03 December 2003 Peter Stroebel
TEI header and tagging added; typed text - structural tagging complete - no semantic tagging - Morpheus spell-check


page 133, image: s149

NICOLAI REUSNERI LEORINI SILESII ELEGIARUM LIBER QUARTUS.

AD HENRICUM RANZOVIUM PROREGEM Holfatiae.

ELEGIA I.

EN quisquam Clarias etiamnum suspicit artes?
Nec sihi iam versus scribere turpe putat?
Quam bene florebant olim cum gentibus urbes:
Quam virtutis erat magnus, et artis honos:
Quum magni studiis reges, Musisque vacarent:
Victricique darent carmina facta manu.
Nunc antiqua iacet sacri reverentia vatis:
Priscus et Aoniae concidit artis amor.
Carmen inhumana spretum modo sordet in aula:
Gratia par vati, carminibusque datur.
Ecce recens mercator, opum studiosus et auri,
Praefertur Charitum, Pieridumque choris.
Sic igitur dulces fas est contemnere Musas?
Sic fragiles sortis pendere pluris opes?
Iamque fames rutili sacra tanti ducitur auri:
Venalisque fides, ambitioque levis:


page 134, image: s150

Scilicet exiguo vigeant ut tempore Musae:
Ne studiis doctis posteraturbe vacet:
Regnaque barbaries invadat rursus, et urbes:
Servitioque suo docta Lycea premat.
O pereat, strepitus lucri quem sordidus urget:
Ac virtute magis copia magna iuvat.
Qui curis animum mordacibus enecat aegrum:
Cogat ut Attalicas irrequietus opes.
Quem simul improbitas popularis ventialt aurae:
Nec dubiis vitam vendere cessat aquis.
Non ego divitias miror, non Persica regna:
Fortunae fragiles pendo minoris opes.
Nec me quaestus iners, nec haebendi caeca cupido;
Non vulgi tangunt murmura blanda vagi.
Si non mensa mihi Sarrano sternitur ostro
Regia: nec pura splendet onyce scyphus:
Nec suffultae nitet mihi fortibus aula columnis:
Strataque Sidonio murice tecta rubent:
Nil moror: exiguus voti, sine divite cultu,
Maxima sub tenui regna tenebo casa.
Dulcia iucundo deducam carmina vultu:
Digna vel a sera posteritate legi.
Nec magis optarim mihi cedere regna beata:
Aut gazas Arabum, divitiasue Midae.
Tempus edax rerum gemmas consumit, et aurum:
Ingeii toto durat in orbe decus.
Summa petant alii: mare terraque serviat illis:
Nec satis hoc: stolidi Tartara caeca petant.
Tantum ne Musas duces lucrentur avari:
Et satis hoc: aliquid pauperis esse sinant.


page 135, image: s151

Te quoque magnorum flos o HENRICE virorum,
Non levis ambitio frangit, opumue sitis.
Tempus in Aonio consumis vertice laetum:
Aula licet cura te graviere premat.
Macte vir ingenio felix, et divite vena:
Macte nec ingenii despice dona tui.
Utere Pieridum felicibus utere donis:
Nec te maiorem regibus esse puta.
En dudum Thymbraeque comis, et Daphnide laure
Musa parat capiti serta gerenda tuo.
Quod neque regna dabunt, neque pondera divitis auri:
Aonia poteris arte parare decus.

AD IODOCUM HE NIOCHUM.

ELEGIA II.

QUam legis, insignes inter celeberrime vates,
Sedibus a Philyrae littera missa venit.
Si tibi cum dulci contingit vita salute:
Laetor, et est voti pars ea plena mei.
Nempe rogas, quid agam praesenti turbine rerum?
Nunquid adhuc veteri carmina more canam?
Detineo studiis animum communibus aegrum:
Pegaseique Deas tempere fontis amo.
Nec me livor iners, nec habendi dira cupido:
Nec favor, aut populi commovet aura levis.


page 136, image: s152

Ut culpent alii: me dulcibus ocia Musis
Ponere tranquillo pectore blanda iuvat.
Hic ego non Croesus, non essem fortis Achilles:
Non qui Troianas dilapidavit opes.
Ergo memor fidei, memor integritatis, et artis;
Miles in emerita strenuus arce vaco.
Deditus et Clariis concessa per ocia Musis:
Imparibus iungo verba ligata modis.
Quin etiem rerum scrutari pectore caussas;
Astraque cum numeris celsa notare placet.
Tramite convexum quo Sol decurrat Olympum:
Quas obeat cursu Cynthia Luna vices.
Quid iristes generet ferali crine Cometas:
Quid rutilos angues, ignivomasque faces.
Semine quo veniant pluviae, lapidesque nivati:
Unde feri sumant vim, rabiemque Noti.
Seu tamen auricomo lustrat Sol lumine terras:
Seu gelidis umbris nox tenebrosa tegit:
Ante meos oculos tua semper oberrat imago:
Absentem vera te pietate colo.
Te vigilans oculis video, te mente quiescens:
Non vacat a cura vel brevis hora tui.
Saepe mihi benefacta refert tua, saepe favorem
Mens mea: saepe tuae munera larga manus.
Tu mihi praeceptor, multoque domesticus usu;
Tu pater, et vere fidus amicus eras.
Non ego, si biberem Lethes e gurgite succos:
Te labi credam pectore posse meo.
Ante retro primos properet revolutus ad ortus,
Qui rapidis Philyram findit Elister aquis:


page 137, image: s153

Ante suos sistant currentia sidera motus:
Siccaque fluminibus destituatur humus:
Quam cedat mihi cura tui, quam grata voluntas:
Quam tua non memori nomina mente colam.
Tu quoque constanter veterem tuearis amorem,
Ut facis: et solita me pietate iuves.
Vixero: pars animi mecum quoque maxima vives:
Mens erit, et corpus desinet esse tuum.

AD AMICOS Cum Viteberga discederet.

ELEGIA III.

ECquid vos, Musae, teque o dulcissime Phoebe,
Esse viae comites nunc iuvat esse meae?
Ecquid o ambrosio cantu mulcebitis auras?
Dum tristes hyemis cogor inire vias.
Iam niveos iterum Boreum deducit ad axem,
Terga per Aegoceri frigida, Phoebus equos:
Imbriferum caecae conturbant aera nubes:
Saevaque vis Boreae frigore nectit aquas.
Aequora discordes permiscent aspera venti:
Brumalique rigent arva perusta gelu.
Stant in arenoso religatae littore puppes:
Nec liquidas arbor labitur uncta vias.
Cras tamen, Eois ubi Lucifer ortus ab undis,
Optatum roseo proferet ore diem:


page 138, image: s154

Assuetas terras, et docta Lycea relinquam:
Ingrediarque novus triste viator iter.
Non ego vos Musas, non vos reor abfore Nymphas:
Non aberis Lycii praeses Apollo chori.
Vos ego vos primis colui studiosus ab annis:
Phoebeae tetigi plectra canora lyrae.
Vos mihi felici dictastis carmina vena:
Quae pia sunt, si non sunt saetis apta legi.
Ergo agite, et laeta casus constanter in omnes;
Ne longa nimium, ne trepidate via.
Fidite formosis pedibus; cantuque chelyque
Fallite difficiles, fallite quaeso moras.
Nec me deserto blandos subducite vultus:
Ingenuam verbis reque probate fidem.
Fallor? an Aonidum mihi se chorus obtulit ultro:
Annuit an votis, sollicitaeque preci?
Annuit: agnosco fremitum: quid tardet euntem
Amplius? incoeptum quis remoretur iter?
Ire iuvat, ducibusque deis invisere terras,
Qua procul Austrino moenia Sole tepent.
Ibimus, o socii, nec dura timebimus hostis
Arma, nec ingentis taedia dura viae.
Ne tamen officio desim pietatis honesto.
Doctrinae summis nobilitate viris:
Qui mea cum vera pietate fideliter ora
Artibus ac linguis excoluere bonis:
Ante verecundo (iam iam licet) ore saluta
Calliope doctos, eximiosque viros:
Lipsia quos augusta, caput Misneidos orae;
Albiacaeque fovet fertilis ora scholae.


