10 March 2004 Ruediger Niehl
Note: Distinctive spellings frundes and timpora (for frondes and tempora) have been preserved throughout; editorial description: typed text - structural tagging complete - no semantic tagging - Morpheus spell-check


image: s001

DODECADIS FATIDICAE IANI CHUNRADI RHUMELI. PHILOSOPHI MEDICI MONAS EPICA. HOSCHEAH.
[Gap desc: illustration]
NORIBERGAE, Typis ABRAHAMI WAGENMANNI. MDCXVII.


image: s002


image: s003

CLmo ET PRAESTANTISSIMO VIRO AC D. CHRISTOPHORO [(transcriber); sic: CHRISTPOHORO] GIRSNERO REIPUBLICAE NORIMBERGENSIS PRIMICERIO, BENIVOLENTI MEO PRIMARIO, STRENAM SOLLEMNEM ANNI MDCXVII. L M D. D. D. EX LEGE STATA HANC EPICAM HOSCHEAE PROPHETAE PARAPHRASIN CUM VOTO

GENERALI ut DEUS exaudiat caelos, Caeli audiant Terram, Terra frumentum, Mustum large proferat, Oleum Homo grate accipiat. SPECIALI Sanitatis nunquam deficientis Honoris nunquam amittendi Necessitatis sufficientis ad victum amictum.

IANUS CHUNRADUS RHUMELIUS PHILOSOPHUS MEDICUS.


image: s004

PRAESCRIPTIO [(transcriber); sic: PRAECRIBTIO] .

AD Tria vulnera, GIRSNERE Amplissime Consultissime, ab Adamo per inoboedientiae malum posteris inflicta, quibus ratione CORPORIS amiserunt sanitatem, in dolores quantitate vehementes, loco profundos, motu fixos inciderunt, Morbos qua Dyscrasia simplici, compositâ, qua Ametria conformationis, Magnitudinis Numeri, coniunctionis, collocationis: qua lu/sei e(nw/sews incurrerunt, et tandem vel spirituum exhalatione, vel suffo catione, aut Humidi primigenii defectu et excessu, aut Calo ris Naturalis extinctione et remissione inevitabilem Corporis et animae seiunctionem perpessi sunt: Ratione ANIMAE, Naturali cognitione VERI, actione morali BONI exciderunt, Ignorantiae crassae Tenebrarum densarum, Errorum inextricabilium Alumni facti: Ratione MENTIS cognitione divinâ, faciendorum et fugiendorum Regulâ credendorum et sperandorum


image: s005

normâ privati sunt: TRIA REMEDIA Sapientissimus Mundi Architectus constituit: Corpori Medicinam, Animae Philosophiam, Menti Hierodidascaliam ex gemino Naturae et scripturae libro offerens. Ad MEDICINAM quod attinet, ILLA non tantum corporis Humani Historiam exacte rimatur, Morborum caussas, Symptomata, signa, sollerter investigat: sed etiam victu, Pharmacis, manu praesentem sanitatem conservare et absentem reparare, Praeeunte DEO cooperante NATURA gnaviter novit. Huic debemus NOSTRI NOTITIAM, quâ scimus, quae partes in quavis Regione corporis lateant inclusae. INFIMA, quae anteriori sui parte Epigastrio Inferiori, Hypogastrio, mediâ umbilicali circum scribitur, offert nobis conspicienda viscera quae ad xu/lwsin ventriculum, omentum, panceas, Intestina cum Mesenterio: quae ad ai(ma/twsin, venas Mesaraicas venas portae cum Radicibus, cavam cum Radicibus, Epar, folliculum fellis, canalem bilarium Lienem cum vase brevi et venis haemorrhoidalibus, capsulas atrabilarias ureteres, vesicam urinariam: quae ad ge/nhsin faciunt tam ex parte viri, vasa spermatica, corpora varicosa, Testes, vasa deferentia, vesicas seminarias


image: s006

nerveas prostatas, penem, fistulam urinariam, quam ex parte mulieris, vasa spermatica praeparantia deferentia, corpus varicosum, Testes intus reconditos, vasa eiaculatoria, uterum cum suâ cervice, fundo et sinu pudoris, Membranas fetum involventes, vasa umbilicalia. MEDIA Thorace a claviculis supra, infra a Diaphragmate, ante a sterno, retro ab ossibus dorsi, lateralis parte a costis circumdata, exhibet nobis mammas. Musculos inter costales, Diaphragma, Pleuram, Mediastinum, Thymum, Cor cum pericardio et humore in eo contento cum auriculis, cavitatibus duabus, septo distinguente, vasis et valvulis undenis, pulmonem, Tracheam Laryngem, Ramos venae cavae Thymo suffultos in iugulo, Arteriae magnae, dextri sinus venam cavam, venam arteriosam; sinistri Arteriam venosam magnam. In SUPREMA Regione Pericranio, periostro Cranio membranis illustratâ admiramur cerebrum pro sensu, cerebellum, Medullam albam pro motu, cuius pars quaedam globosa in quâ tres ventriculi siti, quaedam oblongata, in quâ quartus ventriculus in quo vera animalis spiritus generatio: Medullam spinalem ex unitis quatuor maioribus radicibus medullae


image: s007

oblongatae ab anteriori cerebri parte et duabus minoribus a cerebelli parte interiore ortam, venas plurimas et arterias capillares per cerebrum disseminatas, Rete mirabile ex arteriis carotidibus a corde sursum ad Basin cerebri latis, Glandem pituitariam superne concavam, inferne gibbosam, Infundibulum, cavitatem orbicularem ad foramen Tertii ventriculi, corpus callosum substantia duriori, speculum lucidum Fornicem figurâ Trianguli, Anum, Nates, Testes, plexum choroidem ex venis et arteriis tenuissimis contextum, Glandulam pinealem, penem cerebri, foveam inter Eminentias oblongas. Frontem, oculos, Aures, Nasum, Os, Gingivas, Linguam, Palatum, Dentes, uvulam, fauces, os gutturis. Huic debemus, quod in artibus melioris vitae gratia datis Musculos motus organa, venas ab Epate a portâ a cava tam quam matribus geminis ex clusas, Arterias a corde, ab arteria magnâ, ex sinistro cordis Thalamo egrediente, derivatas: Nervos a Medullâ oblongatâ, prout partim est intra cranium partim extra in spina, deductos: ossa firmamenta artuum, illorumque varias connexiones per articulationes qua obscuras qua manifestas, Coalitiones absque medio, suturas,


image: s008

compages lineares, conclavationes: cum medio, intercessu cartilaginis, Ligamenti, carnis vel musculi perite distinguimus.

Huius adminiculo Tincturas impuras seminales et sanguinales dignoscimus: Meteora volatilia, sicca, fumosa, sulpurea; Humida, vaporosa, flabilia labilia, Mercurialia; Fixa, coagulata, tartarea, salsa, deprehendimus: Excessus, defectus in victu cibo potu, Aeris usu, somno vigiliis, calore Frigore, Motu Quiete, Redundantiâ Inanitione, Perturbationibus animi averruncamus.

Huius ope et opera Balsamum vitae nostrae spiritu aetherio, oleagine in combustibili et crystallino sale impraegnatum conservamus et a corruptione praeservamus. Hac praeeunte varia remedia contra morbos insiticios in mumia magnete sanguine Asciticios ab animatis et inanimatis in carne, ossibus, nervis, musculis, vasis, Ligamentis: Magicos atque Astrales in imaginationis caelo praeparamus. Hac adiuvante salutem et noxam afferentia discernimus, Integritatem virium tuemur, aetatem protrahimus, Genus nostrum feliciter propagamus. Hac informante continua solvimus, coniuncta disiungimus, superflua exstirpamus, deficientia recuperamus.


image: s009

Sequitur PHILOSOPHIA, quam recte veritatis et virtutis Amorem a luce Naturae ingeneratam vim intelligendi, sensum et appetitum, contemplatione, Actione, factione, Ignorantia et falsitate, malitia et socordiâ profligatis, perficientem dixero. Huius Beneficio Artes poeticas, puri et ornati sermonis conformationem, texnikh\n i(storikh\n kritikh\n apprehendimus: Rationem, veritatis sextuplici gradu 1. Rerum 2. Perceptionis 3. discursus 4. scientiae 5. sermonis 6. scriptorum, dispositae venamur. Huius ductu Principia corporum Naturalium universalia, Communia. particularia, inclinationem in inanimatis, Instinctum in sentientibus, intelligentem voluntatem in rationalibus agnoscimus: Accidentia corporum Naturalium propria, Quantitatem Localitatem, Temporalitatem, Mutationem, substantialem, Generationem a non esse ad esse, corruptionem ab Esse ad non Esse: Accidentalem, secundum Quantum, Accretionem Imminutionem, secundum Quale alterationem, secundum locum, Motum simplicem mixtum et violentum contemplamur. Huius luce Corpora cognoscimus Naturalia simplicia, Caelum eiusque orbes, Elementa quatuor, in


image: s010

quibus Qualitates primae, calor congregans Homogenea, disgregans Heterogenea: Frigus congregans Homogenea, Heterogenea: Siccitas suo termino facile alieno difficulter contenta: Humiditas suo Termino difficile alieno facile limitata: Secundae Raritas Densitas, Subtilitas crassities, Levitas Gravitas: Ex quarum mixtione, Temperies, colores, odores, sapores, soni proveniunt. Mixta imperfecte vapores, fumos, ex quibus Meteora vera. Apparentia, Ignea pura impura: Aeria Informia figurata: Aquea potentialia Actualia, Liquida concreta proveniunt. Mixta perfecte eaque vel Inanimata, Fossilia; Lapides vulgares, pretiosos: Metalla Nobilia, Ignobilia: Mineralia. Vel animata; Vegetabilia Maiora, arbores, frutices, Minora, Suffrutices, Herbas. Sentientia, Animalia irrationalia: Volatilia Natatilia Gressilia Reptilia. Rationalia Homines in quibus corpus partibus continentibus similaribus dissimilaribus contentis: Labilibus Insiticiis Adventiciis, Naturalibus praeternaturalibus: Flabilibus insitis influentibus consideratur, tum Animae vis Germinans Altrix, Auctrix, cui concoctrix, Attractrix, Retentrix alteratrix, expultrix in serviunt. Procreatrix, Immutatrix. conformatrix. Sentiens quae vel sensitiva et


image: s011

sensibus quinque externis, tribus internis Communi, Phantasiâ Memoriâ constat: vel Appetitiva cupiditatibus necessariis Speciei, Individuo: atque affectibus simplicibus, Bonis, malis, Mixtis occupata vel Locomotiva: Intelligens, Intellectu agente apprehendente componente dividente discurrente Patiente recipiente intelligibile, Adepto coniungente agentem cum patiente: Voluntate Eligente Exsequente cuius Libertas contradictionis contrarietatis: Actio Elicita Imperata Appetitui Sensitivo politice Locomotivae Despotice, praedita. Huic acceptas ferimus scientias Mathematicas de Numero, abstracte de lineâ, de corpore in Genere, in specie mobili immobili, de qualitate visuali, Audibili figurabili: Ex quibus resultant Thaumatopoeetice, Sphaeropoeetice, Gnomonica, Dioptrica, Meteoroscopica, Hydrologica, hydroscopica, Organopoeetice, Hydraulica Pneumatica, Clasmatica, Belopoeetica, Cheiropalaestrica, Centrobatica. Huic debemus primam Sapientiam, et Entis attributa Verbalia; ALIQUID REM: Realia; Principium Essentiam Exsistentiam: Et Affectiones primas absolutas unitatem, respectivas ratione intellectus veritatem, voluntatis Bonitatem: Secundas easque


image: s012

vel unitas Ordinem Numerum Perfectionem pulcritudinem: vel divisas Actum, Potentiam, Simplicitatem, Compositionem, per se, per accidens: universalitatem singularitatem. Substantias Independentes Dependentes, easque spiritales separatas coniunctas; Corporeas completas, in completas: Accidentia primaria absoluta relata, Secundaria ex Loco, Tempore, Situ, Habitu. Considerationes Entis oppositas. Non Enti Incomplexo Negativo Privativo: Complexo secundum Contingentiam et Necessitatem falso. Ex hac Prudentiam et disciplinas Practicas hausimus, Methodicam Generalem, Specialem Oeconomicam Politicam Scholasticam Monasticam Exemplarem Historicam. Haec una est, quae leges sancit, regit domos, honorat Capitolia, forum atque rostra sustinet, munit urbes, amplificat agros, tuetur moenia insultus efferos, rapinas infandas, Incendia damnosa, incursiones Hostiles reprimit. Haec denique omnes Laudatissimas orbis universi curias, Respublicas celeberrimas, Aulas Principes, Nobilissimas Regiones, Imperia Universalia, Regna particularia, Nationes cunctas, omnesque populos gubernat. Subsequitur HIERODIDASCALIA, quam DEUS Pater


image: s013

revelavit, DEUS Filius e sinu Patris apportavit, DEUS Spiritus Sanctus propagavit. Haec per LEGEM nos monet de committendis et omittentis: De fidelitate, Reverentiâ, obsequio debito supremo Numini, de Amore probante bonum declinante malum proximi, ne inferatur illi Noxa vel facto in Personâ propriâ, coniunctâ, in rebus propriis, vel verbo vel voluntate Libidinis et Cupiditatis. Per PRECATIONEM docet de rogandis Bonis vitae Praesentis et alterius, Declinatione mali culpae praeteriti, futuri, poenae aeternae, persecutione Boni: collatione Boni Naturae Gratiae, Gloriae ab illo qui Essentia firma nunquam deficiens, Bonitas summa omnibus sufficiens vera caritas omnes reficiens, pura veritas omnes erudiens, in Nomine eius, cuius misericordiâ sumus liberati, Electione adoptati, Nobilitate educati, salubritate informati. Per EVANGELIUM de credendis et sperandis informat: de DEI Naturâ, de Personis, de Attributis Essentiae, unitate simplicitate Immutabilitate, Spiritualitate, Infinitate, Aeternitate, Immensitate: de Attributis Personarum A)genhsia Patris genh/sei Filii e)kporeu/sei Spiritus Sancti: De CHRISTI Incarnatione, quâ unio Naturae Divinae et Humanae facta


image: s014

a)sugxu/tws, a)tre/ptws a)diaire/tws a)xwri/stws a)diasta/tws observanda venit, et Naturarum, Proprietatum, operationum Distinctio. De eius officio SACERDOTALI; Expiatione pecatorum, Intercessione apud DEUM, PROPHETICO Revelatione Voluntatis Divinae, Institutione Ministerii REGIO Ecclesiae collectione conservatione gubernatione: Sathanae repressione et Regni eius destructione per adiudicationem poenarum, De Praemiis vitae beatae, ex parte Mentis, visione DEI clarâ per fidem, firmâ retentione per spem perfectâ fruitione per charitatem: Ex parte corporis, Agilitate, Impassibilitate, Immortalitate claritate. Per SACRAMENTA obsignat et Exhibet Bona caelestia: Regenerationem exaquâ et spiritu: Remissionem Peccatorum, ad quorum perfruitionem salutarem, requiritur vera Fides Fiducialis ut o)/rganon a)ntilhptiko\n. Haec unica est, quae a peccato, a Miseriâ, a Necessitate nos eximit, animam vivificat, mentem inlustrat, voluntatem renovat, Cor gaudiis spirituâlibus replet. Tria ista Remedia Propheta noster capite secundo versu 21. et 22. nobis Compendiose offert, quae utique si non grato animo agnoscimus, omnium Hominum postremissimi simus necesse est; Quid enim vita nostra sine sanitate?


