollemnia laeti
Quae celebraturi sunt saeclorum ordine longo,
Vos modo vim veri et pacis ne spernite leges.
v. 20. Sic Hominum summus loquitur Pater atque Deorum:


image: s028

Mox erit, ut veniant Populi, civesque colentes
21. Magnificas urbes
[Gap desc: crux]
vicatim et quisque suo ore
Invitet sibi vicinos, et dicat eamus
Ocius, ante oculos fundentes vota IEhovae
Atque preces castas sanctis mactabimus aris,
Ipse ibo vobis Comes, et Dux ipse viai.
v. 22. Sic populi venient multi, Gentesque profanae
Innumero numero quaesitum vulta IEhovae
Armisoni Solymis, Pacem aeternamque rogatum.
v. 23. Sic Exercituum DEUS infit, Tempore in illo
Deni Homines manibus quavis de gente prehendent
Divisi variis linguarum lexibus, alam
Israeligenae, manibus (dico ipse!) prehendent
Dicentes: nostrum est vobiscum degere vitam
Unanimi cultu, quia vobiscum esse fatendum
Qui rerum solus Naturam voce gubernat.

Argumentum.

Poena premet Syriam, Tyrios, Sidona superbam,
Atque Philistaeos: CHRISTUM et Asellus habet.

CAPUT NONUM.

v. 1. ECce DEUS gravia his poenarum pondera Terris
Quae TE circumstant Iudaea, decemque Toparchias,
Exitium et cunctis uno denuntiat ore
Prima Tibi capiti Syriae ô formosa Damascus
Chrysoroas pulchro quam praeterlabitur amne,


image: s029

Omnituo lustrat Dominus nam lumine cuncta
Saecla Hominum, atque tribus ab Iisraele profectas.
v. 2. Altera sed Regno Chamathae, Tyriisque Colonis
Quos statuit Terrâ Phoenicum primus Agenor.
Tertia TzidonI, sed quarta pericla vetustae
Perpetua Excelsae Turres quam Lege coronant,
Quae lapidum refugos valeant elidere iactus
v. 3. Et quam vis variae excellat sapientiae honore
Nobilis illa Tyrus, tum propugnacula muris
Edita disponat fossâ valloque potente
Muniat in numerum, totoque argenti aeris acervos
Possideat Libycas quae possint vincere arenas,
Et tot contineat facti auri pondera densa
Infectique simul, quot habent lutea oppida sordes:
v. 4. Hanc tamen exscindet Dominus, Turresque revulsas
In mare praecipites glaucum demerget ab alto
Vertice, ceu validus flammâ has absum serit ignis
Invictâ, neque Navalis mage Gloria eorum
Quâ innumerabilibus stravêrunt classibus aequor
Fluctivomum, vastae Soli Commercia Terrae
Miscentes, in quo est, perstabit vivida flore.
v. 5. Ascalo ubi haec cernet, magno timefacta pavore
Intremet, et simul his exterrita Gaza dolebit:
Accaro et accedet faciem confusa pudendam,
Concidet exanimis Gazae Rex ipse potentis.
Diruta desertis vestigia quaeret in agris
v. 6. Ascalo:
[Gap desc: crux]
et externis Azotia rura patebunt:
Annitarque Philistaeorum exscindere fastum
v. 7. Stirpitus: utque ori illorum subtraxero caedes
Sanguineas, et verba exsecratissima eorum