page 139, image: s155

Quasque decet, quantasve potes comprendere mente,
Pro meritis grates nomine redde meo.
Ac ubi dicendi coram tibi copia fiet:
His pede curvato vocibus usa refer:
Magnifici proceres, pietate, fideque probati:
Qui recta regitis culta Lycea fide:
Haud vos implicitos gravioribus undique curis
Auderem rudibus sollicitare modis:
Cum mihi verbosae non sit facundia linguae:
Ingeniique fluat languida vena mei:
Sancta nisi pietas, nisi me studiosa voluntas
Cogeret invito tecta subire pede.
Ergo ne feriam longis ambagibus aures:
Nunc animi paucis noscite vota mei.
Cras ubi Leucothoe motis Pallantias astris
Inficiet terras luce polumque nova:
Longinquas cultor meus hinc abiturus in oras,
Palladiae laetos deseret urbis agros.
Iam ter Phryxeae pecudis Sol vellus adivit:
Veris et adventu ter fera cessit hyems:
Ex quo Gymnasii subiectus legibus, aequo
Paruit obsequio, consiliisque datis.
Per vos ingenuas callet solertius artes:
Per vos Gorgonei numina fontis amat.
Per vos Pegasei libavit gurgitis undam:
Per vos affectat Phocidos arva sacrae.
Hoc quoque, quod sanctis addictis legibus, altum
Ingreditur stdii splendidioris iter;
Iamque voluminibus legum non segniter instat:
Clamosique colit iura severa fori:


page 140, image: s156

Muneris est vestri: puduit, piguitque fateri:
A se pro meritis posse redire nihil.
Non opis est humilis dignas persolvere grates:
Dignaque pro tantis reddere dona bonis.
Dii melius meritas grates, et praemia reddent
Debita: qui nunquam non pia facta vident.
Si quae tamen, quae nulla potest, si parva referri
Gratia pro meritis, officiisque potest:
Spondet inoblitae sancte pia munera mentis:
Quave licet, gratum se, memoremque fore.
Ante vel in vacuas vanescet spiritus auras:
Vel cinis absumto corpore mutus erit:
Quam longo pietas, aut gratia cesset in aevo:
Quam firmo labi vos sibi corde sinat.
Quid? licet in tenuem corpus mut abitur umbram:
Officio tenuis serviet umbra pio.
Quid loquor? aut hortor? quid inanes fundo loquelas?
Quae nova cor coepit solicitudo meum?
Triptolemo fruges, videor dare vina Lyaeo:
In mare vel liquidas fundere conor aquas.
Noveris ornatas melius, Dea candida, voces:
Vox tibi conveniens nomen amica dedit.
Audierint; precibus subito, votisque favebunt:
Signa probaturi mentis amica piae.
Scilicet hos lenes natura creavit: et altae
Virtutis docta semina mente tenent.
Quid dubitas? propera: fugit irrevocabilis horae:
Quamque potes, cursu praepete, Musa, redi.
Dum moror: et dulces accersere mando sodales:
Quos iunxit pietas, et sine labe fides:


page 141, image: s157

Musa redit, laetumque refert blandissima vultum:
Cur rear hanc doctis displicuisse viris?
Nec iuvenes desunt hilares, faciemque serenant:
Dispeream, si quid pectore triste putem.
Nunc o nunc iuvenes ad pocula sobria laeti
Ducamus ludis, carminibusque diem.
Dum vires, annique sinunt, laetemur amici:
Occulto properat curua senecta pede.
Tristitiam scyathis, fidibusque levemus inertem:
Cura nocet, mentem sollicitudo vorat.
Iam valeant Critica trutinantes fronte Platonas:
Cumque Catone Timon invidiose vale.
Arguto tenues feriamus pollice chordas:
Cecropio mentes exhilarante sale.
Verba iuvant animos grato condita lepore:
Delectant lepidis seria mixta iocis.
Vos, mea cura, Deae, redimitae tempora lauro,
Carmina Pierio pangite digna choro.
Compositos viridi myrto decorate capillos:
Sertaque formosa pulcra parate manu:
Phoebeamque lyram laeta cum voce movete:
Personet aurata doctus Apollo chely.
Vos ego per sylvas, per devia lustra ferarum,
Per freta, per montes, per fera saxa sequar.
Vos quoque, quos probitas et consuetudmis usus,
Cumque fide sancto foedere iunxit amor:
Egregii iuvenes nervos ad verba movete:
Dulces vox nervis det sociata sonos.
Delitiis animos recreate, iocisque modestis:
Et posito calices evacuate mero.


page 142, image: s158

Dum licet, in rebus iucundis vivite laeti:
Infelix praesens mox feret hora malum.
Nititur incerto fortuna volubilis orbe:
Quodque libet, dubid datque rapitque manu.
Pro lubito miseras hominum res fingit, et arctat:
Pro lubito tristes fertque refertque vices.
Quam subito vernis nudantur floribus arva:
Quam subito laetis populus alta comis.
Nec minus immites deducunt stamina Parca:
Vita fugit, tacito mors venit atra pede.
Dii norint, an haec verso lux orbe redibit:
Qua vobis iterum conspiciendus ero.
Dum licet, amplexu tot pignora cara fovebo:
Forte secat vitae stamina Parca brevi.
Tu quoque, dum notas invitus desero sedes,
Ignotique peto rura remota soli;
Albi pater, pater Albi vale, vale pulcer Elister:
Cumque viris doctis hospita terra vale.
Vos noti salvete lares, salvete sodales:
Musarum dulci dedita turba choro.
Ingenuum praestate mihi constanter amorem:
Pectore sub memori nomen habete meum.
Vos ego, seu montes pedibus calcbabo nivosos,
Seu liquidas carpam per vada salsa vias:
Seu ferar extremos ultra Garamantas, et Indos:
Seu Mauros Libyeos, Massagetasve petam:
Quo me fata trahent, quo me DEUS axe locabit:
Vos ego sincera mente, fideque colam.
Quid moror? immenso licet abstrahar orbe, vel aevo:
Corpore semotus, mente propinquus ero.


page 143, image: s159

Ter licet epotem, rebibam ter flumina Lethes:
Dente licet mihi sit lotos adesa fero:
Non mihi Letheae subdent oblivia r ipae:
Nec solvet pactam lotos adesa fidem.
Dum loquor, et laetis necto suspiria verbis:
Nox ruit, inque polo sidera clara micant.
Obliquos Helice convertit Parrhasis axes:
Undique iam pecorum vor, hommumque silet.
Suadet abire domum sopor, et defessa diurna
Laetitia, molli ponere membra toro:
Si libet, o Divae, Tempaea revisite rura:
Seu sacer haec Pindus, sive Cytheron habet.
Cras ubi Sol gelidam noctis dimoverit umbram:
Huc voti memores approperate Deae.
Nec grave sit fontes, nemorosaque linquere tempe:
Sic una coeptum conficiemus iter.

AD IANUM BORCLOVIUM SAXONEM.

ELEGLA IV.

O Mihi dilectos inter pars prima sodales:
O mihi Thesea cognite, IANE, fide:
Mutua quem iunxit pietas, et cognita virtus:
Leucoreos gelidus qua secat ALBIS agros:
Dum patrias studiis excultus tendis ad oras:
Moriger ut matri sis maneasque tuae:
Ifelix, variosque viae circumspice casus:
Nec tardet coeptum bruma vel hostis iter.


page 144, image: s160

I felix, sospesque redi: neu despice matris
Vota: nec incoeptam differ amabo viam.
Laetus carpe viam, Christo duce et auspice Christo:
Prosperet hic sancto numine dexter iter.
Dum licuit, pariter iuncti conviximus ambo:
Una mihi tecum mensa domusque fuit.
Si qua meis forsan ceciderunt tristia rebus:
Saepius ut curis obruta vita iacet:
Tu blanda subito moder atus voce dolores;
Auxilium dabas, consiliumque mihi.
Quam vellem tecum consumere tempora vitae!
Sors hoc non patitur, quae sua quemque manet.
Decipior votis: voto nec vivitur uno:
Impedit (heu) votum sors malefida meum.
Quod potero, servabo tuum sub pectore nomen:
Ne sociam turbet maesta querela fidem.
Et merito. nam me recreat tua cognita virtus,
Ac pietas longo tempore nota mihi.

AD HIERONYMUM VVOLFIUM.

ELEGIA V.

QUam legis o vatum VVOLFI coryphaee, salutem,
Quando aliud nequeo mittere, mitto tibi.
FERNANDI, regum clarorum sanguine nati,
Qua stam Austriaci moenia celsa ducis:
Et qua pons Oeni ripas coniungit utrasque:
Et iacet Alpinis urbs superata iugis.


page 145, image: s161

Moenia quum subii, mihi turba fit obvia fesso
Pontificum, celebrant qui sacra more suo.
Forte dies aderat, funebribus inclyta sacris:
Condita FERNANDI qua fuit una soror.
Eheu quae vidi dubio spectacula vultu!
Quos ritus, et quae carmind maesta chori!
Stat rogus in medio templo feralis et ater
Undique; supremum crux tegit alba caput.
Circumstant denso flammantes agmine lychni:
Lucentes facerent qui quoque nocte diem.
Nobilium pars magna venit: venit ipse repente
Pullatus membris Dux ocislisque suis.
Mille viri veniunt isthuc matresque nurusque:
Femineum decorat candida palla chorum.
Maesta cuculligeri concinnant carmina fratres:
Quid multis? lacrymas angulus omnis habet.
Cetera quid referam? vidi memorabile sacrum:
Tertia quod demum finiit hora mihi.
Post sacrum tandem pulcerrima moenia viso:
Tuta satis positu moenia, tuta manu.
Quid memorem sacras aedes? quid marmora regum
Aerea? quos olim patria terra tulit?
Conspexi facies vivas, et idonea menibra,
Austriaco quos Sol vidit in orbe, Ducum.
Forma puellaris placuit quoque candida coetus:
Et placuit, pulcrum quic quid in urbe fuit.
Montibus Alpinis damas numerare fugaces
Par labor, et quibus haec urbs viget aucta bonis.
Sed ne longa nimis succrescat epistola, tantum
Sit satis hoc breviter te monuisse loco.


page 146, image: s162

Cetera namque domum referam tibi sponte reversus:
Longius officium dextera lassa negat.

