[Gap desc: 26 lines]
[Gap desc: 26 lines]
[Gap desc: 26 lines]
[Gap desc: 26 lines]
[Gap desc: 26 lines]
[Gap desc: 26 lines]
[Gap desc: 26 lines]
[Gap desc: 26 lines]
[Gap desc: 26 lines]
[Gap desc: 26 lines]
[Gap desc: 26 lines]
[Gap desc: 26 lines]
[Gap desc: 26 lines]
[Gap desc: 26 lines]
[Gap desc: 26 lines]
[Gap desc: 26 lines]
[Gap desc: 26 lines]
[Gap desc: 26 lines]
[Gap desc: 26 lines]
[Gap desc: 26 lines]
[Gap desc: 26 lines]
[Gap desc: 26 lines]
[Gap desc: 26 lines]
[Gap desc: 26 lines]
[Gap desc: 26 lines]
[Gap desc: 26 lines]
[Gap desc: 26 lines]
[Gap desc: 7 lines]
Orbis ab exortu: magnaque tyrannide regum,Conciderat: fictoque Deorum perdita cultu,Quum Deus has tenebras coelo miseratus ab alto,Qui lucem verbo monstraret gentibus almam;Urbs antiqua fuit (Solymi tenuere coloni)Quam Deus omnipotens fertur magis omnibus unamHausit; et hic ortus duxit de stirpe vetusta:Sceptra Palaestinae gentis sacrata tenebat.Accipimus: natumque pio genitore propheta
Sacharia: quo non terris insignior alter
Vel pietate, vel eloquio, vitaque modesta
Exstitit. is templi cultor, verbique minister,
Consortem vitae, thalamique iugalis habebat
Helisaben: studio semper quae dedita sacro;
Servandisque Det iussis, vitaque pudica;
Iustitiam, veraeque sacrum pietatis amorem
Hauserat: ac supera se sedula lege tenebat.
Iusti ambo, recti cultores numinis ambo:
Ambo saepe Deum devota mente precari
Spem generis sobolem: sed enim haec sibi gaudia vivis
Suffectura satis: nec quicquam fata morari
Posse magis: vitam quin mox profundere laeti,
Humanosque forent defungi morte labores:
Dum solum hoc menti videant succedere votum.
Audiit, et placidas, non aversatus, in aures
Dimisit Deus omnipotens pia vota rogantum.
Quippe bonus, facilisque suis favet: atque tuetur
Res hominum miseras: licet altum saepe soporem
Luminibus simulet clausis: iterumque vocatus
Differat auxilium; nec factis vota rependat.
Scilicet id superis visum: sic corda piorum
Ille probat, firmatque fide, sperareque mandat.
Tum vero quum mens spe decidit aegra, labatque:
Exerit invictas vires, redditque salutem:
Inque piis ornat fidei munimen, et auget.
Forte die supplex adytis instaurat honores
Solemnes [Orig: Solennes] , et sacra facit, de more Levitum,
Sacharias vates, priscis se ritibus aptans.
Ecce autem summo iuvenis delapsus Olympo:
Os, humerosque Deo similis, linguamque, decusque;
Diuinas operas inter, turbamque sacrorum,
Affatur tali seniorem voce precantem:
Parce metu, dilecte Deo, dubitareque cessa:
Te Deus orantem clemens, arasque tenentem
Audiit: et facili tua dicta recondit in aure.
Iamque dies optatus adest: quo numine plena
Helisabe, sterili quamquam iam grandior aevo;
Effetas [Orig: Effoetas] ultra vires, sortemque senectae;
Egregium vatem vitae producet in auras.
Ioannis puero sit nomen, amabile nomen.
Magnus erit, natoque Dei praenuntius ibit;
Doctrina, vitaque prior: lapsosque reducet
Per campos fidei, trita ad vestigia patrum:
Moestaque divinis mulcens praecordia dictis;
Ostendet miseris compendia vera salutis.
Ille Deo vates primis addictus ab annis;
Incerti vitans semper vestigia vulgi;
Horridus in solis traducet montibus aevum.
Mellae dabunt victum canis stillantia truncis;
Arbutaque, evulsaeque imis radicibus herbae:
Munera nec Cereris sumet, fortisque Lyaei.
Dixerat. obstupuit tanto sermone sacerdos;
Multa putans animo: vires, annosque seniles
Coniugis; ambiguasque premens sub pectore curas.
Heu quid agat? certone Dei sibi nuncia ferri;
An potius ficto ludi se numine credat?
Non habet exactum: nunc hoc, nunc haeret in illo:
Diversaeque animo subdunt contraria curae.