image: s030

Dentibus: efficiam hos, nostro superare IEhovae
Ut sint assimiles Iudae Ductoribus: Hekron
v. 8. Atque Iebusaeum referat:
[Gap desc: crux]
tunc ipse locabo
Castra meae Domui, vigilum omnis in urbe corona
Desinet armatos posthac circumdare muros
Pro omnibus unus ero! meque obsistente resistet
Nequicquam Exactor, quia nostra immota voluntas
Atque oculis placuit formâ hac disponere nostris.
v. 9. Filia Tziionis iam exultabunda profundi
Pectoris in gremium demerge haec gaudia blandum!
Urbis Tuque sacrae Solymorum Filia clange
Vultu hilari! quia Rex Tuus ad Tua maenia viset
Iustitiae plenus sanctae, divesque salutis
Aethereae, pauper pictai vestis et auri
Auriti invectus pecoris tergo, atque Asinae ipso
v. 10. Subiugis ingressus pullo foetu:
[Gap desc: crux]
ecce ruam omnes
Ex Ephraiimo currus veterinaque saecla
Exscindam Solymis: gravidas levibusque sagittis
Effringam Pharetras, arcus bellique sonantes:
Iste etenim latas gentes pace imbuet altâ
Et maria et Terras omni ditione tenebit
Unius oceani a Tergo, ad Terga usque furentis
Fluctibus alterius saevis, et Fluminum ab ortu
Extremos versus fines atque ultima Terrae.
v. 11. Tu quoque purpurei per Foedera sanguinis alma
Effundis vinctos magnâ vastâque lacunâ
In quâ Nemo sitim abstersit velguttulâ Aquai.
v. 12. Eia agite, ad firmum Hoc vestras spes vertite Asylum
Servili quos vincla iugo, et circumdata collis
Ferra premunt: illa nam luce, quod indico, duplum


image: s031

v. 15. Restituam Tibi
[Gap desc: crux]
namque arcum lentabo Iehudae
Atque Ephraimi iaculis implebo pharetram
Fatiferis, Natosque Tuos in Bella ciebo
O Tziion contra populos Asiae, atque potentes
Syrorum Reges, saevos Danaumque Tyrannos,
Vulnificum TE disponam Bellator et ensem
Quem valide strictum sequitur seges ampla virorum
Proicientum animas vitam calidamque vomentum.
v. 14. Et Dominus contra hos sese ostentabit in armis
Conspicuum; illius magno impete Tela volabunt,
Ceu perterricrepo sonitu dant missa fragorem
Fulmina, et ignea discurrunt per septa domorum.
Horribili Ipse Tubâque inflabit classica, vectus
Fulminibus gravidâ Tempestate, atque procellis
v. 15. Austrinis
[Gap desc: crux]
illos plene servabit IOVA
Armiger incolumes ut possint ore fruisci
Tranquillo vescis dapibus, vinique liquore
Laetifico, et spoliis devicto ex Hoste receptis
Post fundae prorsus Balearis verbera abactae:
Et statuant magnos Crateras pinguis olivi
Atque sacras teneant pateras altaria et ipsa
Undique Laudisoni mactato sanguine spargant.
v. 16. Et DEUS ipsorum fortis Custodiet illos
Ceu Pastor sollers per pascua pinguia ducit
Lanigeras pecudes, atque has a fauce luporum
Immunes rabida ipsis insidiisque ferarum
Asserit incolumes saevo offensuque Leonum.
Tum cum praedicti volvetur Temporis ordo
Parietibus sacris cito lemniscata Tropaea
Affigent animi grati monumenta perennia.


image: s032

v. 17. Abripior! proh quanta Boni farrago futura est,
Fulgida quam species! (Dictu immemorabile utrumque)
Omnium abundabit proventu divite rerum:
Et iuvenes ingens frumenti copia pascet
Atque latex Musti dulcis fecundus hiulcae
Tollet egestatem linguae, luxuque sepulto
Virginea ora, Dei Facta Admiranda sonabunt.

Argumentum

Ex populis CHRISTUS sibi seliget ipse ministros:
Doctores falsos Fata sinistra manent.

CAPUT DECIMUM.

v. 1. A Summo seram pluviam exorate Iehovâ
Et coget Nubes per caulas aetheris omnes
In quibus exsurgent collectae semina aquai
Sublato in superas ex omnibus amnibus auras
Humore, imo etiam de salso momine ponti:
Haeque ubi rarescent vi venti, sive Calore
Solventur Solis, pluvium demittet aperto
Humorem caelo, et sitientes abluet Herbas.
v. 2. Vana Deastrorum nam formamenta loquuntur,
Vaticinatores delirâmente tuentur
Fraudes, ventosi et temeraria somnia fingunt,
Ventura auguriis nec possunt pellere fata.
Iccirco errantes loca per deserta vagantur
(More gregis quem deseruit vigilantiae Fidi