AD IOAN. REYMANNUM I. C.

ELEGIA VI.

SIc ubi Pirithoo Theseus orbatus amico,
Dimidium cordis sensit abesse sui:
Luctibus in dulstt crebris, et questibus aegris:
Nec puduit madidis exululare genis.
Ut nunc te fido nuper privatus amico
Solicitt maestus signa doloris alo:
Crebraque luctisono sundens suspiria questu,
Tempus adhuc abitus maereo, IANE, tui.
Tristis adhuc species oculis abeuntis oberrat:
Moenia desereres cum spaciosa Lici.
Sol medium caeli conscenderat aureus axem:
Aestivi peragrans brachia curua Nepae:
Iamque fames epulis exempta, sitisque Lyaeo;
Et lepidis suerant tempora quassa iocis:
Linquimus en subito mensas, currusque subtmus:
Ante tamen spondet dextera iuncta fidem.
Tunc ego: sic Pylios superes feliciter annos:
Sic fausto carpas sidere sospes iter:
Sis memor, ingenuum non aversatus amicum:
Qui colit illaesa teque tuosque side:
Aeternumque mei serva constanter amorem
Res amor est cup: do non onerosa viro.


page 147, image: s163

Quosque legam, versus crebro mihi mitte: nec artem,
Qua praestas, scirptis prodere turpe puta.
Sic ego: sic contra sermonibus usus amicis:
Tolle preces, dixti, quod petis, omne feres.
Dum licuit, nec te mihi vixit amicior alter:
Nec fuit in tota carior urbe mihi.
Nunc quoque vel tota regione remotus, et orbe:
Pectore sincerus, non alienus ero.
Finieras: tacito stupuit mens aegra dolore:
Substitit ac luctu hngua retenta gravi.
Dum loquimur, cyathisque fidem firmamus amicis:
Esseda currenti nos rapuere rota.
Instat equis auriga citis, frenosque remittit:
Dividimur spacio maestus uterque viae.
Sermonem liquit mutilatum lingua loquentis:
Vix licuit magna dicere voce, Vale.
Tristis abis: oculis abeuntem tristior udis
Prosequor: et luctu saucia corda gero.
Vidisses crebris undantia fletibus ora:
Coque dolore rigens, solicitoque metu.
Vix studiis animi sanavi pulnera maesti:
Vix longa tenui lumina sicca mora.
Sape tamen gemitus redierunt, saepe dolores.
Corda carens fuco fida momordit amor.
Vix credas: audire tuas, et reddere voces,
Meque tuos oculos fingo videre meis.
Saepe diem cyathis, et lusu ducere tecum:
Et gratas videor sumere saepe dapes.
Dum queror, absentem quoque mens suspirat anhela:
Indignor procul hinc corpus abesse tuum.


page 148, image: s164

Sum miser, et sine te moror hac invitus in urbe:
Sum miser, et sine te tempora maestus ago.
Tu quoque iamne meos sentis carissime luctus?
Nec mihi difficili reddis amore vicem?
Non ego te Scythiae rigidis in cautibus ortum;
Lacteve nutritum tigridis esse reor.
Mitis es, et Clarias tua mens nutrita per artes:
Nota mihi virtus est tua, nota fides.
Ante putem pandis cariturum puppibus aequor;
Arboribus silvas, sideribusque polum:
Quam te mutatum, violasseque foedus amoris,
Atque mei curam deposuisse rear.
Tu modo coepta tene, maneasque fidelis amico:
Neve trahar vana credulitate, cave.

AD GEORGIUM CRACOVIUM I. C.

ELEGIA VII.

ME Lavinga tenet, Rhetis urbs culta colonis:
Parva, sed irriguis dives et uber aquis.
Sirius aestivo findat licet arva calore:
Et succis demtis areat omnis humus:
Prata pererrantur lustrata perennibus undis:
Floribus haec certant vallibus Ida tuis.
Terra ferax Cereris,, pinguisque uligine glebae
E gremio largas divite fundit opes.
Perque relucentes viridanti gramine campos
Perspicuas fontes eiaculantur aquas.


page 149, image: s165

His ego dego locis: hic emollita iuventae
Artibus et linguis imbuo corda rudis.
At non Mysorum sic hinc revocatus ad eras
Polliciti tueor iura fidemque mei.
Novi equidem, nec vana fides: me nempe iubebas
Ad vos hinc tecum CRACO referre pedes.
Vota venire tibi mea saepe fuere: vicissim
Impediere meum fata (recordor) iter.
Est aliquid fatis concedere: nemo beatus
His adversari credidit esse pium.
Nec nihil hoc prohibet saevae contagio pestis:
Bellaque Saxoniae quae modo cernit ager.
O utinam laetus bell i iam finis adesset:
O utinam pax hanc longa bearet humum.
Scis equidem bello nihil esse nocentius: omne
Nempe malum belli fert sceler atus amor.
Nulla salus bello: reverentia nulla Deorum:
Armorum strepitu publica iura silent.
Optima pax rerum: pax oppida servat et urbes;
Pax cives aequos, regnaque tuta facit.
Pace viget pietas, et legum sancta potestas:
Gloria Musarum pace, pudorque viget.
Sed Deus illa suo moderabitur omnia nutu:
Qui dabit, ut Martis cesset in orbe furor.
Si qua mei tamen est in te quoque cura relicta:
Nomen inoblito corde fer, oro, meum.
Summotumque pari studio tueare, fideque:
Ne sperata meam deserat aura ratem.
Non tibi dedecori, nec ero, vir magne, pudori:
Gratia nec meriti surda futura tui est.


page 150, image: s166

Quantumcunque meae laudes et seripta valebunt:
Officio dabitur scilicet omne tuo.

AD ANDREAM CRUSIUM.

ELEGIA VIII.

ALtera post hyemem pulsam iam vertitur aestas:
Brachia bis Titan pressit adusta Nepae:
Ex quo Vindelica CRUSI digressus ab urbe;
Accolo Danubii grande fluentis aquas.
Inter et Aonidum sacros ascitus alumnos:
Quos Lavinga sinu divite pulcra fovet:
Ingenii coepi vulgares spargere dotes:
Et Clarii signis castra locare chori.
Hic domus, hic dulcis requies, hic patria fesso
Contigit: hic mea me vivere fata volunt.
Hic iuvenile Deus decurrere molliter aevum,
Et fato placidos det meliore dies.
Urbs salve, celebris contermina fluctibus Istri:
Urbs minimas inter non habitur a locum.
Salve cara domus: cari salvete penates:
Cum doctis salve gnava iuventa viris.
Fortunata nimis, sacris urbs hospita Musis:
Ducere qua laetos gaudet Apollo choros.
Quid primum, quid fine canam? quo carmine laudes
Prosequar, ut fas est, urbs generosa, tuas?
Non ego te dubitem media regionis in ora
Teutonicae, Rhetos inter, habere locum.


page 151, image: s167

Quis neget hanc quondam crebris incursibus urbem
Imperii limen Roma fuisse tui?
Navis habet formam: situs est devexus ad Austrum:
Moenia qua flumen nobile parte secat.
Panditur ad Zephyri vehementes Suevia flatus;
Herculis Almanni nomine dicta Ducis,
Eurus ad Auroram Boiorum clauditur agris:
Regna Palatinus Dux propiora tenet.
Francigenae Boream spectant, septemque triones:
Excipit imbriferum Rhetia prima Notum.
Ergo nec hyberno nimium plaga frigore torpet:
Nec nimis aestivis solibus usta sitit.
Nec tibi temperies caeli moderata salubris
Deficit, aut culti fertilis uber agri.
Aeris aquatus puri te spiritus afflat:
Nec venti laedit pestifer ullus oder.
Non tibi sulphureae subeunt per concava venae:
Nec rapido Titan excoquit igne retum.
Putida nec tetras exhalant rura Mephites:
Arua nec illuvie sunt tibi fracta soli.
Saxa tenes subtus concreta perennibus undis:
Dulcibus ut tellus adfoveatur aquis.
Algida laetantes humectant flumina campos:
Saepe solent fessis illa levare sitim.
Nec densae sterili sargunt hic arbore silvae:
Fertilibus passim terra virescit agris.
Maxima planictes campis exculta patescit:
Et spatiis aequis latius arua premit.
Oppida longinque prospectu plura videntur:
Tam situs est huius planus et aequus agri.