Talibus undantem curis, trepidoque labantem
Pectore; nec tanto contentum numine Divum,
Nuntius incusat: quod non assenserit ultro
Divinis monitis: et, quid te detinet, inquit,
Pectore suspensum? quis te pauor optime verbis
Indubitare facit coelestibus? at mihi certe
Invitus credes: si vocis concidet usus
(Argumentum ingens) tibi: nec prius ore loqueris,
Quam vitae natus tibi prodeat ortus in auras.
Dicta fides sequitur: senior (mirabile dictu)
Amittit vocem pariter, viresque loquendi.
Ter conata loqui, sicco ter lingua palato
Haesit: et in pavido vox ipsum deficit ore.
Omen inest facto: legem, ritusque sacrorum
Antiquos, expressa sic obmutescere voce
Omnipotens voluit genitor: nam tempus adesse;
Quo summus coeli rex, aeternusque sacerdos,
Summi munus agens doctoris, in orbe sonare
Ipsemet incipiat diae mysteria vocis:
Iustitiae renovans leges, moremque sacrorum.
Interea solito perfectis ordine sacris
Foeta novo coniux coepit turgescere foetu;
Effetis [Orig: Effoetis] quamvis annis: animosaque facto,
Despectam melius iussit sperare senectam:
Praeteritasque subinde recensens pectore curas;
Dona Dei grato mentis celebravit honore.
Cynthia iam sexto reparabat cornua mense,
Innuba quum virgo, nullos experta hymenaeos,
Virgineam intumuit foetu divinitus alvum.
Audierat partus pariter sperare beatos
Helisaben; sterili nequicquam obstante senecta.
Parva mora est, abitis volueris suspensa ministri,
Exsurgit: montesque procul contendit in altos
Sedula: cognatae ventrem visura tumentem.
Ventum erat ad sedes: imo sub viscere clausus,
Praenoscens numen, plausu ter subsilit infans.
Tum prior Helisabe: Ter io ter maxima salve:
O felix una ante alias, sanctissima mater:
Edere iussa Dei partu, sine semine, natum.
Quis me, quis tanto Deus hic dignatur honore?
Fas mihi fas Domini coram spectare parentem:
Dignatam sedes humiles, et vilia tecta.
En mihi vix primas tua vox percusserat aures:
Iam salit, et Dominum puer excitus intus adorat:
Laetitiam plenis testatus gestibus almam.
Macte animi, fideique parens: nunc plena videbis
Omnia, quae coeli tibi nuntius attulit ales.
Dixerat: extemplo coelesti numine plena,
Plena Deo, firmata fide, sanctissima virgo
Grata Deo cecinit meritae praeconia laudis.
Quod se tam placidis oculis respexit ab alto
Aethere; tot plena largitus munera dextra
Indignae famulae, ne quicquam tale merenti,
Et nunc aeternam sobolem (quod honoribus unum
Deerat adhuc tantis) promissam patribus olim
Sacrificis, Tharidaeque seni, votisque petitam:
In terras memor excelso demittat Olympo:
Munere se tanto, tanto dignatus honore.
Illam sic immensa Dei monumenta [Orig: monimenta] docentem;
Divinas laudes, divinaque facta canentem;
Sacharias aevi maturus, et optima coniux
Mirati stupuere diu: superosque precantes,
Talia carminibus celebrant noctesque diesque:
Haerentes oculis, inhiantes pectore toto.
Exspectata dies aderat: soror aurea Phoebi
Luna novum decies replerat cornibus orbem:
Hora propinquabat felicis conscia partus.
Hic ubi vicinas rumor dispersus in oras
Exiit: et famam spes auxit credula vulgi:
Attonitis animis circum stupuere propinqui
Gratantes: laetaque omen cum voce salutant:
Sublimemque Deum tollunt ad sydera coeli.
Bis quater aetherios aurora fugaverat ignes:
Famaque finitimos, et miri gloria partus
Excierat: coetu complerant templa frequenti,
Visuri puerum: sacra Puer aede locatus
Quum Samia incisus testa, pro more, putatur.
Et iam perfectis divinis rebus, amici
Infantem patris certatim nomine dicunt.
Abnuit hoc fati nequicquam nescia mater:
Ioannemque vocat. Sed enim divina maritus
Mandarat tabulae mandata legenda fideli.
Stant contra verbis uno omnes ore propinqui,
Obnixi patrio cognomine dicere natum:
Dumque ita consiliis certo de nomine nati
Ambigitur: consulta patris meliora petuntur.
Ecce autem scriptis animi dum proders sensus.