image: s015

Quid sanitas absque Ratione? Quid Ratio carens FIDE? Sine sanitate quae mater Actionum Naturalium, Vitalium, Animalium, neque Theologus pro suggestu, neque Iuris Consultus pro Rostris, neque Medicus in Nosocomio, neque Philosophus in cathedrâ, neque Pater Familiâs, in domo, muneris quisque sui dignitatem recte sustinere possunt. Sine Ratione neque veritas Rerum sensibilium et Intelligibilium conservari, neque Bonitas Actionum in vitâ Communi Privatâ propagari apte potest. Sine Fide nec hanc qua nunc fruimur, nec alteram, quam omnibus votis desideramus vitam, vivere digne possumus. Quae cum ita sint, facile patet, quam male faciant illi, qui corpus Medicastris ineptis, animum sectariis indoctis, Mentem Haereticis Ambitiosis committunt, a Theatro Naturae, a Sapientiae subselliis, ab Ecclesiae verae catholicae unitate se subducunt. Deploran dum est, Tot ubique videri mortes, per Experimenta actas, Tot audiri opiniones a VERI ET BONI Regulâ exorbitantes: Tot credi de Religione suspiciones, quibus DEI VERI cultus infringitur, Caritas Proximi negligitur, spes nostri infirmatur. Redeamus itaque ad sanitatem per Temperantiam, ad Scientiam per iustitiam, ad Religionem per Pietatem! Tum demum vitam hanc vere


image: s016

felicem vivemus et illam beatam bene moriendo obtinebimus, si sobrii simus in cibo et potu, iusti in veritate et Bonitate, pii verbis factis. Ad haec si Principes defendant Bonos vigore iustitiae, et puniant malos. Sacerdotes Fidem doceant monendo, non minando imperent, vitam ab Invidiâ, ab Avaritiâ, ab Ambitione, a calumniâ alienam transigant, sacramenta ex CHRISTI Institutione legitime administrent, paenitentes corrigant, impaenitentes coerceant: Populus cultum DEO debitum, obedientiam Magistratui convenientem, Reverentiam Ministerio dignam praestet. In Scholis iuventus ad auditum sincerae Praedicationis verbi divini, Lectionem scripturae sacrae, Meditationem naturae, et legitimam morum honestatem mature assuefiat. Quam VITAM TIBI GIRSNERE AMPLISSIME CONSULTISSIME tanquam viro, quoad te sofro/nws, quoad proximum dikai/ws et quoad DEUM eu)sebw=s agenti PROPRIAM; PERPETUAM omnino ex Fato et voto non solum hoc anno adpetente, sed aliis pluribus insequentibus ob plurima in me collata Beneficia MAGNO DEO FORTUNANTE esse volo et iubeo! Scr. in Novo-FORO PR. KAL. IAN. sub finem Anni MDCXVI.


image: s017

IAMBI CUNRADI RITTERSHUSII IC: In Paraphrases Propheticas XII. CL. V. Dn. Iohannis Chunradi Rhumelii Medici et Philosophi eximii, Physici Novoforensis AD LECTOREM.

NEmpe hoc mihi in votis erat, credo et tibi
Amice Lector, cui quidem pectus cales
Divini amoris igne, aliquem videre, qui
Musas sacris aptare rebus pergeret
(Musas Iovisque Mnemosynesque filias)
Vatesque Hebraeos ore Romano loqui
Oracla versu fundere et veracia
Scite doceret, ut Thuanus coeperat
Thuanus ille Galliae Augustum decus,
Ad nos quoque unde illustre diffundit iubar.
Deique nos suique amore inebriat,
Versus propinans dulciores nectare.
Benigna fata vota iuverunt mea
Secunda fata vota adimplêrunt tua,
Et excitarunt spiritum ingentem viri
Qui vatibus bis sex, Minores quos vocant,


image: s018

Togam daret Lucretianis versibus
Textam et Maronis, ore sublimi intonans.
Fideliterque sensa divina exprimens
Feliciterque sancta dicta transferens.
O rara dos! felicitas rara IngenI!
Rhumelides qua caelitus pollet meus.
Fave viro, quisque haec leges venae fave.
Magis magisque ut excitetur ille et haec,
Et a Minoribus gradum porro struens
Mox vatibus sese inserat Maioribus
Stiloque grandi et quatuor reliquos vehat.
Nam qui Minores tam potest feliciter
Metris Latinis condere, is quid ni queat
Maioribus quoque hanc figuram ipsam addere?
Quippe unus omnes spiritus vates agit,
Ab aethere alto illapsus in corda ignea.
Maior minorque coetus indidem calet:
Est omnium unus auctor, unus conditor.

Altorfii XIX Iunii MDCIII

In Paraphrases Propheticas Clarissimi Viri Dn. Ioh. Chunradi Rhumelii Med. Doctoris et Philosophi eximii.

ERudiunt, caecas animo pelluntque tenebras
Exstirpant scelerum valido medicamine morbos:
Dulciaque afflictae praebent solacia menti:


image: s019

Gaudiaque indubitatum iter ad caelestia monstrant:
Haec sunt divini praestant quae oracula verbi.
Lystrensem quondam divina ut litera alumnum
Praeconis docuit Cilicis caelestia debent
Eoae Hesperiaeque cui mysteria terrae.
Quid tandem optanti caelestia numina cuiquam
Supplicibus licet usque poli stellantia votis
Templa fatiganti, possint promittere maius?
At nos (proh facinus) terrenis dedita curis
Turba voluptatum demersaque pectora coeno
Vix unquam socordem animum haec ad summa bonorum
Tollimus, una quibus fulgentis lamna metalli
Gratior, aetherei quam prodita Flaminis ore.
O furor humanae ô demens vesania mentis!
Immemor exitii, aeternaeque oblita salutis.
His tu Iane malis affers Chunrade medelam
Iane decus Sophiae, atque Heliconis gloria, morbosque
Arte fugare potens Phaebaeâ, et fata morari.
Namque tibi dum suavidicis includere metris
Sacro sancta DEO plenorum oracula vatum
Curae est, et Latii numeros, et verba Quiritum
Ora Hebraea doces vere dulci utile miscet
Mellitaque tuae mentes Industria Musae
Allicit illecebra, minuitque levatque sacrorum
Versandi assidue fastidia tera librorum,
Et curis animos Caelestibus efficit aptos.
Perpetuo ergo sacri clarebit fama laboris
Rhumeliaeque simul clarebit gloria famae
Huncque ubi Lux triplicem compagem extrema resolves
Non peritura feret caelestis praemia vitae.

Georg. Queccius M.


image: s020

PROPHETIA OSEAE.

Argumentum

Infamem ducit vates, Infamia Plebis
Israeliticae Coniugio hoc patefit.

CAPUT I.

v. 1. HAec sunt verba eius, qui verbo condidit orbes
Aetherios, mare velivolum, terrasque iacentes,
Fatidici quibus os sincerum implevit Oseae
BEERIDAE, ut populo quem pleni iure peculI
Gentibus ex cunctis voto delegerat uno,
Ore recenseret puro, verique tenaci,
Atque AULAE spernente minas, et hypocrisin ARAE
Magno animo summi loqueretur iussa Tonantis:
Tempore quo, Iudae moderabant ordine iusto
OZIAS Leprae foedâ contage peremptus
Ambitio sus ubi vetitos accenderat ignes
Aede sacrâ DOMINO, multum indignante supremo
Flamine Asariâ: atque choro prohibente piorum
Ex Aaronaeo Natorum semine, sacris


image: s021

Quos voluit solos suprema praeesse voluntas:
OZIADAE et Natus IOATHAM cui Filia ZAODK
Mater erat IERUSA, pius regnator et armis
Felix, Ammodis Domitorpa, triae Pater, arces
Dum passim in silvis excelsas condidit atris
Turritis montes decoravit et urbibus altos.
Post hos supremi contemptor Numinis ACHAS
Degener a Patriis et avitis cultibus, armis
Infelix, domitus Syrorum Marte superbo, et
Israeligenûm a PEKAIA Rege fugatus;
Atque Palaestinis et duro milite Idumes.
Et Genitore malo has lucis prognatus in auras
Optimus EZECHIAS, quem in cultu recta prementem
Divino Isaidae, Magnus, vestigia Regis
Caelorum Rector sceptro felice beavit.
ISRAELIGENIS vero Imperitabat Ioas
Filius, infamis vitulorum Ieroboamus
Fusilium cultu, quos Numen dixerat esse
Vivum, quod Phariis populum eduxisset ab oris
Progenies Nebath prior, impia Ieroboamus.
v. 2. Postquam visceribus vatis se immiscuit aura
Omnipotentis, et hunc e caelo defluus alto
Corripuit furor; haec audita oracla IEHOVAE!
Eia age legitimo Uxorem TIBI foedere iunge
Atque illegitimo impurum dic Nomine scortum:
Si quam suscipies fetus cuppedine prolem
Mox statues spuriam atque alieno consitam in arvo
Israeligenum Tellus nam perfida amorem
Deseruit iustum Domini, et se miscuit impie
Numinibus vanis, spurcique libidine cultus
Ausa torum Venere incestâ temerare sacratum.


image: s022

v. 3. Protinus ad summi mandatum Numinis exit
BEERIDES, quaerens quam vero arderet amore:
Gomeram invenit, prognatam semine quondam
Debelaimaeo, cum quâ dum gaudia lecti
Exercet: Nonum post mensem grandior alvus
Maturum properat pignus deponere vati
Corpore de patrio et materno sanguine cretum
Volta patris potius miscens, patriamque figuram.
v. 4. Et dixit summus Caeli et Terrae Arbiter ipsi:
Eia age quem peperit TIBI nunc felicibus uxor
Auspiciis Puerum, necnon sine Numine nostro
Nominita Iezreelem (quo Nomine IEHU
Regia dicta fuit quondam, Augustique penates)
Nam breve labetur tempus, quo vindice Dextrâ
Dextram purpuream IEHU tot caedium acervis
Abrumpam, immeritâ et crudelia funera passos
Morte piabo potens ultor, prorsusque coronam
Israelitici exscindam atque insignia regni.
v. 5. Bellica vis REGUM viso ruet hoste, nec arcus
Languidus impellet nervo stridente sagittas
Letiferas, edet crepitum disruptus inanem
In IEZREELIS declivi valle, et inani
Pensabit crepitum crepitu resonabilis ECHO:
v. 6. Postquam iterum vatis complevit iusta libido
Gomerae foeta fecundam Coniugis alvum:
Pondere maturo distenta effudit in auras
Filiolam matris referentem in corpore membra:
Et dixit, nutu qui torquet moenia mundi,
Filiolae natae ferat INCLEMENTIA Nomen
(LORYHAMA Aliquem sanctâ puto dicere linguâ


image: s023

Posse illud) non ultra etenim miserescere certum est
Israeligenum, procul his avertere memet
Incipiam in solidum: quin prorsum oblitus eorum
Delebo Assyriis excisos stirpitus armis.
v. 7. Sed facilem domui praestabo me undique Iudae,
Illîus Fortis defendam moenia, Dextrae
Praesidio invictae: et contra discrimina Belli
Servabo indomitam, non contorquente lacerto
Spicula, vel celeres arcu vibrante sagittas.
Nec vi bellantum multâ, densisque maniplis,
Nec quoque Quadrupedum cuneis fulgentibus aere,
Aut Equitum quemvis numerum excedentibus alis.
v. 8. Filiolâ a mammâ matris dulcique liquore
Candentis lactis disiunctâ, denuo venter
Gomerae intumuit, largo complente Prophetâ
Semine, et ut pondus susceptum reddidit, ecce
v. 9. Nata viri suboles.
[Gap desc: crux]
et qui confinia mundi
Condidit ex nihilo, dixit, Tu Nomen Osea
LO-HAMMIN suboli nunc durum impone recenti!
Nam vos qui mecum pactos migrastis amores,
Deserto veluti sectatur Adultera lecto
Legitimo, alterius flammas, pertaesa mariti;
Fibritus eiciam, nec post quis dixerit ullus.
Me populi: Numen populo sine, habebor Olympi
Vos populus verso titulo, sine Numine Olympi.
v. 10. Qualis arena maris magni, quam pondere [(transcriber); sic: pndere] certo
Metiri numero, vel quit comprendere certo
Nemo Hominum: Talis vero Israele resurget
Innumerus Numerus Natorum, et cardine verso
Temporis, ex illo, quo praecipiente IEHOVA


image: s024

Ante loco coepit vates clamare minando
Vos populus meus haut estis! clamare monendo
Incipiat, vos Progenies viventis IOVAE!
v. 11. Et Nati Iudae atque Israelis congrege voto
Pro capite agnoscent uno, UNUM, UNUMque vocabunt
Ore sacer dotem divum uno, Hominumque potentem:
Ad Patriae et reduces invisent limina Terrae
Exempti gravibus vinclis et carcere duro:
Exorietur enim magnae Lux magna Diei
Israeligenis in foedera prisca resumptis.

Argumentum

Promerita est poenas sanctae Transgressio Legis,
Fert Evangelium Foedera Terricolis.