image: s033

Pastoris) tabe heu nimborum animamque exhalant.
v. 3. Contra Pastores istos accensa furoris
Flamma mei, atque istos male multabo graveolentes
Immundosque Hirces: etenim qui Caerula caeli
Imperio premit aeterno DEUS, ipse reviset
Ad proprium ecce gregem, saeclum genitale Iehudae
Bellatoris Equi phaleratisque imbuet armis
v. 4. Angulus Exactor clavus tum bellicus arcus
v. 5. Aversa omnia erunt:
[Gap desc: crux]
priscos atque arte Gigantes
Vincent bellipotente, manu in victaque sequentur
Qui olim calcârunt lutulentas calce plateas
Ferratâ accincti pugnis: namque ipse Iehova
His erit auxilio, numerosae Equitumque phalanges
Mox retrocedent fugitivae praepete cursu.
v. 6. Integrabo domum Iudae rursum, Ipse novando
Atque Iacobigenae servabo tribum Iosephi,
In tutoque illos sistam, et miserebor eorum
Ut tales iterum sint, quales ante fuêrunt
Quam illos abieci, gentes et dididi in omnes
Nam DEUS illorum facili accipiam aure precatus:
v. 7. Ephraiimitae pulsabunt vertice olympum
Sublimi: illorum pectus madidumque natabit
Laetitia veluti veteris vini imbre vaporans;
Illorum et Nati gaudebunt ista videntes,
Atque animi illorum exsultabunt laude Iehovae.
v. 8. Sibilo eos allectabo, cogamque redemptos,
Rursus et augescent, anteactâ aetate fuêre
v. 9. Ut prius exaucti
[Gap desc: crux]
Gentes et conseram in omnes
Ut nostri memores psalmos laeto ore profundant
Extremis positi Terrae regionibus: atque


image: s034

Longa viae spatia emensi vestigia quaerant
Cum Natis, Patriae dulcis, Genitalia et arva.
v. 10. Inde Tuis illos Campis Aegypte reducam
Assyrioque Solo rursum revocabo, Colonos
Gilliadis Terrae efficiens Libanique virentis
Perpetuis Cedris indeciduaque Cupressu.
v. 11. Quapropter tumidi calcans immania maestus
Dorsa maris, fluctus feriet vasto aequore salsos,
Tabificis Phoebi radiis consumpta profunda
Arescentque, amnis vivi laticesque peribunt
Assyriae Fastus tum deicietur iniquus,
Sceptrumque Aegypti tunc imminuetur opimum.
v. 12. Confirmabo illos vero in virtute Iehovae
Illius ut figant Caelesti in Nomine gressus
Continuos, dicit qui sidera Numine torquet.

Argumentum

Iudaeos reprobos, Templi ipsa ruina sequetur:
Terdeno CHRISTUS venditur asse DEUS.

CAPUT UNDECIMUM.

v. 1. O LIBANE a TE pandatur Tua Ianua, ut Ignis
Incidat, atque Tuas cedros absumat edaci
Flammâ, per ramos perque alta cacumina victor
v. 2. Plange Abies, Cedrus quia corruit icta rapinâ
Sylvifragi venti: et quia disturbata domorum
Splendida Tecta: et vos ululate in vertice summo


image: s035

Robora Baschanis, quia facta est caedua silva.
13. Luctisonae voces Pastorum hinc inde boatu
Immenso auditae: siquidem magalia eorum
Devastata iacent, visi scymnique Leonum
Horrendum irrugire, ubi fracta superbis sacri
v. 4. Iardenis
[Gap desc: crux]
sic Iova Deus meus inquit, in agris
v. 5. Sacrificas defendite oves viridantibus!
[Gap desc: crux]
illas
Nam mactant Possessores sine criminis ullo
Praetextu sceleris securi omnisque reatus
Et qui venumdant Balantes, voce loquuntur
Communi, sit Laus aeterno aeterna IEHOVAE
Cuius ope ingentem grata numeramus opum vim:
Et qui debebant illas per pascua rura
Ducere, crudeles illis non parcere nôrunt
v. 6. Iccirco posthac non huius civibus agri
Iratus parcam, grandi intonat ore IEHOVA:
Armabo unanimes in praelia mutua fratres,
Exacuam adversus Regem, populum Ipse furentem,
Et populo rursus Regem reddam Ipse Tyrannum:
Sic erit ut propriis attrita haec viribus ora
Langueat, et penitus (nullo eripiente) ruinis
Succussam indigenis altâ vi subruat aetas.
v. 7. Iccirco pavi mactandas morte bidentes
Crudeli, ô Grex Lanaris Baculumque biformem
Accipiens quem parte unâ Placidum Ipse vocavi,
Turbidum at ex aliâ: custos sum factus ego harum
v. 8. Nunc ovium
[Gap desc: crux]
atque uno pecoris tres mense Magistros
Excîdi penitus corde indignante, furentes
Horum aestus animi quîs tectâ pectoris ollâ
Consilia adversum me coxere impia falsi.