page 152, image: s168

Pascuae nec pecori desunt, nec fontibus undae:
Nec tellus herbis, arboribusque caret.
Ingera depascunt pratorum laeta iuvenci:
Lanigerum tondent gramina laeta pecus.
Finitimos quercus montes, pinuque coronant:
Consita labentes fraxinus ornat aquas.
Navibus hinc abies accommoda crescit, et ilex:
Irrigui crescit fontis amica salix.
Quid saltus virides? quid aemoenos gramine campos?
Quid laetas segetes? culta quid arva loquar?
Non ager Aegypti foecundus, et usibus uber;
Non laeudi certet terra beata tuae.
Cedant Hesperiae, cedant tibi Delphica Tempe:
Cedat et arboreis Ausonis ora iugis.
Laeta bis hic quamvis ingenti foenore frugum
Munera ruricolis grata rependit humus:
Alta licet citrus pulcris hic surgit in hortis:
Atque humilis Paphiae myrtus amata Deae:
Ficubus hic gratis, oleis licet arva renident:
Curvatasque gravant Punica mala comas:
Quisque suos oblectet ager: sit dives Amomo:
Cynnama cum coste, thuraque laeta ferat:
Gratulor hic campis: huic nostrae gratulor urbi:
Ister arenoso qua secat amne solum:
Quaeque secat, gravidis vestitos frugibus agros
Praenatat: et liquidis uber inundat aquis.
Ister ad Auroram foecunda per arva volutus:
Teutonic as inter maximus Ister aquas.
Qualis in Aemoniis Peneus nobilis oris,
Undique rura ferax inter amoena fluit:


page 153, image: s169

Qualis in Euganea fluvius Phaethontius urbe:
Aurifer Hesperio qualis in orbe Tagus.
Confovet hic placidi terr as clementia caeli;
Almaque convestit messibus arva Ceres.
Densa seges passim maturis flavet aristis:
Fructibus et foetus semper abundat ager.
Gargara mirentur flavo ditissima cultu;
Miretur Libyae fertile saepe solum.
Educat hic hortus Lenaeas cultior uvas:
Quae liquidi praebent dulcia dona meri;
Prunaque luxuriant, et mala Cytonia ramis:
Et quae sanguineo mora liquore rubent.
Mustea nec quisquam pyra, iuglandesque requirat:
Appositumque tenent Persica flava locum.
Sunt et praecoces cerasi: sunt mitia poma:
Sunt coryli, ciceres, ordea, pisa, fahae.
Adde tot herbarum species, arbustaque laeta:
Quosque suo flores parturit ora sinu.
Rosmaris hic passim texendis apta corollis;
Floribus halantem spargit odora comam.
Naribus hic gratam diffundit amaracus aur am:
Vere novo violae, lilia vere nitent.
Sedneque cupressus, nec eryngion utiole nuptis,
Nec rosa purpurei plena pudoris abest.
Nec croceum cingens narcissus floribus albis:
Pulcer et infausto natus Adonis avo.
Quid thyma? quid nardi late redolentis aristas?
Quid casias virides, iuniperumque loquar?
Quid calthas? et quid cariophyla grata? vid Irim
Quid tiliae flores, purpureasque rosas?


page 154, image: s170

Nec thymbras graciles, maluasque silebo: suusque
Fructibus est antsi, foeniculique locus.
Ruta viret passim saevis inimica colubris:
Quae dira prohibet mixta venena manu.
Salvia quam circum capiti, cerebroque salubris,
Aut prope mollita surgit hysopus humo.
Non tamen hic cistum, non mollis grana cumini
Transierim: flores non melilote tuos.
O nimium felix campus: mala semina sulcis
Ni quoque sparsa forent, quae modo prodit humus.
Inflix lolium, foedum quod virus in auras
Spirat: et hoc pacto germina laeta necat.
Sic nihil excellit, quod idem sit criminis expers:
Adiunctum virtus maxima crimen habet.
Unus ager tribulas, et lilia candida nutrit:
Mors simul exigua, vitaque crescit humo.
Quo vero sontes? et quo vos carmine dicam
Flumina? quae laetis rura fovetis agris.
Brentia te, vario quae ditas oppida pisce;
Quam vario dives vix fuit altae Pharos.
Te quae sic dubio lapsu resluisque fluisque,
Aemula Maeandri Zuerga feracis aquae,
Et te frondosis quae vallibus undique cincta,
Amne susurranti mitior Aega strpis.
Vos Nymphae Satyrique colunt, vos Natades udae:
Oreadum novit vos, Charitumque chorus.
Est locus herbiferi prope ripam consitus Istri:
Pulcer et irriguis semper amoenus aquis;
Linea perfundunt hic velamenta coloni:
Dum superent albam versa nitore nivem.


page 155, image: s171

Sol licet aestivis urat fervoribus agros:
Erigonesque micet torrida stella canis:
Frandea populei praebent umbracular ami,
Lentaque vicino crescit in amne salix.
Alta nec alnus abest: nec fraxinus utilis hastis:
Gramineum velat fertilis herba solum.
Non valles Aetnae, gelidi non mirer Helori:
Delitiae cedant, pulcer Adoni, tuae.
Cedat et Hemigenis labens sub rupibus Hebrus:
Orchomeni cedat, Panchaicumque solum.
Nec vos contulerim Peneia rura. nec hortos
Divitis Alcinoi, Castaliumue nemus.
Parturit hic fleres tellus currentibus undis;
Prataque muscoso mollia fonte sonant.
Tam gelido, quam si Brumali frigore manet:
Quum gelidam Boreas spargit ab axe nivem:
Tam liquido, quam sit lucens Aganippidos unda:
Quam sit Blandusiae vitreus humor aquae.
Apllaudunt volucres: et mulcent cantibus auras:
Quaeque subest, placido sibilat unda sono.
Saepius hic densa lassus requievit in umbra;
Proiectus tenero languida membra solo,
O volucres! o gramen! et o gratissima Tempe!
O sopor! o cespes mollis! o umbra levis!
Quam spectare iuvat tractus, habitumque locorum!
Quam Musis hic est vivere dulce meis!
Sed neque me tantum sub opacis frondibus umbra;
Nec iuvat irriguis ora salubris aquis:
Nec liquidi fontes. nec consita frugibus arua:
Nec caeli facies, temperiesue loci:


page 156, image: s172

Quantum, grata facit quae sacris otia Musis;
Nuper ab illustri principe structa domus:
Principe, qui verae pietatis tdoneus auctor,
Stirpe Palatina nobile stemma trahit:
Qui meritis urbem, donisque frequentibus ornat;
Laudis et instituit tactus amore scholam.
Qui preciis animos doctas accendit ad artes:
Imbuit ac vera cognitione DEI.
Quas non hic artes haurit, linguasque iuventus?
Quae non aeutorum noscere scripta licet?
Traditur hic pulcro formatrix ordine linguae,
Quae primis aperit grammata nexa modis:
Quaeque secare dolos, et opertos solvere nodos;
Veraque cum faisu cernere dicta docet:
Verbaque mellito quae formans culta lepore;
Eloquii facilem vimque modumque tenet.
Quid memorem numeris secreta volumina rerum
Quae docet: et caelo sidera iuncta notat?
Tramite convexum quo Sol decurrat Olympum:
Quas obeat cursu Cynthia Luna vices.
Quae simul ab struas naturae noscere causas:
Quae medica morbos arte levare docet.
Hinc quae consiliis homines, et moribus urbes,
Officiisque tubet tecta domosque regi.
Quid? quod et Historiae campis spaciamur apertis:
Temporis et prisct discere gesta licet.
Sive Palaestinis quae facta leguntur in oris:
Seu Latii mavis noscere iura soli.
Seu sub olympiadum quum Graecia floruit annis:
Cinxit et Iliacas obsidione domos.


page 157, image: s173

Tum vero studiis sacra sunt aequatae profanis:
Expediunt sensu caelica verba pio.
Tamque sonis vivis, calamo quam divite, verae
Adseritur sanctum relligionis opus.
Quaeris, an et leges sacras, et iura professi,
Arma gravis doceant civica ferre fori?
Omnibus ut studiis, sic hoc schola floret: habentque
Dive locum libri Iustmiane tui:
Praetereo vates celebres, cultamque Poesin:
Sola vel ad mores ars facit illa bonos.
Numine mens vatum vivax agitante calescit:
Vis et ab aetherea non nisi sede venit.
Addimus his linguae cultus, curamque loquendi:
Attica sive magis, sive Latina placent.
Si Ciceronaei cultum bene dogma leporis,
Seu potius carmen dulce Maeronis amas:
Quo minus haec habeas, nibil impedit: omnibus horis
Personat in nostra scripter uterque schola.
Seu magus ore loqui placet Attica verba rotundo:
Atticus orator, quod placet, ipse dabit.
Nec tacet Isocrates: suavi dulcedine linguae,
Quo prior in Graeca non fuit alter humo.
Quid loquar Iliacae scriptorem cladis Homerum?
Quid loquar Ascraei carmina docta senis?
Quin etiam Solymis formamus vocibus ora:
Cara Deo quondam gens quibus usa fuit.
Quo feror? immensi res est memorare laboris
Omnia: cum linguis sint licet ora decem.
Quae tibi si tenui coner perscribere versu:
Plus mihi, quam sas est, complacuisse ferar.