CAPUT II.

v. 1. EIa agite et vestris nunc dicite fratribus AMMI
Dicite, vos estis populus meus, atque peculium
Illius, penes est quem Mundi Norma regendi!
Dicite RYHAMA vestrae simili ore Sorori,
Commissam cuius praeduro Verbere culpam
Castigavi ante: Heus TE pristina rursus inumbrat
Gratia! Deleta est Tua Culpa et Poena liquore
Lethaeo dudum: Superantque oblivia mentem!
v. 2. Cogite iudicium vestram ad sublime Tribunal
Sistite nunc matrem, stabili legumque rigore
Exercete illam, et IURIS proscribite puncto!
Hanc etenim amplius Uxoris non Nomine dignor,


image: s025

Illius infiteor quoque posthac me esse maritum:
Auferat a facie Meretrix impura Calorem
Lascivum, atque tegat tandem nuda ubera velo,
Ubera adulterio iam crebro mollia facta:
v. 3. Ne forte eripiens illis omnem vestium honorem
Quîs prius ornâram, abiecto velamine nudam
Exponam, quasi iam primum Genitricis ab alvo
Purpureo cunctos artus perfusa cruore
Et lotio immundo has lucis repsisset in auras.
Invia vel veluti Libyae deserta calentis
Solibus assiduis, sabulo et candente recoctae
Efficiam, aut Terram arentem quae pabula nulla
Montivago generi possit praebere ferarum
Vel fluidas frundes vel laeta arbusta negassit
Gentibus humanis statuam: morietur anhelâ
v. 4. Et fauces urente siti!
[Gap desc: crux]
luet ipsaque origo
Natorum, lecti temerati a matre reatus
Infami, et thalami conversi in turpe lupanar.
v. 5 Et quoniam dixit, furtivi commoda amoris
Exsurgunt maiora mihi, melioraque, quam si
Flamine legitimo sequerer vestigia flammae
Enutritae, ergo pergam exardescere amore
Tam mihi fructifero: Cereris mihi dona supersunt
Larga, et potinae, et tenuissima vellera, Linum
Textile, et ex oleis dulcis liquor atque Lyaei.
v. 6. Idcirco densis contexto pariete spinis
Et labyrinthaeis curvato ambagibus arcu
v. 7. Illi iter occludam solitum:
[Gap desc: crux]
ut si forte petessat
Illicitos sectari ignes, frustrata cupîtae
Fruge voluptatis redeat, numquam in que-venire


image: s026

Possit inextinctâ face quos quaesivit amoris.
Et secum clauso reputabit pectore, aperte
Ipsa recognoscam veteris vestigia flammae
Quam succendit Hymen face honestâ, in pectore quondam
Sentio iam tandem, et cum damno sentio: amorem
Legitimum, sincera sequi plus praemia vitae
Constantis: Fluxae Veneris sunt commoda fluxa
v. 8 Et quia praetexit culpae Ignorantiam. et insit
Se ME tantorum AUCTOREM nescîsse bonorum:
Quod dederim Frumenta illi, et felicia vino
Arva, et oliviferos colles, et multa Talenta
Auri atque argenti, quibus ornamenta Baali
Instruxit cultu vetito, fictisque Deastris.
v. 9. Ergo animo retraham verso, quae foenore largo
Exhibui effusus, vitae magmenta tuendae:
Frumenti ingentes revocabo rursus acervos,
Dolia multiplici repetam repleta Lyaeo,
Textaque de puro Lino Lanaque resumam
Quîs partes nudi caelandas corporis antea
Velabat, caeci haec ostentans praemia amoris.
v. 10. Nunc denudandum est illîus membra pudendae
Coram oculis vulgi et Solis: nec mi prohibessit
Ullus Amatorum, quorum cum corpore corpus
Ante suum iunxit, vetitosque immiscuit ignes
v. 11. Gaudia luctifico squalore obducta labascent,
Cuncta ruent lacero festorum insignia templo
Ortu quôque novae primo celebrata Selenes;
Sabbathaque aeternâ quae sanctificata quiete,
Atque alia, absque omni manuum peragenda labore.
v. 12. Illius exscindam vites, et robora fici


image: s027

Vastabo penitus, nec erit mage Gloria campis
Fructiparis, quia quae caelesti accepta favore
Obtinuit; dixit scelerati praemia amoris.
Undique visetur Dumetis horrida silva
Perpetuisque umbris, non solis pervia telis,
Omnigeni saecli stabulumque immane ferarum.
v. 13. Tali ego corripiam poenâ cultum ipse profanum
Illius, atque Baali altaria pinguia Thure
Cottidie incenso facta, atque cruore bidentum:
Aurea ubi ex collo demissa monilia habebat.
In digitis gemmas, in fronte Anadema, et inaures
Auribus, obryzo factasque in pectore bullas
Complacitura procis, genuini oblita Mariti,
Intonat. Omnipotens Septemplicis Arbiter orbis.
v. 14. Ecce autem illicibus verbis illam ipse movebo
In loca deserta, atque animo tractabo benigno
v. 15. Et vineta dabo ad votum, ac HAchôris amoenam
Convallem apperiam [Reg: aperiam] sperandarum omine rerum
Eventu haut dubio: et laetâ me laude sonabit:
Ut quondam in viridis primaevo flore iuventae
Niliacae Aegypti quando illam liberam ab oris
Servitiique iugo per rubras aequoris undas
Divisi, eduxi pede sicco, Equitum inque sequentem
Innumero numero Pharium absorpsique Tyrannum
Laudibus egregiis, victuro et condidit Hymno.
v. 16. Tunc erit, ut dicat mihi mi vir, nec vocet ultra
v. 17. Me Baâlim.
[Gap desc: crux]
insanum Nomen namque auferam ab ore
Illius, et nunquam reditura, intrabit imago
Nominis, inferni loca, Cocytique natatum.


image: s028

v. 18. Illo percutiam nova tempore foedera cum omni
Quadrupedum genere, exortum quod lumina Solis
Visit, et aligeris avibus, sexuque biformi
Squamigerae turbae, quae per maria alta vagatur,
Reptilibusque soli, aeterno devinctus amore:
Insimul efficiam, ut fera munera militiai
Per maria ac terras omnes sopita quiescant.
Effractis pharetris Gladio, et compagibus arctis
Portis Gradivi clausis: secura tumultus
Armisoni illa queat tranquillam vivere vitam.
v. 19. Et mihi connubio hanc stabili iungam, omneque in aevum
Mansuro: Fidei signum sacer annulus esto!
Iustitiae gemmis, viridi iurisque Smaragdo
v. 20. Gratiae et insignis Sapphiro
[Gap desc: crux]
et iaspide amoris
Aeterni nitidus, solidoque adamante revinctus,
Ut me cognoscat Caeli, Terraeque potentem.
v. 21. Illâ Luce inquit Dominus, suspiria hiante
Aure bibam populi, in caeli facilisque precatus
Expediam, in terras dimissus ut imber anhelas
Decidat, atque illas fecundo rore maritet:
v. 22. Aetheriae et Tellus fecundo semine Aquai
Turgida triticeos foetus, robustaque farra
Hordeaque ingenti cum foenore proferat, atque
Vitifluos latices et fructum pinguis olivae,
Israeligenas isthaec et copia pascat.
v. 23. Quos servabo mihi, ut semen genitabile Mundi
Abiectaeque olim Lory-hamae, ardore misertus
Exsuto poenae dicam, quae non mea nuper
Gens fueras procula nostro resecta favore
Gens mea eris modo, Gens, iuratus spondeo, Talis


image: s029

Aeterni devincta mihi quae volnere amoris
Et quae conversio ad me dicet pectore et ore:
Tu DEUS es MEUS et praeter TE nemo Deorum est.

Argumentum

Turpis Adulterio Gens sceptrum amittet avitum,
Sacra, Deum, atque aras: fine sed illa bono.

CAPUT III.

v. 1. ET VATI DOMINUS rursum mandavit OSEAE:
Vade age Adulterio infamis rursum igne Calesce
Coniugis: et revoca veteres illîus amores
Quae toties mutato animo periura fefellit
Carceribus FIDEI ruptis, sectata nefandos
Concubitus, Te ipsum: velut exardescit amore
ISRAELIGENUM Dominus, qui Numina cultu
Afficiunt peregrina tamen, sacraque illa sequuntur
Plus ventris studio, quam Relligionis amore.
v. 2. Et mihi devinxi illam, iterato foedere, et arrha
Connubii aequavit ter quina argentea numûm,
Unum et dimidiumque coros ex hordeo, et illi
Dixi: Hac Lege tibi veteres nunc spondeo amores
Hanc arrhamque dico, ut me uno contenta marito
Assidue defixa domi, mihi corporis omnem
v. 3. Committas curam:
[Gap desc: crux]
nec posthac Te quis amator
Depereat tacite, aut me clam Tuo amore fruatur:
Exue divisum in multos animum! inque Maritum


image: s030

Me unum, me solum, dispersas collige flammas
DISPERSI [(transcriber); sic: DISPESSI] MINOR EST IN CAELO GRATIA SOLIS.
Ne moveat paucarum horarum Te, oro voluptas
Dedecore heu damnosa gravi! Quam TURPIS IMAGO
SEMIHOMINIS! medio num quisquam pectore vivit?
Da mihi TE solam. Tibi me rursus dabo totum
Vel Pater Omnipotens adigat me fulmine ad umbra.
Umbras pallentes Erebi, noctemque profundam,
Ante pudor quam Te violem, aut Tua iura resolvam
UNA, meos primo quae me sibi iunxit, amores
Gomera auferet, extremo illa dabitque sepulcro,
v. 4. Namque infiniti volventur mensibus orbes
Explendis, quibus heu Gens Israele profecta
Non solium regni, nec sceptri insignia habebit
Principibus spoliata suis, procerumque coronâ:
Sacra, Sacerdotes, Arae, sacraria, flammae
Victima, Pontifices, Libamina, Thura, Bidentes
Auratae paterae, Lychni, Humor pinguis olivi
Foederis arca sacri, mare fusile, picta poderis
Omnia cessabunt IOVAE sublata furore.
v. 5. Et posthaec, iterum per longa pericula cauti
Israeligenae, quaerent ardore IEHOVAM
Immenso, et Regem DAVIDEM debito honore
Afficient, dociles cultu aeternante vereri
Caelorum Dominum, cuius clementia Terrae,
Exsuperat fines et ponti terga furentis;
Ac simul extremae est species patefacta Diei.


image: s031

Argumentum

Vulgi, Aulae, et Templi referuntur Crimina: culpam
Poena premit: Iudae sic sapiat suboles!

CAPUT IV.

v. 1. ISraeligenae vacuas advertite mentes!
Lis magna est Domino; tremebundaque caussa sacrato
Disceptanda Foro, me me accusante: Tribunal
Terricolae ad rigidum celeri contendite passu!
In dictis factisque hodie est constantia nulla,
Norma exspiravit veri, sceleratus habendi
Ardor successit, surdae aures, ferrea corda
Omnibus in miseros: fugêre Fidesque pudoreque:
Mens oblîta DEI, vitiorum est oblita coeno,
Relligionis amor sinceraeque exsulat omnis,
v. 2. Victa iacet pietas
[Gap desc: crux]
Ius vis; amor arma; dolique
Blandimenta, Venus vita; et mendacia, Verba;
Sobrietas animi, Ebrietas: Vigilantia stertor:
Connubia, Incestus: et munificentia furtum.
Virginitas scelus est, et conversatio caedes;
Et virtus, vitium: prex, execratio: Bellum
Pax: licet heu scelerum largam metere undique messem.
Ut fluctus trudit fluctum: sic crimina crimen:
Fecundo et scelerum partu Mens nescia recti
Parturit horren dorum irritamenta malorum.
v. 3. Propterea Facies erit heu tristissima terrae,
Omnia, Nix, venti, grando, gelidaeque pruinae


image: s032

Et vis magna Geli, Nubes, Nimbique ruentis,
Et steriles nebulae furibundique aetheris aestus,
Igniferum fulmen, Gravia aurae murmura, hiatus
Concussu exorti tremulo, vastaeque lacunae
Omnia corrumpent sata frugiferumque decôrem.
Non erit in Campis viridis flos, ullave in hortis
Herba, vel arboreus Fetus, nec messis in agris
Nec mage spumabit plenis vindemia labris.
Multaque vis subita, et Paupertas horrida coget
Terricolas animam, aut tristi deponere morbo
Vel se exstinguere praecipites putealibus undis,
Vel nodum informis Lethi trabe nectere ab altâ,
Vel sua fatifero scrutari viscera ferro.
Quin etiam vires irae Genus omne animantum
Experietur, et a turpi contage peribunt
Lanigerae pecudes mactatae, et Bucera secla,
Quaeque secant levibus volucres liquidum aethera pennis
Et rapidos tranant amnes, pelagique profunda.
v. 4. Attamen excipiunt in digne verba monentis:
VERUS SERMO ODIUM PARIT OBSEQUIOSA VOLUNTAS
GIGNIT AMICITIAM. quin vise opponeremagnâ
Audent, admoniti sceleris culpaeque peractae;
His, qui caelicolae sacris operantur Iovae.
v. 5. Israeligenûm sed mox dabis improba poenas
Gens, ubi corripiet TE impurae spiritus aurae,
Cum claram Solis facient incendia lucem.
Cumque atram facient Lunaria cornua noctem
Tecum consimili prope fato concidet Augur
Qui ex ardore gulae explendae Tua sacra probavit.
Auxit adulator nimio et peccata silentio;


image: s033

Atque pari mater Tua fati lege sequetur.
v. 6. Disperit heu populus meus, arbiter inquit IOVA
Caelifluae impatiens Legis, Normamque regendi
Et vitam et mores, surdas dimittere in aures
Difficilis, veri dictat quam Regula simplex.
Heus Tu Quisquis eris Flamen, qui sacra Lyaeo
Fecisti potius quam IOVAE, at immemor arae
Thuricremae, mage Haram dilexti: avertere crudas
Aures a verbo divino assuetus, ego ipse
TE abiciam, posthac nec mystica sacra profanis
Tractabis manibus VILIS SINE HONORE IACEBIS!
Et quia sacra DEI exerces contraria sacris,
Incendisque ignes vetitos, luet ipsa nefandum
Posteritas cultum, et proles cum Patre peribit
Et retro cum prole Pater Lethi genere uno.
v. 7. Proventu ex sacris quanto uberiore fruuntur,
Tanto maiori culpâ vitia omnia patrant:
Agninâ sub pelle lupi, mercede colentes
Non pietate DEUM, et Praetextu Relligionis
Luxuriae atque Gulae, veneris vinique ministri
Mille actus vetitos, conduntque piacula mille:
Idcirco illorum decus, in grave dedecus, aras
Immundas in Haras et gratum Thuris odorem
In tristem puris foetorem, et Festa, profesta,
Et pallam in pellem convertam vindice dextrâ.
v. 8. Tanta mali illorum nam fregit corda Libido
In scelere ut populum florere sit una voluptas
Illis omnigeno. quanto est seges ipsa malorum
Densior, uberior tanto est quoque Messis in arcâ
Numorum, et lautus crescit cum crimine victus.