image: s036

v. 9. Et dixi: Posthac viridi non gramine pascam
Atque salutiferis vos herbis; quae interitura est
Intereat; quae semianimo sed corpore languet,
Langueat: et vitam ponat per strata viarum, et
Altera in Alterius grassetur viscera morsu
v. 10. Vivida Carnivoro:
[Gap desc: crux]
arripiens Baculumque salutis
Quem dixi Placidum, Fregi, et fracto irrita dixi
Sint quae cum populis pepigi istis foedera rursus:
v. 11. Cumque abrupta essent recte Grex ille misellus
Qui me observabat didicit Verba esse Iehovae.
v. 12. Illis dixeram enim, si vobis forte videtur,
Atque oculis placitum vestris numerate mihi ipsi
Quam magno constem! si non; desistite! et illi
Appendêre meum pretium ultro ex aere notato
v. 13. Triginta numûm
[Gap desc: crux]
sed mi praecepit IOVA
Proice eos, atque in Figulum converte lutosum.
Magnificum en pretium, cuius regionibus istis
Me dignum hi reputant, et Numûm argentea cusa
Triginta accipiens, proieci in sacra Iehovae
Atria, versanti post distribuenda tenaces
Argillas currente rotâ, et figularibus ausis.
v. 14. Hinc ego succîdi Baculum alterum, eumque doloris
Turbidum, ut excisam fraterni copula Nodi
Israeligenas inter, genus atque Iehudae
v. 15. Diffluat.
[Gap desc: crux]
Edixit tandem mihi Iova, Magistri
Indue Cor stulti, tum pastoralia quaere
v. 16. Instrumenta!
[Gap desc: crux]
istis etenim regionibus ecce
Ponam pastores, qui non in devia saltus
Abreptas pecudes gressu properante reducent.
Nec teneros ovium ad fetus agnosque revisent


image: s037

Nec quoque semianimes Ieiunâ ex fauce luporum
Eripient: medicante manu laesasve levabunt
Sive salutiferis per prata virentia succis
Deducent tutas, densâ at pinguedine carnes
Distentas harum comedent, ventrique voraci
Donabunt, solido rumpeturque ungula cornu.
v. 17. Vae Vae Pastori sua qui fugiente recessu
Deserit armenta! illius libratus in auras
Bracchia iam incidet Gladius, tum desuper eius
Dextro oculo infliget vulnus: Sic Brachia prorsus
Arescent, et dextrum oculum caligo perennis
Incurret, caecis et protinus imbuet umbris.

Argumentum

Christicolûm variis qui affligunt agmina poenis
Puniet ipse DEUS, vincet et ipse pius.

CAPUT DUODECIMUM.

v. 1. IMpetus hic verbi pro Israele, Iehovae
Atque oneris series, sacro ore Iehova profatur
Astriferi late qui caeli expandit amictum,
Atque incorruptae fundavit moenia Terrae
Inque Homine effinxit divinae particulam aurae.
v. 2. Ecce soporiferum populis Solymam omnibus urbem
Impingam Calicem, et quando circumdabit Hostis
Denso illam vallo, et numeroso milite cinget,
Tunc vicinae etiam vastabitur ora Iehudae