page 158, image: s174

Sed mihi ner placeam, tibi nec placuisse laborem:
Si scriptis haec non sunt potiora meis.
Non mihi vera loqui pudor est: neque falsa fatebor:
Sincero residet nuilus in ore dolus.
Felicem Dominum, si nulla concitus aura,
Quo pede iam coepit, postmodo semper eat.
Felices populos, sua si nunc commoda noscant:
Commoda, quae stupidum vilia vulgus habet.
Felices urbes, si leges artibus ornent:
Si studiis iustus non adim atur honos.
Mitibus his studiis legum venerana potestas,
Iuaque cum bellis, arsque togata viget.
Mitibus his studiis mores addiscere vitae;
Naturaeque iubet mystica iura Deus.
Mitibus his studiis servantur pacta, fidesque:
Magnorumque Ducum conciliatur amor.
Urbs etiam dives pecoris ditissma frugum;
Ingeniis dives, dives abundat equis.
Edidit Albertum vetus hic stirps nomine Magnum:
Quo prior in nostra non fuit alter humo.
Cuius si cuperem laudes aequare canendo:
Mentis inops dic ar non meminisse mei.
Ille vir est: studio qui continuoque labore
Naturae nobis abdita nosse dedit.
Stat rebus contenta suis imperdita fama:
Gloria non ullo stat moritura die.
Singula quid referam? seu moenia, sive domorum,
Seu populi cultus, munditiesue placent:
Seu circum fusos pagos, urbesque propinquas:
Seu magis artifices, sive requiris opes:


page 159, image: s175

Dispeream, nisi sit satis his quoque dotibus aucta:
Exiguo virtus sub lare saepe latet.
Arcibus aequandas urbs in se continet aedes:
Instructas opibus sic satis, atque viris.
Respicit occiduum qua parte feracior axem:
Arx super egesto condita colle iacet.
Ambiguum, positu melius defensa, manuve:
Tuta satis fossis, tuta videtur aquis.
Splendida porticibus surgunt hic atria latis:
Digna ducum mensis, Caesareaque dape.
Quo vero memorem templum memorabile versu:
Antiqua sacrum relligione patrum.
Augustum templum, niveis sublime columnis:
Egregium foribus, fornicibusque cavis.
Quave satis laudem te Curta voce? domosque
Quae vel habent fruges, saeva vel arma tenent:
Quaeque fovent aegros homines, et rebus egentes:
Quos vel dira lues, pauperiesue premit.
Fortunata nimis Respulbica: iura senatus
Tranquilla cuius florida pace regit.
Qui neque luxuria sorrumpi deside pubem,
Otia nec patitur perniciosa sequi.
Qui praecepta Dei benefactaque suspicit alti:
Nec vendit vili sacra Deumque cibo.
Commoda qui curat sacrarum vincula legum:
Laedere nec iustos fasque piumque putat.
Quid moror? immensum est certam depromere summam
Urbis, et illustris commoda multa loci.
Te quoque quem veteris commendant nomina gentis,
Laude super caeli sidera ferre decet.


page 160, image: s176

In te non tantum verae pietatis imago,
Ingeniique vigor, consiliique nitet:
Tu columen studiis, tu dulce levamen egenis:
In doctos confers praemia digna viros.
Quo non ingenuas artes complecteris aestu!
Quo non subsidio sancta Licea foves!
Praemia quae sacris non praebes vatibus? arte
Scilicet hac praestas, ingenioque vales.
Carmina testantur, sua quae tibi donat Apollo:
Et lyra, quam praebet Calliopea libens.
Nec iucunda deest lepidis tibi gratia verbis:
Eloquio multum nobilitatis inest.
Quid? quod es humanus: nec tu potes ipse negare,
Dulcia convictus membra fuisse mei.
Pro quibus ut tenuis referatur gratia factis:
Nominis hic fas est nos meminisse tui.
Crede mihi, mea si Letheos fugerit amnes
Musa; piae sermo posterit atis eris.
Carmina morte carent, et carmine cognita virtus:
Notitiam reges carmine gentis habent.
At tu perge diu Musis, vir magne, favere:
Te quoque non parvum te manet inde decus.
Perge, nec exiguum precor aspernare libellum:
Ardua quod virtus te, pietasque iubet.
Sensero, perpetuas tibi pangam carmine laudes:
Aeternoque tuus tempore vivet honos.


page 161, image: s177

AD VALENTINUM FORSTHRUM I. C.

ELEGIA IX.

DUm tu iustitiae sacras moder aris habenae:
Verbosique colis iura severa fori:
Nos iuvat Aonidum studiis FORSTERE sororum,
Quod rebus superest, temporis omne dare:
Quaeque legat nostre memor olim serior aetas;
Carmina securae fingere mentis opus.
Saepe pater, studium quid, ait, sectaris inane?
Arma velim discas civica ferre fori.
Saepe meae dixi, tandem disiede, Thaliae:
Constitit ad vultus protinus illa meos.
Saepe, piget, dixi: torvum blandita tuenti,
Carmen, ait, quid te scribere dulce piget?
At tibi forsan opes, quaestusque probatur inanis:
Gazaque virgineo plus Helicone placet?
Demens qui rutilum confers virtutibus aurum:
Musa locupletat, nobilitatque virum.
Auro nobilior virtus, regumque triumphis:
Vivimus haec solum: cetera mortis erunt.
An non Maeonides bona magna reliquit in orbe?
Nomen ab exequiis ille perenne tulit.
Quid sacer ille Maro? teneri quid lusor amoris?
I nunc, et vanas, i mihi praefer opes.
Linque forum, tristesque reos: fac sacra Camaenis
Dulcibus: hae clarum nomen ab arte dabunt.


page 162, image: s178

Sic me saepe rogans, sic blandis vocibus usa.
In solitum tandem Musa retraxit opus.
Vincor, et ingenium studio revocatur ab isto:
Desertoque iterum carmina pango foro.
Haud facile est tacitos naturae expellere motus:
Ingenii debet semina quisque sequi.
Scilicet ad mores facilis natura reverti:
Nescia mutari, fixaque sola manet.
Sic ego nunc versu duro saepe obsto labori:
Sic ago cum Musis, decipioque diem.
Luctibus haerequiem, curis solatia praebent:
Queque modo possunt, tristia fata levant.
At tu quandoquidem Deus hunc tibi favit honorem:
Ut res ore ducum consilioque regas:
Ex animo fruere hisce bonis: iurisque tuendi
Sit tibi perpetuus, sit tibi sanctus amor.

AD RUPERTUM A STOZINGEN SAC. CAHS. Maiest. Consiliarium.

ELEGIA X.

SI vacat Aoniis aures praebere Camoenis:
Magne vir, et Clarii fama RUPERTE chori:
Accipe quae nostris nuper res accidit oris:
Res est carminibus non reticenda meis.
Urbs Lavinga iacet, Rhetis habitata colonis:
Quam rapidis findit Boius Ister aquis.


page 163, image: s179

Erigit hac princeps sacris tentoria Musis:
Iura Palatinae qui ditionis babet:
Artibus ut populos, et moribus excolat urbes:
Laurigero Divasex Helicone vocat:
Gymnasiumque fovet, non parvis sumptibus amplum:
Et varia celebres nutrit ab arte viros.
Me quoque traxerunt huc fata. sed accipe paucis:
Accidit hac aliquid nuper in urbe novi.
Cynthius Herculei lustrabat terga Leonis
Fervidus: et flavae tempora messis erant:
Vix exorta dies quartam confecerat horam:
Fulgebat pulsis aura serena notis.
Signa notabantur pluviae tunc nulla futurae:
Eoo purus lumine Phoebus erat.
En subito fuscis caelum nox abstulit umbris:
Et clarum tenebris depulit ortae diem.
Incipit horrendo turbaru murmure caelum:
Insequitur subitis turbidus imber aquis.
Continuo liquido vibratus ab aethere fulgor
Tristia cum magno signa fragore dedit.
Tum procul ingenti solvit se fragmine nubes:
Ruperunt coeit fulgura crebra plagas.
Horrida collisae movere tonttrua nubes:
Maius adhuc scires quid superesse mali.
Quae dum suspensis animis, oculisque tuentes;
Poscimus a superis non simulanter opem:
Ecce pater piceum sinuans super aere nimbum
Intonat: et magna fulmina mole iacit.
Tela per attonitas funduntur flammea nubes:
Pondere sub scisso denfa favilla volat.