image: s034

v. 9. Qualis Sacrificûm Fax, talis faex quoque plebis:
Qualis Sacrificûm mens, talis mos quoque plebis:
Et certant simili culpâ plebs atque Sacerdos.
Ergo Sacerdoti reddam pro crimine poenam
v. 10. Patrato meritam:
[Gap desc: crux]
vili contentus amictu
Et tenui victu, numquam ieiunia ventris
Placabit rabidi: quamvis mactârit honorem
Invisum superis, successu Sacra carebunt
Omnia Felici, quia sunt mandata IEHOVAE
Transgressi, artifices Blasphemi dogmatis, atque
Vesani Auctores cultus, ratione magistra.
v. 11. Sermo vetus verusque idem, multumque probatus
Auribus in nostris haeret quod vina Venuque
Ebrietas demensque nihil moderabile suadent,
Stultitiaeque Salo faciunt Humana natare
Pectora et insanis animam submergier undis:
v. 12. Taliter insanit populus meus: Ebrium amore
Sculptilium Huîc Cerebrum natat, atque insania mentem
Ficticii cultus sinceram obnubilat, aereis
Ut genua incurvet simulacris, in quibus omnis
Est oculorum acies fallax ac aurium inanes
Anfractus, Linguae mutaeque inglorius usus,
Auxilium in rebus dubiis et quaerat ob illis
Quorum Dextra expers sensus, immobilis et pes
Haeret sede unâ, quae quitque abolere vetustas.
Illorum impurae teter quia Spiritus aurae
Pectora complevit, Veneris gravida atque furore
Volgivagae fecit; simulacra ad inania vultum
Torquent deserto IOVA uno auctore bonorum.
Sic oblîta viri peregrem Uxor adultera amorem


image: s035

Legitimo praefert thalamo, et se devovet ausis
Impuris Moechi, quem dudum Gallica tabe
Infecit Scabies, membris metuenda tenaci.
v. 13. Sacrificas statuunt in celsis montibus aras
Atque cruore onerant animantum, Thuris odore.
Collibus apricis fumant, sacra undique flamma
Lucet, sicubi magna antiquo robore quercus
Ingentes tendit ramos, et brachia late
Explicat: umbriferum vel praestant sicubi honorem
Et Tiliae molles, et Fagus et innuba laurus,
Et quia me VIVUM spuriis offenditis aris
Numen, et illicitis sacrorum cultibus omnis
Angulus est plenus, rabido collesque resultant
Sacrificum clamore, ideo tabescere amore
Permittam impuro, casti sine honore pudoris
Ullo Natorum vestrorum pectora, et uram
Ignibus illicitis, ne quisquam offendere possit
Vel minimam salvâ post virginitate puellam
Splendentem: Sponsae vestrae violasse pudorem.
Ante videbuntur, quam iusto ex foedere matres
Connubii fiant gravidatae semine certo.
v. 14. Nec revocabo illos ab turpi hoc munere vitae
Nec monita a poenis nostris tam spurca libido
Deficiet, longe vires acquiret eundo
Maiores, probrisque replebitur angulus omnis.
Tam spurcos ego namque illorum iudico cultus,
Ac si coram oculis Corpus cum corpore nostris
Iunxissent mediae in flagranti luce diei
Turpem exercentes venerem, vetitosque Hymenaeos:
Ingentes ideo mihi Gens dabit improba poenas


image: s036

Sponte suâ quia tot praeceps in crimina fertur
v. 14. Tu Israeligenum Gens audi! siccine mâlis
Illicitos sectari ignes cultumque nefandum
Fusilibus longe levius praestare Deastris?
Ne tamen Exemplo facias desciscere IUDAM
Avero cultu, et supremo debito honore
Numini; et ô cives quos Iudae terminus ambit
Vos puto: ne quisquam ex vobis vestigia versus
Inter Iordanis Fontes posita et Iericunta
Galgala convertat qua bis sena ordine saxa
Iordanis quondam sicci monumenta videntur.
Nec quis de numero Bethaven conscendito vestro
Auratis celebrem vitulis quos Ieroboamus
Artifice ingenio scelerum, pro Numine vero
Iussit adorari: nec quis iurato nefandâ
Verborum Formâ: VIVAT DOMINUS DEUS UNUS
v. 16. IN DAN QUI COLITUR!
[Gap desc: crux]
Florentem aetate iuvencam
Qualiter herbiferos lascivia laeta per agros
Exercet, si mugitum forte audiit acrem
Cornigeri tauri vicino a limite saltus
Umbrosi, non illa minas Pastoris et iram
Immitem curat, baculi nodumque furentis:
Taliter Israeligenûm lascivia Gentem
Corripuit, cultus ubi vanos, atque Deastros
Arte laboratos humanâ aspexit, et auro:
Inde iugi impatiens frenum aspernatur IOVAE
Quare hanc Caelorum Dominus quasi deseret agnum
In saltus quem egit transversum devius error
Horrendos, denso balatu ille ubera matris
Sollicitat frustra, Auxilium et Pastoris inane.


image: s037

Sollertis sibi deposcit, iam praeda luporum
v. 17. EPHRAIM simulachricolûm bibit atra Venena,
Tu fuge IUDA procul, ne in TE Contagia serpant
Foetida, et ipsius TE poenis implicet error
Collectus.
[Gap desc: crux]
Totas Noctes hausêre bibendo
v. 18. Luxuriosa Gulae tradentes fercula avarae,
Et veneris molli pugnantes praelia campo:
Principum ad Exemplum, sic Grex com ponitur omnis.
Supplicia exsurgent igitur crudelia utrinque
v. 19. Et Domino et Populo:
[Gap desc: crux]
Veniens hos spiritus alis
Abripiet laxis, et poenarum inferet antro:
Eventus tam dem tristis post Fata docebit
Incensum his sacris non placatum esse IEHOVAM

Argumentum

Taxatur graviter modo Relligionis abusus,
In Grege, Rege, sacris, inque Foro inque Foco.

CAPUT V.

v. 1. ACcipite haec animis, qui sanctum incenditis ignem
Pontifices! attende Tribus prisco inclita Avorum
Sanguine, quos longâ annorum generavit IACOB
Isacides serie, Israelis nomine dictus,
Aligero postquam Luctae eripuisset honorem:
Tu quoque qui solio resides Augustus avito
Ingenti procerum atque Ducum stipante Catervâ
Et populi attollis fasces gestamine sceptri


image: s038

Aurati Felix, patulas ne surripito aures!
In vos Exemplum poenae statuetur acerbae
Postera quale legens valde admirabitur aetas:
Explicuistis enim laqueos et vincla, doloso
Guttura quîs hominum nexu sincera ligastis
In Mizpae tumulo, patulis ubi frundea ramis
Laurus odoriferas caelarat crinibus herbas,
Atque super montis nemorosa cacumina Thabor
In Galilaeorum posuistis littore laxa
Retia piscoso: quîs captae Animae, heu miserandum
Deperiêre Sacrum occulti sub melle Veneni.
v. 2. Ecquid vos studio semper iactatis inani
De Numero pecudum mihi quas mactetis ad aras
Innumero, interea securi Relligionis
Caelifluae, Bove mactato non gaudeo sacris
Gaudeo mactato ast animo virtutibus, ille
Ille mihi instar erit Caesarum mille bidentum
Et quia radices cultus egêre profundas
Blasphemi, ut nullo possint evellier ausu:
Hos ideo effuso poenarum examine perdam.
v. 3. Nec me forte sibi fingant sine viribus esse
Numen inutile cassum oculis: lustrare recessus
Cordium inaccessos mihi concessa ipsa potestas
Lumine cunctituo: EPHRAIM sunt Crimina nostris
Nota oculis, nec sunt peccata abscondita nostri
Maiestati animi, ab Nequam ISRAELE profecta:
EPHRAIM intravit pollutâ mente lupanar,
ISRAEL graviter spurcâ ipse Libidine foetet.
v. 4. Nunquam animum inducunt mores revocare nefandos
Ad vitae melioris iter, stadiumque salutis


image: s039

Verso animi studio terere, illos pene Priapus
Immani vexat, veneris quoque torret amorum
Filius impurâ face, cultum aboletque priorem
Quo quondam Dominum cuncti agnovêre potentem.
v. 5. Ergo ISRAELIS facies confusa pudore,
Atque Evicta suâ ruet ipsa Superbia culpâ:
Mille modis Lethi ISRAEL occumbet et EPHRAIM
Ob scelera, atque animo commissa piacula laeto:
Quin Mens in tremulo sibi conscia pectore culpae
Patratae poenam pensabit lancibus aequis.
Et Regnum IUDAE in sceleris commercia tractum
Experietur idem dignae consortia poenae
Huicque erit et Babylon facta atque Bitumine Turris
Quod foret Assyrii Genti Isacidûm furor Ensis.
v. 6. Tunc frustra frustra Dominum in sua vota vocabunt
Ante aras niveâ statuentes fronte iuvencos
Et grege de intacto mactantes caede bidentes:
Immemor illorum placidas DEUS obstruet aures,
Exiget atque memor meritas pro Crimine poenas.
v. 7. Non satis infandam seniores vivere vitam
Insanoque frui cultu, nisi more iuventus
Tali imbuta siet, culpam et levioribus annis
Infans infamem Genitricis ab ubere sugat:
Ergo suae Sacra quis sunt consuluisse saluti;
Visi, mortifero offendent quaesisse dolori:
Summa ubi adacta dies et ineluctabile tempus
Volneribus, clamore, Fugâ, Terrore, Tumultu
Secla Hominum absumet, Tellusque excisa furentum
Robore, deflebit steriles nullo ubere campos:
v. 8. Clangat terribili in GABAONE Tuba unca boatu


image: s040

Et crepitante sono conspiret Buccina RAMAE
Mars accendatur cantu in Regione BETHAVEN:
Imminet heu iugulis Bellum lacrimabile vestris
Et tribus a tergo BENIAMINIS audiet arma
Et crudescentes effuso sanguine pugnas.
v. 9. EPHRAIM penitus vastabitur: ac ubi quondam
Pinguis humus fuerat, dulcique uligine laeta
Atque frequens herbis et Fertilis ubere campus
Tenuis ibi argilla, et dumosis calculus arvis.
Sat monitis, multumque minis per pluria large
Indulsi spatia annorum, nec ponderis hilum
Profeci! paenâ iam iam praesente, cupîre
Heu nimis est serum mores curare malignos
v. 10. Ecce Duces IUDAE his similes, quos invida Erinys
Nocte sub obscurâ, distinctis limitem in agris
Eruere, atque alio cogit transferre petulcos.
Saevae illos igitur submergam diluvie irae
Tantâ ac si rapidus montano flumine torrens
Sternit agros sternit sata laeta, boumque labores,
Praecipitesque trahit silvas atque horrida saxa.
v. 11. EPHRAIM patitur vim, iusti et iudicis ore
Supplicia exsolvit scelerum damnatus, amara
Non adeo indigne: quia Regum iussa secutus
Impia, deseruit SUMMI Mandata IEHOVAE.
v. 12. Ut Tinea absumit pannum, et vitiata Teredo
Robora lignorum longâ putredine sensim
Iam magis usque magis corrumpit: sic ego vires
EPHRAIM et IUDAE paullatim absumere iunctas
Incipiam, attenuans florentis robora sceptri,
Atque artus regni excidens putrore peresos


image: s041

v. 13. EPHRAIM vidit dubio sua languida Morbo
Pectora, et in proprio sua sensit. corpore IUDA
Vulnera: ab Assyriis ideo felicia succo
Pharmaca sunt illis nimium quaesita, salubri,
Ex Aegypto etiam, sed non inventa salubri
Effectu, neque post unquam tali invenientur:
In vos non etenim caecae violentia sortis
Vicinos armat populos: EGO CLASSICA SOLUS
INFLO, ET AD ARMA VOCO; et ferro splendentia cogo
Agmina signa sequi, quorsum mens incitat ardor.
v. 14. Nam factus quasi terrificam Capitis Lea cristam
Concutiens, EPHRAIM, IUDAE scymnusque Leonum
Qui magnas Hominum iratus turbare catervas
Et nec opinantes a tergo diripere uncis
Unguibus, et morsu valido incipit oris hiantis
Succisa ad terram quaevis consternere casu
Obvia, nec quis quam furiosos dentis adactus
Effugere arte potest, vel duri robore Martis.
v. 15. Ille ego sum, qui vos iratus persequor, atque
Quos volo discerpo! contra me attollere nullus
Ausit vel digitum! quin vos e finibus istis
Eiciam penitus, Sceptro et vos exsuam avito!

Argumentum

Mulctata exsilio IUDAE Gens, crimina tandem
Agnoscet, succursu rediviva DEI.