Subiectaeque parat voces inducere cerae:
Assurgit, vocemque trahens illinguis anhelam:
Parcite (ait vates) maternae parcite voci
Indubitare viri, dictisque obtendere contra.
Inventum puero iamdudum nomen, et omen.
Scilicet hoc magno superum rex magnus Olympo
Aligerum iuvenem (memini) recludere iussit.
Sic volo, sic iubeo: Domini stet firma voluntas.
Olli perculsi tanto super omine Diuum,
Obstupuere omnes: arrectuque auribus astant:
Expleri mentem nequeunt, gaudentque tuendo:
Et pueripariter vultu, monstrisque moventur.
At simul ut sensus rediere; pauore remisso,
Vota ferunt; precibusque piis praesentia poscunt
Tempora; cumbentes aris, et sacra par intes:
Gratanturque vicem matri, partumque beatum.
At senior plenus dia virtute per artus;
Laetitiaque metuque avidus coniungere vota;
Haeret inexpletum lacrymans: sensuque reducto,
Laude Dei plenas eructat ad aethera voces:
Quod Deus, ingenti devictus amore suorum,
Siderea miseram plebem respexit ab arce,
Plebem servitii praedura mole grauatam:
Oppressaeque malis praebens solatia genti,
Imposuit finem tenebris, requiemque dolori:
Quodque sacra crexit Dauidis in aede salutis
Cornua: ne veterum fallant oracula vatum:
Immemor haud pacti; Tharidae quod voce fideli
Pactus erat quondam, nullis violabile seclis.
Tum vero canum caput ad cunabula flectens
Saepius, atque iterum puerilibus oscula labris
Applicat: et blandis puerum complexus in ulnis,
Praesago vocem fataliter edidit ore:
Cresce puer, venerande puer, puer optime cresce:
Cresce Deo; casus omnis curaeque levamen;
O decus, o requies: tu nunc sanctissime summi
Praeco Tonantis eris: tu vates praevius ibis
(Ceu Phoebo praetentat iter Pallantias Eos)
Caelicolum regi casus constanter in omnes.
Tu deserta colens de relligione docebis
Ambiguam veri plebem: ceriamque salutis,
Iustitiaeque viam monstrabis gentibus almae.
Desierat: lacrymis manant praedulcibus orae
Ingenti praelaetitia: flet et optima mater
Admonitu senis: haec oculis, haec pectore toto
Haeret; et obtutu tenet ora, et lumina volvit,
Miraturque, inter manusque, et brachia versat.
Iam tunc Pontificum saevo manus effera bello
Augurio superum, magnisque exterrita monstris,
Concussis burbari animis; et multa timere
Nequicquam, trepidi rerum, et formidine coeci:
Quum vates senior, studiis iam fessus, et annis,
Pontificum fraudes contra, tela omnia contra,
Doctrinae divina novae miracula pandit.
Voce palam fassus natum de virgine regem
Messiam: auctorem vitae, dominumque salutis:
Qui ferat in melius letho miseras hominum res:
Ac mortale genus, delicti pondere pressum,
Liberet: et Sathanae lethalia vulnera diri
Obliget; offensi placata numinis ira.
Parva mora est, furiis ardens Pharisaeus iniquis,
Impius ante aras, infesto vulnere victum,
Clam ferro incautum superat, misereque trucidat.
Helisabe vero, tardo iam grandior aeuo;
Tempore que regni stimulis agitatu, opumque,
Herodes multa vastabat caede cruentus,
Infantes iugulans; evasit turbine tanto,
Cum puero tenero: desertaque visit Idumes,
Engeddi iuxta tempe: qua flumine sacro
Iordanis foecundat agros: ubi magnus Elisa,
Thesbitesque scholas quondam tenuere beatas.
Quae tunc Essaei proceres loca forte tenebant:
Quos habuit studii socios, vitaeque magistros
Ioannes, operum patiens, patiensque laborum:
Paupere contentus victu, nec divite cultu:
Solus in umbrosis traduxit montibus aevum:
Desertas inter rupes, et lustraferarum;
Pellibus incumbens stratis, sub nocte silenti.
Non illum populi fasces, non purpura regum,
Non domus, aut fundus, nec lautae gloria mensae,
Nec levis ambitio, laudisque arrecta cupido
Fregit: non blanda pellectum fronte fefellit
Luxuries, praedulce malum, non splendor, opesve.
Victum dant tenuem liquentia mella cauatis
Arboribus: vulsis pascunt radicibus herbae.