page 164, image: s180

Ardua de solidis turris stat condita saxis:
Fulget ubi medio curia sacra foro:
Fulminis hanc trifidi vis telis affllat anhelis:
Quaque ruit, vasto pondere frangit iter.
Oppositas pellit moles, et vincula rumpit:
Saxaque cum lignis undique quassa vorat.
Intonuere poli: ruere omma visa repente:
Ictibus horrificis mugiit omne solum:
Vastaque concursu trepidarunt saxa fragoris:
Concussis colles exiluere iugis.
Sicut, ubi intortus prono quatit impete pinum
Turbo, repercussis montibus aura fremit.
Confestim populis haesit sub pectore sanguis:
Semianimes medio procubuere foro.
Obstupuere diu, monstris que metuque sepulti:
Nox oculos pavido pressit oborta metu.
Forte sub hac turri denso stetit agmine turba:
Quam niger huc subitis egerat imber aquis:
Praecipuique simul famulus (mirabile) civis:
Iratus magno dum tonat ore pater.
Haud mora: perruptis violento molibus ictu;
Desuper in miserum flammea tela cadunt.
Labitur hic ictus, tenebris exsanguis obortis:
Laesaque deseruit vividus ossa color.
Nec satis: ignitum perfracto culmine pilum,
Afflavit plures, corripuitque viros.
Eripuit trepidis confuae munera mentis:
Sanguinis ut pectus prorsus inane foret:
Laesit et attonitis semustos ignibus artus:
Membra repentino diriguere metu.


page 165, image: s181

Quid? quotus ex tetra sensit sua fata mephite?
Corruit et vitae nescius ipse suae?
Nec vocem visus, viresque tenere loquendi?
Pectore nec quic quam mentis habere suo?
Quid? quod et in campo quercum detecit aperto:
Quinque sub hac memorant deculbuisse viros:
Terribili tactos quos iactu fulminis, isto
Fertur adhuc animam deposuisse die.
Fulmina quis dubitet portendere talia nobis,
Irati vere fulmina saeva DEI.
Quippe volente Deo mortalibus evenit omne:
E nihil aethereo firmius igne manet.
Sunt ea, sunt cladis praesagia certa futurae:
Sunt ea solliciti nuncia dira metus.
Cur exempla petam veterum? satis obvia cerno
Multa, nec exigui conscia facta mali.
Vidimus undantes pluviis fatalibus agros:
Flumina per sedes exspatiata novas.
Vidimus undarum stratas molimine messes:
Instantemque satis, arboribusque luem.
Deplorata diu iacuerunt vota colonis:
Visus et est anni iam periisse labor.
Quin et nuper equis Eos est orta cruentis:
Praebuit infaustam Lucifer ipse viam.
Qualis erat, Phrygiis quum Memnonae vidit in agris.
Mater Achilleo vulnere Diva mori.
Qualis, ubi sumptis acies concurrere telis
Vidit, et agrestes rure coire manus.
Sol quoque sanguineum praetexens lumine vultum,
Nescio quae miseros fata timere iubet.


page 166, image: s182

Nec frustra nigro toties obducit amictu
Cynthiae, quae lucem non nisi Solis habet.
Dum cano: collapsi oppressus vir pondere muri;
Laesus ad extremam dicitur esse necem.
Non sine mente DEI, non haec sine numine certo
Eveniunt: signis res dedit ipsa fidem.
Supplicium dirum, clades nos dira manebit:
Iverimus subito ni meliore via.
Dextera post caput est offensi numinis ultrix:
Signa monent, perbibent dogmata, poena probat.
Quis tamen afficitur damnis? quis crimina plangit?
Quis veniam superos supplice voce rogat?
Gens secura DEI, poenae secura, malique;
Sorde voluptatis tota sepulta iacet.
Nec via peccandi simplex: suae cuique libido
Materiam sceleris, nequitiaeque facit.
Stant in pracipiti vere nunc crimina: vere
Victa iacet pietas, iuraque, victa fides.
Delectat scelerum quemvis prope sama suorum:
Summa malo laus est continuare malum.
Sordet honos: vitio virtus datur: ocia regnant:
Quemlibet et gratis poenitet esse probum.
Magna voluptatum levibus pars dedita curis
Vivit: et est summo turba pudenda polo.
Credite mortales: metuenda pericula restant:
Quae mundo laesi parturit ira DEI.
Credite: neve preces factis turbate piorum
Turpibus: et memores iam magis este DEI.
Discite iustitiam moniti, caelesteque verbum:
Eraus absit: vacuum pectus habete mali.


page 167, image: s183

Neu, quod eos laesi prostravit numinis irae,
Promeritos solos esse putate necem:
Peccatisque DEO iustum movisse furorem:
Nos meriti mortem, perdita turba; sumus.
Quod nisi nos subito vitae delicta dolentes,
Conversa superam mente petemus opem:
Sinceraque fide nixi, portuque salutis;
Discemus sancta rectius ire via:
Tristius exitium, gravior nos pona manebit:
Coget et aeternum iustior ira mori.
Sicut quos Siloae turris collapsa peremit:
Haud soli poenas has meruere pati.
Nec quorum maduit tellus polluta cruore;
Ptlati rabida quum cecidere manu.
Paena venit gravius, quo serius, horrida poena:
Subsequitur lento poena dolenda pede.
Tu vero luris lumen, Themidisque patrone:
O et Apollineae fautor amice lyrae:
Posce Deum veniam mecum, finemque malorum:
Vana sit ut clades, ambiguusque timor:
Numinis et laesi fiat mansuetior ira:
Hac potes, aut nulla flectere dote Deum.
Saepe quidem magni mittit praenuncia luctus:
Sed Dominum mundi vota movere solent.
Fronte nec afflictam torua, precor, excipe Musam:
Quae mundi mecum fata, vicesque dolet.
Quodque facis, studiis sis fautor, et auctor honestis:
Sic vitae currant fata benigna tuae.
Sic tua per longos gens non intercidat annos:
Floreat et laudis vivida fama tuae.


page 168, image: s184

AD IOANNEM SAMEUCUM CAES. HISTOR.

ELEGIA XI.

ONunc Halcyonis mihi sint Caeycis et alae:
O et crura mihi Tygridis atque pedes.
Nunc o Triptolemi mihi fas sit scandere currus:
Pegaseove minax subdere calcar equo.
Sit fas Medeaetorvos frenare dracones;
Aut modo Daedaleas ire redire vias.
IANE tui desiderium me tangit amoris:
Ac tecum cupio pauca, sed apta, loqui.
Cernere tam lepidos vultus, tua cernere tecta,
Et tecum lata gestio luce frui.
At frustra votis haec iam nugacibus opto:
Iam mihi cum nusquam carpere deturiter.
Publica res vetat hoc, et cura domestica: quae me
Invitum cogit nunc residere domi.
Pro me missa venit claudo pede littera, fratre
Pro cupido cordis nuncia fida mei.
Quem tibi, si pateris, commendo, tuoque favori:
Cui bene quod facies, feceris ipse mihi.
Dexter ades, SAMBUCE. mihi, fratrique benignus:
Per numeros omnes duloe tuere caput.
Te moveant latices Aganippidos Hippocrenes:
Pegasei flectant te, rogo, fontis aquae.
Su memor, Aontdum sanctas et Apollinis artes,
Multiplices orbis vincere semper opes:


page 169, image: s185

Nec prodesse piae quenquam plus posse iuventae;
Quam si sponte ferat cuique salutis opem.
Sed quid ego variis onero tua pectora curis?
Sat pietas cunctis, sat tua nota fides.
Quin potius studium commendo, tuumque favorem:
Ac tibi Nestoreos opto precorque dies.
Dii precor hoc iubeant: et opis nullius egentem
Fortunam praestent tempus in omne tibi.

AD NICOLAUM CAAS MAGNUM REGNI DAniae Cancellarium.

ELEGIA XII.

QUantum magnifica virtute merere salutis;
Tantum, si pateris, nunc tibi CASA precor.
Quae tamen ista salus, ais? aut quae charta salutis
Nuncia? quae cerae, quaeris, imago novae?
Accipe, montosas inter qua labitur oras,
Ad Rheni properans flumina magna, Nicer:
Illic Castalias hoc sector tempore Musas:
Astreaeque forum dulce Dicesque colo.
At rudibus numeris, rogitas, quid forte requiram?
Tu fis propositi summa caputque mei.
Nam te, virtutemque tuam, magnumque favorem
Per varias celebrat libera fama plagas.
Scripta Sybillinos celebrant mansura per annos:
Atque Sophocleis nobiliora modis:


page 170, image: s186

Totius et mundi tant as canit orbita laudes:
Praedicat et multis docta caterva locis.
Compellare virum mens ardet, adireque tantum
Iampridem: sors ast hoc mihi dura negat.
Ergo parentelae Musam committo clientem
Sponte meam: praesto sit tua magna fides.
Sit pietas p9raesto, totum cantata per orbem:
Tuta patrocinio sit mea Musa tuo:
Pro me grata tibi ferat oscula, basia grata:
Qualia fert humili plurimus ore cliens.
Sic tibi Dii sortem laetam viridemque senectam,
Et longos annos dent, placidosque dies.
Floreat et totum tua gloria lauque per orbem:
Ac sint ominibus pondera magna meis.