CAPUT VI.


image: s042

v. 1. SUbducam ex oculis me certo tempore vestris,
Donec suffusi propter peccata pudore
Quaeratis faciem sincero pectore nostram
Patrati veniam poscentes supplice cultu
Criminis, et poenae magnâ sub parte locati
v. 2. Magno in me Zelo accensi dicatis:
[Gap desc: crux]
Adeste
Ad Domini reduces nostri properabimus aras!
ILLE EST qui nostras cervices dilaceravit
Horribili Scuticâ, duro secuitque flagello:
IPSE salutiferis laceras rursum uniet herbis.
ILLE est qui nostris inflixit vulnera membris
Cuspide crudeli, et sparso arva cruore rigavit;
IPSE manu Medicâ curabit vulnera rursus
Purpureâ et reprimet rorans aspergine sanguen.
v. 3. IPSE etiam nos semineces revocabit ab umbris
Exacto geminae lucis spatio, atque ubi caelo
Tertia Lux Phoebi radiis accensa serenis
Exorietur, ad aeternae nos atria vitae
Constituet puros scelerum, ante et volta IEHOVAE.
v. 4. Tunc veri cultus quisque inflammatus amore
Ultro sacrorum penetrabit in intima sese
Perfecte ut possit summum cognoscere Numen
Quod nitide erumpet, veluti cum aurora per orbem
Explicitum tenebris rutilos disseminat ignes
Puniceis invecta rotis: vel tempore iusto
Imber in arentes fecundus decidit herbas,
Et recreat marcescentes aspergine flores
Fructiparâ: quonam excipiam TE pectore pande
O EPHRAIM. Tuque Modum mihi dissere IUDA
Quo vos complectar digne? mea GRATIA aquarum


image: s043

Instar erit, quales fundit sitientibus herbis
Lampade roriflua veniens SOL axe ab Eoo,
Aut teneri Humoris qui stillat nocte serenâ
Saepe in vernantes cereali gramine campos,
Et Nemorum saltus, et flore virentia prata
v. 6. Idcirco implevi fecundo Numine vatum
Pectora, ut errores Populi, et delicta severo
Castigent dente, ipse mei quin enecui oris
Verbis: quod si animo facile mea iussa capesset
Praescriptae servans Legis, contra impia caussam
Agmina praestabit prorsus me praeside totam
v. 7. Indictum.
[Gap desc: crux]
Sincerus amor mihi sola voluptas
Atque bonos inter face honestâ mutuus ardor
Urens: Sacrificis non curo altaria flammis
Splendida: VERA FIDES mihi puro ab amore voluptas
Altera! nulla placent extis Holocausta revulsis.
v. 8 Non mihi per vates unquam vel defuit ardor
Illis legitimum sacrorum ostendere cultum:
Sed nunquam stabili et iurato foedera pacto
Servârunt mea, ceu debebant, excitat omnes
Foedifragum in scelus, heu vitiorum primus ADAMUS
In Genus humanum sator, astu Daemonis atri.
v. 9. Pauca recensebo de multis crimina saltem
Criminibus, nostro quîs nutrimenta furori
Larga dedit populus: GILEAD Tota impietatem
Spirat purpureo caesorum rubra cruore
Quos commendârat Pietas, et Conscia Recti
v. 10. Evexit virtus;
[Gap desc: crux]
multoque Latrone superbit.
Ipse Sacer dotum coetus: qui caede nefandâ
Insontes iugulant, SICHIMAM versus euntes.


image: s044

v. 11. Quid queror? ah magis ah magis est miserabile visi
Et dictu horrendum! quod tot spurci undique amores
EPHRAIM in gremio ignescunt, quod tetra Libido
ISRAELIGENIS putres inflavit ocellos
In venerem et Bacchum, et Stygii sacraria Ditis.
v. 12. Ad speratam animo quondam Tu concipe messem
IUDA, ubi TE laetam veteri. Babylone reducam
Carceris ereptam ex tenebris, squaloreque tristis
Exsilii longo, in Patriam laetam ubere terrae.

Argumentum

Israeliticae panduntur crimina Turbae:
Excipient Poenae crimina tanta graves!

CAPUT VII.

v. 1 ISraeligenum medicamine vulnera postquam
Incoepi Medicus curare salutifer ecce
Antiquum EPHRAIM gravius recruduit ulcus;
Et Samaritani magis indulsêre Penates
Cultibus insanis, quo plus repressit eorum
Fatidicus iussu nostro deliria sanguis.
Et partas quamvis Gazas persaepe feroci
In Praedam cessisse Globo quem Bellicus ardor
Impulit in caedes, possint meminisse, et agrorum
Frugiferûm pretia a denso abrepta agmine furum:
v. 2. ME tamen immemores scelerum immemorem esse suorum
Complevêre quibus vastae spatia omnia Terrae


image: s045

Fingunt, et caecum cum bruto fulmine Numen.
v. 3. Atque Sacerdotes quorum est ostendere veras
Supplicii caussas, Regem hortarique furentem, ut
Abroget infandos cultus, atque impia sacra,
Flagitia et populi frenet, nî plura malorum
Tum sibi tum populo genera accersire merendo
Tam male amet: Tales scelerata insania et ardor
Vexat adulandi, inflictam ut medio aequore poenam
Proclament portum, et promittant omnia tuta
Regi et Principibus: purum et post Nubila Phoebum,
v. 4. Ac veluti Pistor Cereris cum munera tostae
Miscuit humidâ aquâ tenuem rectâ arte farinam
In Massae formam subigens, ut turgida vires
Fermenti accipiat, iuste et rarescere possit;
Solvitur in somnum, placidâ mulcetque quiete
Brachia multiplici dudum defessa rotatu
Per Noctem obscuram rerum securus in umbris:
Ast ubi iam pulsis Tenebris aurora reduxit
Luce diem primâ, se stratis corripit, atque
Furnum succensis vigil ignibus instruit atrum,
Decoquat ut panem vapido flammae ipse calore:
Sic illi obtenta in densatis Nocte Tenebris
Invigilant Veneri et Baccho, et scelera omnia miscent,
Ast ubi Signiferi roseam Matuta per oras
Aetheris auroram defert, et lumina pandit:
Rursus in antiquam referuntur Relligionem
Devotique sacris adolent altaria taedis.
v. 5. Quando Natalem Maiestas Regia Lucem
Sollemni celebrat ritu, regnique levatos
Primum commemorat fasces in limine primo


image: s046

Augusti solii: quanta ah Pietatis imago
Undique mactatis tam densa [(printer); sic: dentâ] caede iuvencis
Conspecitur! quanto pro vitâ, victima Regii
Longaevâ studio et felici sorte Gubernis
Sternitur addendâ! sed mox elanguidus ardor
Sacrorum Bacchi madidis exstinguitur undis.
v. 5. Et Regni Proceres tractant convivia lauta,
Ac furere incipiunt calfacti ardore Lyaei:
Fit strepitus tectis, vocemque per ampla volutant
Atria: Spumantes pateras et spiritu in uno
Evacuant, scurrâque iocis praeeunte cachinnos
Ingeminant, cultus ridentes praemia sacri.
v. 6. Quando Sacerdotes faciunt sacra corde calescunt
In speciem puro, ut furnus, quem fervida flamma
Calfecit fictâ et laqueos Pietate dolosos
Innectunt vulgo, securi Nocte profundâ
Quae ad lubitum mentis patrârunt flagitiorum:
Nîl nisi spirantes sacra vultu, pectore, Linguâ
Angelicis similes animis ubi crastina lucem
Fert aurora polo, roseis in vecta quadrigis
v. 7. Omnes fervescunt quasi furnus relligione
Fucosâ, atque trahunt in detestabile sacrum
Secum, qui sceptris praesunt, rerumque guberna
Consilio moderant, sapienti et pectore curas
Regnandi expediunt: OMNES sensêre ruinam
Illorum REGES, confusi ob praestitum honorem
Numinibus Falsis; cum REGE ignobile vulgus
Non tamen absistit, cultus stabilire nefandos
Amissâ cernendi acie rectumque piumque!
Non etenim ex tanto numero est, qui lumina flectat


image: s047

Ad poenas sua terribiles, caussasque revolvat
Poenarum, tacito prudens sub pectore secum
Errorum velo abiecto quaeratve salutem,
Aut resipiscendo culpam condîre priorem,
Aut bene vivendo poenas mollire cruentas,
v. 8. EPHRAIM miscet cum aliis sein Foedera vana
Gentibus et cladem sibi maiorem attrahit illis:
Sic focus impositam calido cineri, igne Placentam
Deside quam crebro dextrâ vigilantia cessat
Vertere Pistricis, vivo, solet urere furvam.
v. 9. Illius absumpta a peregrino robora dente
Nec sensit, capitis coepitque senescere canis
v. 10. Atque ignoravit:
[Gap desc: crux]
dilapsa superbia fracti
ISRAELIS posset culpae monuisse peractae:
Non tamen absistit praefractam attollere mentem
In caeli Dominum: nec vitâ abstergere vitae
Pollutae maculas tentat, sine crimine purâ;
Nequicquam Plagis melior, quo Poena dolore
Maiori accrescit: tanto maiore labore
Deterior scelerum grandes augere reatus
Aggreditur, culpas culparumque aggregat ausis.
v. 11. Ut nimium simplex, ubi tecta supervolat aedium
Iam primum a caveâ in liquidum dimissa Columba
Aere, se patitur seduci a congrege turbâ
Quae adverso patulis vectatur in aethere pennis,
Ut male desertâ propriâ sede in peregrinam
Deflectat cellam veteres linquatque Penates:
Sic etiam EPHRAIM cultum persuasus avitum
Deseruit, Regum a Linguâ impietate politâ,
Atque Sacerdotum simulacricolûm ore doloso,


image: s048

In Solymis ubi verus erat normamque IEHOVAE
Respiciebat adhuc: seque ad privata sacella
Vana superstitio quae primum invenit et auxit
Impietatis amor, Scelerumque insana libido
Conduxit sanctae iam pridem non memor arae.
Nilibibam Aegyptum inclament Phariasque Cohortes,
Assyrias etiam poscant in foedera Turmas
v. 12. Praesidiumque sibi:
[Gap desc: crux]
super illos retia pandam,
Et tamquam volucres quae sulcant nubila caeli
Remigio alarum, capiam ingentique malorum
Clade teram qualem augurio vano, omnibus asunt
Illorum a sacris orituram, aliena professis
Sacra, et in illorum ruet ipsa Infamia frontem.
v. 13. Vae capiti illorum, quia Relligionis inanes
Caelifluae, in cultus animos egêre nefandos:
Perfidiam illorum vastator puniet hostis
Impete terribili, nece densâ, acrique rapinâ.
Quid memoro haec scelera? heu longe graviora supersunt
Quum faciles rerum successu divite, in illos
Distribui eventus: pro tanto fenore, linguae
In me munificum convitia plurima laxo
Carcere Blasphemae fudêre et prospera cultui
v. 14. Asscripsere Eventa suo:
[Gap desc: crux]
positi inque periclis
Me neglexerunt, et quamvis labra ferebant
Prima meum Nomen, fuerat sententia cordis
Attamen ore procul, caecique cubilibus antri
Horrendum tulerunt ululatum et saepe labellis
Stridula semimares mandêre silentia pressis,
Nidorem ut possit pinguem exhalare culina
Et ferri ex imis vino gravis obba lacunis.


image: s049

A verae procul heu transversi calle salutis.
v. 15. Ast ego sincerus vitae morumque Magister
Nunquam cessavi in cancellos cogere verbis
Blandiculis illos verae pietatis, et aestum
Incutere aetherei quem dictat Regula cultus
Cordibus illorum: quin in discrimine Belli
Ancipiti, ex victis victores saepe triumphis
Egregios partis feci verso ordine fati,
Sed velut in fabricâ, si prava est Regula prima
Normaque si fallax rectis regionibus exit:
Et libella aliquâ si ex parti claudicat hilum,
Omnia mendose fieri atque obstipa necessum est:
Sic quoque dum falso illorum Mens ebria cultu
Et corrupta fuit vis iudicii omnis, iniquos
In me animi vertêre ausus, abolere parati
Legitimo Solymis quem sanxi munere cultum.
Et licet externis simulârunt moribus, ire
Se virtutis iter, versus penetralia Templi
Et revocare gradus, lascivo a colle malorum:
Fraus tamen una fuit, nec vere subdere sacro
v. 16. Sunt visi sua colla iugo:
[Gap desc: crux]
delusus ab illis
Multimodis ego sum, quasi cum spem praeter, aduncus
Et iaculatoris mentem sua spicula torquet
Arcus, et invisam nervo stridente sagitta
Pertingit metam vacuas et verberat auras.
Idcirco illorum proceres violentia ferri
Demetet, et proprio com plebunt sanguine valles.
Hispida fatiferis perfossi guttura telis:
Et fastum amittent tumidum, sannasque procaces
In Campis Aegypte Tuis, Mareotide et undâ:


image: s050

Cum vinclis laceri nexis cogentur ad alta
Vertice Pyramides sublimi, educere caeli.

Argumentum

IUDA luet poenas, ISRAEL Crimina crebra
Non impune feret: SIT PIUS OMNIS HOMO!

CAPUT VIII.

v. 1. NUnc reboet raucum horrendo Tuba murmure bombum
Nam veluti fulvus rubrâ Iovis ales in aethrâ
Agminis aligeri turbam, imbellesque columbas
Praecipiti exagitat pennâ, celerique volatu
Obruit, et captas pedibus rapit improbus uncis:
Sic REX Assyrius subito vos robore belli
Invalidas ut aves terrebit, et impete vestros
Invicto vastabit agros, ferroque penates
Excîdet valido, densis cingetque catervis
Bellantum, Solymas, urbem et torvo ore iubebit
Mox reserare sibi, clausas et pandere portas:
Foedifrago nostros iam dudum pectore cultus
Commutastis enim in malesanos Numinis aestus
Ficticii, immeritos statuisque novastis honores!
v. 2. Tunc positi in dubio crudi discrimine Belli
Atque mali pelago immersi: clamabitis ore
Ad me lugubri: Tu quo caelestia gaudent
Atria Rectore, et stellantis Regia Olympi,


image: s051

Descende in nostros facili nunc aure precatus
Et nosmet de tam violento turbine cladis
Eripe, et Isacidum gentem vigili inclite custos
Cinge coronâ, unus namque es Tu Numine cuius
Ardua speramus facile exsuperare malorum!
v. 3. ISRAEL putum purae Pietatis honorem.
Et veros refugit cultus, et pabula Legis
Caelifluae detestatur, quapropter in illum
Insurget Gladius, raro haut sine vulnere vindex.
v. 4. In solio resident sine nostro Numine Reges,
In Regum Proceres meque ignorante Coronâ
Sunt alienigenae: ex auro argentoque liquatis
Formârunt simulacra, Deûm et finxêre figuras
Exitium ut Terrae infelix et triste daretur.
v. 5. O Samaritani ecquo mens vestra evolat Ecquo?
Quos fuso vitulos statuistis abominor auro
Numinis in speciem, incalui flammaque furente
Irarum: brevi erit, quo vos poenâ obruam atroci.
v. 6. Israeligenae vitulus nam munere Regis
Inventus, coepit pro vivo Numine haberi:
Atque immortalem mortali Aurarius aere
Mortalique manu, ignitâ in furnace paravit
Insano cerebro: Nunquam Natura DEORUM
Perse immortalis, sic mortali arte creatur.
Quare auro vituli puro splendentis imago
In Samaritanis campis concussa tremore
Late disserpet, tum Maiestatis hiatum
Ficticiae lacero dispandet corpore, falsi
Atque Dei fulvâ volventur fragmina arenâ.
v. 7. Semina qui spargunt spirantibus incita flabris;