Saepe etiam viles venatus in amne locustas,
Aut cancros, parci ventris ieiunia solvit:
Succinctus fortis villo sa pelle cameli:
Cingula de vili strinxerunt ilia loro.
Et iam sex lustris omni sine labe peractis:
Tempus erat munus doctoris obire sacratum,
Admonitu superum: qua Iordanis uber amoeno
Nempe Palaestinos foecundat flumine campos.
Hic vates instans operi, regnisque futuris;
Ardentes iras superum sermone docebat:
Instabatque crebro monitis: scelerumque iubebat
Taedia concipere, et superos exposcere pacem:
Discere iustitiam; vementem cernere Christum:
Innocuam meliore via decurrere vitam.
Nec longum latuit virtus, et gloria vatis:
Diditur hic subito Iudaea per oppida rumor:
Et circumfusas passim proserpit ad urbes:
Advenisse virum, Levi de semine cretum;
Qui densis homines educcns fortiter umbris:
Afflictis iubeat melius confidere rebus.
Illum finitimis ex urbibus agmine magno
Accedunt populi: spectantque insueta gerentem:
Et vilem incessum, serviliaque ora ferentem.
Doctorem accipiunt animit, vatemque salutant,
Coelitus afflatum, ac divinitus aethere missum.
Quin etiam satus ipse Deo exaudire loquentem
Dignatus sanctas voces: et fluinine sacro
Lustrari, vatis dextra renauentis amica.
O timor, o pietas! tunc scissus nubibus aether,
Insolitis circum radiis, et luce coruscat:
Ipsaque maiestas sese divina videndam
Unaque trinaque sic praebet: cum voce, sonoque
Omnipotens genitor: mortali corpore natus:
Simplicis et flamen specie coeleste columbae.
At sac er exe quitur sancte dum munia vates,
Aemulus Eliae magni; vitaeque beatae
Monstrat iter rectum mortalibus: undique turba
Confluit: et magno numero nova sacra frequentat.
Quos hic confessos culpam, veniamque rogantes
Rore sacro spargens lustralibus abluit undis.
Tum Pharisaea cohors, odiis infensa superbis;
Ausa bonum vatem precibus tentare, dolisque,
Quis sit, et unde, rogat: Christusne, an fortis Elias:
An vates alius, divino percitus oestro:
Quid struat his coeptis; nouet aut quo numine sacra.
Quos vates dictis incusans mitibus; a se
Conscia Messiae praesentis ad or a remittit:
Quem digito signat missum divinitus agnum:
Qui culpas hominum tergo ferat: atque cruore
Salvifico veteres abstergat victima labes.
Iam tunc Pontifices titulis, sceptroque superbi:
Indignati antmo, crudelia fata, minasque
Moliri, mortemque verendi quaerere vatis.
Exul at hic fugiens, Galilaeae divitis oras
Visitat: Herodes qua regia sceptra tenebat:
Et sacri lustr ans populos aspergine fontis,
Exercet nova sacra sacrisque obsistit iniquis
Doctrina: vitamque in aperta pericula mittens;
Messiam stabili profitetur robore mentis.
Illum mir antur populi: sancteque docentem
Concursu accedunt magno: mistoque favore
Inspectantque, videntque: simul rex suspicit ipse
Herodes: et facta viri cognoscere gestit:
Quo duce, se regno sperat quoque posse potiri.
Illum animi fidens, et magno pectore firmus
Increpas, incestos vates audacter ob ignes:
Uxorem, thalami sociam, quod fratris haberet:
Libertas meruit sed vincula dura loquendi.
Carcere sollicito clausum dein improba pellex
(Grande nefas) letho mulectat: sic rege iubente
Iurato: gnatae qui, matris voce, roganti,
Regales epulas inter, et pocula Bacchi,
Triste caput donat, rosea cervide revulsum,
Divini vatis: quod lance puella receptum
Egregium ostentat munus: gaudetque proterve
Ad citharae numeros petulantia membra movendo.
O scelus, o rabies! quae te, rex, tristis Erinnys,
Quae vis exacuit sceleris? quis sustulit error?
Quod non effugeres, promisso ductus inani,
Triste ministerium: scelerataque vota retractans,
Insontem in vitae servares limine vatem?
Sed tua te satis est rabies mox ulta; potente
Exactum regno; poena licet impare: restat
Maior, et aeterno sine fine luenda dolore.
At tu macte animo semper sanctissime vates,
Macte fide; saevos qui fortiter opprimis hostes;
Pro Christo pugnans invictae robore mentis.
Salve iterum atque iterum, vates ter maxime: salve
Aeternumque vale: semper tua gloria vivet.