image: s038

v. 3. Eveniet certoque illîus tempore lucis
Disponam ut Solymam, ingenti insuperabile mole
Pondere et immani saxum, quod tollere si quis
Audeat insanâ vi, frustra tollere tentet
Contusis laesus digitis manibusque cruentis:
Hoc licet attentent communi foedere Gentes
Totîus Mundi qua Terra habitabilis exstat.
v. 4. Aetheris Igniferi Moderator, luce, ait illâ
Attonitos ego Equos reddam, atque amentiâ eorum
Insessores confundam, et super ipsa Iehudae
Saecla oculos tendens vigiles, orisque fenestras
Quadrupedes populorum orbabo luminis usu
Omnes, nec cernent mage lucida Tela diei.
v. 5. Atque Duces laeto mussabunt corde Iehudae:
Robur et Auxilium nobis, Solymaeque Colonis
In Domino Astriferi Caeli et Terrae omniparentis
v. 6. Ecce Duces illo disponam tempore Iudae
Igne focum urentem loca lignorum, atque furentem
Taedam per densos stipulae crepitantis acervos
Qui a dextrâ populos absument aque sinistrâ
Parte agri cunctos: Solymae Loca Sola manebunt
Integra et antiquâ sedes regione tenebunt.
v. 7. Altitonans quoque servabit tentoria Iudae
Ne Iessaea Domus, Solymorum urbs atque superba
Magnifico factu se supra extollat Iudam.
v. 8. Temporis illius puncto Solymis habitantes
Proteget Ipse Deus cives, atque Infimus horum
Davidem aequiparabit, in illo tempore Regem
Ipsa domus Davîdis erit similisque IEHOVAE
Aedi, et coram illis superae velut Angelus orae.


image: s039

v. 9. Tum quaeram prorsus cunctas exscindere Gentes
Quae contra Solymam signa explicuêre cruenta
v. 10. Sed supra Cives Solymae, supraque penates
Iessaeos ubertim effundam Flaminis auram
Aetherei prece distentam, pretioque Salutis:
Respicientque ad me quem transfixêre maligni
Et super hoc miseras lugubri voce querelas
Edent, unigenam ceu deflet Femina Natum
Qui morbo absumptus vitai claustra reliquit,
Atque sinum implebunt lacrimarum flumine vivo
Primipara ut plangit, lacrimarum gurgite amaro
Quam peperit prolem duro nisu ipsa recenter
Si videat subito Herculei diro impete Morbi
Multimodis concussam, animam exhalare tenellam.
v. 11. Exorietur eo crudelis Tempore planctus
Qualis Hadadrimmone olim positâ exstitit ingens
Valle Megidduntis, Phariâ cum forte sagittâ
Ioschiias vulnus letale acceperat ictus.
v. 12. Mota gravi luctu Tellus immugiet omnis,
Quaeque Tribus tristes effundet ab ore querelas;
Ipsa Domus planget Davîdis voce seorsim
Horrificâ et privos muliebria saecula questus
Illius instituent: queribunda domusque seorsim
Nathanis planget, Grex Femineusque ululabit.
v. 13. Lugebitque Domus Levi seiuncta sonoris
Fletibus uxorum: stirps Schimhitica ipsa dolebit
Maesta, nec admittet missos ex pectore fletus
v. 14. Femineo: reliquaeque Tribus querulo ore viritim
Planctum edent, sexu abiunctim lamenta trahente.


image: s040

Argumentum

Culpa remittetur, Cultus Vanique peribunt;
Passio, Divisus, Crux probat ipsa pios.

CAPUT XIII.

v. 1. ILlo Tempore Fons erumpet dulcis Aquae, qui
Davidis Tribui, Solymorum et civibus undas
Opportunas praebebit discrimina contra
Omnigenae culpae, scelerumque immunda patrata.
v. 2. Ipso hoc continget quoque tempore dicit IOVA
Ut quos vana Manus Plastae ex solido aere Deastros
Sculpserat, exscindam, ne Homini vel Imago supersit
Nominis ulli horum, quin a Regione movebo
Larvatos vates Tenebrosae et Noctis Erinyes
v. 3. Atque erit ut si quis conetur pandere posthac
Praescius eventus Venturos fataque Caeli,
Huîc dicant Pater et sua Mater cuius in alvo
Delituit decimum in mensem, quam Templa tueri
Igniferi potuit Caeli, Tu morte propinquâ
Proicies animam, quia falsiloquo ore Iehovae
Usurpas Nomen, nostri traiectus et Ensis
Cuspide procumbes, si post meditaberis ore
Vaticino rerum casus praeferre futuros.
v. 4. Atque erit ut Vates ipsi sua visa perosi
Abstineant verbis praesagis: nec mage quaerant
Villosae arte Togae mendacia spargere in aures
v. 5. Insipidi vulge,
[Gap desc: crux]
sed quisque fatebitur ultro