image: s052

Illorum, gravidae violento turbine messes
Horrea complebunt, immani vique procellae:
Nec seges illorum tumidis succrescet aristis,
Nec quoque flavescent felici sidere farra,
Farra suo fetu niveam complexa farinam,
Quam licet exiguam multo obtentamque labore
Advena quaesitam ventri donabit avaro.
v. 8. ISRAEL crebro depastus vulnere florem
Amisit Regni veterem, et quasi Gentibus orbis
Immundum vas censetur, quod quilibet imis
Provolvit pedibus manuum aspernabile tactui.
v. 9. Non etenim pressi me quaesivêre periclis,
Assyrios verum se proripuêre furentes
Praecipitique gradu ad fines, quasi raptus Onagrus
Infurias, Zelo funesto, umbrosa pererrat
Silvarum, saltu valles et transvolat atras
Immani, ignarus fugiendi ponere metam.
Auxilia EPHRAIM magnâ licitatur opum vi
Extera, muneribusque datis mercatur amores
Finitimae Gentis, quam decoquit impius ardor
Sculptilium, et vanae sine vivo Numine formae
v. 10. Ecce ex hâc gravia ipse movebo examina in illos
Armorum fremitu, horribili caede, atque rapinis:
Pro Auxilio Exiliumque ferent, pro Marte fideli
Infidam mortem, proque aere, irasque furentes
Ac pro Aula Caulam, infrenum pro Rege Tyrannum,
Sic illos capiet patrati nausea facti
v. 11. Exstruxit variis varias in finibus aras
Insano EPHRAIM numero, exauxitque sacrorum
Cultus illicitos, quo sese Terra resolvit


image: s053

Vel levis in collem tumidum, vel frundibus arbos
Diffusis umbras herboso in cespite campi
Spargit odoriferas, vel vallem Gratia Fontis
Fecundat liquidi, vitreas qui provomit undas.
Idcirco totidem numero certantia iniquo
Pondera poenarum experietur et Horrida cultus
Flagitia insani paribus luet ipse flagellis.
v. 12. Et licet horriloquis moniti sint saepe Prophetis,
Caelifluam ut Legem, quam nostro Numine plenus
Inscripsit tabulis hirsuti in vertice Sinae
AMRAMIDES geminis, pleno ore et corde fateri
Obsequioque velint animi, et complere merendo:
Contemsêre tamen Tumidi, quasi nullius assis
Esset, et e caelo nunquam delapsa fragore
Horrisono, tremulas aures pulsasset avorum.
Quam vis sacrificis crebro cadat Hostia dextris
Perpetuoque natent altaria sparsa cruore
Caesarum pecudum, et late se Thuris odores
Diffundant, pingui inficiant simul aethera fumo
Vicinum, et solito celebrent convivia ritu
Sacra, tamen numquam me tranquillare modo isto
Iratum poterunt, quin hoc magis et magis usque
Fervescam [Reg: Ferviscam] , et memori poenâ isthaec crimina solvam
Quîs plus Aegyptum, quam me timuêre potentem
Rerum, quas vasti complectitur ambitus orbis.
v. 14. ISRAELIGENAS caepêre oblivia magna
Illîus, qui ipso verbo omnipotente creavit:
Struxêre hinc vivo ex saxo delubra deastris
Lignea pro vero IOVA simulacra colentes.
Sic etiam IUDAE Gens propugnacula vallis


image: s054

Fortia Turrigeris, et sublimi aemula caelo
Tecta locat, reputans se invictam hoc esse labore
Ast ego perpetuas in saxa rigentia flammas
Iniciam, atque urbes vulcano vindice cunctas
In cineres solvam salsos, et saepta domorum
Perfringam ingenti sonitu succensa repente.

Argumentum

Atra Fames populum absumet, post horrida Bella;
Praemia erunt scelerum Carcer et Exilium.

CAPUT IX.

v. 1. NOli laetitiam testari pectoris, ipso
Affectu ISRAEL externo, hilarique triumphos
Decantare animo, ceu Gentica secla triumphant
Ob rerum Eventus felices: horriloquo ore
Nam quanto admonitus vatum es Tu densius; aras
Tanto sacrificas exstructi impensius ipsis
Idolis, et imaginibus, quem IOVA furorem
Non minus ardenti Zelo insectatur et irâ
Quâm pius uxoris fractos ab Adultero amores
Noctivago, impurae vir detestatur et ardet
Zelotypo ulcisci pacti Hostem foederis ense.
Vosque Sacerdotes quorum sunt ore precatus
Blandiloquo pretia, et congesti Numina Nummi,
Areaque Ara, caro cura: et sollemnia cultus
Qui sacri ad quaestum revocatis, et horrea vestrae


image: s055

Triticeis complenda bonis, ac farris acervis:
Cum populo dictis arures adhibete vacantes!
v. 2. Nulla seges votis plus respondebit avaris,
Nec quoque pampineo gravidus vobis Autumno
Efflorescet ager, vacuis vindemia labris
Spumabit rara, et musto non crura novello
Tingentur nudata, haut pressis vinitor uvis
Attollet vocem tumidum aut saltabit ad utrem.
v. 3. Vosque adeo post haec Tellus invita colonos
experietur, avis quae quondam debita vestris
Ex pacto cessit divino, ultroque morantes
Ad se invitavit, protendens bracchia ruris
Pinguia frugiferi, atque manus dulcore politas
Mellis et albentes digitos candentis honore
Lactis, at ingrato nunc facta infensa Nepoti
In Pharias aurae expertes migrabitis oras
Imbriferae, exustos sterili quoque pulvere campos
Captivi geminis manibus post terga revinctis
Et gravibus ferro nexis per colla catenis
Pro pretio minimi venumdare corpora nummi
Cernentes vestra: abducti Assyriaeque superbae
In loca, ieiuno comedetis ventre ciborum
Tenuia, dente avido cruda, atque inhumata ferarum
Corpora, quîs vitam extorsit vis morbida membris
v. 4. Non mihi tunc vini Generosi pocula, Honorem
Carminibusque sacris, lancesque et liba feretis,
Nec ductus cornu stabit sacer Hircus ad aram,
Pinguiave in verubus torrebitis exta colurnis:
Sed luctu affectis misero, tristique dolore
Sufficiet Panis vix, quo placare queatis


image: s056

Latrantis furias stomachi, et ricta oris hiantis
Atra fame insanâ complere: et debita sacris
Materies nunquam Domini sacram imbuet aedem,
v. 5. Ecquo Thuricremos tunc vos adolebitis ignes?
Quove modo ad sacras mihi sacra litabitis aras?
Quâ MIHI sollemnem ratione feretis honorem
Luce illâ, extorres patria urbe domoque foroque?
Frustra erit, ut festae peragatis tempora lucis
Quando nulla oculos festorum incurrit imago
Amplius in vestros et quae tenuistis ubi antea
Ore recusastis penitus celebrare protervo.
v. 6. Ecce autem vos desertâ, e regione profectos
Colliget Aegyptus, Nilique ad consita ripas
Limosi herbosas Memphis dabit, ossa sepulcro
Et terrae cineres vestros sine funerum honore:
Ac ubi visa coli a vobis simulacra Deorum
Conflata argento cusorum: ibi segnis in arvis
Carduus horrebit, digitosque urtica tenentis
Exurens, viciae tenues fetusque subibunt
Lappaeque tribulique interque nitentia culta
Infelix Lolium, et sterilis regnabit Avena.
v. 7. Tempus enim advênit quo grandi clade piare
Tot scelerum vetitos actus, aususque nefandos
Incipiam, et poenae culpam satiare furore.
Ecce Tui vendunt cerebri deliria vates
Fumosi, et quaevis furiosâ mente loquuntur:
Impietas animi, Tuaque haec insania fecit
Accensa illicito cultu, taedisque superbis.
v. 8. Magna fuit quondam cultus Reverentia sacri,
Cum speculatores EPHRAIM verba IEHOVAE


image: s057

Pro trutinâ morum et vitae statuêre Magistra.
Sed nunc falsiloquos coguntur habere Prophetas
ISACIDAE, bipedum nequissima pectora plebem
Qui non evolvunt errorum anfractibus, at plus
Involvunt caecis, laqueis capiuntque dolosis,
Ut scelere ex uno, in scelerum ruat ipsa lacunas.
v. 9. Immersi penitus sunt in Barathrum impietatis
Irrevocabilibus curis, velut in Gabaâ urbe
Ipse Magistratus quondam aversabile factum
Impietate gravis, defendit civium et arma
Pro stupro mortis, sumpsit scelerata tuendo.
Ob Noxam hanc atque has furias, iaculabor in illos
Incensus, iustâ flammâ irae, Tela malorum
Omnigenûm, nec nostro animo facile excidet ignis
Et merito fervens: manet altâ mente reposta
Impietas populi, spretaeque iniuria Legis,
Et Genus invisum, et culti BAALIS Honores.
v. 10. Cum Proavos vestros per rubras aequoris undas
Divisi, e Phariis Nilumque bibentibus oris
Eduxi, in loca deserti spoliata virore
Herbifero, et pavi delabsâ caelitus escâ:
Visus eram primas maturis vitibus uvas
Decerpsisse mihi, ficique cacumine summo
Primitias frugum sapidâ gustasse novellas
Linguâ hilaris: verum in desertis illi etiam arvis
Coepêre immundos inflante libidine cultus
Exercere, una et cum Moabitide sexu
Cypridos exciti stimulis, sacra ferre PRIAPO.
Hinc illos simili Zelo aversatus, ut illas
Quarum prima novis turbarunt vulnera plagis,


image: s058

Illorum postquam veneris dulcedinis in cor
Stillavit gutta, et successit frigida cura.
v. 11. Instar avis celeres quatientis in aere pennas
Gloria ab EPHRAIM cito transvolitabit in auras
Irrevocabiliter tenues, heu Gloria quondam
Partu felici florens, et semine florens
Fecundo tumidi ventris, fetuque superba
Sive virum soboles, seu sit muliebris origo.
v. 12. Tunc quamvis gravidas uxores semine largo
Reddiderint, fragilem et natis utriusque figurae
Pulcre crediderint sibi communisse senectam:
Attamen in mediâ spe stes intercidet omnis
Servandi Generis, quin posteritatis honorem
Abripiet serae, subiti violentia Fati.
ISACIDUM vae relliquiis, quos egit in oras
Assyrias procula Patriâ Regione remotos
Relligione simul vetiti vecordia cultus
Cum penitus faciem iratus subduxero ab illis.
v. 13. Nunc ISRAELIS floret Respublica flore
Quali conspicua est, ab Agenore condita primo.
Nobilis illa Tyrus Libyco circumdata ponto:
Sed mox marcescet flos ille elanguidus, atque
Urbibus eversis, captorum secla parentum
Educent teneros secum puerilia Natos
Pectora, et hostili, vitae ius et necis omne
Permittent in eos, quos progenuêre, furori
Et cadet ante patris tristes densa hostia vultus,
Filius, a victrice manu mactatus, et infans
Lactiparo avulsus lacrumantis [Reg: lacrimantis] ab ubere matris,
v. 14. Promeritas dudum iam poenas exige ab illis


image: s059

Iuste DEUS scelerum vindex, iam iam exige quaeso!
Fac ne iusta Venus muliebria conferat arva
Fac ne suscipiant pondus, magis inque-gravescant
Uxores tumidae, fac ne sint unde puellos
Suscipere, et partu possent ditescere dulci:
Fac Pater a Natis quisquam ne dulcibus unquam
Appelletur! lactantum fac ubera matrum
Largiflua arescant, vacuo rugosa liquore.
v. 15. Parturiit Gilgal fetu scelera omnia eorum
Multiplici, quî non invisis imprecer oris
Omne genus poenae, terras exsecrer et arae
Horrendae altrices, populum dirisque voverem?
Fecundos scelerum; et fallaci pectore plenos
Praecipitabo foras procul, eiciamque sacrâ aede
Tamquam immorigeram subolem pater aedibus eicit
Exsutus patriam mentem, ac oblitus amoris
Quam Natura Parens cordi inspirârat hianti.
Omnis enim pariter, REX, princeps, Turba, Sacerdos.
Insanos iterant cultus, et pectore furva
Foedifrago tractant visu miserabile sacra.
v. 16. EPHRAIM gravium quatietur verbere grandi
Poenarum, arescetque aegris radicibus arbos
ISACIDUM, quin instar erit, quae semine nunquam
Fecundo impleta est sitienti coniugis arvo:
Et licet interdum genitali ex semine, foetus
Distendat latebras uteri tumidi: attamen alvo
In matris coecâ positum perimam, isque peremptus
Gaudia felicis frustrabitur omnia partus.
v. 17. Heu procul ex oculis Domini abicientur, in orbem
Late dispersi, ac populorum Natio quaevis


image: s060

ISRAELIGENAS palantes disgrege coetu
Agnoscet, quia non faciles advertere mentes
Divinis monitis, sacris voluêre minisque.

Argumentum

Qui simulacra colunt, ingenti clade peribunt,
Assyrio fracti Marte, Manu, Exilio.