IN TUMULUM NICOLAI REUSNERI AVIPATERNI.

ELEGIA XIII.

NEc tibi vitales nondum productus in auras,
O Ave, vel tumulos, vel pia iusta deds.
Nec sensi tua fata: nec oscula dulcia carpsi:
Nec teneris tetigi basia blanda genis.
Nunc procul a patria, iuvenilibus integer annis,
Persolvo cineri debita iusta tuo.
Carmina pro tabulis pango puerilia pictis:
Quaeque tibi nollem munera ferre, fero.


page 171, image: s187

Salve care parens, salve: gratique neptis
Accipe nunc lacrymas, accipe carmen Ave.
Vivus eras pietatis amans, et cultor honesti:
Aeterno fundens vota precesque DEO.
Non te fallaci resplendens gloria fuco,
Non scelerata sitis solicitavit opum.
Non domus Attalico lucens, et Achaemenis auro:
Non tecti Phrygio marmore cura soli.
Nec favor inconstans populi, nec inertia turpis,
Non fregit laudis caeca cupido novae.
Laeta tibi requies, et nescia fallere vita,
Integritas curae, simplicitasque fuit.
Spe liber, vacuusque metu, sine divite cultu,
Sensisti placido pectore ruris opes.
Tempus in agrorum cultu consumere dulce,
Posthabita vulgi conditione, fuit.
Rura tibi, riguique placebant vallibus amnes:
Silvarum pulcer te recreabat honos.
Quin foecunda fuit coniux tibi: coniuge factus
Ex una decies es, noviesque parens.
Florentesque videns natos, dulcesque nepotes,
Pectore fovisti gaudia mille tuo.
Tandem quum fluxi venit ibi terminus aevi:
Liquisti, placida morte otitus, humum.
Moenia nunc magni fulgentia visis Olympi:
Conduntur tumulo membra sepulta brevi.
Inse magna ruunt: felix qui prole beatus,
Sic modica didicit vivere sorte tenus.


page 172, image: s188

IN OBITUM CONRADI GESNERI Medici.

ELEGIA XIIII.

DUm nigra roriferis terrae nox incubat umbris:
Longius et tremula Cynthia luce micat:
Exiguoque leves spirant cum murmure venti:
Astraque connivent candidiora polo:
Qua Licus a Boiis Rhetos disterminat acres:
Carmina GESNERI funere pauca canam.
Qualia defuncto Pelignus Naso Tibullo
Flebilibus cecinit, sera sed apta, modis.
Quis vetet? et tumulis suus est honor: altaque virtus
Nominibus minime praetereunda suis.
Forsan et hoc gaudent imi solamine manes:
Et quae non prosunt carmina, saepe placent.
Ergo age, seu superum caelestia templa frequentas,
Seu colis Elysii culta vireta soli:
Dum cano, dum maestus solvo funebria iusta:
Laudibus o adsis umbra, faveque tuis.
Non ego Pieridum felicia dona Dearum:
Acre vel ingenium, iudiciumque sagax:
Scripta nec attingam totum vulgata per orbem:
Ingenii fuerit divitis illud opus.
Non valeo tantas laudes aequare canendo:
Materiae victus pondere cedit honos.


page 173, image: s189

Sat mihi sat fuerit testari voce dolorem:
Nec gemitus obitu continuisse tuo.
Quo tua quo vero deplorem funera fletu?
Quod mihi principium, quis mihi finis erit?
Laudibus, an luctu videor debere teneri?
Exiguas vires vincit uterque labor.
Fessaque iam primo cesserunt corpora somno:
Iucunda refovent membra quiete ferae.
Quis nescit? mortis somnus perhibetur imago:
Mortales lethum discere nempe docet.
Par venit hic famulis, par regibus: omnibus aequa
Iniicit obscuras conditione manus.
Et mors sceptra tenet toti communia genti:
Cum pueris iuvenes illa, senesque premit.
Fortibus imbelles, inopesque potentibus aequat:
Persequitur populos, persequiturque Duces.
Nec genus aut formam, nec honores curat, opesque:
Nec mentis dotes, ingeniique videt.
Nerea quid facies? quid virtus iuvit Achillem?
Hectora quid vires, divitiaeque Midam?
Te quoque, sancte senex, non ars bene nota medendi:
Inclyta virtutis non monumenta tuae;
Non facilis texit facundae copia linguae:
Cultaque mens studiis, et p9ietatis amor.
Raptus es (heu) raptus subito: tumulumque recentem
Attonitis Limagus mutus oberrat aquis.
Scilicet haec rebus sors defuit ultima nostris:
Qua sine Parcarum regna minora forent.
Sic igitur GESNERE iaces? bei pectus henestum!
Hei pietas ingens! hei sine labe fides!


page 174, image: s190

Quo te quo mediis mors abripit atra procellis?
Quo fugis ah mortens? quo miserande fugis?
Siccine conclusa sic magne tacebis in urna?
Totque simul dotes, tot bona condet humus?
Quis neget hunc seros annos implere dolorem?
Et magni luctus posse tenere locum?
Crimbus en passis maeret Germaniae tristis:
Cordaque lugubri tundit aperta manu.
Omnia sunt luctus, sunt omnia plena doloris:
Planctus in afflicta perstrepit urbe gravis.
Ingemit, et lacrymis plebs lumina complet obortis:
Civis et erepti publica damna refert.
Extinctum luget studiis addicta iuventus:
Indignamque dolet clamque palamque necem.
Signaque funesti praebent manifesta doloris
Doctrina celebres, iudicioque viri.
Par gemitus cunctis, par est concordia flendi:
Exequiis aetas funeris omnis adest.
Vidimus attonitum tristi quoque funere Phoebum,
Per iuga plangores edere, perque vias.
Vidimus Aonides, vultu profitente dolorem,
Moenia luctisicis ampla replere sonis:
Dissimilesque sui Charites, scissasque capillis,
Saepius in roseas unguibus ire genas.
Quae nisi me moveant, duro me pectora ferro,
Aut rigido saxo clausa tenere putem.
Ergo subit quoties animo tam tristis imago:
Occupat immodicus langutda membra dolor.
Quis mihi tunc lacrymas reprimat, lamentaque crebra?
Mollibus et verbis anxia corda levet?


page 175, image: s191

Liquor, et ex oculis uber mihi decidit humor:
Sole velut tepido nix resoluta cadit.
Conqueror et casus tristes, ac invida fata:
Oraque singultu lassa frequente sonant.
Qualiter extincto sociali compare turtur
Ingemit; et tristes integrat ore modos.
Qualiter arboreis nunc abdita denique ramis
Ismarium deflet Daulias ales Itym.
Iam prope nox mediam caeli tenet humida metam:
Oceani Phoebe praecipitatur aquis.
Ergo semel bigis caelum permensa citatis
Occidit, ac rursus Luna videnda venit:
Nos ubi decidimus ferali morte perempti:
Continua somnus lumina nocte premit.
Ah miseri, rigidi quos inclementia fati
Urget, et infaustas cogit obire vices.
Quid frustra capimus tot pro virtute labores?
Pectorae quid coecus torquet honoris amor?
Vincere naturam stolidi quid tendimus arte?
Quid sumus in curas prodiga turba novas?
Quid iuvat byberno totas sub sydere noctes?
Quid studiis longos invigilasse dies?
Praemia quae tandem ferimus? nisi praemia mortis:
Magnaque spes lethi victa furore cadit.
Quas non virtutes, quas non hic calluit artes,
Maximus et meritis, et pietate senex?
Quam variae pectus ditarunt fertile dotes?
Praestitit Aonio commoda quanta gregi?
Ocia discinctae neglexit mollia vitae:
Pectora nec vitiis serva, gulaeque dedit.


page 176, image: s192

Gloria non illum mendaci splendida fuco,
Non luxus, et opum sollicitavit amor.
Aurea simplicitas, et nescia fallere vita,
Et pietas curae sancta, fidesque fuit.
Incubuit sacris vigilanti pectore Musis:
Ac studiis tempus mitibus omne dedit.
Atque Machaonia felix et clarus in arte,
Qua iacet, eripuit corpora multa neci.
Morborum caussas prudens, et signa notavit:
Sustulit et medica vulnera magna manu.
Gratia iucundis nec defuit optima verbis:
Nec latuit virtus, eloquiique nitor.
Quid moresplacidos? quid numen amabile frontis?
Quid sanctam, nota cum probitate fidem?
Quid loquar ingenii foetus librosque disertos?
Asera dignos posteritate legi.
Non bene contuler im scriptis insignibus illi
Ingeniove parem, iudiciove virum.
Quid tamen haec prosunt? quid rerum plurimus usus?
Quid virtus iuvit? quid veneranda fides?
Nun minus in busto pulvis nunc, gloria quondam:
Lux nuper patriae, nunc levis umbra iaces?
Sic cadit Hippocrates: sic maximus arte Galenus:
Sic Plato: sic Stagyra natus in urbe senex.
Sic cadit, in longos qui vivere computat annos:
Quemue putes semper posse vigere, cadet.
Tam nulli fortuna fidem temeraria servat:
Et brevis est aetas, et breve vita bonum.
Pergite iam Musae: lucis praenuncius ales,
Stridula dum rauca carmina voce sonat.