image: s041

Non ego sum Vates sed agri Rurisque colonus
Mancipio Alterius teneris assuetus ab annis.
v. 6. Quod si quis quam illi tum dixerit eia age Plagae
Hae Manuum quid designant quas cerno tuarum?
Continuo dicet: sunt praemia certa Laboris
Hae Plagae nostri, quîs sum percussus in aede
Illorum qui me sociali pectore amârunt.
v. 7. Egredere ô Ensis vaginâ Liber, in ipsum
Pastorem insurge, atque virum mihi proximum, IOVA
Praecipit Armipotens: Pastorem percute! et omnis
Grex ovium dispergetur: minimasque reducam
v. 8. Cunctipotente manu:
[Gap desc: crux]
Totoque erit orbe (Iehova
Spondet!) ut excisis Terrarum partibus, atque
Confectis geminis, superet pars Tertia tantum:
v. 9. Atque per ardentes ibit Pars Tertia flammis
Fornaces rapidis. Duce me, et mundabitur instar
Argenti nitidi, et formâ purgabitur auri
Fulgentis: Nomenque meum prece poscet honorâ
Atque ego percipiam facili aure et Nominitabo
Mancipium Populi, ME rursus et ille vocabit
Imperio Dominum stabili Auctoremque Iehovam!

Argumentum.

Magna Dies domini, CHRISTI regnumque patescet
Gentibus, et LEGIS Foedera prima ruent.

CAPUT XIV.

v. 1. ECce aderit Tempus, sic Fata rotante Iehova,
Ipsa Tui in gremio, quo tristi parta rapinâ


image: s042

v. 2. Dividat Hostis atrox:
[Gap desc: crux]
omnes in praelia Gentes
Namque ciebo, atque ad Solymorum moenia ducam,
Ariete quassatus ferrato murus hiatum
Ingentem accipiet, sese penetrabit in urbem
Captam invicta Phalanx, plangent victique penates:
Diripientur opes, crebrescet flebile murmur,
Mixtâ plebe Patres morientur, et ipsa replebit
Corporibus Mors Exanimis Delubra Iehovae.
Undique quin posses caesâ Cervice vidêre
Matribus et Patribus Natos super edere vitam
Castris vallato et Naturae tollere vitam
Infanti, terebratâ alvo praegnantis ab Hoste:
Virginitas turpes patietur Militis ausus
Impuri, Stuprumque ferent Pueri atque Puellae
Assiduusque Torum castum incestabit Adulter.
Pars urbis media intectis per colla catenis
Tracta alias procul hinc proh deportabitur oras,
Relliquiae at Populi non exscindentur in urbe.
v. 3. Expediet DEUS arma sua, et contra impiger illas
Pugnabit Gentes Bellator Martis et Artis
Robore munitus quo deleat agmina tanta
v. 4. Atque ubi tuta pedum figet vestigia monte
Stans in Olivifero, qua Soli respicit ortum
A Solymis: en mons late disserpet olivae
Solis ab Exortu, versus Confinia Solis
Occidui, in gremio ruptus vastasque lacunas
Provolvet Terrae pandens loca subcava hiatû,
Et Pars ad Boream incumbet, pars Montis ad Austrum
Inclinata ibit, quo venti prona premet vis.
v. 5. Dividui et Montis valles fugietis apertas