CAPUT X.

v. 1. TOta erit ISACIDUM regio viduata racemis
Vitis ut uviferis, quia vivo altaria saxo
Tot sibi construxit, quot moenia ubique fuêre
Urbium: ad arvorum, cultus quoque pinguia culta
Adfixit simulacrorum, ac ubi culmus aristis
Assurgit tumidis, immensae atque horrea messes
Rumpunt, omnigeno, quoque prata virentia flore
Luxuriant, densae et veniunt felicius uvae,
Atque ferae pecudes persultant pabula laeta
Aeriae et volucres vario cantu aera mulcent
Squamigeri et tranant populi fluviosque lacusque.
v. 2. Illorum est animus divisus, nec mihi totum
Cor, totam aut mentem possunt offerre carentem
Fissurâ insanae plagae, cultumque nefandi:
Illos exspectat portas gravis ante ruina,
Et scelerum merces; rimis simulacra fatiscent
Fracta, arae eversae in vacuum labentur, et aedes
Sacrae subsident, deruptaque saxa volabunt.


image: s061

v. 3, Exsilio Assyrio dicent fracti, ecce Tyrannis
Nos aliena premit, nec vivimus amplius aequis
Sub Regum Imperiis, scelerum hac poenâ ausa luentes:
Mox in durati culpis, poenisque redibunt
Ad veterem mentem dicentes: Ecquid id ad nos
Quod proprio Rege, et patriâ nunc lege caremus?
Regibus antiquis servivimus, atque tributa
Obtulimus, multis pressi magnisque periclis
Saepius incidimus nostrae in discrimina vitae:
Numquid onus nosmet leviori mente feremus
Longe quod praestare oneris sub Nomine iusto
Cogimur Assyriis, quam illud quod ferre coacti
Sub titulo fuimus tum LIBERTATIS Honesto?
v. 4. Luditis omnem operam, quando est vobis opera omnis
Consiliis Regni formam firmare labantem
Augurium falsum est, periuraque foedera, pacta
Sunt fraudes, et dicta oris, Mendacia pura
IUDICII flos in sulcis heu degener agri
Ipse veneniferam vestri migrabit in herbam
Inficiens animam, et vitales pectoris auras.
v. 5. En Samaritanos vitulorum Insania cultus
Mordebit cives, tremulo atque aliquando pavebunt
Pectore, ob inventum culpa accusante nefandum,
Et populus luctu concussus, flebile murmur
Edet: quantumvis super hoc cultu aedituentes
Olim exultârunt frundenti timpora ramo
Impliciti, insonuitque illis clamoribus aether.
v. 6. Ipsus in Assyriis vitulus portabitur oras
Aureus, in munus fortunae grande prioris
Ultori Regi, ex devastatâ urbe receptus.


image: s062

Consilia EPHRAIM excipient temeraria sannae
Isacidûm mentem pudefactam angentque cachinni.
v. 7. REX Samaritanus quasi spuma evanuit amnis
Visa superficie summâ et Bulla uvida Aquarum.
v. 8. Tunc excîdentur luci, et simulacra Deorum
In Bethaven diffringentur, quin obteget aras
Carduus, et spinis tribulorum classis acutis
Lappaque desertas: tum dicent montibus eia
In capita haec montes transferte Cacumina nostra
Corpora, et umbrosis facite haec inclusa cavernis!
Vos etiam herbifero vestiti cespite colles
Eia agite obruite hos oculos, aciemque videndi
Nostram pulverulentae obtundite fragmine glebae!
v. 9. In Gabaâ urbe, ex quo scelus aversabile coepit
Tempore patrari, posuitque per horrida stupra
Femina lassam animam, et veneris pro foenore funus
Accepit, pro laetoque aerumnabile lethum:
ISRAEL numquam peregrinos quaerere amores
Destitit, et vetitis adolere altaria taedis,
Sed longe est levior Belli tum poena cruenti
Quo deleta Tribus ferme BENIAMINIS omnis,
Unius ob noxam oppiduli: et cecidêre virorum
In pugnae medio per-Milia-multa calore.
v. 10. Pro desiderio, et pro voto pectoris, illis
Irati poenas immittam, erit una voluptas
Tormenti omnigenâ vexatos cernere formâ:
Illos disperdent armorum congrege coetu
Unitae Gentes, gemina ob commissa piacla:
Extorres iidem patriâ longeque fugati
Conspectu ex hominum, foedati crimine turpi


image: s063

Omnibus aerumnis affecti denique vivent.
v. 11. EPHRAIM talem sectatur Relligionem
Quae minimo vendit sua dona beata labore
Largo proventu, vitulus quasi robore fruges
Excutere assuetus demessas quadrupedante
Haut subit invitus gratum patulo ore laborem:
Distentam pingui cervicem illîus ego Ipse
In maciem vertam, ac in eum mea pectora saltu
Sublimi iniciam, IUDAEque colonus arabit,
Et glebas rastris IACOB perfringet inertes.
v. 12. IUSTITIAM moniti serite, atque metetis amorem!
Exercete solum: atque inaratae Gratia terrae
Maior erit: tonsas cultuque novate Novales
Longe alio atque alio quem praesens postulat aetas
Temporis, usque super vos almum depluat imbrem
v. 13. Iustitiae omnipotens:
[Gap desc: crux]
Etenim Impietatis arastis
hactenus insanae fundum, et secuistis aristas
Flagitio tumidas, frugem fraudumque comestis:
Et quia consiliis numeroso et robore gaudes
Bellantum, atque in eis spem totam ponis:
[Gap desc: crux]
abinde
v. 14. Armorum fremitus subito populique tumultus
Exorietur, et aequa solo fastigia Turres
Deponent, celso quae sunt caelo ante minatae
Culmine inaspecto, collapsae arcesque resident
In valles humiles: veluti quondam edita tecta
Arbelis flammâ victor vastavit et ense
Salmoneus crudeli animo grassatus in omnis
Heu viventum animas, ut vastâ caede feriret
Omne virûm genus, et praegnantia corpora fetu
Protereret pedibus vacuamque relinqueret alvum


image: s064

Dissultu immani infantesque allideret excors
Parietibus, sparso Terramque cruore lavaret:
v. 15. Sic faciet vobis, fixos quîs LUZA penates
Nuncupat, alterutro BETHELIS Nomine dicta
Assyrius furor: accumulastis crimine crimen
Atque scelus scelere, et vitium vitio, Impietate
Impietatem; vos ideo isthaec poena fatigat
Quae cum Rege suo, vastata Palatia tollit
Improvisa, ubi Equis oriens Sol fertur anhelis.

Argumentum

Est aliqua ingrato meritum exprobrare voluptas:
ISRAELIGENUM Gens mala, Iuda probus.

CAPUT XI.

v. 1. QUaliter exsultat, sterili qui tempora vitae
Exiget Venere, et nactus post unde puellos
Suscipere, et partu possit ditescere dulci,
Fecundam uxorem extollit, sobolemque tenellam
Et fovet adsuctis humectans oscula labris:
Taliter exsultans ISRAELEM ipse puellum
Excepi ex animo, postquam has prognatus in auras
Vagiit, et tenero complexus amore tenellum
Eduxi tenere, et pectusclum dulce vocavi
Aegypti ex Terris tumido Nili amne superbis.
v. 2. Nunc tamen abducunt animum, licet ore vocati
Fatidicûm, sacrâ plenorum auraque virorum,


image: s065

Et terga obvertunt monitis praefracta paternis
Interea IDOLIS, pecudum exta, atrumque cruorene
Libantes, vetitisque adolentes ignibus aras,
Atque incendentes Tus ad simulacra Deorum
Lignea suaveolens, cultum exercentque negatum.
Ac velut Infantum Nutrices, mollia secla
Sollicitae instituunt faciles disponere gressus
Atque manu, gemina apprendentes bracchia utrâque
Cerea membra pedum firmant, artusque trementes
A lapsu infando prohibent: tali arte tenellum
EPHRAIM rexi, et posui vestigia eunti
Certa, VIAM NUDAE FIDEI, ET PURAE PIETATIS:
Atque excepi ulnis geminis, circumtuli et illum
Sublimem digitis studio summoque levavi
Languentem ex morbis aliquando: ignarus at ille
Auxilii, ipsam operam Medici reputavit inanem.
v. 4. Ecce iugum imposui olim Humeris tolerabile vestris
Atque capistravi fiscellis vimine amoris
Detextis oneris socium me ipsumque ferendi
Supposui, et vobis laxo nova pabula caelo
v. 5. Demisi,
[Gap desc: crux]
ne rerum inopes Aegyptia forte
(Hospitium antiquum) rursum excurratis ad arva
Sed frustra imposui, quia mi parêre negastis
Imperio et miti subduxtis colla superba:
Explicet ergo in vos fasces saevasque secures
Assyrius domitos bellis, vexetque superbo
Imperio, et frangat crudeli morte Tyrannus
Nulla cupido boni quia vosmet, multa libido
Improbitatis agit scelerum in commercia caecos.
v. 6. Ergo per immensae Gladius pomeria Terrae


image: s066

Omnia vastator stricto mucrone feretur,
Demetet aetatis florem, et robusta virorum.
Corpora crudeli involvet letho atque senectam
Consiliis gravidam, et proceres caede imbuet altâ
v. 7. Ad me converti dubitat populus meus, etsi
Ferre iugum blandâ iubeatur voce, ferendum
Dico iugum quo non toto felicius orbe
Gramineis sic in stabulis ad aratra iuvencus
Primâ luce diei humentes ubi dispulit umbras
Aurora, excîtus vertenda, agrique labores
Clamore Agricolae, pinguis quem Gratia ruris
Divitat et vario partiti limite campi
Clamantem Agricolam nequicquam audisse quieto
Dissimulat vultu, et camuris sub cornibus aures
Demittens hirtas, instrata cubilia servat
v. 8. Quâ TE EPHRAIM nam ratione extollere possum?
Quove modo ISRAEL Te ipsum defendere possum?
Si vos pro merito vellem tractare rigore,
Opprimeret caeli laxis vos nubibus igneus
Sulphureâ Imber aquâ, veluti quondam ignifer urbes
Seboimque Adamamque aether, mortalibus aere
In documen, flammis, ventis, humoreque mixto
Exussit sonitu ob scelus aversabile magno
Sed longe exsuperat mea vestram Gratia culpam
Affectusque animi vincit me ille, ille paternus
Ne dignae abripiam omnino vos turbine poenae
v. 9. Perpetuisque involvam umbris:
[Gap desc: crux]
non ecce furori
Indulgebo meo, ut plane clementiae ab albo
Decidat EPHRAIM: haut animis caelestibus irae
Sunt immortales, veluti mortalibus: illos


image: s067

Exercet vindicta, ulciscendique libido
Dira, adeo ut nunquam subsidat pectore fervor
Illorum tumidus, quam pro nutu omnia mentis
Gesserit accensae. ast EGO SUM Qui examine lances
Verso DEUS geminas aequo, sic iuris amator
Iustitiaeque sacrae, ut capiant oblivia nunquam
Clementis me animi, Nescit Miseratio finem
Incipio prior omni, atque aevo antîquior omni
Nostra, sacer sacrum pectusque obvelat amictus,
Sed Samaritani ruet icta potentia Regis
Atque urbs in cineres flammâ crepitante perusta
Subsidet glaucos fumabit humo Regio omnis:
Tunc Domini iussis parêre, erit una voluntas
Et Domini Legem observare erit aequa voluptas.
v. 10. Nam veluti immani rugitu concutit auras
Terribilis Leo; terribili sic rugiet ore
Horrendum Dominus, Terrae et confinia habentes
Solis ad occidui metam, terrore tremiscent
v. 11. Horrifico:
[Gap desc: crux]
sed qui Mareotica sceptra sequuntur
Atque Papyriferi septemflua flumina Nili
Hos timor urgebit rapidus, quod more volantum
Remigii memores pennarum vela resolvent.
ASSYRIAE at qui rura colunt felicia Terrae
Horrescent pavidi, imbellis quasi turba columbae.
Tandem cogam illos, incertâ sede vagantes
In sedem certam, tutarum et septa Domorum
Inquît, qui caelos, mare, Terras, Numine complet.


image: s068

Argumentum

ISRAEL simulacra colens reprenditur, omne
IUDA DEI cultu praedita laudis habet.

CAPUT XII.

v. 1. IN stirpe Ephraim florent mendacia ubique,
Inque tribu Isacidum, Idolorum messis abundans;
Quo videas, scelerum horrendorum occurrit imago
Cultusque insani facies, IUDA UNICA, IUDA
Unica de undenis tribubus constanter adhaeret
TRINUNI IOVAE, tum Relligionis honorem
Asservat veterem, et cultus sollemnia sacri
Infestas inter Gentes, simulacricolasque
v. 2. EPHRAIM in flabris sibi quaerit pabula venti
Atque Eurum ore capit patulo, in solamen avari
Ventris, et cultus se totum effundit inanes
Exitiumque sibi accelerat Regnoque ruinam:
Foedera cum Assyriis pepigit et Balsama sceptris
Obtulit Aegypti ut sibi conciliaret opum vi
Invictas vires, et inexpugnabile robur.
v. 3. Poenarum in Iudae gentem impetus ergo gravescit,
Ut uêmentius et citius quaecumque morantur
Obvia discutiat plagis, et roboret ictus
Ad pondus culpae: nec frustra crimina IACOB
Patrârit! caput illîus violenta procella
Auferet, atque irae furiosis obruet undis.
Nunquam velabunt verborum pallai vestros
Errores, nec pigmenta oris, crimina cordis;
v. 4. Extumido quamvis profletis pectore: Magnus


image: s069

Noster AVUS IACOB magni cognomine dictus
ISRAELIS adhuc matris detentus in alvo
Arripuit plantam Germani Victor Esavi
Primigeni, impediens genitali tempore honores.
v. 5. Post ubi adulta aetas munivit, robore, ei artus
Immenso miscere ausus se in praelia sacra
Cumque DEO vivo vivâ contendere luctâ:
Nec frustrâ, aeternum nam pugnae accepit honorem
Et palmam, madidas tendens ad sidera palmas
Obtinuit, voti seros felicis in annos.
Sed post quam EUPHRATIS caelebs et Tigridis undas
Versus, iter movit, clausa his et regna fluentis
Incolere instituit; VIDIT cui sola potestas
Orbes caelorum undenos convertere, et omnes
Ignibus aethereis terras suffire feraces,
Omnibus inque locis esse omni tempore praesto,
Atque locum visi, BETHELIS Nomine DIXIT.
Et nos Progenies eius, qui vicit IOVAM
Invictus luctâ, et pro posteritate beatum
Promissum obtinuit; sumus insuperabile bello
Indomitumque genus, caeli quibus alta patescit
Ianua, nec vanos arae mactamus Honores
Horrendae visis, et relligione parentum.
v. 6. Heu toto erratis caelo! non ulla Baali
Maiestas, IOVA EST cui totus militat aether
Et coniuratae veniunt ad classica stellae.
v. 7. Ergo animum ad frugem revoca Domus ISRAELIS
Atque uni IOVAE cultu constanter adhaere
Sincero, et gemini penetralia iuris adora!
Integer, et scelerum purus, dum spiritus artus