page 177, image: s193

Heu spes incertas hominum! tot secula degunt
Expertes sensus lustra per alta ferae.
Exuviis positis pubaescit squameus anguis:
Et redit exuta visque vigorque cute.
Rupe terit rostrum, tardam positura senectam,
Incurvum magni praepes adunca Iovis.
Assyriis vitam dum finit odortbus; artus
Foecunda Phoenix morte reformat avis.
Solus homo, solus divinae mentu imago
Nec vi depulerit tela, nec arte, necis.
Non si sacra ferat durae solennia morti:
Infernoque cadat victima multa Deo.
Quaetibi, quae merces igitur, GESNERE, laborum?
Quae virtutis erunt praemia digna tuae?
Non lacrymae revocant defunctos munere vitae:
Nec gemitus quicquam, nec pia vota valent.
Aeaciden centum Divae luxere peremptum:
Peleus, et misera cum genitric pater.
Oceanus flevit senior, longaevaque coniux:
Immensaque suis fletibus auxit aquas.
Nec tenuit lacrymas Melite, Panopaeaque virgo:
Caeuleas maestae diripuere comas.
Non tamen immitis mutarunt iura Charontis:
Flectere non planctus, non potuere preces.
Hectora quis nescit tot deflevisse sorores?
Tot fratres misera condoluisse nece.
Infelix mater passos laniata capillos,
Dissecuit madidas ungue rigente genas.
Pulvere canitiem foedans, vultusque seniles
Conspersit guttis grandibus ora parens.


page 178, image: s194

Immemor et decoris soliti, liventia coniux
Percussit palmis pectora saepe suis.
Astyanaxque puer, refovensque fovensque cadaver,
Effudit questus nocte, dieque graves.
Nulla per infernas und as tamen umbra renavit:
Quam vis ex alta stirpe creata foret.
Flevit et Euryalum mater miseranda iacentem:
Nec puduit madidis exululare genis.
Oscula, dum licuit, suprema sine ordine carpsit:
Movit et in tepido frigida membra sinu.
Post cinerem, cineres haustos ad pectora pressans,
Ad tumulum gemitus fusa, rogosque dedit.
Nec tamen aethereas redivivus venit in auras:
Panduntur nulla Iartara clausa prece.
Sparge rosas hospes: lauros et sparge virentes:
Dic, spargo cineri, vir venerande, tuo.
Quam subito solitum perdit rosa laeta vigorem:
Vomere, vel nimiis aestibus icta rosa:
Tam subito quoque vita fugit: fugit ocyus umbra:
Stare diu summis invida Parca negat.
Lauvus ut aeterno Parnasis frondet honore:
Sole nec intenso, frigoribusque perit:
Sic viret, et longum tua gloria durat in aevum:
Pervigil et cineres excubat ante tuos.
Nec laudes poterit tantas abolere vetustas:
Ingenio partum stat sine morte decus.
Finis adest noctis: tenebras iam discutit Eos:
Ac tremulas roseo lumine spargit aquas.
Qualis ad Aurorae fulget Cythereius ortum
Lucifer, et radiis astra minora premit:


page 179, image: s195

Talis in aetherea mens enitet arce recepta:
Scilicet aeternae munera lucis habet.
Illic aerumnis, et carcere libera carnis
Percipit in Christi gaudia vera sinu:
Et sortis secura malae, secura laborum;
Ocia cum superis non peritura facit:
Iunctaque sacrificis patribus, sanctisque prophetis;
Caelestis sacro pendet ab ore DEI:
Subiectosque videt caeli septemplicis orbes:
Astraque sub pedibus pura micare suis.
O ubi syderei coetus, animaeque piorum;
Fulget ubi Triadis splendor, honosque sacrae:
Quo neque mors, neque vis morbi, neque cura molesta
Aspirant: ubi pax, vita, salusque manet.
Surgamus; toto iam Titan orbe relucet:
Iamque dies radiis spargit oborta solum.
Plura dolor, tempusque vetant: vir niaxime, salve:
Salve perpetuum, perpetuumque vale.

AD NICOLAUM REUSNERUM IC.

ELEGIA LAMBERTI LUDOLPHI PITHOPOEI.

QUam tibi Panoria de sede remitto saelutem,
Hinc ubi vitiferos Nicrus oberrat agros:
Aonidum et Themidos mystes REUSNERE sororum:
Hanc mihi iampridem mittere cura fuit.


page 180, image: s196

Nuper amica, rudi nostros dum carmine vates
Commemoro, est ettam mentio facta tui:
Hac sed nulla mihi tenus est oblata facultas,
Qua studium possem significare meum:
Seu coram (nec enim sinit hoc distantia) seu per
Pauca brevi placide verba notata manu:
Solicito pressus mentem LEORINE dolore,
Coniugis et cernens fata propinqua meae:
Undique dum longi quaero suspiria luctus,
Et lacrymis maestum pectus et ora rigo:
Ecce mihi, medicas miscens feliciter herbas
POSTHIUS, et Clarii lumen amorque chori:
A te, quam tacitus captaram saepe salutem,
Et digitis adfert verba notata tuis:
Me quibus invitas ad veri foedus amoris,
Et studii defers pignora certa tui:
Dum petis, ut fratris fausto iam sidere Sponsi
In thalamum scribam carmina pauca tui.
Crede mihi (sacros candor REUSNERE poetas,
Verbaque cum fido libera corde decent.)
Mox aliqua sensi longum mihi parte dolorem,
Et pavida curas cedere mente graves.
O utinam, lacrymans iterum, LEORINE, fuisset
Haec alio, dixi, tempore missa salus.
Nunc quid agam? lacrymas inter poterone metumque
Carmina funesto pangere laeta die?
Non potero: veniam iusto concede dolori:
Sunt etenim laetae carmina mentis opus.
Non bene conveniunt: nec eodem pectore manant
De thalamo simul et metra canenda rogo.


page 181, image: s197

Est etiam, fateor, tantis haud par mea coeptis:
Hunc bene cantabit POSTHIA Musa torum.
Sed, puter oblati ne spernere munus amoris:
Utque edam studii mutua signa mei:
Asstduos inter gemitus, lacrymasque, metumque
Proima quem morti fert ADELHEIDA mihi:
Iam senos quater, et binos mihi iuncta per annos,
Foecundo casti nexu ADELHEIDA tori:
En cape, non viso non vusus amicus amico,
Haec thalamo fratris vota dicata tui.
IEREMIA, tuque ELISABE lectissima virgo,
Quorum casta pius pectora vinxit amor:
Vivite tranquillo felices foedere: vester
Inque dies dextro numine crescat amor.
Omnia det vobis pleno bona Copia cornu:
Conturbent vestrum damna nec ulla torum.
Sana precor sano vobis mens corpore, vestrae
Ac vigeat semper posteritatis honos.
Prole sit optata, ternis ter mensibus actis,
Elisabe mater, Ieremiasque pater.

AD LAMBERTUM LUDOLFUM PITHOPOEUM.

ELEGIA XV.

MYrtifero de colle mihi quae littera venit
Grata tuo, fratris nomine grata fuit:
Coniugis at non grata tuae LAMBERTE perinde
Nomine: quam vitae narrat obisse diem.


page 182, image: s198

Scilicet haec hominum vitaest: miscentur amaris
Dulcia: laeta prius sors, cito maesta redit.
Sic Deus alternat luctus et gaudia vitae:
Lux noctem, lucem nox velut ipsa fugat.
Felix, qui sortise praeparat aequus utrique:
Et bene fert, ferri quod iubet ipse Deus.
Laetitiae sic ergo meae, fratruque libenter
Quando faves, faveo nunc magis ipse tibi.
Proque tuo voto, plenoque favoris amore,
Quod possum, vitae commoda mille precor.
Dii tibi dent annosplacidos, facilemque senectam,
Perpetuam sortem perpetuosque lares:
Quodque peits, pro quoque petis, sit praesto, quod optas:
Et casus damni sit modus ille tui.
Ipsa tuos luctus subito fortuna beata
Temperet, et praestet se tibi laeta diu.
Ipsa polo vivat coniux ADELHEIDA recepta
Mente: sed ipsa solo molliter ossa cubent.
Comprecor haec et plura: simul breve carmen amoris
Inscribo tumulo coviugis ipse tuae:
Quo tumulata iaces tumulo, tumulavit amores
LAMBERTUS coniux nunc ADELHEID A suos.
Sis tumulata licet, tumulo tuus Orpheus ille
Carminibus revocat te super astra suis:
Semper ut heic vivas: ceu mens tua vivit Olympo:
Fama fidesque viri quam vetat ipsa mori.

FINIS.