image: s043

Quae pene Azalam pertingunt, edita Montis
Quaerentes quem selegit, pedibusque salutem
Alatis vestram ponetis agente pavor:
Ne velut Uzziae tenuit cum sceptra Iehudae
Regia, Temporibus magno concussa tumultu
Terra tremat, pedibus raptim et subtracta feratur
In Barathrum, rerumque sequatur prodita summa
Funditus, et fiat Mundi confusa ruina.
Ipse Iehova DEUS meus, illo tempore tandem
Progredietur, Sanctorum stipante catervâ
v. 6. Non apparebit densae illo tempore Lucis
Splendida Maiestas fumabit frigore Tellus
v. 7. Atque erit orta Dies quem solus novit IOVA
Non luce et tenebris distinctus vesperis Horâ
v. 8. Lux erit alta,
[Gap desc: crux]
fluent atque illo Tempore Aquarum
Vivarum Rivi ex Solymis, qui flumine partim
In mare labentur, cuius se e gurgite tollit
Sol oriens, partim versus maris extima dorsa
Decurrent, quantisper Hiems Aestasque vigebunt.
v. 9. Atque IEHOVA reget flammantia moenia Mundi
Totius: unus erit DEUS, unum Nomen et eius.
v. 10. Et Tellus omnis calcabitur undique gressu
Aequali a Gebaho, veluti Campestria versus
Rimmonem, Solymae qua Nubibus ingruit Auster
Exaltata suis nam sedibus illa manebit
A portâ Biniaminis ut septem alta triones
Respicit ad portam primam quae lumina Solis
Occidi sentit: quin usque ad limina Portae
Solis ad exortum positae (dedit Angulus illi
Nomen) et a celso vexatae culmine Turris


image: s044

Flatibus Austrinis Chananêelis Nomine dictae
Regis adusque lacus quos musto Torcula adimplent.
v. 11. Atque colent illam, nec plus anathema feretur:
Securi peragent Solymae namque otia Cives.
v. 12. Plaga erit Haec vero, gentes quâ iratus IOVA
Afficiet quae turmatim in certamina diri
Adversus Solymam descendêre aspera Belli:
More liquescet Aquae cuiusvis Tabida facta
De Nive manantis Caro: quam vis munere standi
Fungatur geminus bene pes, nec crura vacillent:
Atque viis oculi propriis humore natabunt.
Putidulo. et Linguae vis putri desinet ore.
v. 13. Ipse Iehova illos anget Vexamine magno,
Alter et Alterius prensabit Brachia dextris
v. 14. Atque manum vincet manus:
[Gap desc: crux]
immo armata Iehuda
Pugnabit contra Solymam, ut cogatur opum vis
Quam possederunt Gentes quas Terminus agri
Vicini lambit, rudis auri pondera magna
Argentique gravis moles, et vestium Amictus
v. 15. Innumerabilium
[Gap desc: crux]
quin Plagae semina vergent
Letiferae per Equos Mulos Asinosque Camelosque
Et varia species Animantum quae ipsa pererrant
Castra, paris casu deponent Corpora mortis
v. 16. Exanimata:
[Gap desc: crux]
petent Solymae et Sacra Templa quotannis
Relliquiae ex populis cunctis, quorum arma furoris
Experta est Solyma, ut cultu Venerentur IOVAM
Supplice qui Caeli Terraeque est Induperator,
Atque Tabernacli celebrent sollemnia Festa
v. 17. Atque erit ex tribubus si forte ascendere nolint
Terrarum, Solymas aliqui, ad solvenda Iehovae


image: s045

Induperatori, Laudum praeconia, summo:
Ut super hos Caeli pluvius non decidat Humor.
v. 18. Quod si Habitatores Terrae Aegypti ire recusent,
Frugiferum super hos Dominus nec depluet imbrem:
Hic poenae modus est, quo omnes Prudentia Iovae
Afficiet Gentes quae pigrantur celebrare
Festa Tabernacli sollemnia: et unica culpae haec
Poena erit Aegypti et populorum, incuria cessat
Quorum Festa Tabernacli exercere virentis.
v. 19. Illâ luce ferent voque Tintinnabula Equorum
Inscriptum Iovae Nomen, Sanctumque decôrem
Atque ollae sacrô aede DEI Crateras honoros
v. 20. Turicremi altaris referent:
[Gap desc: crux]
Erit omnis enim olla
Et Solymae et Iudae posthac Sacrosancta Iehovae
Belligero: ut cuncti qui sacrificare petissunt [Reg: petessunt]
Illas usurpent, cocturae habilesque reponant:
Nec Cenahanaeus visetur in aede Iehovae
Amplius Armisoni post punctum Temporis illud.

Scientiâ et Conscientiâ Naturae DEO Laborando Orando.

FINIS.


image: s046

AUSON. EPH:

---- Haec semita Caeli est,
Quâ Proceres abiêre pii: quâque integer olim
Raptus quadriiugo penetrat super aethera curru
HELIAS, et solido cum corpore praevius HENOCH.


[Gap desc: illustration]

NORIBERGAE, Typis Abrahami Wagenmanni.