image: s070

Ipse Tuos moderat, Tua SIT SPES UNICA IOVA!
v. 8. Iniusto velut emtores examine, merces
Qui vendunt, trutinae defraudant: et per honestum
Ditari titulum cupiunt sub Nomine iuris
Retia ponentes nummis loculisque dolosa:
v. 9. Sic falso titulo scripturae fascinat aures
Ordo Sacerdotum, vulgi, nequissimus, atque haec
Ore superbiloquo iactat se Relligionis
Divitiis verae, cultu sacroque fruisci.
Nec studia illîus quae insanas ponit in aras,
Impietatis quis proscribere Nomine duro,
Audeat: Impietas, Pietas in pectore plebis;
Atque opus insanum, cerebri pellacia sani.
v. 10. Ast ego sum solus, cuius Tu Nomine Terris
AEGYPTI extrasti servis, Gens libera: quique
Festa Tabernacli facio sollemnia ritu
TE exercere sacro, in monumentum et pignus amoris
Quo TE desertis olim complexus in arvis:
Saxum ubi aquis, Caelum pane; et carne aura cibavit.
v. 11, Hactenus a vitiis, vos ad virtutis amorem
Vertere tentavi per sancta oracula vatum,
Atque ostendi animi per pluria visa figuram
Unde voluntatis posset manifesta putari
v. 12. Regula, sed frustra!
[Gap desc: crux]
in Gilead simulacra verentur,
Sacrificantque Boûm in Gilgâle immania terga,
Atque tot incendunt aras, quot per sola campi
Visuntur lapidosa aggesto pondere saxa:
Eia agite hanc mecum sultis conscendite arenam
Qui falso vestris Nomen praetexitis ausis
Isacidae!
[Gap desc: crux]
Hic profugus Germani Fratris ob iram


image: s071

In Syriae venit tractus, sic matre monente:
Multa ibi per soceri fraudes perpessus avari,
Septem ubi formosâ pro coniuge serviit annos
Deformem accipiens obscurae tegmine Noctis
LIAM, iterum iussus tum pro RACHELE fruundâ
Servitii ingeminare sui mala tempora, et ipsas
Ducere lanigeras pecudes per pascua campi:
Ille tamen nunquam abiecit PROMISSA IEHOVAE
Immemor ex animo, sed quo spes fraudium acervo
Est concussa magis, tanto constantius illam
Servavit: donec tandem eventu ipsa probante
Pacta, domum Dives pecoris, multâque superbus
Prole redit, densâ famulûm comitante catervâ
Vos autem si quando animi sententia fallat
Deserto IOVA, in genere humano omnia vestri
Quaeritis auxilii momenta Deosque novatis
Et cultus: horum num quicquam fecit IACOB?
Exemplum cuius vestris praetenditis ausis.
v. 14. Et quando MOYSES vestrorum eduxit Avorum
Pectora de Phariis Nilum et potantibus arvis
Annis atque quater deserta per ardua denis
Caelifluâ pavit mannâ, an non ipse colendi
Praescripsit Normam sinceram Numinis, atque
Disposuit vero sacrûm sollennia ritu?
Sed vos ingratos! qui isthaec sollemnia dudum
Abiecistis, et aut malesuado pectore cultus
Finxistis proprios, vel gentica sacra probastis
v. 15. Ergo mihi tandem dabitis saecla impia poenas
ISRAELIGENUM mutatae RELLIGIONIS
In peius, grandi tum linguae dicta luetis


image: s072

Supplicio, quae in me cultumque meum evomuistis
Blaspheme Assyrio hoc digne infligente Tyranno.

Argumentum

Dixeris ingratum, vitia omnia dixeris: atque
Omnigeni vitii dixeris Arbitrium.

CAPUT XIII [(transcriber); sic: XI] .

v. 1. CUm REX IEROBOAM, dubius Regni arte tuendi
Et Marte, ISRAELIGENIS ediceret, usus
Esse nihil, cultu Solyma qui floreat urbe
Traditus a Patribus, fieri sacra posse per urbes
ISRAELITICI Regni, passimque IEHOVAM
Posse coli virides qua Tellus explicat alas:
Consensit Populus: vitulorum erecta figura
Numinis in speciem coepit clarescere cultu
Sacrifico, quem post sub sceptro Regis Achabi
Sidonite auxit sacro, exstructoque Baali
Delubro atque aris, ob quae facta impia Achabus
Coniuge cum saevâ, nulli improbitate secundâ, et
Posteritate omni dedit ipso sanguine poenas.
v. 2. Non tamen bis mota est poenis Gens impia, quin plus
Parturiit scelerum, atque ex auro Numina fuso, et
Argento, quae oculos feriant visumque lacessant,
Finxit, mortalique manu immortalia sanxit,
Atque Sacerdotum verbis persuasa dolosis
Humano fetus mactavit semine cretos


image: s073

Idolis, instar pecudum ritu pecuino.
Idcirco hâc omnis subito regione peribit
Incola, ceu nebulas sublato Humore coactas
Tabificis subigit radiis decedere Phoebus
Aut gelidum rorem in liquidas calidi aeris aestus
Solvit aquas, sicut violenti turbine venti
Dispersus rapitur pulvis, vel fumus in auras
Vanescit tenues flamma crepitante coortus.
v. 4. Ille ego sum Dominus, qui servis liberum ob oris
Aegypti populum TE eduxi, nulla DEORUM
Nomina Me praeter Tibi sint, nam Numine nostro
Non maius visum unquam, nec sublimius ullum
Nec spes in quoquam salvandi, et Ianua caeli
Per me unum patet, ac per me quoque clauditur unum.
v. 5. Te quoque desertâ positum regione cibavi
Caelifluâ Manna, et de corpore Pennipotentum.
v. 6. Et quamvis sterili Tellus tota arida arenâ
Esset, et impatiens minimae vel guttulae aquai:
ex duro saxo tamen unda elapsa natabat
Fauces fonte suo sitientes abque-luebat.
Postquam felices laeto nunc ubere campos
Obtinuêre, et odorato viridantia flore
Pascua, et arboreos fetus, et ruris opimi
Delicias, denso distenti viscera pingui,
Cornua sumpserunt, partae immemoresque salutis
Auctorem Me coepêrunt contemnere, et aris
Imposuit supplex nostris post nullus honorem.
v. 7. Ast impasta velut stabula alta Leaena pererrat
(Suadet enim vesana fames) si forte fugacem
Conspexit capream, aut surgentem in cornua cervum,


image: s074

Gaudet hians immane comasque arrexit et haeret
Visceribus super accumbens, lavit improba teter
Ora cruor: sic poenarum fremitu irruam in illos.
Vel velut Assyrios volitat Panthera per agros
Mobilior Zephyro, atque alto sublimis hiatu,
Si affixum palo baubari forte molossum
Audiat, insultuque fero immanique petitu
Discerpit medium in partes ac in Barathrum alvi
Condit inexpletae, mersatque voragine coecâ:
Sic ego discerpam illorum quoque viscera regnî.
v. 8. Atque occurram illis, velut ursa informis in iras
Coniecta ob catulos raptos, Borealibus arvis
Excitat ingentem manuum hirto robore stragem.
Compages alvi scindam, stomachique secreta
Illorum feriam, et vitalia viscera cordis
Disrumpam: veluti grassatur in agmina caede
Balantum pavida horribili Leo, et improbus offa
Dispergit misere cerebro permista cruento:
Sic in eos grassabor ego, quin funera Lethi
Vasta edent tum saevus aper, tum pessima Tigris
Quaeque ferae solis Libyae pascuntur in agris.
v. 9. In me ISRAEL nulla Tuorum est caussa malorum
In Te omnis residet culpa, et cum divite culpâ
Poena potens, culpae Te patratae argue primo,
Dispicies comitem non limo lumine culpam;
A mesola salus veram sperare salutem.
v. 10. Pande ubi REX Tuus est? qui Te defendat ab armis
Indomitum Assyriis servet, Tuave oppida flammis
Invicta, et regnum Praedone ex Hoste requirat?
Dic ubi sint Proceres Magnatumque alta corona?


image: s075

Quorum ope et auxilio quondam TE nolle carere
Nec quoque posse fatebaris clamore superbo.
v. 11. Unde TIBI irarum plenus Regem atque coronam
Regni insigne Tui, sceptrum soliumque Ducesque
Constitui: irarum plenus, tali inder reposcam
Ordine poenarum; Regnique ruina sequetur
Totius vestri, Regem ultimum et ultima Fata.
v. 12. En scelera EPHRAIM in densum collecta videntur
Fasciculum, et culpae densâ caligine nubis
v. 13. Subtextae:
[Gap desc: crux]
ac veluti foetas ex semine largo
Heu dolor uxores exercet, pignora ventris
Cum tumidi, magno conamine lucis in auras
Felici properant facilique effundere partu:
Talis EUM quatiet dolor, infelicior illo
Quod nullum videt Eventum hic Methodumque medelae
Impius in Patrem quondam caeli omnipotentem.
v. 14. Sed redimam ereptos inferni carcere Regni
Et vinclis Lethi exsolvam, et pallantibus umbris
Mors mea, Mors, Tua Mors. Te mortem mors mea morte
Contundet: TIBI et orce luem hac me sancio Lege!
Effugit haec oculos sed consolatio nostros
In spe dum salvi sumus in valle hac Lacrumarum
Rem suspirantes, aeternae et gaudia vitae,
Usque Boni fructus Fidei bona texta sequantur.
v. 15. Urentem Dominus de Solis flamine Terris
Adducet valido cladem Humorique futuram:
Siccabit fontes etenim laticesque perennes,
Et quae per Terras humoris diditur omnes
Materiem, et quicquid liquido fluit agmine aquarum
Thesaurosque omnes rapide valido impete verret


image: s076

Sive sit argenti congestum pondus et auri
Sive opulenta Domus, seu sit pretiosa supellex.

Argumentum

Ob vetitos cultus regni alta ruina sequetur:
Desipit Exemplo qui haut sapit alterius.

CAPUT XIV.

v. 1. URbs SAMARIA cadet vastata, urbs illa rebellis
Caelorum Domino, in cineres superante residet
Flammâ, et procumbent crudeli caede, virorum
Saecula, et omnis Humus roseo tepefacta cruore
Vvescet, latebrasque cavae scrutabitur alvi
Praegnantumque uteros capulotenus abditus ensis,
Quin etiam infantes tenuissima corpora saxis
Innocuas illisa animas vagitibus edent
Luctificis ante ora Patrum miserabile visu.
v. 2 Ergo animum ad Dominum, Isacidûm Gens verte IEHOVAM!
Ne Tua Te impietas pallentibus inferat umbris,
Vel cladi involvat dirae, armorumque furori.
v. 3. Incipe vel tandem placidas dimittere in aures
Verba mea Heu toties facta effectu irrita in ani
Et revoca ad Legem scelerum pertaesa Tuorum
Mores caelifluam, et supplex humili ore precare!
SUMME DEUS Rector Caeli Terraeque Marisque
Aurarumque Poli, per quem Genus omne Animantum
Concipitur, visitque exortum lumina Solis:


image: s077

Aspice miti oculo patrata piacula, culpam
Anticipet nostram Bonitas Tua, Nescia finis
Heu Bonitas! superans manuumque opus omne Tuarum:
Da bona quae poscit sibi victus, poscit amictus
Da Bona quae prosunt animae caelestis Amoris
Pabula! nec meritis aequetur pensio nostris
Lucifugis meritis: Tua nobis Gratia nuda
Sufficiat: sic Hymnus eris nostro unicus ore, et
Semper Honos, Nomenque Tuum, Laudesque manebunt.
v. 4. Nulla magis capiet nosmet fiducia Regis
Assyrii, nec Equis spes nostra, Equitumque catervis
Amplius haerebit: nec post simulacra colemus,
Numinis in speciem manibus fabricata protervis.
Annue devotis precibus Pater optime, et auribus
Detrahe vela Tuis! pupillorumque paternam
Indue curam, in Nos animumque resume priorem!
v. 5. Sic ego sanabo laceri Tua vulnera cordis
Et condonabo culpam ultra, et Te redamabo
Sponte mea, ac iusti frangam gravia arma furoris.
v. 6. Ros veluti gelidus sitientes recreat herbas.
Languentesque aestu, lassove papavera collo:
Sic animum Isacidûm renovabo humore tenello
Languentem; ut Rosa florebunt radicibus imis
Cedriferi arbor eos foetus Libani exsuperantes.
v. 7. Et late expandent ramorum bracchia, olivae
Instar luxurie viridi herbescentis in agris
Ac vice odoriferae Libanus quam protulit herbae
Halantis suaves auras:
[Gap desc: crux]
sub tegmine laete
v. 8. Illius umbrifero residebit plurima Turba
Triticeo vivens fetu uviferique vireti


image: s078

More efflorescens redimitaque pocula sertis
Inter plena meri, Libani quae impleverit humor.
v. 9. Idola Ephraim formaturasque Deorum
Desere sculptilium, et prompte accipe, quae offero dona!
Ipse extricabo Te, quo haeres fune malorum!
Atque Abies Tibi ero, viridantum frundium honore
Perpetuo laeta, et ramis felicibus umbram
Tempore praestabo quovis, frugumque decôrem.
v. 10. Qui sapit, haec sapiat, verumque intelligat usu!
Recta via est Domini, fraudique accomoda nulli!
Qui iusti et veri est Hominum perfusus aceto,
Hanc solam insistit, praeceps nec in avia fertur:
Impius impingit, Plano offenditque Ruinam.

SCIENTIA ET CONSCIENTIA Naturae Deo Laborando orando.


image: s079

Iudicium Isaaci Casauboni De eiusmodi Paraphrasibus.

UTinam similibus curis Industriam suam occuparent qui suis de Religione scriptis id videntur agere, ne ulla brevi in animis hominum reliqua sint Religionis vestigia. Nam quo censeas tot Polemika\ et virulenta scripta spectare, nisi ut Caelum terrae miscentur, et irritatis omnium animis ad caedes mutuas si qua adhuc restant Pietatis e)nau/smata ea penitus extinguantur? Equidem vates non sum, neque mantosu/nhn me vel pater vel mater e)di/dacan: etiam tamen affirmare Tibi omni asseveratione non dubitem, nisi imminentem trikumi/an DEUS averterit, praesentem rerum statum non posse diutur num esse. Hoc quaerunt, hoc pedibus manibusque agunt, qui hodie apud plerosque principum possunt plurimum. tum a nostrae a)tasqali/ai to\n pane/leon pate/ra i(kanw/tatai parocu/nein. etc.

Lutetiae Parisiorum A. d. IV. Non. Ian. MDCV.

FINIS.